Awene 619

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)619‬‬ ‫سێشەممە ‪2018/4/3‬‬

‫ریکالم‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫پوتین‌و‬ ‫پاشەڕۆژی‬ ‫سوریاو کورد‬ ‫‪4‬‬

‫گوڵێک له‌نێو‬ ‫تاشه‌به‌رده‌وه‌‬

‫ریکالم‬

‫‪7‬‬

‫خۆپیشاندان كۆتایهات‬

‫‪5‬‬

‫راوێژكارێك ‌ی قوباد تاڵه‌بانی‌‪ :‬حكومەتی هەرێم بەهیچ شێوەیەك‬ ‫جارێكیتر ناگەڕێتەوە سەر سیستمی پاشەكەوتی پێشو‬ ‫ش���ه‌وی‌ رابردو خێمه‌ی‌ ناڕازیه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رده‌م دادگای‌ س���لێمانی‌ پێچرایه‌وه‌و‬ ‫له‌ئه‌م���ڕۆوه‌ ده‌وام ك���ردن له‌زۆربه‌ی‌‬ ‫ناوه‌نده‌كان���ی‌ خوێن���دن‌و بنكه‌كان���ی‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ ئاس���ایی‌ ده‌بێت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫راوێژكارێك���ی‌ قوباد تاڵه‌بانی‌ دڵنیایی‬ ‫دەداتە موچەخ���ۆران لەهەر دۆخێكدا‬ ‫بێت سیس���تمی نوێی موچە جێبەجێ‬ ‫دەك���ەن‌و له‌س���ه‌ره‌تای‌ هه‌فت���ه‌ی‌‬ ‫داهات���وه‌وه‌ موچه‌ به‌پێی‌ سیس���ته‌مه‌‬ ‫نوێیه‌كه‌ دابه‌ش ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬

‫"حكومەتی هەرێم بەهیچ ش���ێوەیەك‬ ‫جارێكیتر ناگەڕێتەوە س���ەر سیستمی‬ ‫پاشەكەوتی پێشو"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬هه‌ولێر‪ :‬ه���اوكات له‌گه‌ڵ‌‬ ‫باڵوبون���ه‌وه‌ی‌ ده‌نگۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ پارتی‌‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ رێكه‌وتون تا كاتی‌ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ی‌ كوردس���تان موچ���ه‌ی‌‬ ‫فه‌رمانبه‌ران به‌سیس���ته‌می‌ نوێ دابین‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬س���ەمیر هەورامی‪ ،‬راوێژکاری‬ ‫قوب���اد تاڵەبان���ی جێگری س���ەرۆكی‬ ‫حكومەت دڵنیایی دەدات كە ئێس���تا‬

‫هەرێ���م ده‌توانێت به‌سیس���ته‌می‌ نوێ‬ ‫مانگان���ەو لەكات���ی خۆی���دا موچەی‬ ‫موچەخ���ۆران داب���ەش ب���كات‪ ،‬ك���ە‬ ‫بەشێكی پارەی تەرخانكراو بۆ موچە‬ ‫پشت دەبەس���تێت بەو ‪ 317‬ملیارەی‬ ‫بڕیارە بەغ���دا مانگانە رەوانەی بكات‬ ‫كە تا ئێس���تا یەكجار ناردویەتی‪ .‬ئه‌و‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند "بەردەوام لەگەڵ‬ ‫حكومەت���ی عێراقی لەس���ەر خەتین‪،‬‬ ‫ئەوان دڵنیاییان داوە كە مانگانە ‪317‬‬ ‫ملیار دینارەكە دەنێرن‪".‬‬

‫وتیش���ی‌ "بۆ موچەی موچەخۆرانی‬ ‫هەرێم بەپێی سیستمە نوێیەكە نزیكەی‬ ‫‪ 750‬ملیار دینارمان پێویستەو ئەوەش‬ ‫بەو ‪ 317‬ملیار دین���ارەی بەغداو ‪25‬‬ ‫ملی���ار دین���اری ه���اوكاری مانگانەی‬ ‫ئەمریكا بۆ پێشمەرگە لەگەڵ داهاتی‬ ‫نەوتی خۆمان كە ‪ 378‬ملیار دینارە‪،‬‬ ‫بەتەواوی دابین دەكرێت"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ ك���رد كه‌‬ ‫ئەگەر پرۆژەیاسای چاكسازی موچه‌و‬ ‫خانه‌نش���ینی‌ پله‌ بااڵكان لەپەرلەمان‬

‫پەس���ند بكرێت‌و جێبەج���ێ بكرێت‪،‬‬ ‫لەوەش نزیك���ەی ‪ 100‬ملیار دینار بۆ‬ ‫خەزێنەی حكومەت دەگێڕێتەوە‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "هەرچەندە بەدوری دەزانین عێراق‬ ‫پاشگەزببێتەوە لەناردنی ئەو پارەیە‪،‬‬ ‫به‌اڵم لەكاتی رودانی ئەگەرێكی واشدا‬ ‫حكومەت���ی هەرێم بەهیچ ش���ێوەیەك‬ ‫جارێكی تر ناگەڕێتەوە سەر سیستمی‬ ‫پاشەكەوتی پێشو"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئەگەر كۆتایی ئەم هەفتەیە‬ ‫نەبێت ئەوا لەس���ەدا س���ەد سەرەتای‬

‫هەفتەی داهاتو دەست بەدابەشكردنی‬ ‫موچ���ەی فەرمانب���ەران بەسیس���تمە‬ ‫نوێیەكە دەكرێت‌و یەكەم وەزارەتیش‬ ‫پەروەردە موچ���ە وەردەگرێت‌و پاش‬ ‫ئەویش وەزارەتی تەندروستی"‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪4‬‬ ‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫به‌شی ریکالم ‪ 07700600659 :‬ـ ‪ 07500600659‬‬

‫‪6‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )619‬سێشه‌ممه ‪2018/4/3‬‬

‫القەکردن‪ ،‬سەرەنێزەیەک بۆ ترساندنی خۆپیشاندەران‬ ‫نیاز عەبدواڵ‪ :‬هەڕەشەی دەستدرێژی سێكسیان لێكردوم‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫رۆژنامەنوس‌و چاالكوانی دیاری شاری‬ ‫هەولێر‪ ،‬نیاز عەبدواڵ كە لەالیەن‬ ‫هێزە ئەمنییەكانەوە لەسێیەم رۆژی‬ ‫خۆپیشاندانەكانی هەولێردا هێرشی‬ ‫كرایەسەرو پەالماردرا‪ ،‬دەڵێت "لەالیەن‬ ‫كەسانی سەر بە‌دەزگا ئەمنییەكانەوە‬ ‫هەڕەشەی دەستدرێژی سێكسیان‬ ‫لێكردوم‪".‬‬ ‫نیاز عەب���دواڵ بە‌ئاوێنەی راگەیاند كە‬ ‫هەڕەش���ەكان هەر هی ئێستا نین بەڵكو‬ ‫لە‌س���ااڵنی رابردوشدا بەچەكدار چونەتە‬ ‫س���ەر رێ���گای‌و چەند جارێ���ك داوایان‬ ‫لێك���ردوە لەگ���ەڵ دەزگا ئەمنیی���ەكان‬ ‫دابنیشێت‪ ،‬بەاڵم ئەم رەتیكردۆتەوە‪.‬‬ ‫ئ���ەو وتیش���ی "من یەكێ���ك بوم لەو‬ ‫خەڵكان���ەی لەڕێگەی پەی���ج‌و ئەكاونتە‬ ‫تایبەتەكان���ی دەزگای پاراس���تن زۆر‬ ‫بە‌دیاریك���راوی چەندی���ن جار هێرش���م‬ ‫كراوەت���ە س���ەرو هەڕەش���ەم لێكراوەو‬ ‫هەروەه���ا ناوزڕان���دن‌و هەنگاون���ان بۆ‬ ‫شێواندنی سومعەم لەدو ئاست‪ ،‬یەكەم‬ ‫ل���ەڕوی كۆمەاڵیەت���ی‪ ،‬دوەم ل���ەڕوی‬ ‫ئایینییەوە‪ ،‬كاری لەسەر كراوە‪".‬‬ ‫ئاماژەی بەوەش���دا "پێش���تریش ئەو‬ ‫هەڕەش���انە هەبون ب���ەاڵم ئێمە بۆ رای‬ ‫گشتی راماننەگەیاندون‪".‬‬

‫دوای‌ ‪ 45‬رۆژ‬ ‫هێشتا ‪ 2‬ملیار‬ ‫دیناره‌كه‌ی‌‬ ‫فه‌رمانگه‌ی‌‬ ‫جێبه‌جێكردن‬ ‫دیار نیه‌‬

‫نیاز عەبدواڵ‬ ‫وتیش���ی "هەڵبەت���ە ئەمانە س���ااڵنی‬ ‫رابردوش هەڕەش���ەی دەس���تیگركردن‪،‬‬ ‫دەس���تدرێژی سێكس���یان ك���ردوە‪،‬‬ ‫هەڕەشەی ئەوەیان كردوە خەڵك بنێرنە‬ ‫س���ەر رێم���ان‌و ئەگەر پێویس���ت بكات‬ ‫بەگەلەكۆمە پەالمارمان بدەن‌و بەشێوەی‬ ‫دەس���تبۆبردن‌و تۆماركردن���ی وێنەمان‬ ‫بەشێوەی ڤیدیۆیی لەسەر شەقام‪".‬‬ ‫رونیشیكردەوە كە لەخۆپیشاندانەكانی‬ ‫ئەم دواییەی هەولێردا ئەو هەڕەش���انە‬

‫گەیش���تنە ئاس���تی ئاش���كراو دی���وە‬ ‫شارەواییەكەیان تێپەڕاند‪.‬‬ ‫س���ەبارەت ب���ەو پەالماردان���ی لەنێو‬ ‫خۆپیشاندانەكانی هەولێردا وتی"یەكێك‬ ‫لە‌دڕندەتری���ن بەڵتەجییەكانیان ناردبو‬ ‫كە بەپێی زانیاریی���ەكان خزمی هەمان‬ ‫ئەو كەس���ەیە كە ش���ەقی لەمامۆس���تا‬ ‫بەتەمەنەك���ە هەڵ���دا لەیەك���ەم رۆژی‬ ‫خۆپیش���اندانەكەدا‪ ،‬وەك لە‌گرت���ە‬ ‫ڤیدیۆییەكەدا دەردەكەوێت ئەو كەسە كە‬

‫مۆبایلەكەی بردم راس���تەوخۆ رادەستی‬ ‫بەڕێوەبەری پۆلیس���ی هەولێری دەكات‪،‬‬ ‫دوای روبەڕوبون���ەوەم‌و داكۆكیكردنم بۆ‬ ‫بەرەنگاربونەوەی ئەمان���ە‪ ،‬ئەوانە هەر‬ ‫وازی���ان نەهێناو هەوڵیاندا دەس���تگیرم‬ ‫بكەن هەڵبەت بە‌پارێزگاری‌و پارێزبەندی‬ ‫ئەو خۆپیش���اندەرانە كە سوپاسی زۆرم‬ ‫بۆیان هەیە ئەم قۆناغە تێپەڕی‪".‬‬ ‫نیاز عەبدواڵ ئاشكراشیكرد كە بەپێی‬ ‫ئ���ەو زانیاریانەی كە لەدو س���ەرچاوەی‬

‫بااڵوە دەستی كەوتون‪ ،‬هێزە ئەمنییەكان‬ ‫پالنیان وابوە راس���تەوخۆ بچنە س���ەر‬ ‫ماڵی بۆ دەس���تگیركردن‌و بردنی‌و دواتر‬ ‫س���وكایەتی پێبكەن‌و دەستی بۆ ببەن‌و‬ ‫وێنەی ڤیدیۆیی ئەوەش بگرن‪.‬‬ ‫ئام���اژەی بەوەدا ك���ە ئامانجیان لەو‬ ‫پالنە ئەوە بوە كە ناچاری بكەن بەوەی‬ ‫بەشێوەیەك قسەبكات لە‌خزمەتی ئەواندا‬ ‫بێت‌و ئامانجێكی تریش���یان "بۆ ئەوەی‬ ‫لەڕێگ���ەی منەوە وەك كەس���ایەتییەك‬ ‫كە س���ااڵنێكە ئیش ئەكەی���ن لەهەولێر‬ ‫سەركوتی خۆپیشاندانەكانی پێ بكرێت‌و‬ ‫خەڵكی پێ بترسێنرێت‪".‬‬ ‫هەروەك ئامانجێكی دیكەشیان بەپێی‬ ‫قس���ەی نیاز عەبدواڵ ب���ۆ تۆڵەكردنەوە‬ ‫ب���وە چونكە وەك خۆی وت���ی "پارتی‌و‬ ‫هێ���زە ئەمنییەكان پێیانوایە بەش���ێكی‬ ‫ئەو خۆپیش���اندانانەی لەهەولێر كراون‬ ‫دەرئەنجام���ی بەش���ێكی زۆر لە‌هەوڵی‬ ‫من‌و هاوڕێكانمە كە س���ااڵنێكە لەس���ەر‬ ‫ش���ەقام خۆپیش���اندان دەكەین‪ ،‬ئەمە‬ ‫جگەل���ەوەی پێیانوایە ك���ە بونی ئێمە‬ ‫لەناو ئەو خۆپیشاندانانە دەبێتە مایەی‬ ‫هاندان���ی زیات���ری خەڵ���ك‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫ئامانجی ئێمەو خۆپیشاندەران هەمیشە‬ ‫یەكانگیربوە بۆ گۆڕانكاریی لە‌سیستمی‬ ‫سیاس���ی‪ ،‬بەدیهێنان���ی دادپ���ەروەری‌و‬ ‫ئ���ازادی‌و بژێویەكی ش���ەرەفمەندانە بۆ‬ ‫هاوالتیان‪".‬‬

‫ئ���ەو كەس���انەی ئەو كاران���ە ئەنجام‬ ‫دەدەن بەپێی زانیارییەكانی نیاز عەبدواڵ‬ ‫"تێكەڵەیەكن لەنێوان پاراستن‌و دەزگای‬ ‫ئاس���ایش‌و پۆلیسی هەولێر كە هەمویان‬ ‫سەر بە‌پارتین‪".‬‬ ‫جگ���ە لەپارتی نیاز عەبدواڵ یەكێتیش‬ ‫تۆمەتبار دەكات بەوەی كە بەرپرسیارێتی‬ ‫ئەو كارانە دەكەوێتە ئەستۆی یەكێتیش‬ ‫بەهۆی ئ���ەوەی بەش���ێكە لە‌حكومەت‌و‬ ‫وتیشی"بەرپرس���یارێتی س���ەالمەتی‌و‬ ‫پاراستنمان دەخەمە ئەستۆی نێچیرڤان‬ ‫بارزان���ی‪ ،‬قوب���اد تاڵەبانی‪ ،‬مەس���رور‬ ‫بارزانی‌و الهور ش���ێخ جەنگ���ی‪ ،‬لەهەر‬ ‫شوێنێكی ئەم كوردس���تانە پەنجەیەك‬ ‫بۆ ئێمە درێژبكرێت بەدڵنیاییەوە ئەمانە‬ ‫بەرپرسیارو تاوانباری یەكەمن‪".‬‬ ‫نیاز عەبدواڵ كە لە‌سلێمانی كاردەكات‌و‬ ‫لەهەولێر دەژی لەكاتی قسەكردن لەگەڵیدا‬ ‫لە‌س���لێمانی ب���و‪ ،‬بەاڵم وتی"ناترس���م‌و‬ ‫دەشگەڕێمەوە هەولێر‪ ،‬پارتی سااڵنێكە‬ ‫دەیەوێ���ت لەڕێگ���ەی هەڕەش���ەكردن‌و‬ ‫دەستیگركردن‌و كوشتنی رۆژنامەنوسان‌و‬ ‫چاالكوانان���ەوە یاخ���ود ناوزراندنی���ان‪،‬‬ ‫خ���ودی ئەوان بكات���ەوە بە‌ئامڕازێك بۆ‬ ‫ترساندنی خەڵك لە‌هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫بەاڵم با پارتی‌و یەكێتی زۆر دڵنیابن بەو‬ ‫هەڕەشانە ناترس���ین‌و وەریاندەگێڕینەوە‬ ‫بۆ ئامڕازێكی توندوتۆڵتری بەرگریكردن‬ ‫لەمافی خۆمان‌و خەڵكی هەرێم‪".‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ نه‌خۆشخانه‌ی‌ منداڵبونی‌ سلێمانی‌‪:‬‬ ‫نه‌خۆشه‌كانمان رویانده‌كرده‌ نه‌خۆشخانه‌ ئه‌هلییه‌كان‌و شار ‌ی كه‌ركوك‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬

‫بایكۆتی‌ نه‌خۆشخانه‌ی‌ منداڵبون‬ ‫له‌شاری‌ سلێمانی‌ گرفتی‌ بۆ هاواڵتیان‬ ‫دروستكردبو‪ .‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌ نه‌خۆشخانه‌ی‌‬ ‫منداڵبون ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ڕۆژانه‌‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫هه‌شتاو پێنج حاڵه‌تی‌ منداڵبون‌و‬ ‫بیست‌و پێنج نه‌شته‌رگه‌ری‌ ژنان ئه‌نجام‬ ‫م����اوه‌ی‌ ‪ 45‬رۆژ تێده‌په‌ڕێ����ت به‌س����ه‌ر دراوه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت"نه‌خۆشه‌كانمان‬ ‫دیارنه‌مان����ی‌ دو ملیار دیناره‌كه‌ی‌ فه‌رمانگه‌ی‌ ڕویان له‌شاری‌ كه‌ركوك‌و نه‌خۆشخانه‌‬ ‫جێبه‌جێكردن����ی‌ س����لێمانیدا‪ ،‬هێش����تا كه‌س ئه‌هلیه‌كانی‌ شاری‌ سلێمانی‌ ده‌كرد"‪.‬‬ ‫نازانێت له‌كوێیه‌‪ .‬سه‌رۆكی‌ ده‌سته‌ی‌ ده‌سپاكی‌‬ ‫هه‌رێم����ش ده‌ڵێت "لێكۆڵینه‌وه‌ له‌و كه‌یس����ه‌‬ ‫دكت���ۆره‌ ش���لێر فای���ه‌ق به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫به‌رده‌وام����ه‌‪ .‬خه‌ڵكی‌ هه‌قی‌ خۆیه‌تی‌ س����كااڵ نه‌خۆش���خانه‌ی‌ منداڵب���ون له‌ش���اری‌‬ ‫تۆمار بكات"‪.‬‬ ‫سلێمانی‌ بە‌ئاوێنه‌ی‌ ڕاگه‌یاند "كارمه‌ندانی‌‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌كه‌مان ده‌وامی���ان نه‌ده‌كرد‪،‬‬ ‫سه‌رۆكی‌ ده‌س����ته‌ی‌ ده‌سپاكی‌ هه‌رێم حاكم نه‌خۆشه‌كانمان بێ‌ ئومێد ببون‌و ده‌چونه‌‬ ‫ئه‌حمه‌د ئه‌ن����وه‌ر به‌ئاوێنه‌ی‌ ڕاگه‌یاند "به‌هۆی‌ نه‌خۆشخانه‌ ئه‌هلیه‌كان‪ .‬پزیشكی‌ پسپۆڕ‬ ‫نه‌بون����ی‌ ده‌وامی‌ فه‌رمانبه‌ران����ه‌وه‌‪ ،‬كاره‌كان به‌ش���ه‌و‌و ڕۆژ له‌وێ بوین‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئێمه‌ی‌‬ ‫وه‌ك پێویست نه‌چونه‌ته‌ پێشه‌وه‌‪ .‬دۆسیه‌كه‌ پزیش���ك به‌ته‌نه���ا هیچم���ان پێناكرێت‪،‬‬ ‫له‌لێكۆڵینه‌وه‌دایه‌‪ ،‬چه‌ن����د هه‌فته‌یه‌ك ده‌بێت ئه‌گه‌ر كارمه‌ند‌و پزیش���كی‌ موقیم‌و موقیم‬ ‫لێكۆلین����ه‌وه‌ی‌ له‌س����ه‌ر كراوه‌‪ ،‬ش����ایه‌تحاڵه‌ ئه‌قد‌هم‌و كارمه‌ندانی‌ بێهۆشكاریمان له‌گه‌ڵ‬ ‫وته‌یان لێوه‌رگیراوه‌‌و كاری‌ یاس����ایی له‌س����ه‌ر نه‌بێ���ت‪ .‬بۆ نمونه‌ من نه‌ش���ته‌رگه‌رییه‌ك‬ ‫كراوه‌‪ ،‬چاوه‌ڕێی‌ كردن����ه‌وه‌ی‌ ده‌وامی‌ فه‌رمی‌ ئه‌نجام بده‌م‪ ،‬ئه‌گه‌ر پزیشكی‌ بێهۆشكار‌و‬ ‫فه‌رمانگه‌كانی‌ حكوم����ه‌ت ده‌كه‌ین‪ ،‬تا ده‌وام كارمه‌نده‌كان���م له‌گ���ه‌ڵ نه‌بێ���ت‪ ،‬ناتوانم‬ ‫نه‌بێت هیچمان بۆ ناكرێت"‪.‬‬ ‫حاكم ئه‌حمه‌د ئاماده‌ به‌بو هیچ ورده‌كارییه‌ك‬ ‫سه‌باره‌ت بە‌دۆسیه‌كه‌‌و سه‌ره‌داوی دۆزینه‌وه‌ی‬ ‫تاوانباران بدات‪ .‬ل����ه‌و باره‌یه‌وه‌ وتی "به‌هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك قسه‌ له‌یه‌ر لێكۆڵینه‌وه‌كان ناكه‌م‪،‬‬ ‫چونكه‌ ورده‌كاریم ال نی����ه‌ ده‌بێت له‌خۆمه‌وه‌‬ ‫وه‌اڵم بده‌مه‌وه‌‌و بە‌نزیكی‌ قسه‌بكه‌م كه‌ ڕه‌نگه‌‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫قس����ه‌كانم وانه‌بێت‪ .‬ئه‌وه‌ ده‌زانین كه‌یس����ێك‬ ‫هه‌ی����ه‌‪ ،‬مه‌بله‌غێك پ����اره‌ دیار نی����ه‌‪ ،‬پێش‬ ‫ئێمه‌ش دیوان����ی‌ چاودێری‌ دارایی‌ ورد بینیان ئه‌مڕۆ سێشه‌م ‌ه سه‌رۆك ‌ی فراكسیۆنه‌كان ‌ی‬ ‫تێدا كردوه‌‪ ،‬ئێم����ه‌ وردبینی‌ تێدا ده‌كه‌ین تا په‌رله‌مان ‌ی كوردستان كۆده‌بنه‌وه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫دیاركردنی‌ ڕۆژ ‌ی كۆبونه‌وه‌ی‌ ئه‌ندامان ‌ی‬ ‫بزانین هۆكاری‌ كورتهێنانه‌كه‌ چیه‌"‪.‬‬ ‫حاك����م ئه‌حم����ه‌د س����ه‌باره‌ت بە‌ناوه‌رۆكی په‌رله‌مان‌و بڕیاردان له‌سه‌ر پڕۆژه‌ یاسا ‌ی‬ ‫دۆس����یه‌كه‌ وت����ی "كورتهێنانی‌ حس����اباته‌‪ ،‬چاكسازی‌‪ .‬سه‌رۆك ‌ی فراكسیۆنی‌ یه‌كێت ‌ی‬ ‫ده‌س����كاری‌ كردنی‌ پاره‌یه‌‪ ،‬بردنی‌ پاره‌یه‌ بۆ ده‌ڵێت "پێوسته‌ به‌زویی‌ پڕۆژه‌ یاسا ‌ی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ فه‌رمانگه‌ك����ه‌ بە‌نایاس����ایی‌‪ .‬ده‌زانم چاكساز ‌ی جێبه‌جێ بكرێت"‪.‬‬ ‫خه‌ڵكی‌ زۆر س����كااڵیان تۆماركردوه‌‪ .‬خه‌ڵكی‌‬ ‫دلێر مسته‌فا سه‌رۆك ‌ی فراكسۆنی‌ یه‌كێت ‌ی‬ ‫داماو هه‌قی‌ خۆیه‌تی‌ پاره‌ی‌ له‌و فه‌رمانگه‌یه‌یه‌‬ ‫بیده‌نێ‌‪ .‬هه‌یه‌ ژنه‌‪ ،‬نه‌فه‌ق����ه‌ی‌ ماڵ‌و منداڵی‌ له‌په‌رله‌مانی كوردستان سه‌باره‌ت جێبه‌ج ‌ێ‬ ‫له‌س����ه‌ره‌‪ ،‬هه‌یه‌ پاره‌یه‌ك ل����ه‌و فه‌رمانگه‌یه‌ كردن ‌ی پڕۆژه‌یاس���ای‌ چاكسازی‌ بە‌ئاوێنه‌ ‌ی‬ ‫قه‌رزاره‌ ده‌یه‌وێت پاره‌كه‌ی‌ بداته‌وه‌‪ ...‬ئه‌مانه‌ ڕاگه‌یاند "ئێم ‌ه وه‌ك یه‌كێتی‌ پێمان خۆش ‌ه‬ ‫هه‌موی‌ هه‌ی����ه‌‪ .‬فه‌رمانگ����ه‌ی‌ جێبه‌جێكردن پڕۆژه‌یاسای‌ چاكسازی‌ بە‌زوترین كات بچێت ‌ه‬ ‫ش����وێنی جیبه‌جێكردنی‌ فه‌رمانه‌كانی‌ دادگایه‌ بواری‌ جێبه‌جێ‌ كردن���ه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه یه‌كێك‬ ‫له‌ڕوی‌ داراییه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ خه‌ڵك هه‌قی‌ خۆیه‌تی‌ بو له‌كاره‌ باش���ه‌كانی‌ په‌رله‌م���ان‪ .‬ئه‌مڕۆ‬ ‫نیگه‌ران بێت له‌دیارنه‌مانی‌ پاره‌كانی‌"‪.‬‬ ‫(سێ ش���ه‌ممه‌) س���ه‌رۆكی‌ فراكسیۆنه‌كان‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫���ار‬ ‫�‬ ‫دین‬ ‫له‌س����ه‌ر دیارنه‌مان����ی‌ دو ملی����ار‬ ‫له‌په‌رله‌مان ‌ی كوردستان كۆده‌بینه‌وه‌‌و راوێژ‬ ‫���لێمانی‪،‬‬ ‫�‬ ‫‌س‬ ‫فه‌رمانگ����ه‌ی‌ جێبه‌جێك����ردن له‬ ‫ده‌كه‌ی���ن‪ ،‬تا به‌زوترین كات ئ���ه‌و مادانه‌ ‌ی‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫‌رمانب‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ فه‌رمانگه‌كه‌و نۆ فه‬ ‫گه‌ڕاونه‌ته‌و‌ه هه‌موار بكرێنئه‌وانیش بریتین‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫لێكۆڵین‬ ‫فه‌رمانگه‌یه‌ ده‌س����تگیر كراون‬ ‫له‌ماده‌كان���ی تایب���ه‌ت بە‌پله‌ ب���ااڵكان‪ ،‬دو‬ ‫دۆسیه‌یه‌ به‌رده‌وامه‌‪.‬‬ ‫موچه‌یی‌‌و ده‌رماڵه‌ی‌ فه‌رمانبه‌ران"‪.‬‬

‫نه‌شته‌رگه‌رییه‌كه‌ ئه‌نجام بده‌م"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت بە‌نه‌خۆش���ه‌كانیش رایگه‌یاند‬ ‫"نه‌خۆش���ه‌كانمان به‌ناچ���اری‌ ده‌چون���ه‌‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ی‌ به‌خش���ین‌و سۆماو ڕۆیاڵی‌‬ ‫ئه‌هل���ی‌‪ .‬پێش���تر كامه‌ندان‌و پزیش���كان‬ ‫ده‌وامی���ان ده‌ك���رد‪ ،‬نه‌خۆش���خانه‌كه‌مان‬ ‫چاره‌س���ه‌ری‌ ب���ۆ نه‌خۆش���ه‌كان ده‌كرد‪،‬‬ ‫ڕۆژانه‌ دو سه‌د نه‌خۆشمان هه‌بوه‌‪ ،‬بیست‬ ‫بۆ بیس���ت‌و پێنج نه‌ش���ته‌رگه‌ری‌و هه‌شتا‬ ‫بۆ هه‌ش���تاو پێن���ج حاڵه‌ت���ی‌ منداڵبون‬ ‫تۆمارك���راوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌رۆژان���ی بایكۆتدا‬ ‫نه‌خۆشه‌كان نه‌ده‌هاتنه‌ نه‌خۆشخانه‌كه‌مان‪.‬‬ ‫ده‌یانزانی ناتوانن چاره‌سه‌ر وه‌ربگرن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "هه‌واڵم���ان هه‌ب���وو له‌الیه‌ن‬ ‫پزیش���ه‌كانی‌ كه‌ركوك���ه‌وه‌ په‌یوه‌ندیمان‬ ‫پێوه‌ده‌كرا ژماره‌یه‌ك له‌نه‌خۆش���ه‌كانمان‬ ‫چونه‌ت���ه‌ ش���اری‌ كه‌رك���وك‪ .‬ته‌نان���ه‌ت‬ ‫پزیش���كه‌كان وتویانه‌ نهۆمێكیان بۆ چۆڵ‬ ‫بك���ه‌ن‪ .‬به‌داخ���ه‌وه‌ ئه‌و دۆخ���ه‌ جێگه‌ی‌‬ ‫نیگه‌رانییه‌"‪.‬‬ ‫دكت���ۆر گه‌ی�ل�ان به‌رێوه‌ب���ه‌ری‌‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ی‌ ئازادی‌ ش���اری‌ كه‌ركوك‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ زیادبون���ی‌ نه‌خ���ۆش له‌ڕۆژانی‌‬ ‫بایك���ۆت‌و خۆپیش���اندانه‌كانی‌ ش���اری‌‬ ‫سلێمانیدا‪ ،‬ده‌ڵێت "ڕاسته‌ نه‌خۆش هه‌یه‌‬

‫له‌ش���اری‌ س���لێمانییه‌وه‌ هاتۆته‌ ش���اری‌‬ ‫كه‌ركوك‌و نه‌خۆش���خانه‌ی‌ ئ���ازادی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێستا داتایه‌كی‌ ورد له‌به‌رده‌ستادا نیه‌ تا‬ ‫ژماره‌ك���ه‌ی‌ ڕابگه‌یه‌نین‪ .‬بۆیه‌ ناتوانم هیچ‬ ‫ژماریه‌ك باس بكه‌م"‪.‬‬ ‫هه‌ر ل���ه‌و باره‌یه‌وه‌ وته‌بێژی‌ ڕاگه‌یاندنی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ ش���اری‌ كه‌ركوك ئه‌بو عه‌لی‌‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد س���ێ‌ نه‌خۆشخانه‌یان‬ ‫هه‌یه‌ له‌ش���اری‌ كه‌ركوك‪ .‬ئه‌و وتی‌ "ته‌نها‬ ‫ده‌توانین ناوی‌ ئه‌و نه‌خۆش���انه‌ وه‌رگرین‬ ‫ك���ه‌ له‌نه‌خۆش���خانه‌كانمان ماونه‌ت���ه‌وه‌‬ ‫ب���ۆ وه‌رگرتن���ی‌ چاره‌س���ه‌ر‪ .‬هه‌رچ���ی‌‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ی‌ فریاكه‌وتن���ه‌‪ ،‬پرس���یار‬ ‫له‌نه‌خۆش ناكرێ���ت له‌كوێوه‌ هاتوه‌ ته‌نها‬ ‫چاره‌س���ه‌ری‌ ب���ۆ ده‌كرێت‌و ب���ه‌س‪ .‬بۆیه‌‬ ‫له‌ئێس���تادا داتایه‌ك له‌به‌رده‌س���تدا نیه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌ته‌كید نه‌خۆشمان زیادی‌ كردوه‌"‪.‬‬ ‫كاتێك ده‌چویته‌ به‌رده‌م نه‌خۆش���خانه‌‬ ‫ئه‌هلییه‌كان���ی ش���اری‌ س���لێمانی‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ی‌ ڕۆیاڵ‌و س���ۆماو فاروق‌و‬ ‫به‌خش���ین‪ ،‬ده‌تبینی هاواڵتیان سه‌ره‌یان‬ ‫گرتوه‌‌و نه‌خۆشخانه‌كان جمه‌یانده‌هات‪.‬‬ ‫س���ه‌روه‌ر خورش���ید به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ی‌ به‌خشین له‌شاری‌ سلێمانی‌‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ زۆری���ی ژم���اره‌ی نه‌خ���ۆش‬

‫له‌نه‌خۆش���خانه‌كه‌یان وتی‌ "زۆرینه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫نه‌خۆش���انه‌ی‌ س���ه‌ردانی‌ نه‌خۆش���خانه‌ی‌‬ ‫به‌خش���ینیان كردوه‌ ژنانی‌ دو گیان بون‪.‬‬ ‫ڕۆژان���ی‌ پێ���ش بایكۆت���ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ی‌ منداڵب���ون‪ ،‬ته‌نه���ا چوار‬ ‫ب���ۆ پێنج حاڵه‌تی‌ منداڵب���ون تۆماركراوه‌‬ ‫له‌نه‌خۆشخانه‌كه‌مان‪ ،‬به‌اڵم له‌چه‌ند ڕۆژی‌‬ ‫ڕاب���ردودا به‌ه���ۆی‌ بایكۆت���ه‌وه‌ ژماره‌كه‌‬ ‫به‌رزبۆت���ه‌وه‌ بیس���ت بۆ بیس���ت‌و پێنج‬ ‫حاڵه‌ت‪ ،‬كه‌ زۆرینه‌یان بە‌ئاس���ای ‌ی له‌دایك‬ ‫بون"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌ه���ۆی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ به‌ش���ی‌‬ ‫نه‌خۆش���ییه‌كانی‌ فریاكه‌وتن‌و شكاویمان‬ ‫نیه‌‪ ،‬ته‌نها نه‌خۆشه‌ ئاس���اییه‌كانی‌ دیكه‌‬ ‫ده‌هاتنه‌ المان‪ .‬بۆ هه‌ر جۆره‌ چاره‌سه‌رێكی‌‬ ‫ئاسایی‌‪ ،‬نه‌خۆش سه‌ردانمان ده‌كات"‪.‬‬ ‫ژیان ئه‌حمه‌د یه‌كێكه‌ له‌و ژنانه‌ی‌ له‌یه‌كێك‬ ‫له‌نه‌خۆشخانه‌ ئه‌هلییه‌كان بە‌نه‌شته‌رگه‌ری‬ ‫منداڵی بوه‌‪ .‬ئه‌و وتی‌ "پێویست بو بچمه‌‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌‪ ،‬چونكه‌ پزیش���ه‌كان پێیان‬ ‫ڕاگه‌یاندم ده‌بێت منداڵه‌كه‌ت له‌دایك ببێت‬ ‫ئه‌گه‌رن���ا ده‌مرێت‪ .‬بۆی���ه‌ ناچاربوم بچمه‌‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ی‌ منداڵبون‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان پێیان‬ ‫ڕاگه‌یاندم فه‌رمانبه‌ره‌كانی���ان بایكۆتیان‬ ‫ك���ردوه‌ ناتوانن چاره‌س���ه‌ر ب���ۆ نه‌خۆش‬

‫بك���ه‌ن‪ .‬به‌ناچاری‌ چوینه‌ نه‌خۆش���خانه‌ی‌‬ ‫ئه‌هلی‌‪ ،‬به‌بڕی‌ پێنج س���ه‌د ه���ه‌زار دینار‬ ‫نه‌ش���ته‌رگه‌رییان بۆ كردم‪ .‬به‌هۆی‌ گرانی‌‬ ‫نرخه‌ك���ه‌ی‌ نه‌متوان���ی‌ ش���ه‌و بمێنمه‌وه‌‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت تێچوی‌ نه‌شته‌رگه‌ریه‌كه‌شم قه‌رز‬ ‫كردوه‌‌و ده‌بێت بیده‌مه‌وه‌"‪.‬‬ ‫بایكۆت ته‌نها كێشه‌ی بۆ ژنانی دوگیان‬ ‫دروس���ت نه‌كردبو‪ ،‬به‌ڵكو نه‌خۆش���ه‌كانی‬ ‫تریش كه‌ توش���ی دۆخ���ی كتوپڕ ده‌بن‪،‬‬ ‫ناچ���ارن ب���ون بچن ب���ۆ نه‌خۆش���خانه‌‬ ‫ئه‌هلییه‌كان‌و بە‌پاره‌یه‌كی زۆر چاره‌سه‌ری‬ ‫خۆی���ان بك���ه‌ن‪ .‬جگه‌ ل���ه‌وه‌ش بایكۆت‬ ‫قه‌ره‌بالغییه‌كی زۆری له‌سه‌ر نه‌خۆشخانه‌‬ ‫ئه‌هلییه‌كان دروس���ت كردبو‪ .‬هیوا عه‌زیز‬ ‫كه‌ یه‌كێكه‌ له‌نه‌خۆشه‌كانی‌ نه‌خۆشخانه‌ی‌‬ ‫به‌خش���ین س���ه‌باره‌ت بە‌نه‌خۆشییه‌كه‌ی‬ ‫وتی‌ "یه‌كه‌م ش���ه‌وی‌ بایكۆت‌و داخس���تی‌‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ی‌ فریاكه‌وتن‪ ،‬توشی ئازارێكی‬ ‫زۆری ناوس���ك ب���وم‪ .‬به‌ناچ���اری چومه‌‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ی‌ به‌خش���ین‪ ،‬نه‌خۆشخانه‌كه‌‬ ‫به‌رنه‌ده‌ك���ه‌وت‪ .‬هێن���ده‌ قه‌ره‌باڵ���غ بو‪،‬‬ ‫پزیش���كه‌كه‌ له‌هیالكی���دا بورای���ه‌وه‌!‬ ‫دوات���ر بردیانه‌ ژوره‌كه‌ی‌ خۆی‌‪ ،‬پاش���ان‬ ‫پزیش���كی‌ دیكه‌ هات بۆ چاره‌سه‌ركردنی‌‬ ‫نه‌خۆشه‌كان"‪.‬‬

‫واده‌ ‌ی په‌سه‌ندكردن ‌ی پڕۆژ‌ه یاسا ‌ی چاكساز ‌ی دیاری ده‌كرێت "پاش���ەكەوتی موچ���ەی قائیمقام���ی ناو‬ ‫دیوانی پارێزگاكان زیاتر ده‌كرێت لەبری‬ ‫ئەوەی كەم بكرێتەوە"‬ ‫ئه‌و وتی‌ "حكومه‌ت تۆپه‌كه‌ی‌ خس���تۆت ‌ه خانه‌نش���ین ‌ی پل ‌ه تایبه‌ته‌كانین به‌و جۆره‌ی‬ ‫گۆڕپانی په‌رله‌مانی‌ كوردس���تانه‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر له‌یاساكه‌دا هاتوه‌‪ ،‬بۆیه‌ سه‌رنج‌و تێبینیمان‬ ‫ده‌مانه‌وێت چاكس���از ‌ی بكه‌ین‪ ،‬ده‌بێت ئه‌و ده‌بێت‪ .‬هیوادارین كه‌ پرۆژه‌ك ‌ه بو بە‌یاسا‪،‬‬ ‫كار‌ه ته‌واو كه‌ی���ن‪ .‬هه‌ڵبژاردنه‌كان نزیكن‪ ،‬وه‌كو خۆی جێبه‌جێ بكرێت"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا س���وهام ق���ادر س���ه‌رۆك ‌ی‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر نه‌یكه‌ین���ه‌ موزای���ده‌ ‌ی سیاس���ی‌‪،‬‬ ‫هه‌وڵده‌ده‌ین یه‌ك ش���ه‌ممه‌ی‌ داهاتو بكرێت ‌ه فراكس���ۆن ‌ی یه‌كگرتوو له‌باره‌ی یاس���اكه‌‌و‬ ‫یاس���ا‪ .‬حیزبه‌كانی‌ ئۆپۆزسیۆن ده‌ڵێن ئه‌و كۆبونه‌وه‌ راوێژكارییه‌ك���ه‌وه‌ وت ‌ی "ئێمه‌و‌ه‬ ‫پڕۆژه‌یاس���ایه‌ جێبه‌جێ‌ بكرێ���ت زه‌ره‌ر ‌ی وه‌ك یه‌كگرتو ده‌س���ت پێشخه‌ریمان كردو‌ه‬ ‫پارتی‌‌و یه‌كێت���ی‌ تێدایه‌‪ ،‬ئه‌وان ده‌یانه‌وێت ئ���ه‌وه‌ش ئه‌و هه‌نگاوه‌ی ‌ه به‌یانی‌ س���ه‌رۆك ‌ی‬ ‫له‌و ڕێگه‌یه‌وه‌ ده‌نگی‌ زیاتر به‌ده‌ست بهێنن‪ ،‬فراكسیۆنه‌كان له‌سه‌ری‌ كۆده‌بینه‌وه‌‪ ،‬دواتر‬ ‫ب���ه‌اڵم ئێمه‌ زۆرم���ان پێخۆش���ه‌ جێبه‌ج ‌ێ له‌سه‌ری‌ رێكده‌كه‌ین له‌ناو هۆڵ ‌ی په‌رله‌مان‪.‬‬ ‫بكرێت‪ ،‬سه‌رۆكی‌ فراكس���یۆنی‌ پارتیشمان وه‌ك فراكسۆنی‌ یه‌كگرتو باوه‌ڕمان وای ‌ه ئه‌م‬ ‫پڕۆژه‌یاسایه‌ ده‌بێت جێبه‌جێ‌ بكرێت‪ .‬دیار‌ه‬ ‫بینو‌ه زۆریان پێخۆشه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رچی‌ برزۆ مه‌جید سه‌رۆكی‌ فراكسیۆن ‌ی پێش ئه‌و‌ه به‌بڕوای‌ ئێمه‌ ده‌بێت ده‌سكار ‌ی‬ ‫گۆرانیش���ه‌‪ ،‬له‌وب���اره‌وه‌ ده‌ڵێت "ش���اناز ‌ی ماده‌ی‌ س���ێی پڕۆژه‌یاساك ‌ه بكرێت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ده‌كه‌ی���ن وه‌ك بزوتنه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان یه‌كه‌م ناڕه‌زایی‌ رای گش���ت ‌ی له‌سه‌ره‌‪ ،‬ك ‌ه تایبه‌ت ‌ه‬ ‫فراكیس���ۆن بوین داوامان كرد ئه‌و یاسای ‌ه بە‌پل ‌ه تایبه‌ته‌كان‪ .‬هه‌روه‌ها جه‌خت له‌سه‌ر‬ ‫بگه‌ڕێته‌وه‌ په‌رله‌مان‪ .‬ئێمه‌ دژ ‌ی خانه‌نش ‌ی ئه‌و بڕگه‌یه‌ش ده‌كه‌ینه‌وه‌ ك ‌ه خانه‌نش���ین ‌ی‬ ‫پل��� ‌ه تایبه‌ت���ه‌كان بوین‪ ،‬بۆیه‌ ئێس���تا ك ‌ه گش���ت ‌ی كه‌مه‌تر نه‌بێت له‌چوار سه‌د هه‌زار‬ ‫یاساك ‌ه گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌ په‌رله‌مان‪ ،‬له‌كۆبونه‌وه‌ی دینار‪ ،‬گوشار ده‌كه‌ین ئه‌و ماده‌یه‌ش هه‌موار‬ ‫ڕاوێژكاریی‌ س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان‌و سه‌رۆك ‌ی بكرێت‌و كه‌مترین موچه‌ی خانه‌نشینی له‌س ‌ێ‬ ‫فراكسیۆنه‌كان‌و لیژنه‌ی‌ یاس���ای‌‌و داراییدا س���ه‌د هه‌زاره‌وه‌ بۆ چوار سه‌د هه‌زار دینار‬ ‫قه‌س���ه‌ی‌ خۆم���ان ده‌كه‌ی���ن‪ .‬ئێم���ه‌ دژ ‌ی زیاد بكرێت"‪.‬‬

‫قائیمقامی پێش����وی قەزای شارەزور‬ ‫رایدەگەیەنێ����ت وەزی����ری دارای����ی‬ ‫ئاگاداركردۆت����ەوە‬ ‫گەنجینەكان����ی‬ ‫پاشەكەوتی موچەی ئەو قائیمقامانەی‬ ‫لەن����او دیوان����ی پارێ����زگاكان دەوام‬ ‫دەكەن‪ ،‬زیاتر بكرێ����ت لەبری ئەوەی‬ ‫كەم بكرێتەوە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ ،‬س����لێمانی‪ :‬س����ۆران عەلی‪،‬‬ ‫قائیمقامی پێشوی قەزای شارەزور كە‬ ‫ئێس����تا قائمیقامە لە دیوانی پارێزگای‬ ‫س����لێمانی بە ئاوێنەی راگەیاند بەپێی‬ ‫بڕیاری ئەنجومەنی وەزیران پاشەكەوتی‬ ‫موچ����ەی قائیمق����ام كە لەری����زی پلە‬ ‫تایبەتەكان����ە دەبێت بۆ لەس����ەدا ‪30‬‬ ‫كەمبكرێتەوە‪.‬‬ ‫ب����ەاڵم بەقس����ەی س����ۆران عەلی‪،‬‬ ‫گەنجین����ەكان پێی����ان راگەیان����دون‬ ‫ك����ە وەزی����ری دارایی رێب����از حەمالن‬

‫پەیوەندی پێوەك����ردون و پێی وتون‬ ‫ئەو قائیمقامانەی لەدیوانی پارێزگاكانن‬ ‫تەنیا موچەی بنەڕەتی(ئیسمی)یان بۆ‬ ‫ببەس����تن و لەوەش لەس����ەدا ‪30‬ی لێ‬ ‫پاشەكەوت بكرێت‪.‬‬ ‫وتیشی"ئێمە بەوە رازی نابین چونكە‬ ‫بەوە پاشەكەوتی ئێمە نزیك دەبێتەوە‬ ‫لە لەس����ەدا ‪ ،80‬لەكاتێكدا لەئێستادا‬ ‫قس����ە لەس����ەر ئەوەیە پاش����ەكەوت‬ ‫نەمێنێت‪ ،‬كەچی پاشەكەوتەكەی ئێمە‬ ‫لەبری ئەوەی كەمبكرێت����ەوە‪ ،‬زیادی‬ ‫كردوە‪".‬‬ ‫لەوبارەیەوە سەرۆكی لیژنەی دارایی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬د‪.‬عیزەت سابیر‬ ‫بە ئاوێنەی راگەیان����د بەدواداچونیان‬ ‫ب����ۆ ئ����ەو بابەت����ە ك����ردوەو بڕی����ارە‬ ‫ئەمڕۆ(سێش����ەممە) وەزارەتی دارایی‬ ‫لەسەر ئەو پرسە وەاڵمیان بداتەوە‪.‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )619‬سێشه‌ممه ‪2018/4/3‬‬

‫‪3‬‬

‫خۆپیشاندان لەداواکاریی پیشەییەوە تا زۆرانبازی حزب‌و باڵەکان‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫خۆپیشاندانەكانی چەند رۆژی رابردوی‬ ‫مامۆستایان‌و فەرمانبەران‪ ،‬وێڕای‬ ‫ئەوەی خۆپیشاندانی پیشەیی بون‪،‬‬ ‫بەاڵم حزبەكان هەوڵیاندەدا بیانكەنە‬ ‫مەیدانێك بۆ ملمالنێ سیاسییەكانی‬ ‫خۆیان‪ ،‬گومانی ئەوەش هەیە ملمالنێ‬ ‫ناوخۆییەكانی یەكێتی‌و پارتی‬ ‫كاریگەریان لەسەر ئەو خۆپیشاندانانە‬ ‫هەبوبێت‪ .‬به‌اڵم خۆپیشانده‌ران ئه‌وه‌‬ ‫ره‌تده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ له‌هه‌ولێر مه‌سرور‬ ‫بارزانی‌ بۆ شكاندنی‌ نێچیرڤان رۆڵی‌‬ ‫هه‌بوبێت له‌و خۆپیشاندانانه‌دا كه‌‬ ‫ئه‌نجامدران‌و له‌سلێمانیش الهور‬ ‫تاڵه‌بانی‌ بۆ شكاندنی‌ قوباد تاڵه‌بانی‌‬ ‫قۆستبێتیه‌وه‌‪.‬‬ ‫لەماوەی چەند رۆژی خۆپیشاندانەكانی‬ ‫س����لێمانی‌و هەولێر‪ ،‬بەرپرسانی حزبی‌و‬ ‫پەرلەمانتار‌و كاندی����دی حزبەكان لەنێو‬ ‫خۆپیش����اندەراندا دەبینران كە وتاریان‬ ‫دەدا‌و پشتیوانی خۆیان بۆ خۆپیشاندەران‬ ‫دەردەبڕی‪.‬‬ ‫س����ەنگەر فایەق‪ ،‬ئەندامی ئەنجومەنی‬ ‫مامۆستایانی ناڕازی سلێمانی باسی لەوە‬ ‫كرد كە لە‌رۆژانی دوایی خۆپیشاندانەكاندا‬ ‫رێگەیان بە‌بەرپرس����انی حزبی‌و تەنانەت‬ ‫ئ����ەو كەس����انەی كاندی����دی حزبەكانن‬ ‫لەهەڵبژاردنی داهاتوی پەرلەمانی عێراقدا‬ ‫لە‌گۆڕەپانی خۆپیشاندانەكاندا لەبەردەم‬ ‫دادگای سلێمانی وتار پێشكەش بكەن‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ زانیاریه‌كانی‌ ئاوێن����ه‌‪ ،‬رۆژی‌‬ ‫یه‌كش����ه‌مه‌ی‌ رابردو نزیك����ه‌ی‌ ‪ 10‬هه‌زار‬ ‫كه‌س له‌ده‌وری‌ خێمه‌كانی‌ به‌رده‌م دادگای‌‬ ‫س����لێمانی‌ كۆبونه‌ته‌وه‌و بڕی����ار بوه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ وه‌ك ناڕه‌زایی‌ ده‌ربڕین به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌لێدوانی‌ قوباد تاڵه‌بانی‌ كه‌ داوای‌ كردبو‬ ‫بایكۆت كۆتایی‌ پێبهێنرێت‪ ،‬به‌ره‌و به‌رده‌م‬ ‫نوس����ینگه‌ی‌ ناوب����راو بجوڵێنرێن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پاش ئه‌وه‌ی‌ هه‌ندێك له‌سه‌رپه‌رشتیارانی‌‬ ‫خۆپیش����اندانه‌كه‌ له‌الیه‌ن لێپرسراوێكی‌‬ ‫ئاسایش����ه‌وه‌ ته‌له‌فونیان ب����ۆ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫نایه‌ڵ����ن مامۆس����تایان بجوڵێنرێن‌و پاش‬ ‫ماوه‌یه‌ك مانه‌وه‌ باڵوه‌یان پێده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ س����اڵی‌ رابردوش‬ ‫خۆپیش����اندانی‌ مامۆس����تایان له‌الی����ه‌ن‬ ‫باڵه‌كان����ی‌ یه‌كێتییه‌وه‌ ب����ۆ الوازكردنی‌‬ ‫یه‌كتری‌ به‌كارهێنران‪.‬‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردس����تان كە بۆ‬ ‫یەكەمج����ار خۆپیش����اندانەكانی ئەمجارە‬ ‫پەڕین����ەوە ب����ۆ ژێ����ر دەس����ەاڵتی ئەو‬ ‫لەهەولێ����رو دهۆك بەتون����دی روبەڕوی‬ ‫خۆپیش����اندەران ب����وەوە‪ .‬ئەندامێك����ی‬ ‫س����ەركردایەتی ئ����ەو حزبە‌بە‌ئاوێن����ەی‬ ‫راگەیاند كە ملالن����ێ حزبییەكان تێكەڵ‬ ‫بەداوای رەوای خۆپیش����اندەران كرابو‪.‬‬ ‫بەاڵم ئەندامێكی س����ەركردایەتی یەكێتی‬ ‫پێی وای����ە خۆپیش����اندانەكانی پاییزی‬

‫راب����ردو توندوتیژ بون بۆیە ئەمان دژیان‬ ‫بون‌و ئەوەش����یان بەڕەس����می راگەیاند‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەم خۆپیشاندانانەی دوایی یەكێتی‬ ‫بە‌مافی فەرمانبەران‌و مامۆستایانی زانیون‬ ‫چونكە ئاشتیانە بون‪.‬‬ ‫هەرچەندە پارتی‌و یەكێتی هەندێك جار‬ ‫گلەییان لەوە هەیە كە خۆپیش����اندەكان‬ ‫ب����ۆ مەرام����ی سیاس����ی بەكارنەهێنرێن‪.‬‬ ‫ب����ەاڵم گومان����ی ئ����ەوەش دەكرێت لەم‬ ‫خۆپیشاندانانەی ئەمجارەدا ملمالنێكانی‬ ‫ناوخ����ۆی هەریەك����ە ل����ەو دو حزب����ەش‬ ‫كاریگەری خۆیان هەبوبێت‪.‬‬ ‫باس لە‌توندبونەوەی ملالنێی شاراوەی‬ ‫نێوان مەسرور بارزانی‌و نێچیرڤان بارزانی‬ ‫دەكرێت لەناو پارتیدا لەسەر دەسەاڵت‪،‬‬ ‫ئەوەش پاش ئ����ەوەی باوكی یەكەمیان‌و‬ ‫مامی دوەمیان لەسەرەتای مانگی یازدەی‬ ‫س����اڵی رابردوەوە دەستبەرداری پۆستی‬ ‫سەرۆكی هەرێم بو‌و بەوەش گۆڕەپانەكە‬ ‫لەسەر ئاس����تی دەسەاڵتی جێبەجێكردن‬ ‫لەهەرێ����م تاڕادەیەك����ی زۆر لەب����ەردەم‬ ‫نێچیرڤان بارزانیدا تەخت بو‪.‬‬ ‫دەكرێ����ت‬ ‫ئ����ەوە‬ ‫گومان����ی‬ ‫لە‌خۆپیشاندانەكانی ئەمجارەدا لەهەولێرو‬ ‫دهۆك‪ ،‬مەس����رور بارزانی "بەش����اراوەیی‬ ‫دەس����تی هەبوبێت" لە‌خۆپیشاندانەكاندا‬ ‫بۆ راگرتن����ی دەس����ەاڵتەكانی نێچیرڤان‬ ‫بارزانی‪ ،‬ئەوەش لەكاتێكدابو كە سەرۆكی‬ ‫حكومەت لەلوتكەی س����ەركەوتنی خۆیدا‬ ‫بو بۆ دروس����تكردنەوەی ئ����ەو پردانەی‬ ‫هەرێم لەگەڵ دەرەوەو بەغدا‪ ،‬كە باوكی‬ ‫مەسرور بارزانی لە‌ئەیلولی ساڵی رابردودا‬ ‫بەهۆی ریفراندۆمەكەوە تێكیشكاندبون‪.‬‬ ‫ش����وان س����ابیر‪ ،‬چاالكوانی مەدەنی‌و‬ ‫بەش����دار لە‌خۆپیش����اندانەكانی هەولێ����ر‬ ‫لەوبارەی����ەوە بە‌ئاوێن����ەی راگەیان����د كە‬ ‫ئەوانیش ئەو دەنگۆیانەیان بیستوە بەاڵم‬ ‫خۆی پێی وانییە كە ئەو ش����تە راس����تی‬ ‫تێدابێ����ت‌و وتی"ئەگ����ەر پەیوەندی بەو‬ ‫ملمالنێیان����ەوە هەبێت نەدەبو كەس����انی‬ ‫سەر بە‌پاراستن لەگەڵ پۆلیس‌و ئاسایش‬ ‫خەڵك بدەنە بەر شەق‪".‬‬ ‫وتیشی"ئەگەر وابێت ملمالنێ‌و كێبڕكێی‬ ‫ئەوان لەسەر بەرشەقدانی ئێمە بوە‪".‬‬ ‫فازڵ بەشارەتی‪ ،‬ئەندامی سەركردایەتی‬ ‫پارتی ئ����ەوان پش����تیوانی داوای رەوای‬ ‫موچەخۆرانیان ك����ردوە بەاڵم لەگەڵ ئەو‬ ‫جۆرە داوایانەدا نی����ن كە نیەتی حزبی‌و‬ ‫بەرنام����ەی حزبی����ان تێك����ەڵ دەكرێت‌و‬ ‫وتیش����ی"زۆرجار مەرامی سیاسی‌و حزبی‬ ‫ئەو داوایانەش تێكدەدات‪".‬‬ ‫لەبارەی ئەوەی ملمالنێكانی ناو پارتی‬ ‫كاریگەریان لەس����ەر خۆپیش����اندانەكانی‬ ‫هەولێرو دهۆك هەبوبێت ئەو رەتیكردەوە‬ ‫لەن����او پارتیدا هی����چ "ملمالنێ‌و گرفتێك‬ ‫هەبێت"‬ ‫وتیش����ی"ناوماڵی پارت����ی لەناو ماڵی‬ ‫خێزانی زۆر كەس پتەوترو بەهێزترە‪ ،‬ئەو‬ ‫كەسانەی ئەو پڕوپاگەندانە باڵودەكەنەوە‬

‫خەون دەبینن‪".‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەش باس����ی ل����ەوە كرد كە‬ ‫خەڵك����ی پارتی����ش گلەی����ی لەحكومەت‬ ‫هەیەو پارتیش ناڕەزایەتی هەیە لە‌ژیان‌و‬ ‫ئابوری خەڵك‪.‬‬ ‫لەن����او یەكێت����ی نیش����تمانیش پاش‬ ‫كۆچی دوای����ی مام جەالل‪ ،‬س����كرتێری‬ ‫گش����تی حزبەكە‪ ،‬ژمارەیەك ملمالنێ بۆ‬ ‫جێگرتنەوەی ئاشكراتر‌و توندترە لەوەی‬ ‫لەناو پارتی دەبینرێت‪.‬‬ ‫ژمارەی����ەك لەخۆپیش����اندەران ب����ۆ‬ ‫ئاوێنە باس����یان لەوە ك����رد كە هەندێك‬ ‫لە‌رێكخەرانی خۆپیشاندانەكان لە‌باڵێكی‬ ‫دیاریك����راوی یەكێتیی����ەوە فەرمانی����ان‬ ‫وەردەگرت‌و ئاماژەیان بەوەش����دەدات كە‬ ‫بەپێچەوان����ەی ئەوەوە قوب����اد تاڵەبانی‪،‬‬ ‫جێگری س����ەرۆكی حكومەت هەوڵیداوە‬ ‫خۆپیشاندانەكان سنورداربكات‪.‬‬ ‫بەاڵم س����ەنگەر فای����ەق رەتیدەكاتەوە‬ ‫هی����چ فش����ارێك ب����ۆ س����نورداركردنی‬ ‫خۆپیشاندانەكان لەالیەن هیچ بەرپرسێكی‬ ‫یەكێتیەوە كرابێت‌و هەستیش����یان بەوە‬ ‫نەكردوە هیچ بەرپرسێكی یەكێتی جۆشی‬ ‫خۆپیش����اندانەكانی دابێت‌و وتیشی"هیچ‬ ‫بەرپرس����ێكی بااڵی یەكێتی نەهاتە نێو‬ ‫خۆپیشاندەرانەوە بۆ پشتیوانیكردنیان‪".‬‬ ‫لەگەڵ ئ����ەوەش باس����ی لەوەكرد كە‬ ‫دەكرێت فەرمانبەرو مامۆستای تێدابوبێت‬ ‫كە سەر بە‌یەكێتی بوبێت‪.‬‬ ‫فەری����د ئەسەس����ەرد‪ ،‬ئەندام����ی‬ ‫س����ەركردایەتی یەكێت����ی پێ����ی وای����ە‬ ‫خۆپیشاندانی ئاشتیانە مافی هاواڵتیانەو‬ ‫ئ����ەوان لەبەرئەوەی خۆپیش����اندانەكانی‬ ‫ئەمجارە ئاشتیانە بون یەكێتی پشتیوانی‬ ‫ئ����ەو مافە ب����وە بۆ هاواڵتی����ان بەاڵم بۆ‬ ‫خۆپیشاندانی "توندوتیژ"ی وەك ئەوەی‬ ‫پاییزی رابردو دژی دەبن‪.‬‬ ‫رەتیشیدەكاتەوە لەسلێمانی ملمالنێی‬ ‫ناوخ����ۆی یەكێت����ی كاریگەری لەس����ەر‬ ‫خۆپیش����اندانەكان هەبوبێت‌و وتیش����ی‬ ‫"خۆپیشاندانەكان پیشەیی بون‌و ئامانجی‬ ‫سیاسیان نەبوە‪ .‬ئەو خۆپیشاندەرانە چ‬ ‫سەر بە‌حزبێكی دیاریكراو بوبن یان سەر‬ ‫بەرەوتێك����ی دیاریكراو بوبن ئەوە لەڕوی‬ ‫یاس����اییەوە بەهەند وەرناگیرێت چونكە‬ ‫پەیامەكەیان بە‌ئاشتی گەیاند‪".‬‬ ‫ئاماژەی بەوەشداوە كە قوباد تاڵەبانی‪،‬‬ ‫ئەوەندەی لەتوانایدا بوبێت فشاری كردوە‬ ‫بۆ ئەوەی دەزگا ئەمنییەكان توندوتیژی‬ ‫بەرامبەر بە‌خۆپیشاندەران بەكارنەهێنن‪.‬‬ ‫مامۆس����تایان‌و‬ ‫خۆپیش����اندانی‌‬ ‫كارمه‌ندانی‌ ته‌ندروس����تی‌‌و فه‌رمانبه‌ران‪،‬‬ ‫خۆپیش����اندانێكی‌ ته‌واو پیش����ه‌یی‌ بون‌و‬ ‫زۆربه‌ی‌ ه����ه‌ره‌ زۆری‌ به‌ش����داربوانی‌ بۆ‬ ‫مافه‌ پیشه‌یه‌كانیان خۆپیشاندانیان كرد‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی‌ الیه‌نی‌ سیاس����ی‌ ویستبێتی‌ بۆ‬ ‫مه‌به‌ستی‌ خۆی‌ سودی‌ لێوه‌ربگرێت‪.‬‬

‫پێچانەوەی خێمەکان لەشەوی رابردودا‬

‫ی مامۆستایان‬ ‫خۆپیشاندان ‌‬ ‫ی مامۆستایان‌و ئه‌مساڵ‌ به‌گریان ‌‬ ‫ی‬ ‫پار به‌گریان ‌‬ ‫ی پێهات‬ ‫به‌رێوه‌به‌ری‌ په‌روه‌رده‌ كۆتای ‌‬ ‫كاتژمێر ‪ 9‬له‌به‌رده‌م دادگای‌ سلێمانی‌ به‌رده‌وام نه‌بێت‪ .‬ئه‌وه‌ش وه‌های‌ كردو‌ه‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫خۆپیشانادنی‌ فراوان ئه‌نجام ده‌ده‌ین‪ .‬ژماره‌یه‌ك له‌فه‌رمانبه‌ران‌و مامۆستایان‬ ‫به‌هۆی‌ دروس���تكردنی‌ كێش���ه‌ له‌الیه‌ن باوه‌ڕیان به‌خۆپیش���اندانه‌كان نه‌ماوه‌‪،‬‬ ‫ڕۆژی‌ دو شه‌ممه‌ دڵشاد عومه‌ر‬ ‫هێ���زه‌ ئه‌منیه‌كان���ه‌وه‌‪ ،‬نامه‌وێت ئه‌وه‌ به‌بێ‌ ئه‌نح���ام ناوی‌ ده‌ب��� ‌هن‌و ده‌ڵین‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ په‌ره‌وه‌رده‌ی‌ سلێمانی‌‬ ‫ئاش���كرا بكه‌م گردبونه‌وه‌كه‌مان به‌ره‌و ساڵی‌ پارو پێراریش خۆپیشاندان كرا‪،‬‬ ‫بە‌گریانه‌وه‌ داوای‌ له‌مامۆستایان كرد‬ ‫چ���ی‌ جێگه‌ی���ه‌ك ئاڕاس���ته‌ ده‌كرێت‪ .‬به‌اڵم كاریگه‌ری‌ نه‌بو‪.‬‬ ‫بچنه‌وه‌ هۆڵه‌كانی‌ خوێندن‪" ،‬چونكه‌‬ ‫هه‌رله‌ب���اره‌ی‌ هه‌ڵگرتن���ی‌ خێم���ه‌ی‌‬ ‫دۆخی‌ یه‌ك ساڵی‌ خوێندنی‌ پارێزگای‌ ده‌مه‌وێت بڵێم ئێمه‌ وه‌ك مامۆستایان‬ ‫سلێمانی‌ له‌ژێر هه‌ڕه‌شه‌ی‌ فه‌وتاندایه‌"‪ .‬بایكۆتمان نه‌شكاندوه‌‌و خۆپیشاندایش ناڕزاییه‌كان���ه‌وه‌‪ ،‬بێخاڵ عه‌لی‌ ئه‌ندامی‌‬ ‫ئه‌نحومه‌ن���ی‌ مامۆس���تایانی‌ ن���اڕازی‌‬ ‫به‌رده‌وام ده‌بێت"‪.‬‬ ‫دوای‌ چه‌ند كاتژمێرێك مامۆستایان‌و‬ ‫بە‌وت���ه‌ی‌ یه‌كێ���ك له‌فه‌رمانبه‌رانی‌ ده‌ڵێت "ئێمه‌ ب���ۆ ماوه‌یه‌كی‌ دیاریكراو‬ ‫فه‌رمانبه‌رانی‌ ناڕازی‌ له‌دوای‌ نۆ‬ ‫خۆپیشانده‌ر هه‌ڵدانی‌ خێمه‌و مانه‌وه‌ی‌ بڕیارمانداوه‌ خێمه‌ هه‌ڵبده‌ین هه‌ربۆیه‌‬ ‫ڕۆژ خێمه‌كانیان له‌به‌رده‌م دادگای‌‬ ‫مامۆستایان‌و فه‌رمانبه‌ران له‌سه‌ر شه‌قام خێمه‌كانمان الب���رد‪ ،‬به‌اڵم بڕیارمان دا‬ ‫سلێمانی‌ كۆكرده‌وه‌‪.‬‬ ‫مافه‌كانیان ده‌س���ته‌به‌ر ناكات‪ ،‬ته‌نها به‌یانی‌ خۆپیش���اندان ئه‌نجام بده‌ین‪.‬‬ ‫عادل حس���ێن ئه‌ندامی‌ مامۆستایانی‌ كات كوش���تنه‌‪ ،‬چونكه‌ ساڵی‌ پاریش به‌هیچ شێوه‌یه‌ك بایكۆت نه‌شكێنراوه‌‪.‬‬ ‫ن���اڕازی‌ وت���ی‌ "من پێك���ه‌ ژه‌هره‌كه‌م به‌هه‌مان ش���ێوه‌ چه‌ند مانگێگ بازنه‌ی‌ م���ن وه‌ك مامۆس���تایه‌ك ده‌وامه‌كه‌م‬ ‫خ���وارده‌وه‌! ڕازی نه‌ب���وم بچمه‌وه‌ بۆ ناڕه‌زاییه‌كان ته‌نها س���نوری‌ سلێمانی‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ش���اره‌‪ ،‬پاره‌م پێنیه‌ بچم‬ ‫ماڵه‌وه‌‌و بایكۆت بش���كێنم‌و خێمه‌كان گرته‌وه‌‪ .‬ده‌س���ه‌اڵت هیچ باكێكی‌ نیه‌‪ ،‬بۆ ده‌وام‪ ،‬ئیتر چۆن بایكۆت بشكێنم؟‬ ‫كۆبكه‌ین���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وه‌ بڕیار ‌ی بۆی���ه‌ ل���ه‌و بڕوایه‌دام هیچ س���ودێك ‌ی حكومه‌ت موچ���ه‌ی‌ ته‌واوم���ان بداتێ‌‬ ‫هاوڕێكان���م ب���و به‌ته‌نه���ا نه‌متوان���ی‌ نابێت گه‌ر بازنه‌ی‌ خۆپیش���اندانه‌كانی‌ ئێم���ه‌ش ده‌چینه‌وه‌ بۆ ده‌وام‌و كۆتایی‌‬ ‫بڕیارب���ده‌م‪ .‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا به‌یانی‌ هه‌لێ���رو دهۆك ده‌س���ت پێنه‌كاته‌وه‌‌و بە‌بایكۆت ده‌هێنین"‪.‬‬

‫عومەر سەید عەلی‪ ،‬کۆبونەوە لەگەڵ کونسوڵی گشتی تورکیا رەتدەکاتەوە‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫هەفتەی رابردوو‪ ،‬هاکان کەراچای‬ ‫کونسوڵی گشتی تورکیا لە‌هەرێمی‬ ‫کوردستان سەردانی شاری سلێمانی‬ ‫کرد‪ .‬بڕیار بوو لەگەڵ عومەری سەید‬ ‫عەلی‪ ،‬رێکخەری گشتی بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان کۆببێتەوە بەاڵم بەماوەیەکی کەم‬ ‫پێش واده‌ی‌ دیاریكراوی‌ کۆبونەوەکە‪،‬‬ ‫سه‌ید عه‌لی‌ كۆبونه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‌ كونسولی‌‬ ‫گشتی‌ ره‌تكرده‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ زانیاریه‌كانی‌ ئاوێنه‌‪ ،‬سێشه‌مه‌ ‌ی‬ ‫رابردو‪ ،‬له‌كاتی‌ سه‌ردانی‌ كونسولی‌ گشتی‌‬ ‫توركیادا بۆ شاری‌ س����لێمانی‌‪ ،‬واده‌یه‌ك‬ ‫دیاریكراوه‌ بۆ كۆبونه‌وه‌ی‌ كونسول له‌گه‌ڵ‌‬ ‫عومه‌ری‌ س����ه‌ید عه‌لی‌ رێكخه‌ری‌ گشتی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‪ ،‬به‌اڵم وەکو هەڵوێست‬ ‫ناوبراو بە‌سێ هۆکار ئاماده‌ نه‌بوه‌ لەگەڵ‬ ‫کونس����وڵی گش����تی تورکی����ا كۆبێته‌وه‌و‬ ‫چەند بەپرس����ێکی دیکەی گۆڕان لەگەڵ‬ ‫كونسولی‌ گشتی‌ کۆبونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌ زانیویه‌تی‌ كه‌ هۆکارەکان بریتی‌‬ ‫بون له‌یەکەم‪ ،‬لێدوانی سەرۆك وەزیرانی‬ ‫تورکی����ا ک����ە رایگه‌یاندب����و رێگەنادەن‬ ‫ئاس����مانی تورکیا بۆ گەش����ت بۆ شاری‬ ‫سلێمانی بەکابهێنرێت چونکە پشتیوانی‬ ‫تیرۆر دەکەن‪ .‬ئەمەش دوای پش����تیوانی‬ ‫س����لێمانی لەکوردانی رۆژئ����اوا بە‌تایبەت‬ ‫عەفری����ن‌و راگەیاندنی س����ێ رۆژ ماتەم‬

‫عومەری سەید عەلی‬ ‫بۆ عەفرین لەالیەن پارێزگاری س����لێمانی‬ ‫دێت‪ .‬هەروەها داگرتینی ئااڵکانی مەکۆی‬ ‫س����ەرەکی بزوتن����ه‌وەی گ����ۆڕان بۆ نیوە‬ ‫بەه����ۆی داگیرکردنی عەفرین����ه‌وه‌‪ .‬ئەمە‬ ‫لە‌کاتێکدای����ه‌ لە‌بەمراب����ەر بەپش����تیوانی‌‬ ‫كردن����ی‌ س����لێمانی‌ له‌"تی����رۆر" له‌الیه‌ن‬

‫توركیاوه‌‪ ،‬حکومەت����ی هەررێم بێدەنگی‬ ‫هەڵبژارد‪ ،‬جگە لەوه‌ی‌ قوباد تاڵەبانی کە‬ ‫بەجلی کوردییەوە لەگەڵ کونسوڵی گشتی‬ ‫تورکیا کۆبووەوە‪ .‬ئەمەش هەڵوێستێکی‬ ‫الواز بوو‪ .‬دووەم‪ ،‬هێ����رش‌و داگیرکردنی‬ ‫عەفری����ن لەالیەن تورکیاوە کە پێش����تر‬

‫گۆڕان ئیدانەی کرد بو‪ ،‬داواش����ی لەهێزە‬ ‫نێودەوڵەتی����ەکان کردب����وو ک����ە رێگربن‬ ‫لەهێرش����ی تورکیا‪ .‬سێیەم‪ ،‬هاتنی هێزی‬ ‫س����وپای تورکیا بۆ ناو خاکی کوردستان‬ ‫کە ئێس����تا تورکیا س����ەرقاڵی دروس����ت‬ ‫کردنی بنکەی سەربازی‌و رێگای قیرتاوە‬

‫بۆ بەیەکەوە بەستنی بنکەکانی پێشترو‬ ‫ئێستای له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا كه‌ هه‌مو‬ ‫بنكه‌كان����ی‌ ده‌كه‌ونه‌ ده‌ڤ����ه‌ری‌ بادینان‌و‬ ‫ناوچ����ه‌ی‌ ژێ����ر ده‌س����ه‌اڵتی‌ پارتییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ حکومەتی هەرێمی‬ ‫کوردستان‌و پارتی دیموکراتی کوردستان‬ ‫له‌م هه‌نگاوه‌ی‌ توركیا كه‌ پێش����ێلكردنی‌‬ ‫س����ه‌روه‌ری‌ عێراق‌و هه‌رێمی‌ كوردستانه‌‬ ‫بێدەنگ بوون‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌ زانیویه‌ت����ی‌ كه‌ لەکۆبونەوەکەدا‬ ‫کونسوڵی گش����تی تورکیا ئەم هەنگاوەی‬ ‫رێکخ����ەری گش����تی گۆڕان����ی بەبێڕێزی‬ ‫لەقەڵەم����داوەو رایگه‌یان����دوه‌ کە ئەو بۆ‬ ‫رونکردنەوەی سیاسەتی تورکیا هاتووە‪،‬‬ ‫چونک����ە بزوتن����ه‌وەی گ����ۆڕان زۆر دژی‬ ‫تورکیا قس����ە دەک����ەن‌و لێدوان����ی توند‬ ‫دەدەن‪ .‬لەهەم����ان کاتدا باس����ی ئەوەی‬ ‫کردووە ئەوان "ش����ەڕی تی����رۆر دەکەن‌و‬ ‫کەس����ی مەدەنی لەعەفری����ن نەکوژراوەو‬ ‫کورد پێش����تر لەدەستی پەیەدە‌و یەپەگە‬ ‫رای����ان کردب����وو ئێس����تا گەڕاونەتەوە"‪.‬‬ ‫لەبەرامبەردا وەفدی گۆڕان وتویانه‌ کورد‬ ‫هەموو یەك نەتەوەن‌و سیاسەتی رەسمی‬ ‫گۆڕان پشتیوانی كردنه‌ لەکوردی هەموو‬ ‫پارچەکان بۆ گەیش����تن بەمافی خۆیان‪.‬‬ ‫تورکی����ا م����اف دەدات بەخ����ۆی بەرگری‬ ‫لەتورکمان لەعێراق یان ئازەربایجان یان‬ ‫رۆهینگاکان لەمیانمار بکات‌و بێتە دەنگ‪.‬‬ ‫کورد هەمان مافی هەیە بۆ بەرگری کردن‬ ‫لەیەك‪.‬‬

‫کونسوڵی گشتی‬ ‫تورکیا ئەم هەنگاوەی‬ ‫رێکخەری گشتی‬ ‫گۆڕانی بەبێڕێزی‬ ‫لەقەڵەمداوەو‬ ‫رایگه‌یاندوه‌ کە ئەو بۆ‬ ‫رونکردنەوەی سیاسەتی‬ ‫تورکیا هاتووە‪ ،‬چونکە‬ ‫بزوتنه‌وەی گۆڕان‬ ‫زۆر دژی تورکیا قسە‬ ‫دەکەن‌و لێدوانی‬ ‫توند دەدەن‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )619‬سێشه‌ممه ‪2018/4/3‬‬

‫پوتین‪ ،‬روحانی‌‌و ئه‌ردۆغان پاشه‌ڕۆژ ‌ی سوریا‌و دۆسیەی كورد تاوتوێ دەکەن‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫سبه‌ینی‌ چوارشه‌ممه‌‪ ،‬كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫لوتكه‌ی‌ سه‌رۆكه‌كانی‌ روسیا‌و‬ ‫توركیا‌و ئێران له‌ئه‌سته‌مبول‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪ ،‬هاوكاری‌‌و‬ ‫هه‌ماهه‌نگی‌ نێوانیان سه‌باره‌ت‬ ‫به‌دیاریكردنی‌ پاشه‌ڕۆژی‌ سوریا‌و‬ ‫دۆسیه‌ی‌ كورد‪ ،‬ته‌وه‌ره‌ی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫گفتوگۆكانیان ده‌بێت‪.‬‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی‌ س���به‌ینێی‌ ڤالدیمیر‬ ‫پوتین‌و ره‌ج���ه‌ب ته‌یب ئه‌ردۆغان‌و‬ ‫حه‌س���ه‌نی‌ روحانی‌ له‌ئه‌سته‌نبول‪،‬‬ ‫دوه‌م كۆبون���ه‌وه‌ی‌ لوتك���ه‌ی‌‬ ‫س���ه‌رۆكه‌كانی‌ روس���یا‌و توركی���ا‌و‬ ‫ئێران‪ ،‬پاش كۆبونه‌وه‌ی‌ سوچی‌ كه‌‬ ‫ساڵی‌ بردو له‌روسیا ئه‌نجامدرا‪.‬‬ ‫ئه‌مج���اره‌‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌س���تیاری‌‬ ‫له‌هه‌لومه‌رجێك���ی‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاستدا به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪،‬‬ ‫داع���ش كۆتایهاتوه‌و ده‌ركه‌وته‌كانی‌‬ ‫كۆتایهاتن���ی‌ جه‌نگ���ی‌ س���وریاش‬ ‫له‌سه‌رهه‌ڵداندان‪ ،‬ترامپ رایگه‌یاندوه‌‬ ‫ك���ه‌ هێزه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكا له‌س���وریا‬ ‫ده‌كش���ێننه‌وه‌و فش���اری‌ سه‌ربازی‌‬ ‫توركیا‌و هه‌ڕه‌شه‌كانی‌ ئه‌ردۆغانیش‬ ‫له‌س���ه‌ر كورد ه���ه‌م له‌رۆژئ���اوای‌‬ ‫كوردستان‌و هه‌م له‌س���ه‌ر باشوری‌‬ ‫كوردستانیش به‌رده‌وامه‌‪ .‬به‌تایبه‌تی‌‬ ‫كه‌ رۆژانه‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌ له‌ناوچه‌كانی‌‬ ‫ژیچر ده‌س���ه‌اڵتی‌ هێزه‌ كوردییه‌كان‬ ‫ده‌كات له‌منبج‌و شه‌نگال‌و قه‌ندیل‌و‬ ‫چه‌ندین كیلۆمه‌تریش له‌سێگۆشه‌ی‌‬ ‫س���نوری‌ ئێران‌و عێراق‌و توركیاوه‌‬ ‫هاتوه‌ته‌ پێش‌و رۆژانه‌ له‌شكركێشی‌‌و‬ ‫هێزی‌ زیاتر به‌كێش ده‌كات‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكه‌كانی‌ روس���یا‌و توركیا‌و‬ ‫ئێ���ران‪ ،‬له‌س���ه‌ره‌تای‌ س���اڵی‌‬ ‫‪2017‬ه‌وه‌ گفتوگۆكانیان س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌ئاینده‌ی‌ س���وریا ده‌ستپێكردوه‌‪،‬‬ ‫چه‌ندین ناوچه‌ی���ه‌ك وه‌ك ناوچه‌ی‌‬ ‫توندوتی���ژی‌‬ ‫كه‌مكردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫دیاریكردوه‌ له‌و واڵته‌داو له‌چه‌ندین‬ ‫شار‌و جه‌نگیشدا هاوكاریی‌ یه‌كتریان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬وه‌ك حه‌له‌ب‌و ئیدلب‌و غۆته‌‌و‬ ‫عه‌فرین‪.‬‬ ‫روس���یا له‌س���اڵی‌ ‪2015‬ه‌وه‌‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ رژێمی‌ به‌شار ئه‌سه‌د‬ ‫ده‌ستوه‌ردانی‌ سه‌ربازی‌ راسته‌وخۆی‌‬ ‫له‌جه‌نگ���ی‌ ناوخ���ۆی‌ س���وریادا‬

‫ئەردۆغان‪ ،‬پۆتین‌و رۆحانی‬ ‫ده‌س���تپێكردوه‌‪ .‬ئێران له‌سه‌ره‌تای‌‬ ‫نائارامییه‌كانی‌ سوریاوه‌ پشتیوان ‌‬ ‫ی‬ ‫دارایی‌‌و سه‌ربازی‌ گه‌وره‌ی‌ به‌رژێمی‌‬ ‫به‌ش���ار ئه‌س���ه‌د ك���ردوه‌‪ .‬توركیا‬ ‫پش���تیوانی‌ له‌هێ���زه‌ ناڕازییه‌كانی‌‬ ‫رژێم���ی‌ ئه‌س���ه‌د ك���ردوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫بااڵده‌ستی‌ كورد به‌سه‌ر ناوچه‌یه‌كی‌‬ ‫فراوانی‌ باكوری‌ سوریا‌و رۆژهه‌اڵتی‌‬ ‫فوراتدا‪ ،‬وایكردوه‌ له‌روس���یا‌و ئێران‬ ‫نزیك بێته‌وه‌و هێزه‌ سه‌ربازییه‌كانی‌‬ ‫ره‌وان���ه‌ی‌ ناو خاكی‌ س���وریا بكات‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ سه‌ركوت كردنی‌ كورد‪.‬‬ ‫ئێ���ران‌و روس���یا‌و توركی���ا‪،‬‬ ‫هه‌رس���ێكیان ل���ه‌دژی‌ ه���ه‌وڵ‌‌و‬ ‫كۆشش���ه‌كانی‌ ئه‌مه‌ری���كاو واڵتانی‌‬ ‫رۆژئ���اوان له‌س���وریادا‪ .‬ئه‌مه‌ریكاو‬ ‫هاوپه‌یمان���ه‌ رۆژئاواییه‌كانیش���ی‌‬ ‫به‌توندی‌ ره‌خنه‌ له‌ده‌س���توه‌ردانی‌‬ ‫س���ه‌ربازی‌‌و دارایی‌ ئێران‌و روس���یا‬ ‫ده‌گرن كه‌ بونه‌ته‌ ه���ۆی‌ مانه‌وه‌ی‌‬ ‫رژێمی‌ به‌ش���ار ئه‌س���ه‌د‌و پێیانوایه‌‬

‫ئه‌م ده‌ستتێوه‌ردانی‌ه‌ بوه‌ته‌ مایه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫درێژبون���ه‌وه‌ی‌ م���اوه‌ی‌ جه‌ن���گ‌و‬ ‫كوش���تار‌و ره‌واندنه‌وه‌ی‌ ده‌ره‌فه‌تی‌‬ ‫ده‌ستگه‌یشتن به‌چاره‌سه‌ری‌ سیاسی‌‌و‬ ‫بااڵده‌س���تی‌ ئێران له‌ناوچه‌كه‌دا‪ .‬كه‌‬ ‫هاوكات مایه‌ی‌ نیگه‌رانی‌ س���عودیه‌و‬ ‫ئیسرائیلیشه‌‪.‬‬ ‫تاران‌و مۆس���كۆ ده‌ڵێن له‌س���ه‌ر‬ ‫خواستی‌ ده‌وڵه‌تی‌ سوریا‌و به‌ئامانجی‌‬ ‫به‌ره‌نگاربون���ه‌وه‌ی‌ گروپه‌ توندڕه‌وو‬ ‫تیرۆریسته‌كان چونه‌ته‌ سوریاوه‌‪.‬‬ ‫هاوكات ئۆپراس���یۆنه‌كانی‌ توركیا‬ ‫كوردی‌ كردوه‌ته‌ ئامانج‪ ،‬كه‌ له‌شه‌ڕی‌‬ ‫داعش���دا به‌هاوپه‌یمانی‌ س���ه‌ره‌كی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكاو واڵتانی‌ رۆژئاوا داده‌نرا‪.‬‬ ‫توركیا س���وره‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كورد‬ ‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ك الیه‌نێكی‌ به‌شدار‬ ‫نه‌بێ���ت له‌گفتوگۆكان���ی‌ ئاش���تی‌‌و‬ ‫بۆ چاره‌س���ه‌ری‌ جه‌نگی‌ س���وریا‌و‬ ‫دیاریكردنی‌ پاش���ه‌ڕۆژی‌ ئه‌و واڵته‌‪،‬‬ ‫توركیا داوای‌ له‌روسیا‌و ئێران كردوه‌‬

‫كه‌ هاوكاری‌ په‌یه‌ده‌و كورد نه‌بن‪.‬‬ ‫روس���یا له‌په‌الماردان���ی‌ عه‌فرین‬ ‫له‌الی���ه‌ن س���وپای‌ توركی���اوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وپه‌رشی‌ هاوكاری‌‌و ئاسانكاری‌ بۆ‬ ‫توركه‌كان كرد‪ ،‬به‌بێ‌ ئه‌م هاوكاری‌‌و‬ ‫پشتیوانییه‌ داگیركردنی‌ عه‌فرین بۆ‬ ‫سوپای‌ توركیا قورستر بو‪.‬‬ ‫ئێ���ران‌و توركی���ا له‌س���ه‌ر هه‌مو‬ ‫ئاس���ته‌كان كۆكن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫رێگه‌ به‌هه‌ڵكشانی‌ ده‌سه‌اڵتی‌ كورد‬ ‫له‌س���وریا‌و عێراق‌و توركیا‌و ئێراندا‬ ‫نه‌درێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌م دو واڵت���ه‌ به‌هه‌مو‬ ‫شێوه‌یه‌ك دژی‌ گۆڕینی‌ سنوره‌كان‌و‬ ‫هه‌س���تانه‌وه‌ی‌ كوردن له‌و والتانه‌ی‌‬ ‫تیای���دا ده‌ژی���ن‪ .‬توركی���ا‌و ئێران‬ ‫چاویان له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌یه‌ ناوچه‌كانی‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ فورات له‌بنده‌ستی‌ هێزه‌‬ ‫كوردیی���ه‌كان ده‌ربهێنن‪ .‬روس���یا‌و‬ ‫ئێران خوازی���ارن ناوچه‌ پڕ له‌نه‌وتو‬ ‫غازه‌كانی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ فورات بخه‌نه‌وه‌‬ ‫ژێرده‌س���تی‌ رژێمی‌ به‌شار ئه‌سه‌د‪،‬‬

‫كه‌ ئێس���تا به‌پش���تیوانی‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫به‌ده‌ست كورده‌وه‌ن‪ .‬توركیا سوره‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ی‌ منبج له‌ده‌س���ت‬ ‫یه‌كینه‌كان���ی‌ ك���ورد ده‌ربهێنێ���ت‪.‬‬ ‫بۆیه‌ چاوه‌ڕوان ده‌كرێت پاشه‌ڕۆژی‌‬ ‫س���وریا‌و دۆس���یه‌ی‌ كورد سبه‌ینی‌‬ ‫ت���ه‌وه‌ره‌ی‌ س���ه‌ره‌كی‌ گفتوگۆكانی‌‬ ‫پوتی���ن‌و ئه‌ردۆغ���ان‌و روحانی‌ بێت‬ ‫له‌ئه‌سته‌نبول‪.‬‬ ‫جه‌نگی‌ شه‌ش س���اڵه‌ی‌ ناوخۆی‌‬ ‫س���وریا‪ ،‬س���ه‌دان هه‌زار ك���وژراوو‬ ‫ملیۆنه‌ها ئ���اواره‌ی‌ لێكه‌وتوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫س���وریا بوه‌ به‌گۆڕه‌پانی‌ زۆرانبازی‌‬ ‫ئاگرو ئاس���نی‌ چه‌ندی���ن پێكهاته‌ی‌‬ ‫مه‌زهه‌بی‌‌و ئتن���ی‌‌و واڵتانی‌ به‌هێزی‌‬ ‫ناوچه‌كه‌و جیهان‪ ،‬زۆرێك له‌ش���ارو‬ ‫شوێنه‌ ئاوه‌دان‌و شارس���تانیه‌كانی‌‬ ‫ئه‌م واڵت���ه‌ دێرینه‌ له‌س���ایه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫جه‌نگه‌دا ته‌واو وێران بون‪ ،‬ئێس���تا‬ ‫سوریا به‌دۆزه‌خی‌ سه‌ر روی‌ زه‌مین‬ ‫داده‌نرێت‪.‬‬

‫توركیا سوره‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و‌هی‌ كورد به‌هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك الیه‌نێكی‌‬ ‫به‌شدار نه‌بێت‬ ‫له‌گفتوگۆكانی‌ ئاشتی‌‌و‬ ‫بۆ چاره‌سه‌ری‌ جه‌نگی‌‬ ‫سوریا‌و دیاریكردنی‌‬ ‫پاشه‌ڕۆژی‌ ئه‌و واڵته‬

‫"توركیا ده‌یه‌وێت ویالیه‌تی موسڵ بخاته‌وه‌ ژێر ركێفی خۆی"‬

‫بنكه‌ سه‌ربازییه‌كانی‌ له‌ناو هه‌رێم قایم‌و گه‌وره‌تر ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬ئومێد عومه‌ر‬

‫له‌ماوه‌ی رابردودا سوپای توركیا‬ ‫له‌چه‌ند شوێنێكه‌و‌ه سنوری هه‌رێمی‬ ‫كوردستانی به‌زاند‪ .‬سه‌رچاوه‌كان‬ ‫باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن سوپای تورك‬ ‫ی‬ ‫ی خاوه‌نی‌ نزیكه‌ ‌‬ ‫سه‌ڕه‌رای‌ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ربازییه‌ له‌ناوخۆ ‌‬ ‫بیست بنكه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬هاوكات له‌چه‌ند شوێنێك ‌‬ ‫سه‌ر سنوریش خه‌ریكی دامه‌زراندنی‬ ‫بنكه‌ی سه‌ربازی تر‌و خۆقایمكردنه‌‪.‬‬ ‫به‌رپرسێكی یه‌كێتی پێی وایه‌ توركیا‬ ‫"ده‌یه‌وێت ویالیه‌تی موسڵ بخاته‌و‌ه‬ ‫ژێر ركێفی خۆی"‪ .‬په‌رله‌مانتارێكی‬ ‫پارتیش پێی وایه‌ "ئه‌مه‌ی‌ روده‌دات‬ ‫ی‬ ‫ی رێكه‌وتنێكی‌ پێشوه‌خته‌ ‌‬ ‫له‌ئه‌نجام ‌‬ ‫نێوان توركیا‌و عێراق له‌دایك بوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رپرس��� ‌‬ ‫غه‌ی���اس س���ورچ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی موس���ڵ ‌‬ ‫راگه‌یاندن���ی‌ مه‌ڵبه‌ن���د ‌‬ ‫ی كوردس���تان‪،‬‬ ‫یه‌كێت���ی‌ نیش���تمان ‌‬ ‫ی‬ ‫بە‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یان���د توركیا له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫ی راب���ردودا هێزێك ‌‬ ‫چه‌ندر رۆژ ‌‬ ‫ی ده‌ڤه‌ری‌ خواكورك‬ ‫ی ره‌وان���ه‌ ‌‬ ‫پیاده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ر بە‌پارێزگا ‌‬ ‫ی سیده‌كان ‌‬ ‫له‌ناحی ‌ه ‌‬ ‫هه‌ولێر كردوه‌‌و سه‌ربازه‌كانی‌ له‌چه‌ند‬ ‫ی سنوره‌ك ‌ه باڵوه‌ پێكردوه‌‪.‬‬ ‫ناوچه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی توركیا بۆ‬ ‫ی وای���ه‌ ده‌وڵه‌ت��� ‌‬ ‫پێش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ل ‌‬ ‫سه‌ركوتكردنی‌ ده‌ستكه‌وته‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زیات���ر‪ ،‬جوڵه‌ ‌‬ ‫ك���ورد‌و داگی���ركار ‌‬ ‫سه‌ربازی‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫راش���یده‌گه‌یه‌نێت توركیا هه‌وڵ بۆ‬ ‫ی‬ ‫تێكش���كاندنی‌ خه‌ب���ات‌و تێكۆش���ان ‌‬

‫ی‬ ‫گه‌لی‌ كورد له‌باكور‌و باشور‌و رۆژئاوا ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان ده‌دات‪ .‬پێشی‌ وای ‌ه نه‌بون ‌‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌ی���ی‌ له‌ناو ك���ورددا‪،‬‬ ‫یه‌كێت��� ‌‬ ‫ی زو‌ه‬ ‫یارمه‌تیده‌ره‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ هه‌رچ ‌‬ ‫ی له‌ناوچه‌ك ‌ه‬ ‫توركیا پیالنه‌كانی‌ خ���ۆ ‌‬ ‫ێ بكات‪.‬‬ ‫جێبه‌ج ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "توركیا ده‌یه‌وێت ویالیه‌ت ‌‬ ‫ئه‌و وت ‌‬ ‫ی خۆی‌‪.‬‬ ‫موس���ڵ بخاته‌و‌ه ژێ���ر ركێف ‌‬ ‫ویالیه‌تی‌ موس���ڵیش ته‌نها بریتی‌ نی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌پارێزگای‌ موس���ڵ‪ ،‬به‌ڵكو ویالیه‌ت ‌‬ ‫موس���ڵ كه‌ركوك ‌ه س���لێمانی ‌ه هه‌ولێر‌و‬ ‫ده���ۆك‌و موسڵیش���ه‌‪ .‬وه‌ك ده‌زان���ن‬ ‫ی‬ ‫ێ ویالیه‌ت ‌‬ ‫پێش���تر عێراق له‌هه‌رس��� ‌‬ ‫به‌س���ره‌‌و به‌غدا‌و موس���ڵ پێكهاتبو‪،‬‬ ‫ئێس���تا ئه‌ردۆغ���ان ده‌یه‌وێ���ت به‌هه‌ر‬ ‫ی موس���ڵ بخاته‌و‌ه‬ ‫نرخێك بو‌ه ویالیه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌ك سه‌رده‌م ‌‬ ‫ژێر ده‌س���ه‌اڵتی‌ خۆ ‌‬ ‫ئیمپراتۆرییه‌تی‌ عوسمانیه‌كان"‪.‬‬ ‫ی ئایا‬ ‫ی ئ���ه‌و پرس���یاره‌ ‌‬ ‫له‌وه‌اڵم��� ‌‬ ‫كۆمه‌ڵگ ‌هی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‌و واڵتانی‌ زلهێز‬ ‫رێگ ‌ه به‌و فراوانخوازیه‌ی‌ توركیا ده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫ی نێوده‌وڵه‌تی‌‌و‬ ‫ی " كۆمه‌ڵگ���ه‌ ‌‬ ‫ئه‌و وت ‌‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرت���وه‌كان‌و‬ ‫رێكخ���راو ‌‬ ‫ی هه‌رێمی‌‌و‬ ‫كۆمكاری‌ عه‌ره‌ب���ی‌‌و واڵتان ‌‬ ‫عه‌ره‌ب���ی‌ بێده‌نگییان هه‌ڵب���ژاردوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا پێی وای���ه‌ بێده‌نگ ‌‬ ‫ی‬ ‫جیهان ب���ه‌رده‌وام نابێت‪ ،‬رۆژ له‌دوا ‌‬ ‫ی گ���ه‌وره‌ بۆ‬ ‫رۆژ ئه‌ردۆغ���ان چاڵێك��� ‌‬ ‫ی هه‌ڵده‌كه‌نێت كه‌سه‌رئه‌نجام‬ ‫واڵته‌كه‌ ‌‬ ‫خۆیان ده‌كه‌ون ‌ه ناوی‌‌و هاتنه‌ده‌ره‌وه‌یان‬ ‫ئه‌سته‌م ده‌بێت‪.‬‬ ‫ی هاوكاریكردن���ی‌ توركی���ا‬ ‫له‌ب���اره‌ ‌‬ ‫ی كوردس���تانه‌وه‌ ئه‌و‬ ‫له‌الیه‌ن الیه‌نێك ‌‬

‫ی توركیا ك ‌ه پێش���تر‬ ‫ی "ئه‌و هێز‌ه ‌‬ ‫وت ‌‬ ‫ی باش���یك خۆ‬ ‫هات���وه‌ ب���ۆ ده‌ڤ���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ئاسمانه‌و‌ه نه‌هاتوه‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌رێگه‌ ‌‬ ‫مه‌رزی‌ ئیبراهی���م خه‌لیله‌و‌ه هاتونه‌ت ‌ه‬ ‫ناو كوردس���تان‪ .‬هه‌مو كه‌س ده‌زانێت‬ ‫ی سیاسی‌‌و‬ ‫ئه‌و ناوچه‌‌و سنورانه‌ له‌رو ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌منی‌‌و ئیدارییه‌وه‌ به‌ده‌س���ت پارت ‌‬ ‫دیموكراتی‌ كوردستانه‌وه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵوێس���ت ‌‬ ‫داواش ده‌كات پارت��� ‌‬ ‫ی توركیا له‌ناو‬ ‫ی هێز ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر بون ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫خاكی‌ هه‌رێ���م رابگه‌یه‌نێت‪ .‬وتیش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی هه‌ڵوێس���ت ‌‬ ‫"كاتێ���ك پارت��� ‌‬ ‫ی ده‌ڵێن ئه‌م‬ ‫راگه‌یاند‪ ،‬ئه‌و كات ‌ه خه‌ڵك ‌‬ ‫له‌شكركێشی ‌ه له‌ده‌سه‌اڵتی‌ پارتی‌ نی ‌ه‬ ‫یان پێی‌ نه‌كراوه‌ رێگری‌ له‌و له‌ش���كر‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵوێست ‌‬ ‫كێشیه‌ بكات‪ ،‬به‌اڵم نه‌بون ‌‬ ‫ی پرس���یار‪.‬‬ ‫پارت���ی‌ ده‌بێت���ه‌ جێگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌ندێكی���ش هه‌یه‌ ده‌ڵێ���ت بێده‌نگ ‌‬ ‫ی رازی‌ بونه‌"‪.‬‬ ‫نیشان ‌ه ‌‬ ‫هه‌ر ل���ه‌و باره‌یه‌و‌ه جه‌ب���ار یاوه‌ر‪،‬‬ ‫ئه‌مین���داری‌ گش���تی‌ وه‌زاره‌ت���ی‬ ‫ی‬ ‫پێش���مه‌رگ ‌هی‌ كوردس���تان بە‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێ���راق ئاگادار ‌‬ ‫راگه‌یاند حكومه‌ت ‌‬ ‫ی توركیای���ه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫بون���ی‌ س���وپا ‌‬ ‫خاكه‌ك���ه‌ی‌‪ ،‬به‌اڵم ئێم��� ‌ه هێزمان له‌و‬ ‫سنوران ‌ه نیه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئاگاداری جموجۆڵی‬ ‫س���وپای توركیا نی���ن‌و نازانین چه‌ند‬ ‫ی‬ ‫كیلۆمه‌ت���ر هاتونه‌ته‌ ناو قواڵیی‌ خاك ‌‬ ‫ی كوردس���تانه‌وه‌‪ .‬جه‌ختیش���ی‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫ی‬ ‫كرده‌و‌ه "پاراس���تنی‌ سنور په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی ناوه‌ندی‌ عێراقه‌و‌ه هه‌یه‌‪.‬‬ ‫بە‌حكومه‌ت ‌‬ ‫ی عێراق‪ ،‬هێزێك هه‌ی ‌ه‬ ‫ی ده‌ستور ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی پاسه‌وانی‌ سنور‪ ،‬ك ‌ه ‪ 3‬لیوایان‬ ‫به‌ناو ‌‬

‫حكومه‌تی‌ عێراق‬ ‫ئاگاداری‌ بونی‌ سوپای‌‬ ‫توركیایه‌ له‌سه‌ر‬ ‫خاكه‌كه‌ی‌‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌‬ ‫هێزمان له‌و سنورانه‌‬ ‫نیه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئاگاداری‬ ‫جموجۆڵی سوپای‬ ‫توركیا نین‌و نازانین‬ ‫چه‌ند كیلۆمه‌تر‬ ‫هاتونه‌ته‌ ناو‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان هه‌ی���ه‌‪ .‬ئه‌وان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫س���ه‌ر بە‌وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆ ‌‬ ‫عێراقن‪ .‬هه‌ر زانیاریه‌كیش���یان هه‌بێت‬ ‫ی توركیا‬ ‫ی س���وپا ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر جموجۆڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ر س���نور ده‌ینێرن بۆ حكومه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌رز‌و ئاس���مان ‌‬ ‫عێراق‪ .‬پاراس���تن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌س���تور ئه‌ركێك ‌‬ ‫عێ���راق به‌پێ��� ‌‬ ‫ی هه‌رێم‌و پارێزگاكان‬ ‫س���یادیه‌‪ ،‬ئه‌رك ‌‬

‫نیه‌ سنوره‌كان بپارێزن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش���كرد له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كرێكاران ‌‬ ‫‪1984‬ه‌وه‌‪ ،‬هێزه‌كانی‌ پارت ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫كوردس���تان له‌ناوچه‌یه‌كی‌ سنور ‌‬ ‫كه‌وتوه‌ته‌ نێوان عێراق‪ ،‬توركیا‪ ،‬ئێران‬ ‫جێگیربون‪ .‬له‌و كاته‌وه‌ تا ئێس���تا ن ‌ه‬ ‫ی له‌و‬ ‫ی ئیرانی‌‌و عێراق���ی‌‌و تورك ‌‬ ‫هێ���ز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ناوچه‌ی��� ‌ه هه‌یه‌‪ ،‬نه‌ هێزه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاوكاریكردن ‌‬ ‫كوردس���تان‪ .‬له‌باره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توركی���ا له‌الی���ه‌ن الیه‌نێك ‌‬ ‫س���وپا ‌‬ ‫سیاسی‌ی هه‌رێمی‌ كوردستانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫وت���ی‌ "ئێمه‌ ئاگامان له‌هیچ ش���تێك ‌‬ ‫له‌وجۆره‌ نیه‌‪ ،‬هیچ به‌ڵگه‌‌و دێكۆمێنتێك‬ ‫الی‌ ئێم ‌ه نی ‌ه كه‌ بیسه‌لمێنێت الیه‌نێك‬ ‫هاوكاری‌ سوپای‌ توركیا ده‌كات له‌ناو‬ ‫خاكی‌ هه‌رێم‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت بە‌بنكه‌ س���ه‌ربازییه‌كانی‬ ‫س���وپای توركیاش له‌قواڵیی هه‌رێمی‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تاندا‪ ،‬جه‌ب���ار ی���اوه‌ر وت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوخۆ بە‌دیاریكراو ‌‬ ‫ی ش���ه‌ڕ ‌‬ ‫"له‌دوا ‌‬ ‫ی ‪1996‬ه‌و‌ه ئه‌وان��� ‌ه بنكه‌یان‬ ‫له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان هه‌بوه‌‪ .‬كات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دروستكردن ‌‬ ‫ی له‌ئه‌نكه‌ر‌ه بڕیار ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی ئێم ئێف) درا كه‌ مه‌به‌ست‬ ‫ی (پ ‌‬ ‫هێز ‌‬ ‫لێ���ی‌ نێوه‌ندگریكردن بو له‌نێوان هێز‌ه‬ ‫به‌شه‌ر هاتوه‌كانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستاندا‪.‬‬ ‫پاش���ان ئه‌و هێزانه‌ مانه‌وه‌‌و بنكه‌یان‬ ‫ی نهێن���ی‌ نیه‌‌و‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه ش���تێك ‌‬ ‫ئاشكرایه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ر سه‌باره‌ت بە‌له‌شكركێشییه‌كه‌ی‬ ‫ی‬ ‫توركی���ا‪ ،‬ئه‌ش���واق ج���اف ئه‌ندام ‌‬ ‫ی نوێنه‌ران���ی‌ عێ���راق‬ ‫ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫ی پارتی‌‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫له‌فراكس���یۆن ‌‬

‫ی عێ���راق له‌به‌رامب���ه‌ر‬ ‫په‌رله‌مان��� ‌‬ ‫له‌شكركێشیه‌كانی‌ سوپای‌ توركیا هیچ‬ ‫ی وت‬ ‫ی نیه‌‪ .‬ئه‌و بە‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫هه‌ڵوێستێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراق ده‌توانێت قس��� ‌ه ‌‬ ‫"په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی هه‌بێت به‌اڵم نای���كات‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ج���د ‌‬ ‫ی روده‌دات‬ ‫بە‌بۆچون���ی‌ م���ن ئه‌م���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێشوه‌خته‌ ‌‬ ‫له‌ئه‌نجامی‌ رێكه‌وتنێك ‌‬ ‫نێ���وان توركیا‌و عێ���راق له‌دایك بوه‌‪،‬‬ ‫ی سه‌رۆك‬ ‫ی س���ه‌ردان ‌‬ ‫به‌تایبه‌تیش دوا ‌‬ ‫ی س���وپای‌ عێ���راق بۆ توركیا‪.‬‬ ‫ئه‌ركان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سوپا ‌‬ ‫ی ئه‌ركان ‌‬ ‫پێشتریش س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی كرد"‪.‬‬ ‫ی به‌غدا ‌‬ ‫توركیا سه‌ردان ‌‬ ‫ی‬ ‫خه‌ختیش���ی ك���رده‌وه‌‪ ،‬له‌م���او‌ه ‌‬ ‫راب���ردودا په‌رله‌مانی‌ عێ���راق بڕیاری‬ ‫ی‬ ‫ی بیان��� ‌‬ ‫ی هی���چ هێزێك��� ‌‬ ‫دا ب���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی نه‌به‌زێنێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی واڵته‌ك ‌ه ‌‬ ‫س���نور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وای ‌ه سه‌ردان ‌‬ ‫جێبه‌جێنه‌كرا‪ .‬پێش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێ���راق‌و توركیا بۆال ‌‬ ‫ش���اندی‌ بااڵ ‌‬ ‫یه‌كت���ر‌و كۆبونه‌وه‌كانیان ئه‌م ئه‌نجام ‌ه‬ ‫چاوه‌روانكراوان��� ‌هی‌ لێكه‌وتوه‌ت���ه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی توركیا‬ ‫ی س���وپا ‌‬ ‫ی "هاتن��� ‌‬ ‫ئ���ه‌و وت ‌‬ ‫ی په‌كه‌ك ‌ه نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ته‌نها بۆ لێدان��� ‌‬ ‫ی ش���وێن پێ���ی‌ توركیای ‌ه‬ ‫بۆ قایمكردن ‌‬ ‫له‌عێراق"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫هه‌روه‌ه���ا نه‌جیبە‌نه‌جی���ب ئه‌ندام ‌‬ ‫ی عێ���راق‬ ‫ی نوێنه‌ران��� ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ب���ار‌ه ‌‬ ‫له‌فراكس���یۆنی‌ پارت��� ‌‬ ‫ی سوپای‌ توركیا بۆ سه‌ر‬ ‫له‌شكركێش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردس���تان بە‌ئاوێن ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫خاك ‌‬ ‫ی روده‌دات‬ ‫وت "به‌داخ���ه‌وه‌ ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گ���ه‌وره‌ ‌‬ ‫ی رێكه‌وتنێك��� ‌‬ ‫له‌ئه‌نجام��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫هه‌رێمایه‌تیه‌‌و هیچ ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستانی‌ تێدا نیه‌"‪.‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )619‬سێشه‌ممه ‪2018/4/3‬‬

‫له‌په‌راوێز ‌ی مه‌رگ ‌ی دلۆڤان بارزانیدا‬

‫‪5‬‬

‫ئیدریس‌و مه‌سعود بازرانی‌ له‌یه‌ك ساڵ‌‌و له‌یه‌ك گوندی‌ دۆڵه‌ره‌قه‌دا ژنیان گواسته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬

‫مه‌رگی‌ دلۆڤان ئیدریس بارزانی‌‬ ‫له‌ته‌مه‌نی‌ ‪ 52‬ساڵیدا‪ ،‬وه‌ك مه‌رگ ‌ی‬ ‫ئیدریسی‌ بابی‌ له‌ته‌مه‌نی‌ ‪ 43‬ساڵیدا‬ ‫سەرنجڕادەکێشێت‪ ،‬دلۆڤان له‌ماڵه‌‬ ‫باوانه‌وه‌ ده‌چێته‌وه‌ سه‌ر بنه‌ماڵه‌ی‌‬ ‫بارزانی‌‌و له‌دایكیشه‌وه‌ به‌بنه‌چه‌‬ ‫ده‌چێته‌وه‌ سه‌ر یه‌كێك له‌بنه‌ماڵه‌ هه‌ره‌‬ ‫به‌ناوبانگه‌كانی‌ شاری‌ سلێمانی‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ بارزانی���ه‌كان وه‌ك‬ ‫گروپێك���ی‌ جی���اواز ب���ۆ جیاكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫خۆیان له‌ده‌وروبه‌ره‌كه‌یان‪ ،‬له‌س���ه‌د ساڵ‌‬ ‫له‌مه‌وب���ه‌ردا ده‌س���ته‌واژه‌ی‌ "میلله‌ت"یان‬ ‫بۆ خۆیان به‌كارهێناو كچیش���یان نه‌داوه‌‬ ‫به‌غه‌یری‌ خۆیان‪ ،‬به‌اڵم الی‌ بارزانیه‌كان‪،‬‬ ‫مه‌رجی‌ بارزانی‌ بون ئه‌وه‌ نه‌بوه‌ كه‌ "دایك‬ ‫بارزانی‌ بێ���ت‪ ،‬به‌ڵكو مه‌رج���ه‌ باوكه‌كه‌‬ ‫بارزانی‌ بێت"‪.‬‬ ‫بارزانی���ه‌كان له‌س���ه‌ره‌تای‌ س���ه‌ده‌ی‌‬ ‫بیس���ته‌مدا ب���ۆ پاراس���تنی‌ تۆكمه‌ی���ی‌‬ ‫خۆی���ان‪ ،‬لێنەگ���ه‌ڕاون كچه‌كانی���ان‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ گروپه‌كەی���ان ش���و بكه‌ن‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ش���ێخایه‌تی‌ بارزان له‌به‌شێكی‌‬ ‫ریفۆرم���ه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانی‌ س���ه‌رده‌می‌‬ ‫عه‌بدولس���ه‌المی‌ دوه‌م���دا هه‌وڵیداوه‌ رێ‌‬ ‫له‌زه‌وتكردنی‌ مافی‌ ئافره‌تان بگیرێ‌‌و له‌نێو‬ ‫بارزانیه‌كاندا دامه‌زراوه‌ی‌ هاوس���ه‌رگیری‌‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ زۆرداره‌ك���ی‌ تێدانیه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ن���او بارزانیه‌كاندا ئ���ه‌م قه‌ده‌غه‌كردنی‌‬ ‫هاوس���ه‌رگیری‌ كچان له‌گ���ه‌ڵ‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫خۆی���ان‪ ،‬پیاوانی‌ نه‌گرتوه‌ت���ه‌وه‌و بۆیان‬ ‫هه‌بوه‌ ئافره‌تی‌ نابارزانی‌ بهێنن‪ .‬ته‌نانه‌ت‬ ‫مس���ته‌فا بارزانی‌ یه‌كێك له‌سێ‌ ژنه‌كه‌ی‌‬ ‫بارزانی‌ نییه‌‪ ،‬ك���ه‌ حه‌مایل خانی‌ دایكی‌‬ ‫مه‌س���عود بارزانی‌و كچی‌ یه‌كێك له‌پیاوه‌‬ ‫ده‌ستڕۆش���توه‌كانی‌ خێڵ���ی‌ زێباریی���ه‌‪.‬‬ ‫نمونه‌یه‌كی‌ دیاری‌ دیكه‌ش هاوس���ه‌رگیری‌‬ ‫ئیدریس بارزانی‌ له‌گه‌ڵ‌ كچێكی‌ سلێمانییه‌‬ ‫به‌ن���اوی‌ ن���ازدار‪ ،‬ك���ه‌ دایك���ی‌ دلۆڤان‌و‬

‫ئیدریس بارزانی‬ ‫‪ 2‬جار ‪ 2‬کوڕی‬ ‫بەجمک لەدایکبون؛‬ ‫نێچرڤان‌و دلۆڤان‪،‬‬ ‫عەباس‌و یوسف‬

‫دلۆڤان‬ ‫نێچیرڤ���ان بارزانی‌ س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمه‌‪.‬‬ ‫نازدار‪ ،‬كه‌ له‌ن���او بارزانی‌‌و پارتیه‌كاندا‬ ‫به‌"نازدار خان" ناوده‌برێت‪ ،‬كچی‌ حه‌مه‌ی‌‬ ‫ئه‌وڕه‌حمان ئاغایه‌‪ ،‬كه‌ پیاوێكی‌ ناسراو‌و‬ ‫ده‌ستڕۆشتووی‌ بنه‌ماڵه‌ی‌ بابان‌و یه‌كێك‬ ‫له‌وه‌زیره‌كانی‌ حكومه‌تی‌ ش���ێخ مه‌حمود‬ ‫ب���وه‌‪ .‬س���اڵی‌ ‪ 1943‬كه‌ مه‌ال مس���ته‌فا‬ ‫گواس���تراوه‌ته‌وه‌ بۆ ناوچه‌ی‌ س���لێمانی‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ له‌نێوانیاندا دروس���تبوه‌‪ .‬ئه‌م‬ ‫په‌یوه‌ندیی���ه‌ دوای‌ گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ بارزانی‌‬ ‫له‌س���ۆڤیه‌ته‌وه‌ ب���ۆ عێ���راق نوێبوته‌وه‌‪.‬‬ ‫س���اڵی‌ ‪ 1961‬كاتێك شۆڕش���ی‌ ئه‌یلول‬ ‫هه‌ڵده‌گیرسێ‪ ‌،‬داوا له‌حه‌مه‌ی‌ ئه‌وره‌حمان‬

‫ئاغ���ا ده‌كرێ‌ پش���تیوانی‌ له‌عه‌بدولكه‌ریم‬ ‫قاس���م بكات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و ئام���اده‌ نابێت‬ ‫پش���تگیری‌ خ���ۆی‌ ب���ۆ رژێمی‌ قاس���م‬ ‫ده‌رببڕێ���ت‌‪ .‬پاش ئه‌وه‌ی‌ بۆ ماوه‌ی چه‌ند‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك ده‌ستگیر ده‌كرێت‪ ،‬هه‌ر هه‌مان‬ ‫س���اڵ‌ نه‌خۆش ده‌ك���ه‌وێ‌‌و كۆچی‌ دوایی‌‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫دو س���اڵ‌ پ���اش مردنی‌ حه‌م���ه‌ ئاغا‪،‬‬ ‫به‌ڕاسپارده‌ی‌ شێخ بابۆ‪ ،‬هه‌باسی‌ مامه‌ند‬ ‫ئاغاو ئیس���ماعیلی‌ س���وارئاغا ده‌چن بۆ‬ ‫ماڵی‌ سه‌رداری‌ حه‌مه‌ی‌ ئه‌وره‌حمان ئاغا‬ ‫بۆ خوازبێن���ی‌ نازدار‪ ،‬ئه‌وی���ش نازداری‌‬ ‫خوش���كی‌ پێش���كه‌ش به‌ئیدریس بارزانی‌‬ ‫ده‌كات‪ .‬پایزی‌ ساڵی‌ ‪ ،1964‬شه‌وێك به‌ر‬

‫دلۆڤان‌و باوکی‬ ‫له‌گواستنه‌وه‌ی‌ بوك‪ ،‬چادرێكی‌ دو پایه‌ ‌ی‬ ‫گه‌وره‌و سپی‌ له‌گوندی‌ (دێر)ی‌ دۆڵه‌ڕه‌قه‌‬ ‫هه‌ڵده‌درێت‌و دو پاس���ه‌وانی‌ ئیدریسیش‬ ‫به‌دو ئێس���تره‌وه‌ له‌گونده‌كه‌وه‌ ده‌چن بۆ‬ ‫رانیه‌‪ .‬ب���ۆ رۆژی‌ دواتر بوك به‌ئوتومبێل‬ ‫ده‌گات���ه‌ رانی���ه‌‪ .‬لەوێش���ەوە به‌س���وار‬ ‫ئێس���تره‌وه‌ بوك ده‌گوازرێته‌وه‌ بۆ دێری‌‌و‬ ‫زه‌ماوه‌ندێك���ی‌ گ���ه‌وره‌ی‌ به‌ئاماده‌بونی‌‬ ‫نزیك���ه‌ی‌ ‪ 1000‬پێش���مه‌رگه‌و ئاغاكان���ی‌‬ ‫ناوچه‌كه‌ بۆ ساز ده‌كرێت‪.‬‬ ‫مه‌س���عودو ئیدری���س هه‌ردوكیان هه‌ر‬ ‫له‌هه‌مان س���اڵ‌‌و هه‌ر له‌هه‌مان له‌گوندی‌‬ ‫دێری‌ دۆڵه‌ره‌قه‌ ژنیان گواس���ته‌وه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫كه‌ ئیدریس بارزانی‌ هاوسه‌رگیری‌ كردوه‪‌،‬‬

‫خێوه‌تێك���ی‌ گه‌وره‌ی���ان بۆ هه‌ڵ���داوه‌‌و‬ ‫ژورێكیش���یان بە‌به‌رد‌و قوڕ بۆ مه‌س���عود‬ ‫دروست كردوه‌‪ .‬دو ساڵ‌ پاش ئه‌وه‌ له‌دێری‌‬ ‫گواستویانه‌ته‌وه‌و چون بۆ دیلمان‪.‬‬ ‫نازدار‪ ،‬س���اڵی‌ ‪ 1965‬یه‌ك���ه‌م منداڵی‌‬ ‫كچ ده‌بێت‌و ناوی‌ ده‌نێن "نه‌دا"‪ .‬س���اڵی‌‬ ‫‪ 1966‬نێچیر‌و دلۆڤان وه‌ك جمك له‌دایك‬ ‫ده‌ب���ن‪ .‬س���اڵی‌ ‪1968‬یش ب���ارز له‌دایك‬ ‫ده‌بێت‪ .‬ئیدریس بارزانی‌ دوو ژنی‌ هێناوه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌ویتری���ان ژنێك���ی‌ بارزانییه‌و ناوی‌‬ ‫نه‌جیبه‌یه‌‪ .‬نه‌جیبە‌ئامۆزای ئیدریس خۆی‌‬ ‫بوه‌و خوش���كی‌ هاوس���ەرەکەی سه‌رۆكی‌‬ ‫هه‌رێ���م‌و كچی‌ ش���ێخ محه‌م���ه‌د خالیده‌‪.‬‬ ‫دیس���ان له‌م ژنه‌ش���ی‌ جمكێكی‌ هه‌یه‌ كه‌‬

‫ناویان "عه‌باس‌و یوس���ف"ه‌‪ ،‬كوڕێكیشی‬ ‫هەیە به‌ناوی‌ باوه‌ڕ‪.‬‬ ‫دلۆڤ���ان ك���ه‌ وه‌ك زۆربه‌ی‌ خوش���ك‌و‬ ‫براكانی‌ پێكه‌وه‌ سااڵنێكی‌ زۆر له‌نه‌غه‌ده‌و‬ ‫راژان‌و ك���ه‌ره‌ج ژیاون‪ ،‬پ���اش راپه‌رینی‌‬ ‫‪ 1991‬گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌ بۆ كوردستان‌و له‌ده‌زگا‬ ‫ئه‌منی‌‌و سه‌ربازیه‌كانی‌ پارتیدا كاری‌ كردوه‌‪،‬‬ ‫به‌ب���ێ ئه‌وه‌ی‌ هیچ به‌رپرس���یاریه‌تییه‌كی‌‬ ‫فه‌رمی‌ هه‌بوبێت‪ .‬چه‌ند رۆژێك به‌ر له‌دڵ‌‬ ‫وه‌ستانی‌ ناوه‌ختیشی‌‪ ،‬له‌توركیا پشكنینی‌‬ ‫گش���تی‌ كردوه‌و هیچ نه‌خۆش���ییه‌كی‌ تیا‬ ‫به‌دینه‌كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ش���ه‌وی‌ یه‌كش���ەممه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر دوش���ه‌ممه‌ له‌ناكاو دڵی‌ له‌لێدان‬ ‫كه‌وتوه‌‪.‬‬

‫تا لەهەڵبژاردن نزیکتر بینەوە توندوتیژی زیاتر دەبێت‬

‫كەلێنی ئەمنی لەكەركوك رێگەی خۆشكردوە بۆ پەالمارەكانی داعش‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫لەگەڵ ئەوەی بەهۆی سەرهەڵدانەوەی‬ ‫داعش لەچەند ناوچەیەكی كەركوك‪،‬‬ ‫عێراق هێزی زیاتری رەوانەی پارێزگاكە‬ ‫كردوە‪ ،‬بەاڵم نوێنەرانی پارێزگاكە‬ ‫پێیانوایە مەترسی لەسەر شاری كەركوك‬ ‫دروستبۆتەوەو هێزە عێراقییەكان ناتوانن‬ ‫ناوچەكان بپارێزن‪.‬‬

‫سەرهەڵدانەوەی داعش‬ ‫لەچەند ناوچەیەكی‬ ‫پارێزگای كەركوك‬ ‫دیالەو سەاڵحەدین‬ ‫بۆتە مەترسی‬ ‫بۆ سەر ئەو‬ ‫سێ پارێزگایە‬

‫زیادبون���ی جموج���ۆڵ‌و چاالکییەکان���ی‬ ‫چەكدارانی داعش لەسنوری كەركوك‪ ،‬دیالە‪،‬‬ ‫سەاڵحەدین وای لە‌عێراق كردوە هێزی زیاتر‬ ‫رەوانەی ئەو ناوچان���ەو بەتایبەت رەوانەی‬ ‫پارێزگای كەركوك بكات‪ .‬جوان حەس���ەن‪،‬‬ ‫سەرۆكی فراكسیۆنی یەكگرتو لەئەنجومەنی‬ ‫پارێ���زگای كەرك���وك س���ەبارەت بە‌دۆخی‬ ‫ئێس���تای كەرك���وك بە‌ئاوێن���ەی راگەیاند‬ ‫دۆخی ش���ارەكە باش نییە بەهۆی ئەوەی‬ ‫ئەو رێكاران���ەی لەدوای ‪16‬ی ئۆكتۆبەرەوە‬ ‫لەالیەن حكومەتی عێراقییەوە گیراونەتەبەر‪،‬‬ ‫وەک البردن���ی بەڕێوەب���ەرەكان لەكەرتی بەهۆی ئەوەی بەش���ێكی زۆر لە‌گروپەكانی‬ ‫ئەمن���ی‌و لەكەرت���ی مەدەن���ی بەردەوامە‌‪ ،‬س���ەر بە‌حەشدی ش���ەعبی لەناو كەركوك‬ ‫هێشتاش دۆسیەی ئەمنی شارەكە لەدەست بارەگایان هەیە‪ ،‬بێگومان چەكداری ئەوانە‬ ‫دژە تیرۆری عێراقدایەو پۆلیسی پارێزگاكە هاتونەتە ناو كەركوك‌‪ .‬ئەوەش مەترسییی‬ ‫رۆڵێكی وای نییە‪.‬‬ ‫لەسەر ش���ارەکە دروس���ت کردوە‪ ،‬چونكە‬ ‫سەبارەت بەوەی كە هێزی عێراقی زیاتر داع���ش بەپلەی یەك هێزەكانی حەش���دی‬ ‫هێنراوەت���ە كەركوك‪ ،‬ناوبراو ئاماژەی بەوە شەعبی دەكاتە ئامانج‪.‬‬ ‫دا كە لەناو ش���اری كەرك���وك هێزی دژە‬ ‫س���ەبارەت بە‌هۆكاری س���ەرهەڵدانەوەی‬ ‫تی���رۆری عێراق‪ ،‬هێزی پۆلیس���ی فیدراڵ‌و داعش‪ ،‬جوان حەس���ەن ئاماژەی بەوەدا كە‬ ‫هێ���زی بەرپەرچدانەوەی خێرا هەن‪ ،‬رەنگە لەدەوروبەری كەرك���وك كەلێنێكی ئەمنی‬ ‫ئەو هێزان���ە زیاد كرابن‌‪ .‬حكومەتی عێراق‌و زۆر هەیە‪ ،‬ئ���ەوەش رێگەی خۆش���كردوە‬ ‫هەندێ���ك لەگروپ���ە چەكدارەكانی س���ەر بۆ پەالمارەكانی داع���ش‪ .‬هۆكاری كەلێنە‬ ‫بە‌حەشدی شەعبیش ئاماژەیان بەوە كردوە ئەمنییەك���ەش ب���ۆ ئ���ەوە دەگێڕێتەوە كە‬ ‫كە بۆ پاراس���تنی خەڵكی شارەكە‪ ،‬هێزی لەناو هێ���زە عێراقییەكان���دا فرەیی هەیەو‬ ‫زیاتریان رەوانەی كەرك���وك كردوە‪ ،‬بەاڵم هێزی جۆراوجۆر لەناوچەکە هەن‪ .‬پێش���تر‬ ‫ئ���ەو هێزانە زیات���ر لە‌دەوروبەری كەركوك پێش���مەرگە زۆر بەتۆكمەیی س���نورەكانی‬ ‫جێگیركراون‪.‬‬ ‫دەوروبەری كەركوكی دەپاراس���ت‌‪ .‬وتیشی‬ ‫جوان حەس���ەن ئاماژەی بەوەش دا كە "بێگوم���ان ئەگەر پێش���مەرگە نەگەڕێتەوە‬

‫شاری کەرکوک‬ ‫كەركوك‪ ،‬مەترس���ییەكە زیات���ر دەبێت"‪.‬‬ ‫بەب���ڕوای ئەوەی ئێس���تا تۆزێ���ك خەڵكی‬ ‫ش���ارەكە بەتایبەت كورد دڵی پێیخۆش���ە‬ ‫ئەوەیە كە هەوڵی گەڕانەوەی پێش���مەرگە‬ ‫بۆ كەركوك هەیە‪ .‬داواش���ی كرد ئەگەر ئەو‬ ‫رێككەوتنە بكرێت دەبێ���ت گەرەنتی ئەوە‬ ‫بكرێت ك���ە گەڕانەوەی هێزی پێش���مەرگە‬ ‫تەنیا ب���ۆ روبەڕوبون���ەوەی داعش نەبێت‌و‬ ‫كاتێكیش مەترسی داعش نەما پێشمەرگە‬ ‫لەو ناوچانە بكشێتەوە‪.‬‬ ‫الی خۆیش���ییەوە‪ ،‬محەم���ەد عوس���مان‬ ‫پەرلەمانتاری كەركوك لەپەرلەمانی عێراق‬ ‫رایگەیاند رەوشی شاری كەركوك لەئێستادا‬ ‫باش���ە‪ ،‬بەاڵم دڵەڕاوكێ لەناو خەڵك هەیەو‬ ‫سەرهەڵدانەوەی داعش لەچەند ناوچەیەكی‬ ‫پارێ���زگای كەركوك‪ ،‬دیالەو س���ەاڵحەدین‬ ‫بۆتە مەترسی بۆ سەر ئەو سێ پارێزگایە‪.‬‬

‫ئ���ەوەش ئاماژەیە بۆ ئەوەی كە حكومەتی هێزە عێراقییەكان نەتوانن وەك پێویس���ت‬ ‫عێ���راق نەیتوانیوە ئەمنییەت���ی ناوچەكە كۆنترۆڵی دۆخەكە بكەن‪ .‬بۆیە لەئێس���تادا‬ ‫پەنایان بۆ هێزی پێش���مەرگەی كوردستان‬ ‫بپارێزێت‪.‬‬ ‫بەبڕوای ئەو پەرلەمانتارە سەرهەڵدانەوەی هێناوە‪ .‬دەسەاڵتی شیعەش لەم ناوچانە زۆر‬ ‫داعش لەئێس���تادا لەو ناوچانە بەش���ێكی خ���راپ مامەڵەی كردوە"‪ .‬ئەو پەرلەمانتارە‬ ‫پەیوەن���دی بە‌ملمالنێكانی ن���او عێراقەوە هی���وای هەیە كە لەماوەیەكی كەمدا بەغداو‬ ‫هەیە‪ ،‬بەتایب���ەت كە لەبەردەم هەڵبژاردنی هەولێ���ر بگەنە رێككەوتن ب���ۆ گەڕانەوەی‬ ‫پەرلەمانداین‪ .‬ملمالنێ لەس���ەر ئەوەی كە پێشمەرگە‪.‬‬ ‫الی خۆیەوە وەس���تا رەسوڵ‪ ،‬فەرماندە‬ ‫كێ دەبێتەوە بە‌سەرۆك وەزیران‌؟ سەرۆك‬ ‫وەزیران���ی داهاتو س���ەر بە‌ئەمریكا یاخود لەهێزەكانی پێش���مەرگە باس���ی لەوە كرد‬ ‫س���ەر بە‌ئێران دەبێت‌؟ لەناو ماڵی شیعەدا كە داعش لەناوچەكانی باشوری كەركوك‪،‬‬ ‫دوبەرەكی دورس���تبوەو ئەو دوبەرەكییەش رۆژئاوای كەركوك بەرەو دوبز‌و لەوێش���ەوە‬ ‫رەنگ���ی داوەتەوە لەناو هێزە س���ەربازییە بۆ ناوچەی ش���ەرگات‌و حەمرین‌‪ ،‬هەروەها‬ ‫عێراقییەكان���دا‪ ،‬بەجۆرێک هێزەكانیش���ی لە‌جەلەوالی سەر بە‌پارێزگای دیالە دەستی‬ ‫بە‌جموجوڵ كردۆتەوە‪ .‬لەبارەی ئەوەی ئایا‬ ‫تاڕادەیەك دابەشكردوە‪.‬‬ ‫س���ەبارەت بە‌هەوڵەكان���ی گەڕانەوەی لەئێستادا داعش دەتوانێت مەترسی بێت بۆ‬ ‫پێش���مەرگە بۆ ناوچەكە‪ ،‬وتی "پێدەچێت سەر كەركوك‪ ،‬ئەو وتی "داعش هەمو كات‌و‬

‫لەهەركوێ بێت مەترسییە"‪.‬‬ ‫وەستا رەسوڵ پێی وانییە داعش سەری‬ ‫هەڵدابێت���ەوە‪ ،‬چونك���ە لە‌بنەڕەت���دا لەو‬ ‫ناوچانە بنەبڕنەكرابو‪ .‬ئەو‌ وتی "س���وپای‬ ‫عێراق���ی كە ئۆپەراس���یۆنەكانی بۆ س���ەر‬ ‫گیانی ئێمە ئەنجام دا‪ ،‬لە‌حەویجەوە جادەو‬ ‫جادە هات���وە‪ .‬گوندەكانی نەپش���كنیوەو‬ ‫نەچوەتە س���ەر ئ���ەو چەكدارانەی داعش‬ ‫بۆنمونە لە‌چیای حەمرین‪ .‬لەو ش���وێنانەدا‬ ‫داع���ش وەك خۆی ماوەت���ەوە‪ ،‬لەبەرئەوە‬ ‫لەبنەڕەتدا بنبڕنەكراوە تا بڵێی بۆ س���ەری‬ ‫هەڵداوەتەوە"‪ .‬پێشی وایە داعش ماوەیەكی‬ ‫ویستوە تا خۆی رێكبخاتەوە‌‪ ،‬چونکە هەمو‬ ‫هێزێكێش تا خۆی رێكدەخاتەوە ماوەیەك‬ ‫خۆی پەنادەدات‌‪ .‬وتیشی "ئێستا دەستیان‬ ‫بە‌كردەوەكانیان كردۆتەوەو بونەتە مەترسی‬ ‫لەسەر ناوچەكە"‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫)‪ )619‬سێشه‌ممه ‪2018/4/3‬‬

‫کوردستان لەچاوەڕوانی موچەدا شەوو رۆژی بەسەردەبات‬

‫تایبەت‬

‫راوێژکارێکی قوباد تاڵەبانی‪ %100 :‬سەرەتای هەفتەی داهاتو‬ ‫دەست بەدابەشکردنی موچە بەسیستمە نوێیەکە دەکرێت‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬

‫راوێژكارێکی قوباد تاڵەبانی‪ ،‬دڵنیایی‬ ‫دەداتە موچەخۆران لەهەر دۆخێكدا‬ ‫بێت سیستمی نوێی موچە جێبەجێ‬ ‫دەكەن‌و جەختیش دەكاتەوە حكومەتی‬ ‫عێراق دڵنیایی داوە كە ئەو ‪ 317‬ملیار‬ ‫دینارە مانگانە بۆ هەرێم دەنێرێت‪.‬‬

‫خۆم لەگەڵ سەعد‬ ‫حەدیسی‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫حكومەتی عێراق قسەم‬ ‫كردوەو بەردەوامیش‬ ‫لەگەڵ حكومەتی‬ ‫عێراقی لەسەر خەتین‪،‬‬ ‫ئەوان دڵنیاییان داوە‬ ‫كە مانگانە ‪ 317‬ملیار‬ ‫دینارەكە دەنێرن‬

‫س���ەرەتای هەفت���ەی راب���ردو لەژێر‬ ‫فشاری خۆپیش���اندان‌و ناڕەزایەتییەكانی‬ ‫مامۆس���تایان‌و فەرمانبەراندا حكومەتی‬ ‫هەرێم���ی كوردس���تان بڕیاری���دا‬ ‫بەجێبەجێكردنی سیستمێكی نوێی موچە‬ ‫ك���ە بەپێی سیس���تمەكە‪ ،‬پاش���ەكەوتی‬ ‫موچەی فەرمانبەران بۆ لەس���ەدا ‪ 10‬تا‬ ‫لەسەدا ‪ 30‬كەمدەكرێتەوە‪ .‬لەگەڵ ئەوەش ‬ ‫بەشێكی زۆر لە‌موچەخۆران "متمانەییان"‬ ‫نیی���ە حكومەت بتوانێت بەو سیس���تمە‬ ‫موچە بەبەردەوامی دابین بكات‪.‬‬ ‫بەاڵم سەمیر هەورامی راوێژکاری قوباد‬ ‫تاڵەبان���ی جێگری س���ەرۆكی حكومەت‬ ‫دڵنیای���ی دەدات كە ئێس���تا هەرێم بەو‬ ‫سیستمە نوێیە بتوانێت مانگانەو لەكاتی‬ ‫خۆیدا موچەی موچەخۆران دابەش بكات‬ ‫كە بەشێكی پارەی تەرخانكراو بۆ موچە‬ ‫پش���ت دەبەس���تێت بەو ‪ 317‬ملیارەی‬ ‫بڕیارە بەغ���دا مانگانە رەوانەی بكات كە‬ ‫تا ئێستا یەكجار ناردویەتی‪.‬‬ ‫لەبارەی ئەوەی تا چەند گەرەنتی ئەوە‬ ‫هەیە عەبادی مانگانە ئەو پارەیە رەوانە‬ ‫بكات‪ ،‬راوێژكارەكەی قوباد تاڵەبانی وتی‬ ‫"بەو پێیەی خۆم لەگەڵ سەعد حەدیسی‪،‬‬ ‫بەپێی قس���ەی س���ەمیر ب���ۆ موچەی‬ ‫وتەبێژی حكومەتی عێراق قسەم كردوەو‬ ‫بەردەوامیش لەگ���ەڵ حكومەتی عێراقی موچەخۆران���ی هەرێم بەپێی سیس���تمە‬ ‫لەسەر خەتین‪ ،‬ئەوان دڵنیاییان داوە كە نوێیەك���ە نزیكەی ‪ 750‬ملی���ار دیناریان‬ ‫پێویس���تەو ئ���ەوەش ب���ەو ‪ 317‬ملیار‬ ‫مانگانە ‪ 317‬ملیار دینارەكە دەنێرن‪".‬‬

‫خشتەی موچەی فەرمانبەرانی شارستانی بەپێی سیستەمی نوێی پاشەکەوت‬ ‫دینارەی بەغداو ‪ 25‬ملیار دیناری هاوكاری‬ ‫مانگانەی ئەمریكا بۆ پێش���مەرگە لەگەڵ‬ ‫داهات���ی نەوتی خۆیان ك���ە ‪ 378‬ملیار‬ ‫دینارە‪ ،‬بەتەواوی دابین دەكرێت‪.‬‬

‫س���ەمیر هەورامی باس���ی لەوەشكرد‬ ‫ئەگەر ئەو پرۆژە یاس���ای چاكسازییەی‬ ‫هەی���ە لەپەرلەم���ان پەس���ندبكرێت‌و‬ ‫جێبەجێ بكرێت ئ���ەوە لەوەش نزیكەی‬

‫‪ 100‬ملی���ار دینار بۆ خەزێنەی حكومەت‬ ‫دەگێڕێت���ەوەو ئ���ەو كات���ەش حكومەت‬ ‫دەتوانێ���ت ب���ەوە هەنگاوێك���ی دیك���ە‬ ‫بە‌ئاڕاستەی چارەس���ەركردنی یەكجاری‬ ‫پاش���ەكەوتدا بنێت‪ .‬ئ���ەوە جگە لەوەی‬ ‫باس���ی لەوەش ك���رد ك���ە ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەران���ی عێ���راق‪ ،‬پرۆژە یاس���ایەكی‬ ‫پەس���ەندكردوە كە بەپێی ئەو یاس���ایە‬ ‫دەبێ���ت ماف���ی زیندانیانی سیاس���ی‌و‬ ‫كەس���وكاری ش���ەهیدانی هەرێم لەالیەن‬ ‫حكومەتی عێراقیەوە جێبەجێ بكرێت كە‬ ‫لەگەڵ جێبەجێكردنی ئەوەشدا نزیكەی‬ ‫‪ 38‬ملی���ار‌و ‪ 500‬ملیۆن دیناری دیكە بۆ‬ ‫خەزێنەی حكومەتی هەرێم دەگەڕێتەوە‪.‬‬ ‫ئەوەش���ی خس���تەڕو ك���ە لەئەگەری‬ ‫جێبەجێكردنی ئەو دو یاسایەدا نزیكەی‬ ‫‪ 140‬ملیار دینار بۆ خەزینەی حكومەتی‬ ‫هەرێ���م دەگەڕێتەوە ئەوەش لەكاتێكدایە‬ ‫بەقس���ەی ئ���ەو لەئێس���تادا ‪ 170‬ملیار‬ ‫دیناریان پێویس���تە بۆ ئ���ەوەی تەواوی‬ ‫موچ���ەی موچەخۆران���ی هەرێ���م بەبێ‬ ‫پاشەكەوت بدەن‪.‬‬ ‫ئەنجومەن���ی وەزیران���ی هەرێم كاتێك‬ ‫بڕی���اری كاركردن بە‌سیس���تمە نوێكەی‬ ‫راگەیاند ئاماژەی بەوەدا كە سیستمەكە‬ ‫پلەبااڵكان ناگرێت���ەوەو بەڵكو بۆ ئەوان‬ ‫هەر سیس���تمە كۆنەكەی پاش���ەكەوت‬ ‫پەی���ڕەو دەكرێ���ت ك���ە لەس���ەدا ‪75‬‬ ‫لە‌موچەكانیان دەبڕدرێت‪ ،‬بەاڵم ئێس���تا‬ ‫دەنگۆی ئەوە هەیە حكومەت ژێر بەژێر‬ ‫بڕی���اری دابێ���ت پاش���ەكەوتی موچەی‬ ‫ئەوانیش كەمبكاتەوە بەاڵم س���ەمیر ئەو‬ ‫دەنگۆیان���ە رەتدەكات���ەوەو بە‌ناڕاس���ت‬ ‫ناویان دەبات‪.‬‬ ‫بەپێی قس���ەی س���ەمیر هەورامی ئەو‬ ‫‪ 317‬ملی���ار دین���ارەی بەغ���دا رەوانەی‬ ‫هەرێمی دەكات پشت بە‌یاسای بودجەی‬

‫س���اڵی رابردوی عێراق‌و لەسەر خەرجی‬ ‫س���اڵی رابردو ب���ۆ هەرێ���م دابینكراوەو‬ ‫كاتێك بودجەی ئەمساڵ جێبەجێ بكرێت‬ ‫پێش���بینی دەكات زیاتر لەوە بۆ هەرێم‬ ‫بنێردرێت چونكە وەك ئەو ئاماژەی پێدا‬ ‫شایشتە داراییەكانی وەزارەتی پێشمەرگە‬ ‫خراونەتە س���ەر بودجەی س���یادی كە‬ ‫ئەوی���ش مانگانە ‪ 38‬ملی���ار دینارەو بۆ‬ ‫هەرێم دەنێردرێت‌و وتیشی"بۆیە لەهەمو‬ ‫حاڵەتێك���دا چاوەڕێی كەمتر نین لە‌‪317‬‬ ‫ملیار دینار ئەگ���ەر زیاتریش بێت ئەوە‬ ‫باشترە‪".‬‬ ‫س���ەبارەت ب���ەوەی ك���ە لەكات���ی‬ ‫جێبەجێكردنی یاس���ای بودجەی عێراقدا‬ ‫حكومەت���ی هەرێم دەبێ���ت ‪ 250‬هەزار‬ ‫بەرمی���ل لەو نەوتەی خۆی بداتە عێراق‪،‬‬ ‫ئەو كات بۆ موچە ئەو كورتهێنانە چۆن‬ ‫پڕدەكاتەوە‪ .‬ئەو ئاشكرایكرد"ئەوەندەی‬ ‫من پەیوەندیم لەگەڵ حكومەتی عێراقی‌و‬ ‫سەعد حەدیسی كردوە قسەكە لە‌ئێستادا‬ ‫لەس���ەر ئەوەیە ئەوان ‪ 317‬ملیار دینار‬ ‫دەنێرن‌و لەگ���ەڵ داهاتی نەوتی خۆمان‬ ‫پارەی موچەی بەو سیس���تمە نوێیە بۆ‬ ‫تەواو دەكەین‪".‬‬ ‫هەرچەن���دە ب���ەدوری دەزانێت عێراق‬ ‫پاش���گەزببێتەوە لەنادرن���ی ئەو پارەیە‬ ‫لەگەڵ ئەوەش باسی لەوەكرد كە لەكاتی‬ ‫رودانی ئەگەرێكی واشدا حكومەتی هەرێم ‬ ‫بەهیچ شێوەیەك جارێكی تر ناگەڕێتەوە‬ ‫سەر سیستمی پاشەكەوتی پێشو‪.‬‬ ‫پێش���بینیش دەكات ئەگ���ەر كۆتایی‬ ‫ئەم هەفتەیە نەبێت ئەوا لەس���ەدا سەد‬ ‫س���ەرەتای هەفت���ەی داهاتو دەس���ت‬ ‫بە‌دابەش���كردنی موچ���ەی فەرمانبەران‬ ‫بە‌سیس���تمە نوێیەك���ە دەكرێت‌و یەكەم‬ ‫وەزارەتیش پەروەردە موچە وەردەگرێت‌و‬ ‫پاش ئەویش وەزارەتی تەندروستی‪.‬‬

‫بەنزین لەکوردستان گران‌و لەعێراق هەرزانە‬

‫سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی پیشه‌سازی‌‌و وزه‌‪ :‬حكومه‌تی‌ هه‌ریم نایه‌وێت به‌نزین هه‌رزان بكات‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬

‫دوای‌ چوار ساڵ له‌جیاوازی‌ نرخ له‌نێوان‬ ‫به‌نزینخانه‌كانی‌ هه‌رێم‌و به‌غدادا‪،‬‬ ‫حكومه‌ت ئاماده‌ نیه‌ نرخی‌ به‌نزین‬ ‫كه‌م بكاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش نیگه‌رانی‌ الی‌‬ ‫شۆفێران دروستكردوه‌‪ .‬سه‌رۆكی‌‬ ‫لیژنه‌ی پیشه‌سازی‌‌و وزه‌‌و سه‌رچاوه‌‬ ‫سروشته‌یه‌كانش ده‌ڵێت "حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫نایه‌وێت نرخی‌ به‌نزین كه‌م بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫هاوكاری‌ پااڵوگه‌كان ناكات"‪.‬‬ ‫ش���ێركۆ ج���ه‌وده‌ت س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‬ ‫پیشه‌سازی‌‌و وزه‌و سه‌رچاوه‌ سروشتیه‌كان‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ ڕاگه‌یاند "ه���ۆكاری‌ هه‌رزانیی‌‬ ‫نرخ���ی‌ به‌نزی���ن له‌پارێزگاكان���ی‌ عێ���راق‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌ی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫حكومه‌ت���ه‌وه‌ دابین ده‌كرێ���ت بۆ به‌رهه‌م‬ ‫هێنانی‌ به‌نزی���ن‪ .‬حكومه‌تی‌ عێراقی‌ بڕێك‬ ‫پ���اره‌ دابی���ن ده‌كات‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش واده‌كات‬ ‫له‌بازاردا به‌نزین به‌هه‌رزان دابه‌شبكرێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و وت���ی‌ "حكومه‌تی‌ هه‌رێ���م هه‌مو‬ ‫هاوكارییه‌كی‌ دارایی‌ له‌پااڵوگه‌كانی‌ هه‌رێم‬ ‫بڕی���وه‌‪ .‬ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌پااڵوگه‌كان���ی‌ بازیان‌و‬ ‫كه‌ڵه‌ك به‌رهه‌م ده‌هێنرێت‪ ،‬له‌الیه‌ن كه‌رتی‌‬ ‫تایبه‌ته‌وه‌ به‌ڕێوه‌ ده‌بڕێت‪ ،‬حكومه‌ت هیچ‬ ‫هاوكارییه‌كی���ان ناكات‪ .‬ئێمه‌ وه‌ك لیژنه‌ی‌‬ ‫پیشه‌سازی‌ به‌رده‌وام پێمان وتون هاوكاری‌‬ ‫پااڵوگ���ه‌كان بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌م حكومه‌ته‌‬ ‫گوێ له‌كه‌س ناگرێ���ت‪ .‬ئێمه‌ له‌په‌رله‌مان‬ ‫وتومانه‌ ده‌بێ���ت نرخی‌ به‌نزی���ن هه‌رزان‬ ‫ببێت‌و حكومه‌ت هاوكاری‌ بكات‪ .‬له‌زۆربه‌ی‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌كاندا هه‌له‌كان ده‌قۆزینه‌وه‌ باسی‌‬ ‫ئ���ه‌و بابه‌ته‌ ده‌كه‌ین‪ ،‬به‌اڵم به‌ قس���ه‌مان‬ ‫ناكه‌ن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "حكومه‌تی‌ عێراقی‌ سیاسه‌ت‌و‬ ‫پالنی‌ هه‌یه‌ بۆ ه���اوكاری‌ كردنی‌ به‌رهه‌م ‌ه‬ ‫نه‌وتییه‌كان‪ ،‬به‌اڵم حكومه‌تی‌ هه‌رێم ئه‌وه‌‬ ‫سیاس���ه‌تیه‌تی‌ كه‌ هاوكاریی‌ موشته‌قاتی‌‬ ‫نه‌وتی‌ نه‌كات‪ ،‬چونكه‌ باوه‌ڕی‌ وایه‌ نابێت‬ ‫حكومه‌ت هاوكاری‌ مشته‌قاتی‌ نه‌وت بكات‪،‬‬ ‫نه‌ك ته‌نه���ا بۆ به‌نزین به‌ڵك���و بۆ نه‌وتی‌‬ ‫سپی‌ مااڵنیش‪ .‬له‌ساڵی‌ دو هه‌زارو شانزه‌وه‌‬ ‫ه���اوكاری‌ پێدانی‌ نه‌وتی‌ ب���ۆ پااڵوگه‌كان‬

‫به‌داخه‌و‌ه نرخی‬ ‫به‌نزین له‌شاره‌كانی‌‬ ‫هه‌رێم جیاواز‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫پارێزگاكانی‌ خوارو‌و‬ ‫ناوه‌ڕاست ‌ی عێراق‬ ‫ئه‌مه‌ش نیگه‌ران ‌ی الی‬ ‫شۆفێران دروستكردوه‌‬

‫بەنزینخانەیەک لەسلێمانی فۆتۆ‪ :‬مەزهەر‬ ‫نه‌كردوه‌‪ ،‬به‌بیانوی‌ ئه‌وه‌ ‌ی گوشار له‌سه‌ر‬ ‫حكومه‌ت دروست ده‌كات"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش���ی‌ وت "له‌ئه‌نجام���ی قۆرخكاری‌‬ ‫له‌پااڵوگه‌كاندا‪ ،‬به‌تایبه‌ت پااڵوگه‌ی‌ بازیان‌و‬ ‫كه‌ڵه‌ك‪ ،‬ده‌رفه‌تێكی‌ یه‌كسان نه‌ڕه‌خساوه‌‬ ‫ب���ۆ وه‌به‌رهێن���ه‌كان كاری‌ تێ���دا بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م قۆرخكارییه‌ س���ه‌رجه‌م مه‌جاله‌كانی‬ ‫گرتۆت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌تایب���ه‌ت گواس���تنه‌وه‌ی‌‬ ‫سوته‌مه‌نی‌ له‌و دو پااڵوگه‌یه‌وه‌‪ .‬بۆ نمونه‌‬ ‫بۆچی‌ گواستنه‌وه‌ی‌ سوته‌مه‌نی‌ ته‌نها بدرێت‬ ‫به‌ ی���ه‌ك دو كۆمپانیا؟ یان بۆچی‌ ده‌بێت‬ ‫دابینكردنی‌ س���وته‌مه‌نی‌ بۆ وێستگه‌كانی‌‬ ‫كاره‌با بدرێت به‌ كۆمپانیایه‌كی‌ تایبه‌ت یان‬ ‫كۆمپانیایه‌كی‌ وه‌همی‌؟ دو سه‌د دۆسیه‌ی‌‬ ‫گه‌نده‌ڵیمان له‌الیه‌‪ ،‬ڕاده‌س���تی‌ ده‌س���ته‌ی‌‬ ‫نه‌زاهه‌م���ان ك���ردوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌داخ���ه‌وه‌‬ ‫س���ه‌روه‌ری‌ یاس���ا له‌ئاس���تێكدا نیه‌ ئه‌و‬

‫دۆسیانه‌ یه‌كال بكرێنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌م مامه‌ڵه‌ جیاوازه‌ی حكومه‌تی هه‌رێم‌و‬ ‫حكومه‌تی به‌غدا‪ ،‬بۆته‌ هۆی جیاوازیی نرخ‬ ‫له‌نێوان هه‌رێ���م‌و ناوچه‌كانی تری عێرقدا‪.‬‬ ‫ڕێب���وار محه‌م���ه‌د یه‌كێك���ه‌ له‌هاواڵتیانی‌‬ ‫ش���اری‌ كه‌رك���وك خۆی‌‌و هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫ئۆتۆبیل���ی‌ تایبه‌ته‌نیان هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"له‌رێگه‌ی‌ ده‌فته‌ره‌وه‌ به‌نزین وه‌رده‌گرین‪،‬‬ ‫نرخی لیترێك به‌نزینی‌ نۆرماڵ چوارسه‌دو‬ ‫په‌نجا ه���ه‌زار دیناره‌‪ .‬به‌نزینی‌ س���ۆپه‌رو‬ ‫موحه‌س���ه‌نیش حه‌وت سه‌دو په‌نجا دینار‌و‬ ‫هه‌شت س���ه‌د دیناره‌‪ ،‬به‌نزینه‌كه‌یشی زۆر‬ ‫باشه‌‪ ،‬چه‌ند ساڵێك ده‌بێت به‌نزین هه‌مان‬ ‫نرخی هه‌یه‌‌و گران نه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫جی���اواز له‌وته‌كان���ی‌ ڕیێ���وار‪ ،‬ئه‌حمه‌د‬ ‫ڕه‌سوڵ كه‌ خاوه‌نی‌ ته‌كس���ییه‌و له‌شاری‌‬

‫س���لێمانی‌ ده‌ژی‌ وت���ی‌ "به‌داخه‌وه‌ نرخی‬ ‫به‌نزی���ن له‌ش���اره‌كانی‌ هه‌رێ���م جی���اواز‌ه‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ پارێزگاكانی‌ خوارو‌و ناوه‌ڕاس���تی‌‬ ‫عێراق‪ .‬ئه‌مه‌ش نیگه‌رانی‌ الی ش���ۆفێران‬ ‫دروس���تكردوه‌‪ .‬بۆچی‌ س���ه‌ر به‌ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫عێ���راق بین‌و جی���اوازی‌ هه‌بێ���ت له‌نرخی‌‬ ‫به‌نزیندا؟ یان ده‌سه‌اڵتی‌ كوردی‌ له‌خزمه‌تی‌‬ ‫هاواڵتیانی‌ خۆی���دا نیه‌و بازرگانی‌ به‌ژیانی‌‬ ‫هاواڵتیانه‌وه‌ ده‌كات؟"‪.‬‬ ‫به‌ه���ۆی‌ قه‌یرانی‌ دارایی‌‌و بڕینی‌ به‌ش���ه‌‬ ‫بوجه‌ی‌ هه‌رێ���م له‌الیه‌ن به‌غ���داوه‌‪ ،‬چوار‬ ‫س���اڵ له‌مه‌وبه‌ر نرخی‌ به‌نزینی‌ نۆرماڵ له‌‬ ‫پێنج سه‌د دیناره‌وه‌ به‌رز بویه‌وه‌ بۆ حه‌ت‬ ‫س���ه‌دو په‌نجا دینار‪ ،‬دواتر بۆ حه‌وت سه‌د‬ ‫دینارو ئێستاش بۆ یه‌ك لیتر شه‌ش سه‌دو‬ ‫حه‌فت���او پێنج دین���ار وه‌رده‌گیرێت‪ ،‬هیچ‬ ‫ده‌نگۆیه‌كی���ش نیه‌ بۆ هه‌رزان بونی‪ ،‬جگه‌‬

‫له‌وه‌ش نرخی به‌نزینی‌ محه‌سه‌ن‌و سۆپه‌ر‬ ‫له‌حه‌وت س���ه‌دو په‌نجا دیناره‌وه‌ ده‌س���ت‬ ‫پێده‌كات بۆ نۆسه‌د دینار‪ ،‬ئه‌ویش به‌پێی‬ ‫به‌نزینخانه‌كانی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ش���ارو ناو شار‬ ‫ده‌گۆڕێت‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ جیاوازی���ی نرخی به‌نزین‬ ‫عه‌بدوڵاڵ جه‌الل خاوه‌نی‌ به‌نزیخانه‌ی‌ هه‌وار‬ ‫له‌شاری‌ س���لێمانی‌ وتی‌ "به‌نزینی‌ سۆپه‌رو‬ ‫محه‌س���ه‌ن له‌واڵتی‌ ئیماره‌ته‌وه‌ به‌ كه‌شتی‬ ‫دێته‌ واڵتانی‌ دراوسێ‌‌و كه‌شتی هه‌یه‌ شه‌ش‬ ‫هه‌زار ته‌ن ی���ان حه‌وت هه‌زار ته‌ن به‌نزین‬ ‫ده‌گرێ���ت‪ .‬دواتر له‌رێگ���ه‌ی‌ ئۆتۆمبیله‌وه‌‬ ‫ده‌هێنرێته‌ عه‌مباره‌كان هه‌رێم‪ .‬له‌ئێستادا‬ ‫هه‌رته‌نێك به‌هه‌ش���ت س���ه‌دو پێنج دۆالر‬ ‫ده‌فرۆشرێت‪ .‬ئه‌و به‌نزینه‌شی‌ له‌ كه‌الره‌وه‌‬ ‫دێت‪ ،‬هی پااڵوگه‌كانی‌ ئه‌سفه‌هان‌و تاران‌و‬ ‫ته‌ورێزه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم نرخه‌ك���ه‌ ‌ی هه‌رزانتره‌‌و‬

‫هێنده‌ی‌ ئیماراتیه‌كه‌ باش نیه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ به‌نزینی خۆماڵیش وتی‬ ‫"به‌نزین���ی‌ نۆرم���اڵ له‌پااڵوگ���ه‌ی‌ بازیان‌و‬ ‫كاره‌وه‌ ئام���اده‌ ده‌كرێت‪ ،‬ل���ه‌ڕوی‌ كه‌می‌‬ ‫م���اده‌ی‌ ش���ێرپه‌نجه‌وه‌ له‌ موحه‌س���ه‌ن‌و‬ ‫س���ۆپه‌ره‌ زۆر باش���تره‌‪ .‬ك��� ‌هم‌و زۆری���ی‌‬ ‫(ئۆكتان) كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر باشی‌‌و خراپی‌‬ ‫به‌نزینه‌كه‌ نی���ه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵێك پێكهانه‌ی‌ ورد‬ ‫هه‌یه‌ له‌به‌نزینه‌ك���ه‌دا‪ ،‬ئه‌وه‌ پێمان ده‌ڵێت‬ ‫به‌نیزنه‌كه‌ باشه‌ یان خراپه‌‪ .‬هه‌روه‌ها باش‌و‬ ‫خراپیی به‌پێی ج���ۆری ئۆتۆمبیله‌كانیش‬ ‫ده‌گۆڕێ���ت‪ .‬ل���ه‌ كاتالۆگ���ی زۆرب���ه‌ی‬ ‫ئۆتۆمبیله‌كانجا ئه‌وه‌ نوس���راوه‌ كه‌ به‌ كام‬ ‫جۆره‌ له‌به‌نزین باش كارده‌كات‪ .‬بۆ نمونه‌‬ ‫ئه‌و به‌نزینه‌ی به‌باش���ی كار به‌ ئۆتۆمبیلی‌‬ ‫تۆیۆتا ده‌كات‪ ،‬ده‌بێت ئۆكتانه‌كه‌ی‌ نه‌وه‌دو‬ ‫یه‌ك بێت"‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )619‬سێشه‌ممه ‪2018/4/3‬‬

‫‪7‬‬

‫گوڵێک له‌نێو تاشه‌به‌رده‌وه‌‬

‫بۆ یەکەمجار کچێکی کورد بەرزترین بڕوانامەی زانستی‬ ‫لەزانکۆیەکی هۆڵەندا بەدەست دەهێنێت‬ ‫ئا‪ :‬بێریڤان جه‌مال حه‌مه‌ سه‌عید‬

‫د‪ .‬لەنگێزە‬ ‫له‌سابونکه‌ران‌‌و‬ ‫قوتابخانه‌ی که‌ریمی‬ ‫عه‌له‌که‌وە دەستیپێکردو‬ ‫بەرزترین بڕوانامەی‬ ‫زانستی لەزانکۆی‬ ‫ئیراسموسی رۆتەردام‬ ‫بەدەستهێنا‬

‫زۆرن ئه‌وان���ه‌ی خاوه‌ن���ی دکت���ۆران‌و‬ ‫توانای خۆی���ان له‌لێکۆڵینه‌وه‌ی‌ بوارێکدا‬ ‫تاقیکردوەت���ه‌وه‪ ،‬بەاڵم ک���ه‌من ئه‌وانه‌ی‬ ‫به‌هره‌مه‌ن���دن‌و توێژین���ه‌وه‌ی زانس���تی‬ ‫له‌بوارێک���ی گرن���گ‌و ده‌گمه‌ن���ی وه‌ک‬ ‫پزیشکیدا ئه‌نجام ده‌ده‌ن‪ .‬پزیشکی کورد‬ ‫"له‌نگێزه‌ ساڵح فه‌ره‌یدون"‪ ،‬که ده‌رچوی‬ ‫زانکۆی ئیراسموسه‌ له‌ڕۆته‌ردام‪( ،‬بەشی‬ ‫پزیش���کی هه‌ن���اوی ــ نەخۆش���ی ژنانە‌و‬ ‫زانستی ده‌رمانی‬ ‫‪Erasmus medisch centrum Rotterdam‬‬ ‫‪/ interne geneeskunde/gynaecologie‬‬ ‫)‪en pharmacologie‬‬

‫بابه‌تی نام���ه‌ی دکتۆراکه‌ی بریتی بوە‬ ‫له‌لێکۆڵینه‌وه‌یه‌ک���ی زانس���تی به‌ن���اوی‬ ‫(ناهاوس���ەنگی دەم���ارە خوێنیی���ەکان‬ ‫لەژەهراوی کردنی زیندۆڵ���ەدا ــ ئاکامی‬ ‫نەخۆشییەکە‪ ،‬دیاریکردن‌‌و پێشبینی‬ ‫‪Angiogenic imbalance in‬‬ ‫‪preeclampsia, Pathogenice,‬‬ ‫‪diagnostic and prognostic‬‬ ‫‪implications).‬‬

‫د‪ .‬له‌نگێ���زه‌ ته‌مه‌ن���ی ‪ ٢٧‬س���اڵه‌‪،‬‬ ‫له‌س���لێمانی له‌دایکبوه‌و ت���ا ‌ته‌مه‌نی نۆ‬ ‫س���اڵی له‌گه‌ڵ خێزانه‌که‌ی له‌کوردستاندا‬ ‫ژیاوه‪ ،‬هەر لەوێش قوتابخانەی بنەڕەتی‬ ‫دەس���تپێکردوە‌و خوێندکارێک���ی وری���ا‌و‬ ‫زیرەک ب���ووه‌‪ .‬وه‌ک زۆربه‌ی تاکی کورد‪،‬‬ ‫لەقۆناغه‌کان���ی منداڵی���دا‪ ،‬ژیانی ئاوێزان‬ ‫بوە لە‌دڵه‌ڕاو‌کێ‌و کێشمه‌کێش‪ ،‬به‌جۆرێک‬ ‫شه‌پۆله‌کانی ژیانی پڕ هاتونەهات ئه‌میان‬ ‫له‌م تاشه‌ به‌رده‌وه‌ داوە به‌و تاشه‌به‌رده‌دا‪،‬‬ ‫به‌اڵم خۆراگر‌و کۆڵنه‌ده‌ر بووه‌‪ ،‬به‌چه‌شنێک‬ ‫حه‌زی نه‌کردووە وه‌ک گیایه‌ک س���ه‌ر بۆ‬ ‫با دانه‌وێنێت‪ ،‬به‌ڵک���و هه‌ر‌‌وه‌ک گوڵێکی‬ ‫نێو تاش���ه‌به‌رد گه‌شه‌‌ی کردووە‪ .‬له‌نگێزه‌‬ ‫ب���اوه‌ڕی به‌خۆی دەبێ���ت‪ ،‬دەزانێت چی‬ ‫له‌ژیانیدا ده‌وێت‪ .‬له‌ته‌مه‌نی نۆ س���اڵیدا‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ خێزانه‌که‌ی ڕێی دەکەوێتە سەر ڕێی‬ ‫پڕ هەوراز‌و نشێوی ئاوارەیی‌ لەم واڵتەوە‬ ‫بۆ ئەو واڵت‪ ،‬ت���ا دواجار خۆی لەهۆاڵند‬ ‫دەبینێتەوە‌و لەوێ نیشتەجێ دەبێت‪ .‬ئه‌م‬ ‫کچه‌ ته‌مه‌نی چوار پێنج سااڵن بوه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫دایه‌ گه‌وره‌ی سه‌ردانی مااڵنی کردوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫بیره‌وه‌رییانه‌ی ک���ه‌ له‌ئاوێنه‌ی خه‌یاڵیدا‬ ‫کێشاویه‌تی‪ ،‬کاریگه‌ریی گه‌وره‌یان دانەوە‬ ‫له‌قۆناغە یەک لەدوا یەکەکانی خوێندنیدا‌و‬ ‫ئه‌ندێش���ه‌ی گه‌وهه‌رییان فراوان کردوه‪،‬‬ ‫‌کە لەهەر هەوڵ‌و ئاس���تەنگی فێربوونیدا‬ ‫مۆرکیان بەدی���ار کەوتووە‪ .‬دایه‌ گه‌وره‌ی‬ ‫ب���ۆی چرایه‌کی ڕێنماییک���ه‌ری ڕێگای پڕ‬ ‫تاریک���ی ب���وە‪ .‬وێن���ه‌‌و بیرەوەرییەکانی‬ ‫منداڵیی له‌هزری ساف‌و بێگەردیدا‪ ،‬وەکو‬ ‫دەس���تی گەرمی دایەگەورە یارمەتیدەری‬ ‫بووە نەک هەر بۆ س���ەرکەوتن بەس���ەر‬ ‫ش���اخی پڕ ئاستەنگی زانس���تدا‪ ،‬بەڵکو‬ ‫ب���ۆ ئەو پیش���ەیەش کە هه‌ڵیب���ژاردوه‌‪.‬‬ ‫هاوڕێیەتی له‌نگێزەی کیژ لەگەڵ دایەگەورە‬ ‫له‌کات���ی س���ه‌ردانی ئەو ژنان���ە بووە کە‬ ‫مندااڵنی���ان هێناوەتە ژیان���ەوە‪ .‬دیمەنی‬ ‫ژنێکی پاڵکەوتووی داپۆشراو بەپەڕۆیەک‬ ‫بەس���ەر قاچییەوە له‌ژورێکدا‌و دەور دراو‬ ‫به‌‌قیژه‌و هاوار‌و ناڵه‌‌و ئازار‌و گریان‪ ،‬ئینجا‌‬ ‫پاشان خۆش���ی‌و که‌یف‌و گریانی کۆرپه‌‬ ‫جێی قیژه‌و هاواری دایکه‌ بگرێته‌وه‌‪ .‬ئه‌م‬ ‫گ���ۆڕان‌و وه‌رگۆراندا له‌ترس‌و هاوار‌و قیژه‌‬ ‫بۆ خۆش���ی‌و شادی س���ه‌رنجی له‌نگێزه‌‌ی‬ ‫پێنج سااڵن ڕاده‌کێشت‪.‬‬ ‫د‪ .‬له‌نگێزه‌ ل���ەم گفتوگۆیەی ئاوێنەدا‬ ‫دەڵێ���ت "هه‌ر ل���ه‌دوای به‌ده‌س���تهێنانی‬ ‫دکتۆراکه‌م‪ ،‬ل���ه‌دو زانکۆ کۆنتراکتی کارم‬ ‫پێ���دراوە‪ .‬یەکێکیان کۆنتراکتە بۆ س���ێ‬ ‫س���اڵ له‌زانک���ۆی هارف���ارد‌و ئەویتریان‬ ‫له‌الیه‌ن زانکۆی ئوکسفۆردەوە‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬لە‌کوردس���تاندا چه‌ند س���اڵت‬ ‫خوێن���دووە‌‌؟ ل���ه‌کام خوێندنگ���ە‌؟‬ ‫یاده‌وه‌رییەکانی ئەو ماوەیەت چییە‌؟‬ ‫د‪ .‬لەنگێزە‪ :‬له‌سابونکه‌ران له‌قوتابخانه‌ی‬ ‫که‌ریمی عه‌له‌ک���ه‌‪ ،‬پۆلی یه‌که‌م‌و دووه‌می‬ ‫بنەڕەتیم تەواو کردووە‪ .‬هه‌ر له‌منداڵییەوه‌‬ ‫حه‌زم له‌خوێندن بووە‪ ،‬به‌تایبه‌تی ‌وانه‌ی‬ ‫ماتماتیک‪ .‬کاتێک کە وچانی نێوان وانەکان‬ ‫ده‌ستی پێده‌کرد‪ ،‬مامۆس���تایان داوایان‬

‫د‪ .‬له‌نگێزه‌‬ ‫لە‌م���ن ده‌ک���رد‪ ،‬چاودێ���ری قوتابییه‌کان‬ ‫بکه‌م‪ .‬هه‌ر لە‌س���ەرەتای تەمەنمەوە‪ ،‬زۆر‬ ‫ئاره‌زوی رێکخس���تن‌و سه‌رپه‌رش���تیاریم‬ ‫هه‌ب���ووە‪ .‬له‌‌وانه‌ی‌ماتماتی���ک زۆر باش‬ ‫ب���ووم‪ ،‬له‌یادمه‌ جارێ���ک هه‌ڵه‌یه‌کم کرد‪،‬‬ ‫مامۆس���تاکه‌ لێ���م توڕه‌ بوو‪ ،‬س���ەرەڕای‬ ‫ئەوەش ش���ه‌قێکی له‌قاچ���م دا‪ .‬تا رۆژی‬ ‫ئیمڕۆ مامۆستا نه‌سرین‌و شه‌قه‌که‌یم له‌دڵ‬ ‫دەرنەچ���وە‪ .‬زۆربه‌ی جار له‌ماڵه‌وه‌ دایکم‬ ‫لە‌خوێندندا یارمەتی دەدام‪ ،‬گه‌ر ش���تێکم‬ ‫له‌ال رون نه‌بوایە هاوکاری دەکردم‌‪ .‬ئەوە‬ ‫هه‌ر دایکم ب���وو بە‌هانامەوە دەهات‪ ،‬هەر‬ ‫کاتێ���ک پێویس���تیم بە‌ش���تێک ببووایە‪.‬‬ ‫خراپ���ی بارودۆخه‌ی کوردس���تان تەنگی‬ ‫پێهەڵچنین‌و‌ له‌س���اڵی ‪1998‬دا‪ ،‬واڵتمان‬ ‫بەجێهێشت‪ .‬له‌کۆتایی س���اڵی ‪1999‬دا‪،‬‬ ‫گەیشتینە هۆالند‪ ،‬به‌و هۆییه‌وه‌‪ ،‬ساڵێکی‬ ‫خوێندم له‌کیس چوو‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬قۆناغه‌کان���ی دواتری خوێندن‬ ‫له‌هۆالند‌ چۆن ده‌ستی پێکرد‌و کێشه‌کانت‬ ‫چی بوون؟‬ ‫د‪ .‬لەنگێزە‪ :‬هه‌ر بەگەیش���تمان له‌پاش‬ ‫چەن���د مانگێک‪ ‌،‬چوومەت���ە خوێندنگەی‬ ‫هۆالن���دی‌و لە‌پۆلی ش���ەش دان���رام‪ ،‬که‌‬ ‫ده‌کاته‌ پۆلی چواری کوردستان‪ .‬لێرەش‬ ‫ه���ەروا لە‌ماتماتیکدا زۆر باش بووم‪ ،‬گه‌ر‬ ‫قوتابییه‌ هۆالندییه‌کان نیو کاژێر خه‌ریکی‬ ‫خش���تەی ک���ەڕەت بونایه‌‪ ،‬م���ن بە‌پێنج‬ ‫خوله‌ک ته‌واوم ده‌کرد‪ .‬مامۆس���تاکان زۆر‬ ‫نه‌رم‌و له‌س���ه‌رخۆ بوون‪ ،‬وه‌ک کوردستان‬ ‫توون���د نه‌بوون‪ ،‬گه‌ر هه‌ڵه‌ش���م بکردایه‌‪،‬‬ ‫زۆر بە‌هێمن���ی ڕوونیان دەک���ردوە بۆم‪.‬‬ ‫لێدان نه‌بوو‪ ،‬به‌ڵک���و ڕێزیان لێده‌گرتین‪،‬‬ ‫وه‌ک مرۆڤێکی ت���ه‌واو مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌کردین‪ .‬له‌به‌رئه‌وه‌ی له‌‌وانه‌ی ماتماتیک‌و‬ ‫فیزیا خۆم زۆر باش بوم‪ ،‬زۆر پێوس���تی‬ ‫بە‌زمان نه‌بوو‪ ،‬هیچ کێشه‌یه‌م له‌و باره‌یه‌وه‌‬ ‫بۆ دروس���ت نه‌ب���وو‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌‌وانه‌کانی‬ ‫تردا‪ ،‬که‌ پێوس���تی بەوە بوو توانایی زۆر‬ ‫بەس���ەر‌ زمانەکەدا هەبێت‪ ،‬بۆم زه‌حمه‌ت‬ ‫ب���وو‪ ،‬ده‌بووایه‌ له‌ماڵه‌وه‌ لەگەڵ دایکم بۆ‬ ‫واتای وش���ه‌کان بگەڕامایە‪ .‬جیا له‌وه‌ش‬ ‫وه‌ک کچێکی کورد‪ ،‬ئازادیم س���نوردار بو‬ ‫بەراورد بەو ئازادییەی کە کچه‌ هۆالندییه‬ ‫هاوڕێکان���م هەیان بوو‪ .‬گ���ه‌ر له‌ئاهه‌نگی‬ ‫قوتابخان���ه‌ ی���ان ه���ەر ئاهەنگێکی تردا‬ ‫بمویستایە بەش���داری بکەم‪ ،‬بەو مەرجە‬ ‫بۆم هەبو‪ ،‬کە لەو کاتەی بۆیان دانابوم‪،‬‬ ‫بگه‌ڕێم���ەوە‌ ماڵ���ه‌وه‪ .‬بەه���ۆی ئەوەی‬ ‫له‌قۆناغه‌کان���ی ت���ری خوێندندا زۆر باش‬ ‫بووم‪ ،‬لەخوێندنگە توشی هیچ کێشەیەک‬ ‫نەبوم‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬زۆر ج���ار م���رۆڤ له‌ژیانیدا‬ ‫پێوس���تی به‌کەس���ێک هەیە ب���ۆ ئەوەی‬ ‫بیکات بەسەرمەش���قی خۆی‪ .‬بۆ تۆ ئەو‬ ‫کەس���ە دایە گەورەیە‪ .‬زۆر که‌س هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تی ل���ه‌الی خۆمان‪ ،‬له‌و حاڵه‌تەی‬ ‫مناڵ لەدایکبوون ده‌ترس���ن‪ ،‬کەچی ئەمە‬ ‫ل���ەالی تۆ وەه���ا نییە‪ ،‬دەکرێ���ت رونی‬

‫د‪ .‬له‌نگێزه‌ لەکاتی وەرگرتنی بڕوانامەکەدا‬

‫وه‌ک کچێکی کورد‬ ‫ئازادیم سنوردار بو‬ ‫بەراورد بەو ئازادییەی‬ ‫کە کچه‌ هۆالندییه‬ ‫هاوڕێکانم هەیان‬ ‫بوو‪ .‬گه‌ر له‌ئاهه‌نگی‬ ‫قوتابخان ‌ه یان هەر‬ ‫ئاهەنگێکی تردا‬ ‫بمویستایە بەشداری‬ ‫بکەم‪ ،‬بەو مەرجە‬ ‫بۆم هەبو‪ ،‬کە لەو‬ ‫کاتەی بۆیان دانابوم‬ ‫بگه‌ڕێمەو‌ە ماڵه‌وه‬ ‫بکەیتەوە بۆچی؟‬ ‫د‪ .‬لەنگێ���زە‪ :‬به‌ڵ���ی هه‌روه‌کو ئەوەی‬ ‫باسم کردووە‪ ،‬هەمیشە دەستم بەدەستی‬ ‫نه‌نکمەوە بووە‪ ،‬ئێستاش وەک نمونه‌یه‌ک‬ ‫دەس���تم لێبەرن���ەداوە‪ .‬هەرگی���ز ئ���ەو‬ ‫ژنانەم لەبیرناچێت‪ ،‬ک���ە چۆن لەوپەڕی‬ ‫ئازار‌و زریک���ە زریکدا‪ ،‬ه���ەر ئەوەندەی‬ ‫منداڵەکانیان بەدنیا دەهات‪ ،‬دەموچاویان‬ ‫دەگەشایەوە‌و زەردەخەنه‌ دەکەوتە سەر‬ ‫لێوانی���ان‪ .‬ئ���ەم زەردەخەنانە بۆ من لەو‬

‫چوکلێتانە خۆشتر بوون کە پێیان دەدام‪.‬‬ ‫منیش دەمەوێ���ت وەک دایەگەورە‪ ،‬ژنان‬ ‫لەو خۆشی‌و شادیە بێبەش نەبن‪ .‬هەر لەو‬ ‫تەمەنەوە ئه‌و حه‌زه‌م له‌ال گەاڵڵە بو‪ ،‬که‌‬ ‫ده‌مه‌وێت ببم به‌پزیش���کی ژنانی دوگیان‪.‬‬ ‫ئیت���ر ئەمە ورده‌ ورده وەک پش���کۆیه‌‌ک‬ ‫لە‌ناخم���دا هەرچی زێتر گەش���ایەوە‪ .‬ئەو‬ ‫بەرپرسیارییەم زۆر زو ال دروست بو‪ ،‬که‌‬ ‫ئەوەندەی لەتوانامدای���ە‪ ،‬دەبێت یاوەری‬ ‫دەس���تپێکی ژیانی هەر مرۆڤێک بم‪ ،‬هەتا‬ ‫لەپێ���ش لەدایکبونیدا‪ .‬وه‌ک پزیش���کێک‬ ‫گرنگی ئه‌م بەرپرسیارێیەتییە له‌وه‌دایه‪‌،‬‬ ‫که لەحاڵەتە هەستیارەکاندا‌ ده‌بێت زۆر زو‬ ‫بڕیار بده‌یت‪ ،‬کەچی دەکەیت‪ .‬رزگارکردنی‬ ‫کۆرپه‌ل���ه‌‌و ژیان���ی دایکه‌ک���ه‪ ،‬بڕیاردانی‬ ‫دەس���تبەجێ‌و دەس���تبەکاربوونی خێرای‬ ‫دەوێت‪ .‬بۆ نمونه‌ لەکاتی <ژەهراوی بون‬ ‫‪> Pre-eclapmsie‬ی حاڵەتی س���کپڕیدا‪،‬‬ ‫گه‌ربێ���ت‌و گومان���ی ئەم���ە له‌دایکه‌ک���ه‌‬ ‫بکرێت‪ ،‬ئەوا پزیش���ک ڕوبه‌روی دوڕیانێک‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪ .‬ئایا دایکه‌که‌ بخرێتە سه‌ر ژانی‬ ‫پێش���وەخت‌و منداڵه‌که‌ له‌دایکبێت‌و بەو‬ ‫شێوەیە ژیانی هه‌ردووکیان رزگار بکرێت‬ ‫یان چاوه‌روانی ژانی سروش���تیی دایکەکە‬ ‫بکرێت؟‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ئەو لێکۆڵینه‌وەی ئەنجام داوە‌‬ ‫له‌سه‌ر چییه‌؟‬ ‫د‪ .‬لەنگێ���زە‪ :‬لێکۆڵینەوەکەم له‌س���ه‌ر‬ ‫نه‌خۆش���ی ژەهراویبوونە ی���ان با بڵێین‬ ‫ئەو حاڵەتەی‌ ک���ه‌ ژن له‌کاتی دوگیانیدا‬ ‫توش���ی ده‌بێت‪ .‬که ئەگەری هەیە ببێتە‌‬ ‫ه���ۆی مردنی دایکه‌که‌ ی���ان کۆرپه‌لەکه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م حاڵه‌ت���ه‌ش نزیکی ‪ 3‬ـ���ـ ‪ %5‬ئەو‬ ‫ژنە س���کپڕانە دەگرێتەوە‪ .‬ژه‌هرایبونیش‌‬ ‫بریتییه‌ له‌به‌رزبونه‌وه‌ی پەستانی خوێنی‬ ‫دایکه‌ک���ه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا خ���راپ کارکردنی‬ ‫گورچیله‌‪ .‬ه���ۆکاری ئ���ه‌م حاڵه‌ته‌ش تا‬ ‫ئێس���تا ناروون���ه‌‌و نه‌زان���راوه‌‪ ،‬که‌ بۆچی‬ ‫ئه‌م کێش���ه‌یه‌ له‌کاتی سکپڕیدا ڕوده‌دات‪.‬‬

‫لەهه‌ندێ حاڵەتەدا ئاسایی دەست دەبرێت‬ ‫بۆ‌ خس���تنه‌ سه‌ر ژانی ده‌ستکرد بۆ زوتر‬ ‫له‌دایکبون���ی کۆرپه‌ک���ه‪ .‬بە‌له‌دایکبوونی‬ ‫کۆرپه‌که‌‪ ،‬نه‌خۆش���ییه‌که‌ نامێنیت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌م ژه‌هراویبونه‌ مه‌ترسییه‌ بۆ سه‌ر ژیانی‬ ‫کۆرپه‌لە‌‪ ،‬چونکه‌ ئه‌ن���دام‌و ئۆرگانه‌کانی‬ ‫لەشی کۆرپه‌له‌ له‌س���کی دایکیدا هێشتا‬ ‫به‌ته‌واوی گه‌شه‌یان نه‌کردوه‌‪ .‬خۆ ئه‌گه‌ر‬ ‫بێت‌و ئەو هەوڵ���ە نەدرێت‪ ،‬ئەوا ئەگەری‬ ‫مردنی دایکه‌که‌ هەی���ە‪ .‬هەرچی چۆنێک‬ ‫بێت‪ ،‬ئه‌مە حاڵه‌تێکی مەترس���یدارە‌ چ بۆ‬ ‫دایکه‌که بێت‌ یان بۆ کۆرپه‌لەکەی‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬لەپەیوەند بەلێکۆڵینه‌وه‌که‌تدا‪،‬‬ ‫ئەرکێک���ی زۆرت کەوتۆتە س���ەر ش���ان‪،‬‬ ‫دەکرێت زێتر بۆمان رون بکەیتەوە؟‬ ‫د‪ .‬لەنگێ���زە‪ :‬لەپەیوەن���د ب���ەم‬ ‫لێکۆڵینه‌وه‌یه‌مدا‪ ،‬بۆ چه‌ندین جار به‌شداریم‬ ‫له‌کۆنفرا‌نس���ی واڵتانی ت���ردا کردوه‌‌و زۆر‬ ‫جاری���ش پرۆگرام���ی خۆمم پێش���که‌ش‬ ‫کردوه‌‪ .‬له‌م نێوه‌ندا‌ن���ەدا‪ ،‬پرۆگرامه‌کانم‬ ‫به‌پله‌ی زۆر باش هه‌ڵسه‌نگێنراون‌و پێنج‬ ‫جاریش خه‌اڵت���م وه‌رگرتوه‌‌‪ .‬ب���ۆ نمونه‌‬ ‫بۆ کۆنفرا‌نس له‌س���ه‌ر پەس���تانی خوێن‬ ‫س���ه‌فه‌رم بۆ میالن‪ ،‬بۆداپست‪ ،‬پاریس‪،‬‬ ‫ساوپاولۆ‪ ،‬واش���نتن‪ ،‬سانفرانسیسکۆ‪...‬‬ ‫هتد ک���ردوه‌‪ .‬جیا له‌وه‌ش چه‌ندین وتاری‬ ‫زانستیم له‌گۆڤاره‌ زانستییه‌کانی به‌ریتانیا‌و‬ ‫ئه‌مریکا باڵوکردۆته‌وه‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬پالنت بۆ ئاینده‌ چیه‌؟‬ ‫د‪ .‬لەنگێزە‪ :‬هه‌ر له‌دوای به‌ده‌ستهێنانی‬ ‫دکتۆراکه‌م‪ ،‬ل���ه‌دو زانکۆ کۆنتراکتی کارم‬ ‫پێ���دراوە‪ .‬یەکێکیان کۆنتراکتە بۆ س���ێ‬ ‫س���اڵ له‌زانک���ۆی هارف���ارد‌و ئەویتریان‬ ‫له‌الیه‌ن زانک���ۆی ئوکس���فۆردەوە‌ داوام‬ ‫لێک���راوە‪ ،‬کاریان له‌گه‌ڵ���دا بکه‌م‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هێشتا بڕیارم نه‌داوه‌‪ ،‬کامه‌یان هه‌ڵبژێرم‪.‬‬ ‫ئێستا له‌زانکۆی ئیراسموس‪ ،‬مامۆستام‌و‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاری ئه‌و خوێندکارانە دەکەم‬ ‫که‌ ماسته‌ر دەخوێنن‪.‬‬

‫ڕۆژی ‪ ،14.3.2018‬لیژنەیەک���ی‬ ‫دە ئەندامی کە پێکهاتبوو لەپرۆفس���ۆر‬ ‫ئیریک ئەی‪ .‬پی‪ .‬س���تیجز‪ ،‬پرفس���ور‬ ‫ج���ان دان���زر‪ ،‬پرفس���ور ئێ���س‪.‬‬ ‫ئانان���س (هارڤ���ارد‪ ،‬بۆس���تن‪ ،‬واڵتە‬ ‫یەکگرتووەکان���ی ئەمری���کا)‪ ،‬مان���وو‬ ‫فاتیس (زانکۆی ئوکسفۆرد)‪ ،‬ستیفان‬ ‫فێرلۆرێن (زانکۆی دەرمانی چاریتی ــ ‬ ‫بەرلین)‪ ،‬بەش���دارییان لەلێکۆڵینەوەو‬ ‫هەڵس���ەنگاندنی نام���ەی دکت���ۆرای‬ ‫کچە پزیش���کی کورد “له‌نگێزه‌ س���اڵح‬ ‫فه‌ره‌یدون” کرد لەزانکۆی ئیراسموس‪،‬‬ ‫له‌ڕۆته‌ردام‪ ،‬بەش���ی پزیشکی ناوەکی‬ ‫ــ نەخۆش���ی ژنانەو زانستی دەرمانی‪.‬‬ ‫نامەی دکتۆراکەی لەسەر ناهاوسەنگی‬ ‫دەمارە خوێنیی���ەکان لەژەهراویکردنی‬ ‫زیندۆڵ���ەدا ــ ئاکامی نەخۆش���ییەکە‪،‬‬ ‫دیاریکردن‌و پێشبینی بو‪..‬‬ ‫ پ���اش گفتوگ���ۆو تاوتوێکردنێکی‬ ‫چڕوپ���ڕ‪ ،‬لیژنەکە نام���ەی دکتۆراکەی‬ ‫بە”زۆر باش” پەسەند کرد‪ .‬ئەندامانی‬ ‫لیژنەک���ە به‌گه‌رم���ی پیرۆزبایی���ان‬ ‫له‌”له‌نگێزه‌‌” کردو ستایشیان کرد به‌وه‌ی‬ ‫که‌ بابه‌تێکی سه‌رنجراکێش���ی کردۆته‌‬ ‫بابه‌ت���ی دکتۆراکه‌ی‌و س���ه‌رکه‌وتووانه‌‬ ‫تێیدا قوڵ بۆت���ەوەو به‌یه‌کێک له‌کاره‌‬ ‫زانستییه‌ باشه‌ پزیشکییه‌کان ئەژماریان‬ ‫کرد‪.‬‬

‫منیش دەمەوێت وەک‬ ‫دایەگەورە‪ ،‬ژنان‬ ‫لەو خۆشی‌و شادیە‬ ‫بێبەش نەبن‪ .‬هەر لەو‬ ‫تەمەنەوە ئه‌و حه‌زه‌م‬ ‫له‌ال گەاڵڵە بو‪ ،‬ک ‌ه‬ ‫ده‌مه‌وێت ببم به‌پزیشکی‬ ‫ژنانی دوگیان‬

‫‪8‬‬

‫کۆمەاڵیەتی‬

‫)‪ )619‬سێشه‌ممه ‪2018/4/3‬‬

‫كه‌س له‌كچان‌و كوڕانی‌ خانه‌ی‌ نه‌وجه‌وانان ناپرسێت‬ ‫کچان ‪ 17‬ساڵیان ته‌واو كرد ده‌كرێن ‌ه ده‌ره‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫خانه‌ی‌ كچان‌و كوڕانی‌ نه‌وجه‌وان‬ ‫له‌شاری‌ سلێمانی‌ چه‌ندین كچ‌و كوڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌خۆگرتوه‌ ته‌مه‌نیان له‌نێوان له‌چوار‬ ‫ساڵ بۆ حه‌ڤده‌ ساڵدایه‌‪ ،‬گه‌وره‌ترین‬ ‫گرفتی‌ ئه‌م كچ‌و كوڕانه‌ ئه‌وه‌یه‌ پاش‬ ‫ته‌واوكردنی‌ ‪ 17‬ساڵ‌ ته‌مه‌ن به‌بێ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ په‌ناگه‌و شوێنێكیان هه‌بێت‬ ‫روی تێبكه‌ن ده‌كرێنه‌ ده‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫ڕازاو عه‌بدواڵ‪ ،‬به‌رێوه‌به‌ری‌ كۆمه‌ڵگا ‌‬ ‫ی‬ ‫چاودێ���ری‌ كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ س���لێمانی‌‬ ‫به‌وه‌كال���ه‌ت به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند ئه‌و‬ ‫كوڕو كچانه‌ی‌ دێنه‌ خانه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫ی���ان دایك‌و باوكی���ان زۆر ناچارن یان‬ ‫كه‌س���یان نه‌م���اوه‌ هاتونه‌ت���ه‌ خانه‌ی‌‬ ‫نه‌وجه‌وان���ان‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌و مندااڵنه‌ی‌‬ ‫دێنه‌ خان���ه‌ تا ته‌مه‌نی‌ حه‌ڤده‌ س���اڵ‬ ‫ته‌واو ده‌كه‌ن ده‌توانن له‌خانه‌ی‌ مندااڵن‬ ‫بمێن���ه‌وه‌‪ ،‬كچانی���ش له‌ته‌مه‌نی‌ هه‌ژده‌‬ ‫س���اڵیدا یان ژیان دروست ده‌كه‌ن یان‬ ‫ده‌چنه‌وه‌ الی‌ كه‌سوكاریان"‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌پێ���ی‌ زانیاریه‌كان���ی‌ ئاوێنه‌‬ ‫به‌شێكی‌ زۆری‌ ئه‌م كچانه‌ ئه‌و كه‌سوكاره‌‬ ‫پل���ه‌ یه‌كه‌ ش���ك ناب���ه‌ن ت���ا بچنه‌وه‌‬ ‫الیان‪ ،‬یاخود ئه‌و هاوس���ه‌رگیرییانه‌ی‌‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ دۆزین���ه‌وه‌ی‌ په‌ناگه‌یه‌ك‬ ‫به‌ناچ���اری‌ پێی‌ رازی‌ ده‌ب���ن زۆربه‌یان‬ ‫س���ه‌ركه‌وتو ناب���ن‪ ،‬بۆی���ه‌ زۆربه‌ی���ان‬ ‫چاره‌نوسێكی‌ تاڵ‌‌و تاریك چاوه‌ڕوانیان‬ ‫ده‌كات‪ ،‬كه‌ ده‌ب���و وه‌زاره‌تی‌ كاروباری‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان‬ ‫ئیش���ی‌ له‌س���ه‌ر ده‌ركردن���ی‌ بڕیارێك‬ ‫بكردایه‌ تا كچانی‌ بی‌ سه‌رپه‌رشت پاش‬ ‫ته‌واوكردنی‌ ته‌مه‌نی‌ حه‌ڤده‌ ساڵیش تا‬ ‫كارێك ده‌دۆزن���ه‌وه‌ كه‌ بژێویی‌ ژیانیان‬ ‫مسۆگه‌ر ده‌كات له‌خانه‌كه‌ بهێڵدرێنه‌وه‌‌و‬ ‫چاودێریی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ بكرێن‌و بپارێزرێن‬ ‫ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ خ���راپ بێ‌‬ ‫كه‌س���ییان نه‌قۆزرێته‌وه‌‌و ب���ۆ كارێك‬ ‫س���ودیان لێوه‌ربگیرێت كه‌ پێچه‌وانه‌ی‌‬ ‫خواستی‌ خۆیانه‌‪.‬‬ ‫به‌رێوه‌ب���ه‌ری‌ كۆمه‌ڵ���گای‌ چاودێری‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ س���لێمانی‌ له‌مباره‌وه‌ وتی‌‬

‫به‌راورد بە‌ساڵ ‌ی‬ ‫پار ژماره‌ی‌ كوڕان‬ ‫له‌خانه‌ی‌ نه‌جه‌وانان‬ ‫زیادی‌ كردو‌ه پار ساڵ‬ ‫ته‌نها ‪ 13‬كوڕمان‬ ‫هه‌بوه‌‪ ،‬یه‌كێك له‌و‬ ‫كوڕانه‌ عه‌ره‌به‌‬ ‫مندااڵنی خانەی بێ سەرپەرشتان‬ ‫"چه‌ند سالێك له‌مه‌وبه‌ر كه‌ به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫خان���ه‌ی‌ كوڕان بوم له‌گ���ه‌ڵ ژماره‌یه‌ك‬ ‫ڕێكخ���راو زۆرمان هه‌وڵدا ئه‌و یاس���ایه‌‬ ‫هه‌موار بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬كوڕان‌و كچان له‌دوای‌‬ ‫ته‌مه‌نی‌ هه‌ژده‌ س���اڵ له‌خانه‌ بمێنه‌وه‌‬ ‫به‌اڵم نه‌كراو نه‌كرا"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "به‌دڵنیایه‌وه‌ كچان به‌و ته‌مه‌نه‌‬ ‫كه‌مه‌وه‌ بچن���ه‌ ده‌ره‌وه‌ له‌خانه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫كه‌س���وكاریانه‌وه‌ چاودێ���ری‌ نه‌كرێ���ن‬ ‫توش���ی‌ الدان ده‌بن‪ ،‬به‌اڵم هه‌ش���یانه‌‬ ‫ئاقڵ���ه‌ كارێك بۆ خ���ۆی‌ ده‌دۆزێته‌وه‌‪،‬‬ ‫با ئه‌وه‌ش بڵی���ن زۆربه‌ی‌ كچه‌كان یان‬ ‫پورێك مامێك خاڵێك له‌خۆی‌ ده‌گرێت‬ ‫ی���ان ش���و ده‌كات‪ ،‬زۆر جاریش له‌الی‌‬ ‫خزم‌و كه‌سوكاری‌ توشی‌ كێشه‌ ده‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێمه‌ هه‌ر ئه‌وه‌نده‌مان له‌توانادایه‌‬ ‫تا ته‌مه‌نی‌ هه‌ژده‌ له‌خان���ه‌ بمێنێته‌وه‌‬ ‫یاساكه‌ به‌وشێوه‌یه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ڕازاو ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات ئه‌و كوڕو‬

‫كچان���ه‌ی‌ له‌خانه‌ن ل���ه‌ڕوی‌ ده‌رونیه‌وه‌‬ ‫دۆخی���ان باش نی���ه‌ ئه‌و وت���ی‌ "چ ‌‬ ‫ی‬ ‫چاوه‌ڕوان ده‌كه‌یت له‌منداڵێك ده‌زانێت‬ ‫دایكی‌ هه‌ی���ه‌ ده‌زانێ���ت باوكی‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ب���اوك‌و دایكه‌ك���ه‌ پرس���یاری‌‬ ‫لێناك���ه‌ن‌و ڵیناپرس���نه‌وه‌ به‌مان���گ‌و‬ ‫دومانگ‌و به‌س���اڵیش سه‌ردانی ناكه‌ن‪،‬‬ ‫مه‌گ���ه‌ر ته‌نه���ا توێژه‌ره‌كان قس���ه‌یان‬ ‫له‌گه‌ڵ بكه‌ن‌و مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ بكه‌ن‪،‬‬ ‫به‌نمونه‌ باس���ی‌ ده‌كه‌م چه‌ند س���اڵێك‬ ‫پێ���ش ئێس���تا به‌رێوه‌ب���ه‌ری‌ خانه‌ی‌‬ ‫كوڕان بوم‪ ،‬كوڕێکمان البو دایكی‌ نه‌بو‬ ‫باوكیش���ی‌ له‌خانه‌ی‌ به‌س���ااڵچوان بو‬ ‫دوای‌ ماوه‌یه‌ك باوكی‌ مرد‪ ،‬ته‌نها مام‌و‬ ‫مامۆژنێكی‌ هه‌بو له‌هۆده‌یه‌كدا ده‌ژیان‌و‬ ‫كه‌مئه‌ندام بون‪ ،‬به‌اڵم منداڵه‌كه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئاره‌زوی‌ ده‌كرد بچێته‌وه‌ ناو كه‌سوكاری‌‬ ‫زۆر كات پێم���ده‌وت مامۆژنت گوناحه‌‬ ‫وه‌ره‌وه‌ خان���ه‌ ئ���ه‌وان جێگه‌یان باش‬ ‫نیه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و ده‌یوت هه‌رچۆنێك بێت‬

‫به‌دڵنیایه‌وه‌ كچان به‌و‬ ‫ته‌مه‌نه‌ كه‌مه‌و‌ه بچن ‌ه‬ ‫ده‌ره‌و‌ه له‌خان ‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫كه‌سوكاریانه‌و‌ه‬ ‫چاودێر ‌ی نه‌كرێن‬ ‫توشی‌ الدان ده‌بن‬ ‫ئه‌وێم پێخۆشه‌‪ ،‬منداڵی‌ هاوڕێم ده‌بێت‬ ‫له‌ك���ۆاڵن ده‌چمه‌ ناوی���ان‪ ،‬هه‌رچۆنێك‬ ‫بێت منداڵ ناو كه‌سوكاری‌ پێخۆشه‌"‪.‬‬ ‫ئیبراهیم ته‌یب‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌ خانه‌ی‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬مەزهەر‬

‫له‌به‌رێوه‌ب���ه‌ری‌ كۆمه‌ڵ���گای‌ چاودێری‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ له‌س���لێمانی‌ وتی‌ " ئێستا‬ ‫ژماره‌ی‌ ك���وڕان ‪ 23‬كه‌س���ن‪ ،‬به‌هۆی‌‬ ‫قه‌یرانی‌ دارایی‌‌و كێشه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪،‬‬ ‫به‌راورد بە‌س���اڵی‌ پار ژم���اره‌ی‌ كوڕان‬ ‫له‌خان���ه‌ی‌ نه‌جه‌وانان زیادی‌ كردوه‌ پار‬ ‫ساڵ ته‌نها ‪ 13‬كوڕمان هه‌بوه‌‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫له‌و كوڕانه‌ عه‌ره‌ب���ه‌‪ ،‬ژماره‌كه‌ی‌ دیكه‌‬ ‫ئه‌و مندااڵنه‌ كه‌س���وكاریان له‌س���نوری‌‬ ‫پارێزگای‌ سلێمانییه‌و به‌هه‌ر هۆكارێك‬ ‫بێ���ت هاتونه‌ت���ه‌ خانه‌ی‌ ك���وڕان یان‬ ‫كه‌سیان نه‌ماوه‌ یان به‌هۆی‌ كێشه‌یه‌كی‌‬ ‫ی له‌الیه‌ن دایك‌و باوكیانه‌وه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫هێنراونه‌ته‌ خانه‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ ك���وڕان وتیش���ی‌‬ ‫"ده‌مانه‌وێت له‌رێگ���ه‌ی‌ توێژه‌ره‌كانه‌وه‌‬ ‫ئ���ه‌و مندااڵن���ه‌ بگه‌ڕێنین���ه‌وه‌ ن���او‬ ‫خێزان‪ ،‬چونكه‌ گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ منداڵ بۆ‬ ‫ناوخێزان له‌هه‌موشتێك باشتره‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر نه‌مانتوان���ی‌ بیانگێرێنه‌وه‌ بۆ‬

‫ناوخێزانه‌كانی���ان ئ���ه‌وه‌ په‌یوه‌ندیه‌كی‌‬ ‫باشیان بۆ دروست ده‌كه‌ین له‌گه‌ڵ خزم‌و‬ ‫كه‌س���وكاره‌كانیان‪ ،‬هه‌ل���ی‌ خوێندنیان‬ ‫بۆ ده‌ڕه‌خس���ێنین‪ ،‬زۆرینه‌یان ده‌چنه‌‬ ‫زانكۆكان"‪.‬‬ ‫هه‌رێم محه‌مه‌د كوڕێكی‌ ته‌مه‌ن سیانزه‌‬ ‫س���اڵه‌ ئێس���تا له‌خانه‌ی‌ نه‌وجه‌وانانی‌‬ ‫كوڕان ده‌ژی‌ ئه‌و وت���ی‌ "من بێتاقه‌تی‌‬ ‫ئه‌وه‌م كه‌سوكارم سه‌ردانم ناكه‌ن‪ ،‬من‬ ‫دایك‌و باوكی‌ خۆم نیه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌رده‌وام‬ ‫بیری كه‌سوكاره‌كه‌م ده‌كه‌م ساڵی‌ پار‬ ‫له‌ڕه‌مه‌زاندا س���ه‌ردانیان كردوم زۆریان‬ ‫بیره‌كه‌م‪ ،‬ئه‌وان نایه‌ن بۆالی‌ من منیش‬ ‫نازانم چیبكه‌م‪ ،‬ڕۆژان���ه‌ هه‌ر له‌خانه‌م‬ ‫به‌رده‌وام بیری‌ كه‌س���وكاره‌كه‌م ده‌كه‌م‬ ‫ده‌بیت له‌كوێ‌ بن‪ ،‬كه‌ی‌ بێن س���ه‌ردانم‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬هه‌ر من نیم زۆربه‌ی‌ منداڵه‌كانی‌‬ ‫دیكه‌ش به‌هه‌مان ش���ێوه‌ كه‌سوكاریان‬ ‫هه‌یه‌و سه‌ردانیان ناكه‌ن‪ ،‬نازانم بۆچی‌‬ ‫نایه‌ن سه‌ردانمان بكه‌ن"‪.‬‬

‫ژن ده‌توانێت گۆڕانكاری‌ ئه‌نجام بدات‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫ی مامۆستایان‌و‬ ‫له‌خۆپیشاندانه‌كان ‌‬ ‫فه‌رمانبه‌راندا له‌سه‌رجه‌م شارو‬ ‫شاروچكه‌كانی‌ هه‌رێم كچان‌و ژنان له‌ناو‬ ‫ئاپۆڕه‌ی‌ ناڕه‌زاییه‌كاندا له‌پێشه‌وه‌ بون‪،‬‬ ‫ژنێكی‌ چاالكه‌وان له‌خۆیشاندانه‌كان‬ ‫ده‌ڵێت "ژنان قوربانی‌ یه‌كه‌می‌ ئه‌م‬ ‫ی ژنان فه‌رمانبه‌رن"‪.‬‬ ‫دۆخه‌ن‪ ،‬زۆرینه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كابان شه‌عبان مامۆستاو چاالكه‌وان ‌‬ ‫ی خۆپیشاندانه‌كاندا‬ ‫ی له‌ناو ئاپۆڕا ‌‬ ‫مه‌ده‌ن ‌‬ ‫ی ده‌كێش���ا بۆ‬ ‫ی ده‌ك���ردو هوتاف ‌‬ ‫هاوار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی موچه‌‌و دروش���م ‌‬ ‫نه‌مانی‌ پاش���كه‌وت ‌‬ ‫ی ده‌سه‌اڵتی ده‌وته‌وه‌‪.‬‬ ‫خه‌بات بۆ گۆڕین ‌‬ ‫كابان وتی "وه‌ك ژنێك له‌یه‌كه‌م ڕۆژه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌شداری‌ خۆپیشاندانه‌كانم كردوه‌‪ .‬ساڵ ‌‬ ‫ێ ڕۆژ له‌سه‌رشه‌قام‬ ‫پار سه‌دو بیست‌و س ‌‬ ‫ی‬ ‫مام���ه‌وه‌‪ .‬ئێم���ه‌ داوای‌ مافه‌كان��� ‌‬ ‫ێ‬ ‫خۆمان ده‌كه‌ین‪ ،‬ئ���ه‌و‌ه حكومه‌ته‌ گو ‌‬ ‫به‌داخوزیه‌كانمان نادات"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و ڕیژه‌ زۆره‌ ‌‬ ‫ئه‌و وتیش���ی‌ "هاتن ‌‬ ‫ژنان‌و به‌شداریمان بۆ ئه‌و‌ه ده‌گێڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫قه‌یرانه‌ك���ه‌ دوج���ار ڕوی‌ كردۆته‌ ژنان‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ژن ئی���داری‌ ماڵی به‌ده‌س���ته‌‪.‬‬ ‫ژن ده‌زانێت چه‌ند قورس���ه‌ به‌و قه‌یران ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئی���داره‌ی‌ ماڵ‌و من���داڵ ب���كات‪ .‬ژنان ‌‬ ‫عه‌فری���ن‌و كۆبان���ی‌ س���ه‌لماندیان ژن‬ ‫ی ئه‌نجام بدات‪ ،‬با‬ ‫ده‌توانێت گۆڕان���كار ‌‬ ‫گۆڕانكاری‌ ئه‌مجار‌ه له‌باش���ور له‌س���ه‌ر‬ ‫ی ژنان بێت‪ .‬داوا ده‌كه‌م ژنان بێن ‌ه‬ ‫ده‌ست ‌‬ ‫پێشه‌و‌ه بۆ خۆپیشاندانه‌كان"‪.‬‬ ‫ێ‬ ‫ناس���ك ئه‌حمه‌د ته‌مه‌نی‌ په‌نجاو س ‌‬ ‫ی‬ ‫ساڵ ده‌بو‪ ،‬عه‌الگه‌یه‌كی‌ كێك‌و كولیچه‌ ‌‬ ‫به‌ده‌سته‌و‌ه بو‪ ،‬زوو زوو ده‌ستی‌ ده‌كرد‬ ‫بە‌عه‌الگه‌كه‌داو كێك‌و كولیچه‌ی‌ به‌س���ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی هاوڕێیدا دابه‌ش ده‌كرد‪ .‬له‌گه‌رمه‌ ‌‬ ‫ژنان ‌‬ ‫نیوه‌ڕۆو خۆپیشاندانه‌كاندا ئه‌و بۆ ئاوێن ‌ه‬ ‫وت���ی‌ "ل���ه‌و ڕۆژه‌ی‌ خۆپیش���اندانه‌كان‬

‫وه‌ك ژنێك له‌یه‌كه‌م‬ ‫ڕۆژه‌وه‌ به‌شدار ‌ی‬ ‫خۆپیشاندانه‌كانم‬ ‫كردوه‌‪ .‬ساڵ ‌ی پار‬ ‫سه‌دو بیست‌و سێ‌ ڕۆژ‬ ‫له‌سه‌رشه‌قام مامه‌و‌ه‬ ‫ئێمه‌ داوای‌ مافه‌كان ‌ی‬ ‫خۆمان ده‌كه‌ین‬ ‫ئه‌و‌ه حكومه‌ته‌ گو ‌ێ‬ ‫ده‌س���تی‌ پێك���ردوه‌ ب���ه‌رده‌وام دێم��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ن���او خۆپیش���انده‌ران له‌ب���ه‌رده‌م داد ‌‬ ‫سلێمانی‌‪ .‬ئه‌م به‌یانیه‌ش كاتژمێر شه‌ش‬ ‫هه‌س���تاوم كێك‌و كولیچه‌م كردوه‌ ئینجا‬ ‫ی ده‌زانم‪ .‬ژنان‌و‬ ‫ی خۆم ‌‬ ‫هاتوم‪ ،‬به‌ئه‌رك��� ‌‬ ‫پیاوان پێویس���ته‌ هه‌مومان به‌شداربین‬ ‫ب���ۆ داكۆكی‌ ك���ردن له‌مافه‌كانمان‪ .‬ئه‌م‬ ‫ی نائومێد‬ ‫ده‌س���ه‌اڵته‌ گه‌نده‌ڵه‌ هه‌مومان ‌‬ ‫ی‬ ‫كردوه‌‪ .‬كوڕه‌كه‌م ئه‌مس���اڵ كۆتا ساڵ ‌‬ ‫خوێندن���ی‌ زانكۆیه‌تی‌‪ ،‬ده‌ڵێم بخوێن ‌ه با‬ ‫نمره‌ی‌ ب���ه‌رز بهێنیت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫بۆچ���ی‌ بخوێن���م خ���ۆ م���ن دانامه‌زرێم‬ ‫قسه‌كه‌شی‌ زۆر ڕاس���ته‌‪ ،‬كچه‌كه‌م پێنج‬ ‫ی ته‌واو كردو‌ه له‌ماڵه‌و‌ه‬ ‫ساڵه‌ ڕاگه‌یاندن ‌‬ ‫ی ده‌ست‬ ‫دانیشتوه‌‪ ،‬دانه‌مه‌زراوه‌‌و كارێك ‌‬ ‫ناكه‌وێت بیكات"‪.‬‬ ‫ناس���ك ئه‌وه‌ش���ی‌ وت "فه‌رمانبه‌ری‌‬ ‫ی پاردا‬ ‫خانه‌نش���ینم‪ ،‬ماقوڵ نی ‌ه له‌ساڵ ‌‬

‫خۆپیشاندانی مامۆستایان لەبەردەم دادگای سلێمانی‬ ‫ێ‬ ‫ته‌نها س���ێ‌ موچ���ه‌م وه‌رگرتوه‌‪ .‬س��� ‌‬ ‫مان���گ جارێك موچه‌ی���ه‌ك وه‌رده‌گرین‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌م ده‌س���ه‌اڵتداران ‌ه بە‌جوتێك پاته‌ ‌‬ ‫الس���تیكه‌وه‌ ب���ۆ خۆم���ان هێنامان���ن‪،‬‬ ‫هه‌رخۆش���مان ده‌توانین ده‌ریان بكه‌ین‪.‬‬ ‫ی ده‌زانم‬ ‫وه‌ك ژنێ���ك بە‌ماف���ی‌ خۆم��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مافه‌كان ‌‬ ‫هاتومه‌ت���ه‌ س���ه‌رجاده‌ داوا ‌‬ ‫ی دیكه‌ش ده‌كه‌م‬ ‫خۆم بكه‌م‪ .‬داوا له‌ژنان ‌‬ ‫به‌ش���داربن‌و بێن���ه‌ سه‌رش���ه‌قامه‌كان‪،‬‬ ‫هیچمان له‌ژنانی‌ عه‌فرین كه‌مترنیه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی پسپۆڕ ‌‬ ‫د‪.‬ش���ایان كاكه‌ پزیش���ك ‌‬ ‫ی نانه‌كه‌لی‌‪،‬‬ ‫شێرپه‌نجه‌ له‌نه‌خۆش���خانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و ژنه‌یه‌ كه‌ له‌ڕۆژی‌ خۆپیشاندانه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ولێر‪ ،‬بە‌هانده‌كه‌ ‌‬ ‫‪3/25‬دا له‌ش���ار ‌‬ ‫وێن���ه‌ی‌ ناڕه‌زاییه‌كان���ی ده‌گ���رت‌و‬ ‫ی‬ ‫داوای له‌خه‌ڵ���ك ده‌ك���رد بێن��� ‌ه ڕیز ‌‬ ‫خۆپیش���اندانه‌كانه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌الی���ه‌ن‬ ‫ی مه‌نده‌یی‌ له‌به‌ردا‬ ‫كه‌س���ێكه‌وه‌ ك ‌ه جل ‌‬

‫ی له‌ده‌ست كه‌وت ‌ه‬ ‫بو‪ ،‬لێیدرا‌و موبایله‌كه‌ ‌‬ ‫خواره‌وه‌‪ .‬د‪.‬شایان بە‌ئاوێنه‌ی وت "وه‌ك‬ ‫ژنێك هه‌ستم بە‌به‌رپرسیاریه‌تی‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫ێ من پزیشكم‪ ،‬به‌اڵم من فه‌رمانبه‌رم‬ ‫به‌ڵ ‌‬ ‫نابێت خۆم له‌مامۆستایان‌و موچه‌خۆرانی‬ ‫دیك���ه‌ جیابك���ه‌وه‌‪ .‬بۆی��� ‌ه له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫فه‌رمانبه‌راندا به‌شداریم له‌ناڕه‌زاییه‌كاندا‬ ‫كرد له‌نه‌خۆشخانه‌ی‌ نانه‌كه‌لی‌‪ .‬هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫زۆرینه‌ی‌ پزیش���ه‌كه‌كان له‌گه‌ڵ بایكۆت‬ ‫ی‬ ‫نه‌بون‪ ،‬به‌س م���ن به‌ئه‌ركی‌ خۆمم زان ‌‬ ‫ڕازی‌‪ ،‬نه‌بوم به‌و موچه‌یه‌ی‌ وه‌ریده‌گرین‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ب���و چومه‌ پاركی‌ ش���انه‌ده‌ر له‌گه‌ڵ‬ ‫مامۆستایان به‌شداری‌ خۆپیشاندانه‌كانم‬ ‫كرد"‪.‬‬ ‫ی "به‌ش���داری‌ زۆری‌ ژنان‬ ‫ئ���ه‌و وت��� ‌‬ ‫له‌خۆپیش���اندانه‌كاندا‪ ،‬ده‌گه‌ڕێت���ه‌و‌ه بۆ‬ ‫هه‌ستی‌ به‌رپرس���یاریه‌تی‌‪ .‬منیش وه‌ك‬ ‫ی‬ ‫هاوس���ه‌ره‌كه‌م هه‌ست بە‌به‌رپرسیاریه‌ت ‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬مەزهەر‬

‫ده‌كه‌م به‌رامبه‌ر ماڵ‌و منداڵه‌كانم‪ .‬ده‌بێت‬ ‫منی���ش هاوكاربم تا بژێ���وی‌ ژیانیان بۆ‬ ‫دابین بكه‌م‪ .‬ئه‌م ‌ه به‌نمونه‌ ده‌یهێنمه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫وه‌ك وه‌اڵمێ���ك ب���ۆ پرس���یاری بۆچ ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆرب���ه‌ی‌ خۆپیش���اندانه‌كان ژنن‪ .‬ڕۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مانگ له‌به‌رده‌م یه‌كێت ‌‬ ‫بیست‌و شه‌ش ‌‬ ‫ی هه‌ولێ���ر به‌ڕێكه‌وتین‪،‬‬ ‫زانایان له‌ش���ار ‌‬ ‫ئێم ‌ه ده‌هاتینه‌وه‌ به‌ره‌و پاركی‌ شانه‌ده‌ر‬ ‫هێ���زه‌ ئه‌منیی���ه‌كان ده‌وری���ان دابوین‪.‬‬ ‫له‌سه‌ره‌تادا ژماره‌مان زۆ ربو له‌پیاو‌و ژن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫دواتر گه‌ش���تینه‌ چوارڕیانی‌ (به‌ته‌مای ‌‬ ‫ی پیاوه‌كان‬ ‫خوای)‪ ،‬سه‌یرمان كرد ژماره‌ ‌‬ ‫زۆر ك���ه‌م ببونه‌وه‌‪ .‬پی���اوه‌كان له‌الیه‌ن‬ ‫هێزه‌ ئه‌منیه‌كانه‌وه‌ له‌خۆپیش���اندانه‌كان‬ ‫ده‌رده‌هێن���ران‌و په‌لكێ���ش ده‌كران‪ .‬من‬ ‫به‌چ���اوی‌ خۆم بینیم ه���ه‌ر دو مه‌ترێك‬ ‫ده‌ڕۆش���تین ته‌ركیزیان ده‌خس���ته‌ سه‌ر‬ ‫پیاوێك ی���ان ده‌یان گرت یان ڕایده‌كرد‪.‬‬

‫له‌دواییدا به‌س ژنه‌كان ماینه‌وه‌‪ ،‬ژماره‌مان‬ ‫بیست ژنێك ده‌بو‪ ،‬سێ‌ پیاومان له‌گه‌ڵ‬ ‫ماب���و‪ .‬هێزه‌ئه‌منی���ه‌كان پێی���ان وتین‬ ‫ی ده‌كه‌ن تا نی���و كاتژمێری‌ دیك ‌ه‬ ‫چۆڵ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫باش���ه‌‪ ،‬چۆڵی نه‌كه‌ن ده‌تانخه‌ین ‌ه دوا ‌‬ ‫ئۆتۆمبیل‌و له‌بازگه‌ی‌ موس���ڵ به‌ره‌اڵتان‬ ‫ی‬ ‫ده‌كه‌ی���ن‪ .‬ئیت���ر ناچاربوی���ن ب�ڵ�اوه‌ ‌‬ ‫لێبكه‌ین‌و بڕۆینه‌و‌ه بۆ ماڵه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫شیرین ئه‌مین خێزانی‌ كاو‌ه گه‌رمیان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رده‌وام به‌ش���داری‌ خۆپیشاندانه‌كان ‌‬ ‫كردوه‌ له‌شاروچكه‌ی‌ كه‌الر‪ .‬وه‌ك ژنێك‬ ‫له‌ڕیزی‌ پێش���ه‌وه‌ی‌ خۆپیش���اندانه‌كاندا‬ ‫ی زۆر له‌ژنان‬ ‫بوه‌‪ .‬ئه‌و وت���ی‌ "ژماره‌یه‌ك ‌‬ ‫به‌رده‌وام به‌ش���داری‌ ناڕه‌زایه‌تیه‌كانیان‬ ‫ك���ردوه‌‪ .‬ده‌توانرێت ل���ه‌و ژماره‌یه‌ زیاتر‬ ‫به‌ش���داری‌ خۆپش���اندانه‌كان بك���ه‌ن‪.‬‬ ‫به‌داخ���ه‌و‌ه ژماره‌ی���ه‌ك ل���ه‌و ژنان���ه‌ی‌‬ ‫نه‌هاتونه‌ته‌ ڕیزی‌ خۆپیش���اندانه‌كانه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫فه‌رمانبه‌رن‪ ،‬به‌اڵم هێش���تا به‌ش���دار ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆپیش���اندانه‌كانیان نه‌ك���ردو‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫ئینتمایان بۆ ده‌سه‌اڵت‪ .‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا‬ ‫خۆشبه‌ختانه‌ ژماره‌یه‌كی‌ به‌رچاو له‌ژنان‬ ‫به‌شدارن‌و ڕیژه‌كه‌ له‌به‌رزبونه‌وه‌دایه‌"‪.‬‬

‫وه‌ك ژنێك هه‌ستم‬ ‫بە‌به‌رپرسیاریه‌ت ‌ی‬ ‫كردوه‌‪ .‬به‌ڵ ‌ێ من‬ ‫پزیشكم‪ ،‬به‌اڵم من‬ ‫فه‌رمانبه‌رم نابێت‬ ‫خۆم له‌مامۆستایان‌و‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )619‬سێشه‌ممه ‪2018/4/3‬‬

‫هه‌مو شتێک له‌باره‌ی کوردستان‌و عێراقه‌وه‌‬

‫‪www. niqash. org‬‬

‫‪9‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌یه‌ به‌سپۆنسه‌ری رێکخراوی‬ ‫راگه‌یاندن له‌هه‌ماهه‌نگی‌‌و گواستنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌کادیمیای راگه‌یاندنی ئه‌ڵامنی‬

‫موچه‌ به‌رامبه‌ر به‌ده‌نگ‬

‫عه‌بادی سیحر ‌ی ناردنی‌ موچه‌ له‌سه‌ر ده‌نگده‌رانی‌ هه‌رێم تاقیده‌كاته‌وه‌‬ ‫نیقاش‪ ،‬هه‌ستیار قادر‬ ‫خۆپیشاندانی‌ فه‌رمانبه‌ران‌و مامۆستایانی‌‬ ‫هه‌رێم دژ به‌حكومه‌تی‌ هه‌رێم‌و حه‌یده‌ر‬ ‫عه‌بادی‌‪ ،‬پێده‌چێت ئه‌و سیحره‌ی‌‬ ‫به‌تاڵكردبێته‌وه‌ كه‌ عه‌بادی‌ بۆ‬ ‫كۆكردنه‌وه‌ی‌ ده‌نگ له‌هه‌رێم پشتی‌‬ ‫پێده‌به‌ست‪.‬‬ ‫عه‌بادی‌ ده‌یه‌وێت له‌رێگه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‬ ‫په‌رله‌مان���ی‌ عێراقه‌وه‌ پێیه‌ك���ی‌ له‌هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردس���تان هه‌بێت ك���ه‌ بڕی���اره‌ له‌مانگی‌‬ ‫ئای���اری‌ داهات���وودا ئه‌نجامبدرێت‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫بۆ س���ه‌لماندنی‌ ئه‌و فڕه‌ ره‌نگیه‌ی‌ پێش���تر‬ ‫بانگه‌شه‌ی‌ بۆ ده‌كرد‪.‬‬ ‫رزگار حه‌مه‌ جێگری‌ سه‌رۆكی‌ كۆمسیۆنی‌‬ ‫ب���ااڵی‌ س���ه‌ربه‌خۆی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی‌‬ ‫عێ���راق بە‌"نیقاش"ی وت "لیس���تی‌ نه‌س���ر‬ ‫به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ حه‌یده‌ر عه‌بادی‌ به‌شداری‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ په‌رله‌مانی‌ عێراق ده‌كات‬ ‫له‌به‌شێك له‌شاره‌كانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‌و‬ ‫پاڵێوراوه‌كانیشی‌ كوردن"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ یه‌كه‌مجاره‌ له‌دوای‌ ساڵی‌ ‪2003‬ه‌وه‌‬ ‫الیه‌نێكی‌ شیعه‌ به‌و ش���ێوه‌یه‌ به‌شدار بێت‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ عێراقدا له‌سنوری‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان كه‌ پێش���تر ركه‌به‌ریی‌ ده‌نگدان‬ ‫تیایدا س���نورداربوو بۆ حزبە‌كوردییه‌كان بۆ‬ ‫دیاریكردنی‌ نوێنه‌رانیان له‌به‌غدا‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م "سه‌ركێش���یه‌ی‌" عه‌بادی‌ پش���ت‬ ‫به‌س���تووه‌ به‌گۆڕان���كاری‌ له‌هاوكێش���ه‌ی‌‬ ‫هێ���ز له‌نێوان هه‌رێم‌و ناوه‌ن���ددا كه‌ له‌دوای‌‬ ‫ئه‌نجامدان���ی‌ ریفراندۆمی‌ س���ه‌ربه‌خۆییه‌وه‌‬ ‫له‌مانگی‌ ئه‌یلولی ساڵی‌ رابردوودا هه‌ژموونی‌‬ ‫به‌غدا به‌سه‌ر به‌شێك له‌جومگه‌كانی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تاندا دروس���ت ب���وو‪ ،‬دواترینیان‬ ‫راده‌س���تكردنه‌وه‌ی‌ فڕۆكه‌خان���ه‌كان ب���وو‬ ‫به‌حكومه‌تی‌ عێراقی‌ له‌‪13‬ی‌ ئازاردا‪.‬‬ ‫پێده‌چێ���ت پرس���ی ناردن���ی‌ موچ���ه‌ی‌‬ ‫فه‌رمانبه‌رانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان به‌هێزترین‬ ‫چه‌كی‌ عه‌بادی‌ بێت بۆ راكێش���انی‌ ده‌نگی‌‬ ‫هاواڵتیان���ی‌ هه‌رێ���م له‌هه‌ڵبژاردنی‌ داهاتوی‌‬ ‫په‌رله‌مان���ی‌ عێراقدا به‌تایبه‌ت كه‌ له‌س���اڵی‌‬ ‫‪2014‬ه‌وه‌ بارودۆخی‌ ئاب���وری‌ هه‌رێم خراپ‬ ‫ب���ووه‌و فه‌رمانبه‌رانیش���ی‌ موچه‌كانی���ان‬ ‫به‌پاشه‌كه‌وتكردنیش���ه‌وه‌ ل���ه‌واده‌ی‌ خۆیدا‬ ‫دواده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫عه‌لی عه‌الق سه‌ركرده‌ له‌هاوپه‌یمانی‌ نه‌سڕو‬

‫خۆپیشاندانی مامۆستایان لە‌سلێمانی‬

‫كه‌سایه‌تی‌ نزیك له‌عه‌بادی‌ به‌"نیقاش"ی وت‬ ‫"به‌شدارییمان له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ په‌رله‌مان ‌ی‬ ‫عێراق له‌هه‌رێمی‌ كوردستان له‌سه‌ر بنه‌مای‌‬ ‫به‌رنام���ه‌ی‌ تایبه‌تمانه‌ ب���ۆ هه‌ڵبژاردن نه‌ك‬ ‫له‌س���ه‌ر بنه‌م���ای‌ هاندان���ی‌ جه‌م���اوه‌ر دژ‬ ‫به‌س���ه‌ركردایه‌تییه‌كانیان ی���ان خس���تنی‌‬ ‫الیه‌نێكی‌ سیاسی‌"‪.‬‬ ‫عه‌الق پێش���بینی‌ كرد كه‌ پرسی‌ ناردنی‌‬ ‫موچ���ه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ هه‌رێ���م كاریگه‌ریی‌‬ ‫هه‌بێت له‌س���ه‌ر ده‌نگدان به‌لیس���تی‌ نه‌سڕ‬ ‫له‌الیه‌ن هاواڵتیانی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تانه‌وه‌‬ ‫وه‌ك هه‌ن���گاوی‌ "باش" به‌رانبه‌ریان له‌الیه‌ن‬ ‫عه‌بادیه‌وه‌‪.‬‬ ‫بارودۆخ���ی‌ ناوخ���ۆی سیاس���ی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان به‌ش���ێوه‌یه‌ك گ���ۆڕدراوه‌ كه‌‬ ‫پێش���نبینی‌ ب���ۆ هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی‌ داهاتوو‬ ‫ئاسان نابێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت كه‌ ئه‌وه‌ یه‌كه‌مجاره‌‬ ‫له‌دوای‌ سه‌رهه‌ڵدانی‌ قه‌یرانی‌ دارایی‌و سیاسی‌‬ ‫ناوخۆی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان له‌ساڵی‌ ‪2014‬‬ ‫ه‌وه‌ هه‌ڵبژاردن ئه‌نجامبدرێت‪.‬‬ ‫حه‌یده‌ر مه‌ول���ی یه‌كێك له‌به‌رپرس���انی‌‬ ‫لیست ‌ی نه‌سڕ به‌"نیقاش"ی وت"به‌شداریمان‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی‌ هه‌رێمدا زیاتر په‌یامێك‬

‫وێنه‪ :‬حەمه سور‬

‫بووه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ لیسته‌كه‌مان نیشتیمانیه‌‬ ‫ب���ۆ هه‌م���وو عێراقی���ه‌كان له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ده‌ش���زانین ك���ه‌ ركه‌به‌ریك���ردن له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان كارێكی‌ سه‌خته‌"‪.‬‬ ‫زاڵبونی‌ رێژه‌یی هه‌ژمونی‌ به‌غدا به‌س���ه‌ر‬ ‫هه‌رێم���دا ب���ه‌م دواییه‌ كارێك���ی‌ وایكردووه‌‬ ‫ك���ه‌ ببێته‌ گۆڕه‌پانی‌ مانۆری‌ سیاس���ی‌ ئه‌و‬ ‫الیه‌نانه‌ش كه‌ پێشتر جێ پێیان له‌ناوچه‌كانی‌‬ ‫تری‌ عێراق هه‌بووه‌ ‪.‬‬ ‫عه‌بادی‌ له‌ئێس���تادا یه‌كێكه‌ ل���ه‌و هێزه‌‬ ‫شیعانه‌ی‌ ده‌یه‌وێت چانسی خۆی‌ له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان تاقی بكاته‌وه‌ سه‌ره‌ڕای‌ جیاوازی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‌و مه‌زهه‌بی‪.‬‬ ‫د ئیحس���ان شمه‌ری‌ س���ه‌رۆكی‌ ناوه‌ندی‌‬ ‫فیك���ری‌ عێراق���ی‌ پێیوای���ه‌ عه‌ب���ادی‌ بۆ‬ ‫به‌ده‌س���تهێنانی‌ ده‌نگ���ی‌ هاواڵتیانی‌ هه‌رێم‬ ‫پشت به‌گوتاری‌ نیشتیمانی‌ خۆی‌ ده‌به‌ستێت‬ ‫ك���ه‌ به‌راورد به‌وانی‌ تر دوور بووه‌ له‌گوتاری‌‬ ‫گرژی‌ دژ به‌كوردو بڕواش���ی به‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌‬ ‫هه‌رێم به‌شێكه‌ له‌عێراق‪.‬‬ ‫ش���مه‌ری‌ به‌"نیق���اش"ی وت "عه‌ب���ادی‌‬ ‫ده‌یه‌وێ���ت س���ود له‌زیاد بوون���ی‌ ئینتیمای‌‬ ‫هاواڵتیانی‌ هه‌رێم بۆ عێراق ببینێت‌و به‌تایبه‌ت‬

‫كه‌ پێشتر خۆپیشاندانیشی بینی‌ له‌هه‌رێم‬ ‫بۆ پاڵپش���تیكردنی‌‌و ئه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌ندیش���ی‬ ‫به‌شكستی‌ به‌ش���ێك له‌حزبە‌سیاسییه‌كانی‌‬ ‫هه‌رێم���ه‌وه‌ هه‌ی���ه‌ هاواڵتی���ان خۆی���ان‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ بۆ ده‌كه‌ن‌و به‌دوای‌ پڕۆژه‌ی‌‬ ‫به‌دیلدا ده‌گه‌ڕێن كه‌ ویس���ته‌كانیان بهێنێته‌‬ ‫دی‌"‪.‬‬ ‫به‌ده‌س���تهێنانی‌ زۆرین���ه‌و دووب���اره‌‬ ‫وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌ پۆس���تی‌ سه‌رۆك وه‌زیران بۆ‬ ‫عه‌بادی‌ پێویس���ی به‌كاركردن���ه‌ له‌چه‌ندین‬ ‫گۆڕه‌پانی‌ سیاس���ی جی���اوازدا كه‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان یه‌كێكیانه‌‪ ،‬ده‌یه‌وێت له‌ڕێگه‌یه‌وه‌‬ ‫كورس���ییه‌كانی‌ كوتله‌ك���ه‌ی‌ له‌په‌رله‌مان���ی‌‬ ‫عێ���راق پ���ێ زیاد ب���كات كه‌ رۆڵ���ی‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌یه‌كالییكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و پرسه‌دا‪.‬‬ ‫ئه‌و كارته‌ی‌ عه‌بادی‌ خه‌ونی‌ پێوه‌ ده‌بینی‌‬ ‫كه‌ مووچه‌ بوو به‌رانبه‌ر به‌ده‌نگ پێده‌چێت‬ ‫له‌جێگه‌ی‌ خۆیدا نه‌مابێت به‌وپێیه‌ی‌ كاتێك‬ ‫له‌‪18‬ی‌ ئازاردا بڕێك پاره‌ له‌الیه‌ن حكومه‌تی‌‬ ‫ناوه‌ندیی���ه‌وه‌ نێردرا بۆ هه‌رێ���م كه‌وته‌ به‌ر‬ ‫كێشمه‌كش���ێمی‌ نێوان حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫فه‌رمانبه‌رانیه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ی‌ بڕیار ب���وو ئ���ه‌و بڕه‌‬

‫پاره‌ی���ه‌ بۆ موچ���ه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ هه‌ردوو‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌و ته‌ندروستی‌ بێت به‌بێ‬ ‫پاشه‌كه‌وت‪ ،‬به‌اڵم حكومه‌تی‌ هه‌رێم موچه‌ی‌‬ ‫به‌و دوو توێژه‌یدا به‌پاشه‌كه‌وته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌رونكردنه‌وه‌یه‌ك���دا ك���ه‌ هه‌م���ان رۆژی‌‬ ‫ناردن���ی‌ موچه‌ له‌به‌غ���داوه‌ باڵویك���رده‌وه‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌و ئابوری‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫ده‌قی بڕی���اری‌ بانكی‌ ناوه‌ن���دی‌ بۆ ناردنی‌‬ ‫پاره‌ك���ه‌ باڵوكرده‌وه‌ ك���ه‌ موچه‌ی‌ مانگێكی‌‬ ‫فه‌رمانبه‌رانه‌ نه‌ك ته‌نیا وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌و‬ ‫ته‌ندروستی‌ كه‌ بڕه‌كه‌ی‌ زیاتر له‌‪ 317‬ملیار‬ ‫دینار بوو له‌كاتێكدا به‌پێی‌ داتاكانی‌ هه‌رێم‬ ‫موچه‌ی‌ مانگێك به‌بێ پاشه‌كه‌وت پێویست‬ ‫بە‌‪ 900‬ملیار دیناره‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و رونكردنه‌وه‌یه‌ ئه‌وه‌ن���ده‌ی‌ تر قوڕی‌‬ ‫ناڕه‌زایه‌تیه‌كان���ی‌ له‌هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‬ ‫دژ به‌عه‌ب���ادی‌ خه‌س���تكرده‌وه‌ له‌كاتێك���دا‬ ‫فه‌رمانب���ه‌ران چاوه‌ڕوان���ی‌ مووچ���ه‌ی‌ بێ‬ ‫پاشه‌كه‌وت بوون‪.‬‬ ‫ل���ه‌‪20‬ی‌ ئ���ازاردا ب���ۆ جارێك���ی‌ ت���ر‬ ‫خۆپیش���اندانی‌ مامۆس���تایان له‌س���نوری‌‬ ‫سلێمانی‌ ده‌ستیپێكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌مجاره‌ تیغی‌‬ ‫ره‌خنه‌كان عه‌بادیشی گرته‌وه‌‪.‬‬

‫"عه‌بادی‌ كوا وه‌عده‌كه‌ت‪ ،‬جورئه‌ت بنوێن ‌ه‬ ‫جورئه‌ت" ئه‌مه‌ دیارترین ئه‌و دروشمانه‌بوون‬ ‫كه‌ خۆپیش���انده‌ران له‌گه‌ڵ به‌رزكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫وێنه‌یه‌كی‌ عه‌ب���ادی‌ به‌جامانه‌ی‌ س���وره‌وه‌‬ ‫ده‌وترای���ه‌وه‌ وه‌ك ئاماژه‌یه‌ك بۆ رێكه‌وتنی‌‬ ‫به‌غداو هه‌ولێر له‌سه‌ر دابه‌شكردنی‌ چاره‌كه‌‬ ‫موچه‌‪.‬‬ ‫ع���ادل حه‌س���ه‌ن ئه‌ندام���ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫مامۆس���تایانی‌ ناڕازی���ی كه‌ سه‌رپه‌رش���تی‌‬ ‫خۆپیش���اندانه‌كانیان ده‌كرد ئام���اژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات بڕیاره‌كه‌ی‌ عه‌بادی‌ توش���ی‌ "شۆك‌و‬ ‫نائومێدی‌" ك���ردوون به‌وپێیه‌ی‌ به‌وته‌ی‌ ئه‌و‬ ‫به‌رنامه‌یان له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ داناوه‌ كه‌ موچه‌ی‌‬ ‫ته‌واو وه‌ربگرن نه‌ك به‌پاشه‌كه‌وته‌وه‌‪.‬‬ ‫عادل حه‌سه‌ن به‌"نیقاش"ی وت "ده‌ركه‌وت‬ ‫عه‌بادیش وه‌ك هه‌موو سیاس���ییه‌كانی‌ تری‌‬ ‫عێ���راق‌و هه‌رێم راس���تگۆ نه‌ب���وو‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫كاردانه‌وه‌ی‌ خراپی‌ ده‌بێت له‌س���ه‌ر ده‌نگی‌‬ ‫لیسته‌كه‌ی‌ له‌هه‌رێم"‪.‬‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ئاوێ���ك ب���كات به‌ئاگ���ری‌‬ ‫ناڕه‌زایی���ه‌كان ل���ه‌دژی‌‪ ،‬له‌ن���او هه‌رێم���ی‌‬ ‫كوردس���تانه‌وه‌‪ ،‬عه‌بادی‌ له‌رونكردنه‌وه‌یه‌كدا‬ ‫كه‌ ل���ه‌‪23‬ی‌ ئ���ازار باڵویك���رده‌وه‌ ئاماژه‌ی‌‬ ‫به‌وه‌دا كه‌ ناتوانێت له‌پرسی ناردنی‌ موچه‌دا‬ ‫هه‌م���وو الی���ه‌ك رازی ب���كات‌و به‌ناچاریش‬ ‫پاره‌ك���ه‌ی‌ له‌رێگه‌ی‌ حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێمه‌وه‌‬ ‫ره‌وانه‌ كردووه‌‪.‬‬ ‫هه‌ڵدانی‌ تۆپ���ی‌ ناڕه‌زایه‌تیه‌كان له‌الیه‌ن‬ ‫عه‌بادییه‌وه‌ ب���ۆ گۆڕه‌پانی‌ هه‌رێم له‌س���ه‌ر‬ ‫موچ���ه‌ رێگر نه‌بوو له‌وه‌ی‌ ل���ه‌‪25‬ی‌ ئازاردا‬ ‫خۆپیش���اندانی‌ گه‌وه‌ت���ر ئه‌نجامبدرێت دژ‬ ‫به‌دابه‌ش���كردنی‌ موچه‌ به‌پاشه‌كه‌وته‌وه‌ كه‌‬ ‫بۆجارێكی‌ تر ره‌خنه‌كان ئۆباڵی‌ عه‌بادیشی‬ ‫گرته‌وه‌‪.‬‬ ‫لێ���ره‌دا س���یحری‌ موچ���ه‌ ب���ۆ عه‌بادی‌‬ ‫ب���ه‌ره‌و به‌تاڵ بوون���ه‌وه‌ چوو ك���ه‌ هیوای‌‬ ‫له‌س���ه‌ر هه‌ڵچنیبوو بۆ كۆكردنه‌وه‌ی‌ ده‌نگ‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ كه‌ مووچه‌‬ ‫بۆته‌ داواكاری‌ پله‌یه‌كی‌ هاواڵتیانی‌‪.‬‬ ‫د‪ .‬عاب���د خالید راگری‌ كۆلێژی‌ زانس���ته‌‬ ‫رامیارییه‌كانی‌ زانكۆی‌ سلێمانی‌ به‌"نیقاش"ی‬ ‫وت "له‌بنه‌ڕه‌ت���دا لیس���ته‌ عه‌ره‌بی���ه‌كان‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان چانسی‌ به‌ده‌ستهێنانی‌‬ ‫ده‌نگیان الوازه‌‪ ،‬به‌اڵم بڕیاره‌كه‌ی‌ عه‌بادیش‬ ‫سه‌باره‌ت به‌شێوازو بڕی‌ ناردنی‌ موچه‌ ئه‌و‬ ‫كارته‌شی س���وتاند بۆ به‌ده‌ستهێنانی‌ ده‌نگ‬ ‫كه‌ پێشتر چاوه‌ڕوانی‌ لێده‌كرد"‪.‬‬

‫بانگه‌شه‌ی‌ پێشوه‌خته‌ی‌ هه‌ڵبژاردن‬

‫خۆپیشاندانه‌كان ‌ی كوردستان پڕ ده‌بن له‌كاندیدی‌ په‌رله‌مان‬

‫نیقاش‪ ،‬مەعاز فەرحان‬ ‫خه‌می‌ مامۆستایان‌و فه‌رمانبه‌ران ئه‌وه‌یه‌‬ ‫موچه‌ی‌ مانگانه‌یان بچێته‌وه‌ دۆخی‌ ئاسایی‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌والوه‌ به‌شێك له‌كاندیدی‌ حزبه‌كان‬ ‫خۆیان خزاندوه‌ته‌وه‌ ناو خۆپیشاندان‌و‬ ‫له‌ئێستاوه‌ كار بۆ كۆكردنه‌وه‌ی‌ ده‌نگ‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌م ماوه‌ی����ه‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردس����تان‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫مامۆس����تایان‌و فه‌رمانبه‌ران خۆپیش����اندان‌و‬ ‫ناڕه‌زاییه‌كانی����ان ب����ۆ البردنی‌ سیس����ته‌می‌‬ ‫پاش����ه‌كه‌وتی‌ موچه‌ چڕكردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬هاوشان‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ ئه‌وانیش����دا جموجوڵ����ی‌ كاندی����دی‌‬ ‫حزبه‌كان فراوانتر بووه‌‪.‬‬ ‫به‌ه����ۆی‌ قه‌یرانی‌ داراییه‌وه‌ له‌س����ه‌ره‌تای‌‬ ‫س����اڵی‌ ‪2016‬ه‌وه‌ حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێم����ی‌‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬به‌ناوی‌ سیسته‌می‌ پاشه‌كه‌وتی‌‬ ‫موچ����ه‌وه‌‪ ،‬موچ����ه‌ی‌ فه‌رمانب����ه‌ران به‌پێی‌‬ ‫پله‌كه‌ی����ان كه‌مك����رده‌وه‌‪ ،‬به‌درێژایی‌ ئه‌م ‪3‬‬ ‫ساڵه‌ مامۆس����تایان‌و فه‌رمانبه‌ران به‌رێگه‌ی‌‬ ‫مانگرت����ن‌و خۆپیش����اندان داوای‌ البردن����ی‌‬ ‫پاشه‌كه‌وت ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ خه‌ریكه‌ دۆخه‌كه‌ له‌فه‌رمانبه‌ران‬

‫تێكده‌دات‪ ،‬كاندیدی‌ حزبه‌كانن‪ ،‬كاندیده‌كان‬ ‫له‌مه‌یدان����ی‌ خۆپیش����اندانه‌كاندا ته‌راتێ����ن‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫فه‌رمان ره‌شاد‪ ،‬سه‌رۆكی‌ "رێكخراوی ستۆپ‬ ‫بۆ دژه‌ گه‌نده‌ڵی"‪ ،‬كه‌ رێكخراوه‌كه‌یان له‌هه‌ولێر‬ ‫به‌شدارێكی‌ كارای له‌خۆپیشاندانه‌كان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مجۆره‌ چاالكییه‌ی كاندیده‌كان "به‌ئاسایی"‬ ‫ده‌زانێت "به‌و مه‌رجه‌ی هه‌وڵنه‌ده‌ن ئاراسته‌ی‬ ‫خۆپیش����اندانه‌كان به‌ره‌و ڕووی بانگه‌ش����ه‌ی‬ ‫هه‌ڵب����ژاردن بب����ه‌ن‌و گوت����اری موزای����ه‌ده‌‬ ‫به‌كاربهێنن"‪.‬‬ ‫ره‌ش����اد‪ ،‬بە‌"نیق����اش"ی‌ وت "ئاماده‌بونی‬ ‫كاندیده‌كان به‌ش����ێوه‌یه‌كی به‌رچاو به‌ئاشكرا‬ ‫هه‌س����تی پێده‌كرێ����ت‪ ،‬ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ی بتوانن‬ ‫خۆپشاندانه‌كان بكه‌نه‌ ده‌رفه‌تێك بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫زیاتر بناسرێن"‪.‬‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ ئه‌وه‌ش����دا س����ه‌رۆكی‌ "رێكخراوی‌‬ ‫ستۆپ"‪ ،‬پێیوایه‌ خه‌ڵك ئێستا هۆشیارتره‌و‬ ‫به‌ئاس����انی بە‌ی����ه‌ك ده‌ركه‌وتن����ی پێ����ش‬ ‫هه‌ڵبژاردن له‌الیه‌ن كاندیده‌كان بڕیاری خۆی‬ ‫نادات‪" ،‬هه‌ندێكجار كاریگه‌ری پێچه‌وانه‌ش����ی‬ ‫ده‌بێ����ت واده‌كات خه‌ڵك رقیان لێهه‌ڵبگرێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ وا لێك����ی ده‌داته‌وه‌ ئه‌و ده‌ركه‌وتنانه‌‬ ‫بۆ خه‌ڵه‌تاندن����ی خه‌ڵكه‌و كاندیده‌كان ئه‌وان‬

‫ئه‌م هه‌فته‌یه‌ له‌‬ ‫بۆ خوێندنه‌وه‌ی ئه‌م راپۆرتانه‌و چه‌ندین راپۆرتی سه‌رنجراکێشی تر‬

‫به‌زمانه‌کانی کوردی‌و عه‌ره‌بی‌و ئینگلیزی‪ ،‬سه‌ردانی نیقاش بکه‌ ‪www. niqash. org‬‬

‫خۆپیشاندانی بەردەم دادگای سلێمانی‬ ‫به‌ساویلكه‌ ده‌بینن"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ هێش����تا هه‌ڵمه‌تی‌ بانگه‌ش����ه‌ ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن����ی‌ ئای����اری‌ داهات����وو ده‌س����تی‌‬ ‫پێنه‌ك����ردووه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم كاندی����دی‌ هێ����زه‌‬ ‫جیاوازه‌كان له‌كوردس����تان ده‌یانه‌وێت له‌رێی‌‬ ‫خۆپیش����اندانه‌كانه‌وه‌ بانگه‌شه‌ی‌ پێشوه‌خته‌‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬ ‫یه‌كه‌مج����ار نییه‌ كاندی����ده‌كان بخزێنه‌ ناو‬

‫وێنه‪ :‬معاذ فرحان‬ ‫خۆپیشاندانی‌ هاواڵتیانه‌وه‌‪ ،‬خۆپیشاندانه‌كانی‌‬ ‫‪17‬ی‌ ش����وباتی‌ س����اڵی‌ ‪ ،2011‬به‌شێك له‌و‬ ‫كه‌س����انه‌ی‌ گه‌یانده‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان‌و‬ ‫عێراق‪ ،‬كه‌ به‌ش����داری‌ كارایان هه‌بوو رۆژانه‌‬ ‫گوت����اری‌ حه‌ماس����ییان ده‌دات‌و ره‌خن����ه‌ی‌‬ ‫توندیان له‌ده‌س����ه‌اڵتی‌ هه‌رێمی‌ كوردس����تان‬ ‫ده‌گرت‪.‬‬ ‫بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و كۆمه‌ڵی‌ ئیس��ل�امی‌‌و‬

‫ێ تام‌و بۆن‬ ‫ئاهه‌نگی‌ ب ‌‬

‫ئه‌مساڵ كه‌ركوك‬ ‫نه‌ورۆزێكی شه‌رمنانه‌ی‬ ‫به‌ڕێكرد‬

‫یه‌كگرت����ووی‌ ئیس��ل�امی‌‪ ،‬كه‌ سه‌رپه‌رش����تی‌‬ ‫خۆپیشاندانه‌كانی‌ ‪17‬ی‌ ش����وباتیان ده‌كرد‪،‬‬ ‫زۆرتری����ن كه‌س����یان له‌رێگ����ه‌ی‌ "س����ه‌رای‌‬ ‫ئازادییه‌وه‌"_مه‌یدانی‌ خۆپیشاندانه‌كانی‌ ‪17‬ی‌‬ ‫شوبات له‌سلێمانی‌_ چوونه‌ په‌رله‌مان‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچ����ی‌ كاته‌ك����ه‌ گ����ۆڕاوه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم‬ ‫ناس����نامه‌ی‌ هێزه‌كان گۆڕانكارییه‌كی‌ ئه‌وتۆی‌‬ ‫به‌س����ه‌ردا نه‌هات����ووه‌‪ ،‬ئێس����تاش به‌ش����ێك‬

‫له‌كاندیده‌كان����ی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و كۆمه‌ڵی‌‬ ‫ئیس��ل�امی‌‌و یه‌كگرتووی‌ ئیس��ل�امی‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫كاندیده‌كانی‌ هێزه‌ تازه‌كان له‌ریزی‌ پێشه‌وه‌ی‌‬ ‫خۆپیشاندانه‌كانن‪.‬‬ ‫هاوژی����ن عوم����ه‌ر‪ ،‬به‌رپرس����ی‌ ناوه‌ن����دی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیس��ل�امی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫هه‌س����ت به‌و حاڵه‌ته‌ ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم پێیوایه‌‬ ‫"ره‌نگه‌ بۆ ئه‌و الیه‌نانه‌ راس����ت بێت كه‌ وه‌كو‬ ‫موزای����ه‌ده‌ س����ه‌یری‌ ناڕه‌زایه‌تیه‌كان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ئێمه‌ حزبێكین خۆپیشاندان هه‌بوبێت یان نا‬ ‫له‌م سیاسه‌ته‌ی‌ ئێستای‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫ناڕازین‌و له‌پش����تی‌ زۆرێك له‌خۆپیش����اندان‌و‬ ‫ناڕه‌زاییه‌كانه‌وه‌ بووین"‪.‬‬ ‫هاوژی����ن عوم����ه‌ر‪ ،‬ب����ۆ "نیق����اش" وت����ی‌‬ ‫"له‌سه‌رێكیشه‌وه‌ كاندید پێشینه‌یه‌كی‌ باشی‌‬ ‫هه‌بوبێ����ت‌و له‌گ����ه‌ڵ خه‌ڵكدا بوبێ����ت نابێته‌‬ ‫شتێكی‌ غه‌ریب كه‌ به‌ش����داری‌ خۆپیشاندان‬ ‫بكات‪ ،‬به‌اڵم كێشه‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌ هه‌ندێك هێزی‌‬ ‫سیاس����ی‌ خۆیان به‌ش����ێكن له‌و كاره‌ساته‌ی‌‬ ‫ڕووی‌ له‌هه‌رێمكردوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ژێر ناوی‌ جیادا‬ ‫خه‌ڵكی‌ خۆی‌ ده‌نێرێته‌ ناو خۆپیشانده‌ران"‪.‬‬ ‫ته‌واو ‌ی بابه‌ته‌كه‌ له‌نیقاش بخوێننه‌وه‌‬ ‫‪https://www.niqash.org‬‬

‫له‌ئێستاوه‌ هه‌رایه‌‬

‫زۆرینه‌ی سیاسی یان‬ ‫ته‌وافوق‪ ..‬كامیان گره‌وه‌كه‌‬ ‫ده‌باته‌وه‌؟‬

‫‪10‬‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫به‌كارهێنانی‌ چا‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )619‬سێشه‌ممه ‪2018/4/3‬‬

‫ی پێست‪.‬‬ ‫بۆ جوانكار ‌‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫کچــان لەڕێـگەی دەفـــەوە‬ ‫ئازارەکانیــان دەژەنــــن!‬ ‫ئا‪ :‬سروە مەجید‬

‫"داوا لە‌دایک‌و باوکی هاوڕێکانم دەکەم‪،‬‬ ‫ڕێگە بە‌کچەکانیان بدەن‪ ،‬بێن‌و ەکو من‬ ‫دەف لێ بدەن‪ .‬من باوەڕم بەو قسەیە‬ ‫نییە کە دەڵێت‪ :‬مۆسیقا بۆ کچ عەیبە‪.‬‬ ‫کچیش مرۆڤە‌و یەکسانە لەگەڵ کوڕ‪".‬‬ ‫ئەوە "پەی���ام حامد"ی تەم���ەن دوازدە‬ ‫س���اڵە‪ .‬لەگەڵ کێش���انی چ���وار پەنجەی‬ ‫دەستی ڕاستی‪ ،‬بە‌سووچێکی دەفەکەداو‪،‬‬ ‫بەدەنگێکی تێک���ەڵ‪ ،‬بەدەنگی دەفەکە‪‌،‬و‬ ‫ای‌و ت‪.‬‬ ‫پەی���ام یەکێکە لە‌کچ���ە دەفژەنەکانی‬ ‫گرووپەکە‌و ‪ ،‬بەدەم هەڵدانەوەی پرچییەوە‪،‬‬ ‫سوپاس���ی پشتگیری دایک‌و باوکی کرد‌و ‪،‬‬ ‫هیوای خواس���ت لە‌ئاین���دەدا‪ ،‬ببیتە کچە‬ ‫دەفژەنێکی بەناوبانگ‪.‬‬

‫چ���ا به‌تایبه‌تی‌ جۆری‌ س���ه‌وز‬ ‫یه‌كێك���ه‌ ل���ه‌و رێگایان���ه‌ی‌ ك��� ‌ه‬ ‫به‌كاردێت بۆجوانكاری‌ پێس���ت‌و‬ ‫پاراس���تنی‌ له‌چه‌ن���د كێش���ه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی چا‬ ‫سوده‌كان ‌‬ ‫ زیپكه‌ی‌ عازه‌به‌‪.‬‬‫ی زیپكه‌یان‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ كێشه‌ ‌‬ ‫ی سه‌وز‬ ‫هه‌یه‌ ده‌توانن سود له‌چا ‌‬

‫وه‌ربگرن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ده‌توانن به‌م ش���ێوه‌یه‌ س���ود ‌‬ ‫لێوه‌رگرن‪.‬‬ ‫كیس���ی‌ چاك ‌ه له‌جۆری‌ س���ه‌وز‬ ‫ت���ه‌ر بكه‌و بیخ���ه‌ره‌ س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ی ‌ه بۆماوه‌ ‌‬ ‫شوێنانه‌ی‌ زیپكه‌ ‌‬ ‫ی شله‌تێن‬ ‫‪ 10‬خوله‌ك پاشان بە‌ئاو ‌‬ ‫بیش���ۆ‪ .‬ئه‌م رێگه‌یه‌ رۆژان ‌ه دوجار‬

‫س���ەنتەری میدیکاڵ‪ :‬به‌ختیاری ـ ش���ه‌قامی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫به‌رامبه‌ری‌ ساڵۆن ئه‌سته‌نبوڵ‬

‫دوباره‌بكه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫ ب���ۆ ریگری‌ كردن له‌دروس���ت‬‫بونی‌ چرچی‌‪ .‬گه‌وچكێك چا له‌گه‌ڵ‬ ‫ی لیمۆ‬ ‫دوو كه‌وچك هه‌نگوین‌و ئاو ‌‬ ‫تێك���ه‌ڵ به‌یه‌ك بكه‌و له‌پێس���تی‌‬ ‫بده‌ ب���ۆ ماوه‌ی‌ ‪ 5‬بۆ ‪ 10‬خوله‌ك‌و‬ ‫دواتر به‌ئاو بیشو‪ .‬هه‌فتان ‌ه دوجار‬ ‫ی بكه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫دوباره‌ ‌‬

‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫له‌خۆپیشاندانه‌كاندا‬ ‫رۆژ رۆژی عه‌ره‌بانه‌ی خواردنە‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬

‫ماتۆڕو عه‌ره‌بانه‌و مێزو ده‌ستگێڕ‬ ‫له‌ناو خۆپیشاندانه‌كاندا بازاڕیان‬ ‫گه‌رمه‌‪ ،‬به‌جۆڕێك هێنده‌ی‌ ئاپۆڕای‌‬ ‫خۆپیشاندانه‌كان مامۆستاو فه‌رمانبه‌رانیان‬ ‫له‌خۆیان كۆكردته‌وه‌‪.‬‬ ‫كاتێ���ك ده‌چێته‌ ناو خۆپیش���انده‌رانی‌‬ ‫به‌رده‌م دادگای‌ سلێمانی‌‪ ،‬ده‌بینیت له‌به‌ش ‌ی‬ ‫ڕاست‌و چه‌پی‌ خێمه‌كاندا ماتۆڕو عه‌ره‌بانه‌و‬ ‫مێزی خۆراك فرۆشه‌ ده‌ستگێڕكان له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و شه‌قامه‌ س���ه‌ره‌كیه‌ ڕویان له‌ئاپۆڕه‌ی‌‬ ‫مامۆستایان‌و فه‌رمانبه‌رانی‌ ناڕازی‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫زۆربه‌ی‌ ماتۆڕه‌كان له‌فه‌ی‌ گۆشت‌و جگه‌رو‬ ‫مریش���ك‌و فالف���ل ده‌فرۆش���ن‪ ،‬هه‌رچ���ی‌‬ ‫هه‌ره‌بانه‌كانیش���ه‌ گوڵه‌ب���ه‌ڕۆژه‌و پاقل���ه‌و‬ ‫چواله‌و مه‌سكه‌ت‌و كونجی‌‌و لوقمی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ده‌فرۆش���ن‪ ،‬مێزه‌كانی���ش زۆرینه‌یان چاو‬ ‫شیرو قاوه‌و ئاوی‌ له‌سه‌ره‌‪ .‬خۆپشانده‌رانی‌‬ ‫ژن‌و من���داڵ‌و ك���وڕو كچ‌و پیاو ه���ه‌ر كه‌‬ ‫ماندو ده‌بن له‌خۆپیشاندان‌و هوتافكێشان‪،‬‬ ‫ده‌چنه‌ سوچێكی‌ قه‌ره‌بالغییه‌كه‌‌و هه‌رچی‌‬ ‫دڵیان ته‌مه‌نای بكات له‌ئاو‪ ،‬چایی‌‪ ،‬له‌فه‌‌و‬ ‫خواردن ده‌یكڕن‌و ده‌یخۆن‪.‬‬ ‫مامۆس���تا فه‌رهاد چاكه‌ت‌و پانتۆڵێكی‌‬ ‫نیلی‌ له‌به‌ر كردبو‪ ،‬بۆنی‌ له‌خۆی‌ دابو‪ ،‬قژی‌‬ ‫بۆ س���ه‌ره‌وه‌ هه‌ڵداب���وه‌و له‌قه‌ره‌باغییه‌كه‌‬ ‫هاتب���وه‌ ده‌ره‌وه‌‪ .‬له‌گ���ه‌ڵ ئارامی‌ هاوڕێی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر كورس���یه‌ك دانیش���تبون چایان‬ ‫ده‌خوارده‌وه‌‪ .‬مامۆستا فه‌رهاد بە‌ئاوێنه‌ی‬ ‫وت " له‌به‌یانی���ه‌وه‌ به‌پێوه‌ین‪ ،‬پێویس���ته‌‬ ‫چای���ه‌ك بخۆینه‌وه‌‪ .‬به‌ڕاس���تی‌ ئه‌م مێزو‬

‫کاوڕ‬ ‫هەوڵب���دە کارەکان���ت ب���ە‌وردی‬ ‫ئەنجامبدەیت‪ ،‬لە‌ش���وێنی جەنجاڵ‬ ‫دووربک���ەوەرەوە چونکە کاریگەری‬ ‫خراپی بۆس���ەر الیەن���ی دەرونیت‬ ‫دەبێت‪.‬‬

‫عه‌ره‌بانان ‌ه كارێكی‌ باشیان كردوه‌ به‌رده‌وام‬ ‫لێره‌ن‪ .‬ئه‌وانیش تا ئێمه‌ لێره‌بین‪ ،‬ناڕۆنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئێمه‌ داوای‌ مافه‌كانمان ده‌كه‌ین‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫كه‌سابه‌تی‌ خۆیان ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫هه‌رچ���ی‌ ئارام���ی‌ هاوڕێی‌ بو ل���ه‌والوه‌‬ ‫قس���ه‌كه‌ی‌ به‌مامۆس���تا فه‌رهادی‌ هاوڕی‌‬ ‫بڕی‌ به‌چایچیه‌ك���ه‌ی‌ وت "ئه‌ری‌ برام ئه‌م‬ ‫چایه‌ ج���ۆری‌ چیه‌و ج���ۆن لێیده‌نێیت؟"‪.‬‬ ‫له‌دوای‌ وه‌اڵمدان���ه‌وه‌ی‌ چایچییه‌كه‌‪ ،‬پینج‬ ‫س���ه‌د دیناری دایه‌‪ .‬پاش���ان هه‌ردوكیان‬ ‫بە‌دروشمی "چۆڵیكه‌ن ئه‌و كورسیه‌ میله‌ت‬ ‫هه‌موی‌ برس���ییه‌" خۆیان ك���رده‌وه‌ به‌ناو‬ ‫خۆپیشاندانه‌كه‌دا‪.‬‬ ‫عه‌لی‌ جوتێك نه‌علی‌ س���ه‌رپێی‌ خستبو‪،‬‬ ‫ش���ه‌ڕواڵێكی‌ خاكی‌‌و كراسێكی‌ سپی‌ له‌به‌ر‬ ‫كردب���و‪ .‬ماتۆڕێكی‌ س���ێ‌ تای���ی‌ هێناوە‬ ‫له‌فه‌ی‌ له‌س���ه‌ر ده‌فرۆش���ت‌و له‌و نیوه‌ڕۆ‬ ‫درانگ���ه‌دا موش���ته‌ری ده‌وریانداب���و‪ .‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "م���ن له‌گه‌ڕه‌كی‌ ئیبراهیم ئه‌حمه‌ده‌وه‌‬ ‫هاتوم‪ .‬پێش ئه‌م خۆپشاندانانه‌ له‌به‌رده‌م‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ی‌ ش���ۆڕش ده‌وه‌ستام‪ ،‬به‌اڵم‬

‫گا‬ ‫ل���ە کارەکەت���دا کێش���ەیەکی ئاڵۆز‬ ‫ڕووی���داوە هەوڵ���ی چارەس���ەرکردنی‬ ‫دەدەی���ت‪ ،‬الیەنی س���ۆزداریت ئارامە‌و‬ ‫ئەم ماوە هەس���ت بە‌خۆشەویستییەکی‬ ‫زۆر دەکەیت‪.‬‬

‫ماوه‌ی‌ پێنج ڕۆژه‌ دێمه‌ ناو خۆپیشانده‌ران‪.‬‬ ‫كاره‌كه‌م په‌ره‌ی‌ سه‌ندوه‌ به‌جۆرێك له‌گه‌ڵ‬ ‫جێگه‌كه‌ی‌ پێشترم جیاوازی‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئێستا‬ ‫په‌نجا بۆ شه‌س���ت له‌فه‌ زیاتر ده‌فرۆش���م‪.‬‬ ‫فه‌رمانبه‌ران‌و مامۆستایان له‌فه‌ی‌ سه‌مون‬ ‫ده‌خۆن ئ���ه‌وه‌ش جیاوازیه‌ك���ی‌ دیكه‌یه‌‪،‬‬ ‫پێشتر ته‌نها له‌فه‌ی‌ نانم سه‌رفده‌كرد"‪.‬‬ ‫ئه‌هوه‌ن كوڕێكی‌ ته‌مه‌ن بیست‌و هه‌شت‬ ‫ساڵه‌‪ ،‬عه‌ره‌بانیه‌كی‌ گوڵه‌به‌ڕۆژه‌ فرۆشتنی‌‬ ‫داناوه‌‌و ده‌ڵێت " له‌ژێر پرده‌كه‌ی‌ وڵوبه‌وه‌‬ ‫هاتوم بۆ به‌رده‌م دادگای‌ سلێمانی‌‪ .‬شه‌وانه‌‬ ‫عه‌ره‌بانه‌كه‌م نابه‌م���ه‌وه‌‪ ،‬تا كاتژمێر ده‌ی‌‬ ‫ش���ه‌و خه‌ریكی‌ كه‌س���ابه‌تم‪ .‬ڕۆژانه‌ ده‌ بۆ‬ ‫دوانزه‌ كیلۆ گوڵه‌به‌ڕۆژه‌ ده‌فرۆش���م‪ .‬خوا‬ ‫نه‌یبڕێ���ت پانزه‌ بۆ بیس���ت ه���ه‌زار په‌یدا‬ ‫ده‌ك���ه‌م‪ ،‬ب���ه‌اڵم مامۆس���تاو فه‌رمانبه‌ران‬ ‫هێن���ده‌ی‌ خواردنه‌كان���ی‌ دیك���ه‌ ده‌خۆن‪،‬‬ ‫گوڵه‌ب���ه‌ڕۆژه‌ ناخۆن! نازان���م هۆكاره‌كه‌ی‌‬ ‫چی���ه‌؟ ده‌بێ���ت په‌یوه‌ن���ده‌ی‌ ب���ه‌وه‌وه‌‬ ‫هه‌بێت كاتی‌ ده‌وێت‪ ،‬ی���ان نایانه‌وێت له‌و‬ ‫قه‌ره‌بالغییه‌دا گوڵه‌به‌ڕۆژه‌ بخۆن؟!"‪.‬‬

‫دوانه‌‬ ‫لە هەڵەکانت س���وود وەربگرە نەک‬ ‫لێی پاش���گەزبیتەوە بەڵکو بۆ جاری‬ ‫دووەم جیاوازت���ر هەوڵب���دەرەوە تا‬ ‫دەگەی���ت بە‌ئامانج‪ ،‬هەس���تدەکەیت‬ ‫لە‌کەسێک نزیک دەبیتەوە ‪.‬‬

‫بۆ یەکەمین جار لە‌گەرمیاندا‪ ،‬گرووپێکی‬ ‫دەفژەنی کچان درووست دەبن‌و ‪ ،‬ئامانجیان‬ ‫ئەوەیە لەڕێگەی دەفەوە ئازارەکانی خۆیان‬ ‫بژەنن‪ .‬ئەم گرووپ���ە‪ ،‬ڕۆژی ‪،2018/3/3‬‬ ‫لە‌چاالکییەکی هونەری بەرفراواندا لە‌شاری‬ ‫کەالر‌و ‪ ،‬بە‌میوان���داری هەردوو هونەرمەند‬ ‫(ئەنوەر قەرداغی)‌و (س���ەعدون کاکەیی)‪،‬‬ ‫لە‌ماڵی گەنجانی کەالر ڕاگەێندرا‪.‬‬ ‫ل���ەم بارەی���ەوە هونەرمەن���د "ئەن���وەر‬ ‫قەرەداغ���ی" س���ەبارەت بە‌ئامادەبوون���ی‬ ‫لە‌ڕاگەیاندن���ی گرووپەکەدا‌و ‪ ،‬س���ەبارەت‬ ‫بە‌ئاس���تی هون���ەری گرووپەک���ە‪‌،‬و تی‪" :‬‬ ‫دوای ئ���ەوەی دەعوەتنامەیەک���م بۆ هات‬ ‫لە‌ماڵی گەنجانی کەالرەوە‪ ،‬بۆ دامەزراندنی‬ ‫گرووپی دەفی کیژانی کەالر لە‪،2018/3/3‬‬ ‫بە‌ئامادەبوونی ژمارەیەکی زۆری میوانان‌و ‪،‬‬ ‫لە‌هۆڵێکی خنجیلەی جوان‪ ،‬کە بەهەستێکی‬ ‫پ���ر لە‌خۆشەویس���تی‌و بەرپرس���یاری‬ ‫ڕازێنراب���ووەوە‪ ،‬ئاهەنگ���ی گرووپی دەفی‬ ‫کیژانی کەالر دەستی پێ کرد‪.‬‬ ‫لەس���ەرەتادا‪ ،‬لە‌دڵ���ی خۆم���دا‌و ت���م‪،‬‬ ‫دەبێ���ت چۆن گرووپێک بێ���ت‌و ئاخۆ چی‬ ‫پێش���کەش بکەن‪ .‬بەاڵم کە هاتنە س���ەر‬ ‫شانۆ‪ ،‬هەس���تم بە‌بڕوابوونێکی زۆر بەهێز‬ ‫دەک���رد لە‌خوێندن���ەوەی دەم‌و چاوی ئەو‬ ‫خانمان���ەدا‪ .‬بۆیە لەگەڵ دەس���تپێکردنیان‬ ‫بە‌چاالکیەکانی���ان‪ ،‬س���ەلماندیان کە چەند‬ ‫باوەریان بە‌خۆی���ان هەیە‪ .‬ئەوەی الی من‬ ‫جوانت���ری کردبوو‪ ،‬ئ���ەو کارەهونەریانەی‬ ‫پێشکەش���یان ک���رد مۆرک���ی ناوچەکەی ژمارەیان هەشت ئەندامە‪.‬‬ ‫بە‌ئاشکرا پێوە دیار بوو‪ ..‬هەروەها هەموو‬ ‫کچ���ە دەفژەن���ەکان تەمەنی���ان کەمە‪،‬‬ ‫دەفژەنەکانیش‪ ،‬لەهەمان کاتدا گۆرانی بێژ‬ ‫بەاڵم بە‌ورەیەکی زۆرەوە ئارەزووی خۆیان‬ ‫بوون‪‌،‬و اتە کۆرسێکی جوان بوون‪".‬‬ ‫دەردەبڕن بۆ ژەنینی ئەم ئامێرە کوردییە‪.‬‬ ‫ئەنوەر قەرەداغی‪ ،‬لە‌درێژەی قسەکانیدا‌و‬ ‫گولیجانی تەمەن س���یازدە ساڵ‪ ،‬بەدەم‬ ‫تی‪" :‬ئەم ڕێکوپێکیی���ەی کارەکە لە‌ڕووی‬ ‫هون���ەری‌و ئیداریی���ەوە‪ ،‬دەگەڕێت���ەوە بۆ ی���اری ک���ردن بە‌ئەڵقەیەک���ی دەفەکەوە‪،‬‬ ‫هونەرمەن���د کام���ەران فەری���ق ڕاهێنەری بە‌پەنجەیەکی دەس���تە چەپی‪‌،‬و تی‪ " :‬ئەو‬ ‫گرووپ‪ ،‬خاتوو ڤیان جاف بەرپرسی ماڵی ڕۆژەی ئەنوەر قەردەاغی‌و سەعدون کاکەیی‬ ‫گەنجانی کەالر‌و ‪ ،‬س���ارا مەجید بەرپرسی هاتن بۆ هەڵسەنگاندنی ئێمە‌و ‪ ،‬لەبەرچاوی‬ ‫کتێبخانە‌و ڕۆش���نبیری‌و ‪ ،‬هەردی سەباح ئەوان‌و ئامادەبواندا چوومە س���ەر ش���انۆ‪،‬‬ ‫مامۆس���تای‌و ێنەکێشان‪ ،‬کە‌و ەک داینەمۆ هیچ هەستم بە‌پەشۆکان نەکرد‌و زۆر باوەڕم‬ ‫ساتێک‌و ەستانیان نەبوو‪ ،‬بە‌بەرنامەیەکی‌و بە‌خۆم هەبوو‪".‬‬ ‫"ک���چ ب���وون ڕێگ���ر نییە لەب���ەردەم‬ ‫رد‌و جوان کارەکەیان داڕشتبوو‪".‬‬ ‫گەرچ���ی کچە دەفژەن���ەکان ڕێگرییەکی دەفژەنینمدا‪ .‬من زۆر حەزم لە‌دەفە‪ ،‬چونکە‬ ‫زۆریان ش���کاندووە لە‌ناوچەیەکەدا‪ ،‬بەاڵم ئامێرێکی کوردییە‌و ‪ ،‬پیرۆزە‪".‬‬ ‫س���ۆزان عاس���ی تەمەن دوازدە ساڵ‪،‬‬ ‫ڕاهێن���ەری گرووپەکەی���ان م‪".‬کام���ەران‬ ‫فەریق" ب���اس لە‌رێگرییە زۆرەکانی بەردەم کاتێک دەفەکەی لەس���ەر هەردوو ئەژنۆی‬ ‫بە‌ئەستیرەبوونی کچە دەفژەنەکان دەکات‌و دانا‌و ای‌و ت‪.‬‬ ‫ڤانی���ا محمەد‪ ،‬تەمەنی دوازدە س���اڵە‪،‬‬ ‫دەبێژێت‪ " :‬قورس���ە بۆ من‪ ،‬ڕەگەزی مێ‬ ‫لە‌گەرمیاندا بێت بۆالی من‪ ،‬فێری دەفژەنینی بەالم بی���ری الی ئایندەیەتی‌و دەڵێت‪" :‬لە‬ ‫بکەم‪ .‬هەمیشە دەترسم‪ ،‬ڕۆژێک باوک یان مێ���ژە حەزم ل���ەم ئامێرەی���ە‪ .‬حەزدەکەم‬ ‫برای ئەم کچانە بێت‌و پێمبڵێت‪ :‬تۆ بۆچی لە‌داهاتوودا پەرەی پێ بدەم‌و زۆر شارەزای‬ ‫کچەکانی من فێری ژەنین دەکەیت‪ .‬چونکە بم‪ .‬سوپاس���ی دایکم‌و باوکم ڕاهێنەرەکەم‬ ‫ئ���ەو ڕۆژەی کاک ڕێباز ه���ات ڕاپۆرتێکی دەکەم‪ ،‬کە پشتگیرمن بۆ ئەمە‪".‬‬ ‫"زۆر ح���ەزم لە‌ئامێ���ری دەف ب���وو‪،‬‬ ‫لەسەر گرووپەکە کرد بۆ دەنگی ئەمریکا‪،‬‬ ‫دوان لە‌کچەکان بەهۆی ڕاپۆرتەکەوە تۆزێک زۆریش ح���ەزم کرد لەم گرووپە بەش���دار‬ ‫درەنگتر ڕۆشتنەوە بۆ ماڵەوە‌و ‪ ،‬جارێکیتر ببم‪ .‬سوپاس���ی دایک‌و باوکم دەکەم‪ ،‬کە‬ ‫خێزانەکانیان نەیانهێشت بگەڕێنەوە بۆ نێو پشتگیرییان کردم بۆ ئەمە‪".‬‬ ‫ئەوە قس���ەی شەیما مس���تەفای تەمەن‬ ‫گرووپەکە‪.‬‬ ‫بەاڵم کامەران نائومێد نییە‌و دڵخۆش���ە دوازدە س���اڵ ب���وو‪ ،‬کە تون���د دەفەکەی‬ ‫بەوەی‪ ،‬توانیویەتی خەونی شەش ساڵەی بە‌سنگییەوە نووساندبوو‪.‬‬ ‫"ڤی���ان ج���اف"ی سەرپەرش���تیاری‬ ‫خ���ۆی بهێنێت���ە دی‪ ،‬لە‌درووس���تکردنی‬ ‫(گروپێکی دەفژەنی کچان)دا‪ ،‬کە ئێس���تا ماڵی گەنجان���ی کەالر‪ ،‬ب���اس لە‌ئامانجی‬

‫قرژاڵ‬

‫شێر‬

‫کەس���ێکی هەست ناسکی‪ ،‬ئەمەش‬ ‫هەمیشە بیرۆکەی نوێ پێشنیاز بکە‬ ‫ب���ۆ خاوەنکارەکەت تاوەک���و بتوانیت کاریگ���ەری باش���ی ب���ۆ پەیوەندییە‬ ‫ببیت���ە جێ���گای س���ەرنجیان‌و پلەی سۆزدارییەکەت دەبێت‪ ،‬هۆکارێکیشە‬ ‫تا خەڵک زیاتر لێت نزیکبێتەوە‌و ڕێز‬ ‫وەزیفیت بەرزبێتەوە‪.‬‬ ‫لە‌هەستەکانت بگرێت‪.‬‬

‫درووس���تکردنی ئ���ەم گرووپ���ە دەکات‪،‬‬ ‫لە‌گەیاندن���ی پەیام���ی توانا‌و یەکس���انی‬ ‫ژنان‌و دەڵێ���ت‪ ":‬لەگەڵ م‪.‬کامەران بیرمان‬ ‫ک���ردەوە ئەم گروپە درووس���تبکەین‪ .‬من‌و‬ ‫ەکو ئافرەتێ���ک سەرپەرش���تی ئەم ماڵە‬ ‫دەک���ەم‪ ،‬پێمخۆش���بوو گرووپێکی دەفی‬ ‫کچان هەبێت لە‌گەرمیاندا‪ ،‬دەنگێکی بوێری‬ ‫ژنانە بێ���ت‪ .‬ئەندامەکانی بتوانن لە‌ڕێگەی‬ ‫دەفەکانیان���ەوە‪ ،‬پەیام���ی ژنانەی خۆیان‬ ‫بە‌گوێی هەموو کەس���ێکدا بدەن‪ ،‬کە ژنیش‬ ‫شانبەش���انی پیاو‪ ،‬دەتوانێت ڕۆڵ بگێڕێت‬ ‫لەسەرجەم کایەکاندا‪".‬‬ ‫ڤی���ان درێ���ژەی دا‪" :‬بەداخ���ەوە هیچ‬ ‫بەرپرس���ێکی ئێ���رە‪ ،‬یارمەت���ی ئەم کچە‬ ‫دەفژەنانەیان نەدا‪ .‬ب���ەاڵم هونەرمەندێکی‬ ‫گ���ەورەی‌و ەک���و ئەن���وەر قەرەداغ���ی‪،‬‬ ‫لە‌سلێمانییەوە هات بۆ کەالر بۆ بینینیان‌و‬ ‫‪ ،‬توان���ی لە‌ڕێگ���ەی م‪.‬جەمال حس���ێن‪،‬‬ ‫بەرێوب���ەری گش���تی الوان���ی هەرێمەوە‪،‬‬ ‫بە‌بڕی حەوس���ەد هەزار دین���ار‪ ،‬دە دەف‬ ‫بۆ کچ���ە دەفژەنەکانمان بە‌دیاری بنێرێت‪،‬‬ ‫لەگەڵ چەند ئامێرێکی مۆس���یقی تردا بۆ‬ ‫ماڵەکەمان‪".‬‬ ‫ئەن���وەر قەرەداغ���ی هی���وای زۆری‬ ‫بە‌بە‌ئاین���دەی گرووپەک���ە هەیە‌و دەڵێت‪":‬‬ ‫ئەندامان���ی گرووپی کیژان���ی دەفی ماڵی‬ ‫گەنجانی کەالر‪ ،‬پرشنگێکی ڕوونی دواڕۆژی‬ ‫ک���ەالرن‌و ‪ ،‬لە‌هەمانکات���دا ب���ۆ داهاتووی‬ ‫هونەری کوردیش لە‌کوردستاندا‪.‬‬ ‫م���ن دڵنی���ام‌و داوا دەک���ەم‪ ،‬گ���ەر‬ ‫بە‌هەموومانەوە پش���تگیری ئ���ەم گرووپە‬ ‫هونەریی���ە‌و ماڵ���ی گەنجان���ی ک���ەالر‬ ‫بکەی���ن‪ .‬دەبنە گ���رووپ‌و ناوەندێکی دیار‬ ‫لە‌کوردستاندا‪".‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫ئ���ەم م���اوە پەس���تانی کارەکەت‬ ‫زۆرت���ر دەبێت ئەم���ەش واتلێدەکات‬ ‫توڕەبیت‌و تاقەتی گفتوگۆی تووندت‬ ‫نەبێت‪ ،‬باش���ترە لەو کاتانە لە‌کەسە‬ ‫ئازیزەکانت دووربکەویتەوە تا نێوانتان‬ ‫تێکنەچێت‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )619‬سێشه‌ممه ‪2018/4/3‬‬

‫بورهانی‌ موفتی‌ زاده‌‪:‬‬ ‫داهێنان له‌هونه‌ری‌ موسیقادا زۆركه‌مه‌ هه‌موی‌ بۆته‌ كۆپ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫بورهانی‌ موفتی‌ زاده‌ ئاوازدانه‌رو‬ ‫هونه‌رمه‌ند ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ماوه‌ی‌‬ ‫چل‌و هه‌شت ساڵه‌ كاری‌ ئاواز دانان‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "موسیقای‌ ئه‌مڕۆ‬ ‫وه‌ك الفاو وایه‌ هه‌موشتێك له‌گه‌ڵ‬ ‫خۆی‌ ده‌بات‪ ،‬كاری‌ باش‌و داهێنانیش‬ ‫بكه‌یت"‪.‬‬ ‫بورهان���ی‌ موفت���ی‌ زاده‌ به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ڕاگه‌یان���د "كاری‌ ئ���اواز دانان���م ب���ۆ‬ ‫هونه‌رمه‌ندان���ی‌ ه���ه‌ر چ���وار پارچه‌ی‌‬ ‫كوردس���تان ك���ردوه‌ به‌تایب���ه‌ت‬ ‫هونه‌رمه‌ندان���ی‌ ڕۆژه���ه‌اڵت‌و باش���ور‪.‬‬ ‫نامه‌وێ���ت ن���اوی‌ ئ���ه‌و هونه‌رمه‌ندانه‌‬ ‫به‌رم ك���ه‌ كارم له‌گه‌ڵ كردون‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ژماره‌ی���ان زۆره‌و ن���اوی‌ هه‌موش���یان‬ ‫ناوترێت‪ .‬ناشمه‌وێت دواتر هونه‌رمه‌ندان‬ ‫گله‌ییم لێبكه‌ن ك���ه‌ ناوم نه‌وتون‪ .‬ئه‌و‬ ‫هونه‌رمه‌ندانه‌ی‌ داوای‌ كاریان كردبێت‪،‬‬ ‫كارم ب���ۆ زۆرب���ه‌ی‌ زۆریان ك���ردوه‌‪.‬‬ ‫ق���ه‌رار ب���و كاری‌ ئاواز دان���ان له‌گه‌ڵ‬ ‫هونه‌رمه‌ندان���ی‌ فارس���دا به‌كه‌م‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تائێس���تا نه‌مكردوه‌‪ ،‬ڕه‌نگه‌ له‌داهاتودا‬ ‫كاریان له‌گه‌ڵ بكه‌م"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و وت���ی‌ "مه‌رج���ی‌ م���ن ئه‌وه‌یه‌‬ ‫گوێ���م له‌ده‌نگ���ی‌ هونه‌رمه‌نده‌كه‌ بێت‪،‬‬

‫بزانم به‌هێزی‌ ده‌نگ���ی‌ چۆنه‌ تا بتوانم‬ ‫به‌س���یفاتی‌ ده‌نگی‌ ئه‌و‪ ،‬به‌و ستایله‌ی‌‬ ‫ئه‌و حه‌زی‌ لێ���ده‌كات كاری‌ بۆ بكه‌م‪.‬‬ ‫ناشتوانیت له‌هه‌مو هونه‌رمه‌ندان ڕازی‌‬ ‫بیت‪ ،‬هونه‌رمه‌ند هه‌یه‌ كاری‌ بۆ ده‌كه‌یت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی تۆ لێی چاوه‌ڕێی ناتوانێت‬ ‫بی���كات‪ ،‬ه���ه‌ر هونه‌رمه‌ن���ده‌و توانا‌و‬ ‫میزانیه‌و قابیلیه‌تی خۆی‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ " هونه‌رمه‌ند ده‌بێت به‌ڕاستی‌‬ ‫توان���ای ئ���ه‌وه‌ی‌ هه‌بێ���ت كاره‌كانی‌‬ ‫به‌باش���ی‌ جێ‌ به‌جێ‌ بكات‪ ،‬مه‌به‌ستم‬ ‫ئه‌و ئاوازەیه‌ ك���ه‌ وه‌ریده‌گرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ناش���ڵێم له‌سه‌دا سه‌د‪ .‬هونه‌رمه‌ندی‌ وا‬ ‫هه‌یه‌ زۆر به‌هێزه‌ هیچ كێشه‌م له‌گه‌ڵی‌‬ ‫نیه‌‌و زۆر ئاس���وده‌م له‌گه‌ڵیدا‪ ،‬ده‌زانم‬ ‫كاره‌كان به‌باش���ی‌ جێ‌ به‌جێ‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌یشه‌ به‌پێچه‌وانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫بورهانی‌ موفتی‌ زاده‌ ئه‌وه‌ش ده‌ڵێت‬ ‫"ئاواز دانان وه‌ك كار مامه‌ڵه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌كرێ���ت‪ ،‬بۆ كاری‌ ئ���اواز دانان پاره‌‬ ‫وه‌رنه‌گریت به‌ها بۆ كاره‌كه‌ت دانانرێت‪.‬‬ ‫من به‌تایبه‌ت ده‌بێت بزانم كاره‌كه‌ زۆر‬ ‫زۆر باش���ه‌‪ ،‬تا خ���ۆم قه‌ناعه‌ت نه‌كه‌م‬ ‫له‌سه‌ری‌‪ ،‬بانگ ناكه‌م له‌گۆرانی‌ بێژه‌كان‬ ‫ت���ا كاره‌كه‌ی���ان بده‌م���ێ‌‪ .‬پاره‌یه‌كی‌‬ ‫ڕه‌مزیش داوا ده‌كه‌م‪ .‬هونه‌رمه‌ند هه‌یه‌‬ ‫دوـ س���ێ‌ قاتی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ داوام كردوه‌‬ ‫پاره‌ ده‌دات‪ ،‬هونه‌رمه‌ندی‌ وه‌هاش���مان‬ ‫هه‌یه‌ ئه‌و ب���ڕه‌ی‌ داوای‌ ده‌كه‌م نایدات‬

‫هیچیش ناڵێین‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ پێم خۆش‬ ‫نیه‌ بوترێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ش هه‌قی‌ خۆمه‌‬ ‫نرخێ���ك دی���اری‌ بكه‌م ب���ۆ كاره‌كانم‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ش ده‌كه‌وێت���ه‌وه‌ س���ه‌ر توانای‌‬ ‫دارای���ی‌ هونه‌رمه‌نده‌ك���ه‌‪ .‬هونه‌رمه‌ند‬ ‫هه‌ی���ه‌ توانای‌ دارایی باش���ه‌ كاره‌كه‌ی‌‬ ‫سپۆنسه‌ری‌ هه‌یه‌‪ .‬هونه‌رمه‌ندیش هه‌یه‌‬ ‫ده‌نگی‌ خۆش���ه‌ من ده‌مه‌وێت كاری‌ بۆ‬ ‫بكه‌م‪ ،‬به‌اڵم له‌ڕوی‌ دارایه‌وه‌ باش نیه‌‪،‬‬ ‫من ئه‌وه‌ له‌به‌رچ���او ده‌گرم‌و كاری‌ بۆ‬ ‫ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت بە‌جیاوازیی ئاواز دانان بۆ‬ ‫ژنان‌و پیاوان وت���ی "جیاوازی‌ له‌نێوان‬ ‫ژن‌و پی���اودا نیه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫ب���ۆ به‌رپرس���یارێتی‌‪ .‬ژماره‌یه‌كی���ان‬ ‫به‌ڕاس���تی‌ پڕۆڤه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬ته‌له‌فونم بۆ‬ ‫ده‌كه‌ن‪ .‬پێم خۆش���ه‌ دێن داده‌نیشن تا‬ ‫قه‌ناعه‌تم پێنه‌كه‌ن ئاوازه‌كه‌یان به‌باشی‌‬ ‫وه‌رگرت���وه‌‌و ده‌توانن بیڵێ���ن‪ ،‬ناڕۆن‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش په‌یوه‌ن���دی‌ به‌پیاو ژنه‌وه‌ نیه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و كه‌سه‌ خۆی‌ كه‌وتوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئ���اواز دان���ان بۆخ���ۆی‌‬ ‫به‌هه‌ره‌یه‌ك���ی‌ تایبه‌ته‌ مه‌رج نیه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫موسیقی‌ بیت بتوانیت ئاواز دانه‌ربیت‪.‬‬ ‫بۆ نمونه‌ زۆركه‌س قابیلیه‌تی‌ نوسینی‌‬ ‫كتێبیان هه‌یه‌ ئه‌دیب���ن‪ ،‬به‌اڵم ناتوانن‬ ‫شیعر بنوسن‪ .‬ئاواز دانانیش هه‌روه‌كو‬ ‫ش���یعر وتن وایه‌‪ ،‬ده‌بێت ئ���ه‌و حه‌زو‬ ‫ئاماده‌ییه‌ت هه‌بێت‪ .‬ئه‌گه‌ر موس���یقی‌‬

‫‪11‬‬

‫بیت‌و ئاوازدان���ه‌ر بیت‪ ،‬ئه‌وه‌ ده‌ورێكی‌‬ ‫زۆر باش ده‌بینیت‪ .‬وكو باسم كرد ئه‌و‬ ‫به‌هره‌یه‌ له‌هه‌مو كه‌س���ێكدا نیه‌‪ ،‬جگه‌‬ ‫له‌وه‌ش نه‌بونی‌ هه‌ستی‌ به‌رپرسیاریه‌تی‌‬ ‫به‌رامب���ه‌ر خه‌ڵ���ك‌و هون���ه‌ری‌ واقعی‌‪،‬‬ ‫كێش���ه‌یه‌كی‌ زۆر گ���ه‌وره‌ی‌ دروس���ت‬ ‫كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئیتر چیبكه‌ین"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌ڵێت "موس���یقایی‌ ئه‌مڕۆ‬ ‫وه‌ك الفاوێك وایه‌ هه‌موش���تێك له‌گه‌ڵ‬ ‫خ���ۆی‌ ده‌ب���ات‪ .‬ئه‌گ���ه‌ر كاری‌ باش‌و‬ ‫داهێنانی���ش بكه‌یت‪ ،‬ش���تی‌ جوانیش‬ ‫بكرێ���ت‪ ،‬كاره‌ نابه‌جێ���كان ئه‌وه‌ن���ده‌‬ ‫به‌هێزن كاره‌ باش���ه‌كان ده‌ش���ارنه‌وه‌‪.‬‬ ‫زۆرب���ه‌ی‌ ئه‌و به‌رهه‌مه‌ هونه‌ریانه‌ش كه‌‬ ‫گوێمان لێیه‌ ئه‌گه‌ر له‌الیه‌نی‌ هونه‌ری‌‌و‬ ‫ئه‌حساسه‌وه‌ هه‌ڵسه‌نگاندنیان بۆ بكه‌ین‬ ‫زۆر الوازن هۆیه‌ك���ه‌ی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫نه‌بون���ی‌ ئۆرجیناڵت���ی‌‌و نه‌بونی هیچ‬ ‫كۆنتڕۆڵ‌و فیلته‌رێك له‌س���ه‌ر كاره‌كان‪.‬‬ ‫ئه‌م���ڕۆ به‌داخه‌وه‌ داهێن���ان له‌هونه‌ری‌‬ ‫موس���یقادا زۆركه‌م���ه‌‪ ،‬هه‌م���وی‌ بۆته‌‬ ‫كۆپ���ی‌‌و بۆته‌ وه‌رگرت���ن‪ .‬ئیوه‌ خۆتان‬ ‫ده‌زان���ن هونه‌رمه‌ند هه‌یه‌ س���یدییه‌ك‬ ‫ده‌رده‌كات هه‌رهه‌مو كاره‌كانی‌ گۆرانی‌‬ ‫توركی‌‌و فارس���ی‌‌و عه‌ره‌بیه‌‪ ،‬تێكستی‌‬ ‫كوردی‌ له‌س���ه‌ر داناوه‌‌و ناوبانگیش���ی‌‬ ‫پێده‌ركردوه‌‪ ،‬كاره‌س���اته‌كه‌ له‌وه‌دایه‌‪.‬‬ ‫به‌م ش���ێوه‌یه‌ خزمه‌تی‌ هونه‌ر ناكرێت‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ به‌الڕێدابردنی‌ گوێگرانه‌"‪.‬‬

‫له‌نجه‌ هه‌ورامی‌‪ :‬زیاتر ئاواز ‌ه كلتوری‌‌و پیاوێك بە‌شمشاڵێكه‌و ‌ه‬ ‫باشورو ڕۆژهه‌اڵت ته‌ی ده‌كات‬ ‫سونه‌تیه‌كانم حه‌ز لێیه‌ بیڵێمه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬

‫ئا‪ :‬ئیمان زه‌ندی‌‬ ‫له‌نج ‌ه ئازاد ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات من‬ ‫ی كه‌مان نیه‌ به‌زۆر‬ ‫حه‌زم له‌ژه‌نین ‌‬ ‫خوێندومه‌‪ ،‬حه‌زم له‌گۆرانی‌ وتنه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت "زیاتر ئاوازه‌ كلتوری‌‌و‬ ‫سونه‌تیه‌كانم حه‌ز لێیه‌ بیڵێمه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها گۆرانی هه‌ورامی‌ به‌تایبه‌تی‌"‪.‬‬

‫ئه‌حمه‌د مسته‌فا شمشاڵه‌كه‌ی‌ كردوه‌‬ ‫بە‌به‌ر پشتوینه‌كه‌یداو ماڵ به‌ماڵی‌‬ ‫باشورو ڕۆژهه‌اڵتی‌ كوردستان‬ ‫ده‌گه‌ڕێت‪ .‬له‌هه‌ر جێگه‌یه‌ك‪ ،‬دۆست‌و‬ ‫هاوڕێیانی‌ ده‌بینێت شمشاڵه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌رده‌كات‌و ده‌ست ده‌كات بە‌شمشاڵ‬ ‫ژه‌نین بۆیان‪.‬‬

‫ی هه‌ورامان‬ ‫له‌نجه‌ ئازاد كیژه‌ الوه‌كه‌ ‌‬ ‫ی بۆ ناو‬ ‫ی هاتن��� ‌‬ ‫ی س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫له‌ب���اره‌ ‌‬ ‫ی وتن‬ ‫ی به‌تایبه‌تی‌ گۆران ‌‬ ‫هونه‌ری‌ كورد ‌‬ ‫ی "ده‌رچ���وی په‌یمانگای‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ وت ‌‬ ‫هونه‌ر‌ه جوانه‌كانی س���لێمانی به‌ش���ی‬ ‫ی‬ ‫ی هاتن ‌ه ناو دونیای ‌‬ ‫موزیكم‪ ،‬سه‌ره‌تای ‌‬ ‫هونه‌ری���م ده‌گه‌رێنم���ه‌وه‌ ب���ۆ ته‌مه‌نی‬ ‫منداڵیم به‌و پێیه‌ی له‌ناو بنه‌ماڵه‌یه‌كی‬ ‫هون���ه‌ری گه‌ور‌ه بووم‪ ،‬بێگومان منیش‬ ‫هه‌ر به‌وهۆیه‌وه‌ هه‌ر له‌منداڵیه‌وه‌ ح ‌هز‌و‬ ‫ی هونه‌ر تێكه‌ڵ به‌ژیانم بو"‪.‬‬ ‫خولیای ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "دوای ته‌واوكردن ‌‬ ‫له‌نج��� ‌ه وتیش��� ‌‬ ‫ی خوێن���دن بریارمدا برۆم ‌ه‬ ‫قۆناغه‌كان ‌‬ ‫ی هون���ه‌ره‌ جوانه‌كان له‌وێو‌ه‬ ‫په‌یمانگا ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی پ‌‬ ‫ئه‌و ئاره‌ز‌و ح ‌هز‌و خولیایه‌م په‌ره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی قوناغه‌كان ‌‬ ‫بده‌م‪ ،‬دوای‌ ته‌واوك���رد ‌‬ ‫خوێندنم له‌په‌یمانگا به‌س���ه‌ركه‌وتویی‌‪،‬‬ ‫بریارمدا به‌رده‌وامی‌ به‌هونه‌ره‌كه‌م بده‌م‌و‬ ‫ی كوردی بكه‌م"‪.‬‬ ‫خزمه‌تێك به‌هونه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���ار ‌‬ ‫له‌نجه‌ هه‌ورامی‌ دانیش���تو ‌‬ ‫ی‬ ‫س���لێمانیی ‌ه ب���ه‌اڵم له‌بنه‌ڕه‌تدا خه‌ڵك ‌‬ ‫هه‌ورامان���ن‪ ،‬ئ���ه‌و چاالكیه‌كانی‌ ته‌نها‬ ‫ی‬ ‫ی خۆشه‌ویس���ت‪ ،‬چونك ‌ه ئ���ه‌و ئاله‌ته‌ی م���ن حه‌زم لێ ‌‬ ‫ی نی���ه‌‪ ،‬به‌ڵك���و چه‌ن���د هونه‌رمه‌ندێك ‌‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫له‌ش���ار ‌‬ ‫ی ژنان‌و بوو مامۆس���تای نه‌بوو‪ ،‬و‌ه باوكم خۆی‬ ‫ی هونه‌ر ده‌كات‪ ،‬نوێترینیان به‌ش���داربوم له‌رۆژ ‌‬ ‫ی شار خزمه‌ت ‌‬ ‫له‌ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی پێش���ترعازف كه‌مان بوه‌ میراتی ئه‌وم‬ ‫یه‌كێك له‌و چاالكیی���ه‌ هونه‌ریانه‌ی‌ ك ‌ه ی���ادی راپه‌رین‌و رۆژی جل���ی كورد ‌‬ ‫ی بۆ ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌پێی ئه‌وه‌ی‌ خوێندوم ‌ه‬ ‫ی ق���ه‌زا ‌‬ ‫ی له‌س���ێیه‌مین فیس���تیڤاڵ ‌‬ ‫شوناسی‌ خۆی‌ كرد‪ ،‬به‌ش���داریكردن ‌‬ ‫توان���ام هه‌ی ‌ه به‌یژه‌نم به‌اڵم خۆم حه‌زم‬ ‫ی شاره‌زور"‪.‬‬ ‫ب���و له‌س���ێیه‌مین فیس���تیڤاڵی‌ قه‌زا ‌‬ ‫ی له‌نجه‌ بۆ له‌ژه‌نی���ن نی ‌ه ح���ه‌زم له‌گۆرانی وتنه‌‪،‬‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی بچوك ‌‬ ‫س���ه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ی‬ ‫شاره‌زور به‌وتنی‌ "زه‌مان ‌ه زه‌مانه‌ پیر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ه���ه‌ر بۆی��� ‌ه گۆرانی‌ وتن ده‌س���تپێك ‌‬ ‫ی وتن‪ ،‬ئه‌و ش���اره‌زایی‌ له‌ژه‌نین ‌‬ ‫ی كردم" گۆران ‌‬ ‫كردم‪ ،‬ئاوار‌هی‌ ك��� ‌هژ‌و كێوانی ‌‬ ‫ی كاره‌كانمه‌‌و به‌رده‌وامیش ده‌بم"‪.‬‬ ‫ی ئاماژه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌مساڵ به‌ڕێوه‌چو‪ ،‬كه‌مانچ���ه‌ش هه‌یه‌ وه‌كو خۆ ‌‬ ‫ی مارس��� ‌‬ ‫ك ‌ه له‌‪‌ 8‬‬ ‫راش���یگه‌یاند "زیاتر ئاوازه‌ كلتوری‌‌و‬ ‫ی نی���ه‌‪ ،‬ئه‌و له‌و‬ ‫ی پێ���ده‌كات حه‌زی‌ بۆ ‌‬ ‫ی چاالكی��� ‌ه هونه‌رییه‌كان ‌‬ ‫ئ���ه‌و له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی "كه‌مانم خوێندوو‌ه به‌س س���ونه‌تیه‌كانم حه‌ز لێی���ه‌ بیڵێمه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی باره‌یه‌و‌ه وت ‌‬ ‫ێ چاالك ‌‬ ‫رایگه‌یان���د "توانیوم���ه‌ س��� ‌‬ ‫ی حه‌زی خ���ۆم نه‌بوو‪ ،‬ب���ه‌زۆر خوێندم هه‌روه‌ها گۆرانی هه‌ورامی‌ به‌تایبه‌تی‌"‪.‬‬ ‫هونه‌ری پێش���كه‌ش بكه‌م به‌هاوكار ‌‬

‫ئه‌و دوانزه‌ س����اڵی‌ ته‌مه‌نی‌ شوانی‌‌و‬ ‫ژیان����ی‌ گون����دی‌ له‌گه‌ڵ شمش����اڵدا‬ ‫به‌س����ه‌ر بردوه‌‪ .‬هه‌ر ك����ه‌ فوده‌كات‬ ‫به‌شمشاڵه‌كه‌یدا‪ ،‬هه‌مو شتێكی له‌بیر‬ ‫ده‌چێته‌وه‌‌و له‌گه‌ڵ ئاوازی ئامێره‌كه‌یدا‬ ‫ئاوێته‌ ده‌بێت‪ .‬له‌خ ‌هم‌و شادییه‌كانیدا‬ ‫شمشاڵ هاوڕێی گیانی به‌گیانییه‌تی‪.‬‬ ‫ئامێره‌ نوێیه‌كانی وه‌ك (دی جه‌ی‌)‌و‬ ‫(سی دی) تاسه‌ی ناشكێنن‌و ده‌رونی‬ ‫تێر ناكه‌ن‪ ،‬ته‌نها ئاوازی شمشاڵه‌كه‌ی‬ ‫سوكنایی بە‌رۆحی ده‌به‌خشێت‪.‬‬ ‫ڕۆژانه‌ به‌ه����ۆی‌ شمش����اڵه‌كه‌یه‌وه‌‬ ‫ته‌له‌فون����ی‌ بۆده‌كرێت‌و بانگ ده‌كرێت‬ ‫ئاخۆ له‌كوێیه‌و كه‌ی‌ ده‌گات‪ .‬به‌هۆی‌‬ ‫س����ه‌لیقه‌ی‌ له‌ژه‌نین����ی‌ شمش����اڵدا‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كی‌ باشی‌ له‌گه‌ڵ دوكاندارو‬ ‫پزیش����ك‌و ش����ێخ‌و م���� ‌هال‌و س����ۆفی‌‌و‬ ‫ده‌روێش����دا دروس����ت ك����ردوه‌‪ .‬به‌و‬ ‫هۆیه‌وه‌ زۆرب����ه‌ی‌ ڕۆژه‌كان ته‌له‌فونی‌‬ ‫بۆ ده‌ركرێت‌و میوانداری‌ ده‌كرێت‪ ،‬تا‬ ‫دره‌نگانێكی‌ شه‌و یان بە‌درێژایی رۆژ‪،‬‬ ‫ماڵی دۆس����ت‌و هاوڕێكانی پڕ ده‌كات‬ ‫له‌ئاواز‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د مسته‌فا باسی‌ له‌وه‌ ده‌كات‬ ‫له‌گه‌ڵ چه‌ندین كه‌سی‌ دیكه‌ی‌ شمشاڵ‬ ‫ژه‌ن پێك����ه‌وه‌ شمش����اڵیان ژه‌نیوه‌‌و‬ ‫ئاوازی جۆراوجۆری����ان تۆماركردوه‌‪.‬‬ ‫زۆرین����ه‌ی‌ ئاوازه‌كان����ی‌ شمش����اڵ‬ ‫ده‌زانێ����ت‌و بینی‌ تێ����دا ده‌خواته‌وه‌‌و‬ ‫ده‌می‌ لێ به‌رنادات‪ .‬وه‌ك هیوایه‌تێكی‌‬ ‫ژیان����ی‌ س����ه‌یری‌ ده‌كات‌و نایه‌وێ����ت‬ ‫تامردن ده‌ست به‌رداری‌ شمشاڵه‌كه‌ی‬ ‫بێت‪ ،‬چونكه‌ ئ����ه‌وه‌ خه‌ونی‌ منداڵیی‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫توان���ای بیرکردن���ەوە‌و تەرکی���زت‬ ‫کەمتر دەبێتەوە‪ ،‬بەهۆی خراپبوونی‬ ‫پەیوەندیی���ە س���ۆزدارییەکەتەوە‪،‬‬ ‫هەوڵبدە بەسەریدا زاڵبیت تا کاریگەری‬ ‫خراپی بۆ کارەکەت نەبێت‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫خ���ۆت‌و هاوکارەکان���ت ئەرکێکی‬ ‫نوێت���ان پێدەدرێ���ت‪ ،‬هەوڵب���دەن‬ ‫بەیەکەوە بە‌باش���ی جێبەجێی بکەن‪،‬‬ ‫ماوەیەک���ە الیەن���ی تەندروس���تیت‬ ‫پشتگوێخستووە‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫بەرگری لە‌هیچ کەس���ێک مەکە تا‬ ‫لە‌نییەت‌و مەبەستی دڵنیا دەبیتەوە‪،‬‬ ‫دڵس���ۆزییەکەت کاریگ���ەری خراپی‬ ‫بۆسەر ژیانی تایبەتیت دەبێت‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫بەپەلە هەنگاو بۆ کاری نوێ مەنێ‪،‬‬ ‫زۆرکات کاری پەلە شکستی بەدوادێت‬ ‫باش���ترە بە‌وریاییەوە هەنگاو بنێیت‪،‬‬ ‫هەمیشە ئاگاداری بیرۆکەکانتبە‪.‬‬

‫بوه‌‪ .‬هه‌وڵ����ی‌ زۆری‌ داوه‌ تا فێربێت‪،‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌ وه‌ك ده‌س����كه‌وتێكی‌ ژیانی‌‬ ‫سه‌یری‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و ده‌ڵێ����ت "ب����ه‌ده‌ر ل����ه‌وه‌ی‌‬ ‫هیوایه‌تێكی‌ ژیانمه‌‪ ،‬به‌اڵم مه‌به‌س����تم‬ ‫ئه‌وه‌ی����ه‌ دڵی‌ خه‌ڵك����ی‌ خۆش بكه‌م‪.‬‬ ‫نامه‌وێت وه‌ك سه‌رچاوه‌ی‌ بژێوی‌ ئه‌و‬ ‫كاره‌ بكه‌م‪ .‬هه‌رگیز بیرم نه‌كردۆته‌وه‌‬ ‫به‌پاره‌ ئه‌و كاره‌بكه‌م"‪.‬‬ ‫ئه‌و خاوه‌نی‌ چوار ئامێری‌ شمشاڵه‌‪،‬‬ ‫ش����ه‌وانه‌ به‌بێ‌ لێدانی‌ شمش����اڵ ڕۆژ‬ ‫ناكاته‌وه‌‪ .‬به‌رده‌وام له‌هه‌ر جێگه‌یه‌ك‬ ‫بێت ده‌بێ����ت شمش����اڵه‌كه‌ی‌ پێبێت‬ ‫ئه‌وكات دڵ����ی‌ ئۆقره‌ ده‌گرێت‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫شمشاڵكه‌ی‌ پێنه‌بێت وه‌ك ئه‌وه‌ وایه‌‬ ‫ش����تێكی‌ له‌ژیانی‌ له‌ده‌س����ت دابێت‪،‬‬ ‫شمشاڵ ژه‌نین بوه‌ بە‌پشه‌ی‌‪.‬‬ ‫باس����ی‌ ئ����ه‌وه‌ ده‌كات زۆرین����ه‌ی‌‬ ‫ئه‌و كه‌س����انه‌ی‌ ئاره‌زوی‌ گوێگرتیان‬ ‫بە‌ئاوازه‌كانی هه‌یه‌‪ ،‬ته‌مه‌نیان له‌سه‌رو‬ ‫چ����ل س����اڵه‌وه‌یه‌‪ .‬ئه‌وه‌ش ب����ۆ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ "گه‌نجه‌كان به‌هۆی‌ ئامێری‌‬ ‫موبایل‌و كۆمپیه‌ت����ه‌رو ئه‌نته‌رنێته‌وه‌‬ ‫نایانه‌وێت گوێ‌ له‌شمشاڵ بگرن"‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫بەهۆی هەڵ���ە تێگەیش���تنێکەوە‬ ‫خۆشەویس���تەکەت‬ ‫متمان���ەی‬ ‫لەدەس���تدەدەیت‪ ،‬ڕوونکردن���ەوەی‬ ‫پێویست بدە‌و خۆت لە‌بەرپرسیارێتی‬ ‫مەدزەرەوە‪،‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫بەهۆی شارەزاییەکانی پێشوتەوە‬ ‫سەرکەوتن بەدەستدەهێنیت‪ ،‬سوود‬ ‫لەم دەرفەت���ە وەربگ���رە بۆئەوەی‬ ‫هەن���گاوی زیاتر بنێی���ت‪ ،‬هیچکات‬ ‫پاش���گەز مەب���ەرەوە لە‌حەزەکانت‬ ‫لەبەر کەسێک‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )619‬سێشه‌ممه ‪2018/4/3‬‬

‫هه‌ولێر‌و‬ ‫دهۆك‌و‬ ‫ده‌الله‌ته‌كانی‌‬ ‫سه‌باح محه‌مه‌د‬

‫ئه‌م هه‌فته‌یه‌ فۆڕمێك����ی‌ جیاوازمان بینی‌‬ ‫له‌خۆپیش����اندان‪ ،‬ئه‌ویش سه‌رتاسه‌ری‌ بوون ‌ی‬ ‫خۆپیش����اندانه‌كانه‌ له‌س����لێمانی‌‌و هه‌ولێ����ر‌و‬ ‫دهۆك‪ .‬خۆپیشانده‌ران له‌هه‌رسێك پارێزگاكه‌‬ ‫دوو ئامانج كۆیكردبوون����ه‌وه‌‪ ،‬كه‌ بریتیبوون‬ ‫له‌" ئازادی‌‌و بژێوی‌"‪ ،‬له‌پارێزگاكانی‌ هه‌ولێر‌و‬ ‫س����لێمانی‌ خۆپیش����انده‌ران له‌پ����اڵ موچه‌‌و‬ ‫بژێویدا‪ ،‬داوای‌ ئ����ازادی‌‌و ڕووخانیان ده‌كرد‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌م ناوچانه‌ ل����ه‌دوای‌ ‪31‬ی‌ ئابه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫خۆپیش����اندان‌و ناڕه‌زایه‌تیی����ه‌ك ك����ه‌ تیایدا‬ ‫ئه‌نجامدرابێت‪ ،‬یان بۆ پاڵپشتیكردنی‌ پارتی‌‬ ‫ب����ووه‌‪ ،‬یاخود به‌ویس����تی‌ پارتی‌ بووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫خۆپیش����اندانی‌ ئه‌م جاره‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ویستی‌‬ ‫پارتیه‌‪ ،‬پارتیش ده‌یه‌وێ����ت وا وێنای‌ بكات‪،‬‬ ‫كه‌ ئاراس����ته‌‌و باڵێك له‌ناو پارتی‌ له‌پش����ت‬ ‫خۆپیش����اندانه‌كانه‌وه‌یه‌‪‌،‬و له‌ناو خه‌ڵك وه‌ك‬ ‫س����یناریۆیه‌ك ‌ی پارتی‌ وێن����ا بكرێت‌و خه‌ڵك‬ ‫به‌ش����داری‌ ن����ه‌كات‪ ،‬ئ����ه‌م بۆچونه‌ ڕاس����ت‬ ‫نیه‌‪‌،‬و مه‌به‌س����تیانه‌ له‌م ڕێگه‌ی����ه‌وه‌ ئامانجی‌‬ ‫خۆپیش����اندانه‌كه‌ بگۆڕن‌و لێڵی‌ بكه‌ن‪‌،‬و نه‌گا‬ ‫بە‌ئامانج‪.‬‬ ‫ل����ه‌دوای‌ دروس����تبوونی‌ ده‌وڵه‌تی‌ عێراق‪‌،‬و‬ ‫دابه‌شكردنی‌ كوردستان له‌نێوان داگیركه‌راندا‪،‬‬ ‫بۆیه‌كه‌مجاره‌ ئه‌م س����ێ پارێزگایه‌‪ ،‬به‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫دێن ‌ه سه‌ر شه‌قام‌و داوای‌ مافه‌كانیان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش خاڵ����ی‌ ته‌ح����ه‌ول‌و وه‌رچه‌رخانێكی‌‬ ‫گه‌وره‌ی����ه‌‪ ،‬چونكه‌ له‌نزیكه‌ی‌ س����ه‌د س����اڵی‌‬ ‫ڕاب����ردوودا ڕووداوێك����ی‌ هاوش����ێوه‌ی‌ ئ����ه‌م‬ ‫خۆپیش����اندانانه‌ نه‌ب����ووه‌ ك����ه‌ هه‌ر س����ێك‬ ‫پارێزگاكه‌ له‌یه‌ك كاتدا‌و بۆ یه‌ك مه‌به‌س����ت‬ ‫خۆپیشاندان ئه‌نجام بده‌ن‪.‬‬ ‫خاڵێك كه‌ هیوا به‌خشه‌‌و جێگه‌ی‌ دڵخۆشیه‌‬ ‫كه‌ جی����اوازه‌ له‌ئامانجی‌ خۆپیش����اندانه‌كان‪،‬‬ ‫كاڵكردن����ه‌وه‌ی‌ ئه‌و هێڵه‌ وه‌همی����ه‌ تۆخه‌یه‌‬ ‫كه‌ له‌ڕابردوودا‪ ،‬دوژمنان كێش����اویانه‌‪‌،‬و دوای‌‬ ‫ڕاپه‌ڕینیش ئه‌م هێڵه‌یان بۆیه‌ كردووه‌ته‌وه‌‌و بۆ‬ ‫گه‌یشتن بە‌ئامانجه‌كانیان‪ ،‬ئه‌م هێڵه‌ش هێڵی‌‬ ‫په‌رتكردن����ی‌ نه‌ته‌وه‌ی ئێمه‌ی����ه‌‪‌،‬و گه‌ره‌كیان‬ ‫بووه‌ وانیش����ان بدرێت‪ ،‬دانیشتویه‌كی‌ هه‌ولێر‬ ‫ئامان����ج‌و خه‌بات‌و مێژوو‌و ئی����راده‌ی‌ جیاوازه‌‬ ‫له‌دانیش����تویه‌كی‌ س����لێمانی‌‪ ،‬دانیشتویه‌كی‌‬ ‫س����لێمانیش ناتوانێت له‌گه‌ڵ دانیش����تویه‌كی‌‬ ‫دهۆكدا هه‌ڵبكات‪.‬‬ ‫ئه‌م بانگه‌ش����ه‌ی‌ جی����اوازی‌ نێوان هه‌ولێر‌و‬ ‫سلێمانی‌‌و دهۆك‪ ،‬پارتی‌ وه‌ك‌و حزب له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫میدیای‌ زمانحاڵی‌ حزبه‌كه‌ی‌‌و چه‌ند كه‌س����ێك‬ ‫له‌سه‌ركردایه‌تیه‌كه‌یی‌و میدیا سێبه‌ره‌كانی‌‪‌،‬و‬ ‫هه‌ندێك جنێو ف����رۆش‌و كادیری‌ حزب له‌ژێر‬ ‫ناو ‌ی ڕۆشنبیر‌و گاڵته‌جار له‌ژێر ناوی‌ هونه‌ری‌‬ ‫كۆمیدیادا‪ ،‬بە‌مه‌به‌ست كاری‌ له‌سه‌ركردووه‌‪،‬‬ ‫چه‌ندین جار س����لێمانی‌ وه‌ك شارێكی‌ دابڕا‌و‬ ‫چواندووه‌‪‌،‬و پێی‌ وابووه‌ سلێمانی‌ سه‌رچاوه‌ی‌‬ ‫فه‌وزه‌وی����ه‌ت‌و فاكت����ه‌ری‌ نا س����ه‌قامگیرییه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ خۆی‌ نادات به‌ده‌سته‌وه‌‪.‬‬ ‫گرنگتری����ن ڕووداوی‌ مێژووی����ی‌ باش����وری‌‬ ‫كوردس����تان بریتی ‌ه له‌ڕاپه‌ڕین����ی‌ ‪ ،1991‬له‌م‬ ‫ڕووداوه‌ش����دا ئه‌م س����ێ ش����اره‌ش به‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫نه‌ب����وون‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ گرنگه‌ ئێس����تا خه‌م‌و‬ ‫ئامانجێك����ی‌ هاوبه‌ش هه‌ی����ه‌‪ ،‬كه‌ هه‌موومانی‌‬ ‫به‌یه‌ك����ه‌وه‌ كۆكردووه‌ت����ه‌وه‌‪‌،‬و ئامانجه‌كه‌ش‬ ‫ڕه‌وا‌و دروسته‌‪.‬‬ ‫له‌هه‌ولێ����ر‌و ده����ۆك زۆرج����ار ئ����ازادی‌‬ ‫پێ����ش بژێ����وی‌‌و موچ����ه‌ ده‌خرێ����ت له‌الیه‌ن‬ ‫خۆپیشانده‌رانه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ دوای‌ ڕاپه‌ڕینیش‬ ‫خه‌ڵك����ی‌ هه‌ولێر ئازادی‌ به‌ده‌س����ت نه‌هێنا‪‌،‬و‬ ‫پارت����ی‌ تا ئ����ه‌و جێگه‌یه‌ی‌ ك����ه‌ توانیویه‌تی‌‬ ‫ڕووب����ه‌ڕووی‌ ئ����ازادی‌ بووه‌ت����ه‌وه‌‪‌،‬و دژی‌‬ ‫وه‌س����تاوه‌‪ .‬ئازادی‌ له‌بژێوی‌ گرنگتره‌‪ ،‬مرۆڤ‬ ‫ك����ه‌ بە‌ئازادی‌ گه‌یش����ت‪ ،‬ده‌ش����توانێت باقی‌‬ ‫مافه‌كانی‌ تری‌ به‌ده‌س����ت بهێنێـت‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫هۆكاری‌ پێشخستنی‌ ئازادییه‌‪.‬‬ ‫ئ����ه‌م خۆپیش����اندانانه‌ له‌به‌رئ����ه‌وه‌ گرنگن‬ ‫كه‌دۆخ����ی‌ بێده‌نگكردن����ی‌ هه‌ولێ����ر‌و دهۆك‬ ‫ك����ه‌ پارت����ی‌ پێ����ی‌ هه‌س����تاوه‌‪ ،‬له‌الی����ه‌ن‬ ‫خۆپیش����انده‌رانه‌وه‌ كۆتای����ی پێده‌هێنرێت‌و‬ ‫ناس����نامه‌ی‌ فه‌وزه‌وی����ه‌ت بە‌دی����دی‌ پارتی‌‪،‬‬ ‫له‌سلێمان ‌ی ده‌سه‌نێته‌وه‌‪.‬‬

‫له‌هه‌ولێر‌و دهۆك‬ ‫زۆر جار ئازادی‌‬ ‫پێش بژێوی‌‌و موچه‌‬ ‫ده‌خرێت له‌الیه‌ن‬ ‫خۆپیشانده‌رانه‌وه‌‬ ‫چونكه‌ دوای‌ ڕاپه‌ڕینیش‬ ‫خه‌ڵكی‌ هه‌ولێر ئازادی‌‬ ‫به‌ده‌ست نه‌هێنا‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫بیروڕا‬

‫کێشە گەورەکانی کوردستان‬ ‫ئەحمەد محەمەد ئاباڵخی‬

‫نوێژیان دابەست‪ ،‬وەکئەوەی ئەوان ڕێگەی‬ ‫نوێ����ژ کردنی����ان لە‌مزگ����ەوت لێگیرابێت‌و‬ ‫وەک تەح����ەدا هاتبن لەو س����ەر ش����ەقامە‬ ‫بە‌جەماع����ەت نوێژ بکەن‪ ،‬ڕاس����تە مەالش‬ ‫موچەخۆرەو ماف����ی خۆیەتی ئەویش بێت‬ ‫ل����ەوێ ناڕەزای����ی دەر بڕێت‪ ،‬ب����ەاڵم لەم‬ ‫حاڵەتەدا ئەبێ یەک هەڵوێس����ت بن لەگەڵ‬ ‫مامۆس����تایان‌و موچەخۆرانی ت����ر نەک بۆ‬ ‫مەرامی تر نوێژ دابەس����تن‪،‬بۆیە پێویستە‬ ‫خۆپیش����اندەران کە شەویان لە‌سەر شەقام‬ ‫ئەکەنەوەو س����ورن لەس����ەر داوا ڕەواکەی‬ ‫خۆی����ان ب����ۆ وەرگرتنی موچە ب����ێ بڕینی‬ ‫بە‌ناوی پاش����ەکەوتەوە هەم����و مانگێکیش‬ ‫لە‌کات����ی خۆیا‪ ،‬لەوانەی قب����وڵ نەکەن کە‬ ‫ب����ۆ مەرامی ت����ر هاتون‌و بە‌ئاش����کرا وەک‬ ‫پزیش����کان لە‌ئاگانامەیەکدا باڵوی بکەنەوە‬ ‫کە داوای ئەوان دیاری کراوە‌و ڕێگە نادەن‬ ‫خەڵک����ی بۆ مەرامی ت����ر تێکەڵیان ببێت‪،‬‬ ‫پزیش����کان زۆر گوس����تاغانە ڕایان گەیاند‬ ‫ئەوان هی����چ داوایەکیان نی����ە جگە لەوەی‬ ‫موچە بێ کەمکردنەوەو لە‌کاتی خۆیا وەری‬ ‫بگ����رن‪ ،‬بەاڵم لەبەر ئەوەی مامۆس����تایان‌و‬ ‫موچەخۆرانیتر ئەوەی����ان نەکردوە‪ ،‬ئەوەتا‬ ‫جگە لە‌مەالکان‌و هەندێک لە‌ئیس��ل�امیەکان‬ ‫خەلکان����ی حیزبەکان کە خۆیان بەش����ێکن‬ ‫لە‌هۆکاری قەیرانەکە‌و خۆش����یان بندیوار‌و‬ ‫س����ێ موچەو دوو موچەیان هەیە‌و پێشتر‬ ‫ڕازیکراون کە پۆس����تو پلەی ب����ااڵ بدرێت‬ ‫بە‌ئەندامانیان بۆ خانە نش����ینکردن‪ ،‬ئەگەر‬ ‫وانی����ە با یەکێ����ک لەو حیزبان����ە (گۆڕان‪،‬‬ ‫یەککگرت����و‪ ،‬کۆمەڵ‪ ،‬ش����یوعی‪ ،‬ئەوانەی‬ ‫ئێس����تا لە‌لیس����تەکەی دکتۆر بەرهەمدان‪،‬‬ ‫ئەوانەی ئێس����تا لە‌لیستەکەی شاسواردان‪،‬‬ ‫بە‌یەکێتی‌و پارتیش����ەوە) با لەس����ەر ئەم‬ ‫نوس����ینەی من بێنە دەن����گ‌و بڵێن وا نیە‪،‬‬ ‫ئەمانە بە‌مەبەس����تی خ����ۆ بێبەریکردن لەو‬ ‫تاوانەی قەیران دروستکردنە وبە‌مەبەستی‬ ‫خۆ بە‌خاوەنکردنی خۆپیش����اندانەکەو وەک‬ ‫ڕیکالمێکی هەرزان بەه����ا تێکەڵیان بوون‬ ‫چونکە وادەی هەڵبژاردن نزیک بۆتەوە‪،‬بەاڵم‬ ‫دڵنیام جەماوەر لەوە زیرەکترە وهەمویان‬ ‫ب����اش ئەناس����ێو هەمویان����ی ب����ۆ تاق����ی‬ ‫بۆتەوە‪،‬جگە لەوەش ئ����ەوەی کە جێگەی‬ ‫داخە دوژمنانی کورد لە‌واڵتە دراوس����ێکان‬ ‫بەدەر نین لە‌تێکەاڵو بونی مامۆس����تایانی‬ ‫موچەبڕاوو بەش مەینەت بە‌مەرامی گاڵوی‬ ‫خۆیان ب����ۆ ئاژاوەگێڕی‌و لە‌هەم����ان کاتدا‬ ‫کایەک����ە لە‌خۆپیش����اندەرانی خاوەن ماف‬ ‫تێکئەدەن‪..‬‬

‫کەس ناتوان����ێ بە‌خۆپیش����اندەران بڵی‬ ‫ناهەقن‪ ،‬مامۆس����تایان‌و پزیشکان‌و هەموو‬ ‫موچەخۆران‪ ،‬کە بە‌چەند مانگێک چارەکە‬ ‫موچەی����ەک وەر بگرن کە بەش����ی بژێوی‬ ‫ژی����ان ناکات ئەی ژیان چۆن ببەنە س����ەر‪،‬‬ ‫ئەڵبەت ئەرکی حکومەتە کە بژێوی ژیانی‬ ‫میلەتەک����ەی دابین بکات‪ ،‬هەر حکومەتێک‬ ‫لە‌دنیادا ئەوەی بۆ نەکرا پێویس����تە شوێن‬ ‫چۆڵبکات بۆ دەس����ەاڵتێکی گونجاوتر‪ ،‬کە‬ ‫توان����ای پەیداک����ردن‌و دابینکردنی بژێوی‬ ‫ژیانی خەلکی هەبێت‪ ،‬نەبونی ش����ەفافیەت‬ ‫لە‌الی����ەن حکومەت����ەوە‪ ،‬خەڵ����ک ئەخاتە‬ ‫گومانی ئەوەی کە داهات هەیەو دەسەاڵت‬ ‫بە‌ش����یوازی نادروس����ت خەرج����ی ئەکات‪،‬‬ ‫ئەگەر وانیە ئەبو ئەو دەس����ەاڵتەی ئێستا‬ ‫بە‌ڕونی داتای داهات����و خەرجیەکان بخاتە‬ ‫پێش چاوی هاوواڵتیان‪ ،‬یا بۆ البردنی ئەو‬ ‫گومانە ئەگەر لە‌دەستپاکی خۆیان دڵنیان‬ ‫لیژنەیەکیان لە‌خەڵکی شارەزای دەرەوەی‬ ‫حکوم����ەت وحی����زب‌و پەرلەمان‪(،‬چونکە‬ ‫ئەوان هی����چ متمانەیەکی����ان الی جەماوەر‬ ‫نەماوە)‪،‬لەو خەڵکە موچەبڕاوە پێک بهێنێ‬ ‫تا بە‌هەمو خەرجی وداهاتەکاندا بچێتەوە‌و‬ ‫بەرچاوڕونی بدایە بە‌خەڵکی مووچە خوراو‪،‬‬ ‫دەنا خەڵ����ک مافی خۆیەتی بڵی حکومەت‬ ‫داهات‌و سامانی ئەم واڵتە ئەدزێت‌و موچەی‬ ‫موچەخۆران����ی لێنادات‌و ژی����ان‌و گوزەرانی‬ ‫لێس����ەندونەتەوە‪ ،‬لێرەوە پێویستە ئاماژە‬ ‫بەوە بکەین کە ئەمە چوار ساڵە ئەم قەیرانە‬ ‫ڕەگی داکوتاوە وتەنگ����ی بە‌ژیانی خەڵکی‬ ‫هەڵچنیوە‪ ،‬بەاڵم حکومەت خەمس����اردانە‬ ‫لێ����ی ڕوانی����وە وهەوڵی جدی ن����ەداوە بۆ‬ ‫چارەسەرکردنی‪ ،‬کە تەنها بە‌بڕینی موچەی‬ ‫بندی����وار‌و بڕینی دوو موچەو س����ێ موچەو‬ ‫البردنی ئەو کەسانەی کە بە‌ناڕەوا بە‌پلەی‬ ‫بااڵ خانە نشین کراون‪ ،‬بەشێکی زۆری ئەو‬ ‫قەیرانە چارەسەر ئەکراو پێویستی نە ئەکرد‬ ‫بەشێکی زۆر لە‌موچەی موچەخۆران بە‌ناوی‬ ‫پاشەکەوتەوە ببڕێت‪ ،‬بەاڵم دیارە حکومەت‬ ‫ئ����ەوەی پێناکرێت‪،‬چونکە حکومەت بریتیە‬ ‫لە‌حیزبەکان وئەمەش����یان ب����ۆ ڕازیکردن‌و‬ ‫بەرتیل����دان بە‌بەرپرس����ان ئەمەیان کردوەو‬ ‫لە‌بەرانبەریش����دا ئەندامان����ی حیزبەکان����ی‬ ‫دەرەوەی دەس����ەاڵتیش بۆیان کراوە هەر‬ ‫لەبەر ئەوەی ئەوانی����ش ڕازی بکەن‌و تانە‬ ‫نەدەن لەوەی کە تەنها بۆ ئەندامانی خۆیان‬ ‫کراوە‪ ،‬کە واتە حیزبەکانی ناو دەس����ەاڵت‌و‬ ‫ئەوان����ەی دەرەوەی دەس����ەاڵتیش ه����ەر‬ ‫دوو ئاڕاستەی جیاواز‬ ‫بەش����دارن لەو تاوانەی دەرهەق بە‌موچەی‬ ‫ئەوەی بەدیئەکرێت لە‌ناو خۆپیشاندەراندا‬ ‫موچەخۆران‌و بە‌هەدەر بردنی سامانی ئەم دوو ئاڕاس����تەی جیاواز هەیە‪ ،‬ئەویش وەک‬ ‫واڵتە کراوە‪.‬‬ ‫وت����م بە‌هۆی هەندێ����ک هۆکارەوەیە لەوانە‬ ‫لێ����رەوە ڕەوایی داوای خۆپیش����اندەران خۆپیش����اندەران ئەوان����ەی بە‌مەبەس����تی‬ ‫ئەببینین‪ ،‬بەاڵم ئەمجارەش وەک جارەکانی چارەس����ەری موچ����ە لەوێ����ن یەکگرتوانە‬ ‫تری خۆپیشاندان خەڵکانێکی تر بۆ مەرامیتر خاوەن����ی پەیامێک����ی ڕون‌و ئاش����کرا نین‬ ‫هەمدیس خەریکن س����ەر لە‌خۆپیشاندەران وەک وتم وەک پزیش����کان مەبەستەکەیان‬ ‫دەشێوێنن‪،‬ئەوەتە بە‌شیوەی ‪ /17‬شوبات لە‌ئاگانامەیەکدا باڵو بکەنەوە وبە‌ئاش����کرا‬ ‫ئیسالمیەکان‌و مەالکان ئااڵنە پرۆسەکەوەو بڵێن ئەوەی بۆ مەبەس����تی تر هاتوە تکایە‬

‫سندوقەکانی‬ ‫دەنگدان تاکە‬ ‫ڕیگەی خەباتی‬ ‫دیموکراسیانەی‬ ‫ئاڵوگۆڕی‬ ‫دەسەاڵتە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەوەی جێی داخە‬ ‫جەماوەری ئێمە‬ ‫کورت بینە‌و هەر زو‬ ‫شتی بیر ئەچێتەوە‬ ‫هەر ئەم جەماوەرە‬ ‫برسیکراوە‬ ‫جارێکی تر‬ ‫پاڵەپەستۆ ئەکات‬ ‫بۆ دەنگدانەوە‬ ‫بە‌هەمان ئەو‬ ‫حیزبانەی کە ئەم‬ ‫دۆخە نالەبارەیان‬ ‫بۆ کوردستان‬ ‫رەخساند‪ ،‬چونکە‬ ‫لە‌حیزبەکانەوە فێری‬ ‫ڕقی کوێرانە بوین‬ ‫جێمان بهێڵن‪ .‬بۆیە دوو ئاڕاس����تەکە بە‌دوو‬ ‫شیواز دەر ئەکەوێت‪:‬‬ ‫یەکەم‪ :‬داوای چاکس����ازی‪ ،‬وەک وتمان‬ ‫ئەگ����ەر داوای خۆپیش����اندەران چاککردنی‬ ‫موچەو باری گوزەران����ی هاوواڵتیان بێت‪،‬‬ ‫ئەوا چاکس����ازی ئاسانەو تەنها بە‌بڕیارێکی‬ ‫تۆکمەو بێ موجامەل����ەو بێ گەڕانەوە‌و بێ‬ ‫گوێدانە ڕازیکردنی هەوادارانی حیزب‪ ،‬ئەوا‬ ‫بە‌یەک بڕیار موچەی بندیوار ناهێڵیت‌و دوو‬ ‫مووچەو س����ێ مووچە ناهێڵێت‌و هەمو ئەو‬ ‫پلەو پۆس����تانەی بۆ خانەنشینی بەرپرسە‬

‫حیزبیەکان کراوە هەڵێئەوەشێنێتەوە‪ ،‬گەر‬ ‫کەس����ێک بیانوی ئەوەی هەبێت بڵێ ئەوان‬ ‫س����ەردەمێک گیانی خۆی����ان بەختکردوەو‬ ‫بە‌ش����اخەوە گەرماو س����ەرمایان چەشتوە‬ ‫ئ����ەوا ڕێگەی تر زۆرە بۆ پاداش����تیان نەک‬ ‫لەس����ەر حس����ابی موچەی مامۆس����تایان‌و‬ ‫موچەخۆرانی تر‪ ،‬لە‌هەمان کاتدا ئاش����کرا‬ ‫کردنی داهات����و خەرجیەکان وبە‌دور گرتنی‬ ‫لە‌ڕکێف����و س����ێبەری حیزب‪ ،‬ب����ەاڵم دیارە‬ ‫کێشەکانی حکومەتی هەرێم هەر ئەوەنیە‪،‬‬ ‫ل����ە‌ڕوی دارایی����ەوە حکوم����ەت قەرزارێکی‬ ‫زۆرە وکۆمەڵێک پەیوەستنامەی فرۆشتنی‬ ‫نەوتی کردوە‌و لە‌پێشەوە پارەی وەرگرتوە‌و‬ ‫رەنگە فرۆش����تنی نەوتیش ئاس����تەنگی بۆ‬ ‫دروس����ت ببێت‪ ،‬هەروەها لە‌ڕوی پەیوەندیە‬ ‫نێودەوڵەتیەکانەوە بە‌تایبەتی نێوان ڕوسیاو‬ ‫ئەمریکا کە ئاڕاس����تەیەکی دیار دەربارەی‬ ‫گۆڕانکاریەکان����ی ناوچەکە نیە‪ ،‬جگە لەوە‬ ‫دەوڵەتانی دراوس����ێ بەردەوامن لە‌دەست‬ ‫وەردان����ە کاروباری ناوخۆی کوردس����تان‪،‬‬ ‫لە‌الیەکی تریش حکومەت����ی ناوەند درێغی‬ ‫نەک����ردوە لە‌ئیهانەکردنو چەوس����اندنەوەی‬ ‫مرۆڤ����ی کورد‪ ،‬ئەمانە س����ەرەڕای کێش����ە‬ ‫ناوخۆییەکان����ی حیزبەکانی کوردس����تان‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم ئەمان����ە هیچی نابن����ە بەهانەی بێ‬ ‫موچەکردنی مووچەخۆران‪.‬‬ ‫دووەم ‪ :‬داواکردنی ڕوخانی دەس����ەاڵت‪،‬‬ ‫ئەم����ە لە‌دوای ئەوەی کۆم����ەڵ لە‌حکومەت‬ ‫کشایەوە وگۆڕانیش بە‌نیوە ناچڵی کشایەوە‬ ‫ئەم دروش����مە بەرز کرایەوە ودواتریش کە‬ ‫دکتۆر بەرهەم لە‌یەکێتی چوە دەرەوە چوە‬ ‫پاڵیان‪ ،‬دواتریش جەماعەتەکەی شاس����وار‬ ‫بە‌ن����اوی دروس����تکردنی حکومەتێکی کار‬ ‫بەڕێکەر تا کاتی هەڵبژاردن‪ ،‬ئێس����تاش کە‬ ‫ئەمان تێکەڵی مامۆستایان‌و موچەخۆرانی‬ ‫ناڕازی بوون هەوڵئەدەن برەو بەم دروشمە‬ ‫بدەن‌و خستویانەتە س����ەر دەمی هەندێک‬ ‫کە ئاکام‌و ش����یوازەکەی نازانن‪،‬بەشیکیش‬ ‫لەدەرەوەی ئەو خۆپیش����اندانانە لە‌ڕیگەی‬ ‫ت����ۆڕە کۆمەاڵیەتیەکان����ەوە ئیش لەس����ەر‬ ‫ئەمە ئەکەن‪ ،‬لە‌هەموی س����ەیرتر هەندێک‬ ‫لە‌کوردانی ئاوارەی ئەوروپا‪ ،‬کە ش����ەوێک‬ ‫بێکارەب����ا نەبون‌و هی����چ موچەیەکیان نیە‬ ‫ی����ا موچ����ەی بندیواری����ش وەر ئەگ����رن‌و‬ ‫هی����چ لێکدانەوەیەکی ئابوری‌و سیاس����یان‬ ‫ب����ۆ کوردوس����تان نیە‪،‬لەوی����وە لە‌پش����تی‬ ‫کۆمپیوت����ەرەوە بە‌ش����ۆرت‌و تیش����ێرتەوە‬ ‫دانیشتون ئەنوسن‌و هاوار ئەکەن بڕوخێت‪،‬‬ ‫ئێ باش����ە دەتۆ وەرەوە دوو ڕۆژ بەشداری‬ ‫خۆپیش����انەکان بکە‪ ،‬لە‌نزیکەوە هاوبەشی‬ ‫موعاناتەکان����ی مرۆڤی ک����ورد ببە‪ ،‬یەکدوو‬ ‫پێشنیاریش����مان ب����دەرێ بزانیی����ن چۆن‬ ‫بڕوخێت‌و کێ بە‌بەدیلێکی باش ئەزانیت تا‬ ‫ئێمەش دەنگم����ان بخەینە پاڵ دەنگی تۆ‪،‬‬ ‫خەڵکانێکی ک����ەش زۆرن کە لەوە بە‌ئاگان‬ ‫ئەگەر حکومەت بڕوخێ����ت ئەم حیزبانەی‬ ‫ئێس����تای س����ەر گۆڕەپان����ی کوردس����تان‬ ‫بەدیلێکی باش نی����ن‪ ،‬چونکە وەک وتمان‬ ‫ه����ەر ئەمانیش بەش����ێکن لە‌دروس����تبونی‬ ‫ئ����ەم قەیران����ەو دروس����تکردنی موچ����ەی‬

‫بندی����وار‌و دوو موچەی����ی‌و س����ێ موچەیی‬ ‫وخانەنش����ینکردنی بەرپرس����انیان بە‌پلەی‬ ‫بااڵ‌و بە‌بێ ئیستحقاق‪.‬‬ ‫ڕەنگە من کەس����ێک ب����م لە‌هەموو کەس‬ ‫زیات����ر حەز بە‌ئاڵو گۆڕی دەس����ەاڵت بکەم‬ ‫وەک دیاردەیەکی دیموکراتی کە من تا سەر‬ ‫ئێسقان باوەڕم پێیەتی‪ .‬بەاڵم ئەبێ بزانین‬ ‫چۆن ئەو ئاڵو گۆڕە ڕوئەدات‌و بەدیل کێیە‪،‬‬ ‫ئەبێ ئەوەش بزانین گەر بمانەوێ بە‌شەقام‬ ‫گرتن وهاوارک����ردن بیڕوخێنین ئەوا پێمان‬ ‫ناکرێت‪،‬خۆ بە‌زەبری چەک‌و خوێنڕشتنێش‬ ‫ئ����ەوا ن����ە ئەکرێت‌و ن����ە س����ەردەمی ئەو‬ ‫جۆرە هەوڵدانەش ماوە‪ ،‬دەس����ەاڵتێک کە‬ ‫پێکهاتوە لەو حیزبانەی کە بە‌دەنگی ئێمە‬ ‫دەسەاڵتیان گرتۆتە دەست‪ ،‬ئێستاش هەر‬ ‫ئەبێت بە‌هەمان شیواز لێیان وەرگیرێتەوە‪،‬‬ ‫کە وات����ە س����ندوقەکانی دەنگ����دان تاکە‬ ‫ڕیگەی خەباتی دیموکراسیانەی ئاڵوگۆڕی‬ ‫دەس����ەاڵتە‪ ،‬ب����ەاڵم ئ����ەوەی جێ����ی داخە‬ ‫جەم����اوەری ئێم����ە کورت بین����ە‌و هەر زو‬ ‫ش����تی بیر ئەچێتەوە هەر ئ����ەم جەماوەرە‬ ‫برس����یکراوە جارێکی تر پاڵەپەستۆ ئەکات‬ ‫ب����ۆ دەنگدانەوە بە‌هەمان ئ����ەو حیزبانەی‬ ‫کە ئەم دۆخە نالەبارەیان بۆ کوردس����تان‬ ‫رەخس����اند‪ ،‬چونک����ە لە‌حیزبەکانەوە فێری‬ ‫ڕقی کوێرانە بوین‪ ،‬ئەبینی کەسانێک هەن‬ ‫بۆ نمونە پارتی نیە‌و ڕقی لە‌گۆڕانە لە‌داخی‬ ‫ئەو دەن����گ بە‌پارتی ئەدات ی����ە یا گۆڕان‬ ‫نیە‌و ڕقی لە‌یەکێتیە لە‌داخی یەکێتی دەنگ‬ ‫بە‌شاسوار ئەدات‪ ،‬ئەمە پەتایەکی کوشندەیە‬ ‫وام����ان لێئەکات ژیرانە بڕیار نەدەین‪،‬ئەگەر‬ ‫واش����مان ک����رد‌و تەنه����ا دەموچاوەکانمان‬ ‫گۆڕی‌و ئاغاکانیان هەم����ان ئەو حیزبانەی‬ ‫گۆڕەپانی کوردس����تان ب����وو‪ ،‬ئەوا دڵنیابن‬ ‫هیچم����ان نەکردوەو پێش����ی ناوترێت ئاڵو‬ ‫گۆڕی دەسەاڵت‪ ،‬ئەوەی ئاشکرایە لە‌هەمو‬ ‫واڵتێکدا کە سیستمی پەرلەمانی تیا بێت‪،‬‬ ‫پەرلەمانتار هەڵبژێ����رراوی گەلەو نوێنەری‬ ‫گەل����ە‌و داکۆکی لە‌مافەکان����ی گەل ئەکات‪،‬‬ ‫بە‌اڵم لە‌واڵت����ی ئێم����ە پەرلەمانتار حیزب‬ ‫پااڵوتەی ئەکات‌و نوێنەری حیزبەو داکۆکی‬ ‫لە‌بەرژەوەندیەکان����ی حیزب ئ����ەکات نەک‬ ‫میللەت‪،‬لەبەر ئ����ەوە کاتێک ئێمە ئەتوانین‬ ‫ئەو سیس����تمەی ئەم واڵت����ە بگۆڕین‪ ،‬کە‬ ‫خۆ پااڵوتن بۆ کەس����انی دەرەوەی حیزب‬ ‫هەبێ����ت‪ ،‬ولەم کاتەدا هوش����یارانە خەڵک‬ ‫بایکۆتی دەنگدان بە‌کاندیدی حیزب بکەن‌و‬ ‫تەنها دەنگ بە‌کەس����ی بێالیەنی شایس����تە‬ ‫بدەن‪ ،‬ئەگەر پەرلەمان پێکهات لە‌کەسانی‬ ‫ش����ارەزاو نوێنەری ڕاس����تەقینەی خەڵک‪،‬‬ ‫ئ����ەوکات وەزیر‌و بەرپرس����ی ب����ااڵ لە‌الیەن‬ ‫پەرلەمانەوە لە‌کەس����انی پسپۆڕ‌و شایستە‌و‬ ‫خ����اوەن ئەزمون دا ئەنرێ����ت‌و دور ئەبێت‬ ‫لە‌دەس����ت تێوەردانی حیزب‌و واڵت ئەچێتە‬ ‫س����ەر سیس����تمی بەڕێوەبردن����ی کارامەو‬ ‫هەوڵ����ی تێپەڕاندنی قەیران����ەکان ئەدرێت‪.‬‬ ‫بۆی����ە ئەبێ����ت داوای چارەس����ەری خێرای‬ ‫موچەی موچەخۆران بین نەفەس درێژیش‬ ‫بین ب����ۆ گۆڕینی دەس����ەاڵت وژیرانە بیری‬ ‫لێبکەینەوە‪.‬‬

‫لەسایەی ئەم هەمو جەنگ‌و کوشتارەدا چۆن دەتوانین ببینە‬ ‫خاوەن دەرونێکی ئارام‌و دلنیابین لەپاشەڕۆژی خۆمان؟!‬ ‫هێمن ئەحمەد‬ ‫له‌كوردس����تان‌و ئ����ەم ناوچەیەدا‪ ،‬كەس‬ ‫نازانێ س����بەی خۆی‌و واڵتەك����ەی چیان‬ ‫بەس����ەردێت! ئەم����ەش هاوش����ێوەی ئەو‬ ‫بارودۆخەیە کە لەسەردەمی فەرمانرەوایی‬ ‫ناپلیۆن‪ ،‬باڵی بەس����ەر ئەوروپادا کیشابو‬ ‫لەس����ەدەی هەژدەهەمدا‪ ،‬لەنێوان سااڵنی‬ ‫(‪ ،)١٨١٥-1799‬بەهۆی جەنگە یەک لەدوا‬ ‫یەکەکانی ناپلیۆن دژی واڵتانی ئەوروپا‪.‬‬ ‫ئەو سەرکردەیەکی س����ەربازی بەهێزو‬ ‫بەئەزمون بو‪ ،‬س����وپاکەی دەس����تی گرت‬ ‫بەسەر هەندێ لەواڵتانی ئەوروپادا‌و كردنی‬ ‫بە‌بەشیک لەئیمبراتۆریەتەکەی‪ .‬هەرچەندە‬ ‫س����ەرکەوتنی زۆر گەورەی بەدەستهێنا‪،‬‬ ‫بەاڵم دۆڕانە گەورەکەی لەس����اڵی ‪1812‬‬ ‫ب����وو‪ ،‬بەرانب����ەر روس����یا‪ ،‬ک����ە زۆربەی‬ ‫سەربازەکانی لەسەرماو لەبرسانا گیانیان‬ ‫لەدەس����ت دا‪ ،‬لەڕێگەی گەڕانەوەیاندا بۆ‬ ‫فەرەنسا‪ .‬بۆ دواجار شكستی‌ تەواوی هێنا‬ ‫بەرانبەر بەریتانی����ا‪ ،‬لەجەنگی (واتەرلو)‬ ‫لەسالی ‪ 1815‬لەواڵتی بەلجیک‪ .‬پۆشكین‬ ‫ش����اعیری بەناوبانگی روسی‪ ،‬کە لەنێوان‬

‫س����ااڵنی (‪ )١٨٣٧-1799‬ژیاب����و‪ ،‬دەڵێت‬ ‫"بەدرێژای����ی س����ەردەمی ئیمپراتۆریەتی‬ ‫یەکەم (ناپلیۆن)‪ ،‬ترس‌و لەرز‌و جەنجاڵی‪،‬‬ ‫باڵی بەس����ەر ئەوروپادا کێش����ابو‪ ،‬کەس‬ ‫نەیدەزانی س����بەی خۆی‌و واڵتەکەی چیان‬ ‫بەس����ەردێت‪ ،‬ئای����ا ناپلیۆن خۆی س����از‬ ‫کردووە بۆ پێکهەڵپژان‌و هەڵمەتبردنە سەر‬ ‫شوێنێک یان نا؟"‪.‬‬ ‫بارودۆخێک����ی خوێن����اوی لەئەوروپادا‬ ‫بب����وه فەرمان����رەوا‌و ترس‌و ل����ەرز باڵی‬ ‫بەسەر هەمو الیەکدا کێشابو‪ .‬سنورەکان‌و‬ ‫پەیماننام����ەکان‪ ،‬ب����ەالی ناپلیۆنەوە هیچ‬ ‫بەهایەکیان نەب����و‪ ،‬چونكه ئەو نەک هەر‬ ‫لەکاتی ش����ەڕدا‪ ،‬بەڵکو لەکاتی ئاساییدا‪،‬‬ ‫بەفەرمانێکی خۆی‪ ،‬ئ����ەو واڵتانەی جێی‬ ‫خواس����تی بوایە دەیخستە ژێر دەسەاڵتی‬ ‫ئیمپراتۆرەک����ەی‪ .‬بەه����ۆی ئ����ەو تااڵن‌و‬ ‫برۆیی����ەی س����وپای فەرەنس����ا دەیکرد‪،‬‬ ‫ناپلی����ۆن قازانج����ی زۆری بۆ فەرەنس����ا‬ ‫دەستەبەر کرد‪.‬‬ ‫ئێس����تا لەکوردس����تان‌و زۆرب����ەی‬ ‫واڵتان����ی ناوچەک����ەش دەبینین خەڵکی‬ ‫لەدڵەراوکێیەک����ی ت����ەوا‌و قەی����ران‌و‬ ‫نەهامەتی����دان‪ ،‬ک����ەس پ����ەی بەکات����ی‬

‫کۆتاییهاتنی ئەم ب����ارە ناهەموارە نابات‌و‬ ‫ناتوان����رێ خوێندنەوەیەکی دروس����تی بۆ‬ ‫بکرێت‪.‬‬ ‫کوردس����تان بەه����ۆی حکومڕانیەک����ی‬ ‫هەڵە‌و بێ س����ەروبەر‌و چەواشەکارانە‪ ،‬کە‬ ‫خاوەنی هیچ بنەما‌و پێوەرێکی دروس����ت‬ ‫نیە‪ ،‬س����ەڕەرای ئەو هەمو شکس����تانەی‬ ‫بەسەر ئەم هەرێمەیان هێناوە لەشكستی‌‬ ‫سیاس����ی‌و س����ەربازی‌و ئابوری‌و‪...‬هتد‪،‬‬ ‫لەئێس����تادا‪ ،‬تاکی کورد هیچ متمانەیەکی‬ ‫بەم دەسەاڵتە نەماوە‌و نائومێدیەکی تەواو‬ ‫دڵ‌و دەروون����ی خەڵکی داگی����ر کردووە‌و‬ ‫لەترس‌و نیگەران����ی بەردەوامدان‪ ،‬چونکە‬ ‫نی����گای هیچ ئاس����ۆیەکی روون ناکەن بۆ‬ ‫داهاتوو‪.‬‬ ‫خۆ ئەگەر لەبارودۆخی باش����ورو باکورو‬ ‫رۆژئاوای کوردس����تان بڕوانی����ن‪ ،‬ئەبینین‬ ‫ئەردوغان به‌وێن����ەی ناپلیۆن‪ ،‬بەردەوامە‬ ‫لەپەالماردان����ی س����نورەکان‪ ،‬بێگوێدان����ە‬ ‫هیچ یاسا‌و رێس����ایەکی جەنگ‪ ،‬کەوتۆتە‬ ‫کوش����تن‌و تااڵنكردن‌و وێرانکردنی ش����ار‌و‬ ‫گ����ەڕەک‌و گون����دەکان‪ ،‬بگ����رە رێکەوتن‌و‬ ‫پەیماننام����ە نێودەوڵەتی‌و هەرێمیەکانیش‬ ‫هی����چ بەهایەکیان نیە الی ئەم میراتگرەی‬

‫سوڵتانی عوسمانی‌‪.‬‬ ‫گەر ئاوڕێکی����ش لە‌بارودۆخی کوردانی‬ ‫رۆژهەاڵت بدەینەوە‪ ،‬زۆر بە‌ئاش����كرا دیاره‬ ‫ئەوان لەژێ����ر فەرمانرەوایی حکومەتێکی‬ ‫مەزهەب����ی فارس����ی ئەچەوس����ێنرێنەوە‌و‬ ‫برسی ئەکرێن‪ .‬بەبیانوی جیاواز لەکونجی‬ ‫زیندانەکان توند ئەکرێن‪ ،‬زۆر بێشەرمانە‌و‬ ‫بەقێزەونترین شێواز‪ ،‬لەشوێنە گشتیەکاندا‬ ‫بە‌بەرچاوی خەڵکەوە گیانیان ئەکێشرێ‪.‬‬ ‫س����ەرەرای هەم����و ئەمانەی باس����کران‪،‬‬ ‫واڵتانی زلهێز‌و ئەوروپاییەکان‪ ،‬دەس����تی‬ ‫بااڵیان هەیە لەدروس����تکردنی هەمو ئەم‬ ‫گیروگرفت‌و ئاڵۆزیانە‌و یاریکردن بەهەست‌و‬ ‫شکۆی ئەم نەتەوەیە‪ .‬ئەوان وێڵن بەدوای‬ ‫بەرژەوەندییە سیاس����ی‌و ئابوریەکانیاندا‪،‬‬ ‫گەلی کوردیش‌ وەک مقاش بۆ مەبەس����ت‌و‬ ‫مەرامی خۆیان بەکاردەهینن‪.‬‬ ‫ئیت����ر ئ����ەم گەل����ە س����تەم دی����دە‌و‬ ‫چەوس����اوەیە‪ ،‬کە خاوەنی مێژویەکی پر‬ ‫قەیران‌و وێرانکارییە‌و‪ ،‬لەژێر س����ایەی ئەم‬ ‫جۆرە حوکمرانیان����ەدا‌و لەناوچەیەکی پر‬ ‫له‌كێشمەکێش����می ئاوەهادا‪ ،‬چۆن ئەبێتە‬ ‫خ����اوەن دەرونیکی ئ����ارام‌و دڵنیا ئەبێت‬ ‫لەپاشەڕۆژی خۆی‌و واڵتەکەی؟‬

‫ئێستا تاکی‬ ‫کورد هیچ‬ ‫متمانەیەکی بەم‬ ‫دەسەاڵتە نەماوە‌و‬ ‫نائومیدیەکی‬ ‫تەواو دڵ‌و‬ ‫دەروونی خەڵکی‬ ‫داگیر کردووە‌و‬ ‫لەترس‌و نیگەرانی‬ ‫بەردەوامدان‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )619‬سێشه‌ممه ‪2018/4/3‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫‪13‬‬

‫پرۆژەی چاکسازی‌و رێکخستنەوەی کەرتی وەزیفی لەڕوانگەی یاساوە‬ ‫پارێزەر عومەر عەبدولڕەحمان عەلی*‬ ‫هەر پرۆژەو یاس����او بڕیارێک مەبەست‌و‬ ‫ئامانج لێی چاکس����ازی‌و رێکخس����تنەوەی‬ ‫کەرتەکان����ی ئی����داری‌و وەزیف����ی بێ����ت‪،‬‬ ‫پارێ����زگاری مافەکان����ی تاک����ی کۆم����ەڵ‬ ‫بەتوێ����ژە جیاوازەکانەوە ب����کات‪ ،‬جێگای‬ ‫هیوای خەڵکە بە‌حوکمڕانییەکی یاس����ایی‌و‬ ‫بە‌خزم����ەت لەپێن����او بەدیهێنان����ی مافی‬ ‫تاکەکانی کۆمەڵ‪.‬‬ ‫ـ هی����وادارم بتوان����م بەئامانج����ی‬ ‫دەوڵەمەندکردنی پرۆژە یاسای خانەنشینی‪،‬‬ ‫لەڕوانگەی یاساییەوە بتوانم بەشداری ئەو‬ ‫خزمەتە ببم‪:‬‬ ‫‪ .1‬پرۆژەکە بەدەنگ����ی زۆرینەی ئەندام‬ ‫پەرلەمان����ەکان ب����وە بەیاس����ا‪ .‬ناڕەزایی‌و‬ ‫کەموک����وڕی پرۆژەک����ە‪ ،‬س����ەرۆکایەتی‬ ‫پەرلەمان����ی ناچارک����رد بەپێ����ی ئ����ەو‬ ‫دەسەاڵتانەی کە پێیدراوە لەپێناو خزمەتی‬ ‫یاساکەو پارێزگاری مافەکانی خاوەن ماف‪،‬‬ ‫بڕیارێکی زۆر باش‌و گونجاو بدا‪ ،‬کە جێگای‬ ‫دەستخۆشییە‪.‬‬ ‫شپرزەیی‌و کورت مەوادیی لەلێکدانەوەی‬ ‫بنەما دەس����توری‌و یاس����اییەکان‪ ،‬هەندێ‬ ‫لەمیزاج‌و بانگەشەو موزایەدەکردنی تیایدا‬ ‫ئاخنراب����وو‪ ،‬ک����ە نابێت یاس����ا بەم جۆرە‬ ‫مامەڵەی لەگەڵدا بکرێت‪ .‬ئاشکرایە پرۆژەکە‬ ‫تێکەڵەیەکی یاس����او بڕیار بو بەسەریەکدا‪.‬‬ ‫گەلێک لەبڕگەو مادەکانی یاس����ای تایبەت‬ ‫بەخ����ۆی هەب����و‪ ،‬هەندێکی ت����ر لەماف‌و‬ ‫ئیمتی����ازەکان بە‌بڕیاری ئی����داری بون یان‬ ‫لەالیەن بەڕێزان سەرۆکی کۆمار‪ ،‬سەرۆکی‬ ‫هەرێم‪ ،‬س����ەرۆکی ئەنجومەنی وەزیرانەوە‬

‫بڕیاریان لەسەر درابو دیارە هەر یەک لەم‬ ‫مافان����ە دەبێت رێکاری تایبەتی بۆ ئەنجام‬ ‫بدرێ بۆ رێکخستنەوەیان‪.‬‬ ‫ـ هەمو خانەنش����ینان‌و خ����اوەن ماف‌و‬ ‫ئیمتیازەکان چون یەک نین‪ .‬بەش����ێکیان‬ ‫بە‌یاس����ا جێبەجێکراوەکان����ی پەرلەمان����ی‬ ‫کوردس����تان مافی����ان پێ����دراوەو بۆت����ە‬ ‫حقوقی (مکتس����بە)‪ .‬بەشێکی تر لەماف‌و‬ ‫ئیمتیازەکان‪ ،‬دەس����توری عێراق ئاماژەی‬ ‫پێداوە‪ .‬بەش����ێکی تر لەو پلەو پۆس����ت‌و‬ ‫ئیمتیازانەن‪ ،‬لەهیچ کات‌و س����اتێکدا لەهیچ‬ ‫پلەو پایەیەکی وەزیف����ی‌و ئیداریدا کاریان‬ ‫نەکردوە‪.‬‬ ‫لەم پرۆژەیەدا ئەمانە هەر هەمویان لەگەڵ‬ ‫خاوەن مافە رەواکاندا مامەڵە کراون‪ ،‬بۆیە‬ ‫هەر چاکس����ازییەک ئەنجام بدرێت‪ ،‬دەبێت‬ ‫رەچاوی ئەم بابەتانە بکرێت‪.‬‬ ‫‪ .2‬مادەکان����ی (‪،132 ،121 ،117 ،115‬‬ ‫‪ )141‬لەدەس����توری عێراق کە سەرجەمیان‬ ‫باس لەیاساکانی هەرێم دەکەن‪ ،‬کە ناکرێت‬ ‫هیچ بڕیارو یاسایەک پێچەوانەی ئەم بنەماو‬ ‫بڕگە دەس����توریانە ب����ن‪ .‬بۆنمونە (‪)132‬‬ ‫لەدەس����تور کە باس لەقەرەبونەوەی زیان‬ ‫لێکەوتووانی دەس����تی رژێم����ی دیکتاتۆری‬ ‫راب����ردو دەکات‪ ،‬رێگر نییە ل����ەوەی زیان‬ ‫لێکەوت����و‪ ،‬واتە کەس����وکاری ش����ەهیدان‪،‬‬ ‫کیمیاب����اران‪ ،‬ئەنفالک����راوان‪ ،‬زیندانیان����ی‬ ‫سیاس����ی‪ ،‬کەمئەندامی پێشمەرگە‪ ..‬هتد‪،‬‬ ‫گەر س����ەرچاوەی تری بژێویشیان هەبێت‬ ‫(بە‌موچەش����ەوە ک����ە مافێک����ی بنەڕەتی‬ ‫خاوەنەکەیەتی)‪ ،‬قەرەبو بکرێنەوە‪.‬‬ ‫س����یفەتی یاس����ایی ئەم جۆرە ئیمتیازو‬ ‫ماف����ە (قەرەب����و ـ تعوی���ض)‪ ،‬گەڕانەوەو‬ ‫بژاردنی زیانە ماددی‌و مەعنەوییەکانە‪ ،‬ئەم‬ ‫مافانە ناچنە جێگاو لەبری موچەیش نین‌و‬

‫نابن!‬ ‫‪ .3‬جۆرێک����ی ت����ری خ����اوەن ماف����ی‬ ‫خانەنش����ینی‪ ،‬ئ����ەو خانەنش����ینیانەن کە‬ ‫بە‌یاس����ا جێبەجێکراوەکان����ی هەرێم����ی‬ ‫کوردس����تان دەس����تەبەرکراون‌و مافێک����ی‬ ‫یاسایین‪ ،‬وەک ئەو فەرمانبەرانەی بە‌یاسای‬ ‫خزمەت‌و میالک دامەزرێنراون‌و خانەنشین‬ ‫بون‪ ،‬پێش����مەرگەی خانەنش����ین بەیاسای‬ ‫ژمارە (‪)38‬ی س����اڵی (‪ ،)2007‬یاس����ای‬ ‫رێزلێنانی پێشمەرگە ژمارە (‪)34‬ی ساڵی‬ ‫(‪ ،)2007‬یاسای خانەنش����ینی پەرلەمانی‬ ‫کوردستان ژمارە (‪ )13‬ی ساڵی (‪)1999‬ی‬ ‫هەموارکراو‪ .‬ئەم خانەنشینانەی سەرەوە‪،‬‬ ‫خ����اوەن مافێکن کە بەبنەما دەس����توری‌و‬ ‫تەش����ریعییەکان‪ ،‬پێیان دەوترێت (الحقوق‬ ‫المکتس����به‌)‪ .‬ئەمە جۆرێک����ە لەماف‪ ،‬کە‬ ‫بە‌هیچ یاس����او رێس����ایەک ناکرێت‌و نابێت‬ ‫خاوەنەک����ەی بێبەش بکرێ����ت یاخود لێی‬ ‫بسەندرێتەوە‪ ،‬تەنها بە‌ڕەزامەندی‌و ئیرادەی‬ ‫خاوەن ماف نەبێت‪.‬‬ ‫بۆی����ە ئەگ����ەر نیەتی خ����اوەن پرۆژەکە‬ ‫لەبەکارهێنانی قاعی����دەی (االثر الرجعي)‬ ‫کەمکردن����ەوەو لێس����ەندنەوەی ئەم مافانە‬ ‫بێ����ت‪ ،‬ئ����ەوە بێڕێ����زی کردن����ە بەرامبەر‬ ‫بە‌بنەماکان����ی (مب����دأ اس����تقرار القرارات‬ ‫والقوانی����ن)و ب����ێ نرخ کردنی (س����یادەو‬ ‫سەروەری یاس����ایە) کە دەبێتە شکاندنی‬ ‫ش����کۆو س����ەروەری دامودەزگا تەشریعی‌و‬ ‫ئیدارییەکانی هەرێم!‬ ‫راس����تە مەبدەئ����ی (االث����ر الرجع����ي)‬ ‫لەدەس����تور لەم����ادەی (‪)9/19‬دا باس����ی‬ ‫لێکراوە‪ ،‬بەاڵم ئەم باس����کردنە واتای ئەوە‬ ‫نیە کە حقوقی موکتەسەب یان یاساکانی‬ ‫پێشتر بسڕێتەوە‪.‬‬ ‫نیەتی یاسادانەر (المش����رع) لەم مادە‬

‫دەس����تورییەدا‪ ،‬بە‌حاڵەت����ی (اس����تثنا‌ء)‬ ‫ئاماژەی پێدەدات‪ .‬ئیستیسناش بەگوێرەی‬ ‫بنەما یاسایی‌و فیقهییەکان ناکرێت فراوان‬ ‫بکرێت‌و لەهەمو حاڵەتێکدا بەکاربهێنرێت‪،‬‬ ‫تەنه����ا لەو کاتان����ەو رواداوانەدا نەبێت کە‬ ‫تایبەتە بە‌(االموال العامه‌‪ .‬وەک رس����وم‪،‬‬ ‫ب����اج‪ ،‬قەرزەکانی میری‪ ،‬ئ����ەو بابەتانەی‬ ‫پەیوەس����تن بە‌(النظ���ام واالداب العامة‌)!!‪،‬‬ ‫بۆیە مادەی (‪ )10‬لەیاس����ای شارس����تانی‬ ‫ژم����ارە (‪)40‬ی س����اڵی (‪ )1951‬جەخ����ت‬ ‫لەس����ەر ئەوە دەکات کە دەبێ یاس����اکان‬ ‫ب����ەرەو پێ����ش جێبەجێ بکرێ����ن‌و لەکاتی‬ ‫دەرچونیان����ەوە جێبەج����ێ دەکرێن‪ ،‬نەک‬ ‫ب����ەرەو دوا بگەڕێنەوە‪ ،‬تەنه����او تەنها لەو‬ ‫حاڵەتانەدا نەبێت ک����ە ئاماژەم پێکردوە‪،‬‬ ‫ئەویش بەسنورداری‪.‬‬ ‫هەروەه����ا م����ادەی (‪ )105‬لەیاس����ای‬ ‫چەسپاندنی عێراقی ژمارە (‪)107‬ی ساڵی‬ ‫(‪ )1970‬بەقیاس بگرین‪ ،‬مافە پێدراوەکان‬ ‫بەڵگەو حوجەی یاس����ایی تەواون‪ .‬ئەمانە‬ ‫وێڕای س����زادان کە پێ لەس����ەر (القانون‬ ‫االصل���ح للمتهم) دادەگ����رێ‪ .‬واتە هەرچی‬ ‫چەندە یاسای تازەتر دەربچێ‪ ،‬دەبێت هەر‬ ‫یاس����ا کۆنەکە جێبەجێ بکرێت‌و تازەکەش‬ ‫لەڕۆژی دەرچونی����ەوە جێبەجێ دەکرێت‪.‬‬ ‫واتە حقوقی موکتەسەبە‌دەستکاری ناکرێت‬ ‫وەک ئاماژەم بەیاساو دەستور داوە‪.‬‬ ‫‪ .4‬ئەو خانەنشینانەی کە هیچ وەزیفەو‬ ‫پلەیەکی ئیداری یان س����ەربازییان نەبوەو‬ ‫خانەنشین کراون‪ ،‬دەکرێن بە‌دو بەشەوە‪:‬‬ ‫بەش����ی یەکەم‪ /‬ئ����ەو بەڕێزانەی لەهیچ‬ ‫دامودەزگایەک����ی حکومەت����دا هیچ کارێکی‬ ‫وەزیفییان نەک����ردوەو بە‌بڕیارێکی ئیداری‬ ‫لەالیەن سەرۆکایەتییەکانەوە بوە‪ ،‬دەکرێت‬ ‫بەهەمان بڕیاری ئیداری رێکبخرێتەوە‪ ،‬یان‬

‫بە‌کەمکردنەوە یاخود بەنەهێش����تنی بڕی‬ ‫خانەنشینییەکە‪.‬‬ ‫بەش����ی دوەم‪ /‬ئ����ەو بەڕێزان����ەی ک����ە‬ ‫خانەنش����ین کراون بەزیاتر لەئیستحقاقاتی‬ ‫خۆی����ان لەبەرامب����ەر هاوەڵەکانیان����دا‪،‬‬ ‫ئەمانیش ه����ەر بەهەمان بڕی����اری ئیداری‬ ‫دەکرێ����ت رێکبخرێنەوەو بەقەدەر خزمەت‌و‬ ‫پلەی زانستی‌و تەمەن‌و گرنگی کارەکانیان‬ ‫مافەکانیان بۆ دابین بکرێت‪.‬‬ ‫ئەم بەشانە پێویست بەدەرکردنی یاسا‬ ‫ن����اکات لەپەرلەمان‪ ،‬چونک����ە لەبنەڕەتدا‬ ‫پەرلەم����ان هیچ پەیوەندی ب����ەم مافانەوە‬ ‫نەبوەو نییە‪ ،‬چۆن ب����ون بە‌خاوەن ماف‌‪،‬‬ ‫بە‌هەمان شێوەش رێکدەخرێنەوە‪.‬‬ ‫‪ .5‬کۆتای����ی هەڵس����ەنگاندنەکەم‌و‬ ‫لەپێن����او پارێزگاری مافەکانی س����ەرجەم‬ ‫خانەنش����ینان‌و زیان لێکەوت����وان‌و خاوەن‬ ‫پلەو پۆست‌و مافی چەس����پێندراو‪ ،‬باشتر‬ ‫وایە پەرلەمانی کوردس����تان یاسای ژمارە‬ ‫(‪)9‬ی خانەنشین موحەدی عێراقی ساڵی‬ ‫(‪)2014‬ی هەموارکراو بەڕەچاوکردنی مافی‬ ‫پەرلەمان لەبەکارهێنان����ی مادەی (‪)121‬‬ ‫دەس����توری عێراقی����دا پ����رۆژەی (تعدی ‌ل‬ ‫وتطبی���ق وانفاذ)ی ئەو یاس����ایە پەس����ەند‬ ‫بکات‪ ،‬لە‌پێناو پاراستنی سەروەری یاساو‬ ‫بڕیارەکان‌و نەش����کاندنی شکۆو دەسەاڵتی‬ ‫حکومەت����ی هەرێ����م‌و پارێ����زگاری خاوەن‬ ‫ماف����ەکان‪ ،‬بۆئەوەی هەر خ����اوەن مافێک‬ ‫ماف����ی رەوای خۆی پێبدرێ����ت‌و رەچاوی‬ ‫بڕیاری ژم����ارە (‪/138‬هیئه‌ عامه‌‪)2007 /‬‬ ‫ی لەدادگای ئیتح����ادی بکرێت کە تەئکید‬ ‫لەسەر مافی خانەنشینی دەکاتەوە‪.‬‬

‫هەر پرۆژەو‬ ‫یاساو بڕیارێک‬ ‫مەبەست‌و ئامانج‬ ‫لێی چاکسازی‌و‬ ‫رێکخستنەوەی‬ ‫کەرتەکانی‬ ‫ئیداری‌و وەزیفی‬ ‫بێت‪ ،‬پارێزگاری‬ ‫مافەکانی تاکی‬ ‫کۆمەڵ بەتوێژە‬ ‫جیاوازەکانەوە‬ ‫بکات‪ ،‬جێگای‬ ‫هیوای خەڵکە‬

‫* ئەندامی خولەکانی (‪2‬و‪)3‬ی پەرلەمانی‬ ‫کوردستان‬

‫چۆن له‌گۆڕانكاریی ‌ه سیاسییه‌كان تێبگه‌ین‬ ‫محەمەد ئەحمەد*‬ ‫ش���ۆڕش‌و ڕاپه‌ڕینه‌كانی به‌هاری عه‌ره‌بی‬ ‫ناوچه‌ی ڕۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس���تی ڕووبه‌ڕووی‬ ‫ناسه‌قامگیرییه‌كی سیاسی گه‌وره‌ كرده‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاڵۆزییه‌ چه‌كداری‌و سیاس���ییه‌كان تاوه‌كو‬ ‫ئێستاش له‌به‌شێك له‌واڵتانی ناوچه‌كه‌ وه‌ك‬ ‫سوریا بونی‌ هه‌یه‌‪ ،‬له‌یه‌مه‌ن‌و لیبیا به‌هه‌مان‬ ‫ش���ێوه‌‪ .‬ئه‌و ڕووداوانه‌ بوونه‌ هۆكارێك بۆ‬ ‫گۆڕینی به‌ش���ێك له‌ڕژێمه‌ سیاس���ییه‌كان‌و‬ ‫گۆڕانی‌ هاوس���ه‌نگی هێز‌و لێكتێگه‌ییشتنی‬ ‫نوێ له‌ئاس���تی ناوچه‌ی���ی‌و جیهانی نێوان‬ ‫هێزه‌ هه‌رێمی‌و سه‌روو هه‌رێمییه‌كان‪.‬‬ ‫له‌ ئێس���تادا قه‌یرانی سیاسی سوریا بووه‌‬ ‫بە‌زه‌مینه‌یه‌ك بۆ داڕش���تنه‌وه‌ی په‌یوه‌ندییە‬ ‫هه‌رێمییه‌كان‌و ئه‌و ڕێس���ا نێوده‌وڵه‌تییانه‌ی‬ ‫كه‌ هاوس���ه‌نگی هیزیان له‌سه‌ر بونیادنراوه‌‪.‬‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌ئه‌مریكا‪ ،‬ڕوسیا‪ ،‬ئێران‌و توركیا‬ ‫له‌ڕیگ���ه‌ی بریكاره‌كانیانه‌وه‌ هه‌وڵی گۆڕینی‬ ‫نه‌خشه‌ی سیاسی س���وریا‌و درێژكردنه‌وه‌ی‬ ‫س���نوری ده‌س���ه‌اڵته‌كانیان ده‌ده‌ن‪ ،‬ك���ه‌‬ ‫س���ه‌ركه‌وتن‌و دۆڕانی هه‌ری���ه‌ك له‌و هێزانه‌‬ ‫لێكه‌وته‌ی ناوچه‌یی‌و جیهانی به‌دوای خۆیدا‬ ‫ده‌هێنێت‪ ،‬بۆیه‌ شه‌ڕه‌كه‌ ته‌نیا له‌سه‌ر ئاستی‬ ‫واڵت‌و جوگرافیایه‌كی به‌رته‌سك نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ڕه‌هه‌ندێكی هه‌رێمی (په‌یوه‌ست بە‌توركیا‌و‬ ‫ئێران)‌و جیهانی (په‌یوه‌س���ت بە‌ئه‌مریكا‌و‬ ‫ڕوسیا) هه‌یه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌رهه‌ڵدانی داع���ش‌و كۆنترۆڵكردن���ی‬ ‫به‌شێكی زۆری خاكی س���وریا ده‌رفه‌تێكی‬ ‫مێژوویی دا بۆ ئه‌مریكا تاوه‌كو بە‌پاس���اوی‬ ‫ڕووبه‌ڕووبوون���ه‌وه‌ی تی���رۆر هه‌وڵ���ی‬ ‫جێبه‌جێكردن���ی ئه‌جین���دای له‌مێژین���ه‌ی‬ ‫له‌س���وریا ب���دات‪ ‌،‬ئه‌وی���ش الوازك���ردن‌و‬ ‫ڕوخان���دی ڕژێم���ی به‌ش���ار ئه‌س���ه‌د بوو‪.‬‬ ‫ئه‌مریكا له‌به‌ئامانجگرتنی سوریادا ده‌یوست‬ ‫هه‌ژموونی هه‌ریه‌ك له‌ڕوس���یا‌و ئیران الواز‬ ‫بكات‪ ،‬چوونك���ه‌ ئه‌و واڵته‌ بە‌هاوپه‌یمانێكی‬ ‫س���تراتیژی ڕوس���یا‌و ئێران ده‌ژمێردرێت‪،‬‬ ‫به‌م���ه‌ش پایه‌یه‌ك���ی س���ه‌ره‌كی ڕوس���یا‬ ‫له‌ناوچه‌ك���ه‌دا تێكده‌ش���كێندرا‪ ،‬وه‌ك چۆن‬ ‫له‌لیبیا ڕووی���دا‪ ،‬هه‌روه‌ها پیگه‌ی ناوچه‌یی‬ ‫ئیران بە‌ته‌واوی الواز ده‌كرا‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی تر ڕوسیا وه‌ك هێزێكی كاریگه‌ری‬ ‫ئۆراس���یایی ڕۆڵێكی یه‌كالك���ه‌ره‌وه‌ی گێڕا‬ ‫له‌پاراس���تنی ڕژێمی س���وریا‌و یارمه‌تیدانی‬ ‫سوپای سوریا له‌گرتنه‌وه‌ی به‌شێكی به‌رچاو‬ ‫له‌و ناوچانه‌ی له‌ده‌ستی دابوون‪ .‬ڕۆژهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌ڕاست بۆ ڕوسیا گرنگییه‌كی ستراتیژی‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئه‌ویش به‌ه���ۆی ده‌وڵه‌مه‌ندی ئه‌و‬ ‫ناوچه‌یه‌ بە‌س���امانی سروشتی وه‌ك نه‌وت‌و‬ ‫گاز‪ .‬ئه‌م���ه‌ جگه‌ له‌وه‌ی ڕوس���یا له‌ڕێگه‌ی‬ ‫ڕۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست‌و هاوپه‌یمانی دووالیه‌نه‌‬

‫له‌گه‌ڵ به‌ش���ێك له‌واڵتانی ناوچه‌كه‌‪ ،‬هه‌وڵ‬ ‫بۆ الوازكردنی هه‌ژموونی ناوچه‌یی‌و جیهانی‬ ‫ئه‌مریكا ده‌دات‪ ،‬ئه‌م هه‌نگاوه‌ سیاسییانه‌ش‬ ‫له‌هه‌م���ان كات���دا وه‌ك ڕێگه‌ی فش���ارێك‬ ‫به‌كارده‌هێنێ���ت له‌پێناو درووخس���تنه‌وه‌ی‬ ‫هه‌وڵ���ه‌ فراوانخوازییه‌كان���ی ناتۆ‌و ئه‌مریكا‬ ‫له‌س���نووره‌كانی ڕوس���یا ك���ه‌ بە‌ناوچه‌ی‬ ‫(ده‌ره‌وه‌ی نزیك) ده‌ناسرێن‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی په‌یوه‌س���ته‌ بە‌توركی���ا‌و ئیران‪،‬‬ ‫ه���ه‌ر ی���ه‌ك ل���ه‌و دوو واڵت���ه‌ گۆڕانكارییه‌‬ ‫سیاس���ییه‌كان وه‌ك ده‌رفه‌تێك ده‌بینن بۆ‬ ‫به‌رجه‌س���ته‌كردنی سیاس���ه‌تێكی هه‌رێمی‬ ‫كاریگه‌ر‌و درێژكردنه‌وه‌ی هه‌ژموونی ناوچه‌یی‌و‬ ‫بینی���ی ڕۆڵی س���ه‌ره‌كی له‌داڕش���تنه‌وه‌ی‬ ‫هاوكێشه‌ سیاس���ییه‌ ناوچه‌ییه‌كان‪ ،‬له‌پێناو‬ ‫به‌ده‌س���تهێنان‌و گه‌ره‌نتیكردن���ی ئامان���ج‌و‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی نه‌ته‌وه‌ییه‌كانیان‪.‬‬ ‫پرس���یار لێره‌دا ئه‌وه‌ی���ه‌‪ ‌،‬ئاینده‌ی یه‌كه‌‬ ‫ناده‌وڵه‌تییه‌كانی وه‌كو هه‌رێمی كوردستان‌و‬ ‫فیدراس���یۆنی دیموكراتی باكوری س���وریا‬ ‫(ڕۆژاڤ���ا) بە‌كوێ ده‌گات؟ ئایا ئاراس���ته‌ی‬ ‫سیاس���ه‌تی نێوده‌وڵه‌ت���ی دژ بە‌ویس���تی‬ ‫كورده‌؟ گۆڕانكارییه‌ سیاسییه‌كان له‌كوێدا‬ ‫دژ بە‌دۆزی ك���ورد‌و له‌كوێدا بە‌به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫دای���ه‌‌؟ به‌ش���ێوه‌یه‌كی گش���تی ناكرێ���ت‬ ‫خوێندنه‌وه‌یه‌كی گش���تگیر بۆ دۆزی كورد‬ ‫له‌ژێر ڕۆش���نایی گۆڕانكارییه‌ سیاسییه‌كان‬ ‫بكرێ���ت‪ ،‬چوونك���ه‌ پرس���ی ك���ورد له‌هه‌ر‬ ‫پارچه‌یه‌كی كوردس���تان خاوه‌ن سروشت‌و‬ ‫تایبه‌تمه‌ندی خۆیه‌تی‪ ،‬ئه‌وه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ جیاوازی فاكته‌ری ناوخۆیی‪ ،‬سیسته‌می‬ ‫سیاس���ی‪ ،‬هه‌ڵویس���تی نێوده‌وڵه‌ت���ی‌و‬ ‫پێگه‌ی كورد له‌هه‌ری���ه‌ك له‌و واڵتانه‌ی كه‌‬ ‫كوردستانیان به‌سه‌ردا دابه‌شكراوه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫گۆڕانكارییه‌ سیاس���ییه‌كان هۆكارێك بووبن‬ ‫بۆ دروستبوونی دیفاكتۆیه‌كی سیاسی وه‌ك‬ ‫ڕۆژاڤا‌و لێكه‌وتی ئه‌رێن���ی هه‌بووبێت‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ده‌بینین‌ له‌باكوری كوردستان (كوردستانی‬ ‫توركیا) گۆڕانكارییه‌ ناوخۆیی‌و ده‌ره‌كییه‌كان‬ ‫ده‌رئه‌نجامێكی نه‌رێنی هه‌بووه‌ و‪ ،‬هۆكارێك‬ ‫ب���وون ب���ۆ بە‌كه‌س���یكردنی ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫سیاسی‌و سه‌ركوتكردنێكی سیسته‌ماتیكی‌و‬ ‫ڕێكخراوه‌یی دۆزی كورد‪.‬‬ ‫بە‌كه‌سیبوونی ده‌سه‌اڵتی سیاسی بابه‌تێكی‬ ‫تایب���ه‌ت بە‌توركی���ا نیه‌‪ ،‬به‌ڵك���و له‌مڕۆدا‬ ‫له‌كۆمه‌ڵێ���ك ده‌وڵه‌تی زلهێزی جیهاندا ئه‌م‬ ‫مۆدیله‌ به‌ره‌و پێش���ه‌وه‌ هه‌ن���گاو ده‌نێت‪.‬‬ ‫هه‌ر یه‌ك ل���ه‌‪" :‬ئه‌ندریه‌ كه‌ن���داڵ‪ ،‬ئیریكا‬ ‫فرانتز‌و جۆزێف ڕایت" له‌وتارێكی هاوبه‌شی‬ ‫(‪ )Foreign Affairs‬به‌ناوی (دیكتاتۆرییه‌‬ ‫نوێی���ه‌كان) ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌ده‌ن كه‌ ڕه‌جه‌ب‬ ‫ته‌یب ئۆردوگان‪ ،‬ڤالدیمیر پۆتین‪ ،‬شی جین‬ ‫پینگ‌و به‌ش���ێكیتر له‌س���ه‌رۆكی ده‌وڵه‌تان‬ ‫له‌هه‌وڵی كۆكردنه‌وه‌ی زۆرترین ده‌س���ه‌اڵت‌و‬

‫بە‌كه‌س���یكردنی ده‌س���ه‌اڵتی سیاس���یین‪،‬‬ ‫ئه‌م ش���ه‌پۆله‌ش له‌دوای جه‌نگی سارده‌وه‌‬ ‫زیاتر گه‌ش���ه‌ی س���ه‌ندووه‌‪ .‬ئ���ه‌وان ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌ك���ه‌ن كه‌ س���ه‌ركرده‌ تاكڕه‌وه‌كان‬ ‫به‌گش���تی حه‌زیان به‌وه‌یه‌ بچنه‌ سه‌ر هه‌وا‌و‬ ‫هه‌وه‌س���ی خۆیان‌و سیاسه‌تێكی نائاسایی‌و‬ ‫هه‌ڵچوو پیاده‌بكه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش له‌ده‌رئه‌نجامدا‬ ‫هۆكارێكی سه‌ره‌كی ده‌بێت له‌باڵوبوونه‌وه‌ی‬ ‫ناس���ه‌قامگیری سیاس���ی‌و به‌كارهێنان���ی‬ ‫هێز له‌ئاس���تێكی به‌رفراواندا بۆ پاراستنی‬ ‫سیسته‌م‌و پێگه‌ی كه‌سی‪.‬‬ ‫گۆڕانكاریی���ه‌ سیاس���ییه‌ ناوخۆییه‌كانی‬ ‫ڕوس���یا‌و توركیا نیش���انده‌ری به‌هێزبوونی‬ ‫س���ه‌ركرده‌ی تاكك���ڕه‌و‌و سه‌ركێش���ن‪.‬‬ ‫ده‌س���تێوه‌ردانه‌كانی پۆتی���ن له‌جۆرجی���ا‪،‬‬ ‫ئۆكرانی���ا‌و س���وریا‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا توركی���ا‬ ‫له‌جه‌رابل���وس‪ ،‬ئه‌ع���زاز‪ ،‬ب���اب‌و عه‌فرین‪،‬‬ ‫به‌م دواییانه‌ش هه‌ڕه‌ش���ه‌ی ئۆپه‌راسیۆنی‬ ‫س���ه‌ربازی له‌مه‌نبه‌ج‪ ،‬كۆبان���ێ‪ ،‬جه‌زیره‌‪،‬‬ ‫شه‌نگال‌و قه‌ندیل‪ ،‬له‌پاڵ سه‌ركوتكارییه‌كان‌و‬ ‫كپكردنی ده‌نگی ناڕه‌زایی ناوخۆیی نیشانه‌ی‬ ‫سه‌ركێشی‌و ویستی ده‌سه‌اڵتداریی هه‌ر یه‌ك‬ ‫له‌و سه‌ركردانه‌ن كه‌ ڕۆڵی كاریگه‌ر ده‌گێڕن‬ ‫له‌ئاراس���ته‌كردنی ڕووداوه‌ سیاس���ییه‌كانی‬ ‫ناوچه‌كه‌دا‌‪.‬‬ ‫له‌ ئێستادا بینه‌ری كۆمه‌ڵێك گۆڕانكاری‬ ‫سیاسی جیهانی هه‌ستپێكراوین‪ .‬هه‌ژموونی‬ ‫جیهانی ئه‌مریكی كه‌وتۆته‌ ژێر هه‌ڕه‌ش���ه‌‌و‬ ‫الوازبوونه‌وه‌‪ ،‬ئه‌ویش به‌هۆی ده‌ركه‌وتنه‌وه‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك هێ���زی ت���ری جیهان���ی‪ ،‬ك���ه‌‬ ‫گۆڕانكاریی���ه‌ سیاس���ییه‌كانی س���ه‌ده‌ی‬ ‫بیس���ت‌و یه‌ك یارمه‌تیده‌ربوون بۆ دووباره‌‬ ‫خۆبوونیادنانه‌وه‌ی���ان‌‌و گۆڕان له‌سروش���تی‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ هه‌رێمایه‌تییه‌كاندا‪ .‬ڕوسیا‌و چین‬ ‫وه‌ك دوو زلهێزی ڕۆژهه‌اڵتی هاوكات له‌گه‌ڵ‬ ‫چه‌ند ده‌وڵه‌تێكی ناوچه‌یی دیكه‌دا پێشه‌‌نگ‬ ‫بوون له‌ئاس���اییكردنه‌وه‌ی په‌یوه‌ندییه‌كان‌و‬ ‫دروستكردنی هاوپه‌یمانییه‌كی به‌هێز له‌ئاسته‌‬ ‫جیاوازه‌كان���دا‪ .‬هه‌نگاوه‌ سیاس���ییه‌كانی‬ ‫ڕوس���یا‌و چین‪ ،‬له‌گه‌ڵ به‌ش���ێك له‌واڵتانی‬ ‫وه‌ك هیندستان‪ ،‬كازاخستان‪ ،‬قیرقزستان‪،‬‬ ‫تاجیكس���تان‌و هت���د‪ ،‬چه‌ند دام���ه‌زراوه‌ی‬ ‫ناوچه‌ی���ی وه‌ك ڕێكخ���راوی هاری���كاری‬ ‫شه‌نگه‌های لێوه‌ دروس���تبوو‪ ،‬كه‌ بە‌گشتی‬ ‫هه‌وڵێ���ك بوون ب���ۆ به‌رته‌س���ككردنه‌وه‌ی‬ ‫هه‌ژموونی ئه‌مریكا له‌ئاس���یای ناوه‌ڕاست‪،‬‬ ‫ڕۆژهه‌اڵتی ئاس���یا‌و ڕۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا هه‌وڵه‌كان���ی ڕوس���یا له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫به‌رپرس���انی توركیا‌و ئێران‌و دانیشتنه‌ سێ‬ ‫قۆڵییه‌كان���ی پۆتین‪ ،‬ئ���ۆردوگان‌و ڕوحانی‬ ‫یارمه‌تیده‌رب���وون ب���ۆ لێكتێگه‌یش���تنێكی‬ ‫هاوبه‌ش له‌باره‌ی چاره‌س���ه‌ركردنی قه‌یرانی‬ ‫سیاس���ی س���وریا‌و گێرانه‌وه‌ی سه‌قامگیری‬ ‫بۆ ئه‌و واڵته‌‪ .‬بۆیه‌‪ ،‬ده‌بینین كه‌ له‌ئێستادا‬

‫ئه‌وه‌ی لێره‌دا‬ ‫گرنگ ‌ه چۆنییه‌تی‬ ‫مامه‌ڵه‌كردنی هێز‌ه‬ ‫كوردییه‌كانه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌و واقعه‌ سیاسیی ‌ه‬ ‫نوێیه‌ی ك ‌ه دوای‬ ‫تێكشكاندنی‬ ‫ڕێكخراوی "ده‌وڵه‌تی‬ ‫ئیسالمی"‌ هاتۆت ‌ه‬ ‫ئاراوه‌‪ .‬پێویست ‌ه‬ ‫هێزه‌ كوردییه‌كان‬ ‫خوێندنه‌وه‌یه‌كی‬ ‫قووڵیان بۆ‬ ‫گۆڕانكاریی‌و‬ ‫پێشهات ‌ه‬ ‫سیاسییه‌كانی‬ ‫ناوچه‌كه‌ هه‌بێت‬ ‫ته‌نی���ا ئه‌مریكا نیه‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ پرس���ه‌‬ ‫سیاس���ییه‌ ناوچه‌ییه‌كان���دا ده‌كات‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫چه‌ندی���ن ده‌وڵه‌تی ت���ری توانامه‌ند ڕۆڵی‬ ‫كاریگه‌ر ده‌گێڕن له‌ئاڵ���ۆزی‌و ئه‌گه‌ره‌كانی‬ ‫چاره‌سه‌ری‌و سه‌قامگیری سیاسی ڕۆژهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌ڕاست‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی په‌یوه‌س���ته‌ ب���ە‌دۆزی كورد‪ ،‬ئه‌م‬ ‫گۆڕانكارییان���ه‌ ب���ە‌دوو دی���وی پێچه‌وانه‌دا‬ ‫كاریگه‌ری خۆیان جێهێشتووه‌‪ .‬به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫گش���تی ه���ه‌ر گۆڕان���كاری‌و كرانه‌وه‌یه‌كی‬ ‫سیاسی بە‌س���وودی ئه‌و كه‌مینه‌ سیاسی‪،‬‬ ‫ئه‌تنی‪ ،‬نه‌ته‌وه‌یی‌و مه‌زهه‌بییانه‌ ده‌شكێته‌وه‌‬ ‫كه‌ له‌ناوچه‌كه‌دا بوونیان هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ دۆزی‬ ‫كورد چی له‌عێراق (‪‌)2014 ،2003 ،1991‬و‬ ‫چی له‌س���وریا (‪ )2011‬به‌هۆی گۆڕانكارییه‌‬

‫سیاس���ییه‌كانه‌وه‌ به‌ره‌وپێش���چوونێكی‬ ‫به‌رچاوی���ان به‌خ���ۆوه‌ دی���وه‌‪ .‬ژینگ���ه‌ی‬ ‫سیاس���ی هه‌رێمی‌و نێوده‌وڵه‌تی له‌و قوناغه‌‬ ‫مێژووییان���ه‌دا یارمه‌تیده‌رب���وون ب���ۆ هێزه‌‬ ‫كوردیی���ه‌كان تاوه‌ك���و بتوان���ن بە‌ئه‌ركی‬ ‫مێژووی���ی خۆی���ان هه‌س���تن‌و ڕۆڵی گرنگ‬ ‫بگێ���ڕن له‌ڕووداوه‌كان���دا‪ ،‬به‌اڵم ش���ه‌پۆلی‬ ‫قۆرخكردن���ی ده‌س���ه‌اڵت له‌ده‌س���تی تاكه‌‬ ‫س���ه‌ركرده‌‪ ،‬داخراوتربوون���ی كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‬ ‫سیاس���ی ناوخۆیی‪ ،‬جه‌ختكردنه‌وه‌ له‌سه‌ر‬ ‫پاراس���تنی یه‌كپارچه‌یی‌و بە‌پی���رۆز دانانی‬ ‫مۆدیڵ���ی ده‌وڵ���ه‌ت نه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا‬ ‫ویستی په‌لكێش���انی ناوچه‌یی‌و داگیركاری‬ ‫جوگرافی تاكڕه‌وه‌ نوێیه‌كان‌و دروستبوونی‬ ‫لێكتێگه‌یشتنێكی هه‌رێمی (ڕوسیا‪ ،‬توركیا‪،‬‬ ‫ئێران‪ ،‬عێراق‌و س���وریا) پێچه‌وانه‌ی ویست‌و‬ ‫خه‌ونی نه‌ته‌وه‌یی هێ���زه‌ كوردییه‌كانه چی‬ ‫له‌باشور‌و چی له‌ڕۆژاڤا‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی په‌یوه‌سته‌ بە‌پرسی سه‌ربه‌خۆیی‌و‬ ‫ئاراسته‌ی سیاسه‌تی نێوده‌وڵه‌تی‪ ،‬له‌ئێستادا‬ ‫ش���ه‌پولی گۆڕانكاریی���ه‌كان بە‌ئاراس���ته‌ی‬ ‫داڕشتنه‌وه‌ی س���نووری جوگرافی ناوچه‌كه‌‬ ‫نیه‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌م شه‌پوله‌ توانای قبوڵكردنی‬ ‫ده‌وڵه‌تێكی له‌نێو دڵی ئه‌وروپاش (پرس���ی‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیی هه‌رێم���ی كه‌ته‌لۆنی���ا) نیه‌‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر گۆڕانكارییه‌ سیاس���ییه‌كان سنووری‬ ‫ده‌سه‌اڵتی هێزه‌ كوردییه‌كان له‌عێراق تاوه‌كو‬ ‫ناوچه‌ جێناكۆكه‌كانیی���ش درێژكردبێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وا له‌گه‌ڵ پرس���ی سه‌ربه‌خۆییدا بۆ هێلی‬ ‫(‪ )36‬ده‌یگه‌ڕێنێت���ه‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌رچی له‌ڕۆژاڤا‬ ‫به‌ر نموونه‌یه‌كی سیاسی جیاواز له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان ده‌كه‌وین‪ ،‬به‌اڵم پرسی كورد‌و‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیی له‌چوارچێوه‌ی (فیدراسیۆنی‬ ‫دیموكراتی باكوری س���وریا) بە‌ده‌ستگرتن‬ ‫به‌س���ه‌ر عه‌فرین‌و هه‌ڕه‌شه‌ی كۆنترۆڵكردنی‬ ‫ته‌واوی ئه‌و كیانه‌ سیاسییه‌ ده‌گات‪.‬‬ ‫بە‌واتایه‌كیت���ر‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر گۆڕانكاریی���ه‌‬ ‫سیاس���ییه‌كان دۆزی كوردی پێشخستبێت‌و‬ ‫هۆكارێ���ك بووبێت ب���ۆ چاالككردنی یه‌كه‌‬ ‫سیاسییه‌ ناده‌وڵه‌تییه‌كان‪ ،‬ئه‌وا سیاسه‌تی‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی هاوڕێگه‌‌و هاوئاراس���ته‌ی دۆزی‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیی نه‌ته‌وه‌ی���ی‌و داڕش���تنه‌وه‌ی‬ ‫سنوری ده‌وله‌تانی ناوچه‌كه‌ نیه‌‪.‬‬ ‫ڕووداوه‌كان���ی ئه‌م دوایی���ه‌ی عێراق (‪16‬‬ ‫ئۆكتۆبه‌ر)‌و سوریا (په‌الماردانی عه‌فرین)‪،‬‬ ‫الوازكردن���ی ڕێكخراوه‌ تیرۆریس���تییه‌كان‌و‬ ‫ڕۆڵگێڕانی زیاتری ده‌وڵه‌ته‌ به‌رجس���ته‌كانی‬ ‫وه‌ك ئه‌مریكا‪ ،‬ڕوسیا‪ ،‬توركیا‌و ئیران له‌بری‬ ‫بریكاره‌كانی���ان‪ ،‬ملمالن���ێ‌و ئاڵۆزییه‌كانی‬ ‫بردۆته‌ قۆناغێكی نوێوه‌ و‪ ،‬كاریگه‌ری به‌سه‌ر‬ ‫په‌یوه‌ندی نێوان هێزه‌كان جێهێشتووه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی لێره‌دا په‌یوه‌س���ته‌ بە‌دۆزی كورد‪،‬‬ ‫ج���ۆره‌ لێكتێگه‌یش���تنێكی هه‌رێمیی���ه‌ بۆ‬ ‫الوازكردن‌و له‌چوارچێوه‌دانی پرس���ی كورد‪.‬‬

‫توركیا پرسی س���ه‌ربه‌خۆیی‌و به‌هێزبوونی‬ ‫پێگ���ه‌ی ڕۆژاڤ���ا بە‌مه‌ترس���ییه‌ك ده‌زانێت‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاسایش���ی واڵته‌ك���ه‌ی‌و بە‌هه‌موو‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك هه‌وڵ���ی الوازكردن���ی ده‌دات‪،‬‬ ‫بە‌هه‌مان شێوه‌ سوریا‌و ڕوسیا فیدراسیۆنی‬ ‫دیموكرات���ی باك���وری س���وریا‌و هێزه‌كانی‬ ‫س���وریای دیموكرات بە‌هه‌ڕه‌شه‌یه‌ك ده‌زانن‬ ‫بۆ س���ه‌ر یه‌كپارچه‌یی‌و الوازبوونی پێگه‌ی‬ ‫ناوخۆی���ی (س���وریا)‌و هه‌رێم���ی‌و جیهانی‬ ‫(ڕوس���یا) خۆیان‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا عێراق‬ ‫له‌دوای ئه‌نجامدانی ڕیفراندۆمی سه‌ربه‌خۆیی‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان بە‌هه‌موو ش���یوه‌یه‌ك‬ ‫له‌هه‌وڵ���ی الوازكردن���ی پێگ���ه‌ی هه‌رێ���م‌و‬ ‫به‌رته‌س���ككردنه‌وه‌ی دۆزی ك���وردی كرده‌‬ ‫ئامان���ج له‌و بواره‌ش���دا تا ئاس���تێكی زۆر‬ ‫سه‌ركه‌وتوو بوو‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی په‌یوه‌ست بێت بە‌ئێرانه‌وه‌‪ ،‬ڕاسته‌‬ ‫جواڵن���ه‌وه‌ی هێزه‌ سیاس���ییه‌ كوردییه‌كان‬ ‫له‌و واڵت���ه‌دا الواز‌و بێكاریگه‌رن‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر‬ ‫گۆڕانكارییه‌‌و پێش���ووه‌چوونێك له‌پرس���ی‬ ‫كورد كاریگه‌ری ڕاسته‌وخۆی ده‌بێت له‌سه‌ر‬ ‫كوردانی ئه‌و پارچه‌یه‌‌و ده‌س���تی ئه‌مریكا‌و‬ ‫ڕۆژئاوا له‌ناوچه‌ك���ه‌ كراوه‌ته‌ر‌و هه‌ژموونیان‬ ‫به‌رفراوانت���ر ده‌كات‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش وا ده‌كات‬ ‫بە‌هه‌ستیارییه‌وه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و پرسه‌دا مامه‌ڵه‌‬ ‫بكات‪ .‬ئه‌و مه‌ترس���ییانه‌ی ئاماژه‌ی پێكرا‪،‬‬ ‫جۆره‌ لێكتێگه‌یش���تنێكی هه‌رێمی هێناوه‌ته‌‬ ‫ئاراوه‌ به‌رامبه‌ر بە‌به‌رته‌سكردنه‌وه‌ی پرسی‬ ‫كورد‪ ،‬ك���ه‌ له‌ڕووداوه‌كانی ئ���ه‌م دواییه‌ی‬ ‫هه‌رێم���ی كوردس���تان‌و ڕۆژاڤ���ا بە‌ڕوونی‬ ‫هه‌س���تی پێك���را‪ .‬پرس���ی بە‌ناوه‌ندكردنی‬ ‫ده‌سه‌اڵتی سیاسی‌و به‌هێز بوونی ئاراسته‌ی‬ ‫بە‌كه‌س���یكردنی ده‌س���ه‌اڵتی تاكه‌كه‌سی و‪،‬‬ ‫شكۆداری‌و پیرۆزی سه‌روه‌ری‌و یه‌كپارچه‌یی‬ ‫ده‌وڵه‌ت و‪ ،‬گێڕانه‌وه‌ی سه‌قامگیری سیاسی‬ ‫بۆ ناوچه‌ك���ه به‌بێ ڕۆڵگێڕان���ی كاریگه‌ری‬ ‫ئه‌مری���كا‌و هاوپه‌یمانه‌كان���ی‌‪ ،‬له‌ڕوونترین‬ ‫مانادا الوازكردن‌و ته‌س���ككردنه‌وه‌ی پێگه‌ی‬ ‫كورد له‌هه‌ر یه‌ك له‌و واڵتانه‌ ده‌گه‌یه‌نێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی لێ���ره‌دا گرنگ���ه‌ چۆنییه‌ت���ی‬ ‫مامه‌ڵه‌كردن���ی هێ���زه‌ كوردییه‌كانه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئ���ه‌و واقعه‌ سیاس���ییه‌ نوێی���ه‌ی كه‌ دوای‬ ‫تێكشكاندنی ڕێكخراوی "ده‌وڵه‌تی ئیسالمی"‌‬ ‫هاتۆته‌ ئاراوه‌‪ .‬پێویسته‌ هێزه‌ كوردییه‌كان‬ ‫خوێندنه‌وه‌یه‌ك���ی قووڵیان بۆ گۆڕانكاریی‌و‬ ‫پێشهاته‌ سیاس���ییه‌كانی ناوچه‌كه‌ هه‌بێت‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ دڕێژكردنه‌وه‌ی ئالۆزییه‌ سیاسییه‌كان‪،‬‬ ‫ده‌كرێت بە‌ڕیگه‌ی دیبلۆماسی‌و بە‌گرتنه‌به‌ری‬ ‫سیاسه‌تێكی ڕیالیس���تیانه‌ (عه‌مه‌لگه‌رایی)‬ ‫مامه‌ڵه‌ له‌گ���ه‌ڵ گۆڕانكارییه‌كاندا بكه‌ن‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌مه‌ش پێویس���تی یه‌كگرتوویی‌و داڕشتنی‬ ‫ستراتیژییه‌تێكی نه‌ته‌وه‌ییه‌‪.‬‬ ‫* مامۆستای به‌شی زانسته‌ سیاسییه‌كان\‬ ‫زانكۆی سه‌الحه‌دین‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )619‬سێشه‌ممه ‪2018/4/3‬‬

‫له‌نێوان نه‌ورۆز ‌ی ‪‌2017‬و نه‌ورۆز ‌ی ‪2018‬دا‬ ‫سه‌باحی‌ غالیب‬

‫س���اڵێك له‌ته‌مه‌ن���ی‌ نه‌ته‌وه‌یه‌كی‌ ئارام‌و‬ ‫سه‌رفراز‌و خاوه‌ن س���ه‌روه‌ریی‌‪ ،‬تێكه‌اڵوی‌‌و‬ ‫هاوكاری���ی‌ خه‌ڵ���ك‌و حكومه‌ت���ه‌‪ ،‬پ���ڕه‌‬ ‫له‌داهێنان‌و چوونه‌ پێش���ه‌وه‌‪ ،‬س���ه‌رتاپێی‌‬ ‫بیركردنه‌وه‌یه‌ له‌قواڵیی‌ زه‌مین‌و زه‌ریاكان‪،‬‬ ‫ئه‌وجا به‌رز ڕۆشتن‌و دۆزینه‌وه‌ی‌ هه‌ساره‌ی‌‬ ‫زۆرتر‌و جوانتر‌و سه‌یرتره‌‪ ،‬نه‌ لێكۆڵینه‌وه‌‌و‬ ‫تێگه‌یشتن كۆتایی‌ دێن نه‌ بواره‌كانی‌ ژیان‬ ‫ئه‌م سه‌ر‌و ئه‌و سه‌ر ده‌كرێن‪ ،‬تا بیربكه‌یته‌وه‌‪،‬‬ ‫بیر ك���ورت دێنێ‌‪ ،‬هه‌ر ڕامان‌و هه‌ر ڕامانه‌‪،‬‬ ‫بە‌دوای‌ ئه‌وانه‌شدا هه‌ر داهێنان‌و داهێنانه‌‪،‬‬ ‫ب���ە‌دوادا گه‌ڕان���ی‌ وه‌اڵمی‌ ه���ه‌زاران هه‌زار‬ ‫پرسیاره‌‪ ،‬بە‌درێژایی‌ ڕۆژ‌و شه‌و هه‌ر گه‌ڕان‌و‬ ‫هه‌ر كۆڵنه‌دانه‌‪ .‬هه‌وێنی‌ ئه‌وانه‌ بوونی‌ ماف‌و‬ ‫ئه‌ركی‌ فه‌رمانڕه‌وا‌و هاونیشمانیانه‌‪ ،‬هه‌موو‬ ‫كه‌س ده‌زانێ‌ بیربكاته‌وه‌‪ ،‬فێربوون قس���ه‌‬ ‫بك���ه‌ن‪ ،‬ڕێزی‌ یه‌كدی‌ بگ���رن‪ ،‬ڕقدار هه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر بە‌هه‌ر مه‌به‌س���تێك‪ ،‬بێ‌ حورمه‌تی‌‬ ‫بە‌كه‌سێك بكرێ‌‪ ،‬یا ماڵی‌ یه‌كێك بخورێ‌‪،‬‬ ‫یا قسه‌یه‌كی‌ توند به‌م یا به‌و بوترێ‌‪ ،‬قانوون‬ ‫له‌وێی���ه‌‌و هه‌ڵده‌داتێ‌‪ .‬مرۆڤی‌ ئه‌و نه‌ته‌وه‌یه‌‬ ‫ناوه‌ندی‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و شكۆیه‌‪ ،‬هه‌رچییه‌كی‌‬ ‫ده‌كرێ‌ بۆ سه‌رفرازی‌‌و ڕاگرتنی‌ قه‌دری‌ ئه‌و‬ ‫به‌جێیه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ی‌ پ���ار بۆ ئێم���ه‌‪ ،‬ئه‌ی‌ له‌ن���ه‌ورۆزی‌‬ ‫پێش���تره‌وه‌ بۆ ئه‌م نه‌ورۆزه‌‪ ،‬چی‌ بە‌س���ه‌ر‬ ‫مرۆڤی‌ كورددا هاتووه‌؟‬ ‫له‌وه‌ته‌ی‌ فام���م كردۆت���ه‌‪ ،‬هاوكاروانچی‌‬ ‫هه‌موو كاروانه‌كانی‌ كاره‌سات‌و ڕووداوه‌ دڵ‬ ‫ته‌زێنه‌كانی‌ نه‌ته‌وه‌كه‌م بووم‪ ،‬له‌هێندێكیاندا‬ ‫دیمه‌ن���ی‌ تۆقێنه‌ر‌و له‌چه‌ندیاندا په‌رۆش���ی‌‬ ‫خه‌ڵك‌و له‌ژماره‌یه‌كیش���یاندا دڵشكاوی‌ بێ‌‬ ‫س���نوور‌و ئه‌ژنۆ ش���كاندنی‌ زۆرم بینیون‪.‬‬ ‫ئه‌و گڕ‌و بڵێس���ه‌ی‌ ن���اخ‌و ده‌روون نه‌بایه‌‪،‬‬ ‫له‌كوێ‌ ته‌م‌و دوكه‌ڵ ده‌نیشتنه‌ سه‌ر سه‌ری‌‬ ‫گ���ه‌ردوون‪ .‬خۆ ناك���رێ‌ له‌وتارێكی‌ كورتی‌‬ ‫ڕۆژنامه‌دا‪ ،‬هه‌موو ئه‌و الپه‌ڕانه‌ هه‌ڵدرێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وانه‌ ب���ۆ ی���اده‌وه‌ری‌ ڕۆژگارانی‌ ته‌مه‌ن‬ ‫ده‌هێڵمه‌وه‌‪ .‬ئێس���تا هه‌ر ئه‌وەنده‌ له‌توانای‌‬ ‫قه‌ڵ���ه‌م دێ‌ ئاوڕێك له‌كاره‌س���اته‌كانی‌ پار‬ ‫بدرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫روداوی‌ یه‌ك���ه‌م‪ :‬ڕاپرس��� ‌ی گش���ت ‌ی‬ ‫ب���ۆ جیابوون���ه‌وه‌‌و دامه‌زران���ی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆی‌ باشووری‌ كوردستان‬ ‫ئه‌و ئاواته‌ دێرینه‌ی‌ گش���ت تێكۆشه‌رانی‌‬ ‫كورد بوو‪ ،‬له‌وه‌ته‌ی‌ هۆش���یاری‌ سیاسی‌‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ له‌مێش���كی‌ ه���ه‌ر كوردێكدا‬ ‫ده‌ركه‌وت���ووه‌‪ ،‬چاوه‌ڕوانی‌ ڕۆژێكی‌ وا بوو؛‬ ‫ڕۆژێك كه‌ "كوردستان یا نه‌مان"ی‌ بە‌بیری‌‬ ‫هه‌موان هێنایه‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌رچی‌ زه‌مینه‌سازی‌‬ ‫بۆ ڕاپرسی‌ گش���تی‌ نه‌كرابوو‪ ،‬ئاماده‌كاری‌‬ ‫پێش ئه‌و ڕووداوه‌ ه���ه‌ره‌ مه‌زنه‌ له‌به‌رچاو‬ ‫نه‌گیراب���وو‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌نێوان���ی‌ ده‌نگدان یا‬ ‫ده‌نگ نه‌دان بۆ جیابوونه‌وه‌‌و سه‌ربه‌خۆیی‌‪،‬‬

‫ب���ۆ ملیۆن���ان كه‌س ه���ه‌ر ده‌نگ���دان بوو‬ ‫بە‌به‌ڵ���ێ‌‪ ،‬ل���ه‌وه‌دا دوودڵ���ی‌ نه‌ب���وو‪ .‬خۆ‬ ‫خه‌ڵكی‌ گش���تی‌ هه‌ر بۆ ئه‌و رۆژه‌‌و بۆ ئه‌و‬ ‫ئامانجه‌ سیاس ‌هت‌و پێشمه‌رگایه‌تی‌ كردووه‌‪.‬‬ ‫ڕه‌نگه‌ یه‌كێك له‌و ش���تانه‌ی‌ ده‌شێ‌ گیانی‌‬ ‫بۆ بكرێت���ه‌ قوربانی‌‪ ،‬یا كونج���ی‌ زیندانی‌‬ ‫ب���ۆ ببێته‌ كۆش���كی‌ ڕاب���واردن‪ ،‬یا كۆچ‌و‬ ‫س���ه‌رهه‌ڵگرتن‌و په‌ڕی���وی‌ له‌ك���ۆڵ بده‌ی‌؛‬ ‫ڕاپرس���ی‌ گش���تی‌‌و دامه‌زراندنی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ بێ‌‪ ،‬زۆربه‌ی‌ خۆزگه‌‌و خه‌ویش‬ ‫په‌روانه‌ئاس���ا له‌ده‌وری‌ ئه‌و ده‌سوڕێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم هه‌زار حه‌ی���ف بە‌هه‌مان ش���ێوه‌ی‌‬ ‫نه‌بوونی‌ خۆئاماده‌كردنی‌ پێش وه‌خت‪ ،‬هیچ‬ ‫پێش���بینی‌ یا خوێندنه‌وه‌یه‌كی‌ سیاس���یانه‌‬ ‫بۆ ئه‌نجام‌و كاردان���ه‌وه‌ نێوخۆییه‌كانی‌ ناو‬ ‫ماڵی‌ كورد‌و هه‌ڵوێستی‌ عێراقی‌ داگیركه‌ر‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا لێكدانه‌وه‌یه‌ك ب���ۆ داگیركه‌رانی‌‬ ‫ناوچه‌ی���ی‌‌و تێڕوانینی‌ ده‌وڵه‌تان‌و ڕێكخراوه‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كانی���ش بیریان لێنه‌كرابۆوه‌‪،‬‬ ‫یا پرسیارێكی‌ جیددی‌ له‌خۆ‌و له‌شاره‌زایانی‌‬ ‫ك���ورد نه‌كرابوو‪ ،‬زۆربه‌ی‌ درابووه‌ ده‌س���ت‬ ‫هه‌لپه‌رست‌و خۆبه‌ره‌ پێش‪.‬‬ ‫ئاكامی‌ ده‌نگدان كه‌ نزیكه‌ی‌ له‌سه‌دا ‪93‬‬ ‫ب���وو‪ ،‬كاری‌ پێنه‌كرا‪ ،‬بە‌دوای‌ ئه‌وه‌دا چه‌ند‬ ‫كاردانه‌وه‌یه‌كی‌ زۆر نادروس���ت‌و تاڵ هاتنه‌‬ ‫مه‌یدانه‌وه‌‪ ،‬یه‌كێكیان‪ ،‬ئه‌وه‌ بوو ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫ك���وردی‌ بێ‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ بگه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ ڕای‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ كوردستان‪ ،‬ڕایگه‌یاند كه‌ ڕاپرسی‌‬ ‫گشتی‌ بۆ س���نوور كێش���ان‌و دامه‌زراندنی‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت نه‌بووه‌‪ ،‬بۆیه‌ وه‌ك تاوانێك كرابێ‌‬ ‫ورده‌ ورده‌ حیزبه‌كان‌و ده‌سه‌اڵتی‌ سیاسیش‬ ‫خۆیان ل���ێ‌ به‌دوور گرت‪ .‬لێره‌دا ده‌بێ‌ ئه‌و‬ ‫پرسیاره‌ بكرێ‌؛ ئه‌ی‌ ئه‌گه‌ر ڕاپرسی‌ گشتی‌‬ ‫بۆ سنوور كێشان‌و دامه‌زرانی‌ ده‌وڵه‌ت نه‌بوو‪،‬‬ ‫بۆچی‌ بوو؟ ئه‌مه‌ تا ئێس���تا وه‌اڵمی‌ نییه‌‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ ،‬ڕاپرسی‌ گشتی‌ هه‌موو داگیركه‌رانی‌‬ ‫كوردس���تان بە‌جیاوازی‌ ئایی���ن‌و مه‌زهه‌ب‌و‬ ‫تێڕوانینی‌ فك���ری‌ له‌دژی‌ كورد كۆكرده‌وه‌‪،‬‬ ‫كارێكی‌ بە‌كوردیان كرد‪ ،‬مێژووی‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫كورد‌و داگیركه‌رانی‌ پێش���ینی‌ تازه‌كرده‌وه‌‪.‬‬ ‫سێیه‌م‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ دوێنێ‌ له‌حكومه‌تانی‌ جیهان‬ ‫بە‌دۆس���ت‌و هاوپه‌یمان له‌الیه‌ن حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستانه‌وه‌ ده‌ناسران‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫داگیركردنی‌ كه‌ركوك‌و گش���ت تاوانه‌كانی‌‬ ‫حه‌شدی‌ شیعی‌‌و سوپای‌ داگیركه‌ری‌ عێراق‬ ‫ئه‌لفێكیان هه‌ڵنه‌هێنایه‌وه‌‪.‬‬ ‫روداوی‌ دووه‌م‪ :‬بۆ دانانی‌ نێوانێك له‌گه‌ڵ‬ ‫پارتیدا‌و ش���انی‌ خۆ ته‌كان���دن له‌ئه‌نجامی‌‬ ‫ڕاپرسییه‌كه‌‪ ،‬چه‌ندان به‌رپرسیاری‌ بێ‌ پله‌‌و‬ ‫پایه‌ی‌ بڕیاری‌ سیاس���ی‌‪ ،‬به‌اڵم بە‌ده‌سه‌اڵت‬ ‫ل���ه‌ده‌زگای‌ هه‌واڵگری‌‌و ئاس���اییش‌و هێزی‌‬ ‫چه‌كداری‌ یه‌كێتیی‌ نیشتمانی‌‪ ،‬بۆ خۆبردنه‌‬ ‫پێش���ه‌وه‌یه‌كی‌ هه‌رزانفرۆش���ی‌ ن���ه‌ك هه‌ر‬ ‫خۆی���ان فرۆش���ت به‌ڵكو نی���وه‌ی‌ خه‌ڵك‌و‬ ‫خاكیش���یان دایه‌ هێزی‌ داگیركه‌ری‌ سوپای‌‬ ‫عێراق‌و حه‌ش���دی‌ شیعی‌‪ ،‬له‌س���ه‌ره‌تادا وا‬ ‫خۆیان پیش���ان دا كه‌ ڕێكه‌وتنی‌ سیاس���ی‌‬

‫ب���ووه‌‪ ،‬دواتر ده‌ركه‌وت كه‌ جگه‌ له‌خیانه‌ت‬ ‫هیچ ش���تێكی‌ دیكه‌ نه‌بووه‌‪ ،‬له‌پاداش���تی‌‬ ‫ئه‌وه‌شدا هه‌ر ئه‌وه‌ نه‌بوو كورد له‌كه‌ركوك‪،‬‬ ‫خانه‌قی���ن‌و خورماتوو‌و ش���وێنه‌كانی‌ دیكه‌‬ ‫له‌ترس���ی‌ گیانی‌ خۆیان هه‌ڵێن‪ ،‬له‌وانه‌ش‬ ‫خراپتر بە‌عه‌ره‌كردن‌و كوشتن‌و تااڵنكردنی‌‬ ‫زه‌مانی‌ به‌عس‪ ،‬بە‌خراپترین شێوه‌ سه‌ریان‬ ‫هه‌ڵدایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ته‌سلیمكردنی‌ كه‌ركوك‌و داگیركردنه‌وه‌ی‌‬ ‫نیوه‌ی‌ باشووری‌ كوردس���تان جگه‌ له‌ڕقی‌‬ ‫پێشین‌و مانه‌وه‌ی‌ گه‌رای‌ خیان ‌هت‌و میراتی‌‬ ‫بنه‌ماڵه‌یی‌‌و الوازی‌ كه‌س���ایه‌تی‌‌و نه‌بوونی‌‬ ‫په‌یوه‌ستی‌ بە‌نه‌ته‌وه‌‌و نیشتمانه‌وه‌‪ ،‬هیچی‌‬ ‫دیكه‌ نه‌ب���وو‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ش هه‌رزانفرۆش���ی‌‬ ‫بوو‪ ،‬هه‌رچی‌ سیمبوڵی‌ كورد‌و كوردستان‌و‬ ‫خه‌یاڵی‌ كوردایه‌تی‌ ل���ه‌و ناوچانه‌ هه‌بوون‬ ‫نه‌یانهێش���ت‪ ،‬به‌وه‌ش���ه‌وه‌ نه‌وه‌س���تان‪،‬‬ ‫به‌عس���ی‌ دوێنێ‌‌و حه‌شدی‌ ش���یعی‌ ئه‌مڕۆ‬ ‫بواریان نه‌دا به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش���تی‌ پۆلیسی‌‬ ‫كه‌ركوك كه‌ له‌گه‌ڵ هێڵی‌ خۆفرۆش���ان بوو‬ ‫بە‌كوردی‌ قس���ه‌ بكا‪ ،‬جلی‌ كوردی‌ قه‌ده‌غه‌‬ ‫كرا‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت ڕێگایان نه‌دا په‌یكه‌ری‌ مام‬ ‫جه‌الل له‌كه‌ركووك گوایه‌ شاری‌ ده‌نگده‌ری‌‬ ‫یه‌كێتیی���ه‌ دابن���رێ‌‪ ،‬دوای‌ دوو س���ه‌عات‬ ‫پێچایان���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وجا هاتنه‌ س���ه‌ر داگرتنی‌‬ ‫ئ���ااڵی‌ كوردس���تان له‌هه‌موو ش���وێنێك‌و‬ ‫له‌س���ه‌ر گڵكۆی‌ ش���ه‌هیدانی‌ یه‌كێتییش‪.‬‬ ‫هه‌موو ئه‌وانه‌ چه‌ند س���ووكایه‌تی‌ بوون بۆ‬ ‫هه‌موو كورد‪ ،‬هه‌زار ئه‌وه‌نده‌ س���وكایه‌تییه‌‬ ‫ب���ۆ ئه‌وانه‌ی‌ كه‌ركوك‌و نیوه‌ی‌ باش���وریان‬ ‫فرۆشت‪ ،‬بۆ ئه‌و حیزبه‌ش كه‌ دوای‌ شه‌ش‬ ‫مان���گ تێپه‌ڕب���وون‪ ،‬نه‌توان���ێ‌ لیژنه‌یه‌كی‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌‌و لێپرسینه‌وه‌ بۆ ئه‌و كاره‌ساته‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌ دابنێ‌‌و تاوانباران سزا بدا‪.‬‬ ‫روداوی‌ سێیه‌م‪ :‬كاره‌ساتی‌ بوومه‌له‌رزه‌كه‌ ‌ی‬ ‫كرماش���ان‌و هه‌ڵه‌بج���ه‌‌و ده‌ربه‌ندیخ���ان‌و‬ ‫ناوچه‌كانی‌ دیكه‌ی‌ ڕۆژهه‌اڵت‌و باش���ووری‌‬ ‫كوردستان‬ ‫ج���ارێ‌ كاره‌س���اتی‌ داگیركردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ركوك‌و ناوچه‌كانی‌ دیكه‌ س���ارێژ نه‌بوو‬ ‫بوو‪ ،‬له‌شه‌وی‌ ‪13‬ی‌ تشرینی‌ دووه‌می‌ پاردا‪،‬‬ ‫بوومه‌ له‌رزه‌ له‌و شار‌و ناوچانه‌ی‌ كرماشان‌و‬ ‫هه‌ڵه‌بج���ه‌‌ روی دا‪ ،‬نزیك���ه‌ی‌ ‪ 20‬ه���ه‌زار‬ ‫خانوو‌و یه‌كه‌ی‌ نیشته‌جێبوون له‌كرماشان‌و‬ ‫ده‌وروبه‌ری‌ وێران بوون‪ 2 ،‬هه‌زار گوندیش‬ ‫یا وێران ب���وون یا زیانی���ان به‌ركه‌وتبوو‪،‬‬ ‫زیاتر له‌‪ 2‬هه‌زار خه‌ڵك مردن‌و زۆرتر له‌‪15‬‬ ‫هه‌زار ك���ه‌س بریندار ب���وون‪ ،‬له‌هه‌ڵه‌بجه‌‌و‬ ‫ده‌ربه‌ندیخانی���ش زیانێك���ی‌ زۆری‌ دابوو چ‬ ‫له‌گی���ان‌و چ له‌م���اڵ‪ ،‬ئه‌و بووم���ه‌ له‌رزه‌ی‌‬ ‫كرماشان‌و هه‌ڵه‌بجه‌‌و ده‌وروبه‌ریان‪ ،‬ڕووداوی‌‬ ‫به‌اڵ‌و سروش���تی‌ بوون‪ ،‬كه‌س ده‌ستی‌ تێدا‬ ‫نه‌بوو‪ ،‬خه‌ڵك���ی‌ ناوچ���ه‌كان بە‌دڵدانه‌وه‌‌و‬ ‫هاوكاری‌‌و هاوهه‌س���تی‌ تۆزێ���ك له‌ئازاری‌‬ ‫كاره‌س���اته‌كه‌یان له‌س���ه‌ر س���ووك كردن‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌و بوومه‌له‌رزه‌یه‌دا ده‌ركه‌وت‪ ،‬دوو‬ ‫دیارده‌ بوو‪ ،‬یه‌كێكی���ان ئه‌وه‌ بوو خه‌ڵكی‌‬

‫دروستكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫عێراق‌و دیسانه‌وه‌‬ ‫داگیرگردنه‌وه‌ی‌‬ ‫باشوری‌ كوردستان‬ ‫چه‌نده‌ تاوانی‌‬ ‫ئەمەریکا‪ ،‬بریتانیا‌و‬ ‫حیزبە‌‌شیعییه‌‬ ‫تایفی‌‌و شۆڤێنییه‌كان‬ ‫بو‪ ،‬هێنده‌ش هی‌‬ ‫به‌رپرسیارانی‌‬ ‫حیزب بو له‌باشوری‌‬ ‫كوردستان‬ ‫كورد له‌به‌شه‌كانی‌ كوردس���تان بە‌تایبه‌تی‌‬ ‫له‌باش���وور‌و ڕۆژهه‌اڵت‌و كوردانی‌ په‌ڕیه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌وروپا‪ ،‬مه‌ردانه‌ هاوسۆزی‌‌و هاونه‌ته‌وه‌یی‌‬ ‫ئه‌وجا مرۆڤدۆس���تی‌ خۆی���ان بە‌جوانترین‬ ‫ش���ێوه‌ ده‌ربڕی‌‌و چییان له‌ده‌س���تهات بۆ‬ ‫هاوكاری‌ لێقه‌وماوانی‌ خوش���ك‌و براكانیان‬ ‫له‌م دیو‌و ئه‌و دیوی‌ س���نووری‌ س���ه‌پێنراو‬ ‫كردیان‪ .‬ئه‌گه‌ر ئه‌و هاوكاری‌‌و هه‌ره‌وه‌زییه‌‬ ‫هاوسۆزی‌‌و مرۆڤدۆس���تییه‌ بكرابایه‌ كاری‌‬ ‫هه‌ره‌وه‌زی‌ سیاسی‌‌و هاوچاره‌نووسی‌‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫كورد له‌ئ���ازادی‌ نزیك ده‌ب���ۆوه‌‪ ،‬بە‌هیوای‌‬ ‫بە‌ه���ۆش هاتن���ه‌وه‌ی‌ هه‌موو الی���ه‌ك به‌ر‬ ‫له‌هه‌موان حیزب‌و ڕێكخستنه‌كانن موزڤ‬ ‫روداوی‌ چواره‌م‪ :‬هێرشكردنه‌ سه‌ر عه‌فرین‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ هێزی‌ ڕه‌ش���ی‌ داعش دڕ ‌ی‬ ‫بە‌هێزی‌ ڕه‌شی‌ به‌عسی‌ سوری‌ دا‌و ڕۆژئاوای‌‬ ‫كوردس���تانی‌ خس���ته‌ ژێ���ر داگیركردنێكی‌‬ ‫بە‌زه‌برت���ره‌وه‌‪ ،‬كوردان���ی‌ ئ���ه‌وێ‌ خۆیان‬ ‫ڕێكخست‌و هێزی‌ ش���ه‌ڕه‌ڤانانیان پێكهێنا‪،‬‬ ‫بە‌ه���اوكاری‌ ئەمەریکا‌و هاوبه‌ش���ی‌ گه‌لێك‬ ‫خۆبه‌خش بە‌تایبه‌تی‌ ئه‌وروپایی‌ قاره‌مانانه‌‬ ‫توانییان ڕۆژئاوا له‌داع���ش پاك بكه‌نه‌وه‌‌و‬ ‫نه‌ش���هێڵن س���وپای‌ داگیركه‌ری‌ س���وریا‬ ‫بگه‌ڕێته‌وه‌ ناوچه‌كان‪ .‬عه‌فرین یه‌كێك بوو‬ ‫له‌و ناوچانه‌ی‌ یه‌كینه‌كانی‌ پاراس���تنی‌ گه‌ل‬ ‫كانتۆنێكی‌ فه‌رمانڕه‌وایه‌تی‌ ناوچه‌ییان تێدا‬ ‫دامه‌زران���د‪ ،‬ك���ورد‌و پێكهاته‌كانی‌ دیكه‌ی‌‬ ‫ئه‌و ناوچه‌ كوردستانییه‌ بە‌ڕاده‌یه‌كی‌ باش‬ ‫كارگێڕی‌ ڕۆژانه‌‌و په‌یوه‌ندی‌ دیپلۆماسییان‬

‫به‌ڕێوه‌ده‌برد‪.‬‬ ‫هه‌ڵبه‌ت ج���ۆری‌ به‌هێزی‌‌و ڕێكخس���تن‌و‬ ‫لێزانینی‌ كارگێڕی‌‌و به‌رقه‌راركردنی‌ ئاشتی‌‬ ‫له‌كانتۆنی‌ عه‌فرین‪ ،‬بووه‌ هۆی‌ نیگه‌رانییه‌كی‌‬ ‫ته‌واو بۆ ده‌وڵه‌تی‌ توركیای‌ داگیركه‌ر‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌ی‌ له‌هه‌ر ش���وێنێك ك���ورد ته‌با‌و‬ ‫سه‌ركه‌وتوو بێ‌‪ ،‬ئه‌و له‌دژی‌ ده‌وه‌ستێته‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ هه‌موو قانوون‌و ڕێككه‌وتنه‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تیی���ه‌كان ژێر پێ‌ ده‌نێ‌‌و بە‌هیزی‌‬ ‫ئاگر‌و ئاس���ن قس���ه‌ ده‌كا‌و ده‌جوڵێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ڕه‌جه‌ب ته‌یب ئۆردوغان س���ه‌رۆك كۆماری‌‬ ‫توركیا‪ ،‬له‌به‌رگی‌ موس���ڵمانه‌تی‌‌و بە‌عه‌قڵ‌و‬ ‫ك���رده‌وه‌ی‌ له‌ئه‌تاتورك خراپتر‌و بێ‌ دینتر‪،‬‬ ‫ئۆق���ره‌ی‌ نه‌ما‌و ب���ه‌و هێزه‌ س���ه‌ربازییه‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ ده‌وت���رێ‌ گوای���ه‌ دووه‌م گه‌وره‌ترین‬ ‫هێزی‌ ناتۆیه‌ په‌الم���اری‌ هێزێكی‌ پچووكی‌‬ ‫ش���ه‌ڕه‌ڤانان‌و ناوچه‌یه‌كی‌ ئارامی‌ ڕۆژئاوای‌‬ ‫كوردس���تانی‌ دا‪ ،‬له‌س���ه‌ره‌تادا خ���ۆی‌ وا‬ ‫هه‌ڵن���ا ك���ه‌ له‌م���اوه‌ی‌ ی���ه‌ك دوو ڕۆژدا‬ ‫به‌رخ���ودان‌و به‌رگریكاران���ی‌ عه‌فرین له‌ناو‬ ‫ده‌با‪ ،‬ئه‌گه‌رچی‌ له‌هه‌موو ش���ێوه‌ چه‌كێكی‌‬ ‫كه‌ توركیا هه‌یه‌تی‌ له‌زه‌مینی‌‪ ،‬ئاس���مانی‌‌و‬ ‫زه‌ریای���ی‌ به‌كارهێنا‪ ،‬ڕوس���یاش هێزه‌كانی‌‬ ‫خۆی‌ له‌ناوچه‌كه‌ كێشایه‌وه‌‌و ئاسمانه‌كه‌شی‌‬ ‫خس���ته‌ ژێ���ر ده‌س���ه‌اڵتییه‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫هه‌موو جه‌به‌ڕووته‌دا واش هێزی‌ شه‌ڕڤانان‬ ‫ب���ۆ م���اوه‌ی‌ ‪ 58‬ڕۆژ قاره‌مانانه‌ له‌ڕوویاندا‬ ‫وه‌س���تانه‌وه‌‪ ،‬نه‌به‌ردییه‌كی‌ ئه‌وان نواندیان‬ ‫له‌مێ���ژووی‌ س���ه‌ده‌ی‌ ‪21‬دا ب���ێ‌ وێنه‌یه‌‌و‬ ‫ئیراده‌ی‌ ئازادییان بە‌جیهان سه‌لماند‪.‬‬ ‫له‌و ماوه‌ی‌ ‪ 58‬ڕۆژه‌دا‪ ،‬ئامێریكا‌و جیهان‬ ‫بێ‌ ده‌نگ بوون‪ ،‬ئه‌و بێ‌ ده‌نگییه‌ كارێكی‌ كرد‬ ‫ئۆردوغان‌و توركیا زیاتر‌و بێ‌ به‌زه‌ییانه‌تر‌و‬ ‫ش���ۆڤینانه‌تر كه‌وتن���ه‌ قه‌اڵچۆكردنی‌ ژن‪،‬‬ ‫پیر‌و منداڵ‪ ،‬نه‌خۆش‌و په‌ككه‌وته‌‪ ،‬ده‌ستی‌‬ ‫له‌ته‌ڕ‌و وش���ك نه‌پاراست‪ ،‬هه‌رچی‌ له‌كاری‌‬ ‫دڕندانه‌ هه‌یه‌ ئه‌نجامیاندا‪ ،‬تا ئه‌وه‌ی‌ هه‌موو‬ ‫كانتۆن‌و شاری‌ "عه‌فرین" یشیان داگیركرد‪.‬‬ ‫له‌و ‪ 58‬ڕۆژه‌دا كوردی‌ هه‌ر چوار پارچه‌كه‌ی‌‬ ‫كوردستان‌و كوردانی‌ ئاواره‌‌و باڵو له‌جیهاندا‪،‬‬ ‫بە‌گیان���ی‌ هاونه‌ته‌وه‌ی���ی‌‌و هاوس���ۆزی‌‌و‬ ‫مرۆڤدۆستی‌‌و ئازادیخوازی‌ بە‌خۆپیشاندان‪،‬‬ ‫پاره‌‌و كۆمه‌ك كردنه‌وه‌‪ ،‬بە‌جل‌و كه‌ل‌و په‌ل‬ ‫پێشكه‌شكردن‪ ،‬بە‌خۆپیشاندان‌و نووسین‌و‬ ‫كۆبوونه‌وه‌ هاوبه‌شییه‌كی‌ مه‌ردانی‌ كوردانی‌‬ ‫ڕۆژئاوایان كرد‪.‬‬ ‫دوای‌ ئ���ه‌و هه‌موو كاره‌س���اتانه‌ چه‌ندان‬ ‫وانه‌‌و په‌ند ده‌ركه‌وتن‪:‬‬ ‫• نه‌بوون���ی‌ یه‌كڕیزی‌ ن���او ماڵی‌ كورد‌و‬ ‫داڕزانی‌ په‌یوه‌ندی‌ حیزبایه‌تی‌ له‌باش���وور‪،‬‬ ‫له‌وه‌ش مه‌ترسیتر زۆرانبازی‌ پارتی‌‌و یه‌كێتی‌‬ ‫پیستر له‌س���ااڵنی‌ شه‌سته‌كان‪ ،‬حه‌فتاكان‌و‬ ‫هه‌ش���تا‌و نه‌وه‌ته‌كان���ی‌ چه‌رخی‌ بیس���ته‌م‬ ‫سه‌ری‌ هه‌ڵدایه‌وه‌‪ ،‬بە‌جۆرێك بۆته‌ ملمالنێ‌‬ ‫له‌نێوان سلێمانی‌‌و هه‌ولێردا تا وای‌ لێهاتووه‌‬ ‫له‌سنووری‌ یه‌كه‌مدا ئێران فه‌رمانڕه‌وایه‌تی‌‬ ‫ده‌كا‪ ،‬له‌دووه‌میشدا توركیا‪.‬‬ ‫• ب���ێ‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌ حیزب‌و ڕێكخس���تنه‌‬

‫سیاس���ییه‌كانی‌ دیكه‌ له‌به‌رامب���ه‌ر تاوانی‌‬ ‫خ���اك‌و خه‌ڵك فرۆش���تن‪ ،‬ئه‌وج���ا الواز ‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵگای‌ مه‌ده‌نی‌‌و ئه‌و هه‌موو ڕێكخراوانه‌‬ ‫كه‌ له‌كوردستاندا هه‌ن‪.‬‬ ‫• ناكامڵ���ی‌ دیبلۆماس���ییه‌تی‌ ك���وردی‌‬ ‫بە‌تایب���ه‌ت ئ���ه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌ن���دی‌ بە‌پارتی‌‬ ‫دیموكرت���ی‌ كوردس���تان‌و حكومه‌ت���ه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ده‌رك���ه‌وت ك���ه‌ په‌یوه‌ندییه‌كانیان‬ ‫بایی‌ ئه‌وه‌نده‌ نه‌ب���وون كه‌ڵكێكیان هه‌بێ‌‪.‬‬ ‫وه‌س���تانه‌وه‌ی‌ ئەمەریکا دژی‌ سه‌ربه‌خۆیی‌‬ ‫باشوور‪ ،‬ده‌س���تخه‌ڕۆكردنی‌ سه‌ركردایه‌تی‌‌و‬ ‫السه‌نگی‌ نێوان كورد‌و ئەمەریکا بوو‪.‬‬ ‫• نه‌بوونی‌ هیچ به‌هایه‌كی‌ مرۆڤدۆس���تی‌‬ ‫له‌سیاس���ه‌تدا‪ ،‬هێز‌و یاریكردن بە‌هه‌س���ت‌و‬ ‫عه‌ق���ڵ تا دنیابێنی‌ ده‌مێنێ‌‪ ،‬س���ه‌رچاوه‌ی‌‬ ‫س���ه‌ركه‌وتنی‌ سیاس���ه‌تیش هه‌ر بە‌عه‌قڵ‌و‬ ‫لێكدانه‌وه‌‪ ،‬هێزی‌ سه‌ربازی‌‌و هێزی‌ ئابووری‌‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫• دروس���تكردنه‌وه‌ی‌ عێراق‌و دیس���انه‌وه‌‬ ‫داگیرگردنه‌وه‌ی‌ باش���ووری‌ كوردس���تان‪،‬‬ ‫چه‌ن���ده‌ تاوان���ی‌ ئەمەری���کا‪ ،‬بریتانی���ا‌و‬ ‫حیزبە‌ش���یعییه‌ تایفی‌‌و شۆڤێنییه‌كان بوو‪،‬‬ ‫هێنده‌ش ه���ی‌ به‌رپرس���یارانی‌ حیزب بوو‬ ‫له‌باشووری‌ كوردستان‪.‬‬ ‫• دووڕوویی‌‪ ،‬بێ‌ ده‌نگ���ی‌ ئه‌و واڵتانه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ وا خۆیان پیش���ان ده‌دا كه‌ دۆس���تی‌‬ ‫دیموكراسی‌‌و مافی‌ مرۆڤن‪.‬‬ ‫• شه‌رمه‌زاری‌ ئێران به‌رامبه‌ر بە‌كاره‌ساته‌‬ ‫سروش���تییه‌كان كه‌ له‌كورد‌و كوردس���تان‬ ‫ده‌كه‌وێ‌‪ ،‬ه���ه‌ر ته‌واو وه‌ك ئ���ه‌وه‌ وا بوو‬ ‫كه‌ به‌و به‌اڵیان���ه‌ به‌خته‌وه‌ر بن كه‌ له‌كورد‬ ‫ده‌قه‌ومێ‌‪ .‬له‌الیه‌كی‌ دیكه‌شه‌وه‌‪ ،‬هێرشه‌كانی‌‬ ‫س���وپای‌ عێراق‌و حه‌ش���دی‌ شیعی‌ بۆ سه‌ر‬ ‫كه‌ركووك‌و ناوچه‌كانی‌ دیكه‌ی‌ كوردس���تان‬ ‫بە‌ده‌ستتێوه‌ردان‌و ئه‌ندازیارانی‌ ئه‌و بوو‪.‬‬ ‫• له‌كاره‌ساته‌كانی‌ دوا ‌ی ڕاپرسی‌ گشتی‌‌و‬ ‫هێرش���ی‌ عێراق‪ ،‬كه‌س���ێك لێپرسینه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵدا نه‌ك���را‌و داوای‌ لێبوردنێك نه‌كرا‌و‬ ‫یه‌كێك سزا نه‌درا‪.‬‬ ‫• ئه‌وه‌ن���ده‌ی‌ م���ن ئاگاداربم تا ئێس���تا‬ ‫حیزبێك یا ئه‌و هه‌موو ده‌زگای‌ راگه‌یاندن‌و‬ ‫لێكۆڵینه‌وانه‌ی‌ هه‌ن‪ ،‬بابه‌تێكی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و ڕووداوانه‌ نه‌نووسی‌‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر بۆی���ه‌ له‌ن���ه‌ورۆزی‌ ئ���ه‌م س���اڵدا‬ ‫هه‌زاران ك���ورد جه‌ژنی‌ ن���ه‌ورۆزی‌ نه‌كرد‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت جه‌ژنه‌ پیرۆزه‌ش���ی‌ وه‌رنه‌ده‌گرت‪،‬‬ ‫كه‌مت���ر دڵخۆش���ێكت ده‌دیی���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌متر‬ ‫بە‌هیوایه‌ك���ت ده‌دۆزیی���ه‌وه‌‪ ،‬زۆر كه‌مت���ر‬ ‫عه‌ق���ڵ توانای‌ لێكدان���ه‌وه‌ی‌ هه‌بوو بۆ ئه‌و‬ ‫هه‌موو كاره‌س���اتانه‌‪ .‬ل���ه‌و دۆخه‌دا من به‌و‬ ‫چه‌ند وش���ه‌یه‌ كۆتایی‌ ب���ه‌و ئازارانه‌ دێنم‪:‬‬ ‫پار ئه‌ی‌ ئه‌و س���اڵه‌ی‌ له‌هه‌موو ساڵه‌كانی‌‬ ‫ته‌مه‌ن درێژتر‪ ،‬بە‌ناس���ۆرتر‪ ،‬تاریكتر‌و بێ‌‬ ‫هیواتر‪ .‬پار؛ ماڵت بڕمێ‌ وه‌ك له‌گه‌ڵ خۆتا‪،‬‬ ‫ماڵی‌ ن���ا ئاوه‌دانی‌ ك���وردت ئه‌وه‌ندیكه‌ش‬ ‫ڕوخاند‪ ،‬خه‌وت تۆراند‪ ،‬هۆشداری‌‌و هیوا بۆ‬ ‫س���ه‌رفرازیت هه‌ڵوه‌شانده‌وه‌‪ .‬پار ئه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ساڵه‌ی‌ یا خودا بڕۆیت‌و نه‌یه‌یته‌وه‌‪.‬‬

‫نیشانەکانی کۆمەڵگەی شەق وەشێن‌و شاپ وەشێن‬ ‫شۆڕش خالید‬ ‫نیش����انەکانی ئ����ەم کۆمەڵگەیە جێگەی‬ ‫تێڕامان‌و سەرس����وورمانن‪...‬لە یەکەم ورد‬ ‫بوونەوەی س����ەرپێیدا هەموو شتێکت بۆ‬ ‫دەرئەکەوێ‪ .‬س����ەرلەبەری پێکهاتەو ئەو‬ ‫سیستەمە سیاسی‌و کۆمەاڵیەتی‌و فەزایەت‬ ‫بۆ دەرئەکەوێ‪ ،‬ئ����ەم جۆرە کۆمەڵگەیە‪،‬‬ ‫پەیوەستە یا پەیوەست کراوە پێوەی‪.‬‬ ‫لەزانس����تی سیاس����ی‌و کۆمەڵناس����ی‬ ‫جۆرێ����ک لە‌کۆمەڵگ����ە هەی����ە بەناوی "‬ ‫کۆمەڵگەی پڕ مەترس����ی" یا " کۆمەڵگەی‬ ‫پڕ موجازەفە" ی����ا " ‪."A risk society‬‬ ‫لەم ج����ۆرە کۆمەڵگایەدا هەم����وو بڕیارو‬ ‫رێنماییەکان لە‌س����ەر بنەم����ای " مەزەندە‬ ‫کردن" دەردەکرێن بە‌هۆی قەوارەی کێشە‬ ‫کانەوە‪.‬‬ ‫بەاڵم ئەوەی من مەبەس����تمە ش����تێکی‬ ‫ترە‪....‬کۆمەڵگەی ش����ەق وەشێن‌و شاپ‬ ‫وەشێن بەم تایبەتمەندیانە دەناسرێتەوە‪:‬‬ ‫ تایبەتە بەو گەالنەی بە‌درێژایی بوونیان‬‫ژێردەستە‌و ستەم لێکراو بوونە‪.‬‬ ‫ باری س����ایکۆلۆژیان ناجێگرە بەهۆی‬‫ئ����ە‌و س����تەمەی بەدرێژایی مێ����ژوو لێیان‬ ‫ک����راوەو ب����ەردەوام لە‌خۆیان����ی دەکەن‌و‬ ‫ماندووش نابن‪.‬‬ ‫ ل����ەم کۆمەڵگەی����ەدا تاکەکان(پێیان‬‫وایە) هەموویان لەسەر حەقن‪.‬‬ ‫ بەش����یک لە‌ئەندامان����ی ئ����ەم جڤاکە‪،‬‬‫ساڵەهایە دووچاری پەتای دوووبەرەکی‌و‬ ‫خۆخۆری‌و یەکتر قەبوڵ نەکردن‌و سڕینەوەو‬ ‫س����وک کردنی یەکتر‌و تەنانەت ناپاکیش‬

‫بوونەتەوە‌و ت����ا ڕادەیەک����ی بەرچاو ئەم‬ ‫تایبەتمەندیانە بوونەتە بەشێکی دانەبڕاو‬ ‫لە‌کولتورو عورفی کۆمەاڵیەتیەوە‪.‬‬ ‫ بەش����ێکیان داوای ئ����ازادی‌و ڕزگاری‬‫نیشتیمانی‌و دامەزراندنی دەوڵەتی تایبەت‬ ‫بە‌خۆیان دەکەن‪ ،‬بەش����ەکەی تریان ئەو‬ ‫داوایە ڕەت دەکەنەوە‌و هەزار س����وکایەتی‬ ‫بە‌الیەنی دەوڵەتخوازەوە دەکەن‪.‬‬ ‫ تاسەر ئێسقان نا یەکگرتوون‪.‬‬‫ گەرچی هەرێمێکی بچکۆاڵنەیە‪ ،‬بەاڵم‬‫دابەش کراوەتە سەر ڕەنگ‌و زۆنە ڕەنگاو‬ ‫ڕەنگەکانەوە‪.‬‬ ‫زۆر باسی مەدەنیەت دەکرێت‌و بە‌کردار‬ ‫هیچ نابینی‪.‬‬ ‫ وەزارەت����ی پەروەردە ک����ە بە‌یەکێک‬‫لە‌کۆڵەگە رەس����ەکیەکانی کۆمەڵگەیەکی‬ ‫مەدەن����ی دادەنرێت‪ ،‬خاڵی����ە لە‌داهێنان‌و‬ ‫فکر‌و مەعریفەی هاوچەرخ بۆ پێگەیاندنی‬ ‫ن����ەوەی داهاتوو‪ .‬قوتابی����ەکان تەنیا فێر‬ ‫دەکرێن نمرەی ب����ەرز وەرگرن‪ ،‬پەروەردە‬ ‫ناکرین‪.‬‬ ‫ س����ەدا ن����ەوەدی دانیش����توانەکەی‪،‬‬‫چاودێری سیاسی‌و شرۆڤەکار‌و مامۆستای‬ ‫وتن����ەوەی وانەکانی نش����تیمانپەروەری‌و‬ ‫سیاس����ەتن‪ ،‬کەچ����ی بەش����ێکیان ئەوەی‬ ‫نیش����تیمانە بە‌خەیاڵیاندا نای����ەت‌و زیاتر‬ ‫بە‌دوای پارەو پوڵەوە وێڵ‌و سەرگەردانن‪.‬‬ ‫ کۆمەڵێکی کەمی دەمڕووت‌و دەم بەڕەاڵ‪،‬‬‫ت����ۆڕە کۆمەاڵیەتیەکان بۆ س����ووکایەتی‬ ‫کردن بە‌یەکتر‌و چەواشەکاری دژی یەک‌و‬ ‫باڵوکردن����ەوەی ڤیدیۆ کلیپەکانی ش����ەڕە‬ ‫شەق‌و ش����ەڕە ش����اپ‌و کوتەک وەشاندن‬ ‫بە‌کار دێنن‌و ناویش����ی لێدەنێن زیرەکی‌و‬

‫پێشکەوتن‌و مەدەنیەت‌و پیاوەتی‪.‬‬ ‫ گی����رۆدەی کەڵەکەبوون����ی دەی����ان‬‫کێشەی سیاس����ی‌و ئابوری‌و تەندروستی‬ ‫وکۆمەاڵیەتی‌و ڕۆشنبیری‌و پەروەردەیین‪.‬‬ ‫ زەوی‌و ئاس����مانەکان لە‌نێ����وان‬‫دەستەبژێرە سیاس����ی‌و خوا پێداوەکاندا‬ ‫دابەش����کراون‪ ،‬تەلبەند کراون‌و مێشولەش‬ ‫ناوێری تخونیان کەوێ‪.‬‬ ‫ لەس����ەر کێش����ەی پارچ����ە زەویەک‬‫زۆر ئاس����اییە بیس����ت کەس بۆ یەکالیی‬ ‫کردنەوەی کێشەکە پەنا بۆ چەکی سوک‌و‬ ‫س����اردو گەرم‌و مام ناوەن����دی بەرن‌و بەر‬ ‫ببنە گیان‌و ماڵی یەکترەوە‪.‬‬ ‫ بڕیارەکان����ی دادگا تەنی����ا مەرەکەبی‬‫سەر کاغەزن‪.‬‬ ‫ س����ووکترین دام����ەزراوە الی جەماوەر‬‫پەڕلەمان����ەو تەنان����ەت کۆرپ����ەی ن����او‬ ‫بێشکەش س����ووکایەتی پێ دەکات‌و ئەم‬ ‫س����ووکایەتیەش ب����ە‌الی خەڵک����ەوە زۆر‬ ‫ئاساییە‪.‬‬ ‫ هەمو کەس بەدوای پرسیاری موچەو‬‫موڵ����ک وم����اڵ‌و تایبەتمەندیەکانی ژیانی‬ ‫یەکترەوەن‪ ،‬کەچی خەم لە‌ژیانی خۆیان‌و‬ ‫کێشەکانی خۆیانەوە هەر بە‌خەیاڵیشیان‬ ‫دانایەت‪.‬‬ ‫ بنەماکانی دادی کۆمەاڵیەتی‌و یەکسانی‬‫بۆ دەرمانیش نادۆزیتەوە‪.‬‬ ‫ بە‌پێی پڕەنس����یپی‪ ،‬ئی خۆم بۆ خۆم‬‫ئی تۆش دەخۆم‪ ،‬ئیدارە دەکرێ‪.‬‬ ‫ کۆڵەگە سەرەکیەکانی ئەم کۆمەڵگەیە‬‫لەس����ەر بنەمایەکی لەرزۆک‌و نامەعقولی‬ ‫وەک خێ����ڵ‌و خ����زم‌و بنەماڵ����ە‌و ئاغ����ا‌و‬ ‫دەرەبەگایەت����ی دامەزراون‌و لەس����ەدەی‬

‫بیستو یەکدا‪ ،‬شانازیشی پێوە دەکەن‪.‬‬ ‫ (عەبدولبەشەر) یش لێی تێناگات‪.‬‬‫ خاوەنی یەک دەرزەن حزب‌و گرووپ‌و‬‫دەس����تە‌و تاقم‌و گرووپی سیاسیە‪ ،‬کەچی‬ ‫بەردەوام لە‌پاشاگەردانیدایە‪.‬‬ ‫ س����ەدا نەوەدی دانیش����توانی حزبین‪.‬‬‫بە‌واتایەکی تر تا س����ەر ئێسقان بە‌حزبی‬ ‫ک����راوە‪ .‬تەنان����ەت ئ����ەوەی ئیدیع����ای‬ ‫س����ەربە‌خۆییش دەکات‪ ،‬تەنی����ا س����ەری‬ ‫بە‌خۆیەوەیە‪ ،‬ئەگینا لە‌ناخی خۆیدا شێت‌و‬ ‫شەیدای س����ەرکردە‌و حزبێکە‌و شەوو ڕۆژ‬ ‫شێتانە دهۆڵی بۆ ئەکوتێ‌و بە‌شانازیشەوە‬ ‫ئامادەی گیانفیداییە بۆی‪.‬‬ ‫ گەرچ����ی خاوەنی س����ەدان کۆمەڵە‌و‬‫دەس����تە‌و گرووپ‌و چاالکوانی کۆمەڵگەی‬ ‫مەدەنیە‪ ،‬کەچ����ی جاری واهەیە (لە‌کاتی‬ ‫ڕووداوە کۆمەاڵیەت����ی‌و ش����اپ ش����اپێنی‬ ‫الیەنگران����ی حزبەکان لە‌س����ەر ش����ەقام‌و‬ ‫شوێنە گش����تیەکاندا) ناچاری بە‌زەرەبین‌و‬ ‫دووربین����ی لەی����زەرەوە ب����ەدوای هێما‌و‬ ‫نیش����انەکانی مەدەنیەت‌و پێش����کەوتندا‬ ‫بگەڕێی‪.‬‬ ‫ لەم کۆمەڵگەی����ەدا حزب‌و ئایدیۆلۆژیا‬‫شوناس����ن‪ ،‬ئایین����ن‪ ،‬عورف����ن‪ ،‬یاس����ای‬ ‫ئاس����مانین‪ ،‬نەک ئامرازێ����ک بۆ خزمەت‬ ‫کردن‌و پێشکەوتن‪.‬‬ ‫ لەوەت����ەی ئ����ەم کۆمەڵگەی����ە هەیە‬‫لە‌الی����ەن ت����ورک‌و ع����ارەب‌و فارس����ەوە‪،‬‬ ‫لە‌چەپ����ەوە بۆ ڕاس����ت‪ ،‬لە‌باک����ورەوە بۆ‬ ‫باش����ور‪ ،‬س����تەمی دەرحەق کراوە‪ ،‬تێی‬ ‫هەڵدراوە‪ ،‬دەرب����ەدەر‌و ماڵوێران‌و ئەنفال‬ ‫ک����راوە‪ ،‬کەچی وەک بڵێی هێش����تا دڵی‬ ‫ئەندامانی ئ����اوی نەخواردۆتەوە‪،‬نەک هەر‬

‫لە‌س����ەر ڕووپەڕی ڕۆژنام����ە‌و پەیجەکانی‬ ‫ت����ۆرە کۆمەاڵیەتیەکان����دا س����ووکایەتی‬ ‫بە‌یەکترەوە دەکەن‪ ،‬بەڵکو لەسەر شەقام‌و‬ ‫کوچە‌و کۆاڵنەکانیش����دا‪ ،‬لەسەر ناکۆکیە‬ ‫سیاسیەکانەوە بە‌ش����اپ‌و پێالقە‌و مست‌و‬ ‫ش����ەق‌و چەقۆو قەمەوە‪ ،‬پەالماری یەکتر‬ ‫دەدەن‪ .‬سەیریش لەوەی دایە سەد ساڵە‬ ‫گلەیی لە‌فاش����یزمی تورک‌و ش����ۆفینیەتی‬ ‫عارەب‌و دەمارگیری فارس دەکەن‌و دەڵێن‬ ‫ئەمانە دەمانچەوسێننەوە‪.‬‬ ‫ لەم کۆمەڵگەیەدا‪ ،‬مێتۆدەکانی حیوار‌و‬‫گفتوگۆ‌و دانوس����تان‪ ،‬شەرە شەق‌و مست‬ ‫وەشاندن‌و‌و ش����اپ تێهەڵدان‌و جنێوباران‬ ‫کردنی یەکترە‪.‬‬ ‫ کەمتر کەس����ێک ئەدۆزیتەوە بە‌هێمنی‬‫ڕاو بۆچونی خۆی دەرببرێت یا بە‌سینگی‬ ‫فراوانەوە ڕخنە قبوڵ بکات‪ .‬بەڵکو بە‌هاتو‬ ‫هاوار‌و هاشو هۆشەوە ڕووبەڕووی عەقڵ‌و‬ ‫مەنتیق دەبنەوەو باکیان بە‌هیچ نیە‪.‬‬ ‫ کفر ک����ردن بە‌پیرۆزیەکان����ی ئایینی‬‫گشتی خەڵک‪ ،‬جاری واهەیە زۆر ئاسانترە‬ ‫تا سووکایەتی بە‌حزب‌و سەرکردەوە‪.‬‬ ‫ حزبی����ەکان کاتێ����ک تەنگاودەب����ن‌و‬‫تەنگیان پێ هەڵدەچنرێ‪ ،‬یەکس����ەر ژیان‬ ‫نامەو مێژووی س����ەرۆک‌و س����ەرکردەی‬ ‫حزبی‌و س����ەرکردایەتی الیەن����ی بەرامبەر‬ ‫هەڵئەدەنەوەو زمان لە‌هیچ سووکایەتیەک‬ ‫ناپارێزن‪ .‬ئەم دیاردەیە بۆتە هاوکێش����ە‌و‬ ‫کەس خۆی لێ نابوێرێت‪.‬‬ ‫ بە‌گش����تی ئ����ەم ج����ۆرە کۆمەڵگەیە‬‫زۆر هیالک����ە ب����ە‌دوای زەق کردن����ەوەی‬ ‫ناکۆکیەکان‪...‬نەهێشتنی بنەماکانی پێکەوە‬ ‫هەڵکردن‪ ...‬بژێوی ژی����ان‪ ...‬دۆزینەوەو‬

‫هێنان����ەوەی بیانوو بۆ شکس����تەکان‪....‬‬ ‫حزبایەت����ی تەس����ک‪ ...‬هۆنین����ەوەی‬ ‫پێشکەوتووترین‪ ،‬قێزەوەنترین‌و بە‌بێزترین‬ ‫جنێوی داهێنرا ولە ناوفەرهەنگی سیاسیدا‬ ‫بۆ بەکار هێنانی لە‌دژی یەکترەوە‪.‬‬ ‫ ئ����ەو هەرێم����ە لە‌چ����وار پارێزگا پێک‬‫هاتووە‌و دانیش����توانی ئ����ەم پارێزگایانە‬ ‫لە‌پێکەوە هەلکردن زۆر کۆلەوارن‪.‬‬ ‫ لەم کۆمەڵگەیەدا بە‌هۆی دابەشکاریە‬‫جۆغرافی‌و حزبیەکان وئامادەیی هەس����تی‬ ‫بەهێزی ناوچەگەرێتی‌و دووبەرەکی‌و یەکتر‬ ‫ڕەت کردن����ەوەوە‪ ،‬تاکەکان����ی هەمیش����ە‬ ‫بە‌شکس����ت‌و دۆڕاندنەکانی یەکترەوە شاد‬ ‫دەب����ن‌و ئەم شکس����تانە لە‌کات وس����ات‌و‬ ‫بۆنەی گونجاودا‪ ،‬ل����ە‌دژی یەکتر بەکاری‬ ‫دەهێنن‪.‬‬ ‫ ئ����ەم جۆرە کۆمەڵگەیە وەک ئاش����ی‬‫نەزانان لە‌الیەن پ����ەروەردگارەوە بەڕێوە‬ ‫دەبرێ����ت‌و مرۆڤ����ەکان تەنی����ا کۆمەڵێک‬ ‫کاراکتەری جووڵە پێکراوو ئاراستەکراوی‬ ‫ناو سنوورێکی دیاری کراوی جۆغرافیایەکی‬ ‫ناس����راونو دیاریکراون‌و جیل لە‌دوای جیل‬ ‫بە‌ڕێک����ەوت دێن‌و ئەڕۆن بە‌بێ ئەوەی هیچ‬ ‫گۆڕانکاریەک بەسەر ئەم کۆمەڵگەیە‌و ئەم‬ ‫عەقاڵنەی بەڕێوەی دەبەن دابێت‪.‬‬ ‫ تاکەکان����ی ئ����ەم کۆمەڵگەیە بە‌هۆی‬‫ماندوبون‌و هیالکیانەوە بە‌ملمالنێی یەکتر‌و‬ ‫روبەروبونەوەی ئەو نەتەوە سەردەستانەی‬ ‫بە‌درێژای����ی مێ����ژوو دەیانچەوس����ێننەوە‪،‬‬ ‫لە‌هەفتاو پێنج ساڵ زیاتر ناژین‌و ئەگەریش‬ ‫یەکێک تەمەنی گەیشتە هەشتا یا هەشتا‌و‬ ‫پێنج س����اڵیەوە‪ ،‬ئەڵێن ماش����االلە سەیرە‬ ‫تاکو ئێستا نەمردووە!!‬

‫تەندروستی‬

‫)‪ )619‬سێشه‌ممه ‪2018/4/3‬‬

‫چۆن په‌ستانی‌ خوێن به‌رز ده‌كه‌ینه‌وه‌؟‬

‫‪15‬‬

‫هه‌رچه‌ن���ده‌ به‌ب���ه‌راورد بە‌ب���ه‌رزی‌‬ ‫په‌س���تانی‌ خوێ���ن دابه‌زینه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫مه‌ترس���ی‌ نیه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا‬ ‫كۆمه‌لێك كێش���ه‌ی‌ ته‌ندروستی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫بۆچاره‌س���ه‌ری‌ كێش���ه‌ی‌ دابه‌زین���ی‌‬ ‫په‌س���تانی‌ خوێ���ن ئ���ه‌م رێگایان���ه‌‬ ‫به‌كاربێنه‌‪.‬‬ ‫ خواردنی‌ سوێر‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ سوێری‌‬‫بۆته‌ندروس���تی‌ باش نیه‌‪ ،‬به‌اڵم بۆئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ی‌ كێش���ه‌ی‌ كه‌می‌ په‌ستانی‌‬ ‫خوێنیان هه‌یه‌ باشتر‌ه خواردنی‌ سوێر‬ ‫بخۆن‪.‬‬ ‫ دوركه‌وتن���ه‌وه‌ له‌خواردن���ه‌وه‌‬‫كحولێكان‪ .‬پێویس���ته‌ ئه‌وكه‌س���انه‌ی‌‬ ‫كێش���ه‌ كه‌م���ی‌ په‌س���تانیان هه‌ی���ه‌‬ ‫دوربكه‌ون���ه‌وه‌ له‌خواردن���ه‌وه‌ی‌ كحوڵ‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ له‌وكاتانه‌ی‌ په‌ستانیان كه‌م‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‬ ‫ قاچ بخه‌ره‌ س���ه‌رقاچ‪ .‬هه‌ركاتێك‬‫هه‌س���تت به‌دابه‌زینی‌ په‌ستانی‌ خوێن‬ ‫كرد دابنیشه‌و قاچت بخه‌ره‌ سه‌رقاچ‪.‬‬ ‫ ئاو زۆر بخۆره‌وه‌‪ .‬زۆر خواردنه‌وه‌ی‌‬‫ئاو ئه‌بێته‌ هۆی‌ زی���اد بونی‌ قه‌باره‌ی‌‬

‫خوێن ‪ .‬چونكه‌كه‌می‌ قه‌باره‌ی‌ خوێن‬ ‫ی خوێن‪.‬‬ ‫هۆكاری‌ بۆدابه‌زینی‌ په‌ستان ‌‬ ‫ ك���ه‌م خۆری‌ دایم خۆر‪ .‬ژه‌مه‌كانی‌‬‫خواردن زیاد بكه‌ باشتر وایه‌ له‌بری‌ ‪3‬‬ ‫ژه‌م ‪ 5‬ژه‌م بخورێت‪.‬‬ ‫ گ���ۆره‌وی‌ توند له‌پ���ێ‌ بكه‌‪ .‬ئه‌م‬‫جۆره‌ گۆره‌ویه‌ ئه‌بێته‌هۆی‌ نه‌هێشتن‌و‬ ‫مانه‌وه‌ی‌ خوێن له‌به‌ش���ی‌ خواره‌وه‌ی‌‬ ‫جه‌سته‌‪.‬‬

‫ی هه‌ی ‌ه‬ ‫ی م���ڵ چه‌ندین هۆكار ‌‬ ‫ره‌ق بون ‌‬ ‫له‌وانه‌ش‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ زۆر جوڵ��� ‌ه كردن بە‌مڵ بۆ ماوه‌یه‌ك ‌‬‫زۆر‪.‬‬ ‫ زۆر به‌كارهێنانی‌ كۆمپیوته‌ر‪.‬‬‫ ئه‌مدیو ئه‌ودی���و كردن به‌مڵ له‌پردا‌و‬‫له‌كاتی‌ نوستن‪.‬‬ ‫ كێش���ێكی‌ زۆر بخه‌یت ‌ه س���ه‌ر شانت‬‫ی‬ ‫ی جانتا ‌‬ ‫ی ب���ه‌كار هێنان��� ‌‬ ‫به‌تایبه‌ت��� ‌‬ ‫ی قورس‪.‬‬ ‫كۆڵه‌پشت ‌‬ ‫ی قورس به‌یه‌ك‬ ‫ی هه‌رشتێك ‌‬ ‫ هه‌ڵگرتن ‌‬‫ش���ان‌و په‌س���تان خه‌ستنه‌سه‌ر هه‌مان‬ ‫ی زۆر‪.‬‬ ‫شان بۆماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ زۆر ب���ه‌كار هێنان���ی‌ مۆبای���ل‬‫به‌دانیشتنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ قه‌له‌قی‌‌و په‌ستانی‌ ده‌رونی‌‪.‬‬‫‪ -‬ره‌ق بونی‌ مل به‌هۆی‌ وه‌رزش كردن‪.‬‬

‫هۆكاره‌كانی‌ ره‌ق بونی‌ مڵ‬

‫چارەسەرکردنی نزگەرە بەچەند هەنگاوێک‬

‫سوده‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ماسی‌ بۆمنداڵ‬

‫پەرداخێک ئاو تێبکە‪ ،‬نزیک بێت‬ ‫لەپلەی گەرمای ژورەکە‬ ‫یاخو ئەو شوێنەی کە تێیدا دەژیت‬ ‫بەهاوڕێکەت بڵێ هەردو پەنجەی‬ ‫بخاتەسەر گوێچکەت‬

‫هەناسەیەکی قوڵ هەڵمژەو‬

‫مەهێڵە هەوای ناو سینەت دەربچێ‬

‫دەست بکە بەئاوخواردنەوە تا‬

‫ئاوی ناو پەرداخەکە تەواو دەبێت‪،‬‬ ‫پاشان بەشێوەیەکی ئاسایی‬ ‫دەست بکە بەهەناسەدان‬

‫ی یه‌كێكه‌ له‌خۆراك ‌ه‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ پزیشكێكان ئاماژ‌ه به‌وه‌ده‌كه‌ن ك ‌ه ماس��� ‌‬ ‫ی ته‌مه‌نی‌ نۆس���اڵیه‌وه‌ بدرێت‬ ‫به‌س���وده‌كان بۆمندااڵن‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت له‌دوا ‌‬ ‫ی ماسی‌ بۆله‌ش ئه‌مانه‌ن‪.‬‬ ‫به‌منداڵ گه‌ر هه‌ستیاری‌ نه‌بێت‪ .‬سوده‌كان ‌‬ ‫ی باش پرۆتینی‌ تێدای ‌ه كه‌ بۆگه‌ش���ه‌ی‌ ئێس���ك‌و ماس���ولكه‌كان‬ ‫ برێك��� ‌‬‫پێویسته‌‪.‬‬ ‫ی مێشك به‌سوده‌‪.‬‬ ‫ ئۆمیگای‌ تێدایه‌ كه‌ بۆگه‌شه‌ ‌‬‫ی ‪ A،D‬ك ‌ه به‌س���ود‌ه بۆ ددانه‌كان‌و بینین‌و‬ ‫ ده‌وڵه‌مه‌نده‌ بە‌ڤیتامینه‌كان ‌‬‫ی ئێسك‪.‬‬ ‫گه‌شه‌ ‌‬ ‫ی له‌ش‬ ‫ی تێدایه‌ كه‌ به‌س���ود‌ه بۆپاك كردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی س���یلینیۆم ‌‬ ‫ م���ادده‌ ‌‬‫له‌ژه‌هراوی بون‪.‬‬ ‫ی زینكی‌ تێدای ‌ه كه‌ سیستمی‌ به‌رگری‌ له‌ش به‌هێز ده‌كات‪.‬‬ ‫‪ -‬مادده‌ ‌‬

‫‪16‬‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )619‬سێشه‌ممه ‪2018/4/3‬‬

‫سیسته‌م ‌ی نوێی‌ پاشكه‌وتی‌ موچ ‌ه مامۆستایان ‌ی‬ ‫نه‌برده‌و‌ه ناوه‌نده‌كانی‌ خوێندن‬

‫"ئه‌گه‌ر ئێستاش ناوه‌نده‌كانی‌ خوێندن بكرێنه‌وه‌ پڕۆسه‌كه‌ هه‌ر شكستی‌ هێناوه‌"‬ ‫ته‌نانه‌ت ئه‌وقوتابخانه‌نه‌ش كه‌ ئومێدێكیان‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌ جەمال‬ ‫هه‌بو ده‌سه‌اڵت ئه‌و هیوایه‌ی‌ به‌و ڕێكه‌وتنه‌‬ ‫پاش تێپه‌ڕبونی‌ دوساڵ به‌سه‌ر سیسته‌می‌ شومه‌ی‌ له‌گه‌ڵ حكومه‌تی‌ عێراق نه‌هێشت‪،‬‬ ‫ئه‌م ده‌س���ه‌اڵته‌ هی���چ متمانه‌یه‌كی‌ نه‌ماوه‌‬ ‫پاشكه‌وتی‌ موچه‌ دواجار حكومه‌تی‌‬ ‫ئێمه‌ س���اڵی‌ پار قسه‌مان له‌گه‌ڵ سه‌رۆكی‌‬ ‫هه‌رێم ڕۆژی‌ ‪2018-3-28‬كه‌مكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ڕیژه‌ی‌ پاشكه‌وتی‌ موچه‌ی‌ ڕاگه‌یاند‪ ،‬به‌اڵم حكوم���ه‌ت ك���رد وتی‌ ته‌نها ی���ه‌ك به‌ڵێن‬ ‫ئه‌ده‌م ئه‌وه‌ی���ش ئه‌وه‌یه‌ كه‌ له‌كاتی‌ خۆیدا‬ ‫ئه‌و بڕیاره‌ مامۆستایانی‌ نه‌گه‌ڕانده‌وه‌‬ ‫موچه‌ ده‌درێ���ت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ مانگی‌ چواره‌‬ ‫ناوه‌نده‌كانی‌ خوێندن‪.‬‬ ‫له‌كاتێكدا مامۆس���تا نی���و موچه‌ی‌ مانگی‌‬ ‫نزیك ده‌بینه‌وه‌ له‌كۆتایی‌ وه‌رزی‌ دووه‌می‌ دوان���زده‌ی‌ وه‌رنه‌گرت���وه‌ كه‌وات���ه‌ ئه‌مانه‌‬ ‫خوێندن‪ ،‬به‌اڵم به‌ش���ێك له‌قوتابخانه‌كان ڕاستگۆ نین"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و خش���ته‌یه‌ بێت كه‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ته‌نانه‌ت یه‌ك ڕۆژیش ده‌وامیان نه‌كردوه‌ له‌م‬ ‫وه‌رزه‌دا‪،‬له‌س���ه‌ره‌تای‌ وه‌رزی‌ دووه‌م چه‌ند په‌روه‌رده‌ باڵوی‌ كردۆت���ه‌وه‌ ڕۆژی‌ ‪-4-28‬‬ ‫قوتابخانه‌یه‌ك���ی‌ حكومی‌ ده‌وامیان ده‌كرد‪ 2018 ،‬وه‌ك یه‌كه‌م ڕۆژی‌ تاقیكردنه‌وه‌كانی‌‬ ‫دوای‌ دو هه‌فته‌ به‌ش���ێك له‌قوتابخانه‌كان كۆتایی‌ وه‌رزی‌ دووه‌م ده‌ست نیشان كراوه‌‪،‬‬ ‫كران���ه‌وه‌ به‌تایب���ه‌ت پۆلی‌ دوان���زده‌و نۆ به‌اڵم تا ئێستا له‌زۆرێك له‌قوتابخانه‌كانی‌ ئه‌م‬ ‫هه‌فته‌یه‌كی���ش به‌ر له‌نه‌ورۆز به‌ش���ێكی‌ تر سنوره‌ ته‌نانه‌ت یه‌ك پیتیش نه‌خوێندراوه‌‪،‬‬ ‫له‌قوتابخانه‌كان كرانه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ڕۆژی‌ ‪ 3-18‬بۆیه‌ نازانرێت چاره‌نوس���ی‌ پڕۆسه‌كه‌ چی‬ ‫ڕێكه‌وتن���ی‌ هه‌رێم‌و به‌غداد هه‌مو ش���تێكی‌ ل���ێ دێت ئاكۆ جه‌م���ال ده‌ڵێت "به‌داخه‌وه‌‬ ‫گۆڕی‌‌و ته‌نانه‌ت ئه‌وان���ه‌ش كه‌ چوبونه‌وه‌ پڕۆسه‌كه‌ به‌ره‌و كۆتایی‌ ئه‌ڕوات به‌رپرسی‌‬ ‫ناوه‌نده‌كان بڕیاری‌ بایكۆتیاندا‪ ،‬ئێستا هیچ یه‌ك ‌هم‌و كۆتایی‌ ئه‌و ده‌سه‌اڵته‌یه‌كه‌ به‌خه‌م‬ ‫قوتابخانه‌یه‌ك له‌سنوری‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌‌و ئ���ه‌و هه‌مو گرفته‌وه‌ نیه‌‪ ،‬له‌م كۆمه‌ڵگادایه‌‬ ‫هه‌ڵه‌بج���ه‌و ئیداره‌ی‌ گه‌رمی���ان‌و ڕاپه‌ڕین‌و گوێ‌ له‌په‌روه‌رده‌كاران‌و مامۆستایان ناگرێت‬ ‫كۆیه‌ ده‌وام ناك���ه‌ن داوای‌ البردنی‌ ته‌واوی‌ ‪ ،‬له‌كاتێكدا ئێمه‌ داوای‌ سه‌ره‌تایترین ماف‬ ‫پاش���كه‌وت ده‌كه‌ن هه‌رچه‌ن���ده‌ حكومه‌تی‌ ده‌كه‌ین كه‌ موچه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئاكۆ جه‌م���ال باوه‌ڕی‌ وایه‌ "گه‌ر خه‌ڵكی‌‬ ‫هه‌رێم ڕێ���ژه‌ی‌ پاش���كه‌وتی‌ كه‌مكرده‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم مامۆس���تایان جه‌خ���ت له‌وه‌رگرتنی‌ به‌ج���دی‌ بێن���ه‌ س���ه‌رخه‌ت به‌تایبه‌ت ئه‌و‬ ‫موچ���ه‌ی‌ ت���ه‌واو ده‌كه‌نه‌وه‌‪ .‬بۆی���ه‌ زیاتر ش���وێنانه‌ی‌ ك���ه‌ پاره‌بۆ حكوم���ه‌ت په‌یدا‬ ‫له‌ده‌ ڕۆژه‌ مامۆستایانی‌ ناڕازیی‌ له‌به‌رده‌م ئه‌كه‌ن هه‌ماهه‌نگی‌ بكه‌ن له‌گه‌ڵ مامۆس���تا‬ ‫دادگای‌ س���لێمانی‌ خێمه‌ی���ان هه‌ڵ���داوه‌‌و ئ���ه‌وا ده‌بێته‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ بڕیاری‌ ته‌واوه‌تی‌‬ ‫له‌وێده‌مێنن���ه‌وه‌ ‪،‬ئاك���ۆ جه‌م���ال ئه‌ندامی‌ البردنی‌ پاش���كه‌وتی‌ موچه‌ ب���ده‌ن‪ ،‬ئینجا‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ مامۆستایانی‌ ناڕازی ‌ی به‌ئاوێنه‌ی‌ گه‌ر ڕاس���ت ئه‌كه‌ن له‌گه‌ڵ راگه‌یاندنی‌ ئه‌م‬ ‫ڕاگه‌یاند "ج���ارێ‌ ماوینه‌ته‌وه‌و به‌رده‌وامین سیستمه‌ نوێ‌یه‌دا موچه‌یان دابه‌ش ده‌كرد‬ ‫له‌ناڕه‌زایه‌تیه‌كانمان هیوادارین ده‌س���ه‌اڵت هه‌رچه‌نده‌ تموحی‌ ئێم���ه‌ نیه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌‬ ‫گ���ه‌ر ده‌یه‌وێ���ت ده‌رگا ‌ی خوێندن���گاكان باشترین شتبو بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ متمانه‌"‪.‬‬ ‫بكاته‌وه‌ پاش���كه‌وتی‌ زۆره‌ ملێ‌ البه‌رێت تا‬ ‫ئاكۆ جه‌مال نیگه‌رانه‌ له‌وته‌كانی‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫به‌ئاسوده‌یی‌ بچینه‌وه‌ ناوه‌نده‌كان‪ ،‬جگه‌له‌وه‌‬ ‫مامۆس���تایانو به‌ڕێوه‌ب���ه‌ره‌كان خۆی���ان حكوم���ه‌ت ده‌ڵێت "س���ه‌رۆكی‌ حكوم ‌هت‌و‬ ‫بڕیاریان داوه‌ كه‌ نه‌چنه‌وه‌ قوتابخانه‌كان‪ ،‬جێگره‌كه‌ی‌ به‌رپرس���ن له‌و دۆخه‌ی‌ ئێستا‬

‫سه‌رۆك ‌ی حكومه‌ت‌و‬ ‫جێگره‌كه‌ی‌ به‌رپرسن‬ ‫له‌و دۆخه‌ ‌ی ئێستا‬ ‫هه‌یه‌‌و قه‌یرانیان‬ ‫به‌قه‌یران سپاردو‌ه‬ ‫له‌باتی‌ ئه‌وه‌ی‌ چاره‌سه‌ر‬ ‫بۆ ئه‌و كێشان ‌ه‬ ‫بدۆزنه‌وه‌ تۆمه‌ت ‌ی چه‌قۆ‬ ‫كێشی‌ ده‌خه‌ن پاڵ‬ ‫مامۆستا له‌كاتێكدا‬ ‫هیچ خه‌باتێك هێنده‌ ‌ی‬ ‫خه‌بات ‌ی مامۆستایان ب ‌ێ‬ ‫كێشه‌و گرفت نه‌بوه‌‬ ‫هه‌یه‌‌و قه‌یرانیان به‌قه‌یران سپاردوه‌ له‌باتی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ چاره‌سه‌ر بۆ ئه‌و كێشانه‌ بدۆزنه‌و‌ه‬ ‫تۆمه‌تی‌ چه‌قۆ كێشی‌ ده‌خه‌ن پاڵ مامۆستا‬ ‫له‌كاتێكدا هیچ خه‌باتێك هێنده‌ی‌ خه‌باتی‌‬ ‫مامۆستایان بێ‌ كێش���ه‌و گرفت نه‌بوه‌ كه‌‬ ‫به‌ته‌واوی‌ دورب���وه‌ له‌توندوتیژی‌ ته‌نانه‌ت‬ ‫ی���ه‌ك به‌ڵگه‌ش نیه‌ له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌‬

‫پێویس���ته‌ داوای‌ لێبوردن له‌مامۆس���تایان ڕزگاربكه‌ی���ن له‌ئه‌گه‌ری‌ پاش���گه‌زبونه‌وه‌ی‌‬ ‫حكوم���ه‌ت ل���ه‌و س���ته‌مه‌ی‌ كردویه‌ت��� ‌ی‬ ‫بكات"‪.‬‬ ‫به‌رهه‌م مس���ته‌فا‪ ،‬ئه‌ندامی‌ سكرتاریه‌تی‌ به‌رامبه‌ر فه‌رمانب���ه‌ران‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫یه‌كێت���ی‌ مامۆس���تایان له‌ب���اره‌ی‌ ئ���ه‌و ئێستاش پڕۆسه‌ك ‌ه ده‌س���ت پێبكات ئه‌وا‬ ‫سیس���ته‌مه‌ نوێیه‌یی‌ موچ���ه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ هه‌ر شكس���تی‌ هێناوه‌ له‌ڕێی‌ ڕاگه‌یاندنه‌وه‌‬ ‫ڕاگه‌یان���د "له‌بنه‌ڕه‌تدا ده‌بێت پاش���كه‌وتی‌ ڕه‌نگه‌ بتوانین پڕۆس���ه‌كه‌ تێپه‌ڕێنین گه‌رنا‬ ‫موچه‌ نه‌مێنێت ئه‌وه‌ی‌ ئێس���تاش ده‌كرێت ڕۆژه‌كانی‌ ساڵی‌ خوێندن هیچ نه‌خوێندراوه‌‬ ‫ده‌بوایه‌ زوتر بكرایه‌ پێویس���ته‌ سه‌رتاپایی‌ له‌وه‌رزی‌ یه‌كه‌میش بایك���ۆت كراوه‌‪ ،‬ئیتر‬ ‫سیسته‌می‌ پاشكه‌وتی‌ موچه‌ الببرێت نه‌ك پڕۆس���ه‌ی‌ په‌روه‌رده‌ له‌ڕوی‌ كوالێتیه‌وه‌ چ‬ ‫له‌غیابی‌ یاسادا ده‌ستی‌ بۆببرێت هه‌روه‌ك گرنگیه‌كی‌ هه‌یه‌ تا شكس���تی‌ نه‌هێنابێت‪،‬‬ ‫چۆن له‌ڕابردودا به‌وش���ێوه‌یه‌بوه‌و ئێستاش بۆیه‌ ئێستا خه‌می‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم له‌ڕوی‌‬ ‫ه���ه‌ر به‌ڕێنمایی‌ خۆی���ان ئه‌وه‌یان كردوه‌‪ ،‬ڕاگه‌یاندنه‌وه‌ی���ه‌ نه‌ك له‌ڕوی‌ جه‌وهه‌رییه‌وه‌‬ ‫جگه‌له‌وه‌ی‌ حكومه‌ت متمانه‌ی‌ له‌ده‌ستداوه‌ وه‌گه‌رن���ا خ���ودی‌ وه‌زی���ری‌ پ���ه‌روه‌رده‌و‬ ‫‪ ،‬پێش���تر ڕایگه‌یاندبو گه‌ر چاره‌كه‌ موچه‌ مامۆس���تایان‌و دایك‌و باوكی‌ خوێندكاریش‬ ‫بده‌م ده‌توانم س���ێ‌ ڕۆژ جارێ���ك بیده‌م‪ ،‬ده‌زانن ك���ه‌ بایی‌ ئه‌وه‌نده‌ نه‌خوێندراوه‌ كه‌‬ ‫ب���ه‌اڵم نه‌یتوانی‌ پابه‌ند بێ���ت پێوه‌ی‌ بۆیه‌ ئاستی‌ زانستی‌ باش پێشكه‌ش بكرێت"‪.‬‬ ‫به‌رهه‌م مسته‌فا ڕایگه‌یاند "ئه‌وه‌ی‌ ئێمه‌‬ ‫مامۆستایان پێیان وایه‌ ئه‌مجاره‌ش له‌ئاستی‌‬ ‫جێبه‌جێكردنی‌ ئه‌م به‌ڵێنه‌دا نابێت ڕه‌نگه‌ بۆ ده‌باته‌وه‌ ناوه‌نده‌كانی‌ خوێندن هه‌ڵگرتنی‌‬ ‫مانگێك بتوانێت‪ ،‬به‌اڵم بۆ دوایی‌ ناتوانێت پاش���كه‌وتی‌ موچه‌ی���ه‌ ی���ان الن���ی‌ كه‌م‬ ‫بۆیه‌ گه‌ر حكومه‌ت پڕۆس���ه‌ی‌ په‌روه‌رده‌و جێبه‌جێكردنی ئه‌و به‌ڵێنه‌یه‌تی‌ له‌كاتێكی‌‬ ‫ژیانی‌ مامۆس���تای‌ الگرنگه‌ ئه‌بوایه‌ ئێستا نزیك���دا تا ئێمه‌ش قس���ه‌یه‌كمان هه‌بێت ‪،‬‬ ‫چونكه‌ نه‌بونی‌ متمان���ه‌ وای‌ له‌ئێمه‌كردوه‌‬ ‫به‌كرداری‌ ئه‌و هه‌نگاوه‌ی‌ بنایه‌"‪.‬‬ ‫وه‌زی���ری‌ پ���ه‌روه‌رده‌ له‌لێدوانێكدا ڕۆژی‌ كه‌ بڕوا به‌ش���تێك نه‌كه‌ین ئه‌گه‌ر نیه‌تێكی‌‬ ‫‪ 2018-4-1‬ڕایگه‌یاند له‌ئه‌گه‌ری‌ نه‌چونه‌وه‌ی‌ باشیش���ی‌ له‌پش���ت بێ���ت ت���ا له‌واقیعدا‬ ‫مامۆس���تایان ب���ۆ قوتابخان���ه‌كان ڕه‌نگه‌ نه‌یبینین"‪.‬‬ ‫ه���اوكات به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‌ گش���تی‌‬ ‫بڕیارێك بدرێت له‌گه‌ڵ خواس���تی‌ كه‌سمان‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌ به‌رهه‌م مسته‌فا ده‌ڵێت پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ س���لێمانی‌ پش���تگیری‌‬ ‫"ئه‌گ���ه‌ر بڕیارێك���ی‌ له‌و ج���ۆره‌ش بدرێت له‌یاداش���ته‌كه‌ی‌ پارێزگای‌ س���لێمانی‌ كرد‬ ‫بێگومان حكومه‌ت تاوانبار‌ه كه‌ نه‌یتوانیوه‌ ك���ه‌ ‪2018-4-1‬باڵوكراوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬له‌خاڵ���ی‌‬ ‫س���ێكته‌ره‌كانی‌ واڵت ڕابگرێ���ت له‌نێویاندا (‪ )14‬دا ده‌ڵێ���ت (وه‌ك هه‌میش���ه‌ ئه‌ركی‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ گه‌ر ئ���ه‌و بڕی���اره‌ بدرێت كێ‌ خوێن���دن‌و خزمه‌تگوزارییه‌ گش���تییه‌كان‌و‬ ‫كه‌م ته‌رخه‌مه‌ خ���ودی‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌وه‌رده‌ ئاسایش‌و ئارامی‌ له‌ئه‌س���تۆی‌ هه‌مواندایه‌‬ ‫كه‌نه‌یتوانیوه‌ چاره‌س���ه‌ر بۆ ئه‌و كێش���انه‌ ده‌خوازین له‌پێناوی‌ دروستكردنی‌ متمانه‌‌و‬ ‫بدۆزێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و حكومه‌ت���ه‌ تاوانباره‌ كه‌ نه‌وه‌ستانی‌ ژیانی‌ گشتیدا تا كاتی‌ دڵنیابون‬ ‫نه‌وتی‌ كه‌ركوكی‌ له‌به‌رده‌ست بو نه‌یتوانی‌ له‌سیس���تمی‌ نوێ‌ خوێندنگاو نه‌خۆشخانه‌‌و‬ ‫موچه‌ بدات‪ ،‬بۆیه‌ مامۆس���تا تاوانبار نیه‌‪ ،‬ته‌واوی‌ فه‌رمانگه‌كان بكه‌ینه‌وه‌و بیانكه‌ینه‌‬ ‫به‌ڵكو بونه‌ت���ه‌ قوربانی‌ كه‌نه‌توانین به‌ده‌م پێگ���ه‌ی‌ چاودێریكردن���ی‌ حكوم��� ‌هت‌و‬ ‫قوتابیه‌وه‌ بی���ن كه‌ ئه‌وانی���ش قوربانین‪ ،‬پاراس���تنی‌ داواڕه‌واكان وكاراكردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫پێمان وایه‌ ئێس���تاش ده‌توانین پڕۆسه‌كه‌ خزمه‌تگوزارییه‌كان)‪.‬‬

‫وه‌رگرتنی‌ پۆست له‌زانكۆ حكومیه‌كان ‪ %100‬حزبیی ‌ه‬

‫"به‌هۆی‌ بااڵده‌ست ‌ی حزبه‌وه‌ زانكۆكانی‌ كوردستان له‌پاشه‌كشێیه‌ك ‌ی مه‌ترسیداردان"‬ ‫ئا‪ :‬سرو‌ه‬

‫مامۆستایان له‌سێ‌ زانكۆ له‌سێ‌ شوێن ‌ی‬ ‫جیاوازه‌و‌ه جه‌خت له‌ده‌ست ‌ی حزب‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌چ به‌شێوه‌ی‌ ڕاسته‌وخۆ یان‬ ‫ناڕاسته‌وخۆ كۆنتڕۆڵی‌ زانكۆكانیان كردوه‌و‬ ‫هه‌ژمونی‌ خۆیان زاڵكردو‌ه ‪.‬‬ ‫زانكۆكانی‌ كوردستان‬ ‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ك سه‌ربه‌خۆنین‬ ‫ئه‌حم���ه‌د ئه‌مین‪ ،‬مامۆس���تا له‌زانكۆ ‌ی‬ ‫س���لێمانی‌ له‌باره‌ی‌ هه‌ژمون‌و ده‌ست ‌ی حزب‬ ‫له‌زانكۆكانداده‌ڵێ���ت "كاتێك زانكۆ ئیش��� ‌ی‬ ‫خۆی‌ نه‌كرد ئه‌وا قه‌یرانی‌ زۆر ڕوئه‌دات‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كاته‌ ‌ی كۆمیته‌یه‌ك پاڵپشتی‌ پڕۆفیسۆرێك‬ ‫ده‌كات كه‌ببێت به‌سه‌رۆكی‌ زانكۆی‌ هه‌ڵه‌بج ‌ه‬ ‫ئه‌و‌ه كاره‌ساتێكی‌ زۆر گه‌وره‌ی ‌ه ك ‌ه كه‌سێك ‌ی‬ ‫نه‌خوێنده‌وار به‌ته‌زكیه‌ی ‌ی حزبی‌ كه‌س���ێك‬ ‫ده‌كات به‌س���ه‌رۆكی‌ زانك���ۆ ك��� ‌ه ئه‌وه‌ش‬ ‫ئاماژه‌یه‌كی‌ مه‌ترس���یداره‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ له‌بوار ‌ی‬ ‫خوێندنی‌ ب���ااڵدا هه‌یه‌ هیچ���ی‌ كه‌متر نی ‌ه‬ ‫له‌پڕۆژه‌ی‌ ئابور ‌ی سه‌ربه‌خۆی‌ كوردستان‌و‬ ‫پڕۆژه‌ ‌ی ڕیفراندۆم بۆ سه‌ربه‌خۆیی‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ئه‌وانیش هی���چ بنه‌مایه‌كیان نه‌ب���و‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫دوای ‌ی كێشه‌ ‌ی گه‌وره‌یان دروست كرد"‪.‬‬ ‫هه‌رله‌وباره‌ی���ه‌وه‌ بوره���ان باڵه‌ك���ی‌‪،‬‬ ‫له‌زانكۆی‌ پۆله‌ته‌كنیك ‌ی هه‌ولێر به‌ئاوێنه‌ ‌ی‬ ‫ڕاگه‌یان���د "زانكۆكانی‌ كوردس���تان به‌هیچ‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك س���ه‌ربه‌خۆنین حزب ده‌س���ت‬ ‫له‌هه‌م���و ورده‌كاریه‌كانی‌ وه‌رده‌دات ‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫دابه‌ش بون به‌سه‌ر زۆن ‌ی سه‌وزو زه‌رد وه‌ك‬ ‫هه‌م���و دام‌و ده‌زگاكان ‌ی ترله‌دوای‌ س���اڵ ‌ی‬ ‫‪‌1994‬و دوای‌ ش���ه‌ڕی‌ براكوژی‌ نێوان پارت ‌ی‬ ‫دیموكراتی‌ كوردس���تان‌و یه‌كێت ‌ی نیشتمان ‌ی‬ ‫دوای‌ دابڕانی كوردس���تان له‌یه‌كتر ‌ی هه‌ردو‬ ‫الیان ده‌س���تیان به‌س���ه‌ر دام‌و ده‌زگاكان ‌ی‬ ‫ژێر قه‌ڵه‌مڕه‌وی‌ خۆیان گرت‌و تا ئێس���تاش‬ ‫به‌رده‌وام���ه‌و زانكۆكانی���ش به‌ش���ێك بون‬ ‫له‌وه‌"‪.‬‬ ‫مامۆس���تا له‌زانك���ۆی‌ ڕاپه‌ڕی���ن‪ ،‬هه‌اڵت‬

‫ڕه‌ش���ید به‌ئاوێنه‌ی‌ ڕاگه‌یان���د "زانكۆكان ‌ی‬ ‫كوردستان هیچیان سه‌ربه‌خۆنین‌و زانكۆكان‬ ‫دابه‌شبون به‌سه‌ر حزبه‌كاندا ته‌نانه‌ت زانكۆ‬ ‫ئه‌هلییه‌كانیش له‌الیه‌ن حزبه‌كانه‌وه‌ به‌ڕێو‌ه‬ ‫ده‌برێن‌و باگراوند ‌ی حزبی‌ تایبه‌ت به‌خۆیان‬ ‫هه‌یه‌ هۆكار ‌ی ئه‌وه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫كه‌ هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه‌ زانكۆكان به‌بڕیاری‌ حزب ‌ی‬ ‫كراونه‌ت���ه‌وه‌‌و كردنه‌وه‌یان له‌س���ه‌ر بنه‌ما ‌ی‬ ‫پێداویس���ت ‌ی زانست ‌ی نه‌بوه‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مای‌ ڕازیكردنی‌ دڵی‌ كادیران ‌ی حزب بو‌ه‬ ‫جگه‌له‌وه‌ش قبوڵ خاس‌و پێدانی‌ بڕوانامه‌ ‌ی‬ ‫بااڵ له‌س���ه‌ر بنه‌مای‌ ته‌زكییه‌یی‌ حزب ‌ی بو‌ه‬ ‫بۆیه‌ زۆرترین كادر ‌ی حزب له‌نێو زانكۆكان‬ ‫كۆبونه‌ته‌وه‌‌و ده‌س���تیان به‌سه‌ر زانكۆكاندا‬ ‫گرتو جگه‌له‌وه‌ش تا ئێستا باره‌گا ‌ی حزب ‌ی‬ ‫له‌نێو زانكۆكاندا هه‌یه‌‌و ئاڕاس���ته‌ی‌ بڕیار ‌ی‬ ‫زانك���ۆكان ده‌كه‌ن هه‌م���و ئه‌مانه‌ وایكردو‌ه‬ ‫زانكۆكان سه‌ربه‌خۆ نه‌بن"‪.‬‬ ‫وه‌رگرتنی‌ پۆست له‌زانكۆ حكومیه‌كان‬ ‫سه‌د له‌سه‌د حزبییه‌‬ ‫ئه‌حمه‌د ئه‌می���ن باس له‌دابه‌ش���كردنی‌‬ ‫پۆس���ته‌كان ده‌كات "له‌زانكۆداپۆس���ته‌كان‬ ‫به‌رده‌وام له‌س���ه‌ر بنه‌م���ا ‌ی حزبی‌ دابه‌ش‬ ‫ئه‌كرێن���و له‌س���ه‌ربنه‌مای پێش���بڕكێیه‌ك ‌ی‬ ‫پڕۆفیش���ناڵ دابه‌ش ناكرێ���ن‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ ‌ی‬ ‫بڕی���اره‌ ناوخۆیی���ه‌كان له‌خوێندن���ی‌ بااڵدا‬ ‫ڕونی���ن‌و هه‌م���و كۆنوس���ه‌كان نهێنی���ن‌و‬ ‫گفتوگۆكانیش به‌هه‌مان شێوه‌‪ ،‬هه‌تا هه‌مو‬ ‫سه‌رۆك زانكۆكان له‌پشوی‌ هاویندا موچه‌ ‌ی‬ ‫فولیان بۆخۆیان س���ه‌رفكردوه‌ كه‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫ڕێكه‌وتنێكه‌ له‌نێوانیان بۆیه‌ نایه‌ڵن كه‌سان ‌ی‬ ‫تر بچێته‌ ئه‌و ش���وێنانه‌ گه‌ر خه‌ڵكی‌ تریان‬ ‫له‌گه‌ڵ بێت ئه‌و كارانه‌یان بۆ ناچێته‌ سه‌ر‪،‬‬ ‫خوێندن ‌ی بااڵ ڕێك وه‌ك فه‌یك جۆڕناڵه‌كان ‌ه‬ ‫بۆ به‌رژه‌وه‌ند ‌ی حزبی‌ كه‌سه‌كانه‌"‪.‬‬ ‫بوره���ان باڵه‌ك���ی‌ مامۆس���تا له‌زانكۆ ‌ی‬ ‫هه‌ولێر جه‌خ���ت له‌ڕۆلی‌ ح���زب ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫له‌وه‌رگرتن ‌ی پۆس���ته‌كان"وه‌رگرتن ‌ی پۆست‬ ‫له‌ت���ه‌واوی‌ زانك���ۆكان به‌ته‌واوی‌ له‌س���ه‌ر‬

‫بوره���ان باڵه‌كی‌ ده‌ڵێت "هه‌ن���دێ‌ ڕێكار ‌ی‬ ‫زانس���ت ‌ی هه‌یه‌ ده‌بێت جێبه‌ج��� ‌ێ بكرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌ویش بۆ ئه‌ندام‌و الیه‌نگرانی‌ خۆیان‬ ‫ئاسانكاری‌ ده‌كه‌ن بۆ خه‌ڵك ‌ی تر ئاسته‌نگ‬ ‫دێنن���ه‌ پێش ئه‌وان���ه‌ له‌وب���واره‌دا خاوه‌ن‬ ‫ئه‌زمونی‌ باشن"‪.‬‬ ‫هه‌ڵه‌ت ڕه‌شید مامۆستای‌ زانكۆی‌ ڕاپه‌ڕین‬ ‫ئاماژه‌یی‌ بۆ ئه‌وه‌ش���كرد"له‌به‌رزكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫پله‌ی‌ زانس���تی‌ دا كه‌متر ده‌سه‌اڵت ‌ی حزب ‌ی‬ ‫تێدای���ه‌ به‌جۆرێك توانای‌ كه‌س���ه‌كه‌ ڕۆڵ‬ ‫ده‌بینێ���ت‪ ،‬به‌اڵم كادیرانی‌ س���ه‌ر به‌حزب ‌ی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدار كاره‌كانیان خێراتر‌و ئاسانتر‬ ‫ده‌ڕوا له‌چ���او مامۆس���تایان ‌ی دور له‌حزب ‌ی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت واته‌ ڕێكار‌ه ئیدارییه‌كان خێراتر‬ ‫ته‌واو ئه‌كه‌ن به‌به‌راورد به‌وان ‌ی تر"‪.‬‬

‫بنه‌م���ای‌ حزبیه‌ هه‌رچه‌نده‌ ماوه‌ی‌ ش���ه‌ش‬ ‫س���اڵ ده‌بێ���ت به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌ی ڕوكارییان ‌ه‬ ‫پۆس���ته‌كان ڕاده‌گه‌یه‌ندرێ���ن‌و ژیاننام���ه‌‬ ‫پێش���كه‌ش ده‌كرێن‪ ،‬به‌اڵم به‌ره‌نجام ‌ی هه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ح���زب ئه‌وه‌ هه‌ڵده‌بژێرێت كه‌ خۆ ‌ی‬ ‫ده‌یه‌وێت له‌ناو خ���ودی‌ حزبیش ته‌كه‌تول‌و‬ ‫محسوبی ‌هت‌و خزمێنه‌شی‌ تێدای ‌ه كه‌ زۆرجار‬ ‫كه‌سێكی‌ شایسته‌تری‌ حزب ‌ی خۆیان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم كه‌س��� ‌ی دووه‌م كه‌ ل���ه‌ڕو ‌ی ته‌كه‌تل‌و‬ ‫خزمایه‌تی‌ ئه‌و پۆسته‌ وه‌رده‌گرێت"‪.‬‬ ‫هه‌اڵت ڕه‌ش���ید ك���ه‌ ه���اوكات وانه‌بێژ‌ه‬ ‫له‌زانك���ۆ ‌ی چه‌رمۆش ده‌ڵێ���ت "وه‌رگرتن ‌ی‬ ‫پۆس���ت له‌زانكۆ حكومیه‌كان سه‌د له‌سه‌د‬ ‫حزبییه‌و حزب پۆس���ته‌كان ده‌دا به‌كادیر‌ه‬ ‫دڵس���ۆزه‌كانی‌ خۆ ‌ی بێ‌ ئه‌وه‌ ‌ی بگه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫بۆ پێوه‌رو باكگراوندی‌ زانس���تی‌ هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫به‌هۆ ‌ی حزبه‌و‌ه كه‌سانی‌ نه‌شیاو‌و‬ ‫هه‌ندێكیان توانای‌ زانس���تی‌ باشیان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ناشایسته‌ بونه‌ته‌ به‌رپرسی‌ كه‌سان ‌ی‬ ‫به‌اڵم ب ‌ێ ڕه‌زامه‌ندی‌ حزب ناتوانن پۆس���ت‬ ‫له‌خۆیان زاناتر‬ ‫وه‌ربگرن ئه‌وه‌ی‌ هه‌ی ‌ه بۆ وه‌رگرتنی‌ پۆست‬ ‫ئه‌حم���ه‌د ئه‌می���ن كه‌ ه���اوكات ئه‌ندام ‌ی‬ ‫له‌سه‌ر بنه‌ما ‌ی سی‌ ڤ ‌ی جگه‌له‌ ئارایشتكردن ‌ی‬ ‫ڕێكخراو ‌ی داكۆكی‌ له‌زانكۆو په‌یمانگاكانیش ‌ه‬ ‫پڕۆسه‌كه‌ هیچ ‌ی تر نیه‌"‪.‬‬ ‫باس له‌كاریگه‌ری‌ ده‌س���تی‌ ح���زب ده‌كات‬ ‫به‌رزركردنه‌وه‌ی‌ پله‌ی‌ زانستی‌ كاریگه‌ر ‌ی له‌سه‌ر پڕۆس���ه‌كه‌"كاریگه‌ر ‌ی هه‌یه‌ له‌سه‌ر‬ ‫كوالێت���ی‌ خوێن���دن‪ ،‬كاتێ���ك خه‌ڵكێ���ك‬ ‫په‌یوه‌ند ‌ی كه‌سی‌‌و حزبی‌ له‌سه‌ره‌‬ ‫ئه‌حم���ه‌د ئه‌می���ن مامۆس���تا له‌زانكۆ ‌ی به‌ناته‌ندروس���تی‌ گه‌ش���ه‌ ئ���ه‌كات وه‌ك‬ ‫س���لێمان ‌ی ده‌ڵێت "به‌رزكردن���ه‌وه‌ی‌ پله‌ ‌ی شێرپه‌نج ‌ه وای ‌ه بۆی ‌ه له‌جیات ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی ئیش ‌ی‬ ‫زانستی‌ كاریگه‌ری‌ په‌یوه‌ندی‌ كه‌سی‌‌و حزب ‌ی خۆی‌ ب���كات كۆمه‌ڵگا له‌ناو ده‌بات ‪ ،‬زانكۆ‬ ‫له‌س���ه‌ره‌‪ ،‬بۆیه‌ خه‌ڵكانێك���ی‌ زۆر پله‌یان له‌بر ‌ی ئه‌وه‌ی‌ زانس���ت ئینتاج بكات له‌ناو ‌ی‬ ‫به‌رزبۆت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ناتوان���ن ئینتاجی‌ ئه‌و ده‌بات واقیعی‌ كۆمه‌ڵگاش شایه‌ته‌"‪.‬‬ ‫بوره���ان به‌ڵه‌ك���ی‌ مامۆس���تاش ب���اس‬ ‫پله‌یه‌یان هه‌بێت بۆنمونه‌ پڕۆفیسۆره‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئاوت پۆت��� ‌ی ئه‌و پله‌یه‌ی ‌ی نی ‌ه له‌هه‌مو دنیا له‌كاریگه‌رییه‌كان���ی‌ ده‌س���تی‌ حزب��� ‌ی‬ ‫ئه‌ركێكی‌ زانكۆ ئیشكردن ‌ه له‌سه‌ر كێشه‌كان ‌ی له‌زانكۆكان ‌ی هه‌ولێر ده‌كات "ده‌ستی‌ حزب‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌و خس���تنه‌ڕوی‌ چاره‌سه‌ر‪ ،‬به‌اڵم بۆته‌ هۆی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ زانكۆكان كه‌س���ایه‌ت ‌ی‬ ‫كاتێك كه‌س���ێكی‌ نه‌خوێنده‌وار له‌ده‌ره‌وه‌ ‌ی مه‌عنه‌وی‌ خۆیان‌و ئه‌كادیمیسته‌كان له‌ده‌ست‬ ‫ناوه‌ن���د‌ه ئه‌كادیمییه‌ك���ه‌ ده‌یجوڵێنێ���ت‪ ،‬بده‌ن‌و كه‌سان ‌ی نه‌شیاو‌و ناشایسته‌ بونه‌ت ‌ه‬ ‫بۆی��� ‌ه نه‌ك ئیش���ی‌ خ���ۆی‌ ن���اكات به‌ڵكو به‌رپرس ‌ی كه‌سانی‌ له‌خۆیان زاناتر ئه‌مه‌ش‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌ش���ه‌وه‌ كارده‌كات‪ ،‬هه‌ت���ا وایك���ردوه‌ ك��� ‌ه پاشه‌كش���ه‌یه‌ك ‌ی به‌رچاو‬ ‫ئه‌م بارودۆخ���ه‌ی‌ قه‌یران ده‌س���ت ‌ی حزب ‌ی ببیندر ‌ێ له‌ڕوی‌ كاریگه‌ر ‌ی زانكۆكان له‌سه‌ر‬ ‫كۆی‌ سیس���ته‌مه‌كان له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫له‌ناوه‌نده‌كاندا زیاتر كردوه‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌به‌رزكردنه‌وه‌ی‌ پله‌ی‌ زانست ‌ی دیسان له‌ڕو ‌ی هه‌ڵس���ه‌نگاندنه‌وه‌ زانكۆكان‬

‫له‌ئاست ‌ی عێراق‌و ده‌ره‌و‌ه له‌پاشه‌كشێیه‌ك ‌ی‬ ‫مه‌ترسیداردان "‪.‬‬ ‫هه‌ڵه‌ت ڕه‌شید سه‌ره‌ڕایی‌ جه‌ختكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫له‌ده‌س���تی‌ ح���زب له‌ناوه‌نده‌ك���ه‌دا ب���اس‬ ‫له‌كاریگه‌رییه‌ك���ه‌ی‌ ده‌كات"ده‌س���تی‌ حزب‬ ‫له‌زانك���ۆكان به‌ڕون���ی‌ دیاره‌‪ ،‬ه���ۆكار‌ه بۆ‬ ‫خراپی‌ ئیداره‌‌و دابه‌زینی‌ ئاس���ت ‌ی زانستی‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ س���ه‌ره‌نجام له‌زۆر ش���وێن كه‌س ‌ی‬ ‫ش���یاو له‌شوێنی‌ ش���یاو دانه‌نراوه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫به‌شێك له‌س���تافی‌ وانه‌بێژی‌ به‌شایسته‌ی ‌ی‬ ‫بڕوانامه‌یان به‌ده‌س���ت نه‌هێناوه‌ كه‌ئه‌وه‌ش‬ ‫ه���ۆكاره‌ ب���ۆ ب���اش نه‌گه‌یاندنی‌ زانس���ت‬ ‫به‌خوێندكارو س���ه‌ره‌نجام دابه‌زین ‌ی ئاست ‌ی‬ ‫زانستی‌ خوێندكارو زانكۆ"‪.‬‬

‫ده‌ستی‌ حزب‬ ‫له‌زانكۆكان به‌ڕونی‌‬ ‫دیاره‌‪ ،‬هۆكاره‌ بۆ‬ ‫خراپی‌ ئیداره‌‌و‬ ‫دابه‌زینی‌ ئاستی‌‬ ‫زانستی‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫سه‌ره‌نجام له‌زۆر‬ ‫شوێن كه‌سی‌ شیاو‬ ‫له‌شوێنی‌ شیاو‬ ‫دانه‌نراوه‬

‫ته‌خته سپی‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫شكۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫مامۆستاو وته‌و‬ ‫كاردانه‌وه‌كانی‌‬ ‫دوایی‬ ‫به‌ڕێز عه‌باس‬ ‫هیچ ش���تێك له‌خۆیدا گرنگ نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ئه‌وه‌ی گرنگ���ی ده‌كات به‌هاكه‌یه‌تی هه‌رچ‬ ‫ش���تێكیش به‌های نه‌ما مانای ڕاسته‌قینه‌ی‬ ‫خۆشی له‌ده‌س���تده‌دات‪ ،‬ده‌س���ه‌اڵتدارانی‬ ‫ئه‌م هه‌رێم���ه‌ ل���ه‌زووه‌و‌ه بە‌فۆرمی جیاواز‬ ‫خه‌ریكی بێ به‌هاكردنی مامۆستاو پرۆسه‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌وفێركردن���ن! زۆرجار پرۆس���ه‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌وفێركردن���ی ئێس���تا ب���ه‌راورد‬ ‫ده‌كرێ���ت بە‌ڕابردوو هه‌ندێ���ك پێیان وای ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ی ڕابردوو باشتربووه‌‪ ،‬نه‌وه‌ك به‌هۆی‬ ‫ئه‌وه‌ی په‌روه‌رده‌ی ڕاب���ردوو گرنگتربووه‌و‬ ‫باش���تر بووه‌‪ ،‬به‌ڵكو به‌ه���ۆی ئه‌وه‌ی به‌ها‬ ‫هه‌بووه‌!"نه‌وش���یروان مس���ته‌فا" له‌كتێبی‬ ‫له‌كه‌ن���اری دانوب���ه‌وه‌ بۆ خ���ڕی ناوزه‌نگ"‬ ‫له‌ڕێگ���ه‌ی نموونه‌یه‌كه‌وه‌ گرنگ���ی‌و بون‌و‬ ‫نه‌بون���ی به‌هام���ان ب���ۆ ڕوونده‌كات���ه‌وه‌و‬ ‫له‌شوێنێكدا ده‌نووس���ێت" ئه‌و دۆڵه‌ی لێی‬ ‫بوی���ن ن���اوی گوس���ته‌بو‪ ،‬له‌ئه‌نجامی ئه‌و‬ ‫هه‌موو كۆبونه‌وه‌ بێ ئه‌نجامه‌دا ناوی" دۆڵ ‌ه‬ ‫گوسته‌"یان كرد بە‌"دۆڵ ‌ه فشه‌"‪.‬‬ ‫له‌چه‌ند ڕۆژی ڕابردوودا بینیمان به‌شه‌ق‬ ‫درا له‌مامۆس���تایه‌ك‌و جه‌ده‌ل���ی ئه‌وه‌ هات ‌ه‬ ‫كایه‌و‌ه كه‌وا ش���كۆی مامۆس���تا شكێنراو‌ه‬ ‫له‌ڕاس���تیدا بۆ ئێمه‌ جێگای س���ه‌رنجه‌ تا‬ ‫ئێستا بۆچوونێك هه‌بێت پێیوابێت شكۆی‬ ‫مامۆستا له‌وكاته‌وه‌و له‌ئێستادا شكێنراوه‌!‬ ‫شكۆی مامۆستا به‌گشتی‌و شكۆی پرۆسه‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌وفێرك���ردن ده‌مێك��� ‌ه له‌ڕێگ���ه‌ی‬ ‫به‌حیزبیكردن‌و نابوتكردن���ی ناوه‌نده‌كانی‬ ‫خوێندن���ه‌وه‌ ش���كێنراوه‌ یان دروس���تتر‬ ‫ڕۆژان��� ‌ه ده‌ش���كێنرێت چیرۆك���ی تراژیدی‬ ‫له‌ب���اره‌ی ژیان���ی مامۆس���تاوه‌ ده‌بینین‌و‬ ‫ده‌بیستس���ن‌و به‌اڵم ئێستا ده‌رئه‌نجامه‌كه‌ی‬ ‫ده‌بینی���ن به‌داخ���ه‌وه‌ ئێم��� ‌ه وه‌هاین وه‌ك‬ ‫ڕۆماننوس "جان دۆست" له‌ڕۆمانی "مژاباد"‬ ‫ده‌نووس���ێت" كورد س���ه‌د داریان لێده‌درێ‬ ‫دواتر دێت���ه‌وه‌ بیریان بڵێن ئاخ!" به‌هه‌موو‬ ‫شێوه‌یه‌ك‌و به‌ڕێگای جیاواز چه‌ندین ساڵ ‌ه‬ ‫له‌كۆی ش���كۆی چینه‌كانی كۆمه‌ڵگای ئێم ‌ه‬ ‫ده‌درێت له‌ناویشیاندا شكۆی مامۆستا بۆی ‌ه‬ ‫شه‌ق لێدان له‌مامۆستاك ‌ه له‌ڕۆژانی ڕابردوو‬ ‫زیادبوون���ی ژماره‌یه‌ك���ی دی بو بۆش���ه‌ق ‌ه‬ ‫مه‌عنه‌وی‌و ماددییه‌كانی پێشتر‪.‬‬ ‫به‌داخ���ه‌و‌ه وه‌ك ڕه‌خنه‌ی���ه‌ك له‌دوای‬ ‫ڕوودانی ش���ه‌ق تێهه‌ڵدانی مامۆستاكه‌و یان‬ ‫ده‌توانین بڵێین پێشتریش له‌خۆپیشاندان ‌ه‬ ‫جیاوازه‌كاندا یان ت���ۆڕ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كاندا‬ ‫له‌به‌رانب���ه‌ر ئه‌و ڕووداوه‌ به‌ش���ێكی گرنگی‬ ‫مامۆستایان وه‌ك كاردانه‌وه‌یه‌ك وشه‌وڕسته‌ی‬ ‫توند به‌كارده‌هێنن له‌كاتێكدا بە‌باوه‌ڕی ئێم ‌ه‬ ‫ئه‌و وش���انه‌ی ده‌وترێن ده‌بێت بە‌دیقه‌ته‌و‌ه‬ ‫بكرێن‌و گرنگه‌ مامۆستایان واهه‌ست بكه‌ن‬ ‫له‌پۆلدان‌و وانه‌ ده‌ڵێنه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ وانه‌بێت‬ ‫شكۆی مامۆستا دیسانه‌وه‌ الی فێرخوازان‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ ژێرپرسیاره‌وه‌! "تیۆدۆر ئادرنۆ"‬ ‫فه‌یله‌س���وف‌و سۆس���یۆلۆژی ئه‌ڵمان���ی‬ ‫ڕس���ته‌یه‌كی به‌ناوبانگی هه‌ی ‌ه كه‌ ده‌ڵێت"‬ ‫كاتێك ش���ه‌ڕت له‌گه‌ڵ دیۆدا كرد‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫وریای ئه‌وه‌بیت نه‌بیت به‌دێۆ!" ئه‌م ڕسته‌ی ‌ه‬ ‫ڕس���ته‌یه‌كی ئێجگار جوان‌و ماناداره‌ ئادرنۆ‬ ‫ئه‌یه‌وێ���ت پێمان بڵێت كاتێك تۆ ده‌ته‌وێت‬ ‫دژی ناشرینییه‌ك شه‌ڕبكه‌یت‌و بجه‌نگیت بۆ‬ ‫به‌ده‌ستهێنانی جوانی‌و دۆخێكی گونجاوترو‬ ‫باش���تر كه‌ جیاوازبێت‌و له‌دونیای ناشرینی‬ ‫پێش���تر نه‌چێت‪ ،‬ده‌بێت وری���ای ئه‌وه‌بیت‬ ‫خۆت نه‌بیت بە‌به‌ش���ێك له‌ناش���رینییه‌كه‌و‬ ‫ن���ه‌ چیت ‌ه هه‌م���ان دۆخی ناش���رینییه‌وه‌و‬ ‫كه‌ره‌سته‌و میتۆدی ناشرین به‌كارنه‌هێنیت‬ ‫بۆ له‌ناوبردنی ناشرینی! به‌داخه‌و‌ه ئه‌وه‌ی‬ ‫تێبین���ی ده‌كه‌ی���ن له‌له‌ڕاگه‌یان���دن‌و تۆڕی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی فه‌یسبووك زمانێكی زبرو دور‬ ‫له‌ڕه‌خنه‌یه‌ك���ی وردو زانس���تی به‌رچاومان‬ ‫ده‌كه‌وێ���ت‪ ،‬گرنگه‌ زمانێ���ك به‌كاربهینرێت‬ ‫له‌زمانی ده‌س���ه‌اڵتداران نه‌چێت‪ ،‬دواتر ئه‌و‬ ‫ش���ێوازه‌ قس���ه‌كردن ‌ه ده‌بێته‌ باو‌و له‌سه‌ر‬ ‫زمانی فێرخ���وازان‌و ئه‌وانیتر ده‌وترێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌ خۆمان له‌ناو دونیایه‌ك له‌ناش���رینیدا‬ ‫ده‌ژین بۆیه‌ ده‌بێت له‌هه‌وڵی كه‌مكردنه‌وه‌ی‬ ‫ناشرینییه‌كاندابین‌و ئاڵۆزتری نه‌كه‌ین!‬ ‫گرنگ���ه‌ ئاگای���ی ئه‌وه‌م���ان هه‌بێ���ت‬ ‫له‌كاتی نووس���ین‌و قس���ه‌كردن نه‌چینه‌و‌ه‬ ‫دۆخ���ی ئه‌و ده‌س���ه‌اڵتدرانه‌ی ئه‌مڕۆیان بۆ‬ ‫والێكردین‪ ،‬ئه‌گه‌ر وانه‌بی���ن بە‌بۆبۆچوونی‬ ‫ئێمه‌ له‌داهات���وودا ئه‌ركێكی زۆر قورس بۆ‬ ‫مامۆس���تا زیاد ده‌بێت‌و ئه‌ویش سڕینه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و جۆره‌ له‌زمان‌و نووسین‌و شیعارانه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫ده‌وترێنه‌وه‌‌و البردنیشی ئاسان نابێت!‬

‫»» ‪19‬‬

‫کتێب‬

‫)‪ )619‬سێشه‌ممه ‪2018/4/3‬‬

‫من ناوم سووره‬ ‫ئا‪ :‬سۆزان جه‌مال‬ ‫ی‬ ‫ی منه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‌هی‌ ته‌سه‌ال ‌‬ ‫به‌ال ‌‬ ‫بنیاده‌م ده‌دات‌و وای‌ لێده‌كات له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌ستكردن به‌بێهوده‌یی‌ ژیاندا بتوانێت‬ ‫ی‬ ‫به‌رده‌وام بێت‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌كات ‌‬ ‫ی‌بداته‌وه‪ ،‬دو شتن‌‪،‬‬ ‫پیرییشدا دڵ ‌‬ ‫یه‌كه‌میان كتێب‌‌و دوه‌میان میوزیكه‌‪.‬‬ ‫ی من نییه‌و‬ ‫دڵنیام ئه‌مه‌ ته‌نیا ڕا ‌‬ ‫له‌م تێڕوانینه‌دا ته‌نیا نیم‪ .‬بێگومان‬ ‫ی‬ ‫ی د‌‬ ‫دووریش نییه‌ بۆ كه‌سان ‌‬ ‫پێچه‌وان ‌ه بێت‪.‬‬ ‫ی من ناوم‬ ‫ئۆره���ان بام���ۆك له‌ڕۆمان ‌‬ ‫س���وره‌دا ده‌ڵێ���ت "پێم وای��� ‌ه كتێب‬ ‫ی مرۆڤ‪،‬‬ ‫دڵدانه‌وه‌ی��� ‌ه ب���ۆ به‌دبه‌خت��� ‌‬ ‫ی دیك ‌ه ده‌خات ‌ه س���ه‌ر‬ ‫به‌اڵم چینێك��� ‌‬ ‫ناش���ادیمان" بامۆك ڕاس���ت ده‌كات‪،‬‬ ‫ی‬ ‫چونك ‌ه زۆرجار ئه‌و كارلێك ‌ه عاتیفیی ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه له‌نێوان خوێن��� ‌هر‌و كاره‌كته‌ره‌كان ‌‬ ‫چیرۆك ی���ان ڕۆمانێك���دا ڕوو ده‌دات‬ ‫ی‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر زیاتر نه‌بێ‪ ،‬كه‌متر نیی ‌ه له‌و‌ه ‌‬ ‫ی واقیع له‌نێو مرۆڤه‌كاندا‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌رز ‌‬ ‫ی‬ ‫ڕوو ده‌دات‪ ،‬هه‌میش ‌ه له‌گه‌ڵ كاره‌كته‌ر ‌‬ ‫ناو ڕۆمانه‌كان دڵخۆش ده‌بم‌و ده‌گریم‌و‬ ‫پێده‌كه‌ن���م‪ .‬له‌گه‌ڵیاندا دڵم بە‌په‌ل ‌ه لێ‬ ‫ده‌دات‌و ئه‌ڤینم لێ ده‌ڕژێ‪ .‬له‌گه‌ڵیاندا‬ ‫ی‬ ‫ڕێ ده‌ك���ه‌م‌و هه‌س���ت بە‌ه���ااڵو ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ناس���ه‌یان ده‌كه‌م‪ .‬ئه‌و زۆرانبازیی ‌ه ‌‬ ‫ئه‌ودیو هه‌س���تیان ده‌بینم ك ‌ه له‌نێوان‬ ‫ی ناخیاندا ڕوو ده‌دات‌و‬ ‫ح ‌هز‌و تابۆكان��� ‌‬ ‫له‌نێوان نیاز‌ه چاك‌و شه‌ڕانگێزه‌كانیاندا‬ ‫ده‌گوزه‌رێ‪ .‬كه‌وات��� ‌ه كتێب هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی به‌خش���نده‌ی ‌ه بۆ دڵدانه‌و‌ه ‌‬ ‫كانییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بنیاده‌م‌و به‌رگه‌گرتن ‌‬ ‫ی ماندوو ‌‬ ‫ڕۆح ‌‬ ‫ی‬ ‫ژیان‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك بامۆك ده‌ڵێ چینێك ‌‬ ‫دیك���ه‌ش ده‌خات ‌ه س���ه‌ر ناش���ادیت‪،‬‬ ‫چونك��� ‌ه له‌چه‌ن���د ژیانێك���دا ده‌ژیت‌و‬ ‫ی هه‌موو‬ ‫بته‌وێ یان نه‌ته‌وێ س���ه‌ربار ‌‬ ‫ی خۆت ده‌بیت ‌ه‬ ‫ی ژیان��� ‌‬ ‫ناڕه‌حه‌تییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌هامه‌ت ‌‬ ‫ش���ایه‌ت به‌س���ه‌ر چیرۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌یان‌و سه‌دان بنیاده‌م‪ ،‬مێژوو ‌‬ ‫ژیان ‌‬ ‫ی ده‌خوێنیته‌و‌ه بە‌س���ه‌رجه‌م‬ ‫مرۆڤایه‌ت ‌‬ ‫جوانی‌‌و ناش���رینییه‌كانییه‌وه‌‪ ،‬بە‌هه‌موو‬ ‫ش ‌هڕ‌و ئه‌ڤینه‌كانییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫كاتێك ده‌س���تم كرد بە‌خوێندنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی من "ناوم سووره" تا نزیك سه‌د‬ ‫ڕۆمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی من هه‌ر خه‌یاڵم له‌ال ‌‬ ‫الپه‌ڕه‌یه‌كیش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نازدار ب���وو له‌مۆزه‌خان ‌ه ‌‬ ‫فۆیس���ۆن ‌‬ ‫ی‬ ‫پاكیزه‌ییدا‪ ،‬بیرم له‌یه‌كه‌مین خورپ ‌ه ‌‬ ‫ی بۆ یه‌كه‌مین‬ ‫ی ده‌كرده‌و‌ه ئه‌وكات ‌ه ‌‬ ‫دڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫جار كه‌مال به‌گ ده‌بینێ‪ ،‬بیرم له‌عه‌شق ‌‬ ‫ی كه‌مال ب���ه‌گ ده‌كرده‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ده‌گمه‌ن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ماڵ ‌‬ ‫ی هه‌شت ساڵ هاتوچۆ ‌‬ ‫بە‌درێژای ‌‬ ‫ی ده‌كرد‌و بە‌چێژه‌و‌ه ورده‌واڵه‌‌و‬ ‫فویسۆن ‌‬ ‫ی ده‌شارده‌و‌ه‬ ‫ی فویس���ۆن ‌‬ ‫كه‌لوپه‌له‌كان ‌‬ ‫ی گوێو‌ه تا‬ ‫ی دان‌و گوار‌ه ‌‬ ‫ه���ه‌ر له‌فڵچ ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی نیو‌ه به‌تاڵ ‌‬ ‫ده‌گه‌یشت ‌ه شووش ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فویسۆن له‌كات ‌‬ ‫ساردی‌‌و شه‌ربه‌تان ‌ه ‌‬ ‫چوونیان بۆ س���ینه‌ما ده‌یخواردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫پاش���ان كه‌م���ال ب���ه‌گ وه‌ك پارچه‌‌و‬ ‫ی گرانبه‌ه���ا هه‌ڵیده‌گرتن‪ .‬وام‬ ‫توحف ‌ه ‌‬ ‫ی زه‌ری���ف ئه‌فه‌ندی‌‌و‬ ‫ی كوش���تن ‌‬ ‫ده‌زان ‌‬

‫ی‬ ‫ی نیگاركێش���ان ‌‬ ‫ق���ه‌ره‌‌و چیرۆك��� ‌‬ ‫ی ئه‌و چێژه‌م پێ‬ ‫ی عوس���مان ‌‬ ‫سه‌رده‌م ‌‬ ‫ی پاكیزه‌ییدا‬ ‫نابه‌خشن ك ‌ه له‌مۆزه‌خان ‌ه ‌‬ ‫هه‌س���تم پێكردووه‌‌‪ .‬به‌اڵم وه‌ك ده‌زانن‬ ‫ی ڕووداوێكدا‌و‬ ‫بامۆك سیحربازه‌‌و له‌پێچ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چیرۆكێكه‌و‌ه له‌سه‌ر زار ‌‬ ‫له‌گێڕانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێك له‌كاره‌كته‌ره‌كانییه‌وه‌‪ -‬گه‌رچ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی الوه‌كیش بێ‪ -‬بۆ ناو فه‌زا ‌‬ ‫كاره‌كته‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ڕۆمانه‌ك ‌ه ‌‬ ‫پڕ له‌كێشمه‌كێش‌و ڕازدار ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌لكێشت ده‌كاته‌وه‌‌و بە‌ئاسته‌م ده‌توان ‌‬ ‫بە‌ویژدانه‌و‌ه ب���ه‌راوورد بكه‌یت له‌نێوان‬ ‫ی‬ ‫من ناوم س���وور‌ه له‌گ���ه‌ڵ مۆزه‌خان ‌ه ‌‬ ‫پاكیزه‌ییدا‪.‬‬ ‫په‌پوول ‌ه ك ‌ه یه‌كێك ‌ه له‌نیگاركێش��� ‌ه‬ ‫ی مامۆستا‬ ‫هه‌ر‌ه جوان‌و ڕۆحسووكه‌كان ‌‬ ‫ی نیگاركێشان‌و‬ ‫ی س���ه‌رگه‌ور‌ه ‌‬ ‫عوسمان ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌هه‌مووشیان نزیكتر‌ه له‌دڵیه‌وه‌‌و ناو ‌‬ ‫بە‌باش���ترین ڕه‌نگگ���ره‌و‌ه ده‌ركردووه‌‪،‬‬ ‫له‌ش���وێنێكدا ده‌ڵێ‪" :‬ده‌بێ نیگاركێش‬ ‫ی بكێشێ‌و‬ ‫ی خۆیه‌و‌ه نیگاره‌كان ‌‬ ‫له‌هه‌ناو ‌‬ ‫ی خواو‌ه ببینێ‪ ".‬له‌سه‌ر هه‌مان‬ ‫له‌چاو ‌‬ ‫ی‬ ‫ڕیتم ده‌توانم بڵێم بامۆك هه‌مان شت ‌‬ ‫ی خۆیه‌و‌ه‬ ‫كردووه‌‪ ،‬له‌م ڕۆماندا له‌هه‌ناو ‌‬ ‫ی خ���واو‌ه بنیاده‌م‬ ‫ده‌نووس���ێ‌و له‌چاو ‌‬ ‫ی چه‌ند‌ه‬ ‫ده‌بین���ێ ك��� ‌ه بوونه‌وه‌رێك��� ‌‬ ‫ئاڵۆزه‌‪ .‬چه‌ند‌ه جوان‌و ناشرینه‌‪ .‬چه‌ند‌ه‬ ‫ئاغر‌و بێس���ه‌ودایه‌‪ .‬چۆن له‌س���اتێكدا‬ ‫ی جوانترین‬ ‫ده‌توانێ بە‌ده‌ست‌و په‌نج ‌ه ‌‬ ‫ی دنیا بكێشێ‌و بە‌هه‌مان ده‌ست‌و‬ ‫نیگار ‌‬ ‫په‌نجه‌ش خه‌نجه‌ر بوه‌ش���ێنێ‌و بە‌به‌رد‬ ‫ی پان بكاته‌وه‌‪ .‬چه‌ند‌ه‬ ‫ی هاوڕێك ‌ه ‌‬ ‫سه‌ر ‌‬ ‫ی ده‌بن ‌ه‬ ‫دڵڕه‌ق‌و بێبه‌زه‌یی��� ‌ه بۆ ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌خته‌وه‌ر ‌‬ ‫ی تێكدان ‌‬ ‫دوژمنی‌‌و هه‌ڕه‌ش ‌ه ‌‬ ‫ی ل���ێ ده‌كه‌ن‪ ،‬چه‌ن���ده‌ش نه‌رم‌و‬ ‫ژیان ‌‬ ‫ناسك ‌ه كاتێك له‌به‌رده‌م دولبه‌ره‌كه‌یدا‬ ‫ده‌وه‌ستێ‪.‬‬ ‫ی گێڕانه‌و‌ه ل���ه‌م ڕۆمانه‌دا‬ ‫ته‌كنیك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫فر‌ه چێژبه‌خش���ه‌‪ -‬بێگومان سه‌لیق ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌ی��� ‌ه‬ ‫ی دی���ار ‌‬ ‫وه‌رگێ���ڕ كاریگ���ه‌ر ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م چێژ‌ه‬ ‫له‌س���ه‌ر له‌ده‌س���تنه‌دان ‌‬ ‫ی وه‌رگێڕانییه‌وه‌‪ -‬كاره‌كته‌ره‌كان‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫ی خۆیانه‌و‌ه‬ ‫هه‌ریه‌كه‌یان له‌س���ه‌ر زمان ‌‬ ‫ی ڕووداوه‌كان‬ ‫قس��� ‌ه ده‌كه‌ن‌و به‌ش���دار ‌‬ ‫ی خوێندنه‌وه‌دا هه‌میش ‌ه‬ ‫ده‌كه‌ن‪ .‬له‌كات ‌‬ ‫له‌ناو ڕۆمانه‌كه‌دا خ���ۆت ده‌بینیته‌وه‌‌و‬ ‫ی وات ال دروس���ت ده‌بێ ك ‌ه‬ ‫هه‌س���تێك ‌‬ ‫ی دورودرێژدای���ت ك ‌ه خۆت‬ ‫له‌خه‌ونێك��� ‌‬ ‫ی هه‌ندێك‬ ‫ی تیایدا‪ ،‬بە‌پێچه‌وان ‌ه ‌‬ ‫به‌شێك ‌‬ ‫ی خوێندنه‌وه‌دا هه‌ست‬ ‫ڕۆمان ك ‌ه له‌كات ‌‬ ‫ی فیلمێك ده‌كه‌یت–‬ ‫ده‌كه‌یت س���ه‌یر ‌‬ ‫ی ئه‌م خه‌س���ڵه‌ته‌ش‬ ‫بێگوم���ان بوون��� ‌‬ ‫ی به‌هێ���زه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ڕۆمان���دا خاڵێك��� ‌‬ ‫ی لێره‌دا مه‌به‌س���ت‬ ‫جیاوازه‌‌و ناوهێنان ‌‬ ‫ی نیی���ه‌‪ -‬هه‌ر وه‌ك خه‌ون ك ‌ه هیچ‬ ‫الواز ‌‬ ‫ی بیركردنه‌وه‌‌و داڵغه‌دان‌و بێزاریت‬ ‫كات��� ‌‬ ‫ی‬ ‫نییه‌‪ ،‬بامۆك نایه‌ڵێ تاوێ بە‌ئاسووده‌ی ‌‬ ‫بمێنیت���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر ‌ك ‌ه س���ه‌ر‌ه داوێكت‬ ‫ده‌ست ده‌كه‌وێ‌و خه‌ریكه‌ گومانه‌كانت‬ ‫ی‬ ‫ی بزان ‌‬ ‫ده‌ڕه‌وێن���ه‌وه‌‌و ده‌گه‌یت ‌ه ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی كێیه‌‪،‬‬ ‫ی په‌رێش���ان ‌‬ ‫ش���ه‌كور‌ه به‌ڕاست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زه‌ری���ف ئه‌فه‌ند ‌‬ ‫یان ك���ێ بك���وژ ‌‬ ‫ی س���وڵتان‬ ‫دام���اوه‌‪ ،‬ئای���ا كتێبه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌گات؟ ڕاسته‌وڕاس���ت داو ‌‬ ‫بە‌چ��� ‌‬

‫بامۆك له‌ڕۆمان ‌ی من ناوم سوره‌د‌ا‬ ‫چیرۆك ‌ی مرۆڤ ده‌گێڕێته‌و‌ه‬ ‫بە‌هه‌مو گرێ‌و ئاڵۆزیی‌‌و غه‌ریز‌ه‬ ‫چاكه‌خواز‌و شه‌ڕخوازه‌كانییه‌و‌ه‬ ‫باس له‌سروشت ‌ی ته‌ماعكارانه‌‌و‬ ‫دڵڕه‌قانه‌ ‌ی ده‌كات هه‌روه‌ها‬ ‫چیرۆك ‌ی ئه‌ڤین‌و تاسه‌ ‌ی گه‌رم ‌ی‬ ‫نێو دڵیان ده‌گێڕێته‌وه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫ئه‌ڤینه‌ ‌ی هه‌م ده‌رده‌‌و هه‌م ده‌رمان‬ ‫بیركردنه‌وه‌كانت ده‌پس���ێنێ‌و ده‌تكات‬ ‫ی دیكه‌و‌ه‬ ‫بە‌شایه‌ت به‌س���ه‌ر ڕووداوێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه س���ه‌رجه‌م گومانه‌كان���ت له‌جیات ‌‬ ‫ی دیكه‌دا دروس���ت‬ ‫ڕه‌وین���ه‌و‌ه له‌فۆرم ‌‬ ‫ده‌بنه‌وه‌‌و خه‌ریك ‌ه گوم���ان له‌پاكترین‬ ‫ی ناو ڕۆمانه‌ك ‌ه ده‌كه‌یت‌و‬ ‫كاره‌كته‌ره‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆش���ت ده‌كه‌یت له‌و‌ه ‌‬ ‫سه‌رزه‌نشت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی د‌‬ ‫پێش���تر گومان���ت له‌كاره‌كته‌رێك ‌‬ ‫كردووه‌‪.‬‬ ‫ی ئه‌م ڕۆمانه‌دا باس‬ ‫وه‌ك له‌پێش���ه‌ك ‌‬ ‫ی دیكه‌ش‬ ‫ك���راوه‌‌و له‌چه‌ند ش���وێنێك ‌‬ ‫به‌رچ���اوم كه‌وتووه‌‪ ،‬ئۆره���ان بامۆك‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رقاڵ ‌‬ ‫ی بیس���ت س���اڵی ‌‬ ‫تا ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی نه‌خش‌و نیگار ب���ووه‌‪ ،‬دواتر‬ ‫جیهان��� ‌‬ ‫ی داو‌ه واز ل���ه‌و دنیای ‌ه بهێنێ‌و‬ ‫بڕی���ار ‌‬ ‫ببێت بە‌ڕۆمانن���وس‪ .‬به‌اڵم كاتێك ئه‌م‬ ‫ی ده‌خوێنیته‌و‌ه ك ‌ه شانز‌ه‬ ‫ڕۆمان ‌ه بە‌ورد ‌‬ ‫ی یه‌كه‌مین‬ ‫ی ده‌رچوون��� ‌‬ ‫س���اڵ ل���ه‌دوا ‌‬ ‫ی نووس���یویه‌تی‌‪ ،‬ده‌گه‌یت ‌ه ئه‌و‬ ‫ڕۆمان��� ‌‬ ‫ی ئه‌م بامۆك ‌ه ئه‌و ده‌مانه‌ش ك ‌ه‬ ‫بڕوای ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌خشاندن ‌‬ ‫ی سه‌رقاڵ ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫بە‌حیساب ‌‬ ‫ی ڕۆماننوسین‬ ‫نیگار بووه‌‪ ،‬هه‌ر خه‌ریك ‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫بووه‌‪ ،‬وا هه‌س���ت ده‌كه‌م تانوپۆ ‌‬ ‫ڕۆمان ‌ه له‌و سااڵنه‌دا چنراو‌ه ك ‌ه بامۆك‬ ‫ی وا بوو‌ه‬ ‫بە‌فڵچ���ه‌‌و ڕه‌نگه‌كانییه‌و‌ه پێ ‌‬ ‫ده‌بێت ‌ه نیگاركێش‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی من ناوم سوور‌ه بە‌سه‌لیقه‌یه‌ك ‌‬ ‫ڕۆمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاس���ت به‌رزه‌و‌ه وه‌س���ف ‌‬ ‫هونه‌ری��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نیگاركێش���ان‌و ح ‌هز‌و خولیا ‌‬ ‫جیهان ‌‬ ‫ی په‌رجووئاسایان‬ ‫نیگاركێش���ان‌و توانا ‌‬ ‫ی دار‌و به‌رد‌و هه‌ور‌و‬ ‫ده‌كات بۆ كێش���ان ‌‬ ‫ی ش��� ‌هڕ‌و‬ ‫ئاس���مان‌و س���ه‌رباز‌و مه‌یدان ‌‬ ‫ی‬ ‫پێك ‌ه ش���ه‌راب‌و ژن‌و پیاو بە‌ش���ێواز ‌‬ ‫ی پێكه‌وه‌بوونی���ان‌و م���ه‌ل‌و‬ ‫جی���اواز ‌‬ ‫ی بنیاده‌مدا بێت‌و‬ ‫ی بە‌خه‌یاڵ��� ‌‬ ‫هه‌رچ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نیگاركێشان ‌‬ ‫نه‌یه‌ت‪ .‬هه‌روه‌ها چیرۆك ‌‬ ‫ی ده‌گێڕێت���ه‌وه‌‪.‬‬ ‫عوس���مانی‌‌و هه‌ڕات��� ‌‬

‫ی زۆر‬ ‫ی چێژێك ‌‬ ‫ئ���ه‌م كتێبە‌جگ ‌ه ل���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫بە‌خوێن���ه‌ر ده‌به‌خش���ێ بە‌كتێبێك��� ‌‬ ‫پ���ڕ له‌زانیاریش داده‌نرێ س���ه‌باره‌ت‬ ‫ی نیگاركێش���ان له‌توركی���ا‌و‬ ‫بە‌مێ���ژوو ‌‬ ‫ی نیگاركێش���ان له‌و‬ ‫ئ���ه‌و ملمالنێیان ‌ه ‌‬ ‫سه‌رده‌مانه‌دا ڕووبه‌ڕوویان بوونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی كۆن ‌‬ ‫له‌الیه‌ك خوازیار بوون ش���ێواز ‌‬ ‫ی كۆن‬ ‫ی گ���ه‌ور‌ه مامۆس���تایان ‌‬ ‫هه‌رات��� ‌‬ ‫ی ال نه‌ده‌ن‪ ،‬له‌الیه‌كیشه‌و‌ه‬ ‫بپارێزن‌و لێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ڕۆژئاوای ‌‬ ‫سه‌رسام بوون بە‌ش���ێواز ‌‬ ‫ی‬ ‫فه‌ڕه‌نگ���ی‌‌و ده‌یانویس���ت خۆیان تاق ‌‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‌و هه‌ندێ جاریش مامۆستاكانیان‬ ‫ی‬ ‫ناچاری���ان ده‌ك���ردن ب���ۆ ڕازیكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���ێواز ‌‬ ‫ی س���وڵتان په‌ی���ڕه‌و ‌‬ ‫دڵ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و نیگاران ‌ه ‌‬ ‫نوێ بكه‌ن له‌كێش���ان ‌‬ ‫ی ده‌یناردن بۆ پادشا‌و‬ ‫سوڵتان بە‌دیار ‌‬ ‫ی فه‌ڕه‌نگی‌‪.‬‬ ‫ی واڵتان��� ‌‬ ‫س���ه‌رگه‌وره‌كان ‌‬ ‫هه‌روه‌ه���ا نیگاركێش���ان هه‌ندێجار ك ‌ه‬ ‫ی ئه‌ودنیا‌و‬ ‫ده‌چوون��� ‌ه ته‌مه‌نه‌و‌ه ترس��� ‌‬ ‫ی ده‌كردن‌و‬ ‫ی قه‌ب���ر هه‌راس���ان ‌‬ ‫عه‌زاب��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هون ‌هر‌و به‌رباڵو ‌‬ ‫له‌نێوان چێژ‌و ناسكی ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نیگاركێش‪ ،‬له‌گه‌ڵ ترس له‌و‌ه ‌‬ ‫خه‌یاڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیش ‌‬ ‫نیگاركێشان ده‌س���تكاریكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫خوا بێت ده‌كه‌وتن ‌ه ن���او ملمالنێیه‌ك ‌‬ ‫ی تابلۆ‌و‬ ‫دیك���ه‌وه‌و هه‌ندێكی���ان هه‌رچ ‌‬ ‫ی خۆیان هه‌ی ‌ه كۆیان ده‌كردنه‌وه‌‌و‬ ‫نیگار ‌‬ ‫ده‌یانس���وتاندن یان ده‌یان���دان به‌ده‌م‬ ‫ئاوی‌ ده‌ریاوه‌‌و تۆبه‌یان ده‌كرد‪.‬‬ ‫ڕووداوه‌كان له‌ئه‌س���ته‌مبوڵ ڕوو‬ ‫ی‬ ‫ده‌ده‌ن ك ‌ه س���وڵتان عوسمان حوكم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تۆقین سڵ ‌‬ ‫ده‌كات‌و خه‌ڵك تا ئاست ‌‬ ‫لێ ده‌كه‌ن���ه‌وه‌‌و خۆشیش���یان ده‌وێ‪.‬‬ ‫ی ح ‌هز‌و‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ئ���ه‌م ڕۆمان ‌ه باس��� ‌‬ ‫ی ئه‌و ده‌م ‌ه‬ ‫ی سوڵتان‌و پادشاكان ‌‬ ‫خولیا ‌‬ ‫ده‌كات بۆ نه‌خش‌و نیگار‪ .‬له‌م ڕۆمانه‌دا‬ ‫ی‬ ‫ی ئاست ‌‬ ‫له‌و‌ه تێده‌گه‌ین ك ‌ه چۆن به‌رزی ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سنوور ‌‬ ‫ی نیگاركێشان هه‌رچ ‌‬ ‫هونه‌ر ‌‬

‫واڵت���ان‌و ناكۆك���ی‌‌و ش���ه‌ڕه‌كان هه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫بڕیویه‌تی‌‪ .‬ده‌بینین گه‌ور‌ه مامۆستایان ‌‬ ‫ی شاگرد‌و‬ ‫نیگاركێش له‌ئه‌سته‌مبوڵ هان ‌‬ ‫ی‬ ‫قوتابییه‌كانیان ده‌ده‌ن له‌سه‌ر شێواز ‌‬ ‫ی وێن��� ‌ه بكێش���ن‪ ،‬هه‌روه‌ها تا‬ ‫هه‌ڕات��� ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ن‬ ‫ی لێدان‌و ئازاردان په‌رۆش ‌‬ ‫ئاست ‌‬ ‫ك ‌ه بە‌باشترین ش���ێواز فێریان بكه‌ن‌و‬ ‫ی‬ ‫هه‌وڵیان له‌گه‌ڵ بده‌ن بۆ ئه‌زموونكردن ‌‬ ‫ی ته‌نانه‌ت‬ ‫نیگاركێش���ان له‌سه‌ر شێواز ‌‬ ‫هند‌و چینیش‪‌.‬‬ ‫ل���ه‌م ڕۆمان���ه‌دا وا ده‌رده‌ك���ه‌وێ‬ ‫كوێرب���وون ل���ه‌و س���ه‌رده‌مه‌دا له‌نێو‬ ‫ی نه‌ك ته‌نیا‬ ‫نیگاركێش���اندا دیارده‌یه‌ك ‌‬ ‫باو ب���ووه‌‪ ،‬به‌ڵك���و خوازراویش بووه‌‪.‬‬ ‫ی ورد‌ه‬ ‫نیگاركێش���ان له‌ته‌مه‌نێكدا ئید ‌‬ ‫ی چاویان‬ ‫ورد‌ه كوێ���ر ده‌بوون‌و ڕوناكای ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫له‌ده‌س���ت ده‌دا ئه‌وی���ش به‌هۆ ‌‬ ‫ی نیگار له‌به‌ر‬ ‫سه‌رنجدان‌و نه‌خش���اندن ‌‬ ‫ی چه‌ندین‬ ‫ی مۆم‌و وردبوونه‌و‌ه ‌‬ ‫تیش���ك ‌‬ ‫سه‌عات‌و ڕۆژبه‌سه‌ربردنیان له‌چاوبڕین‬ ‫ی دیاریكراو‪ .‬بۆ‬ ‫له‌ش���كڵ‌و ڕوخس���ارێك ‌‬ ‫ی ئه‌س���پێك‪ ،‬یان‬ ‫نموون��� ‌ه ڕوخس���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌اڵ ‌‬ ‫ی نیگار ‌‬ ‫گوڵێك‪ ،‬یان نه‌خشاندن ‌‬ ‫ی برنج‪.‬‬ ‫ی دارێك له‌س���ه‌ر ده‌نك ‌‬ ‫ت���ه‌واو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وان واتا ‌‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌م كوێربوون ‌ه ال ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌یش���تن بوو‌ه بە‌به‌رزترین ئاسته‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نیگاركێش���ان‌و بە‌ئیلهامێك ‌‬ ‫هون���ه‌ر ‌‬ ‫خواپێدراویان دان���اوه‌‪ .‬پێیان وا بوو‌ه‬ ‫كاتێ���ك نێگاركێش ده‌گات��� ‌ه ئه‌و پای ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی بە‌چاوه‌كان ‌‬ ‫ی پێویست ‌‬ ‫ی د‌‬ ‫به‌رزه‌‪ ،‬چ ‌‬ ‫ی‬ ‫نیی ‌ه بۆ بینی���ن‌و له‌یاده‌وه‌ریدا هه‌رچ ‌‬ ‫ی‬ ‫ش���ێوه‌‌و دیمه‌ن‌و ڕوخسار هه‌ی ‌ه خه‌زن ‌‬ ‫كردوون‌و ده‌سته‌كانی‌ نیگارده‌كێشن‪.‬‬ ‫ی له‌به‌ر‬ ‫هه‌ندێجار ئه‌و نیگاركێش���ان ‌ه ‌‬ ‫هه‌ر هۆیه‌ك بێت به‌م مه‌نزڵگ ‌ه خوایی ‌ه‬ ‫ناگ���ه‌ن‌و ده‌چن��� ‌ه ته‌مه‌نه‌وه‌‌و هێش���تا‬ ‫ی چاوه‌كانی���ان له‌ده‌س���ت‬ ‫تروس���كای ‌‬

‫‪ 5‬کتێبی نوێی وەرگێڕێک باڵودەکرێتەوە‬ ‫مامۆستا عەبدولمەجید پەزکەندی پێنج کتێب وەردەگێڕێت‌و ڕۆژی شەممە ‪،٤ / ٧‬‬ ‫لەڕێورەسمێکدا لەناو ئەمنەسورەکە دەکەوێتە بەر دیدی خوێنەران‌و لەکتێبخانەکا دەستدەکەون‪.‬‬ ‫بەرهەمە باڵوکراوەکان بریتین لە‪:‬‬ ‫‪1‬ـ بیردۆزی ئیڤۆلیوشن‌و ڕەچەڵەکی مرۆڤ‪ ،‬زانستی‪ ،‬سەالمە موسا‪.‬‬ ‫‪2‬ـ خۆ ڕۆشنبیرکردن یان چۆن خۆت پەروەردە دەکەیت‪ ،‬زانستی‪ ،‬سەالمە موسا‪.‬‬ ‫‪3‬ـ ئافرەت بوکەڵەی بەر دەستی پیاو نییە‪ ،‬سەالمە موسا‪.‬‬ ‫‪٤‬ـ ئابوری ڕامیاری‪ ،‬زانستی‪ ،‬ل‪ .‬لیونتی‪.‬‬ ‫‪٥‬ـ دەربارەی سۆشیالیستی زانستی‌و کۆمۆنیستی‪ ،‬زانستی ‪ ،‬ئەڤاناسییڤ‪.‬‬ ‫ئەم ( ‪ ) ٥‬کتێبە لەچاپخانەی کــارۆ چاپ کراون‬

‫‪17‬‬

‫ی‬ ‫ی خۆیان بە‌ده‌رزییه‌ك ‌‬ ‫نه‌داوه‌‪ .‬بە‌ده‌ست ‌‬ ‫ی ئاژن ده‌كه‌ن‌و‬ ‫تی���ژ چاوه‌كانیان ده‌رز ‌‬ ‫خۆی���ان كوێر ده‌كه‌ن ت���ا هه‌مان ڕێز‌و‬ ‫ی نیگاركێش ‌ه كوێر‌ه خواپێداوه‌كان‬ ‫شكۆ ‌‬ ‫له‌ناو خه‌ڵكدا بە‌ده‌ست بێنن‪ .‬مامۆستا‬ ‫ی نیگاركێشان‬ ‫ی س���ه‌رگه‌ور‌ه ‌‬ ‫عوسمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بە‌ده‌س���ت ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫یه‌كێك بوو له‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی كوژانده‌وه‌‪،‬‬ ‫ی چاوه‌كان ‌‬ ‫ی ڕوناكای��� ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی خه‌ڵك‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌به‌ر ئه‌و‌ه نه‌بوو ڕێز ‌‬ ‫بە‌ده‌ست بێنێ‪ ،‬به‌ڵكو له‌به‌ر ئه‌و‌ه بوو‬ ‫ی ئه‌و نیگار‌ه ئاست هونه‌ریی ‌ه‬ ‫چاوه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫نزمان ‌ه نه‌بینن ك ‌ه س���وڵتان له‌دووتوێ ‌‬ ‫ی بە‌دروس���تكرنیان‬ ‫كتێبێك���دا فه‌رمان ‌‬ ‫ی زه‌ریف ئه‌فه‌ندی‌‪،‬‬ ‫ی كوژران ‌‬ ‫دابوو‪ .‬له‌دوا ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی ته‌واوكردن ‌‬ ‫ی ئه‌رك ‌‬ ‫زاوا ئه‌فه‌ن���د ‌‬ ‫ی‬ ‫كتێبە‌خرابوو‌ه ئه‌ستۆیی‌‌و ئه‌ویش گیان ‌‬ ‫خۆی‌ له‌سه‌ر دانا‪.‬‬ ‫ی من ناوم س���ووره‌د‌ا‬ ‫بامۆك له‌ڕۆمان ‌‬ ‫ی م���رۆڤ ده‌گێڕێته‌و‌ه بە‌هه‌موو‬ ‫چیرۆك ‌‬ ‫گ���رێ‌و ئاڵۆزیی‌‌و غه‌ری���ز‌ه چاكه‌خواز‌و‬ ‫ی‬ ‫ش���ه‌ڕخوازه‌كانییه‌وه‌‪ .‬باس له‌سروشت ‌‬ ‫ی ده‌كات‪.‬‬ ‫ته‌ماعكاران���ه‌‌و دڵڕه‌قان��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌ڤین‌و تاس��� ‌ه ‌‬ ‫هه‌روه‌ه���ا چیرۆك��� ‌‬ ‫ی نێو دڵی���ان ده‌گێڕێته‌وه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫گه‌رم��� ‌‬ ‫ی ه���ه‌م ده‌رده‌‌و هه‌م ده‌رمان‪،‬‬ ‫ئه‌ڤین ‌ه ‌‬ ‫ی ب���ه‌ره‌و م���ردن كورت‬ ‫ه���ه‌م ڕێ���گا ‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‌و هه‌م بنیاده‌م ده‌خاته‌و‌ه نێو‬ ‫باوه‌شی‌ ژیان‪.‬‬ ‫ی دوانز‌ه ساڵ چاوه‌ڕوانی‌‪،‬‬ ‫قه‌ر‌ه له‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مردن بە‌ش���ه‌كوور‌ه ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر جێگ ‌ه ‌‬ ‫نازدار گه‌یش���ت‪ ،‬ش���ه‌كوور‌ه ته‌نانه‌ت‬ ‫ی نه‌بوو‬ ‫ی زه‌ماوه‌ندكردنیش‪ ،‬ڕازی ‌‬ ‫له‌دوا ‌‬ ‫ی باوك ‌ه‬ ‫ی بكات تا بكوژ ‌‬ ‫له‌گه‌ڵیدا سه‌رجێ ‌‬ ‫ی نه‌دۆزرێته‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه یه‌كێك بوو‬ ‫داماوه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عاشق‪ .‬ئه‌ڤین ‌‬ ‫ی بۆ قه‌ر‌ه ‌‬ ‫له‌مه‌رجه‌كان ‌‬ ‫قه‌ر‌ه بۆ شه‌كوور‌ه هه‌ر وه‌ك چۆن بوو‌ه‬ ‫ی برینداربوون���ی‌‌و خه‌ریك بوو‬ ‫ه���ۆكار ‌‬ ‫ی بێت‪،‬‬ ‫ی بە‌ژیان ‌‬ ‫ی كۆتای��� ‌‬ ‫بە‌یه‌كجاره‌ك ‌‬ ‫ی ش���ه‌كوور‌ه بوو‌ه‬ ‫هه‌مان ئه‌و ئه‌ڤین ‌ه ‌‬ ‫ده‌رمان بۆ برینه‌كانی‌‌و له‌و ده‌مه‌دا ك ‌ه‬ ‫قه‌ر‌ه ب���ه‌ده‌م ئازاره‌و‌ه له‌گیانه‌اڵدا بوو‪،‬‬ ‫ی بە‌خه‌یری ‌ه‬ ‫ش���ه‌كوور‌ه دوو كوڕه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی سه‌ره‌و‌ه‬ ‫سپارد‌و هاته‌و‌ه بۆ ژووره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی لێ‬ ‫ی ڕاكش���ا بوو‌و خوێن ‌‬ ‫ك ‌ه قه‌ر‌ه لێ ‌‬ ‫ی كڵۆم كرد‌و هه‌مان‬ ‫ده‌چۆڕا‪ ،‬ده‌رگاك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ قه‌ر‌ه كرد ك ‌ه ش���ه‌و ‌‬ ‫ئه‌و ش���ت ‌ه ‌‬ ‫ی جووله‌كه‌‬ ‫ی باوكی‌‪ ،‬له‌ماڵ��� ‌‬ ‫كوش���تن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لێكرد بۆ ‌‬ ‫هه‌ڵواسراوه‌ك ‌ه قه‌ر‌ه داوا ‌‬ ‫بكات‪ .‬شه‌كوور‌ه ده‌ڵێ‪" :‬وه‌ك هه‌ندێك‬ ‫ی‬ ‫ی باوكم‪ ،‬بۆن ‌‬ ‫له‌كتێبە‌كه‌ڕووگرتووه‌كان ‌‬ ‫ی ده‌هات‪ ،‬تا ده‌هات‬ ‫كه‌ڕوو له‌جه‌س���ت ‌ه ‌‬ ‫ی خ���ۆم نه‌ده‌ما‌و ده‌س���تم‬ ‫هۆش���م ال ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌بری���ن‌و دوومه‌ڵ‌و جێش���كاوییه‌كان ‌‬ ‫ده‌دا‌و ئه‌وی���ش له‌ت���او چێ���ژ‌و ئ���ازار‬ ‫ی كات له‌مردن‬ ‫ده‌ینااڵن���د‌و بە‌تێپه‌ڕبوون ‌‬ ‫دوور ده‌كه‌وته‌وه‌‪".‬‬ ‫ی‬ ‫ی "من ناوم سووره‌" له‌نووسین ‌‬ ‫ڕۆمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاراس له‌ساڵ ‌‬ ‫ئورهان بامۆكه‌‪ ،‬ده‌زگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كردووه‌‪ ،‬به‌كر ش���وان ‌‬ ‫‪ 2008‬دا چاپ ‌‬ ‫ی هێن���د‌ه ش���یرین‌و پاراو‌و‬ ‫بە‌زمانێك��� ‌‬ ‫ی وا هه‌ست‬ ‫جوان وه‌ریگێڕاو‌ه بۆ كورد ‌‬ ‫ده‌كه‌یت ئه‌م ڕۆمان��� ‌ه له‌بنه‌ڕه‌تدا هه‌ر‬ ‫بە‌كوردی‌ نووسراوه‌‪.‬‬

‫‪18‬‬ ‫توندوتیژیی‬ ‫به‌رانبه‌ر مافخوراوان ‌ی‬ ‫وواڵت چ ئه‌دایه‌ك ‌ی‬ ‫ده‌سه‌اڵتدارێتیمان‬ ‫پیشان ده‌ده‌ن‪!!..‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )619‬سێشه‌ممه ‪2018/4/3‬‬

‫یاسین نادر‬ ‫شرۆڤه‌ ‌ی ئه‌م بابه‌ته‌و ش ‌هن‌و كه‌و ‌ی ئه‌م بابه‌ت ‌ه ك ‌ه‬ ‫ئایا له‌كوردستاندا بۆ خۆپیشاندان ده‌كرێت‪ ،‬هه‌میش ‌ه‬ ‫پرسیارێكه‌ ده‌س���ه‌اڵتداری‌ هه‌رێم ئیهمالی كردوووه‌و‬ ‫بە‌قسه‌و به‌ڵێنی‌ بریق‌و واق‌و پالنی‌ جۆراوجۆری‌ ئه‌من ‌ی‬ ‫به‌تایبه‌ت ‌ی كۆتایی پێهێناوه‌‪ ،‬له‌كام واڵت ‌ی دونیا ئه‌و‌ه‬ ‫ڕوویداوه‌ له‌ماوه‌ی‌ س���ااڵنێك ‌ی كه‌می‌ ده‌سه‌اڵتدارێتی‌‌و‬ ‫كوێخایه‌ت���ی كۆمه‌ڵێ���ك كه‌س ببنه‌ س���ه‌رمایه‌دار ‌ی‬ ‫عه‌یاره‌ بیس���ت‌و یه‌ك‪ ،‬تا چی���ن وتوێژه‌كانیتری‌ هه‌ر‬ ‫له‌مامۆس���تاو ته‌ندروس���تكار‌و گه‌نجان��� ‌ی ئه‌و واڵت‌و‬ ‫هه‌رێمه‌یه‌ ناڕه‌زایی ده‌رنه‌بڕن‪.‬‬ ‫ل���ه‌كام واڵتی‌ دونیا بینراو‌ه خه‌ڵك له‌به‌دبه‌ختێتی‌و‬ ‫مه‌ینه‌تیدا بژیت‌و خاك‌و ئاو‌و نیشتیمانی‌ به‌هۆی‌ نه‌زان‬ ‫كاریی سیاسیی‌و ئیقلیمییه‌وه‌ به‌ره‌و له‌نێو چوون برا‬ ‫بێ���ت‌و بێگانه‌ ف���رۆش كرابێت‪ ،‬به‌اڵم ه���ه‌ر بێده‌نگ‬ ‫له‌م هه‌ڵوێس���ت‌و ده‌س���ه‌اڵتدارێتییه‌دا خه‌ڵك‌و چین‌و‬ ‫توێژه‌كان ‌ی مابێتنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مڕۆك���ه‌ ك ‌ه مامۆس���تا‌و فه‌رمانب���ه‌ران‌و خه‌ڵك‌و‬ ‫چی���ن‌و توێژه‌ جۆراوج���ۆره‌كان له‌ش���ه‌قام‌و كوچه‌و‬ ‫كۆاڵنه‌كاندا له‌ئ���ه‌دای‌ ناڕه‌زایه‌تیاندا ده‌بینین ئه‌مان ‌ه‬ ‫په‌یام ‌ی یه‌كهه‌ڵوێستی‌ گه‌ر خه‌ڵك‌و توێژێكی‌ سااڵن ‌ی‬ ‫‪ 1950‬نه‌بێت‪ ،‬په‌یامی‌ كه‌سانێكه‌ كه‌ گه‌ر دانه‌مه‌زرابن‬ ‫بە‌ته‌م���ای‌ دامه‌زراندنیان���ن‪ ،‬گه‌ر هه‌ل���ی كاریان بۆ‬ ‫نه‌ڕه‌خس���اوه‌ داوا ‌ی ڕه‌خس���اندن ‌ی ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬گ���ه‌ر‬ ‫فه‌رمانب���ه‌ر ‌ی حكومه‌ت بن داوای‌ مافی موچه‌و قوت‌و‬ ‫ڕسقی خۆیان ده‌كه‌ن‪ .‬نایانه‌وێت‌و ته‌حه‌مولی ئه‌وه‌یان‬ ‫پێ ناكرێت كه‌ هه‌رێم‌و ناوچه‌ی‌ خۆیان هاوش���ێوه‌ ‌ی‬ ‫واڵتان���ی‌ زلهێز ‌ی دونیا خاوه‌ن س���ه‌ر‌و‌هت‌و س���امان‬ ‫بێت كه‌چی‌ ژیانێكی‌ واڵتانی���ی دواكه‌وتوو‌و هه‌ژاریی‬ ‫ئه‌فریقاییان هه‌بێت‌و س���به‌ینێ‌ ب���ۆ نه‌وه‌و داهاتوان‌و‬ ‫ڕوڵه‌كانیان په‌لكێش بێت‪.‬‬ ‫چیت���ر په‌یام ‌ی خزمه‌تكردن بۆ ئه‌وان س���ه‌رده‌م ‌ی‬ ‫چ���ه‌ك‌و تفه‌نگ به‌ده‌س���ته‌وه‌ گرتنیان نیی���ه‌و ژیان ‌ی‬ ‫مۆدێرنه‌و هاوتا ‌ی خزمه‌تی‌ بیشووماریان ده‌وێت‪.‬‬ ‫زۆر ده‌وترێت كه‌ ئه‌وانه‌ ‌ی دێن ‌ه سه‌ر شه‌قام خه‌ڵكیی‬ ‫مووچه‌خ���ۆر نین‌و بگ���ره‌ به‌ن���او ‌ی موچه‌خۆرانه‌و‌ه‬ ‫كۆمه‌ڵێك الو ‌ی پێ نه‌گه‌یش���توو‌و كاڵفامن‌و بە‌ئیعاز ‌ی‬ ‫حیزبیی‌و په‌یامی‌ سیاس���یی جۆراوج���ۆر ده‌یانه‌وێت‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدارێت ‌ی واڵت له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ هه‌ندێك حیزبی‬ ‫تر بقۆزنه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئ���ه‌ی‌ نابێت ئه‌وانیش دۆخ ‌ی مه‌ترس���یدار ‌ی‬ ‫چه‌ند ساڵه‌ی‌ تری ژیانیان ته‌قیم‌و هه‌ڵسه‌نگاندن بكه‌ن‬ ‫ك��� ‌ه ئاوا له‌جێی‌ بە‌ئاقار ‌ی خزمه‌تكردنیان وه‌خته‌ به‌م‬ ‫پالنه‌ نه‌زانان ‌ه له‌ئیداره‌دان‌و ده‌س���ه‌اڵتدارێت ‌ی ئه‌مڕۆ ‌ی‬ ‫كوردستاندا ژیان ‌ی ئه‌وانیش له‌مه‌ترسیداربوون ‌ی دۆخی‬ ‫ژیانیان بۆ داهات ‌و وه‌خته‌ هه‌نگاو ده‌نێت‌و بێ ئه‌مه‌لی‬ ‫به‌ته‌واوی‌ وه‌خته‌ ته‌نگیان پێ هه‌ڵده‌چنێت‪.‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئه‌مانه‌ش���دا ڕۆژگارێك بۆ ئ���ه‌وان ڕه‌نگ ‌ه‬ ‫بخوڵقێنرێ���ت ك���ه‌ جگ��� ‌ه له‌جێهێش���تنی‌ واڵت ‌ی پڕ‬ ‫س���امانیان هیچیتر له‌ڕێ���گاو ئه‌جیندایاندا نه‌مێنێتـ‪،‬‬ ‫ناكرێ���ت خۆپیش���اندان له‌هه‌رێ���م‌و ناوچه‌یه‌ك زۆر‬ ‫بە‌توون���دی‌ ل���ه‌دژ ‌ی ده‌س���ه‌اڵتداران بكرێ���ت كه‌چ ‌ی‬ ‫هیچ كه‌س‌و به‌رپرس���ێكی‌ حكوم���ی‌ ئه‌و واڵته‌ ئاماد‌ه‬ ‫نه‌بێت ده‌س���ت ل���ه‌كار له‌بێ خزمه‌ت��� ‌ی وحه‌قنه‌دان ‌ی‬ ‫به‌رهه‌ڵستكاران ‌ی نه‌كیشێته‌وه‌‪ ،‬با بۆ چه‌ند ماوه‌یه‌ك‬ ‫بتوانرێت په‌یامیی خۆپیشانده‌ر سه‌ركووت‌و سه‌ركۆن ‌ه‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئه‌ ‌ی دڵه‌ ناڕازییه‌كان ك ‌ه په‌نگیی خوارده‌وه‌و‬ ‫وه‌ك ئ���ه‌م چه‌ند ڕۆژه‌ ‌ی داهاتوو له‌خۆپیش���انده‌ران ‌ی‬ ‫چین‌و توێژو مامۆستاو فه‌رمانبه‌رانی‌ هه‌ولێر‌و دهۆك‌و‬ ‫ناوچه‌كانیتردا ده‌ركه‌وت‪ ،‬كێ‌ ئاشت ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌بێ���ت هه‌میش���ه‌ زاڵمان��� ‌ی قوت‌و ڕس���قی واڵت‬ ‫چاوه‌ڕوان ‌ی تلێس���م شكێن ‌ی خه‌ڵك ‌ی برسیی‌و هه‌ژار ‌ی‬ ‫نیش���تیمانه‌كه‌یاندا وه‌ك ئه‌م چه‌ن���د ڕۆژه‌ی كۆتایی‬ ‫خۆپیش���انده‌ران بن ك ‌ه بۆن ‌ی شكستێ ده‌سه‌اڵتداری‌‌و‬ ‫سه‌ركه‌وتنی‌ هه‌ژاران‌و برسییانی‌ بە‌سه‌ر تااڵنكه‌رانیدا‬ ‫وا لێ دێت‪.‬‬ ‫دروس���ته‌ ش���ۆڕش به‌مش���ێوه‌یه‌ ناكرێت‪ :‬برسیی‬ ‫برس���ی بكوژێت‪ ،‬برا برا بكوژێت‌و هاواڵتی‌ س���ه‌نگه‌ر‬ ‫له‌هاواڵت���ی‌ بگرێت‌و لوش���ده‌رانی‌ س���امانی‌ واڵتیش‬ ‫ته‌ماش���اكه‌ر بن‌و بڕیار بده‌ن‌و بە‌شه‌ڕمان بده‌ن‌و له‌و‬ ‫الشه‌وه‌ ده‌سه‌اڵتدارێتییان له‌و په‌ڕی‌ الوازی‌ ئیداری‌‌و‬ ‫سیسته‌ماتیكیدا بێت‌و شتێك جگ ‌ه له‌كات به‌ڕێكردن‬ ‫بۆ خه‌ڵك نه‌هێڵنه‌وه‌‪.‬‬ ‫دۆخه‌كان له‌خه‌ڵك قورسكردن چ ئاقارێكی‌ ده‌بێت‬ ‫له‌چاوه‌ڕوانی���دا بێت‪ ،‬كه‌ به‌ش���ێكی‌ ل���ه‌وان خۆمان‬ ‫دروستكه‌ریانین‌و لێی‌ ڕازین كه‌چ ‌ی هه‌ندێكی‌ كه‌ممان‬ ‫وه‌ك سووته‌مه‌نی‌ ده‌بێت به‌رهه‌ڵستكار ‌ی بین‪.‬‬ ‫ك ‌ێ هه‌ی ‌ه ترس���ی له‌ئه‌جیندای‌ ده‌ره‌كی‌‌و ته‌داخولی‬ ‫بێگان���ه‌ بۆ واڵت ‌ی نه‌بێت ك ‌ه غه‌یری كه‌لتووری‌ خۆی‌‌و‬ ‫زمانی‌ خۆ ‌ی بێت‌و ب���ه‌اڵم له‌ناچاریدا هاناو ده‌ره‌تان ‌ی‬ ‫بۆ ببات‪ ،‬ئیت���ر چ بۆ موچه‌ ‌ی بێت‌و هه‌ر هه‌نگاوێك ‌ی‬ ‫ت���ری‌ خزمه‌تكردن ‌ی بێت‪ ،‬چوونكه‌ مه‌ترس���یدارترین‬ ‫زوڵم ئه‌وه‌ی ‌ه كه‌ دۆس���ت‌و هاوكه‌لتوور‌و زمانت له‌تۆی‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫هه‌موان ش���ه‌ره‌فمه‌ند بە‌ئااڵو نیش���تیمانیان وه‌ك‬ ‫هه‌موو واڵتانیی‌ دونیان‪ ،‬هیچ كه‌س���ێكیش بۆی نیی ‌ه‬ ‫به‌ناوی‌ ئه‌وانه‌وه‌ ئه‌م الف‌و گه‌زافه‌ی ‌ه لێبدات‌و له‌په‌سا ‌ی‬ ‫ئه‌مانه‌شدا كه‌سانێك مافخۆر‌و داپڵوسێنه‌ری‌ داماوان‌و‬ ‫خه‌ڵك ‌ی واڵتیان بن‪.‬‬

‫هوشیاری سیاسی ساختە‬ ‫لەشکر قادر ڕسوڵ‬ ‫دەس����ەاڵت بەردەوام کار لەسەر پانتایەکانی‬ ‫هوش����یاری س����اکاری جەم����اوەر دەکات‌و‬ ‫هەمیشە پش����گیری ئەو مەعریفەیە دەکات کە‬ ‫لە‌بەرژەوەن����دی حوکمڕان����ی خۆیدا بێت‪ ،‬دەنا‬ ‫بەهەموو شێوازێک دژایەتی دەکات‪ .‬سەرکردە‌و‬ ‫نوخبەی سیاسی بەسەر هەزارەها خەڵکی بێ‬ ‫ئاگاو خەفڵەتزادەدا دەپەڕنەوە بۆ بەدیهێنانی‬ ‫تەواوی ئامانجەکانیان‪ .‬ئەمەش بە‌سودوەرگرتن‬ ‫لە‌الوازی بەشداری سیاسی تاک‪ ،‬نزمی ئاستی‬ ‫هوش����یاری‪ ،‬لەغیاب����ی مەعریفەی زانس����تی‬ ‫لە‌زۆربەی ئاستەکانی کۆمەڵگەدا حزب دەتوانێ‬ ‫ئەو مۆدێلە پی����ادە بکات کە خۆی دەیەوێت‪.‬‬ ‫نوخب����ەی سیاس����ی زۆرجار فەلس����ەفەیەکی‬ ‫کۆمەاڵیەتی‪ ،‬ئاین����ی‪ ،‬کەلتوری‌و پەروەردەیی‬ ‫دەکات بە‌ئایدۆلۆژیایەکی بزوێنەر‌و لەوێش����ەوە‬ ‫دایدەبەزێنێ����ت ب����ۆ ئاس����تی ژیانی ئاس����ایی‬ ‫جەماوەر‪.‬‬ ‫لەفەرهەن����گ‌و ئەزموونی سیاس����ی دونیای‬ ‫ئێمەدا‪ ،‬دەش����ێ چەند ڕەهەندێک دەستنیشان‬ ‫بکەی����ن‪ ،‬کە تیایدا نوخبەی سیاس����ی کوردی‬ ‫بەردەوام ڕوودەکەنە بەکارهێنانی زمانی ئاینی‌و‬ ‫ناس����یۆنالیزمی وکەلت����وری‌و ئابووری‪....‬هتد‬ ‫کۆی ئەو فاکتەرانە بەکاردێنن بۆ ڕاکێش����انی‬ ‫سەرنجی دەورووبەر‌و درێژەدان بە‌ئەزموونێکی‬ ‫فاش����یی‌و نالۆجیکی‪ .‬هەروەها باڵوکردنەوەی‬ ‫هوشیاری سیاسی ساختە‌و بەکارهێنانی ڕێگا‌و‬ ‫میکانیزمی جیاواز بۆ داپۆشینی عەیب‌و عار‌و‬ ‫ماکیاژکردنی دەسەاڵتی خۆیان‪.‬‬ ‫ڕەهەندەکانی ئەم پرس����ە لەم چەند خاڵەدا‬ ‫دەستنیشان دەکەین‪:‬‬ ‫یەکەم‪ /‬ڕەهەندی سیاسی‪ :‬بەردەوام لەالیەن‬ ‫دەسەاڵتەوە باس لە‌ڕیفۆرمی سیاسی دەکرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم وەک ئاشکرایە گۆڕانی ڕاستەقینە کاتێک‬ ‫ڕوودەدات کە ڕوئیا‌و وێنای تاکەکان بەرامبەر‬ ‫ژینگەی سیاس����یی‌و کۆمەاڵیەتیی‌و کولتووریی‬ ‫بگۆڕێ����ت‪ .‬ل����ەدەرەوەی ئەمە تەنه����ا توێژی‬ ‫س����ەرەوەی ش����تەکان دەگۆڕێ����ت‪ ،‬ڕۆناچێتە‬ ‫خ����وارەوە‌و ناتوانێت مان����او ناوەڕۆکێکی تازە‬ ‫بداتە چەم����ک‌و ڕوانینە جیهانییەکان‪ .‬زۆربەی‬ ‫کات ئەم ڕیفۆرمە یاریەکی سیاس����ی ساختەی‬ ‫دەس����ەاڵتە‌و ئامانج����ی گەورە لێ����ی خەیاڵی‬ ‫سیاس����ی‌و سۆس����یۆلۆژی خەڵ����ک دادەب����ڕن‬ ‫لە‌ئامانجی بااڵ‌و گۆڕانێک����ی بنچینەیی‪ .‬تەنها‬ ‫دەبێت����ە ئامرازێک ب����ۆ درێ����ژەدان بەواقێکی‬ ‫نامەعقول بەفۆڕمێکی نوێ‪ ،‬دەبێتە ماکیاژێکی‬ ‫خەس����ت‌و خ����ۆڵ‌و لە‌دەمووچاوی ناش����یرنی‬ ‫دەسەاڵتی هەڵدەس����وون‪ .‬چارەگە سەدەیەکە‬ ‫ئەم بزوتن����ەوە سیاس����یانەی دونیای کوردی‬ ‫خەریکی باڵوکردنەوەی هوش����یاری ساختەن‬ ‫بەن����اوی گۆڕانکاری‌و ڕیفۆرمی سیاس����ی‪ ،‬ئەم‬ ‫مۆدێلە نەک هیچ ش����تێکی ن����وێ ناخوڵقێنێ‪،‬‬ ‫بەڵکو بەشێوەیەکی ڕەها پێویستی بەگۆڕانێکی‬ ‫رادیکاڵ هەیە‪ ،‬لە‌ڕێگای شۆڕش����ێکی فیکری‌و‬ ‫پەروەردەییەوە‪ .‬دەشێت ئەم فکرەیە هاومانا‬ ‫بێ����ت لەگەڵ ئەم دونیابینی����ەی کاڕل مارکس‬ ‫کاتێک دەڵێت‪" :‬ئێمە ناتوانین لە‌هاوئاهەنگی‬ ‫نێوان پڕۆسەی گۆڕین‌و چاالکی مرۆڤ تێبگەین‬ ‫ی����ان ڕاڤەیەک����ی عەقاڵنی بۆ بکەی����ن‪ ،‬ئەگەر‬ ‫کردەیەکی شۆڕشگێڕانە وجودی نەبێت"‪.‬‬ ‫دووەم‪ /‬ڕەهەن����دی ئاین����ی‪ :‬دەس����ەاڵت‬ ‫بەکۆمەڵێک پەیوەندی ئاڵۆز‌و نهێنی کاردەکات‬ ‫لەس����ەر پانتایەکانی ژیانی ئاین����ی‪ ،‬کەتیایدا‬

‫هەموو ئاراستەکانی ناو ئەم ڕووبەرە دەچێتەوە‬ ‫چوارچێ����وەی خزمەتک����ردن‌و مۆنۆپۆلکردنی‬ ‫لەالیەن دەس����ەاڵت خۆیەوە‪ .‬بەگش����تی ئەمە‬ ‫لە‌کۆمەڵگ����ە نەریتی‌و س����ونەتیەکان دەبینرێ‬ ‫کە تیای����دا پانتایەکی ف����راوان دەکرێتەوە بۆ‬ ‫کایەی ژیان‌و ژیانکردن لەدەرەوەی سیاسەت‪.‬‬ ‫ئایدۆلۆژیای دەسەاڵت دەچێتە ناو کایەی ئاینی‬ ‫بەجۆرێک دایدەڕێژێتەوە کە لەبەرژەوەندی خۆی‬ ‫کۆتایی پی بێت‪ .‬بۆنموونە‪ :‬دیاریکردنی وتاری‬ ‫ڕۆژی هەین����ی لەالیەن دەس����ەاڵت‌و وەزارەتی‬ ‫ئەوقاف‪ ،‬کردنەوەی مزگەوتی س����ەلەفیەکان‬ ‫لەناو جەرگەی س����لێمانی‌و کارئاسانی کردنی‬ ‫لەالیەن گروپێکی سیاسی سۆشیاڵ دیموکرات‌و‬ ‫کۆکردنەوەی هەزاران گەنج تیایدا‪ ،‬کە خەونیان‬ ‫گەیشتنە بە‌فیردەوس‌و وازیان لەگۆڕینی واقیعی‬ ‫کۆمەاڵتی‌و سیاس����ی هێناوە‪ .‬لێدان‌و کوشتن‌و‬ ‫دەرکردنی هەموو ئەو مامۆس����تا ئاینیانەی کە‬ ‫گوتارەکانیان ناچن����ەوە خزمەتی ئایدۆلۆژیای‬ ‫دەسەاڵت‪ .‬ئاستێکی دیکەی ئەم کێشەیە لەو‬ ‫شوێنەوە س����ەرچاوە دەگرێ کە مامۆستایانی‬ ‫ئاینی نەیانتوانیووە هەڵگرتنی بەرپرسیارێتی‬ ‫ب����ن بەرامبەر کۆمەڵێک چەمک‌و بەهای دینی‪،‬‬ ‫وەک‪ :‬داکۆکیکردن لە‌دادپەروەری کۆمەاڵیەتی‪،‬‬ ‫بەرەنگاری بەرامبەر فاشیزم‪ ،‬یەکسانی‪ ،‬ئەرک‌و‬ ‫ماف����ی هاواڵتی ‪...‬هتد بەڵک����و گوتاری ئاینی‬ ‫زۆرجار چۆتەوە خزمەتی فاش����یزم خۆیەوە‪.‬‬ ‫دەشێ لەم ئاستەدا ئاین هێزێکی گەورەبێت بۆ‬ ‫خزمەتکردنی دەسەاڵت‌و بچێتەوە چوارچێوەی‬ ‫ئایدۆلۆژی����ای سیاس����ی‪ .‬ئاین بۆت����ە یەکێک‬ ‫لە‌پڕۆژەکان����ی دەس����ەاڵت‌و لەڕێگەی پیالنەوە‬ ‫پڕۆگرامکراوە‪ .‬هەر ئەم هۆکارەیە کە الی کاڕڵ‬ ‫مارکس دین دەبێتە تلی����اک‌و دەچێتە بەرەی‬ ‫مانەوەی واقیع دژی شۆرش‌و گۆڕانکاریی‪.‬‬ ‫س����ێیەم‪ /‬ڕەهەن����دی کۆمەاڵیەت����ی‪ :‬هی����چ‬ ‫دەس����ەاڵتێکی سیاس����ی ڕێگا نادات ئاس����تی‬ ‫هوش����یاری تاکەکانی لە‌ئاس����تێکی دیاریکراو‬ ‫تێپەڕبکات‪ ،‬لەم پینتەوە دەسەاڵت‌و نوخبەی‬ ‫سیاسی لە‌ئامانجەکانی خۆیان نزیک دەبنەوە‌و‬ ‫هەیمەن����ەی خۆی����ان دەس����ەپێنن بەس����ەر‬ ‫کۆمەڵگ����ەدا‪ ،‬گروپە سیاس����یەکان هەمیش����ە‬ ‫پانتایەک����ی ف����راوان دەکەن����ەوە ب����ۆ کایەی‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌و ڕووبەرەکانی ئەم کایەیە فراوان‬ ‫دەکەن بۆئەوەی ئاگایی‌و هوشیاری تاک زیاتر‬ ‫وابەس����تەی کەلتور‌و واقیعە کۆمەاڵیەتیەکان‬ ‫بێ����ت‪ ،‬لەئاس����تێکی جێگی����ر‌و بەدواکەوتویی‬ ‫دژی گۆڕان����کاری بمێنێتەوە‪ .‬بەتایبەتی ئەمە‬ ‫لە‌کۆمەڵگەکانی جیهانی سێ بەئاشکرا هەستی‬ ‫پێدەکرێت کەنوخبە‌خێڵەکیەکان (ئاغا‌و کوێخا‬ ‫وبەگ)‪ ،‬هەروەها بەه����ا‌و نەریتی کۆنەپارێزی‬ ‫کۆمەاڵیەت����ی‪ ،‬کاریگ����ەری بەرچاوی����ان هەیە‬ ‫لەسەر ڕەوتی سیاسی‌و یەکالکردنەوەی کردە‬ ‫سیاسیەکان‪.‬‬ ‫لەپاڵ ئەمەدا‪ ،‬سۆشیاڵ میدیا‌و پیشەسازی‬ ‫ڕاگەیان����دن ڕووبەرێکی فراوانیان داگیرکردووە‬ ‫لەژیانی ئینس����انی کوردی‌و پڕۆس����ەگەلێکی‬ ‫گرنگن بەدەست دەس����ەاڵتەوە‌و بەردەوام لەم‬ ‫ڕێگەیەوە خەریکی پڕۆس����ەی" بەنەزانکردنی‬ ‫خەڵک����ن"‪ .‬ئەمان����ە ئامرازێک����ی گرنگ����ن بۆ‬ ‫داپۆشینی شەرمی سیاسی‌و شەرعیەتدان بەم‬ ‫مۆدێلە‪ ،‬بەش����ێوازێکی ئاراستەکراو کاردەکەن‬ ‫ب����ۆ دروس����تکردنی ڕوداوی کۆمەاڵیەتی نوێ‪،‬‬ ‫زەقکردنەوەی هەندێ دیاردەو‌و کێشە‌و ڕەفتاری‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌و لەدواج����اردا بەجۆرێکی کاریگەر‬ ‫دەیانهێننە ناو ژیانی کۆمەاڵیەتی ئێمەوە‪ .‬لەم‬ ‫ڕێگەیەوە هوش����یاری کۆمەاڵیەتی پێ سەرقاڵ‬ ‫دەكەن‌و ئاراستەی ڕەفتاری بەکۆمەڵ دەکەن‪،‬‬ ‫ئەم ڕووداوانە دەخەنە ژێر بارودۆخ‌و‬

‫سەرکردە‌و نوخبەی‬ ‫سیاسی بەسەر‬ ‫هەزارەها خەڵکی بێ‬ ‫ئاگاو خەفڵەتزادەدا‬ ‫دەپەڕنەوە بۆ‬ ‫بەدیهێنانی تەواوی‬ ‫ئامانجەکانیان‬

‫هەڵنەس����تاون بەڵکو کۆمیدیا‌و گاڵتەجاڕیەکی‬ ‫زۆریان تیادا دەگوزەرێ بەجۆرێک کەبەدرێژایی‬ ‫مێ����ژووی زانک����ۆ لەدونیای ئێم����ە‪ ،‬خەریکی‬ ‫بەرهەمهێنانی تاکی نەخوێندەوار‌و بێ مۆڕاڵە‬ ‫(مۆڕاڵی‪ :‬پیشەیی‌و زانستی‌و مەعریفی‪..‬هتد)‪.‬‬ ‫بەب����ڕوای ئێمە مەعریفەی ن����او ئەم دەزگایانە‬ ‫مەعریفەیەکی سیاس����یە‪ ،‬پڕۆس����ەی سیاسی‬ ‫لەڕێگەی سیستەمەوە بە‌شێوەیەکی ناڕاستەوخۆ‬ ‫کاردەکات بۆئەوەی ئاستی وشیاری هاواڵتیان‬ ‫لەئاس����تێکی دیاریکراو تێپەڕنەکات‌و ئاگایەکی‬ ‫وش����یاریان نەبێ لەبارەی واقیع‌و ئەو دۆخەی‬ ‫دەگ����وزەرێ‪ ،‬بۆ ئەو مەبەس����تەش کۆمەڵێک‬ ‫میکانیزمی تی����ۆری‌و پڕاکتیک����ی بەکاردێنن‪.‬‬ ‫کۆنس����ێرتی بەندبێ����ژ‌و توڕدان����ی توێژینەوە‬ ‫زاس����تیەکان‌و هەڵبژاردنی س����ەرۆکی زانکۆ‌و‬ ‫بەش‌و فاکەڵتیەکان لەڕێگەی لق‌و مەڵبەندەوە‬ ‫بەبێ ڕەچاوکردنی توانای زانس����تی‌و ئیداری‌و‬ ‫مەعریفی‪ ،‬پڕکردن����ەوەی فۆڕمی حیزبی بوون‬ ‫لەالیەن زۆربەی مامۆستایانی زانکۆوە‪....‬هتد‬ ‫وایکردووە زانکۆ هیچ شتێک لەواقیعی دونیای‬ ‫ئێم����ە نەگۆڕێ‌و هیچی نوێ س����ەربار نەکات‪.‬‬ ‫نەک هەر ئەمە بەڵکو لە‌ئامێڕیکی ئایدۆلۆجی‬ ‫دەوڵەت بە‌مانا ئاڵتۆسێریەکەی هیجیتر نیە‪.‬‬

‫پێنجەم‪ /‬ڕەهەندی ئابووری‪ :‬لە‌دونیای تازەدا‬ ‫بونیادی ئابووری فاکتەرێکی گرنگە‌و کاریگەری‬ ‫لەسەر کۆی کایەکانی دیکە هەیە‪ ،‬کاتێک بکەر‬ ‫خاوەنی ئابووری س����ەربەخۆ نەبوو‪ ،‬ئینسانی‬ ‫س����ەربەخۆ‪ ،‬بیرکردنەوەی سەربەخۆ‪ ،‬بڕیاری‬ ‫سەربەخۆش بوونی نابێت‪ ،‬لەم دۆخەدا کەلتور‌و‬ ‫سیس����تەمی" باوک س����االری" دێتە ناو فەزای‬ ‫کۆنتڕۆڵکردن����ی دیاریک����راوەوە بۆخزمەتی ژیانەوە‪ ،‬تاک وەکو منداڵێک چاوەڕێی "باوکی‬ ‫دەسەاڵتی خۆیان‪ .‬سەرەڕای ئەمانە دەسەاڵت سیاسیە" پارەی پێبدات‪ ،‬جا پارەکە چارەگێک‬ ‫س����ودێکی زۆری لە‌دابەشکردنی نێوان گروپ‌و بێت یان نیوە بێت دەبێ سوپاس����گەزاربێت!‪،‬‬ ‫بەکەیفی خۆی کاتی پێدانیشی دیاری دەکات‪.‬‬ ‫چین‌و توێژەکانی کۆمەڵگە وەرگرتووە‪.‬‬ ‫دەس����ەاڵت بە‌کۆمەڵێک تۆری پەیوەندی ئاڵۆز‬ ‫چوارەم‪ /‬ڕەهەندی کەلتوری‌و پەروەردەیی‪ :‬ئابووری وەک ومکانیزمێکی گرنگ دەخاتەگەڕ‬ ‫ف����ەزای ڕۆش����نیری دونیای ئیم����ە فەزایەکی ب����ۆ کۆنتڕۆڵکردنی کۆی ئاس����تەکانی دیکەی‬ ‫پ����ەرش‌و ب��ڵ�اووە‌و کەمترین س����ەنتەریبوونی ژیانی کۆمەاڵیەتی‌و کەلتوری‌و سیاسی‌و ئاینی‬ ‫تێدای����ە‪ ،‬هەر ئەمەی����ە وایک����ردوە بەدرێژایی کۆمەڵگە‪.‬‬ ‫مێ����ژووی ژیانی سیاس����ی‌و کۆمەاڵیەتی ئێمە‬ ‫جگە لەمانە‌و لە‌ئاستێکی گشتیدا‪ ،‬لەمێژوو‌و‬ ‫فەزای سیاس����ی‌و فەزای ڕوناکبیری دابڕاونەبن‬ ‫لە‌یەکتر‪ .‬ئ����ەم نوخبەیە وەک����و مەخلوقێکی فەرهەنگی سیاس����ی ئێمەدا چەمک‌و وش����ەی‌‬ ‫وش����یار لەزۆر ئاس����تدا نەیانتوانیوە گوتاری زۆر هەن بونەتە س����ێبەر‌و درۆ‪ ،‬لەس����ایەیاندا‬ ‫دژە سیس����تەم بەرهەمبێنن‌و بەئەرکی خۆیان هوش����یاری س����اختە بەرهەمدێ����ت‌و ماکیاژی‬ ‫هەس����تن‪ ،‬چرکەس����اتی بیرکردن����ەوەی ئەم دەسەاڵتیان پێ دەکرێ‪ .‬چەپ‌و ناسیۆنالیزم‪،‬‬ ‫نوخبەی����ە چرکەس����اتێکە ناتوان����ێ ف����ۆڕم‌و ئیس��ل�امی‌و س����یکیوالر‪ .‬دیموکراس����ی‪،‬‬ ‫دونیابینیەک����ی نوێ بدات بە‌دونیای سیاس����ی دادپ����ەروەری‪ ،‬سیاس����ەت‌و م����ۆڕاڵ‌و ‪...‬هتد‬ ‫ئێمە‪ .‬ئ����ەم فاکتە وایکردووە دەس����تەبژێری ئ����ەم چەمک‌و بنەمایانە ن����ەک پەیڕەو ناکرێن‬ ‫ڕۆشنبیر لەپاڵ نوخبەی سیاسی وەکو بەشێک لەالیەن دەسەاڵت‌و نوخبەی سیاسیەوە بەڵکو‬ ‫لەجەستەی سیاس����ی خۆی مانفێست بکات‪ .‬سوکایەتیشیان پێ دەکرێ‪ .‬هیچ پەیوەندیەکی‬ ‫ئەم نوخبەیە بەش����دار بووە لەبەرهەمهێنانی مەنتقی‌و لۆجیکی ئەم چەمک‌و بەهایانە بە‌ئەم‬ ‫وشیاری سیاسی ساختە الی ئینسانی دونیای مۆدێلەی ژیانی سیاس����ی ئێمە نابەس����تنەوە‪.‬‬ ‫ئێمە‌و ماکیاژکردنی دەسەاڵت‌و دووبارە چۆتەوە گروپ‌و نوخبەی سیاس����ی هەموو ئامرازەکانی‬ ‫تیۆری‌و کرداری کۆدەکاتەوە‪ ،‬بۆ ماکیاژکردنی‬ ‫چوارچێوەی خزمەتکردنی سیستەم‪.‬‬ ‫لەپ����اڵ ئەم����ەداو س����ەبارەت بە‌ڕەهەن����دە دیوە بەدەکانی دەس����ەاڵتی خۆی‌و دەیخاتەوە‬ ‫فەرم����ی) خزمەتی ئامانجی سیاسی خۆیەوە‪.‬‬ ‫پەروەردەیەکان(پ����ەروەردەی‬ ‫دەش����ێ بڵێی����ن ئەرک����ی دەزگای ئەکادیمی‌و‬ ‫هەروەه����ا‪ ،‬کۆمەڵێ����ک کای����ەی دیکە هەیە‬ ‫پەروەردەی����ەکان بریتیی����ە ل����ە‪ :‬ئەنجامدانی‬ ‫توێژینەوەی زانستی‪ ،‬بەرهەمهێنانی مەعریفەی کە دەس����ەاڵت پەنایان بۆ دەبات بۆ گەیشتن‬ ‫بابەتی لەسەر واقیع‪ ،‬خوڵقاندنی کۆمەڵێک ماناو بە‌ئامانجی سیاسی خۆیان‪ ،‬وەک‪ :‬کۆمەڵگەی‬ ‫دەاللەتی نوێ‪ ،‬هینانەدی هەندێ بەهای نوێی مەدەنی‪ ،‬هونەر‪ ،‬میدی����ا‪ ،‬دەزگای ئەکادیمی‪،‬‬ ‫عەقاڵنی‌و لۆجیکی بۆ ناو سیستەم وئاستەکانی س����ینەما‪ ،‬مێنتێڵێتی خێڵ‪ ،‬بازار‪ ،‬ڕەمزەکانی‬ ‫ژیانمانن‪ ،‬پێدانی بیرکردنەوە‌و دونیابینی نوێ نەت����ەوە‪ ،‬هوش����یاری کۆمەاڵیەت����ی‪ ....‬هتد‬ ‫بە‌ژیانی سایسی‌و کۆمەاڵیەتی‌و‪ ..‬لەدواجاردا هەموو ئەمانە دووبارە دەچنەوە چوارچێوەی‬ ‫ڕەنگدانەوەی هەبێ لەس����ەر بەزانستی بوون‌و خزمەتکردن����ی سیس����تەم‌و ئایدۆلۆژی����ای‬ ‫بە‌ئەکادیم����ی بوونی ک����ۆی کایەکانی دیکە‪ .‬دەس����ەاڵتەوە‪ ،‬خەیاڵی ئیب����داع وگۆڕانکاری‬ ‫بەاڵم ئ����ەم دەزگایانە نەک ب����ەم ئەرکانەیان لە‌فەزای گشتیدا تیرۆر دەکەن‪.‬‬

‫نامەیەکی کراوە بۆ بەڕێز سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان‬ ‫نێچیرڤان بارزانی‌و قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆک حکومەت‬ ‫سەرەتا ساڵوتان لێبێت‪ ،‬هیوامان وایەن لەش دوکانەکانم���ان‌و ش���وێنە بازرگانییەکانمان زۆر‬ ‫س���اغ‌و تەندروس���ت باش بن‌و خۆشگوزەرانی‌و زۆر زیادی ک���ردوە‪ ..‬دوکانی واهەیە ‪%1000‬یە‪.‬‬ ‫کامەرانی���ش بۆ هەم���و هاواڵتیانی ئەم هەرێمە لەسەدا هەزار زیادی کردوە‪.‬‬ ‫ هەروەکو خۆت���ان ئاگادارن ئێمەش بەهۆی‬‫نازدار ئەخوازین‪..‬‬ ‫بەڕێ���زان‪ ..‬ئێم���ە کۆمەڵێ���ک دوکان���دارو ئ���ەم قەیرانی دارای���ی‌و ئابورییە ک���ە هەموی‬ ‫کاسبکارانی شاری س���لێمانین خەریکی ژیانی گرتۆت���ەوە‪ .‬بازارمان تەوا ک���زو بێهێزو نابوت‬ ‫ئاس���ایی‌و کەس���ابەتی خۆمانی���ن‪ .‬زۆربەمان بوە‪ ..‬دەردی کوردوتەنی (م���اڵ لەخۆیا نەبو‬ ‫خێزاندارو خاوەن چەندین منداڵێن‪ ..‬هەمیش���ە میوانیش روی تێکرد)‪.‬‬ ‫ ئێمە ناتوانین لەم بێ بازارییەدا ئەو کرێیە‬‫لەخەمی بژێوی ژیان‌و ئازادی‌و سەربەرزیداین‪.‬‬ ‫بەڕێ���زان‪ ..‬وا بۆ چەند مانگێ���ک زۆربەمان پەیدا بکەین‪ .‬ئەم یاس���ایە بەهیچ ش���ێوەیەک‬ ‫وەزعمان لێتێکچ���وە‪ ..‬نان‌و ئاوم���ان لێحەرام لەگەڵ بەرژەوەندی ئێمەدا نیە‪ .‬هەر هەمو بڕگەو‬ ‫ب���وە‪ ،‬تەنانەت وەزعی ب���اری دەرونی خێزان‌و بەندەکان���ی لەبەرژەوەندی خ���اوەن موڵکدایەو‬ ‫منداڵەکانیش���مان تێکچوە‪ ..‬هۆکەیش���ی هەر هیچ ماف‌و بەرژەوەن���دی کرێچی (دوکاندار)ی‬ ‫هەموی ئەگەڕێتەوە بۆ جێبەجێکردنی یاسایەکی تێدا رەچاو نەکراوە‪ ..‬بەتایبەتی هەر هەمومان‬ ‫پەرلەمانی کوردستان (یاسای ژمارە ‪)3‬ی ساڵی ئەو دوکانانەمان بەپارەیەکی باش کڕیوە‪ ..‬واتە‬ ‫‪ 2017‬لەیاس���ای هەم���واری دوای پیادەکردنی (س���ەرقوفاڵنە)مان داوە‪ .،‬ئەگەر ئەو یاس���ایە‬ ‫جێبەچی بکرێت ئەوا بازاڕ پشێوی‌و ناسەقامگیر‬ ‫یاسای بەکرێدانی خانوبەرە‪.‬‬ ‫بەکورتی‌و بەکوردی بەپێی ئەم یاسایە‪ ..‬کرێ ئەبێت‪ ..‬چونکە ئێمە ناتوانین ئەو کرێ زۆرەی‬

‫ک���ە دادگاکان دیاری ئەک���ەن بدەین واتە ئەبێ پێکهاتەکان���ی کۆمەڵگ���ەی ک���وردی‪ ..‬وجودو‬ ‫دوکان���ەکان چ���ۆڵ بکەین‪ ..‬بەمەی���ش دەیان‌و بونمان هەیە‪ ..‬هەست بکەین کە کوردستان هی‬ ‫س���ەدان هەزار خێ���زان لەکوردس���تاندا نانبڕاو ئێمەشە‪ .‬پەرلەمان هی ئێمەشە‪ ..‬حکومەت هی‬ ‫دەب���ن‪ .‬ئەمەی���ش پێچەوانەی هەم���و عورف‌و ئێمەشە نەک‪ ..‬بەپێچەوانەوە‪.‬‬ ‫ئەب���ێ لەم���ەودوا ئێم���ەش بەم���رۆڤ بزانن‬ ‫عادات‌و شەرع‌و ئایینێکە‪.‬‬ ‫تاکە گوناهی ئێمە تەنها داکاندارین‌و کاسب‌و لیژنەکان���ی پەرلەمان کە ئاگای لەئێمەش بێت‪.‬‬ ‫کرێچین‪ ..‬بەپێی ئەم یاس���ا شومە‪ ،‬پەرلەمان‌و پرس‌و رامان پێبکرێت لەدانان‌و هەموارکردنەوەی‬ ‫یاس���اکەدا‪ ..‬کە چارەنوس���ی ئێمەی دوکاندارو‬ ‫حکومەت وا رەفتار لەگەڵ ئێمە دەکات‪..‬‬ ‫بۆی���ە داوا لەبەڕێزت���ان دەکەین ک���ە ژیان‌و کاسبی پێوە بەندە‪.‬‬ ‫لەکۆتایی���دا ل���ەو بڕوایەداین ئێ���وە دەتوانن‬ ‫گوزەرانی ئێمەش لەبەرچ���او بگرن‪ ..‬هەروەکو‬ ‫چۆن بڕی���اری کەمکردن���ەوەی پاش���ەکەوتی دەورو تەئسیرتان هەبێ لەراگرتنی ئەم یاسایەو‬ ‫موچەت���ان دا‪ ،‬ئەمە هەنگاوێکی زۆر باش���ە بۆ دەتوانن ئەم کێش���ە گەورەیەمان بۆ چارەسەر‬ ‫هەم���و الیەک‪ .‬ئاواش ئەم یاس���ایە رابگرن یان بک���ەن‌و دەیان هەزار خێزانی ئەم کوردس���تانە‬ ‫دڵخ���ۆش بکەن چاوەڕیی ه���اوکاری‌و هیممەتی‬ ‫سڕ بکرێت‪.‬‬ ‫بەڕێ���زان‪ ..‬هەرچ���ۆن ئێم���ە هاواڵتیی ئەم ئێوەی بەڕێزین‬ ‫هەرێمەین ئەرک‌و مافمان هەیە‪ ،‬ئەم یاسایەمان‬ ‫کاسبکارو دوکاندارانی شاری سلێمانی‬ ‫ب���ۆ رابگرن‪ .‬تاوەکو ئێمەش ئیحس���اس بکەین‬ ‫ئازاری مانگی ‪2018‬‬ ‫کە بەجدی هەس���ت بکەین ئێمەش وەکو هەمو‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )619‬سێشه‌ممه ‪2018/4/3‬‬

‫‪19‬‬

‫هەڵوێست فرۆشتن له‌كوردستان بوه‌ به‌دیارده‌یه‌ك ‌ی باو!‬ ‫كە چۆن هەڵوێستی خۆی دەفرۆشێت‪،‬‬ ‫ئەحمەد عەلی‬ ‫زۆریك لە‌تاكەكان هەڵوێس���تی خۆیان‬ ‫دەفرۆشن بەرامبەر بە‌دەستكەوتێکی‬ ‫ئەگ���ەر چ���ی لە‌زۆرب���ەی واڵتانی م���اددی ی���ان مەعن���ەوی ی���ان‬ ‫دونی���ادا هەڵوێس���ت فرۆش���تن وەكو بەرژەوەندییەکی تایبەتی یان پۆست‌و‬ ‫حاڵەت دەبینرێت‪ ،‬بەاڵم لە‌باش���وری پله‌و پایه‌ك بۆ ئه‌وه‌ی‌ بۆ خۆیان وه‌ك‬ ‫كوردس���تاندا بوە بەدیاردەیەكی باوو س���ه‌دان مرۆڤی‌ حزبی‌ بێ‌ كه‌ڵك‪ ،‬كە‬ ‫فراوان كە ڕۆژانە چەندین كه‌س ده‌بینی‌ بە‌هۆی ئەو هەڵوێس���ت فرۆش���تنەوە‬ ‫خه‌ریكی‌ هه‌ڵوێست فرۆشتنه‌و چه‌ندین دژی ڕاستیەكان قسە دەکەن‌و خۆیان‬ ‫حاڵەتی ج���ۆراو جۆری���ش له‌مباره‌و‌ه باش دەزانن کە ئەو قسانەی دەیكەن‬ ‫یان پش���تگیری لێدەکەن پێچەوانەی‬ ‫دەبینرێت‪.‬‬ ‫س���ەرەتا با لەتاكەوە دەستپێبكەین ڕاس���تیەکانە‪ ،‬ب���ەاڵم بەه���ۆی ئ���ەو‬

‫دەس���تكەوتەوە ئه‌وان سورن‌و بەرگری‬ ‫لەناحەقیەکان دەکەن‪.‬‬ ‫هەروەه���ا بێین���ه‌ هەروەه���ا‬ ‫لە‌سەركردەكانەوە دەست پێ بکەین‪،‬‬ ‫ڕۆژانە چەندین س���ەركردەو بەرپرس‬ ‫دەبینین لەكەناڵ���ە جۆراوجۆرەكانەوە‬ ‫باس���ی‌ گەندەڵ���ی‌و ناعەدالەت���ی‌و‬ ‫س���ەروەری یاس���ا دەک���ەن‪ ،‬ب���ەاڵم‬ ‫ئەوان خۆیان س���ەرچاوەی هەمو ئەو‬ ‫دیاردانەن‪ ،‬كە خۆش���یان باش دەزانن‬ ‫ئەو گەندەڵ���ی‌و ناهەقیانەی ڕودەدەن‬ ‫ڕاس���تن‪ ،‬بەاڵم بەه���ۆی بەرژەوەندی‬

‫تایبەت یان مەعنەوی یان پۆس���تێکی‬ ‫حکوم���ی ی���ان حیزبیی���ەوە خۆیان‬ ‫لەڕاس���تییەكان دەدزن���ەوەو چاویان‬ ‫لەبەرامبەردا دادەخەن كە هەڵوێستی‬ ‫خۆی���ان دەفرۆش���ن بەرامب���ەر بەو‬ ‫دەستكەوتە‪ ،‬هه‌یانه‌ له‌گه‌نده‌ڵیدا نقوم‬ ‫بوه‌ كه‌چی‌ س���ه‌یر باس���ی‌ چاكسازی‌‬ ‫ده‌كا‌و هه‌ڵوێستمان پێده‌فرۆشێت‪.‬‬ ‫ه���ەر تاكەك���ەس‌و س���ەركردەكان‬ ‫هەڵوێس���تیان نافرۆش���ن‪ ،‬با باس���ی‬ ‫هەڵوێس���ت فرۆش���تنی بەش���ێك‬ ‫لە‌ڕۆژنامەنوسان‌و نوسەران‪-‬یش بكەین‪.‬‬

‫ڕۆژانە چەندین ڕۆشنبیرو ڕۆژنامەنوس‬ ‫دەبینین ك���ە لەکەناڵە جی���اوازەکان‬ ‫بەرگ���ری لەگەندەڵ���ی‌و ناعەدالەتی‌و‬ ‫پێش���ێلکردنی یاس���ا دەکەن‪ ،‬ڕاست‬ ‫نیی���ە كە بەرگ���ری لێدەک���ەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەهۆی چەند دەس���تکەوتێکی ماددی‬ ‫ی���ان مەعنەوی خۆیان لەڕاس���تیەكان‬ ‫دەدزن���ەوەو هەڵوێس���تی خۆی���ان‬ ‫دەفرۆشن‪.‬‬ ‫هەروەه���ا هەڵوێس���ت فرۆش���تنی‬ ‫چەند حیزبێكی باش���وری كوردستان‬ ‫دەخەین���ەڕو‪ ،‬ك���ە ڕۆژان���ە دەبینین‬

‫چۆن هەڵوێس���تی خۆیان دەفرۆش���ن‬ ‫لە‌بەرامب���ەری دزی‌و گەندەڵ���ی‌و‬ ‫پێش���ێلكردنی یاس���ا‌و بردنی داهاتی‬ ‫خەڵکی‪ ،‬هیچ هەڵوێس���تێكی ڕاس���تی‬ ‫بە‌ك���ردەوە نابین���ی‪ ،‬لەب���ەر خاتری‬ ‫چەند پۆستێك یان بڕە پارەیەك یان‬ ‫بەرژەوەندییەکی حیزبی‪ ،‬هەڵوێس���تی‬ ‫راست پشگوێ خراوە‪.‬‬ ‫ماوە بڵێین هەرچی گەندەڵی‌و بردنی‬ ‫سەروەت‌و سامان‌و پێشێلکردنی یاسایە‬ ‫لێرە‪ ،‬بەهۆی هەڵوێس���ت فرۆشتنەوە‬ ‫ڕودەدات‪.‬‬

‫شكۆ ‌ی مامۆستاو‪ ...‬پاشماوە‬ ‫ده‌بێ���ت ل���ه‌م دونیابینیی��� ‌ه ت���ا‬ ‫ئه‌ندازه‌یه‌كی ئێجگار زۆر دووربكه‌وینه‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه "به‌ختیار عه‌لی" له‌كتێبی س���ێیه‌می‬ ‫ڕۆمان���ی "كه‌ش���تیی فریش���ته‌كان"‬ ‫ئام���اژه‌ی پێ���ده‌كات‌و مه‌ترس���ی ئه‌و‬ ‫ج���ۆره‌ زمان ‌ه به‌ی���ان ده‌كات له‌مڕۆداو‬ ‫ده‌نووس���ێت" كوڕم‪ ،‬بڕۆ فه‌یس���بوكێك‬ ‫بك���ه‌وه‌‪ ،‬له‌باباتاهی���ری هه‌مه‌دان���ه‌و‌ه‬ ‫پیاوه‌ره‌خوارێ‪ ،‬جنێو به‌هه‌موویان بده‌‪،‬‬ ‫هه‌رچی نوسه‌ره‌‪ ،‬بە‌مردوو‌و زیندووه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئیتر خه‌ڵ���ك بە‌جیدی وه‌رتده‌گرن‪ ،‬گه‌ر‬ ‫له‌م س���ه‌رده‌مه‌دا به‌جۆرێك���ی موقنیع‬ ‫جنێوبده‌یت حیسابی بلیمه‌تی عه‌سرت‬ ‫بۆ ده‌كرێت‪ ،‬ب���ه‌س ئه‌وه‌ ده‌یخوات‪ ،‬تۆ‬ ‫وابك ‌ه بە‌قه‌بری مردووم‪ ،‬دوای س���اڵێك‬ ‫ده‌بینیت بیست هه‌زار كه‌س چه‌پڵه‌ت بۆ‬ ‫لێ���ده‌ده‌ن‪ "....‬ده‌ركه‌وتنی ئه‌لكترۆنی‌و‬ ‫میدیای خراپترین ج���ۆری ده‌ركه‌وتنه‌و‬ ‫ئینس���ان هه‌س���تی پێده‌كات نووسه‌ری‬

‫لوبنان���ی" تۆنی س���ه‌غبینی" له‌كتێبی‬ ‫"نه‌فره‌ت���ی ه���ه‌زاره‌‪ ،‬بۆچ���ی چاالكیی‬ ‫گۆڕانخوازانه‌ س���ه‌رناكه‌وێت" له‌وباره‌و‌ه‬ ‫ده‌نووس���ێت"ئه‌مڕۆ ه���ه‌زاران گروپ���ی‬ ‫بچوكمان هه‌یه‌ له‌بری پێداگرتن له‌سه‌ر‬ ‫هێنانه‌دی ئامانج���ه‌ گۆڕانخوازه‌كانیان‬ ‫خه‌ریكی پێش���بڕكێن بۆ به‌ده‌ستهێنانی‬ ‫ده‌ركه‌وتن���ی ئه‌لكترۆن���ی‌و میدیایی"‪،‬‬ ‫ئه‌مان���ه‌ی وه‌ك ڕه‌خنه‌ی���ه‌ك ده‌ێڵێین‬ ‫مان���ای كه‌مك���ردن‌و ب���ێ به‌هاكردنی‬ ‫ناڕه‌زایه‌تییه‌كان نییه‌‪ ،‬ئینس���ان ده‌بێت‬ ‫له‌كاتێكی وه‌هاشدا كه‌م‌و كورتییه‌كان‌و‬ ‫ناته‌واوییه‌كان ببینێت" ئانتوان دۆسانت‬ ‫ئێگزۆپێری" له‌ڕۆمانی "شازاده‌ چكۆله‌"‬ ‫جوانی گوتوه‌ ك ‌ه ده‌ڵێت" دادگاییكردنی‬ ‫خ���ۆت‪ ،‬زۆر له‌دادگاییكردن���ی ئه‌وانیتر‬ ‫دژوارتره‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر توانیت له‌مه‌ڕ خۆت‬ ‫باش دادوه‌ری بكه‌ی‪ ،‬ئه‌وا تۆ دادوه‌رێكی‬ ‫ڕاسته‌قینه‌ی"‌‪.‬‬

‫عدد‪652/410 :‬‬ ‫به‌روار‪2018/4/2 :‬‬

‫ی رزگاری ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وان ‌‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی ‬

‫ی رزگاری ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وان ‌‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی ‬

‫عدد‪626/410 :‬‬ ‫به‌روار‪2018/4/1 :‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئ������ه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫ی ش������اره‌وان ‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی رزگاری‌ (صم������ود) وه‌رگرتو‌ه‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌وی������ان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ك ‌ه س������ااڵن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ژم������ار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )3788‬داوا ‌‬ ‫ی (زینب عزیز فارس) خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫ك ‌ه هاواڵت������ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی دروستكردن ‌‬ ‫ی كردو‌ه بە‌مه‌به‌س������ت ‌‬ ‫رێگا پێدان ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫ی (‪ )30‬رۆژدا له‌دوا ‌‬ ‫له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچ ‌ه زه‌ویی ‌ه هه‌یه‌ له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ئاگادارییه‌‪ ،‬ئاگاداری‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ بە‌پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان‬ ‫ ‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫كار ‌‬ ‫ ‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ ‬

‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئ������ه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫ی ش������اره‌وان ‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی رزگاری‌ (صم������ود) وه‌رگرتو‌ه‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌وی������ان له‌ناحیی ‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه س������ااڵن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ژماره‌ هه‌وائ������ی‌ (‪ )7410‬داوا ‌‬ ‫ك������ه‌ هاواڵتی‌ (غریب ف������رج عزیز) خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی دروستكردن ‌‬ ‫ی كردو‌ه بە‌مه‌به‌س������ت ‌‬ ‫رێگا پێدان ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫ی (‪ )30‬رۆژدا له‌دوا ‌‬ ‫له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچ ‌ه زه‌وییه‌ هه‌ی ‌ه له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ی شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ بە‌پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان‬ ‫ئاگادارییه‌‪ ،‬ئاگاداری‌ سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫كار ‌‬ ‫ ‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫ی شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ ‬

‫ژماره‌ ‪651 :‬‬ ‫به‌روار ‪2018/4/2 :‬‬

‫ ‬ ‫ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫ ‬ ‫ی‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌ت ‌‬

‫ی داد‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی تۆماركردنی‌ خانووبه‌ر‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشت ‌‬ ‫ی شارباژێڕ‬ ‫تێبینه‌رایه‌تی‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ ‌‬ ‫ی جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێتی‌ شارباژێڕ‬ ‫لیژنه‌ ‌‬ ‫بانگه‌وازی‌‬

‫ب‪ /‬ئاگاداری‌‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪)1989 _ 1987‬زه‌وییان له‌ناحی ‌هی‌ رزگاری‌ وه‌رگرتو‌ه كه‌ هاواڵت ‌‬ ‫له‌سااڵن ‌‬ ‫ی‬ ‫(محمد احمد علی‌) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژمار‌ه هوائی (‪ )11873‬داوای‌ ڕێگا پێدان ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر‬ ‫كردووه‌ بە‌مه‌به‌س������تی‌ دروس������تكردنی‌ خانوو هه‌ر هاوالتییه‌ك گلدانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی (‪ )30‬له‌دوای‌ باڵوكردنه‌و‌هی‌ ئه‌م ئاگاداریی ‌ه‬ ‫ئ������ه‌و پارچ ‌ه زه‌وییه‌ هه‌ی ‌ه له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاگاداری‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وانیمان بكاته‌و‌ه بە‌پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫یاسایی بۆ ناوبراو ده‌كات ‪.‬‬ ‫ئاراز محمد محمود‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ی داد‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ر‌ه‬ ‫تێبینه‌رایه‌تی‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ی‌ شارباژێڕ‬ ‫ی جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێتی‌ شارباژێڕ‬ ‫لیژنه‌ ‌‬

‫ی جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێتی‌ خانووبه‌ر‌ه بە‌نوێكراوه‌]‬ ‫[بڕیار ‌‬ ‫ی كۆن) بۆ‬ ‫ی (‪ 80‬گه‌ڕه‌كی‌‪/‬چوارتا ‌‬ ‫ی ته‌واوی‌ زنجیره‌ ‌‬ ‫پاڵپش������ت بە‌س������ه‌لماندنی‌ خاوه‌ندارێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خاوه‌ندارێت ‌‬ ‫داواكاری‌ تۆماركردن (رش������ید صالح مصطفی‌)‪ ،‬به‌پێ������ی‌ بڕیاری‌ جێگیركردن ‌‬ ‫ی ئه‌م بریاره‌ ده‌كه‌ین‌و‬ ‫ب������ه‌رواری‌ (‪ )2018/4/1‬كه‌ ل������ه‌م لیژنه‌یه‌وه‌ ده‌رچوو‌ه بۆیه‌ بانگ������ه‌واز ‌‬ ‫ی خۆی‌ پێش������كه‌ش ب������ە‌دادگای‌ تایبه‌تمه‌ند بكات‬ ‫هه‌ركه‌س������ێكیش په‌ڵپی‌ هه‌یه‌ با س������كااڵ ‌‬ ‫ی ئه‌م بانگه‌وازه‌و‌ه ده‌س������تپێده‌كات‪ ،‬چونك‌ه‬ ‫ی باڵوبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی دوا ‌‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬رۆژدا له‌رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خانووبه‌ره‌ی‌ ش������ارباژێر زنجیره‌ ‌‬ ‫ی ئه‌م ماوه‌ی������‌ه تێبینه‌رایه‌تی‌ تۆماركردن ‌‬ ‫پاش ته‌واوبوون ‌‬ ‫ی ناوبراو ئه‌گه‌ر هیچ ئاگاداركردنه‌وه‌یه‌ك له‌دادگاو‌ه نه‌بوو‬ ‫ی بریار ‌‬ ‫ناوب������راو تۆمارده‌كات به‌پێ ‌‬ ‫ی سكااڵ‪.‬‬ ‫بە‌پێشكه‌شكردن ‌‬ ‫ ‬ ‫هیوا محمد جالل‬ ‫ ‬ ‫ی شارباژێر‬ ‫ی خانووبه‌ره‌ ‌‬ ‫تێبینه‌ری‌ تۆماركردن ‌‬ ‫ ‬ ‫ی داد‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی تۆماركردنی‌ خانووبه‌ر‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشت ‌‬ ‫ی شارباژێڕ‬ ‫تێبینه‌رایه‌تی‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ ‌‬ ‫ی جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێتی‌ شارباژێڕ‬ ‫لیژنه‌ ‌‬ ‫بانگه‌وازی‌‬ ‫ی جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێتی‌ خانووبه‌ره‌ بە‌نوێكراوه‌]‬ ‫[بڕیار ‌‬ ‫ی كۆن) بۆ‬ ‫ی (‪ 81‬گه‌ڕه‌كی‌‪/‬چوارتا ‌‬ ‫ی خاوه‌ندارێتی‌ ته‌واوی‌ زنجیره‌ ‌‬ ‫پاڵپش������ت بە‌س������ه‌لماندن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌روار ‌‬ ‫ی بڕیاری‌ جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێت ‌‬ ‫داواكاری‌ تۆماركردن (عمر رحمان عزیز)‪ ،‬به‌پێ ‌‬ ‫(‪ )2018/4/1‬كه‌ له‌م لیژنه‌یه‌و‌ه ده‌رچوو‌ه بۆی‌ه بانگه‌وازی‌ ئه‌م بریاره‌ ده‌كه‌ین‌و هه‌ركه‌سێكیش‬ ‫ی (‪ )30‬رۆژدا‬ ‫ی تایبه‌تمه‌ند بكات له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی خۆی‌ پێشكه‌ش بە‌دادگا ‌‬ ‫ی هه‌یه‌ با سكااڵ ‌‬ ‫په‌ڵپ ‌‬ ‫ی دوای‌ باڵوبونه‌وه‌ی‌ ئه‌م بانگه‌وازه‌و‌ه ده‌س������تپێده‌كات‪ ،‬چونكه‌ پاش ته‌واوبوونی‌ ئه‌م‬ ‫ل������ه‌رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوبراو تۆمارده‌كات به‌پێ ‌‬ ‫ی شارباژێر زنجیره‌ ‌‬ ‫ی تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ ‌‬ ‫ماوه‌ی‌ه تێبینه‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی سكااڵ‪.‬‬ ‫بریاری‌ ناوبراو ئه‌گه‌ر هیچ ئاگاداركردنه‌وه‌یه‌ك له‌دادگاوه‌ نه‌بوو بە‌پێشكه‌شكردن ‌‬

‫بانگه‌وازی‌‬ ‫ی جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێتی‌ خانووبه‌ره‌ بە‌نوێكراوه‌]‬ ‫[بڕیار ‌‬ ‫ی زنجیره‌ی‌ (‪ 296‬گه‌ڕه‌كی‌‪/‬چوارتای‌ كۆن) بۆ‬ ‫ی ته‌واو ‌‬ ‫پاڵپش������ت بە‌س������ه‌لماندنی‌ خاوه‌ندارێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێت ‌‬ ‫ی بڕی������ار ‌‬ ‫داواكاری‌ تۆمارك������ردن (روناك محمود احمد)‪ ،‬به‌پێ ‌‬ ‫ب������ه‌رواری‌ (‪ )2018/4/1‬كه‌ ل������ه‌م لیژنه‌یه‌و‌ه ده‌رچوو‌ه بۆیه‌ بانگ������ه‌وازی‌ ئه‌م بریار‌ه ده‌كه‌ین‌و‬ ‫ی تایبه‌تمه‌ند بكات‬ ‫ی پێش������كه‌ش ب������ە‌دادگا ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫هه‌ركه‌س������ێكیش په‌ڵپی‌ هه‌یه‌ با س������كااڵ ‌‬ ‫ی (‪ )30‬رۆژدا له‌رۆژی‌ دوای‌ باڵوبونه‌وه‌ی‌ ئه‌م بانگه‌وازه‌و‌ه ده‌س������تپێده‌كات‪ ،‬چونك‌ه‬ ‫له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ی‌ ش������ارباژێر زنجیره‌ ‌‬ ‫ی ئ������ه‌م ماوه‌ی‌ه تێبینه‌رایه‌ت ‌‬ ‫پاش ته‌واوبوون ‌‬ ‫ناوب������راو تۆمارده‌كات به‌پێی‌ بریاری‌ ناوبراو ئه‌گه‌ر هیچ ئاگاداركردنه‌وه‌یه‌ك له‌دادگاوه‌ نه‌بوو‬ ‫ی سكااڵ‪.‬‬ ‫بە‌پێشكه‌شكردن ‌‬ ‫ ‬ ‫هیوا محمد جالل‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ی تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ی‌ شارباژێر‬ ‫تێبینه‌ر ‌‬ ‫ ‬

‫هیوا محمد جالل‬ ‫ی شارباژێر‬ ‫ی خانووبه‌ره‌ ‌‬ ‫تێبینه‌ری‌ تۆماركردن ‌‬

‫ی رزگاری ‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی ‬

‫عدد‪621/410 :‬‬ ‫به‌روار‪2018/4/1 :‬‬

‫ئاگاداری‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك‌ه سااڵن ‌‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وان ‌‬ ‫ی (عەلی‬ ‫ی (صمود) وه‌رگرتوه‌ ك������ه‌ هاواڵت ‌‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫(‪ )1989-1987‬زه‌وی������ان له‌ناحیی������ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كردوه‌ بە‌مه‌به‌ست ‌‬ ‫عبدالقادر حسێن) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژمار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )1184‬داوای‌ رێگا پێدان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌و‌هی‌ له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌وییه‌ هه‌ی‌ه له‌ماوه‌ ‌‬ ‫دروس������تكردن ‌‬ ‫(‪ )30‬رۆژدا له‌دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪ ،‬ئاگاداری‌ س������ه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان‬ ‫ ‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪ .‬‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫بكاته‌و‌ه بە‌پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫ ‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ ‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ داد‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ر‌ه‬ ‫ی شارباژێڕ‬ ‫تێبینه‌رایه‌تی‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ ‌‬ ‫لیژنه‌ی‌ جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێتی‌ شارباژێڕ‬ ‫بانگه‌وازی‌‬ ‫ی خانووبه‌ره‌ بە‌نوێكراوه‌]‬ ‫[داوای تۆماركردن ‌‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و داوایه‌ی پێشكه‌ش������ی فه‌رمانگه‌كه‌مان كراوه‌ له‌رێكه‌وتی‌ (‪12/30‬‏‪ )2012/‬سه‌باره‌ت‬ ‫بە‌تۆماركردنی‌ ته‌واوی‌ زنجیره‌ی‌ (‪ 83‬گه‌ره‌كی‌‪ /‬چوارتای‌ كۆن) بە‌ناوی به‌ڕێز (احمد رمضان‬ ‫غفور) بە‌رێوڕه‌سمی‌ نوێكراوه‌ به‌وپێیه‌ی له‌بن ده‌ستیدا بوه‌ وه‌ك خاوه‌ندار له‌ماوه‌ی یاساییدا‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫بانگه‌وازی داواكه‌ی ده‌كه‌ین به‌مه‌به‌ستی‌ جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێتیی‌ به‌ڕێزیان وه‌ك پێشه‌كییه‌ك‬ ‫بۆ تۆماركردنی‌ به‌پێی‌ ئه‌حكامی یاس������ای‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ ژماره‌ (‪ 43‬س������اڵی‌ ‪1971‬‬ ‫هه‌مواركراو)‪ ،‬بۆیه‌ هه‌ركه‌س������ێك په‌یوه‌ندی یان مافێك������ی‌ دیاریكراوی‌ هه‌یه‌ به‌م خانوبه‌ره‌وه‌ با‬ ‫به‌ڵگه‌‌و دیكۆمێنته‌كانی‌ پێشكه‌ش به‌م فه‌رمانگه‌یه‌ بكات له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬رۆژ له‌رۆژی دوای‬ ‫باڵوبون������ه‌وه‌ی ئه‌م بانگه‌وازه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئاماده‌بێت له‌پێگه‌ی‌ خانووبه‌ره‌كه‌دا له‌كاتژمێر (‪)10‬ی‌‬ ‫سه‌رله‌به‌یانی له‌رۆژی دوای ته‌واوبوونی ئه‌م بانگه‌وازه‌وه‌ تاكو مافه‌كانی خۆی بسه‌لمێنێت له‌و‬ ‫نۆڕینه‌ (كه‌شف) پێگه‌ییه‌ی‌ له‌و رۆژه‌دا ئه‌نجام ده‌درێت بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌‪.‬‬ ‫هیوا محمد جالل‬ ‫ ‬ ‫ی تۆماركردنی‌ خانووبه‌ر‌هی‌ شارباژێر‬ ‫تێبینه‌ر ‌‬ ‫ ‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ داد‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ر‌ه‬ ‫ی شارباژێڕ‬ ‫تێبینه‌رایه‌تی‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ ‌‬ ‫لیژنه‌ی‌ جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێتی‌ شارباژێڕ‬ ‫بانگه‌وازی‌‬ ‫ی خاوه‌ندارێتی‌ خانووبه‌ره‌ بە‌نوێكراوه‌]‬ ‫[بڕیاری‌ جێگیركردن ‌‬ ‫ی (‪ 334‬گه‌ڕه‌كی‌‪/‬چوارتای‌ كۆن) بۆ‬ ‫ی زنجیره‌ ‌‬ ‫ی خاوه‌ندارێتی‌ ته‌واو ‌‬ ‫پاڵپش������ت بە‌س������ه‌لماندن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بڕیاری‌ جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێتی‌ به‌روار ‌‬ ‫داواكاری‌ تۆماركردن (كمال عثمان حسن)‪ ،‬به‌پێ ‌‬ ‫(‪ )2018/4/1‬ك‌ه له‌م لیژنه‌یه‌وه‌ ده‌رچووه‌ بۆیه‌ بانگه‌وازی‌ ئه‌م بریاره‌ ده‌كه‌ین‌و هه‌ركه‌سێكیش‬ ‫ی تایبه‌تمه‌ند بكات له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬رۆژدا‬ ‫ی پێشكه‌ش بە‌دادگا ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی هه‌ی‌ه با سكااڵ ‌‬ ‫په‌ڵپ ‌‬ ‫ل������ه‌رۆژی‌ دوای‌ باڵوبونه‌وه‌ی‌ ئه‌م بانگه‌وازه‌و‌ه ده‌س������تپێده‌كات‪ ،‬چونكه‌ پاش ته‌واوبوونی‌ ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫ی ناوبراو تۆمارده‌كات به‌پێ ‌‬ ‫ی شارباژێر زنجیر‌ه ‌‬ ‫ماوه‌ی‌ه تێبینه‌رایه‌تی‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ ‌‬ ‫ی سكااڵ‪.‬‬ ‫ی ناوبراو ئه‌گه‌ر هیچ ئاگاداركردنه‌وه‌یه‌ك له‌دادگاوه‌ نه‌بوو بە‌پێشكه‌شكردن ‌‬ ‫بریار ‌‬ ‫هیوا محمد جالل‬ ‫ ‬ ‫ی تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ی‌ شارباژێر‬ ‫تێبینه‌ر ‌‬ ‫ ‬

‫‪Awene‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫چەند وانەیەک‬ ‫لەژنانەوە‬

‫د‪ .‬هەژار مەعروف‬

‫ڕۆژی ‪٢‬ی ‪ ٤‬ی ‪ ٢٠١٨‬لە‌ب���ەردەم نەخۆش���خانەی فریاکەوتنی س���لێمانی‬ ‫ڕوداوێک ڕویدا کە بە‌هەمو هەس���ت‌و س���ۆز‌و بیرکردن���ەوەم تێیدا‌و لەگەڵیا‬ ‫ژی���ام بۆیە الی من ڕۆژێکی مێژویی بو‪ .‬دەس���ەاڵت لە‌س���لەیمانی (کە من‬ ‫نازانم‌و خوێنەری بەڕێز تۆیش نازانی لە‌دەست کێدایە)‪ ،‬هەر لە‌بەیانی زوەوە‬ ‫بە‌هەشت پیکابی پڕ لە‌ئاس���ایش‌و پۆلیسی چاالکیە مەدەنیەکان‌و سیخوڕی‬ ‫نهێنی بازنەیەکیان دروستکرد لە‌شوێنی گردبونەوەی پزیشکان‌و کارمەندانی‬ ‫تەندروس���تی کە وا بۆ هەفتەیەکە لە‌مانگرتن���ی تەواودان‌و ڕۆژانە تا نیوەڕۆ‬ ‫لەو شوێنە کۆدەبنەوە‪.‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاهیرو ویدات حسێن؟‬

‫رۆژانە نوێرتین هەواڵ لەڕێگەی‬ ‫‪SMS‬ی ئاوێنەوە بەدەسبهێنە‬

‫وتراوە ش���ێر کە لە‌النە دەرچو چ نێر بێ چ مێ‪ ،‬بەڕاس���تی ئەو ش���ەش‬ ‫حەوت خانمە وەک ش���ێر بەرەنگاری پۆلیس���ەکان بونەوە کە دەیانویس���ت‬ ‫بەزۆر ئەو بیس���ت ژن‌و پیاوەی لە‌ش���وێنەکەدا کۆبوبونەوە ڕاپێچیان بکەن‬ ‫بۆ ناو حەوش���ەی نەخۆش���خانەی فریاکەوتن‪ ،‬بۆ ئەوەی دەنگیان کپبکەن‌و‬ ‫بیانش���ارنەوە لەو خەڵکەی ک���ە وردە وردە دەهاتن بۆ ش���وێنەکە‪ .‬ئەوان‬ ‫بەو جۆرە دەیانویس���ت بایکۆت‌و گردبونەوەکە بشکێنن‪ .‬ئەو ژنانە‌و پیاوانی‬ ‫هاوخەباتیان بە‌هاوس���ەنگی‌و ئارامی‪ ،‬بە‌وش���ەی گوڵ بە‌بەڵگەی سەلمێنەر‌و‬ ‫بە‌دروشمی جوان‌و بیروڕا‌و هەست‌و سۆز‌و هەڵوێستی جوامێرانەیان دەربارەی‬ ‫داوا رەواکانیان‪ ،‬هەروەها بە‌پێداگری‌و بە‌سوربون لەسەر ئەوەی بە‌هەر نرخێک‬ ‫بوە ناچنە ژورەوە‌و لە‌شوێنەکەدا دەمێننەوە‪ ،‬توانیان وا لە‌پۆلیسەکان بکەن‬ ‫دەستبگێڕنەوە‌و بپرینگێنەوە لەوەی توندوتیژی بەکاربهێنن‪.‬‬

‫ب‬ ‫ۆ‬ ‫ب‬ ‫ە‬ ‫ش‬ ‫د‬ ‫ژم ا‬ ‫ر‬ ‫ب‬ ‫ب ارە ‪ 1‬ون‬ ‫ن‬ ‫ێ‬ ‫ر‬ ‫ە‬ ‫‪ 21‬بۆ‬ ‫‪29‬‬

‫دیارە سیاسەتی برسیکردنی خەڵک خودی هێزەکانی ئاسایش‌و پۆلیسیشی‬ ‫گرتۆتەوە‪ ،‬بۆیە ئەوانیش س���وربونێکی وایان نیش���ان نەدا بۆ پیادەکردنی‬ ‫فرمانەکانی سەروخۆیان‪ .‬دواتر گردبونەوەکە ئەوەندە فراوانبو کە هێزەکەی‬ ‫پۆلیس‌و ئاسایش ناچاربون پاشەکشە بکەن‌و گردبونەوەکە بە‌سەرکەوتویی‬ ‫بەڕێوەبرا‪.‬‬ ‫لەڕوداوێکی هاوشێوەدا ڕۆژی ‪٢٨‬ی ‪٣‬ی ‪ ٢٠١٨‬کە پزیشکان‌و مامۆستایانی‬ ‫مانگرتو لە‌هەولێر دیواری ترسیان شکاند‌و ڕژانە سەر شەقامەکان بۆ داوای‬ ‫رەوای خۆیان‪ ،‬خانمێکی هەولێری زۆر ئازایانە بەرەوڕوی دیوارێکی ئەستور‬ ‫لە‌پیاوانی پۆلیس‌و ئاسایشی هەولێر وەستایەوە‌و بە‌وتارێکی کورت‌و پوخت‬ ‫داوای لێکردن فەرمانەکانی سەرو خۆیان بەجێ نەگەیەنن بۆ سەرکوتکردنی‬ ‫خۆپیشاندەران‪.‬‬ ‫نمون���ەی ئ���ەم دو ڕوداوە لە‌هەمو ئەو ش���وێنانەی خۆپیش���اندانی تێدا‬ ‫کراوە چەندب���ارە بۆتەوە‪ ،‬بۆی���ە وادیارە هەیبەتی پارت���ی‌و یەکێتی لە‌ناو‬ ‫پێش���مەرگە‌و پۆلیس‌و ئاسایش���دا زۆر کەمبۆتەوە‌و ئەمانە چیتر ئامادە نین‬ ‫وەک ‪١٧‬ی ش���وباتی ‪ ٢٠١١‬خۆپیش���اندەرانیان بۆ سەرکوت بکەن‌و بکوژن‪.‬‬ ‫دروشمی س���ەرەکیی ئەم شەپۆلە فراوانەی مانگرتن‌و گردبونەوەکان بریتین‬ ‫لە‌نەهێش���تنی موچەی پاشەکەوت‌و مس���ۆگەرکردنی موچەی تەواو مانگانە‬ ‫لە‌کات���ی خۆی���دا‪ .‬هەروەها گێڕانەوەی ق���ەرزی دو س���اڵی ڕابوردویان کە‬ ‫کەوتۆتە سەر شانی حکومەتی هەرێم‪ .‬دەبێت دروشمەکان هەر ئاوا ناحیزبی‬ ‫بمێننەوە‪ ،‬چونکە خەڵک بێزار بوە لە‌حیزبایەتی‪ .‬بەم دروش���مانە دەتوانرێ‬ ‫مانگرتنەک���ە فراوانبکرێ کە بازاڕ‌و جوتی���ار‌و کرێکاران‌و هەمو چین‌و توێژە‬ ‫زیانلێکەوتوەکانی کۆمەڵ بگرێتەوە‌و ببێتە مانگرتنی سەرتاسەری کە دەبێتە‬ ‫هۆی هەڵوەش���اندنەوەی حکومەتی ستەمگەر‌و برسیکەری پارتی‌و یەکێتی‪.‬‬ ‫نابێ ئەم دەرفەتە لەدەست گەلەکەمان بدەین!‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬