ریکالم
www.awene.com
ژماره ()613 سێشەممە 2018/2/13
رۆژنامه‌یه‌كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێن ه ده‌ریده‌کات
جگه له‌واڵت ی خۆت ،له‌هه‌ر جێگه‌یه‌ك ی دونیا بژیت غه‌ریبیت 11
ریکالم
ریکالم
داعشێك روبەڕو لەگەڵ كچێكی ئێزیدی 4
ساڵح موسلیم :له‌دیدی توركیاوه هه‌مو كورد تیرۆریست ه له‌باشور كه هه‌ر حزبه‌و پێشمه‌رگه‌و میلیشیا ی خۆی هه‌ی ه زیان ی به‌كورد گه‌یاندو‌ه ی ی دیار س���اڵح موسلیم ،كه‌س���ایه‌ت كورد له‌رۆژئاوای كوردستان كه له‌الیه‌ن ی ی خراوه‌ته لیست ی توركیاوه ناو ده‌وڵه‌ت ی "تیرۆر"هوه ،ئاماژه بهوه ده‌كات له‌دید توركیاوه هه‌مو كوردێك تیرۆریس���ته، ی ئه‌و ده‌ڵێت "پارچه پارچه‌كردنی هێز پێشمه‌رگ ه له‌باشور قبو ڵ ناكرێ‌‌و هه‌ر ی ی خۆ پارته‌و پێش���مه‌رگه‌و میلیشیا هه‌بێت زیان به‌كورد ده‌گه‌یه‌نێت". تایبه‌ت به‌ئاوێنه :س���اڵح موس���لیم، ی به‌رپرس���ی په‌یوه‌ندییه‌كانی دهرهوه ی دیموكراتی���ك ته‌ڤگ���ه‌ری كۆمه‌ڵ���گا (ته‌ڤ���ده‌م) له‌چاوپێكه‌وتنێكی تایبه‌ت ی باشور به‌ئاوێنه‌دا رایگه‌یاند حزبه‌كان ی ك���ردن له‌كه‌ركوك یه‌كبونایه به‌رگر زۆر له‌عه‌فری���ن مه‌زنترو به‌هێزتر ده‌بو، ئه‌و وتی "پێش���مه‌رگه‌ی كوردس���تان ی ئێمه‌ن ،رۆڵ��� هی گه‌لی كوردن، رۆڵه ی ێ الیه‌ن ی هه‌ند ده‌بێت ب���ۆ به‌رژه‌وه‌ند ی هه‌ی ه سیاس���ی به‌هۆی ئه‌و ناكۆكیانه به‌كارنه‌هێنرێ���ن ،ده‌بێت پێش���مه‌رگ ه ی ی نه‌ته‌وه‌یی بێت شه‌ڕ لهپێناو هێزێك ته‌واوی كوردستاندا بكه‌ن". ی وتیش���ی "داوا له‌هه‌م���و حزبه‌كان باش���ور‌و په‌رله‌مانی كوردستان ده‌كه‌م ی ناوخۆیان چاره‌س���ه‌ر كه كێش���ه‌كان
بك��� هنو یه‌كبگ���رن ،ب���ڕوام وای ه ئه‌و دوبه‌ره‌كی‌‌و ناكۆكییه‌ی له‌باش���ور هه‌ی ه ی كوردی تیایه". ی دوژمنان ده‌ست ساڵح موسلیم ،ئاماژە بەوەش دەکات ی ی توركیاوه هه‌ر كه‌س���ێك کە له‌چاو ی ل���ه‌دۆزی گه‌لی كورد كورد داكۆك��� ی بكات تیرۆرسته ،ئەو وتی "له‌رۆژئاوا كوردستان ناوی من س���اڵح موسلیم‌و په‌ی���ه‌د‌ه هێنراوه ،بێگوم���ان دەوڵەتی تورکیا ده‌خوازێ ئاس���ته‌نگ له‌به‌رده‌م ی ئێمه‌دا دروس���تبكات له‌به‌رده‌م خه‌بات ی ی ئێم ه له‌ئه‌وروپا‌و واڵتان دیبلۆماس��� خۆرئ���اوا .ئامانجه‌كه‌یان ئاش���كرایه، ی هەمو کورد کراوەت���ە ئامانج ،له‌دید توركیاوه هه‌ر كه‌س���ێك ك ه هه‌وڵبدات ب���ۆ سه‌رخس���تنی دۆزی ك���ورد ی ك ه تیرۆریس���ته ،ته‌نانه‌ت ئه‌وانه‌ش��� ئێس���تا خواستی توركیا قبو ڵ ده‌كه‌ن‌و ێ به‌تیرۆریس���ت ناویان نابات ،سبه‌ین ی كوردو هه‌و ڵ ب���ۆ پێشخس���تنی دۆز ی بده‌ن ی دیموكراس��� س���ه‌قامگیركردن له‌الی ئه‌وان تیرۆریستن".
3
شەڕڤان
2850مه‌تر موڵكی به‌رێوه‌به‌رایه‌تی رۆشنبیری سلێمانی ده‌درێت به به‌ڵێنده‌رێك زه‌ویی���ه‌ك به‌روب���ه‌ری 2850مه‌تر كه موڵك���ی به‌رێوه‌به‌رایه‌تی گش���تی رۆش���نبیریو هون���ه‌ری س���لێمانیه‌و ده‌كه‌وێت���ه ته‌نیش���ت بین���ای به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌ك���ه ،ب���ۆ ماوه‌ی 25 ساڵ به‌كرێ ده‌درێت به به‌ڵێنده‌رێك، به‌ڵێنده‌ره‌كه ده‌ڵێت "بۆ هه‌ر مه‌ترێك
4ه���ه‌زار دین���ار س���ااڵنه ده‌ده‌ی���ن به‌حكومه‌ت وه‌ك كرێ". ئاوێنه ،س���لێمانی :بابه‌كر دڕه‌یی، به‌رێوه‌به‌ری گش���تی به‌رێوه‌به‌رایه‌تی رۆشنبیریو هونه‌ری سلێمانی به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند كاتی خۆی ویستویانه به‌پاره‌ی حكومه‌ت ئ���هو پارچ���ه زه‌ویه بكه‌ن
به‌بینایه‌ك بۆ به‌رێوه‌به‌رایه‌تیه‌كه‌یان، به‌اڵم ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زیرانی هه‌رێمی كوردس���تان بڕیاریداوه ئه‌و پاره‌یه‌ی الیانه ته‌رخان بك���ه‌ن بۆ پڕۆژه‌ی ناو كارگه‌ی جگه‌ره‌كه‌ی ش���اری سلێمانی له‌به‌رئه‌وه ئه‌و پارچه زهوییه دراوه به به‌ڵێنده‌رێك بینای له‌سه‌ر دروستبكات،
ئەندامیکی سەرکردایەتی سه‌رۆك ی ئه‌و رێكخراوه ی سه‌رپه‌رشت ی كردنی پڕۆژه ی پارتی :بەبێ بارزانی كارگه ی جگه‌ره‌كه ی دراوه‌تێ: هیچ بڕیارێک خه‌ڵك هه‌بو ته‌ماعی له‌كارگه ی لەسەر ئاستی جگه‌ره‌كه‌کردبو بیكات کوردستان‌و عێراقیش به‌پڕۆژه ی بازرگانی نادرێت
3
ناونیشان :سلێامنی ته‌الری زارا -نهۆمی سێیه‌م -شوقه‌ی ژماره 32
5
ئ���هو وتی "مه‌رجی ئێم���ه ئه‌وه‌یه له‌و بینایه‌ی دروست ده‌كرێت 1000مه‌تر ی بكرێت���ه بین���ا ب���ۆ به‌رێوه‌به‌رایه‌تی رۆشنبیری س���لێمانی ،له‌گه‌ڵ 2نهۆم پاركی بۆ ئۆتومبیل كه به‌هاوبه‌ش���ی بێت". له‌به‌رامبه‌ردا ،زاهیری كه‌ریمه ره‌ش
ئەمساڵ لەڕوی داراییەوە بۆ هاواڵتیانی هەرێم ساڵێكی سەختتر "شادی" لەنیوەشەودا دەبێت خۆی کوشت
ته‌له‌فۆن 3202416 :
له‌ترسی دوركه‌وتنه‌وه‌ی منداڵه‌كانی خۆی خنكاند
6
به‌شی ریکالم 07700600659 :ـ 07500600659
8
ئه‌و به‌ڵێنده‌ره‌ی كه ئ���ه‌م پڕۆژه‌یه ی دراوه‌تێ ،ئه‌و ده‌نگۆیانه ره‌تده‌كاته‌وه كه ئه‌م پڕۆژه‌یه به‌بڕیاری سه‌رۆكایه‌تی ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زیران راگیرا بێت ،ئه‌و وتی "س���ااڵنه ب���ڕی 11ملیۆن‌و 400 ه���ه‌زار دینار كه بۆ ه���ه‌ر مه‌ترێك 4 ه���ه‌زار دینار دیاریك���راوه ،وه‌ك كرێ
رۆژ که‌ریم: بهداخهوه زۆربه‌ی هونه‌رمه‌نده‌کانمان نه‌خوێنده‌وارن
ده‌ده‌ین���ه حكومه‌تی هه‌رێ���م ،له‌كاتی كێبركێ بۆ وه‌رگرتنی زه‌ویه‌كه نرخ ی به‌كرێ���دان بۆ هه‌ر مه‌ترێك له 1هه‌زار دیناره‌وه ده‌س���تیپێكرد‌و له 4هه‌زار دینار گیرسایه‌وه".
5
خوێندكاران نائومێدن له‌م ساڵ ی خوێندنیان دابه‌شكردن ی چاره‌ك ه موچه ی مانگ ی 10 بایكۆتی مامۆستایان ی 11نه‌شكاند 16
کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000دینار
2
تایبه‌ت
) )613سێشه‌ممه 2018/2/13
"حكومه‌تی ئه‌ڵمانیا كار بۆ مانه‌وه‌ی بنه‌ماڵه ی بارزانیو تاڵه‌بان ی ده‌كات" ئا :ئاوێنه لێكۆڵه‌رێكی په‌یوه‌ندییه‌كانی نێوان ئه‌ڵمانیاو رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست ئاماژه بهوه ده‌كات كه وه‌زیری به‌رگری ئه‌ڵمانیا هاتوه بۆ ناوبژیوانی له‌نێوان به‌غداو هه‌ولێر ،ئه‌و ده‌ڵێت "ئه‌ڵمانیا كار بۆ مانه‌وه‌ی بنه‌ماڵه‌ی بارزانیو تاڵه‌بانی ده‌كات له‌ده‌سه‌اڵتدا ،په‌یوه‌ندیشی له‌گه‌ڵ بنه‌ماڵه‌ی بارزانی به‌تایبه‌تی كۆن‌و به‌هێزتره". ن���ه‌ورۆز قادر ،كه لێكۆڵینهوه لهس���ه‌ر په‌یوه‌ندییه‌كان���ی نێ���وان ئه‌ڵمانی���او رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس���ت ده‌كات ،باس لهوه ده‌كات ك���ه ئه‌ڵمانیا یه‌كێكه له‌و واڵتانه‌ی ئه‌وپه‌ڕی كۆنه‌پارێزو محافزكاره ،توركیاش تاقه جێگ���هی ئه‌ڵمانیای���ه له‌رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس���تدا ،هەرچەن���دە ئەڵمانیا هه‌وڵ ئه‌دات په‌یوه‌ندییان له‌گه‌ڵ ئێرانیش به‌هێز بكه‌ن ،به‌اڵم ئێران زیاتر په‌یوه‌ندییه‌كانی له‌گ���هڵ روس���یا‌و فه‌ره‌نس���ا به‌هێزتره. ئ���ەو ئاماژە ب���ەوەش دەکات لهس���ااڵنی نیوه‌ی دوه‌می نه‌وه‌ده‌کانیش���هوه بارزانی سه‌رنجڕاکێش���ترین ک���ورده ب���ۆ توركیاو هه‌موو دۆس���ته‌کانی ،توركیاو ئه‌ڵمانیاش بایه‌خێکی زۆریان به‌ناوو ناوبانگی بارزانی داوە ،ئه‌و وتی "ئه‌و ش���وێنه‌ی بنه‌ماڵه‌ی بارزانی تیا بااڵده‌س���ته یه‌كج���ار گرنگه ب���ۆ ئه‌ڵمانیا كه له‌نێوان ئێران‌و س���وریا،
لیژنەی دارایی پرۆژە یاسای چاكسازیی خانەنشینی پەسەنددەكات ئەندامێك����ی لیژنەی دارای����ی لەپەرلەمانی كوردس����تان ب����اس ل����ەوەدەكات لیژنەكەیان كارەكانی لەس����ەر پرۆژەی یاسای چاكسازیی لەخانەنش����ینی و موچ����ەو ئیمتیازەت����ەكان تەواوكردوە .دەشڵێت"ئەوەمان پەسەندكردوە كە پەرلەمانتارو پلەبااڵكان كاتێك خانەنشین بكرێن كە پەنجا س����اڵ تەمەن و پانزە ساڵ خزمەتیان هەبێت". ئاوێن����ە ،مەزهەر كەریم :مانگێك لەمەوبەر پەرلەمانی كوردس����تان خوێندنەوەی یەكەمی بۆ پرۆژه یاس����ای چاكسازی له‌خانه‌نشینی و موچه‌و ده‌رماڵه‌و به‌خشین و ئیمتیازاته‌كان كرد كە لەالیەن حكومەتی هەرێمەوە ئامادەكراوەو پاش ئەوە رەوان����ەی لیژنە پەیوەندیدارەكان كە ش����ەش لیژنەن كرا .بەقس����ەی س����ۆران عومەر ،ئەندامی لیژنەی دارایی لەپەرلەمانی كوردس����تان ،ئەوان كارەكانیان لەسەر پرۆژە یاس����اكە تەواوكردوەو ماوەتەوە ئەوەی پێنج لیژنەكەی دیكە كاری لەسەر بكەن. ئ����ەو پەرلەمانت����ارە ئاماژەی بەوەش����دا رۆژی یەكش����ەممەی ئاین����دە ه����ەر ش����ەش لیژنەكە كە هەژدە كەس����ن پڕۆژە یاس����اكە بەتێبینییەكانیان����ەوە یەكدەخ����ەن و وتیش����ی"بەوەش قۆناغێكی دیك����ە دەچێتە پێشەوە". بەپێی قسەی سۆران عومەر لە لیژنەكەی پ����رۆژە یاس����اكە دەس����تكاریی باش����كراوە بەمەبەس����تی دەوڵەمەندكردن����ی و هەروەها مادەیەكی دیكەیان ب����ۆ زیادكردوە كە خۆی لەبنەڕەتدا لەبیست مادە پێكهاتبو. وتیش����ی"ئەو مادەی����ەی بۆم����ان زیادكرد ئەوەیە كە بڕیاری ژمارە 64ی ساڵی 2016ی ئەنجومەنی وەزیران تایبەت بە پەیڕەوكردنی سیستمی پاش����ەكەوتی موچەی موچەخۆران هەڵبوەش����ێنرێتەوە ".و ئاماژەی بەوەشدا كە هەمو فراكس����یۆنە جی����اوازەكان لەوبارەیەوە كۆكبون كە موچە بەبێ پاشەكەوت بدرێت. لەگ����ەڵ ئ����ەوەش بەگوێرەی قس����ەی ئەو پەرلەمانتارە بەپێی پڕۆژە یاساكە دەستكاری دەرماڵەكانی فەرمانبەران دەكرێت ،دو موچەو خانەنشینی نایاسایی ناهێڵرێت. لەب����ارەی خانەنش����ینی پەرلەمانت����ارو پلەبااڵكان����ەوە ئام����اژەی ب����ەوەدا كە كۆی فراكس����یۆنەكان لەبارەی چاكس����ازیكردن لە خانەنش����ینی پلەب����ااڵكان هەماهەنگ بون و ئاس����تەنگێكی وا لەب����ەردەم ئ����ەوەدا نییەو لەڕێگەی دو بڕگەوە هاوش����ێوەی عێراق ئەوە جێی كراوەتەوە كە پلەبااڵكان و پەرلەمانتار كاتێ����ك خانەنش����ینی دەیانگرێت����ەوە پەنجا س����اڵ تەمەنی كەمتر نەبێت و پانزە ساڵیش خزمەتی هەبێت. الی خۆیشییەوە ،خەڵەف ئەحمەد ئەندامی لیژنەی دەس����تپاكی لە پەرلەمانی كوردستان لەب����ارەی قۆناغەكان����ی پ����رۆژە یاس����اكەوە ئام����اژەی بەوەدا ك����ە ئەوانیش وەك لیژنەی دەس����تپاكی راپۆرتی خۆیان لەس����ەر پرۆژە یاس����اكە نوس����یوەو بەرگری لەك����ۆی پرۆژە یاساكە دەكەن.
توركیاو عێراق���دا هه‌ڵكه‌وتوه‌و ئه‌و چوار واڵته به‌یه‌كه‌وه ده‌به‌ستێت". وتیش���ی "ئه‌ڵمانیا گرنگییه‌كی زۆریش ده‌دات به‌ئێزیدیی���ه‌كان ،له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی ئێستا ئەڵمانیا بوه به‌مه‌ڵبه‌ندی سه‌ره‌كی ئێزیدییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی واڵت". ناوب���راو س���ه‌باره‌ت به‌س���ه‌ردانه‌كه‌ی یه‌كش���ه‌ممه‌ی رابردوی وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئه‌ڵمانیا "ئ���ورزۆال فون درلین" بۆ به‌غداو پاش���ان بۆ هه‌ولێ���ر ،كه یه‌ك���ه‌م گه‌وره به‌رپرس���ی رۆژئاوا بوه پ���اش ریفراندۆم س���ه‌ردانی هه‌ولێ���ر بكات ،به‌مه‌به‌س���تی ناوبژیوان���ی له‌نێوان به‌غ���داو هه‌ولێر ئه‌و س���ه‌ردانه‌ی ئه‌نجامداوه ،ب���ەو ئامانجەی دەس���ەاڵتدارانی هەرێ���م ل���ەو تەنگەژەیە دەرب���از بکات کە تێیکەوت���ون ،ئه‌و وتی "حكومه‌ته‌ك���هی ئه‌نگێال مێركل ده‌خوازن په‌یماننامه سه‌ربازیه‌کانیان له‌گه‌ڵ هه‌ولێر بهێڵنه‌وه‌و له‌ده‌س���تی ن���ه‌ده‌ن ،وه‌زیری به‌رگریش س���ه‌ر بە‌پارتی کریستیانیه‌کانی مێرکله‌و یه‌کێکه له‌هاوپه‌یمانه به‌هێزه‌کانی مێرکلیش له‌ن���او پارته‌ک���ه‌دا ،ده‌یانه‌وێ هه‌رچ���ی زووه ،چه‌ن���د په‌یماننامه‌یه‌کی چه‌کفرۆشتن‌و کاری س���ه‌ربازی ڕێکبخه‌ن بۆ ئهوهی وه‌کو میراتی بۆ حکومه‌ته‌که‌ی داهاتو بمێنێته‌وه". وتیش���ی "ئێس���تاش حزبه‌كه‌ی مێركل له‌وتاره‌کانیان���د به‌ده‌س���ه‌اڵتدارانی هه‌رێم ده‌ڵێ���ن هاوپه‌یمان ،له‌پ���اش ریفراندۆم‌و 16ی ئۆكتۆبه‌رو به‌ده‌س���ته‌وه‌دانی نیوه‌ی
ئورزۆال فون درلین ،وەزیری بەرگری ئەڵمانیا لەهەرێمی کوردستان کوردستانیش ،وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئه‌ڵمانیا س���ه‌ردانێکی ب���ۆ به‌غدا هه‌ڵوه‌ش���انده‌وه له‌به‌رئه‌وه‌ی له‌به‌غداوه ڕێگریان لێکرد که سه‌ردانی هه‌ولێر بكات ،حكومه‌تی ئه‌ڵمانیا زۆر مه‌به‌س���تیه‌تی قوتابخانهی سیاس���ی بارزانی له‌كوردستان به‌رده‌وام بێت". نه‌ورۆز ئاماژه بهوه ده‌كات كه ئه‌ڵمانیا ماوه‌ی هاوکاریه‌کانی بۆ حكومه‌تی هه‌رێم درێژکرد‌وه‌ته‌وه‌‌و به‌رده‌وام ده‌بێت له‌سه‌ر مه‌ش���ق‌و راهێنان به‌هێ���زه چه‌كداره‌كانی
پارت���یو یه‌كێت���ی ،ئه‌و وت���ی "ته‌نانه‌ت له‌ناو ئه‌ڵمانیاش له‌کاتێکدا لهس���ه‌ر ئااڵی پ.ک.ک‌و وێن���هی ئۆج���االن کورد س���زا ده‌درێ���ن‌و تاکه واڵت���ه له‌ئه‌وروپ���ادا که یه‌په‌گه‌‌و یه‌په‌ژه‌ی خستۆته لیستی سورو ده‌ڵێن ئه‌وانیش درێژکراوه‌ی پ.ک.ک ن، كه‌چ���ی هاوكاری ئه‌ندامانی ئه‌نه‌که‌س���هو هه‌ر ڕێکخراوێکی کوردی نزیک له‌بنه‌ماڵه‌ی به‌رزانی ده‌کرێ وه‌ک کۆمکار ،كه ئه‌مه‌ی دوه‌می���ان به‌ن���اوی ك���وردی ئێزیدییه‌وه
کاری لۆبی بۆ س���ه‌رانی پارتیو یه‌کێتی ده‌که‌ن". ن���ه‌ورۆز جه‌غ���ت ل���ه‌وه‌ش ده‌كات كه به‌ش���ێكی دیاری س���ه‌ركرده‌كانی پارتیو ماڵی بارزانی په‌یوه‌ندییه‌كی توندوتۆڵیان له‌گه‌ڵ سیاسه‌تمه‌داره كۆنسه‌رڤاتیڤه‌كانی ئ���ه‌م واڵت���هو كۆمپانی���ا زه‌به‌الحه‌كانی ههیه ،كه دیارترینیان دڵش���اد بارزانییه، ئه‌و وتی "ره‌نگه به‌شێکیش���ی په‌یوه‌ندی به‌وه‌به‌رهێنان���ی س���ه‌ركرده‌كانی پارتیو
یه‌كێتیی���هوه ب���ێ له‌ناوخ���ۆی ئه‌ڵمانیا، بێگومان ئێمه له‌مڕۆدا به‌هیچ سه‌ره‌داوێکی وه‌ها ناگه‌ین". وتیشی "ئێستا لۆبییسته تورکه‌کان زۆر بە‌چ���ڕی که‌وتوونه‌ته خۆیان بۆ هه‌وڵدان‌و چه‌س���پاندنی یاس���ا دژی گوله‌نی���ه‌کان، کوردو چه‌په تورک���ه‌کان ،چونکه ده‌زانن هه‌مو وه‌زی���رو کاربه‌ده‌س���ته‌کانی پارته کریس���تیانیه‌کان ،ڕاس���تتر بڵێین پارته کۆنس���ه‌رڤاتیڤه‌کان ،هه‌میشه له‌دواهه‌مین س���اڵ یان نیو س���اڵی ویالیه‌ته‌که‌یاندا، ده‌که‌ون���ه پاره‌په‌یداک���ردن‌و ده‌فت���ه‌ری چاوپێکه‌وتنه‌که‌یان پڕ ده‌بێ له‌یه‌کتربینین له‌گ���هڵ لۆبییس���ته‌کاندا ،تاک���ه گروپێ که هه‌میش���ه بە‌نادی���اری هاتوچۆی ناو په‌رله‌مانی ئه‌ڵمانی ده‌که‌ن لۆبییسته‌کانن، که‌س نازانێ ،ک���هی له‌وێن‌و که‌ی ده‌ڕۆنه دهرهوه". وتیشی "سه‌رله‌به‌ری سیاسه‌تی ئه‌ڵمانیا زیاتر له 40ساڵه کار له‌سه‌ر ئهوه ده‌کات، که س���وپای تورکیا بێکار نه‌بن‌و هه‌رده‌م له‌مانۆڕکردن���دا ب���ن به‌اڵم ب���هو مه‌رجه‌ی چه‌ک‌و فیش���ه‌ک‌و که‌ره‌سته لۆجستیه‌کان له‌بازاڕه‌کانی ئه‌ڵمانیا بکڕن". ئه‌م���ه له‌كاتێكدایه كه ئه‌ڵمانیا نزیكه‌ی 150راوێ���ژكاری له‌هه‌ولێر ههیهو ئه‌ركیان به‌ش���ێوه‌یه‌كی فه‌رم���ی له‌مانگی داهاتودا كۆتایی دێت ،ب���ه‌اڵم په‌رله‌مانی ئه‌ڵمانیا ره‌زامه‌ن���دی نوان���دوه لهس���ه‌ر درێژدان به‌مانه‌وه‌ی ئه‌و هێزانه تا مانگی نیسان.
فەرماندەی هێزەكانی 70ی پێشمەرگە:
خاڵی بەهێزی شەڕڤانان بڕوایانە بەوەی دەبێت بەرگری لەگەل‌و خاکەکەیان بکەن
ش���ێخ جەعفەر ش���ێخ مس���تەفا فەرمان���دەی هێزەكان���ی 70ی پێشمەرگە ،ش���ەڕی عەفرین بە شەڕ دژ بە ك���ورد ناودەب���ات‌و پێی وایە ئەو ش���ەڕە جگە لە‌ناڕەوایی‌و ستەم بەرامبەر بەكورد لەپێناو داگیركردنی كوردس���تان‌و بێب���ەری كردنی كورد لەمافەكان���ی هیچ���ی دیك���ە نییە. فەرماندەی هێزەكانی 70ی پێشمەرگە خاڵی سەرەكی لەبەهێزی شەڕڤانان بۆ بەرەنگاربونەوەی سوپای توركیا،
بە بڕوای بەهێزیان دەزانێت بە گەڵ‌و نیشتمانەكەیان‌و دەش���ڵێت "بڕوایان بەوەیە ئەوان هێزێكن دەبێت بەرگری لە‌میللەت‌و خاكەكەیان بكەن‌و ئەوەشی كە هێرش دەكاتە سەریان بە هێزێكی داگیركەری دەزانن". ئاوێنە ،سلێمانی :لەبارەی بەراوردی نێوان كەركوك‌و عەفرین شێخ جەعفەر پێی وایە تاكە ش���تێك ئەو دو پرسە بتوانێ���ت پێكەوە گرێ ب���دات تەنیا ئەوەیە كە هەردو پرس���ەكە شەڕن‌و
پارتی لەکەرکوک ئامادەکاری بۆ هەڵبژاردن دەکات هەرچەن����دە پارت����ی دیموكرات����ی كوردس����تان رایگەیاندوە لەكەركوك بایكۆتی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق دەكات ،بەاڵم بەپێی زانیارییەكان ئەو پارتە لەئێستادا لەكەركوك خەریكی ئامادەكاریی����ە ب����ۆ هەڵبژاردنەكان. بەرپرس����ی لقی كەركوكی پارتی-ش ئەوە رەتناكاتەوە. ئاوێن����ە :بەپێ����ی زانیارییەكانی ئاوێنە وێڕای ئەوەی پارتی دیموكراتی كوردس����تان رایگەیاندوە لەكەركوك بایكۆتی هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی عی����راق دەكات ،ب����ەاڵم لەئێس����تادا خەریكی ئامادەكارییە بۆ دیاریكردنی كاندیدەكان����ی ل����ەو پارێزگای����ەو بۆ ئەو مەبەس����تەش داوای����ان لەچەند كەس����ایەتییەكی ش����ارەكە ك����ردوە لەس����ەر لیستی ئەوان خۆیان كاندید بكەن. محەمەد خورش����ید بەرپرسی لقی كەركوك����ی پارت����ی لەلێدوانێكدا بۆ ئاوێنە ئەوەی رەتكردەوە كە داوایان لەهیچ كەسێك كردبێت لەسەر لیستی ئ����ەوان خ����ۆی كاندیدب����كات ،بەاڵم ئامادەكارییەكانی بۆ هەڵبژاردنەكان رەتنەكردەوە. بەرپرس����ی لق����ی کەرکوکی پارتی وت����ی "ئێمە وەكو پارت����ی بۆ هەمو ئەگەرەكان خۆم����ان ئامادەدەكەین،
ئ����ەوەش پەیڕەوكردن����ی رێ����كارە حزبییەكان����ە .بەاڵم ئێم����ە داوامان لەخەڵكانێ����ك كردبێت ب����ۆ ئەوەی ببن ب����ە كاندیدی ئێم����ە لەكەركوك ب����ۆ هەڵبژاردنی پەرلەمان ش����تی وا نەبوە .ئەوەی الی ئێمە هەیە ئەوەیە كە خەڵك خۆی س����یڤی پێكشەشی ئێمە ك����ردوە بۆ ئ����ەوەی كاندیدبن ب����ۆ هەڵبژاردن����ی پەرلەمانی عێراق‌و ژمارەشیان زۆرە". بەقس����ەی محەمەد خورشید پارتی سورە لەسەر ئەوەی ئەگەر یەكڕیزیی كورد لەكەركوك نەبێت ،بەش����داری هەلبژاردنەكانی پەرلەمانی عێراق لەو پارێزگایە ناكات. لەبارەی هەوڵەكان بۆ یەك لیستی ك����وردی لەناوچ����ە جێناكۆكەكان‌و پارێزگای كەركوك ،بەرپرس����ی لقی كەركوك����ی پارتی ئام����اژەی بەوەدا كە حزب����ی زەحمەتكێش����ان پێیان راگەیان����دون لەهەوڵەكەیان بەردەوام دەبن بۆ ئەو مەبەستە "بەاڵم پێشبینی ناكەم هەوڵەكەیان سەركەوتو بێت". بڕیارە رۆژی (12ی مایس)ی داهاتو هەڵبژاردنی ئەنجومەن����ی نوێنەرانی عێ����راق ئەنج����ام بدرێ����ت .زۆرێ����ک لەچاودێ����ران پێش����بینی دەکەن لەو هەڵبژاردن����ەدا دەنگی کورد لەناوچە دابڕێنراوەکان کەم بکات.
لە‌شەڕیش���دا وەك چۆن س���ەركەوتن هەیە ،شكس���تیش هەیە .دەش���ڵێت "ئەوە شەڕە ،ش���ەڕیش سەركەوتنی تێدایە‌و شكستیش���ی تێدایە .ئەوەی كەركوك شكس���ت بو .بەاڵم زۆر جار لەكوردس���تانی باش���وریش لەشوێنی دیكە ش���ەڕكراوەو توان���راوە دوژمن تێكبشكێنرێت". ش���ێخ جەعفەر ل���ەو بڕوایەدایە كە هێرش���ی توركیا بۆ س���ەر عەفرین‌و روداوەكان���ی كەرك���وك ناكرێ���ت
بەراوردبكرێ���ن .دەش���ڵێت "دەكرێت لەناو خاكی باش���وری كوردس���تاندا ب���ەراوردی خانەقی���ن ،كەرك���وك‌و ش���ەنگال بكەین ،بەاڵم ناكرێت ئێرە گرێ بدەین بە كوردس���تانی سوریا، كوردس���تانی توركیا یان كوردستانی ئێرانەوە". رۆژی 20ی مانگی رابردو س���وپای توركیا بە ه���اوكاری گروپە چەكدارە هاوپەیمانەكان���ی ئۆپەراس���یۆنێكی سەربازی بەرفراوانی لەڕێگەی ئاسمان‌و
زەوییەوە بۆ س���ەر كانتۆنی عەفرین لەرۆژئاوای كوردس���تان دەستپێكرد، ب���ەاڵم روب���ەڕوی بەرگرییەك���ی سەرسەختانەی ش���ەڕڤانانی یەپەگە بۆت���ەوەو بەهۆی���ەوە نەیتوانی���وە پێشڕەوییەكی بەرچاو بكات. ئ���ەو پێی وایە پرس���ی مەش���ق‌و شارەزایی لەبەكارهێنانی چەك‌و شەڕدا الی ش���ەڕڤانان بۆ بەرەنگاربونەوەی توركیا پرس���ێكی الوەكیی���ە لەچاو باوەڕەكەیاندا.
ریکالم
هه‌نوکه
) )613سێشه‌ممه 2018/2/13
3
ساڵح موسلیم :الوازیی ئێمه ده‌رفه‌ت ده‌دات به‌دوژمن په‌المارمان بدات یه‌كبونایه به‌رگری كردن له‌كه‌ركوك زۆر له‌عه‌فرین مه‌زنترو به‌هێزتر ده‌بو ئا :ئاوێنه ساڵح موسلیم ،به‌رپرس ی په‌یوه‌ندییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی ته‌ڤگه‌ر ی كۆمه‌ڵگای دیموكراتیك (ته‌ڤده‌م) له‌م گفتوگۆیه‌ی ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "له‌چاو ی توركیاوه هه‌ر كه‌سێك ی كورد داكۆك ی له‌دۆزی گه‌لی كورد بكات تیرۆرسته". ئاوێنه :ناوی بەڕێزتان لەالیەن دەوڵەتی تورکی���اوە خراوەتە لیس���تی تیرۆرەوە، هەڵویستی ئێوە لەمبارەیەوە چییە بۆچی ئێوه کراونەتە ئامانج؟ ساڵح موسلیم :له‌چاوی توركیاوه هه‌ر كه‌س���ێكی كورد داكۆكی ل���ه‌دۆز ی گه‌ل ی كورد بكات تیرۆرسته ،توركیا به‌ئاشكرا به‌هه‌ندێك ده‌ڵێ تیرۆریست‌و به‌هه‌ندێكیش به‌ئاش���كرا ناڵێت ،به‌اڵم ك���ورد هه‌مو ی كراوه‌ته ئامانج ،له‌رۆژئاوای كوردس���تان ناوی من ساڵح موسلیم‌و په‌یه‌ده هێنراوه، بێگومان ده‌خوازێ ئاس���ته‌نگ له‌به‌رده‌م ئێمه‌دا دروس���تبكات له‌ب���ه‌رده‌م خه‌بات ی دیبلۆماس���ی ئێمه له‌ئه‌وروپ���او واڵتان ی خۆرئاوا .ئامانجه‌كه‌یان ئاش���كرایه ،به‌اڵم له‌دیدی توركیاوه هه‌مو كه‌س���ێكی كورد تیرۆریس���ته .هه‌ر كه‌سێك كه هه‌وڵبدات بۆ سه‌رخس���تنی دۆزی كورد تیرۆریسته، ته‌نانه‌ت ئه‌وانه‌ش��� ی كه ئێستا خواست ی توركیا قبوڵ ده‌كه‌ن‌و به‌تیرۆریست ناویان نابات ،س���به‌ینێ هه‌وڵ بۆ پێشخس���تن ی دۆزی كوردو سه‌قامگیركردنی دیموكراس ی بده‌ن له‌الی ئه‌وان تیرۆریستن، ئاوێن���ه :وەک دەردەک���ەوێ پ���اش چ���وار هەفت���ە لەهێ���رش‌و پەالم���اردان توركیا نەیتوانیوە پێش���رەوییەکی ئەوتۆ لەعەفریندا بکات ،پێش���بینی ش���کاندنی یەکجاری ئەم هێرشە بەمزوانە دەکەن؟ ساڵح موس���لیم :به‌ڵ ێ راست ه هێرش‌و په‌الماردان���ی توركی���او هاوكاره‌كان��� ی له‌هه‌فت���هی چواره‌مدایه ،ل���هو ماوه‌یه‌دا نه‌یتوانیو‌ه پێشره‌وی بكات ،هێشتا له‌سه‌ر س���نوره‌كانی عه‌فرین ش���ه‌ڕ به‌رده‌وامه، هه‌ندێكج���ار یه‌ك كیلۆمه‌ت���ر یان كه‌متر پێشره‌و ی ده‌كات ،به‌اڵم شه‌ڕڤانان تێكیان ده‌شكێنن‌و ده‌گه‌ڕێنه‌وه بۆ دواوه ،شه‌ر ی چ���ون‌و هاتنه ئێمه نه‌چوین��� ه ناو خاك ی ئه‌وان���هوه ،به‌اڵم هه‌ركاتێك بیچن ه خاك ی
پێشمه‌رگه ی كوردستان رۆڵه ی ئێمه‌ن ،رۆڵه‌ی گه‌ل ی كوردن ،ده‌بێت بۆ به‌رژه‌وه‌ند ی هه‌ندێ الیه‌ن ی سیاسی به‌هۆ ی ئه‌و ناكۆكیانه ی هه‌ی ه به‌كارنه‌هێنرێن ساڵح موسلیم ئێم���هوه روبه‌ڕویان ده‌بین���هوهو ده‌ریان ده‌كه‌ین .ئه‌م شه‌ڕ‌ه چه‌ند درێژه بكێشێت یان نه‌كێشێت؟ لهس���ه‌ر الیه‌ن ی به‌رامبه‌ر وه‌س���تاوه .به‌اڵم ئ���ه‌وان ه���ه‌ر زیانیان گه‌وره‌تر دهبێو تێكده‌شكێن ،ناتوانن ئێم ه به‌چۆكدا بهێنن ،گوێش له‌ئێم ه ناگرن ك ه ته‌سلیم نابین ،بێگومان تاكه ی ئه‌م شه‌ڕ‌ه درێژه ده‌كێش���ێت به‌ویس���تی ئه‌وانه‌وه‌و گرێدراوه ،ئهوه په‌یوه‌ندی به‌به‌ژه‌وه‌ندی‌‌و هه‌ڵوێس���تی واڵتان���ی زلهێزه‌وه‌یه ،به‌اڵم ئهوهی من ده‌یزانم ئه‌وه‌یه گه‌لی عه‌فرین‌و ش���ه‌رڤانان تا دڵۆپ��� ی خوێنیان به‌رگر ی له‌عه‌فرین‌و خاكی خۆی���ان ده‌كه‌ن ،ئه‌م ه ئیراده‌ی ئێمه‌یه‌و سه‌رده‌كه‌وین. ئاوێنه :وەفدێکی پارلەمانی کوردستان چونەتە عەفرین ،ئێ���وە چاوەڕوانی چی لەپارلەمانی کوردستان‌و حکومەتی هەرێم دەک���ەن بەرامبەر بەعەفری���ن‌و رۆژئاوای کوردستان ،ئایا هەڵوێستی ئەوان لەئاستی پێویستدا بوە بەرامبەر بەعەفرین؟ ساڵح موس���لیم :زۆر سوپاسی هاتن ی شاند ی په‌رله‌مانتارانی كوردستان ده‌كه‌ین‌و
پێزانینم���ان ههیه بۆ ئ���هو هه‌نگاوه‌یان، به‌تایبه‌ت كه بهوجۆره پشتیوان ی له‌گه‌ل ی عه‌فری���ن‌و رۆژئاوای كوردس���تان ده‌كه‌ن، هیواداری���ن ه���ه‌ر ئه‌م هه‌ن���گاو‌ه نه‌بێت‌و هه‌نگاو ی دیكه‌ش���ی ب���ه‌دوادا بێت ،كورد یه‌كبگرێت .ئێمه له‌په‌رله‌مانی كوردستان ده‌خوازی���ن كار بكات بۆ دروس���تكردن ی یه‌كگرتن���ی كوردان بك���ه‌ن ،گه‌لی كورد ته‌نه���ا پێویس���ت ی به‌یه‌كێت���یو ته‌بایی ه له‌ناوخۆی خۆیدا ،دوێنێ هه‌رچوارپارچه ی كوردس���تان ب���ۆ كۆبانێ هاتن���ه ده‌نگ ئه‌م���رۆش جارێكی دی ب���ۆ عه‌فرین دێن ه ده‌نگ ،ئه‌مه مایه ی سه‌ربڵندییه بۆ ئێمه. داوا له‌هه‌مو حزبه‌كانی باشورو په‌رله‌مان ی كوردستان ده‌كه‌م كه كێشه‌كانی ناوخۆیان چاره‌س���ه‌ر بكه‌ن‌و یه‌كبگ���رن ،بڕوام وای ه ئه‌و دوبه‌ره‌ك���یو ناكۆكییه‌ی له‌باش���ور ههیه ده‌س���تی دوژمنانی ك���وردی تیایه، ده‌بێت پشتیان به‌خۆیان به‌هێز بێت‌و كار بكه‌ن بۆ ئ���ه‌وه‌ی كۆنگره ی نه‌ته‌وه‌ی ی بۆ هه‌رچوارپارچه‌ی كوردس���تان ببه‌سترێت، ده‌بێ���ت وریا بی���ن دوژمنان هه‌میش��� ه
له‌پیالندان له‌دژ ی ده‌ستكه‌وته‌كانی گه‌ل ی كوردس���تان ،ئێم ه ده‌توانی���ن به‌یه‌كێت ی ناوخۆمان خۆمان بپارێزین ،با كۆنگره ی نه‌ته‌وه‌ی ی بكرێت‌و ببێته مه‌رجه‌عی گه‌ل ی كوردس���تان .ئه‌گه‌ر یه‌كێتی نه‌ته‌وه‌یمان هه‌بوای���هو هه‌ماهه‌نگیی له‌ناو حزبه‌كان ی كوردس���تان هه‌بوای��� ه به‌رگ���ری ك���ردن له‌كه‌ركوك زۆر له‌عه‌فرین مه‌زنترو به‌هێزتر ده‌ب���و ،دوژمن‌و داگیر كه‌رانیش جورئه‌ت ی ئه‌وه‌یان نه‌ده‌كرد په‌الماری عه‌فرین بده‌ن، الوازی���ی ئێمه ده‌رف���ه‌ت ده‌دات به‌دوژمن په‌المارم���ان ب���دات ،پێویس���ته پارت��� ه سیاس���یه‌كانی ئێمه ده‌س���ت بخه‌ن ه ناو ده‌ست ی یه‌كه‌وه‌و هیوای ئێمه‌ش ئه‌وه‌یه. ئاوێن���ه :بەبڕوای تۆ چ���ی بکرێت بۆ ئەوەی هیزی پێش���مەرگەی کوردس���تان لەبەرگریک���ردن لەواڵتدا بگات بەئاس���تی بەرخودان‌و خۆڕاگری شەڕڤانان؟ ساڵح موسلیم :پێشمه‌رگه ی كوردستان رۆڵه‌ی ئێم���ه‌ن ،رۆڵه ی گه‌ل���ی كوردن، ده‌بێت ب���ۆ به‌رژه‌وه‌ندی هه‌ن���دێ الیه‌ن ی سیاس��� ی به‌ه���ۆی ئ���هو ناكۆكیان���ه ی
هه‌ی��� ه به‌كارنه‌هێنرێ���ن ،ده‌بێ���ت له‌ژێر فه‌رمانده‌ییه‌ك���ی هاوب���ه‌ش ئه‌ركه‌كانیان راپه‌رێنن ،هه‌ر هێزێك��� ی چه‌كداری ئێم ه ئه‌گ���ه‌ر یه‌په‌گ��� ه بێت یان یه‌پ���ه‌ژه بێت یان هێزی پێش���مه‌رگه بێت ده‌بێت له‌ژێر چه‌ت���ر ی فه‌رمانده‌ییه‌كی ش���اره‌زاو كاراو كارام���ه‌دا ئه‌ركه‌كانی خ���ۆ ی راپه‌ڕێنێت، ئه‌گ���ه‌ر پێویستیش���ی كرد ئ���ه‌وا له‌ژێر فه‌رمانده‌ییه‌ك���ی هاوبه‌ش���دا به‌رگ���ر ی له‌ته‌واو ی خاكی كوردس���تان بكه‌ن‌و شه‌ڕ بكه‌ن بۆ پاراس���تنی هه‌م���و گه‌لی كورد، ه���ه‌ر ئه‌وه‌ش له‌پێش���مه‌رگه چ���اوه‌ڕوان ده‌كرێ���ت .ئه‌م���رۆ پارچ��� ه پارچه‌كردن ی هێزی پێش���مه‌رگ ه له‌باشور قبوڵ ناكرێ‌‌و هه‌ر پارته‌و پێشمه‌رگه‌و میلیشیای خۆ ی هه‌بێ���ت كارێكی ب���اش نیی���هو به‌زیان ی گه‌لی كورده ،ده‌بێت پێشمه‌رگه هێزێك ی نه‌ته‌وه‌ی���ی بێت بۆ ته‌واوی كوردس���تان، ده‌بێت هه‌مو هێ���زه چه‌كداره‌كانی كورد یه‌ك فه‌رمانده‌ییان هه‌بێت‌و شه‌ڕ لهپێناو ی ته‌واو ی كوردستاندا بكه‌ن. ئاوێنه :جموجۆڵێکی س���وپای سوریاو
حزب���واڵی لوبنان���ی روەو ناوچەکان���ی رۆژهەاڵتی فورات بەدیدەکرێت ،پێتانوایە سوریا دەیەوێ فشار بخاتە سەر ئێوە؟ ساڵح موس���لیم :ئێستا ئێم ه بێگومان ك���ه هه‌ندێك هه‌رێم‌و ناوچه‌مان ئازاد كرد له‌ده‌س���تی رژێمی س���وریاو تیرۆرستان، سیس���تمێك ی دیموكراتی‌‌و گیان ی پێكه‌و‌ه ژی���ان‌و برایه‌ت��� ی گه‌النمان به‌ش���ێوه ی ئیداره‌دانی هاوب���ه‌ش دامه‌زراندو‌ه له‌گه‌ڵ پێكهاته‌كان���ی دیك���هی ناوچه‌ك���ه ،هه‌ر الیه‌نێك ده‌س���تدرێژی بكاته س���ه‌ر ئه‌و سیس���تمه دیموكراتی��� ه له‌به‌رامب���ه‌ر ی راده‌وه‌ستین‌و به‌رگری لێده‌كه‌ین ،مه‌سه‌ل ه نه‌رۆژهه‌اڵتی فوراته‌و نه‌رۆژئاوای فوراته، ت���ه‌واو ی ئه‌و هه‌رێمه‌ی ئ���ازاد كراوه ئه‌و سیس���ته‌مه‌ی تی���ا دام���ه‌زراوه به‌رگر ی لێده‌كرێ���ت ،جا حزبواڵ‌و رژێم ی به‌ش���ار ئه‌س���هدو هه‌ر هێزێك ی تر بیه‌و ێ به‌زۆر ی زۆرداره‌كی هه‌ڵیبوه‌ش���ێنێته‌وه ،س���ه‌ر ی دای له‌ب���ه‌رد ،روبه‌روی وه‌اڵم��� ی توند ی ئێم��� ه ده‌بێت���هوه ،ئێمه خاك���ی خۆمان ده‌پارێزین.
عەلی حسێن :بەبێ بارزانی هیچ بڕیارێک لەسەر ئاستی کوردستان‌و عێراقیش نادرێت ئا :نیاز محەمەد عەلی حسین بەرپرسی مەکتەبی پەیوەندییەكانی كوردستان‌و عێراقی پارتیو ئەندامی سەركردایەتی ئەو حزبە لەم دیدارەی ئاوێنەدا پێی وایە هێشتا مەسعود بارزانی لەسەر ئاستی هەرێم ،عێراق‌و ناوچەكە كەسێكی خاوەن پێگەیەو دەشڵێت "هیچ بڕیارێك چ لەسەر ئاستی كوردستان‌و چ لەسەر ئاستی عێراق بەبێ بارزانی نادرێت". جەختیش دەکاتەوە "تەسەورناكەم ئەوانەی كە دێنە هەرێم نەیانەوێت كاك مەسعود ببینن ،بەڵكو تەسەوردەكەم كاك مەسعود بۆ ئەم قۆناغە نەیەوێت ئەوان ببینێت". ئاوێن���ە :ل���ەدوای روداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەرەوە مەسعود بارزانی تاڕادەیەكی زۆر لەسەر شانۆی هەرێم دوركەوتۆتەوە هۆكاری ئەمە چییە؟ عەلی حس���ێن :بارزانی هەم سەرۆكی پارتییەو هەم ماوەیەكی زۆریش سەرۆكی هەرێم بوەو لەروداوە نێودەوڵەتییەكاندا ئامادەیی هەبوە ،هەروەك لەگەڵ هەمو ئ���ەو حزب‌و الیەن���ە كوردییانەی لەگەڵ ریفران���دۆم بون ئ���ەو س���ەركردایەتی دەكرد ،ب���ەاڵم ئەو بەرنامە نەتەوەییەی مەس���عود بارزانی هەڵیگرتبو كۆمەڵێك كۆس���پی بۆ دروست بو .وەك دەوترێت لەكۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دۆستەكانمان لەگەڵم���ان نەب���ون .راس���تە لەگەڵمان نەبون بەاڵم دژیش نەبون .بەاڵم ئەوەی
مایەی نیگەرانی بوو راوەستانی بارزانیو ئێم���ەی لێكەوت���ەوە ل���ەو بەرنامەیە، دۆخی ناوخۆی هەرێم بو كە سەرەنجام ئەوەی لێكەوتەوە كە لە 16ی ئۆكتۆبەر بینیم���ان .ئەوەش كۆس���پێكی گەورەی دروست كردو بوە هۆی ئەوەی تەرازوی هێ���ز لەنێوان هەرێم‌و عێ���راق بگۆڕێت، لەهەمان كاتیش���دا كاریگ���ەری هەبێت لەسەر پەیوەندییەكانمان لەسەر ئاستی نێودەوڵەت���یو هەرێمایەتی���ش .ئەمانە هەموی پێویس���تی بەپێداچونەوە هەیە. ئ���ەوەی لێرەدا پەیوەندی بە مەس���عود بارزانییەوە هەیە ،بێگومان رەچاوی ئەو دۆخە سیاس���ییە دەكات كە لەهەرێمی كوردس���تان‌و عێ���راق‌و ناوچەكە هەیە. ئەوەش وایكردوە پێویس���تی بەوە بێت هەنگاوەكان���ی تاڕادەی���ەك هێم���ن بن‌و بەش���ێوەیەك بن ئەو دۆخەی روبەڕوی خەڵكی كوردس���تان بۆتەوە بەكەمترین زیان لێی دەربچێت. ئاوێنە :ب���ەاڵم ئەو رۆڵە لەئێس���تادا وا دەرناكەوێت ،بەڵك���و وا دەردەکەوێ بارزان���ی رۆڵێك���ی نەمابێت‌و خۆیش���ی لەوبارەیەوە بێدەنگە. عەل���ی حس���ێن :هەم���و كارو رۆڵێك ك���ە بارزان���ی دەیگێڕێ���ت م���ەرج نییە لەڕاگەیاندن باس بكرێت .بۆیە هەندێك ج���ار بێدەنگی‌و كاركردن ب���ە بێدەنگی ئەنجامەكەی باشترە .بارزانی كەسێكی بەئەزمونەو بەرپرس���یارێتی لەئاس���ت میللەتەك���ەی‌و ئەو قۆناغ���ەی هەرێمی پێدا تێپەڕدەبێ���ت ،لەبەرچاو دەگرێت. لەگەڵ ئەوەش���دا ل���ەو بڕوایەدا نیم هیچ
تەسەورناكەم ئەوانەی كە دێنە هەرێم نەیانەوێت كاك مەسعود ببینن، بەڵكو تەسەوردەكەم كاك مەسعود بۆ ئەم قۆناغە نەیەوێت ئەوان ببینێت بارزانی بڕیارێك چ لەس���ەر ئاستی كوردستان‌و چ لەس���ەر ئاس���تی عێراق بەبێ بارزانی بدرێ���ت ،چونكە خەڵكێ���ك پێی خۆش بێت ی���ان ناخۆش ،بارزان���ی پێگەكەی وای���ە كە ئەو لەكوێ بێت پرس���ی كورد لەوێیە .ئەمە تەنیا بۆ بارزانی وا نییە بۆ زۆرێك لەسەركردەكانی كورد وایە ،بەاڵم بێگومان پێگەی بارزانی تایبەتمەندییەكی هەی���ە كە ناتوانرێت پش���تگوێ بخرێت. كۆمەڵێك هاوكێش���ەی سیاسی هەن لە ناوچەكە كە تاسەر بەوشێوەیە بەردەوام نابن‌و یەكالبونەوەی ئەو هاوكێش���انەش
دەرهاویش���تەی دیكەی دەبێ���ت .بۆیە ئەوەش پێویس���تی بەوەیە بە بێدەنگی كاری لەسەر بكرێت. ئاوێن���ە :بەاڵم ئەوەن���دەی دەزانرێت لەس���ەر ئاس���تی نێودەوڵەتی‌و واڵتانی ناوچەك���ەو عێراقیش هیچ بەرپرس���ێك ئامادە نییە بارزانی ببینێت .ئەم رۆڵەی بارزانی چۆنە كە باسی دەكەن؟ عەلی حس���ێن :رەنگە هەندێك لەسەر ئاس���تی دەوڵەتان یان لەس���ەر ئاستی نوێن���ەری دەوڵەتان ویس���تبێتیان لەم دۆخ���ەدا بارزانی ببینن ،ب���ەاڵم بارزانی
بینین���ی هەم���و ئەوانەی بە پێویس���ت نەزانیبێت. ئاوێنە :واتە ئەم بێدەنگییەی بارزانی ئامانج���دارەو خ���ۆی هەڵیب���ژاردوە یان دۆخەكە بەسەریدا سەپاندوە؟ عەلی حس���ێن :مەرج نیی���ە لەهەمو قۆناغێ���ك پێویس���تت ب���ەوە بێت كە بەرنامەو دنیابینی خۆت ئاشكرابكەیت. بۆی���ە باوەڕمانوای���ە لەم دۆخ���ەدا هەم پارتی وەك حزبێكی گ���ەورەو هەمیش بارزانی وەك پێگەی خۆیو كەس���ێكی بەئەزمون‌و جس���اب بۆك���راو لەعێراقو ناوچەكەش ه���ەوڵ دەدات پەیامەكانی دیراس���ەكراو‌و بە بەرنامە بن .پێمشوایە لەگۆڕانكارییەكان���ی قۆناغ���ی داهاتودا، كاتی دێت پەیام���ی بارزانی بۆ خەڵكی كوردستان‌و عێراق‌و ناوچەكەش ئاشكرا بكرێت. ئاوێن���ە :جۆرێ���ك لەدوركەوتنەوەی بارزان���یو پارتی لەئەمریكاو هەوڵدان بۆ نزیك بونەوە لەئێران دەبینرێت. عەل���ی حس���ێن :پارتی رۆڵ���ی هەمو الیەنەكانی لەبەرچاو گرتوە ،بەاڵم پارتی خۆی بەخاوەنی پرسەكە دەزانێت‌و رۆڵی واڵتان���ی ناوچەكە ،چ توركیاو چ ئێران‌و هەروەها ئەو واڵتانەی ل���ە هاوپەیمانی نێودەوڵەتی���ن لەبەرچاو دەگرین .لەگەڵ ئەمری���كاش پەیوندیی���ەكان چ لەس���ەر ئاستی حكومەت چ لەسەر ئاستی حزب وەك خۆیان ماون. ئاوینە :بەاڵم لەسەر ئاستی سەرۆكی پارتی بەو شێوەیە دەرناكەوێت ،كاتێك مەكگۆرك لەدوا سەردانیدا هاتە هەرێم،
هەمو بەرپرس���ە یەكەمەكانی حزبەكانی بینی تەنیا بارزانی نەبێت. عەلی حس���ێن :م���ن تەس���ەورناكەم ئەوانەی كە دێنە هەرێم نەیانەوێت كاك مەس���عود ببینن ،بەڵكو تەسەوردەكەم كاك مەس���عود بۆ ئەم قۆناغە نەیەوێت ئ���ەوان ببینێت .چونكە كاك مەس���عود كەس���ێك نییە ئەوان نەیانەوێت بیبینن. تەسەور دەكەم كاك مەسعود لەو قۆناغە بیەوێت بەش���ێوەیەكی دیكە كاری خۆی بكات. ئاوێنە :راگەیاندنی پارتی بانگەشەی ئەوە دەكات كە ل���ەم ماوەیەدا بارزانی ئەو بێدەنگییەی بشكێنێت‌و بەكاركردن لەسەر ئەنجامی ریفراندۆم دەربكەوێتەوە، ئەمە بانگەشەی پێشوەختی هەڵبژاردنە یان راستییە؟ عەل���ی حس���ێن :ئ���ەو ریفراندۆمەی ئەنجام���درا بۆت���ە بنەمای���ەك بۆ كاری ئێم���ەو پێش���مانوایە عێراق لەس���اڵی 1921ەوە تائێستاش بەئیرادەی گەالنی عێراق دروس���ت نەبوە .ئێمە پێمانوایە ئ���ەو سیاس���ەتە هەڵەی���ەی لەعێ���راق پەیڕەوكراوە ئەگەر بەردەوام بەوشێوەیە پەیڕەوبكرێ���ت ،ئ���ەوە كوردیش پەیام‌و بڕیای خۆی دەبێ���تو پارتیو بارزانیش ل���ەو بەرپرس���یارێتییە هەڵنایەن ،وەك هەندێك لەكاتی ریفراندۆم هاتنە س���ەر شاشەو پەنجەی خۆیان بەرزكردەوە كە دەنگیان بۆ سەربەخۆیی داوە ،بەاڵم كە هاتە س���ەر ئەوەی هەڕەش���ە لەخەڵكی كوردس���تان كرا بەش���ێكیان خیانەتیان كردو بەشێكیان بێ هەڵوێست مانەوە.
4
هەنوکە
) )613سێشه‌ممه 2018/2/13
داعشێك روبەڕو لەگەڵ كچێكی ئێزیدی
چەند ژن‌و منداڵت القە كردوە لەوماوەدا؟ ئا :كاوە ڕەش دۆكۆمێنتەری بی بی سی كچەڕۆژنامەوانی تۆری بی بی سی، ستەیسی دولی لەفلیمێكی دۆكۆمێنتەری ناوازەو سەرنجڕاکێشدا ،چیرۆكی گەڕانەوەی كچێكی ئێزیدی بەكۆیلەكراوی دەستی داعش دەگێڕیتەوە ،دەچێتەوە ئەو شوێنانەی لەموسڵ دەستدرێژی كراوەتە سەر ،هەروەها ڕوبەڕو چاوی بەو چەكدارانەی داعش دەكەوێ كە دەستدرێژییان كردۆتە سەرو ئەشكەنجەیان داوە.
عومەری داعش: لەو ماوەی لەگەڵ ئەوان بوم ،پازدە بۆ شازدەسااڵن نزیكەی پەنجا دانە كچ‌و منداڵ ،ئەوانی بەتەمەنتریش نزیكەی دوو سەد ژن .نزیكەی نۆسەد كەسیشم بەدەستی خۆم كوشتوەو سەربڕیوە!!
شیرین ناوی ئەو كچە ئێزیدیە ٢٣ساڵەیە، كە هاوش���ێوەی س���ەدان مێینەی دیكەی هاوئاینەكانی ،توشی كوش���تن‌و ئازاردان‌و بەكۆیل���ە كردن‌و دەس���تدرێژی سیكس���ی بونەت���ەوە ،لەسەردەس���تی چەكدارەكانی بەناو دەوڵەتی ئیس�ل�امیی لەعێڕاق‌و شام ناسراو بەداعش. ستەیسی دولی دەڵێ ،من لەعێڕاقم بۆیە هاتوم تا لەگەڵ ئەو كچەی كە بەش���یرین بانگ دەكرێوپێشتر بەزۆر كرابوە كۆیلەی سێكس بۆ داعشەكانوئێستا لەچنگی ئەوان دەربازی بوە گەشتێك بكەین.شیرین ئێستا من لەگەڵ خۆی دەباتە مەترسیدارترین شار لەجیهاندا ،كە ئەویش موسڵە.ئەو شارەی كە چەند مانگێك لەمەوب���ەر مەڵبەندێکی س���ەرەکی داعش بوەو شیرینی تێدا بەزۆر القە كراوە. ستەیسی دولی ،كە بەنێو كوچەو كۆاڵنە خاپوركراوەكانی موس���ڵدا لەگەڵ ش���یرین دەیان���ەوێ ئەو گەرەك‌و مااڵن���ە بدۆزنەوە كە داعش���ەكان شیرینی تەمەن ٢٣ساڵیان تێ���دا كردۆت���ە كۆیلەی س���ێكس ،دەیان تەرمی چەكدارانی داعش‌و خەڵكی س���ڤیل دێت���ە بەرچاوی���ان كە لەن���او دارو دیوارە خاپوركراوەكاندا بۆنیان كردوە .ئەو دەڵێ "من هەرگیز پێشتر گەشتی وەها ترسناكم نەكردوە". هەر لەگەش���تەكەیاندا ئامادەی دادگایی كردنی چەكدارێكی داعش دەبن كە یەكێكە لەوانەی دەستدرێژی كردۆتە سەر شیرین‌و دەیانی وەك ئەو. لەن���او ژوری دادگادا ڕوب���ەڕو لەكات���ی دادگاییكردن���دا ئامادە دەبن ،كە بیس���ت خولەك دەخایەنێت‌و دادوەر س���زای مەرگ بەس���ەر چەك���دارە گەنجەك���ەی داعش���دا دەدات. ڕۆژنامەوانەكەی بی بی سی ،توشی شۆك دەبێ���ت دەڵێ "ئەوە كاتێكی لەبیرنەكراوە لەژیانمدا كە ل���ەژوری دادوەر ئامادە ببم‌و ببینم كەس���یك لەماوەی بیس���ت خولەكدا سزای مەرگی بەسەردا بدرێت"! ش���یرینی كچە ئێزی���دی دوای ئەو هەمو نەهامەتییەش بەدەس���تی داعش ،هێش���تا هەس���تی مرۆڤانەی بەرزە ،ئ���ەو دەڵێ "وا
شیرین‌و ستەیسی‌و عومەری داعش هەس���ت ناكەم س���زای مەرگ بدرێن بەڵكو زیندانی بكرێن‌و ببنەوە بەكەسانی ئاسایی تا بزانن .چ تاوانێكیان ئەنجامداوە". لەمیانی گەشتەكەدا بەنێو شاری موسڵدا لەكۆاڵنێكدا ش���یرین پەنجە ب���ۆ خانویەك درێ���ژدەكاو دەڵێ "ئ���ەوە یەكێك بوە لەو مااڵنەی تێدا كۆیلە كراوە". كاتێك لەگ���ەڵ ڕۆژنامەوانەكە لەدەرگای ماڵەك���ە دەدەن ،خێزانێكی عەرەب دەرگا دەكاتەوەو دەچنە ژورەوە ،ش���یرین دەڵێ "ئەوە هەمان ئ���ەو قەنەفەو جێگایەن كەو ئەو لەسەریان دانیش���توە" ،ژوری نوستن دەستنیش���ان دەكات‌و دەڵ���ێ "لێرە بەزۆر دەس���تدرێژی كراوەتە س���ەر " ،هەرچەندە ئەو بەرگری كردوە ،بەاڵم دەڵێ "هێزی ئەو پیاوەم نەبو كە منی كڕی بو بۆ خۆی". خێزانە عەرەبەكە دەڵێن ،ئەوان لەكاتی هاتن���ی داعش ب���ۆ ش���ارەكە هەڵهاتون، چەكداران���ی ئ���ەو ڕێكخ���راوە لەماڵەكاندا ژیاون. ش���یرین دەڵێ "بۆیە گەڕامەوە موسڵ تا ڕوبەڕو تاوانبارەكان بهێنمە بەردەم دادگا، بۆیە ئەوە دەكەم تا خەڵك بڕوا بكات ئێمە
چیم���ان بەس���ەرهاتوە ،هەروەها هاوكاری ئەوان���ەش بك���ەم کە هێش���تا الی داعش دەستبەسەرن". شیرین دەشڵێ "كاتی دەستبەسەر كردنم منیان ب���ردە ماڵێك كوڕەكەیان هەمو كات كە دەهاتەوە ماڵەوە دەس���تدرێژی دەكردە س���ەرم،هەوڵم دەدا ڕێگری لێبكەم،بەاڵم تواناو هێزی ئەوم نەبو". هەر لەگەشتەكەدا دەچێتەو ئەو مەیدانەی ك���ە كراب���وە ب���ازاڕی كرین‌و فرۆش���تنی مێینەكان���ی ئێزیدی لەنزی���ك ناوجەرگەی موس���ڵ .ئەو دەڵێ "ئ���ەوە دواجار بو كە بەش���یك لەخێزان‌و هاوڕێكان���م بینی لەو بازاڕە مامەڵەیان پێوە دەكرا". دەشڵێ "باوكم هێش���تا بێسەروشوێنە، خوشكەكەشم لەس���ەرەتاوە براوەو ئەویش دیار نیە كە زۆر بەئازارن بۆ من". لەبەشێكی دیكەی گەڕانەوەی شیرین بۆ بەشی كۆنی شاری موسڵ ،بۆ دیاری كردنی شوێنێكی دیكە كە لێی دەستبەسەر بوە، بەاڵم بەهۆی وێرانبون���ی تەواوی خانوو بین���اكان ناتوانێ���ت ئ���ەو گ���ەڕەك‌و ماڵە بدۆزێت���ەوە ،ش���یرین دەڵێ "چ���وار جار
هەوڵی خۆكوشتنی داوە ،بەاڵم لەالیەن ئەو چەكداران���ە وەك كەنیزە الیان بوەو ڕێگری لێك���راوە لەبەرامبەردا ئازارو ئەش���كەنجە دراوە". ڕۆژنامەوانەك���ە دەڵێ "كەمێك دەربارەی س���ەیف بۆم بدوێ ئەو فەرماندە داعشەی تۆی كڕیبو". ش���یرین دەڵێ "كەسێكی ش���ەڕكەر بو، خەڵكی دەكوشت". كاتێك ش���یرین دەچوە سەر باسكردنی ژیان���ی كەس���ی لەگەڵ س���ەیف ،چەكدارە داعشەكە ،ئەو تیمە سەربازییەی پارێزگاری تیم���ی بی بی س���یو هەواڵەكانیان دەكرد ڕێگریان لەكچە ئێزیدیەكە كرد قسە بكات، یەكێك لەفەرماندە عێڕاقیەكە كە بەمەیدانی لەگەڵیان بو گوتی "ڕێگا نادەم باسی ژیان‌و چۆنییەتی نوس���تن‌و دانیشتی بكات لەگەڵ داعش ،چونكە ناموسی شیرین (بەقسەی ئ���ەو) هی هەمو ژنێكی عێڕاقیە پێویس���ت ناكات بۆ ڕاگەیاندن بیڵێ ئەو باسە ،هەمو كەس خراپەكانی داعش دەزانێت". هەرچەندە شیرین دەیویست قسە بكات‌و گوتی ئەمە كەیسێكی كەسی منە دەمەوێ
جیهان بیزانێت. دواتر چونە شوێنێكی سەربازی‌و ستەیسی دول یو شیرین روبەڕو لەگەڵ فەرماندەیەكی داعش ،كە ئێس���تا الی هێ���زە عێڕاقیەكان زیندانیە بەناوی "عومەر" ،تەمەن ٢١ساڵە، دان بەچەندین تاوانی ترس���ناكدا دەنێ كە لەنزیكەوە بەرامب���ەر ئێزیدیەكان ئەنجامی داون.تەنها خۆی س���ێ كچی ئێزیدی وەك كۆیلەی سێكس هەبوە ،سەرباری چەندین تاوان���ی دیك���ەی دەرهەق بەئ���ەوان وەك كوش���تنی پیاوەكان‌و دەس���تدرێژی بۆسەر ئافرەتان. ستەیس���ی دولی ،ڕۆژنامەوانی تۆڕی بی بی سی‌و ش���یرینی كچە ئێزیدی لەژورێكدا ڕوب���ەڕو لەگەڵ بەرپرس���ەكەی داعش���دا دەدوێن ،ستەیسی بەدەس���تگیركراوەكەی داع���ش دەڵێ "ش���یرینی هاوڕێ���م خەڵكی شەنگالە ،ژنێكی ئێزیدیەو دڵنیام دەربارەی ئەوان شارەزای ،چەند پرسیارێكت لێ دەكا وەاڵمەكانی دەوێت لەتۆ ". شیرین لەداعش���ەكە دەپرسێ "بۆ چویە ناو داعش؟. لەوەاڵمدا دەڵێ هەژاربوم‌و كەس���م نەبو،
تەنها خوا نەبێ منی���ش لەبەر پارە چومە ناویان. ش���یرین :زانیاریت هەیە چەند كەس���ت كوشتبێ؟". عومەر :بەدەس���تی خۆم نزیكەی نۆسەد كەسم كوشتوەو سەربڕیوە!!. ش���یرین :تۆ بەش���داریت لەهێرشی سەر شەنگال كردوە؟". عومەر :سەرەتا نا ،بەاڵم دواتر بەشداری هێنان‌و كوشتنم كردون ،سی بۆ چل كەسمان لە‌لۆری باردەكردو دەمان كوشتن". ش���یرین :چۆنت هەس���ت دەكرد كاتێك دەتكوشتن؟. عومەر :هاواریان دەكرد بۆ دەمانكوژی؟ چیمانكردوە؟. ش���یرین :وەك بزانی چەند ژن‌و منداڵت القە كردوە لەو ماوەیەدا؟. عومەر :لەوماوەی���ەی لەگەڵ ئەوان بوم، پازدە بۆ شازدەس���ااڵن نزیكەی پەنجا دانە كچ‌و من���داڵ ،ئەوانی بەتەمەنتریش نزیكەی دوو سەد ژن. شیرین :پێمان بڵێ كاتێك دەستدرێژیت دەكردنە س���ەرو هاواریان دەكرد بوەستی تۆش بەردەوام دەبوی؟ عوم���ەر :كاتیك دێتە س���ەر س���ێكس ك���ەس ناتوانێت كۆنتڕۆڵت ب���كات ،ئارەزو خواستێكی بەهێزە ..كاتێك تەواو دەبوم، دەمبین���ی دەگری���ن دڵم تۆزێك دەش���كا، دەس���ترێژیەكانیش ڕۆژانە بون چونكە پیاو جیاوازە ،بەاڵم ئ���ەو كاتە جیاواز بو لەژێر پاڵەپەس���تۆدا بوم فەرمان���م پێدەكرا كە وابكەم ،ئەگەرنا بەرپرس���ەكەم بەچەكەوە لەس���ەرم ئامادە بو .من ئێس���تا ئامادەم س���زای تاوانەكانم بدەم كە دەزانم سزاكەم كوشتنە ،ئێس���تا چاوەڕێی جێبەجێكردنی دەكەم. قوربانییەك���ەی دەس���تی داع���ش‌و ڕۆژنامەوانەك���ە بەعومەر دەڵێن كاتی ئێمە تەواو بو هیچت هەیە بتەوێ بیڵێی؟ عومەر دەڵێ "مەبەستم نەبو بەو قسانە ئازارتان بدەم ،بتانترسێنم". كچ���ە ڕۆژنامەوانەكە لەوەاڵمدا بۆ عومەر دەڵ���ێ "م���ن لەتۆ ناترس���ێم ،پێ���م وانیە شیرینش بترسێت ئەو كچێكی بەهێزە".
باوكم هێشتا بێسەروشوێنە خوشكەكەشم براوەو دیار نیە كە زۆر بەئازارن بۆ من
پاش سه‌ردانه‌كه‌ی ئه‌ردۆغان بۆ ڤاتیكان
"ئاسیا عه‌بدواڵ‌و ساڵح موسلیم داوایان كردوه چاویان به‌پاپا فرانسیس بكه‌وێت" ئا :ئاوێنه پێشوازی كردنی پاپا فرانسیس له‌ئه‌ردۆغان له‌م كاته‌دا كه توركیا هێرش‌و په‌الماری عه‌فرین ده‌دات ،نیگه‌رانی‌‌و توڕه‌یی الی زۆربه‌ی كورد دروستكردوه، به‌اڵم سكرتێری گشتی ئیستیتۆی جیهانی كلتوری كوردی له‌ئیتاڵیا ده‌ڵێت "ڤاتیكان پێیوایه پێویسته له‌گه‌ڵ كه‌سی خراپیش قسه بكه‌ن بۆ ئهوهی رێگه‌ی راست‌و چاك هی پێپیشان بده‌ن". هه‌فته‌ی رابردو ،ره‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردۆغان ی س����ه‌رۆكی توركیا سه‌ردانی ڤاتیكانی كرد، كه ب����ۆ یه‌كه‌مجار بو له‌ماوه‌ی نزیكه‌ی 60 س����اڵدا س����ه‌رۆكێكی توركیا سه‌ردانی ئه‌و واڵت����ه بكات ك����ه گه‌وره‌ترین ده‌س����ه‌اڵتی ئایینی كاس����ۆلیكه‌كانی جیهانه .پێشوازی كردن����ی پاپ����ا فرانس����یس‌و به‌خش����ینی مه‌دالیای "فریش����ته‌ی ئاش����تی" له‌كاتێكدا كه توركیا هێرش����ێكی گ����ه‌وره‌ی كردوه‌ته س����ه‌ر ش����ارۆچكه‌یه‌كی بچوكی رۆژئاوای كوردس����تان‌و ژن‌و منداڵ����ی تی����ادا ده‌بنه
قوربانی ،جێی ناڕه‌زایی كورد بو به‌گشتی له‌ن����او كوردس����تان‌و ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی واڵت، به‌تایبه‌ت����ی ك����ه ئیتاڵیا یه‌كێ����ك بو له‌و ش����وێنان هی 19 ،س����اڵ له‌مه‌وبه‌ر عه‌بدواڵ ئۆجه‌الن����ی س����ه‌ركرده‌ی په‌كه‌ك����ه پاش ده‌رپه‌ڕاندنی له‌سوریا روی تێكردو جێگه‌ی نه‌كرایه‌وه. به‌اڵم س����ۆران ئەحم����ەد ،س����كرتێری گش����تی ئیس����تیتۆی جیهان����ی كلت����وری ك����وردی له‌ئیتاڵیا ،كه خ����ۆی یه‌كێك بوه له‌وانه‌ی له‌رۆماو نزیك ڤاتیكان به‌ش����داری له‌ناڕه‌زای����ی ده‌ربڕین به‌رامبه‌ر به‌ئه‌ردۆغان ك����ردوه ،پێیوایه فه‌لس����ه‌فه‌ی كه‌نیس����هو ڤاتیكان ئه‌وه‌یه كه پێویسته له‌گه‌ڵ كه‌سی خراپیش قس����ه بكرێت ب����ۆ ئهوهی رێگه‌ی راست‌و چاكه‌ی پێپیشان بدرێت ،ئه‌و وتی "ئێمه وه‌كو كورد به‌به‌رپرسانی ڤاتیكانمان راگه‌یاند كه رێگریمان نییه پاپا ئه‌ردۆغان ببینێ����ت ،ب����ه‌اڵم گرفته‌ك����ه ئه‌وه‌یه له‌م ساته‌وه‌خته‌دا له‌ڕوی سیاسییه‌وه ئەردۆگان ئیستیغاللی ئه‌و هه‌ڵوێس����ته ده‌كات ،له‌م كاته‌دا كه توركیاو ئه‌ردۆغان جینۆس����اید به‌رامبه‌ر به‌عه‌فرین ئه‌نجامده‌ده‌ن پێشوازی
ئەردۆغان لەڤاتیکان لێكردنی له‌الیه‌ن پاپ����اوه وه‌كو ئهوه وایه كریس����تیانه‌كان‌و ڤاتی����كان پش����تگیری ی بكه‌ن". وتیشی "به‌رپرس����انی ڤاتیكان له‌وه‌اڵمدا وتویانه هه‌مو خ����ه‌م‌و نیگه‌رانیه‌كانی ئێوه س����ه‌باره‌ت به‌عه‌فرین له‌به‌رچ����او ده‌گرین‌و له‌گه‌ڵ ئه‌ردۆغان باسی ده‌كه‌ین". س����ۆران ب����اس ل����هوه ده‌كات كه هه‌مو رۆژنامه‌كانی ئیتالیا ئاماژه‌یان بهوه كردوه
ڤاتیكان پێیوای ه پێویسته له‌گه‌ڵ كه‌سی خراپیش قسه بكه‌ن بۆ ئهوهی رێگه‌ی راست‌و چاكه‌ی پێپیشان بده‌ن
له‌میان����هی چاوپێكه‌وتنی ئه‌ردۆغان له‌گه‌ڵ ئه‌وروپا جۆره گۆشه‌گیرییه‌كی له‌سه‌ر بو، هه‌ریه‌ك له‌پاپا‌و س����ه‌رۆك كۆمارو سه‌رۆك له‌به‌رئه‌وه ئیتاڵی����ای به‌كارهێنا بۆ ئهوه ی وه‌زیرانی ئیتاڵیادا باسی مه‌سه‌له‌ی عه‌فرین جێگه‌ی خۆی بكاتهوه ،به‌اڵم سه‌ردانه‌كه‌ی كراوه‌و وتویانه له‌م كاته‌دا شه‌ڕكردن له‌دژی ل����ه‌ڕوی سیاس����یو مه‌عنه‌ویی����هوه جۆره كورد له‌عه‌فری����ن وه‌ك یارمه‌تیدانی داعش شكستێكی پێوه دیار بو ،ئه‌و سه‌ركه‌وتنه وایه‌‌و ش����ه‌ڕی دژ به‌داع����ش الواز ده‌كات ،نه‌بو كه چاوه‌ڕوانی ده‌كرد". وتیش����ی "هه‌م����و ئیتاڵی����ا به‌چ���� هپ‌و س����ه‌رۆك وه‌زیرانی ئیتالیاش به‌راشكاوی پێیوتوه كه ناتوانن له‌مه‌دا هاوكاری توركیا راس����تییه‌وه پش����تیوانی له‌ك����ورد ده‌كات بكه‌ن ،س����ۆران وتی "ئه‌ردۆغ����ان له‌هه‌مو له‌عه‌فری����ن‌و ب����ه‌رده‌وام گرنگیی به‌عه‌فرین
ده‌ده‌ن". س����ه‌باره‌ت ب����هو مه‌دالیای "فریش����ته ی ئاش����تی"یه‌ی ك����ه پاپا فرانس����یس وه‌ك دیاریی به‌ئه‌ردۆغانی به‌خشی ،سۆران وتی "ئ����ه‌م دیارییه به‌زۆر س����ه‌ركرده‌ی جیهان دراوه له‌الیه‌ن ڤاتیكانه‌وه ،مه‌به‌سته‌كه‌شی ئه‌وه‌یه هانیانبده‌ن به‌ره‌و ئاش����تی بڕۆن، چونكه سمبولی ئاشتی‌و دژ به‌جه‌نگه". س����ۆران باس لهوه ده‌كات كه ئه‌ردۆغان له‌كاتی س����ه‌ردانه‌كه‌یدا هیچ كۆنگره‌یه‌كی رۆژنامه‌وانی نه‌به‌س����تو چاوپێكه‌وتنیشی له‌گ����هڵ هیچ میدیایه‌ك����ی ئیتاڵیدا نه‌كرد، له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی ب����ه‌الی هه‌م����و میدیاكانه‌وه ئه‌م هه‌ڵس����وكه‌وته‌ی به‌رامب����ه‌ر به‌عه‌فرین په‌س����ه‌ندكراو ییه ،ئه‌و وتی "له‌گه‌ڵ ئاسیا عه‌بدواڵ‌و س����اڵح موس����لیم داوامان كردوه چاومان به‌پاپا فرانسیس بكه‌وێت". وتیش����ی "نه‌ك هیچ جۆره هاوكارییه‌ك له‌الی����ه‌ن ڤاتیكانه‌وه پێش����كه‌ش به‌توركیا ناكرێ����ت ،به‌ڵكو به‌پێچه‌وان����هوه چه‌ندین كه‌س����ایه‌تی گرنگی ئیتاڵی‌‌و قه‌ش����ه‌یه‌كی به‌ناوبانگی ده‌وروبه‌ری رۆما ده‌یانه‌وێ له‌م كاته‌دا بچن بۆ عه‌فرین".
هەنوکە
) )613سێشه‌ممه 2018/2/13
سه‌رۆكی ئه‌و رێكخراوه ی سه‌رپه‌رشتی كردنی پڕۆژه‌ی كارگه ی جگه‌ره‌كه‌ی دراوه‌تێ:
5
خه‌ڵك هه‌بو ته‌ماعی له‌كارگه‌ی جگه‌ره‌كه بو بیكات به‌پڕۆژه‌ی بازرگانی ئا :ئاوێنه
خه‌بات عه‌بدولكه‌ریم مه‌عروف ،سه‌رۆكی رێكخراوی "گه‌شه‌پێدانی كلتوری" كه سه‌رپه‌رشتی كردنی پڕۆژه‌ی كارگه‌ی جگه‌ره‌كه‌ی پێسپێردراوه بۆ ئهوهی بكرێت به"شاری كلتوری" ،له‌م گفتوگۆیه‌ی ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "فرۆشتنی 127ته‌ن ئاسنی كارگه‌ی جگه‌ره‌كه كه‌م تا زۆر په‌یوه‌ندی به‌رێكخراوه‌كه‌ی ئێمه‌وه نییه". ئاوێنه :قس���هو باس���ی ئهوه باڵوه كارگه ی جگه‌ره‌ك���ه ب���ه‌ده‌ردی س���ایلۆكه ده‌چێ���تو سه‌رپه‌رش���تی كردنی دراوه به‌رێكخراوه‌كه‌ی ئێوه ،له‌سه‌ر چ بنه‌مایه‌ك دراوه به‌ئێوه؟ خه‌ب���ات :ئێم���ه پێنج س���اڵه به‌خۆبه‌خش كار ب���ۆ ئه‌م پڕۆژه‌ی���ه ده‌كه‌ین‌و تا ئێس���تا له‌كارنه‌كه‌وتوی���ن ،ئامانجمان ئهوه بوه به‌هه‌ر جۆرێك بێت ئه‌و پڕۆژه‌یه سه‌ربكه‌وێت ،كاره‌كه زۆر به‌باش���ی چوه‌ته پێش���هوهو بڕواش���مان نه‌ده‌كرد بگاته ئه‌م ئه‌نجامه. ئاوێنه :پڕۆژه‌كه‌ی ئێوه چیه‌و به‌نیازن چی بكه‌ن له‌كارگه‌ی جگه‌ره‌كه؟ خه‌بات :ئێمه به‌نیازین له‌كارگه‌ی جگه‌ره‌كه‌دا شارێكی كلتوری دروس���تبكه‌ین ،باخچه‌كانی ببوژێنرێنه‌وه‌و جوان بكرێ���ن ،هه‌ر بینایه‌كی تایب���ه‌ت بكرێت به‌بوارێكی كلتوریی ،بیناكه‌ی پێشه‌وه لهس���ه‌ر پێش���نیاری پرۆفیسۆرێكی ئه‌ڵمانی دانراوه بكرێت به‌مۆزه‌خانه‌ی پرۆسه‌ی په‌روه‌رده‌ك���ردن ،بینایه‌ك���ی 4000مه‌تری بێ پایه ههیه پاككراوه‌ت���هوهو نزیكه‌ی 10مه‌تر به‌رزه ئهوه دانراوه بۆ ئهوهی بكرێته شوێنی سازكردنی فیستیڤاڵ‌ی فیلم‌و سینه‌ما‌و بۆنه‌و پێشانگای گه‌وره ،بینا زه‌رده‌كه له‌ته‌واوبوندایه‌و وا شه‌ش مانگه ئیشی تیا ده‌كرێت ،بیناكه‌ی پێش���هوه دانراوه بۆ ئهوهی شوێنێك بێت بۆ میدیا س���ه‌نته‌ر ،هه‌مو رۆژنامه‌و گۆڤاره‌كانی س���لێمانی كه توانای مادییان سنورداره بێن له‌وێ شوێنێكیان بدرێتێ به‌نرخێكی ره‌مزی، هۆڵێكیش���ی تیا دروس���تبكرێت بۆ كۆنگره‌ی رۆژنامه‌وانی .هه‌روه‌ها دابینكردنی شوێنێك بۆ گروپی مۆسیقا‌و راهێنان .به‌نیازین دیواره‌كانی ده‌ره‌وه‌ی كارگ���هی جگه‌ره‌كه‌ش بش���كێنین‌و خه‌ڵ���ك بێ���ت وه‌ك پاركی ئازادی پیاس���هی تیا بكات ،له‌م روب���ه‌ره‌دا ده‌مانه‌وێ جێگه‌ی زۆرترین كارو چاالكی كلتوری بكه‌ینه‌وه. ئاوێن���ه :بۆچ���ی ئ���ه‌م پڕۆژه‌ی���ه له‌الیه‌ن حكومه‌ت یان وه‌زاره‌تی رۆش���نبیری خۆیه‌وه سه‌رپه‌رش���تی نه‌ك���راو درا به‌رێكخراوه‌ك���هی ئێوه؟ خه‌ب���ات عه‌بدولكه‌ری���م :له‌هه‌م���و واڵتانی پێش���كه‌وتوی جیهان���دا ئه‌م ج���ۆره پڕۆژانه له‌الیه‌ن رێكخراوه‌كان���ی كۆمه‌ڵگه‌ی مهدهنیو قازانج نه‌ویس���ته‌وه سه‌رپه‌رش���تی ده‌كرێن‌و حكومه‌تیش سپۆنس���ه‌ریان ده‌كات .ئه‌زمونی
کارگەی جگەرەکە لەسلێمانی رابردوی خۆشمان سه‌لماندویه‌تی كه حكومه‌ت‌و داموده‌زگاكان���ی له‌سه‌رپه‌رش���تی كردنی ئه‌م جۆره پڕۆژانه‌دا كاراو سه‌ركه‌وتو نه‌بون. ئاوێنه :باس ل���هوه ده‌كرێت كه ئێوه 127 ته‌ن ئاسنی كارگه‌كه‌تان فرۆشتوه به‌نرخێكی ره‌مزی ،ئایا ئێوه فرۆشتوتانه؟ خه‌بات :ئهوه ش���ێخ ئاراس���ی به‌ڕێوه‌به‌ری پیشه‌س���ازی هه‌مو دیكۆمێن���تو به‌ڵگه‌كانی الیه ،كاری فرۆش���تنه‌كه‌ی له‌الیه‌ن وه‌زاره‌تی رۆش���نبیرییه‌وه ئه‌نجامدراوه‌و سه‌رپه‌رش���تی ك���راوه ،هه‌م���و پاره‌كه‌ش���ی گه‌ڕاوه‌ته‌وه بۆ خه‌زێنه‌ی حكومه‌ت. په‌یوه‌ن���دی ئاوێنه:فرۆش���تنه‌كه‌ی به‌رێكخراوه‌كه‌ی ئێوه‌وه نییه؟ خه‌بات :دورو نزیك فرۆش���تنی په‌یوه‌ندی به‌ئێم���هوه نییه .ئێمه بۆ پڕۆژه‌كه بیرۆكه‌مان ههیه چۆن بكرێو چۆن نه‌كرێ‌‌و گروپه‌كانمان هێناوه بۆ ئهوهی بێن كه ئیش بكه‌ن ،ئه‌گینا له‌روی پاره‌وه ،پ���اره الی ئێمه نییه هه‌موی الی وه‌زاره‌تی رۆشنبیرییه. ئاوێنه :ئه‌ی پاره‌كه‌ی نه‌دراوه به‌ئێوه؟ خه‌بات :نه‌خێر به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك ،ئێمه چ په‌یوه‌ندییه‌كمان ههیه به‌و ئاسنانه‌وه؟!
له‌كوردسات كه‌سێك ئێمه‌ی به(چه‌ته) ناوده‌برد ،سه‌یر ئهوه بو پێشكه‌شكار ی به‌رنامه‌كه‌ش ده‌یوت (ده‌ستخۆش)! ئاوێنه :ئایا موڵكایه‌تی كارگه‌ی جگه‌ره‌كه نه‌خراوه‌ته سه‌ر رێكخراوه‌كه‌ی ئێوه؟ خه‌ب���ات :ش���تی وا چۆن ده‌بێ���ت؟! ئێمه هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه پێش���نیاری ئه‌وه‌مان كردوه كه بخرێته س���ه‌ر وه‌زاره‌تی رۆش���نبیری یان پارێزگای س���لێمانی بۆ ئ���ه‌وه‌ی ئێمه كاری
دورو نزیك فرۆشتنی ئاسنەکان په‌یوه‌ند ی به‌ئێمه‌وه نییه تیا بكه‌ین ،س���ه‌ره‌نجام خرایه سه‌ر وه‌زاره‌تی رۆش���نبیریی ،ئێس���تا موڵكی ئه‌وان���ه ،ئه‌م ه هه‌م���وی دیكۆمێنت���هو ش���تێك نیی���ه هه‌ر له‌خۆم���هوه من بیڵێم .ئه‌مه ش���تێكیش نییه بشارێته‌وه ،خۆ پارچه‌یه‌ك زه‌وی بچوك نییه بیكه‌م به‌هی خۆم ،ئه‌م روبه‌ره 25دۆنمه. ئاوێن���ه :ب���ه‌اڵم ئێ���وه پڕۆپۆزه‌ڵێكت���ان پێش���كه‌ش كردوهو ته‌خمینی ئه‌وه‌تان كردوه كه بۆ جێبه‌جێكردن���ی پڕۆژه‌كه‌تان 23ملیار دینار پێویس���ته ،ئ���ه‌م پاره‌یه چ���ۆن دابین ده‌كه‌ن؟ خه‌بات :كاتی خۆی حكومه‌ت وتیان ئه‌گه‌ر ئه‌م پڕۆژه‌ی نوێژه‌نكردنه‌وه‌یه بكرێت چه‌ندی تێده‌چێت؟ بۆ ئهوهی بتوانن ره‌زامه‌ندی له‌سه‌ر بكه‌ن ،ئێمه‌ش ته‌خمین‌و هه‌ڵس���ه‌نگاندنێكمان كرد ،ئه‌ندازیارێكی بیناسازی هاتبو له‌ده‌ره‌وه‌و ئه‌ندازیارێك���ی ناوخۆش كه كاك حه‌مه عارف ب���و ،له‌گ��� هڵ چه‌ندین كارمه‌نددا س���ێ مانگ ته‌خمینی ئه‌وه‌یان كرد ،چونكه زۆر زه‌حمه‌ته ئ���هو بینا گه‌وران���ه ته‌خمین بكه‌ی���ت ،مه‌تر به‌مه‌ت���ر حس���ابیان كردبو ،مه‌س���اح هاتبو، نوێژه‌نكردنه‌وه‌ی هه‌مو بیناكان‌و دروستكردنی كتێبخانه‌یه‌كی مۆدێرنی چه‌ندی نهۆمی‌‌و چه‌ند باخچه‌و ش���ه‌قامێك ،ته‌قدیر ك���را بە 50ملیار دینار نه‌ك 23ملیار دینار. ئاوێن���ه :ئایا هیچ بڕه پارهی���ه‌ك بۆ ئێوه سه‌رف كراوه؟ خه‌بات :به‌ڵێ .پێشتر لیژنه‌یه‌ك دروستكرابو بۆ ئهوهی گوایه سلێمانی بكرێت به‌پایته‌ختی رۆش���نبیری 20 ،ملیار دیناری له‌په‌رله‌مانه‌وه ب���ۆ ده‌رچوبو ،ئ���هو 20ملی���اره ورده ورده هه‌موی س���ه‌رف كرا ،بۆ نمونه پێنج ش���ه‌ش ملیاری برا بۆ هه‌واری شار ،به‌شێكیشی برا بۆ گه‌له‌رییه‌كان‌و چه‌ند لیژنه‌یه‌كیش دروستكرابو هه‌ر یه‌كه‌ی نه‌س���ریه‌ی هه‌بو 7ملیۆن دینار كه به‌حس���اب چاالكی ده‌ك���ه‌ن ،ئیتر پاره‌كه
زۆری نه‌ما‌و مایه‌وه س���ه‌ر پێن���ج ملیار ،ئیتر كاك قوبادو ئه‌وان هاتنه س���ه‌ر خه‌ت‌و وتیان ئه‌مه وا نابێت! خه‌ڵك گلله‌یی ده‌كات كه ئه‌و پاره‌یه به‌خۆڕایی رۆش���توه ،ئهوه دانراوه بۆ دروستكردنی ژێرخان ،ئیتر له‌سه‌ر داوای ئه‌و، وه‌زاره‌تی رۆش���نبیری بڕیاری دا ئه‌و پاره‌یه‌ی مابو ته‌رخان بكرێت بۆ كارگه‌ی جگه‌ره‌كه. ئاوێنه :ئه‌م پاره‌یه فه‌رمانی س���ه‌رفكردنی الی كێیه؟ خه‌ب���ات :ته‌نه���ا وه‌زی���ری رۆش���نبیریو به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی رۆشنبیریو هونه‌ری سلێمانی توانای سه‌رفكردنیان ههیه. ئاوێنه :تا ئێستا چه‌ند بۆ پڕۆژه‌كه‌ی ئێوه سه‌رفكراوه؟ خه‌بات :نازانم به‌وردی چه‌ند سه‌رف كراوه، چونكه ئ���هوه وه‌زاره‌تی رۆش���نبیری خۆیان ده‌زانن ،به‌اڵم ره‌نگ���ه نزیكه‌ی 180ملیۆنێك بێت ،له‌به‌رامبه‌ردا 12هه‌زار مه‌تر چوارگۆشه له‌بیناكان���ی كارگ���هی جگه‌ره بۆی���اخ‌و پاك كراونه‌ته‌وه. ئاوێنه :ژماره‌یه‌ك له‌رۆشنبیر‌و هونه‌رمه‌ندان گلله‌ی���ی ئه‌وه‌تان لێده‌كه‌ن پ���رس‌و راوێژیان له‌گه‌ڵ ناكه‌ن ،بۆ ئه‌مه ده‌ڵێن چی؟ خه‌ب���ات :چه‌ند جارێك كۆڕمان به‌س���توه، داوه‌تمان ك���ردوهو باڵومانكردوه‌ته‌وه كه بێن، خۆی���ان نه‌یه‌ن ئێمه چی بكه‌ین؟! ئێس���تاش ئه‌و كارگه‌ی جگه‌ره‌یه كراوه‌ته‌وه‌و ده‌رگاكه‌ی له‌سه‌ر پش���ته ،هه‌ر كه‌س���ێك دێته ژوره‌وه ده‌توانێ بێت له‌گه‌ڵمان قس���ه ب���كا ،با بێن كاره‌كان ببینن ،نه‌ك ئهوهی هه‌ر له‌خۆیانه‌وه ره‌خنه بگرن .ئێمه وه‌كو رێكخراوه‌كه‌ی خۆمان بۆردمان ههیه ،هه‌موشیان خه‌ڵكی شاره‌زان، ئه‌م ئیش���ه به‌گه‌ڕه‌الوژێ ناكرێ���ت .راوێژمان به‌گروپی شانۆی باو چه‌ندین گروپی موزیكی كردوه ،به‌رده‌وام له‌بواری ئه‌ندازیاریشدا راوێژ به‌زانكۆی سلێمانی ده‌كه‌ین .له‌ڕاستیدا من ئه‌م سه‌ریه‌ش���ه‌یه ته‌نها له‌پێناوی ئه‌و گه‌نجانه‌دا ده‌كه‌م كه ده‌رفه‌تی گه‌ش���ه‌دان به‌تواناكانیان نییه ،كاتێك ده‌ش���یانبینم دێن به‌گوڕ‌وتینه‌وه كار ده‌كه‌ن ئهوه دڵخۆشم ده‌كات. ئاوێنه :میكانیزمی په‌یوه‌ندی رێكخراوه‌كه‌ی ئێوه‌و كارگه‌ی جگه‌ره‌كه چۆن رێكخراوه؟ خه‌بات :وه‌زی���ری رۆش���نبیری ئیمزای بۆ كردوین كه ئێمه سه‌رپه‌رش���تی ئه‌و ش���وێنه بكه‌ین ،كاتی خۆی پارێزگاری س���لێمانی كاك به‌هرۆز‌و ئاسۆ به‌هه‌مانشێوه ،هه‌مویان بۆیان
ئێمه به‌نیازین له‌كارگه ی جگه‌ره‌كه‌دا شارێك ی كلتوری دروستبكه‌ین نوسیوین كه سه‌رپه‌رش���تی بكه‌ین‌و ئاگادار ی ش���ته‌كان بین ،پاش ئهوهی كۆنوس���ه‌كه‌ش ئیمزا كرا له‌نێوان وه‌زاره‌ته‌كانی پیشه‌سازی‌‌و رۆشنبیریدا ،ئێمه ده‌ستمان به‌كار كردوه ،هه‌ر كه‌سێكیش كاری به‌و شوێنه بوبێت هاوكاریمان كردوه ،به‌اڵم وتومان���هو مه‌رجمان ئهوه بوه كه نابێت كه‌س چاوی لهس���ه‌ر ئهوه بێت ئه‌م ش���وێن ه بكات به‌موڵكی خۆی ،بۆ سێ مانگ‌و زیاتر ده‌توانێ وه‌ریبگرێ ،به‌اڵم دوای ئهوهی كاره‌كه‌ی ته‌واو ب���و ده‌بێت بدرێت به‌یه‌كێكی تر ،دیاره ههیه زۆر هه‌وڵ ئه‌دات‌و واس���یته‌ش ده‌كات ك���ه ش���وێنی بدرێتێ‌‌و بی���كات به‌هی خۆی .وه‌ك رێكخراوه‌كه‌مان رایده‌گه‌یه‌نین هه‌ر كه‌سێك بێت بڵێت پڕۆژه‌كه‌م ئه‌وه‌یه‌و ساڵێك یان چه‌ند مانگێكم پێده‌چێت‌و بیسه‌لمێنێ ،با بێت ئیش بكات ،پێش���تریش بۆ كلیب‌و فیلم‌و ش���انۆگه‌ری به‌كارهێنراوه‌و رێگه‌مان له‌كه‌س نه‌گرتوه. ئاوێن���ه :ئایا ئه‌م رێكخراوه‌ی ئێوه‌و خۆتان هیچ سودێكی مادی له‌م پڕۆژه‌یه نابینن؟ خه‌ب���ات :نه‌خێ���ر به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك ،من له‌گیرفان���ی خۆیش���م پاره‌م خ���ه‌رج كردوهو براده‌رانی تریش هه‌روه‌ه���ا ،ته‌نانه‌ت خۆمان به‌خۆبه‌خش كارمان تیاكردوه. ئاوێنه :چاوتان له‌سه‌ر ئهوه نییه له‌داهاتودا س���ودی مادی لێببینن‌و بب���ن به‌خاوه‌نی ئه‌م موڵكه؟ خه‌بات :ئامانجی ئێم���ه ته‌نها ئه‌وه‌یه ئه‌م ش���وێنه جوان بكرێت‌و وه‌ك یاده‌وه‌ری ش���ار بهێڵدرێته‌وه ،كه‌چ���ی غه‌دری بێ ماناو درۆت به‌رامبه‌ر ده‌كه‌ن ،به‌ش���ێك ل���هو خه‌ڵكه زۆر سه‌یرن به‌بێ دیكۆمێنت هه‌ر له‌خۆیانه‌وه قسه ده‌كه‌ن له‌میدیاكانیشه‌وه ،له‌كوردسات كه‌سێك ئێمه‌ی به(چه‌ته) ناوده‌برد ،س���ه‌یر ئهوه بو پێشكه‌ش���كاری به‌رنامه‌كه‌ش پێنه‌ده‌وت كاكه تۆ دیكۆمێنتێكت ههیه لهس���ه‌ر ئه‌مه وا ئه‌م قس���انه ده‌كه‌یت؟! له‌بری ئ���هوه كه ده‌یوت ئه‌مان���ه چه‌ت���ه‌ن ،پێشكه‌ش���كاره‌كه ده‌یوت (ده‌ستخۆش)! حه‌په‌سام له‌و پێشكه‌شكاره، ده‌بێت بڕوات وانه بخوێنێت چونكه گرنگترین ئیتیكی رۆژنامه‌وانی وردبینی‌‌و ده‌رخس���تنی راس���تییه ،ن���ه‌ك باڵوكردن���ه‌وه‌ی قس���هو قسه‌لۆك. ئاوێنه :تا ئێستا س���كااڵتان له‌سه‌ر كه‌س تۆمار كردوه؟ خه‌بات :بیرم���ان لێكردوه‌ت���هوه ئه‌وانه‌ی
زۆر تۆمه‌ت���ی ناڕه‌وام���ان بۆ هه‌ڵده‌به‌س���تن‌و ناوزڕاندنی���ان به‌رامبه‌رمان كردوه س���كااڵیان له‌سه‌ر تۆمار بكه‌ین. ئاوێنه :خه‌ڵك هه‌بوه ته‌ماعی له‌م ش���وێنه كردبێت؟ خه‌بات :به‌دڵنیایی ،ئه‌م چه‌واشه‌كارییه‌ش ك���ه س���ه‌باره‌ت به‌ئێمه ده‌كرێت ب���ۆ ئه‌وه‌یه مه‌س���ه‌له‌كه به‌الیه‌كی تردا ببه‌ن ،ده‌یانویست بكرێت به‌پڕۆژه‌ی بازرگان���ی ،به‌اڵم رێگه‌مان نه‌دا چونك���ه كارگه‌ی جگه‌ره‌ك���ه یاده‌وه‌ری شاره. ئاوێن���ه :ئایا كه‌س هه‌ب���وه ههوڵی دابێت به‌گوش���ار یان به‌پاره ئێ���وه واز له‌و پڕۆژه‌یه بهێنن؟ خه‌ب���ات :نه‌خێر ،هه‌ركه‌س���ێكم بینی بێت به‌ده‌وڵه‌مه‌ندو سیاسییه‌وه هه‌موی پێی خۆش بوه ،دڵی ب���هوه كراوه‌ته‌وه كه ئه‌مه ده‌كرێت به‌سپه‌یس���ێكی ج���وان ،به‌اڵم هه‌س���تده‌كه‌م له‌پش���ت ئه‌م تۆمه‌تانه‌وه ئ���ه‌وه‌ش ههیه كه له‌ڕۆژان���ی داهات���ودا كارگه‌ك���ه ده‌مرێنرێت له‌الی���ه‌ن وه‌زاره‌تی پیشه‌س���ازییه‌وه ،كه مرا خه‌ڵكێك ههیه پۆس���تی نامێن���ێ .له‌به‌رئه‌وه زۆری پێناخۆشه. ئاوێنه :ئایا له‌م ش���وێنه‌دا ب���ازاڕو كافتریا دروستده‌كرێت؟ خه‌ب���ات :قاوه‌خان���هو چێش���تخانه‌ی تیا ده‌بێت. ئاوێنه :ئه‌ی شوقه؟ خه‌بات :ش���وقه‌ی تیا نابێت ،ئێمه له‌گه‌ڵ دو كۆمپانی���ا ش���ه‌ڕمان بوه كه ویس���تویانه جاده رابكێش���ن به‌ناو كارگ���هی جگه‌ره‌كه‌دا ب���ۆ پڕۆژه‌كانی خۆیان ،رێگه‌م���ان لێگرتون، ته‌نانه‌ت كار گه‌یش���ت به‌وه‌ی هێرۆخان خۆی هات‌و پیشانم دا پالنه‌كه‌ی راگرت ،ههرچهنده تا ئێس���تاش له‌ش���اره‌وانی ئه‌و پالنه ههیه. به‌ڕاس���تی هه‌س���تده‌كه‌ین غ���ه‌درو زوڵممان لێده‌كرێت ،م���ن ده‌متوان���ی بازرگانی بكه‌م، ده‌متوانی بازرگانی گه‌وره‌ش بكه‌م ،هاوڕێشم زۆره‌و له‌سیاسه‌تیشدا په‌یوه‌ندیم زۆر به‌هێزه، ب���ه‌اڵم هه‌م���و كات‌و وزه‌و په‌یوه‌ندییه‌كان���ی خۆم به‌كارهێناوه بۆ پاراس���تنی ئه‌م كارگه‌ی جگه‌ره‌یه.
ده‌متوان ی بازرگان ی بكه‌م بازرگان ی گه‌وره‌ش له‌سیاسه‌تیشدا په‌یوه‌ندیم زۆر به‌هێزه
2850مه‌تر موڵكی به‌رێوه‌به‌رایه‌تی رۆشنبیری سلێمانی ده‌درێت بەبهڵێندهرێك
زاهیر كه‌ریم ه ره‌ش :بۆ هه‌ر مه‌ترێك ی سااڵنه 4هه‌زار دینار كرێ ده‌ده‌ین به‌حكومه‌ت ئا :ئومێد عومه‌ر
زه‌وییه‌ك به‌روبه‌ری 2850مه‌تر كه موڵكی به‌رێوه‌به‌رایه‌تی گشتی رۆشنبیریو هونه‌ری سلێمانیه‌و ده‌كه‌وێته ته‌نیشت بینای به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌كه‌و نزیكی ئه‌و شه‌قامه‌یه دهچێتهوه سه‌ر ئوتێلی شاری جوان ،بۆ ماوه‌ی 25ساڵ به‌كرێ ده‌درێت بەبهڵێندهرێك ،به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی رۆشنبیری شاری سلێمانیش ده‌ڵێت "مه‌رجی ئێمه ئه‌وه‌یه له‌و بینایه‌ی كه دروست ده‌كرێت ده‌بێت 1000مه‌تری بكرێته بینا بۆ به‌رێوه‌به‌رایه‌تی رۆشنبیری سلێمانی"، به‌ڵێنده‌ره‌كه‌ش ده‌ڵێت "بۆ هه‌ر مه‌ترێك 4 هه‌زار دینار سااڵنه ده‌ده‌ین به‌حكومه‌ت وه‌ك كرێ". بابه‌ك����ر دڕه‌ی����ی ،به‌رێوه‌ب����ه‌ری گش����تی به‌رێوه‌به‌رایه‌تی رۆشنبیریو هونه‌ری سلێمان ی به‌ئاوێن����هی راگه‌یاند كاتی خۆی ویس����تویانه به‌پاره‌ی حكومه‌ت ئ����هو پارچه زه‌ویه بكه‌ن به‌بینایه‌ك بۆ به‌رێوه‌به‌رایه‌تی رۆشنبیری گشتی شاری س����لێمانی ،به‌اڵم ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانی هه‌رێمی كوردس����تان بڕیاریداوه ئه‌و پاره‌یه‌ی الیان����ه ته‌رخان بكه‌ن بۆ پڕۆژه‌ی ناو كارگه‌ی جگه‌ره‌كه‌ی شاری س����لێمانی‌‌و ئه‌و كارگه‌یه‌ی پ����ێ نۆژه‌ن بكه‌نه‌وه ،ئ����هو وتی "له‌كۆی ئه‌و 20ملیار دیناره‌ی بۆ پایته‌ختی رۆش����نبیری دانرابو ،ئهوهی ماوه 9ملیار دیناره ،له‌بانك دانراوه‌‌و تایبه‌ته بە‌به‌رێوه‌به‌رایه‌تی رۆشنبیری
زاهیری کەریمە رەش س����لێمانی‌‌و ئێم����ه‌ش له‌كارگ����هی جگه‌ره‌ك ه خه‌رجی ده‌كه‌ین ،چونكه ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران كارگه ی جگه‌ره‌كه‌یان ال ئه‌وله‌ویه‌ت تر بو". له‌ب����اره‌ی چۆنیه‌تی مانه‌وه‌ی ئ����هو پاره‌یه له‌بان����ك ل����ه‌م كات����ی قه‌یران����ی دارایی����ه‌دا، دڕه‌یی وت����ی "ب����ه‌رده‌وام له‌هه‌وڵدابوین ،ده ج����ار چومه‌ته هه‌ولێر كه ئه‌و پاره‌یه به‌ش����ی به‌رێوه‌به‌رایه‌تیه‌كه‌مانه بۆیه پاره‌كه ماوه". سه‌باره‌ت به‌چاره‌نوسی ئه‌و پارچه زه‌وییه‌ی كه موڵكی به‌رێوه‌به‌رایه‌تی گشتی رۆشنبیریو هونه‌ری س����لێمانیه ،ئه‌و وت����ی "دوای ئهوهی له‌الیه‌ن كاك نێچیرڤ����ان بارزانیو كاك قوباد تاڵه‌بان����ی داوامان لێكرا پ����اره‌كان له‌كارگه‌ی جگه‌ره‌كه س����ه‌رف بكه‌ین ،دواتر كه زانیمان ئه‌گه‌ر پاره‌كان خه‌رج بكه‌ین ناتوانین ئه‌و پارچه زه‌ویه بكه‌ین به‌بینا ب����ۆ به‌رێوه‌به‌رایه‌تیه‌كه، وتمان باش����ه زه‌ویه‌كه ده‌ده‌ینه به‌ڵێنده‌رێك با بیكات بە‌بینا ،پرۆژه‌كه نزیكه‌ی 2س����اڵه
ئەو شوێنەی دەدرێت بە‌بەڵێندەرەکە به‌هه‌م����و رێكاره یاس����اییه‌كانیه‌وه كاری تێدا كراوه ،ئێس����تا ئهوهی ماوه‌ته‌وه ئه‌نجومه‌ن ی وه‌زیران فلته‌ری ده‌كات‌و ئه‌نجومه‌نی پارێزگای سلێمانیو پارێزگار ده‌یبینێت‌و ئیتر ئه‌م كاره الی ئێمه نهماوهو ئه‌وان خۆیان بڕیاری له‌سه‌ر ده‌ده‌ن". وتیش����ی "كاری پێدان����ی بە‌به‌ڵێنده‌ره‌ك����ه به‌ش����ێوه‌ی یاس����ایی به‌رێوه‌چوه‌‌و پێشتریش ئیعالنی بۆ ك����راوهو هه‌رك����ه‌س‌و الیه‌نێكیش ده‌یه‌وێت زانیاری زیاتری ده‌ست بكه‌وێت له‌سه‌ر پرۆژه‌كه با س����ه‌ردانی به‌رێوه‌به‌رایه‌تیه‌كه‌مان ب����كات ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ی به‌ڵگه‌كانی����ان بخه‌ن����ه به‌رده‌ست". دڕه‌یی ئه‌وه‌ش����ی رونك����ردهوه كه مه‌رجی ئه‌وان ئه‌وه‌یه له‌و بینایه‌ی دروس����ت ده‌كرێت 1000مه‌ت����ری بكرێته بینا بۆ به‌رێوه‌به‌رایه‌تی رۆشنبیری س����لێمانی ،له‌گه‌ڵ 2نهۆم پاركی بۆ ئۆتومبیل "گه‌راج" كه به‌هاوبه‌ش����ی بێت،
ئه‌و وتی "ئه‌م مه‌رجه‌ی ئێمه ده‌بێت جێبه‌جێ بكرێت ،ئیتر هه‌ر به‌ڵێنده‌رێك بیكات". زاهیری كه‌ریمه ره‌ش ،ئه‌و به‌ڵێنده‌ره‌یه كه ئ����ه‌م پڕۆژه‌یه‌ی دراوه‌تێ ،ههرچهنده ده‌نگۆ ی ئهوه هه‌بو به‌بڕیاری سه‌رۆكایه‌تی ئه‌نجومه‌نی وه‌زی����ران پڕۆژه‌ك����ه راگیرابێت ،ب����ه‌اڵم ئه‌و ئ����ه‌م ده‌نگۆیانه ره‌تده‌كات����هوهو جه‌غت لهوه ده‌كات كه دو س����اڵه مۆڵه‌تی ئ����هو پڕۆژه‌یه وهرگیراوه. زاهیری كه‌ریم����ه ره‌ش به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند پرۆژه‌ك����ه نه‌وه‌س����تاوه‌‌و هه‌م����و رێ����كاره یاس����اییه‌كانی خۆی ته‌واو ك����ردوه ،ئه‌و وتی "پێشتریش له‌رۆژنامه‌كانه‌وه ئیعالنی بۆكراوه‌‌و خراوه‌ته مه‌زاده‌وه". وتیش����ی "پڕۆژه‌كه ئه‌وه‌یه كه له‌و زه‌ویه‌دا بینایه‌ك���� ی 6نهۆمی دروس����ت ده‌كرێت ،دو
نهۆمی ده‌كرێت به‌بازاڕ ،هه‌روه‌ها 1000ی مه‌تر ده‌كرێت به‌بینا بۆ به‌رێوه‌به‌رایه‌تی رۆشنبیری س����لێمانی ،له‌گه‌ڵ 2گه‌راج كه به‌هاوبه‌ش����ی ده‌بێت". ناوبراو جه‌غتی له‌وه‌ش كرد كه تا ئێس����تا پڕۆژه‌كه راده‌ست نه‌كراوه ،ئه‌و وتی "هه‌ركات راده‌س����ت ك����را ،ده‌س����تده‌كه‌ین به‌كاركردن تێیدا ،زه‌ویه‌كه بە‌یاسای 32ی سالی 1986و به‌شێوه‌ی به‌كرێدان "موساته‌حه" بۆ ماوه‌ی 25 س����اڵ دواتر كه ده‌بێته‌وه به‌موڵكی حكومه‌ت خراوه‌ته‌رو ،كاره‌كه به‌زیادكردنی ئاشكرا بوه‌‌و كێبركێ����ی تێدابوه‌‌و بیگوم����ان مه‌رجه‌كانیش ق����ورس بون ،روب����ه‌ری زه‌ویه‌كه‌ش 2هه‌زار‌و 850مه‌تره". وتیشی "سااڵنه بری 11ملیۆن‌و 400هه‌زار دین����ار كه بۆ ه����ه‌ر مه‌ترێك 4ه����ه‌زار دینار دیاریك����راوه ،وه‌ك ك����رێ ده‌ده‌ینه حكومه‌تی هه‌رێم ،له‌كاتی كێبركێ بۆ وه‌رگرتنی زه‌ویه‌كه
له‌و زه‌ویه‌دا بینایه‌ك ی 6نهۆمی دروست ده‌كرێت ،دو نهۆم ی ده‌كرێت به‌بازاڕ نرخی به‌كرێدان بۆ ه����ه‌ر مه‌ترێك له 1هه‌زار دین����اره‌وه ده‌س����تیپێكرد‌و له 4ه����ه‌زار دینار گیرس����ایه‌وه ،له‌دوای 25ساڵ بیناكه له‌الیه‌ن حكومه‌ت����هوه وه‌رده‌گیرێت����هوهو ده‌بێت����هوه به‌موڵكی به‌رێوه‌به‌رایه‌تی رۆشنبیری گشتی‌‌و هیچ په‌یوه‌ندییه‌ك����ی به‌ئێمه‌وه نامێنێت ،به‌و پێیه‌ی كاتی وه‌رگرتن����ی مۆڵه‌تی پرۆژه‌كه 2 س����اڵی به‌س����ه‌ردا تێپه‌ریوه ده‌بێت دوای 23 ساڵی دیكه راده‌ستی حكومه‌ت بكرێتهوه". بۆ زانی����اری زیاتر س����ه‌باره‌ت به‌چۆنیه‌تی پێدان����ی ئ����ه‌م موڵك����هی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���� ی رۆشنبیریو هونه‌ری سلێمانی بە‌به‌ڵێنده‌رێك‌و ده‌نگۆی راگرتنی پڕۆژه‌كه ،ئاوێنه په‌یوه‌ندی ك����رد به‌خه‌لیل عه‌بدواڵ ،به‌رێوه‌به‌ری گش����تی وه‌زاره‌ت����ی رۆش����نبیریو الوان����ی حكومه‌تی هه‌رێم ،به‌اڵم ناوبراو ئاماده نه‌بو له‌وباره‌یه‌وه هیچ لێدوانێك بدات.
6
ئابوری
) )613سێشه‌ممه 2018/2/13
"بەڵێنەکانی عەبادی هەر قسەن" ئەمساڵ لەڕوی داراییەوە بۆ هاواڵتیانی هەرێم ساڵێكی سەختتر دەبێت ئا :نیاز محەمەد شارەزایەكی ئابوری پێی وایە ناڕونی ئاسۆی رێككەوتنی نێوان بەغداو هەولێر خەڵكی هێندەی تر توشی نائومێدی كردوە بەرامبەر بەدۆخی ئابوری هەرێم، راوێژكاری ئابوری ئاسایشی هەرێمیش پێشبینی دەكات ئەمساڵ لەڕوی داراییەوە بۆ حكومەت‌و هاواڵتیانی هەرێم ساڵێكی سەختتربێت. ل����ەدوای روداوەكان����ی 16ی ئۆكتۆبەری س����اڵی راب����ردوەوە ك����ە تێی����دا هەرێم����ی كوردس����تان نزیكەی لەس����ەدا پەنجای ئەو بی����رە نەوتانەی لەدەس����تدان كە پێش����تر نەوت����ی لێ����وە هەناردەدەك����رن ،هەرێمەكە روبەڕوی قەیرانێك����ی دارایی قوڵتر بۆتەوەو كێش����ەكانی نێ����وان بەغ����داو هەولێریش كە بەش����ێكیان لەدەرئەنجام����ی ریفراندۆمەكەی ساڵی رابردوەوە دروست بون ،وەك خۆیان بەهەڵپەسێردراوی ماونەتەوە. ماوەی چەند مانگێكە س����ەرۆك وەزیرانی عێراق حەیدەر عەبادی لەلێدوانەكانیدا باس لەخەرجكردنی موچەی موچەخۆرانی هەرێم دەكات ب����ەاڵم ت����ا ئێس����تا وەك راوێژكاری
ئاسایشی ئابوری هەرێم دەڵێت "ئەوانە هەر قسەن". هەرێمی كوردس����تان لەس����اڵی 2016ەوە سیستمی پاشەكەوتی موچەی موچەخۆران پەی����ڕەو دەكات ك����ە بەپێی سیس����تمەكە مانگانە بڕێ����ك پارە لەه����ەر موچەخۆرێك دەبڕێت‌و لەماوەی ئەو دو س����اڵەی رابردودا نەیتوانیوە چەند مانگێكی موچەخۆرانیشی بەو شێوەیە بدات. لێدوانەكان����ی حەی����دەر عەب����ادی بەپێی قس����ەی ش����ارەزایەكی ئابوری لەماوەی دو مانگی رابردودا گەش����بینییەكی الی خەڵكی هەرێم دروس����ت كردبو بەاڵم بەهۆی ئەوەی تاوەكو ئێس����تا بێ ئەنجام بون لەئێس����تادا خەڵك جارێكی دیكە بێ هیوا بۆتەوە. دكتۆر یونس عەلی ،مامۆس����تای كۆلێژی كارگێ����ڕی‌و ئاب����وری زانك����ۆی س����لێمانی لەلێداونێكدا بۆ ئاوێنە باس����ی لەوە كرد كە لەبواری ئابوریدا گەشبینی یاخود رەشبینی بەرامب����ەر بە‌داهات����و یەكێكە لەس����ێكتەرە گرنگەكان. ئ����ەو وتی"بۆنمون����ە لە‌ی����ەك دو مانگی رابردودا كە دەنگ����ۆی ئەوە هەبو لەبەغداوە موچە دەنێردرێت‌و بەغداو هەرێم رێككەوتون ئەم����ە جموجوڵێكی لەناو ب����ازاڕدا لەهەرێم
دروست كردبوو گەشبینییەكیشی الی خەڵك دروس����ت كردبو ،واتە بەرلەوەی پارەكەش بێت گەش����بین بو ،بەاڵم لەئێستادا دەبینین سەرەڕای ئەو پرۆس����ەی وردبینیەی هەیەو زیاتر چۆتە پێش����ەوە ،دی����داری روبەڕوش هەبوە لەنێوان كەس����ی یەكەمی حكومەتی هەرێ����م‌و حكومەتی عێ����راق‌و لەگەڵ ئەوەش خەڵك بێ هی����وا بوەو ئومێدی بەوە نەماوە دۆخەكە چاك ببێت". دكت����ۆر یونس ئام����اژەی بەوەش����دا كە ئەوەش دۆخێكی س����ایكۆلۆژی خراپ لەالی خەڵك دروس����ت كردوەو واش����ی كردوە گەر موچەكەشی لەبەغداوە بۆ بێت هەر متمانەی بە‌دۆخەكە نەبێت‌و خەیاڵی الی ئەوە بێت كە دوبارە شتێكی وا سەرهەڵبداتەوە. ئەو پێش����ی وایە ناكۆكییە سیاسییەكان لەنێوان هەرێ����م‌و عێراق وایك����ردوە نەگەن بە‌ئەنج����ام ئەگەرنا بەرژەوەندی هاوبەش����ی ئابورییان زۆرە. بەپێی قس����ەی دكتۆر یونس تەنیا شتێك لەم دۆخەی ئێستای هەرێمدا جێی گەشبینییە ئەوەیە كە بەپێی راپۆرتە نێودەوڵەتییەكان پێش����بینی ئەوە دەكرێت نرخی نەوت بۆ 80 دۆالر بەرزببێتەوە بەاڵم ئەوەش بەس����تراوە بە‌ئارامی ناوچەكەوە بەتایبەت لەس����وریا كە
ئەوەش بەقس����ەی ئ����ەو وا دەكات هەرێمی كوردستان ئەگەر 200هەزار بەرمیل نەوتیش رۆژانە بفرۆشێت بتوانێت هەمان ئەو پارەیە دابین بكات كە پێشتر بەفرۆشی 500بۆ 600 هەزار بەرمیل نەوتی رۆژانە دابینی دەكرد. لەگەڵ ئەوەشدا ئەو شارەزا ئابورییە پێی وایە ئەو ش����تەی لێدەركەیت كە لە‌ئابوریدا پێی دەوترێ����ت "راهاتن"ی خەڵك لەس����ەر دۆخەكە ،ئەوە ئەمس����اڵ س����اڵێكی قورستر دەبێت بۆ هاواڵتیان‌و حكومەتی هەرێمیش. بێ����وار خونس����ی ،راوێژكاری ئاسایش����ی ئابوری هەرێمی كوردستان پێی وایە ئەگەر دۆخەكە لەنێ����وان بەغداو هەولێر بەو جۆرە بڕوات كە هیچ رێككەوتنێك لەس����ەر پرسی فڕۆكەخانە ،دەروازە سنورییەكان‌و بودجەو نەوت تا ئێس����تا بونی نییە ،ئەوا مەترس����ی ئ����ەوەی لێدەكرێ����ت دۆخی ئاب����وری هەرێم هێندەی تر تێكبچێت. وتیشی"هیچ ئاسۆیەكی رێككەوتن لەنێوان هەرێم‌و بەغداو ناردنی موچە بۆ فەرمانبەرانی هەرێم نییەو ئەوەی هەیە تەنیا قسەكردنەو بۆ راگەیاندنە". پێش����ی وای����ە ك����ە واڵتانی زلهێ����ز هیچ ئیرادەیەكی����ان ب����ۆ چارەس����ەركردنی
كێش����ەكانی نێوان بەغ����داو هەولێ����ر نییە لەراگەیەندراوەكانی����ش تەنی����ا دەڵێ����ن حەزدەكەن ئەو كێش����انە چارەسەر ببن كە هەمو كەسێكی ئاساییش ئەو حەزەی هەیە، بەاڵم بەكرداری هیچ فشارێك بەو ئاڕاستەیە ناكەن. بەبڕوای بێوار خونس����ی حكومەتی هەرێم هیچ چارەیەكی دیكەی نییە جگەلەوەی پشت بەخۆی ببەستێت‌و هەوڵبدات سەرچاوەكانی ئاب����وری خ����ۆی بەش����ێوەیەكی رێكوپێك رێكبخات����ەوە ،خەرجیی����ەكان كەمبكاتەوەو هەیكەل����ی حكومەتەكەش بچ����وك بكاتەوە. وتیش����ی"ئیدارەیەكی باش‌و دابەشكردنێكی دادپەروەرانەی داهات رەنگە بتوانێت بەسەر دۆخەكەدا زاڵ ببێت". پێش����ی وایە موچەخۆرانی هەرێم بونەتە قوربانی سیاس����ەتەكانی بەغدا كە نایەوێت لەگەڵ هەرێم پێك بێت‌و وتیشی"حكومەتی هەرێم دەبێت هەرچ����ی لەتوانایدایە بەكاری بهێنێ����ت تا موچ����ەی فەرمانب����ەران خۆی خەرجی بكات بۆ ئەوەی هاوكارێكی خەڵك بێ����ت لە‌بەرگەكردنی دۆخەكەدا .چونكە ئەو رەفت����ارەی بەغدا دەیكات‌و ئ����ەو رێگەیەی گرتویەتییە ب����ەر ئامانج����ی ئەوەیە خەڵك باوەڕی بە‌حكومەتی هەرێم نەمێنێت".
ئەگەر دۆخەكە لەنێوان بەغداو هەولێر بەو جۆرە بڕوات كە هیچ رێككەوتنێك لەسەر پرسی فڕۆكەخانە دەروازە سنوریەكان‌و بودجەو نەوت تا ئێستا بونی نیە ئەوا مەترسی ئەوەی لێدەكرێت دۆخی ئابوری هەرێم هێندەیتر تێكبچێت
کورد لەکۆنگرەی ئاوەدانکردنەوەی عێراق چی دەستدەکەوێت؟
"شەنگال لەهەر ناوچەیەكی دیكە زیاتر پێویستی بەئاوەدانکردنەوەیە کەچی لەشاندەكەی عێراق‌و کوردستاندا نوێنەری نییە" ئا :ئومێد عومەر بە‌بەشداری هەریەكە لەیەكێتی ئەوروپا، نەتەوەیەكگرتوەكان ،بانكی نێودەوڵەتی‌و نوێنەری زۆربەی واڵتانی جیهان‌و رێكخراوە بەخشەرەكان ،بەبێ ئامادەبونی ویالیەتەیەكگرتوەكانی ئەمریكا ،دوێنێ دوشەممە كۆنگرەی ئاوەدانكردنەوەی عێراق لەواڵتی كوەیت دەستیپێكرد .ئەگەرچی لەبنەڕەتدا پالنی کۆنگرەکە ئاوەدانکردنەوەی ئەو ناوچانە عیراق بو کە بەهۆی شەڕی داعشەوە وێران بون ،بەاڵم ئەندامێکی پەرلەمانی عیراق دەڵێت " بەشێكی زۆری ئەو كۆمەكەی بەعێراق دەدرێت لەباشورو ناوچە شیعەنشینەكان خەرج بكەن". قایمقامی شنگالیش رایدەگەیەنێ "نوێنەری شنگال لەشاندەکەی حکومەتی عێراقدا نیە". لەب����ارەی کۆنگرەک����ەوە مەحم����ا خەلیل قایمقام����ی ش����ەنگال بە‌ئاوێن����ەی وت "ئێمە كاتی بەس����تنی كۆنگرەكە بەگونجاو نازانین لەبەر ئەوەی وەك پێویس����ت ئامادەكاری بۆ نەكراوە .نوێنەرانی ناوچە زیان لێكەوتوەكان بەپێی شارەزایی‌و پسپۆری دانەنراون .پاشان بەبەرچ����اوی دونی����اوە قەتلوعام����ی خەڵكی ش����ەنگال كرا‌و ناوچەكە وێ����ران بو ،هەموان دەزان����ن ش����ەنگال لەه����ەر ناوچەیەكی دیكە زیاتر پێویستی بە‌هاوكاری‌و كۆمەكە ،كەچی نوێنەری ش����ەنگال لەش����اندەكەی حكومەتی عێراقدا نیە". مەحم����ا خەلیل پێی وایە حكومەتی عێراق لەبەر كوردس����تانی بونی دژایەتی ش����ەنگال دەكات‌و دەڵێ����ت "بەئ����اگاداری س����ندوقی ئاوەدانكردنەوەی عێراق‌و حكومەتی خۆجێی موس����ڵ‌و حكومەت����ی عێ����راق ،هەم����و داتا‌و زانیارییەكانی ئاوەدانكردنەوەی ش����ەنگالمان كۆكردۆتەوە .باش دەش����زانن كە ش����ەنگال پێویس����تی بە‌ئاوەدانكردن����ەوە هەیە ،بەاڵم نەیانخس����تۆتە بەرنام����ەی ئاوەدانكردنەوەی عێراق����ەوە .ه����ۆكاری ئ����ەوەش تەنه����ا بۆ كوردستانیبونی شەنگال دەگەڕێتەوە". ئەمی���ر قەس���اب ئابوریناس‌و ش���ارەزای كاروب���اری ئاب���وری ،لەب���ارەی كۆنگ���رەی ئاوەدانكردنەوەی عێراق بەئاوێنەی راگەیاند كۆمەك‌و پێدانی قەرز بۆ ناوچە كارەساتبار‌و وێرانبوەكان ش���تێكی نوێ نیە ،ئەمە بەپێی رێكەوتنێك دەكرێت لەنێوان چەند واڵتێك. ئ���ەو وت���ی "كۆنگ���رەی ئاوەدانكردنەوەی عێراق كە ئێس���تا لەواڵت���ی كوەیت بەرێوە دەچێت ،م���ەرج نیە بە(نەق���د) پارە بدات بەعێراق ت���ا ناوچەكان���ی ئاوەدانبكاتەوە. واڵتان���ی كۆمەكبەخ���ش بەچاودێری خۆیان لەبوارەكان���ی تەندروس���تی ،پ���رۆژەی
شیعەكان هەوڵەكانیان خستوەتەگەر بۆئەوەی بەشێكی زۆری ئەو كۆمەكەی بەعێراق دەدرێت لەباشورو ناوچە شیعەنشینەكان خەرج بكەن شەنگال وێران بوە خزمەتگوزاری���ی ،بوژاندن���ەوەی ژێرخان���ی ئابوری پارە دەبەخش���ن ،خۆ نایدەنە عێراق تا فەرمانبەری تازەی پێ دابمەزرێنێ". پێشی وایە ئەو پرۆژانەی حكومەتی عێراق پێشكەشی كۆنگرەكەی كردوە ،ئەگەر ناوچە ش���یعەكانی هاوتای ناوچە كارەساتبارەكانی س���وننە نش���ینەكان كردبێت ئەوا روبەروی كێش���ە دەبێتەوە .وتیش���ی "ئایا س���ەرانی كورد هەردو وەزیری رۆشنبیریو كۆچبەران‌و پەرلەمانتارەكان لەبەغدا توانیویانە ،پرۆژەی ئاوەدانكردن���ەوەی ناوچە كوردس���تانیەكان بخەنە ناو پ���رۆژە گش���تیەكەی حكومەتی عێراق؟". نەجیبە‌نەجی����ب ئەندام����ی ئەنجومەن����ی نوێنەران����ی عێ����راق‌و ئەندام����ی لیژن����ەی ئابوریی لەفراكس����یۆنی پارت����ی ،بەئاوێنەی راگەیان����د كۆنگرەكە ب����ۆ ئاوەدانكردنەوەی ئەو ش����ارو ناوچان����ەی عێراقە ك����ە بەهۆی ش����ەڕو ئاڵۆزییەكانەوە روبەروی وێران بون بونەتەوە .پێشی وایە شیعەكان هەوڵەكانیان خس����توەتەگەر بۆئ����ەوەی بەش����ێكی زۆری ئ����ەو كۆمەكەی بەعێراق دەدرێت لەباش����ور‌و ناوچە شیعەنش����ینەكان خ����ەرج بكەن .ئەو وت����ی "زۆربەی ئ����ەو ناوچانەی پێویس����تی ب����ەو كۆمەكە هەیە ناوچە س����وننە نش����ین‌و
کۆنگرەی ئاوەدانکردنەوەی عێراق سێ رۆژ دەخایەنێت
رۆژی یەکەم :پسپۆڕان‌و رێکخراوەکانی کۆمەڵ���ی مەدەنی کە ل���ە ٧٢رێکخراوی هەرێمی‌و نێودەوڵەتی پێکدێن رۆژی دوەم :کەرتی تایبەت کە وابڕیارە ١٨٥٠الیەن تێیدا بەشداربن. رۆژی س���ێهەم :گرنگترین کۆبونەوەی کۆنگرەکەیە ،وەزیرانی دەرەوەی واڵتانی بەخشەر بڕی بەخش���ینی خۆیان ئاشکرا دەکەن ٧٥ .واڵت‌و دامودەزگای بەخشینی ناوچەییو نێودەوڵەتی بەشداردەبن. چاوەڕێ دەکرێت دەستەی وەبەرهێنانی ناوچەكوردس����تانیەكانن ،چونك����ە پێش����تر داعش دەس����ەاڵتدار بوە تیایاندا ،بەتایبەت موس����ڵ‌و ئەنبار‌و ش����ەنگال ،بەاڵم بەداخەوە حكومەتی عێراق‌و بەتایبەتتر الیەنی ش����یعی سوننەكانیان پشتگوێ خستوە‌و لەسوننەش پشتگوێ خراوتر الیەنی كوردیە". ئاماژە بەوەشدەكات ماوەی یەك ساڵە هەوڵ
عێراق���ی ١٥٧دەرفەت���ی وەبەرهێنان بۆ سندی وەزیری پالندانان ،دەرباز کۆسرەت وەزیری ئاوەدانکردنەوەو نیشتەجێکردن، وەبەرهێنەرانی بیانی رابگەیەنێت بپێی ئام���ارە رەس���مییەکانی عێراق :هەر س���ێ پارێزگاری هەولێرو سلێمانیو ( )٢،٥ملیۆن ئ���اوارە کەس ئاوارە بون ،دهۆک نزیکە ( )١٣٨هەزار ماڵ وێران بون بە‌وت���ەی وزی���ری پالندانان���ی عێراق، ئاوەدانکردەنەوەی عێراق پێویستی بە٨٨ ملیار دۆالرە ش���اندێکی هەرێم���ی کوردس���تان لەکۆنگرەکەدا بەشدارە ئەندامان���ی ش���اندەکەی هەرێم :عەلی
بۆ ئەنجامدانی كۆنگ����رەی ئاوەدانكردنەوەی عێ����راق دەدرێ����ت ،بەتایبەت بۆ ئەو ش����ارو ناوچانەی لەدەستی داعش رزگاركراون" .بەاڵم دواتر الیەنی شیعی بەرنامەی ئاوەدانكردنەوەی ناوچە رزگاركراوەكانیان گۆڕی بۆ هەمو شارو ناوچەكانی تری عێراق .س����ەرەتا وابریار بو گۆنگرەكە تەنها ب����ۆ یارمەتیدان بێت ،دواتر
بابەتی وەبەرهێنانیش����ی بۆ زیادكرا ،چونكە چ����اوەڕوان دەكرێت لەب����واری وەبەرهێناندا چەندی����ن كۆمپانیا بەش����داری بكەن .كەواتە ئێستا كۆنگرەكە س����ێ بابەت لەخۆ دەگرێت وەك كۆمەك ،وەبەرهێنان‌و قەرز". ئاماژە بەوەشدەكات دیاریكردنی شاندنی عێراق لە‌گۆنگرەكە لەدەس���ەاڵتی س���ەرۆك
وەزیرانی عێراقدا بوە" .پێویست بو نوێنەری ئەو ش���وێنانەی روبەروی جەنگ‌و وێرانكردن بونەت���ەوە لەناو ش���اندەكەدا بونایە ،بەاڵم دیاریكردنی ش���اندەكە لەدەسەاڵتی حەیدەر عەب���ادی ب���وە .س���وننەكان ك���ە قوربانی س���ەرەكین لەعێ���راق‌و ناوچەكانی���ان وێران بوە ،هیچ دەس���ەاڵتێكیان لەم بابەتەدا نیە. ئێستا عەبادی دەیەوێت لەم رێگەیەوە ناوچە شیعەنشینەكان ئاوەدان بكاتەوە". لەالیەكی دیكەوە ئەحمەد حاجی رەش���ید ئەندام���ی ئەنجومەن���ی نوێنەران���ی عێراق لەفراكس���یۆنی كۆمەڵ ،بەئاوێنەی راگەیاند لەدوای كۆتایهاتنی داعش رێوشوێنەكان بۆ ئاوەدانكردنەوەی عێراق دەس���تیان پێكرد، بەتایبەت بۆ ئەو ناوچانەی بەهۆی شەڕەوە زیانی زۆری���ان بەركەوتوە" .عێراق ناتوانێت بەتەنها ئەو ناوچانە ئاوەدانبكاتەوە ،چونكە ئەو داهاتەی بەدەستیەوەیەتی تەنها بەشی موچەی فەرمانبەرەكانی دەكات .هەرئەمە بو كە بەش���ێك لەواڵتە كانی جیهان بەتایبەت واڵتە س���وننەكان ،پێش���نیازی ئەوەیانكرد هاوكاری عێراق بكرێت بۆ ئەوەی ناوچە زیان لێكەوتوەكانی كە 95%ی سوننەن ئاوەدان بكاتەوە ،دواتر واڵتی كوەیت پێشنیازەكەی لەئەستۆگرت".
تایبه‌ت
) )613سێشه‌ممه 2018/2/13
ئیبراهیم عەلیزادە :لەسیاسەتی ئەمەریکادا بەرامبەر بەعەفرین هیچ شتێکی نامۆ بەدیناکرێت ،ناکرێت بڵێین خیانەتی کردوە ئا :م.ئازاد ئیبراهیم عەلیزادە ،سکرتێر ی کۆمیتە ی ناوەندی ی (کۆمەڵە) ،ڕێکخراو ی کوردستان ی حیزب ی کۆمۆنیست ی ئێران ،لەم گفتوگۆیەی ئاوێنەدا دەڵێت "ئۆپۆزسیۆن ی ئێران لەڕاستەوە تا چەپ ،لەموجاهیدەوە تا کۆمۆنیستەکان ،سازماندەر‌و ڕێکخەر ی ئەو جوواڵنەوانە نەبوون". ئاوێنە :بەتایبەت لەس���ەر پرس ی عەفرین، کە پرس���ێک ی گرینگە‌و پێوەندی ی بە‌خەڵک ی کوردس���تانەوە هەی���ە ،تۆ وەک س���کرتێر ی کۆمەڵ���ە ،س���ازمان ی کوردس���تان حیزب��� ی کۆمۆنیس���ت ی ئێران ،تێڕوانینتان س���ەبارەت بە‌ئۆپەراس���یۆنەکان ی تورکی���او ئەو پرس���ە چییە؟ عەلی���زادە :س���ەبارەت ب���ەم ڕووداوانە، گرینگترین شت ئەوەیە بزانین ،کە ئەو بابەتە زۆر لەوەو پێش گەاڵڵە کرابوو ،بەاڵم دەوڵەت ی تورکیا لەدەرفەت ی گونجاو دەگەڕا ،بۆ ئەوە ی بی���کات بەکردەوە ،هەموو نیش���انەکان ئەوە دەردەخ���ەن ،لەم���اوە ی ڕاب���ردوودا لەنێوان ڕووسیاو ئەمەریکادا ڕێکەوتنێک ی نهێن ی لەسەر چارەنووس‌و دواڕۆژ ی س���ووریا کراوە ،بەاڵم الیەنە جۆراوجۆرەکان ی ئەم ڕێکەوتنە ئاشکرا نەب���وون ،لەوانەی���ە ڕووس���یا‌و ئەمەریکایش لەس���ەر وردەکارییەکان ی ئەم ڕێکەوتننامەیە ت���ەواو ڕێ���ک نەب���ن ،ب���ەاڵم چوارچێوە ی گش���تی ی داهاتوو ی س���ووریایان داڕش���توە، لەو چوارچێوەیە ی ئ���ەو ڕێکەوتننامەیەدا وا پێدەچێت عەفرین ،ناوچەیەک بێت کەوتبێتە ژێر دەست ی دەوڵەت ی ڕووسیا ،بۆیە ئەمەریکا ئامادە نییە ئەو پەیمانە ی خۆ ی بش���کێنێت‌و لەسەر عەفرین هەڵوێست ی هەبێت ،لە‌الیەک ی ترەوە دەوڵەت ی تورکیا زۆر دەمێکە پڕۆژە ی ئەوە ی هەیە ،پش���تێنەیەک ی ئەمنی لەس���ەر س���نور ی تورکیاو س���ووریادا دروست بکات، وەک ئەوە ی ئیسرائیل لە‌لوبنان کردوویەتی، بۆ ئەوە ی خۆ ی لە‌هێزە شۆڕشگێڕەکان ی ئەو دوو بەش���ە بپارێزێت ،ئەمانە هەموو ی پڕۆژە بوون لەبەرچاو گیراون ،بەاڵم کاتی ئێستای
تایبەتە ،واقیعیەت ئەوەیە ،دەوڵەت ی سووریا یان دەبێت دان بەماف ی ئەو بەشە ی خۆرئاوادا بنێت بەهەر ش���ێوەیەک لەش���ێوەکان ،بەاڵم دەسەاڵت ی دەوڵەت ی ناوەندی تێیدا بەرتەسک ببێت���ەوە ،یان دەبێت تووش��� ی ش���ەڕ بێت لەگەڵیاندا ،چونکە دەوڵەت ی س���ووریا ئێستا توانا ی ئەو شەڕە ی نییە پێیناکرێت ،توانا ی بەربەرەکان��� ی لەگەڵ هێزەکان ی پاراس���تن ی (یەپەگ���ە)( ،یەپەژە)ی نیی���ە ،لەبەر ئەوە بەش���ێوەیەک ی ناڕاس���تەوخۆ ئ���ەو ئەرکە ی بە‌دەوڵەت ی تورکیا س���پاردوە ،کەواتە لێرەدا ڕێکەوتنێ���ک لەنێ���وان دەوڵەت��� ی تورکیاو سووریادا هەیە لەس���ەر عەفرین ،ئەوە ڕونە تورکیا ئێس���تا ناتوانێت عەفری���ن بەتەواو ی داگیر بکات ،ب���ەاڵم دەتوانێت وای لێ بکات وەک مەترس���ی لە‌بەرانبەر بەرژەوەندییەکان ی خۆ ی نەیهێڵێت ،ئەوەش ناکرێ مەگەر دەبێت سەرەتا دەسەاڵتی هێزەکان ی پاراستن ی گەل لەو ناوچانەدا تێک بش���كێنێت ،لەڕاس���تیدا بۆ ئەمەیش چەن���د پڕۆژەیەک ی هەیە ،هەوڵ دەدات ه���ەر یەکە لەوان���ە جێبەجێ بکات، پ���ڕۆژە ی یەک���ەم بریتیی���ە ل���ەوە ی هەموو س���نوورەکە داگیر بکات ،تەنها کێشەکەیش بەعەفرین ڕاناوەس���تێت ،بەڵک���وو کۆبانێ‌و قامیش���لۆ دەگرێتەوە ،ه���ەوڵ دەدات بەپێی توانا ی خۆ ی پ���ەرەی پێ بدات ،ئەگەر ئەوە جێبەج���ێ نەکرا ،هەوڵ دەدات پڕۆژە ی دوەم بێت���ە کایەوە ،واتا ئەو بەش���ە لە‌ئاوارەکان ی سووریا کە ئێستا لە‌تورکیان هەموویان لەژێر سێبەر ی تانکەکانی‌‌و هێرش ی سوپا ی تورکیاوە ل���ەو ناوچانە جێگیری ب���کات‌و دیموگرافیا ی ناوچەکە بگۆڕێت ،پاشان دەسەاڵت ی کانتۆن ی عەفرین بخاتە الوە ،ئەوانە هەموو ی پڕۆژەن، ئەمەریکا بۆچ ی بێدەنگە‌و کار ی خۆی کردوە لەس���ووریا ،ئەوە ی ئەمەریکا دەیویست ڕەقە ب���وو ،ناوچ���ە ی عەفرین کێش���ە ی ئەمەریکا نەب���وو .ئەگ���ەر هێزەکان��� ی (پەی���ەدە)و س���ەرکردایەتیی خەبات��� ی شۆڕش���گێڕانە لە‌خۆرئ���اوا دووربینییەکی تەواویان هەبوایە، دەبوو ش���ەڕ ی ڕەقەیان ڕابگرتایە تا کاتێک، گەرەنتییەک یان بەڵێنێ���ک لەئەمەریکا یان الیەنەکان ی تر بۆ بابەت ی عەفرین‌و کانتۆنەکان ی
ئیبراهیم عەلیزادە
کۆمار ی ئیسالمی ی ئێران ئەوە ی لەژێر چەتر ی سەرکوتێکی خوێناوی‌‌و بەرباڵودا توانیویەت ی بەدەستی بهێنێت، شتێک ی کاتییە تریان وەردەگرت ،ئەوان بەبێ ئەوە ی دڵنیای ی ئەوە ب���دەن لەبەرچاو ی ڕێکخ���راو ی نەتەوە یەکگرتوەکان ،ش���ەڕ ی ڕەقەیان بەهێزەکان ی خۆرئاوا ک���رد ،بەاڵم ئێس���تا کاریان پێیان نەماوە لەدابەشکردن ی سووریادا ،ئیتر عەفرین لە‌بەرژەوەندی��� ی هێزەکان��� ی خۆرئاوا نابێت، چاوپۆش���یان کردوە ،لەبەرئەوە بەبڕوا ی من، لەسیاس���ەت ی ئەمەریکادا ،هیچ شتێک ی نامۆ بەدیناکرێ���ت ،ناکرێت بڵێین خیانەتی کردوە یان پش���تی تێک���ردوە ،ئ���ەو کارەی کردوە کە پێویس���ت بوو بکرێت ،ئ���ەو کارە کار ی
هێزەکان ی س���ەرکردایەتی ی خۆرئاوا بوو ،کە دەبێت دەستنیش���انی ئەوەی���ان بکردایە ،تا چ قۆناغێ���ک ئەمەری���کا لەگەڵیاندایە ،تا چ قۆناغێک��� ی تر بەپێ���ی بەرژەوەندی ی خۆیان پش���تیان تێ���دەکات ،پێوایە ئ���ەم پڕۆژەیە هیچ کام لەقۆناغەکان ی بەئاس���ان ی جێبەجێ ناکرێت ،لەبەرئەوە ی بەرگرییەک ی جەماوەر ی لەخۆرئاوا لە‌ئارادایە ،بەرگریکردن ی جەماوەر ی ش���ارەزای ی لەش���ەڕ ی داعش���دا ،ئازادکردن ی کانتۆن���ەکان‌و بەڕێوەبردن��� ی کانتۆنەکان��� ی هەیە ،پێوەندی ی لەگ���ەڵ خەڵکەکە ی خۆی، پێوەندییەک��� ی پتەوە ،ئەگ���ەر لەمەودوایش سیاسەت ی دروست ڕەچاو بکەن ،بەرگرییەک ی وا دروس���ت بکەن ،کە دەوڵەت��� ی تورکیا ی ئێس���تا‌و دەوڵەت ی بەشار ئەس���ەد لەماوەی داهات���وودا ئەگەر بچێتە ئ���ەو ناوچەیە تێیدا دەکەون���ە گێژاوێکەوە ،خۆرئ���اوا بەتایبەت عەفرین ناوچەیەک ی ئەمین بوە لەسووریایەک ی نائارامدا کە هەموو گۆش���ەیەکی مەرگەسات ب���وو ،ب���ەاڵم لەناوچ���ە ی عەفری���ن ئارامی ی ناوچەکەیان پاراستوە بۆ خەڵکەکە ی خۆیان، هەر ئەمەیش س���ەرنج ی جیهانیان ڕاکێشاوە بۆ خۆیان ،بۆ هیچ دەوڵەتێک ئاس���ان نییە، خەڵکێک ی بەو ش���ێوەیە ئازا ،بەدەستکەوت گەلێک ی مرۆڤانە بدەن���ە بەر پەالماردان ،من ئومێدەوارم‌و تا ڕادەی���ەک دڵنیام لەوە ی کە پڕۆژە ی دەوڵەت ی تورکیا شکست دەخوات. ئاوێنە :لە‌خۆپیش���اندانەکان ی ئێراندا ئێوە بەیاننامەتان باڵو کردوەتەوە کە پشتیوانیتان لە‌خۆپیش���اندەرانی ش���ارەکان ی مەش���هەد‌و خۆرهەاڵت ی کوردستان کردوە ،هەندێک پێیان واب���وو گەڕانەوە ی بەه���ار ی عەرەب ی بوو بۆ ئێران ،لەکاتێکدا ئەو بۆچوونە بەو ش���ێوەیە دەرنەچوو ،لەو بارەیەوە بەرپرسێک ی کۆمار ی ئیسالمی ی ئێران ڕای گەیاندبوو ،پیالنگێڕییەکە لەالیەن ئیس���رائیل‌و ئەمەری���کاوە لە‌هەولێر کراوە ،بۆچوونتان لەس���ەر خۆپیشاندانەکان چییە؟ پێت���ان وایە بۆچ ی لەو ماوە کورتەدا کۆتایییان پێ هات ،دەستوەردان ی ئەمەریکا‌و ئەو قسانە ی گوایە لە‌هەولێر پالنەکە دانراوە، تا چەند دروستە؟ ئێوە تا چەند لە‌پشت ئەو خۆپیشاندانانەوە بوون؟
عەلیزادە :ناڕاستترین پڕوپاگەندە ئەوەیە، کەسێک بڵێت ئەم خۆپیش���اندانانە دەست ی ئەمەریکا‌و ئیس���رائیلی لە‌پشت بوو ،ڕاست ی ئەوەیە خۆپیش���اندانەکان هەڵقواڵو ی ناخی کۆمەڵگ���ە ی ئێرانن‌و هەڵق���واڵو ی ئەو هەموو ئازارو ناڕەحەت���یو هەژارییە ی لە‌ماوە ی ئەو سیونۆ ساڵەدا بەسەر ئەو خەڵکەدا هاتوون، پێوەندیی���ان بەدەس���توەردان ی دەرەکییەوە نەبوە ،نە لە‌هەولێ���ر پالن ی بۆ داڕێژرابوو نە هیچ دەوڵەتێکیش لە‌پشت ی ئەو خۆپیشاندان‌و ناڕەزاییانەوە ب���وون ،ئەوە پڕوپاگەندەیەکە. لە‌الیەک���ی ت���رەوە گەلێ���ک تایبەتمەندی��� ی هەبوو ،نیش���انی دەدات ئەگەر چ ی ئێستا تا ڕادەیەک ئەو تایبەتمەندییانە دامرکاونەتەوە‌و کۆمار ی ئیس�ل�امی ی ئێران زاڵ بوە بەس���ەر جوواڵنەوەکەدا ،ب���ەاڵم گۆڕانکاری ی بنەڕەت ی لە‌پێوەندی ی نێوان خەڵک‌و دەس���ەاڵتدا بە‌دی هاتوە ،گرینگترین ئەو گۆڕانکارییانە ئەوەیە، خەڵک ی ئێ���ران ئەگەر ئومێدی���ان بەوە بوو لە‌ڕێگا ی هەڵبژاردن‌و بوون ی کێش���ە لەنێوان الیەنەکان ی ناو ڕژێمدا نان‌و ئاس���وودەیییەک پەی���دا دەک���ەن‌و ئازادیی���ەک بەدەس���ت دەهێن���ن ،ئەوە خۆش���باوەڕییە‌و تەواو بوو‌و ناگەڕێت���ەوە بەرەو دواوە ،ئ���ەم جوواڵنەوانە هی���چ پێوەندییان بە‌کێش���ەو ملمالنێیەکان ی نێوخۆی ڕژێم ی خۆی نەب���وو ،لەبەر ئەوە ی داخوازییەکان ی ئ���ەم بزووتنەوەیە ،داخوازی ی ئاب���ووری‌‌و ژیانن ،داخواز ی گەلێکن ،کۆمار ی ئیس�ل�ام ی ن���ە دەتوانێت‌و نە‌ویس���توویەت ی بەراوردی���ان ب���کات ،بۆی���ە بێگوم���ان ئەو خۆپیشاندانانە س���ەر هەڵدەدەنەوە .کۆمار ی ئیس�ل�امی ی ئێ���ران ئ���ەوە ی لە‌ژێ���ر چەتر ی سەرکوتێک ی خوێناوی‌‌و بەرباڵودا توانیویەت ی بەدەستی بهێنێت ،شتێک ی کاتییە‌و ناتوانێت پایەدار بێت بەه���ۆ ی بارودۆخ ی ئێرانەوە کە لە‌ڕووک���ەش‌و ناوەڕۆک ی ئ���ەو ناڕەزایییانەدا دەرب���ڕراون ،چەند خاڵێک ی گرینگ ی تر هەن، یەک لە‌خاڵەکان ئەوەیە ئۆپۆزس���یۆن ی ئێران لەڕاس���تەوە تا چ���ەپ ،لەموجاهی���دەوە تا کۆمۆنیستەکان ،س���ازماندەر‌و ڕێکخەر ی ئەو جوواڵنەوان���ە نەبوون ،لەگ���ەڵ ئەوە ی کار ی هەر یەک لەو ڕێکخراوان���ە کاریگەری ی خۆی
7
هەبوە لە‌ڕۆش���نکردنەوە ی بیروڕا ی گش���تیو دەرکەوتن ی هەندێک کەس ی پێشکەوتوو ،بەاڵم ڕاستەخۆ ئەم ڕێکخراوانە دەستیان نەبوو ،تا ئەندازەیەک ئەم ڕووداوانە دەتوانێت وانەیەک بن بۆ هێز ی چەپ‌و ڕادیکاڵ ،بۆ ئەوە ی بزانێت لەئێس���تا ب���ە‌دواوە ئەرکەکان��� ی خۆ ی چۆن جێبەجێ دەکات ،کەموکوڕییەکان ی خۆیش��� ی ب���اش بزانێت ،ئێمە پڕوپاگەن���دە ناکەین نە لە‌کوردستان نە لەئێران ،لەکاتێکدا دەورمان هەبوە لە‌هۆش���یارکردنەوە‌و خشتلەسەرخشت دانان���ی ئ���ەو جوواڵنەوان���ەو بەردەوامی���ن‌و ئێستایش دەیکەین ،بەاڵم ئەو خۆپیشاندەرانە کۆمەڵێک نەوە ی نوێ‌و کەسان ی پێشکەوتوو ب���وون‌و کەس���یش ل���ە‌دەرەوە ی کارو ژیان ی خۆی���ان نەیانی دەناس���ین ،ب���ەاڵم کەمکەم وەک ڕێبەرانێک ی جێکەوتوو ڕۆڵ ی کارەکەیان بەدەس���تەوە گ���رت ،کۆمار ی ئیس�ل�امییش کۆمەڵێک���ی زۆری لێ گرتن .ئەو چوار هەزار کەسە ی کە گرتوویانن ،هەموویان کۆمەڵێک کەس ی پێش���کەوتوون‌و لەگەڵ ئەو کەسانەدا هیچ��� ی پێ ناکرێ���ت ،ناتوانێن ئ���ەو هەموو خەڵکە بۆ ماوەیەک ی درێژ ڕابگرێت ،ناتوانێن بەربەس���ت بۆ پەروەردەبوون ی دە ئەوەندە ی تریش دروست بکات ،ئەوە ڕووداوێکە چاوەڕێ بین دووبارە س���ەر هەڵدەداتەوە ،لە‌داهاتوودا هەوڵ دەدەین ئ���ەو کەموکورتییانە ی هەمان ب���وو بە‌ناس���ین ی تایبەتمەندییەکان��� ی ئەو قۆناغە‌و ئ���ەو ئەرکە ی لە‌داهاتوودا دەکەوێتە سەرمان جێبەجێ بکەین. ئاوێن���ە :لەم���اوە ی ڕابردوودا لەش���ار ی س���لێمان ی کۆنگرەی ڕاوێ���ژکاری ،کۆنگرە ی نەتەوەیی ی کوردستان (کەنەکە) ،بەڕێوەچوو، هێزەکان ی خۆرهەاڵت ی کوردستان لەسەر زۆر بنەما‌و بابەت ناتوانن ڕاگەیاندنێک ی هاوبەش باڵو بکەنەوە ،ناتوانن ڕێک بکەون ،ئایا پێتان وای���ە (کەنەکە) چەترێکە ب���ۆ کۆکردنەوە ی هێ���زەکان بە‌کۆمەڵەوە ،ئایا ئ���ەو بۆچوونە بەڕاس���ت دەبینیت کە هەندێ���ک لە‌هێزەکان لەن���او کۆنفرانس���ەکەدا دەڵێ���ن (کەنەکە) هەژموون ی (پەکەکە) ی بە‌سەرەوەیە؟
»» 19
عومەر ئێلخانیزادە :ئەمەریکا لە‌سوریا ڕەقە ی دەویست وەک چۆن لە‌باشوور ی کوردستان موسڵ ی دەویست ئا :سه‌هه‌ند عومەر ئێلخانیزادە ،سکرتێر ی کۆمەڵە ی زەحمەتکێشان ی کوردستان ی ئێران (کۆمەڵە) لەم گفتوگۆیەی ئاوێنەدا دەڵێت "حیزب ی كۆمۆنیست ناتوانێت فەتوای ئەوە بدات کێ ڕاستەو کێ چەپە". ئاوێن���ە :هەڵوێس���ت ی ت���ۆ‌و کۆمەڵ���ە ی زەحمەتکێش���ان ی کوردس���تان س���ەبارەت بە‌ئۆپەراس���یۆنەکان ی تورکی���ا ب���ۆ س���ەر عەفری���ن چیی���ە؟ لە‌ماوە ی ڕاب���ردوودا ئێوە بەیاننامەیەکت���ان ب�ڵ�او کردوەت���ەوە ،تێیدا ئیدان���ە ی ئ���ەو پەالماردانان���ە دەکەن ،پێت وای���ە عەفرین بوەت���ە قوربانی ی س���یناریۆ‌و پالن��� ی بەرژەوەندییەکان ی واڵتان ی ناوچەییو نێودەوڵەت���ی :تورکی���ا ،ئێران ،ڕووس���یا‌و ئەمەری���کا؟ ئایا عەفرین بەهەمان ش���ێوە ی موس���ڵ‌و کەرک���ووک لەدەس���ت دەچێ���ت. ی���ان ئەو ئی���رادە‌و خۆڕاگریی���ە ی لەعەفرین هەیە دەتوانێت بەردەوام بێ���تو لە‌کۆتاییدا کۆمەڵگ���ە ی نێودەوڵەت ی بێنێتە س���ەر ئەو باوەڕەی ،تورکیا پێویستە ئۆپەراسیۆنەکان ی ڕابگرێت؟ ئێلخانی���زادە :دەوڵەت ی تورکیا دەس���تی داوەتە مەزرەجێک ی گەورە ،بە‌هۆکار ی ئەوە ی لە‌ناوخۆیدا تووش��� ی گرفت ی زۆر گەورە بوە، لەهەمان کاتدا دەس���تدرێژی دەکاتە س���ەر خەڵکانێ���ک کە تا ئێس���تا خەباتیان کردوەو بە‌هەم���وو بوونیانەوە پارێ���زگار ی لەخۆیان دەکەن ،یەکێک لە‌گرفتە ناوخۆیییەکان ی تورکیا ئەوەیە ،ڕەخنە ی زۆر لە‌بەرانبەر حکوومەت ی تورکی���ا هەیە ،تورکیا بەس���وپایەک ش���ەڕ دەکات ،ک���ە %25ی فڕۆکەوانە جەنگییەکە ی لە‌زیندان���دان‌و س���ووکایەتیی بەو س���وپایە کردوە ،لەهەمان کاتدا لەس���ەر زەمینێکەوە هێرش دەکاتە سەر عەفرین ،کە خەڵکەکە ی بەش���ێک ی باکوور ی کوردس���تانە‌و بەتەواو ی دژیەتی ،دێتە س���ەر زەمینێکیش کە هەموو کەس دژیەتی‌‌و بەرگری لە‌بەرانبەر ی دەکات. مرۆڤ باوەڕ ن���اکات تورکیا بتوانێت عەفرین داگیر ب���کات ،بەڵکوو بێگوم���ان دەکەوێتە زەلکاوێک���ەوە کە لەکۆتایی���دا تورکیا زەرەر
دەکات ،لەکاتێکدا تورکی���ا دەتوانێت زەرەر بە‌خەڵک��� ی خۆرئاوا ی کوردس���تان‌و عەفرین بگەیەنێ���ت ،ب���ەاڵم بێگومان ل���ەم بابەتەدا ناتوانێت سەرکەوتن بەدەست بهێنێت ،مەگەر وەک کەرکووک‌و ش���وێنەکان ی تر لە‌ناوخۆدا ک���ورد یەکگرتوو نەبێ���تو هاوکاری ی دوژمن بکات ،لە‌الیەک ی ت���رەوە دەبینین زلهێزەکان ی جیهان هەر دەبوو ئەوە بکەن کە کردوویانە، ڕووس���یا بەتەواو ی توانایەوە عەفرین ی بە‌جێ هێش���توە‌و چوەتە ئیدلیب نیش���تەجێ بوە، ئاشکرایە ئەوە ڕێکەوتنێکە لەنێوان ڕووسیاو تورکیادا .ئەمەریکا لە‌سوریا ڕەقە ی دەویست وەک چۆن لەباش���وور ی کوردستان موسڵ ی دەویست ،لە‌موس���ڵ کورد دەروازە ی شەڕ ی ک���ردەوە ،ب���ەاڵم پێش���تر دەب���وو گرەنتیی وەربگرتای���ە ئینج���ا ئ���ەو کارەی بکردایە، دەب���وو لە‌ڕەقەیش ب���ەو ش���ێوەیە بکەین. تورکی���ا لەگ���ەڵ دونیا ی دەرەوەدا تووش��� ی گرفت ی زۆر گ���ەورە بوە ،لە‌ناوخۆدا بەهەمان ش���ێوە ،بار ی ئابووریی بەقورس���ی هاتوەتە خوارەوە ،ئۆپۆزس���یۆنێک ی بەهێز لە‌ناوخۆیدا هەی���ە ،هیچ یەکێک لە‌کارەکان ی لەو ماوەیەدا کردوویەت ی سەرکەوتن ی بەدەست نەهێناوە، بەڵکوو تورکیا ی بردوەتە پێگەیەک ی ترەوە، ئەو دەوڵەتە دەوڵەتێک نەبوە س���ەرکەوتن‌و خۆش��� ی لە‌ماوە ی ئەو دوو س���اڵەدا بهێنێت، ئەو دەستکەوتانەیش���ی لەم���اوە ی ڕابردوودا بەدەس���تی هێناب���وو لەدەس���تی داون. لە‌بەرانب���ەر خەڵکانێک ڕووبەڕوە کە دەزانێت بەرگ���ری دەکەن .من چ���اوەڕوان ناکەم ئەو پڕۆژەی���ەی تورکیا س���ەر بکەوێ���ت ،بتوانن خەبات ی خۆرئاوا ی کوردستان دابمرکێننەوە، دونیا ی دەرەوە مادام بەرگری‌و بەربەرەکان ی عەفرین دەببین���ن ،نایش���یانەوێت ناوچەکە ل���ەوە نائارامتر بێت ،چونکە ئەوە تەش���ەنە دەکات بۆ ناوچەکان ی تر ی خۆرئاوا‌و باکوور ی کوردس���تان ،ئەو پیالنان���ە زۆرترین ئەگەر ئەوەیە سەر نەگرێت. ئاوێنە :س���ەرنج ی بەڕێزت چییە لەس���ەر خۆپیش���اندانەکان ی ئێ���ران ،ئ���ەوە ی ڕۆڵ‌و دەس���توەردان ی ئەمەری���کا هەب���وە ،گوایە پالنەکان لە‌هەولێ���ر دانراون ،دوو ڕاگەیاندنی ئێوە هەیە ،یەکیان هاوبەش���ە لەگەڵ شەش
الیەن ی تردا :حیزب ی دیموکرات ی کوردس���تان ی ئێران ،حیزب ی کۆمەڵە ی کوردس���تان ی ئێران، سازمان ی ئیتیحاد ی فیداییان ی خەڵق ی ئێران، ش���وورای موقاوەمات ی سۆسیالیستی ی چەپ ی ئێران ،ش���وورای هەماهەنگی ی جمبووش��� ی جمهوریخواهان ی دیموکرات ی ئێران ،کۆمەڵە ی زەحمەتکێشان ی کوردستان لەسەر پشتیوان ی لە‌خۆپیش���اندانەکان ی ئێ���ران ،لە‌بەرانبەردا ڕاگەیاندن���ی حیزب��� ی کۆمۆنیس���ت ی ئێ���ران لەگ���ەڵ س���ازمان ی ڕا ی کارگەر ،س���ازمان ی فیداییان ی ئەقەلیەت ،هەس���تە ی ئەقەلیەت، هی���چ خاڵێک ی هاوب���ەش نابینرێت ،یان هیچ کام لەم الیەنان���ە ی لە‌ڕاگەیاندنەکە ی ئێوەدا هەیە لە‌ڕاگەیاندنەکە ی حیزب ی کۆمۆنیس���تدا نیی���ە ،بە‌پێچەوانەوە ،ئەمە ئەو قس���ەیە تا چەن���د پشتڕاس���ت دەکاتەوە ،ک���ە زۆر جار دەبیس���ترێت یان دەگوترێت ئەمەریکییەکان هێشتا ئەڵتەرناتیڤێک بۆ ئێران نابینن ،ئێوە ئۆپۆزس���یۆن ی ئێران ی بە‌ئەڵتەرناتیڤ نابینن، بەه���ۆکار ی نەبوونی بەیاننام���ەو ڕاگەیاندن ی هاوبەش‌و گوتارێک��� ی یەکگرتوو‌و ئیتیالفێک ی هاوب���ەش ،پێتان وایە ئەو ڕەخنانە ڕاس���تە ئێ���وە نەبوون���ە ئەڵتەرناتی���ڤ بەه���ۆکار ی پەرشوباڵوی‌‌و نایەکگرتووییتان؟ ئێلخانیزادە :پێم وای���ە ئەو پڕوپاگەندەیە تەواو ناڕاس���تە ،کە ئ���ەو خەباتە ی خەڵک ی ئێران ئەوە ئەمەریکا‌و عەرەبستان‌و ئیسرائیل س���ازیان کردوە ،ئەو خەبات���ە کتوپڕ نەبوە، ماوە ی چەندین ساڵە ناڕەزاییی گەورە هەیە، ناڕەزایی���ی کرێکاری ،خەڵکان��� ی مافخوراو، ناڕەزاییی لە‌گەندەڵی ،ک���ە ئەمانە لە‌ئێراندا ه���ەن ،ئێم���ە ش���اهێد ی ئ���ەو ناڕەزاییانە ی ئێرانین ،ئەم دەورەیە جیاوازییەکە ی ئەوەیە، ئەگەر سەردەمێک چاکسازیخوازان یان الیەنی تر ی ناو دەس���ەاڵت ،بە‌جۆرێ���ک دەیانتوان ی ڕووبەڕوو ی ش���ەپۆل ی ناڕەزای��� ی خەڵک بن، بەاڵم ئەم ج���ارە ئەوە تەواو ب���وە ،تەواو ی ڕژێمەکە بە‌چاکس���ازیخوازان‌و ئەوان ی ترەوە کەوتنە ب���ەر پەالماردان ،نەمان��� ی کۆمار ی ئیسالمی‌‌و ژیان‌و ئاسوودەی ی دروشمی خەڵک بوو .ئەوان���ە ی دەڵێن خەبات‌و ڕەخنە ی هی ی خەڵک ی برس���یو چەوس���اوە بوە ڕاست بەو شێوەیە بوو ،ئۆپۆزس���یۆن ی ئێران بەگشتی
عومەری ئێلخانیزادە
حیزب ی كۆمۆنیست ناتوانێت فەتوای ئەوە بدات کێ ڕاستەو کێ چەپە هەیە ،ب���ەاڵم ئەوەیە ئەڵتەرناتیڤێک بێت کە هەموو خەڵک یان بزووتنەوەکە لە‌دەور ی کۆ ببێتەوە؟ ئاسایییە واڵتان ی دەرەک ی بەتایبەت واڵتان ی زلهێ���ز ی ئەمەریکا بیر لەوە بکاتەوە ئەڵتەرناتیڤ س���از بکات ،کە لە‌دەورەیەکدا خود ی خومەین���یو ئیس�ل�امییەکانیان کرد بە‌ئەڵتەرناتیڤ ،بۆ ئەوە هەوڵ دەدەن دەبێت چ ی بکات ئۆپۆزسیۆن لەو بەرباڵوییەدا ،وەک ئەوە ی ئێستا ی ئێران دەبینین بەرجەستەترین ئۆپۆزسیۆن ،یان ئۆپۆزسیۆنێک کە ملیۆنێک خەڵک ی لەگەڵدا بێت ،ئۆپۆزس���یۆن ی کوردە، پێم وای���ە کوردس���تان دەورێک ی گ���ەورە ی دەبێ���ت ،بە‌ک���ردەوە ئەڵتەرناتی���ڤ بوون، ئەڵتەرناتیڤێک��� ی دیموک���رات‌و س���یکوالر،
کوردس���تان دەبێت یەکگرت���وو بێت ،هەوڵ ب���دات لەگ���ەڵ ئۆپۆزس���یۆن ی دیموک���رات‌و پێشکەوتنخواز یەکگرتوو بێت. ئاوێنە :ئەگ���ەر پێتان وای���ە یەک ملیۆن خەڵک��� ی خۆرهەاڵتت���ان لەگەڵدای���ە ،بۆچ ی خۆپیش���اندانەکان بەش���ێوەیەک ی زۆر بچوک لە‌شارەکان ی خۆرهەاڵت ی کوردستان بەرانبەر بە‌مەشهەد‌و تاران پێکهاتوە ،ئەگەر ملیۆنێک خەڵک لەگەڵ ئۆپۆزسیۆن ی کورد ی ئێران بێت، پێتان وا نییە ئێوە دەتوانن ئەڵتەرناتیڤ بن‌و کار ی گەورە بکەن؟ ئێلخانیزادە :پێم وا نییە خۆپیشاندانەکان لە‌کوردستان یان ناڕەزایییەکان لە‌کوردستان کەم یان ک���ەم بایەخ بێ���ت ،لە‌پێش تاران‌و مەش���هەدیش کوردس���تان ناڕەزای��� ی هەبوە کوردس���تان ،بزووتنە ی گ���ەورە ی تێدا بوە بە‌بۆنە ی جۆراوجۆرەوە ،هەر لەو دەورەیەیشدا بزووتنەوەیەک بوو ڕژێ���م بە‌هەموو هێزیەوە شارەکان ی کوردستان ی میلیتاریزە کردوە ،چل ساڵ بوون ی کۆمار ی ئیسالمی ی ئێران نەیتوان ی ئەڵتەرناتیڤ ی چاکەسازی ی بەشێک ی کورد بۆ خۆ ی ڕابکێشێت ،نەیتوان ی ئەم بزووتنەوەیە بە‌چۆک���دا بهێنێت ،حیزبەکان��� ی خۆرهەاڵتی کوردس���تان بە‌جۆرێ���ک ئەڵتەرناتیڤن ،بەاڵم ئەڵتەرناتی���ڤ نیین بۆ سەرانس���ەر ی ئێران، ئ���ەوان ئەڵتەرناتیڤێک نیین ،کە لە‌داهاتوودا لەکوردس���تانەوە ئێران بەڕێ���وە بەرن ،بەاڵم دەتوانن لە‌ئەڵتەرناتیڤسازی ی ئێراندا دەوریان هەبێ���ت ،بەاڵم مەرج ی یەکەم ئەوەیە خۆیان لەم بابەتەدا یەکگرتوو بن ،چی دەکەن لەگەڵ ئۆپۆزس���یۆن ی ئێران��� ی بە‌چەپ‌و ڕاس���تەوە، لەگەڵ دەسەاڵت‌و لەناو خۆیاندا چی دەکەن، چ ئاوات‌و ئ���ارەزوو‌و پالتفۆڕمێکیان هەیە بۆ کۆمەڵگا ی کوردستان ،کوردستان دەتوانێت دەور ی هەبێت ،بوون ی ئۆپۆزس���یۆن‌و بوون ی حیزبە‌کوردیی���ەکان خۆی���ان هیوابەخش���ن‌و کاریگەرییان هەیە لەسەر ئەوە ی بزووتنەوە ی خەڵکیش بەرەو پێشەوە بچێت ،بەاڵم دیارە گۆڕان��� ی گەورە هەبوە ،ئێم���ە دەبێت لەگەڵ گۆڕانی گەورەکاندا خۆمان بگونجێنین. ئاوێن���ە :تێڕوانینتان لەس���ەر پێکهێنان ی ناوەند ی هاوکاری��� ی حیزبەکان ی خۆرهەاڵت ی کوردس���تان چۆنە؟ ئیبراهی���م عەلیزادە پێی
وابوو ،ئێوە وەک هێز ی ڕاس���ت دەتوانن لەو بەرەی���ەدا بن ،ئەمانی���ش وەک هێز ی چەپ، بۆ نموون���ە لەگەڵ ڕا ی کارگ���ەر ،فیداییان ی ئەقەلیەت‌و هێ���زە چەپەکان ی تر بەرەیەکیان هەبێ���تو بە‌یەکەوە دەتوان���ن کار ی هاوبەش بکەن ،ئێ���وە پێتان وایە لە‌بەرە ی ڕاس���تن‌و کۆمەڵە لە‌بەرە ی چەپ ،دواتر ئەو ڕەخنانە ی ئێوە هەتان بوو ،وەک عەبدولاڵ ی موهتەدی‌‌و مس���تەفا ی مەول���وود ی ڕەخنەی���ان هەبوو لە‌سازمان ی کوردس���تان ی حیزب ی کۆمۆنیست ی ئێران کە ئەوان زۆر ئایدیۆلۆژین ،گوتیان زۆر دۆگمن ،کێش���ەکە ئەوانن ن���ەک ئێمە ،لەبەر ئەوە ئەوان دەڵێن با سازمان ی خەبات نەیەت، پژاک بێت ،بەڕێز ئیبراهیمیش گوتی ،بۆچی سازمان ی خەبات کە درێژکراوە ی موجاهیدین ی خەڵقە ،کە ئێ���وە ڕەخنەتان لە‌موجاهیدین ی خەڵق هەب���وە ،دەیبەنە ن���او ناوەندەکەوە، ب���ەاڵم ڕێگا ن���ادان (پ���ژاک) کە ه���ەزاران چەکدار‌و الیەنگر ی هەیە ،بێتە ناوەندەکەوە، ئەم ڕەخنانە کامیان دروس���تە؟ س���ەرنجتان چییە لەسەر ئەم ناوەندە؟ ئێلخانیزادە :سەرەتا کێ هەیە فەتوا بدات بڵێت ئەوە ڕاس���تە ،ئەوە چەپ���ە ،لە‌کوێوە هاتوە؟ ئیبراهی���م‌و حیزبەکە ی ئەو ناتوانێت ئەو فەتوایە بدات ،خۆ دەکرێت منیش بڵێم، پێم وایە ئەوان لە‌بەرە ی ڕاستدان .ئێمە یەک س���ازمان نیین ،ئێمە کار دەکەین بۆ ئەوەی بەرەیەک ی کوردس���تان ی پێ���ک بهێنرێت ،کە ڕاس���تو چەپ ی کوردیش بگرێت���ەوە ،ئەوە هۆکارێ���ک نییە ک���ە ئێم���ە بووینەتە یەک سازمان ،بە‌پێچەوانە ی ئەوە ی بەڕێز ئیبراهیم دەیڵێت ،ئێمە نە بە‌تەواوی هاوسیاس���ەتین، دیارە سیاسەت ی جیاوازمان هەیە ،خۆ ئەگەر سیاسەتی جیاوازمان نەبێت ئەو کاتە بەرەو هاوکار ی چ واتایەک��� ی هەیە ،دەبووینە یەک حی���زب ،دیارە ئێمە سیاس���ەتمان جیاوازە. لەس���ەر بابەت ی کوردو بابەت ی دیموکراس��� ی با ئێم���ە بتوانی���ن هاودەنگیی���ەک لەنێوان حیزبەکان��� ی خۆرهەاڵتدا پێک بهێنین ،قازانج لەهیچ چەشنە پێوانەیەک ی ئایدیۆلۆژیدانانێک ناکەین‌و بە‌زەرەر‌و درێژەپێدەر ی پەرتەوازەیییە لە‌بزوتنەوە ی کوردیدا،
»» 19
8
) )613سێشه‌ممه 2018/2/13
سه‌باح ی خانه‌نشین له‌دوا ی به‌جێهێشتنی نامه‌یه‌ك بۆ خێزانه‌كه ی خۆی ده‌خنكێنێت
کۆمەاڵیەتی
"بێتاقه‌ت بوم نامه‌وێت بژیم" ئا :مه‌زهه‌ر كه‌ریم
سه‌باح كه‌ریم له‌دوای نوسینی نامه‌یه‌ك له‌ماڵ ده‌چێته دهرهوهو روده‌كاته غاباتی گواڵن له‌پارێزگای هه‌ڵه‌بجه‌و په‌تێك ده‌كاته ملیو به‌یه‌كێك له‌داره‌كانی ئه‌و غاباته‌دا خۆی هه‌ڵده‌واسێت‌و خۆی ده‌خنكێنێت ،كوڕه‌كه‌ی ده‌ڵێت "له‌دوای مردنی باوكم ئهوهی نیگه‌رانی كردوین باڵوكردنه‌وه‌ی وێنه‌كه‌یتی له‌په‌یجه‌كاندا كه خۆی خنكاندوه". سه‌باح ئه‌و غاباته‌ی خۆی تێدا ده‌خنكێنێت دو هه‌زار مه‌تر له‌ماڵه‌كه‌یه‌وه دور بوه ،پاش خۆخنكاندنیشی نامه‌یه‌ك به‌جێده‌هێڵێت كه تیایدا نوس����یویه‌تی "خه‌تای كه‌س مه‌گرن خۆم خۆم خنكاندوه ،بێتاقه‌ت بوم نامه‌وێت بژی����م ،هه‌ربۆیه بڕیاری خۆكوش����تنم داوه، نامه‌وێت بژیم. به‌وته‌ی كه‌س����وكاره‌كه‌ی س����ه‌باح باری دارای����ی باش نه‌بوه ،به‌ه����ۆی خراپی باری داراییه‌وه له‌سلێمانییه‌وه چۆتهوه بۆ شاری هه‌ڵه‌بجه ،له‌به‌رئه‌وه‌ی له‌ش����اری س����لێمانی كرێنش����ین بوه‌‌و خێزانه‌كه‌ش����ی نه‌خۆشی
درێژخایه‌نی هه‌بوه ،سه‌رچاوه‌ی دابینكردنی بون له‌پزیشكی دادوه‌ری ،دواتر ته‌رمه‌كه‌یمان س���ه‌د هه‌زار زیاتر بوبێ���ت ،ئیتر ئه‌وه‌ش بژێویی ژیانی رۆژانه‌ی خێزانه‌كه‌شی ،موچه‌ی وه‌رگرته‌وه كه نامه‌یه‌ك له‌گیرفانیدایه‌و تێیدا چه‌ن���دی لێب���ڕاوه‌و له‌چاره‌ك���ه موچه‌ك ه خانه‌نش����ینیه‌كه‌ی بوه كه له‌ساڵی 2017دا ،نوسیویه‌تی بێزارم له‌ژیان‌و به‌ده‌ستی خۆم ،چه‌نده‌ی بۆ ماوه‌ته‌وه؟ ئهوه نازانم ،به‌س خۆم خنكاندوه‌‌و بێزار بوم". ته‌نها دو چاره‌كه موچه‌ی وهرگرتوه. كاری دیكه‌ی نه‌ده‌كرد ژیانی لهس���ه‌ر ئه‌و به‌پێ����ی قس����هی كه‌س����وكاره‌كه‌ی باری ئه‌مج���ه‌د باس لهوه ده‌كات پێش ئهوهی موچه‌یه بو ،دۆخی دارایش���ی باش نه‌بو، ده‌رونی جێگیر بوه‌‌و هیچ كێشه‌یه‌كی ده‌رونی باوكی خ���ۆی بكوژێت بۆ كارێك ته‌له‌فونی ئه‌م دۆخه‌ی ئێس���تا كاریگ���ه‌ری زۆر هه‌بو نه‌بوه ،ئهوهی نیگه‌رانی كردوه ته‌نها نه‌بونی بۆك���ردوه زۆر ئاس���ایی قس���هی كردوه ،له‌سه‌ری". وتیشی " ئامۆزاكه‌م ته‌ندروستی زۆرباش موچه‌ی خانه‌نش����ینیه‌كه‌ی ب����وهو بارگرانی هه‌فته‌ی پێش���وش له‌ڕۆژی یه‌كش���ه‌ممه‌و ژیانی ب����وه كه به‌رده‌وام بێزار بوه له‌دۆخی دوشه‌ممه‌دا له‌الی بوه هیچی باس نه‌كردوه ،ب���و ،چه‌ند خوله‌كێك پێ���ش ئهوهی خۆی دارایی ژیانی كه وه‌ك خانه‌نشینێك له‌دوای به‌ڕواڵه‌تیش گه‌نجت���ر ده‌ركه‌وتوه به‌راورد بكوژێت ،زۆر ئاس���ایی ساڵوو چاك‌و چۆنی ئ����هو هه‌مو س����اڵه وه‌ك پێویس����ت له‌كاتی به‌ڕۆژان���ی به‌ڕابردوی ،ئه‌و وت���ی "له‌دوای خه‌ڵكی كردوهو پێش���تریش باری ده‌رونی خۆیدا ناتوانێت موچ����ه وه‌ربگرێت‌و به‌هۆی مردنی باوك���م ئهوهی نیگه‌ران���ی كردوین جێگیربوه‌و كێش���هی خێزانی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی به‌س����ااڵچونی ته‌مه‌نیشیه‌وه كاری دیكه‌شی باڵوكردنه‌وه‌ی وێنه‌كه‌یه‌تی له‌په‌یجه‌كاندا كه له‌گ���هڵ هیچ ك���ه‌س نه‌ب���وه ،له‌ماڵه‌وه‌ش ب����ۆ ناكرێت ك����ه ئه‌وه‌نده‌ی دیك����ه بێزاری له‌دوای مردنی ل���هو جێگه‌یه‌ی خۆی تێدا خێزانه‌ك���ه‌ی‌و منداڵه‌كان���ی ده‌ڵێ���ن هیچ كردوه ،به‌تایبه‌تی كه له‌لیستی دابه‌شكردن ی خنكاوه ،وێنه‌یان گرتوه‌و باڵویانكردوه‌ته‌وه كێش���ه‌یه‌كی نهبوهو هیچ بابه‌تێك له‌ئارادا موچه‌دا خانه‌نشینانی تیا نه‌بوه ،به‌مه‌رجێك كه ب���اری ده‌رونی خێزانه‌كەمانی تێكداوه‌و نه‌بوه زۆر ئاس���ایی ئه‌و رۆژه وه‌ك رۆژانی ئه‌گه‌ر ئه‌م موچه‌یه‌ی ئه‌وان دابه‌ش����بكرێت هه‌ر ده‌قه‌یه‌ك ئ���هو وێنه‌یه ده‌بینینه‌وه وا دیك���ه له‌ماڵ چۆت���ه دهرهوهو س���ه‌ردانی هی مانگی 3ی ساڵی 2017یه. ده‌زانین ئێستا باوكمان توشی ئه‌و روداوه دوكانی هاوڕێو دۆس���تو ناس���یاوه‌كانی كردوه ،به‌اڵم دواتر رۆشتوه بۆ غاباته‌كه‌ی ئه‌مجه‌د كوڕی سه‌باح له‌باره‌ی خۆكوشتنی بوه". باوكی����هوه ،وتی "دوای نوێژ ی ش����ێوان بو، سادق هیدایه‌ت ،ئامۆزاكه‌ی ته‌ها كه‌ریم نزیك ماڵیان‌و به‌په‌تێك خۆی خنكاندوه". س���ادق كه‌خۆی فه‌رمانبه‌ری خانه‌نشینه دنی����ا تاریكی كردب����و ،ته‌له‌فونیان بۆكردم له‌باره‌ی نه‌بونی‌‌و دۆخی ژیانی ئامۆزاكه‌یه‌وه باوكم خۆی خنكاندوه ،تا من چومه‌م به‌ده‌م وتی "ئامۆزاكه‌م پێشتر شۆفێری ئۆتۆمبیل گله‌ی ئ���ه‌وه‌ش ده‌كات جیاوازی زۆر ههیه روداوه‌كه له‌سلێمانییه‌وه بۆ شاری هه‌ڵه‌بجه ب���و له‌فه‌رمانگه‌ك���هی /له‌وب���اوه‌ڕه‌دا نیم له‌موچه‌ی خانه‌نش���ینی هه‌رێم‌و به‌غدا ئه‌و خزممان چاوه‌ڕێی وه‌رگرتنه‌وه‌ی ته‌رمه‌كه‌ی موچه‌كه‌ی له‌پێنج س���ه‌د هه‌زار بۆ شه‌ش ده‌ڵێت"له‌كوردس���تان موچه‌ی خانه‌نشینی
لهس���هدو په‌نجا ههزارهوه ده‌ست پێده‌كات به‌ره‌وژر به‌اڵم له‌به‌غدا له‌چوار سه‌د ههزارهوه ده‌س���ت پێ���ده‌كات ب���ه‌ره‌و ژوور ئه‌مه‌ش فه‌رقو جیاوازیه‌كی زۆره بۆ خانه‌نش���ینان كه هه‌وڵێكی زۆرمانداوه تا چاره‌س���ه‌رێك بدۆزرێت���هوهو وه‌ك به‌غدای لێبكرێت به‌اڵم تائێس���تا وه‌ك خۆی ماوه‌ته‌وه‌‌و چاره‌سه‌ر نه‌كراوه س���ه‌ره‌ڕای ئهوهی ساڵی پار ته‌نها دو موچه‌ی خانه‌نشینی دراوه له‌م ساڵیشدا هیچ قایمه‌یه‌كی موچه‌ی خانه‌نش���ینی دیار نیه". ب���ه‌رزان عوس���مان وته‌بیژی پۆلیس���ی پارێزگای هه‌ڵه‌بجه رایگه‌یاند " كاتژمێر 5ی ئێواره‌ی رۆژی چوار ش���ه‌ممه 2018/2/7 پیاوێكی ته‌مه‌ن 67س���اڵ به‌ناوی سه‌باح كه‌ریم كه‌پیش���هی فه‌رمانبه‌ری خانه‌نشینه له‌غاباتی گواڵن له‌نێوان گوندی باوه‌كۆچه‌ك‌و گه‌ڕه‌كی گواڵن له‌پارێزگای هه‌ڵه‌بجه كۆتای به‌ژیانی خۆی هێناوه". وتیش���ی هۆكاری خۆكوش���تنه‌كه‌ی ئه‌و پی���اوه بێتاقه‌ت���یو بێزاری ب���وه له‌ژیان، له‌ئێس���تادا په‌ڕاوی یاس���ایی بۆ روداوه‌كه كراوه‌ته‌وه ته‌رمه‌كه‌ی ره‌وانه‌ی پزیش���كی دادوه‌ری كراوه".
به‌رده‌وام بێزار بوه له‌دۆخ ی دارای ی ژیان ی ك ه وه‌ك خانه‌نشینێك له‌دوا ی ئه‌و هه‌مو ساڵه وه‌ك پێویست له‌كات ی خۆیدا ناتوانێت موچ ه وه‌ربگرێت‌و به‌هۆ ی به‌سااڵچون ی ته‌مه‌نیشیه‌وه كار ی دیكه‌ش ی بۆ ناكرێت
"شادی" لەنیوەشەودا خۆی کوشت ئا :مه‌زهه‌ر شادی توڤان ساڵێك له‌مه‌وبه‌ر له‌ڕۆژهه‌اڵته‌وه دێت بۆ باشورو له‌ڕیزه‌كانی پارتی ئازادی ده‌بێته پێشمه‌رگه .شه‌وێك له‌كاتی نۆره‌ی پاسه‌وانی باره‌گاكه‌یدا له‌دێگه‌ڵه‌ی سه‌ر بە‌شاروچكه‌ی كۆیه ،فیشه‌كێك ده‌نێت به‌سه‌ر دڵی خۆیه‌وه‌‌و كۆتایی بە‌ژیانی خۆی دێنێت. هیچ كه‌سێك له‌هاوڕێكانی پێی نازانن. به‌یانی كه دنیا روناك ده‌بێته‌وه‌و خۆر له‌ك���ه‌ل س���ه‌رده‌رده‌هێنێت ،یه‌كێ���ك له‌هاوڕێ ژنه‌كانی به‌رپرسی هێزه‌كه‌ی ئاگادار دهكاتهوه كه شادی برینداره، لهس���ه‌ر زه‌ویه‌كه كه‌وتوه‌و سه‌رسنگی خه‌ڵتان���ی خوێن���ه .كاتێك ده‌س���تی ده‌ده‌نێ‌‌و ده‌ست له‌ڕوخساری ده‌ده‌ن، هێشتا هه‌ناسه ده‌دات. ب���ۆ لێكۆڵین���هوه له‌ڕوداوه‌ك���ه، ش���ادی‌‌و هاوڕێكانی له‌پارت���ی ئازادی بە‌ته‌له‌فون پۆلیس���ی نه‌هێشتی تاوانی كۆی���ه ئ���اگادار ده‌كه‌نه‌وه ،ت���ا بێن‌و لێكۆلینه‌وه له‌ڕوداوه‌كه بكه‌ن .هاوڕێ پێش���مه‌رگه‌كانی ش���ادی‌‌و پۆلیس���ی نه‌هێشتنی تاوان ،ش���ادی به‌برینداری ده‌خه‌ن���ه ئۆتۆمبیلێك���هوه ب���ه‌ره‌و
نه‌خۆش���خانه‌ی فریاكه‌وتن���ی هه‌ولێر به‌ڕێده‌ك���هون ،به‌اڵم له‌ڕێگه ش���اد ی به‌هۆی س���ه‌ختی برینه‌كه‌یه‌وه له‌هۆش خ���ۆی ده‌چێ���ت .له‌نه‌خۆش���خانه‌ی فریاكه‌وتن پزیش���كه‌كان بە‌هاوڕێكانی ش���ادی ده‌ڵێ���ن م���ردوهو ته‌رمه‌كه‌ی ره‌وان���هی پزیش���كی دادوه‌ری هه‌ولێر ده‌كرێت. له‌دوای دو رۆژ له‌خۆكوشتنی شادی له‌رێگ���هی ته‌له‌فون���هوه كه‌س���وكاری ش���ادی له‌ڕۆژهه‌اڵت���ی كوردس���تان ئ���اگادار ده‌كرێن���هوه ك���ه كچه‌كه‌یان له‌نه‌خۆش���خانه‌یه‌و به‌زویی س���ه‌ردانی بك���ه‌ن .دوای چه‌ن���د كاتژمێرێ���ك له‌گه‌شتنی په‌یامه‌كه هه‌ریه‌ك له‌دایكی‌‌و خوش���كێكی دێنه هه‌ولێ���ر ،دواتریش بۆ ش���اروچكه‌ی كۆیه ،ب���هو هیوایه‌ی كچه‌كه‌ی���ان ببینن ،بێئ���اگا له‌وه‌ی دو رۆژه له‌ژیاندا نه‌ماوه. ڕزگار غه‌فوری به‌رپرسی راگه‌یاندنی پارتی ئازادی له‌باره‌ی وه‌رگرتنه‌وه‌ی ته‌رمی ش���ادی وتی "هێش���تا ته‌رمی ش���ادی وه‌رنه‌گیراوه‌ته‌وه‌‌و له‌پزیشكی دادوه‌ریه .چاوه‌ڕێی كه‌س���وكاره‌كه‌ی ده‌كه‌ی���ن تا ته‌رم���ی كچه‌كه‌یان ببین‌و دڵنیابن له‌مه‌رگی ،پزیشكی دادوه‌ریش لێكۆلینه‌وه‌كان���ی له‌وباره‌یه‌وه ئه‌نجام ب���دات ،ئ���ه‌وكات لهس���نوری كۆیه‌و
له‌ن���او كه‌مپی پارتی ئ���ازادی به‌خاك ده‌س���پێرێت .وه‌ك هه‌مو ش���ه‌هیدێك رێوڕەس���می ب���ۆ ئه‌نج���ام ده‌ده‌ی���ن، ئه‌و مافانه‌ی ش���ه‌هیدێكی س���ه‌نگه‌ر هه‌یه‌ت���ی ،بۆ كه‌س���وكاری ش���ادیش ده‌س���ته‌به‌رده‌كرێت ،ب���ا خۆش���ی كوش���تبێت .ئه‌و پێش���مه‌رگه بوه‌وه‌‌و له‌كاتی واجبدا توشی ئه‌و روداوه‌بوه". ئه‌وه‌ش���ی وت "به‌داخ���هوه بنكه‌ی پۆلیس���ی كۆی���ه ل���ه‌دوای وه‌رگرتنی ته‌رم���ی ش���ادی وێن���هی ملوانه‌كه‌ی ملیی‌‌و بلوس���ه‌كه‌ی به‌ری ش���ادی یان باڵوكردۆته‌وه ،پێش ئ���ه‌وه‌ی خۆمان وه‌ك حیزب هیچی له‌سه‌ر باڵوبكه‌ینه‌وه. پۆلیسی كۆیه لێداونی له‌سه‌ر داوه كه ئێم���ه وه‌ك وه‌فایه‌ك ب���ۆ خێزانه‌كه‌ی تا نه‌زانن كچه‌كه‌یان خۆی كوش���توه، باڵوكردنه‌وه‌ی ئه‌و هه‌واڵه كتوپڕه‌مان پێ باش نه‌ب���و .نازانم بۆ ئه‌وكاره‌یان كردوه!". وتیشی "له‌ڕێگه‌ی هێزه‌كانی ژنانه‌وه خۆم���ان بە‌روداوه‌كه‌م���ان زانی .دواتر هێزه‌كانی پۆلیس���مان ئ���اگادار كرد. نه‌مان ده‌ویست هیچ لێدوانێكی له‌باره‌وه بوترێ���ت ،چونك���ه ئێمه هێش���تا ئه‌و خه‌مه‌مان به‌بنه‌ماڵه‌كه‌ی نه‌وتبو .ئێمه به‌كه‌سوكاره‌كه‌یمان وت برینداره .یه‌ك فیشه‌ك لهس���ه‌ردڵی دابو ده خوله‌ك
پێش ئهوهی بیگه‌یه‌نینه نه‌خۆشخانه‌ی رزگاری شاری هه‌ولێر ،له‌ئۆتۆمبیله‌كه‌دا گیانی له‌ده‌ست داوه". شادی كچه كوردێكی ته‌مه‌ن بیست‌و پێنج س���اڵ ،باوكی له‌ژیان���دا نه‌مابو، له‌گ���هڵ دای���ك‌و خوش���ك‌و براكان���ی گه‌وره‌بب���و .ده‌مێك س���اڵ ب���و بیری كوردایه‌ت���ی له‌مێش���كیدا چه‌ك���ه‌ره‌ی كردبو .س���اڵی 2017زوڵم‌و س���ته‌می داگیرك���ه‌ران ته‌نگ���ی پێهه‌ڵده‌چنێ، خۆشه‌ویس���تی بۆ ش���ۆڕش‌و خه‌ونی ئازادی وای لێده‌كه‌ن خێزانه‌كه‌ی به‌جێ بهێڵێت‌و روبكاته باشوری كوردستان. له‌وێ خۆی له‌ناو یه‌كێك له‌حیزبه‌كانی رۆژهه‌اڵت ده‌ۆزێته‌وه .دواجار به‌ویستی خۆی بڕیارده‌دات له‌گه‌ڵ پارتی ئازادی، كه حیزبێكی كوردی رۆژهه‌اڵته درێژه به‌خه‌بات بدات. یه‌كێك له‌هاوڕێكانی ئهوه ده‌گێرێته‌وه كه شادی ماوه‌ی س���اڵێك بو هاتبوه ناو كاری حیزب���یو خێزانه‌كه‌ی به‌جێ هێشتبو .وه‌ك كه‌سێكی ئاسایی درێژه‌ی به‌خه‌ب���ات‌و چاالك���یو كاری حیزب���ی داوه‌و رۆژێك له‌ڕۆژان نیگه‌رانی‌‌و خه‌م‌و ئازارێ���ك له‌ڕوخس���اریدا به‌دینه‌كراوه. ئه‌و ش���ه‌وه‌ش له‌هێزی ژنان پاسه‌وانی كردوه ،هیچ كێشه‌یه‌كی نهبوهو باسی هیچ���ی نه‌ك���ردوه .تائێس���تا نازانین
هۆكاری خۆكوشتنه‌كه‌ی چی بوه". هاوڕێكانی س���ه‌رقاڵی خوێندنه‌وه ی یاداش���ته‌كانین ،به‌ڵك���و ش���تێكیان س���ه‌باره‌ت بە‌هۆكاری خۆكوشتنه‌كه‌ی ده‌ستگیر ببێت .ئه‌و رۆژانه ئیشو كارو روداوی خۆش‌و ناخۆش‌و بیره‌وه‌ریه‌كانی له‌ده‌فته‌رێك���دا تۆمارك���ردوه .به‌وته‌ی ئه‌وان "ئهوه یه‌كه‌م حاڵه‌تی خۆكوشتن نی���ه ،لهس���ه‌رجه‌م جێگ���هو پێگ���هو شوێنه‌كانی دیكه‌ی ئه‌م كۆمه‌ڵگایه‌دا، ئه‌و روداوانه چه‌ند باره ده‌بنه‌وه". ش���ۆڕش كاكه به‌ڕێوه‌به‌ری پۆلیسی شاروچكه‌ی كۆیه له‌باره‌ی خۆ كوشتنی پێش���مه‌رگه كچه‌كه‌ی پارتی ئازادی یه‌وه ،وتی "به‌یانی رۆژی چوار شه‌ممه 7ی شوباتی ،2017كچێكی ته‌مه‌ن 25 ساڵ به‌ناوی شادی توڤان به‌چه‌كه‌كه‌ی خۆی له‌ج���ۆری كاڵش���ینكۆف خۆی ده‌كوژێ���ت .له‌ئێس���تادا ته‌رمه‌ك���هی ره‌وان���هی پزیش���كی دادوه‌ری كراوه‌و چاوه‌ڕی بڕیاری دادگاین". ئه‌وه‌ش���ی وت "داوامان له‌هاوڕێكانی ش���ادی كردوه تا لێكۆڵینه‌وه‌ی زیاتر له‌ڕوداوه‌ك���ه بكرێت ،ئه‌و چه‌كه‌مان بۆ بهێنن‌و ته‌سلیمی بكه‌ن تا ته‌رمی شادی وه‌رگرنه‌وه .تائێس���تا چه‌كه‌كه‌یان بۆ نه‌هێناوین ت���ا بزانین به‌و چه‌كه خۆی كوشتوه یان نا".
بهداخهوه بنكه‌ی پۆلیسی كۆیه له‌دوای وه‌رگرتنی ی ته‌رمی شاد وێنه‌ی ملوانه‌كه‌ی ملیی‌‌و بلوسه‌كه‌ی به‌ری شادی یان باڵوكردۆته‌وه ،پێش ئهوهی خۆمان وه‌ك حیزب هیچی له‌سه‌ر باڵوبكه‌ینه‌وه
له‌ترسی دوركه‌وتنه‌وه‌ی منداڵه‌كانی خۆی خنكاند ئا :مه‌زهه‌ر نازەنین هیوا له‌دوا ی مانگێك جیابونه‌و‌ه له‌هاوسەرەكه‌ی‌‌و به‌جێهشتن ی سێ منداڵه‌كه‌ی ،له‌سه‌ربان ی ماڵی باوك ی له‌گوند ی ئه‌ڵمان ی شار ی سلێمان ی له‌چكه‌كه ی ده‌كات ه ملیو خۆی هه‌ڵده‌واسێت. یانز‌ه ساڵ پێش ئێستا نازەنین له‌رێگه ی خزم‌و كه‌س���وكاره‌كه‌یه‌و‌ه داوا ی لێده‌كرێت له‌گه‌ڵ پورزایه‌ك ی خۆ ی ژیان ی هاوس���ه‌ر ی پێكبهێنێت ،ئه‌ویش راز ی ده‌بێت .له‌ماوه‌ی ژیانی خێزانیدا ده‌بێت ه خاوه‌ن ی س��� ێ كچ، گه‌وره‌كه‌یان نۆ ساڵو ناوه‌نجییه‌كه‌یان پێنج ساڵو بچوكه‌كه‌یشیان ته‌مه‌ن ی س ێ ساڵه. چه‌ند س���اڵێك دوا ی ژیان ی هاوس���ه‌ری نازەنی���ن‌و هاوس���ەرەكه ی چه‌ن���د جارێك كێش���ه‌یان له‌گه‌ڵ یه‌ك بوه ،به‌اڵم هه‌رزوو خزم‌و كه‌س���وكاریان نێوه‌ندگیریان كردون‌و چۆتهوه ال ی هاوسه‌رو منداڵه‌كانی .بۆ دواجار مانگێك پێش ئێس���تا كێش���ه‌یان ده‌بێت‌و
چیتر ناچێته‌و‌ه ال ی هاوسه‌ره‌كه‌ی‌‌و پاشان له‌رێگه ی دادگاو‌ه له‌یه‌ك جیاده‌بنه‌وه. خزمێك��� ی نزیك ی نازەنین ك ه نه‌یویس���ت ناو ی ئاشكرا بكرێت ،شێواز ی خۆكوشتن ی نازەنین���ی بۆ ئاوێن ه گێڕای���هوهو وتی "ئه‌و ئیواره‌ی��� ه له‌ماڵ��� ی باوك��� ی نازەنین بوم، له‌گه‌ڵ ئه‌ندامان ی خێزانه‌كه ی پێكه‌و‌ه بوین. كاتژمێر حه‌وت ی ئێوار‌ه له‌گه‌ڵ خوشكه‌كان ی دیكه ی پێكه‌و‌ه چوین ه دهرهوه بۆ شتكڕین‌و هاتین���هوه بۆ ماڵهوه .هیچ ش���تێك ی باس نه‌كرد ،زۆر ئاس���ای ی قسه ی ده‌كرد .باس ی ئ���هوه ی ده‌كرد ئیتر رێجی���م ده‌كات‌و برنج ناخوات .ده‌ستیكرد به‌دروستكردن ی زه‌اڵت ه دواتر من چوم ه دهرهوهو به‌جێمهێشتن". وتیش��� ی "دوا ی دو كاتژمێ���ر جارێك��� ی دیك ه گه‌ڕامه‌و‌ه بۆ ماڵ��� ی باوك ی نازەنین، هیچ باس���ێك نه‌ب���و .بۆ دواج���ار كارێك ی تاس���لوجه‌م هه‌بو بە‌ئۆتۆمبیله‌كه‌م رۆشتم. ئه‌وه‌ن���ده ی نه‌برد ته‌له‌فون���م بۆ كرا وتیان فریاك���هوه نازەنین خ���ۆ ی خنكاندوه .ئه‌و كاته ی هه‌ر خۆیو دایك ی له‌ماڵ بوه ،چۆت ه قات ی س���هرهوه ی ماڵ ی باوكی ،له‌چكه‌كه ی
له‌مل ی ئااڵندوه ،خۆ ی هه‌ڵواس���یوه‌و خۆ ی خنكاندوه". ئاماژه‌ش ی بهوه كرد كاتێك گه‌یشتونه‌ت ه س���ه‌ر روداوه‌ك��� ه گیان ی له‌ده‌س���ت داوه، "له‌چکه‌كه‌ی���ان له‌مل ی ك���رده‌وه‌و ره‌وانه ی نه‌خۆشخانه ی فریاكه‌وتن كرا .پزیشكه‌كان زۆر هه‌وڵیان���داو كاره‌بای���ان لێ���دا ،به‌اڵم ئ���هو ده‌مێك ب���و گیان ی له‌ده‌س���ت دابو. دوات���ر ته‌رمه‌كه‌یمان له‌پزیش���ك ی دادوه‌ر ی وه‌رگرته‌وه". به‌وت���ه ی یه‌كێك��� ی دیك��� ه له‌كه‌س��� ه نزیكه‌كان ی "ماوه ی مانگێگ ده‌بێت نازەنین له‌هاوس���ه‌ره‌كه ی جیابۆته‌و‌ه ك��� ه خاڵۆزا‌و پورزای یه‌كن .یانز‌ه س���اڵ پێش ئێس���تا بە‌رزامه‌ند ی هه‌ردو ال ژیان ی هاوسه‌رگیرییان پێكهێن���اوه .ب���ه‌اڵم دوا ی چه‌ند س���اڵێك كێش ه ده‌كه‌وێت ه نێوانیان .خزم‌و كه‌سوكار كێشه‌كانیان بۆ چاره‌سه‌ر ده‌كه‌ن‌و نازەنین دهچێتهوه ال ی هاوسه‌رەكه‌ی ،تا دواجار هیچ رێگ ه چاره‌یه‌ك بۆ ئاش���تبونه‌وه ی نازەنین‌و هاوسەرەكه ی به‌دیناكرێت‌و جیاده‌بنه‌وه". به‌وته ی كه‌سوكاره‌كه ی ئه‌و چه‌ند رۆژه ی
دێتهوه بۆ ماڵ ی باوكی‌‌و له‌دوا ی یانز‌ه ساڵ به‌یه‌كج���ار ی جیاده‌بێته‌وه ،ب���ار ی ده‌رون ی جێگیر ده‌بێ���ت .خه‌ف���ه‌ت له‌جیابونه‌وه ی هاوسه‌ره‌كه ی ناخوات .ئهوه ی پ ێ نیگه‌ران ده‌بێت س��� ێ كچه‌كه‌یه‌ت ی ك��� ه زۆر بیریان ده‌كات .ده‌یه‌وێت هه‌فتان ه سه‌ردان ی بكه‌ن‌و چاو ی به‌كچه‌كان ی بكه‌وێت. كه‌س���وكاره‌كه ی ئ���ه‌وه‌ش ده‌گێڕن���هوه ك��� ه نازەنین ماوه ی هه‌فته‌یه‌ك ده‌بو س��� ێ كچه‌كه ی نه‌بینی ب���و ،زۆر بیر ی ده‌كردن، چونك��� ه الی هاوس���ه‌ره‌كه‌ی ب���ون .ب���هو هۆیهوه زۆر بێتاقه‌ت بو ،بیر ی له‌كچه‌كان ی ده‌كردەوه‌‌و خه‌می ئهوهی بو ئاخۆ جارێك ی ت���ر ده‌توانێت له‌گه‌ڵ س��� ێ كچه‌كه ی ژیان به‌سه‌ر به‌رێت؟ خزمێك��� ی نزیك ی ئه‌وه‌ش ب���اس ده‌كات "هه‌مو هه‌فته‌یه‌ك كچه‌كان ی ده‌هاتن شه‌وێك س���ه‌ردان ی نازەنینیان دهكردو ده‌ڕۆشتنه‌و‌ه بۆ ماڵ ی هاوس���ه‌ره‌كه‌ی ،ب���ه‌اڵم له‌م چه‌ند رۆژه ی دوایی���دا ماوه ی حه‌وت رۆژێك ده‌بو كچه‌كان ی سه‌ردانیان نه‌كردبو .به‌و هۆیهوه زۆر بیتاق���ه‌ت بو ،بی���ر ی زۆر ده‌كرده‌وه،
به‌رده‌وام دڵ ی له‌ال ی كچه‌كان ی بو". ئه‌وه‌ش ی باس���كرد "هاوسه‌ره‌كه ی وتبوی نایه‌وێت كچه‌كان ی بنێرێته‌و‌ه بۆ الی نازەنین، چونك ه خه‌ریك ه دایكیان بیرده‌چیته‌وه .ده‌بێ ئه‌ویش كچه‌كان��� ی له‌بیربكات .ئه‌مه‌ش زۆر بێتاقه‌تی كردبو" .نازەنین‌و هاوس���ه‌ره‌كه ی پێكه‌و‌ه له‌گه‌ڵ ماڵ ی خه‌زور ی له‌یه‌ك ماڵدا ده‌ژیان .له‌دوای جیابونه‌وه‌ش���هوه ،ئه‌وان منداڵه‌كانیان گرتبو‌ه خۆیان. به‌ش��� ی راگه‌یاندن��� ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت��� ی پۆلیس��� ی پارێ���زگا ی س���لێمان ی راگه‌یاند "دره‌نگانێك ی شه‌و ی دوشه‌مم ه 2018/2/5 ژنێك ی ته‌مه‌ن 27سا ڵ به‌ناو ی (م ،ه ،ح) له‌شار ی سلێمانی خۆ ی خنكاندوه". پۆلیس��� ی س���لێمان ی ده‌ڵێت "ئ���هو ژن ه له‌دایكب���و ی س���اڵ ی 1989ی���ه .ل���ه‌دوا ی گه‌یش���تن ی هێزه‌كان ی پۆلیس الش���ه‌كه ی ره‌وان���ه ی پزیش���ك ی دادوه‌ر ی ك���راوهو لێكۆڵینهوه له‌ڕوداوه‌ك ه به‌رده‌وامه". تیبینی :ناوەکان خوازراون
ماوه ی مانگێگ ده‌بێت نازەنین له‌هاوسه‌ره‌كه ی جیابۆته‌و‌ه ك ه خاڵۆزا‌و پورزای یه‌كن .یانز‌ه ساڵ پێش ئێستا بە‌رزامه‌ند ی هه‌ردو ال ژیان ی هاوسه‌رگیرییان پێكهێناوه
تایبەت
) )613سێشه‌ممه 2018/2/13
هه‌مو شتێک له‌باره‌ی کوردستان‌و عێراقه‌وه
www.niqash.org
9
ئه‌م الپه‌ڕه‌یه به‌سپۆنسه‌ری رێکخراوی راگه‌یاندن له‌هه‌ماهه‌نگی‌‌و گواستنه‌وه، ئه‌کادیمیای راگه‌یاندنی ئه‌ڵامنی
ك ێ تاجه‌كه له‌سه‌ر ده‌نێت؟
تاڵه‌بانییه‌كان چاویان له‌میراتییه‌كه‌ی مام جه‌الله نیقاش ،هونەر حەمەرەشید وه‌ك چۆن نه‌خۆشی‌و كۆچی دوایی جه‌الل تاڵه‌بانی سكرتێری گشتی یه‌كێت ی نیشتمانی كوردستان به‌خێر بۆ حیزبه‌كه‌ی نه‌شكایه‌وه ،ئه‌وهاش كورسییه‌كه‌ی كێشه‌یه‌كی تری بۆ یه‌كێتی دروستكردوە. كۆچی دوایی جه‌الل تاڵه‌بانی به‌شێوه‌یه‌ك كاریگه‌ری له‌سه‌ر یه‌كێتی نیشتمانی داناوه، ئه‌و حیزب����ەدوای چه‌ندین ه����ه‌وڵ ناتوانێت كۆبونه‌وه‌یه‌كی س����ه‌ركردایه‌تی ئه‌نجامبدات‌و ئه‌گ����ه‌ر كۆبونه‌وه‌كه‌ش بكه‌ن ،ئ����هوه به‌بێ ئه‌نجام كۆتایی دێت‌و لهس����ه‌ر هیچ پرسێك یه‌كالنابنه‌وه. تاڵه‌بان����ی كه له‌كۆتای����ی 2012نه‌خۆش كهوتو دوای پێنج ساڵ له‌تشرینی یه‌كه‌می 2017كۆچ����ی دوایی كرد ،هیچ كه‌س نه‌بوو به‌قه‌د ئه‌و له‌ئیداره‌دانی حیزبه‌كه‌یدا شاره‌زا بێت ،هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ی گۆڕه‌پانه‌كه‌شی چۆڵكرد یه‌كێتی به‌جۆرێ����ك بارودۆخی تێكچوە ،كه سه‌رپێ كه‌وتنه‌وه‌ی زه‌حمه‌ت بوە. س����ه‌عدی پی����ره ،وته‌بێ����ژی یه‌كێت����ی نایش����ارێته‌وه ،چ نه‌خۆشكه‌وتنی‌‌و چ كۆچی دوای����ی تاڵه‌بان����ی كێش����هی گ����ه‌وره‌ی بۆ دروس����تكردون ،به‌ش����ێوه‌یه‌ك ئێستا دۆخی حیزبه‌ك����هی بە"ماڵ����ی بێ باوك وه‌س����ف ده‌كات". س����ه‌عدی پیره بۆ "نیق����اش" وتی "ئه‌و كێش����انه به‌ه����ۆی نه‌بون����ی تاڵه‌بانیی����هوه دروستبوە ،به‌شێوه‌یه‌ك جێگرێكی له‌یه‌كێتی جیابوەته‌وه (به‌رهه‌م س����اڵح له‌حیزبه‌كه‌ی هاتوەته دهرهوهو هاوپه‌یمانی بۆ دیموكراسی‌‌و دادپ����ه‌روه‌ری پێكهێناوه) ،هه‌روه‌ها ئه‌گه‌ری جیابونه‌وه‌ی تریش ههیه". كێشه‌كانی یه‌كێتی كێشه‌كانی یه‌كێتی س����ه‌رچاوه‌یان زۆرن‌و له‌ئه‌نجامی جیاوازی بۆچونی به‌رپرسه‌كانی لهس����ه‌ر ئی����داره‌دان‌و سیاس����ه‌تكردنی حیزبه‌كه‌یان دروستبوەو ئێستا گه‌یشتوەته ئاس����تێك ئه‌نجوومه‌ن����ی س����ه‌ركردایه‌تی بڕیاری هه‌ڵوه‌ش����انه‌وه‌ی مه‌كته‌بی سیاسی حیزبه‌كه‌ی����ان داوه‌و ئه‌ندامان���� ی مه‌كته‌ب����ی سیاسیش ئهوه ره‌تده‌كه‌نه‌وه. ئه‌نجوومه‌نی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی زیاتر له‌كۆبونه‌وه‌ی����ه‌ك ده‌كات ،ئه‌وه‌ش ته‌نیا بۆ هه‌ڵبژاردن����ی ده‌س����ته‌ی به‌رێوه‌بردنی نوێی یهكێتیو دیاریكردن����ی رۆژی كۆنگره ،به‌اڵم نه ده‌س����ته‌كه‌ی پێهه‌ڵده‌بژێرێ����ت ،نه رۆژی كۆنگره‌شی پێ یه‌كالده‌كرێته‌وه. یه‌كێت����ی له‌دامه‌زراندنیی����هوه (س����اڵی ،)1975تائێستا س����ێ كۆنگره‌ی به‌ستوەو
ده‌بوو لهس����اڵی 2014كۆنگ����ره‌ی چواره‌می ببه‌س����تێت ،ب����ه‌اڵم كێش����ه ناوخۆییه‌كان ی رێگربون له‌به‌ستنی كۆنگره‌و ئێستاش مانگی ئازار پێش����نیازكراوه بۆ به‌ستنی كۆنگره‌كه، به‌اڵم به‌دوور ده‌زانرێت له‌و مانگه‌دا كۆنگره ببه‌سرێت. فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی بۆ "نیقاش" ده‌ڵێت "كێشه‌ی گه‌وره‌ی یه‌كێتی نه‌به‌س����تی كۆنگره‌ی چواره‌مییه‌تی، كه ئه‌گه‌ر له‌كاتی خۆی كۆنگره‌ی ببه‌ستایه، ئهوه كێشه‌كان نه‌گه‌یشت به‌م ئاسته". فه‌رید ئه‌سه‌س����ه‌رد به‌دووریشی ده‌زانێت، یه‌كێت����ی به‌م دۆخه‌وه كۆنگره ببه‌س����تێت، ده‌ش����ڵێت" :ئه‌گه‌ر كۆنگره‌ش ببه‌س����تێت، نابێته هۆی چاره‌س����ه‌ری كێشه‌كان ،چونكه به‌راده‌یه‌ك قووڵبوەته‌وه ،گه‌یشتنه چاره‌سه‌ر ئه‌سته‌م ده‌بێت". میراتییه‌كه‌ی تاڵه‌بانی ج����ه‌الل تاڵه‌بانی هه‌ر نه‌خۆش����ییه‌كه‌ی‌‌و كۆچی دواییه‌كه‌ی نابێته كێشه بۆ یه‌كێتی، به‌ڵكو ناكۆكی گه‌وره لهس����ه‌ر كورسییه‌كه‌ی ده‌بێت. یه‌كێتی یه‌كێكه له‌حیزبە‌ده‌سه‌اڵتداره‌كانی هه‌رێمی كوردستان ،به‌هۆی ده‌سه‌اڵتیشه‌وه، ئه‌و حیزبە‌خاوه‌نی س����ه‌رمایه‌كی گه‌وره‌یه‌و ناوچه جێنفوزی خۆی ههیهو خاوه‌نی ده‌یان كۆمپانیای بازرگانی‌‌و وه‌به‌رهێنانه له‌هه‌رێمی كوردستان‌و عێراق. جگ����ه له‌مان����ه‌ش ،یه‌كێت����ی خاوه‌ن����ی ده‌ی����ان پۆس����تی حكومیی����ه له‌هه‌رێم����ی كوردس����تان‌و عێراقدا ،ئه‌م����ه جگه له‌ده‌یان پۆس����تیش له‌ناوخۆی حیزبه‌كه كه ده‌كرێت به‌میراتییه‌كه‌ی تاڵه‌بانی ناوببرێت. یه‌كه‌م ناكۆكی لهس����ه‌ر شوێنی تاڵه‌بانی، بۆ پۆس����تی س����ه‌رۆك كۆماری عێ����راق بو، ناوبراو تا كاتی نه‌خۆشكه‌تنی ئه‌و پۆسته‌ی البو ،به‌اڵم له‌ساڵی 2014ملمالنێیه‌كی توند له‌ناوخۆی یه‌كێت����ی كرا ،بۆ یه‌كالكردنه‌وه‌ی ئه‌و پۆسته. ئ����ه‌وكات ملمالنێك����ه له‌به‌رژه‌وه‌ن����دی فوئ����اد مه‌عس����وم كۆتای����ی ه����ات ئه‌وه‌ش به‌پشتوانی خانه‌واده‌ی تاڵه‌بانی ،به‌اڵم ئه‌و یه‌كالبوەنه‌وه‌یه بوە س����ه‌ره‌تای ته‌قینه‌وه‌ی كێشه‌كانی یه‌كێتی ،تا ئهوهی به‌جیابونه‌وه‌ی به‌رهه‌م س����اڵح كۆتایی هات ،چونكه ناوبراو یه‌كێك بوو له‌كاندی����ده‌كان ،به‌اڵم نه‌یتوانی به‌ده‌ستیبهێنێت. ئێستاش جگه له‌و پۆسته ده‌یان پۆستی تر له‌ناوخۆی یه‌كێتی هه‌ی����ه كه ئه‌ندامانی س����ه‌ركردایه‌تی یه‌كێت����ی كێبڕكێی ده‌كه‌ن، ره‌نگ����ه كۆنگ����ره به‌ش����ێك له‌و پۆس����تانه یه‌كالبكاته‌وه ،به‌اڵم ئهوهی جێگه‌ی سه‌رنجه
قوباد تاڵەبانی ،پاڤڵ تاڵەبانی ،الهور شێخ جەنگی بنه‌ماڵ����هی تاڵه‌بان����ی چاویان لهس����ه‌ر ئه‌و پۆس����تانه‌یه‌و ملمالنێی توندیش����ی لهس����ه‌ر ده‌كه‌ن. له‌ئێس����تاوه رون����ه له‌ناو س����ه‌ركردایه‌تی داهاتووی یه‌كێتیدا ماڵی تاڵه‌بانی ده‌س����ت رۆیش����توو ده‌ب����ن ،قوباد تاڵه‌بان����یو پافڵ تاڵه‌بانی (كوڕانی تاڵه‌بانی) هێرۆ ئیبراهیم ئه‌حم����ه‌د (هاوس����ه‌ری تاڵه‌بانی) ،ش����اناز ئیبراهیم ئه‌حمه‌د (خوش����كی هاوسه‌ره‌كه‌ی تاڵه‌بان����ی) ،الهور ش����ێخ جه‌نگ����یو ئاراس شێخ جه‌نگی (برازاكانی تاڵه‌بانی) ،له‌تیف ره‌ش����ید ،محه‌مه‌د سابیرو بێگه‌رد تاڵه‌یانی‌‌و ئااڵ تاڵه‌بانی( ،كه‌س����انی سه‌ر به‌بنه‌ماڵه‌ی تاڵه‌بان����ی) له‌دیاترین ناوه‌كان����ی داهاتووی یه‌كێتی ده‌بن. پۆسته هه‌ستیاره‌كه پۆس����تی س����كرتێری گش����تی یه‌كێت����ی له‌سه‌ره‌تای دورس����تبونی ئه‌و حیزبه‌وه الی مام جه‌الل م����اوه ،بااڵترین پۆس����ته له‌ناو یه‌كێتیدا. هه‌رچه‌ن����ده بهپێی هه‌م����واری په‌یڕه‌وی ناوخ����ۆی یه‌كێتی ،كه ئه‌نجوومه‌نی ناوه‌ندی یه‌كێت����ی ئاماده‌یكردوەو بڕی����اره له‌كۆنگره یه‌كالبكرێته‌وه ،پۆس����تی سكرتێری گشتی‌‌و مه‌كته‌بی سیاسی نامێنێت. ه����ه‌ر به‌پێ����ی په‌ی����ڕه‌وه ئاماده‌كراوه‌كه، له‌جیات����ی پۆس����تی س����كرتێری گش����تی، بڕیاره س����ێ كه‌س ئ����هو حیزبە‌به‌ڕێوه‌ببه‌ن، ده‌س����ه‌اڵته‌كانی س����كرتێری گش����تی- ی����ان پێبدرێ����تو ه����ه‌ردوو ئه‌نجوومه‌ن����ی سه‌ركردایه‌تی‌و ناوه‌ندی ئێستاش نامێنێت‌و ئه‌نجوومه‌نی گشتی سه‌ركردایه‌تی‌و ده‌سته‌ی دانایان دروستده‌كرێت. له‌تیف نێروه‌یی ،وته‌بێ����ژی ئه‌نجوومه‌نی ناوه‌ن����دی یه‌كێتی كه ئاگاداری ئاماده‌كردنی
هه‌مواری په‌یڕه‌وی ناوخۆیی حیزبه‌كه‌یه‌تی، له‌باره‌ی ورده‌كاری په‌یڕه‌وه‌كه‌وه بە"نیقاش" ی وت" :ده‌سته‌یه‌كی بااڵ كه له‌سێ كه‌س پێكدێت ده‌بنه شوێنگره‌وه‌ی سكرتێرو ده‌سه‌اڵته‌كانی سكرتێر به‌سه‌ریاندا دابه‌شده‌كرێت ،كه هه‌ر یه‌كێكیان سه‌رپه‌رشتی سێ ناوه‌ند ده‌كه‌ن، ئه‌وانیش دابه‌ش����ی نۆ ناوه‌ند‌و ستون ده‌بن، له‌گ����هڵ ئ����ه‌وه‌ش كۆمیت����هو مه‌ڵبه‌نده‌كان نامێنن‌و له‌جێی ئه‌وان سه‌ركردایه‌تی ده‌ڤه‌ر دروس����تده‌كرێت ،هه‌ندێ����ك ناوچه‌ش وه‌ك پارێزگا سه‌ركرده‌یه‌ك به‌رپرسی ده‌بێت". هه‌روه‌ها په‌یڕه‌وه نوێیه‌كه ،سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی ب����ۆ 121ك����ه‌س زیادده‌كرێت ،كه ئێستا 41كه‌سه ،سه‌ركردایه‌تییه نوێیه‌كه‌ش هه‌ر پارێزگایه‌ك له‌دوا هه‌ڵبژاردندا لهس����ه‌دا چه‌ن����دی ده‌نگی یه‌كێتی بهێنێت ،لهس����ه‌دا ئه‌وه‌نده پشكیان له‌ناو س����ه‌ركردایه‌تییه‌كه ده‌بێت. ههرچهنده به‌پێ����ی په‌یڕه‌وی ئاماده‌كراوی ناوخۆی یه‌كێتی پۆستی سكرتێر نامێنێت، به‌اڵم پێش ئه‌نجامدانی كۆنگره ،ملمالنێیه‌كی توند له‌سه‌ر ئه‌و پۆسته ههیه ،چ بۆ نه‌مانی، چ ب����ۆ ئهوهی ئه‌گ����ه‌ر مایه‌وه ك����ێ ده‌بێته خاوه‌نی ئه‌و پۆسته. فه‌رید ئه‌سه‌س����ه‌رد بۆ "نیقاش" ده‌ڵێت: "پۆسته بااڵكانی یه‌كێتی زۆرترین مشتومڕیان له‌سه‌ره‌و له‌داهاتووش مش����تومڕه‌كان زیاتر ده‌بن ،به‌پۆستی سكرتێری گشتی-شه‌وه". ئه‌سه‌س����ه‌رد ده‌ش����ڵێت" :ئ����هوه یه‌كالنه‌بوه‌ته‌وه پۆستی س����كرتێری گشتی یه‌كێتی نامێنێ����ت ،به‌اڵم گفتوگۆی له‌باره‌ی ده‌كرێ����تو به‌دڵنیایی له‌ئه‌گ����ه‌ری مانه‌وه‌ی چه‌ند كه‌س����ێك ملمالنێی لهس����ه‌ر ده‌كه‌ن، ره‌نگه ملمالنێكه‌ش توند بێت". بازه‌كه له‌سه‌ر شانی كامیان ده‌نیشێته‌وه..
قوباد یان پافڵ؟ قوبادو پافڵ ،دوو كوڕی جه‌الل تاڵه‌بانین، ئه‌وان ئێس����تا زۆرترین چانسیان ههیه ،كه ببنه میراتگری باوكیان له‌ناو یه‌كێتی. پاف����ڵ ،دوو س����اڵ ب����ه‌ر له‌دامه‌زراندنی یه‌كێت����ی له‌دایك بوەو ئیس����تا ته‌مه‌نی 45 س����اڵه ،كوڕه گ����ه‌وره‌ی ج����ه‌الل تاڵه‌بانی س����كرتێری كۆچكردوە ،ئه‌و سااڵنێكی زۆر لهس����ه‌ر ش����انۆی سیاس����ی یه‌كێتی ونبو، به‌تایبه‌ت����ی پێش نه‌خۆش����كه‌وتنی باوكی، ئ����هو دوای راپه‌ڕین له‌زانكۆی ئۆكس����فۆردی به‌ریتانی س����ه‌رقاڵی خوێن����دن بوە ،یه‌كه‌م ده‌ركه‌وتنی راسته‌قینه‌ش����ی هه‌وڵه‌كانی بوو بۆ دروستكردنی ده‌زگای دژه‌تیرۆری یه‌كێتی له‌پێش پرۆس����هی ئازادی عێ����راق له‌الیه‌ن ئه‌مری����كاو دوای دووركه‌وتنه‌وه‌ی تاڵه‌بانیش به‌هۆی نه‌خۆشییه‌وه ،ده‌رفه‌تی ده‌ركه‌وتنی زیاتر بو. پافڵ ئێس����تا پۆس����تی ده‌زگای دژایه‌تی تیرۆری له‌ناو یه‌كێتی ههیهو ئه‌گه‌ر سه‌یرێكی په‌ڕه تایبه‌تییه‌كانی له‌تۆڕه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان بكه‌ی����ت ،رۆژانه زۆربه‌ی ئه‌و ش����اندانه‌ی بۆ كۆبونه‌وه له‌گه‌ڵ یه‌كێتی سه‌ردانی سلێمانی ده‌كه‌ن ،ئه‌و پێشوازییان لێده‌كات. قوباد كوڕی دوەمی تاڵه‌بانییه‌و لهس����اڵی 1977له‌دایكب����وەو به‌ش����ی زۆری ژیان����ی ل����ه‌ده‌ره‌وه به‌تایب����ه‌ت له‌به‌ریتانیاو ئه‌مریكا به‌سه‌ر بردوەو له‌واڵتی به‌ریتانیا الی باپیری ئیبراهیم ئه‌حمه‌د -له‌له‌نده‌ن ده‌ژیا.كاتێك به‌رهه‌م ساڵح نوێنه‌ری یه‌كێتی بوە له‌ئه‌مریكا ،قوباد تاڵه‌بانی وه‌ك یاریده‌ده‌ری كاریكردوە ساڵی 2003گه‌ڕاوه‌ته‌وه هه‌رێمی كوردس����تان‌و بە‌به‌رپرس����یاری رێكخ����ه‌ری په‌یوه‌ندی نێوان یهكێتیو س����وپای ئه‌مریكا ده‌ستی به‌كاركرد.
دوات����ر س����اڵی 2004قوب����اد تاڵه‌بان����ی گه‌ڕای����هوه ئهمریكاو له‌وێ ب����وە به‌نوێنه‌ری یه‌كێتی له‌واشنتۆن ،ساڵی 2006یش دوای یه‌كخس����تنه‌وه‌ی ئیداره‌ی هه‌ولێرو سلێمانی بوو به‌نوێنه‌ری حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له‌ئه‌مریكا. قوباد تاڵه‌بانی ئێس����تا بااڵترین پۆس����تی یه‌كێت����ی له‌ناو حكومه‌ت الیه كه پۆس����تی جێگری س����ه‌رۆكی حكومه‌ته ،له‌گه‌ڵ ئهوهی هیچ پۆس����تێكی حیزب����ی له‌ن����او یه‌كێتیدا نییه ،به‌اڵم دوای نه‌خۆش����كه‌وتنی تاڵه‌بانی وه‌ك كاره‌كته‌رێكی سیاس����ی كاریگه‌ری ناو حیزبه‌كه‌ی ده‌ركه‌وت. ئهوهی ئێس����تا بوەته جێگه‌ی پرس����یار، ئهوهی����ه كام له‌كوڕه‌كان����ی تاڵه‌بانی ده‌بنه میراتگری راسته‌قینه‌ی مام جه‌الل ،له‌كاتێكدا هه‌ریه‌كێكی����ان ده‌رف���� هت‌و چانس����ێكیان بۆ وه‌رگرتنی ئه‌و پۆسته ههیه. هه‌ریه‌ك له‌م دوو كاراكته‌ره خاڵی بههێزو الوازی خۆیان ههیه له‌ن����او یه‌كێتی ،به‌اڵم نازانرێت دواتر بازه‌كه له‌سه‌ر شانی كامیان ده‌نیشێته‌وه. قادر عه‌زیز ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاس����ی یه‌كێت����ی به"نیقاش"ی وت "هه‌ركه‌س����ێك ك����ه مه‌رجه‌كان����ی خۆكاندیدكردنی بۆ هه‌ر پۆس����تێك هه‌بێت ،مافی خۆیه‌ت����ی له‌ناو یه‌كێتی بۆ هه‌ر پۆس����تێك خ����ۆی كاندید ب����كات" ،هه‌ڵب����ه‌ت كوڕه‌كان����ی تاڵه‌بانیش هه‌مان مافی����ان وه‌ك ه����ه‌ر كادرێكی تری یه‌كێتی ههیه". ده‌ش����ڵێت" :قوب����اد تاڵه‌بان����یو پاف����ڵ تاڵه‌بان����ی هه‌ریه‌كه‌ی����ان ده‌رفه‌تی ئه‌وه‌یان ههیه ببنه كه‌سی یه‌كێتی ،به‌اڵم ئه‌و پرسه له‌كۆنگره‌ی داهات����وو یه‌كالده‌بنه‌وه ،ئه‌گه‌ر كۆنگره‌كه بكرێت". له‌ناو هه‌موو ئه‌م ملمالنێیانه‌ش كه‌س����ێك ههیه كه نابێت له‌به‌رچاو نه‌گیرێت ،ئه‌ویش كۆس����ره‌ت ره‌س����وڵ جێگری س����كرتێری گش����تی یه‌كێتییه كه بهپێی په‌یڕه‌وی ئه‌و حیزبە‌ئێستا له‌شوێنی تاڵه‌بانییه. ماوه‌یه‌كه نه‌خۆش����ی ته‌نگی به‌كۆسره‌ت ره‌سوڵ هه‌ڵچنییه‌وه ،دوور نییه به‌و هۆیهوه كه‌مێك خۆی له‌یه‌كێتی دوور بخاته‌وه ،به‌اڵم بۆ ئاینده‌ی نزیك����ی یه‌كێتی رۆڵی گه‌وره‌ی ده‌بێت له‌یه‌كالكردنه‌وه‌ی ملمالنێكان. كۆس����ره‌ت ره‌س����وڵ ئه‌گ����ه‌ر خۆیش����ی له‌سیاس����ه‌ت دوور بكه‌وێت����هوه ئ����ه‌وا دوو كوڕه‌ك����هی ئام����اده‌ن (ش����ااڵو ،ده‌رباز – یه‌كێكیان سه‌ركردایه‌تی یهكێتیو ئه‌ویتریان وه‌زی����ری ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی����ه) ،بۆیه ره‌نگه پش����تگیری ئه‌و الیه‌نه ب����كات كه زۆرترین ده‌رفه‌ت ده‌ده‌ن به‌كوڕه‌كانی.
دیموكراسی به‌اڵم به‌چه‌كه‌وه ..هێزه كوردییه‌كان خورمژیان ده‌وێت نیقاش ،مەعاز فەرحان هه‌ر كاتێك واده‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان له‌كوردستان نزیك ده‌بێته‌وه ،بابه‌تی بونی هێزی چه‌كدار دێتهوه به‌رمه‌یدان ،هێزه كوردییه‌كان هه‌م له‌گه‌ڵ دیموكراسیدان‌و هه‌م ده‌ست له‌چه‌كه‌كه‌شیان به‌رناده‌ن. له‌فه‌رهه‌نگی كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و سیاسی كوردیدا وش����هی "خورمژ" زۆر به‌كاردێ����ت ،ئه‌مه‌ش بۆ كه‌س����ێكه كاتێك دوو ب����ژارده‌ی ده‌خه‌نه به‌رده‌ست ،ده‌یه‌وێت هه‌ردوكیان بۆ خۆی بێت، وشه‌كه‌ش له‌لێكدانی (خورما+مێوژ)دا هاتوە، واته كاتێك له‌كه‌س����ێك ده‌پرسن ئایا خورما ده‌خوات یان مێوژ ،ئه‌و هه‌ردوكیانی ده‌وێت، ئه‌م ماوه‌ی����ه‌ش بارودۆخی حیزبە‌كوردییه‌كان رێك به‌و شێوه‌یه‌یه. به‌پێ����ی یاس����ا كارپێكراوه‌كان����ی عێراق‌و كوردس����تان نابێ����ت ئ����هو هێزان����هی باڵی س����ه‌ربازییان ههیه به‌ش����داری له‌هه‌ڵبژاردندا بكه‌ن ،ب����ه‌اڵم زیاتر له‌چاره‌كه س����ه‌ده‌یه‌كه زۆرب����هی هێ����زه كوردیی����ه‌كان به‌ش����داری هه‌ڵب����ژاردن ده‌ك����ه‌ن ،بێ ئهوهی ده‌س����ت له‌چه‌كه‌كه‌یان هه‌ڵبگرن.
ئ����هوه یه‌كالبوەته‌وه ك����ه له‌مانگی ئایاری داهاتوو هه‌ڵبژاردنه‌كان����ی په‌رله‌مانی عێراق بهڕێوه ده‌چێت ،مقۆمق����ۆ گه‌رم ه له‌م چه‌ند مانگه‌شدا كوردستان هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی خۆی بهڕێوه ببات ،جگه له‌بونی ساخته‌كاری‌‌و ن����اوی زیاده‌و پێش����ێلكاری ،بابه‌ت����ی بونی هێ����زه چه‌كداره‌كانیش له‌گ����هڵ هه‌ڵبژاردندا له‌كوردستان ناوی دێت. له‌كوردس����تان زیاتر له‌سی حیزبی سیاسی هه‌ن ،به‌اڵم پێنج له‌وانه زۆرینه‌ی هه‌ر زۆری كورس����ییه‌كانی په‌رله‌مانیان الی����ه (پارتی دیموكراتی كوردس����تان ،بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان، یه‌كێتی نیشتیمانی كوردستان ،یه‌كگرتووی ئیسالمی ،كۆمه‌ڵی ئیسالمی). ئه‌گ����ه‌ر خه‌ڵك����ی عێراق ترس����ی ئه‌وه‌یان هه‌بێت كه ره‌نگه هێزه سیاس����یه‌كان رۆژێك ل����ه‌رۆژان باڵی چه‌كداریی خۆی����ان به‌رامبه‌ر یه‌كتر به‌كاربهێنن ،ئه‌م ترس����ه له‌كوردستان بوەت����ه واقیع‌و به‌ڕاس����تی ئه‌زمونكراوه ،دوو هێزه س����ه‌ره‌كییه‌كه (پارت����یو یه‌كێتی) بۆ چه‌ند ساڵێك به‌هێزه چه‌كداره‌كانیان شه‌ڕی ناوخۆیان كرد ،له‌هیچ قۆناغێكیشدا مه‌ترسی به‌كارهێنانه‌وه ئه‌و هێزانه نه‌ڕه‌ویوه‌ته‌وه. پارت����ی دیموكراتی كوردس����تان‌و یه‌كێتی
ئه‌م هه‌فته‌یه له بۆ خوێندنه‌وه‌ی ئه‌م راپۆرتانه‌و چه‌ندین راپۆرتی سه‌رنجراکێشی تر به‌زمانه‌کانی کوردی‌و عه‌ره‌بی‌و ئینگلیزی ،سه‌ردانی نیقاش بکه www.niqash.org
وێنه :الموسوعة الحرة نیش����تیمانی كوردس����تان خاوه‌ن����ی هێ����زی سه‌ربازی گه‌وره‌ی تایبه‌ت به‌خۆیانن ،ده‌زگا ی ئه‌من����یو هه‌واڵگ����ری‌‌و ئاس����ایش‌و جۆره‌ها هێ����زی چه‌كداری دیكه‌ی تایب����ه‌ت به‌خۆیان ههیه ،جگه له‌مانه‌ش حزبی سۆسیالیس����ت دیموكرات����ی كوردس����تان ك����ه خاوه‌نی تاقه كورس����ییه‌كه له‌په‌رله‌م����ان خاوه‌ن����ی هێزی چه‌ك����داری خۆیه‌ت����ی ،كۆمه‌ڵی ئیس��ل�امی‌‌و بزوتن����ه‌وه‌ی ئیس��ل�امیش تا س����اڵی 2003 خاوه‌نی هێزی چه‌كداربون ،ههرچهنده ئێستا به‌فیعلی مه‌كته‌بی عه‌س����كه‌رییان سڕكراوه، به‌اڵم رووبه‌رووی ه����ه‌ر ناكۆكییه‌ك ببنه‌وه،
چه‌ك����داری خۆیان ههیه ،ئه‌م����ه بۆ زۆربه‌ی هه‌ره زۆری هێزه‌كانی دیكه‌ش راسته. ئێس����تا كه واده‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كانی عێراق نزیكبوەته‌وه‌و باس له‌رێگری هێزی چه‌كداریی ده‌كرێت ،چه‌ندی����ن كه‌س‌و الیه‌ن به‌ده‌رفه‌تی ده‌زانن سوود له‌بااڵده‌ستی عێراق وه‌ربگرێت بۆ ئهوهی هێزه سه‌ربازییه‌كانی كوردستانیش به‌نیزامی بكرێت‌و له‌ژێر سایه‌تی حیزبه‌كاندا بێنه دهرهوه. ئه‌مین به‌كر ،ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق_گۆڕان_ ،بە"نیقاش"ی وت "له‌عێراقدا باس لهوه ده‌كرێت مادام هێزه‌كانی حه‌ش����د
سیاسه‌ت دیندارو بێدین كۆده‌كاته‌وه
سه‌در له‌شیعه‌كان یاخی ده‌بێت‌و ده‌بێته دۆستی شیوعییه‌كان
چه‌كدارن نابێ����ت بچن����ه هه‌ڵبژاردنه‌وه ،بۆ هه‌رێمی كوردس����تانیش هه‌مان شته به‌شێك له‌حزبە‌سیاس����یه‌كانیش هێ����زی چه‌كداریان هه‌ی����ه ،به‌پل����هی یه‌ك����ه‌م یه‌كێت����یو پارتی هێزی پێش����مه‌رگه‌یان ههیه ،تائێستاش ئه‌و هێزان����ه وه‌الئیان بۆ ئ����هو دوو حیزبه‌یه كه دایانمه‌زراندون". ئه‌مین به‌كر ،ترسی خۆی نه‌شارده‌وه له‌وه‌ی "ئێس����تاش ئه‌گه‌ری ئهوه ههیه پێش����مه‌رگه له‌پێكدادانی ناوخۆییدا به‌كاربهێنرێت‌و له‌سه‌ر خواست‌و ئیراده‌ی حزب هه‌نگاو هه‌ڵبگرێت". له‌هه‌رێمی كوردستان 14لیوای هاوبه‌شی پێش����مه‌رگه هه‌ی����هو ژماره‌ی����ان 45ه����ه‌زار پێشمه‌رگه‌یه‌و به‌ڕێككه‌وتنی پارتی دیموكراتی كوردس����تان‌و یه‌كێتی نیشتیمانی كوردستان دان����راون ،ئه‌گ����ه‌ر س����ه‌رۆكایه‌تیی لیوایه‌ك به‌ده‌س����ت یه‌كێتیی����هوه بێ����ت جێگره‌كه‌ی پارتییه‌و به‌پێچه‌وانه‌شه‌وه. جگه له‌وه‌ش ،ه����ه‌ردوو حیزبه‌كه خاوه‌نی هێ����زی تایبه‌تی خۆیان����ن ،یه‌كێتی خاوه‌نی یه‌كه‌كان����ی 70و پارتییش خاوه‌نی یه‌كه‌كانی 80ی����هو ژماره‌ی����ان نزیك����هی 150ه����ه‌زار پێشمه‌رگه ده‌بێت. ئه‌مین به‌كر ،جه‌ختیكردوه "وه‌س����فه‌كانی
هێزێكی سه‌ربازی رێكخراوی ناحزبی به‌سه‌ر هێزه‌كانی حه‌فتاو هه‌ش����تادا ناچه‌س����پێت، هه‌ردوو یه‌كه‌كه سه‌ربە‌یه‌كێتی‌‌و پارتین وه‌كو به‌رێوه‌ب����ردن‌و ئیداره‌دان ،بۆی����ه ناتوانرێت بوترێت هێزی بێالیه‌نن". الیه‌ن����ه ئۆپۆزس����یۆنه‌كانی كوردس����تان ده‌ڵێن له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی پێش����تری هه‌رێمی كوردستاندا ،جگه له‌وه‌ی هێزه ئه‌منیه‌كان بۆ "چاوترس����اندن"ی ده‌نگده‌ران به‌كارهێنراون، له‌هه‌مانكات����دا له‌ڕێگه‌یانه‌وه س����اخته‌كاری له‌هه‌ڵب����ژاردن ك����راوه ب����ه‌وه‌ی هه‌بوە چه‌ند جارێك ده‌نگیداوه‌ته‌وه. یاس����ای حزبه‌كان له‌عێ����راق كه په‌رله‌مان له‌ساڵی 2015په‌سه‌ندی كرد ،به‌شداریكردنی گروپه چه‌ك����داره‌كان له‌هه‌ڵبژاردندا قه‌ده‌غه ده‌كات‌و م����ادده‌ی 8ی ك����ه په‌یوه‌ندی����داره بە‌مه‌رجه‌كان����ی دامه‌زراندنی حزبه‌كان ،تێیدا هات����وە "نابێت دامه‌زراندنی حزب‌و كاركردنی له‌شێوه‌ی رێكخراوی سه‌ربازی یاخود نیمچه سه‌ربازیدا بێت ،هه‌روه‌ك نابێت په‌یوه‌ندیان بە‌هیچ هێزێكی چه‌كداره‌وه هه‌بێت". ته‌واو ی بابه‌ته‌كه له‌نیقاش بخوێننه‌وه http://www.niqash.org/ku/ articles/politics/5830
ده‌سه‌اڵت‌و پاره له‌كێبڕكێدان
ترس له‌بایكۆت باڵ به‌سه‌ر هه‌ڵبژاردن له‌سه‌اڵحه‌دین ده‌كێشێت
10
rangalayawene@gmail.com
ره‌نگاڵه
س ی ح ری جوان عادل هه‌ورامی :لەمردن گەڕامەوە هۆكاری ئارەقکردنەوەی ی ) )613سێشه‌ممه 2018/2/13
ئا :مه‌زهه‌ر كه‌ریم
بەری دەست‌و پێیه‌كان
هونه‌رمه‌ند عادل هه‌ورامی شه‌وی شه‌ممه 2017/2/3له‌كاتی گه‌ڕانه‌وه‌ی بۆ ماڵهوه له‌سه‌ر پردی كۆبانی له‌شاری سلێمانی توشی روداوی هاتوچۆ ده‌بێت‌و به‌وهۆیه‌وه ده‌ستی راستی له‌سێ جێگه‌وه ده‌شكێت.
ئارەق بریتیە لەش���لەیەکی بێ ڕەنگی سوێر کە ئارەقە رژێنەکانی دروستی ئەکەن ،ئارەقکردنەوەی بەری دەست زیاتر لە‌مندالیەوە سەرهەلەدا بەالم بنی پێ لە‌هەرزەکارییەوە دەس���ت پێ ئەکات‌و لەگەل تەمەندا کەم ئەبێتەوە‌و کاتی خەوتن نامێنێت .سەر هەڵدانی ئەم نەخۆشیە بەهۆی زۆر چاالکی سەنتەری ڕێکخس���تنی پلەی گەرمیە لە‌مێشکدا hypothalamic thermoregulatory centreئ���ەوەی ئەم بارە زیاد ئ���ەکات :دڵە راوکێ‌و ت���رس‌و ماندووب���وون‌و تێکچون���ی ب���اری دەروونی���ە. توێژینەوەکان دەریانخس���تووە رێ���ژەی %٢٥ی ئەوانەی ژێربالی���ان زۆر ئارەق ئەکاتەوە ئەم جۆرە دەردەش���یان
هەیە ..زۆر کات دەس���ت س���اردو س���ڕ‌و تەر‌و خوساوە‌و لە‌هەندێک باردا کاریگەری نەرێنی لەس���ەر باری دەرونی نەخۆش جێدەهێڵێ چونکە کار ئەکاتە سەر ئەنجامدانی چاالکیەکانی رۆژانە ب���ۆ نمونە لە‌خوێندکار‌و فەرمانبەردا گرفتی نووس���ین دروست ئەکات ،لە‌پیش���ەوەردا گرفتی ئیشکردن‌و هتد.. چارەس���ەر :چارەکردنی هۆکارەکە ئەگەر زانراو بوو.. جۆری هۆ نەزان���راو؛ بەکارهێنان���ی دەرزی بۆتۆکس بۆ بەری دەس���ت؛ ئەمە کاریگەرترین رێگەچارەیە کە چەند مانگێک نەخۆش���یەکە را ئەگرێ‌و پاش���ان ئەبێ دووبارە بکرێتەوە.
س���ەنتەری میدیکاڵ :به‌ختیاری ـ ش���ه‌قامی سه‌ره‌كی به‌رامبه‌ری ساڵۆن ئه‌سته‌نبوڵ
ژماره ته‌له‌فۆنی 0533183536 - 07706581971 فه‌یسبوكmedicalclinicsuly :
مراویی كێوی بازاڕی گه‌رمه
ئا :مەزهەر له‌بازاڕی ژێر پرده‌كه‌ی شاری سلێمانی ،ئه‌و جێگه‌یه‌ی به‌شوێنی فرۆشتی په‌له‌وه‌ر ناوبانگی ده‌ركردوه ،مراوی كێوی پتر له‌هه‌ر باڵده‌یه‌كی دیكه بازاڕی گه‌رمه. هه‌ندێك له‌هاواڵتیان مراوی كێ���وی ب���ۆ خواردنی گۆ ش���ته‌كه‌ی ده‌كڕن (كه ده‌ڵێن بۆ
کاوڕ بیر لەوە دەکەیتەوە دەست لە‌کار بکێش����یتەوە ،ئەم بڕیارە دروست نییە چونکە ڕاک����ردن لە‌ئەرکەکان ئەنجامێک����ی باش����ی نابێ����ت بۆیە باش����تروایە هەوڵەکان����ت زیات����ر بکەیت.
نه‌خۆشی باشه) .ژماره‌یه‌كی دیكه‌ش���یان ب���ۆ جوان��� ی له‌ح���ه‌وزو ئ���اوی م���اڵ‌و باخه‌كانیاندا رایده‌گرن. ئه‌مانه‌ی دوای���ی باڵی مراوییه‌ك���ه ده‌كه‌ن تا جارێكی دیكه توانای فڕین���ی نه‌مێنێت‌و نه‌چیت���هوه زێدی خۆی. ل���ه‌م وه‌رزه‌دا ئ���هو مراویان���ه ر هو د ه‌ك���ه‌ن ب���ۆ ناوچ���هی ( ه���ۆ ڕ ه‌كا ن ) ، ك���ه ب���ه‌راورد به‌نا و چه‌كا ن���ی دیك���هی عێ���راق ئاوهه‌وای ب���ۆ ئه‌وان له‌بارت���ره .ل���ه‌م كۆچ‌و ره‌وه‌دا راوچیی���ه‌كان به‌تۆڕ راوی���ان ده‌ك���ه‌ن ،ره‌وان���هی پارێزگاكان���ی هه‌ولێرو س���لێمانی ده‌كرێ���ن‌و رۆژانه مامه‌ڵ���هی كڕین‌و فرۆشتنیان پێوه ده‌كرێت. ئهوهی مراوی كێوی له‌مراوی دیكه‌ی ئاس���ایی جیاده‌كاته‌وه ،كێشه‌كه‌یه‌تی ك���ه ناگاته كیلۆگرامێ���ك .ره‌نگێگی
گا
زه‌ردباوی هه‌ی���هو زۆر كاتیش ره‌نگی ره‌ش‌و قاوه‌یی���ان تێ���دا ده‌بینرێ���ت. له‌ه���ۆڕو زێیه‌كان���دا ده‌ژین‌و لهس���ه‌ر ئ���هو خۆراكان���ه ده‌ژین ك���ه له‌ئاودا ههیه .له‌وه‌رزه‌كانی س���اڵدا كۆچ‌و رهو ده‌كه‌ن بۆ ناوچه جیاوازه‌كانی خوارو ناوه‌ڕاستی عێراق. س���ۆران عه‌بدولكه‌ریم ك���ه مراویه كێویه‌كانی له‌قه‌فه‌زێكدا له‌پێش���خۆی داناب���ون‌و به‌قه‌مس���ه‌ڵه‌یه‌كی بۆره‌وه خۆی دابوه به‌رخۆره‌تاو ،باسی ئهوهی كرد "چه‌ند س���اڵ ده‌بێت كاری كڕین‌و فرۆش���تنی باڵنده ده‌كات له‌ناوبازاڕ، ب���ه‌اڵم هاتنی م���راوی كێ���وی بۆ ناو بازاڕه‌كانی كوردستان تازه‌یه". ئه‌و وتی "وه‌رزی به‌هار وه‌رزی مراوی كێویه .كاته‌كانی دیكه مامه‌ڵه‌ی پێوه ناكرێت ،چونكه نیه‌و به‌ئاس���انی راو ناكرێت" .پێشی سه‌یربو كه چۆن ئه‌و باڵندان���ه راو ده‌كرێن ،چونكه بە‌وته‌ی ئه‌و "زۆر وریان‌و توانای فڕینی باشیان ههیه". مراوی كێوی له‌حه‌ویجه‌وه دێته شاری هه‌ولێر ،پاش���ان به‌ڕێگه‌ی ئۆتۆمبیل ده‌هێنرێته شاری س���لێمانی‌‌و له‌الیه‌ن هاواڵتیان���هوه مامه‌ڵه‌ی پێوه‌ده‌كرێت. هه‌ر ج���وت مراویه‌یكی نێ���رهو مێیه به‌بیست هه‌زار دینار ده‌فرۆشرێن.
دوانه
ڕێگە مەدە ڕاوبۆچوونی کەس����انی ئەم فش����ارانە کە ل����ەم چەند ڕۆژە ڕووبەڕووی����ان دەبیتەوە ب����ەم زووانە دیک����ە کاریگەریان هەبێت لەس����ەر کۆتایی����ان دێ����تو دووب����ارە ئارامی بڕیارەکان����ت خۆت خ����اوەن بڕیاری دروستببە‌و تەنها سوود لە‌ڕێنماییەکان باڵدەکێشێت بەسەر ژیانتدا. وەربگرە.
ع���ادل هه‌ورام���ی ك���ه ئێس���تا له‌ناوجێگ���ه‌دا كه‌وت���وه ،چیرۆك���ی روداوه‌ك���ه بۆ ئاوێن���ه ده‌گێڕێته‌وه‌‌و ده‌ڵێت "كاتژمێر 9:20خوله‌كی شه‌و بو یه‌كێك له‌هاوڕێكانم هات به‌دوامدا ب���ۆ ماڵهوه ،له‌ناوچ���هی قادركه‌ره‌م كارێكمان هه‌ب���و .له‌خۆوه زۆر دودڵ بوم كه نه‌چم .كاتێك چوینه چواڕیانی ئه‌ندازیاران ه���ه‌ر دودڵ بوم ،چوینه به‌رده‌م پ���ه‌روه‌رده‌ی رۆژئاوا هه‌ردو دڵ بوم ...هه‌رچۆنێك بو رۆش���تین، م���ن كاته‌كه‌م به‌گونج���او نه‌ده‌زانی. هه‌رچی���م ده‌كرد ئه‌قڵ���م نه‌یده‌بڕی. دواج���ار له‌به‌رده‌قاره‌مان گه‌ڕاینه‌وه‌‌و نه‌ڕۆش���تین .ئ���ه‌وكات ده‌روب���ه‌ری چاره‌ك بۆ نۆی شه‌و ده‌بو". وتیش���ی "دواتر هاتینه‌وه ناوشار، كه گه‌یشتینه س���ه‌ر پردی كۆبانی، هه‌ر ئه‌وه‌نده‌م زانی ئۆتۆمبیله‌كه كه له‌جۆری جێب چرۆكی-یه‌‌و هاوڕێیه‌كی خۆم لێی ده‌خوڕی ،كه‌وته س���ه‌رال‌و هه‌رچۆنێ���ك بێ���ت له‌ئۆتۆمبیله‌كه خلیسكا .پێش ئێمه چوار ئوتۆمبیل هاتین���ه دهرهوه كاتژمێ���ر 10:30 خۆیان داب���و بە‌یه‌كدا ،ئێمه‌ش بوین خوله‌كی شه‌و بو". وتیش���ی "هاواڵتیه‌ك كه ته‌كس���ی به‌پێنجه‌م". ع���ادل هه‌ورام���ی س���ه‌باره‌ت پێیه‌‌و ده‌مناسێ ،هاته ژێرباڵم‌و وتی بە‌برینداربون���ی له‌روداوه‌كه‌دا ،وتی با بتبه‌م بۆ نه‌خۆشخانه .منیش وتم "له‌گه‌ڵ كه‌وتنه س���ه‌رال‌و خلیسكانی جارێ ئه‌و ده‌سته‌م بۆ به‌رزكه‌ره‌وه، ئۆتۆمبیله‌كه‌دا ،ش���انم به‌رده‌س���ك‌و چونك���ه ده‌س���تم له‌گیرفان���ی ش���انی ده‌رگاك���ه كهوتو ده‌س���تم‌و قه‌مس���ه‌ڵه‌كه‌مدا بو ،بۆم نه‌ده‌جواڵ. موبایله‌ك���ه‌م بۆ جامی ئۆتۆمبیله‌كه .دوات���ر زانی���م ده‌س���تم لێنه‌بۆته‌وه به‌ه���ۆی ورده‌شوش���هوه ده‌موچاوم به‌جه‌سته‌مه‌وه ماوه". ئه‌وه‌شی باس���كرد "دواتر چوم ه هه‌موی خوێناوی بو .ده‌ستم زۆر گه‌رم بو ،له‌دڵی خۆمدا وتم ته‌واو ده‌ستی نه‌خۆشخانه‌ی فریاكه‌وتن .پێیان وتم راس���تم قرتاوه ،بۆش���م نه‌ده‌جواڵ .ده‌بێت لهس���ێ جێگه‌وه پالتینت بۆ
دابنین ،به‌اڵم م���ن رازی نه‌بوم وتم به‌گه‌ج بۆم بگرنه‌وه تا بۆخۆی چاك بێتهوه .ره‌نگ���ه ماوه‌ی چوار مانگی بوێت". ع���ادل هه‌ورام���ی گله‌ییه‌كی زۆری له‌ماڵپه‌ڕ‌و تۆڕ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان كرد كه به‌په‌له‌و بێ ئهوهی به‌دوای راستی روداوه‌كه‌دا بچن ،زانیاری ناڕاستیان باڵوكردۆت���هوه ،ئه‌و وتی "ماقوڵ نیه هێشتا من نه‌گه‌شتومه‌ته ماڵهوه ماڵ‌و منداڵم به‌دایكه‌ڕۆو باوكه‌ڕۆ بێن بڵین باوكم���ان مردوه .م���اڵ‌و منداڵه‌كه‌م له‌وكاته‌دا نه‌یانزانیوه به‌ره‌و پزیشكی دادوه‌ری راك���ه‌ن یان ب���ه‌ره‌و پردی
ی سینه‌مای سلێامنی: به‌ڕێوه‌به‌ر حكومه‌ت ده‌ڵێت پاره‌م نیه‌و پاره‌ش بۆ ڤیستڤاڵ ته‌رخان ده‌كات ئا :مه‌زهه‌ر كه‌ریم به‌ڕێوه‌به‌ری سینه‌مای سلێمان ی ئاماژه بهوه ده‌كات كار بۆ ئهوه ده‌كرێت به‌شی سینه‌مان بچوك بكرێتهوه ،ئه‌و ده‌ڵێت "حكومه‌ت خۆی هاوكاره‌و كار بۆ ئهوه ده‌كات‌و حیزب ده‌ستی له‌هه‌موشتێك وه‌رداوه"". كاوه قادر ،به‌رێوه‌به‌ری س���ینه‌ما ی سلێمانی به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند "له‌دوای راپه‌ڕینه‌وه هه‌وڵێ���ك هه‌بوو بۆ كاری س���ینه‌ما ،به‌اڵم بهداخهوه ده‌س���ه‌اڵت نه‌یتوانی چاره‌س���ه‌ره‌ی ئ���هو گرێیانه بكات كه بۆ بواری س���ینه‌ما هاتونه‌ته پێش���هوه .گرێكان زۆرن ،هه‌تا ئێستا س���یناریۆ نوس���مان نیه ،ستۆدیۆمان نیه كادیری باشمان نیه ،به‌ڕێوه‌به‌ری پێم���ان ده‌ڵێن پاره نی���ه ،كه‌چی بۆ روناكیمان نیه ،مۆزیس���یانی فلیممان الیه‌نی دیكه پ���اره ته‌رخان ده‌كرێت‌و نیه ،س���ینه‌مای باش���مان نیه له‌ڕوی ه���اوكاری ده‌كرێ���ت فس���تیڤاڵ رێك ده‌نگ‌و ره‌نگ‌و شوێنه‌كه‌وه كه خه‌ڵك بخات". وتیش���ی "من نازانم بۆچ���ی رۆڵی تێیدا دابنیشێت". ئه‌وه‌شی وت "له‌ئێستادا كار بۆ ئهوه ئێمه بچوك ده‌كه‌نه‌وه وه‌ك سینه‌مای ده‌كرێت به‌ش���ی س���ینه‌ما له‌سلێمانی س���لێمانی! ئای���ا ئه‌وانه‌ی ئ���ه‌وكاره بچوك بكرێت���هوه ،حكوم���ه‌ت خۆی ده‌كه‌ن ده‌ڵێن توانایان له‌ئێمه زیاتره؟ هاوكاری ئهوهی كردوه .ئێمه داوامان نازانم؟ ئه‌وانه‌ی ئهوه ده‌كه‌ن ئه‌وانه‌ن كردوه ڤیستڤاڵ ئه‌نجام بده‌ین ،به‌اڵم كه‌ده‌ڵێ���ن حكومه‌ت پارهی نیه ،به‌اڵم
قرژاڵ س����ەروکەوتوویت کەس����ێکی لە‌کارەکەتدا بڕیارەکانت سوودیان بۆ هەموو هاوپیشەکانت دەبێت‌و هەمووان لێت ڕازین ،بەم زووانە بە‌خۆشەویستی ژیانت ئاشنا دەبیت.
شێر چاوەڕوان����ی هەندێ����ك س����وپرایز ببە‌لە‌چەن����د ڕۆژی داهات����وودا ک����ە کاریگەریی����ان لەس����ەر داهات����ووت دەبێت‌و ئەگەری هەیە ڕێڕەوی ژیانت بگۆڕن.
پاره بۆ ڤیستڤاڵ ته‌رخان ده‌كه‌ن". كاوه قادر ئاماژه‌شی به‌وه‌كرد ئه‌وان ڤیستڤاڵی لۆكاڵیان كردوه ،دو فیلمی درێژو به‌النی كه‌مه‌وه ده فیلمی كورتی تێداب���وه .ئه‌و وتی "ئێمه به‌و ش���ێوه ڤیس���تڤاڵمان كردوه ،به‌اڵم بهداخهوه بچ���وك كراین���هوه .ئێس���تاش نازانم به‌ره‌و كوێ ده‌ڕۆی���ن؟ ئێمه هه‌وڵمان داوه كاره‌كان بچێته‌وه س���ه‌ر رێچكه‌ی خۆی ،چونكه ماوه‌ی سێ ساڵه له‌سه‌ر رێچكه‌ی خۆی نه‌ماوه .ئه‌گه‌ر چاره‌سه‌ر نه‌كرێت هه‌ڵویستمان ده‌بێت". پێشی وایه "حیزب ده‌ستی له‌كاره‌كان وه‌رداوه‌‌و زۆر كاتیش پۆسته‌كان حیزب دایده‌نێت .بهداخهوه حیزب ده‌س���تی له‌هه‌موشتێك وه‌رداوه ،هه‌مومان له‌م واڵته‌ین‌و ئهوه چاك ده‌زانین". ئه‌وه‌شی باسكرد ئه‌و زۆربه‌ی واڵتان گ���ه‌ڕاوه‌و له‌هه‌مو واڵت���ان وه‌زاره‌تی رۆشنبیری تایبه‌ته به‌هه‌مو چه‌مكه‌كانی هونه‌ر" .له‌دنیادا نابێت به‌بێ پرس���ی وه‌زاره‌تی رۆشنبیری به‌ئاره‌زوی خۆت كامێره‌ی���ه‌ك دانێیت‌و كاری وێنه‌گرتن بكه‌یت .له‌فیستڤاڵ‌و بۆنه‌كاندا ده‌بێت پرس به‌وه‌زارتی رۆش���نبیری بكرێت، به‌اڵم الی ئێمه فیس���تڤاڵی س���ینه‌ما ده‌كرێت ،ب���ه‌اڵم پرس بە‌ئێمه ناكرێت وه‌ك به‌شی سینه‌ما".
فه‌‌ریک هەوڵب����دە ه����اوڕێ‌و کەس����ە پش����تگوێ خۆشەویس����تەکانت نەخەی����ت و گرنگیی����ان پێبدەیت، ڕێگە م����ەدە کارک����ردن پەیوەندییە کۆمەاڵیەتییەکانت بپچڕێنێت.
ره‌نگاڵه
rangalayawene@gmail.com
) )613سێشه‌ممه 2018/2/13
ە
11
"فرمێسك" گۆرانی بۆ شه‌ڕڤانانی عه‌فرین ده‌ڵێت ی دونیا بژیت غه‌ریبیت جگه له‌واڵتی خۆت ،له‌هه‌ر جێگه‌یه‌ك كۆبان���ی! ئه‌مه خوا‌و ویژدان قه‌بوڵی ده‌كات؟" وتیش���ی "هه‌رچی له‌په‌یجه‌كانه‌وه به‌ن���اوی من���هوه ده‌وترێ���ت دوره له‌ڕاس���ته‌یه‌وه .م���ن ئه‌وه‌نده ده‌ڵێم خێری���ان ده‌گات ن���ه‌ك ب���ۆ م���ن، ب���ۆ هه‌مو كه‌س���ێك زانی���اری خێر بگه‌یه‌ن���ن .به‌حس���اب ده‌ڵێ���ن ئێمه ش���تی باش باڵوده‌كه‌ین���هوه ،به‌اڵم وادیاره هیوایه‌تی���ان ئه‌وه‌یه خه‌ڵك له‌كه‌داربكه‌ن ،خه‌ڵك عه‌یببار بكه‌ن. ئێمه چه‌ند س���اڵه خزمه‌ت بە‌هونه‌ر ده‌كه‌ین‌و دڵی ئێوه خۆش���ده‌كه‌ین، ئیوه‌ش ئاوا وه‌اڵممان ده‌ده‌نه‌وه!".
ئا مه‌زهه‌ر كه‌ریم هونه‌رمه‌ند فرمێسك ئاماژه بهوه ده‌كات له‌هه‌ر جێگه‌یه‌كی دونیا بژیت ،غه‌ریبیت، ئه‌و ده‌ڵێت "ئێستا له‌ئه‌ڵمانیا ده‌ژیم، كاتێك له‌واڵتی خۆت ده‌ژیت‌و له‌و ێ ژیاویت ئیتر ئه‌وكات هه‌ست به‌غه‌ریب ی ناكه‌یت". هونه‌رمه‌ند فرمێسك حافز كه‌ماوه‌ی دوانزه ساڵه ده‌ستی كردوه به‌كاری هونه‌ری ،یه‌كه‌م به‌رهه‌می به‌ناوی (م���هی) باڵو كردۆته‌وه. ئه‌و سه‌باره‌ت بە‌عه‌فرین به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند
"ژنانی عه‌فرین له‌ڕه‌گ���ه‌زی پۆاڵن ،هه‌رگیز تێكناشكێن .نازانرێت ئه‌و هێزو توانایه چیه له‌الی ژنان���ی عه‌فرین! ده‌بێت له‌گه‌ڵ ئه‌وان بین تا وه‌ك ئه‌وانمان لیبێت". جه‌ختیش����ی كرده‌و‌ه "به‌ڵ���� ێ گۆران ی بۆ شه‌ڕڤانانی عه‌فرین ده‌ڵێم .گۆرانیه‌كه ناو ی (ماسییه ره‌ش ه بچكۆالنه‌كه)یه كه هۆنراوه ی مامۆس����تا رێب����وار عه‌زی����زه ،میلۆدیه‌كه ی بۆخۆم كارم بۆ كردوهو (حامید موختاری) كاری دابه‌شكردنی بۆ ئه‌نجامداوه .بیرۆكه ی گۆرانیه‌كه‌ش له‌كتێبی نوس����ه‌ری ناسراو ی فارسی س����ه‌مه‌دی بهره‌نگی وهرگیراوه ك ه چیرۆك ی ماس����ییه‌كی ره‌ش����ی بچكۆاڵنه‌ی ه
له‌ڕێگه‌ی ئ����ازادی خۆیدا ش����ه‌هید دهبێو ژیانی له‌ده‌ست ده‌دا". فرمێس����ك پش����تیوانی خ����ۆی ب����ۆ داوا ره‌وكانی خۆپیش����اندانی ئه‌م دوایی ه ئێران به‌تایب����ه‌ت ژن����ان ده‌رب����ڕی‌و وت����ی "ئه‌و ژن����هی له‌خۆپیش����انداكان ی چه‌ن����د مانگ ی رابردوی واڵت���� ی ئێراندا له‌خیابانی ئینقالب (له‌تاران����ی پایته‌ختی ئێران) گوزارش����ت ی له‌ئازادیه‌كان����ی خۆیكردو سه‌رپۆش����ه‌كه ی فڕێدا ،جه‌ساره‌تێك ی مه‌زنی نیشان دا .ئه‌و ژنانه ش����یاوی رێزلێگرتن ،ئازایانه ته‌عبیر له‌بۆچونه‌كانی����ان ده‌ك����هنو داوای ئازاد ی ده‌كه‌ن".
له‌ب����اره‌ی دوا به‌رهه‌م����ی خۆی����هوه وتی "كاری س����یدی ه نوێیه‌ك����ه‌م ت����ه‌واو ب����وهو له‌ئێس����تادا س����ه‌رقاڵی كاره‌هونه‌ریه‌كانمم له‌واڵت ی ئه‌ڵمانی����ا .كلیپی گۆرانیه‌كی نوێم به‌ده‌سته‌وه‌یه به‌م نزیكانه باڵوده‌بێته‌وه". فرمێس����ك حاف����زی ك����وردی رۆژهه‌اڵت ی كوردس����تان كه ئێس����تا له‌واڵت ی ئه‌ڵمانیا ده‌ژی ،ماوه‌ی دوانزه س����اڵ ه ده‌ستیكردو‌ه ب����ه‌كاری هون����ه‌ری .ماوه ی حه‌وت س����اڵ ه (س����یدی)ی به‌رهه‌مه‌كان ی باڵو دهكاتهوه. زۆر بەس����ۆزه‌وه گۆران ی ده‌ڵێت‌و سه‌رنجی ش����ه‌یدایانی ئاواز‌و مۆسیقای بو الی خۆی راكێشاوه.
رۆژ که‌ریم :بهداخهوه زۆربه‌ی هونه‌رمه‌نده‌کامنان نه‌خوێنده‌وارن 21ساڵه‌له‌ئه‌وروپام هێشتا ماڵه‌که‌م به‌کۆڵمه‌وه‌یه هه‌ر به‌خه‌یاڵی ئه‌وه‌وه‌م که‌ی بێمه‌وه بۆ كوردستان؟! نه‌وه‌یه‌ی خۆشمانی تێدایه". ئا :ئازاد بایز رۆژ ئ���ه‌وه‌ی رونك���ردهوه كه پێویس���ت ه هونه‌رمه‌ند وه‌ک باکگراوند رۆش���نبیرییه‌کی هونه‌رمه‌ند رۆژ که‌ریم نوێترین ئه‌لبومی باش���ی هه‌بێت ،ئه‌و وتی "به‌اڵم بهداخهوه خۆی به‌ناوی بچرپێنه باڵوده‌كاته‌وه، له‌کوردس���تان زۆرینه‌ی هونه‌رمه‌نده‌کانمان ئه‌و ده‌ڵێت "له‌الی ئێم ه ئێستا ئهوهی نه‌خوێن���ه‌وارن ،مۆس���یقێکانیش هه‌ندێکی که‌پێویسته قسه‌بکا بێده‌نگه". خۆخۆرو هه‌ندێکیشی لێنه‌زانن". وتیش��� ی "به‌کورت���ی ئێس���تای هونه‌ری هونه‌رمه‌ن���د رۆژ که‌ری���م ئام���اژه بهوه ده‌كات ك���ه س���ێدێی بچرپێن���ه هی چه‌ند ک���وردی کاریگ���ه‌ری خراپی به‌س���هرهوه ساڵێک به‌رله‌ئێس���تایه ،پاش ئه‌وه‌ی‌‌ته‌واو ههیه ،تۆ سه‌یری ئێس���تای ئه‌و تیڤیانه‌ی ببو الی س���ه‌نته‌ری ئارۆ مای���هوه به‌هۆی خۆم���ان بک���ه‌ن ،ئه‌چ���ن پاره‌یه‌ک���ی زۆر ناله‌باری دۆخی کوردستان‌و هاتنی داعش‌و ده‌ده‌ن ب���هو دراما تورکیان��� ه که‌زیانێکی به‌زمی یه‌کێتی‌و گۆڕان���هوه باڵوكردنه‌وه ی گه‌وره‌ی��� ه له‌هونه‌رمه‌ندانی کوردی ده‌ده‌ن، دواك���ه‌وت ،ئ���هو وتی "له‌كۆتاییش���دا هه‌ر به‌شی ش���انۆ هه‌ر نه‌ماوه ،ئهوهی که‌هه‌ی ه بهوجۆره نه‌ڕۆیش���ت که‌خۆمان ده‌مانه‌وێت ،ئێس���تا ش���انۆییه‌کی كۆمیدییه ،به‌ڕاستی به‌مدواییانه‌ش که باڵومکردوه‌وه پێشکه‌شم خه‌ڵک له‌بێزاری خۆی ،خۆی هه‌ڵه‌واس���ێ به‌وش���تانه‌دا ،له‌الیه‌کی تریشه‌وه شێوازی کرد به‌الیه‌نێکی خێرخوازیی". له‌ب���اره‌ی ره‌خن��� ه نه‌گ���ردن ل���هو کار‌ه ده‌ربڕینی عه‌ش���ق له‌کورددا به‌شێوه‌یه‌کی هونه‌ریان���هی که‌ئه‌مڕۆ ئه‌نجام ده‌درێن ،رۆژ تری لێهاتوه ،به‌ڕاس���تی که م���ن دێمه‌و‌ه وتی "به‌ڕاس���تی ئه‌مڕۆ مه‌رج���ه‌ع نه‌ماوه ،کوردستان ئه‌وش���تان ه ده‌بینم زۆر نیگه‌ران ل���ه‌الی ئێمه ئێس���تا ئهوهی که‌پێویس���ت ه ده‌بم". رۆژ باس لهوه ده‌كات یه‌كێك له‌چێژه‌کانی قسه‌بکا بێده‌نگه". وتیش���ی "به‌داخ���هوه هون���ه‌ری ئێم��� ه هون���ه‌ر ئهوهی ه که تۆ باس���ی هونه‌ره‌که‌ی بێساحێبە‌هه‌موکه‌س پێی ده‌وێرێت ،که‌ئه‌م ه خۆت بکه‌ی به‌ڕاس���تی ،ئه‌و وتی "ئه‌ڵبه‌ت ه به‌ڕاستی کێشه‌یه،خۆشمان کۆنه‌بوینه‌ته‌و‌ه هاتن���ه ده‌ره‌وه‌ی م���ن ب���ۆ ئه‌وروپا یه‌ک پ���اش ته‌واوکردنی ئه‌لبومێک دانیش���تنی له‌هۆکاره‌کان���ی چێژ بینین له‌كار ی هونه‌ر ی ره‌خنه‌ی���ی بۆبکه‌ین که‌مێ���ک گوناحی ئه‌و بوو ،که‌توانیومه کاری هونه‌ری بکه‌م ،لێره
ته‌‌رازو دەتوانیت چارەس����ەری گرفتەکان بکەیت بە‌مەرجێك بە‌ئارامی مامەڵە لەگەڵ دەورووبەرەکەت بکەیت‌و ڕێگە لە‌هەڵچوونەکانت بگریت.
دوپشک لەم چەند ڕۆژەدا هاوکاری هەندێك ک����ەس دەکەی����ت بۆ ڕێکخس����تنی کۆمەڵێ����ك بابەتی پیش����ەیی‌و ڕێگە پیشاندەریان دەبیت.
فه‌زایه‌کی ره‌خساوتره". وتیش���ی "ئهوه من 21ساڵه‌لێره‌م هێشتا ماڵه‌ک���ه‌م به‌کۆڵمه‌وه‌یه ،ه���ه‌ر به‌خه‌یاڵی ئه‌وه‌وه‌م که‌ی بێمه‌وه؟! به‌ڕاستی که‌په‌نجه‌ی منداڵێ���ک خوێن���ی لێبێت له‌کوردس���تان، ئه‌ڵێی له‌کوڕه‌که‌ی خ���ۆم هاتوه ،به‌کورتی لێ���ره به‌رده‌وامی له‌کاری هونه‌ریدا باش��� ه بۆهونه‌رمه‌ن���د ب���ه‌اڵم به‌ومه‌رج���هی خۆی پێتازه‌بکاته‌وه". ڕۆژکه‌ریم ئاماژه‌ی به‌وه‌ش���دا کێشه‌یه‌کی تریش ههیه ئێس���تا له‌ناو گۆرانی کوردیدا ک��� ه ئه‌ویش الس���ایی کردنه‌وه‌یه ،ئه‌و وت ی "ئه‌م ه هیچ نابهخ‌ش���ێ به‌هونه‌ری کوردی، من بۆخۆم هه‌ر گۆرانییه‌کم وتبێت ده‌الله‌تی قۆناغێك ی ژیانم بوه ،زۆر گرنگه له‌و جیهان ه گه‌وره‌یه‌دا ت���ۆ باخچه‌یه‌کی بچوک به‌گوڵی ج���وان ئه‌چنیت ،ت���ۆ ده‌بێت به‌ش���ێوازی خۆت گۆرانی بڵێی چونک ه ئهوه س���تایلی پێئه‌ڵێن". وتیش���ی "لهس���ه‌دا 70ی س���ه‌رکه‌وتنی گۆران���ی به‌پێزی تێکس���ته‌که‌یه ،هه‌ر ئهوه بڕی���ار ده‌دات که گۆرانیه‌که‌ت س���ۆزدار ی یان نه‌ته‌وه‌یی یان خه‌مناک یان شاد بێت، به‌ش���ه‌کانی تری گۆرانی هه‌موی جوانکاری تێکسته‌که‌یه ،ئینجا چۆن خۆت ده‌بینیته‌و‌ه له‌وێدا بۆ ئه‌و مه‌به‌سته ده‌بێت بخوێنیته‌وه‌و شاره‌زاییت هه‌بێت".
که‌‌وان بیر ل����ەوە دەکەیت����ەوە ماوەیەك دووربکەویت����ەوە لە‌هەموو ش����تێك‌و گەش����تێك ئەنج����ام بدەی����ت، ئەم����ە باش����ترین هەڵبژاردن����ە بۆ ئارامکردنەوەی الیەنی دەروونیت.
گیسک هاوس����ەرەکەت ماوەیەکە هەست بە‌گومان دەکات لە‌هەڵسوکەوتەکانت بە‌زووتری����ن کات بابەتەکان����ی ب����ۆ ڕوونبکەرەوە.
سه‌‌تڵ بەڕێوەبەرەک����ەت هەوڵ����دەدات ئەرکێک����ی زیات����رت پێب����دات ب����ۆ تاقیکردن����ەوەی تواناکان����ت ،بۆیە کارەکان����ت بەباش����ی ئەنجامب����دە‌و کۆڵمەدە.
نه‌‌هه‌‌نگ روبه‌روی ناخۆشێكان ده‌بیته‌وه‌و ههوڵی چاره‌سه‌ركردنیان ده‌ده‌یت، ئه‌م هه‌فته‌یه كه‌سێكی خۆشه‌ویستت ده‌بینیت.
12
) )613سێشه‌ممه 2018/2/13
birura. awene@gmail. com
" بەرگریکردن لەعەفرین بەرگریكردنە لەئامەد، سلێمانی ،کەرکوک‌‌و سنە"
کامەران قازی پاش تێکش���کانە زنجیرەییەکانی پیاوانی کورد کە بە‌شێوەی (تاقم‌و دەستەی جیاواز‌و کەس���ایەتی " رۆش���نبیر!!!!") لەباش���ور‌و رۆژهەاڵتی کوردستان بۆ ماوەی حەفتا ساڵو بەدیاری کراوی لەم س���ااڵنەی کە ناوچەیەک بەناوی هەرێمەوە دروست بو ،خۆیان نیشاندا،و پاش كۆبانێ کە سەرەتای " دەسپێکی مێژوی سەروەریی نەتەوەیەکە" واتە قۆناغێکی نوێیە، کە تێدا کورد بەتایبەتیی ژنانی ئازادیخوازیی نەتەوەیەک دەگەڕێنەوە سەر خۆیان‌و لەگەڵ ئەو وش���یاربونەوە ئینس���انی‌و نەتەوەییەدا، بەشێکی گەورە لە‌نەتەوەکە بەهۆش دێنەوە‌و لەدوای ئەم قۆناغە گەش���ە ک���ە کورد دەم‌و س���ەردەمی وای بەخۆی���ەوە نەدیوە یان زۆر بەس���نورداری لێرە‌و ل���ەوێ نمونەی بچوکی ئاوه���ای دیوە کە کاریگەریی���ان هەم کاتی‌و هەم سنوردار بوە. پیاوەکان لەباشورو رۆژهەاڵتی کوردستان، بچوک دەبنەوە‌و ش���ەرم لە‌رابوردویان‌و ترس لە‌ئێستا‌و داهاتویان ،چەند بارە ناچار بە‌قەڵەم رانیان دەکات ،ئەوسا بۆ چەواشەکردنی هزر‌و بیری الوەکان‌و ونکردنیان لە‌لیس���تەی ناوی قەب���ەو ئ���ەوەی خۆیان لە‌الپ���ەڕەی کۆتایی کتێبەکاندا خوێندبویانەوە ،واتە خوێندنەوەی فەهرستی کتێبە‌قەبەکان،و ئێستاش لە‌شەرم‌و ئ���ەوەی ک���ە کردیان‌و نوس���یان لەباش���ور‌و رۆژهەالت بەتایب���ەت بەناوی " ئازادی ژنەوە " ،جارێک���ی تر قەڵەمیان پ���ێ هەڵدەگرێت‌و ئەمج���ارە ،چونکە جادوی وش���ەو قس���ەی بێن���اوەرۆک‌و دور لە‌واقع���ی کوردس���تانیان لەب���ەردەم هێزی بیر‌و راپەڕینی کچان‌و ژنانی رۆژئاوادا بوە " تۆزی بەر باد" ،لەبەر ئەوەش دەزانن کە ئ���ەو حیزبانەی ئەم���ان چەندین ساڵ بو وەک حیزبی نەتەوەیی رێکالمیان بۆ دەکردن‌و بە‌الوەکانیان دەناس���اندن کە هەمو عاجباتییەکان بون نەتەوەیی نەبێ!! ،ئێستا ناوەرۆکیان‌و س���یحری نەتەوەی���ی نەبونیان پوچ بۆتەوەو ئیت���ر الوەکان بەتایبەت ژنان‌و کچانی باشورو رۆژهەاڵت ،چیدی لەوبازنەیەدا ناخوڵیتەوە کە ئەمان بۆ رازیکردنی خواستە دەرونیەکان���ی خۆی���ان وەک پی���او بەناوی جورواج���ۆرەوە بۆئەوانی���ان پێ���ک هێنابو بە‌پارە‌و بودجەی حیزبەکان .ئێستا زۆر چاک دەزان���ن حەق هەر ئەوە بو کە ئەوان چەندین ساڵە دژی قسەدەکەن‌و دەنوسن‌و لەسەر ئەم دژایەت���ی کردنەی ئیمتی���از وەردەگرن ،بۆیە بەش���ێوەی نەخۆشێک کە لەحاڵی گیانەاڵ دا بێت ،دەست بە‌نوسینەوەی بزڕکاندنەکانیان دەکەن‌و بەرونی پەالماری نەتەوەکەی خۆیان دەدەن‌و خۆشەویستی نەتەوەی خۆلە الوەکان بەعەیب دەگرن‌و بیری کوردبون‌و خۆشەویستی تاکەکانی ئەم نەتەوەیە بە‌خەوش‌و کەمایەسی دەزانن ،لە‌حاڵێکدا ،ئەوانەی ناتوانن نەتەوەی خۆی���ان خ���ۆش بوێ���تو نازان���ن‌و خۆیان چەواش���ەبون‌و بیرەتراویلکەیەکانیان لێ بۆتە عەینی حەقیقەت ،ئەوان لە‌راس���تیدا ،توشی کورتبیریی‌و لە‌زۆر حاڵەتدا هاندیکاپیی زەینی بون‌و رودا‌و ئاماژەکان بەرەواژە دەبینن. بەوەی چەندس���اڵێک لە‌واڵتێکی خۆرئاوا‌و ئەوروپ���ا ژیابیت ،ی���ا هەڵگ���ری بڕوانامەی زانکۆیەکی خۆرئاوا بیت ،یا هەڵگری نیشان‌و خەاڵت‌و سەرس���وڕمانیان ،هیچ لە‌ئینس���ان بونی تۆ ناگۆڕێت ،ئەگ���ەر وردبونەوەکانت‌و بەرواردکاریەکان���ت ،لەس���ەر بنەمای "واقع" نەبێ‌و لە‌ئ���اوەز‌و رەفتارتدا رەنگ نەدەنەوە، یەکەم ئینس���ان بون ،پاش���ان شتەکانی تر، هی���چ هەر هیچ بەڵگە‌و بڕوانامەیەک یەک تۆز بەرز‌و نزم���ت ناکاتەوە کاتێک کارەکە دەبێت بە" مەسەلەی ئینس���ان بون‌و شایستە بونی ئینس���ان بونت کە ئەرکێکی گەردونییە ،لەو خاڵەی لێێ دەژیت‌و بواری ئەنجامدانی رۆڵی ئینسان بونت پێدەدات. لەه���ەر دەم‌و س���اتێکدا لەه���ەر جێ���گا‌و کۆمەڵگایەک���دا بویت‌و ئ���ەوەت لەیاد چو کە شایستەی ئەنجامدانی خزمەت بەو کەسانەی ک���ە لە‌دەورتن ،بزانە بە‌ئەن���دازەی ئەو لەیاد چونە‌و لەو دەم‌و سات‌و جێگایەدا شایستەگیی ئینس���ان بون���ت دادەبەزێت ،یان���ی ئاوەزت ئاڵۆس���کا ،لێڵت بینی ،قس���ەگەلێکت کرد‌و رەفتارێکت نواند کە شایس���تەی واقعی خاڵی لەوێبونەکەت‌و پلەی ئینس���ان بونت نەبون، بۆی���ە نابێت رەفت���ارو قس���ەگەلمان بکەینە پێوانە‌و لێمان ببێت بەراس���تی راستییەکان، بە‌بەهان���ەی ئەوەی کە م���ن دەیزانم‌و ئەوان نایزانن. ئێمە زۆر جاران لەنێوان ئەم دو دەربڕینەدا، سەر لێ شیوا‌و گومڕا دەبین ،زانین‌و هەبونی زانیاری زۆرینەی دانیشتوانی گۆی زەویی ،لە‌ناویدا ئ���ەو نەتەوەی���ەی ناوی ک���وردە‌و لە‌واڵتێکی دابەش���کراودا ژیان بەدوای خ���ۆی دا رایان دەکێشێ ،لەهەبونی زانیاری بەپلەی جیاواز هاوبەشن‌و ئاگاداری زۆرو کەمیی روداوەکانن، بەاڵم کەمینەیەک لە‌دانیشتوانی گۆی زەوی،
بیروڕا
ڕۆشنگه‌ری له‌نێوان ده‌سه‌اڵت‌و ئۆپۆزیسیۆنی باشۆر نالی كاوە بە‌درێژای����ی ئ����ه‌م ٦٠\٥٠س����اڵه‌ی كۆتای مێژۆی كورد ،رۆحی پیرۆزكردنی ئایدیۆلۆژیا‌و رێبازی سیاسی زۆر زه‌ق بوه .به‌جۆرێك كه هێزو بزوتنه‌وه سیاس����یه‌كان لهس����ه‌ره‌تای س����ه‌رهه‌ڵدانیانه‌وه ،داش����ه‌هاڕه‌ی م����رۆڤ كوش����تنیان بۆدژبه‌ره‌كانی خۆی����ان داناوه. به‌جۆرێك كه هه‌رهێز‌و بزوتنه‌وه‌یه‌كی سیاسی، مرۆڤ‌و مرۆڤایه‌تی����ان له‌چوارچێوه‌ی بیری خۆیاندا پێناسه كردوه .بۆ نمونه كۆمۆنیزم‌و ئیسالمی سیاسی كوشتن نه‌یاره‌كانی خۆیان بە‌حه‌اڵل زانیوه .لهس����ه‌ره‌وه‌ی هه‌موشیانه‌ه ره‌وتی به‌ناو ناش����ۆنالیزمی ك����وردی ،له‌ژێر ئه‌م ن����اوه‌دا تاوانی زۆری ك����ردوه .له‌وه‌ش گه‌رێین كه ناراس����ته‌وخۆ‌و راسته‌خۆ ،ههوڵی س����ڕینه‌وه‌ی یه‌كیان داوه ،ی����ان بە‌هاندانی دوژمن شه‌ری خۆكوژیان كردوه .له‌م به‌ینه‌دا ده‌نگی ئازاد‌و بێالیه‌ن مه‌جالی خۆده‌رخستنی بۆ نه‌مابوه‌وه .هه‌م فاكته‌ری ناوخۆیی‌و هه‌م ده‌ره‌كی ئه‌و دۆخه‌ی خوڵقاندبو كه ش����تێك بەناوی كۆمه‌ڵگ����هی مهدهنیو رۆش����نبیری بێالی����ه‌ن دیار نه‌بو .ئ����ه‌م بارودۆخه هه‌ر وا بو ت����ا دوای راپه‌رینی باش����ور ،وبه‌تایبه‌تی دوای رۆخان����ی س����ه‌ددام ك����ه ئه‌زمون����ی حكومه‌ت‌و ده‌سه‌اڵتی به‌رێوه‌به‌ری كوردی بو بە‌دیفاكتۆ. ئه‌ڵبه‌ت له‌دوای راپه‌رین،و دواتریش له٢٠٠٣ به‌دواوه ،جه‌وهه‌ر‌و ماهییه‌تی ئه‌و هێزانه هه‌ر نه‌گۆڕان .ته‌نیا جیاوازیه‌كه له‌وه‌دا بو كه ئیتر شاردنه‌وه‌‌و پاساو هێنانه‌وه بۆ تاوان زه‌حمه‌تتر بو .ئیتر ئه‌وان ده‌س����ه‌اڵتیان به‌ده‌س����ت بو ده‌بوا ساحبی دروش����م‌و فه‌لسه‌فه‌ی سیاسی خۆیان بن كه له‌شاخ بانگه‌وازیان بۆ ده‌كرد. ئیتر ده‌بوا له‌موژده‌‌و گوتاری حه‌ماسی بێنه دهرهوهو بە‌كرده‌وه واڵت به‌رێوه به‌رن .ئه‌وان ره‌وتێكی ناشۆنالیس����تی بێناوه‌رۆك بون كه خه‌ونی كوردیان ته‌نیا له‌ناوچونی ده‌سه‌اڵتی ناوه‌ندی به‌عس ده‌بین����ی .كه ئه‌وخه‌ونه‌یان هاته دی،و كه‌وتنه مه‌یدانی كایه‌‌و به‌رێوه‌به‌ری سیاس����ی ،ته‌نیا چه‌كی ده‌س����تیان مێژوه‌و پێش����مه‌رگایه‌تیان كه ش����انازی پێوه بكه‌ن. له‌نه‌بون����ی پ����رۆژه‌‌و به‌دیلی باش����ی خزمه‌ت ك����ردن ،په‌نای����ان ئه‌برد بۆ خۆف����ه‌ڕز كردن بە‌بیانوی پارێزگاری له‌ئه‌زمونی به‌ده‌ستهاتو. بۆیه خه‌ڵكی هۆشیار زو هه‌ستیان بهوه كرد كه ئه‌و ده‌س����ه‌اڵته له‌بواری خزمه‌تگوزاری، په‌روه‌رده ،دادپه‌روه‌ری‌و بەگشتی به‌رێوه‌به‌ری
دەزانن‌و زان���ان بەوەی کە رودەدات‌و هۆکانی رودانی دەزانن .ئەمانە ئەو ئێلیتەن کە لەهەر پلە‌و پۆس���تێکی کۆمەاڵیەت���یو فەرمیدا بن، بەڕیوەبەرایەتی ژیانی رۆژان���ەو دیاریکردنی هێڵە گش���تیو تایبەتییەکانی چارەنوس���ی خەڵکیان لە‌ئەستۆدایە. ئەم دەس���تەیی دوەم ک���ە کەمینەن ،بۆیە بونە زان���ا ب���ە‌ڕوداوەکان ،چونک���ە ئەوەی لەس���ەرەتاوە لەالی���ان زانی���اری ب���و ،پاش پراکتیزەکردنی‌و بە‌ئەنجامدانی لەس���ەر زەوی واقع بوە زانین ،ئیتر ئەوان دەزانن راس���تو دروستی‌و نادروستییەکان کامانەن ،واتە بونە زانا بە‌مەسەلەیەکی دیاری کراو ،هەم لە‌روی تیۆرییە‌و هەم لە‌پراکتیکدا. کەواتە پەیڤەکان ،دەربڕین‌و هاوکێشەکان، هەر لە‌خەیاڵ‌و ناو کتێباندا دەمێنەوە بە‌ناڕونی تا دەبنە واقعێکی لەبەرچاوان ،بەم پێودانگە بێت ،ئەوەی لەباش���ور‌و رۆژهەاڵت دایانرمان کە خۆشویس���تنی نەتەوەو کوردستان بو،و ئەوەش کە ئێس���تا لە‌رۆژائاوای کوردس���تان لە‌روداندایە کە س���ەرکەوتنی ئەفسانە ئاسای ژنانێکە کە بەراس���تی ئ���ازادی خۆیان دەرک کردوەو ئامڕازی دەربڕینەکەیان دۆزیوەتەوە، واقعێکی لەبەرچاوانن ،واتە بونەتە راس���تیو راستبونی بیر‌و هزرێکیان سەلماند ،کە بریتیە لەوەی ک���ورد دەبێت بگەڕێت���ەوە بۆخۆی، بنەم���ای فکری���ی خۆی بدۆزێتەوە‌و لەس���ەر راستە ش���ەقامی کوردبون ،کە بیردۆزەکەی بە" کوردایەتی " ناسراوە بەرەو پێش بچێت. بانگەش���ەیی نەتەوەی���ی بون���ی حیزبەکانی باش���ور‌و رۆژهەاڵت ،کە چەندین کەس���ی خۆ بە‌فەیلەس���وف زانی گەڕاوە لە‌خۆرئاوای گۆی زەمینەوە یان نیش���تەجێ لەوێ ،ویستیان‌و گەرەکیانە بە‌حیزب���ی نەتەوەیی بە‌خەڵکیان بناسێنن‌و وتاران‌و قەواڵەی بەتاڵی فریەکیان لەم���ەڕ ئەم���ە نوس���ی ،ئەمە بانگەش���ەیە، لەب���وارە پراکتیکییەک���ەدا ،بە‌هەوەس���ی سەرکردایەتییەکانیان کە هیچ پەیوەندییەکی دورو نزیکیان لەگەڵ خواس���تی نەتەوەکەدا نەبوە ئەوە هەرەس���ی هێن���او لەگەڵیدا ئەو قەڵەمانەش کە س���وارەی بەلەزهاتو بون بۆ وەدەستهێنانی ئیمتیازات‌و ناوبانگ ،ترسیان لێ نیشت‌و ئارەقەی شەرمەزاری لە‌نوسراوانی رابردوی خۆیان‌و شکستهێنانی "بیرکردنەوە‌و ئام���ڕازی بیرکردنەوەکانیان" ئ���ەو "جوملە لە‌عەوام فریبان "*ی ناچار کردوە کە ئێدی بێ پ���ەردە‌و دواتیری لەرزۆک لە‌کەوانی بیری لێاڵوی���ی خویانەوە بگرن���ە ئامانجەکەیان کە هزرەکەیە واتە " کوردایەتی " ،جا بزانە چەند نازان���ا بون‌و بە‌زانا ناودێرکراب���ون ،تەنانەتە زانیارییەکەش���یان کە ئێس���تا دەردەکەوێت لەئاس���تێکی فرە نزمدا بوە ،بەش���ی ئەوەی نەکرد کە ئاگادار بن ئێس���تا مێژویەکی ترە، ئه‌حمه‌د هه‌ورامی ئێس���تا " کۆبانێ " عەفری���ن" دەخوڵقێنێ، کەواتە ئەم���ە ئەڵقە گەش���ەکانی هاتنەوە‌و ئێس����تا كورد له‌ڕۆژئاوای كوردستا باجی گەڕانەوە س���ەرخۆ‌و تێگەیش���تن لە‌واقعێکە ،ئازادی‌‌و ده‌س����تگرتن بە‌بونی س����ه‌ربه‌خۆی ک���ە لەرۆژئاوای کوردس���تان ئ���ەو هێزە بەو كانتۆنه‌كان����ی خ����ۆی ده‌دات ،توركیا دوای ژنە ئازادانە دەدات ،بەرگ���ری لە‌کۆاڵنەکانی تێكش����كانی هاوپه‌یمانان به‌هێ����زی داعش‌و "عەفری���ن " وەک بەرگ���ری لە‌کۆاڵنەکان���ی كۆتایی پێهێنانی له‌سوریادا خه‌می گه‌وره‌ی سلێمانیو ئامەد‌و س���نە‌و کەرکوک ،لە‌هزری ئهوهی����ه ك����ه ك����ورد له‌ڕۆژئاوا‌و س����وریا دا ئ���ازادی خۆیاندا بەرجەس���تە بک���ەن‌و ئەمە هاوكێش����ه‌یه‌كی ن����وێ بس����ه‌لمێنێت ،بۆیه بە‌دڵنیایی���ەوە ،لە‌ئایندەیەک���ی ن���ە چەندان دوردا ،دەبنەوە بە‌واقعێکی تر لەو شارانەدا‌و ئ����ۆردۆگان‌و ئاكه‌په دێ����ن جه‌نگێكی گه‌وره س���ەرەتاکەی کۆبان���ێ بو ئێس���تا عەفرین‌و به‌ن����اوی (چڵ����ه زه‌یتونه‌وه) ل����ه‌دژی كورد سبەی سلێمانیو سنە ...لە‌بارو دۆخ‌و واقعی ده‌خه‌نه گه‌ڕ .ئ����ه‌وان خوازی����ارن له‌ڕێگه‌ی کوردس���تاندا جگ���ە لەمە هی���چ بیرێکی تر تێكش����كانی ك����ورده‌وه له‌عه‌فری����ن كۆتایی به‌كانتۆنه‌كانی فیدرالی پێهاتن ی له‌سوریا دا. بەرهەمدار نابێ. ش����ه‌رڤانان له‌ڕۆژئاوادا ب����ە‌وره‌ی پۆاڵین‌و گیان����ی به‌رخۆدان‌و فیداكاری بۆ نیش����تمان كه س����ه‌رچاوه‌ی هێزی خه‌باتیانه دژ بە‌داگیر كه‌ران وه‌ك چۆن له‌كۆبانی ئازایه‌تی‌‌و نه‌به‌ردی گه‌لی كوردیان بۆ هه‌موو جیهان سه‌لماند كه س����ه‌ركه‌وتن بوو به‌س����ه‌ر دڕنده‌ترین هێزی تیرۆرستی جیهان. ئه‌مڕۆش عه‌فرین به‌ره‌ن����گاری گه‌وره‌ترین هێ����زی دڕن����ده‌ی توركی����ا ده‌كات ،به‌مه‌ش كۆبانێ‌‌و عه‌فرین بونه س����ونبولی به‌رخۆدان‌و خۆڕاگری له‌سه‌ده‌ی نوێی هاوچه‌رخدا. ئه‌گ����ه‌ر دوێنێ كۆبانێ ره‌م����زی خۆڕاگری بوبێ����ت بۆ ك����ورد ،ئه‌وا ئه‌م����ڕۆش عه‌فرین ره‌مزی به‌رخۆدان‌و گیان فیدایی ش����ه‌رڤانانی یه‌په‌گه‌‌و په‌یه‌ژه‌یه ،خۆته‌قاندنه‌وه‌ی شه‌رڤان (ئاڤێستا خابور) به‌تانكێكی سوپای توركیادا نیشانه‌ی سه‌ركه‌وتن‌و قوربانی‌‌و ئیراده‌ی گه‌لی كورده له‌عه‌فرین دژی هێرشی داگیر كه‌ران‌و شێواندنی ته‌رمی ش����ه‌رڤان (بارین كۆبانی) دوای ش����ه‌هید كردنی به‌ش����یوه‌كی دڕندانه رواڵه‌تی راس����ته‌قینه‌ی س����وپایی توركیای فاشی‌‌و به‌كرێ گیراوه‌كانی ده‌رده‌خات كه‌دژی هه‌موویاسایه‌كی مافی مرۆڤه. چونی هاواڵتیانی كانتۆنه‌كانی تری رۆژئاواو ش����ه‌نگال بۆ عه‌فرین بۆ پشتگیری شه‌رڤانان ئه‌مه‌ش ده‌بێت����ه هۆی به‌رزكرن����ه‌وی وره‌ی شه‌رڤانان‌و دروست كردن ی قه‌ڵغانی به‌رگری دژی هێرش����ه‌كانی دوژم����ن ،خۆپیش����اندانی هاواڵتیانی شاره‌كانی رۆژئاواو باكور‌و باشوری كوردس����تان‌و كوردان����ی تاراوگ����ه له‌واڵتانی
واڵت ،جێگه‌ی هیوا نین. ده‌سه‌اڵت بەش����ێوه‌یه‌ك له‌شێوه‌كان وازی له‌خه‌ڵ����ك هێنابو ،ته‌نیا له‌فك����ری پڕكردنی خه‌زێن����هی واڵت بو ،دروس����تره وایه بڵێین گیرفان����ی خۆی����ان .ئ����ه‌وان ئیت����ر خۆیان بە‌خاوه‌ن����ی ئه‌و واڵت����ه ئه‌زان����یو چاوه‌رێی ئهوه بون خزمه‌تی����ان پێبكرێت نه‌ك ئه‌وان خزمه‌ت بە‌خه‌ڵك بكه‌ن .س����اڵ له‌دوای ساڵ مه‌ودای به‌ینی ده‌س����ه‌اڵت‌و خه‌ڵك تا ده‌هات له‌یه‌كت����ر دور ده‌كه‌وت����هوه .له‌هه‌مان كاتدا پاره‌یه‌كی زۆر كه‌وته بازار‌و بێسه‌رو به‌ریه‌كی بازاری ئازاد سه‌ری هه‌ڵدا .ئهوهی كه ئه‌وان بیریان لێنه‌كردب����وه‌وه بوژانه‌وه‌ی زانكۆكان‌و پاك كردنه‌وه له‌ده‌س����تی حزب‌و ده‌سه‌اڵت، بە‌نیش����تمانیكردنی دام����و ده‌زگاو ده‌وڵه‌تی، بوژانه‌وه‌ی س����ه‌رچاوه دارای����یو مرۆیه‌كان‌و ئاش����ته‌وایی كۆمه‌اڵیه‌تی ب����و .دۆخه‌كه وای لێهاتبو ده‌سه‌اڵت روی له‌كۆمپانیا بیانیه‌كان‌و گیرفان����ی واڵتانی دراس����ێبو،و پشتیش����یان له‌خه‌ڵك .له‌هه‌مان كاتیشدا خه‌ڵكیش كاری خۆیان دهكردو له‌و بازاره بێسه‌رو به‌ره‌دا كه پڕ بو له‌پاره ،ژیانی خۆیان به‌رێوه ده‌برد. له‌م ن����اوه‌دا ده‌نگی ناڕازی س����ه‌ریهه‌ڵدا‌و كۆمه‌ڵ����گای مه‌ده‌نی هه‌ناس����ه‌یه‌كی ئازادی هه‌ڵكێش����ا .رۆژنامه‌وانی س����ه‌ربه‌خۆ‌و ئازاد، ناوه‌نده سه‌ربه‌خۆ‌و ناحوكمیه‌كان دروستبون بۆ داكۆكی له‌چین‌و توێژه‌كان .بەش����ێوه‌كی زۆر پۆس����یته‌ڤ ده‌نگی ئ����ازاد ئه‌و دەرگای ب����ۆ كراوه ك����ه وه‌كو الیه‌ن‌و كه‌س����ی ئازاد‌و سه‌ربه‌خۆ چاالكی بكه‌ن ،بەبێ ئهوهی بچێته چوارچێوه‌ی پرۆگرام‌و ئایدیۆلۆژیای سیاسی. ت����ا راده‌یه‌ك ئاس����ۆی كۆمه‌ڵگ����هی مه‌ده‌نی رونبوه‌وه ،هۆش����یاری سیاسی وكۆمه‌اڵیه‌تی روی له‌زیادبون بو .به‌اڵم خۆش����به‌ختانه یا به‌دبه‌ختان����ه له‌م كه‌ڵێن����ه گه‌وره‌یه‌ی به‌ینی خه‌ڵ����ك‌و ده‌س����ه‌اڵت ،بزوتن����ه‌وه‌ی گ����ۆران سه‌ریهه‌ڵدا ،كه له‌راستیدا جێگه‌ی دڵخۆشی خه‌ڵ����ك بە‌گش����تیو كۆمه‌ڵگ����هی مهدهنیو ره‌وت����ی رۆش����نگه‌ری بو .ب����ه‌اڵم بهداخهوه ئۆپۆزیسیۆنیش زۆری نه‌خایه‌ن توشی هه‌مان هه‌ڵه سیاسیه بو كه حزبە‌كالسیكه‌كان پێشتر تاقی����ان كردبوه‌وه ،ئه‌ویش ئاراس����ته‌كردنی خه‌ڵ����ك‌و بە‌سیاس����یكردنه‌وه‌ی كۆمه‌ڵ����گا. دیس����ان ترس����ی له‌ناوچونی رۆش����نگه‌ری‌و به‌رێوه‌پێش����چونی كۆمه‌ڵگهای مه‌ده‌نی هاته ئاراوه،و رۆحی شۆرش‌و گۆڕینی ده‌سبه‌جێی ده‌سه‌اڵت سه‌ری هه‌ڵداوه. بۆیه هه‌رزو زۆرێك له‌روش����نبیران بێ هیوا بون ،به‌اڵم ئهوهی له‌گه‌ڵی مایه‌وه بێئاگا بو
له‌وه‌ی كه چ����ۆن نابێت كوێركوێرانه‌‌كه‌ویت ه دوای ده‌س����ه‌اڵت ،به‌هام ش����ێوه زۆر وریاتر بڕوانیت����ه ئۆپۆزیس����یۆن .به‌داخ����هوه رۆڵی چاالكوان����ی مه‌ده‌نی زۆركه‌م بویه‌وه .خه‌ڵكی ن����ارازی ،رزگاری خۆی����ان ل����هو بزوتنه‌وه‌دا ده‌بینی����هوه .وێنه ش����اراوه‌كه ئ����هوه بو كه خه‌ڵك توش����ی هیوا‌و مژده‌یه‌كی به‌هه‌شتیانه ببو كه مه‌جالی گۆرین‌و شۆرش ئه‌وا نزیكه. كاك نه‌وش����یروان هه‌رچه‌ند ئۆپۆزیس����یۆنی هێنایه گۆڕه‌وه كه ره‌وتی سیاسی ئه‌و واڵته تا س����ه‌ر ئیسقان پێویستی بو ،به‌اڵم ئایدیا‌و رۆئیای سیاسی خاڵی نه‌بو له‌هه‌ڵه‌ی به‌رچاو. خوێندنه‌وه‌ی ئ هو بۆ ئۆپۆزیسیۆن وه‌رگرتنی ده‌س����ه‌اڵت‌و‌و دژایه‌تی ده‌س����ه‌اڵت بو ،به‌اڵم خاڵی بو له‌هه‌وڵدان بۆ ئاڵۆگۆڕی درێژخایه‌ن له‌ناو ده‌سه‌اڵت. كایه‌ی سیاسی ئه‌و كاته ده‌وری هۆشیاری‌و رۆشنبیری كۆمه‌اڵیه‌تی ئه‌گێرێت ،كه په‌یام‌و ئاكامه‌كان����ی له‌ده‌ره‌وه‌ی بازنه‌ی ده‌س����ه‌اڵت بێت .كردار‌و گوتارێكی سیاسی ئه‌گه‌ر ته‌نیا‌و ته‌نی����ا مه‌به‌س����تی پۆپۆلیس����تیو جواڵندنی هه‌س����تی خه‌ڵك بێت ،له‌وانه‌یه نزیك بێتهوه له‌ده‌سه‌اڵت ،به‌اڵم له‌درێژ خایه‌ندا سه‌ركه‌وتو نابێ����ت .چونكه هی����چ هه‌ڵس����ه‌نگاندنێكی عه‌قاڵنی بۆ چۆنیه‌تی وه‌رگرتنی په‌یامه‌كه‌ی له‌الی����ه‌ن خه‌ڵك����هوه نه‌كرده‌وه .له‌ئاس����تی كۆمه‌ڵگای باش����وردا كه‌لتوری رقه‌به‌رایه‌تی‌و ناوچه‌گه‌ری ت����ا ئه‌وڕاده‌یه زه‌ق بو كه زۆنی زه‌رد‌و س����ه‌وز وشه‌كانیش����یان دابه‌شكردبو. هه‌رج����ۆره بزوتن����هوه ی����ان جواڵنه‌وه‌یه‌كی سیاس����ی له‌كوردس����تان ئه‌گه‌ر ئ����ه‌م دۆخه له‌به‌رچاو نه‌گرێت ،ناتوانێت رێچكه ش����كێنی حزبە‌كالس����یكیه‌كان بێت ،بهداخهوه گۆڕان وه‌كو ئۆپۆزیس����یۆن له‌مه‌دا سه‌ركه‌وتو نه‌بو. هیچ ج����ۆره خوێندنه‌وه‌یه‌كی كۆمه‌ڵناس����ی سیاسی بۆ بزوتنه‌وه‌كه نه‌كردبو .تا راده‌یه‌كی زۆر ناراس����ته‌وخۆ كه‌وته دژایه‌تی كۆمه‌ڵگای مه‌ده‌نی،و به‌ربه‌س����تو ئاسته‌مێكی گه‌وره‌ی بۆ دروس����ت ك����رد .رۆش����نگه‌ری (به‌مانای ئه‌ده‌بی‌و كۆمه‌ڵناس����ی) ،له‌به‌ینی ده‌سه‌اڵت‌و قۆپۆزیس����یۆن خنكا .گۆڕان س����ه‌ركه‌وتنی خ����ۆی‌و كۆمه‌ڵ����گای ك����وردی له‌روخان����ی ده‌س����ه‌اڵتی بارزانی ئه‌بینێت���� هوه ،هه‌ر به‌و جۆره‌ی كه ناش����ۆنالیزمی كالسیكی كوردی له‌و باش����ور ،س����ه‌ركه‌وتنی خۆی بە‌روخانی به‌عس ته‌عبیر ده‌كرد. له‌كاتێك����دا ك����ه كۆمه‌ڵگا هه‌م له‌ئاس����تی سیاسی ،رۆشنبیریو خزمه‌تگوزاریدا ده‌ستی له‌ده‌سه‌اڵت ش����ۆردبوه‌وه ،ئۆپۆزیسیۆن زۆر
نابه‌رپرس����انه مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ دۆخه‌كه كرد، كه نه‌ك نه‌بوه پاڵپشتی كۆمه‌ڵگه‌ی مهدهنیو كاری رۆش����نگه‌ری كۆمه‌اڵیه‌ت����ی ،به‌ڵك����و ئاس����ۆی تاریك كرد .پێناس����هی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان لهس����ه‌ر هه‌مان میت����ۆدی كاركردنی حزبە‌ده‌س����ه‌اڵتداره‌كان بو ،بۆی����ه نه‌یتوانی خوێندنه‌وه‌یه‌كی باش بكات بۆ ده‌س����ه‌اڵت‌و كۆمه‌ڵگاكه‌ی .ده‌س����ه‌اڵتێك ئیت����ر متمانه‌ی پێنه‌ده‌كرا‌و كارنامه‌ی دیاربو ،به‌رپرسیاریه‌تی گه‌وره‌ی نیش����تمانی كه‌وته س����ه‌رگۆڕان كه بە‌ب����ڕوای م����ن س����ه‌ركه‌وتو نه‌ب����و .ئاكامی ئ����ه‌م دۆخه‌ش بو بە‌گه‌ڕان����هوه به‌ره‌و مێژو، شه‌ڕی هێزه سیاس����یه‌كان ،بە‌ئاراسته‌كردنی كۆمه‌ڵ����گای مه‌ده‌ن����یو له‌ناوبردن����ی ژینگه‌‌و كه‌ش����و هه‌وای ئارام بۆ گه‌شه‌ی رۆشنگه‌ری كولتوری‌و كۆمه‌اڵیه‌تی،و خه‌باتی مه‌ده‌نی.
كایه‌ی سیاسی ئه‌و كات ه ده‌وری هۆشیاری‌و رۆشنبیری كۆمه‌اڵیه‌تی ئه‌گێرێت ،كه په‌یام‌و ئاكامه‌كانی له‌ده‌ره‌وه‌ی بازنه‌ی ده‌سه‌اڵت بێت كردار‌و گوتارێكی سیاسی ئه‌گه‌ر ته‌نیا‌و ته‌نیا مه‌به‌ستی پۆپۆلیستی‌و جواڵندنی هه‌ستی خه‌ڵك بێت له‌وانه‌یه نزیك بێتهوه له‌ده‌سه‌اڵت
عه‌فرین ره‌مزی به‌رخۆدان‌و گیان فیدایی گه‌لی كورده
ئەو هێزە بەو ژنە ئازادانە دەدات بەرگری لە‌کۆاڵنەکانی "عەفرین" وەک بەرگری لە‌کۆاڵنەکانی سلێمانیو ئامەد‌و سنە‌و کەرکوک، لە‌هزری ئازادی خۆیاندا بەرجەستە بکەن‌و ئەمە بە‌دڵنیاییەوە، لە‌ئایندەیەکی نە چەندان دووردا، دەبنەوە بە‌واقعێکی تر لەو شارانەدا
دهرهوه بۆ پش����تگیری ش����ه‌رڤانانی عه‌فرین دژی داگیر ك����ه‌ران نیش����انه‌ی یه‌كگرتوویی گه‌لی ك����ورد ده‌رده‌خ����ات بۆ رس����واكردنی هێرش����ه‌كانی س����وپای ئۆردۆگان بۆس����ه‌ر خه‌ڵكی سڤیلی كانتۆنی عه‌فرین .كورده‌كان لهس����وریادا توانیان وه‌ك بونێك����ی بههێزو جیاواز تر له‌ملمالنێی سیاسیو سه‌ربازیه‌كاندا ده‌ربكه‌ون‌و به‌ش����داری كاریگه‌ریان له‌شه‌ڕی داعش����دا وه‌ك هاوپه‌یمانیه‌ك����ی ئه‌مه‌ری����كا له‌و ش����ه‌ڕه‌دا قورسایی سیاس����یو سه‌ربازی دیاریان هه‌بوو به‌تایبه‌تی په‌یه‌ده‌‌و س����وپای سوریای دیموكرات له‌ڕووی مه‌یدانیه‌وه زیاتر له‌ناوه‌وه‌‌و له‌ئاس����تی ئیقلیمی‌‌و نێوده‌وڵه‌تی بایه‌خی زیاتریان په‌یدا كرد. كورده‌كانی رۆژئاوا ماف����ی خۆیانه له‌گه‌ڵ ه����ه‌ر هێزێكی ئیقلیم����یو نێوده‌وڵه‌تی له‌ناو س����وریادا به‌ئاڕاس����ته‌ی به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانیان مامه‌ڵه بكه‌ن. روداوه‌كان����ی عه‌فری����ن ته‌نی����ا ئاینده‌ی كورده‌كان����ی س����وریا دیاری ن����اكات ،به‌ڵكو وه‌رچه‌رخانی دیكه‌شیان به‌دوادا دێت كه‌ڕه‌نگه هه‌موو ناوچه‌كه‌‌و به‌تایب����ه‌ت توركیاو عێراق بگرێته‌وه ،په‌الماری عه‌فرین هه‌ڕه‌ش����ه‌یه بۆ هه‌ڵگه‌ڕانه‌وه‌ی هاوسه‌نگیه‌كانی ناوچه‌كه. ش����ه‌رمه‌زاری بۆ كۆمه‌ڵگه‌ی نێوده‌وڵه‌تیه كه‌چۆن بێده‌نگه له‌ئاست تاوانی كۆمه‌ڵ كوژی گه‌لی كورد ،وه‌ك هه‌میش����ه ئ����ه‌م میتۆده‌یه كه‌یاس����او ریكه‌وتننام����ه نێوده‌وڵه‌تیه‌كانی ئاش����تی قوربانی به‌رژه‌وه‌ندی زلهێزان بون‌و ئیس����تاش گه‌ل����ی ك����ورد قوربان����ی هه‌مان میتۆده. ئامانجی توركیا له‌داگیركردنی عه‌فرین دا توركی����ا وه‌ك واڵتێكی زلهێ����زی ناوچه‌كه هه‌میش����ه س����وریای وه‌ك ناوچه‌ی نفوس����ی خ����ۆی زانیوه له‌ڕووی مێژوی����یو جوگرافی‌‌و مامه‌ڵه‌ی سیاس����ی یه‌وه،ده‌وڵه‌ت����ی توركیا پایه‌كانی بنه‌ڕه‌تی لهس����ه‌ر ره‌گه‌ز په‌رستی‌‌و فاش����یه‌ت بونی����ات ن����راوه ،ده‌یه‌وێت وه‌ك هێزێك����ی گه‌وره له‌وه‌ی ههیه خۆی پیش����ان بدات له‌هاوكێشه‌كانی ناوچه‌كه‌دا رۆڵی زیاتر هه‌بێت ،هێرش كردنی بۆس����ه‌ر عه‌فرین وه‌ك تاكتی����ك به‌كاربهێنێت ب����ۆ دانانی مه‌رج بۆ ئه‌مریكا بۆیارمه‌تی نه‌دانی هێزه‌كانی سوریای دیموكرات‌و یه‌په‌گه ،ئه‌مه‌ریكاش ناییه‌ته ژێر س����ه‌قفی داواكاریه‌كان����ی توركیا چونكه ئه‌و
روداوه‌كانی عه‌فرین ته‌نیا ئاینده‌ی كورده‌كانی سوریا دیاری ناكات، به‌ڵكو وه‌رچه‌رخانی دیكه‌شیان به‌دوادا دێت كه‌ڕه‌نگه هه‌موو ناوچه‌كه‌‌و به‌تایبه‌ت توركیاو عێراق بگرێته‌وه ،په‌الماری عه‌فرین هه‌ڕه‌شه‌یه بۆ هه‌ڵگه‌ڕانه‌وه‌ی هاوسه‌نگیه‌كانی ناوچه‌كه ده‌وڵه‌ته نیه پش����تی پێ ببه‌سێت‌و پڕۆژه ی دوور مه‌ودای س����تراتیژی له‌گه‌ڵ جێ به‌جێ بكات .چونكه ئه‌مه‌ریكا ویس����تی له‌ڕێگه‌ی توركی����اوه رێگه‌ی هه‌ژمونی ئێران‌و روس����یا بگرێت ،به‌اڵم س����ه‌ركه‌وتوو نه‌ب����وو چونكه ئه‌ویش چوه‌به‌ره‌ی دژی ئه‌مه‌ریكاوه . به‌تایبه‌ت ئه‌مڕۆ س����وریا وه‌ك ده‌وڵه‌تێك نه‌س����یاده‌ی م����اوه‌‌و نه‌هێ����زی پارێ����زگاری لهس����نوری جوگرافیاكه‌ی .ل����هوه ده‌رچوە وه‌ك ده‌وڵه‌تێكی یه‌كگرتوو مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ بكرێت ،له‌وباوه‌ڕه‌دا نی����ه كه‌توركیا به‌دوای ناوچ����هی ئارام بگ����ه‌رێ‌و نه‌خه‌م����ی ئاواره
س����وریه‌كانی بێت له‌عه‌فرین چونكه خه‌مێك له‌جه‌وهه‌رێك����ی فاشیس����ته‌وه س����ه‌رچاوه‌ی گرتوە كه‌بریتیه‌له فاشیزمی مێژووی توركیا. ئه‌م پاساو بیانوانه‌ی ئۆردۆگان كردونی به‌و هۆكاره بۆ په‌الماری عه‌فرین جگه گوزارشت له‌جه‌وهه‌ره فاشیس����تیه‌كه‌ی شتێكی تر نیه، ئ����ۆردۆگان ئه‌نجامدانی هێرش����ی بۆ س����ه‌ر عه‌فرین لهپێناو هه‌ڵوه‌ش����اندنه‌وه‌ی ئه‌زمونی خۆبه‌ڕێوه‌به‌ری كوردانی رۆژئاوایه . توركی����ا ئه‌جێن����دای فراوانخ����وازی ههیه داگیركاریه‌كان����ی س����وپاكه‌ی بۆس����ه‌ر جه‌ڕابل����وس‌و ب����اب‌و په‌الماره‌كانی بۆس����ه‌ر كانتۆنی عه‌فرین چه‌ندین ئامانجی سیاس����یو ئابووری‌‌و جیۆپۆلۆتیكیان له‌پشته ،شكست هێنان����ی توركی����ا له‌عه‌فرین ده‌بێت����ه هۆی له‌ده‌س����ت دانی پێگه‌ی خ����ۆی له‌ناوچه‌كه‌‌و رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس����تو نێوده‌وڵه‌تی‌‌و چیتر ناتوانێت باش����ووری كوردستان وه‌ك بارمته به‌كاربهێنێت. مێ����ژوو ده‌ری خس����توە هی����چ هێزێ����ك به‌ئه‌ن����دازه‌ی توركی����ا دوژمنیایه‌تی كوردی نه‌ك����ردوه له‌هه‌ر ش����وێنێكی كوردس����تاندا كورد ویس����تبێتی قه‌واره‌یه‌ك یان كانتۆنێكی سه‌ربه‌خۆ دروست بكات ئه‌وا توركیا رێگه‌ی لێ گرت����وەو به‌هه‌موو هێزێك����هوه په‌الماری داوه .ره‌نگه هێرش����ی توركیا بۆسه‌ر عه‌فرین سه‌ربكێشێت بۆ گۆڕینی نه‌خشه‌ی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست. هه‌ڵوێستی واڵتان به‌رامبه‌ر هێرشه‌كه‌ی توركیا بۆسه‌ر كانتۆنی عه‌فرین له‌ئێستادا زۆرێك له‌هێزه‌كانی نێوده‌وڵه‌تی‌‌و ئیقلیمی����ه‌كان له‌نێو ملمالنێكانی س����وریادا بە‌پڕاكتیكی����ش له‌ڕووی س����ه‌ربازی‌‌و هه‌واڵ گیری����هوه له‌م واڵته‌دا بونیان ههیهو خه‌ریكی ملمالنێ‌و ش����ه‌ڕی به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی خۆیانن. جگه له‌ئه‌مه‌ریكا‌و روس����یا هێ����زی ده‌وڵه‌تی تری����ش ه����ه‌ن كه‌كاریگه‌ری گرنگی����ان ههیه هه‌ری����ه‌ك له‌ئێ����ران‌و توركی����او ئیس����رائیل راس����ته‌وخۆ هاتونه‌ته ن����او ملمالنێكه‌ی ئه‌م واڵته‌وه كه‌ده‌یانه‌وێ����ت پاوان خوازی بكه‌ن‌و هه‌ریه‌كه بهپێی سه‌نگی سیاسیو سه‌ربازی‌‌و ه����ه‌واڵ گ����ری ده‌وری خ����ۆی بنوێن����ێ له‌م پڕۆسه‌یه‌دا.
»» 19
بیروڕا
) )613سێشه‌ممه 2018/2/13
birura. awene@gmail. com
جوڵە پێچەوانەی لۆژیکی مێژو جەعفەر عەلی "لەوانەیە ئانکەرە لە‌توانایدا بێت دەریاکە وشک بکات ،بەاڵم ناتوانێت ماسییەکە بگرێت" یەشار کەمال لەس����ەرەتای دامەزراندنی دەوڵەتی تورکی����ای نوێ����وە ،هێ����ز فاکتەری س����ەرەکی‌و جێگی����ری ئایدیۆلۆژیای کەمالی����زم ب����ووەو ت����ا هەنووکەش (دەتوانین ماوەی دەسەاڵتی تورگوت ئۆزاڵ جیابکەین����ەوە) درێژەی هەیە. ئێستایش دەسەاڵتی سیاسی ئاکەپە لە‌تورکیا بڕوای وایە رێگەی پارێزگاری لە‌وەهم����ی دابەش����بونی جوگرافیای واڵتەک����ە بەنێو پەالماردان بۆ س����ەر م����اف‌و ئ����ازادی کوردەکان دەس����ت پێدەکات‌و لەگ����ەڵ کۆتاییهێنان بەم رەگی مەترس����ییە کوردییە (تیرۆرە) بە‌زمانی دەس����ەاڵتدارانی تورک ،ئەم وەهمی دابەشبونەش کۆتایی دێت. کەمالی����زم لەب����ری دامەزراندن����ی دەوڵەت����ی هاواڵتی‌و رێزگرتن لە‌ماف‌و ئازادی پێکهات����ە ئیتنیکی‌و ئایینییە جیاوازەکان ،لە‌واڵتێکی فرە نەتەوەو فرە کەلت����وردا ،پێچەوانەی لۆژیکی مێژو ،کەوتە هەوڵدان بۆ بونیادنانی دەوڵەت لەس����ەر بنەمای نەتەوەیی، دەوڵەت بۆ نەتەوەی تورک ،دەوڵەتی تاک نەتەوە .لەوکاتەوە تا بە‌ئێس����تا دەگات ،ناس����یۆنالیزمی تورک����ی س����ەری خس����تۆتە نێو ئەو زەلکاوە ئایدیۆلۆژییەی ،کە فاش����یزم ئیلهامی فیکری‌و سیاسی خۆی لێوەردەگرێت. کاتێک فاش����یزم دەبێت����ە بنەما‌و
پرینس����یپ ،ئ����ەوکات دەس����ەاڵتی سیاسی لەهەر شتێک زیاتر پێویستی بە‌کارخانەی گ����ەورەی بەرهەمهێنانی پێدان‌و بەخش����ینەوەی ناس����نامەی دوژمن ،شوناس����ی خیانەت دەبێ بۆ ئەویدی ،پێویستی بە‌کێشانی وێنەی مرۆڤی خائین ،گروپی خائین ،هێزی سیاسی خائین‌و تیرۆریست دەبێ ،تا بتوانێ ل����ەم رێگەیەوە لە‌ناوەوە رقی ناسیۆنالیس����تانە لە‌ناخی مرۆڤەکاندا بێنێتە کواڵن‌و لەسەر ئاستی دەرەوەش وێنەی دوژمن‌و تیرۆریست بخاتە سەر مێزی گفتوگۆی سیاسیو دیپلۆماسی واڵتان‌و رێکخراوە نێودەوڵەتییەکان، هەردوو رێگەکەش بۆ یەک مەبەست بەکاردەهێنێ ،ئەویش بەتاڵکردنەوەی توڕەیی‌و قین‌و رقی ناسیۆنال-شۆڤێنی گروپێک����ی دەس����ەاڵتە ،کە دەش����ێ لەس����ەر زاری کەسێک ،یان پارتێکی سیاسییەوە ،گوزارشت لەخۆی بکات. ئەردۆگان وەک ش����ەخس‌و ئاکەپەش وەک پارتێکی سیاس����ی لەئێس����تادا بە‌پل����ەی ئیمتیاز قارەمانی پش����تی ئەم کارخانەی دروس����تکردنی وێنەی دوژمن‌و پێدانی ناس����نامەی تیرۆرەن بە‌گەلی کورد. لەئەتاتورک����ەوە ب����ۆ ئ����ەردۆگان، پەناب����ردن ب����ۆ رێگ����ەی س����ەربازی لە‌بەرامب����ەر دۆزی کورد ئاراس����تەی سیاس����ەتی زاڵی دەوڵەتی تورکیایە، ک����ە لەئێس����تادا ئاکەپ����ە لە‌بەرگی میان����ڕەوی دین����ی ،ب����ەاڵم بەهەمان عەقڵ����ی کەمالی����زم ،نوێنەرایەت����ی دەکات .ئ����ەردۆگان‌و ئاکەپ����ەو هاوپەیمان‌و هاوسۆزەکانیان بە‌هەموو هێزی سیاسیو میدیایی‌و دیپلۆماسی‌و ئایینی خۆیانەوە خەریکی گرێدانەوەی پرس����ی کوردن بە‌پرس����ی تیرۆرەوە. گومان����ی تێ����دا نیی����ە ،ک����ە ئەگەر
تورکیا مەبەس����تی بێت لەم پرس����ە، کە پرس����ی رەوای نەتەوەیی‌و مرۆیی میللەتێکە بە‌چارەس����ەری ئاشتیانەو پێکەوەژیان بگات ،بەر لەهەر شتێک دەبێ خۆی لەم فاشیزمە مێژووییەی تورکیا پاکبکاتەوە ،کە تیۆریسینانی پانتورکی����زم ،لە‌وێن����ەی (زیا گوک ئاڵپ ،خالیدە ئەدیب ،نەجیب عاسم، یوس����ف ئاقچۆرا‌و عەلی حسین زادە) و دەیانی دی بناغەیان بۆ داڕش����ت. فاش����یزمێک ئەگ����ەر تا ئەب����ەد بەم دیدگا سیاس����ییەی ئێستایەوە درێژە بە‌سیاس����ەت ب����دات‌و چارەس����ەری س����ەربازی وەک پرەنسیپ لەبەرچاو بگرێ ،ن����ە دەتوانێ دەوڵەتی تورکیا لە‌ئارامی هەمیشەییدا بهێڵێتەوە ،نە بەو خەیاڵە دەگات ،ک����ە لەپێناویدا س����ەدان ج����ار بە‌پراکتیک����ی قامچی س����تەمکاری خس����تۆتە کار ،خەیاڵی بۆ هەمیشە بێدەنگکردنی کورد وەک نەتەوەیەک‌و دەستبەرداربونی لە‌مافە سیاسیو نەتەوەیی‌و کەلتورییەکانی، لە‌رێگەی ئەنجامدانی ئۆپەراس����یۆنی سەربازییەوە. مامەڵەک����ردن بەپێی لۆژیکی مێژو، ئەوە بەس����ەر ئ����ەردۆگان‌و ئاکەپەدا دەسەپێنێت ،کە کاڵوەکەی ئەتاتورک لەس����ەر س����ەری بێنێت����ە خ����وار‌و خەیاڵ����ی فاش����یزمە ئەتاتورکییەکە بە‌کاڵوەکەی����ەوە بگەڕێنێت����ەوە ب����ۆ س����ەر رەف����ەی مۆزەخانەکانی مێژو، ئ����ەو خەیاڵەی کە تەنه����ا گلکۆیەکی وەک شوێنی ژیانی کوردان دەبینی. ئ����ەردۆگان لەئێس����تادا بە‌هەم����ان خەیاڵی فاشیستییانە‌و لە‌سەدەیەکی جیاوازت����ردا ،خەریکی گەڕانە بەدوای دروس����تکردنی هەمان گۆڕی خەیاڵی بۆ ک����وردان .لەه����ەر کوێیەک کورد قسەیەک لەبارەی ماف‌و ئازادییەکانی
خۆیەوە ب����کات ،ئەو بە‌زمانی چەک‌و بۆمب‌و بە‌روویەکی گ����رژەوە دێتەوە پش����تی مایک����ەکان‌و هەڕەش����ەی لەناوبردن‌و راگرتنی هەر هەناسەیەکی ئازادی دەکات. ئەردۆگان ب����ەدوای ئامانجێکەوەیە، کە ئامانجی سەرجەم دەسەاڵتدارانی تورکی����ا ب����ووە ،ئامانجێ����ک بریتییە لە‌درێژەدان بەو پرینسیپە سیاسییەی، کە دەش����ێت لە‌واڵتێکی فرەنەتەوەدا، دەوڵەتی ت����اک نەتەوە دابمەزرێنیت. ئەم خەیاڵەی س����ەری ئەردۆگان کە وەک میراتێک����ی سیاس����یو فیکری راب����ردوو ب����ۆی ماوەت����ەوە ،لەمڕۆدا تیک����ەڵ بە‌پرۆژەی دینی ئیس��ل�امی س����وننی میانڕەو کراوە ،واتە ئەوەی ئەردۆگان لەئێستادا کردوویەتی جگە لە‌زیادکردنی ئەم توخمی ئیس��ل�امی میانڕەویی����ە بۆ پ����رۆژەی کەمالیزم (مرۆڤ����ی تورک����ی نەژادپەرس����ت) هیچ����ی دیک����ە نیی����ە .رەوایەتیدان بە‌فەت����وای پەالماردانی ک����وردەکان لەعەفرین لە‌دەیان ه����ەزار مزگەوتی تورکیاو لەسەر زاری هەزاران پیاوی دینییی����ەوە ،بە‌رون����ی ئ����ەم ئیزافە دینییەمان لە‌فۆرمی ئیسالمی سونیدا بۆ س����ەر ئایدیۆلۆژی����ای پانتورکیزم ب����ۆ بەی����ان دەکات .ئ����ەردۆگان بە‌هەموو هێزی خۆی����ەوە لە‌ناوەوەی تورکی����او لە‌دەرەوەش����یدا ،خەریکی ئۆپەراسیۆنێکە ،کە ئامانجی سەرەکی تیایدا بریتییە لە‌وشککردنی دەریاکە تا هێزی گرتنی ماسییەکەی هەبێت، بەاڵم یەشار کەمال گوتەنی :ئانکەرە توانای گرتنی ماسییەکەی نابێ. لەناوەڕاستی س����ااڵنی نەوەدەکانی س����ەدەی راب����ردوودا ،لە‌بەرامب����ەر لێدوانێکی سەرۆک ئەرکانی پێشووی تورکیا دۆغان غۆریش ،کە گوتبووی:
عه‌فرین ،چه‌قی ملمالنێیه‌كی جیهانی ده‌توانین ئاماژه به‌و راس���تییه بكه‌ین بۆ كولتوور‌و پێناس���ه‌كردنه‌وه‌ی بون‌و محەمەد ئەحمەد * كه كانتۆنی عه‌فرین له‌ئێس���تادا خاڵی به‌رژه‌وه‌ندییه نه‌ته‌وه‌ییه‌كان لهس���ه‌ر به‌ریه‌ككه‌وتنی س���ێ پرۆژه‌ی جیهانی بنه‌مای به‌ها كولتووری‌و مێژووییه‌كان ئه‌مریكی_ئیسالمی +توركی_ روسییه. هێرش���ی س���ووپای توركیاو هێزه هێڵی جیاكه‌ره‌وه‌ی ده‌وڵه‌تان‌و گروپه بۆ روس���یا بونی هاوبه‌ش���ێكی وه‌ك چه‌كداره وابه‌سته‌كانی له‌چوارچێوه‌ی كولتوورییه جیاوازه‌كان بون ،هه‌روه‌ك توركیا ب���ۆ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی پرۆژه‌ی (س���ووپای ئازاد) پ���ێ ده‌نێته رۆژی بیرمه‌ندی ناوداری ئه‌مریكی (سامویل ئه‌مریكا له‌ناوچه‌كه‌دا گرنگه .هه‌ر بۆیه بیس���ته‌مه‌وه .رۆژ ل���ه‌دوای رۆژ هانتینگت���ۆن) ئام���اژه‌ی پێ���ده‌كات. یارمه‌تی‌و پاڵپش���تی هه‌ندێك له‌واڵته كاردانه‌وه نێوده‌وڵه‌تییه‌كان به‌رامبه‌ر جیاوازیی���ه كولتووری_ژیاریی���ه‌كان ئیسالمییه‌كان ده‌كات ،به‌و ئامانجه‌ی بە‌ئۆپه‌راسیۆنی (چڵه زه‌یتون) زیاتر له‌م���ڕۆدا ره‌هه‌ندێكی ه���هره گرنگی شكس���ت بە‌سیاس���ه‌ته‌كانی ئه‌مریكا ده‌بێ���ت ،ئه‌گه‌رچ���ی تاوه‌كو ئێس���تا ملمالنێ ناوچه‌ی���یو نێوده‌وڵه‌تییه‌كان له‌ناوچه‌ك���ه‌دا بهێنێت .ه���ه‌ر بۆیه‌ش واڵته زلهێ���زه‌كان فش���ارێكی هێنده له‌خۆ ده‌گرن ،ه���ه‌ر ئه‌مه‌ش واده‌كات دوای���ن هه‌ن���گاوی چاوه‌ڕواننه‌كراوی ج���دی‌و راس���ته‌وخۆیان ب���ۆ راگرتنی رووداوێك���ی ناوچه‌ی���ی دیاریك���راوی روس���یا بریتیب���وو له‌كش���انه‌وه‌ی ده‌ستبه‌جێی ئۆپه‌راسیۆنه‌كه نه‌كردوە .وه‌ك عه‌فرین بگۆرێت بۆ دیارده‌یه‌كی س���ه‌ربازانی واڵته‌ك���هی له‌كانتۆن���ی له‌شكركێش���یو هه‌وڵه‌كان���ی توركیا جیهانی‌و ش���ه‌ڕی پ���رۆژه گه‌وره‌كانی عه‌فری���ن‌و كردنه‌وه‌ی گڵۆپی س���ه‌وز ب���ۆ داگیركردن���ی كانتۆن���ی عه‌فرین شارستانیی هت‌و زلهێزه‌كان. بۆ س���ووپای توركیاو هێزه چه‌كداره له روانگه‌ی تێروانینی فه‌یله‌س���وفی چه‌ندی���ن ره‌هه‌ندی جی���اوازی ههیه، وابه‌سته‌كانی. لێره‌دا هه‌وڵده‌ده‌ین بە‌خێرایی تیش���ك روس���یو خ���اوه‌ن تی���ۆری چواره‌می پاشه‌كشێی هێزه س���ه‌ربازییه‌كانی بخه‌ینه سه‌ر ره‌هه‌نده جیهانییه‌كه‌ی‌و سیاس���ه‌ت (ئه‌لیكس���انده‌ر دۆگین)، روس���یا‌و كردنه‌وه‌ی ئاسمانی عه‌فرین په‌یوه‌ستی بكه‌ین بە‌یه‌كێك له‌ڕووداوه له‌مڕۆدا پرۆژه جیهانییه‌كانی ئیسالمی ده‌توانێت له‌دوو روه‌وه بەس���وود بێت گرنگه‌كانی كۆتایی سه‌ده‌ی بیسته‌م‌و سیاس���ی ،ئیمپراتۆرییه‌ت���ی روس���ی بۆ روس���یا ،له‌الی���ه‌ك كه‌لێنی نێوان لێكه‌وته‌كانی ئه‌و رووداوه ،كه ئه‌ویش (ئۆراسیایی) له‌پاڵ چه‌ندین به‌ربه‌ستی توركی���او ئه‌مری���كا زیات���ر ده‌كات، هه‌ڵوه‌ش���انه‌وه‌ی (یه‌كێتی سۆڤیه‌تی ت���ری وه‌ك چین���ی كۆنفۆشیۆس���ی، به‌تایب���ه‌ت ئه‌گ���ه‌ر ئۆپه‌راس���یۆنه‌كه ئه‌مری���كای التین‌و كۆریای���ی باكوور سۆسیالیستـ) یه. درێژببێته‌وه بۆ شاری مه‌نبه‌ج ،چونكه ل���ه دوای هه‌ڵوه‌ش���انه‌وه‌ی یه‌كێتی دی���واری بڵن���دی پێ���ش پ���رۆژه‌ی هه‌ریه‌ك ل���هو دوو واڵته پش���تگیری سۆڤییه‌ت ،واڵته یه‌كگرتوەكانی ئه‌مریكا بە‌ئه‌مریكایس���ازی جیهانن .هه‌ر یه‌ك دوو هێ���زی جیاواز‌و دژب���ه‌ر ده‌كه‌ن، وه‌ك زلهێزی براوه‌ی جه‌نگی س���اردو له‌ناكۆكییه‌كانی نێوان روسیا ،ئێران، له‌الیه‌ك���ی تره‌وه رێگرییه‌ك ده‌بێت بۆ تاقه هێ���زی كۆمه‌ڵگه‌ی نێوده‌وڵه‌تی ،چین ،توركیاو واڵتانی ئه‌مریكای التین پرۆژه‌ی بە‌ئه‌مریكایس���ازی رۆژهه‌اڵتی جاڕی سیس���ته‌می نوێ���ی جیهانیدا ،له‌گه‌ڵ واڵت���ه یه‌كگرتوەكانی ئه‌مریكا ناوه‌ڕاس���تو به‌هێزبون���ی پێگه‌ی ئه‌و سیسته‌مێكی تاك جه‌مسه‌ر كه تیایدا تۆوێكی كولتووری له‌خۆ گرتوە. واڵته له‌ناوچه‌كه‌دا .له‌كۆتاییدا جه‌خت ڕۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس���ت به‌گش���تیو مۆدێلی لیبراڵ دیموكراس���ی ،ئابووری ل���هوه ده‌كه‌ینه‌وه كه ،ئۆپه‌راس���یۆنی ب���ازاڕ ،ن���ۆرم‌و به‌ه���ا ئه‌مریكییه‌كان واڵتی س���وریا به‌تایبه‌تی له‌ئێس���تادا "چڵه زه‌یتون" ته‌نها په‌یوه‌س���ت نیه تێیدا حاكم‌و بااڵده‌س���تن .له‌پاڵ ئه‌و خاڵێكی دیاری به‌ریه‌ككه‌وتنی س���ێ بە‌ڕووبه‌ڕووبون���ه‌وه‌ی تی���رۆر (وه‌ك سه‌ركه‌وتنه مێژووییه‌ی بلۆكی رۆژئاوا پ���رۆژه‌ی جی���اوازی كولتوورین ،كه توركیا بانگه‌شه‌ی بۆ ده‌كات) ،به‌ڵكو به‌سه‌ر بلۆكی رۆژهه‌اڵتی سۆسیالیستی بانگه‌ش���هی جیهان���یو له‌پێش���بونی ملمالنێیه‌ك���ه له‌نێ���وان س���ێ پرۆژه‌‌و هه‌ندێ���ك فه‌یله‌س���ووف‌و نووس���ه‌ر به‌هاكانیان ده‌كه‌ن ،ئه‌وانیش پرۆژه‌ی جیهانبینی جیاواز .بۆ روس���یا گرنگه بانگه‌شه‌ی كۆتایی مێژوو‌و سه‌ركه‌وتنی لیبرال دیموكراسی ئه‌مریكی ،پرۆژه‌ی له‌م قۆناغه مێژوویی���ه‌دا هه‌ماهه‌نگی یه‌كجاره‌ك���ی لیبراڵ دیموكراس���ییان ئۆراسیایی روسی‌و ئیسالمی سیاسی_ باشی له‌گه‌ڵ پرۆژه‌ی ئیسالمی سیاسی ده‌كرد ،له‌وانه نووس���ه‌ر‌و تیۆریس���تی ئیخوان���ی توركی .ئه‌مری���كا له‌دوای له‌چوارچێوه‌ی په‌یوه‌ندییه‌كانی له‌گه‌ڵ سیاس���ی (فرانس���یس فۆكۆیاما) ی هه‌ڵوه‌ش���انه‌وه‌ی یه‌كێتی س���ۆڤییه‌ت واڵتانی وه‌ك توركیا ،ئێران ،پاكستان‌و له‌ڕێگ���هی ش���ه‌ڕی دژ بە‌تی���رۆر‌و خاوه‌نی كتێبی (كۆتایی مێژوو). چه‌ند واڵتێكی تردا هه‌بێت ،چونكه ئه‌و سه‌ده‌ی بیسته‌م ،سه‌ده‌ی ملمالنێیی پرۆژه‌ی مۆدێرنیزاس���یۆنه‌وه ،ههوڵی واڵتانه پاڵپشتی‌و س���ه‌رچاوه‌گه‌لێكی ئایدۆلۆژیا س���ه‌ربه‌خۆكانی لیبرالیزم ،گۆڕین���ی رژێمه سیاس���یه‌كان‌و به‌ها ماركس���یزم‌و فاش���یزم ب���ون ،به‌اڵم كولتووریی���ه‌كان ده‌دات ،له‌ئێس���تادا نوێ هاتۆته نێو گۆڕه‌پانی سیاس���ی گرنگ���ن ب���ۆ رووبه‌ڕووبون���ه‌وه‌ی قۆناغ���ی دوای یه‌كێت���ی س���ۆڤییه‌ت پ���رۆژه‌ی ئیخوانیزم���ی توركی بوەته جیهانی‌و ،ههوڵی گۆڕینی هاوكێش���ه سیسته‌می تاكجه‌مس���ه‌ری ئه‌مریكی‌و پیش���بینییه‌كانی له‌مپه‌رێكی گه‌وره‌ی پێش به‌رێوه‌چونی نێوده‌وڵه‌تیی���ه‌كان ده‌دات له‌ڕێگ���هی پرۆژه‌ی ئه‌مریكایس���ازی له‌ڕۆژهه‌اڵتی بە‌پێچه‌وان���هی فۆكۆیام���ا قۆناغ���ی س���ه‌ردارێتی پرۆسه‌كه ،به‌تایبه‌ت له‌سوریا .له‌الیه‌كی الوازكردن‌و هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی سیسته‌می ناوه‌ڕاستدا. هه‌میش���ه‌یی لیبراڵ دیموكراسییه‌كی تره‌وه ،روس���یا له‌رێگه‌ی دووباره خۆ تاكجه‌مسه‌ری ئه‌مریكی .ئه‌و دۆخه نوێیه ب���ێ ركابه‌ر نه‌ب���و ،به‌ڵك���و كولتوور بونیادنانه‌وه‌‌و پێناسه‌كردنه‌وه‌ی به‌ها‌و جیهانییه په‌یوه‌ندییه‌كی راسته‌وخۆی وه‌ك ناوك���ی شارس���تانییه‌ت جێگه‌ی به‌رژه‌وه‌ندیی���ه نه‌ته‌وه‌ییه‌كانیی���هوه بە‌ڕووداوه‌كانی ئه‌م دواییه‌ی رۆژهه‌اڵتی * مامۆستای به‌شی زانسته ملمالنێی ئایدۆلۆژی گرته‌وه .گه‌ڕانه‌وه جارێك���ی تر بەش���ێواز‌و س���ه‌نگێكی ناوه‌ڕاس���ته‌وه هه‌ی���هو ،له‌ئه‌نجام���دا سیاسییه‌كان\ زانكۆی سه‌الحه‌دین
سه‌ده‌ی بیسته‌م، سه‌ده‌ی ملمالنێیی ئایدۆلۆژیا سه‌ربه‌خۆكانی لیبرالیزم ،ماركسیزم‌و فاشیزم بون، به‌اڵم قۆناغی دوای یه‌كێتی سۆڤییه‌ت بە‌پێچه‌وانه‌ی پیشبینییه‌كانی فۆكۆیاما قۆناغی سه‌ردارێتی هه‌میشه‌یی لیبراڵ دیموكراسییه‌كی بێ ركابه‌ر نه‌بو، به‌ڵكو كولتوور وه‌ك ناوكی شارستانییه‌ت جێگه‌ی ملمالنێی ئایدۆلۆژی گرته‌وه
"پێویس����تە دەریاک����ە وش����ک بکەین ئینجا ماس����ییەکە بگرین" .یەش����ار کەمال گوتوویەتی" :لەوانەیە ئانکەرە لە‌توانایدا بێت دەریاکە وشک بکات، بەاڵم ناتوانێت ماس����ییەکە بگرێت". دوای سەرکەوتنی شۆڕشی ئیسالمی ئێرانی����ش ،چەکداران����ی ش����ۆڕش پەالماری مەهاباد‌و شارەکانی دیکەی کوردس����تانیانداو هەزاران کەس����یان کوش����ت .ئەوکات حوجەتولئیس��ل�ام ئیم����ام جومعەو نوێن����ەری خومەینی لە‌ورمێ رایگەیان����د" :مەهاباد وێران دەکەن‌و پەتاتەی لێدەچێنن". ئەم دوو خەیاڵە سیاسییە لە‌یەک جەوه����ەری فاشیس����تییەوە هاتون، هەردووکیان وێنەی دوژمنێکی وەهمی، هێزێکی تیرۆریس����تو مەترسیدار بۆ س����ەر یەکپارچەیی واڵتی����ان کردۆتە بیان����وو بۆ پەالماردان‌و س����ڕینەوەی ئەوی����دی .هەردووکی����ان مانای دینی تێک����ەڵ بە‌پ����رۆژەی نەژادپەرس����تی دەکەن ،تورکیا ئیس��ل�امی س����وننی بە‌پرۆژەی نەژادپەرس����تی کەمالیزم‌و ئێرانیش ئیس��ل�امی شیعی بە‌پرۆژەی نەژادپەرستی سیستەمی شاهەنشاهی پەهلەوی ئاوێتە کردوە ،هەردوکیشیان نزیک بەس����ەد س����اڵە بەدوای یەک س����تراتیژ‌و ئامانج����ەوەن ،ئامانج����ی س����ڕینەوەی هەموو بونێکی کوردی، ئامانجی توانەوەی کورد لە‌پرۆس����ەی تەتریک‌و تەفریسدا ،هەردوکیشیان بۆ بەدیهێنانی ئەم ئامانجە یەک رێگەی هاوبەش����یان هەڵب����ژاردووە ،رێگەی س����ەربازی ،بەاڵم لە‌تەواوی ئەم ماوە مێژوویی����ە دورودرێ����ژەدا ،نە تورکیا توانی ماس����ییەکە بگرێت ،نە ئێران توانی مەهاباد وێران بکات‌و بیگۆڕێ بۆ س����ەرزەمینێک تەنها ب����ۆ پەتاتە چاندن.
13
ئەردۆگان بەدوای ئامانجێکەوەیە ،کە ئامانجی سەرجەم دەسەاڵتدارانی تورکیا بووە ،ئامانجێک بریتییە لە‌درێژەدان بەو پرینسیپە سیاسییەی ،کە دەشێت لە‌واڵتێکی فرەنەتەوەدا دەوڵەتی تاک نەتەوە دابمەزرێنیت
پینەچیەکانی دەسەاڵت! ئارام قادر حەمەسور دەس���ەاڵت بریتیە لەدەسەاڵتی سیاسی یەکێتیو پارتی لەهەرێمی کوردس���تان، ئ���ەم دوو حیزبە‌ل���ەدوای راپەڕین���ەوە کۆنتڕۆڵی دەسەاڵتی سیاسیان کردوەو تا ئەمڕۆش ملیان نەداوە بۆ دەستاودەستی دەس���ەاڵت .دەس���ەاڵت دوای چارەگ���ە س���ەدەیەک لەڕوی دێت داوای یەکڕیزی‌و یەکهەڵوێستی‌و یەکلیستی سیاسی بکات! لەکاتێکدا ئەم دەسەاڵتە کۆمەڵگای وێران کردوە بە‌دروستکردنی جیاوازی چینایەتی گەورە ،ئێس���تا کەمینەیەکی خەنی‌و تێر‌و زۆرینەیەکی برسی دروس���تبووە بەهۆی سیاس���ەتی کلیپتۆکڕاس���ی دەسەاڵتەوە، ئ���ەم دەس���ەاڵتە دەبێ���ت لە‌هەڵبژاردنی داهات���ودا زۆر بچوک بکرێت���ەوەو بکرێتە یاریزانێک���ی الوازی یاریگای سیاس���ەت. دەسەاڵت ناشیرینترین ئەزمونی حکومڕانی نیش���انداوە ،دەبێت هۆش���یاری سیاسی تاک گەیش���تبێتە ئاستێک ئەم دەسەاڵتە بوەستێنێت ،دەس���ەاڵتێکی کۆنتڕوڵکەرو ستەمکارو نادیموکڕاس نەیتوانیوە ژیانێکی شایستە بۆ تاکەکانی دروست بکات دەبێت متمانەی پێنەکرێت���ەوە بەتایبەتی دوای سیاس���ەتی برس���یکردن ،ئەم دەسەاڵتە بە‌ملیاران دۆالری شاردۆتەوە لە‌بانکەکاندا بەاڵم رۆژانە خەڵکەکەی لەبرس���انداخۆی دەکوژێت! متمانەکردنەوە بەم دەسەاڵتە دۆڕاو فاش���یلە کارەساتەو دەبێت گومان لەهۆشیاریمان بکەین. دەنگۆی یەکلیستی‌و یەکڕیزی سیاسی گەورەتری���ن درۆی دونی���ای سیاس���ی ئێمەیە ،یەکلیس���تیو یەکڕی���زی لەگەڵ یەکێتیو پارتی لە‌هەڵبژاردنەکاندا بریتیە لە‌پینەکردنی سیاس���ی ،ئ���ەو حیزبانەی یەکلیستی ئەنجام بدەن لەگەڵ دەسەاڵت دەبنە شاگردەکانی دەسەاڵت ،هێزەکانی دژە دەس���ەاڵت چەندین س���اڵە لەڕێگەی راگەیان���دن‌و گوت���ارە پۆپۆلیزمەکانیان ناشیرینیەکانی دەس���ەاڵتیان نیشانداوە، ئەم هێزە دژانە چۆن رویاندێت جارێکی تر باسی دیوە تاریکەکەی دەسەاڵت بکەن، بەناوی گوتاری ناس���یۆنالیزمی خەریکی یەکلیس���تیو پینەکردنی ناشیرینیەکانی دەس���ەاڵت مەترس���یدارەو ئێوە دەکاتە پینەچی سیاسی. ناوچە جێناکۆکەکان بەهۆی سیاسەتی
ناسیۆنالیزمی دەس���ەاڵتەوە ویران بووە، پێویستە هێزی تازەی دور لە‌ناسیۆنالیزم لەم ناوچانە دروس���ت ببن نەک دووبارە بچن���ەوە ژێ���ر چاکەتەکەی دەس���ەاڵت، گۆڕان‌و کۆمەڵ ئەگەر بچنە ناو یەکلیستی لەگەڵ دەسەاڵتی دۆڕاو بەمانای خۆکوژی خۆی���ان‌و گوتارەکانی���ان دێ���ت ،ناوچە جێناکۆک���ەکان قوربان���ی دەس���تی ئەم دەسەاڵتەن‌و گیریان خواردبوو بەدەستی ش���ەڕە پەڕۆ‌و دوو ئاس���ایش‌و ش���ەڕی حیزبایەتی ،گ���ۆڕان‌و کۆمەڵ دەبێت ببنە هێزی ت���ازە لەم ناوچانە‌و نەبنە پینەچی دەس���ەاڵت ،پینەک���ردن رەوایدانەوەی���ە بەدەس���ەاڵت‌و دووب���ارە بۆیاغکردنەوەی ناشیرینیەکانە.
ناوچە جێناکۆکەکان قوربانی دەستی ئەم دەسەاڵتەن‌و گیریان خواردبوو بەدەستی شەڕە پەڕۆ‌و دوو ئاسایش‌و شەڕی حیزبایەتی، گۆڕان‌و کۆمەڵ دەبێت ببنە هێزی تازە لەم ناوچانە‌و نەبنە پینەچی دەسەاڵت ،پینەکردن رەوایدانەوەیە بەدەسەاڵت‌و دووبارە بۆیاغکردنەوەی ناشیرینیەکانە
14
بیرورا
) )613سێشه‌ممه 2018/2/13
هەڕاجی ئیمان دالوەر سۆفی
ئەی رێبەرانی ئاینەکان دڵنیا بن هەمو کەس ئەزانێت ئێوە نەئیسالمن نەمەسیحین .ئێوە هیچ نین جگە لەمشەخۆرێکی هەلپەرست بەوالوە ئەمەی ئێوە ئەیکەن ئیمانداریی‌و خواپەرستی نیە بەڵکو (هەڕاجی ئیمانە)
ل���ەوڕۆژەوە پەیامب���ەران باس���ی نامەکان���ی خودام���ان ب���ۆ ئەک���ەن، پێمانئەڵێن خواوەن���د هیچ ناهەقیەک قبوڵ ن���اکات ،کوردواتەنی خوا هەقی بزنی کۆڵ بەسەر شاخدارەوە ناهێڵێ، کەوات���ە ئەبێ هەموم���ان لەگەڵ هەق بی���ن ،دژی زوڵ���م‌و زۆر بی���ن ،بەاڵم ئاسۆی فکری مرۆڤ چەقی نەبەستوەو گەڕاوە بەدوای راستی‌و هەقیقەتەکاندا، کاتێ���ک فەیلەس���وفەکان‌و بیرمەندان لەژیان‌و خودی م���رۆڤ وردبونەتەوە، پەییان ب���ەزۆر نهێن���ی ناخی مرۆڤ بردوە توانیویانە نام���ەی پەیامبەران ش���یبکەنەوەو رەخنەش���ی لێبگ���رن، بەاڵم رێبەران‌و پیاوانی ئاین بەردەوام دژی لێکۆڵین���ەوەی رەخنەی���ی بون، گەورەترین چەکێکی���ش کە بەکاریان هێنابێ ئەوە بوە ئەگەر دەست بۆ ئەو پرس���ە ببرێت ،ئەوا کوفرەو دەرچونە لەڕێبازی ئاین ،ب���ەاڵم بیر روناکەکان لێکدانەوەیان بۆ ئ���ەم بابەتە ئەوەیە کە ئەگ���ەر زۆرینەی مرۆڤ لەس���ەر ئەم هەس���ارەیە درک بەڕاس���تیەکان بک���ەن ،ئەوا بازرگانانی ئاین ریس���وا ئەبن‌و دەست‌و پێ س���پی ئەوەستن، بۆ بژێ���وی ژیانیان ئەب���ێ تورەکەی س���واڵ بکەنە ملیان یان بەرەاڵی سەر جادەو کۆاڵنەکان ب���ن .هەرکاتێکیش جەنابی مامۆستای داکۆکیکار لەبێچوە داوای فەتوا ل���ەم بەناو ئاینپەروەرانە س���وڵتانێکی تەزویر ،تۆ بڵێی بڕیاری ئەکەیت ،بەپێی رۆژگارو کات‌و شوێن‌و جیه���ادی دابێت دژی ک���ورد کە وەک بەرژەوەن���دی دەس���ەاڵتداران‌و خۆیان ئەڵێ���ن گوایە خۆش���ی ک���وردە ،یا فەتواو بڕیار لەدار دائەتاش���ن چۆنیان لەکوردس���تان بۆ ئێمە شتێک ئەڵێت بوێ���ت وا بای ئ���ەدەن ،بەکارهێنانی لەالی برا قارداش���ەکانی مەقامێکی تر تەکنۆلۆژی���ای غەیرەدی���ن حەاڵڵ���ە ئەڵێ ،ج���ا چیبێ لەدوڕویی‌و دوزمانی بۆی���ان! لەواڵت���ی کافران���دا ئامادەن ناشیرینتر بێت بۆ پیاوێک کە بەفسکل‌و ش���ان دابدەن ببنە مش���ەخۆر لەسەر جب���ەوە ناوی زان���او ئاینزانی لەخۆی حس���ابی ئەوکرێکارانەی کار ئەکەن‌و نابێ ،یاخود مەالیەک کە هەم ش���ێخ‌و باج ئەدەن بلەوەڕێن ،لەپاداشتی ئەو هەم وتارخوێنی جومعەو جەماعەت بو ریزگرتنەش���یان خۆی���ان بتەقێننەوە لەکیمابارانەکەی هەڵەبجەدا ،لەشاری ی���ا بیانک���وژن ،ئەمە جگ���ە لەنمەک لەندەن بۆ داکۆکی کردن لەدیکتاتۆرە تکریتی���ە گۆڕبەگۆڕەک���ە لەپێن���او بەحەرامی ناوێکی تری هەیە؟ ئەوەتا هەندێکیان نازناوی ش���ەهید بەدەست خستنی ئۆتۆمبێلێکدا ،جگە بەکچ���ە ش���ەڕڤانێک ک���ە بەرگ���ری لەس���وێندخواردن بەخوداو بەقورعان لەکەرامەت���ی گەلێگ ئ���ەکات بەڕەوا سێبەسێ تەاڵقیشی خواردبو کە سەدام نابینن ،بەبیان���وی ئەوەی نوێژ ناکات کیمیاوی نەکردوە بەهەڵەبجەدا. بابپرس���ین ئەمانە دۆستی ئاینن یا وەک ئەوەی نوێ���ژ تاکە ئەرکی ئاینی بێت ،ئەوەی وەک خۆیان هەرچی خوا دوژمن؟ ئەمانە جگە لەمشەخۆرانێک پێیناخۆش���ە ئەیکەن دوایی بەنوێژێک هیچی تر نی���ن ،ئەتوانی���ن لەخۆیان لەئاوی هەڵئەکێش���ن پاکی ئەکەنەوە ،بپرس���ین ،ئایا نەتەوەی کورد لەبەنی دروشمی ئەم بەناو ئاین زانانە ئەوەیە ئادەم���ن؟ یا وەک خەڵکی س���ەر ئەم با هەژاران‌و رەش���و روت ببنە قوربانی هەسارەیە ئەوانیش دەسکاری خودان؟ دەسەاڵتداران خۆشیان خاکوپای ئەوان با دەن���گ ب���ەرز بکەین���ەوەو بڵێین پاسەوانی سەروەت‌و دەسەاڵتیان بن ،ئەگەر مەخلوقی خودان بۆ کوش���تن‌و بەویس���تی زاڵم فەتوا ئەفەرمون ،ئەم جینۆس���ایدیان ح���ەاڵڵ ئەکەن؟ خۆ بابەت���ە بۆ بەرچ���او رونیەکە کە لەم ئەگەر لەهەسارەیەکی تریشەوە هاتون رۆژگارەدا پیاوان���ی ئاینی لەس���ەری یا لەبەنی بەش���ەر نین ئەوا باسێکی هەرەمەک���ەوە پیادەی ئەک���ەن ،ئەو ترە ،یا دەنگێکی نوساو لەمزگەوتێکی دەمەی رێبەرانی دو ئاینی س���ەرەکی هەولێ���رەوە لەپ���اڵ داکۆکیکردنی���دا لەئاس���ت جینۆس���ایدی گەلێکدا وەک لەفەریک���ە س���وڵتانێکی بەجێم���او رێوی دەمیان چۆت���ە کلیلە ،لەوەش لەدەوڵەتی عوسمانلی دوابڕاوو لەگوێی ناڕەواتر ئەوەیە شەرعیەتی پێئەدەن ،گادا نوس���تو ،باس���ی ئایفۆنەکەشی ئەوەت���ا ڤاتی���کان پێش���وازی ل���ەو ئەخات���ە رس���تەوە بێئ���ەوی لەیادی کەمالیستە ئەکات کە بڕیاری قڕکردنی بێت کە ئایف���ۆن گاورکردە ناوهێنانی گەلێک���ی موس���ڵمانی داوە ،بەتەنیا حەرامە ،بەاڵم بەکارهێنانی بۆ دەست وش���ەیەکێش باس���ی ئەو قەتڵوعامە برێنی‌و هەڵگێڕان���ەوەی ژنی مێرددار ناکات ک���ە لەعەفریندا بەڕێوەئەچێت ،دەست ئەداوعەیبی نیە ،یا ئەوکاتانەی ئ���ەم هەڵوێس���تەی پاپ���ای ڤاتیکان عەمامەیەکی ش���یعە مەزه���ەب ببوە ئەوەم���ان بیرئەخاتەوە غەدرو ناهەقی کلیلس���ازو کلیلی بەهەش���تی بەسەر کلتورە لەالی���ان وەک ئەو ناهەقیانەی رۆڵەی هەژاراندا ئەبەخش���یەوە نەقڵی کە لە(مایکڵ ئەنجیلۆ) ی هونەرمەندی ئەو دنی���ای ئەکردن ،ب���ەاڵم هەرگیز ک���ردوە ،لەکات���ی دروس���تکردنی ئامادە نەبو کلیلێك لەو کلیالنە بداتە کەنیس���ەی س���انپیترۆدا هەقدەست‌و کوڕەک���ەی خۆی ،وەک ئ���ەوەی ئەو کرێ���ی ماندوبونەکەی خ���واردوە ،یا مردنە هەر بۆ هەژاران خولقابێت بێت، ئەو فێڵ‌وفەرەجەی لەسەدەی پازدەدا ئەبێت ئەوە ل���ەالی خەڵکی رون بێت لەخەڵکی ئاینپەروەرانی مەس���یحییان ئەمجۆرە نمونانە م���رۆڤ لەئاین دور کردوەو(پس���وڵەی لێبوردن) ی���ان ئەخەنەوە ،هەرگیز ئەمانە راستگۆ نین پێفرۆش���تون ،هەر بۆی���ە لەبەرامبەر نە لەگەڵ خ���ودادا نەلەگەڵ مەخلوقی پێنچ ملیۆن دۆالریشدا قەداسەتی پاپا خودادا ،ئەگینا بەڕێش���ی کێ رەوایە ئامادەی���ە پێش���وازی لەهەمو زاڵمێک نزیکەی نەوەد هەزار مزگەوت بەبڵندگۆ بکات ،بۆمان هەیە بڵێین ئافەرین ئەی دوعا بۆ قارداشێکی لەخۆبایی بکەن‌و پێش���ەوای ئاینی ئاش���تیو لێبوردن ،پاکت���اوی رەگ���ەزی میلەتێک حەاڵل ئەمانە پێش���ەوایانی ئاینی مەس���یحن بکەن لەژێر بەیاخی موس���اڵمانەتیدا، (د.خ)! بەپێێ وتارێکی رۆژنامەیەکی رەنگە کەس گلەیی لەئەمریکاو روس‌و تورکی بەناوی (یەنیچاخ) نوسیویەتی‌و گشت واڵتانی خاوەن هێز نەکات ،بەو ئەڵ���ێ هەر س���ەرۆکێ بیەوێ���ت پاپا هۆیەی کە ئەوان عەلمانین‌و حس���اب ببینێت ئەوا ئەبێت پێنچ ملیۆن دۆالر بۆ بەرژەوەندیەکان���ی خۆیان ئەکەن‌و بخاتە سەر حس���اب بانکی ڤاتیکان ،لەپێناویدا تەڕو وشک ئەسوتێنن ،دنیا ج���ا ئەمە ئەبێ مان���ای چیبێت جگە ئەک���ەن بەقەزاوەگێڕی چاڵە نەوتێک. لەئیم���ان فرۆش���تن؟ ی���ا دو مێزەری بەاڵم ئەی رێبەرانی ئاینەکان دڵنیا بن ئیس�ل�ام کە یەکێکیان ریشوس���مێڵی هەمو کەس ئەزانێت ئێوە نەئیسالمن غەرقکردوە لەخەنەو وسمەدا ،کە وەک نەمەس���یحین .ئێوە هی���چ نین جگە خۆیان ئەڵێن لەئاینی ئیسالمدا نێرینە لەمش���ەخۆرێکی هەلپەرست بەوالوە، نابێت موی س���ەرو روی رەنگ بکات ،ئەمەی ئێ���وە ئەیک���ەن ئیمانداریی‌و لەبەرئ���ەوەی حەرامە تەنه���ا لەکاتی خواپەرس���تی نیە ،بەڵک���و (هەڕاجی غەزادا رێگە پێدراوە ،بۆیە ئەپرسین ئیمانە).
هه‌ڵبژاردنی عێراق چی له‌هه‌رێمی كوردستان ده‌گۆڕێت..؟ ئا :محه‌مه‌د ره‌ئوف هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق له‌هه‌رێمی كوردستان ،ئه‌گه‌رچی كاریگه‌ری له‌سه‌ر سیستمی حوكمڕانی‌و ئاڵوگۆڕی ده‌سه‌اڵت نابێت ،به‌اڵم كاریگه‌ری له‌سه‌ر نه‌خشه‌ی سیاسی هێزه‌كان درووست ده‌كات، بۆ هه‌ڵبژاردنی 12ی ئایاری 2018چاوه‌ڕوان ده‌كرێت گۆڕانكاری له‌نه‌خشه‌ی سیاسی هێزه‌كان درووست بكات‌و به‌رزی‌و نزمی بە‌رێژه‌ی ده‌نگی الیه‌ن ه سیاسیه‌كان بكات، له‌الیه‌ك به‌هۆی ئه‌و روداوانه‌ی له‌سااڵنی رابردوورویاندا له‌ناویاندا ریفراندۆمی 25ی ئه‌یلولی 2017و روداوه‌كانی 16ی ئۆكتۆبه‌رو شكستی حوكمرانی له‌هه‌رێمی كوردستان‌و درووست بونی هێزی نوێ له‌ناو هه‌رێمی كوردستان ،له‌الیه‌كیش به‌هۆی ئه‌و هه‌موو قه‌یران‌و نه‌هامه‌تیانه‌ی به‌سه‌ر هاواڵتیانی كوردستاندا هاتوە.
هه‌رێم له‌هه‌ڵبژاردنی 2014ی په‌رله‌مانی عێراقدا له‌هه‌ڵبژاردن���ی 30ی نیس���انی 2014دا ژماره‌یه‌كی زۆری لیست‌و قه‌واره به‌شداری هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراقیان كرد له‌هه‌رێمی كوردستان به‌اڵم ته‌نها ()5 لیست ده‌نگی كورسیان بۆخۆیان مسۆگه‌ر كرد ،بۆیه كۆمس���یۆنی بااڵی هه‌ڵبژاردن ته‌نه���ا ده‌نگ���ی ئه‌وانی ئه‌ژم���ار كردوە كه‌كورس���یان هێناوه ،له‌تێكڕای ئه‌وانه‌ی ده‌نگیاندا لهس���ێ پارێزگاك���هی هه‌رێمی كوردستان ( )2128167كه‌س ده‌نگیداوه به‌اڵم ( )2055003ده‌نگی گشتیی هێزه‌كان ب���وە ،ب���ه‌اڵم ئ���هو هێزانه‌ی كورس���یان به‌ده‌س���تهێناوه ده‌كات���ه(،)1853905 به‌و پێیه پارتی دیموكراتی كوردس���تان لهس���ه‌ر ئاس���تی هه‌رێم���ی كوردس���تان ( )753014ده‌نگی به‌ده‌ستهێنا به‌ڕێژه‌ی ()%35و ( )17كورس���یو یه‌كێت���ی نیش���تیمانی كوردس���تان ()496536 ده‌نگی به‌ده‌س���تهێناوه به‌ڕێژه‌ی ()%23 ده‌نگ‌و ( )11كورسی‌و بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان ( )472503به‌ده‌س���تهێناوه به‌ڕێ���ژه‌ی ( )%22ده‌نگ‌و ( )9كورسی ،یه‌كگرتووی ئیسالمیی كوردستانیش ( )192179ده‌نگ به‌ڕێژه‌ی ( )%9ده‌نگ‌و ( )4كورس���ی‌و‌و كۆمه‌ڵ���ی ئیس�ل�امیی كوردس���تانیش ( )140771ده‌نگ به‌ڕێژه‌ی ( )%7ده‌نگ‌و ( )3كورسی به‌ده‌س���تهێناوه ،كه رێژه‌ی ده‌نگ‌و كورسی له‌سه‌ر ئاستی پارێزگاكان بۆ هه‌ر هێزو الیه‌نێك جیاواز بوە.
بۆ هه‌ڵبژاردن���ی ئه‌نجومه‌ن���ی نوێنه‌رانی عێ���راق له‌هه‌رێم���ی كوردس���تان ژم���اره‌ی كورس���یه‌كانی ( )44كورس���یه بە‌جۆرێ���ك هه‌ولێ���ر ( )15كورس���ی ،س���لێمانی ()18 كورس���یو دهۆك ( )11كورس���ی ،هاوكات بەپێی داتاكانی كۆمسیۆنی بااڵی سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی عێراق پارێ���زگای هه‌ولێر ( )1041837ك���ه‌س‌و پارێزگای س���لێمانی ( )1343521ك���ه‌س‌و پارێ���زگای ده���ۆك ( )688127كه‌س ماف���ی ده‌نگدانی ده‌بێت ب���ۆ هه‌ڵبژاردنی 12ی ئایاری 2018كه كۆی گشتی ده‌كاته ( )3073485مافی ده‌نگده‌ر، ك���ه له‌هه‌ڵبژاردن���ی 30ی نیس���انی 2014دا أ ـ پارێزگای هه‌ولێر پارێ���زگای هه‌ولێ���ر كه 15كورس���ی ( )2717082ك���ه‌س مافی ده‌نگدانی هه‌بوو واتا لهس���ێ پاێزگاك���هی هه‌رێم ( )356403له‌هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجوومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق ده‌نگ���ده‌ر زیادی كردوە ،به‌جۆرێك له‌هه‌ولێر بۆ دیاری كراوه له‌هه‌ڵبژاردنی 2014/4/30 ()105280و لهس���لێمانی ()175062و له‌پارێزگای هه‌ولێ���ر( )936557هاواڵتی له‌ده���ۆك ( )76061كه‌س زی���ادی كردوە ،ماف���ی ده‌نگدانیان هه‌ب���وەو ()744489 ئ���هو زیادبونه‌وه‌ی ژم���اره‌ی ده‌نگده‌ران ئه‌و هاواڵتی���ش ده‌نگیانداوه ،لیس���تی پارتی چوار ته‌مه‌نه‌یه كه له‌ماوه‌ی ئه‌وچوارساڵه‌دا دیموكراتی كوردستان ( )354735ده‌نگی مافی ده‌نگدانیان ده‌بێ���ت ،ئه‌و ژماره‌یه كه به‌ده‌س���ت هێنا به‌رێژه‌ی ( )%48و ()7 به‌شی ( 17كورسی) په‌رله‌مانی كوردستان كورس���ی په‌رله‌مانی بۆ خۆی مس���ۆگه‌ر ده‌كات ئه‌گ���ه‌ر به‌های كورس���یه‌ك نزیكه‌ی بكات ،یه‌كێتی نیش���تیمانی كوردس���تان ( 20ه���ه‌زار) ده‌نگ بێ���ت وه‌ك هه‌ڵبژاردنی ( )168688ده‌نگ���ی به‌ده‌س���تهێناوه 2013ی په‌رله‌مانی كوردستان‌و به‌شی زیاتر به‌ڕێ���ژه‌ی ( )%23ك���ه ( )4كورس���ی له( )7كورسی په‌رله‌مانی عێراق ده‌كات كه به‌ده‌س���تێنا ،لیس���تی گ���ۆڕان توان���ی به‌های كورسیه‌ك نزیكه‌ی ( 50هه‌زار) ده‌نگ ( )104059ده‌ن���گ به‌ده‌س���ت بهێنێ���ت بێت ،ئه‌م ژماره‌ی ده‌نگده‌رانه له‌به‌ر ئهوهی به‌ڕێژه‌ی ()%14و ( )2كورسی په‌رله‌مانی یه‌كه‌مج���اره به‌ش���داری ده‌ك���ه‌ن زۆرینه‌یان به‌ده‌ستهێنا ،لیس���تی كۆمه‌ڵی ئیسالمیی به‌ش���دار ده‌بن‌و كاریگه‌ری راس���ته‌وخۆیان ( )80492ده‌نگ به‌ڕێژه‌ی ()%11و توانی ( )2كورسی به‌ده‌س���ت بهێنێت ،لیستی له‌سه‌ر ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردن ده‌بێت. خشتەی ١
یه‌كگرتووی ئیسالمیی ( )26323ده‌نگ‌و به‌ڕێژه‌ی ( ،)%4به‌اڵم هیچ كورس���یه‌كی له‌پارێزگای هه‌ولێر مسۆگه‌ر نه‌كرد. ب -پارێزگای سلێمانی له‌پارێزگای س���لێمانی ك���ه ()1168459 كه‌س مافی ده‌نگدانی هه‌بوەو له‌هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجوومه‌ن���ی نوێنه‌رانی عێراق 2014/4/30 كه ( )893226كه‌س ده‌نگیان داوه‌به‌رێژه‌ی ()%76و 18كورس���ی له‌ئه‌نجوومه‌ن���ی نوێنه‌رانی عێراق بۆ دیاریكراوه ،لیستی گۆڕان توانی ( )347799ده‌نگ به‌ده‌س���ت بهێنێت به‌ڕێژه‌ی ()%39و ( )7كورس���ی په‌رله‌مانی به‌ده‌ستهێنا ،یه‌كێتی نیشتیمانی كوردستان ( )294265ده‌نگی به‌ده‌ستهێناوه به‌ڕێژه‌ی ( )%33كه ( )6كورسی به‌ده‌ستێنا ،لیستی پارتی دیموكراتی كوردستان توانی ()93410 ده‌نگ به‌ده‌ست بهێنێتبه‌رێژه‌ی ()%10و ()2 كورسی په‌رله‌مانی بۆ خۆی مسۆگه‌ر بكات، لیس���تی یه‌كگرتووی ئیس�ل�امیی ()81392 ده‌ن���گ وبه‌ڕێ���ژه‌ی ()%9و ( )2كورس���ی مسۆگه‌ركردوە،لیس���تی كۆمه‌ڵی ئیسالمیی ( )57102ده‌ن���گ به‌ڕێ���ژه‌ی ()%6و توانی ( )1كورسی به‌ده‌ست بهێنێت. ج ـ پارێزگای دهۆك له‌پارێ���زگای دهۆكی���ش كه 11كورس���ی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراقی به‌رده‌كه‌وێت‌و ( )612066كه‌س ماف���ی ده‌نگدانی هه‌بوە، ( )490452هاواڵت���ی ده‌نگیانداوه به‌رێژه‌ی ( ،)80لیستی پارتی دیموكراتی كوردستانی ( )304869ده‌نگی به‌ده‌ستهێناوه به‌رێژه‌ی ( )%62توانی توانی ( )8كورسی په‌رله‌مانی مس���ۆگه‌ر ب���كات ،یه‌كگرتووی ئیس�ل�امیی كوردس���تان ( )84464ده‌نگی به‌ده‌ستهێنا به‌ڕێ���ژه‌ی ()%17و به‌ده‌س���تهێنانی ()2 كورس���ی ،یه‌كێتی نیش���تیمانی كوردستان ( )33583ده‌نگی به‌ده‌س���تهێناوه به‌رێژی ()7و ( )1كورس���ی به‌ده‌س���تهێناوه، ب���ه‌اڵم بزووتن���ه‌وه‌ی گۆڕانی���ش ()20645 ده‌نگ‌و به‌رێ���ژه‌ی ( )%4هیچ كورس���یه‌كی به‌ده‌ستنه‌هێناوه‌‌و كۆمه‌ڵی ئیسالمی ()3177 ده‌نگی به‌ده‌ستهێناوه به‌رێژه‌ی ( )%1وهیچ كورسیه‌كی به‌ده‌ست نه‌هێناوه.. د ـ به‌راوردی ده‌نگی الیه‌نه‌كان له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی 2010و 2014 گه‌ر به‌راوردی ده‌نگی الیه‌نه سیاسییه‌كان بكه‌ین له‌نێ���وان هه‌ڵبژاردنی 2010و 2014ی ئه‌نجومه‌ن���ی نوێنه‌رانی عێ���راق ،جیاوازی‌و گۆڕان���كاری ده‌نگی الیه‌ن���ه‌كان ده‌ره‌كه‌ون،
له‌هه‌ڵبژاردنی 2010/3/7دا پارتی دیموكراتی كوردستان له‌سه‌ر ئاستی هه‌رێمی كوردستان ( )670965ده‌نگی به‌ده‌س���تهێنا به‌ڕێژه‌ی ()%34.6و به‌اڵم له‌هه‌ڵبژاردنی 2014/4/30 پارت���ی دیموكراتی كوردس���تان ()753014 ده‌نگی به‌ده‌س���تهێناوه ،به‌ڕێژه‌ی (،)%35 یه‌كێتی نیشتیمانی كوردستان له‌هه‌ڵبژاردنی 2010دا ( )397929ده‌نگی به‌ده‌س���تهێناوه به‌ڕێژه‌ی ( ،)%20.52ب���ه‌اڵم له‌هه‌ڵبژاردنی 2014دا ( )496536ده‌نگ���ی به‌ده‌س���تهێنا به‌ڕێ���ژه‌ی ( ،)%23بزوتن���ه‌وه‌ی گ���ۆڕان له‌هه‌ڵبژاردن���ی 2010دا ( )425793ده‌نگی به‌ده‌س���تهێناوه به‌ڕێ���ژه‌ی ( ،)%22ب���ه‌اڵم له‌هه‌ڵبژاردن���ی 2014دا ( )472503ده‌نگی به‌ده‌س���تهێنا به‌ڕێژه‌ی ( ،)%22یه‌كگرتووی ئیسالمی كوردس���تان ،له‌هه‌ڵبژاردنی 2010دا ( )214222ده‌نگی به‌ده‌س���تهێناوه به‌ڕێژه‌ی ( ،)%11.5ب���ه‌اڵم له‌هه‌ڵبژاردن���ی 2014دا ( )192179ده‌نگ���ی به‌ده‌س���تهێنا به‌ڕێژه‌ی ( ،)%9كۆمه‌ڵ���ی ئیس�ل�امی كوردس���تان، له‌هه‌ڵبژاردن���ی 2010دا ( )144987ده‌نگی به‌ده‌س���تهێناوه به‌ڕێ���ژه‌ی (،)%7.5 ب���ه‌اڵم له‌هه‌ڵبژاردن���ی 2014دا ()140771 ده‌نگ���ی به‌ده‌س���تهێنا به‌ڕێ���ژه‌ی (،)%7 قه‌یرانه‌كان���ی هه‌رێم‌و له‌ناوش���یاندا نه‌بونی موچه‌ی موچه‌خۆران���ی هه‌رێم كه ژماره‌یان (یه‌ك ملیۆن‌و 249هه‌زار) كه‌سه كاریگه‌ری راسته‌وخۆیان له‌سه‌ر هه‌ڵبژاردنه‌كان ده‌بێت لهس���ه‌ر ئاس���تی ناوخ���ۆی هه‌رێ���م ،ئه‌مه س���ه‌ره‌رای روداوه‌كانی 25ی ئه‌یلول‌و 16ی ئۆكتۆبه‌رو درووس���ت بونی لیس���تی نوێ، لهس���ه‌ر ئاستی به‌غداش كورد ئه‌سته‌مه ئه‌و سه‌نگ‌و پێگه‌یه‌ی پێشووی پێبدرێتهوه ،كه پێشتر (س���ه‌رۆك كۆمار ،جێگری سه‌رۆكی په‌رله‌مان 5 ،وه‌زیر 65 ،په‌رله‌مانتار ،ده‌یان به‌رێوه‌به‌رو راوێژكارو پۆستی سه‌ربازی) به‌اڵم هه‌رچۆنێ���ك بێت هه‌ڵبژاردن���ی 12ی ئایاری 2018جموجوڵ���ی سیاس���ی ده‌خاته‌وه ناو گۆڕه‌پانی كوردستان‌و جارێكی تر هێزه‌كان ده‌چنه‌وه به‌رده‌م تاقیكردنه‌وه‌ی هاواڵتیان، كه ئایا هاواڵتیانی كوردستان سزای هێزه‌كان ده‌ده‌ن س���زای ئه‌و نه‌هامه‌تی‌و قه‌یرانانه‌یان ده‌ده‌ن ،یاخود لێیان خۆش ده‌بن.
كورد ئه‌سته‌مه ئه‌و سه‌نگ‌و پێگه‌یه‌ی پێشووی پێبدرێتهوه كه پێشتر (سه‌رۆك كۆمار ،جێگری سه‌رۆكی په‌رله‌مان 5وه‌زیر65 ، په‌رله‌مانتار ،ده‌یان به‌رێوه‌به‌رو راوێژكارو پۆستی سه‌ربازی)
خشتەی 2
خشتەی 3
خشتەی 4
خشتەی 5
تەندروستی
) )613سێشه‌ممه 2018/2/13
هۆكارو چارەسەری میزبەخۆداكردنی شەوان الی منداڵ دەروونناس ،زانا جەبار میزبەخۆداكردن‌و خۆنەویستی شەوان الی منداڵ بەیەكێك لە‌كێش���ە باوەكان دادەنرێت بەتایبەت الی مندااڵنی خوار تەمەن ( )٦ساڵ كە زۆربەی دایكان‌و ب���اوكان گی���رۆدەی ب���وون وە منداڵ خۆنەویس���تانە توش���ی ئەم كێشەیە دەبێت كە ڕەنگە هەموو ش���ەوێ یان لە‌هەفتەیەكدا چەندش���ەوێك دووبارە ببێتەوە وە نزیكەی ( )٥ملیون منداڵ لە‌جیهان���دا گیرۆدەی ئەم كێش���ەیەن بۆیە لە :گرنگترین هۆكارەكانی -١هۆكاری بایۆلۆجی‌و جەس���تەیی وەك���و هەوكردن���ی ب���ۆری می���زو گورچیلەكان وە یاخ���ود بەهۆی كەم خوێن���یو كەمی ڤیتامین���ات .یاخود بەرزی ڕێژەی شەكرە بۆیە لەم كاتەدا وا باشە سەردانی پزیشكی پێ بكرێو پشكنینی بۆ بكرێت. -٢ه���ۆكاری بۆماوەیی :پەیوەندی هەی���ە لەنێ���وان بۆم���اوەو میرزكردن بەخۆدا ك���ە ئەگەر ب���اوك یان دایك بە‌منداڵی ئەم حاڵەتەیان هەبووبێ بۆی هەیە منداڵیش ئەم حاڵەتەی هەبێ. -٣ه���ۆكاری كۆمەاڵیەت���یو پەروەردەیی: واتە گرنگ���ی پێنەدانی دایكو باوك بە‌فێركردن‌و ڕاهێنانی منداڵ لەس���ەر چونە تەوالێت -٤لێدان‌و ترساندن‌و هەڕەشە لێكردنی منداڵ لەالیەن دایكو باوكەوە.
15
-٥غیرەكردن���ی منداڵ لە‌خوش���ك‌و براكانی كە ئەم���ەش وا دەكات منداڵ ئ���ەم حاڵەتەی ب���ۆ دروس���ت ببێت بەتایبەتی دوای لەدایك بوونی منداڵی تازە. چارەسەر: -١منداڵەك���ەت ئاگادار بكەرەوە كە میز بەخۆداك���ردن كاتیەو تێدەپەڕێ‌و نامێنێ -٢ئ���ەوەی ب���ۆ ڕوون بكرێتەوە كە ێەم یەكەم منداڵ نیە چەندەها منداڵی تریش ئەم حاڵەتەیان هەبووەو لەگەڵ گەورەبووندا نەماوە -٣لۆمەی منداڵ نەكرێت وە گاڵتەی پێ نەكرێ‌و لەالی خەڵكی باس���ی ئەم حاڵەتەی نەكرێت هەتا هەست بە‌كەمی نەكات‌و توشی دڵە ڕاوكێ ببێ. -٤پێویس���تە دای���ك‌و ب���اوك ئەم بارودۆخە ئاس���ایی بكەنەوەو ئەوەندە گ���ەورەی نەك���ەن الی منداڵەك���ەو بەردەوام باسی بكەن -٥نابێ ش���ەوان كە منداڵ ئەچێتە جێگەی نوستنەكەی دایك پێ ی نەڵێ نابێ میز بەخۆتا بكەی یان پێ ی بڵێ ئاگات لەخۆت بێ میز بەخۆتا نەكەی چونكە ش���تەكەی ال گرن���گ‌و گەورە ئەبێ. -٦دەبێت پێش نوس���تن ئاگاداری بكەیتەوە كە بچێت میز بكات. -٧ش���ەوان منداڵ دوور بكەوێتەوە لە‌خواردنەوەی شلەمەنیەكان بەتایبەت دروس���تكردنی ترس‌و دڵەڕاوكێن الی بۆ بخرێتە س���ەری جارێ���ك یان دوو بە‌خوشكەكەیی یان براكەی یان منداڵی بكە. ئەوانەی كافاینیان تیایە جار خەبەری بكاتەوە هەتا هەس���تێ تر كە ئەوان میز ناكەن بەخۆیانا -٩پێویستە دایكو باوك بە‌دووربن منداڵ -٨ئەو ش���ەوانەی میز بەخۆیا ناكا -١٢نابێ هەڕەش���ەی لێ بكرێو وە -١٠باشتر وایە ش���ەوان سەعاتێك میزەكەی بكات دەست خۆش���ی لێ بكەو ماچی بكەو لە‌لێدان‌و قس���ە پێوت���ن‌و لۆمەكردنی -١١ناب���ێ ب���ەراورد بك���رێ سزا بدرێ لەكاتی میز بەخۆدا كردنا. متمانەی بۆ دروس���ت بكە وە خەاڵتی منداڵەكە چونكە ئەمانە س���ەرچاوەی دابنرێت بۆ منداڵ وە ئاگادار كردنەوەی
به‌خۆراك كێشه ی قۆڵۆنت چاره‌سه‌ر بكه
ئالودەبون بەخواردنی شەکر
ئایا دەزانی؟ كێشه‌ی قۆلۆن یه‌كێكه له‌و گرفتانه ی ك ه چاره‌س���ه‌ر كردنی نیه‌و ته‌نها ئه‌بێت خۆت له‌هۆكاره‌كانی بپارێزیت .پسپۆرانی بواری خۆراك ئاماژه به‌چه‌ن���د خۆراكێك ده‌كه‌ن كه ئه‌بێته هۆی چاره‌س���ه‌ر كردنی قۆلۆن‌و ئازاره‌كه‌ی. ماس���ت .جۆره‌به‌كتریایه‌ك���ی تێدای���ه‌كه ئه‌بێته‌هۆی چاره‌س���ه‌ر كردنی سكچون كه‌به‌ه���ۆی قۆڵۆنه‌وه توش���ی كه‌س���ه‌كان ده‌بێ���ت هه‌روه‌ه���ا پارێزگارێك���ی باش���ه بۆدیواری ریخۆڵه. تۆوی كه‌تان .ده‌وڵه‌مه‌نده به ریش���اڵك���ه یارمه‌تی ه���ه‌رس ده‌دات ،ئه‌مه جگه له‌وه‌ی كه‌ئۆمیگا 3تێدایه ئه‌بێته‌هۆی به‌هێز
كردنی كۆئه‌ندامی هه‌رس‌و به‌رگری. نه‌عن���ا .ئه‌بێته‌هۆی ك���ه‌م كردنه‌وه ینیش���انه‌كانی قۆڵ���ۆن وه‌ك هه‌ڵئاوس���انی س���ك ،هه‌روه‌ها زه‌یتی مینتۆڵی تێدایه كه ئه‌بێته هۆی كه‌م كردنه‌وه‌ی ئازاری گه‌ده‌و ریخۆڵه‌كان. زه‌نجه‌فی���ل .ئه‌بێته‌هۆی نه‌هێش���تنیغازاتی ناوسك. ش���ۆفن .ده‌وڵه‌مه‌نده به‌ریش���اڵهكانودژهئۆكسانهكان. م���ۆز .له‌ب���ه‌ر ئ���هوهیدهوڵهمهندهبهپۆتاسیۆم هه‌لئاوسانی سك ناهێڵی���ت كه‌به‌ه���ۆی غازاته‌وه دروس���ت ده‌بێت.
چه‌ند ئامۆژگاری ك بۆ كه‌مكردنه‌وه ی توشبون به‌ده‌والی خۆین بۆده‌ماری قاچه‌كان ناروات. گ���ۆره‌و ی توند وته‌س���ك له‌پ ێ بكهنبهتایبهت���ی ئه‌وكه‌س���انه‌ی ئه‌گه‌ری زۆریان هه‌ی ه توش���ی ده‌والی بب���ن به‌هۆی جۆر ی كاره‌كانیانه‌وه ،چونكه‌ئه‌و جۆره گۆره‌ویان ه ناهێڵیت خۆین له‌ده‌ماره‌كان كۆببێته‌وه. خواردن ی ته‌ندروست بخۆ به‌تایبه‌تی ئهوخۆراكانهی ده‌وڵه‌مه‌ن���دن به‌كاربۆهیدرات‌و پرۆتین. زۆرخواردنه‌وه ی ئاو .چونك ه ئه‌بێته‌هۆ یئاسان كردنی سوری خوێن له‌له‌شدا. وه‌رزش كردن به‌تایبه‌تی رێكردن بهپێویۆگا. خه‌وتنی هه‌ڵه له‌ژنانی دوگیان .باشترب���ه‌م چه‌ند ئامۆژگاری��� ه ده‌توانیت خۆت له‌توش بوون به‌ده‌والی قاچه‌كان بپارێزیت .وایه ژنان لهس���ه‌رالی چه‌پ بخه‌ون ئه‌ویش هیچ كاتێ���ك بۆماوه‌یه‌ك ی زۆر به‌پێو‌ه بۆكه‌م كردنه‌وه ی په‌ستانی منداڵدان لهسهرماوهست ه یان دامه‌نیشه ،چونكه‌له‌و كاتان ه ده‌ماره‌كان ی حه‌وز.
خواردنی شەکر بەڕێژەیەکی زۆر مێشک ناچار دەکات چاالکییەکانی بگۆڕێت ئالودەبون بەخواردنی شەکر لەو کەسانەدا دەردەکەوێت کە کەوچێک یان زیاتر بەکاردەهێنن بۆ 1کوپ چا یاخود قاوە هەندێک جار دەگاتە 4.3کەوچک بۆ کوپێک
چی رودەدات ؟ فشاری خوێن بەرزدەبێتەوە
گرفتی هەرس کردن دروست دەبێت
قەڵەوی ،هەندێک جار زۆر بەزەحمەت کۆنترۆڵ دەکرێت
توشبون بەنەخۆشی شەکرە لەجۆری دوەم
دروستبونی بەردی گورچیلە
سیستمی بەرگری لەش الواز دەبێت
زۆربەی کات هەست بەنیگەرانی دەکەیت
میزە چورکێ، واتە ناتوانیت میز رابگریت
ڤیتامین Bو C
لەلەشدا کەم دەبێتەوە
شیرینی بگۆڕە بۆ میوە: هەنار ،ترێ ،هەنجیر ،شوتی.. ئەم خواردنانە شەکری سروشتی تیدایە بەکارهێنانی شەکر کەمبکەرەوە خۆت بەدوربگرە لەو خواردنانەی شەکری تێدایە ئەو خواردنانە بخۆ کە بریتین لەدانەوێڵەو پرۆتین‌و ریشاڵ ،زۆر بەسودن بۆ لەش
لەبری شەکر هەنگوین بەکاربهێنە
16
خوێندن
) )613سێشه‌ممه 2018/2/13
دابه‌شكردن ی چاره‌كه موچ هی مانگی 10 بایكۆت ی مامۆستایان ی نه‌شكاند
ته‌خته سپی
هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت
توندوتیژیی قوتابخانه‌یی
ئا :سروه جه‌مال
بهداخهوه ده‌سه‌اڵتێك ی سیاسی خه‌مسارد ئه‌م واڵته بهڕێوه ده‌بات كه په‌روه‌رده نه‌ك ئه‌وله‌ویه‌تی نیه له‌وانه‌یه الیان باشتر بێت ی په‌روه‌رده له‌م قه‌یرانه ئێستای خراپتربێـت
مامۆستایانی ناڕازیی په‌نجاو دویه‌مین خۆپیشاندانیان له‌به‌رواری 2018-2-12 ئه‌نجامداو تێدا جه‌ختیان له‌بایكۆتكردنی ناوه‌نده‌كانی خوێندن كرده‌وه‌و هه‌مان ڕۆژ به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی په‌روه‌رده‌ی سلێمانیو سه‌رجه‌م په‌روه‌رده‌كانی تر له‌گه‌ڵ نوێنه‌ری سیانزده حیزبدا كۆبونه‌وه. مامۆس���تایانی ناڕازیی له‌به‌رده‌م په‌روه‌رده‌ی ڕۆژئ���اواوه به‌ڕێپێ���وان گه‌یش���تنه ب���ه‌رده‌م په‌روه‌رده‌ی گش���تی س���لێمانی ،بێخاڵ عه‌لی، ئه‌ندام���ی ئه‌نجومه‌ن���ی مامۆس���تایانی ناڕازیی به‌ئاوێنه‌ی ڕاگه‌یان���د "جه‌خت له‌وه‌ده‌كه‌ینه‌وه كه یاری به‌ش���كۆی مامۆس���تا نه‌كرێت له‌ژێر پاس���اوی ئهوهی قوتابی ده‌بێ���ت به‌قوربانی، چونكه هه‌ردوال قوربانین". خۆپیشاندانی مامۆستایان له‌گه‌ڵ ئهوهی مامۆس���تایان ڕه‌تی ده‌كه‌نه‌وه كه به‌بڕیاری حیزبی بایكۆت بشكێنن ،هاوكات بن ده‌بێت بێنه س���ه‌ر خه‌ت داهاتوی نه‌وه‌كان ده‌وترێت خۆپیش���اندانه‌كانی مامۆس���تایانیش له‌ئه‌ستۆی ئه‌وانه". بڕیاری حیزبه‌كانی له‌پش���ته ،بێخاڵ عه‌لی له‌و ه���ه‌ر هه‌م���ان ڕۆژی خۆپیش���اندانه‌كانی ه باره‌یه‌وه ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر به‌حزبی بكرایه ئه‌وا ئێم مامۆس���تایان ،بۆ ماوه‌ی زیات���ر له‌دو كاتژمێر ی گش���تی س���لێمانی‌‌و خۆپیشاندانمان دژی حیزبه‌كان له‌هه‌مان ڕۆژدا به‌ڕێوه‌به‌ری په‌روه‌رده ئه‌نجام نه‌ئه‌دا ،جگه‌له‌وه‌ش هه‌ر مامۆستایه‌ك په‌روه‌رده‌كان���ی تر له‌گه‌ڵ نوێنه‌ری س���یانزده له‌هه‌ر حیزبێك بوایه به‌شداری نه‌ئه‌كرد ،ئێمه‌ی حی���زب له‌پارێ���زگای س���لێمانی كۆبون���هوهو مامۆس���تایانی ناڕازیی قوت‌و ژیان‌و مافه‌كانمان یاداشتێكیان بۆ الیه‌نه په‌یوه‌ندیداره‌كان ناردوه پێش حیزبه‌كانمان ،تا ئێستاش به‌ڕاشكاوی هیچ كه‌تیای���دا هاتوه به‌په‌ل���ه حكومه‌تی هه‌رێمی حیزبێك نه‌یوتوه پشتیوانی خۆپیشانده‌رانین‌و كوردستان چاره‌سه‌ری كێش���هی مامۆستایان له‌گه‌ڵ ئه‌وان له‌ش���ه‌قام ده‌بین ب���ۆ داواكردنی بكات ،پارهی هاندانی دو س���اڵی رابردو بدات‌و مافه ڕه‌واكانیان". به‌رده‌وامی هه‌بێت ،په‌رله‌مانی كوردس���تانیش ه ك ه چار و ه ئ ه "ك كرد ی ش ه و ه ئ بێخاڵ باس���ی كۆبونه‌وه‌یه‌كی نائاسایی بكات له‌سه‌ر موچه‌ی درێت ه د ه شكراو ه داب ڕۆژ نجا ه پ موچه‌یه‌ی پاش مامۆستایان. به‌كرێ خانوی ڕابردو كرێ س���ه‌یاره‌و خه‌رجی ماڵ‌و منداڵ كه به‌قه‌رز هێنراوه". رزگار حه‌م���ه ن���وری ،بڕی���ارده‌ری لیژنه‌ی ی مامۆس���تایان ئ���هو ئه‌ندام���هی ئه‌نجومه‌نی په‌روه‌رده له‌ئه‌نجومه‌نی پارێزگا به‌شدار بو له‌و وێت ه مان ه د م���و ناڕازیی وتیش���ی "ڕاس���ته هه كۆبونه‌وه‌ی���ه‌دا‌و به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند "جگه له‌و خۆش���مان ی كان بچینه‌وه قوتابخانه‌كان منداڵه س���ێ خاڵه له‌كۆبونه‌وه‌ك���ه‌دا زۆر جه‌خت لهوه ڕابردو ی ه س���اڵ ێ قوتابی���ن‌و ده‌زانین ئه‌م س��� كرایه‌وه كه رۆژێك دی���اری بكرێت بۆ موچه‌ی خوێندكار ی فێر وا له‌په‌روه‌رده‌و زانست هیچی مامۆستایان‌و نه‌گۆڕێت". بێت ه ن پێ دینارێكم نه‌كراوه ،به‌اڵم كاتێ م���ن هه‌رچه‌ن���ده ئه‌نجام���ی كۆبونه‌وه‌ك���ه زار ه ه ده دو ه س��� ه ك به‌چ���ی بچم بۆ قوتابخانه پێشكه‌ش���كردنی س���ێ خ���اڵ ب���و به‌الیه‌نی پێش���تر ت ه حكوم ه خۆزگ كرێی س���ه‌یاره‌مانه، په‌یوه‌ندیدار ،به‌اڵم هیچ كاتێك ده‌ستنیش���ان و ه ئێم ك ه ن��� ه و ه ك���رد ه د ه بی���ری ل���ه‌م وه‌زع نه‌كراوه بۆ جێبه‌جێبه‌جێ كردنیان ،له‌و باره‌یه‌وه ی ئیدار س���ادی ه ف و ی دز ی باج قوتابیه‌كانم���ان بڕی���ارده‌ری لیژنه‌ی پ���ه‌روه‌رده له‌ئه‌نجومه‌نی و م رێ ه ه ی ت ه حكوم ر ه گ��� ه ین ،ئ حكوم���ه‌ت بده پارێ���زگا ده‌ڵێت "هیچ كاتێك دی���اری نه‌كراوه داهاتو ی كان ه و ه ن ی ه رد ه رو ه پ��� م عێ���راق به‌خه ههرچهنده به‌ڕێوەبه‌رایه‌تی گشتی په‌روه‌رده‌ی
س���لێمانی هه‌مو هه‌وڵێكی خۆیان داوه له‌گه‌ڵ ده‌زگا به‌رپرس���ه‌كان ،به‌اڵم تا ئێستا ئه‌نجام ی نه‌ب���وه ،ئه‌وانی���ش كاتێك ده‌توانن مامۆس���تا ببەنه‌وه قوتابخانه‌كان كه‌بتوانن به‌شێك له‌مافه فه‌وتاوه‌كانیان ب���ۆ بگه‌ڕێننه‌وه ،كۆبونه‌وه‌كه‌ی ئێمه‌ش بۆ ئهوه نه‌بو". ئه‌و ئه‌ندام���هی ئه‌نجومه‌نی پارێزگا ئاماژه‌ی ب���ه‌وه‌ش كرد "ژماره‌ی ئ���هو قوتابخانانه‌ی كه بایكۆتیان كردوه زۆره‌و ده‌توانم بڵێم پڕۆسه‌ی خوێندن وه‌ستاوه‌و هه‌موی په‌نجا ڕۆژ خوێندنی ماوه گ���ه‌ر ئێم���ه واز له‌مامۆس���تاش بهێنین له‌ب���ه‌ر خوێندكاره‌كان كه‌له‌هه‌مو ماڵێكدا هه‌ن پێویس���ته هه‌وڵبدرێت ،هه‌رچه‌ن���ده هیچ كام له‌ئێمه نه‌مانتوانی فش���ار له‌مامۆس���تا بكه‌ین كاتێ���ك ئه‌توانی كه هیوایەک���ی بده‌یتێ ،ئێمه به‌المانه‌وه گرنگه كه مامۆس���تا گیرفانی خاڵی نه‌بێت‌و مێشكی ئاسوده‌بێت بۆ ئهوهی بتوانێت ئه‌و زانیاریه‌ی كه پێیه‌تی به‌باش���ی بیگه‌یه‌نێت به‌خوێندكار". رزگار حه‌مە نوری وتیش���ی "بهداخهوه هیچ ئاماژه‌یه‌ك نیه بۆ ئهوهی كه پڕۆسه‌ی خوێندن ده‌ست پێبكاته‌وه ،ته‌نها ئه‌وه‌یه كه هه‌وڵ بده‌ین له‌ڕێگه‌ی ئه‌و س���ێ خاڵه‌وه بزانین ئه‌نجامێكی ب���اش ده‌بێت‌گه‌ر نا ئێمه هه‌ر به‌رده‌وام ده‌بین له‌سه‌ر هه‌وڵه‌كانمان". س���ه‌نگه‌ر فای���ه‌ق ،جێگری لقی س���لێمانی یه‌كێتیی مامۆستایان به‌ئاوێنه‌ی ڕاگه‌یاند "پێم وایه ئ���هو كۆبونه‌وه‌یه ه���ه‌ر زیاده‌بو ،چونكه
سێ ساڵه هه‌مو الیه‌ك ههوڵی چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌ی موچه ده‌ده‌ن به‌حسابی خۆیان ،به‌اڵم نه‌كراوه جگه‌له‌وه‌ی به‌شێكی ئه‌و حیزبانه‌ی كه به‌ش���داربون له‌كۆبونه‌وه‌كه‌دا خۆیان به‌رپرسن له‌م قه‌یرانه ،به‌اڵم په‌روه‌رده وه‌ك خه‌مخۆرێك مه‌به‌ستی بوه ئه‌م كۆبونه‌وه‌یه بكات كه هه‌لێك بێت بۆ كۆتایی هاتنی قه‌یرانه‌كه. ڕێكه‌وتنی هه‌رێم‌و به‌غدا کێش���ەکە چاره‌سه‌ر دەکات ،ئەوی���ش بەناردن���ی موچه‌و بودجه‌یه له‌الیه‌ن به‌غداوه". سه‌نگه‌ر فایه‌ق وتیشی "بهداخهوه ده‌سه‌اڵتێكی سیاس���ی خه‌مس���ارد ئه‌م واڵته بهڕێوه ده‌بات ك���ه په‌روه‌رده نه‌ك ئه‌وله‌ویه‌ت���ی نیه له‌وانه‌یه الیان باش���تر بێت پ���ه‌روه‌رده ل���ه‌م قه‌یرانه‌ی ئێستای خراپتربێـت ،ئه‌وه‌سێ ساڵه په‌روه‌رده له‌قه‌یراندایه ،به‌اڵم یه‌ك ههوڵی جدیان نه‌داوه، ته‌نانه‌ت به‌ڵێنه‌كانیشیان جێبه‌جێنه‌كردوه به‌س بۆ كردنه‌وه‌ی فڕۆكه‌خانه‌یه‌ك یان مه‌رزێكی نێو ده‌وڵه‌تی ئام���اده‌ن ڕۆژی دوجار ڕێگای به‌غداد بگرنه‌به‌ر". ئ���هو ئه‌ندام���هی یه‌كێتی مامۆس���تایان هیچ هیوایه‌ك���ی ب���هو كۆبونه‌وه‌ی���ه نی���ه "نابێت مامۆس���تایان هیوایه‌ك له‌سه‌ر ئه‌م كۆبونه‌وه‌یه هه‌ڵبچنن پێموانیه له‌كۆنگره ڕۆژنامه‌نوسیه‌كه زیاتر بڕبكات ،باوه‌ڕناكه‌م وا به‌ئاس���انی ده‌وام بكرێت���هوه ،ته‌نها دابه‌ش���كردنی موچه س���ی ڕۆژ جارێك كلیله ب���ۆ كردنه‌وه‌ی ناوه‌نده‌كانی خوێندن".
خوێندكاران نیگه‌ران‌و نائومێدن له‌م ساڵ ی خوێندنیان
زیاتر لەمانگیکە پرۆسەی خوێندن لەسلێمانی راگیراوە ئا :سروه خراپی گوزه‌رانی مامۆستایان ڕێگ ه نادات بچنه‌وه خوێندنگاو قوتابخانه‌كانیان ی نیگه‌ران‌و بێزاركردوه. ئه‌وه‌ش خوێندكاران خوێندكارێك ده‌ڵێت "ئه‌م خوێندنه پچڕ پچڕه‌و ئه‌و بارودۆخه ده‌رونیه خراپهو ئه‌و داهاتو‌ه ی زانكۆ‌و په‌یمانگاو خاوه‌ن نادیار‌هی ده‌رچوان بڕوانامه‌كان هۆكاره بۆ ئهوهی ساردبینهوه له‌خوێندن". ی ده‌وام ده‌بێت یان نا "ئه‌و پرسیاره‌ی ه "به‌یان ی ناجێگیره‌و‌ه ی خستۆت ه دۆخێك ی هیوا ك ه نال ی ئه‌وه‌داین ك ه ئه‌مساڵمان "به‌رده‌وام له‌دڵه‌ڕاوكێ ی ئاماده‌یی ه ی یانزده ی خوێندكار چی لێدێت "نال ی ی كاریگه‌ری ه نێگه‌تیڤه‌كان به‌نیگه‌رانیه‌و‌ه باس��� بایكۆتكردن ده‌كات لهس���ه‌ریان‌و ده‌ڵێت "بۆته ی س���اردبونه‌وه‌مان له‌كۆششكردن‌و ته‌نانه‌ت هۆ ی ده‌وامیش���دا هه‌ر ده‌بێت له‌و ماوه پچڕ پچڕ‌ه ی ی ئهوه بێت ك ه ئایا ئه‌مساڵ فریا خه‌یاڵمان ال ئهوه ئه‌كه‌وین ك��� ه كتێبه‌كان ته‌واو بكه‌ین یان نا ،ئایا بایكۆت به‌رده‌وام ده‌بێت یان نا". ی ی ك ه خوێندكاره له‌یه‌كێك له‌ئاماده‌ییه‌كان نال ی "من هیچ مامۆستا ی وتیش ی سلێمان ناو ش���ار ی خۆیان ه به به‌رپ���رس نازانم ،به‌ڵكو ئه‌وان حه‌ق ی ی خۆیان بكه‌ن‌و له‌ئاست ی ماف ه ڕه‌واكان كه‌داوا ی خۆیان مافه‌كانیان بێده‌نگ نه‌بن ئه‌وان به‌ئه‌رك ی خوێندن ته‌واو ی یه‌كه‌م هه‌ستاون ،به‌اڵم وه‌رز ی یه‌ك چاره‌ك ه موچ ه وهرگیراوه ،بۆی ه بوه كه‌چ ده‌سه‌اڵت به به‌رپرس ده‌زانم‌و جگ ه له‌ده‌سه‌اڵت ی تر‌به‌رپرس نییه ،چونك ه ئه‌گه‌ر ده‌سه‌اڵت كه‌س ی خۆیان بۆ ده‌سته‌به‌ر بكات ئه‌وا مامۆستا ماف ی خۆی به‌ڕێكوپێكی به‌ڕێوه‌ده‌بات". ئه‌رك ی قوتابخانه‌كان ی ده‌رگا خوێندكاران نازانن ك ه
ی وامان بۆ ی ده‌ڵێت "ئومێدێك ده‌كرێته‌وه‌و نال��� ێ ی ب ێ به‌ته‌واو ئه‌مس���اڵ نه‌ماوه ،به‌اڵم ناشكر هیوابین‌و ده‌بێت به‌هه‌مو توانامان هه‌وڵ بده‌ین، ی ده‌بێت ته‌نانه‌ت به‌و تۆز‌ه هه‌مو كات ئه‌نجامێك ی هیوایه‌ش ده‌توانین به‌رده‌وام بین‌و بگه‌ین بهوه ده‌مانه‌وێت". ی ده‌ڵێت "پێویس���ت ه له‌خۆپیش���اندان‌و نال��� بایكۆت به‌رده‌وامبن ،چونك ه ده‌س���ه‌اڵت بێباك ه ی نه‌بێت ی دهرهوه ئه‌گه‌ر مامۆستایه‌ك داهاتێك ی ێ مانگ ی س��� ئ���ه‌وا چاره‌ك ه موچه‌یه‌ك به‌ش��� ناكات ،بۆی ه پێویس���ت ه هه‌مو چین‌و توێژه‌كان بایكۆت بكه‌ن نه‌ك ته‌نها مامۆستا". ی مه‌به‌ست شێركۆ ،له‌یه‌كێك له‌ئاماده‌ییه‌كان ی ی وه‌رز ش���اره‌زور خوێندكاره ،له‌خوێندنگاك ه ی ی پێنه‌ك���ردوه "ئێم ه ی خوێندن ده‌س���ت دوه‌م ی ی هه‌س���تیارداین له‌ڕو خوێن���دكار له‌دۆخێك��� ی ده‌رونی‌‌و زانستیشه‌و‌ه به‌تایبه‌ت بۆ خوێندكاران ی ده‌بێت نه‌ك ی زۆر ی دوانزده‌‌و كاریگ���ه‌ر پۆل��� ی خوێندنی ،به‌ڵكو ته‌نها لهس���ه‌ر ئه‌و س���اڵ ه ی ئێمه ی له‌واڵت ی ئهوه ی به‌هۆ له‌سه‌ر هه‌مو ژیان ی ی هه‌ر خوێندكارێك به‌س���تراو‌ه بە‌نمر‌ه داهاتو ئه‌و پۆله". مه‌به‌س���ت ش���ێركۆ نیگه‌ران ه له‌و بارودۆخ ه ی خێزان ه ده‌ڵێت "تاك��� ه زه‌ره‌رمه‌ند خوێندكاران ی دیكه‌ش لەخوێندنگا خواپێنه‌دراوه‌كانن‌و ئه‌وان ئه‌هلی���ه‌كان هیچ كێش���ه‌یەكیان نی���ه ،ئاخر چ ی ی ئهوه دادپه‌روه‌رییه‌ك له‌وه‌دای ه كه‌سێك به‌هۆ ده‌وڵه‌مه‌نده به‌باشترین شێوه فێركرێت". ی ی له‌وه‌شكرد"خوێندكار پێویست مه‌به‌ست باس ی مانگێك هه‌ی��� ه تا ڕادێت‌و ده‌توانێت به‌نزیك ه ی كاتێكیش ی كۆنتڕۆڵ ب���كات به‌ته‌واو وانه‌كان ی بایكۆت‌و ك��� ه خوێندنگ��� ه داده‌خرێت به‌ه���ۆ دوات���ر دیس���ان ده‌كرێته‌و‌ه خوێندكار دیس���ان ی به‌ڕاهاتنه‌و‌ه هه‌ی��� ه هاوپێچ به‌وه‌ش پێویس���ت
تاكه زه‌ره‌رمه‌ند خوێندكارانی خێزانه خواپێنه‌دراوه‌كانن‌و ئه‌وانی دیكه‌ش له‌مه‌كته‌ب ئه‌هلیه‌كان هیچ كێشه‌كیان نیه، ئاخر چ دادپه‌روه‌رییه‌ك له‌وه‌دایه كه‌سێك به‌هۆی ئهوهی ده‌وڵه‌مه‌نده به‌باشترین شێوه فێركرێت ئه‌م خوێندن ه پچڕ پچڕ‌و ئه‌و بارودۆخ ه ده‌رونی ه ی زانكۆ‌و ی ده‌رچوان خراپهو ئه‌و داهاتو‌ه نادیار‌ه ی په‌یمانگاو خاوه‌ن بڕوانامه‌كان هۆكاره بۆئه‌و‌ه ساردبینهوه له‌خوێندن". ی ئ���هو بارودۆخ ه ی هۆكار مه‌به‌س���ت باس��� ی یه‌ك س���اڵ ده‌كات "ئه‌م بارودۆخ ه ده‌ره‌نجام نی���ه ،زۆرو كه‌م هه‌م���و ئه‌وان ه به‌رپرس���ن ك ه ی ئه‌م ڕۆژێ���ك له‌ڕۆژان خۆی���ان به‌س���ه‌ركرد‌ه واڵت��� ه زانیوه ،ئێم��� ه هیچ مامۆس���تا به‌هۆكار
ی ئێم ه یه‌كێك بوه نازانی���ن به‌ڵكو خوێندنگاك ه ی كردوه، ی كه‌مترین بایكۆت له‌و خوێندنگایان��� ه به‌اڵم ده‌پرس���م چۆن ده‌كرێت مامۆستایه‌ك دو مان���گ زیاتر موچ ه وه‌رنه‌گرێ���تو هه‌مو ڕۆژێك ی لهس���لێمانیه‌و‌ه بگات ه شاره‌زور ،دڵنیاین لهوه مامۆس���تاكانیش حه‌زناكه‌ن ،چونك ه هه‌مویان براو خزم‌و هاوڕێو هاونیش���تمانن ،به‌اڵم ئه‌وان ی خۆی���ان ده‌كه‌ن ،زۆریان ی ڕه‌وا ی مافێك داوا تێكۆشا به‌اڵم هه‌مو شتێك سنوری ههیه". ی سه‌ره‌تاییه‌و ی یه‌ك ی پۆل ئه‌نه‌س خوێندكار ی قوتابخان ه ی خۆش��� ه ك ه چه‌ند ڕۆژ‌ه ده‌رگا دڵ ی یاریكردنه، نه‌كراوه‌ت���هوهو له‌ماڵه‌و‌ه خه‌ریك��� ی ی نیگه‌رانه‌و ده‌ڵێت "له‌وه‌رز ی دایك به‌اڵم خه‌ند‌ه یه‌كه‌میش قوتابخانه‌كه‌یان بایكۆتیكردو له-17 ی 2017-12وه ته‌نه���ا ی���ه‌ك ڕۆژی���ش ده‌وام��� نه‌ك���ردوه ،ههرچهنده زۆر هه‌وڵ ئه‌ده‌م ك ه جار ی پێ ئه‌نوسمه‌و‌ه جار كۆشش بكات‌و ئه‌و پیتان ه ی نیه‌و ك��� ه خوێندویه‌ت���ی ،ب���ه‌اڵم زۆر تاقه‌ت ی ی یه‌كه‌م نیگه‌رانم چونك ه پێویس���ت ه له‌قۆناغ ی ی پیته‌كان فێرببێت ،به‌اڵم وا بارودۆخ خوێندن ی مامۆستایان ڕێگه‌نادات". خراپ ی ئاماده‌یی ه ی یانزده ئیلهام هادی ،خوێندكار ی دو هه‌فته‌ی ه ده‌وام ئه‌وی���ش نیگه‌ران ه "م���اوه ناكه‌ین ،زۆر ناخۆش ه ك ه ده‌وام بكرێتهوه هەمو وان���ه‌كان كه‌ڵك ه ده‌بێت ،ئینجا زۆر كه‌م باوه‌ڕم ی دیار به‌خوێن���دن هه‌ی ه له‌م واڵته ،چونك ه هیچ نیه ئێر‌ه واڵتی قه‌زاو قه‌ده‌ره". ی بازیان ئیله���ام‌له‌یه‌كێ���ك له‌ئاماده‌ییه‌كان��� ی ی ناوه‌نده‌كان خوێندكاره بێئومێد‌ه له‌بایكۆتكردن خوێندن له‌الیه‌ن مامۆس���تایانه‌و‌ه "به‌م بایكۆت ه هیچ ناگۆڕێت ،ئێستا هه‌مو كوردستان له‌هه‌مان دۆخدان جا ئه‌گه‌ر به‌بایكۆت چاره‌س���ه‌ر ئه‌بێت ی نیه‌و تاز‌ه با بایکۆت بکەن ،به‌اڵم هیچ س���ود خراپتربوین".
به‌ڕێز عه‌باس ڕێب���وار س���یوه‌یلی له‌كتێب���ی "فه‌لس���ه‌فه، ڕه‌گه‌زپه‌رس���تی ،په‌روه‌رده" ده‌نوس���ێت" :زاراوه‌ی توندوتیژیی قوتابخانه‌یی له‌بواری هزری په‌روه‌رده‌یی‌و توێژینه‌وه‌كانی توندوتیژیدا ،زاراوه‌یه‌كی كارپێكراوی ناس���راوهو زیاد له‌پێناس���ه‌یه‌كی بۆ ده‌كرێ‌و له‌كه‌نار زاراوه‌كان���ی توندوتیژی���ی خێزان���ی ،توندوتیژی���ی سیاس���یی‌و توندوتیژیی كرده‌یی‌و سێمبولی‌و هتد... به‌كارده‌هێنرێت .گرنگترین خه‌س���ڵه‌تی ئه‌م جۆره‌ی توندوتیژی ئه‌وه‌یه كه به‌رهه‌مهێنه‌ره‌كه‌ی قوتابخانه‌و ئ���هو فۆرم���ی په‌یوه‌ندییه‌یه كه ل���هو دامه‌زراوه‌یه‌دا له‌نێوان (شوێن‌و مرۆڤ) ،نێوان(مرۆڤ‌و مرۆڤه‌كان)و له‌نێوان(م���رۆڤ‌و ڕێنمایی���ه په‌روه‌رده‌یی���ه‌كان)دا له‌هاتوچۆدایه". هه‌واڵه‌كان���ی چه‌ن���د ڕۆژی ڕاب���ردو له‌تیڤی‌و تۆره كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانه‌وه دیسانه‌وه چه‌ند ڕوداوێكی تریان بۆ ئاش���كرا كردی���ن له‌باره‌ی توندوتی���ژی‌و ئازاردان له‌قوتابخانه‌و خوێندنگاكانه‌وه ،چ مامۆس���تا به‌رانبه‌ر خوێندكارو چ خوێندكار به‌رانبه‌ر مامۆستا! له‌ڕاستیدا بۆ یه‌كێك سه‌رنجی ورد بدات‌و له‌و ناوه‌نده‌دا كاربكات ئه‌و هه‌وااڵنه مایه‌ی سه‌رس���وڕمان‌و شۆكبون‌و سه‌یر نییه ،چونكه له‌بنه‌مادا ك���ۆی كۆمه‌ڵگاو حوكمڕانی ك���وردی‌و بونی���ادی كۆمه‌ڵ���گا له‌هه‌م���و ڕویه‌كه‌وه مایه‌ی سه‌رسوڕمان‌و ش���ۆكبوونه! له‌خوێندنگاكان بە‌شێوه‌یه‌كی گشتی هه‌ست بهوه ده‌كرێت توندوتیژی‌و ئازاردان بە‌هه‌مو جۆرو شێوه‌یه‌ك ههیه چ مادی یان مه‌عنه‌وی له‌چه‌شنی لێدانی جه‌سته‌یی‌و هه‌ڕه‌شه‌كردن‌و ناوو ناتۆرلێنان‌و گاڵته‌پێكردن‌و شكانه‌وه‌و توڕه‌بون‌و قسه‌ی زبرو ته‌ریقبونه‌وه‌و هتد... لێ���دان‌و توندوتی���ژی‌و ئ���ازاردان له‌خوێندنگاكان ڕیشه‌ی خۆی هەیە ،هه‌ڵه ده‌كه‌ین بە‌ته‌نها له‌ئێستادا بخوێنرێت���هوه ،هه‌مو پنتێكی كۆمه‌ڵگای ئێمه به‌هێز ده‌ڕوات بهڕێوه جا هێزی ڕه‌ق بێت یان هێزی نه‌رم‌و مه‌عنه‌وی بە‌دی���وه نێگه‌تیڤه‌كه‌یدا ئای���ا له‌دۆخێكی ئ���اوادا ده‌مانه‌وێ���ت ڕودوای توندوتی���ژی ڕونه‌دات له‌خوێندنگاكان وه‌ك بینیمان ده‌یبینین؟ ئێمه پێمان وایه له‌ڕاستیشدا ده‌بێت وابێت ناوه‌نده‌كانی خوێندنی په‌روه‌رده‌و فێركردن ده‌بێت خۆی ڕێگا له‌توندوتیژی بگرێ���تو بنبڕی بكات‌و هه‌ر ئەرکەکەیش���ی ئه‌وه‌یه، بۆیه باڵوبونه‌وه‌ی هه‌واڵ���ی توندوتیژی‌و ئازاردانمان له‌ناوه‌نده‌كانی خوێندندا پێ س���ه‌یرو ش���ۆكه ،به‌اڵم ئهوه بۆ واڵتێكی پێش���كهوتو و دامه‌زراو ناوه‌ندێكی دروس���تو زانس���تی په‌روه‌رده‌یی‌و فێركاری ته‌واوه، ده‌بێت ئهوه بزانین كه‌م نین ئه‌و مامۆستاو به‌رپرسه په‌روه‌رده‌ییان���هی ئێس���تاش داخ بۆ ئ���هوه ده‌خۆن لێدان‌و دارو س���ۆنده نهماوهو ده‌ڵێن ته‌نها قس���ه‌مان م���اوه بیكه‌ین "چ ج���ۆره قس���ه‌یه‌ك!"و پێیان وایه كۆمه‌ڵگای ئێمه دواكه‌وتوه‌و لێدان نه‌ماوه! ناوه‌نده‌كانی خوێندن‌و ده‌سه‌اڵتی كوردی بونه‌وه‌ری تێكش���كاو‌و توندوتی���ژ بە‌هه‌م���و فۆرمه‌كانیی���هوه به‌رهه‌مده‌هێنێت ئینس���انی كوردی بۆی بڕه‌خس���ێت هه‌میش���ه ئاماده‌یه بۆ لێدان‌و ئازاردان جا كه‌س���ی سه‌ر بههەر‌پیشه‌یه‌ك بێت ،وه‌ك چۆن كه‌م نین ئه‌و توندوتیژیانه‌ی به‌رانبه‌ر مامۆس���تا ده‌كرێت له‌هه‌مان كاتیشدا گه‌ر زیاتر نه‌بن كه‌مترنین ئه‌و توندوتیژیانه‌ی ڕۆژانه مامۆس���تا به‌رانبه‌ر فێرخوازی ده‌كات ،دونیای كوردی غه‌رق���ه له‌توندوتیژی‌و لێدان ،له‌كه‌ش���ێكی وادا رونە توندوتیژی ه���ه‌ر توندوتیژی به‌رهه‌دێنێت! "ئه‌لبێرت بان���دۆرا"ی ناودارترین سایكۆلۆژیس���تو گه‌وره‌ترین زانای ده‌رونیی زیندو له‌سه‌رتاسه‌ری دونیا ده‌ڵێت" :ڕه‌فتار به‌هۆی گۆڕان له‌مه‌عریفه‌ی كه‌سه‌كه‌و ژینگه‌كه‌یدا گۆڕانی به‌سه‌ردێ" ،ئێمه نه ژینگه‌كه‌مان گۆڕانی ئه‌وتۆو گرنگی به‌س���ه‌رهاتوه‌و نه‌مه‌عریفه‌ی كه‌سه‌كانیش ،بۆیه توندوتیژی به‌هه‌مو فۆرمه‌كانییه‌وه له‌ناوه‌نده‌كانی خوێندندا له‌جیاتی ئهوهی له‌دوامانه‌وه بێت به‌رده‌وام له‌به‌رچاو‌و له‌پێشمانه‌وه‌یه! په‌روه‌رده‌ناس‌و نوس���ه‌ری بواری په‌روه‌رده "فایه‌ق س���ه‌عید" له‌كتێب���ی "قوتابخانه‌كان روی���ان له‌قیبله نییه" ده‌رباره‌ی توندوتیژی‌و ئ���ازاردان‌و په‌روه‌رده‌و فێرك���ردن‌و سیس���ته‌مه‌كه‌ی له‌كوردس���تان ده‌ڵێت: "چاكتر وایه به‌م سیسته‌مه بڵێین سستمی فێركردن، نه‌ك سیستمی په‌روه‌رده‌یی ،ئه‌م سیسته‌مه بریتییه له‌وه‌ی چ���ۆن منداڵ به‌خراپترین ش���ێوه فێربكه‌ین‌و په‌روه‌رده‌بكه‌ی���ن ،چۆن منداڵ فێری ش���ه‌ڕانگێزی‌و هێرش���كردنه س���ه‌ر ئه‌وانی تربكه‌ی���ن" ده‌رباره‌ی مامۆس���تاش له‌ش���وێنێكیتردا ده‌نوس���ێت" :له‌ڕوی په‌روه‌رده‌و مامه‌ڵه‌كردنی منداڵه‌وه ،تاوه‌كو ئێستاش مامۆس���تاكانی ئێمه ،هیچ جۆره تێگه‌یشتنێكیان بۆ پێناسه‌ی پیش���ه‌كه‌یان نییه‌و نازانن میكانیزمه‌كانی كاركردن���ی مامۆس���تا چییه" هه‌روه‌ه���ا ده‌ڵێت" :تا بۆمان بكرێ منداڵ هه‌راس���ان ده‌كه‌ی���ن‌و به‌هاكانی تێ���ك ده‌ش���كێنین" .ش���ێرزاد حه‌س���ه‌ن له‌كتێبی "ده‌رۆزه‌كه‌ره‌كانی سه‌ربه‌س���تی "پێ وایه" سیستمی فێرك���ردن ل���ه‌م واڵت���ه‌دا له‌قۆناغ���ی نه‌هێش���تنی نه‌خوێنده‌واریدا تێپه‌ڕی نه‌كردوه" هه‌روه‌ها ده‌نوسێت "ئهوهی له‌كوردس���تان ده‌گوزه‌رێ���ت په‌روه‌رده‌یه‌كه ئیش له‌سه‌ر لێسه‌ندنه‌وه‌ی عه‌قڵ ده‌كات"" ،محه‌مه‌د ته‌ها حوسێن" له‌كتێبی "س���ایكۆلۆجیای كه‌سێتی، كه‌سێتیی كورد له‌به‌ر ڕۆش���نایی ڕوانگه جوداكاندا" ده‌ڵێت":س���یمبول‌و وروژێنه‌ره‌كان���ی نێو په‌روه‌رده‌و فێربون بۆ ئ���هوه فه‌راهه‌م كراون ده‌س���ته‌پاچه‌یی‌و توندوتیژی به‌رهه‌م بهێنن".
17
تایبەت
2018/2/13 ) سێشه‌ممه613)
ریکالم
2018 01 20 Lafarge Cement Iraq Bazian Cement Company
::2018-BAZ 10
:
::2018
: barez.rozhbayani@lafargeholcim.com 07730639090
:
:: ::
80,000:–:60,000
2 : : 2018
3500
: ::
1
:
: 100
:
3
::
2018-BAZ 10 :
4 5
:
::: ::
:6
2018 02 15
6
:
7 8
:: ::
LG
:
9 10 LG ::
: :
2018 02 08
:
::2018-BAZ 11
:
::2018
Lafarge Cement Iraq Bazian Cement Company
Hematite
: : ::07730639090
:: barez.rozhbayani@lafargeholcim.com ::
:
:: ::
: 60,000 :40,000
:
: : 2018
:
:: 1
:
2 : Hematite :
5000
::
100
:
::
:
:::
:6
3 4
: ::
:
7
::
8 ::
LG
9 10
::
LG :: :: ::
::
:
5 6
:
:
: 2018-BAZ 11 :: 2018 02 15
:
18
) )613سێشه‌ممه 2018/2/13
له‌ڕۆژی جیهانیی "رادیۆ"دا، ئه‌و هی به‌م ئامراز ه ده‌كرێت !
د.یه‌حیا عومه‌ر رێشاوی* رادی���ۆ وه‌ك ئامرازێكی میدیایی گرنگ - ك ه نه‌ته‌وه یه‌كگرتوه‌كان ئه‌مرۆ ()2/13ی وه‌ك رۆژی جیهانیی بۆ ده‌سنیشان كردوه- خزمه‌تێكی گه‌وره‌‌و به‌رچاو ی بە‌مرۆڤایه‌تیی پێشكه‌ش كردوهو خوێندنه‌وه‌یه‌ك بۆمێژو ی زیاد لهس���ه‌ده‌یه‌كی ته‌مه‌نی ئ���ه‌م ئامرازه میدیاییه ،گه‌واهیده‌ر‌ه بۆ ئه‌و كاریگه‌رییه ی رادیۆ كه لهس���ه‌ر ئاست ه سیاسیی‌و ئاینیی‌و كۆمه‌اڵیه‌تیی‌و فه‌رهه‌نگیی‌و ئابوریی ..هتد، دروستی كردوهو دروست ی ده‌كات. ئه‌وانه‌ی مێژوی رادیۆیان نوس���یوته‌وه، ب���اس ل���هو خاڵ���ه به‌هێزان ه ده‌ك���ه‌ن ك ه به‌رده‌وام رۆحی كردۆته‌وه بە‌به‌ر ئه‌م ئامرازه میدیاییه‌داو له‌گه‌ڵ په‌یدابونی هه‌ره‌ش���ه ی له‌نێوچونی له‌الیه‌ن داهێنانه ته‌كنه‌لۆجیی ه میدیاییه‌كانی وه‌ك ته‌له‌فزیۆن‌و ئینته‌رنێت‌و مانگه ده‌ستكرده‌كانه‌وه ،كه‌چ ی توانیویه‌تی پارێزگاری ی له‌بونی خۆ ی بكات‌و هه‌میش��� ه ش���ه‌رێكی س���ه‌ختی مان‌و نه‌مانی له‌ته‌ك كردون. ئه‌مرۆ ئ���ه‌م ئامرازه میدیایی���ه ،میوانی زۆرێ���ك له‌خان���ه‌واده‌كان‌و قاوه‌خانه‌كان‌و ئوتۆمبێله‌كانه ،به‌رده‌وام وه‌ك سه‌رچاوه‌یه‌ك ی گرنگ‌و جێسه‌رنجی میدیایی سه‌یر ده‌كرێت، ئه‌گه‌رچی روون��� ه كه تاهه‌نوكه‌ش كێبركێی پێشه‌نگیی له‌نێوان هه‌ریه‌ك له‌ته‌له‌فزیۆن‌و ئینته‌رنێت���ه ،ب���ه‌اڵم بە‌ب���ه‌راورد بە‌میدیای نوس���راو" ،رادیۆ" زیره‌كانه‌تر ئه‌م ش���هره ده‌كات‌و باش���تر پارێ���زگاری له‌بونی خۆ ی كردوه. "رادیۆ" تا هه‌نوكه‌ش وه‌ك س���ه‌رچاوه ی ه���ه‌واڵ‌و ئامرازێك���ی كات به‌س���ه‌ربردن‌و س���ه‌كۆیه‌ك ب���ۆ راگۆرین���هوهو گفتوگۆ ی كۆمه‌اڵیه‌تی���یو سیاس���یی‌و فه‌رهه‌نگی���ی خوێندن���ه‌وه‌ی ب���ۆ ده‌كرێ���ت ،راس���ت ه ئامرازه‌كان���ی دیك���هی وه‌ك ته‌له‌فزی���ۆن‌و ئینته‌رنێ���ت كه‌مه‌ندكێش���یی‌و ره‌ونه‌قی���ان به‌هێزت���رو زیاتره ،به‌اڵم "رادیۆ" هه‌میش��� ه به‌ش���وێن ئه‌لته‌رناتیڤی تایب���ه‌ت بە‌خۆیدا گ���ه‌راوه‌و زۆرجار ویس���تویه‌تی "ده‌نگێك ی بین���راو" بێ���ت ،به‌كارهێنان���ی كارتێكه‌ر‌ه ده‌نگیه‌كان‌و گواس���تنه‌وه‌ی كه‌ش‌و هه‌وا ی روداوه‌كان ب���ۆ نێو س���تۆدیۆ ده‌نگیه‌كان، به‌ش���ێكن له‌و ئه‌لته‌رناتیڤانه ،وێرای ئهوه ی له‌گ���هڵ گه‌شه‌س���ه‌ندنی ته‌كنه‌لۆجی���ای میدیای���ی" ،رادیۆ" خۆی كردۆت ه به‌ش���ێك له‌و گه‌شه‌سه‌ندن‌و گۆرانگاریانه ،به‌ڵكو زۆر جار بۆ به‌رژوه‌ندی خۆشی به‌كاری هێناون، په‌خش���ی رادیۆی ی له‌رێگ���هی ئینته‌رنێت‌و راس���ته‌وخۆ‌و الیڤی به‌رنام��� ه رادیۆییه‌كان له‌رێگه ی تۆره كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان‌و خۆخزاندن ه نێ���و ئامێ���ره س���ه‌ته‌الیه‌تیه‌كان ،نمونه ی به‌رجه‌س���ته‌ن ب���ۆ ئ���ه‌م ئه‌لته‌رناتی���ڤ‌و میكانیزمانه. ئهوهی رادیۆی وه‌ك ئامرازێكی ماسمیدیا‌و جه‌ماوه‌ریی هێشتۆته‌وه ،رایه‌ڵی په‌یوه‌ندی به‌رده‌وامیه‌تی بە‌خه‌ڵك ی ئاساییه‌وه ،ره‌نگ ه ئه‌م "رای���هڵ بوونه" ئه‌وه‌ن���ده‌ی بۆ رادیۆ ره‌خس���اوه كه‌متر بۆ هه‌ری���ه‌ك له‌رۆژنامه‌‌و ته‌له‌فزی���ۆن ره‌خس���ابێت ،زۆرب���هی رادیۆ سه‌ركه‌وتوه‌كانی جیهان – نمونه‌ی رادیۆ ی -BBCزۆر هونه‌رمه‌ندان��� ه ئ���ه‌م رایه‌ڵ���ی په‌یوه‌ندیكردنه ب���ه‌كار ده‌هێنن‌و جه‌ماوه‌ر‌و كه‌سانی ئاسایی‌و گوێگران ده‌كه‌ن ه به‌شێك ی كاریگه‌ر له‌به‌رنام���هو گفتوگۆی رۆژانه‌یان، هه‌ر ئه‌مه‌ش���ه خاڵ ی سه‌ره‌ك ی سه‌ركه‌وتنی ه���ه‌ر ئامرازێك���ی میدیای���ی ،به‌تایبه‌ت بۆ ئامرازی "رادیۆ". دیاره له‌هه‌رێمی كوردستانیش "رادیۆ" تا هه‌نوكه كاریگه‌ریی خۆی ههیهو له‌ش���ه‌ر ی مانه‌وه‌دا له‌پێش���ه‌وه‌ی میدیای نوس���راوهو له‌گه‌ڵ ئه‌و س���ه‌رنجانه ی – ك ه ره‌نگ ه لێره بوار ی باس���كردنیان نه‌بێت – ئاراس���ته ی ئه‌زمون���ی رادیۆیی له‌هه‌رێمی كوردس���تاندا ده‌كرێت ،به‌اڵم ئه‌و ئامرازه هێشتا سیحر ی كه‌مه‌ندكێش���كردنی بۆ توێژێكی به‌رفراوان له‌وه‌رگران���ی په‌یام���ی میدیایی له‌ده‌س���ت نه‌داوه ،هه‌ر بۆی ه كاتێك له‌گه‌ڵ شۆفێرێكی ته‌كسیدا سه‌رده‌كه‌وێت یاخود له‌كاتی كار ی رۆژانه‌یدا سه‌ردانی كابانێك ی ماڵهوه ده‌كه‌یت یان شوان‌و پیره‌مێردێك ده‌بینی رادیۆكه‌یان به‌په‌نا گوێیانه‌و‌ه گرتوه ،بە‌چاو ی خۆت ئه‌م راستیه ده‌بینیت‌و هه‌ست پێ ده‌كه‌یت. * مامۆستای زانكۆ
كۆنگرەی نەتەوەیی كوردستان مەترسییەكانی سەر گەل ی کوردستان ؟ ئەنوەر حسێن (بازگر) یەكەم: قەیرانی سوریاو داهاتووی كورد قەیرانەكان���ی س���وریاو شكس���تی پیالنەكان���ی توركیاو جەمس���ەربەندی س���وننە لەس���ەرەتای رووداوەكان���ی دیمەشق‌و رووداوەكانی بەهاری عەرەبی ل���ە 2011لەبەرامبەر پالن‌و هەژمونگەری جەمس���ەربەندی ئێران‌و ش���یعەكان تا دەهات روخانی ئەسەد‌و ئەڵتەرناتیڤێكی س���وننی پەرەیدەگرت‌و پ���اش كوژرانی نزیك���ەی ( )500هەزار كەس .ئێس���تا رووداوەكان رێ���ك خەریك���ە پێچەوانە دەبنەوە. نەی���ارە سەرس���ەختەكانی قەیران���ی س���وریا چ ناوچەی���ی ،چ نێودەوڵەت���ی مەبەس���ت ( ئێ���ران ،عێراق ،س���وریا، حزبوڵ�ڵ�ا -وەكو ب���ەرەو جەمس���ەری ش���یعی)و بەرەی (توركیا ،س���عودیە، قەتەر ،هێزە محلیەكانیان) لەالیەكەوە‌و الیەنی نێودەوڵەتی (روسیا‌و ئەمەریكا) خەریك���ی سازش���ن‌و رێككەوت���ن‌و چاو لەش���ەڕو كوش���تاری رابردوو دەپۆشن‌و چ بە‌ئاش���كرا‌و نهێنی ،دوو قۆڵی‌و چوار قۆڵ���ی واڵتانی داگیركەری كوردس���تان لە‌جەزائی���ر ،توركیا ،عێ���راق خەریكی كۆبوونەوەن‌و دارش���تنی س���ەر لەنوێی نەخش���ەی جیۆسیاس���یو جیۆگرافیای ناوچەكەن بەپێی بەرژەوەندییەكانیان. بلۆكی س���وننە ،دانیان بە‌شكس���تدا دان���اوە لە‌هەمب���ەر رووخانی ئەس���ەد‌و بلۆكی ش���یعەش دەیانەوێ���ت ئیمتیاز بدەن لەبەرامبەر س���ەركەوتنی خۆیان‌و مانەوەی ئەس���ەد‌و هەژمون���ی هیاللی ش���یعی لە‌تاران���ەوە بۆ دەریای س���پی ناوەڕاست‌و لوبنان. س���ەردانەكانی (بن عەل���ی یەڵدرم) س���ەرۆك وەزیرانی توركی���ا لە‌ژانویەی 2017بۆ عێ���راق‌و ناوبردنی حكومەتی هەرێمی كوردستان بە(ئیدارەی باكوری عێراق) ،سەردانی وەلید موعیلم لە‌ساڵی 2016بۆ بەغدا ،چون���ی هاكان فیدانی راوێ���ژكاری دەزگای میت���ی توركی���ا بەنهێنی بۆ س���وریا ،س���ەردانی چاوش ئۆغل���ۆ وەزی���ری دەرەوەی توركیا بۆ ت���اران‌و هاوت���ا ئێرانییەك���ەی محەمەد جەواد زەریف���ی ئێرانی ب���ۆ ئەنكەرە‌و دانیش���تنەكانی جەزائی���ر ،ئاس���ایی بوون���ەوەی پەیوەندییەكانی مۆس���كۆ‌و ئەنك���ەرە لە‌پاش كەوتنە خ���وارەوەی فرۆكە روس���ییەكە لەالی���ەن توركیاوەو بە‌نەرم���ی نواندن‌و سازش���ی ئەنكەرە، پاشەكش���ەی بەشێكی هێزەكانی روسیا لە‌پاش گرتن���ەوەی حەلەب‌و وردە وردە پاشەكشەی داعش لە‌جەرابلوس ،مەنبج، رەقە‌و ئەلباب‌و پەلكێشی سوپای توركیا ب���ۆ خاكی س���وریا بە‌مەرام���ی گرتنی ش���ارۆچكەی ئەلباب‌و عفرین بۆ رێگری لە‌یەكەوەبەستنی شارەكانی (كۆبانی – عەفرین -كە لەژێر دەس���ەاڵتداریPYD دا دان) بۆردومانی تۆپخانەكانی توركیا لەس���ەر ئەو ناوچانەی لەژێر دەسەاڵتی سوپای س���وریای دیموكرات ،كردنەوەی ئەجێنداو مەلەفی كشانەوەی هێزەكانی توركیا لە‌بەعشیق لەبەرامبەر چۆڵكردنی ش���ەنگال لەالی���ەن هێزەكانی PKKو نەرمی نواندنی عێراق لەم فایلە. شكس���تی ئەو نەخشە س���ەربازییەی كە بۆ گرتنەوەی موس���ڵ لە‌ساڵی 2016 دانرابوو‌و ل���ە 2017کۆتایی بەگرتنەوەی موس���ڵ لەژێر دەس���ەاڵتی داعشدا ئەو ئۆپراسیۆنە هەمەجیانەی دەسەاڵتدارانی توركیا دژی HDPو ،DTPهاوسەرۆكانی HDPوەو سازش���ە نهێنیەكانی نێوان مۆسكۆ‌و واشنتۆن. نارونی كابینەی ترام���پ لە‌داهاتووی ئەمەریكا س���ەبارەت بە‌قەیرانی سوریاو نەرم���ی نواندن���ی بەرامب���ەر مۆس���كۆ ئەگەرێك���ە ،ك���ە رەنگ���ە بە‌قازانج���ی كورد تەواو نەبن ،ئەگەرچی واش���نتۆن لە‌کۆتای���ی 2017و س���ەرەتای 2018 هاوکاری سەربازی زۆری پێشکەشکردووە بە‌هێزەکانی س���وپای سوریای ئازاد ،کە زۆرینەی کوردن ،ئەم���ەش واتای ئەوە
نییە کە بە‌یەکجاری ڕۆژئاوای کوردستان گەرەنت���ی نەکەوتن���ی لە‌واش���نتۆن وەرگرتووە ،ب���ەاڵم النیکەم ناگەڕێتەوە چوارگۆشەی یەکەم. ((وات���ا ك���ۆی ئ���ەم گەرموگوڕییە دبلۆماس���یەی نەیاران���ی ك���ورد خاڵی گرنگ‌و فۆكەس لەسەر كراوی مەسەلەی كوردو فایلی ئەم پارچانەی كوردستانە، قەیرانی س���وریاو هەڵگیرساندنی شەڕ ل���ەو واڵتە گەر فاكتەری س���ەركەوتنی شۆڕش���ی رۆژئاواو بەهێزبوونی باش���ور بووبێت ل���ە( )2011ئەوا ل���ە()2018دا كپ بون���ەوەی قەیرانەكانی س���وریا بۆ تێكشكاندنی ئەزمونی رۆژئاواو باشوری كوردستانە)). بەو فاكتەی ئەم چوار هێزە ناوچەیی (عێراق ،ئێران ،توركیاو سوریا) گەر هەزار خیالف‌و ناكۆكیان هەبێت ،گەر خاڵێكی هاوبەش���یان نەبێت (كە هەیانە) ،بەاڵم هەموویان‌و لە‌هەم���وو كات‌و زەمانێكدا، لەس���ەر خاڵێ���ك رێكبوون ك���ە (دژی كوردو تێكشكاندنی دەس���تكەوتەكانی گەلی كورد لە‌پارچەكانی كوردستانە). بۆی���ە قەیرانەكانی س���وریا ،چەندە دەستكەوتی گەورەی بۆ كورد بەدیهێنا، هێندەش مەترس���ی لە‌ناوخۆی خۆیدا بۆ كورد لەئێستادا هەڵگرتووە. بۆیە یەكێك لە‌زەرورییەت‌و گرنگبونی سازدان‌و بەس���تنی كۆنگرەی نەتەوەیی كوردس���تان .رەنگە لێرەدابێت كە بەڵێ پێویستە. دوەم: قەیرانی داعش‌و داهاتووی باشوری كوردستان قەیرانەكان���ی س���وریاو ملمالنێ���ی مەزهەبیەكان���ی عێ���راق ،دەخالەت���ی توركیا ،س���عودیە‌و ئێ���ران .فاكتەرێكی گرنگب���وون ب���ۆ س���ەرهەڵدانی داعش‌و دەستبەسەرداگرتنی موسڵ ،حوزەیرانی ()2014و كۆنترۆڵكردنی ئەو شارە. ه���ەر زووش پەالم���اری باش���وری كوردستان‌و رۆژئاوای كوردستانیان دا، زۆری نەمابوو كۆبان���ێو هەولێر بگرن‌و ه���ەردوو ئەزمونەك���ە بخەن���ە بەردەم لەناوچونەوە. داعش گەر دەرهاویشتەی ملمالنێیناوچەیەكانی واڵتانی ناوچەكە‌و ش���یعە، س���وننە ،توركیاو ئێران بووبێت ،داعش گ���ەر دەرهاویش���تەی چەوس���انەوەی س���وننەكانی عێ���راق بووبێ���ت لەالیەن زۆرینەی شیعەوە. داعش گەر دەرهاویش���تەی ش���ەڕوقەیرانەكانی س���وریاو بەهاری عەرەبی بووبێت. داعش گەر دەرهاویشتەی ملمالنێیدەزگای موخابەرات���یو هەواڵگرییەكانی ناوچەكە بووبێت. داعش گەر ئەجێندایەكی تەمومژاویئەمەریكا بووبێت. داعش گەر زادەی گەشەی بزوتنەوەئیس�ل�امییە فەندەمێنت���ال‌و رادی���كاڵ‌و ئیسالمییە تیرۆریستەكانی بووبێت. بەاڵم: فاكتەری گرنگ‌و ئەساسی سەرهەڵدانی داعش ،بۆ تێكشكاندنی روحی نیشتمانی‌و ناس���یۆنالیزمی كوردو ئەزمونەكانی بوو لەباشورو رۆژئاوای كوردستان. خ���ۆ ئەگ���ەر هێ���زی پێش���مەرگە‌و ش���ەڕڤانانی یەپەگە‌و یەپ���ەژە نەبوایە، باشورو رۆژئاوا چارەنوسیان هاوشێوەی موس���ڵ‌و رەقە‌و ئەنبار دەبوو ئێس���تا، ئەگەرچی داعش پاشەكش���ەی كردوەو تێکش���کاوە ،بەاڵم نەفەوتاوە‌و ئەگەری س���ەرهەڵدانی هەیە ب���ۆ فۆڕمێکی تر‌و ن���او‌و پەرچەمێکی تر ،ب���ەاڵم بەهەمان ئەجێن���دای دژی مافەکانی کورد كەمتر مەترس���ی فیزیكی‌و عەس���كەری لەسەر ه���ەردوو پارچەكە هەیە ،ب���ەاڵم مانای ئ���ەوە نیی���ە ،داعش كۆتای���ی هاتووە، مانای ئەوە نییە مەترسی ئەم گروپگەلە ئیس�ل�امیە رادیكااڵنە لەسەر كوردستان نەم���اوەو لە‌داهاتووش���دا دروس���تیان ناكەن���ەوەو بە‌فۆرم‌و ش���ێوازێكی نوێ سەرهەڵنادەنەوە. نەخێ���ر ،داعش هەمیش���ە ئەگەرێكە لە‌داهاتوودا دووبارە بێتەوەو هەڕەشەی جدیش بێت لەسەر كوردستان. كەواتە: هەڕەشەی داعش‌و گروپی هاوشێوەی لە‌داهاتوودا دەخوازێ���ت چەرورییەتی كۆنگ���رەی نەتەوەیی بخەینە ئەجێندای كاری هێزە سیاسیەكانەوە. بەڵێ:
بێگومان گەر کۆنگرەیەکی نەتەوەیی خاوەن هەیمەنە‌و دەسەاڵت هەبووایە دەیتوانی رێ لە‌زۆر لەو کارەساتانە بگرێت، النیکەم هێزەکانی دژی یەک نەدەبوون ،بەاڵم ئێستا هەرکامیان بیر لە‌بەرژەوەندی‌‌و نفوز‌و سەرکەوتن ی لیستی پەرلەمان‌و زیادکردنی کورسییەکانی دەکاتەوە بونی داعش س���ەرەڕای پاشەکشەی‌‌و نزی���ک کۆتایهاتنی پێماندەڵێت ئێس���تا لە‌هەم���وو كات باش���ترە كۆنگ���رەی نەتەوەیی ساز بكەین. سێیەم: كوردو پاكتاوی ئیتنی لەالیەن توركیاوە ساڵی ( ،)2013كە راگەیاندنی كۆنگرەی نەتەوەیی كرا ،لە‌باكور پرۆسەی ئاشتی لە‌رۆژەڤ���دا بوو ،بەاڵم ئێس���تا ئەنكەرە ئەو پرۆس���ەیەی لە‌بارب���ردووە ،لە‌پاش كودەتای حوزەیرانی 2016ی توركیاوە، ئەنكەرە دەستیداوەتە پەكتاوی ئیتنی‌و نەتەوەی���ی گەلی كورد ل���ەو پارچەیە‌و لە‌راب���ردوودا زیاتر ل���ە( )2000هاواڵتی سڤیلی شەهیدكردووە‌و زیاتر لە()2570 ئەندام‌و دۆستی HDPو كەجەدەو DTP ی دەس���تگیركردووە )280000( ،کەسی لەو واڵتە دەستگیر کردووە‌و لەسەر کار الیداون. وەكو ئەردوگان دەڵێ���ت "ئامانجیان لەناوبردنی تیرۆرە ،كە مەبەستیان لەگەڵ PKKو PYDیە ،ب���ەاڵم ئامانجەكەیان ل���ەوە گەورەت���رە‌و دەیانەوێت HDP بە‌تەواوی یاس���اخ بكەن دایبخەن‌و ئیتر رێگان���ەدەن هێزگەلێك���ی نیش���تمانی‌و نەتەوەیی كوردی لە‌رۆژەڤدا بمێنێت". توركیا جی���ا ل���ەوەش رایگەیاندووە كە رێگا نادات ش���ەنگال ببێتە قەندیلی دووەم ،ب���ۆ ئەم كارەش داوای هاوكاری لەعێراقو پارتی دیموكراتی كوردس���تان كردووە ،كە دوور نییە ((گەر كۆنگرەی نەتەوەیی س���از نەكرێت)) شەر لەنێوان PKKو PDKبە‌دەخالەت���ی توركی���ا دروس���ت نەبێت ،باش���ور بگێرێتەوەو دەیەی نەوەدەكانی شەڕی ناوخۆ. جیا ل���ەوەش .هەر ئێس���تا توركیاو PKKلەش���ەڕێكی قورس‌و گەورەدان‌و ئام���اژەكان دەڵێت "ل���ە داهاتوودا بێ چارەس���ەری كێش���ەكان ،ش���ەڕەكان فراوانتر‌و گەورەتر دەبن". بەڵێ ،كەواتە ئێس���تا كاتی بەستنی كۆنگرەی نەتەوەییە. چوارەم: ئێران‌و رۆژهەاڵتی كوردستان، لە‌نەخشەی داهاتووی ترامپدا پ���اش هەڵبژاردنەکان���ی ئێ���ران هەڵبژاردنەوەی رۆحانی ،بەهۆی داكۆكی لە‌الیەنە ریفۆرمیس���تەكان‌و مردنی عەلی ئەكبەر هاش���می رەفسنجانی لە‌ژانویەی ( )2017هێن���دەی ت���ر قەیرانەكان���ی ئێران قوڵدەكات���ەوەو تا دێت ملمالنێی محاف���زكارو ریفۆرمیس���تەكان توندترو توندتر دەبێتەوە. خۆنیش���اندانەکانی س���ەرەتای ساڵی 2018لە‌مەش���هەد‌و ت���اران‌و ش���ارە گەورەکانی ئێران ،زەنگێکی مەترسیدار ب���وون بۆ ئێ���ران ،کە ڕەنگ���ە بەهاری عەرەبی گەڕابێتەوە. لێدوانەکانی دۆنالد ترامپ س���ەرۆکی
ئەمەری���کا ،کە پش���تیوانی لە‌داواکانی خۆنیش���اندەران دەکەن ،بەس���ەرەتا ی ئ���ەو سیاس���ەتە نوێی���ەی ئەمەری���کا لێکدەدرێتەوە ،ک���ە ئەمەریکا نیگەرانە لەسیاس���ەتی ئێران‌و لە‌ناوچەکە‌و ڕەنگە بیری لە‌ئاڵوگۆڕ کردبێتەوە. هەرچەن���دە لە‌خۆنیش���اندانەکانی س���ەرەتای س���اڵی 2018ئێ���ران، خۆرهەاڵتی کوردس���تان دەور‌و نەقشی زۆری نەبووە ،بەاڵم لەهەر ئاڵوگۆڕێکدا خۆرهەاڵت گەر سەنتەر نەبێت ،بەشێکی گرنگی ئاڵوگۆڕەکان���ە ،ئەگەرچی هێزە سیاس���ییەکان یەکگرتوو نین‌و کێش���ەو گرفتی���ان زۆرە ،کە ڕەنگ���ە خراپترین گرفت���ی داهاتوو ب���ن‌و ش���ەڕی نێوان پ���ژاک‌و هێ���زە سیاس���ییەکانی تر ،کە ڕەنگە داهاتووی ڕۆژهەاڵت بکەوێتە ژێر دیفاکتۆەوە‌و باش���ور باش���تر یەکگرتوو بن. ڕەنگ���ە خاڵێک���ی پۆزەتی���ڤ ئەوە بێت ،کە ئاڵوگ���ۆڕ لە‌ئێران‌و ڕۆژهەاڵتی کوردس���تان فاکتەرێکی یاریدەدەرە بۆ باش���ووری کوردس���تان‌و دەربازبوونی لە‌قەیرانەکانی. ترامپ رایگەیاندوە ،رێككەوتنی 1 + 5 لەگ���ەڵ ئێران س���ەبارەت بە‌دۆس���یەی ئەتۆم���ی ئێ���ران هەڵدەوەش���ێنێتەوەو پێدەچێت فشارەكانی لەسەر ئێران توند بكات���ەوە ،كە ئەمانە خاڵ���ی پۆزەتیڤن ب���ۆ رۆژهەاڵت ،كە گرنگ���ی (كۆنگرەی نەتەوەیی كوردستان) دەردەخات ،بەاڵم خاڵێكی گرنگ هەیە ،ئەویش ئەمەیە: ((ئێ���ران براوەی قەیران‌و ئاریش���ەو كێش���ەو ملمالنێكانی بەهاری عەرەبی‌و رووداوەكانی س���وریاو یەمەن لە‌لوبنان‌و عێراقە)). ب���ەو واتای���ەی هەیمەن���ەو هەژمونی ش���یعە‌و هێ���زی ش���یعی ل���ە()1979 هێن���دەی كاریگ���ەری نەب���ووە ،ه���ەر ئێس���تا ئێران پێنج پایتەختی ناوچەكە بەڕێوەدەبات( .ت���اران ،بیروت ،بەغدا، س���ەنعا ،دیمەش���ق)و هەژمونی هیاللی شیعی لە‌تارانەوە دێت بە‌دیالە ،تكریت‌و ش���ەرگات ،دەگاتە شەنگال ،تەلەعفەر، رەبیعە‌و رۆژئاوا تا دەگاتە دەریای سپی ناوەڕاس���تو ناوچەی عەلەوی نش���ین‌و لەوێش���ەوە دەگاتە بی���روت‌و حزبوڵاڵ، لە‌رێگای دەریاشەوە دەگاتە دەریای سور لە‌یەم���ەن‌و بەردەوام باربووی حوس���یە ش���یعەكان دەكات‌و تەنانەت مەترس���ی لەسەر سعودیەو واڵتانی كەنداوی فارس دروستكردوە ،هاتنە پێشەوەی محەمەد بن سەلمانیش لە‌سعودیە هەر لەبەر ئەم فاکتەرەیە‌و تادێت گرژی‌‌و ئاڵۆزی زۆرتر بە‌خۆیەوە دەبینێت، عێراق���ی بە‌تەواوی كۆنتڕۆڵكردووەوسوپای پاسداران ،رۆڵی یەكالكەرەوەی هەی���ە لەش���ەڕی داع���ش‌و تەنان���ەت هەژموونی زۆریشیان لەناوچەی سەوزی هەرێمی كوردستان هەیە. لوبنان بەهۆی حزبوڵاڵ‌و نەسروڵاڵیخوێن���دكاری خامنەیی���ەوە كۆنترۆڵی بەیروتی كردووە. س���وریاش دی���ارە دەبێ ش���انازیبەئێران���ەوە ب���كات ،ك���ە نەهێڵێ���ت بروخێ���ت ب���ەم حاڵ���ەوە ك���ە ئێران تەونێكی جاڵجالۆكەیی هیاللی ش���یعی دروستكردووەو كورد دەكەوێتە ناو ئەو جوگرافیاكەیەوە. ئایا مایەی مەترسی نییە؟ ئایا پێویس���ت بە‌كۆنگرەی نەتەوەیی ناكات؟ ئ���ەوە لە‌كاتێكدای���ە ،وەك���و وتمان لەئاس���تی نێودەوڵەت���ی مۆس���كۆ هاوپەیمانی پلەیەكی تارانەو لە‌ملمالنێی ناوچەیەكانیش لە‌رەقیبەكانی (ئەنكەر‌و ریازز) بردۆتەوە. مەترس���یەكەش لەالیەك���ی ت���رەوە ئەوەی���ە ،ك���ە ئۆپۆزس���یۆنی ئێرانی‌و رۆژهەاڵت���ی كوردس���تان لەوپەڕی بێ هێزی ،پەرش‌و باڵوی خۆیدایەو ناتوانێت هەڕەش���ەی جدی بن لەسەر ئێران ،جیا لەوەی ملمالنێیەكی سیاسیو ئیدۆلۆژی لە‌نێوانیاندا هەیە. ئایا كاتی بەستنی كۆنگرەی نەتەوەیی نییە؟ رۆژهەاڵتی كوردس���تان لەچاو س���ێ پارچەكەی ت���ری محرومترین پارچەیە، ك���ە هی���چ دەس���تكەوتێكی گ���ەورەی بەدەس���تنەهێناوە‌و لەبەردەم مەترسی‌و هەڕەشەی گەورەتریشدایە. بۆی���ە بۆ ئەم مەترس���ییە ،كۆنگرەی نەتەوەیی پێویس���تە خاڵێكی پۆزەتیڤ گەر چاوەڕوان بكرێت لەم هەلومەرجەدا،
تایبه‌ت
هاتنی ترامپە ،كە بە‌نەیاری سەرسەختی ئێ���ران ناودەبرێ���ت ،ب���ەاڵم هێش���تا ئاماژەكانی ئ���ەم ئەجێندایە دیار نییە، كە ئایا كابینەكەی ترامپ سازشدەكات، یان لەسەر خەونی هێزەكانی رۆژهەاڵت كاردەكات. پێنجەم: کوردستان لە‌قۆناغ ی (پۆست ڕیفراندۆم‌و پۆست 16 ئۆکتۆبەر) پاش ئەوەی ڕیفراندۆمی 2017/9/25 لە‌باشووری کوردس���تان شکستیخوارد‌و دواتر لە16ی ئۆکتۆبەر کەرکوک کەوتە دەست حەشدی شەعبی‌و ( )%51خاکی باشوور‌و هەرێمی کوردستانیان لەناوچە جێناکۆکەکان داگیرک���ردو ( )535بیر نەوتیان خستەوە ژێر دەسەاڵتی خۆیان، بووە س���ەرەتایەکی خراپ بۆ باشووری کوردس���تان‌و تێکش���کاندنی هەیمەنەی باش���وور‌و حکوم���ەت ،بەمش���ێوەیە دەخالەتی واڵتان���ی ناوچەیی زۆرتر بوو بۆ ڕووخانی ئەزموونی باشوور‌و ملمالنێی هێزە ناوخۆییەکان گەیش���تە ئەوپەڕی س���ەختی خۆیو لە‌دیس���مبەر‌و کۆتایی 2017بەهۆی کەم���ی مووچە‌و قەیرانی ئابوری لەناوچەی سەوز خۆپیشاندانەکان مەترسییەکی گەورەیان لەسەر حکومەت دروستکردو باشوور بووە بە‌دوو بەرەی دەسەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆن ،کە ڕەنگدانەوە‌و شکستی ڕیفراندۆم بوو ،سەرەڕای ئەوەی واڵتانی ئەمەریکا‌و خۆرئاوا پشتیان کردە باشور. بۆی���ە قۆناغ���ی پۆس���ت ڕیفراندۆم، تەنه���ا بە‌الدان���ی بارزانی لەس���ەرۆکی هەرێم‌و فش���ارەکانی تورکی���او ئێران‌و ئەمەریکا نەوەس���تا‌و الیەن���ەکان داوای هەڵوەش���اندنەوەی حکومەتی���ان کرد‌و گۆڕان‌و کۆمەڵ سەر لەنوێ لە‌حکومەت کشانەوە‌و قەیرانەکانی قوڵتر کردەوە‌و PKKو ن���ەوەی ن���وێ‌و هاوپەیمانی بۆ دیموکراس���یو دادپەروەری���ش چوونە پاڵی���ان ،واتا پۆس���ت ڕیفراندۆم‌و 16ی ئۆکتۆب���ەر باش���ووری کوردس���تانی گەیان���دەوە خاڵ���ی()2003و زۆر دەس���تکەوتی گ���ەورەی لەدەس���تدا‌و پەیوەندییەکان���ی یەکێتیو پارتیش���ی گەیاندە خاڵی خراپ ،سەرەڕای ئەوەش کێشە‌و ئاریشەکانی ناوخۆیی یەکێتیش هێندەی ت���ر هەلومەرجەک���ەی خراپتر ک���رد ،هەربۆیە زۆربەی مەترس���ییەکان ڕوو لە‌یەکێتی‌‌و ناوچەی سەوزە. بێگومان گەر کۆنگرەیەکی نەتەوەیی خاوەن هەیمەنە‌و دەس���ەاڵت هەبووایە، دەیتوان���ی رێ لە‌زۆر لەو کارەس���اتانە بگرێ���ت ،النیک���ەم هێزەکانی دژی یەک نەدەبوون ،بەاڵم ئێس���تا هەرکامیان بیر لە‌بەرژەوەندی‌‌و نفوز‌و سەرکەوتنی لیستی پەرلەم���ان‌و زیادکردنی کورس���ییەکانی دەکات���ەوە ،بەم حاڵەش���ەوە دەتوانین بڵێین پ���اش ڕیفراندۆم‌و 16ی ئۆکتۆبەر کورد لە‌هەم���وو کات زیات���ر لەبەردەم مەترس���ییدایە‌و دوورنیی���ە هەرێم���ی کوردس���تان بگەڕێتەوە خاڵی سەرەتا‌و ئەزموونەکەشی لەدەس���تبدات ،بەهۆی ملمالنێی ناوخۆیی���ەوە کە یارمەتیدەرە بۆ دەخالەت‌و گەلەکۆمەکێی ناوچەیی. کەوات���ا هەربۆی���ە ،ئێس���تا لە‌هەموو کات زیات���ر ،کوردس���تان پێویس���تی بە‌کۆنگرەیەکی نەتەوەیی هەیە.
رۆژهەاڵتی كوردستان لەچاو سێ پارچەكەی تری محرومترین پارچەیە ،كە هیچ دەستكەوتێكی گەورەی بەدەستنەهێناوە‌و لەبەردەم مەترسی‌و هەڕەشەی گەورەتریشدایە
تایبه‌ت
) )613سێشه‌ممه 2018/2/13
ئیبراهیم عەلیزادە :لەسیاسەتی ئەمەریکادا بەرامبەر بەعەفرین ..پاشماوە ئێلخانیزادە :ئەمەریکا ..پاشماوە عەلیزادە( :کەنەکە) ڕێکخراوێکی سیاس����ی ی دیاریک����راوە ،لەچ����او ڕێکخراوەکانی تردا هیچی کەمتر نییەو کارو تێکۆش����انی کردوە ،خەڵکی تێکۆشەری هەموو بەشەکانی تری کوردستانی تێدایە ،بەاڵم ڕێکخراوێکی سیاسییە ،کۆنگرەی نەتەوەییی کوردستان ،ناوێکە لە‌سەری ،لەگەڵ ئەوەیش����دا هەبوونی دەتوانێ����ت کاریگەر بێت، چارەس����ەرکردنی کێش����ەکان‌و لەنزیکبوونەوەی هێزەکان‌و نزیککردن����ەوەی خەباتی پارچەکانی کوردس����تان لە‌یەکتر دەتوانێ����ت ئەوانە بکات، لەگەڵ ئەوەیشدا دەتوانێت کاریگەر بێت ،بەاڵم کۆنگرەی نەتەوەییی کورد نییە ،بەمانای ئەوەی ئەو بۆشایییەی کۆنگرەیەکی نەتەوەیی پێکهاتوو لە‌هەموو هێزە کاریگەر‌و هەموو نوێنەرانی خەڵکی هەموو بەش����ەکانی کوردستان ،ئەو بۆشایییەی پڕ نەکردوەتەوە ،شارەزایی نیشانی داوە دەبێ لە‌ڕێگایەک����ی ت����ر بگەڕێت‌و ش����ێوە کارێکی تر ڕەچاو بکەین تا بتوانین بە‌شێوەیەکی پێویستی وەاڵم بدەینەوە ،پێم وایە (کەنەکە) هەنگاوێکە بەو ئاڕاس����تەیە‌و ئامانجەکەی بە‌دی نەهێناوە، بەاڵم لەگەڵ ئەوەیش����دا ئێمە لەگ����ەڵ ئەوەین هاوکاریان بین ،پێمان خۆشە لە‌هەماهەنگکردنی سیاسەتەکاندا یارمەتیدەریان بین ،کارێکی لەو ش����ێوەیە بکەین هەنگاوبەهەنگاو لە‌بەدیهێنانی ئەو ئامانجەنەدا کە کۆنگرەی نەتەوەیییە نزیک ببینەوە .ئەو کۆبوونەوەیەی لەسلێمانی بەسترا، کە هاوچەش����نی ئ����ەوە لەش����وێنەکانی تریش بەڕێوە بچێت ،ئەوانە هەمووی زۆر باشن ،لەبەر ئ����ەوەی دەرفەتی گفتوگ����ۆ دەخوڵقێنن ،هەتا دەرگای دیالۆگ لەنێوان هێزەکاندا نەکرێتەوە‌و هەموو الیەنەکان لەگ����ەڵ بۆچوونەکانی یەکتر ئاش����نا نەبن ،هەتا ڕۆحی ڕەخنەگرتن لەنێوان الیەنەکان دروست نەبێت ،ناتوانین بەو شێوەیە ڕێکخراوێک پێک بهێنین ،کە لە‌داهاتوودا نەبێتە بەاڵی����ەک بەس����ەر بزووتن����ەوەی خەڵکی کورد لە‌هەموو پارچەکاندا. ئاوێن����ە :ئەگەر بڕی����ار درا دەرگای دیالۆگ بکرێتەوە ،بۆ ئەوەی بە‌شێوەیەکی یەکگرتووتر بێنە مەیدان ،گلەیی ئەوە لە‌کۆمەڵە ،ڕێکخراوی کوردس����تان حیزبی کۆمۆنیس����تی ئێران هەیە، بۆچی ئێوە دەرگای دیال����ۆگ لەگەڵ کۆمەڵەی شۆڕشگێڕی زەحمەتکێش����ان ناکەنەوە؟ بۆچی حیزبی دیموکراتی کوردس����تانی ئێران بەفەرمی (ح����دکا) ناناس����ێت؟ بەش����ێک لە‌گرفتەکانی (کەنەک����ە) ئێوەی����ە هێزەکان����ی خۆرهەاڵت����ی کوردس����تانن ،یەکگرتوو ،نین هاوپەیمانییەکی هاوبەش����تان نییە ،لەماوەی ڕابردوودا ناوەندی هاوکاری����ی حیزبەکانی خۆرهەاڵتی کوردس����تان پێ����ک هاتوە‌و ئێ����وە تێیدا ئەن����دام نیین؟ ئەو دیال����ۆگ‌و کرانەوەی����ە چۆن دروس����ت دەبێت، لەکاتێکدا ئێوە خۆتان بەشێک لە‌گرفت دروست دەکەن لەناو (کەنەکە)دا؟ عەلیزادە :پێکهاتنی ئەم ناوەندەی باس کرا، هەروەها پش����تگیریی پ����ڕۆژەی نزیکبوونەوەی هێزەکان����ی خۆرهەاڵتی کوردس����تان لە‌یەکتر، ئەمە بابەتێکی چەند ساڵەیە ،ئەو کۆبوونەوانە بەردەوام����ن‌و دیالۆگیان تێ����دا بەڕێوەچوە ،ڕا‌و
بۆچوونی هەموو الیەنەکان‌و ئاشنا بوون بە‌یەک، لە‌ئەنجامی ئەو دیال����ۆگ‌و بۆچوونانەوە بوە کە هەندێ����ک جی����اوازی دەرکەوت����وە ،ئەگەر ئەو دانیش����تنە دوو الیەن‌و چەند الیەنانە نەبوونایە، گیروگرفتی سەر ڕێگای پێکهێنانی هەماهەنگی‌‌و ه����اوکاری لەنێ����وان هێ����زە سیاس����ییەکانی کوردس����تاندا نەدەناسرا ،بەاڵم وردەوردە ئێستا ئەوە دەناسێنرێت ،لە‌ئەنجامی ئەو گفتوگۆیانەدا بۆم����ان دەرکەوت����وە ک����ە چوار ت����ا پێنج هێز بە‌الیەنی کەمەوە دەتوانن لەسەر بنەمایەک ڕێک بکەون ،ئەوە کار ئێمەیش ئاسانتر دەکات ،ئێمە زۆرمان پێ باش����ە کە ناوەندێکی لەو ش����ێوەیە پێکهات����وە ،دیارە ئەو ناوەندە لەس����ەر بنەمای کۆمەڵێ����ک نزیکایەتیی س����تراتیژی لە‌نێوانیاندا پێکهات����وە ،کۆمەڵێ����ک ڕێکەوتنی سیاس����یی جیدی لە‌نێوانیاندا دروس����ت بوە ،ئەو ڕێکەوتنە س����تراتیژییە لەنێ����وان ئەو الیەنانەدا دروس����ت بوە ،ئەوە جیاوازیی نێ����وان ئێمە‌و ئەوانە ،ئەو جیاوازییە بوە کە ڕێگای نەداوە تا ئێستا هەموو الیەنەکان پێکەوە بین ،ئەوانەی کە هاوبیروڕا‌و هاوس����تراتیژ ،هاوسیاسەت ،هاوشێوەکارن ،ئەو الیەنانە با لە‌یەکتر نزیک ببنەوە ،ئێمەیش هەوڵ بدەین بۆ ئەوەی شێوەی هاوکاری‌‌و هەماهەنگیی خۆمان لەگەڵ ئەم ناوەندە بدۆزینەوە‌و دیالۆگ بکەین. ئاوێنە :بۆچی ئێ����وە نەبوونەتە ئەندام ،نە کۆمەڵەی ڕێکخ����راوی کوردس����تان ،نە حیزبی کۆمۆنیست بۆچی ئیمزاتان نییە لەسەر ناوەندی هاوکاری����ی حیزب����ەکان ،ڕەخن����ەو گرفتی ئێوە چییە؟ لەکاتێکدا ئەو ناوەندە کارێکی باشە ،بۆ نموونە ه����ەر دوو دیموکرات‌و هەر دوو کۆمەڵە‌و س����ازمانی خەباتی تێدایە ،ئەوەندەی من بزانم ئێوە گرفتان دوو خاڵە ،یەکێکیان بەشداربوونی سازمانی خەباتە ،خاڵی دوەم ،بەشدارنەبوونی (پژاک)ە ،هەس����ت ناکەی����ت پارادۆکس هەیە، س����ازمانی خەبات چ پێوەندییەک����ی بە(پژاک) وە هەیە ،س����ازمانی خەبات بەشدار بێت بەاڵم (پژاک) بەش����دار نەبێت ،ڕەخنە هەیە لەس����ەر ئێ����وە ،کە ئێوە زۆر ئایدیۆلۆژی بیر لە‌بابەتەکە دەکەنەوە؟ عەلی����زادە :بابەت����ی بنەڕەت����ی ئەوەیە ،کە وردەوردە ئاش����کرا بوە ،ئ����ەوەی ئێمە دەیڵێن جیدیت����رە‌و ئ����ەوەی هەوڵم����ان داوە لەپێن����او ڕێکەوتنێک����ی واقیعیدا دەتوانێت کاریگەر بێت، بۆ نموونە ئ����ەوە چ بەرەی����ەک‌و چ ناوەندێکە، کە دەتوانێ����ت پێک بێت لە‌الیەنێکی کە دەڵێت (ڕاس����ان)و الیەنێکی دەڵێت سازان ،الیەنێکی دەڵێ����ت دەبێت ناونیش����ان بدەی����ن بە‌کۆماری ئیسالمیی ئێران تا بمانناسێتەوە ،الیەنێکی تر دەڵێت بەش����ەڕو خەباتی چەکداری( ،سازش)و (شەڕ) نەبێت هیچ ش����تێک یەکالیی نابێتەوە، الیەنێک دەچێت لە‌سنوور دادەنیشێت ،الیەنێکی تر بە‌جۆرێکی ت����ر ڕەفت����ار دەکات ،دەمەوێت بڵێم ئەو دیالۆگانە بۆ ئێمە ئەوەی دەرخس����ت، جیاوازیی����ەکان ئەوەن����دە زۆرن ،ه����ەر ج����ۆرە ناوەندێکی لەو جۆرە پێکهات ،ناپایەدار دەبێت، ئ����ەو کاتە خەڵک زۆرتر تووش����ی نائومێدبوون عدد286 : به‌روار2018/2/11 :
ی شاره‌وانی رزگاری سه‌رۆكایه‌ت كارگێری‌‌و خۆیه‌تی ئاگاداری ی ئاگاداری هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان‌ه دهكاتهوه كه سااڵنی (-1987 ی رزگار سه‌رۆكایه‌تی ش������اره‌وان ی (علی امین مصطفی) خاوه‌ن ی (صمود) وهرگرتوه كه هاواڵت ی رزگار )1989زه‌وی������ان له‌ناحییه ی كردوه بە‌مه‌به‌س������تی دروس������تكردنی خانوو هه‌ر ی ( )11592داوای ڕێگا پێدان ی ژماره هه‌وائ زه‌و ی ی باڵوكردنه‌وه ی ( )30ڕۆژدا له دوا هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی له‌سه‌ر ئه‌و پارچه زهوییه ههیه له‌ماوه ی ی یاسای ی سه‌رۆكایه‌تی شاره‌وانیمان بكاتهوه بەپێچهوانهوه شاره‌وانیمان كار ئه‌م ئاگادارییه،ئاگادار بۆ ناوبراو ده‌كات. اراز محمد محمود ی رزگاری ی شاره‌وان سه‌رۆك ی شاره‌وانی رزگاری سه‌رۆكایه‌ت كارگێری‌‌و خۆیه‌تی
عدد287 :
به‌روار2018/2/11 :
ئاگاداری ی (-1987 ی ئاگاداری هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان‌ه دهكاتهوه كه سااڵن ی رزگار سه‌رۆكایه‌تی ش������اره‌وان ی ی رزگاری (صمود) وهرگرتوه كه هاواڵتی (احمد عزیز احمد) خاوه‌ن زه‌و )1989زه‌ویان له‌ناحییه ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك ی دروستكردن ی كردوه بە‌مه‌به‌ست ژماره هه‌وائی ( )5451داوای ڕێگا پێدان ی باڵوكردنه‌وه‌ی ئه‌م ی ( )30ڕۆژدا ل������ه دوا ی لهس������ه‌ر ئه‌و پارچه زه‌ویی������ه ههیه له‌ماوه گلدانه‌وه ی بۆ ی یاسای ی شاره‌وانیمان بكاتهوه بەپێچهوانهوه شاره‌وانیمان كار ئاگادارییه،ئاگاداری س������ه‌رۆكایه‌ت ناوبراو ده‌كات. اراز محمد محمود ی رزگاری ی شاره‌وان سه‌رۆك عدد284 : به‌روار2018/2/11 :
ی شاره‌وانی رزگاری سه‌رۆكایه‌ت كارگێری‌‌و خۆیه‌تی ئاگاداری ی ئاگاداری هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان‌ه دهكاتهوه كه سااڵنی (-1987 ی رزگار سه‌رۆكایه‌تی ش������اره‌وان ی (رعنە مجید رحمان) خاوه‌ن ی (صمود) وه‌رگرت������وه كه هاواڵت ی رزگار )1989زه‌وی������ان له‌ناحییه ی خانوو هه‌ر ی كردوه بە‌مه‌به‌س������تی دروس������تكردن ی ژماره هه‌وائی ( )6589داوای ڕێگا پێدان زه‌و ی ی باڵوكردنه‌وه ی ( )30ڕۆژدا له دوا هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی له‌سه‌ر ئه‌و پارچه زهوییه ههیه له‌ماوه ی ی یاسای ی شاره‌وانیمان بكاتهوه بەپێچهوانهوه شاره‌وانیمان كار ی سه‌رۆكایه‌ت ئه‌م ئاگادارییه،ئاگادار بۆ ناوبراو ده‌كات. اراز محمد محمود ی رزگاری ی شاره‌وان سه‌رۆك عدد275 : به‌روار2018/2/7 :
ی شاره‌وانی رزگاری سه‌رۆكایه‌ت كارگێری‌‌و خۆیه‌تی ئاگاداری ی ئاگاداری هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان‌ه دهكاتهوه كه سااڵنی (-1987 ی رزگار سه‌رۆكایه‌تی ش������اره‌وان ی (کلناز قادر حمە جان) خاوه‌ن ی (صمود) وهرگرتوه كه هاواڵت ی رزگار )1989زه‌وی������ان له‌ناحییه ی خانوو هه‌ر ی ژماره هه‌وائی ( )5313داوای ڕێگا پێدانی كردوه بە‌مه‌به‌س������تی دروس������تكردن زه‌و ی ی باڵوكردنه‌وه ی ( )30ڕۆژدا له دوا هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی له‌سه‌ر ئه‌و پارچه زهوییه ههیه له‌ماوه ی ی یاسای ی شاره‌وانیمان بكاتهوه بەپێچهوانهوه شاره‌وانیمان كار ی سه‌رۆكایه‌ت ئه‌م ئاگادارییه،ئاگادار بۆ ناوبراو ده‌كات. اراز محمد محمود ی رزگاری ی شاره‌وان سه‌رۆك
دەبێت ،لەگەڵ ئەوەیش����دا پێم‌وایە نابێت ئێمە دژایەتی����ی ئەو ڕێکەوتنەی ئەوان بکەین ،ئومێد ئەوەیش����یان بۆ بخوازین ،پای����ەدار بمێننەوە‌و سیاسەتی یەکگرتوویان هەبێت ،بەاڵم ناتوانین هاوبەش����ی جوواڵنەوەیەک بین ،کە لە‌ئێستاوە دی����ارە لە‌داهات����وودا ت����ۆوی هەڵوەش����انەوەی لەخۆی����دا چاندوە ،بابەتی پژاک‌و خەبات ئەوانە بابەت����ی الوەکیت����رن‌و بابەت����ی بنەڕەتی نیین، دیارە ئەوە کێش����ەی خ����ۆی هەیە ،ئێمە دەڵێن خەڵکی کوردستان‌و هێزو الیەنە سیاسییەکانی کوردستان هەموو چەکدارن ،خەباتی چەکداری کێشەیەکی تازە دەخولقێنێت ،هێزێک (پژاک) توان����ای ئەوەی هەیە ،چەن����د هەزار چەکدارێک لەس����ەر س����نوورەکان ک����ۆ بکات����ەوە ،دەور‌و هاوس����ەنگی بگۆڕێت ،بۆ بەئاسانی دژی دەبن، لەکاتێک����دا ڕێکخراوێ����ک کە پێگەی س����ازمان‌و موجاهیدنی خەڵقە لەکوردس����تان بە‌ئاش����کراو بەئاسانی ڕێگە بەوان دەدەن؟ بۆچی دەبێت ئێوە هێزێک کە خۆتان دەزانن دەور‌و نەخشی چۆنە لەنێوان ئەوان‌و خەبات����دا ،خەبات هەڵببژێرن، لەنێوان ئێمە‌و حیزبە‌سیاسییەکانی کوردستان، لەنێوان ئێمە‌و خەباتدا ،خەبات هەڵدەبژێرن بۆ هاوپەیمان����ی ،لەو کات����ەدا دەبێت ئێمە خۆمان بپارێزین ل����ەو ڕێکەوتنانەدا ک����ە کاریگەرییان نابێت ،بەبڕوای من ئەو هەماهەنگییە پێویستە لە‌جیاتیی ئ����ەوەی هەموومان وەک یەک وابین، با لە‌دوو الیەنی ڕاست‌و چەپدا کۆ ببینەوە ،کە لە‌دژی یەک نیین‌و ه����اوکاری یەکترین ،بەرەی چەپی کوردس����تان‌و بەرەی ڕاستی کوردستان لە‌هەماهەن����گ‌و هاوکاریی یەکتردا بن وەک چۆن کاتی خۆی کۆمەڵە‌و دیموک����رات هەماهەنگیان دەک����رد ،لەکاتێکدا هەر دووکی����ان دوو ڕێبازی جیاوازیان هەبوو ،ئومێدەوارین بە‌دروستکردنی ئ����ەو دووبەرەیە لەپ����اڵ یەکتردا ن����ەک لە‌دژی یەکتر. ئاوێنە :گلەیییان هەی����ە لە(پژاک) ،بەاڵم بەو شێوەیەی کە کۆمەڵەی شۆڕشگێڕ‌و حیزبی دیموکراتی کوردس����تانی ئێران نییە ،کە ئەوان (پژاک) بە‌داتاش����راوی پەکەکە‌و بە‌درێژکراوەی (پەکەکە) دەزانن ،پێیان وایە حیزبی خۆرهەاڵتی کوردستان نییە ،بۆچوونی ئێوە تەواو جیاوازە، بەاڵم پارادۆکسی زۆر هەیە ،وەک ڕێکەوتنەکانی ئێوە لەگەڵ ڕای کارگەر ،فیداییان ،هەس����تەی ئەقەلی����ەت ،لە‌بەرانب����ەر ڕێکەوتنی هاوبەش����ی نێوان کۆمەڵەی شۆڕش����گێڕی زەحمەتکێشان‌و حیزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران ،بەڕەسمی نەناس����اندنی (حدکا) بۆ (حدک) ،بەڕەس����می نەناس����اندنی کۆمەڵەی شۆڕشگێڕ بۆ کۆمەڵەی زەحمەتکێشان ،ئەم ناوەندە پڕە لە‌پارادۆکس‌و کێشە ،لەچەند ڕۆژی ڕابردوودا مستەفا هیجری تەنان����ەت ئامادە نەبوو بڵێت حیزبی دیموکراتی کوردستان ،گوتی هاوڕێیانی پێشوو ،کۆمەڵەی شۆڕشگێڕی زەحمەتکێشانی تا ئێستا بەڕەسمی کۆمەڵەی زەحمەتکێش����ان ناناسن ،ئەمە جگە لە‌جیاوازی����ی س����ازمانی خەبات ،ئ����ەم ناوەندە بەم هەموو پارادۆکس‌و کێش����ەیەوە ،دەتوانێت ش����وێنپێیەک لەکوردس����تان دابنێت؟ یان وەک
هەموو ڕێکەوتنەکانی ت����ر کاتییە‌و کۆتایی پێ دێت ،بۆیە ئێوە نەچوونەتە ئەو ڕێکەوتنەوە؟ عەلیزادە :سەبارەت بەوەی ئێمە نەچووینەتە ئەو ڕێکەوتنەوە ،پێمان وابوو هێشتا حکومێکی ت����ەواو بە‌ئامادەبوون����ی خەڵک����ی هەرێم����ی کوردس����تان ،بۆ ناس����ینی جەوهەر‌و ناوەڕۆکی جیاوازیی����ەکان بە‌ئەندازەی پێویس����ت نەکراوە، هەر بۆیە‌و ناحەقیش����ی نییە ک����ە کاک عومەر دەڵێت‌و چەپ‌و ڕاس����ت چۆن دی����اری دەکەیت، چەپ‌و ڕاست بەوە دیاری دەکرێت ،کە کردەوە‌و قسەمان لە‌مەحەکی بەرژەوەندییەکانی خەڵکی کوردس����تان بدەین ،ئەوە بەوە دەکرێت کە ئەو قسانە لە‌کەشێکی ئارامدا تاوتوێ بکرێن‌و کاری هاوبەش‌و ڕەنگ بدەنەوە ،بۆ نموونە ئێمە کاری هاوب����ەش بکەین ب����ۆ ئەوەی بزانی����ن کێ تا چ ئەندازەیەک لەگەڵماندایە‌و کێ لە‌نیوەی ڕێگاکەدا بە‌جێمان دەهێڵێت .کاتێک باسی هەماهەنگی‌‌و کاری هاوب����ەش دەکەی����ن ،کە لە‌هەم����ان کاتدا بزووتنەوەکەم����ان جوواڵنەوەیەکی باش����ی تێدا پێک بێت ،خۆیش����مان لە‌مەحەکی تاقیکردنەوە بدەین‌و شارەزای کەسەکان بین ،تا سەرئەنجام بزانی����ن ش����ێوەی کۆتایی����ی ئ����ەو یەکگرتن‌و هاوکاری‌‌و هەماهەنگییە یان هەر ناوێکی لەسەر بێت بە‌چ ش����ێوازێکە ،بەاڵم پەلەکردن لە‌واقیعدا زەرەر دەدات لەش����ێوەگرتنی ئ����ەو کۆتوبەندە کۆتایییەی بۆ کۆمەڵی کوردس����تان پێویستە، ئێمە لە‌دوو بواری جیاواز قس����ە دەکەین ،بواری کار لەکوردس����تان‌و بواری کار لەئاستی ئێراندا، ئەوەی م����ن وەک بەرەی چەپ لەئێران باس����م کرد ،بەرەی چەپی هێزە سیاسییەکانی ئێرانە، بە‌ب����ڕوای من لەکوردس����تانیش دەتوانرێت ئەوە هەبێت ،لە‌کوردستانیش����دا ئێمە پڕوپاگەندەی ئەوە ناکەین ،بڵێین تەنها ئێمەین بەناوی چەپ‌و سۆسیالیستەوە قسە دەکەین ،دەیشزانین ڕەوتە سەرەکییەکە لە‌دەوری ئێمە کۆ بوەتەوە ،بەاڵم زۆر کەس����ی تر هەیە ،کە هێشتا پێوەندییەکی جیاواز‌و سازمانیان نییە لە‌کوردستان‌و دەرەوەی کوردس����تانیش زۆرن ،بەرەی چ����ەپ دەتوانێت دروست بکرێت لە‌کوردستان ،ئەوە مانای ئەوە ناگەیەنێت کە کۆمەڵگەی کوردس����تان تووشی کێشە‌و ناکۆکیی تازە بکات. ئاوێن����ە :پێت وایە ئەو هێزانەی خۆرهەاڵتی کوردستان ،کە لە‌ناوەندی هاوکاریی حیزبەکانی خۆرهەاڵتی کوردس����تان کۆ بوونەوە ،هەموویان حیزبی ڕاستن؟ عەلیزادە :ڕاس����تو چەپ بابەتێکی ڕێژەیییە، بابەتەکە ئەوە نییە ،ئێمە ش����تێکیان بەسەردا بس����ەپێنین ،کە قورس بێت لەسەریان ،ئەوان بەو چوارچێوەی����ەی بۆ خۆیانیان دروس����تیان کردوە ،لە‌ڕووی سیاس����ەت‌و ک����ردەوە‌و لە‌ڕووی کۆمەاڵیەتیی����ەوە ،پەیڤێ����ک دروس����ت دەکەن، دیارە کە هەمووی����ان وەک یەک وا نیین ،بەاڵم ئەگەر لە‌دوورەوە سەیری کۆمەڵگەی کوردستان بکەین ،ئەوان ( )5حیزبەکەی ناوەتدی هاوبەش لەب����ەرەی لیب����راڵ‌و ناسیۆنالیس����تی ک����ورددا دەبینرێن����ەوە ،نەک لەبەرەی سۆسیالیس����تو کۆمۆنیستی کوردستان. عدد287 : به‌روار2018/2/7 :
ی شاره‌وانی رزگاری سه‌رۆكایه‌ت كارگێری‌‌و خۆیه‌تی ئاگاداری ی (-1987 ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان‌ه دهكاتهوه كه سااڵن ی ئاگادار ی رزگار سه‌رۆكایه‌تی ش������اره‌وان ی (صمود) وهرگرتوه كه هاواڵتی (طالب محمود محمد) خاوه‌ن ی رزگار )1989زه‌وی������ان له‌ناحییه ی خانوو هه‌ر زه‌وی ژماره هه‌وائی ( )5416داوای ڕێگا پێدانی كردوه بە‌مه‌به‌س������تی دروس������تكردن ی ی ( )30ڕۆژدا له دوای باڵوكردنه‌وه هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی له‌سه‌ر ئه‌و پارچه زهوییه ههیه له‌ماوه ی ی یاسای ی سه‌رۆكایه‌تی شاره‌وانیمان بكاتهوه بەپێچهوانهوه شاره‌وانیمان كار ئه‌م ئاگادارییه،ئاگادار بۆ ناوبراو ده‌كات. اراز محمد محمود سه‌رۆكی شاره‌وانی رزگاری عدد314 : به‌روار2018/2/12 :
ی شاره‌وانی رزگاری سه‌رۆكایه‌ت كارگێری‌‌و خۆیه‌تی ئاگاداری ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان‌ه دهكاتهوه كه سااڵنی (-1987 ی ئاگادار ی رزگار سه‌رۆكایه‌تی ش������اره‌وان ی رزگاری (صمود) وهرگرتوه كه هاواڵتی (حه‌س������ه‌ن شریف محمد) خاوه‌ن )1989زه‌ویان له‌ناحییه ی ( )11575داوای ڕێگا پێدانی كردوه بە‌مه‌به‌س������تی دروس������تكردنی خانوو هه‌ر ی ژماره هه‌وائ زه‌و ی ی ( )30ڕۆژدا له دوای باڵوكردنه‌وه هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی له‌سه‌ر ئه‌و پارچه زهوییه ههیه له‌ماوه ی ی یاسای ی سه‌رۆكایه‌تی شاره‌وانیمان بكاتهوه بەپێچهوانهوه شاره‌وانیمان كار ئه‌م ئاگادارییه،ئاگادار بۆ ناوبراو ده‌كات. اراز محمد محمود سه‌رۆكی شاره‌وانی رزگاری عدد278 : به‌روار2018/2/11 :
ی شاره‌وانی رزگاری سه‌رۆكایه‌ت كارگێری‌‌و خۆیه‌تی ئاگاداری ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان‌ه دهكاتهوه كه سااڵنی (-1987 ی ئاگادار ی رزگار سه‌رۆكایه‌تی ش������اره‌وان ی رزگاری (صمود) وهرگرتوه كه هاواڵتی (ق������ادر صالح عزیز) خاوه‌ن )1989زه‌وی������ان له‌ناحیی������ه ی خانوو هه‌ر ی ژماره هه‌وائی ( )6628داوای ڕێگا پێدانی كردوه بە‌مه‌به‌س������تی دروس������تكردن زه‌و ی ی ( )30ڕۆژدا له دوای باڵوكردنه‌وه هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی له‌سه‌ر ئه‌و پارچه زهوییه ههیه له‌ماوه ی ی یاسای ی شاره‌وانیمان بكاتهوه بەپێچهوانهوه شاره‌وانیمان كار ی سه‌رۆكایه‌ت ئه‌م ئاگادارییه،ئاگادار بۆ ناوبراو ده‌كات. اراز محمد محمود سه‌رۆكی شاره‌وانی رزگاری
کوردستان یەک دەس���تو یەک پارچە ناکات، ئێمە هێش���تا بە‌هەموو ش���تێک نەگەییشتووین‌و هەم���وو بابەتەک���ە ئەوە ب���وە ،ئای���ا ئامادەین پێکهاتەیەکی بەردەوام پێکەوە دروس���ت بکەین، هەموو کەس گوتوویانە بەڵێ ،سازەیەک دروست بکەین لە‌بزووتنەوەی کوردیدا ،هەتا ئەوەی بگات بە‌بەرە‌و س���ازمان‌و دەس���ەاڵت‌و دەزگایەک .ئێمە هێش���تا بەرانبەر ئۆپۆزس���یۆنی ئێران‌و کۆماری ئیس�ل�امیی ئێران کارم���ان ماوە ،ئەمە هێش���تا پالتفۆڕمەکانی دەرنەکەوتوە ،تا کەس���ێک بڵێت ئەو پالتفۆڕمە ڕاس���تە ،یان بڵێت ئەو پالتفۆڕمە بۆ بزووتنەوەی ڕزگاریخوازیی کورد خراپە ،ئەمانە بە‌واتای ئەوە نایەن ،ئێمە هەموو سیاسەتەکانمان ی���ەک خس���توە ،کە هی���وادارم ل���ەو زەمینانەدا هاودەنگ‌و هاوسیاس���ەت بین ،ئێمە بۆ ئەوە کار دەکەین ،من بەباش���ترین کار دەزانم کە کۆمەڵە، سازمانی کوردستانی حیزبی کۆمۆنیستی ئێرانیش، لەس���ەر ئەو بابەتە هەمان سیاس���ەت‌و بۆچوونی هەبێت ،پێم باشە ئەوان بتوانن بەرەیەکی تریش دروس���ت بکەن ،بە‌یەکەوە بکەوینە دیالۆگ ،بەاڵم ئ���ەو پالتفۆڕم���ەی ئێمە کاری لەس���ەر دەکەین‌و دەچێتە پێشەوە ئەوەیە کە کەسی تێدا النەبرێت، لەکاتێکدا کۆمەڵە ،س���ازمانی کوردستان حیزبی کۆمۆنیس���ت لەگەڵماندا بوە ،ئەخالقیان ناکرێت پێیان بڵێین بچنە دواوە ،ئێمە دەبێت پالتفۆڕمی خۆمان ڕۆش���ن بێت ،ئەو دوانە لە‌بەرانبەر یەکتر دانەنراون تا الیەنێ���ک لەگەڵماندا بێت‌و الیەنێکی تر بسڕینەوە. ئاوێنە :بۆچی بە(پ���ژاک) دەڵێن بچنە دواوە، لەکاتێک���دا بەه���ەزاران نفوزی���ان هەیە ،ئێس���تا حیزبی دیموکراتی کوردس���تانی ئێران ،کۆمەڵەی شۆڕش���گێڕی زەحمەتکێشانی کوردستانی ئێران، هەرگیز ڕازی نیین (پژاک) بێتە ناو ئەو ناوەندەوە، لە‌ڕاگەیانەکانیان���دا ئ���ەوان پژاک بە‌داتاش���راوی (پەکەکە)و کوێخای خۆرهەاڵت دەزانن؟ قبوڵیان نییە بەڕەس���می بیناسن ،لەکاتێکدا (پژاک) وەک هێزێکی بەرچاو‌و واقیعی لە‌کۆمەڵگەی خۆرهەاڵتی کوردستاندا ،پێگە‌و جەماوەر‌و سیاسەت‌و حیزبی هەیە ،بۆچی بەڕەسمی نایناسێنن؟ بەاڵم سازمانی خەبات ،کە وەکو سەید ئیبراهیم ووتی درێژکراوەی سیاس���ەتی موجاهیدینی خەڵقە ،کە جیاوازییتان زۆر بوو لەگەڵ سیاسەتەکانی موجاهیدین ،بەشدار بێت؟ ئێلخانیزادە :ئێمە سیاس���ەتی تایبەتی خۆمان هەیە ،هەرگیز نەمان گوتوە (پژاک) بوونی نییە، نە نکوڵ���ی لە‌بوونی دەکەین‌و نە سڕینەوەیش���ی بە‌قازان���ج دەزانی���ن( ،پ���ژاک) دەبێت س���ەرەتا س���ەربەخۆییی خ���ۆی لە‌بزووتن���ەوەی کوردیدا بسەلمێنێت ،الیەنگری (پەکەکە) یان دۆستیەتی ئەوە کێش���ە نیی���ە ،ئێمە خۆمان دۆس���تایەتیی (پەکەکە)مان پێ باش���ە .ئەوە (پژاک)ە دەبێت شوناسی خۆی ڕۆش���ن بکاتەوە( ،پژاک) دەبێت حیزبەکانی خۆرهەاڵتی کوردس���تان بەڕەس���می بناس���ێت ،بۆچی ت���ەواوی حیزبەکانی خۆرهەاڵت ناتوانن لەس���ەر س���نوور ب���ن ،ب���ەاڵم (پژاک) لەس���ەر س���نوور بێت ،ئەمانە گیروگرفتێکن ،ئایا (پژاک) بەرانبەر بە‌کۆماری ئیس�ل�امی ،خوازیاری ڕووخاندنیەت���ی یان بە‌هیوای ئەوەیە ،حەس���ەن ڕۆحان���ی بێ���ت گۆڕانکاریی���ەک لە‌بارودۆخەکەدا بکات ،پێم باش���ە (پژاک) لەس���ەر ئەم بابەتەدا بە‌خۆیدا بچێت���ەوە ،ئەوە سیاس���ەتی کۆمەڵەی زەحمەتکێش���انە ،ئێمە لەگەڵ ئەوەداین دەرگای ئەو ناوەندە لەس���ەر کەس دابخەین ،پالتفۆڕمان هەبێت ،ئێم���ە جۆرێک سیاس���ەتمان لە‌بەرانبەر موجاهیدینی خەل���ق لە‌پالتفۆڕمەکەدا هەبێت ،کە س���ازمانی خەبات دەبێت خۆی بڵێت کە نایکەم، ئێمە هەمیشە (پژاک) وەک الیەنێک کە خەبات‌و تێکۆش���ان دەکەن بەڕەس���می دەناس���ین ،بەاڵم دەستتێوەردانمان لە‌خۆرهەاڵتی کوردستانمان پێ قبوڵ نییە. ئاوێنە :وا دیارە ئێوە وەک هەمووتان چوونەتە بەرەی ڕاستەوە ،بەاڵم پێت وایە ئەوە ڕاست نییە،
19
النی کەم بەش���ێکی زۆری هێزەکان بە‌ڕاست ،واتا هێزی نیش���تیمانی ،نەتەوەیی ناو دەبرێن ،حیزبی کرێکاری‌‌و سۆسیالیس���تی نیی���ن ،ئامانجەکەیان بابەتێکی ترەیە ،ڕەنگە ئەو ڕەخنەیە زۆر دڵگرانی نەبێت ،بەاڵم ئەو پارادۆکسەیە کە لەنێوان ئێوەدا هەی���ە؟ کۆمەڵەی شۆڕش���گێڕ ئێوە بەڕەس���می ناناس���ێت ،حیزب���ی دیموکرات���ی کوردس���تانی ئێ���ران( ،حدک) بەڕەس���می ناناس���ێت؟ بۆچی ئ���ەم هاوپەیمانییەتان پێک هێن���اوە؟ (حدکا)و کۆمەڵەی شۆڕشگێڕ ڕێکەوتنێکی تایبەتیان هەیە، پێشتر هاوپەیمانن .چەند جارێک گلەیییان لە‌ئێوە هەبوە ،واتا ئەم ناوەندی هاوبەشە بەم پارادۆکس‌و نایەکسانییەی هەیەتی ،دەتوانێت بەردەوام بێت‌و لە‌کۆتاییدا بگاتە پێکهێنانی بەرەی کوردس���تانیی خۆرهەاڵتی کوردس���تان ،یان پێکهێنانی سوپای ڕزگاری���ی خۆرهەاڵت���ی کوردس���تان ،ئێ���وە ئەو زەمینەی���ە دەبینن بۆ ئ���ەم ناوەن���دە ،یان ئەو پارادۆکسانە بە‌شت ی الوەکی دەبینن ،یان ئەوەیش بەئاس���ایی دەبینن کە پێکهاتنی ئ���ەم ناوەندە‌و هێزەکانی ،هێزی ڕاستن؟ ئێلخانی���زادە :ئێمە ناڵێی���ن حیزبی کرێکارین‌و خۆم���ان بە‌حیزبی کرێ���کاری نازانی���ن ،دەڵێین حیزبێک���ی سیاس���ین لەکوردس���تاندا کە چەپ‌و سۆسیالیستین ،کەسی تریش بە‌حیزبی کرێکاری نابین���م ،حیزبی کرێ���کاری لە‌ئێرانیش���دا نابینم بەداخەوە! خۆزگ���ە حیزبی کرێ���کاری هەبوایە، ئێمە لەکوردس���تاندا ،چەپە‌و ڕاس���ت پێمان وایە دەبێت بەرەیەک یان س���ازەیەک لەژێر چەترێکی هاوبەشدا کۆ ببنەوە لە‌بزووتنەوەی ڕزگاریخوازیی کورددا ،ئ���ەو بزووتنەوەیە مەیل���ی جۆراوجۆری تێدای���ە ،کەواتە بۆ ئ���ەوە کار دەکەین ،پێم وایە کاریگەرییش���مان دەبێ���ت ،وەک چ���ۆن کۆمەڵە لە‌ڕاب���ردوودا نیش���انی داوە ،ه���ەر پالتفۆڕمێکی هاوبەش���مان هەبێ���ت ،ئ���ەو پالتفۆڕم���ە بۆنی کۆمەڵەی لێ دێت‌و بۆنی دیموکراتیشی لێ دێت، نوێنەرایەتیی بزووتن���ەوەی ڕزگاریخوازی خەڵکی کورد دەکات ،ئەگەر ئەو هاوپەیمانییە پێک بێت، خودی ئەو هاوپەیمانییەی کۆمەڵەی شۆڕش���گێڕ‌و حیزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران پێک هێناوە دەچێتە ناو ئەوەوە ،با خەڵکی تریش هاوپەیمانی ت���ری ل���ەدەرەوەی هەبێ���ت ،گرین���گ ئەوەی���ە هاوپەیمانی���ان هەیە یان نییە ،ئایا بە‌تەنهان یەک بە‌یەکەوە لەس���ەر پالتفۆڕمێک لەسەر خۆرهەاڵتی کوردستان ڕێک بکەون ،ئەو جۆرە خۆالدانەی ئەو هاوڕێیان���ەی تر دەیکەن ،دەبینین ئەوانیش هەوڵ دەدەن بۆ ئەو پالتفۆڕم���ی کار بکەن بە‌یەکەوە. ئێمە دەس���ازێن وات���ا مەیلی جیاوازی���ن ،ڕەوتی ڕووداوەکان وا دەخوازێت. ئاوێن���ە :ئێ���وە لە‌دواین پلینیۆم���ی خۆتاندا، پەیامێکت���ان ئاڕاس���تەی کۆمەڵەی شۆڕش���گێڕ ڕەوت���ی یەکگرتنەوە کردوە ،کە بۆ ئەو یەکگرتنە نزیکک ببنەوە ،دانوس���تانەکانتان لەگەڵ ڕەوتی سۆسیالیستی کۆمەڵە شکستیان هێنا ،ئەگەر پێم بڵێیت لەگەڵ ڕەوت���ی یەکگرتنەوە نزیکبوونەوە‌و یەکگرتنەوەتان گەییشتوەتە کوێ؟ هۆی شکستی دانوس���تانەکانی نێوان کۆمەڵەی زەحمەتکێشان‌و ڕەوتی سۆسیالیستی کۆمەڵە چییە؟ ئێلخانیزادە :من هیچ بەڵگەیەکم نەدیوە کە ئەو هاوڕێیان���ە کش���اونەتەوە ،گوتوویانە لەو دیالۆگە دەکش���ێنەوە دیارە زۆرینەی���ان وایان بڕیار داوە، ئەوەی کە لەگەڵ هێڵی یەکگرتنەوەیش���ە بەڵێ، ئێمە گەیش���تووینەتە ئەنجام���ی زۆر باش‌و بەرەو سەرکەوتنیش دەچێت ،هیچ پێوەندییشمان لەگەڵ ڕەوتی سۆسیالیس���تی نەپچڕاندوە‌و نایپچڕێنین، هەم���وو ئەوان���ەی دەتوان���ن‌و لە‌یەکت���ر نزیکن، ناچار دەبن‌و دەتوان���ن لە‌کۆمەڵەیەکی گەورەتردا ل���ە‌دەوری یەکتر کۆ ببن���ەوە .داواکارم لە‌هەموو حیزبە‌سیاسییەکانی کوردس���تان کە لە‌ڕابردوودا نە س���ازان‌و ڕێکەوتن هەم���وو ئەوانەمان هەبوە، بە‌ڕەچاوکردن���ی بەرژەوەندیی گش���تیی خەڵکی کوردس���تانەوە دیالۆگ بکەین ،ه���ەوڵ بدەین بۆ ئەوەی سازەیەکی گشتی دروست بکەین.
عه‌فرین ره‌مزی به‌رخۆدان‌و ..پاشماوە ئه‌مه‌ریكا‌و روس���یا هه‌ریه‌ك ه ده‌یه‌وێت نفوس��� ی سیاسیو س���ه‌ربازی خۆ ی له‌سه‌ر خاكی سوریادا دیار ی بكات هه‌ر ده‌وڵه‌ته‌ش تاڕاده‌یه‌ك كێبڕكێ ی دامه‌زراندن��� ی بنكه ی له‌م واڵته‌دا ده‌دات‌و هه‌ریه‌ك ه زی���اد له‌بنكه‌یه‌ك���ی س���ه‌ربازیان لهس���ه‌ر خاك ی س���وریادا ههیه .روس���یا واده‌بینێت كه ده‌س���ت تێوه‌ردان ی لهس���وریادا ده‌رفه‌تێكه بۆالواز كردن ی یه‌كگرتوویی نات���ۆ‌و پته‌وكردنی به‌رژه‌وه‌ندیه‌كان ی رۆسیا له‌ئه‌وروپا ی رۆژهه‌اڵت‌و به‌ڵتیق ده‌بێته هۆ ی تێوه‌گالن��� ی دوو ئه‌ندامی نات���ۆ توركیاو ئه‌مریكا له‌شه‌ڕێكی خوێناو ی درێژ خایه‌ن .ئه‌مریكا بۆچون ه ناو رۆژهه‌اڵتی فورات دژی س���وریا كه‌نار خستن ی ئێران‌و ش���ه‌ڕی ماندوكردنی روس���یایه ،ئه‌مه‌ریكا وه‌ك هێزێك���ی كاریگ���ه‌ر پێویس���ت ی به‌هێزه‌كان ی په‌یه‌ده‌‌و س���وریای دیموكرات ههیهو تائێس���تاش له‌هێ���زه كوردیه‌كان زیاتر هیچ به‌دیلێكی تری نی ه بۆ جێ به‌ج ێ كردنی س���تراتیژیه‌كه ی له‌سوریادا، له‌به‌رئه‌وه‌ی پێویست ه ئه‌مریكا به‌رگری له‌ڕۆژئاوا ی كوردس���تان بكات‌و رێگا به‌مل هۆڕیه‌كانی توركیا نه‌دات بێ هیچ سنورێك به‌رده‌وام بێت له‌و قه‌تڵ‌و عامه‌ی كه‌ئێستا له‌كانتۆنی عه‌فرین ده‌یكات .برێێت ماگكۆرگ راوێژكار ی هاوپه‌یمانان بۆ شه‌ڕی داعش له‌ڕۆژئاوادا به‌وردی چاودێر ی بارودۆخه‌كه ده‌كات‌و تائێستاش فه‌رماند‌ه سه‌ربازیه‌كانی ئه‌مریكا رایان گه‌یاندوە كه‌ڕاوێژكاره‌كانیان له‌مه‌نبه‌ج ناكێشنه‌وه. پێویسته هاوكاریه‌كان ی ئهمریكاو فه‌ره‌نسا‌و واڵتان ی
تر به‌زاره‌ك��� ی نه‌بێ‌و ده‌بێت بێده‌نگی بش���كێنن به‌رامبه‌ر به‌وكاره‌ساتانه‌ی له‌عه‌فریندا ده‌گوزه‌رێن. توێ���ژه‌ر (كارێت ستانس���فیڵدی) هۆش���دار ی لهوه ده‌دات كه‌هێرش���ی توریكا بۆسه‌ر كورده‌كان مه‌ترس��� ی ئهوه ی لێ ده‌كرێت هاوس���ه‌نگیه‌كان ی هه‌موو ناچه‌ك ه هه‌ڵگڕێنێته‌وه به‌تایبه‌ت ئه‌م به‌ر‌ه تازه‌یه ته‌نها ملمالنێیه‌ك��� ی ناوخۆ‌و ناوچه‌ی ی نی ه ره‌نگ ه په‌ل بهاوێت بۆس���ه‌ر هه‌ڵدانی شۆڕش���ێك ی فراوانی كوردو ببێته هۆی دووباره نه‌خشه‌كێشان ی ناوچه‌كه. ش���ه‌رڤانان له‌كۆبان���ێو عه‌فری���ن بڕوایان به‌و فه‌لس���ه‌ف ه سیاس���یه نیش���تمانی ه به‌هێزه‌ی��� ه ك ه س���ه‌ركرده‌كانیان دایان رش���توه كه‌خۆیان پێش ش���ه‌رڤانه‌كان به‌رگری ده‌ك���هنو قوربانی ده‌ده‌ن، ئه‌مه‌ش جی���اوازی نێوان هێزی س���ه‌ربازی كورد له‌ئێستادا ده‌رده‌خات ئهوه ی شه‌رڤانان له‌كۆبان ی كردی���ان ئێس���تاش له‌عه‌فرین ده‌یك���ه‌ن .هه‌مان ئه‌و داس���تانه ش���ۆڕش گێڕانه‌م���ان بیرده‌خاته‌و‌ه كه‌هێزی پیش���مه‌رگه له‌نه‌به‌رده‌كانی���ان به‌رامبه‌ر بە‌ڕژمێم ی به‌عس ئه‌نجامیاندا كه ئه‌وكات نیشتمان شۆڕش���گێڕه‌كانی له‌ده‌ست نه‌دابوو حكومڕانه‌كان ی گه‌نده‌ڵ‌و دز نه‌بون .به‌اڵم فه‌لس���ه‌فه ی سیاسیو حكومڕانی ئێس���تای هه‌رێمی كوردس���تان له‌سه‌ر پایه‌كانی گه‌نده‌ڵی ونادادپه‌روه‌ر ی بهڕێوه ده‌ڕوات بۆیه ناتوانریت ش���ه‌ڕی راس���ته‌قینه ی نیشتمان بكرێت.
ونبون
* بڕوانامه‌یه‌كی پۆلی 12ی وێژه‌یی /قوتابخانهی هەندرێنی ئێواران ،ژماره ( )389به‌رواری ()2016/9/1 به‌ناوی (سه‌رده‌شت سه‌اڵح محمد) ونبوه ،هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌وه بیگه‌ڕێنێته‌وه بۆ كتێبخانه‌ی خاك له‌كه‌الر. * ئارمی رێگەپیدانی ئۆتۆمبیل بۆ چونە ناو زانکۆی سلیمانی ونبوە ،بەناوی (سۆران سەالم محێدین)
Awene
خاوه‌نی ئیمتیاز :کۆمپانیای ئاوێنه سه‌رنوسه‌ر :سه‌ردار محه‌مه‌د
عەفرین وەک دەرفەتێک بۆ هەموان د .هەژار مەعروف ئاینت هەبێ یا نەتبێ ،موس���وڵمانی س���ەر بەهەر تاقم‌و مەزهەبێک بیت یا جو یا مەس���یحی یا هیندوس���ی یا هەر ئاین‌و ئاینزایەکی تر بیت ،س���ەر بەهەر ڕەچەڵەک‌و هۆزو نەتەوەیەکی ئەم دنیایە بیت ،سەر بەهەر فیکرو قوتابخانەیەکی سیاس���ی بیت ،هەر مرۆڤێکی س���ادەی ئەم گۆی زەوییە بیت ،دەبێ وەک ڕۆژی ڕون‌و بێ دودڵی‌و هیچ گومانێک بۆت دەرکەوتبێ‌و بۆت ئاش���کرا بێت کە هیچ یەک لەکانتۆنەکانی ڕۆژئاوای کوردس���تان لەوەتەی دروستبون هەتا هێرشەکەی تورکیا بۆ س���ەر عەفرین یەک بەرد یەک فیش���ەک یەک گولە تۆپ یەک ساروخ لەخاکی کانتۆنەکانەوە نەیانناوەو نەیانهاویش���توە بەرەو هیچ شوێنێکی تورکیا، تورکیا نەیتوانیوە بیسەلمێنێ لەکانتۆنەکانەوە دەسدرێژی کرابێتە سەری .هیچ ڕێکخراوێکی کوردی س���وریا نەیوتوە دەوڵەتی کوردی دروس���تدەکەین ،تورکیا نەیتوانیوە بیس���ەلمێنێ کە کوردی س���وریا خەریکی دروس���تکردنی دەوڵەتی کوردی بن ،یا دروس���تکردنی دەوڵەتێکی کۆمۆنیستیی کافر .کەواتە هێرشەکە هیچ بەڵگەیەک‌و هۆیەکی ڕەواو دروس���تو مەنتیقیی نیە ،بۆیە دەسدرێژییەکی ئاش���کرایە نەک هەر بۆ س���ەر دانیش���توانی کوردو عەرەب‌و ئێزدی‌و مەسیحیی عەفری���ن بەڵکو پێش���ێلکردنی مافی دەوڵەتی سوریاش���ە چونکە بێ مۆڵەتی حکومەتی س���وری س���نورەکەی بەزاندوە .حکومەتەکەم���ان‌و پەرلەمانەکەمان کە لەژێر دەس���ەاڵتی پارتیو یەکێتیدان نەیانتوانی‌و نەیانویس���ت هەڵوێستێکی جوامێران���ە ڕابگەیەنن بۆ بەرگری لەعەفرین ،ب���ەاڵم مەخابن جڤاتە گەورە پێج ملیۆنیەکەی کوردی باشوریش هەتا ئێستا هەر نەیتوانی وەک پێویست بەهانای خوش���ک‌و براکانمانەوە بێن لەعەفرین ،تەنانەت لەسلەیمانی کە سەرکوتکەرانی ناو یەکێتی ناتوانن وەک چۆن دەسەاڵتی ئاگرو ئاسنی پارتی هەولێری بێدەنگ کرد ئەمانیش سلەیمانی بێدەنگ بکەن ،ئێمە نەماتوانی خۆپیشاندانێکی سەدان هەزار کەسی ڕێکبخەین بۆ شەرمەزارکردنی هێرشێ سەر عەفرین. وادیارە ش���ەڕی عەفرین درێژە دەکێش���ێو بۆ خەباتکردنیش هەرگیز درەنگ نیە .ئێمەی کوردی باشور کە برسیکراوین‌و سەرکوتکراوین ،ئێمە کە لەخەباتی نیش���تمانی‌و نەتەوەیی نائومێدکراوین ،ئێمە کە دەسەاڵتی بنەماڵەیی دواکەوتوو دژەدیموکراتیی پارتیو یەکێتی وایلێکردوین بڕواو متمانەمان بەکەس نەمێنێ، ئێستا باشترین دەرفەت هاتۆتە پێشمان کە واتایەک بەژیانمان بدەین ،کە خۆمان لەهەمو نائومێدی‌و ڕوخان‌و بێبڕوایی‌و ڕەش���بینیەک ڕزگاربکەین بەپش���تگیریی هەمەالیەنەی بەرخۆدانی عەفرین ،بۆ نمونە مامۆس���تا ئاینییەکانی کوردس���تان بەفتوا بۆ شەڕی بەرگری ،سەرمایەدارە ملیۆندارو ملیاردارەکان بەپارە بەنهێنی، قاچاخچیەکان���ی چەک بەپەیداکردنی نوێتری���ن‌و کاراترین چەک بەکەمترین نرخ لەبازاڕی جیهانی ،دەرمنانس���ازەکان بەدەرمان‌و کەرەسەی پزیشکی ،پزیشکان بەتایبەت���ی نەش���تەرگەران بەکارکردنی ناوبەناو لەنەخۆش���خانەکانی عەفرین، بازرگانان���ی خۆراک بەناردنی هەم���و جۆرەکانی خۆراک ب���ۆ خەڵکی عەفرین، ڕۆژنامەنوس���ان‌و کامێرامانەکان بەچون بۆ مەیدانەکانی ش���ەڕ بۆ پیش���اندانی بەرگریی پاڵەوانانەی ش���ەڕڤانانی ژن‌و پیاوی ڕۆژئاوا ،پێش���مەرگەی خۆبەخش بەڕۆش���تنی بۆ نێو ڕیزی یەکینەکانی پاراس���تنی گەل .هەمو تاکێکی باش���ور لەناوەوەو ل���ەدەرەوەی واڵت بەپێی توانای خۆی دەتوانێ بەبەخش���ینی بڕێک پارە ،بڕێک جلوبەرگ ،پێخەفێک ،خۆراکێک ،بە بەشداربون لەخۆپیشاندانێک.... بەهان���ای خەڵک���ی خۆڕاگرو جەنگاوەران���ی عەفرینەوە بێت .بۆی���ە من لەهەر چوارپارچەکەی کوردوس���تان‌و لەدەرەوەی واڵت پێش���نیازدەکەم هەرچی زوترە دەس���تەو ڕێکخراوی (فریاکەوتنی عەفرین) دروس���تبکرێت‌و بەهاوئاوازی لەگەڵ نوێنەرانی یەکیننەکانی پاراستنی گەل‌و یەکینەکانی پاراستنی ژن بکەونە کارو چاالکی���ی بەردەوام .من دڵنی���ام ئەگەر ئاوا بکەین عەفرین بەس���ەربەرزی لەم شەڕە ناڕەوایەی بەسەریدا سەپاوە دێتە دەرێ‌و خۆیشمان کوردی باشور بڕێک پاکدەبینەوەو ورەی کوردایەتیشمان بڕێک بەرز دەبێتەوە.
کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی ،سەردەشت عوسمان ،سۆرانی مامە حەمە ،عەبدولستار تاهیرو ویدات حسێن؟
رۆژانە نوێرتین هەواڵ لەڕێگەی SMSی ئاوێنەوە بەدەسبهێنە
ب ۆ ب ە ش د ژم ا ر ب ب ارە 1ون ن ێ ر ە 21بۆ 29
ریکالم
ریکالم