Awene 612

‫مامۆستایان ئەمڕۆ پەنجاو یەكەمین‬ ‫خۆپیشاندان ئەنجامدەدەن‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)612‬‬ ‫سێشەممە ‪2018/2/6‬‬

‫‪16‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫بە‌دوو پەنجەوە‬ ‫بژێوی خێزانێک دابین دەکات‬

‫کارکردن شەرەفێکی گەورەیە‬ ‫‪11‬‬

‫بەرپرسی راگەیاندنی هێزەكانی سوریای دیموكرات‪:‬‬ ‫ئەوەی لەعەفرین رودەدات بەرگریكردنە‬ ‫لەئامەد‪ ،‬هەولێر‪ ،‬سلێمانی‌و مەهاباد‬ ‫مستەفا بالی‪ ،‬بەرپرسی راگەیاندنی‬ ‫هێزەکان���ی س���وریای دیموک���رات‬ ‫(هەس���ەدە) ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫پاش ش���انزه‌ رۆژه‌ به‌س���ه‌ر هێرشی‌‬ ‫سوپای‌ توركیادا بۆ سه‌ر عه‌فرین‪ ،‬بۆ‬ ‫دۆست‌و دوژمن ئاشكرابو كە بەهۆی‬ ‫خۆڕاگ���ری‌و بەرگ���ری قارەمانانەی‬ ‫شەرڤانانه‌وه‌ س���ەركەوتن بۆ گەلی‬ ‫عەفری���ن بوە‪ ،‬ئ���ه‌و ده‌ڵێت "ئەوەی‬ ‫لەعەفری���ن رودەدات بەرگریكردن���ە‬ ‫لە‌ئام���ەد‪ ،‬هەولێ���ر‪ ،‬س���لێمانی‌و‬ ‫مەهاباد"‪.‬‬

‫تایب���ه‌ت به‌ئاوێنه‌‪ :‬مس���ته‌فا بالی‌‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌ تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌دا‬ ‫رایگه‌یان���د "‪ ٤٥‬ه���ەزار س���ەربازو‬ ‫چەت���ەی چەكدار لەم هێرش���ەدا بۆ‬ ‫سەر عەفرین بەش���دارن"‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"لەعەفری���ن‌و دەوروب���ەری نزیكەی‬ ‫ه���ەزار گوند هەی���ە‪ ،‬كەچی توركیا‬ ‫دوای ‪ 16‬رۆژ باس���ی كۆنترۆڵكردنی‬ ‫‪ 16‬گون���د دەكات‪ ،‬بەمەرجێك ئەو‬ ‫گوندانەی باسیان دەكات كەوتونەتە‬ ‫ناوچ���ەی قەدەغەكراوەوە لەس���ەر‬ ‫سنوری توركیا"‪.‬‬

‫وتیشی‌ "توركیا دەیەوێت شكستی‬ ‫خۆی لە‌شەنگال‌و كۆبانێ‌‌و لەتەواوی‬ ‫رۆژئ���اوا لە‌عەفرین قەرەبو بكاتەوە‪.‬‬ ‫خۆی وەك س���ەركەوتو لەكەركوك‬ ‫دەبینێت‪ ،‬بۆیە دەیەوێت لەعەفرینیش‬ ‫هەمان كار بكات‪ .‬ئەردۆغان دەیەوێت‬ ‫ئەو كۆمەڵكوژیەی لەش���ەنگال رویدا‬ ‫لە‌عەفری���ن دوبارە ببێت���ەوە‪ .‬ئەوان‬ ‫تەرمی ش���ەرڤانێكیان كەوتە دەست‬ ‫ئاوا سوكایەتیان پێكرد‪ ،‬ئەی ئەگەر‬ ‫ژن‌و كچی كورد بەزیندویی بكەوێتە‬ ‫دەس���تیان چی دەك���ەن؟ بۆیە بۆ‬

‫ئەوەی جارێكی دی مێژوی شەنگال‬ ‫بەسەر ژنان‌و كچانی عەفرین دوبارە‬ ‫نەبێتەوە‪ ،‬بەهەمو توانامان بەرگری‬ ‫لەعەفرین‌و گەل���ی عەفرین دەكەین‌و‬ ‫دەكەین بەس���یمبولی س���ەركەوتنی‬ ‫تەواوی گەلی كورد‪ .‬ئەوەی لەعەفرین‬ ‫رودەدات بەرگریكردن���ە لەئام���ەد‪،‬‬ ‫هەولێر‪ ،‬سلێمانی‌و مەهاباد"‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫"عه‌باد ‌ی تا دوای‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌ی‬ ‫عێراق موچه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ هه‌رێم نانێرێت"‬ ‫ئه‌ندامێكی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی‬ ‫ی‬ ‫ی به‌"سیاس���یه‌ك ‌‬ ‫عێ���راق‪ ،‬عه‌ب���اد ‌‬ ‫درۆزن‌و دوڕو" ناوده‌ب���ات‌و ده‌ڵێ���ت‬ ‫"تادوای هه‌ڵبژاردنی عێراق كه‌ بڕیار‌ه‬ ‫له‌مانگ���ی پێنج���دا ئه‌نج���ام بدرێت‪،‬‬ ‫عه‌بادی‌و حكومه‌ت���ی عێراق موچه‌ی‬ ‫فه‌رمانبه‌رانی هه‌رێم نانێرن"‪.‬‬

‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬به‌غ���دا‪ :‬ش���یرین ره‌زا‪،‬‬ ‫ئه‌ندام���ی ئه‌نجومه‌ن���ی نوێنه‌ران���ی‬ ‫عێراق له‌فراكسۆنی گۆڕان بە‌ئاوێنه‌ی‬ ‫راگه‌یان���د له‌دانیش���تنیاندا له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زی���ران ره‌تیكردۆت���ه‌و‌ه‬ ‫ئه‌و پاره‌یه‌ی‌ نێ���ردراوه‌ بۆ هه‌رێم بۆ‬ ‫ی فه‌رمانبه‌رانی‌ پ���ه‌روه‌رده‌‌و‬ ‫موچ���ه‌ ‌‬

‫ئەو وەبەرهێنەرەی سایلۆکەی سلێمانی دراوەتێ‪:‬‬

‫نازانم ‪ 25‬دۆنم زه‌و ‌ی سایلۆك ‌ه‬ ‫به‌چه‌ند بخەمڵێنم‬

‫ی پاره‌ی‌ جوتیارانم ناردوه‌! سێ‌ مانگ‬ ‫ی "عه‌باد ‌‬ ‫ی بێت‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫ته‌ندروست ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی پێش ئێس���تا وتی‌ ناردومه‌‪ ،‬كوا ك ‌‬ ‫ده‌یه‌وێت به‌هه‌مو ش���ێوه‌یه‌ك سزا ‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان بدات‪ .‬مرۆڤێك ‌ه وه‌ری‌ گرتوه‌؟ بۆ كوێی‌ ناردوه‌؟ ئه‌و‬ ‫ی متمان ‌ه‬ ‫ی درۆزنه‌‌و جێ���گا ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪ ،‬به‌ڵێن ده‌دات كه‌س���ێك ‌‬ ‫دو كه‌س���ایه‌ت ‌‬ ‫بۆ جێبه‌جێكردنی‌ داواكارییه‌ك‪ ،‬دواتر نیه‌"‪.‬‬ ‫بە‌ته‌له‌فۆنێ���ك ده‌ڵێ���ت رایبگرن‪ .‬بۆ‬ ‫نمون��� ‌ه هه‌مو سێش���ه‌مه‌یه‌ك ده‌ڵێت‬

‫‪3‬‬

‫به‌رێوه‌به‌ری كارگه‌ی‌ جگه‌ره‌‪:‬‬ ‫مه‌ترسی له‌سه‌ر داگیركردنی زه‌وی كارگه‌كه‌ هه‌یه‌‬ ‫به‌رێوه‌ب���ه‌ری كارگ���ه‌ی‌ جگه‌ره‌ی‬ ‫س���لێمانی ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫مه‌ترسی له‌سه‌ر داگیركردنی ‪ 27‬دۆنم‬ ‫زه‌وی كارگه‌ك���ه‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"‪ 127‬ت���ۆن ئاس���نی‌ ن���او كارگه‌كه‌‬ ‫به‌ب���ێ ئاگاداری ئێمه‌ براوه‌‌و تااڵنیان‬ ‫كردوه‌"‪.‬‬

‫ئاوێنه‌‪ ،‬سلێمانی‌‪ :‬نه‌وزاد عوسمان‪،‬‬ ‫به‌رێوه‌ب���ه‌ری كارگ���ه‌ی‌ جگ���ه‌ره‌ی‬ ‫س���لێمانی به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د‬ ‫دوورنی���ه‌ ئه‌و زه‌وییه‌ی���ان لێ داگیر‬ ‫بكه‌ن كه‌ تا ئێستا موڵكی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫پیشه‌سازییه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‬ ‫"دورنیه‌‌و مه‌ترس���ی ئه‌وه‌ش هه‌یه‌‬

‫زه‌وییه‌ك���ه‌ داگیربك���ه‌ن‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ نوس���راویان‬ ‫ناتوانم زۆر دڵنیابم‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێستادا كردوه‌ له‌سه‌ر دیارنه‌مانی ئاسنه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ لێده‌خوێنرێت���ه‌وه‌ داگی���ر ن���او كارگه‌ی‌ جگه‌ره‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم پێیان‬ ‫وانی���ه‌ كارگ���ه‌ی‌ جگه‌ره‌ك���ه‌ وه‌ك‬ ‫بكرێت"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا‪ ،‬خه‌لیل عه‌بدواڵ‪ ،‬سایلۆكه‌ی‌ سلێمانی‌ بڕوخێنرێت‪.‬‬ ‫به‌رێوه‌ب���ه‌ری گش���تی له‌وه‌زاره‌ت���ی‬ ‫رۆشنبیری‌و الوانی حكومه‌تی هه‌رێم‬

‫‪2‬‬

‫ده‌مه‌قاڵه‌ی‌ نوسه‌رێكی‌ كوردو وه‌زیری‌ ده‌ره‌وه‌ ‌ی دانیمارك‬ ‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫‪5‬‬

‫به‌شی ریکالم ‪ 07700600659 :‬ـ ‪ 07500600659‬‬

‫شەڕڤانان لەعەفرین‬

‫هیوا رەئوف عەلی ئەفەندی‪ ،‬وەبەرهێنەرو‬ ‫خاوەن���ی كۆمپانی���ای هی���وا رەئ���وف بۆ‬ ‫وەبەرهێن���ان‌و پەرەپێدان كه‌ س���ایلۆكه‌ ‌ی‬ ‫س���لێمانی‌ دراوتێ‌ تەح���ەدای‌ ئه‌و‌ه دەکات‬ ‫لەهەم���و كوردس���تاندا ی���ەك وەبەرهێنەر‬ ‫زەوییەك���ی بەپارە درابێت���ێ‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"نازان���م ‪ 25‬دۆنم زه‌وی‌ س���ایلۆك ‌ه به‌چه‌ند‬ ‫بخەمڵێنم"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬هی���وا ره‌ئوف عه‌ل ‌ی‬ ‫ئه‌فه‌ن���د ‌ی لەچاوپێكەوتنێك���ی‌ تایب���ه‌ت‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌دا رایگه‌یاند لەبەرامبەر وه‌رگرتن ‌ی‬ ‫سایلۆكه‌ی‌ س���لێمانیدا دو پرۆژەیان كردوە‬ ‫بە‌بەهای ‪ 18‬ملیار دینار‪ ،‬كە ئەوەش تاكە‬

‫پرۆژەیە لەب���واری وەبەرهێناندا لەبەرامبەر‬ ‫پابەندبون���دا درابێ���ت بە‌وەبەرهێنەر‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "سایلۆكە تاكە پرۆژەیە كە بەشێوەی‬ ‫كێبڕكێ لەساڵی ‪ 2011‬دراوە بە‌ئێمەو چواردە‬ ‫كۆمپانیا بەشداربون لە‌كێبڕكێكەدا"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "كەس بەواس���تە نەیداومەتێ‪،‬‬ ‫دكتۆر بەرهەم خۆی ش���ایەتە لەسەر ئەوەو‬ ‫هیچ شەریكێكیش���م نیی���ە‪ ،‬زۆر زیاتر لەو‬ ‫زەویی���ە دراوە بەوەبەرهێنەری دیكە بەبێ‬ ‫هیچ پابەندبونێكیش"‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫كاكی‌ سه‌رنوسه‌ر ال ‌ی نرخی‌ یه‌كه‌ی‌ كاره‌با‬ ‫وایه‌ هه‌مو كه‌سێك ‌ی له‌ماوه‌ی‌ دو ساڵدا‬ ‫به‌پاره‌ پێده‌كڕێ‌!‬ ‫‪ %500‬زیادكراوه‌‬ ‫‪13‬‬

‫‪6‬‬

‫کورد لەبەردەم یاریی تراژیدیا ‌ی دو خوشك‌‪:‬‬ ‫نەیارەکانیدا‬ ‫خەجێ‌و حەپسە‬ ‫‪14‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫‪17‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )612‬سێشه‌ممه ‪2018/2/6‬‬

‫هیوا رەئوف عەلی ئەفەندی‪ ،‬ئەو وەبەرهێنەرەی سایلۆکەی سلێمانی دراوەتێ‪:‬‬

‫تەحەدا دەکەم لەهەمو كوردستاندا یەك وەبەرهێنەر‬ ‫زەوییەكی بەپارە درابێتێ‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬

‫هیوا رەئوف عەلی ئەفەندی‪،‬‬ ‫وەبەرهێنەر‌و خاوەنی كۆمپانیای‬ ‫هیوا رەئوف بۆ وەبەرهێنان‌و‬ ‫پەرەپێدان‪ ،‬لەم چاوپێكەوتنەی‬ ‫ئاوێنەدا باس لەچۆنیەتی وەرگرتنی‬ ‫زەوی سایلۆ كۆنەكەی سلێمانی‬ ‫دەكات‌و دەشڵێت"لەبەرامبەر ئەوەدا‬ ‫دو پرۆژەمان كردوە بە‌بەهای ‪18‬‬ ‫ملیار دینار‪ ،‬كە ئەوەش تاكە‬ ‫پرۆژەیە لەبواری وەبەرهێناندا‬ ‫لەبەرامبەر پابەندبوندا درابێت‬ ‫بە‌وەبەرهێنەر‪".‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ئەو زەوییەی س���ایلۆی‬ ‫س���لێمانی ب���ە‌چ ش���ێوەیەك دراوە‬ ‫بە‌ئێوە؟‬ ‫هیوا رەئوف‪ :‬ئەوە تاكە پرۆژەیە‬ ‫لەهەمو وەربەرهێناندا كە لەبەرامبەر‬ ‫پابەندبوندا دراوە بە‌وەبەرهێنەر‪ .‬نە‬ ‫پێش ئەوەو ن���ە دوای ئەوەش هیچ‬ ‫پرۆژەی���ەك بەرامب���ەر پابەندبون‬ ‫نەدراوەو نادرێت بە‌وەبەرهێنەر‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬پابەندبونەكان چین؟‬ ‫هیوا رەئوف‪ :‬پابەندبونەكان بینای‬ ‫س���ایلۆیەكە كە بەئەندازەی سایلۆ‬ ‫كۆنەكەی سلێمانییەو لە‌سەید سادق‬ ‫دروس���تمان كردوە‪ ،‬پرۆژەكە تەواو‬ ‫بوەو لە‌ساڵی ‪2015‬ەوە گەنمی تێدایە‪.‬‬ ‫پابەندبونی دوەمیش دروس���تكردنی‬ ‫كۆمەڵگەی فەرمانگەكانی وەزارەتی‬ ‫پیشەس���ازی‌و بازرگانییە كە لەسەر‬ ‫جادەی هەواری ش���ارە لەسلێمانی‪،‬‬ ‫هەردو پرۆژەكە پێكەوە زیاتر لە‌‪18‬‬ ‫ملیار دیناریان تێچوە‪ .‬پاش ئەوەی‬ ‫من ئ���ەو پابەندبونان���ەم تەواوكرد‬ ‫ئینجا حكومەتی هەرێم شەرم گرتی‬ ‫پابەندییەكانی خ���ۆی بەرامبەر من‬ ‫بەجێهێنان كە بۆ ماوەی س���ێ ساڵ‬ ‫منیان راگرت تا زەوی س���ایلۆكەی‬

‫سایلۆی سلێمانی لەکاتی تەقاندنەوەیدا‬ ‫سلێمانیان دامێ‪ .‬ئەمە جگە لەوەی‬ ‫‪ %30‬ئ���ەو زەویی���ەی دراوە بەم���ن‬ ‫دەیكەم بە‌باخ بۆ خزمەتی گش���تی‬ ‫كە هەمو زەوییەكە ‪ 27‬دۆنمە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ئەم زەوییە بەش���ێوەی‬ ‫زیادکردنی ئاش���کراو كێبڕكێ دراوە‬ ‫بەئێوە؟‬ ‫هی���وا رەئ���وف‪ :‬ئاس���اییە‬ ‫لەپرۆژەكانی وەربەهێناندا كۆمپانیا‬ ‫پێشكەش���ی پرۆژەی���ەك دەكات‌و‬ ‫پرۆژەك���ەی دەدرێتێ‪ ،‬بەاڵم ئەمەی‬ ‫سایلۆكە دیس���انەوە تاكە پرۆژەیە‬ ‫كە بەشێوەی كێبڕكێ لەساڵی ‪2011‬‬ ‫دراوە بە‌ئێم���ەو چ���واردە كۆمپانیا‬ ‫بەش���داربون لە‌كێبڕكێك���ەدا‪ ،‬بۆیە‬ ‫دراوە بە‌ئێم���ە كە پرۆژەكەی ئێمەو‬

‫پابەندبونەك���ەی ئێمە پەس���ەندتر‬ ‫بوە‌و كەس بە‌واس���تە نەیداومەتێ‪،‬‬ ‫دكتۆر بەرهەم خۆی شایەتە لەسەر‬ ‫ئەوەو هی���چ شەریكێكیش���م نییە‪.‬‬ ‫چوار ساڵ خەریكی جێبەجێكردنی‬ ‫پابەندیی���ەكان ب���وم پ���اش ئەوە‬ ‫دەس���تیان كرد ب���ەوەی زەوییەكە‬ ‫ئیفراز بكەن‌و بیدەن بە‌من‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬بەاڵم قس���ە لەسەر ئەوە‬ ‫هەیە ئەو سایلۆیەی لە‌سەید سادق‬ ‫دروستتان كردوە لەبەرامبەر وەگرتنی‬ ‫ئەم زەوییەدا‪ ،‬لەڕوی تایبەتمەندیی‬ ‫(مواسەفات)ەوە باش نییە؟‬ ‫هیوا رەئوف‪ :‬هەرچی سایلۆیە ئێستا‬ ‫لەجیهاندا لەسەر ئەو تایبەتمەندی‌و‬ ‫مۆدێلەیە كە ئێمە لەس���ەید سادق‬

‫ئایا كارگه‌ ‌ی جگه‌ره‌كه‌ به‌ده‌ردی‌ سایلۆكه‌ ‌ی سلێمانی‌ ده‌چێت؟‬

‫به‌رێوه‌به‌ری كارگ ‌هی‌ جگه‌ره‌‪ :‬مه‌ترسی‬ ‫له‌سه‌ر داگیركردنی زه‌وی كارگه‌كه‌ هه‌یه‌‬ ‫ئا‪ :‬بنار هیدایه‌ت‬

‫به‌پێی وته‌ی‌ به‌رێوه‌به‌ری كارگه‌ی‌ جگه‌ره‌ی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬مه‌ترسی داگیركردنی ‪ 27‬دۆنم‬ ‫زه‌وی كارگه‌كه‌ هه‌یه‌‪ ،‬ده‌شڵێت "‪ 127‬تۆن‬ ‫ئاسنی‌ ناو كارگه‌كه‌ به‌بێ ئاگاداری ئێمه‌‬ ‫براوه‌‌و تااڵنیان كردوه‌"‪.‬‬ ‫ن����ه‌وزاد عوس����مان ناس����راو به‌ن����ه‌وزادی‬ ‫موهه‌ندی����س به‌رێوه‌ب����ه‌ری كارگه‌ی‌ جگه‌ره‌ی‬ ‫سلێمانی به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "به‌پێی بڕیارێكی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم‪ ،‬موڵكییه‌تی زه‌ویی كارگوی‬ ‫جگه‌ره‌ ده‌خرێته‌ س����ه‌ر وه‌زاره‌تی رۆشنبیری‪.‬‬ ‫هه‌رچ����ی ئامێرو ك����ه‌ل‌و په‌له‌كان����ه‌ موڵكی‬ ‫وه‌زاره‌تی پیشه‌س����ازییه‌‪ ،‬ل����ه‌و روه‌وه‌ ئه‌وان‬ ‫الیه‌نی په‌یوه‌ندی����دارن‌و خاوه‌ندارێتی ده‌كه‌ن‬ ‫له‌فرۆش����تن‌و مامه‌ڵه‌كردن پێوه‌ی"‪ .‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"به‌اڵم به‌داخ����ه‌وه‌ لیژنه‌یه‌كی نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫كارگه‌ك����ه‌ له‌چوارچێ����وه‌ی‌ فه‌رمانبه‌ران����ی‬ ‫خ����ۆی دانراوه‌ ب����ۆ ئه‌و مه‌به‌س����ته‌‪ 5 .‬دۆنم‌و‬ ‫چوارس����ه‌د ئۆلك ك����راوه‌ به‌ن����اوی وه‌زاره‌تی‬ ‫رۆش����نبرییه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها نزیك����ه‌ی‌ ‪ 20‬دۆنم‬ ‫زه‌وی به‌ن����اوی وه‌زاره‌ت����ی بازرگانیی����ه‌وه‌‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌و له‌ژێر كۆنت����رۆڵ‌و فه‌رمانی ئێمه‌دا‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌رووی ئه‌منیی���� ‌هت‌و دابینكردنی‬ ‫سه‌رجه‌م خزمه‌تگوزارییه‌كانه‌وه‌ هه‌مووی ئێمه‌‬ ‫ده‌یكه‌ین"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ئ����اگاداری هه‌مو الیه‌كیش����مان‬ ‫كردۆته‌وه‌ ل����ه‌وه‌ی‌ هه‌ر ك����ه‌ل‌و په‌لێك له‌ناو‬ ‫كارگه‌ك����ه‌ به‌كارده‌هێن����ن موڵك����ی ئێمه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌پێی یاسای ژماره‌ ‪32‬ی ساڵی ‪ ،86‬كڕین‌و‬ ‫فرۆشتنی پێوه‌ده‌كه‌ین له‌موزایه‌ده‌ی‌ ئاشكرادا‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم به‌ب����ێ ئ����اگاداری ئێمه‌ فرۆش����راون‌و‬

‫براونه‌ته‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬به‌نرخێكی هه‌رزانتر له‌بازاڕ‬ ‫فرۆشتویانه‌‪ .‬كاتێك ئێمه‌ چاودێری دارایییمان‬ ‫ئاگاداركرده‌وه‌و به‌نوسراوی فه‌رمی وه‌زاره‌تی‬ ‫پیشه‌س����ازیم ئاگاداركرده‌وه‌‪ ،‬دواتر وه‌زاره‌تی‬ ‫رۆش����نبیری ئاگاداركرایه‌وه‌‪ ،‬ئێستا داواكاری‬ ‫گش����تی له‌هه‌ولێر هاتۆته‌ سه‌ر خه‌ت‌و داواكه‌‬ ‫الی ئه‌وان����ه‌‪ .‬ئه‌وه‌نده‌ی‌ م����ن ئاگادار بم ‪127‬‬ ‫ته‌ن هه‌ر تۆنی بە‌‪ 71‬هه‌زار دینار فرۆش����راوه‌‪،‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ش زۆر كه‌مت����ره‌ له‌و نرخ����ه‌ی‌ له‌بازاڕ‬ ‫هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری كارگه‌ی‌ جگه‌ره‌ی س����لێمانی‪،‬‬ ‫مه‌ترس����ی خۆی نه‌ش����ارده‌وه‌ له‌وه‌ی‌ دوورنیه‌‬ ‫ئه‌و زه‌وییه‌یان لێ داگیربكه‌ن‪ .‬ئه‌و وتی‬ ‫"دورنیه‌‌و مه‌ترسی ئه‌وه‌ش هه‌یه‌ زه‌وییه‌كه‌‬ ‫داگیربكه‌ن‪ ،‬هه‌رچه‌ن����ده‌ ناتوانم زۆر دڵنیابم‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ئێستادا ئه‌وه‌ی‌ لێده‌خوێنرێته‌وه‌ داگیر‬ ‫بكرێت"‪.‬‬

‫له‌به‌رامبه‌ریش����دا‪ ،‬وه‌زاره‌تی رۆش����نبیری‬ ‫ئاماژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ نوس����راویان كردوه‌‬ ‫له‌س����ه‌ر دیارنه‌مانی ئاس����نه‌كانی‌ ناو كارگه‌ی‌‬ ‫جگه‌ره‌‪ ،‬به‌اڵم پێیان وانیه‌ كارگه‌ی‌ جگه‌ره‌كه‌‬ ‫وه‌ك سایلۆكه‌ی‌ سلێمانی‌ بڕوخێنرێت‪.‬‬ ‫خه‌لی����ل عه‌ب����دواڵ‪ ،‬به‌رێوه‌به‌ری گش����تی‬ ‫له‌وه‌زاره‌تی رۆشنبیری‌و الوانی حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كات‪ ،‬له‌س����ه‌ر دیارنه‌مانی ئه‌و‬ ‫ئاسنانه‌ نوسراومانكردووه‌ بۆ به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‬ ‫رۆشنبیری سلێمانی‪ .‬ئه‌و به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند‬ ‫"ب����ە‌وردی نازانی����ن چه‌ند ت����ۆن دیارنه‌ماوه‌‌و‬ ‫فرۆشراوه‌‪ .‬ئه‌وه‌نده‌ی‌ ئاگاداربم‪ ،‬نوسراوێكمان‬ ‫بۆهات‌و دواتر له‌و رووه‌وه‌ نوسراوێكمان كردووه‌‬ ‫بۆ به‌رێوه‌به‌رایه‌تی رۆش����نبیری س����لێمانی تا‬

‫له‌و ڕوه‌وه‌ روونكردنه‌وه‌م����ان بده‌نێ‪ .‬ماوه‌ی‌‬ ‫هه‌فته‌یه‌كه‌ نوس����راوه‌كه‌مان كردوه‌‪ ،‬چاوه‌ڕێی‬ ‫روونكردنه‌وه‌ی����ن‌و وه‌اڵم نه‌دراوینه‌ت����ه‌وه‌‪.‬‬ ‫باوه‌ڕناكه‌م بتوانرێت په‌رده‌پۆش بكرێت‌و به‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ نیه‌ گه‌وره‌ كراوه‌"‪.‬‬ ‫مه‌ترس����ییه‌كان له‌سه‌ر رووخاندنی كارگه‌ی‌‬ ‫جگه‌ره‌ی س����لێمانی تا دێت روو له‌زیاد بوون‬ ‫ده‌كات‌و مه‌ترس����ییه‌كان بۆ ئه‌وه‌ ده‌گه‌رێته‌وه‌‬ ‫هه‌ینی رابردوو س����ایلۆی سلێمانی رووخێنرا‪.‬‬ ‫له‌و رووه‌وه‌ خه‌لیل عه‌بدواڵ وتی "باوه‌ڕناكه‌م‬ ‫وه‌كو سایلۆی سلێمانی لێبكرێت‪ ،‬ئه‌م موڵكه‌‬ ‫به‌ناوی وه‌زاره‌تی پیشه‌سازییه‌وه‌ بو‪ ،‬داوامان‬ ‫كرد بكرێت به‌ناوی وه‌زاره‌تی رۆشنبیرییه‌وه‌‪،‬‬ ‫مه‌حزه‌رێكم����ان واژۆ كرد له‌گ����ه‌ڵ وه‌زاره‌تی‬ ‫پیشه‌س����ازی‌و داواكرا بخرێته‌ سه‌ر وه‌زاره‌تی‬ ‫رۆش����نبیری‪ ،‬نێردرا بۆ ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیران‌و‬ ‫داوای ره‌زامه‌ندی سه‌رۆكایه‌تی حكومه‌ت‪ ،‬ورده‌‬ ‫ورده‌ خه‌ریكه‌ له‌س����ه‌ر وه‌زاره‌تی رۆش����نبیری‬ ‫تاپۆ ده‌كرێت‌و الیه‌كی هاتۆت ‌ه سه‌ر وه‌زاره‌ت‪،‬‬ ‫ئه‌و ته‌حویلكردنه‌ پێی ده‌چێت"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌ئه‌گ����ه‌ری داگیركردن����ی‪،‬‬ ‫به‌رێوه‌به‌ری گشتی وه‌زاره‌تی رۆشنبیری وتی‬ ‫"ئه‌و رێكخراوه‌ی‌ ئێس����تا تێیدایه‌‪ ،‬س����ه‌رقاڵی‬ ‫پرۆژه‌ن‪ ،‬ئه‌و پاره‌ی����ه‌ی بۆیان خه‌رجده‌كرێت‬ ‫له‌الی����ه‌ن رۆش����نبیری س����لێمانییه‌وه‌ بۆیان‬ ‫خه‌رجده‌كرێت‪ ،‬نازانم بڕه‌ پاره‌كه‌ چه‌نده‌"‪.‬‬ ‫هاوكات هونه‌رمه‌ندی ش����اری س����لێمانی‪،‬‬ ‫گۆران عه‌لی كه‌ریم به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "ئه‌ركی‬ ‫ئێمه‌ ئه‌وه‌یه‌ حكومه‌ت‌و وه‌زاره‌تی رۆشنبیری‬ ‫ئ����اگادار بكه‌ینه‌وه‌ كه‌ كارگ����ه‌ی‌ جگه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫س����لێمانی‌ وه‌ك س����ایلۆكه‌ی‌ لێنه‌ی����ه‌ت‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی‌ بیستومانه‌ به‌ته‌مان بازاڕ‌و شوقه‌‌و‬ ‫كافتریای تێدا دروستبكه‌ن"‪.‬‬

‫دروس���تمان كردوە‪ .‬م���ن وەزارەتی‬ ‫بازرگانی ئەو تایبەتمەندیانەی لەسەر‬ ‫بنەم���ای تەن���دەری كومپانیایەكی‬ ‫توركی داومەتێ‪ .‬ب���ۆ ئامێرەكانی‪،‬‬ ‫لەن���او حەوت كۆمپانیادا باش���ترین‬ ‫جۆری ئامێرم هەڵب���ژاردوە كە هی‬ ‫كۆمپانیایەكی ئەڵمانییە‪ ،‬وەك وتم‬ ‫لەساڵی ‪2015‬ەوە گەنمی تێدایەو دو‬ ‫ساڵیش خۆم سیانەم كردوە‪ .‬پاشان‬ ‫ئێمە ئەو س���ایلۆیەمان لەسلێمانی‬ ‫روخاندوە لەو شوێنەدا شتێكی زۆر‬ ‫ئاساییە چونكە لەهەمو دنیادا سایلۆ‬ ‫لە‌ناوچە پیشەس���ازییەكان دروست‬ ‫دەكرێت نەك لەناوەڕاستی شاردا‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬بەاڵم پرۆژەی كۆمەڵگەی‬ ‫فەرمانگەكانتان لەس���ەری نوسراوە‬

‫هیوا رەئوف عەلی ئەفەندی‬ ‫دی���اری ئێوەی���ە ب���ۆ حكومەت���ی‬ ‫هەرێ���م ن���ەك ئ���ەوەی پابەندبون‬ ‫بێ���ت لەبەرامب���ەر ئ���ەم پرۆژەیەدا‬ ‫كە لە‌ش���وێنی س���ایلۆكە دروستی‬ ‫دەكەن؟‬ ‫هیوا رەئ���وف‪ :‬دی���اری چییە؟!‬ ‫لەبەرامبەر ئەو زەوییەی سایلۆ بوەو‬ ‫پابەندبونی ئێمە بوە‪ .‬ئەگەر نا من‬ ‫بینای باخچەی س���اوایانی عەلی‪-‬یە‬ ‫فەندی‪-‬م دروس���ت كردوە بە‌دیاری‌و‬ ‫وەك���و بەخش���ین‪ .‬ب���ەاڵم ئەمەی‬ ‫فەرمانگەكان پابەندبونە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ب���ەاڵم بۆچی لەس���ەری‬ ‫نوسراوە دیاری؟‬ ‫هیوا رەئوف‪ :‬دیارییە چونكە هیچ‬ ‫وەبەرهێنەرێك شتی وای نەكردوە‪.‬‬

‫ی���ەك وەبەرهێنەرم ب���ۆ بدۆزەرەوە‬ ‫لەبەرامب���ەر ئەو پ���رۆژە‌و زەوییەی‬ ‫وەری گرتوە ش���تێكی وای كردبێت‪.‬‬ ‫پاش���ان ئەوەش شتێك نییە لەسەر‬ ‫بنەم���ای ئەوە كارەك���ەی منی پێ‬ ‫هەڵبس���ەنگێنرێت كە لێی نوسراوە‬ ‫دیاری یان لێی نەنوسراوە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ئەم زەوییەی س���ایلۆكە‬ ‫ك���ە دراوە بە‌ئێ���وە بەنزیكەی نرخ‌و‬ ‫بەهاكەی بەچەند دەخەمڵێنرێت؟‬ ‫هی���وا رەئ���وف‪ :‬ئەوان���ەی دراوە‬ ‫بە‌وەبەرهێنەرەكان���ی دیك���ە چۆن‬ ‫دەخەمڵێنرێ���ن ك���ە زۆر زیاتر لەو‬ ‫زەویی���ە دراوە بە‌وەبەرهێن���ەری‬ ‫دیكە بەبێ هی���چ پابەندبونێكیش‪،‬‬ ‫ئەوەی منیش ب���ا وا بخەمەڵێنرێت‪.‬‬ ‫م���ن نازان���م بیخەمڵێن���م چونك���ە‬ ‫خەماڵن���دن نییە‪ ،‬ئەم���ڕۆ تۆ وەرە‬ ‫‪ 25‬دۆن���م زەوی بفرۆش���ە بزانە كێ‬ ‫لە‌توانایدایە بیكڕێت ژمارەیەكی كەم‬ ‫كەس نەبێ���ت‪ .‬پرۆژەی وەبەرهێنان‬ ‫ئاس���ایی بە‌نرخی رەمزی دەدرێت‪،‬‬ ‫بۆ خەڵكی دیكە زەوی وەبەرهێنان‬ ‫مەتری بە‌‪ 1500‬دینار‪ ،‬ئێمە ئەو ‪18‬‬ ‫ملیار دینارەی لەپابەندبونەكانماندا‬ ‫خەرجمانك���ردوە لەگ���ەڵ ئ���ەم‬ ‫خەرجیی���ەش ك���ە لەئامادەكردنی‬ ‫زەویی س���ایلۆكەدا دەیكەین دەگاتە‬ ‫نزیك���ی ‪ 30‬ملیار دینار‪ ،‬كە ئەوەش‬ ‫ئەگەر دابەش���ی زەوییەكەی بكەیت‬ ‫زۆر زیاتر لەو پارە رەمزییە دەكەوێت‬ ‫كە لە‌وەبەرهێن���ەری تر وەرگیراوە‪.‬‬ ‫م���ن زەوییەك���ەم وەك وا بێت بەو‬ ‫پابەندبونیان���ە كڕی بێت لەوەش���دا‬ ‫پێشێلی یاس���اكانی وەربەهێنانیان‬ ‫ك���ردوە كە ب���ەو پابەندیانە داویانە‬ ‫ك���ە پابەندیان���ە پ���ارەن‌و ئەمەش‬ ‫حاڵەتێك���ی دەگمەن���ە‪ ،‬من تەحەدا‬ ‫ئەكەم‪ ،‬لەهەمو كوردس���تاندا یەك‬ ‫وەبەرهێن���ەر‪ ،‬زەوییەك���ی بەپ���ارە‬ ‫درابێتێ‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )612‬سێشه‌ممه ‪2018/2/6‬‬

‫بەرپرسی راگەیاندنی هێزەكانی سوریای دیموكرات‪:‬‬

‫‪3‬‬

‫ئەوەی لەعەفرین رودەدات بەرگریكردنە‬ ‫لەئامەد‪ ،‬هەولێر‪ ،‬سلێمانی‌و مەهاباد‬ ‫ئا‪ :‬ئومێد عومەر‬

‫مستەفا بالی بەرپرسی راگەیاندنی‬ ‫هێزەکانی سوریای دیموکرات (هەسەدە)‬ ‫لەم گفتوگۆیەی ئاوێنەدا دەڵێت "‪ ٤٥‬هەزار‬ ‫سەربازو چەتەی چەكدار لەم هێرشەدا بۆ‬ ‫سەر عەفرین بەشدارن"‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬دۆخی ئێس���تای عەفرین لەروی‬ ‫سەربازییەوە چۆنە؟‬ ‫مستەفا بالی‪ :‬ئەو رەوش���ە سەربازیەی‬ ‫لەالی���ەن س���وپای داگیرك���ەری توركی���ا‌و‬ ‫گروپ���ە تیرۆریس���ت‌و جیهادییەكان���ەوە‬ ‫بەس���ەر عەفریندا س���ەپێنراوە‪ ،‬لەهەفتەی‬ ‫س���ێهەمیندایە‪ .‬لەو ماوەیەدا بۆ دۆس���ت‌و‬ ‫دوژمن ئاش���كرابو كە بەه���ۆی خۆڕاگری‌و‬ ‫بەرگری قارەمانانەی شەرڤانانی یەكینەكانی‬ ‫پاراس���تنی ژنان "یەپ���ەژە"‌و یەكینەكانی‬ ‫پاراس���تنی گ���ەل "یەپەگ���ە"‌و هێزەكانی‬ ‫سوریای دیموكرات "هەسەدە"‪ ،‬سەركەوتن‬ ‫بۆ گەلی عەفرین بوە‪ .‬بەپێی زانیارییەكانی‬ ‫ئێمە ‪ 45‬هەزار س���ەرباز‌و چەتەی چەكدار‬ ‫بەش���دارن لەو هێرش���انەی دەكرێنە سەر‬ ‫عەفری���ن‪ .‬لەعەفری���ن‌و دەوروبەری نزیكەی‬ ‫ه���ەزار گوند هەیە‪ ،‬كەچی توركیا دوای ‪16‬‬ ‫رۆژ باسی كۆنترۆڵكردنی ‪ 16‬گوند دەكات‪،‬‬ ‫بەمەرجێك ئەو گوندانەی باس���یان دەكات‬ ‫كەوتونەتە ناوچەی قەدەغەكراوەوە لەسەر‬ ‫س���نوری توركیا‪ .‬پاش���ان ئەو گوندانەش‬ ‫بەت���ەواوی نەكەوتونەتە دەس���تی توركیاو‬ ‫چەت���ەكان‪ ،‬بەڵك���و بونەت���ە ناوچەیەكی‬ ‫ش���ەڕ‌و روبەروبون���ەوە‪ .‬رۆژان���ە تان���ك‌و‬ ‫ئوتۆمبیلی س���ەربازی لەالیەن شەرڤانانەوە‬ ‫تێكدەش���كێنرێن‪ ،‬رۆژانە س���ەرباز‌و چەتە‬ ‫دەكوژرێ���ن‪ .‬پەالمارەكان چ���ی دەبێت با‬ ‫ببێت‪ ،‬توركی���ا چ تەكنیكێكی س���ەربازی‬ ‫ب���ەكار دەهێنێن با ببێت‪ ،‬ب���ەاڵم دڵنیاتان‬ ‫دەكەمەوە داگیركەران لەبەرامبەر ئیرادەی‬ ‫گەلی عەفرین توشی شكست دەبن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬میدی���ای تورك���ی‌و عەرەب���ی‬ ‫باس لەگرتن���ی چەند گون���د‌و ناوچەیەكی‬ ‫عەفری���ن دەكەن‪ ،‬ئایا ئەمە راس���تە یاخود‬ ‫تەنها هێرش���ێكی میدیاییە لەدژی عەفرین‬ ‫لەئارادایە؟‬ ‫مس���تەفا بالی‪ :‬سوپای توركیا هەمیشە‬ ‫بۆ ش���اردنەوەی شكس���تەكانی‪ ،‬میدیاكانی‬ ‫واڵتەكەی بەكار دەهێنێت بۆ باڵوكردنەوەی‬ ‫چەواشەكاری‪ .‬زۆر بەشانازیەوە دەڵێت ‪16‬‬

‫شەڕڤانانی یەپەگە‬ ‫گون���د كۆنترۆڵكراونەت���ەوە‪ .‬ئاخر تۆ وەرە‬ ‫س���ەیری ئ���ەم گاڵتەجاریە بك���ە‪ ،‬واڵتێكی‬ ‫ئەندامی (ناتۆ) بەو هەمو هێز‌و دەسەاڵتەی‬ ‫بانگەش���ەی بۆ دەكات نەوەستاوە‌و هەرچی‬ ‫گروپ���ی تیرۆرس���تی‌و جیهادی س���وریاش‬ ‫هەیە كۆی كردونەت���ەوە‪ ،‬كەچی دوای ‪16‬‬ ‫رۆژ دەڵێ���ت ‪ 16‬گوندم���ان كۆنترۆڵكردوە!‬ ‫ئێم���ە وەك هەس���ەدە پێمانوای���ە توركیا‬ ‫توش���ی شكس���ت‌و گێژاوێك بوە‪ ،‬نازانێت‬ ‫چۆن شكس���تەكانی پەردە پ���ۆش بكات‪.‬‬ ‫بەتەواوی گەلی كوردی رادەگەیەنم سوپای‬ ‫توركی���ا‌و چەتەكانی نزیك���ی‪ ،‬نەیانتوانیوە‬ ‫هی���چ پێش���ڕەوییەك بكەن‌و رێگەش���یان‬ ‫نادەین پێشڕەوی بكەن‪ .‬ئەوەی هەیە تەنها‬ ‫ش���ەڕو روبەڕوبونەوەیە لەسەر سنورەكانی‬ ‫عەفرین‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ئایا وەک س���وپای توركیا دەڵێت‬ ‫(چیای دارمق‌و راجۆ)یان كۆنترۆڵكراوە؟‬ ‫مستەفا بالی‪ :‬ئەوە تەنها چەواشەكاری‬ ‫سوپا‌و میدیای توركیایە‪ ،‬خۆشیان باوەڕی‬ ‫پێناك���ەن‪ .‬ئەگ���ەر چیایەكی���ان گرتوە‪ ،‬با‬ ‫دەزگاكان���ی راگەیان���دن ببەنە س���ەر ئەو‬ ‫چیایە‌و دیمەنەكانی بۆ جیهان باڵو بكەنەوە‪.‬‬

‫لەدەوروبەری راجۆ ش���ەڕو پێكدانی سەخت‬ ‫هەیە‪ ،‬بەرخودان‌و بەرگرییەكی زۆر بێ وێنە‬ ‫لەالیەن شەرڤانانەوە ئەنجام دەدرێن‪ .‬لەهەر‬ ‫شوێنێكیش سوپا‌و چەتەكان پێشرەوییەكیان‬ ‫كردبێت‪ ،‬ئەوا بەدڵنیاییەوە ئەو شوێنە بوە‬ ‫بەدۆزەخ بۆیان‌و دەربازیان نەبوە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬توركیا دەڵێت هۆکاری سس���تی‬ ‫ئۆپەراس���یۆنەكەیان پاراس���تنی گیان���ی‬ ‫هاواڵتیانی مەدەنیە لە‌عەفرین‪ .‬لەمبارەیەوە‬ ‫چی دەڵێن؟‬ ‫مس���تەفا بالی‪ :‬توركیا وەك دەوڵەتێكی‬ ‫داگیرك���ەر دەس���تیكردوە بە‌كۆمەڵك���وژی‬ ‫لەعەفری���ن‪ .‬ئەو قس���انە بۆ ش���اردنەوەی‬ ‫راستیەكانە‪ .‬تورك بەدرێژایی مێژو دەستی‬ ‫بااڵی هەبوە لە‌كۆمەڵكوژیدا كە دیارترینیان‬ ‫كۆمەڵكوژیەك���ەی ئەرمەنەكانە‪ .‬لەبەرامبەر‬ ‫ت���ەواوی پێكهاتەكانی دیكەش كۆمەڵكوژی‬ ‫ئەنجام���داوە وەك گەلی ك���ورد‪ ،‬ئەرمەنی‪،‬‬ ‫ئاشوری‌و سریانی‪ ،‬چەركەس‪ ،‬عەلەویەكان‪...‬‬ ‫بینیمان لەماوەی ‪ 7‬س���اڵی رابردودا توركیا‬ ‫لەرێگ���ەی رێكخراوی تون���دڕەوی جیهادی‌و‬ ‫سەلەفییەوە‪ ،‬دژی تەواوی پێكهاتەی گەلی‬ ‫سوریا‌و بەتایبەت دژی گەلی كورد تیرۆری‬

‫ئەنجام دەدا‪ .‬ئەم هێرشانەی سوپای توركیا‬ ‫لەكاتێكدایە كە عەفری���ن وەك ناوچەیەكی‬ ‫ئارام‪ ،‬وەك شوێنی پێكەوەژیانی سەرجەم‬ ‫چین‌و توێژەكان بۆتە پەناگەیەك بۆ هەزاران‬ ‫ئ���اوارەی ناوچەكانی تری س���وریا‪ .‬توركیا‬ ‫ئێستا بەهۆی ئەو بۆردومانانەی ئەنجامیان‬ ‫دەدات ئاوارەكانیش���ی كردوەت���ە قوربانی‪.‬‬ ‫توركیا ناوەندی ش���اری عەفرین بە‌موشەك‬ ‫بۆردوم���ان دەكات‪ .‬تا ئێس���تا زیاتر لە‌‪230‬‬ ‫هاواڵت���ی مەدەنی لەهەم���و پێكهاتەكان كە‬ ‫زۆربەیان ژن‌و منداڵ‌و بەس���ااڵچون‪ ،‬بونەتە‬ ‫قوربانی‪ .‬توركی���ا دەوڵەتێكە بەپێچەوانەی‬ ‫بەندەكان���ی جارنامەی مافەكانی مرۆڤ كار‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬دەوترێ���ت ل���ەدوای كەوتن���ە‬ ‫خوارەوەی فرۆكە روس���یەكە‪ ،‬روسیا رێگا‬ ‫نادات فرۆكەكانی توركیا ئاس���مانی سوریا‬ ‫ببەزێنن‪ ،‬ئێوە چ زانیارییەكتان لەسەر ئەم‬ ‫بابەتە هەیە؟‬ ‫مس���تەفا بالی‪ :‬تا ئێس���تا هیچ الیەنێك‬ ‫بەفەرمی ئێمەی ئ���اگادار نەكردوەتەوە‪ ،‬تا‬ ‫ئەو بڕیارە بەفەرمی لە‌سەر زاری بەرپرسان‌و‬ ‫میدیاكانەوە باڵونەكرێتەوە‪ ،‬ناتوانین هیچی‬

‫لەسەر بڵێین‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ئەگەر توركی���ا بتوانێت عەفرین‬ ‫داگیر بكات‪ ،‬چ مەترس���یەك لەس���ەر گەلی‬ ‫كورد دروست دەبێت؟‬ ‫مستەفا بالی‪ :‬توركیا دەیەوێت شكستی‬ ‫خ���ۆی لە‌ش���ەنگال‌و كۆبان���ێ‌‌و لەت���ەواوی‬ ‫رۆژئاوا لە‌عەفرین قەرەب���و بكاتەوە‪ .‬خۆی‬ ‫وەك س���ەركەوتو لەكەرك���وك دەبینێ���ت‪،‬‬ ‫بۆی���ە دەیەوێت لەعەفرینی���ش هەمان كار‬ ‫بكات‪ .‬قس���ەكانی ئ���ەردۆگان زۆر رون بو‪،‬‬ ‫كاتێ���ك وت���ی دەمانەوێت ‪ 3‬ملی���ۆن‌و نیو‬ ‫پەنابەر ببەینە عەفرین‌و لەوێ‌ بژین‪ .‬دیارە‬ ‫دەیانەوێ���ت ك���ورد لە‌عەفری���ن دەربكەن‌و‬ ‫ئاوارەكانی حمس‌و حەما‌و رەقە‌و ناوچەكانی‬ ‫تر لەش���وێنیان جێگیر بكەن‌و دیمۆگرافیای‬ ‫هەرێمەك���ە بگۆرن‪ .‬ئەردۆغان دەیەوێت ئەو‬ ‫كۆمەڵكوژیەی لەش���ەنگال رویدا لە‌عەفرین‬ ‫دوبارە ببێتەوە‪ .‬ئەوان تەرمی شەرڤانێكیان‬ ‫كەوتە دەست ئاوا سوكایەتیان پێكرد‪ ،‬ئەی‬ ‫ئەگ���ەر ژن‌و كچی كورد بەزیندویی بكەوێتە‬ ‫دەس���تیان چی دەكەن؟ بۆی���ە بۆ ئەوەی‬ ‫جارێكی دی مێژوی ش���ەنگال بەسەر ژنان‌و‬ ‫كچانی عەفرین دوب���ارە نەبێتەوە‪ ،‬بەهەمو‬

‫واڵتێكی ئەندامی‬ ‫(ناتۆ) بەو هەمو‬ ‫هێز‌و دەسەاڵتەی‬ ‫نەوەستاوە‌و‬ ‫هەرچی گروپی‬ ‫تیرۆرستی‌و جیهادی‬ ‫سوریاش هەیە‬ ‫كۆی كردونەتەوە‪،‬‬ ‫كەچی دوای ‪ 16‬رۆژ‬ ‫دەڵێت ‪ 16‬گوندمان‬ ‫كۆنترۆڵكردوە!‬ ‫توانام���ان بەرگری لەعەفرین‌و گەلی عەفرین‬ ‫دەكەین‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬هێزەكانی باش���وری كوردس���تان‬ ‫دەتوانن پاڵپش���تیتان بكەن‪ ،‬پەیامتان بۆ‬ ‫هێزی پێشمەرگە چیە؟‬ ‫مس���تەفا بال���ی‪ :‬دەمەوێت ئ���ەوە بڵێم‪،‬‬ ‫ئێس���تا ناس���نامەی كوردایەتی لە‌عەفرین‬ ‫دەركەوتوە‪ .‬داگیرك���ەران دەیانەوێت وەك‬ ‫چۆن كەركوكیان گرت ئاواش عەفرین بگرن‪.‬‬ ‫دەیانەوێت خەونی ئازادی گەلی كورد بخەنە‬ ‫ژێر پێیان���ەوە‪ .‬وەك هێزەكانی س���وریای‬ ‫دیموكرات رایدەگەیەنی���ن عەفرین دەكەین‬ ‫بەگ���ۆری داگیرك���ەران‪ .‬عەفری���ن دەكەین‬ ‫بەسیمبولی سەركەوتنی تەواوی گەلی كورد‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی لەعەفری���ن رودەدات بەرگریكردنە‬ ‫لەئام���ەد‪ ،‬هەولێ���ر‪ ،‬س���لێمانی‌و مەهاباد‪.‬‬ ‫ئەركێك���ی ئەخالقی تەواوی هێ���ز‌و الیەنە‬ ‫سیاس���یەكانی كوردس���تانە ملمالنێكانیان‬ ‫فەرامۆش بكەن‌و داوای بەس���تنی كۆنگرەی‬ ‫نەتەوەیی بك���ەن‪ .‬پەیاممان نەك تەنها بۆ‬ ‫هێزی پێش���مەرگە‪ ،‬بۆ تەواوی گەلی كوردە‬ ‫كە هەوڵ بدەن بۆ دروستكردنی یەكێتیەكی‬ ‫نەتەوەیی كورد‪.‬‬

‫"عه‌باد ‌ی تا دوای‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌ی عێراق‬ ‫موچه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ هه‌رێم نانێرێت"‬ ‫ئا‪ :‬ئومێد‬ ‫ئه‌ندامێكی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق‪،‬‬ ‫عه‌بادی‌ بە‌"سیاسیه‌كی‌ درۆزن‌و دوڕو"‬ ‫ناوده‌بات‌و پێشی وایه‌ تادوای هه‌ڵبژاردنی‬ ‫عێراق كه‌ بڕیاره‌ له‌مانگی پێنجدا ئه‌نجام‬ ‫بدرێت‪" ،‬عه‌بادی‌و حكومه‌تی عێراق موچه‌ی‬ ‫فه‌رمانبه‌رانی هه‌رێم نانێرن"‪.‬‬ ‫شیرین ره‌زا ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی‬ ‫عێراق له‌فراكسۆنی گۆڕانبە‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند‬ ‫"عه‌ب���ادی‌ سیاس���یه‌كی‌ درۆزن‌و دوروه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫قس���ه‌ی‌ له‌گ���ه‌ڵ ده‌كه‌یت به‌ڵێ���ن ده‌دات‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت كێش���ه‌كان چاره‌س���ه‌ر ده‌كه‌ی���ن‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌ناخه‌وه‌ كه‌س���ێكی‌ دڵ ره‌ش‌و داخ‬ ‫له‌دڵه‌ بۆ به‌رامبه‌ره‌كه‌ی‌"‪ .‬ئاشكرایش���ی كرد‬ ‫له‌دانیش���تنیاندا له‌گ���ه‌ڵ س���ه‌رۆك وه‌زیران‬ ‫ره‌تیكردۆت���ه‌وه‌ ئه‌و پاره‌ی���ه‌ی‌ نێردراوه‌ بۆ‬ ‫هه‌رێم ب���ۆ موچه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ په‌روه‌رده‌‌و‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ بێت‪ .‬پێش���ی وایه‌ "عه‌بادی‌‌و‬ ‫حكومه‌تی‌ عێ���راق موچ���ه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان نانێ���رن ت���ا دوای‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ مانگی‌ ‪5‬ی‌ عێراق"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ش���ده‌كات ش���یعه‌كان زۆر بە‌په‌له‌ن بۆ‬ ‫تێپه‌راندن���ی‌ پرۆژه‌یاس���ای‌ بودجه‌ی‌ عێراق‪،‬‬ ‫پێش���ی‌ وایه‌ به‌بێ‌ الیه‌نی‌ كوردی‌ ش���یعه‌‌و‬ ‫سونه‌كان ده‌توانن ئه‌و پرۆژه‌یه‌ تێپه‌رێنن‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت بە‌گفتوگۆی عه‌ب���ادی له‌گه‌ڵ‬

‫سوننه‌كانیش وتی "حه‌یده‌ر عه‌بادی‌ به‌ڵێن ‌ی‬ ‫داوه‌ هه‌م���و داواكارییه‌كان���ی‌ س���وننه‌كان‬ ‫جێبه‌جێبكات‪ ،‬كه‌ واش نابێت‪ .‬من قس���ه‌م‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ س���وننه‌كان كردوه‌‪ ،‬ئ���ه‌وان ده‌ڵێن‬ ‫گومانم���ان هه‌یه‌ عه‌ب���ادی‌ یاریمان پێبكات‬ ‫له‌پێن���او تێپه‌راندنی‌ بودج���ه‌‪ .‬هه‌ر ئه‌مه‌ش‬ ‫وایك���رد ئه‌ندامێكی‌ س���وننه‌كان به‌نامه‌یه‌ك‬ ‫داوای‌ داخس���تنی‌ ده‌نگدان له‌سه‌ر پرۆژه‌كه‌‬ ‫بكات ت���ا دوای‌ كۆنگره‌ی‌ كوێت كه‌ تایبه‌ته‌‬ ‫به‌هاوكاریكردن���ی‌ ئه‌و ناوچان���ه‌ی‌ عێراق كه‌‬ ‫به‌هۆی‌ ش���ه‌ڕو هاتن���ی‌ داعش���ه‌وه‌ زیانیان‬ ‫پێگه‌یشتوه‌‪ .‬ئێستا س���وننه‌كان داواده‌كه‌ن‬ ‫په‌له‌نه‌كرێ���ت له‌تێپه‌راندن���ی‌ بودجه‌ك���ه‌ تا‬ ‫رون ده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌ی‌ بۆ ناوچه‌‬ ‫كاره‌س���اتباره‌كان ته‌رخ���ان ده‌كرێت چه‌ند‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ كۆنگره‌كه‌ دو سێ‌ رۆژ‬ ‫ده‌خایه‌نێت داوا ده‌كرێت ده‌نگدانه‌كه‌ بخرێته‌‬ ‫دوای‌ كۆنگره‌كه‌ له‌‪15‬ی‌ ئه‌م مانگه‌دا"‪.‬‬ ‫شیرین ره‌زا پێی وایه‌ له‌دوای‌ ریفراندۆمی‌‬ ‫‪25‬ی‌ ئه‌یلول‌و كۆنترۆڵكردنی‌ كه‌ركوك له‌الیه‌ن‬ ‫حكومه‌تی‌ عێراقه‌وه‌‪ ،‬حه‌یده‌ر عه‌بادی‌ توشی‌‬ ‫غرورییه‌كی‌ زۆر سه‌یر بوه‌‪ .‬ده‌یه‌وێت به‌هه‌مو‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك سزای‌ هه‌رێمی‌ كوردستان بدات‪.‬‬ ‫زۆر ج���ار توڕه‌ییه‌كانی‌ خ���ۆی‌ بە‌ئه‌ندامانی‌‬ ‫فراكسیۆنه‌ كوردس���تانیه‌كان ده‌رێژێت‪ .‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "عه‌بادی مرۆڤێكه‌ دو كه‌سایه‌تی‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫قس���ه‌ی‌ له‌گه‌ڵ ده‌كه‌یت ئه‌ڵێ‌ باشه‌ به‌سه‌ر‬ ‫چاو‪ ،‬له‌ناخیش���ه‌وه‌ جۆرێكی‌ ت���ره‌‪ .‬به‌ڵێن‬

‫ده‌دات بۆ جێبه‌جێكردنی‌ داواكارییه‌ك‪ ،‬دواتر‬ ‫بە‌ته‌له‌فۆنێ���ك ده‌ڵێت رایبگ���رن‪ .‬بۆ نمونه‌‬ ‫هه‌مو سێشه‌مه‌یه‌ك ده‌ڵێت پاره‌ی‌ جوتیارانم‬ ‫ناردوه‌! سێ‌ مانگ پێش ئێستا وتی‌ ناردومه‌‪،‬‬ ‫كوا ك���ێ‌ وه‌ری‌ گرتوه‌؟ ب���ۆ كوێی‌ ناردوه‌؟‬ ‫ئه‌و كه‌س���ێكی‌ درۆزنه‌‌و جێگای‌ متمانه‌ نیه‌‪.‬‬ ‫خه‌تای‌ حكومه‌ته‌كه‌ی‌ خۆمان بو گه‌یاندینی‌‬ ‫به‌م رۆژه‌ داوای‌ موچه‌ له‌سیاس���یه‌كی‌ درۆزن‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬كه‌ داوای‌ موچه‌ش ده‌كه‌ین به‌پاره‌ی‌‬ ‫نه‌وتی‌ خۆمانه‌ به‌داهاتی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫خۆیه‌تی‌"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ش ده‌كات ئه‌گ���ه‌ر پرۆژه‌‬ ‫یاس���ای بودج���ه‌ به‌م ش���ێوه‌یه‌ی‌ ئێس���تا‬ ‫تێپه‌ڕێت‪ ،‬مه‌ترس���یه‌كی‌ گ���ه‌ور‌ه ده‌بێت بۆ‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و بودجه‌یه‌ی‌‬ ‫ده‌ینێرێت بۆ هه‌رێم به‌ش���ی‌ ته‌نها له‌س���ه‌دا‬ ‫‪60‬ی‌ موچه‌خۆران ده‌كات‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ه���ه‌وڵ‌و هه‌واڵێك���ی‌ ن���وێ‌‬ ‫ب���ۆ ناردن���ی‌ موچ���ه‌ی‌ ه���ه‌ردو وه‌زاره‌ت ‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌و ته‌ندروستی‌ ئه‌و وتی‌ "به‌داخه‌وه‌‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌مان له‌گه‌ڵ عه‌بادی‌ راس���ته‌وخۆ‬ ‫پێی‌ وتین ئه‌و پاره‌ی���ه‌ی‌ نێرداوه‌ بۆ هه‌رێم‬ ‫بۆموچ���ه‌ی‌ فه‌رمانب���ه‌ران نی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو بۆ‬ ‫خستنه‌وه‌ گه‌ڕی‌ لقی‌ بانكه‌كانیانه‌ له‌هه‌رێم"‪.‬‬ ‫الی خۆی���ه‌وه‌ ش���وان داودی‌ ئه‌ندام��� ‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌رانی‌ عێراق له‌فراكس���یۆنی‌‬

‫یه‌كێت���ی‌‪ ،‬له‌ب���اره‌ی‌ پرس���ی‌ تێپه‌ڕاندن���ی‌‬ ‫پرۆژه‌یاس���ای‌ بودج���ه‌ی‌ عێراق بۆ س���اڵ ‌ی‬ ‫‪‌2018‬و مه‌ترس���یه‌كانی‌ تێپه‌راندن���ی‌ به‌ب���ێ‌‬ ‫ئاماده‌بون���ی‌ الیه‌ن���ی‌ ك���وردی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند "كورد تائێس���تاش له‌شۆكدا ده‌ژی‌‪،‬‬ ‫سه‌ركرده‌ی‌ نه‌ماوه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت سه‌ركرده‌یه‌ك‬ ‫نیه‌ سه‌رپه‌رش���تی‌ پرۆس���ه‌ی‌ سیاسی‌ بكات‬ ‫له‌به‌غدا‪ .‬هه‌مو كارێكیان بۆ فراكس���یۆنه‌كان‬ ‫جێهێش���توه‌‪ ،‬به‌داخه‌وه‌ فراكس���یۆنه‌كانیش‬ ‫هه‌ن���دێ‌ سیاس���ه‌تی‌ ناحه‌كیمان���ه‌ په‌یڕه‌و‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌ باش نیه‌ له‌م پرسانه‌دا به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌پرسێكی‌ گرنگی‌ وه‌ك بودجه‌دا"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ش ده‌كات كورد به‌كۆتاكانیشه‌وه‌‬ ‫له‌ك���ۆی‌ ‪ 328‬ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌ران‬ ‫ته‌نه���ا ‪ 65‬ئه‌ندامی هه‌ی���ه‌‪ .‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ "بۆ‬ ‫هه‌ر بڕیارێك پێویستمان به‌رێككه‌وتن هه‌یه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌كانی‌ تر"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ كۆبونه‌وه‌ك���ه‌ی‌ دوێنێ��� ‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌ران‪ ،‬ش���وان داودی‌ ده‌ڵێت‬ ‫"له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ توشی‌ شۆك بوین‪ ،‬به‌حساب‬ ‫براده‌رانی‌ فراكسیۆنه‌ كوردستانیه‌كان له‌گه‌ڵ‬ ‫الیه‌نه‌ س���وننه‌كان رێك كه‌وتب���ون پێكه‌وه‌‬ ‫نه‌چن���ه‌ دانیش���تنه‌كه‌وه‌‌و بایكۆت���ی‌ بكه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌كاتی‌ ده‌س���تپێكردنی‌ دانیشتنه‌كه‌دا‬ ‫س���وننه‌كان چونه‌ ژوره‌وه‌‌و نیسابی‌ یاسایی‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌كه‌یان ت���ه‌واو كرد‪ ،‬ئه‌مه‌ش الیه‌نی‌‬ ‫كوردی‌ توش���ی‌ ش���ۆك كرد‪ .‬الیه‌نی‌ كوردی‌‬ ‫بە‌عاتیف���ه‌ سیاس���ه‌ت ده‌كات‪ ،‬س���وننه‌كان‬

‫توانیویان���ه‌ داواكارییه‌كانی‌ خۆی���ان ببه‌نه‌‬ ‫پێشه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ نه‌مان توانیوه‌"‪.‬‬ ‫راش���یگه‌یاند ئه‌و كاته‌ی‌ حه‌یده‌ر عه‌بادی‌‪،‬‬ ‫سه‌ردانی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌رانی‌ عێراقی‌ كرد‬ ‫بۆ گفتوگۆكردن له‌سه‌ر پرۆژه‌یاسای‌ بودجه‌ی‌‬ ‫ساڵی‌ ‪ ،2018‬فراكس���یۆنه‌ كوردستانیه‌كان‬ ‫بایكۆتی‌ دانیش���تنه‌كه‌یان كرد‪ .‬وتیشی‌ "به‌و‬ ‫بایكۆتكردن���ه‌ له‌كاتێك���دا بو نه‌م���ان توانی‌‬ ‫نیسابی‌ یاس���ایی‌ تێك بده‌ین‌و كۆبونه‌وه‌كه‌‬ ‫به‌رده‌وام بو‪ .‬ده‌نگدانیش نه‌بو تا بڵێن كێشه‌‬ ‫بۆ ده‌نگدانه‌كه‌ دروس���ت ده‌كه‌ین‪ .‬پێش���تر‬ ‫فراكسیۆنه‌ كوردییه‌كان خۆیان داوایانكردبو‬ ‫عه‌بادی‌ بێته‌ په‌رله‌م���ان‪ ،‬كه‌ هات بایكۆتی‌‬ ‫دانیشتنه‌كه‌یان كرد"‪.‬‬ ‫ئه‌و پێش���ی‌ وایه‌ له‌ناو نوێنه‌رانی‌ كورددا‬ ‫ئه‌گه‌ر وه‌ك ئ���ه‌وان بیر نه‌كه‌یته‌وه‌‪ ،‬تۆمه‌ت ‌ی‬ ‫خائین بونت ده‌خه‌نه‌ پاڵ‪ .‬ره‌خنه‌ی‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫ده‌گ���رێ كه‌ رێگه‌یان نه‌داوه‌ به‌ش���داری‌ له‌و‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی���ه‌ بكات كه‌ میوان���داری‌ حه‌یده‌ر‬ ‫عه‌بادی‌ كردوه‌‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ "رێگه‌یان نه‌داین‬ ‫به‌به‌رچ���اوی‌ میدیاكانه‌وه‌ به‌رگری‌ له‌خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردستان بكه‌ین"‪.‬‬ ‫له‌وه‌اڵمی‌ ئه‌و پرسیاره‌ی‌ به‌غدا ده‌توانێت‬ ‫به‌بێ‌ الیه‌نی‌ كوردی‌ پرۆژه‌یاس���ای‌ بودجه‌ی‌‬ ‫عێراق تێپه‌رێنێت‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ "به‌دڵنیاییه‌وه‌‬ ‫هه‌ر كاتێ���ك بیانه‌وێت ده‌توانن تێی‌ په‌رێنن‬ ‫ته‌نانه‌ت به‌بێ‌ كوردیش"‪.‬‬

‫عەبادی كه‌سێك ‌ی‬ ‫درۆزنه‌‌و جێگا ‌ی‬ ‫متمانه‌ نیه‌‪ .‬خه‌تا ‌ی‬ ‫حكومه‌ته‌كه‌ ‌ی خۆمان‬ ‫بو گه‌یاندینی‌ به‌م‬ ‫رۆژه‌ داوا ‌ی موچ ‌ه‬ ‫له‌سیاسیه‌كی‌ درۆزن‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬كه‌ داوای‌‬ ‫موچه‌ش ده‌كه‌ین‬ ‫به‌پاره‌ی‌ نه‌وتی‌‬ ‫خۆمانه‌ به‌داهاتی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫خۆیه‌تی‬

‫‪4‬‬

‫)‪ )612‬سێشه‌ممه ‪2018/2/6‬‬

‫جێرم ‌ی باكی‌‪ ،‬سكرتێری‌ فیدراسیۆنی‌ پارتی‌ كۆمۆنیستی‌ فه‌ره‌نسا (‪:)PCF‬‬

‫هەنوکە‬

‫واڵتانی‌ رۆژئاوا دوێن ‌ێ ستایشی‌ کوردیان ده‌كردو‬ ‫ئه‌مڕۆ بێدەنگن لەئاست په‌الماردانیان له‌الیه‌ن ئه‌ردۆغانه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئارام كه‌ریم‪ ،‬مارسیلیا‬ ‫جێرمی‌ باكی‌‪ ،‬سكرتێری فیدراسیۆنی‬ ‫پارتی كومۆنیستی فه‌ره‌نسا (‪)PCF‬‬ ‫له‌باشوری‌ فه‌ره‌نسا‪ ،‬كه‌ له‌شاری‌‬ ‫مارسیلیا شانبه‌شانی‌ كورده‌كانی‌‬ ‫نیشته‌جێی‌ ئه‌و شاره‌ لەخۆپیشدان‌دژی‌‬ ‫په‌الماردان‌و هێرشی‌ سوپای‌ توركیا‬ ‫بۆ سه‌ر عه‌فرین بەشداربو‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند "ئێمە وەک پارتی کۆمۆنیستی‬ ‫فه‌ره‌نسا (‪ )PCF‬ئیدانەی ئەو‬ ‫داگیرکاریە دەکەین لەالیەن ئەردۆغانەوە‌و‬ ‫داواکارین لەپەرلەمانی فه‌ره‌نساو سەرۆک‬ ‫ماکرۆن بەزوترین کات داوای راگرتنی‬ ‫ئەو شەڕە بکەن‌و هەڵویست بنوێنن"‪.‬‬ ‫جێرم���ی‌ باكی‌‪ ،‬ك���ه‌ سه‌رس���ه‌ختان ‌ه‬ ‫ناڕه‌زای���ی‌ خ���ۆی‌ به‌رامبه‌ر به‌هێرش���ی‌‬ ‫س���وپای‌ توركی���ا به‌رامب���ه‌ر به‌عه‌فرین‬ ‫ده‌رده‌ب���ڕی‌‪ ،‬به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند "ئێمە‬ ‫بە‌‌ئه‌ركی‌ سه‌رشانی‌ خۆمانی‌ ده‌زانین له‌م‬ ‫رێپێوانه‌دا بۆ پشتیوانی‌ كردن له‌عه‌فرین‌و‬ ‫گه‌لی‌ كورد شانبه‌شانی‌ هاواڵتیانی‌ كورد‬ ‫به‌شدار بین"‪.‬‬ ‫جێرمی‌ وتی‌ "پرس���ی کورد لەناوچەی‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاس���تدا پرسێكی‌ گرنگه‌و‬

‫پێویسته‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ ئاشتیانه‌ چاره‌سه‌ر‬ ‫بكرێت‪ ،‬نه‌ك به‌توندوتیژی‌‪ .‬س���ەیربکەن‬ ‫ئەم���ڕۆ چ���ی روودەدات لەکوردس���تانی‬ ‫سوریاو کوردستانی تورکیا كه‌ دو ناوچه‌و‬ ‫واڵتی‌ گرنگی‌ جیهانن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ڕێژەیەکی بەرچ���اوی کورد‬ ‫لەش���اری‌ مارس���یلیا هه‌ن‪ ،‬بۆ ئێمە زۆر‬ ‫گرنگ���ە ئامادەیی خۆمان پیش���اندەین‌و‬ ‫بەش���داربویەکی باش بین له‌خه‌م‌و ئازارو‬ ‫به‌دیهێنان���ی‌ خۆزگه‌كانیان���دا‪ ،‬بەوەف���ا‌و‬ ‫هاوکاریان بین‌و رومان له‌خوشک‌و براکانمان‬ ‫وه‌رنه‌گێڕین کە ئەمڕٶ لەش���ەڕدان لەگەڵ‬ ‫داعش‌و لەپه‌ناوه‌ ئەردۆغان زه‌فه‌ریان پێ‬ ‫دەباو هێرشیان ده‌كاته‌سه‌ر‪ .‬وەک ئەوەی‬ ‫ل���ەم چەن���د رۆژەی‌ دواییدا بیس���تمان‌و‬ ‫دەبینی���ن ئەردۆغ���ان ناوچەیەکی ئارامی‌‬ ‫كوردنش���ین لەباکوری سوریا بۆردومان‌و‬ ‫داگیر دەکات"‪.‬‬ ‫جێرم���ی‌ جه‌غتی‌ ل���ه‌وه‌ ك���رده‌وه‌ كه‌‬ ‫ره‌فتاره‌كانی‌ ئه‌ردۆغ���ان ده‌چنه‌ خانه‌ی‌‬ ‫جێرمی‌ باكی‬ ‫ده‌س���تدرێژیی‌‌و داگیركارییه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫‌كات‪،‬‬ ‫"ئه‌ردۆغان هه‌میش���ه‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌ ده‬ ‫شه‌ڕه‌نگێزییانه‌ی‌ ئه‌ردۆغاندا بێ‌ هه‌ڵوێست‌و‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ئازاد‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ له‌خه‌ڵكێك كه‌ ده‌یانه‌وێ‌ به‬ ‫ب ‌ێ ده‌نگن‪ .‬ئه‌و وتی‌ "بێدەنگی رێكخراوی‬ ‫وتیش���ی‌ "ئەردۆغ���ان هه‌ر ب���ه‌وه‌وه‌ تورکیا"‪.‬‬ ‫هەڕەشەکانی‬ ‫بژین له‌سه‌ر خاكی‌ خۆیان‪.‬‬ ‫جێرم ‌ی به‌توند ‌ی ره‌خنه‌ی‌ له‌هه‌ڵوێست ‌ی نەت���ەوە یەگرتوەکان‌و ئەمەریکاو واڵتان ‌ی‬ ‫ناوه‌ستێ‌ كه‌ هه‌ڕه‌شه‌ له‌شه‌ڕڤانان بكات‪،‬‬ ‫بۆ‬ ‫دەبنەوە‬ ‫درێژ‬ ‫ئەردۆغان لە‌عەفرینه‌وه‌‬ ‫به‌ڵكو هەڕەش���ە له‌پارت���ی دیموکراتی واڵتانی‌ رۆژئاواو نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كانیش ئەوروپا‪ ،‬ئەردۆغانی‌ زیاتر ده‌س���ت ئاوه‌اڵ‬ ‫سوریا"‪.‬‬ ‫سه‌رتاسه‌ری‌ باکوری‬ ‫گەالن (هەدەپ���ە)ش ده‌كات لە‌ناوخۆی گ���رت ك���ه‌ له‌به‌رامب���ه‌ر ئ���ه‌م ره‌فتار‌ه كردوه‌ بۆ كوش���تار‌و ده‌ستدرێژییه‌كانی‌‪.‬‬

‫ئه‌ردۆغان هه‌میشه‌‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ ده‌كات‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ له‌خه‌ڵكێك‬ ‫كه‌ ده‌یانه‌وێ‌‬ ‫به‌ئازادی‌ بژین‬ ‫له‌سه‌ر خاكی‌ خۆیان‬

‫ئه‌ندامێك ‌ی سه‌ركردایه‌تی‌ پارتی‌‪:‬‬ ‫یه‌كێتی به‌هۆی گرفتی ناوخۆییه‌و‌ه‬ ‫ئاماد‌ه نی ‌ه بۆ هه‌ڵبژاردن‬ ‫ئا‪ :‬بنار هیدایه‌ت‬ ‫فازڵ به‌شاره‌تی‪ ،‬ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان له‌م‬ ‫گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "سه‌رده‌می‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا بۆ پارتی باشتر بوه‌‬ ‫تاوه‌كو سه‌رده‌می عومه‌ری سه‌ید عه‌لی"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پێكهێنان����ی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ به‌كوێ گه‌یشتوه‌؟‬ ‫فازڵ به‌ش����اره‌تی‪ :‬ئه‌مه‌ بابه‌تێكی گرنگ‌و‬ ‫هه‌س����تیار بو‪ ،‬پێكهێنان����ی ده‌چوه‌ خزمه‌تی‬ ‫هاواڵتیان����ی هه‌ڵه‌بج����ه‌وه‌‪ .‬دوای ئ����ه‌وه‌ی‌‬ ‫ب����وم بە‌به‌رپرس����ی ل����ق‪ ،‬كۆبونه‌وه‌یه‌كمان‬ ‫له‌باره‌گای بزوتنه‌وه‌ی‌ ئیس��ل�امی ئه‌نجامداز‬ ‫چه‌ندی����ن موب����اده‌ره‌ له‌الیه‌ن ئێم����ه‌وه‌ وه‌كو‬ ‫پارت����ی ئه‌نجام����درا‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ش ب����وه‌ جێی‬ ‫ره‌زامه‌ن����دی هه‌موالیه‌ن����ه‌كان‌و بە‌ئه‌نجامێكی‬ ‫زۆر باش گه‌یشتین‪ .‬ئه‌وكاته‌ هه‌موالیه‌نه‌كان‬ ‫ره‌زامه‌ندبون به‌تایبه‌ت یه‌كێتی‌و گۆڕان له‌سه‌ر‬ ‫موباده‌ره‌كه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌ بوه‌ هۆی كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫گرێ كوێ����ره‌ی‌ ئه‌و ناكۆكییه‌ی‌ له‌س����لێمانی‬ ‫له‌نێ����وان گ����ۆڕان‌و یه‌كێتی هه‌بو‪ ،‬ده‌س����تی‬ ‫ده‌ره‌كی‌و سیاس����ه‌تی ده‌ره‌كی نه‌یهێشت ئه‌و‬ ‫پۆس����تانه‌ به‌ر پارتی بكه‌وێ����ت له‌هه‌ڵه‌بجه‌‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت پۆستی قائیمقام‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬مه‌به‌س����تان له‌ده‌س����تی ده‌ره‌كی‬ ‫ئێرانه‌؟‬ ‫فازڵ به‌ش����اره‌تی‪ :‬به‌دڵنیایی����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫یه‌كێك بون له‌هۆكاره‌كان‪ ،‬هه‌میشه‌ براده‌رانی‬ ‫یه‌كێتی له‌ته‌ش����كیالته‌كان به‌پ����رس‌و را بوه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ كۆماری ئیسالمی ئێران‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬یه‌كێتی رێگره‌ له‌پێدانی پۆسته‌كان‬ ‫به‌پارتی یا گۆڕان؟‬ ‫فازڵ به‌شاره‌تی‪ :‬هه‌ردوكیان رێگرن به‌اڵم‬ ‫یه‌كێتی زیاتر‪ .‬ئێمه‌‌و یه‌كێتی رێكه‌وتننامه‌ی‬ ‫ستراتیژیمان هه‌یه‌‪ ،‬هه‌مو خه‌ڵكی كوردستان‬ ‫ده‌زان����ن له‌كات����ی هه‌ڵبژاردنه‌كان����دا چه‌ن����د‬ ‫مرونه‌تمان نواندوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ پێگه‌‌و قورسایی‌‬ ‫یه‌كێتی زیاتر بێت له‌ده‌س����ه‌اڵت‌و حوكمڕانی‬ ‫كوردس����تان‪ .‬له‌ب����ه‌ر یه‌كێت����ی ده‌س����تمان‬ ‫له‌پۆس����تی بااڵی خۆمان هه‌ڵگرتوه‌‪ .‬ژماره‌ی‌‬ ‫كورس����یی په‌رله‌مان����ی عیراق‌و كوردس����تان‬ ‫ش����اهێدن‪ ،‬له‌وه‌ی‌ وه‌كو یه‌كێتی ده‌سه‌اڵتمان‬ ‫له‌ناو حكومه‌تی به‌ن����او بنكه‌ فراوان هه‌بوه‌‪،‬‬ ‫ئێم����ه‌ مرونه‌تمان هه‌ب����وه‌ هاوپه‌یمانه‌كانمان‬ ‫هاوبه‌شمان بن له‌ده‌سه‌اڵتدا‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌‬ ‫یه‌كێت����ی نه‌یانهێش����ت پۆس����تی قائیمقام یا‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری ناحییه‌یه‌ك وه‌ربگرین‪ .‬هۆكاری‬ ‫ئه‌م هه‌مو كێشانه‌ له‌م سنوره‌ سه‌رنه‌كه‌وتنی‬

‫گۆڕان‌و كۆمه‌ڵ‬ ‫موزایه‌ده‌یان ده‌كرد‬ ‫با هه‌ڵبژاردن پێش‬ ‫وه‌خت بكرێت‬ ‫كه‌ پارتی هاته‌‬ ‫پێشه‌وه‌‪ ،‬كشانه‌‬ ‫دواوه‬ ‫یه‌كێتی بوه‌ له‌ب����واری ئیداریدا‪ .‬ئه‌گه‌ر ئێمه‌‬ ‫لێره‌ پۆسته‌كانمان به‌ده‌س����ته‌وه‌ بوایه‌ وه‌ك‬ ‫هه‌ولێر‌و ش����وێنه‌كانی تر له‌م كاتی قه‌یران‌و‬ ‫ئابورییه‌ی هه‌بوه‌ جێبه‌جێ ده‌كرا‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫پ����اره‌ باریوه‌ له‌م واڵته‌ تا ئێس����تا كۆمه‌ڵێك‬ ‫پ����رۆژه‌ی‌ زه‌به‌الحی زۆر گ����ه‌وره‌ به‌ناته‌وایی‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬پارتی خ����ۆی ئاماده‌ك����ردوه‌ بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان؟‬ ‫به‌ش����اره‌تی‪ :‬به‌هه‌مو قه‌ناعه‌تێكه‌وه‌ پارتی‬ ‫خ����ۆی ئاماده‌ك����ردوه‌ ب����ۆ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫هه‌رێم‌و عی����راق‪ ،‬كۆبون����ه‌وه‌ی‌ به‌رده‌واممان‬ ‫هه‌ی����ه‌ له‌س����ه‌ر ئاس����تی ل����ق‌و ئه‌نجومه‌نی‬ ‫س����ه‌ركردایه‌تی س����لێمانی – هه‌ڵه‌بج����ه‌ بۆ‬ ‫ئه‌و مه‌به‌س����ته‌‪ ،‬چاوه‌ڕوانی كات دیاریكردنی‬ ‫واده‌كه‌ی����ه‌‪ ،‬گ����ۆڕان‌و كۆم����ه‌ڵ موزایه‌ده‌یان‬ ‫ده‌ك����رد با هه‌ڵبژاردن پێش وه‌خت بكرێت كه‌‬ ‫پارتی هاته‌ پێش����ه‌وه‌‪ ،‬كش����انه‌ دواوه‌‪ ،‬وه‌كو‬ ‫تۆقین تۆقیون له‌و ئاماده‌س����ازییه‌ی‌ پارتی‪،‬‬ ‫زیاتر ئه‌و دو پارت����ه‌ تۆقیون‪ ،‬به‌اڵم یه‌كێتی‬ ‫به‌ه����ۆی گرفتی ناوخۆیی����ه‌وه‌ ئاماده‌ نیه‌ بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردن‪ ،‬یه‌كێتی ترس����ی ل����ه‌و هه‌مو باڵه‌‬ ‫هه‌یه‌ جیابۆته‌وه‌‪ ،‬ئێستاش دكتۆر به‌رهه‌م كه‌‬ ‫جیابۆته‌وه‌ بۆته‌ هه‌ره‌س����هێنانێكی تر به‌سه‌ر‬ ‫یه‌كێتیدا‪ ،‬بۆیه‌ یه‌كێتی ئاماده‌یی نیه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫یه‌كێتی به‌م كێش����انه‌وه‌ بێت����ه‌ هه‌ڵبژاردنه‌وه‌‬ ‫توش����ی دارمانێكی كاریگ����ه‌ر ده‌بێت‌و ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌ی����ه‌ توش����ی شكس����تی گه‌وره‌ بێ����ت‪ ،‬بۆ‬ ‫كۆتایی هێنان به‌قه‌یرانی سیاسیی پێویسته‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن بكرێ����ت‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ بڕوامان وایه‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن له‌واده‌ی خۆی ناكرێت له‌و واده‌یه‌ی‬

‫بۆی دیاریكراوه‌‪ ،‬جگه‌ له‌پارتی هیچ الیه‌نێك‌و‬ ‫به‌تایبه‌ت پێنج الیه‌نه‌كه‌ ئاماده‌ نین‪ ،‬كاتێك‬ ‫الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان بایكۆتی حكومه‌تیان كرد‬ ‫زوڵمی����ان له‌هاواڵتیانی هه‌رێمی كوردس����تان‬ ‫كرد‪ ،‬كۆم����ه‌ڵ‌و یه‌كگرتو‌و گۆڕان به‌و بایكۆته‌‬ ‫خه‌ڵكی كوردس����تانیان له‌هه‌ورازێكی سه‌ختدا‬ ‫به‌جێهێش����ت‪ ،‬ئیتر مافی ئه‌وه‌یان نیه‌ داوای‬ ‫ده‌نگ له‌هاواڵتیانی كوردس����تان بكه‌ن‪ ،‬ته‌نها‬ ‫پارتی خۆی كرد بە‌وارسی شه‌رعی هاواڵتیانی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬پارت����ی به‌فه‌رمی له‌گ����ه‌ڵ ماڵی‬ ‫تاڵه‌بان����ی مامه‌ڵ����ه‌ ده‌كات ی����ا كۆس����ره‌ت‬ ‫ره‌سوڵ؟‬ ‫فازڵ به‌ش����اره‌تی‪ :‬یه‌كێك له‌گرفته‌كانمان‬ ‫ئه‌وه‌ی����ه‌ نازانین له‌گه‌ڵ ك����ێ مامه‌ڵه‌ بكه‌ین‪،‬‬ ‫ئێم����ه‌ له‌یه‌كێتیی����ه‌كان زیات����ر له‌خه‌می مام‬ ‫جه‌اللدا بوین‪ ،‬حه‌زمان ده‌كرد هه‌ر حاكمی ناو‬ ‫یه‌كێتی بوایه‌ چونكه‌ ئه‌وكاته‌ ده‌مزانی له‌گه‌ڵ‬ ‫كێ مامه‌ڵه‌ ده‌كه‌ین‪ ،‬ئێستا دوای مام جه‌الل‬ ‫پارتی ك����ه‌س به‌زمانحاڵ����ی یه‌كێتی نازانێت‬ ‫تا مامه‌ڵه‌ی له‌گ����ه‌ڵ بكات‪ ،‬دوای مام جه‌الل‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتی ره‌ها له‌الی كه‌س له‌ناو یه‌كێتیدا‬ ‫نابینی����ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر بماندیای����ه‌ زۆرمان پێخۆش‬ ‫ده‌بو بزانین له‌گه‌ڵ یه‌كێتی مامه‌ڵه‌ ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬له‌ئێس����تادا په‌یوه‌ن����دی پارتی‌و‬ ‫الیه‌نه‌ سیاس����ییه‌كان چۆنه‌ به‌تایبه‌ت له‌گه‌ڵ‬ ‫گۆڕاندا؟‬ ‫فازڵ به‌شاره‌تی‪ :‬له‌سه‌ره‌تاوه‌ ده‌مانویست‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كی زۆرباشمان له‌گه‌ڵ گۆڕان بێت‌و‬ ‫پارتی گرنگییه‌ك����ی زۆری به‌و په‌یوه‌ندییه‌دا‪،‬‬ ‫یه‌كێت����ی له‌پارت����ی زی����ز ب����و به‌ه����ۆی ئه‌و‬ ‫نزیكبونه‌وه‌یه‌ی‌ پارتی له‌گۆڕان‪ ،‬گرنگییه‌كی‬ ‫زۆر به‌په‌یوه‌ن����دی نێ����وان كاك مه‌س����عود‌و‬ ‫كاك نه‌وش����یروان درا‪ ،‬دواتر بینیمان گۆڕان‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ بیركردن����ه‌وه‌ی‌ پارت����ی نه‌ده‌گونجا‪،‬‬ ‫گۆڕان عه‌قڵیه‌تێك به‌ڕێوه‌ی‌ ده‌برد‌و حوكمی‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬گه‌وره‌تری����ن زیانی له‌په‌یوه‌ندییه‌كه‌‌و‬ ‫گه‌وره‌ترین زیانی له‌ناوخۆی گۆڕان دا‪ ،‬چونكه‌‬ ‫عه‌قڵیه‌تیه‌كی بێ ئه‌زمون‌و ش����اره‌زا حوكمی‬ ‫كرد‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كه‌وات����ه‌ په‌یوه‌ندی پارتی‌و گۆڕان‬ ‫له‌س����ه‌رده‌می نه‌وشیروان مس����ته‌فا باشتربو‬ ‫یاخود عومه‌ری سه‌ید عه‌لی؟‬ ‫فازڵ به‌شاره‌تی‪ :‬سه‌رباری‌ هه‌مو كه‌له‌ڕه‌قی‌و‬ ‫دوژمنایه‌تی كاك نه‌وشیروان‪ ،‬په‌یوه‌ندی كاك‬ ‫نه‌وش����یروانمان به‌باشتر زانیوه‌ تا سه‌رده‌می‬ ‫عومه‌ری س����ه‌ید عه‌لی‪ ،‬له‌ب����ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كاك‬ ‫نه‌وشیروان بڕیاری به‌ده‌س����ت بو‌و ده‌یتوانی‬ ‫قه‌راری حه‌سم بدات‪ ،‬ئێستا الی كاك عومه‌ری‬ ‫سه‌ید عه‌لی بڕیاری یه‌كالییكردنه‌وه‌ نیه‌‪.‬‬

‫ئه‌رۆغان کەسێکی ناسیۆنالیستەو دەیەوێ‬ ‫دەسەاڵتەکانی خۆی درێژبکاتەوەو به‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و كوردانه‌دا بیس���ه‌پێنێت کە لەهەوڵی‬ ‫به‌دیهێنانی‌ یەکس���انی‌و دادپەروەریدان‌و‬ ‫رێگرن لەجێبه‌جێكردن ‌ی ئەو هەڕەشانەی‬ ‫ئەردۆغان"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "پێویستە نەتەوە یەکگرتوەکان‌و‬ ‫پەرلەمانی ئەورپا‌و ئه‌مه‌ریكا بەئاگا بێن‌و‬ ‫پش���تگیری لەئازادی‌و یەکسانی بکەن‪،‬‬ ‫بەاڵم تا ئێستا بێدەنگ‌و بێ‌ هەڵوێستن‪،‬‬ ‫وه‌ك ئەوەی دوێن���ێ لەکۆبانی بینیمان‌و‬ ‫ئەمڕۆ لەعەفرین ده‌یبینی���ن‪ .‬له‌كاتێكدا‬ ‫نەتەوە یەکگرت���وەکان‌و واڵتانی‌ رۆژئاوا‬ ‫دوێنێ‌ ستایش���ی‌ کوردی���ان ده‌كرد كه‌‬ ‫لەپێش���ەوەی ش���ەڕی‌ دژ به‌داعش بون‌‪،‬‬ ‫ئه‌مڕۆ بێدەنگن لە‌ئاس���ت په‌الماردانیان‬ ‫له‌الیه‌ن ئه‌ردۆغانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫جێرمی‌ ئه‌وه‌ش���ی‌ رونكرده‌وه‌ كه‌ وەک‬ ‫پارتی کۆمۆنیس���تی فه‌ره‌نسا (‪)PCF‬‬ ‫ئیدانەی ئەو پالن���ە داگیرکارییە دەکەن‬ ‫لەالیەن ئەردۆغانەوە به‌رامبه‌ر به‌عه‌فرین‌و‬ ‫كورد ئه‌نجامده‌درێت‪ .‬ئه‌و وتی‌ "داواکارین‬ ‫لەپەرلەمانی فه‌ره‌نساو سەرۆک ماکرۆن‬ ‫بەزوترین کات داوای راگرتنی ئەو شەڕە‬ ‫بکەن‌و له‌به‌رامبه‌ر توركیادا هەڵویس���ت‬ ‫بنوێنن"‪.‬‬

‫"جیاوازین بۆیە هاوپەیمانیەكمان دروستكردوە"‬

‫تەڤگەری ئازای‌و بەرەی دیموكراسی گەل‪:‬‬ ‫نەچوینەتە ژێر ركێفی نەوەی نوێ‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫تەڤگەری ئازادی‌و بەرەی دیموكراسی‬ ‫گەل رەتیدەكەنەوە ئەوان بە‌پێكهێنانی‬ ‫هاوپەیمانێتییەك لەژێر ناوی "بەرەی نەوەی‬ ‫نوێ"دا چوبێتنە ژێر ركێفی جواڵنەوەی‬ ‫نەوەی نوێ‪ .‬دەشڵێن"ئەوانەی لەو بەرەیەدا‬ ‫كۆبونەتەوە بەشدارنەبون لەحوكمڕانی‬ ‫كوردستانداو لەگەندەڵییەوە نەگالون"‪.‬‬ ‫هەفتەی رابردو تەقگەری ئازادی‪ ،‬بەرەی‬ ‫دیموكراس����ی گەل‪ ،‬جواڵنەوەی نەوەی نوێ‪،‬‬ ‫هاوپەیمانێتییەكیان لەژێر ناوی "بەرەی نەوێ‬ ‫نوێ"دا بۆ بەش����داریكردن لەهەڵبژاردنەكانی‬ ‫عێراق‌و هەرێمی كوردستان پێكهێنا‪.‬‬ ‫ئ����ەو دو حزبە‌لەگەڵ جواڵن����ەوەی نەوەی‬ ‫نوێ����دا ل����ەڕوی ئایدۆلۆژیی����ەوە زۆر جیاوازن‬ ‫ك����ە خاوەنی بیرو ئایدۆلۆژی����ای چەپن بەاڵم‬ ‫هیچ الیەكی����ان پێیانوانییە ئەوە ببێتە گرفت‬ ‫لەبەردەم هاوپەیمانێتییەكەیاندا‪.‬‬ ‫تارا حس����ێن‪ ،‬وتەبێژی تەڤگ����ەری ئازادی‬ ‫لەوبارەیە رایگەیاند كە ئەوان بەسەربەخۆیی‬ ‫ئایدۆلۆژی����ای خۆیان����ەوە هاوپەیمانی����ان‬ ‫پێكهێن����اوەو بڕی����ار نیی����ە كەس����یان واز‬ ‫لە‌ئایدۆلۆژیای خۆی بهێنێت‌و ببنە یەك حزب‌و‬ ‫دەش����ڵێت"لەبەرئەوە زۆر ئاس����اییە كە چەند‬ ‫الیەنێك فیك����رو ئایدۆلۆژیای جیاوازیش����یان‬ ‫هەبێت دەكرێت پێكەوە بۆ كارێكی دیاریكراو‬ ‫لەقۆناغێكی دیاریكراودا هاوپەیمانی رابگەیەنن‬ ‫چونكە لەراس����تیدا ئەگ����ەر فیكرمان جیاواز‬ ‫نەبێت دەبی����ن بە‌یەك حزب‪ ،‬لەبەرئەوەی كە‬ ‫جیاوازین بۆیە هاوپەیمانی دروست دەكەین‪".‬‬ ‫ئەو باسی لەوەش����كرد كە بەشدارینەبونی‬ ‫هی����چ ی����ەك ل����ەو س����ێ حزبە‌لەحوكمڕانی‬ ‫كوردس����تان‌و تێوەنەگالنی����ان لەگەندەڵ����ی‌و‬ ‫نەبونی پێش����ینەیەكی خراپ لەدەس����ەاڵتداو‬ ‫هەورەه����ا ئەوەی كە هەر س����ێ الیان خۆیان‬ ‫بە‌ئۆپۆزس����یۆنێكی رادیكاڵ����ی دیموكراتخواز‬ ‫دەبینن‪ ،‬كۆی كردونەتەوە‪.‬‬ ‫لەب����ارەی ئەگ����ەری هاوپەیمانێتیكردنیان‬ ‫لەگ����ەڵ كۆم����ەڵ‌و گ����ۆڕان‌و هاوپەیمان����ی‬ ‫دیموكراسی‌و دادپەرەری كە ئەوانیش خاوەنی‬ ‫هاوپەیمانێتییەكن لەناوچە جێناكۆكەكان بۆ‬ ‫بەشداری لەهەڵبژادنەكان‪ ،‬ئاماژەی بەوەدا كە‬ ‫ئ����ەو خااڵنەی هەن زیاتر لەگەڵ نوێ‌و بەرەی‬ ‫دیموكراس����ی كۆی دەكردین����ەوە نەك لەگەڵ‬ ‫الیەنەكانی دیكە‪.‬‬ ‫وتیش����ی"ئەو س����ێ الیەن����ە بە‌هاپەیمانی‬ ‫دیموكراس����ی‌و دادپەروەریش����ەوە بەشداری‬ ‫دەس����ەاڵتیان ك����ردوەو لەس����ەر ئاس����تی‬

‫كەس����ایەتییەكانیان بەش����داربون‌و زۆرێكیش‬ ‫لەوان تێوەگالون لەگەندەڵی‪".‬‬ ‫ئ����ەو ن����اوی هاوپەیمانێتییەكەی����ان بەوە‬ ‫نازانێت كە والێكبدرێت����ەوە كە چوبێتنە ژێر‬ ‫باڵی جواڵنەوەی نەوەی نوێ بەڵكو ئاماژەی‬ ‫ب����ەوەدا كە ئەمانیش كاریان لەس����ەر نەوەی‬ ‫نوێ لە‌گەنج‌و ژن بە‌پراكتیكی كردوەو لەوەشدا‬ ‫لەگەڵ جواڵنەوەی نەوەی نوێ هاوبۆچونن‪.‬‬ ‫الی خۆیش����یەوە ئارام س����ەعید‪ ،‬ئەندامی‬ ‫ئەنجومەنی جواڵنەوەی نەوەی نوێ لەبارەی‬ ‫جی����اوازی بیرو ئایدۆلۆژیای ئ����ەو دوالیەنەی‬ ‫دیكەوە لەگەڵ ئەمان وتی"ئێمە راس����تە زۆر‬ ‫جیاوازیمان هەیە ب����ەاڵم ئامانجێكی هاوبەش‬ ‫كۆماندەكاتەوەو مەرج نییە هەرچی ئامانجمانە‬ ‫وەك یەك بێت‪ ،‬ئەگەر لەدنیاش����دا سەرنجی‬ ‫هاوپەیمانییەكان بدەین هەر بەو جۆرەیە كە‬ ‫جیاوازی����ان زۆرە بەاڵم لەپێناو یەك ئامانجی‬ ‫دیاریكراودا چونەتە هاوپەیمانێتییەكەوە‪".‬‬ ‫ئ����ەو ئام����اژەی بەوەش����دا ك����ە ئامانجە‬ ‫هاوبەش����ەكەیان كە ل����ەو هاوپەیمانێتییەدا‬ ‫كۆیكردونەتەوە ئەوەیە كە هەر سێ الیەنیان‬ ‫بەش����دارنەبون لەدەس����ەاڵتدا‪ ،‬ئامانجیشیان‬ ‫ئەوەی����ە كۆتایی بەو دەس����ەاڵتە بهێنرێت كە‬ ‫شكستی خواردوە لەحوكمڕانی كوردستانداو‬ ‫پێك����ەوە بتوان����ن لەهەڵبژاردن����ی داهات����ودا‬ ‫سەركەوتن بەدەستبهێنین‌و دەسەاڵت بگرینە‬ ‫دەست‪.‬‬ ‫ئ����ەوەش لەكاتێكدا س����ەرۆكی جواڵنەوەی‬ ‫ن����ەوەی ن����وێ هەڵمەتێك����ی بەرفروان����ی بۆ‬ ‫كۆكردن����ەوەی چینوتوێژە جیاوازەكان‌و بەبێ‬ ‫گوێدانە بۆچونیان‪ ،‬دەس����تپێكردوە‪ ،‬ئەوەش‬ ‫لەپێناو هەڵبژاردنەكاندا لێكدەدرێتەوە‪.‬‬ ‫لەچەند رۆژی رابردودا مەال عەبدول لەتیف‬ ‫كە بە‌رابەری س����ەلەفییەكانە لەكوردس����تان‬ ‫ئام����اژەی بەوەدا كە شاس����وار عەبدولواحید‬ ‫ه����اوكاری ك����ردون بۆ ئ����ەوەی كەناڵەكەیان‬ ‫"كەناڵی ئامۆژگاری" دانەخرێت‪.‬‬ ‫بەاڵم ئارام س����ەعید بێ ئاگایی خۆی لەوە‬ ‫دەربڕی‌و وتیشی"ئەگەر شتێكی واش هەبێت‬ ‫پەیوەندی بە‌شاس����وار خۆی����ەوە هەیە وەكو‬ ‫شەخس‌و هیچ پەیوەندییەكی بەنەوەی نەوێوە‬ ‫نییەو پەیوەندیشی بە‌هەڵبژاردنەوە نیە"‪.‬‬ ‫عادل عوسمان‪ ،‬وتەبێژی بەرەی دیموكراسی‬ ‫گەل‪ ،‬ئامانجی یەكەمی هاوپەیمانێتییەكەیان‬ ‫بە‌چارەس����ەركردنی ئەو پارچە بونە دەزانێت‬ ‫كە لە‌باشوری كوردستان هەیە‪.‬‬ ‫ئ����ەو دان ب����ەوەدا دەنێ����ت ك����ە ل����ەڕوی‬ ‫رۆڵەتەوە ناوی هاوپەیمانێتییەكەیان دەكرێت‬ ‫وا لێكبدرێت����ەوە ك����ە چونەتە ژێ����ر ركێفی‬

‫جواڵن����ەوەی نەوەی نوێ‪ .‬ب����ەاڵم ئەو جۆرە‬ ‫لێكدانەوان����ە بە‌لێكدان����ەوەی س����ایكۆلۆژیای‬ ‫كۆمەڵگەی باشوری كوردستان ناودەبات كە‬ ‫س����ایكۆلۆژیایەكە لەسەر خواردن‌و سڕینەوە‌و‬ ‫پارچەكردنی یەكتر دامەزراوە‪.‬‬ ‫ئەگەر ن����ا پێی وایە كە ئەوان رێكخراوێكی‬ ‫خاوەن سەربەخۆیی‌و باوەڕی خۆیانن‌و بڕوایان‬ ‫بە‌توان����ای خۆی����ان هەیە كە لەگ����ەڵ ئەو دو‬ ‫الیەنەی دیكەدا وەك یەكتر كاربكەین‌و لەپاڵ‬ ‫یەكدا كار بۆ هەڵبژاردنەكان بكەن‪.‬‬ ‫ئەو جیاوازی ئایدۆلۆژی����اش بە‌یەكڕەنگی‌و‬ ‫یەكحزبی نابینێ����ت‌و وتی"ئایدۆلۆژیەتی ئێمە‬ ‫ئایدۆلۆژیەتێك����ی كۆمەاڵیەت����ی فرەڕەنگی‪،‬‬ ‫فرەدەنگی‪ ،‬فرە پێكهاتەیەو لەس����ەر بنەمای‬ ‫كۆمەڵگە دام����ەزراوە نەك ب����ۆ بەرژەوەندی‬ ‫حزب بۆیە لەپراكتیكدا ئێمە كێشەمان لەگەڵ‬ ‫كاركردن����ی پێكەوەیی لەگەڵ الیەنەكانی تردا‬ ‫نییەو ئەو جیاوازییەی هەیە نابێتە كۆس����پ‬ ‫لەبەردەمماندا‪".‬‬ ‫هاوپەیمانێتییەك����ەی ئ����ەم س����ێ الیەنە‪،‬‬ ‫دوەم هاوپەیمانێت����ی الیەن����ە كوردییەكان����ە‬ ‫ب����ۆ هەڵبژاردنەكانی عێراق‪ ،‬ئ����ەوەش پاش‬ ‫ئ����ەوەی لەماوەی رابردودا گ����ۆڕان‪ ،‬كۆمەڵ‌و‬ ‫هاوپەیمان����ی بۆ دیموكراس����ی‌و دادپەروەری‬ ‫هاوپەیمانێتییەكیان لەناوچە جێناكۆكەكان بۆ‬ ‫بەشداری لەهەڵبژاردنەكانی عێراق راگەیاند‪.‬‬ ‫پێدەچێت ئەم هاوپەیمانێتیانە ببنە فشارێك‬ ‫یەكێتی‌و پارتی لێك نزیك بكاتەوە بەجۆرێك‬ ‫كە النیك����ەم لە‌ناوچەكان����ی دەرەوەی هەرێم‬ ‫بەیەك لیست بچینە هەلبژاردنەكانەوە‪.‬‬

‫ئامانجی هاوبەشمان‬ ‫ئەوەیە كۆتایی‬ ‫بەو دەسەاڵتە‬ ‫بهێنرێت كە‬ ‫شكستی خواردوە‬ ‫لەحوكمڕانی‬ ‫كوردستاندا‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )612‬سێشه‌ممه ‪2018/2/6‬‬

‫‪5‬‬

‫با گوێ لەدەنگی قوربانییەکانی‬ ‫عەفرین بگرین‬ ‫ده‌مه‌قاڵ ‌هی‌ نوسه‌رێكی‌ كوردو‬ ‫وه‌زیری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ دانیمارك‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫سه‌ره‌تای‌ ئه‌م هه‌فته‌یه‌ دەمەقاڵێ‌و وه‌اڵم‌و‬ ‫وه‌اڵمدانه‌وه‌ی‌ توند له‌سه‌ر شه‌ڕی‌ عه‌فرین‌و‬ ‫بێ‌ هه‌ڵوێستی‌ واڵتانی‌ ئه‌وروپا‌و رۆژئاوا‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌په‌الماری‌ توركیا‪ ،‬له‌نێوان "سارا‬ ‫عومه‌ر" نوسه‌ری‌ ناسراوی‌ كورد له‌ئه‌وروپا‌و‬ ‫خاوه‌نی‌ رۆمانی‌ "مردوشۆر" به‌زمانی‌‬ ‫دانیماركی‌ كه‌ یه‌كێك بوه‌ له‌پڕفرۆشترین‬ ‫كتێبه‌كانی‌ ساڵی‌ رابردو له‌و واڵته‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‌‬ ‫وەزیری دەرەوەی دانیمارك "ئەندرس‬ ‫سامۆیلسن" رویدا‪.‬‬

‫کەمەکانی س����وریا بۆ داڵدەدانی ئاوارەکان‪،‬‬ ‫دەبینی����ن سیاس����ه‌تمه‌داره‌دانیمارکییەکان‌و‬ ‫ئه‌ندامانی رێكخراوی ناتۆ پشتمان تێدەکەن‌و‬ ‫ئاوڕمان لێنادەنەوە‪.‬‬ ‫بەڕێ����ز وەزی����ری دەرەوە‌و ئەندامان����ی‬ ‫رێكخراوی ناتۆ‪،‬‬ ‫ئەم بێدەنگییە ئابڕووبەرە‪.‬‬ ‫ئێوە پێوس����تە نیش����انمان ب����دەن‪ ،‬کە‬ ‫قس����ەکانتان دەرب����ارەی یارمەتی����دان‌و‬ ‫جێکردنەوەی ئ����اوارەکان لە‌ناوچەکە خۆیدا‬ ‫تەنها قس����ەی رووت‌و بێن����اوەرۆک نەبوون‪.‬‬ ‫نیش����انمان بدەن‪ ،‬کە ناکرێت رەخنەکردنی‬ ‫ئیس��ل�امی توندڕەو بێدەنگ بکرێت بەهۆی‬ ‫ترس لە‌ستەمکاریی ئەردۆگانەوە‪ .‬نیشانمان‬ ‫ب����دەن‪ ،‬كه‌ئەو ژن‌و پیاوە کوردە ئازایانەی‪،‬‬ ‫کە گیان����ی خۆیان بەخش����یی لە‌جەنگ دژ‬ ‫بە‌داعش����دا‪ ،‬بە‌هاوکاریی لەگەڵ دانیمارکدا‪،‬‬ ‫بێهودە‌و لە‌پێناویی هیچدا نەمردون‪.‬‬ ‫كردارتان هه‌بێت‌و قسە بکەن‪،‬‬ ‫بێدەنگییتان بشکێنن‬ ‫له‌گه‌ڵ رێزم‬ ‫سارا عومه‌ر‪ ،‬نووسه‌ری كتێبی مردوشۆر‬

‫تۆ لە‌ترسەکانی‬ ‫ئەردۆگان تێدەگەیت‬ ‫بەاڵم لە‌ترسی خەڵکە‬ ‫مەدەنەییەکەی‬ ‫عەفرین تێناگەیت من‬ ‫دەزانم دەشێت زمانی‬ ‫دیالۆگی من قورس‌و‬ ‫زبر بێت بەاڵم من‬ ‫دەبێت هەموو ئەو‬ ‫رێگایانە تاقیبکەمەوە‬ ‫بۆئەوەی قسەکانم‬ ‫بە‌گوێی تۆ بگات‬

‫کوردەکان نییە‪ .‬ئ����ەو ئەڵێت ئەوان دەبێت‬ ‫لەو ناوچانە دەربکرێ����ن‪ .‬ئەوەی ئەردۆگان‬ ‫باس����یدەکات کوش����تنی دەس����تەجەمعی‬ ‫دانیش����توانە مەدەنییە کوردەکەی ناوچەی‬ ‫عەفریەنه‌‪ .‬ئەمەش هەم هیچ ش����ەرعیەتێکی‬ ‫نییە‌و هەم هیچ پەیوەندییەکی بە‌ئاسایش����ی‬ ‫تورکیاوە نییە‪.‬‬ ‫بەڕێز وەزیری دەرەوەی دانیمارک‪،‬‬ ‫تۆ ئێس����تا دەبێت لەنێ����وان دوو بەرەدا‬ ‫یەکێکی����ان هەڵبژێریت‪ .‬ئای����ا تۆدەتەوێت‬ ‫هاریکاریی ئەردۆگان‌و میلیشیا ئیسالمییەکان‬ ‫بکەیت‪ ،‬یان هاریکاریی ک����وردەکان‌و هێزە‬ ‫عەلمانیی����ەکان‪ ،‬ک����ە پێش����تر هاوکاریی‌و‬ ‫هاوپه‌یمان����ی دانیمارکب����وون لە‌خەب����ات‌و‬ ‫جەنگیاندا دژ بە‌داعش؟‬ ‫بێگومان من لەوە ئ����اگادارم‪ ،‬کە تورکیا‬ ‫یار‌و شەریکی دانیمارکە لە‌ناتۆدا‪ .‬بەاڵم ئەمە‬ ‫بەرپرسیارێتی ئەخالقیمان لێناسێنێتەوە بۆ‬ ‫ئەوەی شتێک بکەین‪ .‬بەپێچەوانەوە نزیکی‬ ‫دانیمارک لە‌تورکی����ا‌و هاریکاریکردنی مانای‬ ‫ئەوەیە ئێمە بەرپرسیاریەتیەکی تایبەتمان‬ ‫لەس����ەرە کە دژ بە‌”سیاس����ەتی راگواستن‌و‬ ‫بێماڵکردن“ی ئەردۆگان بین‪.‬‬ ‫من بەردەوام گوێم لە‌تۆ‌و لە‌حکومەتەکەت‬ ‫بووە باسی گرنگیی مافەکانی مرۆڤ‌و ئازادیی‬ ‫دەکەن‪ .‬لە‌ئێستادا ئێمە دەبینین ئەردۆگان‬ ‫پەالماری ک����وردەکان‌و هێزە عەلمانییەکانی‬ ‫سوریا ئەدات بە‌هاریکاریی گروپە ئیسالمییە‬ ‫پەڕگی����رەکان‪ .‬کاتی ئ����ەوە هاتووە‪ ،‬کە واز‬ ‫لە‌حیساباتی سیاسی س����ارد‌و گاڵتەجاڕانە‬ ‫بهێنرێت‌و بەرگریی لە‌خەڵکە مەدەنییەکەی‬ ‫عەفرین بکرێت‪ .‬کۆمەڵگاکانی خۆرئاوا چێژ‬ ‫ل����ەوە دەبینێت خۆیان بە‌پاس����ەوانی بەها‬ ‫ئەخالقییەکان نیشانبده‌ن‪ .‬ئایا ئێستا کاتی‬ ‫ئەوە نییە وابکەین ئەخالق بەسەر سیاسەتدا‬ ‫بااڵدەس����تبێت‪ ،‬نەک ئابوریی‌و حیس����اباتی‬ ‫جیۆپۆلەتیک����ی؟ ئەم جۆرە هەڵس����وکەوتە‬ ‫جوت‪-‬مۆراڵیی����ە لە‌دۆخێکی ل����ەو بابەتەدا‬ ‫گەشە بە‌هێزە پەڕگیرەکان دەدات‪ ،‬لە‌هەموو‬ ‫دونیادا‪ .‬ئەمەش لە‌قازانجی هیچ کەس����ێکدا‬ ‫نیی����ە‪ .‬تکای����ە ب����ا واز لەم س����ۆزانیبوونە‬ ‫سیاس����ییە بهێنین‌و هاریکاری����ی‌و بەرگریی‬ ‫لە‌مافەکانی مرۆڤ بکەین‪ .‬ئەو مافانەی کە‬ ‫پێویس����تە هی هەمووان بێت‪ ،‬بەبێ گوێدانە‬ ‫ئیتیمای ئەتنیی‌و دینیی‌و فەرهەنگیی‪.‬‬ ‫لەگەڵ رێزمدا‬ ‫سارا عومەر‬

‫ئه‌نده‌رس سامیۆلسن‌‪ ،‬وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫دانیمارك پێشتر وەاڵمی سارا عومەری‌ دابۆو‌ه‬ ‫کە رەخنەی لەوەزیری دەرەوەی دانیمارک‌و‬ ‫رێکخراوی ناتۆ گرتبو لەسەرئەوەی بەرامبەر‬ ‫بەهێرشی تورکیا بۆ سەر عەفرین‌و کوشتاری‬ ‫خەڵکی مەدەنی بێدەنگن‪.‬‬ ‫س����ارا عومه‌ر له‌په‌یوه‌ندییه‌كدا به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند ئەم دەمەقاڵێیە کاتێک دروستبوه‌‬ ‫نامەیەک����ی تازەی‌ بۆ ئەو وەزیرە نوس����یوه‌‬ ‫لە‌وەاڵم����ی نامەکەی����دا بۆ ئه‌م‪ ،‬س����ارا وتی‌‬ ‫وەاڵم����ی یەکەم����ی وەزیری����ی دەرەوەی‬ ‫"دەمەقاڵەک����ە لەس����ەر الپەڕەک����ەی خۆم‬ ‫لە‌فەیسبوک دروس����تبو‪ .‬زۆر کەسی تریش دانیمارک‪:‬‬ ‫به‌ڕێز سارا‬ ‫بەشداریان تێداکرد‪ ،‬لەناویاندا هەندێک ئەندام‬ ‫ئ����ەم پەالم����ارە تورکیی����ە دن����ەدان‌و‬ ‫پەرلەمانی دانیمارک کە ئەوانیش بەرگریان‬ ‫خۆشکردنێکی ئاشکرای ئاگری جەنگە‌و ئەو مەدەنی لە‌عەفری����ن دەکوژێت‪ .‬لەباتی ئەم‬ ‫لەڕاکانی من کرد دژ بە‌وەزیرەکەمان"‪.‬‬ ‫دۆخە زۆر زەحمەتەی کە لە‌ئارادایە ئاڵۆزتر‌و ئیدانەکردنە روونە تۆ باس لە‌مەس����ڵەحەتی‬ ‫لەخواره‌وه‌ ده‌قی‌ نامه‌كانی‌ نێوان س����ارا پڕ کێشەتر دەکات‪ .‬تورکیا خەمی ئەمنیی‌و رەوای ئەمنیی تورکیا لە‌باکوری س����وریادا‬ ‫عومه‌رو وه‌زیری‌ ده‌وه‌ی‌ دانیماركن له‌س����ه‌ر ئاساییشی رەوای لە‌باکوری سوریادا هەیە‪ ،‬دەکەیت‪ .‬ب����ەاڵم ئەوە چ مەس����ڵەحەتێکی‬ ‫بەاڵم ئەوەش گرنگە‪ ،‬کە جەغتکردن لەسەر ئەمنیی رەوایە‪ ،‬کە شەرعیەت بە‌هێرشکردنە‬ ‫عه‌فرین‪:‬‬ ‫بەگژاچوونەوەی تیرۆری����زم بێت‌و گەرەنتی س����ەر هاوپه‌یمانییه‌كان����ی دانیم����ارک‬ ‫نامەیەکی کراوە ب����ۆ وەزیری دەرەوەی ئەوەش بدرێت خەڵکی مەدەنیی بپارێزرێت‪ .‬ببەخش����ێت لە‌جەنگیاندا دژ بە‌داعش‪ .‬ئەوە‬ ‫من تەواو دژ بە‌لەدەستدانی ژیانی ئەو خەڵکە چ مەس����ڵەحەتێکی ئەمنی����ی رەوای����ە‪ ،‬کە‬ ‫دانیمارک‌و رێکخراوی ناتۆ‬ ‫مەدەنییەم‪ ،‬ک����ە بەپێی زانیاریی رێکخراوی شەرعیەت بە‌هێرش����ێک بدات‪ ،‬کە دەشێت‬ ‫نەتەوە یەکگرتوەکان‪ ،‬بەهۆی بۆمبارانەکانەوە سەدان هەزار کەس ناچاربکات بێماڵ‌و حاڵ‬ ‫بەڕێز ئانده‌رس ساموێلسن‌و‬ ‫رووی����داوە‪ .‬م����ن داوا لە‌حکومەتی تورکیی بکرێن‌و هەڵبێن؟‬ ‫ئەندامانی رێكخراوی ناتۆ‬ ‫ئەگەر تۆ بە‌ڕاس����تی باوەڕت بەوە هه‌یه‌‪،‬‬ ‫چه‌ند رۆژێكه‌ تەواو شۆک بووم بە‌بینینی دەکەم بەش����ێوەیەکی جدی بەرپرسیارێتی‬ ‫وێنەی ئەو ک����وژراوە مەدەنییانەی له‌دوای خۆی بەرامبەر بە‌دانیش����توانە مەدەنییەکە کە هێزە عەلمانییەکانی ‪‌SDF‬و کوردەکان‬ ‫هێرش����ەکەی تورکی����ا ب����ۆ س����ەر ناوچ����ە بگرێت����ە ئەس����تۆ‪ .‬عەفری����ن لەن����او دۆخە لە‌سوریا هەڕەشەی ئەمنین لە‌تورکیا‪ ،‬بۆچی‬ ‫کوردیەکان����ی عەفرین لە‌س����وریا‪ ،‬گیانیان ش����ێواو‌و ئاڵۆزەکەی س����وریادا ش����وێنێکە رێگه‌ت دا‪ ،‬كه‌ لە‌ش����ەڕی داعش����دا خۆیان‬ ‫لەدەس����تدا‪ .‬هەروەه����ا من تەواو تاس����اوم ئارامیی‌و جێگیرییەکی رێژەیی تێدایە‪ .‬ئەوە لە‌پێن����اوی دانیمارک����دا بدەن بە‌کوش����ت؟‬ ‫له‌ئاس����تی ئ����ه‌و بێدەنگیی����ە تۆقێنەرەی‪ ،‬لە‌قازانجی دانیمارکیش����دایە ک����ە ناوچەکە بۆچ����ی پێ����ت نه‌وتن ك����ه‌ دواتر پش����تیان‬ ‫كه‌دەیبین����م لە‌حکومەت����ی دانیمارکی����ی‌و زیاتر نەش����ێونێدرێت‌و ناجێگیرتر نەکرێت‪ ،‬تێده‌كه‌یت؟ هەر بەڕاست ئایە ئەمە شێوازی‬ ‫له‌سیاس����ه‌تمه‌دارانی واڵته‌كه‌و له‌ئه‌ندامانی چونک����ە ئەمە ه����ەم وێران����ەی زیاتری لێ تۆ‌و حکومەتی دانیمارک����ە لە‌مامەڵەکردنی‬ ‫رێكخ����راوی نات����ۆ‪ .‬راس����تییه‌كه‌له‌وه‌دایه‌‪ ،‬دروس����ت دەبێت هەم شەپۆلی پەناهەندەی هاوپه‌یمانییه‌كانتاندا؟ هەر بەڕاس����تی ئایا‬ ‫كه‌ئێوە س����ڵتان لەوە نەک����ردەوە‪ ،‬کە ژن‌و نوێ ب����ەرەو ئەوروپ����اش‪ .‬دانیم����ارک زۆر چ����ۆن دەکرێت رۆژێک بیر ل����ەوە بکەنەوە‪،‬‬ ‫���کەوتنخواز‬ ‫پی����اوە ئازاکان����ی کورد بک����ەن بە‌خۆراکی بە‌ڕوونی ئەم پەیامە بە‌تورکیا دەگەیەنێت‪ .‬کە کەس����ێکی عەلمانیی‌و پێش�‬ ‫وەاڵمی وەزیریی دەرەوەی دانیمارک‪:‬‬ ‫‌دانیمارک‬ ‫ە‬ ‫ب‬ ‫تۆپ����ەکان لە‌جەنگی دژ بە‌داعش����دا‪ ،‬بەاڵم لەهەمانکاتدا دەشمەوێت تورکەکان هانبدەم‪ ،‬لە‌خۆرهەاڵتی ناوەڕاستدا باوەڕ‬ ‫سارای ئازیز‪،‬‬ ‫ئەم‬ ‫بزانن‬ ‫���ەر‬ ‫ئێس����تا هەمان ئەو کوردانە‪ ،‬کاتێک لەالیەن کە ش����تێک نەکەن وابکات تەرکیز لەس����ەر بکات‌و ه����اوکاری بێت‪ ،‬ئەگ�‬ ‫م����ن دەبێت بڵێ����م نامە تازەک����ەت هەم‬ ‫پاداشتەکەیان‬ ‫هێزە تورکییەکانەوە بۆمباران دەکرێن‪ ،‬ئێوە بەگژاچوونەوەی داع����ش نەمێنێت‪ .‬جەنگی بەدەمەوە نەچوونەی ئێستا‬ ‫نائومێدی کردم هەم بە‌یارییەکی ناشیرینی‬ ‫یەک وشە لە‌دەمتان نایەتەدەرەوە‌و ئیدانه‌ی دژ بە‌داعش هێشتا کۆتایی نەهاتووە‪ .‬بۆیە دەبێت؟‬ ‫دەزانم لە‌پەیوەندی����دا بە‌وەاڵمە زۆر روون‌و‬ ‫کاتێک‬ ‫کوردم‪.‬‬ ‫���ی‬ ‫�‬ ‫دانیمارکی‬ ‫ژنێکی‬ ‫من‬ ‫ئاش����کراکەی منەوە بۆ نامەکەی تۆ‪ .‬جگە‬ ‫ئه‌و جه‌نگه‌ناكه‌ن‪ .‬ن����ەک هەر ئەمە‪ ،‬بەڵکو ئەگەر ئێم����ە چاومان لەس����ەر ئەو جەنگە‬ ‫خەڵکە‬ ‫���ۆ‬ ‫�‬ ‫ب‬ ‫���ا‬ ‫�‬ ‫تورکی‬ ‫���ابخانەی‬ ‫�‬ ‫قەس‬ ‫ئێوە رووتان وەردەگێڕن‌و سەیری شوێنێکی الببەی����ن دەکرێ����ت دەرەنجام����ی خراپیی ک����ە‬ ‫لەمە تۆ خۆت بە‌شەخسیش بۆت نووسیم کە‬ ‫مەدەنییەک����ەی عەفری����ن بە‌قوڵی����ی کارم تۆ بەڕاستیی دڵخۆش‌و سوپاسگوزار بوویت‬ ‫ت����ر دەک����ەن‪ ،‬كه‌هی����چ كات له‌به‌رژه‌وه‌ندی لێبکەوێتەوە‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ رێزمدا تێ����دەکات‪ ،‬ئەمە لەبەر ئەوەیە من خۆش����م ب����ۆ وەاڵمە روونەکەی من‪ .‬تۆ راس����تەوخۆ‬ ‫مرۆڤایه‌تیدا نییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌نده‌رس بە‌هەم����ان ئەزموونی راون����ان‌و ماڵوێرانیدا مەدح‌و سەنات کردم‪.‬‬ ‫ل����ەم س����اتەوەختەدا هێزی ئیس��ل�امییە‬ ‫تێپەڕیوم تەنها لەب����ەر ئەوەی‪ ،‬کە کوردم‪.‬‬ ‫پەڕگی����رەکان (ئیس��ل�امه رادیكال����ه‬ ‫لەگەل رێزی زۆرمدا‪،‬‬ ‫ژەهری‬ ‫با گوێ لەدەنگی قوربانییەکانی عەفرین من لەالیەن سەدام حوسەیەنەوە‪ ،‬کە‬ ‫‌تون����دڕه‌وه‌كان)‪ ،‬بە‌هاریکاری����ی س����وپای‬ ‫ئەندرس‬ ‫کیمیاوی بە‌کوردەکاندا کرد‌و کوشتنی‪ ،‬ناچار وەاڵمی سارا عومەر‪:‬‬ ‫تورک‪ ،‬هێرش دەکەنە س����ەر هێزە کوردییە بگرین‬ ‫عەلمانی����ی‌و بێتاوان‌و دیموکراس����خوازەکان‬ ‫بە‌ڕاک����ردن کرام‪ .‬من ئەم����ڕۆ کاتێک گوێ بەڕێز ئەندرس سامۆیلسن‪،‬‬ ‫لە‌عەفری����ن‪ .‬ئێم����ە چەندەها ج����ار‌و بەبێ بەڕێز وەزیری دەرەوەی دانیمارک‪ ،‬ئەندرس لە‌قس����ەکانی ئەردۆگان دەگرم‪ ،‬ئەو باس����ی‬ ‫من تا ئێستاش زۆر دڵشادم‪ ،‬کە تۆ کاتت‬ ‫مافی رەوای پاراس����تنی ئاسایش����ی تورکیا دۆزیەوە بۆ ئ����ەوەی وەاڵمی من بدەیتەوە‪،‬‬ ‫بڕانەوە گوێمان لە‌سیاسییە دانیمارکییەکان سامۆیلسن‬ ‫بوو‪ ،‬كه‌ڕەخنەیان لە‌ئیسالمییە توندڕەوەکان‬ ‫س����وپاس ب����ۆ وەاڵمدان����ەوەی نامەکەی ناکات‪ ،‬ئەو دەڵێت عەفرین ش����وێن‌و زادگای هەروەه����ا بەوەش دڵش����ادم‪ ،‬ک����ە وەزیری‬ ‫دەگرت‪ ،‬بەاڵم کاتێک مەسەلەکە پەیوەندیی من‪ ،‬کە تەرخانبوو بۆ باس����کردنی هێرش����ە‬ ‫بە‌ژی����ان‌و مردنی س����ەدان ه����ەزار خەڵکی توندتیژییەک����ەی تورکیا بۆس����ەر ناوچەی‬ ‫مەدەنییەوە هەیە لە‌عەفرین‪ ،‬جگە له‌بێده‌نگی عەفری����ن لە‌س����وریا‪ ،‬کە ئێوە روخس����ەتی‬ ‫ئێوه‌زیاتر‪ ،‬گوێمان له‌شتێكی تر نابێت‪.‬‬ ‫ئەوەتاندا‪ ،‬کە بیخەمە بەردەمی هەوادارەکانم‬ ‫من خۆم ژنێکی کوردم‪،‬کە لە‌جەنگ‌و گازی لەسەر فەیس����بوک‪ .‬خۆشحاڵیشم کە ئێوە‬ ‫کیمیاویی‌و رق‌و چەوس����اندنەوە‌و جینۆساید کاتت����ان تەرخانک����رد ب����ۆ وەاڵمدان����ەوەی‬ ‫رامک����ردوە‪ .‬م����ن ب����ەدور‌و درێژی����ی گوێم نامەکەی من‪ ،‬وەک چۆن سوپاسگوزاریش����م‬ ‫لە‌سیاسه‌تمه‌داره‌دانیمارکییەکان‌و حکومەت ك����ه‌ لە‌واڵتێکدا دەژیم سیاس����ه‌تمه‌داره‌كان‬ ‫بووە‪ ،‬کە دەڵێن باش����ترین یارمەتییەک‪ ،‬کە هەندێکجار گوێدەگرن‪.‬‬ ‫پێشکەش بە‌ئاوارە‌و پەنابەران بکرێت‪ ،‬ئەوەیە‬ ‫بەاڵم دەبێت ئەوە بڵێم کە من بە‌ئەسەفەوە‬ ‫كه‌لە ناوچەکانی خۆیاندا بهێڵدرێنەوە‌و له‌وێدا لەگ����ەڵ ناوەرۆکی نامەکەتدا نیم‪ .‬من هیوام‬ ‫هاوكاری بكرێن‪ .‬بەاڵم لە‌ئێستادا‪ ،‬کە بۆمبا‌و وابوو کە تۆ گ����وێ بۆ داواکەی من بگریت‪،‬‬ ‫���ەی‬ ‫جه‌یشه‌تورکییەکان بەس����ەر ئەو ناوچەیەدا ک����ە دەخوازێ����ت زۆر بە‌ڕوون����ی ئیدان�‬ ‫منداڵێکی بریندار لەعەفرین‬ ‫داباریون‪ ،‬ک����ە یەکێک����ە لە‌لەناوچە ئارامە هێرش����ەکەی تورکیا بکەیت‪ ،‬کە خەڵکانی‬

‫دەرەوە مافەکانی مرۆڤ بەرز دەنرخێنێت‌و مافەکانی مرۆڤ‪ ،‬ب����ەاڵم وەزیری دەرەوەی‬ ‫دەنگ‌و داوای خەڵک بە‌جدی وەردەگرێت‪ .‬من خۆشەویست‪ ،‬دەزانی دو ئەخالقیی ئەوەیە‬ ‫ئێستاش بەرگریی لە‌قسەکانی خۆم دەکەم‪ ،‬کە لەگ����ەڵ ه����اوکار‌و هاوپه‌یمانه‌كانت بیت‬ ‫بەاڵم کاتێک من ئەوە دەڵێم‪ ،‬لە‌هەمان کاتدا کاتێک پێویستت پێیانە‌و پشتیان تێبکەیت‬ ‫حەزدەکەم هه‌ندێک کردار‌و ئاکتی کۆنکریت کاتێک پەالمار ئەدرێن‪.‬‬ ‫ببینم‪ .‬من ل����ەو رۆژەوە تا ئەمڕۆ چاوەڕێی‬ ‫لەگەڵ رێزمدا‪،‬‬ ‫ئ����ەوە دەکەم ش����تێک بکەی����ت‪ .‬خەڵکیش‬ ‫سارا عومەر‬ ‫هەمان چاوەڕوانیی هەی����ە‪ .‬هەم وێنەکان‌و‬ ‫‪٢٠١٨-٢-٢‬‬ ‫هەم ڤیدیۆکان شاهیدێکی زیندوون‪ ،‬کاتێک‬ ‫کەس����وکاری هاواڵتییەکانمان ل����ەم واڵتەدا‬ ‫ل����ه‌ نێوان����ی ئ����ه‌م ده‌مه‌قاڵێی����ه‌دا‪،‬‬ ‫چاوەڕێی تۆ‌و حکومەتەکە دەکەن بۆ ئەوه‌یە سیاس����ه‌تمه‌داری واڵتی دانمارك‪ ،‬نیكۆالی‬ ‫ش����تێک بکەن‪ .‬ئاخر ئێمە چ����ی لە‌بەڵێنی ڤیلۆمس����ن‪ ،‬كه‌ ئه‌ندامی په‌رله‌مانه‌‌و س����ه‌ر‬ ‫بۆش‌و قسەی بەتاڵ بکەین؟ ئایا تۆ پالنی بە‌حیزبی ئینهیدس لیستنه بووه‌ هاوپشتی‬ ‫ئەوەت هەیە شتێک بکەیت؟‬ ‫سارا عومه‌ر‌و هاته‌ ده‌نگ‌و له‌نووسینێكدا بۆ‬ ‫لەگەڵ رێزمدا‪ ،‬وه‌زی����ری ده‌ره‌وه‌ی واڵت����ی دانمارك ئه‌مه‌ی‬ ‫سارا نووسی‪:‬‬ ‫وەاڵمی وەزیری دەرەوەی دانیمارک‬ ‫سارای ئازیز‪،‬‬ ‫ئای����ا بەڕاس����ت ت����ۆ داوای چ����ی لە‌من‬ ‫دەکەیت ک����ە بیکەم؟ دەتەوێت س����ەربازە‬ ‫دانیمارکیی����ەکان بنێ����رم بۆ ئ����ەوەی بەگژ‬ ‫تورکی����ادا بچنەوە؟ ئەگ����ەر ئەمەت دەوێت‬ ‫دەبێت بە‌ئاشکرا بینووسیت‌و داوایبکەیت‪.‬‬ ‫تۆ رەخنە لە‌هێرشەکەی تورکیا دەگریت‪.‬‬ ‫منیش هەمان شتم کردووە‪ .‬من هەمان شت‬ ‫دەک����ەم کاتێک وەزی����ری دەرەوەی تورکیا‬ ‫دەبینم‪ .‬تا ئێرە هەردووکمان هاوڕاین‪.‬‬ ‫بەاڵم ت����ۆ پاڵ بە‌من����ەوە ده‌نێیت کە بۆ‬ ‫ئەوەی‪ ...‬بەڕاس����تی ت����ۆ دەتەوێت من چی‬ ‫بکەم؟‬ ‫دەبێ����ت ئ����ەوە بڵێم ئەو ئوس����لوبەی تۆ‬ ‫دیالۆگ����ی پێدەکەیت‌و ئەو ش����ێواندنەی تۆ‬ ‫ب����ۆ کار‌و هەڵوێس����تەکانی من����ی دەکەیت‪،‬‬ ‫کارێک����ە ش����وێنی رێزلێنان‌و باش����نرخاندن‬ ‫نیی����ە‪ .‬تۆ خ����ۆت چەند رۆژێ����ک لەمەوبەر‬ ‫ڤیدیۆیەکت دان����ا‌و داوات لە‌خەڵک کرد کە‬ ‫بازرگانی بەش����تێکەوە نەکەن‪ ،‬کە باوەڕیان‬ ‫پێینییە‪ ،‬کەچی تۆ لە‌ئێس����تادا هەمان شت‬ ‫بەرامبەر بە‌من دەکەیت‪ .‬من پێم وایە ئەمە‬ ‫دووڕووییه‌‪.‬‬ ‫ئەندرس‬ ‫وەاڵمی سارا عومەر‪:‬‬ ‫به‌ڕێز‪ ،‬ئه‌نده‌رس‪،‬‬ ‫م����ن ژنێک����م بە‌ڕوون����ی دژ بە‌هەم����وو‬ ‫جەنگێک����م‪ ،‬دژ بە‌هەم����وو توانێکی جەنگ‌و‬ ‫بەهەم����وو بەکارهێنانێک����ی توندوتیژییم بۆ‬ ‫چارەسەرکردنی ملمالنێکان‪ ،‬بۆیە من داوای‬ ‫ئەوەت لێناکەم سەربازی دانیمارکیی بنێریت‬ ‫ب����ۆ جەنگ‪ .‬هەموو ئەوەی من داوای دەکەم‬ ‫ئەوەی����ە تۆ ل����ەو پێگە بەهێزەت����ەوە وەک‬ ‫وەزیری دەرەوە‪ ،‬ک����ە ئاماژەیەکی روون بۆ‬ ‫تورکیا‌و بۆ کۆمەڵگای نێودەوڵەتی بنێریت‪،‬‬ ‫کە دانیم����ارک ئیدانەی کوش����تنی خەڵکە‬ ‫مەدەنییەکە دەکات‪ .‬بۆئەوەی ئاماژەیکیش‬ ‫بنێردری����ت‪ ،‬پێویس����تە کار بکرێت‪ .‬ئەگەر‬ ‫ت����ۆ چاوەڕێی ئ����ەوە بکەیت‪ ،‬ک����ە وەزیری‬ ‫دەرەوەی تورکی����ا ببینیت بۆ ئەوە پەیامی‬ ‫دانیم����ارک بگەیەنیت‪ ،‬کەوات����ە تۆ پیاوی‬ ‫جوڵە‌و کردار نی����ت‪ .‬ئیبادەکردنی ئەتنیی‌و‬ ‫کوش����تنی خەڵکی مەدەنی دژ بە‌مافەکانی‬ ‫مرۆڤە‪ .‬لەن����او تورکیا خۆیدا خەڵکێکی زۆر‬ ‫گیراون بەه����ۆی رەخنەگرتن لەم جەنگەوە‪،‬‬ ‫هەر بەڕاست ئێمە بۆ هاریکاریی ئەو رژێمە‬ ‫دژ بە‌دیموکراسییە دەکەین؟‬ ‫تۆ لە‌ترس����ەکانی ئ����ەردۆگان تێدەگەیت‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم لە‌ترس����ی خەڵک����ە مەدەنەییەکەی‬ ‫عەفری����ن تێناگەی����ت‪ .‬من دەزانم دەش����ێت‬ ‫زمان����ی دیالۆگی من قورس‌و زبر بێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫من دەبێت هەموو ئەو رێگایانە تاقیبکەمەوە‬ ‫بۆئەوەی قسەکانم بە‌گوێی تۆ بگات‪.‬‬ ‫خۆڵکردنە دەماوچاوی خەڵکەوە ئامانجی‬ ‫م����ن نییە‪ ،‬بەرگریکردن لە‌ئاش����تی ئامانجی‬ ‫من����ە‪ .‬چونک����ە ئەمە ئەو ش����تەیە‪ ،‬کە من‬ ‫هەڵمب����ژاردووە ب����ۆ ئ����ەوەی بمهێڵێتەوە‌و‬ ‫لەپێناویدا تێبکۆش����م‪ .‬تۆ من بە‌کەس����ێکی‬ ‫دوو روو ناودەبەی����ت چونک����ە من ریس����ک‬ ‫بە‌هەموو شتێکەوە دەکەم لە‌شەڕکردنمدا بۆ‬

‫داوای لێب����ودن دەک����ەم ئان����درس‬ ‫سامۆیلس����ون‪ ،‬بەاڵم تۆ وەزیری دەرەوەی‬ ‫واڵتەک����ەی ئێمەی����ت‪ .‬تۆ وەک کەس����انیتر‬ ‫نیت‌و شانس����یی ئەوەت هەی����ە‪ ،‬کە رەخنە‬ ‫لە‌هێرش����ەکەی تورکی����ا بگری����ت‪ .‬تۆ زیاد‬ ‫لە‌ئەگەرێکی رەخنەکردنت لەبەردەستدایە‪،‬‬ ‫بەاڵم ت����ۆ بڕیارت داوە‪ ،‬کە ئ����ەم ئەگەرانە‬ ‫نەخەیتەگەڕ‪ .‬تۆ ئەتوانیت سەفیری تورکیا‬ ‫لە‌دانیم����ارک ب����ۆ گفتوگۆ بان����گ بکەیت‌و‬ ‫رەخنەکانتی نیشانبدەیت‪ .‬دەتوانیت خۆت‬ ‫پەیوەندیی بە‌وەزی����ری دەرەوەی تورکیاوە‬ ‫بکەی����ت‌و رەخنەکان����ت نیش����انبدەیت‪ .‬تۆ‬ ‫دەتوانی����ت واڵتان����ی تری����ش ل����ە‌دەوری‬ ‫رەخنەکانت کۆبکەیتەوە‌و ئەمانەش بنێریت‬ ‫بۆ نات����ۆ‪ .‬ئەوە س����ادەگۆیی‌و خۆگێلکردنە‬ ‫پێتوابێت ئەلتەرناتیڤ بۆ هیچنەکردنەکەی‬ ‫تۆ ئەوەیە ش����ەڕێکی کراوە لەگەڵ تورکیادا‬ ‫دەس����تپێبکەین‪ .‬تۆ خۆش����ت ئەم راستییە‬ ‫باش����دەزانیت‪ .‬کاتێک تۆ دەنووس����یت‪ ،‬کە‬ ‫تورکیا ئامانجی ئەمنیی شەرعیی لە‌باکوری‬ ‫توکی����ادا هەیە‪ ،‬ئەبێت ئەمە روونبکەیتەوە‌و‬ ‫بەشێوەیەکی گونجاو کاردانەوەت هەبێت بۆ‬ ‫ئەو پرس����یارە گونجاو‌و راستانەی کە سارا‬ ‫دەیانپرسێت‌و به‌رزیانده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫‌ سارا عومەر‪ ،‬نوسەری رۆمانی “مردوشۆر”ە‬ ‫بەزمانی دانیمارکی کە بەباش����ترین کتێبی‬ ‫ساڵی ‪ ٢٠١٧‬دیاریکراو ناوبانگێکی گەورەی‬ ‫ل����ه‌و واڵت����ه‌ بەدەس����تهێنا‪ .‬ئ����ەم کچە کە‬ ‫لەدایکبوی شاری سلێمانییە‪ ،‬ئێستا لەوالتی‬ ‫دانیم����ارک دەژی‌و بەئاوێن����ەی راگەیاند کە‬ ‫“ه����اواری ئێمە ده‌نگ����ی گه‌لێكه‌كه‌له‌وه‌ته‌ی‬ ‫هه‌یه‌پش����ت گوێخراوه‌و منی����ش لێره‌وه‌كۆڵ‬ ‫ن����اده‌م‌و ه����ه‌وڵ ده‌ده‌م له‌دایه‌لۆگی زیاتردا‬ ‫بم له‌گه‌ڵیان به‌ڵكو كاریگه‌رییه‌كیان له‌سه‌ر‬ ‫دروس����ت بكه‌م لەپێناو عەفرین‌و مافەکانی‬ ‫کورددا”‪.‬‬ ‫وتیشی‌ " خه‌ڵكی بێتاوان ده‌بنه‌قوربانی‪.‬‬ ‫من جه‌رگ����م ژان ده‌كات به‌و هه‌موو خوێن‌و‬ ‫كوشتار‌و نه‌هامه‌تییه‌‪ .‬بێویژدانی گه‌یشتۆته‬ ‫راده‌ی بێسنوری خۆی"‪.‬‬

‫ئایا بەڕاست تۆ‬ ‫داوای چی لە‌من‬ ‫دەکەیت کە بیکەم؟‬ ‫دەتەوێت سەربازە‬ ‫دانیمارکییەکان بنێرم‬ ‫بۆ ئەوەی بەگژ‬ ‫تورکیادا بچنەوە؟‬

‫‪6‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )612‬سێشه‌ممه ‪2018/2/6‬‬

‫موچەی دەدرێت‪ ،‬موچە نادرێت‬

‫پەروەردەو تەندروستی بەهۆی زۆری پاگەندەوە سەریان لێشێواوە‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬

‫لێدوانی دژ بەیەك هەن لەبارەی‬ ‫خەرجكردنی پارەی موچەخۆرانی‬ ‫هەرێم لەالیەن بەغداوە‪ .‬پەرلەمانتارێكی‬ ‫كوردیش لەپەرلەمانی عێراق دەڵێت‬ ‫حەیدەر عەبادی ئەندازیاری بیرۆكەی‬ ‫بڕینی بودجەو موچەی هەرێم بوەو‬ ‫لەساڵی ‪2012‬ەوە كار بۆ الوازكردنی‬ ‫هەرێم دەكات‪.‬‬ ‫لەدوای روداوەكانی ‪16‬ی ئۆكتۆبەری‬ ‫س����اڵی رابردوەوە‪ ،‬س����ەرۆك وەزیرانی‬ ‫عێ����راق‪ ،‬حەی����دەر عەبادی ب����ەردەوام‬ ‫لەلێدوانەكانیدا سوربونی حكومەتەكەی‬ ‫بۆ خەرجكردن����ی موچەی فەرمانبەرانی‬ ‫هەرێ����م دوپاتدەكات����ەوە‪ ،‬ب����ەاڵم ئەمە‬ ‫هێشتا هەر قسەیە‪.‬‬ ‫هەفتەی رابردو بانكی ناوەندی عێراق‬ ‫‪ 250‬ملی����ار دین����اری رەوان����ەی بانكی‬ ‫ناوەندی هەرێم‪ ،‬كە ئێس����تا وەك لقێكی‬ ‫بانكی ناوەندی عێراق كاردەكات‪ ،‬كرد‪.‬‬ ‫هاتن����ی ئەو پارەی����ە لێدوانی جیاجیای‬ ‫لێكەوتەوە‪ ،‬بەشێك وا لێكیاندەدایەوە بۆ‬ ‫موچ����ەی فەرمانبەرانی هەردو وەزارەتی‬ ‫تەندروس����تی‌و پەروەردەی هەرێم بێت‌و‬ ‫بەش����ێكی دیكەش جەختیان دەكردەوە‬ ‫كە هیچ زانیارییەك لەوبارەیەوە نییە‪.‬‬ ‫رۆژی پێنجش����ەممەی راب����ردوش‬ ‫فراكس����یۆنە كوردس����تانییەكان دو جار‬ ‫لەگەڵ سەرۆك وەزیرانی عێراق لەبارەی‬

‫كێش����ەكانی نێ����وان هەولێ����ر‌و بەغداو پارەی هەردو وەزارەتی تەندروس����تی‌و هەرێ����م دەكرێت كە ئێس����تا دەس����تی‬ ‫بەتایبەت كێشەی پشكی هەرێم لەپرۆژە پ����ەروەردەی هەرێم چاوەڕوانی راپۆرتی پێكردوە‪.‬‬ ‫باس����ی لەوەش����كرد عەب����ادی‬ ‫یاس����ای بودج����ەدا كۆبون����ەوە‪ .‬دوای لیژن����ەی وردبینی دەكات‪ ،‬كێشەش����ی‬ ‫كۆبونەوەكە مەسعود حەیدەر‪ ،‬ئەندامی لەگەڵ میكانیزم‌و چۆنیەتی خەرجكردنی لەكۆبونەوەكاندا بەراشكاوی پێی وتون‬ ‫لیژن����ەی دارای����ی لەپەرلەمان����ی عێراق موچەی فەرمانبەران����ی هەرێمدا هەیەو چاوەڕوانی راپۆرتی لیژنەی وردبینییەو‬ ‫لەراگەیەندراوێك����دا رایگەیان����د حەیدەر لەب����ارەی چۆنیەت����ی خەرجكردنییەوە ئەگ����ەر ئ����ەو راپۆتە بگاتە دەس����تی‌و‬ ‫كێش����ەی تێدا نەبێت ئەوە دو موچەی‬ ‫عەبادی لەكۆبونەوەكاندا جەختیكردۆتەوە پرسیاری لەمان كردوە‪.‬‬ ‫وتیشی"من پێشنیارم بۆ كرد كە پارەی هەردو وەزارەتی تەندروستی‌و پەروەردە‬ ‫ئەو ‪ 250‬ملیار دینارەی رەوانەی هەرێم‬ ‫كراوە بۆ موچەی فەرمانبەرانی هەرێمە‪ .‬ئەو دو وەزارەتە لەڕێگەی هەردو وەزیری خەرجدەكات‪.‬‬ ‫لەبارەی ئ����ەوەی پێش����بینی ناكەن‬ ‫بەاڵم ئەحمەد حاجی رەشید‪ ،‬بڕیاردەری تەندروس����تی‌و پ����ەروەردەی هەرێمەوە‬ ‫لیژن����ەی دارای����ی لەپەرلەمان����ی عێراق خەرج بكات‪ ،‬ب����ەاڵم ئەو پێی وتم‪ :‬ئەو پاش گەیشتنی ئەو راپۆرتەش عەبادی‬ ‫بە‌ئاوێن����ەی راگەیاند"حەی����دەر عەبادی دو وەزیرەتان لێهاتون‪ .‬منیش لەوەاڵمدا پاساوی دیكە بۆ خەرجنەكردنی موچە‬ ‫لەكۆبونەكاندا لەس����ەر ئەو بڕە پارەیە وتم‪ :‬بەمەرج پارەكەیان رادەست بكەن بدۆزێت����ەوە‪ ،‬ئ����ەو وت����ی "خەڵك مافی‬ ‫قس����ەی نەكردوەو پێویس����تیش ناكات با ئەوان بەرپرسیارێتییەكەی هەڵبگرن‌و خۆیەتی وا تێبگات كە عەبادی لەپرسی‬ ‫دوای����ی لێپیچنەوەیان لەگ����ەڵ ئەكەین ناردنی موچەدا دەستی دەستی بەهەرێم‬ ‫قسەی لەسەر بكات‪".‬‬ ‫دەكات‪ .‬بەاڵم ئێم����ە چاوەڕوان دەكەین‬ ‫ئەحم����ەد حاج����ی رەش����ید باس����ی ئەگەر كەموكوڕییەك هەبو‪" .‬‬ ‫عەب����ادی لەوەاڵم����ی پێش����نیارەكەی ئ����ەو راپۆرت����ە بگاتە دەس����تی‪ ،‬ئەگەر‬ ‫لەوەشكرد ئەو بڕە پارەیەی نێردراوە بۆ‬ ‫بانكی ناوەندی هەرێم لەهەولێر رێكاری بڕی����اردەری لیژنەی دارای����ی پەرلەمانی خەرجی نەكرد‪ ،‬ئێمەش قسەی خۆمان‬ ‫بانكەكە خۆیەت����ی وەك ئامادەكارییەك عێراقدا وتویەتی"بیری لێ دەكەمەوە‪ ".‬دەبێت‪".‬‬ ‫نەجیبە‌نەجیب‪ ،‬ئەندامی لیژنەی دارایی‬ ‫بەاڵم مەس����عود حەی����دەر بە‌ئاوێنەی‬ ‫ب����ۆ ئەگ����ەری خەرجكردن����ی پ����ارەی‬ ‫فەرمانبەران����ی هەرێم لەژێر رۆش����نایی وت"لەكۆبونەوەكان����دا لەگ����ەڵ عەبادی پەرلەمانی عێراق پێی وایە ئێستا دۆخی‬ ‫ئ����ەو حس����اب بانكیەی لەس����ەر داوای قس����ەكان بەو ئاڕس����تەیە بون كە ‪ 250‬كوردستان بەتایبەت دۆخی موچەخۆران‬ ‫حكومەتی عێراق لە‌بانكەكە بۆ شایستە ملیارەك����ە بۆ موچ����ەی فەرمانبەرانە‪ ".‬ئەوەندە خراپە‪ ،‬عێراق بە‌چ ش����ێوەیەك‬ ‫داراییەكان����ی هەرێم بەب����ڕی ‪ 450‬ملیار ئ����ەو رەتیدەكاتەوە عەبادی كێش����ەی ئ����ەو پارەیە خەرج بكات كێش����ە نییەو‬ ‫دینار كراوەتەوە‪ ،‬بۆیە وا لێكدەدەرێتەوە لەگەڵ چۆنیەت����ی خەرجكردنی موچەی گرنگ ئەوەیە موچەكە بەتەواوی خەرج‬ ‫بكات‪ .‬‬ ‫كە ب����ۆ موچ����ەی فەرمانبەرانی هەردو فەرمانبەرانی هەرێمی هەبوبێت‪.‬‬ ‫حەیدەر عەبادی‪ ،‬بەر لەوەی لەساڵی‬ ‫بەبڕوای مەس����عود حەی����دەر دەبێت‬ ‫وەزارەتی تەندروس����تی‌و پ����ەروەردەی‬ ‫لەب����ارەی ژم����ارەی موچەخۆران����ی ‪ 2014‬ببێتە س����ەرۆك وەزیرانی عێراق‪،‬‬ ‫هەرێم بێت‪.‬‬ ‫بەقسەی ئەو‪ ،‬عەبادی لەكۆبونەوەكانیدا هەرێمەوە متمانە لەنێوان بەغداو هەولێر لەساڵی ‪2006‬ەوە تاوەكو ‪ 2014‬سەرۆكی‬ ‫لەگەڵ فراكس����یۆنە كوردییەكان وێرای دروستبكرێتەوە ئەوەش بە‌وردبینیكردنی لیژنەی دارایی بوە لەپەرلەمانی عێراق‪.‬‬ ‫نەجیبە‌كە لەخولی پێشوی پەرلەماندا‬ ‫ئەوەی باسی لەوە كردوە بۆ خەرجكردنی لیستی موچەخۆرانی هەمو وەزارەتەكانی‬

‫لەلیژنەی دارایی بۆ ماوەی چوار س����اڵ‬ ‫لەگەڵ عەب����ادی كاری كردوە پێی وایە‬ ‫عەبادی لەپرسی ناردنی موچەدا هێندە‬ ‫كەس����ێكی ئاس����ان نییە‪ ،‬ئ����ەو كاتێك‬ ‫موچە خەرج دەكات‪ ،‬كە لەبەرژەوەندی‬ ‫خۆیدا بێت‌و حساباتی سیاسی‌و حسابی‬ ‫هەڵبژاردنیش بۆ ئەو پرسە دەكات بۆیە‬ ‫تا ئێستا كاتی ناردنی موچە دیار نییەو‬ ‫وەس����تاوەتە س����ەر مەزاجی شەخسی‬ ‫ئەو‪.‬‬ ‫باسی لەوەشكرد كە عەبادی كەسێكی‬ ‫توندە بەرامب����ەر بە‌هەرێم‌و هەر ئەویش‬ ‫ئەندازی����اری بیرۆكەی بڕین����ی بودجەو‬ ‫موچەی هەرێمی كوردستان بوە لەساڵی‬ ‫‪2013‬دا كاتێ����ك كە مالیكی س����ەرۆك‬ ‫وەزیران بوە‪.‬‬ ‫لەوبارەیەوە زیات����ر وتی"تەنانەت ئەو‬ ‫كات وەف����دی هەرێ����م هاتن����ە بەغدا بۆ‬ ‫چارەسەری ئەو كێشەیە تاكە كەس كە‬ ‫وەك نوێن����ەری حكومەت‌و پەرلەمانیش‬ ‫پێش����وازی لێكردن‪ ،‬عەبادی بو‪ ،‬چونكە‬ ‫بیرۆكەكە ئەو خاوەنی بو‌و نەشیانتوانی‬ ‫پاشگەزی بكەنەوە‪".‬‬ ‫هەروەها بەبڕوای ئ����ەو پەرلەمانتارە‬ ‫عەبادی ئەندازیاری الوازكردنی هەرێمی‬ ‫كوردس����تانەو لەس����اڵی ‪2012‬ەوە كار‬ ‫ب����ۆ ئەمە دەكات‌و تەنان����ەت حەزناكات‬ ‫هەرێ����م وەك قەوارەی����ەك بمێنێتەوە‪.‬‬ ‫وتیش����ی"هەندێك حزبی كوردستانیش‬ ‫بزانن یان نەزانن یارمەتی جێبەجێكردنی‬ ‫ئەو بەرنامەیەی عەبادی دەدەن‪".‬‬

‫ئەو بڕە پارەیەی‬ ‫نێردراوە بۆ‬ ‫بانكی ناوەندی‬ ‫هەرێم لەهەولێر‬ ‫رێكاری بانكەكە‬ ‫خۆیەتی وەك‬ ‫ئامادەكارییەك‬ ‫بۆ ئەگەری‬ ‫خەرجكردنی پارەی‬ ‫فەرمانبەرانی هەرێم‬

‫عێراق نرخ ‌ی یه‌كه‌ ‌ی كاره‌با له‌سه‌ر كارگه‌ پیشه‌سازییه‌كان ‪ %40‬كه‌مده‌كاته‌وه‌‬

‫له‌كوردستان له‌ماوه‌ ‌ی دو ساڵدا نرخی‌ یه‌كه‌ ‌ی كاره‌با ‪ %500‬زیادكراوه‌‬ ‫ی كاره‌با لەنێوان‌هەرێمی کوردستان‌و عیراق‬ ‫ی یه‌كه‌ ‌‬ ‫جیاوازی نرخ ‌‬

‫ئا‪ :‬ئومێد عومه‌ر‬

‫ــ هەرێمی کوردستان‬

‫به‌رزكردنه‌وه‌ی‌ نرخی‌ یه‌كه‌ی‌ كاره‌با‬ ‫نیگه‌رانی‌ الی‌ پیشه‌سازكارانی‌ كوردستان‬ ‫دروستكردوه‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌ كارگه‌یه‌كی‌‬ ‫چیمه‌نتۆ ده‌ڵێت " پێویسته‌ حكومەت‬ ‫كارئاسانی بۆ كارگەكان بكات نەك‬ ‫ئەركیان سەختر بكات"‪.‬‬ ‫لەپێن���او كەمكردن���ەوەی نرخ���ی‬ ‫بەرهەمەكانی���ان‪ ،‬حكومەتی عێراق‪ ،‬نرخی‬ ‫كارەبا لەس���ەر كارگە پیشەس���ازییەكان‬ ‫ل���ە‌‪ 100‬دین���ارەوە بۆ ‪ 60‬دین���ار بۆ یەك‬ ‫كیلۆوات كەمدەكاتەوە‪ ،‬بەاڵم بەپێچەوانەوە‬ ‫حكومەت���ی هەرێم���ی كوردس���تان نرخی‬ ‫كارەبای كارگە‌و شوێنە بازرگانیەكان زیاد‬ ‫دەكات‪ ،‬بەرێوەب���ەری كارگێ���ری كارگەی‬ ‫چیمەنتۆی ماس لەبارەی گرانكردنی نرخی‬ ‫كارەبا‪ ،‬بەئاوێن���ەی راگەیاند ئەنگاوەكەی‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردس���تان هۆكارێكە‬ ‫بۆ بەرزبون���ەوەی نرخی بەرهەمەكان‪ ،‬ئەو‬ ‫وتی "لەهەمو واڵتیك پێویس���تە حكومەت‬ ‫پشتیوانی لەبەرهەمە ناوخۆییەكانی بكات‬ ‫لەپێن���او بوژاندن���ەوەی كەرت���ی ئابوری‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم لەكوردس���تان بەپێچەوانەوەی���ە‬ ‫رۆژ ل���ەدوای رۆژ نرخەكان لەس���ەر كارگە‬ ‫پیشەس���ازییەكان زیاد دەكرێت"‪ .‬ئاماژە‬ ‫بەوەش دەكات پێویستە حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان رەچاوی ئەو خاڵە بكات كە ئەو‬ ‫كارگە‌و كۆمپانیا پیشەس���ازیانە هۆكارێكن‬ ‫ب���ۆ رەخس���اندنی هەلی كار ب���ۆ هەزاران‬ ‫كارمەن���د‌و كرێكار‌و جوڵەیەكی���ان لەبازار‬ ‫دروستكردوە‪.‬‬ ‫ئەو وتی "ئەگەر ژم���ارەی كارگەكانمان‬ ‫زیاتر بوای���ە یان ئ���ەو كارگانەی بەهۆی‬ ‫قەیران���ی داراییەوە مایە بوچ بون بمانیایە‬ ‫هاوكارێك���ی باش دەبون بۆ دۆخی ئابوری‬ ‫هەرێمی كوردس���تان‪ ،‬دەبێ���ت حكومەت‬ ‫كارئاسانی بۆ كارگەكان بكات نەك ئەركیان‬ ‫س���ەختر بكات‪ ،‬پێش ساڵی ‪ 2016‬نرخی‬ ‫كارەبا بۆ یەك كیلۆ ‪ 20‬دیناری عێراقی بو‪،‬‬ ‫لەساڵی ‪ 2016‬نرخەكە بەرزبویەوە بۆ ‪70‬‬ ‫دینار‪ ،‬لەساڵی ‪ 2017‬لەبری كەمكردنەوەی‬ ‫نرخەكە جارێكی دیكە بەرزیان كردەوە بۆ‬ ‫‪ 100‬دینار‪ ،‬كەواتە نرخەكە بەررزكراوەتەوە‬ ‫بۆ لەسەدا ‪‌300‬و زیاتریش"‪.‬‬ ‫داواش لەحكومەتی هەرێمی كوردستان‌و‬ ‫وەزارەت���ی كارەبای هەرێ���م دەكات چاو‬ ‫بەو بریارەیان بخش���ێننەوە‌و كارئاس���انی‬

‫ب���ۆ كەرتی پیشەس���ازی بك���ەن لەپێناو‬ ‫بوژاندن���ەوەی كەرتی ئاب���وری‪ ،‬ئەو وتی‬ ‫"حكوم���ەت هەتا نرخ���ەكان بەرزبكاتەوە‬ ‫ئێمەش ناچار دەبین نرخی بەرهەمەكانمان‬ ‫بەگران بفرۆش���ین لەپێناو كەمكردنەوەی‬ ‫ئەو فشارانەی حكومەت‌و وەزارەتی كارەبا‬ ‫لەسەرمانی دروستكردوە‪ ،‬سەرئەنجامیش‬ ‫خەڵكی كوردستان باجەكەی دەدەن"‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ له‌كاتێكدایه‌ ك���ه‌ دۆخی ئابوری‬ ‫هەرێمی كوردس���تان بەقۆناغێكی سەخت‌و‬ ‫دژواردا تێپەر دەبێت‪ ،‬بەجۆرێك بەشێكی‬ ‫زۆری كارگ���ەو كۆمپانی���اكان روب���ەروی‬ ‫داخستن‌و مایە پوچ بون هاتون‪ ،‬هەر بەهۆی‬ ‫داخستنی بەش���ێك لەو كارگەو كۆمپانیا‬ ‫پیشەسازیانە ژمارەیەكی زیاتری هاواڵتیان‬ ‫بێكار ماونەتەوە‪ ،‬ئێس���تاش داوا دەكرێت‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان هاوكاربێت‬ ‫ب���ۆ مانەوەی ئەو كارگ���ەو كۆمپانیایانەی‬ ‫ماونەت���ەوە‪ ،‬نەك بەهۆی فش���ارەكانیەوە‬ ‫روبەروی داخس���تنیان بكاتەوە‪ .‬لەهەمان‬ ‫کاتیش���دا ژوری بازرگانی‌و پیشەس���ازی‬ ‫س���لێمانی‪ ،‬لەڕاگەیەنداروێک���دا ناڕەزایی‬ ‫بەرامب���ەر بەرزکردن���ەوەی نرخی یەکەی‬ ‫کارەبا دەردەبڕێت‌و داوا دەکات حکومەتی‬ ‫هەرێم‌و وەزارەتی کارەبا چاوبخش���ێننەوە‬ ‫بەبری���اری بەرزکردنەوەی نرخی کارەبادا‪،‬‬ ‫لەبەرئ���ەوەی دەبێت���ە هۆی ئاس���تەنگ‬

‫دروس���تکردن بۆ گەشەی کەرتی تایبەت‌و‬ ‫کەرتی پیشەسازی‌‪.‬‬ ‫بەرێوەب���ەری دابەش���كردنی كارەب���ای‬ ‫س���لێمانی‪ ،‬شێخ هیوا عەبدوڵاڵ بە‌ئاوێنەی‬ ‫راگەیاند ئ���ەو ئاگاداری نرخ���ی كارەبای‬ ‫حكومەتی عێ���راق نیە‪ ،‬ئام���اژە بەوەش‬ ‫دەكات حكومەتی هەرێمی كوردستان لەو‬ ‫هەنگاوانەی گرتویەتیەبەر نرخی كارەبای‬ ‫بەرزكردوەتەوە ب���ۆ ‪ 130‬دینار بۆ یەكیلۆ‬ ‫وات لەیەك كاتژمێردا‪ ،‬وتیش���ی "لەكاتی‬ ‫بریاری زیادكردنی نرخی كارەبا حكومەت‬ ‫نەگەراوەت���ەوە ب���ۆ بەرێوەبەرایەتیەكانی‬ ‫دابەشكردنی كارەبا"‪.‬‬ ‫راش���یگەیاند ئەوان كەم تازۆر تێبینیی‬ ‫خۆیان لەس���ەر بریارەكە هەیە‪ ،‬پێی وایە‬ ‫دەبو كارگە‌و شوێنە پیشەسازیەكان پۆلێن‬ ‫بكرانای���ە‌و جیاكاری���ی بكرای���ە نەك بەو‬ ‫ش���ێوەی بریاری لەس���ەر دراوە‪ ،‬ئەو وتی‬ ‫"تێبین���ی ئێمە لەس���ەر بریارەكە ئەوەیە‬ ‫دەبو حكوم���ەت رەچاوی ئەوەی بكردایە‪،‬‬ ‫ك���ە نابێت دوكانی بچوكی گەرەكێك وەك‬ ‫كارگەیەكی گەورەی پیشەس���ازی لەسەر‬ ‫نرخ���ی كارەبا ی���ەك مامەڵەی���ان لەگەڵ‬ ‫بكرێت‪ ،‬بریارەكە بوەتە مایەی نیگەرانی‌و‬ ‫گلەیی خەڵك‪ ،‬چونك���ە دوكانێكی بچوك‬ ‫ئەگ���ەر بەجیاوازییەك���ی كەمی���ش بێت‪،‬‬ ‫جیاوازیی نەكراوە لەگ���ەڵ گۆمپانیایەكی‬ ‫گەورەی پیشەسازی"‪.‬‬

‫حكومەت هەتا‬ ‫نرخەكان بەرزبكاتەوە‬ ‫ئێمەش ناچار دەبین‬ ‫نرخی بەرهەمەكانمان‬ ‫بەگران بفرۆشین‬ ‫لەپێناو كەمكردنەوەی‬ ‫ئەو فشارانەی‬ ‫حكومەت‌و وەزارەتی‬ ‫كارەبا لەسەرمانی‬ ‫دروستكردوە‬ ‫سەرئەنجامیش‬ ‫خەڵكی كوردستان‬ ‫باجەكەی دەدەن‬

‫نرخی کارەبا بۆ پۆلەکان ‪ /‬عێراق‬

‫یەکەی سەرفکردن‬

‫سەرف کردن لەماوەی مانگێک‬ ‫(‪)KWH‬‬

‫نرخ بەدينار‬ ‫(‪)KWH‬‬

‫مااڵن‬

‫‪500-1‬‬

‫‪10‬‬

‫‪1000-501‬‬

‫‪10‬‬

‫‪1500-1001‬‬

‫‪20‬‬

‫‪2000-1501‬‬

‫‪40‬‬

‫‪3000-2001‬‬

‫‪80‬‬

‫‪4000-3001‬‬

‫‪120‬‬

‫‪4001-‬‬

‫‪200‬‬

‫بازرگانی‬

‫‪1000-1‬‬

‫‪120‬‬

‫‪2000-1001‬‬

‫‪120‬‬

‫‪3000-2001‬‬

‫‪120‬‬

‫‪4000-3001‬‬

‫‪120‬‬

‫‪4001-‬‬

‫‪120‬‬

‫پیشەسازی‬

‫‪k.v 0.4‬‬

‫‪70‬‬

‫‪k.v 11‬‬

‫‪70‬‬

‫‪k.v 33‬‬

‫‪70‬‬

‫‪k.v 132‬‬

‫‪70‬‬

‫میری‬

‫‪500-1‬‬

‫‪100‬‬

‫‪10000-5001‬‬

‫‪100‬‬

‫‪20000-10001‬‬

‫‪100‬‬

‫‪40000-20001‬‬

‫‪100‬‬

‫‪ 40001‬ــ زیاتر‬

‫‪100‬‬

‫هەمو جۆرەکان‬

‫کشتوکاڵی‬

‫‪70‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )612‬سێشه‌ممه ‪2018/2/6‬‬

‫‪7‬‬

‫عەبدوڵاڵی‌ موهتەدی‌‪ :‬هیچ بناغەیەکی نییە كە خۆنیشاندانەکانی‌ ئێران لە‌هەولێر رێكخراوە‬

‫هیچ الیەنێکی کورد هێز رەوانەی‌ عەفرین ناکات‬ ‫ئا‪ :‬ئازاد‬ ‫عەبدوڵاڵی‌ موهتەدی‌‪ ،‬سکرتێری‌ گشتیی‌‬ ‫کۆمەڵەی‌ شۆڕشگێڕی‌ زەحمەتکێشانی‌‬ ‫کوردستانی‌ ئێران لەم گفتوگۆیەی ئاوێنەدا‬ ‫دەڵێت "گرفتی حیزبی كۆمۆنیستی ئێران‪،‬‬ ‫چەقبەستویی ئایدیۆلۆژییە"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬پەالماردان���ی‌ عەفری���ن لەالیەن‬ ‫س���وپای‌ تورکیاوە بەهاوپەیمانێتیی‌ ئێران‌و‬ ‫روس���یا‪ ،‬هەندێک باس لەوە دەکەن‪ ،‬جگە‬ ‫لەسوپای‌ ئازادی س���ووریاو بەرەی‌ نوسرە‪،‬‬ ‫باس لەبەش���داریی‌ ئەنەکەس���ە دەکەن لەو‬ ‫س���یناریۆیەدا‪ ،‬هەڵوێستی‌ کۆمەڵە‌و بەڕێزت‬ ‫بەڕوونی‌ چییە؟ ل���ەو بارەیەوە؟ پێت وایە‬ ‫چارەنووس���ی‌ خۆرئاوای‌ کوردستان بە‌کوێ‬ ‫دەگات‪ ،‬لەم پیالنگێڕییانەدا؟ هەڵوێس���تی‌‬ ‫ئەمەریکا لەم بارەیەوە ناڕۆشنە‪( ،‬کەجەکە)‬ ‫راگەیانراوێک���ی‌ باڵو کردوەت���ەوە‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫ئەمەریکا بە‌جۆرێک لە‌جۆرەکان بەش���دارە‬ ‫لەم پیالنگێڕی‌‌و سیناریۆیانەدا‪ ،‬لەبەرئەوەی‌‬ ‫چاوپۆش���یی کردوە لە‌هێرش���ەکانی‌ سوپای‌‬ ‫تورکیا؟‬ ‫موهت���ەدی‌‪ :‬م���ن‌و هەم���وو کۆمەڵ���ەی‌‬ ‫شۆڕش���گێڕ دڵمان لەگەڵ عەفرینە‪ ،‬هێرشی‌‬ ‫تورکیام���ان پێ ب���اش نیی���ە‪ ،‬مەحکومی‌‬ ‫دەکەین‪ ،‬داواکارین تورکیا هەر چی‌ زووترە‬ ‫دەست لەو هێرش���ە هەڵبگرێت‪ ،‬بگەڕێتەوە‬ ‫بۆ ئەرتەش‌و س���نوورەکانی‌ خ���ۆی‌‪ ،‬دیارە‬ ‫ئەو کارەس���اتە مرۆیییەی‌ ئەو جۆرە شەڕ‌و‬ ‫بۆمباران���ە دەیخوڵقێنێ���ت‪ ،‬زۆر دڵتەزێن���ە‬ ‫بەتایبەت ب���ۆ کورد‪ ،‬کە دەبێت هەمیش���ە‬ ‫وێنەی‌ ماڵی‌ وێران وێنەی‌ ماڵوێرانی‌و وێنەی‌‬ ‫خەڵک‌و بنەماڵەکەی‌ لە‌نێو خوێندا ببینێت‪.‬‬ ‫ئەوانە هەموو دڵتەزێن���ن‪ ،‬وەبیرهێنانەوەی‌‬ ‫ئەو کارەس���اتانەن‪ ،‬کە لە‌زۆر شوێنی‌ تری‌‬ ‫کوردستان بە‌سەر گەلی‌ کورددا هاتوە‪ ،‬ئێمە‬ ‫بەو کارەساتانە زۆر دڵبریندارین‪ ،‬داواکارین‬ ‫بە‌زووترین کات ئەو هێرشانە کۆتایییان پێ‬ ‫بێت‪ .‬من دەستگیرۆیی‌‌و هاوکاریی‌ ئێران لەو‬ ‫هێرش���ە نابینم‪ ،‬بۆچوونی‌ م���ن ئەوە نییە‪،‬‬ ‫بۆچ���ی‌ دەبێت ئێران ئەو هێرش���انەی‌ پێی‌‬ ‫خۆش بێت‪ ،‬ئێران دەستڕۆیش���توویی‌ زۆری‌‬ ‫تورکیای لە‌سووریا پێ خۆش نییە‪ .‬زۆر کەس‬ ‫لە‌ئێران کە الیەنگرانی‌ حکوومەتن‪ ،‬ئەوانیش‬ ‫ئ���ەو هێرش���ە ئیدانە دەکەن‪ ،‬وات���ا دەنگی‌‬ ‫رەخنە لە‌الیەن ئێران‌و دەس���ەاڵتی‌ ئێرانەوە‬ ‫بەرانبەر بەو هێرش���ە هەی���ە‪ ،‬ئەمەریکایش‬ ‫رەنگە چاوپۆش���یی‌ کردبێت ی���ان بەرانبەر‬

‫تورکیا نەوەس���تابێتەوە‪ ،‬ب���ەاڵم بە‌پێی‌ ئەو‬ ‫زانیارییانەی‌ هەم���ە‪ ،‬ئەمەریکا پێی‌ خۆش‬ ‫نییە‪ ،‬بەاڵم کۆتا هاتوە لە‌بەرانبەر تورکیادا‪،‬‬ ‫پێی‌ خۆش���ە تورکیا زووتر ئەو کارە تەواو‬ ‫بکات‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬هێزێکی‌ خۆرهەاڵتی‌ کوردس���تان‬ ‫(پ���اک) رای گەیان���دوە‪ ،‬ئام���ادەن هێز بۆ‬ ‫بەرگریک���ردن لە‌عەفرین رەوانە بکەین‪ .‬وەک‬ ‫دەزانی���ن چ ئێ���وە‌و چ حیزب���ی‌ دیموکراتی‬ ‫کوردستان ناکۆکیتان لەگەڵ پارتی‌ کرێکارانی‌‬ ‫کوردستان هەیە‪ ،‬بەاڵم قسەکە ئەوەیە‪ ،‬ئێوە‬ ‫وەک هاوپشتییەکی‌ نیشتیمانیی‌ نەتەوەیی‌‪،‬‬ ‫ئەگەر پێویس���ت بکات‪ ،‬ئامادەن هێز بنێرن‬ ‫بۆ خۆرئاوای‌ کوردستان؟‬ ‫موهتەدی‌‪ :‬ئێمە لە‌کارەساتی‌ کۆبانێیشدا‪،‬‬ ‫هەم���وو ک���ەس دەزانێت چەندە بە‌س���ۆز‌و‬ ‫هەستەوە هەڵوێس���تامان هەبوو‪ ،‬ئامادەیی‌‬ ‫خۆیشمان بۆ هاوکاری‌ دەربڕی‌‪ ،‬بەاڵم دیارە‬ ‫پێویستی‌ نەکرد‪ ،‬ئێستا بۆ عەفرین‪ ،‬دڵمان‬ ‫لەگەڵیاندای���ە‪ ،‬بەاڵم پێ���م وا نییە بە‌واقعی‌‬ ‫هیچ الیەنێک ئێستا لە‌کوردستانی‌ عێراقەوە‪،‬‬ ‫هێ���زی‌ حیزبەکان���ی‌ خۆره���ەاڵت رەوانەی‌‬ ‫عەفرین ب���کات‪ ،‬پێم وا نییە ئەمە بابەتێکی‌‬ ‫واقعی بێ���ت‪ ،‬بەاڵم بە‌دڵ‌و هەس���ت لەگەڵ‬ ‫عەفرین‌و کوردستانی‌ سووریاین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ئێوە لە‌چەن���د رۆژی‌ رابردوودا‪،‬‬ ‫لە‌ڕاپۆرتی کۆتاییهاتن���ی‌ دوەمین پلینیۆمی‌‬ ‫کۆمیت���ەی‌ ناوەن���دی‌ هەڵبژێ���رراوی‌‬ ‫کۆنگرەیی‌ پازدەی‌ کۆمەڵەی‌ شۆڕش���گێڕی‌‬ ‫زەحمەتکێش���ان‪ ،‬ک���ە بەڕێزت پێش���کەش‬ ‫کردوە‪ ،‬شوێندەستی خۆتان لە‌خۆپیشاندانە‬ ‫گەورەکان���ی‌ کوردس���تان ئێراندا ئاش���کرا‬ ‫کردوە‪ ،‬ئایا ئەو خۆپیشاندانانە چەند‌و چۆن‬ ‫ب���وون‌و کاریگەرییان چۆن ب���وو؟ هەروەها‬ ‫دەڵێن ئەم خۆپیشاندانانە کاریگەرتر بوون‬ ‫لە‌خۆپیش���اندانەکانی‌ دەورەی‌ بزووتنەوەی‌‬ ‫سەوز کە ‪ 3‬ملیۆن کەس لە‌تاران بەشدارییان‬ ‫تێدا ک���رد‪ ،‬ل���ەو بارەی���ەوە هەڵوێس���تی‌‬ ‫رۆشنترمان پێ بڵێیت؟‬ ‫موهتەدی‌‪ :‬هەڵوێس���تی‌ ئێم���ە بەتەواوی‬ ‫رۆشن بوو‪ ،‬پشتیوانیمان لە‌خۆپیشاندانەکانی‌‬ ‫ئ���ەم دوایییەی‌ ئێ���ران کرد‪ ،‬ک���ە لە‌‪28‬ی‌‬ ‫دیس���ەمبەرەوە دەس���تی پێ کرد‌و نزیکەی‌‬ ‫دە رۆژی‌ خایان���د‪ ،‬ئ���ەو خۆپیش���اندانانە‬ ‫بەپێچەوانەی‌ قسە‌و پڕوپاگەندەی‌ دەوڵەتی‌‬ ‫ئێ���ران‪ ،‬س���ەرچاوەکەی‌ نە عەرەبس���تان‌و‬ ‫ئیس���رائیلە ن���ە ئەمەریکا‪ ،‬س���ەرچاوەکەی‌‬ ‫لە‌سیاس���ەتی‌ هەڵەی‌ خ���ودی‌ حکوومەتی‌‬ ‫کۆم���اری‌ ئیس�ل�امیی‌ ئێرانەوەی���ە‪ ،‬ک���ە‬

‫چارەسەركردنی‬ ‫گرفتی ئابووری‬ ‫لە‌ئێران‌و پێكهێنانی‬ ‫چاکسازیی ریشەیی‬ ‫بەستراوەتەوە‬ ‫بە‌ئاڵوگۆڕی سیاسی‬ ‫لە‌ئێران‬

‫لە‌گەندەڵ���ی‌‌و نایەکس���انی‌‌و دیکتاتۆری���ی‌‬ ‫سیاس���ی‌‌و هەموو ئەو ش���تانە س���ەرچاوە‬ ‫دەگرێت‪ .‬خۆپیشاندانەکانی‌ ساڵی‌ ‪ ،2009‬کە‬ ‫خۆپیشاندانی سەوزەکان بوون‪ ،‬زۆرتر لە‌ناو‬ ‫شاری‌ تاران‌و لە‌چوارچێوەی‌ مەرکەزدا بوە‪،‬‬ ‫بەاڵم خۆپیش���اندانەکانی‌ ئەم س���اڵ زۆرتر‬ ‫لە‌ئوس���تان‌و هەموو شار‌و ش���ارۆچکەکانی‌‬ ‫ئێران���دا بەرباڵو بوون‪ ،‬خۆپیش���اندانەکانی‌‬ ‫پێشوو ئەگەر چی‌ تا رادەیەک بەرەو مەرگی‌‬ ‫دیکتاتۆری چوون‪ ،‬جیابوونەوە تا رادەیەک‬ ‫لە‌ڕیفۆڕمخوازەکان‪ ،‬بەاڵم ئەم جارە بە‌تەواوی‌‬ ‫مانا هەموو رژێمی‌ کۆماری‌ ئیسالمیی‌ ئێرانیان‬ ‫بردە ژێر پرسیارەوە‪ ،‬بە‌ڕۆحانی‌‌و سیاسەتی‌‬ ‫دەرەوە‌و سەرۆک کۆمار‌و رابەر‌و هەموویان‪،‬‬ ‫دی���ارە دەنگدانەوەیەک���ی‌ زۆر گ���ەورەی‌‬ ‫لە‌دونیادا هەبوو‪ ،‬جاری‌ پێش���وو سەرەڕای‌‬ ‫ئەوەی پێمان باش بوو‌و پشتیوانیشمان لێ‬ ‫کرد بە‌هەموو رەخنە‌و کەموکوڕییەکانیەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەم جارە کورد لە‌دوو شاری‌ گەورەی‌‬ ‫کوردنش���ین‪ :‬کرماشان‪ ،‬س���نە‪ ،‬بەشداریی‌‬ ‫زیاتری‌ تێدا کردوە‪ ،‬لە‌کرماش���ان س���ێ رۆژ‬ ‫لە‌سەر یەک بەردەوام بوو‪ ،‬لە‌سنەیش دوو رۆژ‪،‬‬ ‫کوردستان بەش���داریی‌ لەو خۆپیشاندانانەدا‬ ‫کرد‌و لە‌جاری‌ پێش���وو باشتر‪ ،‬بەاڵم راستە‬ ‫هەموو ئێران‌و هەموو شارەکانی کوردستانی‌‬ ‫ئێران بەش���دار نەبوون‪ ،‬ئ���ەم بزووتنەوانە‬ ‫بزووتن���ەوەی‌ خەڵ���ک‌و جەم���اوەر بوون‪،‬‬ ‫بەتایب���ەت لە‌ئێران حیزبی‌ سیاس���یی‌ تێدا‬ ‫نییە‪ ،‬رێکخراوێک کە لە‌قوواڵیی‌ کۆمەڵگەدا‬ ‫ریشەی‌ هەبێت نییە‪ ،‬بۆیە خۆپیشاندانەکان‬ ‫بە‌تەواوی‌ لە‌ناخ���ی‌ خەڵکەوە هەڵقواڵبوون‪،‬‬ ‫لە‌کوردس���تانیش لە‌ناخ���ی‌ خەڵک���ەوە‬

‫عەبدوڵاڵی‌ موهتەدی‬ ‫خۆپیش���اندانەکان هەڵقواڵب���وون‪ ،‬ب���ەاڵم‬ ‫کوردس���تان کۆمەڵگایەکە ک���ە حیزبەکان‬ ‫تێیدا بەشدار‌و چاالکن‪ ،‬هەر خۆپیشاندانێک‬ ‫دروس���تت ببێت خەڵکی‌ ئێمە‌و حیزبەکانی‌‬ ‫تریش تێیدا بەش���دار دەبن‪ ،‬بێگومان ئەوانە‬ ‫بەشێک لە‌چاالکانی‌ کوردستانی‌ خۆرهەاڵتن‪،‬‬ ‫بۆیە ئێمە دوور نەبووین لەو خۆپیشاندانانە‪،‬‬ ‫زۆر بە‌گەرموگوڕی‌ پشتیوانیمان لێ کردوە‌و‬ ‫بەشداریمان تێدا کردوە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬بەڕێزت ووتت‪ :‬خۆپیش���اندانەكان‬ ‫خەڵك���ی ئێران خۆڕس���كانەن‪ ،‬بەاڵم ئێران‬ ‫رایگەیاند‪ :‬پیالنگێڕییەكە لە‌الیەن ئەمەریكا‌و‬ ‫ئیس���رائیلەوەیە بەئاگاداری���ی حكوومەتی‬ ‫هەرێم بە‌تایبەت مەسعوود بارزانی‌و لە‌هەولێر‬ ‫كراوە‪ ،‬دڵنیام ئەوەتان بیستوە‪ ،‬بەاڵم دیار‬ ‫بوو ئەمەریكا‌و خودی دۆناڵد ترامپ چەندین‬ ‫راگەیاندنی دا لە‌م���اوەی ئەو چەند رۆژەدا‪،‬‬ ‫کە پشتیوانیی خۆپیش���اندانەكان دەكەن‌و‬ ‫خەڵكی ئێران بەتەنی���ا نین‪ ،‬چۆن بەڕێزت‬ ‫دەڵێیت دەستی هیچ واڵتێكی تێدا نەبووە؟‬ ‫موهتەدی‌‪ :‬من نەمگوت‪ ،‬ئەمەریكا‌و واڵتانی‬ ‫دەرەوە پش���تگیرییان لە‌خۆپیش���اندانەكان‬ ‫نەكردوە‪ ،‬بێگومان كردوویانە‪ ،‬با كۆمەڵگەی‬ ‫نێودەوڵەت���ی فش���ار بخاتە س���ەر كۆماری‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬بەاڵم گوتمان‪ ،‬رێكخستنی هێنانی‬ ‫خەڵكی نزیكەی ‪ 100‬ش���اری وردو درش���تی‬ ‫ئێران هەر لە‌بەلوجستانەوە هەتا ئارەزبایجان‪،‬‬ ‫ئەوە نە بە‌دۆناڵد ترامپ‌و ئەمەریکا دەكرێت‬ ‫نە بە‌هیچ واڵتێکی تر‪ ،‬ئەوە هیچ بناغەیەکی‬ ‫نییە كە خۆنیش���اندانەکانی‌ ئێران لە‌هەولێر‬ ‫رێكخ���راوە‪ ،‬ج���ا ئەگ���ەر گوێ‌ بۆ قس���ەی‬ ‫(موحس���ینی رەزایی)ی بگری���ن ئەو دەڵێ‬

‫ژنبرای سەدام حسێن ئەوانەی رێك خستوە‪،‬‬ ‫كە هیچ ك���ەس جگە ئێ���ران تاوانبار نییە‬ ‫لەوەی‌ كە ئەم خەڵكە ناڕازین‪ ،‬ئەم خەڵكە‬ ‫لە‌كۆماری ئیس�ل�امی‪ ،‬لە‌سیاسەتە ئابووری‌و‬ ‫فەرهەنگ���ی‌و كۆمەاڵیەتی‌و سیاس���ییەكانی‬ ‫ناڕازین‪ ،‬لە‌سیاسەتی دەرەوەی ئێران ناڕازین‪،‬‬ ‫بەاڵم نە بە‌ئەمەریكا‪ ،‬نە بە‌ئیسرائیل خەڵكی‬ ‫ئێران هەڵناسێت‪ ،‬عەرەبستانی سعودی كوا‬ ‫ئەو دەس���ەاڵت‌و توانای���ەی هەیە لە‌نزیكەی‬ ‫‪ 100‬ش���اری ئێران خەڵك بهێنێ‌ لە‌بەرانبەر‬ ‫پاسداری ئێرانی بیوەستێن‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬خۆپیشاندانی بزووتنەوەی سەوز‬ ‫كۆتایی پێ هات‪ ،‬خۆپیشاندانەكانی مەشهەد‌و‬ ‫چەند شاری گەورەی ئێران كۆتاییان پێهات‪،‬‬ ‫پێ���ت وایە ئەو خۆپیش���اندانانە دروس���ت‬ ‫ببنەوە‪ ،‬ئایا ئەم خۆپیشاندانەنە دەتوانێك‬ ‫ئاڵوگۆڕێك لە‌ئێراندا پێك بهێنێت؟‬ ‫موهتەدی‌‪ :‬هی���چ گومانم ل���ەوە نییە‪...‬‬ ‫نازان���م خۆپیش���اندان ب���ە‌چ جۆرێك‌و بە‌چ‬ ‫سیناریۆیەك دروست دەبێت‪ ،‬بەاڵم بێگومان‬ ‫ئ���ەم ناڕەزایییان���ە س���ەر هەڵدەدەن���ەوە‪،‬‬ ‫كۆماری ئیس�ل�امیی ئێ���ران بە‌هیچ جۆرێك‬ ‫ناتوان���ێ‌ گرفت���ی ئاب���ووری چارەس���ەر‬ ‫بكات‪ ،‬چارەس���ەركردنی گرفت���ی ئابووری‬ ‫لە‌ئێران‌و پێكهێنانی چاکس���ازیی ریش���ەیی‬ ‫بەستراوەتەوە بە‌ئاڵوگۆڕی سیاسی لە‌ئێران‪،‬‬ ‫بێ‌ ئاڵوگۆڕی سیاس���ی چاکسازیی بنەڕەتی‬ ‫كە ئێران پێویستیەتی مومكین نییە‪ ،‬ئێران‬ ‫ب���ەرەو قەیرانی زۆرت���ری ئابووری دەڕوات‪،‬‬ ‫خەڵك بەرەو هاتنەخواری ژێر هێڵی هەژاری‬ ‫دەڕۆن‪ ،‬بە‌ملیۆن���ان ك���ەس خان���ەوادەكان‬ ‫لە‌هەموو ش���تێك بێبەش دەبن‪ ،‬خانەوادەی‬

‫کرێچی هەیە نەك بە‌‪ 6‬مانگ بە‌س���اڵ كرێی‬ ‫پێ نادرێ‪ .‬لە‌بودجەی ساڵی داهاتووی ئێران‬ ‫‪ 2018‬س���ەرەڕای ئەو هەم���وو خۆڵبارینەی‬ ‫هەیە‪ ،‬بودج���ەی پاكوخاوێنیی هەوا كراوە‬ ‫بە‌سفر‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬پێكهێنان���ی (ناوەندی هاوكاریی‬ ‫حیزبەكان���ی خۆرهەاڵت���ی كوردس���تان)‬ ‫چییە؟ ئەم فۆڕمەڵبەندییە چۆن دروس���ت‬ ‫ب���وە‌و بەرنامەتان چیی���ە‪ ،‬دەتانەوێت چی‬ ‫بە‌هێزەكان���ی ت���ر‌و ئۆپۆزس���یۆن‌و خەڵكی‬ ‫خۆرهەاڵت بڵێن؟‬ ‫موهتەدی‌‪ :‬ئەم���ە هەنگاوێكی ئەرێنییە‪،‬‬ ‫بەاڵم هەنگاوێكی سەرەتایییشە‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫حیزبەكانی كوردس���تانی خۆرهەاڵت سەرەتا‬ ‫بێن رێسا‌و یاس���ای ناو خۆیان دیاری بكەن‬ ‫بۆ جۆری دانیش���تن‌و هەڵسوكەتیان لەگەڵ‬ ‫یەكت���ر‪ ،‬ك���ە ئەوەیان كرد‪ ،‬ئ���ەم ناوەندی‬ ‫هاوكارییەی نێوان حیزبەكان ئیشی ئەوەیە‬ ‫لە‌س���ەر بەرەی كوردس���تانی‌و لە‌سەر ئەو‬ ‫هەنگاوانە بەڕاس���تی‌و بە‌كردەوە حیزبەكان‬ ‫بباتە قۆناغی یەكگرتوویی‌و لە‌س���ەر ئەوانە‬ ‫كار ب���كات‪ .‬ئێم���ە لە‌چەن���د س���اڵ لەمەو‬ ‫پێش���ەوە پێداگیری لە‌س���ەر ئەوە دەكەین‌و‬ ‫لە‌كۆبوونەوەی كۆتایی لەگەڵ (مس���تەفای‬ ‫مەول���ودی) برادەرانی حیزب���ی دیموكراتی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بە‌ئاش���كرا گوتمان‪ :‬كاتی ئەوە‬ ‫هاتوە ی���ان هەنگاوێ���ك هەڵبگرین‪ ،‬یاخود‬ ‫بە‌خەڵك���ی رابگەیەنین ك���ە هەنگاومان بۆ‬ ‫هەڵناگیرێ‪ .‬خۆشبەختانە ئەو هەنگاوەمان‬ ‫هەڵگرت‪ ،‬هەنگاوێكی باش‌و س���ەرەتایییە‪،‬‬ ‫هیواداری���ن ئاكامەكەی ببێت���ە پێكهێنانی‬ ‫بەرەیەك���ی كوردس���تانی لە‌مانگەكان���ی‬ ‫داهاتوودا‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ئ���ەو ناوەندە هاوبەش���ە دیارە‬ ‫گرینگە‪ ،‬لە‌(مس���تەفای مەولەدی)م پرسی‬ ‫سازمانی كوردس���تانی حیزبی كۆمۆنیستی‬ ‫ئێران (كۆمەڵە) مەبەس���تی لەو بۆچوونانە‬ ‫ئەوەیە كە دەڵێت‪ :‬هەندێك لەم هێزانە حەز‬ ‫بە‌چارەی یەكتر ناك���ەن‪ ،‬كەچی ناوەندێكی‬ ‫هاوبەش���یان پێك هێناوە‪ ،‬ئ���ەوان چوونە‬ ‫دەرەوەی ناوەندەكە‪ ،‬لەوەدا دیارە مەبەستی‬ ‫ئێوە‌و كۆمەڵەی زەحمەتكێشانی كوردستانی‬ ‫(عومەری ئێلخانیزادە) یە‌و بە‌هەمان شێوە‬ ‫مەبەس���تی (مس���تەفا مەولودی)‌و حیزبی‬ ‫دیموكراتی كوردستانی ئێرانە‪ ،‬پێت وا نییە‬ ‫ئەو رەخنانە دروستە‪ ،‬بۆچی ئێوە ئەو دوو‬ ‫هێزە (پ���ژاك)‌و (كۆمەڵە)تان خس���توەتە‬ ‫دەرەوەی ناوەندەكە؟‬

‫»» ‪19‬‬

‫مستەفا مەولودی‌‪ ،‬سکرتێری‌ گشتی ‌ی حیزبی‌ دیموکراتی‌ کوردستان (حدک)‪:‬‬

‫ئێران ‪ 38‬ساڵە ئۆپۆزسیۆنی خۆی لەناودەبات‌و دەكوژێت‬ ‫ئا‪ :‬ئامانج‬ ‫مستەفا مەولودی‌‪ ،‬سکرتێری‌ گشتیی‌‬ ‫حیزبی‌ دیموکراتی‌ کوردستان (حدک) لەم‬ ‫گفتوگۆیەی ئاوێنەدا دەڵێت "لەكۆنگرەدا‬ ‫هەر ئەندامێکی حیزبی‪ ،‬حەقی ئەوەی‬ ‫هەیە خۆی كاندید بكات‌و ببێتە سکرتێری‬ ‫حیزب‪ ،‬جا ئەوە مستەفا هیجری بێت‌‪،‬‬ ‫یاخود هەر هاوڕێیەكی تر"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪1 :‬ی‌ رێبەندان���ی‌ ‪1396‬‬ ‫بەیاننامەیەکتان باڵو کردوەتەوە س���ەبارەت‬ ‫بە‌پەالماردان���ی‌ عەفری���ن لە‌الیەن س���وپای‌‬ ‫تورکی���اوە‪ ،‬ئ���ەوەی‌ جێ���گای‌ س���ەرنجە‬ ‫لە‌ڕاگەیاندنەک���ەی‌ ئێ���وەدا بە‌هیچ جۆرێک‬ ‫باس���ی‌‪( :‬پەیەدە)‪( ،‬یەپەژە)‪( ،‬یەپەگە)‪،‬‬ ‫س���وپای‌ س���وریای‌ دیموکرات (قەس���ەدە)‬ ‫نەک���راوە‌و ناوی‌ ئەو هێزانەت���ان نەهێناوە‪،‬‬ ‫مەبەستتان لە‌ناونەهێنانیان چییە؟‬ ‫مستەفا مەولودی‌‪ :‬ئێمە بەیاننامەیەکمان‬ ‫لەو بارەیەوە باڵو کردەوە‌و هێرشی‌ دەوڵەتی‌‬ ‫تورکیامان بۆ س���ەر عەفرین‌و تێکۆش���ەران‬ ‫ئیدان���ە ک���ردوە‪ ،‬داوام���ان لە‌کۆمەڵ���ی‬ ‫نێودەوڵەت���ی‌ ک���ردوە‪ ،‬بە‌هان���ای‌ خەڵکی‌‬ ‫عەفرینەوە بچێت‪ ،‬بۆ ئەوەی‌ کارەس���اتێکی‌‬ ‫تری وەک ئەوەی‌ لە‌کۆبانێ‌و موس���ڵ رووی‬ ‫دا دووب���ارە نەبێتەوە‪ ،‬ب���ەاڵم وەک ئەوەی‌‬ ‫ناوی‌ ئەو هێزانەم���ان نەهێناوە‪ ،‬لە‌بنەڕەتدا‬ ‫ئێمە هێرش بۆ س���ەر عەفرین‌و تێکۆشەرانی‌‬ ‫ئەو ش���ارە ئیدانە دەکەی���ن‪ ،‬ناونەهێنانیان‬ ‫پێدەچێت نوێکردن���ەوەی‌ بەیاننامەکە بێت‪،‬‬ ‫نەک ئەوەی‌ دەس���تێکی‌ سیاسیی‌ تێدا بێت‪.‬‬ ‫لە‌نەخشەڕێگای ئێراندا‪ ،‬هێرشی‌ تورکیای پێ‬ ‫ب���اش نییە‪ ،‬لەو بارەیەوە ئێران داوا دەکات‬ ‫هەر چی‌ زوە ئەو کێشەیە چارەسەر بکرێت‌و‬ ‫دەوڵەتی‌ تورکیا هێرش���ەکە رابگرێت‪ ،‬بەاڵم‬

‫مستەفا مەولودی‌‬ ‫ئەو سیناریۆیانەی‌ لە‌بەر دەستدان‪ ،‬بۆچوون ‌ی‬ ‫دەوڵەتان���ی‌ حاکم بە‌س���ەر کوردس���تاندا‪،‬‬ ‫لە‌بەرانب���ەر کێش���ەی‌ کوردس���تاندا هەموو‬ ‫بە‌زەرەری‌ ک���وردو‌و بزووتن���ەوەی‌ کوردیدا‬ ‫دەشکێنەوە‪ ،‬بۆیە دەتوانم بڵێم‪ ،‬سیاسەتی‌‬ ‫ئێران لە‌هەر دوو بۆچوونەکەدا راستگۆ بێت‪،‬‬ ‫وەک ئەوەی‌ لە‌سەرەوە بڵێت هێرش مەکەن‌و‬ ‫داوا بکات بە‌گفتوگۆ کێش���ەکان چارەس���ەر‬ ‫بکرێت‪ ،‬هەم لە‌ژێرەوە پێی‌ ناخۆش نەبێت‪،‬‬ ‫دەسەاڵتی‌ سیاس���یی‌ کوردی‌ لەو ناوچەنەدا‬ ‫الواز بکات‪ ،‬کە بە‌زەرەری‌ بردنەپێش���ەوەی‌‬ ‫بزووتنەوەی‌ کوردی‌ ئەژمار دەکات‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬بەش���ێک لە‌س���کرتێر‌و دەفتەری‬ ‫سیاس���یی‌ بەتایبەت (ئەنەکەسە)‪ ،‬ئیبراهیم‬ ‫بڕۆ‪ ،‬س���ەعد م���ەال‪ ...‬هەمووی���ان گوتیان‪،‬‬ ‫ئامادەین بەشداریی‌ خەبات‌و تێکۆشان دژی‌‬ ‫تورکیا بکەین‪ ،‬بەاڵم پەی���ەدە رێگا نادات‪،‬‬ ‫تەنانەت دەڵێن ئەوەی‌ رژێمی‌ بەشار ئەسەد‬

‫نەیتوان���ی‌ بە‌ئێمەی بکات‪ ،‬ئێس���تا پەیەدە‬ ‫پێم���ان دەکات‌و س���ەرکردەکانمان دەکاتە‬ ‫زیندانەوە‪ ،‬هەس���ت ناکەیت گرفتێک هەیە‪،‬‬ ‫گوتارێکی‌ گشتیی‌ نیش���تیمانیی‌ نەتەوەییی‌‬ ‫یەکگرتوو لە‌نێوان هێزە سیاسییەکاندا نییە‬ ‫بە‌هۆی‌ پەیەدەوە؟‬ ‫مستەفا مەولودی‌‪ :‬یەکەم ئێمە راستەخۆ‬ ‫لە‌مەیدانەک���ەدا نیین تا بەک���رداری بزانین‪،‬‬ ‫کام هێ���زی سیاس���ی‌ لە‌مەیداندای���ە‌و کام‬ ‫لە‌هێزەکان بەربەس���ت‌و کێشەی بۆ دروست‬ ‫دەکات‪ ،‬ب���ەاڵم ئەوەی‌ دەیخوێنینەوە‪ ،‬بەڵێ‬ ‫بەداخەوە کێشە لە‌نێوان هێزە سیاسییەکانی‌‬ ‫ئەوێدا هەیە‪ ،‬هەر ئەمەیش دەتوانێت ببێت‬ ‫بە‌یەکێک لە‌بەڵگ���ەکان‪ ،‬بۆ ئەوەی‌ دوژمنان‬ ‫تەماع لە‌کوردس���تاندا بک���ەن‪ ،‬وەک ئەگەر‬ ‫ئەگەرێکی‌ بەهێزە‪ ،‬ناکۆکی‌ دروس���ت بکەن‌و‬ ‫هێرش بکەن‪ ،‬ب���ەاڵم بە‌بۆچوونی‌ من زیاتر‬ ‫بەرژەوەندیی‌ واڵتانی‌ زلهێز‌و ئەو هێرشانەی‌‬

‫خەڵكی كوردستان‬ ‫گلەییی لە‌‌ئێمە‌و‬ ‫حیزبەكانی تری‬ ‫خۆرهەاڵتیش هەیە‬ ‫كە وەك پێویست‬ ‫وەاڵمی داواكاریی‬ ‫خەڵكیان نەداوەتەوە‬ ‫لە‌س���ەر ئەو ناوچانە دەکرێ���ن‪ ،‬کاریگەریی‌‬ ‫هەیە تا کێشەی‌ نێوان دوو حیزبی‌ سیاسیی‬ ‫کورد ل���ەوێ‪ ،‬بەتایب���ەت ک���ە الیەنێکیان‬ ‫چەکدار نیی���ە‪ ،‬تا بڵێن کێش���ەی‌ گەورەی‌‬ ‫دروس���ت کردوە‪ ،‬کە ئەو کێش���ە گەورەیە‬ ‫ببێت بە‌هۆکاری‌ دروس���تبوونی‌ ئەو شەڕە‌و‬ ‫ئەو نیگەرانییەی‌ ئێستا هەموومان هەمانە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬لەخۆپیش���اندانەکانی‌ ئێران���دا‬ ‫ل���ە‌‪16‬ی‌ بەفرانباری‌ ‪ 1396‬ل���ەو بارەیەوە‬ ‫بەیاننامەیەکت���ان باڵوکردوەت���ەوە‪ ،‬ئەوەی‌‬ ‫جێی‌ سەرنجە‪ ،‬حیزبی‌ دیموکراتی‌ کوردستان‬ ‫بەبایەخ���ەوە باس���ی بەش���داریی‌ خەڵکی‬ ‫لەخۆرهەاڵتی‌ کوردستان لەخۆپیشاندانەکانی‌‬ ‫ئەم دوایییەدا کردوەو یەکڕیزی‌‌و یەکگرتوویی‌‬ ‫خەڵکت���ان بە‌گرین���گ هەڵس���ەنگاندوە‬ ‫لە‌خۆپیش���اندانەکاندا‪ ،‬بەاڵم نایەکگرتوویی‌‬ ‫هێزەکان���ی‌ خۆرهەاڵتی‌ کوردس���تان‪ ،‬کە تا‬ ‫ئێس���تا نەیانتوانیوە گوتارێکی‌ هاوبەشیان‬

‫هەبێ���ت ب���ۆ خۆپیش���اندەران‌و خەڵک���ی‌‬ ‫کوردس���تان؟ پێتانوایە ئەم رەخنەیە چۆن‬ ‫چارەسەر دەکرێت لەداهاتوودا؟‬ ‫مس���تەفا مەولودی‌‪ :‬خەڵكی كوردس���تان‬ ‫گلەییی لە‌‌ئێمە هەیە‌و پش���تگیریی دەكەین‪،‬‬ ‫نەك هەر ئێم���ە وەك حیزب���ی دیموكراتی‬ ‫كوردستان‪ ،‬حیزبەكانی تریش لە‌لێدوانەكان‌و‬ ‫نووس���راوەكانیاندا ئ���ەو گللەیییەی���ان‬ ‫لە‌حیزبەكان���ی خۆرهەاڵت هەی���ە‪ ،‬كە وەك‬ ‫پێویس���ت وەاڵم���ی داواكاری���ی خەڵكیان‬ ‫نەداوەت���ەوە ب���ۆ یەكێت���ی‌و هەماهەنگی‌و‬ ‫بەیەكەوەبوون‪ ،‬لەو بارەیەیشەوە هەموومان‬ ‫چەند س���اڵێكە هەنگاوێكمان دەس���ت پێ‬ ‫كردوە ت���ا بتوانین كۆدەنگیی���ەك لە‌نێوان‬ ‫هێزە سیاس���ییەكانی خۆرهەاڵتدا دروس���ت‬ ‫بك���ەن‪ .‬بەخۆش���حاڵییەوە ل���ەو ماوەیەدا‬ ‫خەریك���ە بەرهەم���ی ئ���ەو كار‌و ه���ەوڵ‌و‬ ‫ماندووبوون���ە دەردەكەوێ���ت‪ ،‬س���ێ‌ هەفتە‬ ‫لەمەو بەر بانگهێش���تمان كردن‪ ،‬حیزبەكان‬ ‫بەخۆش���حاڵییەوە بەش���دارییان كرد‪ ،‬هەر‬ ‫ل���ەوێ‌ رێكارێكم���ان دان���ا‪ ،‬ئ���ەم رێكارە‬ ‫بەردەوامە‪ ،‬ناوەندێكی هاوكاریی حیزبەكانی‬ ‫خۆرهەاڵت لە‌ئارادایە بۆ بەردەوامبوونی كار‬ ‫بە‌یەكەوە‌و ب���ۆ وەاڵمدانەوەی ئ���ەو نیازە‪،‬‬ ‫بە‌پالتف���ۆڕم‌و لە‌ژێ���ر چەترێك���ی هاوبەش‬ ‫بین‪ ،‬ل���ەو بڕوایەدام جێگەی دڵخۆش���ییە‌و‬ ‫ئومێدی لێ دەکرێت هەموومان بە‌هەس���تی‬ ‫بەرپرس���یارێتییەوە بتوانین لە‌سەركەوتنی‬ ‫ئەو پرۆس���ەیەدا نەخش���مان هەبێت‪ ،‬هەم‬ ‫جێگەی دڵخۆش���یی خەڵ���ك دەبێت‪ ،‬هەم‬ ‫خەڵك بە‌ئیرادەت���ر دەكات لەو رووداوانەی‬ ‫روویان داوە‌و ناڕەزاییی خەڵك دەس���تی پێ‬ ‫كردوە‌و كۆتاییی نەهاتوە‪ ،‬كۆمەك دەبێت بۆ‬ ‫یەكێتیی زۆری نێوان بەشە جۆراوجۆرەكانی‬ ‫خەڵكی ئێران‌و كوردستان‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬باس لەوە دەكرێ���ت ئەمەریكا‌و‬

‫ئیس���رائیل‌و بەش���ێك لە‌واڵتان���ی عەرەبی‌و‬ ‫یەكێتی���ی ئەورووپا بە‌جۆرێ���ك لە‌جۆرەكان‬ ‫دەستیان لە‌س���ازدانی ئەو خۆپیشاندانانەدا‬ ‫هەبووە‪ ،‬تا چەند پشتگیریی ئەوە دەكەیت‪،‬‬ ‫كە ئەمەریكا‌و واڵتان ئامادەسازییان نەكردوە‬ ‫بۆ خۆپیش���اندانەكان‪ ،‬راس���تە پشتگیریی‬ ‫میدیاییان كردوە‪ .‬ل���ەو بارەیەوە پێت وایە‬ ‫ئەوە دروستە؟‬ ‫مس���تەفا مەول���ودی‌‪ :‬م���ن پش���تگیریی‬ ‫ئەو بۆچوونان���ە دەكەم‪ ،‬واڵتان���ی دەرەوە‬ ‫بە‌لەبەرچاوگرتن���ی بەش���مەینەتیی خەڵكی‬ ‫ئێ���ران‌و زۆرداری���ی حكوومەت���ی كۆماری‬ ‫ئیسالمیی ئێران پشتگیرییان لە‌داوای رەوای‬ ‫خەڵك���ی ئێران كردوە‪ ،‬داوایش���یان لە‌ئێران‬ ‫ك���ردوە كێش���ەی خەڵكی ئێ���ران لە‌ڕێگەی‬ ‫ئاشتییانەوە چارەسەر بكات‪ ،‬ئەوەی تر كە‬ ‫هەیە دوژمنداتاش���ین‌و سیناریۆ دروستكردن‬ ‫لە‌حكوومەتی ئێراندا كاری یەكەم جار نییە‪،‬‬ ‫هەمیش���ە دوژمنی دروست كردوە بۆ ئەوەی‬ ‫ئامانجەکانی خۆی پێ بپێكێ‌‌و خەڵكی ئێران‬ ‫لەو رێگەی���ەوە بچەوس���ێنێتەوە‪ ،‬بۆیە لەو‬ ‫بارەیەوە ئەگەر بەرپرسێكی ئێران قسەیەكی‬ ‫كردبێت‪ ،‬بەاڵم پیاوێك���ی كاریگەر لە‌ئێراندا‬ ‫وەك محەمەدی خاتەمی راست دەكات‪ ،‬ئەو‬ ‫كێشانە كێشەی ناوخۆییی ئەو كۆمەڵگەیەن‪،‬‬ ‫سەرۆك كۆمار‌و كارمەند‌و هەندێك پەرلەمانتار‬ ‫وا دەڵێن‪ ،‬بەاڵم واقعیەتی ئێستای ناو ئێران‬ ‫كێش���ەی زۆرە‪ ،‬كە خودی حكومەتی ئێران‬ ‫بۆ خەڵكی ئێرانی دروست كردوە‪ ،‬ناڕەزایی‬ ‫خەڵك���ی ئێران لەو ‪ 38‬س���اڵەدا زۆر‌و كەم‬ ‫هەبوە‪ ،‬بەاڵم ئێستا زۆرتر‌و باڵوتر بوە‪ ،‬ئەو‬ ‫ناڕەزایییان���ە بەردەوام دەبن بە‌ش���ێوازێكی‬ ‫جۆراوجۆر بۆچی‪:‬‬ ‫‪ .1‬حكومەتی ئێران نایەوێت كێش���ەكان‬ ‫چارەسەر بكات‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫‪8‬‬

‫کۆمەاڵیەتی‬

‫)‪ )612‬سێشه‌ممه ‪2018/2/6‬‬

‫كارمه‌ندێكی‌ توندوتیژی‌ دژی ژنان به‌ده‌مانچه‌ك ‌ه ‌ی خۆی ده‌كوژێت‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫سه‌ر له‌به‌یانی ڕۆژی‌ شه‌ممه‌ (‪)1/3‬‬ ‫كوڕێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 31‬ساڵ به‌ناوی‌‬ ‫راستی‌ ئه‌حمه‌د له‌ئۆتۆمبیله‌كه‌ی‌‬ ‫باوكیدا له‌قه‌زای‌ ده‌ربه‌ندیخان‬ ‫به‌فیشه‌كێكی‌ ده‌مانچه‌ خۆی‌ ده‌كوژێت‪.‬‬ ‫هێم����ن محه‌م����ه‌د ئامۆزای‌ ڕاس����ت ‌‬ ‫ی‬ ‫چیرۆك����ی‌ ڕوداوه‌كه‌ ده‌گێڕێته‌وه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"سه‌ر له‌ئێواره‌ی رۆژی پێش روداوه‌كه‌‬ ‫راس����تی ئۆتۆمبیله‌ك����ه‌ی‌ باوكی‌ له‌ماڵ‬ ‫بردۆته‌ده‌ره‌وه‌‌و شه‌ویش نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‬ ‫بۆ ماڵ����ه‌وه‌‪ .‬بۆ به‌یانییه‌كه‌ی خه‌به‌ریان‬ ‫پێدای����ن له‌ئۆتۆمبیله‌كه‌ی����دا خ����ۆی‌‬ ‫كوشتوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌ڵێت "كاتێك گه‌شتینه‌ ئه‌و‬ ‫جێگه‌یه‌ی‌ ڕاس����تی‌ خۆی تێدا كوشتبو‪،‬‬ ‫هێزه‌كان����ی‌ پۆلیس����ی‌ به‌ڵگ����ه‌ی‌ تاوان‬ ‫ته‌رمه‌كه‌یان ڕه‌وانه‌ی‌ پزیشكی‌ دادوه‌ری‌‬ ‫ده‌ربه‌ندیخ����ان كردبو‪ .‬ته‌نها فیش����ێكی‌‬ ‫له‌سه‌ری‌ دابو‪ ،‬فیشه‌كه‌كه‌ له‌الی‌ ڕاستی‬ ‫س����ه‌ریه‌وه‌ ده‌رچوبو‪ .‬ه����ه‌ر ئه‌وكاته‌و‬ ‫ده‌س����تبه‌جێ‌ گیان����ی‌ له‌ده‌س����تدابو‪.‬‬ ‫هیچ كه‌س����ێك فریا نه‌كه‌وتبو ڕاس����تی‌‬ ‫به‌زیندویی‌ ببینێت"‪.‬‬ ‫رونیشی كرده‌وه‌ "چه‌ند ڕۆژێك پێش‬ ‫ئ����ه‌و ڕوداوه‌ ڕاس����تیم بین����ی‌‌و پێكه‌وه‌‬ ‫قس����ه‌مان ده‌ك����رد‪ .‬ئه‌و هیچ����ی‌ باس‬ ‫نه‌ده‌كرد‪ ،‬هیچ كێش����ه‌یه‌كی‌ ئابوریشی‌‬ ‫نه‌بو‪ ،‬باری‌ دارایش����ی زۆر باشبو‪ .‬هیچ‬ ‫ئه‌ركێكی‌ له‌س����ه‌ر نه‌بو‪ ،‬ئه‌و موچه‌یه‌ی‌‬

‫وه‌ریده‌گ����رت‪ ،‬ته‌نها بۆخۆی‌ س����ه‌رف‬ ‫ده‌كرد‪ .‬تا ئێس����تا نازانین بۆچی‌ خۆی‌‬ ‫كوشتوه‌! باری‌ ده‌رونی‌ جێگیربو‪ ،‬قه‌ت‬ ‫ڕۆژێك له‌ڕۆژان كێش����ه‌ی‌ له‌گه‌ڵ كه‌س‬ ‫نه‌بوه‌‌و هیچی‌ بۆ ئێمه‌ش باس نه‌كردوه‌‪.‬‬ ‫له‌دوای‌ خۆش����ی‌ هیچ نوسراوێكی‌ به‌جێ‬ ‫نه‌هێش����توه‌‪ .‬نیگه‌رانین به‌و ش����ێوه‌یه‌‬ ‫كوڕه‌كه‌مان خۆی كوشتوه‌"‪.‬‬ ‫هێم����ن محه‌م����ه‌د ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ش‬ ‫ده‌كات "ڕاس����تی‌ له‌ (به‌شی‌ توندوتیژی‌‬ ‫دژی ژنان)ی‌ گه‌رمی����ان فه‌رمانبه‌ربوه‌‪.‬‬ ‫خوێندكاری‌ ماسته‌ربوه‌ له‌واڵتی‌ قوبرس‪،‬‬ ‫سه‌رقاڵی‌ نوسینه‌ی‌ توێژینه‌وه‌كه‌ی‌ بوه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك دوایین س����اڵی‌ خوێندن له‌به‌ش����ی‌‬ ‫كارگێڕی‌و ئابوری‌‪ .‬له‌خوێندنه‌كه‌ش����یدا‬ ‫كه‌سێكی‌ سه‌ركه‌وتو بوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌شی‌ وت "ڕاستی‌ به‌رده‌وام چه‌كی‌‬ ‫پێب����وه‌‌و به‌چه‌كه‌ك����ه‌ی‌ خ����ۆی‌‪ ،‬خۆی‌‬ ‫كوش����توه‌‪ .‬ئێمه‌ وه‌ك خێزانی‌ ڕاستی‌‬ ‫گومانمان له‌كه‌س نیه‌‪ ،‬خێزانه‌كه‌شمان‬ ‫كێش����ه‌ی‌ له‌گه‌ڵ كه‌س نه‌بوه‌‪ .‬چاوه‌ڕێی‌‬ ‫لێكۆلینه‌وه‌كان����ی‌ پۆلیس����ین تا بزانین‬ ‫بۆچی‌ خۆی‌ كوشتوه‌"‪.‬‬ ‫یه‌كێ����ك له‌هاوڕێكان����ی‌ ڕاس����تی‌ كه‌‬ ‫نه‌یویس����ت ن����اوی‌ ئاش����كرا بكرێ����ت‪،‬‬ ‫ی ئه‌حمه‌د‬ ‫راست ‌‬ ‫وتی‌ "ڕاس����تی‌ له‌س����ه‌ر كاره‌ك����ه‌ی‌ له‌‬ ‫عه‌قید له‌میع����ه‌ محه‌مه‌د به‌ڕێوه‌به‌ری‌ كاره‌كه‌ی‌ ڕوبه‌ڕوی‌ كێش����ه‌و گیروگرفت‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت����ی توندوتی����ژی‌ دژی‌‬ ‫ژنان له‌گه‌رمی����ان ده‌مه‌بۆڵه‌ی‌ ببو‪ .‬به‌و توندوتی����ژی‌ ژنان له‌گه‌رمیان كه‌ ماوه‌ی‌ ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ڕه‌نگه‌ هێش����تا زوبێت‬ ‫هۆیه‌وه‌ زۆر خه‌مبار بو‪ ،‬به‌اڵم هه‌رچه‌ند دو ساڵێك ده‌بێ ڕاستی‌ وه‌ك كارمه‌ندی‌ قسه‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ بكرێت‪ ،‬چونكه‌ ڕه‌نگه‌‬ ‫پرسیارم لێده‌كرد وه‌اڵمی‌ نه‌ده‌دایه‌وه‌‌و ئیداری‌ له‌به‌ڕێوبه‌رایه‌تیه‌كه‌ی‌ كار ده‌كات‪ ،‬زیان له‌كه‌یسه‌كه‌ی‌ بدات"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "من به‌المه‌وه‌ باشه‌ لێكۆڵه‌ر‬ ‫هیچی‌ باس نه‌ده‌كرد‪ ،‬نه‌یده‌ویست هیچ وتی‌ "ڕاس����تی‌ ڕۆژانه‌ كار‌ه ئاساییه‌كانی‬ ‫خۆی ده‌كرد‪ .‬هه‌مو كه‌س����ێك له‌س����ه‌ر لێكۆلین����ه‌وه‌ بكات‪ ،‬ئ����ه‌وكات له‌ده‌می‌‬ ‫بڵێت"‪.‬‬

‫ڕاستی‌ له‌سه‌ر‬ ‫كاره‌كه‌ی‌‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‬ ‫توندوتیژی‌ دژی‌‬ ‫ژنان له‌گه‌رمیان‬ ‫ده‌مه‌بۆڵه‌ی‌ ببو‪ .‬به‌و‬ ‫هۆیه‌وه‌ زۆر خه‌مبار‬ ‫بو‪ ،‬به‌اڵم هه‌رچه‌ند‬ ‫پرسیارم لێده‌كرد‬ ‫وه‌اڵمی‌ نه‌ده‌دایه‌وه‌‌و‬ ‫هیچی‌ باس نه‌ده‌كرد‬

‫لێكۆڵه‌ره‌وه‌ وت����ه‌كان وه‌ربگیرێن‪ .‬ئێمه‌‬ ‫وه‌ك خۆم����ان لێكۆلینه‌وه‌ له‌و كه‌یس���� ‌ه‬ ‫ناكه‌ی����ن‪ ،‬چونكه‌ ڕوداوه‌كه‌ له‌س����نوری‌‬ ‫ده‌ربه‌ندیخان ڕویداوه‌‪ .‬ئه‌و فه‌رمانبه‌ره‌ی‌‬ ‫ئێم����ه‌ له‌گه‌رمیان خۆی نه‌كوش����توه‌‪،‬‬ ‫ناش����توانم هی����چ زانیاریی����ه‌ك بده‌م یا‬ ‫هی����چ ش����تێك ببه‌س����تمه‌وه‌ به‌هۆكاری‌‬ ‫خۆكوشتنه‌كه‌ی‌"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش����ی‌ وت "ئێمه‌ ناتوانین باسی‌‬ ‫س����اڵی‌ ڕاب����ردو ی����ان چه‌ند س����اڵێك‬ ‫پێ����ش ئێس����تا بكه‌ین كه‌ چ����ۆن ژیاوه‌‬ ‫كاریگه‌ریه‌كان چیبون‪ .‬خه‌ڵكی‌ نازانێت‬ ‫من ئه‌م����ڕۆ بی����ر له‌چ����ی‌ ده‌كه‌مه‌وه‌؟‬ ‫بیركرنه‌وه‌كان����م چی����ن؟ ناكرێت پێش‬ ‫ڕوداوبكه‌وین یان له‌خۆمانه‌وه‌ پێشبینی‌‬ ‫بۆ ڕوداوه‌كه‌ بكه‌ین‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ چاوه‌ڕوانی‌‬ ‫لێكۆلینه‌وه‌كانین"‪.‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ وته‌بێژی‌ پۆلیسی‌ قه‌زاو‬ ‫ناحیه‌كان����ی‌ پارێزگای‌ س����لێمانی‌ ڕائید‬ ‫ئیقب����اڵ محه‌م����ه‌د ڕایگه‌یان����د "به‌یانی‌‬ ‫ڕۆژی‌ ش����ه‌ممه‌ ‪ 2018/1/3‬كوڕێك����ی‌‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 31‬ساڵ به‌ناوی‌ ڕاستی‌ ئه‌حمه‌د‬ ‫له‌ئۆتۆمبیله‌كه‌یدا له‌قه‌زای‌ ده‌ربه‌ندیخان‬ ‫به‌فیش����ه‌كێكی‌ ده‌مانچه‌ كه‌ به‌ر سه‌ری‌‬ ‫كه‌وتوه‌‪ ،‬خۆی‌ ده‌كوژێت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "خۆكوژه‌ك����ه‌ ئه‌فس����ه‌ری‌‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی‌ ناوخۆی����ه‌ به‌پل����ه‌ی‌ مالزم‪.‬‬ ‫ته‌رمه‌كه‌ی‌ ڕه‌وانه‌ی‌ پزیش����كی‌ دادوه‌ری‌‬ ‫ده‌ربه‌ندیخ����ان ك����راوه‌‪ ،‬لێكۆلین����ه‌وه‌‬ ‫له‌ڕوداوه‌كه‌ ده‌ستی‌ پێكردوه‌‪ .‬په‌ڕاوی‌‬ ‫یاسایی‌ بۆ ڕوداوه‌كه‌ كراوه‌ته‌وه‌و وته‌ی‌‬ ‫كه‌سوكاره‌كه‌ی‌ وه‌رگیراوه‌"‪.‬‬

‫له‌ساڵ ‌ی ‪2017‬دا هیچ حاڵه‌تێكی‌ خۆكوشتنی‌ ژنان‬ ‫له‌گه‌رمیان تۆمار نه‌ركراوه‌‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ توندوتیژی‌ ژنان‬ ‫له‌گه‌رمیان ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ یه‌ك ساڵی‌ رابردودا ‪702‬‬ ‫حاڵه‌تی‌ توندوتیژی‌ تۆماركراون ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێت "له‌سه‌دا په‌نجای سكااڵكان‬ ‫حاڵه‌تی‌ لێدان‌و چاوسوركرنه‌وه‌بوه‌‬ ‫له‌الیه‌ن پیاوانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫عه‌قید له‌میعه‌ محه‌مه‌د به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫توندوتی���ژی‌ ژن���ان له‌گه‌رمی���ان‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "هێش���تا زوه‌ بۆ‬ ‫باڵوكردن���ه‌وه‌ی‌ كێش���ه‌و گیروگرفت‌و‬ ‫حاڵه‌ت���ه‌ نه‌خوازراوه‌كان���ی‌ مانگ���ی‌‬ ‫یه‌كه‌م���ی‌ ئه‌م س���اڵ‪ ،‬كه‌ له‌س���نوری‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كه‌م���ان به‌رامب���ه‌ر‬ ‫ژنان ئه‌نج���ام دراون‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌‬ ‫له‌س���اڵی‌ ‪2018‬دا دو حاڵه‌ت���ی‌‬ ‫كوش���تونی‌ ژنان رویانداوه‌‪ .‬یه‌كێكیان‬ ‫دو قوربان���ی‌ لێكه‌ته‌وه‌‌و ك���ه‌ له‌ماڵی‌‬ ‫خۆیان به‌ده‌ستی‌ برایه‌كیان به‌فیشه‌ك‬ ‫كوژراون‪ ،‬ئ���ه‌وی‌ دیكه‌ش���یان ژنێكه‌‬ ‫له‌گوندی‌ (هۆمه‌ربل)ی‌ سه‌ربه‌ناحیه‌ی‌‬

‫سه‌رقه‌اڵ‪ ،‬كه‌ ته‌رمه‌كه‌ی‌ دۆزراوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم تا ئێس���تا ناس���نامه‌ی‌ دیارنیه‌‌و‬ ‫تاوه‌نباره‌ك���ه‌ش دیارنی���ه‌‪ .‬ئ���ه‌م دو‬ ‫روداوه‌ نیگه‌ران���ی‌ كردنی���ن‌و بوه‌ت���ه‌‬ ‫هۆكارێك كاره‌كانم���ان جارێكی‌ دیكه‌‬ ‫رێكبخه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌و دوانه‌ی‌ كه‌ به‌ده‌ستی‌‬ ‫براكه‌ی���ان ك���وژراون‪ ،‬به‌داخ���ه‌وه‌‬ ‫یه‌كی���ان ته‌مه‌ن���ی‌ ‪ 29‬س���اڵ ب���وه‌‌و‬ ‫ده‌س���تگیرانداربوه‌‪ ،‬ئه‌وی‌ دیكه‌شیان‬ ‫ته‌مه‌ن���ی‌ ‪ 31‬س���اڵ بوه‌‪ .‬ه���ۆكاری‌‬ ‫كوشتنه‌كه‌یان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ هاندان‌و‬ ‫ده‌س���توه‌ردانی خه‌ڵك له‌كێش���ه‌كانی‬ ‫ناو خێزانه‌كان‪ .‬ده‌توانم بڵێم له‌س���ه‌ر‬ ‫ش���تی‌ زۆر هاكه‌زایی‌ كوژراون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫خه‌ڵكی‌ واز له‌قس���ه‌و ب���اس ناهێنن‌و‬ ‫ده‌س���ت ده‌خه‌ن���ه‌ ن���او خێزانێك���ی‌‬ ‫ت���ر‪ .‬ئ���ه‌و كه‌س���ه‌ی‌ ناوخێزانه‌كه‌ش‬ ‫ده‌گاته‌ حاڵه‌تێك���ی‌ ده‌ورنی‌ خراپ تا‬ ‫هه‌وڵبدات تۆڵ���ه‌ له‌خێزانه‌كه‌ی‌ خۆی‌‬ ‫بكاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ هۆكاره‌ سه‌ره‌كیه‌كه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌داخ���ه‌وه‌ په‌یوه‌ندیه‌كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان‬ ‫بۆ ئیشوكاری‌ باشه‌ به‌كارناهێنرێن"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش���ی‌ وت "ئ���ه‌و دو خوش���كه‌‬

‫له‌س���ه‌ر ش���ه‌ره‌ف نه‌كوژراون‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫له‌س���ه‌ر له‌به‌ركردن���ی‌ جۆرێك له‌جل‌و‬ ‫به‌رگی‌ جیاوازو هه‌ڵس���وكه‌وتی‌ جیاواز‬ ‫كوژراون‪ ،‬كه‌ پێچه‌وانه‌ی‌ دراوسێكانیان‬ ‫بوه‌‪ .‬به‌نمونه‌ دراوسێكان كارێكی‌ منیان‬ ‫پێ ئه‌زمناكرێت‌و دواتر شتێك ده‌خه‌نه‌‬ ‫پاڵم‪ ،‬به‌و شێوه‌ هانی‌ كه‌سوكه‌ركاه‌كه‌م‬ ‫ده‌ده‌ن تۆڵه‌ بكه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ توندوتیژی‌ دژی ژنان‬ ‫له‌گه‌رمیان ئه‌وه‌ش ده‌ڵێت "له‌س���اڵی‌‬ ‫‪2017‬دا خۆش���به‌ختانه‌ یه‌ك حاڵه‌تی‌‬ ‫كوش���تنی‌ ژن���ان تۆمارنه‌ك���راوه‌‪ .‬دو‬ ‫حاڵه‌تی‌ خۆكوش���تن هه‌بووه‌‪ ،‬حه‌وت‬ ‫حاڵه‌تی‌ جۆراوجۆری‌ گیان له‌ده‌ستدانی‌‬ ‫ژنان وه‌ك سوتان‌و خۆسوتان‌و خنكان‬ ‫تۆمارك���راوه‌‪ .‬ب���ه‌راورد به‌جێگه‌كانی‌‬ ‫دیكه‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان ئاس���تی‌‬ ‫توندوت���ژی‌ به‌رامبه‌ر ژنان له‌س���نوری‌‬ ‫گه‌رمیان كه‌متر بوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش���ی‌ ئاش���كراكرد "ب���ه‌راود‬ ‫به‌مانگ���ی‌ یه‌كه‌می‌ س���اڵی‌ ‪ 2017‬له‌م‬ ‫س���اڵدا توندویژییه‌كان له‌زیادبوندان‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ره‌نگ���ه‌ ئه‌م���ه‌ دواحاڵه‌ت���ی‌‬ ‫توندوتی���ژی‌ بێ���ت له‌س���نوره‌كه‌مان‪،‬‬

‫هێش���تا زوه‌ بڕی���اری‌ كۆتایی‌ بده‌ین‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا س���نورێكی‌ وااڵمان‬ ‫له‌گ���ه‌ل خ���وارو‌و ناوه‌ڕاس���تی‌ عێراق‬ ‫هه‌یه‌و ژماره‌یه‌كی‌ زۆر ئاواره‌مان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌م س���اڵدا به‌هۆی‌ ئه‌و دۆخه‌ی‌ روی‌‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان كرد‪ ،‬ئاواره‌كان‬ ‫له‌ژیانێكی‌ ناس���ه‌قامگیردا ژیاون‪ .‬به‌و‬ ‫هۆیه‌وه‌ نه‌توانراوه‌ به‌ئاسانی‌ كۆنتڕۆڵی‌‬ ‫هه‌رحاڵه‌تێ���ك بكرێت‪ .‬ئ���ه‌و حاڵه‌تی‌‬ ‫فرێدانی‌ ته‌رمێك‌و سوتاندنی‌ له‌گوندی‌‬ ‫هۆمه‌ربل‪ ،‬له‌شوێنێكی‌ دوره‌وه‌ هاتۆته‌‬ ‫س���نوری‌ گه‌رمیان‪ .‬ئه‌گه‌ر له‌سنوری‌‬ ‫ئێمه‌ بوایه‌‪ ،‬كه‌س���ێك سكااڵی‌ تۆمار‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم تا ئێستا كه‌س سكااڵی‌‬ ‫تۆمارنه‌ك���ردوه‌‪ .‬ئه‌مه‌ ئام���اژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات له‌جێگه‌یه‌كی‌ دیكه‌وه‌ هاتوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و وتیشی‌ "به‌ته‌نها له‌ساڵی‌ ‪2017‬دا‬ ‫زۆرترین شكااڵ تۆماركراوه‌ كه‌ ژماره‌یان‬ ‫‪ 702‬س���كااڵبوه‌‪ .‬له‌س���كااڵیانه‌ش‬ ‫ژماره‌یه‌ك���ی‌ زۆری���ان دۆس���یه‌كانیان‬ ‫یه‌كالبونه‌ته‌وه‌‪ .‬له‌ك���ۆی‌ ئه‌و ژماریه‌‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌دا په‌نج���ای له‌س���ه‌ر لێ���دان‌و‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌بوه‌ له‌الیه‌ن پیاوانه‌وه‌"‪.‬‬

‫ئه‌و دو خوشك ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر شه‌ره‌ف‬ ‫نه‌كوژراون‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫له‌سه‌ر له‌به‌ركردنی‌‬ ‫جۆرێك له‌جل‌و‬ ‫به‌رگی‌ جیاوازو‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وتی‌‬ ‫جیاواز كوژراون‬ ‫كه‌ پێچه‌وانه‌ی‌‬ ‫دراوسێكانیان بوه‬

‫له‌ماوه‌ ‌ی یه‌ك مانگدا ‪ 13‬حاڵه‌تی‌ كوشتن‌و خۆكوشتن له‌هه‌ولێرو سلێمانی‌‌و دهۆك تۆماركراوه‌"‬

‫زۆرترین خۆكوژو كوژراوه‌كان ژنانن‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی پارێزگای‌ سلێمان ‌‬ ‫وته‌بیژی‌ پۆلیس ‌‬ ‫نه‌قیب سه‌ركه‌وت وتی‌ "له‌ماوه‌ی‬ ‫مانگی‌ یه‌كه‌می ئه‌مساڵدا هیچ‬ ‫حاڵه‌تێكی‌ كوشتن تۆمارنه‌كراون به‌اڵم‬ ‫حه‌وت حاڵه‌تی خۆكوشتن تۆماركراون‬ ‫ی‬ ‫ی ساڵ ‌‬ ‫ئه‌وه‌ش به‌راورد بە‌مانگی‌ یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ڕابردو كه‌ تێیدا حه‌وت حاڵه‌ت ‌‬ ‫كوشتن‌و هه‌شت حاڵه‌تی‌ خۆكوشتن‬ ‫تۆماركرابون ده‌رده‌كه‌وێت حاڵه‌تی‬ ‫كوشتن به‌ته‌واوی كه‌می كردوه‌ به‌اڵم‬ ‫حاڵه‌تی خۆكوشتن هه‌ر هه‌مان‬ ‫ژماره‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی "له‌ك���ۆی‌ حاڵه‌ته‌كان��� ‌‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫خۆكوشتن له‌مانگی یه‌كه‌می ئه‌مساڵدا‬ ‫ی‬ ‫چواری���ان پی���او ب���ون‌و له‌رێگ��� ‌ه ‌‬ ‫خۆهه‌ڵواس���ینه‌و‌ه كۆتایی���ان به‌ژیانی‬ ‫ی‬ ‫خۆی���ان هێن���اوه‌و هه‌رچ���ی‌ حاڵه‌ت ‌‬

‫ێ‬ ‫خۆكوش���تنی‌ ژنانیشه‌ كه‌ژماره‌یان س ‌‬ ‫ی چه‌كه‌و‌ه‬ ‫كه‌س���بو‌ه دوانیان له‌ڕێگ��� ‌ه ‌‬ ‫خۆیان كوشتو‌ه ك ‌ه ئه‌وه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫بۆ زۆربونی چه‌ك له‌مااڵندا‌و به‌شێوه‌یه‌ك‬ ‫ك���ه‌ به‌رده‌س���ته‌و به‌كارهێنان���ی زۆر‬ ‫ئاس���انه‌‪ ".‬ئه‌و داوا له‌هاواڵتیان ده‌كات‬ ‫چه‌ك له‌ماله‌وه‌ دانه‌نێن‪.‬‬ ‫ی به‌وه‌كرد چه‌ك هه‌ڵگرتن‬ ‫ئاماژه‌ش��� ‌‬ ‫ی خۆكوش���تن زیاد‬ ‫له‌ماڵدا حاڵه‌ته‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌كارهێنان ‌‬ ‫ده‌كات به‌ه���ۆی‌ ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫چه‌ك بۆ ڕوداوه‌كانی‌ كوش���تن ده‌رفه‌ت‬ ‫ی خۆك���وژ ناهێڵێت���ه‌و‌ه‬ ‫ب���ۆ كه‌س��� ‌‬ ‫ی ڕێگ ‌هی‌ خۆ هه‌ڵواس���ین‌و‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌ ‌‬ ‫حه‌پخواردنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ڕابردودا‬ ‫ئه‌وه‌شی خسته‌ڕو له‌سااڵن ‌‬ ‫ی خۆكوش���تن هه‌بو‌ه‬ ‫چه‌ندین هه‌وڵ��� ‌‬ ‫ی حه‌پخواردن‌و خۆ هه‌ڵواس���ین‬ ‫له‌ڕێكه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم ئه‌و كه‌سه‌ پێیان زانیوه‌و جارێك ‌‬ ‫دیك ‌ه ژیانی‌ بۆ گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و نمونه‌ی ئ���ه‌وه‌ی هێناوه‌ی ‌ه ك ‌ه‬

‫ساڵی‌ رابردو كوڕێك له‌رێگه‌ی‌ په‌ته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی داو‌ه به‌اڵم له‌دوا ‌‬ ‫هه‌وڵی‌ خۆكوشتن ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ پێ���ی ده‌زان���ن‌و لێكۆڵینه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌كرێت ده‌ڵێت ئه‌وه‌ س���ێیه‌م‬ ‫ی خۆكوش���تن ده‌ده‌م‪.‬‬ ‫جارم ‌ه هه‌وڵ��� ‌‬ ‫ی چه‌ك‬ ‫به‌اڵم بە‌وت���ه‌ی ئه‌و"به‌كارهێنان ‌‬ ‫به‌پێچه‌وان���ه‌وه‌ هی���چ ده‌رفه‌تێ���ك بۆ‬ ‫ی خۆكوژناهێڵێته‌وه‌و یه‌كس���ه‌ر‬ ‫كه‌س��� ‌‬ ‫كرده‌كه‌ ئه‌نجام ده‌دات"‪.‬‬ ‫به‌پێی ئاماره‌كان���ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‬ ‫پۆلیس���ی هه‌ولێری���ش ك��� ‌ه ئاوێن ‌ه ل ‌ه‬ ‫راگه‌یه‌ندراوه‌كانی ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌و‌ه‬ ‫ده‌س���تی كه‌وتو‌ه له‌ماوه‌ی ئه‌و مانگه‌دا‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ر بە‌ناحیه‌ ‌‬ ‫له‌گوندی‌ س���ێبه‌ردان ‌‬ ‫ی ‪ 1/18‬ژن‌و پیاوێك‬ ‫كه‌س���نه‌زان شه‌و ‌‬ ‫به‌ناوه‌كانی‌ هۆگر زاهیرو چنار س���ه‌باح‬ ‫ی‬ ‫ی خۆیان���دا به‌ك���وژراو ‌‬ ‫له‌ماڵه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫دۆزاراونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌راگه‌یه‌ندراوه‌كانی پۆلیسی هه‌ولێردا‬ ‫له‌ماوه‌ی مانگی رابردودا ته‌نیا ئه‌و دو‬

‫حاڵه‌ته‌ی كوشتن راگه‌یه‌ندراون‪.‬‬ ‫له‌پارێ���زگای دهۆكیش س���ه‌باره‌ت‬ ‫بە‌تۆماره‌كانی كوش���تن‌و خۆكوش���تن‬ ‫له‌م���اوه‌ی مانگی راب���ردودا‪ ،‬وته‌بێژی‬ ‫پۆلیس���ی پارێزگاكه‌‪ ،‬هێمن س���لێمان‬ ‫بە‌ئاوێن���ه‌ی راگه‌یان���د "له‌ماوه‌ی‌ یه‌ك‬ ‫ی كوشتن‌و‬ ‫ی ڕابردودا چوار حاڵه‌ت ‌‬ ‫مانگ ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆكوشتن تۆماركراون‌و یه‌كه‌م حاڵه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫كوش���تن له‌چیای گارابوه‌ ك ‌ه كوڕێك ‌‬ ‫ی چون ‌ه‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 30‬س���اڵ ‌ه به‌مه‌بەس���ت ‌‬ ‫سه‌ر به‌فر چۆت ‌ه ئه‌و جێگه‌یه‌وه‌و دواتر‬ ‫ی دوه‌میش‬ ‫ی ویڵ كوژراوه‌‪ ،‬ڕوداو ‌‬ ‫به‌گوله‌ ‌‬ ‫‪ 1/27‬له‌سه‌ر پردی‌ ده‌الل بو‌ه له‌زاخۆ‪،‬‬ ‫كورێ���ك به‌ه���ۆی‌ خۆشه‌ویس���تیه‌و‌ه‬ ‫به‌فیش���ه‌كی‌ ده‌مانچ ‌ه خۆی كوشتوه‌‪،‬‬ ‫ی ‪ 1/29‬ژن‌و پیاوێ���ك‬ ‫ی هه‌ین��� ‌‬ ‫ڕۆژ ‌‬ ‫له‌ماڵه‌ك ‌هی‌ خۆیاندا له‌كۆمه‌ڵگای‌ چڕ‌ه‬ ‫له‌ناحیه‌ی‌ ش���ێخان به‌چه‌قۆ ده‌كوژرێن‬ ‫ی ‪ 42‬ساڵه‌و پیاوه‌كه‌ش‬ ‫ك ‌ه ژنه‌كه‌ ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی ‪ 44‬ساڵه‌و ژن‌و مێردبون"‪.‬‬ ‫ته‌مه‌ن ‌‬

‫چه‌ك هه‌ڵگرتن‬ ‫له‌ماڵدا حاڵه‌ته‌كانی‌‬ ‫خۆكوشتن زیاد‬ ‫ده‌كات به‌هۆی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ به‌كارهێنانی‌‬ ‫چه‌ك بۆ ڕوداوه‌كانی‌‬ ‫كوشتن ده‌رفه‌ت‬ ‫بۆ كه‌سی‌ خۆكوژ‬ ‫ناهێڵێته‌وه‬

‫لەموسڵ‬ ‫ڕۆڵی رێکخراوەکان‬ ‫لەدوبارە‬ ‫بونیادنانەوەی‬ ‫تواناکانی ئافرەتان‬ ‫سەردەشت عەبدولرەحمان مەجید‬ ‫ل����ەدوای س����اڵی ‪‌٢٠٠٣‬وەو کەوتنی رژێمی‬ ‫بەعس ش����اری موسڵ وەک ش����ارەکانی تری‬ ‫ناوەڕاس����تی عێراق بو بەش����وێنی ملمالنێی‬ ‫گروپ����ە چەک����دارەکان‌و حکومەت����ی عێراق‌و‬ ‫هێزەئەمریکیی����ەکان‪ ،‬ئەم����ەش نائارام����ی‬ ‫سیاس����ی‌و ئەمنی‌و کۆمەاڵیەتی لێکەوتەوەو‬ ‫ب����و بەڕێگر لەبەردەم پێش����کەوتنی ئابوری‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌و رۆشنبیریی لەشارەکەدا‪.‬‬ ‫هەرچەن����دە بەدرێژای����ی س����ااڵنی رابردو‪،‬‬ ‫بەتایبەتی لەنیوەی دوەمی سەدەی بیستەمدا‬ ‫ش����اری موس����ڵ بەهۆی مۆزائیک����ی ئایینی‌و‬ ‫کلتوریی‌و فرەیی پێکهاتەی دانیش����توانیەوە‬ ‫تا ئەندازەیەک گەشەی کۆمەاڵیەتی بەرچاوی‬ ‫بەخۆیەوە بینی بو‪ ،‬لەس����ایەی ئەو دۆخەدا‬ ‫ژنان توانیبویان گەش����ە بەتواناکانی خۆیان‬ ‫بدەن‪ ،‬بەاڵم پاش ئەوەی س����ەدام حس����ێن‬ ‫لەدوا ساڵەکانی دەسەاڵتداریرتیدا "حەملەی‬ ‫ئیمان����ی" دەس����تپێکردو دواتری����ش گروپە‬ ‫توندڕەوەکان کردیان بەپێگەی خۆیان‌و پاشان‬ ‫داعش ش����ارەکەی کۆنترۆڵ ک����رد‪ ،‬بەتەواوی‬ ‫موسڵ توشی کارەساتی گەورە بوو لەهەموو‬ ‫رویەکەوە‪ ،‬قوربانی گەورەی ئەم بارودۆخەش‬ ‫منداالن‌و ئافرەتان بون‪ ،‬بەتایبەت ئافرەتانی‬ ‫کەمینەکان‪ ،‬کە ک����ران بەکەنیزەک‌و کۆیلەو‬ ‫کڕین‌و فرۆش����تنیان پێوەدەکرا‪ ،‬لەبازاڕەکانی‬ ‫ژێردەستی داعش لەسوریاو عێراق‪.‬‬ ‫بەدڵنیای����ی بۆ ئافرەتانی موس����وڵمانیش‬ ‫دۆخەکە باش����تر نەبو؛ کە ژیانی کۆمەاڵیەتی‬ ‫تەواو داخرابو‪ ،‬بۆ ژنان هاتنەدەرەوەو چێ‌الکی‌و‬ ‫بەشداری لەژیانی گشتی قەدەغەبوو‪ ،‬چەندین‬ ‫ڤیدی����ۆ لەت����ۆڕە کۆمەاڵیەتیی����ەکان لەالیەن‬ ‫داعش����ەوە باڵوکرایەوە کە سزای ئافرەتانیان‬ ‫دەدا بەهۆی ئەوەی جل‌وبەرگیان بەو پێوەرە‬ ‫دیاریکراوانە نەبو کە ئەوان دەیانویس����ت یان‬ ‫بەتۆمەت����ی ئەنجامدانی زین����ا بەردبارانیان‬ ‫دەکردن ت����ا مردن‪ .‬هەمو ئ����ەو دۆخەی کە‬ ‫بەس����ەر ئافرەتانی ئەم ش����ارەدا هاتون وای‬ ‫کردوە کە دوبارە بونیادنان����ەوەی توانکانی‬ ‫ژن����ان‌و هەوڵدان ب����ۆ بەش����داری پێکردنیان‬ ‫لەژیانی گشتی‌و پۆستە حکومی‌و ئیدارییەکان‬ ‫ببێت����ە کاری یەکەمین����ی رێکخ����راوەکان‬ ‫بەتایبەت کەلەئێس����تادا موسڵ رزگارکراوەو‬ ‫دوبارە هەوڵی بونیادنانەوەی ش����ارەکە هەیە‬ ‫لەڕوی بیناس����ازییەوە‪ .‬پێوس����تە پێ بەپێ‬ ‫لەگەڵ ئەوەشدا هەوڵی بونیادنانەوەی توانا‌و‬ ‫بیرکردن����ەوەو عەقڵییەت����ی تاک����ەکان بدرێ‬ ‫لەڕوی فەرهەنگی‌و کۆمەاڵیەتی‌و یەکس����انی‬ ‫جێندەری����ەوە بۆ ئەوەی بتوانی����ن ئەو توانا‬ ‫شاراوانەی کە لەئافرەتانی ئەو شارەدا هەیە‌و‬ ‫س����ااڵنێکە نەهێڵدراوە دەربک����ەوێ بتوانرێ‬ ‫بهێنرێتەوە سەرشانۆی ژیان‪.‬‬ ‫بەمەبەس����تی هەنگاونان بۆ کارکردن لەم‬ ‫بوارانەدا‌و دۆزینەوەی رێگاچارە بۆ ئەو کێشەو‬ ‫بەربەس����تانەی لەب����ەردەم ئافرەتاندایە لەم‬ ‫بوارانەدا دەکرێت لەڕێگەی ئەم پێشنیارانەی‬ ‫الی خوارەوە بتوانرێت کاربکرێت بەئاڕاستەی‬ ‫چارەسەرکردنی ئەو کێشانە‪:‬‬ ‫‪ .١‬دیاری کردن‌و چارەسەر کردنی کێشەکان‬ ‫بەشێوەیەکی ورد لەڕوی فیکرییەوە بەتایبەت‬ ‫کە داعش دەس����تی هەبوە لە‌پەروەردەکردنی‬ ‫مندااڵن‌و نەوجەوانان بەو ئاڕاس����تە توندڕەوو‬ ‫پەڕگیریەی کەخۆی لەس����ەری دروستبووە‪،‬‬ ‫بەتایب����ەت کە داع����ش بەهێن����دەی ئەوەی‬ ‫کەجەنگی جوگرافیاو دەسەاڵتی کردوە زیاتر‬ ‫ل����ەوە کاری لەس����ەر باڵوکردن����ەوەی فیکرو‬ ‫ئایدۆلۆژی����ای خۆی کردوە لەن����او تاکەکان‌و‬ ‫لەکۆمەڵگادا‪.‬‬ ‫‪ .٢‬ئەنجامدانی هەڵمەتی هۆشیاری لەڕوی‬ ‫کۆمەالیەتیی����ەوە بۆ ئافرەتان بەمەبەس����تی‬ ‫دوبارە بنیاتنانەوەی تواناکانیان‌و بەش����داری‬ ‫پێکردنی����ان لەب����واری سیاس����ی‌و ئیداری‌و‬ ‫رێکخراوەیی‌و هێنانەوەیان بۆ ناو کایەو بوارە‬ ‫جیاوازەکانی ژی����ان‌و پێدانەوەی رۆڵ پێیان‪،‬‬ ‫پێدانی هۆشیاری لەڕوی دەرونییەوە لەڕێگەی‬ ‫کردنەوەی خول‌و ۆرک ش����ۆپ‌و دانیش����تنی‬ ‫تایب����ەت بۆ چارەس����ەر کردن����ی قوربانیان‬ ‫لەالیەن کەسانی شارەزا لەبواری دەرونیدا‪.‬‬ ‫‪ .٣‬کارکردن لەسەر دیاری کردن‌و چارەسەر‬ ‫کردنی کەموکورتی یاسا کارپێکراوانی عێراق‬ ‫پەیوەندیدار بەمافەکانی ژنان‌و جێکردنەوەی‬ ‫مافەکانی����ان لەناو یاس����اکانداو هەوڵدان بۆ‬ ‫پێشخس����تنی یاس����اکان بەش����ێوەیەک کە‬ ‫بگونجێت لەگەڵ بەرەوپێشچونی کۆمەڵگاداو‬ ‫لەهەمانکاتدا رێگری ک����ردن لەهەر هەوڵێک‬ ‫بۆ هەموار کردنی یاس����اکان بەشێوەیەک کە‬ ‫پێچەوانە بێت لەگەڵ بنەماکانی مافی مرۆڤ‌و‬ ‫مافی ئافرەتان‪.‬‬ ‫‪ .٤‬هەماهەنگی کردن لەگەڵ رێکخراوەکانی‬ ‫ش����ارەکانی ت����ری عێ����راق بەمەبەس����تی‬ ‫سودوەرگرتن لەئەزمونی کارکردنیان لەبواری‬ ‫کاری رێکخراوەیی بەتایبەت لەبواری مافەکانی‬ ‫ئافرەتان‌و بنیاتنانەوەی تواناکانیان‪.‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )612‬سێشه‌ممه ‪2018/2/6‬‬

‫‪www.niqash.org‬‬

‫هه‌مو شتێک له‌باره‌ی کوردستان‌و عێراقه‌وه‌‬

‫‪9‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌یه‌ به‌سپۆنسه‌ری رێکخراوی‬ ‫راگه‌یاندن له‌هه‌ماهه‌نگی‌‌و گواستنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌کادیمیای راگه‌یاندنی ئه‌ڵامنی‬

‫نه‌یاری‌ دوێنێ‌و دۆستی‌ ئه‌مڕۆ‬

‫قه‌یرانه‌كانی‌ هه‌رێم ‌ی كوردستان نه‌خشه‌ ‌ی هاوپه‌یمانێتیه‌كانیشی گۆڕی‌‬

‫نیقاش‪ ،‬هه‌ستیار قادر‬ ‫هاواڵتیانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ داهاتوو چاوه‌ڕێ ‌ی‬ ‫سوپرایزی‌ گه‌وره‌ن به‌پێی‌ گۆڕانی‌‬ ‫هاوپه‌یمانێتی‌ نێوان الیه‌نه‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌كانه‌وه‌ كه‌ هه‌ندێكیان گۆڕانه‌‬ ‫به‌سه‌دو هه‌شتا پله‌‪.‬‬ ‫هاوپه‌یمانێت����ی‌ هه‌ری����ه‌ك له‌بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان‌و كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ كوردستان له‌گه‌ڵ‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ بۆ دیموكراس����ی‌و دادپه‌روه‌ری‌‬ ‫به‌س����ه‌رۆكایه‌تی‌ به‌ره����ه‌م س����اڵح جێگری‌‬ ‫پێش����وی‌ س����كرتێری‌ گش����تی‌ یه‌كێتی‌ بۆ‬ ‫هاوكێش����ه‌ی‌ سیاس����ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫نوێ بوو‪.‬‬ ‫ئه‌وان كه‌ پێكه‌وه‌ به‌یه‌ك لیست به‌شداری‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان����ی‌ عێراق ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬هه‌مان‬ ‫ویستیان بۆ ش����ێوازی به‌شدارییكردن هه‌یه‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستاندا‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی‌ گۆڕان‌و كۆمه‌ڵ له‌دوای‌ س����اڵی‌‬ ‫‪2009‬ه‌وه‌ دوو الیه‌نی‌ نزیك‌و هاوهه‌ڵوێس����ت‬ ‫بوون له‌سه‌ر پرسه‌ جیاوازه‌كان‪ ،‬به‌اڵم ته‌نه‌‬ ‫نامۆكه‌ به‌شداریپێكردنی‌ هاوپه‌یمانێتییه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌رهه‌م ساڵح بوو له‌گه‌ڵیاندا‪.‬‬ ‫به‌رهه‌م ساڵح كه‌ سێهه‌م بااڵترین پۆستی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ نیشتیمانی‌ كوردستانی‌ به‌ده‌سته‌وه‌‬ ‫بوو به‌رله‌وه‌ی‌ جه‌الل تاڵه‌بانی‌ س����كرتێری‌‬ ‫حیزبه‌كه‌ی‌ كۆچی‌ دوایی بكات‪ ،‬تا س����اڵێك‬ ‫له‌مه‌وبه‌ری����ش رێبه‌رایه‌ت����ی‌ باڵێكی‌ ناڕازی‬ ‫ناو ئه‌و حزبه‌ك����ه‌ی‌ ده‌كرد كه‌ بۆ ماوه‌یه‌ك‬ ‫به‌"ناوه‌ندی‌ بڕیار" ده‌ناسرا‪.‬‬ ‫ئاماژه‌كان بۆ ئه‌وه‌ن كه‌ جێگری‌ دووه‌می‌‬ ‫پێش����وی‌ تاڵه‌بانی ببێته‌ ركابه‌ری‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫نێوخ����ۆی‌ یه‌كێتی����ش وه‌ك چۆن پێش����تر‬ ‫له‌س����اڵی‌ ‪ 2009‬بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان به‌هه‌مان‬ ‫رێگادا رۆیشت‌و ئه‌وكات نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫جێگری‌ پێش����وتری‌ س����كرتێری‌ گش����تی‌‌و‬ ‫رێكخه‌ری‌ كۆچك����ردووی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫رێبه‌رایه‌تی‌ ده‌كرد‪.‬‬ ‫به‌اڵم گروپه‌كه‌ی‌ به‌رهه‌م س����اڵح بنه‌مای‌‬

‫هاوپه‌یمانیكردن له‌گ����ه‌ڵ دووالیه‌نه‌كه‌ی‌ تر‬ ‫ده‌به‌س����تنه‌وه‌ بە‌"گۆڕینی‌ شێوازی‌ ئێستای‌‬ ‫حوكمڕانیی" له‌هه‌رێم‪.‬‬ ‫رێب����وار كه‌ریم وته‌بێ����ژی‌ هاوپه‌یمانی‌ بۆ‬ ‫دیموكراس����ی‌و دادپ����ه‌روه‌ری‌ جه‌خت له‌وه‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ ك����ه‌ هاوپه‌یمانێتییان له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫دووالیه‌نی‌ تر كرداره‌ نه‌ك كاردانه‌وه‌و به‌رهه‌م‬ ‫س����اڵحیش له‌ئێس����تادا هیچ په‌یوه‌ندییه‌كی‌‬ ‫به‌یه‌كێتیه‌وه‌ نه‌ماوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌"نیقاش"ی وت "باش����ترین شوێن‬ ‫بۆ ئه‌نجامدان����ی‌ گۆڕانكاریی‌ له‌سیس����تمی‌‬ ‫به‌رێوه‌بردندا گرتنه‌ده‌ستی‌ ده‌سه‌اڵته‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئامانجمان له‌و هاوپه‌یمانێتیه‌ نوێیه‌ راونانی‌‬ ‫كه‌س نییه‌"‪.‬‬ ‫كۆبوون����ه‌وه‌ی‌ ئ����ه‌و س����ێ ره‌وت����ه‌‬ ‫له‌هاوپه‌یمانێتییه‌ك����دا به‌پێی‌ پێكهاته‌كه‌یان‬ ‫جێگه‌ی‌ س����ه‌رنجه‌‪ ،‬به‌وپێیه‌ی‌ هه‌ریه‌كه‌یان‬ ‫به‌ئاڕاس����ته‌یه‌كی‌ فیكری‌‌و سیاسی‌ جیاوازدا‬ ‫كارده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫بزوتنه‌ی‌ گۆڕان به‌حزبێك����ی‌ جه‌ماوه‌ری‌‬ ‫هه‌ژمار ده‌كرێت‪ ،‬هاوپه‌یمانێتییه‌كه‌ی‌ به‌رهه‌م‬ ‫ساڵحیش هێش����تا مۆركی‌ به‌ره‌یه‌كی‌ ناڕازی‌‬ ‫نێو یه‌كێتی‌ پێوه‌دیاره‌‪ ،‬كۆمه‌ڵی ئیسالمیش‬ ‫به‌یه‌كێك له‌حزبه‌كانی‌ چوارچێوه‌ی‌ ئیسالمی‌‬ ‫سیاسی داده‌نرێت‪.‬‬ ‫س����ه‌لیم كۆیی به‌رپرسی په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ ئاشكرایده‌كات كه‌ تائێستا‬ ‫نه‌چوونه‌ته‌ ن����او ورده‌كاری‌ تێروانینیانه‌وه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌و دووالیه‌نه‌ی‌ ترو ده‌ڵێت "س����ه‌یر‬ ‫له‌وه‌دایه‌ له‌یه‌كتر دوور ببینه‌وه‌ نه‌ك نزیكبین‬ ‫له‌یه‌كت����ر‌و هه‌ر كه‌س����ێكیش چاكس����ازیی‌‬ ‫بكات پێش����وازی‌ لێده‌كه‌ین به‌وه‌ش����ه‌وه‌ كه‌‬ ‫عه‌لمانیه‌"‪.‬‬ ‫سه‌لیم كۆیی به‌"نیقاش"ی وت "یه‌كێتی‌‌و‬ ‫پارتی‌ ‪ 27‬ساڵه‌ ده‌س����ه‌اڵت ده‌به‌ن به‌رێوه‌‬ ‫با خه‌ڵكیش له‌رێگه‌ی‌ ئێمه‌وه‌ چوار س����اڵ‬ ‫تاق����ی بكات����ه‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رنامه‌ماندایه‌ به‌یه‌ك‬ ‫لیست به‌ش����داری‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستانیش بكه‌ین"‪.‬‬ ‫به‌گه‌ڕان����ه‌وه‌ ب����ۆ ن����ۆ س����اڵ له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫هاوكێش����ه‌ی‌ په‌یوه‌ن����دی‌ نێوان ئه‌م س����ێ‬

‫الیه‌ن����ه‌ جیاواز ب����وو‪ ،‬ئه‌وكات ل����ه‌‪ 2009‬دا‬ ‫به‌رهه‌م ساڵح سه‌رۆكی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس����تان ب����وو‪ ،‬گ����ۆڕان‌و كۆمه‌ڵی����ش‬ ‫ئۆپۆزسیۆنێكی‌ سه‌رسه‌ختی‌ حكومه‌ته‌كه‌ی‌‬ ‫بوون‪ ،‬ئه‌وكات نه‌یاری‌ ئۆپۆزس����یۆن كه‌ بۆ‬ ‫یه‌كه‌مجار پێكهێنرابوو بۆ حكومه‌ت گه‌یشته‌‬ ‫ئه‌وپه‌ڕی‌ ئاست‪.‬‬ ‫ل����ه‌ س����اڵی‌ ‪ 2011‬بە‌به‌پش����تیوانی‌‬ ‫گ����ۆڕان‌و كۆمه‌ڵ خۆپیش����اندانه‌كانی‌ ‪17‬ی‌‬ ‫ش����وبات‌و رۆژانی‌ دوای����ی ئه‌نجامدرا له‌دژی‌‬ ‫حكومه‌ته‌كه‌ی‌ به‌رهه‌م س����اڵح كه‌ دیارترین‬ ‫داواكارییان هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‌ ئه‌و حكومه‌ته‌‬ ‫بوو‪ ،‬ته‌نان����ه‌ت له‌س����ه‌ر داوای‌ الیه‌نه‌كانی‌‬ ‫ئۆپۆزس����یۆن به‌رهه‌م س����اڵح بۆ په‌رله‌مان‬ ‫بانگكراو نزیكه‌ی‌ ‪ 10‬كاتژمێر لێپێچینه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ كرا‪.‬‬ ‫كوێستان محه‌مه‌د ئه‌ندامی‌ جڤاتی‌ گشتی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان كه‌ ئه‌وكات����ه‌ ئه‌ندامی‌‬ ‫په‌رله‌مان بوو به‌"نیق����اش" ‌ی وت "ئه‌وكاته‌‬ ‫كێشه‌مان له‌گه‌ڵ به‌رهه‌م ساڵح نه‌بوو‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫كێش����ه‌كان له‌گه‌ڵ سیستمی‌ به‌رێوه‌بردنه‌كه‌‬ ‫هه‌بوو‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئ����ه‌وه‌ی‌ هه‌ڵه‌و كه‌موكورتی‌‬ ‫له‌و حكوته‌كه‌شدا هه‌بوو"‪.‬‬ ‫كوێس����تان محه‌م����ه‌د پێیوای����ه‌ ئ����ه‌و‬ ‫هاوپه‌یمانێتی����ه‌ی‌ پێكیانهێناوه‌ گۆڕانكاریی‌‬ ‫له‌نه‌خش����ه‌ی‌ هاوپه‌یمانێتییه‌كان����دا ده‌كات‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫به‌دیوێكی‌ تردا ئه‌و گۆڕانكارییه‌ س����ه‌دو‬ ‫هه‌ش����تا پله‌ جی����اوازه‌ی‌ هاوپه‌یمانێتیه‌كان‬

‫له‌هه‌رێمی‌ كوردس����تان ئاماژه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بارودۆخ����ی‌ ئ����ه‌و هه‌رێم����ه‌ گه‌یش����تووه‌ت ‌ه‬ ‫ئه‌وئاس����ته‌ی‌ نه‌یاره‌كان����ی‌ دوێن����ێ ببن����ه‌‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ ئه‌مڕۆ‪.‬‬ ‫ده‌رهاویشته‌كانی‌ ئه‌نجامدانی‌ ریفراندۆمی‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌و دروستبوونی‌ قه‌یرانی‌ دارایی‌و‬ ‫خراپی‌ په‌یوه‌ندی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان له‌گه‌ڵ‬ ‫حكومه‌تی‌ ناوه‌ند‪ ،‬بوونه‌ته‌ ئه‌و بۆش����اییه‌ی‌‬ ‫كه‌ ركابه‌ره‌كانی‌ یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ كاری‌ تێدا‬ ‫بكه‌ن بۆ راكێشانی‌ ده‌نگی‌ جه‌ماوه‌ر‪.‬‬ ‫ب����ه‌رای‌ فه‌ری����د ئه‌سه‌س����ه‌رد ئه‌ندام����ی‌‬ ‫س����ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێت����ی كۆبوونه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫س����ێ الیه‌ن����ه‌ له‌هاوپه‌یمانێتییه‌كدا له‌یه‌ك‬ ‫كات����دا به‌رژه‌وه‌ندی‌‌و كاری‌ هاوبه‌شیش����ه‌‪،‬‬ ‫پێش����بینیش ده‌كات له‌داهاتوودا گۆڕانكاری‌‬ ‫به‌س����ه‌ردا بێ����ت به‌وپێیه‌ی‌ بە‌وت����ه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫هاوپه‌یمانێتیه‌كه‌ی����ان ب����ۆ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‬ ‫كوردس����تانه‌و له‌"سیاسه‌تیش����دا هی����چ‬ ‫هاوپه‌یمانێتییه‌كی‌ سه‌رتاسه‌ری‌ نییه‌"‪.‬‬ ‫هاوپه‌یمانێتی����ه‌ نوێك����ه‌ ب����ه‌الی‌ پارتی‌‬ ‫دیموكرات����ی‌ كوردس����تانه‌وه‌ ك����ه‌ زۆرینه‌ی‌‬ ‫جومگه‌كان����ی‌ ده‌س����ه‌اڵتی‌ به‌ده‌س����ته‌وه‌یه‌‬ ‫ركابه‌ریان نییه‌‪ ،‬س����ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ی‌ زۆربه‌ی‌‬ ‫گوت����اره‌ ره‌خنه‌ییه‌كانیان ئاڕاس����ته‌ی‌ ئه‌و‬ ‫حزبه‌یه‌‪.‬‬ ‫عه‌لی عه‌ون����ی‌ ئه‌ندامی‌ س����ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫پارتی‌ بە‌"نیق����اش"ی وت"ئه‌وان بە‌ركابه‌ری‌‬ ‫خۆمان نازانین‌و هیواداریش����ین ئه‌وان ئێمه‌‬ ‫به‌دوژمن نه‌بینن‪ ،‬ئه‌گه‌ر ده‌نگی‌ پێویستیان‬

‫هێن����ا ده‌س����ه‌اڵتیان پیرۆزبێ����ت‪ ،‬ئه‌گه‌ر نا‬ ‫ده‌بێت ده‌ره‌نجامی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانیش قبوڵ‬ ‫بكه‌ن"‪.‬‬ ‫عه‌ونی گۆڕان كۆمه‌ڵ‌و هاوپه‌یمانێتییه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌رهه‌م س����اڵح به‌س����ێ "گیراوه‌ی‌" جیاواز‬ ‫ده‌زانێت به‌هۆی‌ جیاوازی‌ پێكهاته‌كانیانه‌وه‌‌و‬ ‫ده‌ش����ڵێت "به‌ش����ێك له‌كه‌موكورتییه‌كانی‌‬ ‫حكوم����ه‌ت له‌ئه‌س����تۆی‌ خ����ودی‌ به‌ره����ه‌م‬ ‫ساڵحه‌"‪.‬‬ ‫یه‌كه‌م دژه‌ هێرش����ی كرداری‌ ئه‌و س����ێ‬ ‫الیه‌نه‌ پێكهێنانی‌ وه‌فدێكی‌ هاوبه‌ش بوو بۆ‬ ‫به‌غدا له‌سه‌ره‌تای‌ مانگی‌ كانونی‌ دووه‌مدا‪،‬‬ ‫ك����ه‌ زنجیره‌ی����ه‌ك كۆبوونه‌وه‌ی����ان له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌رپرس����انی‌ عێراق‌و الیه‌نه‌ سیاس����یه‌كانی‌‬ ‫ئه‌نجامدا دوور له‌راوێژی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‪.‬‬ ‫ئه‌و س����ه‌ردانه‌ كه‌ بۆ تاوتوێی‌ كێشه‌كانی‌‬ ‫به‌غداو هه‌ولێر بوو‪ ،‬یه‌كه‌مجار بوو كه‌ الیه‌نی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ بازنه‌ی‌ ده‌سه‌اڵتی‌ هه‌رێم ئه‌نجامی‬ ‫بده‌ن‪ ،‬ده‌رخه‌ری‌ ئه‌وه‌ش بوو كه‌ ئه‌و گروپه‌‬ ‫ده‌یانه‌وێت تێڕوانینێك����ی‌ جیاواز بگه‌یه‌ننه‌‬ ‫ناوه‌ند ل����ه‌وه‌ی‌ كه‌ هه‌رێم بۆ كێش����ه‌كانی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌غدا هه‌یه‌تی‌‪.‬‬ ‫ئه‌ندامه‌كه‌ی‌ س����ه‌ركردایه‌تی‌ پارتی‌ پێی‌‬ ‫وایه‌ دوو تیرۆی‌ سیاسی‌ له‌هه‌رێم كارده‌كه‌ن‬ ‫ك����ه‌ یه‌كه‌می����ان پێیوای����ه‌ كێش����ه‌ی‌ كورد‬ ‫له‌به‌غدایه‌و دووه‌میشیان پێچه‌وانه‌كه‌یه‌تی‌‪،‬‬ ‫ده‌شڵێت"سێ الیه‌نه‌كه‌ له‌تیرۆری‌ یه‌كه‌مدان‌و‬ ‫ئێمه‌ش دووه‌م"‪.‬‬ ‫له‌گۆڕان����كاری‌ هاوپه‌یمانێیت����ه‌كان‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان له‌ئێستادا یه‌كگرتووی‌‬ ‫ئیس��ل�امی‌ په‌ڕگیرترینیانه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و حزبە‌ئیس��ل�امییه‌ پێش����تر هاوپه‌یمانی‌‬ ‫گ����ۆڕان‌و كۆم����ه‌ڵ ب����وو ئێس����تا له‌گ����ه‌ڵ‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ ئیسالمی‌ خه‌ریكی‌ دروستكردنی‌‬ ‫هاوپه‌یمانێتیه‌كی‌ نوێی‌و لیس����تێكی‌ به‌ره‌ی‌‬ ‫ئیسالمییه‌ بۆ هه‌ڵبژاردنه‌كان‪.‬‬ ‫به‌هزاد زێباری‌ س����ه‌رۆكی‌ فراكس����یۆنی‌‬ ‫یه‌كگرت����ووی‌ ئیس��ل�امی‌ له‌په‌رله‌مان����ی‌‬ ‫كوردستان به‌"نیقاش"ی وت "هاوپه‌یمانێتی‌‬ ‫پێشوی‌ ئێمه‌ له‌گه‌ڵ گۆڕان‌و كۆمه‌ڵ به‌هێزتر‬ ‫بوو له‌وه‌ی‌ ئێس����تا له‌نێوان ئه‌وسێ الیه‌نه‌‬

‫هه‌یه‌‪ ،‬ئێمه‌ خاڵی‌ هاوبه‌ش����مان له‌گه‌ڵیاندا‬ ‫هه‌ی����ه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم ئه‌وه‌ مان����ای‌ ئه‌وه‌ی����ه‌ ك ‌ه‬ ‫لیستی‌ هاوبه‌ش����مان له‌گه‌ڵیاندا هه‌بێت بۆ‬ ‫ئ����ه‌و پرس����ه‌ش ده‌رگای‌ هاپه‌یمانێتییه‌كان‬ ‫له‌به‌رده‌مماندا كراوه‌ن"‪.‬‬ ‫ده‌ره‌نجام����ی‌ گره‌وی‌ الیه‌نه‌كان له‌س����ه‌ر‬ ‫هاوپه‌یمانێتی����ه‌كان ت����ا هه‌ڵبژاردنه‌كان����ی‌‬ ‫كوردس����تان ده‌رناكه‌وێ����ت ك����ه‌ تائێس����تا‬ ‫واده‌كه‌ی‌ دیارینه‌كراوه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم گۆڕانكاری‌‬ ‫له‌ش����ێوازه‌و پێكهاته‌ی‌ هاوپه‌یمانێتیه‌كاندا‬ ‫ئاماژه‌ن بۆ گه‌رمبوونی‌ ركه‌به‌رییه‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌وێنه‌ی‌ ملمالنێی‌ سیاسی‌ هه‌رێمدا‬ ‫روونه‌ تائێس����تا‪ ،‬ب����ۆ هه‌ڵبژاردنی‌ داهاتوو‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس����تان به‌س����ه‌ر زیاتر له‌سێ‬ ‫به‌ره‌دا دابه‌ش����ده‌بێت‪ ،‬كه‌ س����ێ الیه‌نه‌كه‌و‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ به‌جیاو لیس����تی‌‬ ‫ئیسالمییه‌كان گه‌مه‌كه‌ری‌ سه‌ره‌كی‌ ده‌بن‪.‬‬ ‫د‪ .‬كامه‌ران مه‌نتك مامۆس����تای‌ زانس����ه‌‬ ‫سیاس����ییه‌كانی‌ زانك����ۆی‌ س����ه‌اڵحه‌دین‬ ‫بارودۆخی‌ هه‌رێمی‌ كوردس����تان بە‌دۆخێكی‌‬ ‫شكستخواردوو وه‌س����ف ده‌كات‌و پێشیوایه‌‬ ‫هاوپه‌یمانێتییه‌ نوێیه‌كان سه‌ركه‌وتوو نابن‬ ‫به‌وپێیه‌ی‌ به‌وته‌ی‌ ئه‌و له‌هه‌مان "منداڵدانی‌"‬ ‫شكستی‌ هه‌رێمه‌و‌ه له‌دایك بوون ‪.‬‬ ‫د‪ .‬كام����ه‌ران مه‌نتی����ك به‌"نیقاش"ی وت‬ ‫"هاپه‌یمانێتیه‌كان گۆڕاون‪ ،‬به‌اڵم روخساری‌‬ ‫كاره‌كته‌ره‌كان هه‌مان ئه‌وانه‌ن كه‌ بێزراون‪،‬‬ ‫له‌ب����اری‌ نه‌بوون����ی‌ ئه‌ڵته‌رناتیڤێك����ی‌ باش‬ ‫له‌الیه‌ن ئه‌و هاوپه‌یمانێتیانه‌وه‌ یان هاواڵتیان‬ ‫به‌ش����داری‌ ده‌نگدان ناك����ه‌ن یان ده‌نگ به‌و‬ ‫الیه‌نان����ه‌ ده‌ده‌ن����ه‌وه‌ پێش����تر ئه‌زمونیان‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌بردندا بینیون"‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌موو ئه‌و پێشبینیانه‌ی‌ ده‌كرێن‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم ئ����ه‌و هاوپه‌یمانێتیی����ه‌ نوێیان����ه‌ی‌‬ ‫له‌كوردس����تان دروس����ت ده‌ب����ن زه‌حمه‌ته‌‬ ‫بتوانن گره‌وی‌ ده‌س����ه‌اڵت له‌هاوپه‌یمانێتییه‌‬ ‫س����ه‌ره‌كییه‌كه‌ ببه‌ن����ه‌وه‌ ك����ه‌ پارت����ی‌‬ ‫دیموكراتی‌ كوردستان‌و یه‌كێتی‌ نیشتیمانی‌‬ ‫كوردستانی‌ كۆكردووه‌ته‌وه‌و هه‌موو جومگه‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌كانی‌ ده‌سه‌اڵت هه‌ر الی‌ ئه‌وانه‌‪.‬‬

‫سه‌عاته‌كه‌ ‌ی سه‌یدسادق‬

‫ئه‌و پیاوه‌ی‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك كات‌و پێوانه‌ی‌ ل ‌ێ تێك ناچێت‬

‫نیقاش‪ ،‬سەالم هانەدنی‬ ‫له‌شارۆچكه‌ی سه‌یدسادق پیاوێك هه‌ی ‌ه‬ ‫هه‌ر بووه‌ به‌عاده‌ت به‌الی‌ هه‌ركه‌سێكدا‬ ‫بڕوات پرسیاری‌ سه‌عاتی‌ لێده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫چونكه‌ به‌هره‌یه‌كی‌ سه‌یری‌ له‌زانینی‌‬ ‫ژماره‌و هه‌ستكردن به‌كاتدا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫رزگار ئیبراهیم حه‌مه‌ ئه‌مین‪ ،‬پیاوێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌مه‌ن (‪ )42‬ساڵه‌و له‌قه‌زای‌ سه‌یدسادقی‌‬ ‫خۆرهه‌اڵتی‌ س���لێمانی‌ نیشته‌جێیه‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫خۆی‌ ده‌ڵێت ‪ 25‬ساڵی‌ ره‌به‌قه‌ سه‌عاتی‌‬ ‫له‌ده‌ست نه‌كردووه‌‪ ،‬كه‌چی‌ گه‌ر پرسیاری‌‬ ‫كاتی‌ لێبكه‌یت به‌چركه‌و خوله‌ك‌و سه‌عات‬ ‫ده‌یزانێت‪.‬‬ ‫رزگار به‌بابه‌ت���ی‌ زانینی‌ كات ئه‌وه‌نده‌‬ ‫ناوبانگ���ی‌ ده‌رك���ردووه‌ ت���ا نازن���اوی‌‬ ‫"س���ه‌عاته‌ی‌ سه‌یدسادق"یان لێنراوه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫خه‌ڵكی‌ شارۆچكه‌كه‌ وایلێهاتووه‌ ته‌نانه‌ت‬ ‫ئه‌گه‌ر كه‌س���ێك سه‌عاتیش���ی‌ له‌ده‌ستدا‬ ‫بێت‪ ،‬زیاتر باوه‌ڕ ب���ه‌و كاته‌ ده‌كات كه‌‬ ‫رزگار ده‌یڵێت‪ ،‬نه‌ك ئه‌وه‌ی‌ سه‌عاته‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌ستی‌ پێی‌ ده‌ڵێت‪.‬‬ ‫رزگار خۆیش���ی‌ نازانێت ئه‌م به‌هره‌یه‌‬ ‫چۆن فێربووه‌‪ ،‬به‌اڵم بیری‌ نایه‌ت رۆژێك‬ ‫له‌رۆژان بۆ چركه‌یه‌كیش هه‌ڵه‌ی‌ له‌كاتدا‬ ‫كردبێت‪ ،‬له‌م���ڕووه‌وه‌ ده‌ڵێ���ت "هه‌موو‬ ‫رۆژێك نزیك بە‌‪ 150‬كه‌س پرسیاری‌ كاتم‬

‫لێده‌ك���ه‌ن‌و به‌وردی‌ وه‌اڵم���ی‌ هه‌موویان‬ ‫ده‌ده‌مه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ن���ه‌ ئاس���تی‌ خوێنده‌وارییه‌ك���ه‌ی‌‌و نه‌‬ ‫پیش���ه‌كه‌ی‌ یارمه‌ت���ی‌ ئ���ه‌م به‌هره‌یه‌ی‌‬ ‫رزگاریان نه‌داوه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ئه‌و تا پۆلی‌‬ ‫چواری‌ س���ه‌ره‌تایی‌ خوێندووه‌و ئێس���تا‬ ‫رۆژانه‌ خه‌ریك���ی‌ كرێكارییه‌و بژێوییه‌كی‌‬ ‫خوار مامناوه‌ن���دی‌ هه‌یه‌و نه‌یپه‌رژاوه‌ته‌‬ ‫سه‌ر خوێندن‌و خوێندنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ن���ه‌ك هه‌ر ب���ۆ كاتی‌ عێ���راق‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫پرس���یاری‌ كاتی‌ هه‌ر واڵتێ���ك له‌رزگار‬ ‫بكه‌ی���ت ده‌م‌و ده‌س���ت وه‌اڵم ده‌داته‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆ تاقیكردن���ه‌وه‌ش په‌یامنێری‌ "نیقاش"‬ ‫پرسیاری‌ كاتی‌ ئێران‌و توركیاو به‌ریتانیاو‬ ‫چه‌ن���د ویالیه‌تێكی‌ ئه‌مه‌ری���كای‌ لێكرد‪،‬‬ ‫یه‌كسه‌ر هه‌مووی‌ وه‌اڵمدایه‌وه‌و كاتێكیش‬ ‫په‌یامنێره‌ك���ه‌ بە‌مۆبایله‌ك���ه‌ی‌ به‌راوردی‌‬ ‫كرد‪ ،‬كاته‌كان راست ده‌رچوون‪.‬‬ ‫وانه‌بێت رزگار هه‌ر له‌كاتدا شاره‌زا بێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو هه‌ر شتێك په‌یوه‌ندی‌ به‌پێوانه‌وه‌‬ ‫هه‌بێت باش س���ه‌ری‌ لێ���ده‌رده‌كات‪ ،‬بۆ‬ ‫نموون���ه‌ ده‌زانێت دووری‌ نێ���وان قه‌زای‌‬ ‫سه‌یدسادق‌و زۆربه‌ی‌ شارو شارۆچكه‌كانی‌‬ ‫دیكه‌ی‌ كوردستان چه‌نده‌و ده‌م‌و ده‌ست‬ ‫حیس���ابی‌ ده‌كات به‌ئۆتۆمبێ���ل‌و پیاده‌‬ ‫رۆیشتن ماوه‌ی چه‌ندی‌ ده‌وێت‪.‬‬ ‫رزگار ده‌ڵێت "به‌خه‌ڵكیم وتووه‌ ماوه‌ی‌‬ ‫نێ���وان ق���ه‌زای‌ سه‌یدس���ادق‌و پێنجوێن‬

‫ئه‌م هه‌فته‌یه‌ له‌‬ ‫بۆ خوێندنه‌وه‌ی ئه‌م راپۆرتانه‌و چه‌ندین راپۆرتی سه‌رنجراکێشی تر‬ ‫به‌زمانه‌کانی کوردی‌و عه‌ره‌بی‌و ئینگلیزی‪ ،‬سه‌ردانی نیقاش بکه‌ ‪www.niqash.org‬‬

‫‪ 45‬كیلۆمه‌تره‌و به‌پیاده‌رۆیی‌ به‌ش���ه‌ش‬ ‫س���ه‌عات ده‌بڕدرێت‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا ماوه‌ی‌‬ ‫نێوان س���لێمانی‌‌و سه‌یدس���ادق هه‌شت‬ ‫سه‌عاتی‌ رۆیش���تی‌ پێی‌ ده‌وێت‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫چه‌ندی���ن ناوچ���ه‌ی‌ دیك���ه‌ش‪ ،‬كاتێك‬ ‫تاقیش���كراوه‌ته‌وه‌ هه‌موو قس���ه‌كانی‌ من‬ ‫راست ده‌رچوون"‪.‬‬ ‫بۆ راس���ت‌و دروس���تی‌ ئه‌م قسانه‌ش‬ ‫په‌یامنێ���ری‌ "نیق���اش" گفتوگۆی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫چه‌ندی���ن كه‌س���ایه‌تی‌ دیارو ن���اوداری‌‬ ‫ش���ارۆچكه‌كه‌دا ك���ردو هه‌مووی���ان ئه‌و‬ ‫زانیارییانه‌یان پشتڕاستكرده‌وه‌‪.‬‬ ‫خه‌ڵ���ه‌ف ئه‌حم���ه‌د په‌رله‌مانت���اری‌‬ ‫كوردس���تان‌و دانیشتوی‌ ش���ارۆچككه‌كه‌‬

‫به‌"نیق���اش"ی‌ وت "رزگار به‌هره‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫خوایی هه‌یه‌ كه‌ هه‌موو ش���تێك له‌باره‌ی‌‬ ‫كات‌و پێوان���ه‌وه‌ ده‌زانێ���ت‪ ،‬ئاگاداری���ن‬ ‫زۆربه‌ی‌ شارۆچكه‌كانی‌ ئه‌م ده‌وروبه‌ره‌ی‌‬ ‫به‌پ���ێ بڕی���وه‌و بێ‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ س���ه‌عاتی‌‬ ‫له‌ده‌ستدا بێت كاته‌كه‌ی‌ حیساب كردووه‌و‬ ‫راست ده‌رچووه‌"‪.‬‬ ‫رزگار وه‌ك خ���ۆی‌ ده‌ڵێت بۆ بیس���ت‬ ‫ساڵیش ده‌چێت له‌ماوه‌ی‌ شه‌وو رۆژێكدا‬ ‫ته‌نیا یه‌ك كاتژمێر ده‌خه‌وێت‪ ،‬ده‌شڵێت‬ ‫"كاتێ���ك خه‌ڵكی‌ ده‌خه‌ون من به‌درێژایی‌‬ ‫ش���ه‌و بیر ل���ه‌كات‌و پێوانه‌و حیس���ابات‬ ‫ده‌كه‌مه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر یه‌كێك مانگ‌و س���اڵی‌‬ ‫له‌دایكبوونی‌ خۆیم پێ بڵێت یه‌كسه‌ر پێی‌‬

‫به‌خه‌یاڵی‌ هه‌شت ساڵ له‌مه‌وبه‌ر‬

‫سوننه‌كان ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌‬ ‫ئامێزی عه‌الوی‬

‫ده‌ڵێم چه‌ند سه‌عات‌و ده‌قیقه‌ ژیاوه‌"‪.‬‬ ‫له‌مه‌ش���دا په‌یامنێری‌ "نیقاش" چه‌ند‬ ‫ته‌مه‌نێكی‌ جی���اوازی‌ پێوت‪ ،‬یه‌كس���ه‌ر‬ ‫هه‌موویانی‌ ب���ه‌وردی‌ ده‌وت‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌‬ ‫پێویس���تمان به‌مۆبایله‌كه‌م���ان ب���وو بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و ژمارانه‌ لێك بده‌ین‪ ،‬ده‌ركه‌وت‬ ‫هه‌مووی‌ راست وتووه‌‪.‬‬ ‫هه‌موو رۆژێك چه‌ند سه‌عاتێكی‌ رزگار‬ ‫بۆ كاری‌ كرێكارییه‌و باقییه‌كه‌ی‌ به‌ش���ی‌‬ ‫زۆری‌ به‌گه‌ڕان‌و پیاده‌ڕۆیی‌‌و وه‌اڵمدانه‌وه‌ی‌‬ ‫پرس���یاری‌ خه‌ڵك���ی‌ ش���ارۆچكه‌كه‌یه‌وه‌‬ ‫به‌سه‌رده‌بات‪.‬‬ ‫عوم���ه‌ر عه‌ل���ی‌ ش���وێنی‌ فرۆش���تنی‌‬ ‫كه‌لوپه‌لی‌ بیناسازی‌ هه‌یه‌ له‌سه‌یدسادق‌و‬ ‫چه‌ند ساڵێكه‌ رزگار الی‌ ئه‌و كارده‌كات‪،‬‬ ‫ئه‌و س���ه‌یری‌ به‌تواناكانی‌ دێت‌و ده‌ڵێت‬ ‫"رۆژی‌ وا هه‌ب���ووه‌ به‌ته‌نی���ا یه‌ك لۆری‌‬ ‫چیمه‌نتۆی‌ داگرتووه‌ به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ به‌هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك هه‌ست به‌ماندوێتی‌ بكات"‪.‬‬ ‫ده‌شڵێت "چه‌ند ساڵێكه‌ رزگار وه‌اڵمی‌‬ ‫كات‌و پێوانه‌ی‌ خه‌ڵكی‌ ده‌داته‌وه‌و جارێك‬ ‫لێم نه‌بیستووه‌ حیسابه‌كانی‌ غه‌ڵه‌ت بێت‌و‬ ‫زیادو كه‌میان هه‌بێت"‪.‬‬ ‫یه‌كێك���ی‌ دیكه‌ له‌به‌هره‌ س���ه‌یره‌كانی‌‬ ‫دیكه‌ی‌ رزگار ئه‌وه‌یه‌ وه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێت‬ ‫پێش ئه‌وه‌ی‌ زه‌نگی‌ مۆبایله‌كه‌ی‌ لێبدات‬ ‫ده‌زانێت ته‌له‌فۆنی‌ ب���ۆ دێت‌و ده‌توانێت‬ ‫ئاڕاسته‌كه‌ی‌ دیاریی‌ بكات كه‌ ته‌له‌فۆنه‌كه‌‬

‫له‌كوێوه‌ دێت‌و زۆربه‌ی‌ جاریش ده‌زانێت‬ ‫ئه‌و كه‌سه‌ی‌ ته‌له‌فۆنی‌ بۆ ده‌كات كێیه‌‪.‬‬ ‫كه‌مال نه‌س���ره‌دین كه‌ ش���اره‌زایه‌كی‌‬ ‫ب���واری‌ ئایت���ی‌‌و نێتۆرك���ه‌و له‌ق���ه‌زای‌‬ ‫سه‌یدس���ادق ده‌ژی‌‪ ،‬بابه‌تی‌ هه‌ستكردن‬ ‫به‌شه‌به‌كه‌ی‌ مۆبایل ناچێته‌ عه‌قڵییه‌وه‌و‬ ‫ی ده‌كاته‌وه‌ كه‌ له‌رووی‌ زانستییه‌وه‌‬ ‫روون ‌‬ ‫ئه‌مه‌ رووی‌ تێناچێت‪.‬‬ ‫كه‌م���ال به‌"نیق���اش"ی‌ وت "رێ���ی‌‬ ‫تێناچێت كه‌سێك هه‌بێت بتوانێت هه‌ست‬ ‫به‌س���یگناڵی‌ مۆبایل بكات‪ ،‬م���ن نازانم‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئه‌م پیاوه‌ باسی‌ ده‌كات تا چه‌ند‬ ‫دروسته‌"‪.‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ی‌ بابه‌ت���ی‌ مۆبایله‌كه‌‬ ‫هی���چ پێوه‌رێكی‌ زانس���تی‌ نیی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌و كاته‌ی‌ رزگار قس���ه‌ی‌ بۆ په‌یامنێری‌‬ ‫"نیقاش" ده‌كرد كه‌مێك وه‌س���تاو وتی‌‪:‬‬ ‫"ئه‌وه‌ كوڕه‌كه‌م ئێستا ته‌له‌فۆن ده‌كات"‬ ‫به‌ده‌س���تی‌ هێمای‌ بۆ الی‌ راستی‌ خۆی‌‬ ‫كردو وتی‌ "ئا له‌م جێیه‌ش���ه‌وه‌ ته‌له‌فۆن‬ ‫ده‌كات"‪.‬‬ ‫تازه‌ له‌و قس���انه‌ی‌ ت���ه‌واو بووبوو كه‌‬ ‫ده‌نگی‌ زه‌نگی‌ مۆبایله‌كه‌ی‌ هات‪ ،‬ده‌ستی‌‬ ‫بۆ گیرفانی‌ ش���ڕواڵه‌كه‌ی‌ بردو ده‌ریهێناو‬ ‫پیش���انی‌ داین كه‌ ئ���ه‌وه‌ كوڕه‌كه‌یه‌تی‌‪،‬‬ ‫ئه‌و قس���ه‌ی‌ خۆی‌ كرد‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئێمه‌ نه‌‬ ‫له‌كه‌سی‌ ناو ته‌له‌فۆنه‌كه‌و نه‌ له‌ئاڕاسته‌ی‌‬ ‫ته‌له‌فۆنه‌كه‌ دڵنیا نه‌بووینه‌وه‌‪.‬‬

‫قوربانی هه‌واڵی ساخته‌‬

‫رۆژنامه‌وانێكی موسڵ‬ ‫ده‌كرێت ‌ه فڕۆكه‌وانێكی‬ ‫دیل له‌الی داعش‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫مووی زیادە‬

‫)‪ )612‬سێشه‌ممه ‪2018/2/6‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫(تووکنی) چیە ؟‬

‫شاباز زه‌مانی‪:‬‬

‫گه‌عده‌ به‌مشێوه‌یه‌ی ئێستا هەیە سه‌قه‌ته‌‬ ‫ئا‪ :‬ئازاد بایز‬

‫بریتیە لە‌زیادبوون‌و گەش����ەکەردنی موو بە‌ش����ێوازی نێرینە‬ ‫لە‌خانماندا لە‌ناوچەکانی س����مێڵ‌و چەناگە‌و رومەت‌و س����نگ‌و‬ ‫دەوری ناوک‪ ،‬لە‌کاتی بالقبوندا دەس����ت پ����ێ دەکات‌و لەگەل‬ ‫هەلکشانی تەمەن زیاد ئەکات‪ ،‬ئەشێ مووی ئاسایی لە‌پەلەکان‬ ‫درێژ‌و بەهێزتربن لە‌ئافرەتانی ئاسایی‪..‬‬ ‫کێ تووشی ئەم کێشەیە ئەبێت ؟‬ ‫بە‌پێی کەلچەر‌و رەچەلەک رێژەی تووش بوون بەم نەخۆشییە‬ ‫ئەگۆرێت‪ ،‬ب����ەالم هۆکاری بۆماوەیی (ئ����ەوەی کە ئەندامانی‬ ‫خێزان بە‌گش����تی مووی جەس����تەیان زۆرە) یەکێکە لە‌دیارترن‬ ‫هۆکارەن لە‌کوردس����تان ئینجا هۆکاری دیک����ە کە پەیوەندی‬ ‫بە‌بەرزبونەوەی هۆرمۆنی ئەندرۆجینەوە هەیە وەک‪:‬‬ ‫‪ -١‬کێش����ەی هێلک����ەدان ‪ PCOS‬ئەمە زۆرج����ار زیپکە‌و‬ ‫قەل����ەوی‌و مووروتانەوە‌و تێکچونی س����وری مانگانە‌و بچووکی‬

‫سنگ‌و گڕبوونی دەنگی لەگەلدایە ‪..‬‬ ‫‪ -٢‬بەرگ����ری ب����ۆ هۆرمۆنی ئینس����ۆلین ‪ ..‬زیادبوونی کێش‬ ‫‪ ..‬تەنگ����ژەی دەروونی ‪ ..‬دەرمان‪ :‬مینۆکس����یدل‪ ،‬فینتۆین‪،‬‬ ‫سایکۆلۆسپۆرین‬ ‫‪ -٣‬نەخۆش����ی کوش����ینگ ‪Cushing syndrome‬‬ ‫‪ ..‬نەخۆش����ی زەبەالحی (گەورەبوون����ی کۆتایی پەلەکان) ‪..‬‬ ‫بەرزبونەوەی ئاس����تی پرۆالکتین ئەمیش پەیوەندی بە‌کێشەی‬ ‫هیلکەدان‌و سستی رژێنی پایرۆید گورچیلە‌و جگەرەوە هەیە‪.‬‬ ‫‪ -٤‬ه����ۆی نەزان����راو‪ :Idiopathic-‬زۆرێک لە‌خانمان هیچ‬ ‫هۆیەک����ی دیاریکراویان نیە بۆ زیادبوونی مووی جەس����تەیان‪،‬‬ ‫ئەمەش رەنگ����ە بگەرێتەوە بۆ فرەهەس����تیاری لە‌رادەبەدەری‬ ‫س����ەلکی موو بۆ هۆرمۆن����ی ئەندرۆجین (هەرچەند ئاس����تی‬ ‫ئەندرۆجین ئاساییە) دەرەنجام تووکنی لێ ئەکەوێتەوە‪.‬‬

‫س���ەنتەری میدیکاڵ‪ :‬به‌ختیاری ـ ش���ه‌قامی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫به‌رامبه‌ری‌ ساڵۆن ئه‌سته‌نبوڵ‬

‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫گۆرانیبێژی الو "شاباز زه‌مانی"‬ ‫ئاماژە بەوە دەکات کە ئه‌گه‌ر بڵێین‬ ‫فه‌رهه‌نگی جنێو له‌ناو گۆرانی‌و به‌ندی‬ ‫کوردیدا نییه‌ راست نییه‌‪ ،‬ئەو دەڵێت‬ ‫"گه‌عده‌ به‌مشێوه‌یه‌ی ئێستا هەیە‬ ‫سه‌قه‌ته‌"‪.‬‬ ‫شاباز زه‌مانی سەبارەت بەناساندنی‬ ‫خۆی وتی "تەمەنم ‪28‬ساڵه‌‪ ،‬به‌درێژایی‬ ‫‪11‬ساڵی سەرەتای ژیانم له‌الدێدا ژیاوم‪،‬‬ ‫هی���چ په‌یمانگاو کۆلێژێک���ی هونه‌ریم‬ ‫ته‌واونه‌کردوه‌‪،‬ب���ه‌اڵم لەئامێره‌کان���ی‬ ‫شمش���اڵ‌و کیبۆردو پیانۆدا شاره‌زاییم‬ ‫هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی چۆنێتی دانیشتنی مااڵنه‌وه‌‬ ‫که‌ ئێس���تا بوه‌ به‌مۆرک‪ ،‬ش���اباز وتی‬ ‫"ئه‌گ���ه‌ر دانیش���تنی مااڵن ی���ان که‬ ‫‌پێی ده‌ڵێن گه‌عده‌ به‌مش���ێوه‌یه‌ بێت‬

‫سه‌قه‌ته‪ ،‬ئێس���تا دانیشتنه‌کان به‌ره‌و‬ ‫که‌مبونه‌وه‌ چ���ون له‌به‌رئه‌وه‌ی مۆرکه‌‬ ‫ئه‌ساسیه‌که‌ی که ‌میلییه‌ له‌ده‌ستداوه‌‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ رێزم کۆمه‌ڵێک ده‌نگبێژ مۆرک‌و‬ ‫رۆشنبیریه‌تی هونه‌ریان نییه‌"‪.‬‬ ‫‌هه‌روه‌ها له‌باره‌ی هاتنی فه‌رهه‌نگی‬ ‫جنێ���و بۆناو به‌ندو بال���ۆره‌ی کوردی‪،‬‬ ‫ش���ابازوتی "ئه‌گه‌ر بڵێی���ن فه‌رهه‌نگی‬ ‫جنێو له‌ناو گۆران���ی‌و به‌ندی کوردیدا‬ ‫نییه‌ ئه‌وه راس���ت نییه‌‪ ‌،‬ئه‌گه‌ر بچینه‌‬ ‫دنیای رۆژئ���اواش ئه‌بینی���ن زۆربه‌ی‬ ‫راپ���ه‌رو گۆرانیبێ���ژه‌ رۆژئاوایی���ه‌کان‬ ‫له‌گۆرانییه‌کانیاندا جنێو به‌کارده‌هێنن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ب���ه‌و ش���ێوه‌یه‌ی ئێ���ره ‌نا که‬ ‫‌دو که‌س دانیش���ن به‌رانب���ه‌ر به‌یه‌ک‬ ‫جنێوبده‌ن‪‌،‬دوایش کێشه‌ی کۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫لێئه‌که‌وێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫‌وتیش���ی "م���ن بۆخۆم ده‌ی���ان جار‬ ‫ویستومه‌ گۆرانی بڵێم رقی خۆمی تیا‬ ‫خاڵی بکه‌مه‌وه‌ له‌و خه‌ڵکه‌‌و له‌وشوێنه‌ی‬

‫تیای���دام‪ ،‬به‌اڵم به‌کورت���ی ئه‌وه‌ی که‌‬ ‫ئێس���تا هه‌یه‌ دوره‌ له‌هه‌موجۆره‌کانی‬ ‫هونه‌ره‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی گۆرانی ته‌نز ئامێزیش���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫شاباز وتی "به‌نیاز نیم له‌گۆرانی ته‌نز‬ ‫ئامێزدا کاربکه‌م‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌رنامه‌مدایه‌‬ ‫له‌شێوازی کانته‌ردا گۆرانی بکه‌م که‌ تا‬ ‫ئێستا له‌کوردا نه‌کراوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی "من ئێستا گه‌عده‌و دانیشتی‬ ‫مااڵن ناکه‌م وازم لێهێناوه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی ژیان���ی تایبه‌ت���ی خۆی‬ ‫ک���ە ت���ازه‌ چوەت���ە‌ن���او پرۆس���ه‌ی‬ ‫هاوس���ه‌رگیرییه‌وه‌‪ ،‬ش���اباز وتی "من‬ ‫له‌ڕێگه‌ی هون���ه‌ره‌وه‌ هاوس���ه‌رگیریم‬ ‫پێکهێنا‪ ،‬هاوس���ه‌رم له‌به‌شی هونه‌ری‬ ‫رۆژنام���ه‌ی کوردس���تانی ن���وێ کاری‬ ‫دەکرد‪ ،‬چه‌ند جارێ���ک چاوپێکه‌وتنی‬ ‫کردم پاش چه‌ن���د چاوپێکه‌وتنێک بو‬ ‫به‌هاوڕێم‪ ،‬دواتر مانگێک خۆشه‌ویستم‬ ‫بوو‪ ،‬هاوسه‌رگیریم له‌گه‌ڵ کرد"‪.‬‬

‫ڕه‌وا جه‌مال گۆرانی‌ بۆ مندااڵنی‌ بێسه‌رپه‌رشت ده‌ڵێت ‪ 55‬سا ڵه‌ له‌گه‌ڵ كۆتر ده‌ژی‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫هونه‌رمه‌ند ره‌وا جه‌ماڵ‪ ،‬هونه‌ر‬ ‫بە‌په‌یامێك ده‌زانێت‌و ده‌یه‌وێت‬ ‫ی‬ ‫له‌ڕێگه‌ی ئه‌و په‌یامه‌و‌ه خزمه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌سانی‌ هه‌ژار‌و نه‌بو بكات‪ .‬رۆژ ‌‬ ‫‪ 2018/1/10‬به‌هاوكاری‌ گروپی‌‬ ‫ی سه‌هەند كۆنسێرتیك بۆ‬ ‫موزیك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بێسه‌رپه‌رشت له‌ته‌الر ‌‬ ‫مندااڵن ‌‬ ‫هونه‌ر ساز ده‌كات‪ .‬داهاته‌كه‌یشی‬ ‫ی لیژنه‌یه‌كه‌وه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ی ‌ه خه‌رج ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ڕه‌وا جه‌م����ال ك���� ‌ه وه‌ك خ����ۆ ‌‬ ‫باس����ی‌ ده‌كات به‌درێژای����ی‌ كار ‌ه‬ ‫ی ئه‌م����ه‌ س����ێیه‌م‬ ‫هونه‌ریه‌كان���� ‌‬ ‫ی‬ ‫ج����اره‌ كۆنس����ێرتی‌ گۆرانیه‌كان���� ‌‬ ‫ی‬ ‫پێشكه‌ش بكات‪ ،‬كۆنس����ێرته‌كان ‌‬ ‫دیكه‌ش����ی‌ هه‌ر خۆب����ه‌ش بون‪ .‬بۆ‬ ‫ی هیوا‌و‬ ‫هاوكاری����ی نه‌خۆش����خانه‌ ‌‬ ‫ی ژیانه‌وه‌ سازكراون‬ ‫نه‌خۆش����خانه‌ ‌‬ ‫ی هیوا‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫له‌ناو نه‌خۆش����خانه‌ ‌‬ ‫ی هونه‌ره‌كه‌یه‌و‌ه‬ ‫په‌یامێكه‌و له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫ی داماو‌و‬ ‫ی كه‌س����ان ‌‬ ‫ده‌یه‌وێت هاوكار ‌‬ ‫لێقه‌وماو بكات‪.‬‬ ‫ی كاره‌ك����ه‌ی‌ ب����ۆ چه‌ند‬ ‫بیرۆك����ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌گێڕێته‌و‌ه كه‌ خزمه‌ت ‌‬ ‫هاوڕێیه‌ك ‌‬ ‫ی بێسه‌رپه‌رش����ت ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫مندااڵن���� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ����ه‌و كاره‌ی‌ به‌كارێك���� ‌‬ ‫خۆش���� ‌‬ ‫ئینس����انی‌ زانی����وه‌‪ ،‬بۆی���� ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫گروپ����ی‌ موزیكی‌ س����ەهەند بڕیار ‌‬ ‫ی‬ ‫داوه‌ ئ����ه‌و كۆنس����ێرته‌ به‌هاوكار ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ رۆشنبیری‌‌و هونه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ته‌الری‌ هونه‌ر له‌شار ‌‬ ‫س����لێمان ‌‬

‫کاوڕ‬ ‫ئامانجێ����ك دادەنێی����ت بۆ ژیانی‬ ‫پیشەییت‌و تاوەکو کۆتایی مانگەکە‬ ‫دەگەیت ب����ەوەی دەتەوێت‪ ،‬ژینای‬ ‫س����ۆزداریت ب����ەرەو جێگیرب����وون‬ ‫دەچێت ‪.‬‬

‫گا‬ ‫ڕێگ����ە م����ەدە قورس����اییەکانی‬ ‫ژی����ان کاریگەرییان هەبێت لەس����ەر‬ ‫سروش����تت بتگۆڕن‌و بێتاقەتت بکەن‪،‬‬ ‫خۆشەویس����تەکەت پێویستی بەوەیە‬ ‫نزیکی ببیت‪.‬‬

‫دوانه‌‬ ‫ڕێگ����ە م����ەدە کارک����ردن هەموو‬ ‫کاتەکەت ببات‌و س����ەردانی هاوڕێ‌و‬ ‫کەس����ە نزیکەکانت بکە‌و پەیوەندیت‬ ‫لەگەڵیان����دا مەبچڕێن����ە چونک����ە‬ ‫خێزانەک����ەت چاوەڕێ����ن وتووێژیان‬ ‫لەگەڵ بکەیت‪.‬‬

‫سلێمانی‌ ئه‌نجام بدات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ده‌س����تپێكی‌ ب����ه‌دو گۆران���� ‌‬ ‫الوانه‌و‌ه بۆ مندااڵنی‌ بێسه‌رپه‌ش����ت‬ ‫ی نوێ‌‌و‬ ‫ده‌بێ����ت‪ ،‬دوات����ر به‌رهه‌مێك ‌‬ ‫ی هونه‌رمه‌ند پێشكه‌ش‬ ‫باڵونه‌كراوه‌ ‌‬ ‫ده‌كرێت‪ .‬له‌كۆتایی‌ كۆنسێرته‌كه‌شدا‬ ‫ی‬ ‫حه‌وت تراكی‌ گۆرانیه‌كانی‌ له‌سید ‌‬ ‫(گه‌ڕامه‌وه‌) پێشكه‌ش ده‌كات‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪2013‬دا باڵوی‌ كردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ره‌وا جه‌مال نایه‌وێت له‌م دۆخه‌ ‌‬ ‫ئێس����تای‌ كوردس����تاندا گۆرانی‌ بۆ‬ ‫كاری‌ پاره‌په‌یاك����ردن بقۆزێته‌و ‌ه بۆ‬ ‫خۆی‌‪ .‬جه‌ختیش ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه هیچ‬ ‫كاتێك هونه‌ره‌كه‌ی‌ بۆ پاره‌په‌یاكردن‬ ‫ی له‌م‬ ‫به‌كارنه‌هێن����اوه‌‪" ،‬به‌تایبه‌ت���� ‌‬ ‫ی ئێستادا نامه‌وێت‌و بیریشی‬ ‫دۆخه‌ ‌‬ ‫لێناكه‌م����ه‌وه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم نازانم داهاتو‬ ‫چۆن ده‌بێ‪ ،‬ئاخۆ كۆنس����ێرته‌كان‬ ‫ته‌نها به‌خۆبه‌شی‌ ده‌بن یان نا؟"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی ئ����ه‌م بیرۆكه‌ی����ه‌ی الی‬ ‫هونه‌رمه‌ند ره‌واجه‌مال دروستكروه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫بریتی ‌ه لەخه‌می‌ ئه‌و مندااڵنه‌‪ ،‬نه‌بون ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوكاری‌ وه‌ك پێویست‪ ،‬ئه‌و دۆخه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تێدا ده‌ژین‪ ،‬قه‌یران ‌‬ ‫ئه‌و مندااڵنه‌ ‌‬ ‫كوردس����تان‌و خزم����ه‌ت نه‌كردنیان‬ ‫له‌الیه‌ن ده‌س����ه‌اڵته‌وه‌‪ .‬ئه‌و ده‌یه‌وێ‬ ‫له‌ڕێگه‌ی هونه‌ره‌كه‌یه‌وه‌‪ ،‬به‌ش����ێك‬ ‫له‌خه‌م‌و ئازاره‌كانیان كه‌مبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ش وه‌بیر دێنێت����ه‌و‌ه ك ‌ه ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫مندااڵنه‌ش به‌ش����ێكن له‌كۆمه‌ڵگا ‌‬ ‫كوردی‌‌و به‌هۆی‌ دۆخێكی‌ تایبه‌ته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی مندااڵن ‌‬ ‫رویانكردرتۆت����ه‌ خان����ه‌ ‌‬ ‫بێسه‌رپه‌رش����ت‪ .‬كۆمه‌ڵگ����ه‌ نابێت‬ ‫فه‌رامۆشیان بكات"‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫گفتوگۆیەکی تون����د لەگەڵ خاوەن‬ ‫کارەکەت����دا زیان����ی ب����ۆ داهات����ووی‬ ‫پیش����ەییت دەبێ����ت بۆیە بوەس����تە‌و‬ ‫دەست بەسەر خۆتدا بگرە‪ ،‬دڵخۆشی‬ ‫بە‌ئاس����انی نایەت ئەبێ����ت هەوڵی بۆ‬ ‫بدەیت‪.‬‬

‫شێر‬ ‫پێویس����تت بەوەی����ە کەمێ����ك‬ ‫لە‌کارەکانت دووربکەویتەوە‌و سەقاڵی‬ ‫جێبەجێکردنی ئەو پالنانە ببیت کە‬ ‫داتناون‪ ،‬کێش����ەی زۆر لەڕێگایدایە‬ ‫بەرەو ژیانی س����ۆزداریت باشتروایە‬ ‫ئاگادارببیت‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫گوێ لە‌ڕای کەسانی دیکە مەگرە‬ ‫سەبارەت بە‌کەس����ایەتی‌و سروشتت‬ ‫چونکە تۆ لەس����ەر رێگای راس����ت‬ ‫دەڕۆیت‌و خەریکی خەونەکانت بەدی‬ ‫دەهێنێت‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫تەنیا بە‌دوو پەنجەوە بژێوی خێزانێک دابین دەکات‬ ‫وەستا سانع‪ :‬کارکردن بۆ هه موو کەسێک شەرەفێکی گەورەیە‬

‫ئا‪ :‬هەرێم یوسف‬ ‫ئەگەرچی خاوەن پێداویستی تایبەتە‪،‬‬ ‫بەاڵم وەستایەکی کارامەیە‪ ،‬زیاتر‬ ‫لە‌‪30‬ساڵە کاری دارتاشی‌و دروستکردنی‬ ‫قەفەسی باڵندە دەکات‌و بژێوی‬ ‫خێزانەکەی پێدابین دەکات ‪.‬‬ ‫س���انع نەب���ی ئیس���ماعیل‪ ،‬تەمەنی ‪46‬‬ ‫س���اڵە خەڵکی دەڤەری بارزانە‪ ،‬لە‌س���اڵی‬ ‫‪1996‬هاوس���ەرگیری کردوە‪ ،‬س���ێ منداڵی‬ ‫ه���ه ی���ەو بچووکەکەیان ‪17‬س���اڵە‪ ،‬وەک‬ ‫ب���اس دەکات‪ ،‬لەمنداڵیەوە خولیای باڵندە‬ ‫بەخێوکردن بوە‪ ،‬بۆیە هه رخۆشی قەفەسی‬ ‫بۆ خۆی دروس���ت ک���ردووە‪ ،‬وەک دەڵێت‬ ‫پێش ئەوەی دوکانم هه بێت لەماڵەوە کارم‬ ‫دەکرد‪ ،‬دواتر لەبازاری پەلەوران‪ ،‬ناس���راو‬ ‫بە‌مەیدان���ی کۆترانی ههولێ���ر دوکانم داناو‬ ‫بژێوی ژیانم لەسەر ئەو کارەیە‪.‬‬

‫س���انع‪ ،‬دەرچووی کۆلێ���ژی کارگێری‌و‬ ‫ئاب���ووری زانک���ۆی س���ەالحەدینە‪ ،‬رێژەی‬ ‫کەم ئەندامییەک���ەی ‪100٪‬لەچوار ئەندامی‬ ‫جەس���تەی تەنها دوو پەنجەی کار دەکات‪،‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەشدا ماوەی دە ساڵە لەدوکانێکدا‬ ‫کاری دارتاشی دەکات‌و بژێوی خێزانەکەی‬ ‫دابی���ن دەکات‪ ،‬ئ���ەو گوت���ی "کارک���ردن‬ ‫ش���ەرەفێکی گەورەیە چ س���اغ بێت چ کە‬ ‫مئەندام بێت‪ ،‬نابێت کۆڵبدەیت لەژیاندا"‪.‬‬ ‫ئ���ەو باس ل���ەوە دەکات کە پێویس���تە‬ ‫خەڵکی هان بدرێت بۆ کارکردن‪ ،‬سانع وتی‬ ‫"پێمخۆشە خەڵکی جاوم لێبکەن‌و بێ هیوا‬ ‫نەبن لەژیان"‪.‬‬ ‫ئەو دارتاش���ە نایش���ارێتەوە کە لەکاتی‬ ‫کارکردنیدا تووشی نارەحەتی زۆر هاتووە‪،‬‬ ‫بەتایبەت بەهۆی کەم ئەندامییەوە‪ ،‬س���انع‬ ‫وتی "زۆر جار بەهۆی قورسی کارەکەمەوە‬ ‫تووشی خوێنبەر بون بوم‪ ،‬چەندین شوێنی‬ ‫برین بەجەستەمەوە دیارە‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا‬

‫)‪ )612‬سێشه‌ممه ‪2018/2/6‬‬

‫‪11‬‬

‫کارەکەم خۆشدەوێت"‪.‬‬ ‫ئەم وەستایە بەدروس���تکردنی قەفەسی‬ ‫باڵندەکانی وەک کۆتر‪ ،‬بولبول‪ ،‬کەلەشێرو‬ ‫تاوس ناوبانگی دەرک���ردوە‪ ،‬بەاڵم گللەیی‬ ‫ئ���ەوەی هه‌یە کە لەم واڵتەدا هیچ بەهایەک‬ ‫بۆ کەمئەندامان دانەنراوە‪ ،‬ئەو وتی "ماوەی‬ ‫دو س���اڵە موچەی کەمئەندامانیان بڕیوە‪،‬‬ ‫ئێستا ئیشەکە وەک جاران نییە‪ ،‬بەئەستەم‬ ‫دەتوانم بژێ���وی ژیان���ی خێزانەکەم دابین‬ ‫بک���ەم‪ ،‬بەاڵم بێ هیواش نیم‪ ،‬دەش���مەوێ‬ ‫لەکارەکەم بەردەوام بم "‪.‬‬ ‫س���انع جگە لەکارەک���ەی‪ ،‬لەفەرمانگەی‬ ‫گەش���ەپێدانی پیشەس���ازی فەرمانب���ەرە‪،‬‬ ‫ب���ەردەوام بەئومێدەوە لەژی���ان دەڕوانێت‪،‬‬ ‫ئەو گوت���ی "پەیامم بۆ ئەوکەس���انەی کە‬ ‫بێکارن‌و ب���ێ هیوان‪ ،‬بێن س���ەیرێکی من‬ ‫بک���ەن‪ ،‬ههوڵبدەن کاربک���ەن‪ ،‬نەک لەماڵ‬ ‫دانیشن بڵێن ئیش نیە‪ ،‬هەر کەسێک هەوڵ‬ ‫بدات‪ ،‬دەتوانێت بگات بەئامانج"‪.‬‬

‫ئامینە جۆاڵ‪:‬‬

‫ی‌‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫نزار ئه‌مین ناسراو بە‌مامۆستا نزار‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات له‌باوكیه‌وه‌‬ ‫به‌خێوكردنی‌ كۆتری‌ بۆ ماوه‌ته‌وه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێت "له‌ته‌مه‌نی‌ هه‌شت ساڵیه‌وه‌‬ ‫خاوه‌نی‌ كۆتری‌ خۆبوم‪ ،‬له‌وه‌ته‌ی‌‬ ‫چاوكردرته‌وه‌و به‌بیرم دێت‪ ،‬كۆتر‬ ‫له‌ماڵماندا هه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫مامۆستا نزار باسی‌ ئه‌و هه‌مو ساڵه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ له‌گه‌ڵ كۆتردا ژیانی‌ به‌سه‌ر‬ ‫بردوه‌‪ .‬ئه‌و ده‌ڵێت "س���اڵی‌ شه‌ست‌و‬ ‫حه‌فتاكانی سه‌ده‌ی‌ رابردو‪ ،‬ئه‌وكات من‬ ‫منداڵب���وم باوكم كۆتری‌ به‌خێوده‌كرد‪.‬‬ ‫سێ‌ جۆر كۆتر له‌ماڵماندا به‌خێوده‌كرا‬ ‫به‌ناوه‌كانی‌ كۆتری‌ پێشبڕكی‌‌و كۆتری‌‬ ‫ته‌قله‌بازو كۆت���ری‌ كه‌ركوك كه‌ جۆره‌‬ ‫كۆترێك���ی‌ په‌ڕس���پی‌ گه‌وره‌ب���و‪ .‬هه‌ر‬ ‫له‌وس���ااڵنه‌دا باوكم یه‌ك���ه‌م كه‌س بو‬ ‫كۆتری‌ پێش���بڕكێی له‌واڵتی‌ توركیاوه‌‬ ‫هێنایه‌ شاری‌ كه‌ركوك‪ .‬چه‌ند ساڵێك‬ ‫دوات���ر خه‌ڵكانێك���ی‌ دیك���ه‌ كۆت���ری‌‬ ‫پێشبڕكێیان هێناو خه‌ڵكی‌ به‌و جۆره‌‬ ‫كۆتره‌ ئاشنابون"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ پێشه‌ی‌ كاری‌ مامۆستایه‌تی‌‌و‬ ‫به‌خێوكردنی‌ كۆتر له‌ئێستاو له‌ڕابردودا‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت "من باوكم فه‌رمانبه‌ری‌ حكومه‌ت‬ ‫بو كۆتریش���ی‌ به‌خێوده‌ك���رد‪ .‬منیش‬ ‫به‌هه‌مان شێوه‌ مامۆستای‌ قوتابخانه‌م‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم هه‌رگیز گوێم ب���ه‌وه‌ نه‌داوه‌ كه‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ كه‌م سه‌یری‌ ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌یان ده‌ك���رد كۆتریان به‌خێو‬ ‫ده‌كرد‪ .‬به‌ب���ڕوای‌ ئه‌وان ئه‌وانه‌ی‌ كۆتر‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫ئەگەرهەس����تت ک����رد بارودۆخی‬ ‫پیش����ەییت ئارام نیی����ە ئەوا دەبێت‬ ‫لە‌ڕەگ����ەوە گۆڕان����کاری لە‌هەم����وو‬ ‫ش����تێكدا بکەیت‌و لە‌ئێس����تاوا پالن‬ ‫دابنێیت بۆ گۆڕانکارییەکان‪.‬‬

‫به‌خێوده‌كه‌ن به‌دوای‌ خراپه‌دا ده‌گه‌ڕێن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێمه‌و ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ هیوایه‌تیان‬ ‫به‌خێوكردنی‌ كۆتر بو‪ ،‬ئه‌و راستیه‌مان‬ ‫سه‌لماند كه‌ بیركرنه‌وه‌كه‌یان هه‌ڵه‌یه‌‪،‬‬ ‫نه‌ك له‌واڵتی‌ ئێمه‌ له‌واڵتانی‌ جیهانیش‬ ‫گه‌وره‌ترین كۆمپانیای جیهانی‌ گرنگی‌‬ ‫بە‌به‌خێوكردنی‌ كۆتر ده‌ده‌ن‌و بازرگانی‌‬ ‫گه‌وره‌ی‌ پێوه‌ ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌شی‌ باسكرد "به‌بێ‌ به‌خێوكردنم‬ ‫كۆتره‌كانی‌ ناتوانم بژیم‪ .‬رۆژانه‌ چه‌ند‬ ‫جارێك س���ه‌ردانی‌ كۆتره‌كانم ده‌كه‌م‪.‬‬ ‫ئه‌و كات���ه‌ی‌ ژیان���ی‌ هاوس���ه‌رگیریم‬ ‫پێكهێن���ا‪ ،‬به‌ماڵ���ی‌ خ���ه‌زوم وت من‬ ‫كۆت���ر به‌خێوده‌ك���ه‌م‪ ،‬ناتوان���م به‌بێ‌‬ ‫به‌خێوكردنی‌ كۆت���ر بژیم‪ ،‬ئه‌وه‌ ژیانی‌‬ ‫من���ه‌"‪ .‬بۆی���ه‌ پیش���ه‌ی‌ به‌خێوكردنی‌‬ ‫كۆتری‌ بردۆته‌ ن���او خێزانه‌كه‌ی‌ وه‌ك‬ ‫هیوایه‌تێ���ك چه‌ن���د كاتژمێری‌ خۆی‌‌و‬ ‫خێ���زان‌و منداڵه‌كان���ی‌ بە‌به‌خێوكردنی‌‬ ‫كۆتره‌وه‌ به‌سه‌ر ده‌به‌ن‪.‬‬ ‫مامۆس���تا ن���زار ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ش‬ ‫ده‌كات "له‌كۆن���دا به‌خێوكردن���ی‌ كۆتر‬ ‫ته‌نه���ا ب���ۆ جوان���ی‌‌و وه‌ك هیوایه‌ت‬ ‫س���ه‌یر ده‌كرا‪ ،‬به‌اڵم ئێستا بۆ بژێوی‌‬ ‫ژیان‌و ناو‌و ناوبان���گ به‌خێو ده‌كرێت‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت���ی‌ كۆت���ری‌ پێش���بڕكی‌ كه‌‬ ‫سااڵنه‌ پێشبڕكێی‌ پێده‌كرێت‌و بێچوی‌‬ ‫لێده‌گرێ���ت‌و له‌بازاڕه‌كان���دا مامه‌ڵه‌ی‌‬ ‫پێوه‌ ده‌كرێت‪ .‬ئه‌م���ه‌ش زیاتر گرنگی‌‬ ‫داوه‌ بە‌به‌خێوكردن���ی‌ كۆت���ر ل���ه‌الی‬ ‫خه‌ڵكی‌ به‌تایبه‌تی‌ گه‌نجان خه‌ڵكانیك‬ ‫كارو كه‌س���ابه‌تیان بۆته‌ به‌خێوكردنی‌‬ ‫كۆتر‌و به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ زانستی‌ به‌خێوی‌‬ ‫ده‌كه‌ن"‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫کۆمەڵێك س����ەرکەوتن دوابەدوای‬ ‫یەکتر بەدەس����ت دەهێنی����ت‌و زیاتر‬ ‫چاالك دەبی����ت‌و متمانە بەخۆبوونت‬ ‫زیاد دەکات‪ ،‬بوونی هاوس����ەرەکەت‬ ‫لەگەڵت����دا لە‌هەم����وو بارودۆخەکاندا‬ ‫ئارامیت پێدەبەخشێت‪.‬‬

‫ئەو ژنەی ‪ 47‬ساڵە شیرینی شارێك دروست دەكات‬ ‫ئا‪ :‬مەزهەر‬ ‫ئامینە جۆاڵ‪ ،‬یەكەم ژنە‬ ‫بەدروستكردنی پاقالوەو برمە‬ ‫لەشاری سلێمانی ناوبانگی دەكردوە‬ ‫رۆژانە كڕیارێكی زۆر رودەكەنە‬ ‫دوكانەكەی بۆ دەستكەوتنی ئەو‬ ‫شیرینیانەی لەدوكانەكەی دروستیان‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫ئامین���ە ئەحم���ەد جۆاڵ لەس���اڵی‬ ‫‪ 1928‬لەش���اری س���لێمانی لەدایك‬ ‫بوە وەك خولیایەكی ژیانی‌و بەهۆی‬ ‫دەس���تڕەنگییینەوە لەكارەكەی���دا‬ ‫لەساڵی ‪1969‬ەوە پاقالوەی بەسینی‬ ‫لەمااڵندا دروستكردوە‌و هەر ماڵێكی‬ ‫شار داوایان لە‌ئامینە كردوە پاقاڵوەو‬ ‫برمەی���ان بۆ دروس���ت ب���كات‪ ،‬ئەو‬ ‫هاوكاری كردون‌و س���ەلیقەكی باشی‬ ‫هەبوە لەدروستكردنی پاقالوەدا‪.‬‬ ‫دوات���ر لەس���ااڵنی حەفتاكان���دا‬ ‫لەماڵەك���ەی خۆی���دا لەگەڕەك���ی‬ ‫عەلی ناج���ی درێ���ژەی بەكارەكەی‬ ‫داوە دوای چەند س���اڵێك برمەشی‬ ‫دروستكردوە خەڵكی شاری سلێمانی‬ ‫لەكاتی بۆنەو ئاهەنگەكانی ش���اردا‬ ‫سەردانی ماڵەكەیان كردوە سەرەیان‬ ‫بۆ پاق�ل�اوەو برم���ەی ئامینە جۆاڵ‬ ‫گرتەوەو لەش���اردا دەنگی داوەتەوەو‬ ‫وەك یەكەم ژن لەكارەكەیدا ناوبانگی‬ ‫دەركردوە‪.‬‬ ‫ئامینە جۆاڵ لەدوای ئەو ناوبانگەی‬ ‫بۆ كارەكەی لەساڵی ‪2005‬دا دوكانێكی‬

‫که‌‌وان‬ ‫هەندێك کێش���ەی بچوكت تووشدەبێت‬ ‫لەگ���ەڵ هاوپیش���ەکانت بەاڵم ش���ایەنی‬ ‫باسکردن نین‌و تێدەپەڕن‪ ،‬هەندێك بابەت‬ ‫پێویستی بە‌چارەس���ەرکردن هەیە لەگەڵ‬ ‫هاوسەرەکەتدا بۆیە پشتگوێیان مەخە‪.‬‬

‫شیرینی هەر لەو جێگەیەدا لەماڵەی‬ ‫خۆیدا بەناوی ش���یرینی ئامینە جۆاڵ‬ ‫دەكات���ەوەو دواتر ه���ەر بەهۆی ئەو‬ ‫ناوبانگەی هەیەتی بۆ كارەكەی چەند‬ ‫جێگەیەكی دیكە بۆ فرۆشتنی شیرینی‬ ‫لەالیەن خێزانەكەی���ەوە دەكرێنەوەو‬ ‫ئێستا ئەو ناوە بۆ فرۆشتنی شیرینی‬ ‫ناوبانگێكی تایبەتی خۆی هەیە‪.‬‬ ‫ل���ەدوای ئ���ەو چەن���د س���اڵە‬ ‫لەدروس���تكردنی ش���یرینی ئێس���تا‬ ‫ئامین���ە جۆاڵ تەمەنی هەڵكش���اوەو‬ ‫وەك سااڵنی رابردوی تەمەنی توانای‬ ‫كاركردنی نەماوە‪ .‬رۆژانە لەجێی ئەو‬ ‫كەژاڵی كچی سەرپەرشتنی كارەكانی‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫ك���ەژاڵ باس ل���ەوە دەكات ئەوان‬ ‫بەردەوام���ی بەكارەك���ەی دایكی���ان‬ ‫دەدەن ك���ە چەندی���ن س���اڵە وەك‬ ‫خولیایەك���ی خۆی پ���ەرەی پێداوە‪.‬‬ ‫ئەو دەڵێت"بەهەمان ش���ێوەی دایكم‬ ‫پاق�ل�اوەو برم���ە دروس���تدەكەین‪،‬‬ ‫بەدەر لەدروستكردنی پاقالوەو برمە‬ ‫كولیچەش دروستدەكەین"‪.‬‬ ‫ئەوەش���ی وت "چەندی���ن ج���ۆری‬ ‫ش���یرینی دیك���ەش لەدوكانەكەماندا‬ ‫دەس���ت دەكەون جگەل���ە پاقالوەو‬ ‫برمە‌و كولیچە‪ ،‬ئەوەش بۆ داخوازی‬ ‫خەڵك دەگەڕێتەوە‪".‬‬ ‫لەبارەی داهاتی كارەكەش���یانەوە‬ ‫وتی"كارەكەم���ان تاڕادەیەك بژێوی‬ ‫ژیانی دابینكردوین‪ ،‬هەرچەندە بەدەر‬ ‫لەكارەكەی دایكم بۆ خۆم فەرمانبەری‬ ‫حكومەتم‌و دەوام دەكەم"‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫لە هیچ ش����تێکەوە هەموو شتێك‬ ‫دروستدەکەیت ئەمەش تایبەتمەندی‬ ‫تۆی����ە ک����ە وادەکات جیاوازببی����ت‬ ‫لە‌کەس����انی دیکە‪ ،‬ئەگەر ناتوانیت‬ ‫لەگەڵ خۆشەویستەکەت بەردەوامبیت‬ ‫ئەوا هیچ بەڵێنێکی پێمەدە‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫بەهرەیەکی تایبەتیت هەیە بەاڵم‬ ‫هی����چ هەوڵێك نادەی����ت بۆ ئەوەی‬ ‫س����وودی لێوەربگریت‪ ،‬راس����تگۆیی‬ ‫کلیل����ی چون����ە ن����او دڵ����ی هەموو‬ ‫کەس����ێکەوەیە هەوڵبدە پارێزگاری‬ ‫لەو تایبەتمەندییە بکەیت‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫هەوڵمەدە پێش هیچ بارودۆخێك‬ ‫بکەویت چونک����ە ئەمە واتلێدەکات‬ ‫بکەویت����ە هەڵ����ەوە‪ ،‬خۆپەرس����ت‬ ‫مەبە‌لەگ����ەڵ خۆشەویس����تەکەتدا‬ ‫چونکە ئ����ەو قوربانی زۆردەدات بۆ‬ ‫ئەوەی تۆ دڵخۆش بکات‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )612‬سێشه‌ممه ‪2018/2/6‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫پرۆژه‌ی چاكسازی بنه‌ڕه‌تی بۆ سیسته‌می سیاسی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫سامان عه‌ول‬ ‫ئای���ا ‌چاكس���ازییه‌كی بنه‌ڕه‌ت���ی‌ ب���ۆ‬ ‫ئێستای هه‌رێمی كوردستان پێویسته‌‪ ،‬یان‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن‌و گۆڕینی كه‌س���ایه‌تی‌و حزب‌و‬ ‫گرووپه‌كان‪ ،‬ئایا ته‌نیا ئه‌وه‌به‌سه‌كه‌حزبی‬ ‫نوێ‌دابمه‌زرێنین‌و له‌سه‌ر هه‌مان سیسته‌می‬ ‫شكستخواردو بچینه‌گه‌مه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌وه‌و‬ ‫هیوامان به‌وه‌ بێ كه‌گۆڕانكاری راسته‌قین ‌ه‬ ‫ده‌خوڵقێنین یان ئه‌مه‌مه‌حاڵه‌؟‬ ‫ئالبێ���رت‌ ئه‌نیش���تاین (‪1955-1879‬‬ ‫‪ )Albert Einstein‬ده‌ڵێ���ت‪( :‬گه‌مژه‌یی‬ ‫ئه‌وه‌یه‌كه‌كردارێك به‌هه‌مان شێواز‌و هه‌مان‬ ‫هه‌ن���گاو دووباره‌بكه‌یت���ه‌وه‌و چاوه‌ڕوانی‬ ‫ده‌رئه‌نجام���ی جی���اواز بكه‌ی���ت)‪ ،‬واته‌بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی ئه‌نجامه‌كه‌م���ان جیاواز بێت ده‌بێت‬ ‫هه‌مان كردار دووباره‌نه‌كه‌ینه‌وه‌و بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌م���ان كرداری���ش دووب���اره‌نه‌كه‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌بێت یاس���اكانمان‌و سیس���ته‌می سیاسی‬ ‫به‌م شێوازه‌له‌حكومڕانیی‌بگۆڕین‪.‬‬ ‫كوردس���تان ئێس���تا له‌هه‌م���و روێكه‌و‌ه‬ ‫داڕوخاوه‌‪‌‌ ،‬له‌ڕوی ئابورییه‌وه‌‪ ،‬له‌ده‌ستدانی‬ ‫زۆربه‌ی سه‌رچاوه ‌ئابورییه‌كان‪ ،‬وه‌ك بیره‬ ‫‌نه‌وته‌كانی كه‌ركوك‌و خاڵه‌س���نورییه‌كان‌و‬ ‫ته‌نان���ه‌ت كار گه‌یش���ته ‌داخس���تنی‬ ‫فڕۆكه‌خانه‌كانی���ش‪ ،‬ئێس���تا كوردس���تان‬ ‫خاوه‌نی هیچ سه‌رچاوه‌یه‌كی ئابوری تۆكمه‌و‬ ‫سه‌ربه‌خۆ نییه‌‪.‬‬ ‫له‌ڕووی سیاسیشه‌وه‌‪ ،‬خاوه‌نی پارله‌مانێكی‬ ‫به‌سه‌رچو و حكومه‌تێكی تاكالیه‌نه‌(له‌دوای‬ ‫كش���انه‌وه‌ی گۆڕان‌و كۆمه‌ڵ‌و یه‌كگرتووه‌) و‬ ‫كورسییه‌كی سه‌رۆكایه‌تی به‌تاڵین‪.‬‬ ‫له‌ڕووی سه‌ربازیشه‌وه‌‪ ،‬دو حزب خاوه‌نی‬ ‫دوو هێ���زی تایبه‌ت���ن‌و ئ���ه‌و هێزه‌یش كه‬ ‫‌پارا‌س���تنی كوردستانی له‌ئه‌س���تۆ گرتبو‪،‬‬ ‫ئێس���تا له‌دوای كش���انه‌وه‌یان له‌كه‌ركوك‪،‬‬ ‫بێموچ���ه ‌به‌وره‌یه‌ك���ی روخ���اوه‌وه ‌ب���ۆ‬ ‫دامركاندنه‌وه‌ی خۆپێش���اندانه‌كانی خه‌ڵكی‬ ‫كوردستان به‌كارده‌هێنرێن‪.‬‬ ‫واته‌ده‌توانین بڵێین ئێس���تا كوردستان‬ ‫به‌ره‌و هه‌ڵدێر ده‌ڕوات‌و له‌به‌رده‌م داكشانێكی‬ ‫ته‌واودای���ه‌و ئه‌گه‌ری ئ���ه‌وه‌ش هه‌یه‌به‌ڵكو‬ ‫له‌الی���ه‌ن ئێران‌و توركیا‌و ش���یعه‌وه‌كار بۆ‬ ‫ئه‌وه ‌ده‌كرێ���ت كه ‌كوردس���تان بكرێته‌وه‬ ‫‌به‌س���ێ پارێ���زگا‌و كۆتایی به‌سیس���ته‌می‬ ‫فیدڕاڵییه‌ت بهێنرێت له‌عێراق‪.‬‬ ‫ئه‌و هه‌واڵنه‌ی ئێستا له‌كوردستاندا‬ ‫له‌ئارادان‌بۆ چاكسازی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی هێزه‌سیاس���ییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫پارتی‌و یه‌كێتی باسی لێوه‌ده‌كه‌ن (ئه‌گه‌ر‬ ‫ن���ه‌وه‌ی نوێ بێت‪ ،‬ی���ان هاوپه‌یمانییه‌كه‌ی‬ ‫گۆڕان\ كۆمه‌ڵ\ هاوپه‌یمانی بۆ دیموكراسی‌و‬ ‫دادپ���ه‌روه‌ری ب���ێ) ئه‌وه‌یه‌كه‌ل���ه‌ڕووی‬ ‫سیاسییه‌وه‌سیسته‌می حوكمڕانی كوردستان‬ ‫ده‌كه‌ن به‌پا‌رله‌مانی‌و له‌ڕووی ئابورییشه‌وه‬ ‫‌بودجه‌ی هه‌رێم‌و هه‌مو سه‌رچاوه‌ داراییه‌كان‬ ‫له‌ژێر ده‌س���ه‌اڵتی ئه‌م دوو حزبە‌‌ده‌ربهێنن‪،‬‬ ‫له‌ڕووی سه‌ربازیشه‌وه‌كار بۆ دروستكردنی‬ ‫سوپایه‌كی نیش���تیمانی‌و دوور له‌حزبایه‌تی‬ ‫بك���ه‌ن‪ ،‬باش���ه ئه‌م���ه‌له‌خ���ه‌ون ناچێت؟‬ ‫به‌تایبه‌ت‪ .1 :‬كوردس���تان له‌نه‌خۆش���ێك‬ ‫ده‌چێ���ت كه‌ل���ه‌ژووری بوژان���ه‌وه‌دا بێت‌و‬ ‫له‌الیه‌كی تریشه‌و‌ه ئه‌م دوو حزبە‌‌به‌ئاشكرا‬ ‫ده‌ڵێن ئێمه ‌ده‌ستبه‌رداری ده‌سه‌اڵت نابین‬ ‫ته‌نان���ه‌ت ئه‌گ���ه‌ر له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانیش���یدا‬ ‫س���ه‌ركه‌وتوو نه‌بین‪ ،‬جگه ‌ل���ه‌وه‌ش رێگه‬ ‫‌ناده‌ی���ن چ���ه‌ك بكرێین (ه���ه‌روه‌ك مه‌ال‬ ‫به‌ختیار‪ ،‬ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسی ی‪.‬ن‪.‬ك‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێكدا ئاماژه‌ی پێكرد)‪.‬‬ ‫‪ .2‬به‌ره‌ی ئۆپۆزسیۆنیش خاوه‌نی بیر‌و‬ ‫بۆچوون‌و روانی���ن‌و ئایدیۆلۆژیای جیاوازن‌و‬ ‫هه‌روه‌ها میكانیزمی چاره‌سه‌ركردنیش���یان‬ ‫بۆ كێش���ه‌كان جی���اوازی هه‌ی���ه هه‌روه‌ك‬ ‫له‌راب���ردوودا بینیم���ان‪ ،‬هه‌روه‌ها ‌ئه‌گه‌ری‬ ‫زۆری���ش هه‌ی ‌ە ك���ه‌هه‌ندێك ل���ه‌م الیه‌نانه‬ ‫‌له‌پێن���او به‌رژه‌وه‌ن���دی تایب ‌هت‌و پۆس���ت‌و‬ ‫پایه‌دا بچنه‌پاڵ یه‌كێتی‌و پارتی‪.‬‬ ‫‪ .3‬ئه‌گ���ه‌ر به‌ش���دارییه‌كی فراوان���ی‬ ‫كۆمه‌اڵنی خه‌ڵ���ك له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان نه‌بێت‬ ‫ئ���ه‌م هه‌واڵن���ه‌ی هێزه‌كان���ی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫پارت���ی‌و یه‌كێتی شكس���ت ده‌هێنێت‪ ،‬له‌م‬ ‫دۆخه‌شدا كه‌خه‌ڵكی كوردستان كه‌له‌ڕووی‬ ‫سایكۆلۆژیی‌و داراییه‌وه‌داڕوخاون (به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌دوای كش���انه‌وه‌ی هێزه‌كانی پێشمه‌رگه‬ ‫‌له‌كه‌ركوك‌و شكس���تی خۆپێشاندانه‌كان)‪،‬‬ ‫بۆیه‌زه‌حمه‌ته‌‌هه‌ر كه‌س‌و الیه‌نێك بتوانێت‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت بگرێته‌ده‌ست‌و جارێكیتر ببێته‬ ‫‌هیوا بۆ خه‌ڵكی كوردس���تان‌و چاكس���ازی‬ ‫له‌سیسته‌می حكومڕانیدا بكات‪ ،‬به‌وجودی‬ ‫ئ���ه‌و هه‌مو س���اخته‌كارییانه‌ی ك ‌ه له‌رێژه‌ی‬ ‫به‌شداربووان‌و ده‌ره‌نجامی هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬ ‫بۆی���ه‌ده‌توانی���ن بڵێی���ن نه‌هه‌ڵبژاردن‬ ‫فریادڕه‌سه‌و نه‌ئه‌م هێزانه‌ی ده‌ره‌وه‌ی پارتی‌و‬ ‫یه‌كێتی ده‌توانن ده‌س���ه‌اڵت بگرنه‌ده‌ست‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها نه‌ده‌ش���توانن‌ چاكسازی ریشه‌یی‬

‫له‌سیسته‌می حوكمڕانی كوردستاندا بكه‌ن‪ .3 ،‬یاسای بێالیه‌نیی هه‌رێمی كوردستان‪.‬‬ ‫جگه‌ له‌وه‌به‌الیه‌نی كه‌مه‌وه‌ناشتوانن‌ هه‌رێم‬ ‫‪ .1‬گۆڕینی سیسته‌می سیاسی هه‌رێمی‬ ‫بگه‌ڕێننه‌وه‌سه‌رده‌می پێش رێفڕاندۆم‪‌.‬‬ ‫كوردستان‬ ‫له‌جیهان���دا چوار سیس���ته‌می سیاس���ی‬ ‫پرۆژه‌ی چاكسازیی بنه‌ڕه‌تیی‬ ‫بۆئه‌وه‌ی چاكس���ازییه‌كانمان ده‌ره‌نجامی كاریان پێده‌كرێت‪:‬‬ ‫‪ .1‬سیسته‌می سه‌رۆكایه‌تی وه‌ك ئه‌مریكا‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬ده‌بێت بیر له‌چاكسازیی بنه‌ڕه‌تیی‬ ‫له‌سیس���ته‌می سیاس���ی‌و گۆڕینی یاس���ا‌و ‪ .2‬سیس���ته‌می په‌رله‌مان���ی وه‌ك به‌ریتانیا‬ ‫هه‌روه‌ها دانانی ده‌س���تورێكی شایسته‌ بۆ ‪ .3‬سیس���ته‌می تێك���ه‌ڵ (س���ه‌رۆكایه‌تی\‬ ‫كوردس���تان بكه‌ینه‌وه‌‪ .‬بۆ ئه‌مه‌ش ده‌بێت په‌رله‌مانی) وه‌ك فه‌ره‌نسا‪ .4 .‬سیسته‌می‬ ‫س���وود له‌ده‌س���تور‌و یاس���ای ئه‌و واڵتان ‌ه حكومه‌تی كۆمه‌ڵه‌ی نیشتیمانی (حكومه‌تی‬ ‫وه‌ربگری���ن كه‌ل���ه‌ڕووی جیۆپۆلۆتیكییه‌وه په‌رله‌مان) وه‌ك سویسرا‪.‬‬ ‫‌‌‌له‌هه‌رێمی كوردس���تان ده‌چێت‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌م‬ ‫ب���ۆ ئێم���ه‌ئ���ه‌وه روونه‌كه‌هه‌ر س���ێ‬ ‫پرۆژه‌یه ‌به‌سوود وه‌رگرتن له‌ئه‌زمونی‌‪727‬‬ ‫س���اڵ مێژوی كۆنفیدڕاڵی سویس���را ئاماده سیس���ته‌مه‌كه‌ی یه‌كه‌مم���ان تاقیك���ردوه‌و‬ ‫‌ك���راوه‌‌و ده‌خرێته‌ب���ه‌رده‌م هه‌م���و الیه‌ن ‌ه نه‌گه‌یشتینه ‌ئه‌نجام‌‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ی له‌ساڵی‬ ‫سیاسییه‌كانی هه‌رێمی كوردستان‌و هه‌روه‌ها (‪)1991‬ه ‌كوردس���تان به‌سیس���ته‌مێكی‬ ‫په‌رله‌مانی ده‌س���تی پێكرد‌و له‌دوای شه‌ڕی‬ ‫رووناكبیران‌و رێكخراوه‌مه‌ده‌نییه‌كان‪.‬‬ ‫به‌و ئومێده‌ی كه ‌بكرێت به‌داواكارییه‌كی ناوخ���ۆ‌و روخاندنی رژێمی به‌عس س���اڵی‬ ‫جه‌ماوه‌ری‌و پرۆگرامی ئه‌و حزب‌و الیه‌نانه‌ی (‪ ،)2003‬یاسای س���ه‌رۆكایه‌تی بۆ بارزانی‬ ‫كه‌داوای چاكسازیی بۆ هه‌رێمی كوردستان له‌الیه‌ن پا‌رله‌مانه‌و‌ه په‌سه‌ند كرا‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬هه‌موان پێكه‌وه‌بتوانین ئه‌م پرۆژه‌یه یاس���اكانی هه‌رێ���م دژوار نه‌ب���ێ له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫‌بێنینه‌سه‌ر مێزی گفتوگۆو دانوستان‌و كار ده‌س���توری عێراقدا (سیسته‌می حوكمڕانی‬ ‫عێراق په‌رله‌مانییه ‌به‌گوێره‌ی ده‌س���تور)‪،‬‬ ‫بۆ پراكتیزه‌كردنی خاڵه‌كانی بكرێت‪.‬‬ ‫بۆیه‌له‌كوردس���تان جۆرێك له‌سیس���ته‌می‬ ‫(س���ه‌رۆكایه‌تی\په‌رله‌مانی)‬ ‫تێك���ه‌ڵ‬ ‫چۆن سویسرا‌و كوردستان له‌ڕووی‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌ب���را‪ ،‬بەاڵم ل���ە‪2015/10/12‬ەوە‬ ‫جیۆپۆلیتیكه‌وه‌له‌یه‌ك ده‌چن؟‬ ‫سویس���را له‌ڕووی جوگرافییه‌وه‌كه‌وتۆته پاش ‌ئه‌وه‌ی په‌رله‌مان په‌كخرا‌و مه‌س���عود‬ ‫‌سه‌ر چیاكانی ئه‌لپ له‌ناوه‌ڕاستی ئه‌وروپا‪ ،‬بارزانی بوو به‌حاكمی سه‌ره‌كی كوردستان‌و‬ ‫هه‌روه‌ك چۆن كوردس���تان كه‌وتۆته‌ س���ه‌ر سیس���ته‌می حوكمڕانی له‌كوردس���تان‌گۆڕا‬ ‫زنجی���ره‌چیایه‌كی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس���ت‪ ،‬ب���ۆ سیس���ته‌می س���ه‌رۆكایه‌تی‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ناوچه‌ش���اخاوییه‌كان هه‌میش���ه‌ س���نوری پێش ریفراندۆمه‌ك���ه‌ بارزانی ئه‌نجومه‌نێكی‬ ‫ئیمپراتۆره‌كان بووه (سویس���را ده‌كه‌وێته شۆڕش���گێرانه‌ی وه‌ك بناغه‌ی حوكمڕانێكی‬ ‫‌نێوان چوار ده‌وڵه‌تی زلهێزه‌وه‌كه خاوه‌نی عه‌سكه‌ریی دامه‌زراند‪.‬‬ ‫ئێس���تا وه‌كو لۆژیك ته‌نها سیس���ته‌می‬ ‫ئیمپراتۆرییه‌ت بوونه‌‌و بریتین له‌‪‌:‬نه‌مس���ا‌و‬ ‫ئیتاڵیا‌و فه‌ره‌نسا‌و ئه‌ڵمانیا‌و‪ ،‬كوردستانیش چواره‌مم���ان له‌به‌رده‌م ماوه‌(سیس���ته‌می‬ ‫ده‌كه‌وێت ‌ه نێوان سێ نه‌ته‌وه‌ی گه‌وره‌و‌ه كه حكومه‌تی كۆمه‌ڵه‌ی نیشتیمانییه‌)‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫خاوه‌ن���ی ئیمپراتۆرییه‌ت بوونه‌‌و بریتین له‌‪ :‬به‌پراكتیزه‌كردنی ئه‌م سیس���ته‌مه‌ بتوانین‬ ‫هه‌مو شاره‌كانی كوردستان(ته‌نها سلێمانی‌و‬ ‫عه‌ره‌ب‌و تورك‌و فارس‌)‪.‬‬ ‫‌ له‌نێو چیاكانی ئه‌لپدا كۆمه‌ڵێك كانتۆنی هه‌ولێر‌و دهۆك نا‪ ،‬به‌ڵكو شاره‌كانی دیكه‌ش‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ ب���وو ‌ن وه‌كچۆن كوردس���تان وه‌ك زاخ���ۆ‌و رانیی���ه‌و هه‌ڵه‌بجه‌و كۆیه‌…‬ ‫سنوری س���ه‌فه‌وییه‌كان‌و عوس���مانییه‌كان هتد) ده‌س���ه‌اڵته‌ خۆجێیه‌كانی���ان بۆ زیاد‬ ‫بووه‌و كۆمه‌ڵێ���ك ئیماراتی س���ه‌ربه‌خۆی بكه‌ین تا ئاستی پێكهێنانی (كانتۆن) ئه‌وه‬ ‫تێدا بووه‌‪ ،‬ئه‌م كانتۆنان ‌ه له‌ژێر ده‌س���ه‌اڵتی ‌له‌ماوه‌یه‌كی كه‌مدا ده‌توانین ببین به‌خاوه‌نی‬ ‫نه‌مس���اوییه‌كاندا بوون‪‌،‬ب���ه‌اڵم كاتێك كه هه‌رێمێك���ی س���ه‌قامگیر‪ ،‬ك���ه‌هیچ‌حزب‌و‬ ‫‌س���ێ له‌م كانتۆنه‌س���ه‌ربه‌خۆیانه له‌ساڵی بنه‌ماڵه‌ یان خێڵ‌و كه‌سایه‌تییه‌ك ناتوانێت‬ ‫(‪)1291‬دا له‌ژێر چه‌ت���ری كۆنفیدڕاڵییه‌كدا كۆنترۆڵی ئه‌م هه‌رێمه‌بگرێته‌ده‌ست‪.‬‬ ‫دژ به‌داگیركه‌رانی���ان ی���ه‌ك ده‌گ���رن‪،‬‬ ‫‪ .1‬حكومه‌ت���ی كۆمه‌ڵه‌ی نیش���تیمانی‬ ‫به‌ڵێننامه‌یه‌ك واژۆ ده‌كه‌ن كه‌هه‌میشه‌یه‌ك‬ ‫كۆنفیدڕاڵی كۆیانبكاته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم كه‌س���یان (حكومه‌تی په‌رله‌مان)‬ ‫فه‌یله‌سوفی به‌ناوبانگ جان جاك رۆسۆ‬ ‫ده‌س���ت نه‌خه‌نه‌ كاروباری ئه‌وی تریانه‌وه‌‪،‬‬ ‫‪Jean-Jacques‬‬ ‫لێره‌دا كاتێك له‌ش���ه‌ڕی مۆرگاردن به‌سه‌ر (‪1778-1712‬‬ ‫نه‌مس���اوییه‌كاندا سه‌رده‌كه‌ون‪ ،‬ئیتر له‌گه‌ڵ ‪ )Rousseau‬به‌باوك���ی رۆح���ی‬ ‫رۆژگاردا كانتۆن‌و ئیمارا‌ته‌س���ه‌ربه‌خۆكانی ئ���ه‌م سیس���ته‌مه‌داده‌نرێت ب���ه‌و مانایه‌ی‬ ‫تری ناوچه‌كه‌دێنه‌ناو ئه‌م كۆنفیدڕاڵییه‌وه‌‪ ،‬كه‌(ده‌س���ه‌اڵت ده‌بێ له‌ژێر ده‌س���تی ئه‌و‬ ‫له‌ساڵی (‪)1848‬دا یه‌كه‌م ده‌ستورییان دانا كۆمه‌ڵه‌ی���ه‌دا بێت كه راس���ته‌وخۆ له‌الیه‌ن‬ ‫ك���ه‌تیایدا سویس���را ش���ێوازێكی فیدڕاڵی خه‌ڵك���ه‌وه‌هه‌ڵده‌بژێردرێت ك���ه‌پێیده‌ڵێن‬ ‫وه‌رگرت‌و له‌س���ه‌ر هه‌مان شێوازی فه‌ره‌نسا كۆمه‌ڵه‌ی نیشتیمانی یان كۆمه‌ڵه‌ی گه‌ل)‪،‬‬ ‫سیس���ته‌می سیاس���یان دانا‌كه‌سیسته‌می له‌هه‌مانكاتدا پێیده‌وترێ سیسته‌می قه‌یران‌و‬ ‫(كۆمه‌ڵه‌ی نیشتیمانی‌و حكومه‌تی كۆمه‌ڵ) دوای شۆڕش���ه‌كان (له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی له‌كاتی‬ ‫ه‌‪ ،‬له‌م سیس���ته‌مه‌سیاس���ییه‌دا‌پا‌رله‌مان داڕووخ���ان‌و قه‌یران‌و شۆڕش���ه‌كاندا په‌نای‬ ‫بۆ ده‌برێت)‪ ،‬ئه‌م سیس���ته‌مه‌ بۆ یه‌كه‌مجار‬ ‫پێیده‌وترێت (كۆمه‌ڵه‌ی نیشتمانی)‪.‬‬ ‫ده‌ستوری سویسرا له‌سااڵنی (‪ )1874‬و له‌فه‌ره‌نس���ا ل���ه‌دوای ناس���ه‌قامگیریی له‌و‬ ‫(‪)1999‬دا دوو ج���ار ده‌س���تكاری كراوه‌‪ ،‬واڵته‌دا جێبه‌جێك���را (له‌‪ 1792‬تا ‪،)1795‬‬ ‫به‌اڵم له‌ساڵی (‪ )1848‬تاكو ئه‌مڕۆ هه‌مان پاش���ان هه‌ڵوه‌ش���ایه‌وه‌و دواتر له‌س���اڵ ‌ی‬ ‫‪1848‬دا له‌فه‌ره‌نس���ا‌و سویس���را ل���ه‌دوای‬ ‫ده‌ستوره‌‪.‬‬ ‫له‌ب���ه‌ر له‌یه‌كچوون���ی جیۆپۆله‌تیك���ی شه‌ڕی ناوخۆی نێوان كاتۆلیك‌و پرۆتستاندا‬ ‫كوردس���تان‌و سویس���را‪ ،‬ئه‌م���ڕۆ ده‌بینین جێبه‌جێكرا‪ ،‬له‌فه‌ره‌نس���ا له‌ساڵی ‪1871‬دا‬ ‫رۆژئاوای كوردس���تانیش به‌سوود وه‌رگرتن كۆتایی پێهێنرا به‌اڵم له‌سویسرا تا ئه‌مڕۆش‬ ‫له‌ئه‌زمونی سویس���را كار ب���ۆ دامه‌زراندنی كاریپێده‌كرێت‪.‬‬ ‫حكومه‌تی كۆمه‌ڵ به‌و مانایه‌ دێ‪ ،‬هه‌رسێ‬ ‫كانتۆن‌و حكومه‌تی خۆجێیی ده‌كات له‌ژێر‬ ‫دروشمی هێڵی سێیه‌م یان نه‌هجی سێیه‌م‪ ،‬ده‌سه‌اڵتی (یاسادانان‌و جێبه‌جێكار‌و دادگا)‬ ‫له‌كۆتایشدا كۆكردنه‌وه‌ی هه‌مو ئه‌م كانتۆنانه له‌ژێر‌ ده‌ستی په‌رله‌ماندا بێت‌و له‌م حا‌ڵه‌‌ته‌دا‬ ‫‌له‌هه‌رێمك���دا كه ‌به‌سیس���ته‌می سیاس���ی پارله‌م���ان ئه‌نجومه‌نێ���ك پێكده‌هێنێ���ت‬ ‫ك���ه ‌له‌چه‌ن���د كه‌س���ێك پێكهاتبێ���ت بۆ‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ی نیشتیمانی به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪.‬‬ ‫له‌ڕۆژئاوا چاك ده‌زانن كه‌ته‌نها ده‌ستوری به‌ڕێوه‌بردنی كاروباری حكومه‌ت كه ‌پێیان‬ ‫سویسرایه‌ ده‌توانێت سیسته‌مێكی ئارام بۆ ده‌ڵێن (ئه‌نجومه‌نی حكومه‌ت) و دادگایش‬ ‫ناوچه‌یه‌ك دروس���تبكات ك���ه‌فره‌نه‌ته‌وه‌‌و سه‌ربه‌خۆ نابێ‪ ،‬به‌ڵكو دادوه‌ره‌كانی دادگای‬ ‫فر‌ه ئایین بێت‌و له‌هه‌مانكاتدا سیس���ته‌مێك بااڵ له‌الیه‌ن په‌رله‌مانه‌وه‌ داده‌مه‌زرێن‪.‬‬ ‫بێت كه‌ هه‌رگیز رێگه‌نه‌دات زۆرینه‌حوكمی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی حكوم���ه‌ت له‌ژێر چاودێری‬ ‫كه‌مینه‌بكات‪.‬‬ ‫له‌هه‌رێم���ی كوردس���تانی خۆش���مان پا‌رله‌ماندا كاروباری حكومه‌ت ده‌باته‌‌ڕێوه‌و‬ ‫به‌جێبه‌جێكردنی ئه‌م سێ خاڵه‌ی خواره‌و‌ه ئام���ۆژگاری‌و فه‌رم���ان له‌په‌رله‌مان���ه‌و‌ه‬ ‫ك���ه‌چاكس���ازیی بنه‌ڕه‌تی���ی سیس���ته‌می وه‌رده‌گرێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم نابێ���ت ئه‌ندامان���ی‬ ‫سیاس���ی له‌خۆده‌گرێ���ت‪ ،‬ده‌توانی���ن ببین ئ���ه‌م ئه‌نجومه‌ن���ه‌له‌هه‌مانكات���دا ئه‌ندامی‬ ‫به‌خاوه‌ن سیسته‌مێكی سیاسی سه‌قامگیر پا‌رله‌مانیش بن‪.‬‬ ‫بڕی���اری ناو ئ���ه‌م ئه‌نجومه‌ن���ه‌به‌كۆی‬ ‫ك���ه‌ له‌داهاتودا نه‌ك ته‌نها ده‌بێته‌چه‌ترێك‬ ‫بۆ هه‌رێمی كوردس���تان‪ ،‬به‌ڵكو شاره‌كانی ده‌نگ ده‌بێت‌و هیچ كه‌سێك له‌م ئه‌نجومه‌نه‬ ‫ت���ری ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێمی���ش به‌ب���ێ ئه‌وه‌ی ‌ده‌س���ه‌اڵتی له‌وان���ی ت���ر زیات���ر نیی���ه‌‪،‬‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی خۆیان له‌ده‌ست بده‌ن ده‌توانن سه‌رۆكایه‌تی ناو ئه‌م ئه‌نجومه‌نه‌ هه‌ر ساڵه‌ی‬ ‫بێن���ه‌ ژێر هه‌مان چه‌ت���ره‌وه‌‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ی به‌ر كه‌سێكیان ده‌كه‌وێت‪ ،‬جگه‌له‌مه‌ش هیچ‬ ‫كه سویس���را‌ له‌ماوه‌ی (‪ )200‬ساڵدا له‌سێ كه‌س���ێكیش ناتوانێت‌و بۆی نییه‌له‌یه‌كجار‬ ‫زیاتر سه‌رۆكایه‌تی ئه‌نجومه‌نه‌كه‌بكات‪.‬‬ ‫كانتۆنه‌وه‌بوون به‌‪ 13‬كانتۆن‪.‬‬ ‫ش���ایانی باسكردنه‌كه‌سه‌رۆكایه‌تی ناو‬ ‫ئه‌م ئه‌نجومه‌نه‌ته‌نها ته‌ش���ریفاتی ده‌بێت‌و‬ ‫پڕۆژه‌كه‌ ئه‌م سێ خاڵه‌ له‌خۆده‌گرێ‬ ‫هیچ ده‌سه‌اڵتێكی بۆ زیاد ناكات‪.‬‬ ‫‪ .1‬گۆڕینی سیسته‌می سیاسی‪.‬‬ ‫پا‌رله‌م���ان ده‌توانێ���ت ئه‌ندامێ���ك یان‬ ‫‪ .2‬دابه‌ش���كردنی ده‌س���ه‌اڵته‌ ئیدارییه‌كان‬ ‫به‌س���ه‌ر ناوچه‌كان���دا‌و دامه‌زراندن���ی هه‌م���و ئه‌نجومه‌نه‌كه‌بگۆڕێ���ت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م‬ ‫ئه‌نجومه‌نه‌ناتوانێت پا‌رله‌مان س���ڕ بكات‌و‬ ‫كانتۆنه‌كان‪.‬‬

‫بۆ ئه‌وه‌ی هه‌رێم‬ ‫له‌ناكۆكی‌و شه‌ڕی‬ ‫نه‌ته‌وایه‌تی نێوان‬ ‫(عه‌ره‌ب ـ تورك\‬ ‫فارس) و ئاینی‌و‬ ‫مه‌زهه‌بی نێوان‬ ‫(ئیسالمی\ مه‌سیحی‌و‬ ‫شیعی\ سونی) و‌و‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی (ڕۆژئاوا\‬ ‫روسیا) بپارێزین‪،‬‬ ‫سه‌ره‌تا ده‌بێت‌‬ ‫بێالیه‌نی خۆمان‬ ‫رابگه‌یه‌نین‬ ‫داوای هه‌ڵبژاردن���ی پێش���وه‌خت بكات یان‬ ‫پرۆژه ‌پێشكه‌ش به‌په‌رله‌مان بكات‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫كاره‌كانی ته‌نها جێبه‌جێكردنی فه‌رمانه‌كانی‬ ‫پا‌رله‌م���ان‌و به‌ڕێوه‌بردن���ی وه‌زاره‌ت���ه‌كان‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫له‌حاڵه‌تێكیش���دا ئه‌گه‌ر هه‌ر ئه‌ندامێكی‬ ‫ئ���ه‌م ئه‌نجومه‌نه‌پرۆژه‌یه‌ك���ی هه‌بێت ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌توانێت له‌ڕێگ���ه‌ی ئه‌ندامانی پا‌رله‌مانی‬ ‫حزبه‌كه‌یه‌وه ‌پێشكه‌ش به‌پا‌رله‌مانی بكات‪،‬‬ ‫له‌م سیس���ته‌مه‌دا (حكومه‌تی پا‌رله‌مانی)‪،‬‬ ‫ده‌سه‌اڵتی له‌ده‌ستی پارله‌‌ماندا ده‌بێت‪.‬‬ ‫چۆنێتی پێكهێنانی په‌رله‌مان‬ ‫ده‌بێ���ت پا‌رله‌مان دابه‌ش بكرێته‌‌س���ه‌ر‬ ‫دوو ژوور به‌ن���اوی (ژووری ئه‌نجومه‌ن���ی‬ ‫نوێنه‌ران) و (ژووری ئه‌نجومه‌نی پیران)‪.‬‬ ‫ژووری ئه‌نجومه‌ن���ی نوێن���ه‌ران ل���ه‌و‬ ‫ئه‌ندامان���ه‌پێكده‌هێنرێ���ن كه راس���ته‌وخۆ‬ ‫له‌الیه‌ن خه‌ڵكه‌و‌ه هه‌ڵده‌بژێردرێن‪ ،‬هه‌روه‌ك‬ ‫ژووری ئه‌نجومه‌ن���ی پیرانیش له‌و ئه‌ندامانه‬ ‫‌پێكده‌هێنرێن كه‌سه‌رۆك‌و جێگری سه‌رۆكی‬ ‫كانتۆنه‌كانن‪.‬‬ ‫بڕیاره‌كانی ن���او پا‌رله‌م���ان بە‌زۆرینه‌ی‬ ‫ده‌نگ���ی ه���ه‌ردوو ئه‌نجومه‌نه‌ك ‌ه په‌س���ه‌ند‬ ‫ده‌كرێت‪‌،‬مه‌غزای دابه‌شكردنی پا‌رله‌مانیش‬ ‫به‌س���ه‌ر ئ���ه‌م دوو ئه‌نجومه‌ن���ه‌دا ‌ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ك���ه‌كانتۆن���ه‌گه‌وره‌كان���ی وه‌ك هه‌ولێر‌و‬ ‫س���لێمانی كه ‌ده‌بن���ه ‌خاوه‌ن���ی زۆرترین‬ ‫ئه‌ندامانی ئه‌نجومه‌ن���ی نوێنه‌ران‪ ،‬نه‌توانن‬ ‫ب���ه‌و زۆرینه‌یه‌مافی كانتۆن���ه‌بچوكه‌كانی‬ ‫وه‌ك هه‌ڵه‌بجه‌ یان ده���ۆك بخۆن‪ ،‬چونكه‬ ‫‌له‌ئه‌نجومه‌نی پیراندا هه‌مویان س���ه‌روو دوو‬ ‫ش یه‌كسان‬ ‫ئه‌ندامیان هه‌یه‌‪ ،‬به‌مش���ێوه‌یه‌ ‌‬ ‫ده‌بن له‌په‌س���ه‌ندكردن ی���ان ره‌تكردنه‌وه‌ی‬ ‫یاساكان‪ ،‬چونكه ‌له‌كۆتاییدا هیچ یاسایه‌ك‬ ‫ناچێت ‌ه بواری جێبه‌جێكردنه‌و‌ه ئه‌گه‌ر بێت‌و‬ ‫له‌ه���ه‌ردو ئه‌نجومه‌نه‌كه‌دا به‌زۆرینه‌ی ده‌نگ‬ ‫تێنه‌په‌ڕێت‪.‬‬ ‫چۆنێتی پێكهێنانی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی حكومه‌ت‬ ‫جوانی ئه‌م سیسته‌مه‌له‌وه‌دایه‌ك ‌ه هیچ‬ ‫حزب‌و كوتل���ه‌و الیه‌نێك ی���ان نه‌ته‌وه‌یه‌ك‬ ‫ی���ان ئایینی زۆرین���ه‌ی هه‌رێ���م ناتوانێت‬ ‫هه‌م���و ئه‌ندامه‌كان���ی ئ���ه‌م ئه‌نجومه‌نه‌ بۆ‬ ‫خ���ۆی قۆرخكات به‌پاس���اوی زۆرینه‌ی ناو‬ ‫پا‌رله‌مان‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌ندامانی ئه‌م ئه‌نجومه‌نه‬ ‫‌له‌حزبە‌‌براوه‌كان���ی ن���او پا‌رله‌مان پێكدێن‌و‬ ‫له‌هه‌مانكاتدا له‌نه‌ته‌وه‌سه‌ره‌كییه‌كانی و‌اڵت‬ ‫(ئه‌گه‌ر واڵته‌كه‌ فر‌ه نه‌ته‌وه‌بوو) و له‌ئایین‌و‬ ‫‌مه‌زه���ه‌ به‌جیاوازه‌كان (ئه‌گه‌ر واڵته‌كه‌فره‬ ‫‌ئایینی یان فره‌مه‌زهه‌ب بوو)‪.‬‬ ‫ب���ۆ نمونه‌له‌سویس���را ك���ه‌ئه‌نجومه‌نی‬ ‫حكوم���ه‌ت پێكهات���ووه ‌له‌ح���ه‌وت كه‌س‪،‬‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی ل���ه‌م واڵت���ه‌دا ف���ره‌حزبی‌‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی هه‌یه‌(ئه‌ڵمان���ی \فه‌ره‌نس���ی\‬ ‫ئیتاڵی) و فره ‌مه‌زهه‌بیش هه‌یه‌(كاتۆلیك\‬ ‫پرۆتس���تانت) بۆیه‌هه‌رچه‌نده‌وه‌ك یاس���ا‬ ‫نه‌نوس���راوه‌ ب���ه‌اڵم وه‌ك���و ع���ورف ده‌بێ‬ ‫ئه‌م ح���ه‌وت ئه‌ندام���ه‌ی ئه‌نجومه‌نی حوكم‬ ‫‌له‌چوار حزبە‌‌س���ه‌ره‌كییه‌كه‌ی ناو پا‌رله‌مان‬ ‫هه‌ڵبژێردرێن‌و ده‌بێت له‌هه‌ر سێ نه‌ته‌وه‌كه‌ی‬ ‫تێدابێ���ت‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا ده‌بێ���ت له‌ه���ه‌ردوو‬ ‫مه‌زهه‌بی كاتۆلیك‌و پرۆتستانتی تێدابێت‪،‬‬ ‫واته‌ هه‌ر دوو ئه‌ن���دام له‌حزبه‌كانی یه‌كه‌م‌و‬ ‫دووه‌م‌و س���ێیه‌م‌و ئه‌ندامێكی���ش له‌حزبی‬ ‫براوه‌ی چواره‌م‪.‬‬ ‫بۆ هه‌رێم���ی كوردس���تانیش ده‌توانرێت‬ ‫ژم���اره‌ی ئه‌ندامان���ی ئه‌نجومه‌نی حكومه‌ت‬ ‫به‌گوێره‌ی ژماره‌ی وه‌زاره‌ته ‌سه‌ره‌كییه‌كان‬ ‫دانرێت‌و ره‌چاوی ژماره‌ی شاره‌كان‌و پارته‬

‫‌س���ه‌ره‌كییه‌كانی ناو پارله‌مان بكات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نابێت هه‌رگیز له‌ژماره‌ی په‌نجه‌كانی ده‌ست‬ ‫تێپه‌ڕێت‪.‬‬ ‫‪ .2‬حكومه‌تی خۆجێی (كانتۆن)‬ ‫بۆ هه‌مو شاره‌كانی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫بۆ چه‌س���پاندنی سیس���ته‌مێكی تۆكمه‌و‬ ‫دیموكراتی‌و دابه‌ش���كردنی ده‌س���ه‌اڵته‌كان‬ ‫له‌هه‌رێم���ی كوردس���تاندا‪ ،‬ده‌بێ���ت له‌گه‌ڵ‬ ‫گۆڕینی سیسته‌می حكومڕانی بۆ سیسته‌می‬ ‫سیاس���ی حكومه‌تی كۆم���ه‌ڵ له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫ده‌بێت سیس���ته‌می حكومه‌تی خۆجێیی بۆ‬ ‫‌شاره ‌گه‌وره‌كانی كوردستان بچه‌سپێنین‌و‬ ‫چه‌ند كانتۆنێك دروستبكه‌ین‪.‬‬ ‫كانتۆن ئه‌و یه‌ك���ه ‌ئیدارییه‌یه ‌‌كه ‌چه‌ند‬ ‫ش���ار‌و ش���ارۆچكه‌یه‌ك‌ ده‌گرێت���ه‌وه‌ك��� ‌ه‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی سه‌ربه‌خۆ ئیداره‌ی كانتۆنه‌كه‬ ‫‌ده‌ب���ه‌ن‌به‌ڕێ���وه‌‪ ،‬ته‌نها سیاس���ه‌تی دراو‌و‬ ‫سیاس���ه‌تی رێگه‌وبان‌و سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌و‬ ‫سیاسه‌تی به‌رگریی نه‌بێت كه‌ئه‌مانه‌له‌ژێر‬ ‫ده‌سه‌اڵتی حكومه‌تی ناوه‌ندی ده‌بن‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم سیاس���ه‌تی ناوخ���ۆی كانتۆن‌و‬ ‫سیاس���ه‌تی ئابوری‌و په‌روه‌رده‌و …‪.‬هتد‪،‬‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ژێر ده‌س���ه‌اڵتی ئ���ه‌و حكومه‌ت ‌ه‬ ‫خۆجێیی���ه‌ ك���ه ‌كانتۆن���ه‌كان به‌گوێره‌ی‬ ‫ده‌س���توره ‌خۆجێیه‌كان���ی خۆی���ان ب���ۆ‬ ‫كانتۆنه‌كانیان پێكیده‌هێنن‪.‬‬ ‫ل���ه‌م حاڵه‌ت���ه‌دا ئ���ه‌م دوو ئیداری���ه‌ی‬ ‫كه ‌پارت���ی‌و یه‌كێتی له‌س���اڵی (‪)1996‬ه‬ ‫‌په‌یڕه‌وی ده‌كه‌ن‪ ،‬ده‌توانرێت به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫ش���ه‌رعی بكرێته‌ دوو كانتۆنی جیاواز یان‬ ‫زیاد له‌دوو كانت���ۆن‪ ،‬چونكه ‌ناتوانین ئه‌و‬ ‫راس���تییه‌بش���ارینه‌وه‌ك���ه‌دوو ئیداره‌یی‬ ‫ته‌نه���ا خه‌تای پارتی‌و یه‌كێتی نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫هه‌ولێ���ر‌و س���لێمانی‌و ناوچ���ه‌ی بادینان‌و‬ ‫ناوچ���ه‌ی هه‌ورامان‌و گه‌رمی���ان‪ ،‬هیچ كام‬ ‫ل���ه‌م ناوچانه‌نایانه‌وێت له‌ژێر ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫حوكمڕانی ناوچه‌یه‌كی تردا بن‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م س���ه‌بجێكته‌‌مێژووی خ���ۆی هه‌یه‬ ‫‌له‌ناوچه‌ك���ه‌دا‪ ،‬بۆیه‌ئێمه‌ته‌نها به‌ده‌س���ت‬ ‫دوو ئیداره‌یی���ه‌وه‌په‌كم���ان نه‌خ���واردوه‌و‬ ‫ناناڵێنی���ن‌‪ ،‬به‌ڵك���و له‌الیه‌كی تریش���ه‌وه‬ ‫‌به‌ده‌س���ت ناوچه‌گیرییه‌ك���ی مێژوییه‌وه‌كه‬ ‫رێگ���ره‌له‌به‌رده‌م سیس���ته‌مێكی مه‌ركه‌زی‬ ‫ك���ه‌پایته‌خته‌ك���ه‌ی هه‌ولێ���ڕ بێ���ت‪ ،‬له‌م‬ ‫حاڵه‌ته‌ش���دا پێكهێنانی كانتۆن بۆ ناوچه‬ ‫‌‌جیاوازه‌كانی كوردستان تاكه‌‌چاره‌سه‌ره‌‌بۆ‬ ‫دورخستنه‌وه‌ی به‌دكاریگه‌ریی ناوچه‌گیریی‪.‬‬ ‫‪ .3‬بێالیه‌نی (الحیاد)‬ ‫هه‌رێم���ی كوردس���تان ئارامی‌و ئاش���تی‬ ‫به‌خۆیه‌وه‌ نابینێت ئه‌گه‌ر بێالیه‌نی هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان نه‌كرێ���ت به‌یاس���ا‌و جێبه‌جێ‬ ‫نه‌كرێ���ت وه‌ك پره‌نس���یپێك ب���ۆ چۆنێتی‬ ‫ره‌فتارك���ردن له‌گه‌ڵ واڵته‌ دراوس���ێكانیی‌و‬ ‫ته‌واوی دنیادا‪.‬‬ ‫واته‌ بۆ ئه‌وه‌ی هه‌رێم له‌ناكۆكی‌و شه‌ڕی‬ ‫نه‌ته‌وایه‌ت���ی نێ���وان (ع���ه‌ره‌ب\ ت���ورك\‬ ‫فارس) و ئاینی‌و مه‌زهه‌بی نێوان (ئیسالمی\‬ ‫مه‌سیحی‌و شیعی\ س���ونی) و‌و نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫ت‬ ‫(ڕۆژئاوا\ روسیا) بپارێزین‪ ،‬سه‌ره‌تا ده‌بێ ‌‬ ‫بێالیه‌نی خۆمان رابگه‌یه‌نین‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ش به‌ده‌ركردنی یاس���ای بێالیه‌نی‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان ده‌بێت كه‌رێگه‌نادات‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم ببێ���ت بەالیەنگیر له‌هه‌ر‬ ‫ناكۆكیی���ه‌ك له‌ناوچه‌ك���ه‌دا‌و له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫ناشهێڵێت هیچ گروپ یان پارتێك له‌هه‌رێم‬ ‫الیه‌نگری واڵتانی د‌راوسێ‌و زلهێزه‌كان بێت‪،‬‬ ‫یان الیه‌نگری گروپه‌ میلیش���یاكان بێت كه‬ ‫‌شه‌ڕی مه‌زهه‌بی یان ره‌یسیستی یان ئاینی‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها پێویس���ت ‌ه له‌و یاسایه‌دا سزای‬ ‫هه‌ڵوه‌ش���انه‌وه‌و دادگای���ی دی���اری بكرێت‬ ‫ب���ۆ حكومه‌ت‌و كانت���ۆن‌و پ���ارت‌و گروپه‬ ‫جۆراوجۆره‌كان له‌حاڵه‌تێكدا ئه‌گه‌ر بێالیه‌نی‬ ‫خۆیان له‌ده‌ست دا‪.‬‬ ‫نمون���ه‌ی ده‌وڵه‌تێك���ی بێ�ل�ان ك���ه‌‪500‬‬ ‫س���اڵه ‌بێالیه‌نی خۆی راگه‌یاندوه‌و تاوه‌كو‬ ‫ئه‌مڕۆ به‌ئاش���تی‌و ئارامی له‌نێوان ده‌وڵه‌ته‬ ‫‌زلهێزه‌كانی دنیادا ده‌ژی‪ ،‬سویسرایه‌‪.‬‬ ‫سویس���را ده‌وڵه‌تێكی بچوك���ه ‌له‌نێوان‬ ‫چ���وار ده‌وڵه‌تی زلهێزی وه‌ك (فه‌ره‌نس���ا\‬ ‫ئیتالیا\ نه‌مسا\ ئه‌ڵمانیا)دا‪ ،‬بۆیه ‌ده‌یزانی‬ ‫ئه‌گه‌ر بێت���و ببێ���ت به‌الیه‌نگریی هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌م ده‌وڵه‌تان���ه‌‌زیانمه‌ند ده‌بێت‌و ناتوانێت‬ ‫سه‌قامگیر بێت‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌له‌ساڵی (‪)1515‬‬ ‫ه‌وه‌‌ بێالیه‌ن���ی خ���ۆی راگه‌یان���د‌و تاوه‌كو‬ ‫ئه‌م���ڕۆ نه‌چووه‌ته ‌به‌ره‌ی هی���چ الیه‌نێك‪،‬‬ ‫جگه‌ل���ه‌وه‌ش نه‌له‌ش���ه‌ڕه‌كانی ناپلیۆن‌و‬ ‫ن���ه‌له‌جه‌نگی جیهانی یه‌كه‌م‌و دووه‌مدا‌و نه‬ ‫‌له‌جه‌نگی ساردی نێوان رۆژئاوا‌و سۆڤییه‌تدا‬ ‫به‌ش���داری نه‌ك���ردووه‌‪ ،‬بۆیه ‌ن���ه‌ك پێنج‬ ‫سه‌ده‌ی ‌ه سه‌قامگیره‌و داگیر نه‌كراوه‌و دابه‌ش‬ ‫نه‌كراوه‌‪ ،‬به‌ڵكو بووه‌ته‌سه‌نته‌ری دانوسان‌و‬ ‫ئاش���ته‌وایی له‌نێوان نه‌ت���ه‌وه‌زلهێزه‌كاندا‪.‬‬ ‫ش���ایه‌نی باسه‌بێالیه‌نی‌و سه‌قامگیریی ئه‌م‬ ‫واڵت���ه‌بووه‌ته‌ مایه‌ی بوژان���ه‌وه‌ی ئابوری‌و‬ ‫جێی متمانه‌ی سه‌رمایه‌داران‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫بیروڕا‬

‫له‌دواخستنی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ بۆ‬ ‫له‌بیر چونه‌وه‌ی‬ ‫شکست‬ ‫محەمەد سەعید‬ ‫یه‌کێک له‌هه‌ره‌ کاره‌کته‌ره‌ سه‌ره‌کییه‌کانی‬ ‫دونی���ای دیموکراس���ی هه‌ڵبژاردنه‌ مه‌رج‬ ‫نی ی���ه‌ هه‌رده‌س���ه‌اڵتێک هه‌ڵبژاردنی کرد‬ ‫هه‌ڵگری شوناس���ی دیمۆکراسی بێ‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دیموکراسی به‌بێ ده‌نگدانێکی ته‌ندروست‬ ‫هی���چ مانایه‌ک���ی ن���ی ی���ه‌‪ .‬ده‌س���ه‌اڵته‌‬ ‫فاشیست‌و دیکتاتۆره‌کانی دونیا زیاتر باس‬ ‫له‌هه‌ڵب���ژرادن ده‌که‌ن وه‌ک له‌ده‌س���ه‌اڵته‌‬ ‫کراوه‌و پلوڕاله‌کان‪ ،‬به‌اڵم به‌مه‌رج‌و رێسای‬ ‫فاشس���تانه‌ی خۆیان ده‌یانه‌وێ پڕۆس���ه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ک���ه‌ ئه‌نجام بده‌ن‪ ،‬س���اخته‌ی‬ ‫بک���ه‌ن‪ ،‬ویژدان‌و ئیراده‌ی هاواڵتیان بکڕن‪،‬‬ ‫فشارێکی ئابوری‌و سیاسی وا دەخوڵقێنن‬ ‫که‌ هه‌ڵبژاردنه‌که‌ هیچ مۆرکێکی دیموکراسی‬ ‫پێ���وه‌ نه‌بێ‪ ،‬ده‌کرێ له‌دونی���ای مۆدێرندا‬ ‫دوج���ۆر هه‌ڵب���ژاردن بک���رێ‪ ،‬یه‌که‌میان‬ ‫هه‌ڵبژاردنێکی ته‌ندروس���ت ناو ده‌برێ‪ ،‬که‌‬ ‫تیادا ده‌سه‌اڵت ده‌یه‌وێ روی راسته‌قینه‌ی‬ ‫خۆی ببینێ‌و وه‌ قورسایی‌و سه‌نگی خۆی‬ ‫له‌الی هاواڵتیه‌کانی بزانێ‪ ،‬بۆ یه‌ ده‌سه‌اڵت‬ ‫په‌ن���ا بۆ هیچ فرت‌و فێڵ‌و ته‌ڵه‌که‌ بازییه‌ک‬ ‫نابات چونکه‌ نایه‌وێ خۆی‌و هاواڵتیه‌کانیش‬ ‫هه‌ڵخه‌ڵه‌تێن���ێ‪ ،‬ئه‌م ج���ۆره‌ له‌هه‌ڵبژاردن‬ ‫ته‌نها ده‌س���ه‌اڵته‌ دیموکراسیه‌کانی دونیای‬ ‫ده‌یکه‌ن ‪.‬ج���ۆری دووه‌م که‌ به‌هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ساخته‌و ناته‌ندروست ناوده‌برێ‪ ،‬ئه‌م جۆره‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن ب���ۆ راکردن���ه‌ له‌بینینه‌وه‌ی‬ ‫جه‌وهه‌ری راس���ته‌قینه‌ی ده‌سه‌اڵت‪ ،‬واته‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت بۆ ی���ه‌ ده‌یه‌وێت ئ���ه‌م جۆره‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌ ب���کات تاوه‌ک���و ره‌فتاره‌ نا‬ ‫ئینس���انییه‌کانی که‌ کردون���ی نه‌بینێ‪ ،‬بۆ‬ ‫ی���ه‌ بۆ کردنی ئ���ه‌م ج���ۆره‌ له‌هه‌ڵبژاردن‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت هه‌میشه‌ پێوس���تی بە‌غه‌ش‌و‬ ‫س���اخته‌ییه‌ له‌میکانیزیم���ی هه‌ڵبژاردندا‪،‬‬ ‫یاخ���ود دواخس���تنی هه‌ڵبژاردنه‌کان���ه‌‬ ‫‪.‬ده‌س���ه‌اڵتی کوردی له‌ماوه‌ی حکومڕانی‬ ‫دا گ���ه‌ر هه‌ڵبژاردنی کردب���ێ ته‌نها په‌نای‬ ‫بۆ جۆری دووه‌م ب���ردووه‌‪ ،‬هه‌رگیز نه‌مان‬ ‫بیستوه‌ که‌ هه‌ڵبژاردنی ده‌سه‌اڵتی کوردی‬ ‫بێ ساخته‌ بوو بێ‪ ،‬چونکه‌ ئه‌م ده‌سه‌اڵته‌‬ ‫نایه‌وێت ش���وناس‌و کاره‌کته‌ری سه‌ره‌کی‬ ‫خ���ۆی ببین���ێ‪ ،‬بۆی���ه‌ چاکتری���ن رێگای‬ ‫دواخستنی هه‌ڵبژاردنه‌‪ ،‬ئایا بۆ ده‌سه‌اڵتی‬ ‫کوردی ده‌یه‌وێ هه‌ڵب���ژاردن دوا بخات ؟‬ ‫فاکت���ه‌ری نه‌بونی بودجه‌و پاره‌یه‌؟ یاخود‬ ‫ئاماده‌ نه‌بونی کۆمیسۆنی هه‌ڵبژاردنه‌کانه‌‬ ‫ب���ۆ جێبه‌جێ کردن���ی ئه‌رکه‌کانیان ؟ یان‬ ‫فاکت���ه‌ری ده‌ره‌کی یه‌؟ بێگومانن هیچ له‌م‬ ‫خااڵن���ه‌ نین‪ ،‬به‌ڵکو ته‌نه���ا هۆکار بریتی‬ ‫ی���ه‌ له‌که‌لتوری بی���ر چونه‌وه‌یه‌ که‌ ئه‌م‬ ‫کورده‌ی باشوری کوردستان توشی بووه‌‪،‬‬ ‫بیر چونه‌وه‌ له‌م هه‌مو شکس���ته‌ سیاسی‌و‬ ‫ئی���داری‌و ئابوری‌و ده‌رون���ی یه‌ی که‌ ئه‌م‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌ به‌س���ه‌ر هاواڵتیانی کوردستاندا‬ ‫هێناوییانه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ساخته‌یش بە‌ئه‌ندازه‌ی‬ ‫دواخستن سودی نابێ بۆ ده‌سه‌اڵتی کوردی‬ ‫چونکه‌ هی���چ نه‌ته‌وه‌ی���ه‌ک وه‌کو خه‌ڵکی‬ ‫کوردس���تان (باشور) توش���ی یادچونه‌وه‌‬ ‫نه‌بووه‌ به‌رامبه‌ر ئه‌و کاره‌ نائینسانییانه‌ی‬ ‫که‌ ئ���ه‌م ده‌س���ه‌اڵته‌ به‌س���ه‌ریهێناوین ‪.‬‬ ‫یه‌کێ���ک له‌هه‌ره‌ ره‌خن���ه‌ جوانه‌کانی کاک‬ ‫به‌ختیار عل���ی له‌کۆمه‌ڵگای کوردی بریتی‬ ‫ی���ه‌ له‌وه‌ی که‌ ئ���ه‌م نه‌ته‌وه‌یه‌ ن قوربانی‬ ‫یادچونه‌وه‌ی���ن رۆژێک نابات ئ���ه‌وه‌ی که‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت به‌س���ه‌رمان دێنی راسته‌وخۆ‬ ‫له‌یادی ده‌که‌ی���ن‪ ،‬ئه‌مه‌ له‌کاتێکدا هه‌رگیز‬ ‫شتێکی شه‌خسی که‌ به‌رامبه‌رمان ده‌کرێ‬ ‫تا گۆڕیش له‌گه‌ڵ خۆمان ده‌یبه‌ن‪ ،‬رۆمانی"‬ ‫جه‌مشید خانی مامم که‌ هه‌میش با له‌گه‌ڵ‬ ‫خۆی دا ده‌برد" که‌ یه‌کێکه‌ له‌شاکاره‌کانی‬ ‫ئه‌م نوس���ه‌ره‌ کۆی رۆمانه‌که‌ ئیش کردنه‬ ‫له‌سه‌ر ره‌خنه‌گرتن له‌ستراکتۆری ده‌رونی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی کورد که‌ چۆن به‌ئاس���انی تاکی‬ ‫کوردی هه‌مو تراژیدیاکانمان بیرده‌چێته‌وه‌‬ ‫که‌ ده‌سه‌اڵته‌ س���ته‌مگه‌ره‌کان به‌سه‌رمان‬ ‫دێنن‪.‬‬ ‫ده‌سه‌اڵتی کوردی ده‌زانێ به‌دواخستنی‬ ‫هه‌ڵبژاردن����ه‌کان ده‌توان����ێ زۆرب����ه‌ی‬ ‫شکسته‌کانی له‌س����ایکۆلۆجیای گشتی دا‬ ‫بس����ڕێته‌وه‌‪ ،‬چونکه‌ تام����اوه‌ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫ده‌توان����ێ کۆمه‌ڵ����ی کاری روکه‌ش����انه‌ی‬ ‫هه‌ڵخه‌ڵتێن����ه‌ری کاتی بکات تا ئه‌وکاته‌ی‬ ‫ده‌ن����گ ده‌هێنێت����ه‌وه‌‪ ،‬وه‌ک����و به‌ڵێن����ی‬ ‫چاکردنی پاشکه‌وتی موچه‌ی فه‌رمانبه‌ران‬ ‫(له‌ رێ����گای حکومه‌تی ناوه‌نده‌وه‌) یاخود‬ ‫تاپۆکردن����ی خان����وی نایاس����ی به‌س����ه‌ر‬ ‫هاواڵتیان����دا‌و چه‌نده‌ه����ا به‌ڵێ����ن‌و بڕی����ار‬ ‫که‌ ده‌ش����ێ جێبه‌جێش����ی نه‌ک����ه‌ن‪ ،‬واته‌‬ ‫دواخس����تنی هه‌ڵبژاردن ته‌نه����ا بۆ له‌بیر‬ ‫چونه‌وه‌ی کاره‌سات‌و مه‌ینه‌تیه‌کانه‌ که‌ ئه‌م‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌ به‌سه‌ر ئه‌م خه‌ڵکه‌یدا هێناوه‌‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )612‬سێشه‌ممه ‪2018/2/6‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫كاكی‌ سه‌رنوسه‌ر الی‌ وایه‌ هه‌مو كه‌سێكی‌ به‌پار‌ه پێده‌كڕێ‌!‬ ‫ی ف�ڵ�ان‬ ‫به‌خش���ینه‌وه‌و ناش���یرینكردن ‌‬ ‫حزب‌و سه‌ركرده‌ی‌ ركه‌به‌ریان‌و لەپێناو‬ ‫ی‬ ‫ی "به‌رپرس" ‌‬ ‫ی كاك ‌‬ ‫ماکیاژو رتوشكردن ‌‬ ‫ئاغایان‪.‬‬ ‫ی ئه‌م كاكی‌ سه‌رنوسه‌ر‌ه‬ ‫پاش ئه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌ماو‌هی‌ هه‌فته‌یه‌ك���دا زیاتر له‌‪ 20‬جار‬ ‫ی ناساندو وتی‌ ك ‌ه‬ ‫ی كرد‌و خۆ ‌‬ ‫ته‌له‌فون ‌‬ ‫پێیخۆش ‌ه بمبینێت‌و چایه‌ك به‌یه‌كه‌و‌ه‬ ‫بخۆین���ه‌وه‌و پێكه‌و‌ه دو قس���ه‌ بكه‌ین‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ك��� ‌ه چوم ته‌واو س���ه‌رم له‌مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫بانگردنه‌كه‌ی‌ س���وڕما‪ ،‬كورت‌و كرمانج‬ ‫کوردستان عەبدولکەریم‬ ‫مه‌س���جه‌كه‌ی‌ ئه‌وه‌ بو ك ‌ه "بۆ ش���تێك‬ ‫تۆمان بانگ كردوه‌‪ ،‬ئه‌ویش ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی ئێم ‌ه‬ ‫سه‌رنوس���ه‌رێكی‌ "تاز‌ه پیاكه‌وتوی‌" واز له‌ئاوێن��� ‌ه بهێنی���ت‌و بێی‌ ال ‌‬ ‫ی "تازه‌ پیاكه‌وتو"‪ ،‬ك ‌ه كه‌س ئی���ش بكه‌یت"‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر ئه‌وه‌ش���دا‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی زیاترم له‌و موچه‌ی ‌ه ئه‌دات ‌‬ ‫ی "موچه‌یه‌ك ‌‬ ‫نازانێت س���ه‌رچاو‌هی‌ داهات‌و پاره‌كه‌ ‌‬ ‫ی یاخود كه‌ له‌ئاوێنه‌ وه‌ریده‌گرم!"‪.‬‬ ‫چه‌ن���ده‌و له‌كوێ���و‌ه هێناویه‌ت ‌‬ ‫له‌وه‌اڵمدا پێموت "من له‌ئاوێن ‌ه وه‌ك‬ ‫ی چ به‌رپرسێكی‌ "تاز‌ه پیاكه‌وتوه‌"‪،‬‬ ‫ه‌‬ ‫ی رۆژنامه‌گ���ه‌ری‌‌و ریكالم‬ ‫ێ به‌و بزن���س كار ‌‬ ‫به‌خه‌یاڵی‌ خۆی‌ واده‌زانێ‌ ده‌توان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵڕژاوه‌‪ ،‬هه‌مو شت‌و ناك���ه‌م‪ ،‬به‌ڵكو ئ���ه‌وه‌ وه‌ك ئه‌ركێك ‌‬ ‫ی كه‌ بۆ ‌‬ ‫پاره‌یه‌ ‌‬ ‫هه‌مو كه‌سێك بكڕێت‪ ،‬وا ئه‌زانێ‌ هه‌مو سه‌رش���انی‌ خۆم لێیده‌ڕوان���م‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی زۆره‌‌و ه���ه‌ر له‌س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫كه‌س���ێك ئاماده‌ی ‌ه له‌به‌رامبه‌ر مشتێك س���ااڵنێك ‌‬ ‫پاره‌دا س���وك‌و ئاس���ان كه‌س���ایه‌تی‌‌و دامه‌زراندنی���ه‌وه‌ له‌ئاوێن���ه‌م‪ ،‬چەن���د‬ ‫ی مانگێک‌و ساڵ‌و دو ساڵ نییە لەئاوێنە‬ ‫ی بخات���ه‌ ته‌نه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی خ���ۆ ‌‬ ‫ئیعتب���ار ‌‬ ‫ێ ب���م‪ ،‬بۆیە تازە من ئاوێنه‌ بە‌به‌ش���ێك‬ ‫خۆڵه‌وه‌و بچێت له‌م ج���ۆر‌ه میدیا ب ‌‬ ‫دایك‌و باوك‌و س���ێبه‌رانه‌دا كار بكات‪ ،‬له‌خۆم ده‌زانم"‪.‬‬ ‫ی سه‌رنوس���ه‌ر‪ ،‬له‌م‬ ‫به‌اڵم دیاربو كاك ‌‬ ‫كه‌ كاریان ك���ورت بوه‌ته‌و‌ه بۆ تۆمه‌ت‬

‫ی ئه‌و ك ‌ه‬ ‫قس���ه‌یه‌م باش تێنه‌گه‌ی‌‪ ،‬ال ‌‬ ‫هه‌مو ش���تێك پ���اره‌و ژماره‌‌و س���ات‌و‬ ‫ی "ئاخر‬ ‫س���ه‌وداو كڕینه‌‪ ،‬جارێكیتر وت ‌‬ ‫ی ئ���ه‌وان زیاترت‬ ‫له‌و موچ���ه‌و پاره‌ی ‌ه ‌‬ ‫ئه‌ده‌مێ‌!"‪.‬‬ ‫پێموت "تێبگ ‌ه م���ن بۆ موچه‌و پار‌ه‬ ‫په‌یداك���ردن له‌ئاوێن ‌ه نی���م‪ ،‬من له‌هه‌ر‬ ‫ی ت���ر ئیش بك���ه‌م له‌ئاوێن ‌ه‬ ‫ش���وێنێك ‌‬ ‫زیات���رم ده‌س���تده‌كه‌وێ‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم وه‌ك‬ ‫به‌رپرسیاریه‌تیه‌كی‌ ئه‌خالقی‌ پێمخۆش ‌ه‬ ‫ی ئازادی‌ وه‌ك ئاوێنه‌ به‌رده‌وام‬ ‫ده‌نگێك ‌‬ ‫ێ كار ده‌ك���ه‌م‪ ،‬ئه‌گینا من‬ ‫بێت‌و ل���ه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆم هه‌یه‌و پاره‌ ‌‬ ‫وه‌زیفه‌و كاری‌ تر ‌‬ ‫ئاوێنه‌ش نه‌بێت په‌كم ناكه‌وێت"‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌م براده‌ره‌ هێشتا هه‌ر له‌سه‌ر‬ ‫ی به‌رده‌وام بو‪،‬‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی هه‌مان قه‌وان ‌‬ ‫لێدان ‌‬ ‫پێش ئه‌و‌هی‌ ب���ڕۆم بەهەمو ئەقڵییەوە‬ ‫ی "بی���ری‌ لێبكه‌ره‌وه‌و‬ ‫جارێکیت���ر وت��� ‌‬ ‫موچه‌كه‌ت زیاتر ئه‌بێت"‪.‬‬ ‫منی���ش به‌دەم پێكه‌نی���ن بەم جۆرە‬ ‫ی‬ ‫ئەقڵییەتەوە‪ ،‬پێم���وت "نه‌به‌خوا بیر ‌‬ ‫ی‬ ‫لێناكه‌م���ه‌وه‌‌و به‌ته‌ماش مه‌بە‌هه‌ر بیر ‌‬ ‫لێبكه‌مه‌وه‌!"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫دیار‌ه زۆرن ئه‌و الیه‌ن‌و به‌رپرسانه‌ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م ده‌نگ ‌ه‬ ‫ك ‌ه چاوی���ان به‌مانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئاوێنه‌ هه‌ڵنایه‌و ماوه‌یه‌ك ‌ه زۆر‬ ‫ئازاد‌ه ‌‬

‫ی لێببات بۆ ده‌زگاك ‌هی‌‪،‬‬ ‫بێ���ت كارمه‌ند ‌‬ ‫ئاوێنه‌ نه‌بێت؟!‬

‫به‌چڕی‌‌و به‌هه‌مو شێوه‌یه‌ك كار له‌سه‌ر‬ ‫ی ك ‌ه ئێستا‬ ‫كوشتنی‌ ده‌كه‌ن "به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی دارایی خراپدا تێده‌په‌ڕێت"‪،‬‬ ‫به‌دۆخێك ‌‬ ‫ی باش‬ ‫لێره‌دا‪ ،‬پێمخۆش���ه‌‪ ،‬دو راست ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌و پێناوه‌ش���دا دائه‌به‌زن بۆ ئاستێك ‌‬ ‫ی کڕین‌و بزانێت‪:‬‬ ‫زۆر نزم ك���ه‌وا ده‌زانن له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫یه‌كه‌میان‪ ،‬ئاوێن ‌ه به‌بردنی‌ من‌و فاڵن‌و‬ ‫ی‬ ‫ی پاره‌یه‌كی‌ زیات‌ر به‌س���تافه‌‌كه‌ ‌‬ ‫پێدان ‌‬ ‫فیس���ار ناكه‌وێ‌‌و هەر پێش���یەوە دیار‬ ‫دەتوانن ئاوێنه‌ بخه‌ن!‬ ‫ی نابێت‌و با دڵی خۆی بەوە خۆش نەکات‪،‬‬ ‫بێگومان زۆرجار ئه‌و میدیایان ‌ه توش ‌‬ ‫ی چونكه‌ ئاوێن���ە خاوەن���ی بنه‌مایەکی‬ ‫شۆك بون كاتێك كه‌ بینیویان ‌ه به‌شێك ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رچاو له‌و رۆژنامه‌نوس���ان ‌هی‌ موچه‌و تۆكمه‌‌و ناووناوبانگ‌و س���ه‌رمایه‌یه‌ك ‌‬ ‫پاره‌یه‌كی‌ زیاتر له‌ئاوێنه‌یان داونه‌تێ‌‌و مه‌عنه‌وی‌‌و ئەخالقی ئه‌وه‌ند‌ه گه‌وره‌‌یه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫كڕیویان���ن‌و بردویانن ب���ۆ الی خۆیان‪ ،‬ك���ه‌ چه‌ندین رۆژنامه‌نوس‌و نوس���ه‌ر ‌‬ ‫ی كوالێت���ی‌‌و نه‌وعیی���ه‌وه‌ چه‌ند دی���ار خۆبه‌خش���ان ‌ه كاری‌ بۆ ده‌كه‌ن‌و‬ ‫له‌ڕو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌نوس���ن‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش ه���ۆكار ‌‬ ‫ێ س���پی‌‌و توانایان سنوردار ب���ۆ ‌‬ ‫ده‌ست‌و پ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ستافێك ‌‬ ‫ی به‌رده‌وام بونیه‌ت ‌‬ ‫بوە‪ ،‬ئه‌وسا تێگه‌یشتون بۆچی‌ ئاوێن ‌ه سه‌ره‌ك ‌‬ ‫بچكۆالنه‌وەو پەکی ناکەوێ‌‪.‬‬ ‫ناكه‌وێ‌!‬ ‫دوه‌میش���یان‪ ،‬پێمخۆش��� ‌ه ئه‌وه‌ش‬ ‫ی من‌و هه‌وڵدانیش بۆ‬ ‫دڵنیام بانگكردن ‌‬ ‫دورخستنه‌وه‌م له‌ئاوێنه‌ ده‌چێته‌ هه‌مان بیری‌ كاكی‌ سه‌رنوس���ه‌ر‌و هه‌مو ئه‌وان ‌ه‬ ‫ی هه‌ڵمه‌تێكدای ‌ه بخه‌مه‌و‌ه ك ‌ه به‌پار‌ه بران‪ ،‬ئاوێن ‌ه وه‌ك‬ ‫خانه‌وه‌‌و له‌چوارچێوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاوێنه‌‪ ،‬میدیایه‌كی‌ س���ه‌ربه‌خۆ‌و ئ���ازاد فێر ‌‬ ‫بۆ خس���تن‌و ناش���یرینكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژنامه‌گه‌ری ‌‬ ‫ی كراوه‌ت��� ‌ه ئامان���ج ئاوێنه‌یه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی‌ ك���ردوم كار ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی سه‌رنوس���ه‌ره‌‪ ،‬وه‌ك "به‌رل���ه‌وه‌ی‌" پاره‌ په‌ی���دا كرد ‌ن بێت‪،‬‬ ‫ئه‌گینا ئه‌م كاك ‌‬ ‫ی راستی‌‌و بۆ‬ ‫ێ په‌یامێك ‌ه بۆ ده‌رخس���تن ‌‬ ‫ی دراوه‌ت ‌‬ ‫ی دیاره‌ ئه‌وه‌ند‌ه پاره‌ ‌‬ ‫پێوه‌ ‌‬ ‫ی زانیاریی‌‪ .‬ه���ه‌ر میدیاكارێك‬ ‫تا "نه‌شره‌ی‌ دیواره‌ك ‌هی‌" پێده‌ربكات‪ ،‬گه‌یاندن ‌‬ ‫ی ته‌نها‬ ‫ئه‌س���ڵه‌ن هه‌ر پێویس���تی‌ به‌ریكالم‌و ئه‌م په‌یام��� ‌ه له‌بیر بكاو ئامانج ‌‬ ‫به‌كه‌سی‌ وه‌ك من نییه‌! ئه‌گه‌رنا شوێن "پ���اره‌ په‌یداكردن" بێت‪ ،‬س���ه‌ره‌نجام‬ ‫نه‌ماو‌ه كاكی‌ سه‌رنوسه‌ر چاوی‌ له‌سه‌ر ده‌كه‌وێ‌‌و ده‌بێت به‌"ساقطة"‌!‬

‫‪13‬‬

‫كاكی‌ سه‌رنوسه‌‌ر‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ هه‌فته‌یه‌كدا‬ ‫زیاتر له‌‪ 20‬جار‬ ‫ته‌له‌فونی‌ كرد‌و خۆی‌‬ ‫ناساندو وتی‌ كه‌‬ ‫پێیخۆشه‌ بمبینێت‌و‬ ‫چایه‌ك به‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫بخۆینه‌وه‌و پێكه‌وه‌ دو‬ ‫قسه‌ بكه‌ین‪ ،‬كه‌ چوم‬ ‫ته‌واو سه‌رم له‌مه‌به‌ستی‌‬ ‫بانگردنه‌كه‌ی‌ سوڕما‬

‫ئیسالم ‌ی سیاسی‌‌و هێرشكردنه‌ سه‌ر عه‌فرین‬ ‫سه‌باحی‌ غالیب‬

‫عه‌فرین یا هه‌ر ش����ارێكی‌ داگیركراوی‌‬ ‫به‌ش����ێكی‌ كوردس����تان‪ ،‬جا مه‌هاباده‌‪،‬‬ ‫س����نه‌یه‌ ی����ا كه‌رك����ووك‌و خانه‌قی����ن‪،‬‬ ‫ئامه‌د‌و بدلیسه‌ یا حه‌سه‌كه‌‌و قامیشلو‪،‬‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی‌ هه‌مو خاك����ی‌ داگیركراوی‌‬ ‫نیش����تمانه‌كه‌مان ده‌ك����ه‌ن‪ .‬بۆی����ه‌ هه‌ر‬ ‫په‌المارێك����ی‌ دوژمنانی‌ كورد بۆ س����ه‌ر‬ ‫عه‌فرین‪ ،‬په‌الماره‌ بۆ سه‌ر هه‌مو كورد‌و‬ ‫گش����ت خاكی‌ داگیركراوم����ان‪ .‬هه‌ڵبه‌ت‬ ‫داگیركه‌ران هه‌میش����ه‌ له‌هه‌لومه‌رجێك‬ ‫ده‌گه‌ڕێ����ن‪ ،‬زیاتر كورد بچه‌وس����ێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫زیات����ر ك����ورد داگیر‌و داب����ه‌ش بكه‌ن‪،‬‬ ‫دیاره‌ چاویش����یان به‌رای����ی‌ نایه‌ت‪ ،‬كه‌‬ ‫پێش����كه‌وتن‌و گەش����ه‌كردن بە‌خۆیانه‌وه‌‬ ‫ببین����ن‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌‪ ،‬ه����ه‌ر له‌و كاته‌وه‌‬ ‫ی خۆجێی‌ له‌ڕۆژئاوای‌‬ ‫كه‌ فه‌رمانڕه‌وایه‌ت ‌‬ ‫كوردس����تان دام����ه‌زراوه‌‪ ،‬توركی����ا بۆ‬ ‫هۆكارێك‌و رۆژێك ده‌گه‌ڕێ‌ كه‌ په‌الماری‌‬ ‫عه‌فرین‌و رۆژئاوا بدا‪ ،‬بیانووی‌ توركیا بۆ‬ ‫هێرشكردنه‌ س����ه‌ر عه‌فرین یا باشووری‌‬ ‫كوردس����تان هه‌میش����ه‌ ئه‌وه‌ ب����ووه‌ كه‌‬ ‫ده‌یه‌وێ‌ سنووره‌كانی‌ خۆی‌ بپارێزێ‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ الی‌ هه‌مو جیهان روونه‌‪ ،‬له‌هیچ‬ ‫یه‌كێك له‌به‌ش����ه‌ داگیركراوه‌كانه‌وه‌‪ ،‬نه‌‬ ‫پالن هه‌یه‌ نه‌ هێرشكراوه‌ته‌ سه‌ر توركیا‪،‬‬ ‫كه‌ بە‌ته‌نگ پاراستنی‌ سنووره‌كانییه‌وه‌‬ ‫بێ‌‪ ،‬مه‌سه‌له‌كه‌ هه‌ر ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رچی‌‬ ‫بە‌ره‌س����می‌‌و بە‌ك����رده‌وه‌ هاتوهاواریان‬ ‫دنیا پڕ ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬كه‌ كورد نییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌واقیع����دا باوه‌ڕیان وای����ه‌ كورد هه‌یه‌‌و‬ ‫كوردستانیش هه‌یه‌‌و له‌نێوان چوار واڵتدا‬ ‫داگیركراوه‌‪ ،‬بۆیه‌ توركیا پێی‌ وایه‌ هه‌ر‬ ‫پێشكه‌وتنێك له‌به‌ش����ێكی‌ كوردستانی‌‬ ‫داگیرك����راودا رووب����دا‪ ،‬زوو ی����ا دره‌نگ‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ توركیا نابێ‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌‬ ‫كه‌ له‌عه‌فرینه‌وه‌ تا زه‌ریای‌ ناوه‌ڕاس����ت‬ ‫خاكی‌ كوردستانه‌‪ ،‬گه‌یشتنیش به‌و رێگا‬ ‫زه‌ریاییه‌ سه‌رله‌به‌ری‌ دۆزی‌ كورد له‌باری‌‬ ‫داگیركراویی����ه‌وه‌ ده‌گ����ۆڕی‌ ب����ۆ دۆخی‌‬ ‫ی ده‌وڵه‌ت����ی‌ س����ه‌ربه‌خۆی‌‬ ‫دامه‌زراندن���� ‌‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫ه����ه‌ر حكومه‌تێ����ك كه‌ ل����ه‌‪1923‬ه‌وه‌‬ ‫تا ئێس����تا له‌توركیا هاتۆته‌ س����ه‌ر كار‪،‬‬ ‫درێژه‌پێ����ده‌ری‌ سیاس����ه‌ت‌و به‌رنام����ه‌‬ ‫ش����ۆڤێنییه‌كانی‌ ئه‌تاتورك����ه‌‪ ،‬وا بۆ ‪14‬‬ ‫ساڵ ده‌چێ‌‪ ،‬حزبی‌ گه‌شه‌‌و عه‌داله‌ت كه‌‬ ‫له‌ڕه‌حمی‌ ئیسالمی‌ سیاسییدا پیتاندراوه‌‌و‬ ‫گۆش كراوه‌‪ ،‬له‌جیاتی‌ ئه‌وه‌ی‌ سنوورێك‬ ‫له‌نێ����وان رژێمی‌ ئه‌تاتورك����ی‌ عیلمانی‌‌و‬ ‫ش����ۆڤێنی‌‌و خۆیدا بكێش����ێ‌‪ ،‬به‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫سیاس����ه‌تێكی‌ میانڕه‌وان����ه‌‌و عه‌دال����ه‌ت‬ ‫پیاده‌بكا‪ ،‬هه‌ر ل����ه‌و رۆژه‌وه‌ كه‌ هاتۆته‌‬ ‫سه‌ر كار‪ ،‬بە‌هه‌مان شێوه‌ی‌ ئه‌تاتورك‪،‬‬ ‫سیاسه‌تێكی‌ عیلمانی‌‌و شه‌یتانی‌ له‌گه‌ڵ‬

‫گه‌لی‌ ك����ورد له‌باكووری‌ كوردس����تاندا‬ ‫پیاده‌ كردووه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ مێژووی‌‬ ‫دوێنێ����ی‌ توركیا بخوێنێت����ه‌وه‌ كه‌ وا بۆ‬ ‫سه‌ده‌یه‌ك ده‌چێ‌‪ ،‬به‌رنامه‌ی‌ له‌ناوبردنی‌‬ ‫كورد به‌ڕێ����وه‌ ده‌به‌ن‪ ،‬كه‌چ����ی‌ ئه‌وان‬ ‫له‌ناوچون‌و كورد بە‌سه‌ربه‌رزانه‌ ماوته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ردۆغان‌و حزبه‌كه‌ی‌ شه‌رم له‌وه‌ ناكه‌ن‬ ‫نه‌یا‌نتوانیوە گه‌ش����ه‌ بە‌بیری‌ ئیسالمی‌‌و‬ ‫مرۆڤانه‌ بده‌ن‪ ،‬نه‌ك نه‌ش����یان توانیوه‌‬ ‫عه‌داله‌ت په‌یڕه‌و بك����ه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو له‌گه‌ڵ‬ ‫حزبوڵ��ڵ�ا‌و داعش‌و حه‌ش����دی‌ ش����یعی‌‌و‬ ‫پاسداران‪ ،‬بۆته‌ یه‌كێك له‌خراپترین حزبی‌‬ ‫ره‌گه‌زپه‌رستی‌‌و زۆرداری‌ له‌سه‌رانسه‌ری‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاستدا‪ .‬ئه‌وه‌ندی‌ ئه‌وان‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ ك����ورددا ش����ۆڤێنین‌و دوورن‬ ‫له‌ئیس��ل�امه‌وه‌‪ ،‬هێنده‌ ره‌وتی‌ شۆڤێنی‌‬ ‫ئیسرائیل بە‌فه‌له‌ستینیان نه‌كردووه‌‬ ‫وا چه‌ن����د رۆژێ����ك ده‌چێ‌‪ ،‬ل����ه‌‪20‬ی‌‬ ‫كانوونی‌ دووه‌می‌ ئه‌م ساڵدا‪ ،‬هێرشێكی‌‬ ‫دڕندانه‌‌و به‌رفراوانی‌ ده‌وڵه‌تی‌ تۆقێنه‌ری‌‬ ‫توركیا‪ ،‬بۆ س����ه‌ر رۆژئاوای‌ كوردستان‬ ‫بە‌گش����تی‌‌و ش����اری‌ خۆڕاگری‌ عه‌فرین‬ ‫ده‌ستی‌ پێكردووه‌‪ ،‬ئه‌م هێرشه‌‪ ،‬گه‌لێك‬ ‫پرس����یاری‌ ب����ە‌دوای‌ خۆی����دا هێناوته‌‬ ‫ناوان����ه‌وه‌‪ .‬پرس����یاره‌كان له‌مێژین����ه‌‌و‬ ‫نوێش����ن‪ ،‬هه‌ر بۆ نمون����ه‌‪ ،‬داگیركه‌رانی‌‬ ‫كوردس����تان‌و دوژمنانی‌ ك����ورد‪ ،‬چییان‬ ‫له‌ئێمه‌ ده‌وێ‌؟ ب����ۆ بە‌درێژایی‌ مێژووی‌‬ ‫داگیركردن‌و تۆقاندنی‌ دوژمنان به‌رامبه‌ر‬ ‫بە‌ك����ورد‪ ،‬ش����تێك فێرنابن؟ ت����ۆ بڵێی‌‬ ‫تۆقاندنی‌ چ����وار ده‌وڵه‌تانی‌ داگیركه‌ری‌‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬بتوانن كورد له‌ناوبه‌رن؟‬ ‫وه‌ك ده‌بینرێ‌ تورك‪ ،‬عه‌ره‌ب‌و فارس كه‌‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌كانیان داگیركه‌ری‌ كوردستانن‪،‬‬ ‫ماف����ی‌ ده‌وڵه‌ت بوونیان هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم بۆ‬ ‫ده‌بێ‌ ته‌نیا ك����ورد مافی‌ نه‌بێ‌؟ ئه‌گه‌ر‬ ‫ده‌وڵه‌ت����ی‌ كوردس����تان‪ ،‬بڕۆژه‌یه‌ك����ی‌‬ ‫ئامریكای����ی‌ ـ زایۆنیزمییه‌‪ ،‬بۆ ئه‌و واڵته‌‬ ‫داگیركه‌ران����ه‌ی‌ كوردس����تان‪ ،‬كۆتای����ی‌‬ ‫بە‌په‌یوه‌ندیی����ه‌ دیپلۆماس����ی‌‌و س����ه‌دان‬ ‫پرۆژه‌ی‌ هاوبه‌شی‌ ئابووری‌‪ ،‬سه‌ربازی‌‌و‬ ‫هه‌واڵگرییان له‌گه‌ڵ ئامریكا‌و ئیسرائیل‬ ‫ناهێنن؟ هه‌تا كه‌ی‌ ده‌وڵه‌تانی‌ داگیركه‌ر‌و‬ ‫تۆقێنه‌ری‌ توركیا‪ ،‬ئێران‪ ،‬عێراق‌و سوریا‬ ‫له‌سه‌ر دڕنده‌یی‌ خۆیان به‌رامبه‌ر بە‌كورد‬ ‫درێژه‌ ده‌ده‌ن؟ هیچ گومانێك نییه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫زوربه‌ی‌ كورد موسڵمانن‪ ،‬بۆ ده‌وڵه‌تانی‌‬ ‫موسڵمانی‌ تورك‪ ،‬عه‌ره‌ب‌و فارس بە‌ناوی‌‬ ‫ئیس��ل�امه‌تی‌‌و قورئ����ان‌و حه‌دیس����ه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ماڵی‌ خۆماندا‪ ،‬په‌المارمان ده‌ده‌ن؟‬ ‫ڕه‌نگ����ه‌ بتوان����رێ‌ ده‌یان پرس����یاری‌‬ ‫دیكه‌ بكرێن‪ ،‬به‌اڵم من له‌س����ۆنگه‌ی‌ دوا‬ ‫پرسیاره‌وه‌ كه‌ په‌یوه‌ندی‌ بە‌ئیسالمه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬هه‌وڵ ده‌ده‌م ش����تێك بنووس����م‌و‬ ‫كه‌مێك وه‌اڵمی‌ دوا پرس����یار بده‌مه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌وه‌ته‌ی‌ ئیس��ل�ام هه‌ی����ه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ زێده‌‬ ‫رۆی����ی‌ نه‌بێ‌ كه‌ بوترێ‌ كورد له‌پێش����ی‌‬ ‫پێش����ه‌وه‌ی‌ نه‌ته‌وه‌ موسڵمانه‌كان بووه‌‬ ‫بۆ خزمه‌ت بە‌ئیس��ل�ام‪ ،‬هیچ نه‌ته‌وه‌یه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ن����ده‌ی‌ كورد له‌پێناوی‌ ئیس��ل�امدا‬ ‫ش����ه‌هیدی‌ نه‌داوه‌‌و تێنه‌كۆشاوه‌‪ ،‬له‌زۆر‬ ‫كات����دا‪ ،‬م����ه‌ال‌و زانایانی‌ ك����ورد‪ ،‬له‌هی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ موس����ڵمانه‌كانی‌ دیكه‌ زیره‌كتر‌و‬

‫بە‌ئیمانتر بوون‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ی‌ مه‌ال‌و زانا ‌‬ ‫ی‬ ‫كورد‪ ،‬كاری‌ له‌س����ه‌ر زمان����ی‌ عه‌ره‌بی‌‌و‬ ‫ده‌س����تووری‌ زمانی‌ عه‌ره‌ب����ی‌‌و عیلمی‌‬ ‫ك����ه‌الم‌و هه‌روه‌ها ته‌فس����یری‌ قورئان‌و‬ ‫لێکدانه‌وه‌ی‌ حه‌دیس كردووه‌‪ ،‬نمونه‌یان‬ ‫كه‌مه‌‪ ،‬له‌ناو میلله‌تانی‌ موسڵماندا‪ ،‬ره‌نگه‌‬ ‫ته‌نیا كورد‪ ،‬ئیسالم بۆ چه‌وساندنه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ڵخه‌اڵتان����دن‪ ،‬ف����رت‌و فێ����ڵ له‌گه‌ڵ‬ ‫مرۆڤ ـ به‌كارنه‌هێنێ‌‪ ،‬بۆیه‌ ئیس��ل�امی‌‬ ‫توركی‌‪ ،‬ئیس��ل�امی‌ عه‌ره‌بی‌‪ ،‬ئیسالمی‌‬ ‫فارسی‌‪ ،‬ئیسالمی‌ پاكستانی‌‪ ،‬ئیسالمی‌‬ ‫بنگالدیشی‌‌و زۆر جۆری‌ دیكه‌ی‌ ئیسالم‬ ‫دروستكراون! لێره‌دا پێویسته‌ بپرسین‪،‬‬ ‫ئایا یه‌ك ئیسالم هه‌یه‌ یا زۆر جۆر ئیسالم‬ ‫هه‌یه‌؟ ئه‌گه‌ر یه‌ك ئیسالم هه‌یه‌‪ ،‬با هه‌ر‬ ‫بە‌یه‌كی‌ بمێنێته‌وه‌‪ ،‬خۆ ئه‌گه‌ر ئیس��ل�ام‬ ‫چه‌ن����د جۆرێكه‌؟ بۆ ئیس��ل�امی‌ كوردی‌‬ ‫نییه‌؟ ئه‌م دوو پرس����یاره‌ زۆر جددین‌و‬ ‫پێویس����تیان بە‌لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ زانستانه‌‌و‬ ‫هێدێتی‌‌و وه‌اڵمی‌ ته‌واو هه‌یه‌‪ .‬من لێره‌دا‬ ‫له‌وه‌اڵم����ی‌ ئ����ه‌و دوو پرس����یاره‌دا هه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ ده‌ڵێم كه‌ ئیسالم له‌حه‌قیقه‌تدا‬ ‫یه‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌واقیع����دا گه‌لێك جۆره‌‪،‬‬ ‫وه‌ك ئه‌و نمونانه‌ی‌ له‌سه‌ره‌وه‌‪ ،‬هێمایان‬ ‫بۆ كرا‪.‬‬ ‫ی موس����ڵمانانی‌ ك����ورد‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئێمه‌ ‌‬ ‫له‌م����ه‌و دوا‪ ،‬فریای‌ خۆم����ان نه‌كه‌وین‌و‬ ‫ئیسالمی‌ تایبە‌بە‌خۆمان پێك نه‌هێنین‪،‬‬ ‫ئ����ه‌وا ئیس��ل�امه‌كانی‌ دیك����ه‌ی‌ وه‌ك‬ ‫ئیسالمی‌ توركی‌‪ ،‬ئیس��ل�امی‌ عه‌ره‌بی‌‌و‬ ‫ئیسالمی‌ فارس����ی‌‪ ،‬له‌نه‌خشه‌ی‌ شه‌ڕی‌‬ ‫قه‌اڵچۆكردن����ی‌ ك����ورد‪ ،‬به‌س����ه‌رماندا‬ ‫س����ه‌رده‌كه‌ون‪ .‬ئ����ه‌و جۆره‌ ئیس��ل�امی‌‬ ‫توركی‌‪ ،‬عه‌ره‌بی‌‌و فارسی‌‪ ،‬موسڵمانێكن ب����ه‌و ش����ێوه‌ له‌قورئ����ان‪ ،‬ده‌بێته‌ لێك‬ ‫بە‌ئاره‌زووی‌ عه‌قڵیه‌تی‌ ره‌گه‌زپه‌رستی‌‌و ترازان‌و ه����ه‌زاران هه‌زار ج����ار دابه‌ش‬ ‫زۆرداری‌ خۆی����ان قورئان‌و حه‌دیس راڤه‌ كردنی‌ موس����ڵمانان له‌ناو موسڵماناندا‪،‬‬ ‫ده‌كه‌ن‌و مانای‌ ب����ۆ ده‌دۆزنه‌وه‌‪ ،‬بە‌پێی‌ بە‌تایبه‌ت����ی‌ ك����ه‌ كاربه‌ده‌س����تێكی‌‬ ‫ئیس��ل�امه‌تی‌ ئه‌وان‪ ،‬بە‌هیچ ش����ێوه‌یه‌ك زه‌به‌الحی‌ وه‌ك ئه‌ردۆغ����ان‪ ،‬چ قوڕێك‬ ‫باوه‌ڕیان بە‌هه‌ندێك نیشانه‌‌و دیارده‌كانی‌ بۆ موس����ڵمانان ده‌گرێت����ه‌وه‌‪ ،‬تۆ بڵێی‌‬ ‫خه‌لقی‌ خودایی‌ نییه‌‪ ،‬ئینسان‪ ،‬نه‌ته‌وه‌ی‌ دوای‌ ئه‌م هێرش����ه‌ زۆردارییه‌ی‌ بۆ سه‌ر‬ ‫كورد‪ ،‬زمانی‌ كوردی‌‪ ،‬خاكی‌ كوردستان‪ ،‬ك����ورد‌و كوردس����تان‪ ،‬جاره‌كانی‌ دوایی‌‬ ‫ئاوی‌ كوردستان‪ ،‬ش����اخی‌ كوردستان‪ ،‬به‌ن����اوی‌‪ ،‬هه‌نار‪ ،‬هه‌نگوی����ن‪ ،‬ئاو‪ ،‬زه‌م‬ ‫ه����ه‌وای‌ كوردس����تان له‌نیش����انه‌كانی‌ زه‌م‪ ،‬ش����اخ‪ ،‬زه‌وی‌‪ ،‬لوئلوئ‪ ،‬مه‌رجان‪،‬‬ ‫خودان هه‌ر وه‌ك چ����ۆن‪ ،‬خۆر‪ ،‬مانگ‪ ،‬هه‌نجی����ر‪ ،‬یا هه‌ر وش����ه‌یه‌كی‌ دیكه‌ كه‌‬ ‫ئه‌ستێره‌‪ ،‬زه‌ریا‪ ،‬شاخه‌كان‪ ،‬چینه‌كانی‌ له‌قورئان����دا ناویان هاتووه‌‪ ،‬هێرش����ێك‬ ‫ئاس����مانه‌كان‪ ،‬زمان‪ ،‬نه‌ته‌وه‌‪ ،‬گژوگیا‪ ،‬بكاته‌ سه‌ر ئیسرائیل‌و بە‌جارێك ته‌خت‌و‬ ‫دره‌خت‪ ،‬باڵنده‌‪ ،‬ئاژه‌ڵ‌و هه‌زاران شتی‌ تاراجی‌ نه‌هێڵێ‌‪ ،‬ئه‌ردۆغان‌و نمونه‌كانی‌‬ ‫دیك����ه‌‪ ،‬نیش����انه‌ی‌ له‌تف‌و ده‌س����ه‌اڵتی‌ هه‌رگیز ئه‌وه‌نده‌ ئازا نه‌بوون رش‌و سپی‌‬ ‫خودان‪ ،‬بە‌هه‌مان شێوه‌ ئه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌ندی‌ جی����ا بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬له‌جیات����ی‌ ئه‌وه‌ی‌ بە‌گژ‬ ‫بە‌ك����ورد‌و كوردستانیش����ه‌وه‌ هه‌ی����ه‌‪ ،‬دوژمنانی‌ ئیس��ل�امدا بچن‪ ،‬دوژمنایه‌تی‌‬ ‫نیشانه‌ی‌ خودایین‪ ،‬نكولی‌ له‌هه‌ر یه‌كێك له‌ناو موسڵماناندا هان ده‌ده‌ن‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت‬ ‫له‌وانه‌ له‌ئیسالم وه‌رگه‌ڕان‌و بێ‌ دینییه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ زۆر چ����اك ده‌زانن كه‌ بۆ خه‌ڵكی‌‬ ‫سه‌رۆك كۆماری‌ عیلمانی‌‌و ره‌گه‌زپه‌رستی‌ ساده‌‌و س����اویلكه‌ هیچ شتێك بە‌قه‌ده‌ر‬ ‫توركیا كه‌ خۆی‌ بە‌موسڵمان ده‌ناسێنێ‌‪ ،‬به‌كارهێنان����ی‌ ئایین كاریگ����ه‌ری‌ نییه‌‪،‬‬ ‫ن����ه‌ك هه‌ر ئه‌وه‌ له‌وه‌ ده‌چێ‌‪ ،‬خۆش����ی‌ با س����ه‌رۆكی‌ توركیا‌و هه‌رچی‌ شۆڤێنی‌‬ ‫بە‌خه‌لیفه‌ی‌ موس����ڵمانان دابنێ‌‌و بیه‌وێ‌ تورك‌و ع����ه‌ره‌ب‌و فارس هه‌ن‪ ،‬دووباره‌‌و‬ ‫ئیمپراتۆریه‌تێك����ی‌ ئیس��ل�امی‌ جیهانی‌ هه‌زار باره‌‪ ،‬بزانن كه‌ كورد‌و كوردستان‬ ‫دابمه‌زرێن����ێ‌‪ ،‬ئه‌وه‌ن����ده‌ له‌ئیس��ل�ام دوو دیارده‌‌و نیش����انه‌ی‌ خودایین‪ ،‬هه‌تا‬ ‫تێگه‌یشتووه‌ كه‌ ش����ه‌رعییه‌تی‌ هێرشه‌ دونیا‌و ئیسالم بمێنن‪ ،‬دوژمنان سه‌ریان‬ ‫ش����ه‌یتانییه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌به‌كارهێنان����ی‌ دای‌ له‌شاخه‌كانی‌ كوردستان‪ ،‬ئه‌مانیش‬ ‫ده‌سته‌وش����ه‌ی‌ "چڵ����ه‌ زه‌یت����وون" وه‌ك ئه‌تاتورك‌و س����ه‌ددام‌و خومه‌ینی‌‌و‬ ‫راده‌گه‌یه‌نێ‌ به‌و حیس����ابه‌ی‌ له‌قورئاندا ش����ا‌و هه‌رچی‌ فه‌رمانڕه‌وای‌ داگیركه‌ری‌‬ ‫باس����ی‌ زه‌یتوون ك����راوه‌‪ ،‬لێكدانه‌وه‌ی‌ كوردس����تان هه‌ی����ه‌‪ ،‬ده‌ڕۆن‌و ده‌كه‌ونه‌‬

‫ئێمه‌ ‌ی موسڵمانان ‌ی‬ ‫كورد‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌مه‌و‬ ‫دوا‪ ،‬فریا ‌ی خۆمان‬ ‫نه‌كه‌وین‌و ئیسالم ‌ی‬ ‫تایبە‌بە‌خۆمان پێك‬ ‫نه‌هێنین‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ئیسالمه‌كانی‌ دیكه‌ ‌ی‬ ‫وه‌ك ئیسالم ‌ی‬ ‫توركی‌‪ ،‬ئیسالم ‌ی‬ ‫عه‌ره‌بی‌‌و ئیسالم ‌ی‬ ‫فارسی‌‪ ،‬له‌نه‌خشه‌ ‌ی‬ ‫شه‌ڕی‌ قه‌اڵچۆكردن ‌ی‬ ‫كورد‪ ،‬به‌سه‌رماندا‬ ‫سه‌رده‌كه‌ون‬

‫زه‌لكاوی‌ مێژووی‌ شه‌رمه‌زارییه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر كه‌س����ێك یا ه����ه‌ر داگیركه‌رێك ‌‬ ‫ی‬ ‫بستێكی‌ كوردستان‪ ،‬بە‌پێی‌ ناڕه‌وایه‌تی‌‬ ‫زۆرداری‌‌و داگیرك����ردن‪ ،‬بە‌پێ����ی‌‬ ‫ناعه‌داله‌تی‌‪ ،‬بە‌گوێره‌ی‌ كوش����تن‌و بڕین‬ ‫له‌س����ه‌ر م����اڵ‌و ش����ەرەف‌و خوێن‪ ،‬هه‌ر‬ ‫یه‌كێ����ك له‌داگیركه‌رانی‌ تورك‪ ،‬عه‌ر‌هب‌و‬ ‫ف����ارس‪ ،‬ئه‌گه‌ر بە‌نییه‌ت����ی‌ داگیركردن‌و‬ ‫هێرش بێن����ه‌ كوردس����تانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا نه‌‬ ‫ئیمانیان هه‌یه‌‪ ،‬ن����ه‌ ته‌اڵقیان هه‌یه‌‪ ،‬نه‌‬ ‫نوێژ‌و ن����ه‌ رۆژوویان دروس����ته‌‪ ،‬نه‌نانی‌‬ ‫ح����ه‌اڵڵ ده‌خۆن‪ ،‬نه‌ منداڵیان بە‌حه‌اڵڵی‌‬ ‫له‌دایك ده‌بێ‌‪ ،‬پیسترین شتێكیش له‌ناو‬ ‫كۆمه‌ڵگادا ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬كه‌ منداڵی‌ ناشه‌رعی‌‬ ‫زۆر بن‪ .‬له‌م هێرش����ه‌ بێ‌ به‌رامبه‌رییه‌‌و‬ ‫ل����ه‌م په‌الماردانه‌ نامرۆڤانه‌یه‌‌و له‌م كاره‌‬ ‫ه����ه‌ره‌ دڕندانه‌یه‌ی‌ ئه‌ردۆغان‌و س����وپا‬ ‫داگیركه‌ره‌ك����ه‌ی‌‪ ،‬له‌هه‌م����و س����ه‌یرتر‌و‬ ‫ناخۆش����تر ئه‌وه‌ی����ه‌ كه‌ موس����ڵمانێكی‌‬ ‫كورد‪ ،‬ئه‌ویش زانایه‌كی‌ ئیس��ل�امی‌ بێ‌‪،‬‬ ‫پش����تیوانی‌ له‌هێرش‌و سته‌می‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫توركی����ای‌ زاڵم بكا له‌دژی‌ كورد‪ .‬دكتۆر‬ ‫عه‌ل����ی‌ قه‌ره‌داغ����ی‌ كه‌ له‌كوردس����تان‬ ‫بە‌جامه‌دان����ه‌‌و له‌به‌ركردن����ی‌ جل����ی‌‬ ‫كوردییه‌وه‌ كوردایه‌تییمان پێده‌فرۆشێ‌‪،‬‬ ‫له‌قه‌تری����ش بە‌چه‌فته‌‌و عه‌بای‌ عه‌ره‌بی‌‌و‬ ‫بە‌حیسابی‌ موس����ڵمانه‌تییه‌وه‌‪ ،‬هێرشی‌‬ ‫سوپای‌ نازی‌‌و داگیركه‌ری‌ تورك بە‌ره‌وا‬ ‫ده‌زان����ێ‌‪ ،‬حه‌ی����ف‌و ه����ه‌زاران حه‌یف‪،‬‬ ‫جاران مه‌الی‌ كورد بە‌ش����كۆ‌و زانسته‌وه‌‬ ‫له‌جیهانی‌ ئیسالمیدا ده‌نگیان بۆ خۆیان‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌كه‌یان بە‌به‌رزی‌ راگرتبوو‪ ،‬ئێستا‬ ‫یه‌كێكی‌ وه‌ك دكت����ۆر عه‌لی‌ قه‌ره‌داغی‌‬ ‫بۆته‌ مایه‌ی‌ كه‌مایه‌تی‌ بۆ زانس����ت‌و بۆ‬ ‫خودی‌ خۆش����ی‌‪ ،‬ئه‌و ده‌بێ‌ بزانێ‌ له‌هه‌ر‬ ‫كوێیه‌ك ب����ێ‌ نابێته‌ خانه‌خ����وێ‌‪ ،‬به‌و‬ ‫كرده‌وه‌ی����ه‌‪ ،‬دكت����ۆر عه‌ل����ی‌ قه‌ره‌داغی‌‬ ‫هه‌مو به‌هایه‌كی‌ زانس����تی‌‌و مه‌ردایه‌تی‌‌و‬ ‫موس����ڵمانێتی‌ له‌خ����ۆی‌ داڕنی����وه‌‪،‬‬ ‫ناخۆشترین‌و كاره‌ساتترین سه‌رده‌م ئه‌و‬ ‫كاته‌یه‌ كه‌ ئه‌وانه‌ی‌ زانان ده‌بنه‌ كۆیله‌‌و‬ ‫پیاوی‌ زاڵم‌و خزمه‌تكاری‌ فه‌رمانڕه‌وایانی‌‬ ‫ناعادیل‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت یه‌كێكی‌ وه‌ك دكتۆر‬ ‫عه‌لی‌ زۆر له‌من چاكتر ده‌زانێ‌ كه‌ حوكمی‌‬ ‫ی له‌قورئاندا چین؟ تۆ‬ ‫زاڵ����م‌و ناعه‌داله‌ت ‌‬ ‫بڵێی‌ بتوانن خۆی����ان له‌خودا بدزنه‌وه‌؟‬ ‫هه‌ر لێره‌دا وه‌ك ئ����ه‌وه‌ی‌ ده‌وری‌ زانای‌‬ ‫ی كه‌ پش����تگیری‌ فه‌مانڕه‌وایانی‌‬ ‫ئیسالم ‌‬ ‫زۆردار ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬ش����ه‌رمه‌زار ده‌كرێن‪،‬‬ ‫ل����ه‌وه‌ زیاتر ده‌وری‌ مه‌الی‌ راس����ته‌قینه‌‬ ‫كورد‌و موس����ڵمانی‌ تێگه‌یش����توو له‌هه‌ر‬ ‫شوێنێك بن‪ ،‬به‌و په‌ڕی‌ به‌رزی‌‌و شكۆوه‌‬ ‫راده‌گیرێن‪.‬‬ ‫له‌ناو كۆمه‌ڵ����گا‌و واڵتانی‌ دواكه‌وتودا‪،‬‬ ‫سه‌ركرده‌‌و سیاسه‌تمه‌داری‌ حزب‪ ،‬هیچ‬ ‫ش����تێك له‌مێژوو فێر ناب����ن‪ .‬به‌درێژایی‌‬ ‫مێژووی‌ واڵتانی‌ داگیركه‌ری‌ كوردستان‪،‬‬ ‫ه����ه‌ر له‌توركیاوه‌ بۆ ئێ����ران تا عێراق‌و‬ ‫س����وریا‪ ،‬له‌ه����ه‌ر چ����وار پارچه‌ك����ه‌ی‌‬ ‫كوردس����تانی‌ داگیرك����راودا‪ ،‬عه‌قڵ����ی‌‬ ‫شۆڤێنی‌‌و بە‌بیری‌ نازییه‌ت‌و بە‌سوپای‌ بێ‌‬ ‫ی له‌هه‌ست‌و ویژدانی‌ مرۆڤایه‌تی‌‪،‬‬ ‫به‌زه‌ی ‌‬ ‫هه‌وڵ����ی‌ له‌ناوبردن����ی‌ كوردی����ان داوه‌‪،‬‬

‫به‌اڵم له‌كۆتاییدا نه‌ك س����ه‌رنه‌كه‌وتوون‪،‬‬ ‫به‌ڵكو زیاتر ت����ۆوی‌ رق‌و دووبه‌ره‌كییان‬ ‫چان����دوه‌‪ ،‬كار وای‌ لێهات����ووه‌ توركێكی‌‬ ‫نه‌فام‌و عه‌ره‌بێكی‌ كه‌م عه‌قڵ‌و فارسێكی‌‬ ‫كه‌وده‌ن‪ ،‬له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵتی‌ خۆش����یان‪،‬‬ ‫كه‌ ده‌ڵێی‌ كوردم‌و كوردستانیم‪ ،‬بە‌گژددا‬ ‫دێنه‌وه‌! له‌و جۆره‌ عه‌قڵ‌و تێگه‌یشتنه‌دا‪،‬‬ ‫تاوانی‌ په‌روه‌رده‌‌و ش����ااڵوی‌ گۆشكردن‌و‬ ‫ئه‌ده‌بیاتی‌ حزبی‌ ره‌گه‌زپه‌رس����تی‌ وه‌ك‬ ‫گه‌ش����ه‌‌و عه‌داله‌تی‌ ئه‌ردۆغان‪ ،‬حشدی‌‬ ‫ش����یعی‌‌و پاس����داران‪ ،‬ده‌وری‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫ده‌بینن‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت له‌مه‌دا‪ ،‬مه‌ترسی‌ هه‌ره‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ به‌كارهێنانی‌ ئیسالمه‌ له‌كاری‌‬ ‫ی حزبایه‌تیدا‪ ،‬له‌ناو خه‌ڵكی‌‬ ‫سیاس����ه‌ت ‌‬ ‫گش����تی‌ ك����ه‌م تاقیكردن����ه‌وه‌‌و بێ‌ ئاگا‬ ‫له‌بنه‌ماكانی‌ ئیسالم‌و قورئان‌و حه‌دیس‪،‬‬ ‫بۆیه‌ له‌كۆمه‌ڵ����گای‌ دواكه‌وتوودا‪ ،‬كاری‌‬ ‫حزب‪ ،‬بە‌حزب����ی‌ كردن����ی‌ كۆمه‌ڵگایه‌‌و‬ ‫هه‌وڵدانیش����یان ته‌نیا بۆ به‌رژه‌وه‌ندنی‌‬ ‫س����ه‌ركردایه‌تی‌ حزبه‌‪ .‬پاراستنی‌ گیانی‌‬ ‫مرۆڤێك له‌هه‌ر شوێنێك بێ‌‪ ،‬بە‌دین بێ‌‬ ‫یا بێ‌ دین‪ ،‬له‌س����ه‌روو هه‌مو جۆره‌كانی‌‬ ‫خوداپه‌رس����تی‌‌و ئیماندارییه‌وه‌یه‌‪ ،‬له‌به‌ر‬ ‫رۆش����نایی‌ ئه‌و حوكمه‌ ئیس��ل�امییه‌دا‪،‬‬ ‫ئه‌ردۆغان‌و س����وپا‌و حزبه‌ك����ه‌ی‌‪ ،‬جگه‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ موسڵمانی‌ درۆزن‌و ساخته‌چین‪،‬‬ ‫پێناس����ه‌یه‌كی‌ دیكه‌ هه‌ڵنگ����رن‌و دین‌و‬ ‫دنیایان دۆڕاندوو‪.‬‬

‫له‌كۆمه‌ڵگا ‌ی‬ ‫دواكه‌وتوودا‪ ،‬كاری‌‬ ‫حزب‪ ،‬بە‌حزبی‌‬ ‫كردنی‌ كۆمه‌ڵگایه‌‌و‬ ‫هه‌وڵدانیشیان ته‌نیا‬ ‫بۆ به‌رژه‌وه‌ندنی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ حزبه‌‬ ‫پاراستنی‌ گیانی‌‬ ‫مرۆڤێك له‌هه‌ر‬ ‫شوێنێك بێ‌‪ ،‬بە‌دین بێ‌‬ ‫یا بێ‌ دین‪ ،‬له‌سه‌روو‬ ‫هه‌مو جۆره‌كانی‌‬ ‫خوداپه‌رستی‌‌و‬ ‫ئیماندارییه‌وه‌یه‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )612‬سێشه‌ممه ‪2018/2/6‬‬

‫کورد لەبەردەم یاریی نەیارەکانیدا‬ ‫تانیا کورد میرزا‬ ‫لەپ���اش ئەو ب���ەرەو دواوە چوونەی‬ ‫ک���ورد لە‌کوردس���تانی عێراقدا‪ ،‬بچوک‬ ‫بوون���ەوەی دەس���ەاڵتی‪ ،‬کزبوون���ی‬ ‫دەنگی‌و کورت بوونەوەی دەسەتەکانی‬ ‫بۆ ب���ەردەم خۆی‪ ،‬دەبێت ئیس���تێک‬ ‫بکرێ���ت‌و ئەگەر ب���ۆ یەکجاریش بووە‬ ‫کورد بەدەر لە‌لۆمەی واڵتانی ئەوروپی‪،‬‬ ‫یەکیەتی ئەوروپ���ا‪ ،‬رووس‌و ئەمریکا‪‌،‬و‬ ‫بە‌دەس���تبەردان لە‌پرت���ە‌و بۆڵە‌و خۆ‬ ‫دزینەوە لەم شکس���تە ی���ەک لەدوای‬ ‫یەکان���ەی مێ���ژووی خەبات���ی دەبێت‬ ‫بپرس���ێت؛ بۆچی پ���اش بەهەدەردانی‬ ‫وزە‌و کاتێکی زۆر‪ ،‬قوربانی‌و بەرخۆدان‬ ‫دەگەین���ە ب���ەردەم هێڵ���ی پەڕینەوە‬ ‫لە‌نەتەوەیەکی ب���ێ واڵتی پەرتەوازەوە‬ ‫ب���ۆ گەلێکی خاوەن خاک���ی کۆکراوەو‬ ‫دەگەڕێین���ەوە‬ ‫لە‌چاوتروکانێک���دا‬ ‫دواوە‪ ،‬دواوەیەک ک���ە دیار نییە کەی‬ ‫دەتوانین بکەوینەوە سەرڕێ‌و دارەدارە‬ ‫بکەینەوە؟!‬ ‫کورد لە‌ه���ەر چ���وار واڵت؛ عێراق‪،‬‬ ‫تورکی���ا‪ ،‬ئێران‌و س���وریادا بەدەس���ت‬ ‫رژێ���م‌و دەسەاڵتبەدەس���تانی عەرەب‪،‬‬ ‫تورک‌و فارس���ەوە ک���وژراوە‌و دزراوە‌و‬ ‫لەخۆی ش���اردراوەتەوە‪ ،‬دی���ارە ئەمە‬ ‫بەهاوکاری واڵتان���ی زلهێزی ئەوروپی‌و‬ ‫رووس‌و ئەمری���کا‪ ،‬پ���اش دیاریکردنی‬ ‫نەیارەکانی کورد دەتوانین بزانین چەقی‬ ‫سیاسەتی کورد چییە‌و بەرامبەر بەکێ‬ ‫سیاس���ەت دەکات‪ ،‬کێ���ن نەیارەکانی‪،‬‬ ‫بەچ چەکێک دەجەنگ���ن‌و ئەم دەبێت‬ ‫چۆن‌و بەچ���ی لەگەڵی���ان بجەنگێت‌و‬ ‫جۆری جەنگەکەش���ی لەگەڵیان دیاری‬ ‫ب���کات بەبێ گوێدانە ئەوەی الس���ایی‬ ‫ئەوان بکات���ەوە لە‌بەکارهێنانی هەمان‬ ‫چەکی ئەواندا! چونکە کورد لە‌قەرەی‬ ‫ش���ەڕکردن نای���ەت بەهەم���ان چەک‌و‬ ‫تاکتیکی نەیارەکانی کە واڵتانی گەورەی‬ ‫خاوەن هێزن‌و پێگ���ەی پتەویان هەیە‬ ‫لە‌موعادەل���ە نێودەوڵەتیەکاندا‪ .‬ئەمە‬ ‫هەموی بۆئ���ەوە ناگەڕێتەوە کە کورد‬

‫خ���اوەن دەوڵەت نییە بۆی���ە ناتوانێت‬ ‫کاریگەری بەسەر دراوسێکانی‌و دونیاوە‬ ‫هەبێت‪ ،‬بەڵێ بەش���ێکی ئەمەیە بەاڵم‬ ‫هەم���وی نییە‪ .‬واڵتان���ی زلهێزی دنیا‪،‬‬ ‫یەکیەتی ئەوروپا‌و رووس���یا‪ ،‬ئەمریکا‌و‬ ‫ئیسرائیل کاتێک دەکەونە یاریکردنەوە‬ ‫لە‌ڕۆژهەاڵت���ی ناویندا بۆ س���ەرکەوتن‌و‬ ‫گەیش���تن بەو ئامانجان���ەی کە دیاری‬ ‫دەکەن پێویس���تیان بە‌دەمودەس���تی‬ ‫ک���وردە ئ���ەوان ی���اری لەگ���ەڵ کورد‬ ‫ناکەن بەڵک���و کورد ب���ۆ تەواوکردنی‬ ‫کارەکانی خۆی���ان بەکاردەهێنن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫کاتێک لەپشت تورکیا‪ ،‬ئێران‌و واڵتانی‬ ‫عەرەبیەوە دەوەس���تن لەسەر بنەمای‬ ‫بەرژەوەندیەکانیان‌و بە‌حس���ابکردن بۆ‬ ‫پەیوەندییە ئابوری‪ ،‬دبلۆماسیەکانیان‬ ‫سیاس���ەت دەک���ەن‪ ،‬ب���ۆ پاراس���تنی‬ ‫ئەمانەش پێویس���تیان ب���ەوە دەبێت‬ ‫ک���ورد بش���ێلن‪ .‬کەمکاری ک���ورد لەم‬ ‫سااڵنەی حوکمیدا نەخوێندنەوەی ئەم‬ ‫پەیوەندیانە‌و نەچوونە ناویانەوە بووە‪،‬‬ ‫سیاس���ەتکردن ب���ووە بە‌کەللەڕەقی‌و‬ ‫لەسەر بنەمای س���ۆز‌و نەخوێندنەوەی‬ ‫پێگەی جوگرافی خۆی لە‌ناوچەکەدا!‬ ‫کورد لەهەر چوار واڵت دەبوو کارتە‬ ‫بەهێزەکانی بندەس���تی لەبەرژەوەندی‬ ‫س���ازانی خ���ۆی لەگ���ەڵ نەیارەکانیدا‬ ‫س���ەرف ب���کات‪ ،‬دەبوو کارت���ە هەرە‬ ‫بەهێزەکان���ی ک���ە بوون���ی رێژەیەکی‬ ‫ب���ەرز لە‌گەن���ج‌و الون لە‌کۆمەڵگاکەیدا‬ ‫لەبەرژەوەن���دی دۆزەک���ەی‌و هەڵکردن‬ ‫لەگ���ەڵ ئەوانیتردا بخات���ە کار‪ ،‬دەبوو‬ ‫کارتەکان���ی‪ ،‬نەوت‪ ،‬گاز‪ ،‬سروش���ت‌و‬ ‫س���ەرچاوەی ئاویەکان بەهەمان شێوە‬ ‫بەکاربهێنێت دەبوو یاری بەم کارتانەوە‬ ‫بکات بەجۆرێ���ک کە بەر بە‌نەیارەکانی‬ ‫بگرێت کە جەنگی لەگەڵ بکەن‪ ،‬دەبوو‬ ‫خۆی ببێتە یاریکەر‌و چیتر خۆی لەوە‬ ‫قوتار بکردایە کە تەنیا “یاریەک” بێت‬ ‫بەدەس���تی ئەوانیترەوە‪ ،‬هەمو ئەمانە‬ ‫کاری ئاس���ایی سیاس���یەکان ب���وون‌و‬ ‫دەبوو بیانکردنایە‪ ،‬شتگەلێکی ئاستەم‬ ‫نەبوون تەنیا هەندێک یاری ئاسایی ناو‬ ‫سیاسەتکردن بوون‪.‬‬

‫کورد کاتێک کە‬ ‫پەلی بۆ یەکیەتی‬ ‫ئەوروپا ئەمریکا‪،‬‬ ‫رووسیا‌و ئیسرائیل‬ ‫کوتا‌و بە‌دۆستی‬ ‫خۆیی زانین وەختێک‬ ‫بەهۆشی خۆی هاتەوە‬ ‫بە‌دەبابە‌چەک‌و تفاقی‬ ‫ئەوانەوە نەیارە‬ ‫نزیکەکانی بەسەریدا‬ ‫دەڕۆن‬ ‫کورد لەبری ژیان‌و هەڵکردن‪ ،‬گونجان‬ ‫لەگەڵ عەرەبی عێراق‪ ،‬سوریا‌و فارس‌و‬ ‫نەتەوەکانیت���ری ناو ئێران‌و تورکەکانی‬ ‫ناو تورکیا بەردەوام خەریکی دووجۆر‬ ‫لە‌سەوداو مامەڵە بووە؛‬ ‫یەک���ەم؛ یان خ���ۆی کردوەتە یاری‬ ‫دەس���تی واڵتانی ئەوروپ���ی‪ ،‬رووس‌و‬ ‫ئەمری���کا‌و ئیس���رائیل دژ بە‌نەی���ارە‬ ‫نزیکەکانی یان بۆ بوغزاندنی ئەوان‪.‬‬ ‫دووەم؛ ی���ان خۆی داوەتە دەس���تی‬ ‫نەیارە نزیکەکان���ی کە بەجۆرێکی زۆر‬ ‫ناش���یرین یاری پێبک���ەن دژ بەخۆی‪،‬‬ ‫لەپێناوی بەرژەوەندی نەیارەکەدا!‬ ‫بێجگ���ە ل���ەم دوو حاڵەت���ە ک���ورد‬ ‫هی���چ یاریەکیتری نەک���ردووە‌و هەوڵی‬ ‫فێربوونیشی نەداوە‪ .‬کورد دەبوو سەرەتا‬ ‫نەیارە نزیکەکانی خۆی دیاری بکردایە‪،‬‬ ‫دواتر بکەوتایەت���ە یاریکردن لەگەڵیان‬ ‫بە‌ژیانکردن‌و مامەڵەی دبلۆماسیانە بۆ‬

‫پاراستنی دەستکەوتەکانی بەاڵم لەبری‬ ‫ئەم���ە چنگی بۆ دوژمن���ی ئەمان درێژ‬ ‫کردووە بە‌خەیاڵی “دوژمنی دوژمنەکەم‬ ‫دۆس���تمە”ەوە ژیاوە‪ ،‬ب���ەاڵم بەردەوام‬ ‫ئەوەی کە کورد بە‌دۆستی خۆیی زانیوە‬ ‫لەبەرئ���ەوە بووە ک���ە دوژمنی زارەکی‬ ‫دوژمنەکەی ب���ووە نەوەک لەبەرئەوەی‬ ‫خ���ۆی کۆمەڵێک رێ���گای دۆزیبێتەوە‬ ‫بۆ پەیوەندی سیاس���ی‌و دبلۆماس���ی‬ ‫لەگەڵیدا!‬ ‫دەس���تدرێژ ک���ردن بۆ ئیس���رائیل‌و‬ ‫بەئاشکرا وەک دۆست‌و یار وەسفکردنی‬ ‫بەبەرچاوی عەرەبەکانی عێراق‪ ،‬سوریا‪،‬‬ ‫تورکی���ا‌و ئێران���ەوە یەکێ���ک بوو لەو‬ ‫نمونانە‪ ،‬دواتری���ش دەرکەوت ئەمەی‬ ‫کە ک���ورد بەدۆس���تی خۆی���ی زانیوە‬ ‫دوژمن���ی نەیارەکانی نییە‌و دۆس���تی‬ ‫خۆش���ی نییە تەنیا ی���اری نەیارەکانی‬ ‫دەرچ���وو! ئەگەر تەنی���ا نمونەی ئەم‬ ‫دۆستایەتی‌و خۆشەویستیە یەکالیەنەی‬ ‫کورد بۆ ئیس���رائیل وەربگرین دەبینین‬ ‫کورد چ���ۆن لەخۆڕا بەن���او کەوتووە!‬ ‫دۆس���تایەتیکردنی ئیسرائیل بەئاشکرا‬ ‫واتا خۆ خستنە بەرەی دژە عەرەبەوە‬ ‫بەبێئەوەی ئەم ب���ەرەی کوردە بێجگە‬ ‫لەخۆی کەس���یتری تێدابێ���ت! ئەگەر‬ ‫بیانوی کورد بۆ دۆستایەتی ئیسرائیل‬ ‫بوونی کوردی جوو بێت ئەی بیانویان‬ ‫ب���ۆ دۆس���تایەتینەکردنی ب���ەرەی‬ ‫فەلەس���تینی چ���ی ب���ووە؟ لەکاتێکدا‬ ‫ک���ە کوردی فەلەستینیش���تمان هەیە‌و‬ ‫ژمارەی���ان زۆرە‌و هەم���و پاش���گری‬ ‫“الکردی” بە‌ناوەکانیانەوەیە‌و کەسانی‬ ‫ناوداری���ان زۆر تێ���دا هەڵکەوتووە کە‬ ‫عەرەب���ی فەلەس���تینی بە‌موس���ڵمان‌و‬ ‫کریستیانەوە ش���انازیان پێوە دەکەن!‬ ‫دوات���ر دەس���تکەوتەکانی ئەم���ە چی‬ ‫بوون‪ ،‬بێجگە لەوەی عەرەب بەئاشکرا‬ ‫ب���ووە دوژمنم���ان‌و ئیس���رائیلیش‬ ‫دۆس���تایەتیەکەی لە‌چەن���د دێڕێک���ی‬ ‫رۆژنامەکان تێنەپەڕی!‬ ‫مەگ���ەر ک���ورد نەیدەتوان���ی وەک‬ ‫زۆرب���ەی واڵتانی عەرەبی‌و دراوس���ێی‬ ‫خ���ۆی بەنهێنی دۆس���تی ئیس���رائیل‬

‫بێت‌و بەئاش���کرا دۆس���تی فەلەستین!‬ ‫کوردەکان یان لەپشت ئیسرائیل بوون‬ ‫لە‌قین���ی تورکیا‌و عەرەب���ەکان یانیش‬ ‫لە‌پش���ت فەلەس���تینیەکان‌و ق���ودس‬ ‫ب���وون لەبەرخاتری تورکی���ا‌و ئیخوان!‬ ‫هی���چ کات ک���ورد لەبەرخاتری خودی‬ ‫دۆزی فەلەس���تین‪ ،‬لەبەرژەوەن���دی‬ ‫خۆی‌و برەودان بە‌پەیوەندی سیاس���ی‌و‬ ‫دبلۆماسیەکانی مامەڵەی نەکردووە‪.‬‬ ‫کورد لە‌هەر چ���وار واڵتی ناوبراودا‪،‬‬ ‫بێجگە لە‌دەستبردن بۆ کارتی پەیوەندی‬ ‫سیاس���ی‌و دبلۆماسی لەس���ەر بنەما‌و‬ ‫بەرژەوەندی دۆزەکەی‌و خاکەکەی هیچ‬ ‫کارتێکیتری بۆ مانەوە‌و پێش���وەچوون‬ ‫لەبەردەس���تدا نییە‪ ،‬دەبێت دەست بۆ‬ ‫ئەم کارتە بەرێت‪ ،‬بەاڵم بەرلەوە دەبێت‬ ‫خۆی فێری بەکارهێنانی بکات!‬ ‫تاک���ە رێ���گای بەردەم���ی ک���ورد‬ ‫هەڵکردن‌و سیاسەتکردنە لەگەڵ نەیارە‬ ‫نزیکەکانیدا بەبێئەوەی هیچ رێگایەکیتر‬ ‫بوونی هەبێت بەاڵم عەرەبەکان‪ ،‬فارس‌و‬ ‫تورک���ەکان رێگایتری���ان لەبەردەمدایە‬ ‫بۆ لێدانی کورد‌و س���ەرجەم رێگاکانی‬ ‫ئەوانیش بەرەو لەن���او بردنی کوردن!‬ ‫ک���ورد دەبێت رێگای ت���ر بدۆزێتەوە‌و‬ ‫چیتر خۆی ل���ەوە بپارێزێت کە رێگای‬ ‫نوێ پێش���انی نەیارەکان���ی بدات هەتا‬ ‫بێنە سەری!‬ ‫کورد کاتێک ک���ە پەلی بۆ یەکیەتی‬ ‫ئەوروپا‪ ،‬ئەمریکا‪ ،‬رووس���یا‌و ئیسرائیل‬ ‫کوت���ا‌و بە‌دۆس���تی خۆی���ی زانی���ن‬ ‫وەختێ���ک بەهۆش���ی خ���ۆی هاتەوە‬ ‫بە‌دەباب���ە‪ ،‬چ���ەک‌و تفاق���ی ئەوانەوە‬ ‫نەیارە نزیکەکانی بەس���ەریدا دەڕۆن‪،‬‬ ‫بەبێئەوەی بیری بۆئ���ەوە چوبێت کە‬ ‫ئەم لە‌ڕۆژهەاڵتی ناوەڕاس���تدا بازاڕێکی‬ ‫باش���ە بۆ س���اغ کردنەوەی کەلوپەلە‬ ‫سەربازیەکانی ئەوان‌و جارێک بۆ بڕینی‬ ‫بازاڕی ئەوانیش بووە بیر لە‌جۆرێکیتر‬ ‫لە‌سیاسەتکردن بکاتەوە! کورد دەبێت‬ ‫چیتر واز لە‌بوغزاندنی عەرەب‪ ،‬تورک‪،‬‬ ‫فارسەکان بهێنێت‌و دوژمنایەتی ئەمان‬ ‫بەئاشکرا‌و دۆستایەتی زلهێزەکانیتریش‬ ‫لەس���ەربنەمای بۆش ن���ەکات‪ ،‬چونکە‬

‫ئەم جۆرە مامەڵەی���ە نەیگەیاندە هیچ‬ ‫جێگەی���ەک تەنیا ئ���ەوە نەبێت خۆی‬ ‫لەبەردەم کۆمەڵێک هێزدا بینیەوە کە‬ ‫یاری نەیارەکانی دەرچوون بەبێئەوەی‬ ‫هیچی خۆی بن!‬

‫کورد دەبێت چیتر واز‬ ‫لە‌بوغزاندنی عەرەب‬ ‫تورک فارس بهێنێت‌و‬ ‫دوژمنایەتی ئەمان‬ ‫بەئاشکرا‌و دۆستایەتی‬ ‫زلهێزەکانیتریش‬ ‫لەسەربنەمای بۆش‬ ‫نەکات‪ ،‬چونکە ئەم‬ ‫جۆرە مامەڵەیە‬ ‫نەیگەیاندە هیچ‬ ‫جێگەیەک تەنیا‬ ‫ئەوە نەبێت خۆی‬ ‫لەبەردەم کۆمەڵێک‬ ‫هێزدا بینیەوە کە یاری‬ ‫نەیارەکانی دەرچوون‬ ‫بەبێئەوەی هیچی خۆی‬ ‫بن!‬

‫عەفرین‌و شەڕی بەرژەوەندییەکان‬ ‫عەبدواڵ مەحمود‬ ‫هێ���رش‌و لەشکرکێش���ی ف���راوان‌و‬ ‫هەمەالیەن���ەی دەوڵەت���ی فاشیس���تی‬ ‫تورکیا بۆسەر کانتۆنی عەفرین خەریکە‬ ‫دوو هەفتە تەواو دەکات‌و تا ئێس���تاش‬ ‫بەردەوامە‪ ...‬ئەو لەشکرکێشی‌و هێرشەی‬ ‫دەوڵەتی تورکیا بۆسەر عەفرین‪ ،‬بەشێکە‬ ‫لە‌درێژەی دەستێوەردانی بەردەوامی زل‬ ‫هیزەکانی دنی���ا‌و واڵتەکانی ناوچە‪...‬‬ ‫کەلە ساڵی‪ ٢٠١١‬وە تا ئێستا‪ ،‬دریژەی‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫هێرش‌و دەس���تێوەردانی بەردەوامی‬ ‫دەوڵەت���ی تورکیا لە‌س���وریا‌و لەوانەش‬ ‫بۆسەر کوردستانی سوریا‌و کانتۆنەکان‌و‬ ‫بۆ س���ەر کۆبانی‌و لە‌ئێستادا عەفرین‪،‬‬ ‫تەنها گۆش���ەیەکە لە‌دەس���تێوەردان‌و‬ ‫هێرشی هەمەالیەنەی ئەمریکاو روسیا‌و‬ ‫غ���ەرب‪ ،‬ئی���ران‌و واڵتان���ی ناوچەک���ە‬ ‫لە‌ح���ەوت س���اڵی رابردوودا‪ .‬س���وریا‬ ‫بۆتە یەکێک ل���ەو جغرافیا‌و گۆرەپانی‬ ‫جەنگەی کە لێیەوە هەر الیەنە بەدوای‬ ‫بەرژەوەندییە سەراسەری‌و گەورەکانی‬ ‫تری خۆیەوەیەتی‪ ،‬جەنگ لە‌سوریایە‌و‬ ‫پەیامەکان جیهانین‪ ...‬سوریا لە‌ئێستادا‬ ‫یەکێک لە‌مەیدان‌و گۆرەپانەکانی ملمالنێی‬ ‫قوتبە‌نەیارەکان���ی دنی���ا‪ ،‬بەتایب���ەت‬ ‫ئەمریکاو روسیایە بۆ یەکالییکردنەوەی‬ ‫کێش���ە گەورەترەکانی دنیا‌و دەس���ت‬ ‫راگەیش���تن بە‌پەیامە بنچینەییترەکان‪.‬‬ ‫ئەمریکا دوای شکستەکانی لە‌عێراقدا‌و‬ ‫پاشەکش���ەپێکرانی‪ ،‬لە‌سەرئاس���تی‬ ‫دنیاش���دا‪ ،‬پێگ���ەی ژاندارمێتی خۆی‬ ‫لەدەس���تدا‪ .‬گێرانەوەی هەژمونی خۆی‬ ‫یان النی کەم بەرگرتن بە‌داخزانی زیاتری‬ ‫بەدەستێوەردانی راستەوخۆی لە‌سوریادا‪،‬‬ ‫ویستی بااڵنسی خۆی رابگرێت‌و پیگەی‬ ‫داروخ���اوی لە‌رۆژهەاڵتی ناوەراس���تدا‪،‬‬ ‫قەرەبوو بکاتەوە‪ .‬بۆ روس���یاش وەکو‬ ‫نەیارێکی س���ەرەکی‪ ،‬شکستی ئەمریکا‬ ‫لە‌عێراقدا‪ ،‬ئەو دەروازەیەی بۆ کردەوە‬ ‫لەس���ەر دارمانی نەخشەکانی ئەمریکاو‬ ‫نارۆش���نی‌و ناکامیەکانی‪ ،‬ئەسپی خۆی‬ ‫تاو ب���دات‌و رای بگەین���ێ دنیای یەک‬ ‫قوتب���ی‪ ،‬خەوێکی نەزۆکە‌و س���وریاش‬ ‫وەک���و مەڵبەن���دو کوانویەک���ی هێ���ز‬

‫نیشاندان کردە سەکۆیەک بۆ نیشاندانی‬ ‫توانایەکانی خ���ۆی‪ ،‬بە‌تایبەتیش لە‌ژێر‬ ‫ناوی جەنگ لەدژی داعشدا‪.‬‬ ‫نارۆش���نی ئەمری���کا لە‌س���وریا‌و‬ ‫شکس���تخواردنی ل���ەوەی بتوانێ���ت‬ ‫دەوڵەتی بەش���ار ئەس���ەد بروخێنی‌و‬ ‫حکوم���ەت‌و دەوڵەت���ی دڵخوازی خۆی‬ ‫دابمەزرێن���ێ‪ ،‬ن���ەک ه���ەر ئەمریکاو‬ ‫نەخش���ەکانی مایەپوچ ک���ردن‪ ،‬بەڵکو‬ ‫روس���یای کردە کاراکتەرێک���ی بەهیز‬ ‫لە‌س���وریا‌و تەنان���ەت خ���اوەن م���اڵ‬ ‫لە‌سوریادا‪ .‬س���وریا بەهۆی پشتیوانی‬ ‫روسیا‌و دۆستەکانی لە‌ناوچەکەدا‪ ،‬نەک‬ ‫ریگ���ری لەوەکرا ک���ە بروخێت‪ ،‬بەڵکو‬ ‫توانای خۆگرتن���ەوەو بەهیزبوونەوەی‬ ‫پێدا‌و لەو ریگایەش���ەوە رژیمی سوریا‬ ‫توانی کۆنترۆڵی خۆی بەس���ەر زوربەی‬ ‫س���وریادا بس���ەپینێتەوەو نەیارەکانی‬ ‫خۆی توشی شکستی گورجگبر بکات‪.‬‬ ‫ئەمرۆ رژیمی ئەسەد خۆی گرتۆتەوە‌و‬ ‫هێزی گرتۆت���ەوە‪ ،‬ئەمەش نەیارەکانی‬ ‫چ لەسەر ئاستی جیهانی‌و چ لە‌ئاستی‬ ‫ناوچەکەو ناوخۆی سوریادا‪ ،‬پاشەکشە‬ ‫پێک���ردووە‪ .‬ئەمرۆ چ ئەمریکاو غەرب‌و‬ ‫تورکی���ای هاوپەیمان���ی پێش���ووی‌و‬ ‫لەبەرامبەر بە‌رۆڵ‌و نەخش���ی روس���یاو‬ ‫ئیران‌و هاوپەیمانەکان���ی تریدا‪ ،‬بەرەو‬ ‫دواوە براون‌و پاشەکش���ەیان پێکراوە‪.‬‬ ‫توانایی سەربازی داعش‪ ،‬تیکشكێنراوە‪.‬‬ ‫هەلومەرجی دوای تیکشکانی سەربازی‬ ‫داعش‪‌،‬و خۆگرتنەوەی رژیمی س���وریا‌و‬ ‫هەلومەرجێک���ی‬ ‫هێزگرتن���ەوەی‪،‬‬ ‫تازەیە‪ ...‬جەن���گ‌و ملمالنێی ئەمریکاو‬ ‫غەرب‌و هاوپەیمانەکانی‪ ،‬لەگەڵ روسیا‌و‬ ‫ئیران‌و هاوپەیمانە ناوچەییەکانی تری‬ ‫دەب���ێ لە‌چوارچێ���وەی خۆگرتنەوەی‬ ‫رژیم���ی س���وریا‌و کۆتاییهاتنی توانایی‬ ‫سەربازی داعش لێی بروانرێت‪ .‬هێرشی‬ ‫رژیمی تورکیاش هەر دەبێ لە‌ئێس���تادا‬ ‫لە‌بازنەی دۆخی شکستی دوای داعش‌و‬ ‫خۆگرتنەوەی سوریادا تەماشا بکرێت‪...‬‬ ‫ئەگەر ت���ا دوینێ جەنگ لە‌دژی داعش‬ ‫ئەو چەت���رە بوو دەیتوان���ی ئەمریکاو‬ ‫غەرب‌و روس���یا کۆبکاتەوە‌و روپۆشێک‬ ‫بێ���ت بۆ ش���اردنەوەو هەڵپەس���اردنی‬ ‫بەرژەوەندیەکانیان‪ ،‬ئەوا ئێستا‌و دوای‬ ‫داع���ش‪ ،‬جەنگ���ی بەرژەوەندیی���ەکان‬

‫شەفافتر‌و بەرەکانی جەنگیش رۆشنتر‌و‬ ‫ئایندەی ملمالنیکەش رونترن‪...‬‬ ‫تورکی���ا لەچەند س���اڵی راب���ردوودا‬ ‫مایەی لەس���ەر روخاندن���ی رژێمی‪...‬‬ ‫ئەس���ەد هەڵچنی ب���وو‪ ،‬پش���تیوانی‬ ‫ئاش���کرای داعش ب���وو‪ ،‬ئەمرۆ خەونی‬ ‫روخاندنی ئەسەد خاڵی بۆتەوە‪ ،‬داعش‬ ‫داروخاوە‪ ...‬بۆیە رژێمی تورکیا ناچارە‬ ‫بۆ بەشی خۆی‌و بۆ بەرگرتن بە‌خەتەری‬ ‫دامەزراندنی فیدرالی���زم‌و ئیدارەیەکی‬ ‫سەربەخۆ لە‌کوردس���تانی سوریادا کە‬ ‫سنورێکی درێژی لەگەڵ تورکیا هەیەو‬ ‫بەشێکە لە‌هێزی هاوپەیمان‌و هاوخەتی‬ ‫پەکەک���ە‪،‬و دەرگیری دەیان کێش���ەی‬ ‫سیاسی‌و ئەمنی‌و سەربازی‌و ئابوریی‌و‬ ‫ناوخۆییە‪ ،‬هێرشکردن بۆسەر عەفرین‬ ‫بە‌ئۆک ‌ەی‌و هەڵکردنی گڵۆپی س���ەوزی‬ ‫ئەمریکاو روسیا‪ ،‬دەستی بۆ براوە‪.‬‬ ‫بێدەنگەی ئەمریکا لەس���ەر هیرش‌و‬ ‫دەس���تێوەردانی تورکی���ا لەس���وریا‌و‬ ‫هیرش بۆس���ەر عەفرین لەس���ەر ئەو‬ ‫بنەمایەی���ە کە تورکی���ا هاوپەیمانێکی‬ ‫لەمێژین���ەی ئەمریکایەو ه���اوکات تا‬ ‫ئێستا ئەندامی ناتو‌و یەکێک لە‌دەوڵەتە‬ ‫هەردوالی���ان‬ ‫بەهێزەکانییەت���ی‪،‬و‬ ‫هاوهەڵویس���ت بوون لەسەر روخاندنی‬ ‫رژیم���ی ئەس���ەد‪ ،‬ئەمری���کا نایەوێت‬ ‫وا بەئاس���انی دەس���تبەرداری تورکیا‬ ‫بێ���ت‌و پەیوەندیەکان���ی بەتەواوەت���ی‬ ‫بەرەولیکت���رازان بچێ���ت‪ ،‬بەتایبەتیش‬ ‫کە تەماحی روس���یاو خزانی تورکیا بۆ‬ ‫بەرەی روسیا‪ ،‬راس���تیەکی پر بەڵگە‌و‬ ‫حاشاهەڵنەگرە‪ ،‬ئەمەش لەبەرژەوەندی‬ ‫ئەمریکا نییە لە‌رۆژهەاڵتی ناوەراست‌و‬ ‫ناوچەیەکی پ���ر ئەزمەو تیکچژاودا‪ .‬بۆ‬ ‫روس���یاش بیدەنگ���ەو تەنانەت ئۆکەی‬ ‫بۆ هی���رش‌و دەس���تێوەردانی تورکیا‬ ‫لەس���وریا‌و هی���رش بۆ س���ەر عەفرین‬ ‫لیرەوە س���ەرچاوەی گرتووە کە بەجیا‬ ‫لەوەی دەیەوێت تورکیا زیاتر بخاتە ناو‬ ‫س���ێ کوچکەی روسیا‌و ئیران‌و عێراق‪،‬‬ ‫لە‌ئەمریکا‌و ناتۆ دوری بخاتەوە‪ ،‬هاوکات‬ ‫پەیوەندی ئابوری زۆر زەوەندی تورکیا‬ ‫لەگەڵ روس���یا چ لە‌زمین���ەی ئابوری‌و‬ ‫بازرگانی چەکدا‪ ،‬ئەو هۆکارانەن کەوای‬ ‫لە‌رووسیا کردووە‪ ،‬ئەو بەرژەوەندیانەی‬ ‫بخاتە پیش بەرژەوەندیەکانی تر‪...‬‬

‫بۆ تورکیاش دەستێوەردان لە‌سوریای‬ ‫تازەی دوای داع���ش‪ ،‬چەندین هۆکار‌و‬ ‫بەرژەوەن���دی بەدواوەی���ە‪ ...‬تورکی���ا‬ ‫لەناوخۆیدا روب���ەرووی نارەزایەتیەکی‬ ‫جەماوەریی���ە‪ ،‬رووب���ەروی ملمالنێ���ی‬ ‫ناوخۆیەت���ی‪ ،‬رووب���ەروی جەنگ���ە‬ ‫لەگەڵ پەکەک���ە‌و لەملمالنێدایە لەگەڵ‬ ‫هەدەپ���ە‪ ...‬وە لەدریژەی س���ەرکوتی‬ ‫سیاس���یدا ک���ە ب���ەدوای کودەتاکەی‬ ‫س���وپادا‪ ،‬بەوپ���ەری خۆ گەیش���توەو‬ ‫بەردەوام���ە‪ ،‬لە‌ئاس���تی ناوچەک���ەدا‬ ‫پیگەی بەرەوالوازی چووە‪ ،‬لە‌ئاس���تی‬ ‫کۆمەڵگ���ەی نێودەوڵەتی���دا تەری���ک‌و‬ ‫تەریکتر بۆتەوە‪ ،‬لەب���اری ئابورییەوە‬ ‫نەیتوانی���وە لەو ئەزمەیە دەربازی بێت‬ ‫ک���ە چەندین س���اڵە یەخەگیریەتی‪...‬‬ ‫گواستنەوەی زهنیەتی راگشتی تورکیا‌و‬ ‫دنیا لەسەر هەمو ئەو دۆسیەو کێشانەی‬ ‫دەرگیری حکومەت‌و دەوڵەتەکەیەتی‌و‬ ‫گواس���تنەوەی ب���ۆ دەرەوەی تورکیا‪،‬‬ ‫بە‌بیانووی پاراستنی ئەمنیەتی تورکیا‌و‬ ‫س���نورەکانی لەو هیزان���ەی لە‌پەکەکە‬ ‫نزیکن‪ ...‬ئەو پاساو‌و بەرژەوەندیانەیە‬ ‫کە تورکیای ناچار کردووە سەرەرۆیی‬ ‫بکات‌و دەس���تیوەردان‌و هیرش بکات‌و‬ ‫لە‌ئیس���تادا عەفرین بکات���ە ئامانج‪....‬‬ ‫دیارە شکستی تورکیا لەو هیرشانەیدا‬ ‫پیشبینی کراوە‌و ئەو شکستەش تورکیا‬ ‫دەخاتە ب���ەردەم شکس���تێکی کەمەر‬ ‫شکێنەوە‪ ...‬ش���ەری بەرژەوەندیەکان‬ ‫س���ەرئەنجام بە‌س���ەرکەوتنی الیەنێک‬ ‫ی���ان چەن���د الیەنێ���ک کۆتای���ی پێ‬ ‫دێت‪ ،‬بەاڵم س���ەخت‌و ئەستەمە هەمو‬ ‫بەرژەوەندی���ەکان‪ ،‬ئامانجیان بپێکن‪...‬‬ ‫لەو نێوەدا ئیرادە‌و راوەستاوی خەڵکی‬ ‫عەفرین‌و کانتۆنەکان‌و هیزەکانی بەرگری‬ ‫لە‌عەفرین‌و ئەو پشتیوانییە جەماوەریەی‬ ‫لە‌ئاس���تی جیهانیدا هەیەتی‌و رۆژبەرۆژ‬ ‫بەرینتر دەبێتەوە‪ ،‬دەتوانێ شکستێکی‬ ‫گەورەی سیاسی‌و سەربازی‌و تەنانەت‬ ‫دیبلۆماسی‌و بۆ تورکیای بەدواوەبێت‌و‬ ‫ئەزمەی دەوڵەتی‌و حکومەتی تورکیا‪،‬‬ ‫قوڵتربکاتەوە‪.‬‬ ‫ئەوەی کە ئەمریکاو روسیاو غەرب‪،‬‬ ‫بێ دەنگ یان ش���ەرمنۆکانە لەپش���ت‬ ‫هیرش���ی تورکیان‪ ...‬هاوپەیمانەکەی‬ ‫تری���ان یەپەگەیان کە لەش���ەری دژی‬

‫داعشدا رۆڵی گرنگیان گێراو تەنانەت‬ ‫خۆراگ���ری کۆبان���ێ بوو تەلیس���می‬ ‫ترس���ی داعش���ی تیکش���کاند‪ ،‬نابێ‬ ‫وەکو خیانەتی ئەمریکاو روس���یا لێی‬ ‫بروانرێت‪ ...‬روسیاو ئەمریکاو غەرب‪،‬‬ ‫نابێ ل���ەوە زیاتریان لێ چ���اوەروان‬ ‫بکرێت‪ ،‬وەکو خۆیان نیش���انیانداوەو‬ ‫هەمیش���ەش پێداگری لەسەر دەکەن‪،‬‬ ‫ئەوەیە کە پاراستنی بەرژەوەندیەکانی‬ ‫خۆیانە‪ ...‬پشت بەس���تن بە‌ئەمریکاو‬ ‫روس���یاو غ���ەرب‪ ،‬ئەزمونێک���ی تاڵی‬ ‫شکس���تخواردووە‪ ...‬ئەوەی دەبێت‌و‬ ‫کاری لەسەر بکرێت‌و جێگای پشتیوانی‬ ‫بێت‪ ،‬هاوسۆزی‌و پشتیوانی جەماوەری‬ ‫ئازادیخوازو ئینس���ان دۆست‌و دنیای‬ ‫شارستانی دژی جەنگە‪ ،‬لەسەراسەری‬ ‫دنی���ادا‪ .‬ئ���ەوەی مای���ەی ش���ەرم‌و‬ ‫ش���ەرمەزاری ئەمریکاو غەربە‪ ،‬ئەوەیە‬ ‫لە‌جەنگ���ی بەرژەوەندیەکانی خۆیاندا‪،‬‬ ‫هەمو پرانس���یب‌و بەهایەکی ئینسانی‬ ‫ژێر پێدەخەن‌و تەنان���ەت ئامادەنین‪،‬‬ ‫تاوانەکان���ی جەنگی���ش ئیدانە بکەن‌و‬ ‫رێگری لێبکەن‪.‬‬ ‫عەفری���ن‌و بەرگ���ری لە‌عەفری���ن تا‬ ‫خاوەنی ئیرادەی پشت بەستو بە‌هێزی‬ ‫ژن���ان‌و پی���اوان‌و پش���تیوانی دنیای‬ ‫وەخەبەرکەوتوو بێ���داری جەماوەری‬ ‫بێ���ت‪ ،‬دەتوانێ���ت س���ەربکەوێت‌و‬ ‫پشتیوانی گەورەتر بۆخۆی دەستەبەر‪،‬‬ ‫ب���کات‪ ...‬عەفری���ن‌و کانتۆنەکانی تر‬ ‫مای���ەی پش���تیوانین‪ ،‬ئەزمونێکە کە‬ ‫تارادەیەک���ی زۆر ئیرادەی جەماوەری‬ ‫تیای���دا رێزلیگی���راوە‪ ،‬بەش���یک نییە‬ ‫لە‌کەش‌و ملمالنی نائارام‌و نەخوازراوی‬ ‫س���وریا لە‌چەند س���اڵی راب���ردوودا‪،‬‬ ‫هەڵبژاردن‌و سیستەمی خۆ بەرێوەبەری‬ ‫لە‌خوارەوەیان لە‌جیگای سیس���تەمی‬ ‫نوێنەرایەتی پەرلەمانی جێخس���تووە‪،‬‬ ‫مافەکانی تاک لە‌زۆر ئاستدا بەرەسمی‬ ‫ناسراوە‪ ،‬زۆرێک لە‌مافە مەدەنیەکان‪،‬‬ ‫بەفەرمی ناسراون‪ ،‬مەرسومی یەکسانی‬ ‫ژنان‌و پیاوانیان پەسەند کردووە‪ ،‬کە‬ ‫لە‌رۆژهەاڵتی ناوەراس���تدا‪ ،‬ناوازەیە‪...‬‬ ‫بۆیە ئەم ئەزمونە لەناو دۆخ‌و کەشی‬ ‫جەنگاوی‌و کۆنەپەرس���تی ناوچەکەدا‪،‬‬ ‫ئەزمونێک���ی جێ���گا پش���تیوانییە‌و‬ ‫پێویستە بەرگریی لێبکرێت‪...‬‬

‫تورکیا لەچەند‬ ‫ساڵی رابردوودا‬ ‫مایەی لەسەر‬ ‫روخاندنی رژێمی‪...‬‬ ‫ئەسەد هەڵچنی‬ ‫بوو‪ ،‬پشتیوانی‬ ‫ئاشکرای داعش‬ ‫بوو‪ ،‬ئەمرۆ خەونی‬ ‫روخاندنی ئەسەد‬ ‫خاڵی بۆتەوە‪،‬‬ ‫داعش داروخاوە‪...‬‬ ‫بۆیە رژێمی‬ ‫تورکیا ناچارە بۆ‬ ‫بەشی خۆی‌و بۆ‬ ‫بەرگرتن بە‌خەتەری‬ ‫دامەزراندنی‬ ‫فیدرالیزم‌و‬ ‫ئیدارەیەکی‬ ‫سەربەخۆ‬ ‫لە‌کوردستانی‬ ‫سوریادا‬

‫تەندروستی‬

‫)‪ )612‬سێشه‌ممه ‪2018/2/6‬‬

‫‪15‬‬

‫نه‌خۆش ‌ی دركه‌و مێكوته‌ چیه‌؟‬ ‫ئه‌م نه‌خۆش���ییه‌ به‌هۆ ‌ی ڤایرۆسه‌وه‌ توش ‌ی چۆن ئه‌م نه‌خۆشییه‌ ده‌گوێزرێته‌وه‌؟‬ ‫خه‌ڵكی‌ ده‌بێ���ت‪ ،‬به‌زۆربه‌ی‌ كات توش��� ‌ی ‪ -‬له‌رێگ���ه‌ ‌ی كۆكه‌و پژمینی‌ كه‌س��� ‌ی توش‬ ‫خوار ‪ 15‬س���اڵ ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم سه‌روی‌ ئه‌و بوو‪.‬‬ ‫ خواردنی‌ خۆراك ‌ی توشبۆكه‌‪.‬‬‫ته‌مه‌نه‌ش توشی‌ ده‌بێت‪.‬‬ ‫ ده‌ست لیێدان‌و به‌ركه‌وتن ‌ی راسته‌وخۆ‪.‬‬‫ له‌رێگه‌ی‌ برین ‌ی كه‌سی‌ توشبوو‪.‬‬‫نیشانه‌كانی‌ نه‌خۆشییه‌كه‌‬ ‫چاره‌سه‌ر‪.‬‬ ‫ به‌رز بوونه‌وه‌ ‌ی پله‌ی‌ گه‌رما‪.‬‬‫ وه‌رگرتن ‌ی پشو‪.‬‬‫ سه‌رئێشه‌و سپی‌ بوونی‌ ناو ده‌م‪.‬‬‫ به‌كارهێنان��� ‌ی ده‌رم���ان‌و كرێم��� ‌ی‬‫ كه‌مبونه‌وه‌ی‌ ئاره‌زوی‌ خواردن‪.‬‬‫فێنككه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫ هه‌ست كردن به‌بێهێزی‌ وماندوبوون‪.‬‬‫ پێویست ‌ه پله‌ی‌ گه‌رمی‌ ژور به‌رز نه‌بێت‪.‬‬‫‪ -‬ده‌ركه‌وتنی‌ لیرو زیپك ‌ه له‌سه‌ر پێست‪.‬‬

‫ئایا به‌ته‌نها شیر ‌ی دایك به‌س ‌ه بۆ منداڵ كاتێك ئه‌م ‪ 8‬نیشانه‌یه‌ت هه‌بوو‬ ‫به‌زوی ‌ی چاره‌سه‌ر ‌ی بكه‌‬

‫ ئه‌و ش���یره‌ی‌ كه‌پ���اش له‌دایك بوون ‌ی‬‫منداڵ به‌چه‌ند كاتژمێرێ���ك یاخود رۆژێك‬ ‫دروس���ت ده‌بێت ره‌نگی‌ زه‌رده‌و خه‌س���ت ‌ه‬ ‫به‌سه‌بۆپێداویس���تی‌ خۆراك��� ‌ی كۆرپه‌ل���ه‌‪،‬‬ ‫یارمه‌ت���ی‌ گه‌ده‌ ئه‌دات بۆهه‌رس كردنی‌ ئه‌و‬ ‫شیره‌ی‌ ك ‌ه منداڵه‌كه‌ ده‌یخوات‪.‬‬

‫ زۆریه‌ك له‌دایكان نیگه‌رانن له‌دابه‌زین ‌ی‬‫كێش���ی‌ كۆرپه‌له‌كانیان له‌ماوه‌ ‌ی ‪3‬بۆ‪ 5‬رۆژ‬ ‫ل���ه‌دوا ‌ی له‌دایكبوونێوه‌‪ .‬كه‌ئه‌مه‌ ش���تێك ‌ی‬ ‫ئاساییه‌و په‌یوه‌ندی‌ به‌شیری‌ دایكه‌و‌ه نیه‌‪.‬‬ ‫ پێویسته‌ منداڵ تاوه‌كو ته‌مه‌ن ‌ی ده‌گات ‌ه‬‫شه‌ش مانگ ته‌نها ش���یری‌ دایكی‌ بخوات‪.‬‬

‫وه‌ئه‌گه‌ر شیری‌ قتوش ده‌خوات باشتروای ‌ه‬ ‫شیری‌ دایكه‌كه‌ش له‌گه‌ڵی‌ بخوات‪.‬‬ ‫ تام ‌ی شیری‌ دایك به‌پێ‌ ئه‌و خواردنه‌ ‌ی‬‫دایكك ‌ه ده‌یخ���وات ده‌گۆرێت‪.‬بۆیه‌ كۆرپه‌ل ‌ه‬ ‫ئاماده‌ده‌بێت بۆوه‌رگرتن ‌ی تامه‌ جیاوازه‌كان ‌ی ئا‪ :‬په‌رستاری‌ زانكۆ شه‌رمن رازی‌‬ ‫خواردن له‌داهاتودا‪.‬‬ ‫كاتێك هه‌ست كرد بەبونی هه‌ندێك نیشانه‌و‬ ‫چه‌ند رۆژێك بەردەوام بو‪ ،‬ئه‌و‌ه به‌زوترین‬ ‫كات سه‌ردان ‌ی پزیشك بكه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌گه‌ر ‌ی‬ ‫زۆره‌ كێشه‌ی‌ غوده‌ت هه‌بێت‪.‬‬ ‫ عه‌ره‌ق كردنه‌وه‌ی‌ زۆرو به‌ب ‌ێ هۆ‪.‬‬‫ دڵه‌كوتێ‌و ته‌نگه‌نه‌فه‌سی‌‪.‬‬‫ زیاد بونی‌ كێش یاخود كه‌مبونی‌‪.‬‬‫ قه‌بزی‌ یاخود ره‌وان بون‪.‬‬‫ تێكچون ‌ی خه‌و‪.‬‬‫ نه‌زۆكی‌‌و له‌بارچۆن‪.‬‬‫ هه‌ڵۆه‌رینی‌ قژو ته‌نگبونه‌وه‌ی‌‪.‬‬‫‪ -‬دڵته‌نگی‌‌و راریی‌ به‌ب ‌ێ هۆ‪.‬‬

‫وەرزش لەزۆر مەترسی دەتپارێزێت‬ ‫مردنی لەناکاو بۆ بەسااڵچوان‬ ‫‪ %30‬کەمدەبێتەوە‬ ‫الوازبونی مێشک‬ ‫‪ %30‬کەمدەکاتەوە‬

‫کەمبونەوەی دڵەڕاوکێ‬ ‫‪ %35‬کەمدەکاتەوە‬

‫سەرەتانی مەمک‬ ‫‪ %20‬کەمدەکاتەوە‬ ‫نەخۆشی دڵ‬ ‫‪ %35‬کەمدەکاتەوە‬ ‫سەرەتانی قۆڵۆن‬ ‫‪ %50‬کەمدەکاتەوە‬ ‫شکرە‬ ‫‪ %50‬کەمدەکاتەوە‬

‫شکاوی ئێسک‬ ‫‪ %68‬کەمدەکاتەوە‬

‫زبری ئەژنۆ‬ ‫‪ %83‬کەمدەکاتەوە‬

‫‪16‬‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )612‬سێشه‌ممه ‪2018/2/6‬‬

‫كێشه‌كانی‌ هه‌ولێرو به‌غداد مامۆستایانی‌ كردۆت ‌ه قوربانی‌‬

‫مامۆستایان ‌ی ناڕازیی‌ ئه‌مڕۆ په‌نجاو یه‌كه‌مین خۆپیشاندان ئه‌نجام ده‌ده‌ن‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌ جەمال‬ ‫مامۆستایان نزیكه‌ی‌ ‪ 45‬رۆژه‌‬ ‫موچه‌یان وه‌رنه‌گرتوه‌‪ ،‬بۆیه‌ له‌دۆخێكی‌‬ ‫خراپدا ژیان ده‌گوزه‌رێنن ئه‌وه‌ش‬ ‫هۆكاری‌ ده‌ست پێنه‌كردنی‌ وه‌رزی‌‬ ‫دووه‌می‌ خوێندنه‌ له‌به‌شێكی‌ زۆر‬ ‫له‌خوێندنگاو قوتابخانه‌كانی‌ سنوری‌‬ ‫پارێزگای‌ سلێمانی‌‌و هه‌ڵه‌بجه‌و‬ ‫گه‌رمیان‌و راپه‌ڕین‪ ،‬دڵشاد تالیب‪،‬‬ ‫ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ مامۆستایانی‌‬ ‫ناڕازیی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "تا ئێستا‬ ‫وه‌رزی‌ دووه‌می‌ خوێندن له‌زۆربه‌ی‌‬ ‫قوتابخانه‌كان ده‌ستی‌ پێنه‌كردوه‌‬ ‫چ له‌ده‌ره‌وه‌‌و هه‌روه‌ها ناوه‌وه‌ی‌‬ ‫شاریش ته‌نها هه‌ندێك قوتابخانه‌‬ ‫پۆلی‌ دوانزده‌كان ده‌وام ده‌كه‌ن‬ ‫هه‌ندێكیشیان رایان گرتوه‌ بڕیاریان‬ ‫داوه‌ تا موچه‌ی‌ ته‌واوه‌تی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫به‌غداده‌وه‌ وه‌رنه‌گرن نه‌چنه‌وه‌‬ ‫هۆڵه‌كانی‌ خوێندن"‪.‬‬ ‫وابڕیاربوو مامۆستایان موچه‌ی‌ مانگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی���ه‌ك له‌الی���ه‌ن حكومه‌ت���ی‌ عێراقه‌وه‌‬ ‫وه‌ربگرن‪ ،‬به‌اڵم تا ئێستا دیار نیه‌ كه‌ی‌‬ ‫ئه‌و موچه‌یه‌ دابه‌ش ده‌كرێت به‌تایبه‌تی‌‬ ‫دوای‌ هاتن���ی‌ لیژنه‌كان���ی‌ وردبینی‌ بۆ‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان دڵشاد بابانی‌ ده‌ڵێت‬ ‫"ئێمه‌ ئومێ���دی‌ ته‌واوه‌تیمان هه‌یه‌ كه‌‬ ‫عه‌بادی‌ به‌ڵێنه‌كانی‌ ده‌باته‌س���ه‌ر‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ه���ۆكاری‌ دواكه‌وتنه‌ك���ه‌ی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌و رێكه‌وتنه‌ سیاس���یه‌یی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان هه‌یه‌تی‌‬ ‫كه‌ هه‌رێمیش به‌مه‌به‌س���ت رێكه‌وتنه‌كه‌ "ژماره‌یه‌كی‌ به‌رفراوان خۆپیشاندانمان‬ ‫دوا ئه‌خات بۆئه‌وه‌ی‌ خه‌ڵك زیاتر بێزار ئه‌نجامداوه‌ له‌مانگی‌ ‪9‬ی‌ ‪2015‬له‌وكاته‌وه‌‬ ‫بكات به‌تایبه‌ت مامۆس���تایان‪ ،‬چونكه‌ ت���ا حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫به‌شكس���تی‌ ده‌زانێت كه‌ ئێم���ه‌ داوای‌ موچ���ه‌ی‌ ك���رد به‌روبع���ه‌ موچ���ه‌ تا‬ ‫موچه‌مان له‌حكومه‌تی‌ به‌غداد كردوه‌"‪ .‬ئێس���تا په‌نجا خۆپیش���اندانی‌ گه‌وره‌و‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان فراوانمان ئه‌نجامداو‌ه رۆژی‌ سێ‌ شه‌مه‌‬ ‫دووخش���ته‌ی‌ موچ���ه‌ی‌ مانگ���ی‌ ده‌ی‌ په‌نجاویه‌كه‌مین خۆپیش���اندان ئه‌نجام‬ ‫باڵوك���رده‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ن���اوی‌ وه‌زاره‌تی‌ ده‌ده‌ی���ن كه‌هیوادارای���ن هه‌م���و چین‌و‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ تیانه‌بوودڵشاد بابانی‌ ده‌ڵێت توێژه‌كان به‌ش���داری‌ بك���ه‌ن بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫"ئێمه‌ هی���چ داوایه‌كم���ان له‌حكومه‌تی‌ فشار بخه‌ینه‌سه‌ر په‌رله‌مانتارانی‌ كورد‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان نیه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ له‌به‌غداد تا كاره‌كانی���ان چڕبكه‌نه‌وه‌و‬ ‫ی كه‌‬ ‫چه‌ن���د س���اڵه‌ ب���ه‌ده‌م داواكانمانه‌وه‌ فشار دروس���ت بكه‌ن ئه‌و پاره‌یه‌ ‌‬ ‫نه‌هات���وه‌‪ ،‬له‌داهات���وش داوامان لێیان هاتوه‌ دابه‌ش بكرێت به‌سه‌ر مامۆستایان‪،‬‬ ‫نابێت ته‌نها موچه‌ی‌ ته‌واوه‌تی‌ له‌الیه‌ن مامۆستایان‌و دایك‌و باوكان‌و هاواڵتیانیش‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ عێراقه‌وه‌ ئێم���ه‌ ده‌باته‌وه‌ دڵنی���ا ئه‌كه‌ین���ه‌وه‌ ك���ۆڵ‌ نایه‌ی���ن تا‬ ‫مافه‌كانم���ان وه‌رده‌گرین���ه‌وه‌‌و نایه‌ڵین‬ ‫هۆڵه‌كانی‌ خوێندن"‪.‬‬ ‫وابڕی���اره‌ مامۆس���تایانی‌ ناڕازی���ی‌ مافی‌ منداڵه‌كانیان بفه‌وتێت‪ ،‬چونكه‌ی‌‬ ‫‪2018-2-6‬ب���ۆ په‌نج���او یه‌كه‌می���ن نیوه‌ی‌ زیاتری‌ ئه‌و خوێندكارانه‌ منداڵی‌‬ ‫جار خۆپیش���اندان ئه‌نج���ام بده‌نه‌وه‌‪ ،‬مامۆستاو ته‌ندروستكاران‌و فه‌رمانبه‌رانن‬ ‫دڵش���اد بابانی‌‪ ،‬ئه‌ندام���ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ بۆیه‌ ئێمه‌ له‌خه‌می‌ ئه‌وانداین"‪.‬‬ ‫عه‌ت���ا ئه‌حمه‌د‪ ،‬جێگری‌ س���كرتێری‌‬ ‫مامۆس���تایانی‌ ناڕازی���ی‌ ئاش���كرایكرد‬

‫خۆپیشاندانی مامۆستایان‬ ‫یه‌كێت���ی‌ مامۆس���تایانی‌ كوردس���تان‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "ئێمه‌ به‌رله‌ڕاگه‌یاندنی‌‬ ‫خش���ته‌ی‌ موچه‌ له‌گه‌ڵ وه‌زیری‌ دارایی‌‬ ‫قسه‌مان كرد كه‌ ده‌بێت موچه‌ی‌ مانگی‌‬ ‫(‪ )10‬وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ش���ی‌ تیابێت‪،‬‬ ‫ئه‌وان ده‌ڵێن به‌ش ناكات‪ ،‬به‌اڵم راست‬ ‫ناك���ه‌ن به‌ڵكو ئه‌وه‌ جه‌نگ���ی‌ ده‌رونیه‌‬ ‫كه‌له‌گه‌ڵ مامۆس���تا ده‌یك���ه‌ن به‌هۆی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ بایكۆتیان كردوه‌و مامۆس���تایان‬ ‫وتویانه‌ تا موچ���ه‌ی‌ ته‌واوه‌تی‌ نه‌درێت‬ ‫ناگه‌ڕێین���ه‌وه‌ هۆڵه‌كان���ی‌ خوێن���دن‬ ‫جگه‌له‌وه‌ی‌ هه‌س���ت به‌به‌رپرسیاریه‌تی‌‬ ‫ناك���ه‌ن به‌رامبه‌ر به‌مامۆس���تا‪ ،‬چونكه‌‬ ‫وا چل���و پێنج رۆژه‌ مامۆس���تا موچه‌ی‌‬ ‫وه‌رنه‌گرتوه‌"‪.‬‬ ‫مامۆس���تایان‬ ‫یه‌كێت���ی‌‬ ‫له‌به‌دواداچونه‌كانیان ئه‌وه‌یان بۆ یه‌كالی‬ ‫بۆته‌وه‌ كه‌ بابه‌ته‌كه‌ سیاسیه‌ وه‌ك عه‌تا‬ ‫ئه‌حمه‌د ئاماژه‌ی‌ بۆ ده‌كات "عه‌بادیش‬ ‫ئیس���تغاللی‌ هه‌ڵوێس���تی‌ الوازی‌ هه‌رێم‬ ‫ده‌كات جارێ���ك ده‌ڵێت موچه‌ ده‌نێرم‪،‬‬

‫به‌اڵم ب���ه‌روار دانانێت‪ ،‬هه‌تا دواجار كه‌‬ ‫ئه‌ن���دام په‌رله‌مانه‌ ك���ورده‌كان له‌گه‌ڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆبونه‌ت���ه‌وه‌ حیدر عه‌ب���ادی‌ وتویه‌تی‌‬ ‫با راپۆرتی‌ لیژنه‌ی‌ وردبینیم به‌ده‌س���ت‬ ‫بگات كه‌ ئه‌وه‌ش ده‌ستی‌ ده‌ستیه‌ بۆیه‌‬ ‫دواده‌كه‌وێت"‪.‬‬ ‫له‌به‌ش���ێكی‌ زۆر له‌قوتابخانه‌كان���ی‌‬ ‫شاری‌ سلێمانی‌ وه‌رزی‌ دووه‌می‌ خوێندن‬ ‫ده‌ستی‌ پێنه‌كردوه‌وله‌و خوێندنگایه‌نه‌ش‬ ‫كه‌ ته‌نها دوڕۆژ ده‌وامیان كرد ئه‌نجامی‌‬ ‫كۆشش���ی‌ وه‌رزی‌ یه‌كه‌می���ان دایه‌وه‌و‬ ‫بایك���ۆت ده‌س���تی‌ پێك���رده‌وه‌‪ ،‬عه‌تا‬ ‫ئه‌حم���ه‌د ده‌ڵێ���ت "ل���ه‌ده‌ره‌وه‌و له‌ناو‬ ‫ش���اریش ئه‌وه‌ی‌ ده‌وامی‌ ئه‌كرد ئێستا‬ ‫نایكات له‌‪%95‬ی‌ قوتابخانه‌كانی‌ سلێمانی‌‬ ‫بایكۆته‌و هه‌ست ده‌كه‌یت سه‌رتاسه‌رییه‌‪،‬‬ ‫خه‌ڵ���ك خۆڕس���كانه‌ بایكۆت���ی‌ كردوه‌‬ ‫ب���ێ‌ ئه‌وه‌ی‌ ك���ه‌س هیچی‌ پ���ێ بڵێت‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ غه‌دری‌ لێكراوه‌ هیچ ش���تێكی‌‬ ‫به‌ده‌سته‌وه‌ نه‌ماوه‌له‌به‌رامبه‌ر حكومه‌ت‬ ‫به‌كاریبهێنێ���ت‪ ،‬خۆپیش���اندانه‌كانیش‬

‫له‌الی���ه‌ن هه‌ندێك حیزبه‌وه‌ ئیس���تغالل‬ ‫ئه‌ك���را بۆی���ه‌ بایكۆت وه‌ك باش���ترین‬ ‫چاره‌سه‌ر ئه‌زانێت له‌دژی‌ حكومه‌ت"‪.‬‬ ‫جێگری‌ سه‌رۆكی‌ یه‌كێتی‌ مامۆستایان‬ ‫وتیشی‌ "هه‌رچه‌نده‌ ده‌وترێت حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم پاره‌ دابه‌ش ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم منه‌تی‌‬ ‫نه‌بێت دوای‌ ‪ 45‬رۆژ هه‌رنه‌یدات‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر یه‌ك ت���ۆز ویژدانی���ان هه‌بوایه‌‬ ‫ئه‌بوایه‌ هی���چ نه‌بێت روبعه‌ موچه‌كه‌یان‬ ‫مانگان���ه‌ بدای���ه‌ بۆئه‌وه‌ی‌ پڕۆس���ه‌ی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ په‌كی‌ نه‌كه‌وێت‪ ،‬به‌ڕاس���تی‌‬ ‫دۆخێك���ی‌ كاره‌س���اتباره‌ كه‌به‌س���ه‌ر‬ ‫په‌روه‌رده‌دا هاتوه‌‪ ،‬ئه‌بێت هه‌موان فشار‬ ‫بكه‌ن قوتابی‌‌و مامۆستاو رێكخراوه‌كان‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ ئه‌ونه‌ دوای‌ نه‌خه‌ن فش���اریش‬ ‫له‌حكومه‌تی‌ عێ���راق بكرێت‪ ،‬نه‌ك وه‌ك‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ هه‌ر وه‌فدێك ده‌چونه‌ به‌غدادو‬ ‫ده‌یانوت به‌هۆی‌ ئێمه‌وه‌ پاره‌ ده‌نێرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم وانه‌بو عه‌بادی‌ سیاس���ه‌تی‌ خۆی‌‬ ‫جێبه‌جێ���ده‌كات‌و حس���اب بۆك���ه‌س‬ ‫ناكات"‪.‬‬

‫هه‌رچه‌نده‌ ده‌وترێت‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫پاره‌ دابه‌ش ده‌كات‬ ‫به‌اڵم ئه‌بوایه‌‬ ‫هیچ نه‌بێت روبعه‌‬ ‫موچه‌كه‌یان مانگانه‌‬ ‫بدایه‌ بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫پڕۆسه‌ی‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫په‌كی‌ نه‌كه‌وێت‬

‫بۆیه‌كه‌مجار له‌كوردستان سیمپۆزیه‌م ‌ی په‌یپه‌ر‌ه نایابه‌كان به‌ڕێوه‌ده‌چێت‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌‬ ‫یه‌كه‌مین سیمپۆزیه‌می‌ په‌یپه‌ر‌ه‬ ‫نایابه‌كان ك ‌ه چاالكیه‌كی‌ زانستی ‌ه‬ ‫ی كه‌یساین‬ ‫ی رێكخراو ‌‬ ‫به‌سه‌رپه‌رشت ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كوردستان به‌ڕێوده‌چێت‪ ،‬ئه‌ندام ‌‬ ‫بۆردی‌ به‌ڕێوه‌بردنی‌ رێكخراوه‌كه‌ له‌م‬ ‫ی رۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌دا‬ ‫چاوپێكه‌وتن ‌ه ‌‬ ‫ی چه‌ند پرسیارێك ده‌داته‌و‌ه‬ ‫وه‌اڵم ‌‬ ‫ئاشكرایی‌ كرد"پێویسته‌ توێژینه‌و‌ه‬ ‫ی ‪2017‬ئه‌نجامدرابێتو‬ ‫زانستیه‌كه‌ له‌ساڵ ‌‬ ‫ناوی‌ كوردستانیشی‌ له‌سه‌ربێت"‪.‬‬ ‫ی ئامانج���ی‌ رێكخراوه‌ك��� ‌ه‬ ‫له‌ب���اره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ئه‌نجامدانی‌ یه‌كه‌مین س���یمپۆزیه‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌یپه‌ر‌ه نایابه‌كان‪،‬ڕاوێژ قادر‪ ،‬ئه‌ندام ‌‬ ‫ی به‌ڕێوه‌بردنی‌ رێكخراوه‌ك ‌ه ده‌ڵێت‬ ‫بۆرد ‌‬ ‫"دوو ئامانج���ی‌ س���ه‌ره‌كیمان هه‌ی���ه‌‪،‬‬ ‫ی ئه‌وه‌ی‌ بۆشاییه‌ك هه‌ی ‌ه له‌هیچ‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫ئاس���تێكی‌ كۆمه‌لگ���ه‌ وه‌ك میدیاكارو‬ ‫به‌رپرس���ان گرنگی‌ به‌توێژه‌ر نادرێت‬ ‫بۆی��� ‌ه ئێم��� ‌ه ده‌مانه‌وێت ئ���ه‌و فه‌راغ ‌ه‬ ‫بڕه‌وێنین���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا ده‌مانه‌وێت‬ ‫ئاماده‌بوان س���وومه‌ند ب���ن له‌توێژه‌ر‌ه‬ ‫براوه‌كان‪ ،‬چونكه‌ توێ���ژه‌ر‌ه براوه‌كان‬ ‫هه‌م ده‌ناسرێن هه‌م قس ‌ه بۆئاماده‌بووان‬ ‫ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی‌ ب���ۆردی‌ به‌ڕێوه‌بردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجامدان ‌‬ ‫رێكخراوه‌كه‌ له‌باره‌ی‌ گرنگ ‌‬ ‫ی له‌و جۆر‌ه له‌كوردس���تان‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ده‌ڵێت "گرنگیه‌كی‌ یه‌كجار زۆری‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ی له‌م‬ ‫چونك ‌ه ئه‌م ‌ه یه‌كه‌م س���یمپۆزیه‌م ‌‬

‫ی‬ ‫شێوازه‌یه‌ كه‌له‌سه‌ر ئاستی‌ رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫ناوه‌ڕاست له‌كوردستان ئه‌نجامده‌درێت‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش بۆ خۆی ده‌س���ت كه‌وتێكه‌ بۆ‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫هه‌رچه‌ن���د‌ه پڕۆس���ه‌ی كۆكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫توێژین���ه‌وه‌كان به‌رده‌وام���ه‌‪ ،‬به‌اڵم تا‬ ‫ی ‪ 450‬توێژینه‌وه‌ی���ان‬ ‫ئێس���تا نزیك���ه‌ ‌‬ ‫به‌ده‌س���ت گه‌ش���تووه‌‪.‬دواكات ب���ۆ‬ ‫وه‌رگرتن���ی‌ توێژین���ه‌و‌ه زانس���تیه‌كان‬ ‫‪ 2018-2-10‬راوێ���ژ ق���ادر له‌بار‌هی‌ ئه‌و‬ ‫مه‌رجانه‌ی‌ كه‌پێویسته‌ له‌توێژینه‌وه‌كاندا‬ ‫هه‌بێ���ت ده‌ڵێت "دوو مه‌رج پێویس���ت ‌ه‬ ‫له‌توێژینه‌وه‌ك���ه‌دا هه‌بێ���ت‪ ،‬یه‌ك���ه‌م‪:‬‬ ‫ی ‪ 2017‬باڵوكرابێته‌و‌ه‬ ‫پێویست ‌ه له‌ساڵ ‌‬ ‫ی زانستی‌‪.‬‬ ‫یان قبوڵ‌كرابێت له‌گۆڤارێك ‌‬ ‫دووه‌م‪ :‬پێویس���ت ‌ه ناوی كوردس���تان‬ ‫له‌س���ه‌ر توێژینه‌وه‌ك��� ‌ه هه‌بێ���ت وه‌كو‬ ‫ئه‌فیله‌یشن"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ سه‌رپه‌رش���تیكردن‌و ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ك��� ‌ه بۆ هه‌ڵس���ه‌نگاندن ‌‬ ‫پێوه‌ران���ه‌ ‌‬ ‫توێژین���ه‌وه‌كان به‌كاردێ���ت‪ ،‬راوێ���ژ‬ ‫ی س���تانداردی‬ ‫ق���ادر وتی‌ "به‌پێوه‌رێك ‌‬ ‫جیهانی‌ ك��� ‌ه پێده‌وترێت ‪SNAPAR‬‬ ‫ك���ه‌ كۆمه‌لێ���ك گه‌نجی ك���ورد دایان‬ ‫ناوه‌وه‌وك���راو‌ه به‌پیپه‌رو ب���ه‌م زووان ‌ه‬ ‫ی باڵوده‌كرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی جیهان��� ‌‬ ‫له‌گۆڤارێك ‌‬ ‫ی رێكخراو‬ ‫كاره‌كه‌ش له‌الیه‌ن س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی حس���ێن كاك��� ‌ه م���ه‌ده‌و‌ه‬ ‫د‪.‬فه‌هم��� ‌‬ ‫سه‌رپه‌رشتی‌ ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌له‌س���ه‌ر ئاس���ت ‌‬ ‫ئه‌و توێژه‌رانه‌ ‌‬ ‫ناوخ���ۆ توێژینه‌وه‌ی���ان ئه‌نجام���داو‌ه‬ ‫ی‬ ‫جیاوازن له‌گه‌ڵ‌ ئه‌وان��� ‌هی‌ له‌ده‌ره‌وه‌ ‌‬

‫كوردس���تان ئه‌نجامی���ان داوه‌‪ ،‬راوێ���ژ‬ ‫ی‬ ‫قادر له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ ده‌ڵێت"ئه‌نجامدان ‌‬ ‫توێژینه‌وه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی واڵت ئاسانتره‌و‬ ‫ی ئاس���انتر‌ه‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ش��� ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌به‌راورد به‌وه‌ی له‌كوردستان ئه‌نجام ‌‬ ‫ی‬ ‫بده‌ی���ت‪ ،‬بۆی��� ‌ه ئ���ه‌و توێژینه‌وان��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كوردس���تان ئه‌نج���ام دراون پۆینت ‌‬ ‫زیاتریان پێده‌درێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫توێژه‌ره‌كان ته‌نها كوردن یان خه‌ڵكان ‌‬ ‫بیانیش به‌ش���دارن "مه‌رجی به‌شداری‬ ‫كردن بریتی ‌ه له‌وه‌ی كه‌ ناوی كوردستان‬ ‫هێنرابێت له‌توێژینه‌وه‌كه‌دا"‪.‬‬ ‫س���یمپۆزیه‌مه‌كه‌ڕۆژی‌ پێنج ش���ه‌مه‌‬ ‫س���لێمانی‌‬ ‫‪2018-2-22‬له‌زانك���ۆی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪ ،‬كه‌ تێدا باشترین (‪)10‬‬ ‫توێژین���ه‌وه‌ی‌ زانس���تی‌ س���اڵ خه‌اڵت‬ ‫ده‌كرێن‌و ه���اوكات چه‌ن���د خه‌اڵتێكی‌‬ ‫پاش���كۆش پێش���كه‌ش ده‌كرێ���ت‪،‬‬ ‫له‌وان���ه‌ (گه‌نجترین توێژه‌ری‌ س���اڵ‌‪،‬‬ ‫كاریگه‌رترین توێژه‌ری ساڵ‌‪ ،‬چاالكترین‬ ‫توێژه‌ری س���اڵ‌‪ ،‬زانستیترین تاقیگه‌ی‌‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬زانس���تیترین نه‌خۆشخانه‌ی‌‬ ‫كوردستان)‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ رێكخ���راوی‌ كه‌یس���این‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ به‌كۆمه‌ڵێك كه‌س���ایه‌تی‌‌و‬ ‫كۆمپانیاوه‌ كردوه‌ تاهاوكارو پشتیوانیان‬ ‫بن" تا ئێس���تا رێكخراوی كه‌یس���این‬ ‫خوی سه‌رجه‌م ئاماده‌كاریه‌كان ئه‌نجام‬ ‫ده‌دات‪ ،‬خه‌اڵته‌كانیش ته‌نیا رێزلێنانن‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌هه‌وڵدای���ن ب���ۆ په‌یداكرنی‬ ‫سپونسه‌ر بۆ ئه‌وه‌ی‌ خه‌الته‌كان ته‌نیا‬ ‫رێزڵنان نه‌بن‪ ،‬هه‌رچه‌ن���ده‌ كۆمه‌لێك‬

‫كه‌سایه‌تی‌ زانستی‌ پاڵپشتی‌ مه‌عنه‌ویان كۆمه‌ڵگ���ه‌ بەش���داربن له‌توێژینه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كردووی���ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم ت���ا ئێس���تا هیج زانس���تی‌ كه‌ هه‌ركه‌سێك له‌ئاست به‌ر‬ ‫كۆمپانیای���ه‌ك ئاماده‌ی ده‌رنه‌بریوه‌ بۆ پرسیارێتی‌ خوێدا‪ ،‬كه‌یساین به‌رده‌وام‬ ‫پاڵپشتیمان‪ ،‬پڕۆپۆزه‌ڵمان پێشكه‌ش هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌ی داوه‌ له‌نوێترین پرۆژه‌یدا‬ ‫به‌هه‌ندێ���ك له‌كۆمپانی���اكان كردووه‌ كه‌ب���ه‌م زوان���ه‌ راده‌گه‌یه‌نرێت ئه‌ویش‬ ‫بریتی‌ یه‌ له‌پ���رۆژه‌ی توێژه‌ر‪ ،‬كه‌ له‌م‬ ‫بۆسپۆنسه‌ریكردنی‌ سیمپۆزیه‌مه‌كه‌"‪.‬‬ ‫بێگوم���ان كارێك���ی‌ ل���ه‌و ج���ۆره‌ پڕۆژه‌یه‌دا ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ بەش���داری‬ ‫پێویس���تی‌ به‌هاوكاری‌ ئه‌و وه‌زاره‌ت‌و ده‌كه‌ن ده‌س���تیان ده‌گیرێ���ت تا ئه‌و‬ ‫ده‌زگا حكومیانه‌ هه‌ی ‌ه كه‌ په‌یوه‌س���تن كاته‌ی‌ به‌النی‌ كه‌مه‌وه‌ توێژینه‌وه‌یه‌كیان‬ ‫به‌بابه‌ته‌ك���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌ندام���ی‌ ب���ۆردی‌ ده‌بێت له‌گۆڤارێكی زانستی‌ جیهانی‌"‪.‬‬ ‫به‌به‌رده‌وامی‌ ده‌وترێت له‌كوردستان‬ ‫به‌ڕێوبردن���ی‌ كه‌یس���این له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫ده‌ڵێت "به‌داخه‌وه‌ وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ س���ود له‌توێژین���ه‌وه‌ زانس���تیه‌كان‬ ‫ی نه‌كردوین‪ ،‬به‌اڵم وه‌رناگیرێ���ت‪ ،‬كه‌یس���این پ���ڕۆژه‌ی‌‬ ‫بااڵ هیچ هاوكاریه‌ك ‌‬ ‫به‌خۆشحاڵیه‌وه‌ زانكۆی سلێمانی‌ به‌ده‌م هه‌ی���ه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌و توێژینه‌وانه‌‬ ‫داواكه‌مان���ه‌وه‌ هات‌و هۆڵ���ی‌ بۆ دابین ته‌نه���ا له‌س���ایت‌و گۆڤ���ار‌و ره‌ف���ه‌ی‌‬ ‫كردوین‪ ،‬لێره‌وه‌ زۆر سوپاس���ی‌ د‪.‬ڕه‌زا كتێبخانه‌كان���دا نه‌مێننه‌وه‌"كێش���ه‌ی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ زانكۆی‌ سلێمانی‌ ده‌كه‌ین‪ ،‬كه‌ توێژه‌ران���ی‌ كوردس���تان ئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌‬ ‫تا ئێستا تاكه‌ ده‌زگای حكومین به‌ده‌م زیات���ر گرنگ���ی‌ به‌كوانتیت���ی ده‌ده‌ن‬ ‫وه‌ك له‌كوالێت���ی‌‪ ،‬زۆرێك له‌توێژه‌رانی‌‬ ‫داوه‌كه‌مانه‌وه‌ هاتوون"‪.‬‬ ‫هه‌موان ده‌توانن له‌و س���یمپۆزیه‌مه‌ كوردستان كێش���ه‌یان هه‌یه‌ له‌شێوازی‬ ‫به‌ش���داربن به‌مه‌رجێ���ك ناوی���ان باڵوكردنه‌وه‌ كه‌زۆر جار ده‌كه‌ونه‌ داوی‬ ‫تۆماركردبێت‪ ،‬راوێ���ژ قادر هیواخوازه‌ گۆڤاری س���اخته‌وه‌‪ ،‬وه‌ك كه‌یس���این‬ ‫"س���ه‌رجه‌م راگه‌یاندكار‌و میدیاكاران‌و ب���ه‌رده‌وام هه‌وڵمان داوه‌ كه‌ توێژه‌ران‬ ‫كه‌س���انی‌ حكوم���ی‌ بەش���داربن ب���ۆ دووربكه‌ونه‌وه‌ له‌گۆڤاره‌ س���اخته‌كان‌و‬ ‫پش���تیوانكردنی‌ توێژه‌ران‌و سودمه‌ند گۆڤاره‌ ئاس���ت نزم���ه‌كان بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫كوردس���تانیش وه‌ك هه‌ر واڵتێكی‌ تر‬ ‫بوونیان"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ چ���ۆن توێژینه‌وه‌ی‌ پێگه‌یه‌كی هه‌بێت له‌زانستدا"‪.‬‬ ‫كه‌یس���این (‪)kscien en‬‬ ‫زانس���تی‌ بكه‌ینه‌ كلتور له‌كوردس���تان‬ ‫ه���ه‌روه‌ك كه‌یس���این بانگه‌ش���ه‌ی‌ بۆ رێكخراوێك���ی‌ زانس���تیه‌و كارده‌كات‬ ‫ی له‌پێن���اوی‌ به‌ره‌وپێش���بردنی‌ ب���واری‌‬ ‫ده‌كات راوێژ ق���ادر‪ ،‬ئه‌ندامی‌ بۆرد ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن���ی‌ رێكخراوه‌ك���ه‌ ده‌ڵێ���ت توێژینه‌وه‌ی‌ زانس���تی‌‌و باڵوكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫"ده‌بێت س���ه‌رجه‌م چی���ن‌و توێژه‌كانی‌ رۆشنبیری‌ زانستی‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫ئه‌نجامدان ‌‬ ‫توێژینه‌و‌ه‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی واڵت‬ ‫ی‬ ‫ئاسانتره‌و ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫باڵوكردنه‌وه‌ش ‌‬ ‫ئاسانتره‌ به‌به‌راورد‬ ‫به‌وه‌ی له‌كوردستان‬ ‫ئه‌نجامی‌ بده‌یت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫توێژینه‌وانه‌ ‌‬ ‫له‌كوردستان‬ ‫ئه‌نجام دراون‬ ‫ی زیاتریان‬ ‫پۆینت ‌‬ ‫پێده‌درێت‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )612‬سێشه‌ممه ‪2018/2/6‬‬

‫خێزانێك ‌ی كورد ده‌بن ‌ه تاقیگه‌و‬ ‫سێ‌ جۆر چه‌كی‌ قه‌ده‌غه‌كراو ‌ی جیهانیان به‌سه‌ردا تاقیده‌كرێته‌وه‌‬ ‫ئیدریس بارزانی‌ به‌كێی‌ وت پاڵتۆكه‌ ‌ی مه‌ال مسته‌فات بۆ ده‌فرۆشین؟‬ ‫ئا‪ :‬رێژه‌ن سه‌ردار‬ ‫"داشێكی‌ شه‌تره‌نج له‌گه‌مه‌ی‌ سیاسی‌‬ ‫جیهاندا" بیره‌وه‌رییه‌كانی‌ "زاهیر‬ ‫مه‌حمود"ی‌ برای‌ مسته‌فا چاوڕه‌ش‌و‬ ‫ناودارترین به‌ركه‌وته‌ی‌ بۆمبای‌‬ ‫فسفۆریی‌ ساڵی‌ ‪1974‬ە‪ ،‬ژیاننامه‌ی‌‬ ‫كوردێكی‌ پێشمه‌رگه‌یه‌کە‪ ،‬کە‬ ‫له‌ئه‌وروپاوه‌ نوسراوه‌‌و هه‌ستده‌كات‬ ‫بوه‌ به‌گه‌مه‌ی‌ سیاسی‌ جه‌نگی‌ سارد‬ ‫له‌نێوان ئه‌مه‌ریكاو یه‌كێتی‌ سۆڤیه‌تدا‪.‬‬ ‫زاهیر مه‌حمود‪ ،‬ئ���ه‌م بیره‌وه‌رییانه‌ی‌‬ ‫یه‌كه‌مج���ار له‌ڕێگ���ه‌ی‌ "مارت���ا" ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوس���ه‌رییه‌وه‌ به‌هۆڵه‌ندی‌ داڕش���توه‌و‬ ‫س���اڵی‌ ‪ 2009‬چاپك���راوه‌‪ ،‬پاش���ان‬ ‫ك���راوه‌ به‌ئینگلیزیی‌‌و له‌ئینگلیزیش���ه‌وه‌‬ ‫وه‌رگێڕدراوه‌ بۆ س���ه‌ر زمان���ی‌ كوردی‌‬ ‫له‌الیه‌ن "سه‌ربه‌ست ساڵح"ه‌وه‌‪.‬‬ ‫رابردوم هه‌ر به‌كۆڵه‌وه‌یه‌‬ ‫زاهیر له‌س���ه‌ره‌تای‌ كتێبه‌كه‌دا ئاماژ‌ه‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات كه‌ هه‌رچه‌ن���ده‌ "له‌هه‌ژده‌‬ ‫س���اڵییه‌وه‌ له‌هۆڵه‌نده‌ ده‌ژی���م‌و ژنێكی‌‬ ‫هۆڵه‌ندیم هێناوه‌ ناوی‌ مارتایه‌‌و هاوڕێ‌‌و‬ ‫ئاش���نای‌ هۆڵه‌ندیم زۆره‌‌و نه‌شته‌رگه‌ری‌‬ ‫جوانكاریی‌ بۆ روخس���ارو ده‌ست‌و پلی‌‬ ‫س���وتاوم به‌بۆمبای‌ فسفۆر كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر وردبیته‌وه‌ له‌ژێ���ر ئه‌م ده‌مامكه‌‬ ‫جوانكارییه‌دا هێش���تا ئه‌و كوڕه‌ كورده‌‬ ‫عێراقییه‌ برینداره‌ ده‌ركراوه‌ ده‌بینیت كه‌‬ ‫رێكه‌وت ناچ���اری‌ كرد ببێته‌ په‌نابه‌رێك‬ ‫له‌هۆڵه‌ن���ده‌‪ ،‬وه‌كو زۆرب���ه‌ی‌ په‌نابه‌ران‬ ‫رابردووم هه‌ر به‌كۆڵه‌وه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و كه‌ له‌ته‌مه‌نی‌ ‪ 10‬ساڵییه‌وه‌ ژیانی‌‬ ‫لێده‌شێوێ‌‌و هه‌س���ت به‌په‌راوێزخراوی‌‌و‬ ‫شه‌قش���ه‌قێن ده‌كات‪ ،‬بێ‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ هیچ‬ ‫كونجێك���ی‌ هه‌بێ‌ ئارامی‌ تێ���دا بگرێت‪،‬‬ ‫له‌پێناو درێژده‌دان به‌بژێویی‌ ژیانیدا زۆر‬ ‫كاری‌ سه‌یر ده‌كات‪ ،‬تا سه‌ره‌نجام كاتێك‬ ‫ته‌مه‌نی‌ ‪ 15‬س���ااڵن دەبێت له‌شۆڕش���ی‌‬ ‫ئه‌یلول���دا به‌چه‌ك���ی‌ فس���فۆری‌ بریندار‬ ‫ده‌بێت‌و وه‌ك قوربانییه‌كی‌ جه‌نگ پۆلێن‬ ‫ده‌كرێت‌و دوای‌ بردنی‌ بۆ تاران‌و له‌نده‌ن‬ ‫له‌هۆڵه‌نده‌ ده‌گیرس���ێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌وه‌ی‌ وایلێكرد نه‌مرم جه‌نگی‌ س���ارد‬ ‫بو‪ ،‬ئه‌مریكیی���ه‌كان ژیانی منیان وه‌كو‬ ‫قوربانییه‌ك���ی‌ ئه‌و چه‌كان���ه‌ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫سۆڤیه‌تی‌ جاران ده‌یدا به‌عێراق پاراست‪.‬‬ ‫له‌قوربانییه‌ك���ی‌ جه‌نگه‌وه‌ به‌مه‌به‌س���ت‬ ‫به‌زیندویی‌ هێڵدرامه‌وه‌"‪.‬‬ ‫كاره‌ساتی‌ جه‌اللی‌‌و مه‌الیی‌‬ ‫زاهی���ر مه‌حم���ود گێڕان���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بیره‌وه‌رییه‌كان���ی‌ به‌دیمه‌نێك���ی‌ پ���ڕ‬ ‫له‌توندوتیژیی‌ گه‌رمه‌ی‌ ملمالنێی‌ سه‌رده‌می‌‬ ‫جه‌اللی‌‌و مه‌الییه‌كان ده‌ستپێده‌كات‪ ،‬كه‌‬ ‫چه‌ند دزێوو ناجوامێران ‌ه مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫له‌یه‌كتر ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫یه‌كه‌م بی���ره‌وه‌ری‌ زاهی���ر‪ ،‬له‌جه‌ژنی‌‬ ‫ره‌مه‌زان���ی‌ ‪1968‬ه‌وه‌ ده‌س���تپێده‌كات‪،‬‬ ‫له‌ماڵی‌ پوره‌ حه‌پسه‌ی‌ كه‌ له‌ناو شاری‌‬ ‫سلێمانی‌ به‌"شیوعییه‌ بچوكه‌كه‌" ناسراوه‌و‬ ‫دایكی‌ ئه‌كره‌می‌ حه‌پس���ه‌یه‌‌و ماڵه‌كه‌ی‌‬ ‫هه‌میشه‌ پڕه‌ له‌خه‌ڵك به‌هۆی‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫سیاس���ییه‌وه‌‪ ،‬له‌م ئێواره‌یه‌دا كه‌ بۆن‌و‬ ‫به‌رامه‌ی‌ چێشت لێنان حه‌وشه‌و بانی‌ پڕ‬ ‫كردوه‌و ژنان خه‌ریكی‌ برنج‌و شله‌لێنان‪،‬‬ ‫زاهیر به‌دیار قسه‌ی‌ پیاوانه‌وه‌ دانیشتوه‌و‬ ‫گوێ���ی‌ له‌ئه‌كره‌می‌ حه‌پس���ه‌ی‌ پورزای‌‌و‬ ‫مسته‌فا چاوڕه‌شی‌ برای‌ گرتوه‌ كه‌ باسی‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ده‌گێڕنه‌وه‌ وه‌كو ش���یوعیه‌كانی‌‬ ‫باڵ���ی‌ قیاده‌ی‌ مه‌رك���ه‌زی‌‌و پارتی‌ باڵی‌‬ ‫مه‌الیی‌ ش���ه‌ڕی‌ رژێمی‌ به‌عس ده‌كه‌ن‌و‬ ‫ل���ه‌دژی‌ جه‌اللییه‌كانی���ش ده‌جه‌نگ���ن‪.‬‬ ‫ئه‌میش سه‌یریان ده‌كات كه‌ پێشمه‌رگه‌ی‌‬ ‫به‌هێزن‌و كاڵشینكۆفی‌ گه‌وره‌یان پێیه‌‪.‬‬ ‫له‌م كاته‌دا زاهیر له‌په‌نجه‌ره‌كه‌وه‌ دیمه‌نی‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك چه‌كدار ده‌بینێت كه‌ نزیكه‌ی‌‬ ‫‪ 16‬ك���ه‌س ده‌ب���ن‌و ده‌وری‌ ماڵه‌كه‌یان‬ ‫داوه‌و هه‌ندێكیش���یان له‌س���ه‌ربانی‌ ماڵه‌‬ ‫دراوس���ێكان خۆیان مات���داوه‌‪ ،‬له‌ناكاو‬ ‫گوێی‌ له‌ده‌نگی‌ هاوارێك ده‌بێت "مسته‌فا‪،‬‬ ‫ئه‌كره‌م‪ ..‬خۆتان به‌ده‌سته‌وه‌ بده‌ن‪."...‬‬ ‫"مس���ته‌فا پێمان ده‌ڵێت‪ :‬ئێوه‌ بڕۆنه‌‬ ‫ژوری‌ پش���ته‌وه‌‌و له‌س���ه‌ر زه‌وی‌ خۆتان‬ ‫پ���اڵ‌ بخ���ه‌ن‪ ...‬له‌په‌نج���ه‌ره‌ی‌ ژوری‌‬ ‫نوستنه‌وه‌ ده‌ستڕێژیان لێكردین گیزه‌ی‌‬

‫له‌ماوه‌ی‌ چه‌ند‬ ‫چركه‌یه‌كدا‬ ‫پێاڵوه‌كه‌م‬ ‫به‌ته‌واوه‌تی‌ سوتا‬ ‫به‌یه‌ك تاك پێاڵوه‌وه‌‬ ‫گه‌ڕامه‌وه‌ دواوه‌‪..‬‬ ‫له‌دڵی‌ خۆمدا وتم‬ ‫ئیتر هه‌مو شتێك‬ ‫ته‌واو بوم وا مردم!‪..‬‬ ‫ده‌ستم له‌ده‌م‌وچاوو‬ ‫گوێچكه‌مدا‪ ،‬ئازار‬ ‫هه‌مو له‌شمی‌‬ ‫ته‌نییه‌وه‌‬ ‫گولل���ه‌ له‌ژوره‌ك���ه‌دا ده‌ه���ات‌و ده‌چو‌و‬ ‫ژن‌و منداڵ���ه‌كان ده‌گریان‌و ده‌یانقیژاندو‬ ‫مسته‌فا‌و ئه‌كره‌میش وه‌اڵمی‌ ته‌قه‌كانیان‬ ‫ده‌دانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫سه‌ره‌نجام زاهیر‌و ماجیدی پورزای‌ له‌م‬ ‫روداوه‌دا قاچی���ان‌ بریندار ده‌بێت‪ ،‬زاهیر‬ ‫پێیوایه‌ "چه‌كداره‌كان���ی‌ باڵی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاس���ی (جەاللی‌) به‌رپرسیارن له‌وه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ ناخۆش���ترین جه‌ژن���ی‌ ره‌مه‌زانیان‬ ‫پێبه‌خشیم له‌هه‌مو ژیانمدا"‪.‬‬ ‫ئه‌م جه‌ژنه‌ كۆتایی‌ به‌و ژیانه‌ ساده‌یه‌‬ ‫ده‌هێنێت ك��� ‌ه به‌س���ه‌ریده‌بات له‌گه‌ڵ‌‬ ‫خێزانه‌كه‌ی‪ ،‬كه‌ ژورێكیان به‌كرێ‌ گرتوه‌‬ ‫به‌دیتارێ���ك‌و روبه‌ره‌كه‌ی‌ س���ێ‌ مه‌تر‌و‬ ‫نیوه‌و پێنج كه‌س���ی‌ تیا ده‌ژی‌‪ :‬دایك‌و‬ ‫باوك‌و دو خوشك‌و زاهیر‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ سه‌رنجڕاده‌كێشێت كاتێك ئه‌م‬ ‫دو منداڵه‌ برینداره‌ ده‌برێنه‌ نه‌خۆشخانه‌‪،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ نه‌خۆشخانه‌كه‌ كه‌ ئه‌ندامێكی‌‬ ‫ئه‌و چه‌كدارانه‌ی���ه‌ بریندارییان كردون‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت "با ئه‌و شیوعیانه‌ بمرن‪.،"..‬‬ ‫زاهی���رو ماجید بیس���ت خوله‌ك زیاتر‬ ‫ب���و له‌س���ه‌ر ش���ه‌قامه‌كه‌ داده‌نیش���ن‌و‬ ‫خوێنێكی‌ زۆریان لێده‌ڕوات تا ئاش���ناو‬ ‫خه‌ڵكی‌ مزگه‌وته‌ك���ه‌ ده‌كه‌ونه‌ پاڕانه‌وه‌‬ ‫بۆیان‌و ده‌برێنه‌ ناو نه‌خۆش���خانه‌كه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هێشتا ده‌رفه‌تی‌ بینینی‌ خه‌ڵكیان‬ ‫پێن���ادرێ‌‌و ته‌نه���ا له‌په‌نجه‌ره‌ش���ه‌وه‌‬ ‫خواردنیان ده‌درێتێ‌‌و نایه‌ڵن كه‌س بچێته‌‬ ‫ژوره‌وه‌‪ .‬تا پاش دو مانگ له‌گه‌چ كرتنه‌‬ ‫قاچی‌ ده‌توانێت به‌دارشه‌ق بگه‌ڕێت‪.‬‬ ‫ل���ه‌وه‌ش تراژیدیت���ر كاتێك���ه‌ ئ���ه‌م‬ ‫منداڵ���ه‌ یان���زه‌ س���اڵه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫قوتابخان���ه‌ ك���ه‌س بایه‌خ���ی‌ پێنادات‌و‬ ‫كتێب���ی خوێندنیش���ی‌ نادرێت���ێ‬ ‫لەالی���ەن مامۆس���تاکانییەوە‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫قوتابیه‌كانیش له‌ترسدا له‌گه‌ڵی‌ ناگه‌ڕێن‪،‬‬ ‫ته‌نها فه‌ڕاش���ی‌ قوتابخانه‌ك���ه‌ رویه‌كی‌‬ ‫خۆشی‌ ده‌داتێ‌‌و قسه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫له‌په‌ناش���ه‌وه‌ پێیده‌ڵێت "زاهیر باش���تر‬ ‫وای���ه‌ دایك‌و باوكت قوتابخانه‌یه‌كی‌ ترت‬ ‫بۆ بدۆزنه‌وه‌‪ ،‬زۆربه‌ی‌ مامۆستایانی‌ ئه‌م‬ ‫قوتابخانه‌یه‌ الیه‌نگری‌ جه‌اللییه‌كانن"‪.‬‬ ‫ئیت���ر زاهیر ناچ���ار وایلێده‌كرێت واز‬ ‫له‌خوێندن بهێنێت‌و به‌و ته‌مه‌نه‌ كه‌مه‌وه‌‬ ‫بڕوات به‌دوای‌ ئیشێكدا بگه‌ڕێت‪.‬‬ ‫له‌به‌زمی‌ دڵدارییه‌وه‌ بۆ ته‌ته‌ریی‬ ‫زاهی���ر پاش���ان له‌یانزه‌ س���اڵییه‌و‌ه‬ ‫به‌دوای‌ كارێكدا ده‌گه‌ڕێت‌و له‌دوكانێكدا‬ ‫به‌رۆژانه‌ی‌ ‪ 100‬فلس ده‌بێت به‌ش���اگردی‌‬ ‫په‌نچه‌رچییه‌ك‪ ،‬پاشان ده‌بێته‌ شاگردی‌‬ ‫به‌رگ���دروو‪ ،‬ئینج���ا کاری پاس���ه‌وان‬ ‫له‌س���ه‌ر ئیشی‌ بیناسازی‌‪ ،‬كاری‌ ده‌ستی‌‬ ‫له‌باخه‌كان‪ ،‬نانه‌وایی‌‌و تفه‌نگ فرۆش���تن‌‬ ‫دەکات‌و دواتری���ش دوكانێك���ی‌ مات���ۆڕ‬ ‫به‌كرێدان داده‌نێت‪ ،‬س���ەرەنجام ده‌بێته‌‬

‫له‌ژێر ئه‌م ده‌مامكه‌‬ ‫جوانكارییه‌دا‬ ‫هێشتا ئه‌و كوڕه‌‬ ‫كورده‌ عێراقییه‌‬ ‫برینداره‌ ده‌ركراوه‌‬ ‫ده‌بینیت كه‌‬ ‫رێكه‌وت ناچاری‌ كرد‬ ‫ببێت ‌ه په‌نابه‌رێك‬ ‫له‌هۆڵه‌نده‌‪ ،‬وه‌كو‬ ‫زۆربه‌ی‌ په‌نابه‌ران‬ ‫رابردووم هه‌ر‬ ‫به‌كۆڵه‌وه‌یە‬ ‫ته‌ته‌ری‌ ش���یوعییه‌كان‌و نام���ه‌ی‌ نهێنی‌‬ ‫نێوانیان ده‌گه‌یه‌نێت‪.‬‬ ‫زاهی���ر ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌و‬ ‫كاته‌ی‌ دوكانی‌ ماتۆڕ به‌كرێدانی‌ ده‌بێت‪،‬‬ ‫ده‌مانچه‌ی���ه‌ك ده‌كڕێت بۆ خۆپاراس���تن‬ ‫له‌دژه‌ شیوعییه‌كان‌و كه‌ڵكه‌ڵه‌ی‌ دڵداری‌‌و‬ ‫خۆشویستنی‌ كچێكیش ده‌یدا له‌كه‌لله‌ی‌‪،‬‬ ‫ت���ا ده‌گات به‌وه‌ی‌ له‌س���ه‌ر دڵداریكردن‬ ‫ش���ه‌ڕی‌ له‌گه‌ڵ كه‌سێك ببێت‌و ده‌مانچه‌‬ ‫هه‌ڵبكێش���ێت‌و دو فیش���ه‌ك بنێ���ت‬ ‫به‌قاچییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ژیان له‌گه‌ڵ‌ پێشمه‌رگه‌ی زرته‌ بۆز‬ ‫ئه‌م روداوه‌ وا ده‌كات زاهیر له‌ته‌مه‌ن ‌ی‬ ‫‪ 14‬ساڵیدا یاخی‌ بێت‌و روبكاته‌ ناوچه‌ی‌‬ ‫گه‌اڵڵه‌ كه‌ له‌سه‌ر سنوری‌ ئێرانه‌و باره‌گای‌‬ ‫لقه‌ كوردییه‌كه‌ی‌ حیزبی‌ شیوعی‌ (عێراق‬ ‫– قیاده‌ مه‌ركه‌زی‌) لێیه‌‌و به‌رپرسه‌كه‌ی‌‬ ‫فاروق���ی‌ مه‌ال مس���ته‌فایه‌‪ ،‬كه‌ ئێس���تا‬ ‫بازرگانێكی‌ به‌ناوبانگی‌ سلێمانییه‌ ‪.‬‬ ‫"ئه‌وكاته‌ ب���راو پورزاكه‌م له‌گه‌ڵ‌ ئه‌بو‬ ‫له‌یال به‌رپرس���ی‌ حیزبی‌ شیوعی‌ عێراق‬ ‫(قیاده‌ی‌ مه‌ركه‌زی‌) له‌سوریان‪ ،‬به‌كاك‬

‫كاك مه‌سعود‬ ‫له‌سه‌ردانێكیدا بۆ‬ ‫الم له‌نه‌خۆشخانه‌‪،‬‬ ‫پێی‌ وتم‪ :‬زاهیر‬ ‫مسته‌فای‌ برات بو‌ه‬ ‫به‌جه‌اللی‌‪!...‬‬ ‫زرته‌ بۆزانه‌دا بۆ تۆ زۆر سه‌خته‌"‪.‬‬ ‫"چه‌ند مانگێك له‌ناو پێشمه‌رگه‌كاندا‬ ‫له‌ن���او كێله‌كان ژی���ام‪ ،‬ك���ه‌ گوندێكه‌‬ ‫زۆر له‌گه‌اڵڵ���ه‌وه‌ نزیك���ه‌‪ ،‬له‌هه‌موی���ان‬ ‫بچوكتر بوم‌و هه‌م���و رۆژێك نان به‌دڵی‌‬ ‫ئ���ه‌وان ده‌كه‌م‌و خۆم ب���ه‌كاك فاروقه‌وه‌‬ ‫هه‌ڵده‌كێشم"‪.‬‬

‫فسفۆر جه‌سته‌می‌ سوتاند‬ ‫زاهیر ده‌ڵێت "مس���ته‌فا چاوڕه‌ش واز‬ ‫له‌قیاده‌ مه‌ركه‌زی‌ ده‌هێنێت‪ ،‬به‌پێشنیاری‌‬ ‫ئیدریس بارزان���ی‌ رازی‌ ده‌بێت هاوكاری‌‬ ‫پارتی‌ بكات‌و له‌گه‌اڵڵه‌وه‌ ده‌نێردرێته‌وه‌‬ ‫بۆ سلێمانی‌"‪.‬‬ ‫ئه‌میش له‌گه‌ڵ‌ مسته‌فای‌ برای‌ ده‌بێت‬ ‫به‌پارت���ی‌‪ ،‬تا س���اڵی‌ ‪ 1974‬له‌ئه‌نجامی‌‬ ‫بۆردومانی‌ فڕۆكه‌ی‌ س���یخۆی‌ روس���ی‌‬ ‫به‌بۆمبی‌ فس���فۆری‌ له‌گه‌اڵڵ���ه‌ بریندار‬ ‫ده‌بێ���ت‪ ،‬گێڕانه‌وه‌ی‌ ئه‌و چركه‌س���اته‌ی‌‬ ‫زاهی���ری‌ تێدا بریندارده‌بێت‪ ،‬به‌ش���ێكی‌‬ ‫سه‌رنجڕاكێشی‌ ئه‌م كتێبه‌یه‌‪" :‬كه‌ بۆمباكه‌‬ ‫كه‌وت���ه‌ خ���واره‌وه‌ به‌فیش���ه‌كی‌ گڕدارم‬ ‫زانی‌ بۆ ئاش���كراكردنی‌ ش���وێنه‌كه‌مان‪،‬‬ ‫دره‌خت‌و گیا‌و ش���اخه‌كه‌ داده‌گیرسان‪،‬‬ ‫به‌اڵم ته‌قینه‌وه‌ك���ه‌ی‌ ئه‌مجاره‌ كه‌فێكی‌‬ ‫دره‌وش���اوه‌ی‌ له‌نزیك س���ه‌نگه‌ره‌كه‌مان‬ ‫به‌جێهێش���ت‪ ،‬له‌به‌ر خۆم���ه‌وه‌ وتم هیچ‬ ‫نییه‌! چوم بۆ ئه‌وه‌ی‌ س���ه‌یرێك بكه‌م‪،‬‬ ‫له‌ڕێگا ش���ه‌قم له‌هه‌ندێك كه‌ف هه‌ڵدا‪.‬‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ چه‌ن���د چركه‌یه‌كدا پێاڵوه‌كه‌م‬ ‫به‌ته‌واوه‌تی‌ سوتا‪ ،‬به‌یه‌ك تاك پێاڵوه‌وه‌‬ ‫فاروق ده‌ڵێم "كه‌ نه‌هاتوم بۆ س���ه‌ردانی‌ گه‌ڕامه‌وه‌ دواوه‌‪ ..‬له‌دڵی‌ خۆمدا وتم ئیتر‬ ‫خزمه‌كان���م‪ ،‬به‌ڵكو له‌به‌رئ���ه‌وه‌ هاتوم هه‌مو شتێك ته‌واو بوم وا مردم!‪ ..‬ده‌ستم‬ ‫چونكه‌ له‌ش���ار ته‌قه‌م له‌یه‌كێك كردوه‌و له‌ده‌م‌وچ���اوو گوێچكه‌مدا‪ ،‬ئ���ازار هه‌مو‬ ‫رامكردوه‌"‪ .‬فاروق سه‌یری‌ چاوم ده‌كات‌و له‌شمی‌ ته‌نییه‌وه‌‪ ،‬ناتوانم هاوار بكه‌م‪...‬‬ ‫ده‌ڵێ���ت "ژیان له‌گه‌ڵ‌ ئه‌م پێش���مه‌رگه‌ پێشمه‌رگه‌كان جله‌كانم له‌به‌ر داده‌كه‌نن‌و‬

‫فه‌ڕاشی‌ قوتابخانه‌ك ‌ه‬ ‫پێیده‌ڵێت زاهیر‬ ‫باشتر وای ‌ه‬ ‫دایك‌و باوكت‬ ‫قوتابخانه‌یه‌كی‌ ترت‬ ‫بۆ بدۆزنه‌وه‌ زۆربه‌ ‌ی‬ ‫مامۆستایان ‌ی‬ ‫ئه‌م قوتابخانه‌ی ‌ه‬ ‫الیه‌نگر ‌ی‬ ‫جه‌اللییه‌كانن‬

‫له‌مه‌تاره‌كانی‌ ده‌ستیانه‌وه‌ ئاو به‌هه‌مو‬ ‫له‌شمدا ده‌كه‌ن‪ ...‬پێشمه‌رگه‌ هیچ جۆر‌ه‬ ‫ئه‌زمونێك���ی‌ له‌گه‌ڵ‌ بۆمبای‌ فس���فۆریدا‬ ‫نه‌بوو‪ ،‬ئاو سوتانی‌ فس���فۆریی‌ خراپتر‬ ‫ده‌كات‌و ده‌یگه‌شێنێته‌وه‌‪ ..‬بە‌به‌رده‌وامی‌‬ ‫ئاوم پێدا ده‌كرێت ته‌نانه‌ت ئه‌و كاته‌ش‬ ‫كه‌ هه‌ڵیانگرتم بۆ ده‌ره‌وه‌ی‌ شاخه‌كان‪،‬‬ ‫تا راده‌ی���ه‌ك ئاگام له‌خ���ۆم بو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫یاده‌وه‌رییه‌كان���م له‌بیرده‌چوه‌وه‌‌و دنیای‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ زۆر دور‪ ..‬دور دیار بو‪."...‬‬ ‫پاڵتۆكه‌ی‌ مه‌ال مسته‌فا‬ ‫زاهی���ر له‌گه‌اڵڵ���ه‌وه‌ ده‌برێت��� ‌ه‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ی‌ خان���ه‌ له‌رۆژهه‌اڵت���ی‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬له‌وێوه‌ ورده‌ ورده‌ تیشكی‌‬ ‫راگه‌یاندنه‌كانی‌ ده‌خرێته‌ سه‌ر‪" ،‬سابیری‌‬ ‫كوڕی‌ مه‌ال مس���ته‌فا له‌ئه‌مه‌ریكیه‌كانی‌‬ ‫بیس���توه‌ كه‌ ده‌یانه‌وێت زۆر به‌خێرایی‌‬ ‫بینێرن ب���ۆ ئه‌وروپا‪ ،‬دی���اره‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫ئ���ه‌م بریندارییه‌ی‌ منی‌ وه‌ك ریكالمێك‌و‬ ‫گه‌مه‌یه‌كی‌ سیاس���ی‌ خۆی‌ به‌كارده‌هێنا‬ ‫له‌دژی‌ یه‌كێتی‌ سۆڤیه‌ت‌و هاوپه‌یمانه‌كه‌ی‌‬ ‫كه‌ عێراق بو"‪.‬‬ ‫زۆر ناخایه‌نێ���ت زاهی���ر له‌خان���ه‌وه‌‬ ‫ده‌برێ���ت ب���ۆ ت���اران‌و له‌وێش���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫له‌ن���ده‌ن‌و وه‌ك خ���ۆی‌ ده‌ڵێ���ت "وه‌ك‬ ‫داشێكی‌ گه‌مه‌ی‌ لێدێت"‪ ،‬میدیاكان باس‬ ‫له‌كوڕێك���ی‌ كوردی‌ عێراق���ی‌ ده‌كه‌ن كه‌‬ ‫چه‌كی‌ فسفۆری‌ به‌ركه‌وتوه‌و هێنراوه‌ بۆ‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌یه‌كی‌ له‌نده‌ن‪ ،‬له‌ژورێك كه‌‬ ‫وه‌ك زیندان وایه‌ ژیان به‌سه‌رده‌باو چه‌ند‬ ‫مانگێ���ك ده‌خایه‌نێت تا توانای‌ جوڵه‌ی‌‬ ‫ده‌ست‌و قاچ‌و په‌نجه‌كانی‌ هه‌بێت‌و له‌سه‌ر‬ ‫كورس���ی‌ دابنیش���ێت‪ .‬ئه‌م كاره‌ساته‌ی‬ ‫زاهی���ر لەو رۆژگارەدا‌ ده‌بێته‌ هۆی‌ زیاتر‬ ‫ناساندنی‌ مه‌سه‌له‌ی‌ كورد به‌دنیا‪.‬‬ ‫بۆی���ە له‌نه‌خۆش���خانه‌ی‌ له‌ن���ده‌ن‬ ‫به‌خ���ه‌ون ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ كوردس���تان‌و‬ ‫پێشوازییه‌كی‌ شاهانه‌ی‌ لێده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫زۆر ناخایه‌نێت به‌واقیع شۆڕش هه‌ره‌س‬ ‫ده‌هێنێت‌و خه‌ونه‌كه‌ی‌ ده‌بێت به‌مۆته‌كه‌‪،‬‬ ‫بەاڵم هێشتا تاسه‌ی‌ خۆشه‌ویستی‌ واڵت‌و‬ ‫نیشتمان وایلێده‌كات به‌سه‌ر كورسییه‌كی‌‬ ‫چه‌رخداره‌وه‌ له‌له‌نده‌نه‌وه‌ بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫تاران‌و له‌وێشه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‌ مسته‌فای‌ برای‌‬ ‫بۆ ناو عێراق‌و ماڵه‌وه‌یان له‌سلێمانی‌‪.‬‬ ‫زۆر ناخایه‌نێ���ت جارێكیت���ر له‌گ���ه‌ڵ‌‬ ‫مسته‌فای‌ برای‌ ده‌چنه‌وه‌ ئێران‌و مسته‌فا‬ ‫ئام���ۆژگاری‌ ده‌كات ك���ه‌ بچێت���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وروپا‌و ماف���ی‌ په‌نابه‌ریی‌ وه‌ربگرێت‪،‬‬ ‫به‌هاوكاری‌ مه‌س���عودو ئیدریس بارزانی‌‬ ‫س���اڵی‌ ‪ 1976‬له‌گه‌ڵ‌ مس���ته‌فای‌ برای‌‬ ‫ده‌نردرێن بۆ هۆڵه‌نده‌‪" ،‬ئیدریس بارزانی‌‬

‫‪17‬‬

‫به‌ره‌و روم هات‌و ده‌س���تی‌ خسته‌ سه‌ر‬ ‫ش���انم‪" :‬زاهیر غه‌مبار مه‌به‌! پاڵتۆكه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫مه‌ال مس���ته‌فای‌ بارزانیت بۆ ده‌فرۆشین‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ بتنێرینه‌وه‌ ب���ۆ له‌نده‌ن بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ر كردن‪."!...‬‬ ‫"به‌اڵم پاش گه‌یش���تنیان به‌ئه‌وروپا‪،‬‬ ‫مسته‌فا چاوڕه‌ش له‌گه‌ڵ‌ جه‌الل تاڵه‌بانیدا‬ ‫گه‌ڕایه‌وه‌ بۆ كوردستان بۆ دروستكردنی‌‬ ‫یه‌كێتی‌‌و س���ه‌رله‌نوێ‌ هه‌ڵگیرسانه‌وه‌ی‌‬ ‫شۆڕش‪ ،‬كاك مه‌س���عود له‌سه‌ردانێكیدا‬ ‫بۆ الم له‌نه‌خۆش���خانه‌‪ ،‬پێی‌ وتم‪ :‬زاهیر‬ ‫مسته‌فای‌ برات بوه‌ به‌جه‌اللی‌‪."!...‬‬ ‫تراژیدیای‌ دو خوشك‌‪:‬‬ ‫خەجێ‌و حەپسە‬ ‫خەجێی دایكی‌ زاهیر‌و پوره‌ حه‌پسه‌ی‌‌و‬ ‫منداڵه‌كانیان ژیانێكی‌ پڕ له‌چه‌رمه‌سه‌ری‌‌و‬ ‫چاره‌نوس���ێكی‌ پ���ڕ له‌ئ���ازارو خه‌مبار‬ ‫به‌ڕێده‌ك���ه‌ن‪ ،‬زاهیر له‌چه‌ند به‌ش���ێكی‌‬ ‫ئ���ه‌م كتێبه‌دا ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫"پ���وره‌ حه‌پس���ه‌ی‌ له‌كاتی‌ س���وتانی‌‬ ‫ماڵه‌كه‌یدا مرد‪ ،‬ئه‌كره‌می‌ حه‌پسه‌ ساڵی‌‬ ‫‪ 1981‬له‌زیندانی‌ موس���ڵ‌ له‌سێداره‌ درا‪،‬‬ ‫ماجیدی‌ حه‌پس���ه‌ پ���اش مردنی‌ دایكی‌‬ ‫كاتێك ده‌چێته‌ سه‌ر گۆڕه‌كه‌ی‌ مینێكی‌‬ ‫چێنراوی‌ پێدا ده‌ته‌قێته‌وه‌و هه‌ردو قاچی‌‬ ‫ده‌په‌ڕێت‌و دواتر دو قاچی‌ ده‌س���تكردی‌‬ ‫بۆ دروست ده‌كرێت‪.‬‬ ‫زاهیر كه‌ خ���ۆی‌ ناودارترین قوربانی‌‬ ‫چه‌كی‌ فس���فۆری‌ بوه‌ له‌ساڵی‌ ‪1974‬دا‪،‬‬ ‫باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ خەجیی دایكیشی‌‬ ‫كاتێك سه‌ردانی‌ مسته‌فای‌ كوڕی‌ ده‌كات‬ ‫له‌س���ه‌رده‌می‌ شاخ‌و پێش���مه‌رگایه‌تیدا‪،‬‬ ‫ژن���ه‌ س���یخوڕێك ژه‌هری‌ س���الیۆمیان‬ ‫بۆ ده‌كاته‌وه‌ ماس���تاوه‌و ده‌س���تبه‌جێ‌‬ ‫دایكی‌ گیان له‌ده‌س���ت ده‌دات‌و مسته‌فا‬ ‫چاوڕه‌ش���ی‌ براش���ی‌ بۆ ماوه‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫ئیفلیج ده‌بێت‌و به‌هه‌زار چه‌رمه‌س���ه‌ری‌‬ ‫له‌مردن رزگاری‌ ده‌بێت‌و ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫دۆخی‌ ئاسایی‌ ژیان"‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌خه‌مبارییه‌وه‌ باس له‌وه‌ ده‌كات‬ ‫ك���ه‌ "خێزانه‌كه‌یان س���ێ‌ ج���ۆر چه‌كی‌‬ ‫قه‌ده‌غه‌ك���راوی‌ جیهانی���ان به‌س���ه‌ردا‬ ‫تاقیكراوه‌ته‌وه‌‌و بونه‌ته‌ تاقیگه‌‪ :‬بۆمبای‌‬ ‫فس���فۆریی‌‪ ،‬ژه‌ه���ری‌ س���الیۆم‪ ،‬گازی‌‬ ‫كیمیاویی‌"‪.‬‬ ‫زاهی���ر لەدوا دێڕەکانی ئ���ەم کتێبەدا‬ ‫ده‌ڵێت "به‌داخه‌وه‌ ئ���ه‌و بارودۆخه‌ وای‌‬ ‫لێك���ردم ئێس���تا هۆڵه‌ندا بۆت���ه‌ واڵتی‌‬ ‫یه‌كه‌مم‪ ،‬كوردستان‪ ...‬واڵتی‌ دوه‌م‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫به‌رنامه‌ی‌ ژیانی‌ من نه‌بو‪ ،‬نه‌ئه‌م دنیای‌‬ ‫رۆژئاوا "ئه‌وروپا"یه‌ ئێمه‌ی‌ رۆژهه‌اڵتییان‬ ‫ده‌وێ���ت‪ ،‬نه‌ئێمه‌ش ل���ه‌وان تێده‌گه‌ین‌و‬ ‫ده‌مانه‌وێن‪ !!..‬به‌داخه‌وه‌ رژێمی‌ به‌عس‬ ‫ئه‌و واقیعه‌ی‌ به‌سه‌ردا سه‌پاندنم"‪.‬‬

‫پوره‌ حه‌پسه‌ ‌ی‬ ‫له‌كاتی‌ سوتانی‌‬ ‫ماڵه‌كه‌یدا مرد‬ ‫ئه‌كره‌می‌ حه‌پسه‌‬ ‫ساڵی‌ ‪1981‬‬ ‫له‌زیندانی‌ موسڵ‌‬ ‫له‌سێداره‌ درا‬ ‫ماجیدی‌ حه‌پسه‌‬ ‫پاش مردنی‌ دایكی‌‬ ‫كاتێك ده‌چێته‌ سه‌ر‬ ‫گۆڕه‌كه‌ی‌ مینێكی‌‬ ‫چێنراوی‌ پێدا‬ ‫ده‌ته‌قێته‌وه‌و هه‌ردو‬ ‫قاچی‌ ده‌په‌ڕێت‬

â€ŤŘŞŘ§ŰŒŘ¨Ů‡â€ŒŘŞâ€Ź

2018/2/6 ‍) ŘłŰŽŘ´Ů‡â€ŒŮ…Ů…Ů‡â€Ź612)

18

â€ŤŘąŰŒÚŠŘ§Ů„Ů…â€Ź

6378537 563/$ )$

%

#2 :$ 2$ (. $29 1 $ $) * +& ! " '( 2$ = < &9 > ? 1 9 () 2$ @ '( ) @ = A$ ( = @ 6378 ;< & ! " #$

$ B # < & ( #$ $ ) * C A &29 & & 2 ( @ ($ D ) 0 12

R73 : Y

Z $ 2)

): < X < % U 2$ # ) ) G $ F

'( 5 M UF) [ ( & ! " '( H, & ! " '( ? # U # -) ) 2$ < $ F N 2) ) F 1 < , 2) % : ;< ( ( 2

/ $ A

â&#x20AC;ŤŘąŰ&#x152;ڊاŮ&#x201E;Ů&#x2026;â&#x20AC;Ź

& '( E : F $ 1 & G $2 9 # H2) I 2$ < ;< ) @ ) ) 1 2) ) " 9

%

! @ &

* & G $2 & ! " #$ < - 3JJK3LKM3M3/ D < 1 2$ (. & 9 2 1 $

/& A$ (

-2) #$ 1 (N A$ ( C ) ) 1 9 G $29* ;< 57

& 1 $ C F C $ C F%83H333 L3H333 :

$ 2 1 G $29* ;< 56 -6378 ;< C 2 F

< 2) ( N 1 O* ) $ C %K433

G $29* < 5K - #$ < , $ 2 = )2 $ -2) 1 C 2)2$ N = < 1 S ) @ ;< C R733 G , 2 E $29* Q< 2$ A ) @5P < &) *;< 2) $ & 2 T 2) '( F$2) & N < 2 $29* ;< 2 ;< C$ = A$ * 5 4 - $ 2 &

$ $ ;< 1 ) 9 1 A$ ( U )$ -0 V ) L ) ) 2$ 2) * # * C2 & $ $29* ;< ;< C$ ) @ = A$ G 5 L - E GW :$ $ * C . ):$ < VD F $2 < 5 J 1 (N $ E1 #$2) , #$ U 2

D F = A$ G &) $ 2 < $ X . ):$ $29* ;< 5 8 - )$ E F ) $ E F E * ) $

%& ! " #$

$ $) * +& ! " '(

,-.

6378536534 /01 #$2) $ )$ 1

â&#x20AC;ŤŘąŰ&#x152;ڊاŮ&#x201E;Ů&#x2026;â&#x20AC;Ź

Vacancy Announcement Surveyor Due to business needs Gazprom Neft Middle East B.V. is looking for a Surveyor Place of work: Hasira Camp Schedule of work: 14 days on/ 14 days off Start date: February 2018 Responsibilities and Duties: Employee is generally responsible for provision of actual up-to-date map and geodetic data. For this purpose employee shall prepareŘ&#x152; undertakeŘ&#x152; supervise or control geodetic/geomatics surveys performed by himself personally or by appropriate contractor. Employee shall be familiar with up-to-date geomatics technologies and equipment (GPS/GNSS based as well as traditional (optical) total stationsŘ&#x152; theodolitesŘ&#x152; levels) and shall have appropriate experience and skills to perform any required surveys himself or to control an appropriate contractor Requirements: â&#x20AC;˘ Education - BS degree (technical or civil engineering); â&#x20AC;˘ Work experience not less than 3 years (petrochemical industry is preferable); â&#x20AC;˘ Numeracy and logical thinking â&#x20AC;˘ Technical awareness and technical documents interpretation (drawingsŘ&#x152; diagramsŘ&#x152; manualsŘ&#x152; etc.); â&#x20AC;˘ Knowledge and understanding and following of industrial HSE rules and standards; â&#x20AC;˘ English â&#x20AC;&#x201C; Intermediate; â&#x20AC;˘ Advanced IT knowledge and skill of geomatics/geodetic software. Advanced user of AutoCAD Civil 3D. Compensation and salary package shall be discussed with candidates individually.

Interested candidates meeting the above criteria are invited to apply for the vacancy and send their CVs to HR Department: CV@me.gazprom-neft.ru before 18.02.2018

Vacancy Announcement Document Control Manager

Due to business needs Gazprom Neft Middle East B.V. is looking for a Document Control Manager Place of work: Hasira Camp Schedule of work: 14 days on/ 14 days off Start date: February 2018

Responsibilities and Duties: â&#x20AC;˘ Document Control Manager (DCM) works closely with Engineering & Construction teams. DCM acts as a main point of contact for any enquiries regarding project documentation. â&#x20AC;˘ DCM is responsible to make sure that Employerâ&#x20AC;&#x2122;s document control & document communication procedures are followed in according with procedures. â&#x20AC;˘ DCM is responsible for document distribution both internally & externally as per approved distribution matrixŘ&#x152; expediting of engineering & vendor documents under review. Distributes documentation for interdisciplinary check.

Requirements: â&#x20AC;˘ Education - BS degree (technical); â&#x20AC;˘ Work experience not less than 5 years (Oil& Gas industry (Document Control department) is preferable); â&#x20AC;˘ Good knowledges (not less than 3 years) of any of the document management systemsŘ&#x152; such as: SharePoint/IMIS/Livelink etc.; â&#x20AC;˘ Good knowledges in Microsoft AccessŘ&#x152; WordŘ&#x152; Excel and Powerpoint; â&#x20AC;˘ Good skills in working with technical documentation (Technical regulationsŘ&#x152; operations proceduresŘ&#x152; equipment manualsŘ&#x152; technical designs); â&#x20AC;˘ Shall have effective planning and organizational skillsŘ&#x152; with the ability to work with a high degree of accuracy; â&#x20AC;˘ Knowledge of industrial HSE rules and standards; â&#x20AC;˘ English â&#x20AC;&#x201C; Upper-Intermediate; â&#x20AC;˘ Good skills in working with computer (advanced user) Compensation and salary package shall be discussed with candidates individually.

Interested candidates meeting the above criteria are invited to apply for the vacancy and send their CVs to HR Department: CV@me.gazprom-neft.ru before 18.02.2018

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )612‬سێشه‌ممه ‪2018/2/6‬‬

‫ئێران ‪ 38‬ساڵە ئۆپۆزسیۆنی خۆی لەناودەبات‌و‪ ..‬پاشماوە‬ ‫‪ .2‬ئەگ����ەر بیەوێ����ت چارەس����ەریان بكات‪،‬‬ ‫ناتوانێت نە لە‌ڕووی سیاسییەوە‪ ،‬نە لە‌بواری‬ ‫ئاب����ووری‌و داراییی����ەوە‪ ،‬هەت����ا ئەو كێش����ە‬ ‫گەوران����ەی كە حكوومەتی ئێ����ران بۆ دونیای‬ ‫دەرەوە بە‌ناوی دەس����تتێوەردانی لە‌واڵتانی تر‬ ‫دروس����تی كردوە‪ ،‬ئەوە كێشەیەكە بۆ خەڵكی‬ ‫ئێران‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬قسەیەك هەیە کە "واشنتۆن رۆڵی‬ ‫گەورەی هەی����ە لە‌دەس����تتێوەردان لە‌واڵتانی‬ ‫ناوچەك����ە لە‌عێ����راق‪ ،‬س����ووریا لە‌ڕاب����ردوودا‬ ‫لە‌ئەفعانس����تان‌و واڵتان����ی بەه����اری عەرەبی‪:‬‬ ‫لە‌تون����س‪ ،‬لیبی����ا‪ ،‬یەم����ەن‌و لە‌مال����ی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫قس����ەی واڵتەیەكگرتوەكانی ئەمەریكا ئەوەیە‬ ‫ئەڵتەرناتیڤێ����ك لە‌ناو ئۆپۆزس����یۆنی ئێرانی‬ ‫نابینن‪ ،‬ئۆپۆزس����یۆنی خۆرهەاڵتی كوردستان‬ ‫ئۆپۆزس����یۆنێكی یەكگرت����وو نیی����ە‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئۆپۆزس����یۆنی ئێران����ی بەگش����تی یەكگرتوو‬ ‫نیی����ە‪ ،‬پێت وا نییە ئەو قس����ەیەی ئەمەریكا‬ ‫جیدیە‌و راس����تیی تێدایە ك����ە ئێوە نەبوونەتە‬ ‫ئەڵتەرناتیڤ‪ ،‬ئۆپۆزس����یۆنی ئێرانی بە‌كورد‌و‬ ‫بلوجس‌و توركم����ان‌و هێزەكانی ت����ر نەبوونە‬ ‫ئەڵتەرناتیڤ؟‬ ‫مس����تەفا مەولودی‌‪ :‬ئەمەریكا لە‌ناوچەكەدا‬ ‫كاریگ����ەری‌و رۆڵی هەیە‪ ،‬ئ����ەم كاریگەرییەی‬ ‫لە‌س����ەر ئێرانیش هەیە‪ ،‬ئۆپۆزس����یۆنی ئێران‬ ‫نایەكگرتوە‪ ،‬رۆش����ن نییە ت����ا خەڵكی ئێران‬ ‫بە‌هەموو پێكهاتەكانیی����ەوە رووی تێ بكەن‌و‬ ‫بڵێن ئ����ەوە ئەڵتەرناتیڤ����ی دواڕۆژی ئێمەیە‬ ‫لە‌بەرانب����ەر حكوومەتی كۆماری ئیس��ل�امی‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم بە‌بۆچوونی ئێمە نابێ����ت لەو بارەیەوە‬ ‫زۆر گلەی����ی لە‌هێ����زە سیاس����ییەكان یاخود‬ ‫لە‌كەس����ایەتییە سیاس����ییەكان یان لە‌خەڵكی‬ ‫ئێ����ران بكەین‪ ،‬چونك����ە حكوومەت����ی ئێران‬ ‫‪ 38‬ساڵە ئۆپۆزس����یۆنی خۆی لە‌ناو دەبات‌و‬ ‫دەیكوژێت‪ ،‬ئەنجامی یەكێ����ك لە‌توندییەكانی‬ ‫كۆماری ئیس��ل�امی بەرانب����ەر خەڵكی ئێران‬ ‫نەهێشتنی ئۆپۆزس����یۆنە‪ ،‬كێشەیەک لە‌ئێران‬ ‫هەیە‌و خەڵك����ی ئێران هەس����تی پێ دەكات‪،‬‬ ‫هێزە سیاس����ییەكان‌و ئێمەیش هەس����تی پێ‬ ‫دەكەین‪ ،‬پێم وای����ە هەلومەرجەكە بە‌جۆرێكە‬ ‫خەڵكی ئێران توانا‌و ئازایەتیی ئەوەیان هەیە‬ ‫ئۆپۆزس����یۆن لە‌دەوری یەكتر بن‌و یارمەتیدەر‬ ‫ب����ن‪ ،‬بۆ كۆ بوونەوە ئەدرەس����ێكی بەو جۆرە‬ ‫دروس����ت بكەن لە‌بەرانبەر كۆماری ئیسالمیدا‬ ‫راوەس����تێ‌‌و ئاییندەیەكی روون دەستنیش����ان‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫ئاوێن����ە‪ :‬رۆژی ‪30‬ـ����ی بەفرانب����اری ‪1396‬‬ ‫بەرانب����ەر ب����ە‌‪ 2018/1/20‬پێن����ج حیزب����ی‬

‫خۆرهەاڵت����ی كوردس����تان‪ :‬كۆمەڵ����ەی‬ ‫زەحمەتكێشانی كوردستان‪ ،‬حیزبی دیموكراتی‬ ‫كوردس����تانی ئێ����ران‪ ،‬حیزب����ی دیموكرات����ی‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬س����ازمانی خەباتی كوردستان‌و‬ ‫كۆمەڵ����ەی‌ شۆڕش����گێڕی‌ زەحمەتكێش����انی‬ ‫كوردستان س����ەبارەت بە‌پێكهێنانی (ناوەندی‬ ‫هاوكاریی حیزبەكانی خۆرهەاڵتی كوردستان)‬ ‫راگەیاندنێكتان داوە‪ ،‬پێكهێنانی ئەم ناوەندە‬ ‫چییە‪ ،‬ئەم فۆڕمەڵبەندییە چۆن دروست بوە‪،‬‬ ‫وەك ئەو هەموو بەرەو پێكهێنان‌و دانیشتنەیە‪،‬‬ ‫كە لە‌ڕاب����ردوو كردووتان����ە‌و ماوەیەك درێژە‬ ‫دەكێشی‌و هەڵدەوەشێتەوە‪ ،‬یاخود ئەم جارە‬ ‫بەجیدیتانە؟‬ ‫مس����تەفا مەول����ودی‌‪ :‬لە‌س����ەرەتاوە ه����ەر‬ ‫بە‌جیدیم����ان ب����وو‪ ،‬چونك����ە من پێ����م وایە‬ ‫بزوتنەوەی كورد لە‌خۆرهەاڵت هەر لە‌یەكەمەوە‬ ‫كە هەنگاویان ناوە‌و هەستیان كردوە‪ ،‬پێویستە‬ ‫حیزبەكان����ی خۆره����ەاڵت ل����ە‌دەوری یەك كۆ‬ ‫ببنەوە‌و پالتفۆڕمێكی هاوبەش هەبێت‌و زمانێکی‬ ‫یەکگرتوو‌و ئەدرەسێك بۆ بزووتنەوەی كوردی‬ ‫پەیدا بكەن‪ ،‬بەاڵم زۆر ئاسایییە خوێندنەوەی‬ ‫جیاواز‪ ،‬كێشەكان کە لە‌خودی نێو حیزبەكان‌و‬ ‫لە‌ن����او هێ����زە سیاس����ییەكان دروس����ت بوە‪،‬‬ ‫بە‌داخەوە ئەو پرس����ەی كەمێك دوا خستوە‪،‬‬ ‫بەاڵم بە‌لەبەرچاوگرتن����ی هەلومەرجی تازەی‬ ‫ئێستای هەرێمی كوردس����تان‪ ،‬كە كاریگەریی‬ ‫هەیە لە‌س����ەر بزووتنەوەی كورد لە‌خۆرهەاڵتی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئەو بارودۆخە تازەیەی كە لە‌ئێران‬ ‫هاتوەتە پێش����ەوە‪ ،‬كاریگەریی هەیە لە‌س����ەر‬ ‫ك����ورد‌و زۆر ئاس����ایییە هێزە سیاس����ییەكانی‬ ‫خۆرهەاڵتی كوردستان جیدیتر‌و بەرپرسیارانەتر‬ ‫بێن����ە مەیدان ب����ۆ پێكهێنان����ی زەمینەیەكی‬ ‫خۆش����تر بۆ هاوكاری‪ ،‬ئێس����تا ئێمە پێكەوە‬ ‫ئ����ەم پێن����ج حیزبە‌ناوەندێكم����ان پێكهێناوە‪،‬‬ ‫ناوەندەكەی����ش لە‌بەردەوامیدای����ە‪ ،‬وردەوردە‬ ‫بەرنامە‌و پرۆژەكانی زۆرتر دەردەخات‪ ،‬كاتێك‬ ‫ئاش����كرایە بەجیدیەتی زیاتر هاتوەتە مەیدان‪،‬‬ ‫پێم وای����ە دەتوانێت وەاڵمی نیازەكە بداتەوە‪،‬‬ ‫چونكە هەموومان زەرورەتەكانی هەس����ت پێ‬ ‫دەكەین‌و المان وای����ە كارێكە لە‌بەردەماندایە‌و‬ ‫ئەگەر نەیكەین هەم خۆمان لە‌بردنەپێشەوەی‬ ‫كارەكەمان����دا كەمتەرخەمیم����ان كردوە‪ ،‬هەم‬ ‫خەڵكیش زیاتر لێمان تووڕە‌و ناڕازی دەبن‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ئەو راگەیاندنە هاوبەشەی داوتانە‪،‬‬ ‫بۆ پێكهێنانی ئەو ناوەندە‪ ،‬هەر زوو رووبەڕووی‬ ‫رەخن����ەی چەند الیەنێک����ی ناوخۆتان بوەوە‪:‬‬ ‫س����ازمانی كوردس����تان ‪ -‬حیزبی كۆمۆنیستی‬ ‫ئێران (کۆمەڵە) پێیوایە هەندێك لەو هێزانەی‬

‫پرۆژه‌ی چاكسازی بنه‌ڕه‌تی‪ ..‬پاشماوە‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌زلهێزه‌كان‌و ئیمپراتۆره‌كان هه‌میش���ه‬ ‫‌هه‌وڵیان���داوه‌كه‌له‌نێوانیان���دا ده‌وڵه‌تێكی بچوك‌و‬ ‫بێالی���ه‌ن دروس���تبكه‌ن‪ ،‬تاوه‌كو خۆی���ان بپارێزن‬ ‫له‌ش���ه‌ڕێك كه‌ده‌زانن قورسه‌س���ه‌ركه‌وتن تیایدا‪،‬‬ ‫نمون���ه‌ی له‌مج���ۆره ‌ده‌وڵه‌تان���ه ‌ئه‌فغانس���تان‌و‬ ‫مه‌قدۆنیایه‌‪.‬‬ ‫سویسراش هه‌میشه‌ ئه‌و سنوره‌ئارامه‌بووه‌ كه‬ ‫‌نه‌فه‌ره‌نسییه‌كان یان ئه‌ڵمان یان نه‌مسا‌و ئیتالیا‬ ‫نه‌یانویستووه‌له‌نێوان خۆیاندا تێكیبده‌ن‪.‬‬ ‫كوردستانیش كاتێ بێالیه‌نی خۆی راگه‌یه‌نێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ده‌بێته‌ئه‌و هه‌رێمه‌بچوكه‌ی كه‌نه‌توركیا‌و‬ ‫نه‌ئێران هێرش ناكه‌نه‌س���ه‌ری‌و وه‌ك س���نورێكی‬ ‫ئارامی نێوان دونیای ش���یعه‌و دونیا سونه‌ته‌ماشا‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬له‌س���ه‌روو ئه‌وه‌ش���ه‌وه‌و دورده‌كه‌وینه‌وه‬ ‫‌له‌ده‌س���تێوه‌ردانی ئه‌مریكا‌و روسیاش‌و له‌كۆتاییدا‬ ‫ده‌بێت���ه‌ئارامگ���ه‌ی س���ه‌رمایه‌دارانی ناوچه‌ك���ه‌و‬ ‫بوژانه‌وه‌ی سه‌رچاوه‌ئابورییه‌كان‪.‬‬ ‫كورته‌یه‌ك‬ ‫له‌هه‌رێمێك���دا ناوچه‌گه‌رای���ی ره‌گی داكوتابێت‌و‬ ‫دوو حزبی خاوه‌ن هێزی چه‌كدار بۆ ماوه‌ی بیست‌و‬ ‫ش���ه‌ش ساڵ‌س���نوریان له‌نێوانیاندا دانابێت‌و هیچ‬ ‫مێژو ‌و ئه‌رشیفێكیش له‌حكومڕانی سه‌ربه‌خۆ نه‌بێ‌و‬ ‫ف���ره‌نه‌ته‌وه‌یی‌و‌ئاینیی‌و ف���ره‌ مه‌زهه‌ب‌و‌زمانیش‬ ‫له‌هه‌رێمه‌كه‌ت���دا بوون���ی هه‌بێت‪ ،‬چ���ۆن ده‌كرێت‬ ‫بتوانی���ن‌ببین به‌خاوه‌نی هه‌رێمێكی س���ه‌قامگیر‌و‬ ‫سه‌ركه‌وتوو؟‬ ‫سیس���ته‌می حكومه‌تی پا‌رله‌مانی سیس���ته‌می‬ ‫رزگاربوون���ه‌له‌كاتی قه‌یران‌و داڕوخان‌و شكس���تی‬ ‫حوكمڕانی���دا‪ ،‬بۆیه‌فه‌ره‌نس���ا ئ���ه‌و كاتانه‌ی كه‬ ‫‌قه‌یرانی گه‌وره رووی له‌سیسته‌می حوكمڕانییه‌كه‌ی‬ ‫كردبێت‪ ،‬په‌نای بۆ ئه‌م سیسته‌مه‌بردووه‌‪.‬‬ ‫توركی���ا‌و ئه‌تا‌توركی���ش له‌س���اڵی (‪)1924‬دا‬ ‫به‌هه‌مانش���ێوه‌په‌نایان بۆ ئه‌م سیسته‌مه‌بردووه‪،‬‬ ‫‌بۆئ���ه‌وه‌ی بتوانێت ل���ه‌دوای داڕوخان���ی ده‌وڵه‌تی‬ ‫عوس���مانی له‌جه‌نگی جیهان���ی یه‌كه‌مدا ده‌وڵه‌ت‌و‬ ‫سیسته‌مێكی سه‌قامگیر دروستبكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ‬ ‫كات‌و سروش���تی ئه‌م ده‌وڵه‌تانه‌د‌ا له‌كۆتاییدا ئه‌م‬ ‫سیس���ته‌مه‌ كاڵبووه‌ته‌وه‌ یان البراوه‌‪ ،‬چونكه وه‌ك‬ ‫پێش���تر ئاماژه‌م پێدا‌پتر سیسته‌مێكی فریادڕه‌سه‌‬ ‫له‌كاتی قه‌یرانه‌كان���دا‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه‌ی وایكردووه‌ كه‬ ‫‌له‌سویسرا به‌رده‌وامیی پێبدرێت ئه‌وه‌یه‌كه‌ سویسرا‬ ‫پێكهات���ووه‌ ل���ه‌(‪ )٢٦‬كانتۆنی س���ه‌ربه‌خۆ‌و جگه‌‬ ‫له‌مجۆره ‌سیسته‌مه سیاس���ییه‌ ‌هیچ سیسته‌مێكی‬ ‫سیاسی ناتوانێت یه‌كسانییه‌كی راسته‌قینه‌ له‌نێوان‬ ‫ئه‌م كانتۆنانه ‌دروستبكات كه ‌هه‌ندێكیان بچوكن‌و‬ ‫له‌ژێر هیچ سیس���ته‌مێكی تردا مافه‌كانیان پارێزراو‬ ‫نابێت‪.‬‬ ‫ئێمه‌ی كوردیش هه‌ر له‌مێژوودا هه‌رگیز خاوه‌نی‬ ‫حكومه‌تێك���ی مه‌ركه‌زی نه‌بوی���ن‪ ،‬به‌ڵكو‌خاوه‌نی‬ ‫كۆمه‌ڵێك ئیماراتی س���ه‌ربه‌خۆ بووین‪‌،‬ئێس���ته‌ش‬ ‫هه‌ر ناوچه‌یه‌ك له‌كوردس���تان جیاواز له‌ناوچه‌كانی‬

‫لەو ناوەندەدا ك����ۆ بوونەتەوە‪ ،‬حەز بە‌چارەی‬ ‫یەكتر ناكەن‌و نایانەوێت لەگەڵ یەک دابنیشن‪،‬‬ ‫بەاڵم بۆچی پێكەوە دانیشتوون؟ (پژاك)یش‬ ‫ل����ەو بارەیەوە گلەییی هەی����ە‪ ،‬بۆچی ئەو دوو‬ ‫هێزەی ئۆپۆزس����یۆن لە‌خۆرهەاڵتی كوردستان‬ ‫گلەییی����ان لە‌پێكهێنانی ئ����ەو ناوەندە هەبوە‪،‬‬ ‫بۆچی بەشداریتان پێ نەكردن؟‬ ‫مستەفا مەولودی‌‪ :‬ئەو پێنج حیزبە‌لە‌دەوری‬ ‫یەكت����ری دانیش����توون نیش����انەی ئەوەی����ە‪،‬‬ ‫زەمینەیان تێدایە پێكەوە دابنیش����ن‌و چەندین‬ ‫س����اڵە ئەو دانیشتنانە هەیە‪ ،‬س����ەرەتایەكی‬ ‫باش����یان دەس����ت پ����ێ ك����ردوە‪ ،‬ناوەندێكی‬ ‫هاوكارییان بۆ درێژەپێدانی كاری گرینگ پێك‬ ‫هێناوە‪ .‬سازمانی كوردستان حیزبی كۆمۆنیست‬ ‫(كۆمەڵە) لە‌ناو ئ����ەو كۆبوونەوەیەدا هەبوە‪،‬‬ ‫چەن����د جاریش خ����ۆی هەموانی بانگهێش����ت‬ ‫كردوە‌و بەدەنگیانەوە چوە‪ ،‬ئێس����تایش هەم‬ ‫ئێمە‌و هەم حیزبی زەحمەتكێشان بانگهێشتیان‬ ‫كردبوون‪ ،‬ئەوانە نەهاتن دەبێت ئەو پرسیارە‬ ‫لەوان بكرێت‪ :‬بۆچی نەهاتوون؟‬ ‫ئاوێنە‪ :‬بە‌تێڕوانینی تۆ بۆچی نەهاتوون كە‬ ‫كۆبوونەوەكە لە‌بارەگای ئێوە بوو؟‬ ‫مستەفا مەولودی‌‪ :‬بۆ فاڵن حیزبی سیاسی‬ ‫بەشدارە‌و فاڵن حیزبی سیاسی بەشدار نییە‪،‬‬ ‫ئێمە وەك حیزبی دیموكراتی كوردستان لەگەڵ‬ ‫ئەوەداین مادام دەمانەوێ‌ لە‌دەوری یەكتری كۆ‬ ‫ببینەوە‪ ،‬لەگەڵ سیستمی سڕینەوە نین‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫سیستمی بەش����داریكردنداین دەڵێن‪ :‬الیەنێكی‬ ‫سیاس����ی كە چەن����د س����اڵە لە‌كۆبوونەوەكان‬ ‫چەندین س����اڵە بەش����داریی كردوە‌و پێشینە‌و‬ ‫مێژوویەكی هەیە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬مەبەستت سازمانی خەباتە؟‬ ‫مستەفا مەولودی‌‪ :‬بەڵێ‌‪ ،‬مەبەستم سازمانی‬ ‫خەباتە‪ ،‬الیەنی سیاسیی تریش هەیە ئێمەیش‬ ‫پێم����ان وایە هەی����ە دەی فەرم����وو وەرن لەم‬ ‫كۆبوونەوانە دادەنیشین‌و قسە دەكەین‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بە‌هەموومان بەو بڕوایە گەییش����تین‪ ،‬بە‌بوونی‬ ‫زۆرت����ر ل����ەو حیزبانە‪ ،‬كە ئەوەی����ش دەزانین‬ ‫حیزب����ی دیاریك����راوە‪ ،‬كەوات����ە بە‌كۆدەنگی‬ ‫دەتوانین چارەس����ەرێك بۆ ئ����ەوە بدۆزینەوە‪،‬‬ ‫حەساس����یەتمان لەگەڵ هی����چ حیزبێكدا نییە‬ ‫وەك حیزب����ی دیموكراتی كوردس����تان پێمان‬ ‫خ����ۆش نییە رەخنە لە‌هی����چ حیزبێك بگرین‪،‬‬ ‫بەاڵم ناوەندێكمان پێك هێناوە‪ ،‬زۆر ئاسایییە‬ ‫ئ����ەو ناوەندە دەبێ����ت بە‌کۆدەنگی بڕیار بدات‬ ‫لە‌سەر ئەو شتانە‌و من پێم وایە هاتنیان باشە‪،‬‬ ‫بەاڵم دەبێ����ت بە‌هاوفك����ری‌و بە‌هەماهەنگی‌و‬ ‫بە‌ڕەزامەندیی هەموان بێت‪.‬‬

‫هیچ الیەنێکی کورد هێز‪ ..‬پاشماوە‬

‫ئاوێن����ە‪ :‬یەكگرتنەوەی ئێ����وە وەك حیزبی‬ ‫دیموكرات كوردس����تان (حدك) لەگەڵ حیزبی‬ ‫دیموكراتی كوردستان ئێران (حدكا) لە‌چەند‬ ‫رۆژی رابردوودا (مس����تەفا هیجری) هەمیشە‬ ‫جەختی لە‌س����ەر ئەوە دەكرد‪ ،‬ئەوان هێش����تا‬ ‫هاوڕێیان����ی پێش����وون! زۆر پرس����یارمان لێ‬ ‫ك����رد‪ ،‬ئەوانە بۆچ����ی هاوڕێیانی پێش����وون‪،‬‬ ‫ئۆرگانی رەسمییان هەیە‪ ،‬حیزبی سەربەخۆن‪،‬‬ ‫جیاوازیی زۆریان هەی����ە لەگەڵ ئێوە‪ ،‬كەچی‬ ‫گوتی‪ ،‬پەیوەندییەكانمان زۆر باشە؟‬ ‫مس����تەفا مەول����ودی‌‪ :‬چەقبەس����توویی‬ ‫ئایدیۆل����ۆژی هەیە‪ ،‬هەندێك ج����ار حیزبێكی‬ ‫سیاسی لە‌ئۆرگانێكەوە بڕیارێك دەدات‪ ،‬دەستی‬ ‫ئۆرگانەكانی تر دەبەس����تێت‪ ،‬ئەوە كێش����ەی‬ ‫س����ەرەکیی ئێمەیە‪ ،‬بڕیارێكە كە لە‌كۆنگرەدا‬ ‫داومانە‪ ،‬بە‌بڕوای من بڕیاری كۆبوونەوە دەبێت‬ ‫دەس����تكراوەیی‌و مەیدانیی تێدا هەبێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بە‌خۆش����حاڵییەوە پەیوەندییەكانمان باش����ە‪،‬‬ ‫هاتوچۆم����ان هەیە لە‌مەس����ەلەی پەیوەندیی‬ ‫رۆژانە‌و سەقامگیری‌و پێشمەرگەدا هاوكاریمان‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ئەوان ئێستا ئامادەسازی دەكەن بۆ‬ ‫بەس����تنی كۆنگرەی نوێی‌ (حدکا)‪( ،‬مستەفا‬ ‫هیج����ری) رای گەیاندوە‪ :‬حیزب����ی دیموكراتی‬ ‫كوردس����تانی ئێ����ران واتە ئێوە ب����ە‌دوو خاڵ‬ ‫رازین‪:‬‬ ‫‪ .1‬رازین ناوی حیزبەكە‪ ،‬حزبی دیموكراتی‬ ‫كوردستانی ئێران بێ‪.‬‬ ‫‪ .2‬بەوەیش رازین مستەفا هیجری سكرتێری‬ ‫ئەو حیزبەی داهاتووی دیموكرات بێ‪.‬‬ ‫ئێوە ئەوەتان یەكال كردوەتەوە‪ ...‬رازین؟‬ ‫مستەفا مەولودی‌‪ :‬ئێستا ئێمە گەاڵڵەیەكمان‬ ‫بە‌یەک���ەوە هەی���ە‪ ،‬ئ���ەوان ویس���تی خۆیان‬ ‫بە‌نووس���راو دا بە‌ئێمە‪ ،‬ئێمەیش نووس���راوی‬ ‫خۆمان دا‪ ،‬ئێس���تا ئەو دوو نووس���راوە بوون‬ ‫بە‌یەك نووس���راو‪ ،‬لە‌نێو ئۆرگانەکانی ئێمەدا‬ ‫دیالۆگ هەیە‌و بەخۆش���ییەوە ل���ە‌زۆر خاڵدا‬ ‫گەییش���تووینەتە زۆر ش���تی هاوب���ەش‪ ،‬لەو‬ ‫پەیوەندیی���ە تایبەت���ەدا گوتوومانە‪ ،‬ئێمە کە‬ ‫كەوتینەوە س���ەر ی���ەك‪ ،‬رازی���ن لە‌ژێر ناوی‬ ‫حیزبی دیموكراتی كوردس���تانی ئێران درێژە‬ ‫بە‌تێكۆش���انمان بدەین‪ ،‬لە‌تێڕوانینی یەكەمی‬ ‫حیزبیدا كۆنگرەمان هەی���ە‪ ،‬لە‌كۆنگرەدا هەر‬ ‫ئەندامێک���ی حیزب���ی‪ ،‬کە دەبێت���ە ئەندامی‬ ‫کۆمیت���ەی ناوەن���دی حەقی ئ���ەوەی هەیە‬ ‫خۆی كاندید بكات‌و ببێتە س���کرتێری حیزب‪،‬‬ ‫جا ئەوە مس���تەفا هیجری ب���ێ‌‪ ،‬یاخود هەر‬ ‫هاوڕێیەكی تر‪.‬‬

‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری ‬ ‫ ‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‬

‫ئاگاداری‌‬

‫‪19‬‬

‫عدد‪228 :‬‬ ‫به‌روار‪2018/1/31 :‬‬

‫ی‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌و‌ه ك‌ه سااڵن ‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگادار ‌‬ ‫(‪ )1989-1987‬زه‌وی������ان له‌ناحییه‌ی‌ رزگاری‌ (صم������ود) وه‌رگرتو‌ه ك‌ه هاواڵتی‌ (حمه‌امین‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )6532‬داوای‌ رێگا پێدانی‌ كردوه‌ بە‌مه‌به‌س������ت ‌‬ ‫قادر زۆراب) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژماره‌ هه‌وائ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌وییه‌ هه‌یه‌ له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫دروس������تكردن ‌‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وانیمان‬ ‫(‪ )30‬رۆژدا له‌دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ ‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫بكاته‌و‌ه بە‌پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ ‬

‫موهت���ەدی‌‪ :‬ئ���ەو رەخنانە دروس���ت‌و‬ ‫لە‌جێگەی خۆی���دا نیین‪ ،‬گرینگ نییە ئەو‬ ‫هێزانە چارەی یەكتریان دەوێت یاخود نا‪،‬‬ ‫هەموو كەس دەزان���ێ‌ ناكۆكی‌و جیاوازی‬ ‫هەیە‪ ،‬گرین���گ ئەوەیە بە‌هەمان ناكۆكی‌و‬ ‫جیاوازییش���ەوە ئەو حیزبان���ە ئامادەی‬ ‫كاری یەكگرت���وو‌و هاوب���ەش بن‪ ،‬حیزبی‬ ‫كۆمۆنیس���تی ئێران بانگهێش���ت كراوە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم خەڵكی تری‌ بانگهێش���ت كردوە‪،‬‬ ‫بۆی���ە گوناهەکەی لە‌ئەس���تۆی خۆیەتی‬ ‫کە نەهاتوە‪ ،‬هی���چ كەس گوناهبار نییە‪،‬‬ ‫هەموو كەسیش دەزانێ‌ حیزبی كۆمۆنیست‬ ‫ناكۆكیی زۆر لەگەڵ هەموو الیەكی هەیە‪،‬‬ ‫هەموو الی���ەك ناكۆكییان لەگەڵی هەیە‌و‬ ‫ئ���ەو جیاوازییان���ە هەن لە‌كوردس���تان‌و‬ ‫لە‌هەموو دونیا‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ئ���ەو ناكۆكییان���ە چییە كە‬ ‫حیزبی كۆمۆنیست هەیەتی لەگەڵ هەموو‬ ‫هێزەكانی تر؟‬ ‫موهتەدی‌‪ :‬راستییەکەی ئەوەیە گرفتی‬ ‫ئ���ەوان چەقبەس���توویی ئایدیۆلۆژیی���ە‪،‬‬ ‫ئەوان دەبێت بەخۆداچوونەوەیەك بكەن‌و‬ ‫هەڵس���وكەوتی سیاس���یی خۆیان لەگەڵ‬ ‫حیزبەكان���ی تر بگۆڕن‪ ،‬تا ئەوە نەگۆڕن‪،‬‬ ‫هەر رۆژە‌و بیانووی���ەك دەهێننەوە‌و هەر‬ ‫رۆژە ش���تێك دێت���ە ئ���اراوە‪ ،‬ه���ەر رۆژ‬ ‫گرفتێ���ك دێتە س���ەر رێگەی���ان‪ ،‬ئەوان‬ ‫دەبێت بەت���ەواوی لەگەڵ خۆیان یەكالی‬ ‫بكەنەوە‪ ،‬ئای���ا ئامادەی هاوكارین لەگەڵ‬ ‫هێزەكان���ی تردا یاخود ن���ا؟ ئەگەر هەن‬ ‫بۆ ش���تی رۆژانە‌و ئەم یان ئەو حاڵەتەیە‪،‬‬ ‫یاخ���ود ئام���ادەی چوون���ە ن���او بەرەو‌و‬ ‫هاوكارییان هەیە؟ ئەگەر ئەوە چارەسەر‬ ‫بكەن‪ .‬ئەو كاتە ئەوە چارەس���ەر دەبێت‪،‬‬ ‫كە رێكخراوێ���ك بێت یاخود نەیات‪ ،‬ئەوە‬ ‫شیاوی باسکردن‌و گفتوگۆیە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬پێتوای���ە ئ���ەو تێڕوانین���ە‬ ‫ئایدیۆلۆژیی���ە ت���ۆ دەڵێی���ت پێوەندیی‬ ‫بە‌(لەچك) یاخ���ود (پەرچەمی) یەكێك‬ ‫لە‌ئەندامان���ی كۆبوونەوەك���ەی ئێ���وەوە‬ ‫هەبووبێ���ت‪ ،‬لە‌هەمان كاتدا ئەو رەخنەیە‬ ‫دروست نییە كە پێیانوایە مادام سازمانی‬ ‫خەبات بەشدار بێت‪ ،‬با پارتی ژیانی ئازاد‬ ‫(پژاك)یش بەش���دار بێت‪ ،‬پێت س���ەیر‬ ‫نییە هەم ئێوە "كۆمەڵەی شۆڕش���گێڕ"‪،‬‬

‫هەم حیزبی دیموكراتی كوردس���تان‪ ،‬هەم‬ ‫حیزب���ی دیموكراتی كوردس���تانی ئێران‪،‬‬ ‫(پژاک) بەڕەس���می ناناس���ن وەك هێزی‬ ‫خۆرهەاڵتی كوردستان پێتانوایە داتاشراوی‬ ‫پەكەكەیە‪ ،‬بۆچی حیزبی كۆمۆنیست بەو‬ ‫جۆرە داكۆكییان لێدەكەن؟‬ ‫موهت���ەدی‌‪ :‬ئەوە سیاس���ەتی خۆیانە‪،‬‬ ‫خۆیان دەتوانن روونكردنەوە بدەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫من ئەو قسەیەی س���ازمانی كوردستانی‬ ‫ حیزبی كۆمۆنیس���تی كوردستانی ئێران‬‫لە‌سەر خەبات بە‌پەسەند‌و بە‌دروست نازانم‪،‬‬ ‫ئەگەر ش���تی لەو جۆرە هەیە دەبوو بێن‬ ‫روونكردنەوە ب���دەن‪ ،‬ئێمەیش تێبگەیەنن‬ ‫بۆچی نەبوونی ئەوان پێویس���تە؟ یاخود‬ ‫ئەگەر پێیان وایە (پژاك) پێویستە‪ ،‬بۆچی‬ ‫نایەن روونكردنەوەی سیاسیی خۆیان لەو‬ ‫بارەیەوە بدەن‪ ،‬من پێموایە ئەمانە هەن‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەسڵی مەسەلەكە دەچێتەوە سەر‬ ‫چەقبەستوویی ئایدۆلۆژیكی خۆیان‪ ،‬ئەوان‬ ‫خۆیان بۆ ه���اوكاری یەكالنەكردوەتەوە‪،‬‬ ‫دەبێت خۆی���ان یەكالیبكەنەوە گرفتەكە‬ ‫ئێمە نین گرفتەكە لە‌نێو خۆیاندایە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬چەندین دیالۆگ هەبوو لەنێوان‬ ‫ئێ���وە وەك كۆمەڵەی‌ شۆڕش���گێڕ لەگەڵ‬ ‫كۆمەڵەی زەحمەتكێش���انی كوردستانی‬ ‫(عوم���ەری ئێلخان���ی زادە) پێ���ت وایە‬ ‫ئ���ەو ناوەندی هاوبەش���ە‪ ،‬پێكەوە واژۆی‬ ‫راگەیاندنێكت���ان ك���ردوە؟ پێتوای���ە‬ ‫هەنگاوێكی باشە بۆ یەكگرتنەوە؟‬ ‫موهتەدی‌‪ :‬ئەو هەنگاوانەی ئێمە ناومانە‬ ‫دوو س���اڵ زیاتریشە‪ ،‬ئەو كاتە نزیك بوو‬ ‫لە‌ئەنجامەوە‪ ،‬ب���ەاڵم بە‌داخەوە ئەنجامی‬ ‫نەبوو‪ ،‬سەرەڕای ئەوەی یەكگرتنەوەمان‬ ‫پێ خۆشترە‪ ،‬بەاڵم هاوكارییەكان لە‌سەر‬ ‫ئەوە راناگرین‪ ،‬ئەگ���ەر نەمانتوانی یەك‬ ‫بگرین���ەوە‪ ،‬ه���اوكاری لە‌چوارچێ���وەی‬ ‫بەرەیەك���ی كوردس���تانی یاخ���ود‬ ‫لە‌چوارچێ���وەی هاوكارییەكی بەرفراوانی‬ ‫كوردستانی خۆرهەاڵتدا‪ ،‬ئێمە لە‌مێژە ئەو‬ ‫كێشانەی حیزبی دیموكرات هەیەتی وەك‬ ‫کۆمەڵەی‌ شۆڕشگێڕ چارەسەرمان كردوە‪،‬‬ ‫رێگرییەكمان نییە ب���ۆ بوونی ئەوان‪ ،‬بۆ‬ ‫ناوی‌ ئەوان‪ ،‬ئامادەین وەك هەر حیزبێكی‬ ‫تر هەڵسوكەوتیان لەگەڵ بكەین‪ ،‬لەوانەیە‬ ‫نێوانمان باشتریش بێت‪.‬‬

‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری ‬ ‫ ‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‬

‫ئاگاداری‌‬

‫عدد‪164 :‬‬ ‫به‌روار‪2018/1/29 :‬‬

‫ی هه‌م������وو ئ������ه‌و هاواڵتیان������‌ه ده‌كاته‌وه‌ ك‌ه‬ ‫ی رزگاری‌ ئ������اگادار ‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وان ‌‬ ‫ی رزگاری‌ (صم������ود) وه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵتی‬ ‫س������ااڵنی‌ (‪ )1989-1987‬زه‌وی������ان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی كردو‌ه‬ ‫ی (‪ )4073‬داوای‌ رێ������گا پێدان ‌‬ ‫ی ژماره‌ هه‌وائ ‌‬ ‫(ته‌ها حه‌س������ه‌ن ناس������ر) خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫بە‌مه‌به‌س������تی‌ دروس������تكردنی‌ خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی‌ له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌ویی‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )30‬رۆژدا له‌دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س������ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫هه‌ی‌ه له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪ .‬‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫شاره‌وانیمان بكاته‌و‌ه بە‌پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫ی شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ ‬

‫تر ده‌یه‌وێت حكومڕانێتی خۆی بكات‪.‬‬ ‫دوو ئیداره‌ی���ی‌و ناوچه‌گه‌رایی‌و تایبه‌تمه‌ندێتی‬ ‫ش���ار‌و ناوچه‌جیاوازه‌كانی كوردس���تان‪ ،‬به‌نمونه‌‬ ‫ش���ه‌نگال‌و كه‌ركوك ئه‌وه‌م���ان پێده‌ڵێت كه‌له‌پاڵ‬ ‫سیسته‌می حكومه‌تی پا‌رله‌مانی ده‌بێت ده‌سه‌اڵتی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ردنی ئیداری شاره‌جیاوازه‌كانیش بكرێته‬ ‫‌حكومڕانی خۆجێی یاخود كانتۆن‪ ،‬به‌مشێوازه‌‌نه‌ك‬ ‫ته‌نه���ا حكومڕانییه‌كی س���ه‌نته‌ری تاكه‌كه‌س یان‬ ‫تاكه‌پارتێك ناهێڵین‪ ،‬به‌ڵكو ده‌سه‌اڵتی مه‌ركه‌زیش‬ ‫كاڵده‌كه‌ینه‌وه‌و هه‌ر هاواڵتییه‌ك له‌ناوچه‌كه‌ی خۆیدا‬ ‫په‌یوه‌ندی راس���ته‌وخۆی به‌حكومه‌ته‌خۆجێكانه‌وه‬ ‫عدد‪219 :‬‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری ‬ ‫عدد‪215 :‬‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری ‬ ‫‌ده‌بێ���ت‌و هه‌روه‌ها ه���ه‌ر حكومه‌تێك���ی خۆجێیی‬ ‫به‌روار‪2018/1/31 :‬‬ ‫ ‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‬ ‫به‌روار‪2018/1/31 :‬‬ ‫ ‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‬ ‫به‌ئازادی خزمه‌تی ناوچه‌كه‌ی خۆی ده‌كات‪.‬‬ ‫ئاگاداری‌‬ ‫ئاگاداری‌‬ ‫له‌م حاڵه‌تەش���دا جۆرێ���ك له‌كێبه‌ڕكێ‌له‌نێوان‬ ‫ی هه‌م������وو ئ������ه‌و هاواڵتیان������‌ه ده‌كاته‌وه‌ ك‌ه‬ ‫ی رزگاری‌ ئ������اگادار ‌‬ ‫ی س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وان ‌‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌و‌ه ك‌ه سااڵن ‌‬ ‫كانتۆنه‌كاندا دروس���ت ده‌بێت ب���ه‌وه‌ی‌كام ناوچه س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگادار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رزگاری‌ (صم������ود) وه‌رگرتو‌ه كه‌ هاواڵت ‌‬ ‫ی (فریاد حم‌ه س������ااڵنی‌ (‪ )1989-1987‬زه‌وی������ان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی (صمود) وه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵت ‌‬ ‫‌ده‌توانێت زیات���ر خزمه‌تی هاواڵتیانی خۆی بكات‪ )1989-1987( ،‬زه‌ویان له‌ناحیی������ه‌ی‌ رزگار ‌‬ ‫ی كردو‌ه‬ ‫ی (‪ )5341‬داوای‌ رێ������گا پێدان ‌‬ ‫ی (محمود رش������ید زاله‌) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژم������اره‌ هه‌وائ ‌‬ ‫ی (‪ )12656‬داوای‌ رێگا پێدانی‌ كردوه‌ بە‌مه‌به‌ست ‌‬ ‫له‌كۆتایش���دا ئ���ه‌م كێبه‌ركێی���ه ‌‌ده‌بێت���ه ‌مایه‌ی علی‌ س������اڵح) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژماره‌ هه‌وائ ‌‬ ‫ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی‌ له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچ‌ه زه‌ویی‌ه‬ ‫ی بە‌مه‌به‌س������تی‌ دروس������تكردن ‌‬ ‫ی له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌وییه‌ هه‌ی‌ه له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫بوژان���ه‌وه‌ی ئابوری‌و سیاس���یی‌و س���ه‌قامگیریی دروس������تكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )30‬رۆژدا له‌دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س������ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وانیمان هه‌یه‌ له‌ماوه‌ ‌‬ ‫(‪ )30‬رۆژدا له‌دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫سیاسی هه‌رێمی كوردستان‪.‬‬ ‫ ‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫شاره‌وانیمان بكاته‌و‌ه بە‌پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫ته‌واوكه‌ری چاكسازییه‌كانی كوردسان به‌یاسای بكاته‌وه‌ بە‌پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫بێالیه‌ن���ی حكوم���ه‌ت‌و پارته‌كان كام���ڵ ده‌بێت‪ ،‬‬ ‫ی شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌ ‬ ‫چونكه‌به‌درێژای���ی ئه‌زمونی حكومڕانی پارته‌كانی ‬ ‫ئ���ه‌م هه‌رێمه‌هه‌میش���ه‌ده‌س���تێوه‌ردانی ده‌ره‌كی‬ ‫بووه‌ته ‌هۆكاری ش���ه‌ڕی ناوخۆ‌و جۆره‌ها ناكۆكی‬ ‫‌تی‬ ‫تر‪ ،‬كوردس���تانیش تاوه‌كو ئه‌مڕۆ له‌ژێر ره‌حمه‬ ‫عدد‪226 :‬‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری ‬ ‫تۆپباران���ی س���نوره‌كانیدایه‌و واڵتانی وه‌ك ئێران‌و‬ ‫به‌روار‪2018/1/31 :‬‬ ‫ ‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‬ ‫توركی���ا‌و س���عودیه‌و ئه‌مریكا‌و روس���یا‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫حكومه‌تی ناوه‌ندی عێراقیش له‌به‌غدا‪ ،‬به‌گومانه‌وه‬ ‫ئاگاداری‌‬ ‫‌ده‌ڕوانن���ه‌هه‌رێمی كوردس���تان‌و له‌و هه‌وڵه‌دان كه‌‬ ‫ی رزگاری‌ (صم������ود) وه‌رگرتوه‌ ك������ه‌ هاواڵتی‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحیی������ه‌ ‌‬ ‫ی هه‌م������وو ئ������ه‌و هاواڵتیان������‌ه ده‌كاته‌وه‌ ك������‌ه س������ااڵن ‌‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم‌و گروپ‌و پارته‌ده‌س���ه‌اڵتداره‌كان س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئ������اگادار ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر ئه‌و پارچ‌ه زه‌وییه‌ هه‌ی‌ه‬ ‫ی (‪ )11750‬داوای‌ رێگا پێدانی‌ كردو‌ه بە‌مه‌به‌س������تی‌ دروس������تكردنی‌ خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌و‌ه ‌‬ ‫بخه‌ن���ه‌ژێ���ر كۆنت���ڕۆڵ‌و ئه‌جیندای خۆی���ان‌و دژ (احمد مس������ته‌فا عبدالقادر) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژماره‌ هه‌وائ ‌‬ ‫ ‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌و‌ه بە‌پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫به‌نه‌یارانیان به‌كاری بهێنن‪ ،‬بۆیه‌ زۆر جار ده‌بینین له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬رۆژدا له‌دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫كوردس���تان ده‌بێت���ه ‌مه‌یدان���ی یه‌كالییكه‌ره‌وه‌ی ‬ ‫شه‌ڕه‌كانیان‪.‬‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ته‌نه���ا به‌پراكتیزه‌كردنی پره‌نس���یپی بێالیه‌نی ‬ ‫حكوم���ه‌ت‌و پارت���ه‌سیاس���ییه‌كان‪ ،‬كوردس���تان‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت���ه‌ئه‌و ئارامگایه‌ی ك���ه‌‌هیچكام له‌واڵته‬ ‫‌‌زلهێزه‌كان لێی نه‌ترسن‪ ،‬به‌مجۆره‌ش ده‌توانین ئه‌م‬ ‫هەرێمی کوردستان‬ ‫هه‌رێمه بچوكه‌‌س���ه‌ركه‌وتووه‌دروستكه‌ین له‌نێوان‬ ‫ئەنجومەنی وەزیران‬ ‫كۆمه‌ڵێك ده‌وڵه‌تی ناكۆكی وه‌ك‪( :‬سعودیا\ ئێران\‬ ‫ژمارە‪33/230:‬‬ ‫عێراق\ توركیا\ س���وریا)‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ی كه‌ سویسرا وەزارەتی شارەوان‌و گەشت‌و گوزار ‬ ‫بەروار‪2018/1/31 :‬‬ ‫ ‬ ‫دروس���تیكرد له‌نێوان كۆمه‌ڵێك ده‌وڵه‌تی ناكۆكی بەڕێوەبەرایەتی گشتی شارەوانیەکانی سلێمانی‬ ‫ ‬ ‫سەرۆکایەتی شارەوانی گەرمک‪ /‬موڵکایەتی‬ ‫وه‌ك‪( :‬ئه‌ڵمانیا\ ئیتاڵیا\ نه‌مسا\ فه‌ره‌نسا)دا‪.‬‬ ‫بە‌‌له‌یه‌كچوون���ی جیۆپۆله‌تیك���ی كوردس���تان‌و‬ ‫ئاگاداری‬ ‫سویسرا‪ ،‬ده‌توانین په‌یڕه‌وی ئه‌و ده‌ستوره‌ی ئه‌وان‬ ‫بكه‌ین كه‌ ئه‌وانی ك���ردووه‌ به‌نمونه‌ی ده‌وڵه‌تێكی ئاماژە بەنوسراوی بەڕێوەبەرایەتی گشتی شارەوانیەکانی سلێمانی ‪ /‬ب‪ .‬گرێبەستە گشتییەکان ژمارە (‪ )84‬لەبەرواری (‪ )2018/1/3‬ئاگاداری سەرجەم هاواڵتیان دەکەین کە شارەوانیمان‬ ‫كۆنفیدڕاڵ���ی س���ه‌ركه‌وتوو‪ ،‬ئه‌م���ڕۆش رۆژئ���اوا هەڵدەس������تێت بەکرێدانی (‪ )3‬دووکان بۆ جاری س������ێیەم لەس������نوری شارەوانیمان بەش������ێوەی زیادکردنی ئاشکرا بەپێی یاسای (‪)32‬ی س������اڵی (‪ )1986‬بۆ ماوەی (‪ )1‬ساڵ‪ .‬هەرکەس‌و‬ ‫ده‌بینین له‌س���ه‌ر هه‌مان رێچكه‌ ناوچه‌كانی خۆیان هاواڵتییەک دەیەوێ بەش������داری بکات با لەبینای س������ەرۆکایەتی ش������ارەوانیەکانی گەرمک ئامادەبێت کات (‪ )11‬سەرلەبەیانی‌و دوای تێپەڕبونی (‪ )15‬رۆژ بەسەر ئەم ئاگادارییەماندا‬ ‫ده‌به‌نه‌ڕێوه‌له‌ژێر دروشمی مه‌نهه‌جی سێیه‌م (واته‬ ‫ئیس�ل�امی لەیەکێک لەڕۆژنامەکانی هەرێم‪،‬و بارمتەی یاسایی لەگەڵ خۆیدا بهێنێت بەڕێژەی (‪ ،)%20‬کریی ئەم ئاگادارییە دەکەوێتە ئەستۆی ئەو کەسەی زیادکردنەکەی بۆ دەردەچێت‪.‬‬ ‫‌نه‌ مه‌نهه‌جی دیكتاتۆری‌و نه‌مه‌نهه‌جی‬ ‫ ‬ ‫سیاس���ی)‪ ،‬ئێمه‌یش ده‌توانین ئه‌م مه‌نهه‌جه‌له‌ژێر ‬ ‫کامران عمر فقی محمود‬ ‫دروشمی چاكسازی بنه‌ڕه‌تی له‌سیسته‌می سیاسی ‬ ‫سەرۆکی شارەوانی گەرمک‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫هه‌رێمی كوردستاندا په‌یڕه‌و بكه‌ین‪.‬‬

‫‪Awene‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫بۆچی ئەم هێزانەی ئەمڕۆی باشور‬ ‫ناتوانن گۆڕانکاریی‬ ‫گەورە ئەنجامبدەن؟‬ ‫سەاڵح زانا‬ ‫کێش����ەی س����ەرەکی هەرێمی کوردس����تان سیستەمە نەک دەس����تەاڵتی سیاسی‪ ،‬هێزە‬ ‫سیاس����یەکان لەبری کارکردن بۆ دەس����تکاری کردنی سیس����تەم‪ ،‬هەوڵدەدەن بۆ گۆڕینی‬ ‫دەس����تەاڵت‪ ،‬لەکاتێکدا دەستەاڵتی سیاس����ی تەنیا نوێنەرایەتی دیوە زەقەکەی سیستەم‬ ‫دەکات‪ ،‬بۆیە گۆڕینی دەس����تەاڵت تەنیا گۆڕینی روخس����اری دەرەوەی سیس����تەمە‪ ،‬نەک‬ ‫سروشتی سیستەمەکە‪.‬‬ ‫هەر هێزێک ئەگەر خوازیاری ئەنجامدانی گۆڕانکاری گەورە بێت لەسیس����تەمدا‪ ،‬پێویستە‬ ‫خاوەن رێبازێکی فیکری پێشکەوتو بێت‪ .‬بۆ ئەوەی هەم کادیرو ئەندامەکانی لەسەر بنەمای‬ ‫ئ����ەو رێبازە فیکریە پەروەردە بکات‪ ،‬هەمیش بەپێی ئەو بنەما فکریە هەوڵبدات کاریگەری‬ ‫لەس����ەر کۆمەڵگە دروس����تبکات‪ .‬ئەمڕۆ هیچ هێزێک لەباشوری کوردس����تاندا بونی نیە کە‬ ‫خاوەنی پڕۆژەیەکی سیاس����ی گەورە بێت‪ .‬بۆیە هەم ئاکاری کادێرو ئەندامەکانیان لەیەکتر‬ ‫دەچێ‌و هەمیش تێڕوانینیان بەرامبەر بەسیستەمی سیاسی تا رادەیەکی زۆر چون یەکە‪.‬‬ ‫قەیران‌و کێش����ەکانی هەرێم تەنیا لەئیفلیجی حکومەت‌و پەرلەماندا کۆنەبوەتەوە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫هەمو دامەزراوەکانی واڵت توش����ی پوکانەوەو سستیەکی زۆر هاتون‪ ،‬لەهەمووی ترسناکتر‬ ‫کەس����یەتی تاکی کوردی دوچاری داروخانێکی گەورە بوە‪ ،‬بۆیە ئەرکی هێزە سیاسیەکانە‬ ‫لەکوردستاندا بەرلەوەی بیر لەگەیشتن بەدەسەاڵتی سیاسی بکەنەوە‪ ،‬دەبێ بیر لەچاکسازی‬ ‫س����ەرجەم دامەزراوەکان����ی واڵت بکەنەوە‪ .‬لەهەمووش����ی گرنگتر پێویس����تە بنیاتنانەوەی‬ ‫کەس����یەتی تاکی کورد بەئەرکی لەپێشینەی خۆیان بزانن‪ ،‬بەاڵم هێزە سیاسیەکانی باشور‬ ‫تەنها هەڵپەی گەیشتن بەدەسەاڵتیانە!‬ ‫لەدۆخی ئەمرۆی کوردستاندا بیرکردنەوە لەئەنجامدانی گۆڕانکاڕیی‌و چاکسازی لەرێگەی‬ ‫گرتنەدەستی دەس����ەاڵتەوە بێسودە‪ ،‬چونکە تا ئێستا زەمینەی دروستبوونی حکومەتێکی‬ ‫بەهێزو س����ەردەمیانە نەرەخساوە ئەمەش لەبەر چەندین هۆکار‪ ،‬کە گرنگترینیان ئەمانەی‬ ‫خوارەوەن‪:‬‬ ‫‪ .1‬تا هێزی میلیش����یا لەکوردس����تاندا بوونی هەبێ‪ ،‬زەمینەی دروستبوونی دەسەاڵتێکی‬ ‫مەدەنی لەئارادا نابێ‪.‬‬ ‫‪ .2‬هەڵبژاردن لەکوردس����تاندا پرۆس����ەیەکی پ����اک‌و بێگەرد نیە‪ ،‬هی����چ گەرەنتیەک نیە‬ ‫لەهەڵبژاردنی ئایندەش����دا بەو ش����ێوە نەبێ‪ .‬بۆی����ە لەرێگەی ئەو پرۆس����ەیەوە‪ ،‬ناتوانرێ‬ ‫گۆڕانکاریی لە دەس����تەاڵتی سیاس����یدا بکرێ‪ .‬لەهەموش����ی خراپتر ئەوەی����ە کە هەموجار‬ ‫هەڵبژاردن شەرعیەت دەداتە دەسەاڵتێکی ناڕەواو ستەمکارەوە‪.‬‬ ‫‪ .3‬پڕۆسەی دەستاودەست کردنی دەسەاڵت لەهەرێمی کوردستاندا‪ ،‬کارێکی زۆر ئەستەم‌و‬ ‫نەکردەیە‪ .‬چونکە هەردو حیزبی دەستەاڵت (پارتی‌و یەکێتی)‪ ،‬چارەنوسی خۆیان وابەستە‬ ‫کردوە بەمانەوە لەدەسەاڵتدا‪.‬‬ ‫‪ .٤‬ئەگەر لەهەندێ دۆخی نائاس����اییدا‪ ،‬ئاڵوگۆڕیش لەهەندێ پۆستی گرنگدا روبدات ئەوا‬ ‫هێزە سیاس����یەکانی تر ناتوانن لەو پۆستانەدا بەپێی پێویست مومارەسەی دەستەاڵتەکان‬ ‫بکەن‪ .‬بەڵگەش بۆ ئەم راستیە‪ ،‬وەرگرتنی پۆستی سەرۆکی پەرلەمانە لەالیەن بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان لەدوای هەڵبژاردنەکانی (‪)2013‬و وەرگرتنی پۆس����تی پارێزگاری سلێمانیە لەالیەن‬ ‫هەڤاڵ ئەبوبەکر (هەڵسوڕاوی بزوتنەوەی گۆڕان)‪ ،‬کە نەیانتوانیوە دەستەاڵتەکانی خۆیان‬ ‫بەباشی مومارەسە بکەن‪.‬‬ ‫‪ .٥‬هێزە سیاسیەکانی دەرەوەی دەس����تەاڵت‪ ،‬لەبەرئەوەی خاوەنی پڕۆژەیەکی فیکری‌و‬ ‫سیاس����ی گەورە نین‪ ،‬کادیرەکانیش����یان لەروی فیکری‌و سیاس����یەوە بەباش����ی پەروەردە‬ ‫نەکراون‪ ،‬ئەگەر بتوانن دەس����ەاڵتی سیاس����یش بگرنەدەس����ت‪ ،‬ئەوا ناتوانن گۆڕانکاریەکی‬ ‫گەورە لەسیستەمی سیاسیدا ئەنجامبدەن‪.‬‬ ‫لەکۆتاییدا دەگەینە ئەو باوەڕەی کە کوردس����تانی باش����ور پێویس����تی بەهێزێکی تەواو‬ ‫جیاوازتر هەیە‪ ،‬کە خاوەنی رێبازو پڕۆژەیەکی فیکری پێشکەوتو بێت‪ ،‬بەجۆرێ بەرلەوەی‬ ‫هەنگاو بنێ بۆ گرتنەدەس����تی دەس����ەاڵت‪ ،‬بتوانێ گۆڕانکارییەکی گەورە لەس����ەر ئاستی‬ ‫سیستەم‌و کۆمەڵگادا ئەنجامبدات‪.‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاهیرو ویدات حسێن؟‬

‫رۆژانە نوێرتین هەواڵ لەڕێگەی‬ ‫‪SMS‬ی ئاوێنەوە بەدەسبهێنە‬

‫ب‬ ‫ۆ‬ ‫ب‬ ‫ە‬ ‫ش‬ ‫د‬ ‫ژم ا‬ ‫ر‬ ‫ب‬ ‫ب ارە ‪ 1‬ون‬ ‫ن‬ ‫ێ‬ ‫ر‬ ‫ە‬ ‫‪ 21‬بۆ‬ ‫‪29‬‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬