Awene 611

‫ریکالم‬

‫عەفرین تورکیای توشی شۆک کردوە‬ ‫‪3‬‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)611‬‬ ‫سێشەممە ‪2018/1/30‬‬

‫ریکالم‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫ریکالم‬

‫كه‌س به‌چه‌پڵه‌ ‌ی‬ ‫توركیا‬ ‫هه‌ڵناپه‌ڕێت‬ ‫‪5‬‬

‫هاوسەرۆکی كانتۆنی عەفرین‪ :‬شکست‌و دۆڕان لەفەرهەنگی ئێمەدا نییە‬

‫کەوتنی کەرکوک بەو ماوە کورت‌و ئاسانییە‬ ‫جورئەتی هێرشکردنە سەر عەفرینی دا بەداگیرکەران‬

‫هێڤ���ی موس���تەفا‪ ،‬هاوس���ەرۆکی‬ ‫كانتۆن���ی عەفری���ن ئام���اژە بەوە‬ ‫دەکات شکست‌و دۆڕان لەفەرهەنگی‬ ‫شەڕڤاناندا نییە‪ ،‬ئەو دەڵێت "کەوتنی‬ ‫کەرکوک بەو ماوە کورت‌و ئاسانییە‪،‬‬ ‫جورئەتی هێرشکردنە سەر عەفرینی‬ ‫دا بەداگیرکەران"‪.‬‬ ‫تایب���ەت بەئاوێنە‪ :‬هاوس���ەرۆکی‬ ‫كانتۆن���ی عەفرین‪ ،‬هێڤی موس���تەفا‬ ‫لەچاوپێکەوتنێکی تایبەت بەئاوێنەدا‬ ‫رایگەیاند تا ئێس���تا سوپای توركیا‌‬ ‫هیچ ناوچەیەكی لەناو خاكی كانتۆنی‬ ‫عەفری���ن داگی���ر نەك���ردوە‪ ،‬ئ���ەو‌و‬ ‫تی "تەنه���ا جار جارێ���ك گوندێكی‬ ‫بچوكی سەر سنور دەستێنن بەهۆی‬ ‫بۆردومانكردنێك���ی زۆرەوە لەالیەن‬ ‫توركی���اوە‪‌،‬و ەک تاکتی���ک لەالیەن‬ ‫شەڕڤانانەوە چۆڵدەكرێ‪ ،‬بەاڵم دواتر‬ ‫شەرڤانان كۆنترۆڵی دەكەنەوە"‪.‬‬ ‫وتیشی "ش���ەرڤانان باوەرێكی زۆر‬ ‫مەزنیان هەیە‪ ،‬لەپشت شەرڤانانیش‬ ‫گەلێك���ی ئازا‌و بە‌و رە هەیە كە جێی‬ ‫ش���انازی‌و هۆكارن بۆ س���ەركەوتنی‬ ‫ش���ەرڤانان‌و ش���كاندنی هێرشەكانی‬ ‫دوژمن"‪.‬‬ ‫هێڤی جەغت ل���ەوە دەکات ئەگەر‬ ‫یەكگرتوی���ی لەنێو ك���ورد هەبوایە‬

‫ئەمرۆ ئ���ەردۆگان جورئەتی نەدەکرد‬ ‫هێ���رش بكاتە س���ەر عەفرین‪ ،‬ئەو‌و‬ ‫ت���ی "شکس���ت‌و دۆڕان لەفەرهەنگی‬ ‫ئێمەدا نییە‪ ،‬ئێمە لەرابردو ش���ەڕی‬ ‫چەندین گروپی چەتەیی‌و تیرۆرستی‬ ‫جۆراوجۆرم���ان ك���ردوە‪ ،‬ئەم���ڕۆش‬ ‫پێكەوە هەم درێژە بەشەڕی چەتەكان‬ ‫دەدەی���ن‌و ه���ەم ش���ەریش لەگەڵ‬ ‫دەوڵەتێكی گەورەی‌و ەك توركیاش‬ ‫دەكەین كە ئەندامی ناتۆیە"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "بەداخ���ەوە دوژمنان کە‬ ‫دیتی���ان کەرک���وک لەماوەیەكی زۆر‬ ‫كورت���دا ک���ەوت‌و ا خەیاڵی���ان کرد‬ ‫دەتوانن عەفرینی���ش بەهەمان دەرد‬ ‫ب���ەرن‌و لەماوەیەکی کورت‌و رۆژێکدا‬ ‫بیخەنە بندەستی خۆیانەوە‪ ،‬مەخابن‬ ‫بازاری سات‌و سەوداکردن بەکەرکوک‌و‬ ‫کەوتن‌و لەدەستدانی بەو ماوە کورت‌و‬ ‫ئاس���انییە جورئەتی هێ���رش کردنە‬ ‫س���ەر عەفرین���ی دا بەداگیرکەرانی‬ ‫کوردستان‪‌،‬و ایان بیردەكردەوە هەر‬ ‫بەو ئاسانیەش دەتوانن عەفرین داگیر‬ ‫بكەن‪ ،‬بەاڵم خەیاڵیان خاوبو"‪.‬‬ ‫شەڕڤانان لەعەفرین‬

‫‪3‬‬

‫وه‌ستا ڕه‌سوڵ‪ :‬گه‌ریال مه‌شق ‌ی پێكراوه‌‪ ،‬پێشمه‌رگ ‌ه "‪ 80‬هه‌زار كه‌س به‌پل ‌ه ‌ی سه‌رباز ‌ی‬ ‫مه‌شقی‌ پێنه‌كرابو بۆی ‌ه له‌كه‌ركوك شكاین‬ ‫خانه‌نشین كراون به‌بێ‌ ساڵی‌ خزمه‌ت"‬ ‫وه‌ستا ڕه‌سوڵ‪ ،‬ئه‌ندامی‌ سه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێتی‌‌و به‌رپرس���ی‌ میحوه‌ری‌ چواری‌‬ ‫هێزه‌كان���ی‌ پێش���مه‌رگه‌ له‌باش���وری‌‬ ‫كه‌رك���وك ده‌ڵێ���ت "گه‌ریال مه‌ش���قی‌‬ ‫پێكراوه‌‪ ،‬پێشمه‌رگه‌ مه‌شقی‌ پێنه‌كرابو‬ ‫بۆیه‌ له‌كه‌ركوك شكاین"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬وه‌س���تا ڕه‌سوڵ‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێك���ی‌ تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌دا‬

‫وەزارەتی دارایی‪:‬‬ ‫چاوەڕوانی فەرمانی‬ ‫بەغداین‬ ‫بۆ خەرجكردنی ئەو‬ ‫پارەیەی هاتوە‬

‫‪2‬‬

‫رایگه‌یان���د پێش���مه‌رگه‌و ش���ه‌ڕڤان‬ ‫دو ش���تی‌ لێك جی���اوازن‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌‬ ‫"پێشمه‌رگه‌ مه‌ش���ق‌و لیاقه‌ی‌ گه‌ریالی‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬پێشمه‌رگه‌ مه‌ش���قی‌ پێنه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ چه‌ن���د س���اڵ له‌ش���ه‌ڕدا‬ ‫بوه‌‪ ،‬ده‌ره‌فه‌تی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ نه‌بوه‌ به‌هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك مه‌شقی‌ پێبكرێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "من پێتان ده‌ڵێم پێشمه‌رگه‌‬

‫ئەسەسەرد‪:‬‬ ‫بارزانى لەهەر‬ ‫‌واڵتێکى تر بوایە‬ ‫هەڵوێستێکیتریان‬ ‫بەرامبەر دەنواند‬

‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫له‌كه‌ركوك شكا‪ ،‬هه‌رهێزێكیش كه‌ شكا‬ ‫خۆی‌ پێناگیرێته‌وه‌‪ .‬من فه‌رمانده‌یه‌كی‌‬ ‫مه‌یدانی‌ بچوك بوم‪ .‬فه‌رمانده‌ی‌ مه‌یدانی‌‬ ‫زۆر له‌س���ه‌ره‌وه‌ هه‌یه‌ له‌من گه‌وره‌تره‌‪.‬‬ ‫بڕۆن له‌وانه‌ بپرس���ن بۆچ���ی‌ كه‌ركوك‬ ‫شكا؟ من نازانم"‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫په‌رله‌مانتارێكی‌ كوردستان ئاماژ‌ه‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ زیاتر له‌ ‪ 80‬هه‌زار‬ ‫كه‌س به‌نایاس���ایی‌ خانه‌نشینكراون‬ ‫له‌وه‌زی���ر‌و راوێ���ژكار‌و به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫گش���تی‌‌و پله‌ س���ه‌ربازییه‌كانی‌ لیواو‬ ‫عه‌میدو عه‌قید بۆ خواره‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬هه‌ولێر‪ :‬عه‌لی‌ حه‌مه‌ ساڵح‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ س���ه‌ر به‌فراكس���یۆنی‌‬ ‫گ���ۆڕان له‌په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان‬

‫بۆ كڕینی وەن كۆین‌و بت كوشتی‪..‬‬ ‫كۆین زیاتر لەملیارێک‬ ‫چونكه‌ ‪ 18‬ساڵ‌‬ ‫دۆالر حەواڵەی دەرەوەی له‌مه‌وبه‌ر ددانی‬ ‫هەرێم كراوە‬ ‫شكاندبو‬ ‫‪4‬‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫‪6‬‬

‫به‌شی ریکالم ‪ 07700600659 :‬ـ ‪ 07500600659‬‬

‫‪8‬‬

‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ هه‌زاران كه‌س‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ نایاسایی‌ له‌كوردستان‬ ‫خانه‌نشین كراون‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "سه‌رباری‌‬ ‫دۆخی‌ خراپ���ی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمیش‬ ‫هێشتا خانه‌نشین كردن به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫نایاس���ایی‌ به‌رده‌وامه‌‪ ،‬كه‌ دواهه‌مین‬ ‫خانه‌نشین كردنی‌ (محه‌مه‌د وه‌تمان)‬ ‫ه‌ به‌پله‌ی‌ وه‌زیر له‌الیه‌ن س���ه‌رۆكی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمه‌وه‌‪ ،‬كه‌ له‌س���اڵی‌‬

‫‪2018‬دا خانه‌نشین كراوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "‪ 80‬هه‌زار كه‌س به‌پله‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ربازی‌ خانه‌نش���ین كراون به‌بێ‌‬ ‫ساڵی‌ خزمه‌ت‪ ،‬خانه‌نشین كراون به‌بێ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ساڵی‌ خزمه‌ت له‌فایله‌كه‌یاندا‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬ته‌نه���ا ناوه‌كه‌ی���ان هه‌یه‌و‬ ‫به‌س"‪.‬‬

‫دو هونەرمەندی‬ ‫ناوداری كورد داوای‬ ‫راگرتنی پەخشی دراما‬ ‫توركییەكان دەكەن‬

‫عەبدوللەتیف سەلەفیی‬ ‫لەنێوان (هێڵی سوور)ی‬ ‫کەناڵی(ئێن ئارتی)و‬ ‫(تیشکی سەوز)ی شاسوار‬ ‫عەبدولواحیددا!!‬

‫‪11‬‬

‫‪2‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫‪18‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )611‬سێشه‌ممه ‪2018/1/30‬‬

‫"‪ 80‬هه‌زار كه‌س بەپله‌ی‌ سه‌رباز ‌ی‬ ‫خانه‌نشین كراون به‌ب ‌ێ ساڵی‌ خزمه‌ت"‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی‌ كوردستان ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ زیاتر له‌ ‪ 80‬هه‌زار كه‌س‬ ‫به‌نایاسایی‌ خانه‌نشینكراون له‌وه‌زیر‌و‬ ‫راوێژكار‌و به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌‌و پله‌‬ ‫سه‌ربازییه‌كانی‌ لیواو عه‌میدو عه‌قید بۆ‬ ‫خواره‌وه‌‪.‬‬ ‫عه‌لی‌ حه‌مه‌ س���اڵح‪ ،‬په‌رله‌مانتاری‌ س���ه‌ر‬ ‫به‌فراكس���یۆنی‌ گۆڕان له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان‬ ‫ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ ه���ه‌زاران كه‌س‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ نایاسایی‌ له‌كوردستان خانه‌نشین‬ ‫كراون‪ ،‬س���ه‌رباری‌ دۆخی‌ خراپ���ی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمیش هێشتا خانه‌نشین كردن به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫نایاسایی‌ به‌رده‌وامه‌‪ ،‬كه‌ دواهه‌مین خانه‌نشین‬ ‫كردنی‌ "محه‌م���ه‌د وه‌تمان"ه‌ به‌پل���ه‌ی‌ وه‌زیر‬ ‫له‌الیه‌ن س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬

‫وتی‌ "محه‌مه‌د وه‌تمان له‌ ‪2018‬دا خانه‌نش���ین‬ ‫كراوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "‪ 80‬هه‌زار كه‌س به‌پله‌ی‌ سه‌ربازی‌‬ ‫خانه‌نش���ین ك���راون به‌ب���ێ‌ س���اڵی‌ خزمه‌ت‪،‬‬ ‫خانه‌نش���ین كراون به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ ساڵی‌ خزمه‌ت‬ ‫له‌فایله‌كه‌یاندا هه‌بێت‪ ،‬ته‌نها ناوه‌كه‌یان هه‌یه‌و‬ ‫به‌س"‪.‬‬ ‫ه���اوكات‪ ،‬كادی���ری‌ پێش���كه‌وتوی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫"س���ه‌رتیپ جه‌وه���ه‌ر" ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێ���م له‌رۆژانی‌‬ ‫رابردودا پلەی ش���ەهیدێكی‌ لەئامر مەفرەزەوە‬ ‫به‌رزركدوه‌ته‌وه‌ بۆ لیوا‪ ،‬س���ه‌رتیپ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند "لەگەڵ ئەوەی پرۆژەیەك لەپەرلەمانی‬ ‫كوردستان بۆ چاككردن و راستكردنی موچەی‬ ‫فەرمانبەران���ی مەدەن���ی و س���ەربازیی‪ ،‬واتە‬ ‫لیس���ەندنەوەو نەهێش���تنی پلەی وەزیفی كە‬ ‫بەناقانونی سەرۆك وەزیران و جێگری سەرۆك‬

‫وەزیران و وەزیری دارایی داویەتی بە كادرانی‬ ‫ح���زب‪ ،‬هەروەك بڕینی موچەی خانەنش���ینی‬ ‫ناقانونی و لیس���ەندنەوەی ه���ەر پلەیەك كە‬ ‫كادرانی حزبی پێ‌ خانەنش���ینكراوە‪ ،‬كەچی‪،‬‬ ‫بەپێی ئەم نوس���راوە‪ ،‬كە تەمەنی تەنها یەك‬ ‫مانگە‪ ،‬نێچیرڤان بارزانی فەرمانێكی ناقانونی‬ ‫ئیمزاكردووە"‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "موچەی ئەم شەهیدە‬ ‫كە نێچیرڤان بارزانی فەرمانی بۆ دەركردووە‪،‬‬ ‫دەبێت���ە دوو هێندەی ج���اران‪ ،‬واتە لە ‪660‬‬ ‫هەزاردیناره‌وە دەبێت���ە زیاتر لەیەك ملیۆن و‬ ‫دوو سەد هەزار دینار"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "لەموچەی وەزارەتی ش���ەهیدان‬ ‫گرفتی گ���ەورە هەی���ە‪ ،‬ژمارەیەك���ی ئێجگار‬ ‫ناشایس���تەو دور لەقان���ون‪ ،‬هاواڵتیی‪ ،‬جاش‪،‬‬ ‫كوژراوی البەال‪ ،‬كراوە بەشەهید‪ .‬جیاوازییەكی‬ ‫زۆریش لەنێوان شەهیدانی كوردستان دەكرێت‬ ‫و پلەی جیاواز دراوەتە ئەوانەی واس���یتەیان‬ ‫هەبووە‪ ،‬لەكاتێكدا شەهید شەهیدە"‪.‬‬

‫وه‌ستا ڕه‌سوڵ‪ :‬گه‌ریال مەشقی پێكراوه‌‪ ،‬پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫مەشقی پێنه‌كرابو بۆی ‌ه له‌كه‌ركوك شكاین‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫وه‌ستا ڕه‌سوڵ ئه‌ندام ‌ی سه‌ركردایه‌ت ‌ی‬ ‫یه‌كێتی‌‌و به‌رپرسی‌ میحوه‌ری‌ چوار ‌ی‬ ‫هێزه‌كانی‌ پێشمه‌رگ ‌ه له‌باشوری‌ كه‌ركوك‬ ‫له‌م گفتوگۆیه‌ ‌ی ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "من‬ ‫فەرماندە‌یه‌كی‌ بچوك بوم له‌كه‌ركوك‪ ،‬بچن‬ ‫له‌فەرماندە‌ گه‌وره‌كان بپرسن له‌كه‌ركوك‬ ‫پێشمه‌رگ ‌ه بۆ شكا"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌ش���انزه‌ی‌ ئۆكتۆبه‌ردا باس��� ‌ی‬ ‫نابه‌رامب���ه‌ر ‌ی هێز ده‌ك���را له‌كه‌ركوك‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫عه‌فری���ن به‌و هه‌م���و نابه‌رامبه‌ری���ه‌ی‌ هێز ‌ی‬ ‫توكی���او ش���ه‌ڕوانان‪ ،‬به‌رده‌وام���ه‌ له‌به‌رگر ‌ی‬ ‫كردن‪ .‬بۆ ئه‌مه‌ چی ده‌ڵێیت؟‬ ‫وه‌س���تا ڕه‌س���وڵ‪ :‬ئ���ه‌وه‌ دو ش���تی‌ لێك‬ ‫جی���اوازه‌‪ .‬ئه‌و مەش���ق‌و لیاقه‌ی���ه‌ی‌ گه‌ریال‬ ‫هه‌یه‌تی‌‪ ،‬پێشمه‌رگ ‌ه پێینه‌كراوه‌‪ .‬پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫چه‌ند س���اڵ له‌ش���ه‌ڕدا بوه‌‪ ،‬مه‌جاڵی‌ ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫نه‌بوه‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك مەشق ‌ی پێبكرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌س���اڵ ‌ی نه‌وه‌ده‌كان���ه‌وه‌ هێز ‌ی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌مان هه‌یه‌و مه‌ش���ق ‌ی پێده‌كرێت‪،‬‬ ‫بۆچ ‌ی مه‌شقی‌ پێنه‌كراوه‌؟‬ ‫وه‌س���تا ڕه‌س���وڵ‪ :‬من چیم بینی���و‌ه ئه‌و‌ه‬

‫باس���ده‌كه‌م‪ ،‬باس���ی ئه‌مری واقی���ع ئه‌كه‌م‪،‬‬ ‫له‌س���اڵ ‌ی نه‌وه‌ته‌كانه‌وه‌ ك���ێ‌ كردویه‌تی‌‌و ك ‌ێ‬ ‫نه‌یكردوه‌‪ ،‬بچۆ له‌وانه‌ بپرسه‌ ك ‌ه مه‌سئول بون‪.‬‬ ‫بەرگریی‌ گه‌ریال بەرگرییه‌كی‌ باش���ه‌‌و توانا ‌ی‬ ‫جه‌س���ته‌یی‌‌و توانای‌ مه‌شق پێكردنیان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫سێ‌ س���اڵ ‌ه شه‌ڕ له‌سه‌ر هه‌موش���وێن هه‌بو‌ه‬ ‫له‌س���ه‌ر عه‌فرین شه‌ڕنه‌بوه‌‪ .‬ئه‌وان توانیویان ‌ه‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ ئه‌و س��� ‌ێ ساڵه‌دا س���ه‌نگه‌ربه‌ند ‌ی‬ ‫خۆیان بكه‌ن‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌ س���ه‌نگه‌ره‌كان ‌ی‬ ‫ئێمه‌ ڕو له‌داعش بو‪ ،‬له‌پڕ گۆڕا بۆ به‌ره‌وڕو ‌ی‬ ‫ئه‌و هێزه‌ی‌ پێش���تر پێكه‌وه‌ شه‌ڕ ‌ی داعشمان‬ ‫ده‌كرد‪ .‬ئه‌مه‌ش جیاوازی زۆره‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬خه‌ڵ���ك ده‌ڵێن عه‌فرین له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫دوه‌م هێ���ز ‌ی گه‌وره‌ی‌ ناتۆدا د‌ه ڕۆژه‌ ش���ه‌ڕ‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئێوه‌ نه‌تانتوان ‌ی یه‌ك ڕۆژیش‬ ‫شه‌ڕبكه‌ن‪ ،‬بۆچی‌؟‬ ‫وه‌س���تا ڕه‌سوڵ‪ :‬من پیرۆزبای ‌ی سه‌ركه‌وتن‬ ‫ده‌ك���ه‌م له‌عه‌فرین‪ .‬كورد له‌ه���ه‌ر پارچه‌یه‌ك‬ ‫بتوانێ���ت واڵته‌ك���ه‌ی بپارێزێ���ت ‪ ،‬جێگه‌ ‌ی‬ ‫شانازیه‌و هیوام وایه‌ هه‌مو خاكی‌ كوردستان‬ ‫بپارێزن‪ .‬گه‌ریالیه‌ك‌و پێش���مه‌رگه‌یه‌ك له‌ال ‌ی‬ ‫من وه‌كویه‌كه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باش ‌ه بابپرسم كه‌ركوك مه‌سئولیات ‌ی‬ ‫كێ‌ بو ته‌سلیم به‌ده‌وڵه‌تی‌ عێراق كرا؟‬

‫وه‌س���تا ڕه‌سوڵ‪ :‬ئه‌و قسه‌یه‌ ڕه‌تده‌كه‌مه‌و‌ه‬ ‫كه‌ركوك ڕاده‌س���ت نه‌كرایه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ ته‌نها‬ ‫قسەیه‌كه‌ له‌فه‌یسبوكه‌و‌ه گه‌نجه‌كان ده‌یكه‌ن‪.‬‬ ‫كه‌رك���وك ش���ه‌ڕێك بو هێزی‌ پێش���مه‌رگه‌ ‌ی‬ ‫كوردستان بەرگریی‌ پێنه‌كرا‌و شكا‪ .‬ك ‌ه شكا‬ ‫توش ‌ی ئه‌و دۆخه‌بوین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌ی‌ له‌م���اوه‌ی‌ ش���ه‌و‌و ڕۆژێكدا‬ ‫كه‌ركوك چۆڵكرا به‌ب ‌ێ شه‌ڕ‪ ،‬ئه‌ ‌ی چی‌ بو؟‬ ‫وه‌س���تا ڕه‌س���وڵ‪ :‬م���ن پێت���ان ده‌ڵێ���م‬ ‫پێشمه‌رگه‌ ش���كا‪ ،‬هه‌رهێزێك كه‌ شكا خۆ ‌ی‬ ‫پێناگیرێته‌وه‌‪ .‬وه‌ك باس���مكرد پێشتر ئێم ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌و هێ���زه‌دا هاورێ بوی���ن‪ ،‬پێكه‌و‌ه‬ ‫له‌دوژمنم���ان ده‌دا‪ ،‬له‌پڕێكدا ئه‌م هێزه‌ هات ‌ه‬ ‫ته‌نیشتمانه‌وه‌و س���ه‌نگه‌ره‌كانمان سوڕانده‌و‌ه‬ ‫به‌الیه‌كی‌ دیك���ه‌دا‪ .‬له‌توانماندا نه‌بو به‌رگر ‌ی‬ ‫تێدا بكه‌ی���ن‪ .‬له‌ئه‌نجامی‌ ش���كاندا كه‌ركوك‬ ‫ئه‌وه‌ ‌ی به‌س���ه‌رهات‪ .‬ك ‌ی حه‌زده‌كات خاكی‌‬ ‫خۆ ‌ی بفرۆشێت؟‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌رپرس���یارێتی‌ فەرماندە‌كان��� ‌ی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ نه‌بو له‌كه‌ركوك پێشمه‌رگ ‌ه شكا؟‬ ‫وه‌س���تا ڕه‌س���وڵ‪ :‬م���ن فەرماندە‌یه‌ك��� ‌ی‬ ‫مه‌یدانی‌ بچوك بوم‪ .‬فەرماندە‌ی‌ مه‌یدانی‌ زۆر‬ ‫له‌سه‌ره‌وه‌ هه‌یه‌ له‌من گه‌وره‌تره‌‪ .‬بڕۆن له‌وان ‌ه‬ ‫بپرسن بۆچی‌ كه‌ركوك شكا من نازانم‪.‬‬

‫نوێنەری پێشوی كانتۆنەكانی خۆرئاوای كوردستان‪:‬‬

‫زۆرم پێ سەیرە مەال عەلی قەرەداغی‬ ‫دوعای خێر بۆ سەركەوتنی ئەردۆغان دەكات‬ ‫ئا‪ :‬ئومید عومەر‬ ‫ماوەی ‪ 11‬رۆژە سوپای توركیا‪ ،‬بەهاوكاری‬ ‫"سوپای سوریای ئازاد"‌و چەندین گروپی‬ ‫چەكداریی جیهادی لەئاسمان‌و زەمینەوە‬ ‫بۆردومانی عەفرین دەكات‪ ،‬شێرزاد‬ ‫ئێزیدی دەڵێت "میدیای توركی‌و عەرەبی‬ ‫بەجۆرێك مامەڵە لەگەڵ روداوەكانی عەفرین‬ ‫دەكەن كە هیچی كەمتر نیە لەو هێرش‌و‬ ‫بۆردومانانەی سوپای توركیا ئەنجامی‬ ‫دەدەن"‪.‬‬ ‫ش���ێرزاد ئێزی���دی نوێن���ەری پێش���وی‬ ‫كانتۆنەكانی رۆژئاوای كوردس���تان لەهەرێم‪،‬‬ ‫بەئاوێن���ەی راگەیان���د بەداخەوە ئێس���تا بە‬ ‫بەرچ���اوی جیهانەوە جینۆس���ایدی گەلێكی‬ ‫ئاش���تیخواز‌و دیموك���رات دەكرێت‪ .‬رەخنەی‬

‫وەزارەتی دارایی‪ :‬چاوەڕوانی فەرمانی بەغداین‬ ‫بۆ خەرجكردنی ئەو پارەیەی هاتوە‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫بەپێی سەرچاوەیەكی بااڵی حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان تا ئێستا دیار نییە‬ ‫ئەو ‪ 250‬ملیار دینارەی لەالیەن بەغداوە‬ ‫بۆ هەرێم رەوانەكراوە چۆن‌و كەی‬ ‫خەرجدەكرێت‪ .‬ئەو دەڵێت "پەیوەندیمان‬ ‫بەئەمینداری گشتی ئەنجومەنی وەزیرانی‬ ‫عێراق‪ ،‬مەهدی عەالق‪-‬ەوە كردوە ئەویش‬ ‫وەاڵمی ئەوەی ال نەبوە"‪.‬‬ ‫دوێنێ(دوش���ەممە) ب���ڕی ‪ 250‬ملیار‬ ‫دین���ار لەالی���ەن بەغ���داوە رەوانەی لقی‬ ‫هەولێری بانكی ناوەن���دی عێراق كراوە‪.‬‬ ‫دكت���ۆر خاڵس قادر وتەبێ���ژی وەزارەتی‬ ‫تەندروس���تی لەوبارەی���ەوە بەئاوێن���ەی‬ ‫راگەیان���د راس���تە ئ���ەو پارەی���ە رەوانە‬ ‫كراوە‪ ،‬بەاڵم تا ئێستا ئاگادارنەكراوینەوە‬ ‫ك���ە بەمەبەس���تی خەرجكردنی موچەی‬ ‫وەزارەت���ی تەندروس���تی‌و پ���ەروەردە‬ ‫نێردرابێت‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەشدا دكتۆر خاڵس ئەوەی‬ ‫خس���تەڕو كە ئەو پارەیە‌و ئەو حس���اب‬ ‫بانكیی���ەی بەناوی حكومەت���ی هەرێمی‬ ‫كوردستانەوە لەبانكی ناوەندی كراوەتەوە‬ ‫بۆ پرسی موچەو شایس���تە داراییەكانی‬ ‫هەرێم دیاریكراوە‪.‬‬ ‫لەدرێژەی قسەكانیدا ئاماژەی بەوەشدا‬ ‫كە ئەوان پێش���تر داوایان لەبەغدا كردوە‬ ‫بەر لەتەواوبونی كاری لیژنەكانی وردبینی‬ ‫عێراق بۆ وردبینیكردنی میالكاتی هەردو‬ ‫وەزارەتی تەندروستی‌و پەروەردە‪ ،‬موچەی‬ ‫مانگێك���ی فەرمانبەرانی ئەو دو وەزارەتە‬ ‫وەك پێشینە خەرج بكات‪.‬‬ ‫ئەو وتیش���ی "ناردنی ئ���ەو بڕە پارەیە‬ ‫لەم كات���ەدا لەالیەن بەغداوە‪ ،‬زیاتر وەك‬ ‫وەاڵمدانەوەو دەربڕین���ی رەزامەندییە بۆ‬

‫ئ���ەو داواكاریی���ەی ئێمە‪ ،‬ب���ەاڵم ئەوەی‬ ‫بەڕەس���می پێمانوترابێت ئ���ەو پارەیە بۆ‬ ‫موچەی هەردو وەزارەتە‪ ،‬شتی وا نییە"‪.‬‬ ‫لیژنەكانی وردبین���ی‌و چاودێری دارایی‬ ‫عێراق لەئێس���تادا وردبینیی���ان لەهەردو‬ ‫دیوان���ی وەزارەتەكان���ی پ���ەروەردەو‬ ‫تەندروستی تەواوكردوە‌و بۆ بەردەوامیدان‬ ‫بە پرۆس���ەكە رویان لەبەڕێوەبەرایەتییە‬ ‫گش���تییەكانی دهۆك‌و س���لێمانی كردوە‪.‬‬ ‫هەروەه���ا لەس���ەر داوای هەرێ���م بەغدا‬ ‫رەزامەندی داوە لەسەر زیادكردنی ژمارەی‬ ‫ئەو كەسانەی بۆ وردبینی تەرخانی كردون‬ ‫بەمەبەستی خێراكردنی پرۆسەكە‪.‬‬ ‫لەالیەكی دیكەوە س���ەرچاوەیەكی بااڵ‬ ‫لەوەزارەت���ی دارایی هەرێمی كوردس���تان‬ ‫ئەوەی ب���ۆ ئاوێنە پشتڕاس���تكردەوە كە‬ ‫ئەو بڕە پارەیە لەالیەن بەغداوە رەوانەی‬ ‫هەرێم ك���راوەو گەیش���تۆتە لقی هەلێری‬ ‫بانكی ناوەندی‌‪ .‬وتیشی "ئێمە چاوەڕوانی‬ ‫فەرمان���ی بەغدای���ن ب���ۆ جوڵەپێكردن‌و‬ ‫خەرجكردنی ئەو پارەیە"‪ .‬بەپێی قسەی‬ ‫ئەو س���ەرچاوەیە هێش���تا دیار نییە ئەو‬ ‫پارەیە بۆ چ مەبەستێك نێردراوە‌‪ ،‬بەغدا‬ ‫تاوەكو ئێس���تا بەرەس���می ئ���ەوەی پێ‬ ‫رانەگەیاندون‪ ،‬ناشزانن چۆن‌و كەی خەرج‬ ‫دەكرێت‌‪ ،‬ئەگەر بۆ موچەش بێت‪ ،‬موچەی‬ ‫چ مانگێك دەبێت‪.‬‬ ‫سەبارەت بەوەش���ی دەوترێت كە ئەو‬ ‫پارەیە وەك موچەی وەزارەتی پەروەردەو‬ ‫تەندروس���تی هاتوە‪ ،‬س���ەرچاوە بااڵكەی‬ ‫وەزارەتی دارایی وتی "ئەوانە هەر قسەن‌و‬ ‫ئەندام پەرلەمان فڕێی دەدەن"‪.‬‬ ‫هەروەها سەرچاوەیەكی بااڵ لەحكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان بەئاوێنەی راگەیاند كە‬ ‫لەبارەی مەبەستی ئەو پارەیەی رەوانەی‬ ‫هەرێم كراوە ئێوارەی دوێنێ (دوشەممە)‬ ‫قس���ەی لەگەڵ مەهدی عەالق‪ ،‬ئەمینداری‬

‫گش���تی ئەنجومەن���ی وەزیران���ی عێراق‬ ‫ك���ردوە‪ ،‬ب���ەاڵم ئەویش وەاڵم���ی ئەوەی‬ ‫النەبوە‪ .‬وتیشی "تا ئێستا دیار نییە ئەو‬ ‫پارەیە ك���ەی خەرجدەكرێت‌و چۆن خەرج‬ ‫دەكرێت"‪.‬‬ ‫هەر لەپەیوەند ب���ە موچەی وەزارەتی‬ ‫تەندروس���تی‌و وەزارەتی پ���ەروەردەوە‪،‬‬ ‫بەپێی قسەی دكتۆر رێكەوت حەمەڕەشید‬ ‫وەزیری تەندروستی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫بەغ���دا ئەگ���ەر موچ���ەی فەرمانبەرانی‬ ‫وەزارەتەك���ەی ئەوان‌و پ���ەروەردە خەرج‬ ‫بكات‪ ،‬ئەوە موچەی مانگی ‪12‬ی س���اڵی‬ ‫راب���ردو دەبێ���ت‌و پێویس���تە حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردس���تان موچەی مانگی ‪‌10‬و‬ ‫مانگی ‪11‬ی ساڵی رابردو بۆ وەزارەتەكەی‬ ‫ئەوانیش خەرج بكات‪ .‬ئەوەش لەكاتێكدایە‬ ‫ئ���ەو خش���تەی موچەی���ەی مانگی ‪10‬ی‬ ‫موچەخۆرانی هەرێم كە لەالیەن وەزارەتی‬ ‫دارایی���ەوە باڵوكراوەت���ەوە‪ ،‬هەندێ���ك‬ ‫لەوەزارەتەكان���ی تێدا نیی���ە‪ ،‬لەنێویاندا‬ ‫وەزارەت���ی تەندروس���تی‌و وەزارەت���ی‬ ‫پ���ەروەردە‪ .‬ئ���ەوەش وا لێكدەدەرایەوە‬ ‫هەرێم چاوەڕوانی خەرجكردنی پارەی ئەو‬ ‫دو وەزارەت���ە بێت لەالیەن بەغداوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫نەخراونەتە خشتەكەوە‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم وەزی���ری تەندروس���تی جەخت‬ ‫دەكاتەوە كە ل���ەم چەند رۆژەی داهاتودا‬ ‫وەزارەت���ی دارای���ی هەرێم خش���تەیەكی‬ ‫دیكەی موچەی مانگی ‪10‬ی سالی رابردو‬ ‫رادەگەیەنێت‌و ئەو دو وەزارەتەش���ی تێدا‬ ‫دەبێ���ت‪ .‬بەپێی ئامارەكان���ی حكومەتی‬ ‫هەرێم���ی كوردس���تان‪ ،‬ك���ۆی موچ���ەو‬ ‫دەرماڵ���ەی مامۆس���تایان‌و فەرمانبەرانی‬ ‫وەزارەت���ی پەروەردە بەبێ پاش���ەكەوت‬ ‫زیاتر لە ‪ 150‬ملیار دیناری عێراقییە‌و كۆی‬ ‫موچەی وەزارەتی تەندروس���تیش نزیكەی‬ ‫‪ 50‬ملیار دیناری عێراقییە‪.‬‬

‫توندی���ش لەمیدیای توركی‌و عەرەبی دەگرێت‬ ‫بەوەی بونەتە بەش���ێك لەپیالنی داگیركاریی‬ ‫حكومەتی توركیا‌و راس���تیەكان دەشێوێنن‪.‬‬ ‫ئەو وتی "میدیای توركی‌و عەرەبی بەجۆرێك‬ ‫مامەڵە لەگەڵ روداوەكانی عەفرین دەكەن كە‬ ‫هیچی كەمتر نیە ل���ەو هێرش‌و بۆردومانانەی‬ ‫س���وپای توركیا بەیارمەتی چەتەكانی نزیكی‬ ‫ئەنجام���ی دەدەن‪ .‬دەبێت گەلی كورد فریوی‬ ‫چەواش���ەكارییەكانی ئ���ەو كەنااڵنە نەخوات‪،‬‬ ‫ئەوان لەدژی گەلی كورد رۆژانە ژەهر دەرێژن‪.‬‬ ‫من پێموایە ش���ەڕی میدیایی زۆر ترسناكترە‬ ‫لەش���ەڕی بەرەكانی جەنگ"‪ .‬داواش دەكات‬ ‫میدیای كوردی لەئێس���تایان باشتر كاربكەن‌و‬ ‫ئامادەبن بۆ ئ���ەو جەنگە میدیاییەی توركیا‌و‬ ‫چەن���د میدیایەكی عەرەبی ل���ەدژی خەباتی‬ ‫گەل���ی كوردس���تان دەس���تیان پێك���ردوە‬ ‫"پێویس���تە میدیای كوردی زۆر بە وریایی بە‬

‫پالن���ەوە لەبەرامبەر میدیای توركیا‌و عەرەبی‬ ‫بوەستنەوە‌و هەمو هەوڵێكیان بۆ دروستكردنی‬ ‫یەكێتیەكی نەتەوەیی بێت‪ ،‬گیانی خۆڕاگری‌و‬ ‫بەرگری كردن زیاتر ببوژێننەوە"‪.‬‬ ‫ش���ێرزاد ئێزی���دی‪ ،‬پێ���ی وای���ە ئەرك���ی‬ ‫سەرشانی الیەنە ئیس�ل�امیەكانی كوردستان‬ ‫زۆر قورس���بوە‪ ،‬ئەویش ب���ەوەی پارتەكەی‬ ‫ئەردۆگان‌و تەواوی ئ���ەو گروپە چەكدارانەی‬ ‫ه���اوكاری دەك���ەن بەناوی ئیس�ل�امەوە ئەو‬ ‫تاوانان���ە ئەنجام دەدەن‪ .‬بۆیە بەپێویس���تی‬ ‫دەزانێت ئیسالمیەكانی كوردستان هەڵوێست‬ ‫وەربگرن‌و بەرگری لەگەلی كورد بكەن‪ .‬وتیشی‬ ‫"زۆرم پێ سەیرە مەال عەلی قەرەداغی دوعای‬ ‫خێر بۆ سەركەوتنی ئەردۆغان دەكات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫چاوی ئ���ەو هەمو ژن‌و منداڵ���ە نابینێت كە‬ ‫بەدەستی ئەردۆغان دەكەونە ژێر داروپەردوی‬ ‫روخاو و دەبنە قوربانی"‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )611‬سێشه‌ممه ‪2018/1/30‬‬

‫هاوسەرۆکی كانتۆنی عەفرین ‪:‬‬

‫‪3‬‬

‫کورد یەک بونایە ئەردۆگان جورئەتی نەدەکرد هێرش بكاتە سەر عەفرین‬ ‫ئا‪ :‬ئومێد عومەر‬ ‫هێڤی موستەفا‪ ،‬هاوسەرۆکی كانتۆنی‬ ‫عەفرین لەم گفتوگۆیەی ئاوێنەدا دەڵێت‬ ‫"ئەگەر یەكێتی‌و یەكگرتویی لەنێوان‬ ‫كورد هەبوایە‪ ،‬ئەمرۆ ئەردۆگان جورئەتی‬ ‫نەدەکرد هێرش بكاتە سەر عەفرین"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬لەئێس���تادا رەوش���ی عەفرین‬ ‫چۆن���ە‪ ،‬بۆردومانەكان تاچەند ئارامی ژیانی‬ ‫هاواڵتیانی خستوەتە مەترسیەوە؟‬ ‫هێڤ���ی موس���تەفا‪ :‬بەه���ۆی بۆردومان‌و‬ ‫داگیركارییەكانی سوپای توركیا‌و چەتەكانی‬ ‫نزی���ك لەئ���ەردۆگان‪ ،‬ژمارەیەك���ی زۆر‬ ‫لەهاواڵتیانی مەدەنی بەتایبەت منداڵ‌و ژن‌و‬ ‫بەس���ااڵچو کوژراون‌و گیانیان لەدەستداوەو‬ ‫نزیكەی ‪ 200‬كەس���یش برینداربون‪ ،‬رەوشی‬ ‫ژیان���ی هاواڵتیان���ی مەدەن���ی لەعەفری���ن‬ ‫لەمەترس���یدایە‪ ،‬س���ەرەرای ئەم دۆخەش‬ ‫گەلی عەفرین گیانی بەرخ���ودان‌و بەرگری‬ ‫زۆر بەرزە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬لەم���اوەی ئ���ەم دە رۆژەی کە‬ ‫س���وپای توركی���ا‌و هاوكارەكانی هێرش���ی‬ ‫دەس���تپێکردوە بۆ س���ەر كانتۆنی عەفرین‪،‬‬ ‫هیچ شوێنێکیان داگیركردوە؟‬ ‫هێڤی موستەفا‪ :‬تا ئێستا سوپای توركیا‌‬ ‫هی���چ ناوچەیەك���ی لەناو خاك���ی كانتۆنی‬ ‫عەفری���ن داگیر نەكردوە‪ ،‬تەنها جار جارێك‬ ‫گوندێكی بچوكی س���ەر س���نور دەستێنن‬ ‫بەهۆی بۆردومانكردنێك���ی زۆرەوە لەالیەن‬ ‫توركیاوە وەک تاکتیک لەالیەن شەڕڤانانەوە‬ ‫چۆڵدەكرێ‪ ،‬بەاڵم دواتر شەرڤانان كۆنترۆڵی‬ ‫دەكەن���ەوە‪ ،‬چ���ون‌و هاتن���ەو نەیانتوانیوە‬ ‫پێش���ڕەوی بکەن تا ئێس���تا‪ ،‬ئەمەش وەك‬ ‫تەكتیكێكی سەربازییە لەالیەن شەرڤانانەوە‬ ‫ئەنجام دەدرێت بۆ ئەوەی دوژمن راكێش���نە‬ ‫ناو بۆسەی خۆیانەوە‪ ،‬شەرڤانان باوەرێكی‬ ‫زۆر مەزنیان هەیە‪ ،‬لەپش���ت شەرڤانانیش‬

‫گەلێكی ئازا‌و ب���ە‌ورە هەیە كە ئەمانە جێی‬ ‫شانازی‌و هۆكارن بۆ سەركەوتنی شەرڤانان‌و‬ ‫شكاندنی هێرشەكانی دوژمن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬پاگەندەی ئ���ەوە هەبو کە ئێوە‬ ‫داوای هاوکاریتان لەرژێمی بەش���ار ئەسەدو‬ ‫س���وپای س���وریا ک���ردوە‪ ،‬ئایا تا ئێس���تا‬ ‫هاوکاری کردون؟‬ ‫هێڤ���ی موس���تەفا‪ :‬ت���ا ئێس���تا نەخێر‪،‬‬ ‫كێش���ەی رژێمی بەشار ئەس���ەد ئەوەیە کە‬ ‫باسی س���وروەری خاکی سوریاو پاراستنی‬ ‫یەكگرتوی خاكی س���وریا دەک���ەن‌و دەڵێن‬ ‫عەفرین بەش���ێكە لەس���وریا‪ ،‬ب���ەاڵم ئەوە‬ ‫م���اوەی ‪ 11‬رۆژە لەئاس���مان‌و زەمین���ەوە‬ ‫عەفری���ن بۆردوم���ان دەكرێ���ت لەالی���ەن‬ ‫دەوڵەتێك���ی دیك���ەوە‌و دەیانەوێت داگیری‬ ‫بكەن‪ ،‬رژێمی س���وریا هیچ هەڵوێس���تێكی‬ ‫فەرمی نەبوەو تەنانەت بەیاننامەیەكیش���ی‬ ‫باڵونەكردوەتەوە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬وەک ئاش���کرایە پیالنگێرییەكی‬ ‫گەورە لەالیەن ئەمریكا‪ ،‬روس���یا‪ ،‬س���وریا‪،‬‬ ‫ئێران‌و توركیاوە لەدژی عەفرین لەئارادایە‪،‬‬ ‫ئایا هەس���تناکەن ئەرکی ئێوە قورس���ە‌ بۆ‬ ‫بەرگری کردن؟‬ ‫هێڤ���ی موس���تەفا‪ :‬ئ���ەوان كەهاتونەتە‬ ‫س���ەرخاكی س���وریا‪ ،‬مەبەس���تیان نی���ە‬ ‫س���وریاو ناوچەك���ە بپارێزن‪ ،‬مەبەس���تیان‬ ‫نیە كێش���ەكانی سوریا چارەس���ەر بكەن‪،‬‬ ‫بەڵكو هەر یەكێك ل���ەو هێزانە دەیانەوێت‬ ‫بەرژەوەندییەكان���ی خ���ۆی بپارێزێ���ت‪،‬‬ ‫هەریەكەیان دەیانەوێت س���وریا لەناوخۆدا‬ ‫پارچە بكەن ب���ۆ بەرژەوەندی خۆیان‪ ،‬ئێمە‬ ‫سەد لەسەد پشتمان بەو هێزانە نەبەستوە‪،‬‬ ‫هاوپەیمانی ئێمەو ئەوان بۆ ش���ەركردن بوە‬ ‫لەدژی تیرۆر‪ ،‬بەدەر لەم���ە‪ ،‬پرۆژە‌و هێزی‬ ‫ئێمە گەلی خۆمان‌و ش���ەڕڤانانمانە‪ .‬ئەگەر‬ ‫ئەم دەوڵەتانە بێدەنگی خۆیان نەش���کێنن‬ ‫ئەوا تی���رۆری ئەردۆغان زەب���ر دەگەیەنێت‬ ‫بەمرۆڤایەتی‌و تەواوی جیهان‪.‬‬

‫هێڤی موستەفا‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ب���اس لەبونی ش���ەڕڤانی بیانی‬ ‫دەكرێت لەنێو ریزەكانی هێزەكانی سوریای‬ ‫دیموكرات‌و یەپەگە‌و یەپەژە‪ ،‬ئایا شەرڤانی‬ ‫بیانی لەعەفرین هەن لەدژی سوپای تورکیا‬ ‫بجەنگن؟‬ ‫هێڤی موستەفا‪ :‬بەڵێ‌ گروپێكی شەرڤانانی‬ ‫بیانی لەرۆژ ئاوای كوردس���تانن دەیانەوێت‬ ‫شانبەش���انی گەالنی ناوچەكە بۆ پاراستنی‬ ‫دەستكەوتەكان‌و دیموكراتی بەرگری بكەن‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬شەرێكی نابەرابەر بەسەر عەفریندا‬ ‫س���ەپێنراوە‪ ،‬چ���ۆن دەتوانن لەم ش���ەرەدا‬ ‫سەركەون؟‬ ‫هێڤ���ی موس���تەفا‪ :‬شکس���ت‌و دۆڕان‬ ‫لەفەرهەنگ���ی ئێمەدا نییە‪ ،‬ئێم���ە لەرابردو‬ ‫ش���ەڕی چەندین گروپی چەتەیی‌و تیرۆرستی‬ ‫جۆراوجۆرمان كردوە‪ ،‬بەاڵم ئەمرۆ قۆناغەكە‬ ‫جیاوازە دەبێت پێكەوە هەم درێژە بەشەڕی‬ ‫چەت���ەكان بدەین‌و ه���ەم ش���ەریش لەگەڵ‬ ‫دەوڵەتێكی گ���ەورەی وەك توركیاش بكەین‬

‫ك���ە ئەندامی پەیمانی ناتۆی���ە‪ ،‬باوەر بكەن‬ ‫ئەگ���ەر گیانی بەرخودان‌و ئی���رادەی باوەری‬ ‫بەهێزی گەل‌و ورەی جوامێرانەی ش���ەرڤانان‬ ‫نەبوایە‪ ،‬دەوڵەتی���ش نەیدەیتوانی لەبەردەم‬ ‫ئەم هێرش���ە گەورەی���ەدا خ���ۆی رابگرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم ئیرادەی گەل‌و پەیوەسبونی شەرڤانان‬ ‫بەخۆشەویس���تی خاك‪ ،‬دەبین���ن زیاتر لە‌‪10‬‬ ‫رۆژە چ قارەمانێتی���ەك لەعەفری���ن نیش���ان‬ ‫دەدرێت‌و دوژمن بەو هەمو هێزەیەوە توانای‬ ‫پێشرەوی نیە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ئایا عەفرین بەت���ەواوی لەالیەن‬ ‫س���وپای توركیا‌و سوپای س���وریای ئازاد‌و‬ ‫گروپ���ە جیهادیەكانەوە بەت���ەواوی گەمارۆ‬ ‫دراوە ی���ان دەروازەو رێگەی���ەك م���اوە بۆ‬ ‫دەرچون‌و شكاندنی گەمارۆ؟‬ ‫هێڤی موس���تەفا‪ :‬تەنها ی���ەك رێگا هەیە‬ ‫ئەویش لەرێگەی رژێمی سوریاوەیە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ئێستا شاری ئیدلیب كەوتوەتەوە‬ ‫دەس���ت رژێمی بەش���ار ئەس���ەد‪ ،‬دەوترێت‬

‫بەداخەوە دوژمنان‬ ‫کە دیتیان کەرکوک‬ ‫لەماوەیەكی زۆر كورتدا‬ ‫کەوت وا خەیاڵیان کرد‬ ‫دەتوانن عەفرینیش‬ ‫بەهەمان دەرد بەرن‌و‬ ‫لەماوەی رۆژێکدا بیخەنە‬ ‫بندەستی خۆیانەوە‬ ‫توركیا چاوپۆش���ی لەئیدلیب كردوە لەپێناو‬ ‫داگیركردنی عەفرین‌‪ ،‬ئایا وایە؟‬ ‫هێڤی موس���تەفا‪ :‬راس���تە‪ ،‬هەر لەرۆژی‬ ‫یەكەمین���ەوە توركیا هۆكار ب���و بۆ ئەوەی‬ ‫شۆرشی س���وریا س���ەرنەكەوێت‪ ،‬ئەردۆغان‬ ‫لەپێن���او بەرژەوەندییەكان���ی خ���ۆی هیزە‬ ‫شۆڕشگێڕەکانی خست‌و بەردەوام پشتیوانی‬ ‫لەگروپە تیرۆرس���تیەكانی ناو سوریاكردوە‬ ‫بە‌ئێستاش���ەوە بۆ ئاژاوەنان���ەوە‪ ،‬لەالیەكی‬ ‫دیكەش���ەوە هەر توركیا بو حمس‌و ش���ام‌و‬ ‫حەل���ەب‌و چەن���د ناوچەیەك���ی لەس���وریا‬ ‫فرۆش���ت‌‪ ،‬دواتر ئیدلیبیش���ی بەرژێمەكەی‬ ‫بەشار ئەسەد فرۆش���ت‪ ،‬لەبەرامبەر ئەوەی‬ ‫لەكاتی داگیركردنی عەفرین لەالیەن سوپای‬ ‫توركیاوە‪ ،‬بەشار ئەسەدیش چاوی بنوقێنێت‪،‬‬ ‫لەپێناو ئەوەی عەفرین داگیر بکاو ئیرادەی‬ ‫کورد تێبشکێنێت لەگەڵ هەمو دوژمنەکانی‬ ‫رێککدەکەوێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ئایا هی���چ پەیوەندی���ەك هەیە‬

‫عەفرین توركیای توشی شۆك كردوە‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬

‫كوردەكان گیانبازییەكی بەرچاویان‬ ‫لەڕوبەڕوبونەوەی هێزەكانی توركیادا‪،‬‬ ‫نیشاندا‪ .‬توركیا ماوەی ‪ 12‬رۆژە هەوڵی‬ ‫ئەوە دەدات پێ بنێتە نێو خاكی‬ ‫كانتۆنی عەفرینەوە‪ ،‬بەاڵم تا ئێستا‬ ‫هیچ پێشڕەوییەكی دیاری لەناوچەكەدا‬ ‫لەسەر حسابی یەپەگە بەدەستنەهێناوە‪.‬‬ ‫ئەوەش نیگەرانی‌و دڵەڕاوكێی دەرباەری‬ ‫توانای توركیا بۆ كۆتاییهێنان‬ ‫بە‌ئۆپەراسیۆنەكە "لەزوترین كاتدا"‬ ‫دروست كردوە‪ ،‬وەك ئەوەی ئەردۆغان‬ ‫بەڵێنی دابو‪.‬‬

‫شەڕی عەفرین‬ ‫لەبەرژەوەندی توركیادا‬ ‫نابێت‪ ،‬چونكە‬ ‫لەكۆتاییدا خۆی لەناو‬ ‫گێژاوێكدا دەبینێتەوە‬ ‫كە دەرچون لێی قورسە‬

‫وێڕای ئەوەی ژمارەی چەك‌و سەربازانی‬ ‫توركیا كە لەالیەن هەزاران چەكداری گروپە‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنەكانی سوریاشەوە پشتیوانی‬ ‫دەكرێن لەچاو یەپەگەدا زۆر زیاترە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫شەڕڤانانی یەپەگە بەخۆڕاگری لەبەردەم‬ ‫هێرشەكاندا وەستاونەتەوە هیچ ئاماژەیەك‬ ‫نییە بۆ كەوتنی عەفرین بەم نزیكانە‪.‬‬ ‫ش���ارەزایانی س���ەربازی دەڵێ���ن‬ ‫درێژەكێشانی شەڕی عەفرین لەبەرژەوەندی‬ ‫توركیادا نابێت‪ ،‬چونكە لەكۆتاییدا خۆی‬ ‫لەناو گێژاوێك���دا دەبینێتەوە كە دەرچون‬ ‫لێی قورس���ە‪ .‬بەتایبەت كاتێك ئەو چاوی‬ ‫ل���ەوەش زیاترەو دەیەوێ���ت بەرەو مەنبج‬ ‫بكش���ێت‪ .‬ئەمە لەكاتێكدایە كە كەم نین‬ ‫ئەوانەی لە‌بۆس���ەدان بۆی تەنانەت لەنێو‬ ‫هاوپەیمانەكانیش���یدا ك���ە بە‌حەزەرێكی‬ ‫زۆرەوە لەگەڵ���ی دەجوڵێن���ەوەو هەم���و‬ ‫جوڵەیەكی دەخەنە ژێر پشكنینێكی وردو‬ ‫هەمەالیەن���ەوە ئەوەش بەه���ۆی نەبونی‬ ‫متمانە بە‌مەبەستەكانی‪.‬‬

‫بۆچی سوپای توركیا لەعەفرین توشی‬ ‫شكست بوە؟‬ ‫عەفری���ن ش���ارێكی گەورەی���ەو ژمارەی‬ ‫دانیش���توانی ‪ 60‬هەزار كەسە‪ ،‬وێڕای ئەوەی‬ ‫‪ 78‬گوند لەدەوروبەری شارەكە هەن‪ .‬ئەوێ‬ ‫ماڵی كوردەكانە‪.‬‬ ‫لەهێرشەكەیدا بۆ س���ەر عەفرین‪ ،‬سوپای‬ ‫توركیا توش���ی ش���ۆك بوە كاتێ���ك دوجار‬ ‫شكس���تی هێناوە لە‌چونە ناو شارەكە لەگەڵ‬ ‫ئەوەی فڕۆكەی جەنگی‌و تانكی مۆدێرن‌و تۆپ‌و‬ ‫موشەكی بەشێوەیەكی چڕ لەبۆردومانەكانیدا‬ ‫بەكارهێن���اوە‪ .‬ب���ەاڵم سروش���تی ش���اری‬ ‫عەفرین‌و ناوچەكە س���ەختە‪ ،‬چونكە هەموی‬ ‫گ���ردو دۆڵ‌و خاكێكی بەردینی س���ەختە كە‬ ‫تانك‌و ئۆتۆمبێلەكانی گواس���تنەوەی سەرباز‬ ‫ناتوانن بەو رێگە سەختانەدا تێپەڕن‪ .‬تەنیا‬ ‫ئۆتۆمبێل���ی (فۆرویل درایڤ) دەتوانێت ئەو‬ ‫رێگایانە ببرێت بۆ چونە نێو عەفرین‪.‬‬

‫شەڕڤانێک‬ ‫س���وپای توركی���ا لەیەكەم هێرش���یدا بۆ‬ ‫س���ەر عەفرین شكس���تی هێنا‪ .‬ش���ەڕەكەی‬ ‫بەتێكش���كاندنی ‪ 11‬تان���ك‌و زیات���ر ل���ە‌‪16‬‬ ‫ئۆتۆمبێلی گواس���تنەوەی سەربازو زرێپۆش‌و‬ ‫ك���وژران‌و برینداربونی ‪ 45‬س���ەرباز‌ دۆڕاند‪.‬‬ ‫ه���ەروەك لەگروپە چەكدارەكانیش ‪ 65‬كەس‬ ‫كوژران‌و ‪ 104‬كەسیش برینداربون‪.‬‬ ‫پاش���ان س���وپای توركیا ئامادەكاری بۆ‬ ‫هێرشی دوەم كرد‪ ،‬بەاڵم كەشوهەوا یارمەتی‬ ‫نەدا‪ ،‬چونكە ئاسمانی هەوری‌و كەشوهەواش‬ ‫زۆر باران���اوی ب���و‪ .‬تانك���ە توركیی���ەكان‌و‬ ‫ئۆتۆمبێلی گواس���تنەوەی سەربازانی توركیا‬ ‫بەهۆی دروس���تبونی گۆماوەكان لەئەنجامی‬ ‫باران‌و بارینی بەفر لەناوچەكەدا‪ ،‬نەیانتوانی‬ ‫پێش���ڕەوی بكەن‪ ،‬هەرچەندە سوپای توركیا‬ ‫موشەكی دروستكراوی ئەمریكای بەكاردەهێنا‌و‬ ‫نزیكەی ‪ 100‬راجیمەی نا بەشارەكەوەو نیوەی‬ ‫شاری عەفرین‪-‬ی وێرانكرد‪ .‬وتەبێژی یەپەگە‬ ‫رایگەیاندوە كە زیاتر لە‌‪ 150‬كەس���ی مەدەنی‬

‫شەهیدو برینداربون‪.‬‬ ‫پاش ئەوەش س���وپای توركی���ا جارێكی‬ ‫دیكە پەالم���اری عەفرینی دا‪ ،‬بەاڵم ئەمجارە‬ ‫هێزەكان���ی یەكینەكان���ی پاراس���تنی گەل‬ ‫لەبەرامبەریدا پاشەكش���ەیان ك���رد تاوەكو‬ ‫رایانكێش���ایە ن���او ئەو رێگە س���ەرەكیانەی‬ ‫دەچنەوە س���ەر گۆڕەپان���ی عەفرین‪ .‬بەاڵم‬ ‫پاش چونە ناوەوەی سوپای توركیا‪ ،‬نزیكەی‬ ‫س���ێ هەزار ش���ەڕڤانی یەپەگە دەستیانكرد‬ ‫بە‌بۆمبارانكردن���ی كاروانە س���ەربازییەكانی‬ ‫توركیا بە‌موش���ەكی دژەتانك‪ ،‬ئەوەش بوە‬ ‫هۆی تێكش���كاندنی ژمارەیەك���ی زۆر تانك‌و‬ ‫زرێپۆشی توركیا‪.‬‬ ‫وێڕای ئەوە شەڕڤانان لەو شەڕەدا تونێلی‬ ‫ژێر زەوییان بەكارهێناوە كە پێش سێ مانگ‬ ‫ئەو تونێالنە لێدراون وەك ئامادەكارییەك بۆ‬ ‫شەڕ‪ .‬بەشێوەیەك شەڕڤانان لەو تۆنێالنەوە‬ ‫هاتونەت���ە دەرەوە‌و بە‌موش���ەك لە‌زرێپۆش‌و‬ ‫تانكەكانی توركیایان داوە‪.‬‬

‫ئەردۆغان سەردانی ژوری ئۆپەراسیۆنەكانی‬ ‫دژ بە‌عەفرین دەكات‬ ‫پاش شكس����تی دوەم����ی س����وپای توركیا‪،‬‬ ‫ئەردۆغان لە‌ژوری ئۆپەراس����یۆنەكانی سوپای‬ ‫دوەم����ی توركی����ا لەش����ارۆچكەی (هات����ای)‬ ‫ی توركیا لەنزیك س����نوری س����وریا دەركەوت‪.‬‬ ‫س����وپای توركیا لە‌یەك ملیۆن سەرباز پێكدێت‬ ‫كە خۆی لە‌پێنج س����وپادا دەبینێتەوە‪ :‬سوپای‬ ‫یەك����ەم‪ ،‬دوەم‪ ،‬س����ێیەم‪ ،‬چ����وارەم‌و پێنجەم‪.‬‬ ‫هەر س����وپایەك لە‌‪ 200‬هەزار س����ەرباز پێكدێت‬ ‫بەتەواوی چەك‌و تۆپ‌و تانك‌و تەنانەت فڕۆكەی‬ ‫خۆی هەیە‪ .‬ئەوەی فەرماندەیی شەڕی عەفرین‬ ‫دەكات سوپای دوەمە‪.‬‬ ‫س����وپای ئەمریكا كە لە‌س����ێ ملیۆن سەرباز‬ ‫پێكدێت یەكەم س����وپای بەهێ����زی ناو ناتۆیە‌و‬ ‫پاش ئەویش سوپای توركیا دێت‪.‬‬ ‫ئەردۆغان ل����ەوێ رایگەیان����د فەرمانی داوە‬ ‫بەگواستنەوەی ئەو ئەفسەرانەی سوپاكەی كە‬ ‫لەو شەڕەدا بەشداربون‌و لەشوێنیان ئەفسەری‬ ‫فیرقەی مغاویری توركی دابنێت‌‪ .‬بڕیاریشی داوە‬ ‫بە‌دەركردنی ئەو ئەفسەرانەی كە بەرپرسیاری‬ ‫شكستەكە بون‪.‬‬ ‫عەفرین‪ ،‬رێڕەوێك بۆ سەر دەریا‬ ‫عەفرین بە‌دوا رێڕەوی گەیشتی كورد بەسەر‬ ‫دەریا دادەنرێت‌و یەپەگە پالنی ئەوەی هەیە لەو‬ ‫رێڕەوە كورد بگەیەنێتە سەر دەریا كە تەنیا ‪70‬‬ ‫كیلۆمەتر لێوەی دورە‪ .‬ئەوەش ترسی توركیای‬ ‫زۆرتر ك����ردوە‪ ،‬بۆی����ە ئەردۆغان هەڕەش����ەی‬ ‫هێرشكردنە سەر ش����اری مەنبجیش دەكات كە‬ ‫بەش����ێكی ناوچەكە لەژێر دەستی یەپەگەدایە‪.‬‬ ‫ب����ەاڵم لەوێ نزیكەی ‪ 2000‬س����ەبازی ئەمریكی‬ ‫جێگیركراون‌و توركیا داوای كشانەوەیان دەكات‌‪،‬‬ ‫ئەمریكاش دەڵێت بیر لە‌شتی وا ناكەینەوە‪.‬‬

‫خۆڕاگری عەفرین‪ ..‬کورد لەنێو گەمەی واڵتانی ناوچەکەو زلهێزەکاندا‬ ‫ئامانج���ی دورمەودای ئەو هەماهەنگییەی‬ ‫لەنێوان روس���یاو توركیاو تەنانەت ئێران‪-‬‬ ‫یش���دا لەس���وریا هەی���ە ئاڵۆزتركردن���ی‬ ‫گرژییەكان���ی نێ���وان توركی���او ویالیەت���ە‬ ‫یەكگرتوەكان���ی ئەمریكایە ك���ە ئەمڕۆ یان‬ ‫سبەی دەبێتە هۆی چونە دەرەوەی توركیا‬ ‫لە‌ناتۆ‪ .‬ئ���ەوەش رەنگ���ە خەاڵتی یەكەمی‬ ‫ئ���ەو "یارییە گەورە" نوێیە بێت بۆ زاڵبونی‬ ‫تەواوەتی روس���یا بەس���ەر دەریای رەش‌و‬ ‫شكاندنی قورخكردنی ناوچە كەناراوییەكانی‬ ‫دەریای سپی ناوەڕاست لەالیەن ئەمریكاوە‪.‬‬ ‫پ���اش كۆتاییهێن���ان بە‌س���وتاندنی كارتی‬

‫ك���ورد‪ ،‬ئەمریكا ناتوانێ���ت هیچ بكات جگە‬ ‫لەوەی بەشێوەیەكی كاتی یاخود تەواوەتی‬ ‫لەخۆره���ەاڵت بچێت���ە دەرەوە‪ ،‬یاخ���ود‬ ‫پەنابەرێتە بەر ریس���كی هەڵگیرس���اندنی‬ ‫جەنگێكی حساب بۆ نەكراو‪.‬‬ ‫بەبۆچون���ی دیپلۆماتكارێك���ی رۆژئاوایی‬ ‫ناكرێت ئەوەی لەدەست كورددایە لەباكوری‬ ‫س���وریا بەك���ەم وەربگیرێت ك���ە دەكرێت‬ ‫ببێتە ه���ۆی س���ەرلەنوێ تێكەڵكردنەوەی‬ ‫هەم���و كارتەكان���ی ناوچەك���ە‪ .‬بەتایبەت‬ ‫كاتێك هێ���زە نێودەوڵەتییە گەورەكان لەو‬ ‫ناوچەی���ە لەناكۆكیدان؛ ئەمری���كا رازی بو‬

‫بەدەستپێكردنی ئۆپەراسیۆنێكی سەربازی‬ ‫گەورە لەالیەن ئەردۆغانەوە بۆ داگیركردنی‬ ‫عەفرین لەپێناو رێگریكردن لەدروس���تبونی‬ ‫كانتۆنێكی كوردی لەنزیك سنوری باشوری‬ ‫توركیا لەگەڵ سوریا‪.‬‬ ‫ل���ە هەم���ان كات���دا ئ���ەو دیپلۆماتكارە‬ ‫دەڵێت‪ :‬ئەردۆغان چرای سەوزی روسەكانی‬ ‫بەدەستهێناوە بۆ هێرشە س���ەربازییەكەی‬ ‫دژی كورد‪ ،‬ئەوەش لەس���ەر بنەمای چەند‬ ‫لێكتێگەیش���تنێكی رانەگەیەن���دراو ك���ە‬ ‫لە‌"لوتك���ەی یالتا" لەس���ەری رێككەوتون‌و‬ ‫پێش���تر بەش���ێك لەدەزگاكانی راگەیەندنی‬

‫روس���یا بەخێرای���ی روخس���ارەكانیان‬ ‫ئاشكراكرد‌و لەژێر ناونیش���انی هاوكێشەی‬ ‫"عەفرین بەرامبەر ئیدلب" ناویان برد‪.‬‬ ‫ئەوەش بەهیچ ش���ێوەیەك رێكەوت نییە‬ ‫كە دەس���تپێكردنی ئۆپەراسیۆنی سەربازی‬ ‫دژ بە‌عەفرین هاوكات بو لەگەڵ پێش���ڕەوی‬ ‫گەورەی سوپای سوریا كە لەالیەن روسیاوە‬ ‫پشتیوانی دەكرێت لە‌پارێزگای ئیدلب‪ .‬ئەم‬ ‫سەودایە‪ ،‬هەواڵی گۆڕانكاری دراماتیكیمان‬ ‫پێدەڵێت لە‌ستراتیژی توركیادا لەپەیوەست‬ ‫بە‌قەیرانی سوریاوە‪.‬‬ ‫كورت���ەی راڤەك���ەی ئ���ەو دیپلۆماتكارە‬

‫رۆژئاواییە ئەوەیە كە عەفرین بۆتە دوڕیانێك‬ ‫لەبەردەم قەیرانی س���وریادا‪ :‬ی���ان ئەوەتا‬ ‫ئۆپەراس���یۆنەكەی توركیا بەپێی وادەیەكی‬ ‫زەمەنی لەسەر ئاوازی چارەسەری ئاستانە‪-‬‬ ‫سوچی بەڕێوەدەچێت‪ ،‬یاخود زیاتر لەوەی‬ ‫پێویس���تە دەخایەنێت‌و بەوەش سەرلەنوێ‬ ‫دۆخەكان ئاڵۆز دەكاتەوە‌و ئەگەری زۆریشی‬ ‫هەی���ە ببێت���ە دەرفەتێك ب���ۆ تەقینەوە‪.‬‬ ‫ئەوەشی زۆر ئاشكرایە ئەوەیە كە لەبەردەم‬ ‫ئ���ەم دوڕیانەدا‪ ،‬رەوش���ی هەم���و ناوچەكە‬ ‫دڵنیاكەرەوە نییەو توخمەكانی تەقینەوەی‪،‬‬ ‫زیاتر‌و گەورەترن لەهەر كاتێكی تر‪.‬‬

‫لەنێ���وان كەوتن���ی كەرك���وك‌و هەوڵدان بۆ‬ ‫خستنی عەفریندا‪ ،‬دەوترێت كەركوك دراوە‬ ‫بەئێ���ران عەفرینی���ش دەدرێ���ت بە‌توركیا‪،‬‬ ‫دەكرێ���ت رێكەوتنێكی بەم ج���ۆرە لەنێوان‬ ‫توركیا‪ -‬ئێران هەبێت؟‬ ‫هێڤی موس���تەفا‪ :‬بەداخەوە دوژمنان کە‬ ‫دیتی���ان کەرکوک لەماوەیەك���ی زۆر كورتدا‬ ‫کەوت وا خەیاڵیان کرد دەتوانن عەفرینیش‬ ‫بەهەم���ان دەرد بەرن‌و لەم���اوەی رۆژێکدا‬ ‫بیخەنە بندەستی خۆیانەوە‪ ،‬مەخابن بازاری‬ ‫س���ات‌و س���ەوداکردن بەکەرکوک‌و کەوتن‌و‬ ‫لەدەس���تدانی بەو ماوە کورت‌و ئاس���انییە‬ ‫جورئەت���ی هێ���رش کردنە س���ەر عەفرینی‬ ‫بەداگیرکەران���ی کوردس���تان دا‪ ،‬وای���ان‬ ‫بیردەكردەوە هەر بەو ئاس���انیەش دەتوانن‬ ‫عەفری���ن داگیر بك���ەن‪ ،‬ب���ەاڵم خەیاڵیان‬ ‫خاوبو‪ ،‬ئەوەتا ئێستا روبەروی ورەی گەل‌و‬ ‫بیروباوەری شەرڤانان بونەتەوە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬بانگەوازی ئێ���وە چیە بۆ گەلی‬ ‫ك���ورد‪ ،‬بەتایب���ەت لەم دۆخ���ەی روبەروی‬ ‫شەرێكی نابەرابەر بونەتەوە؟‬ ‫هێڤ���ی موس���تەفا‪ :‬بانگ���ەوازی ئێمە بۆ‬ ‫تەواوی گەلی كورد‪ ،‬ئەوەیە تەنها مەترسی‬ ‫لەسەر عەفرین نیە‪ ،‬بەڵكو مەترسی لەسەر‬ ‫دەستكەوتەكانی گەلی كورد لە‌باشور‌و باكور‌و‬ ‫رژئاواو رۆژهەاڵتی كوردس���تان هەیە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫یەكێتی‌و یەكگرتویی لەنێوان كورد هەبوایە‪،‬‬ ‫ئەم���رۆ رەجەب تەیب ئ���ەردۆگان جورئەتی‬ ‫نەدەکرد هێرش بكاتە سەر عەفرین‪ ،‬پێویستە‬ ‫ت���ەواوی گەلی كورد‌و تەواوی ئاش���تیخواز‌و‬ ‫دیموكراتەكان‪ ،‬بەیەكدەنگی‌و یەكهەڵوێشتی‬ ‫پش���تیوانی لە‌گەلی عەفرین بكەن‪ ،‬فش���ار‬ ‫لەسەر حكومەتەكان‌و ناوەندەكانی مافەكانی‬ ‫مرۆڤ دروس���ت بكەن بۆ ئ���ەوەی رێگە لەو‬ ‫دوژمنكاریانەی ئەردۆگان بگیرێت‪ ،‬هەروەها‬ ‫روی راس���تی ئەردۆغ���ان لە‌دیكتاتۆریەت‌و‬ ‫پشتیوانیكردنی لە‌تیرۆر دەربخەن‪.‬‬

‫كورد‪ ،‬جارێكیتر‬ ‫چوار واڵتەكە‬ ‫كۆدەكاتەوە‬ ‫لەبەرامبەر كێش���ەی ك���ورددا‪ ،‬توركیا‪،‬‬ ‫س���وریا‪ ،‬عێراق‌و ئێران چەن���د وانەیەكیان‬ ‫وەرگرتوە‪:‬‬ ‫یەكەم‪ ،‬كێش���ەی ك���ورد لە‌ه���ەر چوار‬ ‫واڵتەكە یەك كێشەیە‪ ،‬هەمو گەشەكردنێكی‬ ‫ك���ورد لەهەریەكێك لەو واڵتانەدا كاریگەری‬ ‫دەبێت لەسەر سێ واڵتەكەی دیكە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫هۆكاری هاوكاری نێوان ئەو چوار دەوڵەتەیە‬ ‫بۆ روبەڕوبونەوەی كورد‪.‬‬ ‫دوەم‪ ،‬هەمو دۆخێكی پشێوو ناسەقامگیر‬ ‫لەعێراق‌و س���وریادا دەبێت���ە دەرفەتێك بۆ‬ ‫جیاوبون���ەوەی كوردەكان‌و دروس���تكردنی‬ ‫كیانێكی كوردی‪.‬‬ ‫س���ێیەم‪ ،‬ئەزمون���ی كوردان���ی عێ���راق‬ ‫دەریدەخات گەیش���تن بە‌ئۆتۆنۆمی لەالیەن‬ ‫ه���ەر هەرێمێك���ی كوردیی���ەوە‪ ،‬دەبێت���ە‬ ‫هەنگاوێك بەرەو جیابونەوە‪.‬‬ ‫چ���وارەم‪ ،‬ئەزمون���ی كوردانی س���وریا‬ ‫دەریدەخات سوریا لەس���ەردەمی ئەسەدی‬ ‫ب���اوك‌و ك���وڕدا هەوڵیدا كارت���ی كورد دژ‬ ‫بە‌توركیا بەكاربهێنێ���ت‪ .‬زانیارییەكانی كە‬ ‫بەم دواییە باڵوكراونەتەوە باس لەوە دەكەن‬ ‫ك���ە پەیوەندییەكی بەهێ���ز لە‌حەفتاكانەوە‬ ‫لەنێ���وان پارت���ی كرێكارانی كوردس���تان‌و‬ ‫خانەوادەی ئەس���ەد ك���ە عەلەوین هەبوە‪.‬‬ ‫عەبدواڵ ئۆجەالن رابەری پەكەكە‪-‬ش خۆی‬ ‫عەلەویە‪.‬‬ ‫پێنجەم‪ ،‬واڵتانی داگیركەری رۆژئاوا لەڕوی‬ ‫مێژووییەوە بەرپرسیان لە‌تراژیدیاكانی كورد‪،‬‬ ‫لەو كاتەوە كە ناوچەكەیان بەسەر فەرەنسا‌و‬ ‫بەریتانیادا دابەشكرد‪ .‬ئەزمونەكانیش ئەوە‬ ‫دەردەخەن كە ئەمریكاش وەک بەریتانیای‬ ‫بەر لەسەدەیەك‪ ،‬بە‌عەقڵیەتی ئیمپریالییەوە‬ ‫مامەڵە دەكات نەك مرۆیی‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )611‬سێشه‌ممه ‪2018/1/30‬‬

‫ئەسەسەرد‪ :‬بارزانى لەهەر‌واڵتێکى تر بوایە هەڵوێستێکیتریان بەرامبەر‬ ‫دەنواند نەک هەروا بەئاسانى دەست لەکاربکێشێتەوەو بۆخۆى دانیشێت‬ ‫بەدەس����تبهێنێت بەس����ەر هێزێک����ی‌ دڕندەی‌‬ ‫ئا‪ :‬م‪ .‬ئازاد‬ ‫وەکو داعش‪ ،‬بەدڵنیاییەوە بەهاوکاری‌ هێز ‌ی‬ ‫فەرید ئەسەسەرد‪ ،‬ئەندامی سەرکردایەتی‬ ‫پێشمەرگەی‌ کوردستان بووە‪ ،‬بەاڵم زۆربەی‌‬ ‫یەکێتی نیشتمانی کوردستان لەم‬ ‫زۆری‌ ئ����ەو ناوچانەی‌ کە لەژێر دەس����ەاڵتی‌‬ ‫گفتوگۆیەی ئاوێنەدا دەڵێت "بارزانی‌ دەبێت داعشدا بوون بەدڵنیاییەوە ئەو ناوچانەن کە‬ ‫بەرگەی‌ مێژوویی ئەم لێپرسراوێتیە بکات کە زۆربەی‌ زۆری‌ عەرەبنش����ین بوون‪ ،‬لەبەرئەوە‬ ‫حکومەتی‌ عێ����راق وەکو حکومەتێکی‌ براوەی‌‬ ‫بەسەر هەرێمی‌ کوردستاندا دێت"‪.‬‬ ‫جەنگ حس����ابی‌ بۆ دەکرێ����ت‪ .‬ئێمە دەزانین‬ ‫ئاوێنە‪ :‬سەرەتا لەپەیوەندییەکانی‌ بەغداو ل����ە‌‪2014‬دا دەتوانیین بڵێن س����وپای‌ عێراق‬ ‫هەرێم����ی‌ کوردس����تانەوە دەس����تپێبکەین‪ ،‬نزیکبوو لەوەی‌ کە بەتەواوەتی‌ بەهەڵوەشاوە‬ ‫دوای‌ پڕۆس����ەی‌ ڕیفراندۆم‌و ‪16‬ی‌ ئۆکتۆبەر‪ ،‬حس����اب بکرێت‪ ،‬لەبەرئەوە ئەم����ە هونەرە‪،‬‬ ‫بەغ����دا جەخ����ت لەس����ەر بابەتێک����ی‌ گرنگ دەوڵەتێک حکومەتێک بتوانێت لەماوەی‌ دوو‬ ‫دەکاتەوە ئەویش بابەتی‌ دەستورە‪ ،‬دەڵێت‪ :‬ساڵدا سووپا س����ەرلەنوێ دروست بکاتەوە‪،‬‬ ‫دەبێ����ت هەرێمی‌ کوردس����تان لەچوارچێوەی‌ کارێکی‌ وا ب����کات ئەو س����وپایە هەموو ئەو‬ ‫دەس����توور مامەڵ����ە لەگەڵ بەغ����داد بکات‪ ،‬ناوچانەی‌ ک����ە لەدەس����تیدابوو وەربگرێتەوە‬ ‫باس لەهەڵوەش����اندنەوەی‌ ڕیفراندۆم دەکات‪ ،‬سەرکەوتن بەدەست بهێنێت‪ ،‬هەژموونی‌ خۆی‌‬ ‫تائێس����تا هەموو ئەو نامانەی‌ کە حکومەتی‌ بەس����ەر دووژمنەکەی‌ کە داعشە بسەپێنێت‪،‬‬ ‫هەرێم����ی‌ کوردس����تان دەینێرێ����ت وەاڵمێکی‌ جگ����ە لەوەی‌ توانی‌ لەماوەیەک����ی‌ پێوانەییدا‬ ‫ڕوون‌و ئاش����کراو ئیجاب����ی‌ نەداوەت����ەوە‪ ،‬هێزێکی‌ میلیشیایی‌ یاخوود نیمچە میلیشایی‌‬ ‫بە‌بۆچوونی‌ تۆ چ����ۆن مامەڵە لەگەڵ بەغداد بەن����اوی‌ حەش����دی‌ ش����ەعبی‌ دابمەزرێنێت‪،‬‬ ‫بکرێت لەئێستادا؟‬ ‫ئەم����ە بەهەردووکیان هێزێک����ی‌ زۆر گەورەی‌‬ ‫ئەسەس����ەرد‪ :‬ئەوەی‌ کە ئێستا هەیە دوو دروس����تکردوو‪ ،‬ئەگەر ئێمە لەڕووی‌ سوپاوە‬ ‫هەڵوێستی‌ جیاواز هەیە‪ ،‬یەکەم‪ ،‬هەڵوێستی‌ سەیری‌ بابەتەکە بکەین ئێستا عێراق یەکێکە‬ ‫حکومەت����ی‌ هەرێمی‌ کوردس����تانە‪ ،‬کە داوای‌ لەو واڵتان����ەی‌ کە هێزێکی‌ زۆر گەورەی‌ هەیە‬ ‫گفتوگۆ دەکات لەچوارچێوەی‌ دەستووردا بەو لەناوچەک����ەدا لەهەمانکاتدا ش����ارەزاییەکی‌‬ ‫جۆرەی‌ کە عێراق خۆی‌ داوایکردووە‪ ،‬دووەم‪ ،‬زۆری‌ هەیە لەش����ەڕی‌ ش����ارەکاندا‪ ،‬بەپێوانە‬ ‫هەڵوێس����تی‌ حکومەتی‌ فیدڕاڵە کە تا ئێستا س����وپاییەکان عێ����راق ئێس����تا بەپێنج����ەم‬ ‫خۆی‌ دەدزێتەوە لەگفتوگ����ۆ‪ ،‬ئەو ئەجێندای‌ هێ����زی‌ زەمین����ی‌ لەجیهان����دا دەژمێردرێت‪،‬‬ ‫تایبەت����ی‌ خ����ۆی‌ هەی����ە‪ ،‬کات لەقازانج����ی‌ کاتێ����ک بەراوردی‌ س����وپای‌ عێ����راق دەکەین‬ ‫حکومەتی‌ هەرێمی‌ کوردس����تاندا نییە بەغدا بەس����وپای‌ تورکی����ا‪ ،‬بەدڵنیاییەوە س����وپای‌‬ ‫خۆی‌ ئەوە دەزانێت خەڵکی‌ خۆش����مان ئەوە تورکیا بەهێزترو چەکدارترە‪ ،‬بەاڵم س����وپای‌‬ ‫دەزانن‪ ،‬سووربوونی‌ حکومەتی‌ هەرێم لەسەر تورکیا لەهەڵکوتانە س����ەر شارەکان‌و گرتنی‌‬ ‫گفتوگ����ۆ لەنزیکترین کات����دا بەڵگەی‌ ئەوەیە ش����ارەکان لەش����کرێکی‌ زۆر کڵۆڵە بەڵگە بۆ‬ ‫هەم هەوڵی‌ چارەسەرکردنی‌ کێشەکان بدات‪ ،‬ئەمە س����وپای‌ تورکیا بەسێ تا چوار مانگ‬ ‫ه����ەم کات کاریگ����ەری‌ خۆی‌ هەی����ە دەبێت ئینجا توانی‌ ش����ارێکی‌ بچووکی‌ وەکو (باب)‬ ‫لەس����ەر ئ����ەو کێش����انەی‌ کە لەم����اوەی‌ ئەو لەسووریا بەیارمەتی‌ ئۆپۆزسیۆنی‌ چەکداری‌‬ ‫چەند س����اڵدا بەهەڵپەس����ێردراوی‌ ماونەتەوە س����ووریا بگرێت‪ ،‬لەکاتێکدا هێزەکانی‌ عێراق‬ ‫لەبەغداد لەسەر مێزی‌ گفتوگۆ چارەسەرێکی‌ توانییوویان����ە س����ەرکەوتنی‌ زۆر گەورەت����ر‬ ‫ڕیش����ەییان بۆ دابنرێت بۆ ئەوەی‌ قۆناغێکی‌ بەدەس����تبهێنن‪ .‬عێراق کۆمەڵێک کێش����ەی‌‬ ‫سەقامگیریی درێژخایەن لەپەیوەندی‌ هەرێمی‌ هەیە‪ ،‬بەاڵم کێش����ەکان وەکو کێشەی‌ هەرێم‬ ‫کوردستان‌و حکومەتی‌ ناوەند بێتە ئاراوە‪ ،‬تا نییە‪ ،‬هەرێم کێش����ەی‌ زۆرترەو گەماۆردراوە‬ ‫ئێستا هیچ هەنگاوێک نەنراوە لەم بارەیەوە‪ ،‬س����نوورەکانی‌ لێداخ����راوەو حکومەتی‌ هەرێم‬ ‫هەن����گاوەکان هەر ئەوەی����ە حکومەتی‌ هەرێم ناتوانێت موچەی‌ کارمەندەکانی‌ خۆی‌ بدات‪،‬‬ ‫دەڵێ����ت‪ ،‬من ئام����ادەم بۆ گفتوگ����ۆ بەغداد بەش����ێکی‌ زۆر لەموچەی‌ هێزی‌ پێش����مەرگە‬ ‫خ����ۆی‌ بێدەن����گ ک����ردووەو مەرج����ی‌ هەیە لەدەرەوە دێت وات����ا حکومەتی‌ هەرێم خۆی‌‬ ‫دەڵێ����ت‪ ،‬دەبێ����ت یەکەمجار ئ����ەو مەرجانە توانای‌ ئەوەی‌ نییە خۆی‌ موچە دابین بکات‪،‬‬ ‫جێبەجێ بکەن لەسەروو هەموویانەوە بابەت ‌ی نزیکەی‌ سێ ساڵ دەبێت خزمەتگوزاری‌ گشتی‌‬ ‫هەڵوەش����اندنەوەی‌ ڕیفراندۆم ئەوکاتە دەست لەهەرێمی‌ کوردستان بەڕێژەی‌ ‪ %98‬وەستاوە‪،‬‬ ‫لەکاتێکدا لەبەغ����داد وانییە بەغداد بیر لەوە‬ ‫بە‌گفتوگۆ دەکەین‪.‬‬ ‫ئاوێن����ە‪ :‬بۆچوون����ی‌ جی����اواز دەبینرێ����ت دەکات����ەوە کە ب����ۆری‌ نەوت‌و ب����ۆری‌ گاز بۆ‬ ‫لەنێ����وان یەکێتی‌ نیش����تیمانی‌ کوردس����تان‌و شوێنەکانی‌ تری‌ عێراق ڕابکێشێت‪ ،‬لەبەرئەوە‬ ‫پارتی‌ دیموکراتی‌ کوردستان‪ ،‬پارت ‌ی پێیوایە عێ����راق لەهەڵس����انەوەو لەگەش����ەکردندایە‪،‬‬ ‫بە‌ق����ەدەر ئەوەی‌ ک����ە هەرێم ‌ی کوردس����تان هەرێمی‌ کوردستان لەشوێنی‌ خۆی‌ چەقیووە‪،‬‬ ‫بارودۆخی‌ سیاس����یی‌‌و ئابووری‌ خراپە‪ ،‬بەغدا تەنان����ەت گەڕاوەتەوە ب����ۆ دواوە‪ ،‬بۆ نموونە‬ ‫بەهەمان ش����ێوە ئەو ڕەوشەی‌ هەیە‪ ،‬پێتوایە ئێمە لەکۆتایی ‪2017‬داین‪ ،‬لەکاتێکدا لەساڵی‌‬ ‫ئەو بۆچوونە تەندروستە یاخود خۆدزینەوەیە (‪ )2014،2015‬باش����تر بووی����ن لەئێس����تا‪،‬‬ ‫ل����ەو قەیرانانە ‌ی کە لەهەرێمی‌ کوردس����تاندا لەکاتێک����دا عێ����راق خەریکە گەش����ە بەتوانا‬ ‫عەس����کەرییەکانی‌ خ����ۆی‌ دەدات‪ ،‬گەش����ە‬ ‫هەیە؟‬ ‫ئەسەسەرد‪ :‬بەدڵنیاییەوە بەغداد کێشەی‌ بە‌بەرهەمی‌ نەوتی‌ خۆی‌ دەدات‪ ،‬لەهەمانکاتدا‬ ‫هەی����ە‪ ،‬بەاڵم ب����ەراورد ناکرێ����ت لەگەڵ ئەو گەش����ە بە‌بەرهەمی‌ ئابووری‌ خ����ۆی‌ دەدات‪،‬‬ ‫کێشانەی‌ کە هەرێمی‌ کوردستان تێیکەوتووە‪ ،‬عێراق کۆمەڵێک کێش����ەی‌ هەیە بێ کێش����ە‬ ‫ئەو کێش����انەی‌ کە ئێمە هەمانە زۆر زەحمەت نیی����ە‪ ،‬ب����ەاڵم دەبێ����ت ئێمە حس����ابی‌ ئەوە‬ ‫چارەس����ەر دەکرێت‪ ،‬بەاڵم ئەو کێشانەی‌ کە بکەین ئەو عێراقەی‌ کە ئێستا هەیە‪ ،‬عێراقی‌‬ ‫بەغ����داد هەیەت����ی‌ دەکرێت بەش����ێوازێکیترو ‪ 2014‬نییە کە تازە داعش تکریت‌و موس����ڵی‌‬ ‫لەکاتێک����ی‌ پێوانەیدا چارەس����ەر بکرێت‪ ،‬بۆ گرتبوو‪ ،‬عێراقێکی‌ ترە دەبێت بەش����ێوەیەکی‌‬ ‫نموونە ئێس����تا حکومەتی‌ عێراق حکومەتێکە واقیعی‌ مامەڵەی‌ لەگەڵ����دا بکرێت بۆ ئەوەی‌‬ ‫لەڕووی‌ س����وپاوە توانیوویەتی‌ س����ەرکەوتن بتوانین بگەی����ن بەڕێککەوتنێک لەگەڵ بەغدا‬

‫بتوانین بناغەیەک دابنێین بۆ پەیوەندییەکی‌‬ ‫ئاشتیانەی‌ درێژخایەن‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ئێوە پێش����بینی‌ ئەوە دەکەن‪ ،‬کە‬ ‫حکومەتی‌ عێ����راق ڕازیبێت ب����ەو پەیوەندیە‬ ‫ت����ازەو دامەزراوەو بەپێی‌ دەس����توور مامەڵە‬ ‫لەگەڵ هەرێم بکرێ����ت‪ ،‬لەگەڵ ئەوەی‌ هەرێم‬ ‫چەندی����ن نامەی‌ ناردووە‪ ،‬ب����ەاڵم حکومەتی‌‬ ‫عێراق وەاڵمی‌ نەداونەتەوە؟‬ ‫ئەسەسەرد‪ :‬زۆرتر ئەم بارودۆخە لەقازانجی‌‬ ‫بەغدایە‪ ،‬زۆرتر لەوەی‌ کە لەقازانجی‌ هەرێمدا‬ ‫بێت‪ ،‬ئەگەر ئێمە س����ەیری‌ دەستوور بکەین‬ ‫حکومەتی‌ هەرێم وتوویەت����ی‌ لەچوارچێوەی‌‬ ‫دەس����توورداو بەپێ����ی‌ دەس����توور وتووێ����ژ‬ ‫لەگەڵ بەغداد دەکەین‪ ،‬ئەگەر س����ەیری‌ دوو‬ ‫مادەی����ی‌ دەس����توور بکەین‪ ،‬م����ادەی‌ ‪،110‬‬ ‫مادەی‌ ‪ ،114‬مادەی‌ ‪ ،110‬باس لەدەس����ەاڵتە ‬ ‫قەتیس����کراوەکانی‌ حکومەتی‌ فیدڕاڵ دەکات‪،‬‬ ‫واتا حکومەتی‌ فیدرال کۆمەڵێک دەس����ەاڵتی‌‬ ‫هەی����ە لەهەم����وو عێراقدا تەنه����ا حکومەتی‌‬ ‫فیدڕاڵ ئەو دەسەاڵتەی‌ هەیە‪ ،‬بەاڵم بەشێک‬ ‫ل����ەو دەس����ەاڵتانە لەهەرێم����ن‪ ،‬لەبەرئ����ەوە‬ ‫حکومەتی‌ فیدراڵ داوا دەکات ئەو دەسەاڵتە‬ ‫قەتیسکراوەنەی‌ کە لەژێر دەسەاڵتی‌ هەرێمدایە‬ ‫بگەڕێت����ەوە بۆ حکومەتی‌ ناوەند ئێمە دەبێت‬ ‫ئەم دەسەاڵتانەی‌ بدەینەوە لەهەر وتووێژێکدا‬ ‫ئەگ����ەر ئێمە دەس����توور جێبەجێ����ی‌ بکەین‬ ‫بۆ نموون����ە بابەتی‌ فڕۆکەخان����ەکان یەکێکە‬ ‫لەو بابەتان����ەی‌ کە پەیوەندی‌ بەدەس����ەاڵتە‬ ‫قەتیس����کراوەکانەوە هەیە‪ ،‬مادەی‌‪ 114‬باس‬ ‫لەدەس����ەاڵتە هاوبەشەکان دەکات‪ ،‬کۆمەڵێک‬ ‫دەس����ەاڵت هەیە هاوبەشە لەنێوان حکومەتی‌‬ ‫هەرێمی‌ کوردس����تان‌و حکومەتی‌ فیدڕاڵ‪ ،‬ئەو‬ ‫دەسەاڵتانەی‌ کە ئێستا لەهەرێمی‌ کوردستاندا‬ ‫هەی����ە هەم����وو لەژێر دەس����ەاڵتی‌ حکومەتی‌‬ ‫هەرێمدایە‪ ،‬بەغداد داوای‌ نیوە دەسەاڵتەکەی‌‬ ‫خۆی‌ دەکات‪ ،‬ئێمە دەبێ����ت نیوەکەی‌ خۆی‌‬ ‫پێبدەین����ەوە‪ ،‬ب����ۆ نمون����ە کە دێنە س����ەر‬ ‫بابەتی‌ فڕۆکەخانەکان‪ ،‬فڕۆکەخانەکان وەکو‬ ‫دەروازەی‌ س����نووری‌ حس����ابیان بۆ دەکرێت‬ ‫ئەوەن����دەی‌ پەیوەندی‌ ب����ەدەرەوەی‌ واڵتەوە‬ ‫هەیە‪ .‬ئەگەر بیکەین بەدوو بەشەوە بەشێکی‌‬ ‫پەیوەن����دی‌ بەگەش����تە نێودەوڵەتیەکان����ەوە‬ ‫هەبێ����ت لەهەرێم����ەوە ب����ۆ دەرەوەی‌ واڵت‌و‬ ‫بەپێچەوانەوە‪ ،‬ئەم����ە دەبێت پەیوەندی‌ بەو‬ ‫بەغدادەوە هەبێت بەغ����داد خۆی‌ ئەم بابەتە‬ ‫ڕێکدەخ����ات‪ ،‬ئەوەی‌ پەیوەن����دی‌ بەناوخۆیی‌‬ ‫عێراقەوە هەبێت گەش����تە ناوخۆییەکانە سێ‬ ‫گەشتمان هەیە‪ ،‬یەکێک بۆ بەغداد‪ ،‬یەکێک بۆ‬ ‫نەجەف‪ ،‬یەکێک بۆ بەسڕە‪ ،‬ئەمانە پەیوەندی‌‬ ‫بەحکومەتی‌ هەرێمی‌ کوردس����تان‌و ئیدارەی‌‬ ‫ناوخۆوە دەبێت بەو جۆرە دابەش����دەکرێت‪،‬‬ ‫کاتێک دێنە سەر بابەتی‌ دەروازە سنووریەکان‪،‬‬ ‫دەروازە س����نووریەکان لەم����ادەی‌ ‪ 110‬وەکو‬ ‫پسپۆڕییەکی‌ سنوردارکراو حکومەتی‌ فیدڕاڵ‬ ‫باس����کراوە‪ ،‬لەمادەی‌ ‪ 114‬وەکو پسپۆڕیەکی‌‬ ‫هاوبەش باس����کراوە‪ ،‬بەاڵم بەدوو ش����ێوەی‌‬ ‫جی����اواز لەمادەی‌ ‪ 114‬ب����اس لەبەڕێوەبردنی‌‬ ‫دەروازە گومرگیی����ەکان ک����راوە ل����ەڕووی‌‬ ‫ئیداریی����ەوە دەبێت هاوب����ەش بێت‪ ،‬بەاڵم تا‬ ‫ئێستا لەڕووی‌ ئیدارییەوە هاوبەش نییە‪ ،‬ئێمە‬ ‫چوار دەروازەمان هەیە‪ ،‬یەک دەروازە لەگەڵ‬ ‫تورکیا‪ ،‬س����ێ دەروازە لەگەڵ ئێران هەموو‪،‬‬ ‫ئ����ەم دەروازانە لەژێر دەس����ەاڵتی‌ حکومەتی‌‬ ‫هەرێمی‌ کوردس����تاندایەو هی����چ ئیدارەیەکی‌‬ ‫هاوبەش����ی‌ تێدا نییە دەبێت ئ����ەو دەروازانە‬ ‫ئیدارەیەکی‌ هاوبەش بێت‪ .‬بەپێی‌ مادەی‌ ‪104‬‬ ‫مادەی‌ ‪ 110‬باسکراوە کە داڕشتنی‌ سیاسەتی‌‬

‫کاتێک هێزى‬ ‫پێشمەرگە چووە‬ ‫ناوچە جێناکۆکەکان‬ ‫لێدوانێکى زۆر‬ ‫ئاگرینى بارزانى‬ ‫هەبوو‪ ،‬کە دەڵێت‬ ‫ئێمە لەمەودوا‬ ‫باسى مادەى ‪140‬‬ ‫ناکەین‌و کۆتایهاتووەو‬ ‫جێبەجێمانکردووە‪،‬‬ ‫دیسان دەبێت شاندى‬ ‫هەرێم بچێتەوە‬ ‫بەغداو باسى مادەى‬ ‫‪ 140‬بکات‬ ‫گومرگی‌ بەدەس����ت بەغدادەوەیە بەدەس����ت‬ ‫هەرێم نییە‪ ،‬واتا ئەو گومرگەی‌ کە لەم چوار‬ ‫دەروازە س����نووریە وەردەگیرێت‪ ،‬بەپێی‌ ئەو‬ ‫سیاس����ەتەی‌ کە لەبەغداد دادەڕێژرێت دەبێت‬ ‫مامەڵ����ەی‌ لەگەڵ����دا بکرێت ئێمە تا ئێس����تا‬ ‫ئەوەش����مان جێبەجێ نەکردووە‪ ،‬لەبەرئەوە ‬ ‫هەموو بابەتەکان دچێتەوە س����ەر مادەی‌ ‪110‬‬ ‫مادەی‌‪ ،114‬ئەوەی‌ پەیوەندی‌ بەنەوتەوە هەیە‬ ‫دەچینەوە سەر مادەی‌‪ 111‬مادەی‌ ‪.112‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬دەتەوێت بڵێیت هەرێمی‌ کوردستان‬ ‫بەشێکی‌ زۆر لەسەروەرییەکانی‌ لەدەستدەدات‬ ‫بەهۆی‌ دەس����توورەوە چ گەڕان����ەوەی‌ خاڵە‬ ‫سنووریەکان چ فڕۆکەخانەکان چ بابەتی‌ نەوت‬ ‫ئەوەی‌ ک����ە حکومەتی‌ هەرێمی‌ کوردس����تان‬ ‫قبوڵیکردووە لەژێر کاریگەری‌ ئەو شکس����تە‬ ‫بووە ک����ە دوای‌ ‪16‬ی‌ ئۆکتۆب����ەر بەخۆیەوە‬ ‫بینیوە؟‬ ‫ئەسەسەرد‪ :‬حکومەتی‌ هەرێمی‌ کوردستان‬ ‫کاتێ����ک ئامادەی����ی‌ خ����ۆی‌ دەردەبڕێ����ت بۆ‬ ‫جێبەجێکردنی‌ دەس����توور ب����ەو مانایە دێت‬ ‫کە دەس����توور لەچەند مادەی����ەک پێکدێت‪،‬‬ ‫بەش����ێکی‌ زۆری‌ قازانجی‌ هەرێم����ی‌ تێدایە‪،‬‬ ‫بەش����ێکی‌ زۆر قازانجی‌ بەغدای‌ تێدایە‪ ،‬ئێمە‬ ‫مافی‌ خۆم����ان وەردەگرین ل����ەو مادانەی‌ کە‬ ‫پەیوەن����دی‌ بەهەرێمی‌ کوردس����تانەوە هەیە‪،‬‬ ‫دەس����توور دەس����ەاڵتەکانی‌ بە‌بەغداد داوە‪،‬‬ ‫دەسەاڵتی‌ بەهەرێم نەداوە دەبێت هەرێم ئەو‬ ‫دەس����ەاڵتانە وەرگرێتەوە‪ ،‬بەغداد مەبەستی‌‬ ‫وەرگرتنەوەی‌ دەس����ەاڵتەکانیەتی‌ لەهەرێم بۆ‬ ‫نموونە‪ ،‬بودجەی‌ فیدڕاڵ لەهەرێم بەو شێوەیە‬ ‫مامەڵ����ەی‌ لەگەڵ دەکرێت‪ ،‬بەاڵم ڕەنگە ئێمە‬ ‫هەس����تی‌ پێنەکەین‪ ،‬بۆ نموونە لەبەس����رە‪،‬‬ ‫ن����ەوت دەردەهێنرێت هەموو داهاتی‌ نەوتەکە‬ ‫دەچێت بۆ بەغدا‪ ،‬گاز بەهەمانش����ێوە هەموو‬

‫داهاتەک����ەی‌ دەچێت بۆ بەغدا‪ ،‬س����ەرپێچی‌‬ ‫ترافیک����ی‌ خەڵ����ک لەهەم����وو پارێ����زگاکان‬ ‫کۆدەکرێت����ەوەو دەنێرێت بۆ بەغ����دا‪ ،‬باجی‌‬ ‫خانووبەرە هەموو لەپارێزگاکان کۆدەکرێتەوە‬ ‫دەچێتە بەغدا‪ ،‬هەموو پارێزگاکان بەش����دارن‬ ‫لەدەوڵەمەندکرن����ی‌ بوودج����ەی‌ فی����دڕاڵ‪،‬‬ ‫پاش ئەوەی‌ کە پارەک����ە هەمووی‌ لەبەغداد‬ ‫کۆدەبێتەوە پاشان جارێکیتر دابەشدەکرێتەوە‬ ‫هەر پارێزگایەک بەشێوەی‌ بودجەی‌ مانگانە‬ ‫یاخوود س����ااڵنە یاخوود بەش����ێوەی‌ مووچە‬ ‫دەگەڕێتەوە ب����ۆ پارێزگاکان‪ ،‬ئێمە لەهەرێمی‌‬ ‫کوردستان هیچمان نەناردووە بۆ بەغداد واتا‬ ‫ئێمە بەش����دارنین لەدەوڵەمەندکرنی‌ بودجەی‌‬ ‫فیدراڵ‪ ،‬عێراق دەیەوێت ئێمەش بەش����داربین‬ ‫لەمە‪ ،‬ئەگەر ئێمە دەستوور جێبەجێ بکەین‬ ‫دەبێت ئەم بەندە جێبەجێ بکەین‪ ،‬بۆنمونە‪،‬‬ ‫لەم����ادەی‌‪ 111‬باس ل����ەوە دەکات نەوت‌و گاز‬ ‫موڵکی‌ گەلی‌ عێراقە‪ ،‬واتا موڵکی‌ یەک کەس‬ ‫یاخ����ود ی����ەک بنەماڵە یان ی����ەک خێڵ نییە‬ ‫لەعێراق یان موڵکی‌ ی����ەک پارێزگا نییە‪ ،‬بۆ‬ ‫نموونە ئەگەر لەهەموو عێراقدا تەنها لەبەسرە‬ ‫نەوت هەبوایە ئەوکاتە پشکی‌ هەرێم‌و پشکی‌‬ ‫کوردیش����ی تێدا دەب����وو چونکە ئ����ەوە هی‌‬ ‫هەموومان����ە‪ ،‬ئەو نەوتەی‌ کە لەهەرێمدا هەیە‬ ‫بەپێی‌ دەستوور وا مامەڵەی‌ لەگەڵ دەکرێت‬ ‫ئەمە موڵکی‌ هەموو گەالنی‌ عێراقە‪.‬‬ ‫ئاوێن����ە‪ :‬خەڵکی‌ کوردس����تان جگە لەوەی‌‬ ‫پش����تگیری‌ ئەو بۆچوونانەی‌ بەڕێزت دەکەن‪،‬‬ ‫گلەیی‌ ئەوەش دەکەن کە حکومەتی‌ هەرێمی‌‬ ‫کوردس����تان لەچەند س����اڵی‌ ڕابردوودا نەک‬ ‫نەخش����ەڕێگای‌ ئابووریی‌ شکس����تیخواردووە‬ ‫کە بانگەش����ەی‌ بۆ دەکرد حکومەت لەهەمان‬ ‫کاتدا داهات����ی‌ نەوتی‌ ن����ەک نەگەڕاندۆتەوە‬ ‫بۆ ناوەندو بەغ����دا بەڵکو نەیتوانیوە خەڵکی‌‬ ‫کوردستان س����وودمەندبن‪ ،‬کەواتە حکومەتی‌‬ ‫عێ����راق لەس����ەر حەق����ەو ئ����ەو گلەییانەی‌‬ ‫خەڵک دەبێ����ت لەبەرچاو بگیرێ����ت‪ ،‬کاتێک‬ ‫نەوت دەفرۆش����ێت‌و داهاتەکەشی‌ ڕوون نییە‬ ‫لەهەرێمی‌ کوردستان؟‬ ‫ئەسەسەرد‪ :‬ڕەنگە سەدجار‪ ،‬ئەو ژمارەیە‬ ‫زیادەڕۆیی‌ تێدا نییە‪ ،‬سەدجار لەلێپرسراوانی‌‬ ‫خۆمانم بیستبێت لەڕاگەیاندنەکانەوە کاتێک‬ ‫باسی‌ دەستووری‌ عێراقیان کردووە دەڵێن ئەو‬ ‫دەس����توورەی‌ کە ‪%80‬ی‌ گەلی‌ عێراق دەنگی‌‬ ‫پێداوە وەکو شانازییەک باسیانکردووە‪ ،‬لە‌‪2005‬‬ ‫هەمووم����ان چووین بۆ دەنگدان‌و دەنگمان بۆ‬ ‫ئەو دەس����توورە داوە دژی‌ دەس����توور نیین‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم لەهەلومەرجێکی‌ دیاریک����راودا عێراق‬ ‫لەس����اڵی‌ (‪ )2017_2005‬لەهەلومەرجێک����ی‌‬ ‫تایبەتدا بوو‪ ،‬نەیدەتوانی‌ بپڕژێتە سەر خۆی‌‬ ‫تووشی‌ شەڕی‌ عەشیرەتگەری‌‌و دژی‌ قاعیدەو‬ ‫داعش ب����وو‪ ،‬لەناوخ����ۆدا کۆمەڵێک گرووپی‌‬ ‫چەک����دار پەیداببوون لەس����ەردەمی‌ مالیکی‌‪،‬‬ ‫مالیکی‌ ئەو گرووپانەی‌ چەکدارکردن ش����ەڕی‌‬ ‫لەگەڵ کردن‌و کۆمەڵێک کێشە ‌ی هەبوو‪ ،‬لەو‬ ‫هەلومەرجەدا عێراق نەپڕژابووە س����ەرئەوەی‌‬ ‫ک����ە داوای‌ دەس����ەاڵتەکانی‌ خ����ۆی‌ ب����کات‬ ‫لەهەرێمی‌ کوردس����تان چ بەش����ێوەی‌ فیدڕاڵ‬ ‫لەهەرێم����دا چ بەش����ێوەی‌ هاوب����ەش‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێس����تا داوای‌ دەس����ەاڵتەکانی‌ خۆی‌ دەکات‪.‬‬ ‫بەپێ����ی‌ لێدوانەکان����ی‌ س����ەرۆکی‌ حکومەتی‌‬ ‫هەرێم����ی‌ کوردس����تان ک����ە لەچوارچێ����وەی‌‬ ‫دەس����تووردا کاردەکەین‪ ،‬بەڵنیاییەوە دەبێت‬ ‫ئەو دەسەاڵتانە سەرلەنوێ ڕێکبخرێتەوە بەو‬ ‫جۆرەی‌ کە لەدەستووردا هاتووە‪.‬‬ ‫ئاوێن����ە‪ :‬خەڵ����ک گلەی����ی‌ ئ����ەوە دەکات‬ ‫بۆچ����ی‌ یەکێتی‌‌و پارتی‌ وایانک����رد لەهەرێمی‌‬

‫کوردس����تان‪ ،‬یاخ����ود بارزان����ی‌ بۆچی‌ هیچ‬ ‫تێڕوانینێک����ی‌ نەب����وو‪ ،‬بارودۆخ����ی‌ هەرێم ‌ی‬ ‫کوردس����تان زۆر باش بوو بەاڵم گەیاندیانەوە‬ ‫خاڵی‌ سفرو هەرەسهێنان؟‬ ‫ئەسەس����ەرد‪ :‬ناتوان����م بڵێم ئەم����ە زۆرتر‬ ‫پەیوەندی‌ بەیەکێتی‌‌و پارتیەوە هەیە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫وردتر پەیوەندی‌ بەیەک کەس����ەوە هەیە کە‬ ‫بارزانیە‪ ،‬ئەو لێپرسراوێتی‌ گەورەی‌ لەسەرەو‬ ‫هەموو کێش����ەکە دەکەوێتە ئەس����تۆی‌ ئەو‪،‬‬ ‫بارزانی‌ ڕابەرایەتی‌ ڕیفراندۆمی کردو ویس����تی‌‬ ‫دەوڵ����ەت دروس����ت ب����کات‪ ،‬ڕاس����تە هەموو‬ ‫حزبەکان پش����تگیری‌ هەوڵەکەیان کردووەو‬ ‫هەموو هاواڵتیان بەدڵس����ۆزییەوە پشتگیریان‬ ‫ک����ردووە‪ ،‬ب����ەاڵم هەمومان ل����ەم بارودۆخە‬ ‫نیگەران بوین‪ ،‬س����لێمانی‌ ب����ەراورد دەکرێت‬ ‫لەگەڵ هەولێر لەکاتی‌ بانگەشەی‌ ڕیفراندۆمدا‬ ‫جیاوازییەک����ی‌ زۆر هەبوو‪ ،‬بەڵگەی‌ ئەوە بوو‬ ‫لەس����لێمانی‌ زۆر لەبارودۆخەکە دڵنیا نەبوو‪،‬‬ ‫هۆکارەک����ەی‌ دەگەڕێتەوە بۆ ئەوەی‌ کە ئێمە‬ ‫کاتێک����ی‌ زۆر خراپمان هەڵبژارد بۆ ڕیفراندۆم‬ ‫بەپێچەوانەی‌ ئ����ەوەی‌ لەکاتی‌ ڕیفراندۆم یان‬ ‫پێش ڕیفراندۆم باس ل����ەوە دەکرا‪ ،‬کە ئەمە‬ ‫باش����ترین هەلومەرجەو عێ����راق تازە ڕزگاری‌‬ ‫بووە لەش����ەڕ با فری����ا نەکەوێت خۆی‌ بەهێز‬ ‫بکات‌و هەڵسێتەوە س����ەرپێ‪ ،‬با ئێمە داوای‌‬ ‫ریفران����دۆم بکەین‌و ب����ەرەو ڕیفراندۆم بچین‪،‬‬ ‫ئەمە بڕیاری‌ یەک ک����ەس بوو لەگەڵ ئەوەی‌‬ ‫ناتوان����م بڵێم س����ەرکردە ‌ی حزب����ەکان ئەو‬ ‫لێپرس����راوێتیەیان ناکەوێتە ئەس����تۆ‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بڕیارەک����ە بڕیاری‌ یەک کەس ب����وو‪ ،‬بارزانی‌‬ ‫دەبێت بەرگەی‌ مێژوویی ئەم لێپرس����راوێتیە‬ ‫بکات کە بەس����ەر هەرێمی‌ کوردستاندا دێت‪،‬‬ ‫ئێم����ە ئەگ����ەر ب����اس لەلێدوانەکانی‌ س����اڵی‌‬ ‫‪ 2014‬بکەین کاتێک هێزی‌ پێش����مەرگە چووە‬ ‫ناوچە جێناکۆکەکان لێدوانێکی‌ زۆر ئاگرینی‌‬ ‫بارزان����ی‌ هەبوو‪ ،‬کە دەڵێ����ت ئێمە لەمەودوا‬ ‫باس����ی‌ مادەی‌ ‪ 140‬ناکەی����ن‌و کۆتایهاتووەو‬ ‫جێبەجێمانکردووە‪ ،‬دیس����ان دەبێت شاندی‌‬ ‫هەرێ����م بچێتەوە بەغداو باس����ی‌ مادەی‌ ‪140‬‬ ‫ب����کات‪ ،‬ئەو کاتەی‌ کە ئ����ەم لێدوانە ئاگرینە‬ ‫باڵوکرایەوە هەموو ناوچە جێناکۆکەکان لەژێر‬ ‫دەسەاڵتی‌ هێزی‌ پێش����مەرگەی‌ کوردستاندا‬ ‫بوون‪ ،‬ئێستا هیچ ناوچەیەکی‌ جێناکۆک لەژێر‬ ‫دەسەاڵتی‌ هێزی‌ پێش����مەرگەی‌ کوردستاندا‬ ‫نییە‪ ،‬ئەمە تەنگبینیی‌و خوێندنەوەی‌ هەڵەیە‬ ‫بۆ ڕووداوەکان‌و تێنەگەیش����تنی‌ هاوس����ەنگی‌‬ ‫هێ����زە‪ ،‬لێکدان����ەوەی‌ چەوت����ە س����ەبارەت‬ ‫بەڕەوشی‌ ڕووداوەکان‪ ،‬تێنەگەیشتنە لەهەموو‬ ‫بابەتەکان‪ ،‬کەس����ێکی‌ وەکو بارزانی‌ یەکێک‬ ‫ئەو هەموو هەڵەیە بکات ئەمە لەهەر واڵتێکی‌‬ ‫تر بووایە‪ ،‬هەڵوێس����تێکی‌ تری����ان دەنوواند‬ ‫نەک وا بەئاس����انی‌ دەست لەکار بکێشێتەوە‪،‬‬ ‫بۆخۆی‌ دانیشێت‌و قسەی‌ خۆی‌ بکات‪.‬‬

‫بارزانى دەبێت‬ ‫بەرگەى مێژوویی ئەم‬ ‫لێپرسراوێتیە بکات‬ ‫کە بەسەر هەرێمى‬ ‫کوردستاندا دێت‬

‫سێ‌ حیزبە‌ئیسالمیه‌كه‌‪:‬‬

‫ئه‌وه‌ ‌ی ئه‌ردۆغان به‌رامبه‌ر عه‌فرین ده‌یكات له‌ئایندا نیه‌‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬

‫هه‌رسی‌ حیزبە‌ئیسالمیه‌ك ‌هی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان له‌رێگ ‌هی‌ به‌یاننامه‌وه‌ ئیدانه‌ ‌ی‬ ‫هێرشه‌كانی‌ ده‌وڵه‌تی‌ توركیان ده‌كه‌ن بۆ‬ ‫سه‌ر كانتۆنی‌ عه‌فرین‪ .‬به‌رپرسانی‌ ئه‌و سێ‌‬ ‫حیزبە‌ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كه‌ن دژی‌ زوڵم‌و زۆری‌‬ ‫توركیا بێده‌نگ نابن‌و ئه‌و‌هی‌ توركیا ده‌یكات‬ ‫دژی‌ ئاینی‌ ئیسالمه‌‪.‬‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌ن����ی‌ س����ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫یه‌كگرت����و س����ه‌عید عه‌لی‌ عه‌ب����ۆ به‌ئاوێنه‌ ‌ی‬ ‫ڕاگه‌یان����د "كورد ماف����ی‌ خۆیه‌تی‌ وه‌ك هه‌مو‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌كی‌ دیكه‌ به‌ئاش����تی‌‌و ئارامی‌ بژی‌‪.‬‬ ‫ئه‌و هێرش����ان ‌هی‌ ده‌وڵه‌تی‌ توركیا بۆ س����ه‌ر‬ ‫كانتۆنی‌ عه‌فرین ئیدانه‌ ده‌كه‌ین‌و به‌ش����داری‌‬ ‫هه‌م����و چاالكیه‌كمان كردوه‌ له‌دژی‌ هێرش����ی‌‬ ‫سوپای‌ توركیا"‪.‬‬

‫ئه‌و وتی‌ "ده‌وڵه‌تی‌ توركیا موس����وڵمانه‌‪،‬‬ ‫له‌ئاینی‌ ئیسالمیش����دا پێغه‌مبه‌ر ده‌فه‌رموێت‬ ‫چێت بۆ خۆت پێخۆش����ه‌ ئه‌وه‌ش����ت بۆ برا‬ ‫موسڵمانه‌كه‌ت پێخۆشبیت‪ .‬پێویسته‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫توركیا ئه‌و هێرشانه‌ ڕابگرێت بۆ سه‌ر عه‌فرین‬ ‫چونكه‌ ئه‌وه‌ دژی‌ دینی‌ ئیسالمه‌‪ .‬ئێمه‌ وه‌ك‬ ‫یه‌كگرت����وی‌ ئیس��ل�امی‌ زۆر كات ڕه‌خنه‌مان‬ ‫لێده‌گیرێ����ت الیه‌نگری‌ توركیا ده‌كه‌ین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وانه‌ ڕاس����ت نی����ن‪ ،‬كات����ی‌ ریفراندۆمیش‬ ‫ئه‌وه‌یان پێده‌گوتین‪ .‬س����تراتیجی‌ ئێمه‌ مافی‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ كوردس����تان‌و ده‌وڵه‌تی‌ كوردستانه‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌ له‌گه‌ڵ زوڵم نین"‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌وباره‌یه‌وه‌ زانا ڕۆس����تایی‌ ئه‌ندامی‌‬ ‫فراكیس����ۆنی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ له‌په‌رله‌مانی‌‬ ‫عێراق وتی‌ "ئێمه‌ وه‌ك فراكس����ۆنی‌ كۆمه‌ڵی‌‬ ‫ئیس��ل�امی‌ له‌گ����ه‌ڵ حیزبە‌كوردس����تانیه‌كان‬ ‫ئیدان ‌هی‌ هێرش����ه‌كانی‌ س����وپای‌ توركیامان‬ ‫كردوه‌ بۆ سه‌ر عه‌فرین‪ .‬وه‌ك هه‌موو كوردێك‬

‫په‌الماردانه‌كان����ی‌ توركیامان پێ ناخۆش����ه‌‪.‬‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ توركیا مافی‌ ئه‌و‌هی‌ نیه‌ بچێته‌ سه‌ر‬ ‫واڵتێكی‌ دیكه‌‌و په‌الماری‌ شارێكی‌ كوردنشین‬ ‫بدات"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "جاری‌ یه‌كه‌م نیه‌ ده‌وڵه‌تی‌ توركیاو‬ ‫س����ته‌مكاران په‌ناده‌به‌نه‌ به‌ر دین‌و هه‌ندێك‬ ‫له‌زانایانی‌ نزیك له‌ده‌سه‌اڵت به‌كارده‌هێنن بۆ‬ ‫ڕه‌وایه‌تی‌ به‌خشین ده‌ستدرێژیه‌كانی‌ خۆیان‪،‬‬ ‫ده‌بێت دین دوربخرێته‌وه‌ له‌و ملمالنێیانه‌ دژی‌‬ ‫ئه‌و داگیر كاریانه‌ بۆستنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌ڵێت "ڕاس����ته‌ یه‌په‌گه‌ حیزبێكی‌‬ ‫چه‌پ����ه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم میلله‌تی‌ ك����ورد میلله‌تێكی‌‬ ‫مه‌زڵوم����ه‌ نابێ����ت له‌ژێ����ر دروش����می‌ ئاینی‌‬ ‫ڕه‌وایه‌تی‌ به‌و ده‌ستدرێژیانه‌ بدرێت‪ .‬ڕه‌جه‌ب‬ ‫ته‌ی����ب ئه‌ردۆغ����ان س����نوری‌ واڵت����ی‌ خۆی‌‬ ‫به‌زاندوه‌‌و په‌الم����اری‌ واڵتێكی‌ دیك ‌هی‌ داوه‌‪،‬‬ ‫په‌الماری‌ میلله‌تێك����ی‌ داوه‌ ته‌نها ده‌یانه‌وێت‬ ‫به‌ئاشتی‌ له‌سه‌ر خاكی‌ خۆیان بژین"‪.‬‬

‫له‌الی خۆیه‌وه‌ عه‌تا شێخ له‌تیف ئه‌ندامی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ بزوتنه‌و‌هی‌ ئیسالمی‌ وتی "ئێم ‌ه‬ ‫وه‌ك بزوتنه‌و‌هی‌ ئیسالمی‌ ئیدان ‌هی‌ هێرشێكی‬ ‫س����ه‌ربازی‌ بۆ س����ه‌ر كوردس����تان ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ئازادی‌ خوای‌ گه‌وره‌ به‌هه‌ر میلله‌تێكی‌ داوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و ئازادیه‌ پێش����یل بكرێت ئێم����ه‌ ئیدان ‌هی‌‬ ‫ده‌كه‌ین‪ .‬بارودۆخ����ی‌ كه‌ركوك‌و ئه‌و دۆخه‌ی‌‬ ‫به‌سه‌ر ش����اری‌ كه‌ركوكدا هات‪ ،‬هیچی‌ كه‌متر‬ ‫نه‌ب����و له‌كانتۆنی‌ عه‌فرین‪ .‬پێویس����ته‌ پێش‬ ‫هه‌موش����ێك بێین حیزبە‌كوردیه‌كان ناوماڵی‌‬ ‫خۆم����ان ڕێك بخه‌ین‪ .‬ئێم����ه‌ به‌په‌رته‌وازه‌یی‌‬ ‫ئه‌وه‌مان به‌سه‌رهات له‌‪ %51‬خاكمان له‌ده‌ست‬ ‫دا‪ .‬به‌م دۆخ ‌هی‌ ئێستاوه‌‌و تا ناوماڵی‌ خۆمان‬ ‫ی����ه‌ك نه‌خه‌ین‪ ،‬هیچمان بۆ ناكرێت‪ .‬هه‌ركات‬ ‫كورد یه‌ك ڕه‌نگ‌و یه‌ك ده‌ست بو‪ ،‬ده‌توانێت‬ ‫گوشاری‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ دروستبكات"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌ڵێت "ئه‌و‌هی‌ س����ه‌رۆكی‌ توركیا‬ ‫ده‌یكات به‌ناوی‌ ئیس��ل�امه‌وه‌‪ ،‬ڕاس����ت نیه‌و‬

‫ده‌قێكی‌ شه‌رعی‌ ئیس��ل�امی‌ هه‌یه‌ كه‌ خوای‌‬ ‫گ����ه‌وره‌ ده‌وڵه‌تێك����ی‌ زاڵم له‌ن����او ده‌بات با‬ ‫موس����ڵمانیش بێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر ده‌‌وڵه‌تێك‬ ‫موس����ڵمانیش نه‌بێت ب����ه‌س دادپه‌روه‌ربێت‪،‬‬ ‫خوای‌ گه‌وره‌ ده‌یهێلێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ئ����ه‌و‌هی‌ ئه‌ردۆغ����ان ب����ه‌كاری‌‬ ‫ده‌هێنێ����ت وه‌ك ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ده‌وڵه‌تی‌ عێراق‌و‬ ‫س����ه‌دام حس����ین به‌ناوی‌ ئایه‌تی‌ قورئانه‌وه‌‬ ‫شه‌ڕه‌كانی‌ ناوده‌نا‪ .‬ئه‌و‌هی‌ ده‌وڵه‌تی‌ توركیا‬ ‫ده‌یكات سیاسیه‌‌و په‌یوه‌ندی‌ به‌غه‌زاو دینه‌وه‌‬ ‫نیه‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌شی‌ به‌وه‌كرد خۆزگه‌ كوردیش وه‌ك‬ ‫میلله‌ته‌كان����ی‌ تورك‌و فارس عه‌ره‌ب ئه‌وه‌نده‌‬ ‫باوه‌ش����ی‌ به‌دیندا بكردایه‌ س����ۆزو عه‌تیفه‌ی‌‬ ‫خه‌ڵك����ی‌ بجواڵندایه‌ تا به‌رگری‌ له‌خاكه‌كه‌یان‬ ‫بك����ه‌ن‪ ،‬به‌اڵم به‌داخ����ه‌وه‌ ئه‌م����ه‌ په‌تایه‌كی‌‬ ‫كوردیی����ه‌‪ ،‬هه‌ركاتێك توش����ی‌ ته‌نگه‌ژه‌یه‌ك‬ ‫ده‌بێت په‌الماری‌ دین ده‌دات"‪.‬‬

‫جاری‌ یه‌كه‌م نی ‌ه‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ توركیاو‬ ‫سته‌مكاران‬ ‫په‌ناده‌به‌نه‌ به‌ر دین‌و‬ ‫هه‌ندێك له‌زانایانی‌‬ ‫نزیك له‌ده‌سه‌اڵت‬ ‫به‌كارده‌هێنن‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )611‬سێشه‌ممه ‪2018/1/30‬‬

‫ئه‌ردۆغان به‌ناو ‌ی "ئایین"ه‌و‌ه ده‌یه‌و ‌ێ قۆڵ ‌ی كورد ببڕێت‬

‫‪5‬‬

‫"جارێكیتر كه‌س به‌چه‌پڵ ‌هی‌ توركیا هه‌ڵناپه‌ڕێت"‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫له‌گه‌ڵ‌ ده‌ستپێكردنی‌ هێرشی‌ سوپای‌‬ ‫توركیادا بۆ سه‌ر عه‌فرین‪ ،‬لێدوانی‌ عه‌لی‌‬ ‫قه‌ره‌داغی‌‌و سه‌ید ئه‌حمه‌د پێنجوێنی‌‬ ‫هه‌رایان نایه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وان بۆ میدیای‌ توركی‌‬ ‫به‌جۆرێك ده‌دوێنن‌و بۆ میدیای‌ كوردیش‬ ‫به‌جۆرێكی‌ تر‪ ،‬مه‌ال كامه‌رانیش ده‌ڵێت‬ ‫"هه‌ر كه‌سێك پشتیوانی‌ له‌م هێرشه‌ی‌‬ ‫ئه‌ردۆغان بكات كارێكی‌ زۆر خراپه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌ناوی‌ ئیسالمیشه‌وه‌ بیكات كارێكی‌ زۆر‬ ‫شازو ناشیرین‌و نابه‌جێیه‌"‪.‬‬ ‫له‌كاتێكدا ده‌وڵه‌تی‌ تورك به‌ده‌سه‌اڵتدارو‬ ‫ئۆپۆزیس����یۆنیه‌وه‌ هاوهه‌ڵوێست‌و یه‌كده‌نگن‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌هێرش����كردنه‌ سه‌ر عه‌فرین‌و ‪90‬‬ ‫هه‌زار مزگه‌وتی‌ ئه‌و واڵته‌ راس����پێردراون تا‬ ‫رۆژی‌ "س����ه‌ركه‌وتنی‌ سوپاكه‌یان له‌عه‌فرین"‬ ‫هه‌مو رۆژێك س����وره‌تی‌ "فه‌ت����ح" بخوێنن‪،‬‬ ‫به‌رزركردن����ه‌وه‌ی‌ چه‌ن����د ده‌نگێك����ی‌ كورد‬ ‫بۆ پش����تیوانی‌ له‌ئه‌ردۆغ����ان‌و ره‌خنه‌گرتن‬ ‫له‌په‌یه‌ده‌و یه‌په‌گه‌ "به‌و پێیه‌ی‌ دروستكراوی‌‬ ‫ده‌س����تی‌ زایۆنی����زم‌و ئه‌مه‌ری����كان"‪ ،‬جێی‌‬ ‫نیگه‌رانی‌ خه‌ڵكی‌ كوردستان بو‪.‬‬ ‫سه‌ید ئه‌حمه‌د پێنجوێنی‌‪ ،‬ئیمام‌و پێشنوێژی‌‬ ‫مزگه‌وتێكی‌ هه‌ولێر‌و په‌رله‌مانتاری‌ پێشوی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ عێراق‪ ،‬یه‌كێك بو له‌و ده‌نگانه‌ی‌‬ ‫كه‌ به‌جۆرێك له‌جۆره‌كان پش����تیوانی‌ خۆی‌‬ ‫بۆ توركیا ده‌ربڕی‌ ل����ه‌وه‌ی‌ "مافی‌ خۆیه‌تی‌‬ ‫پارێزگاری‌ له‌س����نوره‌كانی‌ بكات"‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫عه‌لی‌ قه‌ره‌داغی‌ ئه‌مینداری‌ گش����تی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫زانایانی‌ موس����ڵمانان‌و س����ه‌رۆكی‌ رابیته‌ی‌‬ ‫ئیسالمی‌ كورد له‌كوردستان‪ ،‬به‌هه‌مانشێوه‌‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ئه‌م دو مامۆستا ئایینییه‌ ناسراوه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتی‌ قسه‌كردنیاندا بۆ كه‌ناڵه‌ كوردییه‌كان‬ ‫به‌جۆرێك ده‌دوێن‌و له‌كاتی‌ قسه‌كردنیاندا بۆ‬ ‫كه‌ناڵه‌ توركییه‌كان به‌جۆرێكی‌ تر‪ .‬بۆ نمونه‌‬ ‫لێدوان����ی‌ عه‌لی‌ قه‌ره‌داغی‌‌و س����ه‌ید ئه‌حمه‌د‬ ‫پێنجوێن����ی‌ بۆ كه‌ناڵ����ی‌ روداو‪ ،‬جی����اوازه‌‬ ‫له‌لێدوان����ی‌ عه‌لی‌ قه‌ره‌داغی‌ ب����ۆ رۆژنامه‌ی‌‬ ‫یه‌نی‌ ش����ه‌فه‌قی‌ توركی‌‌و جیاوازه‌ له‌لێدوانی‌‬ ‫س����ه‌ید ئه‌حمه‌دیش بۆ كه‌ناڵ����ی‌ تی‌ ئار تی‌‬ ‫كوردی‌ توركیا‪.‬‬ ‫هه‌ڵوێس����تی‌ عه‌لی‌ قه‌ره‌داغی‌ ئه‌وه‌ی‌ تێدا‬ ‫ده‌خوێندرێت����ه‌وه‌ كه‌ درێژك����راوه‌ی‌ هه‌مان‬ ‫هه‌ڵوێس����تی‌ ده‌وڵه‌تی‌ قه‌ته‌ره‌‪ ،‬كه‌ به‌فه‌رمی‌‬ ‫پش����تیوانی‌ خ����ۆی‌ ب����ۆ ده‌وڵه‌ت����ی‌ توركیا‬ ‫راگه‌یاندوه‌ له‌هێرش����كردنه‌ س����ه‌ر عه‌فرین‌و‬ ‫كه‌ناڵی‌ جزیره‌شی‌ وه‌ك ماشێنێكی‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫پشتیوانی‌ بۆ هێرشه‌ خستوه‌ته‌ گه‌ڕ‪ ،‬عه‌لی‌‬ ‫قه‌ره‌داغی‌ ك����ه‌ ره‌گه‌زنامه‌ی‌ قه‌ته‌ری‌ هه‌یه‌و‬ ‫هاواڵت����ی‌ ئه‌و واڵته‌ش����ه‌ له‌م مه‌س����ه‌له‌یه‌دا‬ ‫گوزارش����ت له‌را‌وبۆچونی‌ قه‌ته‌ر ده‌كات کە‬ ‫پش����تیوانێکی بەهێ����زی ئیخوانەکانە‪ .‬ئه‌و‬

‫سەید ئەحمەد پێنخوێنی‬ ‫كه‌ پێش����تریش له‌چه‌ندین بۆنه‌ی‌ جیاوازدا‬ ‫پش����تیوانی‌ خ����ۆی‌ ب����ۆ ده‌وڵه‌ت����ی‌ ئاكه‌پ ‌ه‬ ‫ده‌ربڕیوه‌‪ ،‬دۆستێكی‌ نزیكی‌ ئه‌ردۆغانه‌‪.‬‬ ‫س����ه‌ید ئه‌حم����ه‌د پێنجوێنی����ش‪ ،‬له‌كاتی‌‬ ‫كوده‌تاك����ه‌ی‌ ‪15‬ی‌ ته‌م����وزی‌ ‪2016‬دا‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ حه‌ماس����ی‌ له‌خوتب����ه‌ی‌‬ ‫نوێ����ژی‌ هه‌ینیی����دا پش����تیوانی‌ له‌ره‌جه‌ب‬ ‫ته‌ی����ب ئه‌ردۆغان كرد ك����ه‌ به‌"ئایفۆنێكه‌وه‌‬ ‫له‌ش����كرێكی‌ پڕ چه‌كی‌ به‌زاند"‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫سەید ئەحمەد پێنخوێنی‬ ‫‌ولێر‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌شدا سه‌ركونس����وڵی توركیا له‌هه‬ ‫مەال کامەران‬ ‫مه‌هم����ه‌ت ئاكیف ئینام س����ه‌ردانی ئیمامی‬ ‫مزگه‌وتی حاجی س����ه‌الم‪ ،‬س����ه‌ید ئه‌حمه‌د‬ ‫پێنجوێنی له‌هه‌ولێر كردو سوپاس����ی‌ كرد‪.‬‬ ‫سەید ئەحمەد لەبارەی شەڕی عەفرینشەوە‬ ‫ئام����اژه‌ی‌ به‌وه‌ كردوه‌ ك����ه‌ "بەفیتی زلهێزو‬ ‫چەكفرۆش����ەكانی وەك����و ڕوس‌و ئەمری����كا‪،‬‬ ‫میللەتان دەخەڵەتێنن‌و لەشەڕو كاوڵكاریدا‬ ‫گەورەیی خۆیان دەبیننەوە!"‪.‬‬ ‫به‌مه‌رجێك كاتێك كورد به‌سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫س����ه‌الحه‌دینی‌ ئه‌یوبی‌ به‌رگری‌ له‌م ناوچه‌یه‌‬ ‫كردوه‌ كه‌س نه‌یزانیوه‌ باوباپیرانی‌ ئه‌ردۆغان‬ ‫له‌كوێی‌ كازاخس����تان‌و توركومانستان بون‪،‬‬ ‫له‌كاتێك����دا ره‌گ‌و ریش����ه‌ی‌ پێمێژوی‌ كورد‬ ‫ل����ه‌م ناوچه‌یه‌دا به‌قواڵیی‌ مێ����ژودا رۆچوه‌و ‪‎‬له‌به‌رامبه‌ر ئه‌م دو ده‌نگه‌دا كه‌ له‌رۆژانی‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌ ب����ۆ ه����ه‌زاران س����اڵ‌‪ ،‬بونی‌ رابردودا وه‌ك پش���تیوانی‌ كردن له‌هێرشی‌‬ ‫تورك����ه‌كان ل����ه‌م ناوچه‌یه‌دا خ����ۆی‌ نادات ئه‌ردۆغان بۆ س���ه‌ر عه‌فری���ن ده‌ركه‌وتن‪،‬‬ ‫له‌‪ 1000‬ساڵ‌‪.‬‬ ‫چه‌ندی���ن مامۆس���تای‌ ئایینی‌ پش���تیوانی‌‬

‫ئه‌مه‌ی‌ توركیا ده‌یكات‬ ‫زوڵم‌و سته‌مكاریی‌و‬ ‫درێژكراوه‌ی‌ ئه‌قڵیه‌تی‌‬ ‫ئه‌تاتوركیی‬

‫عەلی قەرەداغی‬ ‫خۆیان بۆ عه‌فرین راگه‌یاند‪ .‬‬ ‫‪‎‬م‪ .‬کامەران عەلی یه‌كێكه‌ له‌و مامۆس���تا‬ ‫ئایینیانه‌‪ ،‬ئه‌و به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "به‌هه‌مو‬ ‫پێوه‌رێكی‌ ئه‌خالقی‌‌و ش���ه‌رعی‌‌و ئینسانی‌‌و‬ ‫یاس���ایی‌ ئه‌م هێرش���ه‌ی‌ توركیا بۆ س���ه‌ر‬ ‫عه‌فری���ن پێچه‌وانه‌یه‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ به‌نده‌كانی‌‬ ‫مافی‌ مرۆڤ‌و پره‌نس���یپه‌ ئاس���مانیه‌كان‌و‬ ‫به‌نیه‌تی‌ داگیركاری‌‌و تێكدانی‌ ئاس���ایش‌و‬ ‫ماف���ی‌ خ���ۆ به‌ڕێوه‌بردن���ی‌ ك���ورده‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وت���ی‌ "ئه‌م���ه‌ی‌ توركی���ا ده‌ی���كات زوڵم‌و‬ ‫س���ته‌مكاریی‌و سه‌ركه‌ش���یه‌‌و درێژكراوه‌ی‌‬ ‫ئه‌قڵیه‌تی‌ ئه‌تاتوركییه‌‪ ،‬درێژكراوه‌ی‌ زوڵمه‌‬ ‫له‌كوردان���ی‌ باك���ور كه‌ رێژه‌یه‌ك���ی‌ زۆری‌‬ ‫دانیش���توانی‌ توركیا پێكده‌هێنن‌و له‌هه‌مو‬ ‫مافێك بێبه‌ش كراون‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ درێژكراوه‌ی‌‬ ‫زوڵمێكه‌ ده‌س���ه‌اڵتدارانی‌ تورك‌و عه‌ره‌ب‌و‬ ‫ف���ارس له‌ئێمه‌یان ك���ردوه‌ كه‌ چۆن ئه‌وان‬ ‫مافی‌ ده‌وڵه‌تی���ان هه‌یه‌ ئێم���ه‌ش هه‌مان‬ ‫مافمان هه‌یه‌‪ ،‬ه���ه‌ر فه‌توایه‌ك پێچه‌وانه‌ی‌‬ ‫ئه‌مه‌ فه‌توایه‌كی‌ ش���ازو ناشه‌رعییه‌و پشت‬ ‫نابه‌ستێت به‌هیچ ده‌قێكی‌ ئاینی‌ له‌قورئاندا‪،‬‬ ‫ك���ه‌ قورئ���ان ده‌ڵێ���ت نابێت پش���تیوانی‌‬ ‫له‌سته‌مكار بكرێت"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ سه‌ید ئه‌حمه‌د پێنجوێنی‌‬ ‫له‌كه‌ناڵ���ی‌ تی‌ ئ���ار تی‌ ك���وردی‌ توركیا‬ ‫رایگه‌یاندوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌گه‌ر باسی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كردبێت توركیا ماف���ی‌ خۆیه‌تی‌ به‌مجۆره‌‬

‫به‌رگری‌ له‌سنوره‌كانی‌ بكات‪ ،‬زۆر زۆر هه‌ڵه‌‬ ‫بوه‌ له‌گه‌ڵ‌ رێزم بۆ س���ه‌ید ئه‌حمه‌د‪ ،‬ئێم ‌ه‬ ‫هاوڕا نین له‌گه‌ڵی‌‌و پشتیوانی‌ له‌قسه‌یه‌كی‌‬ ‫وا ناكه‌ین‌و ده‌نگێكی‌ كه‌م نرخیشه‌‌و‬ ‫هیچ محه‌لێكی‌ ئیعرابی‌ نییه‌ له‌شه‌ریعه‌تی‌‬ ‫ئیس�ل�امیدا‪ ،‬چونك���ه‌ زاڵ���م‌و س���ته‌مكار‬ ‫موس���ڵمانان بێ���ت یان ناموس���ڵمان هه‌ر‬ ‫زاڵمه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌قس���ه‌كه‌ی‌ ئ���ه‌وان بێ���ت‬ ‫ئه‌ردۆغ���ان‌و ئاكه‌په‌ موس���ڵمانانی‌ عه‌یاره‌‬ ‫بیست‌و چوارن‪ ،‬توركیا زاڵم‌و سته‌مكاره‌‬ ‫به‌هی���چ جۆرێك موس���ڵمانیه‌تی‌ توركیا‬ ‫ش���ه‌فاعه‌ت ن���اكات ب���ۆ زوڵم‌و س���ته‌م‌و‬ ‫داگیركارییه‌كه‌ی‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو پرس���یاری‌ ئ���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر مامۆس���تایان عه‌لی‌ قه‌ره‌داغی‌‌و‬ ‫س���ه‌ید ئه‌حمه‌د پێنجوێنیدا س���ه‌دان زاناو‬ ‫پی���اوی‌ ئایینی‌ ه���ه‌ن كه‌ كه‌ پش���تیوانی‌‬ ‫له‌عه‌فری���ن ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "توركیا‬ ‫ده‌یه‌وێ���ت به‌ن���اوی‌ ئایینه‌وه‌ ك���ورد فریو‬ ‫بدات‪ ،‬به‌اڵم هه‌مو كه‌سێك له‌فێڵی‌ توركیا‬ ‫تێده‌گاو ك���ه‌س نییه‌ به‌چه‌پڵ���ه‌ی‌ توركیا‬ ‫هه‌ڵپه‌ڕێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "فه‌توای‌ ئه‌م دو مامۆس���تایه‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر واش بێت له‌به‌رامب���ه‌ر ئه‌و هه‌مو‬ ‫مامۆستایه‌ی‌ به‌رگری‌ له‌عه‌فرین ده‌كه‌ن هیچ‬ ‫بایه‌خێكی‌ نییه‌‪ ،‬هه‌ر كه‌س���ێك پشتیوانی‌‬

‫ئه‌م دو مامۆستا‬ ‫ئایینییه‌ ناسراوه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتی‌ قسه‌كردنیاندا‬ ‫بۆ كه‌ناڵه‌‬ ‫كوردییه‌كان به‌جۆرێك‬ ‫ده‌دوێن‌و له‌كاتی‌‬ ‫قسه‌كردنیاندا بۆ‬ ‫كه‌ناڵه‌ توركییه‌كان‬ ‫به‌جۆرێكی‌ تر‬ ‫له‌م هێرشه‌ی‌ ئه‌ردۆغان بكات كارێكی‌ زۆر‬ ‫خراپ ده‌كات‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌ناوی‌ ئیسالمیشه‌و‌ه‬ ‫بیكات ئه‌وا كارێكی‌ زۆر ش���ازو ناشیرین‌و‬ ‫نابه‌جێ ده‌كات"‪.‬‬

‫"ئایدین مه‌عروف ناتوانێت به‌ناو ‌ی توركومانه‌وه‌ قسه‌ بكات"‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ده‌ڕبڕینی‌ پشتیوانی‌ ئایدین مه‌عروفی‌‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ كوردستان بۆ هێرشی‌‬ ‫توركیا بۆ سه‌ر عه‌فرین‪ ،‬جێی‌‬ ‫نیگه‌رانی‌ به‌شێك له‌توركومانه‌كانه‌‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی‌ توركومان له‌په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردستان ده‌ڵێت "قسه‌كانی‌ ئایدین‬ ‫مه‌عروف ره‌تده‌كه‌ینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ناتوانێت‬ ‫به‌ناوی‌ هه‌مو توركومانه‌كانه‌وه‌‬ ‫قسه‌ بكات‪ ،‬ئایدین ته‌نها گوزارشت‬ ‫له‌هه‌ڵوێستی‌ به‌ره‌ی‌ توركمانی‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫سەرۆكی فراكسیۆنی بەرەی توركمانی‬ ‫لەپەرلەمان���ی كوردس���تان‪ ،‬ئایدی���ن‬ ‫مه‌عروف له‌گه‌ڵ‌ ده‌س���تپێكی‌ هێرش���ی‌‬ ‫توركیادا بۆ سه‌ر عه‌فرین رایگەیاند "ئەو‬ ‫گروپانەی ناو خاكی س���وریا كە لەنزیك‬ ‫س���نوری توركیان‪ ،‬مەترسییان بۆ سەر‬ ‫رەوش���ی ئەمنی توركیا دروس���تكردووە‬ ‫وتوركی���اش مافی خۆی بەكارهێناوە كە‬ ‫ئۆپەراس���یۆنێك بەناوی چڵه‌ زەیتون‪،‬‬ ‫دەس���تپێبكات دژ بە‌چەك���داران ل���ەو‬ ‫ناوچەیە"‪.‬‬ ‫ئای���دن مەع���روف بەئاژانس���ی‬ ‫هەواڵ���ی‌ ئەنادۆڵ���ی تورك���ی راگەیاند‬ ‫"ئۆپەراس���یۆنەكە دژ بەخەڵكی سڤیل‌و‬ ‫ك���ورد لە‌ناوچەكە نیی���ە‪ ،‬بەڵكو دژ بەو‬ ‫چەكدارانەی���ە كە بوونەتە هەڕەش���ە بۆ‬ ‫سەر توركیا‪ ،‬بۆیە ئێمە وەكو پێكهاتەی‬ ‫توركمان لە‌هەرێمی كوردستان پشتیوانی‬

‫لەو ئۆپەراسیۆنە دەكەین"‪.‬‬ ‫راش���یگه‌یاند "چەكداران���ی پەكەك���ە‬ ‫كاریگەری خراپیان لەعێراق‌و س���وریا‌و‬ ‫هەرێمی كوردس���تان دروس���تكردووە‌و‬ ‫لە‌الی���ەن كۆمەڵ���گای نێودەوڵەتی���ش‬ ‫بە‌گروپێكی تیرۆریست ناسێنراون"‪.‬‬ ‫لێدوانه‌كانی‌ ئایدین مه‌عروف‪ ،‬كه‌ خۆی‌‬ ‫له‌دایكبوی‌ شاری‌ هه‌ولێره‌و له‌هه‌ولێریش‬ ‫داده‌نیش���ی‌‌و ئه‌ندام���ی‌ په‌رله‌مان���ی‌‬ ‫كوردستانیشه‌‪ ،‬جێی‌ نیگه‌رانی‌ به‌شێكی‌‬ ‫به‌رچاوی‌ په‌رله‌مانتارانی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫خه‌ڵكی‌ كوردستان بو‪ ،‬ته‌نانه‌ت به‌شێك‬ ‫له‌په‌رله‌مانتاران‌و یاساناسانی‌ كوردستان‬ ‫هه‌ڵمه‌تێكیان به‌مه‌به‌ستی‌ لێسه‌ندنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌ندامیه‌تی‌ په‌رله‌مان‌و پارێزبه‌ندی‌ له‌م‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌ ده‌ستپێكرد‪ ،‬كه‌ پێشتریش‬ ‫له‌چه‌ندین هه‌ڵوێستی‌ جیاوازدا پشتیوانی‌‬ ‫خۆی‌ ب���ۆ توركیا ده‌ربڕیوه‌و هه‌مان ئه‌و‬ ‫هه‌ڵوێستانه‌ی‌ هه‌بوه‌ كه‌ توركیا به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌هه‌رێمی‌ كوردستان‌و عێراق هه‌یبون‪.‬‬ ‫هه‌ڵوێسته‌كه‌ی‌ ئایدین مه‌عروف‪ ،‬نه‌ك‬ ‫هه‌ر جێی‌ توڕه‌یی‌ خه‌ڵكی‌ كوردس���تان‬ ‫بون‪ ،‬به‌ڵكو به‌شێك له‌توركومانه‌كانیش‬ ‫به‌الیان���ه‌وه‌ هه‌ڵوێس���تێكی‌ نابه‌ج���ێ‌‌و‬ ‫نادروست بوه‌‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ سه‌ر به‌لیستی‌ هه‌ولێری‌‬ ‫توركوم���ان‪ ،‬ماج���د عوس���مان تۆفیق‬ ‫له‌په‌یوه‌ندییه‌كدا به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌‬ ‫پێیانباش نییه‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك لێدوان‬ ‫له‌سه‌ر هێرش‌و په‌الماری‌ توركیا بۆ سه‌ر‬ ‫عه‌فرین بده‌ن‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "ئێمه‌ لێدوان‬

‫پەرلەمانتارێکی‬ ‫تورکومان‪:‬‬ ‫ئێمه‌ محامی‌ توركیا‬ ‫نین تا لێدوان ‌ی بۆ‬ ‫بده‌ین‌و پشتیوانی‌‬ ‫لێبكه‌ین‬

‫ ئایدین مه‌عروف‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌ته‌ ناده‌ین‪ ،‬چونكه‌ ئێمه‌‬ ‫محامی‌ توركیا نین تا لێدوانی‌ بۆ بده‌ین‌و‬ ‫پشتیوانی‌ لێبكه‌ین"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌هه‌ڵوێستی‌ ئایدن مه‌عروف‬ ‫سەرۆكی فراكس���یۆنی بەرەی توركمانی‬ ‫لەپەرلەمان���ی كوردس���تان‌و ئه‌ندام���ی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ به‌ره‌ی‌ توركومانیش‪،‬‬

‫ماجد وتی‌ "ئایدی���ن مه‌عروف ناتوانێت‬ ‫به‌ن���اوی‌ هه‌م���و توركومانه‌كان���ه‌و‌ه‬ ‫قس���ه‌ بكات‪ ،‬ئایدین ته‌نها گوزارش���ت‬ ‫له‌هه‌ڵوێس���تی‌ به‌ره‌ی‌ توركمانی‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌هی���چ ش���ێوه‌یه‌ك ناتوانێ���ت به‌ناوی‌‬ ‫توركومانه‌وه‌ قسه‌ بكات"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئ���ه‌و توركومانان���ه‌ی‌‬

‫له‌كوردستانن هه‌ڵوێستی‌ زۆر جیاوازیان‬ ‫هه‌یه‌ له‌هه‌ڵوێس���تی‌ به‌ره‌ی‌ توركمانی‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌و كه‌سایه‌تییه‌كانی‌ توركمانی‌ هه‌ولێر‬ ‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ك له‌گه‌ڵ‌ ئه‌وه‌دا نین كه‌‬ ‫ئایدین مه‌عروف ده‌یڵێت"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌وه‌ش كه‌ ئایا ئەو لێدوانه‌ی‌‬ ‫ئایدین مه‌عروف زیان به‌توركومانه‌كان‌و‬

‫په‌یوه‌ن���دی‌ نێ���وان توركوم���ان‌و كورد‬ ‫ناگه‌یه‌نێت له‌كوردس���تان‌و عێراق‪ ،‬ماجد‬ ‫وتی‌ "باوه‌ڕ ناكه‌م‪ ،‬چونك ‌ه ئێمه‌ ئه‌و جۆره‌‬ ‫هه‌ڵوێس���ت‌و لێدوانانه‌ ره‌تیده‌كه‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئایدین مه‌عروف ناتوانێت به‌ناوی‌ هه‌مو‬ ‫توركمانه‌وه‌ ئه‌و قسانه‌ بكات‪ ،‬ئه‌وه‌ ته‌نها‬ ‫هه‌ڵوێستی‌ به‌ره‌ی‌ توركومانییه‌"‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )611‬سێشه‌ممه ‪2018/1/30‬‬

‫بۆ كڕینی وەن كۆین‌و بت كۆین‬ ‫زیاتر لەملیارێک دۆالر حەواڵەی دەرەوەی هەرێم كراوە‬ ‫ئا‪ :‬ئومێد عومەر‬

‫پسۆپڕێکی ئابوری رایدەگەیەنێت‬ ‫دراوی (بت كۆین) و (وەن‬ ‫كۆین) دەچنە چوارچێوەی دراوە‬ ‫ئەلیكترۆنیەكان‌و بەرجەستە‬ ‫نین وەك دراوی كاغەز‌و ئاسن‌و‬ ‫پالستیك‪ .‬ئەوپێشی وایە بت كۆین‌و‬ ‫وەن كۆین پێچەوانەی هەمو دراوە‬ ‫باوەكانی تری جیهانن‌و پاڵپشتیەكی‬ ‫یاسایییان نیە‪.‬‬ ‫د‪.‬ئەبوبەك���ر پێنجوێنی راوێژكاری‬ ‫بانكی دیجل���ە‌و فورات‪ ،‬س���ەبارەت‬ ‫بە‌دراوی ئەلکترۆنی���ی (بت كۆین) و‬ ‫(وەن كۆی���ن) بە‌ئاوێن���ەی راگەیاند‬ ‫"تائێس���تا هی���چ واڵتێ���ك لەجیهان‬ ‫خ���ۆی نەكردوە بەخاوەنی ئەم جۆرە‬ ‫دراوە‌و پاڵپش���تی نەكردوە‪ ،‬تەنانەت‬ ‫كۆمپانیایەك���ی دارایی���ش بەتایبەت‬ ‫وەك بانكی نێودەوڵەتی جیهانی هیچ‬ ‫جۆرە پاڵپش���تیەكی بۆ ئەم دراوانە‬ ‫رانەگەیان���دوە‪ .‬بەك���وردی‌و كورتی‬ ‫دەبێت بڵێی���ن بت كۆین‌و وەن كۆین‬ ‫دراوی بێ‌ دایك‌و باوكن"‪.‬‬ ‫ئام���اژە بەوەش���دەكات بەه���ۆی‬ ‫نەبونی س���ەرچاوەی دیار‪ ،‬سەرمایە‬ ‫گوزاریكردن لەم بوارەدا مەترسیەكی‬ ‫زۆر گەورەیە‪ .‬هەڵكش���ان‌و داكشانی‬ ‫نرخ���ی ب���ت كۆی���ن‌و وەن كۆینیش‬ ‫دەگێڕێتەوە بۆ نەبونی سەرچاوەیەكی‬ ‫دیار لەئاس���تی واڵتانی دونیا‌و دەزگا‬ ‫داراییەكانی جیهان‪.‬‬ ‫مامەڵەكردن���ی‬ ‫لەب���ارەی‬ ‫حزبە‌‌سیاس���یەكان بە‌ب���ت كۆی���ن‌و‬ ‫وەن كۆین‌و بردنە دەرەوەی پارەیەكی‬ ‫زۆری هەرێ���م ب���ۆ دەرەوە‪ ،‬ئەو وتی‬ ‫"ئەم دراوە مەترس���یەكی گەورەیە‪،‬‬ ‫بەتایبەت بۆ ئاودیوكردنی پارەیەكی‬

‫زۆری هەرێم ب���ۆ دەرەوە‪ .‬ئەوەندەی‬ ‫من ئ���اگادار بم زیات���ر لە‌یەك ملیار‬ ‫دۆالر حەواڵ���ەی دەرەوەی هەرێ���م‬ ‫كراوە بەبیان���وی كرینی دراوی وەن‬ ‫كۆین بە‌پل���ەی یەك���ەم‌و دراوی بت‬ ‫كۆین بە‌پلەی دوەم"‪.‬‬ ‫د‪.‬ئەبوبەک���ر پێ���ی وای���ە ئاین���ی‬ ‫ئیس�ل�ام رێگە بەمامەڵەكردن بە‌بت‬ ‫كۆین‌و وەن كۆین ن���ادات‪ .‬ئەو وتی‬ ‫"لە ش���ەریعەتی ئاینی ئیسالمدا دراو‬ ‫ه���ۆكاری ئاڵوگ���ۆڕە‪ ،‬ن���ەك كڕین‌و‬ ‫فرۆش���تن بە‌خودی دراوەكەوە‪ .‬ئەو‬ ‫ملی���ار دۆالرەش هاواڵتی���ان بەهەمو‬ ‫چین‌و توێژەكان‌و‪ ،‬هەمو حزبەكانیش‬ ‫تێوەی گالون‪ .‬من لە‌نزیكەوە دیدارم‬ ‫لەگەڵ ئەمینداری گش���تی یەكگرتوی‬ ‫ئیس�ل�امی كوردس���تان ئەنجامداوەو‬ ‫لەمەترس���ی ئ���ەم بابەتە ئ���اگادارم‬ ‫کردۆت���ەوە‪ .‬دواتری���ش بەڕێزی���ان‬ ‫لەرونكردنەوەیەك���دا رایانگەیان���دوە‬ ‫یەكگرت���و هی���چ پەیوەندییەكی بەو‬ ‫جۆرە دراوەوە نیە‪ .‬هەركەس���ێكیش‬ ‫لەن���او یەكگرتو مامەڵەی پێوە بكات‬ ‫ئەوە لە‌ئاستی تاكەس���ی خۆیدایە"‪ .‬زانكۆ‪ ،‬بە‌ئاوێن���ەی راگەیاند دراوەكە‬ ‫پێشی وایە س���ەرهەڵدانی بت كۆین‌و شێوازێكی نوێی مامەڵەی بازرگانی‌و‬ ‫وەن كۆی���ن لەس���ەروبەندی ئ���ەم ئابورییە‪ .‬بەداخ���ەوە لەچەند مانگی‬ ‫قەیرانەی روبەروی هەرێمی كوردستان راب���ردودا پەرەس���ەندنێكی گەورەی‬ ‫بوەتەوە‪ ،‬مەترسیەكی زۆر گەورەیە‪ .‬بەخۆوە بینیوە‌‪ ،‬خەڵكانێك لەئاستێكی‬ ‫د‪.‬ئەبوبەكر پێنجوێنی وتی "ئەنجامی بەرفراواندا مامەڵ���ەی پێوە دەكەن‌و‬ ‫بەدواداچونەكانی ئێمە بۆ سەرچاوەی زۆربەشیان بانگەش���ەی بۆ دەكەن‌‪،‬‬ ‫مامەڵ���ەی دراوەك���ە ئەوەی���ە ك���ە تەنان���ەت ب���ەردەوام هەوڵدەدەن بۆ‬ ‫كۆمەڵێك گەنجی كوردی دانیشتوی ئەوەی خەڵكان���ی دیكەش ببەنە ناو‬ ‫واڵت���ی بەریتانیا ئ���ەم مامەڵەیەیان سیستمی مامەڵكردنەكەوە‪.‬‬ ‫هێناوەت���ە كوردس���تان‪ .‬بەداخەوە‬ ‫ئەو وتی "بت كۆی���ن‌و وەن كۆین‪،‬‬ ‫كۆمەڵێك مامۆستای زانكۆش پێیان‬ ‫لەناو هەرێمی كوردس���تان مشتومڕی‬ ‫خزاوەتە نێو ئەم مامەڵەیەوە"‪.‬‬ ‫زۆری دروس���تكردوە‪ .‬هەندێك پێیان‬ ‫هەر لەو بارەیەوە ئەمجەد موحەمەد وایە حەاڵڵ���ە‌و هەندێكیش بە‌حەرامی‬ ‫مامۆس���تای بەشی كارگێری‌و ئابوری دەزان���ن‪ ،‬تەنانەت ب���وە بە‌بابەتێكی‬

‫ئەم دراوە‬ ‫مەترسیەكی‬ ‫گەورەیە بەتایبەت‬ ‫بۆ ئاودیوكردنی‬ ‫پارەیەكی زۆری‬ ‫هەرێم بۆ دەرەوە‬ ‫وەن کۆین‌و بت کۆین مامەڵەپێوەکردنی لەزیادبوندایە‬ ‫سیاس���یش"‪ .‬ئاماژە بەوەش دەكات‬ ‫دراو پەیوەندی���ی بەسیس���تمی‬ ‫ئاب���وری جیهانیەوە هەیە‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫بەردەوام جێگرەوە دروست بكەن بۆ‬ ‫كۆنترۆڵكردنەوەی بازاڕ‪ .‬پس���پۆرانی‬ ‫ئاب���وری پێی���ان وایە ئ���ەم كارە بۆ‬ ‫هێشتنەوەی نرخی بەرزی دۆالرە"‪.‬‬ ‫لەبارەی رێوشوێنەكانی كشانەوەی‬ ‫كەسانی بەش���دار لە‌مامەڵەی دراوی‬ ‫ب���ت كۆی���ن‌و وەن كۆین‪ ،‬ئ���ەو وتی‬ ‫"ئ���ەو دراوانە هەریەكەی���ان گرفتی‬ ‫تایبەت بەخ���ۆی هەیە‪ .‬پێش ئەوەی‬ ‫تۆ بەش���داری بكەی���ت‪ ،‬بەڵێننامەت‬ ‫پ���ێ پردەكەن���ەوە كە ئ���ەوان هیچ‬ ‫بەرپرسیارەتیەكی پشك فرۆشتنەكە‬

‫لەئەس���تۆ ناگرن‪ .‬ئەمەش وا لە‌كڕیار‬ ‫دەكات نەتوانێ���ت داوای مافەكان���ی‬ ‫خۆی بكات���ەوە‪ ،‬تەنان���ەت لەكاتی‬ ‫نەمانی پش���كەكان یان داخس���تنی‬ ‫بازاری ئاڵوگۆرەكەش���دا‪ .‬خەڵكانێك‬ ‫هەن لەرێگەی فرۆش���تنەوەی پشك‬ ‫بە‌بەشداران لەیەك رۆژدا یەك دەفتەر‬ ‫دۆالر قازانج دەك���ەن‪ .‬قازانجەكەش‬ ‫لەسەر حسابی كەسانی خوارەوەیە‪،‬‬ ‫لەسەر حسابی ئەو خەڵكە هەژارانەیە‬ ‫كە دەچن كەلوپەل‌و ئەوەی ش���تێك‬ ‫قیمەتی���ان بۆ دەكات دەیفرۆش���ن‌و‬ ‫بە‌پارەكەی بەش���داری ل���ەم مامەڵە‬ ‫وەهمیەدا دەكەن"‪.‬‬ ‫رەوەز محەمەد كە كاری مامەڵەی‬

‫هێرشکردنە سەر عەفرین‬ ‫زیان بەپەیوەندی بازرگانی هەرێم‌و تورکیا دەگەیەنێت‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫هەرچەندە هەرێمی كوردستان لەپلە‬ ‫یەكەمەكانی واڵتاندایە لەسەر ئاستی‬ ‫دنیا بۆ ساغكردنەوەی كااڵی توركی‪،‬‬ ‫بەاڵم شارەزایان بەدوری دەزانن‬ ‫بایكۆتی كااڵی توركی لەهەرێم‬ ‫بتوانێت كاریگەری هەبێت لەسەر‬ ‫راگرتنی هێرشەكانی ئەو واڵتە بۆ‬ ‫سەر عەفرین‪ ،‬بەاڵم توركیا زیانی‬ ‫لێدەكات‪.‬‬ ‫رۆژی ‪20‬ی ئ����ەم مانگ����ە س����وپای‬ ‫توركیا دەس����تی بە‌ئۆپەراسیۆنێك بۆ‬ ‫س����ەر هەرێمی عەفری����ن لەرۆژئاوای‬ ‫كوردس����تان ك����رد‪ ،‬ئەوەش لەس����ەر‬ ‫ئاس����تە جیاجی����اكان كاردان����ەوەی‬ ‫خەڵكی كوردس����تانی باشوری دژ بەو‬ ‫هێرش����انەی توركیا ب����ەدوای خۆیدا‬ ‫كە بە‌یەكێك لە‌ش����ەریكە بازرگانییە‬ ‫گەورەكان����ی توركی����ا دەژمێردرێ����ت‬ ‫لەسەر ئاستی دنیا‪.‬‬ ‫هەرێمی كوردس����تان بەزۆری پشت‬ ‫بەتوركیا دەبەستێت بۆ هاوردەكردنی‬ ‫كااڵ‪ ،‬هەر لەكەرەستە جۆراوجۆرەكانی‬ ‫بیناس����ازییەوە بگرە تا ش����تومەكی‬ ‫خواردەمەن����ی‌و جلوبەرگ‪ .‬بەجۆرێك‬ ‫سااڵنە بەپێی قسەی سەرۆكی گشتی‬ ‫یەكێتی هاوردەو ناردنكارانی كوردستان‬ ‫نزیك����ەی ‪ 10‬بۆ ‪ 12‬ملیار دۆالر كااڵی‬ ‫توركی لەڕێگ����ەی دەروازەی ئیبراهیم‬ ‫خەلیل‪-‬ەوە كە تاكە دەروازەی نێوان‬ ‫هەرێم‌و توركیای����ە‪ ،‬هاوردەی هەرێم‌و‬ ‫عێراق دەكرێت‪.‬‬ ‫بەپێ����ی ئامارەكان����ی وەزارەت����ی‬ ‫گوم����رک‌و بازرگانی تورکیا لەس����اڵی‬ ‫رابردودا قەب����ارەی هەناردەی توركیا‬ ‫بۆ واڵتان����ی دەرەوە ‪ 157‬ملیارو ‪94‬‬ ‫ملیۆن دۆالر بوە‪ ،‬كە لەس����ەر ئاستی‬ ‫واڵتان����ی جیهان كە توركیا هەناردەی‬ ‫كااڵی ب����ۆ كردون عێ����راق بە‌هەرێمی‬

‫بایكۆتكردنی‬ ‫كااڵی توركی وەك‬ ‫هەوڵێك باشترە‬ ‫تاقی بكرێتەوەو‬ ‫پشتیوانیكردن‬ ‫لەم رێگەیەوە‬ ‫لەعەفرین توركیا‬ ‫توشی جۆرێك‬ ‫لە‌سڵەمینەوە‬ ‫دەكات‬ ‫كوردس����تانەوە بەب����ڕی ‪ 9‬ملیار‌و ‪60‬‬ ‫ملی����ۆن دۆالر بەپلەی س����ێیەم دێت‪،‬‬ ‫ئ����ەوەش پاش ئەڵمانیا كە بەبڕی ‪15‬‬ ‫ملیارو ‪ 136‬ملی����ۆن دۆالر‌و بەریتانیا‬ ‫بەب����ڕی ‪ 9‬ملی����ار‌و ‪ 616‬ملیۆن دۆالر‬ ‫كااڵی توركیان بۆ هەناردە كراوە‪.‬‬ ‫بەپێ����ی قس����ەی ش����ێخ مس����تەفا‬ ‫ش����ێخ عەبدولرەحم����ان س����ەرۆكی‬ ‫گش����تی یەكێتی هاوردەو ناردنكارانی‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬لەچەند ساڵی رابردودا‬ ‫بەتێك����ڕا س����ااڵنە بەب����ڕی ‪ 10‬بۆ ‪12‬‬ ‫ملی����ار دۆالر كااڵی توركی لەڕێگەی‬ ‫دەروازەی ئیبراهیم خەلیلەوە هاتۆتە‬ ‫هەرێمی كوردستان‌و عێراق‪.‬‬ ‫ئەو پێی وایە ئەگەر لەسەر ئاستی‬ ‫بازرگانان پچڕاندنی پەیوەندی لەگەڵ‬ ‫توركیا وەك كارتێكی فش����ار بۆ سەر‬

‫هێرشی تورکیا بۆ سەر عەفرین‬ ‫توركیا بەكاربهێنرێ����ت تا كاریگەری‬ ‫هەبێت لەسەر هێرشەكانی ئەو واڵتە‬ ‫بۆ س����ەر عەفرین پێی وای����ە كەمتر‬ ‫كاریگەری دەبێت چونكە بەقس����ەی‬ ‫ئەو بەش����ێكی زۆر ل����ەو بازرگانانەی‬ ‫كااڵی توركی دەهێنن عەرەبی عێراقین‬ ‫ئەوان پابەندنابن پێوەی بەاڵم ئەگەر‬ ‫لەسەر ئاستی حكومەتی هەرێم بێت‬ ‫ئەوە كاریگەری دەبێت‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەش ئەو پێشنیار دەكات‬ ‫ك����ە بایكۆت����ی كااڵی توركی بكرێت‬ ‫لەبەرامبەر ئەو دەستدرێژییەی توركیا‬ ‫دەیكاتە س����ەر رۆژئاوای كوردستان‪،‬‬ ‫پێشی وایە ئەوە زیان بە‌ئابوری توركیا‬ ‫دەگەیەنێت بەاڵم بەو ئاستە كاریگەری‬ ‫نابێت كە هێرشەكانی بۆ سەر عەفرین‬ ‫رابگرێت‪ .‬دەشڵێت"پشتیوانیكردن لەم‬

‫رێگەیەوە لەعەفرین توركیا توش����ی‬ ‫جۆرێك لە‌سڵەمینەوە دەكات‪".‬‬ ‫جگە لەهەن����اردەی كااڵ‪ ،‬لەهەرێمی‬ ‫كوردس����تان لەك����ۆی ‪ 3‬ه����ەزار‌و ‪13‬‬ ‫كۆمپانی����ای بیان����ی ك����ە لەب����وارە‬ ‫جیاجیاكانی وەبەرهێناندا كاردەكەن‪،‬‬ ‫ی����ەك ه����ەزار‌و ‪ 351‬كۆمپانیای����ان‬ ‫توركی����ن‌و زیاتر لە‌‪ 30‬هەزار كارمەند‌و‬ ‫كرێكاری تورك لە‌باشوری كوردستان‬ ‫كاردەكەن‪.‬‬ ‫بەاڵم بەپێی ش����ێركۆ ج����ەودەت‪،‬‬ ‫ئەندام����ی لیژن����ەی دارای����ی‌و ئابوری‬ ‫لەپەرلەمانی كوردستان بەهۆی ئەوەی‬ ‫كوردستان پێویستی بە‌كااڵی توركی‌و‬ ‫توانای كۆمپانیا توركییەكانە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫وا دەكات لەئەگ����ەری بایكۆتكردن����ی‬ ‫كااڵی توركی����دا ژیانی ئێمە روبەڕوی‬

‫دژوای ببێتەوە نەك توركیا توش����ی‬ ‫دژواری ببێت‪.‬‬ ‫دەشڵێت"بایكۆتكردنی كااڵی توركی‬ ‫زیانێكی الوەكی ئاب����وری دەبێت بۆ‬ ‫توركی����ا ن����ەك س����تراتیژی" چونكە‬ ‫بەبڕوای ئەو توركی����ا بۆ دۆزینەوەی‬ ‫بازاڕ بەدیلی دیكەی دەبێت‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەش شێركۆ جەودەت پێی‬ ‫وایە بایكۆتكردنی كااڵی توركی وەك‬ ‫هەوڵێك باشترە تاقی بكرێتەوە‪.‬‬ ‫بەبڕوای پرۆفیسۆر محەمەد رەئوف‪،‬‬ ‫شارەزای ئابوری هەرێمی كوردستان كە‬ ‫بۆتە بازاڕێكی گەورەی ساغكردنەویە‬ ‫كااڵ بۆ توركیا دەتوانێت بایكۆتكردنی‬ ‫كااڵی توركی وەك كارتێكی فشار دژ‬ ‫بە‌توركیا بەكاربهێنێت‌و كاریگەریشی‬ ‫دەبێت بەاڵم بەقس����ەی ئەو كێشەكە‬

‫دراوە جیهانی���ەكان دەكات لە‌بازاڕی‬ ‫دۆالرەك���ەی ش���اری س���لێمانی‪،‬‬ ‫بە‌ئاوێنەی راگەیان���د ئەوان لەبازاڕی‬ ‫ئاڵوگ���ۆری دراو بەهیچ ش���ێوەیەك‬ ‫پەیوەندیی���ان بە‌كڕین‌و فرۆش���تنی‬ ‫دراوی بت كۆین‌و وەن كۆینەوە نیە‪،‬‬ ‫بەاڵم نایشارێتەوە رۆژانە خەڵكانێك‬ ‫پرس���یاری ئەو دراوانەیان لێدەكەن‪.‬‬ ‫ئەو وتی "بەهۆی مامەڵەكردن بە‌بت‬ ‫كۆی���ن‌و وەن كۆینەوە پارەیەكی زۆر‬ ‫لەهەرێم���ی كوردس���تانەوە دەچێتە‬ ‫دەرەوە‪ .‬من پێم وای���ە لەماوەیەكی‬ ‫زۆر نزیكدا مەترس���ییەكانی بەڕونی‬ ‫دەردەك���ەون‌و كاریگەری���ی لەس���ەر‬ ‫بازارەكانی دراو لەهەرێمی كوردستان‬ ‫دروست دەكەن"‪.‬‬

‫ئەوەیە هەرێم ب����ۆ پڕكردنەوەی ئەو‬ ‫كەلێنەی كااڵی توركی لەبازاڕو ژیانی‬ ‫هاواڵتیاندا دروس����تی دەكات‪ ،‬بەدیلی‬ ‫دیكەی نییە‪.‬‬ ‫بۆی���ە پێ���ی وای���ە بیركردن���ەوە‬ ‫لەبڕیارێكی ئاوا زیاتر زیانی بۆ هەرێم‬ ‫دەبێت هەرچەندە زیانیشی بۆ توركیا‬ ‫دەبێ���ت‌و دەش���ڵێت"ئەوان واڵتن‌و‬ ‫بەدیلی���ان زۆرە بۆ قەرەبوكردنەوەی‬ ‫زیانەكانی���ان ب���ەاڵم باوەڕناكەم بۆ‬ ‫ئێمە ئاس���ان بێت‪ ".‬ئەوەش بەهۆی‬ ‫ئ���ەوەی ك���ە بەرژەوەندییەكان���ی‬ ‫دەس���ەاڵتدارانی ئێ���رە تێكەڵ بوە‬ ‫لەگەڵ توركیاو هەروەها ئەگەر ئێمە‬ ‫بایكۆت���ی ه���اوردەی كااڵی توركی‬ ‫بكەین ئەوی���ش دەتوانێت بایكۆتی‬ ‫بازرگان���ی لەگ���ەڵ ت���ۆ ب���كات كە‬ ‫دیارترین شت تۆ هەناردەی دەكەیت‬ ‫نەوتەو دەتوانێ���ت رایبگرێت ئەگەر‬ ‫ئەمەش روبدات بەم���اوەی مانگێگ‬ ‫هەرێم دادەڕوخێت‪.‬‬ ‫ئەمە لەکاتێکدایە کە ژوری بازگانی‌و‬ ‫پیشەسازی سلێمانی سەرەتای ئەم‬ ‫هەفتەی���ە لەراگەیەندراوێکدا داوای‬ ‫راگرتنی‌ ده‌ستبه‌جێی‌ هێرشی‌ توركیا‬ ‫بۆ سه‌ر عه‌فرین كرد‪ ،‬له‌راگه‌یاندنه‌كه‌دا‬ ‫هات���وه‌ "به‌حوكمی‌ ئه‌و په‌یوه‌ندییه‌‬ ‫بازرگانیی���ه‌ فراوان���ه‌ی‌ هه‌رێم���ی‌‬ ‫كوردس���تان له‌گه‌ڵ‌ توركیا هه‌یه‌تی‌‪،‬‬ ‫كه‌ یه‌كێكه‌ له‌ش���ه‌ریكه‌ بازرگانیییه‌‬ ‫یه‌كه‌مه‌كانی‌ له‌ئاس���تی‌ دنیادا‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫ل���ه‌ژووری‌ بازرگانی‌‌و پیشه‌س���ازی‌‬ ‫س���لێمانی‌ پشتیوانی‌ ته‌واوی‌ خۆمان‬ ‫ب���ۆ خه‌ڵك���ی‌ س���ه‌ربڵندی‌ عه‌فرین‬ ‫ده‌رده‌بڕین‌و داواكاری���ن له‌ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫توركیا ده‌س���تبه‌جێ‌ هێرشه‌كانی‌ بۆ‬ ‫سه‌ر كانتۆنه‌كانی‌ عه‌فرین‌و رۆژئاوای‌‬ ‫كوردستان رابگرێت‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌مه‌‬ ‫زیاتر زیان به‌په‌یوه‌ندییه‌ بازرگانی‌‌و‬ ‫ئابوریی‌‌و كلتورییه‌كانی‌ نێوان توركیا‌و‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان نه‌كه‌وێت"‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )611‬سێشه‌ممه ‪2018/1/30‬‬

‫ئایا یەکێتی کۆنگرە دەبەستێت؟‬ ‫"بەم دۆخەی ئێستامانەوە ناتوانین بڕۆینە ناو كۆنگرەوە"‬ ‫ئا‪ :‬ئومێد عومەر‬ ‫ئەگەرچی یەکێتی نیشتمانی‬ ‫بڕیاری داوە لەمانگی مارتدا ۆنگرە‬ ‫ببەستێت‪ ،‬بەاڵم تا ئێستا لەنێوان‬ ‫بەرپرسە بااڵکانیدا حیزبەدا بیروڕای‬ ‫جیاواز هەیە لەسەر چۆنیەتی‬ ‫ئیدارەکردنی حیزبەکە تا کاتی‬ ‫کۆنگرەو چۆنییەتی خۆ ئامادەکردن‌و‬ ‫بەڕێوەبردنی کۆنگرەکە‪ .‬ئەندامێکی‬ ‫سەرکردیەتی حیزبەکەش دەڵێت‬ ‫"بەم دۆخەی ئێستامانەوە ناتوانین‬ ‫بڕۆینە ناو كۆنگرەوە"‪.‬‬ ‫س���ەعدی ئەحمەد پی���رە وتەبێژی‬ ‫یەكێتی نیشتمانی كوردستان بە‌ئاوێنەی‬ ‫راگەیان���د ج���ارێ‌ كۆبونەوەكان���ی‬ ‫ئەنجومەن���ی س���ەركردایەتی یەكێتی‬ ‫تەواو نەبوە تا بڕیاری كۆتایی لەسەر‬ ‫شێوازی بەرێوەبردنی حزبەكە بدرێت‪.‬‬ ‫س���ەبارەت بە‌بری���اڕی ئەنجومەن���ی‬ ‫س���ەركردایەتی بۆ هەڵوەشاندنەوەی‬ ‫مەكتەب���ی سیاس���ی ئ���ەو حزبە‌وتی‬ ‫"بریاڕێك ل���ە‌رۆژی ‪ 2017-11-4‬دراوە‬ ‫ب���ۆ هەڵوەش���اندنەوەی مەكتەب���ی‬ ‫سیاسی‪ ،‬بەاڵم بریاڕی هەڵبژاردنەوەی‬ ‫نەدراوە‪ ،‬تا ئێستا نە جێبەجێكراوە نە‬ ‫هەڵوەشاوەتەوە‪ ،‬بۆیە بریاڕەكە وەك‬ ‫خۆی ماوەتەوە‪ .‬لەم كاتەدا ئەوانەی‬ ‫بەخۆی���ان دەڵێن مەكتەبی سیاس���ی‬ ‫پۆس���تێكیان هەیە‪ ،‬ئیتر بەرپرس���ی‬ ‫مەكتەب���ەكان بن یان ه���ەر ئەركێكی‬ ‫تریان لەئەستۆ بێت‪ ،‬دەبێت بەردەوام‬ ‫بن تا ئەو كاتەی بریاڕێك دەدرێت بە‌چ‬

‫ش���ێوەیەك بەردەوام بن‪ .‬خۆ یەكێتی‬ ‫تەجمید ناكرێ لەبەر ئەوەی بریاڕێكی‬ ‫لەو جۆرە دراوە‪ .‬حاڵی حازر من وەك‬ ‫بەرپرس���ی پەیوەندیەكانی دەرەوەی‬ ‫یەكێتی‌و وتەبێژی یەكێتی نیشتمانی‬ ‫كوردستان بەردەوامم‪ ،‬تا ئەو كاتەی‬ ‫بریاڕێكی دیكە دەدرێت‌و هەڤاڵەكانی‬ ‫دیكەش هەر وەك منن"‪.‬‬ ‫لەب���ارەی را جیای���ی لەس���ەر‬ ‫هەڵبژاردنی دەس���تەیەكی ‪ 11‬كەسی‬ ‫ب���ۆ بەرێوەبردنی یەكێتی لەش���وێنی‬ ‫مەكتەبی سیاسی ئەو حزبە‪ ،‬ئەو وتی‬ ‫"جارێ‌ بابەتی هەڵبژاردنی دەس���تەی‬ ‫‪ 11‬كەس���ی ی���ان زیاتر ی���ان كەمتر‬ ‫تەنها پێش���نیازن‪ ،‬گفتوگۆی لەبارەوە‬ ‫دەكرێت‪ .‬قسەكان بەزۆری لەسەر ئەم‬ ‫‪ 40‬رۆژەیە كە لەكۆتاییەكەیدا یەكێتی‬ ‫كۆنگرەی خۆی دەبەستێت"‪.‬‬ ‫لەالیەکی ترەوە‪ ،‬ئااڵ تاڵەبانی ئەندامی‬ ‫س���ەركردایەتی یەكێتی نیش���تمانی‬ ‫كوردس���تان لەس���ەر كۆبونەوەكانی‬ ‫ئەنجومەنی س���ەركردایەتی حزبەكەی‬ ‫بە‌ئاوێن���ەی راگەیان���د بەچ���ڕو پڕی‬ ‫كۆبون���ەوە ك���راوە ب���ۆ هەڵبژاردنی‬ ‫دەستەیەك بۆ بەرێوەبردنی یەكێتی‌و‬ ‫بەس���تنی كۆنگ���رە‪ .‬پێش���ی وای���ە‬ ‫پێویس���تە یەكێتی بۆ رێكخستنەوەی‬ ‫خۆی كۆنگرە ب���كات بۆ ئەو دۆخەی‬ ‫لەدوای نەخۆش���كەوتنی مام جەالل‌و‬ ‫دواجاری���ش كۆچی دوایی دروس���ت‬ ‫بوە‪ .‬ئاماژە بەوەشدەكات ئیدارەدانی‬ ‫ناوخۆی حزبەكە تا كاتی كۆنگرە زۆر‬ ‫گرنكە بۆ قۆناغی ئێستا‪.‬‬ ‫ئەو وتی "كاتی كۆنگرە لە‌‪2017-3-5‬‬

‫بریای لێدراوە‪ ،‬هەندێك هەڤاڵ پێیان‬ ‫باشە زوتریش بكرێت‪ .‬ئەو بابەتە هیچ‬ ‫كێش���ەیەكی تێدا نیە ب���ۆ هەمومان‪،‬‬ ‫بەاڵم تائێستا لەس���ەر ئەو دەستەیە‬ ‫رێكنەكەوتوین كە ئیدارەی كارەكانی‬ ‫یەكێتی بدات تا كۆنگرە"‪.‬‬ ‫س���ەبارەت بە‌هەڵبژاردنی مەکتەب‬ ‫سیاس���یەکی نوێ پێش کۆنگرە‪ ،‬ئااڵ‬ ‫تاڵەبان���ی وتی "پیش���نیاز زۆر كراوە‬ ‫لەس���ەر ئەم بابەت���ە‪ .‬هەندێك پێیان‬ ‫وایە ئ���ەو ماوەیەی لەب���ەردەم ماوە‬

‫ب���ۆ كۆنگرە پێویس���ت بەهەڵبژاردنی‬ ‫مەكتەب���ی سیاس���ی ن���اكات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەندێكمان پێمان وایە نەخێر پێویست‬ ‫دەكات‪ .‬هەندێك لەمەكتەب سیاسیە‬ ‫كۆنەكان لەگ���ەڵ ئەم بۆچونەی ئێمە‬ ‫نەب���ون‌و دژی ئ���ەو دەنگدان���ە بون‪.‬‬ ‫ئێمەش كە كاتی خۆی دەنگمانداوە‪،‬‬ ‫رێ���ز لە‌دەنگەكانی خۆم���ان دەگرین‪.‬‬ ‫ئەمە بۆ دورخستنەوە‌و تۆڵەكردنەوە‬ ‫لە‌هیچ كەس���ێك نی���ە‪ ،‬بەپێچەوانەوە‬ ‫پرۆژەیەك بو بۆ چاكسازیكردن لەناو‬

‫یەكێتی"‪.‬‬ ‫جەختی���ش دەکاتەوە "بەم دۆخەی‬ ‫ئێس���تامانەوە ناتوانی���ن بڕۆینە ناو‬ ‫كۆنگ���رەوە‪ ،‬بەتایبەت كە هەندێكیان‬ ‫س���ورن لەس���ەر ئ���ەوەی مەكت���ەب‬ ‫سیاسی نەمێنێت‌و هەندێكیش سورن‬ ‫لەس���ەر مانەوەی"‪ .‬ئەو بە‌پێویستی‬ ‫دەزانێت لەنێوان ئ���ەم دو بۆچونەدا‬ ‫چارەس���ەرییەك بدۆزرێتەوە‪ .‬ئاماژە‬ ‫بەوەش���دەكات پێشنیازی ئەوە كراوە‬ ‫دەس���تەیەك هەڵبژێردرێ���ت كە ناوی‬ ‫مەكتەبی سیاس���ی نەبێت‪ ،‬ئیدارەی‬ ‫یەكێتی لەئەستۆ بگرێت‌و ئامادەكاریش‬ ‫بۆ بەستنی كۆنگرە بكات‪.‬‬ ‫هەڵبژاردنی دەستەی بەرێوەبردن‌و‬ ‫ئیدارەدانی یەكێت���ی تاكاتی كۆنگرە‬ ‫بۆچ���ون‌و رای جیاوازی لەناو یەكێتی‬ ‫دروستكردوە‪ .‬بەش���ێك پێیان باشە‬ ‫دەس���تەكە بەرێكەوتن هەڵبژێردرێت‬ ‫یان داوادەك���ەن گۆڕانكاری لەژمارەی‬ ‫ئەندامان���ی دەس���تەكەدا بكرێ���ت‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا بەپێ���ی پەیڕەوی ناوخۆی‬ ‫یەكێتی ئەندامانی مەكتەبی سیاس���ی‬ ‫یەكێت���ی لەنێوان "‪ 9‬بۆ ‪ "11‬كەس���دا‬ ‫دەبێت‪ .‬لەمبارەیەوە ئااڵ تاڵەبانی وتی‬ ‫"ئەم بابەتە قسەی زۆر هەڵدەگرێت‪،‬‬ ‫لەس���ەر ژمارەی ئەندامانی دەستەكە‬ ‫هەندێ���ك داوا دەك���ەن كەمبكرێنەوە‬ ‫ب���ۆ ‪ 6‬ك���ەس‪ ،‬هەندێ���ك دەڵێن ‪11‬‬ ‫كەس‪ .‬ئێستا كێش���ە لەسەر ژمارە‌و‬ ‫تەنانەت لەسەر ناوەكانیش هەیە‪ ،‬ئایا‬ ‫بەهەڵبژاردن بێت یاخود بە‌رێككەوتن؟‬ ‫داوا كراوە لەو دەس���تەیەدا رۆڵی ژن‌و‬ ‫ناوچەكان لەبەرچاو بگیرێت"‪.‬‬

‫‪7‬‬

‫ئێستا كێشە‬ ‫لەسەر ژمارە‌و‬ ‫تەنانەت لەسەر‬ ‫ناوەكانی دەستەی‬ ‫بەڕێوەبردنی‬ ‫یەکێتیش هەیە‬ ‫ئایا بەهەڵبژاردن‬ ‫بێت یاخود‬ ‫بە‌رێككەوتن؟‬ ‫داوا كراوە لەو‬ ‫دەستەیەدا رۆڵی‬ ‫ژن‌و ناوچەكان‬ ‫لەبەرچاو بگیرێت‬

‫كورد له‌هه‌ڵبژاردنی داهاتوی عێراقدا‪..‬‬ ‫له‌دوای خاك‪ ،‬كورد خه‌ڵكی ناوچ ‌ه جێناكۆكه‌كانیش ده‌دۆڕێنێت‬ ‫ئا‪ :‬محه‌مه‌د ره‌ئوف‬ ‫جیاواز له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی داهاتو‪،‬‬ ‫كورد ئه‌مجاره‌ بە‌پێگه‌یه‌كی الوازو‬ ‫جه‌سته‌یه‌كی تێكشكاوه‌وه‌ ده‌چێته‌‬ ‫ملمالنێی هه‌ڵبژاردنه‌كانی عێراقه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ڵبژاردنێك ك ‌ه تاقیكردنه‌وه‌یه‌كی‬ ‫گرنگ ده‌بێت هه‌م بۆ گۆرانی‬ ‫نه‌خشه‌ی سیاسی هه‌رێزه‌كان‬ ‫له‌هه‌رێم‌و هه‌م بۆ پێگه‌و سه‌نگی كورد‬ ‫له‌ناوچه‌ جێناكۆكه‌كان‪ ،‬كه‌ له‌دوای‬ ‫روداوه‌كانی ‪16‬ی ئۆكتۆبه‌ره‌وه‌ كورد‬ ‫ده‌سه‌اڵتی له‌و ناوچانه‌ له‌ده‌ستداوه‌و‬ ‫پێگه‌كه‌شی له‌وناوچانه‌ به‌جۆرێك‬ ‫الواز بووه‌‪ ،‬كه‌ ره‌نگه‌ به‌شێكی زۆری‬ ‫كورسیه‌كانی له‌و ناوچانه‌ له‌ده‌ست‬ ‫بدات‪ ،‬ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ ره‌نگه‌ ببێته‌‬ ‫ریفراندۆمێك بۆ دیاریكردنی سه‌نگ‌و‬ ‫پێگه‌ی پێكهاته‌كانی ئه‌و ناوچانه‌‪.‬‬ ‫كورد‌و هه‌ڵبژاردنه‌كانی عێراق‬ ‫له‌دوای روخانی رژێمی به‌عس له‌‪2003‬‬ ‫ه‌وه‌ كورد بە‌سه‌نگێكی قورسه‌وه‌ چوه‌‬ ‫به‌غداو به‌شداری له‌پرۆسه‌ی سیاسیدا‬ ‫كرد‪ ،‬بە‌جۆرێكهه‌ر له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ پێنج‬ ‫ئه‌ندامی له‌ئه‌نجومه‌نی حوكمدا هه‌بووه‌و‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زی���ران‌و په‌رله‌ماندا‬ ‫به‌رده‌وام به‌شداری كردووه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌ درووس���تكردنی یه‌ك���ه‌م خولی‬ ‫په‌رله‌مانی عێراقدا به‌ناوی (كۆمه‌ڵه‌ی‬ ‫نیش���تیمانی) كورد ب���ە‌‪ 76‬ئه‌ندامی‬ ‫په‌رله‌م���ان‪ ،‬له‌ك���ۆی ‪ 276‬ئه‌ندام���ی‬ ‫په‌رله‌مان���ی عێ���راق وات���ا به‌رێژه‌ی‬ ‫‪ ،%27.5‬ه���اوكات له‌س���اڵی ‪‌2005‬و‬ ‫له‌س���ه‌رده‌می كابین���ه‌ی ئیبراهی���م‬ ‫جه‌عفه‌ریدا ك ‌ه له‌نیسانی ‪ 2005‬پێكهات‪،‬‬ ‫كورد س���ه‌ره‌رای پۆس���ته‌ وزاریه‌كان‪،‬‬ ‫ب���ۆ یه‌كه‌مج���ار پۆس���تی س���ه‌رۆك‬ ‫كۆماری عێراقی به‌ده‌س���ت هێناو ‪58‬‬ ‫په‌رله‌مانت���اری هه‌ب���وو له‌ئه‌نجومه‌نی‬ ‫نوێن���ه‌ران له‌ك���ۆی ‪ 328‬به‌رێ���ژه‌ی‬ ‫‪‌%17.7‬و له‌س���ه‌رده‌می كابین���ه‌ی‬ ‫یه‌كه‌م���ی ن���وری مالكی له‌مایس���ی‬ ‫‪ 2006‬س���ه‌ره‌رای پۆس���تی سه‌رۆك‬ ‫كۆمار له‌الی���ه‌ن تاڵه‌بانیه‌وه‌و جێگری‬

‫س���ه‌رۆكی په‌رله‌مانی عێ���راق له‌الیه‌ن‬ ‫عارف ته‌‌یفوره‌وه‌ كورد ‪ 57‬پارله‌مانتار‬ ‫هه‌ب���ووه‌ له‌ئه‌نجومه‌ن���ی نوێن���ه‌ران‬ ‫به‌رێژه‌ی ‪ %17.4‬له‌كابینه‌ی دووه‌می‬ ‫نوری مالیكی كه‌ له‌‪ 2010/11 /25‬له‌و‬ ‫كابینه‌یه‌دا سه‌ره‌رای پۆستی سه‌رۆك‬ ‫كۆم���ار له‌الی���ه‌ن ج���ه‌الل تاڵه‌بانی‌و‬ ‫جێگری سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران‬ ‫له‌گه‌ل ‪ 57‬پارله‌مانتاری كورد به‌رێژه‌ی‬ ‫‪ ،%17.4‬له‌كابینه‌كه‌ی حه‌یده‌ر عه‌بادی‬ ‫له‌‪ 2014/9/8‬له‌و كابینه‌یه‌دا سه‌ره‌رای‬ ‫پۆستی سه‌رۆك كۆمار له‌الیه‌ن د‪ .‬فۆئاد‬ ‫مه‌عسم له‌گه‌ل ‪ 65‬پارله‌مانتاری كورد‬ ‫به‌رێ���ژه‌ی ‪%20‬ی په‌رله‌مان���ی عێراق‪،‬‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك كه‌ الیه‌ن���ه‌ كوردیه‌كان‬ ‫ته‌نها پێنج هێزیان توانیان كورس���ی‬ ‫ببنه‌وه‌ له‌ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن���ی ‪ 2014/4/30‬ده‌نگی‬ ‫الیه‌نه‌كان ب���ۆ هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫نوێنه‌رانی عێراق ‪2014/4/30‬‬ ‫كورد له‌ناوچه‌ جێناكۆكه‌كان‬ ‫ئه‌وه‌ی بۆ ك���ورد جێگای گرنگیه‌و‬ ‫ك���ه‌ ره‌نگ���ه‌ زیانی گ���ه‌وره‌ی لێبكات‬ ‫كه‌مكردنی ده‌نگه‌كانیه‌تی له‌كه‌ركوك‌و‬ ‫ناوچه‌ جێناكۆكه‌كان كه‌ له‌و پارێزگایانه‌‬ ‫كورد له‌هه‌ڵبژاردنی ‪21( 2014/4/30‬‬ ‫كورس���ی) له‌و ناوچانه‌ بۆ ئه‌نجومه‌نی‬ ‫نوێنه‌رانی عێراق هێناوه‌‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك‬ ‫كه‌ له‌پارێزگای كه‌ركوك ‪ 8‬كورس���ی‬ ‫به‌ده‌ستهێناو‌ه (‪ 6‬كورسی یه‌كێتی‌و ‪2‬‬ ‫كورسی پارتی) و له‌نه‌ینه‌وا ‪ 10‬كورسی‬

‫به‌ده‌ستهێناو‌ه (پارتی ‪ 6‬كورسی‌و ‪2‬‬ ‫كورس���ی كۆتا‌و یه‌كێتی ‪ 2‬كورسی) و‬ ‫له‌دیال���ه‌ ‪ 2‬كورس���ی به‌ده‌س���تهێناوه‌‬ ‫(هه‌ردوكی هی یه‌كێتیه‌) و له‌سه‌اڵحه‌دین‬ ‫‪ 1‬كورسی هێناوه‌ كه‌ كورسی یه‌كێتیه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم بۆ هه‌ڵبژاردن���ی داهاتوو ره‌نگه‌‬ ‫كورد به‌شێكی زۆری ئه‌و كورسیانه‌ی‬ ‫له‌ده‌ست بدات‪ ،‬كه‌ ئه‌ویش په‌یوه‌سته‌ ‬ ‫بە‌روداوه‌كان���ی ‪16‬ی ئۆكتۆب���ه‌رو‬ ‫روداوه‌كان���ی دوای ریفراندۆم���ی ‪25‬ی‬ ‫ئه‌یلوله‌وه‌‪ ،‬له‌دوای روداوه‌كانی ‪16‬ی‬ ‫ئۆكتۆبه‌ری ‪ 2017‬ه‌وه‌و له‌ده‌س���تدانی‬ ‫‪%51‬ی خ���اك‌و خه‌ڵكی كوردس���تان‪،‬‬ ‫به‌جۆرێ���ك له‌ك���ۆی (‪ )44330‬ك���م‪2‬‬ ‫ت���ه‌واوی خاكی كوردس���تانی ناوچه‌ی‬ ‫جێناكۆك ك ‌ه ‪%51.4‬ی ته‌واوی خاكی‬ ‫باش���وری كوردس���تانه‌‪ ،‬ته‌نها له‌‪16‬ی‬ ‫ئۆكتۆب���ه‌رو رۆژان���ی دوایی س���نوری‬ ‫ته‌واوی ئه‌و ناوچه‌یه‌ له‌ده‌س���تدرا كه‌‬ ‫به‌ده‌سه‌تی پێشمه‌رگه‌وه‌ بوو كه‌ له‌كۆی‬ ‫ئه‌و (‪ )44330‬كم‪ 2‬یه‌ (‪ )27200‬كم‪ 2‬‬ ‫خ���اك بووه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ س���ه‌ره‌رای ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌ئێستادا به‌شێكی زۆری هاواڵتی كورد‬ ‫له‌دووزخورماتوو كه‌ركوك‌و ش���ه‌نگال‌و‬ ‫ناوچه‌كانی نه‌ینه‌وا ئ���اواره‌ن‌و ره‌نگه‌‬ ‫زۆرینه‌یان به‌ش���داری هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫نه‌كه‌ن‪.‬‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن���ی ‪ 2014/4/30‬ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق له‌پارێزگای‬ ‫كه‌ركوك له‌كۆی (‪ )570795‬ده‌نگده‌ری‬ ‫ئه‌و پارێزگای ‌ه كه‌ ‪ 12‬كورسی هه‌بوو بۆ‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی نوێنه‌رانی عێراق یه‌كێتی‬

‫(‪ )209964‬ده‌نگی هه‌بووه‌ ‪ 6‬كورسی‌و‬ ‫پارت���ی (‪ )63076‬ده‌نگی هه‌بووه‌ ‪2‬‬ ‫كورسی‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی له‌پارێزگای‬ ‫نه‌ینه‌وا له‌هه‌ڵبژاردنی ‪ 2014/4/30‬كه‌‬ ‫كورد له‌و پارێزگایه‌ ‪ 8‬كورس���ی هه‌یه‌‬ ‫پارتی ‪ 6‬كورسی به‌ركه‌وتووه‌ له‌گه‌ڵ ‪2‬‬ ‫كورسی كۆتاكان یه‌كێتیش ‪ 2‬كورسی‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬وات���ا له‌پارێ���زگای نه‌ینه‌وای‬ ‫‪ 8‬كورس���ی هه‌یه‌ ك���ه‌ له‌هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی نوێن���ه‌ران ‪ 2014‬پارتی‬ ‫ل���ه‌و پارێزگای���ه‌ (‪ )185804‬ده‌نگی‬ ‫هه‌بووه‌‪ .‬‬ ‫له‌پارێزگای دیاله‌ كورد له‌هه‌ڵبژاردنی‬ ‫راب���ردوودا (‪ )61807‬ده‌نگی هه‌بووه‌‬ ‫كه‌ دوو كورس���ی ده‌كات‌و هه‌ردوكیان‬ ‫ب���ه‌ر یه‌كێتی كه‌وت���وون‪ ،‬له‌پارێزگای‬ ‫س���ه‌اڵحه‌دینیش له‌دووزخورماتو كورد‬ ‫(‪ )26901‬ده‌نگی به‌ده‌ستهێناوه‌ یه‌ك‬ ‫كورسی به‌ده‌س���تهێناوه‌ به‌ر یه‌كێتی‬ ‫كه‌وتووه‌‪.‬‬ ‫بە‌شێوه‌یه‌كی گشتی كورد له‌ناوچه‌‬ ‫كوردس���تانیه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێ���م‬ ‫(ناوچه‌ی جێناك���ۆك) له‌هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی نوێنه‌ران���ی عێ���راق‬ ‫‪ 2014/4/30‬به‌گشتی (‪ 19‬كورسی)‬ ‫گش���تی‌و (‪ 2‬كورس���ی كۆتاكان���ی)‬ ‫به‌ده‌س���ت هێن���اوه‌‪ 8( ،‬كورس���ی‬ ‫له‌كه‌رك���وك‪ 8 ،‬كورس���ی له‌گ���ه‌ڵ ‪2‬‬ ‫كۆتا له‌نه‌ینه‌وا‪ ،‬له‌دیاله‌ ‪ 2‬كورس���ی‪،‬‬ ‫له‌سه‌اڵحه‌دین ‪ 1‬كورسی)‪.‬‬ ‫له‌ئێستاش���دا به‌ه���ۆی خراپ���ی‬

‫په‌یوه‌ندیه‌كانی پارت���ی‌و یه‌كێتی له‌و‬ ‫ناوچان���ه‌و له‌ده‌س���تدانی دۆس���یه‌ی‬ ‫ئه‌منی‌و پۆس���ته‌ كاریگ���ه‌ره‌كان له‌و‬ ‫ناوچانه‌ چاوه‌ڕوان ده‌كرێت كور ‪ 2‬بۆ‬ ‫‪ 3‬كورس���ی له‌كه‌ركوك كه‌م بكات‪4 ،‬‬ ‫بۆ ‪ 5‬كورس���ی له‌نه‌ینه‌وا كه‌م بكات‪،‬‬ ‫‪ 1‬كورس���ی له‌دیال���ه‌و ‪ 1‬كورس���ی‬ ‫له‌س���ه‌الحه‌دین ك���ه‌ له‌دوزخورماتووه‌‬ ‫كورس���یه‌كانی كه‌م بكات‪ ،‬واتا كورد‬ ‫له‌ناوچ���ه‌ جێناكۆك���ه‌كان بە‌گش���تی‬ ‫له‌نێ���وان ‪ 8‬بۆ ‪ 10‬كورس���ی له‌ناوچه‌‬ ‫جێناكۆك���ه‌كان كورس���یه‌كانی ك���ه‌م‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئه‌ویش به‌هۆی هه‌ڵه‌ی سیاسی‬ ‫به‌رپرس���انی هه‌رێ���م ل���ه‌و ناوچانه‌و‬ ‫به‌تایبه‌تیش ل���ه‌دوای رووداوه‌كانه‌وه‌‬ ‫ملمالنێ���ی‌و دڕدۆنگیه‌كی زۆری نێوان‬ ‫هێزو الیه‌ن���ه‌ كوردی���ه‌كان به‌تایبه‌ت‬ ‫پارت���ی‌و یه‌كێتی هه‌یه‌‪ ،‬ك���ه‌ ئه‌وه‌ی‬ ‫زیان���ی لێده‌كات چاره‌نووس���ی خاك‌و‬ ‫خه‌ڵكی ئه‌و ناوچانه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌و پێی���ه‌ش چ���اوه‌ڕوان ده‌كرێت‬ ‫كورد له‌ناوچ���ه‌ جێناكۆكه‌كان جێمی‬ ‫دووه‌م���ی یاریه‌ك���ه‌ بدۆڕێنێ���ت ك���ه‌‬ ‫له‌جێمی یه‌كه‌مدا ته‌واوی خاكی ناوچه‌‬ ‫جێناكۆكه‌كان���ی دۆڕاند‪ ،‬چ���اوه‌ڕوان‬ ‫ده‌كرێت له‌هه‌ڵبژاردنی داهاتوودا كورد‬ ‫ده‌نگی خه‌ڵكه‌كه‌ش���ی بدۆڕێنێت‪ ،‬به‌و‬ ‫پێی���ه‌ش ك���ورد خ���اك‌و خه‌ڵكی ئه‌و‬ ‫ناوچانه‌ به‌ته‌واوی ده‌دۆڕێنێت‪.‬‬ ‫كورس���ی الیه‌نه‌ كوردیه‌كان له‌ناوچه‌‬ ‫جێناكۆك���ه‌كان ب���ۆ هه‌ڵبژاردن���ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق ‪ 2014‬‬

‫چاوه‌ڕوان ده‌كرێت‬ ‫كورد له‌ناوچه‌‬ ‫جێناكۆكه‌كان‬ ‫جێمی دووه‌می‬ ‫یاریه‌كه‌ بدۆڕێنێت‬ ‫كه‌ له‌جێمی یه‌كه‌مدا‬ ‫ته‌واوی خاكی ناوچه‌‬ ‫جێناكۆكه‌كانی‬ ‫دۆڕاند‪ ،‬چاوه‌ڕوان‬ ‫ده‌كرێت‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنی‬ ‫داهاتوودا كورد‬ ‫ده‌نگی خه‌ڵكه‌كه‌شی‬ ‫بدۆڕێنێت‬

‫‪8‬‬

‫کۆمەاڵیەتی‬

‫)‪ )611‬سێشه‌ممه ‪2018/1/30‬‬

‫كوشتی‪ ..‬چونك ‌ه ‪ 18‬سا ‌ڵ له‌مه‌وبه‌ر ددانی شكاندبو‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫به‌یانی‌ رۆژی‌ هه‌ینی‌ زاهیرو‬ ‫عه‌بدولوه‌هاب له‌گوندی‌ كارێزه‌و‌ه‬ ‫دێنه‌ ناحیه‌ی‌ شۆڕش بۆ پرسه‌‪.‬‬ ‫دوابه‌دوای‌ ئه‌وانیش عومه‌ر له‌شاری‌‬ ‫كه‌ركوكه‌وه‌ دێت بۆ هه‌مان پرسه‌‪.‬‬ ‫كاتێك له‌ماڵی‌ خاوه‌ن پرسه‌‬ ‫به‌ڕێده‌كه‌ون بۆ مزگه‌وت‪ ،‬زاهیر ته‌قه‌‬ ‫له‌عومه‌رو عه‌بدولوه‌هاب ده‌كات‌و‬ ‫ده‌كوژرێن‪.‬‬ ‫چه‌ند كاتژمێرێك پێش ئه‌وه‌ی‌ زاهیر‬ ‫ته‌قه‌ له‌عومه‌رو عه‌بدولوه‌هاب بكات‪،‬‬ ‫پێكه‌وه‌ له‌ماڵی‌ خاوه‌ن پرسه‌كه‌ یه‌ك‬ ‫ده‌بینن‪ ،‬پێكه‌وه‌ نانی‌ نیوه‌ڕۆ ده‌خۆن‌و‬ ‫هیچ كێشه‌و ده‌نگه‌ده‌نگێك له‌نێوانیاندا‬ ‫رونادات‪ .‬كاتێكی����ش به‌ڕێده‌كه‌ون بۆ‬ ‫پرس����ه‌كه‌ زاهیر خۆی جیاده‌كاته‌وه‌‌و‬ ‫ده‌ڵێ����ت م����ن به‌ئۆتۆمبێله‌كه‌ی‌ خۆم‬ ‫ده‌ڕۆم‪.‬‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ نزیك بونه‌وه‌ی����ان له‌هۆڵی‌‬ ‫پرس����ه‌كه‌‪ ،‬زاهی����ر ده‌مانچه‌ك����ه‌ی‌‬ ‫ده‌رده‌هێنێت‪ ،‬ته‌قه‌ له‌عومه‌ر ده‌كات‌و‬ ‫چه‌ند فیش����ه‌كێك به‌رش����ان‌و پشتی‌‬ ‫ده‌كه‌وێ����ت‪ .‬له‌وبه‌ینه‌دا فیش����ه‌كێك‬ ‫به‌ر رانی‌ عه‌بدولوه‌هابیش ده‌كه‌وێت‌و‬

‫به‌سه‌ختی‌ بریندار ده‌بێت‪ .‬زاهیر دوای‌‬ ‫ته‌ق����ه‌كان بە‌ئۆتۆمبێله‌كه‌ی‌ هه‌ڵدێت‪.‬‬ ‫دوای‌ چه‌ن����د ده‌قه‌ی����ه‌ك خه‌ڵك����ی‌‬ ‫پرس����ه‌كه‌ ده‌چ����ن ب����ه‌ده‌م عومه‌رو‬ ‫عه‌بدولوه‌هابه‌وه‌‪.‬‬ ‫چه‌ن����د س����اڵێك به‌ر ل����ه‌و روداوه‌‪،‬‬ ‫بە‌دیاریك����راوی له‌یه‌كێك له‌ڕۆژه‌كانی‌‬ ‫س����اڵی‌ دو ه����ه‌زاردا له‌گوندی‌ كارێزه‌‬ ‫بی����ری‌ ئیتی����وازی‌ لێده‌درێت‪ .‬عومه‌ر‬ ‫ئه‌وكاته‌ ته‌مه‌نی‌ بیس����ت‌و پێنج ساڵ‬ ‫ده‌بێت‌و سه‌رپه‌رشتی‌ لێدانی بیره‌كه‌‬ ‫ده‌كات‪ .‬مندااڵنی‌ گون����د كۆده‌بنه‌وه‌‬ ‫له‌ده‌وری‌ ئ����ه‌و مه‌كینه‌ی����ه‌ی‌ بیره‌كه‌‬ ‫هه‌ڵده‌كه‌نێ����ت‪ .‬عوم����ه‌ر ب����ۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫منداڵ����ه‌كان دوربخات����ه‌وه‌ پاڵی����ان‬ ‫پێوه‌ده‌نێ����ت‌و ده‌ڵێ����ت دوركه‌ونه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ����ه‌وكات زاهیر ته‌مه‌نی ‪ 12‬س����ااڵن‬ ‫ده‌بێت‌و یه‌كێك ده‌بێت له‌منداڵه‌كان‪،‬‬ ‫ده‌كه‌وێت به‌ده‌مداو ددانێكی‌ پێشه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌شكێت‪.‬‬ ‫دوای‌ چه‌ن����د رۆژێك براكانی‌ عومه‌ر‬ ‫ده‌چن����ه‌ ماڵی‌ باوكی‌ زاهی����رو داوای‌‬ ‫لێب����وردن ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌ش����ایه‌تی‌ چه‌ند‬ ‫پیاوێك����ی‌ گونده‌كه‌ س����وڵح ده‌كه‌ن‌و‬ ‫به‌بڕێك پ����اره‌ی‌ ئه‌وكات����ه‌ له‌عومه‌ر‬ ‫خۆش����ده‌بن‪ .‬به‌اڵم نه‌ عومه‌ر ده‌چێت‬ ‫بۆ ماڵی‌ باوكی‌ زاهیر داوای‌ لێبوردنی‬

‫بكات‪ ،‬نه‌ زاهیری����ش ده‌چێت بۆ ئه‌و‬ ‫كۆبونه‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫ساڵ دێت‌و ده‌ڕوات‪ ..‬زاهیر ته‌مه‌نی‌‬ ‫هه‌ڵده‌كش����ێت‪ ،‬ب����ه‌اڵم ئ����ه‌و رۆژه‌ی‌‬ ‫بی����ر ناچێت����ه‌وه‌ ك����ه‌ عوم����ه‌ر پاڵی‬ ‫پێوه‌ناوه‌‌و ددانێكی ش����كاندوه‌‪ .‬ماڵی‌‬ ‫عوم����ه‌رو زاهیر خزمایه‌تی����ان هه‌یه‌و‬ ‫له‌ی����ه‌ك گوند ده‌ژی����ن‪ .‬له‌ماوه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫چه‌ند س����اڵه‌دا زۆرجار عومه‌رو زاهیر‬ ‫له‌پرس����ه‌و بۆنه‌كاندا یه‌كیان بینوه‌‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ ش����ایه‌تحاله‌كان هیچ كاتێك‬ ‫زاهیر باسی‌ نیگه‌رانی‌ خۆی‌ نه‌كردوه‌‬ ‫یان نه‌یوت����وه‌ له‌عومه‌ر خۆش نه‌بوه‌‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت زۆربه‌ی‌ كاته‌كان س����ه‌ردانی‌‬ ‫ماڵی‌ یه‌كیان كردوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌یوب عه‌لی‌ ب����رای‌ عومه‌ر كه‌ ئه‌و‬ ‫رۆژه‌ له‌پرس����ه‌كه‌دابوه‌‪ ،‬چیرۆك����ی‌‬ ‫روداوه‌كه‌ ده‌گێرێت����ه‌وه‌ ده‌ڵێت "ئه‌و‬ ‫رۆژه‌ له‌گ����ه‌ڵ زاهیر پێكه‌وه‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫یه‌ك سفره‌ نانمان ده‌خوارد‪ .‬عومه‌ری‌ هه‌رگیز رۆژێك نه‌یوت����وه‌ له‌عومه‌ری‌‬ ‫براشم چه‌ند مه‌ترێك له‌ئێمه‌وه‌ دوربو‪ .‬برات خۆش����نه‌بوم‪ .‬ئه‌گه‌ر بمانزانیایه‌‬ ‫وه‌ك ئێستا بیرمه‌ به‌شه‌ گۆشته‌كه‌یم ئه‌و له‌پیالنێ����ك ده‌گه‌ڕێت‌و له‌براكه‌م‬ ‫بۆ دانا وتی‌ من گۆشت ناخۆم چه‌وریم خۆش����نه‌بوه‌‪ ،‬داده‌نیش����تین قسه‌مان‬ ‫زۆره‌‪ .‬زۆر ئاس����ایی‌ قسه‌مان ده‌كرد‪ ،‬له‌گه‌ڵ ده‌ك����رد نه‌وه‌ك به‌وش����ێوه‌یه‌‬ ‫براكه‌م بكوژێت‪ .‬كاتی‌ خۆی‌ بە‌هه‌زار‬ ‫من هه‌ستم به‌هیچ نه‌كرد"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "نه‌نكی‌ زاهی����ر ئامۆزای‌ دیناری‌ ئه‌و كاته‌ رێكه‌وتنمان كردوه‌‪،‬‬ ‫باوكم����ه‌‪ ،‬به‌خزمایه‌ت����ی‌ ده‌مانگاتێ‌‪ .‬ئ����ه‌و بابه‌ته‌ ه����ه‌ژده‌ س����اڵه‌ كۆتایی‌‬

‫ته‌له‌فونیان بۆ كردم‬ ‫وتیان باوكت برینداره‌‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی‌ پێنه‌چو‬ ‫ته‌له‌فونیان كرده‌وه‌و‬ ‫وتیان باوكم به‌هۆی‌‬ ‫سه‌ختی‌ برینه‌كه‌ی‌ گیانی‌‬ ‫له‌ده‌ست داوه‌‬

‫عه‌مید عادل حه‌مه‌ س����اڵح بۆ ئاوێن ‌ه‬ ‫هاتوه‌"‪.‬‬ ‫ئاوات كوڕی‌ عه‌بدولوه‌هاب له‌باره‌ی‌ وت����ی‌ "كاتژمێ����ر ‪1:00‬ی‌ دوانیوه‌ڕۆی‌‬ ‫كوژرانی‌ باوكیه‌وه‌ وتی‌ "ئه‌و ش����ه‌وه‌ رۆژی‌ هه‌ینی‌ ‪ 2018/1/12‬ته‌له‌فونێكم‬ ‫من له‌گه‌ڵ باوكم چوین بۆ پرس����ه‌كه‌‪ .‬بۆ كرا له‌ناحیه‌ی‌ شۆڕش له‌پرسه‌یه‌كدا‬ ‫بۆ به‌یانی‌ وتی‌ ده‌چمه‌وه‌‪ ،‬منیش وتم ته‌قه‌كراوه‌‌و دو كه‌س بریندارن"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "كاتێ����ك هێزه‌كانم����ان‬ ‫باشه‌ بڕۆ من میوانم دێت‪ .‬نیوه‌ڕۆكه‌ی‌‬ ‫ته‌له‌فونی����ان بۆ ك����ردم وتیان باوكت گه‌ش����ته‌ ش����وێنی‌ روداوه‌كه‌ یه‌كێك‬ ‫برین����داره‌‪ .‬ئه‌وه‌ن����ده‌ی‌ پێنه‌چ����و له‌برینداره‌كان ده‌س����ت به‌جی‌ به‌هۆی‌‬ ‫ته‌له‌فونی����ان ك����رده‌وه‌و وتیان باوكم س����ه‌ختی‌ برینه‌كه‌ی����ه‌وه‌ كه‌چه‌ن����د‬ ‫به‌هۆی‌ س����ه‌ختی‌ برینه‌ك����ه‌ی‌ گیانی‌ فیشه‌كێك برش����ان‌و پشتی‌ كه‌توبو‪،‬‬ ‫له‌ده‌س����ت داوه‌‪ .‬دواتر له‌پزیش����کی‌ گیانی‌ له‌ده‌س����تدابو‪ .‬برینداری‌ دوه‌م‬ ‫ی كه‌وتوبو‪،‬‬ ‫دادوه‌ری‌ س����لێمانی‌ ته‌رمه‌كه‌یم����ان كه‌ فیش����ه‌كێك به‌ر ران���� ‌‬ ‫ی سلێمانی‌ كراو‬ ‫ره‌وانه‌ی‌ نه‌خۆشخانه‌ ‌‬ ‫وه‌رگرته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی وت "ئه‌و رۆژه‌ باوكم‌و زاهیر دوای‌ چه‌ند كاتژمێرێك ئه‌ویش گیانی‬ ‫ئه‌وه‌ش ‌‬ ‫دوابه‌دوای‌ یه‌ك له‌گون����دی‌ كارێزه‌وه‌ له‌ده‌ست دا"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ش����ی‌ ب����ه‌وه‌ ك����رد ته‌قه‌كان‬ ‫به‌ڕێكه‌وتن بۆ پرسه‌كه‌‪ .‬تائێستا هیچ‬ ‫كێش����ه‌یه‌كیان نه‌ب����وه‌‪ .‬كاتێك زاهیر به‌ه����ۆی‌ كێش����ه‌یه‌كی‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه‌‬ ‫ته‌قه‌كان����ی‌ كردوه‌‪ ،‬به‌ق����ه‌زاو قه‌ده‌ر ب����وه‌ له‌نێ����وان ته‌قه‌ك����ه‌رو یه‌كێك‬ ‫فیش����ه‌كێك به‌ر رانی‌ باوكم كه‌وتوه‌‌و له‌كوژراوه‌كان����دا كوژراوێكیش له‌كاتی‌‬ ‫ته‌قه‌كاندا پێوه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫دواجار گیانی‌ له‌ده‌ستداوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش����ی‌ وت "لێكۆڵین����ه‌وه‌‬ ‫ئاماژه‌ش����ی‌ به‌وه‌ كرد كه‌س����وكاری‌‬ ‫زاهیر نیگه‌رانن به‌و كاره‌ی‌ كوڕه‌كه‌یان له‌ڕوداوه‌ك����ه‌ به‌رده‌وامه‌ ئه‌و رۆژه‌ بۆ‬ ‫ی شه‌وه‌كه‌ی‌ تۆمتباره‌كه‌ خۆی‌ راده‌ستی‌‬ ‫كردویه‌ت����ی‌‪ ،‬چه‌ن����د جارێ����ك داوا ‌‬ ‫لیبوردنیان كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ تاوانی‌ پۆلیس كردوه‌‪ ،‬ده‌ستگیركراوه‌و دانانی‌‬ ‫ئه‌وان نیه‌‪ .‬ئه‌وه‌ قه‌زاو قه‌ده‌ر بوه‌"‪ .‬به‌تاوانه‌كه‌یدا ناوه‌‪ .‬ده‌س����ت به‌س����ه‌ر‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ كوژرانی‌ دو كه‌س����ه‌كه‌وه‌ چه‌ك‌و ئۆتۆمبێله‌كه‌یدا گیراوه‌‌و ئێستا‬ ‫ی چه‌مچه‌ماڵ به‌پێی‌ ماد‌هی‌ ‪ 406‬ده‌ست به‌سه‌ره‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ پۆلیس���� ‌‬

‫له‌ماوه‌ی‌ یه‌ك رۆژدا دو ته‌رمی‌ دو ژن به‌كوژراوی‌ ده‌دۆزرێته‌وه‌‬

‫له‌دوای‌ كوشتن ‌ی الشه‌كه‌ ‌ی به‌ڕۆنه‌ڕه‌ش ده‌سوتێنرێت‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫به‌یانی‌ رۆژی‌ یه‌ك شه‌ممه‌ی‌ رابردو‬ ‫‪ 2018/1/21‬له‌گوندی‌ هومه‌ربل‬ ‫سه‌ربە‌ناحیه‌ی‌ سه‌رقه‌اڵ ته‌رمی‌ ژنێك‬ ‫به‌سوتاوی‌ دۆزرایه‌وه‌ كه‌ له‌دوای‌‬ ‫كوشتنی‌ به‌ڕۆنه‌ڕه‌ش سوتێنراوه‌‪.‬‬ ‫كاتێك شوانه‌كانی‌ گوندی‌ هۆمه‌ربل‬ ‫كه‌ ژماره‌یان سێ‌ شوان بوه‌ مه‌ڕو مااڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫گونده‌كه‌یان ده‌به‌نه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ئاوایی‌‪،‬‬ ‫دو هه‌زار مه‌ترێك له‌ماڵه‌له‌كانی‌ گوند‬ ‫دور ده‌كه‌ونه‌وه‌ یه‌كێك له‌ش���وانه‌كان‬ ‫به‌هاوڕێكان���ی‌ ده‌ڵێت بۆنی‌ س���وتاوی‌‬ ‫دێ���ت یه‌كێك���ی‌ دیكه‌یان ل���ه‌دوره‌وه‌‬ ‫ته‌ركه‌مه‌ ده‌بینێت به‌اڵم نازانێت چیه‌‬ ‫كاتێ���ك نزیك ده‌بنه‌وه‌ س���ه‌یرده‌كه‌ن‬ ‫ته‌رمێكی‌ سوتاوه‌"‪.‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ده‌چن���ه‌ س���ه‌ر ته‌رمه‌ك���ه‌‬ ‫هێش���تا گه‌رم���ه‌ تازه‌ ئاگری‌ س���ه‌ری‌‬ ‫كوژاوه‌ته‌وه‌ دوكه‌ڵی‌ لێ‌ به‌رزده‌بێته‌وه‌‬ ‫بە‌رۆن���ه‌ڕه‌ش س���وتاوه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫الش���ه‌كه‌ی‌ پێده‌ناس���رێته‌وه‌ كه‌ژنه‌‪،‬‬ ‫پرچه‌ زه‌رده‌كه‌یه‌تی‌ به‌س���ه‌ر س���ه‌رو‬

‫پشته‌س���ه‌ریه‌وه‌ م���اوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا‬ ‫پارچه‌یه‌كی‌ بچوك له‌جله‌كانی‌ به‌ریه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ك���ه‌ ده‌رده‌كه‌وێ���ت ماكس���یه‌و چه‌ند‬ ‫نقێمێك‌و نه‌خش���ێكی‌ له‌س���ه‌ره‌‪ ،‬جلی‌‬ ‫ژنانه‌یه‌ ك ‌ه له‌به‌شی‌ سه‌ره‌وه‌و الی‌ رانی‌‬ ‫ته‌رمه‌كه‌دا ماوه‌و نه‌سوتاوه‌‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ یه‌كێك له‌شوانه‌كان ته‌رمه‌كه‌‬ ‫ئه‌و ش���ه‌وه‌ ب���ۆ به‌یان���ی‌ زوو هاتۆته‌‬ ‫گونده‌كه‌یان چونكه‌ هێشتا برینه‌كانی‌‬ ‫س���ه‌ر ته‌رمه‌ك���ه‌ زیندوبوه‌و مێش���وو‬ ‫مه‌گه‌ز تێینه‌داوه‌‌و سه‌گ‌و چه‌قه‌ڵی‌ ئه‌و‬ ‫ناوچه‌یه‌ش له‌ته‌رمه‌كه‌یان نه‌خواردوه‌‪.‬‬ ‫هاواڵتیه‌ك���ی‌ ئ���ه‌و گونده‌ ل���ه‌دوای‌‬ ‫ش���وانه‌كان ته‌رمه‌كه‌یان بینیوه‌ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌گێڕێت���ه‌وه‌ ته‌رمه‌كه‌ له‌ناوكی‌ به‌ره‌و‬ ‫خوار جلی‌ پێوه‌نه‌مابو گۆش���تی‌ ران‌و‬ ‫قاچه‌كانی‌ سوتابو ره‌شببونه‌وه‌ ته‌نها‬ ‫ئیسقانه‌كانی‌ مابون ره‌شیان ده‌كرده‌وه‌‬ ‫ببونه‌ كۆلۆژێكی‌ ره‌ش‌و هچیی‌ نه‌مابو‬ ‫له‌ناوكی‌ به‌ره‌و س���ه‌ر س���كی‌ سوتابو‬ ‫به‌هۆی‌ س���وتانه‌كه‌وه‌ س���كی‌ ته‌قیی‌‬ ‫بو گۆش���ته‌كه‌ی‌ س���وری‌ ده‌ك���رده‌وه‌‬ ‫ریخۆڵه‌كان���ی‌ هاتبونه‌ ده‌ره‌وه‌ له‌دواوه‌‬ ‫په‌راسوه‌كانی‌ ده‌ركه‌وتبون‪.‬‬

‫ئ���ه‌وه‌ی‌ به‌ه���اوارو ئ���ازاره‌وه‌ گیانی‌ ب���ه‌اڵم دوای‌ چه‌ند رۆژێك زانرا كێیه‌و‬ ‫كێ‌ كوشتویه‌تی‌‪.‬‬ ‫له‌ده‌ستدابێت"‪.‬‬ ‫به‌ختی���ار باس���ی‌ ئ���ه‌وه‌ش ده‌كات‬ ‫ل���ه‌دوای‌ بینین���ی‌ ته‌رمه‌كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫ش���وانه‌كانه‌وه‌ خه‌ب���ه‌ر ده‌د‌رێ���ت "ئێس���تا خه‌ڵك���ی‌ گونده‌كه‌ی���ان زۆر‬ ‫بە‌خه‌ڵك���ی‌ گونده‌كه‌ دوات���ر پیاوانی‌ نیگه‌ران���ن له‌دۆزین���ه‌وه‌ی‌ ته‌رمێك���ی‌‬ ‫گوند له‌ته‌رمه‌كه‌ كۆده‌بنه‌وه‌‌و پرسیاری‌ بێناس���نامه‌ هێ���زه‌ ئه‌منیه‌كانی���ان‬ ‫ئه‌وه‌یان له‌ال دروست ده‌بێت ئاخۆ ئه‌و ئاگاداركردۆته‌وه‌و خۆشیان هاوكاریان‬ ‫ته‌رمه‌ كێبێت به‌اڵم تائێستا ئه‌وانیش ده‌كه‌ن بۆ دۆزینه‌وه‌ی‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌‬ ‫نازانن ئه‌و ته‌رمه‌ س���وتاوه‌ كێیه‌و بۆ ئه‌و تاوانه‌یان ئه‌نجامداوه‌ تا له‌س���ه‌ر‬ ‫هێنراوه‌ته‌ گونده‌كه‌ی���ان به‌وته‌ی‌ ئه‌و ناو ناوبانگ���ی‌ گونده‌كه‌یان نه‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫خه‌ڵكان���ه‌ی‌ له‌گوندی‌ هۆمه‌ربل ده‌ژین ئه‌و ت���رس‌و دڵه‌ڕاوكێیه‌ی‌ ژن‌و منداڵی‌‬ ‫ئه‌وته‌رمه‌ له‌جێگه‌یه‌كی‌ دور كوژراوه‌‌و گونده‌كه‌شیان بڕه‌وێنه‌وه‌ كه‌نیگه‌رانی‌‬ ‫دواتر ته‌رمه‌كه‌یان گواستۆته‌وه‌ بۆ ئه‌و له‌ال دروستكردون"‪.‬‬ ‫ڕائید عه‌لی‌ جه‌مال قه‌دوری‌ وته‌بێژی‌‬ ‫جێگه‌یه‌و هه‌ر له‌ویادا سوتاندویانه‌‪.‬‬ ‫پۆلیسی‌ گه‌رمیان به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫به‌ختیار دانیشتوی‌ گوندی‌ هۆمه‌ربل‌و "كاتژمێر ‪ 9:30‬خوله‌كی‌ به‌یانی‌ رۆژی‌‬ ‫ئامۆزای‌ یه‌كێك له‌ش���وانه‌كانه‌ ئاماژه‌ یه‌كش���ه‌ممه‌ ‪ 2018/1/21‬له‌ڕێگ���ه‌ی‌‬ ‫باس���ی‌ ئ���ه‌وه‌ش ده‌كات ته‌رمه‌كه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات‪ .‬له‌وه‌ت���ه‌ی‌ له‌س���اڵی‌ هاواڵتیانی‌ گوندی‌ هۆمه‌ربله‌وه‌ ئاگادار‬ ‫له‌ژنێكی‌ بیس���ت بۆ بیست‌و سێ‌ ساڵ ‪ 1994‬گونده‌كه‌ی���ان ئاوه‌دانكردۆته‌وه‌ كرای���ن له‌هه‌بونی‌ ته‌رمێ���ك‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌چێت به‌ش���ی‌ س���ه‌ره‌وه‌ی‌ ته‌رمه‌كه‌ ئه‌وه‌ دوه‌م جاره‌ ته‌رمێك له‌س���نوری‌ گه‌ش���تنی‌ هێزه‌كانم���ان ته‌رمه‌كه‌مان‬ ‫وه‌ك س���نگ‌و پش���ت‌و مل‌و س���ه‌ری‌ گونده‌كه‌ی���ان ده‌دۆزرێت���ه‌وه‌ ئه‌و وتی‌ ره‌وانه‌ی‌ پزیش���كی‌ دادوه‌ری‌ سلێمانی‌‬ ‫سوتاوه‌ چاوه‌كانی‌ كراونه‌ته‌وه‌ ده‌ستی‌ "بیست‌و دو س���اڵ پێش ئێستا ژنێك كردوه‌ بۆ لێكۆلینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وته‌بیێی‌ پۆلیس ئه‌وه‌شی‌ باس كرد‬ ‫راستی‌ بۆ سه‌رس���نگی‌ نوشتاوه‌ته‌وه‌ له‌ژێ���ر دارو پ���ه‌ردوی‌ به‌س���ه‌رچوی‌‬ ‫ده‌می‌ كراوه‌ته‌وه‌ به‌ش���ێوه‌یەك وه‌ك گونده‌ك���ه‌دا به‌ك���وژراوی‌ دۆزررایه‌وه‌ به‌پێ���ی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ س���ه‌ره‌تاییه‌كان‬

‫به‌وته‌ی‌ ئه‌و خه‌ڵكانه‌ ‌ی‬ ‫له‌گوندی‌ هۆمه‌ربل ده‌ژین‬ ‫ئه‌وته‌رمه‌ له‌جێگه‌یه‌كی‌‬ ‫دور كوژراوه‌‌و دواتر‬ ‫ته‌رمه‌كه‌یان گواستۆته‌وه‌‬ ‫بۆ ئه‌و جێگه‌یه‌و هه‌ر‬ ‫له‌ویادا سوتاندویانه‌‬

‫ته‌رمه‌ك���ه‌ ژن���ه‌ ته‌مه‌نی‌ بیس���ت بۆ‬ ‫بیس���ت‌و س���ێ‌ س���اڵ ده‌بێت له‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫كوش���تنی‌ به‌فیش���ه‌ك ته‌رمه‌كه‌ی���ان‬ ‫س���وتاندوه‌و دواتر فڕێیان���داوه‌ ئه‌وه‌‬ ‫یه‌كه‌م روداوی‌ كوش���تن‌و س���وتاندنه‌‬ ‫له‌س���اڵی‌ ‪2018‬دا روده‌دات له‌سنوری‌‬ ‫گه‌رمیان‪ ،‬هێزه‌كانی‌ نه‌هێشتنی‌ تاوان‬ ‫له‌هه‌وڵی‌ لێكۆڵین���ه‌وه‌ی‌ به‌رده‌وامدان‬ ‫تا ئێس���تا هیچ كه‌س���ێك س���كااڵی‌‬ ‫تۆمار نه‌كردوه‌ له‌دیارنه‌مانی‌ كه‌سێك‬ ‫كه‌سیش ده‌ستگیر نه‌كراوه‌ له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫روداوه‌"‪.‬‬ ‫له‌م���اوه‌ی‌ ی���ه‌ك رۆژدا دو ته‌رم���ی‌‬ ‫دو ژن به‌ك���وژراوی‌ ده‌دۆزرێت���ه‌وه‌ كه‌‬ ‫هه‌ردوكیان به‌فیشه‌ك كوژراون‌و دواتر‬ ‫فڕێ���دراون كه‌یه‌كیان له‌ش���ارۆچكه‌ی‌‬ ‫كۆیه‌ ب���وه‌و له‌دوای‌ گولله‌باران كردنی‌‬ ‫به‌جێده‌هیڵدرێ���ت ته‌رم���ی‌ دوه‌میش‬ ‫له‌گون���دی‌ هۆمه‌رب���ل له‌ناحی���ه‌ی‌‬ ‫ی كوشتنی‌ الشه‌كه‌ی‌‬ ‫س���ه‌رقه‌اڵ له‌دوا ‌‬ ‫ده‌س���وتێنرێت كه‌وه‌ك پۆلیس باسی‌‬ ‫ده‌كات ئه‌وه‌ دوه‌م حاڵه‌تی‌ كوش���تن‌و‬ ‫فڕیدانی‌ ژنانه‌ له‌سێ‌ پارێزگاكه‌ی‌ هه‌رێم‬ ‫له‌مانگی‌ یه‌كه‌می‌ ساڵی‌ ‪2018‬دا‪.‬‬

‫"هیچ كێشه‌یه‌كی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ له‌پشت خۆكوشتنەکەیەو‌ە نیه"‬

‫كچێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 16‬ساڵ به‌هۆ ‌ی كه‌م ‌ی نمره‌كانی‌ خۆ ‌ی ده‌خنکێنێت‬ ‫خنكاندبو"‪.‬‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌و رۆژه‌ له‌دوای‌ رۆشتن ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ پێشانگای‌ ئۆتۆمبێل هاوسه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫كاتژمێر ‪ 3:30‬خوله‌كی‌ رۆژی‌ هه‌ینی‌‬ ‫ده‌چێته‌ ماڵی‌ خوشكێكی‌ به‌مه‌به‌ستی‌‬ ‫‪ 2018/1/26‬كچێكی‌ ته‌مه‌ن ‪16‬‬ ‫دانه‌وه‌ی‌ قه‌رز كه‌ ماوه‌ی‌ چه‌ند مانگێك‬ ‫ساڵ به‌ناوی‌ سۆنیا عه‌تا به‌هۆی‌‬ ‫ده‌بێ���ت بڕه‌ پاره‌یه‌كی���ان له‌البوه‌‪ ،‬تا‬ ‫كه‌می‌ نمره‌كانی‌ له‌ژورەكه‌ی‌ خۆیدا‬ ‫بیده‌ن���ه‌وه‌ به‌اڵم دوات���ر كاتێك دایكی‌‬ ‫له‌گه‌ڕه‌كی‌ خه‌باتی‌ شاری‌ سلێمانی‌‬ ‫س���ۆنیا ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ماڵه‌وه‌ به‌كچه‌‬ ‫به‌په‌تێك خۆی‌ ده‌خنكێنێت‪.‬‬ ‫بچوكه‌كه‌ی‌ ده‌ڵێت س���ۆنیا بانگ بكات‬ ‫عه‌تای‌ باوكی‌ سه‌باره‌ت به‌خۆكوشتنی‌ خوشكه‌كه‌ی‌ ده‌چێته‌ ژوره‌كه‌ی‌ سۆنیا‬ ‫كچه‌كه‌ی‌ وتی‌ "ئه‌و رۆژه‌ له‌پێش���انگای‌ تا بانگی‌ بكات كاتێك دێته‌وه‌ خه‌به‌ر بۆ‬ ‫ئۆتۆمبێ���ل بوم بۆ كڕین���ی‌ ئۆتۆمبێل دایكی‌ ده‌هێنێت ده‌ڵێت بانگی‌ س���ۆنیا‬ ‫بۆ خزمێكم���ان ته‌له‌فونی���ان بۆكردم ده‌ك���ه‌م ناجوڵێته‌وه‌‌و قس���ه‌ ناكات‪،‬‬ ‫بگه‌ڕێم���ه‌وه‌ بۆ ماڵه‌وه‌ س���ۆنیا خۆی‌ ئه‌وكات دایكی‌ سۆنیا ده‌چێته‌ ژوره‌كه‌ی‌‬ ‫خنكاندوه‌‪ ،‬له‌ڕێگه‌دا ب���وم بۆ ماڵه‌وه‌ سۆنیا سه‌یرده‌كات به‌په‌تێك به‌شیشی‌‬ ‫پێیانڕاگه‌یان���دم ته‌رمه‌ك���ه‌ی‌ ره‌وانه‌ی‌ سه‌قفی‌ ژوره‌كه‌دا خۆی‌ هه‌ڵواسیوه‌ كه‌‬ ‫پزیش���كی‌ دادوه‌ری‌ ك���راوه‌ دواج���ار په‌ته‌كه‌ی‌ كردۆته‌ ملی‪ ،‬كاتێك په‌ته‌كه‌‬ ‫له‌پزیش���كی‌ دادوه‌ری‌ ته‌رمه‌كه‌یم���ان له‌مل���ی‌ ده‌كه‌نه‌وه‌‌و س���ه‌یری‌ ده‌كه‌ن‬ ‫وه‌رگرت���ه‌وه‌ ك���ه‌ به‌په‌تێ���ک خ���ۆی‌ ده‌مێكه‌ گیانی‌ له‌ده‌ستداوه‌ خنكاوه‌"‪.‬‬

‫ئه‌وه‌ش���ی‌ باس���كرد "ئ���ه‌و رۆژ‌ه‬ ‫له‌م���اڵ بچێت���ه‌ده‌ر له‌گ���ه‌ڵ س���ۆنیا‬ ‫قسه‌ی‌ خۆش���یان كردوه‌ پێكه‌وه‌ نانی‌‬ ‫نیوه‌ڕۆی���ان خواردوه‌و س���ۆنیا تاقمی‌‬ ‫ریشتاش���ینه‌كه‌ی‌ بۆ هێناوه‌‌و ریش���ی‌‬ ‫تاش���یوه‌‌و دوات���ر چۆت���ه‌ ژوره‌ك���ه‌ی‌‬ ‫خ���ۆی‌ هیتفۆنی‌ له‌گوێداب���وه‌و گوێ‌ی‌‬ ‫له‌گۆرانی‌ گرت���ه‌وه‌‌و هیچ دڵته‌نگیه‌ك‌و‬ ‫بێزاریه‌ك به‌ڕوخساریه‌وه‌ به‌دینه‌كراوه‌‬ ‫هه‌ربۆی���ه‌ س���ه‌ریان س���وڕده‌مێنێت‬ ‫به‌خۆكوش���تنی‌ كچه‌كه‌ی���ان‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"كچه‌ك���ه‌م له‌پۆل���ی‌ ده‌ی‌ ئاماده‌ی���ی‌‬ ‫بو هیچ س���اڵێك نه‌ماوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫یه‌كه‌مج���اره‌ له‌وانه‌كان���ی‌ ده‌رنه‌چێت‬ ‫هه‌رگی���ز رۆژێ���ك ل���ه‌ڕۆژان باس���ی‌‬ ‫ده‌رنه‌چون���ی‌ نه‌ك���ردوه‌ چه‌ند رۆژێك‬ ‫پێش ئه‌وه‌ نمره‌كان���ی‌ وه‌رده‌گرێته‌وه‌‬ ‫به‌دایكی‌ ده‌ڵێت له‌دو وانه‌دا ده‌رنه‌چوه‌‬ ‫له‌وه‌اڵم���دا دایكی‌ پێیده‌ڵێت بۆ وه‌رزی‌‬

‫دوه‌م���ی‌ تاقیكردن���ه‌وه‌كان هه‌وڵب���ده‌ نه‌كردوه‌ نمره‌كانی‌ الوازبوه‌ "‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "هیچ كێشه‌یه‌كی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ربچیت كه‌س لێینه‌داوه‌و به‌ڕویه‌كی‌‬ ‫خۆش داوام���ان لێك���ردوه‌ نمره‌كانی‌ له‌پشت خۆكوشتنی‌ سۆنیاوه‌ نیه‌ چه‌ند‬ ‫ئه‌و كچێكی‌ زۆر له‌س���ه‌رخۆو بێده‌نگ‬ ‫به‌رزبكاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "س���ۆنیا ب���اری‌ ده‌رونی‌ ب���ۆ ته‌نها ش���ێك بی���ری‌ لێده‌كردوه‌‬ ‫زۆۆجێگیرب���وه‌‌و هی���چ كێش���ه‌یه‌كی‌ خوێندنه‌كه‌ی‌ بو"‪.‬‬ ‫وته‌بیژی‌ پۆلیسی‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌‬ ‫ده‌رون���ی‌ نه‌بوه‌ رۆژێ���ك پێش ئه‌وه‌ی‌‬ ‫س���ۆنیا خۆی‌ بكوژێت له‌ش���ارۆچكه‌ی‌ نه‌قیب س���ه‌ركه‌وت ئه‌حمه‌د به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫س���یته‌ك میوانداری‌ خزمانیان كردوه‌‪ ،‬راگه‌یان���د "كاتژمێ���ر ‪ 3:30‬خوله‌ك���ی‌‬ ‫س���ۆنیا هاوكاری‌ دایكی‌ كردوه‌ له‌گه‌ڵ رۆژی‌ هه‌ین���ی‌ كچێك���ی‌ ته‌م���ه‌ن ‪16‬‬ ‫كچه‌كان���ی‌ هاورێی‌ له‌خزمان قس���ه‌ی‌ ساڵ به‌ناوی‌ س���ۆنیا عه‌تا له‌ژوره‌كه‌ی‌‬ ‫خۆی���دا له‌گه‌ڕه‌كی‌ خه‌ب���ات له‌رێگه‌ی‌‬ ‫خۆشیان كردوه‌ پێكه‌بون "‪.‬‬ ‫عه‌لی‌ محه‌م���ه‌د ئامۆزاو دراوس���ێی‌ خ���ۆ هه‌ڵواس���ینه‌وه‌ به‌پ���ه‌ت خ���ۆی‌‬ ‫عه‌تا باوكی‌ سۆنیا له‌پرسه‌ی‌ سۆنیادا خنكاند‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "لێكۆڵین���ه‌وه‌ له‌ڕوداوه‌كه‌‬ ‫وه‌س���تابو ئه‌وه‌ ده‌گێڕێته‌وه‌ "س���ۆنیا‬ ‫ئ���اره‌زوی‌ خوێندنی‌ نه‌بو چه‌ند جارێك به‌رده‌وامه‌ وته‌ی‌ كه‌سوكاره‌ی‌ وه‌رگیراوه‌‬ ‫هه‌وڵیداوه‌ نه‌چیته‌وه‌ قوتابخانه‌ ره‌نگه‌ به‌هۆی‌ كه‌می‌ نمره‌كانی‌ خۆی‌ خنكاندوه‌‬ ‫هۆكاری‌ خۆكوشتنی‌ بۆ ئه‌وه‌ بگه‌ڕێته‌وه‌ ك���ه‌ خوێن���دكاری‌ ده‌ی‌ ئاماده‌یی‌ بوه‌‬ ‫ی له‌قوتابخانه‌ی‌ كوردستان"‪.‬‬ ‫هه‌ربه‌وهۆیه‌شه‌وه‌ ئاره‌زوی‌ قوتابخانه‌ ‌‬

‫خوشكه‌كه‌ی‌ ده‌چێته‌‬ ‫ژوره‌كه‌ی‌ سۆنیا تا‬ ‫بانگی‌ بكات كاتێك‬ ‫دێته‌وه‌ خه‌به‌ر بۆ‬ ‫دایكی‌ ده‌هێنێت ده‌ڵێت‬ ‫بانگی‌ سۆنیا ده‌كه‌م‬ ‫ناجوڵێته‌وه‌‌و قسه‌ ناكات‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )611‬سێشه‌ممه ‪2018/1/30‬‬

‫هه‌مو شتێک له‌باره‌ی کوردستان‌و عێراقه‌وه‌‬

‫‪www.niqash.org‬‬

‫‪9‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌یه‌ به‌سپۆنسه‌ری رێکخراوی‬ ‫راگه‌یاندن له‌هه‌ماهه‌نگی‌‌و گواستنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌کادیمیای راگه‌یاندنی ئه‌ڵامنی‬

‫كه‌س حیساب بۆ كه‌س ناكات‬

‫كه‌ركوك بووه‌ت ‌ه پارێزگایه‌ك ‌ی ب ‌ێ خاوه‌ن‬ ‫نیقاش‪ ،‬شااڵو محەمەد‬ ‫ناكۆكییه‌ سیاسییه‌كان له‌سه‌ر دوو پۆستی‌‬ ‫پارێزگای‌ كه‌ركوك به‌جۆرێك قوڵبوونه‌ته‌و‌ه‬ ‫كه‌ كاریگه‌ری‌ ته‌واوی‌ له‌سه‌ر ژیانی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫پارێزگاكه‌ هه‌یه‌‪ ،‬رۆژ به‌رۆژ روی‌ له‌هه‌ڵكشانه‌و‬ ‫ئاسۆی‌ چاره‌سه‌ریش روون نییه‌‪.‬‬ ‫ملمالنییه‌كان له‌سه‌ر پۆس���تی‌ پارێزگارو‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێ���زگای‌ كه‌ركوك‬ ‫گه‌یشتووه‌ته‌ ئاس���تێكی‌ به‌رز‪ ،‬حزب‌و پارته‌‬ ‫سیاسیه‌كانی‌ كه‌ركوك‌و ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگا‬ ‫له‌ناكۆكییه‌كی‌ قوڵدان‪.‬‬ ‫گردبونه‌وه‌ی‌ عه‌ره‌بی‌ نوێنه‌رایه‌تی‌ زۆرینه‌ی‌‬ ‫پێكهات���ه‌ی‌ عه‌ره‌به‌كانی‌ كه‌رك���وك ده‌كه‌ن‬ ‫نایا‌نه‌وێت تاك���و ئه‌نجامدان���ی‌ هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێزگا ئه‌و پۆس���ته‌ یه‌كالی‌‬ ‫بكرێت���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ب���ه‌ره‌ی‌ توركمانی‌ كه‌‬ ‫نوێن���ه‌ری‌ زۆرینه‌ی‌ توركمانه‌كانی‌ ش���اره‌كه‌‬ ‫ده‌كات رایه‌كی‌ تریان هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وان ده‌یانه‌وێت‬ ‫سه‌وداو مامه‌ڵه‌یه‌ك بكه‌ن كه‌ تیایدا پۆستی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێ���زگای‌ كه‌ركوك‬ ‫وه‌ربگرن له‌به‌رامبه‌ر ئه‌وه‌ی‌ پۆستی‌ پارێزگار‬ ‫بده‌نه‌وه‌ به‌كورد‪.‬‬ ‫ناكۆك���ی‌ س���ه‌ره‌كی‌ له‌س���ه‌ر پۆس���تی‌‬ ‫پارێزگاری‌ كه‌ركوك ئه‌و كات س���ه‌ری‌ هه‌ڵدا‬ ‫كه‌ كەركوك‌و ناوچه‌ جێناكۆكه‌كان‪ ،‬لەدوای‬ ‫‪16‬ی ئۆكتۆبەری ساڵی‌ ‪ 2017‬كەوتونەتەوە‬ ‫ژێر دەس���تی هێ���زە عێراقیەكان���ی‌ فیرقه‌ی‌‬ ‫ئاڵتوونی‌‌و به‌رپه‌رچدانه‌وه‌ی‌ خێراو حه‌شدی‌‬ ‫شه‌عبی‌ ئه‌وه‌ش دوای كشانەوەی پێشمەرگە‪،‬‬ ‫پارێ���زگاری‌ ئ���ه‌و كات پۆس���ته‌كه‌ی‌ به‌جێ‌‬ ‫هێش���ت‌و حه‌یده‌ر عه‌بادی‌ سه‌رۆك وه‌زیرانی‌‬ ‫عێراق‪ ،‬راكان س���ه‌عیدی‌ جێگ���ری‌ كرده‌ی‌‬ ‫پارێزگاری‌ كه‌ركوك به‌وه‌كاله‌ت‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د خزر جبوری‌ ئه‌ندامی‌ گردبونه‌وه‌ی‌‬ ‫عه‌ره‌ب���ی‌ له‌ئه‌نجومه‌نی‌ پارێ���زگای‌ كه‌ركوك‬ ‫به‌"نیق���اش" وت "ئێمه‌ له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌دا نین‬

‫پۆسته‌كانی‌ شاره‌كه‌ به‌نه‌ته‌وه‌یی‌‌و مه‌زهه‌ب ‌ی‬ ‫بكرێت‪ ،‬چه‌ندین س���اڵه‌ ئه‌و پۆسته‌ له‌الیه‌ن‬ ‫كورده‌وه‌ به‌رێوه‌ده‌برێت‪ ،‬ئێس���تاش ئاساییه‌‬ ‫نه‌ت���ه‌وه‌ی‌ كوردی���ش قبوڵی‌ بێت پۆس���تی‌‬ ‫پارێزگار الی‌ نه‌ته‌وه‌یه‌كی‌ دیكه‌ بێت"‪.‬‬ ‫پۆس���تی‌ پارێزگار كه‌ركوك ب���ه‌ر له‌‪16‬ی‌‬ ‫ئۆكتۆبه‌ری‌ ساڵی‌ رابردوو له‌پشكی‌ یه‌کێتی‬ ‫نیش���تیمانی کوردس���تان ب���و‪ ،‬ئێس���تاش‬ ‫ئ���ه‌و حزبە‌ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی پۆس���تی پارێزگار‬ ‫به‌ده‌س���تبهێنێته‌وه‌‪ ،‬له‌هه‌واڵدایه‌ کۆبونه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی پارێ���زگای‌ كه‌رك���وك ئه‌نجام‬ ‫بدرێ���ت ک���ه‌ تیای���دا پێکهات���ه‌و الیه‌نه‌كان‬ ‫کۆبکات���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه‌ یه‌كێكه‌ له‌كاره‌ زۆر‬ ‫ئاسته‌مه‌كان‪.‬‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی پارێ���زگای كه‌رك���وك له‌‪41‬‬ ‫ئه‌ن���دام پێكدێ���ت‪ 26 ،‬ئه‌ندامی له‌لیس���تی‬ ‫برایه‌تی زۆرینه‌ ك���ورد‪ ،‬هه‌روه‌ها ‪ 9‬ئه‌ندامی‌‬ ‫توركمان به‌هه‌ردوو مه‌زهه‌بی شیعه‌و سوننه‌و‬ ‫‪ 6‬ئه‌ندام���ی‌ پێكهاته‌ی‌ عه‌ره‌ب���ه‌‪ ،‬هه‌ریه‌ك‬ ‫ل���ه‌م هێزان���ه‌ش له‌ن���او خۆیان���دا ناته‌بان‪،‬‬ ‫ب���ۆ نموونه‌ لیس���ته‌ كوردییه‌ك���ه‌ له‌یه‌كێتی‌‬ ‫نیشتیمانی‌ كوردس���تان‌و پارتی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردستان‌و یه‌كگرتووی‌ ئیسالمی‌ پێكهاتووه‌‬ ‫كه‌ ئه‌مان بیروبۆچوینیان له‌س���ه‌ر پۆس���تی‌‬ ‫پارێزگار جیاوازه‌‪ ،‬دوو پێکهاته‌ی تورکمانی‬ ‫له‌مه‌زهه‌بی‌ شیعه‌و سوننه‌ له‌ئه‌نجومه‌نه‌كه‌دا‬ ‫هه‌ن كه‌ ئه‌مانیش رای���ان جیاوازه‌‪ ،‬هه‌رچی‌‬ ‫لیس���تی‌ گردبونه‌وه‌ی‌ عه‌ره‌بییه‌ س���ه‌ره‌ڕای‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ئه‌ندامه‌كان���ی‌ له‌ژێر یه‌ك لیس���تدا‬ ‫كۆبوونه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‌ كه‌مجار روویداوه‌ له‌سه‌ر‬ ‫پرسه‌كانی‌ شاره‌كه‌ كۆك بن‪.‬‬ ‫ئاسۆ مامه‌ند ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‌و‬ ‫به‌رپرس���ی‌ مه‌ڵبه‌ن���دی‌ كه‌ركوك���ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نیشتمانی‌ كوردستان به‌"نیقاش"ی‌ وت "ئێمه‌‬ ‫كه‌رك���وك ناكه‌ینه‌ قوربانی‌ هیچ كه‌س���ێك‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ بۆ ئێمه‌ كه‌س گرنگ نییه‌ گرنگ‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و پۆسته‌ كورد به‌ده‌ستی‌ بهێنێته‌وه‌‬ ‫ئه‌م���ه‌ش وایكردوه‌ هه‌موو هه‌وڵێك بده‌ین بۆ‬

‫‪ 120‬فرۆكه‌ ‌ی بێ‌ فرۆكه‌وان‬

‫وێنە‪ :‬ئەنجومەنی پارێزگای کەرکوک‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ كۆبونه‌وه‌ی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێزگای‌‬ ‫كه‌رك���وك ئه‌نج���ام بدرێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم پارت ‌ی‬ ‫به‌پاس���اوی‌ داگیركاری‌ ش���اره‌كه‌ ئاماده‌نین‬ ‫بێنه‌وه‌ هۆڵی‌ كۆبون���ه‌وه‌ی‌ ئه‌نجومه‌ن‌و ئه‌و‬ ‫پۆسته‌ یه‌كالی‌ بكه‌نه‌وه‌‪".‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شكرد "به‌دانانی‌ پارێزگارێك‬ ‫كه‌ بروای‌ به‌پێكه‌وه‌ژیانی‌ نێوان پێكهاته‌كان‬ ‫هه‌بێت دڵنیایی ده‌گه‌رێته‌وه‌ بۆ دانیشتوانی‌‬ ‫شاره‌كه‌و هه‌موو ئه‌و كه‌سانه‌ش كه‌ سه‌ردانی‌‬ ‫كه‌ركوكیش ده‌كه‌ن‪".‬‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ عێراق به‌ره‌س���می‌ نه‌جمه‌دین‬ ‫كه‌ریمی‌ له‌پۆستی‌ پارێزگار البردووه‌‪ ،‬زۆرینه‌ی‌‬ ‫س���ه‌ركرده‌كانی‌ حیزبه‌كه‌ی‌ خۆیشی‌ ناكۆكی‌‬ ‫قوڵی���ان له‌گه‌ڵیدا هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێس���تاش‬ ‫نه‌جمه‌دی���ن كه‌ریم هه‌ر خ���ۆی‌ به‌پارێزگاری‌‬ ‫كه‌ركوك ده‌ناسێنێت‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ سێ‌ مانگه‌‬ ‫نه‌یتوانیوه‌ بچێته‌وه‌ شاره‌كه‌ی‌‪.‬‬ ‫د‪.‬نه‌جمه‌دی���ن كه‌ری���م ك���ه‌ ئێس���تا‬ ‫له‌هاوینه‌ه���ه‌واری‌ س���ه‌الحه‌دین له‌پارێزگای‌‬ ‫هه‌ولێر نیشته‌جێیه‌ به‌"نیقاش"ی‌ وت "ئێستا‬

‫كه‌ركوك داگیركراوه‌و كه‌س���ێك به‌زۆره‌مل ‌ێ‬ ‫ك���راوه‌ به‌پارێزگار كه‌ ئه‌م���ه‌ش پێچه‌وانه‌ی‌‬ ‫بنه‌ما یاساییه‌كانه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ به‌پێی‌‌ هه‌موو‬ ‫بنه‌ما ده‌ستوورییه‌كان من پارێزگاری‌ یاسایی‬ ‫كه‌ركوكم به‌تایبه‌ت كه‌ به‌ده‌نگی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫پارێزگا كراوم به‌پارێزگار‪".‬‬ ‫له‌ناو یه‌كێتی‌ نیش���تیمانی‌ كوردس���تاندا‬ ‫ده‌نگ���ۆی‌ ئه‌وه‌ی���ه‌ هه‌یه‌ كه‌ خالید ش���وانی‌‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ ئ���ه‌و حیزب���ه‌و‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ پێش���ووی‌ عێراق بۆ پۆس���تی‌‬ ‫پارێ���زگار پاڵێ���وراوه‌‪ ،‬به‌اڵم پێ���ش هه‌موو‬ ‫ش���ت ناكۆك���ی‌ نێ���وان لیس���تی‌ برایه‌ت���ی‌‬ ‫(لیس���ته‌ كوردییه‌) رێگره‌ له‌یه‌كالبوونه‌وه‌ی‌‬ ‫پۆسته‌كه‌‪.‬‬ ‫ئێس���تا یه‌كێتی‌ نیش���تیمانی‌ كوردستان‌و‬ ‫یه‌كگرتووی‌ ئیسالمی‌ ده‌یانه‌وێت كۆبوونه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێ���زگای‌ كه‌رك���وك بكرێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم پارت���ی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تان به‌و‬ ‫كۆبوونه‌وه‌یه‌ رازی‌ نییه‌‪.‬‬ ‫كام���ه‌ران كه‌ركوك���ی‌ ئه‌ندام���ی‌ پارت���ی‌‬

‫دیموكراتی‌ كوردس���تان له‌لیس���تی‌ برایه‌ت ‌ی‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگای‌ كه‌ركوك به‌"نیقاش"ی‌‬ ‫وت "ئه‌گه‌ر حكومه‌تی‌ عێراقی‌ پێش���مه‌رگه‌و‬ ‫ئاسایشی‌ قبوڵ نییه‌ ئێمه‌ فیرقه‌ی‌ ئاڵتوونی‌‌و‬ ‫پۆلیس���ی‌ ئیتحادیمان قبوڵ نییه‌ له‌به‌رئه‌وه‌‬ ‫چاره‌سه‌ر بۆ دۆس���یه‌ی‌ ئه‌منی‌‌و گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌ندامان���ی‌ پارت���ی‌ ب���ۆ كۆبونه‌وه‌كان���ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگا ئه‌وه‌یه‌ دۆسیه‌ی‌ ئه‌منی‌‬ ‫كه‌ركوك راده‌ستی‌ پۆلیس بكرێت‌و هێزه‌كانی‌‬ ‫دیكه‌ له‌شاره‌كه‌ بكشێنه‌وه‌‪".‬‬ ‫ده‌شڵێت "تا دۆخی‌ كه‌ركوك نه‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫ب���ۆ پێ���ش ‪16‬ی‌ ئۆكتۆب���ه‌ری‌ ‪ 2017‬ئێمه‌‬ ‫ناگه‌ڕێینه‌وه‌ بۆ كه‌ركوك"‪.‬‬ ‫‌كێشه‌ی‌ هه‌ره‌ سه‌ره‌كی‌ له‌رووی‌ سیاسییه‌وه‌‬ ‫جگه‌ له‌پۆستی‌ پارێزگاری‌ كه‌ركوك‪ ،‬پۆستی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگای‌ كه‌ركوكیشه‌‪،‬‬ ‫ملمالنێی‌ س���ه‌ره‌كیش بۆ یه‌كالیی‌‌بوونه‌وه‌ی‌‬ ‫پۆستی‌ س���ه‌رۆكی ئه‌نجومه‌ن هیچی‌ كه‌متر‬ ‫نییه‌ له‌پۆس���تی‌ پارێزگار‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش كاتێك‬ ‫س���ه‌ریهه‌ڵدا كه‌ حه‌س���ه‌ن تۆران س���ه‌رۆكی‌‬

‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگا له‌نیس���انی‌ ساڵی‌ ‪2014‬‬ ‫بوو به‌په‌رله‌مانتاری‌ عێراق‌و رێبوار تاڵه‌بان ‌ی‬ ‫جێگری‌ به‌وه‌كاله‌ت پۆسته‌كه‌ی‌ به‌رێوه‌ده‌برد‪،‬‬ ‫له‌و كات���ه‌وه‌ نه‌ كورد ئاماده‌ب���وو الیه‌نگری‌‬ ‫كاندیدێك���ی‌ توركم���ان بكات بۆ پۆس���تی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ ئه‌نجوم��� ‌هن‌و‌ نه‌ لیس���تی‌ به‌ره‌ی‌‬ ‫توركمانی���ش خاوه‌ن���ی‌ كاندیدێكی‌ هاوبه‌ش‬ ‫بوون بۆ سه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌ن‪.‬‬ ‫نه‌ج���ات حوس���ێن‪ ،‬ئه‌ندام���ی ب���ه‌ره‌ی‌‬ ‫تورکمان���ی له‌ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگای‌ كه‌ركوك‬ ‫به‌"نیق���اش"ی‌ وت "به‌پێ���ی م���اده‌ی ‪23‬ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ی پارێزگاکان پۆس���تی پارێزگار‬ ‫ماف���ی گه‌وره‌تری���ن لیس���ته‌ ک���ه‌ لیس���تی‬ ‫برایه‌تیی���ه‌‪ ،‬لیس���تی‌ دووه‌م مافی‌ پۆس���تی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ هه‌یه‌ ك���ه‌ به‌ره‌ی‌‬ ‫توركمانیه‌‪ ،‬سه‌ره‌تا كار به‌و ماده‌ ده‌ستووریه‌‬ ‫كرا‪ ،‬به‌اڵم دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ سه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌ن‬ ‫بوو به‌په‌رله‌مانتار له‌الیه‌ن كورده‌كانه‌وه‌ ئه‌و‬ ‫ماده‌ ده‌ستوورییه‌ پێشیلكراو ئاماده‌نه‌بوون‬ ‫ئه‌و پۆسته‌ بدرێته‌وه‌ بە‌توركمان"‪.‬‬ ‫به‌اڵم جه‌م���ال مه‌ولود ئه‌ندامی‌ لیس���تی‌‬ ‫برایه‌ت���ی‌ كه‌رك���وك ره‌تیده‌كان���ه‌وه‌ ئه‌وان‬ ‫هۆكاربووب���ن‌و ده‌ڵێت "پێكهاته‌ی‌ ش���یعه‌و‬ ‫س���وونه‌ی‌ توركمان بۆچوونیان زۆر جیاوازه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر به‌رێوه‌بردنی‌ پۆس���تی‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫ئه‌نجوم ‌هن‌و ئه‌وه‌ش وایكردووه‌ سێ‌ كاندیدیان‬ ‫به‌ناوه‌كانی‌ ته‌حسین كه‌هیه‌و عه‌لی‌ مه‌هدی‌‌و‬ ‫نه‌جات حس���ێن هه‌بێت‌ بۆ پۆسی‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگای‌ كه‌ركوك"‪.‬‬ ‫ئێس���تا كه‌رك���وك وه‌ك پارێزگایه‌ك���ی‌‬ ‫بێ‌ خ���اوه‌ن وایه‌و كه‌س كاغه‌زی‌ ده‌س���تی‌‬ ‫ك���ه‌س ناخوێنێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش وه‌ك‬ ‫هاواڵتیانی‌ ش���اره‌كه‌ ده‌ڵێ���ن ره‌نگدانه‌وه‌ی‌‬ ‫روونی‌ هه‌ب���ووه‌ به‌س���ه‌ر فه‌رمانگه‌ ئه‌منی‌‌و‬ ‫خزمه‌تگوزارییه‌كان���ه‌وه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ئاس���تی‌‬ ‫خزمه‌تگوزاری‌ له‌پارێزگاكه‌ ئێجگار هاتووه‌ته‌‬ ‫خواره‌وه‌و له‌رووی‌ ئه‌منیش���ه‌وه‌ حاڵه‌ته‌كانی‌‬ ‫كوشتن‌و رفاندن‌و دزیكردن زیادكردووه‌‪.‬‬

‫گه‌نجێك له‌كوردستان له‌شه‌قه‌ ‌ی باڵ ده‌دات‬

‫نیقاش‪ ،‬سامان عومەر‬ ‫گه‌مارۆی‌ ئاسمانیی به‌غدا بۆ‬ ‫سه‌ر كوردستان ته‌نیا گه‌شت ‌ه‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كانی‌ په‌كنه‌خستووه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫رێی‌ له‌خولیاكانی‌ گه‌نجێك گرتووه‌‬ ‫كه‌ ده‌یه‌وێت به‌توانا ساده‌كانی‌ خۆی‌‬ ‫له‌شه‌قه‌ی‌ باڵ بدات‪.‬‬ ‫ئاری‌ كامی���ل (‪ )28‬س���اڵ‪ ،‬گه‌نجێكی‌‬ ‫دانیش���تووی‌ شاری‌ س���لێمانییه‌و به‌هۆ ‌ی‬ ‫ئ���ه‌وه‌وه‌ ناووناوبانگ���ی‌ ده‌رك���ردووه‌ كه‌‬ ‫تائێس���تا ده‌یان فرۆكه‌ی‌ ب���ێ فرۆكه‌وانی‌‬ ‫دروستكردووه‌‪.‬‬ ‫باس‌و خواس���ی‌ ئ���اری‌ له‌ن���او خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردس���تاندا ش���تێكی‌ تازه‌ نیی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ نوێیه‌ ئه‌وه‌یه‌ ئێس���تا هه‌نگاوه‌كانی‌‬ ‫له‌دروس���تكردنی‌ فرۆكه‌ی‌ بێ‌ فرۆكه‌وانه‌وه‌‬ ‫گواس���تووه‌ته‌وه‌ ب���ۆ دروس���تكردنی‌‬ ‫فرۆكه‌یه‌ك���ی‌ نه‌فه‌رهه‌ڵگری‌ بچووك‌و له‌وه‌‬ ‫زیاتری���ش ده‌یه‌وێ���ت له‌رێ���ی‌ باڵۆنێكه‌وه‌‬ ‫بچێته‌ به‌رزییه‌كی‌ پێوانه‌یی‌‪.‬‬ ‫ئاری‌ چه‌ند مانگێكه‌ فرۆكه‌یه‌كی‌ بچووكی‌‬ ‫دروستكردووه‌ كه‌ توانای‌ هه‌ڵگرتنی‌ چوار‬ ‫نه‌فه‌ری‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم هێش���تا نه‌كه‌وتووه‌ته‌‬ ‫فڕین‌و چه‌ن���د پارچه‌یه‌كی‌ م���اوه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌ش���دا زه‌حمه‌ت���ه‌ دوای‌ ته‌واوبوون���ی‌‬ ‫بتوانێت كاره‌ك���ه‌ی‌ ته‌واو ئه‌زموون بكات‪،‬‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ نه‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم مۆڵه‌تی‌‬ ‫فه‌رمی‌ كاركردن���ی‌ داوه‌تێ‌‪ ،‬نه‌ بڕیاره‌كه‌ی‌‬ ‫به‌غداش رێی‌ پێ���ده‌دات فرۆكه‌یه‌ك به‌بێ‌‬ ‫مۆڵه‌ت به‌ئاسمانی‌ كوردستاندا بفڕێت‪.‬‬

‫له‌باره‌ی‌ ئه‌و فرۆكه‌یه‌ی‌ دروستیكردوو‌ه‬ ‫ئاری‌ به‌"نیقاش"ی‌ وت "فڕۆكه‌كه‌ له‌جۆری‌‬ ‫(‪ )STOL-CH 750‬دیزاین���ی‌ (كری���س‬ ‫هان���ز) ی‌ ئه‌مریكیی���ه‌ ك���ه‌ له‌ئه‌له‌منیۆم‌و‬ ‫پالس���تیك‌و دارو فوم دروستكراوه‌‪ ،‬ته‌نیا‬ ‫بزیونه‌ره‌ك���ه‌ی‌ م���اوه‌ ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‬ ‫به‌ده‌س���تم بگات‪ ،‬به‌اڵم باقی‌ پارچه‌كانی‌‬ ‫دیكه‌ ‪ %95‬خۆم دروستمكردوون"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ مه‌زه‌ن���ده‌كان فڕۆكه‌كه‌ی‌ ئاری‌‬ ‫توان���ای‌ هه‌یه‌ هه‌تا ب���ه‌رزی‌ كیلۆمه‌ترێك‬ ‫بفڕێت‌و ‪ 5‬كاتژمێر له‌ئاسماندا بمێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئاماده‌یشی‌ نیش���انداوه‌ پاش ته‌واوبوونی‌‬ ‫بیخاته‌ به‌رده‌م هه‌موو پشكنینه‌ ئه‌ندازه‌یی‌‌و‬ ‫میكانیكییه‌كان‪.‬‬ ‫ئه‌زموونی‌ دروستكردنی‌ فرۆكه‌ بۆ ئاری‌‬ ‫شتێكی‌ نوێ‌ نییه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و پێشتر ته‌نیا‬ ‫فرۆك���ه‌ی‌ بێ فرۆكه‌وانی‌ دروس���تكردووه‌‪،‬‬ ‫چیرۆكه‌كه‌ش له‌و كاته‌وه‌ ده‌ست پێده‌كات‬ ‫كه‌ چوارساڵ له‌مه‌وبه‌ر له‌ئەوروپا به‌شداری‌‬ ‫پێش���انگایه‌كی‌ فرۆكه‌ی‌ ب���ێ‌ فرۆكه‌وانی‌‬ ‫كردووه‌و تێگه‌یش���تووه‌ له‌وه‌ی‌ ده‌توانێت‬ ‫ئه‌و ئه‌زموونه‌ تاقیبكات���ه‌وه‌‪ ،‬له‌م رووه‌وه‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت "كه‌ فرۆكه‌كانم بین���ی‌ پێم وابوو‬ ‫دروس���تكردنی‌ فرۆك���ه‌ی‌ ب���ێ‌ فرۆكه‌وان‬ ‫مه‌حاڵ نییه‌"‪.‬‬ ‫دواتر له‌سه‌ر ئینته‌رنێت به‌دوای‌ دیزاین‌و‬ ‫شێوازی‌ دروس���تكردنی‌ فرۆكه‌دا گه‌ڕاوه‌و‬ ‫ئه‌زموون���ی‌ ك���ردووه‌‌و چه‌ن���د فرۆك���ه‌ی‌‬ ‫دروستكردووه‌ كه‌ هیچیان توانای‌ فڕینیان‬ ‫نه‌بووه‌‪ ،‬تا ئ���ه‌وه‌ی‌ دواج���ار فرۆكه‌كانی‌‬ ‫باڵیان گرتووه‌و وه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێت "تائێستا‬ ‫‪ 120‬فرۆكه‌ی‌ بێ‌ فرۆكه‌وانم دروستكردووه‌‬

‫ئه‌م هه‌فته‌یه‌ له‌‬ ‫بۆ خوێندنه‌وه‌ی ئه‌م راپۆرتانه‌و چه‌ندین راپۆرتی سه‌رنجراکێشی تر‬ ‫به‌زمانه‌کانی کوردی‌و عه‌ره‌بی‌و ئینگلیزی‪ ،‬سه‌ردانی نیقاش بکه‌ ‪www.niqash.org‬‬

‫ك���ه‌ زۆربه‌ی‌ هه‌ره‌ زۆری���ان دیزاینی‌ خۆم‬ ‫بوون"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ یارمه‌ت���ی‌ ئ���اری‌ داوه‌ ل���ه‌م‬ ‫كاره‌دا ئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌ خۆی‌ له‌وێنه‌كێش���ان‌و‬ ‫په‌یكه‌رتاشیندا به‌هره‌مه‌نده‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ تا‬ ‫قۆناغی‌ سێی‌ ناوه‌ندی‌ خوێندووه‌‪.‬‬ ‫فرۆكه‌كانی‌ ئاری‌ له‌فایبه‌ر گاڵس دروست‬ ‫ده‌كرێن‌و هه‌ر دانه‌یه‌كی���ان بڕی‌ (‪ 200‬بۆ‬ ‫‪ )500‬دۆالری‌ تێده‌چێت‪ ،‬بزوێنه‌ره‌كانیشی‌‬ ‫له‌راس���تیدا بزوێنه‌ری‌ فرۆك���ه‌ نین‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫هی‌ چه‌ندین ئامێری‌ دیكه‌ن كه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫عێراق ده‌یانكڕێت‪.‬‬ ‫ئاری‌ س���ه‌رده‌مێكی‌ زۆر وه‌س���تای‌ دارو‬ ‫ته‌خته‌و بیناس���ازی‌ ب���ووه‌‌و بڕێك پاره‌ی‌‬

‫زۆری‌ كۆكردووه‌ته‌وه‌و هه‌رچی‌ ئه‌و سامانه‌ ‌ی‬ ‫هه‌یبووه‌ به‌هاوكاری‌ دایكی‌‌و براكه‌ی‌ بۆ ئه‌و‬ ‫فرۆكانه‌ خه‌رجی‌ كردووه‌‪.‬‬ ‫له‌ش���ه‌ڕی‌ داعش���دا چه‌ندین به‌رپرسی‌‬ ‫س���ه‌ربازی‌ داوایان له‌ئاری‌ كردووه‌ سوود‬ ‫له‌فرۆكه‌ ب���ێ فرۆكه‌وانه‌كان���ی‌ ببینرێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ توانای‌ ئه‌وه‌ی���ان هه‌بووه‌ كامێرای‌‬ ‫چاودێ���ری‌‌و جۆره‌ چه‌ك���ی‌ بچووكیان لێ‌‬ ‫ببه‌سترێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و ره‌تی‌ كردووه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ده‌ڵێ���ت "داواكاری‌ ره‌س���می‌‬ ‫له‌حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێمه‌وه‌ نه‌هات���ووه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫نه‌مویستووه‌ ئه‌و كاره‌ بكه‌م"‪.‬‬ ‫ئه‌م هه‌وڵه‌ تاكه‌ كه‌سییه‌ی‌ ئاری‌ هه‌موو‬ ‫ش���تێكی‌ پێنه‌كراوه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ له‌گه‌ڵ چه‌ند‬

‫دیموكراسی‌ له‌سایه‌ی‌ تفه‌نگدا‬ ‫ی چه‌كدار به‌شداری‌‬ ‫ده‌یان گروپ ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ عێراق ده‌كه‌ن‬

‫كه‌س���ێكی‌ ش���اره‌زای‌ ب���واری‌ فرۆكه‌وانی‌‬ ‫گروپێكیان پێكهێناوه‌ به‌ناوی‌ "ئاس���مان ‌ی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌" كه‌ به‌نیازبوون به‌پاڵپش���تی‌‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم كارگه‌یه‌ك���ی‌ بچووكی‌‬ ‫دروستكردنی‌ فرۆكه‌ دروستبك ‌هن‌و راهێنان‬ ‫به‌پێش���مه‌رگه‌ بك���ه‌ن له‌س���ه‌ر چۆنێت���ی‌‬ ‫به‌كارهێنانی‌ فرۆكه‌كان‪ ،‬به‌اڵم تائێستا ئه‌و‬ ‫هه‌وڵه‌ سه‌رپێ‌ نه‌كه‌وتووه‌‪.‬‬ ‫پاڤێڵ عوسمان ئه‌ندامی‌ گروپی‌ "ئاسمانی‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌" به‌"نیقاش"ی‌ وت "به‌داخه‌وه‌‬ ‫تائێس���تا حكومه‌تی‌ هه‌رێ���م رێگرییه‌كانی‌‬ ‫زیات���ره‌ وه‌ك له‌هاوكارییه‌كان���ی‌‪ ،‬بۆی���ه‌‬ ‫پرۆژه‌كه‌مان شوێنی‌ خۆی‌ نه‌گرتووه‌"‪.‬‬ ‫راس���ته‌ حكومه‌ت��� ‌ی هه‌رێم ه���اوكاری‌‬

‫پرۆژه‌كه‌ی‌ ئاری‌ نه‌كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم چه‌ندین‬ ‫كه‌س له‌وانه‌ی‌ له‌بواری‌ فرۆكه‌وانیدا شاره‌زان‬ ‫پش���تیوانی‌ ئه‌م جۆره‌ هه‌واڵن���ه‌ ده‌كه‌ن‌و‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی‌ كاره‌كه‌ی‌ ئارییان بینیوه‌‪ ،‬پێیان‬ ‫وایه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌م گه‌نجه‌ پش���تیوانی‌ بكرێت‬ ‫كاری‌ زۆر گه‌وره‌تر ده‌كات‪.‬‬ ‫شۆڕش سه‌عید (‪ 58‬ساڵ) كه‌ له‌واڵتی‌‬ ‫روسیا چه‌ند خولێكی‌ دروستكردنی‌ فرۆكه‌ی‌‬ ‫بچووكی‌ بینیوه‌ ب���ۆ "نیقاش" وتی‌ "ئاری‌‬ ‫ترسی‌ نییه‌ ده‌یه‌وێ‌ هه‌موو سه‌ركێشییه‌ك‬ ‫تاقی‌ بكاته‌وه‌ كه‌ ئه‌مه‌ خاڵی‌ سه‌ركه‌وتنی‌‬ ‫ئه‌و گه‌نجه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئێس���تا ئاری‌ ش���ه‌وو رۆژی‌ خستووه‌ته‌‬ ‫س���ه‌ریه‌ك ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ فرۆك���ه‌ چ���وار‬ ‫نه‌فه‌رییه‌كه‌ی‌ ته‌واو ب���كات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌زانێ‌‬ ‫ئاسته‌نگی‌ زۆری‌ له‌پێشه‌‪ ،‬چونكه‌ تائێستا‬ ‫رێی‌ پێن���ه‌دراوه‌ پارچه‌كانی‌ بزوێنه‌ری‌ ئه‌و‬ ‫فرۆكه‌یه‌ بهێنێ���ت‪ ،‬ده‌زگا ئه‌منییه‌كانیش‬ ‫پێیان وتووه‌ كه‌ رێی‌ فڕینی‌ پێناده‌ن‪.‬‬ ‫ئ���اری‌ وه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێ���ت پالنی‌ دوای‌‬ ‫ته‌واوكردن���ی‌ فرۆكه‌كه‌ی‌ ئه‌وه‌ی���ه‌ له‌رێی‌‬ ‫دروس���تكردنی‌ باڵۆنێكه‌وه‌ ساڵی‌ داهاتوو‬ ‫خ���ۆی‌ بگه‌یه‌نێت���ه‌ به‌رزتری���ن ئاس���ت‬ ‫له‌ئاس���ماندا كه‌ باڵۆنه‌كه‌ توانای‌ هه‌بێت‪،‬‬ ‫له‌وێوه‌ به‌په‌ره‌شووت خۆی‌ فڕێبداته‌ سه‌ری‌‬ ‫زه‌وی‌‪.‬‬ ‫ئێستا س���ات به‌س���ات ئاری‌ چاوه‌ڕێی‌‬ ‫دواهه‌می���ن هه‌واڵ���ه‌كان ده‌كات له‌باره‌ی‌‬ ‫هه‌ڵگرتن���ی‌ گه‌م���ارۆی‌ ئاس���مانی‌ س���ه‌ر‬ ‫كوردستانه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ده‌زانێ‌ ئه‌و قۆناغه‌‬ ‫زۆر نزیكی‌ ده‌كات���ه‌وه‌ له‌ته‌واوكردنی‌ ئه‌و‬ ‫پرۆژه‌ گه‌ورانه‌ی‌ له‌خه‌یاڵیدان‪.‬‬

‫موڵكه‌ حه‌اڵڵكراوه‌كان‬

‫بااڵده‌ستی ئه‌منی رێگره‌‬ ‫له‌گه‌ڕانه‌وه‌ی خه‌ڵك بۆ‬ ‫زێدی خۆیان‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫جوانی ڕۆسته‌م ئاغاله‌‪:‬‬ ‫هۆکارو چارەسەری‬

‫)‪ )611‬سێشه‌ممه ‪2018/1/30‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫كه‌س لێمناپرسێت‬

‫پەڵەی رەشی ژێر چاو ؟‬

‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫ڕۆسته‌م ئاغاله‌‪ ،‬نیگاركێش‌و فۆتۆگرافه‌ری‌‬ ‫دیاری‌ كورد هه‌فته‌ی‌ رابردو له‌سه‌ر ڕێگه‌ ‌ی‬ ‫كۆیه‌ سلێمانی‌ توشی‌ روداوی‌ هاتوچۆ‬ ‫ده‌بێت‌و به‌سه‌ختی‌ بریندارده‌بێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێت "ڕوداوه‌كه‌ ناخۆش بو‪ ،‬به‌اڵم له‌وه‌‬ ‫ناخۆشتر ئه‌وه‌یه‌ كه‌ كاریگه‌ری‌ ده‌رونی‌‬ ‫له‌سه‌ر جێهیشتوم"‪.‬‬

‫لەبەر ئەوەی پێستی ژێر چاو پێکهاتوە لە‌چینێکی تەنک‌و هەستیار‪ ،‬زووتر لە‌ناوچەکانی دیکەی‬ ‫روخسار دووچاری گۆرانی رەنگ‌و چرچبون دەبێ‪.‬‬ ‫هۆکارەکانی رەشبونی ژێر چاو بریتین لە‪:‬‬ ‫بۆماوەیی ‪ ..‬کەمخوێنی (بەتایبەت لە‌خانماندا بەهۆی سوری مانگانە) ‪ ..‬کەمخەوی‌و خۆماندووکردن‬ ‫‪ ..‬کەمبونەوەی کۆالجینی پێس����ت بەهۆی هەلکشانی تەمەنەوە ‪ ..‬تیشکی خۆر‌و هەندێ نەخۆشی‬ ‫هەستیاریی پێست‌و هتد ‪..‬‬ ‫چارەسەر‪:‬‬ ‫چارەکردنی هۆکارەکان ‪ ..‬رێخس����تنی کاتی خەوو پشو‪ ،‬بەکارهێنانی دژە خۆری گونجا‌و کرێمی‬ ‫تایبەت بە‌ژێر چاو ‪ ..‬هەروەها پالزمای خوێن ئێس����تە بۆتە یەکێک لە‌کاریگەرترین چارەسەری ئەم‬ ‫حالەتە‪.‬‬ ‫س���ەنتەری میدیکاڵ‪ :‬به‌ختیاری ـ ش���ه‌قامی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫به‌رامبه‌ری‌ ساڵۆن ئه‌سته‌نبوڵ‬

‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫ڕۆسته‌م ئاغاله‌ كه‌ تا ئێستا له‌پێخه‌فدایه‌‌و‬ ‫ته‌ندروس����تی‌ به‌ت����ه‌واوی‌ ب����اش نه‌ب����وه‌‪،‬‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ی‌ ڕاگه‌یاند "ڕۆژی‌ ‪ ،1/18‬به‌هۆی‌‬ ‫كارێك����م له‌موزه‌خانه‌ی‌ ئاغاله‌‪ ،‬له‌ش����اری‌‬ ‫س����لێمانییه‌وه‌ به‌ڕێكه‌وتم بۆ ش����ارۆچكه‌ی‌‬ ‫كۆیه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌ خزی‌ ڕێگه‌كه‌وه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ڕێگه‌ی‌ كلكه‌سماق كه‌ به‌سه‌ر ده‌شتی‌ كۆیه‌دا‬ ‫ده‌ڕوانێ‌‌و كۆمه‌ڵێك لۆفه‌ی‌ لێیه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫نۆرماڵیش ده‌ڕۆشتم به‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ تازه‌‬ ‫باران باریبو شه‌قامه‌كه‌ زۆر خلیسك ببو بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ نه‌كه‌ومه‌ ناو كه‌نده‌اڵنه‌كه‌وه‌ ده‌ستم‬ ‫ش����كانه‌وه‌ به‌الی‌ كێوه‌ك����ه‌داو كه‌مێك پیا‬ ‫هه‌ڵگه‌ڕام‌و ئوتومبێله‌كه‌ وه‌رگه‌ڕا"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "له‌دوای‌ ڕوداوه‌كه‌ تیمی‌ كه‌ناڵی‌‬ ‫‪ knn‬به‌ڕوداوه‌كه‌ی����ان زان����ی‌‌و هات����ن‬ ‫به‌هانامه‌وه‌‌و له‌ئۆتۆمبیله‌كه‌م ده‌ریانهێنام‌و‬ ‫ڕه‌وان����ه‌ی‌ نه‌خۆش����خانه‌ی‌ دوكانیان كردم‪،‬‬ ‫له‌وێ‌ دكتۆره‌كان پێیانڕاگه‌یاندم ده‌س����تی‌‬ ‫چه‌پم ش����كاوه‌‌و به‌بێ‌ به‌كارهێنانی‌ پالتین‬ ‫نایه‌ت����ه‌وه‌ جێی‌ خ����ۆی‌‌و له‌گه‌چدا ده‌ڕزێ‌‪،‬‬ ‫ناتوانم له‌ئێستادا به‌كاریبهێنم‌و گرنگی‌ بده‌م‬ ‫به‌كاره‌ هونه‌ریه‌كانم‪ ،‬پزیش����كه‌كان ماوه‌ی‌‬ ‫چوار مانگیان بۆ داناوم بۆ چاك بونه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌ستم‪ ،‬له‌ئێس����تادا چاره‌سه‌ری‌ ته‌واوم بۆ‬ ‫ئه‌نجامدراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ كاریگه‌ری‌ هه‌یه‌‬ ‫به‌س����ه‌رمه‌وه‌ ب����اره‌ ده‌رونیه‌كه‌ی����ه‌ كه‌ زۆر‬ ‫ناخۆشه‌و كاریگه‌ریی‌ له‌سه‌ر به‌جێهێشتوم‪،‬‬ ‫زۆر نیگه‌رانم له‌وه‌ی‌ ئاخۆ ده‌توانم ده‌س����تم‬ ‫بسوڕێنمه‌وه‌ وه‌كو جاران"‪.‬‬ ‫ئاغال����ه‌ ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات ك����ه‌‬ ‫ش����ه‌وێك پێ����ش ئ����ه‌و ڕوداوه‌‪ ،‬له‌كۆڕێكی‌‬ ‫شیعرخوێندنه‌وه‌ی‌ جه‌لیلی‌ قوباد زاده‌ بوه‌و‬

‫خه‌ریكی‌ وێنه‌كێشان بوه‌ بۆ شیعر‌و دیوانه‌‬ ‫نوێكه‌ی‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "پێكه‌وه‌ پێشه‌كیمان بۆ‬ ‫دیوانه‌كه‌ ده‌نوس����ی‌‪ ،‬وێنه‌م بۆ ش����یعرێكی‌‬ ‫قوباد به‌ناوی‌ (ده‌س����تێكم خۆشده‌وێت)‪،‬‬ ‫قوباد مس����وه‌ده‌ی‌ دیوانه‌كه‌ی‌ دامێ‌ به‌ناوی‌‬ ‫(ده‌س����ته‌كانی‌ من) كه‌ وێنه‌یان بۆ بكێشم‪،‬‬

‫هاواڵتییەک دو جۆر مۆدێل ‌‬ ‫ی‬ ‫جل‌وبه‌رگی‌ كوردی‌ داده‌هێنێت‬

‫"كاركردن بۆ ئێمه‬ ‫ی میدیادا‬ ‫له‌بوار ‌‬

‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫بورهان شێخ محه‌مه‌د پیرخدری‌‪،‬‬ ‫ئه‌و هاواڵتیه‌یه‌ به‌دیزاینی‌ جلوبه‌رگه‌‬ ‫كوردیه‌كانی‌ له‌بۆنه‌و پرسه‌كاندا‬ ‫ده‌ناسرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و خاوه‌نی‌ دو جۆر‬ ‫له‌دیزاینی‌ نوێی‌ جلوبه‌رگی‌ كوردی‌‬ ‫‌پیاوانه‌یه‌ به‌ناوه‌كانی‌ "بورهانی‌‌و‬ ‫شێخ بورهانی‌"‪.‬‬ ‫بوره���ان رۆژی‌ پێن���ج ش���ه‌ممه‌ی‌‬ ‫رابردو له‌هۆڵی‌ مۆزه‌خانه‌ی‌ س���لێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫پێش���انگایه‌كی‌ تایبه‌ت���ی‌ به‌دیزاین���ی‌‬ ‫جل‌وبه‌رگی‌ كوردی‌ كرده‌وه‌‪ ،‬له‌مباره‌وه‌‬ ‫وتی‌ "ماوه‌ی‌ سێ‌ ساڵه‌ وه‌ك خولیایه‌ك‬ ‫گرنگی‌ به‌جل‌و به‌رگ���ی‌ كوردی‌ پیاوان‬ ‫ده‌ده‌م ب���ه‌و هۆیه‌ش���ه‌وه‌ دو جۆر جل‌و‬ ‫به‌رگی‌ پیاوانم دیزاین كردوه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد كه‌ ماوه‌ی‌‬ ‫س���ه‌د س���اڵێك ده‌بێت جل���ی‌ كوردی‌‬ ‫مرادخانی‌‌و س���تارخانی‌ دروس���ت بون‬ ‫دواتریش له‌ساڵه‌كانی‌ دو هه‌زاردا چه‌ند‬ ‫جۆرێكی‌ دیكه‌ له‌ج���ل‌و به‌رگی‌ كوردی‌‬ ‫دیكه‌ دروس���تبون‪ ،‬به‌اڵم ن���وێ نه‌بون‬ ‫هه‌ربۆیه‌ به‌پێویس���تی‌ زانیوه‌ جۆرێكی‌‬ ‫نوێ‌ له‌ج���ل‌و به‌رگی‌ ك���وردی‌ پیاوان‬ ‫دیزای���ن بكات‪ ،‬ئ���ه‌و وت���ی‌ "له‌باره‌ی‌‬

‫کاوڕ‬ ‫چاو لەس����ەر کێشەکانت دامەخە‬ ‫بەڵک����و روبەڕوی����ان ب����ەرەوەو‬ ‫چارەسەریان بکە‪ ،‬گرنگی بە‌الیەنی‬ ‫ژیان����ی تایبەتی����ت ب����دە کارکردن‬ ‫هەموو شتێک نیە لە‌ژیاندا‪.‬‬

‫دیزاینكردنی‌ جل‌و به‌رگه‌كانه‌وه‌ پرس‌و‬ ‫راوێ���ژم به‌چه‌ند به‌رگدروی���ه‌ك كردو‌ه‬ ‫له‌ڕۆژه���ه‌اڵت‌و باش���وری‌ كوردس���تان‪،‬‬ ‫كاره‌كان���م دو جۆر جل‌و به‌رگی‌ كوردی‌‬

‫گا‬

‫پی���اوان له‌خۆده‌گرێ���ت به‌ناوه‌كان���ی‌‬ ‫بورهانی‌‌و ش���ێخ بورهانی‌ ك���ه‌ دیزان ‌‬ ‫ی‬ ‫قاتی‌ ك���وردی‌ بورهانی‌ قوماش���ه‌كه‌ی‌‬ ‫ته‌نكه‌و له‌وه‌رزی‌ هاویندا له‌به‌رده‌كرێت‪،‬‬

‫دوانه‌‬

‫دەربارەی داهاتوی کارەکەت قسە‬ ‫گرنگی بە‌هاوپیش����ەکانت بدە جار‬ ‫جار لەگەڵیان بچۆرە دەرەوە بۆئەوەی لەگ����ەڵ هاوبەش����ەکانت دەکەیت بۆ‬ ‫زیاتر یەکتر بناس����ن‪ ،‬ئەمڕۆ هەس����ت گەیشتن بە‌ئەنجامێکی باش‪ ،‬لەالیەنی‬ ‫س����ۆزداریەوە هەس����ت بەجێگیری‌و‬ ‫بە‌دڵخۆشی دەکەیت‪.‬‬ ‫بێدەنگی دەکەیت‪.‬‬

‫ئه‌و رۆژه‌ی‌ روداوه‌كه‌م لێبه‌سه‌رهات كاغه‌زو‬ ‫قه‌ڵه‌مم له‌گه‌ڵ‌ خۆم بردبو‪ ،‬وتم ئه‌و شه‌و‌ه‬ ‫له‌مۆزه‌خانه‌ی‌ كۆیه‌ ده‌مێنمه‌وه‌‌و وێنه‌ی‌ بۆ‬ ‫ده‌كێشم‪ ،‬به‌اڵم كاتێك بردیانمه‌ نه‌خۆشخانه‌‬ ‫بیرم له‌وه‌ ده‌كرده‌وه‌ من ده‌مویس����ت وێنه‌و‬ ‫نی����گار ب����ۆ ئه‌و ده‌س����ته‌ بكێش����م‪ ،‬به‌اڵم‬

‫به‌اڵم هه‌رچی‌ دیزاینی‌ دوه‌میانه‌ به‌ناوی‌‬ ‫شێخ بورهانی‌ له‌سێ‌ پارچه‌ پێكهاتوه‌‌و‬ ‫قوماش���ه‌كه‌ی‌ ئه‌س���توره‌‌و ب���ۆ وه‌رزی‌‬ ‫زستان به‌كاردێت"‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫زیات���ر خ���ۆت ب���ۆ کارەک���ەت تەرخان‬ ‫دەکەی���ت ئ���ەو کارانە ت���ەواو دەکەیت کە‬ ‫ماوەیەکە پستگوێت خستووە‪ ،‬چاالکییەکی‬ ‫کۆمەاڵیەتی ئەنجام دەدەیت‌و هەوڵدەدەیت‬ ‫کێشە خێزانیەکانت چارەسەر بکەیت‪.‬‬

‫وتیشی‌ "به‌ده‌ر له‌جیاكردنه‌وه‌ی‌ جل‌و‬ ‫به‌رگی‌ وه‌رزه‌كان به‌ڵكو قوماشه‌كانیشم‬ ‫هه‌ڵب���ژاردوه‌‌و ب���ۆ یه‌كه‌مج���ار ره‌نگه‌‬ ‫زه‌قه‌كانی‌ وه‌ك سورو پیرۆزه‌یی‌و چه‌ند‬ ‫ره‌نگێك���ی‌ دیكه‌م هێناوه‌ت���ه‌ ناو جل‌و‬ ‫به‌رگ���ی‌ كوردیه‌وه‌ كه‌ ئ���ه‌وه‌ بۆ یه‌كه‌م‬ ‫جاره‌"‪.‬‬ ‫باس���ی‌ له‌وه‌ش ك���رد ك���ه‌ دیزاینه‌‬ ‫نوێك���ه‌ی‌ ب���ۆ ج���ل‌و به‌رگی‌ ك���وردی‌‬ ‫خۆی‌ ده‌بنێته‌وه‌ له‌ش���ێوازی‌ دورینێكی‌‬ ‫جی���اواز له‌مۆدیله‌كان���ی‌ پێ���ش خۆی‌‬ ‫له‌نه‌خ���ش‌و قۆپچه‌ی‌ جی���اواز درومان‪،‬‬ ‫له‌بەکارنەهێنانی درومان لەسەر ده‌ست‌و‬ ‫ده‌رقاچی‌ شه‌رواڵه‌كه‌یدا به‌كره‌و دورومان‬ ‫به‌كارنه‌هات���وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌ش���ێوازی‌‬ ‫گیرفان‌و سه‌رشانی‌ جله‌كانیدا نوێگه‌ری‌‬ ‫هه‌یه‌ به‌ش���ێوازیك جێگه‌ی‌ س���ه‌رنجی‌‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌یه‌ جل‌و ب���ه‌رگ‌و دیزانینه‌‬ ‫نوێكه‌ ده‌بینن‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "له‌ش���اره‌كانی‌‬ ‫رۆژهه‌اڵت‌و باش���وری‌ كوردستان كاری‌‬ ‫دیزاینی‌ ج���ل‌و به‌رگه‌كانم پێش���وازی‌‬ ‫لێك���راوه‌‌و چه‌ندی���ن هاواڵت���ی‌ داوایان‬ ‫لێكردوم هاوكاریان بكام تا له‌وش���ێوه‌‬ ‫دیزاینه‌ له‌جل‌و به‌رگ بدورن به‌كاریبهێنن‬ ‫ئه‌ومنیش هاوكاریمكردون خۆشبه‌ختانه‌‬ ‫ژماره‌یه‌كی‌ زۆر له‌هاواڵتیان ئێستا ئه‌و‬ ‫جل‌و به‌رگه‌ ده‌دورن‌و له‌به‌ری‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬

‫شێر‬ ‫ل����ە کارەکەتدا هەس����ت بە‌چاالکی‬ ‫دەکەیت‪ ،‬پەیوەندیە سۆزداریەکەت‬ ‫باش نیی����ە‌و کۆمەڵێک کەس هەوڵی‬ ‫تێکدانی پەیوەندیەکەت دەدەن‪.‬‬

‫ئا‪ :‬ئازاد بایز‬ ‫پەرێز س����ابیر‪ ،‬خانمە میدی����اکارو چاالکوانی‬ ‫ب����واری ڕێکخراوەیی ده‌ڵێ����ت "بۆ ئێمەی ژن‬ ‫کار کردن لەبواری‌ میدیادا قورسترە‪ ،‬چونکە‬ ‫دەس����بەجێ دەکەویتە بەر تانەو تەش����ەری‬ ‫کۆمەڵگە"‪.‬‬ ‫په‌رێز سابیر‪ ،‬كه‌ ئێستا لە‌دەزگای میدیایی‬ ‫دواڕۆژ به‌رنامه‌ پێشكه‌ش ده‌كات‌و مامۆستا ‌ی‬ ‫خولی‌ له‌شجوانیش����ه‌ له‌ڕێكخ����راوی‌ خانزاد‪،‬‬ ‫ئام����اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ ه����ه‌ر له‌منداڵییه‌وه‌‬ ‫حەزی‌ بەگۆرانی وتن‌و وەرزش کردن كردوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وت����ی‌ "دەس����تپێکی کاری ڕێکخراوەییم‬ ‫لەس����اڵی ‪ ٢٠٠٦‬بو‪ ،‬لەڕێکخراوی ڕۆشنبیری‌و‬ ‫کۆمەاڵیەت����ی خانزاد وەک بەرپرس����ی خول‬ ‫دەسبەکار بوم"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "لەساڵی ‪ ٢٠٠٨‬دەستم کرد بەکاری‬ ‫میدیای����ی‪ ،‬دەمەوێت ئەوە بڵێ����م بۆ ئێمەی‬ ‫ئاف����رەت کار کردن لەو بوارانه‌دا قورس����ترە‬ ‫چونک����ە دەس����تبەجێ دەکەوێتە ب����ەر تانەو‬ ‫تەش����ەری کۆمەڵگەو بێویژدانانە تۆمەتت بۆ‬ ‫دروستدەکەن"‪.‬‬ ‫په‌رێز باس ل����ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ جیا لەکاری‬ ‫ڕاگەیاندن‪ ،‬به‌وت ‌هی‌ خۆی‌ "زۆر چاونەترسانە‬ ‫لەساڵی ‪٢٠٠٩‬وە مامۆستای خولی لەشجوانییه‌‬ ‫لەڕێکخراوی خانزاد‪ ،‬كه‌ ئەو خولە تایبەته‌ بۆ‬ ‫خانمان"‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫دوربکەوەرەوە لەو کەسانەی هەوڵدەدەن‬ ‫لە‌کارەکەتدا کێش���ەت بۆ دروست بکەن‪،‬‬ ‫ئەمڕۆ دەرفەتێکی باش���ت لەبەردەستدایە‬ ‫بۆ چارەس���ەرکردنی کێش���ەکانی نێوان‬ ‫خۆت‌و خۆشەویستەکەت‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )611‬سێشه‌ممه ‪2018/1/30‬‬

‫دو هونەرمەندی ناوداری كورد‬ ‫داوای راگرتنی پەخشی دراما توركییەكان دەكەن‬

‫‪11‬‬

‫"دراما توركییەكان لەڕوی ناوەڕۆك‌و بابەتەوە زۆر هیچ‌و پوچن"‬ ‫ئا‪ :‬مەزهەر‬

‫دو هونەرمەندی ناوداری كورد‪ ،‬ئەحمەد‬ ‫ساالر‌و عەبدولی حەمەجوان داوا دەكەن‬ ‫پەخشی دراما توركییەكان لەكەناڵە‬ ‫كوردییەكان رابگیرێت‪ .‬ئەحمەد ساالر‬ ‫دەڵێت"دراما توركییەكان لەڕوی‬ ‫ناوەڕۆك‌و بابەتەوە زۆر هیچ‌و پوچن‪".‬‬

‫ده‌سته‌كه‌ی‌ خۆم له‌ناوچو به‌داخه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ئه‌وه‌ی‌ زیاتر له‌هه‌ر شتێكیش‬ ‫ئ����ازارم ده‌دات ئه‌وه‌ی����ه‌ ك����ه‌س ه����ه‌ر‬ ‫لێمناپرسێت‌و هه‌واڵم ناپرسێت‪ ،‬ئوتومبێل‬ ‫له‌جێی‌ ده‌بێته‌وه‌ به‌اڵم ده‌ستی‌ تازه‌ له‌كوێ‌‬ ‫بهێنم؟!"‪.‬‬

‫هونەرمەن���دی دیاری ك���ورد‪ ،‬ئەحمەد‬ ‫س���االر‪ ،‬كە دەرهێنەرو ئەكتەری شانۆو‬ ‫درام���ا‪ ،‬لەب���ارەی هێرش���ەكانی توركیا‬ ‫بۆ س���ەر عەفرین بە‌ئاوێن���ەی راگەیاند‬ ‫"توركیا لەس���ەردەمی عوس���مانلییەوە‬ ‫تا ئ���ەم س���ەردەمەی ئەردۆغان لە‌كورد‬ ‫دەكوژێت‌و هێشتا تورك تێری لەخوێنی‬ ‫كورد نەخواردوە بۆیە هەقە هیچ شتێكی‬ ‫توركیمان نەوێت‪ ".‬‬ ‫ئەحمەد س���االر پێش���ی وایە دەبێت‬ ‫پەخش���ی دراما توركیی���ەكان لەكەناڵە‬ ‫كوردییەكاندا رابگیرێت‌و چونكە بەبڕوای‬ ‫ئەو"هەرچەن���دە ئ���ەو درامایانە لەڕوی‬ ‫كوالێتیی���ەوە لەئاس���تی بەرزداتن بەاڵم‬ ‫لەڕوی ن���اوەڕۆك‌و بابەت���ەوە زۆر هیچ‌و‬ ‫پوچ���ن‪ ،‬هەموی���ان پ���ڕن لەداڕوخانی‬ ‫رەوش���ی كۆمەاڵیەتی‌و پەیوەندییەكان‌و‬ ‫دژایەتیی���ە بە‌دابونەری���ت‌و ئایی���ن‌و‬ ‫هەمو بەه���ا پیرۆزەكانن‪ ،‬ب���ەاڵم دیارە‬ ‫هەرزانب���ازاڕە‪ ،‬ئەگین���ا درامای خۆماڵی‬ ‫خۆمان هەرچۆنێك بێت باشترە‪".‬‬ ‫وتیش���ی"ئەگەر كەناڵەكانی راگەیاندن‬ ‫ب���ۆ پارەیەك ك���ە چونەتە ژێ���ر باری‬ ‫ئەو درامایانە رانەگرن‪ ،‬ئەوە پێویس���ت‬ ‫نییە چونكە ت���ورك تەنانەت نایانەوێت‬ ‫چڕوچاوی ئێمەش ببینن‪".‬‬ ‫گلەیی ئەوەش دەكات كە ماوەی چەند‬ ‫ساڵی رابردو كورد نەیتوانیوە ژێرخانێكی‬

‫ه‌ی‌ ژن‬

‫وا ب���ۆ خۆی دروس���ت ب���كات ئەگەر نا‬ ‫بەب���ڕوای ئ���ەو دەبو تەنیا بنیش���تێكی‬ ‫توركیاش ەكاربهێنین‪.‬‬ ‫الی خۆیش���یەوە هونەرمەند عەبدولی‬ ‫حەمەجوان بەئاوێنەی وت"ئەوەی بەسەر‬ ‫عەفریندا دێت كارەساتە‪ ،‬بەاڵم كێشەی‬ ‫ئەم واڵتەی ئێمە ئەوەیە هیچ كەلتورێكی‬ ‫نەهێڵراوە‪".‬‬ ‫كەناڵ���ە كوردییەكان وەك ئەو دەڵێت‬

‫هەمویان كەناڵی توركی پەخش دەكەن‬ ‫بەاڵم كەناڵ���ی كوردماك���س زۆرتر ئەو‬ ‫كارەدەكات‪ ،‬هۆكاری ئەوەش دەگەڕێتەوە‬ ‫بۆ ئەوەی كە درام���ای كوردیمان نییە‪.‬‬ ‫دەشڵێت"كاتێك درامای كوردیت نییە ئەو‬ ‫كەنااڵنەش ناچارن پەنادەبەنە بەر درامای‬ ‫تر چونكە پەخش���یان پێ پڕناكرێتەوە‌و‬ ‫ریكالمیش���یان بەه���ۆی پەخش���ی ئەو‬ ‫درامایانەوە دەستدەكەوێت‪".‬‬

‫بەاڵم ئ���ەوەش ناش���ارێتەوە"كەناڵی‬ ‫كوردماك���س یەك ملی���ۆن دۆالری داوە‬ ‫بە‌كڕینی درامای تورك���ی‪ ،‬ماوەی چوار‬ ‫مانگە هونەرمەندێك سێ فیلمی كوردی‬ ‫ناردوە بۆ كوردماك���س بەاڵم پێیانوتوە‬ ‫ئێم���ە درام���ا‌و فیلمی ك���وردی پەخش‬ ‫ناكەین لە‌توركی زیاتر‪ ".‬‬ ‫باس لەوەش���دەكات كە دەس���ەاڵت‌و‬ ‫الیەنەپەیوەندی���دارەكان‌و كەناڵەكانیش‬

‫بای���ەخ بە‌كاری ك���وردی ن���ادەن تەنیا‬ ‫گرنگ���ی ب���ە‌كاری تورك���ی دەدەن كە‬ ‫ئەوەش وایكردوە"ئێستا كلتوری توركی‬ ‫تەنان���ەت لەكلتوری عەرەبیش زیاتر زاڵ‬ ‫ب���وە بەس���ەرماندا‪ ،‬بەهۆی ئ���ەم دراما‬ ‫توركیانەوە‪".‬‬ ‫دەش���ڵێت"ئەم واڵت���ە هەم���وی بوە‬ ‫بە‌كارەسات‪ .‬واڵتێك كەلتوری نەما هیچ‬ ‫شتێكی نامێنێت‪".‬‬

‫پیره‌پیاوێك ‪ 43‬ساڵه‌ به‌عه‌ره‌بانه‌ ورده‌واڵه‌ ده‌فرۆشێت‬

‫قورسرته‌"‬

‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫مه‌حمود تۆفیق له‌دوای‌ سااڵنێك ‌ی‬ ‫زۆر له‌فرۆشتنی‌ ورده‌واڵه‌ له‌سه‌ر‬ ‫شه‌قامه‌كانی‌ شاری‌ سلێمانی‌ رۆژانه‌‬ ‫چه‌ندین جێگه‌ ده‌گه‌ڕێت به‌خۆی‌‌و‬ ‫به‌عه‌ره‌بانه‌كه‌یه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"دڵخۆشم به‌كاره‌كه‌م‌و نامه‌وێت‬ ‫ده‌ستبه‌رداری‌ بم تا مردن"‪.‬‬

‫ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ش ده‌كات ك����ه‌ لەئێس����تادا‬ ‫گروپێکیان هەیە بەناوی گروپی هەڵوێس����ت‌و‬ ‫لەس����ەر ئەو بابەتانە كارده‌ك����ه‌ن كه‌ دەبێتە‬ ‫هۆی پێش����ێلکاری به‌رامبه‌ر به‌ژنان‌و مندااڵن‪،‬‬ ‫په‌رێز وتی‌ "هەمیشە ئەو دیاردەیەی کە توڕەم‬ ‫دەکات دی����اردەی پیاوس����االرییە لەکۆمەڵ����ی‬ ‫کوردەواریدا‪ ،‬هەر بۆیە لەئێستادا بەرنامەیەکم‬ ‫هەی����ە ل����ەدەزگای میدیای����ی دواڕۆژ کە کار‬ ‫لەسەر دۆس����یە گەرم‌و گوڕەکانی ڕۆژ دەکات‪،‬‬ ‫بەتایبەت لەزۆربەی بەرنامەکاندا لەسەر پرسی‬ ‫ژن دەدوێم‪ ،‬پێگه‌ی‌ ژن بەش����ێوەیەکی گشتی‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫ئ���ەم ماوه‌ی��� ‌ه لە‌کارەکەت���دا‬ ‫بەرپرس���یارێتییەکی گ���ەورەت پ���ێ‬ ‫دەس���پێردرێت کەمێک مان���دوت دەکات‪،‬‬ ‫بەهۆی کارە رۆتینیەکانی رۆژانەت هەست‬ ‫بە‌ساردی دەکەیت لە‌پەیوەندیكانت‪.‬‬

‫مه‌حمود به‌سه‌رو ریشی‌ سپی‌و پشتی‌‬ ‫چه‌ماوه‌و ئه‌و ته‌م���ه‌ن زۆره‌وه‌ به‌یانیان‬ ‫كاتژمێ���ر حه‌وت عه‌ره‌بانه‌ك���ه‌ی‌ ده‌باته‌‬ ‫سه‌رش���ه‌قامه‌كان‌و به‌رێده‌كه‌وێ���ت ب���ۆ‬ ‫به‌رده‌م باخی‌ گش���تی‌‌و له‌وێش���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫گه‌ڕه‌كی‌ عه‌قاری‌‌و به‌رده‌م ده‌رگای‌ پاركی‌‬ ‫ئازادی‌ له‌وێش���ه‌وه‌ بۆ به‌رده‌م مزگه‌وتی‌‬ ‫ئیسكان‪.‬‬ ‫ئه‌و عه‌ره‌بانه‌یه‌كی‌ تایبه‌ت به‌كاره‌كه‌ی‌‬ ‫دروستكردوه‌‪ ،‬به‌وته‌ی‌ خۆی‌ پارچه‌كانی‌‬ ‫كۆكردۆته‌وه‌‌و دواتر له‌س���ه‌ر پێشنیاری‌‬ ‫خۆی‌ دروستكراوه‌ كه‌ تا ئێستا عه‌ره‌بانه‌ی‌‬ ‫له‌و ش���ێوه‌یه‌ ته‌نها ئ���ه‌و هه‌یه‌تی‌‌و به‌و‬ ‫ده‌بینرێت‪ ،‬ئه‌ویش بۆ ئه‌وه‌ ده‌گێرێته‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ عه‌ره‌بانه‌ی‌ دیكه‌ی‌ ب���ۆ پاڵنانرێت‌و‬ ‫له‌هه‌مو جێگه‌یه‌كی���ش جێگه‌ی‌ نابێته‌وه‌‬ ‫هه‌ربۆیه‌ ئه‌و عه‌ره‌بانه‌ی‌ به‌دروس���تكردن‬ ‫داوه‌‪.‬‬

‫له‌کاری ڕێکخراوەیی کوردس����تان لەئاستێکی‬ ‫خراپدای����ە‪ ،‬چونک����ە چ ژن����ان ی����ان پیاوان‬ ‫باکگراوندێکی ڕۆشنبیری پتەویان نیە"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "س����ەرەتا بەبۆچونی من دەبێت‬ ‫خوێندن����ەوە بکرێ����ت بەکولت����ور ک����ە تاک‬ ‫خوێندەوار بو ئیدی زۆربەی ئەو بەربەستانەی‬ ‫کە لەکۆمەڵگەی ک����وردی هەیەو بوە بەهۆی‬ ‫نانەوەی کێش����ەی کۆمەاڵیەتی ئەوە نامێنێت‬ ‫كاتێك س���ه‌یری‌ ئ���ه‌و كه‌لوپه‌النه‌ش‬ ‫ک����ە ت����اک خوێندی����ەوە ئیدی خ����ۆی ئەو‬ ‫ڕۆشنبیرییەی هەیە کە کێشە دروست نەکات‌و ده‌كه‌یت له‌س���ه‌ر عه‌ره‌بانه‌كه‌ی‌ دایناوه‌و‬ ‫کۆمەڵگەیەکی تەندروستی لێبەرهەم دێت"‪ .‬ده‌یفرۆش���ت مێژوه‌كه‌یان بۆ س���ااڵنێكی‌‬

‫دوپشک‬ ‫بەهۆی هاوکارەکانتەوە پڕۆژەیەکی‬ ‫گ����ەورە بە‌ئەنج����ام دەگەیەن����ن‪،‬‬ ‫بەڕۆژانێک����ی خۆش����دا تێدەپەڕیت‬ ‫لەگەڵ هاوژینەکەت‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫هاوپیش����ەکانت بەکارمەهێن����ە بۆ‬ ‫گەیشتن بە‌ئامانجەکانت ئەوە زیانی‬ ‫بۆ کەسایەتیت دەبێت‪ ،‬بەهۆی لێک‬ ‫تێگەیش����تنی نێوانت����ان پەیوەندیە‬ ‫سۆزداریەکەت پتەوتر دەبێت‪.‬‬

‫ك���ۆن‌و رابردو ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ ش���ته‌كانیش‬ ‫خ���ۆی‌ له‌موتومورو ته‌زبی���ح‌و ملوانكه‌و‬ ‫بازن���ی‌ من���دااڵن ده‌بینێت���ه‌وه‌ له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫چه‌ندین ورده‌واڵه‌ی‌ دیكه‌ كه‌ عه‌ربانه‌كه‌ی‌‬ ‫پێڕازاندوه‌ته‌وه‌ وه‌ك خولیایه‌ك‪.‬‬ ‫ئه‌و باسی‌ ئه‌وه‌ ده‌كات سااڵنێكی‌ زۆر‬ ‫له‌كه‌ركوك‌و هه‌ولێرو به‌غدا كاری‌ ورده‌واڵه‌‬ ‫فرۆش���تنی‌ كردوه‌‪ ،‬ئ���ه‌وكات پاره‌یه‌كی‌‬ ‫باش���ی‌ په‌یدا كردوه‌ به‌هه‌مان ش���ێوه‌ی‌‬ ‫عه‌ره‌بانه‌كه‌ی‌ ئێس���تا چه‌ند عه‌ره‌بانه‌ی‌‬ ‫دیكه‌ی‌ دروس���تكردوه‌‌و ژنان له‌كه‌ركوك‬

‫گیسک‬ ‫دەرفەتێکی زۆرت لەبەردەس����تدایە‬ ‫تاوەکو هەنگاوی سەرکەوتووانە بدەیت‬ ‫لە‌کارەکەتدا‪ ،‬چەند کەسێک دێنە نێو‬ ‫ژیانتەوە هەوڵبدە بەباشی بیان ناسیت‬ ‫پێش ئەوەی متمانەیان پێبکەیت‪.‬‬

‫به‌پاره‌یه‌كی‌ باش عه‌ربانه‌كه‌یان لێكڕیو‌ه‬ ‫تا كه‌ل‌و په‌لی‌ له‌ب���ازاڕه‌وه‌ پێبگوازنه‌و‌ه‬ ‫بۆ ماڵه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌وت���ه‌ ‌ی خۆ ‌ی چه‌ند س���اڵێك ده‌بێت‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌ ‌ی له‌ده‌ستداوه‌و منداڵ ‌ی نی ‌ه به‌و‬ ‫هۆیه‌و‌ه بۆخۆ ‌ی خواردن س���ازده‌كات یان‬ ‫له‌ده‌ره‌و‌ه نان ده‌خوات‌و شوێنی‌ مانه‌وه‌ ‌ی‬ ‫نیه‌و له‌دوكان��� ‌ی هاواڵتیه‌ك���دا له‌بازاڕ ‌ی‬ ‫س���ه‌عید تاك���ۆ ‌ی ش���ه‌و رۆژ ده‌كاته‌وه‌‌و‬ ‫له‌ژیانێك ‌ی قورس���دا ژیان به‌سه‌ر ده‌بات‌و‬ ‫زۆربه‌ ‌ی كاته‌كان له‌الیه‌ن هاواڵتیان ‌ی ئه‌و‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫کۆمەڵێک ئەرک پێ دەسپێردرێت‬ ‫ئەمەش زۆر ماندوت دەکات بەاڵم‬ ‫بە‌جوانی ئەرکەکانت جێبەجێبکە‬ ‫ب����ۆ گەیش����تن ب����ەو پل����ەی کە‬ ‫دەتەوێت‪..‬‬

‫ناوچه‌یه‌و‌ه هاوكار ‌ی ده‌كرێت‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ كاره‌كه‌ش���یه‌وه‌ ب���اس له‌و‌ه‬ ‫ده‌كات به‌وكاره‌ ژی���اوه‌ له‌ڕابردودا به‌اڵم‬ ‫ئێستا هیچی‌ ده‌ست ناكه‌وێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"ئێستا خه‌ڵك ئه‌و شتانه‌ ناكڕن ئه‌مه‌ش‬ ‫بۆ جی���اوازی‌ س���ه‌رده‌می‌ زوو ئێس���تا‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "زۆركات ئه‌م ورده‌واڵه‌و شتانه‌‬ ‫ده‌كڕم یان بۆم دێنن‌و ده‌ڵێن ئه‌و شتانه‌‬ ‫بفرۆش���ه‌ بۆخ���ۆت‪ ،‬منی���ش له‌خه‌ڵكی‌‬ ‫وه‌رده‌گرم"‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫پێویستە لە‌ژیانی س���ۆزداریدا بڕیاری‬ ‫گرن���گ بدەی���ت ب���ەاڵم بەب���ێ راوێژی‬ ‫هاوبەش���ی ژیانت کارێک���ی هەڵەیە‪ ،‬بۆ‬ ‫گەڕانەوەی چاالکی جەس���تە باش���ترە‬ ‫شەوان زووتر بونیت‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )611‬سێشه‌ممه ‪2018/1/30‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫بیروڕا‬

‫فاشیزم وەک خەیاڵی پشتی پەالماردانی عەفرین‬ ‫جەعفەر عەلی‬ ‫• ملمالنێکانی سوریاو دابەشکردنی‬ ‫ناوچەکانی نفوز‬ ‫ئ���ەوە چیی���ە وادەکات تورکی���ا‬ ‫بە‌بەرچاوی هەم���وو دونیاوە پەالماری‬ ‫سەربازی بۆ سەر ناوچەیەک لە‌باکوری‬ ‫س���وریا دەست پێبکات‪ ،‬کە کوردەکان‬ ‫تێی���دا دەس���ەاڵتدارن‪ ،‬ناوچەی���ەک‬ ‫کە رەنگ���ە یەکێ���ک لە‌ئارامترین‌و بێ‬ ‫کێشەترین ناوچەی جوگرافیای سوریا‬ ‫بێت‪ .‬رونە کە س���وریا وەک دەوڵەتێک‬ ‫نە سیادەی ماوە‪ ،‬نە هێزی پارێزگاری‬ ‫لە‌س���نور‌و جوگرافیاکەی‪ ،‬بە‌مانایەکی‬ ‫دیکە س���وریا ل���ەوە دەرچ���ووە وەک‬ ‫دەوڵەتێکی یەکگرتوو نە مامەڵە بکرێ‪،‬‬ ‫نە داکۆکی لەخۆی بکات‪.‬‬ ‫ئەمریکا‌و روس���یا لەس���ەر بنەمای‬ ‫رووب���اری ف���ورات ناوچ���ەی نف���وزی‬ ‫سیاس���ی‌و س���ەربازی خۆیان لە‌خاکی‬ ‫سوریا دیاریکردووە‪ ،‬ئەمریکا لە‌بەشی‬ ‫خۆرهەاڵتی فورات‪ ،‬روسیاش لە‌بەشی‬ ‫خۆرئاوای���دا‪ ،‬ه���ەر دوو دەوڵەتیش تا‬ ‫رادەیەک کێبڕکێی دامەزراندنی بنکەی‬ ‫س���ەربازی لەم واڵت���ەدا دەکەن‌و هەر‬ ‫یەکێکی���ان زیاد لە‌بنکەیەکی لەس���ەر‬ ‫خاک���ی س���وریادا هەی���ە‪ .‬تورکیاش‪،‬‬ ‫کە لە‌ئێس���تادا کەوتۆت���ە پەالماردانی‬ ‫ک���وردەکان‌و وەک خۆی���ان دەڵێ���ن‬ ‫ئامانجیان دروس���تکردنی ناوچەیەکی‬ ‫ئارامە بە‌قواڵیی (‪)٣٠‬کم لە‌ناو خاکی ئەم‬ ‫واڵتەدا‪ ،‬الیەنێکی دیکەی ملمالنێکەیە‪.‬‬ ‫لەم نەخشەی دابەشکارییەدا‪ ،‬عەفرین‬ ‫کەوتۆت���ە دەرەوەی جوگرافی���ای‬ ‫دەس���ەاڵتی ئەمریکا‌و لە‌سنوری نفوزی‬ ‫روس���یادایە‪ .‬بەر لە‌پرۆسەی سەربازی‬ ‫تورکیا بۆ س���نوری عەفرین‪ ،‬روسەکان‬ ‫لە‌شارەکەدا بونیان هەبو‪ ،‬بەڕێوەبەرانی‬ ‫کانتۆنەکەش لەگەڵ فەرماندەیی سوپای‬ ‫روسیادا مامەڵەیان دەکرد‪.‬‬ ‫لە ئێستادا زۆرێک لە‌هێزە نێودەوڵەتی‌و‬ ‫ئیقلیمییەکان لە‌نێو ملمالنێکانی سوریا‌و‬ ‫بە‌پراکتیکی���ش ل���ە‌رووی س���ەربازی‌و‬ ‫هەواڵگریی���ەوە لە‌نێ���و جوگرافی���ای‬ ‫ئ���ەم واڵتەدا بونیان هەی���ە‌و خەریکی‬ ‫ملمالن���ێ‌و ش���ەڕی بەرژەوەندییەکانی‬ ‫خۆیانن‪ .‬جگ���ە لە‌ئەمریکا‌و روس���یا‪،‬‬ ‫هێز‌و دەوڵەتی دیکەیش لە‌ملمالنێکەدا‬ ‫نەک هەر ئامادەبون‪ ،‬بەڵکو کاریگەری‬ ‫قورسیشیان هەیە‪ .‬لە‌ئێستادا هەریەک‬ ‫لە‌ئێ���ران‌و تورکی���ا‌و ئیس���رائیل ن���ە‬ ‫تەنها دراوس���ێ‪ ،‬بەڵکو راس���تەوخۆ‌و‬ ‫ناراس���تەوخۆ بونەت���ە یاریزانێک���ی‬ ‫گرنگی نێو ملمالن���ێ لەم واڵتەدا‪ .‬ئەم‬ ‫واڵتانە کە دەخ���وازن بەرەو دەرەوەی‬ ‫خۆیان پەلبه���اون‌و فراوانخوازی بکەن‪،‬‬ ‫هەریەکەو بەپێی قورس���ایی سیاسی‌و‬ ‫س���ەربازی‌و هەواڵگ���ری خۆی دەیەوێ‬ ‫بەش���داری لەم پرۆس���ەیەدا بکات‪ ،‬کە‬ ‫دەش���ێ بە‌پرۆس���ەی "پاککردنەوەی‬ ‫جوگرافیای دەوروبەر" ناوبنرێ‪ .‬رەنگە‬ ‫ئەم پرس���ی "پاککردنەوەیە" دیارترین‬

‫ئیقلیم���ی‌و نێودەوڵەت���ی بایەخ���ی‬ ‫زیات���ری پەیداک���رد‪ .‬ش���ەڕی چەن���د‬ ‫مانگەی کۆبانێ ل���ە‌‪٢٠١٥‬دا‌و خۆڕاگری‬ ‫ک���وردەکان ل���ەم ش���ەڕەدا‌و دواتریش‬ ‫رزگارکردن���ی ش���ارەکە‪ ،‬هەروەه���ا‬ ‫دامەزراندنی ناوچەکانی خۆبەڕێوەبەری‬ ‫(کانتۆن���ەکان) لە‌جەزی���رە‌و کۆبانێ‌و‬ ‫عەفری���ن‪ ،‬خۆ بەدوورگرت���ن لە‌گوتار‌و‬ ‫ئایدیۆلۆژیای ناسیۆنالیس���تی پەڕگیر‌و‬ ‫هەڵبژاردن���ی ژیانی بە‌یەکەوەیی لەگەڵ‬ ‫پێکهاتە ئیتنیکی‌و ئایینی‌و کەلتورییە‬ ‫جیاوازەکان لە‌س���نوری دەسەاڵتیان‌و‬ ‫پێکهێنانی ئەنجوومەنەکان لە‌نێو کۆی‬ ‫ئەم پێکهاتە جیاوازانە بۆ بەڕێوەبردنی‬ ‫ناوچ���ە ئازادکراوەکان���ی بندەس���تی‬ ‫داعش‪ ،‬هەموو ئەمان���ەو بەهێزتربونی‬ ‫هەرچی زیاتری پەیوەندییە سیاس���ی‌و‬ ‫س���ەربازییەکانی (کورد‪-‬ئەمری���کا) و‬ ‫هاوکارییە م���اددی‌و س���ەربازییەکانی‬ ‫ئەمری���کا ب���ۆ هێزەکان���ی س���وریای‬ ‫دیموکرات‪ ،‬کە کورد هێزی سەرەکی نێو‬ ‫ئ���ەم هێزانە پێکدەهێنێ‪ ،‬ئەمانە چەند‬ ‫بۆ کوردانی رۆژئاوا مایەی سەرکەوتن‌و‬ ‫خۆش���حاڵی بون‪ ،‬هێندەو زیاتریش بۆ‬ ‫تورکیای ئەردۆگانی بێزاری‌و نیگەرانی‬ ‫قوڵی دەهێنا‪.‬‬ ‫ک���وردەکان ماف���ی خۆیان���ە بونی‬ ‫ئەمریک���ی‌و ه���ەر هێزێک���ی دیک���ەی‬

‫نێودەوڵەتی‌و ئیقلیمی لە‌نێو س���وریادا‬ ‫بە‌ئاراستەی بەرژەوەندییەکانی خۆیان‬ ‫مامەڵ���ە بکەن‪ ،‬وەکچ���ۆن کۆی هێزە‬ ‫نێودەوڵەت���ی‌و ئیقلیمییەکان هەر ئەوە‬ ‫دەکەن‪ .‬تا ئەم چرکەس���اتە‪ ،‬دەتوانین‬ ‫بڵێین (پارتی یەکێتی دیموکراس���ی‪-‬‬ ‫پەی���ەدە)‪ ،‬وێ���ڕای تێبینیش لەس���ەر‬ ‫هەندێک الیەنی پەیوەندی‌و کارکردنی‪،‬‬ ‫بەاڵم یاریزانێکی باشی نێو ملمالنێکان‌و‬ ‫بەرژەوەندییەکانی کورد بووە‪ ،‬توانای‬ ‫سیاس���ی ئ���ەوەی هەب���ووە بەپێ���ی‬ ‫خوێندنەوەی واقیعەک���ەو ئامادەبونی‬ ‫سیاس���ی‌و مەیدانی هێزە دەرەکییەکان‬ ‫لە‌سوریا‪ ،‬هاوکێش���ەکان بخوێنێتەوەو‬ ‫لەس���ەر بنەم���ای بەرژەوەندییەکان���ی‬ ‫گەل���ی ک���ورد‌و بەدیهێنان���ی ماف���ە‬ ‫نەتەوەییەکان���ی‪ ،‬درێ���ژە بە‌ملمالنی‌و‬ ‫زۆرجاریش رووبەڕووبونەوەی چەکداری‬ ‫لەگەڵ نەیارەکانی ب���دات‪ .‬رەنگە ئەم‬ ‫تێگەیش���تن‌و خوێندنەوە واقیعیانەش‬ ‫وایکردبێ‪ ،‬کوردەکان لە‌سیاقی کێبڕکێ‌و‬ ‫ملمالنێکانی سوریادا‪ ،‬لە‌هێزێکی مرۆیی‌و‬ ‫نەتەوەیی فەرامۆشکراوی نێو مێژووەوە‪،‬‬ ‫هێ���زی ئەوەی���ان هەبێ ل���ە‌دەرەوەی‬ ‫مێژووەوە بێنەوە ناو مێژوو‌و پانتاییەکی‬ ‫گەورەش لە‌ملمالنێکان داگیربکەن‌و ببنە‬ ‫ژمارەیەکی گەورەی ئەوتۆ‪ ،‬کە ئاسان‬ ‫نابێ چاوی فەرامۆشیان بخرێتەوە سەر‪.‬‬ ‫ک���وردەکان لە‌پێکهاتەیەکی نەتەوەیی‬ ‫تەواو پشتگوێ خراوەوە بون بە‌هێزێک‬ ‫لەس���ەر ئەرزی واقی���ع‪ ،‬توانیان بون‌و‬ ‫پێگەی خۆیان بسەلمێنن‌و دەوڵەتێکی‬ ‫وەک ئەمری���کا لە‌نزیک���ەوە مامەڵەی‬ ‫سیاس���ی‌و س���ەربازیان لەگەڵدا بکات‪.‬‬ ‫راستە ئەمریکا بۆ چونە ناو رۆژهەاڵتی‬ ‫فورات بە‌دژی س���وریاو کەنارخس���تنی‬ ‫ئێ���ران‌و هەرچ���ی زیات���ر ش���ەڕی‬ ‫ماندووکردن���ی روس���یا‪ ،‬وەک هێزێکی‬ ‫س���ەرەکی‌و عەمەلی پێویستی بە‌هێزی‬ ‫پەی���ەدە بووەو پش���تی پێبەس���تون‪،‬‬ ‫بەاڵم دەب���ێ ئاگاداری ئ���ەوەش بین‪،‬‬ ‫ک���ە پێویس���تییەکە دوو الیەنە بووە‪،‬‬ ‫پێویس���تییە مەیدانی‌و سیاس���ییەکە‬ ‫وایکردووە هەردووال (کورد ـ ئەمریکا)‬ ‫ببنە هاوبەش‌و تا رادەیەک هاوپەیمانی‬ ‫یەکدی‌و نەتوانن بە‌ئاس���انی‪ ،‬النیکەم‬ ‫لە‌دۆخێکی وەک ئێس���تادا‪ ،‬یەکێکیان‬ ‫دەستبەرداری ئەویدیکەیان بێت‪ ،‬دوور‬ ‫نییە ئەم���ە بریتی بێت لەم دۆخەی تا‬ ‫پاڵ بە‌تورکیا‌و ئێران‌و سوریا‌و روسیاوە‬ ‫بنێ���ت ب���ۆ دووب���ارە دیاریکردنەوەی‬ ‫ستراتیژی بەرژەوەندی‌و هاوپەیمانێتی‬ ‫هەمووی���ان بە‌یەکەوە‪ ،‬ی���ان یەکێکیان‬ ‫لەگەڵ ئەویدی‪ ،‬لە‌باکوری سوریادا‪.‬‬ ‫هەموو ئەوانەی باس���کران‪ ،‬چەندیش‬ ‫راس���تیان تێدابێ‪ ،‬مان���ای ئەوە نییە‪،‬‬ ‫کە دەبێ ه���ۆکاری بنەڕەتی پەالماری‬ ‫تورکیا بۆ عەفرین بە‌تەنها لەم دیدگایەو‬ ‫لەڕێی ئەم چەند فاکتەرانەوە ببینین‌و‬ ‫بخوێنینەوە‪ ،‬چونک���ە لە‌بڕوای ئێمەدا‪،‬‬ ‫ئەگ���ەر هیچ یەکێک ل���ەم هۆکارانەش‬ ‫بونیان نەبایە‪ ،‬مادام دەوڵەتی تورکیا‬ ‫هێ���زی قبوڵکردن���ی کوردەکانی وەک‬

‫پێکهاتەیەک���ی نەتەوەیی‌و سیاس���ی‌و‬ ‫کەلتوری جیاواز نیی���ە‪ ،‬مادام توانای‬ ‫بەیەک���ەوە ژیان���ی بە‌لەبە‌رچاوگرتنی‬ ‫ماف‌و ئ���ازادی کاری سیاس���ی لەگەڵ‬ ‫ئەوانیدیکەدا نییە‪ ،‬واتە بەهۆی ئەوەی‬ ‫لە‌جەوهەری سیاس���ەت‌و بیرکردنەوەی‬ ‫سیاسی‌و دەسەاڵتی دەوڵەتی تورکیادا‪،‬‬ ‫فاشیزم ئامادەبونێکی سێنتڕاڵ‌و گەورەی‬ ‫هەیە‪ ،‬ئاسان نابێ بڕوا بەوە بهێنین‪ ،‬کە‬ ‫تورکیا ب���ە‌دوای ناوچەی ئارام‌و خەمی‬ ‫ئاوارە سورییەکاندا دەگەڕێ لە‌عەفرین‬ ‫دا‪ ،‬ن���ەک خەمێک ک���ە لە‌جەوهەرێکی‬ ‫فاشیس���تییەوە س���ەرچاوەی گرتووە‪،‬‬ ‫ک���ە بریتیی���ە لە‌فاش���یزمی مێژوویی‬ ‫دەوڵەتی تورکیا‪ ،‬خەم���ی لەناوبردنی‬ ‫هەموو شتێکی کوردی‪ ،‬هەموو بونێکی‬ ‫سیاس���ی‌و کۆمەاڵیەت���ی‌و کەلت���وری‬ ‫جیاواز‪ ،‬کە لە‌خۆی نەچێت‌و وەک خۆی‬ ‫بیرنەکاتەوە‪.‬‬ ‫ئ���ەردۆگان لە‌پەالم���اری بۆ س���ەر‬ ‫عەفرین‪ ،‬ئیلهام لەو فاشیزمە مێژووییە‬ ‫وەردەگ���رێ‪ ،‬ک���ە کەم���ال ئەتاتورکی‬ ‫دامەزرێنەری دەوڵەتی تورکیای نوێ‪،‬‬ ‫بنەما فیکری‌و یاسایی‌و سیاسییەکانی‬ ‫بۆ داڕش���تووە‪ .‬تورکیا دەیان پاساو‌و‬ ‫بیان���ووی ناڕاس���تی ب���ۆ پەالماردانی‬ ‫عەفری���ن‌و دەس���تکەوتەکانی کوردانی‬ ‫رۆژئاوا دروستکردووە‪ ،‬جارێک دەڵێت‪،‬‬ ‫موشەک ئاراس���تەی شارەکانی تورکیا‬ ‫دەک���ەن‪ ،‬تەقین���ەوە لە‌واڵتەکەم���ان‬ ‫ئەنجامدەدەن‪ ،‬هەڕەش���ەن بۆ س���ەر‬ ‫ئاسایشی نیش���تمانی تورکیا‪ ،‬ئازاری‬ ‫خەڵکی ناوچەکە دەدەن‌و دەربەدەریان‬ ‫کردون‪ ،‬لە‌س���ەروو هەموویش���یانەوە‬ ‫بە‌هێزێکی تیرۆریس���تیان دەناس���ێنێ‪.‬‬ ‫پاس���اوەکانی ئ���ەردۆگان هەرچی بن‪،‬‬ ‫ناتوانێ راس���تی بونی ئ���ەم جەوهەرە‬ ‫فاشیستییە بش���ارێتەوە‪ ،‬کە نە تەنها‬ ‫لە‌پەالماری س���وپایی تورکیا بۆ سەر‬ ‫عەفری���ن گوزارش���ت لە‌حەقیقەت���ی‬ ‫خۆی دەکات‪ ،‬بەڵک���و مرۆڤ دەتوانێ‬ ‫لە‌کۆی قس���ەو لێدوان‌و گوتارو جوڵەی‬ ‫دەموچاوی گرژ‌و پڕ لە‌قینی ئەردۆگاندا‪،‬‬ ‫ئەم راستییە ببینێ‪.‬‬ ‫ئەردۆگان راس���تە لە‌ئێستادا دەژی‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم رۆح���ی لە‌ن���او ئەو فاش���یزمە‬ ‫مێژووییەی تورکیادایە‪ ،‬کە ئەتاتورک‌و‬ ‫تیۆریسینەکانی دەوڵەتی تورکیای نوێ‪،‬‬ ‫بناغەیان بۆ داڕشت‪ .‬ئەردۆگان لە‌ئێستادا‬ ‫وێڕای جەستەیەکی داپۆشراو بە‌عەبای‬ ‫دینی‪ ،‬ب���ەاڵم ئەوەی ئەم جەس���تەیە‬ ‫جوڵ���ە پێدەکات‌و ئاراس���تەی دەکات‪،‬‬ ‫"س���ەر"ی پیاوێک���ی وەک ئەتاتورکە‪،‬‬ ‫وات���ە جەوه���ەری فاشیس���تیانەی‬ ‫ئەردۆگان ریشە مێژوویی‌و فیکرییەکانی‬ ‫خۆی لە‌ئەتاتورک‌و دەس���ەاڵتە فاشییە‬ ‫مێژووییەکانی پێش���خۆی وەرگرتووە‪.‬‬ ‫ئەردۆگان بەهەمانش���ێوەی ئەتاتورک‪،‬‬ ‫هەمیش���ە کار بۆ ئەوە دەکات "کورد"‬ ‫ل���ەوە دەرب���کات‪ ،‬وەک پێکهاتەیەکی‬ ‫نەتەوەیی بناسرێ‌و مافی ژیان‌و ئازادی‬ ‫هەبێ���ت‪ ،‬بەڵکو هەوڵ���دەدات بە‌کۆی‬ ‫ئام���راز‌و پەیوەندییەکانی بەردەس���تی‬

‫س���یمای ملمالنێی ئەمڕی سوریا بێت‪.‬‬ ‫هەر هێز‌و دەوڵەتێک���ی نێو ملمالنێکە‬ ‫خەریکی پاککردنەوەی پیس���ییەکانی‬ ‫دەوروبەری خۆیەتی‪ ،‬واتە پاککردنەوەی‬ ‫هێزو دەوڵەتە نەیار‌و ناتەباکانی لە‌نێو‬ ‫پرۆسەی ملمالنێکەدا‪.‬‬ ‫ئیس���رائیل ناخوازێ بونی سەربازی‬ ‫دوژمن���ە تەقلیدییەک���ەی‪ ،‬واتە ئێران‬ ‫وەک دراوس���ێ‌و لە‌نزی���ک خۆی���ەوە‪،‬‬ ‫لە‌باشوری س���وریادا‪ ،‬ببینێ‪ .‬دەوڵەتی‬ ‫ئێرانی���ش‪ ،‬کە پێگە‌و نف���وزی بەهێزی‬ ‫لە‌چەن���د پایتەختێکی عەرەبیدا هەیەو‬ ‫هاوپەیمانێک���ی بەهێ���زی مان���ەوەی‬ ‫دەس���ەاڵتەکەی بەش���ار ئەسەدیشە‪،‬‬ ‫پێناچێ بە‌کەمتر لە‌بونی دەس���ەاڵت‌و‬ ‫نفوزێکی چەسپاو‌و پتەو لە‌سوریا رازی‬ ‫بێ���ت‪ ،‬نفوزێک ببێتە درێژکراوەی هێز‌و‬ ‫نفوزی راس���تەوخۆی بە‌تەنیش���ت ئەو‬ ‫دەوڵەتەوە‪ ،‬کە ئامادەبونێکی گەورەی‬ ‫تێ���دا هەیە‪ ،‬وات���ە عی���راق‪ .‬هەرچی‬ ‫تورکیای ئەردۆگانییە‪ ،‬هەڕەش���ەکانی‬ ‫ئاس���تی لێدوان‌و کۆڕو کۆبونەوەکانی‬ ‫تێپەڕان���دووە‌و گواس���توویەتییەوە بۆ‬ ‫پەالماری س���ەربازی‌و لە‌(‪ )٢٠‬کانونی‬ ‫دووەمی ئەمس���اڵەوە‪ ،‬ئەم پرۆس���ەی‬ ‫پەالماردان���ە س���وپاییەی لە‌ژێر ناوی‬ ‫"چڵی زەیت���ون"دا بۆ س���ەر کانتۆنی‬ ‫عەفری���ن لە‌باک���وری س���وریا‪ ،‬ک���ە‬ ‫جوگرافی���ای دەس���ەاڵتی کوردەکانەو‬ ‫لە‌س���نوری سەرپەرش���تی روسیادایە‪،‬‬ ‫دەس���تپێکردووە‪ .‬بێگوم���ان دەب���ێ‬ ‫ئ���اگاداری ئەوەبین‪ ،‬کە ئ���ەم واڵتانە‬ ‫هەر یەکەیان لە‌ئەویدی‌و هەموویشیان‬ ‫لە‌یەکدی تێدەگەن‪ ،‬هەروەها دەوڵەتە‬ ‫گەورەکانی���ش لە‌یەک���دی تێدەگ���ەن‪،‬‬ ‫هەم���ووان دەزان���ن بەرامبەرەکەی���ان‬ ‫جێگەو پێگەی لە‌نێو ملمالنێکەدا چییە‪،‬‬ ‫قورسایی چەندەو ئامانجەکانیشی چین‪،‬‬ ‫بۆیە گرنگ���ە ئێمەش وەک کورد هێزی‬ ‫تێگەیشتن لە‌ئامانج‌و س���تراتیژی ئەم‬ ‫سەرە ناکۆکانەی ملمالنێ‌و بە‌یەکدادانی‬ ‫بەرژەوەندییەکانم���ان هەبێت‌و بتوانین‬ ‫بە‌قازانج���ی پرس���ی ک���ورد‌و گەالنی‬ ‫ئازادیخ���واز‌و هێزە دیموکراس���ییەکان‬ ‫لە‌سوریا کەڵکی لێوەربگرین‪.‬‬

‫هه‌ڵده‌س���تێت بە‌دروس���تكردنی (حەرس سیاس���ی ئی���داری تیایه‌‪ ،‬ك���ه‌ جۆرێك‬ ‫قه‌ومی) كه‌ كاری ئ���ه‌م هێزه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ له‌ره‌وایه‌ت���ی تیایه‌‪ ،‬به‌تایب���ه‌ت له‌ماوه‌ی‬ ‫عەبدول سه‌الم پێیان ده‌ڵێت (سه‌ر بۆمن رابردودا هه‌ڵبژاردن���ه ‌خۆجێیه‌كان تیایدا‬ ‫ماڵ بۆ ئێوه‌) وه‌ك ئاش���كرایه‌ مه‌به‌ستی ئه‌نج���ام درا‪ ،‬خه‌ریك���ی خۆئاماده‌كردنه‌‬ ‫كوردس���تانه‌ بە‌خ���اك‌و هاواڵتییه‌كان���ی‪ ،‬بۆ هه‌ڵبژاردنه‌ گش���تیه‌كانی ت���ر‪ ،‬دیاره‌‬ ‫هه‌روه‌ه���ا رێككه‌وتنام���ه‌ی جه‌زائی���ر‌و له‌م بارودۆخ���ه‌ قه‌یراناویه‌ پڕ له‌جه‌نگه‌دا‬ ‫رێككه‌وتنامه‌ی نێوان توركیا‌و عێراق ساڵی هێزێك بیر له‌هه‌ڵبژاردن‌و ره‌وایه‌تی هێز‌و‬ ‫‪ 1978‬ب���ۆ به‌كارهێنانی خاكی كورده‌كان حوكمه‌كه‌ی بكاته‌وه‌ خۆی له‌خۆیدا مانایی‬ ‫بۆ لێدان���ی بزوتنه‌وه‌ كوردی���ه‌كان‪ ،‬هه‌ر س���ه‌ركه‌وتویی‌و نیه‌ت باش���ی ئه‌م هێزه‌‬ ‫دوباره‌كردنه‌وه‌ی ئه‌م سیاس���ه‌ته‌یه‌‪ ،‬واته‌ ده‌گه‌یه‌نێت‪ ،‬هه‌ر ئه‌م سیاسه‌ته‌ش���ه‌ وایی‬ ‫سیاسه‌تی سوكایه‌تیكردن‌و بێ نرخكردنی له‌ئه‌مری���كا‌و رۆژئاوا ك���ردوه‌ كه‌ به‌رگری‬ ‫له‌خۆبه‌رێوه‌به‌ری رۆژئاوا بكه‌ن‪.‬‬ ‫خاك‌و هاواڵتی كوردستان‪.‬‬ ‫ئاشكرایه‌ گومان له‌سه‌ركه‌وتویی رۆژئاوا‬ ‫هه‌ر له‌چوارچێوه‌ی هه‌مان سیاس���ه‌تدا‬ ‫له‌م چه‌ن���د رۆژه‌ی راب���ردودا‪ ،‬ده‌وڵه‌تی نیه‌‪ ،‬به‌اڵم پرسیاری وه‌اڵم نه‌دراوه‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫توركیا‌و پارته‌ك���ه‌ی ئه‌ردۆغان له‌هه‌وڵی كه‌ بۆچی توركی���ا له‌نێو ئه‌م هه‌مو هێزه‌‬ ‫داگیركردن���ی كانتۆن���ی (عه‌فری���ن)دان‪ ،‬توندر‌هو‌و تیرۆرستیه‌ هه‌ره‌شه‌ی له‌ناوبردنی‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی لێكهه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی ئه‌زمونی هێزه‌ كوردیه‌كه‌ ده‌كات‌و بە‌تیرۆرست ناوی‬ ‫سه‌ركه‌وتویی دیموكراسی خۆبه‌ڕێوه‌به‌ری ده‌بات‪ ،‬وه‌اڵمی ئه‌م پرس���یاره‌ش ئاسانه‌‬ ‫كوردانی رۆژئ���اوا‪ ،‬له‌نێو پر له‌قه‌یرانترین چونكه‌ ئه‌و خۆی���ی خاوه‌نی دۆزی ره‌وای‬ ‫ناوچه‌ی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس���ت به‌گشتی‌و ك���ورده‌ نایه‌وێت له‌هی���چ پارچه‌یه‌كی تر‬ ‫سوریا به‌تایبه‌تی‪ ،‬چونكه‌ جیهان شاهێدی كورد به‌مافه‌كانی بگات‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی ك���ه‌ ب���ه‌الی من���ه‌وه‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ك���ه‌ ئارامترین‌و س���ه‌قامگیرترین‬ ‫شوێن‌و ناوچه‌ له‌ئێس���تایی واڵتی سوریا پرس���یاره‌كه‌ی بە‌ش���اراوه‌یی هێشتۆته‌وه‌‬ ‫ئه‌و ناوچانه‌نن كه‌ له‌ژێر سه‌رپه‌رشتی هێزه‌ ئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌ بۆچ���ی توركیا س���ه‌ره‌رای‬ ‫كوردی���ه‌كان دایه‌ به‌تایب���ه‌ت (هێزه‌كانی ئه‌وه‌ی كه‌ دژی بە‌هێزبونی شیعه‌یه‌ له‌هه‌ر‬ ‫س���وریای دیموك���رات)‪ ،‬بە‌مانایه‌ك���ی تر ناوچه‌یه‌ك به‌اڵم بێ ده‌نگ‌و بێ هه‌ڵوێست‬ ‫ناوچه‌ی ژێر ده‌س���ه‌اڵتی هێزه‌ كوردیه‌كان ده‌بێت له‌به‌رامبه‌ر داگیركردنی (كه‌ركوك)‬ ‫به‌وه‌ده‌ناسرێت كه‌ جۆرێك له‌حوكومرانی له‌الیان (حەش���دی شەعبی) ەوە‌‪ ،‬چونكه‌‬

‫توركی���ا كه‌رك���وك بە‌ناوچ���ه‌ی دێرینی‬ ‫ده‌وڵه‌تی عوس���مانی توركه‌كان ده‌زانێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌ی بۆچ���ی بێده‌نگ ده‌بێ���ت؟ بۆچی‬ ‫خۆشحاڵی ده‌رده‌برێت؟‬ ‫ههر‌چه‌ن���ده‌ به‌ڵگه‌نامه‌یه‌كی ره‌س���می‬ ‫تا ئێس���تا بە‌ده‌س���ته‌وه‌ نی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم من‬ ‫دڵنیام‌و هه‌موو ئاماژه‌كان‌و سیاسه‌ته‌كان‌و‬ ‫هه‌ڵوێسته‌كان بۆ ئه‌وه‌ ده‌چن‪ ،‬كه‌ جۆرێك‬ ‫له‌سیاس���ه‌تی گۆرین���ه‌وه‌ی (كه‌رك���وك)‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر (عه‌فری���ن) هه‌بێت‪ ،‬له‌نێوان‬ ‫واڵتانی توركیا‌و ئێران‌و عێراق‪ ،‬واته‌ ده‌بێت‬ ‫توركی���ا بێده‌نگی هه‌ڵبژێرێ���ت له‌هه‌مبه‌ر‬ ‫داگیركردنی كه‌ركوك له‌الیەن (حه‌ش���دی‬ ‫شه‌عبی‪-‬عه‌ره‌بی ‪ -‬فارسی) له‌به‌رامبه‌ریشدا‬ ‫توركیا مه‌له‌ف���ی (عه‌فرین) وه‌رده‌گرێت‌و‬ ‫ئێران سیاس���ه‌تی بێده‌نگی دەگرێتەبەر‪،‬‬ ‫به‌ڵگ���ه‌ش بۆ ئه‌م سیاس���ه‌ته‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫له‌كاتی روداوه‌كانی ش���انزده‌ی ئۆكتۆبه‌ر‬ ‫بینیم���ان توركی���ا خۆش���حاڵی ده‌ربری‬ ‫ب���ۆ داگیركردن���ی ش���ارێك ك���ه‌ به‌هی‬ ‫توركمانه‌كانی ده‌زانێت‪ ،‬هه‌روه‌ها پێشوازی‬ ‫توركمانه‌كانی كه‌ركوكمان دی له‌هێزه‌كانی‬ ‫حه‌شدی شه‌عبی‪ ،‬له‌هه‌مانكاتدا بێده‌نگی‬ ‫واڵتی ئێران زۆر بە‌رونی دیاره‌ له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫هێرش‌و تۆپ بارانه‌كانی توركیا بۆ س���ه‌ر‬ ‫كانتۆنی عه‌فرین له‌ماوه‌ی رابردودا‪.‬‬ ‫به‌اڵم توركیا گه‌ر بیه‌وێت عه‌فرین داگیر‬ ‫بكات ده‌بێ���ت به‌دیل ب���دات بە‌ئه‌مریكا‪،‬‬

‫چونك���ه‌ ت���ا ئێس���تا ئه‌مری���كا له‌هێزه‌‬ ‫كوردی���ه‌كان زیاتر هی���چ به‌دیلێكی تریان‬ ‫نیه‌‪ ،‬بۆ جێبه‌جێكردنی ستراتیجیه‌ته‌كه‌یان‬ ‫له‌س���ه‌ریا‪ ،‬له‌الیەكی ت���ر په‌یوه‌ندیه‌كانی‬ ‫ئه‌مری���كا له‌گ���ه‌ڵ توركی���ا له‌خراپترین‬ ‫دۆخدایە‪ ،‬كه‌واته‌ توركیا بۆ ئه‌مریكا به‌دیل‬ ‫نیه‌‪ ،‬ته‌نیا به‌دیل بۆ كورده‌كان كورده‌كان‬ ‫خۆیانن بۆ ئه‌مریكا‪ ،‬بۆیه‌ له‌سه‌ر ئه‌مریكا‬ ‫پێویس���ته‌ به‌رگری له‌رۆژئاوای كوردستان‬ ‫بكات له‌به‌ر دوو هۆكار‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬له‌هێ���زه‌ كوردیه‌كان زیاتر هیچ‬ ‫هێزێكی تر جێ���گای متمانه‌ نیه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫جێگ���ره‌وه‌ی هێزه‌ كوردی���ه‌كان (ئه‌حرار‬ ‫شام‌و فتح شام)ه‌‪.‬‬ ‫دوەم‪ :‬گ���ه‌ر بێ���ت‌و ئه‌مری���كا پش���ت‬ ‫له‌كورده‌كان بكات له‌به‌رامبه‌ر داگیركاری‬ ‫توركی���ا ئه‌وه‌ متمانه‌ ب���ون بە‌ئه‌مریكا تا‬ ‫ئاس���تی س���فر ده‌روات‪ ،‬سیاس���ه‌ته‌كانی‬ ‫خۆی بێ مانا ده‌كات له‌به‌رامبه‌ر دۆست‌و‬ ‫هاو‌په‌یمانانی‪.‬‬ ‫بۆیه‌ س���وككردن‌و بێنرخ كردنی خاك‌و‬ ‫هاواڵتیانی كوردستان له‌نێوان زلهێزه‌كان‬ ‫به‌گش���تی‌و ئه‌و واڵتانه‌ی كوردس���تانیان‬ ‫به‌س���ه‌ر دابه‌ش���كراوه‌ په‌یڕه‌و ده‌كرێت‪،‬‬ ‫هۆكاری ئه‌م سیاسه‌ته‌ش ده‌گەرێته‌وه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی كه‌ پێش ئه‌وه‌ی خاكی ئێمه‌ بێنرخ‬ ‫بێت له‌چاوی واڵتان���ی هه‌رێمی‪ ،‬له‌چاوی‬ ‫هێزه‌ كوردیه‌كان سه‌ركرده‌كان بێ نرخه‌‪.‬‬

‫• رۆحی فاشیزمی تورکی‬ ‫لە‌پەالماردانی عەفریندا‬ ‫ل���ە‌دوای س���اڵی (‪)٢٠١١‬ەوە‪،‬‬ ‫کوردەکان لە‌سوریا وەک پێکهاتەیەک‪،‬‬ ‫ک���ە بە‌درێژایی دەس���ەاڵتی سیاس���ی‬ ‫لە‌س���وریا‪ ،‬س���ەرکوت‌و بێبەش���کراون‬ ‫لە‌س���ەرەتاییترین ماف���ی سیاس���ی‌و‬ ‫نەتەوەیی‌و مرۆیی‪ ،‬توانیان وەک بونێکی‬ ‫بەهێزت���ر‌و جیاوازت���ر لە‌نێ���و ملمالنێ‬ ‫سیاسی‌و س���ەربازییەکاندا دەربکەون‪.‬‬ ‫دوای تەواو بێهێزکردنی توانای مەیدانی‌و‬ ‫س���ەربازی داعش‌و بەشداری کاریگەری‬ ‫کوردەکان وەک هاوپەیمانێکی ئەمریکا‬ ‫لەم بێهێزکردنەدا‪ ،‬قورسایی سیاسی‌و‬ ‫سەربازی کوردەکان‪ ،‬تایبەت پەیەدە‪،‬‬ ‫ل���ە‌رووی مەیدانیی���ەوە‪ ،‬هەرچی زیاتر‬ ‫لە‌ناوەوەی س���وریا‌و لەس���ەر ئاس���تی‬

‫کوردەکان مافی‬ ‫خۆیانە بونی‬ ‫ئەمریکی‌و هەر‬ ‫هێزێکی دیکەی‬ ‫نێودەوڵەتی‌و‬ ‫ئیقلیمی لە‌نێو‬ ‫سوریادا‬ ‫بە‌ئاراستەی‬ ‫بەرژەوەندییەکانی‬ ‫خۆیان مامەڵە‬ ‫بکەن‪ ،‬وەکچۆن‬ ‫کۆی هێزە‬ ‫نێودەوڵەتی‌و‬ ‫ئیقلیمییەکان هەر‬ ‫ئەوە دەکەن‬

‫عه‌فرین له‌به‌رامبه‌ر (كه‌ركوك)ه‌‬ ‫سەبیح سابیر‬

‫مێ���ژووی دور‌و نزیك���ی كوردس���تان‬ ‫ش���اهێدی ئه‌وه‌ بوه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌و ئیمپڕاتۆریا‌و‬ ‫واڵتان���ه‌ی حوكم���ی خ���اك‌و هاواڵتیانی‬ ‫كوردس���تانیان كردوه‌ یان كوردستانیان‬ ‫به‌س���ه‌ر دابه‌ش���كراوه‌‪ ،‬ل���ه‌دوای جه‌نگی‬ ‫یه‌كه‌م���ی جیهان���ی رێككه‌وتنام���ه‌ی پر‬ ‫له‌ئازاری (س���ایكس بیكۆ) و (لۆزان) چ‬ ‫سیاس���ه‌تێكیان په‌یڕه‌و كردوه‌ له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫كوردس���تان‌و هاواڵتیه‌كان���ی‪ ،‬ئه‌وی���ش‬ ‫سیاسه‌تی (سوككردن‌و بێ نرخكردن) ی‬ ‫خاك‌و هاواڵتیانی كوردستانه‌‪.‬‬ ‫ب���ۆ نمونه‌ ل���ه‌دوای جه‌نگ���ی یه‌كه‌می‬ ‫جیهانی‌و بیس���ته‌كانی س���ه‌ده‌ی بیسته‌م‬ ‫كاتی���ك س���ه‌رۆك وه‌زیران���ی به‌ریتانیا‬ ‫ده‌چێت بۆ فه‌ڕه‌نس���ا له‌گه‌ڵ س���ه‌رۆكی‬ ‫ئه‌وكاتی فه‌ڕه‌نسا له‌كۆشكی (ئیلیزێ‌) دا‬ ‫كۆده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬ك���ه ‌ب���اس دێته ‌س���ه‌ر‬ ‫دابه‌شكردنی موڵكه‌كانی (ئیمپراتۆریایی‬ ‫عوس���مانی) س���ه‌رۆك وه‌زیرانی به‌ریتانیا‬ ‫داوای (ویالیه‌تی موسڵ) ده‌كات سه‌رۆكی‬ ‫فه‌ڕه‌نس���ا زۆر بە‌گاڵته‌جاڕی���ه‌وه‌ ده‌ڵێت‬ ‫(ئه‌وی���ش بۆ خۆت)‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌س���اڵی‬ ‫‪ 1963‬كاتێ���ك عەب���دول س���ه‌الم عارف‬ ‫كوده‌تا ده‌كات به‌سه‌ر عەبدول كریم قاسم‪،‬‬

‫ئ���ەم پێکهات���ە نەتەوەیی���ە جیاوازە‬ ‫وەک ش���تێکی ترسناک‌و مەترسیدار بۆ‬ ‫ناوەوەو دەرەوەی تورکیا نمایشبکات‪،‬‬ ‫ئەمەش بۆخۆی بەیانکردنی حەقیقەتی‬ ‫ئ���ەم جەوه���ەرە فاشیس���تییەیە‪ ،‬کە‬ ‫ئەردۆگان لە‌قواڵیی سیاس���ەتی فەرمی‬ ‫دەوڵەتی تورکیادا گوزارشتی لێدەکات‪.‬‬ ‫لە‌خەیاڵ‌و جەوهەری فاشیزمدا‪ ،‬هەمیشە‬ ‫دروس���تکردنی وێن���ەی بەرامبەرێکی‬ ‫ترسناک‌و پڕ لە‌مەترس���ی ئامادەبونی‬ ‫هەیە‪ ،‬مادام مەترسییەکیش بونی هەبێ‪،‬‬ ‫ئەرک���ی دەوڵەتە کار بۆ نەهێش���تنی‬ ‫ب���کات‪ .‬بۆ ئ���ەوەی ئەم مەترس���یانە‬ ‫زیانم���ان پێنەگەیەن���ن‪ ،‬ب���ۆ ئەوەی‬ ‫وەک ئ���ەردۆگان دەڵێ���ت‪" :‬تەقینەوە‬ ‫ئەنجام نەدەن‌و موش���ەک ئاراس���تەی‬ ‫شارەکانمان نەکەن"‪ ،‬دەبێ لەناوببرێن‌و‬ ‫خاپوری���ان بکەین‪ .‬لێ���رەوە دەتوانین‬ ‫بڵێی���ن کۆی ئەم پاس���او‌و بیانووانەی‬ ‫ئەردۆگان کردونی بە‌هۆکاری پەالماری‬ ‫س���ەربازی بۆ س���ەر عەفری���ن‪ ،‬جگە‬ ‫لە‌گوزارشت لەم جەوهەرە فاشیستییە‪،‬‬ ‫جەوهەری فاش���یزمی مێژوویی تورکی‪،‬‬ ‫ک���ە ئ���ەردۆگان لە‌ئێس���تادا نوێنەری‬ ‫سەرەکی گوزارشتکردنە لەم فاشیزمەو‬ ‫ئیله���ام لە‌ریش���ە فیکری‌و سیاس���ی‌و‬ ‫ئایدیۆلۆژییەکانی وەردەگرێت‪ ،‬شتێکی‬ ‫دیکە نییە‪.‬‬

‫ئەردۆگان‬ ‫لە‌پەالماری بۆ سەر‬ ‫عەفرین‪ ،‬ئیلهام لەو‬ ‫فاشیزمە مێژووییە‬ ‫وەردەگرێ‪ ،‬کە‬ ‫کەمال ئەتاتورکی‬ ‫دامەزرێنەری‬ ‫دەوڵەتی تورکیای‬ ‫نوێ‪ ،‬بنەما‬ ‫فیکری‌و یاسایی‌و‬ ‫سیاسییەکانی بۆ‬ ‫داڕشتووە‬

‫ئه‌وه‌ی پرسیاره‌كه‌ی‬ ‫بە‌شاراوه‌یی‬ ‫هێشتۆته‌وه‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ بۆچی توركیا‬ ‫سه‌ره‌رای ئه‌وه‌ی دژی‬ ‫بە‌هێزبونی شیعه‌یه‌‬ ‫له‌هه‌ر ناوچه‌یه‌ك‬ ‫به‌اڵم بێ ده‌نگ‌و بێ‬ ‫هه‌ڵوێست ده‌بێت‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر داگیركردنی‬ ‫كه‌ركوك له‌الیان‬ ‫حەشدی شەعبیەوە‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )611‬سێشه‌ممه ‪2018/1/30‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫عەفرین‌و شەڕەکانی سوریا‬ ‫سەردار عەزیز‬ ‫هێرشی تورکیا بۆ س���ەر عەفرین یەکێکە‬ ‫لە‌شەڕەکانی ناو س���وریا‪ .‬شەڕەکانی سوریا‬ ‫چەند ش���ەڕێکن‌و ل���ە‌ڕووی کات‌و ش���وێن‌و‬ ‫ئەکتەر‌و ئامانجەوە جیاوازن‪ .‬شەڕی یەکەم‬ ‫شەڕی خەڵكی سوریا (زۆرینە سوننە) لە‌گەڵ‬ ‫رژێمی ئەس���ەدی عەلەویدا بو‪ .‬پاشان ئەمە‬ ‫بو بە‌جەنگی خوێناوی گروپە توندڕەوەکان‪،‬‬ ‫بە‌هاوکاری تورکی���ا‌و واڵتانی کەنداو‪ ،‬لە‌گەڵ‬ ‫ئەسەددا‪ ،‬هەتا هاتنی داعش‪ .‬قۆناغی داعش‬ ‫قۆناغی بە‌جیهانی بونی ش���ەڕی سوریا بو‪.‬‬ ‫داعش وەک ک���ردار‌و وەک ئایدیۆلۆژیا‌و وەک‬ ‫مامەڵە کێش���ەی لە‌گەڵ سیستەمی لیبراڵی‬ ‫(ڕۆژئاوایی���دا) هەی���ە‌و ئامانج���ی گۆڕینی‬ ‫سیستەمی حوکمداری جیهانیە‪ ،‬لە‌دەوڵەتەوە‬ ‫بۆ خەالفەت‪.‬‬ ‫داع���ش ک���ە بە‌خێرای���ی گەش���ەی کرد‪،‬‬ ‫کۆمەڵگای نێودەوڵەتی هێنایە ناو س���وریا‪.‬‬ ‫ئەوەی الی هەموو س���کۆلەرێکی پەیوەندی‬ ‫نێودەوڵەتی ئاش���کرایە‪ ،‬کە هیچ دەوڵەتێک‬ ‫تەنها لە‌پێن���او خێر یان چاک���ە کار ناکات‬ ‫بە‌تایبەت لە‌دەرەوەی س���نوری‪ .‬هەمیش���ە‬ ‫دوو ئامانجی سەرەکی هەڵسوکەوتی واڵتان‬ ‫لە‌قاڵب ئەدەن‪ :‬ئاسایش‌و بەرژەوەندی‪.‬‬ ‫هاتن���ی واڵتان بۆ س���وریا تێکەڵەیەک بو‬ ‫لە‌ئەم دوانە‪ .‬هەر واڵتێک جۆرێک لە‌مەترسی‬ ‫تایبەتی هەبو‪ ،‬لە‌گەڵ بەرژەوەندی تایبەت‪.‬‬ ‫بۆیە هەر واڵتێک ب���ە‌دوای پارتنەری خۆیدا‬ ‫دەگەڕا لە‌ناو س���وریادا‪ .‬سەرەتا با‌لە‌زلهێزە‬ ‫ناوچەییەکانەوە دەس���ت پێبکەین‪ ،‬پاش���ان‬ ‫زلهێ���زە جیهانیەکان‌و ئینج���ا پەیوەندییان‌و‬ ‫یاریەکانیان‪.‬‬ ‫ئێران کە ئامانجی دروستکردنی رێگایەکی‬ ‫وشکانیە بۆ س���ەر دەریای ناوەڕاست دەبو‬ ‫بە‌هەم���وو ش���ێوەیەک داکۆکی لە‌ئەس���ەد‬ ‫ب���کات‪ ،‬بۆ ئەوەی ئ���ەم کارەی بۆ فەراهەم‬ ‫بکرێت‪ .‬لەم ‌پێناوەدا پشتیوانی ئەسەد بو‪،‬‬ ‫ئێرانیەکان هەرگیز ئەو ئامانجەیان بە‌نهێنی‬ ‫نەهێش���تبوەوە ک���ە ئاسایش���ی واڵتەکەیان‬ ‫پابەستە بە‌ئاسایشی سوریاوە‪ .‬ئەم رەفتارەی‬ ‫ئێ���ران رەگی زۆر ئاڵۆزی هەی���ە‪ .‬بە‌کورتی‬ ‫ئێران لە‌کۆمەڵگای نێودەوڵەتیدا ئامادەییەکی‬ ‫الوازی هەیە‪ ،‬بۆ قەرەبوی ئەمە هەوڵ دەدات‬ ‫لە‌ئاستی ناوچەکە پێگەیەکی بەهێزی هەبێت‬ ‫هەت���ا کۆمەڵگای نێودەوڵەتی بەبێ ئەو هیچ‬ ‫کارێک ن���ەکات لە‌ناوچەک���ە‪ .‬لە‌هەمانکاتدا‬ ‫ئێ���ران بە‌ئاس���انی ناتوانێ���ت لە‌رێ���گای‬ ‫تەقلیدییەوە پەرە بە‌بەرژەوەندیەکانی بدات‬ ‫بۆیە بە‌م���ۆدی ناتەقلیدی کارەکانی دەکات‪.‬‬ ‫ئێ���ران لە‌رکەب���ەری ئەمەری���کا‪ ،‬نزیکایەتی‬ ‫لە‌گەڵ روس���یادا هەی���ە‪ :‬لە‌ئەنجامی ئەمە‪،‬‬ ‫هاوکێشەیەکی سەربازی پێکهات کە ئێران‌و‬ ‫ئەسەد‌و هاوپەیمانەکانی لە‌سەر خاک‪ ،‬روسیا‬ ‫لە‌ئاس���مان‪ ،‬هەروەها لە‌ئاستی دیپلۆماسیدا‬ ‫جۆرێکی تر لە‌هەماهەنگی‪ ،‬ئەم گروپە هەتا‬ ‫ئاستێک سەرکەوتنی بەرچاویان بە‌دەستهێنا‪.‬‬ ‫بەاڵم کەس براوەی تەواو نیە لە‌سوریا هەتا‬ ‫ئێستا‪.‬‬ ‫تورکی���ا یەکێک���ی تر لە‌واڵتان���ی زلهێزی‬ ‫ناوچەکە‪ ،‬هەمیشە س���وریای وەک ناوچەی‬ ‫نف���وزی خۆی زانی���وە‪ ،‬ل���ە‌ڕووی مێژوویی‌و‬ ‫جوگرافی‌و مامەڵەی سیاسیەوە‪ .‬بۆیە تورک‬ ‫هەر لە‌سەرەتاوە وەهایان بیر دەکردەوە کە‬

‫ئەس���ەد وەک س���ەرکردەکانی تری بەهاری‬ ‫عەرەبی بە‌ئاس���انی دەڕوات‌و پاش���ان ئەوان‬ ‫دەتوانن لە‌رێگای هێزە هاوپەیمانەکانیانەوە‬ ‫حوکمی سوریا بکەن‪ .‬لە‌بیرمە ‪ ٢٠١٢‬لە‌ئەنقەرە‬ ‫لە‌گەڵ هاوەڵ‌و هاوڕێ تورکەکانمدا گفتوگۆی‬ ‫ئ���ەم دۆزەمان دەکرد‪ ،‬ئەوان تا ئاس���تێکی‬ ‫زۆر دڵنیاب���ون لە‌خێرایی کۆتایی ئەس���ەد‌و‬ ‫رۆڵی بەرچ���اوی ئ���ەوان لە‌ناوچەکە‪ .‬بەاڵم‬ ‫دۆخەکە وەها دەرنەچو‪ .‬تورکیا لە‌واڵتێک کە‬ ‫چاوەڕێی ئەوە بو کە زۆرترین دەس���تکەوتی‬ ‫هەبێت لە‌س���وریا وردە وردە بەرەو دۆخێک‬ ‫رۆشت کە ببێتە الوازترین واڵت لە‌هاوکێشەی‬ ‫سوریا س���ەرباری سنور‌و سوپا‌و پەیوەندی‪.‬‬ ‫ئەمەش هۆکاری سەرەکی ئەوەبو کە تورک‬ ‫خۆیان بە‌تەنها بوێری‌و توانای ئەوەیان نەبو‬ ‫کە ببنە الیەنی ش���ەڕکەر لە‌سوریا‪ ،‬هەروەها‬ ‫بە‌ه���ۆی ئەندامێت���ی ناتۆی���ان‪ ،‬ئ���ەو کارە‬ ‫بۆیان ئاس���ان نەبو‪ ،‬بە‌تایبەت هیچ واڵتێکی‬ ‫ناتو‪ ،‬ح���ەزی ل���ەوە نەبو کە راس���تەوخۆ‬ ‫بەشداربێت لە‌شەڕەکەدا‪ .‬تورکەکان بەردەوام‬ ‫داواکارییەکانی���ان رەفز دەک���را‪ ،‬بە‌تایبەت‬ ‫لە‌الی���ەن ئەمری���کاوە‪ ،‬کە ئی���دارەی ئۆباما‬ ‫بە‌هیچ شێویەک سوریای بە‌مەترسی بۆ سەر‬ ‫ئاسایش���ی ئەمریکی‌و بەرژەوەندی ئەمریکی‬ ‫نەدەزان���ی‪ ،‬هەروەها ل���ە‌ڕووی مێژووییەوە‬ ‫سوریا هەرگیز خاکی تەقلیدی ئەمریکا نەبوە‪،‬‬ ‫لەب���ەر گرنگ نەبونی‌و نەبون���ی هیچ بڕێکی‬ ‫گرنگ لە‌ووزە لەو واڵتەدا‪ .‬سوریا بە‌درێژایی‬ ‫جەنگی سارد دۆستێکی هەژاری سۆڤیەت بو‬ ‫لە‌ناوچەکە‪ ،‬هەرگیز‪ ،‬سەرباری بونی کێشە‌و‬ ‫سنور لە‌گەڵ ئیسرائیلدا راستەوخۆ لە‌سنوری‬ ‫خۆیەوە ئاسایشی ئیس���رائیلی نەخستە ژێر‬ ‫مەترسیەوە‪.‬‬ ‫کاتێ���ک ئەمریکاییەکان ناچاربون بە‌هۆی‬ ‫هاتنی داعش���ەوە کە دژ بە‌داعش لە‌س���وریا‬ ‫بجەنگ���ن‪ ،‬ئەو کاتە ب���ە‌دوای هێزی پیادەدا‬ ‫دەگ���ەڕان‪ ،‬چونکە ئەمریکا دەمێکە بیر لەوە‬ ‫دەکاتەوە چۆن کوش���تار‌و تێچونی ش���ەڕی‬ ‫کەمبکاتەوە‪ ،‬لە‌ڕێگای پۆلەس���ی پێ‪-‬نەنانە‪-‬‬ ‫سەر‪-‬خاک‪ .‬چونکە ئەزمونی عێراق دەردێکی‬ ‫بە‌ئەمریکا دا لە‌ڕێگەی کوش���تار‌و تێچونەوە‬ ‫کە ئاس���ان نەبو بۆ ئەمریکا بتوانێت درێژە‬ ‫بە‌سەرکێش���ی لەو جۆرە بدات‪ .‬دیارە ش���ەڕ‬ ‫بۆ واڵتی دیموکراسی ئاسان نیە‪ ،‬کاتێک کە‬ ‫خەڵکی چاالک‌و پەرلەمان‌و میدیای هەبێت‪.‬‬ ‫لە ئەنجامی ئەمەدا ئەمریکاییەکان کوردیان‬ ‫وەک هاوپەیمان���ی خۆیان هەڵب���ژارد‪ .‬ئەم‬ ‫هاوپەیمانیە کارێکی ئاس���ان نەبو‪ .‬سەرەتا‬ ‫ئەمری���کا لە‌گەڵ هێزی ت���ردا هەوڵیدا بەاڵم‬ ‫هیچی کاریگەری نەبو لە‌س���ەر ئەرزی واقیع‪.‬‬ ‫ئەوەی بە‌ئەمریکا ئاش���نا بێت‪ ،‬بەئاگایە کە‬ ‫کاتێک دێتە سەر جەنگ ئەمریکا ئەولەویەتی‬ ‫کاریگەرییە ن���ەک دیموکراس���ی یان ماف‪.‬‬ ‫چۆن هێزێک ببینێتەوە کە کاریگەری هەبێت‬ ‫لە‌سەر باری جەنگ‪ .‬کاتێک ئەمە دەستەبەر‬ ‫بو ئەوا ئیتر دەتوانێت چاوپۆش���ی لە‌هەمو‬ ‫رەهەندەکانی تر بکات‪.‬‬ ‫ئەمریکاییەکان ب���ۆ کارکردن لە‌گەڵ کورد‬ ‫لە‌سوریا‪ ،‬کە کاریگەرترین هێزی پەیەدەیە‪،‬‬ ‫دەب���و‪ ،‬رێگای���ەک بدۆزن���ەوە ب���ۆ مامەڵە‬ ‫لە‌گ���ەڵ تورکیادا‪ .‬ئەم مامەڵەیە هەمیش���ە‬ ‫لە‌س���ەر دوو ت���ەوەر بو‪ ،‬یەک���ەم پەیەدە‌و‬ ‫پەکەک���ە جی���اوازن‪ ،‬دووەم پەیوەندییەکە‬ ‫کاتی‌و تەکتیکیە بۆ ش���ەڕی داعش‪ .‬تورکیا‬ ‫هەرگیز ب���اوەڕی بەیەکەمی���ان نەبو‪ ،‬بەاڵم‬

‫هیوای لە‌س���ەر دووەمیان هەڵچنیبو‪ .‬دیارە‬ ‫لە‌پاشخان ئەمەدا دۆخی پاش جەنگی سارد‬ ‫لە‌ئارادایە ک���ە دۆخی کۆتایی ئایدیۆلۆژیایە‪.‬‬ ‫ب���ۆ ئەمریکا هەرگیز گرن���گ نیە کە پەیەدە‬ ‫خاوەن چ ئایدیۆلۆژیایەکە‪ ،‬چونکە هیچ کام‬ ‫لە‌الیەن���ە س���ەرەکیەکانی ملمالنێکە خاوەن‬ ‫ئایدیۆلۆژیایەکی جیاواز نیە‪ .‬دەکرێت بوترێت‬ ‫ئێران خاوەن ئایدیۆلۆژیای جیاوازە بە‌ڕوکەش‬ ‫بەاڵم ئێ���ران هێزێکی تەقلی���دی دەوڵەتیە‪،‬‬ ‫بە‌تایب���ەت دەوڵەتی ئیقلیم���ی لە‌مامەڵەیدا‪.‬‬ ‫بۆی���ە ئەمریکاییەکان هەرگی���ز هێندە بایەخ‬ ‫بە‌ئایدیۆلۆژیای پەیەدە ن���ادەن‪ .‬پەیەدەش‬ ‫لە‌ئاستی بااڵدا بە‌ئاگایە لە‌دۆخی جیهان بۆیە‬ ‫زیاتر پراگماتیستە نەک ئایدیۆلۆجیست‪.‬‬ ‫هاوپەیمانییەکەی نێ���وان کورد‌و ئەمریکا‬ ‫درێ���ژەی کێش���ا‌و ئەنجام���ی هەب���و‪ .‬ئەمە‬ ‫نزیکبونەوەی زۆری دروستکرد بەتایبەت لە‌گەڵ‬ ‫پنتاگۆندا‪ .‬لە‌الیەکی ترەوە ئەوەی وەهایکرد‬ ‫ک���ە هاوپەیمانییەک���ە پتەو بێ���ت رەفتاری‬ ‫تورکی���ا بو‪ .‬تورکیا کاتێ���ک بە‌ئامانجەکانی‬ ‫نەدەگەش���ت هەوڵی ئەوەی دەدا لە‌فش���ار‬ ‫لە‌سەر ئەمریکا‌و ئەوروپا دروست بکات‪ .‬ئەم‬ ‫فش���ارانە لە‌ناوخۆی تورکیا‌و دەرەوە‪ ،‬زیاتر‬ ‫ئەمریکاییەکانی دوور دەخس���تەوە لە‌تورکیا‬ ‫لەب���ری نزیکبونەوە‪ .‬بەاڵم س���ەرباری ئەمە‬ ‫هەمیشە دیدێک هەبو کە ئەمریکا لە‌ئەنجامدا‬ ‫دەگەڕێت���ەوە بۆ پەیوەن���دی لە‌گەڵ تورکیا‬ ‫چونکە پەیوەندی دەوڵەت‪-‬دەوڵەت هەمیشە‬ ‫بەهێزترە لە‌پەیوەندی دەوڵەت‪-‬نادەوڵەت‪.‬‬ ‫بەاڵم بە‌الوازبون ی���ان تەواوبونی داعش‪،‬‬ ‫دیمەنێکی تر لە‌ناوچەکەدا سەری هەڵدا‪ .‬یان‬ ‫توێژێکی نوێ لە‌ش���ەڕ هاتە ئاراوە‪ .‬ئەویش‬ ‫ش���ەڕی پاش داعش لە‌س���وریا‪ .‬ئایا سوریا‬ ‫دەبێ���ت چ���ۆن بێت‪ ،‬کێ براوە بو‪ ،‬س���وریا‬ ‫پانتایی کێیە‪ ،‬کێ بە‌ئامانجەکانی گەش���ت‌و‬ ‫کێ بێ دەستکەوت بو‪.‬‬ ‫هەموو هێ���زەکان لە‌ناوچەک���ە لە‌مامەڵە‬ ‫کردن لە‌گ���ەڵ وەاڵم���ی ئەم پرس���یارانەدا‬ ‫لە‌هەوڵ���ی ئەوەدان کە چ���ۆن رێگری بکەن‬ ‫لە‌سەرکەوتنی ئەویتر‪ ،‬لە‌بەئامانج گەیشتنی‬ ‫ئەویت���ر‪ ،‬لە‌رێگریک���ردن لە‌فەراهەمبون���ی‬ ‫ئامانجەکانی ئەویتر‪ .‬لێرەوە لە‌جەنگی دوای‬

‫بده‌ین���ه‌وه‌ س���ه‌ره‌تا پێویس���ته‌ بزانین ئایا‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی کوردی هه‌ڵگری چ شوناس���ێکه‌‬ ‫یاخود ئه‌م ده‌سه‌اڵته‌ چ سستمێکی سیاسی‬ ‫په‌یڕه‌و ده‌کات‪.‬‬ ‫کاره‌س���ات‌و مه‌ینه‌تییه‌که‌ له‌وه‌وه‌ ده‌ست‬ ‫پێده‌کات که‌ ئه‌م ده‌س���ه‌اڵته‌ خۆی ناو ناوه‌‬ ‫حکوم���ه‌ت‪ ،‬ئایه‌ ئ���ه‌م ده‌س���ه‌اڵته‌ کوردییه‌‬ ‫به‌ڕاستی حکومه‌ته‌‪ ،‬وه‌کو ده‌وترێ حکومه‌تی‬ ‫هه‌رێم؟ نه‌خێ���ر بە‌هیچ پێوانه‌یه‌کی لۆجیکی‬ ‫سیاس���ی ئه‌م ده‌س���ه‌اڵته‌ هه‌ڵگری شوناسی‬ ‫حوکمڕان���ی نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵک���و ده‌س���ه‌اڵتێکی‬ ‫خێڵه‌کییه‌‪.‬‬ ‫حکوم���ه‌ت جا دیموکراس���ی ب���ێ یا خود‬ ‫تۆلیتارو ش���مولی خاوه‌نی ده‌س���ه‌اڵتێکی‬ ‫ره‌های���ه‌ به‌بێ جی���اوازی ش���وێن‌و مه‌کانی‬ ‫هاواڵتیه‌کانی‪ ،‬واته‌ ده‌بێ ئه‌و یاساو رێسایه‌‬ ‫ک���ه‌ ده‌رده‌کرێ ده‌بێ به‌بێ جیاوازی له‌هه‌مو‬ ‫ناوچه‌یه‌ک���دا په‌یڕه‌و بکرێ نه‌ک له‌ش���وێنک‬ ‫فرمان���ه‌کان له‌الی���ه‌ن هه‌ن���دێ که‌س���ی بێ‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌وه‌ جێبه‌جێ بکرێ به‌اڵم له‌الیه‌کی‬ ‫تره‌وه‌ ئه‌وه‌ی که‌ کوڕو کچی فاڵنه‌ شه‌خس���ه‌‬ ‫هه‌ر گوێ به‌یاسا نه‌دات‪ ،‬وه‌کو له‌کوردستاندا‬ ‫ده‌یبینی���ن‪ ،‬خاڵێک���ی تر حکوم���ه‌ت ده‌بێ‬ ‫خاوه‌نی ده‌زگای دامه‌زراوه‌یی بێ ئه‌وه‌ی که‌‬ ‫پێده‌وترێ ده‌زگای موئه‌سه‌ساتی واته‌ ده‌بێ‬ ‫کاروباره‌کانی هاواڵتیان له‌الیه‌ن ده‌زگاکانه‌وه‌‬ ‫بڕیاری لێ بدرێ نه‌ک شه‌خس‪ ،‬له‌کوردستاندا‬

‫جاری وا هه‌یه‌ به‌رپرس���ێکی حیزبی ده‌توانێ‬ ‫ل���ه‌و ناوچه‌یه‌ی ک���ه‌ به‌ده‌س���ه‌اڵته‌‌و نفوزی‬ ‫هه‌ی���ه‌ چی بییه‌وێ ده‌ی���کات‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌م‬ ‫س���ه‌رگه‌ردانییه‌ سیاس���ییه‌ له‌حکومڕان���ی‬ ‫به‌عسیشدا نه‌بوە به‌رپرسێک به‌بێ گه‌ڕانه‌وه‌‬ ‫بۆ رێنمایه‌کان���ی حکومه‌ت بڕیارو یاس���ای‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ جێبه‌ج���ێ ب���کات‪ ،‬یه‌کێکی تر‬ ‫له‌ه���ه‌ره‌ خاڵه‌ س���ه‌ره‌تاییه‌کانی حکومڕانی‬ ‫درۆ نه‌کردن���ه‌ له‌گ���ه‌ڵ هاواڵتییه‌کانی یاخود‬ ‫نه‌دۆڕانی میس���داقییه‌ته‌‪ ،‬له‌کوردستاندا کار‬ ‫گه‌یش���تۆته‌ ئه‌وه‌ی خه‌ڵکی هیچ متمانه‌یه‌کی‬ ‫بە‌ده‌س���ه‌اڵتی کوردی نه‌ماوه‌‪ ،‬بۆیه‌ هه‌رگیز‬ ‫ناتوانین به‌م ده‌س���ه‌اڵته‌ بڵێی���ن حکومه‌ت‬ ‫به‌ڵکو باش���ترین‌و جوانترین وشه‌ ده‌سه‌اڵتی‬ ‫خێڵه‌کییه‌‪ ،‬چونکه‌ خاوه‌نی هیچ س���یفاتێکی‬ ‫حکومڕانی نییه‌‪.‬‬ ‫لێ���ره‌وه‌ ده‌گه‌مه‌ ئ���ه‌و ئه‌نجام���ه‌ی ئه‌م‬ ‫ده‌س���ه‌اڵته‌ وه‌کو چۆن هه‌ڵگری شوناس���ی‬ ‫حکومڕان���ی نییه‌ به‌هه‌مان ش���ێوه‌ش که‌س‬ ‫نازانێ چ جۆره‌ سستمێکی سیاسی جێبه‌جێ‬ ‫ده‌کات‪ ،‬واته‌ نه ‌دیکتاتۆرن‪ ،‬نه‌ فاش���یزمن‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ تاوانێکی سیاسییه‌ باسی دیموکراسییان‬ ‫بکه‌ین‪ ،‬هیچ بیرمه‌ندێکی سیاس���ی ناتوانێ‬ ‫پێناس���ه‌ی ئه‌م ده‌س���ه‌اڵتی کوردییه‌ بکات‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ده‌بێ وش���ه‌یه‌کی نوێیان بۆ داتاش���رێ‬ ‫تاوه‌کو بزانین چین‪ ،‬به‌اڵم باشترین شوناس‬ ‫بۆ ئه‌م ده‌س���ه‌اڵته‌ بریتیی���ه‌ له‌مه‌مله‌که‌تی‬

‫ترس له‌چاکسازی‬ ‫محەمەد سەعید‬ ‫به‌درێژایی ده‌س���ه‌اڵتی کوردی له‌باشوری‬ ‫کوردستاندا وشه‌ی چاکس���ازی یه‌کێک بوە‬ ‫له‌هه‌ره‌ وش���ه‌ به‌کارهێنراوه‌کان که‌ به‌رده‌وام‬ ‫ده‌سه‌اڵت بۆ رازیکردنی خه‌ڵکی قوڕبه‌سه‌ری‬ ‫کوردس���تان ب���ە‌کاری هێناوه‌و‌ به‌کاریش���ی‬ ‫ده‌هێنێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ی جێگای داخه‌ نه‌ک‬ ‫چاکس���ازی نه‌کراوه‌ به‌ڵکو ل���ه‌الی خه‌ڵکی‬ ‫چاکسازی بۆته‌ کۆمیدیایه‌کی زۆر گاڵته‌جاڕی‬ ‫رۆژان���ه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نییه‌ رۆژ به‌ڕۆژ خه‌ڵکی ژیانی‬ ‫ده‌بێته‌ دۆزه‌خ‪ ،‬کار گه‌یشتۆته‌ ئه‌وه‌ی مرۆڤ‬ ‫ته‌مەنن���ای مه‌رگ ب���کات‪ ،‬چه‌نده‌ها خه‌ڵک‬ ‫له‌داخی ئه‌م بارودۆخه‌ی که‌ ئه‌م ده‌س���ه‌اڵته‌‬ ‫کوردییه‌ دروس���تی کردوە خۆی���ان ده‌که‌نه‌‬ ‫قوربان���ی‪ ،‬ئه‌مه‌ له‌کاتێکدایه‌ س���ه‌ری زمان‌و‬ ‫بن���ی زمانی پیاوانی خواپێداوی ده‌س���ه‌اڵت‬ ‫رۆژ نییه‌ مێش���کمان بە‌چاکسازی قاونه‌ده‌ن‪،‬‬ ‫پرس���یاره‌که‌ ئه‌مه‌یه‌ ئایا ده‌سه‌اڵتی کوردی‬ ‫بۆ چاکس���ازی ناکات؟ چ هۆکارو فاکته‌رێکی‬ ‫سیاسی له‌پش���ت نه‌کردنی چاکسازییه‌وه‌یه‌؟‬ ‫گه‌ر ناتوانن بیکه‌ن ئ���ه‌ی ئه‌م هه‌مو به‌ڵێنه‌‬ ‫ب���ۆ چییه‌؟ یاخ���ود ده‌کرێ‌و ئ���ه‌وه‌ ئێمه‌ی‬ ‫به‌ش���مه‌ینه‌تی میلله‌تی���ن ناهۆش���یارین‬ ‫به‌کردنی؟‬ ‫پێش ئ���ه‌وه‌ی وه‌اڵم���ی ئه‌م پرس���یارانه‌‬

‫دروستبونی هێزو‬ ‫قەوارەیەک لە‌سوریا‬ ‫بۆ کورد‪ ،‬کە‬ ‫لە‌کوردی باشور‬ ‫پەیوەندی پتەوترە‬ ‫لە‌گەڵ کوردانی‬ ‫باکوردا‪ ،‬بۆ تورک‬ ‫مایەی مەترسیەکی‬ ‫راستەقینەیە‬

‫داعش س���ەرزەمینێکی نوێ هاتە ئاراوە کە‬ ‫ئایا کێ بەروبومی ئەم جەنگە دەدورێتەوە‪.‬‬ ‫ئێران‌و روسیا‪ ،‬لە‌گەڵ سوریا لە‌الیەک دەمێکە‬ ‫چاوەڕێی ئەوەن کە سەرکەوتووبن‪.‬‬ ‫بە‌هاتن���ی ئی���دارەی ترەمپ‪ ،‬سیاس���ەتی‬ ‫ئەمریکا بەرامبەر ئێران گۆڕا بۆ سیاس���ەتی‬ ‫تەقلیدی ئەوی���ش رێگریکردن لە‌فراوانخوازی‬ ‫ئێران‌و هەوڵ���دان بۆ گەڕان���ەوەی ئێران بۆ‬ ‫نێو سنوری خۆی‪ .‬ئەم سیاسەتە ئەمریکای‬ ‫ناچار کرد کە پالنی دوای داعشی دیسانەوە‬ ‫پێویس���تی بە‌کورد بێت‪ .‬بۆ راهێنانی بۆ ئەم‬ ‫قۆناغە ئەمریکا دەس���تیکرد بە‌ئامادەکردنی‬ ‫هێزی سوپایی‌و رێکخراوی کوردی‪.‬‬ ‫ڕاگەیاندن���ی راهێنان���ی ئ���ەم س���وپایە‪،‬‬ ‫دەس���توبرد الی تورکەکان وەها لێکدرایەوە‪،‬‬ ‫یەکەم‪ ،‬ئەمریکا پەیوەن���دی لە‌گەڵ کورددا‬ ‫درێژە دەکێش���ێ بۆ پاش داع���ش‪ .‬دووەم‪،‬‬ ‫ئەمری���کا بە‌مانەوەی لەوێ س���ەربەخۆییەک‬ ‫بە‌کورد دەبەخشێت‪ .‬بونیادنانی سوپا رەنگە‬ ‫ببێتە هۆی ئەوەی کە کورد حوکمی خۆیان‬ ‫بکەن بە‌دوور لە‌دەس���ەاڵتی ئەوانیتر‪ .‬ئەمە‬ ‫الی ت���ورک وەک جۆرێ���ک لە‌بونی دەوڵەت‬ ‫لێکدەدرێتەوە‪ .‬ئ���ەم نەرەتیڤە لە‌ناو تورکیا‬ ‫بە‌ئاس���انی ب���ڕوای پێدەکرێ���ت‌و رەواج���ی‬ ‫هەیە چونکە سایکی کەس���ی تورک هێشتا‬ ‫نەیتوانیوە ک���ە پەش���ۆکانی قۆناغی پاش‬ ‫کۆتایی عوسمانی بەجێبهێڵێت کاتێک هێزە‬ ‫جیهانیەکان هەوڵ���ی ئەوەیان دا کە تورکیا‬ ‫لە‌س���ەر نەخش���ە بس���ڕنەوە‪ .‬ت���ورک وەها‬ ‫بیردەکەنەوە کە بە‌جودابونەوەی کورد ئەوان‬ ‫بونیان نامێنێت‪ .‬دیارە مەبەست لێرەدا بونی‬ ‫سیاسی‌و جیۆپۆلتیکیە نەک بونی فیزیکی‪.‬‬ ‫بۆی���ە الی ئ���ەوان دروس���تبونی هێ���زو‬ ‫قەوارەیەک لە‌س���وریا بۆ کورد‪ ،‬کە لە‌کوردی‬ ‫باش���ور پەیوەندی پتەوترە لە‌گەڵ کوردانی‬ ‫باک���وردا‪ ،‬بۆ ت���ورک مایەی مەترس���یەکی‬ ‫راس���تەقینەیە‪ .‬ئ���ەردۆگان بە‌خرۆش���انی‬ ‫ئ���ەم مەترس���یانە دەیەوێ���ت لە‌ناوخ���ۆدا‬ ‫س���ۆزی ناسیونالیس���تەکان‌و ئەوانیتر بەالی‬ ‫خۆیدا رابکێش���ت ب���ۆ هەڵبژاردنی س���اڵی‬ ‫داهاتو‪ ،‬لە‌بونەوەی خۆی بە‌س���ەرۆکی نوێ‬ ‫بە‌پێ���ی دەس���ەاڵتە نوێکان���ی‪ ،‬گۆڕانکاریە‬ ‫دەستوریەکان‪.‬‬ ‫تورکەکان لەم روانگەیەوە وەهایان دەبینی‬ ‫کە دەبێ���ت هەوڵی ئەوە ب���دەن پەیوەندی‬ ‫ک���ورد‌و ئەمریکا بپچڕێنن ی���ان کورد ناچار‬ ‫بکەن بە‌کۆتایی هێنانی ئەو پەیوەندیە‪ .‬بەاڵم‬ ‫ئەمریکا س���ێ ئامانجی تری جیاوازی هەیە‪:‬‬ ‫یەکەم‪ ،‬بەرامبەر ئێ���ران‪ ،‬دووەم لە‌ناوخۆی‬ ‫سوریا‪ ،‬س���ێیەم لە‌گەڵ روسیادا‪ .‬لە‌هەرکام‬ ‫لەم س���ێ ئامانجە کورد رۆڵێکی س���ەرەکی‬ ‫دەبینێ���ت‪ .‬بۆی���ە ئەمریکایی���ەکان کاتێک‬ ‫ک���ە کەوتنە ژێر فش���ار لە‌الی���ەن تورکیاوە‬ ‫لە‌بەرامبەر پالنی دروستکردنی هێز‪ ،‬گەڕانەوە‬ ‫بۆ یاریە تەقلیدیەکانی خۆیان‪ ،‬ئەویش الیەک‬ ‫قس���ەیەک دەکات‌و الیەکی تر قسەیەکی تر‪،‬‬ ‫بەاڵم لە‌س���ەر ئەرزی واقی���ع لە‌کارەکانیان‬ ‫بەردەوام بن‪ .‬ئیس���تا رون���ە پالنی راهێنانی‬ ‫سوپا نەوەستاوە‌و بەڕێوەیە‪.‬‬ ‫تورکیای خۆ بەالوازبین توانای ئەوەی نیە‬ ‫هێرش بکاتە سەر ئەو جێگایانەی کە سوپای‬ ‫ئەمریکی لێیە‪ .‬بۆی���ە لە‌هەوڵی عەفریندا بو‬ ‫لە‌ماوەی زیاتر لە‌س���اڵی راب���وردودا‪ .‬دیارە‬ ‫ئەگەر لە‌ڕووی س���تراتیژی سەربازیەوە لێی‬ ‫بنواڕین نەدەبو تورکەکان پالنی هێرشیان بۆ‬

‫پرسیاره‌که‌ ئه‌مه‌یه‌‬ ‫ئایا ده‌سه‌اڵتی‬ ‫کوردی بۆ چاکسازی‬ ‫ناکات؟ چ هۆکارو‬ ‫فاکته‌رێکی سیاسی‬ ‫له‌پشت نه‌کردنی‬ ‫چاکسازییه‌وه‌یه‌؟ گه‌ر‬ ‫ناتوانن بیکه‌ن ئه‌ی ئه‌م‬ ‫هه‌مو به‌ڵێنه‌ بۆ چییه‌؟‬ ‫بێناو‪ ،‬چونکه‌ له‌هیچ واڵتێکی دونیادا له‌کۆن‌و‬ ‫نوێداو له‌داهاتوشدا هاوشێوه‌یان نابێ‪.‬‬ ‫ب���ۆ وه‌اڵمدانه‌وه‌ی پرس���یاره‌کانی ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تادا ئاماژه‌م���ان پێ دا‪ ،‬س���ه‌ره‌تا‬ ‫ده‌بێ بزانین چاکس���ازی چییه‌؟ چاکس���ازی‬

‫سەر عەفرین ئاشکرا بکەن‪ ،‬چونکە توخمی‬ ‫پەشۆکان‌و س���وپرایز بەش���ێکی سەرەکیە‬ ‫لەهێرشی سەربازی‪ .‬بەاڵم تورکەکان‪ ،‬یەکەم‬ ‫نەیاندەویست هێرشەکە ئەنجام بدەن‪ ،‬دووەم‬ ‫وەهایان دەبین���ی کە بە‌ئاس���انی ئەنجامی‬ ‫دەدەن‪ ،‬بەهۆی ناهاوتایی تەکنەلۆجی نێوان‬ ‫هەردوال‪ .‬تورکەکان ل���ەوە بە‌ئاگان کە هیچ‬ ‫الیەک حەز بە‌هێرشی ئەوان‌و سەرکەوتنیان‬ ‫ناکات‪ .‬بەاڵم ناچاربون کە داوا لە‌روس���ەکان‬ ‫بک���ەن‪ .‬بۆ ئەم مەبەس���تە حەق���ان فیدان‌و‬ ‫ئاکار پێش ئەنجامدانی هێرشی سەر عەفرین‬ ‫سەردانی روس���یایان کرد‌و وردەکاری پالن‌و‬ ‫ئامانجەکانیان بەروس���ەکان وت‪ .‬خێرا پاش‬ ‫سەردانەکە روسەکان قسەیان گۆڕی‪ ،‬بەوەی‬ ‫ئەمریکایان تاوانبارکرد بە‌هەوڵی تاک الیەنەی‬ ‫لە‌سوریا دژ بە‌ئەوانیتر‪.‬‬ ‫روس���ەکان نایانەوێت تورکەکان لە‌حەلەب‬ ‫نزیک ببنەوە‪ ،‬سەرکەوتنە چاوەڕوانکراوەکەیان‬ ‫لێ تێ���ک بدەن‪ .‬نایانەوێت جارێکی تر هێزە‬ ‫دژە ئەس���ەدەکان بەهێزبکەن���ەوە ناچاربن‬ ‫لە‌سوریا زیاتر بمێننەوە‌و بگەڕێنەوە بۆ دۆخی‬ ‫شەڕ‪ .‬هەروەها نایانەوێت هێزێکی تر ئامادە‬ ‫لە‌سەر ئەرز لە‌سەر مێزی گفتوگۆ دابنیشێت‬ ‫کە لە‌ژێ���ر کاریگەی ئەوان���دا نەبێت‪ .‬بەاڵم‬ ‫دیارە روس‌و تورک لە‌سەر ئەم وردەکارییانە‬ ‫رێک کەوت���ون‪ .‬بەم پێیە وەها دەردەکەوێت‬ ‫تورک تەنها دژ بە‌ک���ورد کاردەکەن‌و خاکی‬ ‫کوردس���تان بە‌ئامانج دەگرن‪ .‬روسیا ویستی‬ ‫ئ���ەم هەوڵە ب���ۆ بەهێزکردنەوەی س���وریا‌و‬ ‫زاڵبونی س���وریا بەکاربهێنێت‪ .‬بەاڵم تورکیا‬ ‫ئەوەی پێخۆش نیە‪ .‬هەروەها ئێرانیش هاتنی‬ ‫تورکیا‌و هاوپەیمانە سوننەکانی پێباش نیە‬ ‫کە هاوکاری واڵتانی کەنداون‪.‬‬ ‫دەرئەنجامەکان‬ ‫یەکەم‪ ،‬هەتا ئیستا وەها دەردەکەوێت کە‬ ‫هێرش���ی سەر عەفرین نە لە‌رووی سەربازی‌و‬ ‫نە لە‌رووی سیاس���یەوە ب���ۆ تورکیا‌و خێرا‌و‬ ‫ئاس���ان نیە‪ .‬بە‌جۆرێک چەندین کۆمێنتاری‬ ‫سەربازی باس لە‌ئەگەری شکستی سەربازی‬ ‫تورک دەکەن بە‌هۆی سروش���تی ناوچەکە‌و‬ ‫رێکخراوی���ی پەی���ەدە‌و مامەڵ���ەی س���وریا‬ ‫بە‌رێگەپێ���دان بە‌پەیەدە بۆئ���ەوەی بە‌خاکی‬ ‫ژێردەس���ەاڵتی س���وپای س���وریادا بتوانێت‬ ‫چەکدار‌و تەقەمەنی بگوێزێتەوە‪.‬‬ ‫دووەم‪ ،‬تورکی���ا لە‌ئاس���تی نێودەوڵەتیدا‬ ‫دۆستی نیە بۆ ئەم پالنە‪ .‬تەنانەت ئەوانەش‬ ‫کە گڵۆپی س���ەوزیان بۆ هەڵکردوە‪ ،‬بە‌هیوا‬ ‫نین کە سەربکەوێت‪.‬‬ ‫س���ێ‪ ،‬ئەمریکا بژاردەی ت���ری نیە جگە‬ ‫لە‌کورد‪ .‬بۆیە ئەمریکا جەخت لە‌س���ەر ئەوە‬ ‫دەکاتەوە کە شەڕی داعش کۆتایی نەهاتوە‪.‬‬ ‫ئەم���ەش بەمانای ئەوەیە کە پەیوەندی ئەو‬ ‫لە‌گەڵ کورددا دەبێت بەردەوام بێت‪ ،‬چونکە‬ ‫شەڕەکە کۆتایی نەهاتوە‪.‬‬ ‫چ���وارەم‪ ،‬کاتێ���ک هی���چ کام لە‌هێزەکان‬ ‫نایانەوێت ئەویتر س���ەربکەوێت ئەوا ئەگەری‬ ‫زۆرە س���وریا بە‌ناوچ���ەی نف���وز‌و ملمالنێ‬ ‫دەمێنێت���ەوە‪ ،‬چونک���ە کێش���ەکەی تەنها‬ ‫پەیوەس���ت نیە بە‌س���وریا خۆی���ەوە بەڵکو‬ ‫بە‌دۆخ���ی پەیوەندی نێوان هێ���زەکان‪ .‬بەم‬ ‫پێیە ئێم���ە ناتوانین باس لە‌کۆتایی ش���ەڕ‬ ‫بکەین لە‌س���وریا‪ ،‬بەڵکو تەنها رەنگە جۆر‌و‬ ‫ئەکتەرەکان دەگۆڕین‪.‬‬

‫له‌ساده‌ترین پێناسه‌یدا بریتییه‌ له‌گۆڕانکاری‬ ‫پۆزتیف له‌بواری ئاینی بێ یاخود سیاسی‌و‬ ‫ئاب���وری‌و کۆمه‌اڵیه‌تی هیت���د‪ ،...‬بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫کۆی به‌شه‌ جیاوازه‌کانی کۆمه‌ڵگا سودمه‌ند‬ ‫بن به‌بێ جیاوازی‪ ،‬که‌واته‌ چاکسازی یه‌کێکه‌‬ ‫له‌کۆڵه‌که‌کانی پێش���که‌وتنی به‌ش���ه‌ریی ‌هت‌و‬ ‫شارس���تانێته‌‪ .‬چاکاس���ازی یاخود ریفۆرم‬ ‫ده‌کرێ به‌ش���ێوه‌یه‌کی س���ه‌ره‌کی دو جۆره‌؛‬ ‫به‌پێی گاریگه‌رییان له‌کۆمه‌ڵگادا‪ ،‬یه‌که‌میان‪،‬‬ ‫به‌چاکسازی ریشه‌یی ناو ده‌برێ‪ ،‬دوەهه‌میان‪،‬‬ ‫چاکس���ازی الوه‌کیی���ه‌ یاخ���ود ریفۆرم���ی‬ ‫روکه‌شی‪.‬‬ ‫چاکس���ازی ج���ۆری یه‌ک���ه‌م گۆڕانکاریی‬ ‫رادیکااڵنه‌ی���ه‌ له‌کۆی س���تراکتۆرێک یاخود‬ ‫بونیادێ���ک‌و به‌کردن���ی بوژانه‌وه‌ی���ه‌ک‌و‬ ‫پێش���که‌وتنێک له‌بونیاده‌ک���ه‌دا رو ده‌دات‪،‬‬ ‫وه‌کو ئه‌وه‌ی مارتن لۆس���ه‌ر کردی له‌ئاییندا‪،‬‬ ‫یاخود ئه‌و چاکسازییه‌ی که‌ محەمەد مه‌هاتیر‬ ‫له‌مالیزایای وێراندا کردی که‌ مالیزیای کرده‌‬ ‫واڵتێکی پێشکه‌وتوی جیهان‪.‬‬ ‫چاکس���ازی ج���ۆری دوەم‪ ،‬ریفۆرمێک���ه‌‬ ‫کاریگه‌رییەک���ی رادیکااڵن���ه‌ له‌گ���ه‌ڵ خۆیدا‬ ‫ناهێنێت ئه‌وه‌نده‌ی ده‌س���کاری هه‌ندێ شتی‬ ‫الوه‌ک���ی ده‌کات‪ ،‬وه‌کو ئه‌وه‌ی له‌م س���اڵدا‬ ‫ئه‌میری شانش���ینی سعودیه‌ کردی له‌که‌رتی‬ ‫ن���ه‌وت‌و به‌ڕێوەب���ردن‌و کارگێڕیدا‪ ،‬راس���ته‌‬ ‫ئه‌نجامێک���ی ئه‌رێنی هه‌بو‪ ،‬ب���ه‌اڵم ناکه‌وێته‌‬

‫‪13‬‬

‫ماڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫مامامن!‬ ‫زیاد ره‌شاد قادر‬ ‫تاڵه‌بان���ی‌ له‌كتێب���ی‌ (دی���داری‌‬ ‫ته‌مه‌ن)دا‪ ،‬كه‌ ب���اس له‌ڕووداوه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ره‌تای‌ شێس���ته‌كانی‌ سه‌ده‌ی‌‬ ‫راب���ردوو ده‌كات‪ ،‬ده‌ڵ���ێ‌‪" :‬هه‌ندێ‌‬ ‫كه‌لیمه‌ی‌ س���ڕیمان هه‌بو‪ ،‬بۆ نمونه‌‬ ‫بە‌سۆڤیه‌تمان ده‌گوت ماڵی‌ ماممان"‪.‬‬ ‫هه‌مووم���ان ده‌زانی���ن س���ۆڤیه‌تی‌‬ ‫هه‌نگین���ێ‌‌و رووس���یای‌ هه‌نووكه‌ نه‌‬ ‫له‌س���ه‌رده‌می‌ كۆماری‌ مه‌هاباد‌و نه‌‬ ‫له‌ئێس���تا‌و ته‌واوی‌ سه‌ده‌ی‌ رابردوو‌و‬ ‫نه‌ پێشتریش‪ ،‬هیچ كات مامی‌ كورد‬ ‫نه‌ب���وە‌و نییه‌‪ .‬ه���ه‌ر وه‌ك چۆن نه‌‬ ‫له‌سه‌رده‌می‌ شێخ مه‌حمووددا‪ ،‬تورك‬ ‫مامی‌ ئێم���ه‌ بوە‪ ،‬نه‌ له‌هه‌ڕه‌ش���ه‌‌و‬ ‫رووداوه‌كان���ی‌ دیكه‌ ك���ه‌ بە‌درێژایی‬ ‫مێژوو له‌سه‌ر نه‌ته‌وه‌ی‌ كورد هه‌بوە‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ریكا‌و ئه‌وروپ���ا‌و كۆی‌ واڵتانی‌‬ ‫رۆژهه‌اڵت‌و رۆژئاوا مامی‌ كورد بون‪.‬‬ ‫له‌ڕووداوه‌ تازه‌كانیش���دا هه‌مدیس چ‬ ‫له‌هێرشی‌ سه‌ر كه‌ركووك له‌شازده‌ی‌‬ ‫ئۆكتۆبه‌ر‪ ،‬چ له‌و هێرشه‌ نابه‌رابه‌ره‌ی‌‬ ‫ده‌كرێت���ه‌ س���ه‌ر كانتۆن���ی‌ عه‌فرین‬ ‫له‌الیه‌ن توركی���اوه‌‪ ،‬به‌داخه‌وه‌ هیچ‬ ‫واڵتێك ماڵی‌ ماممان نییه‌‪.‬‬ ‫بۆی���ه‌ ئه‌گه‌ر له‌هه‌م���وو هه‌ره‌س‌و‬ ‫كاره‌س���اته‌كاندا‪،‬‬ ‫لێقه‌وم���ان‌و‬ ‫هه‌قیقه‌تی‌ ئ���ه‌و گوته‌زای���ه‌ كۆنه‌ــ‬ ‫نوێیه‌مان زێتر ب���ۆ ده‌ركه‌وتبێ‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ده‌ڵی‌‪" :‬ك���ورده‌كان جگه‌ له‌چیاكان‬ ‫هیچ دۆستێكی‌ دیكه‌یان نییه‌"‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ده‌بێ‌ پتر ئه‌و راستییه‌ش���مان له‌كن‬ ‫رۆش���ن بێ‌‪ ،‬كه‌ له‌س���ه‌رده‌می‌ نوێدا‬ ‫هیچ ش���تێك له‌یارییه‌كان نه‌گۆڕاون‬ ‫هی���چ‪ ،‬ن���ه‌ سیاس���ه‌تی‌ ده‌ول���ی‌‌و‬ ‫مامه‌ڵ���ه‌ی‌ پراگماتییان���ه‌ی‌ دونیا‪،‬‬ ‫نه‌ س���اده‌یی‌و خۆش���باوه‌ڕی‌ ئێمه‌‪،‬‬ ‫هیچیان نه‌گۆڕاون‪ .‬ئ���ه‌وه‌ی‌ گۆڕاوه‌‬ ‫ته‌ن���ێ‌ ئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌ پێش���تر قه‌تڵ‌و‬ ‫عام‌و ئه‌نف���ال‌و كیمیاباران ده‌كراین‪،‬‬ ‫زه‌مه‌نێكی‌ ده‌ویست تا دونیای‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫دیمه‌نه‌ تراژیدییه‌كانمانی‌ پێ بگات‌و‬ ‫بیانبینێ‌‪ .‬به‌اڵم ئێستا سات بە‌سات‌و‬ ‫چركه‌ بە‌چركه‌ هه‌مووان ته‌ماش���ای‌‬ ‫وێن���ه‌ی‌ بری���ن‌و خوێ���ن‌و مردنمانه‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ هیچێك له‌وانه‌ی‌‬ ‫بە‌ماڵ���ه‌ مامیان ده‌زانی���ن زۆر جار‬ ‫ته‌نانه‌ت بە‌وش���ه‌یه‌كیش پشكداریی‌‬ ‫كۆست‌و كه‌سه‌ر‌و پرسه‌كانمان بن‪.‬‬ ‫ئ���ای‌ چه‌نده‌ س���ه‌خت‌و س���ه‌یره‌‬ ‫له‌ش���اییدا هه‌موو دونیا ماڵی‌ مامت‬ ‫بێ‌! له‌ش���یوه‌ندا یه‌ك ماڵه‌ مامیش‬ ‫ش���ك نه‌به‌یت‪ ،‬له‌وه‌ش س���ه‌ختتر‌و‬ ‫سه‌یرتر ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئه‌مجاره‌‌و جارێكی‌‬ ‫دیكه‌‌و ده‌یان‌و سه‌تان جاری‌ دیكه‌ش‪،‬‬ ‫له‌خۆشیدا‌و له‌عانی‌ زۆربونی‌ پوول‌و‬ ‫هاوته‌ریببون���ی‌ به‌رژه‌وه‌ندییه‌كاندا‪،‬‬ ‫باوه‌ڕ بە‌خ���ۆت بێنی‌ كه‌ ئه‌و هه‌موو‬ ‫ماڵه‌ مامه‌ت هه‌یه‌‪.‬‬

‫ریفۆرمی رادیکااڵنه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی مایه‌ی سه‌رس���وڕمانه‌ ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫کوردی ن���ه‌ک هیچیان���ی نه‌ک���ردوە به‌ڵکو‬ ‫بیریشی لێناکاته‌وه‌‪.‬‬ ‫یه‌کێکی تر له‌کاره‌س���اته‌کانی کۆمه‌ڵگای‬ ‫کوردی ئه‌وه‌یه‌ که‌نه‌ک عه‌وامی خه‌ڵک به‌ڵکو‬ ‫به‌ش���ێکی زۆری رۆش���نبیرانیش له‌خه‌یاڵ‌و‬ ‫ئه‌مه‌لی چاکس���ازی ده‌س���ه‌اڵتی کوردیدان‪،‬‬ ‫ک���ه‌ ئه‌مه‌ یه‌کێکه‌ له‌هه‌ره‌ خه‌ونه‌ شکس���ت‌و‬ ‫به‌دینه‌هات���وه‌کان که‌ هه‌رگی���ز نایه‌ته‌ دی‪،‬‬ ‫چونکه‌ چاکسازی هه‌رگیز بە‌ده‌سه‌اڵتی خێڵ‬ ‫ناکرێ‪ ،‬پێکهاته‌ی خێ���ڵ وه‌کو ئه‌وه‌ی ئیبن‬ ‫خه‌لدون ده‌ڵێ که‌ له‌بونیادێکی چه‌قبه‌ستو‬ ‫دروست بوە‪ ،‬بۆیه‌ هه‌میشه‌ له‌په‌یوه‌ندیه‌کی‬ ‫ناکۆکدایه‌ به‌هه‌مو چاکسازییه‌ک که‌ ببێته‌ هۆی‬ ‫گۆڕانکاری له‌ده‌سه‌اڵت‌و الوازبونی هه‌یمه‌نه‌ی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدارانی خێڵ‪ .‬چاکس���ازی ده‌بێته‌‬ ‫هۆکاری له‌ده‌ستدانی ده‌سه‌اڵتی پیاوانی دژه‌‬ ‫چاکس���ازی‪ ،‬به‌مانایه‌کی تر گاڵته‌جاڕییەکه‌‬ ‫کاتێ دروست بوە له‌کوردستاندا که‌ پیاوانی‬ ‫گه‌نده‌ڵکارو چه‌ته‌ی نه‌وت باس له‌چاکسازی‬ ‫ده‌که‌ن‪ ،‬ئه‌م���ه‌ له‌کاتێکدا ئه‌وه‌ی هۆکاره‌ بۆ‬ ‫رونه‌دانی چاکسازی ئه‌وه‌یه‌ که‌ ئه‌و که‌سانه‌ی‬ ‫بونه‌ته‌ سه‌رچاوه‌و ده‌ریای بۆگه‌نی گه‌نده‌ڵی‬

‫»» ‪19‬‬

‫‪14‬‬

‫)‪ )611‬سێشه‌ممه ‪2018/1/30‬‬

‫عه‌فرین بۆچی؟‬ ‫ئیبراهیم شێخ محەمەد‬

‫دوای ئاڵۆزبونی بارودۆخی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست ئه‌و سه‌ركێشیه‌ی‬ ‫ئێران وه‌ك یاریكه‌رێكی س���ه‌ره‌كی توانی‬ ‫رۆڵی توركیا ته‌واوكردنی‬ ‫خۆی بگێڕێت له‌ڕێگه‌ی س���تراتیژی دورمه‌ودای‬ ‫هیاللی شیعیه‌وه‌‪ ،‬له‌و چوارچێوه‌یه‌دا ئێران وه‌ك‬ ‫‌دانی ئه‌و زنجیره‌ هێرش‌و‬ ‫ره‌قه‌مێكی گه‌وره‌ كاریگه‌ری هه‌یه‌ له‌ئیداره‬ ‫ملمالنێكان���ی ناوچه‌ك���ه‌دا‪ ،‬توركی���اش وه‌ك‬ ‫عوس���مانی(پیاوه په‌المارانه‌ی ‌ه كه‬ ‫پاش���ماوه‌ی ئیمپڕاتۆریه‌تی‬ ‫‌نه‌خۆشه‌كه‌) ده‌یه‌وێت بگه‌ڕێته‌وه‌ ئه‌و ئاسته‌ی‬ ‫جارانی له‌حوكمڕانی كردن‌و ده‌س���ه‌اڵتدا‪،‬‬ ‫دوای ‌داعش‌و هاوشێوه‌كانی‬ ‫تێپه‌ڕبون���ی ماوه‌یه‌ك���ی زۆر به‌س���ه‌ر دۆخی‬ ‫س���وریادا توركیا ب���ۆی ده‌رك���ه‌وت‬ ‫ناتوانێت داعش ئه‌نجامیان داو‬ ‫هیچ ده‌س���تكه‌وتێك بچنێت���ه‌وه‌و رۆڵی خۆی‬ ‫بگێڕێت له‌یه‌كالییكردنه‌وه‌ی‬ ‫ملمالنێكاندا‪ ،‬ههێزه‌ره‌ سه‌ركه‌وتو نه‌بون‬ ‫له‌سه‌ره‌تاوه‌ ده‌ستیكرد به‌دژایه‌تی كردنی‬ ‫كوردیه‌كانی رۆژئاواو هه‌ر جۆره‌ پێشڤه‌چونێكی‬ ‫ئ���ه‌م هێزانه‌ی ره‌ت ك���رده‌وه‌‪ ،‬چه‌ندین رێگه‌ی‬ ‫تاقیكرده‌وه‌ ه���ه‌ر له‌پش���تیوانیكردنی گروپه‬ ‫‌تیرۆرس���تیه‌كان‌و هه‌مو ئه‌و گ���روپ‌و هێزانه‌ی‬ ‫ل���ه‌ده‌وری حه‌له‌زۆن���ی عوس���مانیه‌ نوێیه‌كان‬ ‫رێچكه‌یان گرتوه‌‪ ،‬به‌اڵم دوا جار شكستی هێنا‬ ‫تا ئه‌و راده‌یه‌ی بڕیاری دا راسته‌وخۆ به‌شداری‬ ‫شه‌ڕ بكات‌و له‌شكركێشی بكاته‌ سه‌ر عه‌فرین‪،‬‬ ‫پرس���یاری گرنگ ئه‌وه‌یه‌ توركیا چی له‌عه‌فرین‬ ‫ده‌وێت‌و ئامانجی له‌داگیركردنی عه‌فرین چیه‌؟‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌ی نێوده‌وڵه‌تی به‌تایب���ه‌ت ئه‌مریكا‬ ‫چۆن له‌م پرس���ه‌ ده‌ڕوانێت؟ پێش هه‌ر شتێك‬ ‫ده‌بێ���ت بزانین بۆچی جه‌نگ س���ه‌رهه‌ڵده‌دات‬ ‫تاوه‌كو داهاتوی بخوێنێنه‌وه‪ ،‬لێره‌دا ده‌توانین‬ ‫گریمانه‌ی ئه‌وه‌ بكه‌ین هێرش‌و له‌شكركێش���ی‬ ‫توركیا بۆ سه‌ر عه‌فرین ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ چه‌ندین‬ ‫فاكته‌ر‪:‬‬ ‫‪-1‬ل���ه‌دوای كوده‌تاو ئاڵۆزیه‌كانی توركیا دۆخی‬ ‫ناوخۆی پارتی(دادو په‌ره‌پێدان) یش به‌ته‌واوی‬ ‫ئاڵۆز بوه‌‪ ،‬ملمالنێیه‌كی توند له‌نێوان كه‌س���ه‌‬ ‫دیاره‌كانی حزب���دا هه‌یه‌‪ ،‬پێگ���ه‌ی ئه‌ردۆغان‬ ‫تاڕاده‌یه‌ك���ی زۆر الواز ب���وه‌و به‌ه���ای جارانی‬ ‫نه‌م���اوه‌‪ ،‬واڵت به‌كۆمه‌ڵێك قه‌یرانی سیاس���ی‌‬ ‫ودارای���ی‌و س���ه‌ربازی گوزه‌ر ده‌كات‪ ،‬له‌س���ه‌ر‬ ‫ئاس���تی نێوده‌وڵه‌تیش فۆكسی زۆری له‌سه‌ره‌‬ ‫به‌هۆی پێش���ێل كردن���ی مافه‌كان���ی مرۆڤ‌و‬ ‫له‌كه‌داركردنی پڕه‌نس���یپه‌كانی دیموكراس���ی‬ ‫وه‌ك كاردانه‌وه‌یه‌ك بۆ داپۆشینی شكسته‌كان‬ ‫ئه‌ردۆغ���ان به‌داگیركردن���ی عه‌فری���ن هه‌وڵی‬ ‫په‌رده‌پۆش كردنی ده‌دات‪.‬‬ ‫‪-2‬توركیا ده‌یه‌وێت وه‌ك هێزێك گه‌وره‌تر له‌وه‌ی‬ ‫هه‌یه‌ خۆی پیش���ان بدات‌و له‌هاوکێش���ەکانی‬ ‫ناوچه‌ك���ه‌ رۆڵی زیاتری هه‌بێ���ت‪ ،‬داگیركردنی‬ ‫عه‌فری���ن وه‌ك تاكتی���ك به‌كارده‌هێنێ���ت‌و‬ ‫ده‌ستپێشخه‌ری ده‌كات له‌ئه‌گه‌ری كشانه‌وه‌یدا‬ ‫كۆمه‌ڵێك مه‌رج پێش���نیار ده‌كات بۆ ئه‌مریكا‬ ‫له‌سه‌روی هه‌موشیانه‌وه‌ راگرتنی یارمه‌تیه‌كانی‬ ‫بۆ كورد‪.‬‬ ‫‪-3‬كانتۆنی عه‌فرین هاوس���نوره‌ له‌گه‌ڵ باكوری‬ ‫كوردستان هه‌ر جموجۆڵێكی سیاسی‌و سه‌ربازی‬ ‫راسته‌وخۆ كاریگه‌ری له‌سه‌ر باكوری كوردستان‬ ‫ده‌بێت به‌هۆی ئه‌و هاوبه‌ش���ی‌و فره‌ڕه‌هه‌ندیه‌ی‬ ‫له‌نێوانیان���دا هه‌یه‌‪ ،‬توركی���ا ده‌یه‌وێت جه‌نگی‬ ‫ناوخ���ۆی واڵته‌ك���ه‌ی هه‌ن���ارده‌ی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫سنوره‌كانی بكات له‌پێناو ئاشتی له‌ناوه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪-4‬ل���ه‌دوای هه‌ڵوه‌ش���انه‌وه‌ی ئیمپڕاتۆریه‌ت���ی‬ ‫عوس���مانی ش���ه‌ڕی چه‌ك���داری تورك���ه‬ ‫‌ناسیۆنالس���ته‌كان ته‌نها له‌باكوری كوردستان‬ ‫چه‌ق���ی به‌س���توه‌ ناتوانێت پ���ه‌ل بهاوێژێت‪،‬‬ ‫بۆیە‌عه‌فرین پێش ئه‌وه‌ی ش���ارێكی رۆژئاوای‬ ‫كوردستان بێت ش���كۆی نه‌ته‌وه‌یه‌كه‌‪ ،‬به‌هۆی‬ ‫هه‌ڵكه‌وته‌و پێگه‌ی جوگرافیه‌وه‌ ده‌كه‌وێته‌سه‌ر‬ ‫ده‌ریا ئه‌وه‌ش خاڵێكی ئیجابیه‌و كورد به‌ده‌ریاوه‌‬ ‫گرێده‌دات‪ ،‬ب���ه‌وه‌ش خه‌ونی بون به‌ته‌رمیناڵی‬ ‫گه‌وره‌ی وزه‌ی توركی���ا كاڵ ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬چیتر‬ ‫توركی���ا مه‌نفه‌زی ئاوی ك���ورده‌كان نابێت بۆ‬ ‫گه‌یشتن به‌جیهانی ده‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫‪-5‬له‌دوای گرتنه ده‌س���تی ده‌س���ه‌اڵت له‌الیه‌ن‬

‫بیرورا‬

‫عەفرین گراد‬ ‫دالوەر سۆفی‬

‫یەکێ���ک لەو ش���ەڕانەی جەنگ���ی جیهانی‬ ‫دوهەمی یەکال کردەوە ش���ەڕی ڤۆلگۆگراد‬ ‫بو‪ ،‬کاتێک س���وپای ئەڵمان هێرشی کردە‬ ‫سەر ئەو شارە دانیشتوانەکەی بڕیاریان دا‬ ‫نەهێڵن دەستی نازیەکان بگاتە شارەکەیان‪،‬‬ ‫ئ���ەو بەرگ���ری کردن���ەی ئ���ەوان بەژنان‌و‬ ‫پیاوانەوە لە‌ش���ارەکەی خۆیان کردیان بوە‬ ‫فاکتەری یەکالک���ەرەوەی جەنگی جیهانی‬ ‫دوهەم‪ ،‬س���ەری هێتلەریش���ی تیا چو‪ ،‬ئەو‬ ‫بەرگریکردنەی کە س���وپای سوری روسی‬ ‫بە‌س���ەرکردایەتی س���تالین کردیان مێژوو‬ ‫هەرگی���ز لەبی���ری ن���اکات‪ ،‬هەر ل���ەدوای‬ ‫سەرکەوتن‌و راونانی ئەڵمانیای نازی تا ناو‬ ‫ش���اری بەرلین‪ ،‬ناوی ڤۆلگۆگرادیش گۆڕرا‬ ‫بە‌ستالین گراد‪ ،‬هەرچەندە ستالین نەیتوانی‬ ‫ئەو ن���اوە بە‌جوان���ی بپارێ���زێ لە‌ڕێبازی‬ ‫مارکسیزم لینینزم الی داو بوە دیکتاتۆرێک‬ ‫لە‌هێتل���ەر بڵحتر‪ ،‬بەاڵم بەرخۆدانی خەڵکی‬ ‫ش���ارو س���وپاکە بوە مێژویەک���ی زێرین‪،‬‬ ‫ئێس���تاش ئەوەتا فەریکە سوڵتانێکی تازە‬ ‫هەڵتۆقیوی رەگەزپەرست بە‌نیازە عەفرین‬ ‫قوت بدات زۆر گێالنە سەری کردوە بە‌لمدا‬ ‫نایەوێت راستیەکانی دوێنێ ببینێ‪ ،‬لەیادی‬ ‫چ���وە کچانةو کوڕانی کۆبان���ێ دڕندەترین‬

‫گروپی چەپەڵی بیربۆگەنی داعشیان کردە‬ ‫پەندی زەمانە‪ ،‬ئەو دەمەی خەڵکی کۆبانێ‬ ‫سنگیان کردە قەڵغان هێشتا هاوپەیمانانیش‬ ‫دودڵ بون لە‌نزیک بونەوە لەوەی کە خۆیان‬ ‫بدەنە بەرڕەش���ەبای رەشی ئەو دڕندە بیر‬ ‫بۆگەنانە‪ ،‬س���ەلماندیان ب���ۆ هەمو دنیا کە‬ ‫بیروباوەڕی پۆاڵیینی ئەوان لە‌هەمو چەک‌و‬ ‫جبەخان���ەی ئەوان‌و ئاغاکانی���ان بەهێزترو‬ ‫قایمت���رە‪ ،‬ئەوانەی لە‌ژێر ئاگری ش���ەڕێکدا‬ ‫خۆیان راگرتوە کە هەندێ واڵت کە خۆیان‬ ‫لە‌پەیمانی ئەتڵەس���یدا ئەندام���ن ناتوانن‬ ‫بەرگ���ەی بگرن‪ ،‬ئێوەو ئ���ەوان کە نەک دو‬ ‫هێزی نابەرابەرن بگرە هیچ پێوانەیەک نیە‬ ‫بۆ بەراورد‪ ،‬ئەوەت���ا خانمان‌و کیژۆڵەکانی‬ ‫عەفرین لەبەردەم پەیمانی ناتۆدا وەستاون‪،‬‬ ‫بەرامب���ەر نوێترین چ���ەک‌و تەکنۆلۆژیای‬ ‫جەنگ���ی ئەجەنگن‪ ،‬ئەی ئەوانەی لە‌کۆبانێ‬ ‫مێژوتان نەخش���اند ئیس���تا ئێ���وەن بەر‬ ‫بە‌گورگی هاری کەمالیس���ت ئەگرن‪ ،‬ئێوەن‬ ‫جارێکی ت���ر بە‌دنیا ئەڵێ���ن ئێمەش وەک‬ ‫هەم���و گەالن مافی خۆمانە لەس���ەر خاکی‬ ‫خۆمان ئازاد بژین‪ ،‬ئێوە ئەیس���ەلمێنن کە‬ ‫کەمالیس���تەکان‌و هاوپەیمانەکانی���ان پێش‬ ‫هەڵگیرسانی ش���ەڕیش ترسنۆک بون‪ ،‬گەر‬ ‫ن���ا لە‌چی ئەترس���ن؟ ئ���ەی عەفرینیان تا‬ ‫ئەم���ڕۆ ئێوەو گەلەکەت���ان کێتان بەدوژمن‬ ‫زانیوە‪ ،‬ئێوە س���ونبولی ئاشتی بون ئێوە‬

‫گێلە پیاوانی س���وپای تورک وەک تاوسی‬ ‫بەر هەتاو بە‌بەرگە سەربازیەکانیانەو خۆیان‬ ‫گیڤ کردەوە وایان زانی گەلێک‌و نیشتمانێک‬ ‫لەس���ەر نەخش���ەی جیه���ان ئەس���ڕنەوە‪،‬‬ ‫نەیانزانی س���ەر لەو بەردە ئەدەن کە پێش‬ ‫ئ���ەوان داعش���ەکانی پ���ەروەدەی خۆیان‌و‬ ‫ئاغاکانیان س���ەریان لێداب���و لە‌کۆبانێ‪ ،‬یا‬ ‫ئەو کوردانەی کە س���کراب بون‌و راکردن‌و‬ ‫دۆڕاندنیان ال شورەیی نیە گرەویان لە‌سەر‬ ‫ئ���ەوە ئەکرد کە هێزەکان���ی ئێوەی دوژمن‬ ‫تۆقێن بەرگریتان تەنها چەند س���ەعاتێکە‪،‬‬ ‫ئەوەت���ا گرەوکەیان وەک نیش���تمانەکەیان‬ ‫دۆڕان���د‪ ،‬ئێوە ئەگەر تەنها ئەم چەند رۆژە‬ ‫بەرگریتان کردبێ بەس���ە ب���ۆ ئەوەی نەک‬ ‫هەر نەوەکانی س���وڵتان‌و ئەتاتورک رسوا‬ ‫ببن بەڵکو هەمو هێزە رەگەزپەرس���تەکان‌و‬ ‫پەیمان���ی ئەتڵەس���یتان ش���ەرمەزار کرد‪،‬‬ ‫کاتێ���ک ئێ���وە درە ئەک���ەون وا پێئەچێ‬ ‫لەگ���ەڵ مێژوی س���تالین گرادا پێش���بڕکێ‬ ‫بکەن‌و بەنیاز ب���ن ئەگەر ئەوان مێژوەکەی‬ ‫جوانیت���ان دا بە‌خەبات‪ ،‬ئێوە تەنانەت ئەو خۆیانیان بە‌ زی���و تۆمار کردبێت ئەوا ئێوە‬ ‫سیاس���یە کوردانەش���تان روڕەش کرد کە بە‌زێ���ر ئەینوس���نەوە ئێمە ه���ەر ئەوەمان‬ ‫لە‌پارچەکانی تری کوردس���تاندا نیش���تمان لە‌دەست دێت بەدڵ‌و بەگیان لە‌گەڵتان بین‬ ‫ئەخەنە مەزادخانەی سیاس���ەتەوە‪ ،‬هەمو سەردانەوێنین لە‌ئاست ش���ەهیدەکانتاندا‪،‬‬ ‫دیکتاتۆرەکان���ی دنی���ا ئەوانەش���یان ک���ە دڵنیاشین لە‌س���ەرکەوتنتان‪ ،‬لە‌خۆڕاگریتان‬ ‫لەزبڵخان���ەی مێژودان زیندو ببنەوە ناتوانن لە‌قوربانیدانت���ان‪ ،‬ئێ���وەی م���ەرگ تۆقێن‬ ‫کۆبانێ لە‌مێژوی مقاوەمەت بسڕنەوە‪ ،‬کاتێک ئەشێ عەفرین ناو بنێن (عەفرینگراد)‪.‬‬

‫ئێوە تەنانەت‬ ‫ئەو سیاسیە‬ ‫کوردانەشتان‬ ‫روڕەش کرد کە‬ ‫لە‌پارچەکانی تری‬ ‫کوردستاندا نیشتمان‬ ‫ئەخەنە مەزادخانەی‬ ‫سیاسەتەوە‬

‫ئه‌ردۆغان‌و چونی حیجاب بۆ كۆشكی كۆماری‬ ‫خه‌ونی ئیسالمیزم‌و ئیمپڕاتۆریه‌ت تۆخبوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ل���ه‌دوای روداوه‌كانی به‌ه���اری عه‌ره‌بی توركیا‬ ‫له‌ده‌ستتێوه‌ردانی واڵتانی ناوچه‌كه راسته‌وخۆو‬ ‫ناڕاس���ته‌وخۆ درێغ���ی نه‌كردوه‌‪ ،‬خ���ه‌ون به‌و‬ ‫ناوچه‌ی���ه‌ ده‌بینێت ك���ه رێگای ئاوریش���میه‌‬ ‫له‌ئۆڕاسیادا په‌یوه‌ندی بازرگانی له‌نێوان چین‌و‬ ‫هاوپه‌یمانه‌ بازرگانه‌كانی كه‌یۆنان‌و رۆمانی كۆن‬ ‫به‌یه‌كه‌وه‌ ده‌به‌س���تێته‌وه‌‪ ،‬له‌ئه‌گه‌ری دروست‬ ‫بونی قه‌واره‌ی س���ه‌ربه‌خۆی كوردی به‌ئاسانی‬ ‫ناتوانێت ئه‌و خه‌ونه‌ی بهێنێته‌دی‪ ،‬كورده‌كان‬ ‫به‌ربه‌ستی سه‌ره‌كی توركیان له‌گه‌ڕانه‌وه‌یان بۆ‬ ‫جیهانی ئیسالمی‌و رۆژهه‌اڵت‪.‬‬ ‫‌توركیا ده‌وڵه‌تێكه‌ پایه‌بنه‌ڕه‌تیه‌كانی له‌س���ه‌ر‬ ‫بنه‌مای دیكتاتۆری‌و ره‌گه‌زپه‌رس���تی فۆڕموله‌‬ ‫ب���وه‌‪ ،‬تاوه‌ك���و ئێس���تاش له‌م���ادده‌ی یه‌كی‬ ‫ده‌ستوری توركیا دان به‌یه‌ك نه‌ته‌وه‌و یه‌ك ئااڵو‬ ‫یه‌ك زماندا ده‌نێت له‌كاتێكدا بیست دو زمان‌و‬ ‫چه‌ندین نه‌ت���ه‌وه‌ی جیاواز هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌درێژایی‬ ‫مێژو دژایه‌تی بزوتنه‌وه‌ كوردیه‌كانی كردوه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫یه‌كه‌مجار چه‌كی كیمیایی له‌س���ه‌ر كورد تاقی‬ ‫كرده‌وه‌ له‌ساڵی ‪ 1923‬ز‪ ،‬ئه‌م سه‌ركێشیه‌شی‬ ‫بۆ س���ه‌ر عه‌فرین ه���ه‌ر ل���ه‌و چوارچێوه‌یه‌دا‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی بۆ ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی جیاوازه‌‬ ‫له‌م جه‌نگه‌دا ئه‌وه‌یه‌ توركیا توش���ی دۆڕانێكی‬ ‫مۆڕاڵی ده‌بێت كه‌پریشكی ئه‌م شه‌ڕه‌ ته‌واوی‬ ‫توركیا ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬عه‌فری���ن نه‌ك هه‌ر نابێته‌‬ ‫پارێزگایه‌كی توركیا به‌ڵكو ده‌بێته‌ ئه‌و ژه‌هره‌ی‬ ‫به‌گه‌روی توركی���ادا ده‌ڕواته‌ خواره‌وه‌‪ ،‬دواجار‬ ‫وه‌ك چڵه‌ زه‌یتونێكی وشك به‌ئاسانی ده‌شكێت‌و‬ ‫هه‌پ���رون بە‌هه‌پرون ده‌بێ���ت‪ ،‬عه‌فرین ده‌بێته‌‬ ‫ره‌مزو س���ومبولی كورد ئه‌و پانتایه‌ ده‌بێت كه‬ ‫‌له‌وێوه‌ جارێكیت���ر بزوتنه‌وه‌ی كوردی گوتاری‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی داده‌ڕێژێ‌و ئاڕاسته‌ی ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫چوارچێوه‌یه‌دا ئه‌مریكاش نایه‌ته‌ ژێر س���ه‌قفی‬ ‫داواكاریه‌كان���ی توركیا ل���ه‌وه‌ دڵنیابۆته‌وه‌ كه‌‬ ‫توركیا ئ���ه‌و ده‌وڵه‌ته‌ نیه‌و ناتوانرێت پش���تی‬ ‫پێببه‌سترێت‌و پڕۆژه‌ی دور مه‌ودای ستراتیژی‬ ‫له‌گه‌ڵ جێبه‌ج���ێ بكرێت‪ ،‬چونكه‌ زۆر كاریكرد‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی له‌ڕێگه‌ی توركیاوه‌ رێگری له‌هه‌ژمونی‬ ‫ئێران‌و روس���یا بكات‪ ،‬به‌اڵم سه‌ركه‌وتو نه‌بو‬ ‫دواج���ار ئه‌ویش چوه‌ ب���ه‌ره‌ی دژ به‌ئه‌مریكا‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی به‌ش���ێوه‌یه‌كی واقیع���ی‌و كرده‌یی رونه‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ئه‌مریكا دژی له‌شكركێش���ی توركیایه‌و‬ ‫نایه‌وێت ببێت به‌به‌ش���ێك له‌مێ���ژوی جیهان‌و‬ ‫رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس���ت‪ ،‬به‌ڵكو ده‌یه‌وێت وه‌ك‬ ‫مێژو له‌ڕابردودا بمێنێته‌وه‌‪ ،‬له‌و بواره‌دا ده‌توانم‬ ‫ئ���اوا بڵێم ئه‌و سه‌ركێش���یه‌ی توركیا ده‌كرێت‬ ‫ئه‌وه‌ی لێبخوێندرێته‌وه‌ ته‌واو كردنی ئه‌و زنجیره‌‬ ‫هێرش‌و په‌المارانه‌یه‌ كه ‌داعش‌و هاوشێوه‌كانی‬ ‫داع���ش ئه‌نجامی���ان داو س���ه‌ركه‌وتو نه‌بون‪،‬‬ ‫ئه‌مریكا له‌داهاتودا به‌ته‌واوی ده‌س���تبه‌رداری‬ ‫توركی���ا ده‌بێت‌و باش���ترین به‌دیلی توركیاش‬ ‫كورده‌كانن كه ‌وێنه‌یه‌كی جوانی دیموكراسیان‬ ‫پێشكه‌ش���ی جیهان كردوه‌‪ ،‬ئی���راده‌ی به‌هێزو‬ ‫پۆاڵین���ی ش���ه‌ڕڤانان‌و فۆڕمۆله‌بون���ی هێزی‬ ‫ده‌س���ته‌جه‌معی له‌توانایاندا هه‌یه‌ وه‌ك كۆبانێ‬ ‫هه‌مو ته‌حه‌دیه‌كان تێبپه‌ڕێنێت‪.‬‬

‫پێش ده‌س���ت پێکردنی ئۆپه‌راس���یۆنه‌کانی‬ ‫س���وپای تورکیا بۆ عه‌فری���ن که‌ هه‌فته‌یه‌ک‬ ‫زیاتری به‌سه‌ردا تێپه‌ریوه‌‪ ،‬هه‌موان پشتمان‬ ‫بە‌ویالیه‌ته‌ یه‌کگرتوەکانی ئه‌مریکا قایم بو‪،‬و‌‬ ‫چاوه‌روان���ی کاردانه‌وه‌ی هێ���زی ئه‌مریکا دژ‬ ‫بە‌تورکی���ا ده‌کرا‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌مریکا نه‌ک هه‌ر‬ ‫وه‌اڵم���ی نه‌دایه‌وه‌ به‌ڵکو دژایه‌تی خۆیش���ی‬ ‫تا ئ���ه‌م س���اته‌ش بە‌لێدوانێک���ی فەرمیش‬ ‫رانه‌گه‌یان���د‪ .‬راس���تییه‌کی بێبه‌ڵگه‌ی���ه‌ بۆ‬ ‫کۆمه‌ڵگ���ه‌ی نێوده‌وڵه‌ت���ی به‌گش���تی‌و بۆ‬ ‫کورده‌کان بە‌تایبه‌تی ک���ه‌ رابه‌رانی ئه‌مریکا‬ ‫ش���ه‌فافانه‌ پش���تگیری‌و هاوپه‌یمانێت���ی‬ ‫س���ه‌ربازی خۆیان ب���ۆ هێ���زه‌ کوردیه‌کان‬ ‫له‌رۆژئاوا له‌ده‌س���تپێکی هاتن���ی داعش بۆ‬ ‫س���وریا ئاش���کرا کرد‪ .‬به‌اڵم خ���ۆ ده‌کرێ‬ ‫بپرسین بۆ ئه‌مریکا بێ هه‌ڵوێستی‌و بێده‌نگی‬ ‫هه‌ڵبژراد له‌ئاس���ت جه‌نگی دژ به‌کورده‌کان‬ ‫له‌رۆژئاوا؟ ئه‌و کوردانه‌ی‌ که‌ وه‌کو قه‌ڵغان بۆ‬ ‫پاراستنی به‌رژه‌وه‌ندییه‌ ئابووری‌و سیاسی‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌کان���ی ئه‌مری���کا ب���ه‌کار هات���ن‪.‬‬ ‫کورده‌کان ب���ون که‌ به‌رده‌وامیان بە‌ووجودی‬ ‫ئه‌مریکا له‌س���وریا دا ک���ه‌ ئه‌وانیش خۆیان‬ ‫له‌یه‌په‌گه‌‌و یه‌په‌ژه‌و هه‌س���ه‌ده‌دا ده‌بیننه‌وه‌‪.‬‬ ‫بێگومان‪ ،‬س���ه‌رانی ئه‌مری���کا رێگر‌و هۆکار‌و‬ ‫بیان���وی راز‌که‌ریان هه‌یه‌ بۆ بێهه‌ڵوێس���تی‌و‬ ‫بێده‌نگیان له‌ئاست روداوه‌کان له‌عەفرین که‌‬ ‫چه‌ند ره‌هه‌ندێکی���ان هه‌یه‌و لێره‌دا بە‌کورتی‬ ‫ئاماژره‌ بە‌هه‌ندێکیان ده‌که‌م‪:‬‬ ‫یه‌که‌م‪ :‬دامه‌زراوه‌ی سه‌ربازی ناتۆ‪:‬‬ ‫تورکی���ا ه���ه‌ر ل���ه‌دوای جه‌نگ���ی دوه‌می‬ ‫جیهانیی���ه‌وه‌ ئه‌ندامێک���ی گرنگ���ی ئ���ه‌م‬ ‫رێکخراوه‌ی���ه‌‌و دوەمین گه‌وره‌ترین س���وپای‬ ‫رێکخراوه‌که‌ ب���ه‌راورد بە‌ئه‌ندامه‌کانی تر که‌‬ ‫زۆرین���ه‌ی واڵتان‌و ویالیه‌ت���ه‌ یه‌کگرتوەکانی‬ ‫ئه‌مری���کاش ده‌گرێت���ه‌وه‌ پێ���ک دێنی���ت‪.‬‬ ‫له‌پره‌نس���یپێکی ناتۆدا هاتوە که‌ هێرش بۆ‬

‫سه‌ر واڵتێکی ئه‌ندام له‌ناتۆ‪ ،‬هێرشه‌ بۆ سه‌ر‬ ‫ته‌واوی واڵتانی تری ئه‌ندامی ناتۆ‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫گه‌ر پێویس���ت بە‌یارمه‌تی سه‌ربازی واڵتانی‬ ‫تری ئه‌ندام له‌ناتۆ بکات‪ ،‬ئه‌وا نابێت واڵتان‬ ‫درێغ���ی بکه‌ن له‌هاریکاریکردن‪ .‬راس���تیه‌کی‬ ‫حاش���ا هه‌ڵنەگره‌ که‌ گ���ه‌ر ئه‌مریکا رێگری‬ ‫یاس���ایی‌و سیاس���ی نه‌بووایه‌ ئ���ه‌وا درێغی‬ ‫نه‌ده‌ک���رد له‌هاوکاریکردنی هێزه‌کوردیه‌کان‪،‬‬ ‫چونک���ه‌ ئه‌م���ه‌ هێ���زه‌ کوردیه‌کان���ن ک���ه‌‬ ‫هاوسه‌نگی هێزی –‪-balance of power‬‬ ‫ویالیه‌ته‌ یه‌کگرتوەکان���ی ئه‌مریا ده‌پارێزن‪،‬‬ ‫بۆیه‌شه‌ له‌شکرکیش���ێ دژ به‌کوردی تورکیا‬ ‫ناراس���ته‌وخۆی هێرشه‌ بۆ س���ه‌ر ئه‌مریکاو‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌کان���ی‪ ،‬ب���ه‌اڵم ه���ه‌ر ج���ۆره‌‬ ‫وه‌المدانه‌وه‌یه‌ک���ی س���ه‌ربازی دژی تورکیا‪،‬‬ ‫پێچه‌وانه‌ی پره‌نس���یپه‌کانی ‪NATO‬یه‌ که‌‬ ‫ئه‌مری���کا ملیۆنان دۆالری ل���ه‌دوای جه‌نگی‬ ‫جیهانی دوەمه‌وه‌ له‌ماوه‌ی جه‌نگی س���ارد‬ ‫له‌رێکخراوی ناوبراو س���ه‌رف کردوه‌‪ .‬پابه‌ند‬ ‫بە‌یاس���ای نێوده‌وڵه‌تی‪،‬و به‌رژه‌وەندییه‌کانی‬ ‫ئه‌مریکا‪ ،‬گونجاوترین هه‌ڵوێس���ت که‌ ئێستا‬ ‫ئه‌مریکا هه‌ڵیبگرێت بریتییه‌ له‌دژایه‌تی کردنی‬ ‫هێرش���ه‌کانی تورکیا‪ ،‬پێکهێنانی به‌ره‌یه‌کی‬ ‫دژ بە‌هێرشه‌کانی واڵتی ناوبراو‪ ،‬به‌اڵم وه‌کو‬ ‫دیاره‌ ک���ه‌ ناتۆ‌و پێکهاته‌و پره‌نس���یپه‌کانی‬ ‫ئه‌م رێکخراوه‌ س���نوریه‌ زه‌به‌الحه‌ رێگه‌ نه‌ک‬ ‫بە‌ئه‌مریکا به‌ڵک���و بە‌واڵتانی تری ئه‌وروپای‬ ‫ئه‌ندام له‌رێکخراوی نات���ۆ نادات به‌رپه‌رچی‬ ‫ئۆپه‌راس���یۆنه‌کانی چڵ���ی زه‌یتونی تورکیا‬ ‫بده‌نه‌وه‌‪ .‬کاتێک هیس���ه‌ر نۆیرت وته‌بێژی‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مری���کا ده‌ڵێت داوا‬ ‫له‌تورکی���ا ده‌که‌ی���ن دان به‌خۆی���دا بگرێت‌و‬ ‫پێویس���ته‌ تورکی���ا هێرش���ه‌کانی مح���دود‬ ‫بکات‪ ،‬ناراس���ته‌وخۆ بە‌تورکیا راده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫که ن���ارازی‌و ن���ا ره‌زامه‌ندن له‌ئاس���ت ئه‌م‬ ‫ئۆپه‌راس���یۆنانه‌‪ .‬به‌اڵم تورکی���ا‌و رێبه‌رانی‬ ‫تورکیا ده‌زانن چۆن یاری بکه‌ن‌و شیکاریان‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌م له‌شکرکێش���یه‌ ک���ردوه‌‪ .‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌مانه‌شدا مێژووی سیاسه‌ته‌کانی ده‌ره‌وەی‬

‫ئه‌مریکا‌و به‌رژه‌وه‌ندیەکان ناکرێ‌و نابێت رێگا‬ ‫ب���ده‌ن تورکیا ملهوڕانه‌‌و بێ هیچ س���نورێک‬ ‫به‌رده‌وامبێت له‌‌و قەتڵ‌و عامه‌ی که‌ ئێس���تا‬ ‫له‌عه‌فرین ده‌یانکات‪ .‬بۆیه‌ش ئێس���تا برێت‬ ‫مه‌گ���ۆرک‌و راوێژکارانی س���ه‌ربازی ئه‌مریکا‬ ‫له‌رۆژئاوان‌و به‌وردی چاودێری بارو دۆخه‌که‌‬ ‫ده‌ک ‌هن‌و‌ ت���ا ئه‌مرۆش ئه‌مری���کا به‌رده‌وامه‌‬ ‫له‌پێدانی چه‌ک بە‌هێزه‌ کوردیه‌کان‪.‬‬ ‫دوەم‪ :‬تورکیا واڵتێکه‌ خاوه‌ن جوگرافیایه‌کی‬ ‫س���تراتیژیه‌‪ ،‬ئ���ه‌م واڵته‌ وه‌ک���و پردێک ی‬ ‫ئابووری‌و س���ه‌ربازی وایه‌ له‌نێوان رۆژهه‌اڵت‬ ‫–رۆژهه‌اڵتی ناوه‌راس���ت‪‌-‬و رۆژئ���اوا –واڵته‌‬ ‫ئه‌وروپیه‌کان‪ .-‬پاراس���تی به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانی‬ ‫ئه‌مریکا هه‌میشه‌ وای خواستوە که‌ ئه‌مریکا‬ ‫چاو بپۆشێت له‌هه‌ندێک سیاسه‌ت که‌ تورکیا‬ ‫فاشیس���ت ئاس���ا قیاده‌ی���ان ده‌کات‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫له‌ماوه‌ی جه‌نگی س���اردی ‪ 45‬ساڵه‌ی نێوان‬ ‫ئه‌مریکاو یه‌کێتی سۆڤیه‌تتدا ره‌نگی دایه‌وه‌‬ ‫ک���ه‌ ئه‌مریکا هاوکاری دارای���ی ده‌یان واڵتی‬ ‫وه‌ک���و تورکیای کرد ک���ه‌ ئامانجیش تیایدا‬ ‫پاراس���تنی ئه‌م واڵتانه‌ له‌هه‌ژموننی اتحادی‬ ‫سۆڤیه‌تی پێشوو بو‪.‬‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌ بڵێین‪ ،‬نازانین ئه‌م شه‌ره‌ تا چه‌ند‬ ‫ده‌خایه‌نێ���ت‌و ت���ا چ راده‌ی���ه‌ک به‌رخۆدانی‬ ‫رۆژئاڤ���ا به‌رده‌وامده‌بێ���ت‌و به‌رگری ده‌که‌ن‬ ‫له‌عه‌فری���ن‌و‌ ئ���ه‌م ئه‌زمونه‌ی ک���ه‌ بە‌خوێن‬ ‫پێکیان هێناوه‌‪ ،‬به‌اڵم رای جیاوازیش له‌سه‌ر‬ ‫جه‌نگه‌که‌ هه‌یه‌‪ .‬ئه‌مرۆ چاودێرێکی سیاس���ی‬ ‫روس���ی رایگه‌یاند که‌ تورکی���ا خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫هه‌ڵه‌ی بۆ هێزی سه‌ربازی هه‌سه‌ده‌ کردبوو‬ ‫ئه‌وه‌ که‌ تورکیا ناتوانێ���ت ئامانجه‌که‌ی که‌‬ ‫کۆنترۆڵی عه‌فرین که‌ ئه‌ویش بە‌خاپورکردنی‬ ‫ئه‌م نیش���تمانه‌یه‌ بپێکێ‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ی‬ ‫هه‌مان چاودێر پێیوایه‌ که‌ سه‌ربازانی تورکیا‬ ‫مه‌ش���قیان پێنه‌کراوه‌‪ .‬له‌الیه‌کی تریشه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌فته‌یه‌ک زیاتر تێپه‌رێوه‌ به‌سه‌ر ده‌ستپێکی‬ ‫له‌شکرکێش���ی تورکیا‪ ،‬به‌اڵم سه‌رچاوه‌کان‬ ‫ئام���اژه‌ بە‌پێش���ره‌ویه‌کی ئه‌وتۆی س���وپای‬ ‫تورکیا ناکات‪ .‬تورکیا دڵنیایه‌ له‌سه‌رکه‌وتنی‬

‫* خوێندکاری ماسته‌ر‬ ‫له‌سیاسه‌تی نێوده‌وڵه‌تی‬

‫سوپای (کافران) سەربخات‪ ،‬چونکە بەڕای‬ ‫ئەوان‪(:‬چه‌ند س���ه‌ده‌یه‌كه‌ نی���ازی زایۆنیزم‬ ‫به‌رفراوانكردنی ئیسرائیله‌‌و له‌ئێستادا به‌ری‬ ‫النه‌ی ئ���ه‌و فیتنه‌‌و فه‌س���ادانه‌ ده‌كرێته‌وه‌‬ ‫كه‌ ئیس���رائیل دروس���تیكردوه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌‬ ‫هه‌وڵی���ان دژ بە‌دوای���ن قه‌اڵی ئیس�ل�ام كه‌‬ ‫توركیایه‌ خستۆته‌گه‌ڕ‪( ،‬رۆژئاڤا)ش کراوەتە‬ ‫پێگەیەکی دروس���تکراوی ئیس���رائیلیی بۆ‬ ‫لەناوبردنی قەاڵی ئیسالم کە تورکیایە‪.‬‬ ‫من لێرە نامەوێ باسی هەمەجییەتی تورکیا‬ ‫دژ بە‌رۆژئاڤ���ا کە پارچەیەک���ی ئازادکراوە‬ ‫لە‌جەس���تەی کوردستانی لەخاچ دراو بکەم‪،‬‬ ‫هەروەها نامەوێ باسی ئازایەتی‌و بەرخۆدانی‬ ‫خەڵکی رۆژئاڤا بک���ەم‪ ،‬چونکە وەک کورد‬ ‫دەڵێ���ت (مانگ لە‌چواردە بێت پێویس���تی‬ ‫بە‌پەنجە نییە) و‪ ،‬باش���یش دەزانم کە (چلە‬ ‫زەیتون دوا بزمارە ئەردۆغان لە‌تابوتی خۆی‬ ‫دەدات‌و عەفرینیش وەک کۆبانێ ناکەوێت)‪،‬‬ ‫بەاڵم لێرەدا دەمەوێت زۆر بەکورتی ئاماژە‬ ‫بە‌دو خاڵ بکەم‪ ،‬یەکەم‪:‬‬ ‫نازانم بۆ مامۆستایانی ئاینی کوردستان بێ‬

‫دەنگ���ن بەرامبەر ئ���ەو قەتلوعامەی تورکیا‬ ‫بەناهەق دژی خەڵکی سڤیلی رۆژئاڤا بەناوی‬ ‫ئیسالم‌و سورەتی (فەتح) دەیکات‪ ،‬هەروەک‬ ‫چۆن (سەددام) لەژێر ئااڵی سورەتی (ئەل‬ ‫ئەنفال)دا خەڵکی موس���ڵمانی کوردستانی‬ ‫(زیندەبەچ���اڵ ک���ردو بە‌چەک���ی کیمیاوی‬ ‫خەریک ب���و لەناوی���ان بب���ات) و‪ ،‬واڵتانی‬ ‫عەرەبی‌و ئیس�ل�امیش ن���ەک تەنها دەنگی‬ ‫نارەزایی���ان هەڵنەبڕی‌و نوق���ەی لێ نەهات‬ ‫بەڵکو پش���تیوانی خۆیان ب���ۆ دیکتاتۆری‬ ‫خوێنمژ دەردەبری‌و بە‌(سەرۆکی نەتەوەیی‬ ‫عەرب) ناوزەدییان دەکرد‪ ،‬هەروەک ئەوەی‬ ‫ک���ە کوردس���تانیان (مرۆڤ نیی���ن‌و مافی‬ ‫ژیانیان نییە) و دەبێت قڕبکرێن‪ ،‬بۆیە لێرەدا‬ ‫من وەک تاکێکی کورد‪ ،‬س���ەرم س���وڕماوە‬ ‫لەبێ هەڵوێس���تی زانایان‌و مامۆس���تایانی‬ ‫ئاینی کوردس���تان بەرامبەر ئەنفالی تورکیا‬ ‫بۆ س���ەر عەفرین‪ ،‬کەچی لەبەختی کەچمان‬ ‫(مامۆس���تایانی ئاین���ی کوردس���تان) ب���ۆ‬ ‫موسڵمانانی (بۆرما یان میانمار) ئه‌و واڵته‌ی‬ ‫کە نازانن لە‌كوێی ئ���ەو جیهانەدایە‪ ،‬هاتنە‬

‫سەر ش���ەقام‌و نارەزاییان دەربڕی کەچی بۆ‬ ‫رۆژئاڤا نوقەیان لێوە نایەت‪!...‬‬ ‫خاڵ���ی دووەم ک���ە دەمەوێت باس���ی بکەم‬ ‫ئەوەیە‪( :‬ئای���دن مەعروف) ی پەرلەمانتار‌و‬ ‫ئەندام���ی مەکتەب���ی سیاس���یی ب���ەرەی‬ ‫تورکمان���ی‪ ،‬بەن���اوی تورکمانان���ی هەرێم‬ ‫قس���ە دەکات‌و دەڵێت‪ :‬وەک���و پێکهاتەی‬ ‫تورکمان لە‌هەرێمی کوردس���تان پشتیوانی‬ ‫لە‌ئۆپەراس���یۆنی (چڵە زەیتون) دەکەین‪،‬‬ ‫چونک���ە ئ���ەو چەکدارانە هەڕەش���ەیان بۆ‬ ‫سەر تورکیا دروس���تکردوە‪ ،‬بۆیە تورکیاش‬ ‫مافی خۆی بەکارهێناوە کە ئۆپەراسیۆنێک‬ ‫بەناوی (چڵە زەیتون)‪ ،‬دەس���ت پێ بکات‬ ‫دژ بە‌چەک���داران لەو ناوچەی���ە)‪ ،‬هەروەها‬ ‫(مەع���روف) درێ���ژە بەقس���ەکانی دەدات‌و‬ ‫دەڵێت‪( :‬دەبێت ئەوەیش رون بکەینەوە کە‬ ‫ئۆپەراس���یۆنەکە دژ بە‌خەڵکی سڤیل‌و کورد‬ ‫لە‌ناوچەکە نییە‪ ،‬بەڵکو دژ بەو چەکدارانەیە‬ ‫کە بونەتە هەڕەش���ە بۆ سەر تورکیا‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئێمە وەکو پێکهات���ەی تورکمان لە‌هەرێمی‬ ‫کوردس���تان پش���تیوانی لەو ئۆپەراسیۆنە‬

‫دەکەین)‪.‬‬ ‫لێرەدا لە‌(مەعروف) و هەمو (مەعروفەکانی‬ ‫وەک جەنابیان بیردەکەنەوە) دەپرسم‪ :‬کێ‬ ‫رێی پێ داوی بەناوی بیلبتونی تورکمانانی‬ ‫هەرێمی کوردس���تان قس���ە بکەی���ت؟ ئایا‬ ‫ئەوانەی ناویان دەبەیت بە‌چەکدارو هەڕەشە‬ ‫بۆ س���ەر تورکی���ا‪ ،‬ئایا هەر ئ���ەوان نەبون‬ ‫لەتەک پێش���مەرگەی کوردستان تورکمان‌و‬ ‫پێکهاتەکانی دیکەی کوردستانیان لە‌دڕندەیی‬ ‫داعش پاراست؟‬ ‫ئای���ا ئەو تورکیای���ەی ک���ە جەنابت نزاو‬ ‫ت���کای بۆ دەکەی‌و س���ورەتی (فەتحی) بۆ‬ ‫دەخوێنیت‌و لە‌اللە ب���ۆی دەپارێیتەوە‪ ،‬هەر‬ ‫ئ���ەو تورکیایە نەبوو کە ئێستاش���ی لەگەڵ‬ ‫بێت (هەموو جۆرە هاوکارییەکی داعش���ی‬ ‫دەکرد)؟ ئای���ا هیچ لەخۆت پرس���یوە‪ ،‬بۆ‬ ‫تورکیا دژی هەرێمی کوردس���تان وەس���تا‌و‬ ‫ئابلۆقەی ئابوری خستە سەرخەڵکی هەرێم‌و‬ ‫دەروازەکانی لەروو داخس���تن‪ ،‬خۆ جەنابت‬ ‫وەک ئەندام پەرلەمان باش ئاگاداریت هەرێم‬ ‫لە‌ریفراندەم زیاتر وەک مافێکی سروش���تی‌و‬

‫رەوای گەل���ی کوردس���تان هیچ���ی دیکەی‬ ‫ئەنجام نەدابو؟ ئایا هەرێمی کوردس���تانیش‬ ‫هەرەش���ە بو بۆ س���ەر ئاسایشی نەتەوەیی‬ ‫تورکیا؟ باش���ە ئەگەر ئ���ەو چەکدارنەی کە‬ ‫جەناب���ت بە(بڤ���ە) دایاندەنێیت بۆ س���ەر‬ ‫ئاسایشی تورکیا‪ ،‬بۆچی ئەردۆگان ئەفەندی‬ ‫رێگای بە‌پێش���مەرگەی کوردستان دا بەناو‬ ‫خاکی تورکیا بچنە هانایان‌و نەهێڵن کۆبانی‬ ‫بکەوێتە دەست چەتەکانی داعش کە تورکیا‬ ‫هەتا ئێستاش هاوکارییان دەکات؟‬ ‫لەکۆتاییدا هیوادارم (مەعروف) لەوە زیاتر‬ ‫راستییەکان ئاوەژو نەکاتەوەو تەنها بەناوی‬ ‫خ���ۆی‌و حزبەکەی قس���ە ب���کات‪ ،‬هەروەها‬ ‫با باش���یش بزانێت ئ���ەردۆگان لەبەرانبەر‬ ‫ئی���رادەی پۆاڵیینی خەڵک���ی رۆژئاڤا هیچی‬ ‫لە‌دەست نایەت جگە لە‌شکست‌و پوکانەوە‪،‬‬ ‫(چڵە زەیت���ون‌و س���ورەتی فەتح) یش دوا‬ ‫بزمارە ئەردۆگان لە‌تابوت���ی خۆت دەدات‪،‬‬ ‫چارەنوس���ی (ئەندازیاری چڵە زەیتونیش‪،‬‬ ‫هەمان چارەنوسی ئەندازیاری ئەل ئەنفالە)‬ ‫بەاڵم درەنگ‌و زووی هەیە‪ .‬باقی وەسەالم‪.‬‬

‫ئه‌مریکا بۆ بێده‌نگه‬ ‫رامیار جەمال*‬

‫چڵە زەیتون دوا بزمارە ئەردۆغان لە‌تابوتی خۆی دەدات‬ ‫شەماڵ عادل سەلیم‬

‫چەند رۆژێکە س���وپای توركی���ا کە یەکێکە‬ ‫لەس���وپا کۆنەکانی جیه���ان‌و هێزى دوه‌مى‬ ‫ناتۆیە‪ ،‬له‌چوارچێوه‌ی ئۆپه‌راسیۆنی (چڵە‬ ‫زه‌یتون)دا بە‌هاوکاری (س���وپای س���وریای‬ ‫ئازاد) (کە ن���ە ئازایە‌و نەئازادە)‪ ،‬له‌رێگه‌ی‬ ‫تۆپخانه‌و فرۆكە جەنگیەكانیدا چەند رۆژێکە‬ ‫بەچڕی بۆردومان���ی گوندەكانی دەوروبەری‬ ‫عەفری���ن دەكەن‪ .‬دی���ارە ئ���ەو بۆردومانە‬ ‫هەرەمەکی‌و هەمەجیی���ەی تورکیا زیانێکی‬ ‫زۆری بەخەڵکی سڤیل‌و ئازادیخوازی رۆژئاڤا‬ ‫گەیان���دوە‪ ،‬هاوکات لەگەڵ دەس���تپێکردنی‬ ‫ئ���ەو ئۆپەراس���یۆنە بەرب���ادەش لە‌زۆربەی‬ ‫ش���ارەکانی تورکیا هەڵمەتێکی هاوسۆزیی‌و‬ ‫پشتیوانی بەدەستپێشخەری مامۆستایانی‬ ‫(ئایینی ئیس�ل�امی) بۆ پشتیوانی لە‌(چڵە‬ ‫زەیتون) (سوره‌تی فه‌تح) بۆ ئۆپه‌راسیۆنی‬ ‫(سوپاکەیان) دەخوێنن‌و لەمزگەوتەکانیان‬ ‫لە‌اللە دەپارێنەوە س���وپای تورکیا بەس���ەر‬

‫کۆڵنه‌دان‌و‬ ‫یه‌کگرتوویی‌و‬ ‫تێکۆشانی هێز‌ه‬ ‫کوردیه‌کان‌و ئیراده‌ی‌و‬ ‫باوه‌ری ئه‌وان‬ ‫هاوکێشه‌که‌ ته‌واو‬ ‫پێچه‌وانه‌ ده‌کاته‌وه‌‪،‬‬ ‫تورکیا ته‌نها باوه‌ش‬ ‫بۆ شکست ده‌کاته‌وه‌‬ ‫ئۆپه‌راسیۆنەکه‌ی له‌کۆنترۆڵ کردنی عه‌فرین‌و‬ ‫منبج به‌اڵم بێگومان کۆڵنه‌دان‌و یه‌کگرتوویی‌و‬ ‫تێکۆش���انی هێزه‌ کوردی���ه‌کان‌و ئیراده‌ی‌و‬ ‫باوه‌ری ئه‌وان هاوکێش���ه‌که‌ ته‌واو پێچه‌وانه‌‬ ‫ده‌کاته‌وه‌‪ ،‬تورکیا ته‌نها باوه‌ش بۆ شکس���ت‬ ‫ده‌کاته‌وه‌‪ .‬نابێ���ت له‌رۆڵی ئه‌مریکاش له‌پاڵ‬ ‫ئازایه‌ت���ی ‌هاونیش���تیمانیان له‌رۆژئاوا که‌م‬ ‫بکرێته‌وه چونکه‌ شکستی هێزه‌ کوردیه‌کان‬ ‫واته‌ له‌ناوچونی به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانی ئه‌مریکاو‬ ‫دروس���تکردنی بۆش���یایی هێ���ز‪power-‬‬ ‫‪ -vacuum‬که‌ ئه‌مریکا هه‌وڵی پرکردنەوه‌ی‬ ‫داوه‌ وه‌ ت���ا ئێس���تاش بە‌واس���ته‌ی هێ���زه‌‬ ‫کوردیه‌کان ئه‌م پرکردنه‌وه‌یه‌ مه‌یسه‌ر بوە‪.‬‬

‫تەندروستی‬

‫)‪ )611‬سێشه‌ممه ‪2018/1/30‬‬

‫پالزما یه‌كێك ‌ه له‌رێگه‌كان ‌ی جوانكردنی‌ پێست‬ ‫بریتی����ە لە‌بەکارهێنان����ی پالزم����ای‬ ‫دەولەمەن����د بە‌خەپلەکان����ی خوێن کە‬ ‫لە‌خوێندایە‪ ،‬بۆهاندانی گەشەی شانە‌و‬ ‫خانەکانی پێس����ت‪ ،‬ئەمەش وادەکات‬ ‫پێس����ت نوێبێتەوە‌و رونت����ر‌و گەنجتر‬ ‫دەربکەوێت‪.‬‬ ‫خوێ����ن پێکدێ لە‪ :‬خرۆکەی س����پی‪،‬‬ ‫خرۆکەی س����ور‪ ،‬پالزما‪ ،‬خەپلەکانی‬ ‫خوێ����ن‪ ..‬بۆ ئ����ەم چارەس����ەرە ئێمە‬ ‫خوێن����ی نەخۆش����ەکە وەرئەگری����ن‌و‬ ‫ئەیکەین����ە تیوبێک����ی تایبەت����ی کە‬ ‫مادەی دژەمەین‌و فاکتەری گەش����ەی‬ ‫تێدایە‪ ،‬پاش����ان ئەخرێتە نێو ئامێری‬ ‫س����ێنتێرفیوج ب����ۆ م����اوەی ‪ ٨‬بۆ ‪١٠‬‬ ‫خولەک بە‌مەبەس����تی جیاکردنەوەی‬ ‫خانەکانی خوێن‌و پالزما‌و خەپلەکانی‬ ‫خوێ����ن‪ ،‬پاش س����ڕکردنی روخس����ار‬ ‫بە‌کرێمێک����ی تایب����ەت‪ ،‬پالزم����ای‬ ‫دەولەمەن����د بە‌خەپلەکان����ی خوێ����ن‬ ‫لە‌رێی س����رنجی ئینس����ۆلین‌و ئامێری‬ ‫دێرما پێن‪ ،Dermapen-‬ئەدرێتەوە‬ ‫لە‌پێس����ت ئەم����ەش هانی گەش����ەی‬ ‫کۆالجی����ن‌و نوێبون����ەوەی خانەکانی‬ ‫پێستی روخسار ئەدات‪.‬‬ ‫لەب����ەر ئ����ەوەی چارەس����ەری پالزما‬ ‫بەکارهێنان����ەوەی خوێنی سروش����تی‬ ‫خۆتە‪ ،‬بێ زیان ومەترس����یە‪ ...‬مرۆڤ‬ ‫کاتێ ئەگاتە تەمەنی ‪ ٣٠‬ساڵی پێستی‬ ‫روخساری ماندوو دەبێ‌و تێکدەچێت‪،‬‬ ‫لە‌رێی چارەسەری پالزماوە ئەتوانرێ‬ ‫ت����ا ئاس����تێک رەنگی پێس����ت یەک‬

‫بخرێتەوە‌و روخسارتوندببێتەوە‪.‬‬ ‫پالزما بۆچی مەبەستێک بەکاردێت ؟‬ ‫جوانکاری پێستی روخسار‪ :‬ئاسەواری‬ ‫زیپکە‌و سوتاوی‪ ..‬پەڵە‌و کونیلەکانی‬ ‫سەر پێست‪ ..‬هەروەها بۆ چارەسەری‬ ‫هەلوەرین����ی م����وو‌و بەهێزکردنەوەی‬ ‫بەکاردێت‪ ..‬هتد‪..‬‬ ‫ئ����ەوەش كە چارەس����ەر بە‌بۆتۆكس‌و‬ ‫فیل����ەر لەگەڵ پالزما جی����ا دەكاتەوە‬ ‫ئەوەیە راستەوخۆ دوای بەكارهێنانی‬ ‫فیلەر بۆ بۆڵدکردنی لێو یا پرکردنەوەی‬ ‫خەت‌و چالی روخسار‪ ،‬مرۆڤ هەست‬ ‫بە‌گۆڕان����كاری دەكات‪ ،‬ی����ان چەن����د‬ ‫رۆژێك دوای بەكارهێنانی بۆتۆكسەكە‬ ‫هەس����ت بە‌گۆڕانكاری دەكات‪ ..‬بەاڵم‬ ‫پالزم����ا پێویس����تی ب����ە‌كات هەیە بۆ‬ ‫ئ����ەوەی ئەنجامەكان����ی دەربكەوێت‌و‬ ‫پێویس����تە لە‌ماوەی یەك ساڵدا وه‌كو‬ ‫مانه‌وه‌ی چاره‌سه‌ر ‪Maintenance‬‬ ‫‪ therapy‬دوو جار پالزما بۆ پێس����ت‬ ‫بكرێت‌و دەتوانرێت ئەم چارەسەرە بۆ‬ ‫پیاوان‌و خانمان بەكاربهێنرێت‪.‬‬ ‫ئەنجامی كۆتایی لە‌دوای (‪ )٥-٤‬مانگ‬ ‫دەردەکەوێت‌و بە‌تێپەڕینی کات زیاتر‬ ‫دەبێت‪ .‬بۆ دەستکەوتنی ئەنجامێکی‬ ‫ب����اش پێویس����تە (‪ )٣‬جه‌لس����ه‌ ئەم‬ ‫چارەس����ەرە دووبارەبکرێتەوە‪ ،‬ماوەی‬ ‫نێوان جەلس����ەکان ‪ ٣‬بۆ ‪ ٤‬هەفتەیە‪،‬‬ ‫ب����ەالم بۆ هەلوەرین����ی موو نزکەی ‪٦‬‬ ‫جەلس����ەی پێیوستە‌و ماوەی نێوانیان‬ ‫‪ ٤‬هەفتەیە‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫دۆزه‌خی‬ ‫شێرپه‌نجه‌!‬ ‫راستگۆ محه‌مه‌د‬

‫هۆكاره‌كان ‌ی ته‌قین ‌ی ئەگەر زینکت کەمبێت چی روئەدات‌و‬ ‫سه‌رئاو پێش كات ‌ی خۆی‌ چۆن چارەسەری ئەکەیت؟‬ ‫به‌پێ‌ توێژینه‌وه‌كان له‌‪3‬بۆ‪ %4‬ئافره‌تان وه‌ختت ده‌كات‪.‬‬ ‫ی ره‌حمیان كورته‌‬ ‫توشی‌ ته‌قینی‌ سه‌رئاو ده‌بن پێش كاتی‌ ‪ -‬ئه‌و ئافره‌تانه‌ی‌ مل ‌‬ ‫خۆی‌ یاخود پێش ‪ 37‬هه‌فته‌ی‌ دوگیانی‌‪ .‬هه‌ڵبه‌ستنیان بۆكراوه‌‪.‬‬ ‫ه����ۆكاری‌ ئه‌م حاڵه‌ت����ه‌ش ده‌گه‌رێته‌وه‌ ‪ -‬ئ����ه‌و دایكان����ه‌ی‌ دوگیان����ن به‌منداڵی‌‬ ‫دوانه‌‪.‬‬ ‫بۆئه‌مانه‌ی‌ خواره‌وه‌‪.‬‬ ‫ هه‌وك����ردن هه‌رجۆرێكی����ان بێت چی‌ ‪ -‬ئ����ه‌و دایكانه‌ی‌ له‌كاتی‌ دوگیانی‌ چه‌ند‬‫هه‌وكردنی‌ ناو له‌ش ی����ان گورچیله‌كان جارێك توشی‌ خوێن به‌ربون ده‌بن‪.‬‬ ‫یاخود سییه‌كان‪ ،‬هه‌ندێك جار هه‌اڵمه‌تی‌ چێبكرێت ئه‌گه‌ر س����ه‌رئاو پێش وه‌ختی‌‬ ‫توندیش توشی‌ ته‌قینی‌ سه‌رئاوی‌ پێش خۆی‌ بته‌قێت؟‬

‫رۆژان���ە بری ‪ ١٦‬ملگم بۆ بالغ‪ ١٠ ..‬ملگم بۆ‬ ‫مندال‪ ٢٥ ..‬ملگم بۆ ژنی س���کپر‌و شیردەر‬ ‫لە‌مادەی زینک پێویس���تە بۆ کاری ئاسایی‬ ‫خانە‌و ش���انە‌و ئەندامەکانی ل���ەش لەوانە‬ ‫پێس���ت‌و جیه���ازی بەرگ���ری‌و کۆئەندامی‬ ‫دەمار‌و هەرس‪.‬‬ ‫کەم���ی زین���ک‪Zinc deficiency-‬‬ ‫یەکێک���ە لە‌گرفتە ب���اوەکان‪ ،‬نزیکەی ‪%٢٥‬‬ ‫ی دانیش���توان مەترسی کەمزینکیان هەیە‪،‬‬ ‫لە‌جیهان���دا پتر لە‌‪ ٢‬ملی���ۆن‌و نیو هاواڵتی‬

‫دووچاری ئەم کێشەیە هاتون‪.‬‬ ‫نیشانەکان‪ :‬الوازی جیهازی بەرگری دەبێتە‬ ‫ه���ۆی نەبونی بەرگری بۆ نەخۆش���یەکانی‬ ‫ڤای���رەس‌و بەکتیری���ا‌و ک���ەڕو‪ ..‬درەن���گ‬ ‫سارێژبونی برین‪ ..‬سکچون‪ ..‬کەمبونەوەی‬ ‫ئ���ارەزی خ���واردن‪ ..‬دواکەوتنی گەش���ە‬ ‫لە‌مندال���دا‌و درەن���گ بالغ بون‪ ..‬بە‌لێش���او‬ ‫وەرینی مو‪ ..‬شکانی نینۆک‪ ..‬پێستە سۆی‬ ‫کەمزینکی‌و دروست بونی بلق لەسەر پێست‪..‬‬ ‫پەلە پێستەسۆی دەردەریخۆڵەیی‪.‬‬

‫ه���ۆکارەکان‪ :‬وەرنەگرتنی بری پێویس���ت‬ ‫لە‌خۆراکدا‪ ..‬سس���تی ریخۆڵە لە‌مژینەوەی‬ ‫زین���ک‪ ..‬ونک���ردن‌و بەکارهێنان���ی لە‌رادە‬ ‫بەدەری زینک لە‌خانە‌و ش���انەکانی لەشدا‪..‬‬ ‫شیردان‪ ..‬پیری‌و هتد‪.‬‬ ‫چارەسەر‪:‬‬ ‫یەک‪ :‬خواردنی گۆش���تی س���ور‪ ..‬هێلکە‪..‬‬ ‫گوێچک���ە ماس���ی‪ ..‬ش���یرەمەنی‪ ..‬نۆک‌و‬ ‫نیس���ک‌و نیشاستە‌و گوێز‌و گۆیژ‌و گۆزروان‌و‬ ‫دانەوێڵەی بە‌توێکڵ‌و سەوزەی گەاڵدار‪.‬‬

‫نیشانه‌كان ‌ی تێكچونی‌ شه‌ركر‌ه له‌كات ‌ی دوگیانی‌‬ ‫‪ -1‬به‌رزبونه‌وه‌ ‌ی شه‌كره‌ له‌كات ‌ی دوگیانی‌‬ ‫ هه‌ست كردن به‌تونێتی‌ زۆر‪.‬‬‫ هیالكی‌‌و شه‌كه‌تی‌‪.‬‬‫ زوو زوو میزكردن‪.‬‬‫ رشانه‌وه‌و نه‌مانی‌ ئیشتیهای‌ خواردن‪.‬‬‫ س���ه‌رگێژخواردن‌و هه‌ست كردن به‌ته‌نگ ‌ه‬‫نه‌فه‌سی‌‪.‬‬ ‫ دره‌نگ برینیان چاك ئه‌بێته‌وه‌‪.‬‬‫نیش���انه‌كانی‌ ك���ه‌م بونی‌ ش���ه‌كر له‌كات ‌ی‬

‫دوگیانی‌‪.‬‬ ‫ هه‌ست كردن به‌برسێتی‌ زۆر‪.‬‬‫ عاره‌ق كردنه‌وه‌‪.‬‬‫ زیاد بون ‌ی لێدانی‌ دڵ‪.‬‬‫ كه‌بونه‌وه‌ی‌ ته‌ركیز‪.‬‬‫ به‌رچاو لێڵ بون‪.‬‬‫ كێژبون‌و بورانه‌وه‌‪.‬‬‫ هه‌ست كردن به‌له‌رزین‪.‬‬‫ تێكچون ‌ی مه‌زاج‌و توره‌بون‪.‬‬‫‪ -‬شه‌كه‌تی‌‌و هیالك بون‪.‬‬

‫ڕۆژی (‪ )4‬ی‌ ش���وباتی هه‌مو س���اڵێك‬ ‫بە‌ڕۆژی جیهانی ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌ نه‌خۆشی‬ ‫ش���ێرپه‌نجه‌ ناس���راوه‌‪ ،‬ئه‌و نه‌خۆشیه‌ی‌‬ ‫كه‌ ڕۆژ به‌ڕۆژ ئام���اره‌كان ئاماژه‌‌و داتای‬ ‫دڵناخۆشكه‌ر‌و ترسناك له‌باره‌یه‌وه‌ ده‌ده‌ن‬ ‫به‌تایب���ه‌ت له‌واڵته‌ دواكه‌وتوو‌و ده‌س���ت‌و‬ ‫پ���ێ س���پیه‌كاندا له‌ناویش���یاندا عێ���راق‬ ‫بە‌هه‌رێم���ی كوردستانیش���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وی���ش‬ ‫به‌هۆی پیس بوون���ی به‌رده‌وامی‌ ژینگه‌‌و‬ ‫كاریگه‌رییه‌كانی جه‌نگ‌و بۆمب‌و ته‌قه‌مه‌نیه‌‬ ‫به‌كارهاتووه‌كان‪‌،‬و هاوكات هاورده‌كردنی‬ ‫خوارده‌مه‌ن���ی‌و ده‌رمانی ب���ێ كوالێتی‌و‬ ‫(هه‌نێكج���ار ماوه‌به‌س���ه‌رچووش) ئه‌مه‌و‬ ‫وێڕای هۆكاره‌ بۆماوه‌ی���ی‌و جینیتیه‌كانی‬ ‫دیكه‌‪.‬‬ ‫نه‌خۆش���ی ش���ێرپه‌نجه‌ یان ڕاس���تتر‬ ‫دۆزه‌خی شێرپه‌نجه‌ ئه‌و نه‌خۆشیه‌یه‌ زۆر‬ ‫بێ ڕه‌حمانه‌ وا له‌مرۆڤی توش���بوو ده‌كات‬ ‫كه‌ به‌رده‌وام هه‌س���ت بكات له‌س���ێبه‌ری‬ ‫مه‌رگ���دا ده‌ژی‪‌،‬و به‌رده‌وام مه‌س���احه‌ی‌‬ ‫كاب���وس‌و تارماییه‌كان���ی مه‌رگ له‌س���ه‌ر‬ ‫حس���ابی خه‌ون‌و خولیاكانی���ان فروانتر‌و‬ ‫به‌رینتر ده‌كات‪..‬‬ ‫كه‌سی تووشبوو بە‌شێرپه‌نجه‌ (گه‌وره‌‬ ‫بێت یان من���اڵ‪ ،‬كوڕ بێت یان كچ‪ ،‬گه‌نج‬ ‫بێت یان پیر) خۆبه‌خۆ فێری ئه‌وه‌ ده‌بێت‬ ‫بە‌قوڵی ڕابمێنێت له‌كه‌سه‌كان‌و شته‌كانی‬ ‫ده‌وروبه‌ری‪ ،‬هاوكات حاڵی ده‌بێت له‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ هه‌نگاوه‌كان لێره‌وه‌ به‌ره‌و كۆتا چه‌نده‌‬ ‫كورتن‌و ئاوابوون چه‌نده‌ نزیكه‌‪.‬‬ ‫لێ���ره‌وه‌ ئه‌گه‌رچی به‌ته‌نها (وش���ه‌) و‬ ‫(نوسین) لیاقه‌تی ئه‌وه‌ی‌ نیه‌ كه‌ قواڵیی‬ ‫برینه‌كانی ئ���ه‌وان بدۆزێته‌وه‌‌و گه‌رمیه‌ك‬ ‫بە‌هه‌ناس���ه‌ی‌ ساردیان ببه‌خشێت‌و له‌نیگا‬ ‫پڕ له‌غوربه‌ته‌كانیان تێ بگات‪‌،‬و ناتوانێت‬ ‫وه‌اڵمی (هه‌ڵكێش���انی ئاخ‌و هاواری ناخ‪،‬‬ ‫ئازار‌و بێخه‌وی‪ ،‬خه‌می ق���ووڵ‌و بێزاری‌و‬ ‫ته‌نیای���ی) ئ���ه‌وان بداته‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم جێی‬ ‫خۆیه‌تی ل���ه‌م ڕۆژه‌دا النی كه‌م (أچعف‬ ‫اإلیمان) ده‌ركی حاڵ‌و موعاناتی توشبوان‬ ‫ب���ه‌و نه‌خۆش���یه‌ كوش���نده‌یه‌ بكه‌ین‪ ،‬بۆ‬ ‫س���اتێكیش بێت بیریان ل���ێ بكه‌ینه‌وه‌‌و‬ ‫له‌گه‌ڵیان بژین‪ ..‬ئاخر له‌م ناوچه‌یه‌ی‌ له‌مه‌ڕ‬ ‫خۆمان له‌ناو ئه‌م هه‌موو قه‌یران‌و ده‌ردی‬ ‫س���ه‌ری‌و ئاڵۆزی‌و ته‌نگژه‌دا كه‌ له‌زستان‬ ‫نه‌وت‌و له‌هاوینیش ئاو‪‌،‬و له‌هه‌ردوكیانیش‬ ‫كاره‌ب���ا نیه‌ وێ���ڕای نه‌بوون���ی مووچه‌‌و‬ ‫ده‌رامه‌تی پێویس���ت‪ ،‬له‌دۆخێكی وه‌هادا‬ ‫ته‌نان���ه‌ت بۆ ئه‌وانه‌ش كه‌ ته‌ندروس���تن‌و‬ ‫هیچ نه‌خۆش���یه‌كان نیه‌ ژیان‌و گوزه‌ران‬ ‫ناخ���ۆش‌و ده‌ردناكه‌‪ ،‬چ جای بۆ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫كه‌ به‌و نه‌خۆشیه‌ كوشنده‌وه‌ بناڵێنن‪..‬‬ ‫باسه‌كه‌ لێره‌دا ته‌نها ترس نیه‌ له‌(مردن)‬ ‫به‌ڵكو زۆر قووڵتر باسكردنه‌ له‌هه‌ستێكی‬ ‫ش���اراوه‌‪ ،‬چونكه‌ هه‌مووم���ان حه‌تمیه‌تی‬ ‫ماڵئاوی له‌م دنیایه‌‌و دواجار (مردن)ـمان‬ ‫الجێگی���ر بووه‌‌و ده‌زانین ك���ه‌ مه‌رگ ئه‌و‬ ‫ته‌لیس���مه‌ په‌ی‌ پێ نه‌براوه‌یه‌ كه‌ ڕۆژانه‌‬ ‫وه‌ك مۆته‌كه‌ ڕاوم���ان ده‌كات‪ ،‬هه‌رجاره‌‌و‬ ‫كه‌س���ێك له‌گه‌ڵ خۆی ده‌فڕێنێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نهێنی ئه‌وه‌ی‌ كه‌ ژیانمان الخۆشه‌‪ ،‬بوونی‬ ‫ئه‌و (هه‌س���ته‌ ش���اراوه‌) یه‌ كه‌ كه‌سمان‬ ‫نازانی���ن ك���ه‌ی‌ ده‌مرین‌و كات‌و س���اتی‬ ‫ماڵئاویی یه‌كجاری كه‌یه‌‪.‬؟!! كه‌ به‌داخه‌وه‌‬ ‫توش���بووان بە‌ش���ێرپه‌نجه‌ زۆربه‌یان له‌و‬ ‫هه‌سته‌ ش���اراوه‌یه‌ بێ به‌شن‪ ،‬بۆیه‌ هیوا‌و‬ ‫ئومێد‌و خه‌ون‌و خولیا‌و ئاواته‌كانیان وه‌ك‬ ‫تاڵه‌ تیشكه‌ كز‌و له‌رزۆكه‌كانی ئه‌و مۆمه‌ی‌‬ ‫لێهاتووه‌ كه‌ له‌دواس���اته‌وه‌ختی توانه‌وه‌ی‌‬ ‫یه‌كجاره‌كیدایه‌‪!.‬‬ ‫بۆی���ه‌ ئه‌رك���ی حكومه‌ت���ه‌ له‌ڕێ���ی‬ ‫وه‌زاره‌تی ته‌ندروس���تی‌و ئۆرگان‌و الیه‌نه‌‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌كان���ی دیكه‌وه‌ كاری جددی‬ ‫بكه‌ین ب���ۆ به‌رته‌س���ككردنه‌وه‌ی‌ ڕوبه‌ری‬ ‫مه‌ترس���یه‌كانی ئه‌م نه‌خۆش���یه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌‌و ه���اوكات درێغ���ی نه‌ك���ه‌ن‬ ‫له‌به‌ده‌مه‌وه‌ چوونی توش���بوان‌و هاوكاری‬ ‫كردنی م���اددی‌و مه‌عنه‌ویی���ان‪ ،‬هاوكات‬ ‫ڕێكخراوه‌كان���ی كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌ مه‌ده‌ن���ی‌و‬ ‫میدیا ده‌بێ���ت بە‌ڕۆڵی خۆیان هه‌س���تن‬ ‫له‌باڵوكردن���ه‌وه‌ی‌ هۆش���یاری‌و ئاگای���ی‬ ‫پێویست بۆ دوركه‌وتنه‌وه‌ له‌و هۆكارانه‌ی‌‬ ‫كه‌ ده‌بنه‌ مایه‌ی‌ شێرپه‌نجه‌‪..‬‬

‫‪16‬‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )611‬سێشه‌ممه ‪2018/1/30‬‬

‫"رێنماییه‌كانی خوێندنی ماستەرو دکتۆرا لەسەربنەمای‬ ‫بازرگانی‌و پارەپەیداکردن ‌ه بۆ وەزارەت‌و زانکۆکان"‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌ جه‌مال‬ ‫زۆربەی ئەوانەی کاندیدن بۆ وەرگرتنی‬ ‫ماستەرو دکتۆرا ناڕازین لەوەی‬ ‫کە بۆ تاقیکردنەوەی توانستی‬ ‫زمانی ئینگلیزی جاری ‪300‬دۆالریان‬ ‫لێوەردەگیرێت‪.‬‬ ‫به‌شێك له‌كاندیدانی خوێندنی ماسته‌رو‬ ‫دكتۆرا له‌زانكۆكانی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫به‌ه���ۆی بڕیارێك���ی وه‌زاره‌تی خوێندنی‬ ‫بااڵوه‌تا ئێستا بێبه‌شن له‌خوێندن‪ ،‬جه‌بار‬ ‫ئه‌حمه‌د یه‌كێكه‌ له‌و كاندیدانه‌ی به‌هۆی‬ ‫نه‌بونی نمره‌ی داواك���راوی وه‌زاره‌ته‌وه‌‬ ‫تا ئێس���تا نه‌یتوانیوه‌ ده‌ست به‌خوێندن‬ ‫بكات‪ ،‬له‌باره‌ی گرفته‌كانیانه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی‬ ‫راگه‌یان���د "گرفته‌ك���ه‌ ه���ەر لەبونیادو‬ ‫بناغ���ه‌ی وەزارەتدای���ە‪ ،‬رێنماییه‌كان���ی‬ ‫خوێن���دن بۆ ماس���تەرو دکت���ۆرا هەر‬ ‫لەسەرەتاوە لەس���ەربنەمای بازرگانی‌و‬ ‫پارە پەیداکردن بۆ وەزارەت‌و زانکۆکان‌و‬ ‫کەس‌و الیەنی سودمەند ده‌رچوه‌ لەسەر‬ ‫حیس���ابی خوازیاران���ی خوێندنی بااڵ‪،‬‬ ‫یەک���ەم بەرکەوتن بەم گرفتەش لەڕۆژی‬ ‫تاقیکردن���ەوەی کەفائ���ەدا ب���و‪ ،‬ک���ە‬ ‫پێویس���ت بو بڕێک پارەی زۆر بدرێت‪،‬‬ ‫دوات���ر دیاریكردن���ی‌ نمرەیەکی بەرزی‬ ‫ئایەڵتس‌و قەتیس���کردنی لەچوارچێوەی‬ ‫هه‌ر س���ێ ش���اری هەولێرو س���لێمانی‌و‬ ‫ده���ۆک‪ ،‬راس���تەوخۆ دەرخ���ەری ئەو‬ ‫راستییەیە کە ئامانجی وەزارەت بزنس‌و‬ ‫بازرگانییە ن���ەوەک ئامانجی زانس���تی‌‬ ‫لەپش���ت بڕیارەک���ەوە بێ���ت‪ ،‬هەروەها‬ ‫بەهۆی بونی‌ زەخت‌و لۆدی زۆر لەس���ەر‬ ‫س���ەنتەرەکانی ئایەڵت���س ژمارەیەکی‬ ‫زۆری کاندی���دان نەی���ان دەتوانی ناوی‬ ‫خۆی���ان تۆماربکەن‪ ،‬ئەوانەش���ی ناوی‬ ‫خۆیان تۆمار کردبو بەهۆی لێکەوتەکانی‬ ‫ریفراندۆم���ەوە س���ەنتەرەکان داخران‪،‬‬ ‫بۆیه‌ تاقیکردنەوەکان ب���ۆ کاتی نادیار‬ ‫دواخراونإو بەشێک لەکاندیدان پارەکانیان‬ ‫بۆ گەڕێندرایەوە‌و ناویان لەسەنتەرەکانی‬ ‫ئایەڵتس س���ڕایەوە‪ ،‬بەش���ەکەی تریش‬ ‫کاتی تاقیکردنەوەی���ان چەند مانگێکی‬ ‫زۆر (سێ بۆ پێنج مانگ) دواخرا"‪.‬‬

‫جه‌بار ئه‌حمه‌د به‌نیگه‌رانیه‌وه‌ باس���ی‬ ‫له‌وه‌ ك���رد "ئ���ەم رێنماییانە لەس���ەر‬ ‫بنەمای بازگانی دەرچوە نەوەک بنەمای‬ ‫زانس���تی‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش لەهەم���واری ژمارە‬ ‫دوی س���اڵی ‪ ،2018‬بەتایب���ەت لەخاڵی‬ ‫سێیەمی بەتەواوی سەلماو رون بوەوە‪،‬‬ ‫کە تیایدا بەئاش���کرا هاتوە كه‌پێویستە‬ ‫کاندیدان لەس���ەدا دەی پارەی خوێندن‬ ‫ب���دەن‪ ،‬بەاڵم ئەگەر نمرەی پێویس���ت‌و‬ ‫داواکراویان نەهێنا ئ���ەوا پارەکەیان بۆ‬ ‫ناگەڕێندرێت���ەوە‪ ،‬ئەم دەق���ە ئەوپەڕی‬ ‫نایاسایی‌و نازانستییه‌ تەنیا ئامانج لێی‬ ‫دەس���تکەوتنی پارەیە لەسەر حیسابی‬ ‫خەڵکی هەژار‌و کاندی���دان‪ ،‬ئێمە پێمان‬ ‫وایە ئەگ���ەر ئەم س���ەرانە‌و گەندەڵییە‬ ‫بەسەر پەرلەمان‌و حکومەت‌و حیزبەکان‬ ‫بەتایبەت���ی یەکێت���ی نیش���تمانی ک���ە‬ ‫وەزیر نوێنەری سیاس���ەتەکەی دەکات‬ ‫تێبپەڕێ���ت‪ ،‬ئ���ەوا هەم���و بانگەش���ە‌و‬ ‫هەوڵەکانی بەرپەرچدانەوەو بنبڕکردنی‬ ‫گەندەڵی ناڕاست‌و چەواشەکارین"‪.‬‬ ‫كاندیدانی ماس���ته‌رو دكت���ۆرا ‪-2016‬‬ ‫‪ 2017‬ن���اوی ئه‌و گروپه‌ی���ه‌كه له‌تۆڕی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی فه‌یسبوك زیاتر له‌دو هه‌زار‬ ‫كاندی���دی خوێندنی ماس���ته‌رو دكتۆرا‬ ‫تێدا ئه‌ندام���ن‪ ،‬كه ناڕه‌زایی‌و نیگه‌رانی‌و‬ ‫س���ه‌رنج‌و پێش���نیارو دواكاریه‌كانیانی‬ ‫تێدا ده‌خه‌ن���ه‌ڕو‪ ،‬جه‌ب���ار ئه‌حمه‌دیش‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ جه‌خت له‌س���ه‌ر ئه‌و داوایانه‌‬ ‫ده‌كات���ه‌وه‌ "بڕوانامەی ئایەڵتس بخرێتە‬ ‫دوای خوێندنی کۆرسی ئەکادیمی‪ ،‬واتا‬ ‫کاندی���دان خوێندنەکەیان بخوێنن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ناونیش���انی زانس���تیان پێنەدرێت یاخو‬ ‫بڕوانامەکەی���ان ب���ۆ هەژمارنەکرێت تا‬ ‫بڕوانامەی زمان بەدەست ئەهێنن‪ ،‬نمرەی‬ ‫داواکراوی ئایەڵتس کەمبکرێتەوە لەپێنج‬ ‫نمرەوە بۆچوار بۆ خوێندنی ماس���تەر‪،‬‬ ‫چوارون���ی‌و بۆ دکتۆراو‪ ،‬ی���ان ئەوانەی‬ ‫نم���رەی کەمت���ر لەنم���رەی داواکراویان‬ ‫هێناوە ئەوا بەس���ەنتەری زمانی زانکۆ‬ ‫حکومیەکان بۆیان پڕبکرێتەوە‪ ،‬بۆ نمونە‬ ‫بۆ هەر نیو نمرەی ئایەڵتس سێ مانگی‬ ‫خوێندنی کۆرسی زمان دیاری بکرێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و كاندیدان���ه‌ جگه‌ل���ه‌وه‌ی چه‌ند‬ ‫جارێك خۆپیشاندانیان ئه‌نجامداوه‌ زیاتر‬

‫ك بۆ‬ ‫كاتێ ‌‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ی‬ ‫توانستی زمانی‬ ‫ئینگلیزی كه‌ هه‌مو‬ ‫جارێ سێ سه‌د‬ ‫دۆالر وه‌رئه‌گیرێت‬ ‫ئه‌و‌ه بازرگانیكردنه‬

‫له‌ڕێگایه‌كیان به‌كارهێناوه‌ بۆ گه‌یش���تن‬ ‫به‌مافه‌كانیان‪ ،‬جه‌بار ئه‌حمه‌د "‌سەردانی‬ ‫وەزارەت‌و س���ەرۆکایەتی پەرلەمانم���ان‬ ‫کردوە‪ ،‬هەروەها لەسەر ئەو بنەماتیەی‬ ‫بەڕێز وەزیر لەسەر پشکی (ی ن ک) ەو‬ ‫نمایندەی سیاسەتی ئەو حیزبە‌دەکات‪،‬‬ ‫ئەوا سەردانی زۆرینەی زۆری بەرپرسان‌و‬ ‫مەکتەب سیاس���یەکانی ئەو حیزبەمان‬ ‫کردوە‌و یاداش���تی ناڕەزایشمان بۆ هەمو‬ ‫ئەوانە ناردوە کە نەچوین بۆ سەردانیان‪،‬‬ ‫هەموان وتویانە هەوڵی خۆمان ئەدەین‪،‬‬ ‫ی���ان وتویان���ە وەزی���ر عین���ادە‌و گوێ‬ ‫لەحیزبەکەی ناگرێ���ت‪ ،‬هەروەها لەگەڵ‬ ‫س���ەرۆک‌و ئەندامانی لیژنەی پەروەردە‌و‬ ‫خوێندنی بااڵی پەرلەمانی کوردس���تان‬ ‫لەپەیوەندی���دا بوی���ن‌و دەبین‪ ،‬بڕیاریش‬ ‫بو لەم ماوەیەدا کۆبونەوەی ئەنجومەنی‬ ‫وەزارەت لەگەڵ سەرۆکایەتی پەرلەمان‌و‬ ‫ئەندامان���ی لیژن���ەی خوێندن���ی بااڵی‬ ‫پەرلەمان���دا بکرێت‪ ،‬ب���ەاڵم هەر رۆژە‌و‬ ‫بەبیانوی���ەک ئ���ەو کۆبونەوەی���ە دوا‬

‫ئەخرێت"‪.‬‬ ‫شێركۆ حه‌مه‌ ئه‌مین‪ ،‬ئه‌ندامی لیژنه‌ی‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌و خوێندنی بااڵو توێژینه‌وه‌ی‬ ‫زانس���تی له‌په‌رله‌مان���ی كوردس���تان‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند "پش���تیوانی هه‌مو‬ ‫داواكاریه‌كان���ی ئ���ه‌و كاندیدانه‌ی���ن‪،‬‬ ‫داوامان ك���ردوه‌ س���ه‌رۆكی زانكۆكان‌و‬ ‫هه‌روه‌ها راوێ���ژكارو به‌ڕێوەبه‌ره‌كان كه‬ ‫‌ل���ه‌وه‌زاره‌ت په‌یوه‌س���تن به‌بابه‌ته‌كه‌وه‌‬ ‫كۆببینه‌وه‌‪‌ ،‬له‌ڕاب���ردودا به‌هۆی ئه‌وه‌ی‬ ‫ك���ه‌ هه‌ندێك له‌و كه‌س���انه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫واڵت���ن كۆنه‌بوینه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی ئاگاداربم هه‌مو لێره‌ن ده‌بێت‬ ‫له‌نزیكتری���ن كات���دا ئ���ه‌و كۆبونه‌وه‌یه‌‬ ‫بكرێت له‌گه‌ڵ لیژنه‌كه‌م���ان‌‌و ‌كۆمه‌ڵێك‬ ‫داواكاری‌و به‌دیل هه‌یه‌ ده‌یانخه‌ینه‌ڕو‪ ‌،‬بۆ‬ ‫نمونه‌ كه‌مكردنه‌وه‌ی نمره یان‌ كه‌سێك‬ ‫ك���ه‌ داوای پێنجی ئایڵتس���ی لێكراوه‌و‬ ‫چوارو نیوی هێناوه‌ ناكرێت ئه‌م كه‌س���ه‌‬ ‫ده‌جار تاقیكردنه‌وه‌ ئه‌نجام بدات با ئه‌و‬ ‫چه‌ند پۆینته‌ بە‌س���ه‌د کاتژمێر خوێندنی‬ ‫ئینگلیزی پڕبكاته‌وه‌ یان وه‌ك س���ااڵنی‬ ‫پێش���و به‌ڵێنی���ان لێوه‌ربگ���رن دوای‬ ‫كۆرس���ات‌و پێش بڕوانام���ه‌ داوای ئه‌و‬ ‫نمره‌ی لێبكرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی په‌رله‌مانی كوردستان‪،‬‬ ‫باس���ی له‌وه‌كرد "كه‌پێش���تریش زیاتر‬ ‫له‌به‌دیلێ���ك خراوه‌ته‌ڕو‪ ،‬ب���ه‌اڵم كاتێك‬ ‫كاندیده‌كان ده‌چنه‌ الی سه‌رۆك زانكۆكان‬ ‫ئه‌ڵێن له‌ده‌س���ه‌اڵتی وه‌زیردایه‌و ئه‌ویش‬ ‫ده‌ڵێت سه‌رۆك زانكۆكان به‌كورتیه‌كه‌ی‬ ‫ده‌بێت ئه‌وه‌ یه‌كالیی بكرێته‌وه‌‪ ‌،‬ده‌كرێت‬ ‫یه‌كێك له‌و به‌دیالنه‌ قبوڵبكرێت‪".‬‬ ‫وه‌زیری خوێندنی ب���ااڵو توێژینه‌وه‌ی‬ ‫گ���ۆران‬ ‫د‪.‬یوس���ف‬ ‫زانس���تی‪،‬‬ ‫له‌‪2018/1/23‬ڕایگه‌یان���د له‌م���اوه‌ی‬ ‫ئ���ه‌م دو س���اڵه‌دا زیات���ر ل���ه‌دو هه‌زار‬ ‫له‌هه‌ڵگرانی بڕوانامه‌ی ماسته‌رو دكتۆرا‬ ‫له‌زانكۆكان���ی كوردس���تان توانیویان���ه‌‬ ‫بڕوانامه‌ ستاندارده‌كانی توانستی زمانی‬ ‫ئینگلیزی به‌ده‌س���ت بهێنن‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫دیار‌ نیه‌ ژم���اره‌ی ئه‌و كاندیدانه‌ چه‌نده‌‬ ‫ك���ه ‌تائێس���تا بڕوانامه‌یان به‌ده‌س���ت‬ ‫نه‌هێناوه‌‪ ،‬ش���ێركۆ حه‌م���ه‌ ئه‌مین له‌و‬ ‫باره‌ی���ه‌وه‌ ده‌ڵێ���ت "زۆر كه‌من ئه‌وانه‌ی‬

‫بڕوانامه‌یان هێن���اوه‌ به‌به‌ڵگه‌ی ئه‌وه‌ی‬ ‫تا ئێستا كۆرساتیان نه‌كردۆته‌وه‌ دیار‌ه‬ ‫ژماره‌یان زۆر زۆر كه‌مه"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی رێنمای���ی ژم���اره‌ (‪ )2‬ی‬ ‫‪ 2018/1/14‬وه‌زاره‌ت���ی خوێندن���ی بااڵ‬ ‫پێویس���ته‌ هه‌ر كاندیدێك���ی خوێندنی‬ ‫ماس���ته‌رو دكت���ۆرا به‌ش���ێوه‌ی پارالێڵ‬ ‫به‌ڕێژه‌ی ‪%10‬ی كرێی خوێندنی س���اڵی‬ ‫یه‌كه‌م بدات‌و ئه‌م بڕه‌ پاره‌یه‌ش ناگه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ كاندید له‌حاڵه‌تی به‌ده‌ست نه‌هێنانی‬ ‫مه‌رجی توانستی زمانی ئینگلیزی‌و هه‌ر‬ ‫كاندیدێك ئه‌م رێژه‌یه‌ نه‌دات به‌زانكۆ ئه‌وا‬ ‫فه‌رمانی زانكۆیی درێژكردنه‌وه‌ی ماوه‌ی‬ ‫به‌ده‌س���تهێنانی مه‌رجی توانستی زمانی‬ ‫ئینگلیزی بۆ ده‌رناچێ���ت له‌باره‌ی ئه‌م‬ ‫بڕیاره‌وه‌ ئه‌و ئه‌ندامه‌ی لیژنه‌ی خوێندنی‬ ‫بااڵو تویژینه‌وه‌ی زانس���تی له‌په‌رله‌مانی‬ ‫كوردس���تان ده‌ڵێ���ت "ئه‌وه‌ ه���ه‌ر زۆر‬ ‫ناڕه‌وایه‌ پێچه‌وانه‌ی هه‌مو یاسایه‌كه‌ زۆر‬ ‫دژی ئه‌وه‌م‪ ،‬چۆن تۆ پاره‌ وه‌رئه‌گریت‌و‬ ‫نه‌زانیت س���به‌ی وه‌رئه‌گیرێت یان نا من‬ ‫كاتێك پ���اره‌ ئه‌ده‌م كه‌ ده‌س���ت بكه‌م‬ ‫به‌خوێن���دن‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وه‌ش خاڵێكی تری‬ ‫گفتوگۆكانمان ده‌بێت‪".‬‬ ‫وتیش���ی "كاتێك‌ ب���ۆ تاقیكردنه‌وه‌ی‬ ‫توانس���تی زمانی ئینگلی���زی كه‌ هه‌مو‬ ‫جارێ سێ سه‌د دۆالر وه‌رئه‌گیرێت ئه‌وه‌‬ ‫بازرگانیكردنه‌‪".‬‬ ‫عه‌باس ئه‌ك���ره‌م‪ ،‬وته‌بێژی وه‌زاره‌تی‬ ‫خوێندنی ب���ااڵو توێژینه‌وه‌ی زانس���تی‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی راگه‌یان���د " ئ���ه‌وه‌ بڕیاری‬ ‫وه‌زاره‌ت���ه‌و هیچ پاش���گه‌زبونه‌وه‌یه‌كی‬ ‫نیه‌"‪.‬‬ ‫ماوه‌ی س���ێ مان���گ درێژكراوه‌ته‌وه‌‬ ‫بۆ كاندی���ده‌كان‪ ،‬ل���ه‌و ماوه‌یه‌ی بۆیان‬ ‫ده‌ستنیش���انكراوه‌ ده‌توان���ن ده‌س���ت‬ ‫به‌خوێندن بكه‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌گه‌ر نمره‌ی‬ ‫داواكراوی به‌ده‌س���ت نه‌هێنا ئه‌وا مافی‬ ‫خوێندنیان نامێنێت‪".‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر ئه‌وانه‌ی كه‌ ئه‌و بڕیاره‌ی‬ ‫وه‌زاره‌ت به‌جۆرێ���ك له‌بازرگانیك���ردن‬ ‫ده‌زانن وته‌بێژی وه‌زاره‌تی خوێندنی بااڵ‬ ‫ده‌ڵێت "نه‌خێر ش���تی وانی���ه‌و ئه‌وه‌ بۆ‬ ‫به‌رزكردنه‌وه‌ی ئاس���تی توانستی زمانی‬ ‫ئینگلیزی ئه‌و كه‌سه‌یه‌‪".‬‬

‫کەس سود لە‌توێژینه‌وه‌كانی زانكۆ نابینێت‬ ‫ئا‪ :‬تەرزە ته‌ها‬ ‫سااڵنە ژمارەیەکی زۆری خوێندکاران‌و‬ ‫مامۆستاکانی زانکۆ توێژینەوەی‬ ‫زانستی ئه‌نجام ده‌ده‌ن‪ ،‬لەگەڵ باشی‬ ‫ئاست‌و گرنگی توێژینەوەکان بۆ‬ ‫پێشخستن‌و چارەسەرکردنی کێشەکانی‬ ‫کۆمەڵگا‪ ،‬بەاڵم وەک پێویست سود‬ ‫لەم توێژینەوانە وەرناگیرێت‪ ،‬پێدەچێت‬ ‫دوای تەواوکردنیان فڕێ بدرێن‪.‬‬ ‫لەس����اڵی ‪٢٠١٧‬دا لە‌زانکۆی سلێمانی‬ ‫‪ ٢٦٢‬توێژین����ەوە ئەنجام����دراوەو ‪١٢١١‬‬ ‫خوێن����دکاری خوێندن����ی ب����ااڵ هەی����ە‬ ‫لەزانکۆکەدا‪.‬‬ ‫د‪.‬موش����یر مس����تەفا‪ ،‬ئەندام����ی‬ ‫لیژن����ەی ریزبەندی نش����تیمانی زانکۆی‬ ‫س����لێمانی باس����ی لە‌هەبون����ی دو جۆر‬ ‫توێژینه‌وه‌ ک����رد‪ ،‬یەکێکی����ان ئەوانەن‬ ‫کە ب����ۆ وەرگرتنی بڕوانامەی زانس����تی‬ ‫دەنوسرێت وەک بنەمایەک بەکارنایەت‬ ‫ب����ۆ زانی����اری‌و دات����ا‪ ،‬ج����ۆری دوەم‬ ‫ئ����ەو توێژین����ەوەو لێکۆڵینەوان����ەن‬ ‫ک����ە مامۆس����تاکان ئەنجام����ی دەدەن‌و‬ ‫باڵوی دەکەنەوە لەگۆڤ����ارە ناوخۆیی‌و‬ ‫جیهانیەکان����دا‪ ،‬د‪.‬مش����یر دەرب����ارەی‬ ‫چۆنیەتی ئامادەک����ردن‌و باڵوکردنەوەی‬ ‫توێژین����ەوەکان لە‌گۆڤارەکان����دا دەڵێت‬ ‫"توێژین����ەوە بەپ����ارە دەکڕێ����ت‪ ،‬دوای‬ ‫ئامادەکردنی توێژینەوەکە دەنێردرێت بۆ‬ ‫دەزگایەک ب����ۆت باڵوبکاتەوە بەخۆڕایی‬ ‫باڵوی ناکاتەوه‌‪ ،‬کاتێک مامۆس����تایەک‬ ‫توێژینەوەی����ەک باڵودەکات����ەوە‪ ،‬هەروا‬ ‫ئاس����ان نی����ه‌‪ ،‬بەپڕۆس����ەیەکی تاقەت‬ ‫پڕوکێندا دەڕوات"‪.‬‬ ‫نرخی باڵوکردن����ەوەی توێژینەوەکان‬ ‫لەگۆڤ����ارە نێودەڵەتیەکاندا بەگوێرەی‬ ‫کاریگەری(ئیمپاک����ت‬ ‫رێ����ژەی‬ ‫فاکت����ەر) ی گۆڤارەکەی����ە‪ ،‬ت����ا رێژەی‬ ‫کاریگەری گۆڤارەک����ە زیاتر بێت نرخی‬

‫ئەگەر بایەخ‬ ‫بەتوێژینەوەکان‬ ‫بدرایە کۆمەڵگا‬ ‫حاڵی بەم‬ ‫حاڵەی ئێستای‬ ‫نەدەگەیشت‬ ‫زانکۆی سلێمانی فۆتۆ‪ :‬مەزهەر‬ ‫باڵوکردنەوەکەی زیاتر دەبێت‪ ،‬هەروەها‬ ‫بەگوێ����رەی ژم����ارە‌و ج����ۆری پ����ەڕە‌و‬ ‫نەخشەس����ازی جارێکی تر ئەم نرخانە‬ ‫دەگۆڕێ����ن‪ ،‬کە نزیک����ی ‪ ٥٠٠‬بۆ ‪$ ٤٠٠٠‬‬ ‫ده‌وێت بۆ هەر توێژینەوەیەک‪.‬‬ ‫گۆگڵ س����کوڵەر بەش����ێکە لەگۆگڵ‪،‬‬ ‫تایبەتە بەبواری ئەکادیمی‌و زانس����تی‪،‬‬ ‫ساڵی رابردو بەشێکی زۆر لەمامۆستاکان‬ ‫لەژێرن����اوی فەرمی زانکۆی س����لێمانی‬ ‫پەڕەی کەسی خۆیان لەگۆگڵ سکوڵەر‬ ‫دروستکردوە‪ ،‬لەو پەڕەیەدا مامۆستاکان‬ ‫توێژینەوەکانیان‌و زانیاریەکان دەربارەی‬ ‫توێژینەوەکانی����ان باڵودەکەن����ەوە‪ ،‬بۆ‬ ‫ئ����ەوەی دنی����ای دەرەوە توێژینەوەکان‬ ‫ببینن‌و بەکاریبهێنن‪.‬‬ ‫بەهۆی زۆری کاریگەری‌و بەکارهێنانی‬

‫توێژینەوەکان����ی زانك����ۆی س����لێمانی‬ ‫ک����ە ‪ ١١٣٠٦‬ج����ار توێژین����ەوەکان‬ ‫بەکارهاتونەت����ەوە لەڕێ����گای گ����ۆگڵ‬ ‫س����کوڵەرەوە‪ ،‬پلەی یەکەمی وەرگرتوە‬ ‫لەم بابەتەدا لەسەر ئاستی عێراق لەناو‬ ‫‪ ٧٦‬زانک����ۆدا "ئەمانە بەرزی ئاس����تی‬ ‫توێژینەوەکان‌و گونجانیان دەردەخەن"‪،‬‬ ‫د‪‌ .‬سابر بۆکانی پڕۆفیسۆری یاریدەدەرو‬ ‫ش����ارەزا لە‌رێبازی توێژینەوەی زانستی‬ ‫دەربارەی ئاس����تی توێژینەوەکان وتی‬ ‫"لەڕوی‌ فێرکردن‌و ئەنجامدانی توێژینەوە‬ ‫راس����تە چەندین جۆری هەیە‪ ،‬باش����ی‬ ‫تیایە‌و خراپی تیایە‪ ،‬بەاڵم ئاستی ئێمە‬ ‫لە‌ئەنجامدان����ی توێژینەوە هیچی کەمتر‬ ‫نیە لەواڵتانی تر‪ ،‬بە‌هەمان رێباز‌و رێگا‬ ‫ئەنجام دەدرێت"‪.‬‬

‫توێژینەوەکان لە‌هەمو جیهان خاوەن‬ ‫ن����رخ‌و گرنگ����ی خۆیان����ن‪ ،‬كاریگ����ه‌ری‬ ‫دیاری����ان هەیە‪ ،‬به‌اڵم ب����ۆ واڵتی ئێمە‬ ‫د‪ .‬س����ابر ئاماژەی بەوەكرد کە "بە‌هیچ‬ ‫جۆرێ بایەخی پێنادرێت‪ ،‬لەبەر ئەوەی‬ ‫واڵتی ئێمە سەرتاسەری پڕە لەقەیران‌و‬ ‫کێشە‌و گرفت‪ ،‬ئەمە هەمومان دەزانین‌و‬ ‫بەدەستیەوە دەناڵێنین"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی س����ود وەردەگرت����ن ل����ه‌و‬ ‫توێژینه‌وانه‌‪ ،‬د‪ .‬س����ابر ده‌ڵێت "الیەنی‬ ‫پەیوەندیدار هیچ سودێکی لێ نابینێت‪،‬‬ ‫بەو بەڵگەیەی س����ەدان‌و هەزاران کێشە‬ ‫هەیە کە کۆمەڵگای ئێمە بەدەس����تیەوە‬ ‫دەناڵێنێت‪ ،‬ئەگەر بایەخ بەتوێژینەوەکان‬ ‫بدرای����ە کۆمەڵ����گا حاڵی ب����ەم حاڵەی‬ ‫ئێستای نەدەگەیشت"‪.‬‬

‫خوێندن����ی دکتۆرا یەکێک����ە لەقۆناغە‬ ‫ق����ورس‌و گرنگەکانی خوێن����دن‪ ،‬ئەبێت‬ ‫خوێندکار جگە لەتوێژینەوەی سەرەکی‬ ‫خۆی دو توێژینەوەی دیکە باڵو بکاتەوە‪،‬‬ ‫پاڤێ جەمیل خوێندکاری دکتۆرایە باس‬ ‫ل����ەزۆری ئاس����تەنگەکان دەکات‪ ،‬هەر‬ ‫لەکەمی سەرچاوە تا گرانی قۆناغەکەو‬ ‫تێچونی خوێندن‌و پێداویستیەکانی‌و ئەو‬ ‫بڕوانامانەی لەزمانی ئینگلیزیدا بەدەست‬ ‫بهێنرێت"‪.‬‬ ‫پاڤ����ێ جەمی����ل وتیش����ی‌ "خ����ۆی‬ ‫لەڕاس����تیدا ئەم توێژینەوانە بۆ ئەوەیە‬ ‫کە س����ودی لێ ببینرێت‪ ،‬بەاڵم کێشەکە‬ ‫ئەوەیە دەزگاکانی تر نایەن پش����ت بەم‬ ‫توێژینەوانە ببەس����تن‪ ،‬بەاڵم ئێمە وەک‬ ‫زانکۆ سودی لێدەبینین"‪.‬‬

‫ته‌خته سپی‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫خوێندكارانی‌ زانكۆ‬ ‫رۆڵیان چییه‌؟‬ ‫سه‌ریاس سه‌مین‬

‫چی‌ وا ده‌كات ش����ۆڕش ی����ا جواڵنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫سیاس����ی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌ ی����ا رۆش����نبیری‌‬ ‫له‌واڵتێكدا روبدات‪ ،‬ئایا هه‌لومه‌رجی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان نه‌گه‌یشتۆته‌ ئاستێك شۆڕشێكی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ تێدا س����ه‌رهه‌ڵبدات‌و‪ ،‬سه‌رجه‌م‬ ‫پای����ه‌ ته‌قلیدیه‌كانی‌ ناوه‌ن����دی‌ روناكبیری‌‬ ‫تێكبشكێنێت؟‬ ‫پێویس����ته‌ كه‌مێك بگه‌ڕێین����ه‌وه‌ دواوه‌و‬ ‫س����ه‌رنجێكی‌ ئه‌و بارودۆخ����ه‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪،‬‬ ‫سیاس����ی‌‪ ،‬رۆش����نبیریه‌ بده‌ین كه‌ له‌نیوه‌ی‌‬ ‫دوه‌می‌ س����ه‌ده‌ی‌ رابردوی‌ فه‌ره‌نسا رویداو‬ ‫بپرس����ین چی‌ ب����ون ئ����ه‌و پێدراوانه‌ی‌ له‌و‬ ‫هه‌لومه‌رجه‌دا وجودیان هه‌بو‪ ،‬كه‌ شۆڕش����ی‌‬ ‫گ����ه‌وره‌ی‌ خوێندكاری‌ به‌دوای‌ خۆیدا هێناو‪،‬‬ ‫به‌ش����ێكی‌ زۆری‌ پای����ه‌ ته‌قلیدیه‌كان����ی‌ ئه‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی����ه‌ی‌ تێكش����اندو‪ ،‬بە‌ه����زری‌ نوێ‌‬ ‫پایه‌ی‌ نوێ تێیدا سه‌ری‌ هه‌ڵدا‪.‬‬ ‫پێویستم به‌وه‌یه‌ جیاوازییه‌كی‌ نێوان ئه‌م‬ ‫دو واقیعه‌ بكه‌م كه‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردس����تان‬ ‫بونی‌ هه‌ی����ه‌ ب����ه‌راورد به‌و فه‌زا سیاس����ی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌ی‌ له‌فه‌ره‌نس����ای‌ ئه‌وێ‌ كه ‌له‌و‬ ‫رۆژێدا بونی‌ هه‌بوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ دروسته‌ هێنده‌ی‌‬ ‫خاڵی‌ جیاوازمان هه‌ی����ه‌‪ ،‬نیو هێنده‌ خاڵی‌‬ ‫هاوبه‌ش����مان نیه‌ كه‌ ئ����ه‌م دو كۆمه‌ڵگه‌یه‌‬ ‫لێك نزیك بكاته‌وه‌و‪ ،‬بتوانین خوێندنه‌وه‌ی‌‬ ‫دروس����تی‌ بۆ بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم ئ����ه‌وه‌ش له‌بیر‬ ‫نه‌كه‌ی����ن س����ه‌رجه‌می‌ چه‌مكه‌كان����ی‌ وه‌ك‬ ‫بزوتن����ه‌وه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌‌و رۆش����نبیری‌و‪،‬‬ ‫ش����ۆڕش‌و خۆپیش����اندان‌و دامه‌زراندن����ی‌‬ ‫سه‌ندیكا كرێكاریه‌كان‪ ،‬هه‌مویان ده‌ركه‌وته‌ی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌كان����ی‌ رۆژئ����اوان‪ ،‬پێویس����ته‌ هه‌ر‬ ‫هه‌نگاوێكی‌ مه‌ده‌نی‌ له‌س����ه‌ر رۆشنایی‌ ئه‌و‬ ‫تێ����زو بیرۆكانه‌ بێت‪ ،‬كه‌ ئ����ه‌وان به‌هۆیه‌وه‌‬ ‫گه‌یش����تونه‌ته‌ ئاس����ته‌ بااڵكانی‌ ئ����ازادی‌‌و‬ ‫دیموكراسی‌‌و دادپه‌روه‌ری‌‪.‬‬ ‫گ����ه‌ر زانك����ۆ یه‌كێ����ك له‌ده‌ركه‌وته‌كانی‌‬ ‫دونیای‌ ن����وێ‌‌و بە‌تایبه‌تی����ش رۆژئاوابێت‪،‬‬ ‫ئه‌وا بێگوم����ان خوێندكار ‌ی زانكۆش هه‌مان‬ ‫بابه‌ته‌و‪ ،‬س����ه‌رجه‌می‌ ئ����ه‌و پێوه‌رانه‌ی‌ بۆ‬ ‫خوێندكارێكی‌ فه‌ره‌نسی‌ هه‌یه‌‪ ،‬پێویسته‌ بۆ‬ ‫خوێندكارێكی‌ كوردیش بونی‌ هه‌بێت‪ ،‬چون‬ ‫هه‌ر ئه‌و خوێندكاره‌ كورده‌یه‌ بە‌هه‌ر یه‌كێك‬ ‫له‌هۆی����ه‌كان ده‌گاته‌ خوێندنی‌ ئ����ه‌و واڵته‌‬ ‫ده‌توانرێت هه‌م����و پێوانه‌و پێوه‌ره‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫زانكۆیانه‌ی‌ به‌سه‌ردا جێبه‌جێبكرێت‪.‬‬ ‫خوێندكاری‌ زانكۆكانی‌ پاریس شۆڕش����ی‌‬ ‫خوێندكاری����ان به‌رهه‌م هێن����او‪ ،‬چاوه‌ڕوانی‌‬ ‫مامۆس����تاكانیان نه‌بون‪ ،‬واقیعی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌‬ ‫ئێم����ه‌ بە‌جۆرێكه‌ ئ����ه‌وه‌ ‌ی دۆخی‌ گوزه‌ران‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌چونی‌ ژیانی‌ خراپه‌و‪ ،‬هیچ ئاسۆیه‌كی‌‬ ‫بۆ داهاتو نیه‌‪ ،‬خوێندكارانن بە‌پله‌ی‌ یه‌كه‌م‪،‬‬ ‫ن����ه‌ك مامۆس����تایان‪ ،‬به‌اڵم خوێن����دكاران‌و‬ ‫س����ه‌رجه‌م چی����ن‌و توێژه‌كانی����ش بە‌ته‌نها‬ ‫چاوه‌ڕوان����ی‌ مامۆس����تایانن هیمه‌تێكیان بۆ‬ ‫بكه‌ن‌و‪ ،‬زۆر جاریش بە‌كه‌مته‌رخه‌می‌ له‌ده‌وام‬ ‫ره‌نگه‌ تاوانبار كرابێتن‪.‬‬ ‫پێویس����ته‌ بپرس����ین چی‌ دیك����ه‌ ده‌بێت‬ ‫روبدات بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ خوێندكارانی‌ زانكۆكانی‌‬ ‫ئێمه‌ ده‌نگیان لێوه‌ به‌رزبێته‌وه‌و‪ ،‬النی‌ كه‌می‌‬ ‫خواس����ته‌ ره‌واكانیان بخه‌نه‌ڕو‪ ،‬پێوه‌ره‌كانی‌‬ ‫گه‌ن����ج‌و مه‌عریف����ه‌و هۆش����یاری‌ ده‌بێ����ت‬ ‫س����یفه‌ته‌كانی‌ خوێندكار ‌ی زانكۆ بن‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ س����ه‌ره‌تاییترین مافه‌كانیان بۆ دابین‬ ‫نه‌كرێت‌و‪ ،‬هیچ دواڕۆژێكیش����یان له‌س����ایه‌ی‌‬ ‫ئ����ه‌م سیس����ته‌می‌ خوێندنه‌وه‌ دی����ار نیه‌و‪،‬‬ ‫گرفتێكیشیان نیه‌!‬ ‫گ����ه‌ر جواڵنه‌وه‌كانی‌ ڤێتنام ‪ 1965‬یه‌كێك‬ ‫له‌هۆكاره‌كان����ی‌ ئه‌م شۆڕش����ه‌ خوێندكاریه‌‬ ‫بوبێت‌و‪ ،‬هانده‌ر بوبێـت بۆ بە‌ده‌مه‌وه‌ چونی‌‬ ‫خواس����ته‌ ره‌واكانیان له‌پاریس‪ ،‬ئه‌وا دنیای‌‬ ‫ئێس����تا كراوه‌ته‌رو جیهانگیریش رۆڵی‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ ئه‌و رووداوانه‌ی‌ له‌واڵتێك روده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫راسته‌وخۆ كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر ئێمه‌ش ده‌بێت‪،‬‬ ‫كه‌واته‌ بۆچی‌ هیچ جموجوڵێك له‌زانكۆكانی‌‬ ‫هه‌رێم نابینرێت‌و‪ ،‬كه‌ له‌س����ایه‌ی‌ ئه‌م واقیعه‌‬ ‫حكومڕانیه‌دا هیچ ئومێدێ����ك بۆ داهاتویان‬ ‫به‌دی‌ ناكرێت‪.‬‬ ‫بە‌پێوه‌ره‌ رۆشنبیریه‌كان ده‌بێت سیاسه‌تی‌‬ ‫داهاتومان رۆش����ن بكرێت‪ ،‬گ����ه‌ر بیانوه‌كه‌‬ ‫ئه‌وه‌بێت ك����ه‌ ناوه‌نده‌ ئه‌كادیمیه‌كانی‌ وه‌كو‬ ‫زانك����ۆ بە‌حزب����ی‌ ك����راون‪ ،‬ئه‌وا پێویس����ته‌‬ ‫خوێن����دكاران مانا به‌م ناوه‌نده‌ زانس����تی‌‌و‬ ‫ئه‌كادمی����ه‌ ب����ده‌ن‪ ،‬یه‌كێ����ك له‌ڕابه‌ره‌كانی‌‬ ‫خۆپیش����اندانه‌كانی‌ فه‌ره‌نس����او به‌رپ����رس‬ ‫له‌ڕۆژنامه‌ی‌ لۆمۆندی‌ فه‌ره‌نسی‌ "ئیگناسیۆ‬ ‫رامونی‌" ده‌یوت‪" ،‬شۆڕش����ێكی‌ رۆشنبیریه‌‬ ‫بە‌ته‌عبیری‌ سیاس����ی‌"‪ ،‬واته‌ هه‌ر هه‌وڵێكی‌‬ ‫رۆش����نبیری‌ خوێندكاران����ی‌ زانك����ۆ ده‌بێت‬ ‫ب����ۆ گۆڕینی‌ ئاراس����ته‌ی‌ سیاس����ی‌ بێت‌و‪،‬‬ ‫ده‌ره‌نجامیش بخرێته‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌ گشتیه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ك له‌بنه‌مادا زانكۆكان بۆ په‌ره‌پێدانی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ بنیات نراون‪.‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )611‬سێشه‌ممه ‪2018/1/30‬‬

‫گەر من ببم بە‌سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران‬ ‫ئەحمەد محەمەد ئاباڵخی‬ ‫ئەرکێک����ی قورس����ە ل����ەم رۆژەدا ک����ە‬ ‫کوردستان لە‌قەیرانێکی گەورەدایە‪،‬موچە‬ ‫خۆرانی کوردس����تان زیاتر لە‌س����ێ مانگ‬ ‫ئەبێت موچەیان وەرنەگرتوە‌و باری دارایی‬ ‫خەڵک بە‌جۆرێک داڕماوە کە خەڵکی ژەمە‬ ‫خواردنێکی����ان ب����ۆ خێزانەکانیان پێدابین‬ ‫ناکرێت‪ ،‬لە‌الیەکی ترەوە گەندەڵی لە‌هەمو‬ ‫داموو دەس����گاکانی حکومەتدا لە‌سەرەوە‬ ‫بۆ خوارەوە گەشتۆتە ئاستی بۆگەنکردن‪،‬‬ ‫هەروەها لە‌هەرچوارالوە ئابڵوقە خراوەتە‬ ‫س����ەر کوردس����تان ل����ە‌زۆر روەوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫هەنگاوەکانم وەک س����ەرۆکی ئەنجومەنی‬ ‫وەزیران بۆ چارەسەری ئەم دۆخە شێواوە‬ ‫بەم جۆرەی الی خوارەوە ئەبێت ‪:‬‬ ‫‪ -1‬لە‌کەناڵەکان����ی راگەیاندن����ەوە پێش‬ ‫هەموو شتێک موڵک‌و ماڵی ئێستای خۆم‬ ‫بۆ جەماوەر ئاشکرا ئەکەم کە چیم هەیەو‬ ‫رامئەگەیاند‌و داوام لە‌خەڵکی ئەکرد ئەگەر‬ ‫دوای تەواوبونی ئەرک‌و بەرپرس����یارێتیم‬ ‫جگە لە‌موچەکەم هیچی ترم وەرگرتبو یا‬ ‫ل����ەو موڵک‌و ماڵەم زیاد بوبو ئەوا دانرێت‬ ‫بە‌ناڕەوا‌و لەس����ەری دادگای����ی بکرێم‌و لێم‬ ‫بسێنرێتەوە‪.‬‬ ‫‪ -2‬هی����چ کاندیدێک����ی هی����چ حیزبێکم‬ ‫بۆ پۆس����تی وەزیری����ی کابینەکەم قبوڵ‬ ‫نەئەکرد‪،‬بەڵک����و وەزیرەکان����م لە‌خەڵکی‬ ‫شارەزاو کارامەو دەست پاک‌و داوێن پاک‌و‬ ‫رابوردو پاک هەڵئەبژارد بە‌پێڕەوی کەسی‬ ‫تایبەت بۆ شوێنی تایبەت دامئەنان‪ ،‬ئاخر‬ ‫ناکرێت هەر بۆ نمونە کابرایەکی دەرچوی‬ ‫کۆلێ����ژی کش����توکاڵ بکرێ����ت بە‌وەزیری‬ ‫پیشەس����ازی‌و مەالیەک بکرێت بە‌وەزیری‬ ‫پەروەردەو بەو جۆرە‪...‬هتد‪.‬‬ ‫‪ -3‬هەر وەزیرێک پێش سوێندخواردنی‬ ‫ئەبێ پالنی کاری وەزارەتەکەی بۆ ماوەی‬ ‫چوار ساڵ ئامادەبکات‌و پێشکەشی بکات‌و‬ ‫دوای رەزامەن����دی وەرگرتن لە‌کەناڵەکانی‬ ‫راگەیاندن باڵوی بکاتەوە‌و سوێند لەسەر‬ ‫ئەوە بخوات کە ئەب����ێ جێبەجێی بکات‪،‬‬ ‫بە‌پێچەوانەوە دادگایی بکرێت‪.‬‬ ‫‪ -4‬وەک ئێس����تا بە‌نیازن پاکس����ازی‌و‬ ‫چاکسازی بکەن کە رەنگە بۆیان نەکرێت‪،‬‬ ‫لیس����تی موچەخۆران����ی حکوم����ەت پاک‬ ‫ئەکەمەوە لە‌گەندەڵی‌و زیادەڕۆیی‪.‬‬

‫‪ -5‬پەرلەمانتارو وەزیرەکانی پێش����و کە‬ ‫خانە نش����ین کراون بە‌گوێرەی خزمەتیان‬ ‫لە‌فەرمانگەکانی����ان خانە نش����ینیان بۆ‬ ‫دی����اری ئەک����ەم ن����ەک وەک ئێس����تا کە‬ ‫پەرلەمانتار هەیە تەنها ئەو چوارس����اڵەی‬ ‫خزمەت هەیە بۆ حکومەت‌و بە‌موچەیەکی‬ ‫بەرز خانەنشین کراوە‪.‬‬ ‫‪ -6‬لە‌ب����ەر ئ����ەوەی بێ����کاری زۆرە‌و‬ ‫زانک����ۆکان س����ااڵنە بە‌س����ەدان ک����ەس‬ ‫دەرئەچێن����ن‌و ئەیانکەن����ە س����ەر جادە‌و‬ ‫بێکار ئەس����وڕێنەوە‪ ،‬لەب����ەر ئەوە رێژەی‬ ‫خزمەت بۆ خانەنشینکردن لە‌‪ 63‬ساڵەوە‬ ‫ئەکەم بە‌‪ 55‬س����اڵ‌و ئەوەی لەسەرو ئەو‬ ‫تەمەن����ەوە ب����وو خانە نش����ینی ئەکەم‌و‬ ‫لە‌ش����وێنیان ئەو گەنجان����ە دا ئەمەزرێنم‬ ‫ک����ە زانکۆ‌و پەیمانگایان تەواو کردوەو بێ‬ ‫ئیش ئەس����وڕێنەوە‪(.‬ڕەنگە هەندێک لەو‬ ‫کارانە لە‌دەسەاڵتی مندا نەبێت‌و پێویستی‬ ‫بە‌یاس����ا بێت لە‌پەرلەمانەوە بەاڵم من ئەو‬ ‫دەسەاڵتانە ئەکەم بە‌مەرجی پێشوەختی‬ ‫دەست بەکاربونم)‪.‬‬ ‫‪ -7‬هەم����و کارگەو کۆمپانیایەکی گەورە‬ ‫ئیجب����ار ئەکەم کە ژمارەیەک لە‌دەرچوانی‬ ‫کۆلێژ‌و پەیمانگاکان دامەزرێنێت لە‌س����ەر‬ ‫ئەساس����ی توان����ا‌و کارامەی����ی نەک خزم‬ ‫خزمێن����ەو قۆرخکردن بۆ ک����ەس‌و کاری‬ ‫خۆی‪.‬‬ ‫‪ -8‬قەدەغ����ەم ئەک����رد ک����ە خەڵکانی‬ ‫خاوەن پارەو سەرمایەدار کە تایبەتمەندن‬ ‫بە‌ه����اوردەی کەل پەل ل����ەدەرەوەی واڵت‬ ‫ک����ە بۆ ماوەی پێنج س����اڵ نابێت بابەتی‬ ‫کەمالی����ات وەک جل‌و بەرگی گران‌و بۆن‌و‬ ‫س����ەعات‌و مۆبایلی گرانبەهاو زۆر ش����تی‬ ‫ت����ر کە ش����ارەزایان دی����اری ئەکەن‌و زۆر‬ ‫پێویس����ت نین بۆ ژیانێکی سادەو ئاسایی‬ ‫ک����ە بیهێننە ن����اوەوە‪ ،‬لە‌جێی ئەوە ئەبێ‬ ‫کارگەکان����ی دروس����تکردنی هەندێک لەو‬ ‫بابەتانە(بە‌گوێ����رەی سیس����تمی جیهانی‬ ‫دابەش����کردنی بەرهەمهێن����ەرەکان) ب����ۆ‬ ‫نمونە م����ن داوای ئەوەم نەکردوە کارگەی‬ ‫دروستکردنی سەعات یا مۆبایل دامەزرێنن‬ ‫ک����ە ئ����ەوە بە‌گوێ����رەی ئەو سیس����تمە‬ ‫تایبەتمەن����دی هەندێک واڵتی دیاریکراوە‪،‬‬ ‫بەاڵم خۆ ئەتوانن کەرگەی دروس����تکردنی‬ ‫ش����امپۆ(هەر بۆ نمونە) دروس����ت بکەن‌و‬ ‫لە‌ب����ری ئەو دەیان جۆرە ش����امپۆیەی کە‬ ‫لە‌س����عودیەو تورکیا‌و لوبنان‌و ئەوروپاوە‬

‫ئەهێنرێت‪ ،‬لێرە دروست بکرێت‪ ،‬لە‌الیەک‬ ‫قازانجەک����ەی هەر لە‌کوردس����تاندا بەگەڕ‬ ‫ئەخرێت‌و هەم کرێکار‌و هێزی کاری ناوخۆش‬ ‫بەکار ئەهێنرێت‪ ،‬ئەگەر کارگەیەک لەوانە‬ ‫دامەزراندنی لە‌توانای یەک سەرمایەداردا‬ ‫نەبو با وەک کۆمپانی����ای هاوبەش چەند‬ ‫کەسێک بەیەکەوە دایمەزرێنن‪.‬‬ ‫‪ -9‬ب����ۆ م����اوەی پێنج س����اڵ س����ەفەر‬ ‫قەدەغ����ە ئەکەم بە‌نیازی گەش����ت‌و گوزار‬ ‫ب����ۆ دەرەوەی واڵت‪ ،‬چونک����ە ئەمە تەنها‬ ‫ب����ۆ دەوڵەمەندەکان‌و ک����ورو خێزانەکانە‌و‬ ‫خەڵکی هەژار لێی بێبەریە‪ ،‬با ئەو پارەیە‬ ‫لە‌ناوەوەی واڵت بەگەڕبخرێت لە‌بری ئەوەی‬ ‫بدرێت بە‌هۆتێل‌و باڕو دیس����کۆی دەرەوە‬ ‫(رەنگە هەندێک خاڵ لەوانەی س����ەرەوە‬ ‫جێگ����ەی ناڕەزای����ی بەش����ێک لە‌کۆمەڵ‬ ‫بێت بەاڵم ئەگ����ەر بمانەوێت واڵتەکەمان‬ ‫لە‌قەیران رزگاری ببێت ئەبێ هەر هەمومان‬ ‫هەر یەکەو لە‌ئاس����تی خۆیەوە شان بداتە‬ ‫بەر هەندێک لە‌ناخۆشیەکان بۆ ماوەیەکی‬ ‫دیاریکراو)‪.‬‬ ‫‪ -10‬کۆمپانی����ای ش����ارەزای ب����واری‬ ‫کشتوکاڵ‌و ئاودێری ئەهێنمە کوردستان‌و‬ ‫پەیوەستنامەیان لەگەڵدا گرێ ئەدەم کە‬ ‫هەمو زەوی کوردس����تانیان لەبەردەس����ت‬ ‫بێ����ت‌و بە‌هاوکاری جوتی����ارەکان بەگەڕی‬ ‫بخەن‌و تازەترین تەکنەلۆژیای کشتوکاڵی‬ ‫بهێنن‌و داهاتێک����ی وام لێیان ئەوێت نەک‬ ‫ه����ەر تەنها بەش����ی ناوخۆ ب����کات بەڵکو‬ ‫بەش����ی هەناردەش بکات ب����ۆ دەرەوەی‬ ‫کوردستان‌و چیتر لەدەرەوەی کوردستان‬ ‫بەروبومی کش����توکاڵی مەڕومااڵت هاوردە‬ ‫نەکرێت‪ ،‬بە‌مەرجێک لە‌داهاتەکەی بەشی‬ ‫جوتیارانی لێبدەن‌و موچەی فەرمانبەرانی‬ ‫وەزارەت����ی کش����توکاڵ‌و ئاودێریش بدەن‌و‬ ‫ئەم پەیوەس����تنامەیە بۆ ماوەی ‪ 25‬ساڵ‬ ‫بێت‌و بە‌سەرپەرشتی وەزارەتی کشتوکال‌و‬ ‫ئاودێ����ری‌و وەزارەتی دارای����ی بێت‌و دوای‬ ‫‪ 25‬س����اڵەکە هەمو پێوەس����تیەکانی کە‬ ‫لەگەڵ خۆیان هێناویانە بە‌جێی بهێڵن بۆ‬ ‫حکومەتی کوردستان‬ ‫‪ -11‬کۆمپانیای شارەزا لە‌بواری گەشتو‬ ‫گوزار ئەهێنمە کوردستان‌و بۆ ماوەی ‪25‬‬ ‫س����اڵ هەمو شوێنە گەش����توگوزاریەکانی‬ ‫کوردستانی ئەخەمە ژێر دەست تا بەگەڕی‬ ‫بخەن‌و هۆتێل‌و مۆتێل‌و چێشتخانەی جوان‌و‬ ‫جیهانیی تیا دروست بکەن‌و بە‌گەشتیارانی‬

‫‪17‬‬

‫*‬

‫لە‌بەر ئەوەی بێکاری‬ ‫زۆرە‌و زانکۆکان‬ ‫سااڵنە بە‌سەدان‬ ‫کەس دەرئەچێنن‌و‬ ‫ئەیانکەنە سەر‬ ‫جادە‌و بێکار‬ ‫ئەسوڕێنەوە‪ ،‬لەبەر‬ ‫ئەوە رێژەی خزمەت‬ ‫بۆ خانەنشینکردن‬ ‫لە‌‪ 63‬ساڵەوە ئەکەم‬ ‫بە‌‪ 55‬ساڵ‌‬ ‫جیهانی بناس����ێنن بە‌مەڕجێ����ک موچەی‬ ‫وەزارەتی ش����ارەوانی‌و گەش����ت وگوزاری‬ ‫لێبدەن‪،‬باقی داهاتەکەش����ی ب����ۆ خۆیان‬ ‫بۆ ماوەی ‪ 25‬س����اڵ‌و دواتر چیان کردوە‬ ‫بەجێی بهێڵن بۆ حکومەتی کوردس����تان‬ ‫بە‌سەرپەرش����تی‌و ەزارەتی ش����ارەوانی‌و‬ ‫گەشت‌و گوزار‌و وەزارەتی دارایی‪.‬‬ ‫‪ -12‬کۆمپانیای ش����ارەزا ئەهێنم هەمو‬ ‫شارەکانی کوردستان بە‌هێڵی شەمەندەفەر‬ ‫بەیەکەوە ببەس����تێت‌و بشیانبەس����تێتەوە‬ ‫بە‌واڵتان����ی دراوس����ێوە‌و بۆ م����اوەی ‪25‬‬ ‫س����اڵ خۆی کرێ����ی هاتوچ����ۆ وەرگرێت‬ ‫بە‌مەرجێک موچ����ەی وەزارەتی هاتوچۆ‌و‬ ‫پەیوەندی����ەکان‌و بەڕێوەبەرایەتیەکان����ی‬ ‫ریگاوبان‌و ئاوەدانکردن����ەوە بدات‌و دواتر‬ ‫چیک����ردوە ب����ۆ حکومەتی کوردس����تانی‬ ‫جێبهێڵێ����ت‪ ،‬ئەم����ەش بە‌سەرپەرش����تی‬ ‫وەزارەتی هاتوچۆ‌و وەزیری دارایی‪.‬‬ ‫‪ -13‬کۆمپانی����ای ش����ارەزا ئەهێنم کە‬ ‫کارەبای ‪ 24‬س����ەعات بدا بە‌کوردس����تان‌و‬

‫ب����ۆ م����اوەی ‪ 25‬س����اڵ پ����ارەی کارەبا‬ ‫لە‌هاوواڵتی����ان بۆ خ����ۆی وەرگرێت‌و دوای‬ ‫ئەو ماوەیە چی ک����ردوە بە‌جێی بهێڵێت‌و‬ ‫ببێ����ت بە‌موڵکی حکومەتی کوردس����تان‪،‬‬ ‫ئەمەش بەسەرپەرشتی وەزارەتی کارەبا‌و‬ ‫وەزارەتی دارایی‪.‬‬ ‫‪ -14‬هەوڵی بوژاندنەوەی کەرتی تایبەت‬ ‫ئ����ەدەم بە‌مەرجێ����ک س����ودی هەبێت بۆ‬ ‫حکومەت‪ ،‬نەک وەک ئ����ەو پرۆژانەی کە‬ ‫ئێس����تا کراون لە‌الیەن کەرتی تایبەتەوە‌و‬ ‫هی����چ سودیش����یان بۆ حکوم����ەت نەبوە‪،‬‬ ‫ب����ۆ نمون����ە زەوی نیش����تەجێ دراوە‬ ‫بە‌کۆمپانیاکان‌و یەکەی نیش����تەجێبونیان‬ ‫لەس����ەر دروس����تکراوە هی����چ س����ودێکی‬ ‫ب����ۆ حکوم����ەت نەبوە‪ ،‬ئ����ەو زەویەی کە‬ ‫حکوم����ەت بە‌خۆڕایی داوێتی بەوان ئەوان‬ ‫بە‌پارە فرۆش����تویانە بە‌هاواڵتی بێئەوەی‬ ‫یەک دۆالر پارە درابێ����ت بە‌حکومەت کە‬ ‫ئەب����و حکومەت لە‌قازانجی ئ����ەو پرۆژانە‬ ‫هاوبەشبێت‪.‬‬ ‫‪ -15‬هەوڵ����ی دامەزراندن����ی کارگ����ەو‬ ‫کۆمپانی����ای بەرهەمهێن ئەدەم بە‌هاوکاری‬ ‫کەرت����ی تایب����ەت بۆ ئەوەی کوردس����تان‬ ‫لە‌واڵتێکی (بەکاربەر – کااڵدڕ) ەوە ببێت‬ ‫بە‌واڵتێک����ی بەرهەمهێن ه����ەر هیچ نەبێت‬ ‫لە‌هەندێک بواری بچوکدا‪.‬‬ ‫‪ -16‬بەگەڕخستنەوەی ئەو کارگانەی کە‬ ‫پەکیان کەوتوە بە‌هاوکاری کەرتی تایبەتی‬ ‫ناوخۆ ی����ا کۆمپانیای بیانی وەک کارگەی‬ ‫جگ����ەرە‌و کارگ����ەی پوختەکردنی توتن‌و‬ ‫کارگ����ەی چنین‌و رس����تن‌و کارگەی جل‌و‬ ‫بەرگی ئامادەکراوو کارگەی چیمەنتۆ‪.‬‬ ‫‪ -17‬البردن����ی قۆرخ����کاری لەس����ەر‬ ‫هاوردەکردن����ی هەندێ����ک ک����ەل‌و پ����ەل‌و‬ ‫پێویس����تی نەک وەک ئێس����تا کە هێنانی‬ ‫هێلکە لە‌س����لێمانی قۆرخە بۆ کەس����ێک‌و‬ ‫لە‌هەولێریش بۆ کەس����ێکی تر یا دەرمان‬ ‫تەنها قۆرخکراوە بۆ ی����ەک دو کۆمپانیا‪،‬‬ ‫بۆ ئەوەی کێبڕکێ (مونافەس����ە) دروست‬ ‫ببێت لە‌نێ����وان هاوردەکاراندا‌و بە‌نرخێکی‬ ‫هەرزانتر دەس����تی هاوواڵتی بکەوێت‪ ،‬کە‬ ‫ئەم قۆرخکاریە دورە لە‌مەرجەکانی بازاڕی‬ ‫ئازاد‌و ئازادیی بازرگانیکردن‪.‬‬ ‫‪ -18‬داهاتەکان����ی گوم����رگ‌و باجەکان‌و‬ ‫رس����وماتی فەرمانگ����ەکان‌و داهات����ی‬ ‫بەڕێوەبەرایەت����ی هاتوچ����ۆ‌و بنکەکان����ی‬ ‫نەخۆش����خانەکان‬ ‫تەندروس����تی‌و‬

‫خەرجبکرێتەوە بۆ خۆیان بۆ پەرەپێدانیان‌و‬ ‫هێنانی سیستمی تەکنەلۆژیای پێشکەوتو‬ ‫بە‌سەرپەرشتی پارێزگاری پارێزگاکان‪.‬‬ ‫‪ -19‬باج‌و ڕەسمی مۆڵەت بەشێوەیەکی‬ ‫بەرز دابنرێت لەسە بانکەکان‌و کەناڵەکانی‬ ‫راگەیان����دن (رادی����ۆ‌و تەلەفزیۆن) وفڕۆکە‬ ‫خانەکان (فرۆکەخانەکان‌و بانکەکان لە‌ژێر‬ ‫س����ێبەری حیزبەکان دەر بهێنرێت) و ئەم‬ ‫داهاتەش خەرجبکرێت بۆ خزمەتگوزاریە‬ ‫گشتیەکان‪.‬‬ ‫‪ -20‬داهاتی نەوت چ داهاتی کێلگەکان‌و‬ ‫چ پااڵوگ����ەکان لەژێ����ر س����ێبەری حیزب‬ ‫دەربهێنرێ����ت‌و لەگەڵ ئ����ەو بڕەپارەیەی‬ ‫کە لە‌حکومەتی ناوەند دەس����ت ئەکەوێت‬ ‫موچ����ەی ئەنجومەنی وەزیران‌و پەرلەمان‌و‬ ‫خەرجیەکان����ی ت����ری حکوم����ەت‌و ئ����ەو‬ ‫وەزارەتانەی کە باسنەکراون لە‌بڕگەکانی‬ ‫سەرەوە (‪10‬و‪11‬و‪12‬و‪ )13‬لێبدرێت‪.‬‬ ‫‪ -21‬ئ����ەو قەرزانەی کەوتونەتە س����ەر‬ ‫حکومەتی هەرێ����م لە‌راب����وردودا لە‌الیەن‬ ‫حیزبەکان����ەوە بدرێت����ەوە لە‌س����امانی‬ ‫حیزبەکانی����ان (ن����ەک ب����ەو مانای����ەی‬ ‫دزیانکردبێت !) بەڵکو وەک س����زایەک کە‬ ‫بێ سەلیقەبون لە‌بەڕیوەبردنی حکومەت‌و‬ ‫س����امانی ئ����ەم میلەتەیان بە‌فی����ڕۆداوە‬ ‫لە‌ماوەی ‪ 26‬ساڵی رابوردودا‪.‬‬ ‫تێبینی ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ئەو پالنەم وەک سەرۆکی ئەنجومەنی‬ ‫وەزیرانی حکومەتی هەرێمی کوردس����تان‬ ‫پالنێک����ی قۆناغی����ە‌و تەنها ب����ۆ قۆناغی‬ ‫دەربازبوونی کوردستانە لە‌قەیرانی ئابوری‌و‬ ‫دارایی‪ ،‬دەنا وەک خۆم کە کەسێکی چەپم‬ ‫هەوڵم ب����ۆ پێگەیاندنی س����ەرمایەداری‌و‬ ‫کەرتی تایبەت یا س����ەرمایەداری دەوڵەت‬ ‫نیە‪ ،‬ئازادی‌و دادپ����ەروەری کۆمەاڵیەتیم‬ ‫بۆ هەموان ئەوێت‌و هەر ئەوەش پەیڕەوی‬ ‫ژیانمە‪.‬‬ ‫‪- 2‬من ناڵێم لەم پرۆژەیەدا هەمو شتێکم‬ ‫پێکاوەو تەواو شارەزام بۆیە ‪:‬‬ ‫ێ‌ ‪-‬تێبینی هاوالتیان بە‌هەند وەرئەگرم‬ ‫ب ‪-‬ئەگەر پێویس����تی ک����رد راوێژکاری‬ ‫شارەزا بۆ خۆم دائەنێم‬ ‫‪---------‬‬‫* ئ����ەوە خەون����ی م����ن نی����ە ئ����ەو‬ ‫پۆس����تەوەرگرم‪ ،‬تەنها وەک ناونیشانێکی‬ ‫تەنز ئامێز بە‌جوانم زانی بۆ ئەم وتارە‬

‫ریکالم‬

‫‪»¡ĪÊëµĪŌÎ ģōëÕņīĤ‬‬ ‫‪¡ĪňĥŎŀѶŇĜ Īë¶Đ ŃÎ ËōçōËÈ »Ë¹ì¡æ‬‬

‫‪ĢÊêËĨňÎ »ňºŀňĠŃĘ ėōíĤ êËĥ¯êňð »æë¹ ¼ĤËġŇĝð‬‬ ‫‪07705996990 - 0533220180‬‬

‫‪www.ideafoundation.co‬‬ ‫‪ideafoun@gmail.com‬‬ ‫‪www.facebook.com/dezgai.idea‬‬

‫‪18‬‬

‫)‪ )611‬سێشه‌ممه ‪2018/1/30‬‬

‫عەبدوللەتیف سەلەفیی‬ ‫لەنێوان (هێڵی سوور)ی کەناڵی(ئێن ئارتی)و‬ ‫(تیشکی سەوز)ی شاسوار عەبدولواحیددا!!‬ ‫نیاز سەعید عەلی‬ ‫بەرنام���ەی (هێڵ���ی س���وور)؛ یەکێک���ە‬ ‫لەبەرنامەکان���ی کەناڵ���ی (ئێ���ن ئارتی) ی‬ ‫ئۆرگان���ی (بزوتن���ەوەی ن���ەوەی نوێ!) ی‬ ‫ڕێکخراوە سیاس���ییە ت���ازە ڕاگەێندراوەکەی‬ ‫شاس���وار عەبدولواحید‪ ،‬ئەم بەرنامەیە زیاتر‬ ‫ستایلێکی دۆکیۆمێنتاریی هەیەو پێشوەخت‬ ‫تۆم���ارو ئامادەئەکرێت‪ ،‬دوایین ئەڵقەی ئەم‬ ‫بەرنامەی���ە؛ تایبەت بو بە(س���ەلەفییەت‌و‬ ‫کاریگەرییەکانی لەسەر کۆمەڵگەی کوردیی) و‬ ‫ش���ەوی (‪ ،)٢٠١٨/١/٢٦‬لەکەناڵەک���ە‬ ‫پەخش���کرا‪ ،‬بەبەش���داریی(ئەبوبەکر عەلی‪،‬‬ ‫بەهم���ەن تاهیر نەریم���ان‪ ،‬کامیل مەحمود‪،‬‬ ‫مەس���عود جاف‪ ،‬عەبدوللەتیف س���ەلەفیی‪،‬‬ ‫بەندە) و م���اوەی بەرنامەکەش؛(چلوپێنج)‬ ‫خولەک بو‪.‬‬

‫پەیام‌و ئاراستەی بەرنامەی (هێڵی سوور)‬ ‫بەگەڕانەوەیەک بۆ س���ۆراخی ئەو بابەت‌و‬ ‫دیاردەو تەوەرو کێش���انەی کە لەئەڵقەکانی‬ ‫پێش���ووتری ئەم بەرنامەیەدا خراونەتەڕوو‪،‬‬ ‫هەروەه���ا بەپشتبەس���تن بەش���یکردنەوەی‬ ‫لوغزی ن���اوی بەرنامەکە(هێڵی س���وور!)؛‬ ‫دەرئەنجامێک بەدەست دێت؛ ئەویش ئەوەیە‬ ‫کەئەم بەرنامەیە خاوەنی پەیام‌و ئاراس���تەی‬ ‫کارکردن���ی خۆیەت���ی‌و ئەتوانی���ن بڵێی���ن؛‬ ‫بریتییەلە تیشکخستنەس���ەرو شیکردنەوەو‬ ‫بەدەس���تهێنانی دەرئەنجام‌و دەرهاویش���تە‪،‬‬ ‫لەس���ەر ئەو دی���اردەو کێش���ەو گرفتانەی؛‬ ‫نەخوازراویی‪،‬نەخ���ش‌و‬ ‫کەبەخراپی���ی‌و‬ ‫کاریگەریی لەسەر کۆمەڵگەی کوردیی دروست‬ ‫ئەکات‌و چەندین لێککەوتەو دەرهاویش���تەی‬ ‫زیانبەخشی لێ ئەکەوێتەوە‪.‬‬ ‫ئەم بەرنامەیە هەوڵیداوە لەگۆش���ەنیگای‬ ‫جیاجی���اوەو لەچەندین ڕەهەن���دەوە؛ ئاماژە‬ ‫بۆ ه���ۆکارو زەمینەو پاڵن���ەرو میکانیزمەو‬ ‫ئەنجام‌و لێککەوتەکانی ئەو بابەتە بکات؛کە‬ ‫بۆی تەرخانکراوە؛ ئەویش بەخس���تنەڕووی‬ ‫بۆچوون‌و زانیاریی‌و جیهانبینیی‌و شیکردنەوە‪،‬‬ ‫لەالی���ەن بەش���داربووان بەهاوس���ەنگیی‪،‬‬ ‫ئەمە لەکاتێک���دا ئەگەر بیەوێ���ت بێالیەن‌و‬ ‫هاوس���ەنگانە‪ ،‬بەرنامەکە ئامادە بکات‪ ،‬یان‬ ‫ئەگەر بەناهاوس���ەنگیی دابشکێتەوە بەالی‬ ‫ئاراس���تەیەکی مەبەس���تداردا؛ ئ���ەو کاتەی‬ ‫ئامانجێکی ش���اراوە لەپش���ت داشکانەوەکە‬ ‫هەبێت!‬ ‫بەرنام���ەی (هێڵی س���وور) لەڕابردوودا؛‬ ‫یەکێ���ک بووە لەبەرنامە س���ەرکەوتووەکانی‬ ‫میدی���ای بینراوی کوردیی‪ ،‬ئ���ەم بەرنامەیە‬ ‫بەئازایی‌و سەرکێشیی؛ کاری لەسەر چەندین‬ ‫دیاردەو کێشەی مەترسیدارو هەستیار کردوە؛‬ ‫لەنموونەی(بازرگانییک���ردن بەدەرمانی ماوە‬ ‫بەسەرچوو‪ ،‬دەستدرێژیی سێکسیی بۆ سەر‬ ‫ئافرەتان‪ ،‬بەشوودانی پێشوەختە‪ ،‬ساحیرو‬ ‫فاڵچی���ی‪ ،‬تی���رۆری ژن���ان‪ ،‬خەتەنەکردنی‬ ‫ڕەگەزی مێینەو‪...‬هتد)‪.‬‬ ‫دوایین ئەڵقەی بەرنامەکە‬ ‫ئای���ە ئەتوانی���ن بڵێین؛ ئ���ەم بەرنامەیە‬ ‫لەدوایین ئەڵقەیدا‪ ،‬پەیام‌و ئاراس���تەی‌و ەکو‬ ‫خۆی ماوەتەوە؟‪ ،‬ئای���ە توانی بۆ گەیاندنی‬ ‫پەیامەکەی؛ بەهاوسەنگانە مامەڵە لەگەڵ دوو‬ ‫ئاراستە سەرەکییەکەدا بکات‪ ،‬ئاراستەیەک بۆ‬ ‫بانگەشەو داکۆکیی لەسەلەفیی‪ ،‬ئاراستەکەی‬ ‫تر بۆ بەرەنگاربوونەوەی سەلەفیی؟!‬ ‫ئایە ئ���ەم ئەڵقەی���ە لەبەرنامەکە؛ توانی‬ ‫لەس���ەر ڕیتم‌و س���تایلی ئەڵقەکانی ڕابردوو‪،‬‬ ‫لەچوارچێوەی کێش���انی (هێڵێکی سوور)؛‬ ‫لەب���ەردەم دیاردەیەک���ی مەترس���یداری‬ ‫بەئەزموونک���راودا‪ ،‬پەیام���ی خ���ۆی ب���ۆ‬ ‫ڕێگرت���ن لەنەبەزاندنی ئەو (هێڵە س���وور)ە‬ ‫بەسەرکەوتویی بگەێنێت؟!‬ ‫ئایە لەم ئەڵقەیەدا بەڕاس���تیی‌و بەجدیی؛‬ ‫پرۆژەی س���ەلەفیی بووە (هێڵی سوور) ؟‪،‬‬ ‫ئەو پرۆژە س���ەلەفییەی کەلەس���ەر بنەمای‬ ‫داماڵینی عەقڵ؛ ب���ەرەو نەقاڵنیی‌و گۆڕینی‬ ‫ئەرکی عەقڵ؛ لەبیرکردنەوەو بەرهەمهێنانی‬ ‫پرۆژەو تێزی مەعریفیی‌و فکریی‌و کەلتووریی‬ ‫نوێ���وە‪ ،‬بۆ گواس���تنەوەو س���ەپاندنی پیت‬ ‫بەپیتی دەق‌و تێزە لەپێشینە ئامادەکراوەکان‬

‫بۆ پراکتیک!‬ ‫پرۆژەی سەلەفییزم بەگوێرەی ئەدەبیات‌و‬ ‫ئامان���ج‌و ئاراس���تەی کارکردن���ی؛ کار ب���ۆ‬ ‫پرۆس���ەی بەس���ەلەفییکردنی هەموو کایەو‬ ‫جومگەکانی پرۆس���ەی ژیانک���ردن‌و هەموو‬ ‫سیستەمەکانی کۆمەڵگە ئەکات؛ سەلەفییزم‬ ‫لەبنەڕەتدا ئەو ڕێبازەیە‪ ،‬کە هەر تێزو دەق‌و‬ ‫بۆچوون‌و تێگەیش���تن‌و داهێنان‌و پرۆژەیەکی‬ ‫مەعریفیی‌و فکری���ی‌و ڕووناکبیریی‌و تەنانەت‬ ‫ئایینییش؛ ئەگەر ل���ەدەرەوەی باوەرو تێزو‬ ‫پرۆژەک���ەی ئ���ەو بێت؛ ئ���ەوا بەمیکانیزمی‬ ‫بیدعەو ش���یرک‌و تەحری���م‌و الدان‌و جەهل‌و‬ ‫تەکفی���ر‌و چەواش���ەکاریی؛ ڕووبەڕووی���ان‬ ‫ئەبێتەوە‪ ،‬ئەویش لەژێر دەمامک‌و پاس���اوی‬ ‫خۆبەڕەهازان‌و خۆبەپیرۆززان‌و بەرزکردنەوەی‬ ‫دروش���می تاقە ڕێبازی ڕاستەقینەی ئایینی‬ ‫ئیس�ل�ام‌و تاق���ە کۆمەڵی ڕزگارک���ەرو تاقە‬ ‫تائیفەی سەرکەوتوو لەئیسالمدا!‬ ‫ئای���ە ئەتوانی���ن بڵێین؛ ئ���ەم ئەڵقەیەی‬ ‫ئ���ەم بەرنامەی���ە‪ ،‬جیاوازت���ر لەئەڵقەکانی‬ ‫پێشوو؛ ئاراس���تەو پەیامەکەی‪ ،‬لەپەیامێکی‬ ‫گش���تیی کۆمەڵگەوە؛ گۆڕابوو بۆ پەیامێکی‬ ‫هاوبەش���ی سیاس���یی بەمیتۆدک���راو‪ ،‬ب���ۆ‬ ‫گرووپێکی سیاسیی‌و بۆ پەیامێکی (خۆیی)‬ ‫کەس���ایەتییەک‌و گرووپێکی‌و ابەس���تە بەو‬ ‫کەس���ایەتییەوە‪ ،‬لەڕێگ���ەی میکانیزمەیەکی‬ ‫ناڕاستەوخۆو نەرم؟!‬ ‫ئایە ئ���ەم ئەڵقەیەی ئ���ەم بەرنامەیە؛ تا‬ ‫کوێ‌و ت���ا چەندو چۆن‌و بۆچ���ی؛ کەوتۆتە‬ ‫خزمەتی ڕێکخراوەکەی شاس���واری خاوەنی‬ ‫کەناڵەک���ە‪ ،‬لەالی���ەک‌و عەبدوللەتی���ف‌و‬ ‫گرووپەکەی؛ لەالیەکی تر؟‬

‫چیرۆکی بەشداریی (بەندە)‬ ‫بەسوپاس���ەوە لەڕاب���ردوودا چەندینجار؛‬ ‫لەالی���ەن س���تافی ئ���ەم کەناڵ���ەوە؛ داوای‬ ‫چاوپێکەوت���ن‌و بەش���دارییکردنم لێک���راوە‬ ‫لەبەرنامەکان���ی کەناڵەک���ەدا‪ ،‬ب���ەاڵم تەنها‬ ‫دووجار پەسەندم کردوە‪.‬‬ ‫بۆ بەشدارییکردن لەم بەرنامەیەدا؛ سەرەتا‬ ‫لەڕێگەی ئامادەکاری بەرنامەکەوە؛ سەرەتا‬ ‫بەنام���ەی ماس���نجەرو دوات���ر بەپەیوەندیی‬ ‫تەلەفۆنیی‪ ،‬داوای بەشدارییکردنم لێکرا‪ ،‬پاش‬ ‫گفتوگۆو ئەو ڕوونکردنەوانەی کە ئامادەکاری‬ ‫بەرنامەک���ە خس���تیەڕوو؛ لەس���ەر پەیام‌و‬ ‫ئامانجی ئەو بەرنامەیەو پێداگریی ئامادەکار‬ ‫لەسەر گرنگیی بەشدارییکردنی (بەندە) لەو‬ ‫بەرنامەیەدا‪ ،‬بڕیارمدا بەشداریی بکەم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەمەرجێ���ک ماوەی بەش���دارییکردنەکەم بۆ‬ ‫دیاریی بکرێت‌و پابەن���د بن بەبەڵێنەکەیان‪،‬‬ ‫ئامادەکار بەڵێنیدا بەباڵوکردنەوەی نزیکەی‬ ‫هەش���ت خولەک لەوەاڵمەکانم؛ بۆ قسەکردن‬ ‫لەس���ەر چەندی���ن ت���ەوەرو ب���اس‌و بابەتی‬ ‫پەیوەندیدار‪ ،‬بەڕەوتی سەلەفیی‌و هەڕەشەو‬ ‫مەترسییەکانیان‌و‪....‬هتد‪.‬‬ ‫پ���اش پەخش���کردنی بەرنامەک���ەو‬ ‫لێوردبوونەوەو بەدواداچوون؛ گەیش���تمە ئەو‬ ‫دەرئەنجامەی کە ئەم ئەڵقەیەی بەرنامەکە‪،‬‬ ‫بەناڕاس���تەوخۆ خراوەتە خزمەتی ئامانجی‬ ‫سیاس���یی ڕێکخراوەکەی شاسوار بەنەرمیی‌و‬ ‫خاویی‪ ،‬بەتایبەتیی کە ڕێکخراوە تازەکەی؛‬ ‫چەند هەفتەیەکە بەچڕیی کەوتۆتە هەڵمەتی‬ ‫بانگەش���ەو ڕیکالم‌و هەوڵدان بۆ ڕاکێش���انی‬ ‫جەماوەرو دروس���تکردنی دۆست‌و الیەنگر بۆ‬ ‫خۆی‪ ،‬لەسەر بنەمای گرنگییدان بە(ژمارەو‬ ‫الیەن���ی چەندێتی���ی) ب���ۆ بەهێزکردن���ی‬ ‫ڕێکخراوەکە‪ ،‬زیات���ر لەگرنگییدان بە(الیەنی‬ ‫چۆنایەتیی)؛ لەڕووی پێکهاتەو ئاراس���تەی‬ ‫فکریی‌و کەلتووریی!‬ ‫ئەتوانم بڵێم؛ لەن���او ئەڵقەی ئەمجارەدا‪،‬‬ ‫پەیامێکی سیاس���یی لەپش���تەوە ئامادەیی‬ ‫هەبو‪ ،‬ئەویش هەوڵدان بۆ سەرنجڕاکێش���ان‌و‬ ‫بەدەستهێنانی سۆزو پشتگیریی سەلەفییەکان‌و‬ ‫بەهۆیەوە کارکردن بۆ دروستکردنی پێگەیەک‬ ‫لەناو ڕەوتەکەدا‌و دروس���تکردنی کاریگەریی‬ ‫لەس���ەریان؛ بەبەرژەوەن���دی ڕێکخراوەکەی‬ ‫شاس���وار‪ ،‬بەتایبەتیی ک���ە ناوبراو ئەیەوێت‬ ‫کار ب���ۆ کۆکردن���ەوەی زۆرتری���ن دەن���گ؛‬ ‫لەهەڵبژاردنەکان���ی چەن���د مانگی داهاتوودا‬ ‫بکات‌و ببێتە هێزی براوەی یەکەم!‬ ‫لەمس���ۆنگەیەوە هەوڵدراوە عەبدوللەتیف؛‬ ‫بکرێتە ئەستێرەی درەوشاوەی ئەم ئەڵقەیە؛ تا‬ ‫لەدەرئەنجامدا ببێتە میکانیزمەی چنینەوەی‬ ‫دەنگی ئەندام‌و الیەنگرانی ڕەوتی سەلەفیی‪،‬‬ ‫بۆ رێکخراوەکەی شاسوار‪ ،‬دیارە لەمەدا ئەوە‬ ‫لەبەرچاوگیراوە؛ کەڕەوتی سەلەفیی؛ هێشتا‬ ‫لەکوردس���تان‪ ،‬نەچۆتە قۆناغی ڕاگەیاندنی‬ ‫پ���ارت‌و ڕێکخراوی سیاس���یی؛ بەچەش���نی‬ ‫س���ەلەفییەکانی میس���رو تونس‌و مەغریب‌و‬ ‫یەم���ەن‌و جەزائیرو س���ۆدان‪ ،‬ک���ە لەدوای‬ ‫ڕووداوەکان���ی بەناو بەهاری عەرەبیی‪ ،‬زیاتر‬

‫لەبیس���توپێنج؛ پارت‌و ڕێکخراوی سیاسییان‬ ‫ڕاگەیاندووە‪ ،‬ئەمە لەالی���ەک‪ ،‬لەالیەکی تر؛‬ ‫سەلەفییەکانی کوردس���تان؛ ئامادە نین چ‌و‬ ‫ەکو قەوارە‪ ،‬چ‌و ەکو پاڵێوراوی س���ەربەخۆ؛‬ ‫بەشداریی لەهەڵبژاردنەکاندا بکەن‪ ،‬هەروەها‬ ‫تاکو ئێستا بەش���دارییکردنیان بۆ پرۆسەی‬ ‫دەنگدان لەهەڵبژاردن���دا ڕەت نەکردۆتەوە‪،‬‬ ‫بۆیە ئەمە پ���اڵ بەهێزی سیاس���یی ترەوە‬ ‫ئەنێت‪ ،‬کە بۆ ڕکابەریی هەڵبژاردن‪ ،‬چاویان‬ ‫تێببڕن‌و هەوڵی مسۆگەرکردنی پشتیوانیی‌و‬ ‫ڕاکێشانی دەنگەکانیان بدەن‪ ،‬لێرەوە زەمینە‬ ‫خۆش ئەبێت؛ بۆ دروستبوونی هەماهەنگیی‌و‬ ‫ئاڵوگ���ۆڕی پش���تیوانیی‌و پێشکەش���کردنی‬ ‫کۆم���ەک ب���ۆ یەکتری���ی‪ ،‬لەس���ەر بنەمای‬ ‫بەخشین‌و‌و ەرگرتن لەنێوانیاندا!‬ ‫کەناڵی (ئێ���ن ئارتی)؛‌و ەک���و کەناڵی‌و‬ ‫ابەس���تەی (بزووتن���ەوەی ن���ەوەی نوێ)‪،‬‬ ‫ل���ەڕووی میدیایی‌و سیاس���ییەوە؛ بەئەرکی‬ ‫س���ەرەکیی خۆی ئەزان���ێ؛ بکەوێتەگەڕ بۆ‬ ‫خزمەت���ی سیاس���ەت‌و بەرژەوەندییەکان���ی‬ ‫شاس���وار‪ ،‬ئەگەر بەبەڕێوەبردن���ی ملمالنێ‬ ‫بێ���ت لەگەڵ نەی���ارەکان‪ ،‬ئەگەر بەکارکردن‬ ‫بێت؛ بۆ ڕاکێشان‌و کۆکردنەوەی دەنگ بۆی‬ ‫لەئێستاوە‪.‬‬

‫پەیامی ئەم ئەڵقەیەی بەرنامەکە‬ ‫پەیامی ئەم ئەڵقەی���ە؛ خۆی لەپەیامێکی‬ ‫سیاسیی دەمامکداردا ئەبینێتەوە بۆ شاسوارو‬ ‫ڕێکخراوەک���ەی‪ ،‬لەهەمانکاتدا بۆ پەیامێکی‬ ‫(خۆیی) عەبدوللەتیف‪ ،‬ئامانجە سیاسییەکە‬ ‫پەیوەس���تە بەکارک���ردن ب���ۆ بەرژەوەندیی‬ ‫سیاسیی شاسوار لەدوو رێگەوە‪:‬‬ ‫‪-١‬بەگوێ���رەی بڕگەی���ەک لەدانپیانان���ی‬ ‫عەبدوللەتی���ف‪ ،‬لەبەرنامەک���ەدا کە تیایدا‌و‬ ‫تی؛(کاک شاس���وار کەخاوەنی کەناڵی ئێن‬ ‫ئارت���ی‌و چاڤیالندە؛ چ���اک دەزانێت من پار‬ ‫نامەم بۆ نارد‪‌،‬و تم دایدەخەم کەناڵەکە‪ ،‬پارەم‬ ‫نییە بیدەم؛ کە سوپاسی دەکەم هەقیقەتەن‬ ‫هاوکاریی کردین‪ ،‬ئەو بڕە مانگانەی کە دەبێ‬ ‫بدرێت؛ زۆری کەم کردەوە‪ ،‬دەستخۆشیی لێ‬ ‫دەکەم‌و سوپاسی دەکەم)‪ ،‬شاسوار ئەیەوێت‬ ‫ئەو پەیام���ە بنێرێت بۆ ڕەوتی س���ەلەفیی‬ ‫لەکوردس���تان‌و تەماش���اکەرانی کەناڵ���ی‬ ‫س���ەتەالیتی (ئامۆژگاریی) ی عەبدوللەتیف؛‬ ‫تاکو بزانن ئەوە شاس���وار ب���ووە ؛ بووەتە‬ ‫فریادڕەس���ی ئ���ەو کەناڵ���ەو نەیهێش���تووە‬ ‫ڕابگیرێت‪ ،‬بەچەش���نی چەندین کەناڵی تری‬ ‫س���ەتەالیت‪ ،‬بەهۆی قەیران���ی دارایی؛ تاکو‬ ‫ئ���ەم میهرەبانی���ی‌و بەخشش���ەی!!؛ ببێتە‬ ‫دەس���کەوتێک بۆ شاس���وار لەن���او ڕەوتی‬ ‫س���ەلەفییداو لەپاداش���تدا؛ خۆشەیان بکات‬ ‫بۆ بەخش���ینی دەنگەکانیان بەلیس���تەکەی‬ ‫شاسوار!‪.‬‬ ‫شایەنی باسە ئەو کۆمەکە داراییەی شاسوار‬ ‫بۆ کەناڵی (ئامۆژگاری���ی)‪ ،‬بریتییە لە(زۆر‬ ‫کەمکردنەوەی!) ی کرێی مانگانەی پەخشی‬ ‫ئەو کەناڵە؛ لەمانگی دەستکردەوە!‬ ‫‪-٢‬لەک���ۆی بەرنامەکەدا؛ ک���ە دواتر دێمە‬ ‫س���ەری‪ ،‬بەپالن هەوڵ بۆ ئ���ەوە دراوە کە‬ ‫عەبدوللەتیف بەدرەوش���اوەیی‌و بەکاریگەرو‬ ‫بەهاوس���ەنگ‌و بەبەهێزو سەرکەوتوو نمایش‬ ‫بکرێت؛ تاکو الیەنگرو هاورێبازەکانی؛ زیاتر‬ ‫نەرم‌و خۆش���ەو ئامادە ببن؛ لە‌هەڵبژاردندا؛‬ ‫دەنگ بەلیس���ت‌و پاڵێوراوەکان���ی خاوەنی‬ ‫کەناڵی (ئێن ئارتی) بدەن‪.‬‬ ‫بەبۆچوونی (بەندە)؛ ئ���ەم بەرنامەیە نە‬ ‫بەقازانجی شاسوار ئەشکێتەوە‪ ،‬نەبەقازانجی‬ ‫عەبدوللەتی���ف‪ ،‬چونکە بەوردی���ی‌و بەژیرانە‬ ‫بی���ری لێ نەکراوەت���ەوە‪ ،‬هەروەها لەهەموو‬ ‫ڕەهەندەکانەوە؛ تاوتوێ نەکراوەو پەلەپەلی‬ ‫پێوە دیارە‪ ،‬ئەم���ە هۆیەکی ئەگەرێتەوە بۆ‬ ‫بێ ئاگایی ئام���ادەکاری کەناڵەکەو نەبوونی‬ ‫زانیاری���ی‌و ناش���ارەزایی لەس���ەر ڕەوت���ی‬ ‫س���ەلەفیی لەکوردس���تان‪،‬هۆیەکی تریشی‬ ‫ئەگەریت���ەوە ب���ۆ قۆرخکردن���ی بەرنامەکە‬ ‫لەالی���ەن عەبدوللەتیفەوە‪ ،‬النی کەم ئەبوایە‬ ‫چەندین کەسایەتیی تری سەلەفیی لەئاستی‬ ‫عەبدوللەتی���ف؛ بەش���داری بەرنامەک���ەی‬ ‫بکردایە‪،‬بۆ تەنها عەبدوللەتیف هەر خۆی؟‪،‬‬ ‫لەبەرامبەریشدا پێنج بەش���داربووی ناکۆک‬ ‫لەگەڵ سەلەفیی‪ ،‬ئەمە لەکاتێکدا (بەندە)؛‬ ‫پێشنیاری بەشدارییکردنی سێ کەسایەتیی‬ ‫تری س���ەلەفییم بۆ ئام���ادەکاری بەرنامەکە‬ ‫کرد‪ ،‬بەاڵم دیارە لەبەر ئەوەی ناکۆک بوون‬ ‫لەگ���ەڵ عەبدوللەتیف؛ بەش���دارییکردنیان‬ ‫نادیدەکرا!‬ ‫عەبدوللەتیف؛ بەچەن���د هەفتەیەک پێش‬ ‫تۆمارکردن���ی بەرنامەک���ە؛ لەس���عودییەوەو‬ ‫لەالی���ەن (رەبی���ع ه���ادی ئەلمەدخەلیی)‬ ‫دامەزرێنەرو ڕابەری گشتیی ڕەوتی سەلەفیی‬ ‫مەدخەلییەوە‪ ،‬ئەوە بەتەواویی یەکالکرایەوە‬

‫عەبدوللەتیف سەلەفیی‌و‬ ‫تی؛ ''کاک شاسوار کە‬ ‫خاوەنی کەناڵی ئێن‬ ‫ئارتی‌و چاڤیالندە؛ چاک‬ ‫دەزانێت من پار نامەم‬ ‫بۆ نارد‪‌،‬و تم دایدەخەم‬ ‫کەناڵەکە‪ ،‬پارەم نییە‬ ‫بیدەم؛ کە سوپاسی‬ ‫دەکەم هەقیقەتەن‬ ‫هاوکاریی کردین‪ ،‬ئەو‬ ‫بڕە مانگانەی کە دەبێ‬ ‫بدرێت؛ زۆری کەم‬ ‫کردەوە‪ ،‬دەستخۆشیی‬ ‫لێ دەکەم‌و سوپاسی‬ ‫دەکەم''‬ ‫ک���ە ئیت���ر پۆس���تی ڕابەرایەتی���ی ڕەوتی‬ ‫سەلەفیی مەدخەلیی لەکوردستاندا؛ بەهەمو‬ ‫کۆمەک‌و دەس���تکەوت‌و ئیمتیازاتەکانییەوە‬ ‫لەعەبدوللەتیف بسەندرێتەوە‪ ،‬ئەمە سەرەڕای‬ ‫چەندی���ن کێش���ەو گرفت���ی تر‪ ،‬ک���ە لەدوو‬ ‫س���اڵی ڕابردوودا ڕووبەڕووی عەبدوللەتیف‌و‬ ‫گرووپەک���ەی بووەت���ەوەو بووەت���ە ه���ۆی‬ ‫الوازکردنی گرووپەکەی‪.‬‬ ‫س���ەلەفییەکان لەکوردس���تان چەندی���ن‬ ‫بانگخواز‌و ڕابەرو گرووپی جیاجیایان هەیە‪،‬‬ ‫ناکرێ لەبەرنامەیەکدا تیش���ک بخرێتەس���ەر‬ ‫ڕەوت���ی س���ەلەفیی بەگش���تیی‌و تەنها یەک‬ ‫ڕاب���ەری یەکێ���ک لەگرووپە س���ەلەفییەکان‬ ‫بدرەوش���ێنیتەوەو ئەوانی تری لێ بێبەریی‬ ‫بکرێت؛ لەکاتێکدا ئەوان خۆیان بەسەلەفیی‬ ‫ڕاستەقینەتر ئەزانن‌و عەبدوللەتیفش بەالدەر‪،‬‬ ‫شایەنی باسە بەگووشارو فشاری ئەوانیش؛‬ ‫عەبدوللەتی���ف لەڕابەرایەتییکردن���ی ڕەوتی‬ ‫سەلەفیی مەدخەلیی لەکوردستان داماڵرا!‬ ‫ئەمە بێ ئەوەی ئ���ەوە لەبەرچاوگیرابێت؛‬ ‫ک���ە ئ���ەو هەوڵ���ی درەوش���انەوەیە ب���ۆ‬ ‫عەبدوللەتیف‪ ،‬بەتایبەتیی لەکاتی ئێس���تای‬ ‫پڕ لەناکۆکیی‌و ملمالنێی تەشەنەس���ەندووی‬ ‫ن���او ڕەوت���ی س���ەلەفیی؛ ئەبێت���ە ه���ۆی‬ ‫دروس���تبوونی کاردان���ەوەی ئ���ەو ڕاب���ەرو‬ ‫گرووپە س���ەلەفییانەی تر؛ لەدژی شاسوارو‬ ‫کەناڵەک���ەی‌و ڕێکخراوەک���ە‪ ،‬ک���ە تاس���ەر‬ ‫ئێس���قان؛ ناکۆک���ن لەگ���ەڵ عەبدوللەتیف‌و‬ ‫لەتۆڕە کۆمەاڵیەتییەکاندا؛ تیروش���یر لەیەک‬ ‫ئەسوون‌و بەیاننامەو ڕوونکردنەوەو نامیلکە؛‬ ‫بەکوردی���ی‌و بەعەرەبی���ی‪ ،‬لەس���ەر یەکتر‬ ‫باڵوئەکەن���ەوەو بەرپەرچ���ی یەکت���ری پێ‬ ‫ئەدەنەوە!!‬ ‫سیناریۆی (ڕاکێشان) و (درەوشانەوە)!‬ ‫ل���ەم بەرنامەی���ەدا هەوڵ���دراوە بەپالن‌و‬ ‫هەماهەنگی���ی‪ ،‬ئامانج���ی ه���ەردووال لەناو‬ ‫بەرنامەک���ەدا بهێنرێت���ەدی‪ ،‬ئەتوان���م بڵێم‬ ‫هەنگاوەکان���ی س���یناریۆی (ڕاکێش���ان بۆ‬ ‫شاسوار) و (درەوشانەوە بۆ عەبدوللەتیف)؛‬ ‫لەبەرنامەکەدا بەمجۆرە بو‪:‬‬ ‫‪-١‬عەبدوللەتیف لەبەرنامەکەدا ستایش���ی‬ ‫شاس���وار بکات‪ ،‬کە نەیهێشتووە کەناڵەکەی‬ ‫لەپەخش ڕابوەس���تێت‪ ،‬بۆ ئەوەی شاسوار‌و‬ ‫ەکو (فریادڕەسی کەناڵەکە) دەربکەوێت‪.‬‬ ‫‪-٢‬پەیام‌و ئاراس���تەی بەرنامەکە تەرخان‬ ‫بکرێت بۆ بەدرەوش���اوەکردنی ئەس���تێرەی‬ ‫عەبدوللەتی���ف‪‌،‬و ەک���و کاردانەوەی���ەک‬ ‫لەبەرامبەر ئەو ش���ادیی‌و خۆبەبراوە زانینەی‬ ‫ڕکابەرە سەلەفییەکانی عەبدوللەتیف؛ کەلەم‬ ‫دواییانەداو لەدوای لێس���ەندنەوەی پۆستی‬ ‫ڕابەریی ڕەوتی س���ەلەفیی مەدخەلیی لێی؛‬ ‫ئەو هەستەیان تیا دروستبووە‪.‬‬ ‫لەمڕوەوەو لەچوارچێ���وەی بەرنامەکەدا‪،‬‬

‫بەم هەنگاوانە کار بۆ هاتنەدی ئامانجەکانی‬ ‫شاسوارو عەبدوللەتیف کراوە‪:‬‬ ‫‪-١‬لەکاتێکدا پێنج کەس���ی ناکۆک لەگەڵ‬ ‫پرۆژەی سەلەفیی‪ ،‬بەش���داریی لەبەرنامەکە‬ ‫کرد‪ ،‬بەرنامەکەش لەس���ەر ڕەوتی سەلەفیی‬ ‫بوو لەکوردس���تان‪ ،‬لەبەرامبەردا تەنها یەک‬ ‫کەسی س���ەلەفیی بەشداریی پێکرا‪ ،‬ئەمەش‬ ‫بۆ ئەوەی‌و ای پیش���ان بدەن کە هەر خۆی‬ ‫؛لەبەرامبەر پێن���ج کەس بووەو بەو بیانووە‬ ‫زۆرتری���ن دەرفەت���ی قس���ەکردنی بدەنێ‪،‬‬ ‫لەکاتێکدا س���ەلەفییەکان ڕابەرو کەسی تری‬ ‫ش���ارەزایان هەیەو ماف���ی خۆیانە نوێنەری‬ ‫دەس���تەو گرووپەکانی ئەوانیش؛ بەشداریی‬ ‫بەرنامەکەیان بکردایە!‬ ‫‪-٢‬لەکۆی چلوپێن���ج خولەکی بەرنامەکە؛‬ ‫هەژدە خولەک تەرخانکراوە بۆ باڵوکردنەوەی‬ ‫قسەکانی عەبدوللەتیف‌و (دوو) خولەکیش؛‬ ‫ب���ۆ نیش���اندانی دیمەنەکان���ی مزگەوت���ی‬ ‫(بەهەشت) ی بارەگای عەبدوللەتیف!‬ ‫‪-٣‬بڕگەی قسەکانی عەبدوللەتیف‪ ،‬بڕگەی‬ ‫درێژو ئەوان���ەی ئێمە‪ ،‬بەتایبەتیی (بەندە)؛‬ ‫زۆر ک���ەم‌و قرتێن���دراوو ک���ورت‪ ،‬کە کەمتر‬ ‫مانا ئەبەخش���ێت‌و پەیامەک���ەی‌و ەک خۆی‬ ‫نەئەگەیش���ت‪ ،‬ئەوەش بۆ ئ���ەوەی کەمترین‬ ‫دەرف���ەت بڕەخس���ێت‪ ،‬ب���ۆ خس���تنەڕووی‬ ‫زانیاری���ی‌و بۆچ���ون‌و ش���یکردنەوەکان؛ تا‬ ‫پەیام���ەکان بەکرچوکاڵی���ی‌و ناڕۆش���نیی‌و‬ ‫الوازی���ی بگاتە بینەران‪ ،‬لەکاتێکدا (بەندە)؛‬ ‫رێککەوتنم هەبو لەگەڵ ئامادەکاری بەرنامە؛‬ ‫کە النی کەم هەشت خولەکی‌و ەاڵمەکانی من‬ ‫باڵوبکرێتەوە‪ ،‬کەچ���ی کەمتر لەدو خولەکی‬ ‫لێ باڵوکرایەوەو ڕێککەوتنەکە پێشێلکرا!‬ ‫‪-٤‬بەرنامەک���ە‌و ا ئام���ادەو مۆنتاژکرابوو‪،‬‬ ‫بەچەش���نێک بڕگەیەکی ئێمە باڵوئەکرایەوە؛‬ ‫یەکس���ەر بەدوایدا‌و ەاڵمێک���ی عەبدوللەتیف‬ ‫ب���ۆ پاس���اوو بەرپەرچدانەوەی قس���ەکانی‬ ‫ئێمە باڵوئەکرای���ەوە‪ ،‬ئەتووت عەبدوللەتیف‬ ‫خۆی لەگەڵمان ب���ووە لەکاتی تۆمارکردنی‌و‬ ‫ەاڵمەکانی ئێمەدا!‬

‫مەترسیی فریادڕەسیی شاسوار بۆ‬ ‫کەناڵی (ئامۆژگاریی)‬ ‫باس���کردنی کۆمەکی شاسوار؛ بۆ ڕێگرتن‬ ‫لەڕاوەس���تانی پەخش���ی کەناڵی سەلەفیی‬ ‫(ئامۆژگاری���ی) و درکاندن���ی ئ���ەو نهێنییە‬ ‫ش���اراوەیە لەبەرنامەیەک���ی پێش���وەختی‬ ‫تۆمارکراودا؛ کە بەپرۆس���ەی پیاچوونەوەو‬ ‫فلتەرک���ردن‌و مۆنتاژکردن���دا تێئەپەڕێ���ت‪،‬‬ ‫لە‌هەمانکات���دا باڵوکردنەوەی ئ���ەو زانیارییە‬ ‫لەکەناڵ���ی (ئێ���ن ئارت���ی)ەوە؛ کارێک���ی‬ ‫کتوپریی‌و ڕێککەوت‌و لەدەستدەرچوو نەبووە‪،‬‬ ‫بەڵک���و بەهەماهەنگیی هەردووالو هەڵکردنی‬ ‫(تیشکی س���ەوز)؛ بووە بۆ بەزاندنی (هێڵە‬ ‫سوورەکە)!‬ ‫سەیر لەوەدایە؛ هێش���تا بەرنامەکە تەواو‬ ‫نەبوو بوو‪ ،‬خێرا ئەو بڕگەیەی کە س���تایش‌و‬ ‫سوپاس���ی عەبدوللەتیفی تیایە بۆ شاسوار‪،‬‬ ‫خرایە س���ەر دیجیتاڵ میدیای (ئێن ئارتی)‪،‬‬ ‫ئەمە لەکاتێکدا زیاتر ئ���ەو بڕگانە ئەخرێتە‬ ‫س���ەر دیجیتاڵ میدیا؛ کە بڕگەی گرنگی ناو‬ ‫دیدارو چاوپێکەوتنێکی ڕاس���تەوخۆن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫چونک���ە بریتیبوو لەس���تایش‌و س���وپاس؛‌و‬ ‫یس���تێکی ئامادە هەبووە ب���ۆ ئەوەی خێراو‬ ‫بەفراوانتر پەیامەکە بگاتە سەلەفییەکان!‬ ‫شاس���وار لەجموجۆڵی سیاس���یی خۆیدا؛‬ ‫بەمافی خ���ۆی ئەزانێت؛ ه���ەر میکانیزمەو‬ ‫هۆکارێ���ک‪ ،‬ببێتە هۆی کۆکردنەوەی دەنگی‬ ‫زیاتر‌و ڕاکێش���انی دەنگە ناکۆنکریتییەکانی‬ ‫پرۆسەی دەنگدان؛ بەکاری بهێنێت‌و لەسەر‬ ‫بنەم���ای بەرژەوەندیی (خۆی���ی)؛ مامەڵەی‬ ‫لەگەڵ بکات‪.‬‬ ‫شاس���وار بەکۆمەکی دارایی‌و بەدانپیانانی‬ ‫ئاش���کراو بێ تەمومژی���ی عەبدوللەتیف‪ ،‬کە‬ ‫هی���چ لێکدان���ەوەو پاس���اوێک هەڵناگرێت؛‬ ‫بوەتە فریادڕەس���ی کەناڵی (ئامۆژگاریی)‪،‬‬ ‫بە‌فریادڕەس���ییەکەی نەیهێشتووە کەناڵەکە‬ ‫بەه���ۆی قەیران���ی داراییەوە ڕابوەس���تێت‬ ‫لەپەخ���ش‪ ،‬شاس���وار باش ئەزانێ���ت؛ ئەو‬ ‫کۆمەکە بۆ پێشکەش���ی سەلەفییەکان ئەکاو‬ ‫بۆ بەردەوامیی پ���ێ ئەدا‪ ،‬هەروەها ئەزانێت‬ ‫ستایش���کردن‌و سوپاسکردنەکەشی لەالیەن‬ ‫عەبدوللەتیفەوە‪ ،‬چەند پێویستە لەمیدیاکەی‬ ‫خۆیەوە ئیبراز پێ بکات‪ ،‬شاسوار کاریگەریی‌و‬ ‫لێککەوت���ەو دەرهاویش���تەی ئ���ەو کەناڵی‬ ‫سەتەالیتە س���ەلەفییەی لەسەر کۆمەڵگەی‬ ‫کوردی���ی بەالوە گرنگ نیی���ە؛ کە ئەو بۆتە‬ ‫بڕبڕەی پشتی بەردەوامیی کەناڵەکە!‬ ‫شاسوار لەدەسپێک‌و سەرەتای میدیاکەیەوە‬ ‫بەگش���تیی‌و لەجموجۆڵ���ە سیاس���ییەکانی‬ ‫ئەم دوایی ی���ەوەی بەتایبەتیی‪ ،‬ڕووبەرووی‬ ‫دەس���ەاڵت بۆت���ەوەو ئەبێت���ەوە؛ بەن���اوی‬

‫تایبه‌ت‬

‫داکۆکییک���ردن لەدیموکراس���یی‌و ئازادیی‌و‬ ‫مافی مرۆڤ‌و مافی ژنان‌و‪.....‬هتد‪ ،‬ئێس���تا‬ ‫کێ ڕەخنە لەخ���ۆی‌و لەکەناڵەکەی بگرێ؟‪،‬‬ ‫ئەوێک کەهەر لەسەرەتاوە؛‌و ەک بزنسمانێک‪،‬‬ ‫تەنهاو تەنها بۆ بەرژەوەندیی پارە؛ پەخشی‬ ‫س���ەتەالیت ب���ۆ ئ���ەو کەناڵە س���ەلەفییە‬ ‫هەڕەشەئامێزو مەترسیدارە؛ مسۆگەر بکات؟‪،‬‬ ‫هەروەها لەس���اڵی (‪)٢٠١٧‬دا نەهێڵێت ئەو‬ ‫کەناڵ���ە لەپەخش ڕابوەس���تێت‪ ،‬ئەوێک کە‬ ‫ڕی���کالم ب���ۆ درەوش���اوەیی عەبدوللەتیف‬ ‫بکات؟‪ ،‬ئەمە لەکوێی دیموکراسیی‌و ئازادیی‌و‬ ‫مافی مرۆڤدایە؟‪ ،‬لەکاتێک���دا عەبدوللەتیف‬ ‫بەردەوام؛ لەمینبەری مزگەوت‌و لەشاشەی ئەو‬ ‫کەناڵەوە؛ هەمیشە بەفەتواو ڕوونکردنەوەو‌و‬ ‫ەاڵمی پرس���یارو‌و تارە ئایینییەکان؛ ڕۆژێک‬ ‫(قانیع) ی گەورە ش���اعیری ک���ورد تەکفیر‬ ‫ئ���ەکات‪ ،‬ڕۆژێ���ک هێ���رش ئەکات���ە س���ەر‬ ‫رێکخراوەکانی ژنان‌و بەبەڕەڵاڵخانەو چەندین‬ ‫ناوونات���ۆرە ناویان ئەب���ات‪ ،‬ڕۆژێک فەتوای‬ ‫کوشتنی ئەو کەسانە ئەدات کە نوێژ ناکەن‌و‬ ‫بەڕۆژوو ناب���ن‪ ،‬ڕۆژێک فەتوای بەکافرکردنی‬ ‫ئ���ەو ژنانە ئەدات کەس���ەرتاپای دەموچاوو‬ ‫جەس���تەیان داناپۆشن‪ ،‬ڕۆژێک سووکایەتیی‬ ‫بەڕووناکبی���ران‌و نووس���ەران‌و هونەرمەندان‬ ‫ئەکا‌و هونەرەکەیان لەرێگەی فەتواکانییەوە‬ ‫تەحریم ئەکا‪ ،‬بەردەوامیش بەفەتواو‌و تارو‌و‬ ‫ەاڵمی پرس���یارەکان؛ ئاژاوەو کێش���ە لەناو‬ ‫خێزانەکان���دا دروس���ت ئ���ەکا‪ ،‬ڕۆژێک دژی‬ ‫ئازادییەکان ڕائەوەستێ‪ ،‬ڕۆژێک دیموکراسیی‬ ‫ڕەتئەکاتەوەو ئەیخاتە خانەی کفرەوە‪ ،‬ڕۆژێک‬ ‫لەژێر لێوەوەو بەنەرمی ئاراستەی توندڕەویی‬ ‫ئەکا‪ ،‬ڕۆژگارێکیش دێتە پێش؛ کە کەناڵەکە‬ ‫کۆمەکی سعودییەی لێ ئەبڕێت‌و ڕووبەڕووی‬ ‫مەترس���یی ڕاوەس���تان لەپەخش ئەبێتەوە؛‬ ‫شاس���وار لەبری (رەبیع هادی مەدخەلیی)؛‬ ‫بۆ عەبدوللەتیف ئەبێتە فریادڕەس‌و ناهێڵێت‬ ‫بێ (مەدخەلیی) پێوە دیار بێت!‬ ‫ئەم���ە لەکاتێکدا ئەو کەناڵە س���ەلەفییەو‬ ‫خودی عەبدوللەتیف؛ کۆی پەیام‌و تێزەکانیان‪،‬‬ ‫تەرخانک���راوە بۆ دژایەتی���ی‌و ڕەتکردنەوەی‬ ‫عەقاڵنیی���ەت‌و ئاش���تی کۆمەاڵیەتی���ی‌و‬ ‫پلورالیزم‌و پێشکەوتن‌و کرانەوەو نوێگەریی‌و‬ ‫لێکبووردن‌و هونەرو ئەدەب‌و ئازادیی‌و مافی‬ ‫مرۆڤ‌و دیموکراسیی‌و مافی ژنان‌و هتد!‬ ‫بەبیری شاس���واری ئە‌هێنم���ەوە؛ ئەگەر‬ ‫لەبی���ری نەم���اوە؛ ڕۆژی (‪)٢٠١٦/٥/١٣‬؛‬ ‫پاش باڵوبوونەوەی کەیس���ی عەبدوللەتیف‌و‬ ‫کچە خوێندکارەکەی لەپەیمانگەی زانس���تە‬ ‫ئیسالمییەکانی سلێمانی؛ ژمارەیەکی بەرچاو‬ ‫لەنووس���ەران‌و ژنان‌و ڕووناکبیران‌و کەسانی‬ ‫ئەکادیمی���ی‌و هەڵس���وڕاوانی رێکخراوەکانی‬ ‫کۆمەڵگەی مەدەنیی؛ بەیاداشتێکی بەرزکراوە‬ ‫بۆ الیەنە پەیوەندیدارەکان؛ داوای داخستنی‬ ‫ئ���ەم کەناڵەیان کردو لەیاداش���تنامەکایاندا‬ ‫داواکار ب���وون؛ (مینبەرو ڕووبەرە میدیایی‌و‬ ‫ئایینییەکان لە‌عەبدوللەتیف بس���ەندرێتەوە‪،‬‬ ‫چونک���ە لەڕێگەی���ەوە ڕق‌و توندوتیژی���ی‌و‬ ‫گووتاری دژە ژن باڵوئەکاتەوە)‪ ،‬کەناڵەکە تا‬ ‫ئێستاش هەڕەشەی داخستنی لەسەر ماوەو‬ ‫لەژێر ڕەحمەتی شاسواردایە‪ ،‬کەچی ئەویش‬ ‫تەنها ئەوەی ب���ەالوە گرنگە؛ ببێتە خاوەنی‬ ‫نازناوی (فریادڕەسی کەناڵی ئامۆژگاریی)‪‌،‬و‬ ‫ەک چ���ۆن لەپێشووتریش���ەوە؛ لەبەرامبەر‬ ‫قازانجێکی پارەدا؛ پەخشی مانگی دەستکردی‬ ‫پێفرۆش���تووە‪ ،‬سەرەنجام ئایە (فریادڕەسی‬ ‫کەناڵی ئامۆژگاریی)؛ چەندی لەهەڕەش���ەو‬ ‫مەترسیی‌و کاریگەریی‌و دەرهاویشتە خراپ‌و‬ ‫زیانبەخش���ەکانی ڕەوتی سەلەفیی‌و کەناڵی‬ ‫(ئامۆژگاریی) بەرئەکەوێت؟!‬

‫ئایە (فریادڕەسی‬ ‫کەناڵی ئامۆژگاریی)؛‬ ‫چەندی لەهەڕەشەو‬ ‫مەترسیی‌و کاریگەریی‌و‬ ‫دەرهاویشتە خراپ‌و‬ ‫زیانبەخشەکانی‬ ‫ڕەوتی سەلەفیی‌و‬ ‫کەناڵی (ئامۆژگاریی)‬ ‫بەرئەکەوێت؟!‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )611‬سێشه‌ممه ‪2018/1/30‬‬ ‫هەرێمی کوردستان ‪ /‬عێراق‬ ‫ئەنجومەنی دادوەری‬ ‫ ‬ ‫دادگای باری کەسێتی‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫سلێمانی‪3/‬‬ ‫داواکار‪ /‬هەوار محمد علی‬ ‫داوالێکراو‪ /‬ابراهیم عارف معروف‬

‫ژمارە‪/577 :‬ش‪2017/‬‬ ‫بەروار‪2018 / 1 /16 :‬‬

‫ئاگانامە‌‬

‫داواکار(هەوار محمد عل������ی) داوایەکی بەژم������ارە (‪/577‬ش‪ )2017/‬لەم دادگایە‬ ‫تۆمارکردوە لەس������ەرت‌و‪ ،‬ل������ەم داوایەدا هاتوە ک������ە‪ :‬جیابون������ەوە بە(مخالعة) تنازل‬ ‫لەس������ەرجەم مافەکانی خۆی‪ .‬لەبەر نادیاری ش������وێنی نیشتەجێبونت دادگا بڕیاری‬ ‫دا ئ������اگادارت بکاتەوە لەڕێگەی دو رۆژنام������ەی ناوخۆی رۆژانەوە بۆ ئامادەبونتان‬ ‫لەبەردەم ئەم دادگای������ە لەڕۆژی دادبینی کە دەکەوێتە ب������ەرواری (‪)2018/3/28‬‬ ‫کاتژمێر (‪ )9:35‬ی سەرلەبەیانی رۆژی دادبینییە لەم دادگایە‪ ،‬لەبەر ئەوە لەرۆژی‬ ‫دیاریکراودا خۆتان یان بریکارێکی یاس������ایی ئامادە بێت لەم دادگایە‪ ،‬بەپێچەوانەوە‬ ‫داواکە بەپێی یاسا دەبینرێت‪.‬‬ ‫ ‬ ‫دادوەر‬ ‫ ‬ ‫قادر بارام فتاح‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری ‬ ‫ ‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‬

‫عدد‪134 :‬‬ ‫به‌روار‪2018/1/24 :‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌و‌ه ك‌ه سااڵن ‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگادار ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی (صمود)‌و ه‌رگرتو‌ه ك‌ه هاواڵتی‌ (س������اڵح فق ‌‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫(‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )7280‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردوه‌ ب‌ه مه‌به‌ست ‌‬ ‫سڵێمان حسێن) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژماره‌ هه‌وائ ‌‬ ‫ی له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌وییه‌ هه‌ی‌ه له‌ماوه‌ی‌‬ ‫ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫دروس������تكردن ‌‬ ‫ی شاره‌وانیمان‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س������ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫(‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫بكاته‌و‌ه به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری ‬ ‫ ‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‬

‫عدد‪133 :‬‬ ‫به‌روار‪2018/1/24 :‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌و‌ه ك‌ه سااڵن ‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگادار ‌‬ ‫(‪ )1989-1987‬زه‌وی������ان له‌ناحیی������ه‌ی‌ رزگاری‌ (صمود)‌و ه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵتی‌ (س������االر‬ ‫ی كردو‌ه ب‌ه‬ ‫ی (‪ )5822‬داوای‌ ڕێ������گا پێدان ‌‬ ‫عبدالق������ادر محمد) خ������اوه‌ن زه‌وی‌ ژماره‌ هه‌وائ ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر ئه‌و پارچ‌ه زه‌ویی‌ه هه‌ی‌ه‬ ‫مه‌به‌ستی‌ دروس������تكردنی‌ خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )30‬ڕۆژدا ل������‌ه دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س������ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫شاره‌وانیمان بكاته‌و‌ه به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری ‬ ‫ ‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‬

‫عدد‪166 :‬‬ ‫به‌روار‪2018/1/29 :‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان‌ه ده‌كاته‌و‌ه ك‌ه سااڵن ‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگادار ‌‬ ‫ی (صمود)‌و ه‌رگرتو‌ه كه‌ هاواڵتی‌ (بهی‌ه احمد‬ ‫(‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحیی������ه‌ی‌ رزگار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كردو‌ه به‌ مه‌به‌س������ت ‌‬ ‫محم������ود) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژماره‌ هه‌وائی‌ (‪ )11471‬داوای‌ ڕێگا پێدان ‌‬ ‫ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی‌ له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌وییه‌ هه‌یه‌ له‌ماوه‌ی‌‬ ‫دروس������تكردن ‌‬ ‫ی شاره‌وانیمان‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س������ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫(‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری ‬ ‫ ‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‬

‫عدد‪142 :‬‬ ‫به‌روار‪2018/1/28 :‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان‌ه ده‌كاته‌و‌ه ك‌ه سااڵن ‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگادار ‌‬ ‫ی (صمود)‌و ه‌رگرت������وه‌ كه‌ هاواڵتی‌ ( ابراهیم‬ ‫(‪ )1989-1987‬زه‌وی������ان له‌ناحییه‌ی‌ رزگار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كردوه‌ به‌ مه‌به‌ست ‌‬ ‫ی (‪ )1139‬داوای‌ ڕێگا پێدان ‌‬ ‫احمد‌و س������ین) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژماره‌ هه‌وائ ‌‬ ‫ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی‌ له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌وییه‌ هه‌یه‌ له‌ماوه‌ی‌‬ ‫دروس������تكردن ‌‬ ‫ی شاره‌وانیمان‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س������ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫(‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری ‬ ‫ ‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‬

‫عدد‪116 :‬‬ ‫به‌روار‪2018/1/23 :‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان‌ه ده‌كاته‌و‌ه ك‌ه سااڵن ‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگادار ‌‬ ‫ی (صمود)‌و ه‌رگرتو‌ه كه‌ هاواڵتی‌ (تاڵب عبدالل‌ه‬ ‫(‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ی‌ رزگار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ڕێگا پێدانی‌ كردو‌ه ب‌ه مه‌به‌س������ت ‌‬ ‫ن������ادر) خ������اوه‌ن زه‌وی‌ ژمار‌ه هه‌وائ������ی‌ (‪ )4778‬داوا ‌‬ ‫ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی‌ له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچ‌ه زه‌وییه‌ هه‌یه‌ له‌ماوه‌ی‌‬ ‫دروس������تكردن ‌‬ ‫ی شاره‌وانیمان‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س������ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫(‪ )30‬ڕۆژدا ل‌ه دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫بكاته‌و‌ه به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری ‬ ‫ ‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‬

‫ئاگاداری‌‬

‫عدد‪123 :‬‬ ‫به‌روار‪2018/1/23 :‬‬

‫ی‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان‌ه ده‌كاته‌و‌ه ك‌ه سااڵن ‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگادار ‌‬ ‫ی (رشید محمود‬ ‫ی (صمود)‌و ه‌رگرتو‌ه كه‌ هاواڵت ‌‬ ‫(‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ی‌ رزگار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كردو‌ه ب‌ه مه‌به‌س������ت ‌‬ ‫ی (‪ )4983‬داوای‌ ڕێگا پێدان ‌‬ ‫احمد) خ������اوه‌ن زه‌وی‌ ژماره‌ هه‌وائ������ ‌‬ ‫ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی‌ له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌وییه‌ هه‌یه‌ له‌ماوه‌ی‌‬ ‫دروس������تكردن ‌‬ ‫ی شاره‌وانیمان‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س������ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫(‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫بكاته‌و‌ه به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ ‬

‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری ‬ ‫ ‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‬

‫عدد‪113 :‬‬ ‫به‌روار‪2018/1/23 :‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌و‌ه ك‌ه سااڵن ‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگادار ‌‬ ‫ی (حمه‌جان‬ ‫(‪ )1989-1987‬زه‌وی������ان له‌ناحییه‌ی‌ رزگاری‌ (صمود)‌و ه‌رگرت������وه‌ كه‌ هاواڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كردو‌ه ب‌ه مه‌به‌ست ‌‬ ‫محمود علی‌) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژماره‌ هه‌وائی‌ ( ‪ )6524‬داوای‌ ڕێگا پێدان ‌‬ ‫ی له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌وییه‌ هه‌ی‌ه له‌ماوه‌ی‌‬ ‫ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫دروس������تكردن ‌‬ ‫ی شاره‌وانیمان‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س������ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫(‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری ‬ ‫ ‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‬

‫عدد‪147 :‬‬ ‫به‌روار‪2018/1/28 :‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌و‌ه ك‌ه سااڵن ‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگادار ‌‬ ‫ی (صمود)‌و ه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵتی‌ (خه‌لیل كه‌ریم‬ ‫(‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ی‌ رزگار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )845‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردوه‌ به‌ مه‌به‌س������ت ‌‬ ‫اس������ماعیل) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژماره‌ هه‌وائ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی‌ له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌وییه‌ هه‌ی‌ه له‌ماوه‌ ‌‬ ‫دروس������تكردن ‌‬ ‫ی شاره‌وانیمان‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س������ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫(‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫بكاته‌و‌ه به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری ‬ ‫ ‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‬

‫عدد‪150 :‬‬ ‫به‌روار‪2018/1/28 :‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌و‌ه ك‌ه سااڵن ‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگادار ‌‬ ‫(‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ی‌ رزگاری‌ (صمود)‌و ه‌رگرتو‌ه كه‌ هاواڵتی‌ (رش������ید احمد‬ ‫ی‬ ‫محمود) خ������اوه‌ن زه‌وی‌ ژماره‌ هه‌وائی‌ (‪ )2818‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردو‌ه به‌ مه‌به‌س������ت ‌‬ ‫ی له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌وییه‌ هه‌ی‌ه له‌ماوه‌ی‌‬ ‫ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫دروس������تكردن ‌‬ ‫ی شاره‌وانیمان‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س������ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫(‪ )30‬ڕۆژدا ل‌ه دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫بكاته‌وه‌ ب‌ه پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری ‬ ‫ ‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‬

‫ئاگاداری‌‬

‫عدد‪151 :‬‬ ‫به‌روار‪2018/1/28 :‬‬

‫ی‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌و‌ه ك‌ه سااڵن ‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگادار ‌‬ ‫ی حه‌سه‌ن‬ ‫ی (عل ‌‬ ‫ی (صمود)‌و ه‌رگرتو‌ه كه‌ هاواڵت ‌‬ ‫(‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ی‌ رزگار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )3610‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردو‌ه ب‌ه مه‌به‌س������ت ‌‬ ‫س������اڵح) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژمار‌ه هه‌وائ������ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌وییه‌ هه‌ی‌ه له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫دروس������تكردن ‌‬ ‫ی شاره‌وانیمان‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س������ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫(‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وان ‌‬ ‫ ‬

‫‪19‬‬

‫ترس له‌چاکسازی‪ ..‬پاشماوە‬

‫ئه‌وانه‌ بانگه‌ش����ه‌ی چاکس����ازی ده‌که‌ن‪ ،‬ک ‌ه‬ ‫ئه‌م����ه‌ش یه‌کێکه‌ له‌ه����ه‌ره‌ مه‌ترس����یدارترین‬ ‫گاڵته‌ج����اڕی ک����ه‌ ده‌س����ه‌اڵت ب����ۆ خه‌ڵک����ی‬ ‫کوردس����تانیان دروس����ت کردوە‪.‬چاکس����ازی‬ ‫بە‌م����رۆڤ ده‌ک����رێ‌و اته‌ ده‌بێ به‌مانای‌و ش����ه‌‬ ‫مرۆڤ بێ نه‌ک ته‌نها به‌نی ئاده‌مێکی خنکاو‌و‬ ‫ه‌ به‌رچاو داپۆشراو بە‌گه‌نده‌ڵی‪.‬چاکسازی به‌و‬ ‫که‌س����انه‌ ناکرێ که‌ مه‌مله‌که‌ته‌که‌یان‌و موڵک‌و‬ ‫دۆنمه‌کانیان ئه‌وه‌نده‌ زۆره‌ گه‌ر له‌ئاس����مانه‌وه‌‬ ‫به‌ربیت����ه‌وه‌ ده‌که‌ویته‌ ناوی‪ ،‬بە‌ده‌س����ه‌اڵتێک‬ ‫ناک����رێ ک����ه‌ نه‌ته‌وه‌یه‌ک����ی‌و ه‌کو ک����ورد که‌‬ ‫هه‌ڵگری یه‌ک شوناس����ی ئاین����ی‌و نه‌ته‌وه‌ییه‌‬ ‫دابه‌ش����ی بکه‌ی بۆ زۆن س����ه‌وزو زه‌رد یاخود‬ ‫دروس����ت کردنی ش����ارچێتی ک����ه‌ کاتی خۆی‬ ‫سه‌دام نه‌یکرد‪.‬بە‌پیاوانێک ناکرێ که‌ بۆماوه‌ی‬ ‫بیست‌و شه‌ساڵی ده‌سه‌اڵتیان تا ئێستا نیازی‬ ‫س����وپایه‌کی یه‌کگروتویان نه‌بێ‪ .‬چاکس����ازی‬ ‫بە‌پیاوانێ����ک ناکرێت بۆ نه‌خۆش����ییه‌کی‌و ه‌کو‬ ‫هه‌اڵمه‌ت روو له‌نه‌خۆش����خانه‌کانی ده‌ره‌وه‌ی‌و‬ ‫اڵت بکه‌ن بۆ چاره‌س����ه‌ر‪ ،‬چونکه‌ چاره‌سه‌ری‬ ‫ناوخ����ۆ خه‌ڵکی ش���� ‌هل‌و کوێ����ر ده‌کات‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫له‌کاتێک����دا زۆر ب����ه‌ی خه‌ڵکی ب����ه‌ش خوراو‬ ‫توانایان نی یه‌ چاره‌س����ه‌ری ناوخۆش بکڕن‪.‬‬ ‫چاکسازی به‌ده‌سه‌اڵتێک ناکرێ گه‌ر قوتابخانه‌و‬ ‫زانکۆکان ده‌وام بک����ه‌ن‌و نه‌یکه‌ین باکی نه‌بێ‪،‬‬ ‫ئه‌م����ه‌ له‌کاتێک����دا زانک����ۆ قوتابخان����ه‌و کۆی‬ ‫فه‌رمانه‌گه‌کانی تر س����یمای زیندووی ژییانن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌م ده‌سه‌اڵته‌‌و ای کردوە که‌ سێ مانگیش‬ ‫ده‌وام نه‌کرێ����ت به‌الیه‌وه‌ زۆر ئاس����اییه‌‌و ه‌ک‬ ‫ئه‌وه‌ی که‌ ساڵی پارله‌ که‌رتی په‌روه‌رده‌ روی‬ ‫دا‪ ،‬به‌کورتی چاکس����ازی به‌ده‌سه‌اڵتێک ناکرێ‬ ‫که‌ چێژ‌و ل����ه‌زه‌ت له‌ئازاردان����ی هاواڵتیه‌کانی‬ ‫ببینێ‌و ئاره‌زوی که‌رامه‌ت شکاندنیان بکات‪.‬‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی ک���وردی بۆ ئ���ه‌وه‌ی خه‌ڵکی‬ ‫چه‌واش���ه‌ بکات‌و به‌رده‌وام بێ له‌شکسته‌کانی‬ ‫هه‌میش���ه‌ پێویستی بە‌وتنی‌و شه‌ی چاکسازی‬ ‫ی���ه‌ تاوه‌کو خه‌ڵک���ی چاوه‌ڕێ باش���تر بونی‬ ‫باردۆخی دۆزه‌خییان بکه‌ن‪.‬چاکس���ازی ته‌نها‬ ‫قس���ه‌ی پێکه‌نیناوی‌و کۆنگره‌ی رۆژنامه‌نوسی‬ ‫نیی���ه‌‌و ه‌کو ئه‌وه‌ی که‌ ئه‌م ده‌س���ه‌اڵت دارانه‌‬ ‫ده‌یکه‌ن به‌ڵکو چاکسازی ئاشکراکردنی داهاتی‬ ‫ناوخۆیه‌ (له‌نه‌وته‌وه‌ تاوه‌کو باجی کرێکارێکی‬ ‫هه‌ژار‪)....‬به‌اڵم نه‌ک ئه‌م ئاشکراکردنه‌ بدرێته‌‬

‫ده‌س���تی کۆمپانیایه‌کی بییانی‪ ،‬بە‌ڵکو له‌ژێر‬ ‫چاودێری خه‌ڵکانی ناوخۆی دوور له‌ده‌سه‌اڵتی‬ ‫ک���وردی دابێ ‪ ،‬چاکس���ازی کاتێ ده‌کرێ که‌‬ ‫دادگا س���ه‌روه‌ربێ نه‌ک یاس���ا ده‌ربچێ به‌اڵم‬ ‫ته‌نه���ا مرۆڤ���ه‌ قوڕبه‌س���ه‌ره‌کان بگرێت���ه‌وه‌‬ ‫ئه‌وانه‌ش���ی که‌ سوری به‌ر له‌ش���کرن له‌یاسا‬ ‫شکێنی دا پێکه‌نینی ته‌واویشیان پێ نه‌یه‌ت‪،‬‬ ‫ده‌بێ موچه‌ی‌و ه‌زیرو پیاوانی خانه‌نش���ینی‌و‬ ‫ه‌همی‌و ئه‌ندام په‌رله‌مان‌و هه‌موو ئه‌وانه‌ی که‌‬ ‫به‌ئه‌ندازه‌ی هاڕون‌و قاڕون پاره‌‌و ه‌رده‌گرن که‌م‬ ‫بکرێته‌وه‌ بۆ ئاس���تی مامۆستایه‌کی سه‌ره‌تای‬ ‫خانه‌نیش���نکراو‪ ،‬ل���ه‌چ‌و اڵتێک���ی دونیادایه‌‌و‬ ‫ه‌زیرێک بە‌پاره‌یه‌کی خه‌یاڵی‌و پاسه‌وانی زۆر‬ ‫خانه‌ نیش���ن ده‌کرێ؟ چاکسازی کاتێ ده‌کرێ‬ ‫که‌ خوێندگا حکومییه‌کان توانای پێش���بڕکێ‬ ‫هه‌بێ���ت له‌گ���ه‌ڵ خوندگا ئه‌هلێ���کان‪ ،‬بتوانی‬ ‫هه‌ڵبژاردنێکی پاک‌و بێگ���ه‌رد ئه‌نجام بده‌ی‪،‬‬ ‫شکۆی په‌رله‌مان بپارێزی‪‌،‬و ه‌ په‌رله‌مان بتوانێ‬ ‫لێپرس���ینه‌وه‌ له‌گه‌وره‌ترین که‌سی به‌رپرسی‌و‬ ‫اڵت بکات نه‌ک هه‌ندێ به‌ر پرس هه‌بن گاڵته‌ی‬ ‫ته‌واویان ئه‌سڵه‌ن به‌لێپرسینه‌وه‌ هه‌بێ‪ ،‬باوه‌ڕ‬ ‫بون بە‌ئاڵو گۆڕی ده‌س���ه‌اڵت‪ ،‬چاک س���ازی‬ ‫کاتێ ده‌کرێ که‌ ده‌سه‌اڵت متمانه‌ بگه‌ڕێنێته‌وه‌‬ ‫بۆ خ���ۆی‌و هاواڵتیه‌کانی‪ ،‬ده‌بێ س���وپایه‌کی‬ ‫نیشتیمانییمان هه‌بێ‪ ،‬له‌هه‌موو ئه‌مانه‌ گرنگتر‬ ‫بۆ جێبه‌جێ کردنی چاک سازی ده‌بێ شکۆ بۆ‬ ‫مرۆڤ بگه‌ڕێنرێته‌وه‌‌و ه‌کو مرۆڤ سه‌یر بکرێ‬ ‫ن���ه‌ک ته‌نها‌و ه‌کو کۆیله‌یه‌ک‪.‬ئایا ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫ک���وردی ئه‌مان���ه‌ ده‌کات تاوه‌کو چاکس���ازی‬ ‫بێته‌ دی؟‪ ،‬هی���وادارم جێبه‌جی بکات تاوه‌کو‬ ‫خه‌ڵکی ش���کۆیان بۆ بگه‌ڕێت���ه‌وه‌ که‌ له‌الیه‌ن‬ ‫ئه‌م ده‌سه‌اڵته‌وه‌ شکێنراوه‌‪ ،‬به‌اڵم بە‌جێبه‌جێ‬ ‫کردنی ئه‌م خااڵنه‌ ده‌س���ه‌اڵت س���ه‌ری خۆی‬ ‫ده‌خوات‌و له‌ناو ده‌چێت بۆ یه‌ له‌و باوه‌ڕه‌دانیم‬ ‫هه‌رگی���ز چاکس���ازی بکات به‌ڵک���و به‌رده‌وام‬ ‫ده‌ترسێ‌و لێی راده‌کات‪.‬ئه‌م ده‌سه‌اڵته‌ کوردی‬ ‫یه‌‌و ه‌کو ماس���یه‌کی بە‌قوالپ گیراو له‌ئاوێکی‬ ‫لیخن���دا‌و ایه‌ ک���ه‌ خواردنی قوالپی ماس���ی‬ ‫گره‌که‌ س���مبول بێ بۆ گه‌نده‌ڵ���ی بە‌قوتدان‌و‬ ‫هه‌ڵهاتنیش لێ هه‌ر له‌ناو ده‌چێ‪ ،‬به‌مانایه‌کی‬ ‫تر گه‌ر گه‌نده‌ڵی بکات‌و گه‌ر نه‌شیکات دواجار‬ ‫هه‌ر ده‌بێ مه‌رگی خۆی بنۆشێ بۆ یه‌ هه‌رگه‌ز‬ ‫نایکات بۆ ئه‌وه‌ی دره‌نگتر مه‌رگ بنۆشێ‪.‬‬

‫ونبون‬

‫ی‬ ‫ی (‪ )2013/6/3‬كه‌ بڕه‌كه‌ ‌‬ ‫ی گرده‌گۆزینه‌‪ ،‬ژمار‌ه (‪ )559551‬به‌روار ‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫* وه‌سڵێك ‌‬ ‫(‪ 1.000.000‬یه‌ك ملێون دیناره‌) به‌ناوی‌ (عمر عبدالل‌ه فارس)‌و نبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌و‌ه‬ ‫ی خاك له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ كتێبخانه‌ ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری ‬ ‫ ‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‬

‫عدد‪152 :‬‬ ‫به‌روار‪2018/1/28 :‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك‌ه سااڵن ‌‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وان ‌‬ ‫ی رزگاری‌ (صمود)‌و ه‌رگرتوه‌ ك������‌ه هاواڵتی‌ (ڕه‌ئوف‬ ‫(‪ )1989-1987‬زه‌وی������ان له‌ناحیی������ه‌ ‌‬ ‫ی كردوه‌ ب‌ه‬ ‫محمدامی������ن عزیز) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژم������ار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )5913‬داوای‌ ڕێ������گا پێدان ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر ئه‌و پارچ‌ه زه‌وییه‌ هه‌ی‌ه‬ ‫مه‌به‌ستی‌ دروس������تكردنی‌ خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )30‬ڕۆژدا ل������‌ه دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س������ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری ‬ ‫ ‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‬

‫عدد‪124 :‬‬ ‫به‌روار‪2018/1/23 :‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك‌ه سااڵن ‌‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وان ‌‬ ‫ی رزگاری‌ (صمود)‌و ه‌رگرتوه‌ ك‌ه هاواڵتی‌ (اكبر ڕۆس������تم‬ ‫(‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )6577‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردوه‌ به‌ مه‌به‌س������ت ‌‬ ‫ڕه‌س������ول) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژم������اره‌ هه‌وائ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌وییه‌ هه‌یه‌ له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫دروس������تكردن ‌‬ ‫ی شاره‌وانیمان‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س������ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫(‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫بكاته‌وه‌ ب‌ه پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وان ‌‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری ‬ ‫ ‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‬

‫عدد‪146 :‬‬ ‫به‌روار‪2018/1/28 :‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك‌ه سااڵن ‌‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وان ‌‬ ‫ی (خه‌دیج‌ه‬ ‫ی (صمود)‌و ه‌رگرت������وه‌ كه‌ هاواڵت ‌‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫(‪ )1989-1987‬زه‌وی������ان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كردو‌ه به‌ مه‌به‌ست ‌‬ ‫ی (‪ )7081‬داوای‌ ڕێگا پێدان ‌‬ ‫ی ژماره‌ هه‌وائ ‌‬ ‫له‌تیف احمد) خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی‌ له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌وییه‌ هه‌یه‌ له‌ماوه‌ی‌‬ ‫دروس������تكردن ‌‬ ‫ی شاره‌وانیمان‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س������ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫(‪ )30‬ڕۆژدا ل‌ه دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫بكاته‌و‌ه ب‌ه پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫ی شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری ‬ ‫ ‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‬

‫ئاگاداری‌‬

‫عدد‪141 :‬‬ ‫به‌روار‪2018/1/28 :‬‬

‫ی رزگاری‌ ئ������اگاداری‌ هه‌م������وو ئه‌و هاواڵتیان‌ه‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وان ‌‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحیی������ه‌ی‌ رزگاری‌ (صمود)‌و ه‌رگرتوه‌ ك‌ه‬ ‫ده‌كاته‌و‌ه ك‌ه س������ااڵن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ژماره‌ هه‌وائی‌ (‪ )11399‬داوای‌ ڕێگا پێدان ‌‬ ‫ی ( عزیز ره‌حیم س������اڵح) خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫هاواڵت ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌ویی‌ه‬ ‫ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی دروستكردن ‌‬ ‫كردوه‌ به‌ مه‌به‌ست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی (‪ )30‬ڕۆژدا ل‌ه دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫هه‌ی‌ه له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ ‬

‫‪Awene‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫خەبات عەبدوڵاڵ‬

‫ئاوابونی جەاللی‬

‫ئێمە ئێس����تا شاهیدی ئاوابونی مەیلێکی سیاسی کوردین‪ ،‬بەچاوی خۆمان تەپوتۆزی‬ ‫کەوتن����ی ئەو زەبەالحە سیاس����ییە ماندوە دەبینی����ن کە نیو س����ەدەیە لەناوماندا بەپێوە‬ ‫ڕاوەستاوە‪ .‬ئێمە هەر ئێستا شاهیدی ئاوابونی جەاللین!‬ ‫هەمو ئەو داهێزران‌و هەڵوەرینە سیاس����ییەی کە س����ااڵنێکە بەرۆکی یەکێک لەدو هێزە‬ ‫گەورەکەی کوردەواری؛ یەکێتی نیش����تمانی کوردس����تانی گرتوە‪ ،‬هیچ نیە جگە لەکۆتاییە‬ ‫خەمناکەکانی ئەم مەیلە سیاسییە‪ .‬لەهەمان سۆنگەوە ئەوەی حاڵی حازر لەکایەی سیاسی‬ ‫باش����وردا‪ ،‬بەتایبەتیش لەس����لێمانی دەبینرێت‪ ،‬هیچ نیە جگە لەپریشکەکانی کشانی ئەم‬ ‫ئەستێرەیە‪.‬‬ ‫ئه‌ڵبه‌ته‌‌ جه‌اللی هێنده‌ی ئاماژه‌یه‌ بۆ کولتورێکی سیاس����ی که‌ زیاتر له‌نیو س����ه‌ده‌یه‌‬ ‫له‌کایه‌ی سیاس����ی کوردیدا ئاکتیڤه‌‪ ،‬هێنده‌ مه‌به‌س����ت لێی شه‌خسی تاڵه‌بانی‌و نزیکەکانی‬ ‫ئەو نین‪ .‬جەاللی کە لەناوەڕاس����تی شەستەکانی سەدەی پێشوەوە خۆی لەڕەوتە باوەکەی‬ ‫کوردایەتی ‪/‬مەالیی جیاکردەوە‪ ،‬پشتئەس����تور بەسەرکردەی کاریزمی‌و پۆپۆلیزمی سیاسی‬ ‫ماوی‪ ،‬نیو س����ەدەیە ئامادەیی بەردەوامی لەکۆی ئەو کایە سیاسییەدا هەیە کە ئێستامانی‬ ‫لێکەوتۆتەوە‪.‬‬ ‫ڕاس����تیه‌که‌ی یه‌کێتی قۆناغ به‌قۆناغ‌و به‌ به‌رنامه‌ کرایه‌ بزوتنه‌وه‌یه‌کی جه‌اللی‪ .‬یه‌کێتی‬ ‫نیش����تمانی‪ ،‬به‌تایبه‌تیش کۆمه‌ڵ����ه‌ی ڕه‌نجده‌ران‪ ،‬خه‌ونی ئه‌و نه‌وه‌ گه‌نج‌و شۆڕش����گێڕه‌ی‬ ‫کورده‌واری بو که‌ شۆڕش سیماو ناسنامه‌ی سه‌رده‌مه‌که‌یان بو‪ .‬پاڵه‌وانه‌کانی ئه‌م سه‌رده‌مه‌‬ ‫نه‌وه‌یه‌کی نوێ‌و ئایدۆلۆژیستی سه‌رسه‌ختی کولتوری شۆڕشگێڕانه‌ی قوتابخانه‌ی مارکسیزم‬ ‫ب����ون‪ .‬به‌جه‌اللیکردنی یه‌کێتی به‌دیوێک����ی تردا له‌گۆڕنانی خه‌ونی ئ����ه‌و نه‌وه‌یه‌ش بو که‌‬ ‫له‌پێناوی هێنانه‌کایه‌ی کولتورێکی سیاسی نوێ‪ ،‬جیا له‌کولتوره‌ باوه‌که‌ی مه‌الیی‌و جه‌اللی‪،‬‬ ‫ڕه‌نجی فه‌رهادیان‪ ،‬دا‪.‬‬ ‫لەڕاس����تیدا جەاللی بەمردن����ی تاڵەبانی ئاوا نەبو‪ ،‬جەالل����ی تاڕادەیەکی زۆر بەمردنی‬ ‫نەوشیروان مس����تەفا ئاوا بو‪ .‬تاڵەبانی زوتر دەس����تبەرداری جەاللی بو‪ .‬تەماحی کورسی‬ ‫س����ەرۆکایەتی عێراق ئەو پنتەیە کە لێیەوە لەس����ەرێکەوە تاڵەبان����ی کۆتایی بەو ملمالنێ‬ ‫مێژوییەی خۆی لەگەڵ ماڵباتی بارزانی‪/‬مەالیی هێناو لەس����ەرێکی دیشەوە ئەو ساتەوەختە‬ ‫مێژوییەیە کە تێیدا نەوشیروان مستەفا بۆ یەکەمینجار پشتی کردە هاوڕێکەی تەمەنی‌و بۆ‬ ‫گۆڕینی بنەڕەتەکانی گەمەی سیاس����ی لەکوردستان‪ ،‬ئامادە نەبو دەستبەرداری ملمالنێکە‬ ‫بێت‪ .‬ئاخ����ر هەروەکو چۆن لەزۆربەی بزوتنەوە ماوییەکانی س����ەدەی پێش����و هەمیش����ە‬ ‫بەتەنیش����ت سەرکردەی تاکوتەنهاوە س����ێبەرێک دەبینرێت؛ (لەچین‪ :‬بەتەنیشت ماو تسی‬ ‫تۆنگەوە‪ ،‬لین پیاو‪ .‬لەڤیێتنام‪ :‬هۆش����ی مینە‪/‬ژەنەڕاڵ جیاب‪ ،‬لەکوبا‪ :‬کاسترۆ‪/‬گیڤارا‪،)...‬‬ ‫لەڕەوتی جەاللیشدا هەمیشە لەگەڵ ناوهێنانی تاڵەبانی‪ ،‬بەردەوام تارماییەکانی نەوشیروان‬ ‫مستەفا ئامادە بوە‪.‬‬ ‫س����ەرکردەی ماوی وەکو هەمو کاریزمایەکی مێژویی بەپڕۆس����ەی (بت)اندندا دەڕوات‪،‬‬ ‫س����ەرکردەیەکە س����ەر بەحیکایەتێکی مێژویی‪ ،‬حیکایەتێک کە دوبارەبونەی مەحاڵە‪ .‬بۆیە‬ ‫هەمو ئەوەی نەوەکانی دوای تاڵەبانی بەتایبەتیش بۆ دروس����تکردنی هەمان حیکایەت لەم‬ ‫سااڵنەی دواییدا لەکاتی شەڕی داعشدا کردیان‪ ،‬لەبەرەبەیانێکی شانزەی ئۆکتۆبەردا بەتاڵ‬ ‫بۆوە‪ .‬جەاللی نەک هەروەکو س����ەرکردەی کاریزمی‪ ،‬وەکو ئایدیۆلۆژیاش ئاوا بو‪ ،‬ئەوە نیە‬ ‫لەغیابی جیهانبینییەکی ڕوندا‪ ،‬ئاپۆچی بوەتە جێگرەوەی ئەم بۆشاییە فکری‌و سیاسییەی‬ ‫نەک هەر پانتایی یەکێتی‪ ،‬بەڵکو گۆڕانیش؟‬ ‫گرفتی سەرەکی لەئاوابونی جەاللیدا نیە‪ ،‬جەاللی لەئێستاوە ئیتر گوزارەیە لەڕابردویەکی‬ ‫سیاس����ی‪ ،‬گرفتی سەرەکی س����ەرهەڵدانی ئەو هێزگەل‌و کارەکتەرە جەاللییە نوێیانەن کە‬ ‫لەڕێی داهێنانی ئینش����ای سیاس����ی ڕۆژانەو بێ ناوەڕۆکەوە نەک هەر لەناو یەکێتی‪ ،‬بەڵکو‬ ‫لەن����او گۆڕان‪ ،‬لەناو ئەو هێزە هوالمییانەی کە ناوی خۆیان ناوە هاوپەیمانی‌و نەوەی نوێ‪،‬‬ ‫لەالساییکردنەوەی ئەم کولتورە سیاسییەدا بونەتە دیماگۆکێکی سیاسی گەورەو ناشرین‪.‬‬ ‫ش����ەڕی سیستەم بەو کەرەس����تانە ناکرێت کە نیو س����ەدە زیاترە دو مەیلی سیاسی‬ ‫لەنێوان خۆیاندا ملمالنێیەکی درۆزنانەی پێ دنە دەدەن‪ .‬شەڕی سیستەم‌و توغیانی مەالیی‬ ‫جا لەڕێی ڕیفۆرمەوە بێت یاخود شۆڕش بەتێپه‌ڕاندنی ئەم میراتە دەبێت؛ میراتی مەالیی‪/‬‬ ‫جەاللی‪ .‬تێپه‌ڕاندن به‌مانای داهێنانی پارادایمێکی نوێی سیاس����ه‌تکردن له‌الیه‌ن نه‌وه‌یه‌کی‬ ‫خاوەن ڤیژنی ڕونەوە‪ ،‬نه‌وه‌یه‌ک له‌جیاتی پشتبه‌س����تن به‌کاریزماو ئەستێرە سیاسییەکان‌و‬ ‫ده‌س����تگرتنی کوێرانه‌ به‌ڕابردوه‌وه‌‪ ،‬به‌عه‌قڵی ده‌س����ته‌جه‌معی‪ ،‬کار له‌س����ه‌ر ئێستاو ئاینده‌‬ ‫بکات‪.‬‬ ‫* کورتەی وتارێکی درێژە‪.‬‬ ‫ ‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاهیرو ویدات حسێن؟‬

‫رۆژانە نوێرتین هەواڵ لەڕێگەی‬ ‫‪SMS‬ی ئاوێنەوە بەدەسبهێنە‬

‫ب‬ ‫ۆ‬ ‫ب‬ ‫ە‬ ‫ش‬ ‫د‬ ‫ژم ا‬ ‫ر‬ ‫ب‬ ‫ب ارە ‪ 1‬ون‬ ‫ن‬ ‫ێ‬ ‫ر‬ ‫ە‬ ‫‪ 21‬بۆ‬ ‫‪29‬‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬