Awene 625

‫ریکالم‬

‫لەیادی دوسەد ساڵەی‬ ‫لەدایکبوونی مارکسدا‬

‫‪w w w. a w e n e. c o m‬‬

‫بە‌کڕینی مۆبایلێک‬ ‫بەشداربە‌لەبردنەوەی‬ ‫ئۆتۆمۆبیلێک‬ ‫وە چەندین خەاڵتی دیکە‬

‫ژماره‌ (‪)625‬‬ ‫سێشەممە ‪2018/5/15‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫‪14‬‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫یاریکردن بەئەنجامەکانی‬ ‫هەڵبژاردن چۆن دەکرێت‬ ‫پشتڕاستبکرێتەوە؟‬ ‫‪15‬‬

‫جگه‌ له‌یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‪ ،‬هه‌مو الیەنه‌كان له‌ئه‌نجامی‌ هه‌ڵبژاردن ناڕازین‬

‫گۆڕان‪ :‬رێگه‌ ‌ی ئاشتیانه‌ سود ‌ی نه‌بێ‌‪ ،‬رێگه‌ ‌ی تر زۆر‌ه تاقیبكه‌ینه‌وه‌‬ ‫ی‬ ‫جگه‌ له‌یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ هه‌مو الیه‌نه‌كان ‌‬ ‫ی هه‌ڵب���ژاردن‬ ‫كوردس���تان له‌ئه‌نجام��� ‌‬ ‫ناڕازی���ن‌و پێیانوایه‌ س���اخته‌كاری‌ تیا‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رله‌نوێ‌ ئه‌نجامدانه‌وه‌ ‌‬ ‫كراوه‌و داوا ‌‬ ‫ی هه‌ڵب���ژاردن یاخ���ود‬ ‫پرۆس���ه‌ ‌‬ ‫ی ده‌نگه‌كان‬ ‫ی ده‌س���ت ‌‬ ‫هه‌ژماركردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی گۆڕان‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬هه‌ڵس���وڕاوێكی‌ دیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر رێگه‌ی‌ ئاشتیانه‌ سود ‌‬ ‫ی تر زۆره‌ تاقیبكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫نه‌بێ‌‪ ،‬رێگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجام ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬به‌پێ��� ‌‬ ‫ی كوردستان‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان له‌سه‌ر ئاست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دوه‌م‌و بزوتنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی یه‌كه‌م‌و یه‌كێت ‌‬ ‫پارت ‌‬ ‫ی‬ ‫گۆڕان سێهه‌مه‌‪ ،‬جگ ‌ه له‌پارتی‌‌و یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیك���ه‌ له‌ئه‌نجام ‌‬ ‫هه‌م���و الیه‌نه‌كان ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان به‌گومان���ن‌و پێیانوای ‌ه‬ ‫ی‬ ‫س���اخته‌كاریی ئه‌نجامدراوه‌‪ ،‬ناڕه‌زای ‌‬ ‫ده‌ربڕی���ن به‌رامب���ه‌ر ب���ه‌و ئه‌نجامانه‌‪،‬‬ ‫ی راب���ردو‪ ،‬گرژی‌‌و‬ ‫ئێ���وار‌هی‌ ش���ه‌ممه‌ ‌‬ ‫ی له‌نێوان یه‌كێتی‌‌و‬ ‫ئاڵۆزی‌‌و ته‌ق‌و تۆق ‌‬ ‫گۆڕان لێكه‌وته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی عوسمان‪ ،‬هه‌ڵسوڕاو ‌‬ ‫ی حاج ‌‬ ‫دالوه‌ر ‌‬ ‫دی���اری‌ گ���ۆڕان به‌ئاوێن��� ‌هی‌ راگه‌یاند‬ ‫ئه‌نجامی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان ساخته‌كاریی‌و‬ ‫گزییه‌كی‌ گه‌وره‌ی ‌ه له‌بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫ی‬ ‫ی "له‌ی���ه‌ك ده‌نگ ‌‬ ‫ك���راوه‌‪ ،‬ئ���ه‌و وت��� ‌‬ ‫بزوتنه‌و‌هی‌ گۆڕان خۆشنابین"‪.‬‬

‫ی ئاشتیان ‌ه‬ ‫ی "هه‌مو ڕێگه‌یه‌ك ‌‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌گرینه‌ب���ه‌ر‪ ،‬ب���ۆ ده‌ستخس���تنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌نگه‌كان ‌‬ ‫ی نه‌بو‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ئه‌گه‌ر ئ���ه‌و كار‌ه س���ود ‌‬ ‫رێگه‌ی‌ دیكه‌ی‌ زۆر بیگرینه‌ب ‌هر‌و تاقیان‬ ‫بكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫دالوه‌ر ئام���اژ‌ه ب���ه‌و‌ه ده‌كات ك��� ‌ه‬ ‫ئه‌وان نایانه‌وێ‌ ش���ه‌ڕ یه‌خه‌یان بگرێ‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم ئه‌گه‌ر ش���ه‌ڕ یه‌خه‌ی���ان پێبگر ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وا كه‌س وه‌ك ئه‌وان ش���ه‌ڕ‌و به‌رگر ‌‬ ‫ی "ئێمه‌و ئه‌و‬ ‫ی ناكات‪ ،‬ئه‌و وت��� ‌‬ ‫له‌خۆ ‌‬ ‫براده‌ران���ه‌ش ب���اش یه‌ك ده‌ناس���ین‪،‬‬ ‫هه‌مومان پێش���مه‌رگه‌ بوین له‌ش���اخ‌و‬ ‫پێكه‌و‌ه شه‌ڕیشمان كردوه‌"‪.‬‬ ‫ی گۆڕانیش‬ ‫ی "ئه‌گه‌ر بزوتنه‌وه‌ ‌‬ ‫وتیش ‌‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬گه‌نجی‌ خوێن گه‌رم زۆره‌ ڕێگ ‌ه‬ ‫ی كاك‬ ‫نادات فیشكه‌ به‌س���ه‌ر گۆڕه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌وش���یرواندا ب���ڕوات‪ ،‬چ بگات به‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫فیش���ه‌ك له‌شوش���ه‌ی‌ چ���وارده‌ور ‌‬ ‫ی بدات"‪.‬‬ ‫گۆڕه‌كه‌ ‌‬

‫‪3‬‬

‫پرۆسەی دەنگدان‬

‫ئیسماعیل حەدیدی‪:‬‬

‫ﻣﺎﻛﮕﯚرك‬ ‫ﻋەراﺑﯽ ﺣﮑﻮﻣەﺗەﮐﺎن‬

‫ﺳﺎﺋﯿﺮون ﻟﻪﻋێﺮاق‪ ،‬ﭘﺎرﺗﯽ ﻟﻪﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾﻪﻛﻪم ﺑﻮن‬

‫ساختەکارییەکی زۆر کراوە لەكەركوك‬ ‫نوێن���ەری عەش���یرەتی حەدی���د لە‬ ‫پێكهات���ەی عەرەبی ش���اری كەركوك‪،‬‬ ‫ئیس���ماعیل حەدیدی رەخن���ەی توند‬ ‫لەئەنجامی بەرای���ی دەنگی الیەنەكانی‬ ‫پارێزگاكە دەگرێت و بەاڵم دەشڵێت"هیچ‬ ‫قسەیەكمان لەس���ەر دەنگی برادەرانی‬ ‫یەكێتی لەكەركوك نییە‪".‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬نوێن���ەری عەش���یرەتی‬ ‫حەدی���د لە پێكهاتەی عەرەبی ش���اری‬ ‫كەركوك‪ ،‬ئیسماعیل حەدیدی لەبارەی‬

‫ئەوەی بۆچی ع���ەرەب و توركمانەكان‬ ‫لەكەرك���وك الیەنێكی كوردی تۆمەتبار‬ ‫دەكەن بەئەنجامدانی "ساختەكاری"‪ ،‬بە‬ ‫ئاوێنەی راگەیاند"ئێمە هیچ قسەیەكمان‬ ‫لەس���ەر دەنگەكانی برادەرانی یەكێتی‬ ‫نیشتمانی كوردستان نییە لەكەركوك‪،‬‬ ‫ئێمە لەناو حەویج���ەش دەنگەكانمان‬ ‫ونكراون‪ ،‬باشە خۆ یەكێتی لەحەویجە‬ ‫نییە تا بڵێن دەنگ���ی ئێمەی عەرەبی‬ ‫ش���ارەكەی بردوە‪ .‬ئێمە دەزانین لەزۆر‬

‫كۆمیسیۆن له‌نێوان‬ ‫سكااڵو متمانه‌دا‬

‫ده‌نگه‌كانی‌ پارت ‌ی‬ ‫له‌سلێمانی‌ گۆڕا‬

‫‪2‬‬

‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫شوێن ساختەكاری كراوە‪".‬‬ ‫ئاماژەی بەوەشدا لەهەندێك بنكەی‬ ‫دەنگ���دان بەبیانوی نەبونی ناوەكانیان‬ ‫ژمارەیەك���ی زۆر لە هاواڵتیانی عەرەب‬ ‫و توركمان لە دەنگدان بێبەش���كراون‬ ‫و ئ���ەو راستیانەش���یان گەیاندۆت���ە‬ ‫كۆمس���یۆن‪ .‬وتیشی"لەزۆر ناوچەدا كە‬ ‫پێگەی ئێمە تێیدا بەهێز بوە دەنگێكی‬ ‫كەممان هێناوە‪".‬‬ ‫كردەوە"ئێم���ە‬ ‫جەختیش���ی‬

‫ﺑﻪﭘێﯽ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑﻪراﯾﯽ ھﻪڵﺒﮋاردﻧﻪﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻋێـــﺮاق ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧـــﯽ ﺳـــﺎﺋﯿﺮون‬ ‫ﺑﻪﺳﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯽ ﻣﻮﻗﺘﻪدا ﺳﻪدر ﻟﻪﺋﺎﺳﺘﯽ‬ ‫ﻋێﺮاﻗﺪا ﭘﻠﻪی ﯾﻪﻛﻪﻣﯽ ﺑﻪدهﺳـــﺘﮫێﻨﺎوهو‬ ‫ﻟـــﻪدوای ﺋﻪوﯾﺸـــﻪوه ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﯽ ﻓﻪﺗﺢ‬ ‫ﺑﻪﺳـــﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯽ ھﺎدی ﻋﺎﻣﺮی ﺑﻪﭘﻠﻪی‬ ‫دوهمو ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﻪﺳﺮ ﺑﻪﺳﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯽ‬ ‫ﺣﻪﯾﺪهر ﻋﻪﺑﺎدی ﻟﻪﭘﻠﻪی ﺳـــێﮫﻪﻣﺪاﯾﻪ‪،‬‬ ‫دهوڵﻪﺗﯽ ﯾﺎﺳـــﺎ ﺑﻪﺳـــﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯽ ﻧﻮری‬ ‫ﻣﺎﻟﻜﯿﺶ ﻟﻪﭘﻠﻪی ﭼﻮارهﻣﺪاﯾﻪ‪ .‬ﻟﻪﺋﺎﺳﺘﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸـــﺪا ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﻪﭘﻠﻪی ﯾﻪﻛﻪمو‬ ‫ﯾﻪﻛێﺘﯽ ﺑﻪﭘﻠـــﻪی دوهمو ﮔﯚڕان ﻟﻪﭘﻠﻪی‬ ‫ﺳێﮫﻪﻣﺪاﯾﻪ‪.‬‬

‫دەستبەرداری مافی دەنگدانی خۆمان‬ ‫نابین و هەمو رێگایەكی دیموكراسیانەو‬ ‫مەدەنیانە دەگرینەبەر‪ .‬خۆپیش���اندانی‬ ‫هاوبەش���ی ع���ەرەب و توركمانەكانی‬ ‫پارێزگای كەركوكیش لەو چوارچێوەیەدا‬ ‫خۆی دەبینێتەوە‪".‬‬

‫‪5‬‬

‫باوكی‌ چوار منداڵ ئه‌م ڕه‌مه‌زانه‌ش‬ ‫له‌سه‌ره‌ی‌ ده‌نگداندا درامای‌ نوێی كوردی‬ ‫به‌چه‌قۆ ده‌كوژرێت پێشكه‌ش ناكرێت‬ ‫‪5‬‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫‪6‬‬

‫ھەڵﺒﮋاردن‬

‫ﺑﯚﭼﯽ ‪ ١٣‬ﻣﻠﯿﯚن ﻋێﺮاﻗﯽ‬ ‫دهﻧﮕﯿﺎن ﻧﻪدا؟‬

‫به‌شی ریکالم ‪ 07700600659 :‬ـ ‪ 07500600659‬‬

‫‪8‬‬

‫ﺋﺎوێﻨـــﻪ‪ :‬ﺑﻪﭘێـــﯽ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣـــﯽ ﺑﻪراﯾـــﯽ‬ ‫ھﻪڵﺒﮋاردﻧﻪﻛﺎﻧـــﯽ ﻋێـــﺮاق ﻟﻪﭘﺎرێﺰﮔﺎی‬ ‫ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﭘﺎرﺗﯽ ﯾەﮐەمو ﯾەﮐێﺘﯽ‬ ‫دوەمو ﻧەوەی ﻧﻮێ ﺳێﯿەمو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ‬ ‫دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳـــﯽو دادﭘەروەری ﭼﻮارەﻣە‪.‬‬ ‫ﻟﻪﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿﺶ ﯾەﮐێﺘﯽ ﯾەﮐەم‪،‬‬ ‫ﮔـــﯚڕان دووەمو ﻧەوەی ﻧﻮێ ﺳـــێﯿەمو‬ ‫ﭘﺎرﺗﯽ ﭼﻮارهﻣە‪.‬‬ ‫ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ‬ ‫ﻟﻪﻛﯚی ‪ ٦٢٨‬ھەزار و ‪ ٢٣٤‬دەﻧﮓ‬ ‫ﭘﺎرﺗﯽ‪ ٣١٦ :‬ھەزار و ‪ ١‬دەﻧﮓ‬ ‫ﯾەﮐێﺘﯽ‪ ٧٧ :‬ھەزار و ‪ ٧٩٢‬دەﻧﮓ‬ ‫ﻧەوەی ﻧﻮێ‪ ٦٩ :‬ھەزار و ‪ ١٢٣‬دەﻧﮓ‬ ‫ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ‪ ٤٩ :‬ھەزار و ‪ ٢٦٦‬دەﻧﮓ‬ ‫ﮔﯚڕان‪ ٣٩ :‬ھەزار و ‪ ٨٠٩‬دەﻧﮓ‬ ‫ﮐﯚﻣەڵ‪ ٣٥ :‬ھەزار و ‪ ٧٤١‬دەﻧﮓ‬ ‫ﯾەﮐﮕﺮﺗﻮ‪ ٢٣ :‬ھەزار و ‪٩٣٣‬‬

‫دەﻧﮕﺪەرێﮑﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ‬

‫ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ‪:‬‬ ‫دەﻧﮓ‬ ‫ﻟﻪﻛﯚی ‪ ٦٥٦‬ھەزار و ‪ ٥٠٧‬دهﻧﮓ‬ ‫ﮐﯚﻣەڵ‪ ٤٩ :‬ھەزار و ‪٣٤٣‬‬ ‫ﭘﺎرﺗﯽ‪ ٤٦ :‬ھەزار و ‪٥٦٧‬‬ ‫ﯾەﮐێﺘﯽ‪ ٢٦٢ :‬ھەزار و ‪ ١٢٨‬دەﻧﮓ‬ ‫ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ‪ ٤٤ :‬ھەزار و ‪٩٧٦‬‬ ‫ﮔﯚڕان‪ ١٤٩ :‬ھەزار و ‪٩٣٠‬‬ ‫ﯾەﮐﮕﺮﺗﻮو‪ ٢٩ :‬ھەزار و ‪١٦١‬‬ ‫ﻧـــەوەی ﻧـــﻮێ‪ ٦١ :‬ھـــەزار و ‪٦٣٨‬‬

‫ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻧەﯾﻨەوا‬ ‫ﻟﻪﻛﯚی ‪ ٩١٠‬ھەزار و ‪ ٢٩٨‬دەﻧﮓ‬ ‫ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧەﺳﺮ‪ ١٦٤ :‬ھەزار و ‪٧١٤‬‬ ‫دەﻧﮓ‬

‫ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻗەراری ﻋێﺮاﻗﯽ‪ ٦٥ :‬ھەزار ﻛﻪرﻛﻮك راﺑﮕﻪﯾﻪﻧﺮێﺖ‪ ،‬ﻛﻪ ﭘێﺸـــﺒﯿﻨﯽ‬ ‫ﭘﺎرﺗﯽ‪ ١٣٤ :‬ھەزار و ‪ ٧٨٢‬دەﻧﮓ‬ ‫دهﻛﺮێـــﺖ ﻟﻪدھـــﯚك ﭘﺎرﺗـــﯽ ﺑـــﺮاوهی‬ ‫و ‪ ٧٦‬دەﻧﮓ‬ ‫ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧـــﯽ وەﺗەﻧﯿﯿە‪ ٩٧ :‬ھەزار و‬ ‫ﺳـــﻪرهﻛﯽ ﺑێﺖو ﻟﻪﻛﻪرﻛﻮﻛﯿﺶ ﯾﻪﻛێﺘﯽ‬ ‫ﯾەﮐێﺘﯽ‪ ٣٢ :‬ھەزار و ‪ ١٧٨‬دەﻧﮓ‬ ‫‪ ٥٨‬دەﻧﮓ‬ ‫وا ﺑڕﯾـــﺎره ﺋﻪﻣـــڕۆ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑﻪراﯾﯽ ﻧﯿﻮهی ﻛﻮرﺳـــﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾﻪی‬ ‫ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻓەﺗﺢ‪ ٧٣ :‬ھەزار و ‪٢٥٣‬‬ ‫ھﻪڵﺒﮋاردن ﻟﻪھـــﻪردو ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚكو ﺑﻪدهﺳﺘﮫێﻨﺎﺑێﺖ‪.‬‬ ‫دەﻧﮓ‬

‫ﺗﻮﯾﺘێﮑﯽ ﻣﻮﻗﺘەدا ﺳەدر ھەرا دەﻧێﺘەوە‬ ‫"ﺋەﻧﺠﺎﻣە ﺑەراﯾﯿەﮐﺎن" دەرﯾﺎﻧﺨﺴـــﺖ‬ ‫ﻟﯿﺴﺘﯽ )ﺳـــﺎﺋﯿﺮون(ی ﻣﻮﻗﺘەدا ﺳەدر‬ ‫ﻟەﭘێـــﺶ ھەﻣﻮ ﻟﯿﺴـــﺘەﮐﺎﻧﯽ ﺗﺮەوەﯾە‪،‬‬ ‫ﺑەم ﭘێﯿەشو ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳـــﺎ دەﺑێ ﻣﺎﻓﯽ‬ ‫ﭘێﮑﮫێﻨﺎﻧـــﯽ ﺣﮑﻮﻣەﺗـــﯽ داھﺎﺗـــﻮ ﺑەو‬ ‫ﻟﯿﺴﺘە ﺑﺴـــﭙێﺮدرێﺖ‪ .‬ﭘﺎش راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ‬ ‫ﺋەﻧﺠﺎﻣەﮐﺎن ﺳەدر )ﺗﻮﯾﺖ(ێﮑﯽ ﻟەﺗﯚڕی‬ ‫ﮐﯚﻣە‪‬ﯾەﺗﯿﯽ )ﺗﻮﯾﺘەر( ﺑ‪‬وﮐﺮدەوە ﮐە‬ ‫ﺋەﻣە دەﻗەﮐەﯾەﺗﯽ‪:‬‬ ‫"اﻧﻨـــﺎ )ﺳـــﺎﺋﺮون( ب )ﺣﮑﻤـــە( و‬ ‫)وﮔﻨﯿە( ﻟﺘﮑﻮن )اردە( اﻟﺸﻌﺐ ﻣﮕﻠﺒﻨﺎ و‬ ‫ﻟﻨﺒﻨﯽ )ﺟﯿﻼ ﺟﺪﯾﺪا( و ﻟﻨﺸﮫﺪ )ﺗﻐﯿﯿﺮا(‬ ‫ﻧﺤﻮ اﻻﺻـــﻼح و ﻟﯿﮑﻮن )اﻟﻘﺮار( ﻋﺮاﻗﯿﺎ‬ ‫ﻓﻨﺮﻓﻊ )ﺑﯿﺎرق( )اﻟﻨﺼﺮ( وﻟﺘﮑﻮن ﺑﻐﺪاد‬ ‫اﻟﻌﺎﺻﻤە )ھﻮﯾﺘﻨﺎ( و ﻟﯿﮑﻮن )ﺣﺮاﮐﻨﺎ(‬ ‫)اﻟﺪﯾﻤﻘﺮاﮔـــﯽ( ﻧﺤﻮ ﺗﺎﺳـــﯿﺲ ﺣﮑﻮﻣە‬ ‫اﺑﻮﯾە ﻣﻦ )ﮐـــﻮادر( ﺗﮑﻨﻘﺮاگ ﻻ ﺗﺤﺰب‬ ‫ﻓﯿﮫﺎ"‪.‬‬ ‫ﭼﺎودێـــﺮ ﭘێﯿـــﺎن واﯾە ﺋەﻣـــە وەک‬ ‫ﻧەﺧﺸەرێﮕﺎی ﺳەدر واﯾە ﺑﯚ ﭘێﮑﮫێﻨﺎﻧﯽ‬ ‫ﺣﮑﻮﻣەﺗﯽ داھﺎﺗﻮی ﻋێﺮاقو رەﻧﮕە ﺋەو ﺷـــﯿﻌە ﻧەﮐﺮاوە‪ .‬ﺑﯚ ﻧﻤﻮﻧە )دەوڵەﺗﯽ ﻟەﮔـــەڵ ﺋەﻣەرﯾـــﮑﺎدا ھەﺑـــﻮ‪ .‬وێـــڕای‬ ‫وﺷﺎﻧەﯾﺶ ﮐە ﻟەﻧێﻮ ﮐەواﻧەﮐﺎﻧﺪا داﻧﺮاون‪ ،‬ﯾﺎﺳﺎ‪ :‬ﻟﯿﺴـــﺘەﮐەی ﻣﺎﻟﯿﮑﯽ(‪) ،‬ﻓەﺗﺢ‪ :‬ﻟێﺪواﻧە ﺋﺎﮔﺮﯾﻨەﮐﺎﻧـــﯽ‪ ،‬ھەر زو ﺑڕﯾﺎری‬ ‫ھەر ھەﻣﻮﯾﺎن ﺋﺎﻣﺎژەﺑـــﻦ ﺑﯚ ﻧﺎوی ﺋەو ﻟﯿﺴـــﺘەﮐەی ھﺎدی ﻋﺎﻣﺮیو ﺣەﺷـــﺪی ﭘێﮑﮫێﻨﺎﻧﯽ )ﺳـــﻮﭘﺎی ﻣەھـــﺪی(ی داو‬ ‫ﻟﯿﺴﺘﺎﻧەی ﺳەدر ﺑەﻧﯿﺎزە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿﯿﺎن ﺷـــەﻋﺒﯽ(‪ ،‬ھەروەھﺎ ﻟەﻧێﻮ ﮐﻮردﯾﺸـــﺪا ﻟەﮔەڵ زۆرﺑەی ﻻﯾەﻧەﮐﺎن ﮐەوﺗە ﺷەڕو‬ ‫ﻟەﮔەڵـــﺪا ﺑﮑﺎت ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳـــﺘە‪ .‬ﺑﯚ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﻧﺎوی ھﯿﭻ ﯾەﮐێﮏ ﻟەﻟﯿﺴﺘەﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎﮐﯚﮐﯽ‪ .‬ﮐﺎر ﮔەﯾﺸـــﺘە ﺋـــەوەی ﻧﻮری‬ ‫ﻧﻤﻮﻧە )ﺳﺎﺋﺮون( ﻟﯿﺴﺘەﮐەی ﺧﯚﯾەﺗﯽ‪) ،‬ﯾەﮐێﺘﯽ‪ ،‬ﯾەﮐﮕﺮﺗﻮ‪ ،‬ﮐﯚﻣەڵ( ﻧەﮐﺮاوە‪ .‬ﻣﺎﻟﯿﮑـــﯽ ﻟەﮐﺎﺑﯿﻨەی ﯾەﮐەﻣـــﯽ ﺧﯚﯾﺪا‬ ‫)ﺣﮑﻤە( ﻟﯿﺴـــﺘﯽ ﻋەﻣﻤـــﺎر ﺣەﮐﯿﻤە‪،‬‬ ‫ﺑە‪‬م ﺋﺎﯾﺎ ﺋەو ﺑﯚﭼﻮﻧە ھﯿﭻ ﺑﻨەﻣﺎﯾەﮐﯽ ھێـــﺰی ﺳـــەرﺑﺎزﯾﯽ ﻧﺎردەﺳـــەرو ﭘﺎش‬ ‫)وﻃﻨﯿە( ﻟﯿﺴـــﺘﯽ ﺋەﯾـــﺎد ﻋەﻟﻼوﯾﯿە‪ ،‬واﻗﯿﻌﯿﯽ ھەﯾە؟ ﺋﺎﯾﺎ رﯾﺰ ﮐﺮدﻧﯽ ھەﻧﺪێ ﺷـــەڕو ﮐﻮﺷﺘﺎر ﻧﺎﭼﺎری ﮐﺮد ﭘﺎﺷەﮐﺸە‬ ‫)اﻟﻨﺼﺮ( ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدﯾﯿە‪ ...‬ﻧـــﺎوو ﻓەراﻣﯚﺷـــﮑﺮدﻧﯽ ھەﻧﺪێﮑـــﯽ ﺗﺮ ﺑﮑﺎتو ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾەﮐﯿﺶ ﺑەﻧﺎوی ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ‬ ‫ھﺘﺪ‪ .‬ﻟـــە دەﻗەﮐەدا ﺋﺎﻣـــﺎژە ﺑﯚ ﻧﺎوی ﺑەڕاﺳـــﺘﯽ ﻣەﺑەﺳـــﺘﺪارە؟ ﺋەﮔەر واﯾە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿـــەوە ﭼﻮ ﺑﯚ ﺋێـــﺮان‪ .‬ﺋەﻣەش ﺑﻮ‬ ‫ﺑە ﺳـــەرەﺗﺎی رﻗێﮏ ﻟەﻧێﻮان ﻣﺎﻟﯿﮑﯽو‬ ‫ﭼەﻧﺪ ﻟﯿﺴـــﺘێﮑﯽ ﮐﻮردﯾﺶ ﮐﺮاوە‪ ،‬وەک ﻟەﺳەر چ ﺑﻨەﻣﺎﯾەک؟‬ ‫)ﺗﻐﯿﯿـــﺮ‪ :‬ﮔـــﯚڕان(‪) ،‬اﻟﺪﯾﻤﻘﺮاﻃـــﯽ‪:‬‬ ‫ﻣﻮﻗﺘـــەدا ﺳـــەدر ﻟـــەدوای روﺧﺎﻧﯽ ﺳەدردا ﮐە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎش درێﮋەی ھەﯾە‪.‬‬ ‫ﭘﺎش ﻣﺎوەﯾەک ﺳەدر دوﺑﺎرە ﮔەڕاﯾەوە‬ ‫ﭘﺎرﺗﯽ(‪) ،‬ﺟﯿﻞ ﺟﺪﯾﺪ‪ :‬ﻧەوەی ﻧﻮێ(‪ .‬رژێﻤـــﯽ ﺑەﻋﺲ وەک ﺳـــەرﮐﺮدەﯾەﮐﯽ‬ ‫ﻟـــەو )ﺗﻮﯾـــﺖ(ەدا ﺋﺎﻣـــﺎژە ﺑەﻧﺎوی ﺗﻮﻧﺪڕەوی ﺷﯿﻌەی دژ ﺑە ﮐﻮردو ﺳﻮﻧﻨە ﺑﯚ ﻋێﺮاق‪ ،‬ﺑە‪‬م ﺋەﻣﺠﺎرە روﯾەﮐﯽ ﺗەواو‬ ‫ﮐﯚﻣەڵێـــﮏ ﻟﯿﺴـــﺘﯽ ﮐﻮردو ﺳـــﻮﻧﻨەو دەردەﮐەتو دوژﻣﻨﺎﯾەﺗﯿﯿەﮐﯽ ﺋﺎﺷﮑﺮای ﺟﯿﺎوازی ﻧﯿﺸﺎن دا‪ .‬ﺑە ﺋﺎﺷﮑﺮا ﮔﻮﺗﺎری‬

‫ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺧﯚی ﺑەراﻣﺒەر ﮐﻮردو ﺳﻮﻧﻨە‬ ‫ﻧەرم ﮐﺮدەوە‪ ،‬ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟەﺳـــەﺧﺘﺘﺮﯾﻦ‬ ‫ﺳﺎﺗەﮐﺎﻧﯽ ﺷـــەڕﯾﯽ ﻣەزھەﺑﯿﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا‬ ‫ھەڵﻮێﺴﺘێﮑﯽ ﻧەرمو دۆﺳﺘﺎﻧەی ﺑەراﻣﺒەر‬ ‫ﺳـــﻮﻧﻨە ﻧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﻟەروی ﺳﯿﺎﺳﯿﺸـــەوە‪،‬‬ ‫ﺧﯚی وەک ﻻﯾەﻧﮕﺮی ﺧەڵﮑﯽ ﺋﺎﺳـــﺎﯾﯽ‬ ‫)ﻋێﺮاق(و دژە ﮔەﻧﺪەڵ ﻧﯿﺸﺎن داو ﺑﻮە‬ ‫ﺳەرﮐﺮدەی ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧە ﻣﻠﯿﯚﻧﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑەﻏﺪا‪ .‬ﺑەردەوام ﺟەﺧﺘﯿﺸﯽ ﻟە "ﺑڕﯾﺎری‬ ‫ﻧﯿﺸـــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻋێﺮاق" دەﮐﺮدەوە‪ ،‬ﺑەدور‬ ‫ﻟە دەﺳﺘێﻮەرداﻧﯽ دەو‪‬ﺗﺎﻧﯽ دراوﺳێ‪،‬‬ ‫ﺑەﺗﺎﯾﺒـــەت ﺋێـــﺮانو ﺋەﻣەرﯾـــﮑﺎ‪ .‬ﻟەم‬ ‫ﭘێﻨﺎوەﺷﺪا ﺳڵﯽ ﻟەوە ﻧەﮐﺮدەوە ﻟەوەی‬ ‫ﺳەرداﻧﯽ ﺳﻌﻮدﯾﯿە ﺑﮑﺎت‪ ،‬ﮐە رﮐەﺑەری‬ ‫ﺳەرﺳەﺧﺘﯽ ﺋێﺮاﻧە ﻟەﻧﺎوﭼەﮐەدا‪ .‬ﺑﮕﺮە‬

‫چوار الپەڕەی تایبەت بەهەڵبژاردن‬ ‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫ﻟەزۆرێﮏ ﻟەﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻻﯾەﻧﮕﺮەﮐﺎﻧﯿﺪا‬ ‫دروﺷﻤﯽ "ﺋێﺮان ﺑﯚ دەرەوە" دەﺑﯿﺴﺘﺮاو‬ ‫دەﺑﯿﺴﺘﺮێ‪.‬‬ ‫ﻟەﮐﺎﺗﯽ ﮔﺮژﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺳـــﺎڵﯽ راﺑﺮدوی‬ ‫ﮐەرﮐﻮﮐﯿﺸـــﺪا‪ ،‬ﺋەﮔەرﭼﯽ )ﺳـــەراﯾﺎی‬ ‫ﺳەﻻم‪ :‬ﻧﺎوە ﻧﻮێﮑەی ﺳﻮﭘﺎی ﻣەھﺪی(ی‬ ‫ﻧﺎرد ﺑﯚ ﮐەرﮐﻮک‪ ،‬ﺑە‪‬م ﺑەﭘێﯽ زۆرێﮏ‬ ‫ﻟەﺳـــەرﭼﺎوە ﮐﻮردﯾﯿـــەﮐﺎن ﻣﺎﻣەڵەی‬ ‫ھێﺰەﮐەی ﻟەﮔـــەڵ دۆﺧەﮐە زۆر ﺟﯿﺎواز‬ ‫ﺑﻮ ﻟە )ﺣەﺷـــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ(و ھەر زوش‬ ‫ﻟەﮐەرﮐﻮک ﭘﺎﺷەﮐﺸـــەی ﮐـــﺮد‪ .‬دﯾﺎرە‬ ‫وەﺑﯿﺮ ھێﻨﺎﻧەوەی ﺋـــەوەش ﮔﺮﻧﮕە ﮐە‬ ‫ﺋەوە ﺳەدر ﺑﻮ ﻟەﮔەڵ ﺑﺎرزاﻧﯽو ﻋەﻟﻼوﯾﺪا‬ ‫ھەوڵﯿﺎن دا ﻣﺎﻟﯿﮑﯽ ﻟەﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳەرۆک‬ ‫وەزﯾﺮان ﻻﺑەرن‪ ،‬ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺳـــەرﮐەوﺗﻮ‬ ‫ﻧەﺑﻮن‪.‬‬ ‫ﻟەم ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەدا‪ ،‬ﺋەو ﻟێﮑﺪاﻧەواﻧەی‬ ‫ﺳەرەوە دەﺷێﺖ ﻣەﻧﺘﯿﻘﯿﺎن ﺗێﺪا ﺑێﺖ‪.‬‬ ‫دەﺷـــێﺖ ﺋﺎﻣﺎژەﺑﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻣﻮﻗﺘەدا‬ ‫ﺳـــەدر ﺑەﻧﯿﺎزە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿﯿەک ﻟەﻧێﻮ‬ ‫ژﻣﺎرەﯾـــەک ﻟﯿﺴـــﺘﯽ ﮐﻮردو ﺷـــﯿﻌەو‬ ‫ﺳـــﻮﻧﻨەدا ﭘێﮏ ﺑێﻨێﺖ ﮐـــە ﭘێﯽ واﯾە‬ ‫ﻟەروی ﺳﯿﺎﺳـــﯿﯿەوە ﻟەﺧـــﯚی ﻧﺰﯾﮑﻦ‪.‬‬ ‫رەﻧﮕە دﯾﺎرﺗﺮﯾﻦ ﺧﺎڵﯽ ﺟﯿﺎﮐەرەوەﯾﺸﯿﺎن‬ ‫ﺋەوەﺑێﺖ ﻟەﺋێﺮاﻧەوە ﻧﺰﯾﮏ ﻧﯿﻦ‪ .‬ﺑﯚﻧﻤﻮﻧە‬ ‫دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﻧـــﺎوی ﻣﺎﻟﯿﮑﯽو ھﺎدی ﻋﺎﻣﺮی‬ ‫ﻟەﻧﺎو ﺷﯿﻌەﮐﺎنو‪ ،‬ﯾەﮐێﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﺶ‬ ‫ﻟەﮐﻮردﺳـــﺘﺎن ﻓەراﻣﯚش ﮐـــﺮاون‪ .‬ﺋەم‬ ‫ﻻﯾەﻧﺎﻧەش ﺑـــە "ﻧﺰﯾﮏ ﻟەﺋێـــﺮان" ﯾﺎن‬ ‫ﻻﻧﯿﮑەم ﺑە دۆﺳﺘﯽ ﺋێﺮان ﻧﺎﺳﺮاون‪.‬‬ ‫ﺑە‪‬م ﺋﺎﯾﺎ ﺋەﮔەر ﺋەﻣە راﺳـــﺖ ﺑێﺖ‪،‬‬ ‫ﺋەﮔەری ﺳەرﮐەوﺗﻨﯽ ھەﯾە؟ ﺑﯚ وە‪‬ﻣﯽ‬ ‫ﺋەم ﭘﺮﺳﯿﺎرە دەﺑێ ﭼﺎوەڕێﯽ ھەڵﻮێﺴﺘﯽ‬ ‫ﻻﯾەﻧـــەﮐﺎن ﺑﮑەﯾـــﻦ‪ .‬چ ﻋێﺮاﻗـــﯽ‪ ،‬چ‬ ‫ﻧﺎوﭼەﯾﯽو ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )625‬سێشه‌ممه ‪2018/5/15‬‬

‫كۆمیسیۆن له‌نێوان سكااڵو متمانه‌دا‬

‫الیەنە ناڕازییەكان رەخنە لەئەدای كۆمیسیۆن دەگرن‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬

‫الیەنە ناڕازییەكانی هەرێمی كوردستان‬ ‫لەئەنجامەكانی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی‬ ‫عێراق رەخنە لەئەدای كۆمسیۆن دەگرن‌و جەخت‬ ‫دەكەنەوە كە "سەركەوتو نەبوە" لەبەڕێوەبەردنی‬ ‫هەڵبژاردنەكاندا‌و لەهەندێك شوێنیشدا "بۆتە‬ ‫بەشێك لە‌ساختەكارییەكان‪".‬‬ ‫رۆژی ‪12‬ی ئایاری ئەمس���اڵ دەنگدانی گشتی بۆ‬ ‫هەڵبژاردنی خولی چوارەم���ی ئەنجومەنی نوێنەرانی‬ ‫عێراق لەسەرتاس���ەری پارێزگاكانی عێراق‌و هەرێمی‬ ‫كوردستان بەڕێوەچو‪ .‬بەاڵم لەهەرێم بەشێكی زۆری‬ ‫الیەنە سیاس���ییەكان ناڕازین لەئەنجامەكانی‌و پێیان‬ ‫وایە "ساختەكاری گەورە" لەو هەڵبژاردنەدا كراوە‪.‬‬ ‫شەش الیەنی هەرێمی كوردستان‪ ،‬گۆڕان‪ ،‬كۆمەڵ‪،‬‬ ‫یەكگرتو‪ ،‬هاوپەیمانی‪ ،‬حزبی ش���یوعی‌و بزوتنەوەی‬ ‫ئیس�ل�امی داوای ئەنجامدان���ەوەی هەڵبژاردنەكەیان‬ ‫لە‌هەرێمی كوردستان كردوەو وێڕای ئەو شەش الیەنە‬ ‫"نەوەی نوێ"ش تانەی هەیە لەس���ەر ئەنجامەكان‌و‬ ‫پێیوایە دەبێت ئەو ئەنجامانە راستبكرێنەوە‪.‬‬ ‫ئ���ەو الیەنە ناڕازیان���ە رەخنەیان هەی���ە لە‌ئەدای‬ ‫كۆمسیۆن‌و پێیانوایە لەبەڕێوەبردنی هەڵبژاردنەكەدا‬ ‫لەهەرێم���ی كوردس���تان‌و كەرك���وك س���ەركەوتو‬ ‫نەب���وەو خۆیش���ی لەهەندێك ناوچە بۆتە بەش���ێك‬ ‫لە‌"ساختەكارییەكان‪".‬‬ ‫هاوژین عومەر بۆ ئاوێنە باسی لەوە كرد كە ئەوان‬ ‫وەك ئەو ش���ەش الیەنە زیاتر كێشەیان لەگەڵ بەشە‬ ‫كوردستانییەكەی كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكانی عێراقدا‬

‫ریکالم‬

‫هەیە كە بەڕێوەبەرە گشتییەكانی هەر سێ ئۆفیسی‬ ‫پارێزگاكەی هەرێم‌و هەروەها س���ەرۆكی دەس���تەی‬ ‫هەڵبژاردنەكانی هەرێم دابەشكراون بەسەر یەكێتی‌و‬ ‫پارتیدا‪.‬‬ ‫ئەوەش لەكاتێكدایە كە بەرپرس���انی كۆمس���یۆن‬ ‫لەهەرێ���م باس ل���ەوە دەك���ەن ك���ە هەڵبژاردنەكە‬ ‫بە‌س���ەركەوتویی بەڕێوەچوە‪ .‬بەڕێوەبەری گش���تی‬ ‫ئۆفیسی كۆمسیۆن لەهەولێر‪ ،‬عەلی قادر رایگەیاندوە‬ ‫كە سەركەوتوترین هەڵبژاردن لەهەولێر بەڕێوەچوە‪.‬‬ ‫هاوژی���ن پێ���ی وایە ئەو قس���ەیەی عەل���ی قادر‪،‬‬ ‫"ئیهانەیە" ب���ەو الیەنانەی كە لەڕوی سیاس���ییەوە‬ ‫نەی���اری حزبەك���ەی ئ���ەون‌و ناڕازی���ن لەئەنجامی‬ ‫هەڵبژاردنەكان هەروەها بە‌حوكمێكی پێشوەختیشی‬ ‫دەزانێت كە پێش بڕیای ئەنجومەنی بااڵی كۆمسیاران‬ ‫كەوتوە‪.‬‬ ‫جەختیش���ی كردەوە ك���ە ئ���ەوان پێیانوایە ئەو‬ ‫س���اختەكاریانەی لەهەڵبژاردن���ەكان له‌هەرێم كراون‬ ‫لەپشت كۆمسیۆنەوە نەكراون بەڵكو بەناو كۆمسیۆن‌و‬ ‫هەندێك بەرپرسی كۆمسیۆندا تێپەڕیون‪.‬‬ ‫هاوژین عومەر پێش���ی وایە كۆمسیۆن سەركەوتو‬ ‫نەب���وە لەبەڕێوەبردن���ی هەڵبژاردنەك���ە لە‌هەرێ���م‌و‬ ‫لە‌كەركوكی���ش‌و بۆی���ە ئ���ەوان وەك ش���ەش الیەنە‬ ‫سیاسییەكە داوای هەڵوەشاندنەوەی ئەنجامەكانیان‬ ‫كردوە لەم شوێنانەو بڕواشی هەیە ئەگەر داخوازییەكان‬ ‫جێبەجێ نەكرێن ئەوە لێكەوتی خراپی لەسەر ئاستی‬ ‫كۆمەڵگە‪ ،‬پرۆسەی سیاس���ی‌و سەقامگێری سیاسی‬ ‫لەهەرێم دەبێت‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەش بڕوای خۆی ئەوەیە كە كۆمس���یۆن‬ ‫ناچێت���ە ژێر باری جێبەجێكردنی داوای ئەو ش���ەش‬ ‫هێزەوە بەتایبەت بۆ ئەنجامدانەوەی هەڵبژاردن‪.‬‬

‫دكتۆر دانا محەمەد‪ ،‬ئەندامی ئەنجومەنی گش���تی‌و‬ ‫بەرپرس���ی پەیوەندییەكان���ی دەزگای هەڵبژاردن���ی‬ ‫هاوپەیمانی‪ ،‬بە‌ئاوێنەی راگەیاند"كۆمسیۆن كارەكانی‬ ‫لەهەرێمی كوردس���تان س���ەربەخۆ نین‪ ،‬ئێمە بەهیچ‬ ‫شێوەیەك كۆمسیۆن بەبێ الیەن سەیرناكەین"‬ ‫جەختیش دەكاتەوە كە كۆمس���یۆن لەئەنجامدانی‬ ‫هەڵبژاردنەكەدا سەركەوتو نەبوەو "خۆی لەهەندێك‬ ‫شوێندا دەس���تی لە‌پێش���ێلكاریی‌و س���اختەكاری‌و‬ ‫دەستكاریكردنی دەنگەكاندا هەبوە‪".‬‬ ‫لەب���ارەی ئ���ەوەی ئەگ���ەر پێیانوایە كۆمس���یۆن‬ ‫بێالیەن نییە‪ ،‬چۆن داواكانیان بۆ هەڵوەش���اندنەوەی‬ ‫ئەنجامەكانی هەڵبژاردن‌و ئەنجامدانەوەی پرۆس���ەكە‬ ‫لەهەرێم���ی كوردس���تان‌و كەركوك ئاڕاس���تەی ئەو‬ ‫دەزگایە دەكەن‪ .‬ئەو وتی"ئێمە داوامان لە‌كۆمسیۆنی‬ ‫ب���ااڵ كردوە‪ ،‬ئێمە كێش���ەمان لەگەڵ ئۆفیس���ەكانی‬ ‫كۆمسیۆن لە‌پارێزگاكان هەیە لە‌هەرێمی كوردستان‌و‬ ‫كەركوك چونكە ئەم بەڕێوەبەرایەتیانە بێالیەن نین‌و‬ ‫لەسەر بنەمای حزبی دابەشكراون‪".‬‬ ‫هیواش���ی خواست كۆمسیۆن وەاڵمێكی ئیجابی بۆ‬ ‫داواكانی شەش الیەنەكە هەبێت‪.‬‬ ‫نەوەی ن���وێ‪ ،‬ل���ە‌دەرەوەی ئەو ش���ەش الیەنە‪،‬‬ ‫ناڕەزایەت���ی خۆی بەرامبەر بەئەنجامەكان‌و بێگەردی‬ ‫هەڵبژاردنەكە نیشانداوە‪.‬‬ ‫ئارام س���ەعید‪ ،‬لێپرسراوی پەیوەندیە گشتیەکانی‬ ‫نەوەی نوێ پێی وایە كۆمسیۆن لە‌دەنگدانی تایبەتدا‬ ‫نەیتوانیوە رێگە بگرێت لەبەكارهێنانی هێزی چەكدارو‬ ‫كۆمەڵێكی پێش���ێلكاری زۆر گ���ەورە كراوەو لەكاتی‬ ‫دەنگدانی گشتیشدا بەهەمان شێوە پێشێلكارییەكان‬ ‫زۆر بون‌و بەگش���تی ئەدایەكی باشی كۆمسیۆن لەم‬ ‫هەڵبژاردنەدا نەبینراوە‪.‬‬

‫وتیشی"كۆمس���یۆن دی���ارە ل���ەڕوی ئ���ەداو‬ ‫كاركردنیی���ەوە لەهەرێمی كوردس���تان موراعاتی دو‬ ‫حزبە‌دەسەاڵتدارەكەی كردوە‪".‬‬ ‫ئارام باسی لەوەشكرد كە وەك ئەو شەش هێزەی‬ ‫دیكە ناڕازی���ن لە‌ئەنجامی هەلبژاردنەكان‌و پێكەوەش‬ ‫قس���ەیان ك���ردوە لەئایندەیەك���ی نزیك���دا پێكەوە‬ ‫دادەنیشن بۆ یەكخستنی كارەكانیان‪.‬‬ ‫نەوەی نوێ وەك ئارام س���ەعید باس���ی كرد پێی‬ ‫باش���ە لەبارەی ئەنجامی هەڵبژاردنەكانەوە لە‌دادگای‬ ‫فیدراڵی سكااڵ تۆماربكرێت لەسەر پێشێلكارییەكان‪.‬‬ ‫هەروەك وتیشی"داوامان كردوە هاوپەیمانێتییەكی‬ ‫بەهێز بۆ هەمو ئەو لیستانە دروست بكرێت كە دژی‬ ‫ئەو پێش���ێلكارییانە بون بۆئەوەی هەمومان پێكەوە‬ ‫كاربكەین لەئاستی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیدا بتوانین‬ ‫كاریگەریمان هەبێت بۆ راستكردنەوەی ئەنجامەكانی‬ ‫ئەم هەڵبژاردنانە‪".‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەی ئەو شەش الیەنە‌و نەوەی نوێ داوایان‬ ‫لەكۆمس���یۆن كردوە ئەنجامەكان هەڵبوەش���ێنێتەوە‬ ‫بەاڵم تا ئێستا وەاڵمی داواكەیان نەدراوەتەوە‪.‬‬ ‫س���ەبارەت بەوەی ئەگ���ەر كۆمس���یۆن بە‌ئیجابی‬ ‫وەاڵمی نەدانەوە هەڵوێست‌و هەنگاوی داهاتویان چی‬ ‫دەبێت‪ ،‬ش���ۆڕش حاجی‪ ،‬ئەندامی خانەی راپەڕاندنی‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان بە‌ئاوێنەی راگەیاند"لەسیاس���ەتدا‬ ‫دەبێ���ت هەن���گاو بەهەنگاو بچیتە پێش���ەوە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫هیوامان بەوە نەبێت كۆمسیۆن بەدەم داواكانمانەوە‬ ‫دێت رێكاری یاسایی‌و سیاسی ناگرینە بەر‪".‬‬ ‫وتیشی"ئەگەر ئەوە سەری نەگرت ئەو كات بژاردەی‬ ‫دی دەگرینەبەر‌و بەهیچ شێوەیەك لەم مافەی خۆمان‬ ‫دەس���تهەڵناگرین كە پێمانوایە س���اختەكاری گەورە‬ ‫دەرهەقت بەدەنگەكانمان كراوە‪".‬‬

‫ئاوێنه‌ی روداوه‌کان‬

‫بۆ گردەکە‬

‫دیواری بەرلین؟‬ ‫د‪ .‬هەژار مەعروف‌‬ ‫ت����ۆ بێ����وەی لە‌ماڵی خ����ۆت الی میوانەکانت‬ ‫دانیش����تویت‌و پێک����ەوە لە‌پێش����دا ئاڵوگ����ۆڕی‬ ‫خورپە‌و هەس����ت‌و س����ۆزە غەمب����ار‌و توڕەکان‬ ‫دەکەی����ت بە‌هۆی ئ����ەو زوڵ����م‌و ناحەقیە ڕەپ‌و‬ ‫تاڵ����ەی پێکەوە لە‌هەڵبژاردنەکان����ی پەرلەمانی‬ ‫عێراق����دا لێت����ان ک����راوە‪ .‬ئینجا بڕێ����ک ئارام‬ ‫دەبنەوە‌و هەست‌و س����ۆز‌و هەڵچونەکان دەچنە‬ ‫دواوە‌و ئاوەز‌و ه����زر‌و بیرکردنەوەی قوڵ‌و پان‌و‬ ‫بەری����ن جێگەیان دەگرێت����ەوە‌و دێنە مەیدان بۆ‬ ‫وت‌و وێژێکی هاوسەنگ‌و هێمنانە بۆ دۆزینەوەی‬ ‫چارەس����ەرێکی ناتوندوتیژ ان����ە بۆ ئەو زوڵمەی‬ ‫وەک درێژەدان����ی زوڵمەکانی تری ‪ 26‬س����اڵی‬ ‫ڕاب����وردو ک����ە لێتانکراوە‪ .‬لەپ����ڕ زەنگێک وەک‬ ‫ئاگرێک لە‌مۆبایلەکەتەوە هەڵدەسێ‌و دەنگێکی‬ ‫ناس����از‌و زب����ر پێت دەڵێ ئ����ەو بۆڵە بۆڵەتان‬ ‫لە‌چیە کوا زوڵمتان لێک����راوە؟ ئەوەی ڕویداوە‬ ‫ڕاست‌و دروستە‌و بۆتان نیە ت هیچ بڵێن‌و دەبێت‬ ‫پەس����ەندی بکەن‪ ،‬ئینجا تۆش بە‌ش����ێوازێکی‬ ‫هێمنان����ە وەاڵم����ی دەدەیت����ەوە‌و تێیدەگەیەنی‬ ‫لە‌گ����ەڵ میوانەکانت ک����ە ئەوانیش کارەکەی تۆ‬ ‫بە‌زوڵم‌و دەسدرێژی دەزانن دەتانەوێ بە‌شێوازی‬ ‫شارس����تانی بەرگری لە‌خۆت����ان‌و دەنگی ماڵ‌و‬ ‫مناڵتان بکەن‌و ئیتر ئەم زوڵمی ‪ 26‬ساڵە کۆتایی‬ ‫پێ بێنن‪ .‬لە‌وەاڵمدا تەلەفونکەر بە‌هەڕەش����ەوە‬ ‫تەلەفونەکە بە‌ڕوتدا دادەخات‪ .‬هەناسەیەکی پڕ‬ ‫لە‌داخ‌و حەسرەت هەڵدەکێشیت‌و لەو خورپەیەی‬ ‫کە قس����ەکانی ل����ە‌دڵ‌و دەرونی دای����ت تەڕایی‬ ‫لە‌زارتدا نامێنی‌و بە‌وشکی بە‌ئازارەوە قسەکانت‬ ‫قوتدەدەی����ت‌و دەکەویتەوە وتووێژ ێکی بچڕبچڕ‬ ‫لەگەڵ میوانەکانت‪ .‬دیسان زەنگی مۆبایلەکەت‬ ‫قس����ەکانت پێدەبڕێ‌و ئەمجارە ش����یڕە شیڕی‬ ‫دەنگی کەس����ێکی تر لە‌مۆبایلەکەتەوە پەردەی‬ ‫گوێت دەرزیئاژن دەکات‌و ش����ااڵوێکی دڕندانەت‬ ‫بۆدێن����ێ‌و پێ����ت دەڵ����ێ ئ����ەوەی لێمانکردی!‬ ‫ڕاس����ت‌و ڕەوایە‌و قس����ەی زیادیش بکەیت دێمە‬ ‫س����ەرتان! تۆش نوێنەری حەوتس����ەد‌و پەنجا‬ ‫هەزار دەنگدەری کە بەالی کەمەوە لەوە سەد‬ ‫هەزاری پێشمەرگەی ئێستا‌و دێرین‌و پۆلیس‌و‬ ‫ئاسایش����ن یا بێچەکن بەاڵم ئامادەن چەکت بۆ‬ ‫هەڵبگرن‌و بێ����ن بەدەنگتەوە‌و ب����ەدڵ‌و بە‌گیان‬ ‫شەڕت بۆ بکەن‪ .‬خۆیش����ت لە‌ژیانتدا هەڕەشە‌و‬ ‫س����وکایەتیت لەکەس قبوڵنەکردبێ‌و هەمیش����ە‬ ‫لە‌ڕی����زی پێش����ەوەی خەبات����ی گەلەکەتدا بی‪.‬‬ ‫خوێنەری بەڕێز! ئەگەر ئەم کەسە تۆ بیت چی‬ ‫دەکەیت؟ وەک مەڕی بێدەس����ەاڵت لێدەگەڕێیت‬ ‫لێتخوڕن بۆ بەردەم قەس����اب س����ەرت ببڕن‌و‬ ‫ئینج����ا بتکەن بە‌قیمە بۆ کەبابی س����ەر خوانە‬ ‫پ����ڕ لە‌نازونیعمەتەکەیان کە بە‌پ����ارەی دزراوی‬ ‫تۆ بەدەس����تیان هێناوە؟ نا‪ ...‬نا‪ ....‬بێگومان‬ ‫واناکات بەڵکو ئەوەدەکات کە هەمو مرۆڤێکی‬ ‫خاوەن شکۆ‌و خاوەن کەرامەت دەیکات ئەویش‬ ‫بەرگ����ری لەخۆکردنە بە‌هەمو ئەو کەرەس����ە‌و‬ ‫ش����تانەی لە‌بەردەس����تیدان‪ :‬جنێو مشتەکۆڵە‬ ‫شەق کەللەسەر بەرد دار چەقۆ تفەنگ مەگەر‬ ‫مەس����یحی مریەم کاتێک س����ەربازانی چەورە‌و‬ ‫چەقۆکێش����ی ڕۆم لە‌قودس ویس����تیان ڕێگریی‬ ‫لێبکەن لەوەی بێتە ناو ش����ارەکەوە‌و قس����ە بۆ‬ ‫الیەنگرەکان����ی بکات بەرگری����ی لە‌خۆی نەکرد‌و‬ ‫بە‌دەس����تی بەتاڵ پەالماری نەدانەوە؟ نابێت !‬ ‫تەواو ! ئیتر بەسە ! نابێت نە یەکێتی لە‌پارێزگای‬ ‫س����لێمانی‌و لەو ناوچانەی هەولێ����ر‌و کەرکوک‌و‬ ‫خانەقین‌و دوز کە هێزی چەکداری هەیە تێیاندا‬ ‫هەروەها نابێت ن����ە پارتیی براگەورەی یەکێتی‬ ‫چیدی بەو چەک‌و چەکدارانەی لە‌بەردەستیاندایە‬ ‫لە‌ژێر هیچ پاس����اوێکدا ببنە هەڕەش����ە بۆ سەر‬ ‫هیچ حیزب‌و الیەن‌و دەس����تە‌و ڕێکخراو‌و تاکێکی‬ ‫ئ����ەم کوردس����فانە‪ ،‬دەبێ����ت لێگەڕێ����ن دادگا‌و‬ ‫داواکاری گش����تی‌و پۆلی����س کاری ناحیزب����ی‌و‬ ‫بێالیەنانەی خۆیان بکەن‪ .‬سەردەمی سوتاندنی‬ ‫بنکە‌و نوس����ینگەی حیزب‌و ڕادی����ۆ‌و ڕۆژنامە‌و‬ ‫تەلەفیزۆنەکان سەردەمی کوشتنی سەردەشت‌و‬ ‫س����ۆرانی مام����ە حەم����ە‌و کاوە گەرمیانییەکان‬ ‫بەس����ەرچو‪ .‬لە‌ش����ەو ی ‪ 12‬ی ‪ ۵‬ی ‪٢٠١٨‬دا‬ ‫ئاپۆرای گۆڕانخوازان هەم بە‌کاڵشینکۆفەکانیان‬ ‫تو‌و هاواری گەرویان‬ ‫هەم بەمش����تەکۆڵەی دەس ‌‬ ‫بەرگریەکی پاڵەوانانەی����ان لە‌گردی زەرگەتەی‬ ‫گۆڕان‌و گۆڕی ڕۆحش����اد نەوش����یروان مستەفا‬ ‫ک����رد‪ .‬پارتی‌و یەکێتی‪ :‬دەتان����ەوێ حیزبەکانی‬ ‫ت����ری جگە لە‌خۆت����ان بنکەکانیان بکەنە قەاڵی‬ ‫سەربازی‌و بەرلین ئاس����ا دیواری مکوم‌و بەرز‬ ‫ب����ە‌دەوری خۆیان����دا دروس����تبکەن؟ دەتانەوێ‬ ‫ئ����ەوە بێتە ئاراوە کە تورکی����ا‌و ئێرانی ئاغاتان‬ ‫لە‌مێ����ژە دەیانەوێ‌و هەوڵی ب����ۆ دەدەن؟ ئێمە‬ ‫بە‌هیچ جۆرێ ئەوەمان ناوێ‪ ،‬بەهەمان پێداگری‬ ‫ئەوەشمان ناوێ بە‌ناوی کوردایەتی‌و یەکڕیزی‌و‬ ‫یەکوت����اری وەک مەڕ ڕەفتارمان لەگەڵ بکەن!‬ ‫تێدەگەن؟‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )625‬سێشه‌ممه ‪2018/5/15‬‬

‫شەوێکی سامناک لەسلێمانی‬

‫‪3‬‬

‫ئەفسەری پرسگەی مەکۆی سەرەکی گۆڕان‪:‬‬ ‫فیشەك وەك باران بەسەر گردەكەدا دەباری‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫ئێوارەی كۆتاییهاتنی دەنگدان بۆ‬ ‫هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق‪ ،‬پاش‬ ‫باڵوبونەوەی دەنگۆی ئەوەی دەستكاری‬ ‫دەنگەكانیان كراوە الیەنگرێكی زۆری‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان لە‌پەرۆشیان بۆ‬ ‫بابەتەكە رو لەگردەكە‪ ،‬مەكۆی سەرەكی‬ ‫بزوتنەوەكە‪ ،‬دەكەن‪ .‬بەاڵم بەقسەی‬ ‫بەرپرسێكی ئەمنی گردەكە پاش چەند‬ ‫كاتژمێرێك ئەو خەڵكە بەهۆی تەقەی‬ ‫هێزێكی یەكێتیەوە شەوێكی سامناك‬ ‫دەگوزەرێنن‪.‬‬ ‫دی���ار بەك���ر‪ ،‬ئەفس���ەری پۆلی���س‌و‬ ‫بەرپرسی ئەمنی پرسگەی گردی زەرگەتە‬ ‫كە مەكۆی سەرەكی بزوتنەوەی گۆڕان‌و‬ ‫ئۆفیس���ی میدیاكانی گۆڕان���ی لێیە‪ ،‬ئەو‬ ‫شەوە لەوێ گردەكە بوە كە بە‌"شەوێكی‬ ‫س���امناك" بۆ ئەو خەڵكان���ەی ناودەبات‬ ‫رویان لەگردەكە كردوە‪.‬‬ ‫دیار باس���ی لەوە ك���رد‪ ،‬پاش ئەوەی‬ ‫ئێوارەی رۆژی ‪12‬ی ئایار هەڵبژاردنەكان‬ ‫كۆتای���ی ه���ات‌و "زان���را دەس���تكاریی‬ ‫دەنگەكانی گۆڕان كراوە"‪ ،‬خەڵكێكی زۆر‬ ‫رویان لە‌گردەكە كردو وتیش���ی"ئێمەش‬ ‫بۆ ئ���ەوەی پش���ێوی دروس���ت نەبێت‌و‬ ‫قەرەباڵغییەك���ە تۆزێ���ك كەمبكەینەوە‬ ‫لەبەردەم گردەك���ەدا‪ ،‬لەمبەرو ئەوبەری‬ ‫ج���ادەكان پۆلیس���مان دان���او ج���ادەی‬ ‫گردەكەمان داخست‪".‬‬ ‫لەنزی���ك كاتژمێ���ر ‪9‬ی ش���ەو یەكێك‬ ‫لە‌پۆلیس���ەكان دێت���ە الی دی���ار بەكر‌و‬ ‫ئ���اگاداری دەكاتەوە كە ش���ێخ جەعفەر‬ ‫هاتۆت���ە ب���ەردەم دەروازەی س���ەرەكی‬ ‫گردەك���ەو ل���ەوێ وەس���تاوەو دەیەوێت‬ ‫بێتە سەرەوە بەاڵم پۆلیسەكان رێگەیان‬ ‫پێنەداوەو پێیان راگەیاندوە نابێت بچیتە‬ ‫سەرەوە تا بەرپرسێكمان دێتە خوارەوە‪.‬‬

‫ئەمە بەپێی قسەی دیار‪.‬‬ ‫من ئەو س���اتە زانیم ش���ێخ جەعفەر‬ ‫هاتوە كە پۆلیس���ەكە پێ���ی وتم‪ .‬بەاڵم‬ ‫پۆلیس���ەكان رێیان نەدابو بێتە سەرەوە‬ ‫لەدەروازەی خ���وارەوەی گردەكە چونكە‬ ‫ئێم���ە جادەكەم���ان داخس���تبو ئ���ەوان‬ ‫پێیان وتب���و نابێت بچیتە س���ەرەوە تا‬ ‫بەرپرس���ێكمان دێت‪ .‬منیش لەو كاتەدا‬ ‫ویس���تم تەلەفۆن بۆ سەروی خۆم بكەم‬ ‫بەاڵم خەت نەمابو‌و دەبڕان‪ ،‬فریای ئەوە‬ ‫نەكەوتین‌و ئەوان دەستیان كرد بە‌تەقە‪.‬‬ ‫وتیشی" ش���ێخ جەعفەر بە‌چەكدارێكی‬ ‫زۆرەوە هاتب���و‪ ،‬چ���وار ئۆتۆمبێ���ل(دو‬ ‫الندك���رۆز‌و دو میك زەمین���ی) بون‌و بی‬ ‫كەی س���ی‌و دۆشكەو ئاڕ بی جی‌و چەكی‬ ‫تریان پێ بو‪".‬‬ ‫دیار وتیش���ی"منیش چوم بەرەو پیری‬ ‫ش���ێخ جەعەفەر بۆ ئەوەی پێشوازی لێ‬ ‫بكەم‌و ویس���تم تەلەفۆن بۆ سەروی خۆم‬ ‫بك���ەم ب���ەاڵم خەتی تەلەف���ۆن نەمابو‪،‬‬ ‫لەوكاتەدا ئەوان هێزەكەی شێخ جەعەفەر‬ ‫دەستیان كرد بە‌تەقە‪".‬‬ ‫تەقەی���ان‬ ‫وتیشی"لەس���ەرەتاوە‬ ‫بە‌ئاسماندا دەكرد بەاڵم دواییش تەقەیان‬ ‫لە‌بارەگاكانی ئێمە كرد لە‌گردەكە‪".‬‬ ‫باسی لەوەشكرد كە پێشتر بەرلەوەی‬ ‫جادەك���ە بگرن‪ ،‬هێزێك���ی یەكێتی هات‬ ‫بە‌دۆشكەوە بە‌بەردەم گردەكەدا رەتبون‬ ‫ك���ە پێدەچو ه���ەر ئەو هێزەی ش���ێخ‬ ‫جەعفەر بن‪.‬‬ ‫جەختیش���ی كردەوە كە ئ���ەوان وەك‬ ‫پۆلی���س‌و پاس���ەوانانی گردەكە وەاڵمی‬ ‫تەقەكانیان نەداوەت���ەوە بەاڵم هەندێك‬ ‫لەو خەڵكەی لەناو گردەكە بون چەكیان‬ ‫پێ بو‌و وەاڵمیان دانەوە‪.‬‬ ‫وتیش���ی"ئێمە بەهی���چ ش���ێوەیەك‬ ‫خۆمان ب���ۆ روداوی وا ئامادە نەكردبو‌و‬ ‫چاوەڕوان���ی روداوی وا نەبوی���ن‪ .‬ئەگەر‬ ‫پێش���تر بمانزانیایە رەنگ���ە حەزەرێكی‬

‫خۆمان وەرگرتایەو بەرپرس���انمان لەڕێی‬ ‫پەیوەندیی���ەوە رێگەی���ان ل���ەو روداوە‬ ‫بگرتای���ەو هیچ هێزێكیش���مان نەبوە تا‬ ‫لەبەردەم گردەكە دایبنێین بۆ بەرگریكردن‬ ‫لەخۆم���ان جگە لە‌پۆلیس���ەكانی خۆمان‬ ‫كە ئەوانەش پۆلیس���ی رەسمین‌و لەسەر‬ ‫حكومەتن‪".‬‬ ‫ئ���ەو قس���انەی دی���ار لەكاتێكدان كە‬ ‫پێش���تر ش���ێخ جەعفەر رەتیكردبوەوە‬ ‫ئ���ەو بۆ ش���ەڕ چوبێتە گردەك���ەو تەنیا‬ ‫خ���ۆی‌و ش���ۆفێرەكەی‌و دو پێش���مەرگە‬ ‫چونەت���ە ئ���ەوێ‌و هیچ تەقەیەکیش���یان‬ ‫نەکردوە‪ ،‬بەڵکو تەقەیان لێکراوە‪ .‬باسی‬ ‫لەوەش���كردبو كە قس���ەی لەگ���ەڵ قادر‬ ‫حاج���ی عەلی ك���ردوە‌و پێیوتوە "ئەگەر‬ ‫ئازای وەرە"‪ ،‬بەاڵم ئەم كاتێك گەیشتۆتە‬ ‫بەردەم گردەكە ئەوان تەقەیان لێكردوە‪.‬‬ ‫ش���ێخ جەعف���ەر وتوش���یەتی‬ ‫"ئۆتۆمبێله‌ك���ه‌ی خ���ۆم پێن���ج گولله‌ی‬ ‫پێوه‌یه‌ س���ێ گولله‌ی به‌و شوێنه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫منی لێ دانیش���تبوم‪ ،‬پێشمه‌رگه‌ش له‌و‬ ‫ناوه‌ نزیك بوون هاتن‪".‬‬ ‫دی���ار بەك���ر باس���ی لەوەش���كرد كە‬ ‫هێزەك���ەی ش���ێخ جەعفەر راس���تەوخۆ‬ ‫تەقەیان لە‌گردەكە كردوەو بی كەی سی‪،‬‬ ‫دۆش���كە‌و ئاڕ بی جی‪-‬یان بەكارهێناوەو‬ ‫بەوهۆیەش���ەوە دو گەن���ج برینداربون‌و‬ ‫ژمارەیەك���ی زۆر ئۆتۆمبێل���ی خەڵ���ك‌و‬ ‫كارمەندانی���ان فیش���ەكی بەركەوت���وەو‬ ‫هەروەها بینای بارەگای سەرەكی گۆڕان‬ ‫بەتایبەت ژورەكانی سایتی سبەی زیانی‬ ‫زۆری پێگەیش���توەو فیش���ەكی زۆری‬ ‫پێوەیە‪.‬‬ ‫ئەو وتیشی"بۆ ئەو خەڵكە بێ چەكەی‬ ‫كە ئەو ش���ەوە لە‌گردەكە بون شەوێكی‬ ‫سامناك بو‌و بەش���ێكیان نزایان كردوەو‬ ‫پاڕاونەتەوە كە كۆتایی زوتر كۆتایی بەو‬ ‫دۆخە بێت‪ .‬چونكە فیش���ەك وەك باران‬ ‫بەسەر گردەكەدا دەرباری‪".‬‬

‫منیش چوم‬ ‫بەرەو پیری شێخ‬ ‫جەعەفەر بۆ ئەوەی‬ ‫پێشوازی لێ بكەم‌و‬ ‫ویستم تەلەفۆن‬ ‫بۆ سەروی خۆم‬ ‫بكەم بەاڵم خەتی‬ ‫تەلەفۆن نەمابو‬ ‫لەوكاتەدا هێزەكەی‬ ‫شێخ جەعەفەر‬ ‫دەستیان كرد‬ ‫بە‌تەقە‬

‫پەنجەرەیەک گولەی بەرکەوتوە لەمەکۆی سەرەکی گۆران‬

‫دالوه‌ری‌ حاجی‌ عوسمان‪:‬‬

‫ئه‌گه‌ر رێگه‌ی‌ ئاشتیانه‌ سودی‌ نه‌بێ‌‪ ،‬ئه‌وا رێگه‌ی‌ تر زۆره‌ تاقیبكه‌ینه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬

‫گرده‌كه‌ی‌ زه‌رگه‌ته‌ كه‌ مه‌كۆی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانه‌‪ ،‬جمه‌ی‌ دێت له‌و‬ ‫هه‌ڵوسوڕاوو گۆڕانخوازانه‌ی‌ به‌به‌رگی‌‬ ‫مه‌ده‌نییه‌وه‌ چه‌كیان هه‌ڵگرتوه‌ بۆ‬ ‫به‌رگریكردن له‌گرده‌كه‌‪ ،‬هه‌ڵسراوێكی‌‬ ‫دیاری‌ گۆڕان ده‌ڵێت "هه‌مو ڕێگا‬ ‫ئاشتیه‌كان ده‌گرینه‌به‌ر‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫سودی‌ نه‌بو‪ ،‬ئه‌وا رێگه‌ی‌ تر زۆره‌‬ ‫بیگرینه‌به‌ر"‪.‬‬ ‫پاش ئ����ه‌وه‌ی‌ ئێ����واره‌ی‌ ش����ه‌ممه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫راب����ردو‪ ،‬هێزێك����ی‌ س����ه‌ر به‌یه‌كێت����ی‌‬ ‫نیش����تمانی‌ كوردس����تان هێرش����یكرده‌‬ ‫س����ه‌ر مه‌كۆی‌ س����ه‌ره‌كی‌ گۆڕان‪ ،‬وه‌ك‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان خۆی����ان ده‌ڵێن‪ ،‬له‌و‬ ‫ئێواره‌وه‌ تا ئێس����تا به‌رده‌وام شه‌وو رۆژ‬ ‫ژماره‌یه‌كی‌ زۆر له‌خه‌ڵك����ی‌ مه‌ده‌نی‌ كه‌‬ ‫هه‌ڵسوڕاوو هه‌واداری‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫له‌ب����ه‌رده‌م گرته‌ك����ه‌ی‌ زه‌رگه‌ته‌و نزیك‬ ‫گڵكۆی‌ نه‌وشیروان مسته‌فا كۆده‌بنه‌وه‌و‬ ‫پاسه‌وانی‌ ده‌كه‌ن‪ .‬له‌نێو ئه‌م هه‌ڵسوڕاوه‌‬ ‫مه‌ده‌نیه‌ چه‌كدارانه‌دا چه‌ندین كه‌سایه‌تی‌‬ ‫دیاری‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان ده‌بینیت كه‌‬ ‫كاڵشینكۆفیان به‌ش����انه‌وه‌یه‌‪ .‬ئه‌مانه‌ تا‬ ‫دره‌نگانێكی‌ ش����ه‌و پێك����ه‌وه‌و گفتوگۆو‬ ‫مش����تومڕیانه‌ س����ه‌باره‌ت به‌ئه‌نجام����ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن����ه‌كان‌و ئه‌و س����اخته‌كارییه‌ی‌‬ ‫"وه‌ك خۆیان ده‌ڵێ����ن" یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‬ ‫كردویانه‌‪.‬‬ ‫ئێس����تا وا ده‌رده‌كه‌وێ����ت به‌ش����ێك‬ ‫له‌هه‌ڵسوڕاوانی‌ دیاری‌ گۆڕان بۆ پاراستنی‌‬ ‫خۆیان بیر له‌پێكهێنانی‌ هێزێكی‌ چه‌كداری‌‬

‫خۆبه‌خش بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬بۆ به‌رپه‌رچدانه‌وه‌ی‌‬ ‫ه����ه‌ر ئه‌گه‌رێك كه‌ روبه‌ڕوی����ان بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ كه‌ هێرش����ه‌كه‌ی‌ ش����ه‌ممه‌ی‌‬ ‫رابردو بۆ سه‌ریان‪ ،‬وه‌ك خۆیان ئاماژه‌ی‌‬ ‫بۆ ده‌كه‌ن هانده‌ریانه‌ بۆ بیركردنه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫به‌وجۆره‌‪.‬‬ ‫له‌نێو ئ����ه‌م چه‌كدارانه‌دا كه‌ زۆربه‌یان‬ ‫به‌جلی‌ كوردییه‌وه‌ن‪ ،‬چه‌ندین فه‌رمانده‌ی‌‬ ‫پێش����مه‌رگه‌ی‌ دێری����ن ه����ه‌ن‪ ،‬دالوه‌ری‌‬ ‫حاجی‌ عوس����مان یه‌كێك����ه‌ له‌وانه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫كه‌ ده‌مانچه‌یه‌ك بە‌به‌ر پش����تێنه‌كه‌یه‌وه‌‬ ‫ب����و‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند ك����ه‌ ئه‌نجامی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان یه‌كپارچه‌ ساخته‌كارییه‌‪،‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ ك����راوه‌ گزییه‌ك����ی‌ گه‌وره‌ی����ه‌‬ ‫له‌بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گۆڕان ك����راوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"له‌ی����ه‌ك ده‌نگ����ی‌ بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫خۆشنابین"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "هه‌مو ڕێگه‌یه‌كی‌ ئاش����تیانه‌‬ ‫ده‌گرینه‌ب����ه‌ر‪ ،‬ب����ۆ ده‌ستخس����تنه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌نگه‌كان����ی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر ئه‌و كاره‌ س����ودی‌ نه‌ب����و‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫رێگ����ه‌ی‌ دیكه‌ی‌ زۆر بیگرینه‌به‌ر‌و تاقیان‬ ‫بكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫دالوه‌ری‌ حاجی‌ عوسمان‪ ،‬كه‌ كه‌سێكی‌‬ ‫نزیك له‌نه‌وشیروان مسته‌فای‌ رێكخه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫پێش����وی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان بوه‌‪ ،‬رق‌و‬ ‫قینی‌ خۆی‌ به‌رامبه‌ر به‌وه‌ ناش����ارێته‌وه‌‬ ‫كه‌ ته‌قه‌ ئاڕاس����ته‌ی‌ گڵكۆی‌ نه‌وشیروان‬ ‫مس����ته‌فا كراوه‌‪ ،‬ته‌نها ئه‌مه‌ش به‌سه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ به‌چه‌كه‌وه‌ بێت����ه‌ به‌ر گرده‌كه‌ی‌‬ ‫زه‌رگه‌ت����ه‌و به‌رگ����ری‌ لێب����كات‪ ،‬دالوه‌ر‬ ‫وتی‌ "ئ����ه‌و غه‌دره‌ی‌ یه‌كێت����ی‌ ده‌یه‌وێت‬ ‫به‌ه����ۆی‌ واڵتانی‌ ناوچه‌ك����ه‌وه‌ له‌ئێمه‌ی‌‬

‫دالوەری حاجی عوسمان‪ ،‬نەوشیروان مستەفاو عومەری سەید عەلی‬ ‫ب����كات‪ ،‬یه‌كه‌مجار نی����ه‌‪ ،‬ئه‌مانه‌ فێربون‬ ‫له‌هه‌ڵبژارندا ساخته‌كاری‌ بكه‌ن‪ ،‬چییان‬ ‫له‌ده‌س����ت بێت درێغی‌ ناك����ه‌ن‪ ،‬جاران‬ ‫ده‌مانچه‌ی����ان ده‌به‌خش����یه‌وه‌ ئه‌مج����اره‌‬ ‫هه‌رچ����ی‌ پ����اره‌ی‌ ده‌مانچه‌ ب����و دایان‬ ‫به‌واڵتێ����ك تا كاری‌ س����اخته‌كارییه‌كه‌ی‌‬ ‫پێڕایی‌ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ئ����ه‌وه‌ دوه‌مج����اره‌ واڵتان‬ ‫س����اخته‌كارییان بۆ ده‌ك����ه‌ن‌و له‌دۆڕان‬

‫رزگاری����ان ده‌كه‌ن‪ ،‬بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫باجی‌ ئ����ه‌وه‌ ده‌دات ده‌س����ته‌مۆی‌ هیچ‬ ‫واڵتێك نابێت‪ ،‬ئێم����ه‌ ته‌نها جه‌ماوه‌رو‬ ‫خ����وای‌ گه‌وره‌ به‌پش����ت‌و په‌نای‌ خۆمان‬ ‫ده‌زانین"‪.‬‬ ‫دالوه‌ر ئام����اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌وان‬ ‫نایانه‌وێ‌ ش����ه‌ڕ یه‌خه‌ی����ان بگرێ‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر ش����ه‌ڕ یه‌خه‌یان پێبگ����ری‌ ئه‌وا‬ ‫كه‌س وه‌ك ئه‌وان شه‌ڕ‌و به‌رگری‌ له‌خۆی‌‬

‫ناكات‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئێمه‌و ئه‌و براده‌رانه‌ش‬ ‫باش یه‌ك ده‌ناسین‪ ،‬هه‌مومان پێشمه‌رگه‌‬ ‫بوی����ن له‌ش����اخ‌و پێكه‌وه‌ شه‌ڕیش����مان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ئه‌گ����ه‌ر بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گۆڕانیش‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬گه‌نج����ی‌ خوێن گه‌رم زۆره‌ ڕێگه‌‬ ‫نادات فیش����ەك‌ به‌س����ه‌ر گۆڕه‌كه‌ی‌ كاك‬ ‫نه‌وش����یرواندا بڕوات‪ ،‬چ ب����گات به‌وه‌ی‌‬ ‫فیشه‌ك له‌شوشه‌ی‌ چوارده‌وری‌ گۆڕه‌كه‌ی‌‬ ‫بدات"‪.‬‬

‫ئێمه‌و ئه‌و‬ ‫براده‌رانه‌ش باش‬ ‫یه‌ك ده‌ناسین‪،‬‬ ‫هه‌مومان پێشمه‌رگه‌‬ ‫بوین له‌شاخ‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانیش‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬گه‌نجی‌‬ ‫خوێن گه‌رم زۆره‌‬ ‫ڕێگه‌ نادات فیشەك‌‬ ‫به‌سه‌ر گۆڕه‌كه‌ی‌ كاك‬ ‫نه‌وشیرواندا بڕوات‪،‬‬ ‫چ بگات به‌وه‌ی‌‬ ‫فیشه‌ك له‌شوشه‌ی‌‬ ‫چوارده‌وری‌ گۆڕه‌كه‌ی‌‬ ‫بدات‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )625‬سێشه‌ممه ‪2018/5/15‬‬

‫شەوێکی سامناک لەسلێمانی‬

‫‪3‬‬

‫ئەفسەری پرسگەی مەکۆی سەرەکی گۆڕان‪:‬‬ ‫فیشەك وەك باران بەسەر گردەكەدا دەباری‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫ئێوارەی كۆتاییهاتنی دەنگدان بۆ‬ ‫هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق‪ ،‬پاش‬ ‫باڵوبونەوەی دەنگۆی ئەوەی دەستكاری‬ ‫دەنگەكانیان كراوە الیەنگرێكی زۆری‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان لە‌پەرۆشیان بۆ‬ ‫بابەتەكە رو لەگردەكە‪ ،‬مەكۆی سەرەكی‬ ‫بزوتنەوەكە‪ ،‬دەكەن‪ .‬بەاڵم بەقسەی‬ ‫بەرپرسێكی ئەمنی گردەكە پاش چەند‬ ‫كاتژمێرێك ئەو خەڵكە بەهۆی تەقەی‬ ‫هێزێكی یەكێتیەوە شەوێكی سامناك‬ ‫دەگوزەرێنن‪.‬‬ ‫دی���ار بەك���ر‪ ،‬ئەفس���ەری پۆلی���س‌و‬ ‫بەرپرسی ئەمنی پرسگەی گردی زەرگەتە‬ ‫كە مەكۆی سەرەكی بزوتنەوەی گۆڕان‌و‬ ‫ئۆفیس���ی میدیاكانی گۆڕان���ی لێیە‪ ،‬ئەو‬ ‫شەوە لەوێ گردەكە بوە كە بە‌"شەوێكی‬ ‫س���امناك" بۆ ئەو خەڵكان���ەی ناودەبات‬ ‫رویان لەگردەكە كردوە‪.‬‬ ‫دیار باس���ی لەوە ك���رد‪ ،‬پاش ئەوەی‬ ‫ئێوارەی رۆژی ‪12‬ی ئایار هەڵبژاردنەكان‬ ‫كۆتای���ی ه���ات‌و "زان���را دەس���تكاریی‬ ‫دەنگەكانی گۆڕان كراوە"‪ ،‬خەڵكێكی زۆر‬ ‫رویان لە‌گردەكە كردو وتیش���ی"ئێمەش‬ ‫بۆ ئ���ەوەی پش���ێوی دروس���ت نەبێت‌و‬ ‫قەرەباڵغییەك���ە تۆزێ���ك كەمبكەینەوە‬ ‫لەبەردەم گردەك���ەدا‪ ،‬لەمبەرو ئەوبەری‬ ‫ج���ادەكان پۆلیس���مان دان���او ج���ادەی‬ ‫گردەكەمان داخست‪".‬‬ ‫لەنزی���ك كاتژمێ���ر ‪9‬ی ش���ەو یەكێك‬ ‫لە‌پۆلیس���ەكان دێت���ە الی دی���ار بەكر‌و‬ ‫ئ���اگاداری دەكاتەوە كە ش���ێخ جەعفەر‬ ‫هاتۆت���ە ب���ەردەم دەروازەی س���ەرەكی‬ ‫گردەك���ەو ل���ەوێ وەس���تاوەو دەیەوێت‬ ‫بێتە سەرەوە بەاڵم پۆلیسەكان رێگەیان‬ ‫پێنەداوەو پێیان راگەیاندوە نابێت بچیتە‬ ‫سەرەوە تا بەرپرسێكمان دێتە خوارەوە‪.‬‬

‫ئەمە بەپێی قسەی دیار‪.‬‬ ‫من ئەو س���اتە زانیم ش���ێخ جەعفەر‬ ‫هاتوە كە پۆلیس���ەكە پێ���ی وتم‪ .‬بەاڵم‬ ‫پۆلیس���ەكان رێیان نەدابو بێتە سەرەوە‬ ‫لەدەروازەی خ���وارەوەی گردەكە چونكە‬ ‫ئێم���ە جادەكەم���ان داخس���تبو ئ���ەوان‬ ‫پێیان وتب���و نابێت بچیتە س���ەرەوە تا‬ ‫بەرپرس���ێكمان دێت‪ .‬منیش لەو كاتەدا‬ ‫ویس���تم تەلەفۆن بۆ سەروی خۆم بكەم‬ ‫بەاڵم خەت نەمابو‌و دەبڕان‪ ،‬فریای ئەوە‬ ‫نەكەوتین‌و ئەوان دەستیان كرد بە‌تەقە‪.‬‬ ‫وتیشی" ش���ێخ جەعفەر بە‌چەكدارێكی‬ ‫زۆرەوە هاتب���و‪ ،‬چ���وار ئۆتۆمبێ���ل(دو‬ ‫الندك���رۆز‌و دو میك زەمین���ی) بون‌و بی‬ ‫كەی س���ی‌و دۆشكەو ئاڕ بی جی‌و چەكی‬ ‫تریان پێ بو‪".‬‬ ‫دیار وتیش���ی"منیش چوم بەرەو پیری‬ ‫ش���ێخ جەعەفەر بۆ ئەوەی پێشوازی لێ‬ ‫بكەم‌و ویس���تم تەلەفۆن بۆ سەروی خۆم‬ ‫بك���ەم ب���ەاڵم خەتی تەلەف���ۆن نەمابو‪،‬‬ ‫لەوكاتەدا ئەوان هێزەكەی شێخ جەعەفەر‬ ‫دەستیان كرد بە‌تەقە‪".‬‬ ‫تەقەی���ان‬ ‫وتیشی"لەس���ەرەتاوە‬ ‫بە‌ئاسماندا دەكرد بەاڵم دواییش تەقەیان‬ ‫لە‌بارەگاكانی ئێمە كرد لە‌گردەكە‪".‬‬ ‫باسی لەوەشكرد كە پێشتر بەرلەوەی‬ ‫جادەك���ە بگرن‪ ،‬هێزێك���ی یەكێتی هات‬ ‫بە‌دۆشكەوە بە‌بەردەم گردەكەدا رەتبون‬ ‫ك���ە پێدەچو ه���ەر ئەو هێزەی ش���ێخ‬ ‫جەعفەر بن‪.‬‬ ‫جەختیش���ی كردەوە كە ئ���ەوان وەك‬ ‫پۆلی���س‌و پاس���ەوانانی گردەكە وەاڵمی‬ ‫تەقەكانیان نەداوەت���ەوە بەاڵم هەندێك‬ ‫لەو خەڵكەی لەناو گردەكە بون چەكیان‬ ‫پێ بو‌و وەاڵمیان دانەوە‪.‬‬ ‫وتیش���ی"ئێمە بەهی���چ ش���ێوەیەك‬ ‫خۆمان ب���ۆ روداوی وا ئامادە نەكردبو‌و‬ ‫چاوەڕوان���ی روداوی وا نەبوی���ن‪ .‬ئەگەر‬ ‫پێش���تر بمانزانیایە رەنگ���ە حەزەرێكی‬

‫خۆمان وەرگرتایەو بەرپرس���انمان لەڕێی‬ ‫پەیوەندیی���ەوە رێگەی���ان ل���ەو روداوە‬ ‫بگرتای���ەو هیچ هێزێكیش���مان نەبوە تا‬ ‫لەبەردەم گردەكە دایبنێین بۆ بەرگریكردن‬ ‫لەخۆم���ان جگە لە‌پۆلیس���ەكانی خۆمان‬ ‫كە ئەوانەش پۆلیس���ی رەسمین‌و لەسەر‬ ‫حكومەتن‪".‬‬ ‫ئ���ەو قس���انەی دی���ار لەكاتێكدان كە‬ ‫پێش���تر ش���ێخ جەعفەر رەتیكردبوەوە‬ ‫ئ���ەو بۆ ش���ەڕ چوبێتە گردەك���ەو تەنیا‬ ‫خ���ۆی‌و ش���ۆفێرەكەی‌و دو پێش���مەرگە‬ ‫چونەت���ە ئ���ەوێ‌و هیچ تەقەیەکیش���یان‬ ‫نەکردوە‪ ،‬بەڵکو تەقەیان لێکراوە‪ .‬باسی‬ ‫لەوەش���كردبو كە قس���ەی لەگ���ەڵ قادر‬ ‫حاج���ی عەلی ك���ردوە‌و پێیوتوە "ئەگەر‬ ‫ئازای وەرە"‪ ،‬بەاڵم ئەم كاتێك گەیشتۆتە‬ ‫بەردەم گردەكە ئەوان تەقەیان لێكردوە‪.‬‬ ‫ش���ێخ جەعف���ەر وتوش���یەتی‬ ‫"ئۆتۆمبێله‌ك���ه‌ی خ���ۆم پێن���ج گولله‌ی‬ ‫پێوه‌یه‌ س���ێ گولله‌ی به‌و شوێنه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫منی لێ دانیش���تبوم‪ ،‬پێشمه‌رگه‌ش له‌و‬ ‫ناوه‌ نزیك بوون هاتن‪".‬‬ ‫دی���ار بەك���ر باس���ی لەوەش���كرد كە‬ ‫هێزەك���ەی ش���ێخ جەعفەر راس���تەوخۆ‬ ‫تەقەیان لە‌گردەكە كردوەو بی كەی سی‪،‬‬ ‫دۆش���كە‌و ئاڕ بی جی‪-‬یان بەكارهێناوەو‬ ‫بەوهۆیەش���ەوە دو گەن���ج برینداربون‌و‬ ‫ژمارەیەك���ی زۆر ئۆتۆمبێل���ی خەڵ���ك‌و‬ ‫كارمەندانی���ان فیش���ەكی بەركەوت���وەو‬ ‫هەروەها بینای بارەگای سەرەكی گۆڕان‬ ‫بەتایبەت ژورەكانی سایتی سبەی زیانی‬ ‫زۆری پێگەیش���توەو فیش���ەكی زۆری‬ ‫پێوەیە‪.‬‬ ‫ئەو وتیشی"بۆ ئەو خەڵكە بێ چەكەی‬ ‫كە ئەو ش���ەوە لە‌گردەكە بون شەوێكی‬ ‫سامناك بو‌و بەش���ێكیان نزایان كردوەو‬ ‫پاڕاونەتەوە كە كۆتایی زوتر كۆتایی بەو‬ ‫دۆخە بێت‪ .‬چونكە فیش���ەك وەك باران‬ ‫بەسەر گردەكەدا دەرباری‪".‬‬

‫منیش چوم‬ ‫بەرەو پیری شێخ‬ ‫جەعەفەر بۆ ئەوەی‬ ‫پێشوازی لێ بكەم‌و‬ ‫ویستم تەلەفۆن‬ ‫بۆ سەروی خۆم‬ ‫بكەم بەاڵم خەتی‬ ‫تەلەفۆن نەمابو‬ ‫لەوكاتەدا هێزەكەی‬ ‫شێخ جەعەفەر‬ ‫دەستیان كرد‬ ‫بە‌تەقە‬

‫پەنجەرەیەک گولەی بەرکەوتوە لەمەکۆی سەرەکی گۆران‬

‫دالوه‌ری‌ حاجی‌ عوسمان‪:‬‬

‫ئه‌گه‌ر رێگه‌ی‌ ئاشتیانه‌ سودی‌ نه‌بێ‌‪ ،‬ئه‌وا رێگه‌ی‌ تر زۆره‌ تاقیبكه‌ینه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬

‫گرده‌كه‌ی‌ زه‌رگه‌ته‌ كه‌ مه‌كۆی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانه‌‪ ،‬جمه‌ی‌ دێت له‌و‬ ‫هه‌ڵوسوڕاوو گۆڕانخوازانه‌ی‌ به‌به‌رگی‌‬ ‫مه‌ده‌نییه‌وه‌ چه‌كیان هه‌ڵگرتوه‌ بۆ‬ ‫به‌رگریكردن له‌گرده‌كه‌‪ ،‬هه‌ڵسراوێكی‌‬ ‫دیاری‌ گۆڕان ده‌ڵێت "هه‌مو ڕێگا‬ ‫ئاشتیه‌كان ده‌گرینه‌به‌ر‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫سودی‌ نه‌بو‪ ،‬ئه‌وا رێگه‌ی‌ تر زۆره‌‬ ‫بیگرینه‌به‌ر"‪.‬‬ ‫پاش ئ����ه‌وه‌ی‌ ئێ����واره‌ی‌ ش����ه‌ممه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫راب����ردو‪ ،‬هێزێك����ی‌ س����ه‌ر به‌یه‌كێت����ی‌‬ ‫نیش����تمانی‌ كوردس����تان هێرش����یكرده‌‬ ‫س����ه‌ر مه‌كۆی‌ س����ه‌ره‌كی‌ گۆڕان‪ ،‬وه‌ك‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان خۆی����ان ده‌ڵێن‪ ،‬له‌و‬ ‫ئێواره‌وه‌ تا ئێس����تا به‌رده‌وام شه‌وو رۆژ‬ ‫ژماره‌یه‌كی‌ زۆر له‌خه‌ڵك����ی‌ مه‌ده‌نی‌ كه‌‬ ‫هه‌ڵسوڕاوو هه‌واداری‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫له‌ب����ه‌رده‌م گرته‌ك����ه‌ی‌ زه‌رگه‌ته‌و نزیك‬ ‫گڵكۆی‌ نه‌وشیروان مسته‌فا كۆده‌بنه‌وه‌و‬ ‫پاسه‌وانی‌ ده‌كه‌ن‪ .‬له‌نێو ئه‌م هه‌ڵسوڕاوه‌‬ ‫مه‌ده‌نیه‌ چه‌كدارانه‌دا چه‌ندین كه‌سایه‌تی‌‬ ‫دیاری‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان ده‌بینیت كه‌‬ ‫كاڵشینكۆفیان به‌ش����انه‌وه‌یه‌‪ .‬ئه‌مانه‌ تا‬ ‫دره‌نگانێكی‌ ش����ه‌و پێك����ه‌وه‌و گفتوگۆو‬ ‫مش����تومڕیانه‌ س����ه‌باره‌ت به‌ئه‌نجام����ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن����ه‌كان‌و ئه‌و س����اخته‌كارییه‌ی‌‬ ‫"وه‌ك خۆیان ده‌ڵێ����ن" یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‬ ‫كردویانه‌‪.‬‬ ‫ئێس����تا وا ده‌رده‌كه‌وێ����ت به‌ش����ێك‬ ‫له‌هه‌ڵسوڕاوانی‌ دیاری‌ گۆڕان بۆ پاراستنی‌‬ ‫خۆیان بیر له‌پێكهێنانی‌ هێزێكی‌ چه‌كداری‌‬

‫خۆبه‌خش بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬بۆ به‌رپه‌رچدانه‌وه‌ی‌‬ ‫ه����ه‌ر ئه‌گه‌رێك كه‌ روبه‌ڕوی����ان بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ كه‌ هێرش����ه‌كه‌ی‌ ش����ه‌ممه‌ی‌‬ ‫رابردو بۆ سه‌ریان‪ ،‬وه‌ك خۆیان ئاماژه‌ی‌‬ ‫بۆ ده‌كه‌ن هانده‌ریانه‌ بۆ بیركردنه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫به‌وجۆره‌‪.‬‬ ‫له‌نێو ئ����ه‌م چه‌كدارانه‌دا كه‌ زۆربه‌یان‬ ‫به‌جلی‌ كوردییه‌وه‌ن‪ ،‬چه‌ندین فه‌رمانده‌ی‌‬ ‫پێش����مه‌رگه‌ی‌ دێری����ن ه����ه‌ن‪ ،‬دالوه‌ری‌‬ ‫حاجی‌ عوس����مان یه‌كێك����ه‌ له‌وانه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫كه‌ ده‌مانچه‌یه‌ك بە‌به‌ر پش����تێنه‌كه‌یه‌وه‌‬ ‫ب����و‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند ك����ه‌ ئه‌نجامی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان یه‌كپارچه‌ ساخته‌كارییه‌‪،‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ ك����راوه‌ گزییه‌ك����ی‌ گه‌وره‌ی����ه‌‬ ‫له‌بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گۆڕان ك����راوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"له‌ی����ه‌ك ده‌نگ����ی‌ بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫خۆشنابین"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "هه‌مو ڕێگه‌یه‌كی‌ ئاش����تیانه‌‬ ‫ده‌گرینه‌ب����ه‌ر‪ ،‬ب����ۆ ده‌ستخس����تنه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌نگه‌كان����ی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر ئه‌و كاره‌ س����ودی‌ نه‌ب����و‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫رێگ����ه‌ی‌ دیكه‌ی‌ زۆر بیگرینه‌به‌ر‌و تاقیان‬ ‫بكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫دالوه‌ری‌ حاجی‌ عوسمان‪ ،‬كه‌ كه‌سێكی‌‬ ‫نزیك له‌نه‌وشیروان مسته‌فای‌ رێكخه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫پێش����وی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان بوه‌‪ ،‬رق‌و‬ ‫قینی‌ خۆی‌ به‌رامبه‌ر به‌وه‌ ناش����ارێته‌وه‌‬ ‫كه‌ ته‌قه‌ ئاڕاس����ته‌ی‌ گڵكۆی‌ نه‌وشیروان‬ ‫مس����ته‌فا كراوه‌‪ ،‬ته‌نها ئه‌مه‌ش به‌سه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ به‌چه‌كه‌وه‌ بێت����ه‌ به‌ر گرده‌كه‌ی‌‬ ‫زه‌رگه‌ت����ه‌و به‌رگ����ری‌ لێب����كات‪ ،‬دالوه‌ر‬ ‫وتی‌ "ئ����ه‌و غه‌دره‌ی‌ یه‌كێت����ی‌ ده‌یه‌وێت‬ ‫به‌ه����ۆی‌ واڵتانی‌ ناوچه‌ك����ه‌وه‌ له‌ئێمه‌ی‌‬

‫دالوەری حاجی عوسمان‪ ،‬نەوشیروان مستەفاو عومەری سەید عەلی‬ ‫ب����كات‪ ،‬یه‌كه‌مجار نی����ه‌‪ ،‬ئه‌مانه‌ فێربون‬ ‫له‌هه‌ڵبژارندا ساخته‌كاری‌ بكه‌ن‪ ،‬چییان‬ ‫له‌ده‌س����ت بێت درێغی‌ ناك����ه‌ن‪ ،‬جاران‬ ‫ده‌مانچه‌ی����ان ده‌به‌خش����یه‌وه‌ ئه‌مج����اره‌‬ ‫هه‌رچ����ی‌ پ����اره‌ی‌ ده‌مانچه‌ ب����و دایان‬ ‫به‌واڵتێ����ك تا كاری‌ س����اخته‌كارییه‌كه‌ی‌‬ ‫پێڕایی‌ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ئ����ه‌وه‌ دوه‌مج����اره‌ واڵتان‬ ‫س����اخته‌كارییان بۆ ده‌ك����ه‌ن‌و له‌دۆڕان‬

‫رزگاری����ان ده‌كه‌ن‪ ،‬بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫باجی‌ ئ����ه‌وه‌ ده‌دات ده‌س����ته‌مۆی‌ هیچ‬ ‫واڵتێك نابێت‪ ،‬ئێم����ه‌ ته‌نها جه‌ماوه‌رو‬ ‫خ����وای‌ گه‌وره‌ به‌پش����ت‌و په‌نای‌ خۆمان‬ ‫ده‌زانین"‪.‬‬ ‫دالوه‌ر ئام����اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌وان‬ ‫نایانه‌وێ‌ ش����ه‌ڕ یه‌خه‌ی����ان بگرێ‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر ش����ه‌ڕ یه‌خه‌یان پێبگ����ری‌ ئه‌وا‬ ‫كه‌س وه‌ك ئه‌وان شه‌ڕ‌و به‌رگری‌ له‌خۆی‌‬

‫ناكات‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئێمه‌و ئه‌و براده‌رانه‌ش‬ ‫باش یه‌ك ده‌ناسین‪ ،‬هه‌مومان پێشمه‌رگه‌‬ ‫بوی����ن له‌ش����اخ‌و پێكه‌وه‌ شه‌ڕیش����مان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ئه‌گ����ه‌ر بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گۆڕانیش‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬گه‌نج����ی‌ خوێن گه‌رم زۆره‌ ڕێگه‌‬ ‫نادات فیش����ەك‌ به‌س����ه‌ر گۆڕه‌كه‌ی‌ كاك‬ ‫نه‌وش����یرواندا بڕوات‪ ،‬چ ب����گات به‌وه‌ی‌‬ ‫فیشه‌ك له‌شوشه‌ی‌ چوارده‌وری‌ گۆڕه‌كه‌ی‌‬ ‫بدات"‪.‬‬

‫ئێمه‌و ئه‌و‬ ‫براده‌رانه‌ش باش‬ ‫یه‌ك ده‌ناسین‪،‬‬ ‫هه‌مومان پێشمه‌رگه‌‬ ‫بوین له‌شاخ‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانیش‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬گه‌نجی‌‬ ‫خوێن گه‌رم زۆره‌‬ ‫ڕێگه‌ نادات فیشەك‌‬ ‫به‌سه‌ر گۆڕه‌كه‌ی‌ كاك‬ ‫نه‌وشیرواندا بڕوات‪،‬‬ ‫چ بگات به‌وه‌ی‌‬ ‫فیشه‌ك له‌شوشه‌ی‌‬ ‫چوارده‌وری‌ گۆڕه‌كه‌ی‌‬ ‫بدات‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )625‬سێشه‌ممه ‪2018/5/15‬‬

‫بەهای كورسییەكی پەرلەمان‬ ‫لە‌پارێزگاكانی هەرێم‌و كەركوك‌و موسڵ‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمدە‬ ‫بەپێی ئامارەكانی كۆمسیۆنی بااڵی‬ ‫سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق‪،‬‬ ‫لە‌هەڵبژاردنی رۆژی ‪12‬ی ئاردا رێژەی‬ ‫بەشداری لەسەرتاسەری عێراق لەسەدا‬ ‫‪ 44.52‬بوە‪ .‬لە‌هەر سێ پارێزگاكەی‬ ‫هەرێمی كوردستان‌و هەردو پارێزگای‬ ‫كەركوك‌و نەینەوا رێژەی بەشداری‬ ‫دەنگدەران بەمجۆرە بوە؛ هەولێر‪ :‬لەسەدا‬ ‫‪ .43‬سلێمانی‪ :‬لەسەدا ‪ .50‬دهۆك‪ :‬لەسەدا‬ ‫‪ .51‬كەركوك‪ :‬لەسەدا ‪ .40‬نەینەوا‪:‬‬ ‫لەسەدا ‪.53‬‬

‫‪ 570463‬‬ ‫ژمارەی كورسییەكان‪ 15 :‬‬ ‫بەهای یەك كورسی‪ 38030 :‬دەنگ‬ ‫پارێزگای سلێمانی‪:‬‬ ‫ژم���ارەی ئەو كەس���انەی دەنگیان داوە‪:‬‬ ‫‪ 700474‬‬ ‫ژمارەی كورسییەكان‪ 18 :‬‬ ‫بەهای یەك كورسی ‪ 38915 :‬دەنگ‬ ‫پارێزگای دهۆك‪:‬‬ ‫ژم���ارەی ئەو كەس���انەی دەنگیان داوە‪:‬‬ ‫‪544226‬‬ ‫ژمارەی كورسییەكان‪11 :‬‬ ‫بەهای یەك كورسی‪ 49475 :‬دەنگ‬

‫ژمارەی كورس���ییەكانی هەر پارێزگایەك‬ ‫لە‌پەرلەمان���ی عێراق جی���اوازەو بەگوێرەی‬ ‫پارێزگای كەركوك‪:‬‬ ‫رێژەی دانیش���توان دانراوە‪ .‬بۆ دیاریكردنی‬ ‫ژم���ارەی ئەو كەس���انەی دەنگیان داوە‪:‬‬ ‫بەه���ای ه���ەر كورس���ییەكی پەرلەم���ان‪،‬‬ ‫ژم���ارەی ئ���ەو دەنگان���ە دراون دابەش���ی ‪406529‬‬ ‫ژمارەی كورسییەكان‪12 :‬‬ ‫ژمارەی كورسییەكانی پارێزگاكە دەكرێت‌و‬ ‫بەهای یەك كورسی‪ 33877 :‬دەنگ‬ ‫بەوەش بەهای كورس���ییەكی ئەو پارێزگایە‬ ‫دەردەچێ���ت‪ .‬لەخوارەوە لەس���ەر بنەمای‬ ‫پارێزگای نەینەوا‪:‬‬ ‫ئامارەكان���ی كۆمس���یۆن‪ ،‬بەه���ای ه���ەر‬ ‫ژم���ارەی ئەو كەس���انەی دەنگیان داوە‪:‬‬ ‫كورسییەكی پەرلەمان لەو پێنج پارێزگایە‬ ‫‪891840‬‬ ‫دەخەینەڕو‪.‬‬ ‫ژمارەی كورسییەكان‪31 :‬‬ ‫بەهای یەك كورسی‪ 28769 :‬دەنگ‬ ‫پارێزگای هەولێر‪:‬‬ ‫ژم���ارەی ئەو كەس���انەی دەنگیان داوە‪:‬‬

‫پاش دەنگدان‬

‫"ئابور ‌ی شار ‌ی سلێمان ‌ی‬ ‫به‌هۆ ‌ی ئه‌و نائارامی ‌ه ‌ی دروستبو‌ه له‌مه‌ترسیدایه‌"‬ ‫ئا‪ :‬ئومێد عومه‌ر‬ ‫پرۆفیسۆرێكی‌ بواری‌ ئابوری‌‌و‬ ‫كارگێری‌‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نێت به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و دۆخه‌ی‌ دروستبوه‌ به‌ته‌واوی‌‬ ‫جوڵه‌ی‌ بازرگانی‌‌و ئابوری‌ په‌كی‌‬ ‫كه‌وتوه‌‪ .‬پێشی‌ وایه‌ به‌هۆی‌ نه‌بونی‌‬ ‫پالنێكی‌ پێشوه‌خته‌وه‌ نه‌توانراوه‌‬ ‫چاره‌سه‌رییه‌ك بۆ كۆسپه‌كانی‌‬ ‫به‌رده‌رده‌م گه‌شه‌كردنی‌ ئابوری‌‌و‬ ‫جوڵه‌ی‌ بازاڕ دابنرێت‪ .‬ئه‌ندامێكی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ ژوری‌ بازرگانی‌ سلێمانیش‬ ‫پێی‌ وایه‌ "بازاڕ‌و ئابوری‌ شاری‌‬ ‫سلێمانی‌ به‌هۆی‌ ئه‌و نا ئارامیه‌ی‌‬ ‫دروستبوه‌ له‌مه‌ترسیدایه‌"‪.‬‬ ‫هۆش����یار مه‌ع����روف پرۆفیس����ۆری‌‬ ‫بواری‌ ئابوری‌‌و كارگێ����ری‌‪ ،‬بە‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یاند له‌هه‌ر ش����وێنێك ئاس����ایش‌و‬ ‫ئارامی‌ له‌مه‌ترس����یدا بێ����ت یان جێگیر‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬راس����ته‌وخۆ كار ده‌كاته‌ س����ه‌ر‬ ‫جوڵه‌ی‌ بازاڕ‌و ئاڵوگۆره‌ بازرگانییه‌كان‪.‬‬ ‫پێش����ی‌ وایه‌ به‌هۆی‌ ئ����ه‌و نائارامییه‌ی‌‬ ‫له‌كوردس����تان‌و عێراق دروس����ت بوه‌‪،‬‬ ‫رۆژ له‌دوای‌ رۆژ گه‌شه‌ی‌ ئابوری‌ به‌ره‌و‬ ‫دواوه‌ ده‌روات‪ .‬له‌باره‌ی‌ ئه‌و ئاڵۆزیانه‌ی‌‬ ‫ب����ه‌م دواییانه‌ له‌نێو دوالیه‌نی‌ ش����اری‌‬ ‫سلێمانی‌ له‌س����ه‌ر ئه‌نجامی‌ ده‌نگه‌كانی‌‬ ‫هه‌ڵب����ژاردن دروس����ت بوه‌‪ ،‬ئ����ه‌و وتی‌‬ ‫"من نامه‌وێت هیچ ش����تێك له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫دۆخه‌ی‌ تۆ باس����ی‌ ده‌كه‌یت بڵێم‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بێگومان له‌هه‌ر ش����ارێك ی����ان ناقه‌زا‌و‬ ‫ناحیه‌یه‌ك‌و ناوچه‌یه‌ك نائارامی‌ دروست‬ ‫ببێت ئه‌وا راسته‌وخۆ كار ده‌كاته‌ سه‌ر‬ ‫جوڵه‌ی‌ بازاڕ‌و هۆكارێكی‌ سه‌ره‌كیشه‌ بۆ‬ ‫بێ‌ بازاڕی‌‌و وه‌ستاندنی‌ سه‌رجه‌م كاره‌‬ ‫بازرگانیه‌كان"‪.‬‬ ‫راشیده‌گه‌یه‌نێت هه‌رێمی‌ كوردستان‌و‬ ‫عێراقی����ش له‌قۆناغێك����ی‌ س����ه‌خت‌و‬ ‫دژواردان‪ ،‬ئه‌م����ه‌ش كاریگه‌ری����ی‌‬ ‫راس����ته‌وخۆی‌ كردوه‌ته‌ سه‌ر جموجۆڵه‌‬ ‫بازرگانیه‌كان‪ .‬پێش����ی‌ وایه‌ له‌دۆخێكی‌‬

‫نائارامیه‌ك دروست‬ ‫بوه‌ هیچ بازرگان‌و‬ ‫سه‌رمایه‌دارێك‬ ‫دڵنیا نیه‌ له‌وه‌ی‌‬ ‫چی‌ روده‌دات‪ .‬من‬ ‫پێم وایه‌ جوڵه‌ی‌‬ ‫بازاڕ‌و جموجۆڵه‌‬ ‫بازرگانییه‌كان‬ ‫له‌به‌رده‌م‬ ‫مه‌ترسیه‌كی‌‬ ‫گه‌وره‌دان‬ ‫شاری سلێمانی‬ ‫له‌و جۆره‌دا بازرگانان‌و س����ه‌رمایه‌داران‬ ‫ناوێ����رن سه‌ركێش����ی‌ بە‌س����ه‌رمایه‌‌و‬ ‫به‌رهه‌مه‌كانیان����ه‌وه‌ بكه‌ن‌و هه‌میش����ه‌‬ ‫له‌چاوه‌ڕوان����ی‌ هێوه‌ربون����ه‌وه‌ی‌ گرژی‌‌و‬ ‫ئاڵۆییه‌كاندان‪ .‬‬ ‫له‌الیه‌ك����ی‌ دیك����ه‌وه‌ ئه‌ندام����ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ ژوری‌ بازرگانی‌ س����لێمانی‌‪،‬‬ ‫ئازاد ش����مقار له‌باره‌ی‌ ئه‌و ئاڵۆزیانه‌ی‌‬ ‫به‌تایب����ه‌ت له‌س����نوری‌ پارێ����زگای‌‬ ‫س����لێمانی‌‌و ده‌وروب����ه‌ری‌ دروس����تبوه‌‬ ‫له‌س����ه‌ر ئه‌نجام����ی‌ ده‌نگ����ی‌ الیه‌نه‌كان‬

‫له‌هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌نجومه‌ن����ی‌ نوێنه‌رانی‌‬ ‫عێراقدا بە‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند به‌داخه‌و‌ه‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ له‌س����لێمانی‌ رویدا ك����ه‌ تێیدا‬ ‫چه‌ك بۆ یه‌كالكردن����ه‌وه‌ی‌ ملمالنێكان‬ ‫به‌كار هێنرا‪ ،‬مه‌ترس����ی‌ له‌سه‌ر ئابوری‌‬ ‫شاری‌ سلێمانی‌ دروستكردوه‌‪ .‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"نائارامیه‌ك دروست بوه‌ هیچ بازرگان‌و‬ ‫س����ه‌رمایه‌دارێك دڵنیا نیه‌ له‌وه‌ی‌ چی‌‬ ‫روده‌دات‪ .‬م����ن پێم وایه‌ جوڵه‌ی‌ بازاڕ‌و‬ ‫جموجۆڵ����ه‌ بازرگانیی����ه‌كان له‌به‌رده‌م‬ ‫مه‌ترسیه‌كی‌ گه‌وره‌دان‪ .‬له‌دۆخێكی‌ وادا‬ ‫ئیتر له‌هه‌ر شوێنێك روبدات‪ ،‬دوكاندار‬

‫ناوێرێت دوكان بكاته‌وه‌ له‌ترسی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫نه‌وه‌ك تااڵن بكرێت‪ .‬به‌گشتی‌ دۆخێك ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌خ����وازراوه‌و دوكان����دار‌و ب����ازرگان‌و‬ ‫سه‌رمایه‌داره‌كانیشی‌ توشی‌ دڵه‌ راوكێ‌‬ ‫كردوه‌"‪.‬‬ ‫داواش ده‌كات ملمالنێ����ی‌ نێ����وان‬ ‫الیه‌نه‌ سیاس����یه‌كانی‌ كوردستان نه‌بێت‬ ‫بە‌هۆكاری تێكدانی‌ ئاس����ایش‌و ئارامی‌‬ ‫له‌هاواڵتی����ان‌و ش����ێواندنی‌ س����یمای‌‬ ‫شارس����تانیانه‌‌و باڵوكردن����ه‌وه‌ی‌ ترس‌و‬ ‫راڕای����ی‌ له‌ناو بازاڕ‌و كاس����بكاران‪ .‬ئه‌و‬ ‫پێش����ی‌ وایه‌ به‌رده‌وامی‌ ئه‌م ئاڵۆزیانه‌‬

‫ئه‌و جوڵه‌ سسته‌ی‌ ئێستای ناو بازاڕیش‬ ‫په‌ك ده‌خات‪ .‬وتیشی‌ "نمونه‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫بچوك بۆ ئێوه‌‌و خوێنه‌ران ده‌هێنمه‌وه‌‪،‬‬ ‫بڕۆن س����ه‌یرێكی‌ دۆخی‌ پیش����ه‌واران‌و‬ ‫كاسبكاران بكه‌ن له‌ناوچه‌ی‌ پیشه‌سازی‌‬ ‫سلێمانی‌ ئه‌و كات بۆ تان ده‌ر ده‌كه‌وێت‬ ‫روبه‌روی‌ چ كێشه‌یه‌كی‌ سه‌ختی‌ ئابوری‌‌و‬ ‫بێ‌ كاری‌‌و وه‌س����تاندنی‌ زۆربه‌ی‌ ئیش‌و‬ ‫كاره‌كان بوینه‌ت����ه‌وه‌‪ .‬زۆرب����ه‌ی‌ زۆری‌‬ ‫خاوه‌ن پێشه‌كان به‌ده‌ست بێكاری‌‌و بێ‌‬ ‫بازاڕییه‌وه‌ ده‌ناڵێنن"‪.‬‬ ‫ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ش ده‌كات پێویس����ته‌‬

‫هێ����زه‌ ئه‌منیه‌كان هه‌میش����ه‌ له‌هه‌وڵی‌‬ ‫پاراس����تنی‌ دۆخی‌ شاری‌ س����لێمانی‌‌و‬ ‫شاره‌كانی‌ دیكه‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستاندا‬ ‫بن‌و رێگ����ه‌ش نه‌درێت هێ����زی‌ چه‌كدار‬ ‫ب����ۆ یه‌كالكردنه‌وه‌ی‌ ملمالنێ����ی‌ نێوان‬ ‫ح����زب‌و الیه‌ن����ه‌كان ب����ه‌كار بهێنرێت‪.‬‬ ‫پێشی‌ وایه‌ دیارده‌ی‌ چه‌كداری‌‌و به‌هێز‬ ‫چاره‌س����ه‌ركردنی‌ كێش����ه‌ حزبی����ه‌كان‬ ‫هێنده‌ی‌ دیك����ه‌ دۆخه‌كه‌ مه‌ترس����یدار‬ ‫ده‌كات‌و له‌هه‌مانكاتیش����دا بێ����كاری‌‌و‬ ‫بێ‌ بازاڕی‌‪ ،‬ژیان����ی‌ هاواڵتیان ده‌خاته‌‬ ‫مه‌ترسیه‌وه‌‪.‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )625‬سێشه‌ممه ‪2018/5/15‬‬

‫ئیسماعیل حه‌دیدی‪:‬‬

‫‪5‬‬

‫ساخته‌كار ‌ی زۆر كراوه‌‌و ده‌نگه‌كان ‌ی ئێمه‌ ونكراون‬ ‫ئا‪ :‬ئومێد عومه‌ر‬ ‫ئیسماعیل حه‌دیدی‌ نوێنه‌ری‌‬ ‫عه‌شیره‌تی‌ حه‌دید له‌پێكهاته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫عه‌ره‌بی‌ شاری‌ كه‌ركوك‪ ،‬ره‌خنه‌ی‌‬ ‫توند له‌ئه‌نجامی‌ به‌رایی‌ ده‌نگی‌‬ ‫الیه‌نه‌كانی‌ نێو پارێزگاكه‌ ده‌گرێت‌و‬ ‫پێی‌ وایه‌ ساخته‌كاریی‌ زۆر‬ ‫له‌پرۆسه‌ی‌ هه‌ڵبژاردندا كراوه‌‪،‬‬ ‫حه‌دیدی به‌ ئاوێنه‌ی راگه‌یاند‬ ‫"ئێمه‌ وه‌ك پێكهاته‌ی‌ عه‌ره‌ب‌و‬ ‫توركمانه‌كانی‌ شاری‌ كه‌ركوك‬ ‫به‌رده‌وام ده‌بین له‌خۆپیشاندان‌و‬ ‫ناڕه‌زایه‌تییه‌كانمان تا ئه‌و كاته‌ی‌‬ ‫لیژنه‌ی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫كۆمسیۆنی‌ بااڵی‌ سه‌ربه‌خۆی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌وه‌ جارێكی‌ دیكه‌‬ ‫وردبینی‌ بۆ ده‌نگه‌كان ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئێمه‌ دژی‌ كورد نین‌و نابین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پێمان وایه‌ ساخته‌كاری‌ زۆر كراوه‌‌و‬ ‫ده‌نگه‌كانی‌ ئێمه‌ ونكراون"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ خوێندنه‌وه‌ی‌ ئه‌وان وه‌ك‬ ‫پێكهاته‌ی‌ عه‌ره‌ب به‌تایبه‌ت له‌س����ه‌ر‬ ‫ده‌نگی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان‬ ‫له‌ش����اره‌كه‌‪ ،‬ئه‌و وت����ی‌ "ئێمه‌ هیچ‬ ‫قسه‌یه‌كمان له‌سه‌ر ده‌نگی‌ براده‌رانی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ نیش����تمانی‌ كوردستان نیه‌‬ ‫له‌كه‌ركوك‪ ،‬ئێم����ه‌ له‌ناو حه‌ویجه‌ش‬ ‫ده‌نگه‌كانم����ان ونكراون‪ .‬باش����ه‌ خۆ‬ ‫یه‌كێت����ی‌ نیش����تمانی‌ له‌حه‌ویجه‌ نیه‌‬ ‫ت����ا بڵێ����ن ده‌نگی‌ ئێم����ه‌ی‌ عه‌ره‌بی‌‬ ‫شاره‌كه‌ی‌ بردوه‌‪ .‬ئێمه‌ ده‌زانین له‌زۆر‬ ‫شوێن ساخته‌كاری‌ كراوه‌"‪.‬‬ ‫راشیده‌گه‌یه‌نێت له‌هه‌ندێك بنكه‌ی‌‬ ‫ده‌نگدان به‌ بیانوی‌ نه‌بونی‌ ناوه‌كانیان‬ ‫ژماره‌یه‌كی‌ زۆری‌ هاواڵتیانی‌ عه‌ره‌ب‌و‬ ‫توركمان ماف����ی‌ ده‌نگدانیان نه‌بوه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها له‌هه‌ندێك بنكه‌ی‌ ده‌نگدان‬ ‫ئامێره‌كان له‌كاركه‌وتون‌و ژماره‌یه‌كی‌‬ ‫زۆری‌ ده‌نگده‌ر بێ‌ به‌ش����بون له‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌نگی‌ خۆی����ان ب����ده‌ن‪ .‬هه‌مو ئه‌و‬ ‫راستیانه‌ش����یان گه‌یاندوت����ه‌ الیه‌نی‌‬ ‫په‌یوه‌ندی����دار كه‌ كۆمس����یۆنی‌ بااڵی‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ عێراقه‌‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئێمه‌ ده‌ستبه‌رداری‌ مافی‌‬

‫ده‌نگده‌ران����ی‌ خۆم����ان نابین‌و هه‌مو‬ ‫رێگایه‌كی دیموكراسیانه‌‌و مه‌ده‌نیان ‌ه‬ ‫ده‌گرینه‌به‌ر‪ .‬خۆپیشاندانی‌ هاوبه‌شی‌‬ ‫ع����ه‌ره‌ب‌و توركمانه‌كان����ی‌ پارێزگای‌‬ ‫كه‌ركوكیش له‌وچوارچێوه‌یه‌دا خۆی‌‬ ‫ده‌بینێته‌وه‌‪ .‬له‌زۆر ناوچه‌ كه‌ پێگه‌ی‌‬ ‫ئێمه‌ تێی����دا به‌هێزب����وه‌‪ ،‬ده‌نگێكی‌‬ ‫كه‌ممان هێناوه‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش����دا حه‌م����ه‌ س����ور‬ ‫دوشیوانی‌ ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مانی‌ عێراق‬ ‫له‌فراكس����یۆنی‌ یه‌كێت����ی‌‌و نوێنه‌ری‌‬ ‫ش����اری‌ كه‌رك����وك‪ ،‬ب����ه‌ ئاوێن����ه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند كه‌س����انێكی‌ زۆر له‌نه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫پێكهاته‌كانی‌ تری‌ كه‌ركوك گره‌ویان‬ ‫له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌ك����رد ده‌نگی‌ كورد‬ ‫له‌ش����اری‌ كه‌ركوك كۆتایی‌ پێهاتوه‌‪.‬‬ ‫ئێس����تاش له‌به‌رامبه‌ر زۆری‌ ده‌نگی‌‬ ‫كورد له‌هه‌ڵبژاردن����ه‌كان كه‌وتونه‌ته‌‬ ‫جموجۆڵ‌و دژایه‌تیكردنی‌ پرۆسه‌كه‌‪.‬‬ ‫دوش����یوانی وتی‌ "عه‌ره‌بی‌ كه‌ركوك‬ ‫له‌ناوخۆیان����دا كێش����ه‌یان هه‌ی����ه‌‪،‬‬ ‫توركمانه‌كانیش دیسان له‌ناوخۆیاندا‬ ‫ملمالنێ‌‌و كێش����ه‌ی‌ زۆری����ان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ه����ه‌ردو پێكهاته‌كه‌ (عه‌ره‌ب‌و‬ ‫توركمان) پێكه‌وه‌ یه‌كیان گرتوه‌ بۆ‬ ‫دژایه‌تیكردنی‌ گه‌لی‌ كورد‪ .‬توركمان‌و‬ ‫عه‌ره‌بی‌ شاره‌كه‌ پێیان وابو دوای‌ ئه‌و‬ ‫روداوه‌ی‌ به‌سه‌ر كه‌ركوك‌و ناوچه‌كه‌دا‬ ‫هاتوه‌ ده‌بێت ده‌نگی‌ زیاتر بهێنن"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ ب����ه‌وه‌ش ده‌كات پێكهاته‌ی‌‬ ‫ع����ه‌ره‌ب‌و توركمانی‌ ش����اره‌كه‌ وایان‬ ‫ده‌زانی‌ به‌هۆی‌ ده‌س����ه‌اڵتی‌ ته‌واویان‬ ‫له‌پۆس����تی‌ پارێزگار‌و هێزی‌ ئه‌منی‌‌و‬ ‫پێگ����ه‌ ئیداریی����ه‌ گرنگه‌كاندا ده‌نگی‌‬ ‫خه‌یاڵ����ی‌ ده‌هێن����ن‌و كوردیش هیچ‬ ‫ناهێنێت‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك ئه‌و ده‌ڵێت "ئه‌و‬ ‫خه‌یاڵه‌یان خاوبو"‪ .‬پێشیوایه‌ له‌كاتی‌‬ ‫به‌رێوه‌چون����ی‌ پرۆس����ه‌كه‌دا كوردی‌‬ ‫ش����اره‌كه‌ تاڕاده‌یه‌ك����ی‌ ب����اش یه‌ك‬ ‫ده‌ن����گ‌و یه‌كگرتو ب����ون‌و له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫نه‌ته‌وه‌كان����ی‌ دیكه‌دا هه‌س����تیان به‌‬ ‫به‌رپرس����یاره‌تی‌ مێژویی‌‌و نه‌ته‌وه‌یی‌‬ ‫ك����ردوه‌‪ ،‬بۆیه‌ به‌فراوانی به‌ش����داری‌‬ ‫پرۆسه‌كه‌یان كردوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "به‌راورد به‌ رابردو ده‌نگی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان نزیكه‌ی‌‬

‫کەرکوک‬ ‫‪ 55‬هه‌زار كه‌میك����ردوه‌‪ .‬ئێمه‌ پێمان‬ ‫وای����ه‌ توركمان‌و عه‌ره‌به‌كان توش���� ‌‬ ‫ی‬ ‫ش����ۆك بون‪ .‬هه‌ندێكی����ان باس له‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن س����اختەکاری كراوه‌‪ ،‬كه‌واته‌‬ ‫بابچن سكااڵی‌ خۆیان الی‌ كۆمسیۆن‬ ‫بك����ه‌ن‪ ،‬ئێمه‌ لێی‌ به‌رپرس����یار نین‪.‬‬ ‫بابچن له‌دادگا بیس����ه‌لمێنن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫یاس����ا‌و دادگا له‌هه‌مومان گه‌وره‌تره‌‌و‬ ‫ئێمه‌ ملكه‌چی‌ بریاره‌كانی‌ ده‌بین"‪.‬‬ ‫ئەم����ە لەکاتێکدای����ە ک����ە یەکێتی‬ ‫لەحەویج����ەو ریازی����ش ک����ە هی����چ‬ ‫کوردێکی تێدا نیی����ە بردویەتییەوە‪،‬‬ ‫ئەمەش مایەی ناڕەزایی دانیشتوانی‬ ‫عەرەبی ئەو ناوچانەیە‪ .‬خەڵکی ئەو‬ ‫ناوچانە دەڵێ����ن؛ ناوچەکانمان یەک‬ ‫خێزانی ک����وردی تێدا نیی����ە‪ ،‬لەوە‬ ‫تێناگەین چ����ۆن یەکێتی دەنگی لەم‬ ‫شوێنانەدا هێناوە‪ .‬ئەمە جگە لەوەی‬ ‫ک����ە تورکومانەکان����ی کەرکوکی����ش‬

‫لەئەنجامی هەڵبژاردنەک����ە ناڕازین‌و‬ ‫پێیانوای����ە ئ����ەوەی راگەیەن����دراوە‬ ‫پێچەوان����ەی واقیع����ە‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫لەزۆرب����ەی بنکەکان����دا دەنگی����ان‬ ‫کەمیکردوە‪.‬‬ ‫حه‌مه‌ سور دوشیوانی‌ له‌باره‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ده‌نگۆیانه‌ی‌ ده‌ڵێن ش����اندی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫له‌كه‌ركوك له‌گه‌ڵ پێكهاته‌كانی‌ تری‌‬ ‫شاره‌كه‌ كۆبوه‌ته‌وه‌‌و كورسیه‌كانیان‬ ‫به‌ش����كردوه‌ به‌جۆرێك یه‌كێتی‌ چوار‬ ‫كورسی‌ به‌ركه‌وتوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌وه‌‬ ‫درۆیه‌كی‌ شاخداره‌‪ .‬ده‌زانین كێ‌ ئه‌و‬ ‫درۆیانه‌ ده‌كات‌و كوێیان دێشێ‌‪ .‬ئه‌وه‌‬ ‫درۆی‌ پیاوێكی‌ دۆڕاوه‌ بۆ ش����كاندنی‌‬ ‫یه‌كێتی‌‪ .‬نه‌ یه‌كێتی‌ كۆبونه‌وه‌ی‌ له‌و‬ ‫جۆره‌ی‌ كردوه‌‪ ،‬ن����ه‌ له‌به‌رنامه‌یدایه‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌ بكات‪ .‬نه‌ یه‌كێتی‌ كورسی‌‬ ‫ب����ه‌ ك����ه‌س ده‌دات‪ ،‬ن����ه‌ كه‌س����یش‬ ‫ده‌توانێ����ت كورس����ی‌ ك����ورد ببات‪.‬‬

‫ئه‌وه‌ی‌ به‌نیاز بێت كورس����یی‌ كورد‬ ‫ببات سه‌ری‌ خۆی‌ له‌به‌رد ده‌دات‪ .‬ئه‌و‬ ‫كورس����ییانه‌ی‌ به‌ده‌ستهاتون موڵكی‌‬ ‫هه‌مو كوردێكه‌‪ ،‬ده‌نگی‌ كورده‌‪ .‬هیچ‬ ‫به‌رپرسێكی‌ یه‌كێتی‌ بۆی‌ نیه‌‌و مافی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ نیه‌ ته‌نها یه‌ك ده‌نگیش بدات‬ ‫به‌ الیه‌نی‌ دیكه‌"‪.‬‬ ‫راش����یده‌گه‌یه‌نێت كورد له‌كه‌ركوك‬ ‫‪ 6‬كورسی‌ به‌ده‌ستهێناوه‌‌و چاوه‌روانی‌‬ ‫كورس����ی‌ ‪ 7‬هه‌مین كورسی‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ش ده‌كات ئ����ه‌وان‬ ‫وه‌ك یه‌كێت����ی‌ كوردیان مه‌به‌س����ته‌‌و‬ ‫كورسیه‌كانیش به‌ كورسی‌ پێكهاته‌ی‌‬ ‫كوردی‌ كه‌رك����وك ده‌زانن‪ .‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"هه‌ندێ����ك الیه‌نی‌ بچوك����ی‌ كوردی‌‬ ‫ژماره‌یه‌ك ده‌نگ����ی‌ كوردیان فه‌وتان‬ ‫كه‌ نزیك ‌هی‌ ‪ 30‬هه‌زار ده‌نگ ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر وانه‌بوایه‌ كورد ده‌بوه‌ خاوه‌نی‌‬ ‫‪ 8‬كورسی‌ له‌شاری‌ كه‌ركوك"‪ .‬‬

‫خەڵکی حەویجەو‬ ‫ریاز دەڵێن‬ ‫ناوچەکانمان یەک‬ ‫خێزانی کوردی‬ ‫تێدا نییە‪ ،‬لەوە‬ ‫تێناگەین چۆن‬ ‫یەکێتی دەنگی لەم‬ ‫شوێنانەدا هێناوە‬

‫ده‌نگه‌كانی‌ پارتی‌ له‌سلێمان ‌ی گۆڕا‬ ‫ده‌نگه‌كانی بۆ نیوه‌ دابه‌زیوه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئومێد عومه‌ر‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌نجامه‌ به‌راییه‌كان ده‌نگه‌كانی‌‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان‌و‬ ‫عێراق له‌پارێزگای‌ سلێمانی‌ كه‌ رۆژی‌‬ ‫‪ 5-12‬ی‌ ئه‌م مانگه‌ ئه‌نجامدرا‪ ،‬به‌راورد‬ ‫به‌ دوایین هه‌ڵبژاردن بۆ په‌رله‌مانی‌‬ ‫عێراق بۆ نێوه‌ دابه‌زیوه‌‪ .‬له‌سااڵنی‌‬ ‫‪‌2005‬و ‪2009‬دا پارتی‌‌و یه‌كێتی‌‬ ‫پێكه‌وه‌ به‌یه‌ك لیست به‌شداری‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ كوردستان‌و عێراقیان‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم ساڵی‌ ‪ 2010‬ئه‌و دو‬ ‫حزبه‌ هه‌ریه‌كه‌یان به‌جیا چونه‌ نێو‬ ‫پرۆسه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌وه‌‪ .‬له‌م راپۆرته‌‬ ‫ده‌نگه‌كانی‌ پارتی‌ له‌پارێزگای‌ سلێمانی‌‬ ‫ده‌خه‌ینه‌رو به‌م جۆره‌‪:‬‬ ‫ده‌نگه‌كانی‌ پارتی‌ له‌سلێمانی‌‬ ‫ ساڵی‌ ‪ 2010‬له‌هه‌ڵبژاردنی‌ په‌رله‌مان ‌ی‬‫عێراقدا‪ ،‬پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تان‬ ‫‪ 82121‬ده‌نگی‌ هێناوه‌ له‌كۆی‌ ‪833631‬‬ ‫ده‌نگ‪ ،‬كه‌ ده‌كاته‌ رێژه‌ی‌ ‪. %9.85‬‬ ‫ س���اڵی‌ ‪ 2014‬له‌هه‌ڵبژاردن���ی‌‬‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێزگاكان���دا پارت���ی‌‬ ‫دیموكرات���ی‌ كوردس���تان (‪)86655‬‬ ‫ده‌نگ���ی‌ هێناوه‌ له‌ك���ۆی‌ (‪)1168459‬‬ ‫ده‌نگ‪ ،‬به‌رێژه‌ی‌ ‪%10‬‬ ‫ س���اڵی‌ ‪ 2014‬له‌هه‌ڵبژاردن���ی‌‬‫په‌رله‌مانی‌ عێراق���دا‪ ،‬پارتی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردستان (‪ )893226‬ده‌نگی‌ له‌كۆی‌‬ ‫(‪ )1168459‬ده‌ن���گ هێناوه‌‪ ،‬به‌رێژه‌ی‌‬ ‫‪.%10‬‬

‫ی‬ ‫ئێمه‌ چاوه‌روان ‌‬ ‫ئه‌وه‌ بوین‬ ‫كورسیه‌كی‌ دیكه‌ش‬ ‫ببه‌ینه‌وه‌‌و ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫‪ 2‬كورسی ‌ه ‌‬ ‫ئێستامان بكه‌ین‬ ‫ب ‌ه ‪ 3‬كورسی‌‪،‬‬ ‫كه‌چی‌ ئێستا ته‌نها‬ ‫‪ 1‬كورسیمان بۆ‬ ‫یه‌كالیی‌ بوه‌ته‌وه‬ ‫ س���اڵی‌ ‪ 2018‬له‌هه‌ڵبژاردن���ی‌‬‫په‌رله‌مانی‌ عێراق���دا‪ ،‬پارتی‌ دیموكرات ‌ی‬ ‫كوردس���تان به‌پێی‌ ئه‌نجامه‌ به‌راییه‌كان‬ ‫ده‌نگه‌كانی‌ دابه‌زیوه‌ بۆ كه‌متر له‌نیوه‌‌و‬ ‫به‌رپرسانی‌ ئه‌و حزبه‌ له‌سلێمانی‌ ئاماژه‌‬ ‫ب���ه‌وه‌ ده‌ك���ه‌ن ده‌نگه‌كانی���ان له‌نێوان‬ ‫(‪ )40000‬تا (‪)43000‬دا ده‌نگ ده‌بێت‪.‬‬ ‫دانای‌ ش���ه‌هید جه‌زای‌ كاتب كارگێر‌و‬ ‫به‌رپرس���ی‌ راگه‌یاندنی‌ لقی‌ ‪4‬ی‌ پارتی‌‬ ‫دیموكراتی‌ كوردس���تان‪ ،‬ب���ه‌ ئاوێنه‌ی‌‬

‫بانگەشەی هەڵبژاردن فۆتۆ‪ :‬رێژەن‬ ‫راگه‌یاند دابه‌زین���ی‌ ده‌نگه‌كانی‌ پارتی‌ دیك���ه‌ش هه‌مان گله‌یی���ان هه‌یه‌‪ .‬ئێمه‌‬ ‫له‌سنوری‌ سلێمانی‌‌و هه‌ڵه‌بجه‌ بۆ زیاتر ناتوانین راس���ته‌وخۆ هیچ هێز‌و الیه‌نێك‬ ‫له‌نیوه‌ جێگه‌ی‌ گومانه‌‪ .‬ئێمه‌ چاوه‌ڕوانی‌ تۆمه‌تبار بكه‌ین‪ ،‬پێمان وایه‌ ئه‌وه‌ كاری‌‬ ‫ئه‌وه‌ بوین ده‌نگه‌كانم���ان زیاتر بكه‌ین كۆمسیۆنه‌ ئه‌و بابه‌ته‌ یه‌كالیی‌ بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫ل���ه‌م ده‌ڤ���ه‌ره‌‪ .‬ره‌تیش���یده‌كاته‌وه‌ چونكه‌ ئه‌وه‌ی‌ رویداوه‌ بابه‌تێكی‌ ساده‌‌و‬ ‫كه‌مكردن���ی‌ ده‌نگه‌كانی���ان په‌یوه‌ندی‌ ئاس���ایی‌ نی���ه‌‪ ،‬ناچێته‌ عه‌قڵ���ه‌وه‌ ئه‌و‬ ‫ب���ه‌ س���زادانی‌ حزبه‌كه‌یان���ه‌وه‌ هه‌بێت هه‌مو ده‌نگه‌ له‌ده‌ست بده‌ین له‌كاتێكدا‬ ‫له‌الی���ه‌ن ده‌نگده‌ران���ه‌وه‌‌و ده‌ڵێت "خۆ چاوه‌روانی‌ زیاتر بوین"‪.‬‬ ‫له‌وه‌اڵم���ی‌ ئه‌و پرس���یاره‌ی‌ پێش���تر‬ ‫ئه‌و ئه‌نجامه‌ی‌ راگه‌یه‌نراوه‌ ته‌نها ئێمه‌ی‌‬ ‫پارتیه‌كانی‌ زیز نه‌ك���ردوه‌‪ ،‬الیه‌نه‌كانی‌ هه‌مو حزبه‌كان به‌ پارتیشه‌وه‌ ده‌تانوت‬

‫خه‌ڵكین���ه‌ دڵنیا ب���ن هه‌ڵب���ژاردن به‌‬ ‫سیسته‌مێكی‌ پێشكه‌وتوی‌ ئه‌لیكترۆن ‌ی‬ ‫ئه‌نجام ده‌درێت كه‌ به‌ هیچ ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫بوار به‌ساختەکاری نادات‪ ،‬ئێستا چۆن‬ ‫ب���ه‌ ده‌نگده‌ره‌كانتان ده‌ڵێن ئه‌و ئامێره‌‬ ‫هاككراوه‌ ی���ان ته‌زویر ك���راوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "من بۆ خۆم هه‌میش���ه‌ وتومه‌ هه‌ر‬ ‫ئامێرێك مرڤ دروس���تی‌ ب���كات‪ ،‬هه‌ر‬ ‫مرۆڤیش ده‌توانێ���ت كۆنترۆڵی‌ بكات‪.‬‬ ‫هیچ ش���تێك مەحاڵ نیه‌‪ .‬ناتوانم بڵێم‬

‫الیه‌نێك له‌ن���او هه‌رێم ی���ان الیه‌نێكی‌‬ ‫ده‌ره‌ك���ی‌ ئامێره‌ك���ه‌ی‌ ه���اك كردوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ كاری‌ كۆمس���یۆنه‌ ئه‌و راس���تیانه‌‬ ‫بخاته‌رو"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها زیاد حه‌مه‌ ره‌زا موس����ته‌فا‬ ‫ئه‌حمه‌د ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگای‌‬ ‫س����لێمانی‌ له‌فراكس����یۆنی‌ پارت����ی‌‪ ،‬به‌‬ ‫ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند ئ����ه‌و ئه‌نجامانه‌ی‌‬ ‫له‌س����ه‌ر ده‌نگی‌ الیه‌نه‌كان له‌پارێزگای‌‬ ‫سلێمانی‌‌و ده‌وروبه‌ری‌ باڵو ده‌كرێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌نگ����ی‌ راس����تی‌ پارت����ی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردس����تان نیه‌‪ .‬ئه‌و وتیش����ی‌ "ئێمه‌‬ ‫چاوه‌روان����ی‌ ئ����ه‌وه‌ بوین كورس����یه‌كی‌‬ ‫دیكه‌ش ببه‌ینه‌وه‌‌و ئه‌و ‪ 2‬كورس����یه‌ی‌‬ ‫ئێستامان بكه‌ین به‌ ‪ 3‬كورسی‌‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫ئێس����تا ته‌نها ‪ 1‬كورسیمان بۆ یه‌كالیی‌‬ ‫بوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫راش���یده‌گه‌یه‌نێت ئه‌وان وه‌ك پارتی‌‬ ‫دیموكرات���ی‌ كوردس���تان داوا ده‌ك���ه‌ن‬ ‫ی���ان هه‌ڵبژاردن دوب���اره‌ بكرێته‌وه‌ یان‬ ‫ده‌نگه‌كان به‌ده‌س���ت هه‌ژمار بكرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫جه‌ختی���ش ده‌كاته‌وه‌ ئ���ه‌وان له‌خه‌می‌‬ ‫ئارام���ی‌‌و ئاشایش���ی‌ كوردس���تاندان‌و‬ ‫نایانه‌وێت بۆ كورسیه‌ك یان دو كورسی‌‬ ‫ئارامی‌‌و ئاسایش���ی‌ ناوچه‌كه‌‌و هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان بكه‌وێت���ه‌ مه‌ترس���یه‌وه‌‪.‬‬ ‫"ئاماده‌ین كورس���ی‌‌و پۆست بكه‌ین به‌‬ ‫قوربانی‌ یه‌كریزی‌‌و ته‌بایی‌ له‌نێوان گه‌لی‌‬ ‫كوردس���تاندا‪ .‬به‌راستی‌ پێشمان خۆش‬ ‫نیه‌ مافمان بخورێت‌و ب ‌ه ده‌نگی‌ ره‌وای‌‬ ‫ده‌نگده‌رانی‌ خۆمان���ی‌ ده‌زانین‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌به‌ر ئه‌و ته‌بای���ی‌‌و یه‌كڕیزییه‌ نه‌بێت‪،‬‬ ‫له‌یه‌ك ده‌نگی‌ خۆمان خۆش نابین"‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫کۆمەاڵیەتی‬

‫)‪ )625‬سێشه‌ممه ‪2018/5/15‬‬

‫باوكی‌ چوار منداڵ له‌سه‌ره‌ ‌ی ده‌نگداندا به‌چه‌قۆ ده‌كوژرێت‬ ‫له‌كات���ی روداوه‌كه‌دا دایكی‌ پش���تیوان‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ كوڕه‌ك���ه‌ی له‌س���ه‌ره‌ی‌ ده‌نگداندا‬ ‫بوه‌‪ .‬بە‌چاوی‌ خۆی‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ بینیوه‌‬ ‫پشتیوان وه‌ك هه‌ر كه‌سێكی‌ دیكه‌‬ ‫كه‌ چه‌قۆكانیان لێ���داوه‌‪ .‬ئه‌و له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫داوا له‌هاوسه‌ره‌كه‌ی‌‌و دایكی‌ ده‌كات‬ ‫وتی "ئه‌وه‌نده‌م زانی‌ كه‌س���ێك شانێكی‌ دا‬ ‫له‌شاروچكه‌ی‌ چه‌مچه‌ماڵه‌وه‌ بچنه‌‬ ‫له‌كوڕه‌كه‌م‪ ،‬ئه‌ویش ئاوڕی‌ دایه‌وه‌ تابزانێت‬ ‫قوتابخانه‌یه‌ك له‌ته‌كیه‌ ده‌نگ بده‌ن‪.‬‬ ‫كێی���ه‌‪ .‬هه‌ر له‌گه‌ڵ ئ���اوڕی دایه‌وه‌ یه‌كێك‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌چنه‌ سه‌ره‌ی‌ ده‌نگدانه‌وه‌‬ ‫له‌و سێ‌ كه‌س���ه‌ بە‌هه‌رچی‌ هێزیه‌تی‌ یه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ نابات سێ‌ كه‌س ده‌یده‌نه‌‬ ‫كه‌لل���ه‌ی دا له‌ناوچاوان���ی‌‪ .‬دواتر بە‌چه‌قۆ‬ ‫به‌ر چه‌قۆ‌و شان‌و سنگ‌و ملیی‌ بریندار‬ ‫كه‌وتن���ه‌ گیانی‌‪ .‬خه‌ڵك هات���ن‌و ناوبژییان‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬پاشان به‌هۆی سه‌ختیی‬ ‫كردن‪ ،‬ب���ه‌اڵم كوڕه‌ك���ه‌م خه‌ڵتانی خوێن‬ ‫برینه‌كه‌یه‌وه‌ گیان له‌ده‌ست ده‌دات‪.‬‬ ‫بوبو‪ .‬زۆربه‌ی‌ چه‌قۆكان به‌رس���نگ‌و شان‌و‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ ته‌له‌فونه‌وه‌ برایه‌كی‌ پشتیوان ملی‌ كه‌وتبون"‪.‬‬ ‫بە‌ناوی‌ به‌ختی���ار بە‌ڕوداوه‌ك���ه‌ ده‌زانێت‌و‬ ‫بە‌تۆمه‌تی‌ ئه‌وه‌ی‌ هه‌ش���ت س���اڵ پێش‬ ‫ده‌چێت���ه‌ نه‌خۆش���خانه‌‪ .‬ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌‬ ‫چه‌قۆكانیان لێداوه‌ دراوس���ێیان بون‪ .‬ده‌ ئێستا مامی‌ بكوژه‌كان له‌الیه‌ن پشتیوانه‌وه‌‬ ‫س���اڵ پێش ئێس���تا له‌گوندی‌ (ته‌ژگه‌)ی‌ كوژراوه‌‪ ،‬س���اڵی‌ پار له‌گون���دی‌ (ته‌ژگه‌)‬ ‫سه‌ربە‌ش���ارۆچكه‌ی‌ چه‌مچه‌ماڵ مامێكیان ك���ه‌ چ���ل‌و پێنج خول���ه‌ك ش���اروچكه‌ی‌‬ ‫كوژراوه‌‪ .‬بە‌وته‌ی‌ كه‌س���وكاری‌ پشتیوان‪ ،‬له‌چه‌مچه‌ماڵه‌وه‌ دوره‌‪ ،‬ته‌قه‌ له‌پش���تیوان‬ ‫ه���ه‌ر ئه‌وكاته‌ كوڕه‌كه‌یان توش���ی‌ ڕیخۆڵه‌ ده‌كه‌ن‪ .‬كه‌س���وكاری‌ پش���تیوان له‌رێگه‌ی‌‬ ‫كوێره‌ ده‌بێت‌و له‌نه‌خۆشخانه‌ ده‌یخه‌وێنن‪ .‬دادگاوه‌ ئه‌و كێش���ه‌یه‌ ی���ه‌كال ده‌كه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌و هۆیه‌وه‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ گومان ده‌كه‌ن ك���ه‌ كوڕه‌كه‌یان بێتاوانه‌‪ .‬ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌‬ ‫گومانیان له‌پشتیوان هه‌بوه‌‪ ،‬شه‌ش مانگ‬ ‫پشتیوان مامیانی‌ كوشتبێت‪.‬‬

‫ماوه‌ی‌ ش���ه‌ش س���اڵ ده‌بو له‌شاروچكه‌ی‌ خه‌ته‌ ڕه‌شه‌كه‌ی‌ سه‌ر فه‌یسبوك!"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "زۆربه‌ی‌ كات���ه‌كان میواندار ‌ی‬ ‫چه‌مچه‌ماڵ ده‌ژیا‪.‬‬ ‫به‌ختیار برای‌ پش���تیوان كه‌ له‌پرس���ه‌ی‌ ده‌كردی���ن‪ ،‬پێك���ه‌وه‌ س���ه‌یرانمان ده‌كرد‪،‬‬ ‫براكه‌یدا وه‌ستابو وتی‌ "برایه‌ك‌و مامه‌یه‌كی‌ قس���ه‌ی‌ خۆش���ی‌ بۆ ده‌كردی���ن‪ .‬دواجار‬ ‫كوژراوه‌كه‌ بڕیاریان���داوه‌ واز له‌براكه‌ی‌ من بە‌برین���داری‌ بینیم‪ ،‬وت���ی‌ دۆخم زۆرخراپه‌‬ ‫نه‌هێنن‪ .‬براكه‌م هیچ تاوانێكی‌ نه‌بو‪ ،‬به‌بێ‌ بمگه‌یه‌ن���ه‌ نه‌خۆش���خانه‌ی‌ س���لێمانی‌‪.‬‬ ‫ه���ۆ گومانیان ل���ه‌وه‌ هه‌ب���و كوڕه‌كه‌یانی به‌داخه‌وه‌ له‌رێگه‌ گیانی‌ له‌ده‌ستدا‌و فریای‌‬ ‫كوش���توه‌‪ ،‬به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ هیچ به‌ڵگه‌یه‌كیان نه‌خۆشخانه‌ نه‌كه‌وت"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت بە‌روداوه‌كه‌ ڕاگه‌یاندی‌ پۆلیسی‌‬ ‫به‌ده‌س���ته‌وه‌ بێت‪ .‬ئێمه‌ داوا ده‌كه‌ین یاسا‬ ‫س���ه‌روه‌ربێت‪ .‬پۆلیس هه‌وڵبدات بۆ گرتنی‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌ ڕایگه‌یاند وتی‌ "كاتژمێر‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌ كه‌ براكه‌میان كوشتوه‌ به‌بێ‌ ‪ 1:30‬خوله‌ك���ی‌ نیوه‌ڕۆی‌ ڕۆژی‌ ش���ه‌ممه‌‬ ‫‪ 2018/5/12‬كوڕێك���ی‌ ته‌مه‌ن ‪ 36‬س���اڵ‬ ‫هیچ هۆكارێك"‪.‬‬ ‫ڕابه‌ر عه‌لی‌ هاوڕێی‌ منداڵیی‌ پش���تیوان به‌ناوی‌ پش���تیوان وه‌هاب له‌ش���ارۆچكه‌ی‌‬ ‫وت���ی‌ "ئ���ه‌و كوڕێك���ی‌ ئازاب���و‪ ،‬له‌هه‌مو چه‌مچه‌ماڵه‌وه‌ ده‌چێته‌ ته‌كیه‌ بۆ ده‌نگدان‪.‬‬ ‫ش���ه‌ڕه‌كانی‌ داعش���دا به‌ش���داربو‪ ،‬خه‌ڵك هه‌ر ده‌چێته‌ سه‌ره‌ی‌ ده‌نگدانه‌و‌ه سێ‌ كه‌س‬ ‫زۆریان خۆشده‌ویس���ت‪ .‬بتوتایه‌ پشتیوان به‌چه‌قۆ هێرش ده‌كه‌نه‌ س���ه‌ری‌‌و برینداری‌‬ ‫وه‌ره‌ كارم پێت���ه‌‪ ،‬ده‌ه���ات به‌ده‌مت���ه‌وه‌و ده‌كه‌ن‪ ،‬پاشان گیان له‌ده‌ست ده‌دات"‪.‬‬ ‫وتیش ‌ی "لێكۆلینه‌و‌ه له‌ڕوداوه‌ك ‌ه به‌رده‌وامه‌‪.‬‬ ‫گرنگی‌ به‌هیچ ن���ه‌ده‌دا‪ .‬ده‌ هه‌زار دیناری‌‬ ‫پێبوای���ه‌ ب���ۆی‌ خه‌رجده‌ك���ردی‌‪ .‬زۆربه‌ی‌ یه‌كێك له‌بكوژه‌كان ده‌ستگیركراوه‌‪ ،‬په‌ڕاوی‌‬ ‫پشتیوان‬ ‫كاته‌كان پێكه‌وه‌ بوین‌و پێكه‌و ده‌چوین بۆ لێكۆلین���ه‌وه‌ ب���ۆ ڕوداوه‌ك���ه‌ كراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫پش���تیوان خێزاندار ب���و‪ ،‬خاوه‌نی‌ چوار هه‌مو ش���وێنێك‪ .‬دو كاتژمێر پێش ئه‌وه‌ی‌ هۆكاری‌ په‌الماردان���ی‌ كوژراوه‌كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫زیندان���ی‌ ده‌كرێن‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌م گومانه‌یان‬ ‫ناڕه‌وێته‌وه‌‌و ب���ه‌رده‌وام بە‌بكوژی‌ مامه‌یانی‌ منداڵبو‪ ،‬پیش���ه‌ی‌ پۆلیس���ی‌ ن���ه‌وت بو‪ ،‬بكوژرێ���ت‪ ،‬پێكه‌وه‌ بوین‪ .‬وتی‌ ئه‌م وێنه‌یه‌ بكوژه‌كانه‌وه‌ بۆ كێش���ه‌یه‌كی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫له‌گوندی‌ ته‌ژگه‌ كاری‌ كش���توكاڵی‌ ده‌كرد‌و ده‌گری���ن نه‌وه‌ك بمرین‪ ،‬ب���ا هه‌مانبێت بۆ كۆن ده‌گه‌ڕێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ده‌زانن‪.‬‬

‫بە‌تۆمه‌تی‌ ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫هه‌شت ساڵ‬ ‫پێش ئێستا مام ‌ی‬ ‫بكوژه‌كان له‌الیه‌ن‬ ‫پشتیوانه‌وه‌ كوژراوه‌‬

‫سه‌رعێل به‌هۆ ‌ی ده‌مه‌بۆڵه‌ ‌ی براكه‌ی‌‌و هاوماڵێكیانه‌و‌ه ده‌كوژرێت‬ ‫تا خوش���كه‌كه‌ ‌ی بهێنینه‌و‌ه بۆ ماڵه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫ده‌وامی‌ زانكۆی‌ ته‌واو ببو‪ ،‬له‌وێشه‌وه‌ له‌ناو‬ ‫بازاڕی‌ كه‌الر هه‌ندێك شومه‌ك بكڕین"‪.‬‬ ‫به‌یانی‌ ڕۆژ ‌ی پێنجشه‌م ‌ه سه‌رعێل‬ ‫بە‌وت���ه‌ی باوك���ی س���ه‌رعێل‪ ،‬كاتێ���ك‬ ‫له‌گه‌ڵ باوكی‌ بە‌ئۆتۆمبیله‌كه‌ی خۆیان‬ ‫كه‌ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌‌و ده‌گه‌ن ‌ه نزیك ماڵی خۆیان‬ ‫به‌ڕێده‌كه‌وێ بۆ قه‌زا ‌ی كه‌الر تا‬ ‫خوشكه‌كه‌ ‌ی له‌زانكۆ بهێنێته‌و‌ه بۆ ماڵه‌وه‌‪ .‬دو ئۆتۆمبیل رێگه‌یان پێ ده‌گرن‌و ته‌قه‌یان‬ ‫لێده‌ك���ه‌ن‪ .‬ئه‌وانی���ش ناچار ده‌وه‌س���تن‪.‬‬ ‫له‌كاتی‌ گه‌ڕانه‌وه‌یاندا له‌ڕێگه‌ یه‌كێك‬ ‫بۆی ‌ه وه‌ك ئ���ه‌و ده‌ڵێت "له‌گه‌ڵ به‌رده‌وام ‌ی‬ ‫له‌دراوسێكانیان له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌سێك ‌ی‬ ‫ته‌قه‌كاندا كوڕه‌كه‌م له‌ئۆتۆمبیله‌كه‌ دابه‌زی‌و‬ ‫دیكه‌دا ده‌ستڕێژ ‌ی گولله‌ی لێده‌ك ‌هن‌و‬ ‫بە‌چه‌كه‌كه‌ی چه‌ند ته‌قه‌یه‌كی كرد‪ .‬هه‌ر ئه‌و‬ ‫به‌هۆ ‌ی سه‌خت ‌ی برینه‌كه‌یه‌وه‌ ده‌ستبه‌ج ‌ێ‬ ‫له‌ته‌قه‌كردن وه‌س���تا‪ ،‬به‌چاو ‌ی خۆم بینیم‌و‬ ‫گیان له‌ده‌ست ده‌دات‪.‬‬ ‫پێنج كه‌س ته‌قه‌یان له‌س���ه‌رعێل ده‌كرد‪...‬‬ ‫كاتژمێ���ر ‪ 4:30‬ڕۆژی‌ پێن���ج ش���ه‌مم ‌ه ڕه‌نگه‌ س���ی‌ فیش���ه‌ك ‌ی به‌ركه‌وتبێت‪ .‬له‌پڕ‬ ‫‪ 2018/5/10‬كوڕێك��� ‌ی ته‌م���ه‌ن ‪ 20‬س���اڵ كه‌وته‌ س���ه‌رزه‌ویه‌كه‌‪ ،‬من له‌تاوان باوه‌شم‬ ‫بە‌ناوی‌ س���ه‌رعێل به‌كر له‌كاتی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ ‌ی كرد بو بە‌خوش���كه‌كه‌یدا تا ته‌قه‌كان ته‌واو‬ ‫ب���ۆ ماڵه‌وه‌ له‌نزیك گوندی‌ (مله‌س���وره‌) ‌ی بون‪ .‬دو ئۆتۆمبیله‌كه‌ ڕۆش���تن‪ ،‬س���ه‌رعێل‬ ‫س���ه‌ر بە‌ناحیه‌ی‌ (ڕزگاری‌) له‌قه‌زای‌ كه‌الر‪ ،‬له‌س���ه‌ر زه‌ویه‌كه‌ خوێنی‌ لێده‌ڕۆش���ت‪ .‬زۆر‬ ‫له‌الی���ه‌ن چه‌ند كه‌ س���ێكه‌و‌ه ك���ه‌ ماوه‌ ‌ی هه‌وڵم���دا بیخه‌مه‌ ن���او ئۆتۆمبیله‌كه‌مه‌وه‌‪،‬‬ ‫چه‌ند س���اڵێك ده‌بێت دراوسێن‪ ،‬بە‌فیشه‌ك به‌اڵم قورس بو نه‌متوانی‌"‪.‬‬ ‫به‌كر ڕه‌فع���ه‌ت ناچار كچه‌ك���ه‌ی بە‌دیار‬ ‫ده‌كوژرێت‪.‬‬ ‫به‌كر ڕه‌فعه‌ت باوكی‌ سه‌رعێل ك ‌ه له‌كاتی براكه‌ی���ه‌وه‌ به‌ج���ێ‌ ده‌هێڵێت‪ ،‬خۆیش���ی جه‌س���ته‌ی‪ ،‬چه‌ند خوله‌كێك ب���و‌ه گیان ‌ی‬ ‫ته‌قه‌كردنه‌ك���ه‌دا له‌گ���ه‌ڵ كوڕه‌ك���ه‌ی بوه‌‪ ،‬بە‌ئۆتۆمبیله‌ك���ه‌ی‌ ده‌گه‌ڕێت���ه‌و‌ه بۆ گوند‪ .‬له‌ده‌س���ت داوه‌‪ .‬س���ه‌رتاپای‌ جه‌س���ته‌ ‌ی‬ ‫چیرۆك���ی‌ ڕوداوه‌كه‌ ده‌گێڕێت���ه‌وه‌‌و ده‌ڵێت له‌وێ���و‌ه چه‌ند كه‌س���ێك ئ���اگادار ده‌كات‪ ،‬خه‌ڵتان���ی‌ خوێن بوه‌‪ ،‬چاوه‌كان ‌ی كراونه‌ته‌و‬ ‫"ئه‌و ڕۆژه‌ ئۆتۆمبیلێكی‌ تۆیۆتای‌ مه‌رزیه‌مان كه‌ته‌قه‌ی���ان لێكردون فریاك���ه‌ون‪ .‬به‌اڵم تا په‌له‌كانی‌ شل بون‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت بە‌ه���ۆكاری روداوه‌كه‌ باوكی‬ ‫پێ ب���و‪ .‬له‌گه‌ڵ س���ه‌رعێل چوین بۆ كه‌الر ده‌گه‌نه‌وه‌ الی س���ه‌رعێل‌و ده‌س���ت ده‌ده‌ن ‌ه‬

‫س���ه‌رعێل ده‌ڵێت "سێ‌ هه‌فته‌ پێش ئێستا "چه‌ند جارێك له‌رێگه‌ی‌ یاس���او‌ه سكااڵمان‬ ‫دراوس���ێیه‌كمان له‌گه‌ڵ یه‌كێ���ك له‌براكان ‌ی تۆمارك���ردوه‌‪ ،‬چونك���ه‌ پێش���تریش چه‌ند‬ ‫س���ه‌رعێل ش���ه‌ڕیان بوه‌‌و له‌یه‌كیان داوه‌‪ .‬جارێك ئه‌و دراوسێیه‌مان ته‌قه‌ی‌ له‌كوڕه‌كانم‬ ‫دواتر براكه‌ی‌ س���ه‌رعێل گیراوه‌"‪ .‬گله‌ییش ك���ردوه‌‪ .‬هه‌فته‌یه‌ك پێش ئه‌وه‌ی‌ كوڕه‌كه‌م‬ ‫له‌هێ���ز‌ه ئه‌منیی���ه‌كان ده‌كات‌و ده‌ڵێ���ت بكوژرێت‪ ،‬ته‌قه‌یان له‌كوڕه‌ بچوكه‌كه‌م كرد‪،‬‬

‫له‌دوای‌ پرسكردن به‌مه‌الی‌ مزگه‌وت‬ ‫بە‌چوار فیشه‌ك خۆ ‌ی ده‌كوژێت‬

‫ژنێك ‌ی ته‌مه‌ن ‪ 36‬ساڵ له‌نیوه‌شه‌وێك ‌ی دره‌نگدا‬ ‫به‌ده‌ستڕێژی‌ گولل ‌ه ده‌كوژرێت‬

‫پێشتریش چه‌ند‬ ‫جارێك ئه‌و‬ ‫دراوسێیه‌مان ته‌قه‌ ‌ی‬ ‫له‌كوڕه‌كانم كردو‌ه‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك پێش‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كوڕه‌كه‌م‬ ‫بكوژرێت‪ ،‬ته‌قه‌یان‬ ‫له‌كوڕه‌ بچوكه‌كه‌م كرد‬

‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫ئه‌مجه‌د محه‌مه‌د له‌دوای‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌كاره‌كه‌ی‌ له‌شاره‌وانی‌ ناحیه‌ی‌ (ڕوڤیا)‬ ‫سه‌ر بە‌قه‌زای‌ به‌رده‌ڕه‌ش بە‌نهێنی‌ ده‌چێته‌‬ ‫ژوره‌كه‌ی‌ خۆی‌‪ ،‬ده‌رگا له‌سه‌ر خۆی‌‬ ‫داده‌خات‪ ،‬چوار فیشه‌كی كاڵشینكۆف ده‌نێ‬ ‫بە‌سه‌ری خۆیه‌وه‌‌و خۆی‌ ده‌كوژێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و به‌یانی���ه‌ كاتژمێ���ر ‪ 9:30‬ده‌بێ���ت‬ ‫ئه‌مجه‌د محه‌م���ه‌ ئۆتۆمبیله‌كه‌ی‌ كارپێده‌كات‌و‬ ‫ئ���ه‌و خوێندكاران���ه‌ كۆده‌كاته‌وه‌ ك���ه‌ ماوه‌ی‌‬ ‫چه‌ند س���اڵێك ده‌بێت له‌گون���دی‌ (تۆبزاوا)‬ ‫وه‌ ده‌یانهێنێت���ه‌ قوتابخانه‌ی���ه‌ك بۆ خوێندن‬ ‫له‌ناحی���ه‌ی‌ رۆڤیا‪ .‬دواتر ده‌چێته‌ ش���اره‌وانی‌‬ ‫ڕوڤیا بۆ س���ه‌ر كاره‌كه‌ی‌‪ ،‬بە‌به‌ڕێوه‌به‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌ڵێت بێ���زارم‌و توڕه‌م ده‌مه‌وێ���ت بڕۆمه‌وه‌‬ ‫ب���ۆ ماڵ���ه‌وه‌‪ .‬ل���ه‌دوای‌ مۆڵ���ه‌ت وه‌رگرت���ن‬ ‫خوێندكاره‌كان ده‌باته‌وه‌ بۆ گوندو‪ ،‬ده‌چێته‌وه‌‬ ‫ب���ۆ ماڵ���ه‌وه‌‪ .‬به‌خێزانه‌كه‌ی‌ ده‌ڵێ���ت نانم بۆ‬ ‫بهێنه‌ برس���یمه‌‪ .‬له‌دوای‌ یه‌ك كاتژمێژ له‌نان‬ ‫خ���واردن بە‌دزی���ی م���اڵ‌و منداڵه‌كانیی���ه‌وه‌‬ ‫كاڵش���ینكۆفه‌كه‌ی‌ هه‌ڵده‌گرێ���ت‌و ده‌چێت���ه‌‬ ‫ژوره‌كه‌ی‌ ده‌رگا له‌س���ه‌رخۆی‌ كلیلده‌دا‪ ،‬میلی‌‬ ‫س���ه‌لیه‌ی‌ كاڵش���ینكۆفه‌كه‌ی‌ ده‌هێنێت���ه‌وه‌و‬ ‫به‌چوار فیش���ه‌ك كه‌ به‌ر الی‌ ڕاس���تی‌ سه‌ری‌‬ ‫كه‌وتوه‌‌و له‌به‌ش���ی‌ چه‌پی‌ سه‌ریه‌وه‌ ده‌رچوه‌‪،‬‬ ‫خۆی‌ ده‌كوژێت‪.‬‬ ‫سه‌ید ئه‌مین س���ه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ ناحیه‌ی‌‬ ‫ڕوڤیا س���ه‌ر بە‌قه‌زای‌ ب���ه‌رده‌ڕه‌ش كه‌ ماوه‌ی‌‬ ‫هه‌ش���ت س���اڵه‌ ئه‌مج���ه‌د وه‌ك فه‌رمانب���ه‌ر‬ ‫له‌گه‌ڵی���دا كارده‌كات‪ ،‬له‌ب���اره‌ی ئه‌مجه‌ده‌وه‌‬

‫ده‌ڵێت "كه‌سێكی‌ قسه‌خۆش بو‪ ،‬به‌اڵم تاوتاو‬ ‫بو‪ .‬زۆركات بە‌ئاس���انترین شێوه‌ توڕه‌ ده‌بو‪.‬‬ ‫هه‌ندێ جار له‌گه‌ڵ هاوڕێ‌و هاوكاره‌كانی‌ تێكی‌‬ ‫ده‌داو جوێنی‌ پێ���ده‌دان‪ .‬ئه‌وه‌نده‌ی‌ نه‌ده‌برد‬ ‫ده‌چو ده‌ستی‌ ده‌كرده‌ ملیان‌و داوای‌ لێبوردنی‌‬ ‫ده‌ك���رد‪ .‬ده‌ی���وت بب���ورن نه‌مزان���ی‌ چۆن‌و‬ ‫بۆچی‌ ئه‌و قس���انه‌م كردوه‌‪ .‬ده‌هات پۆزش���ی‌‬ ‫ده‌هێنای���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر چه‌ند ده‌قیقه‌یه‌ك بو دواتر‬ ‫ئاشت ده‌بوه‌وه‌و كێشه‌ی‌ نه‌ده‌ما"‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ ناحیه‌ی‌ روڤیا كه‌ باسی‬ ‫باری ده‌رونی ئه‌مجه‌د ده‌كات‌و ده‌ڵێت "ئێمه‌ش‬ ‫ده‌مانزانی‌ كه‌سێكه‌ له‌ڕوی‌ ته‌ندروستیه‌وه‌ باش‬ ‫نی���ه‌‪ ،‬بۆیه‌ هه‌رچی‌ بوتای���ه‌ بە‌گرنگ وه‌رمان‬ ‫نه‌ده‌گ���رت‪ .‬له‌كاره‌كه‌ی���دا زۆر هاوكاریم���ان‬ ‫ده‌ك���رد‪ .‬زۆر كات كاری‌ دیك���ه‌ی‌ ده‌كرد یان‬ ‫نه‌ده‌هات‪ ،‬موڵه‌تمان ده‌دا‪ .‬كه‌سوكاره‌كه‌یمان‬ ‫ده‌ناسی‌ باوك‌و برایه‌كی‌ به‌هه‌مان شێوه‌ باری‌‬ ‫ده‌رونی���ان باش نه‌بو‪ .‬ئه‌وانیش زوو زوو توڕه‌‬ ‫ده‌بون ئه‌و كێش���ه‌یان هه‌بو‪ ،‬بێتاقه‌ت ده‌بون‬ ‫وه‌ك پێویست له‌ناو خه‌ڵكیدا هه‌ڵسوكه‌وتیان‬ ‫نه‌ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مجه‌د س���ه‌ردانی‌ پزیشك‌و‬ ‫به‌كارهێنان���ی‌ ده‌رمان���ی‌ نه‌ب���و‪ .‬تائێس���تا‬ ‫ن���ه‌م بیس���توه‌ هه‌وڵی‌ خۆكوش���تنی‌ دابێت‪.‬‬ ‫ت���ازه‌ هه‌رچی‌ بو ب���و‪ ،‬له‌هه‌وڵ���ی‌ ئه‌وه‌داین‬ ‫له‌فه‌رمانگه‌كه‌مان مامه‌ڵه‌ی‌ خانه‌نشینییه‌كه‌ی‌‬ ‫بۆ بكه‌ین له‌به‌ر منداڵه‌كانی‌"‪.‬‬ ‫ئه‌مجه‌د ژیانی‌ هاوسه‌ری‌ پێكهێناوه‌و خاوه‌نی‌‬ ‫نۆ منداڵه‌‪ ،‬ماوه‌ی‌ دو ساڵێك ده‌بێت كچێكی‌‬ ‫داوه‌ به‌ش���و‪ ،‬ب���اری‌ دارایی‌ م���ام ناوه‌ندبوه‌‪.‬‬ ‫به‌ده‌ر له‌كاری‌ فه‌رمانب���ه‌ری‌ له‌گوندی‌ تۆبزاوا‬ ‫كاری‌ ئاژه‌ڵ���داری‌ ك���ردوه‌‪ .‬بە‌ئۆتۆمبیله‌كه‌ی‌‬ ‫خوێندكاران���ی ئ���ه‌و گونده‌ی گواس���تۆته‌وه‌‪.‬‬

‫ب���ه‌رده‌وام نوێژه‌كان���ی‌ له‌مزگ���ه‌وت كردوه‌و‬ ‫ڕه‌مه‌زانان به‌ڕۆژو ب���وه‌‪ .‬ڕۆژێك پێش ئه‌وه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ بكوژێت‪ ،‬پرسی‌ بە‌مه‌الی‌ مزگه‌وت كردوه‌‬ ‫ئاخۆ خۆكوشتن تاوانی‌ چی‌ ده‌بێت؟! مه‌الش‬ ‫وه‌اڵمی‌ داوه‌ته‌وه‌ هه‌رچی‌ كێش���ه‌یه‌كت هه‌بێت‬ ‫نابێت بە‌خۆكوشتن یه‌كالیی‌ بكه‌یته‌وه‌‪ .‬ده‌بێت‬ ‫بۆ خۆت چاره‌س���ه‌ری‌ بكه‌یت‌و پش���ت به‌خوا‬ ‫ببه‌س���تیت بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی‌ كێشه‌كانت‪،‬‬ ‫چونكه‌ خۆكوشتن تاوانه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ وته‌ی‌ یه‌كێك‬ ‫له‌هاوڕێكانی‌ ئه‌مجه‌ده‌‪.‬‬ ‫یه‌كێكی‌ دیك���ه‌ له‌هاوڕێكانی‌ باس���ی‌ له‌وه‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ماوه‌یه‌ك پێش ئه‌وه‌ی‌ خۆی‌ بكوژێت‬ ‫چه‌ند س���ه‌ر ئاژه‌ڵێكی‌ فرۆشتوه‌‪ ،‬به‌اڵم دواتر‬ ‫بۆی���ان هێناوه‌ته‌وه‌‪ .‬به‌و هۆیه‌وه‌ زۆر نیگه‌ران‬ ‫بوه‌‪ ،‬پێی‌ ده‌چێت كێش���ه‌ی‌ له‌گ���ه‌ڵ ئه‌و بڕه‌‬ ‫پاره‌ی���ه‌دا هه‌بوبێت كه‌ ده‌بێ���ت بیداته‌وه‌ به‌و‬ ‫كه‌سه‌ی‌ مامه‌ڵه‌كه‌ی‌ له‌گه‌ڵ كردوه‌و ئاژه‌ڵه‌كانی‌‬ ‫بۆهێناوه‌ته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ زۆر نیگه‌ران بوه‌‪ ،‬قسه‌ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ كه‌س نه‌كردوه‌و نه‌یویستوه‌ بچێته‌ ناو‬ ‫خه‌ڵك‪ ،‬ئاره‌زوی‌ كردوه‌ ته‌نها بێت‪.‬‬ ‫وته‌بێژی‌ پۆلیس���ی‌ پارێزگاری‌ دهۆك هێمن‬ ‫س���لێمان ب���ۆ ئاوێنه‌ وت���ی‌ " ڕۆژی‌ ‪8‬ی‌ ئه‌م‬ ‫مانگ���ه‌ له‌گوندی‌ تۆب���زاوا له‌ناحیه‌ی‌ روڤیای‌‬ ‫س���ه‌ربە‌قه‌زای‌ به‌رده‌ڕه‌ش پیاوێكی‌ ته‌مه‌ن ‪40‬‬ ‫س���اڵ‪ ،‬به‌ناوی‌ ئه‌مجه‌د محه‌م���ه‌د له‌ماڵه‌كه‌ی‌‬ ‫خۆیدا به‌فیشه‌ك خۆی‌ كوشتوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌پێی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ سه‌ره‌تایه‌كان‬ ‫ئه‌و كه‌س���ه‌ باری‌ ده‌ورنی‌ ته‌واو نه‌بوه‌ خۆی‌‬ ‫به‌ده‌س���تی‌ خۆی‌‪ ،‬خۆی‌ كوش���توه‌‪ ،‬په‌ڕاوی‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ بۆ ڕوداوه‌ك���ه‌ كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬وته‌ی‌‬ ‫كه‌س���وكاره‌كه‌ی‌ وه‌رگی���راوه‌‪ ،‬دۆس���یه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌بنكه‌ی‌ پۆلیسی‌ ناحیه‌ی‌ ڕوڤیایه‌"‪.‬‬

‫سه‌رعێل‬

‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬

‫نیوه‌شه‌وی هه‌ینیی رابردو‪ ،‬ژنێكی‌‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 36‬ساڵ به‌ناوی‌ (شیرین عه‌لی‌)‬ ‫له‌ماڵه‌كه‌ی‌ خۆیدا له‌ناحیه‌ی‌ (شۆڕش)ی‬ ‫سه‌ربە‌قه‌زای‌ چه‌مچه‌ماڵ بە‌ده‌ستڕیژی‌ گولله‌‬ ‫ده‌كوژرێت‪.‬‬

‫ماوه‌ ‌ی چه‌ند مانگێك‬ ‫ده‌بێت له‌دره‌نگانی‬ ‫شه‌ودا كه‌سانێك‬ ‫بە‌ئۆتۆمبیل‌و‬ ‫ماتۆڕسكیل ده‌چن‬ ‫به‌كۆاڵناندا ده‌گه‌ڕێن‌و‬ ‫ته‌ق ‌ه له‌مااڵن ده‌كه‌ن‬

‫ش����یرین ژنی ماڵه‌وه‌ بوه‌‪ ،‬ماوه‌ی‌ سیانزه‌‬ ‫س����اڵه‌ ژیانی‌ هاوسه‌ری‌ پێكهێناوه‌‌و خاوه‌ن ‌ی‬ ‫چوار كچ����ه‌‪ .‬كچه‌ گه‌وره‌ك����ه‌ی‌ ته‌مه‌نی‌ ده‌‬ ‫س����اڵه‌و كچه‌ بچوكه‌كه‌یش����ی‌ ته‌نه����ا چوار‬ ‫س����اڵ ده‌بێت‪ .‬ئه‌و ش����ه‌وه‌ بە‌رێك����ه‌وت بۆ‬ ‫كارێك هاتۆته‌ حه‌وش����ه‌ی‌ ماڵه‌كه‌ی‌‪ .‬له‌ناكاو‬ ‫ده‌س����تڕیژی‌ گولله‌ كراوه‌‌و چه‌ند گولله‌یه‌كی‌‬ ‫به‌ركه‌وتوه‌‪.‬‬ ‫شێركۆ عه‌لی‌ براگه‌وره‌ی‌ شیرین له‌باره‌ی‬ ‫روداوه‌كه‌وه‌ بە‌ئاوێنه‌ی وت "من فه‌رمانبه‌ری "له‌نیوه‌ی‌ ڕێگ����ه‌دا بوم‪ ،‬ته‌له‌فونێكم بۆ كرا‪،‬‬ ‫وه‌زاره‌تی ناوخۆم‪ ،‬ئه‌و ش����ه‌وه‌ له‌ده‌وامبوم‪ ،‬ش����یرین به‌هۆی‌ سه‌ختی‌ برینه‌كه‌یه‌وه‌ گیانی‌‬ ‫ته‌له‌فون����م بۆ ك����را وتیان ش����یرین گولله‌ی‌ له‌ده‌س����تداوه‌‌و ته‌رمه‌ك����ه‌ی‌ له‌ئۆتۆمبیلدایه‌‬ ‫به‌ركه‌وتوه‌ فریاكه‌وه‌ برینداره‌‪ .‬منیش به‌هۆی‌ له‌سلێمانیه‌و ده‌یهێنه‌وه‌ بۆ ناحیه‌ی‌ شۆڕش"‪.‬‬ ‫كاره‌كه‌مه‌وه‌‪ ،‬ته‌له‌فونم كرد بۆ جوانڕۆی برام ئه‌و برایه‌ی ش����یرین جه‌ختیش ده‌كاته‌وه‌ كه‌‬ ‫تا له‌ته‌كیه‌وه‌ بچێ����ت به‌هانایانه‌وه‌‌و بزانێت نه‌ خۆیان‌و نه‌ زاواكه‌یشیان كێشه‌یان له‌گه‌ڵ‬ ‫ش����یرین ماوه‌ یان نا؟! دواتر منیش مۆڵه‌تم كه‌س نه‌بوه‌‌و نیه‌‪ .‬شیرین‌و هاوسه‌ره‌كه‌یشی‬ ‫وه‌رگرت‌و ڕۆش����تم ب����ۆ چه‌مچه‌ماڵ‪ .‬خه‌به‌رم یه‌كیان خۆش ویس����توه‌‌و كێشه‌یان له‌نێواندا‬ ‫زانی‌‪ ،‬كه‌ ڕه‌وانه‌ی‌ نه‌خۆش����خانه‌ی‌ ش����ه‌هید نه‌بوه‌‪ .‬بۆیه‌ ده‌ڵێت "ئێمه‌ گومانمان له‌كه‌س‬ ‫نیه‌‪ ،‬چونكه‌ نازانین به‌و نیوه‌ش����ه‌وه‌ كێ‌ بوه‌‬ ‫پێشڕه‌و كراوه‌"‪.‬‬ ‫له‌نه‌خۆشخانه‌ی پێشڕه‌و پێی ده‌ڵێن به‌هۆی ئ����ه‌و ته‌قانه‌ی‌ كردوه‌؟ بۆچی‌ خوش����كه‌كه‌م‬ ‫سه‌ختی برینه‌كه‌یه‌وه‌ ره‌وانه‌ی نه‌خۆشخانه‌ی كراوه‌ته‌ ئامانج؟ زۆرت����ر به‌ڕوداوێكی‌ قه‌زاو‬ ‫فریاكه‌وتنی س����لێمانی كراوه‌‪ .‬ئه‌ویش به‌ره‌و قه‌ده‌ری‌ ده‌زانین‌و گومانمان له‌كه‌س نیه‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت بە‌روداوی ته‌قه‌كردن له‌ناحیه‌ی‬ ‫س����لێمانی ده‌كه‌وێته‌ ڕێ‪ .‬ب����ه‌اڵم وه‌ ده‌ڵێت‬

‫به‌اڵم الیه‌ن ‌ی په‌یوه‌ندیدار هیچیان نه‌كرد‪ ،‬تا‬ ‫دواج���ار كوڕه‌كه‌ ‌ی من بو‌ه قوربانی‌ به‌هۆ ‌ی‬ ‫كێشه‌یه‌كی‌ ئاس���اییه‌وه‌‪ :‬دو گه‌نج شه‌ڕیان‬ ‫ك���ردوه‌‌و ده‌مه‌بۆڵه‌یه‌كیان بوه‌! ئێس���تاش‬ ‫چاوه‌ڕێی بڕی���اری‌ دادگاین ت���ا تاوانباران‬ ‫ده‌ستگیر بكرێن"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی روداوه‌ك���ه‌وه‌ ڕائید ‌ی مافپه‌روه‌ر‬ ‫عه‌لی‌ جه‌مال قه‌دور ‌ی به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی پۆلیس ‌ی‬ ‫گه‌رمی���ان به‌ئاوێنه‌ی‌ ڕاگه‌یان���د "ئێواره‌ی‬ ‫ڕۆژی‌ پێنج ش���ه‌م ‌ه له‌گوندی مله‌س���وره‌ی‬ ‫س���ه‌ر به‌ناحیه‌ی رزگاری گه‌نجێك به‌ناوی‬ ‫(س���ه‌رعیل به‌كر) له‌دایكبوی ساڵ ‌ی ‪1998‬‬ ‫بە‌فیشه‌ك كوژرا "‪.‬‬ ‫وتی‌ "ته‌رمی‌ كوژراوه‌كه‌ ڕه‌وانه‌ ‌ی به‌ش���ی‬ ‫فریاكه‌وتنی نه‌خۆش���خانه‌ ‌ی شه‌هید هه‌ژار‬ ‫كراوه‌ له‌قه‌زا ‌ی كه‌الر‪ .‬بە‌وته‌ی كه‌سوكاری‌‪،‬‬ ‫گه‌نجه‌ك ‌ه له‌گه‌ڵ دراوس���ێیه‌كیان كێشه‌یان‬ ‫هه‌بوه‌و ئه‌م ئێواره‌ی ‌ه بە‌چه‌كی كاڵشینكۆف‬ ‫ته‌قه‌یان لێكردو‌ه كوشتویانه‌”‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ پۆلیس وتیش��� ‌ی "پۆلیسی‬ ‫نه‌هێش���تنی‌ ت���اوان له‌ناحی���ه‌ی رزگاری‬ ‫له‌س���ه‌ر روداوه‌ك ‌ه ده‌س���تی بە‌لێكۆڵینه‌و‌ه‬ ‫ك���ردوه‌و دادوه‌ر به‌پێی ماده‌ی ‪ 406‬بڕیاری‬ ‫ده‌ستگیركردنی بۆ پێنج تۆمه‌تبار ده‌ركردوه‌‪،‬‬ ‫یه‌كێك له‌و تۆمه‌تباران ‌ه ده‌ستگیر كراوه‌"‪.‬‬

‫ش����ۆڕش‪ ،‬فه‌رهاد خورشید كه‌ ماوه‌ی‌ بیست‬ ‫ساڵ ده‌بێت له‌و ناحیه‌یه‌ ده‌ژی‪ ،‬بە‌ئاوێنه‌ی‬ ‫وت "ماوه‌ی‌ چه‌ند مانگێك ده‌بێت له‌دره‌نگانی‬ ‫شه‌ودا كه‌س����انێك بە‌ئۆتۆمبیل‌و ماتۆڕسكیل‬ ‫ده‌چن به‌كۆاڵنان����دا ده‌گه‌ڕێن‌و ته‌قه‌ له‌مااڵن‬ ‫ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ ك����ه‌س بزانێت كێن‌و‬ ‫بۆچی‌ ئه‌و ته‌قانه‌ ده‌كه‌ن! ته‌نها مه‌به‌ستیان‬ ‫ترساندنی‌ خه‌ڵكییه‌‪ .‬كاتێك ده‌زانیت ده‌بێته‌‬ ‫ته‌قه‌و كه‌س����یش نازانێت كێیه‌‌و هۆكاره‌كه‌ی‬ ‫چیه‌!"‪.‬‬ ‫فه‌رهاد گله‌یی له‌الیه‌نه‌ ئه‌منییه‌كان كرد‌و‬ ‫وتی "چه‌ند جارێك الیه‌نی‌ ئه‌منیمان ئاگادار‬ ‫كردۆته‌وه‌ كه‌ ئه‌و سنوره‌ خه‌ڵكانێكی‌ تێدایه‌‬ ‫سه‌ربه‌كێش���� ‌هن‌و ده‌یانه‌وێت ئاژاوه‌ بنێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫تائێس����تا ته‌قه‌یان له‌چه‌ندین ماڵی‌ دیكه‌ش‬ ‫كردوه‌‪ .‬زۆربه‌ی‌ ته‌قه‌كان به‌ش����ه‌و ده‌كرێن‪،‬‬ ‫نازانرێت ئه‌و كه‌س����انه‌ كێن یان به‌مه‌ستیان‬ ‫چی����ه‌و بۆچی‌ واده‌كه‌ن؟ ب����ه‌اڵم هیچ كه‌س‬ ‫نه‌گیراوه‌‌و ته‌قه‌كانیش به‌رده‌وامن"‪.‬‬ ‫ڕاگه‌یاندن����ی‌ فه‌رمی‌ پۆلیس����ی‌ پارێزگای‌‬ ‫س����لێمانی‌ ئاشكرای‌ ده‌كات ش����ه‌وی‌ هه‌ین ‌ی‬ ‫‪ 5/11‬له‌گه‌ڕه‌ك����ی‌ شۆڕش����ی‌ س����ه‌ربە‌قه‌زای‌‬ ‫چه‌مچه‌م����اڵ ژنێك����ی‌ ته‌م����ه‌ن ‪ 36‬س����اڵ‬ ‫به‌ده‌ستڕیژی‌ گولله‌ ده‌كوژرێت‪.‬‬ ‫ه����ه‌ر له‌ڕاگه‌یاندنه‌كه‌ی‌ پۆلیس����دا هاتوه‌‬ ‫په‌ڕاوی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ بۆ ڕوداوه‌كه‌ كراوه‌ته‌وه‌و‬ ‫وته‌ی‌ كه‌س����وكاره‌ی‌ كوژراوه‌كه‌ وه‌ریكراوه‌‪،‬‬ ‫كه‌ گومانی����ان له‌كه‌س نیه‌ نازانن كچه‌كه‌یان‬ ‫بۆچی‌ كوژراوه‌‪.‬‬ ‫تێبینی‌‪ :‬ناوه‌كانی‌ ئه‌م ڕاپۆرته‌ خوازراون‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫کۆمەاڵیەتی‬

‫)‪ )625‬سێشه‌ممه ‪2018/5/15‬‬

‫باوكی‌ چوار منداڵ له‌سه‌ره‌ ‌ی ده‌نگداندا به‌چه‌قۆ ده‌كوژرێت‬ ‫له‌كات���ی روداوه‌كه‌دا دایكی‌ پش���تیوان‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ كوڕه‌ك���ه‌ی له‌س���ه‌ره‌ی‌ ده‌نگداندا‬ ‫بوه‌‪ .‬بە‌چاوی‌ خۆی‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ بینیوه‌‬ ‫پشتیوان وه‌ك هه‌ر كه‌سێكی‌ دیكه‌‬ ‫كه‌ چه‌قۆكانیان لێ���داوه‌‪ .‬ئه‌و له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫داوا له‌هاوسه‌ره‌كه‌ی‌‌و دایكی‌ ده‌كات‬ ‫وتی "ئه‌وه‌نده‌م زانی‌ كه‌س���ێك شانێكی‌ دا‬ ‫له‌شاروچكه‌ی‌ چه‌مچه‌ماڵه‌وه‌ بچنه‌‬ ‫له‌كوڕه‌كه‌م‪ ،‬ئه‌ویش ئاوڕی‌ دایه‌وه‌ تابزانێت‬ ‫قوتابخانه‌یه‌ك له‌ته‌كیه‌ ده‌نگ بده‌ن‪.‬‬ ‫كێی���ه‌‪ .‬هه‌ر له‌گه‌ڵ ئ���اوڕی دایه‌وه‌ یه‌كێك‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌چنه‌ سه‌ره‌ی‌ ده‌نگدانه‌وه‌‬ ‫له‌و سێ‌ كه‌س���ه‌ بە‌هه‌رچی‌ هێزیه‌تی‌ یه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ نابات سێ‌ كه‌س ده‌یده‌نه‌‬ ‫كه‌لل���ه‌ی دا له‌ناوچاوان���ی‌‪ .‬دواتر بە‌چه‌قۆ‬ ‫به‌ر چه‌قۆ‌و شان‌و سنگ‌و ملیی‌ بریندار‬ ‫كه‌وتن���ه‌ گیانی‌‪ .‬خه‌ڵك هات���ن‌و ناوبژییان‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬پاشان به‌هۆی سه‌ختیی‬ ‫كردن‪ ،‬ب���ه‌اڵم كوڕه‌ك���ه‌م خه‌ڵتانی خوێن‬ ‫برینه‌كه‌یه‌وه‌ گیان له‌ده‌ست ده‌دات‪.‬‬ ‫بوبو‪ .‬زۆربه‌ی‌ چه‌قۆكان به‌رس���نگ‌و شان‌و‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ ته‌له‌فونه‌وه‌ برایه‌كی‌ پشتیوان ملی‌ كه‌وتبون"‪.‬‬ ‫بە‌ناوی‌ به‌ختی���ار بە‌ڕوداوه‌ك���ه‌ ده‌زانێت‌و‬ ‫بە‌تۆمه‌تی‌ ئه‌وه‌ی‌ هه‌ش���ت س���اڵ پێش‬ ‫ده‌چێت���ه‌ نه‌خۆش���خانه‌‪ .‬ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌‬ ‫چه‌قۆكانیان لێداوه‌ دراوس���ێیان بون‪ .‬ده‌ ئێستا مامی‌ بكوژه‌كان له‌الیه‌ن پشتیوانه‌وه‌‬ ‫س���اڵ پێش ئێس���تا له‌گوندی‌ (ته‌ژگه‌)ی‌ كوژراوه‌‪ ،‬س���اڵی‌ پار له‌گون���دی‌ (ته‌ژگه‌)‬ ‫سه‌ربە‌ش���ارۆچكه‌ی‌ چه‌مچه‌ماڵ مامێكیان ك���ه‌ چ���ل‌و پێنج خول���ه‌ك ش���اروچكه‌ی‌‬ ‫كوژراوه‌‪ .‬بە‌وته‌ی‌ كه‌س���وكاری‌ پشتیوان‪ ،‬له‌چه‌مچه‌ماڵه‌وه‌ دوره‌‪ ،‬ته‌قه‌ له‌پش���تیوان‬ ‫ه���ه‌ر ئه‌وكاته‌ كوڕه‌كه‌یان توش���ی‌ ڕیخۆڵه‌ ده‌كه‌ن‪ .‬كه‌س���وكاری‌ پش���تیوان له‌رێگه‌ی‌‬ ‫كوێره‌ ده‌بێت‌و له‌نه‌خۆشخانه‌ ده‌یخه‌وێنن‪ .‬دادگاوه‌ ئه‌و كێش���ه‌یه‌ ی���ه‌كال ده‌كه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌و هۆیه‌وه‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ گومان ده‌كه‌ن ك���ه‌ كوڕه‌كه‌یان بێتاوانه‌‪ .‬ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌‬ ‫گومانیان له‌پشتیوان هه‌بوه‌‪ ،‬شه‌ش مانگ‬ ‫پشتیوان مامیانی‌ كوشتبێت‪.‬‬

‫ماوه‌ی‌ ش���ه‌ش س���اڵ ده‌بو له‌شاروچكه‌ی‌ خه‌ته‌ ڕه‌شه‌كه‌ی‌ سه‌ر فه‌یسبوك!"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "زۆربه‌ی‌ كات���ه‌كان میواندار ‌ی‬ ‫چه‌مچه‌ماڵ ده‌ژیا‪.‬‬ ‫به‌ختیار برای‌ پش���تیوان كه‌ له‌پرس���ه‌ی‌ ده‌كردی���ن‪ ،‬پێك���ه‌وه‌ س���ه‌یرانمان ده‌كرد‪،‬‬ ‫براكه‌یدا وه‌ستابو وتی‌ "برایه‌ك‌و مامه‌یه‌كی‌ قس���ه‌ی‌ خۆش���ی‌ بۆ ده‌كردی���ن‪ .‬دواجار‬ ‫كوژراوه‌كه‌ بڕیاریان���داوه‌ واز له‌براكه‌ی‌ من بە‌برین���داری‌ بینیم‪ ،‬وت���ی‌ دۆخم زۆرخراپه‌‬ ‫نه‌هێنن‪ .‬براكه‌م هیچ تاوانێكی‌ نه‌بو‪ ،‬به‌بێ‌ بمگه‌یه‌ن���ه‌ نه‌خۆش���خانه‌ی‌ س���لێمانی‌‪.‬‬ ‫ه���ۆ گومانیان ل���ه‌وه‌ هه‌ب���و كوڕه‌كه‌یانی به‌داخه‌وه‌ له‌رێگه‌ گیانی‌ له‌ده‌ستدا‌و فریای‌‬ ‫كوش���توه‌‪ ،‬به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ هیچ به‌ڵگه‌یه‌كیان نه‌خۆشخانه‌ نه‌كه‌وت"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت بە‌روداوه‌كه‌ ڕاگه‌یاندی‌ پۆلیسی‌‬ ‫به‌ده‌س���ته‌وه‌ بێت‪ .‬ئێمه‌ داوا ده‌كه‌ین یاسا‬ ‫س���ه‌روه‌ربێت‪ .‬پۆلیس هه‌وڵبدات بۆ گرتنی‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌ ڕایگه‌یاند وتی‌ "كاتژمێر‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌ كه‌ براكه‌میان كوشتوه‌ به‌بێ‌ ‪ 1:30‬خوله‌ك���ی‌ نیوه‌ڕۆی‌ ڕۆژی‌ ش���ه‌ممه‌‬ ‫‪ 2018/5/12‬كوڕێك���ی‌ ته‌مه‌ن ‪ 36‬س���اڵ‬ ‫هیچ هۆكارێك"‪.‬‬ ‫ڕابه‌ر عه‌لی‌ هاوڕێی‌ منداڵیی‌ پش���تیوان به‌ناوی‌ پش���تیوان وه‌هاب له‌ش���ارۆچكه‌ی‌‬ ‫وت���ی‌ "ئ���ه‌و كوڕێك���ی‌ ئازاب���و‪ ،‬له‌هه‌مو چه‌مچه‌ماڵه‌وه‌ ده‌چێته‌ ته‌كیه‌ بۆ ده‌نگدان‪.‬‬ ‫ش���ه‌ڕه‌كانی‌ داعش���دا به‌ش���داربو‪ ،‬خه‌ڵك هه‌ر ده‌چێته‌ سه‌ره‌ی‌ ده‌نگدانه‌و‌ه سێ‌ كه‌س‬ ‫زۆریان خۆشده‌ویس���ت‪ .‬بتوتایه‌ پشتیوان به‌چه‌قۆ هێرش ده‌كه‌نه‌ س���ه‌ری‌‌و برینداری‌‬ ‫وه‌ره‌ كارم پێت���ه‌‪ ،‬ده‌ه���ات به‌ده‌مت���ه‌وه‌و ده‌كه‌ن‪ ،‬پاشان گیان له‌ده‌ست ده‌دات"‪.‬‬ ‫وتیش ‌ی "لێكۆلینه‌و‌ه له‌ڕوداوه‌ك ‌ه به‌رده‌وامه‌‪.‬‬ ‫گرنگی‌ به‌هیچ ن���ه‌ده‌دا‪ .‬ده‌ هه‌زار دیناری‌‬ ‫پێبوای���ه‌ ب���ۆی‌ خه‌رجده‌ك���ردی‌‪ .‬زۆربه‌ی‌ یه‌كێك له‌بكوژه‌كان ده‌ستگیركراوه‌‪ ،‬په‌ڕاوی‌‬ ‫پشتیوان‬ ‫كاته‌كان پێكه‌وه‌ بوین‌و پێكه‌و ده‌چوین بۆ لێكۆلین���ه‌وه‌ ب���ۆ ڕوداوه‌ك���ه‌ كراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫پش���تیوان خێزاندار ب���و‪ ،‬خاوه‌نی‌ چوار هه‌مو ش���وێنێك‪ .‬دو كاتژمێر پێش ئه‌وه‌ی‌ هۆكاری‌ په‌الماردان���ی‌ كوژراوه‌كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫زیندان���ی‌ ده‌كرێن‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌م گومانه‌یان‬ ‫ناڕه‌وێته‌وه‌‌و ب���ه‌رده‌وام بە‌بكوژی‌ مامه‌یانی‌ منداڵبو‪ ،‬پیش���ه‌ی‌ پۆلیس���ی‌ ن���ه‌وت بو‪ ،‬بكوژرێ���ت‪ ،‬پێكه‌وه‌ بوین‪ .‬وتی‌ ئه‌م وێنه‌یه‌ بكوژه‌كانه‌وه‌ بۆ كێش���ه‌یه‌كی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫له‌گوندی‌ ته‌ژگه‌ كاری‌ كش���توكاڵی‌ ده‌كرد‌و ده‌گری���ن نه‌وه‌ك بمرین‪ ،‬ب���ا هه‌مانبێت بۆ كۆن ده‌گه‌ڕێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ده‌زانن‪.‬‬

‫بە‌تۆمه‌تی‌ ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫هه‌شت ساڵ‬ ‫پێش ئێستا مام ‌ی‬ ‫بكوژه‌كان له‌الیه‌ن‬ ‫پشتیوانه‌وه‌ كوژراوه‌‬

‫سه‌رعێل به‌هۆ ‌ی ده‌مه‌بۆڵه‌ ‌ی براكه‌ی‌‌و هاوماڵێكیانه‌و‌ه ده‌كوژرێت‬ ‫تا خوش���كه‌كه‌ ‌ی بهێنینه‌و‌ه بۆ ماڵه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫ده‌وامی‌ زانكۆی‌ ته‌واو ببو‪ ،‬له‌وێشه‌وه‌ له‌ناو‬ ‫بازاڕی‌ كه‌الر هه‌ندێك شومه‌ك بكڕین"‪.‬‬ ‫به‌یانی‌ ڕۆژ ‌ی پێنجشه‌م ‌ه سه‌رعێل‬ ‫بە‌وت���ه‌ی باوك���ی س���ه‌رعێل‪ ،‬كاتێ���ك‬ ‫له‌گه‌ڵ باوكی‌ بە‌ئۆتۆمبیله‌كه‌ی خۆیان‬ ‫كه‌ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌‌و ده‌گه‌ن ‌ه نزیك ماڵی خۆیان‬ ‫به‌ڕێده‌كه‌وێ بۆ قه‌زا ‌ی كه‌الر تا‬ ‫خوشكه‌كه‌ ‌ی له‌زانكۆ بهێنێته‌و‌ه بۆ ماڵه‌وه‌‪ .‬دو ئۆتۆمبیل رێگه‌یان پێ ده‌گرن‌و ته‌قه‌یان‬ ‫لێده‌ك���ه‌ن‪ .‬ئه‌وانی���ش ناچار ده‌وه‌س���تن‪.‬‬ ‫له‌كاتی‌ گه‌ڕانه‌وه‌یاندا له‌ڕێگه‌ یه‌كێك‬ ‫بۆی ‌ه وه‌ك ئ���ه‌و ده‌ڵێت "له‌گه‌ڵ به‌رده‌وام ‌ی‬ ‫له‌دراوسێكانیان له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌سێك ‌ی‬ ‫ته‌قه‌كاندا كوڕه‌كه‌م له‌ئۆتۆمبیله‌كه‌ دابه‌زی‌و‬ ‫دیكه‌دا ده‌ستڕێژ ‌ی گولله‌ی لێده‌ك ‌هن‌و‬ ‫بە‌چه‌كه‌كه‌ی چه‌ند ته‌قه‌یه‌كی كرد‪ .‬هه‌ر ئه‌و‬ ‫به‌هۆ ‌ی سه‌خت ‌ی برینه‌كه‌یه‌وه‌ ده‌ستبه‌ج ‌ێ‬ ‫له‌ته‌قه‌كردن وه‌س���تا‪ ،‬به‌چاو ‌ی خۆم بینیم‌و‬ ‫گیان له‌ده‌ست ده‌دات‪.‬‬ ‫پێنج كه‌س ته‌قه‌یان له‌س���ه‌رعێل ده‌كرد‪...‬‬ ‫كاتژمێ���ر ‪ 4:30‬ڕۆژی‌ پێن���ج ش���ه‌مم ‌ه ڕه‌نگه‌ س���ی‌ فیش���ه‌ك ‌ی به‌ركه‌وتبێت‪ .‬له‌پڕ‬ ‫‪ 2018/5/10‬كوڕێك��� ‌ی ته‌م���ه‌ن ‪ 20‬س���اڵ كه‌وته‌ س���ه‌رزه‌ویه‌كه‌‪ ،‬من له‌تاوان باوه‌شم‬ ‫بە‌ناوی‌ س���ه‌رعێل به‌كر له‌كاتی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ ‌ی كرد بو بە‌خوش���كه‌كه‌یدا تا ته‌قه‌كان ته‌واو‬ ‫ب���ۆ ماڵه‌وه‌ له‌نزیك گوندی‌ (مله‌س���وره‌) ‌ی بون‪ .‬دو ئۆتۆمبیله‌كه‌ ڕۆش���تن‪ ،‬س���ه‌رعێل‬ ‫س���ه‌ر بە‌ناحیه‌ی‌ (ڕزگاری‌) له‌قه‌زای‌ كه‌الر‪ ،‬له‌س���ه‌ر زه‌ویه‌كه‌ خوێنی‌ لێده‌ڕۆش���ت‪ .‬زۆر‬ ‫له‌الی���ه‌ن چه‌ند كه‌ س���ێكه‌و‌ه ك���ه‌ ماوه‌ ‌ی هه‌وڵم���دا بیخه‌مه‌ ن���او ئۆتۆمبیله‌كه‌مه‌وه‌‪،‬‬ ‫چه‌ند س���اڵێك ده‌بێت دراوسێن‪ ،‬بە‌فیشه‌ك به‌اڵم قورس بو نه‌متوانی‌"‪.‬‬ ‫به‌كر ڕه‌فع���ه‌ت ناچار كچه‌ك���ه‌ی بە‌دیار‬ ‫ده‌كوژرێت‪.‬‬ ‫به‌كر ڕه‌فعه‌ت باوكی‌ سه‌رعێل ك ‌ه له‌كاتی براكه‌ی���ه‌وه‌ به‌ج���ێ‌ ده‌هێڵێت‪ ،‬خۆیش���ی جه‌س���ته‌ی‪ ،‬چه‌ند خوله‌كێك ب���و‌ه گیان ‌ی‬ ‫ته‌قه‌كردنه‌ك���ه‌دا له‌گ���ه‌ڵ كوڕه‌ك���ه‌ی بوه‌‪ ،‬بە‌ئۆتۆمبیله‌ك���ه‌ی‌ ده‌گه‌ڕێت���ه‌و‌ه بۆ گوند‪ .‬له‌ده‌س���ت داوه‌‪ .‬س���ه‌رتاپای‌ جه‌س���ته‌ ‌ی‬ ‫چیرۆك���ی‌ ڕوداوه‌كه‌ ده‌گێڕێت���ه‌وه‌‌و ده‌ڵێت له‌وێ���و‌ه چه‌ند كه‌س���ێك ئ���اگادار ده‌كات‪ ،‬خه‌ڵتان���ی‌ خوێن بوه‌‪ ،‬چاوه‌كان ‌ی كراونه‌ته‌و‬ ‫"ئه‌و ڕۆژه‌ ئۆتۆمبیلێكی‌ تۆیۆتای‌ مه‌رزیه‌مان كه‌ته‌قه‌ی���ان لێكردون فریاك���ه‌ون‪ .‬به‌اڵم تا په‌له‌كانی‌ شل بون‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت بە‌ه���ۆكاری روداوه‌كه‌ باوكی‬ ‫پێ ب���و‪ .‬له‌گه‌ڵ س���ه‌رعێل چوین بۆ كه‌الر ده‌گه‌نه‌وه‌ الی س���ه‌رعێل‌و ده‌س���ت ده‌ده‌ن ‌ه‬

‫س���ه‌رعێل ده‌ڵێت "سێ‌ هه‌فته‌ پێش ئێستا "چه‌ند جارێك له‌رێگه‌ی‌ یاس���او‌ه سكااڵمان‬ ‫دراوس���ێیه‌كمان له‌گه‌ڵ یه‌كێ���ك له‌براكان ‌ی تۆمارك���ردوه‌‪ ،‬چونك���ه‌ پێش���تریش چه‌ند‬ ‫س���ه‌رعێل ش���ه‌ڕیان بوه‌‌و له‌یه‌كیان داوه‌‪ .‬جارێك ئه‌و دراوسێیه‌مان ته‌قه‌ی‌ له‌كوڕه‌كانم‬ ‫دواتر براكه‌ی‌ س���ه‌رعێل گیراوه‌"‪ .‬گله‌ییش ك���ردوه‌‪ .‬هه‌فته‌یه‌ك پێش ئه‌وه‌ی‌ كوڕه‌كه‌م‬ ‫له‌هێ���ز‌ه ئه‌منیی���ه‌كان ده‌كات‌و ده‌ڵێ���ت بكوژرێت‪ ،‬ته‌قه‌یان له‌كوڕه‌ بچوكه‌كه‌م كرد‪،‬‬

‫له‌دوای‌ پرسكردن به‌مه‌الی‌ مزگه‌وت‬ ‫بە‌چوار فیشه‌ك خۆ ‌ی ده‌كوژێت‬

‫ژنێك ‌ی ته‌مه‌ن ‪ 36‬ساڵ له‌نیوه‌شه‌وێك ‌ی دره‌نگدا‬ ‫به‌ده‌ستڕێژی‌ گولل ‌ه ده‌كوژرێت‬

‫پێشتریش چه‌ند‬ ‫جارێك ئه‌و‬ ‫دراوسێیه‌مان ته‌قه‌ ‌ی‬ ‫له‌كوڕه‌كانم كردو‌ه‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك پێش‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كوڕه‌كه‌م‬ ‫بكوژرێت‪ ،‬ته‌قه‌یان‬ ‫له‌كوڕه‌ بچوكه‌كه‌م كرد‬

‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫ئه‌مجه‌د محه‌مه‌د له‌دوای‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌كاره‌كه‌ی‌ له‌شاره‌وانی‌ ناحیه‌ی‌ (ڕوڤیا)‬ ‫سه‌ر بە‌قه‌زای‌ به‌رده‌ڕه‌ش بە‌نهێنی‌ ده‌چێته‌‬ ‫ژوره‌كه‌ی‌ خۆی‌‪ ،‬ده‌رگا له‌سه‌ر خۆی‌‬ ‫داده‌خات‪ ،‬چوار فیشه‌كی كاڵشینكۆف ده‌نێ‬ ‫بە‌سه‌ری خۆیه‌وه‌‌و خۆی‌ ده‌كوژێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و به‌یانی���ه‌ كاتژمێ���ر ‪ 9:30‬ده‌بێ���ت‬ ‫ئه‌مجه‌د محه‌م���ه‌ ئۆتۆمبیله‌كه‌ی‌ كارپێده‌كات‌و‬ ‫ئ���ه‌و خوێندكاران���ه‌ كۆده‌كاته‌وه‌ ك���ه‌ ماوه‌ی‌‬ ‫چه‌ند س���اڵێك ده‌بێت له‌گون���دی‌ (تۆبزاوا)‬ ‫وه‌ ده‌یانهێنێت���ه‌ قوتابخانه‌ی���ه‌ك بۆ خوێندن‬ ‫له‌ناحی���ه‌ی‌ رۆڤیا‪ .‬دواتر ده‌چێته‌ ش���اره‌وانی‌‬ ‫ڕوڤیا بۆ س���ه‌ر كاره‌كه‌ی‌‪ ،‬بە‌به‌ڕێوه‌به‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌ڵێت بێ���زارم‌و توڕه‌م ده‌مه‌وێ���ت بڕۆمه‌وه‌‬ ‫ب���ۆ ماڵ���ه‌وه‌‪ .‬ل���ه‌دوای‌ مۆڵ���ه‌ت وه‌رگرت���ن‬ ‫خوێندكاره‌كان ده‌باته‌وه‌ بۆ گوندو‪ ،‬ده‌چێته‌وه‌‬ ‫ب���ۆ ماڵ���ه‌وه‌‪ .‬به‌خێزانه‌كه‌ی‌ ده‌ڵێ���ت نانم بۆ‬ ‫بهێنه‌ برس���یمه‌‪ .‬له‌دوای‌ یه‌ك كاتژمێژ له‌نان‬ ‫خ���واردن بە‌دزی���ی م���اڵ‌و منداڵه‌كانیی���ه‌وه‌‬ ‫كاڵش���ینكۆفه‌كه‌ی‌ هه‌ڵده‌گرێ���ت‌و ده‌چێت���ه‌‬ ‫ژوره‌كه‌ی‌ ده‌رگا له‌س���ه‌رخۆی‌ كلیلده‌دا‪ ،‬میلی‌‬ ‫س���ه‌لیه‌ی‌ كاڵش���ینكۆفه‌كه‌ی‌ ده‌هێنێت���ه‌وه‌و‬ ‫به‌چوار فیش���ه‌ك كه‌ به‌ر الی‌ ڕاس���تی‌ سه‌ری‌‬ ‫كه‌وتوه‌‌و له‌به‌ش���ی‌ چه‌پی‌ سه‌ریه‌وه‌ ده‌رچوه‌‪،‬‬ ‫خۆی‌ ده‌كوژێت‪.‬‬ ‫سه‌ید ئه‌مین س���ه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ ناحیه‌ی‌‬ ‫ڕوڤیا س���ه‌ر بە‌قه‌زای‌ ب���ه‌رده‌ڕه‌ش كه‌ ماوه‌ی‌‬ ‫هه‌ش���ت س���اڵه‌ ئه‌مج���ه‌د وه‌ك فه‌رمانب���ه‌ر‬ ‫له‌گه‌ڵی���دا كارده‌كات‪ ،‬له‌ب���اره‌ی ئه‌مجه‌ده‌وه‌‬

‫ده‌ڵێت "كه‌سێكی‌ قسه‌خۆش بو‪ ،‬به‌اڵم تاوتاو‬ ‫بو‪ .‬زۆركات بە‌ئاس���انترین شێوه‌ توڕه‌ ده‌بو‪.‬‬ ‫هه‌ندێ جار له‌گه‌ڵ هاوڕێ‌و هاوكاره‌كانی‌ تێكی‌‬ ‫ده‌داو جوێنی‌ پێ���ده‌دان‪ .‬ئه‌وه‌نده‌ی‌ نه‌ده‌برد‬ ‫ده‌چو ده‌ستی‌ ده‌كرده‌ ملیان‌و داوای‌ لێبوردنی‌‬ ‫ده‌ك���رد‪ .‬ده‌ی���وت بب���ورن نه‌مزان���ی‌ چۆن‌و‬ ‫بۆچی‌ ئه‌و قس���انه‌م كردوه‌‪ .‬ده‌هات پۆزش���ی‌‬ ‫ده‌هێنای���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر چه‌ند ده‌قیقه‌یه‌ك بو دواتر‬ ‫ئاشت ده‌بوه‌وه‌و كێشه‌ی‌ نه‌ده‌ما"‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ ناحیه‌ی‌ روڤیا كه‌ باسی‬ ‫باری ده‌رونی ئه‌مجه‌د ده‌كات‌و ده‌ڵێت "ئێمه‌ش‬ ‫ده‌مانزانی‌ كه‌سێكه‌ له‌ڕوی‌ ته‌ندروستیه‌وه‌ باش‬ ‫نی���ه‌‪ ،‬بۆیه‌ هه‌رچی‌ بوتای���ه‌ بە‌گرنگ وه‌رمان‬ ‫نه‌ده‌گ���رت‪ .‬له‌كاره‌كه‌ی���دا زۆر هاوكاریم���ان‬ ‫ده‌ك���رد‪ .‬زۆر كات كاری‌ دیك���ه‌ی‌ ده‌كرد یان‬ ‫نه‌ده‌هات‪ ،‬موڵه‌تمان ده‌دا‪ .‬كه‌سوكاره‌كه‌یمان‬ ‫ده‌ناسی‌ باوك‌و برایه‌كی‌ به‌هه‌مان شێوه‌ باری‌‬ ‫ده‌رونی���ان باش نه‌بو‪ .‬ئه‌وانیش زوو زوو توڕه‌‬ ‫ده‌بون ئه‌و كێش���ه‌یان هه‌بو‪ ،‬بێتاقه‌ت ده‌بون‬ ‫وه‌ك پێویست له‌ناو خه‌ڵكیدا هه‌ڵسوكه‌وتیان‬ ‫نه‌ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مجه‌د س���ه‌ردانی‌ پزیشك‌و‬ ‫به‌كارهێنان���ی‌ ده‌رمان���ی‌ نه‌ب���و‪ .‬تائێس���تا‬ ‫ن���ه‌م بیس���توه‌ هه‌وڵی‌ خۆكوش���تنی‌ دابێت‪.‬‬ ‫ت���ازه‌ هه‌رچی‌ بو ب���و‪ ،‬له‌هه‌وڵ���ی‌ ئه‌وه‌داین‬ ‫له‌فه‌رمانگه‌كه‌مان مامه‌ڵه‌ی‌ خانه‌نشینییه‌كه‌ی‌‬ ‫بۆ بكه‌ین له‌به‌ر منداڵه‌كانی‌"‪.‬‬ ‫ئه‌مجه‌د ژیانی‌ هاوسه‌ری‌ پێكهێناوه‌و خاوه‌نی‌‬ ‫نۆ منداڵه‌‪ ،‬ماوه‌ی‌ دو ساڵێك ده‌بێت كچێكی‌‬ ‫داوه‌ به‌ش���و‪ ،‬ب���اری‌ دارایی‌ م���ام ناوه‌ندبوه‌‪.‬‬ ‫به‌ده‌ر له‌كاری‌ فه‌رمانب���ه‌ری‌ له‌گوندی‌ تۆبزاوا‬ ‫كاری‌ ئاژه‌ڵ���داری‌ ك���ردوه‌‪ .‬بە‌ئۆتۆمبیله‌كه‌ی‌‬ ‫خوێندكاران���ی ئ���ه‌و گونده‌ی گواس���تۆته‌وه‌‪.‬‬

‫ب���ه‌رده‌وام نوێژه‌كان���ی‌ له‌مزگ���ه‌وت كردوه‌و‬ ‫ڕه‌مه‌زانان به‌ڕۆژو ب���وه‌‪ .‬ڕۆژێك پێش ئه‌وه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ بكوژێت‪ ،‬پرسی‌ بە‌مه‌الی‌ مزگه‌وت كردوه‌‬ ‫ئاخۆ خۆكوشتن تاوانی‌ چی‌ ده‌بێت؟! مه‌الش‬ ‫وه‌اڵمی‌ داوه‌ته‌وه‌ هه‌رچی‌ كێش���ه‌یه‌كت هه‌بێت‬ ‫نابێت بە‌خۆكوشتن یه‌كالیی‌ بكه‌یته‌وه‌‪ .‬ده‌بێت‬ ‫بۆ خۆت چاره‌س���ه‌ری‌ بكه‌یت‌و پش���ت به‌خوا‬ ‫ببه‌س���تیت بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی‌ كێشه‌كانت‪،‬‬ ‫چونكه‌ خۆكوشتن تاوانه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ وته‌ی‌ یه‌كێك‬ ‫له‌هاوڕێكانی‌ ئه‌مجه‌ده‌‪.‬‬ ‫یه‌كێكی‌ دیك���ه‌ له‌هاوڕێكانی‌ باس���ی‌ له‌وه‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ماوه‌یه‌ك پێش ئه‌وه‌ی‌ خۆی‌ بكوژێت‬ ‫چه‌ند س���ه‌ر ئاژه‌ڵێكی‌ فرۆشتوه‌‪ ،‬به‌اڵم دواتر‬ ‫بۆی���ان هێناوه‌ته‌وه‌‪ .‬به‌و هۆیه‌وه‌ زۆر نیگه‌ران‬ ‫بوه‌‪ ،‬پێی‌ ده‌چێت كێش���ه‌ی‌ له‌گ���ه‌ڵ ئه‌و بڕه‌‬ ‫پاره‌ی���ه‌دا هه‌بوبێت كه‌ ده‌بێ���ت بیداته‌وه‌ به‌و‬ ‫كه‌سه‌ی‌ مامه‌ڵه‌كه‌ی‌ له‌گه‌ڵ كردوه‌و ئاژه‌ڵه‌كانی‌‬ ‫بۆهێناوه‌ته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ زۆر نیگه‌ران بوه‌‪ ،‬قسه‌ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ كه‌س نه‌كردوه‌و نه‌یویستوه‌ بچێته‌ ناو‬ ‫خه‌ڵك‪ ،‬ئاره‌زوی‌ كردوه‌ ته‌نها بێت‪.‬‬ ‫وته‌بێژی‌ پۆلیس���ی‌ پارێزگاری‌ دهۆك هێمن‬ ‫س���لێمان ب���ۆ ئاوێنه‌ وت���ی‌ " ڕۆژی‌ ‪8‬ی‌ ئه‌م‬ ‫مانگ���ه‌ له‌گوندی‌ تۆب���زاوا له‌ناحیه‌ی‌ روڤیای‌‬ ‫س���ه‌ربە‌قه‌زای‌ به‌رده‌ڕه‌ش پیاوێكی‌ ته‌مه‌ن ‪40‬‬ ‫س���اڵ‪ ،‬به‌ناوی‌ ئه‌مجه‌د محه‌م���ه‌د له‌ماڵه‌كه‌ی‌‬ ‫خۆیدا به‌فیشه‌ك خۆی‌ كوشتوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌پێی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ سه‌ره‌تایه‌كان‬ ‫ئه‌و كه‌س���ه‌ باری‌ ده‌ورنی‌ ته‌واو نه‌بوه‌ خۆی‌‬ ‫به‌ده‌س���تی‌ خۆی‌‪ ،‬خۆی‌ كوش���توه‌‪ ،‬په‌ڕاوی‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ بۆ ڕوداوه‌ك���ه‌ كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬وته‌ی‌‬ ‫كه‌س���وكاره‌كه‌ی‌ وه‌رگی���راوه‌‪ ،‬دۆس���یه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌بنكه‌ی‌ پۆلیسی‌ ناحیه‌ی‌ ڕوڤیایه‌"‪.‬‬

‫سه‌رعێل‬

‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬

‫نیوه‌شه‌وی هه‌ینیی رابردو‪ ،‬ژنێكی‌‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 36‬ساڵ به‌ناوی‌ (شیرین عه‌لی‌)‬ ‫له‌ماڵه‌كه‌ی‌ خۆیدا له‌ناحیه‌ی‌ (شۆڕش)ی‬ ‫سه‌ربە‌قه‌زای‌ چه‌مچه‌ماڵ بە‌ده‌ستڕیژی‌ گولله‌‬ ‫ده‌كوژرێت‪.‬‬

‫ماوه‌ ‌ی چه‌ند مانگێك‬ ‫ده‌بێت له‌دره‌نگانی‬ ‫شه‌ودا كه‌سانێك‬ ‫بە‌ئۆتۆمبیل‌و‬ ‫ماتۆڕسكیل ده‌چن‬ ‫به‌كۆاڵناندا ده‌گه‌ڕێن‌و‬ ‫ته‌ق ‌ه له‌مااڵن ده‌كه‌ن‬

‫ش����یرین ژنی ماڵه‌وه‌ بوه‌‪ ،‬ماوه‌ی‌ سیانزه‌‬ ‫س����اڵه‌ ژیانی‌ هاوسه‌ری‌ پێكهێناوه‌‌و خاوه‌ن ‌ی‬ ‫چوار كچ����ه‌‪ .‬كچه‌ گه‌وره‌ك����ه‌ی‌ ته‌مه‌نی‌ ده‌‬ ‫س����اڵه‌و كچه‌ بچوكه‌كه‌یش����ی‌ ته‌نه����ا چوار‬ ‫س����اڵ ده‌بێت‪ .‬ئه‌و ش����ه‌وه‌ بە‌رێك����ه‌وت بۆ‬ ‫كارێك هاتۆته‌ حه‌وش����ه‌ی‌ ماڵه‌كه‌ی‌‪ .‬له‌ناكاو‬ ‫ده‌س����تڕیژی‌ گولله‌ كراوه‌‌و چه‌ند گولله‌یه‌كی‌‬ ‫به‌ركه‌وتوه‌‪.‬‬ ‫شێركۆ عه‌لی‌ براگه‌وره‌ی‌ شیرین له‌باره‌ی‬ ‫روداوه‌كه‌وه‌ بە‌ئاوێنه‌ی وت "من فه‌رمانبه‌ری "له‌نیوه‌ی‌ ڕێگ����ه‌دا بوم‪ ،‬ته‌له‌فونێكم بۆ كرا‪،‬‬ ‫وه‌زاره‌تی ناوخۆم‪ ،‬ئه‌و ش����ه‌وه‌ له‌ده‌وامبوم‪ ،‬ش����یرین به‌هۆی‌ سه‌ختی‌ برینه‌كه‌یه‌وه‌ گیانی‌‬ ‫ته‌له‌فون����م بۆ ك����را وتیان ش����یرین گولله‌ی‌ له‌ده‌س����تداوه‌‌و ته‌رمه‌ك����ه‌ی‌ له‌ئۆتۆمبیلدایه‌‬ ‫به‌ركه‌وتوه‌ فریاكه‌وه‌ برینداره‌‪ .‬منیش به‌هۆی‌ له‌سلێمانیه‌و ده‌یهێنه‌وه‌ بۆ ناحیه‌ی‌ شۆڕش"‪.‬‬ ‫كاره‌كه‌مه‌وه‌‪ ،‬ته‌له‌فونم كرد بۆ جوانڕۆی برام ئه‌و برایه‌ی ش����یرین جه‌ختیش ده‌كاته‌وه‌ كه‌‬ ‫تا له‌ته‌كیه‌وه‌ بچێ����ت به‌هانایانه‌وه‌‌و بزانێت نه‌ خۆیان‌و نه‌ زاواكه‌یشیان كێشه‌یان له‌گه‌ڵ‬ ‫ش����یرین ماوه‌ یان نا؟! دواتر منیش مۆڵه‌تم كه‌س نه‌بوه‌‌و نیه‌‪ .‬شیرین‌و هاوسه‌ره‌كه‌یشی‬ ‫وه‌رگرت‌و ڕۆش����تم ب����ۆ چه‌مچه‌ماڵ‪ .‬خه‌به‌رم یه‌كیان خۆش ویس����توه‌‌و كێشه‌یان له‌نێواندا‬ ‫زانی‌‪ ،‬كه‌ ڕه‌وانه‌ی‌ نه‌خۆش����خانه‌ی‌ ش����ه‌هید نه‌بوه‌‪ .‬بۆیه‌ ده‌ڵێت "ئێمه‌ گومانمان له‌كه‌س‬ ‫نیه‌‪ ،‬چونكه‌ نازانین به‌و نیوه‌ش����ه‌وه‌ كێ‌ بوه‌‬ ‫پێشڕه‌و كراوه‌"‪.‬‬ ‫له‌نه‌خۆشخانه‌ی پێشڕه‌و پێی ده‌ڵێن به‌هۆی ئ����ه‌و ته‌قانه‌ی‌ كردوه‌؟ بۆچی‌ خوش����كه‌كه‌م‬ ‫سه‌ختی برینه‌كه‌یه‌وه‌ ره‌وانه‌ی نه‌خۆشخانه‌ی كراوه‌ته‌ ئامانج؟ زۆرت����ر به‌ڕوداوێكی‌ قه‌زاو‬ ‫فریاكه‌وتنی س����لێمانی كراوه‌‪ .‬ئه‌ویش به‌ره‌و قه‌ده‌ری‌ ده‌زانین‌و گومانمان له‌كه‌س نیه‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت بە‌روداوی ته‌قه‌كردن له‌ناحیه‌ی‬ ‫س����لێمانی ده‌كه‌وێته‌ ڕێ‪ .‬ب����ه‌اڵم وه‌ ده‌ڵێت‬

‫به‌اڵم الیه‌ن ‌ی په‌یوه‌ندیدار هیچیان نه‌كرد‪ ،‬تا‬ ‫دواج���ار كوڕه‌كه‌ ‌ی من بو‌ه قوربانی‌ به‌هۆ ‌ی‬ ‫كێشه‌یه‌كی‌ ئاس���اییه‌وه‌‪ :‬دو گه‌نج شه‌ڕیان‬ ‫ك���ردوه‌‌و ده‌مه‌بۆڵه‌یه‌كیان بوه‌! ئێس���تاش‬ ‫چاوه‌ڕێی بڕی���اری‌ دادگاین ت���ا تاوانباران‬ ‫ده‌ستگیر بكرێن"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی روداوه‌ك���ه‌وه‌ ڕائید ‌ی مافپه‌روه‌ر‬ ‫عه‌لی‌ جه‌مال قه‌دور ‌ی به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی پۆلیس ‌ی‬ ‫گه‌رمی���ان به‌ئاوێنه‌ی‌ ڕاگه‌یان���د "ئێواره‌ی‬ ‫ڕۆژی‌ پێنج ش���ه‌م ‌ه له‌گوندی مله‌س���وره‌ی‬ ‫س���ه‌ر به‌ناحیه‌ی رزگاری گه‌نجێك به‌ناوی‬ ‫(س���ه‌رعیل به‌كر) له‌دایكبوی ساڵ ‌ی ‪1998‬‬ ‫بە‌فیشه‌ك كوژرا "‪.‬‬ ‫وتی‌ "ته‌رمی‌ كوژراوه‌كه‌ ڕه‌وانه‌ ‌ی به‌ش���ی‬ ‫فریاكه‌وتنی نه‌خۆش���خانه‌ ‌ی شه‌هید هه‌ژار‬ ‫كراوه‌ له‌قه‌زا ‌ی كه‌الر‪ .‬بە‌وته‌ی كه‌سوكاری‌‪،‬‬ ‫گه‌نجه‌ك ‌ه له‌گه‌ڵ دراوس���ێیه‌كیان كێشه‌یان‬ ‫هه‌بوه‌و ئه‌م ئێواره‌ی ‌ه بە‌چه‌كی كاڵشینكۆف‬ ‫ته‌قه‌یان لێكردو‌ه كوشتویانه‌”‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ پۆلیس وتیش��� ‌ی "پۆلیسی‬ ‫نه‌هێش���تنی‌ ت���اوان له‌ناحی���ه‌ی رزگاری‬ ‫له‌س���ه‌ر روداوه‌ك ‌ه ده‌س���تی بە‌لێكۆڵینه‌و‌ه‬ ‫ك���ردوه‌و دادوه‌ر به‌پێی ماده‌ی ‪ 406‬بڕیاری‬ ‫ده‌ستگیركردنی بۆ پێنج تۆمه‌تبار ده‌ركردوه‌‪،‬‬ ‫یه‌كێك له‌و تۆمه‌تباران ‌ه ده‌ستگیر كراوه‌"‪.‬‬

‫ش����ۆڕش‪ ،‬فه‌رهاد خورشید كه‌ ماوه‌ی‌ بیست‬ ‫ساڵ ده‌بێت له‌و ناحیه‌یه‌ ده‌ژی‪ ،‬بە‌ئاوێنه‌ی‬ ‫وت "ماوه‌ی‌ چه‌ند مانگێك ده‌بێت له‌دره‌نگانی‬ ‫شه‌ودا كه‌س����انێك بە‌ئۆتۆمبیل‌و ماتۆڕسكیل‬ ‫ده‌چن به‌كۆاڵنان����دا ده‌گه‌ڕێن‌و ته‌قه‌ له‌مااڵن‬ ‫ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ ك����ه‌س بزانێت كێن‌و‬ ‫بۆچی‌ ئه‌و ته‌قانه‌ ده‌كه‌ن! ته‌نها مه‌به‌ستیان‬ ‫ترساندنی‌ خه‌ڵكییه‌‪ .‬كاتێك ده‌زانیت ده‌بێته‌‬ ‫ته‌قه‌و كه‌س����یش نازانێت كێیه‌‌و هۆكاره‌كه‌ی‬ ‫چیه‌!"‪.‬‬ ‫فه‌رهاد گله‌یی له‌الیه‌نه‌ ئه‌منییه‌كان كرد‌و‬ ‫وتی "چه‌ند جارێك الیه‌نی‌ ئه‌منیمان ئاگادار‬ ‫كردۆته‌وه‌ كه‌ ئه‌و سنوره‌ خه‌ڵكانێكی‌ تێدایه‌‬ ‫سه‌ربه‌كێش���� ‌هن‌و ده‌یانه‌وێت ئاژاوه‌ بنێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫تائێس����تا ته‌قه‌یان له‌چه‌ندین ماڵی‌ دیكه‌ش‬ ‫كردوه‌‪ .‬زۆربه‌ی‌ ته‌قه‌كان به‌ش����ه‌و ده‌كرێن‪،‬‬ ‫نازانرێت ئه‌و كه‌س����انه‌ كێن یان به‌مه‌ستیان‬ ‫چی����ه‌و بۆچی‌ واده‌كه‌ن؟ ب����ه‌اڵم هیچ كه‌س‬ ‫نه‌گیراوه‌‌و ته‌قه‌كانیش به‌رده‌وامن"‪.‬‬ ‫ڕاگه‌یاندن����ی‌ فه‌رمی‌ پۆلیس����ی‌ پارێزگای‌‬ ‫س����لێمانی‌ ئاشكرای‌ ده‌كات ش����ه‌وی‌ هه‌ین ‌ی‬ ‫‪ 5/11‬له‌گه‌ڕه‌ك����ی‌ شۆڕش����ی‌ س����ه‌ربە‌قه‌زای‌‬ ‫چه‌مچه‌م����اڵ ژنێك����ی‌ ته‌م����ه‌ن ‪ 36‬س����اڵ‬ ‫به‌ده‌ستڕیژی‌ گولله‌ ده‌كوژرێت‪.‬‬ ‫ه����ه‌ر له‌ڕاگه‌یاندنه‌كه‌ی‌ پۆلیس����دا هاتوه‌‬ ‫په‌ڕاوی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ بۆ ڕوداوه‌كه‌ كراوه‌ته‌وه‌و‬ ‫وته‌ی‌ كه‌س����وكاره‌ی‌ كوژراوه‌كه‌ وه‌ریكراوه‌‪،‬‬ ‫كه‌ گومانی����ان له‌كه‌س نیه‌ نازانن كچه‌كه‌یان‬ ‫بۆچی‌ كوژراوه‌‪.‬‬ ‫تێبینی‌‪ :‬ناوه‌كانی‌ ئه‌م ڕاپۆرته‌ خوازراون‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )625‬سێشه‌ممه ‪2018/5/15‬‬

‫ریکالم‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫ئه‌م ڕه‌مه‌زانه‌ش درامای‌ نوێی ڕاگری‌ كۆلێژ ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردی پێشكه‌ش ناكرێت كۆنسوڵ‌و باڵو‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬

‫ڕاگری‌ كۆلێژی‌ هونه‌ره‌جوانه‌كان له‌زانكۆی‌‬ ‫سلێمانی‌ باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ به‌رهه‌می‬ ‫خوێندكاره‌كانیان له‌ئاستێكی به‌رزدایه‌‌و‬ ‫"چه‌ندین جار كۆنسوڵ‌و سه‌فیره‌كان‬ ‫تابلۆی ده‌ستكردی‌ خوێندكاره‌كانی‌‬ ‫ئێمه‌یان بردۆته‌وه‌ بۆ واڵته‌كانیان"‪.‬‬

‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫ماوه‌ی‌ دو ساڵه‌ هیچ درامایه‌كی‌ نوێی‌‬ ‫كوردی‌ له‌شاشه‌ی‌ ته‌له‌فزیۆنه‌كانه‌وه‌‬ ‫پێشكه‌ش ناكرێت‪ ،‬هونه‌رمدانیش ده‌سه‌اڵت‬ ‫بە‌هۆكاری‌ یه‌كه‌می له‌ناوچونی‌ درامای‌‬ ‫كوردی‌ وه‌سف ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫كاوه‌ قادر هونه‌رمه‌ندو به‌رێوه‌به‌ری‌ به‌شی‌‬ ‫س���ینه‌ما له‌شاری‌ سلێمانی‌ له‌باره‌ی‌ نه‌بون ‌ی‬ ‫درام���ای‌ نوێی‌ كوردی‌ له‌مانگ���ی‌ ڕه‌مه‌زاندا‬ ‫بە‌ئاوێنه‌ی وت "له‌س���ااڵنی‌ ڕابردودا كه‌ناڵه‌‬ ‫كوردیی���ه‌كان ده‌وڵه‌مه‌ن���د ب���ون به‌درامای‌‬ ‫كوردی‌‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ خاوه‌نی‌ كه‌ناڵه‌كان‬ ‫ده‌س���ت باڵو نه‌بون‌و نه‌یانویس���ت گرنگی‌‌و‬ ‫به‌ها به‌درامای‌ ك���وردی‌ بده‌ن‌و فێری‌ ئه‌وه‌‬ ‫بی���ن گرنگی‌ بە‌به‌رهه‌م���ی‌ خۆماڵی بده‌ین‪.‬‬ ‫به‌رهه‌م���ی‌ هونه‌رمه‌ندان له‌ن���او جه‌ماوه‌ردا‬ ‫س���ه‌دایه‌كی‌ باش���ی‌ هه‌بو‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌‬ ‫كه‌ناڵه‌كانی‌ ڕاگه‌یاندن هیچ هه‌ڵوێستێكیان‬ ‫نه‌ب���و‪ .‬له‌دونی���ادا به‌درام���ا ده‌وترێ���ت‬ ‫ته‌له‌فزیۆن���ی‌ خێزان���ی‌‪ ،‬چونك���ه‌ گرنگ���ی‌‬ ‫بە‌الیه‌نی‌ په‌روه‌رده‌یی‌و فێركاری‌و سیاسی‌‌و‬ ‫ئابوری‌ ده‌دات"‪.‬‬ ‫كاوه‌ ق���ادر رونیش���ی كرده‌وه‌ كێش���ه‌ی‬ ‫درامای كوردی ته‌نها كه‌ناڵه‌كانی راگه‌یاندن‬ ‫نی���ه‌‪" ،‬به‌ڵك���و به‌ش���ێكی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫نه‌بونی‌ ده‌ق‌و ده‌رهێنه‌ری‌ باش له‌وبواره‌دا‪.‬‬ ‫ئه‌و كارانه‌ی‌ ئێمه‌ كردومانه‌ نه‌گه‌یش���تۆته‌‬ ‫ئاستی‌ درامایه‌ك كه‌ بینه‌ر بڵێت ئه‌م درامایه‌‬ ‫پێش���كه‌وتوه‌‪ ،‬یان درامایه‌ك بێت كه‌ جێی‌‬ ‫چێژی فیكری���ی‌ بینه‌ربێت‪ .‬ئه‌و درامایانه‌ی‬

‫له‌ئاستێكی‌ باش���دا بون بە‌په‌نجه‌ی‌ ده‌ست‬ ‫ده‌ژمێردرێن"‪.‬‬ ‫جگ���ه‌ ل���ه‌وه‌ش پێ���ی وای���ه‌ "قه‌یرانی‌‬ ‫س���یناریۆ ه���ۆكاری‌ س���ه‌ره‌كییه‌‪ ،‬یه‌كێكه‌‬ ‫له‌و هۆكارانه‌ی‌ ب���ۆ درامای‌ كوردی‌ هاتۆته‌‬ ‫پێش���ه‌وه‌‪ .‬هۆكارێكی‌ دیكه‌ش ب���ۆ كه‌ناڵه‌‬ ‫حیزبی���ه‌كان ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌‪ ،‬له‌ب���ه‌ر ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ناڵێك���ی‌ حكومیمان نیه‌ ئ���اوڕ له‌و بواره‌‬ ‫بدات���ه‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر درامای‌ كوردی‌ ده‌وڵه‌مه‌ند‬ ‫بێت‪ ،‬ئه‌وه‌ به‌دڵنیایه‌وه‌ سینه‌مای‌ كوردیش‬ ‫گه‌شه‌ ده‌كات‪ .‬ئه‌وه‌ی‌ من ئاگاداربم بۆ ئه‌م‬ ‫ڕه‌مه‌زانه‌ درامای‌ نوێی‌ كوردیمان نیه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌بوایه‌ پێشتر ڕیكالمی‌ بۆ ده‌كرا"‪.‬‬ ‫الی خۆیه‌وه‌ هونه‌رمه‌ند ماهیر حه‌س���ه‌ن‬ ‫له‌و باره‌یه‌وه‌ وتی "ئه‌وه‌ كه‌ناڵه‌ حیزبیه‌كانن‬ ‫بونی���ان هه‌یه‌ ل���ه‌م واڵت���ه‌‪ ،‬ئه‌وانیش هیچ‬ ‫پاره‌یه‌ك بۆ درامای‌ كوردی‌ ته‌رخان ناكه‌ن‪،‬‬ ‫چونكه‌ دراما پاره‌ی‌ ده‌وێت‪ .‬بۆیه‌ ئه‌م ساڵ‬ ‫هی���چ درامایه‌كی‌ نوێی‌ كوردی‌ پێش���كه‌ش‬ ‫ناكرێت‪ .‬له‌م واڵته‌دا هیچ ش���تێك قیمه‌تی‌‬ ‫نه‌م���اوه‌ به‌تایبه‌ت هون���ه‌ر‌و وه‌رزش‪ .‬ته‌نها‬ ‫ئه‌و ش���تانه‌ قیمه‌تی‌ هه‌یه‌ كه‌ شه‌ڕی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ده‌كرێت‌و سیاسیه‌تی‌ بۆ ده‌كه‌ن كه‌ ئه‌ویش‬ ‫پله‌و پایه‌و پۆست‌و پاره‌یه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "هه‌رچی‌ تایبه‌ت بێت بە‌كلتورو‬ ‫نه‌ته‌وه‌و مێژوی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ كورد فه‌رامۆشیان‬ ‫كردوه‌و بێڕێزیان ك���ردوه‌‪ .‬هونه‌رمه‌ندانیش‬ ‫بە‌ته‌نه���ا ئ���ه‌و كاره‌یان بۆ ناكرێ���ت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئه‌وه‌ ماوه‌ی‌ دو س���اڵه‌ درامام���ان نه‌ماوه‌‪.‬‬ ‫له‌م واڵته‌دا ده‌س���ه‌اڵت به‌ده‌ست خه‌ڵكێكی‌‬ ‫نه‌زانه‌وه‌ی���ه‌‌و هه‌مو ش���تێكیان بێ‌ قیمه‌ت‬ ‫كردوه‌‪ .‬ئه‌وان ژیانیان وه‌س���تاندوه‌‪ ،‬هونه‌ر‬ ‫چیه‌ بۆ ئه‌وان؟!"‪.‬‬

‫ڕێب����وار س����ه‌عید ڕاگ����ری‌ كۆلێ����ژی‌‬ ‫هونه‌ره‌جوانه‌كانی‌ زانكۆی‌ سلێمانی‌ له‌باره‌ ‌ی‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ ده‌وترێ����ت‪ ،‬كه‌ كاره‌كانی‌ به‌ش����ی‌‬ ‫شێوه‌كاری‌ زانكۆی‌ سلێمانی‌ وه‌ك پێویست‬ ‫سودیان لێوه‌رناگیرێت‌و دوای‌ ماندوبونێكی‌‬ ‫زۆری‌ خوێندكار له‌ن����او ده‌چن‪ ،‬بە‌ئاوێنه‌ی‬ ‫وت "ئ����ه‌و كارو چاالكیان����ه‌ی‌ خوێندكاران‬ ‫ده‌یك����ه‌ن‪ ،‬خۆیان ب����ڕی‌ تێچونه‌كه‌ی دابین‬ ‫ده‌ك����ه‌ن‪ .‬خوێن����دكار كاتێ����ك پڕۆژه‌یه‌ك‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ژماره‌یه‌ك����ی‌ ده‌درێت����ه‌وه‌ به‌خۆی‌‬ ‫ژماره‌یه‌كیشی‌ له‌به‌ش ده‌مێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ئ����ه‌و كاران����ه‌ ته‌نه����ا كاری‌‬ ‫خوێندكار نین‌و مامۆستا بۆ ماوه‌ی‌ ساڵێك‬ ‫هاوكارییان ده‌كات‪ .‬به‌ش����ێك ل����ه‌و وێنه‌و‬ ‫نه‌حت‌و س����یرامیكانه‌ براونه‌ته‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫زانك����ۆ‪ ،‬ژماره‌یه‌كیش����یان له‌پارێ����زگاری‌‬ ‫سلێمانی‌ له‌باش����ترین جێگه‌دا هه‌ڵگیراون‪.‬‬ ‫زۆرب����ه‌ی‌ كۆلیژه‌كان����ی‌ زانكۆی‌ س����لێمانی‌‬ ‫ب����ه‌و تابلۆیانه‌ی‌ ئێم����ه‌ ڕازێنراوه‌ته‌وه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫تابلۆیانه‌یش كه‌ ئاس����تی‌ هونه‌رییان ته‌واو‬ ‫نه‌بوبێ����ت‪ ،‬ده‌درێته‌وه‌ به‌خوێندكاره‌كه‌ هیچ‬ ‫كارێك فڕێنادرێت‪ .‬ئه‌و كارانه‌شی‌ ئاستێكی‌‬ ‫هون����ه‌ری‌ كامڵی����ان نی����ه‌‪ ،‬به‌خش����یومانه‌‬ ‫بە‌قوتابخانه‌كانی‌ سلێمانی‌ له‌ڕێگه‌ی‌ حه‌وت‬ ‫ڕه‌نگه‌وه‌"‪.‬‬ ‫راگری كۆلیجی هونه‌ر به‌تایبه‌ت باس����ی‬ ‫كاره‌كانی ئه‌مساڵی كۆلیجه‌كه‌ی كرد‌و وتی‬ ‫"ئه‌م ساڵ به‌ناوی‌ زانكۆی‌ سلێمانییه‌وه‌ سه‌د‬ ‫تابلۆ به‌خشراوه‌‪ ،‬تا كاری‌ خوێندكاره‌كانمان‬ ‫بچێت����ه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ زانكۆ‌و خه‌ڵكی‌ بیبینێت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها چل‌و ح����ه‌وت تابلۆ له‌ناو زانكۆی‌‬ ‫س����لێمانیدا دابه‌ش����كراوه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌ناو‬ ‫به‌ش����ه‌كانی زانكۆدا خوێندكاری به‌شه‌كانی‬ ‫تری بیانبینن"‪.‬‬ ‫باسی له‌وه‌ش كرد "ئێمه‌ سااڵنانه‌ پێشانگا‬ ‫بۆ وێن����ه‌و تابلۆكان ده‌كه‌ینه‌وه‌ به‌ش����ێكی‌‬ ‫ده‌فرۆش����رێن‌و خوێن����دكار لێی‌ س����ودمه‌ند‬ ‫ده‌بێت‪ .‬ئه‌وه‌ش باش ده‌زانین هونه‌ری‌ تابلۆ‬ ‫كڕین له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌ كوردیدا وه‌ك پێویس����ت‬ ‫گرنگ����ی‌ پێن����ه‌دراوه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌وڵ����ی‌ ئێمه‌‬ ‫ئه‌وه‌بوه‌ خوێندكاره‌كانمان بە‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫س����ه‌ركه‌وتو وانه‌كانیان بخوێنن‪ ،‬له‌رێگه‌ی‌‬ ‫كاره‌كانیان����ه‌وه‌ بتوانین ژیانی‌ خۆیان دابین‬ ‫بكه‌ن"‪.‬‬

‫هێمن حسێن‬ ‫به‌ستایلی‌ موزیكی‌ یۆنانی‌ گۆرانیه‌ك باڵو‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫هونه‌رمه‌ند هێمن حسێن له‌چه‌ند ڕۆژی‌‬ ‫ئاینده‌دا نوێترین به‌رهه‌می‌ گۆرانی‬ ‫بە‌ناوی‌ (هه‌ڵه‌ی‌ من بو) باڵو ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ بە‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند "ئاوازی‌‬ ‫گۆرانییه‌كه‌ كوردییه‌و به‌ستایلی‌ موزیكی‌‬ ‫یۆنانی‌ باڵوی‌ ده‌كه‌مه‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌م دیدارەی ئاوێنه‌دا هونه‌رمه‌ند هێمن‬ ‫حس����ێن باسی‌ ژیانی‌ هونه‌ریی‌ خۆی‌ كردو‬ ‫رایگه‌یاند "له‌هه‌شتاكانی‌ سه‌ده‌ی‌ ڕابردوه‌وه‌‬ ‫ده‌س����تم كردوه‌ به‌گۆرانی‌ وتن‪ .‬بۆ یه‌كه‌م‬ ‫جار له‌كه‌ناڵی‌ كه‌ركوك‪ ،‬له‌ته‌مه‌نێكی‌ زۆر‬ ‫كه‌مدا یه‌كه‌م كاری‌ گۆرانیم به‌ناوی‌ (دایكی‌‬ ‫میهره‌ب����ان)ه‌وه‌ باڵوكردرت����ه‌وه‌‪ .‬دواتر بۆ‬ ‫ماوه‌ی‌ ده‌ ساڵ هیچ به‌رهه‌مێكی‌ هونه‌ریم‬ ‫نه‌بوه‌‪ ،‬ته‌نه����ا گرنگی����م داوه‌ بە‌فێربونی‌‬ ‫ئامێره‌كان����ی مۆس����یقا‌و ئێس����تا چه‌ندین‬

‫سەنتەری جوانکاری پێست‌و لیزەر‬ ‫س���ەنتەری میدیکاڵ‪ :‬به‌ختیاری ـ ش���ه‌قامی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫به‌رامبه‌ری‌ ساڵۆن ئه‌سته‌نبوڵ‬

‫کاوڕ‬ ‫ئەم���ڕۆ چەن���د ڕێگەیەک���ی نوێ‬ ‫لە‌ش���ێوازی کارک���ردن فێردەبیت‬ ‫یارمەتیدەر دەبێت لە‌باش���تربوونی‬ ‫بەرهەمی کارت‪.‬‬

‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫گا‬ ‫ئەمڕۆ پەیوەندی س���ۆزداری لەگەڵ‬ ‫خۆشەویس���تەکەت دی���اری دەکەیت‪،‬‬ ‫یەکت���ر دەبین���ن بەاڵم بەه���ۆی هەڵە‬ ‫تێگەیشتنەوە لەسەر بابەتێک دەمەقاڵە‬ ‫لەنێوانتان ڕوودەدات‪.‬‬

‫دوانه‌‬ ‫ڕووب���ەڕووی ئ���ەو کەس���انە‬ ‫دەوەس���تیتەوە کە دژایەتیت دەکەن‌و‬ ‫هەڵ���دەدەن لە‌کارەک���ەت دواتبخەن‪،‬‬ ‫گرنگی بە‌قسەی هەندێک کەس مەدە‌و‬ ‫ژیانی تایبەتیت باشتر بکە‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫هەم���وو هەنگاوەکانت دی���اری بکە‬ ‫پێش بڕیاردان لەس���ەر هەر ش���تێك‪،‬‬ ‫ئەگەر پێویستی کرد ڕێنمایی لە‌کەسی‬ ‫پس���پۆڕ وەربگرە بۆ ئ���ەوەی ڕێگەی‬ ‫باشترت نیشان بدەن‪.‬‬

‫شێر‬ ‫پاراستنی هاوسەنگی لە‌پەیوەندی‬ ‫س���ۆزداریدا هەنگاوێک���ی باش���ە بۆ‬ ‫سەرکەوتنی پەیوەندییەکە‌و زاڵبوون‬ ‫بەسەر کێشەکانی نێوانتان‪.‬‬

‫ئامێری‌ موزیكی‌ ده‌ژه‌نم‪ .‬ماوه‌ی‌ بیس����ت‌و‬ ‫شه‌ش ساڵه‌ بە‌به‌رده‌وامی‌ سه‌رقاڵی‌ كاری‌‬ ‫موزیك‌و گۆرانیم‪ .‬خاوه‌نی‌ پێنج ئه‌لبومی‌‬ ‫گۆرانی����م به‌ناوه‌كانی‌ (ژیله‌مۆ‪ ،‬ئه‌مش����ه‌و‬ ‫ته‌نیام‪ ،‬دواش����ه‌و‪ ،‬بی����ره‌وه‌ری‌‌و خولیای‌‬ ‫ژه‌نیارێك)"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت بە‌به‌رهه‌كان����ی دیكه‌ش����ی‬ ‫وت����ی "خاوه‌نی‌ چه‌ندی����ن گۆرانی‌ دیكه‌ی‌‬ ‫نیشتمانی‌‌و س����ۆزداریم به‌شێوه‌ی‌ تراك‪،‬‬ ‫چه‌ندین پارچه‌ موزیكیش����م تۆماركردوه‌‪.‬‬ ‫ئاوازم بۆ زۆرینه‌ی هونه‌رمه‌ندان له‌ناوخۆ‌و‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی واڵت داناوه‌‌و كاری دابه‌شكردنی‬ ‫موزیك����م ب����ۆ ك����ردون‪ .‬كاری‌ هون����ه‌ری‌‬ ‫هیوایه‌تێكی‌ ژیانم ب����وه‌‪ .‬به‌هیوای‌ ئه‌وه‌م‬ ‫بتوان����م كاری‌ باش����تر پێش����كه‌ش بكه‌م‪،‬‬ ‫ده‌مه‌وێ����ت بە‌هونه‌ره‌كه‌م خزمه‌تی‌ زیاتری‌‬ ‫واڵته‌ك����ه‌م بكه‌م‌و هه‌تا بتوان����م به‌رده‌وام‬ ‫ده‌بم"‪.‬‬ ‫هونه‌رمه‌ن����د له‌ب����اره‌ی‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫کۆمەڵێك گۆڕان���کاری ڕوودەدات‌و‬ ‫ناچار دەبیت بجەنگێیت بۆ بەدەست‬ ‫هێنان���ەوەی مافەکانت وێڕای ئەوەی‬ ‫کۆمەڵێك ئاستەنگی دێنە ڕێگات‪.‬‬

‫ك‬ ‫ماكگۆر ‌‬ ‫عەرابی حکومەتەکان‬

‫هەڵبژاردن‬

‫بۆچ ‌ی ‪ 13‬ملیۆن عێراق ‌ی‬ ‫ده‌نگیان نه‌دا؟‬

‫سائیرون له‌عێراق‪ ،‬پارت ‌ی له‌كوردستان یه‌كه‌م بون‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌نجامی‌ به‌رایی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫عێ���راق هاوپه‌یمان���ی‌ س���ائیرون‬ ‫به‌سه‌رۆكایه‌تی‌ موقته‌دا سه‌در له‌ئاستی‌‬ ‫عێراقدا پله‌ی‌ یه‌كه‌می‌ به‌ده‌س���تهێناوه‌و‬ ‫ل���ه‌دوای‌ ئه‌ویش���ه‌وه‌ هاوپه‌یمانی‌ فه‌تح‬ ‫به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هادی‌ عامری‌ به‌پله‌ی‌‬ ‫دوه‌م‌و هاوپه‌یمانی‌ نه‌سر به‌سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫حه‌یده‌ر عه‌بادی‌ له‌پله‌ی‌ س���ێهه‌مدایه‌‪،‬‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ یاس���ا به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ نوری‌‬ ‫مالكیش له‌پله‌ی‌ چواره‌مدایه‌‪ .‬له‌ئاستی‌‬ ‫كوردستانیش���دا پارتی‌ به‌پله‌ی‌ یه‌كه‌م‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ به‌پل���ه‌ی‌ دوه‌م‌و گۆڕان له‌پله‌ی‌‬ ‫سێهه‌مدایه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌پێ���ی‌ ئه‌نجام���ی‌ به‌رای���ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی‌ عێ���راق له‌پارێزگا ‌‬ ‫ی‬ ‫پارێزگای هەولێر پارتی یەکەم‌و یەکێتی‬ ‫دوەم‌و نەوەی نوێ سێیەم‌و هاوپەیمانی‬ ‫دیموکراس���ی‌و دادپەروەری چوارەمە‪.‬‬ ‫له‌پارێزگای سلێمانییش یەکێتی یەکەم‪،‬‬ ‫گ���ۆڕان دووەم‌و نەوەی نوێ س���ێیەم‌و‬ ‫پارتی‌ چواره‌مە‪.‬‬ ‫پارێزگای هەولێر‬ ‫له‌كۆی‌ ‪ 628‬هەزار و ‪ 234‬دەنگ‬ ‫پارتی‪ 316 :‬هەزار و ‪ 1‬دەنگ‬ ‫یەکێتی‪ 77 :‬هەزار و ‪ 792‬دەنگ‬ ‫نەوەی نوێ‪ 69 :‬هەزار و ‪ 123‬دەنگ‬ ‫هاوپەیمانی‪ 49 :‬هەزار و ‪ 266‬دەنگ‬ ‫گۆڕان‪ 39 :‬هەزار و ‪ 809‬دەنگ‬ ‫کۆمەڵ‪ 35 :‬هەزار و ‪ 741‬دەنگ‬ ‫یەکگرتو‪ 23 :‬هەزار و ‪933‬‬

‫دەنگدەرێکی عێراقی‬

‫پارێزگای سلێمانی‪:‬‬ ‫دەنگ‬ ‫له‌كۆی‌ ‪ 656‬هەزار و ‪ 507‬ده‌نگ‬ ‫کۆمەڵ‪ 49 :‬هەزار و ‪343‬‬ ‫پارتی‪ 46 :‬هەزار و ‪567‬‬ ‫یەکێتی‪ 262 :‬هەزار و ‪ 128‬دەنگ‬ ‫هاوپەیمانی‪ 44 :‬هەزار و ‪976‬‬ ‫گۆڕان‪ 149 :‬هەزار و ‪930‬‬ ‫یەکگرتوو‪ 29 :‬هەزار و ‪161‬‬ ‫ن���ەوەی ن���وێ‪ 61 :‬ه���ەزار و ‪638‬‬

‫پارێزگای نەینەوا‬ ‫له‌كۆی‌ ‪ 910‬هەزار و ‪ 298‬دەنگ‬ ‫هاوپەیمانی نەسر‪ 164 :‬هەزار و ‪714‬‬ ‫دەنگ‬

‫هاوپەیمانی قەراری عێراقی‪ 65 :‬هەزار كه‌ركوك رابگه‌یه‌نرێت‪ ،‬كه‌ پێش���بین ‌‬ ‫ی‬ ‫پارتی‪ 134 :‬هەزار و ‪ 782‬دەنگ‬ ‫ده‌كرێ���ت له‌ده���ۆك پارت���ی‌ ب���راوه‌ی‌‬ ‫و ‪ 76‬دەنگ‬ ‫هاوپەیمان���ی وەتەنییە‪ 97 :‬هەزار و‬ ‫س���ه‌ره‌كی‌ بێت‌و له‌كه‌ركوكیش یه‌كێتی‌‬ ‫یەکێتی‪ 32 :‬هەزار و ‪ 178‬دەنگ‬ ‫‪ 58‬دەنگ‬ ‫وا بڕی���اره‌ ئه‌م���ڕۆ ئه‌نجامی‌ به‌رایی‌ نیوه‌ی‌ كورس���یه‌كانی‌ ئه‌و پارێزگایه‌ی‌‬ ‫هاوپەیمانی فەتح‪ 73 :‬هەزار و ‪253‬‬ ‫هه‌ڵبژاردن له‌ه���ه‌ردو پارێزگای‌ دهۆك‌و به‌ده‌ستهێنابێت‪.‬‬ ‫دەنگ‬

‫تویتێکی موقتەدا سەدر هەرا دەنێتەوە‬ ‫"ئەنجامە بەراییەکان" دەریانخس���ت‬ ‫لیستی (س���ائیرون)ی موقتەدا سەدر‬ ‫لەپێ���ش هەمو لیس���تەکانی ترەوەیە‪،‬‬ ‫بەم پێیەش‌و بەپێی یاس���ا دەبێ مافی‬ ‫پێکهێنان���ی حکومەت���ی داهات���و بەو‬ ‫لیستە بس���پێردرێت‪ .‬پاش راگەیاندنی‬ ‫ئەنجامەکان سەدر (تویت)ێکی لەتۆڕی‬ ‫کۆمەاڵیەتیی (تویتەر) باڵوکردەوە کە‬ ‫ئەمە دەقەکەیەتی‪:‬‬ ‫"انن���ا (س���ائرون) ب (حکم���ە) و‬ ‫(وگنیە) لتکون (اردە) الشعب مگلبنا و‬ ‫لنبنی (جیال جدیدا) و لنشهد (تغییرا)‬ ‫نحو االص�ل�اح و لیکون (القرار) عراقیا‬ ‫فنرفع (بیارق) (النصر) ولتکون بغداد‬ ‫العاصمە (هویتنا) و لیکون (حراکنا)‬ ‫(الدیمقراگ���ی) نحو تاس���یس حکومە‬ ‫ابویە من (ک���وادر) تکنقراگ ال تحزب‬ ‫فیها"‪.‬‬ ‫چاودێ���ر پێی���ان وایە ئەم���ە وەک‬ ‫نەخشەرێگای سەدر وایە بۆ پێکهێنانی‬ ‫حکومەتی داهاتوی عێراق‌و رەنگە ئەو ش���یعە نەکراوە‪ .‬بۆ نمونە (دەوڵەتی لەگ���ەڵ ئەمەری���کادا هەب���و‪ .‬وێ���ڕای سیاسیی خۆی بەرامبەر کوردو سوننە‬ ‫وشانەیش کە لەنێو کەوانەکاندا دانراون‪ ،‬یاسا‪ :‬لیس���تەکەی مالیکی)‪( ،‬فەتح‪ :‬لێدوانە ئاگرینەکان���ی‪ ،‬هەر زو بڕیاری نەرم کردەوە‪ ،‬تەنانەت لەس���ەختترین‬ ‫هەر هەمویان ئاماژەب���ن بۆ ناوی ئەو لیس���تەکەی هادی عامری‌و حەش���دی پێکهێنانی (س���وپای مەه���دی)ی داو ساتەکانی ش���ەڕیی مەزهەبیی عێراقدا‬ ‫لیستانەی سەدر بەنیازە هاوپەیمانییان ش���ەعبی)‪ ،‬هەروەها لەنێو کوردیش���دا لەگەڵ زۆربەی الیەنەکان کەوتە شەڕو هەڵوێستێکی نەرم‌و دۆستانەی بەرامبەر‬ ‫لەگەڵ���دا بکات بۆ ئەو مەبەس���تە‪ .‬بۆ ئاماژە بۆ ناوی هیچ یەکێک لەلیستەکانی ناکۆکی‪ .‬کار گەیش���تە ئ���ەوەی نوری س���وننە نواند‪ .‬لەروی سیاسیش���ەوە‪،‬‬ ‫نمونە (سائرون) لیستەکەی خۆیەتی‪( ،‬یەکێتی‪ ،‬یەکگرتو‪ ،‬کۆمەڵ) نەکراوە‪ .‬مالیک���ی لەکابینەی یەکەم���ی خۆیدا خۆی وەک الیەنگری خەڵکی ئاس���ایی‬ ‫بەاڵم ئایا ئەو بۆچونە هیچ بنەمایەکی هێ���زی س���ەربازیی ناردەس���ەرو پاش (عێراق)و دژە گەندە ‌ڵ نیشان داو بوە‬ ‫(حکمە) لیس���تی عەمم���ار حەکیمە‪،‬‬ ‫(وطنیە) لیس���تی ئەی���اد عەلالوییە‪ ،‬واقیعیی هەیە؟ ئایا ریز کردنی هەندێ ش���ەڕو کوشتار ناچاری کرد پاشەکشە سەرکردەی خۆپیشاندانە ملیۆنییەکانی‬ ‫(النصر) لیستی حەیدەر عەبادییە‪ ...‬ن���اوو فەرامۆش���کردنی هەندێک���ی تر بکات‌و بۆ ماوەیەکیش بەناوی خوێندنی بەغدا‪ .‬بەردەوام جەختیشی لە "بڕیاری‬ ‫هتد‪ .‬ل���ە دەقەکەدا ئام���اژە بۆ ناوی بەڕاس���تی مەبەس���تدارە؟ ئەگەر وایە ئاینیی���ەوە چو بۆ ئێ���ران‌‪ .‬ئەمەش بو نیش���تمانیی عێراق" دەکردەوە‪ ،‬بەدور‬ ‫بە س���ەرەتای رقێک لەنێوان مالیکی‌و لە دەستێوەردانی دەواڵتانی دراوسێ‪،‬‬ ‫چەند لیس���تێکی کوردیش کراوە‪ ،‬وەک لەسەر چ بنەمایەک؟‬ ‫موقت���ەدا س���ەدر ل���ەدوای روخانی سەدردا کە تا ئێستاش درێژەی هەیە‪ .‬بەتایب���ەت ئێ���ران‌و ئەمەری���کا‪ .‬لەم‬ ‫(تغیی���ر‪ :‬گ���ۆڕان)‪( ،‬الدیمقراط���ی‪:‬‬ ‫پاش ماوەیەک سەدر دوبارە گەڕایەوە پێناوەشدا سڵی لەوە نەکردەوە لەوەی‬ ‫پارتی)‪( ،‬جیل جدید‪ :‬نەوەی نوێ)‪ .‬رژێم���ی بەعس وەک س���ەرکردەیەکی‬ ‫ل���ەو (توی���ت)ەدا ئام���اژە بەناوی توندڕەوی شیعەی دژ بە کوردو سوننە بۆ عێراق‪ ،‬بەاڵم ئەمجارە رویەکی تەواو سەردانی سعودییە بکات‪ ،‬کە رکەبەری‬ ‫کۆمەڵێ���ک لیس���تی کوردو س���وننەو دەردەکەت‌و دوژمنایەتییەکی ئاشکرای جیاوازی نیشان دا‪ .‬بە ئاشکرا گوتاری سەرسەختی ئێرانە لەناوچەکەدا‪ .‬بگرە‬

‫لەزۆرێک لەخۆپێشاندانی الیەنگرەکانیدا‬ ‫دروشمی "ئێران بۆ دەرەوە" دەبیستراو‬ ‫دەبیسترێ‪.‬‬ ‫لەکاتی گرژییەکانی س���اڵی رابردوی‬ ‫کەرکوکیش���دا‪ ،‬ئەگەرچی (س���ەرایای‬ ‫سەالم‪ :‬ناوە نوێکەی سوپای مەهدی)ی‬ ‫نارد بۆ کەرکوک‪ ،‬بەاڵم بەپێی زۆرێک‬ ‫لەس���ەرچاوە کوردیی���ەکان مامەڵەی‬ ‫هێزەکەی لەگ���ەڵ دۆخەکە زۆر جیاواز‬ ‫بو لە (حەش���دی شەعبی)و هەر زوش‬ ‫لەکەرکوک پاشەکش���ەی ک���رد‪ .‬دیارە‬ ‫وەبیر هێنانەوەی ئ���ەوەش گرنگە کە‬ ‫ئەوە سەدر بو لەگەڵ بارزانی‌و عەلالویدا‬ ‫هەوڵیان دا مالیکی لەپۆستی سەرۆک‬ ‫وەزیران البەرن‪ ،‬ئەگەرچی س���ەرکەوتو‬ ‫نەبون‪.‬‬ ‫لەم چوارچێوەیەدا‪ ،‬ئەو لێکدانەوانەی‬ ‫سەرەوە دەشێت مەنتیقیان تێدا بێت‪.‬‬ ‫دەش���ێت ئاماژەبن بۆ ئەوەی موقتەدا‬ ‫س���ەدر بەنیازە هاوپەیمانییەک لەنێو‬ ‫ژمارەی���ەک لیس���تی کوردو ش���یعەو‬ ‫س���وننەدا پێک بێنێت ک���ە پێی وایە‬ ‫لەروی سیاس���ییەوە لەخ���ۆی نزیکن‪.‬‬ ‫رەنگە دیارترین خاڵی جیاکەرەوەیشیان‬ ‫ئەوەبێت لەئێرانەوە نزیک نین‪ .‬بۆنمونە‬ ‫ی‬ ‫دەبینین ن���اوی مالیکی‌و هادی عامر ‌‬ ‫لەناو شیعەکان‌و‪ ،‬یەکێتی نیشتمانیش‬ ‫لەکوردس���تان فەرامۆش ک���راون‪ .‬ئەم‬ ‫الیەنانەش ب���ە "نزیک لەئێ���ران" یان‬ ‫النیکەم بە دۆستی ئێران ناسراون‪.‬‬ ‫بەاڵم ئایا ئەگەر ئەمە راس���ت بێت‪،‬‬ ‫ئەگەری سەرکەوتنی هەیە؟ بۆ وەاڵمی‬ ‫ئەم پرسیارە دەبێ چاوەڕێی هەڵوێستی‬ ‫الیەن���ەکان بکەی���ن‪ .‬چ عێراق���ی‪ ،‬چ‬ ‫ناوچەیی‌و نێودەوڵەتی‪.‬‬

‫پاش هه‌ڵبژاردن‬ ‫به‌ئاینده‌ ‌ی خۆتان‬ ‫گه‌شبینن؟‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫نه‌وشیروان حه‌مه‌غه‌ریب‪ 44 ،‬ساڵ‌‪،‬‬ ‫مامۆستا‬ ‫نه‌خێر له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ تروس����كاییه‌ك‬ ‫به‌دیناكه‌م ب����ۆ گۆڕانكاری‌ له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن����ه‌وه‌‪ ،‬ئ����ه‌م پرۆس����ه‌‬ ‫ساخته‌كارییه‌ زه‌قه‌ هه‌مو هیوایه‌كی‌‬ ‫كوش����ت‪ ،‬ب����اوه‌ڕم به‌وه‌ی����ه‌ ده‌بێت‬ ‫بیر له‌ڕێگه‌چ����اره‌ی‌ تر بكه‌ینه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئاینده‌‪.‬‬

‫سه‌دریه‌كان‌و پێگه‌یه‌ك ‌ی نوێ‌‬

‫بریت ماكگۆرك‌و قاسم ‌ی سلێمانی‌‬

‫پێشبڕكێیانه‌ له‌سه‌ر پێكهێنانی‌ حوجه‌توئیسالمێك سه‌رۆ‬ ‫حكومه‌تی‌ نوێی‌ عێراق‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬ ‫سه‌درییه‌كان ده‌بنه‌ به‌هێزترین‬ ‫كوتله‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌رانی‌‬ ‫عێراق‪ ،‬به‌پێی‌ ئه‌و ئه‌نجامه‌‬ ‫فه‌رمییانه‌ی‌ تا ئێستا‬ ‫باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪ .‬موقته‌دا ئێستا وه‌ك‬ ‫به‌هێزترین پیاوی‌ ئه‌م قۆناغه‌ی‌‬ ‫عێراق ده‌رده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫لیس����ته‌كه‌ی‌ موقت����ه‌دا س����ه‌دری‌‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 44‬ساڵ‌‪ ،‬له‌ریزی‌ پێشه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫براوه‌كانی‌ هه‌ڵبژاردن����ی‌ عێراقدایه‌‪،‬‬ ‫ئ����ه‌و له‌س����ا‌اڵنی‌ راب����ردودا رۆڵێكی‌‬ ‫گرنگ����ی‌ له‌البردنی‌ ن����وری‌ مالیكی‌‬ ‫له‌سه‌ر كورسی‌ س����ه‌رۆك وه‌زیراندا‬ ‫بینی‌‪ ،‬ئێس����تاش پێشبینی‌ ده‌كرێت‬ ‫ئه‌م پی����اوه‌ روحانییه‌ی‌ ش����یعه‌ كه‌‬ ‫پله‌ی‌ حوجه‌توئیسالمی‌ هه‌یه‌و هه‌وڵ‌‬ ‫بۆ به‌ده‌س����تهێنانی‌ پل����ه‌ی‌ ئایه‌تواڵ‬ ‫ده‌دات‪ ،‬حه‌یده‌ر عه‌بادی‌ س����ه‌رۆك‬ ‫وه‌زیران له‌سه‌ر كورسی‌ الببات‪.‬‬

‫سامان حاجی‌ عه‌بدواڵ‪ 34 ،‬ساڵ‌‪،‬‬ ‫كاسبكار‬ ‫نه‌خێر‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئه‌م واڵته‌ پڕ‬ ‫بوه‌ له‌دز‪.‬‬ ‫بارام سوبحی‌‪ 31 ،‬ساڵ‪،‬‬ ‫رۆژنامه‌نوس‬ ‫ئه‌نجامی‌ ئ����ه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ ته‌واو‬ ‫توش����ی‌ ش����ۆكی‌ ك����ردم‌و زۆرینه‌ی‌‬ ‫خه‌ڵكیش����ی‌ نائومێدك����رد‪ .‬ب����ه‌اڵم‬ ‫له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی‌ به‌سروش����تی‌ خ����ۆم‬ ‫كه‌س����ێكی‌ گه‌ش����بینم‪ ،‬ئه‌م قۆناغه‌‬ ‫بە‌كۆتایی‌ رێگاكه‌ نازانم‪ .‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫له‌ئێس����تادا خه‌ڵك����ی‌ نائومێ����دن‬ ‫له‌خه‌بات����ی‌ مه‌ده‌نی‌‌و داوای‌ خه‌باتی‌‬ ‫چه‌ك����داری‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬ب����ه‌اڵم پێموایه‌‬ ‫شارێگای‌ سه‌ركه‌وتن به‌رده‌وامبونه‌‬ ‫له‌س����ه‌ر خه‌باتی‌ مه‌ده‌ن����ی‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫خه‌باتی‌ چه‌ك����داری‌ ته‌نها ماڵوێرانی‌‬ ‫لێده‌كه‌وێت����ه‌وه‌‪ .‬ب����ه‌اڵم ده‌بێ����ت‬ ‫هێزه‌كان رێگ����ه‌ به‌تێپه‌ڕاندنی‌ ئه‌م‬ ‫س����اخته‌كارییه‌ ن����ه‌ده‌ن‪ ،‬تاوه‌ك����و‬ ‫مانایه‌ك بۆ هه‌ڵبژاردن‌و پرۆس����ه‌ی‌‬ ‫دیموكراسی‌ بمێنێته‌وه‌‬ ‫شه‌وبۆ كه‌ریم‪ 34 ،‬ساڵ‌‪ ،‬وردبین‬ ‫به‌رامب����ه‌ر به‌ئاین����ده‌ هه‌میش���� ‌ه‬ ‫گه‌شبینم‪ ،‬پێموایه‌ ئه‌م واڵته‌ چه‌ند‬ ‫روبه‌روی‌ كێشه‌و گرفت بێته‌وه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫رۆژێك ده‌بێت تێیانپه‌ڕێنێت‪.‬‬

‫برێت ماکگۆرگ‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ رۆژی‌ شه‌ممه‌ی‌‬ ‫رابردوی‌ عێراق‪ ،‬وه‌ك گشت‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ پێشوتر‪،‬‬ ‫هاوكێشه‌یه‌كی‌ سیاسی‌ ئاڵۆزی‌‬ ‫له‌ئاستی‌ واڵتدا دروستكردوه‌‪ ،‬هیچ‬ ‫كام له‌ئیئتیالف‌و كوتله‌ سیاسیه‌كانی‌‬ ‫عێراق به‌ته‌نها ناتوانن زۆرینه‌ی‌‬ ‫كورسیه‌كانی‌ په‌رله‌مان به‌ده‌ستبهێنن‌و‬ ‫حكومه‌تی‌ داهاتوی‌ عێراق پێكبهێنن‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ پێشبینی‌ ده‌كرێ‌ حكومه‌تی‌‬ ‫داهاتوش‪ ،‬حكومه‌تێكی‌ ئیتیالفی‌ بێت‪،‬‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌ئێران‌و ئه‌مه‌ریكا پێشبڕكی‌‌و‬ ‫زۆرانبازییانه‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كامیان‬ ‫ده‌توانن ببنه‌ عه‌رابی‌ ئه‌و حكومه‌ته‌‬ ‫نوێیه‌‪.‬‬

‫ئه‌و‌ه ته‌نها عێراقیه‌كا ‌ن‬ ‫نییە ك ‌ه حكومه‌تی‌‬ ‫داهاتو‪ ،‬سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیران‌و سه‌رۆك‬ ‫كۆمار‌و سه‌رۆك ‌ی‬ ‫په‌رله‌مان دیاریده‌كه‌ن‬ ‫به‌ڵكو‌رۆڵی‌ دیار‌و‬ ‫ئاشكرای‌ هێز‌ه‬ ‫هه‌رێمی‌‌و جیهانیه‌كانە‬ ‫له‌پێكهێنان ‌ی‬ ‫ئه‌و حكومه‌ته‌و‬ ‫سه‌رۆكه‌كانی‌ داهاتو ‌ی‬ ‫عێراقدا‬

‫كارزان فازیل‪ 38 ،‬ساڵ‌‪ ،‬پارێزه‌ر‬ ‫ج����اران گه‌ش����بین بوم‪ ،‬ئێس����تا‬ ‫گه‌ش����بین نی����م‪ ،‬ئه‌زمون����ی‌ ئ����ه‌م‬ ‫چه‌ند س����اڵه‌ ده‌رخس����ت ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫له‌حكومه‌ت‌و په‌رله‌ماندا بون هیچیان‬ ‫له‌ئاس����تی‌ پێویس����تدا نه‌بون‪ ،‬پاش‬ ‫ئه‌زمونه‌كانی‌ رابردو س���ه‌لماندویانه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ش خه‌ڵك متمانه‌ی‌ ئ���ه‌وه‌ ته‌نه���ا عێراقی���ه‌كان‌و زۆرینه‌ی‌‬ ‫به‌هیچ نه‌ماوه‌‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانیان نییه‌ كه‌ حكومه‌تی‌ داهاتو‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زی���ران‌و س���ه‌رۆك كۆمار‌و‬ ‫محه‌مه‌د وریا‪ 28 ،‬ساڵ‌‪ ،‬شۆفێر‬ ‫سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان دیاریده‌كه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫به‌رامب����ه‌ر به‌ئاین����ده‌ی‌ خۆم له‌م بازنه‌یه‌ك���ی‌ دیكه‌ بریتییه‌ له‌رۆڵی‌ دیار‌و‬ ‫واڵت����ه‌دا زۆر ره‌ش����بینم‪ ،‬ده‌ركه‌وت ئاش���كرای‌ هێزه‌ هه‌رێمی‌‌و جیهانیه‌كان‬ ‫ئه‌م هه‌ڵبژاردنەش هیچ له‌مه‌سه‌له‌كه‌ له‌پێكهێنان���ی‌ ئ���ه‌و حكومه‌ت���ه‌و‬ ‫ناگ����ۆڕێ‌‪ ،‬به‌ڵكو دۆخه‌ك����ه‌ ئاڵۆزتر سه‌رۆكه‌كانی‌ داهاتوی‌ عێراقدا‪.‬‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫بریت ماكگۆرك‪ ،‬نوێنه‌ری‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا له‌گ���ه‌ڵ‌ راگه‌یاندنی‌ ئه‌نجامی‌‬ ‫به‌رای���ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‪ ،‬گه‌ش���تێكی‌‬ ‫ده‌س���تپێكردو زۆربه‌ی‌ ئه‌و لیس���تانه‌ی‌ چاپ���ی‌ له‌ن���ده‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ری���كا چ���اوی‌‬ ‫به‌س���ه‌ر ك���رده‌وه‌ ك���ه‌ مه‌ودایه‌كی���ان له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌یه‌ حکومەت���ی داهاتووی‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ئێران هه‌یه‌‪ .‬له‌م چوارچێوه‌یه‌دا عێراق لەلیستەکانی عەالوی‌و عەبادی‌و‬ ‫گه‌یش���ته‌ هه‌ولێ���ر‌و له‌گ���ه‌ڵ‌ نێچیرڤان پارت���ی‌و ئوس���امە نوجێف���ی‌و عه‌مار‬ ‫بارزانی‌‌و د‪.‬به‌رهه‌م كۆب���وه‌وە‌‪ .‬به‌پێی‌ حه‌کیم‌و گۆڕان‌و هاوپەیمانی‌و یەکگرتوو‬ ‫ی عامری‌‌و مالكی‌‬ ‫هه‌واڵی‌ رۆژنامه‌ی‌ ش���ه‌رقی‌ ئه‌وس���ه‌تی‌ پێکبهێنرێت‌و لیسته‌كان ‌‬

‫قاسمی سلێمانی‬ ‫بكرێن���ه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ حكومه‌ت‪ ،‬كه‌ نزیكن‬ ‫له‌ئێرانه‌وه‌‪.‬‬ ‫پێش���تر بری���ت ماكگ���ۆرك رۆڵێكی‌‬ ‫گرنگی‌ له‌دورخستنه‌وه‌ی‌ نوری‌ مالیكی‌‬ ‫له‌پۆس���تی‌ س���ه‌رۆك وه‌زیران‌و هێنانه‌‬ ‫پێش���ه‌وه‌ی‌ حه‌یده‌ر عه‌بادیدا بینی‌ بۆ‬ ‫وه‌رگرتنی‌ ئه‌و پۆسته‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا‪ ،‬له‌گ���ه‌ڵ‌ راگه‌یاندنی‌‬ ‫ئه‌نجام���ی‌ به‌رای���ی‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌كان‌و‬ ‫دروس���تبونی‌ گرژی‌‌و ئاڵ���ۆزی‌ له‌نێوان‬ ‫الیه‌نگران���ی‌ یه‌كێتی‌‌و گۆڕان له‌ش���اری‌‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬وەفدێکی کۆماری ئیسالمیی‬ ‫ئێران گه‌یش���ته‌ هەرێمی کوردس���تان‪،‬‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ كۆتایهێن���ان به‌و گرژی‌‌و‬ ‫ئاڵۆزیانه‌‪.‬‬ ‫هاوكات كاربه‌ده‌ستانی‌ ئێران له‌شاری‬ ‫بەغ���دا له‌جموجۆڵێك���ی‌ چڕ‌وپ���ڕدان‬ ‫ب���ۆ كۆبون���ه‌وه‌ لەگەڵ چەن���د حزب‌و‬ ‫الیه‌ن���ه‌ هاوپەیمانه‌كانی���ان‪ ،‬كه‌ زیاتر‬ ‫خۆی‌ له‌ه���ادی‌ عامری‌‌و ن���وری‌ مالكی‌‬ ‫ده‌بینێته‌وه‌‪ ،‬به‌مه‌به‌ستی‌ تاوتوێكردنی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ ئاینده‌ی‌ عێ���راق‪ .‬وا بڕیاره‌‬ ‫وه‌فده‌ك���ه‌ی‌ ئێران س���ه‌ردانی‌ ش���اری‌‬ ‫هه‌ولێریش بكات‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ پشتیوانی‌‬ ‫لیسته‌ كوردییه‌كان بۆ هاوپه‌یمانه‌كانیان‬ ‫له‌به‌غدا به‌ده‌ستبهێنن‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌ میدی���اكان ئاماژه‌‬ ‫به‌رۆڵ���ی‌ گرنگی‌ قاس���می‌ س���لێمانی‌‪،‬‬ ‫فه‌رمان���ده‌ی‌ هێزی‌ قودس���ی‌ س���وپای‌‬ ‫پاس���داران ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬له‌پێكهێنان���ی‌‬ ‫حكومه‌ته‌كانی‌ پێشوی‌ عێراقدا‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ری���كاو ئێ���ران س���ه‌رباری‌‬ ‫دژایه‌ت���ی‌ ئاش���كرایان‪ ،‬ب���ه‌اڵم زۆرجار‬ ‫له‌چه‌ندین خاڵی‌ هاوبه‌ش���دا سه‌باره‌ت‬ ‫به‌عێ���راق‌و پێكهێنان���ی‌ حكومه‌ته‌كانی‌‬ ‫یه‌كیانگرتوه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫موقته‌دا له‌ماوه‌ی‌ دو ساڵی‌ رابردودا‪،‬‬ ‫پیاوێك بوه‌ هه‌میش����ه‌ سه‌رنجه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ره‌و الی‌ خۆی‌ راكێشاوه‌‪ ،‬كه‌ گشت‬ ‫رۆژان����ی‌ هه‌ینییه‌ك زیاتر له‌ملیۆنێك‬ ‫له‌هه‌وادارانی‌ له‌به‌غ����دای‌ پایته‌ختدا‬ ‫ده‌هێنای����ه‌ س����ه‌ر ش����ه‌قام‌و ل����ه‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌شدا بۆ یه‌كه‌مجار له‌مێژوی‌‬ ‫عێراقدا وه‌ك كه‌س����ێكی‌ ن����اوداری‌‬ ‫بنه‌ماڵه‌یه‌كی‌ ئایینی‌‪ ،‬كه‌ زیاد له‌زاناو‬ ‫موجته‌هیدو ئایه‌تواڵو داكۆكیكارێكی‌‬ ‫سه‌رسه‌ختیان پێشكه‌ش به‌تائیفه‌ی‌‬ ‫ش����یعه‌ ك����ردوه‌‌و رۆڵێك����ی‌ كارایان‬ ‫له‌پاراستنی‌ شیعه‌گه‌ری‌‌و بوژانه‌وه‌و‬ ‫هه‌ڵس����انه‌وه‌ی‌ ش����یعه‌كاندا بینیوه‌‪،‬‬ ‫س����ڵ‌ له‌هاوپه‌یمانی‌ به‌س����تن له‌گه‌ڵ‌‬ ‫حیزبی‌ ش����یوعی‌ عێراق ناكاته‌وه‌ بۆ‬ ‫چونه‌ ناو هه‌ڵبژاردنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئێس����تا كوتل����ه‌ی‌ "س����ائرون"ی‌‬ ‫س����ه‌درییه‌كان براوه‌تری����ن كوتله‌و‬ ‫موقت����ه‌داش به‌هێزتری����ن ئه‌كته‌ری‌‬ ‫سیاسی‌ عێراقه‌‪.‬‬

‫موقتەدا سەدر‬

‫موقته‌دا ل����ه‌دوای‌ روخانی‌ رژێمی‌‬ ‫به‌عس����ه‌وه‌ له‌‪2003‬دا‪ ،‬بوه‌ته‌ یه‌كێك‬ ‫له‌كه‌س����ایه‌تییه‌ ده‌ستڕۆیشتوه‌كانی‌‬ ‫شیعه‌و "سوپای‌ مه‌هدی‌" دامه‌زراند‬ ‫كه‌ هه‌زاران گه‌نجی‌ ش����یعه‌ی‌ له‌ده‌ور‬ ‫كۆب����ۆوه‌و رۆڵێكی‌ گ����ه‌وره‌ی‌ گێڕا‬ ‫له‌شه‌ڕی‌ تائیفی‌‌و كوشت‌و كوشتاری‌‬ ‫سونییه‌كاندا‪.‬‬ ‫ژیانی‌ سیاس����ی‌ موقته‌دا له‌ساڵی‌‬ ‫‪2003‬ه‌وه‌ تا ئێستا‪ ،‬به‌چه‌ند وێستگه‌و‬ ‫قۆناغێك����ی‌ گرنگ����دا تێده‌په‌ڕێ����ت‪،‬‬ ‫س����اڵی‌ ‪ 2004‬بڕیاری‌ پ����ۆل بریمه‌ر‬ ‫به‌داخس����تنی‌ رۆژنام����ه‌ی‌ حه‌وزه‌ی‌‬ ‫زمانحاڵی‌ ته‌وژمی‌ سه‌در‪ ،‬بوه‌ خاڵی‌‬ ‫موقته‌دا ئه‌و پیاوه‌ ریش����نه‌ی‌ كه‌ وه‌چه‌رخان‪ ،‬له‌و كاته‌وه‌ موقته‌دا بوه‌‬ ‫هه‌میشه‌ به‌عه‌مامه‌یه‌كی‌ ر ‌هش‌و به‌رگی‌ دوژمنی‌ سه‌رسه‌ختی‌ ئه‌مه‌ریكیه‌كان‌و‬ ‫پیاوانی‌ ئایینی‌ ش����یعه‌ مه‌زهه‌به‌وه‌ حكومه‌تی‌ ناوه‌ندی‌ عێراق‌و به‌چه‌ك‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬سه‌ر به‌بنه‌ماڵه‌یه‌كی‌ روبه‌ڕویان بۆوه‌‪.‬‬ ‫ن����اوداری‌ ش����یعه‌و ك����وڕی‌ یه‌كێك‬ ‫دواتر وه‌زاره‌تی‌ به‌رگری‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫له‌مه‌رجه‌عه‌ هه‌ره‌ ناسراوه‌كانیشه‌ كه‌ س����وپای‌ مه‌ه����دی‌ به‌گه‌وره‌تری����ن‬ ‫"محه‌مه‌د س����ادق سه‌در"ه‌‪ .‬محه‌مه‌د هه‌ڕه‌شه‌ له‌سه‌ر ئارامی‌ عێراق ناوبردو‬ ‫س����ادق سه‌در س����اڵی‌ ‪ 1999‬له‌گه‌ڵ‌ سه‌ره‌نجام سوپای‌ عێراق به‌هاوكاری‌‬ ‫دو كوڕیدا له‌الی����ه‌ن پیاوانی‌ رژێمی‌ هێ����زی‌ ئه‌مه‌ریكا له‌س����ااڵنی‌‪‌2007‬و‬ ‫به‌عس����ه‌وه‌ كوژران‪ .‬زۆرێك له‌وانه‌ی‌ ‪2008‬دا س����وپای‌ مه‌ه����دی‌ ل����ه‌ڕوی‌‬ ‫ك ‌ه له‌نزیكه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‌ موقته‌دا ئاشنان سه‌ربازییه‌وه‌ تێكشكاند‌و موقته‌داش‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌ك����ه‌ن به‌هۆی‌ چونه‌ به‌ناچاری‌ رویكرده‌ كۆماری‌ ئیسالمی‌‬ ‫س����ه‌ر ته‌رمی‌ ب����اوك‌و دو براكه‌یه‌و ‌ه ئێران‌و له‌ش����اری‌ قوم به‌مه‌به‌س����تی‌‬ ‫له‌و رۆژگاره‌دا كه‌ هێشتا له‌هه‌ڕه‌تی‌ خوێندنی‌ ئایینی‌ جێگیر بو‪.‬‬ ‫الویدا بوه‌‪ ،‬زمانی‌ ده‌گیرێ‌‌و له‌وساوه‌‬ ‫‌كردندا‬ ‫تا ئه‌مڕۆ زۆرجار له‌كاتی‌ قسه‬ ‫له‌س����اڵی‌ ‪2010‬دا وه‌رچه‌رخانێكی‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫���ان‬ ‫�‬ ‫‌ئاس‬ ‫زۆر ب����ۆ خۆی‌ ده‌هێنێ‌‌و به‬ ‫گرنگ له‌ژیانی‌ سیاسی‌ ئه‌م پیاوه‌دا‬ ‫توانای‌ ده‌ربڕینی‌ نییه‌‪.‬‬ ‫روده‌دات ك����ه‌ پێده‌نێته‌ پرۆس����ه‌ی‌‬

‫سێبه‌ری ئێران به‌سه‌ر هه‌ڵبژاردنه‌كانی عێراقه‌وه‌‬

‫"ده‌ستوه‌ردانی‌ ئێران له‌هه‌ڵبژاردن‌و پێكهێنانی‌ حكوم‬

‫دەنگدان‬

‫له‌مباره‌یه‌وه‌ ئه‌ندامێكی پێشوی‬ ‫ئا‪:‬ئومێد عومەر‬ ‫په‌رله‌مانی عێراق رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫چاودێر‌ه ناوچه‌یی‌و نێوده‌وڵه‌تییه‌كان "ده‌ستوه‌ردانی‌ ئێران له‌هه‌ڵبژاردن‌و‬ ‫دانانی‌ سه‌رۆكوه‌زیران‌و پێكهێنانی‌‬ ‫پێیان وایه‌ كۆماری‌ ئیسالم ‌‬ ‫ی‬ ‫حكومه‌تی‌ عێراق له‌ماوه‌ی‌ رابردودا‬ ‫ئێران كاریگه‌رییه‌كی گه‌وره‌ی‬ ‫بە‌ئاشكرا دیار بوه‌"‪.‬‬ ‫له‌سه‌ر روداوه‌كانی عێراق‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬ئه‌م كاریگه‌رییه‌ش ته‌نها‬ ‫به‌ك���ر حه‌م���ه‌ س���دیق ئه‌ندام���ی‌‬ ‫ئه‌منی‌و سه‌ربازی‌و ئابوری نیه‌‌و‬ ‫خولی‌ پێش���وتری‌ په‌رله‌مانی‌ عێراق‬ ‫رۆچۆته‌ ناو پرۆسه‌ی سیاسیی‬ ‫له‌فراكس���یۆنی‌ یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌‪،‬‬ ‫عێراقه‌وه‌‪ .‬به‌راده‌یه‌ك‪ ،‬كه‌م‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ هه‌ژمونی‌ ئێران به‌س���ه‌ر‬ ‫نین ئه‌وانه‌ی پێیان وایه‌ دوای‬ ‫پرۆسه‌ی‌ سیاس���ی‌‌و هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫هه‌مو هه‌ڵبژاردنێك‪ ،‬حكومه‌تی‬ ‫له‌عێ���راق بە‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‪ ،‬ئێران‬ ‫نوێی عێراق له‌تاران داده‌نرێت‪.‬‬

‫به‌مافی‌ خۆی‌ ده‌زانێت ده‌ستوه‌ردان وه‌زیرانی‌ عێراق داناوه‌ كه‌ ده‌بێت ئه‌و زۆرینه‌یه‌‪ ،‬زیات���ر به‌رنامه‌كانی‌ ئێران‬ ‫له‌كاروب���اری‌ عێ���راق‌و پرۆس���ه‌ی‌ پێی‌ رازی‌ بێ���ت‪ .‬ئه‌و ده‌ڵێت ده‌بێت جێ‌ به‌جێده‌كات"‪.‬‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌كان ب���كات‪ .‬ئ���ه‌و وتی‌ شیعه‌ بێت له‌ناو شیعه‌كانیش كه‌سێك‬ ‫له‌باره‌ی‌ هه‌ژمونی‌ ئێران له‌هه‌رێمی‌‬ ‫"ده‌س���توه‌ردانی‌ ئێران له‌هه‌ڵبژاردن‌و بێت ئه‌و پێی‌ رازی‌ بێت"‪.‬‬ ‫كوردستان‌و به‌تایبه‌ت له‌پرۆسه‌كانی‌‬ ‫دانانی‌ س���ه‌رۆكوه‌زیران‌و پێكهێنانی‌‬ ‫راشیده‌گه‌یه‌نێت له‌م هه‌ڵبژاردنه‌شدا هه‌ڵبژاردن���دا‪ ،‬ئ���ه‌و وت���ی‌ "ئێ���ران‬ ‫حكومه‌تی‌ عێ���راق له‌ماوه‌ی‌ رابردودا‬ ‫بە‌ئاشكرا دیار بوه‌‪ .‬سه‌رۆك وه‌زیرانی‌ رۆڵی‌ ئێران بۆ دیاریكردنی‌ سه‌رۆكی‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌ زۆری‌ به‌س���ه‌ر هه‌رێمی‌‬ ‫عێراق كه‌ لوتكه‌ی‌ ده‌سه‌اڵته‌ له‌عێراق‪ ،‬ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زی���ران بە‌رون���ی‌ كوردس���تاندا هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌تایب���ه‌ت‬ ‫ده‌بێ ل���ه‌روی‌ س���ه‌ربازی‌‌و ئه‌منی‌‌و ده‌بینرێت‌و له‌رۆڵی‌ له‌ئه‌مریكا زیاتره‌‪ .‬له‌مه‌س���ه‌ی‌ دو ئیداره‌ییدا‪ .‬زانراویشه‌‬ ‫سیاسی‌‌و خه‌رجكردنی‌ پاره‌وه‌ له‌الیه‌ن ره‌نگه‌ رێكه‌وت���ن له‌نێوانیان هه‌بێت‪ ،‬كه‌ هه‌ژمونه‌كه‌ی‌ ئه‌منی‌‌و سیاس���ی‌‌و‬ ‫ئێرانه‌وه‌ ئۆك���ه‌ی‌ وه‌ربگرێت‪ ،‬ئه‌گینا ب���ه‌اڵم رۆڵی‌ ئێران زیاتره‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت ئاب���وری‌‌و سه‌ربازیش���ه‌‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت‬ ‫ناتوانێ���ت ببێته‌ س���ه‌رۆك وه‌زیران‪ .‬ك���ه‌ الی‌ هه‌موان‌و ئه‌مریكاش زانراوه‌ په‌یوه‌ن���دی‌ بە‌به‌رێوه‌بردنی‌ هه‌ندێك‬ ‫ئێران هێڵی‌ س���وری‌ له‌سه‌ر سه‌رۆك ئه‌و ده‌س���ه‌اڵته‌ تائیفی���ه‌ی‌ له‌عێراق كاروباری‌ ئیدارییشه‌وه‌ هه‌یه‌‪ .‬بە‌بڕوای‌‬

‫بۆچی‌ ‪ 13‬ملیۆن عێراق ‌ی ده‌نگیان نه‌دا؟‬

‫ی الده‌بات "متمانه‌م به‌حزبه‌كان نه‌ماوه‌"‬ ‫ۆك وه‌زیران له‌سه‌ر كورس ‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬

‫ی‬ ‫ئێستا كوتل ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫"سائرون" ‌‬ ‫سه‌درییه‌كان‬ ‫براوه‌ترین كوتله‌و‬ ‫موقته‌داش‬ ‫به‌هێزترین‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ئه‌كته‌ر ‌‬ ‫عێراقه‌‬

‫سیاس����ییه‌وه‌و وه‌ك به‌ش����ێك‬ ‫له‌لیستی‌ نیشتمانی‌ عێراق به‌شدار ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن����دا ده‌كا‌و كاندیده‌كانی‌‬ ‫ره‌وتی‌ س����ه‌در نزیكه‌ی‌ چل كورسی‌‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ عێراقدا به‌ده‌ستده‌هێنن‪،‬‬ ‫كه‌ به‌كوتله‌ی‌ "ئه‌حرار" ناوده‌برێن‪.‬‬ ‫موقت����ه‌دا ب����ه‌دوای‌ هه‌ڵبژاردن����ی‌‬ ‫گش����تی‌ ‪2010‬دا‪ ،‬توان����ی‌ رۆڵێك����ی‌‬ ‫به‌رچاو ببینێ����ت له‌دوباره‌كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫مالكیدا به‌س����ه‌رۆك وه‌زیری‌ عێراق‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم پ����اش دو س����اڵ‌ دژایه‌ت����ی‌‬ ‫موقته‌دا بۆ مالكی‌ گه‌یشته‌ ئاستێك‬ ‫كه‌ ئ����ه‌وی‌ به‌"دیكتاتۆر" ناوبردو بۆ‬ ‫یه‌كه‌مجار س����ه‌ردانی‌ هه‌ولێری‌ كرد‬ ‫له‌س����اڵی‌ ‪2012‬دا تا به‌هاوپه‌یمانی‌‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ‌ بارزانی‌‌و ع����ه‌الوی‌‪ ،‬مالكی‌‬ ‫له‌كاربخه‌ن‪.‬‬ ‫دوژمنایه‌ت����ی‌ س����ه‌در ب����ۆ مالكی‌‬ ‫ئه‌وی‌ له‌كوردو ته‌نانه‌ت له‌سوننه‌ش‬ ‫هه‌رچه‌ن����ده‌‬ ‫نزیكخس����ته‌وه‌‪.‬‬ ‫په‌یوه‌ندیش����ی‌ له‌گ����ه‌ڵ‌ الیه‌ن����ه‌‬ ‫سیاس����یه‌كانی‌ كورد باش����ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫موقت����ه‌دا هیچ كاتێ����ك دوژمنایه‌تی‌‬ ‫خ����ۆی‌ به‌رامب����ه‌ر س����ه‌ربه‌خۆیی‌‬ ‫كوردستان نه‌شاردوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫موقته‌دا كه‌ ئایه‌تواڵ كازمی‌ حائری‌‬ ‫به‌مه‌رجه‌عی‌ ته‌قلیدی‌ خۆی‌ ده‌زانێ‌‪،‬‬ ‫دوای‌ كه‌وتنی‌ شاری‌ موسڵ‌ له‌‪2014‬دا‬ ‫روبه‌ڕویون����ه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌مه‌به‌س����تی‌‬ ‫چه‌كدارانی‌ داعش "سه‌رایا سه‌الم"ی‌‬ ‫دامه‌زراند‪.‬‬ ‫ئه‌و كه‌ به‌هه‌ڵوێسته‌ سوپرایزه‌كانی‌‬

‫ده‌ناس����رێت‪ ،‬به‌جموجۆڵه‌كان����ی‌‬ ‫ئه‌مدوایی����ه‌ی‌ ره‌ن����گ‌و بۆیه‌ك���� ‌‬ ‫ی‬ ‫جه‌م����اوه‌ری‌ به‌ته‌وژم����ی‌ س����ه‌در‬ ‫به‌خش����یوه‌‌و له‌سه‌ر هه‌مان رێچكه‌ی‌‬ ‫ی له‌بری‌ كاركردن له‌سه‌ر نوخبه‌و‬ ‫باوك ‌‬ ‫رۆش����نبیرانی‌ ش����یعه‌ رویكردوه‌ته‌‬ ‫خه‌ڵكه‌ ره‌ش‌و روت‌و داماوو چینه‌كانی‌‬ ‫خواره‌وه‌ی‌ كۆمه‌ڵگه‌‌و سیاسه‌تمه‌دار‌و‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتدارانی‌ عێراق به‌گه‌نده‌ڵی‌‌و‬ ‫دزینی‌ دارایی‌ گشتی‌‌و به‌شدارنه‌بون‬ ‫له‌ئێ����ش‌و ئازاری‌ خه‌ڵك����ی تاوانبار‬ ‫ده‌كات‌و پێیوای����ه‌ ئه‌وانه‌ "نوێنه‌ری‌‬ ‫شه‌رعی‌ عێراقییه‌كان" نین‪.‬‬ ‫موقته‌دا كه‌ هاوس����ه‌رگیری‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫كچی‌ محه‌مه‌د باقر س����ه‌دری‌ مام ‌‬ ‫ی‬ ‫ك����ردوه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ س����ه‌رده‌مانێك‬ ‫به‌وه‌كیل����ی‌ سیاس����ی‌‌و س����ه‌ربازی‌‬ ‫ئێ����ران له‌عێ����راق ناوده‌ب����را‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ڵوێسته‌كانی‌ ئه‌مدواییه‌ی‌ جۆرێك‬ ‫له‌س����ه‌ربه‌خۆیی‌‌و دوركه‌وتن����ه‌وه‌‬ ‫له‌ئێران����ی‌ پێوه‌ دی����اره‌‪ ،‬كه‌ جه‌غت‬ ‫له‌س����ه‌ر عێراقچییه‌تی‌‌و عه‌ره‌بایه‌تی‌‬ ‫ش����یعه‌كانی‌ عێراق ده‌كات‌و دروشمه‌‬ ‫ئایینی‌‌و نه‌ته‌وه‌یی‌‌و نیشتمانییه‌كانی‌‬ ‫تێهه‌ڵكێ����ش كردوه‌‪ .‬ئ����ه‌و پێداگری‌‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش ده‌كات كه‌ پێویسته‌‬ ‫چاره‌نوس����ی‌ عێراقیی����ه‌كان له‌الیه‌ن‬ ‫عێراقیه‌كان خۆیانه‌وه‌ دیاریبكرێت‪.‬‬ ‫س����ه‌ردانه‌كه‌ی‌ س����اڵی‌ راب����ردوی‌‬ ‫موقت����ه‌دا س����ه‌در ب����ۆ س����عودیه‌و‬ ‫كۆبون����ه‌وه‌ی‌ له‌گ����ه‌ڵ‌ محه‌م����ه‌د بن‬

‫ی سه‌دامه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی رژێم ‌‬ ‫ی روخان ‌‬ ‫له‌دوا ‌‬ ‫ئه‌مه‌ چوارهه‌مین جار‌ه له‌عێراق‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌ران‬ ‫ئه‌نجامده‌درێت‪ ،‬له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا‬ ‫ی‬ ‫ی ماف ‌‬ ‫زیاتر له‌نیو‌هی‌ رێژ‌هی‌ ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫به‌شداربونیان هه‌بو به‌شدارییان‬ ‫لەهەڵبژاردندا نەکرد‪ ،‬هاواڵتییه‌ك‬ ‫ده‌ڵێت "وه‌ك ناڕه‌زایی‌ ده‌ربڕین‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌هه‌مو حزب‌و كاندیده‌كانیان‬ ‫به‌شداری ده‌نگدانم نه‌كرد"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫هاوڕێ‌ مه‌جید‪ ،‬یه‌كێكە له‌و هاواڵتیانه‌ ‌‬ ‫ی مامۆستایه لەسلێمانی‌‌و له‌نێو‬ ‫پیش��� ‌ه ‌‬ ‫هاوڕێكانیدا كه‌ مش���تومڕیان ‌ه له‌س���ه‌ر‬ ‫ی ساخته‌كاری‌‪ ،‬شانازی‌ به‌و‌ه‬ ‫ئه‌نجامدان ‌‬ ‫ی "ده‌نگ‬ ‫ی نه‌داوه‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫ده‌كات ده‌نگ ‌‬ ‫به‌كێ‌ بده‌م؟! له‌هه‌مویان ناڕازیم!"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "پرۆس���ه‌ی‌ هه‌ڵب���ژاردن‌و‬ ‫ی بێمانا‬ ‫ده‌نگدان بوه‌ به‌ش���انۆگه‌رییه‌ك ‌‬ ‫ێ له‌ڕێگه‌یه‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه ده‌س���ه‌اڵت ده‌ی���ه‌و ‌‬ ‫ش���ه‌رعیه‌ت بۆ خۆی‌ مس���ۆگه‌ر بكات‪،‬‬ ‫ی نییه‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ باوه‌ڕم پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م��� ‌ه له‌كاتێكدای���ه‌ ك��� ‌ه به‌پێ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب���ااڵ ‌‬ ‫ئاماره‌كان���ی‌ كۆمیس���یۆن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ماف ‌‬ ‫ی ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌كان زۆربه‌ ‌‬ ‫ده‌نگدانی���ان هه‌ب���و‌ه ئام���اده‌ نه‌بون‬ ‫ی ده‌نگدان‪.‬‬ ‫بچنه‌ س���ه‌ر س���ندوقه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆمیس���یۆن رایگه‌یاندو‌ه ك��� ‌ه رێژه‌ ‌‬ ‫به‌ش���داربون ل���ه‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا ‪%44‬‬ ‫ی ‪2003‬ه‌و‌ه تا ئێستا‬ ‫بوه‌‪ ،‬ك ‌ه له‌س���اڵ ‌‬ ‫به‌كه‌مترین رێژه‌ی‌ به‌ش���داربون هه‌ژمار‬ ‫ده‌كرێ���ت‪ .‬له‌هه‌ڵبژاردنی‌ چوار س���ا ‌ڵ‬ ‫له‌مه‌وب���ه‌ردا زیاتر ل���ه‌‪ %60‬هاواڵتیان‬ ‫به‌شداریان كرد‪.‬‬

‫س����ه‌لمانی‌ جێنش����ینی‌ ئه‌و واڵته‌‪،‬‬ ‫به‌گرنگتری����ن روداوی‌ سیاس����ی‌ ئه‌م‬ ‫چه‌ند س����اڵه‌ی‌ هێزه‌ ش����یعیه‌كانی‌‬ ‫عێراق‌و به‌"ماڵئاوایی‌ كردن له‌تاران"‬ ‫داده‌نرێت‪.‬‬ ‫ئه‌ب���و هیش���ام‪ ،‬هاواڵتییه‌كی‌ ته‌مه‌ن‬ ‫س����ه‌درو حه‌كیم ك����ه‌ ناودارترین‬ ‫ی شاری‌ به‌غدایه‌‪،‬‬ ‫بنه‌ماڵه‌ی‌ ش����یعه‌ن‌و بۆ چه‌ند نه‌وه‌ ‪ 56‬س���اڵی‌ كاسبكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫ی به‌ش���ێك ‌‬ ‫ده‌چێت ده‌سه‌اڵتێكی‌ گه‌وره‌ی‌ دینی‌‌و ئه‌و بێ���زار ‌ه له‌وه‌ ‌‬ ‫دنیاییان هه‌یه‌‪ ،‬مه‌یلێكی‌ ئاشكرایان ژیان���ی‌ له‌س���ای ‌هی‌ دیكتاتۆری���ه‌ت‌و‬ ‫بۆ س����ه‌ربه‌خۆیی‌ له‌بڕیارداندا هه‌یه‌‌و‬ ‫خوازیارن مه‌رجعیه‌تی‌ ش����یعه‌ سه‌ر‬ ‫به‌حه‌وزه‌ی‌ نه‌ج����ه‌ف‌و عێراق بێت‪،‬‬ ‫نه‌ك حه‌وزه‌ی‌ قوم‌و ئێران‪.‬‬ ‫ئه‌نجامی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌مدواییه‌ی‌‬ ‫عێ����راق‪ ،‬هاوكێش����ه‌كانی‌ به‌جارێك‬ ‫گۆڕی����وه‌‪ ،‬پێده‌چێ����ت س����ه‌ره‌تای‌‬ ‫ده‌ركه‌وتن����ی‌ س����یمایه‌كی‌ نوێ����ی‌‬ ‫سیاسی بێت له‌عێراقدا بۆ وه‌رگرتنی‌‬ ‫پۆستی‌ س����ه‌رۆك وه‌زیران‪ ،‬موقته‌دا‬ ‫له‌دیاریكردنی‌ ئه‌م سه‌رۆك وه‌زیرانی‌‬ ‫ئاینده‌دا رۆڵی‌ سه‌ره‌كی‌ ده‌بینێت‪.‬‬ ‫ئێس����تا ك����ه‌س ناتوانێ����ت رۆڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م پیاوه‌ ئایینیه‌ سیاس����ه‌تمه‌داره‌‬ ‫نادی����ده‌ بگرێ����ت له‌هاوكێش����ه‌‬ ‫سیاس����یه‌كانی‌ عێراق‌و شیعه‌ش����دا‪،‬‬ ‫كه‌ پێش����تر به‌كۆكردنه‌وه‌ی‌ هه‌زاران‬ ‫له‌هه‌واداره‌ دڵس����ۆزه‌كانی‌‌و ناردنیان‬ ‫بۆ سه‌ر ناوچه‌ی‌ س����ه‌وز‌و ئێستاش‬ ‫به‌كۆكردن����ه‌وه‌ی‌ ملیۆنه‌ه����ا ده‌نگی‌‬ ‫هاواڵتیان‪ ،‬په‌یامه‌كانی‌ خۆی‌ به‌هه‌مو‬ ‫الیه‌نه‌كان گه‌یاند‪.‬‬

‫ی ده‌ڵێت‬ ‫ی وه‌ك خۆ ‌‬ ‫پاشان ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫"كۆمه‌ڵێ���ك گه‌ن���ده‌ڵ‌‌و چه‌ت���ه‌دا"‬ ‫به‌س���ه‌ربردوه‌‪ ،‬ئه‌و به‌ئاوێن ‌هی‌ راگه‌یاند‬ ‫"هه‌رچی‌ دام���وده‌زگای‌ ئه‌م واڵته‌ی ‌ه پڕ‬ ‫ب���وه‌ له‌گه‌نده‌ڵ‌‪ ،‬خزمه‌تگ���وزاری‌ نیه‌‪،‬‬ ‫ئاوو كاره‌بای‌ ب���اش نییه‌‪ ،‬په‌روه‌رده‌و‬ ‫ی وێرانه‌‪ ،‬ئارامی‌‌و ئاسایش‬ ‫ته‌ندروس���ت ‌‬ ‫ی له‌هه‌ڵبژاردن بكه‌م؟!"‪.‬‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئیتر چ ‌‬ ‫وتیش���ی‌ "متمان���ه‌م بە‌به‌ڵێنی‌ هیچ‬ ‫حزب‌و هیچ كاندید‌و كه‌س���ێك نه‌ماوه‌‪،‬‬ ‫هه‌رچی‌ ده‌چێت ‌ه سه‌ر ئه‌و كورسی‌ ئیش‬ ‫بۆ خۆی‌ ده‌كات‌و به‌س"‪.‬‬ ‫زۆرب��� ‌هی‌ چاودێ���ران ئام���اژه‌ به‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی رێژه‌ ‌‬ ‫ده‌كه‌ن به‌س���ه‌رنجدان له‌كه‌م ‌‬ ‫به‌شداربوان‪ ،‬حكومه‌تی‌ داهاتوی‌ عێراق‬ ‫ی‬ ‫ی به‌هێزو كارا نابێت‪ ،‬توانا ‌‬ ‫حكومه‌تێك ‌‬ ‫ی‬ ‫چاره‌س���ه‌ر كردنی‌ قه‌یرانه‌كانی‌ عێراق ‌‬ ‫نابێ���ت‌و هیچ كام له‌كوتل��� ‌ه براوه‌كانی‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫ی پێكهێنان ‌‬ ‫به‌ته‌نها توان���ا ‌‬ ‫ئاینده‌یان نابێت‪.‬‬ ‫ی ته‌مه‌ن‬ ‫ره‌هه‌ند عه‌ل���ی‌‪ ،‬هاواڵتیه‌ك ‌‬ ‫ی شاری‌ هه‌ولێره‌و‬ ‫ی نیشته‌جێ ‌‬ ‫‪ 24‬ساڵ ‌‬ ‫ی ده‌نگدانی‌ نه‌ك���ردوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫به‌ش���دار ‌‬ ‫ی ك���ردوه‌‪،‬‬ ‫پێیوای���ه‌ كارێك���ی‌ باش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ پێش���تر پێیووابو له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌نگدانه‌و‌ه هه‌س���ت ده‌كات ئه‌ركێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جێبه‌جێ‌ ده‌كات‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫سه‌رش���ان ‌‬ ‫ی ده‌ربڕی���ن به‌رامب���ه‌ر‬ ‫"وه‌ك ناڕه‌زای��� ‌‬ ‫به‌هه‌مو حزب‌و كاندیده‌كانیان به‌شداری‬ ‫ده‌نگدانم نه‌كرد"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌رپ���رس‌و په‌رله‌مانتار‌و‬ ‫حزبه‌كان كاریان ب���ۆ خه‌ڵك نه‌كرد تا‬ ‫خه‌ڵك بچێت ده‌نگیان بداتێ‌"‪.‬‬

‫ی‬ ‫پرۆسه‌ ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن‌و‬ ‫ده‌نگدان بو‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌شانۆگه‌رییه‌ك ‌‬ ‫بێمانا كه‌ ده‌سه‌اڵت‬ ‫ێ له‌ڕێگه‌یه‌و‌ه‬ ‫ده‌یه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫شه‌رعیه‌ت بۆ خۆ ‌‬ ‫مسۆگه‌ر بكات‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ باوه‌ڕم‬ ‫پێی‌ نییه‬

‫ی‬ ‫ی ماف ‌‬ ‫‪ 24‬ملی���ۆن هاواڵت���ی‌ عێراق ‌‬ ‫ده‌نگدانیان هه‌بو‪ ،‬تا له‌نێو زیاتر له‌‪7000‬‬ ‫كاندیدا‪ 329 ،‬كه‌سیان وه‌ك نوێنه‌ر بۆ‬ ‫ی عێراق هه‌ڵبژێ���رن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫په‌رله‌مان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 13‬ملیۆن هاواڵتی به‌ش���دار ‌‬ ‫نزیكه‌ ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنیان نه‌كرد‪.‬‬

‫هاواڵتیان لەبەغدا‬

‫مه‌ت ‌ی عێراق بە‌ئاشكرا دیار بوه‌"‬ ‫كاره‌ی‌ كردوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ زۆر ئه‌س���ته‌مه‌‬ ‫بسه‌لمێنرێت"‪.‬‬

‫من ئێ���ران ته‌حه‌كومی‌ ته‌واو ده‌كات‬ ‫به‌م زۆنه‌ی‌ ئێره‌وه‌ كه‌ پێی‌ ده‌وترێت‬ ‫زۆنی‌ س���ه‌وز‪.،‬وه‌نه‌بێت له‌زۆنی‌ زه‌رد‬ ‫هه‌روه‌ها بورهان موحه‌مه‌د فه‌ره‌ج‬ ‫كاریگ���ه‌ری‌ نه‌بێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌راورد‬ ‫ئه‌ندامێك���ی‌ ت���ری‌ خولی‌ پێش���وی‌‬ ‫بە‌ئێره‌ كه‌متره‌"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مان���ی‌ عێ���راق له‌فراكس���یۆنی‌‬ ‫له‌باره‌ی‌ ده‌نگۆی‌ ده‌س���توه‌ردانی‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬بە‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كۆماری‌‬ ‫ئێ���ران له‌هه‌ڵبژاردن���ی‌ ئ���ه‌م جاره‌‌و ئیس�ل�امی‌ ئێ���ران ن���ه‌ك له‌عێراق‌و‬ ‫گۆرینی‌ ئه‌نجامه‌كه‌ی‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ كوردس���تان‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت له‌لوبن���ان‌و‬ ‫الیه‌نێ���ك ئ���ه‌و وتی‌ "م���ن پیاوێكی‌ س���وریا‌و یه‌م���ه‌ن‌و چه‌ن���د واڵتێكی‌‬ ‫یاس���ایم‪ ،‬راس���ته‌ ئ���ه‌و ج���ۆره‌ دیكه‌ش ده‌س���ه‌اڵتی‌ هه‌یه‌‪ .‬له‌باره‌ی‌‬ ‫له‌تاوانباركردنه‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه‌ ده‌نگ���ۆی‌ ده‌س���توه‌ردانی‌ ئێ���ران‬ ‫تاچه‌ند ده‌سه‌لمێنرێت كه‌ ئێران ئه‌و له‌پرۆسه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنیش وتی‌ "ئێران‬

‫رۆڵێكی‌ گه‌وره‌ی‌ هه‌ی���ه‌ له‌ناوچه‌ك ‌ه‬ ‫به‌تایب���ه‌ت ل���ه‌روی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و‬ ‫رۆحیه‌وه‌‪ .‬په‌یوه‌ندییه‌كی‌ زۆر پته‌ویان‬ ‫له‌گه‌ڵ گه‌النی‌ ناوچه‌كه‌ هه‌یه‌ له‌روی‌‬ ‫ئایدیۆلۆجی‌‌و دین���ی‌‌و مه‌زهه‌بیه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌تایب���ه‌ت له‌گه‌ڵ واڵتانی‌ ش���یعه‌‌و‬ ‫هه‌ندێك واڵتی‌ سوننه‌ مه‌زهه‌بیش"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانیشه‌وه‌‬ ‫ئه‌و پێ���ی‌ وای���ه‌ ئێ���ران چاودێر ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ن���ه‌ك ئه‌وه‌ی‌ ده‌س���تكاریی‬ ‫ئه‌نجام���ی‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌كان ب���كات‪،‬‬ ‫"ئێران له‌رێگه‌ی‌ تره‌وه‌ ده‌ستوه‌ردان‬

‫ده‌كات له‌ناو هه‌رێم‪ .‬ره‌نگه‌ له‌رێگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوكاریكردن���ی‌ الیه‌نه‌كان���ه‌وه‌ بێت‌و‬ ‫توانای دارایی‌ بخاته‌ به‌رده‌س���تیان‪،‬‬ ‫به‌اڵم باوه‌ر ناكه‌م ده‌س���توه‌ر بداته‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌كان‪ .‬ئێران یارمه‌تی‌ ئه‌و‬ ‫حزبانه‌ ده‌دات كه‌ مه‌به‌ستیه‌تی‌"‪.‬‬ ‫له‌وه‌اڵمی‌ ئه‌و پرسیاره‌ی‌ ئایا ئێران‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر چیدا هاوكاری‌ الیه‌نه‌كان‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ده‌یه‌وێت ناوچه‌كه‌‬ ‫له‌ژێ���ر كۆنترۆڵی‌ ئێراندا بێت‌و خۆی‌‬ ‫ده‌ستڕۆشتوی‌ یه‌كه‌م بێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫كه‌ ئێستا ئه‌مریكا له‌ناوچه‌كه‌دایه‌"‪.‬‬

‫هەڵبژاردنی عێراق‬

‫كاتێك هه‌ڵبژاردن‬ ‫ده‌بێت به‌نوکتە‬

‫‪ 8‬لیست‌و‬ ‫‪ 8‬سەرکردەی کاریگەر‬

‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬

‫ئا‪ :‬ئیمان زه‌ندی‌‬

‫‪12‬ی ئایار‬

‫سائرون‬ ‫بە سەرۆكایەتی موقتەدا سەدر‬

‫فەتح‬ ‫بە سەرۆكایەتی هادی عامری‬

‫هاوپەیمانێتییەكی بێ پێش���ینەیە لەنێوان‬ ‫رەوتی سەدر‌و حزبی شیوعی عێراقی زۆرینەی‬ ‫دەنگەكانی عێراقی بەدەستهێناوە‪.‬‬ ‫موقتەدا س���ەدر‪ ،‬س���ەركردەیەكی شیعەی‬ ‫عێراقییە ب���ە پش���تیوانیكردن لەداخوازیی‌و‬ ‫جواڵندنی شەقامی عێراقی ناسراوە‪.‬‬

‫زیاتر بە باڵی سیاس���ی هێزەكانی حەشدی‬ ‫شەعبی ناسراوەو نزیكەی ‪ 20‬گروپی ناو ئەو‬ ‫هێزانە لەخۆدەگرێت‪.‬‬ ‫هادی عامری‪ ،‬س���ەركردەیەكی سیاس���ی‌و‬ ‫س���ەربازی ش���یعەیەو لەئێران���ەوە نزیك���ە‪.‬‬ ‫سەرۆكایەتی رێكخراوی بەدری دەكردو رۆڵی‬ ‫لەتێكشكاندنی داعش هەبو‪.‬‬

‫نەرس‬ ‫بەسەرۆكایەتی حەیدەر عەبادی‬

‫دەوڵەتی یاسا‬ ‫بەسەرۆكایەتی نوری مالكی‬

‫بانگەشەی تێپەڕاندنی سنورە تائیفییەكان‬ ‫دەكات‪ .‬هەرچەندە دیارترین س���ەركردەكانی‬ ‫ش���یعەن ب���ەاڵم لەموس���ڵ پل���ەی یەكەمی‬ ‫لەهەڵبژاردنەكان هێناوە‪.‬‬ ‫حەیدەر عەبادی‪ ،‬سەرۆك وەزیرانی ئێستای‬ ‫عێراقە‪ .‬لەسەردەمی ئەودا سەركەوتن بەسەر‬ ‫داعشدا بەدەستهات‪.‬‬

‫زۆربەی سەركردەكانی لەحزبی دەعوەن‌و‬ ‫نزیك���ن لەئێران���ەوە‪ ،‬لەڕوی دەنگ���ەوە لەم‬ ‫هەڵبژاردنە پاشەكشەیەكی گەورەی كردوە‪.‬‬ ‫نوری مالیكی‪ ،‬س���ەرۆك وەزیرانی پێشوی‬ ‫عێراق بو‪ .‬لەسەردەمی ئەودا یەك لەسەر سێی‬ ‫عێراق كەوتە دەست داعش‌و بە بەهەدەردانی‬ ‫ملیۆنان دۆالر گەندەڵی تۆمەتباركرا‪.‬‬

‫پارتی‬ ‫بە سەرۆكایەتی نێچیرڤان بارزانی‬

‫وەتەنییە‬ ‫بەسەرۆكایەتی ئەیاد عەالوی‬

‫حزبێك���ی كوردیی���ەو لەس���ەرجەم ئ���ەو‬ ‫هەڵبژاردنانەی تا ئێس���تا كراون لەسەر ئاستی‬ ‫حزبە كوردییەكان براوەی یەكەم بوە‪ .‬‬ ‫نێچیرڤان بارزانی‪ ،‬سەرۆكی حكومەتی هەرێم‌و‬ ‫جێگری سەرۆكی پارتییە‪ .‬پاش دوركەوتنەوەی‬ ‫مەسعود بارزانی‪ ،‬سەرۆكی پارتی لەسەرۆكایەتی‬ ‫هەرێم‪ ،‬بۆتە روخساری یەكەم حیزبەكە‪.‬‬

‫هاوپەیمانێتییەك���ی س���وننەیە دژ ب���ە‬ ‫بەرژەوەندییەكانی ئێران قسەدەكات‪ .‬واڵتانی‬ ‫سوننەی كەنداو پشتیوانی دەكەن‪.‬‬ ‫ئەی���اد عەالوی‪ ،‬جێگری س���ەرۆك كۆماری‬ ‫عیراقە‪ .‬هەرچەندە ش���یعەیە بەاڵم خۆی بە‬ ‫عیلمانی دەزانێت‪.‬‬

‫رەوتی حیكمە‬ ‫بەسەرۆكایەتی عەمار حەكیم‬

‫هاوپەیامنی قەرار‬ ‫بەسەرۆكایەتی ئوسامە نوجێفی‬

‫لەناوەڕاس���تی س���اڵی رابردو لەالی���ەن عەمار‬ ‫حەكیمەوە دامەزرێنرا ئەوەش پاش هاتنەدەرەوەی‬ ‫لەمەجلیسی ئەعالی ئیسالمی‪.‬‬ ‫عەمار حەكیم‪ ،‬سەركردەیەكی ناسراوی شیعەیە‪.‬‬ ‫س���ەرۆكی پێشوی مەجلیس���ی ئەعالی ئیسالمی‌و‬ ‫هەروەها س���ەرۆكی پێشوی فراكسیۆنی ئیئتیالفی‬ ‫عێراقی یەكگرتو بو لە پەرلەمانی عێراق‪.‬‬

‫كاندیده‌ ژنه‌كان هێنده‌ ‌ی كاندید ‌ه‬ ‫پیاوه‌كان ده‌نگ ده‌هێنن؟‬ ‫شه‌رمن هادی‌‪ 34 ،‬ساڵ‌‪ ،‬مامۆستا‪:‬‬ ‫ی ژنان‬ ‫هێشتا هه‌لومه‌رج ته‌واو له‌بار نیی ‌ه بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫بتوانن له‌پیاوان زیاتر ده‌نگ بهێنن‪ ،‬راستییه‌كیش‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌موم���ان بو ئه‌وه‌ی��� ‌ه زۆرب ‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه له‌به‌رچ���او ‌‬ ‫لیس���ته‌كان زیاتر بایه‌خی���ان به‌كاندید‌ه پیاوه‌كان‬ ‫ده‌دات تا ژنه‌كان‪.‬‬ ‫شنیار مه‌ریوان‪ 22 ،‬ساڵ‌‪ ،‬خوێندكار ‌ی زانكۆ‬ ‫ی‬ ‫ی ژن���ان به‌پل ‌ه ‌‬ ‫ی من ده‌ن���گ نه‌هێنان ‌‬ ‫به‌ب���ڕوا ‌‬ ‫ی حزبه‌كاندای���ه‌‪ ،‬چونك��� ‌ه‬ ‫یه‌ك���ه‌م له‌ئه‌س���تۆ ‌‬ ‫ی كۆتا‬ ‫ی به‌س���ه‌ریاندا س���ه‌پێنراو‌ه به‌پێ ‌‬ ‫ئه‌وه‌ند‌ه ‌‬ ‫‪ %25‬كاندیده‌كانیان ژن بێ���ت‪ ،‬هێند‌ه له‌باوه‌ڕه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ژنان كاندید ناك���ه‌ن‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه ئاس���ایی ‌ه ژنان ‌‬ ‫ی كاندید‌ه پیاوه‌كان ده‌نگ‬ ‫ناو لیس���ته‌كان هێند‌ه ‌‬ ‫نه‌هێنن‪.‬‬ ‫هۆنیا دارا‪ 32 ،‬ساڵ‌‪ ،‬فه‌رمانبه‌ر‬ ‫ی پیاوان ده‌نگ‬ ‫زۆر زه‌حمه‌ت ‌ه ژنان بتوانن هێند‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پی���اوان زیاتر هه‌ل‌و ده‌رفه‌ت ‌‬ ‫بهێنن له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ناسراویی‌‌و تێكه‌ ‌ڵ بون به‌خه‌ڵكی‌‌و كارو كۆكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ڵك ‌‬ ‫سه‌رمایه‌یان له‌به‌رده‌مدایه‌‪ .‬زۆرجار زۆرب ‌ه ‌‬ ‫كاندید‌ه ژنه‌كان وه‌ك پێویست ناناسن‬ ‫نیان ئه‌حمه‌د‪ 44 ،‬ساڵ‌‪ ،‬ژن ‌ی ماڵه‌وه‌‬ ‫ی ته‌واوم‬ ‫ی ژن‪ ،‬چونك ‌ه بڕوا ‌‬ ‫من ده‌نگم دا به‌كاندید ‌‬ ‫به‌وه‌یه‌ كه‌ له‌بیركردنه‌وه‌دا له‌پیاوان به‌توانارترن‪.‬‬

‫عه‌ره‌بەکان���ی حەویجەو ری���از دەڵێن‪:‬‬ ‫ئێمە لێ���رە ئه‌بو ع���ەگال هه‌ڵده‌بژێرین‪،‬‬ ‫کەچی ئه‌بو شه‌رواڵمان بۆ ده‌رده‌چێت‪.‬‬ ‫*‬ ‫عه‌بادی‌ سه‌ری‌ سوڕ ماوه‌ده‌ڵێت‪ :‬كورد‬ ‫خۆی‌ ‪ 3‬ملیۆن ده‌نگده‌ری‌ هه‌یه‌‪ ،‬یه‌كێتی‌‬ ‫‪ 2‬ملی���ۆن ده‌نگی‌ هێن���اوه‌‪ ،‬كه‌چی‌ هه‌ر‬ ‫پارتی‌ یه‌كه‌مه‌!‬ ‫*‬ ‫ترام���پ وتویه‌تی‌‪ :‬س���ه‌فین له‌بن بێت‬ ‫یه‌كێتی‌ له‌بن نایه‌ت!‬ ‫*‬ ‫حه‌مه‌ی‌ حاجی‌ مه‌حمود ده‌ڵێت‪ :‬وه‌ره‌‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ بێویژدان بی���ت ته‌ماح بكه‌یته‌‬ ‫ده‌نگی‌ حاجی‌ مه‌حمود وه‌كو وابێت نانی‌‬ ‫هه‌تیوت خواردبێت‪.‬‬ ‫*‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن���ی‌‬ ‫ئه‌ڵمانیی���ه‌ك‪:‬‬ ‫ئه‌ڵمانیادا ئێم���ه‌ توانیمان به‌ته‌كنه‌لۆژیا‬ ‫پێشكه‌وتوه‌كانمان له‌ماوه‌ی‌ دو كاتژمێر‬ ‫بزانین كێ‌ براوه‌بوه‌؟!‬ ‫كوردێك‪ :‬كوڕی‌ خۆم ئێمه‌به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ته‌كنه‌لۆژیا به‌كاربهێنین یه‌ك ساڵ پێش‬ ‫هه‌ڵبژاردن ده‌زانین كێ‌ ده‌یباته‌وه‌‪.‬‬ ‫*‬ ‫براده‌رێ���ك‪ :‬ئێم���ه‌له‌ماڵ���ه‌وه‌حه‌وت‬ ‫كه‌س���ین چوارم���ان گۆڕانی���ن‪ ،‬دوانمان‬ ‫یه‌كگرتوین‪ ،‬براك��� ‌هی‌ ترمان بێالیه‌نه‌‪...‬‬ ‫ئێستا له‌ماڵه‌كه‌ی‌ ئێمه‌هه‌ڵبژاردن بكرێت‬ ‫پارتی‌ هه‌شت ده‌نگ دێنێت‪.‬‬ ‫*‬ ‫عه‌ب���ادی‌ مامۆس���تایه‌و شاس���وار‬ ‫عه‌بدولواحید خوێندكاره‌‪.‬‬ ‫عه‌بادی‌‪ :‬لیستی‌ چیت؟‬ ‫شاسوار‪ :‬لیستی‌ گڵۆپه‌كه‌‪.‬‬ ‫عه‌بادی‌‪ :‬مادام تۆ لیستی‌ گڵۆپه‌كه‌ی‌‪،‬‬ ‫یه‌كه‌مجار كێ‌ گڵۆپی‌ دروستكرد؟‬ ‫شاسوار‪ :‬شكسپیر!‬ ‫عه‌ب���ادی‌‪ :‬داوه‌ش���ێی‌ هه‌س���ته‌برۆره‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫شاس���وار‪ :‬ئاه���ا!! بی���رم كه‌وته‌وه‌‪،‬‬ ‫رۆناڵدۆ‪.‬‬

‫هاوپەیمانێتیەكی س���وننەیە‌و ‪ 11‬قەوارەی‬ ‫سیاس���ی لەخۆدەگرێت كە ئوسامە نوجێفی‬ ‫سەرۆكایەتی دەكات‪.‬‬ ‫ئوسامە نوجێفی‪ ،‬س���ەركردەیەكی سوننی‬ ‫خەڵكی موس���ڵەو جێگری س���ەرۆك كۆماری‬ ‫عێراقە‪.‬‬ ‫هەندێک ئەڵێن دەنگەکانمان‬ ‫وەکو دەنگی مناڵەکانمان دیار نییە‬

‫بەشداریکردنی ژنان لەپەرلەمانی عێراق‬ ‫ژن‬

‫ژن‬

‫کاندید بوون بۆ پەرلەمانی عیراق‬

‫کاندیدە ژنەکان سەرۆکایەتی‬ ‫بەشێک لەلیستەکان دەکەن‬

‫ژمارەی ژنانی کاندیدە لەهەڵبژاردنی‬

‫بەپێی یاسای هەڵبژاردن‬ ‫رێژەی ژنان لەهەر‬ ‫کەمرت بێت‬ ‫لیستێکدا نابێت‬ ‫کۆتای ژنان لەپەرلەمان‬ ‫ژن لەکۆی‬

‫واتە‬

‫پەرلەمانتار‬

‫هەڵبژاردنی‬ ‫پەرلەمانی عێراق‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )625‬سێشه‌ممه ‪2018/5/15‬‬

‫ی سلێامن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زانكۆ ‌‬ ‫هونه‌ره‌جوانه‌كان ‌‬ ‫وێزەكان تابلۆی خوێندكاره‌كانی‌ ئێمه‌ده‌به‌نه‌وه‌ بۆ واڵته‌كانیان‬

‫‪13‬‬

‫رێبوار س���ه‌عید جه‌ختیش ك���رده‌وه‌ كه‌‬ ‫به‌رهه‌مه‌كانی���ان بە‌ب���ه‌راورد بە‌زانكۆكان���ی‬ ‫دیكه‌ی عێراقیش وتی "ئه‌م س���اڵ زانكۆی‌‬ ‫بابل س���ه‌ردانی‌ كۆلێ���ژی‌ هونه‌ریان كردبو‬ ‫له‌زانكۆی‌ س���لێمانی‌‪ .‬كۆمه‌ڵێ���ك له‌تابلۆی‌‬ ‫خوێندكاره‌كان���ی زانكۆكه‌یان بینیبو له‌تۆڕه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان���ی‌ خۆی���ان نمایش���كرابو‪،‬‬ ‫چه‌ندین كۆمێنتیان له‌س���ه‌ر ئاس���تبه‌رزی‌‬ ‫كاره‌كان���ی‌ خوێنكاران���ی‌ ئێمه‌ نوس���یوه‌و‬ ‫ده‌ستخۆش���ییان ك���ردوه‌‪ .‬چه‌ندی���ن ج���ار‬ ‫كۆنسوڵ‌و س���ه‌فیره‌كان تابلۆی ده‌ستكردی‌‬ ‫خوێندكاره‌كان���ی‌ ئێمه‌ی���ان بردۆت���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫واڵته‌كانی���ان‪ ،‬وه‌ك س���ه‌فیری‌ ئه‌ڵمانی���او‬ ‫هۆڵه‌نداو ئه‌مریكا‪ .‬كاتێك سه‌رۆكی‌ زانكۆی‌‬ ‫س���لێمانی‌ س���ه‌ردانی‌ زانكۆكان���ی‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬كاره‌ هونه‌ریه‌كان���ی‌ كۆلێژی‌ هونه‌ر‬ ‫وه‌ك دیاری له‌گه‌ڵ خۆی ده‌بات"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌شی‌ به‌وه‌ كرد له‌ماوه‌ی‌ چه‌ند ڕۆژی‌‬ ‫ڕابردودا بیس���ت خوێندكارو مامۆستا چونه‌‬ ‫واڵتی‌ ئه‌ڵمانیا‪ ،‬له‌وێ‌ بۆ دومانگ ماونه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫وێنه‌كان���ی‌ كۆلی���ژی‌ هونه‌ریان پێش���كه‌ش‬ ‫كردوه‌‪ .‬دو خوێندكاری‌ دیكه‌مان له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫واڵت كاره‌كانیان نمایش���كردوه‌‪ .‬كاره‌كانی‌‬ ‫ئێمه‌ ته‌نها له‌ناو زانكۆدا نامێننه‌وه‌"‪.‬‬

‫و ده‌وكاته‌وه‌‬ ‫به‌رهه‌مه‌ هونه‌رییه‌كانی‌ به‌ش����ێوه‌ی‌ تراك‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌ڵێت "به‌ه����ۆی‌ دۆخی‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردس����تان‌و قه‌یران����ی‌ دارای����ی‌‌و نه‌بونی‌‬ ‫سپۆنسه‌ره‌وه‌‪ ،‬كاری‌ هونه‌ریش وه‌ك كۆی‌‬ ‫بواره‌كانی‌ دیكه‌ی‌ ژیان سستی‌ به‌خۆیه‌وه‌‬ ‫بینیوه‌‪ .‬هه‌ربۆیه‌ ده‌مانه‌وێت بە‌ش����ێوه‌ی‌‬ ‫ت����راك ب����ه‌رده‌وام بی����ن له‌باڵوكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫كاره‌ هونه‌ریه‌كانامان����دا‪ ،‬له‌پێناوی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫نه‌وه‌ستین‌و به‌رده‌وام بین"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ نوێتری����ن به‌رهه‌م����ی‌‪ ،‬هێمن‬ ‫حسێن وتی‌ "ماوه‌ی‌ چه‌ند مانگێگ ده‌بێت‬ ‫سه‌رقاڵی‌ به‌رهه‌مێكی‌ گۆرانی‌ نوێم به‌ناوی‌‬ ‫(هه‌ڵه‌ی‌ من ب����و) كه‌ هۆنراوه‌ی‌ زۆرداره‌و‬ ‫كاری‌ ئاوازو موزی����ك‌و ڕیكۆردی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫خۆم����ه‌وه‌ ب����ۆ ئه‌نج����ام دراوه‌‪ .‬له‌چه‌ن����د‬ ‫ڕۆژی ئاین����ده‌دا كاری‌ كلپی����ی‌ بۆ ئه‌نجام‬ ‫ده‌درێ����ت‪ .‬ئاوازی‌وه‌م گۆرانییه‌ كوردییه‌‌و‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ س����تایلی‌ یۆنان����ی‌ كاری‌‬ ‫موزیكی‌ بۆ كراوه‌"‪.‬‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫ئەمڕۆ بە‌تەواوەت���ی تووڕە دەبیت‬ ‫لە‌بابەتێك‌و دواتر بۆت دەردەکەوێت‬ ‫بابەتەکە شایەنی تووڕەبوون نەبووە‪،‬‬ ‫بۆی���ە خۆت تووش���ی بێتاقەتی زیاد‬ ‫لە‌پێویست مەکە‪.‬‬

‫ئه‌حه‌ نۆكه‌‪ :‬كاتژمێر دوی‌ شه‌و ژن‌و پیاو‬ ‫ته‌له‌فونم بۆ ده‌كه‌ن بۆ شیعره‌كانم‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬

‫ئه‌حمه‌د محه‌مه‌د عه‌لی‌ نادر‪ ،‬ناسراو‬ ‫به‌ئه‌حه‌ نۆكه‌ ئه‌و پیاوه‌یه‌ بە‌شیعرو‬ ‫نوكته‌و قسه‌خۆشه‌كانی‌ ناسراوه‌‪،‬‬ ‫خاوه‌نی‌ نامیلكه‌ی‌ شیعریه‌ بە‌ناوه‌كانی‌‬ ‫(دیوه‌خانی‌ ئه‌حه‌ نۆكه‌)‪ .‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێت "كاتژمێر دوی‌ شه‌و ژن‌و پیاو‬ ‫ته‌له‌فونم بۆ ده‌كه‌ن بۆ شیعرو قسه‌ی‌‬ ‫خۆش‪ ،‬به‌رده‌وام ژماره‌ته‌ ته‌له‌فونكه‌م‬ ‫كراوه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌حه‌ نۆكه‌ وه‌ك خۆی باسی ده‌كات‬ ‫"له‌سه‌ره‌تای‌ هه‌شتاكاندا وه‌ك هیوایه‌تێك‬ ‫ده‌س����تمكردوه‌ به‌كاری‌ نوسینی‌ شیعر‪،‬‬ ‫حه‌زێكی‌ منداڵیم بوه‌‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ قسه‌و‬ ‫شیعره‌كانم بۆ دڵخۆشكردنی‌ خه‌ڵكییه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ناوه‌رۆكی شیعره‌كانم مه‌به‌ستێكی‌‬ ‫هه‌ڵگرتوه‌ ئه‌ویش فێركردنی‌ خه‌ڵكییه‌‬

‫دوپشک‬ ‫ماوەیەک���ە واز لە‌وەرزش���کردن‌و‬ ‫گرنگی���دان بە‌ژەمەکان���ی خ���ۆراک‬ ‫هێناوە‪ ،‬ه���ۆکاری زیادبوونی کێش‌و‬ ‫خراپ بوونی تەندروس���تیتە‪ ،‬گرنگی‬ ‫بە‌جەستەت بدەرەوە‪.‬‬

‫ده‌م����ه‌وێ له‌رێگه‌ی ش����یعری‌ ته‌نزه‌و‌ه‬ ‫له‌ش����ته‌كان تێبگه‌ن‪ .‬سه‌رجه‌میش����یان‬ ‫به‌سه‌رهاتی‌ ڕاس����ته‌قینه‌ن‌و گوزارشت‬ ‫له‌هه‌س����ت‌و ناخی‌ هاواڵتی����ان ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫زۆرینه‌ش����یان روی����ان له‌ده‌س����ه‌اڵت‌و‬ ‫به‌رپرس����انی‌ حكومه‌ته‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وان‬ ‫سه‌رچاوه‌ی‌ كه‌موكوڕییه‌كانن"‪.‬‬ ‫ئه‌ح����ه‌ نۆك����ه‌ ئێس����تا له‌گون����دی‌‬ ‫باوه‌ن����ور ده‌ژی‌‌و خاوه‌نی‌ دیوه‌خانێكی‌‬ ‫گه‌وره‌ی����ه‌‪ .‬زۆربه‌ی‌ كات����ه‌كان خه‌ڵك‬ ‫له‌ش����اره‌كانی‌ كوردس����تانی‌ ڕۆژهه‌اڵت‌و‬ ‫س����لێمانی‌‌و هه‌لێرو ق����ه‌زاو ناحیه‌كانی‌‬ ‫دیكه‌وه‌ س����ه‌ردانی‌ ده‌ك����ه‌ن‪ .‬بە‌وته‌ی‌‬ ‫خ����ۆی‌ میوان هه‌بوه‌ چل‌و پێنج ش����ه‌و‬ ‫له‌س����ه‌ردانی‌ نه‌ڕۆش����تۆته‌وه‌‪ .‬زۆربه‌ی‌‬ ‫هونه‌رمه‌ندانی‌ وه‌ك عوسمان كێمنه‌یی‪،‬‬ ‫فه‌ریقه‌ كوێر‪ ،‬عیرفانی‌ وه‌ستا محه‌مه‌دو‬ ‫چه‌ندین هونه‌رمه‌ندی‌ دیكه‌ سه‌ردانیان‬ ‫ك����ردوه‌‌و په‌یوه‌ندیه‌كی‌ باش����ی‌ له‌گه‌ڵ‬

‫که‌‌وان‬ ‫گوێ لە‌خۆشەویستەکەت دەگریت‌و‬ ‫بەو جۆرە ڕەفت���ار دەکەیت کە ئەو‬ ‫ئ���ارەزووی دەکات پاش ئەوەی بۆت‬ ‫دەرکەوت کە قسەکانی ئەو هەمووی‬ ‫ڕاستین‪.‬‬

‫هونه‌رمه‌ندان هه‌ی����ه‌‪ .‬زۆربه‌ی‌ كاته‌كان‬ ‫بانگێشت ده‌كرێت بۆ جێگه‌ گشتیه‌كان‬ ‫تا هۆنراوه‌‌و قس����ه‌و به‌س����ه‌ركاته‌كانی‌‬ ‫بگێرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت بە‌په‌یوه‌ندییه‌كانی له‌گه‌ڵ‬ ‫خه‌ڵكدا‪ ،‬ئه‌حه‌ نۆكه‌ وت����ی "به‌رده‌وام‬ ‫ژم����اره‌ موبایله‌ك����ه‌م كراوه‌ی����ه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی‌ ته‌له‌فونم بۆ ده‌كه‌ن‪ .‬جار هه‌یه‌‬ ‫ته‌له‌فونیان بۆ كردوم‌و ده‌ڵێن تۆ فاڵن‬ ‫كه‌سیت‪ ،‬منیش ده‌ڵێم به‌ڵی‌‪ ،‬له‌وه‌اڵمدا‬ ‫ده‌ڵێن نه‌خۆشمان هه‌یه‌ له‌نه‌خۆشخانه‌و‬ ‫پزیش����ك پێی‌ ڕاگه‌یاندوین پێویس����تی‌‬ ‫به‌قس����ه‌ی‌ خۆش‌و خوێندنه‌وه‌ی‌ شیعر‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬منیش بە‌خۆبه‌ش ده‌چم چه‌ندین‬ ‫كاتژمێر له‌الی‌ ئه‌و نه‌خۆش����ه‌ ده‌مێنمه‌‬ ‫تا دلخ����ۆش بێت‪ .‬جاره‌ی‌ وا هه‌یه‌ ژن‌و‬ ‫پیاو كاتژمێر دوی‌ ش����ه‌و ته‌له‌فونم بۆ‬ ‫ده‌ك ‌هن‌و داوای‌ ش����یعرو قسه‌ی‌ خۆشم‬ ‫لێده‌ك����ه‌ن‪ .‬خه‌ڵكێكی‌ زۆر ده‌مناس����ن‌و‬

‫گیسک‬ ‫کۆمەڵێك بەرنامەی گرنگ دادەنێیت‬ ‫بۆ باشترکردنی تەندروستیت‌و ژیانی‬ ‫پیشەییت بۆ ڕێککردنەوەی شێوازی‬ ‫ژیانت‪.‬‬

‫زۆرب����ه‌ی‌ كاته‌كان ه����اوكاری‌ دارارییان‬ ‫ك����ردوم‪ ،‬وه‌ك به‌نزینی‌ ئۆتۆمبیله‌كه‌م‌و‬ ‫جل‌و به‌رگ‌و هتد‪ ،‬به‌اڵم منیش هه‌رچیم‬ ‫هه‌ی����ه‌ بە‌هی‌ خه‌ڵی‌ ده‌زان����م‪ .‬به‌رده‌وام‬ ‫میوانم هه‌یه‌و خزمه‌تیان ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫له‌وه‌اڵمی ئ����ه‌و پرس����یاره‌دا كه‌ ئایا‬ ‫به‌هۆی ش����یعره‌كانته‌وه‌ توش����ی هیچ‬ ‫گرفتێك بویت‪ ،‬وتی "به‌هۆی‌ ش����یعرو‬ ‫قسه‌خۆش����ه‌كانمه‌وه‌ بانگێشتی‌ زۆربه‌ی‌‬ ‫قه‌زاو ناحیه‌كاو ش����اره‌كانی‌ كوردستان‬ ‫كراوم‪ ،‬قه‌ت نه‌بوه‌ ڕۆژێك توشی‌ كێشه‌و‬ ‫گیروگرف����ت بوبم‪ .‬ئێس����تا زۆر گرنگی‌‬ ‫ده‌ده‌م به‌ش����یعری‌ ك����ورت‪ .‬ده‌مه‌وێت‬ ‫له‌ش����یعری‌ درێژ دوركه‌ومه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ ئاره‌زوی‌ ش����یعری‌ دێژ ناكه‌ن‪،‬‬ ‫له‌خێزانه‌كه‌م����دا ته‌نه����ا براگه‌وره‌كه‌م‬ ‫شیعری‌ نوسیوه‌‌و ئێس����تاش كوڕه‌كه‌م‬ ‫شیعر ده‌نوسێت"‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫بارودۆخ���ی پیش���ەییت ئاس���ایی‬ ‫بووەت���ەوە‌و هەموو ش���تێك ئارامە‪،‬‬ ‫ڕێگایەک���ی ئاس���ان دەدۆزیتەوە بۆ‬ ‫مامەڵەکردنت لەگەڵ هاوپیشەکانت‌و‬ ‫چارەسەری کێشەکانت دەکەیت‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫کۆمەڵێ���ك ئاس���تەنگی دێن���ە‬ ‫ڕێ���گات‌و ئەرێكی زیات���ر دەکەوێتە‬ ‫سەرشانی تۆ‪ ،‬دەبێت باشتر مامەڵە‬ ‫لەگەڵ کەس���انی دیک���ەدا بکەیت‌و‬ ‫پەیوەندییەکانت باشتر بکەیت‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫)‪ )625‬سێشه‌ممه ‪2018/5/15‬‬

‫لەیادی دوسەد ساڵەی لەدایکبوونی مارکسدا‬ ‫دروستکردنی کۆمەڵگایەکی دادپەروەرە کە‬ ‫مرۆڤەکانی بەبێ ناکۆکی گەورە‌و بەبێئەوەی‬ ‫ناچاربن یەکتری بچەوسەنێننەوە‪ ،‬پێکەوە‬ ‫بژین‪ .‬کەس لە‌کەس زیاتر نەبێت‌و هەمووان‬ ‫وەکویەک خاوەن ماف‌و خ���اوەن ئازادیی‌و‬ ‫خاوەن ڕێزبن‪.‬‬

‫مەریوان وریا قانیع‬

‫دووهەم‪ .‬ئ���ەو بەگژاچوون���ەوە‌و ناڕەزایی‬ ‫دەربڕین���ە هەمەالیەن‌و سەرنجڕاکێش���ەبوو‬ ‫کە مارکس���یزم بەرامبەر بەو هەموو ئازار‌و‬ ‫زەحمەتیی‌و بێبەشییەی لە‌ژیانی هەژاران‌و‬ ‫چینەکان���ی خ���وارەوەدا ئامادەیە‪ ،‬لەخۆی‬ ‫گرتبوو‪ .‬مارکسیزم فیکری بەرگریکردن بوو‬ ‫لە‌چینەکانی خوارەوەی کۆمەڵگا‪ ،‬لە‌مرۆڤە‬ ‫ڕەنج���دەر‌و پەراوێزییەکان���ی کۆمەڵ���گا‪،‬‬ ‫ئەوانەی بەش���ێوەیەکی سیس���تماتیکیی‌و‬ ‫ب���ەردەوام دەچەوس���ێنرێنەوە‌و بێب���ەش‌و‬ ‫بێماف دەکرێن‪.‬‬

‫(‪)١‬‬ ‫"ئێمە" هەموومان س���ەردەمانێک مارکسیی‬ ‫بووی���ن‪ ،‬کە ب���اس لە‌"ئێم���ە "دەکەم باس‬ ‫لە‌بەش���ێک لەو نەوەیە دەکەم کە لە‌سااڵنی‬ ‫شەس���تدا لەدایکدەب���ن‌و لە‌هەفتاکان���دا‬ ‫هۆش���یاریان بە‌ڕووی دونی���ادا دەکرێتەوە‪.‬‬ ‫ئەو سااڵنە لەڕووی سیاسییەوە سەردەمی‬ ‫دروس���تبوونی کۆمەڵ���ەی ڕەنجدەران���ی س���ێهەم‪ .‬مارکس���یزم کانگایەکی گەورەی‬ ‫کوردس���تان‌و ئۆرگان���ە چەپەکان���ی ترە‪ .‬ئومێدب���وو‪ .‬ئامادەگیی ئومێ���د‌و باوەڕێکی‬ ‫س���ەردەمی دوای شکستی س���اڵی ‪‌١٩٧٥‬و گەورە ب���ەوەی کە ئ���ەو ئازار‌و پ���ەژارە‌و‬ ‫سەرلەنوێ دروستبوونەوەی بزوتنەوەیەکی چەوساندنەوانەی لە‌ئێستادا ئامادەن قابیلی‬ ‫چەکداری���ی چەپگ���ەرە لە‌ش���اخەکانی نەمان‌و س���ڕینەوەن‪ .‬دەکرێت لە‌ش���وێنی‬ ‫ئەوان���دا دونیایەک���ی تازە دروس���تبکرێت‬ ‫کوردستاندا‪.‬‬ ‫خاڵیی لە‌پەژارە‌و چەوساندنەوە‌و بێبەشیی‪.‬‬ ‫لەناوخۆی عێراق خۆشیدا سااڵنی کارکردنی مارکسیزم هەڵگری مژدەیەکی گەورە بوو‪،‬‬ ‫فەرمیی پارتی کۆمۆنیستی عێراق (حیزبی م���ژدەی دروس���تکردنی دونیایەکی خاڵیی‬ ‫شیوعی عێراق)‌و پەیوەندیی بەهێزی بەعس لە‌ملمالنێ‌و ش���ەڕ‌و ڕقی م���رۆڤ بەرامبەر‬ ‫بوو بە‌روس���یاوە‪ .‬حیزبی شیوعی خاوەنی بە‌مرۆڤ‪ .‬هەروەها پێش���ی لەس���ەر ئەوە‬ ‫چەن���دان ڕۆژنام���ە‌و گۆڤ���ار‌و باڵوکراوەی دادەگرت کە ئەو ئازار‌و پەژارەیەی لە‌ئێستادا‬ ‫تایبەت بوو‪ ،‬لە‌بەغدا‌و لە‌شەقامی سەعدون لەئارادایە‪ ،‬ئەو هەموو نەهامەتییە‪ ،‬شتێکی‬ ‫کتێبخانەیەک���ی تایبەت بەخۆیان هەبوو کە بێمانا‌و کەمنرخ نیی���ە‪ ،‬بەڵکو ئەو زەمینە‬ ‫بە‌پارەیەک���ی کەم ئەدەبیاتی مارکس���ییان مادیی���ە مێژووییەی���ە کە لەناوی���دا قەبری‬ ‫تیادا دەفرۆش���ت‪ ،‬ڕۆش���نبیر‌و نووس���ەرە ئ���ەو دونیا بااڵدەس���تە‌و گ���ۆڕی ئەو هێزە‬ ‫شیوعییەکانی س���ەر بەو پارتە‌و ئەوانەش خراپە هەڵدەکەندرێ���ت کە ئەو دونیایەیان‬ ‫کە بە‌فیکر چەپگەرب���ن چاالکبوون‌و کۆڕ‌و بەوشێوە ناالبارە دروستکردوە‪ .‬بەم مانایە‬ ‫کۆبوون���ەوەی بەردەوامیان ڕێکدەخس���ت‪ ،‬مارکس���یزم چەوس���اوەترین‌و هەژارترین‌و‬ ‫تا س���ەدام لە‌س���اڵی ‪١٩٧٩‬دا کۆتایی بەم پەڕاوێزترین مرۆڤی وەک بکەرێکی مێژوویی‬ ‫دۆخە هێنا‌و حیزبی ش���یوعی یاس���اغکرد‌و گرنگ وێنادەکرد‌و جۆرێک لە‌وزە‌و ئیرادەی‬ ‫زۆرێ���ک لە‌ئەندامەکان���ی گرت���ن‌و ڕاون���ا‌و ناوەکیی پێدەبەخشیی بۆ جواڵن‌و گۆڕینی‬ ‫کوشت‪ .‬هەندێکیان سەنگەریان گواستەوە‌و دونیا‪ .‬ئ���ەو هەس���تەی تیادادەچاندن کە‬ ‫ب���وون بە‌بەعس���یی‌و ئەوانیتری���ان چوونە دەتوانن بکەری ژیان‌و مێژووی خۆیان بن‌و‬ ‫شاخەکانی کوردستان‌و دەستیان بە‌خەباتی ل���ەدەروەڕا ژیانیان ئاراس���تەنەکرێت‪ .‬بەم‬ ‫مانایە مارکسیزم ئایدیۆلۆژیای ڕزگارکردنی‬ ‫چەکدارکرد‪.‬‬ ‫تاکەکەس بوو لە‌پاسیڤبوون‌و هیچنەکردنی‬ ‫کۆمەاڵیەتیی‌و ڕۆحێکی بەهێزی ئەکتیڤیزمی‬ ‫(‪)٢‬‬ ‫زۆرینەی نووس���ەرە دیارەکانی ناو کایەی لە‌تاکەکەسەکاندا دروستدەکرد‪.‬‬ ‫ڕۆشنبیریی کوردیش چەپگەر‌و کۆمۆنیست‬ ‫بوون‪ .‬بەشێکی بەرچاویشیان یان ئەندامی چواره���ەم‪ .‬مارکس���یزم ک���ۆی ئ���ەو‬ ‫حیزبی ش���یوعی ب���وون ی���ان هەوادارێکی مەس���ەالنەی س���ەرەوەی‪ ،‬واتە مەسەلەی‬ ‫نزیکیی بوون‪ .‬ئەوانیتریش یان لە‌کۆمەڵەی دادپەروەریی‌و مەسەلەی خەبات‌و مەسەلەی‬ ‫رەنج���دەران نزیکب���وون ی���ان ئەندام���ی دروس���تکردنی کۆمەڵگایەک���ی دادپەروەر‌و‬ ‫ب���وون ی���ان چەپگەرێک���ی جیاوازبوون‪ .‬بێپەژارە‌و مەس���ەلەی دروستکردنی مرۆڤی‬ ‫لە‌ناوچەکەش���دا هێزە چەپەکان‌و ئەدەبیاتە چاالکی‪ ،‬لە‌فۆرمی "مەعریفەی زانس���تیدا"‬ ‫جۆربەجۆرەکانیان‪ ،‬بەتایبەتی بۆ ئێمە کە پێشکەش���دەکرد‪ .‬مارکس پێیوابوو ئەوەی‬ ‫زمانی عەرەبیمان دەزانی���ی‪ ،‬بە‌بەرفراوانی ئ���ەو باس���یدەکات‌و دەینووس���ێت تەنه���ا‬ ‫ئامادەبوو‪ .‬چەندان گۆڤار‌و کتێب‌و باڵوکراوە ئومێد‌و خەونێکی یۆتۆپی یان ئایدیۆلۆژیی‬ ‫لە‌لوبنان���ەوە دەهاتن کە نووس���ەرە چەپە نیی���ە‪ ،‬بەڵک���و دەرەنجامی ش���یکردنەوە‌و‬ ‫عەرەبەکان تیایاندا دەنووسین‪ ،‬خانەیەکی تێگەیش���تنێکی زانس���تیانەیە لە‌واقیع���ی‬ ‫چاپ���ی وەک "دار الطلیع���ة‌"ی لوبنان���ی‌و کۆمەاڵیەتیی‌و لە‌مێژوو‪ .‬مارکسیزم سەرجەمی‬ ‫گۆڤارێکی وەکو "الدراسات العربیة" ڕۆڵێکی خەون���ە ئایدیۆلۆژییەکان���ی خۆی لە‌فۆرمی‬ ‫بەرچاوی���ان لە‌باڵوکردنەوەی فیکری چەپدا مەعریف���ەی زانس���تیدا پێشکەش���دەکرد‪،‬‬ ‫دەبینی���ی‪ .‬زۆرین���ەی ئ���ەو گەنجانەی لەو بەتایەبتی مەعریفەی ناو زانستە ئینسانیی‌و‬ ‫سەردەمەدا لە‌خەمی خوێندنەوە‌و فێربوون‌و کۆمەاڵیەتییەکان‪ .‬وای نیش���انئەدا ئەوەی‬ ‫خۆپەروەردەکردندا بوون‪ ،‬یان بیانویستایە ئەوان دەیڵێ���ن بەرخوردێکی زانس���تییە‌و‬ ‫لەڕووی سیاسییەوە چاالکبن‪ ،‬یان بە‌دونیای قسە‌و لێکدانەوەیەک نییە لە‌حەز‌و خواستی‬ ‫کتێب‌و نووس���ین ئاش���نابوونایە‪ ،‬دەکەوتە تایبەتی تاکەکەسێک یانگروپێکەوە هاتبێت‪.‬‬ ‫ناو ئەو دونیا سیاس���یی‌و ڕۆش���نبیرییەوە مارکس���یزم پێش���نیاری ئەوەیدەک���رد ئەو‬ ‫کە تیایدا ئەدەبیاتی مارکس���یی ئەدەبیاتی ئایدیالە سیاسیی‌و کۆمەاڵیەتیی‌و ئابورییەی‬ ‫بااڵدەس���تبوو‪ .‬ک���ە ب���اس لە‌ئەدەبیات���ی مارک���س بەرگرییلێدەکات دەکرێت لەڕێگای‬ ‫مارکس���یی دەک���ەم هێما ب���ۆ بڕێکی زۆر زانستەوە بسەلەمێندرێت‌و پاسادان بکرێت‪.‬‬ ‫لە‌نووسین‌و دید‌و خواستی هەمەجۆر دەکەم‬ ‫کە هەموویان خۆیاندەبردەوە سەر مارکس‪ ،‬پێنج���ەم‪ .‬ه���اوکات ئ���ەو مەعریفەی���ەی‬ ‫ئیت���ر لە‌لینینیزم���ەوە بیگرە ب���ۆ ماویزم‌و ک���ە مارکس���یزم بەن���اوی زانس���تەوە‬ ‫لەوانیش���ەوە بۆ کۆمۆنیزم���ی ئەوروپیی‌و پێشکەش���یدەکرد‪ ،‬مەعریفەیەکی ڕەخنەیی‬ ‫یۆگسالڤیی‌و ئەلبانیی‪ ،‬تا بە‌چەپە عەرەبییە بوو ن���ەک مەعریفەیەکی وەس���فی‪ .‬تەنها‬ ‫وەس���فی دونیای نەدەکرد بەڵکو ڕەخنەی‬ ‫ناسیۆنالستییەکانیش دەگات‪.‬‬ ‫ئەو دونیایەش���ی دەکرد‪ .‬ڕەخنە ڕۆحی ئەم‬ ‫مەعریفە تایبەت���ە بوو‪ ،‬ڕەخنە لە‌کۆمەڵگا‪،‬‬ ‫(‪)٣‬‬ ‫ئەو پرسیارەی لەم نووس���ینەدا دەمەوێت ڕەخنە لە‌دین‪ ،‬ڕەخنە لە‌ئابوریی سیاسیی‪،‬‬ ‫وەاڵم���ی بدەم���ەوە ئەمەی���ە‪ :‬چ���ی وای ڕەخن���ە لە‌ئەدەبیات‌و فەرهەن���گ‪ ،‬ڕەخنە‬ ‫لە‌مارک���س کردبوو ئەو هێزی ڕاکێش���ان‌و لە‌مەعریفەی بااڵدەس���ت‪ ،‬بەش���ێکبن لەو‬ ‫سەرس���وڕمانە گەورەیە الی کەسانی وەک دونی���ا مەعریفەی���ەی ئ���ەم ئایدیۆلۆژیایە‬ ‫ئێمە دروس���تبکات؟ چی وایکردبوو نەوەی لەگەڵخۆیدا هێنابووی‪ .‬ئ���ەم ڕەخنەگرتنە‬ ‫من ل���ەو قۆناغەدا باوەش بە‌مارکس���یزمدا هەمەالیەنە وایدەکرد مرۆڤ باوەڕی زیاتری‬ ‫ب���ەو ش���یکردنەوە‌و لێکدانەوانە هەبێت کە‬ ‫بکات‌و لە‌دەوری تێزەکانی کۆببێتەوە؟‬ ‫پێشکەشیدەکرد‌و ئەو چارەسەرە گشتگیر‌و‬ ‫بە‌بۆچونی من پێنج مەسەلە لە‌مارکسیزمدا هەمەالیەن���ەی قبووڵبێت کە پێش���نیاری‬ ‫زۆر س���ەرنج ڕاکێش بوون ک���ە وایاندەکرد دەکرد‪.‬‬ ‫گەنجانێک���ی زۆری ئ���ەو س���ااڵنە باوەڕی‬ ‫(‪)٤‬‬ ‫خۆیانی پێببەخش���ن‌و لەدەوری تێزەکانی‬ ‫هەم���وو ئەو خااڵنەی س���ەرەوە وایاندەکرد‬ ‫کۆببنەوە‪.‬‬ ‫مارکس���یزم ه���اوکات هەڵگ���ری جۆرێ���ک‬ ‫یەکەم‪ .‬مەس���ەلەی پێداگرتن���ی گەورەی لە‌ئەخالقی���ات بێ���ت ک���ە نەکرێ���ت وەک‬ ‫مارکسیزم بوو لە‌مەس���ەلەی دادپەروەریی ئەخالقێکی هەڵە‌و ناڕاست ببینرێت‪ .‬مرۆڤ‬ ‫کۆمەاڵیەتی���ی‪ .‬دادپەروەریی کۆمەاڵیەتیی کاتێک بەرگریی لە‌دادپەروەریی کۆمەاڵیەتیی‬ ‫مەس���ەلەی ژم���ارە یەک���ی ن���او فیک���ری کرد‪ ،‬کاتێ���ک ڕەخنەی لە‌پ���ەژارە‌و خەم‌و‬ ‫مارکس���ییە‪ .‬خەون���ی مارک���س خەون���ی ناتەواوییەکان���ی ناو دونیا گ���رت‪ ،‬کاتێک‬

‫لەیادیی دووسەد‬ ‫ساڵەی لەدایکبوونی‬ ‫مارکسدا هێشتا شتێک‬ ‫لەڕۆحە ڕەخنەییەکەی‬ ‫مارکس بەرامبەر‬ ‫بەنایەکسانییەکانی‬ ‫دونیاو بەرامبەر‬ ‫بەچەوساندنەوەی‬ ‫مرۆڤ لەالیەن‬ ‫مرۆڤەوە ماوەتەوە‬ ‫شتێکی زۆریش لەو‬ ‫خەونە کۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫سیاسییەی بەرگریی‬ ‫لەدادپەروەریی دەکات‬ ‫زیندوەو بۆناو زیاد‬ ‫لەدیدو بۆچوونێکی‬ ‫دەرەوەی مارکسیزمیش‬ ‫گواستراوەتەوە‬ ‫خەون���ی بە‌دروس���تکردنی دونیایەک���ی‬ ‫نوێ‌و باش���ترەوە بینی���ی‪ ،‬ناکرێت لە‌ڕووی‬ ‫ئەخالقیی���ەوە هەڵە نەبێت‪ .‬نەک هەر ئەمە‬ ‫بەڵکو ئەو شێوازە لە‌ئەخالقیات ئەو هەستەی‬ ‫بە‌مرۆڤ دەبەخشی کە لە‌کەسەکانی تر کە‬ ‫وەک ئەو نی���ن ئینس���انتر‌و دادپەروەرتر‌و‬ ‫ئازاترە‪ .‬ئەم ڕەهەن���دە ئەخالقییە ڕۆڵێکی‬ ‫گەورەی دەبین���ی لەوەدا مرۆڤ بچێتە پاڵ‬ ‫ئەم ئایدیۆلۆژیا سیاس���ییەوە‌و خۆی وەک‬ ‫بکەرێکی ئەخالقیی وێنابکات‪ .‬وەک کەسێک‬ ‫کە کارێکی ڕاس���ت‌و دروست ئەنجامئەدات‪،‬‬ ‫نەک تەنه���ا لە‌کوردس���تاندا‪ ،‬بەڵکو لەناو‬ ‫گش���تێتی مێ���ژووی س���ەردەمەکەیدا‪ .‬ئەم‬ ‫ڕوانین���ە ئەخالقییە مرۆڤ���ی دەگۆڕیی بۆ‬ ‫بوونەوەرێکی جیهانیی‪ ،‬بۆ کەس���ێک گرنگ‬ ‫نییە لە‌چ بەش���ێکی دونیادا دەژیی‪ ،‬س���ەر‬ ‫بە‌کام نەت���ەوە‌و دی���ن‌و فەرهەنگە‪ ،‬گرنگ‬ ‫ئەوەی���ە بوونەوەرێک���ی چاک���ەکارە‌و پاڵ‬ ‫بە‌گشتێتی مێژووی جیهانەوە دەنێت بەرەو‬ ‫پێشەوە‪.‬‬ ‫(‪)٥‬‬ ‫خاڵێک���ی دیک���ە ک���ە گرنگ���ە لێ���رەدا‌و‬ ‫لە‌هۆکارەکانی باوەش���کردن بە‌مارکسیزمدا‬ ‫هێمایەکی خێرای پێبکەین ئەو ئامادەگییە‬ ‫هەمەالیەنەی مارکسیزم بوو لەناو مێژووی‬ ‫دەیەها کۆمەڵ���گای جیهاندا‪ .‬مارکس���یزم‬ ‫لە‌فۆرم���ی خەباتی چەک���دار‌و بەرپاکردنی‬ ‫ش���ۆڕش‌و بەرگریکردنی سیاسیدا بەشێک‬ ‫ب���وو لە‌مێ���ژووی بەرگیرکردن���ی زی���اد‬ ‫لە‌کۆمەڵ���گا‌و بزوتنەوەیەک لەو ڕۆژگارەدا‪.‬‬ ‫لە‌ئەمریکای التیندا مۆدێلی شۆڕش���ی کوبا‬ ‫لە‌س���ااڵنی پەنجا‌و دوای ئەوی���ش مۆدێلی‬ ‫شۆڕش���ی نیکاراگ���وا‌و ساندینس���تیەکان‬ ‫مۆدێل���ی بااڵدەس���تبوون‌و گوڕێکی تینیان‬ ‫بەسەرجەمی ئەمریکای التینی بەخشیبوو‪.‬‬ ‫لە‌ئاسیاشدا بەرگریی ڤێتنامییەکان سەرەتا‬ ‫بەرامب���ەر بە‌کۆلۆنیالیزم���ی فەرەنس���یی‌و‬ ‫دواتر بەرامب���ەر بە‌کۆلۆنیالیزمی ئەمریکیی‬ ‫نموونەیەک���ی دیکەب���وو‪ .‬ڤێتنامی���ەکان‬ ‫لە‌ساڵی ‪١٩٥٤‬دا توانیان کۆتایی بە‌نزیکەی‬ ‫یەک س���ەدە داگیرکردن���ی ڤێتنام لەالیەن‬ ‫فەرەنس���اوە بهێنن‌و لە‌س���اڵی ‪١٩٧٥‬یشدا‬ ‫بەسەر س���وپای ئەمریکیدا س���ەربکەون‌و‬ ‫باکور‌و باکوری واڵتەکە بەیەکەوە گرێبدەن‪.‬‬ ‫ئەم شۆڕش���انە لەالیەن هێزە مارکس���یی‌و‬ ‫کۆمۆنیس���تەکانەوە س���ەرکردایەتی کران‌و‬ ‫بەسەرکەوتن گەیشتن‪.‬‬ ‫لەهەمانکاتدا سەرکەوتنی شۆڕشی جەزائیر‬ ‫بەس���ەر فەرەنس���ییەکاندا دوای نزیک���ەی‬ ‫س���ەد‌ەو نیوێک داگیرکردن‌و دروستبوونی‬ ‫ڕێکخراوی ڕزگاریخوازی فەلەستین لە‌ساڵی‬ ‫‪١٩٦٧‬دا‌و پەنابردن بۆ خەباتی چەکداریی‌و‬ ‫دروس���تبوونی گروپی مارکسیستی چەکدار‬ ‫لە‌ئێران‌و لەناوچەی خەلیجیش���دا دیسانەوە‬ ‫درێژەدان بوو بە‌هەم���ان مۆدێل‪ .‬لەهەموو‬ ‫ئەمان���ەدا فیک���ری مارکس���یی بە‌فۆرمێک‬

‫بیرورا‬

‫مارکس‌و کچەکەی‬ ‫لە‌فۆرمە زۆرەکانی ئامادەبوو‪ .‬تا سەرکەوتنی‬ ‫شۆڕشی ئێرانی لە‌ساڵی ‪١٩٧٩‬دا مارکسیزم‬ ‫ئایدیۆلۆژیای بااڵدەستی شۆڕش‌و بەرگریی‌و‬ ‫گۆڕنکاریی بوو‪ .‬س���ەدان ملیۆن مرۆڤ لەم‬ ‫کردە جیهانییەی بەرگریکردنەوە ئااڵبوون‌و‬ ‫بەش���ێکی گەورە‌و گرنگیی مێژووی نیوەی‬ ‫دووهەمی سەدەی بیستەمیان دروستدەکرد‪.‬‬ ‫ل���ەدوای شۆڕش���ی ئێرانی���ی‌و لە‌جەنگ���ی‬ ‫درێژخایەنی هێزی ئیسالمییە جیهادییەکان‬ ‫لە‌ئەفگانس���تان لە‌‪ ١٩٧٩‬ب���ۆ ‪ ١٩٨٩‬ئیتر‬ ‫جیهادیزمی ئیسالمیی ش���وێنی مارکسیزم‬ ‫دەگرێت���ەوە لە‌ک���ردەی بەگژاچوون���ەوە‌و‬ ‫خەباتی چەکداردا‪ .‬لە‌دوای کۆتایی جەنگی‬ ‫س���ارد‌و کەوتنی بلۆکی سۆسیالیستییەوە‬ ‫مارکس���یزم ئ���ەم ڕەهەن���دە چەکداریی���ە‬ ‫لەدەستئەدات‌و ناوچەکە پڕدەبێت لە‌هێزی‬ ‫جیهادیی ئیسالمیی‪.‬‬ ‫(‪)٦‬‬ ‫لە‌یادیی دووس���ەد س���اڵەی لەدایکبوونی‬ ‫مارکسدا هێشتا شتێک لە‌ڕۆحە ڕەخنەییەکەی‬ ‫مارکس بەرامبەر بە‌نایەکسانییەکانی دونیا‌و‬ ‫بەرامبەر بە‌چەوس���اندنەوەی مرۆڤ لەالیەن‬ ‫مرۆڤ���ەوە ماوەت���ەوە‪ ،‬ش���تێکی زۆری���ش‬ ‫ل���ەو خەون���ە کۆمەاڵیەتیی‌و سیاس���ییەی‬ ‫بەرگرییک���ردن لە‌دادپەروەری���ی دەکات‪،‬‬ ‫زین���دوە‌و بۆ ناو زیاد لە‌دی���د‌و بۆچوونێکی‬ ‫دەرەوەی مارکسیزمیش گواستراوەتەوە‪.‬‬ ‫مارکس نووس���ەرێک بوو جەغتێکی تەواوی‬ ‫لە‌ک���ردە‌و پراکتیکی مێژووی���ی مرۆڤەکان‬ ‫دەک���ردەوە‪ ،‬ت���ا ئ���ەو ش���وێنەش داوای‬ ‫بەس���تنەوەیەکی گەورە‌و بەرفراوانی فیکر‌و‬ ‫توان���ا کردەییەکانی ئینس���ان دەکات‪ .‬ئەو‬ ‫باوەڕی وابوو فەلس���ەفە تا سەردەمی ئەو‬ ‫کاری شیکردنەوە‌و لێکدانەوەی دونیا بووە‪،‬‬ ‫بەاڵم لەمەودوا پێویس���تی بە‌گۆڕانی دونیا‬ ‫هەیە‪ .‬لەکتێب���ی ئایدیۆلۆژی���ای ئەڵمانیدا‬ ‫ڕەخنەی ئەوەی لە‌فیکری هیگڵیە الوەکانی‬ ‫سەردەمی خۆی دەگرێت کە لەباتی ئەوەی‬ ‫خەریکی لێکۆڵین���ەوەی "واقیعی ئەڵمانی"‬ ‫بن خەریک���ی لێکۆڵینەوەی "فەلس���ەفەی‬ ‫ئەڵمانی���ی" ب���وون‪ .‬ئەم بەس���تنەوەیەی‬ ‫فیک���ر بە‌واقیع���ەوە‪ ،‬فیک���ر بە‌پراکتیکی‬ ‫کۆمەاڵیەتییەوە یەکێکە ل���ەو ڕەهەندانەی‬ ‫فیکری مارکس کە ت���ا ئەمڕۆش لەدونیادا‬ ‫زیندوە‪.‬‬ ‫لەپەیوەندیدا بە‌دونیای ئێمەوە ئەو ڕۆحیەتی‬ ‫ئەکتیڤیزم���ەی مارکس���یزم هەڵگریەت���ی‬ ‫ڕۆحیەتێکی تەواو پێویس���تە‌و وازلێهێنانی‬ ‫جگە لە‌شکس���تباوەڕیی‌و شکستپەرس���تیی‬ ‫هیچیتری لێ س���ەوزنابێت‪ .‬هەموو ئەمانە‬ ‫وادەکەن بڕێک لە‌تارماییەکانی مارکس���یزم‬ ‫لە‌دونی���ای ئەم���ڕۆدا زیندووب���ن‪ ،‬ب���ەاڵم‬ ‫مارکسیزم وەک زانست‪ ،‬یان وەک شێوازێک‬ ‫لە‌مەعریف���ەی زانس���تیی چیت���ر لێ���رە‌وە‬ ‫لەگەڵمان نییە‪.‬‬

‫لە‌شوێنی کارکرد‌و ئامادەگی کارگەراندا‪.‬‬

‫(‪)٧‬‬ ‫مارک���س خ���ۆی کەس���ێکبوو ئەگەرچ���ی‬ ‫لە‌خێزانێک���ی س���ەر بەچین���ی ناوەن���دا ئەگەرچ���ی ل���ەدوای کۆتاییهاتنی جەنگی‬ ‫لەدایکبووب���وو‪ ،‬باوک���ی پارێ���زەر ب���وو‪ ،‬س���ارد‌و کۆتایی هاتنی بلۆک���ی کۆمۆنیزم‬ ‫ئەگەرچی ژنەکەشی کچی یەکێک لە‌خێزانە جۆرێک لەسەرمەستبوونی لیبراالنە لەگەڵ‬ ‫دەوڵەمەندەکان���ی ئەڵمانی���ا ب���وو‪ ،‬کەچی کتێبەکەی فرانس���یس فوکویاما دەربارەی‬ ‫بەش���ێکی گ���ەورەی ژیان���ی بە‌هەژاری���ی "کۆتای���ی مێ���ژوو" هاتەکای���ەوە‪ ،‬ب���ەاڵم‬ ‫بردەس���ەر‪ ،‬بەتایبەتی ئەو سااڵنەی ژیانی ڕووداوەکانی سی ساڵی ڕابردوو پێمادەڵێت‬ ‫ک���ە لە‌لەندەن دەژیا‌و خەریکی نووس���ینی کە ئەم چوار ڕەهەندە سەرەکییەی مارکسیزم‬ ‫کتێبی "سەرمایە" بوو‪ .‬هەژاریی وا دەکات زیندوون‌و ماونەتەوە‪ .‬بەاڵم مرۆڤ پێوستی‬ ‫چ���وار منداڵ���ی مارکس بەمنداڵ���ی بمرن‪ ،‬بەوە نییە مارکسیس���ت بێت بۆئەوەی ئەو‬ ‫ئەگەر فریدریک ئەنجلسی هاوڕێی نەبوایە‪ ،‬ڕەهەندانە لە‌فیکری ئ���ەم پیاوەدا بە‌گرنگ‬ ‫کە کەسێکی دەوڵەمەندبوو‪ ،‬دەکرا خۆشی‌و بزانێت‌و بەرگرییان لێبکات‪.‬‬ ‫ژنەکەی‌و س���ێ منداڵەکەی تری لە‌لەندەن‬ ‫هەمان چارەنووسیان هەبوایە‪.‬‬ ‫مارکس تەنها فەیلەس���وف نەب���و‪ ،‬بەڵکو‬ ‫ئابورییناس‌و ڕۆژنامەنووسێکی چاالک بوو‪.‬‬ ‫تەنها ب���ۆ ڕۆژنام���ەی ‪New York Daily‬‬ ‫‪ Tribune‬لە‌لەن���دەن ‪ ٣٣٥‬وتاری بە‌زمانی‬ ‫ئینگلیزیی نووسیوە‪ .‬ئەمە جگە لە‌نووسینی‬ ‫ژمارەیەک وتاری ت���ر بە‌زمانی ئەڵمانی بۆ‬ ‫ڕۆژنامە ئەڵمانییەکان‪ .‬لە‌س���ااڵنی کۆتایی‬ ‫ژیانیدا تاقەتی قس���ەکردنی لەگەڵ کەسدا‬ ‫نەمابوو‪ ،‬لەگەڵ کەسە زۆر نزیکەکانی خۆی‬ ‫نەبێت لەگەڵ کەسیتردا قسەی نەکردوە‪ .‬کە‬ ‫دەشمرێت تەنها ‪ ١١‬کەس لەگەڵ تەرمەکەیدا‬ ‫دەچن بۆ گۆڕس���تان‪ .‬ب���ەزۆر مانا مارکس‬ ‫نووسەرێکی نەخوێندراوە بووە لەسەردەمی‬ ‫خۆی���دا‪ .‬هەم جگەرە خۆرێکی گەورە‌و هەم‬ ‫شەرابنۆشێکی بەردەوام‌و هەم کسێک بووە‬ ‫کە حەزێکی گەورەی لە‌خواردنی توون بووە‪.‬‬ ‫شیعریش���ی نووس���یوە‌و خۆشەویستییەکی‬ ‫گەورەی بۆ شەکس���پیر هەب���ووە‪ .‬بڕێکی‬ ‫زۆرلە گفتوگۆی ناو ش���انۆکانی شکسپیر‌و‬ ‫ژمارەیەک لە‌ش���یعرەکانی ئەوی لەبەربووەو‬ ‫لەگەڵ خێزانەکەی���دا پەیوەندییەکی قووڵی‬ ‫خۆشەویس���تیی هەب���وو ک���ە دەگەڕێتەوە‬ ‫بۆ س���ەردەمی منداڵی���ان‪ .‬بە‌کورتییەکەی‬ ‫مارکس پیاوێکی هەژار‌و پەراوێزیی سەدەی‬ ‫نۆزدەهەمە‪ ،‬بەاڵم لەس���ەدەی بیس���تمەدا‬ ‫دەگۆڕێ���ت بۆ گرنگترین‌و شۆڕش���گێڕترین‬ ‫کەسایەتی سەدەکە‪.‬‬ ‫(‪)٨‬‬ ‫بەبۆچونی من چوار لە‌ئامانجە سەرەکییەکانی‬ ‫مارکسیزم تا ڕۆژگارێکی درێژ زیندوودەبن‌و‬ ‫دەمێننەوە کە بریتین لە‪:‬‬ ‫یەک���ەم‪ ،‬دابەش���کردنێکی دادپەروەرانەی‬ ‫داهات‬ ‫دووهەم‪ ،‬کۆتاییهێنان بە‌چەوس���اندنەوەی‬ ‫ئابوریی‬ ‫س���ێهەم‪ ،‬نەهێش���تنی چەوس���اندنەوەی‬ ‫چینایەتیی‬ ‫چواره���ەم؛ بەرگریک���ردن لە‌بە‌هێزکردن‌و‬ ‫فراوانکردنی دیموکراس���یەت لە‌بەشەکانی‬ ‫خ���وارەوەی کۆمەڵ���گادا‪ ،‬ب���ۆ نموون���ە‬

‫مارکسیزم فیکری‬ ‫بەرگری بوو لە‌چینەکانی‬ ‫خوارەوەی کۆمەڵگا‬ ‫لە‌مرۆڤە ڕەنجدەر‌و‬ ‫پەراوێزییەکانی‬ ‫کۆمەڵگا‪ ،‬ئەوانەی‬ ‫بەشێوەیەکی‬ ‫سیستماتیکیی‌و‬ ‫بەردەوام‬ ‫دەچەوسێنرێنەوە‌و‬ ‫بێبەش‌و بێماف دەکرێن‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )625‬سێشه‌ممه ‪2018/5/15‬‬

‫‪15‬‬

‫یاریکردن بەئەنجامەکانی هەڵبژاردن چۆن دەکرێت پشتڕاستبکرێتەوە؟‬ ‫دکتۆر عەبدولڕەحمان مەولود‪،‬‬ ‫دکتورا لە‌زانستی کۆمپیتەر‪،‬‬ ‫مامۆستای بەشی کۆمپیتەر لە‌پەیمانگای‬ ‫ئەلگانکوین ‪/‬ئۆتاوا‪/‬کەنەدا‬

‫فرسەتێکیتری‬ ‫گۆرانکاری لە‌کوردستان‬ ‫بەهەدەر چوو هیوادارم‬ ‫هەموان پەندی‬ ‫لێوەرگرن هیچ فرسەتیتر‬ ‫لەدەست نەدەن‬

‫ئەنجامە س���ەرەتایەکانی هەڵبژاردن‬ ‫نیش���ان دەدات ک���ە جیاوازیەکی زۆر‬ ‫هەیە لەنێ���وان ئەنجام���ی هەڵبژاردن‬ ‫کە بەدەس���ت ئەژم���ار دەکرێت لەگەڵ‬ ‫ئەو ئەنجام���ەی ئامێرەکانی هەڵبژاردن‬ ‫نێش���انی دەدەن‪ .‬پرس���یار ئەوەی���ە‪:‬‬ ‫ڕاستی‪/‬ناڕاس���تی ئەم جیاوازیە چۆن‬ ‫دەکرێت پشتڕاستبکرێتەوە؟‬ ‫ئامێری دەنگدان‬ ‫بوون���ی جیاوازی لە‌نێ���وان ئەنجامی‬ ‫ئامێرەکان‌و ئەو هەژماردنەی بەدەست‬ ‫دەکرێ���ت بەئامادەبون���ی ژماری���ەك مومکین نیی���ە (‪ Not possible to‬ئامێرەکان بلوتوس (‪)Bluetooth‬یان دەریاکان س���وێرە‪ ،‬پێویس���ت ناکات‬ ‫لەسەر بێت‪ ،‬یان لە‌رێگای ڕاستەوخۆی هەمو ئاوی دەریاکان بخۆرێتەوە‪ ،‬تەنها‬ ‫لە‌چاودیران هیچ گۆمان ناهێڵێتەوە کە ‪) test all cases‬‬ ‫دوەم‪ ،‬ی���اری بەئامێ���رەکان کرابێت دانانی (‪ )Install‬پرۆگرام لەس���ەر چەند میللیترێك پێویستە‪.‬‬ ‫کێشەکە لە‌ئامێرەکانی دەنگەدانە‪.‬‬ ‫هەربۆیە‪ ،‬بۆ چەکردنی (‪)Checking‬‬ ‫کە ئەنجامەکان���ی دەنگەدان بەجۆرێك ئامێرەکان‪.‬‬ ‫باش���ی‌و خراپ���ی کاری ئامێرەکان���ی‬ ‫کێش���ەی ئامێ���رەکان دەک���رێ دو نێشان بدات جیاواز لە‌ڕاستی‪.‬‬ ‫دەنگ���دان‪ ،‬هەروەه���ا ب���ۆ چەککردنی‬ ‫چۆن دڵنیابین لەوەی ئامێرەکانی‬ ‫ئەمەی���ان لە‌ڕێگای هاكک���ردن یان‬ ‫سەرچاوەی هەبێت‪:‬‬ ‫یەکەم‪ ،‬کێش���ەکە دەک���رێ خودی ڤای���رۆس دەکرێت‪ .‬وات���ە‪ ،‬لە‌ڕێگەی هەڵبژاردن هاكنەکراون یان ئامێرەکان هاک���ردن ی���ان نەکردن���ی ئامێرەکان‪،‬‬ ‫پێویس���تە بەش���ێوەیەکی عەش���وائی‬ ‫بێکێشەن؟‬ ‫پرۆگرامێ���ك س���ۆفتوێری ئامێرەکان‬ ‫ئامێرەکە بێت‪.‬‬ ‫بۆ دڵنیا بون‪ ،‬پێویس���تە ژمارەیەك (‪ )Random‬چەن���د س���امپلێکی‬ ‫واتە‪ ،‬ئەو سۆفتوێرەی (‪ )Software‬دەگۆرێت بەجۆرێك بەئارەزووی خاوەن‬ ‫ئامێرەکان بەکاریدێنن کێشەی هەبێت‌و پرۆگرامەکە ئەنجامەکان نێشان بدات‪ .‬لە‌ئامێرەکان تاقیبکرێنەوە‪ .‬ئەگەر چی ئامێرەکان بێین���ن‌و تاقیبکرێنەوە‪ .‬بۆ‬ ‫وەك پێویس���ت تاقی نەکرابنەوە‪ .‬بۆ تەنه���ا ڕێگریەك لەب���ەردەم هاکردن‪ ،‬پێویس���ت بوو دانە دان���ەی ئامێرەکان نمونە چەند سەد ئامێرێك‪.‬‬ ‫تاقیکردنەوەک���ە ب���ەم ش���ێوەیە‪:‬‬ ‫زانینی هەمو الیەك هیچ س���ۆفتوێرێك دەستڕاگەیش���تنە بەئامێ���رەکان‪ .‬هەر پێ���ش هەڵبژاردن لە‌ڕێگ���ەی چەندیین‬ ‫بێ کێشە نییە‪ .‬تەنانەت ئەو سۆفتوێری کاتێك ئەو کەس���ەی نیەتی هاکردنی تیم���ی پس���پۆر تاق���ی بکرابان���ەوە‪ ،‬لەبەردەم���ی ژمارەی���ەك چاودێ���ر‬ ‫لە‌فرۆک���ەکان‪ ،‬بانک���ەکان‪ ،‬چەک���ە هەیە دەس���تی بەئامێرەکان بگات ئەو بەاڵم ئێس���تاش درەن���گ نییە بۆ ئەم ژمارەیەک���ی زۆر کارت���ی دەنگ���دان‬ ‫پربکرێنەوە‪ .‬ژمارەی کارتە پرکراوەکان‬ ‫زیرەکەکان‪ ،‬ئامێرەکانی پزیش���کی‪ ...‬مەس���ەلەی هاککردنەکە زۆر ئاس���انەو تاقیکردنەوەیە‪.‬‬ ‫لەزانستی ئاماردا بابەتیك هەیە پێی چەن���د زیاتر بێت باش���ترە‪ ،‬بۆ نمونە‬ ‫ت���اد بەکاردەهێنری���ن ڕێژەیەك هەڵە دەبێتە مەس���ەلەیەکی تەنها تەکنیکی‪.‬‬ ‫هەڵدەگ���رن‪ ،‬ب���ەاڵم زۆر س���نوردارە‪ .‬ئەمەش لەبەرئەوەی س���ۆفتوێری سەر دەڵێن سامپلینگ (‪ .)Sampling‬بۆ دەیان‌و س���ەدان هەزار بێ���ت‪ .‬دواتر‪،‬‬ ‫ئەمەش لەبەرئ���ەوەی جیاوازیەکی زۆر ئامێرەکان لە‌چەند سەد دێرێك کۆد زیاتر نمونە‪ ،‬بۆ ئەوەی بزانی ش���ەکر شرینە ئەنجام���ی خوێندن���ەوەی ئامێ���رەکان‬ ‫هەی���ە ک���ە لە‌تاقیگە ئامێرێ���ك تاقی نییە‪ .‬زیادکردن���ی پرۆگرامی گۆڕینی پێوس���ت ن���اکات فەردەیەك ش���ەکر بەراورد بکرێت لەگەڵ ئەم ئەنجامە پێش‬ ‫دەکرێت���ەوە (‪ )Lab Testing‬لەگەڵ ئامێرەکان دەک���رێ لە‌ڕێگەی نێتۆرك بخورێت‪ ،‬تەنها کەوچکێك بەس���ە‪ .‬بۆ وەختیەی تاقیکەرەوەکان دەیزانن‪ .‬ئەم‬ ‫تاقیکردنەوەی مەیدانی (‪ )Network( Real Life‬بکرێت ئەگەر ئامێرەکان ئ���ەوەی بزانرێ خۆی س���وێرە‪ ،‬چەند تاقیکردنەوانەش (‪ )Testing‬دەکرێ‬ ‫‪ .)large scale testing‬هەروەها‪ ،‬بە‌ئەنتەرنێ���ت بەیەکەو بەس���تراوبن‪ ،‬میلگرامێك بەسە‪ ،‬تەنێك خوێت ناوێت‪ .‬دەیان جار دوبارە بکرێنەوە‪.‬‬ ‫لەکۆتایی���دا‪ ،‬ئەگ���ەر هات���و هەمو‬ ‫تاقیکردن���ەوەی هەم���و س���یناریۆکان لە‌ڕێ���گای وای ف���ای (‪ )Wi Fi‬ئەگەر هەروەها بۆ ئەوەی بزانرێ هەمو ئاوی‬

‫با گردە مۆرەکەش رابچڵەکێ!‬ ‫کاوە عوسمان عومەر‬ ‫خەڵک���ی کوردس���تان ئێس���تا تەنه���ا‬ ‫گیرۆدەی دوو دەسەاڵتی خۆسەپێنەر نین‬ ‫کە خەریکە وەک بونیادێکی هەمیش���ەیی‬ ‫لە‌هوش���یاری تاکی کوردا ئەبێتە بتێکی‬ ‫ترس���ناک‌و مەزن���ی هەمیش���ە ئام���ادە‪،‬‬ ‫بەڵکو هەر ئە‌و خەڵکە ئێستا وابەستەی‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنێکە ک���ە بە‌ه���ۆی دوالیزمی‬ ‫دەسەاڵتەوە خۆی سەپاندوە‌و هەم ڕەوایی‬ ‫بە‌دەسەاڵتی گەندەڵی دوو بنەماڵەو هەم‬ ‫ڕەوایی ئەدا بە‌س���تاتۆی ئۆپۆسیس���یۆن‬ ‫بوونی خۆی‪.‬‬ ‫بە‌ناو ئۆپۆسیس���یۆن بوە هۆی ڕەوایی‬ ‫دان بە‌هەردوو دەسەاڵتە سیاسییەکە لەژێر‬ ‫ناوی فرە ڕەنگی‌و ف���رە مینبەر‪ ،‬هەردوو‬ ‫جمکە دەسەاڵتدارەکە هەم لە‌ناوەوە‌و هەم‬ ‫لە‌دەرەوە پێویس���تیان بە‌ئۆپۆسیسیۆنی‬ ‫نائاکتیڤ‌و مشەخۆری سیاسیە بۆ ڕەوایەتی‬ ‫دان پەرلەمانی کارتۆن���ی‌و حکومەتێکی‬ ‫بنەما ب���ۆش‌و بەمەش ه���ەم ئەو جمکە‬ ‫دەسەاڵتدارە توانای بەردەوامبونیان هەیە‬ ‫بە‌گەندەڵکردنی سامانی سەرو ژێر زەوی‌و‬ ‫هەم داڕش���تنەوەی هەیکەلیەتی ئیداری‌و‬ ‫سیاس���ی کۆمەلگا لەس���ەر سیس���تەمی‬ ‫مۆدێل���ی فویداڵی بنەماڵەیی سیاس���ی‪،‬‬ ‫لە‌هەمووی مەترس���ی دارتر‪ ،‬دروست کرد‬ ‫نی بتی دەسەاڵتێکی تۆکێنەر لە‌هوشیاری‬ ‫بەکۆمەڵ‪ ،‬کە بە‌پێێ کات بوەتە زەرورەتی‬ ‫مێژوویی الی کۆیلەکراوەکانی کۆمەلگا!‬ ‫ئۆپۆسیس���ۆن ئەوەندەی بۆ دەسەاڵت‬ ‫پێویس���ت بوو بۆ مان���ەوە‪ ،‬ئەوەندە بۆ‬ ‫خەڵکی بێزار‌و تا س���ەر ئێس���قان توڕە‬ ‫پێویست نەبوو‪ ،‬ئیس�ل�امیەکان‪ ،‬بە‌باڵی‬ ‫لیبراڵی نزیک لە‌مۆدیلی ئیخوانی میس���ر‌و‬ ‫تورکیاو بە‌باڵی توندڕەوی نزیک لە‌مۆدێلی‬ ‫توندڕەویی جەزایر‌و فەلەستین‪ ،‬هەمیشە‬ ‫لە‌خەیاڵی گرتنە دەس���تی دەس���ەاڵتدان‬ ‫لە‌پێناو دروس���ت کردنی سیس���تەمێکی‬ ‫تیۆکراتی س���ەدەکانی ناوەڕاست‪ .‬ئەوەی‬ ‫هاتن���ە ن���اوەوەی بزوتن���ەوەی گۆڕانی‬ ‫جیاک���ردەوە لە‌بزوتنەوەکان���ی ت���ر ئەو‬ ‫کەفو کوڵی ڕادیکاڵی شۆڕشگێڕانەبووکە‬ ‫لەسەرەتادا لە‌ژێر وتارێکی ئاگریندا وەهمی‬ ‫گۆڕان���ی ڕادیکاڵی دروس���ت ک���رد‪ .‬ئیتر‬ ‫لەگەڵ مردنی ڕێکخەر ئەو تەوژم‌و گەرمو‬ ‫گوڕی وتاری شۆڕشگێڕانەیە دامرکایەوە‪،‬‬

‫گۆڕان وەک لینینیزمی جاران‌و کاسترۆی‬ ‫کۆب���او م���اوی چین���ی پێش���وو وەهمی‬ ‫سەرکردەی پێویس���ت‌و خواوەند ئاسای‬ ‫لە‌وتارێک���ی سیاس���ی نوێی س���ەمەرەدا‬ ‫دروست کرد‌و لە‌ناوچەگەریەتیەکی تەسکا‬ ‫نەوش���یروانیزم‌و گۆڕانخ���وازی میدیاییان‬ ‫بەرپاک���رد‌و لەهەن���اوی ئ���ەو بێس���ەرو‬ ‫بەری���ە بێبەرنامەیە ه���ەر وەک هەڕەمی‬ ‫سیاس���ی پارتە کالس���یکیە بنەماڵەییە‬ ‫دەس���ەاڵتدارەکان هەیکەلیەتێک���ی تازە‬ ‫لە‌چینی مشەخۆرو شۆڕشگێڕی ڕیشسپی‌و‬ ‫پیاوماقواڵنی الی سەری گۆڕی سەرکردە‬ ‫دروس���ت ب���وون لەالی���ەک‌و لەالیەکی تر‬ ‫بێس���ەروبەری میدیای���ی‌و ڕێکخراوەی���ی‬ ‫لە‌نێوان پانعێراقیزم‌و بەرژەوەندس���ازانی‬ ‫پەرلەمانتاران���ەکان لە‌الیەک���ی ترەوە‪.‬‬ ‫پارادۆکسەکە لەوەدایە ئەوەی نەوشیروان‬ ‫وەک لە‌وتاری شۆڕشگێڕی خۆیدا ئاماژەی‬ ‫پێدا لە‌نەهێشتنی گەندەڵی‌و باوکساالری‬ ‫بنەماڵەیی سیاسی بە‌بێ مەبەست دروستی‬ ‫کردەوە! بۆ نمونە ئێس���تا دەمڕاس���تانی‬ ‫وتاری سیاس���ی گۆڕان وەک دوو بنەماڵە‬ ‫سیاسیە دەسەاڵتدارەکە یەک دەنگ‌و یەک‬ ‫ڕەنگ‌و یەک وتاری سیاس���ی پیاهەڵدانی‬ ‫ڕۆژانی ئاڵتوونی ژێر خۆری گۆڕان ئەڵێن‌و‬ ‫ئەڵێنەوە‌و ڕەخنە گرتن لە‌وتاری سیاسی‬ ‫عئێراقچی‌و پاس���یڤبوون‌و بێهەڵوێستی‌و‬ ‫گەندەڵ���ی چین���ی گەندەڵی ن���او گۆڕان‬ ‫بوەتە بڤەی گەورە‌و تابووی گەورە‌و دوور‬ ‫نیە ڕەخنەگر نەکرێتە تابووری چوارەمی‬ ‫پارتە دەسەاڵتدارەکان!‬ ‫گۆڕان جۆرێکی تازەی گەندەڵی سیاسی‬ ‫دروست کرد‪ ،‬لەمەشدا ئیسالمیەکان ڕێک‬ ‫وەک ئەوان���ن‌و بێ تاوان نیین‪ ،‬ئەومۆدێلە‬ ‫گەندەڵیە تازەیە خۆی لەوەدا ئەبینێتەوە‬ ‫کە هەم بە‌وتار‌و بە‌دەنگ‌و ڕەنگ خۆی وا‬ ‫نمایش ئەکات کە دژە دەسەاڵتی گەندەڵە‌و‬ ‫ب���ەاڵم بە‌ش���اراوەیی مۆدێلێک���ی ت���ری‬ ‫خەفان���دن‌و هەڵخەڵەتاندنی خەڵکە لە‌ژێر‬ ‫وتاری بۆش‌و شمارەی ماتماتیکی سارد‌و‬ ‫بیرۆکراتی سیاس���ی کوێخا سیاسیاکانی‬ ‫ژورەکانی مەکۆو هەموو ژوور‌و ئۆفیس���ی‬ ‫پیاو ماقواڵن‌و ڕیشسپی هاوڕێ دێرینەکانی‬ ‫ڕێکخەر‌و ڕێک لە‌جەنگاوەرە کۆنەکانی دوو‬ ‫پارت���ە بنەماڵەکەو پێاوماقواڵنی مەکتەب‬ ‫سیاسی س���ێ برا ئۆپۆسیسیۆنەکەی تر‬ ‫ئەچن!‬ ‫بوونی س���تاتۆی گۆڕان‌و ئیسالمیەکان‬ ‫بوە خەفەکردن‌و دامرکانەوەی هەس���تی‬ ‫شۆڕشگێڕانەی ڕاستەقینەی خەڵک‪ ،‬گەر‬

‫گەر داڕمان‌و‬ ‫تێکشکانی گۆڕان‌و‬ ‫پارتە بە‌ناو‬ ‫ئیسالمیەکان‬ ‫نەبێت دوو پارتی‬ ‫بنەماڵەکراو‬ ‫جارێکی تر وەک‬ ‫ئەڵتەرناتیڤ خۆیان‬ ‫نمایش ناکەنەوە‌و‬ ‫دەنگی خەڵکی‬ ‫ئەتککراو جارێکی تر‬ ‫نابەنەوە‬ ‫داڕمان‌و تێکش���کانی گۆڕان‌و پارتە بە‌ناو‬ ‫ئیسالمیەکان نەبێت‪ ،‬دوو پارتی بنەماڵە‬ ‫کراوجارێک���ی ت���ر وەک ئەڵتەرناتی���ڤ‬ ‫خۆیان نمایش ناکەنەوە‌و دەنگی خەڵکی‬ ‫ئەتککراو جارێکی تر نابەنەوە‪ ،‬شکس���تە‬ ‫بۆ گۆڕان لە‌پاش گفتی هەڵکردنی باهۆزی‬ ‫هەڵکەندنی قەاڵی گەندەڵی ئێستا بگاتە‬ ‫حاڵەتێ���ک کە دەنگەکانی لە‌زۆر ش���وێن‬ ‫کەمت���ر بێ���ت لە‌دەنگ���ی بزوتنەوەیەک‬ ‫کە تەنه���ا بە‌مایکی تەلەفزی���ۆن‌و چەند‬ ‫تەلەفریک‌و پڕۆژەی نیش���تەجێ ڕیکالمی‬ ‫خ���ۆی بکات! ل���ەوەش خراپت���ر ئەو بێ‬ ‫هەڵوێس���تی‌و چەقبوونی سیاسی گۆڕان‌و‬ ‫ب���را بچووکەکانی ترە وا لەخەڵکی ناڕازی‬ ‫بکات کە بە‌ئاش���کرا بڵین بایکۆت‌و دەنگ‬ ‫نەدان‬ ‫ئەرکێکی نیشتمانیەو‌و دەرئەنجامی ئەم‬ ‫گاڵتەجاڕی دەنگدانەی لێکەوتەوە بەوەی‬ ‫هەزاران دەنگی ناڕازی دەنگی نەدا‬ ‫ئەن���دام‬ ‫بەخۆفریش���تەکردنی‬ ‫پەرلەمەنت���اررو کادێ���رە بەرزەکان���ی‬ ‫گۆڕان���ەکان‌و ئیس�ل�امیەکان خەڵک���ی‬

‫کوردستانیان چەند جارێک لە‌خشتە بردو‬ ‫بردیانە سەر س���ندوقی دەنگدان‪ ،‬هەموو‬ ‫جارێک ئەو کەس���ایەتیە بەناو سیاسی‌و‬ ‫بە‌تایبەت ئەن���دام پەرلەمانە‪ ،‬ئیتر گۆڕان‬ ‫بێ���ت یان ئیس�ل�امی ی���ان هاوپەیمانی‪،‬‬ ‫کۆمەڵێ���ک بەرژەوەندیخ���وازی ترن‪ ،‬کە‬ ‫لە‌ژێر ن���اوی دژایەتی کردن���ی گەندەڵی‬ ‫ستاتۆی درۆیانەی فریادڕەسی بۆ خۆیان‌و‬ ‫کیانە سیاس���یە کارتۆنیەکانیان دروست‬ ‫ئەکەن‪ .‬ئێس���تا گۆڕان‌و ئیس�ل�امیەکان‪،‬‬ ‫هاوپەیمانی‌و س���تاتۆی نەوەی نوێش���ی‬ ‫هاتۆتە سەر‪ ،‬کۆمەڵی پاراسێتی سیاسی‪،‬‬ ‫یاخود خۆرکەی سیاسی گەشەسەندووی‬ ‫جەس���تەی گەندەڵبووی دوو س���تاتۆی‬ ‫دوو پارتە دەس���ەاڵتدارەکەن‌و بە‌بوون‌و‬ ‫گەش���ەی ئەوان���ەوە ئەوانی���ش گەش���ە‬ ‫دەک���ەن‌و بە‌نەمان���ی ئ���ەوان ئەوانی���ش‬ ‫ئەپوکێنەوە‪ ،‬بە‌هەمان ش���ێوەش بوونی‬ ‫ئەو دوو س���تاتۆی سیاسیەی دوو پارتە‬ ‫دەسەاڵتدارە پێویستە بۆ بەردەوام بوونی‬ ‫وتاری سیاسی ئەوان!‬ ‫گ���ۆران بە‌نمایش���کردنی خ���ۆی ب��� ‌ە‬ ‫فریادڕەس���ی گۆڕان���کاری توان���ی پارتە‬ ‫دەس���ەاڵتدارەکان فێری بەرهەڵستکاری‬ ‫ووتاری ئۆپۆسیس���یۆنی نائاکتیڤ بکات‪،‬‬ ‫گۆڕان لە‌نائاکتیڤ‌و نالەباربوونی سیاسی‬ ‫خۆی جارێکی تر بوە هۆی گردبوونەوەی‬ ‫هەم���وو خەڵکە ناڕازیەکان���ی دوو پارتە‬ ‫دەسەاڵتدارەکە لە‌دەوری ئەو دوو بنەماڵە‬ ‫سیاس���یە پاش بینینی بێ هەڵوێس���تی‌و‬ ‫چەقبەس���توویی سیاس���ی‌و کۆپی بوونی‬ ‫بنەماڵ���ە بوونی ئەو ڕێکخ���راوە لە‌الیەن‬ ‫کوێخا گۆڕان خوازەکانی پش���ت پەردەو‬ ‫ڕیشس���پیەکانی س���ەرکردایەتی‌و هەرزە‬ ‫ئەن���دام پەرلەمانت���ارە بەرژەوەندخواز‌و‬ ‫خۆدەرخەرەکان‪ .‬گۆڕان ئێس���تا لە‌جیاتی‬ ‫مەزارگەی زەرد‌و س���ەوز مەزارگەی مۆری‬ ‫هەی���ە‌و لە‌جیاتی میدیای ش���مولی پارتە‬ ‫بنەماڵەییەکان ئەمانیش یەک وتارو یەک‬ ‫کەناڵی وەڕس���کەری بێئەجیندای ڕونی‬ ‫هەیە‪ ،‬گۆڕان لە‌کاتێکا ئەیتوانی لە‌جیاتی‬ ‫س���ەمای بالیە لەگەڵ تاوانکاران‪ ،‬بچێت‬ ‫لەدەرەوەی گاڵتەجاری پڕۆژە سیاس���ی‬ ‫دوو بنەماڵ���ە ئەڵتەرناتیڤی ڕادیکااڵنەی‬ ‫بهێنیای���ە دی‪،‬بەاڵم ئێس���تا ل���ە‌ جیاتی‬ ‫هەبوونی هەزاران ئەندامی کۆیلەی سەوز‌و‬ ‫سووری دوو ستاتۆی بنەماڵە سیاسیەکە‪،‬‬ ‫هەزاران دەروێشی بێ ئاسۆ ڕوونی مۆری‬ ‫چواردەوری مەرقەدی زەرگەتەی هەیە!‬

‫جارێك ئەنجام���ی ئامێرەکان‌و ئەنجامە‬ ‫پێشوەختیەکان وەك یەك بوو‪ ،‬دیارە‬ ‫ئامێرەکان ڕاست کار دەکەن‪ .‬ئەگەریش‬ ‫ئەنجام���ەکان وەك ی���ەك نەبون‪ ،‬ئەوا‬ ‫ئامێ���رەکان ی���ان دروس���ت کارناکەن‬ ‫یان هاکک���راون‪ .‬لە‌حالەت���ی دواییدا‬ ‫پێویس���ت هەمو ئەنجام���ی ئامێرەکان‬ ‫ڕەتبکرێت���ەوەو بەڕی���گای دەس���تی‬ ‫(‪ )Manual Counting‬دەنگەکان‬ ‫هەژمار بکرێن‪.‬‬ ‫لەکۆتاییدا‪ ،‬دەلێم بەداخەوە ژمارەیەك‬ ‫لە‌حیزبە‌سیاس���یەکانی ئێمە ئێستاشی‬ ‫‪Manual‬‬ ‫لەگەڵدا بیت زۆر سەرەتاییانە دەروانە‬ ‫مەسەلەی هەڵبژاردن‪ .‬ئەوان‪ ،‬حەماسی‬ ‫هەوادارەکانیان‌و چەند ڕاپرس���یەکەی‬ ‫س���ەر ئەنتەرنێت‪ ،‬کە لە‌زانسی ئاماردا‬ ‫بە‌ڕاپرس���ی تەواو دانانری���ت چونکی‬ ‫س���ەرەکیتر مەرج���ی ڕاپرس���ی واتە‬ ‫عەش���وائی بوونی تێ���دا نییە‪ ،‬بەتەنها‬ ‫پێ���وەر دەزان���ن ب���ۆ س���ەرکەوتن‌و‬ ‫شکستیان لە‌هەڵبژاردنەکان‪.‬‬ ‫تێگەیشتنی سەرەتایی ئەم حیزبانە‪،‬‬ ‫ئەم بەرێزان���ە لەتوانایی تەکنۆلوجیا‪،‬‬ ‫گرنگی تەکنۆلوجیا‌و پش���ت بەس���تن‬ ‫بەکادیری پسپۆر لەبواری تەکنۆلوجیادا‬ ‫بێهیوایەکی گ���ەوەرە دەخاتە دڵی ئەو‬ ‫هێزە گەورەیی کوردس���تان کە بە‌دوای‬ ‫گۆڕانکارین‪.‬‬ ‫م���ن نزی���ك بە‌موتل���ەق دڵنیام کە س���ۆفتوێریش دەبیت سەد لەسەد یان‬ ‫هیچ ئەندامێکی حیزبی ئۆپۆزیس���ێۆن بەڕێژەیەکی ئێجگار گەوەرە بەدروستی‬ ‫مانویل���ی (‪ )Manual‬ئامێرەکان���ی کار بکات تاکو ڕێگای فرۆش���تنی پێ‬ ‫هەڵبژاردن���ی نەخوێندێتەوە‪ ،‬ش���تێك بدری���ت‪ .‬ئایا برادەرانی ئۆپۆزیس���یۆن‬ ‫لەس���ەر تاقیکردن���ەوەی ئامێ���رەکان هیچ ش���تێك ل���ەم بابەت���ە دەزانن؟‬ ‫(‪ )Test Cases‬نازان���ن‪ .‬ش���تێک پرسییان بەکەس كرد؟‬ ‫فرسەتێکیتری گۆرانکاری لە‌کوردستان‬ ‫لەس���ەر گەرەنت���ی س���ۆفتوێر نازانن‪.‬‬ ‫چۆن دەرمان دەبێت س���ەد لە‌سەد یان بەهەدەر چوو‪ .‬هیوادارم هەموان پەندی‬ ‫بەرێژەیەکی زۆر بەرز چارەی نەخۆشی لێوەرگرن‪ ،‬هیچ فرس���ەتیتر لەدەس���ت‬ ‫بکات تاکو ڕێگای فرۆشتنی پێبدریت‪ .‬نەدەن‪.‬‬

‫من نزیك بە‌موتلەق‬ ‫دڵنیام کە هیچ‬ ‫ئەندامێکی حیزبی‬ ‫ئۆپۆزیسێۆن‬ ‫)‬ ‫مانویلی (‬ ‫ئامێرەکانی هەڵبژاردنی‬ ‫نەخوێندێتەوە شتێك‬ ‫لەسەر تاقیکردنەوەی‬ ‫ئامێرەکان‬ ‫(‪)Test Cases‬‬ ‫نازانن‬

‫باشترین بژاردە‬ ‫نەچونە بەغدا‬ ‫ئارام قادر حەمەسور‬ ‫دوای ئاش���کراکردنی دەنگەکان���ی‬ ‫هەڵبژاردن���ی پەرلەمان���ی عێ���راق‬ ‫لە‌وێس���تگەکانی دەنگ���دان‪ ،‬زۆرب���ەی‬ ‫الیەنەکان توش���ی ش���ۆک بون‪ ،‬بەهۆی‬ ‫پێش���بینی نەکردنی ئەنجامی گەورە بۆ‬ ‫جوتحزبی دەس���ەاڵت‪ .‬گ���ۆڕان‌و کۆمەڵ‬ ‫بەپش���ت بەستن بە‌ڕاپرس���یەکان‌و بونی‬ ‫هەڵوێس���ت دژی دەس���ەاڵت چاوەڕێ���ی‬ ‫زیادبون���ی دەنگەکانی���ان دەک���رد‪.‬‬ ‫پێش���بینیەکان زیادبونی دەنگی ئەم دو‬ ‫الیەنەی دەردەخست‪ .‬لیستی هاوپەیمانی‬ ‫بۆ دیموکراسیش کە لە‌یەکێتی نیشتمانی‬ ‫جیابۆتەوە دەیویست خۆی بسەلمێنێت‪،‬‬ ‫چونکە بەش���ێکی زۆری دەنگی یەکێتی‬ ‫دەب���ات‪ .‬کادیرانی یەکگرت���وش چاویان‬ ‫لە‌زیادبونی دەنگەکان بو‪.‬‬ ‫دوای چوارساڵی سەخت بۆ هاواڵتیان‬ ‫دەبو یەکێتی‌و پارتی سزا بدرێن‌و دەنگیان‬ ‫کەمبکات‪ ،‬بەتایبەتی دوای لەدەس���تدانی‬ ‫شەنگال‌و کەرکوک‌و پاش���ان ڕیفراندۆمە‬ ‫فاشیلەکەو چوارساڵی سەختی ئابوری‌و‬ ‫گرفت���ی موچ���ەو پاش���ەکەوتی موچە‌و‬ ‫ش���ەهید‌و بریندارکردنی خۆپیشاندەرانی‬ ‫برس���ی‪ .‬بەاڵم ئەنجامە س���ەرەتاییەکان‬ ‫دەریخس���ت یەکێت���ی‌و پارت���ی دەنگی‬ ‫باش���یان هێناوە!؟ دواتر لەالیەن گۆڕان‌و‬ ‫کۆمەڵ‌و هاوپەیمانی‌و یەکگرتو دەسەاڵت‬ ‫تۆمەتبارکرا بە‌هاککردن‌و پڕۆگرام کردنی‬ ‫ئامێرەکان���ی دەنگدان ب���ۆ بەرژەوەندی‬ ‫خ���ۆی‪ ،‬چەندی���ن بەڵگەی ئاش���کراش‬ ‫نیش���اندراون‪ ،‬بەتایبەت���ی یەکێتی چۆن‬ ‫توانی لەکەرکوک پێنج کورس���ی بێنێت‬ ‫دوای ڕوداوی‪16‬ی ئۆکتۆبەر؟ یان پارتی‬ ‫چۆن زۆرترین دەنگی موسڵی هێناوە دوای‬ ‫لەدەستدانی شەنگال؟ یەکێتی د‪.‬بەرهەمی‬ ‫لێجیابۆت���ەوە‌و لیس���تی هەیە ئەی چۆن‬ ‫ئ���ەم دەنگانەی هێناوە؟ گۆڕان لەوپەڕی‬ ‫بەهێزیدابو چ���ۆن دەنگی کەمی کردوە؟‬ ‫پاش���ان نەوەی نوێ چ���ۆن توانیویەتی‬ ‫دەنگێکی زۆر بێنێت؟ گومانەکان بۆ سەر‬ ‫ئ���ەم هەڵبژاردنە زیادی ک���ردو هەرێمی‬ ‫کوردستان‌و کەرکوک گومانی یاریکردنی‬ ‫بە‌دەنگەکان لێدەکرێت‪.‬‬

‫دوای ش���کات‌و بەدواداچونی ئەم چوار‬ ‫الیەنە لە‌کۆمس���یۆن ئەگ���ەر دەنگەکان‬ ‫دوب���ارە هەژمار نەکرانەوە ی���ان دوبارە‬ ‫هەڵب���ژاردن نەکرایەوە لەم ش���وێنانەدا‬ ‫کەئەمەی���ان زۆر قورس���ە ئ���ەوکات چ‬ ‫هەڵوێستێک بنوێنن؟‬ ‫باش���ترین ب���ژاردە بایکۆتکردن���ی‬ ‫بەغدای���ە لەالیەن ئەم چ���وار الیەنەوە‌و‬ ‫نەچن ب���ۆ بەغ���داد‪ ،‬با کورس���ی کورد‬ ‫کەمب���کات لەبەغداد بەهۆی سیاس���ەتی‬ ‫تەزویرچیەکانەوە‪ .‬پاش���ان ئ���ەم چوار‬ ‫الیەن���ە ڕوب���ەڕوی تەحەدایەک���ی گەورە‬ ‫بونەتەوە بۆ نیش���اندانی هەڵوێیستێکی‬ ‫گ���ەورە ب���ۆ دەنگدەرانیان‪ ،‬چ���ۆن ئەم‬ ‫دەنگان���ە بگێڕن���ەوە؟ بەتایبەتی بەهۆی‬ ‫نزیک بون���ەوە لە‌هەڵبژاردنی پەرلەمانی‬ ‫کوردس���تان کە بڕیارە ناوەڕاستی مانگی‬ ‫ئەیل���ول ئەنج���ام بدرێ���ت‪ .‬دەبێت ئەم‬ ‫هێزانە متمانە بۆ دەنگ���دەران بگێڕنەوە‬ ‫تا خەڵ���ک بتوانێت جارێک���ی تر دەنگ‬ ‫بدات‪ ،‬دەسەاڵت بەم سیاسەتە دەیەوێت‬ ‫خۆی بەگەورە نیش���ان ب���دات‌و بە‌خەڵک‬ ‫بڵێ���ت دەنگ���دان گرنگ نی���ە هەرخۆم‬ ‫زۆرینەم‪ ،‬بەمەش سایکۆلوجیای دەنگدەر‬ ‫توش���ی بێ ئومێدی دەکەن‪ ،‬تا بەشداری‬ ‫دەنگ���دان کەمبێت���ەوە‪ .‬بایکۆتی بەغداد‬ ‫بکەن‌و بیر لە‌دەنگە دزراوەکان بکەنەوەو‬ ‫خەمی هەڵبژاردنی داهاتو بخۆن‪ ،‬چونکە‬ ‫دیموکڕاس���ی لەهەرێم���ی کوردس���تاندا‬ ‫لەالیەن جوتحزبی دەسەاڵتەوە کە خۆیان‬ ‫بە‌دیموکڕات‌و سوشیال دیموکڕات دادەنێن‬ ‫هاککراوە‪.‬‬

‫بایکۆتی بەغداد‬ ‫بکەن‌و بیر لە‌دەنگە‬ ‫دزراوەکان بکەنەوەو‬ ‫خەمی هەڵبژاردنی‬ ‫داهاتو بخۆن‬

‫‪16‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )625‬سێشه‌ممه ‪2018/5/15‬‬

‫رۆڵی تاك ‌ی كورد له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌ی‬ ‫ئه‌ندامانی‌ په‌رله‌مان ‌ی عێراقدا‬

‫ئەمانە تیرۆریستی‬ ‫دونیا‌و قیامەتن‪...‬‬ ‫تـــاهـــــا ســـــۆڵــــه‌یـــی‌‬

‫سه‌باحی‌ غالیب‬

‫له‌نێوان���ی‌ حه‌قیقه‌ت���ی‌ ئ���ازادی‌‌و‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیی‌ كوردس���تان‌و واقیع���ی‌‬ ‫دابه‌ش���كردن‌و داگیركردن���ی‌ نه‌ت���ه‌وه‌‌و‬ ‫نیش���تمانه‌كه‌مدا‪ ،‬من بە‌هۆش‪ ،‬بە‌عه‌قڵ‪،‬‬ ‫بە‌ویژدان‌و بە‌تێگه‌یش���تنی‌ موسڵمانێتیم‬ ‫له‌ب���ه‌ره‌ی‌ یه‌كه‌م���م‪ ،‬وه‌ك تاكێكی‌ كورد‬ ‫هه‌موو مێژووی‌ داگیرك���ردن‌و زۆره‌ملێ‌‌و‬ ‫چه‌وساندنه‌وه‌ی‌ خه‌ڵك‌و خاكی‌ كوردستان‬ ‫ده‌ده‌م���ه‌ دواوه‌‪ ،‬بۆ من ناكرێ‌‌و ناش���ێ‌‬ ‫عێراقی‌ بم‪ ،‬بە‌دروستی‌ نازانم ڕه‌گه‌زنامه‌ی‌‬ ‫عێراقی���م له‌گیرفان���دا بێ‌‪ ،‬گه‌س���كدانی‌‬ ‫سه‌رش���ه‌قامه‌كانی‌ گوندێكی‌ كوردستان‌و‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌یه‌كی‌‬ ‫خزمه‌تكردن���ی‌‬ ‫واڵته‌كه‌م‌و ئاودێری‌ دێراوه‌ ته‌ماته‌یه‌ك یا‬ ‫دوكانه‌ ش���ه‌تڵێك‪ ،‬پاڵه‌یی‌‌و وه‌رزێریم یا‬ ‫شه‌ره‌فی‌ مامۆس���تایه‌تی‌ قوتابخانه‌یه‌كی‌‬ ‫سه‌ره‌تاییم له‌هه‌رچی‌ پله‌‌و ده‌سه‌اڵتێكی‌‬ ‫عێراق هه‌یه‌ پ���ێ‌ گه‌وره‌تره‌‪ ،‬ئه‌مه‌ خۆم مێشك‌و ئیراده‌ی‌ هه‌موو یه‌كێكه‌‪.‬‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬منه‌ت به‌سه‌ر كه‌سدا ناكه‌م‪،‬‬ ‫له‌ باشووردا‪ ،‬حیزب كۆبوونه‌وه‌ بە‌مه‌ال‌و‬ ‫ئه‌مه‌ بۆ خۆمی‌ بە‌دروس���ت ده‌زانم‪ ،‬زۆرم پێش���ه‌وایانی‌ ئایین���ی‌ ده‌كا‪ ،‬ئه‌ندام���ی‌‬ ‫له‌ك���ه‌س نیی���ه‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ قه‌ناعه‌تی‌ منه‌‪ ،‬مه‌كته‌بی‌ سیاس��� ‌ی باس���ی‌ سیاس���ه‌ت‌و‬ ‫خۆزگ���ه‌ ده‌خوازم ئ���ه‌و قه‌ناعه‌ته‌ له‌ناو قان���وون بۆ مامۆس���تایانی‌ سیاس���ه‌ت‌و‬ ‫كوردس���تانیاندا زۆرت���ر‌و گه‌ش���ه‌دارتر‌و قانوون���ی‌ زانكۆكان ده‌كا‪ ،‬ه���ه‌ر ئه‌وان‬ ‫فراوانتر بێ‌‪.‬‬ ‫سازكه‌ر‌و ڕێنموویی‌ كۆنفرانس ‌ه زانستی‌‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردن بۆ په‌رله‌مانی‌ عێراق‪ ،‬به‌شه‌ مێژووی���ی‌‌و ئه‌ده‌ب���ی‌‌و زمانه‌وانییه‌كانی‌‬ ‫بە‌ڕه‌سمی‌‌و ده‌س���تووری‌ داگیركراوه‌كه‌ی‌ زانك���ۆ‌و ده‌زگا تایبه‌تیی���ه‌كان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫باش���ووری‌ كوردس���تانیش ده‌گرێته‌وه‌‪ .‬ئاهه‌نگ‌و بۆنه‌ نیش���تمانییه‌كان موڵك ‌ی‬ ‫له‌ئه‌مڕۆوه‌ ده‌نگدانی‌ هێزه‌كانی‌ پێشمه‌رگه‌‪ ،‬ئه‌وانن‌و ده‌بێ‌ به‌و ئاراسته‌یه‌دا بڕۆن كه‌‬ ‫ئاس���اییش‪ ،‬پۆلی���س‪ ،‬هه‌واڵگ���ری‌‌و حی���زب دیاری‌ ده‌كا‪ .‬لێره‌دا پێویس���تی‌‬ ‫تایبه‌تییه‌كان���ی‌ هه‌رێ���م‌و ناوچه‌ دووجار جێ���گا وام لێده‌كا دوو یادگار بگێڕمه‌وه‌‪.‬‬ ‫داگیركراوه‌كان���ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ هه‌رێمیش بۆ یه‌كه‌میان‪ ،‬له‌دوای‌ هه‌ره‌س���ی‌ شۆڕش���ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌ندامانی‌ كوردس���تانی‌ بۆ ئه‌یل���وول‌و گه‌ڕانه‌وه‌مان له‌ش���اخه‌وه‌ بۆ‬ ‫په‌رله‌مانی‌ عێراق ده‌ستپێده‌كا‪ .‬هه‌ڵبه‌ت شار‪ ،‬قاچه‌كانم كرابوونه‌وه‌‌و هات‌و چۆی‌‬ ‫ده‌نگی‌ ه���ه‌ر تاكێك گرنگی‌ خۆی‌ هه‌یه‌‪ ،‬گه‌وره‌ پیاوانی‌ ش���ارم ده‌كرد‪ ،‬له‌خزمه‌ت‬ ‫بە‌كۆی‌ گش���تی‌ ده‌نگ���ه‌كان نوێنه‌رانی‌ م���ه‌الی‌ ش���كۆداری‌ ئه‌خالق‌و زانس���ت‪،‬‬ ‫كوردس���تان ده‌چن���ه‌ په‌رله‌مانی‌ به‌غدا‪ .‬ش���ێخی‌ عیززه‌تی‌ نه‌فس‌و پی���اوی‌ ئازا‌و‬ ‫لێره‌دا ئه‌و پرس���یاره‌ دێت���ه‌ كردن‪ :‬ئایا بە‌ویقار‪ ،‬موفه‌س���یر‌و ئه‌دی���ب‌و زمانزان‌و‬ ‫تاكی‌ ده‌نگده‌ر‪ ،‬یه‌ك په‌یوه‌ست‌و ئینتمای‌ فه‌ره‌هه‌نگنووس‪ ،‬جه‌نابی‌ مامۆستا شێخ‬ ‫هه‌یه‌ یا حیزب بە‌چه‌ندان شێوه‌ دابه‌شیان محه‌ممه‌دی‌ خاڵدا ب���ووم‪ ،‬چه‌نده‌ ئه‌وان‬ ‫كردوون؟ وه‌اڵمی‌ ئه‌و پرس���یاره‌ ئاسان گه‌وره‌ بوون‪ ،‬منیش زۆرتر هه‌ستم بە‌خۆم‬ ‫نییه‌‪ ،‬لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ فراوان‌و دوور‌و درێژ ده‌كرد‪ ،‬چه‌نده‌ جه‌نابیان فه‌رمایش���تیان‬ ‫هه‌ڵده‌گرێ‌‪ .‬یه‌كێك له‌وه‌اڵمه‌ گشتگیرییه‌ ده‌فه‌رموو‪ ،‬من ئاره‌زووی‌ خۆپێگه‌یاندنم‬ ‫كورت���ه‌كان ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ده‌ب���ێ‌ تاكه‌كان زیادی‌ ده‌كرد‪ ،‬هه‌ر چه‌نده‌ له‌ش���ێخ ڕه‌زا‬ ‫بە‌پێ���ی‌ پله‌ی‌ به‌راوردكاری‌‌و پێویس���تی‌ ده‌دوا‪ ،‬من بە‌په‌رۆشه‌وه‌ تامه‌زرۆی‌ ئه‌ده‌ب‬ ‫قۆناغه‌كه‌‪ ،‬بە‌ت���ه‌واوی‌ ئازادییه‌وه‌ ده‌نگ ده‌بووم‪ ،‬زۆر ش���تی‌ دیكه‌ش‪ ،‬بە‌كورتی‌‬ ‫ب���ده‌ن‪ ،‬چاك وایه‌ خۆی���ان له‌كاریگه‌ری‌ ئه‌وان هه‌بوون‪ ،‬منی���ش هه‌بووم‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫ڕێكخستن‌و باوه‌ چه‌س���پاوه‌كان به‌دوور گه‌وره‌‌و منیش پچووك‪.‬‬ ‫بگرن‪ ،‬چونك���ه‌ هه‌ڵب���ژاردن بە‌گوێره‌ی‌‬ ‫س���اڵی‌ ‪ ،1979‬دوای‌ هاتنه‌ سه‌ركاری‌‬ ‫بۆچ���وون‌و لێكدان���ه‌وه‌ی‌ تاكه‌كان���ه‌ بۆ سه‌ددام حسێن‪ ،‬یه‌كێك له‌كاره‌كان ‌ی ئه‌و‪ ،‬پێنه‌ده‌كردی���ن‪ ،‬كێوه‌كان ه���ه‌ر بە‌كێوی‌‬ ‫گۆڕان���كاری‌ ش���ته‌ چه‌قبه‌س���تووه‌كان‌و دروس���تكردنی‌ ئه‌نجوومه‌نی‌ نیش���تمانی‌ مان���ه‌وه‌‪ .‬بە‌ب���ه‌راورد به‌و س���ه‌رده‌مه‌ی‌‬ ‫دیسانه‌وه‌ دامه‌زراندنه‌وه‌ی‌ ده‌زگاكانه‌‪.‬‬ ‫(په‌رله‌مان���ی‌ عێراق) ب���وو‪ ،‬له‌ڕۆژێكی‌ به‌عس‪ ،‬ئێس���تا باوه‌ڕ ناك���ه‌م‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫ته‌ماش���اكردن‌و چاودێری‌ بانگه‌ش���ه‌ی‌ پای���زی‌ ئه‌و س���اڵه‌دا‪ ،‬جه‌نابی‌ ش���ێخی‌ له‌و كێوانه‌‪ ،‬نرخی‌ چایچییه‌كی‌ باره‌گای‌‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن‌و ده‌نگ���دان له‌باش���ووری‌ خ���اڵ ئ���اگاداری‌ كردم‌و فه‌رم���ووی‌ كه‌ حیزبێكی‌ له‌باشووردا بۆ بكرێ‌‪ ،‬مخابن‌و‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬بە‌ئاش���كرا ئه‌وه‌ ده‌رده‌خا سه‌رۆك كۆمار‌و س���ه‌رۆكی‌ ئه‌نجوومه‌نی‌ هه‌زاران حه‌یف‪ ،‬له‌سه‌رده‌می‌ داگیركردنی‌‬ ‫كه‌ تاكی‌ كورد‌و كوردس���تانی‌ نه‌ك هه‌ر سه‌ركردایه‌تی‌ شۆڕش���ی‌ به‌عس‌و پیاوی‌ ڕاس���تەوخۆی‌ داگیركه‌ردا‪ ،‬هه‌ر تاكێكی‌‬ ‫دابه‌ش كراوه‌ به‌ڵكو هه‌ڵوه‌شێندراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌ره‌ تۆقێنه‌ری‌ عێراق سه‌ددام حسێن‪ ،‬نه‌دۆڕاو‪ ،‬تاكێكی‌ گه‌وره‌تر بوو له‌تاكێكی‌‬ ‫كاریگ���ه‌ری‌ خراپ���ی‌ حیزب له‌باش���وور نامه‌یه‌كی‌ تایبه‌تی‌ بۆ ن���اردووه‌‌و داوای‌ ئێستای‌ كوردستانی‌‪.‬‬ ‫به‌سه‌ر تاكه‌وه‌ هێنده‌ قورس‌و دزێوه‌‪ ،‬كار لێكردووه‌ خۆی‌ بۆ ئه‌ندامێتی‌ ئه‌نجوومه‌نی‌‬ ‫ئ���ه‌م ڕۆژانی‌ بانگه‌ش��� ‌هی‌ هه‌ڵبژاردنه‌‬ ‫له‌سه‌ر بە‌حیزبكردنی‌ ده‌كه‌ن‌و هه‌ناسه‌یان ناوبراو بپاڵێوێ‌‪ ،‬مامۆس���تای‌ گه‌وره‌ش‪ ،‬ب���ۆ په‌رله‌مانی‌ عێ���راق‪ ،‬له‌باش���ووری‌‬ ‫لێبڕوه‌‪ ،‬لێناگه‌ڕێن تاك بە‌مێشكی‌ خۆی‌ ك���ه‌وا‌و ته‌ڕبۆش���ه‌كه‌ی‌ خ���ۆی‌ له‌هه‌موو كوردس���تاندا‪ ،‬ڕۆژانی‌ سرینه‌وه‌ی‌ هه‌موو‬ ‫بیربكات���ه‌وه‌‪ ،‬بە‌عه‌ق���ڵ‌و ویژدانی‌ خۆی‌ پله‌یه‌كی‌ به‌غدای‌ به‌گه‌وره‌تر ده‌زانی‌‪ ،‬به‌و حی���زب‌و تاكێك���ه‌ له‌الی���ه‌ن حیزبێك ‌ی‬ ‫كاربكا‪ ،‬به‌ربه‌س���تن له‌به‌ر گه‌شه‌كردنی‌ په‌ڕی‌ ئازایه‌تی‌‌و ب���ێ‌ باكییه‌وه‌ داواكه‌ی‌ دیكه‌وه‌‪ ،‬ڕۆژانی‌ نه‌هێش���تنی‌ كه‌سایه‌تی‌‬ ‫پانتایی‌ ویس���ت‌و لێهاتوویی‌‌و دڵس���ۆزی‌ دایه‌ دواوه‌‪ ،‬سه‌ددامیش ڕێزی‌ له‌ئاره‌زووی‌ مرۆڤی‌ كورد‌و كوردستانییه‌‪ ،‬بە‌زه‌حمه‌ت‬ ‫تاك���دا‪ ،‬وه‌ختێ���ك حی���زب ناتوانێ‌ یا جه‌نابی‌ مامۆس���تا شێخ محه‌ممه‌د گرت‪ ،‬ده‌بینرێ‌ كه‌س���ێك دانی‌ خێر بە‌یه‌كێكی‌‬ ‫نایه‌وێ‌ چاكس���ازی‌ له‌خۆیدا بكا‌و گوڕێك ئه‌و حكومه‌ته‌ چه‌وس���ێنه‌ر‌و غ���ه‌دداره‌ دیكه‌دا بنێ‌‪ ،‬چ حیزبێك ئازاتر بێ‌ كه‌س‬ ‫بە‌جیهانبین���ی‌ خۆی‌ بدا‪ ،‬یا له‌ش���ێوه‌ی‌ غیره‌تی‌ ئه‌وه‌ی‌ نه‌بوو سزایه‌كی‌ جه‌نابیان نه‌خوێنێته‌وه‌‪ ،‬خراپترین‌و ناشیرینترین‌و‬ ‫ماركسیانه‌ی‌ سواوی‌ ڕێكخستنی‌ حیزبی‌ بدا‪ ،‬چونكه‌ ده‌یزانی‌ كه‌ مامۆستای‌ خاڵ نه‌بیس���تراوترین جنێو ب���دا‪ ،‬وا له‌تاكی‌‬ ‫نه‌یه‌ت���ه‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا له‌ه���ه‌ڵ‌و له‌وه‌ گه‌وره‌تره‌ ببێته‌ ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مان‪ .‬كورد كراوه‌ ئه‌و حیزبه‌ی‌ پێ‌ له‌پێش���تر‬ ‫مه‌رج‌و مه‌ترسی‌ قۆناغه‌كه‌‪ ،‬له‌سیاسه‌تی‌ دووه‌م یادگار‪ ،‬ئه‌وه‌ بوو له‌ناوه‌ڕاس���تی‌ ب���ێ‌‪ ،‬له‌دیموكرات���ی‌ ئه‌م���ڕۆی‌ عێراق‌و‬ ‫ده‌وروب���ه‌ر‌و په‌یوه‌ندیی���ه‌ ئاڵ���ۆزه‌ حه‌فتاكانی‌ س���ه‌ده‌ی‌ بیس���ته‌م‪ ،‬منیش باش���وردا‪ ،‬هێ���رش‌و جنێو كه‌ره‌س���ه‌ی‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كان تێنه‌گا‪ ،‬به‌رژه‌وه‌ندییه‌ یه‌كێ���ك ب���ووم له‌قوتابیان���ی‌ به‌ش���ی‌ س���ه‌ره‌كی‌‌و چه‌كی‌ زه‌لی���ل كردنی‌ تاكی‌‬ ‫بااڵكانی‌ نه‌ته‌وه‌‌و خاك له‌به‌رچاو نه‌گرێ‌‪ ،‬دیراس���اتی‌ كوردی‌ زانكۆی‌ س���لێمانی‌‪ ،‬كورده‌‪ ،‬بە‌مانایه‌كی‌ دیكه‌ ئه‌وه‌ی‌ سه‌دان‬ ‫هه‌رگیز نه‌ ده‌توانێ‌ گۆڕانكاری‌ له‌كۆمه‌ڵدا سااڵنی‌ دوای‌ هه‌ره‌س‪ ،‬سااڵنی‌ زاڵبوونی‌ س���اڵه‌ داگیرك���ه‌ران‌و دوژمن���ان نه‌یان‬ ‫بكا‪ ،‬نه‌ ده‌ش���توانێ‌ حكومه‌تێكی‌ باش‌و به‌عس‌و چاوس���ووركردنه‌وه‌ی‌ ده‌وڵه‌تی‌ توانی‌ بوو به‌س���ه‌ر كوردیا بس���ه‌پێنن‌و‬ ‫دروس���ت به‌ڕێوه‌ب���ه‌رێ‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ یه‌كێكه‌ عێراق ب���وو‪ ،‬ڕۆژانی‌ موالزم موحس���ین كه‌سایه‌تی‌ كورد بشكێنن‪ ،‬ئێستا به‌شی‌‬ ‫له‌نهێنییه‌كانی‌ دواكه‌وتن���ی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ بوو‪ ،‬سه‌رده‌می‌ له‌خش���ته‌بردن‌و به‌رات‌و زۆری‌ حیزب���ی‌ كوردی‌ ده‌یكا‪ .‬ئه‌وه‌نده‌ی‌‬ ‫كورده‌واری‌‪ ،‬حیزب له‌باشوور‌و له‌ناوخۆدا هه‌ڕه‌شه‌ بوو‪ ،‬كێ‌ ده‌روون نزم‌و الواز بوو حیزب نائه‌مین‌و ناڕاس���تگۆیه‌‪ ،‬تاكه‌كانی‌‬ ‫بە‌پله‌ی‌ جی���اواز زۆربه‌یان هێرش���به‌ر‌و بە‌ده‌نگ بانگه‌وازی‌ به‌عس���ه‌وه‌ ده‌چوو‪ ،‬فێری‌ ناپه‌س���ه‌ندی‌ ناقانوونی‌‌و داوه‌شان‬ ‫ش���ه‌ڕه‌نگێزن‪ ،‬بە‌هه‌مان ش���ێوه‌ تاكیش دوای‌ ده‌س���تمۆبوون‪ ،‬بایه‌خیان نه‌ده‌ما‪ ،‬ك���ردووه‌‪ ،‬حیزب‌و قه‌نات���ی‌ ته‌له‌فزیۆنی‌‬ ‫خه‌س���ڵه‌تی‌ ئه‌وانی‌ وه‌رگرت���ووه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وانه‌ش نه‌ده‌بوونه‌ به‌عسی‌‪ ،‬به‌عس وه‌ك هه‌یه‌‪ ،‬مه‌ترس���ییه‌ بۆ س���ه‌ر ئاساییشی‌‬ ‫یه‌كێ���ك له‌مه‌به‌س���ته‌كانی‌ حی���زب‪ ،‬كێو ته‌ماشای‌ ده‌كردین‪ ،‬ئه‌گه‌رچی‌ زیاتر كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪ ،‬توند‌و تیژی‌‌و تۆقاندن له‌ناو‬ ‫دواكه‌وتنی‌ مرۆڤی‌ ك���ورد‌و داگیركردنی‌ چاودێری‌ ده‌كراین‪ ،‬به‌اڵم س���وكایه‌تییان خه‌ڵك���دا باڵوده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ له‌كات‌و‬

‫ئاسان نیی ‌ه‬ ‫كولتوور ‌ی نادروست ‌ی‬ ‫باو بە‌قسه‌‌و دروشم‬ ‫بگۆڕدرێ‌ گۆڕانكار ‌ی‬ ‫بە‌كه‌سانی‌ خۆی‌‌و‬ ‫هیممه‌تی‌ باوه‌ڕبوون‬ ‫بە‌كۆمه‌ڵگه‌‌و‬ ‫گۆڕانكاری‌ ده‌كر ‌ێ‬ ‫ناوه‌ندی‌ ئه‌م‬ ‫كاره‌ش گه‌وره‌ی ‌ی‬ ‫مرۆڤه‌‬

‫دەنگدان‬ ‫شوێنی‌ ئاوادا حیزب ده‌بێته‌ به‌اڵ به‌سه‌ر‬ ‫تاك‌و كۆمه‌ڵه‌وه‌‪ ،‬ده‌بێت���ه‌ هۆكارێك بۆ‬ ‫تێكدانی‌ قه‌ناعه‌تی‌ تاك‪.‬‬ ‫حیزب له‌باش���ووردا‪ ،‬ئامرازی‌ بژێوی‌‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ مانگانه‌‌و داراییه‌‪ ،‬بە‌واتایه‌كی‌‬ ‫دیك���ه‌ زاڵ بوونی‌ هێزی‌ حیزب به‌س���ه‌ر‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌دا‪ ،‬وای‌ ك���ردووه‌ كه‌ بۆ تاكی‌‬ ‫كورد حیزب له‌ده‌سه‌اڵتی‌ قانوون دانان‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی‌ ڕاپه‌ڕان���دن پێویس���تتره‌‪،‬‬ ‫سیاس���ه‌ت ك���راوه‌ بە‌پابه‌ندبوونی‌ تاك‬ ‫بە‌حیزب ن���ه‌ك بە‌په‌رله‌مان‌و حكومه‌ت‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش بە‌جۆرێك هه‌ر كه‌سێك هه‌ڵده‌ستێ‌‬ ‫بە‌ڕێنمای���ی‌‌و بە‌بانگه‌ش���ه‌ی‌ حی���زب‪،‬‬ ‫سووكایه‌تی‌ بە‌په‌رله‌مان‌و حكومه‌ت ده‌كا‪،‬‬ ‫نازانێ‌ كه‌ ئه‌مه‌ ئه‌و مه‌ترسییه‌ الی‌ تاك‬ ‫دروست ده‌كا كه‌ هه‌میشه‌‌و به‌رده‌وام ڕقی‌‬ ‫له‌په‌رله‌م���ان‌و حكومه‌ت بێ‌ تا وای‌ لێدێ‌‬ ‫ت���اك بە‌دوای‌ ئ���اژاوه‌‌و ناقانوونیدا بڕوا‪،‬‬ ‫ڕه‌نگه‌ ل���ه‌دوا ڕۆژدا چی‌ دیكه‌ ئه‌و تۆزه‌‬ ‫ئینتیمایه‌ی‌ بە‌كورد‌و كوردستانه‌وه‌ ماوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌ویش نه‌هێڵرێ‌‪ .‬جگه‌ له‌نه‌وه‌ی‌ نوێ‌ كه‌‬ ‫وه‌ك قه‌واره‌ هاوبه‌ش���ی‌ فه‌رمانڕه‌وایه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمی���ان نه‌كردووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ژماره‌یه‌ك‬ ‫له‌سه‌ركردایه‌تییه‌كه‌یان كاربه‌ده‌ست بوون‬ ‫له‌هه‌رێم‪ ،‬ئیدی‌ س���ه‌رجه‌می‌ قه‌واره‌كانی‌‬ ‫دیكه‌ زۆرێك له‌س���ه‌ركردایه‌تییه‌كانیان‪،‬‬ ‫هه‌ر هه‌مووی���ان بە‌پێی‌ هێ���زی‌ خۆیان‬ ‫هاوبه‌شییان له‌دروستكردنه‌وه‌ی‌ عێراقی‌‬ ‫داگیركه‌ر‌و نووس���ینه‌وه‌ی‌ ده‌س���تووره‌‬ ‫ناش���ه‌رعییه‌كه‌ی‌ عێراق���دا ك���ردووه‌‪،‬‬ ‫له‌جێبه‌ج���ێ‌ نه‌كردن���ی‌ م���ادده‌ی‌ ‪‌140‬و‬ ‫كێشه‌ قانوونی‌‌و ده‌ستوورییه‌كانی‌ نێوان‬ ‫هه‌رێ���م‌و عێراق���دا‪ ،‬ده‌س���تیان هه‌بووه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ مایه‌ی‌ س���ه‌ر سوڕمان‌و تێڕامانه‌‪،‬‬ ‫گش���ت ڕێكخس���تنه‌كانی‌ ئه‌و حیزبانه‌‪،‬‬ ‫نه‌ك گله‌یی‌‌و گازه‌نده‌ له‌ده‌س���ه‌اڵتدارانی‌‬ ‫هه‌رێ���م ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو هه‌موو قس���ه‌‌و‬ ‫ده‌نگوب���اس‌و گفتوگۆیه‌كی‌ ته‌له‌فزیۆنی‌‌و‬ ‫چاوپێكه‌وتنێك له‌گه‌ڵ كۆنسۆلی‌ واڵتان‬ ‫له‌هه‌ولێر یا له‌سلێمانی‌‪ ،‬ته‌نیا‌و ته‌نیا بۆ‬ ‫ڕوخانی‌ ده‌سه‌اڵتی‌ هه‌رێم‌و له‌ناوبردنێتی‌‪،‬‬ ‫ئه‌وجا به‌وپ���ه‌ڕی‌ توان���ای‌ هاواركردن‌و‬ ‫س���ووكایه‌تی‌ پێكردن‪ ،‬هێ���رش ده‌كه‌ن‬ ‫له‌هیچ ناپرنگێن���ه‌وه‌‪ ،‬بوارێك ناهێڵنه‌وه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ جارێكی‌ دیكه‌ چاویان بە‌چاوی‌‬ ‫یه‌ك���دی‌ بكه‌وێته‌وه‌‪ ،‬هێن���ده‌ ڕق‌و كینه‌‬ ‫له‌ن���او تاكی‌ ك���ورددا ب�ڵ�او ده‌كه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫شتێكیان بۆ نه‌ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌ر هه‌ڵڕشتنی‌‬ ‫دوژمنایه‌تی‌‌و ناحه‌زی‌‌و ده‌س���ته‌ویه‌خه‌یه‌‬ ‫به‌رامبه‌ر بە‌جگه‌ له‌خۆیان‪.‬‬ ‫ئه‌و سیاس���ه‌ته‌ی‌ حیزب له‌باش���ووری‌‬ ‫كوردس���تان پیاده‌ی‌ ده‌كا‪ ،‬سیاس���ه‌تی‌‬ ‫گه‌ڕه‌الوژه‌ی‌ ئازاده‌‪ ،‬هه‌ر ته‌واو وه‌ك ئه‌و‬ ‫ب���ازاڕه‌ ئازاده‌یه‌ كه‌ له‌هه‌رێم���دا به‌ڕێوه‌‬ ‫ده‌چێ‌‪ ،‬سیاس���ه‌تێك كه‌ س���ه‌ره‌كیترین‬ ‫س���یماكانی‌ برێتیی���ه‌ له‌خش���ته‌بردن‌و‬ ‫سه‌رلێش���ێوانی‌ ت���اك‪ ،‬له‌م���ه‌دا زۆرێك‬ ‫له‌قه‌ڵه‌م به‌ده‌ست‌و نووسه‌رانیش بوونه‌ته‌‬ ‫به‌شێك له‌بانگه‌ش���ه‌كار‌و هاوپه‌یمانیان‪،‬‬ ‫ئه‌و كۆمه‌ڵه‌ نووس���ه‌رانه‌ی‌ ك���ه‌ له‌دوای‌‬ ‫شوباتی‌ ‪ 2011‬كۆمه‌ڵگه‌یان بە‌دوو به‌شی‌‬ ‫فریش���ته‌‌و ش���ه‌یتان دابه‌ش ك���رد‪ ،‬له‌و‬ ‫كاته‌وه‌ له‌الیه‌كه‌وه‌ تاك وه‌ك س���ه‌ركرده‌‬ ‫هێنده‌ ده‌به‌نه‌ سه‌ره‌وه‌‪ ،‬ده‌یگه‌ننه‌ ئاستی‌‬ ‫پیرۆزی‌ دووباره‌ نه‌بوون���ه‌وه‌‪ ،‬له‌الیه‌كی‌‬

‫دیكه‌وه‌ تاكه‌كانی‌ دیكه‌ وه‌ختێك نرخیان‬ ‫هه‌یه‌ شوێنكه‌وتووی‌ تاكه‌ تاكی‌ سه‌ركرده‌‬ ‫ب���ن‪ ،‬بە‌مانایه‌كی‌ دیك���ه‌ گه‌وره‌یی‌ تاكی‌‬ ‫س���ه‌ركرده‌ له‌پچووكردنه‌وه‌ی‌ تاكه‌كانی‌‬ ‫دیكه‌دا ده‌بیننه‌وه‌‪.‬‬ ‫گومان هه‌ڵناگرێ‌ كه‌ س���ه‌ركرده‌ ڕۆڵی‌‬ ‫تایبه‌ت‌و كاریگه‌ری‌ له‌ژیانی‌ تاكی‌ دیكه‌‪،‬‬ ‫حیزب‌و كۆمه‌ڵگه‌دا هه‌یه‌‪ ،‬وه‌ختێك تاكی‌‬ ‫سه‌ركرده‌ بە‌هۆی‌ كاریزما‌و خزمه‌تگوزاری‌‬ ‫ه���زری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و سیاس���ییه‌وه‌‬ ‫ده‌بێته‌ پێشه‌وا‪ ،‬ده‌شێ‌ ئه‌و ده‌مه‌ ببێته‌‬ ‫هه‌وێنی‌ یه‌كێتی���ی‌ ڕیزه‌كانی‌ كۆمه‌ڵگه‌‌و‬ ‫له‌قۆناغێك���ه‌وه‌ بی���ان گوێزێت���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫قۆناغێكی‌ پێش���كه‌وتووتر‌و گه‌شه‌دارتر‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌و مه‌رجه‌ی‌ تاكی‌ دیكه‌ له‌پێناوی‌‬ ‫ئه‌ودا نه‌توێنرێنه‌وه‌‪ ،‬هاوكات دروس���ت‌و‬ ‫ڕه‌وا نییه‌ له‌پێناوی‌ تاكی‌ س���ه‌ركرده‌دا‪،‬‬ ‫به‌ده‌زگاكردنی‌ ‪Institutionalization‬‬ ‫سیس���ته‌می‌ سیاس���ی‌ فه‌رامۆش بكرێ‌‪.‬‬ ‫له‌هه‌ر شوێنێك ده‌زگای‌ فه‌رمانڕه‌وایه‌تی‌‬ ‫نه‌بێ‌‪ ،‬دیموكراتیش نییه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش ته‌نیا‬ ‫بە‌بانگه‌شه‌‌و هه‌ڵبژاردن‌و ده‌نگدان به‌ڕێوه‌‬ ‫ناچێ‌‪ ،‬چونكه‌ جه‌وهه‌ری‌ دیموكراتییه‌ت‪،‬‬ ‫ده‌ور‌و كاریگه‌ری‌ تاكی‌ پاك‌و دڵس���ۆز‌و‬ ‫لێهاتووه‌ له‌ده‌زگاكاندا‪.‬‬ ‫له‌ سیس���ته‌می‌ حیزبی‌ له‌باش���ووری‌‬ ‫كوردس���تاندا‪ ،‬وا له‌ت���اك گه‌یه‌نراوه‌ كه‌‬ ‫ده‌ب���ێ‌ تاكێك���ی‌ حیزب���ی‌ ب���ێ‌‪ ،‬ئه‌وجا‬ ‫ده‌بێت���ه‌ تاكێكی‌ چاك! ده‌ب���ێ‌ تاكێكی‌‬ ‫په‌یوه‌س���ت بە‌س���ه‌ركرده‌ ب���ێ‌‪ ،‬ئه‌وجا‬ ‫ده‌بێته‌ ئه‌ندام‌و هه‌ڵسوڕای‌ باوه‌ڕپێكراو!‬ ‫مخابن ئه‌و تێگه‌یشتنه‌ بۆته‌ مایه‌ی‌ هه‌ڵه‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی‌ گه‌وره‌یی‌ تاك له‌الیه‌ن تاك‬ ‫خۆی‌‌و قای���ل نه‌ب���وون بە‌خزمه‌تكردن‌و‬ ‫دڵس���ۆزی‌ فه‌رمانب���ه‌ران‌و به‌تواناكان‌و‬ ‫پس���پۆڕان له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ حیزب‪ .‬بۆ ده‌بێ‌‬ ‫پزیشكێكی‌ بە‌توانا‪ ،‬پارێزه‌رێكی‌ لێهاتوو‪،‬‬ ‫ئه‌ندازیارێكی‌ ش���اره‌زا‪ ،‬مامۆس���تایه‌كی‌‬ ‫زی���ره‌ك‌و زان���ای‌ زانكۆ‪ ،‬یا مامۆس���تا‌و‬ ‫مه‌الیه‌ك���ی‌ گه‌ورە یا ڕۆژنامه‌نووس���ێكی‌‬ ‫به‌هره‌دار‌و سه‌ركه‌وتوو‪ ،‬ده‌ستبه‌رداری‌ كاره‌‬ ‫پیرۆزه‌كانیان بن‌و بچن حیزبایه‌تی‌ بكه‌ن‌و‬ ‫خۆیان بۆ ئه‌ندامێت���ی‌ په‌رله‌مانی‌ به‌غدا‬ ‫یا كوردس���تان به‌رنه‌پێشه‌وه‌‌و له‌ده‌رگای‌‬ ‫ئه‌م حیزب‌و ئ���ه‌و حیزب بده‌ن؟ ده‌بوایه‌‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌ ڕێز له‌خۆیان‌و پیشه‌كانی‌‬ ‫خۆیان بگرن‪ ،‬واش بزانن ئه‌و جۆره‌ كاره‌‬ ‫پس���پۆڕی‌‌و پیش���ه‌یی‌‌و خزمه‌تگوزاریانه‌‬ ‫زۆر له‌كارك���ردن له‌حیزبێكدا گه‌وره‌ترن‪.‬‬ ‫ڕاكێش���انی‌ به‌هره‌دارانی‌ ت���اك له‌ده‌زگا‬ ‫پیش���ه‌یی‌‌و بواره‌كان���ی‌ خزمه‌تگ���وزاری‌‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌ بۆ ناو حی���زب‪ ،‬بە‌تااڵنبردنی‌‬ ‫به‌هره‌كان���ی‌ تاكه‌ له‌الی���ه‌ن حیزبه‌كانی‌‬ ‫باشووری‌ كوردس���تانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش خۆی‌‬ ‫له‌خۆیدا الوازكردن���ی‌ تاكی‌ كورد‌و زیاتر‬ ‫بە‌حیزبایه‌تیكردن���ی‌ ت���اك‌و ده‌زگاكانه‌‪،‬‬ ‫بە‌داخ���ه‌وه‌ هیچ حیزبێكی‌ ن���وێ‌‌و تازه‌‬ ‫دروس���ت بوو‪ ،‬نه‌یتوانیوه‌ ل���ه‌م باره‌وه‌‬ ‫هه‌نگاوێ���ك له‌حیزبە‌ته‌قلیدیی���ه‌كان‬ ‫تێپه‌ڕێنێ‌‪ ،‬ئاس���ان نیی���ه‌ كولتووری‌ نا‬ ‫دروستی‌ باو‪ ،‬بە‌قسه‌‌و دروشم بگۆڕدرێ‌‪،‬‬ ‫گۆڕانكاری‌ بە‌كه‌س���انی‌ خۆی‌‌و هیممه‌تی‌‬ ‫باوه‌ڕب���وون بە‌كۆمه‌ڵگ���ه‌‌و گۆڕان���كاری‌‬ ‫ده‌ك���رێ‌‪ ،‬ناوه‌ندی‌ ئه‌م كاره‌ش گه‌وره‌یی‌‬ ‫مرۆڤه‌‪.‬‬

‫ئەمە قسە‌ی پیاوێكی نەخوێنەوار بوو‬ ‫لەدیمانەیەكی تیڤیدا‪...‬‬ ‫له‌وەح���ی ئ���ەم پەیڤ���ە كورت���ەوە‪،‬‬ ‫ل���ەو فایالن���ەی كە تایبەت���ن بە‌خاوەن‬ ‫پێشینەكان‪ ،‬لەو بەڵگەنامە زۆرانەی كە‬ ‫لەالی پۆلی���س‌ هەیە‪ ،‬ئایەتێكی قورئانم‬ ‫بیر كەوتەوە‪...‬‬ ‫خراپەكارەكان‪ ،‬هیچ شتێك دەرسیان‬ ‫دا ن���ادا‪ ،‬وا نەزانن میدی���ا‌و راگەیاندن‬ ‫ش���ەرمیان ال دروس���ت ئەكات‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ئابڕوویان ببرێ���ت‪ ،‬ئاخر ئابڕوو لە‌بوون‬ ‫ئەچێت‪ ،‬نەك لەنەبوون‪...‬‬ ‫بەتەما مەبن داواكاری گشتی‌و دادگا‌و‬ ‫س���جن تەمێی���ان كات‪ ،‬ئ���ەوان ئەگەر‬ ‫س���جنیش بكرێن‪ ،‬ك���ە ناكرێ���ن‪ ،‬ئەوا‬ ‫لەزینداندا وانە‌و فێڵ���ی گەندەڵی زیاتر‬ ‫فێرئەبن‪..‬‬ ‫لەس���جنەكان بپرس���ن‪ ،‬چەند لەوانە‬ ‫بوونەتەوە میوانی چەندبارەی الی ئێوە‪،‬‬ ‫لەسەر هەمان تاوان‌و زیاتریش‪....‬‬ ‫درۆزن���ەكان كوێرایی���ان داهات���ووە‪،‬‬ ‫لەقیامەتیشا نابینان‪ ،‬فەساد رەگوریشەی‬ ‫لەبنمیچی دڵیاندا چەقاندووە‪..‬بەجۆرێك‬ ‫تەنانەت ناڕەحەتیەكانی قیامەت‌و سزای‬ ‫سەختی دۆزەخیش‪ ،‬دڵیان لە‌درۆ‌و نیفاق‬ ‫پاك ناكاتەوە‪..‬‬ ‫ئەوەتا لە‌جەهەننەم���دا‪ ،‬ئەپاڕێنەوە‪:‬‬ ‫خوایە‪ ،‬بمانگەڕێنەرەوە دونیا‪ ،‬ئیش���ی‬ ‫چاك ئەكەین‪...‬‬ ‫(ولو ردوا لعادوا لما نهوا عنه‪‌،‬وانهم‬ ‫لكاذبون‪)...‬‬ ‫خوا كە عالم���ە‪ ،‬دڵنیامان ئەكاتەوە‬ ‫بشگەڕێنەوە بۆ دونیا‪ ،‬ئەگەڕێنەوە سەر‬ ‫خراپەكارییەكانی���ان‪ ،‬ئ���ای كە درۆزنن‬ ‫ئەوان‪...‬‬ ‫دەس���باری س���تەمكاران مەب���ن‪،‬‬ ‫بە‌شێتیان وت‪ :‬بۆ ش���ێتی؟ وتی ئاخر‬ ‫بۆم ئەلوێ‪..‬‬ ‫هەندێک درۆزنانەی خۆیان پااڵوتووە‌و‬ ‫ش���انازیش بەپێش���ینە دزێوەكانیانەوە‬ ‫ئەك���ەن‌و دەریش ئەچنەوە‪ ،‬خەتای وان‬ ‫نییە‪..‬‬ ‫خەتای ئەنگۆیە كە دەنگیان ئەدەنێ‪،‬‬ ‫ئەوانیش بۆیان دەس ئەدا‪..‬‬ ‫ئەوان خراپ‌و درۆزن‌و ناپاكن‪ ،‬نكولی‬ ‫لێناكرێ ‪..‬چاو‌و راو ئەكەن‌و دەسانێكیان‬ ‫هەیە لە‌هەڵخەڵەتاندن‌و چەواشەكاریدا‪..‬‬ ‫ئێوە بۆ؟‬ ‫مەگەر بیرتان چۆتەوە‪ ،‬ژیر لە‌هەمان‬ ‫كوونەوە دوو جارناگەزرێ؟ کاتی ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫عیب���رەت وەرگرن‪ ،‬مەب���ن بە‌عیبرەت‪،‬‬ ‫سەگێك دوای پیاوێك كەوتبوو‪ ،‬ئەویش‬ ‫دابوویە بەر پێلەقە‪..‬‬ ‫وتیان بۆ ئەو سەگە داماوەت داوەتە‬ ‫بەر شەق؟‬ ‫وتی‪ :‬ه���ەر لەخۆیەوە‪ ،‬خۆی كردووە‬ ‫بە‌سەگی من ‪...‬‬ ‫گەلۆ وا مەكەن‪ ،‬منەتیان پێتان نییە‪،‬‬ ‫كە زۆریشیان بۆ بێنن‪ :‬ئەڵێن بەدەنگی‬ ‫هاواڵتی���ان هاتووی���ن‌و ش���ەرعیەتمان‬ ‫لەگەڵەوە وەرگرتووە‪..‬‬ ‫ئێ���وە ش���ەرعیەت م���ەدەن‬ ‫بەناشەرعییەكانی ئەوان‪..‬‬ ‫تاك���ەی عەقڵت���ان تی���رۆر بك���ەن؟‬ ‫چەندێكی تر ماڵتان تااڵن كەن؟‬ ‫جارێ���ك لەخش���تەیان ب���ردن خ���وا‬ ‫بیانگرێ؟‬ ‫دەی خوا بتانگ���رێ‪ ،‬كە دەیان جارە‬ ‫هەڵتان ئەخەڵەتێنن‪..‬‬ ‫***‬

‫گەلۆ وا مەكەن‬ ‫منەتیان پێتان‬ ‫نییە‪ ،‬كە‬ ‫زۆریشیان بۆ‬ ‫بێنن‪ :‬ئەڵێن‬ ‫بەدەنگی‬ ‫هاواڵتیان‬ ‫هاتووین‌و‬ ‫شەرعیەتمان‬ ‫لەگەڵەوە‬ ‫وەرگرتووە‪..‬‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )625‬سێشه‌ممه ‪2018/5/15‬‬

‫جێگر ‌ی سكرتێری‌ یه‌كێت ‌ی مامۆستایان‪:‬‬ ‫دانان ‌ی به‌رێوه‌به‌ر ‌ی په‌روه‌رده‌كان له‌سه‌ر بنه‌مای‌ حزب ‌ی بو‌ه‬ ‫ئا‪ :‬سرو‌ه جه‌مال‬ ‫دوا ‌ی ئه‌وه‌ی‌ بیست‌و یه‌ك كه‌سایه‌ت ‌ی په‌روه‌رده‌ی ‌ی‬ ‫پۆستی‌ به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی په‌روه‌رده‌یان له‌سه‌ر ئاست ‌ی‬ ‫كوردستان وه‌رگرت‪ ،‬به‌شێك له‌پسپۆڕانی‌ بوار ‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌و ئه‌و كه‌سانه‌ ‌ی سیڤیان پێشكه‌شكردو‌ه‬ ‫پێان وایه‌ ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌رانه‌ له‌سه‌ر بنه‌ما ‌ی حزب ‌ی‬ ‫دانراون‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ریشدا یه‌كێك له‌به‌ڕێوه‌به‌ر‌ه‬ ‫نوێیه‌كان ئه‌وه‌ ڕه‌ت ده‌كاته‌وه‌و ده‌ڵێت "سیڤ ‌ی‬ ‫پێوه‌ربوه‌"‪.‬‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ ‌ی حكومه‌تی‌ هه‌رێم له‌‪-29‬‬ ‫‪ ،2018-4‬بیس���تو ی���ه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ری‌ پ���ه‌روه‌رده‌ ‌ی‬ ‫له‌سه‌ر ئاستی‌ كوردس���تان گۆڕ ‌ی له‌جێگه‌یان چه‌ند‬ ‫كه‌س���ایه‌تیه‌كی‌ تر ‌ی په‌روه‌رده‌یی‌ دان���ا‪ ،‬بیروڕاكان‬ ‫جیاوازن له‌باره‌ی‌ ئ���ه‌و بنه‌مایانه‌ ‌ی كه‌ پێوه‌ربوه‌ بۆ‬ ‫دانانیان‪ ،‬عه‌تا ئه‌حمه‌د‪ ،‬جێگری‌ سكرتێر ‌ی یه‌كێت ‌ی‬ ‫مامۆس���تایان به‌ئاوێنه‌ی‌ ڕاگه‌یاند "ڕوی‌ قسه‌و گله‌یم‬ ‫له‌وه‌زاره‌ت ‌ی په‌روه‌رده‌یه‌ به‌تایبه‌ت وه‌زیر ‌ی په‌روه‌رده‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ به‌ڵێن��� ‌ی به‌ئێمه‌دا كه‌ دانان���ی‌ به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌كان به‌س���یڤی‌ بێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم وا ده‌رنه‌چو‬ ‫به‌ڵگه‌شمان هه‌ی ‌ه ئه‌و سیڤیانه‌ ‌ی ئیشیان له‌سه‌ر كراو‌ه‬ ‫له‌ده‌ڤه‌ری‌ زه‌رد ته‌نها س���یڤ ‌ی پارتیه‌كانه‌‪،‬له‌ده‌ڤه‌ر ‌ی‬ ‫س���ه‌وزیش ڕێكه‌وتن ‌ی سیاس���یی ‌ه له‌نێوان یه‌كێتی‌‌و‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان له‌دابه‌ش���كردنی‌ په‌روه‌رده‌كاندا‬ ‫ئه‌وه‌ش به‌نهێن ‌ی كراو‌ه هه‌رچه‌ن���د‌ه ئه‌وان ئینكار ‌ی‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬یه‌كێك له‌و به‌ڵگان ‌ه كه‌س نازانێت ئه‌و‬ ‫لیژنه‌یه‌ی ‌ی كه‌ئ���ه‌م نمرانه‌ی‌ داناوه‌ كێن‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ ‌ی‬ ‫هی���چ چاوپێكه‌وتنێك ‌ی تیانیه‌ له‌كاتێك���دا بۆدانان ‌ی‬ ‫سه‌رپه‌رشتیارێك چاوپێكه‌وتن هه‌یه‌‪ ،‬وه‌ په‌ڵپگرتن‬ ‫نه‌ب���و كه‌ بڵێت خاڵی‌ م���ن زۆرتره‌یان ئه‌وان كه‌وات ‌ه‬ ‫ئه‌و‌ه واده‌كات ك ‌ه گومان بكه‌ین‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ قسه‌م‬ ‫له‌س���ه‌ر هیچ كاندیدێك به‌تایبه‌ت نیه‌ ئه‌و كه‌سانه‌ ‌ی‬ ‫دانراون من هه‌قم نیه‌ كێن له‌وه‌ئه‌چ ‌ێ كه‌س��� ‌ی باشو‬ ‫به‌توانای‌ تیابێت‪ ،‬به‌اڵم قس���ه‌م له‌سه‌ر ئه‌و ئالیه‌ت ‌ه‬ ‫هه‌ی��� ‌ه ك ‌ه پێی‌ دانراون ك���ه‌ ئاڵۆزه‌وجێگه‌ ‌ی گومان ‌ه‬ ‫ك���ه‌س ئاگا ‌ی لێنیه‌ ئینجا له‌یه‌ك ڕۆژدا له‌س���نور ‌ی‬ ‫سلێمانی‌ پێنج به‌ڕێوه‌به‌ر فرمانیان بۆده‌رچوه‌و ڕۆژ ‌ی‬ ‫دوا ‌ی ئه‌وه‌ ده‌س���ت به‌كاربون بۆ ئ���ه‌وه‌ ‌ی مه‌جال ‌ی‬ ‫اعتراز نه‌مێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫عه‌تا ئه‌حمه‌د كه‌ هاوكات ئه‌ندامی‌ مامۆس���تایان ‌ی‬ ‫یه‌كگرت���ووه‌‪ ،‬به‌رده‌وام بو له‌س���ه‌ر وتن���ی‌ به‌ڵگه‌و‬

‫نیگه‌رانیه‌كانی‌ "من خۆم سیڤیم پێشكه‌ش نه‌كردو‌ه‬ ‫تا ش���ه‌ڕ ‌ی خۆم بكه‌م‪ ،‬به‌ڕێوبه‌ر ‌ی په‌روه‌رده‌ دانراو‌ه‬ ‫بۆ ش���وێنێك‪ ،‬ب���ه‌اڵم پێشكه‌ش���ی‌ ئه‌و ش���وێنه‌ ‌ی‬ ‫نه‌كردوه‌‪ ،‬له‌ش���وێنی‌ جیاواز كاندید هه‌بوه‌ به‌رزترین‬ ‫نمره‌ ‌ی هه‌بو‌ه به‌پێی‌ ساڵ ‌ی خزمه‌تو ئه‌و پێوه‌رانه‌ ‌ی‬ ‫خۆیان به‌پێ���وه‌ر ‌ی ئه‌زانن‪ ،‬به‌اڵم دواتر ناو ‌ی هیچان‬ ‫نه‌هاتۆته‌و‌ه هه‌تا له‌یه‌كێ‌ به‌رپرسان ‌ی وه‌زاره‌تم بیست‬ ‫پرسیار ‌ی یه‌كێك له‌كاندیده‌كان ‌ی كرد وت ‌ی فاڵن كه‌س‬ ‫كێی ‌ه كه‌ س���یڤیه‌كه‌ ‌ی ئه‌وه‌ند‌ه به‌هێزه‌‪ ،‬به‌اڵم دواتر‬ ‫ناو ‌ی نه‌بو‪ ،‬هه‌یه‌ بۆ تاقیكردنه‌وه‌ ‌ی سه‌رپه‌رشتیار ‌ی‬ ‫ده‌رنه‌چوه‌‪ ،‬به‌اڵم ك���راوه‌ بە‌به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی په‌روه‌رده‌‪،‬‬ ‫ئه‌وان ‌ه هه‌مو به‌ڵگه‌ن له‌سه‌رئه‌وه‌ی‌ كه‌م كوڕ ‌ی هه‌ی ‌ه‬ ‫ڕێكه‌وتن ‌ی سیاس���ی‌ هه‌یه‌‪ ،‬وه‌به‌ئاش���كرایش ئه‌یڵێم‬ ‫به‌رپرس���ان ‌ی په‌روه‌رده‌ له‌سلێمانیشو له‌وه‌زاره‌تیش‬ ‫به‌ئێمه‌ی���ان وت���وه‌ وه‌ك یه‌كگرتوو بچ���ن به‌حزب ‌ی‬ ‫به‌ش��� ‌ه په‌روه‌رده‌ی‌ خۆتان وه‌ربگ���رن‪ ،‬به‌اڵم ئێم ‌ه‬ ‫ئاماده‌نه‌بوینو وتومان ‌ه گه‌ر به‌سیڤی‌ به‌رمان ئه‌كه‌وێت‬ ‫باشه‌"‪.‬‬ ‫عه‌تا ئه‌حمه‌د‪ ،‬دوا ‌ی ئه‌وه‌ی‌ له‌گروپه‌كان ‌ی تایبه‌ت‬ ‫به‌مامۆس���تایان له‌ت���ۆڕ ‌ی كۆمه‌اڵیه‌ت ‌ی فه‌یس���بوك‬ ‫به‌چه‌ند ووش���ه‌یه‌ك باس له‌به‌حزبیكردن ‌ی په‌روه‌رد‌ه‬ ‫ده‌كات پاش دابه‌ش���كردن ‌ی ئه‌و پۆس���تانه‌‪ ،‬هه‌ندێك‬ ‫پش���تگیر ‌ی ده‌كه‌ن���و به‌ش���ێك له‌مامۆس���تایانیش‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ڕه‌ت ده‌كه‌نه‌وه‌ " چه‌ندین ك���ه‌س په‌یوه‌ند ‌ی‬ ‫پێوه‌ك���ردوم‪ ،‬ب���ه‌اڵم ناوێرێن قس���ه‌ بك���ه‌ن هه‌تا‬ ‫س���كااڵیان بۆ من هێناوه‌‪ ،‬ته‌نها من قس���ه‌م كردوه‌و‬ ‫ناڕه‌زایه‌تیم ده‌ربڕیوه‌ له‌س���ێ‌ ش���وێنه‌وه‌ هه‌ڕه‌شه‌م‬ ‫لێكراوه‌ كه‌له‌ال ‌ی خۆم پاراستومه‌له‌به‌رئه‌وه‌ ‌ی وتوم ‌ه‬ ‫به‌حزبی‌ كراوه‌ وتویان ‌ه سكااڵت له‌سه‌ر تۆمار ئه‌كه‌ین‬ ‫له‌دادگا له‌كاتێكدا من نه‌باسی‌ حزبو نه‌ كاندیده‌كانم‬ ‫كردو‌ه من باس���ی‌ ئالیه‌ته‌كه‌ ده‌كه‌م كه‌ حزبی ‌ه نه‌ك‬ ‫په‌روه‌رده‌یی‌"‪.‬‬ ‫جێگر ‌ی سكرتێری‌ یه‌كێتی‌ مامۆستایان به‌پێویست ‌ی‬ ‫ده‌زانێت ك ‌ه له‌لیژنه‌كه‌دا به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌‌و نوێنه‌ر ‌ی‬ ‫یه‌كێتی‌ مامۆستایان هه‌بوایه‌ "بۆی ‌ه گله‌یم له‌وه‌زاره‌ت‌و‬ ‫به‌ڕێوبه‌ری‌ گشت ‌ی په‌روه‌رده‌ ‌ی سلێمان ‌ی هه‌ی ‌ه ئه‌بوای ‌ه‬ ‫قبوڵ��� ‌ی نه‌كردای ‌ه خه‌ڵك ‌ی بێ‌ الیه‌ن���ی‌ به‌توانا هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌الیه‌نی‌ تر س���ڤیی‌ به‌هێزه‌ هه‌یه‌ یان ئه‌بوای ‌ه بڵێن‬ ‫ئه‌و‌ه دابه‌ش���كردن ‌ی پۆسته‌كان ‌ی ڕێكه‌وتن ‌ی یه‌كێتی‌‌و‬ ‫گۆڕان ‌ه كه‌ ئه‌و كاته‌ كه‌س ناتوانێت قس ‌ه بكات"‪.‬‬ ‫ئاوێن ‌ه په‌یوه‌ن���د ‌ی كرد به‌یه‌كێك له‌وكه‌س���انه‌ ‌ی‬

‫ك ‌ه س���یڤ ‌ی پێشكه‌ش���كردبو‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و پۆس���ته‌ ‌ی‬ ‫وه‌رنه‌گرتبو ته‌نها ئه‌وه‌نده‌ی‌ وت "ته‌نها گله‌یم له‌خۆم‬ ‫هه‌یه‌ نه‌ئه‌بوایه‌ س���یڤیم پێشكه‌شكردایه‌‪ ،‬له‌م واڵت ‌ه‬ ‫كوا سیڤی‌ كاری‌ پێ ئه‌كرێت"‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌به‌ڕێوه‌به‌ر‌ه نوێیه‌كان‪ ،‬مهاباد مسته‌فای ‌ه‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ ڕاگه‌یاند "ئاشكرای ‌ه دانان ‌ی به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان‬ ‫ئه‌مجاره‌ له‌س���ه‌ر بنه‌ما ‌ی س���یڤی‌ بو‌ه به‌خاڵبه‌ندی‌‪،‬‬ ‫وه‌زیری‌ پ���ه‌روه‌رده‌ له‌گه‌ڵ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ په‌روه‌رد‌ه‬ ‫ڕێكه‌وت���و‌ه ك ‌ه به‌س���یڤی‌ ئ���ه‌م پڕۆس���ه‌ی ‌ه ئه‌نجام‬ ‫بدرێ���ت ئه‌وه‌ش���ی‌ ك���ه‌ دڵنیانی��� ‌ه ئه‌توانێت بچێت‬ ‫به‌دواداچون بكات‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ی‌ من بزانم هیچ ده‌ست ‌ی‬ ‫حزبی‌ تیانه‌بوه‌‪ ،‬دوس���اڵ پێش ئێس���تا س���یڤیمان‬ ‫پێشكه‌شكردوه‌ به‌پێ ‌ی مافی‌ خۆمان وه‌رمان گرتوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ ش���انازیی ‌ه كه‌له‌ س���لێمانیدا پێن���ج به‌ڕێوه‌به‌ر‬ ‫دانراو‌ه له‌هه‌ولێرودهۆكیش ئه‌وه‌ش���ی‌ اعترازی‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫بابێت بچێت ‌ه په‌روه‌رده‌ س���یڤیه‌كان ده‌ربهێنن‌و بزانن‬ ‫ئایا بە‌خاڵ بوه‌ یان به‌چیبوه‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و بیروڕایانه‌ ‌ی كه‌ پێیان وایه‌ ده‌بێت‬ ‫هه‌روه‌ك وه‌رگرتنی‌ پله‌ی‌ سه‌رپه‌رشتیاری‌‪ ،‬بۆ پۆست ‌ی‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ په‌روه‌رده‌كانی���ش چاوپێكه‌وت���ن یان‬ ‫تاقیكردنه‌و‌ه هه‌بێت مهاباد مسته‌فا ده‌ڵێت "له‌ كات ‌ی‬ ‫كۆنگره‌ی��� ‌ی په‌روه‌رده‌یی‌ داواكراو‌ه ك ‌ه بە‌چوارس���اڵ‬ ‫جارێك به‌رێوه‌به‌ره‌كان بگۆڕێت وه‌گه‌ر ئه‌و كه‌س��� ‌ه‬ ‫لێهاتو بو چوار س���اڵ ‌ی بۆ تازه‌ بكرێته‌و‌ه ئیتر باس ‌ی‬ ‫ئه‌و‌ه نه‌كراوه‌ به‌چاوپێكه‌وتن یان تاقیكردنه‌و‌ه بێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو به‌پێ ‌ی س���یڤ ‌ی خۆت ‌ه ئه‌وه‌ش به‌پێ ‌ی خاڵ ‌ه ك ‌ه‬ ‫چه‌ند ڕێزو سوپاس���ت هه‌یه‌ چه‌ند خزمه‌تتت هه‌یه‌و‬ ‫ئه‌و ش���تان ‌ه بون به‌بنه‌ما بۆ س���یڤییه‌كه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌و‌ه‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ به‌وه‌زاره‌ته‌و‌ه هه‌ی���ه‌‪ ،‬هه‌تا ئه‌گه‌ر وه‌ك‬ ‫پله‌ ‌ی سه‌رپه‌رش���تیاریش بە‌تاقیكردنه‌و‌ه بێت له‌گه‌ڵ‬ ‫ڕێزما هه‌یه‌ ده‌رئه‌چێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم خۆی‌ توانا ‌ی هیچ ‌ی‬ ‫نی���ه‌‪ ،‬چونكه‌ تاقیكردنه‌و‌ه كۆمه‌ڵێك پرس���یار‌ه ك ‌ه‬ ‫ده‌كرێت ئه‌و كه‌س���انه‌ م���اده‌كان ده‌رخ بكه‌ن‌و بچن ‌ه‬ ‫ناو تاقیكردنه‌وه‌كه‌و به‌رزترین نمر‌ه بهێنن‪ ،‬به‌اڵم ك ‌ه‬ ‫دێت ‌ه سه‌ر واقیعی‌ حاڵ هیچ توانایه‌كی‌ نه‌بێت"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی په‌روه‌رده‌ی‌ دوكان‪ ،‬مهاباد مس���ته‌فا‬ ‫ڕێكه‌وتن ‌ی حزب ‌ی ڕه‌ت ده‌كاته‌وه‌ "ڕه‌تیده‌كه‌مه‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫دانانی‌ به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان به‌ڕێكه‌وتن ‌ی حزب ‌ی بێت له‌نێوان‬ ‫یه‌كێتی‌و گۆڕان هه‌تا له‌كاتی‌ ده‌ست به‌كاربون ئه‌و‌ه‬ ‫وتراوه‌و به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش���تی‌و هه‌مو ئه‌و كه‌سانه‌ش‬ ‫كه‌له‌و بواره‌ كاریان كردوه‌ قس���ه‌كه‌م پش���ت ڕاست‬ ‫ئه‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ به‌س���یڤ ‌ی بوه‌و هیچ ده‌ستێك ‌ی حزب ‌ی‬

‫گله‌یم له‌وه‌زاره‌ت‌و‬ ‫به‌ڕێوبه‌ر ‌ی گشت ‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ سلێمان ‌ی‬ ‫هه‌یه‌ ئه‌بوایه‌ قبوڵ ‌ی‬ ‫نه‌كردای ‌ه خه‌ڵك ‌ی ب ‌ێ‬ ‫الیه‌نی‌ به‌توانا هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌الیه‌ن ‌ی تر سڤی ‌ی‬ ‫به‌هێزه‌ هه‌یه‌ یان ئه‌بوای ‌ه‬ ‫بڵێن ئه‌و‌ه دابه‌شكردن ‌ی‬ ‫پۆسته‌كانی‌ ڕێكه‌وتن ‌ی‬ ‫یه‌كێتی‌‌و گۆڕان ‌ه كه‌ ئه‌و‬ ‫كات ‌ه كه‌س ناتوانێت‬ ‫قس ‌ه بكات‬ ‫تیانه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫ه���اوكات وه‌زاره‌تی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ له‌هه‌م���ان ڕۆژ ‌ی‬ ‫ده‌ست به‌كاربونی‌ ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌رانه‌ ئاماژ‌ه به‌بنه‌ما ‌ی‬ ‫پێشكه‌شكردنی‌ زانیاری‌ كه‌س ‌ی ده‌كه‌ن بۆ وه‌رگرتن ‌ی‬ ‫ئه‌و پۆس���تانه‌‪ ،‬وه‌ك ڕایان گه‌یان���دو‌ه به‌رده‌وامیش‬ ‫ده‌ب���ن له‌گۆڕان���كار ‌ی له‌چه‌ندی���ن پۆس���ت ‌ی دیكه‌ ‌ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌و دامه‌زاره‌كانی‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌‪.‬‬

‫پڕۆگرامی‌ خوێندن ‌ی كورد ‌ی له‌ناوچ ‌ه دابڕێنراوه‌كان له‌مه‌ترسیدایه‌‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌‬ ‫مه‌ترسی‌ له‌سه‌ر پڕۆگرامی‌ خوێندنی‌ به‌شی‌‬ ‫كوردی‌ ناوچه‌ دابڕێنراوه‌كان هه‌یه‌و وه‌زاره‌تی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ عێراق ده‌یه‌وێت پڕۆگرامه‌كه‌‬ ‫هاوشێوه‌ی‌ خوێندنی‌ به‌شی‌ عه‌ره‌بی‌ بێت‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ به‌شی‌ خوێندنی‌ كوردی‌ له‌كه‌ركوك‬ ‫ده‌ڵێت"تاكه‌ فه‌رمانگه‌ به‌شی‌ خوێندنی‌ كوردییه‌‬ ‫كه‌ كه‌ركوك ده‌به‌ستێته‌وه‌ به‌هه‌رێمه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئێستا ئه‌یانه‌وێت ئه‌و په‌یوه‌ندییه‌ش ببڕن"‪.‬‬ ‫كازم عه‌ل����ی‌ ك����ه‌ مامۆس����تایه‌ له‌ش����اری‌‬ ‫كه‌ركوك به‌ئاوێنه‌ی‌ ڕاگه‌یان����د "له‌نێوان هه‌رێم‌و‬ ‫به‌غ����دادا ماوین‪ ،‬هه‌رێم له‌چه‌ن����د قوتابخانه‌یه‌ك‬ ‫تاقیكردن����ه‌وه‌ی‌ كردوه‌و ده‌یه‌وێ����ت بابه‌ته‌كانی‌‬ ‫زانس����ت‌و ك����وردی‌ ب����كات به‌زمان����ی‌ ئینگلیزی‌‬ ‫ه����ه‌روه‌ك ئه‌وه‌ی‌ له‌كوردس����تان ك����راوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌غداد ده‌یه‌وێ����ت كتێبه‌كانی‌ پڕۆگرامی‌ عه‌ره‌بی‌‬ ‫وه‌رگێڕێته‌ س����ه‌ر زمان����ی‌ كوردی‌ ب����ۆ ئه‌مه‌ش‬ ‫كورد ناڕازییه‌ له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كه‌ نابێت بابه‌تی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و مێژووی‌ كورد ده‌س����تكاری‌ بكرێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ته‌نها كتێبه‌كانی‌ تر بگۆڕێت‪ ،‬به‌اڵم هێشتا‬ ‫یه‌كالینه‌بۆت����ه‌وه‌ كه‌ كامی����ان جێبه‌جێده‌كرێت‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ن����ده‌ ڕای‌ مامۆس����تایان وه‌رنه‌گی����راوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ل����ه‌دوای‌ ‪ 16‬ئۆكتۆبه‌ره‌وه‌ ئ����ه‌و ده‌نگۆیه‌‬ ‫باڵوبۆته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ بكرێت یان نا مامۆس����تا وه‌ك‬ ‫جێبه‌جێكار ده‌بیننه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و مامۆستایه‌ به‌نیگه‌رانیه‌وه‌ باس له‌هۆكاری‌‬ ‫كارێكی‌ ل����ه‌و ج����ۆره‌ ده‌كات "حكومه‌تی‌ عێراق‬ ‫بۆ كۆنتڕۆڵكردن����ی‌ په‌روه‌رده‌ به‌به‌رنامه‌ ده‌یه‌وێ‌‬ ‫كاره‌كانی‌ ب����كات‪ ،‬به‌اڵم كورد ب����ێ‌ به‌رنامه‌یه‌و‬ ‫نازانێ‌ چی‌ ده‌كات‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ سیستمی‌ خوێندنی‌‬ ‫كوردیش ب����ۆ ئه‌م دۆخ����ه‌ نه‌گونج����اوه‌و زۆری‌‬ ‫بابه‌ته‌كان‌و قه‌باره‌ی‌ كتێبه‌كان كاریگه‌ری‌ خراپی‌‬ ‫هه‌یه‌ له‌س����ه‌ر منداڵ‌و ئه‌وه‌ دۆخی‌ مامۆس����تاش‬ ‫دیاره‌ كه‌ ده‌وام ب����ووه‌ به‌نیوه‌‌و بابه‌ته‌كان ته‌واو‬ ‫نابن‪ ،‬پڕۆگرامه‌ عه‌ره‌بیه‌كه‌ باش����تره‌ هه‌رچه‌نده‌‬ ‫بابه‌تی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌و مێ����ژوی‌ عه‌ره‌ب ده‌خوێنن‬ ‫ك����ه‌ له‌الی‌ كورد قبوڵكراو نیه‌‪ ،‬چه‌ند س����اڵێك‬ ‫وتومه‌ت����ه‌وه‌و چاره‌ك����ی‌ كوردییه‌ك����ه‌ مان����دوی‌‬ ‫نه‌كردوم‪ ،‬ل����ه‌ڕوی‌ زۆری‌ بابه‌ته‌كان‌و ش����ێوازی‌‬ ‫وتنه‌وه‌و تێگه‌یش����تنی‌ قوتابی‌ له‌بابه‌ته‌كه‌و بونی‌‬ ‫ئه‌و ئامڕازان����ه‌ی‌ قوتابی‌ پێ‌ فێرده‌كرێن بۆنمونه‌‬

‫ئه‌گه‌ر مامۆس����تایه‌ك بیه‌وێت قوتابیه‌كه‌ی‌ باشتر‬ ‫تێبگات ده‌بێت به‌رده‌وام ئامڕازه‌كانی‌ به‌ده‌ستی‌‬ ‫خۆی‌ دروست بكات یان به‌پاره‌ بیكڕێت"‪.‬‬ ‫له‌وباره‌ی����ه‌وه‌ ڕه‌ئوف س����ه‌عدواڵ‪ ،‬به‌ڕێوبه‌ری‌‬ ‫به‌ش����ی‌ خوێندنی‌ كوردی‌ له‌كه‌ركوك به‌ڕۆژنامه‌ی‌‬ ‫ئاوێن����ه‌ی‌ ڕاگه‌یان����د " ئێم����ه‌ له‌ڕێگه‌ی‌ به‌ش����ی‌‬ ‫پڕۆگرامه‌كان له‌كه‌ركوك����ه‌وه‌ ئاگاداركراوینه‌ته‌وه‌‬ ‫هه‌ت����ا به‌ڕێوبه‌رایه‌ت����ی‌ په‌روه‌رده‌ش كه‌ س����ه‌ر‬ ‫بە‌به‌غ����داده‌ ئاگاداریكردین����ه‌وه‌ ك����ه‌ ده‌یانه‌وێت‬ ‫پڕۆگرام����ه‌ عه‌ره‌بیه‌كه‌ چۆن����ه‌ كوردیه‌كه‌ش به‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ بێت مه‌به‌س����تیان نیه‌ خوێندنی‌ كوردی‌‬ ‫دابخه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو مه‌به‌ستیان ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و پڕۆگرامه‌ی‌‬ ‫كه‌هه‌یه‌ له‌هه‌رێم دایببڕن‌و سه‌ر به‌به‌غدادبێت كه‌‬ ‫ئه‌وه‌ له‌ڕوی‌ سیاس����ییه‌وه‌ باش نیه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و‬ ‫پڕۆگرامه‌ پابه‌ندمان ده‌كات به‌به‌غداده‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئێستا په‌یوه‌ندیه‌كانمانی‌ له‌گه‌ڵ هه‌رێمدا‬ ‫به‌هێزتركردب����و‪ ،‬هه‌تا له‌ڕوی‌ كۆمه‌اڵیه‌تیش����ه‌وه‌‬ ‫خراپه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ڕوی‌ زانس����تییه‌وه‌ پڕۆگرامه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌غداد ئاس����انتره‌ ئه‌وه‌ی‌ ئێمه‌ قورس����تره‌و ئه‌و‬ ‫بابه‌تان����ه‌ی‌ كه‌ ئێم����ه‌ ده‌یخوێنی����ن وه‌ك مێژوو‬ ‫جوگرافی‌و هاونیشتمانی‌ زیاتر بابه‌ته‌كانی‌ تایبه‌تن‬ ‫به‌كوردس����تانه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم پڕۆگرام����ه‌ عه‌ره‌بیه‌كه‌‬ ‫زیاتر باس����ی‌ مێژوی‌ عه‌ره‌ب‌و عێ����راق ده‌كات‌و‬ ‫مۆركی‌ كوردایه‌تی‌ پێوه‌ نیه‌‪ ،‬بۆیه‌ له‌بری‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ستی‌ نه‌ته‌وایه‌تی‌‌و نیشتمانی‌ تیا به‌هێزبكه‌یت‬ ‫عێراقچێتی‌ تیا گه‌شه‌ ئه‌كات"‪.‬‬ ‫ڕه‌ئوف س����ه‌عدواڵ هه‌رچه‌ن����ده‌ له‌گه‌ڵ گۆڕینی‌‬ ‫ئه‌و پڕۆگرامه‌دا نی����ه‌" له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دانیم‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ناوچه‌ كوردس����تانیه‌كان له‌هه‌رێم دائه‌بڕێ به‌اڵم‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر زۆر مه‌جبوربی����ن ناچارین‪ ،‬ئه‌گه‌ر بۆیان‬ ‫بۆبكرێ����ت ده‌یكه‌ی����ن‪ ،‬تاكه‌ فه‌رمانگه‌ به‌ش����ی‌‬ ‫خوێندن����ی‌ كوردییه‌ كه‌ كه‌ركوك ده‌به‌س����تێته‌وه‌‬ ‫به‌هه‌رێم����ه‌وه‌ كه‌ موچه‌ش له‌وێ����وه‌ وه‌رده‌گرین‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئێس����تا ئه‌یانه‌وێت ئه‌و په‌یوه‌ندییه‌ش ببڕن‬ ‫كه‌ ئه‌مه‌ش بۆ خۆیان به‌یاس����ایی‌ ئه‌زانن‌و وه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌نیه‌ بڵێیت ناكۆكییه‌و له‌كه‌ركوك چاره‌سه‌ری‌‬ ‫بۆ دائه‌نێن‪ ،‬ئه‌وان زیاتر له‌ڕوانگه‌ی‌سیاس����یه‌وه‌‬ ‫سه‌یری‌ ئه‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ خوێندن����ی‌ ك����وردی‌ له‌كه‌ركوك‬ ‫به‌نیگه‌رانیه‌وه‌ باس����ی‌ ئه‌وه‌ی‌ ك����رد "جگه‌له‌وه‌ی‌‬ ‫له‌‪ 2017-10-18‬كه‌ بومه‌ته‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ خوێندنی‌‬ ‫ك����وردی‌ كه‌پێش����تر مامۆس����تا ش����ێرزاد بو كه‌‬ ‫به‌بڕی����اری‌ حزب����ی‌ نه‌یتوان����ی‌ ده‌وام بكات هه‌تا‬

‫پڕۆگرامه‌ عه‌ره‌بیه‌ك ‌ه‬ ‫زیاتر باسی‌ مێژو ‌ی‬ ‫عه‌ره‌ب‌و عێراق ده‌كاتو‬ ‫مۆركی‌ كوردایه‌ت ‌ی پێو‌ه‬ ‫نیه‌‪ ،‬بۆیه‌ له‌بری‌ ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫هه‌ستی‌ نه‌ته‌وایه‌تی‌‌و‬ ‫نیشتمان ‌ی تیا‬ ‫به‌هێزبكه‌یت عێراقچێت ‌ی‬ ‫تیا گه‌شه‌ ئه‌كات‬

‫ئێستاش له‌وه‌زاره‌ته‌وه‌ بڕیاره‌كه‌م بۆ ده‌رنه‌چوه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كه‌هه‌مه‌ به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ خوێندنی‌ كورد ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌غداده‌وه‌ی����ه‌ له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی‌ له‌هه‌ولێر حزبین‌و‬ ‫كێش����ه‌ت بۆ دروس����ت ئه‌كه‌ن‪ ،‬بۆیه‌ به‌غدادیش‬ ‫كه‌وتۆته‌ گومانه‌وه‌ حه‌ز ناكات به‌ڕێوبه‌رایه‌تیه‌ك‬ ‫هه‌بێت كه‌ ڕاس����ته‌وخۆ سه‌ربه‌هه‌رێم بێت‌و ئه‌وان‬ ‫سه‌رپه‌رشتی‌ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ خوێندن����ی‌ ك����وردی‌ له‌كه‌ركوك‬

‫نایش����ارێته‌وه‌ "هه‌ندێك خوێندكار زیاتر حه‌زیان‬ ‫له‌خوێندنی‌ عه‌ره‌بییه‌ هه‌رچه‌نده‌ پێشتر ڕێگه‌یان‬ ‫نه‌ئ����ه‌دا‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌س����اڵی‌ ‪ 2016‬وه‌ ئاس����اییه‌‬ ‫له‌قوتابخان����ه‌ی‌ كوردیی����ه‌وه‌ بچن����ه‌ عه‌ره‌ب����ی‌و‬ ‫به‌پێچه‌وان����ه‌وه‌ گرن����گ ئه‌وه‌یه‌بخوێن����ن‪ ،‬له‌به‌ر‬ ‫ئه‌و فش����اره‌ زۆره‌ی‌ كورد كه‌ له‌س����ه‌ر قوتابخانه‌‬ ‫عه‌ره‌بیه‌كان هه‌یه‌ داوام كردوه‌ بدرێته‌ ده‌س����تی‌‬ ‫خۆم����ان قوتابخانه‌ی‌ عه‌ره‌بیان ب����ۆ ئه‌كه‌ینه‌وه‌‬ ‫به‌مه‌رجێ����ك وانه‌ی‌ كوردی‌ بخوێنن بۆئه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫فش����اره‌ نه‌هێڵین مه‌به‌س����تم ئه‌وه‌یه‌ قوتابخانه‌‬ ‫كوردی����ه‌كان جیابكه‌م����ه‌وه‌ له‌ژێ����ر كاریگ����ه‌ری‌‬ ‫خۆمانداب����ن ده‌مانه‌وێ����ت زیات����ر ك����ورده‌كان‬ ‫كۆبكه‌ینه‌وه‌ له‌قوتابخانه‌ كوردیه‌كاندا"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوبه‌ری‌ خوێندنی‌ ك����وردی‌ چه‌ند داوایه‌كی‌‬ ‫پێشكه‌ش����كردوه‌ "ئێمه‌ قس����ه‌مان له‌گه‌ڵ به‌غداد‬ ‫كردوه‌و هه‌رێم خۆی‌ ناكات����ه‌ خاوه‌نمان‪ ،‬باوه‌ڕم‬ ‫وایه‌ چاوه‌ڕێی‌ دوای‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانن هه‌تا له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌ڕێوبه‌ری‌ پ����ه‌روه‌رده‌ی‌ كه‌ركوك قس����ه‌م كرد‬ ‫ئه‌وانی����ش پالنیان هه‌یه‌ كه‌چ����ۆن ئه‌و پڕۆگرامه‌‬ ‫بگ����ۆڕن‪ ،‬بۆیه‌ داوام كردوه‌ كه‌ پڕۆگرامه‌كه‌ چاپ‬ ‫بكه‌ن‌و میالك����ی‌ خوێندنی‌ كوردی‌ بخاته‌ س����ه‌ر‬ ‫به‌غداد وه‌گ����ه‌ر پڕۆگرامه‌كه‌ش ئه‌گ����ۆڕن تەنها‬ ‫بابه‌ته‌ زانس����تیه‌كان بگ����ۆڕن كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان‌و‬ ‫كوردی‌ نه‌گۆڕێن‪ ،‬قوتابخانه‌ی‌ مه‌شمول بكرێته‌وه‌‬ ‫تا ئ����ه‌و خوێندكارانه‌ی‌ ك����وردن‌و له‌قوتابخانه‌ی‌‬ ‫عه‌ره‌ب����ی‌ ده‌وام ئه‌ك����ه‌ن وان����ه‌ی‌ كوردی����ان بۆ‬ ‫دابنرێ����ت‌و به‌ڕێوبه‌رایه‌تیه‌ك����ی‌ س����ه‌ربه‌خۆی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌مان هه‌بێ����ت په‌یوه‌ندی‌ به‌په‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫گش����تی‌ كه‌ركوكه‌وه‌ هه‌بێ����ت‌و پڕۆگرامه‌كانیش‬ ‫له‌كه‌ركوك����ه‌وه‌ پس����پۆڕو سه‌رپه‌رش����تیاره‌كانی‌‬ ‫خۆمان سه‌رپه‌رشتی‌ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ڕه‌ئوف س����ه‌عدواڵ به‌پێوستی‌ ده‌زانێت "ئه‌ندام‬ ‫په‌رله‌مانه‌كان له‌به‌غ����داو وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫هه‌رێم بێنه‌ س����ه‌رخه‌ت‌و به‌رچاو ڕونیه‌كمان به‌نێ‌‬ ‫ت����ا بزانین چیبكه‌ین ئایا ملكه‌چ����ی‌ به‌غداد بین‬ ‫به‌رنامه‌ی‌ هه‌رێ����م نه‌خوێنین ئایا به‌رهه‌ڵس����تی‌‬ ‫بكه‌ین یان هه‌ماهه‌نگی‌ بكه‌ین بكه‌ین یان خۆمان‬ ‫بڕیاربده‌ین"‪.‬‬ ‫(‪ )7650‬ك����ه‌س میالكی‌ خوێندن����ی‌ كوردییه‌‬ ‫له‌كه‌ركوك كه‌ سه‌رپه‌رش����تیاران‌و مامۆستایان‌و‬ ‫فه‌رمانبه‌ران����ن‪ ،‬له‌(‪ )475‬قوتابخانه‌و خوێندنگاو‬ ‫باخچه‌ی‌ مندااڵندا (‪) 81،000‬خوێندكارو قوتابی‌‬ ‫ده‌خوێنن‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫ته‌خته سپی‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫ی چاالک‪،‬‬ ‫فێرکردن ‌‬ ‫بەرئەنجام‌و لێکەوتە‬ ‫پەروەدەرییەکانی‌‬ ‫"فێرک���ردن" لە‌ڕێگ���ەی‌ چاالکیی���ەوە (یاریی‪،‬‬ ‫گۆرانی‌‪ ،‬س���ەما‌و جوولە‌و نواندن)یەکێکە لە‌مۆدێلە‬ ‫پەس���ەند‌و کاریگەرەکان���ی‌ پرۆس���ەی‌ فێرک���ردن‪،‬‬ ‫بەجۆرێک ئەم مۆدێلە پێش���نیاز‌و جێگەی‌ بایەخ ‌ی‬ ‫زۆرێ���ک لە‌پەروەردەناس���ە هاوچەرخەکانە‪ .‬بایەخ‌و‬ ‫کاریگەریی ئەم مۆدێلەدا لەوەدایە کە بەشێوەیەک ‌ی‬ ‫"ناڕاس���تەخۆ" قوتابی‌ فێ���ر دەکرێت‪ ،‬جگە لەوەش‬ ‫کەش���ێکی‌ تەواو ئارام‌و س���اخلەم دێنێتە ئاراوە کە‬ ‫هاوکارییەکی‌ باشی‌ پرۆسەی‌ فێرکردن دەکات‪.‬‬ ‫لە مۆدێل���ی‌ فێرکردن لە‌ڕێگ���ەی‌ چاالکی ـیەوە‬ ‫قوتاب ‌ی لەسەر ئاس���ت ‌ی ئاگایی وا وێنە ‌ی پرۆسەکە‬ ‫دەکات کە سەرقاڵی‌ وازی‌‌و کایەیە‪ ،‬تەواوی‌ کاتەکان ‌ی‬ ‫بەخش���یوە بە‌یاریی‪ ،‬ئەمما لە‌واقیع���دا ئەمە تەنها‬ ‫دی���وی‌ بینروای‌ ئامانجەکەیە‪ ،‬دی���وە نەبینراوەکە ‌ی‬ ‫بەرجەستەکردی‌ پرۆس���ەی‌ "فێرکردن"ە بە‌شێوە ‌ی‬ ‫ناڕاستەوخۆ‪ .‬کە ئەم ئامانجەیان مامۆستا دەیبنێت‌و‬ ‫قوتاب ‌ی کەمتر دەرکی‌ دەکات‪.‬‬ ‫"فێرکردن" لە‌ڕێگەی‌ چاالک���ی‌‌و یاریی‪ ،‬گۆرانی‌‌و‬ ‫جووڵە‪ ،‬کار ‌ی ئەو مامۆستایانە کە بەڕاستی‌ دەزانن‬ ‫کار بک���ەن‪ ،‬ی���ان مەبەس���تیانە کاری‌ واتابەخش‬ ‫بک���ەن‪ .‬چونکە فێرکردنی‌ چاالک هاوکارییەکی‌ زۆر‬ ‫باشی‌ منداڵ‪-‬قوتاب ‌ی دەکات تا پێشکەوتنی‌ بەرچاو‬ ‫بەدەست بهێنێت‌و لەیەک کاتدا لە‌ئاست‌و ڕەهەند ‌ی‬ ‫جۆراوجۆرەوە "فێرکاری���ی‪ ،‬دەروونی‌‪ ،‬کۆمەاڵیەتی‌‪،‬‬ ‫جەستەیی" توانستەکانی‌ پێشکەون‪.‬‬ ‫لە ئاس���تی‌ فێرکاریی‪ :‬فێرکردنی‌ ئەکتیڤ بنگە‌و‬ ‫بناوانێک���ی‌ بەهێ���ز لە‌ی���ادەوری‌ منداڵ���دا بنیاد‬ ‫دەنێ���ت‪ ،‬دەبێتە بەش���ێک لە‌وش���یاری‌ ڕەس���ەن‌و‬ ‫لە‌یادگەی‌ درێژمەودادا دەچەسپێت‪ ،‬چونکە ئامانجە‬ ‫فێرکارییەکان ئاوێزان���ی‌ کایە‌و گەپ دەکرێن‪ .‬ڕوون‬ ‫نییە یاری‌ دەک���ەن یان وانەدەخوێنن‪ .‬خودی‌ ئەم‬ ‫ناڕوونیی���ە گرنگە‪ ،‬چونکە جۆرێک���ە لە‌"فێرکردن ‌ی‬ ‫ناڕاستەخۆ"‪.‬‬ ‫یاری���ی‌و من���داڵ دوو ڕەگ���ەزی‌ ت���ەواو گرێدار‌و‬ ‫پەیوەست‌و‌و کالێککەرن‪ .‬وێنا‌و تێگەیشتن ‌ی منداڵ‬ ‫بۆ "فێرکردن لە‌ڕیگ���ەی‌ چاالکی"یەوە‪ ،‬وێنایەک ‌ی‬ ‫ئەرێنی‌‌و شادیبەخشە‪ ،‬چونکە ئەو لە‌دید ‌ی خۆیەوە‬ ‫وا تێگەیش���توە س���ەرقاڵی‌ "یاری���ی‌و گۆران��� ‌ی‬ ‫خاڵخاڵۆکە"یە‪ ،‬ئامانجی‌ مامۆستاش فێرکردنی‌ پیت ‌ی‬ ‫"خ"ێیە‪ .‬دوو ئامانجی‌ هاومەبەس���ت تێکەڵ دەکرێن‬ ‫لە‌کارێکدا‪ ،‬کە نە ویس���ت‌و ئامانجی‌ مامۆستا پەک ‌ی‬ ‫دەکەوێ���ت‪ ،‬نە حەز‌و خولیاکان��� ‌ی منداڵ خامۆش‌و‬ ‫پەرواێز دەخرێت‪.‬‬ ‫ڕەهەن���دی‌ دەروون���ی‌‪ :‬یاری���ی‌و چاالکی‌ لە‌زۆر‬ ‫بار‌و کاتدا س���ەرچاوەن بۆ ئاسایش‌و سەقامگیر ‌ی‬ ‫دەروونی‪ ،‬دروستە چاالک ‌ی پرۆسەیەکی‌ جەستەییە‪،‬‬ ‫ئەمما لێکەوتە دەروونییە نەبینراوەکانی‌ فراوانترە‪،‬‬ ‫لە‌کات ‌ی چاالکی‌ هەمیش���ە پەیوەندییەکان تۆخترن‬ ‫وەک لە‌باری‌ ئاس���ایی‪ ،‬منداڵەکان ناچارترن دەستە‬ ‫دەس���تە لە‌پێناو ئامانجی‌ دیاریکراو یەکییەتی‌و تیم‬ ‫دروست بکەن‪ ،‬خود ‌ی ئەم پەیوەندییە سەرچاوەیەک ‌ی‬ ‫کاریگەرە بۆ دروستی‌ دەروونی‌‌و هەستی‌ کۆمەاڵیەت ‌ی‬ ‫الی‌ قوتابیان‪ ،‬لە‌ئاستێکی‌ دیکەوە‪ ،‬یارییەکان پرن‬ ‫لە‌پەیوەندی‌ هەمەجۆر‪ ،‬ش���ۆخی‌‌و گەپ‪ ،‬پێکەنین‌و‬ ‫کامەرانی‌‪ ،‬ڕاوێژ‌و ڕاگۆڕینەوە لە‌نێوان کارەکەکتەرە‬ ‫بەشدارەکان دێتە ئاراوە‪ ،‬تەواوی‌ ئەم هەستانەش‬ ‫گرنگن‪ ،‬پێویس���ت‌و مەرجن بۆ ساخڵەمی‌ دەروونی‌‌و‬ ‫هەستی‌ کامەرانی‌‪.‬‬ ‫ڕەهەن���دی‌ کۆمەاڵیەت���ی‌‪ :‬یاری���ی‌و چاالکیی���ە‬ ‫فێرکارییەکان بە‌گش���تی‌ پرۆس���ەی‌ دەستجەمعین‪،‬‬ ‫ی���ان بڵین زیات���ر لە‌کارەکتەرێ���ک‌و دوو کارەکتەر‬ ‫بەشدارن‪ ،‬بەشدار ‌ی فراوانی‌ قوتابییەکان لە‌کارێکدا‪،‬‬ ‫کە خواس���ت‌و مەیلیان دەبزوێنیت‌و پرۆس���ەیەک ‌ی‬ ‫خۆویس���ت‌و دڵخوازانەیە‪ ،‬خۆنەویستانە دەیانخاتە‬ ‫کەش���ێک ‌ی پر لە‌پەیوەندی���ی‌و کەمەاڵیەتییە‪ ،‬ئەم‬ ‫تێکەڵی‌‌و هەماهەنگییەش تەواو دەرفەتێکی‌ گونجاوە‬ ‫بۆ پێکەتنی‌ توانس���ت ‌ی کۆمەاڵەیتی‌ قوتابییەکاە ‪.‬‬ ‫لە‌بارێک���ی‌ دیک���ەوە‪ ،‬ڕوونە زۆرب���ە ‌ی چاالکییەکان‬ ‫بە‌ئامان���ج‌و مەس���ەتدارن‪ ،‬ب���ۆ پێکان��� ‌ی ئامانجە‬ ‫دیاریرکاوەکانی‌ نێو یارییە‪ ،‬چاالکییەکە‪ ،‬گۆرانییە‪،‬‬ ‫مندااڵن ناڕاستەخۆ دەکەونە ڕاوێژ‌و تەگبیر‪ ،‬وتووێژ‌و‬ ‫پالنڕێژی‌‪ ،‬ئەنجامدانی‌ ئەم پرۆس���انەش ڕاس���تەخۆ‬ ‫کۆمەک بە‌توانست ‌ی قوتابی‌ دەکات‌و لە‌بوونەوەرێک ‌ی‬ ‫بێدەنگ‌و پاس���یڤەوە دەیگوازێتەوە ب���ۆ مرۆفێک ‌ی‬ ‫خاوەن ڕاونگە‌و کۆمەاڵیەتی‌‪...‬‬ ‫ڕەهەن���دی‌ جەس���تەیی‪ :‬یاری���ی‌و چاالک��� ‌ی‬ ‫کردەیەکی‌ جەس���تییە‌و بەش���ی‌ زۆری‌ ئۆرگانەکان ‌ی‬ ‫جەس���تە بەش���دارن‪ ،‬ئەم جوولەیەش لە‌سەرێکەوە‬ ‫ڕێگرە لە‌داهێ���زان‌و ماتبوون‪ ،‬لە‌س���ەرێکی دیکەوە‬ ‫مەیلی‌ بەش���داری‌ قوتاب���ی‌ دەبزوێنی���ت‪ .‬تەرکیز‌و‬ ‫چێ���ژی‌ بەش���داری‌ زی���اد دەکا‪ .‬ئ���ەو جمووجۆل‌و‬ ‫هەلەبەزوداب���ەزە ‌ی لە‌کات���ی‌ چاالکییەکان دەکرێت‪،‬‬ ‫دەشێت وەک جۆرێک لەوەرزش وەسف بکرێت‪ ،‬کە‬ ‫س���ەرئەنجام دەتوانین بلێن جۆرێکە لە‌"پەروەدەیی‬ ‫جەستەیی"‪...‬‬ ‫‪hawker.abdulla0@gmail.com‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )625‬سێشه‌ممه ‪2018/5/15‬‬

‫جه‌نگی سوریاو ڕۆل‌و سیاسه‌تی ئیقلیمی‌و وده‌وڵه‌تی‬ ‫خوێندنه‌وه‌یه‌كی سیاسی‌و ئابوری‬

‫پ‪ .‬د‪ .‬ساالر باسیره‌‬ ‫‪1‬ـ‪٢‬‬ ‫ته‌وه‌ری یه‌كه‌م‬ ‫(‪)1‬‬ ‫(جه‌نگ درێژه‌پێدانی سیاسه‌ته‌ بە‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫تر)‬ ‫ل���ه‌ پێناس���ه‌كه‌ی ‪ Clausewitz‬جه‌نگ‬ ‫به‌واتای درێژه‌پێدانی سیاسه‌ته‌ بە‌ئامرازی تر‪.‬‬ ‫هه‌ول ئه‌دات جه‌نگ وه‌ك ڕوداوێك تێبگات كه‌‬ ‫تێیدا الیه‌نێكی به‌شداری جه‌نگ ئیراده‌ی خۆی‬ ‫به‌س���ه‌ر الیه‌نێكی تری به‌شداربووی جه‌نگه‌كه‌‬ ‫بسه‌پێنێ‪ .‬جه‌نگ ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌یه‌كی به‌رفراوانی‬ ‫دوو الیه‌نه‌و ش���ێوازێك له‌ك���رداره‌ به‌ئامانجی‬ ‫ئه‌وه‌ی به‌رامبه‌ره‌كه‌ی گێڕ بكات یان س���نوری‬ ‫ب���ۆ دابنێت یان بیخاته‌ ژێر خواس���تی خۆی ‪.‬‬ ‫جه‌نگیش هه‌روه‌ك ئاش���تی سیاسه‌ته‌‪ .‬ئاشتی‬ ‫سیاس���ه‌ته‌ به‌بێ ش���ه‌ڕ‪ ،‬جه‌نگیش سیاسه‌ته‌‬ ‫به‌رێگای جه‌نگ‌و خوێن ڕشتنه‌وه‌‪ .‬سیاسه‌تیش‬ ‫بریتیه‌ له‌هونه‌ری كه‌لك وه‌رگرتن له‌بارودۆخه‌كه‌‬ ‫بۆ به‌رژه‌وه‌ندیه‌كی تایبه‌ت‪.‬‬ ‫"ئه‌و كاته‌ ده‌توانین له‌ناوه‌ڕۆكی جه‌نگ بگه‌ین‬ ‫ئه‌گه‌ر ده‌رباره‌ی سیاسه‌تی دووفاقیی جه‌نگه‌كه‌‬ ‫بكۆڵینه‌وه‌ به‌ر له‌هه‌ڵگیرسانی‪ .‬جه‌نگ هه‌ر ته‌نیا‬ ‫پێكدادانی چه‌كداریی نێوان الیه‌نه‌كان نیه‌ به‌ڵكو‬ ‫ملمالنێی توندوتیژه‌ له‌نێوان ئابوری‌و سیاسه‌ت‌و‬ ‫ئایدۆلۆژی���ای الیه‌ن���ه‌كان‪ .‬بە‌ده‌س���تپێكردنی‬ ‫جه‌نگ هه‌موو ئ���ه‌م الیه‌نانه‌ی ئاماژه‌یان پێدرا‬ ‫ئاڕاسته‌ی سه‌ركه‌وتن‌و هێنانه‌دی ئامانجه‌كانی‬ ‫جه‌نگ ده‌كرێ���ن" ‪ .‬بەاڵم هه‌موو جه‌نگه‌كانیش‬ ‫هاوش���ێوه‌ نین‪ .‬هۆی ئه‌وه‌ش ده‌گه‌رێته‌وه‌ بۆ‬ ‫جی���اوازی هه‌لومه‌رجی مێژویی س���ه‌رهه‌لدانی‬ ‫جه‌ن���گ‌و هۆكان���ی هه‌لگیرس���انی جه‌نگه‌كه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ئ���ه‌و ئامانجانه‌ی ك���ه‌ له‌پێناویاندا‬ ‫جه‌نگ���ه‌كان به‌رپاكراون‪ .‬جگه‌ له‌وه‌ جه‌نگه‌كان‬ ‫له‌ڕووی شوێن‌و زه‌مه‌ن‪ ،‬چه‌ك‌و تفاق‌و شێوازی‬ ‫چاالكیه‌كان هه‌روه‌ها ژم���اره‌ی پێكدادانه‌كان‌و‬ ‫به‌رفراوانیه‌وه‌ جیاوازی���ان هه‌یه‌‪ .‬بەاڵم جه‌نگ‬ ‫هه‌میش���ه‌ ش���ێوه‌یه‌كی توندوتی���ژ ب���ووه‌ بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ركردن‌و به‌الدا خستنی ملمالنێ‪ .‬هه‌موو‬ ‫پێكدادانێك���ی چه‌كداریی به‌جه‌ن���گ دانانرێت‬ ‫چونك���ه‌ به‌ب���ێ هه‌بوون���ی ئامانجی سیاس���ی‬ ‫توندوتیژترین پێك���دادان به‌جه‌نگ ناژمێردرێ‪.‬‬ ‫لێره‌دا پێویس���ته‌ س���ه‌رنج بۆ ئه‌وه‌ ڕابكێشین‬ ‫كه‌ به‌رژه‌وه‌ندی سیاس���ی‌و ئابوری ئه‌و چین‌و‬ ‫ده‌وله‌ته‌ی له‌جه‌نگدان ئامانجی جه‌نگه‌كه‌ دیاری‬ ‫ده‌كه‌ن بۆنمونه‌ جه‌نگی عێراق ‪ /‬ئێران‪ ،‬عێراق‬ ‫‪ /‬كوێت‪ ،‬جه‌نگی سوریا‪ ،‬یه‌مه‌ن‪ ،‬ڤێتنام‪....‬‬ ‫ده‌س���پێكی جه‌نگ پێشتر بە‌ناكۆكی سیاسی‬ ‫ده‌س���تپێده‌كات‪ .‬به‌م ش���ێوه‌یه‌ ده‌كرێ جه‌نگ‬ ‫وه‌ك درێژكه‌ره‌وه‌ی سیاسه‌ت ببینرێت‌و جه‌نگ‬ ‫ده‌بێت���ه‌ ئام���رازی بە‌ده‌س���تهینانی ئامانجی‬ ‫سیاسیش ‪.‬‬ ‫قه‌واره‌ی جه‌نگ هه‌میش���ه‌ ده‌گه‌رێنرێته‌وه‌ بۆ‬ ‫ئامانج���ه‌ سیاس���یه‌كه‌ی الیه‌نه‌كانی جه‌نگه‌كه‌‪.‬‬ ‫جه‌ن���گ چاالكیه‌ك���ی رێكخ���راوه‌ ك���ه‌ هێ���زه‌‬ ‫س���ه‌ربازیه‌كان‌و ده‌زگا غه‌یره‌ س���ه‌ربازیه‌كان‌و‬ ‫هه‌روه‌ه���ا كۆمه‌لگای س���ڤیلیش دێنێته‌ نێوی‪.‬‬ ‫چۆنایه‌ت���ی‌و چه‌ندایه‌تی چ���ه‌ك زۆربه‌ی كات‬ ‫بری���ارده‌ری س���ه‌ركه‌وتن‌و دۆڕاندنی س���وپاو‬ ‫نه‌ته‌وه‌ش���ه‌‪ .‬س���ه‌رده‌می كۆن میتالی باشترو‬ ‫چه‌ندایه‌ت���ی چه‌ك بریاری س���ه‌ركه‌وتن بووه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مرۆك���ه‌ مرۆڤایه‌تی خاوه‌ن���ی ته‌كنه‌لۆژیای‬ ‫چه‌كی مۆدێرنه‌‪ .‬ش���تێكی س���ه‌یر نی���ه‌ له‌به‌ر‬ ‫ڕۆش���نایی ژماره‌ی جه‌نگه‌ زۆره‌كان له‌مێژوودا‬ ‫ئه‌و قه‌ناعه‌ته‌ حوكم بكات كه‌ جه‌نگ به‌شێكی‬ ‫گه‌وره‌ی مێ���ژووی مرۆڤایه‌تیه‌‪ .‬لیره‌دا ده‌گه‌مه‌‬ ‫ئه‌و ده‌رئه‌نجامه‌ی كه‌ سه‌رجه‌م ئه‌و جه‌نگانه‌ی‬ ‫له‌مێ���ژودا ڕویانداوه‌ چاره‌نوس���ێكی ڕێكه‌وتی‬ ‫مرۆڤایه‌تی نین‪.‬‬ ‫جه‌نگ بە‌خواس���ت‌و هه‌وه‌س كۆتایی نایه‌ت‪،‬‬ ‫ئاش���تیش بە‌ته‌نها الیه‌ك نایه‌ته‌ دی‪ .‬هه‌ندێك‬ ‫جار جه‌نگ بازرگانیه‌و كه‌س���ان‌و ده‌وڵه‌تانێكی‬ ‫پێده‌وڵه‌مه‌ن���د ده‌ب���ن‪ .‬الن���ی ك���ه‌م ‪1/3‬ی‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌كان���ی جیه���ان له‌بارودۆخی جه‌نگدان‬ ‫ئیتر به‌هه‌ر ش���ێوه‌یه‌ك له‌شێوه‌كان بێت‪ .‬له‌م‬ ‫توێژینه‌وه‌یه‌دا نه‌ك ته‌نها به‌ش���ێك له‌مێژووی‬ ‫جه‌ن���گ‌و ه���ۆكارو باكگراونده‌كان���ی جه‌ن���گ‬ ‫ده‌خرێته‌ ڕوو به‌ڵكو دڕندایه‌تی مرۆڤه‌كانیش���ی‬ ‫تێدا ده‌بینرێت‪.‬‬ ‫كورته‌یه‌ك ده‌رباره‌ی سوریا‬ ‫كۆم���اری س���وریا له‌س���الی ‪ 1930‬دامه‌زراو‬ ‫له‌س���الی ‪ 1946‬بووه‌ ده‌وله‌تێكی س���ه‌ربه‌خۆ‪.‬‬ ‫له‌سالی ‪1963‬وه‌ له‌ئه‌نجامی كوده‌تاوه‌ حیزبی‬ ‫به‌ع���س بە‌ش���ێوه‌یه‌كی دیكتاتۆران���ه‌ حوكمی‬ ‫سوریا ده‌كات‪.‬‬

‫كۆم���اری عه‌ره‌بی���ی س���وریا ده‌وله‌تێ���ك‬ ‫له‌ڕۆژهه‌التی نزیك‪ .‬له‌باشوره‌وه‌ سنوری له‌گه‌ل‬ ‫ئیس���رائیل‪ ،‬له‌ڕۆژئ���اواوه‌ س���نوری بە‌لوبنان‌و‬ ‫ده‌ریای سپی ناوه‌ڕاس���ته‌وه‌ هه‌یه‌‪ .‬له‌باكوره‌وه‌‬ ‫س���نوری بە‌توركیاو‪ ،‬له‌به‌ره‌ی ڕۆژهه‌التیشه‌وه‌‬ ‫س���نوری بە‌عێراق‌و له‌باش���وریش بە‌ئه‌رده‌نه‌وه‌‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ .‬دورگ���ه‌ی قوبروس نزیك���ه‌ی ‪ 125‬كم‬ ‫له‌قه‌راغ ده‌ریای س���وریاوه‌ دووره‌‪ .‬بە‌ڕووبه‌ری‬ ‫‪ 185‬هه‌زار كم دووجا س���وریا نیوه‌ی ڕوبه‌ری‬ ‫ئه‌ڵمانیا ده‌بێت‪ .‬له‌س���الی ‪ 2010‬دانیش���توانی‬ ‫س���وریا نزیكه‌ی ‪ 21‬ملی���ۆن كه‌س بووه‌‪ .‬زیاتر ‬ ‫له‌نیو ملیۆن مرۆڤی تێدا كوژراوه‌‪ ،‬زیاتر له‌پێنج‬ ‫ملیۆن س���وریی بە‌هۆی بارودۆخی جه‌نگه‌كه‌وه‌‬ ‫هه‌الت���وون بۆ والتانی ناوچه‌ك���ه‌و بۆ ئه‌وروپا‪.‬‬ ‫زیات���ر له‌ش���ه‌ش ملیۆن س���وریی له‌ناو خاكی‬ ‫س���وریا خۆی ئ���اواره‌ بوون‪ .‬به‌وات���ا نزیكه‌ی‬ ‫‪ 12‬ملی���ۆن هاوالتی س���وریی له‌ن���او ده‌وله‌ت‌و‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی ده‌وله‌تدا بوونه‌ته‌ په‌ناهه‌نده‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫ژماره‌یه‌كی زۆره‌ بۆ دانیشتوانی سوریا‪.‬‬ ‫زۆرینه‌ی دانیشتوانی سوریا عه‌ره‌بە‌كه‌ ده‌كاته‌‬ ‫‪‌%80‬و زۆرینه‌ی سونه‌ مه‌زهه‌به‌و زمانی فه‌رمی‬ ‫له‌س���وریا عه‌ره‌بیه‌‪ .‬ك���ورد دووه‌م گه‌وره‌ گه‌له‌‬ ‫له‌س���وریا كه‌ خاوه‌ن مێ���ژوو‪ ،‬زمان‌و كه‌لتوری‬ ‫تایبه‌ت بە‌خۆیه‌تی‪ .‬ئه‌رمه‌نه‌كان له‌نێوان ساالنی‬ ‫‪‌1025‬و ‪ 1935‬وه‌ك په‌ناهه‌ن���ده‌ له‌توركی���اوه‌‬ ‫چونه‌ته‌ س���وریا‪ .‬دوو له‌سه‌ر سێیان له‌حه‌له‌ب‬ ‫نیش���ته‌جێن‌و نزیكه‌ی ‪ %20‬یش له‌دیمه‌ش���ق‪.‬‬ ‫ئه‌وان���ه‌ی تری���ان به‌س���ه‌ر ناوچه‌كانی ش���اره‌‬ ‫گه‌وره‌كانی وه‌ك ناوچه‌ی جه‌زیره‌ نیش���ته‌جێ‬ ‫بوون‪ .‬هه‌روه‌ها توركومان‌و چه‌ركه‌س���ی سونه‌‬ ‫مه‌زهه‌ب‌و ئاش���وری له‌سوریا هه‌ن‪ .‬به‌ده‌ر له‌وه‌‬ ‫نزیكه‌ی نیو ملیۆن په‌ناهه‌نده‌ی فه‌له‌س���تینی‬ ‫له‌س���وریا ده‌ژی‌و بە‌ه���ۆی بارودۆخی جه‌نگی‬ ‫عێراقیش���ه‌وه‌ له‌كۆن‌و نوێدا باس له‌دوو س���ه‌د‬ ‫هه‌زار په‌ناهه‌نده‌ی عێراقی ده‌كرێت له‌سوریا كه‌‬ ‫ژماره‌یه‌كیان له‌ئاسوریه‌كانن‪ .‬بەاڵم عه‌له‌ویه‌كان‬ ‫نزیكه‌ی ‪%12‬ی دانیش���توان پێ���ك ده‌هێنن كه‌‬ ‫حوكمی زۆرینه‌ی س���وریا ده‌ك���ه‌ن‪ .‬بنه‌ماله‌ی‬ ‫ئه‌س���ه‌د له‌عه‌له‌ویه‌كانه‌‪ .‬جگه‌ له‌وانه‌ له‌سوریا‬ ‫دروزی‌و یه‌زیدی‌و ژماره‌یه‌كی كه‌میش جوله‌كه‌ی‬ ‫تێ���دا ده‌ژی‪ .‬یه‌زیدیه‌كان خۆی���ان وه‌ك كورد‬ ‫پێناس���ه‌ ده‌كه‌ن كه‌ زۆربه‌یان له‌نێوان حه‌له‌ب‌و‬ ‫عه‌فرین‌و له‌گونده‌كانی الی عه‌موده‌و قامیش���لۆ‬ ‫ده‌ژین‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئاماژانه‌ی س���ه‌ره‌وه‌ ئه‌و ڕاس���تیه‌مان‬ ‫نیش���ان ئه‌دات ك���ه‌ س���وریا وه‌ك ده‌وله‌تێكی‬ ‫ده‌ستكرد كۆمه‌لگایه‌كی پلورالیستی‌و فره‌ییه‌و‬ ‫نه‌بوونی مافی گ���ه‌الن‌و كه‌مینه‌و ئێتنیكه‌كان‌و‬ ‫مه‌زهه‌بە‌جی���اوازه‌كان ئه‌مانی���ش هۆكارێكن بۆ‬ ‫ناكۆكییه‌كانی نێوان گه‌النی سوریاو ده‌سه‌التی‬ ‫مه‌ركه‌زیی كه‌مینه‌‪ .‬گونجاوترین چاره‌سه‌رێك بۆ‬ ‫سوریایه‌كی فره‌یی‌و قۆناغی ئێسته‌ سیسته‌می‬ ‫فیدرالیه‌‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ی نیزامی سوری دووره‌ له‌م‬ ‫بیرۆكه‌یه‌ هه‌ربۆیه‌ فاكته‌ری ده‌ره‌كی ده‌توانێت‬ ‫ئ���ه‌و ڕۆله‌ ببینێ���ت‪ ،‬وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی ئه‌مریكاو‬ ‫هاوپه‌یمانه‌كان���ی دوای جه‌نگی دوه‌می جیهانی‬ ‫له‌ئه‌لمانی���ا كردی���ان بۆ ب���وون بە‌ده‌وله‌تێكی‬ ‫فیدرالی المه‌ركه‌زی‪ ،‬دابه‌شبوونی ده‌سه‌الته‌كان‬ ‫به‌س���ه‌ر هه‌رێمه‌كانداو بێهێز كردنی ده‌سه‌التی‬ ‫مه‌ركه‌زیی‪ .‬ئ���ه‌م مۆدێله‌ بۆ ده‌وله‌ته‌كانی تری‬ ‫وه‌ك توركی���ا‪ ،‬ئێران‌و عێراق‌و هاوش���ێوه‌كانی‬ ‫گرنگ‌و پێویستن‪.‬‬ ‫(‪)2‬‬ ‫سه‌ره‌تای دروستبوونی ناكۆكی‌و جه‌نگی‬ ‫سوریا‬ ‫دوای ئ���ه‌وه‌ی ك���ه‌ بە‌به‌ه���اری عه‌ره‌ب���ی‬ ‫ناوده‌برێت‌و دواتر سوریاش���ی گرته‌وه‌‪ ،‬سه‌ره‌تا‬ ‫بە‌خۆپیش���اندانی ئاشتیانه‌ ده‌س���تی پێكرد‪،‬‬ ‫دواتر گ���ۆڕدرا بۆ ئاڕاس���ته‌یه‌كی توندوتیژی‌و‬ ‫دروس���تبوونی ده‌یان هێزو رێكخراوی سیاسی‌و‬ ‫چه‌ك���دار بە‌ئاڕاس���ته‌ی سیاس���ی جی���اوازو‬ ‫په‌یوه‌ندی ده‌ره‌كی جی���اوازه‌وه‌‪ .‬ئه‌م جه‌نگه‌‪،‬‬ ‫كه‌ بە‌خوێناویترین‌و ئالۆزترین جه‌نگ له‌ئێستای‬ ‫ڕۆژهه‌التی ناوه‌ڕاستدا هه‌ژمار ده‌كرێت ئه‌ویش‬ ‫له‌ده‌رئه‌نجام���ی چوون���ه‌ ن���اوه‌وه‌ی چه‌ندی���ن‬ ‫له‌ده‌وله‌تانی ئیقلیمی‌و نێو ده‌وله‌تیی تێیدا كه‌‬ ‫هه‌ریه‌كه‌و بە‌دوای ئامانج‌و به‌رژه‌وه‌ندی سیاسی‌و‬ ‫ئابوری خۆی كه‌وت���ووه‌‪ ،‬دیارده‌یه‌ك نه‌ك هه‌ر‬ ‫جه‌نگه‌ك���ه‌ی خوێناویترو ئال���ۆزو درێژخایه‌ن‬ ‫كردوه‌ به‌لكو چاره‌سه‌ره‌كانیشی قورس كردوه‌‪.‬‬ ‫گه‌وره‌تری���ن قوربانییش ل���ه‌م جه‌نگه‌ قێزه‌ونه‌‬ ‫خه‌لكی مه‌ده‌نیه‌‪..‬‬ ‫ل���ه‌ مانگ���ی ‪ 5‬ی ‪ 2015‬داعش نیوه‌ی خاكی‬ ‫س���وریای كۆنتڕۆل كردبوو‪ ،‬ك���ه‌ ته‌نیا ‪%15‬ی‬ ‫دانیشتوانی س���وریای له‌سه‌ر ده‌ژی‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫له‌ناوچه‌كان���ی ت���ری ڕۆژئاوای س���وریا له‌‪13‬‬ ‫پارێزگا ‪10‬ی كه‌وتۆته‌ ئه‌و ناوچانه‌ كه‌ زۆرینه‌ی‬ ‫دانیشتوانی س���وریای لێ ده‌ژی وه‌ك حه‌له‌ب‪،‬‬ ‫الزقیه‌‪ ،‬حمس‪ ،‬حه‌ما‪ ،‬ئیدلیب‌و دیمه‌ش���ق‌و ‪...‬‬ ‫كه‌ به‌شێكی به‌رچاوی له‌ژێر كۆنتڕۆلی حكومه‌تی‬ ‫س���وریایه‌و ئه‌وه‌ی تری له‌الیه‌ن سوپای ئازادی‬ ‫س���وریا‪ ،‬كورد‪ ،‬س���وپای دیموكراتی سوریا‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا داع���ش‪ ،‬القاعیده‌و به‌ره‌ی نوس���ره‌‬ ‫ك���ه‌ بە‌هاوكاری الیه‌نی ده‌ره‌ك���ی وه‌ك توركیا‬ ‫تانوسینی ئه‌م وتاره‌ كۆنترۆل كراوه‌‪ .‬به‌شێكی‬ ‫هێزه‌ ئۆپۆزیس���یۆنه‌كانی ناو س���وریا هاوكات‬

‫دژ بە‌یه‌كتری���ش ده‌جه‌نگن‪ .‬جگ���ه‌ له‌كورد كه‌‬ ‫هاوپه‌یمانی ئه‌مریكایه‌و فه‌ره‌نساش هاته‌ سه‌ر‬ ‫خه‌ت چیتر ئه‌وانی دی له‌الیه‌ن سعودی (ئێسته‌‬ ‫لێی كشاوه‌ته‌وه‌)‪ ،‬قه‌ته‌رو توركیاوه‌ پشتگیری‬ ‫ده‌كرێن‪ ،‬به‌تایبه‌ت حكومه‌ته‌كه‌ی ئه‌ردۆگان‪.‬‬ ‫ش���ه‌ڕه‌كانی س���وریا بریتی نیه‌ ته‌نیا له‌یه‌ك‬ ‫ش���ه‌ڕ به‌لكو چه‌ندین ش���ه‌ڕه‌و له‌الیه‌ن شوێن‌و‬ ‫زه‌مه‌نیش���ه‌وه‌ گه‌مه‌ك���ه‌ره‌كان‌و هه‌روه‌ه���ا‬ ‫ئامانجه‌كانیشیان هاوشێوه‌ نیه‌‪.‬‬ ‫به‌هاتنه‌ ناوه‌وه‌ی داعش بۆ ناو جه‌نگی سوریاو‬ ‫خێرا گه‌ش���ه‌كردنی‌و ئیدیعای دروس���تكردنی‬ ‫خه‌الفه‌تێك���ی ئیس�ل�امیی ( له‌ده‌وله‌ته‌وه‌ بۆ‬ ‫خه‌الفه‌ت) كه‌ له‌عێراق‌و شامه‌وه‌ ده‌ست پێبكات‬ ‫ڕویه‌ك���ی بە‌جیهانی كردنی جه‌نگی س���وریای‬ ‫لێكه‌وته‌وه‌ به‌تایبه‌ت كه‌ داعش بووه‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌‬ ‫بۆ ئه‌وروپاو ڕۆژئاوا به‌گش���تی‌و بووه‌ هه‌ڕه‌شه‌‬ ‫بۆس���ه‌ر ئاسایش���ی جیهان���ی‌و به‌رژه‌وه‌ندی���ه‌‬ ‫نێوده‌وله‌تیه‌كانی���ان له‌ناوچه‌ك���ه‌ش‌و كاره‌‬ ‫تیرۆریس���تیه‌كانیان گه‌یش���ته‌ به‌رده‌م ده‌رگای‬ ‫ئه‌وروپاو ڕۆژئاوا بە‌گشتی‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ناوچه‌یه‌ی ڕۆژهه‌التی ناوه‌ڕاس���ت‪ ،‬كه‌‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌هێ���زه‌ ئیقلیم���ی‌و نێوده‌وله‌تیه‌كان‬ ‫ب���ە‌دوای به‌رژه‌وه‌ن���دی خۆی���ه‌وه‌ ب���ووه‌‬ ‫بە‌سوریاش���ه‌وه‌و هه‌ریه‌كه‌ش���یان ب���ە‌دوای‬ ‫هاوپه‌یمانی خۆیدا ده‌گه‌ڕێت‌و جه‌نگه‌كان بوونه‌‬ ‫جه‌نگی بە‌وه‌كاله‌ت‪ ،‬بێ ئه‌وه‌ی ئه‌مریكاو ڕوسیا‬ ‫ڕاسته‌وخۆ له‌ڕووی سه‌ربازیه‌وه‌ ڕوبه‌ڕووی یه‌كتر‬ ‫ببنه‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر له‌س���ه‌ره‌تای جه‌نگی سوریاوه‌‬ ‫هێزه‌كان كۆك بووبن له‌وه‌ی داعش دوژمنێكی‬ ‫هاوبه‌شه‌و هاوبه‌ش شه‌ڕ بۆ له‌ناو بردنی بكرێت‪،‬‬ ‫ئه‌وا چیتر هێزه‌كان دوای سه‌ركه‌وتنیان به‌سه‌ر‬ ‫داعیشدا (النی كه‌م له‌ڕووی سه‌ربازیه‌وه‌) شه‌ڕ‬ ‫له‌سه‌ر ده‌س���تكه‌وته‌كانیان ده‌كه‌ن له‌ئاینده‌ی‬ ‫س���وریاداو بۆ ئه‌م ئامانجه‌ ش���ه‌ڕی یه‌كتریش‬ ‫ده‌كه‌ن‪ .‬ئه‌و الیه‌نه‌ی بتوانێت كۆنتڕۆلی سوریا‬ ‫بكات ئه‌وا س���نورێكی ڕاسته‌وخۆی بە‌ده‌وله‌تی‬ ‫ئیسرائیله‌وه‌ ده‌بێت‪ .‬ئه‌گه‌ر ئه‌و كۆنتڕۆل كردنه‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن هێزێك���ی دژ بە‌ئیس���رائیل بێت ئه‌وا‬ ‫ئاسایش���ی ئیس���رائیل ده‌كه‌وێته‌ مه‌ترسیه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر بە‌پێچه‌وانه‌وه‌ هێزێكی دۆستی ئیسرائیل‬ ‫كۆنترۆلی سوریا بكات ئه‌وا به‌شێكی به‌رچاوی‬ ‫سنوری ئیسرائیل پارێزراو ده‌بێت‪ .‬لێره‌دا لبنان‬ ‫عه‌زل ده‌بێت‌و په‌یوه‌ندی نێوان حیزبوال‌و ئێران‬ ‫ده‌بچرێت‪.‬‬ ‫خۆ ئه‌گه‌ر ئه‌و ده‌س���ه‌التی كۆنت���ڕۆل كه‌ره‌‬ ‫ئه‌ندامێك���ی ناتۆ بێت له‌گه‌ل س���وریایه‌كی بێ‬ ‫ئه‌س���ه‌د پێكه‌وه‌ له‌گه‌ل توركیای ناتۆدا (نه‌ك‬ ‫توركی���ای ئ���ه‌ردۆگان)‌و هه‌روه‌ه���ا ئه‌رده‌نی‬ ‫هاوپه‌یمان ده‌توانن پێكه‌وه‌ پشتێنێكی ئه‌منی‬ ‫بە‌ده‌وری ئیس���رائیلدا دروس���ت بك���ه‌ن ئه‌گه‌ر‬ ‫هاوكات بوون‌و كاریگه‌ریی ڕوس���یاو ئێران كه‌م‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‪ .‬ڕوخانی س���وریای ئه‌سه‌د كاریگه‌ریی‬ ‫نه‌رێنی گه‌وره‌ی ده‌بێت له‌سه‌ر حیزبوالو الیه‌نه‌‬ ‫ئیسالمیه‌ فه‌له‌س���تینیه‌كانیش وه‌ك حه‌ماس‪،‬‬ ‫ه���اوكات بچڕان���ی ه���اوكاری‌و په‌یوه‌ندیه‌كانی‬ ‫ئێرانیش به‌و الیه‌نانه‌وه‌ كه‌ به‌رێگای س���وریای‬ ‫ئه‌س���ه‌ده‌وه‌ ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌وه‌ش هۆكارێكه‌ بۆچی‬ ‫ئێران پشتگیریی ڕژێمی ئه‌سه‌د ده‌كات‪.‬‬ ‫ته‌وه‌ری دوه‌م‬ ‫(‪)1‬‬ ‫سیاسه‌تی ئێران له‌سوریا‬ ‫یه‌كێ���ك له‌ئامانجه‌كان���ی ئێ���ران له‌س���وریا‬ ‫دروس���تكردنی رێگایه‌كی وش���كانیه‌ بۆ س���ه‌ر‬ ‫ده‌ریای س���پی ناوه‌ڕاست‪ .‬بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ش‬ ‫ده‌بوو پشتیوانی له‌ڕژێمی به‌عس بكات له‌سوریا‪.‬‬ ‫ئێران له‌ناو كۆمه‌لگای نێوده‌وله‌تیدا پێگه‌یه‌كی‬ ‫الوازی هه‌یه‌‪ .‬بۆ به‌هێزكردنی ئه‌م پێگه‌ الوازه‌ی‪،‬‬ ‫ئێران ده‌یه‌وێت له‌س���ه‌ر ئاستی ناوچه‌كه‌ خۆی‬ ‫به‌هێ���ز بكات‌و بە‌ش���وێن په‌یداكردن���ی كارتی‬ ‫سیاس���یه‌وه‌یه‌‪ .‬بۆ ئه‌م مه‌به‌س���ته‌ش ده‌س���ت‬ ‫ده‌خات���ه‌ ناو كاروب���اری لوبنان���ه‌وه‌ بە‌رێگای‬ ‫حیزب���والوه‌و پش���تگیری كه‌رێك���ی قورس���ی‬ ‫حه‌ماس���ه‌‪ .‬له‌یه‌مه‌ن پش���تگیری س���ه‌ربازیی‬ ‫له‌حوس���یه‌ ش���ێعه‌كان ده‌كات‌و هه‌روه‌ها بۆته‌‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ له‌سه‌ر سعودیه‌‪ ،‬ده‌ستی خستۆته‌ ناو‬ ‫كاروباره‌كانی سوریاوه‌ كه‌ جێگای قبوول كردن‬ ‫نابێت بۆ ئه‌مریكا‪ .‬هه‌روه‌ها ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌درێت‬ ‫له‌هه‌وڵی دروستكردنی چه‌كی ئه‌تۆمدایه‌‪ .‬ئێران‬ ‫بە‌ڕكابه‌ری���ی ئه‌مری���كا خۆی له‌ڕوس���یا نزیك‬ ‫ده‌كاته‌وه‌و له‌گه‌ل ڕوس���یاو س���وریادا چونه‌ته‌‬ ‫هاوپه‌یمانیه‌كی هاوبه‌ش���ه‌وه‌‪ .‬خ���اوه‌ن نفوزه‌‬ ‫له‌عێراقداو پشێوی دروست ده‌كات‌و پشتگیری‬ ‫له‌و الیه‌نه‌ شێعانه‌ ده‌كات وه‌ك مالیكی‌و هادی‬ ‫عامری كه‌ نزیكن له‌ئێران���ه‌وه‌و دژ بە‌ئه‌مریكاو‬ ‫سعودیه‌ن‌و كار بۆ هاتنه‌ سه‌ر ده‌سه‌التی ئه‌وانه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ له‌حكومه‌تی پێنجه‌مه‌ی عێراقدا‪.‬‬ ‫سوریا بۆ ئێران بنكه‌یه‌كی گرنگه‌ بۆ پشتگیری‬ ‫كردنی حیزبوالی شێعه‌ی لبنانی له‌سه‌ر ئاست ‌ه‬ ‫جیاوازه‌كان‌و ئامرازێكی گرنگه‌ بۆ دروستكردنی‬ ‫كاریگه‌ریی له‌س���ه‌ر لبنان كه‌ حیزبوالی لێیه‌و‬ ‫هه‌والگریی سوریاش تێیدا ڕۆلی خۆی بینیوه‌‪.‬‬ ‫ده‌كرێ س���ێ كوچكه‌ی سوریاو ئێران‌و حیزبوال‬ ‫به‌م شێوه‌یه‌ی خواره‌وه‌ ئاماژه‌ پێبده‌م‪:‬‬ ‫جه‌نگ���ی س���وریا بۆته‌ مایه‌ی هه‌ڕه‌ش���ه‌ بۆ‬ ‫سه‌ر هاوپه‌یمانیی س���تراتیجی ئێران‌و سوریاو‬ ‫حیزبوال‪ .‬ڕژێمی س���وریی په‌یوه‌ندیه‌كی ژیانیه‌‬

‫له‌نێوان ئێران‌و حیزبوال‪ .‬به‌م جه‌نگه‌ی سوریاو‬ ‫الواز ب���وون یان ڕوخانی ئه‌س���ه‌د هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‬ ‫تێكچوونی له‌س���ه‌ره‌‪ .‬پش���تگیریی س���عودیه‌و‬ ‫ده‌وله‌ته‌كانی كه‌نداو بە‌توركیاشه‌وه‌ بۆ میلیشیا‬ ‫سونه‌كانی كه‌ ده‌یانه‌وێت ڕژێمی سوری بڕوخێنن‬ ‫س���وریای كردۆته‌ ناوچه‌ی ش���ه‌ڕی ده‌سه‌الت‬ ‫له‌نێ���وان الیه‌نه‌ ش���ێعه‌كانی س���ه‌ر بە‌ئێران‌و‬ ‫سونه‌كانی سه‌ر بە‌الیه‌نه‌ توركی‌و عه‌ره‌بیه‌كان‪.‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌ له‌س���وریا جه‌نگێك���ی به‌وه‌كاله‌ت ڕوو‬ ‫ده‌دات‪ .‬لێ���ره‌دا ئێ���ران پش���تگیری ماددی‌و‬ ‫پێدانی چه‌ك‌و هه‌والگری‌و پاس���داران‌و هێنانی‬ ‫ش���ێعه‌كانی ده‌وله‌ته‌ عه‌ره‌بی���ه‌كان ده‌كات بۆ‬ ‫پشتگیری ڕژێمی سوری‪ .‬ئێران ڕێگری ده‌كات‬ ‫له‌دروس���تكردنی ناوچه‌ی دژه‌ فڕین له‌س���وریا‬ ‫چونكه‌ ڕێگای هه‌وایی خێراترین ئیمكانیه‌ته‌ بۆ‬ ‫گواستنه‌وه‌ی پێداویستیه‌كانی بۆ سوریا‪.‬‬ ‫س���وریا بۆ ئێران‌و حیزبوال هه‌موو ش���تێكه‌‪.‬‬ ‫له‌ئه‌گه‌ری ڕوخانی ڕژێمی س���وریی‌و له‌ئه‌گه‌ری‬ ‫هاتنه‌ س���ه‌ر ده‌س���ه‌التی ڕژێمێكی سونی ئه‌وا‬ ‫حیزبوال هه‌ڕه‌شی مان‌و نه‌مانی له‌سه‌ر ده‌بێت‌و‬ ‫گواستنه‌وه‌ی چه‌ك‌و پاره‌ بە‌رێگای دیمه‌شقه‌وه‌‬ ‫بۆیان كۆتایی دێت‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی پڕۆژه‌ی���ه‌ك ئێران بە‌سه‌رپه‌رش���تی‬ ‫خۆی ده‌یه‌وێت بە‌رێ���گای حیزبوالی لوبنانه‌وه‌‬ ‫ئه‌ندامانی میلیشیا ش���ێعه‌كانی سه‌ر بە‌ئێرانن‬ ‫وه‌ك ئه‌وان���ه‌ی ئه‌فغانس���تان‌و لبن���ان ‪...‬‬ ‫له‌س���وریا نیش���ته‌جێ بكات‪ ،‬له‌و ش���وێنانه‌ی‬ ‫كه‌ هه‌زاران خێزانی س���وری به‌هۆی جه‌نگه‌وه‌‬ ‫یان ئۆپۆزیس���یۆن بونیانه‌وه‌ شوێنی ڕه‌سه‌ن‌و‬ ‫نیشته‌جێ بوونی خۆیان جێهێشتوه‌‪ .‬بە‌بڕیارێكی‬ ‫حكومه‌تی به‌شار ئه‌سه‌د ده‌ست به‌سه‌ر خانو‌و‬ ‫موڵ���ك‌و ماڵی ئ���ه‌و هاوالتیان���ه‌ ده‌گیرێت كه‌‬ ‫س���وریایان جێهێش���توه‌ ئه‌گه‌ر له‌ماوه‌ی یه‌ك‬ ‫مانگدا نه‌گه‌رێنه‌وه‌ ن���اوی‪ ،‬دیاره‌ بریاره‌كه‌ بۆ‬ ‫پرۆژه‌ك���ه‌ی ئێ���ران‌و حیزبوالیه‌‪ .‬ئه‌و ڕاس���تیه‌‬ ‫نیش���ان ئه‌دات كه‌ ئێران‌و ئه‌س���ه‌د كار له‌سه‌ر‬ ‫گۆرین���ی دمیوگرافیای س���وریا ده‌كه‌ن‪ .‬لێره‌دا‬ ‫بە‌ڕوونی ده‌بینرێت كه‌ جه‌نگی س���وریا بە‌ته‌نها‬ ‫جه‌نگێكی ئابوری نیه‌ به‌لكو سیاسیشه‌‪.‬‬ ‫ئایا هه‌لوێستی ئه‌مریكاو ئیسرائیل چۆن ده‌بێت‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌كۆتایدا ڕوس���یاو ئێران ڕژێمی ئه‌سه‌د‬ ‫له‌ڕوخ���ان ڕزگار بكه‌ن‌و خۆی���ان له‌باكگراوندا‬ ‫كۆنتڕۆلی سوریا بكه‌ن‌و مه‌ترسیه‌كه‌ش له‌سه‌ر‬ ‫ئاسایش���ی نه‌ته‌وه‌ی���ی ئیس���رائیل بمێنێته‌وه‌‬ ‫وه‌ك هاوپه‌یمانێكی س���تراتیژی ئه‌مریكاو پایه‌‬ ‫گرنگه‌كه‌ی له‌ناوچه‌كه‌؟‬ ‫ ‬ ‫له‌گه‌ل ئه‌وه‌ش���دا ئێران دیاره‌ حسابێكی بۆ‬ ‫دۆڕاندنی ئه‌س���ه‌دیش كردبێ���ت‌و لێره‌دا چه‌ند‬ ‫ئۆپش���نێك هه‌ن چۆن له‌گ���ه‌ل ڕوخانی ڕژێمی‬ ‫ئه‌سه‌د مامه‌له‌ بكرێت‪:‬‬ ‫پێك���ه‌وه‌ له‌گ���ه‌ل ڕوس���یا جێگرێ���ك ب���ۆ‬ ‫ئه‌س���ه‌د بدۆزن���ه‌وه‌ ك���ه‌ جێ���گای متمان���ه‌ی‬ ‫س���وپاو عه‌له‌وی���ه‌كان بێ���ت‌و س���ه‌رۆكێكی‬ ‫به‌هێ���زو جه‌ماوه‌ری���ی بێت كه‌ ڕێگ���ر نه‌بێت‬ ‫له‌دورخستنه‌وه‌ی ئێران له‌سوریا‪ .‬دلنیا كردنه‌وه‌‬ ‫له‌وه‌ی ئێران ڕاسته‌وخۆ یان ناڕاسته‌وخۆ مافی‬ ‫ڤیتۆی هه‌بێت له‌پڕۆس���ه‌ی گواستنه‌وه‌دا دوای‬ ‫ئه‌سه‌دو هه‌روه‌ها به‌رده‌وامیدان بە‌ئێرانی كردنی‬ ‫سوپاو هه‌والگریی سوری‌و بە‌رێگای پاسداران‌و‬ ‫حیزبوالوه‌ ب���ۆ دژایه‌تی كردنی به‌ره‌ی ڕۆژئاواو‬ ‫سعودیه‌و ئیسرائیل‪.‬‬ ‫ل���ه‌م جه‌نگه‌دا ب���ۆ ئێران ته‌نیا مه‌س���ه‌له‌ی‬ ‫سوریا نیه‌ به‌لكو مه‌سه‌له‌ی پردێكی وشكانیشه‌‬ ‫كه‌ ش���ێعه‌كانی ئێ���ران بە‌ش���ێعه‌كانی عێراق‌و‬ ‫عه‌له‌ویه‌كان���ی س���وریاو هه‌روه‌ه���ا حیزبوالی‬ ‫شێعه‌وه‌ له‌لبنان ببه‌ستێته‌وه‌ به‌واتا ئێران كار‬ ‫له‌سه‌ر دروس���تبوونی هیاللێكی شێعی ده‌كات‪.‬‬ ‫سعودی وه‌هابیی تێكدانی ئه‌و سێ كوچكه‌یه‌ی‬ ‫كردۆته‌ ئه‌ركێكی پی���رۆزی خۆی‪ .‬لێره‌دا دیوه‌‬ ‫ئاینی‌و مه‌زهه‌بیه‌كه‌ش���ی جه‌نگی سوریا به‌ده‌ر‬ ‫ده‌كه‌وێ گه‌رچ���ی به‌ناوی ئای���ن‌و مه‌زهه‌به‌وه‌‬ ‫سیاسه‌ت پیاده‌ ده‌كرێت بۆ ئامانجی تر‪ .‬بەاڵم‬ ‫به‌هۆی جه‌نگی داعشه‌وه‌ ئێران توانی كاریگه‌ریی‬ ‫خۆی له‌سه‌ر هه‌ریه‌ك له‌لبنان‪ ،‬عێراق‌و سوریادا‬ ‫زیاتر بكات‪ ،‬ه���اوكات قه‌یرانی ملیۆنان ئاواره‌‬ ‫بوونی خه‌لكی مه‌ده‌نی لێ كه‌وته‌وه‌‪.‬‬

‫توركیای ڕوب���ه‌ڕووی خه‌رجیه‌كی زۆرو ملیۆنان‬ ‫په‌ناهه‌نده‌ كردۆته‌وه‌ له‌توركیا‪ .‬به‌الی توركیاو‌ه‬ ‫باش���تره‌ داعش بگاته‌ سه‌ر س���نوره‌كه‌ی وه‌ك‬ ‫له‌دروس���تبوونی كیانێكی ك���وردی له‌ته‌واوی‬ ‫كوردس���تانداو بیانووی ئه‌وه‌ی كورد له‌ڕۆژاڤاو‬ ‫باكور ده‌بێته‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌ بۆ س���ه‌ر ئاسایش���ی‬ ‫توركیا ده‌س���تی كردوه‌ بە‌هێرشێكی سه‌ربازی‬ ‫دڕندانه‌ بۆ س���ه‌ر كوردو ترسی له‌به‌هێز بوونی‬ ‫كورد هه‌یه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر بڕوانینه‌ مێژووی سیاس���ی‬ ‫توركیا بە‌ئه‌ردۆگانیش���ه‌وه‌ بە‌ڕوونی ده‌بینرێت‬ ‫توركی���ا نه‌خۆش���ی‌و فۆبیای ك���وردی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫توركی���ای ئ���ه‌ردۆگان دوژمنایه‌ت���ی ك���وردی‬ ‫له‌باكورو ڕۆژاڤاشی خستۆته‌ پێش به‌رژه‌وه‌ندیه‌‬ ‫نیش���تیمانیه‌كانیه‌وه‌و ترس���ی ئه‌وه‌شی هه‌یه‌‬ ‫كه‌ س���ه‌ركه‌وتنی ڕۆژاڤا كاریگه‌ری���ی ئه‌رێنی‬ ‫هه‌بێت ب���ۆ باكوری كوردس���تانیش‌و هه‌روه‌ها‬ ‫بە‌پێچه‌وانه‌شه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ردۆگان بە‌الواز كردنی س���وریا گه‌وره‌ترین‬ ‫خزمه‌ت���ی بە‌ده‌وله‌تی ئیس���رائیل ك���رد‪ .‬جگه‌‬ ‫ل���ه‌وه‌ ش���ه‌ڕڤانانی ڕۆژاڤ���ا بە‌هه‌لته‌كاندن���ی‬ ‫داعش له‌باكوری س���وریا گورزێكی كوشنده‌ی‬ ‫له‌ڕژێمه‌ك���ه‌ی ئ���ه‌ردۆگان دا چونكه‌ ئامرازێكی‬ ‫چه‌كی ئه‌تۆم‪ ،‬قه‌یرانێكی نوێی ئه‌مریكاو ئێران كاریگه‌ری له‌ده‌ست ڕژێمی توركیا ده‌رهێنا كه‌‬ ‫ئیسرائیل‌و عه‌ره‌ب به‌تایبه‌ت سعودیه‌ ڕه‌خنه‌ی پشتگیریی له‌داعش ده‌كرد له‌جه‌نگی سوریاشدا‪.‬‬ ‫توندیان له‌باراك ئۆباما هه‌بوو ك ‌ه ده‌رئه‌نجامی ش���تێكی ش���اراوه‌ نی���ه‌ ك���ه‌ ڕژێم���ی توركیا‬ ‫ئه‌و رێكه‌وتنه‌ ئه‌تۆمی���ه‌ی له‌گه‌ل ئێراندا بۆته‌ له‌س���ه‌ره‌تای جه‌نگه‌كه‌وه‌ پشتگیریكه‌ری هێزه‌‬ ‫هۆی زاڵبوونی ئێ���ران له‌ناوچه‌كه‌دا‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ ئیس�ل�امیه‌ توندڕه‌وه‌كان بووه‌ بە‌داعشیشه‌وه‌و‬ ‫دژ به‌و رێكه‌وتنه‌ بوون‪ .‬ئێس���ته‌ ئیس���رائیل‌و له‌هه‌ڵه‌ی س���تراتیژی گه‌وره‌دایه‌ چونكه‌ توركیا‬ ‫ئه‌مری���كاو دۆس���ته‌ هاوپه‌یمان��� ‌ه عه‌ره‌به‌كانی به‌وه‌ دۆس���یه‌یه‌كی مه‌ترسیداری داوه‌ته‌ ده‌ست‬ ‫ده‌یان���ه‌وێ چه‌ن���د پرس���ێكی ت���ر بهێننه‌ ناو ئه‌مری���كاو فه‌ره‌نس���او هاوپه‌یمانه‌كان���ی ك���ه‌‬ ‫رێكه‌وتنێكی نوێوه‌ به‌رامب���ه‌ر بە‌ئێران‪ .‬ئێران ده‌توان���ن دژ بە‌توركیا به‌كاری بهێنن له‌حاله‌تی‬ ‫ده‌بێ���ت واز له‌ته‌ده‌خوالت‌و ه���اوكاری كردنی پێویستدا‪ .‬‬ ‫هێزه‌ دۆس���ته‌كانی بهێنێت له‌ناوچه‌كه‌داو له‌ناو توركیای ئ���ه‌ردۆگان ده‌یه‌وێت هاوش���ێوه‌ی‬ ‫سنوره‌كه‌ی خۆیدا ته‌س���كی بكه‌نه‌وه‌‪ .‬شتێك ئێران ببێته‌ هێزێكی ئیقلیمی‌و ئه‌میش به‌شوێن‬ ‫كه‌ بۆ ئێران س���ه‌خته‌ چونكه‌ ئ���ه‌م بۆ به‌هێز كارت���ی سیاس���یه‌وه‌یه‌ (توركی���ا له‌س���وریا‪،‬‬ ‫بوونی خۆی له‌ن���اوه‌وه‌و بۆ ڕاگرتنی ته‌رازووی بە‌هێزی س���ه‌ربازی‌و پڕۆژه‌ی ئابوری له‌سۆدان‪،‬‬ ‫هێز ب���ه‌دوای كارتی سیاس���یه‌وه‌یه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ له‌س���ۆمالیا‪ ،‬قه‌ته‌ر‪ ،‬باش���وری كوردس���تان‪،‬‬ ‫بۆ به‌كارهێنانی له‌س���ه‌ر ئاس���تی نێوده‌وله‌تی قوبرس‌و هه‌ڕه‌ش���ه‌كانی له‌یۆنان ‪ .) ...‬جیهان‬ ‫ب���ۆ به‌رژه‌وه‌ن���دی خۆی‪ .‬چه‌ندی���ن بابه‌تی تر بە‌پێچه‌وانه‌ی سه‌رده‌می جه‌نگی سارد كه‌ دوو‬ ‫وه‌ك ڕۆكێت���ه‌ دورهاوێژه‌كانی ئێ���ران‌و به‌هێز جه‌مسه‌ریی بوو ئێسته‌ بوه‌ته‌ فره‌ جه‌مسه‌ریی‬ ‫بوونی ده‌س���ه‌الته‌كه‌ی له‌كه‌ن���داودا بابه‌تی تر (ڕوس���یا‪ ،‬ئه‌مریكا‪ ،‬چین‪ ،‬یه‌كێتی ئه‌وروپا)‌و‬ ‫ده‌بن به‌رامب���ه‌ر بە‌ئێران‪ .‬لێره‌دا كش���انه‌وه‌ی هێزی ت���ری ئیقلیمی ده‌یانه‌وێ���ت ده‌ربكه‌وون‬ ‫ئه‌مری���كا له‌و رێكه‌وتنه‌ ئه‌تۆمیه‌ فش���اره‌كانی وه‌ك ئێران‌و توركیا له‌ناوچه‌كه‌دا‪ .‬ڕوسیاو چین‬ ‫سه‌ر ئێران به‌تینترو كاریگه‌رتر ده‌كات‌و ئێران له‌وانه‌یه‌ ببنه‌ پشتگیریكه‌ری ئه‌م الیه‌نانه‌ وه‌ك‬ ‫تووش���ی قه‌یرانی قورس���ی سیاسی‌و ئابوریش ئه‌وه‌ی كۆریای باك���ور دژ بە‌ئه‌مریكاو ڕۆژئاوا‪،‬‬ ‫ده‌كات كه‌ ئه‌وه‌ دیاره‌ س���تراتیژیی س���ه‌ره‌كی بەاڵم ئای���ا ئه‌مریكاو ئه‌وروپا ئه‌وه‌ په‌س���ه‌ند‬ ‫ئه‌مریكایه‌‪ .‬ئه‌و ده‌وله‌ته‌ ئه‌وروپیانه‌ش���ی له‌ناو ده‌كات ك���ه‌ به‌رژه‌وه‌ندی���ه‌ نێوده‌وله‌تیه‌كان���ی‬ ‫رێكه‌وتن���ه‌ ئه‌تۆمیه‌كی ئێراندان به‌خته‌وه‌ر نین بكه‌ونه‌ مه‌ترس���یه‌وه‌و توركی���اش وه‌ك ئێران‬ ‫بە‌هاتن���ه‌ده‌ره‌وه‌ی حكومه‌ته‌ك���ه‌ی ترامپ له‌و خوازیاری دروس���تكردنی چه‌كی ئه‌تۆمه‌‪ .‬له‌به‌ر‬ ‫رێكه‌وتن���ه‌ چونكه‌ زیانبه‌خ���ش ده‌بن له‌الیه‌نی ڕۆش���نایی ئه‌م ڕاس���تیانه‌ نه‌خش���ه‌ی سیاسی‬ ‫ئاب���وری‌و بازرگانیه‌وه‌ له‌گ���ه‌ل ئێراندا هاوكات ناوچه‌كه‌و ناكۆكیه‌ نێوده‌وله‌تیه‌كان به‌ره‌و كوێ‬ ‫قورسیش���ه‌ بۆی���ان دژ به‌و بری���اره‌ی ئه‌مریكا ده‌ڕوات؟ ئای���ا چه‌ندین جه‌نگ���ی تر ڕوده‌كه‌نه‌‬ ‫بوه‌س���تنه‌وه‌‪ .‬ئای���ا بارودۆخ���ی جه‌نگ���ی تر ناوچه‌كان���ی ڕۆژهه‌الت���ی ناوه‌ڕاس���ت‪ .‬ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌ئاین���ده‌ی ناوچه‌كه‌دا چۆن ده‌بێت قورس���ه‌ له‌س���وریا ده‌گوزه‌رێت نمونه‌یه‌كی به‌رچاوه‌ كه‌‬ ‫پێشبینی پێشوه‌خته‌ی بۆ بكه‌م بەاڵم به‌رمیله‌ تێی���دا ده‌كرێت سیاس���ه‌ت‌و ش���ه‌ڕه‌ ئیقلیمی‌و‬ ‫باروته‌كه‌ به‌رده‌وام له‌ته‌قینه‌وه‌دایه‌‪.‬‬ ‫نێوده‌وله‌تیه‌كانی تێدا بە‌ڕوونی ببینرێت‪ .‬ئه‌ی‬ ‫ئێسته‌ له‌سوریا فشارێكی گه‌وره‌ هه‌یه‌ له‌سه‌ر كوردێكی بێ ده‌وڵه‌تی كۆلۆنی والته‌ ئیقلیمیه‌كان‬ ‫ئێران بۆ وه‌ده‌رنانی‪ .‬هێرش���ه‌ س���ه‌ربازیه‌كانی له‌ناو ئه‌م گێژاوه‌دا چاره‌نوس���ی چۆن ده‌بێت‌و‬ ‫ئه‌مری���كا‌و دواتر ئیس���رائیل بۆ س���ه‌ر باره‌گا چۆن سیاس���ه‌ت پیاده‌ بكات؟ هه‌رچه‌نده‌ گه‌له‌‬ ‫س���ه‌ربازییه‌كانی ئێران له‌س���وریا ئاماژه‌یه‌كی ب���ێ ده‌وله‌ته‌كان‌و كه‌مینه‌ سیاس���یه‌كان له‌ناو‬ ‫به‌رچ���اوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا بۆ ڕاكێش���انی ئێران بۆ ئ���ه‌و ده‌وله‌تانه‌دا ده‌كرێ ڕۆل ببینن له‌ناكۆكیه‌‬ ‫ناو جه‌نگێك كه‌ ئێ���ران خۆی بە‌دوور ده‌گرێت ئیقلیم���ی‌و نێوده‌وله‌تیه‌كاندا ئه‌گ���ه‌ر له‌یاریه‌‬ ‫له‌ش���ه‌ری ڕاس���ته‌وخۆی ئه‌مری���كا چونك���ه‌ سیاسی‌و دبلۆماسیه‌كان سه‌ركه‌وتوبن‪ .‬باشوری‬ ‫ده‌رئه‌نجامه‌كه‌ی دوڕاندن ده‌بێت بۆی به‌تایبه‌ت كوردس���تان ئه‌م ده‌رفه‌ته‌ی بۆ هاته‌ پێشه‌وه‌و‬ ‫كه‌ ئابوری ئێس���ته‌ی ئێران بە‌م���ه‌ودای دوور بووه‌ ده‌وله‌تێكی ئیعالن نه‌ك���راو بەاڵم ئه‌قلی‬ ‫خ���ۆی له‌ب���ه‌رده‌م جه‌نگێكی ئاوه���ا ناگرێت‪ .‬سیاسی تێیدا سه‌ركه‌وتو نه‌بوو‪ .‬‬ ‫هاوكات خواستی ئه‌مریكا نیه‌ هاوپه‌یمانه‌كانی‬ ‫وه‌ك ئیس���رائیل‌و سعودیه‌ به‌ر زیان بكه‌ون یان توركیای ئه‌ردۆگان به‌رامبه‌ر بە‌به‌رهه‌ڵستیه‌كانی‬ ‫بكه‌ونه‌ به‌ر موشه‌كی حیزبوال‪ .‬ئه‌وه‌ی په‌یوه‌ندی عه‌فرین زۆرێك خۆی بچووك كرده‌وه‌ چونكه‌ به‌و‬ ‫بە‌س���وریاوه‌ هه‌یه‌ دوای بریاره‌كه‌ی ترامپ له‌وه‌ هه‌موو هێزه‌وه‌ نه‌یتوانی ئامانجه‌ سه‌ربازیه‌كانی‬ ‫ده‌چێت به‌م رێگایه‌وه‌ نفوزی ئێرانی له‌سوریاش خۆی بپێكێت له‌وه‌ی كه‌ له‌به‌رده‌م ڕای گش���تی‬ ‫الواز بكه‌ن یان نه‌هێلن‪.‬‬ ‫توركی���ا ئیدیعای بۆ ده‌كرد كه‌ له‌چه‌ند ڕۆژێكدا‬ ‫(‪)2‬‬ ‫عه‌فرین داگیر ده‌كات بەاڵم ش���كۆی سه‌ربازیی‬ ‫سیاسه‌تی توركیا له‌سوریا‬ ‫شكا‪ .‬بە‌هۆی ڕه‌فتاره‌ دڕنده‌ییه‌كانی ئه‌ردۆگان‬ ‫توركی���ا وه‌ك هێزێك���ی ئیقلیم���ی له‌ڕووی دژ بە‌ك���ورد له‌باكورو ڕۆژاڤ���ا بابه‌تی كوردی‬ ‫مێژویی‌و جوگرافیش���ه‌وه‌ وه‌ك ناوچه‌ی نفوزی كردۆت���ه‌ بابه‌تێك���ی ئیقلیم���ی‌و نێوده‌وله‌تی‌و‬ ‫خ���ۆی ده‌ڕوانێته‌ س���وریا ئه‌ویش ب���ه‌وه‌ی كه‌ پرس���ی فه‌له‌س���تینی تا ڕاده‌یه‌ك���ی زۆر وه‌ال‬ ‫سوریاش به‌شێك بووه‌ له‌ئیمپراتۆیه‌تی توركی ناوه‌‪ .‬كێش���ه‌یه‌كی تری توركیا كێش���ه‌ی ئه‌و‬ ‫‪ /‬عوس���مانی‪ ،‬النی كه‌م ئیدیعای ئه‌وه‌ ده‌كات‪ .‬ژم���اره‌ زۆره‌ی په‌ناهه‌نده‌ سوریه‌كانیش���ه‌ كه‌‬ ‫توركی���ا وا ده‌یڕوانیه‌ ڕژێمی س���وری كه‌ وه‌ك توركیا خۆی پشكی سه‌ره‌كی به‌رده‌كه‌وێت لێی‬ ‫سه‌ركرده‌كانی تری به‌هاری عه‌ره‌بی بە‌ئاسانی به‌هۆی به‌شداربوونی له‌جه‌نگی سوریاداو بۆته‌‬ ‫ده‌ڕوخێت‌و توركیاش له‌ڕێگای به‌كرێگیراوه‌كانی كێشه‌یه‌ك بۆ توركیاو ناوچه‌كه‌ بە‌ئه‌وروپاشه‌وه‌‪.‬‬ ‫خ���ۆی به‌ناو ئۆپۆزیس���یۆنی س���وری حوكمی لێ���ره‌دا ئه‌و به‌ناو ئۆپۆزیس���یۆنه‌ی س���وپای‬ ‫س���وریا ده‌كات‌و فاكته‌رێكی ت���ری یارمه‌تیده‌ر ئازادی سوریا به‌ش���ێكیان بوونه‌ته‌ تیرۆریست‬ ‫بێ���ت توركیا بكاته‌ خ���اوه‌ن هێزێكی ئیقلیمی له‌ژێ���ر كۆنتڕۆل���ی توركی���ادا‪ .‬ل���ه‌م جه‌نگه‌ی‬ ‫له‌ڕۆژهه‌التی ناوه‌ڕاستدا بەاڵم له‌هاوكێشه‌كه‌دا سوریادا بە‌ڕۆژاڤای كوردستانیشه‌وه‌ ئه‌وه‌نده‌ی‬ ‫بووه‌ الیه‌نێكی الوازی جه‌نگی سوریا هه‌رچه‌نده‌ گه‌مه‌كه‌ره‌كان تێیدا به‌ش���دار بن ئه‌وه‌نده‌ زیاتر‬ ‫خاوه‌ن س���وپایه‌كی گه‌وره‌ی���ه‌و بە‌پێچه‌وانه‌ی وه‌ك ده‌یبینی���ن ڕه‌وش���ه‌كه‌ ئالۆزت���ر ده‌كات‪.‬‬ ‫ئێرانه‌وه‌ س���نوری جوگرافیش���ی بە‌س���وریاوه‌ توركی���ا وه‌ك ئه‌ندامێك���ی هاوپه‌یمانی ناتۆ‌و‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫گوایه‌ هاوپه‌یمان���ی ئه‌مریكاو ئه‌وروپایه‌ كه‌چی‬ ‫ئامانجێك���ی س���ه‌ره‌كی درێژخایه‌نی توركیا له‌سه‌ره‌تای جه‌نگی سوریاو داعیشه‌وه‌ ته‌واوی‬ ‫رێگری كردنه‌ له‌دروس���تبوونی كیانێكی كوردی سیاسه‌ته‌كانی دژ بە‌ئه‌مریكاو ئه‌وروپا بووه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ته‌نان���ه‌ت به‌هێزبوونی داعشیش���ی لێ‬ ‫بۆ گونجاندن���ی كۆمه‌لگ���ه‌ی توركی له‌گه‌ل‬ ‫ڕژێمی‬ ‫بكه‌وێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئامانجێكی ت���ری ڕوخانی‬ ‫سیاس���ه‌ت‌و ئایدیۆلۆژیاكه‌ی خۆی���دا توركیای‬ ‫ئه‌سه‌د بوو‪ .‬توركیا ده‌یه‌وێت وه‌ك ئێران ببێته‌ ئ���ه‌ردۆگان كار ب���ۆ كۆمه‌لگایه‌كی ئیس�ل�امی‪،‬‬ ‫خاوه‌ن هێزێكی ئیقلیم���ی له‌ناوچه‌كه‌دا‪ .‬بەاڵم ئیخوانی توندڕه‌وی ناسیۆنالیس���تی تۆتالیتێر‬ ‫ده‌رئه‌نجام���ی ئه‌و جه‌نگه‌ی توركیا له‌س���وریاو ده‌كات‪ .‬توركی���ای ئه‌ردۆگانیش هاوش���ێوه‌ی‬ ‫پش���تگیری مادیی بۆ الیه‌نه‌كانی سه‌ر بە‌خۆی‪ ،‬سیس���ته‌مه‌ تۆتالیت���اره‌كان ده‌یه‌وێت په‌ل بۆ‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )625‬سێشه‌ممه ‪2018/5/15‬‬

‫‪19‬‬

‫ریکالم‬

‫سوریا بۆ ئێران‌و‬ ‫حیزبوال هه‌موو‬ ‫شتێكه‌‪ .‬له‌ئه‌گه‌ری‬ ‫ڕوخانی ڕژێمی‬ ‫سوریی‌و له‌ئه‌گه‌ری‬ ‫هاتن ‌ه سه‌ر ده‌سه‌التی‬ ‫ڕژێمێكی سونی ئه‌وا‬ ‫حیزبوال هه‌ڕه‌شی‬ ‫مان‌و نه‌مانی له‌سه‌ر‬ ‫ده‌بێت‌و گواستنه‌وه‌ی‬ ‫چه‌ك‌و پاره‌ بە‌رێگای‬ ‫دیمه‌شقه‌وه‌ بۆیان‬ ‫كۆتایی دێت‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی س���نوره‌كانی خۆی بهاوێژێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پێشتر ده‌بێت س���ه‌قامگیری ناو ده‌وله‌ته‌كه‌ی‬ ‫ده‌س���ته‌به‌ر بكات‌و ئ���ه‌وه‌ش ته‌نها بە‌حوكمی‬ ‫ئیره���اب ده‌كرێت‪ .‬ئه‌ردۆگان خ���ه‌و بە‌دوباره‌‬ ‫دروس���تكردنه‌وه‌ی ئیمپراتۆریه‌ت���ی تورك���ی‬ ‫عوس���مانی ده‌بینێت‌و خۆی ببێته‌ س���ولتانی‬ ‫ئیمپراتۆره‌كه‌ كه‌ بۆ سه‌رده‌م‌و زه‌مه‌نی ئێسته‌ی‬ ‫نێوده‌وله‌تیی له‌خه‌وی دیكتاتۆرێك زیاتر هیچی‬ ‫تری لێ دروست نابێت‪ ،‬ئه‌و دیكتاتۆرانه‌ی كه‌‬ ‫له‌مێژووی سیاس���ی فێر نابن‪ ،‬بەاڵم ئێس���ته‌‬ ‫توركیا خۆی گرفتاری كێشه‌و جه‌نگی سوریاو‬ ‫ك���ورد كردوه‌ ك���ه‌ ده‌ره‌نجامه‌كانی بۆ س���ه‌ر‬ ‫ناوخۆی والت نه‌رێنین‌و خه‌رجی جه‌نگه‌كه‌شی‬ ‫له‌سوریاو ڕۆژاڤاو باكوری كوردستان ڕێژه‌یه‌كی‬ ‫زۆره‌ هه‌م���ان ئه‌وه‌ی ڕووی له‌ئێرانیش كردوه‌و‬ ‫باری ئابوری ئ���ه‌و دوو ده‌وله‌ته‌ له‌قه‌یراندایه‌و‬ ‫ئابوریی���ش بڕبڕه‌ی پش���تی ده‌وله‌ته‌‪ .‬ئابوری‬ ‫توركی���ا له‌دۆخێكی خراپدای���ه‌و به‌های لیره‌ی‬ ‫توركی بە‌ڕێژه‌یه‌كی زۆر هاتۆته‌ خواره‌وه‌‪.‬‬ ‫(‪)3‬‬ ‫ئه‌مریكا‪ ،‬ڕوسیا‪ ،‬توركیاو سعودی له‌جه‌نگی‬ ‫سوریادا‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی په‌یوه‌ندی بە‌سیاس���ه‌تی ویالیه‌ته‌‬ ‫یه‌كگرتوه‌كان���ی ئه‌مریكاوه‌ هه‌یه‌ له‌وه‌ ده‌چێت‬ ‫چیتر كه‌وتنی ڕژێمی به‌شار ئه‌سه‌دی ئه‌وه‌نده‌‬ ‫ب���ه‌الوه‌ گرنگ نه‌بێت ئه‌وه‌ن���ده‌ی الواز كردنی‬ ‫داعش‌و ڕوس���یاو ئێرانی مه‌به‌س���ته‌ به‌تایبه‌ت‬ ‫كه‌ زلهێزه‌كان به‌دوای هاوس���ه‌نگیی هێزه‌وه‌ن‬ ‫له‌س���وریاش‌و له‌وه‌ ده‌چێت ئه‌مریكا پێویستی‬ ‫بە‌هاوپه‌یمان���ی به‌هێ���ز هه‌بێت له‌س���وریا كه‌‬ ‫له‌هاتنی فه‌ره‌نس���اش خ���ۆی نمایش ده‌كات‪.‬‬ ‫من وای ده‌بینم ئه‌مریكا سوریا جێناهێلێت بێ‬ ‫ئه‌وه‌ی ش���وێن پێی خۆی قایم نه‌كات تێیدا‪،‬‬ ‫كش���انه‌وه‌ی بێ مه‌رج���ی ئه‌مریكا له‌س���وریا‬ ‫وات���ای دۆڕاندن‌و جێهێش���تنی س���وریایه‌ بۆ‬ ‫ڕوسیاو ئێران‌و تاڕاده‌یه‌كیش توركیا‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫مه‌ترسی داعش هێشتا له‌ئارادایه‌‪.‬‬ ‫س���یناریۆیه‌كی تر بۆ ئه‌مری���كا ئه‌گه‌ر بۆی‬ ‫بكرێ���ت هه‌مان ئ���ه‌و ئه‌زمونه‌ له‌گ���ه‌ل ڕژێمی‬ ‫به‌ش���ار ئه‌س���ه‌د دوباره‌ بكات���ه‌وه‌ كه‌ له‌گه‌ل‬ ‫سەدام حسێن كردی دوای ڕزگار كردنی كوێت‌و‬ ‫ڕاپه‌ڕین���ی گه‌النی عێراق‪ ،‬ئه‌وی���ش مانه‌وه‌ی‬ ‫ڕژێمی به‌ش���ار ئه‌س���ه‌د بێت‪ ،‬بەاڵم ڕژێمێكی‬ ‫بێهێز بۆ ده‌ره‌وه‌ كه‌ نه‌بێته‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌ بۆ سه‌ر‬ ‫ئیسرائیل‌و هاوپه‌یمانه‌كانی ئه‌مریكاو تواناكانی‬ ‫س���نوردار بكات بەاڵم به‌ش���ار ئه‌س���ه‌دێكی‬ ‫تاڕاده‌ی���ه‌ك به‌هێز بتوانێت س���ه‌قامگیری ناو‬ ‫س���وریا ڕابگرێت‌و له‌ش���ه‌ڕی به‌رده‌وامدا بێت‬ ‫له‌گ���ه‌ل الیه‌نه‌ جیهادیس���ته‌ دژه‌كان‪ ،‬هاوكات‬ ‫پش���تگیرییه‌كی س���نورداری ئه‌مری���كا ب���ۆ‬ ‫هه‌ندێك له‌ئۆپۆزیس���یۆنه‌كانی ناو سوریای دژ‬ ‫بە‌ئه‌س���ه‌د ئه‌ویش بە‌مه‌به‌س���تی بێهێز كردنی‬ ‫ڕژێمی س���وری‌و س���ه‌رقال كرن���ی بە‌ناكۆكیه‌‬ ‫ناوخۆییه‌كانه‌وه‌ بەاڵم له‌م سیناریۆیه‌دا ده‌بێت‬ ‫تفوزی ئێرانی له‌سوریا نه‌مێنێت‪ .‬لێره‌وه‌ بۆی‬ ‫بڕوانین دوور نیه‌ سوریا دابه‌ش بكرێت به‌سه‌ر‬ ‫چه‌ند ناوچه‌یه‌كی جوگرافی‌و سیاس���ی جیاواز‬ ‫كه‌ عه‌له‌وی���ه‌كان‌و ڕژێمی ئه‌س���ه‌د له‌ناوچه‌ی‬ ‫دیمه‌ش���ق‌و كورد له‌سه‌روی س���وریاو له‌وانه‌یه‌‬ ‫به‌ش���ێك له‌ئۆپۆزیس���یۆنه‌ جیهادیه‌كانی���ش‬ ‫له‌ناوچه‌ی تر بن بەاڵم بێئه‌وه‌ی ئه‌وانه‌ شه‌ڕی‬ ‫یه‌كت���ر بكه‌ن‪ ،‬ئه‌وی���ش له‌ئه‌نجامی ڕێكه‌وتنی‬ ‫سیاسی الیه‌نه‌ ناوخۆو ده‌ره‌كیه‌كان‪.‬‬ ‫وه‌ك ده‌بینرێ���ت خوێندنه‌وه‌ ب���ۆ بابه‌ته‌كه‌‬ ‫كارێكی ئاس���ان نیه‌‪،‬بەاڵم هێز یه‌كالكه‌ره‌وه‌یه‌‬ ‫بۆ س���تراتیژه‌ دورو نزیكه‌ گه‌مه‌كه‌ره‌كانی ناو‬

‫س���وریاو لێره‌دا سه‌وابیتی سیاسیش هه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫بۆ ئه‌مریكاو ئیس���رائیل ئێران مه‌ترسیداره‌‪ ،‬چ‬ ‫له‌س���وریاو چ له‌ناوچه‌كه‌ بە‌گش���تی‌و چ وه‌ك‬ ‫هه‌ڕه‌ش���ه‌یه‌ك بۆ سه‌ر ئاسایش���ی ئیسرائیل‪.‬‬ ‫ئێ���ران كار له‌س���ه‌ر بوونه‌ هێزێك���ی ئیقلیمی‬ ‫ده‌كات‌و له‌پش���ت په‌رده‌وه‌ كار له‌س���ه‌ر بوونه‌‬ ‫ده‌وله‌تێكی ئه‌تۆمیی ده‌كات‌و ئه‌مریكا ترس���ی‬ ‫ل���ه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ ئێران ببێت���ه‌ كۆریایه‌كی تری‬ ‫باك���ور بە‌هاوپه‌یمانی���ی ڕوس���یاو چین وه‌ك‬ ‫هه‌ڕه‌ش���ه‌یه‌ك به‌رامبه‌ر بە‌ئه‌مریكا‪ ،‬بەاڵم له‌وه‌‬ ‫ده‌چێت كۆریای باكور له‌ژێر فشاری ئه‌مریكادا‬ ‫یان بە‌هۆی رێككه‌وتنی ژێربه‌ژێری زلهێزه‌كان‬ ‫بۆ یه‌كتر ته‌نازول بكات‪ .‬له‌وه‌ ده‌چێت ئه‌مریكاو‬ ‫ئیس���رائیل بە‌ئامرازی جۆراوجۆر‌و پێشوه‌خت‬ ‫س���نورێك بۆ ئێران دابنێن پێش ئه‌وه‌ی ببێته‌‬ ‫كۆریایه‌كی تر‪.‬‬ ‫دۆس���تایه‌تی نێوان س���وریا له‌گه‌ل یه‌كێتی‬ ‫س���ۆڤیه‌تدا ده‌گه‌رێته‌وه‌ بۆ سه‌رده‌می جه‌نگی‬ ‫س���ارد‪ .‬بەاڵم ئه‌مریكا س���وپای دیموكراسی‌و‬ ‫په‌ی���ه‌ده‌ی هه‌لب���ژارد چونك���ه‌ به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫هاوبه‌ش پێكیانه‌وه‌ ده‌به‌س���تێت‪ .‬له‌ناوبردنی‬ ‫داع���ش‌و هاوش���ێوه‌كانی له‌س���وریاو عێ���راق‬ ‫ئامانجێكی گرنگ���ی ئه‌مریكایه‌‪ ،‬دژ بە‌مانه‌وه‌ی‬ ‫ئێرانه‌ له‌ئاینده‌ی س���وریا‪ .‬بەاڵم ڕوس���یا النی‬ ‫كه‌م بۆ ئه‌م س���تراتیژیه‌ی ئێس���ته‌ی ئێران‌و‬ ‫توركیای كرده‌ هاوپه‌یمانی خۆی له‌سوریا‪.‬‬ ‫هێزه‌كان���ی س���وریای دیموك���رات‌و لێره‌دا‬ ‫به‌تایبه‌ت په‌یه‌ده‌و یه‌په‌گه‌ پالپشتێكی گرنگی‬ ‫مان���ه‌وه‌ی ئه‌مریكان به‌تایب���ه‌ت كه‌ كورد له‌و‬ ‫به‌ش���ه‌دا خاوه‌ن پڕۆژه‌ی سیاسی‌و رێكخستن‌و‬ ‫فك���ره‌و خ���اوه‌ن جیهانبینیه‌ك���ی عه‌لمانیه‌و‬ ‫ڕۆل���ی ژن تێیدا ئه‌رێنیه‌‪ ،‬ش���تێك كه‌ بوونی‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردستاندا نیه‌‪ .‬هاوكات سعودیه‌و‬ ‫هاوش���ێوه‌كانی له‌كه‌ن���داو خوازیاری مانه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌مریكان له‌س���وریاش به‌تایبه‌ت كه‌ هه‌ڕه‌شه‌و‬ ‫مه‌ترس���یه‌كانی ئێ���ران به‌رامبه‌ری���ان بە‌جدی‬ ‫وه‌رده‌گرن‌و ئاماده‌ی هاوكاری كردنی ئه‌مریكان‬ ‫له‌سوریا چونكه‌ ئه‌وه‌ ته‌نیا ئه‌مریكایه‌ بتوانێت‬ ‫بیانپارێزێت‪ ،‬پێشتریش له‌هه‌ڕه‌شه‌كانی سەدام‬ ‫حس���ین‪ .‬هه‌واڵ���ه‌كان وا ده‌گه‌یه‌نن له‌ئه‌گه‌ری‬ ‫كش���انه‌وه‌ی ئه‌مری���كا له‌س���وریا (بێگومان‬ ‫پشتگیری لۆجیس���تیكی‌و زانیاری هه‌والگری‌و‬ ‫چه‌ك ب���ه‌رده‌وام ده‌بێت له‌الی���ه‌ن ئه‌مریكاوه‌)‬ ‫سعودیه‌و ده‌وله‌تانێكی تری هاشێوه‌ له‌كه‌نداو‬ ‫جێ���گای ئه‌مریكا بگرنه‌وه‌ له‌باكوری س���وریاو‬ ‫خه‌رجیه‌كه‌ش���ی بە‌س���عودیه‌ بكرێ���ت‪ ،‬لێره‌دا‬ ‫به‌ریه‌ك كه‌وتنی ئێران‌و س���عودیه‌ له‌س���وریا‬ ‫بە‌دوور نازانرێت‪.‬‬ ‫س���عودی عه‌ره‌ب���ی‌و ده‌وله‌ته‌كان���ی كه‌نداو‬ ‫له‌حاله‌ت���ی ڕوخانی س���وریا ده‌كرێت پێكه‌وه‌‬ ‫له‌گ���ه‌ل ئیس���رائیل سیاس���ه‌تی ڕۆژهه‌الت���ی‬ ‫ناوه‌ڕاس���ت دی���اری بك���ه‌ن بە‌سه‌رپه‌رش���تی‬ ‫ئه‌مریكا‪ ،‬شتیك كه‌ جێگای ڕه‌زامه‌ندی مۆسكۆ‬ ‫نیه‌‪.‬‬ ‫چ ڕوس���یاو چ ئێ���ران بە‌ئاش���كرا ب���اس‬ ‫له‌یه‌كێتی خاكی س���وریا ده‌كه‌ن‌و رێگا نه‌دان‬ ‫بە‌دروس���تبوونی هیچ بۆش���اییه‌ك له‌س���وریا‬ ‫ئه‌گه‌ر كوردسان ـ سوریا به‌نمونه‌ بهێنینه‌وه‌‪.‬‬ ‫كه‌واته‌ ش���یوازێكی تر له‌ئالۆزی ڕوو ده‌كاته‌وه‌‬ ‫س���وریا‪ ،‬لێره‌دا هێزه‌ ئه‌قلیمیه‌كان ڕوبه‌رووی‬ ‫یه‌كتر ده‌بنه‌وه‌و سعویه‌ش هه‌ر وه‌ك ئێران بۆ‬ ‫هاوس���ه‌نگی هێزو به‌هێز بوون���ی له‌ناوچه‌كه‌دا‬ ‫بە‌دوای كارتی سیاسیه‌وه‌ ده‌بێت‪.‬‬ ‫س���عودیی عه‌ره‌بی‌و ده‌وله‌ته‌كان���ی كه‌نداو‬ ‫خه‌ریك���ن تیده‌گ���ه‌ن ل���ه‌وه‌ی ك���ه‌ جه‌نگی‬ ‫بە‌وه‌كاله‌تیان له‌س���وریا دژ بە‌ئێران سه‌ركه‌وتو‬ ‫نه‌بووه‌‪ .‬له‌پال بابه‌تی ده‌س���ه‌الت بۆ سعودی‬ ‫وه‌ك سیس���ته‌مێكی ئیس�ل�امی وه‌هابی���ی‬ ‫جیهانبینیه‌ك���ی كه‌ش ڕۆلی خ���ۆی ده‌بینێت‬ ‫به‌وه‌ی وه‌هابیه‌كانی سعودی شیعه‌ بە‌دوژمنی‬ ‫س���ه‌ره‌كی خۆیان ده‌زانن‪ .‬په‌یوه‌ندی سعودی‬ ‫عه‌ره‌بی‌و ئێرانی شێعه‌ دوای هاتنی خومه‌ینی‬ ‫بۆ س���ه‌ر ده‌س���ه‌الت ل���ه‌‪ 1979‬كه‌ س���عودی‬ ‫عه‌ربیی وه‌ك هه‌ڕه‌ش���ه‌ نیوزه‌ند ده‌كرد‪ .‬ئێران‬ ‫بە‌رێگای شێعه‌كانی سعودیه‌وه‌ ده‌ست ده‌خاته‌‬ ‫ناو كاروباری ئ���ه‌و ده‌وله‌ته‌وه‌و س���عودیه‌ش‬ ‫له‌جه‌نگی عێراق ـ ئێراندا پش���تگیریی سەدام‬ ‫حسینی ده‌كردو بووه‌ هاوپه‌یمانێكی ویالیه‌ته‌‬ ‫یه‌كگرتوه‌كان���ی ئه‌مریكا‪ .‬س���عودی له‌جه‌نگی‬ ‫سوریاش���دا دوباره‌ دژ بە‌ئێران وه‌س���تایه‌وه‌و‬ ‫یه‌كبوو له‌گه‌ل دژه‌كانی دژ بە‌رژێمی ئه‌سه‌د‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم دۆخه‌ك���ه‌ ب���ۆ حكومه‌تی س���عودی‬ ‫ب���اس نه‌ڕۆیش���ت ب���ه‌وه‌ی ڕوخان���ی ڕژێمی‬ ‫س���ەدام حس���ین‪ ،‬ئێ���ران بە‌پل���ه‌ی یه‌ك���ه‌م‬ ‫س���وودمه‌ند بوو لێی دوای ئ���ه‌وه‌ی زۆرایه‌تی‬ ‫ش���ێعه‌ له‌عێراق ده‌س���ه‌التیان له‌به‌غ���دا گرته‌‬ ‫ده‌س���ت‪ .‬هه‌روه‌ها له‌جه‌نگی یه‌مه‌ندا حوسیه‌‬ ‫ش���ێعه‌كان بە‌هاوكاری ئێ���ران توانییان بگه‌نه‌‬ ‫باشوری یه‌مه‌ن‌و س���نوری بە‌سعودیه‌وه‌ هه‌یه‌‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ڕاپه‌رینی حوسیه‌كان له‌یه‌مه‌ن هیچ‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كی بە‌ئێران‌و حیزبوالش���ه‌وه‌ نه‌بوو‪،‬‬ ‫یان له‌الی���ه‌ن ئه‌مانه‌وه‌ قیاده‌ كرابێت هه‌روه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ی حكومه‌تی س���عودی ئیدیعای ده‌كات‪،‬‬ ‫بەاڵم له‌شه‌ڕی ده‌سه‌الته‌وه‌ له‌ناو یه‌مه‌ن بووه‌‬ ‫جه‌نگ���ی بە‌وه‌كال���ه‌ت‪ ،‬جه‌نگێك���ی بێبه‌زه‌یی‬ ‫س���عودی له‌یه‌مه‌ن كه‌ هاوتایه‌ له‌گه‌ل ئه‌وه‌ی‬

‫ئه‌سه‌دو ڕوسیا له‌سوریا دژ بە‌خه‌لكی مه‌ده‌نی‌و‬ ‫دام���وده‌زگا مه‌ده‌نیه‌كان ده‌یكات‪ .‬هاوپه‌یمانی‬ ‫س���عودی له‌جه‌نگی یه‌مه‌ندا ئیماراتی عه‌ره‌بیه‌‬ ‫ك���ه‌ جگ���ه‌ له‌كه‌ره‌س���ه‌ی جه‌نگ بە‌س���ه‌دان‬ ‫خه‌لكی والت���ه‌ هه‌ژاره‌كانی وه‌ك به‌نگالدیش‌و‬ ‫پاكس���تان ده‌نێرێته‌ جه‌نگی یه‌م���ه‌ن هه‌مان‬ ‫ئه‌وه‌ی ئێرانی���ش له‌گه‌ل ئه‌فغانیه‌كان ده‌یكات‬ ‫كه‌ مافی مانه‌وه‌یان ئه‌داتێ‌و هاوكاری ده‌كرێن‬ ‫ئه‌گه‌ر بچنه‌ س���وریا بۆ شه‌ڕ كردن‪ .‬كاتێكیش‬ ‫دش���كوژرێن له‌گۆڕستانی ش���ه‌هیدان له‌ئێران‬ ‫به‌خاك ناسپێردرێن روونه‌ هه‌موو ئه‌وانه‌ وه‌ك‬ ‫به‌كرێگیراو ناوزه‌ند ده‌كرێن‪.‬‬ ‫ئه‌وروپ���اش بوون���ه‌ الی���ه‌ن تێی���دا به‌وه‌ی‬ ‫چوون���ه‌ ته‌ره‌ف���ی ئه‌مریكاوه‌و هه‌م���وو داوای‬ ‫البردن���ی ئه‌س���ه‌د ده‌ك���ه‌ن بێ ئ���ه‌وه‌ی بیر‬ ‫له‌ده‌رئه‌نجامه‌كانی‌و ئالته‌رناتیڤه‌كان بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫لێره‌دا به‌ش���ێكی به‌رچاوی دی���ارده‌ی ئاواره‌‬ ‫ب���ۆ ئه‌وروپ���اش ده‌گه‌رێته‌وه‌ بۆ سیاس���ه‌تی‬ ‫زلهێزه‌كان‌و ئه‌وروپاش خۆی‪.‬‬ ‫ب���ۆ ئه‌مریكاو ئه‌وروپا بە‌گش���تی ش���تێكی‬ ‫نه‌خوازراوه‌ توركیا بكه‌وێته‌ باوه‌شی ڕوسیاوه‌و‬ ‫دوور نی���ه‌ هه‌ندێ���ك نه‌رمیی���ش به‌رامب���ه‌ر‬ ‫حكومه‌ته‌كه‌ی ئه‌ردۆگان بكرێت له‌و پێناوه‌دا‪،‬‬ ‫بەاڵم هاوكات مه‌به‌ستیش���یانه‌ س���نورێك بۆ‬ ‫الدانه‌كانی توركیا دابنرێت‪.‬‬ ‫بە‌پێچه‌وانه‌ی س���ه‌رده‌می یه‌كێتی سۆڤیه‌ت‬ ‫ڕوس���یای ئه‌مڕۆك���ه‌ پراگماتیكان���ه‌ ڕه‌فت���ار‬ ‫ده‌كات نه‌وه‌ك ئایدیۆلۆژیانه‌‪ .‬ڕوس���یا بە‌دوای‬ ‫هاوپه‌یماندا ده‌گه‌رێت بە‌سه‌رۆكایه‌تی خۆی بۆ‬ ‫جێگا پێكردنه‌وه‌ی خۆی له‌سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌و‬ ‫له‌ناوچه‌كه‌كانی ڕۆژهه‌التی ناوه‌ڕاستیش���دا بۆ‬ ‫سه‌قامگیری هێز به‌رامبه‌ر بە‌ئه‌مریكاو ڕۆژئاوا‬ ‫به‌گش���تی‪ .‬ڕه‌زامه‌ن���د بوو به‌رامبه‌ر له‌ش���كر‬ ‫كێش���یه‌كانی توركیا له‌كانتۆنی عه‌فرین بەاڵم‬ ‫ڕوسیا له‌توركیای گه‌ره‌كه‌ جه‌نگێكی به‌وه‌كاله‌ت‬ ‫له‌ناوچه‌كانی وه‌ك مه‌نبه‌ج به‌رامبه‌ر ئه‌مریكاو‬ ‫فه‌ره‌نس���ا بۆ ئه‌نجام بدات ك���ه‌ به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫توركیا خۆیش���ی تێدایه‌ ب���ۆ لێدانی په‌یه‌ده‌و‬ ‫یه‌په‌گ���ه‌‪ .‬لێره‌دا ئه‌مریكاو فه‌ره‌نس���ا هێزیكی‬ ‫س���ه‌ربازیی زۆریان هێناوه‌ته‌ مه‌نبه‌ج‌و ڕۆژاڤاو‬ ‫دروستكردنی بنكه‌ی سه‌ربازیی تێیدا كراوه‌ته‌‬ ‫ستراتیژ كه‌ دیاره‌ مه‌به‌ستی تری زۆری له‌پشته‌‬ ‫بۆ هه‌نگاوه‌كانی ئه‌مریكا بۆ ناوچه‌كه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ له‌كاتێكدا ك���ه‌ له‌شكركێش���یه‌كانی‬ ‫توركیاش له‌سوریا پێشیل كردنی یاسای مافی‬ ‫گه‌النه‌ چونكه‌ توركیا بێ ڕه‌زامه‌ندی ده‌وله‌تی‬ ‫سوریا س���نوری ده‌ولیی به‌زاندوه‌و جه‌نگی دژ‬ ‫بە‌به‌شێكی دانیشتوانی سوریا ئه‌نجام ده‌دات‪.‬‬ ‫توركیا ناتوانێت مافی به‌رگری كردن بە‌مادده‌ی‬ ‫‪ 51‬ی كارتای رێكخراوی نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان‬ ‫بدات به‌خۆی چونكه‌ هیچ هێرشێكی چه‌كداری‬ ‫نه‌كراوه‌ته‌ س���ه‌ر ده‌وله‌ته‌ك���ه‌ی هه‌ربۆیه‌ ئه‌و‬ ‫هێرش���ه‌ س���ه‌ربازیانه‌ی توركیا ده‌یكاته‌ سه‌ر‬ ‫سوریاو باكوری سوریا‪ ،‬یان له‌شكركێشیه‌كانی‬ ‫بۆ ناو عێراق‌و هه‌رێمی كوردس���تان پێش���ێل‬ ‫كردنی یاس���ای مافی گه‌النه‌ بەاڵم پرسیاره‌كه‌‬ ‫له‌وه‌ش���دایه‌ رێكخراوی نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان‬ ‫ئه‌و یاس���ایانه‌ی بۆچی‌و بۆ كێی دروستكردوه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر هیچ الیه‌نێك پاند نه‌بێت پێوه‌ی‪.‬‬ ‫ڕوس���یا به‌هۆی ئالۆز بوونی په‌یوه‌ندیه‌كانی‬ ‫نێ���وان ئه‌مریكاو توركیا ب���ووه‌ یارمه‌تیده‌ری‬ ‫توركی���ا بۆ هێ���رش كردن���ه‌ س���ه‌ر عه‌فرین‬ ‫بە‌ئامانجی ئ���ه‌وه‌ش توركیا ببێته‌ هاوپه‌یمانی‬ ‫ڕوسیاو هه‌روه‌ها ده‌س���تبه‌ردار بوونی توركیا‬ ‫له‌هه‌ندێ ناوچه‌ی تری سوریا بۆ به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫ڕوسیاو له‌ئاینده‌دا ده‌ستبه‌رداری ئه‌مریكا بێت‪.‬‬ ‫لێره‌دا ده‌رده‌كه‌وێت هێرش���ی س���ه‌ر عه‌فرین‬ ‫ده‌رئه‌نجامی ملمالنێ‌و به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی نێوان‬ ‫دوو زلهێزی وه‌ك ئه‌مریكاو ڕوس���یایه‌‪ .‬ڕوسیا‬ ‫له‌ده‌ریای سپی ناوه‌ڕاست له‌سه‌ر كه‌ناری سوریا‬ ‫بنكه‌یه‌كی سه‌ربازیی ده‌ریایی دامه‌زراندوه‌ كه‌‬ ‫ڕۆكێته‌كانی هه‌لگریی چه‌كی ئه‌تۆمین‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫هۆكارێكی تره‌ بۆ پشتگیریی‌و مانه‌وه‌ی ڕژێمی‬ ‫س���وریا له‌الیه‌ن ڕوس���یای پوتینه‌وه‌‪ .‬لێره‌دا‬ ‫الیه‌نه‌ سه‌ربازیه‌كه‌ش���ی س���وریا بۆ ڕوس���یا‬ ‫به‌ده‌ر ده‌كه‌وێت‪ .‬لێره‌دا هاوكێش���ه‌ سیاسی‌و‬ ‫سه‌ربازیه‌كان له‌ئاینده‌ی سوریادا چۆن ده‌بێت‬ ‫ته‌نیا ده‌كرێت گریمانه‌ی بۆ بكرێت‪ .‬بۆچونێكی‬ ‫واهه‌ی���ه‌ جه‌نگی س���وریا هۆكارێك���ی گرنگ‬ ‫بێت ببێته‌ هۆی گۆڕینی نه‌خش���ه‌ی سیاس���ی‬ ‫ناوچه‌ك���ه‌‪ .‬ئه‌گ���ه‌ر چیتر پێكهاته‌ سیاس���ی‌و‬ ‫جوگرافیه‌كه‌ی ناوچه‌ی ڕۆژهه‌التی ناوه‌ڕاس���ت‬ ‫به‌و ش���ێوازه‌ی دوای جه‌نگی یه‌كه‌می جیهانی‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی ئه‌مری���كاو ئه‌وروپا نه‌بێت ئه‌وا‬ ‫ب���ە‌دوور نازانرێت كه‌ ناوچه‌ك���ه‌ بكه‌وێته‌ به‌ر‬ ‫جۆرێك له‌گۆڕانكاری‪.‬‬ ‫كۆتایی هێنان ب���ه‌و جه‌نگه‌ به‌نده‌ بە‌بریاری‬ ‫سیاس���یه‌وه‌و بریاری چاره‌نوسس���ازیش الی‬ ‫ئه‌مریكاو ڕوسیایه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌ورپاش خاوه‌نی‬ ‫بریاری سه‌ره‌كی نیه‌ تێیدا‪ ،‬الی كوردو توركیاو‬ ‫ئێران‌و حكومه‌تی س���وریاش نیه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ئ���ه‌م الیه‌نان���ه‌ی دوای���ی ده‌توان���ن جۆرێك‬ ‫له‌ئالۆزی دروست بكه‌ن له‌بریاره‌ سیاسیه‌كانی‬ ‫س���ه‌ر جه‌نگ یان ئاشتی له‌سوریا لێره‌و له‌وێ‬ ‫ئه‌مانیش قسه‌ی خۆیان هه‌بێت‪.‬‬

‫بۆ ئـــاگـــادار ‌ی‬ ‫به‌رگ ‌ی پێنجهه‌م ‌ی كتێبی (ش���ار ‌ی سلێمانی‌) كه‌وت ‌ه بازاڕ‌و كتێبخانه‌ ‌ی كوردییه‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه خۆ ‌ی ئه‌دا له‌(‪ )874‬الپه‌ڕ‌ه هه‌ر له‌درووس���تبوون ‌ی (ش���ار ‌ی س���لێمانی‌) ساڵ ‌ی‬ ‫‪1784‬تا نه‌ورۆز ‌ی ‪ 2018/3/21‬ماوه‌ ‌ی ئه‌م (‪ )234‬س���اڵ ‌ه زانیاری‌‌و ڕووداو له‌خۆ ‌ی‬ ‫ئه‌گرێت ڕازاوه‌ته‌و‌ه به‌وێنه‌‌و شیعره‌و‌ه (‪ )500‬دانه‌ ‌ی لێ چاپكراو‌ه تا زوو‌ه فریا ‌ی‬ ‫كه‌ون‪ ،‬دوای‌ ئه‌م به‌رگه‌ش چاوه‌ڕێی به‌رگی‌ شه‌شهه‌م بكه‌ن له‌گه‌ڵ ڕێزدا‪.‬‬ ‫براتان‪/‬خه‌مخۆر ‌ی شار ‪/‬ئه‌كره‌م ‌ی ساڵح ‌ی ڕه‌شه‌‬ ‫یه‌كشه‌مم ‌ه ‪2018/3/18‬‬ ‫تێبینی‌‪ -:‬ئه‌م كتێبە‌هاوكاته‌ له‌گه‌ڵ یادكردنه‌وه‌ی‌ نه‌ورۆز ‌ی ساڵ ‌ی ‪2018‬‬ ‫* ونبونی کارتی دەنگدان بەناوی حەمید کاکە حەمەکەریم‬

‫ونبون‬

‫‪Awene‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫شکۆی دەنگ لە‌بەریتانیای‬ ‫ئەنالۆگ‌و عێراقی عمالق‬ ‫مەزن عوسمان‬ ‫هەڵبژاردن دوا وێس���تگەی دیموکراس���یەتە‪ ،‬کە کەس���ی کامڵ مومارەس���ەی دەکات‌و‬ ‫بوونییەی خۆی لە‌هەڵکەوتەو هەیکەلی ئیداری جێکەوت دەکات‪ .‬شکستی ئەم پرۆسێسە‪،‬‬ ‫لەبەریەکچوونی ئاشتی کۆمەاڵیەتی‌و هەڵتەکینی جەوهەری پێکەوەژیان ڕنێو دەهێنێت‪.‬‬ ‫ئەگەرچی ئەم بژاردەیە لەوپەڕی کۆمەڵگا کراوەو نیمچەکراوەکان تا ئەوپەڕی سیستمە‬ ‫تۆتالیتاریەکان فەراهەم کراوە‪ ،‬بەاڵم میکانیزمی هەاڵوێرکردنی ویستی بەشداربوو‪ ،‬کرۆکی‬ ‫تێک���ڕای کردەکەیە‪ ،‬داخۆ بە‌مەت���ری ئەقڵییەتی دەس���ەاڵت پێوانەدەکرێت یان ئیرادەی‬ ‫دەنگدەر‪.‬‬ ‫بەریتانی���ا یەکێک���ە لەو واڵتان���ەی تاوەکو ئێس���تاش دەنگدان بە‌سیس���تمی ئەنالۆگ‬ ‫(‪ )Analog‬بەکاردەهێنێت‪ ،‬ئەگەرچی لە‌س���ێرڤەیەکی ساڵی ‪٢٠١٥‬دا دەکەوت کە نەوەی‬ ‫ئێس���تا لەگەڵ ئەوەدان دەنگدان بەسیس���تمی ئۆنالین (‪ )e-voting election‬بکرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم پارلمانی بەریتانیا بەو ساناییە خۆی ناخاتە ژێربار‪ .‬لەساڵی ‪٢٠٠٣‬ەوە ئەم دیبەیت‌و‬ ‫ئارگیویانە درێژەیان هەیە‪ ،‬بەاڵم ترس لەشکاندنی شکۆی دەنگ لەڕێگەی هێرشی سایبەر‬ ‫(‪ ،)Cyber attack‬داوا لەهاوواڵتیانیان دەکەن تەش���یرفیان بهێننە س���ەر س���ندوقی‬ ‫دەنگدان‪ ،‬تاوەکو بەدەس���ت دەنگەکانیان جیابکرێتەوە‪ .‬س���ەرباری ئەوەی ئەم سیستمە‬ ‫ئەنالۆگە دەیان ملیۆن دۆالر بەهەدەر دەدات‪ ،‬بەاڵم لەبەرانبەر پاراس���تنی شکۆی دەنگ‪،‬‬ ‫چاو پۆش���ی دەکەن‪ ،‬ئەگەرچی جیهانبینی ئەم واڵتە لە‌دیدی ئیکۆنۆمییەوەیە‪ ،‬بەاڵم هەر‬ ‫پێداگرە لەس���ەر خەرج���ی ئەم بڕە پارەیە تا بەدەنگدەر بگوترێ���ت دەنگەکەت گەوهەرە‬ ‫بۆ دیاریکردنی داهاتووی واڵت‪ .‬سیس���تمی بەڕێوەبەری‌و یەکە کارگێڕییەکان لەبەریتانیا‪،‬‬ ‫زەمەنێکە سیستمی ئۆنالینەو بەستراوەتەوە بەنوێترین سۆفتوێری خزمەتگوزاری‌و سێکیور‬ ‫سێرڤەرەوە (‪ ،)Secure server‬هەر لەدەرهێنانی پاسپۆرتەوە تا بانک‌و نەخۆشخانەو‬ ‫ش���ارەوانی‌و هەموو دامەزراوە حکومی‌و ناحکومییەکانی واڵت‪ ،‬بەاڵم ئەمە نەیگەندوونەتە‬ ‫پنتی دڵنیایی‌و بارتەقای ئەوە ناکات‪ ،‬کە ئیرادەی دەنگدەر بخەنە ژێر ڕەچەتەی بژاردنی‬ ‫ئەلیکترۆنی‪.‬‬ ‫ڕۆژنامەی (‪)The Guardian‬ی بەریتانی لێدوانێکی جەیسن کیتکاتی باڵوکردووەتەوەو‬ ‫ئاماژەی بەوە کردووە‪ ،‬دەتوانرێت سیستمی ئەلیکترۆنی بانک لەسەر ستەیتمێنت قەرەبووی‬ ‫مافخ���وراو بکاتەوەو پارەکەی ب���ۆ بگێڕێتەوە‪ ،‬هەر هەڵەیەک کە ڕوویدا بێت‪ ،‬بەاڵم دەنگ‬ ‫نەدەتوانرێت قەرەبو بکرێتەوەو نە لەتۆمارەکەش���ی دڵنیا دەبیت داخۆ دروس���تە یان نا‪،‬‬ ‫بەڵکو دەتوانرێت فرۆشی پێوە بکرێت‪.‬‬ ‫هەروەها ئەو کەس���انەی توانس���تی ڕۆیش���تنیان نییە بۆ بنکەکانی دەنگدان‪ ،‬لەڕێگەی‬ ‫ژمارەی تایبەتەوە داوای هۆکاری گواس���تنەوە دەکەن‪ ،‬لەبەرانبەردا بێ س���ێ‌و دوو بۆیان‬ ‫دابین دەکرێت‪ ،‬ئەگەرچی ئەمە لەبەرخودی کەس���ەکەیە‪ ،‬تا پێگەو س���ەنگی خۆی لەنێو‬ ‫کۆمەڵگەی بەریتانی بەرجەس���تە بکات‪ ،‬پێی نیش���ان بدرێت‪ ،‬کە ئاراستەی بەڕێوەبردنی‬ ‫واڵت لەدەس���تی ئەوە‪ .‬ئەگەرنا دەوڵەت خەرجییەکی زۆر وەئەستۆ دەگرێت لەم حاڵەتداو‬ ‫وەک نەزیفی ئابوری وێنای دەکات‪.‬‬ ‫عێراق���ی عمالق‌و حکومەتی کوردی بێ‌الق دەبێت لەکوێی ئەو هاوکێش���انەدا بێت‪ ،‬کە‬ ‫دەنگدەرێکی بەریتانی هەیەتی؟ عێراقێکی دارو پەردو بەسەریەکدا کەوتو‪ ،‬لە‌سێکتەرەکانی‬ ‫ئەمنی‌و ئابوری‌و سیستماتیکی‪ ،‬چلۆن دەتوانێت دەنگدانی زیرەک وەگەڕخات‪ ،‬کە ئیستاش‬ ‫هەویەی ئەحوال مەدەنی‌و جنسیەو هەر دەستنوس بێت؟ ئێستاش ڕیزێک کابینەی لەوح‬ ‫عەریزە بۆ خەڵک بنوس���ن‌و لەپش���تی پەنجەرەوە خزمەتگوزاری پێشکەش بکرێت؟ لەو‬ ‫مەملەکەتە هەموو شتێک یەدەویە‪ ،‬جگە لەسندوقی دەنگدان! تۆ بڵێی کۆمەڵگەی عێراقی‬ ‫ئەوەن���دە پڕ ئیش بن‌و کارمەندیان دەس���تنەکەوێت بۆ هەژماری دەس���تی؟! تۆ بڵێی بۆ‬ ‫ئەوەی لە‌دوای هەڵبژاردن فەراغی یاس���ایی تەنیا بۆ ‪ ١‬س���ەعات دروست ببێت؟! ئەمانە‌و‬ ‫هەزاران پرسیاری دیکە‪.‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاهیرو ویدات حسێن؟‬

‫رۆژانە نوێرتین هەواڵ لەڕێگەی‬ ‫‪SMS‬ی ئاوێنەوە بەدەسبهێنە‬

‫ب‬ ‫ۆ‬ ‫ب‬ ‫ە‬ ‫ش‬ ‫د‬ ‫ژم ا‬ ‫ر‬ ‫ب‬ ‫ب ارە ‪ 1‬ون‬ ‫ن‬ ‫ێ‬ ‫ر‬ ‫ە‬ ‫‪ 21‬بۆ‬ ‫‪29‬‬

‫بایۆئەقڵ (‪ )Bio-brain‬بۆعێراقی عمالق لە‌سیستمی بایۆمەتری‬ ‫* مەحکەمترەو الزمترە‪.‬‬ ‫*دروستی وشەکە ( ‪Biometric‬بایۆمێتریک)ە‬

‫ڕۆژنامە‌و سایتی ئاوێنە دەیانەوێت‌و ەک دو‬ ‫رووبەر بۆ گواستنەوەی‌و ێنەی راستەقینەی‬ ‫کۆمەڵگای ئێمە‪ ،‬بەردەوام بن‪.‬‬ ‫بەپێی نوێترین راپرسیی کە ئەمساڵ ‪،2016‬‬ ‫لەالیەن رێکخ���راوی ‪IMS‬ی دانیمارکییەوە‬ ‫ئەنجامدراوە‪ ،‬ئاوێنە پڕخوێنەرترین رۆژنامەی‬ ‫هەرێمی کوردستانە‪ .‬هەر ئەمساڵیش بەپێی‬ ‫نوێتری���ن توێژینەوەی رێکخراوی ‪ Stop‬بۆ‬ ‫دژە گەندەڵی���ی کە بەه���اوکاری رێکخراوی‬ ‫‪NED‬ی ئەمریکی ئەنجامدراوە‪ ،‬رۆژنامەی‬ ‫ئاوێنەلە‌نێو کۆی ‪ 22‬میدیای بیستراو بینراو‬ ‫ئەلکترۆنیدا کە کاریان لەس���ەر روماڵکردن‌و‬ ‫هەڵدانەوەی دۆسییەکانی گەندەڵیی کردوە‪،‬‬ ‫پلەییەکەمی بەدەستهێنا‪.‬‬

‫رۆژنامەگەری���ی س���ەربەخۆ‌و بی���ر‌و دەنگی‬ ‫ئ���ازاد‪ ،‬پێویس���تە ئاوێن���ە بەردەوامببێت‪.‬‬ ‫بۆئ���ەوەی ئاوێن���ەش بەردەوامبێ���ت‪،‬‬ ‫خوێن���ەران‌و‬ ‫پێویستمانبە‌پش���تیوانی‬ ‫بەرپرس���یارێتی دڵس���ۆزانی میدی���ای‬ ‫سەربەخۆیەلە‌کوردستان‌و دەرەوەی‌و اڵت‪.‬‬ ‫بۆ گەیشتن بەم ئامانجەش بەشدار‬ ‫بە‌لەکەمپین���ی "ئاوێن���ە رۆژنامەی‬ ‫منە“‪.‬‬ ‫بۆئ���ەم مەبەس���تەش کۆمپانی���ای ئاوێن���ە‬ ‫ژمارەیەکی حیس���ابی بانکیی بۆ هاوڕێیانی‬ ‫خۆیلە‌دەرەوەی‌و اڵت دروس���تکردوە‪ .‬تکایە‬ ‫پ���اش بڕیاردانت���ان ب���ۆ ه���ەر بژاردەیەکی‬ ‫بەش���داریکردن ی���ان ناردن���ی کۆمەک���ی‬ ‫دارایی‪ ،‬بە‌ئیمەیل ی���ان تەلەفۆن ئاگادارمان‬ ‫بکەنەوە‪ ،‬بۆئەوەی ئاوێنە هەمو ژمارەیەکی‬ ‫نوێ���ی خۆیبە‌فۆرمات���ی ‪ PDF‬بگەیەنێتە‬ ‫دەس���تتان‌ولە‌خزمەتگوزارییەکانی بێب���ەش‬ ‫نەبن‪.‬‬

‫س���ەرەڕای ئ���ەوەی ل���ەم قۆناغ���ەدا‌و‬ ‫ێن���ەی راس���تەقینەی کۆمەڵ���گای ئێم���ە‬ ‫بریتییەلە‌بنبەس���تی سیاس���یی‌و داوەشانی‬ ‫سیس���تەمی ئاب���ووری دارایی ک���ە بووەتە‬ ‫هۆکارێ���ک ب���ۆ مردنییەکلە‌دواییەکی پرۆژە‬ ‫میدیاییە س���ەربەخۆکان‪ ،‬ئاوێنە‌و ەکو تاکە‬ ‫هەفتەنامەیەکی س���ەربەخۆ‪ ،‬راس���تگۆیانە‌و ب���ۆ پەیوەندیک���ردن‪ ،‬ی���ان‌و ەاڵم���ی هەر‬ ‫بوێران���ە بەردەوامەلە‌کاری پرۆفش���نااڵنەی پرسیارێک‪ ،‬تکایە پەیوەندی بکەنبە‌بەرپرسی‬ ‫خزمەتگوزارییەکان���ی کەمپین���ی "ئاوێن���ە‬ ‫رۆژنامەگەریی خۆی‪.‬‬ ‫رۆژنامەی منە"‪.‬‬ ‫بۆئ���ەوەی کوردس���تان نەبێتبە‌گۆڕس���تانی کوردستان عەبدولکەریم‬

‫@‪endorseawene‬‬ ‫ئیمەی���ل‪:‬‬ ‫‪gmail. com‬‬ ‫تەلەفۆن‪00964 770 0600 659 :‬‬ ‫ناونیش���ان‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنە‪ ،‬تەالری زارا‪،‬‬ ‫نهۆمی س���ێهەم‪ ،‬ئاپارتمان���ی ژمارە ‪،32‬‬ ‫سلێمانی‪ ،‬هەرێمی کوردستانعێراق‪.‬‬ ‫ب���ۆ بەش���داریکردن لەکەمپین���ی "ئاوێن���ە‬ ‫رۆژنام���ەی منە"‪ ،‬ی���ان پش���تیوانیکردنی‬ ‫خۆبەخشانەی رۆژنامەی ئاوێنە‌و سایتەکەی‪،‬‬ ‫تکای���ە لەڕێگای ئەم حیس���ابی بانکییانەوە‬ ‫هاوکارییەکانتان بنێرن‪.‬‬ ‫حسابی بانکی بۆ دەرەوەی هەرێمی کوردستان‬ ‫‪Vienna Knowlledge NetVKNN‬‬ ‫‪Erste oesterreichische Spar-Casse-Bank‬‬ ‫‪BLZ: 20111‬‬ ‫‪BIC: GIBAATWWXXX‬‬ ‫‪IBAN: AT74 2011 1310 0410 1654‬‬

‫حسابی بانکی بۆ ناوخۆی هەرێمی کوردستان‬ ‫‪Bank: Trade Bank of Irak / Sulaimaniah‬‬ ‫‪Branch‬‬ ‫‪Swift Code: TRIQIQBAXXX‬‬ ‫‪Account Name: Awene Company‬‬ ‫‪Account No.: 0004003247001‬‬