Awene 607

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)607‬‬ ‫سێشەممە ‪2017/12/26‬‬

‫ریکالم‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫‪2017‬‬ ‫ناخۆشترین‬ ‫ساڵ‬

‫بەشیرو محەمەد‬ ‫دو شەهیدەکەی رانیە‬

‫‪8‬‬ ‫ریکالم‬

‫‪7‬‬

‫موچه‌ ‌ی خانه‌نشین ‌ی وه‌زیرو په‌رله‌مانتاران‬ ‫ل ‌ه ‪ 6‬ملیۆن دیناره‌و‌ه ده‌بێت ب ‌ه ‪ 2‬ملیۆن دینار‬

‫سەرۆکی دەستەی دەستپاکی‪ :‬هۆكارێک ‌ی سه‌ره‌ك ‌ی خۆپیشاندانه‌كانی‌ ئێستا گه‌نده‌ڵی‌‌و نادادپه‌روه‌رییه‌‬

‫ی‬ ‫ی پڕۆژه‌یاس���ایه‌ك ك���ه‌ ره‌وانه‌ ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان ده‌كرێت موچه‌ ‌‬ ‫په‌رله‌مان ‌‬ ‫خانه‌نش���ینی‌ پله‌ بااڵكان له‌كوردستان‬ ‫ك ‌ه وه‌زی���رو په‌رله‌مانتاران ده‌گرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ل ‌ه ‪ 6‬ملی���ۆن دین���اره‌و‌ه ده‌بێت ب ‌ه ‪2‬‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌س���ته‌ ‌‬ ‫ملی���ۆن دینار‪ ،‬س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی هه‌رێمی‌ كوردستان ده‌ڵێت‬ ‫ده‌ستپاك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆپیشاندانه‌كان ‌‬ ‫ی س���ه‌ره‌ك ‌‬ ‫"هۆكار ‌‬ ‫ئێستا گه‌نده‌ڵی‌‌و نادادپه‌روه‌رییه‌"‪.‬‬

‫ی‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬سەرۆکی دەستەی پله‌ بااڵی‌ كوردس���تان هاوتای‌ به‌غدا ‌‬ ‫دەستپاکی لە هەرێمی کوردستان‪ ،‬حاكم لێده‌كرێت‪ ،‬ك ‌ه بۆ خانه‌ش���ین كردنیان‬ ‫ی‬ ‫ی دو مه‌رج هه‌یه‌‪ :‬یه‌كه‌م‪ ،‬ده‌بێت كه‌س ‌‬ ‫ئه‌حم���ه‌د ئه‌ن���وه‌ر له‌چاوپێكه‌وتنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌دا رایگه‌یاند ‪ 68‬هه‌زار خانه‌نش���ینكراو ‪ 15‬س���ا ‌ڵ خزمه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دو هه‌بێ���ت‌و دوه‌میش‪ 50 ،‬س���اڵ‌ ته‌مه‌ن ‌‬ ‫كه‌س له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌واو كردبێت بۆ ئه‌وه‌ی‌ خانه‌نش���ین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "به‌پێ ‌‬ ‫موچه‌یان هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫ێ ئ���ه‌و دو مه‌رج��� ‌ه‬ ‫ئه‌و پڕۆژ‌ه یاسایه‌ی‌ له‌ماو‌هی‌ رابردودا بگرێت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌ب��� ‌‬ ‫ی هی���چ كه‌س���ێك خانه‌نش���ینی‌ پله‌ بااڵ‬ ‫ی وه‌زیران���ی‌ حكومه‌ت ‌‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نایگرێته‌وه‌‪ ،‬به‌وه‌زی���رو په‌رله‌مانتاران ‌‬ ‫هه‌رێم ئام���اده‌ كراوه‌‪ ،‬خانه‌نش���ینان ‌‬

‫ئێستاو رابردوشه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی "له‌م���ه‌ودوا ئ���ه‌و موچ��� ‌ه‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫ب���ه‌رز‌ه نامێنێ���ت ك ‌ه پێ���ش كاركردن‬ ‫به‌سیس���ته‌می‌ پاش���ه‌كه‌وت وه‌زی���رو‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانتاران وه‌ریانده‌گرت‌و هۆكارێك ‌‬ ‫ی بو‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ی نادادپه‌روه‌ر ‌‬ ‫دروستكردن ‌‬ ‫به‌رزترین موچه‌ی‌ خانه‌ش���ینی‌ وه‌زیرو‬ ‫په‌رله‌مانتاران ده‌بێته‌ ‪ 2‬ملیۆن دینار"‪.‬‬ ‫ی رونكرده‌و‌ه‬ ‫حاكم ئه‌حمه‌د ئه‌وه‌ش��� ‌‬

‫به‌جێبه‌جێكردن���ی‌ ئه‌م پڕۆژه‌یاس���ای ‌ه‬ ‫س���ه‌رو ‪ 100‬ملی���ار دین���ار مانگان ‌ه بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫حكومه‌ت ‌‬ ‫ی پل ‌ه بااڵ له‌سه‌ر‬ ‫"كۆمه‌ڵێك ئه‌فس���ه‌ر ‌‬ ‫كڕینی‌ چه‌ك له‌گه‌نده‌ڵیه‌و‌ه تێو‌ه گالون‬ ‫ی ‪ 30‬ملیار دینار‌و كه‌یس���ه‌كه‌یان‬ ‫به‌بڕ ‌‬ ‫ره‌وان ‌هی‌ دادگا كراوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی "هۆكارێك���ی‌ س���ه‌ره‌ك ‌‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫ی ئێستا‪،‬‬ ‫خۆپیش���اندان‌و ناڕه‌زاییه‌كان ‌‬

‫ی‬ ‫ی ره‌وشی‌ ئابور ‌‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌‌و خراپ بون ‌‬ ‫كوردس���تانه‌ ك ‌ه موچ���ه‌ دواده‌كه‌وێت‌و‬ ‫ی ده‌كات‬ ‫خه‌ڵك هه‌ست به‌نادادپه‌روه‌ر ‌‬ ‫كاتێك ده‌بینێت كه‌س���انێك هه‌ن له‌و‬ ‫ی‬ ‫باشتر ده‌ژین‪ ،‬ئه‌مه‌ش وا ده‌كات هاواڵت ‌‬ ‫ی به‌دام���ه‌زراوه‌ حكومییه‌كان‬ ‫متمان��� ‌ه ‌‬ ‫نه‌مێنی‌‌و ناڕه‌زایی‌ په‌ره‌بستێنێت"‪.‬‬

‫"ئەمڕۆ شاسوار عەبدولواحید دەبرێتە بەردەم دادوەری لێكۆڵینەوە"‬

‫‪2‬‬

‫سروه‌ عه‌بدولواحید‪ :‬تا ئێستا شوێن‌و چارەنوسی نازانین‬

‫شاسوار عەبدولواحید‬

‫د‪.‬ش���ێركۆ حه‌ئه‌مین‪ ،‬ئام���اژ‌ه به‌و‌ه بەرپرسانی ئاسایش پێیانوتون بەهۆی حسابی زیندانییەكی سیاسی لەگەڵ‬ ‫ی پشوەوە شاس���وار نەبراوەتە بەردەم دەكەن"‪.‬‬ ‫ده‌كات بەرپرسانی ئاسایشی سلێمان ‌‬ ‫پێیانراگەیاندون ئەمڕۆ "سێش���ەممە" دادوەرو پاش تەواوبونی پشوەكە كە لەب���ارەی ئەوەی كە ئایا ئاس���ایش‬ ‫شاس���وار عەبدولواحی���د دەبرێت���ە ئەمڕۆیە دەبرێتە بەردەم دادوەر‪ ،‬ئه‌و بەمانی نەوتوە بۆچی رێگە بەبینینی‬ ‫ی "به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ئاس���ایش جەختی ناوبراو نادەن‪ ،‬دكتۆر شێركۆ وتی"هەر‬ ‫بەردەم دادوەری لێكۆڵینەوە‪ ،‬سروە وت ‌‬ ‫عەبدولواحی���د خوش���كی شاس���وار ك���ردەوە شاس���وار عەبدلواحید هیچ ئەوەندەی���ان پێوتوین كە تائێس���تا‬ ‫عەبدولواحید‪-‬یش دەڵێت "تائێس���تا كێش���ەیەكی نییەو س���ەالمەتەو ئەو شاس���وار عەبدولواحی���د لەب���ەردەم‬ ‫دەنگۆیانەی لەبارەی تەندروستییەوە دادوەر ئامادە نەبوە بۆ ئەوەی وتەی‬ ‫شوێن‌و چارەنوسی براكەی نازانن"‪.‬‬ ‫لێوەربگیرێت"‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ ،‬سلێمانی‪ :‬د‪.‬شێركۆ حه‌ئه‌مین‪ ،‬دەوترێن ناڕاستن"‪.‬‬ ‫ی وتیش���ی "ئ���ەم زانیاریان���ە تەنی���ا بەپێی قسەی د‪.‬شێركۆ‪ ،‬بەرپرسانی‬ ‫ی نوس���ینگه‌ی‌ س���لێمان ‌‬ ‫به‌رپرس��� ‌‬ ‫په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان‪ ،‬بە‌ئاوێنەی سەرچاوەكەیان ئاسایشەو ئەگەرنا تا ئاس���ایش نایش���ارنەوە كە شاسوار‬ ‫راگەیان���د له‌كات���ی‌ به‌دواداچونیاندا ئێس���تا هیچ كەس لە‌كەسوكارەكەی‪ ،‬عەبدولواحی���د الی ئەوان���ە ب���ەاڵم‬ ‫ی پارێزەرەكەی‌و ئێمەو خەڵكی دیكەش ئامادەنین شوێنی دەستگیركردنەكەی‬ ‫ب���ۆ چاره‌نوس���ی‌ ده‌س���تگیركراوان ‌‬ ‫ی ئه‌مدوایی���ه‌‪ ،‬رێگەی پێنەدراوە بیبنێت‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه ئاشكرابكەن‪.‬‬ ‫خۆپیش���اندانه‌كان ‌‬

‫عه‌دنان ‌ی حه‌مه‌ ‌ی مینا‪:‬‬ ‫البردنی من له‌ده‌ست مه‌كته‌بی رێكخستندایه‌‬ ‫ئه‌ن���دام‌و كادرانی یه‌كێتی له‌كۆمیته‌و‬ ‫مه‌ڵبه‌ندی رانیه‌ ئیم���زا كۆده‌كه‌نه‌و‌ه‬ ‫ب���ۆ البردن���ی هه‌ریه‌ك له‌به‌رپرس���ی‬ ‫مه‌ڵبه‌ندو سه‌رپه‌رش���تیاری ئیداره‌ی‬ ‫ناوچه‌ك���ه‌و به‌رپرس���ی مه‌ڵبه‌ندیش‬ ‫ده‌ڵێ���ت " البردن���ی من له‌ده‌س���ت‬ ‫مه‌كته‌ب���ی رێكخس���تندایه‌‌و میزاجی‬ ‫شه‌خسی ناتوانێت ئێمه‌ بگۆرێت"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌پێ���ی زانیاریه‌كانی ئاوێنه‌‪،‬‬

‫ێ ‪ ،12/25‬ئه‌ن���دام‌و كادرانی‬ ‫دوێن��� ‌‬ ‫یه‌كێت���ی له‌س���نوری مه‌ڵبه‌ن���دو‬ ‫كۆمیته‌ی رانی���ه‌ی یه‌كێتی ئیمزانیان‬ ‫كۆكردوه‌ت���ه‌وه‌ ب���ۆ البردنی هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌سه‌رپه‌رشتیاری ئیداره‌ی ناوچه‌كه‌و‬ ‫به‌رپرس���ی مه‌ڵبه‌ن���دی ناوچه‌كه‌ ك ‌ه‬ ‫عه‌دنانی حه‌مه‌ی مینای ‌ه ‪.‬‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كی‌ ئ���اگادار به‌ئاوێن���ه‌ ‌‬ ‫راگه‌یاند "ئێم��� ‌ه به‌زۆرینه‌ی ره‌هایی‬

‫ده‌نگ س���ورین له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ی‌ ك ‌ه نه‌گه‌شتوه‪"‌.‬‬ ‫ی وتیشی "بریاری البردنی ئێم ‌ه له‌ده‌ست‬ ‫ئ���ه‌و دو پۆس���ته‌ بگۆردرێن‪ ،‬به‌هۆ ‌‬ ‫كه‌موكورتی���ان‌و نابه‌رپرس���یاریان مه‌كته‌بی رێكخس���تندایه‌و جگ ‌ه له‌وان‬ ‫به‌تایب���ه‌ت كه‌س ناتوانێت گۆڕانكاری بكات "‬ ‫له‌كێش���ه‌كاندا‬ ‫وتیشی "ئێمه‌ كه‌سی حزبین‌و هه‌ركات‬ ‫خۆپیشاندانه‌كانی ئه‌مدوای ‌ه ‪".‬‬ ‫ه���اوكات له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ عه‌دنان���ی حزب به‌ش���یاوی بزانی���ت ده‌توانێت‬ ‫حه‌م���ه‌ی مینا به‌رپرس���ی مه‌ڵبه‌ندی گۆران���كاری ب���كات ب���ه‌اڵم میزاجی‬ ‫رانیه‌ی یه‌كێت���ی بۆ ئاوێن ‌ه وتی "من شه‌خسی‌و بریاری نایاسایی ناتوانێت‬ ‫تائێس���تا به‌فه‌رمی هیچم به‌ده‌س���ت گۆرانكاری بكات "‪.‬‬

‫لەالیەكی دیكەوە سروە عەبدولواحید‪ ،‬دامەزراندن���ی جواڵنەوەیەك���ی داوەو‬ ‫خوش���كی شاس���وارو س���ەرۆكی ئەم���ەش دژایەتیكردنێكی سیاس���ی‬ ‫فراكسیۆنی گۆڕان لەپەرلەمانی عێراق ئەوە لەالیەن دەسەاڵتەوە‪.‬‬ ‫رایگەیاند تا ئێس���تا ئەم���ان لەگەڵ ئ���ەو داواش���ی كرد كە چارەنوس���ی‬ ‫ئاسایش قسەیان كردوە بەاڵم پێیان براك���ەی یەكالیی بكەن���ەوە ئەگەر‬ ‫ناڵێن براكەی لەكوێ دەستگیركراوە شتێكی لەسەرە با روبەڕوی دادگای‬ ‫بەاڵم تەئكید لەسەر ئەوە دەكەنەوە بكەن���ەوەو هەم���وان تێبگەی���ن كە‬ ‫ی "بەاڵم ئەم كێشەكە چییە‪.‬‬ ‫كە "سەالمەتە"‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫دەسەاڵتە قسەی راستی نییەو ئێمە شاس���وار عه‌بدولواحید‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌‬ ‫ی‬ ‫ی "نه‌وه‌ی‌ ن���وێ‌"‪ ،‬رۆژ ‌‬ ‫هیچ متمانەیەكمان بەو قسانە نییە‪ ،‬جواڵن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی گه‌ڕانه‌وه‌ی���دا‬ ‫بۆیە نایانەوێت شوێنیمان پێبڵێن"‪ 12/19 .‬له‌كات��� ‌‬ ‫س���روە جەخت���ی لەوە ك���ردەوە كە له‌له‌نده‌ن���ه‌وه‌ ب���ۆ كوردس���تان‪،‬‬ ‫دەستگیركردنی شاسوار "سیاسیە"و له‌فڕۆكه‌خانه‌ی‌ س���لێمانی‌ ده‌ستگیر‬ ‫پەیوەندی ب���ەوەوە هەیە كە هەوڵی كراو تا ئێستا چاره‌نوسی‌ نادیاره‌‪.‬‬

‫عەبدواڵ بۆر‪ :‬ئه‌مڕۆ دوابڕیار‬ ‫لەبارەی كردنەوە‬ ‫نازانم بۆچی‬ ‫خۆپیشاندەران یان نەكردنەوەی‬ ‫هێنرانە سەر ‪ NRT‬ده‌درێت‬ ‫ماڵی من‬ ‫‪3‬‬

‫ساڵی نوێتان پیرۆز‪ ،‬سێشەممەی داهاتو رۆژنامەی ئاوێنە دەرناچێت‬ ‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫به‌شی ریکالم ‪ 07700600659 :‬ـ ‪ 07500600659‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫‪2‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )607‬سێشه‌ممه ‪2017/12/26‬‬

‫موچه‌ی‌ خانه‌نشین ‌ی وه‌زیرو په‌رله‌مانتاران‬ ‫ل ‌ه ‪ 6‬ملیۆن دیناره‌و‌ه ده‌بێت ب ‌ه ‪ 2‬ملیۆن دینار‬

‫سەرۆکی دەستەی دەستپاکی‪ :‬به‌ته‌نها ده‌ره‌قه‌تی‌ گه‌نده‌ڵ ‌ی نایه‌ین‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫سەرۆکی دەستەی دەستپاکی لە هەرێمی‬ ‫کوردستان ‪ ،‬حاكم ئه‌حمه‌د ئه‌نوه‌ر له‌م‬ ‫گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "‪ 68‬هه‌زار‬ ‫كه‌س له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا یه‌كی‌ دو‬ ‫موچه‌یان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬گرنگتری���ن خاڵەکان���ی‌ ئ���ه‌و‬ ‫پڕۆژه‌یاس���ایه‌ چین كه‌ به‌ناوی‌ چاكسازی‌‬ ‫له‌كه‌رت���ی‌ وه‌زیفی‌‌و خانه‌نش���ینی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیرانه‌وه‌ ئاماده‌كراوه‌؟‬ ‫حاكم ئه‌حم���ه‌د‪ :‬ئه‌و پڕۆژه‌ یاس���ایه‌ی‌‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ راب���ردودا له‌ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیرانی‌‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم ئاماده‌ ك���راوه‌‪ ،‬به‌ناوی‌‬ ‫پڕۆژه‌ی‌یاسای‌ چاكسازی‌ له‌كه‌رتی‌ وه‌زیفی‌‌و‬ ‫خانه‌نش���ینی‌‌و ده‌رماڵه‌و به‌ش���ه‌كانی‌ تری‌‬ ‫حكومه‌ت‪ ،‬ك���ه‌ به‌رهه‌می‌ ئیش���وكاری‌ دو‬ ‫س���اڵیانه‌و س���ودیان له‌چه‌ند پڕۆژه‌یه‌كی‌ ژماره‌یه‌كی‌ زۆر به‌پل���ه‌ی‌ وه‌زیر‌و بریكاری‌‬ ‫دیوانی‌ چاودێریی‌‌و پێشنیاره‌كانی‌ ده‌سته‌ی‌ وه‌زیر خانه‌نش���ین كراون به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ده‌س���تپاكی‌ وه‌رگرتوه‌‌و رۆژی‌ پێنجشه‌ممه‌ پۆسته‌یان هه‌بوبێت‪ ،‬بۆ نمونه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران په‌س���ه‌ندكراو ئێستا گش���تی‌ هه‌یه‌ به‌بریكاری‌ وه‌زیر خانه‌نشین‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌نی‌ ش���ورایه‌و وا بڕیاره‌ ره‌وانه‌ی‌ كراوه‌‪ ،‬به‌پێی‌ ئه‌م پڕۆژه‌ یاس���ایه‌ دێته‌وه‌‬ ‫په‌رله‌مان بكرێ���ت‪ ،‬چه‌ند بڕگه‌یه‌كی‌ گرنگ پله‌كه‌ی‌ خۆی‌‪ .‬هه‌روه‌ها لیستی‌ خانه‌نشینی‌‬ ‫له‌خۆده‌گرێت‪ :‬خاڵێكی‌ گرنگی‌ س���ه‌باره‌ت پێش���مه‌رگه‌ پاكده‌كرێته‌وه‌ ك���ه‌ ژماره‌یان‬ ‫به‌خانه‌نشینییه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ خانه‌نشینی‌ پله‌ سه‌دان هه‌زار كه‌س���ه‌‌و به‌پێی‌ خانه‌نشینی‌‬ ‫بااڵكان‪ ،‬وا پێشنیاركراوه‌ خانه‌نشینانی‌ پله‌ پێش���مه‌رگه‌ مامه‌ڵه‌یان له‌گ���ه‌ڵ‌ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫بااڵی‌ كوردستان هاوتای‌ به‌غدای‌ لێبكرێت‪ ،‬ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ مه‌رجی‌ یاساییان تێدانه‌بێت‬ ‫كه‌ بۆ خانه‌ش���ین كردنیان دو مه‌رج هه‌یه‌‪ :‬خانه‌نشینیه‌كه‌یان هه‌ڵده‌وه‌شێته‌وه‌‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫یه‌كه‌م‪ ،‬ده‌بێت كه‌س���ی‌ خانه‌نشینكراو ‪ 15‬به‌پێ���ی‌ بڕگه‌یه‌كی‌ دیكه‌ی‌ پڕۆژه‌یاس���اكه‌‬ ‫س���اڵ‌ خزمه‌تی‌ هه‌بێت‌و دوه‌میش‪ 50 ،‬ساڵ‌ كه‌رتی‌ وه‌زیفه‌ی‌ گشتی‌ رێكده‌خرێته‌وه‌‪ ،‬پله‌‬ ‫ته‌مه‌نی‌ ته‌واو كردبێت بۆ ئه‌وه‌ی‌ خانه‌نشینی‌ به‌رزكردنه‌وه‌كان له‌س���ه‌ر بنه‌مای‌ خزمه‌تی‌‬ ‫بگرێته‌وه‌‪ ،‬به‌بێ‌ ئه‌و دو مه‌رجه‌ هیچ كه‌سێك ئه‌مالو ئه‌وال‪ ،‬مه‌رجی‌ یاس���ایی‌ تیا نه‌بێت‬ ‫خانه‌نشینی‌ پله‌ بااڵ نایگرێته‌وه‌‪ ،‬به‌وه‌زیرو داده‌به‌زێنرێن���ه‌وه‌‪ ،‬بۆ نمون���ه‌ هه‌یه‌ له‌پله‌‬ ‫په‌رله‌مانتاران���ی‌ ئێس���تاو رابردوش���ه‌وه‌‪ .‬حه‌وته‌وه‌ ب���وه‌ به‌پله‌ پێنج‌و چ���وار ئه‌وه‌‬ ‫هه‌روه‌ها ئ���ه‌و موچه‌ ب���ه‌رزه‌ نامێنێت كه‌ راژه‌كه‌یان وه‌كو خۆیان لێده‌كرێته‌وه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫پێش كاركردن به‌سیس���ته‌می‌ پاشه‌كه‌وت مه‌رجی‌ یاس���اییان نه‌بێت‪ .‬هاوكات ئاماژه‌‬ ‫وه‌ریانده‌گ���رت‌و هۆكارێكی‌ دروس���تكردنی‌ كراوه‌ كه‌ له‌پل���ه‌ی‌ وه‌زیفیدا كار به‌مه‌رجی‌‬ ‫نادادپه‌روه‌ری‌ بو‪ ،‬به‌ڵكو به‌رزترین موچه‌ی‌ بڕوانامه‌و ته‌مه‌ن ده‌كرێ���ت‪ ،‬كاركردن به‌م‬ ‫خانه‌شینی‌ وه‌زیرو په‌رله‌مانتاران ده‌بێته‌ ‪ 2‬بنه‌مای���ه‌ ه���ه‌زاران كادێ���ری‌ حزبه‌كانیش‬ ‫ملی���ۆن دینار كه‌ پێش���تر ‪ 6‬ملیۆن دینار ده‌گرێته‌وه‌ كه‌ به‌ش���ێوه‌ی‌ نایاسایی‌ پله‌ی‌‬ ‫بو‪ .‬بڕگه‌یه‌كی‌ تری‌ پڕۆژه‌ یاس���اكه‌ ئه‌وه‌یه‌ وه‌زیفییان پێبه‌خش���راوه‌‪ ،‬پێویسته‌ بڕیاری‌‬

‫حاكم ئه‌حمه‌د‬ ‫دامه‌زران���دن‌و فایلی‌ وه‌زیفی���ی‌و خزمه‌تیان‬ ‫هه‌بێت‪ .‬كه‌ له‌م بواره‌دا پێشێلكارێكییه‌ك ‌ی‬ ‫زۆر كراوه‌‪ .‬س���ه‌باره‌ت به‌شه‌هیدان خاڵێك‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ پاش كۆچی‌ دوایی‌ واریسی‌ یه‌كه‌م‬ ‫موچه‌ی‌ ش���ه‌هیدانه‌ ب���ه‌رده‌وام ده‌بێت بۆ‬ ‫نه‌وه‌كان‪ ،‬به‌اڵم له‌م پڕۆژه‌ یاس���ایه‌دا ئه‌مه‌‬ ‫گۆڕاوه‌‪ ،‬موچه‌ی‌ ش���ه‌هیدانه‌ ته‌نها كه‌س���ه‌‬ ‫یه‌كه‌م���ه‌كان ده‌گرێت���ه‌وه‌و ناگوازرێت���ه‌وه‌‬ ‫ب���ۆ نه‌وه‌كان‪ ،‬به‌ڵكو ته‌نه���ا باوك‌و دایك‌و‬ ‫هاوسه‌رو كچ‌و كوڕی‌ شه‌هیدان ده‌گرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫بڕگه‌یه‌كی‌ دیكه‌ش ئام���اژه‌ به‌گرنگی‌ كه‌م‬ ‫كردن���ه‌وه‌ی‌ ژماره‌ی‌ پاس���ه‌وانه‌كان كراوه‌‪،‬‬ ‫پاس���ه‌وانی‌ وه‌زیرو په‌رله‌مانتارو به‌رپرسی‌‬ ‫ب���ااڵی‌ حزب���ه‌كان‪ ،‬كه‌ هه‌یان���ه‌ ‪ 50‬تا ‪60‬‬ ‫پاس���ه‌وانی‌ هه‌یه‌‪ ،‬ژماره‌ی‌ ئه‌م پاسه‌وانانه‌‬ ‫س���نوردار ده‌كرێ���ن‌و ئه‌وان���ه‌ی‌ زی���اده‌ن‬ ‫ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ سلكی‌ پۆلیس‪ ،‬كه‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ناوخۆ پێویس���تی‌ پێیانه‌‪ .‬هه‌روه‌ها به‌پێی‌‬ ‫ئه‌و وردبینیانه‌ی‌ ك���راون ‪ 68‬هه‌زار كه‌س‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تاندا یه‌كی‌ دو موچه‌یان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌پێی‌ یاس���ا هه‌یه‌ كه‌مئه‌ندامه‌ یان‬ ‫واریسی‌ شه‌هیدانه‌ یان زیندانیی‌ سیاسییه‌و‬ ‫فه‌رمانبه‌ریش���ه‌‪ ،‬هه‌ر هاواڵتیی���ه‌ك له‌وانه‌‬ ‫ده‌بێت له‌یه‌ك داهاتی‌ گش���تی‌ س���ودمه‌ند‬

‫ئه‌مڕۆ دوابڕیار لەبارەی كردنەوە‬ ‫یان نەكردنەوەی ‪ NRT‬ده‌درێت‬ ‫بڕی���ارە ئەمڕۆ(سێش���ەممە) وەزارەتی‬ ‫رۆشنبیری پاش وەرگرتنی بۆچونی الیەنە‬ ‫پەیوەندیدارەكان دوابڕیار لەبارەی كردنەوە‬ ‫یاخ���ود نەكردن���ەوەی كەناڵەكانی ‪NRT‬‬ ‫بدات‪ .‬وتەبێژی وەزارەتەكەش پێش���بینی‬ ‫دەكات بڕیارەكەی���ان لە‌بەرژەوەن���دی‬ ‫كردنەوەی ‪ NRT‬بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬رۆژی ‪19‬ی ئەم مانگە وەزارەتی‬ ‫رۆشنبیری فەرمانیدا بە‌راگرتنی كەناڵەكانی‬ ‫‪ NRT‬ب���ۆ م���اوەی یەك هەفت���ە لەرۆژی‬ ‫راگرتنی���ەوە‪ ،‬ئ���ەوەش بەبیان���وی ئەوەی‬ ‫"هانی خەڵ���ك دەدەن بۆ خۆپیش���اندان‌و‬ ‫جوڵەپێكردنی���ان ب���ۆ كاری توندوتیژی كە‬ ‫ئەم���ەش بۆتە هۆی س���وتاندنی فەرمانگە‬ ‫حكومییەكان‌و شوێنە گشتییەكان"‪.‬‬ ‫بەڕێوەب���ەری دام���ەزراوەی میدیای���ی‬ ‫نالی���ا‪ ،‬ئ���اوات عەلی بە‌ئاوێن���ەی راگەیاند‬ ‫ئەمڕۆ(سێش���ەممە) كاتژمێر كۆبونەوەیان‬ ‫دەبێ���ت لەگ���ەڵ وەزارەتی رۆش���نبیری‌و‬ ‫تا كاتژمێ���ر ‪12‬ی نیوەڕۆ بڕی���ار لەبارەی‬ ‫كردنەوەی كەناڵەكانی ‪ NRT‬دەدرێت‪.‬‬ ‫لەالی خۆیش���ییەوە وتەبێ���ژی وەزارەتی‬ ‫رۆش���نبیری‌و الوانی هەرێمی كوردس���تان‪،‬‬ ‫فەرهەنگ گۆمەشینی بە‌ئاوێنەی راگەیاند كە‬ ‫كاتژمێری ‪7‬ی ئێوارەی ئەمڕۆ(سێشەممە)‬ ‫بەپێی فەرمانەكەی وەزارەتەكەیان كۆتایی‬ ‫بە‌م���اوەی راگرتنی كەناڵەكانی ‪ NRT‬دێت‬ ‫بەاڵم هێشتا دوابڕیاریان لەبارەی كردنەوەی‬ ‫كەناڵ���ەكان ی���ان نەكردنەوەی���ان نەداوە‬ ‫وتیشی"تا كاتژمێر ‪2‬ی پاشنیوەڕۆ دوابڕیار‬ ‫لەوبارەیەوە دەدەین"‪.‬‬ ‫وتیش���ی"ئەمڕۆ ئێم���ە وەك���و وەزارەتی‬ ‫رۆشنبیری رونكردنەوەی خۆمان لەوبارەیەوە‬ ‫باڵودەكەینەوە س���ەبارەت بە‌كردنەوە یان‬

‫نەكردن���ەوەی كەناڵەكان���ی ئێ���ن ئاڕ تی‪.‬‬ ‫چونكە ئەمڕۆ بەر لە‌بڕیاری كۆتایی پێویستە‬ ‫بۆچونی الیەنە پەیوەندیدارەكان كە بریتین‬ ‫لەس���ەندیكای رۆژنامەنوس���ان‪ ،‬وەزارەتی‬ ‫ناوخۆو وەزارەتی گواس���تنەوەو گەیاندن‌و‬ ‫هەروەه���ا داواكاری گش���تی لەوبارەی���ەوە‬ ‫وەربگرین"‪.‬‬ ‫گۆمەش���ینی پێش���بینی دەكات بڕیاری‬ ‫ئەم���ڕۆی وەزارەتەكەی���ان لە‌بەرژەوەندی‬ ‫كردن���ەوەی كەناڵەكان���ی ئێن ئ���اڕ تی‪-‬دا‬

‫بێت‌و كاتژمێر ‪7‬ی ئێوارە دەست بە‌پەخش‬ ‫بكەنەوە‪.‬‬ ‫س���ەبارەت بەهۆكاری بانگهێش���تكردنی‬ ‫نوێن���ەری ‪ NRT‬ب���ۆ وەزارتەكەی���ان‪،‬‬ ‫گۆمەش���ینی وتی"ئێمە بەڕەس���می داوای‬ ‫نوێن���ەری كەناڵی ئێن ئاڕ تی‪-‬مان نەكردوە‬ ‫م���ن وەك خۆم ئەو داوای���ەم كردوە وەكو‬ ‫دۆست‌و هاوڕێ وتومە ئەمڕۆ وەرن بۆ الم تا‬ ‫بڕیارەكە دەردەچێت پێمخۆش بو نوێنەری‬ ‫كەناڵەكەش لێرە بێت"‪.‬‬

‫بێت‌و ده‌بێت ی���ه‌ك موچه‌یان هه‌ڵبژێرێت‪.‬‬ ‫هه‌مو ئه‌مانه‌ له‌چوارچێوه‌ی‌ پڕۆژه‌یاسایه‌كدا‬ ‫كۆكراوه‌ت���ه‌وه‌و میكانیزمێك���ی‌ گونج���او‬ ‫ب���ۆ جێبه‌جێكردنی‌ پێش���نیار ك���راوه‌ كه‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن په‌رله‌م���ان‌و دیوان���ی‌ چاودێری‌‌و‬ ‫ده‌س���ته‌ی‌ ده‌س���تپاكییه‌وه‌ چاودێ���ری‌‬ ‫چۆنیه‌تی‌ جێبه‌جێكردن���ی‌ ده‌كرێت‪ ،‬پاش‬ ‫په‌س���ه‌ندكردنی‌ پڕۆژه‌یاس���اكه‌ له‌الی���ه‌ن‬ ‫په‌رله‌مان���ه‌وه‌‪ .‬بێگوم���ان جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫ئه‌م پڕۆژه‌یاس���ایه‌ دادپه‌روه‌ری‌‌و داهاتێكی‌‬ ‫زۆر ب���ۆ خه‌ڵكی‌ كوردس���تان‌و حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێ���م ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم پێش���بینی‌‬ ‫ده‌كرێت جێبه‌جێكردنیش���ی‌ بی‌ ئاسته‌نگ‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ده‌ست بۆ به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫تایبه‌تی‌ ئه‌گه‌ر نه‌ڵێم س���ه‌دان هه‌زار كه‌س‬ ‫ئ���ه‌وا ب���ۆ ده‌یان ه���ه‌زار ك���ه‌س ده‌بات‪،‬‬ ‫له‌جێبه‌جێكردنیدا زۆرترین خه‌ڵك سودمه‌ند‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌وانه‌ش���ی‌ زیامه‌ند ده‌بن‬ ‫ژماره‌یان كه‌م نییه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌مه‌ چ كاریگه‌ریه‌كی‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ داهات بۆ حكومه‌ت ده‌بێت؟‬ ‫حاكم ئه‌حمه‌د‪ :‬ئه‌مه‌ كۆمه‌ڵێك خروقاته‌‬ ‫ك���ه‌ به‌ناحه‌ق ك���راوه‌‪ ،‬ب���ه‌رده‌وام له‌هه‌مو‬ ‫ئاستێكیش���یدا ب���اس ده‌كرێ���ت‪ ،‬به‌پێی‌‬

‫راپۆرتی‌ وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌ به‌جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫ئه‌م پڕۆژه‌یاس���ایه‌ س���ه‌رو ‪ 100‬ملیار دینار‬ ‫مانگانه‌ بۆ حكومه‌تی‌ هه‌رێم ده‌گڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا چه‌ند وه‌خته‌ ئه‌م ‪ 100‬ملیار‬ ‫دیناره‌ مانگانه‌ به‌ناهه‌ق به‌هه‌ده‌ر دراوه‌؟‬ ‫حاك���م ئه‌حم���ه‌د‪ :‬ئه‌گ���ه‌ر وردبینی‌ تیا‬ ‫بكرێت ئه‌وس���ا ده‌رده‌كه‌وێ���ت بزانی‌ ئایا‬ ‫ئه‌و س���ه‌د هه‌زاره‌ چه‌ندی‌ به‌هه‌ده‌ر دراوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌دڵنیایی‌ ئه‌مه‌ به‌هه‌ده‌ردانی‌ سامانی‌‬ ‫گش���تییه‌ به‌رێژه‌یه‌ك كه‌ دواتر ده‌سه‌لمێ‌‌و‬ ‫هه‌نگاوێكه‌ بۆ ژێر سه‌روه‌ری‌ یاسا‌و ئه‌وه‌ی‌‬ ‫خه‌ڵ���ك به‌یاس���ا دابمه‌زرێت‌و خانه‌نش���ین‬ ‫بكرێ���ت‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌م���اوه‌ی‌ چه‌ند مانگێكدا‬ ‫شه‌فافانه‌ جێبه‌جێ‌ بكرێت ده‌ره‌نجامی‌ زۆر‬ ‫باشی‌ ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ل���ه‌ چ وه‌زاره‌تێ���ك زۆرتری���ن‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌ هه‌یه‌؟‬ ‫حاك���م ئه‌حم���ه‌د‪ :‬ئێمه‌ ته‌نها به‌ش���ێك‬ ‫له‌داتاو زانیاریمان الیه‌‪ ،‬قه‌باره‌ی‌ گه‌نده‌ڵی‌‬ ‫زۆر ل���ه‌و‌ه گه‌وره‌تره‌ ك���ه‌ الی‌ ئێمه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئێستا دیارده‌یه‌ك له‌به‌شێك له‌وه‌زاره‌ته‌كاندا‬ ‫س���ه‌ریهه‌ڵداوه‌ته‌وه‌ كه‌ چه‌ند س���اڵێك بو‬ ‫نه‌مابو ئه‌ویش دیارده‌ی‌ به‌رتیل وه‌رگرتنه‌‌و‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌تاوانه‌كانی‌ گه‌نده‌ڵی‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئای���ا وه‌زاره‌ت���ی‌ س���امانه‌‬ ‫سروش���تییه‌كان زۆرتری���ن گه‌نده‌ڵی‌ تیایه‌‬ ‫وه‌ك باسده‌كرێت؟‬ ‫حاك���م ئه‌حمه‌د‪ :‬وه‌ك كه‌یس���ی‌ جه‌زائی‌‬ ‫هه‌شت كه‌یس���مان هه‌یه‌ تایبه‌تن به‌سامانه‌‬ ‫سروش���تییه‌كان‪ ،‬ژماره‌یه‌ك زانیاریش���مان‬ ‫هه‌یه‌ هێش���تا نه‌بونه‌ته‌ كه‌یس���ی‌ جه‌زائی‌‪،‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌شێواز‌و میكانزیمی‌ دابه‌شكردنی‌‬ ‫نه‌وته‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئای���ا له‌م كه‌یس���انه‌دا وه‌زیری‌‬ ‫سامانه‌ سروشتیه‌كان تێوه‌گالوه‌؟‬ ‫حاكم ئه‌حمه‌د‪ :‬تا ئێس���تا نه‌خێر‪ ،‬چه‌ند‬ ‫فه‌رمانبه‌رێ���ك هه‌ن تێ���وه‌گالون‌و هه‌فته‌ی‌‬ ‫داهاتو ده‌چنه‌ به‌رده‌م دادگای‌ لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫به‌هۆی‌ ته‌رخانكردنی‌ نه‌وتی‌ ره‌ش���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫كۆمپانیایە‌كی‌ وه‌همی‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا وه‌زاره‌تی‌ پێشمه‌رگه‌ یه‌كێكه‌‬ ‫ل���ه‌و وه‌زاره‌تانه‌ی‌ زۆرتری���ن گه‌نده‌ڵی‌ تیا‬

‫ئه‌نجامدراوه‌؟‬ ‫حاك���م ئه‌حم���ه‌د‪ :‬چه‌ند كه‌یس���ێكمان‬ ‫هه‌یه‌ س���ه‌باره‌ت به‌وه‌زاره‌تی‌ پێش���مه‌رگه‌‪،‬‬ ‫یه‌كێكیان گه‌یش���توه‌ته‌ ره‌وان���ه‌ كردن بۆ‬ ‫دادگا‪ ،‬ك���ه‌ كۆمه‌ڵێك ئه‌فس���ه‌ری‌ پله‌ بااڵ‬ ‫له‌س���ه‌ر كڕینی‌ چه‌ك له‌گه‌نده‌ڵیه‌وه‌ تێوه‌‬ ‫گالون له‌سه‌ره‌تای‌ ش���ه‌ڕی‌ داعشدا به‌بڕی‌‬ ‫‪ 30‬ملیار دینار‪ .‬له‌ڕاس���تیدا گه‌نده‌ڵی‌ هه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ نیه‌ به‌ته‌نها پاره‌ی‌ گش���تی‌ به‌هه‌ده‌ر‬ ‫ده‌درێت‪ ،‬به‌ڵكو ترس���ناكترین شت نه‌مانی‌‬ ‫متمانه‌ی���ه‌ له‌نێوان هاواڵتی���ان‌و دامه‌زراوه‌‬ ‫حكومییه‌كان‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا په‌یوه‌ندییه‌ك هه‌یه‌ له‌نێوان‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌‌و خۆپیشاندانه‌كانی‌ ئێستادا؟‬ ‫حاك���م ئه‌حم���ه‌د‪ :‬به‌ڵ���ێ‌ بەدڵنیای���ی‌‪،‬‬ ‫ره‌نگه‌ هۆكاری‌ سیاس���ی‌‌و ئاماده‌كاری‌ بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنیش هۆكار بن‪ ،‬به‌اڵم به‌بڕوای‌ من‬ ‫هۆكاری‌ سه‌ره‌كی‌ گەندەڵی‌و نادادپەروەری‌و‬ ‫خراپ بونی‌ ره‌وش���ی‌ ئابوری‌ كوردس���تانه‌‬ ‫كه‌ موچ���ه‌ دواده‌كه‌وێت‌و خه‌ڵك هه‌س���ت‬ ‫به‌نادادپ���ه‌روه‌ری‌ ده‌كات كاتێك ده‌بینێت‬ ‫كه‌سانێك هه‌ن له‌و باشتر ده‌ژین‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫وا ده‌كات هاواڵتی‌ متمان���ه‌ی‌ به‌دامه‌زراوه‌‬ ‫حكومیی���ه‌كان نه‌مێن���ی‌‌و ناڕه‌زای���ی‌‬ ‫په‌ره‌بس���تێنێت‪ .‬دی���ارە فش���اری‌ خه‌ڵك‌و‬ ‫هه‌لومه‌رجی‌ سه‌ختی‌ ئابوری‌ هۆكار بون بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ کار بۆ دادپ���ه‌روه‌ری‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫رێكخس���تنه‌وه‌ی‌ كه‌رتی‌ وه‌زیفی‌ حكومه‌ت‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ت���ا چه‌ند گه‌ش���بینیت له‌وه‌ی‌‬ ‫ش���ه‌ڕی‌ دژ به‌گه‌نده‌ڵ���ی‌ له‌كوردس���تاندا‬ ‫سه‌ركه‌وتو بێت؟‬ ‫حاكم ئه‌حمه‌د‪ :‬ئ���ه‌وه‌ به‌نده‌ به‌ئیراده‌ی‌‬ ‫سیاسی‌ ده‌سه‌اڵتدارانی‌ كوردستانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫خاڵێكی‌ س���تراتیژییه‌ له‌هه‌م���و جیهاندا بۆ‬ ‫دژایه‌تی‌ گه‌نده‌ڵی‌‪ .‬خاڵێكی‌ تریش ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ گه‌نده‌ڵی‌ زۆر ل���ه‌وه‌ گه‌وره‌تره‌ به‌ته‌نها‬ ‫به‌م ده‌سته‌یه‌ی‌ ئێمه‌ ده‌ره‌قه‌تی‌ بێین‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫پێویس���ته‌ پرۆسه‌یه‌كی‌ نیش���تمانی‌ گشتی‌‬ ‫بێت‌و دامه‌زراوه‌ی‌ به‌هێزی‌ چاودێری‌ بونیان‬ ‫هه‌بێت‌و ئیراده‌یه‌كی‌ راس���ته‌قینه‌ش هه‌بێت‬ ‫به‌كردار بۆ به‌گژداچونه‌وه‌ی‌ گه‌نده‌ڵی‌‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )607‬سێشه‌ممه ‪2017/12/26‬‬

‫‪3‬‬

‫پاش ‪ 6‬رۆژ هێزی سەربازیی نێو سەنتەری شارەكان پاشەكەشیان پێكرا‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محه‌مه‌د‬ ‫دۆخی ئەو شارو شارۆچكانەی‬ ‫هەرێمی كوردستان كە هەفتەی رابردو‬ ‫خۆپیشاندانیان تێدا ئەنجامدراو تێیدا دو‬ ‫كەس گیانیان لەدەستداو بەسەدان كەس‬ ‫برینداربون‌و چه‌ندین بارەگای حزبی‌و‬ ‫حكومی سوتێنران‪ ،‬بەرەو هێوربونەوە‬ ‫ده‌چێت‪.‬‬ ‫له‌دوێنێ "دوش���ەممە"وه‌ ئەو هێزانەی‬ ‫هێنرابون���ە ن���او س���ەنتەری ش���ارو‬ ‫شارۆچكەكان پاشەكش���ەیان پێكراو ئەو‬ ‫ش���ەقامانەی له‌شاری‌ س���لێمانی‌ گیرابون‬ ‫به‌ته‌واوی‌ كرانەوە‪ .‬به‌پێ���ی‌ زانیاریه‌كانی‌‬ ‫ئاوێن���ه‌ هۆكاری كش���انەوەی ئەو هێزانە‬ ‫لەناو س���ەنتەری ش���ارەكان ب���ۆ بێزاری‬ ‫هاواڵتیان‌و كاسبكارانی‌ ناو بازاڕ‌و جۆرێك‬ ‫لەلێكتێگەیش���تن لەنێ���وان یەكێتی‌و ئه‌و‬ ‫هێزان���ه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ كه‌ رۆڵی���ان هه‌بوه‌‬ ‫له‌جواڵندنی‌ شه‌قامدا‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ پاش ئه‌وه‌ دێت كه‌ س���ەرلەبەیانی‬ ‫رۆژی دوش���ەممە ‪ 12/18‬خۆپیش���اندان‬ ‫لەبەش���ێك لە‌ش���ارو ش���ارۆچكەكانی‬ ‫س���ەر بەپارێزگای س���لێمانی‌و هەڵەبجە‌و‬ ‫ئیدارەكان���ی راپەڕی���ن‌و گەرمی���ان‬ ‫دەس���تیپێكردو تا دەهات بەشێكی زۆری‬ ‫دەڤەری ژێردەسەاڵتی یەكێتی نیشتمانی‬ ‫كوردستانی دەگرتەوە‪.‬‬

‫لە‌پیرەمەگرون‪ ،‬تەقتەق‪ ،‬كۆیە‪ ،‬رانیە‪،‬‬ ‫ق���ەاڵدزێ‪ ،‬چەمچەماڵ‌و كف���ری بارەگای‬ ‫زۆرب���ەی حزبە‌سیاس���یەكان‌و بەش���ێك‬ ‫لەفەرمانگە حكومییەكان سوتێنران‪.‬‬ ‫بەهۆی تەق���ەی هێ���زە ئەمنییەكانەوە‬ ‫لەرانی���ە دو ك���ەس گیانیان لەدەس���تداو‬ ‫نزیكەی ‪ 100‬كەس برینداربون‪ .‬لەچەمچەماڵ‬ ‫بەهۆی پێكداهەڵپژانی خۆپیش���اندەران‌و‬ ‫هێزە ئەمنییەكانەوە دو كەس لەهێزەكانی‬ ‫ئاس���ایش‌و خۆپیش���اندەرێك بەفیش���ەك‬ ‫برینداربون‪.‬‬ ‫بەپێی وەزارەتی تەندروس���تی هەرێمی‬ ‫كوردس���تان لەتێكڕی خۆپیش���اندانەكاندا‬ ‫تەنیا دو كەس لەرانیە گیانیان لەدەستداوە‪،‬‬ ‫بەاڵم نزیكەی ‪ 300‬كەس برینداربون‪.‬‬ ‫بەپێی زانیارییەكان���ی ئاوێنە‪ ،‬ئێوارەی‬ ‫رۆژی یەكەمی خۆپیشاندانەكان فەرماندە‬ ‫س���ەربازییەكانی یەكێت���ی لەدەباش���ان‬ ‫كۆدەبن���ەوە‌و بڕی���اری هێنان���ی هێ���زی‬ ‫س���ەربازی بۆ ناو س���ەنتەری ئەو ش���ارو‬ ‫شارۆچكانە دەدەن كە خۆپیشاندانیان تێدا‬ ‫ئەنجامدراوە‪ ،‬لەگ���ەڵ بڕیاردان لەجۆرێك‬ ‫لەحوكم���ی س���ەربازی رانەگەیەندراو لەو‬ ‫شارانەدا‪.‬‬ ‫ئەو هێزانەی پێش���مەرگە كە بەهەمەرو‬ ‫چەكی قورس���ەوە هێنرانە ناو ش���ارەكان‬ ‫بەتایب���ەت ئەوانەی رانیە بەپێی قس���ەی‬ ‫غال���ب محەم���ەد ئەندام���ی ئەنجومەن���ی‬ ‫پارێ���زگای س���لێمانی س���ەر بە‌هێزەكانی‬ ‫حەفتای یەكێتی نیش���تمانی كوردستانن‬

‫كە لەالیەن ش���ێخ جەعفەر سەرپەرشتی‬ ‫دەكرێن‪.‬‬ ‫بەش���ێكی زۆری هێزەكان���ی حەفت���ا‬ ‫پێش���تر لەكەركوك‌و ناوچە جێناكۆكەكان‬ ‫لەب���ەرەكان جێگیركرابون‪ ،‬ب���ەاڵم دوای‌‬ ‫روداوەكانی ‪16‬ی ئۆكتۆبەر پاشەكشەیان‬ ‫پێكراب���و گه‌ڕابون���ه‌وه‌ ب���ۆ لیواكانی���ان‬ ‫له‌فه‌رمانده‌یی‌‪.‬‬ ‫هەر بۆ رۆژی دوەمی خۆپیشاندانەكانیش‪،‬‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردس���تان ئەگەرچی‬ ‫ل���ەڕوی ژم���ارەوە بچ���وك ب���و‪ ،‬هێزێكی‬ ‫بەچەك���ی قورس���ه‌وه‌ هێنای���ە ش���اری‌‬ ‫س���لێمانی بەمەبەس���تی پارێزگاریك���رن‬ ‫لەب���ارەگای ئەنجومەن���ی س���ەركردایەتی‬ ‫حزبەكە لەو ش���ارە‌و هه‌ر له‌په‌نا باره‌گای‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تیه‌كه‌وه‌ جێگیری‌ كردن‪.‬‬ ‫لەخۆپیش���اندانەكاندا كەناڵ���ی ئێن ئاڕ‬ ‫تی لەڕوی راگەیاندنەوە روماڵێكی‌ گرنگی‌‬ ‫راسته‌وخۆی‌ روداوه‌كانی‌ ده‌كرد‪ ،‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫ئێوارەی دوەمی خۆپیشاندانەكان هێزێكی‬ ‫ئەمن���ی هەڵیانكوتای���ە س���ەر كه‌ناڵه‌كه‌و‬ ‫پەخش���ه‌كه‌یان راگرت‪ .‬لەهەمانكاتیش���دا‬ ‫دامەزرێنەری دام���ەزراوەی میدیای نالیا‪،‬‬ ‫شاس���وار عەبدولواح���د ك���ە س���ەرۆكی‬ ‫جواڵن���ەوەی "ن���ەوەی نوێ"ی���ە لەكاتی‬ ‫گەڕانەوەی���دا لە‌لەندەن���ەوە ب���ۆ هەرێمی‬ ‫كوردستان بەمەبەس���تی پشتیوانیكردنی‬ ‫خۆپیشاندانەكان لەفڕۆكەخانەی سلێمانی‬ ‫لەالیەن هێزێكی ئەمنیی���ەوە رفێندراو تا‬ ‫ئێستاش چارەنوسی نادیارە‪.‬‬

‫دۆخه‌كه‌ پێویستی‬ ‫بەچارەسەری‬ ‫ریشەییە نەك‬ ‫چارەسەری كاتی‬ ‫بەپێی زانیارییەكان یەكێتی وادەڕوانێتە‬ ‫روداوەكان كە بزوتنەوەی گۆڕان لەالیەك‌و‬ ‫هاوپەیمانێتییەك���ەی بەره���ەم س���اڵح‌و‬ ‫هاودیدەكان���ی لەن���او یەكێتی دەس���تیان‬ ‫لەخۆپیشاندانەكاندا هەبوبێت‪.‬‬ ‫لێكدانەوەكەی یەكێت���ی لەبارەی بونی‬ ‫دەستی بەرهەم ساڵح لەو خۆپیشاندانانەدا‬ ‫لەس���ەر بنەمای ئەو قس���انەی بەش���ێك‬ ‫لەس���ەركردە نزیكەكانی بەرهەم ساڵح كە‬ ‫لەیەكێتی���دا ماونەت���ەوە‪ ،‬لەماوەی مانگی‬ ‫رابردودا س���ەرچاوەی گرت���وە‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫قسەكانی مەحمود سەنگاوی‪.‬‬ ‫س���ەنگاوی لەچەند وتەیەكدا لەماوەی‬ ‫مانگ���ی رابردودا هێرش���ی توندی دەكردە‬ ‫س���ەر حكومەت���ی هەرێ���م‪ ،‬رۆژی ‪10‬ی‬ ‫ئەم مانگەش لەمەراس���یمی کۆنفرانس���ی‬ ‫کۆمەڵ���ەی رێکخس���تنە دێرینەکان���دا‬ ‫رایگەیاندبو "حکومەتەکەمان دزو دەغەڵ‌و‬

‫فاسیدە‪ ،‬بەجێگرو سەرۆکی حکومەتەوە"‪.‬‬ ‫ئ���ەوەش وا لێكدەدرێت���ەوە ك���ە هاندانی‬ ‫خەڵ���ك بوبێت ب���ۆ خۆپیش���اندان‌و وەك‬ ‫بانگەشەیەكی پێش���وەختیش بۆ بەرهەم‬ ‫س���اڵح لێكدەردرایەوە بۆ هەڵبژاردنەكان‪،‬‬ ‫كاتێك س���ەنگاوی رایگەیاندبو مام جەالل‬ ‫پێی وتون پاش خۆی‪ ،‬دوای بەرهەم ساڵح‬ ‫بكەون‪.‬‬ ‫وێ���ڕای ئ���ەو قس���انەی س���ەنگاوی‪،‬‬ ‫هاوپەیمانێتییەكەی بەرهەم س���اڵح پاش‬ ‫روداوەكان���ی ‪16‬ی ئۆكتۆبەر یەكەم الیەن‬ ‫بون داوای هەڵوەش���اندنەوەی حكومەتی‬ ‫ئێستای هەرێمی كوردستان‌و دروستكردنی‬ ‫حكومەتێك���ی كاتیان ك���ردو بۆ ئەوەش‬ ‫بەرهەم س���اڵح لەس���ەر ئاس���تی ناوخۆ‌و‬ ‫دەرەوە تائێستاش لەجموجۆڵدایە‪.‬‬ ‫لەسەر ئاستی ناوخۆ دەیویست بەرەیەك‬ ‫لەگ���ەڵ ئ���ەو الیەنانە دروس���ت بكات كە‬ ‫لەگەڵ هەڵوەش���اندنەوەی حكومەتدان‪ ،‬تا‬ ‫حكومەتێكی كاتی دروستبكرێت‪.‬‬ ‫غالب محەم���ەد س���ەبارەت بە‌هۆكاری‬ ‫پاشەكش���ەی هێزەكان لەناو س���ەنتەری‬ ‫ش���ارەكان بۆ ئەوە دەگێڕێتەوە كە هەمو‬ ‫الیەك داوای كش���انەوەی ئ���ەو هێزانەی‬ ‫كردوە لەنێویشیاندا ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫س���لێمانی‪ .‬هەروەه���ا وتیش���ی"جۆرێك‬ ‫لە‌ئارامی گەڕاوەتەوە بەتایبەت بۆ سلێمانی‬ ‫بۆیە رەنگە هۆكارێكی دیكەی كشانەوەی‬ ‫هێزەكان ئەوە بێت"‪.‬‬ ‫ئەو جەختیشی كردەوە كە ناكرێت ئەو‬

‫هێزانە بەدەستی هێزێكەوە بێت‌و بە‌ویستی‬ ‫خۆی بیجوڵێنێت‌و بەرامبەر بەناڕەزایەتی‬ ‫خەڵك بەكاری بهێنێت‪.‬‬ ‫بەاڵم بەب���ڕوای ئ���ەو‪ ،‬هێوركردنەوەی‬ ‫دۆخەك���ەش بەو ش���ێوەیە كاتی دەبێت‌و‬ ‫چونك���ە ناڕەزایەتیی���ەكان پەیوەندی���ان‬ ‫بەهی���چ حزبێكەوە نیی���ە‪ ،‬بەڵكو خەڵكەو‬ ‫داوای نان‌و ژی���ان‌و خزمەتگوزاری دەكات‬ ‫ئەوەش پێویستی بەچارەسەری ریشەییە‬ ‫نەك چارەس���ەری كاتی بەشێوەیەك هێز‬ ‫بهێنێت‌و تەقە لەخەڵك بكەیت‪.‬‬ ‫لەالیەكی دیكەوە لەدو رۆژی رابردوشدا‪،‬‬ ‫مەحم���ود س���ەنگاوی‌و حامی���دی حاجی‬ ‫غالی كە بەدو س���ەركردەی یەكێتی نزیك‬ ‫لەبەرهەم ساڵح ناودەبرێن‪ ،‬لەدو دانیشتنی‬ ‫جی���اوازدا لەگ���ەڵ بەش���ێك لە‌س���ەرۆك‬ ‫عەشیرەتەكانی جاف‌و سەرۆك خێڵەكانی‬ ‫هەمەوەند كۆبونەتەوە‪.‬‬ ‫بەپێی سەرچاوەیەكی بەشداربو لە‌یەكێك‬ ‫ل���ەو كۆبونەوانەدا ئەو دو س���ەركردەیەی‬ ‫یەكێتی بەڕونی جەختیان لەوە كردۆتەوە‬ ‫كە ئەوان لەگەڵ خۆپیشاندانی توندوتیژدا‬ ‫نین‌و پشتیوانی ناكەن‪.‬‬ ‫حامی���دی حاج���ی غال���ی‪ ،‬ئەندام���ی‬ ‫سەركردایەتی یەكێتی بە‌ئاوێنەی راگەیاند‬ ‫كە ئەو پشتیوانی لە"خۆپیشاندانێك ناكات‬ ‫كە تێیدا بارەگای ح���زب‌و دامەزراوەكانی‬ ‫حكومەت بسوتێنرێت‌و هێرش بكرێتە سەر‬ ‫ماڵی خەڵك‪ ،‬ئەگەرنا لەگەڵ خۆپیشاندان‬ ‫بە‌مافی خەڵك دەزانێت"‪.‬‬

‫عەبدواڵ بۆر‪ :‬نازانم بۆچی‬ ‫عەبدواڵی كوێخا موبارەك‪:‬‬ ‫حەیدەر عەب���ادی‌و حكومەتی عێراقی خۆپیشاندەران هێنرانە سەر ماڵی من‬ ‫دەاڵڵیان هەیە لەكوردستان‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬

‫ئا‪ :‬ئومێد عومەر‬ ‫عەبدواڵی كوێخا موبارەك‪ ،‬ئەندامی‬ ‫جڤاتی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆران لەم‬ ‫گفتوگۆیەی ئاوێنەدا دەڵێت "یەكێتی‬ ‫شیرازەی تێكچوە"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬دۆخی ئێس���تای چەمچەماڵ‬ ‫چۆنە؟‬ ‫عەبدوڵ�ڵ�ای كوێخ���ا موب���ارەك‪ :‬تا‬ ‫ئێستاش حوكمی سەربازی‌و عەسكەریی‬ ‫بەس���ەر ئ���ەم ناوچەیەدا س���ەپێنراوە‪،‬‬ ‫بەاڵم بەه���ەوڵ‌و ماندوبون���ی ژمارەیەك‬ ‫لەهاواڵتیانی ش���ارۆچكەی چەمچەماڵ‌و‬ ‫ئەو نارەزایەتیانەی هەیان بو لەسەر ئەو‬ ‫دۆخە س���ەربازیایانە‌و بونی ئەو هەمەر‌و‬ ‫ژمارە زۆرە چەك‌و جبەخانەیە‪ ،‬ئێس���تا‬ ‫ئەو هامەر‌و كەلوپەلە س���ەربازیانە لەناو‬ ‫ش���ارۆچكەكە براونەت���ە دەرەو لەن���او‬ ‫دام���ودەزگا حكومی‌و مەڵبەندی یەكێتی‬ ‫نیشتمانی كوردستان ش���اردراونەتەوە‪،‬‬ ‫ئەگینا هەر عەسكەرتاریەتە لێرە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬بەب���ڕوای تۆ ئەم دۆخە چۆن‬ ‫چارەسەر دەكرێت؟‬ ‫عەبدوڵ�ڵ�ای كوێخ���ا موب���ارەك‪ :‬من‬ ‫بەگشتی قسە لەس���ەر دۆخەكە دەكەم‪،‬‬ ‫نابێت بێ ئومێد بین لەخەباتی مەدەنی‌و‬ ‫كاری مەدەنی‪ ،‬رەنگە ئەم شێوازە قورس‬ ‫بێت بۆ ئەم عەقڵیەتەی دەس���ەاڵتدارانی‬ ‫خۆمان‪ ،‬بەاڵم هەر دەبێت بەردەوام بین‬ ‫لەس���ەر كار‌و خەبات���ی مەدەنی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫رەنگە ئەگەر خەڵك بەو ش���ێوەیە ناچار‬ ‫بكرێت دورنیە رێ���كاری تریش بگیرێتە‬ ‫بەر بەناچاری‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬پێش���تر لەگ���ەڵ یەكێت���ی‬ ‫رێكەوتن���ی سیاس���یتان هەب���وە‪ ،‬لەم‬ ‫دۆخەدا هی���چ هەماهەنگییەك لەنێوانتان‬ ‫هەیە بۆ چارەسەركردنی دۆخی نائاسایی‬ ‫شارۆچكەی چەمچەماڵ؟‬ ‫عەبدوڵاڵی كوێخا موبارەك‪ :‬من ئەگەر‬ ‫راس���تگۆ بم لەگەڵت���ان ئەوەیە یەكێتی‬ ‫نیشتمانی كوردستان سەری نەماوە‪ ،‬تۆ‬ ‫نازانیت لەگەڵ دەستی راستی‪ ،‬دەستی‬ ‫چەپ���ی لەگەڵ كام باڵی مامەڵە بكەیت‪،‬‬ ‫یەكێتی س���ەری نەماوە‌و ش���یرازەی ناو‬ ‫یەكێتی تێكچوە‪ ،‬هەر ئەوەش هۆكار بو‬ ‫كە رێكەوتنی سیاسی لەنێوان بزوتنەوەی‬ ‫گۆران‌و یەكێتی نیشتمانی كوردستان سڕ‬ ‫بكەی���ن تا ئەو كاتەی دۆخی ناو یەكێتی‬ ‫ئاس���ایی دەبێتەوە‪ ،‬ئەو حزبە‌ئێستا وای‬

‫حەیدەر عەبادی‬ ‫سەرۆك وەزیرانی‬ ‫عێراق نیازێكی زۆر‬ ‫باشی نیە‪ ،‬دەیەوێت‬ ‫لەپاڵ ئەم ملمالنێ‌و‬ ‫نارەزایەتیانەی‬ ‫خەڵك‪ ،‬هەلێك‬ ‫بقۆزێتەوە‌و هەرێمی‬ ‫كوردستان لەناو ببات‬ ‫لێهاتوە بە‌هەر شێوەیەك مامەڵەی لەگەڵ‬ ‫بكەی���ت بەش���ێكی لێت عاج���ز دەبێت‪،‬‬ ‫بەکوردی دور بون لێی باشترە تا مامەڵە‌و‬ ‫هەماهەنگی لەنێوانمان هەبێت‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬دەوترێت ئەو خۆپیشاندانانەی‬ ‫بەرێوە دەچن دەس���تی ح���زب‌و الیەنی‬ ‫دەرەكی تێدایە‪ ،‬قسەی تۆ چیە؟‬ ‫عەبدوڵ�ڵ�ای كوێخ���ا موب���ارەك‪:‬‬ ‫خۆپیش���اندانەكان بەهی���چ ش���ێوەیەك‬ ‫دەستی حزبی تێدا نیە‪ ،‬ئەگەر بچوكترین‬ ‫دەس���توەردانی حزبی تێ���دا بێت دەبێت‬ ‫دەستی گۆرانی تێدا بێت‪ ،‬چونكە بەردەوام‬ ‫ئێم���ە وەك گۆران وتومانە پش���تیوانی‬ ‫لەخەڵ���ك دەكەین‪ ،‬ب���ەاڵم بە‌دڵنیاییەوە‬ ‫دەس���تی حزبی تێدا نی���ە‪ ،‬ئەوەتا بزانن‬ ‫كێ‌ بینویەتی نەك لەچەمچەماڵ لەهەمو‬ ‫ئەو ناوچانەی خۆپیشاندانی تێدا ئەنجام‬ ‫دراوە هەڵسوراوێكی گۆران پێشرەوایەتی‬ ‫تێدا كردبێت‪ ،‬راس���تە ئێمە پش���تیوانی‬ ‫خەڵكین‪ ،‬ب���ەاڵم پێش���رەوی خەڵكمان‬ ‫نەكردوە‪ ،‬خۆپیش���اندانەكانی ئەم جارە‬ ‫هەمو رەنگ‌و دەنگە جیاوازەكانی خەڵكی‬ ‫كوردس���تانی تێدای���ە‪ ،‬هەمویان پێكەوە‬ ‫دەڵێن برسیمانە تونیمانە‪ ،‬بێ‌ كارەباین‪،‬‬

‫س���ەرمامانە‪ ،‬نەوەاڵ دەستی حزبی تێدا‬ ‫نیە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬خەڵ���ك ئێس���تا چاوەروانی‬ ‫چ وەاڵمێك���ە لەدەس���ەاڵتدارانی هەرێم‪،‬‬ ‫ئای���ا مەترس���یە دەرەكیەكانیان بەهەند‬ ‫وەرگرتوە؟‬ ‫عەبدوڵاڵی كوێخ���ا موبارەك‪ :‬خەڵك‌و‬ ‫گۆران‌و هێ���زە ئۆپۆزس���یۆنەكانی تری‬ ‫هەرێم���ی كوردس���تان ك���ە لەبەرامبەر‬ ‫دەسەاڵت وەس���تاوین ملمالنێمانە لەسەر‬ ‫ئەم سیستمی حكومرانیە شكستخواردوە‬ ‫ل���ەم هەرێم���ە دەگوزەرێت‪ ،‬ب���ەاڵم زۆر‬ ‫پێویس���تە ب���ەردەوام ئ���اگاداری دوای‬ ‫خۆمان بین‪ ،‬لەدوای خۆمانەوە حكومەتی‬ ‫عێراقی هەیە‪ ،‬بەراس���تی ئەوەی بە‌وردی‬ ‫بروانێ���ت دەزانێ���ت حەی���دەر عەبادی‪،‬‬ ‫س���ەرۆك وەزیران���ی عێ���راق نیازێك���ی‬ ‫زۆر باش���ی نیە‪ ،‬دەیەوێ���ت لەپاڵ ئەم‬ ‫ملمالنێ‌و نارەزایەتیانەی خەڵك‪ ،‬هەلێك‬ ‫بقۆزێت���ەوە‌و هەرێمی كوردس���تان لەناو‬ ‫ببات‪ ،‬ئێمە ترس���ی دوای خۆشمان هەیە‬ ‫ئەگینا خەڵك ئاوا بێدەنگ نابێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬پێتانوای���ە لەناوخ���ۆی‬ ‫خۆم���ان هاوكاریی عەب���ادی بكرێت بۆ‬ ‫جێبەجێكردنی بەرنامەك���ەی لەهەرێمی‬ ‫كوردستان؟‬ ‫عەبدوڵ�ڵ�ای كوێخا موب���ارەك‪ :‬ئەوە‬ ‫بابەتێك���ی ئاش���كرایە‪ ،‬پێمخۆش���ە ئەم‬ ‫قس���ەیەم كەناوی خەڵ���ك دێنم بكەیتە‬ ‫س���ەردێری رۆژنامەكە‪ ،‬حەیدەر عەبادی‌و‬ ‫حكومەت���ی عێراق���ی دەاڵڵی���ان هەی���ە‬ ‫لەكوردس���تان‪ ،‬شاس���وار عەبدولواحید‬ ‫دەاڵڵەكەیان���ە لەهەرێمی كوردس���تان‪،‬‬ ‫ئەمە ش���تێكی رون‌و ئاشكرایە عەبادی‌و‬ ‫حكومەتی عێ���راق دەیانەوێت لەرێگەی‬ ‫شاس���وارەوە داوا رەواكان���ی خەڵ���ك‬ ‫بگۆرێت بۆ پش���ێوی‌و نان���ەوەی ئاژاوە‌و‬ ‫ش���ێوازی توند‌وتیژیان���ە‪ ،‬دوات���ر وا‬ ‫لەئەمریكا‌و واڵتانی ئەوروپی بكات رێگە‬ ‫بە‌بەغدا بدەن بۆ دەستێوەردان‌و ئەزمونی‬ ‫هەرێمی كوردس���تان هەڵبوەش���ێننەوە‪،‬‬ ‫ئەم قس���ەیەم ب���ەو مانای���ە نیە خەڵك‬ ‫داوای مافەكانی خ���ۆی نەكات‪ ،‬ئێمە تا‬ ‫ئێستاش بە‌بەرپرسیارەتیەوە مامەڵەمان‬ ‫كردوە‌و هەمو ترسێكیشمان ئەو بەرنامە‌و‬ ‫پیالن���ەی حكومەت���ی عێراق���ە‪ ،‬ئەگینا‬ ‫بزوتنەوەی گۆران هەرگیز دەستبەرداری‬ ‫مافە رەواكانی خەڵكی كوردستان نابێت‪،‬‬ ‫بە‌پێویستیشی دەزانین ئەم حكومەتەی‬ ‫هەرێمی كوردستان هەڵبوەشێنرێتەوە‪.‬‬

‫عەبدواڵ بۆر‪ ،‬فەرماندەی سەربازی‬ ‫یەکێتی نیشتمانی کوردستان لەرانیە‬ ‫لەم گفتوگۆیەی ئاوێنەدا دەڵێت‬ ‫"خۆپیشاندەران ویستیان ماڵی منیش‬ ‫بسوتێنن وەكو مەڵبەندو كۆمیتە"‪.‬‬

‫ئاوێن���ە‪ :‬بەگش���تی خۆپیش���اندان‌و‬ ‫روداوەكان���ی چەند رۆژی هەفتەی رابردوی‬ ‫رانیە چۆن هەڵدەسەنگێنیت؟‬ ‫عەبدواڵ بۆر‪ :‬من لەگەڵ خۆپیش���اندانم‬ ‫بەاڵم خۆپیش���اندانی هێمنانەو مەدەنیانە‌و‬ ‫خەڵكی���ش ماف���ی خۆیەت���ی ناڕەزایەتی‬ ‫دەرببڕێ���ت‪ ،‬ب���ەاڵم كاتێ���ك داوای مافی‬ ‫خۆی���ان دەكەن نابێ ماف���ی خەڵكی دیكە‬ ‫پێش���ێل بكەن‪ ،‬من تەنیا لەگەڵ ئەمە نیم‪،‬‬ ‫لەگ���ەڵ ئەوەنی���م بچیتە س���ەر فەرمانگە‬ ‫حكومیی���ەكان‌و ب���ارەگا حزبیی���ەكان‌و‬ ‫بیانس���وتێنیت‪ .‬كوڕی خەڵكی بێت داوای‬ ‫ماف���ی خۆی بكات ئاس���اییە ب���ەاڵم ئەوە‬ ‫نائاس���اییە بەالڕێدا ببرێت‌و ببرێتە س���ەر‬ ‫ش���وێنی دیكەو بەكوش���تن بدرێت‪ .‬ئەگەر‬ ‫خۆپیش���اندانی هێمنانە بكرێت من بەخۆم‬ ‫ئامادەم بچم پارێزگاری لە‌خۆپیش���اندەران‬ ‫بك���ەم‌و هەركەس لێیان نزیك ببێتەوە لێی‬ ‫قبوڵ نەكەم‪ .‬چونكە باوەڕم بەوەیە خەڵك‬ ‫خۆپیش���اندان ب���كات‌و داوای مافی خۆی‬ ‫بكات‪ .‬ئەو دو كوڕەی لەرانیە ش���ەهیدبون‬ ‫بەقەدەر هەمو دنیا پەرۆش���م بۆیان‪ .‬بەاڵم‬ ‫بێگوم���ان ئەوە كەس���انێك هانی���ان داون‬ ‫ئەگەرنا گەنجێك ك���ە لەتەمەنی ‪‌16‬و ‪17‬‬ ‫ساڵیدایە ناچێتە سەر بارەگای حزبەكان‌و‬ ‫حكومەت‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬مەبەس���تت ل���ەوەی خەڵكانێك‬ ‫هان���ی داون چییە؟ پێت وای���ە كێ هانی‬ ‫داون؟‬ ‫عەب���دواڵ بۆر‪ :‬من نازانم كێ هانی داون‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم دەزانم گەنجێكی ‪ 16‬بۆ ‪ 17‬س���اڵ‬ ‫ب���ۆ خۆی ناچێتە س���ەر ب���ارەگای حزب‌و‬ ‫دام���ەزراوە حكومییەكان یان س���ەر ماڵی‬ ‫خەڵك تا خۆی بە‌كوشت بدات‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬پێتوای���ە ناكۆكییەكان���ی ناو‬ ‫یەكێتی كاریگەریان لەسەر ئەو روداوانەی‬ ‫رانیە هەبوبێت؟‬ ‫عەبدواڵ ب���ۆر‪ :‬من پێموانییە كەس لەناو‬ ‫یەكێت���ی خەڵك ه���ان ب���دات‌و بڵێت بڕۆ‬ ‫بارەگای حزبەكەی خۆمان بس���وتێنە یان‬ ‫بڕۆ سەر بارەگای فاڵن حزب خەڵك لەوێ‬ ‫بدە بەكوشت‌و بارەگای بسوتێنە‪.‬‬ ‫لەبەش���ێك‬ ‫بۆچ���ی‬ ‫ئاوێن���ە‪:‬‬ ‫لەخۆپیش���اندانەكانی رانی���ەدا ماڵی ئێوە‬ ‫كرایە ئامانج؟‬ ‫عەبدواڵ ب���ۆر‪ :‬نازانم بۆ؟ من لەس���اڵی‬ ‫‪1996‬ەوە هاتومەت���ە ئەم س���نورە‌و خۆم‬ ‫خەڵكی رەوان���دزم‌و كۆچی منیش بۆ ئێرە‬ ‫كۆچێكی سیاسی بوە‪ .‬ماوەیەك لەقەاڵدزێ‬

‫گەنجێك كە لەتەمەنی‬ ‫‪‌16‬و ‪ 17‬ساڵیدایە ناچێتە‬ ‫سەر بارەگای حزبەكان‌و‬ ‫حكومەت ئەگەر‬ ‫کەسانێک هانیان نەدابن‬ ‫بوم‪ ،‬ماوەیەك لەچوارقوڕنە بوم‪ ،‬لەس���اڵی‬ ‫‪2008‬ەوە لەرانیەم تاوەكو ئێستا‪ .‬لەرانیە‪،‬‬ ‫ق���ەاڵدزێ‌و چوارقوڕن���ە یەك ك���ەس نییە‬ ‫بڵێت من تەعەدایەكم ل���ێ كردبێت یاخود‬ ‫ناهەقییەك���م بەرامبەر كردبێت‪ .‬تەنیا ئەوە‬ ‫بوە من بەرگریم لەیەكێتی كردوەو لەس���ەر‬ ‫یەكێتی���ش هاتومەتە ئ���ەم ناوچەیە‪ ،‬هەر‬ ‫كەس���ێك غەدری لێكرابێت م���ن بەرگریم‬ ‫لێكردوە‪ .‬بۆیە نازانم بۆچی خۆپیشاندەران‬ ‫هێنرانە سەر ماڵی من‪ .‬من ناخۆشیم لەگەڵ‬ ‫كەس نییە لەم ناوچەیە‪ .‬بەاڵم من یەكێتیم‬ ‫هەر كەس غەدر لە‌یەكێتی بكات لێی قبوڵ‬ ‫ناكەم‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬پێتوایە لەم خۆپیش���اندانانەدا‬ ‫لەرانیە غەدر لە‌یەكێتی كرابێت؟‬ ‫عەبدواڵ بۆر‪ :‬سوتاندنی كۆمیتە‌و مەڵبەند‬ ‫غەدرە یان نا؟ شكاندنی هەیبەتی یەكێتییە‬ ‫یان ن���ا؟ هەڵكوتانە س���ەر ماڵی خەڵكی‬ ‫یەكێت���ی غەدرە یان نا؟ من خۆم بە‌غەدری‬ ‫دەزانم‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ئێوە تەقەتان لەخۆپیش���اندەران‬ ‫كردوە؟‬ ‫عەب���دواڵ ب���ۆر‪ :‬من بەرپرس���ی یەكەمی‬ ‫هێ���زە ئەمنیی���ەكان نی���م ل���ەم ناوچەیە‪.‬‬ ‫لەخۆپیشاندانەكانی رابردودا من بەرپرسی‬ ‫یەك���ەم بوم‪ ،‬بەاڵم لەم خۆپیش���اندانانەی‬ ‫ئێستا بەرپرسی یەكەمی هێزە ئەمنییەكان‪،‬‬ ‫كاك محەم���ەد حاجی ق���ادرە‪ .‬كاتێكیش‬ ‫خۆپیشاندەران هاتنە س���ەر ماڵم فەرمانم‬

‫ك���رد كەس تەقە نەكات ب���ەاڵم وتم ئەگەر‬ ‫بەردی���ان تێگرتن ئێوەش تەنی���ا بەردیان‬ ‫تێبگرن���ەوە‪ ،‬چونكە م���ن حەزناكەم یەك‬ ‫كەس لەم ش���ارەدا دەمی خوێنی لێ بێت‪،‬‬ ‫حەزدەكەم گەنجانی ئەم شارە بزانن كە من‬ ‫زۆر دڵس���ۆزی ئەوان‌و خەڵكی ناوچەكەم‪.‬‬ ‫من لەبیرم ناچێتەوە ساڵی ‪ 1984‬بریندارم‪،‬‬ ‫وەزعم زۆر خراپ بو دكتۆر وتی پێویستت‬ ‫ب���ە‌‪ 12‬بتڵ خوێن هەی���ە‪ ،‬زیاتر لە‌‪ 40‬گەنج‬ ‫هات���ە ب���ەردەم نەخۆش���خانە ئامادەییان‬ ‫دەربڕی ب���ۆ ئەوەی خوێن���م بدەنێ‪ ،‬بۆیە‬ ‫دەڵێم من بەخوێن قەرزاری شاری رانیەم‪.‬‬ ‫ئەو دەس���تكەوتانەی ئێستا هەیە بەخوێنی‬ ‫هەزاران هەزار شەهید بەدەستهاتون پەیامم‬ ‫بۆ گەنج���ان بەتایب���ەت ئەوەی���ە كە ئەو‬ ‫دەستكەوتانە لەدەست نەدەین‪ ،‬چونكە كە‬ ‫روخا بەزەحمەت وەكو خۆی لێ دێتەوە‪ .‬ئەو‬ ‫كەموكوڕیان���ەی هەیە بەهەمو الیەك چاكی‬ ‫بكەین‪ .‬ئەگەر فەرماندەیەكی سەربازی یان‬ ‫بەرپرسێك لەشوێنێك خراپە با بەهەمومان‬ ‫قسەی لەسەربكەین‌و دوری بخەینەوە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬كەواتە بۆچونی تۆ چییە لەبارەی‬ ‫ئەوەی تەقە لەخەڵك كراو خەڵك شەهید‌و‬ ‫برینداركرا؟‬ ‫عەب���دواڵ ب���ۆر‪ :‬م���ن وەك وت���م لەگەڵ‬ ‫خۆپیش���اندانم بەاڵم لەگەڵ خۆپیشاندانی‬ ‫هێمنانە‌و شارس���تانیانە‪ .‬ئەمانەی ئێس���تا‬ ‫دەڵێ���ن دەیڕوخێنی���ن‪ .‬ئ���ەوەی حەڤدەی‬ ‫شوبات داوای چاكس���ازیان دەكرد‪ ،‬ئێستا‬ ‫داوای روخان دەكرێت‪ ،‬ئەمانە دو شتی زۆر‬ ‫جیاوازن‪ .‬من لەگ���ەڵ ئەوەم خەڵك داوای‬ ‫مافی خۆی بكات‌و مافی رەوای خەڵكیش���ە‬ ‫خۆپیشاندان بكات‌و ئێمەش ئامادەین بچین‬ ‫پارێزگاریان لێ بكەین‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬دۆخی ئێستای رانیەت پێ چۆنە‪،‬‬ ‫هەست دەكەیت بەرەو هێوربونەوە بڕوات؟‬ ‫عەبدواڵ بۆر‪ :‬زۆر باشە‌و نزیكەی ‪ 3‬رۆژە‬ ‫هیچ خۆپیشاندانێك‌و گرژییەك نەبوە‌و هێزە‬ ‫ئەمنییەكانیش چونەتە دەرەوەی شارەكە‌و‬ ‫لەدەوروبەری شار ماوە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬بۆچونی لێپرس���راوی مەڵبەندی‬ ‫راپەڕین‪ ،‬عەدنانی حەمەی مینە‪-‬ت پێچونە‬ ‫ك���ە دەڵێت ئەو فەرمان���ی كەس جێبەجێ‬ ‫ناكات بۆ تەقەكردن لەخۆپیشاندەران؟‬ ‫عەبدواڵ بۆر‪ :‬ئەو رۆژەی خۆپیشاندان بو‬ ‫ئەو لە‌مەڵبەند نەبوە‪ ،‬رۆژی دوەم‌و سێیەم‬ ‫هاتۆت���ە ئێرە‪ ،‬ئەوەی���ان بۆچونی خۆیەتی‬ ‫هەرچۆنێك���ە‪ ،‬بەاڵم ئ���ەو پیاوێكی ماندو‌و‬ ‫تێكۆشەرە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬دەنگۆی ئەوە هەبو كە لەالیەن‬ ‫چەند كەسایەتییەكی شارەكەوە داوات لێ‬ ‫كرابێت رانیە بەجێ بهێڵیت؟ ئەمە تا چەند‬ ‫راستە؟‬ ‫عەبدواڵ بۆر‪ :‬نەخێر شتی‌ وا نەبوە‪ ،‬بۆچی‬ ‫داوای وام لێ ئەكەن‪ .‬بەاڵم ویستیان ماڵی‬ ‫منیش بس���وتێنن وەكو مەڵبەندو كۆمیتە‪.‬‬ ‫من ئێستاش ماڵم لەرانیەیە‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫كۆیه‌‪ :‬گۆڕان‌و یه‌كێتی‌ یه‌كتر تۆمه‌تبار ده‌كه‌ن‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )607‬سێشه‌ممه ‪2017/12/26‬‬

‫"ده‌یان دۆسیه‌ی‌ گه‌نده‌ڵی‌ به‌رپرسه‌كان له‌ناو قایمقامیه‌ت هه‌بوه‌ بۆیه‌ سوتاندویانه‌"‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫شاری‌ كۆیه‌ش وه‌كو زۆربه‌ی‌ شوێنه‌كانی‌‬ ‫تری‌ هه‌رێمی‌ كوردستان به‌دور نه‌بو‬ ‫له‌خۆپیشاندن‌و ده‌ربڕینی‌ ناڕه‌زایه‌تی‌‪.‬‬ ‫خۆپیشاندانه‌كانی ئه‌و شاره‌ش‬ ‫ئاڵۆزییان تێكه‌وت‌و چه‌ند باره‌گایه‌كی‬ ‫حزبی‌و حكومی‌ سوتێنران‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌‬ ‫بینای‌ قایمقامیه‌تی‌ كۆیه‌‪ .‬روداوێك‬ ‫كه‌ بوه‌ مایه‌ی ئه‌وه‌ی گۆڕان‌و یه‌كێتی‬ ‫یه‌كتری تاوانبار بكه‌ن بە‌دروستكردنی‬ ‫ئاڵۆزییه‌كان‪.‬‬ ‫ره‌هبه‌ری‌ سه‌ید برایم به‌رپرسی‌ مه‌ڵبه‌ندی‌‬ ‫‪14‬ی‌ رێكخس����تنی‌ كۆیه‌ی‌ یه‌كێتی‌ له‌باره‌ ‌ی‬ ‫روداوه‌كانی‌ ئه‌مدوایه‌وه‌ بە‌ئاوێنه‌ی وت "ئێمه‌‬ ‫نیگه‌رانین له‌باره‌گا س����وتاندن‌و ته‌قه‌كردن‌و‬ ‫برینداربونی‌ خه‌ڵك‪ ،‬هیوای‌ چاكبونه‌وه‌ بۆ‬ ‫برینداره‌كان ده‌خوازین‌و سه‌ردانی‌ هه‌ندێك‬ ‫له‌و بریندارانه‌شمان كردوه‌"‪.‬‬ ‫جه‌ختیشی كرده‌وه‌ "ئێمه‌ ده‌زانین خه‌ڵك‬ ‫گله‌ی����ی له‌حكوم����ه‌ت هه‌یه‌‪ .‬راس����ته‌ ئێمه‌‬ ‫له‌حكومه‌ته‌كه‌دا به‌ش����دارین‪ ،‬به‌اڵم خه‌ڵكی‌‬ ‫خۆش����مان ناڕازیی ‌ه له‌و وه‌زعه‌ی‌ دروس����ت‬ ‫ب����وه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی‌ له‌كۆیه‌ روی����دا پالنگێڕی‌ بو‪،‬‬ ‫ئه‌گین����ا بۆچی‌ ده‌بێت بین����ای‌ قایمقامه‌یت نه‌كرد به‌رپرس����ی‌ مه‌ڵبه‌ندی‌ یه‌كێتی‌ وتی‌ نه‌بوه‌‪ .‬هیچ كاتێكیش وه‌كو ئێستا بێ كێشه‌‬ ‫بس����وتێنرێت كه‌ ئه‌رش����یفی‌ س����ێ س����ه‌د "له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی‌ له‌و كات����ه‌دا هه‌مو هێزه‌كه‌‌و نه‌بوین زۆر ته‌باو ره‌باین به‌یه‌كه‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ ‌ی تۆمه‌تبار كردنی‌ گۆڕان له‌كۆیه‌‪،‬‬ ‫ساڵه‌ی‌ تێدا بو؟ یان ئایا باره‌گا سوتاندن كادی����ران‌و الیه‌نگران����ی‌ ئێم����ه‌ له‌مه‌ڵبه‌ند‬ ‫بون‪ .‬ئه‌وانه‌ ‌ی تر خۆیان ده‌س����تیان هه‌بوه‌ به‌ختیار جه‌وهه‌ر به‌رپرسی‌ مه‌كۆی‌ كۆیه‌ی‌‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ قه‌یران ده‌كات؟"‪.‬‬ ‫ناوبراو بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان له‌ش����اری‌ كۆیه‌ له‌س����وتاندنی‌ باره‌گاكانی����ان‪ .‬كادیرێك����ی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان بە‌ئاوێن����ه‌ی راگه‌یاند‬ ‫تۆمه‌تبار ده‌كات به‌وه‌ی‌ ده‌س����تیان هه‌بوه‌ گۆڕان له‌ناو مه‌ڵبه‌ند ویستویه‌تی‌ باره‌گاكه‌ "ئێمه‌ به‌هه‌مو ش����ێوه‌یه‌ك ئ����ه‌و تۆمه‌تانه‌‬ ‫له‌ئاڵۆزییه‌كان‌و س����وتاندنی‌ ب����اره‌گاكان‌و بسوتێنێت‪ ،‬ئامر فه‌وجێكی‌ ئێمه‌ نه‌یهێشتوه‌‪ .‬ره‌تده‌كه‌ین����ه‌وه‌‪ .‬خه‌ڵك����ی‌ به‌ش����مه‌ینه‌تی‌‬ ‫هه‌وڵدان بۆ سوتاندنی‌ باره‌گای‌ مه‌ڵبه‌ندی‌ هه‌روه‌ها یه‌كگرت����و خه‌ڵكی‌ خۆیان له‌گه‌ڵ كۆیه‌ خۆپیش����اندانی‌ ك����ردوه‌‌و هه‌مو چین‬ ‫یه‌كێت����ی‌‪ .‬له‌مباره‌ی����ه‌وه‌ وت����ی‌ "پێش����تر بوه‌ به‌س رێكه‌وتون قورئانه‌كان نه‌سوتێنن‪ ،‬توێژه‌كانیش به‌شداربون‪ .‬ئێمه‌ وه‌كو گۆڕان‬ ‫قایمقام‌و ئاس����ایش زانیاریی����ان هه‌بوه‌ كه‌ ئه‌گینا ئه‌وانیش خۆیان ویستویانه‌ باره‌گاكه‌ پاڵپش����تی‌ هه‌مو خۆپیش����اندانێكین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫سه‌رپه‌رشتی‌ خۆپیشاندانه‌كه‌مان نه‌كردوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وان پالنێكی‌ له‌و جۆره‌یان هه‌یه‌‪ .‬چه‌ندین بسوتێنن"‪.‬‬ ‫هه‌ندێك چاودێری‌ سیاس����ی‌ پێیان وایه‌ ئ����ه‌و تۆمه‌تانه‌ ته‌نها بۆ ش����اردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫جاریش ئ����اگادار كراونه‌ت����ه‌وه‌ كه‌ خۆیان‬ ‫به‌دوربگرن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان كاری‌ خۆیان كرد‪ ،‬ئاڵۆزییه‌كانی‌ كۆیه‌ په‌یوه‌ندی‌ بە‌كێش����ه‌ ‌ی كێش����انه‌یه‌ كه‌ له‌س����نوری‌ قه‌زاكه‌دا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانیش هان����ی‌ خه‌ڵكی دا كوتله‌كان����ی‌ ناو یه‌كێتی����ه‌وه‌ هه‌بوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌چه‌ند ساڵی‌ رابردودا كۆمه‌ڵێك گه‌نده‌ڵی‌‬ ‫ره‌هب����ه‌ری‌ س����ه‌یدبرایم هه‌مو ئه‌و قس����انه‌ گ����ه‌وره‌ له‌كۆی����ه‌ هه‌ب����وه‌‌و زه‌وی‌‌و زارێكی‌‬ ‫راپه‌رین بكه‌ن"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ بۆچی‌ هێزه‌ ئه‌منیه‌كان ره‌تده‌كاته‌وه‌ ده‌ڵێت "ئه‌و قس����انه‌ ئه‌سڵ‌و زۆر له‌الیه‌ن به‌رپرس����ه‌كانه‌وه‌ داگیر كراوه‌‪.‬‬ ‫ته‌نه����ا ب����اره‌گای‌ مه‌ڵبه‌ن����دی‌ یه‌كێتی����ان ئه‌ساس����ی‌ نیه‌‌و دوره‌ له‌راس����تیه‌وه‌‪ .‬ئێمه‌ هه‌مو ئه‌و دۆس����یانه‌ش له‌قایمقامیه‌ت بوه‌‪،‬‬ ‫پاراس����ت‌و پارێزگاریی����ان له‌باره‌گاكانی‌ تر له‌كۆیه‌ هه‌میشه‌ وه‌كو برا ژیاوین‌و كێشه‌مان بۆیه‌ ئێمه‌ گومان ده‌كه‌ین س����وتاندنی‌ ژور‬

‫خۆپیشاندان لەکۆیە‬ ‫بە‌ژوری بینای‌ قایمقامی����ه‌ت بۆ بزركردنی‌‬ ‫ئه‌و دۆسیانه‌ بوبێت"‪.‬‬ ‫به‌ختیار جه‌وه����ه‌ر ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش كرد‬ ‫"خۆپیش����اندان خه‌ڵكی‌ فه‌قیر‌و مامۆستای‌‬ ‫ناڕازی‌ ئه‌نجامی����داوه‌‌و هیمنانه‌ بوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌س����تێك هه‌بوه‌ بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ بارودۆخه‌كه‌‬ ‫گه‌رمب����كات‪ .‬ئێم����ه‌ له‌خۆپیش����اندانه‌كانی‌‬ ‫حه‌ڤده‌ی‌ شوباتدا دو مانگ له‌گه‌ڵ خه‌ڵكدا‬ ‫له‌س����ه‌ر جاده‌ بوی����ن‪ ،‬هیچ كه‌س����ێكیش‬ ‫باره‌گای‌ نه‌س����وتاند‪ .‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ ئێس����تا‬ ‫ده‌كرێت په‌یوه‌ندی‌ به‌كێش����ه‌ی‌ كوتله‌كانی‌‬ ‫ناو یه‌كێتیه‌یه‌و‌ه هه‌یه‌‪ .‬جگه‌له‌وه‌ش له‌چه‌ند‬ ‫ساڵی‌ رابردودا پاره‌یه‌كی‌ زۆر هاتوه‌ته‌ كۆیه‌‌و‬ ‫دزراوه‌و گه‌نده‌ڵ����ی‌ تێداك����راوه‌‪ .‬به‌ڵگه‌كان‬ ‫له‌قایمقامی����ه‌ت بوه‌‌و بیناكه‌ س����وتێنراوه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ گومان ده‌كه‌ین به‌مه‌به‌س����ت ئه‌و كاره‌‬ ‫كرابێت"‪.‬‬ ‫ش����ۆرش كاكه‌ به‌رێوبه‌ری‌ پۆلیسی‌ كۆیه‌‬

‫وتەبێژی لیستی هاوپەیەمانی نیشتمانی بۆ دیموکراسی‪:‬‬

‫ئا‪ :‬ئومێد عومه‌ر‬ ‫وتەبێژی لیستی هاوپەیمانی‬ ‫نیشتمانی بۆ دیموكراسی‌و‬ ‫دادپەروەری‪ ،‬د‪ .‬رێبوار كەریم‬ ‫رەتیکردەوە ئەوان دەستیان لەناو‬ ‫خۆپیشاندانەكانی ئەم چەند‬ ‫رۆژەی رابردوی هەرێمی كوردستان‬ ‫بێت‪ ،‬ئاماژەی بەوەشكرد ئەوان‬ ‫لە‌راگەیەنراوی فەرمی خۆیاندا‬ ‫پشتیوانی داوا رەواكانی خەڵكی‬ ‫كوردستانیان كردوەو سوریشن‬ ‫لەسەر پشتیوانیكردنی خۆپیشاندانی‬ ‫مەدەنیانەی هاواڵتیانی كوردستان‪.‬‬ ‫د‪ .‬رێب���وار كەری���م بە‌ئاوێنەی وت‬ ‫"هاوپەیمانی نیشتمانی بۆ دیموكراسی‌و‬ ‫دادپەروەریی‪ ،‬لەگەڵ خۆپیش���اندانی‬ ‫مەدەنیانە‌و ئاشتیانەدایە‪ .‬ئەگەر ئێمە‬ ‫ب���اس لە‌بونیادنان���ەوە بكەین‪ ،‬نابێت‬ ‫لەگەڵ س���وتاندنی بارەگای حكومی‌و‬ ‫حزبی بین‪ ،‬چونكە ئەوە جگە لەزیان‬ ‫گەیاندن هیچ ش���تێكی تری لێ‌ شین‬ ‫نابێت"‪.‬‬ ‫پرس���یاری ئەوەش دەكات‪ ،‬بۆچی‬ ‫لەماوەی ئەنجامدانی ‪ 49‬خۆپیشاندانی‬ ‫مامۆستایانی نارازی‪ 48 ،‬خۆپیشاندان‬ ‫بەهێمنانە‌و مەدەنیان���ە بەرێوەچوە‌و‬ ‫خۆپیش���اندانی ‪49‬یەمین توندوتیژی‬ ‫تێكەوتوە؟‪ .‬وتیشی "خۆپیشاندانەكانی‬ ‫مامۆس���تایانی ن���ارازی بەش���ێوەی‬ ‫شارس���تانیانە بەرێ���وە چ���وە‪ .‬ئەو‬ ‫دەس���تەی ئەم خۆپیشاندانەی تێكدا‪،‬‬ ‫دەبێت بەهەند وەربگیرێت‪ .‬من نازانم‬ ‫كام تۆمەت ئاڕاستەی ئێمە دەكرێت‪،‬‬ ‫ئ���ەو تۆمەت���ەی توندوتیژیەك���ەی‬

‫دروستكردوە یان تۆمەتی رێكخستنی‬ ‫خۆپیش���اندانەكانە لەالی���ەن ئێمەوە؟‬ ‫خۆمان دژی توندوتیژین‪ ،‬چۆن دەچین‬ ‫توندوتیژی بكەین"‪.‬‬ ‫لەبارەی ئەو دەنگۆیانەی دەوترێن‬ ‫لیستەكەی بەرهەم ساڵح رۆڵی بینیوە‬ ‫لە‌هەڵسوراندنی خۆپیشاندانەكاندا ئەو‬ ‫وتی "ئێمە خۆپیش���اندانەكانمان رێك‬ ‫نەخس���توە‪ ،‬بەاڵم پشتیوانیمان لەداوا‬ ‫رەواكان���ی خۆپیش���اندەران كردوە"‪.‬‬ ‫وتەبێ���ژی هاوپەیمانی نیش���تمانی بۆ‬ ‫دیموكراس���ی‌و دادپەروەری لەوەاڵمی‬ ‫ئ���ەو رەخنان���ەی ئاراس���تەی ئ���ەو‬ ‫الیەنان���ە دەكرێ���ت ب���ەوەی هەندێ‌‬ ‫الیەنی دەرەوەی دەس���ەاڵت س���واری‬ ‫ش���ەپۆلی خۆپیش���اندانەكان دەبن‌و‬ ‫هەڵوێستەكانیان شەرمنانەیە‪ ،‬وتی "‬ ‫شتێك نیە بەناوی سواربونی شەپۆلی‬ ‫خۆپیش���اندان‌و نارەزایەتی���ەكان‪،‬‬ ‫هەڵوێس���تی شەرمنانەش���مان نی���ە‪،‬‬ ‫ئ���ەوەی بەگرنگمان زانی���وە ئەوەیە‬ ‫پێش���كەش‬ ‫رێگەچارەیەكم���ان‬ ‫بە‌دەس���ەاڵتدارانی هەرێمی كوردستان‬ ‫كردوە‪ .‬رێگە چارەكە ئەوەنیە داوامان‬ ‫كردبێت حكومەت چاكس���ازیی بكات‬ ‫چونك���ە دەزانین حكوم���ەت توانای‬ ‫چاكسازیكردنی نەماوە"‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەشكرد هاوپەیمانیەكەیان‬ ‫داوای ك���ردوە بە‌بەش���داری هەم���و‬ ‫كوردس���تان‬ ‫الیەنەسیاس���یەكانی‬ ‫حكومەتێكی كاتی دروس���ت بكەن بۆ‬ ‫تێپەراندنی دۆخی ئێس���تای هەرێمی‬ ‫كوردس���تان‌و چارەس���ەركردنی ئ���ەو‬ ‫كێش���انەی روبەروی گەلی كوردستان‬ ‫بونەت���ەوە‪ .‬پێش���ی وای���ە كاری ئەو‬ ‫حكومەت���ە كاتی���ە دەس���تپێكردنی‬

‫له‌ب����اره‌ی‌ ئه‌منیه‌ت����ی‌ كۆی����ه‌وه‌ بە‌ئاوێنه‌ی پێش����مه‌رگه‌ روب����ه‌روی‌ دۆخه‌ك����ه‌ بونه‌وه‌‌و‬ ‫راگه‌یاند "له‌ئێستادا شاری‌ كۆیه‌ زۆر ئارامه‌و رێگه‌ی����ان له‌و هێرش����انه‌ گ����رت‌و باڵوه‌یان‬ ‫هیچ جۆره‌ گرژییه‌كیش دروست نه‌بوه‌ته‌وه‌‪ .‬پێكرا‪ .‬ته‌قه‌ش له‌خۆپیشانده‌ران نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵێك كه‌س به‌هۆی‌ ئه‌و خۆپیشاندانه‌و ئه‌گینا سه‌دان خه‌ڵك ده‌كوژران‪ .‬ئه‌وه‌شی‌‬ ‫ده‌س����تدرێژی‌ كردنه‌ س����ه‌ر باره‌گا حزبی‌‌و بریندار بوه‌ به‌هۆی‌ به‌ردو داره‌وه‌ بوه‌ له‌ناو‬ ‫حكومیه‌كانه‌وه‌ ده‌ستگیركراون‪ ،‬له‌ئاسایش خۆیاندا"‪.‬‬ ‫له‌ش����اری‌ كۆی����ه‌ نزیكی‌ په‌نج����ا كه‌س‬ ‫لێپرسینه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ بۆچی‌ ته‌نها پارێزگاری‌ ده‌ستگیر كراون‌و لێپرس����ینه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ‬ ‫له‌ب����اره‌گای‌ مه‌ڵبه‌ن����دی‌ یه‌كێت����ی‌ ك����راوه‌ ده‌كرێت‪ .‬جگه‌له‌وه‌ش كۆمه‌ڵێك له‌خه‌ڵكی‌‬ ‫له‌كۆیه‌‪ ،‬ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد "له‌س����ه‌ره‌تای‌ كۆیه‌ له‌ترسی‌ ده‌ستگیركردنیان شاره‌كه‌یان‬ ‫راپه‌رینه‌وه‌ هی����چ كاتێك هێرش نه‌كراوه‌ته‌ جێهێشتوه‌‌و تاكو ئێس����تا نه‌گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫س����ه‌ر دام����وده‌زگا حزب����ی‌‌و حكومیه‌كان چاالكوانێكی‌ خۆپیش����اندانه‌كانی‌ كۆیه‌ كه‌‬ ‫له‌كۆی����ه‌‪ .‬له‌خۆپیش����اندانه‌كانی‌ حه‌ڤده‌ی‌ نه‌یوست ناوی‌ ئاش����كرا بكرێت به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫شوباتیش����دا روداوی‌ له‌و جۆره‌ روینه‌داوه‌‪ ،‬راگه‌یاند "له‌ئێس����تا به‌زه‌ب����ری‌ هێز كۆتایی‬ ‫بۆی����ه‌ ئێمه‌ پێبین����ی ئه‌وه‌م����ان نه‌ده‌كرد به‌خۆپیش����اندانه‌كان هێن����راوه‌‪ .‬كۆمه‌ڵێك‬ ‫بین����ای‌ قایمقامیه‌ت بس����وتێنن یان هێرش چاالكوانیش ده‌س����تگیركراون‪ .‬هه‌ڕه‌شه‌ش‬ ‫بكه‌نه‌ س����ه‌ر باره‌گاكانی‌ تر‪ .‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌زۆرێ����ك ك����راوه‌ كه‌ نابێت قس����ه‌ بك ‌هن‌و‬ ‫زانرا مه‌رامیان خراپ����ه‌‪ ،‬هێزه‌ ئه‌منیه‌كان‌و هه‌وڵی‌ خۆپیشاندان بده‌ن"‪.‬‬

‫ئێرە کەالرە‪:‬‬ ‫شارێکی ئارام‬

‫ئێمە خۆپیشاندانەكانمان رێكنەخستوە‬ ‫بەاڵم پشتیوانیمان لێکردوە‬ ‫گفتوگۆبێت لەگ���ەڵ حكومەتی بەغدا‬ ‫بەمەبەس���تی چارەس���ەركردنی كێشە‬ ‫ئابوریەكان‪.‬‬ ‫لەوەاڵمی ئەو قس���ەیەی كە دەڵێت‬ ‫حزبەكان���ی ئۆپۆزس���یۆن هیچ كاتێك‬ ‫روداو دروس���ت ناكەن ئ���ەوەی روداو‬ ‫دروس���ت دەكات هاواڵت���ی هەژار‌و بێ‌‬ ‫موچە‌و ب���ێ‌ خزمەتگوزارییە لەس���ەر‬ ‫ش���ەقام روداو دروست دەكات‌و دواتر‬ ‫حزب���ەكان خۆیان دەك���ەن بەخاوەنی‬ ‫روداوەكە‪ ،‬وتەبێژەك���ەی هاوپەیمانی‬ ‫نیش���تمانی وت���ی "ئێم���ە ت���ا ئ���ەم‬ ‫س���اتەش خۆمان نەكردوە بەخاوەنی‬ ‫خۆپیش���اندانەكان‪ ،‬بەاڵم ئەوە خەڵكە‬ ‫ئێمە دەكەن بەخاوەنی‪ ،‬ئەمە باشترین‬ ‫وەاڵممانە بۆ ئەو كەسانەی ئەم جۆرە‬ ‫قس���انە لەس���ەر ئێمە دەكەن‪ .‬ئێمە‬ ‫نەچوین رای بگەیەنین‌و بڵێن ئەمە هی‬ ‫ئێمەیە ‪.‬ئەگەر هی ئێمە بێت بە‌ئاشكرا‬ ‫رایدەگەیەنین"‪.‬‬ ‫زۆربەی الیەنەكان بە‌بەیاننامە‌و كۆڕو‬ ‫سیمینار‌و لێدوانی جیاجیا رایدەگەیەنن‬ ‫ئەم حكومەتە شكستخواردوە‌و توانای‬ ‫وەاڵمدان���ەوەی داواو داخوازییەكان���ی‬ ‫خەڵك���ی كوردس���تانی نی���ە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هاواڵتی���ان پێیان وای���ە لە‌بەیاننامە‌و‬ ‫دروش���م بێزارب���ون‌و كاری كردەییان‬ ‫دەوێت‪ .‬لەم بارەیەوە د‪ .‬رێبوار كەریم‬ ‫ئام���اژە ب���ەوە دەكات گۆرینی دۆخی‬ ‫ئێستای هەرێم بە‌كردار بە‌تەنها هێزێك‬ ‫ناكرێ���ت‪ ،‬بەڵكو پێویس���تی بە‌توانای‬ ‫هەم���و الیەنەكان هەیە‪ .‬راش���یگەیاند‬ ‫حكومەتی ئێس���تای هەرێم بەردەوام‬ ‫لەسازش���كردندایە لەبەرامبەر بەغدا‌و‬ ‫پێشی وایە هەمو ئەو سازشانە بەزیانی‬ ‫گەلی كوردستان كۆتاییان پێدێت‪.‬‬

‫له‌شاری‌ كۆی ‌ه‬ ‫نزیكی‌ په‌نجا كه‌س‬ ‫ده‌ستگیر كراون‌و‬ ‫لێپرسینه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌كرێت‪ .‬جگه‌له‌وه‌ش‬ ‫كۆمه‌ڵێك له‌خه‌ڵكی‌‬ ‫كۆیه‌ له‌ترسی‌‬ ‫ده‌ستگیركردنیان‬ ‫شاره‌كه‌یان‬ ‫جێهێشتوه‌‌و تاكو‬ ‫ئێستا نه‌گه‌ڕاونه‌ته‌وه‬

‫ئا‪ :‬ئاراز محەمەد‬ ‫دوای شەپۆلێك لەناڕەزایی‌و‬ ‫خۆپیشاندان لەهەرێمی كوردستان‬ ‫كە توندوتیژی لێكەوتەوە‪ ،‬كەالر‬ ‫رێگەیەكی جیاوازی گرتە بەرو‬ ‫مانگرتنی راگەیاند‪ .‬هەرچەندە‬ ‫پێشتر کەالر بەشاری خۆپیشاندان‌و‬ ‫ناڕەزایەتی دەربڕین ناسرابو‪.‬‬

‫ئێمە تا ئەم‬ ‫ساتەش خۆمان‬ ‫نەكردوە بەخاوەنی‬ ‫خۆپیشاندانەكان‬ ‫بەاڵم ئەوە خەڵكە‬ ‫ئێمە دەكەن‬ ‫بەخاوەنی‬

‫تر ل����ەو گەنجان����ەی بانگەش����ەی‬ ‫مانگرتنی����ان كرد لە‌ق����ەزای كەالر‬ ‫بە‌ئاوێن����ەی وت "ئێم����ە نامانەوێت‬ ‫لە‌خۆڕا‌و لەبەر بەرژەوەندی‌و پالنی‬ ‫رەشی چەن دەسەاڵت دارێك جەرگی‬ ‫دای����كان بس����وتێت"‪ .‬جەختیش����ی‬ ‫کردەوە "ئێمە مانگرتنمان راگەیاند‬ ‫چونكە ویس����تمان هەڵوێستەكەمان‬ ‫لەبەرژەوەن����دی خەڵ����ك بێت دژی‬ ‫دەسەاڵت"‪ .‬سەبارەت بە‌بەردەوامی‬ ‫خۆپیش����اندەکانیش وت����ی "ئێم����ە‬ ‫دەبێت پش����و درێژبی����ن دەبێ ئەم‬ ‫دەس����ەاڵتە ریش����ەكێش بكەی����ن‌و‬ ‫گەندەڵی نەهێڵین‪ ،‬بەاڵم بەئیرادەو‬ ‫خۆڕاگری "‪.‬‬

‫‪‎‬ه����اوكار نەس����رەدین یەكێك لەو‬ ‫گەنجان����ەی چەن س����اڵی پێش����وو‬ ‫لە‌خۆپیش����اندانەكاندا رۆڵی هەبوە‬ ‫وەك رێخەر ب����ۆ ئاوێنە وتی "وەك‬ ‫كەالر ئێمە لەس����اڵی ‪ ٢٠٠٦‬وە لەم‬ ‫شارە خۆپیشاندان ئەكەین‌و داوایی‬ ‫بەپێی����ی ئ����ەو زانیارییان����ەی‬ ‫ماف����ی خۆمان ئەكەی"‪‎ .‬وتیش����ی‬ ‫"ئێستا ئاس����تێك لەهوشیاری الی لە‌ت����ۆڕە كۆمەاڵیەتی����ەكان‌و لەناو‬ ‫هاواڵتیان دروس����تبوە ب����ۆ بێدەنگ خۆپیش����اندەراندا باڵو كراوەتەوە‪،‬‬ ‫دو باڵ����ی یەكێتی لەق����ەزای كەالر‬ ‫نەبون‌و داواكردنی ماف"‪.‬‬ ‫هاوکار جەختی کردەوە "لەوەتەی دەیانەوێ����ت لەئەگ����ەری هەبون����ی‬ ‫هەبوە هەمیشە حزبەكان‌و چەندین خۆپیش����انداندا تەس����فیاتی خۆیان‬ ‫كەسایەتی بەرهەمی خۆپیشاندانیان بك����ەن‌و ئەو كەس����انەی كە دژیانن‬ ‫چنیوەتەوە‌و بۆ بەرژەوەندی خۆیان لەناوی����ان ب����ەرن‪‎ .‬هەربەپێی����ی‬ ‫بەكاریان هێناوە‪ ‎.‬لەم دواییەش����دا زانیاری����ەكان چەن����د بەرپرس����ێكی‬ ‫ئێمە هەس����تمان كرد منافەس����ەی یەكێت����ی لەس����نورەكە دەیانەوێت‬ ‫باڵەكان‌و تەسفیاتی حساب هەبو بۆ ئ����ەو خۆپیش����اندانە لەبەرژەوەندی‬ ‫بەكارهێنانی خۆپیشاندان‌و ناڕەزایی باڵە سیاس����یەكەی خۆی����ان بەكار‬ ‫خەڵك����ی گیرف����ان هەڵتەكی����و بۆ بێنن‌و باڵەكەی تر بشكێنن‪ .‬ئاوێنە‬ ‫خزمەتی الیەنە سیاس����یەكان‪ .‬بۆیە ب����ۆ وەرگرتنی زانی����اری پەیوەندی‬ ‫ئێمە هەڵوێستەكەمان گۆڕی بە‌مان بە‌شەهاب ئەحمەد قایمقامی قەزایی‬ ‫گرتن "‪ .‬وتیش����ی "ئ����ەو مانگرتنە كەالرەوە كرد‪ ،‬بەاڵم ئامادە نەبو لەو‬ ‫لەكەالر پالنی ئێمەی جێبەجێ كردو بارەیەوە لێدوان بدات‪‎.‬هاوكات هەڤاڵ‬ ‫پیالنی دەسەاڵت‌و باڵەكانی یەكێتی ابراهیم وتەبێژی سەرپەرەش����تیاری‬ ‫ئی����دارەی گەرمیانی����ش وتی "ئێمە‬ ‫لەگۆڕنا"‪.‬‬ ‫‪‎‬هاوكات ئەی����اد محەمەد یەكێكی لێدوان لەو بارەیەوە نادەین"‪.‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )607‬سێشه‌ممه ‪2017/12/26‬‬

‫سه‌رپه‌رشتاری‌خۆبه‌خشه‌كانی خورماتو‪:‬‬

‫‪5‬‬

‫لەنێو حەشددا‪ ،‬عەسایب‌و حزبواڵ زۆر توندن له‌گه‌ڵ کورد‬ ‫ئا‪ :‬ئاراز محەمەد‬

‫ئێستا خەڵكی خورماتوو زۆرترین‬ ‫ئومێدی لەسەر ئەو چەكدارانە‬ ‫هەڵچنیوە كەپێیاندەڵێن "خۆبەخش"‬ ‫وەك لەالیەنەكانی تر‪ .‬خۆبەخشەكان‬ ‫دەیانەوێت جارێكیتر ئاوارەكانی دووز‬ ‫ببەنەوە ناو ماڵی خۆیان‪ .‬لەسنوری‬ ‫قەزای كفریەوە پەیامنێری ئاوینە‬ ‫چوە چیای غەرەیی نزیك خورماتو‪،‬‬ ‫بەمەبەستی ئەنجامدانی دیدارێكی‬ ‫رۆژنامەوانی لەگەڵ خۆبەخشەكان‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌كاتی دیداره‌كه‌دا تێبنی دەکرا‬ ‫ریكه‌وتنی نێوان خۆبه‌خشه‌كان بو‬ ‫لەسەر هەڵبژاردنی "حاجی زوهدی"‬ ‫وه‌ك بەرپرس‌و برا گه‌وره‌ی خۆیان‪.‬‬ ‫حاجی زوهدی شه‌ریف‪ ،‬سه‌رپه‌رشتاری‬ ‫‌خۆبه‌خشه‌كانی خورماتو لەم گفتوگۆیەی‬ ‫ئاوێن����ەدا دەڵێ����ت "لەنێ����و حەش����دا‪،‬‬ ‫گروپەکانی عەسایب‌و حزبواڵ زۆر توندن‬ ‫له‌گه‌ڵ کورد لەخورماتو"‪.‬‬ ‫‪‎‬ئاوێن����ە‪ :‬هۆكاری بون����ی ئێوه‌ وەک‬ ‫خۆبەخش چیه‌؟‬ ‫‪‎‬حاجی زوهدی‪ :‬ماوه‌ی چوار س����اڵی‬ ‫ش����ه‌ری داعش ئێمه‌ له‌پ����اڵ هێزه‌كانی‬ ‫پێشمه‌رگه‌دا وه‌ك خۆبه‌خش بۆپاراستنی‬ ‫خورمات����و جه‌نگاوی����ن‪ ،‬ئه‌گ����ه‌ر ئێمه‌‬ ‫نه‌بوینایه‌ پێشمه‌رگه‌ به‌ته‌نها نه‌یده‌توانی‬ ‫خورمات����و بپارێزێ����ت‪ ،‬ته‌نان ‌هه‌ت ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌وكات عه‌ره‌بی س����ونه‌ش هه‌س����تایه‌‬ ‫پێش����مه‌رگه‌ نه‌یده‌توانی به‌رگری بكات‬ ‫له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی چه‌ك����ی ت����ەواوو هێزی‬ ‫تەواویان له‌سنوری خورماتو نه‌بو‪.‬‬ ‫‪‎‬ئاوێنە‪ :‬ده‌تانه‌وێت چی بكه‌ن؟‬ ‫‪‎‬حاجی زوهدی‪ :‬مه‌به‌ستمانه‌ به‌هاوكاری‬ ‫پێش����مه‌رگه‌ ئه‌گ����ه‌ر بیانه‌وێ����ت برۆنه‌‬ ‫خواره‌وه‌ بۆ ن����او دوز برۆینه‌ خواره‌وه‌و‬ ‫شاره‌كه‌ بگرینه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪‎‬ئاوێن����ە‪ :‬گروپه‌كان����ی حه‌ش����د ك����ه‌‬ ‫له‌خورماتون كامانه‌ن؟‬ ‫‪‎‬حاج����ی زوه����دی‪ :‬ب����ه‌زۆری ب����ه‌درو‬

‫عه‌س����ایب‌و سه‌رایه‌ س����ه‌الم‌و حزبواڵی‬ ‫عێراقی‌و خۆراسانین‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬كام له‌گروپه‌كانی حه‌شد زۆر‬ ‫توندوتیژن له‌گه‌ڵ كورد؟‬ ‫‪‎‬حاجی زوهدی‪ :‬عەسایب‌و حزبواڵ زۆر‬ ‫توندن له‌گه‌ڵ کورد‪.‬‬ ‫‪‎‬ئاوێن����ە‪ :‬ئێوه‌ هی����چ زانیاریتان هه‌بو‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌مه‌ی كه‌رویدا‌؟‬ ‫‪‎‬حاج����ی زوه����دی‪ :‬ئێم����ه‌ ده‌مانزانی‬ ‫كه‌ ره‌وش����ه‌كه‌ وایلێدێ����ت‌و له‌خورماتو‬ ‫وه‌ده‌رده‌نرێی����ن‪ ،‬له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی ئێ����ران‬ ‫هاتبوه‌ مەیدانە‌ك����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گینا به‌ته‌نها‬ ‫حه‌شدی توركمانی كه‌ له‌خورماتوو بون‬ ‫نه‌یانده‌توانی كورد وه‌ده‌ربنێن‪ .‬له‌ماوه‌ی‬ ‫س����اڵی ‪2003‬وه‌ هیچكات توركمان زاڵ‬ ‫نه‌بوه‌ به‌سه‌ر كورددا له‌و شاره‌‪.‬‬ ‫‪‎‬ئاوێن����ە‪ :‬خۆبه‌خش����ه‌كان ژماره‌ی����ان‬ ‫چەندە؟‬ ‫‪‎‬حاجی زوه����دی‪ :‬س����ه‌ره‌تای هاتنی‬ ‫پێش����مه‌رگه‌ بۆ خورماتو هه‌مو گه‌نجی‬ ‫س����نوره‌كه‌ خۆبه‌خش بون‪ ،‬به‌اڵم ئێستا‬ ‫كۆمه‌ڵێكمان ماوین كه‌ ناتوانم ژماره‌كه‌‬ ‫ئاشكرا بكه‌م‪.‬‬ ‫‪‎‬ئاوێنە‪ :‬پەیوەندیتان لەگەڵ چ الیەنێک‬ ‫هەیە؟‬ ‫‪‎‬حاج����ی زوه����دی‪ :‬ئ����ه‌م س����نوره‌‬ ‫له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی به‌ده‌س����ت یه‌كێتیه‌وه‌یه‌‬ ‫ئێمه‌ هه‌ركارێك ده‌كه‌ین‪ ،‬ده‌بێت ئه‌وان‌و‬ ‫وه‌زاره‌تی پێش����مه‌رگه‌ ئاگاداربن‪ .‬ئێمه‌‬ ‫له‌ژێر فه‌رمانی ئه‌وانداین‪ .،‬مه‌س����ه‌له‌ی‬ ‫ئێمه‌ زیاتر نەتەوەییە‌ تا مه‌به‌س����تێكی‬ ‫حزبی یان كه‌سی‪.‬‬ ‫‪‎‬ئاوێن����ە‪ :‬كه‌واته‌ ئ����ه‌وان هاوكاریتان‬ ‫‌ده‌كه‌ن؟‬ ‫‪‎‬حاج����ی زوهدی‪ :‬تا ئێس����تا هیچمان‬ ‫وه‌رنه‌گرتوه‌‪.‬‬ ‫‪‎‬ئاوێن����ە‪ :‬كه‌وای����ه‌ چه‌كه‌كانت����ان هی‬ ‫كێیه‌؟‬ ‫‪‎‬حاجی زوه����دی‪ :‬خۆم����ان به‌پاره‌ی‬ ‫خۆمان كڕیومانه‌‪ .‬كاتی خۆی له‌خورماتو‬ ‫پاره‌م����ان له‌خه‌ڵك كۆكرده‌وه‌و چه‌كمان‬ ‫پێ كڕی‌و ئێس����تاش خه‌ڵكێ����ك هه‌یه‌‬ ‫هاوكاریم����ان ده‌كات‪‎.‬ئێس����تاش ئێم����ه‌‬

‫ئێمە دو بەشین‬ ‫بەشێكمان ناوی‬ ‫له‌خۆیان ناوە‬ ‫سوپای رزگاری‬ ‫كوردستان‬

‫خۆبەخشەکانی خورماتو‬ ‫كێشه‌یه‌كی زۆرمان له‌رووی پێداویستی‬ ‫لۆجس����تیه‌وه‌ هه‌ی����ه‌ وه‌ك چ����ه‌ك‌و‬ ‫ئۆتۆمبێل‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ئایا‪‎‬هەموتان خەڵكی دوزن؟‬ ‫‪ ‎‬حاجی زوهدی‪ :‬گش����تی خەڵكی دوز‬ ‫خورماتوە‪.‬‬ ‫ئاوێن����ە‪‎:‬دوز ش����ارێكی فرەنەتەوەیە‬ ‫داهاتوی چۆن دەبێت؟‬ ‫‪‎‬حاجی زوهدی‪ :‬تا میلیشیای شیعەی‬ ‫لێبێت ئارامی تیا نابێت‪ .‬شتێك بەناوی‬ ‫ق����ەزا نەماوە‪ ،‬هەم����ووی روخاوە وەك‬ ‫كوبان����ی لێهات����وە‪ .‬ئ����ه‌وان نایه‌نه‌وێت‬ ‫كورد له‌و ش����اره‌ بژی‪ ،‬ئێستا كردویانه‌‬ ‫به‌وێران����ه‌و هه‌موو ماڵ����ه‌ كورده‌كانیان‬ ‫روخاندوه‌‪ .‬رۆژانه‌ ئێمه‌ ده‌بینین‪ ،‬به‌پێش‬ ‫به‌دوربین س����ه‌یر ده‌كه‌ی����ن‌و چاومانه‌وه‌‬ ‫ئه‌وان خان����وه‌كان ده‌ته‌قێننه‌وه‌و دواتر‬

‫ده‌ڵێن هاوه‌ن لێیداوه‪.‬‬ ‫‪‎‎‬ئاوێن����ە‪ :‬پالنێك هه‌یه‌ ب����ۆ گه‌ڕانه‌وه‌‬ ‫بۆخورماتو؟‬ ‫‪‎‬حاجی زوهدی‪ :‬لیژنەمان رۆشتوە بۆ‬ ‫دانیشتن له‌ناو خوۆماتو له‌گه‌ڵ حه‌شد‪،‬‬ ‫كەسێك ناوی مەال هاوارە‪ .‬بەاڵم حه‌شد‬ ‫ئەڵێ����ن خۆبەخش نابێ����ت بگەڕێتەوە‪،‬‬ ‫تەنه����ا خەڵكەكە بەبێ چ����ەك بێنەوە‪.‬‬ ‫‪‎‬ئ����ەوان خۆیان چەك����دارن‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئێمە‬ ‫بەبێ چ����ەك بچینه‌وه‌ دەس����تدرێژیمان‬ ‫لێدەكەن‪ .‬لیس����تێكیان دروس����تكردوه‌‬ ‫له‌ناوی چوارس����ه‌د كه‌س كه‌ زۆرینه‌یان‬ ‫له‌خۆبه‌خش����ه‌كانن‌و به‌فه‌رمان����ی دادگا‬ ‫فه‌رمانی گرتنیان بۆ ده‌ركردوین‪.‬‬ ‫‪‎‬ئاوێنە‪ :‬تا ئێس����تا ش����ه‌ڕتان كردوه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ حه‌شد؟‬ ‫‪‎‬حاج����ی زوه����دی‪ :‬ئێمه‌ ش����ەڕمان‬

‫نەكردوە‪ ،‬تەنها لەگوندی قەڵخانلو ئه‌وان‬ ‫هاتن بۆ ئەوەی رێگە بگرن‪ ،‬ویس����تیان‬ ‫بازگ����ه‌ دانێن‌و پاره‌ له‌خه‌ڵك بس����ێنن‪،‬‬ ‫هاتن����ە س����نوری ئێمە‪ ،‬بۆی����ە ئێمە دو‬ ‫كەسمان لێكوشتن‌و ئوتومبێلەکانیشیان‬ ‫بەجێهێش����ت‪ .‬ئه‌وان رۆژانه‌ هاوه‌نبارانی‬ ‫گونده‌كان����ی داوده‌ ده‌ك����ه‌ن‌و خه‌ڵكیان‬ ‫ترس����اندوه‌و خه‌ڵ����ك ماڵه‌كان����ی خۆی‬ ‫به‌جێهێشتوه‌‪.‬‬ ‫‪‎‎‬ئاوێن����ە‪ :‬جگه‌ له‌ئێ����وه‌ هیچ هێزێكی‬ ‫تری پێش����مه‌رگه‌و ئاسایش له‌سنوره‌كه‌‬ ‫هه‌یه‌؟‬ ‫‪‎‬حاجی زوهدی‪ :‬دو فەوجی پێشمەرگە‬ ‫لەس����نورەكە هەی����ە هەمو ش����تێكیش‬ ‫ئاگامان لەیەكەو لەقسەیان دەرناچین‪،‬‬ ‫ئێمە لەژێر فەرمانی ئەوانین‪.‬‬ ‫‪‎‎‎‬ئاوێنە‪ :‬خۆبه‌خشه‌كان چه‌ن به‌شن؟‬

‫‪‎‬حاجی زوه����دی‪ :‬ئێمە دو بەش����ین‪،‬‬ ‫بەش����ێكی ترمان ناویان له‌خۆیان ناوە‬ ‫سوپای رزگاری كوردستان‪.‬‬ ‫‪‎‬ئاوێن����ە‪ :‬په‌یوه‌ندی ئێ����وه‌ به‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫چیه‌؟‬ ‫‪‎‬حاجی زوهدی‪ :‬ئەوان ئیش����ی خۆیان‬ ‫ئەك����ەن‌و س����ەربەخۆ كارئەكەن‪ .‬ئەوان‬ ‫لەژێ����ر فەرمانی پێشمەرگەش����دا نین‪،‬‬ ‫ئەوان توڕەن‌و ئەڵێن خۆمان دوز رزگار‬ ‫ئەكەین‪.‬‬ ‫‪ ‎‎‬ئاوێن����ە‪ :‬جگ����ه‌ له‌كورد له‌س����نوری‬ ‫خورماتو عه‌ره‌بی سونه‌ش هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫چیده‌كه‌ن؟‬ ‫‪‎‬حاجی زوهدی‪ :‬شتێك به‌ناوی عه‌ره‌بی‬ ‫سونه‌ له‌و شاره‌ نه‌ماوه‌‪ ،‬هه‌موی له‌ترسی‬ ‫حه‌ش����د بوه‌ به‌شیعه‌و ئێس����تا چه‌كیان‬ ‫وه‌رگرتوه‌و له‌دژی كورد شه‌ڕ ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫"لەكاتی روداوە هەستیارەكاندا دەردەكەوێت میدیاکان كار بۆ چ الیەنێك دەكەن"‬ ‫ئا‪ :‬ئومێد عومه‌ر‬ ‫خۆپیشاندانەكانی ئەم چەند رۆژەی‬ ‫رابردوی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫میدیاكانی هەرێمی بەسەر دوبەرە‬ ‫دابەشكرد‪ ،‬بەجۆێك هەندێك‬ ‫كەناڵ بە‌پشتیوانیكردن‌و هاندانی‬ ‫خۆپیشاندەران تۆمەتباركرا‌ن‪،‬‬ ‫بەپێچەوانەشەوە چەند میدیایەكیش‬ ‫گلەیی بێدەنگ بونیان ئاراستە دەكرێت‪.‬‬ ‫رۆژنامەنوس‪ ،‬كەمال رەوف س���ەبارەت‬ ‫بە‌روماڵنەكردنی خۆپیشاندانەكان لەالیەن‬ ‫چەن���د كەناڵێكەوە بە‌ئاوێن���ەی راگەیاند‬ ‫"ئەرك���ی میدیایە روداوەكان وەك خۆیان‬ ‫بەب���ێ‌ الیەن���ی بگوازێت���ەوە‪ ،‬بەنمون���ە‬ ‫كەناڵ���ی روداو ك���ە ئەم���رۆ دەزگایەكی‬ ‫گەورەیی میدیاییە‌و ئیمكانیەتێكی باشی‬ ‫لەبەردەس���تە‪ ،‬دڵنیام بێ‌ ئ���اگا نیە لەو‬ ‫روداوان���ەی لەم چەن���د رۆژە لەهەرێمی‬ ‫كوردس���تان روی���ان دا‪ .‬روماڵنەكردن���ی‬ ‫خۆپیش���اندانەكان وەك پێویست لەالیەن‬ ‫ئەو كەناڵەوە هەڵەیەك بوە‪ ،‬پێش���تریش‬ ‫چەن���د جارێك هەڵەی لەو ش���ێوەیەیان‬ ‫بەس���ەردا تێپەریوە"‪ .‬ئ���ەو وتی "رەنگە‬ ‫میدی���ا هەڵە بكات‪ ،‬ب���ەاڵم ئەوەی روداو‬ ‫كردی هەڵە نەبوە‌و بەمەبەس���ت روماڵی‬ ‫نەكردوە”‪.‬‬ ‫رۆژنامەن���وس‌و‬ ‫لەبەرامبەریش���دا‬ ‫بەرێوەبەری پێشوی كەناڵی زاگرۆس‪ ،‬ئازا دور بێت لەهەڵوێست وەرگرتن‌و ناوزڕاندن‌و‬ ‫حەسیب قەرەداغی بە‌ئاوێنەی وت "كەناڵی هاندان‪ ،‬كەناڵی روداویش لەگواستنەوەی‬ ‫رودا‌و‌و كەناڵەكانی تری پارتی دیموكراتی خۆپیش���اندانەكاندا كەمتەرخەم نەبون‪.‬‬ ‫كوردس���تان روماڵی خۆپیش���اندانەكانی وەك خۆی مامەڵەی���ان لەگەڵ بابەتەكە‬ ‫ئەم چەندرۆژەی هەرێمی كوردس���تانیان كردوە"‪.‬‬ ‫هەرچی كەمال رەئوفە‪ ،‬ئاماژەی بەوە‬ ‫كردوە‌و هەواڵ‌و راپۆرتیش���یان لەس���ەر‬ ‫باڵوكردوەتەوە‪ ،‬بەاڵم ئەگەر ئەو گلەییانە كرد كەناڵی روداو بەمەبەست دەیویست‬ ‫بۆ ئەوە بێت ئەو كەنااڵنە ببن بەبەشێك خ���ۆڵ بكاتە چاوی بینەرانیەوە‌و پش���ت‬ ‫لەخۆپیشاندان‌و روداوەكان ئەوە بابەتێكی بكاتە ئ���ەو روداوە گەرمانەی الی خەڵك‬ ‫جێی بای���ەخ ب���ون‪ .‬ئەو وت���ی "رەنگە‬ ‫ترە"‪.‬‬ ‫ئام���اژەی بەوەش���كرد كاری میدی���ا‌و روداوی خۆپیشاندانەكان بۆ ئەوان گرنگی‬ ‫كەناڵەكان���ی راگەیان���دن ئەوەیە روماڵی نەبێت‪ ،‬چونكە ئ���ەوان خاوەنی پرۆژەی‬ ‫روداوەكان بكات‌و راستیەكان وەك خۆی حزبی‌و حكومەتین زیاتر نەك پرۆژەیەكی‬ ‫بگەیەنێت‪ .‬وتیش���ی "كاری میدیا دەبێت میدیای���ی‪ .‬لەكات���ی خۆپیش���اندانەكاندا‬

‫داوا دەكەم ئەو‬ ‫جۆرە میدیایانە‬ ‫خۆیان بەوەوە‬ ‫ماندو نەكەن كە‬ ‫میدیای سەربەخۆن‌و‬ ‫بێالیەنن ئەمڕۆ‬ ‫خەڵك زۆر لەوە‬ ‫هۆشیارترە بەو‬ ‫دروشمانەیان‬ ‫فریوبدرێت‬ ‫خۆپیشاندانەکانی کوردستان‬ ‫میدی���ا جیهانیەكان راپ���ۆرت‌و هەواڵیان‬ ‫لەسەر باڵودەكردەوە‪ ،‬ناكرێت میدیایەك‬ ‫خۆی بە‌پرۆفیش���ناڵ بزانێ���ت‌و روداوەكە‬ ‫لەب���ن دەس���تی بێت‪ ،‬وێنەی بەش���ێكی‬ ‫روداوەكانی���ش بگرێ���ت‪ ،‬ب���ەاڵم دوات���ر‬ ‫لەشاشەكەیەوە باڵو نەكرێتەوە"‪.‬‬ ‫پێشی وایە ئەو جۆرە لەمامەڵەكردنی‬ ‫میدی���اكان‪ ،‬گوم���ان الی هاواڵتی���ان‬ ‫دروس���تدەكات بەوەی ئەو كەنااڵنە زیاتر‬ ‫ئەجندای سیاسییان هەیە نەك میدیایی‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەش���كرد میدیاكانی پارتی‌و‬ ‫لەناویان���دا روداو‪ ،‬كەمتری���ن كاتیان بۆ‬ ‫روداوێكی گرنگی وەك خۆپیش���اندانەكان‬ ‫تەرخانكرد‪.‬‬

‫ئازا حەسیب قەرەداغی‪ ،‬بەپێچەوانەی‬ ‫قس���ەكانی كەم���ال رەئوف‪ ،‬پێ���ی وایە‬ ‫كەناڵەكانی پارتی دیموكراتی كوردستان‬ ‫لەناویاندا بەتایبەت كەناڵی روداو‪ ،‬كاتی‬ ‫پێویستی بۆ گواستنەوەی خۆپیشاندانەكان‬ ‫تەرخانكردوە‪ .‬ئەو وت���ی "ئەگەر گلەیی‬ ‫لەس���ەر ئەوە بێت كە نەبۆتە بەش���ێك‬ ‫لەپرۆس���ەكە‌و الیەنگیری نەكردوە‪ ،‬ئەوە‬ ‫هەڵەیەكی گەورەیە ئەگەر هەر میدیایەك‬ ‫ئەنجامی بدات"‪ .‬ئاماژەی بەوەشكرد لەو‬ ‫روداوەدا كەن���اڵ هەبوە بوەتە بەش���ێك‬ ‫لەپرۆس���ەكە‌و نەیتوانیوە بێالیەنی خۆی‬ ‫بپارێزێت‪ .‬پێشی وایە لەكاتی دروستبونی‬ ‫هەر روداوێك���ی نەخوازراودا ئەگەر میدیا‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئەمیر حەسەن‬

‫بەر پرس���انە مامەڵەی لەگ���ەڵ نەكات‪ ،‬واب���و ئەگەر روماڵ���ی روداوەكان بكرێت‬ ‫كارەساتی گەورەی لێدەكەوێتەوە‪.‬‬ ‫كارەس���اتی گەورەت���ر ب���ەدوای خۆیدا‬ ‫هەروەها مامۆستای بەشی راگەیاندن‪ ،‬دەهێنێت"‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەشكرد لەكاتی خۆپیشاندان‌و‬ ‫د‪ .‬یەحی���ا رێش���اوی بە‌ئاوێن���ەی وت‬ ‫"بەداخ���ەوە ئەمرۆ لەكوردس���تان میدیا هەڵب���ژاردن‌و روداوە هەس���تیارەكاندا‪،‬‬ ‫بەس���ەر دوبەرەدا دابەش ب���وە‌‪ .‬ناتوانم بەئاس���انی روی راس���تەقینەی میدیاكان‬ ‫بڵێ���م هەمو میدی���اكان حزبی���ن‪ ،‬بەاڵم دەردەكەون‪ .‬ئ���ەو وتی "داوا دەكەم ئەو‬ ‫دەتوانم بڵێ���م زۆربەیان حزبین‌و میدیای ج���ۆرە میدیایانە خۆیان ب���ەوەوە ماندو‬ ‫ئەجن���دان‪ ،‬ن���ەك س���ەربەخۆ‪ .‬ئەوەی نەكەن كە میدیای سەربەخۆن‌و بێالیەنن‪،‬‬ ‫لەكاتی خۆپیشاندانەكاندا بینیمان ئەوە چونك���ە لەكات���ی هەڵب���ژاردن‌و روداوە‬ ‫بو هەندێك میدیا بەو ئاڕاس���تەیە كاری هەستیارەكاندا بەئاش���كرا دەردەكەوێت‬ ‫دەكرد روداوەكان لەقەبارەی خۆی زیاتر كە كار ب���ۆ چ ئەجندا‌و الیەنێك دەكەن‌و‬ ‫گەورە بكات‪ .‬بەپێچەوانەش���ەوە هەندێك ئەمڕۆش خەڵك زۆر لەوە هۆشیارترە بەو‬ ‫میدی���ا بێدەنگیی���ان هەڵبژاردبو‪ ،‬پێیان دروشمانەیان فریوبدرێت"‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )607‬سێشه‌ممه ‪2017/12/26‬‬

‫پاشەکەوتی موچەی پێشمەرگە‬ ‫لەنێوان وەزارەتەکانی دارایی‌و پێشمەرگەدا یەکالیی نەبوەتەوە‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫وەزارەتی دارایی هێشتا بڕیاری‬ ‫خەرجكردنی موچەی پێشمەرگەی‬ ‫بەو لیستە نوێیە نەداوە كە وەزارەتی‬ ‫پێشمەرگە بڕیاری لەسەرداوە بۆ‬ ‫كەمكردنەوەی موچە‪ ،‬ئەوەش هۆكاری‬ ‫دواكەوتنی دابەشكردنی موچەی‬ ‫مانگی ئەیلولی پێشمەرگەیە‪.‬‬ ‫رۆژی ‪23‬ی ئ���ەم مانگ���ە وەزارەتی‬ ‫پێش���مەرگە لیس���تێكی نوێی موچەی‬ ‫هێزەكان���ی پێش���مەرگەی پەس���ەند‬ ‫ك���ردوە ك���ە بەپێ���ی قس���ەی ق���ادر‬ ‫رەزگەیی‪ ،‬بڕی���اردەری لیژنەی ناوخۆو‬ ‫ی‬ ‫ی كاروبار ‌‬ ‫ئاس���ایش‌و ئەندامی لیژنه‌ ‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌و ش���ه‌هیدان‪ ،‬بەپێی لیستە‬ ‫نوێیەكە كەمترین پاشەكەوتی موچەی‬ ‫لەس���ەدا پێنج دەبێت ك���ە ئەو رێژەیە‬ ‫لەپێش���مەرگەیەكی ئاسایی دەبڕدرێت‌و‬ ‫زۆترینی���ش لەس���ەدا ‪ 50‬دەبێ���ت كە‬ ‫موچەی پل���ەی فەریق‌و فەریقی یەكەم‬ ‫دەگرێت���ەوە‪ ،‬ه���ەروەك ئەو خش���تە‬ ‫تازەی���ە هێزەكانی بەرگری فریاكەوتن‌و‬ ‫هێزەكانی زێرەڤانی���ش دەگرێتەوە كە‬ ‫سەر بە‌وەزارەتی ناوخۆن پێشتر لەكاتی‬ ‫پاشەكەوتی موچەی وەزارەتی ناوخۆدا‬ ‫سیستمەكە ئەوانی نەگرتبوەوە‪.‬‬ ‫بەپێ���ی قس���ەی ق���ادر رەزگەی���ی‬ ‫لەئێس���تادا وەزارەت���ی پێش���مەرگەو‬ ‫هێزەكانی پێشمەرگە لیستی موچەیان‬ ‫لەس���ەر بنەم���ای ئەو خش���تە نوێیە‬ ‫ئامادەكردوەو چاوەڕوانی ئەوە دەكەن‬

‫وەزارەت���ی دارایی رەزامەندی لەس���ەر‬ ‫خەرجكردن���ی موچەكانیان بەپێی ئەو‬ ‫لیستە بدات‪.‬‬ ‫ئەوەش لەكاتێكدایە كە قادر رەزگەیی‬ ‫باسی لەوەكرد پێشتر وەزارەتی دارایی‪،‬‬ ‫وەزارەتی پێشمەرگە‌و هێزەكانی حەفتا‌و‬ ‫هەشتای ئاگاداركردۆتەوە‪ ،‬كۆی موچەی‬ ‫هێزەكانی حەفتا ك���ە ‪ 45‬ملیارو ‪800‬‬ ‫ملی���ۆن دینار بوە كەمبكرێتەوە بۆ ‪28‬‬ ‫ملیارو ‪ 850‬ملیۆن دینار‪ ،‬كۆی موچەی‬ ‫لیوا هاوبەش���ەكان‌و دیوان���ی وەزارەت‬ ‫كە ‪ 36‬ملی���ار دینار بوە كەمبكرێتەوە‬ ‫بۆ ‪ 22‬ملی���ار دین���ار‌و هەروەها كۆی‬ ‫موچەی هێزەكانی هەش���تا‪ ،‬كە بەپێی‬ ‫قس���ەی رەزگەیی ژمارەیان نازانرێت‌و‬ ‫بودجەكەش���یان دیار نییە‪ ،‬لەسەدا ‪35‬‬ ‫كەمبكرێتەوە‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەش���دا كە لەس���ەر ئەو‬ ‫بنەمای���ە پێش���تر بەش���ی ژمێریاری‬ ‫وەزارەت���ی پێش���مەرگەو هێزەكان���ی‬ ‫حەفتاو هەش���تا لیستێكی پاشەكەوتی‬ ‫موچەی���ان ئامادەكردب���و ك���ە بەپێی‬ ‫لیستەكە پێشمەرگەی ئاسایی لەسەدا‬ ‫‪ 20‬ك���ە كەمترین موچەی���ە‌و هەروەها‬ ‫پل���ەی فەریق���ی یەكەم ك���ە زۆترین‬ ‫موچەیە لەسەدا ‪70‬ی لێدەبڕدرا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەپێی ئەو خشتەیەش هێشتا وەزارەتی‬ ‫پێش���مەرگە ‪ 900‬ملی���ۆن دینار كورتی‬ ‫دەهێناو هێزەكانی حەفتاش ‪ 625‬ملیۆن‬ ‫دینار كورت���ی دەهێنا لەو پارەیەی كە‬ ‫وەزارەتی دارایی دیاریكردبو‪.‬‬ ‫بەپێی قسەی قادر رەزگەیی ماوەتەوە‬ ‫ئ���ەوەی وەزارەتی دارای���ی رەزامەندی‬

‫لەس���ەر لیس���تە نوێیەكەی وەزارەتی‬ ‫پێشمەرگە بدات‪.‬‬ ‫بەپێ���ی س���ەرچاوەیەك لەوەزارەتی‬ ‫دارای���ی‌و ئابوری هەرێمی كوردس���تان‬ ‫وەزارەتەكەی���ان چاوەڕوان���ی ئەوەیە‬ ‫پێش���مەرگە خش���تەیەكی موچەی بۆ‬ ‫بنێرێت لەس���ەر بنەمای ئەو بودجەیە‬ ‫كەمكراوەیەی موچە كە وەزارەتەكەیان‬ ‫لە‌پێشمەرگەی داواكردوە‪.‬‬ ‫ئەو س���ەرچاوەیە هێماشی بۆ ئەوە‬ ‫ك���رد دواكەوتنی موچەی پێش���مەرگە‬ ‫بەوهۆیەوەیە كە وەزارەتی پێشمەرگە‌و‬ ‫بەرپرسانی هێزەكانی پێشمەرگە خۆیان‬ ‫نایانەوێت بچنە ژێر باری كەمكردنەوەی‬ ‫موچە بەو جۆرە وەزارەتی دارایی داوای‬ ‫كردوە‪.‬‬ ‫وەزارەتی دارایی لەگەڵ كەمكردنەوەی پێش���مەرگەوە بۆ كەمكردنەوەی موچە‬ ‫كۆی موچەی وەزارەتی پێش���مەرگەو دەرنەچوە‪.‬‬ ‫ئەو ئاماژەی بەوەش���دا ك���ە ئەگەر‬ ‫هێزەكانی حەفتا‌و هەش���تادا‪ ،‬بڕیاری‬ ‫كەمكردن���ەوەی موچ���ەی كارمەندان‌و كەمكردنەوەی موچەش هەبێت كاتییەو‬ ‫بەهۆی قەیران���ی داراییەوەیە ئەگەرنا‬ ‫هێزەكانی ئاسایشی داوە‪.‬‬ ‫بەپێ���ی قس���ەی بێ���وار خونس���ی‪ ،‬ئەمان لەگەڵ ئەوەنین بەهیچ شێوەیەك‬ ‫راوێ���ژكاری ئاب���وری لە‌ئەنجومەن���ی موچەی پێشمەرگە دەستی بۆ ببرێت‪.‬‬ ‫ش���یالن پێی وای���ە نادادپ���ەروەری‬ ‫ئاسایشی هەرێمی رێژەی كەمكردنەوەی‬ ‫ك���ۆی موچ���ەی ئاس���ایش لەالی���ەن لە‌سیس���تمی موچەدا هەی���ە‌و ئەوەش‬ ‫وەزارەتی داراییەوە لەس���ەدا ‪ 34‬بوەو پێویس���تی بە‌یاس���ایە رێكبخرێ���ت‬ ‫ئەمان جێبەجێی دەكەن بەجۆرێك كە بەجۆرێ���ك ك���ە دادپ���ەروەی لەنێوان‬ ‫هەر كارمەندێك لەه���ەر پلەیەكدا بێت پلەبااڵكان‌و پێش���مەرگەی ئاس���ایی‌و‬ ‫تەنانەت لەنێوان فەرمانبەرانی كەرتی‬ ‫لەسەدا ‪34‬ی لێ دەبڕن‪.‬‬ ‫بەاڵم س���ەرۆكی لیژنەی پێشمەرگە‌و مەدەنیشدا بهێنێتە دی‪.‬‬ ‫ق���ادر رەزگەی���ی‪-‬ش جەخ���ت لەوە‬ ‫ش���ەهیدان لەپەرلەمانی كوردس���تان‪،‬‬ ‫ش���یالن جەعف���ەر ت���ا ئێس���تا هیچ دەكات���ەوە ك���ە نادادپەروەریەك���ی‬ ‫ش���تێك بەڕەس���می لەالیەن وەزارەتی ئێجگار زۆر لە‌سیستمی موچەدا هەیەو‬

‫هەقە سیستمێكی‬ ‫دادپەروەرانەی موچە‬ ‫هەبێت‌و هەمومان‬ ‫بگرێتەوە بەئێمەی‬ ‫پەرلەمانتاران‌و‬ ‫وەزیرەكانیشەوە‬

‫جیاوازی موچ���ە لەنێوان بااڵترین پلە‌و‬ ‫فەرەمانبەران���ی ئاس���اییدا زۆر زۆرەو‬ ‫هەروەها لەنێوان دو پلەی یەك لەدوای‬ ‫یەكیشدا زۆرە‪.‬‬ ‫بەپێویستیشی دەزانێت كە سیستمی‬ ‫موچە بەشێوەیەكی مۆدێرن‌و هاوچەرخ‬ ‫رێكبخرێتەوە بەشێوەیەك كە هاوسەنگی‬ ‫تێدا هەبێت‪.‬‬ ‫ئەو باس���ی لەوەش���كرد كە لەنێوان‬ ‫پل���ەی لیوایەك‌و فەریقێك���دا كە یەك‬ ‫پلەی���ان نێوانە‪ ،‬فەریقەك���ە ‪ 6‬ملیۆن‬ ‫وەربگرێت لیواكە ‪ 4‬ملیۆن وەربگرێت‪.‬‬ ‫عەمیدێكی س���ەربازی پلەی���ە لەخوار‬ ‫پلەی لیوایە‪ ،‬ئەم ‪ 4‬ملیۆن وەردەگرێت‬ ‫بەاڵم عەمیدەكە یەك ملیۆن ‪ 600‬هەزار‬ ‫وەربگرێت‪.‬‬ ‫سیس���تمێكی‬ ‫وتیش���ی"هەقە‬ ‫دادپەروەران���ە هەبێ���ت‌و هەموم���ان‬ ‫بگرێت���ەوە بە‌ئێم���ەی پەرلەمانتاران‌و‬ ‫وەزیرەكانیشەوە‪".‬‬ ‫ئەگ���ەر ن���ا رەزگەی���ی پێ���ی وایە‬ ‫كەمكردن���ەوەی بەمج���ۆرەی موچ���ە‬ ‫لە‌هەردو كەرتی مەدەنی‌و س���ەربازیدا‬ ‫بەتایب���ەت كەمكردن���ەوەی موچ���ەی‬ ‫پێش���مەرگە‌و هێزەكان���ی ئاس���ایش‬ ‫جۆرێكە لەسزدان لەبری پاداشتدانەوە‬ ‫كە هێزێكی ماندوە‪.‬‬ ‫وتیش���ی"لەبری بڕین���ی موچ���ەی‬ ‫هێزەكانی پێشمەرگە‌و ئاسایش‌و تەنانەت‬ ‫موچەخۆران���ی دیكەش حكومەت دەبو‬ ‫چاكسازی بكات لە‌كەرتە جیاوازەكان‌و‬ ‫چاكسازی لەو هەمو گەندەڵییەدا بكات‬ ‫كە هەیە"‪.‬‬

‫پێشمەرگەیەک‬

‫نائارامیی‌‪ ،‬بازاڕ‌و ئابور ‌ی كوردستانی‌ له‌جوڵه‌ خستوه‌‬

‫"هاواڵتیان هیچ هیوا‌و ئاسۆیەك نابینن‪ ،‬حكومەتیش چارەسەرێكی‌ پێنیی ‌ه بۆ ده‌ربازبون له‌قه‌یران ‌ی دارایی‌"‬ ‫ئا‪ :‬ئومێد عومه‌ر‬

‫حكومەت ئەمرۆ‬ ‫رەچاوی دۆخی ئابوریی‬ ‫ناكات‌و نرخی باج‌و‬ ‫رسوماتەكانی لەسەر‬ ‫هاواڵتیان بەجۆرێك‬ ‫زیاد كردوە كە بوەتە‬ ‫بارگرانیەكی زۆر بەسەر‬ ‫هاواڵتیانەوە‬

‫ئابوریناسان‌و كاسبكاران‬ ‫رایدەگەیەنن دۆخی ئابوری هەرێمی‬ ‫كوردستان بەجۆرێكە ژیانی هەموانی‬ ‫روبەروی مەترسی كردوەتەوە‪،‬‬ ‫ئەنجامدانی خۆپیشاندان‌و‬ ‫گردبونەوەی نارەزایەتیەكانیش‬ ‫بەجارێك جوڵەی بازاری‬ ‫بەرەوكەناری لەناوچونی یەكجاریی‬ ‫بردوە‪.‬‬ ‫سیروان موحەمەد‪ ،‬سەرۆكی ژوری‬ ‫بازرگانی لقی س���لێمانی بە‌ئاوێنەی‬ ‫راگەیاند‪ ،‬دروستبونی هەر نائارامی‌و‬ ‫پش���ێوییەك كاریگ���ەری لەس���ەر‬ ‫بژێ���وی ژیانی هاواڵتی���ان بەتایبەت‬ ‫لەكاس���بكاران‌و بازرگانان‪ ،‬ئەو وتی‬ ‫"لەكاتی خۆپیش���اندان ن���ا ئارامی‬ ‫دروس���ت دەبێ���ت بەهۆی ئ���ەو نا‬ ‫ئارامیەشەوە خواست لەسەر كرینی‬ ‫كااڵ‌و ش���مەكەكان كەم دەبێتەوە"‪،‬‬ ‫داواش دەكات ه���ەر خۆپیش���اندان‌و‬ ‫نارەزاییەك س���ازدەكرێت بەشێوەی‬ ‫هێمنان���ە‌و دور لەتوندوتیژی بێت بۆ‬ ‫ئ���ەوەی كاریگەریی نەرێنی لەس���ەر‬ ‫جوڵ���ەی بازارو الیەن���ە ئابوریەكەی‬ ‫دروس���ت نەكات‪ .‬ئەو وتی "بەهۆی ئابوریەوە دژوار‌و س���ەختە بەاڵم ئەو‬ ‫ئ���ەو خۆپیش���اندانانەوە بەش���ێكی خۆپیش���اندانانەی لەم چەند رۆژەی‬ ‫دوكانەكان���ی ن���او ب���ازار داخراون‪ ،‬رابردو لەچەن���د ناوچەیەكی هەرێمی‬ ‫بەتایبەت ئەو دوكانانەی جلوبەرگ‌و كوردستان رویاندا هێندەی تر لەروی‬ ‫پێویس���تیەكانی ئافرەتان دەفرۆشن دابینكردن���ی بژێویی‌و جوڵەی بازار‌و‬ ‫ت���ەواو بێكار ب���ون‪ ،‬چونك���ە هیچ دەس���تكەوتنی كار مەترس���یەكانی‬ ‫ئافرەتێك ل���ەم كاتە ناوێرێت بچێتە زیاتر كردوە‪.‬‬ ‫پێش���یوایە شاری سلێمانی بەهۆی‬ ‫بازار"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "زۆرێك لەخ���اوەن كار‌و بەرێوەچون���ی ئەو خۆپیش���اندان‌و‬ ‫دوكاندارەكانی���ش لەترس���ی ئەوەی نارەزایەتیانەی لەناو بازار‌و ش���وێنی‬ ‫ن���ەوەك لەكات���ی خۆپیش���اندان كاروكاس���پی بەرێوەدەچ���ن بەراورد‬ ‫دوكانەكەیان بسوتێت یان بەجۆرێك بە‌شوێنەكانی دیكەی هەرێم‪ ،‬دۆخی‬ ‫لەج���ۆرەكان زیان���ی بەربكەوێ���ت دارایی‌و ئابورییەكانی سەختترە‪.‬‬ ‫ئەو وتی "ئەوەی ئێستا لەبازارەكانی‬ ‫بەناچ���اری دەرگای دوكانەكانی���ان‬ ‫هەرێم���ی كوردس���تان‌و بەتایب���ەت‬ ‫دادەخەن"‪.‬‬ ‫لەبازارەكان���ی ش���اری س���لێمانی‬ ‫ئابورین���اس‌و ش���ارەزای كاروباری دەبینرێت‪ ،‬زۆربەی كرین‌و فرۆش���تنە‬ ‫ئابوری‪ ،‬ئەمیر قەس���اب بە‌ئاوێنەی لەبەرهەم‌و كااڵ س���ەرەتاییەكان كە‬ ‫راگەیان���د هەرچەن���دە دۆخ���ی پێویس���تی رۆژان���ەی خەڵكن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێس���تای هەرێمی كوردستان لەروی ئەوە ماوەی چەند رۆژێكە ئەو جوڵە‬

‫خۆپیشاندانی رانیە‬ ‫كەمەش بەه���ۆی خۆپیش���اندانەوە‬ ‫راوەس���تاوە‪ ،‬خەڵ���ك كەمتر دەچنە‬ ‫ب���ازار‪ ،‬ئەم���ەش خاوەنكارەكان���ی‬ ‫ناچاركردوە لەترسی پشێوی‌و ئاڵۆزی‬ ‫دەرگای دوكانەكانیان دابخەن"‪.‬‬ ‫ئام���اژەی بەوەش���كرد خەڵ���ك‬ ‫بەگشتی متمانەی بەدۆخەكە نەماوە‪،‬‬ ‫كەمت���ر دەچنە بازار بۆ خەرجكردنی‬ ‫پارەكانی���ان‪ ،‬پێیان وایە پێویس���تە‬ ‫پارەی س���پییان هەڵبگرن بۆ رۆژی‬ ‫رەش‪ .‬ئەو وتی "پێش���تر بەش���ێكی‬ ‫جوڵەیەكی بازار پەیوەندی بەهاتنی‬ ‫ئەو عەرەبانەی ناوەراست‌و خواروی‬ ‫عێراق���ەوە هەب���و‪ ،‬چونك���ە كاتێك‬ ‫دەهاتنە هەرێم لەب���ازار بارەكانیان‬ ‫خەرج دەكرد‌و جوڵەیەكیان لەكەرتی‬ ‫ئابوری دروس���تكردبو‪ ،‬بەاڵم ئێستا‬ ‫ئ���ەوەش نەم���اوە‪ ،‬ئێس���تا موچەی‬ ‫فەرمانبەران نادرێت یان بەشی ئەوە‬ ‫ن���اكات لەبازار وەك ج���اران خەرج‬

‫بكرێ���ت‪ ،‬ئ���ەو عەرەبانەی پێش���تر‬ ‫وەك جاران نایەنە بازار‪ ،‬لەترس���ی‬ ‫خۆپیشاندان‌و دروستبونی مەترسی‬ ‫بەش���ێكی دوكان���ەكان‌و ش���وێنە‬ ‫بازرگانیەكان داخراون‪ ،‬دەبێت دۆخی‬ ‫بازار چۆن بێت؟"‪.‬‬ ‫شارەزای ئابوری‪ ،‬ئەحمەد موحەمەد‬ ‫بەئاوێن���ەی وت "دۆخ���ی هەرێم���ی‬ ‫كوردستان لەمەترسیدایە‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫مەترس���یەكە بۆ سەر چینی كرێكار‌و‬ ‫كاس���بكار‌و ئەو كەس���انە زیاترن كە‬ ‫ژیانیان هەمیش���ە لەزەحمەتیدا بوەو‬ ‫نەی���ان توانیوە ژیانێكی شایس���تە‬ ‫بەخۆی���ان دەس���تەبەر بك���ەن‪ ،‬ئەو‬ ‫دۆخەی بەهۆی خۆپیشاندان لەچەند‬ ‫ناوچەیەكی كوردستان بەتایبەت لەناو‬ ‫بازار دروست بوە دۆخێكی دەرونی‌و‬ ‫دڵەراوكێی الی دوكاندار‌و دەستگێر‌و‬ ‫كرێكارەكانی ناو بازار دروستكردوە‪،‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئەمیر حەسەن‬ ‫گێژاوە‪ ،‬حكومەت سیاسەتێكی رونی‬ ‫نیە بۆ چارەسەركردنی دۆخی دارایی‌و‬ ‫ئابوری هەرێمی كوردستان"‪.‬‬

‫مەترس���ی گەورەی���ان ئەوەی���ە ئەو‬ ‫ترس���كەی هیوایەی لەجوڵەی بازار‬ ‫هەبوە ئەویش نەمێنێت"‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەش���كرد داخس���تنی‬ ‫دەرب���ارەی داخس���تنی دوكان‌و‬ ‫دوكان‌و ب���ازارەكان بەه���ۆی ب���ازارەكان‪ ،‬فرۆش���یاری مۆبای���ل‪،‬‬ ‫خۆپیشاندانەوە‪ ،‬كاریگەریی نەرێنی س���یروان عەزی���ز بە‌ئاوێن���ەی وت‬ ‫دەبێت لەس���ەر هاواڵتیان‪ ،‬لەالیەكی "ئ���ەو دوكانەی كاری تێ���دا دەكەم‬ ‫دیكەشەوە فش���ارێكی باش دەبێت بەهاوبەشییە لەگەڵ كەسێكی دیكە‪،‬‬ ‫بۆ س���ەر دەس���ەاڵت‌و حكومەت بۆ پێشتر وا رێككەوتبوین هەمو مانگێك‬ ‫پێداچونەوە بەسیاس���ەتەكانیدا‪ ،‬تا ملیۆنێك‌و ‪ 500‬هەزار دینار بدەم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كار بۆ رەخس���اندنی هەلی كار بكات بەهۆی ئەم دۆخەوە ناتوانم ئەو برە‬ ‫بۆ هاواڵتیەكانی‪ ،‬پێشیوایە حكومەت پارەیە بدەم‪ ،‬كێشەیەكی تری زۆربەی‬ ‫ئەم���رۆ رەچ���اوی دۆخ���ی ئابوریی دوكاندارەكان���ی فرۆش���تنی مۆبایل‬ ‫ن���اكات‌و نرخی باج‌و رس���وماتەكانی ئەوەی���ە كاتی خۆی ئ���ەو ئامێرانەی‬ ‫لەس���ەر هاواڵتی���ان بەجۆرێك زیاد لەكۆمپانیا كان وەرمانگرتوە بۆ ئەوەی‬ ‫كردوە كە بوەت���ە بارگرانیەكی زۆر بیان فرۆشین نەفرۆشراون‌و زۆربەیان‬ ‫بەسەر هاواڵتیانەوە‪.‬‬ ‫ماونەتەوە‪ ،‬كۆمپانیاكانیش رەچاوی‬ ‫ئەو وتی "ئەوەی دەگوزەرێت‪ ،‬زۆر دۆخەك���ە ناك���ەن‌و زو زو ئاگادارمان‬ ‫مەترس���یدارە‪ ،‬هاواڵتیان هیچ هیوا‌و دەكەنەوە‪ ،‬كە دەبێت پێش س���ەری‬ ‫ئاس���ۆیەكە نابینن بۆ دەربازبون لەم ساڵ پارەكانیان بۆ بنێرین"‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )607‬سێشه‌ممه ‪2017/12/26‬‬

‫پاشەکەوتی موچەی پێشمەرگە‬ ‫لەنێوان وەزارەتەکانی دارایی‌و پێشمەرگەدا یەکالیی نەبوەتەوە‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫وەزارەتی دارایی هێشتا بڕیاری‬ ‫خەرجكردنی موچەی پێشمەرگەی‬ ‫بەو لیستە نوێیە نەداوە كە وەزارەتی‬ ‫پێشمەرگە بڕیاری لەسەرداوە بۆ‬ ‫كەمكردنەوەی موچە‪ ،‬ئەوەش هۆكاری‬ ‫دواكەوتنی دابەشكردنی موچەی‬ ‫مانگی ئەیلولی پێشمەرگەیە‪.‬‬ ‫رۆژی ‪23‬ی ئ���ەم مانگ���ە وەزارەتی‬ ‫پێش���مەرگە لیس���تێكی نوێی موچەی‬ ‫هێزەكان���ی پێش���مەرگەی پەس���ەند‬ ‫ك���ردوە ك���ە بەپێ���ی قس���ەی ق���ادر‬ ‫رەزگەیی‪ ،‬بڕی���اردەری لیژنەی ناوخۆو‬ ‫ی‬ ‫ی كاروبار ‌‬ ‫ئاس���ایش‌و ئەندامی لیژنه‌ ‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌و ش���ه‌هیدان‪ ،‬بەپێی لیستە‬ ‫نوێیەكە كەمترین پاشەكەوتی موچەی‬ ‫لەس���ەدا پێنج دەبێت ك���ە ئەو رێژەیە‬ ‫لەپێش���مەرگەیەكی ئاسایی دەبڕدرێت‌و‬ ‫زۆترینی���ش لەس���ەدا ‪ 50‬دەبێ���ت كە‬ ‫موچەی پل���ەی فەریق‌و فەریقی یەكەم‬ ‫دەگرێت���ەوە‪ ،‬ه���ەروەك ئەو خش���تە‬ ‫تازەی���ە هێزەكانی بەرگری فریاكەوتن‌و‬ ‫هێزەكانی زێرەڤانی���ش دەگرێتەوە كە‬ ‫سەر بە‌وەزارەتی ناوخۆن پێشتر لەكاتی‬ ‫پاشەكەوتی موچەی وەزارەتی ناوخۆدا‬ ‫سیستمەكە ئەوانی نەگرتبوەوە‪.‬‬ ‫بەپێ���ی قس���ەی ق���ادر رەزگەی���ی‬ ‫لەئێس���تادا وەزارەت���ی پێش���مەرگەو‬ ‫هێزەكانی پێشمەرگە لیستی موچەیان‬ ‫لەس���ەر بنەم���ای ئەو خش���تە نوێیە‬ ‫ئامادەكردوەو چاوەڕوانی ئەوە دەكەن‬

‫وەزارەت���ی دارایی رەزامەندی لەس���ەر‬ ‫خەرجكردن���ی موچەكانیان بەپێی ئەو‬ ‫لیستە بدات‪.‬‬ ‫ئەوەش لەكاتێكدایە كە قادر رەزگەیی‬ ‫باسی لەوەكرد پێشتر وەزارەتی دارایی‪،‬‬ ‫وەزارەتی پێشمەرگە‌و هێزەكانی حەفتا‌و‬ ‫هەشتای ئاگاداركردۆتەوە‪ ،‬كۆی موچەی‬ ‫هێزەكانی حەفتا ك���ە ‪ 45‬ملیارو ‪800‬‬ ‫ملی���ۆن دینار بوە كەمبكرێتەوە بۆ ‪28‬‬ ‫ملیارو ‪ 850‬ملیۆن دینار‪ ،‬كۆی موچەی‬ ‫لیوا هاوبەش���ەكان‌و دیوان���ی وەزارەت‬ ‫كە ‪ 36‬ملی���ار دینار بوە كەمبكرێتەوە‬ ‫بۆ ‪ 22‬ملی���ار دین���ار‌و هەروەها كۆی‬ ‫موچەی هێزەكانی هەش���تا‪ ،‬كە بەپێی‬ ‫قس���ەی رەزگەیی ژمارەیان نازانرێت‌و‬ ‫بودجەكەش���یان دیار نییە‪ ،‬لەسەدا ‪35‬‬ ‫كەمبكرێتەوە‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەش���دا كە لەس���ەر ئەو‬ ‫بنەمای���ە پێش���تر بەش���ی ژمێریاری‬ ‫وەزارەت���ی پێش���مەرگەو هێزەكان���ی‬ ‫حەفتاو هەش���تا لیستێكی پاشەكەوتی‬ ‫موچەی���ان ئامادەكردب���و ك���ە بەپێی‬ ‫لیستەكە پێشمەرگەی ئاسایی لەسەدا‬ ‫‪ 20‬ك���ە كەمترین موچەی���ە‌و هەروەها‬ ‫پل���ەی فەریق���ی یەكەم ك���ە زۆترین‬ ‫موچەیە لەسەدا ‪70‬ی لێدەبڕدرا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەپێی ئەو خشتەیەش هێشتا وەزارەتی‬ ‫پێش���مەرگە ‪ 900‬ملی���ۆن دینار كورتی‬ ‫دەهێناو هێزەكانی حەفتاش ‪ 625‬ملیۆن‬ ‫دینار كورت���ی دەهێنا لەو پارەیەی كە‬ ‫وەزارەتی دارایی دیاریكردبو‪.‬‬ ‫بەپێی قسەی قادر رەزگەیی ماوەتەوە‬ ‫ئ���ەوەی وەزارەتی دارای���ی رەزامەندی‬

‫لەس���ەر لیس���تە نوێیەكەی وەزارەتی‬ ‫پێشمەرگە بدات‪.‬‬ ‫بەپێ���ی س���ەرچاوەیەك لەوەزارەتی‬ ‫دارای���ی‌و ئابوری هەرێمی كوردس���تان‬ ‫وەزارەتەكەی���ان چاوەڕوان���ی ئەوەیە‬ ‫پێش���مەرگە خش���تەیەكی موچەی بۆ‬ ‫بنێرێت لەس���ەر بنەمای ئەو بودجەیە‬ ‫كەمكراوەیەی موچە كە وەزارەتەكەیان‬ ‫لە‌پێشمەرگەی داواكردوە‪.‬‬ ‫ئەو س���ەرچاوەیە هێماشی بۆ ئەوە‬ ‫ك���رد دواكەوتنی موچەی پێش���مەرگە‬ ‫بەوهۆیەوەیە كە وەزارەتی پێشمەرگە‌و‬ ‫بەرپرسانی هێزەكانی پێشمەرگە خۆیان‬ ‫نایانەوێت بچنە ژێر باری كەمكردنەوەی‬ ‫موچە بەو جۆرە وەزارەتی دارایی داوای‬ ‫كردوە‪.‬‬ ‫وەزارەتی دارایی لەگەڵ كەمكردنەوەی پێش���مەرگەوە بۆ كەمكردنەوەی موچە‬ ‫كۆی موچەی وەزارەتی پێش���مەرگەو دەرنەچوە‪.‬‬ ‫ئەو ئاماژەی بەوەش���دا ك���ە ئەگەر‬ ‫هێزەكانی حەفتا‌و هەش���تادا‪ ،‬بڕیاری‬ ‫كەمكردن���ەوەی موچ���ەی كارمەندان‌و كەمكردنەوەی موچەش هەبێت كاتییەو‬ ‫بەهۆی قەیران���ی داراییەوەیە ئەگەرنا‬ ‫هێزەكانی ئاسایشی داوە‪.‬‬ ‫بەپێ���ی قس���ەی بێ���وار خونس���ی‪ ،‬ئەمان لەگەڵ ئەوەنین بەهیچ شێوەیەك‬ ‫راوێ���ژكاری ئاب���وری لە‌ئەنجومەن���ی موچەی پێشمەرگە دەستی بۆ ببرێت‪.‬‬ ‫ش���یالن پێی وای���ە نادادپ���ەروەری‬ ‫ئاسایشی هەرێمی رێژەی كەمكردنەوەی‬ ‫ك���ۆی موچ���ەی ئاس���ایش لەالی���ەن لە‌سیس���تمی موچەدا هەی���ە‌و ئەوەش‬ ‫وەزارەتی داراییەوە لەس���ەدا ‪ 34‬بوەو پێویس���تی بە‌یاس���ایە رێكبخرێ���ت‬ ‫ئەمان جێبەجێی دەكەن بەجۆرێك كە بەجۆرێ���ك ك���ە دادپ���ەروەی لەنێوان‬ ‫هەر كارمەندێك لەه���ەر پلەیەكدا بێت پلەبااڵكان‌و پێش���مەرگەی ئاس���ایی‌و‬ ‫تەنانەت لەنێوان فەرمانبەرانی كەرتی‬ ‫لەسەدا ‪34‬ی لێ دەبڕن‪.‬‬ ‫بەاڵم س���ەرۆكی لیژنەی پێشمەرگە‌و مەدەنیشدا بهێنێتە دی‪.‬‬ ‫ق���ادر رەزگەی���ی‪-‬ش جەخ���ت لەوە‬ ‫ش���ەهیدان لەپەرلەمانی كوردس���تان‪،‬‬ ‫ش���یالن جەعف���ەر ت���ا ئێس���تا هیچ دەكات���ەوە ك���ە نادادپەروەریەك���ی‬ ‫ش���تێك بەڕەس���می لەالیەن وەزارەتی ئێجگار زۆر لە‌سیستمی موچەدا هەیەو‬

‫هەقە سیستمێكی‬ ‫دادپەروەرانەی موچە‬ ‫هەبێت‌و هەمومان‬ ‫بگرێتەوە بەئێمەی‬ ‫پەرلەمانتاران‌و‬ ‫وەزیرەكانیشەوە‬

‫جیاوازی موچ���ە لەنێوان بااڵترین پلە‌و‬ ‫فەرەمانبەران���ی ئاس���اییدا زۆر زۆرەو‬ ‫هەروەها لەنێوان دو پلەی یەك لەدوای‬ ‫یەكیشدا زۆرە‪.‬‬ ‫بەپێویستیشی دەزانێت كە سیستمی‬ ‫موچە بەشێوەیەكی مۆدێرن‌و هاوچەرخ‬ ‫رێكبخرێتەوە بەشێوەیەك كە هاوسەنگی‬ ‫تێدا هەبێت‪.‬‬ ‫ئەو باس���ی لەوەش���كرد كە لەنێوان‬ ‫پل���ەی لیوایەك‌و فەریقێك���دا كە یەك‬ ‫پلەی���ان نێوانە‪ ،‬فەریقەك���ە ‪ 6‬ملیۆن‬ ‫وەربگرێت لیواكە ‪ 4‬ملیۆن وەربگرێت‪.‬‬ ‫عەمیدێكی س���ەربازی پلەی���ە لەخوار‬ ‫پلەی لیوایە‪ ،‬ئەم ‪ 4‬ملیۆن وەردەگرێت‬ ‫بەاڵم عەمیدەكە یەك ملیۆن ‪ 600‬هەزار‬ ‫وەربگرێت‪.‬‬ ‫سیس���تمێكی‬ ‫وتیش���ی"هەقە‬ ‫دادپەروەران���ە هەبێ���ت‌و هەموم���ان‬ ‫بگرێت���ەوە بە‌ئێم���ەی پەرلەمانتاران‌و‬ ‫وەزیرەكانیشەوە‪".‬‬ ‫ئەگ���ەر ن���ا رەزگەی���ی پێ���ی وایە‬ ‫كەمكردن���ەوەی بەمج���ۆرەی موچ���ە‬ ‫لە‌هەردو كەرتی مەدەنی‌و س���ەربازیدا‬ ‫بەتایب���ەت كەمكردن���ەوەی موچ���ەی‬ ‫پێش���مەرگە‌و هێزەكان���ی ئاس���ایش‬ ‫جۆرێكە لەسزدان لەبری پاداشتدانەوە‬ ‫كە هێزێكی ماندوە‪.‬‬ ‫وتیش���ی"لەبری بڕین���ی موچ���ەی‬ ‫هێزەكانی پێشمەرگە‌و ئاسایش‌و تەنانەت‬ ‫موچەخۆران���ی دیكەش حكومەت دەبو‬ ‫چاكسازی بكات لە‌كەرتە جیاوازەكان‌و‬ ‫چاكسازی لەو هەمو گەندەڵییەدا بكات‬ ‫كە هەیە"‪.‬‬

‫پێشمەرگەیەک‬

‫نائارامیی‌‪ ،‬بازاڕ‌و ئابور ‌ی كوردستانی‌ له‌جوڵه‌ خستوه‌‬

‫"هاواڵتیان هیچ هیوا‌و ئاسۆیەك نابینن‪ ،‬حكومەتیش چارەسەرێكی‌ پێنیی ‌ه بۆ ده‌ربازبون له‌قه‌یران ‌ی دارایی‌"‬ ‫ئا‪ :‬ئومێد عومه‌ر‬

‫حكومەت ئەمرۆ‬ ‫رەچاوی دۆخی ئابوریی‬ ‫ناكات‌و نرخی باج‌و‬ ‫رسوماتەكانی لەسەر‬ ‫هاواڵتیان بەجۆرێك‬ ‫زیاد كردوە كە بوەتە‬ ‫بارگرانیەكی زۆر بەسەر‬ ‫هاواڵتیانەوە‬

‫ئابوریناسان‌و كاسبكاران‬ ‫رایدەگەیەنن دۆخی ئابوری هەرێمی‬ ‫كوردستان بەجۆرێكە ژیانی هەموانی‬ ‫روبەروی مەترسی كردوەتەوە‪،‬‬ ‫ئەنجامدانی خۆپیشاندان‌و‬ ‫گردبونەوەی نارەزایەتیەكانیش‬ ‫بەجارێك جوڵەی بازاری‬ ‫بەرەوكەناری لەناوچونی یەكجاریی‬ ‫بردوە‪.‬‬ ‫سیروان موحەمەد‪ ،‬سەرۆكی ژوری‬ ‫بازرگانی لقی س���لێمانی بە‌ئاوێنەی‬ ‫راگەیاند‪ ،‬دروستبونی هەر نائارامی‌و‬ ‫پش���ێوییەك كاریگ���ەری لەس���ەر‬ ‫بژێ���وی ژیانی هاواڵتی���ان بەتایبەت‬ ‫لەكاس���بكاران‌و بازرگانان‪ ،‬ئەو وتی‬ ‫"لەكاتی خۆپیش���اندان ن���ا ئارامی‬ ‫دروس���ت دەبێ���ت بەهۆی ئ���ەو نا‬ ‫ئارامیەشەوە خواست لەسەر كرینی‬ ‫كااڵ‌و ش���مەكەكان كەم دەبێتەوە"‪،‬‬ ‫داواش دەكات ه���ەر خۆپیش���اندان‌و‬ ‫نارەزاییەك س���ازدەكرێت بەشێوەی‬ ‫هێمنان���ە‌و دور لەتوندوتیژی بێت بۆ‬ ‫ئ���ەوەی كاریگەریی نەرێنی لەس���ەر‬ ‫جوڵ���ەی بازارو الیەن���ە ئابوریەكەی‬ ‫دروس���ت نەكات‪ .‬ئەو وتی "بەهۆی ئابوریەوە دژوار‌و س���ەختە بەاڵم ئەو‬ ‫ئ���ەو خۆپیش���اندانانەوە بەش���ێكی خۆپیش���اندانانەی لەم چەند رۆژەی‬ ‫دوكانەكان���ی ن���او ب���ازار داخراون‪ ،‬رابردو لەچەن���د ناوچەیەكی هەرێمی‬ ‫بەتایبەت ئەو دوكانانەی جلوبەرگ‌و كوردستان رویاندا هێندەی تر لەروی‬ ‫پێویس���تیەكانی ئافرەتان دەفرۆشن دابینكردن���ی بژێویی‌و جوڵەی بازار‌و‬ ‫ت���ەواو بێكار ب���ون‪ ،‬چونك���ە هیچ دەس���تكەوتنی كار مەترس���یەكانی‬ ‫ئافرەتێك ل���ەم كاتە ناوێرێت بچێتە زیاتر كردوە‪.‬‬ ‫پێش���یوایە شاری سلێمانی بەهۆی‬ ‫بازار"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "زۆرێك لەخ���اوەن كار‌و بەرێوەچون���ی ئەو خۆپیش���اندان‌و‬ ‫دوكاندارەكانی���ش لەترس���ی ئەوەی نارەزایەتیانەی لەناو بازار‌و ش���وێنی‬ ‫ن���ەوەك لەكات���ی خۆپیش���اندان كاروكاس���پی بەرێوەدەچ���ن بەراورد‬ ‫دوكانەكەیان بسوتێت یان بەجۆرێك بە‌شوێنەكانی دیكەی هەرێم‪ ،‬دۆخی‬ ‫لەج���ۆرەكان زیان���ی بەربكەوێ���ت دارایی‌و ئابورییەكانی سەختترە‪.‬‬ ‫ئەو وتی "ئەوەی ئێستا لەبازارەكانی‬ ‫بەناچ���اری دەرگای دوكانەكانی���ان‬ ‫هەرێم���ی كوردس���تان‌و بەتایب���ەت‬ ‫دادەخەن"‪.‬‬ ‫لەبازارەكان���ی ش���اری س���لێمانی‬ ‫ئابورین���اس‌و ش���ارەزای كاروباری دەبینرێت‪ ،‬زۆربەی كرین‌و فرۆش���تنە‬ ‫ئابوری‪ ،‬ئەمیر قەس���اب بە‌ئاوێنەی لەبەرهەم‌و كااڵ س���ەرەتاییەكان كە‬ ‫راگەیان���د هەرچەن���دە دۆخ���ی پێویس���تی رۆژان���ەی خەڵكن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێس���تای هەرێمی كوردستان لەروی ئەوە ماوەی چەند رۆژێكە ئەو جوڵە‬

‫خۆپیشاندانی رانیە‬ ‫كەمەش بەه���ۆی خۆپیش���اندانەوە‬ ‫راوەس���تاوە‪ ،‬خەڵ���ك كەمتر دەچنە‬ ‫ب���ازار‪ ،‬ئەم���ەش خاوەنكارەكان���ی‬ ‫ناچاركردوە لەترسی پشێوی‌و ئاڵۆزی‬ ‫دەرگای دوكانەكانیان دابخەن"‪.‬‬ ‫ئام���اژەی بەوەش���كرد خەڵ���ك‬ ‫بەگشتی متمانەی بەدۆخەكە نەماوە‪،‬‬ ‫كەمت���ر دەچنە بازار بۆ خەرجكردنی‬ ‫پارەكانی���ان‪ ،‬پێیان وایە پێویس���تە‬ ‫پارەی س���پییان هەڵبگرن بۆ رۆژی‬ ‫رەش‪ .‬ئەو وتی "پێش���تر بەش���ێكی‬ ‫جوڵەیەكی بازار پەیوەندی بەهاتنی‬ ‫ئەو عەرەبانەی ناوەراست‌و خواروی‬ ‫عێراق���ەوە هەب���و‪ ،‬چونك���ە كاتێك‬ ‫دەهاتنە هەرێم لەب���ازار بارەكانیان‬ ‫خەرج دەكرد‌و جوڵەیەكیان لەكەرتی‬ ‫ئابوری دروس���تكردبو‪ ،‬بەاڵم ئێستا‬ ‫ئ���ەوەش نەم���اوە‪ ،‬ئێس���تا موچەی‬ ‫فەرمانبەران نادرێت یان بەشی ئەوە‬ ‫ن���اكات لەبازار وەك ج���اران خەرج‬

‫بكرێ���ت‪ ،‬ئ���ەو عەرەبانەی پێش���تر‬ ‫وەك جاران نایەنە بازار‪ ،‬لەترس���ی‬ ‫خۆپیشاندان‌و دروستبونی مەترسی‬ ‫بەش���ێكی دوكان���ەكان‌و ش���وێنە‬ ‫بازرگانیەكان داخراون‪ ،‬دەبێت دۆخی‬ ‫بازار چۆن بێت؟"‪.‬‬ ‫شارەزای ئابوری‪ ،‬ئەحمەد موحەمەد‬ ‫بەئاوێن���ەی وت "دۆخ���ی هەرێم���ی‬ ‫كوردستان لەمەترسیدایە‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫مەترس���یەكە بۆ سەر چینی كرێكار‌و‬ ‫كاس���بكار‌و ئەو كەس���انە زیاترن كە‬ ‫ژیانیان هەمیش���ە لەزەحمەتیدا بوەو‬ ‫نەی���ان توانیوە ژیانێكی شایس���تە‬ ‫بەخۆی���ان دەس���تەبەر بك���ەن‪ ،‬ئەو‬ ‫دۆخەی بەهۆی خۆپیشاندان لەچەند‬ ‫ناوچەیەكی كوردستان بەتایبەت لەناو‬ ‫بازار دروست بوە دۆخێكی دەرونی‌و‬ ‫دڵەراوكێی الی دوكاندار‌و دەستگێر‌و‬ ‫كرێكارەكانی ناو بازار دروستكردوە‪،‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئەمیر حەسەن‬ ‫گێژاوە‪ ،‬حكومەت سیاسەتێكی رونی‬ ‫نیە بۆ چارەسەركردنی دۆخی دارایی‌و‬ ‫ئابوری هەرێمی كوردستان"‪.‬‬

‫مەترس���ی گەورەی���ان ئەوەی���ە ئەو‬ ‫ترس���كەی هیوایەی لەجوڵەی بازار‬ ‫هەبوە ئەویش نەمێنێت"‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەش���كرد داخس���تنی‬ ‫دەرب���ارەی داخس���تنی دوكان‌و‬ ‫دوكان‌و ب���ازارەكان بەه���ۆی ب���ازارەكان‪ ،‬فرۆش���یاری مۆبای���ل‪،‬‬ ‫خۆپیشاندانەوە‪ ،‬كاریگەریی نەرێنی س���یروان عەزی���ز بە‌ئاوێن���ەی وت‬ ‫دەبێت لەس���ەر هاواڵتیان‪ ،‬لەالیەكی "ئ���ەو دوكانەی كاری تێ���دا دەكەم‬ ‫دیكەشەوە فش���ارێكی باش دەبێت بەهاوبەشییە لەگەڵ كەسێكی دیكە‪،‬‬ ‫بۆ س���ەر دەس���ەاڵت‌و حكومەت بۆ پێشتر وا رێككەوتبوین هەمو مانگێك‬ ‫پێداچونەوە بەسیاس���ەتەكانیدا‪ ،‬تا ملیۆنێك‌و ‪ 500‬هەزار دینار بدەم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كار بۆ رەخس���اندنی هەلی كار بكات بەهۆی ئەم دۆخەوە ناتوانم ئەو برە‬ ‫بۆ هاواڵتیەكانی‪ ،‬پێشیوایە حكومەت پارەیە بدەم‪ ،‬كێشەیەكی تری زۆربەی‬ ‫ئەم���رۆ رەچ���اوی دۆخ���ی ئابوریی دوكاندارەكان���ی فرۆش���تنی مۆبایل‬ ‫ن���اكات‌و نرخی باج‌و رس���وماتەكانی ئەوەی���ە كاتی خۆی ئ���ەو ئامێرانەی‬ ‫لەس���ەر هاواڵتی���ان بەجۆرێك زیاد لەكۆمپانیا كان وەرمانگرتوە بۆ ئەوەی‬ ‫كردوە كە بوەت���ە بارگرانیەكی زۆر بیان فرۆشین نەفرۆشراون‌و زۆربەیان‬ ‫بەسەر هاواڵتیانەوە‪.‬‬ ‫ماونەتەوە‪ ،‬كۆمپانیاكانیش رەچاوی‬ ‫ئەو وتی "ئەوەی دەگوزەرێت‪ ،‬زۆر دۆخەك���ە ناك���ەن‌و زو زو ئاگادارمان‬ ‫مەترس���یدارە‪ ،‬هاواڵتیان هیچ هیوا‌و دەكەنەوە‪ ،‬كە دەبێت پێش س���ەری‬ ‫ئاس���ۆیەكە نابینن بۆ دەربازبون لەم ساڵ پارەكانیان بۆ بنێرین"‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫کۆمەاڵیەتی‬

‫)‪ )607‬سێشه‌ممه ‪2017/12/26‬‬

‫دو شەهیدەکەی رانیە‬ ‫بەشیر ئارەزوی یاری تۆپی پێ بو‪ ،‬شەهیدکراو نەیتوانی یاری کالسیکۆ ببینێت‬ ‫شەهید محەمەد تەها یەکەم رۆژی دەوامی بو لەزانکۆی راپەڕین‬ ‫ئا‪ :‬ئارام قادر حەمەسور‬ ‫ئێوارەی ‪19‬ی دیسەمبەر شارو‬ ‫شارۆچکەکانی ئیدارەی راپەڕین‬ ‫خۆپیشاندانی بەخۆوە بینی‪.‬‬ ‫خۆپیشاندانەکان لە‌شاری رانیە‬ ‫توندوتیژیان لێکەوتەوە‌‪ ،‬دو خۆپیشاندەر‬ ‫شەهیدبون‌و هەشتاو پێنج کەسی تر‬ ‫برینداربون‪ .‬برایەکی شەهید بەشیر دەڵێت‬ ‫"گەورەترین ئارەزوی بەشیر یاری تۆپی‬ ‫پێ بو‪ .‬داخم ناچێت شەهید بو‪ ،‬نەیتوانی‬ ‫یاری کالسیکۆ ببینێت"‪.‬‬ ‫لەخۆپیش����اندانەکانی رانی����ەدا دو کەس‬ ‫بەناوەکانی "بەش����یر ئیسماعیل"و "محەمەد‬ ‫تەها" ش����ەهیدبون‪ .‬بەشیر تەمەنی شازدە‬ ‫س����اڵ‌و خوێن����دکاری پۆل����ی ی����ازدە بو‪.‬‬ ‫محەمەدیش خوێن����دکاری زانکۆ بو‪ .‬کردار‬ ‫برای ش����ەهید بەش����یر بەئاوێنەی راگەیاند‬ ‫"بەشیری برام کوڕێکی هێمن بو‪ ،‬گەورەترین‬ ‫ئ����ارەزوی یاری تۆپی پێ ب����و‪ ،‬چاوەڕوانی‬ ‫یاری بەرش����ەو ریال بو‪ ،‬بەداخەوە شەهید‬ ‫کراو نەیتوانی یاری کالسیکۆ ببینێت"‪.‬‬ ‫وتیشی "بەشیر هاندەری بارشەلۆنە بو‪،‬‬ ‫بۆیە کافتریاو هاندەران لەڕانیە رۆژی یاری‬ ‫کالس����یکۆ بونە هاندەری بارشەلۆنە لەبەر‬ ‫خۆشەویستی بۆ شەهید بەشیر"‪.‬‬ ‫کردار باس لەوە دەکات کە ئیس����ماعیل‪،‬‬ ‫باوکی ش����ەهید بەش����یر وتویەتی هیوادارم‬ ‫خوێنی کوڕەکەم ببێتە هۆی خۆشگوزەرانی‌و‬ ‫خوێنی کەس����ی ت����ر نەڕژێت‪ .‬س����ەبارەت‬ ‫بەس����کااڵ تۆمارکردن‪ ،‬عومەر مامی شەهید‬ ‫بەش����یر بەئاوێن����ەی راگەیاند "س����کااڵمان‬ ‫تۆمارنەک����ردوەو ج����ارێ س����کااڵش تۆمار‬ ‫ناکەین لەسەر کەس"‪.‬‬ ‫م‪ .‬هیوا ئەحمەد کە خزمی دو شەهیدەکەو‬ ‫ئەندامی لیژنەی هێورکردنەوەی ئاڵۆزیەکانی‬ ‫رانیەی����ە‪ ،‬س����ەبارەت بە‌بەش����یر وتی "ئەو‬ ‫خوێندکارێک����ی زیرەک‌و خۆشەویس����ت بو‪،‬‬ ‫ئارەزوی لەپەرس����تاری ب����و لەداهاتودا تا‬ ‫خزمەتی نیشتمان بکات"‪.‬‬ ‫وتیش����ی " ئاکار برای ش����ەهید بەش����یر‬ ‫پێش����مەرگە بو ئ����ەو رۆژە لەدەوامی خۆی‬ ‫بو‪ ،‬ب����ەاڵم بەداخەوە لێرە بەش����یری برای‬ ‫شەهیدکرا"‪.‬‬ ‫محەم����ەد تەه����ا‪ ،‬ش����ەهیدێکی ت����ری‬ ‫خۆپیش����اندانەکانی رانی����ە ب����و‪ .‬ش����ەهید‬ ‫محەمەد خوێن����دکاری زانکۆ بو‪ ،‬هاوڕێکانی‬ ‫بەکوڕێکی روخۆش‌و رەوش����تبەرز وەسفی‬

‫محەمەد تەها‬

‫بەشیر ئیسماعیل‬ ‫دەکەن‌و بەداخن لەوەی کە نەیتوانی زانکۆ‬ ‫تەواو بکات‪ .‬هاوڕێیەکی ش����ەهید محەمەد‬ ‫لە‌ت����ۆڕی کۆمەاڵیەتی فەیس����بوک دەبارەی‬ ‫ش����ەهیدکردنی ئ����ەو نوس����یویەتی "ئێمە‬ ‫کوردس����تان‌و کوردایەتیمان خۆش����دەوێت‪،‬‬ ‫بەاڵم کارێکتان کردوە رقمان لەکوردس����تان‬ ‫بێت"‪.‬‬ ‫م‪ .‬هیوا ئەحمەد لەبارەی شەهید محەمەد‬ ‫تەها وتی "محەمەد لەدایکبوی ساڵی ‪١٩٩٧‬‬ ‫ب����و‪ ،‬یەک����ەم رۆژی دەوامی ب����و لەزانکۆی‬ ‫راپەڕین‪ ،‬تازە وەرگیرابو لەبەش����ی فیزیا‪،‬‬ ‫لەهەمانکاتدا لەکۆیەش لە‌بەش����ی شیکاری‬ ‫نەخۆش����یەکان وەرگیرابوو‪ ،‬بەاڵم ئەو زیاتر‬ ‫حەزی کرد لەڕانیە بخوێنێت‪ ،‬بۆیە بڕیاریدا‬ ‫لە‌بەش����ی فیزیا بخوێنێت‪ ،‬تەنها یەک رۆژ‬ ‫دەوامی کرد بۆ رۆژی دوەم ئەو کارەس����اتە‬ ‫گەورەی بەسەرهات"‪.‬‬ ‫وتیش����ی "کوڕێکی هێمن‌و لەسەرخۆ بوو‪،‬‬ ‫دڵی هیچ کەسێکی نەشکاندوە زۆر بەڕەوشت‬ ‫ب����و‪ ،‬گەنجێکی زۆر جوان بو‪ ،‬حەزی دەکرد‬ ‫ب����ەردەوام ه����اوکاری خزم وک����ەس‌و کار‌و‬ ‫هاوڕێکان����ی بکات‪ ،‬وەک ه����ەر رۆژێکی تر‬ ‫ئاس����ایی بو لە‌ژیانیدا‌و لەگەڵ ئامۆزایەکی‬

‫سەردانی بازاڕیان کردوە‌و لە‌ئێوارەی ‪19‬ی‬ ‫دیسەمبەر لەشاری رانیە شەهیدبو"‪.‬‬ ‫تا ئێستا کەسوکاری شەهیدو بریندارەکان‬ ‫س����کااڵی یاس����اییان تۆم����ار نەک����ردوە‪.‬‬ ‫چاالکوانێکی مافەکانی مرۆڤیش لە‌دەڤەرەکە‬ ‫مەترسی نیشان دا ئەم روداوانە بە‌سوڵحی‬ ‫عەش����ایەری‌و دانیش����تن لەگ����ەڵ حزبەکان‬ ‫چارەبکرێ����ن‪ .‬رەگ����ەز کەم����ال چاالکوانی‬ ‫مافەکانی م����رۆڤ‌و هاوڕێکخەری رێکخراوی‬ ‫‪17‬ی شوبات بۆ مافەکانی مرۆڤ بە‌ئاوێنەی‬ ‫راگەیاند‪ ،‬خۆپیش����اندان مافێکی سەرەتایی‬ ‫هاونیش����تمانیانە ب����ۆ داواکردن����ی م����اف‪،‬‬ ‫رەگەز داواکار بو کەس����وکاری ش����ەهیدانی‬ ‫خۆپیش����اندانەکەی رانیە وەک کەسوکاری‬ ‫ش����ەهیدانی قەڵەم‌و ش����ەهیدانی حەڤدەی‬ ‫شوبات لەدادگایەکی عادیالنە سکااڵ تۆمار‬ ‫بکەن‪ ،‬نەک بەس����وڵحی عەشایەری بکەن‪.‬‬ ‫رەگ����ەز بەئاوێن����ەی راگەیان����د "ئێمە وەک‬ ‫رێکخ����راوی ‪17‬ی ش����وبات ب����ۆ مافەکانی‬ ‫م����رۆڤ‪ ،‬راپۆرتم����ان لەگ����ەڵ رێکخ����راوی‬ ‫(س����ی پی جەی)‌و (هیوم����ان رایتس ۆچ)‬ ‫باڵوکردۆت����ەوە‪ ،‬پێش����ێلکاریەکانی هێ����زە‬

‫خۆپیشاندانی ئیدارەی راپەڕین بەوێنە‬ ‫فۆتۆ ستۆری‪ :‬ئەمیر حەسەن‬

‫یەکەم دەزگای‬ ‫پیرۆز لەالی حزبی‬ ‫دەسەاڵت لەهەرێمی‬ ‫کوردستان بریتیە‬ ‫لەبارەگا‬

‫خانەوادەی بەشیر‬ ‫ئەمنیەکانمان ئاشکراکردوەو گەیاندومانەتە‬ ‫پەرلەمانی سویدیش"‪.‬‬ ‫ئیدارەی راپەڕی����ن پێکهاتوە لەقەزاکانی‬ ‫رانی����ەو ق����ەاڵدزێ‌و ناحیەکان����ی حاجیاواو‬ ‫چوارقوڕن����ەو س����ەروچاوەو ش����کارتەو‬ ‫سەرکەپکان‌و ژاراوەو سەنگەسەرو هەڵشۆو‬ ‫هێرۆو ئیسێوە‪ .‬ژمارەی دانیشتوانی لە‪400‬‬ ‫هەزار ک����ەس زیاترە‪ .‬خۆپیش����اندانەکانی‬ ‫‪ 19‬دیس����ەمبەرو دواتریش ل����ەم ناوچەیەدا‬ ‫توندوتیژی لێکەوتەوە‪ .‬پێشنیوەڕۆی ‪19‬ی‬ ‫دیسەمبەر خۆپیش����اندانێکی هێمنانە کرا‪،‬‬ ‫دوای نی����وەڕۆ خۆپیش����اندانێکی ت����ر کراو‬ ‫خۆپیش����اندەران نزیک بون����ەوە لەکۆمیتەو‬ ‫مەڵبەندی یەکێتی‪ ،‬تەقە لەخۆپیشاندەران‬ ‫ک����راو دوات����ر خۆپیش����اندەران کۆمیت����ەو‬ ‫مەڵبەن����دی یەکێتی����ان لەڕانیە س����وتاند‪.‬‬ ‫خۆپیش����اندەران بەرەو مەڵبەندی یەکگرتو‬ ‫روێش����تن‌و مەڵبەندەکەیان س����وتاند‪ ،‬دواتر‬ ‫لەلق����ی رانی����ەی پارتی دیموک����رات نزیک‬ ‫بونەوەو تەقە لەخۆپیش����اندەران کرا‪ ،‬دواتر‬ ‫لقی پارتیش سوتێندرا‪ .‬رۆژی دواتر مەکۆی‬ ‫گۆڕان س����وتێندراو مەڵبەن����دی کۆمەڵیش‬ ‫لەڕانیە هێرشی کرایەس����ەر‪ .‬بەهەمانشێوە‬

‫لە‌ش����ارو ش����ارۆچکەکانی ئیدارەی راپەڕین‬ ‫خۆپیش����اندان کراو توندوتیژی لێکەوتەوە‪.‬‬ ‫لەقەاڵدزێ بارەگای حیزبەکان س����وتێندرا‪،‬‬ ‫لەحاجیاوا پێنج خۆپیشاندەر برینداربون‪.‬‬ ‫تەها محەمەد وتەبێ����ژی بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫گش����تی تەندروس����تی راپەڕین‪ ،‬بەئاوێنەی‬ ‫راگەیان����د "لە ئەنجامی توندو تیژیەکاندا دو‬ ‫کەس گیانیان لەدەس����تداوە‌و هەشتاو پێنج‬ ‫کەسیش برینداربون‪ .‬بەشێکی بریندارەکان‬ ‫لە‌هێزە ئەمنیەکانن"‪.‬‬ ‫دەربارەی تەقەکردن لەخۆپیش����اندەران‬ ‫لەسەر بارەگا حزبیەکانەوە‪ ،‬شوان رەسوڵ‬ ‫چاالکوان����ی مەدەنی بۆ ئاوێنە وتی "یەکەم‬ ‫دەزگای پی����رۆز ل����ەالی حزبی دەس����ەاڵت‬ ‫لەهەرێمی کوردستان بریتیە لەبارەگا‪ .‬واتا‬ ‫ئەو حزبانەی کە شەرعیەتی شۆڕشگێڕیان‬ ‫هەیە‪ ،‬گوایە بارەگاکانیان بەرهەمی خوێنی‬ ‫شەهیدانە کە تەنها بۆ فریودانی هاواڵتیانە‪.‬‬ ‫بارەگانی����ان بوونەتە ش����وێنی پیالنگێڕی‬ ‫دژی هاواڵتیان لەئێستادا‪ .‬لەالیەکی ترەوە‬ ‫پیرۆزی بارەگا الی ئەو حزبانە بەش����کۆی‬ ‫حزب دەزانرێت!"‪ .‬گوتیش����ی "تا ئێستاش‬

‫لەگ����ەڵ خۆپیش����اندانی هێمنانەین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەسەاڵت گوێ ناگرێت"‪.‬‬ ‫ئی����دارەی راپەڕین ش����وێنێکی گرنگە بۆ‬ ‫یەکێتی نیشتمانی کوردستان‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫بەه����ەزاران ش����ەهیدو بە‌دەی����ان ه����ەزار‬ ‫پێش����مەرگەی ئەم حزبەی لێیە‪ .‬هەرچەندە‬ ‫ب����اس لەوە دەکرێ����ت کە ئ����ەوەی لەڕانیە‬ ‫رویدا بەشێکی پەیوەس����تە بەملمالنێکانی‬ ‫کوتلەکانی یەکێتی خۆیەوەو گوایە کوتلەیەک‬ ‫خەڵکی لەدژی کوتلەیەکی تر هانداوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئ����ەم روداوانە لەم س����نورە‪ ،‬هێنانی هێزی‬ ‫پێشمەرگە بۆ ناو شاری رانیەو دەوروبەری‌و‬ ‫دەس����گیرکردنی زیاتر لەچ����ل کەس زیانی‬ ‫بەئاس����تی جەماوەری یەکێت����ی گەیاندوە‪.‬‬ ‫هێرشکردنەس����ەر مەڵبەن����دو کۆمیت����ەکان‬ ‫بەڵگەی ئەم توڕەییەن لەیەکێتی‪ .‬هەرچەندە‬ ‫پاش خۆپیش����اندانەکان‪ ،‬هێزی پێشمەرگە‬ ‫بەچەکی قورس����ەوەو جوڵێندرا بۆناوچەکە‬ ‫ئەمەش توڕەبونی زیاتری لێکەوتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەدوێنێوە "‪ "١٢/٢٥‬بەهۆی کەمکردنەوەی‬ ‫هێزی سەربازی لەناو شارو شارۆچکەکان‪،‬‬ ‫ناوچەکە بەرەو ئارامی دەڕوات‪.‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )607‬سێشه‌ممه ‪2017/12/26‬‬

‫هه‌مو شتێک له‌باره‌ی کوردستان‌و عێراقه‌وه‌‬

‫‪www.niqash.org‬‬

‫‪9‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌یه‌ به‌سپۆنسه‌ری رێکخراوی‬ ‫راگه‌یاندن له‌هه‌ماهه‌نگی‌‌و گواستنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌کادیمیای راگه‌یاندنی ئه‌ڵامنی‬

‫عه‌بادیش هیچی‌ نه‌كرد‬

‫خه‌ڵك ‌ی كوردستان له‌هه‌ردوو جه‌ژنه‌ك ‌ه بوون‬

‫نیقاش‪ ،‬مەعاز فەرحان‬ ‫دوای‌ تێپه‌ڕبوونی‌ ماوه‌یه‌كی‌ زۆر خه‌ڵك ‌ی‬ ‫كوردستان دڵنیابوون له‌وه‌ی‌ هه‌موو ئه‌و‬ ‫به‌ڵێنانه‌ی‌ حه‌یده‌ر عه‌بادی‌ دابوونی‌‪،‬‬ ‫هیچیان لێ‌ سه‌وز نابێت‌و له‌به‌ڵێنی‌‬ ‫به‌رپرسانی‌ هه‌رێم ده‌چن‪.‬‬ ‫"هه‌موو رێگاكانمان له‌گه‌ڵ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫تاقیكرده‌وه‌‌و س����ودیان نه‌ب����وو‪ ،‬له‌ناچاریدا‬ ‫په‌نامان بۆ عه‌بادی‌ برد‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ دڵنیاین‬ ‫له‌وه‌ی‌ ئه‌ویش سیاس����ه‌ت ده‌كات‌و موچه‌ش‬ ‫وه‌ك كارتێكی‌ فشار به‌كارده‌هێنێت"‪.‬‬ ‫دڵش����اد باب����ان‪ ،‬ئه‌ندام����ی‌ ئه‌نجومه‌ن����ی‌‬ ‫مامۆس����تایانی‌ ناڕازی‌ وا ده‌ڵێت‪ ،‬كه‌ مانگێك‬ ‫له‌مه‌وب����ه‌ر له‌گ����ه‌ڵ ژماره‌یه‌ك مامۆس����تای‌‬ ‫هاوڕێی����دا نامه‌یه‌كیان بۆ حه‌ی����ده‌ر عه‌بادی‌‬ ‫س����ه‌رۆك وه‌زیران����ی‌ عێ����راق ن����ارد‌و داوای‌‬ ‫دابینكردنی‌ موچ����ه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردستانیان لێكرد‪.‬‬ ‫وه‌ك هه‌موو موچه‌خۆرانی‌ دیكه‌‪ ،‬دڵش����اد‬ ‫باب����ان زیات����ر له‌س����ێ‌ س����اڵه‌‪ ،‬رێ����گا نه‌ما‬ ‫نه‌یگرێته‌به‌ر بۆ چاره‌س����ه‌ركردنی‌ كێش����ه‌ی‌‬ ‫موچ����ه‌‪ ،‬دواهه‌مینی����ان په‌ناب����ردن ب����و بۆ‬ ‫عه‌بادی‌‪.‬‬ ‫"ئێم����ه‌ هیچ دڵخ����ۆش نین بە‌قس����ه‌كانی‌‬ ‫عه‌بادی‌‪ ،‬بۆیه‌ نامه‌ش����مان ب����ۆ نارد‪ ،‬چونكه‌‬ ‫له‌كوردس����تان هیچ هیوای����ه‌ك نه‌ماوه‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ئه‌و كه‌س����ه‌ واین له‌ناو ئاودا‪ ،‬ده‌ست بۆ چڵه‌‬ ‫پوشێكیش ده‌بات"‪.‬‬ ‫له‌دوای‌ بارگرژییه‌كان����ی‌ ‪16‬ی‌ ئۆكتۆبه‌ری‌‬ ‫نێوان به‌غداو هه‌رێمی‌ كوردس����تان‪ ،‬حه‌یده‌ر‬ ‫عه‌ب����ادی‌ س����ه‌ره‌ك وه‌زیران چه‌ن����د جارێك‬ ‫رایگه‌یان����دووه‌ كه‌ ئه‌وان ئام����اده‌ن موچه‌ی‌‬ ‫موچه‌خۆران����ی‌ هه‌رێم دابین بكه‌ن كه‌ س����ێ‌‬ ‫س����اڵه‌ حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێ����م بڕێك����ی‌ زۆری‌‬ ‫لێ‌ كه‌مكردووه‌ت����ه‌وه‌و به‌ش����ێوه‌ی‌ پچڕپچڕ‬ ‫ده‌یانداتێ‌‪.‬‬ ‫له‌سه‌ره‌تادا به‌شێك له‌هاواڵتیان به‌تاسه‌وه‌‬ ‫گوێ بۆ قس����ه‌كانی‌ عه‌ب����ادی‌ ده‌گرت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌تێپه‌ڕبوونی‌ كات خه‌ریك����ه‌ ئه‌و بڕوایه‌یان‬

‫له‌ال دروس����ت ده‌بێت‪ ،‬عه‌بادیش له‌حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان باشتری‌ پێناكرێت‪ ،‬كه‌ ‪26‬‬ ‫ساڵه‌ ش����ێوازی‌ حكومڕانیه‌كه‌یان رووبه‌ڕووی‌‬ ‫ره‌خنه‌ی‌ خه‌ڵكی‌ كوردستان بووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫هاواڵتی����ان ب����ه‌رده‌وام چاوه‌ڕوان����ی‌‬ ‫فریادڕه‌س����ێك ب����وون‌و س����ه‌رۆك وه‌زیرانی‌‬ ‫عێراق وه‌ك فریادڕه‌س����ی‌ ژیانی‌ خه‌ڵك سه‌یر‬ ‫ده‌كرا‪ ،‬ب����ه‌اڵم هه‌نگاونه‌نانی‌ كرده‌یی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫عه‌بادییه‌وه‌ ب����ۆ جێبه‌جێكردنی‌ به‌ڵێنه‌كانی‌‪،‬‬ ‫خه‌ریكه‌ خه‌ڵ����ك ده‌گه‌یه‌نێته‌ ئ����ه‌و بڕوایه‌ی‌‬ ‫كه‌ ئه‌وی����ش ئه‌وه‌نده‌ی‌ ب����ه‌دوای‌ چنینه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌س����تكه‌وته‌كانی‌ خۆیه‌وه‌تی‌ نی����و ئه‌وه‌نده‌‬ ‫له‌خه‌می‌ خه‌ڵكی‌ كوردستاندا نییه‌‪.‬‬ ‫مامۆس����تایانی‌ ناڕازی‌ ‪-‬ئه‌و مامۆستایانه‌ن‬ ‫دژ ‌ی نه‌بوون����ی‌ موچه‌ خۆپیش����اندن ده‌كه‌ن‌و‬ ‫له‌چه‌ند شارێكی‌ كوردس����تان زیاد له‌جارێك‬ ‫بایكۆتی‌ پرۆسه‌ی‌ خوێندنیان كرد‪ -‬له‌نامه‌كه‌دا‬ ‫بۆ عه‌بادی‌ داوایان كردووه‌ به‌گوێره‌ی‌ لیستێك‬ ‫كه‌ ژماره‌ی‌ راس����ته‌قینه‌ی‌ موچه‌خۆرانی‌ بێت‬ ‫موچه‌ دابین بكات‌و ناوی‌ وه‌همی‌ تێدا نه‌بێت‌و‬ ‫لیست ‌ی موچه‌ پاكبكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫نامه‌ك����ه‌ س����ه‌ره‌تای‌ مانگ����ی‌ تش����رینی‌‬ ‫دووه‌م نێ����ردراو دوای‌ س����ێ‌ هه‌فته‌ له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫نوسینگه‌ی‌ عه‌بادییه‌وه‌ وه‌اڵمدرانه‌وه‌‪" ،‬نامه‌ی‌‬ ‫ناڕه‌زای����ی‌ مامۆس����تایانمان پێگه‌یش����تووه‌‪،‬‬ ‫موچه‌ی‌ فه‌رمانبه‌ران به‌تایبه‌ت مامۆس����تایان‬ ‫دابینده‌كه‌ی����ن‌و له‌ئاینده‌یه‌ك����ی‌ نزیك����دا ئه‌م‬ ‫قسه‌یه‌ به‌كرده‌یی‌ ده‌سه‌لمێنین"‪.‬‬ ‫هێم����ن مامه‌ن����د‪ ،‬چاالكوانێك����ی‌ مه‌ده‌نیه‌‬ ‫له‌ش����اری‌ هه‌ولێر‌و ب����ۆ زۆربه‌ی‌ پرس����ه‌كان‬ ‫به‌ش����داری‌ خۆپیش����اندان‌و گردبوون����ه‌وه‌‬ ‫جۆربه‌جۆره‌كان ده‌كات‌و له‌وباره‌یه‌وه‌ له‌میدیاو‬ ‫تۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كاندا ده‌نوسێت‪.‬‬ ‫مامه‌ند ه����ه‌ردوو حكومه‌تی‌ هه‌رێم‌و به‌غدا‬ ‫تۆمه‌تب����ار ده‌كات به‌ئه‌زێ����ت دان����ی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردس����تان‌و به‌"نیق����اش"ی‌ وت "ه����ه‌ردوو‬ ‫حكوم����ه‌ت تۆمه‌تبارن به‌بڕین‌و برس����یكردنی‬ ‫خه‌ڵك����ی كوردس����تان‪ ،‬خه‌ڵ����ك له‌نێ����وان‬ ‫لێدوانه‌كان����ی عه‌بادی‌و فه‌ش����ه‌لی حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم بونه‌ته‌ قوربانی"‪.‬‬ ‫له‌كۆتای ‌ی ساڵ ‌ی ‪2014‬ه‌وه‌ كاتێك حكومه‌تی‌‬

‫ی‬ ‫ی ئه‌م مانگه‌ له‌سلێمان ‌‬ ‫خۆپیشاندانی‌ هه‌ژد‌ه ‌‬ ‫عێراق به‌ش����ه‌ بودجه‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان ‌ی‬ ‫بڕی‌‪ ،‬كێش����ه‌ی‌ موچه‌ س����ه‌ریهه‌ڵدا‪ ،‬له‌ساڵی‌‬ ‫‪2016‬دا وه‌ك چاره‌س����ه‌رێكی‌ مامناوه‌ن����دی‌‬ ‫حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێم سیس����تمی‌ پاش����ه‌كه‌وتی‌‬ ‫موچ����ه‌ی‌ په‌یڕه‌وكرد‪ ،‬به‌اڵم به‌و حاڵه‌ش����ه‌وه‌‬ ‫موچ����ه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ پێنه‌درا‪ ،‬ئێس����تا كه‌‬ ‫ناوه‌ڕاستی‌ مانگی‌ كانوونی‌ یه‌كه‌م تێپه‌ڕیوه‌‪،‬‬ ‫هێشتا موچه‌ی‌ مانگی‌ ئه‌یلولی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌‬ ‫نه‌دراوه‌‪.‬‬ ‫له‌دوای‌ ده‌ستبه‌سه‌راگرتنی‌ نه‌وتی‌ كه‌ركوك‪،‬‬ ‫عه‌بادی‌ چه‌ند جارێك ئام����اژه‌ی‌ به‌وه‌كردوه‌‬ ‫لیستی‌ موچه‌ فه‌رمانبه‌ران له‌ژێر چاودێریدایه‌‌و‬ ‫به‌مزوانه‌ ده‌ست به‌دابینكردنی‌ موچه‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش����دا هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‌ ئه‌نجامی‌‬ ‫ریفراندۆم‌و راده‌ستكردنی‌ خاڵه‌ سنورییه‌كان‌و‬ ‫س����ه‌رجه‌م داهاته‌كانی‌ له‌س����ه‌ر هه‌رێم وه‌ك‬ ‫مه‌رج داناوه‌‪.‬‬ ‫وادی����اره‌ گومانه‌كه‌ی‌ خه‌ڵكی‌ كوردس����تان‬ ‫به‌رامبه‌ر عه‌بادی‌ ده‌بێته‌ راستی‌ به‌وه‌ی‌ كات‬ ‫ده‌كوژێت‌و ده‌ستی‌ ده‌ستی‌ به‌خه‌ڵك ده‌كات‪،‬‬ ‫رۆژ ‌ی ‪11‬ی‌ كانوونی‌ یه‌كه‌م‪ ،‬هه‌ریه‌كه‌ له‌ئه‌حمه‌د‬ ‫حاجی ره‌شید‪ ،‬سه‌رۆكی فراكسیۆنی كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیس��ل�امی‌و س����روه‌ عه‌بدولواحید س����ه‌رۆكی‬

‫له‌كوردستان بااڵده‌ست‌و له‌ده‌ره‌وه‌ په‌نابه‌ر‬

‫فراكس����یۆنی گۆڕان له‌ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی‬ ‫عێراق س����ه‌ردانی عه‌ممار حه‌كیم ئه‌مینداری‬ ‫گشتی ره‌وتی حیكمه‌ی‌ نیشتیمانیان كرد‪.‬‬ ‫له‌دیداره‌ك����ه‌دا عه‌مم����ار حه‌كی����م باس����ی‬ ‫مه‌رجه‌كانی حه‌ی����ده‌ر عه‌بادی كرد كه‌ خۆی‬ ‫له‌شه‌ش مه‌رجدا ده‌بینیه‌وه‌ بۆ ده‌ستپێككردنی‬ ‫دانوستان له‌گه‌ڵ هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫ئه‌حم����ه‌دی‌ حاجی‌ ره‌ش����ید‪ ،‬س����ه‌رۆكی‌‬ ‫فراكس����یۆنی‌ كۆم����ه‌ڵ‪ ،‬ئاماده‌نه‌بو ش����ه‌ش‬ ‫مه‌رجه‌كه‌ ئاشكرا بكات‪ ،‬به‌اڵم‪ ،‬به‌"نیقاش"ی‌‬ ‫وت "عه‌بادی‌ ده‌ڵێت كوردس����تان بە‌به‌شێك‬ ‫له‌عێراق ده‌زانم‌و هاواڵتیانی‌ هه‌رێم بە‌هاواڵتی‌‬ ‫عێ����راق ده‌زانم‪ ،‬ب����ه‌اڵم ل����ه‌وێ‌ حكومه‌تێك‬ ‫هه‌یه‌ تائێس����تا نایه‌وێت بێته‌ پێشه‌وه‌‪ ،‬دیاره‌‬ ‫مه‌رجه‌كانی‌ حكومه‌تی‌ عێراق قبوڵ ناكات"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "نێچیرڤ����ان بارزان����ی‌ نه‌یوتوه‌‬ ‫ریفران����دۆم هه‌ڵوه‌ش����اوه‌ته‌وه‌ وتویه‌تی‌ رێز‬ ‫له‌بڕیاره‌كه‌ی‌ دادگای‌ فیدراڵی‌ ده‌گرین"‪.‬‬ ‫وه‌ك ئاماژه‌یه‌ك بۆ قس����ه‌كانی‌ نێچیرڤان‬ ‫بارزان����ی‌ س����ه‌رۆكی‌ حكوم����ه‌ت‪ ،‬ك����ه‌ چه‌ند‬ ‫جارێ����ك پابه‌ندبونی‌ هه‌رێمی‌ كوردس����تانی‌‬ ‫بە‌بڕیاری‌ كارنه‌كردن بە‌ئه‌نجامی‌ ریفراندۆمی‌‬ ‫‪25‬ی‌ ئه‌یل����ول نیش����انداوه‌‪ ،‬دوای‌ ئ����ه‌وه‌ی‌‬

‫وێنه‪ :‬ئاژانسی ئەنادۆڵ)‬

‫دادگای‌ فیدراڵ����ی‌ عێ����راق ئه‌و پرۆس����ه‌یه‌ی‌‬ ‫پوچه‌ڵكرده‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مین به‌كر‪ ،‬په‌رله‌مانتاری‌ كورد له‌به‌غدا‪،‬‬ ‫به‌"نیق����اش"ی‌ راگه‌یاند عه‌بادی‌ سیاس����ه‌ت‬ ‫ده‌كات‌و ده‌یه‌وێت م����ه‌رج دابنێت‌و له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫كارتی‌ بودجه‌وه‌ ده‌س����تكه‌وتی‌ سیاسی‌ زیاتر‬ ‫به‌ده‌ستبهێنێت‪.‬‬ ‫وتی‌ "به‌غدا‌و هه‌ولێر یاری‌ بە‌كات ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌غ����دا مه‌رجی‌ هه‌یه‌‌و هه‌ولێری����ش متمانه‌ی‌‬ ‫ته‌واوی‌ نیی����ه‌‌و ناتوانێت واز له‌گرێبه‌س����تی‌‬ ‫كۆمپانی����اكان بهێنێ����ت‪ ،‬ده‌یه‌وێ����ت خ����ۆی‌‬ ‫ته‌حه‌كوم به‌نه‌وته‌وه‌ بكات"‪.‬‬ ‫ئه‌می����ن به‌كر بڕوای‌ وایه‌‪ ،‬ئه‌و سیس����ته‌مه‌‬ ‫سیاس����یه‌ی‌ به‌غ����دا داوای‌ ده‌كات‌و یه‌كێتی‌‌و‬ ‫پارت����ی‌ قب����وڵ ناك����ه‌ن‪" ،‬به‌غ����دا ده‌یه‌وێت‬ ‫له‌س����ه‌ر بنه‌مای‌ ده‌س����توری‌‌و دیموكراس����ی‌‬ ‫هه‌رێم به‌ڕێوه‌ببرێت‌و دارایی‌ گش����تی‌ موڵكی‌‬ ‫گش����تی‌ بێت‌و پێش����مه‌رگه‌ وه‌كو سیستمی‌‬ ‫به‌رگ����ری‌ عێراقی‌ بێت‪ ،‬به‌اڵم یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‬ ‫ده‌یانه‌وێ����ت‌و هێز‌و پاره‌ له‌ده‌س����تی‌ خۆیان‬ ‫بێت"‪.‬‬ ‫به‌رپرسانی‌ بااڵی‌ هه‌ردوو حكومه‌تی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫عێ����راق‪ ،‬چه‌ند جارێك گڵۆپی‌ س����ه‌وزیان بۆ‬

‫یه‌كتر هه‌ڵكردوه‌ تا ده‌ست به‌گفتوگۆ بك ‌هن‌و‬ ‫ئاوێك به‌و ئاگره‌دا بكه‌ن كه‌ پریشكه‌كه‌ی‌ به‌ر‬ ‫خه‌ڵكی‌ كوردس����تان كه‌وتووه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێستا‬ ‫هه‌نگاوی‌ كرده‌یی‌ له‌الی����ه‌ن هیچ الیه‌كیانه‌وه‌‬ ‫نه‌نێردراوه‌‪.‬‬ ‫عه‌ب����دواڵ رێش����اوی‌ نوس����ه‌رو چاودێ����ری‌‬ ‫سیاس����ی‌‪ ،‬پێیوایه‌ "عه‌بادی له‌ئاكامدا وه‌ك‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیرانێكی‌ بێ‌ به‌ڵێن ناوی ده‌چێته‌‬ ‫مێ����ژوه‌وه‌‪ ،‬چونك����ه‌ به‌ڵێن����ی زۆر ده‌دات چ‬ ‫بە‌ك����ورد چ بە‌پێكهاته‌كان����ی دیكه‌ی عێراق‪،‬‬ ‫خه‌ون����ی ئه‌رخه‌وان����ی زۆر ب����ۆ عێراقیه‌كان‬ ‫هه‌ڵده‌رێژێت"‪.‬‬ ‫رێش����اوی‌‪ ،‬به‌"نیق����اش"ی‌ وت "بارودۆخی‬ ‫ك����ورد خراپ ده‌بێت ته‌نان����ه‌ت ئه‌گه‌ر له‌گه‌ڵ‬ ‫عێراقی����ش بمێنێته‌وه‌‪ ،‬كورد تازه‌ بونی خۆی‬ ‫له‌عێراقدا خس����ته‌ قومارو مه‌ترسیه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ده‌بێت ب����ۆ رزگاربون له‌م دۆخ����ه‌ چاوه‌ڕێی‬ ‫رووداوێكی گه‌ور‌ه بكات"‪.‬‬ ‫به‌ه����ۆی‌ دواكه‌وتنی‌ به‌رده‌وام����ی‌ موچه‌و‬ ‫نه‌مان����ی‌ خزمه‌تگوزارییه‌كان����ه‌وه‌‪ ،‬ت����ا دێ‌‬ ‫توڕه‌یی‌ خه‌ڵكی‌ كوردستان رووه‌و هه‌ڵكشان‬ ‫ده‌چێ����ت‪ ،‬ئه‌وا بۆ هه‌فته‌یه‌ك ده‌چێ‌ له‌ناوچه‌‬ ‫جیاجیاكان����ی‌ كوردس����تان خۆپیش����اندنی‌‬ ‫ناڕه‌زای����ی‌ به‌ڕێوه‌ ده‌چێت‌و خۆپیش����انده‌ران‬ ‫باره‌گا حكوم����ی‌‌و حیزبییه‌كانیان كردووه‌ته‌‬ ‫ئامان����ج‪ ،‬ده‌س����ه‌اڵتدارانیش به‌زه‌ب����ری‌ هێز‬ ‫وه‌اڵمی����ان داونه‌ته‌وه‌و به‌وهۆی����ه‌وه‌ كوژراوو‬ ‫بریندار هه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌گه‌رم����ه‌ی‌ ئ����ه‌م ناكۆكییان����ه‌دا خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردس����تان هێنده‌ی‌ دیكه‌ له‌عه‌بادی‌ بێهیوا‬ ‫بوون‪ ،‬چونك����ه‌ له‌وتاری‌ هه‌فتان����ه‌ی‌ خۆیدا‬ ‫به‌روونی‌ وتی‌ ناتوانن موچه‌ بۆ كوردس����تان‬ ‫بنێرن‪ ،‬ب����ه‌و بیانووه‌ی‌ لیس����تێكی‌ خاوێنی‌‬ ‫موچه‌خۆرانیان له‌به‌رده‌ستدا نییه‌‪.‬‬ ‫خه‌ڵك����ی‌ كوردس����تان ك����ه‌ ئێس����تا‬ ‫حكومه‌ته‌كه‌ی����ان له‌ڕووخانی‌ یه‌كجاری‌ نزیك‬ ‫بوه‌ت����ه‌وه‌‌و گومانیش����یان له‌هه‌نگاوه‌كان����ی‌‬ ‫عه‌ب����ادی‌ هه‌یه‌‪ ،‬بێ‌ ده‌ربه‌س����ت ماونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫خه‌ریكه‌ ئه‌و په‌ن����ده‌ كوردییه‌كه‌ به‌دیدێ كه‌‬ ‫ده‌ڵێت "كورده‌ی‌ له‌هه‌ردوو جه‌ژن بوو"‪.‬‬

‫كۆچ ‌ی ئه‌مجاره‌ به‌رپرس‌و په‌رله‌مانتارو رۆژنامه‌نووسان ‌ی گرتووه‌ته‌وه‌‬ ‫نیقاش‪ ،‬دەشتی عەلی‬ ‫جێهێشتنی‌ كوردستان‌و داواكردنی‌ مافی‌‬ ‫په‌نابه‌رێتی‌ ته‌نیا به‌خه‌ڵكی‌ ئاساییه‌وه‌‬ ‫نه‌وه‌ستاوه‌‪ ،‬به‌ڵكو چه‌ندین به‌رپرس‌و‬ ‫په‌رله‌مانتارو كه‌سانی‌ بااڵده‌ست ژێر به‌ژێر‬ ‫كوردستانیان جێهێشتووه‌‪.‬‬ ‫زۆربه‌ی‌ ه���ه‌ره‌ زۆری‌ ئه‌و به‌رپرس���انه‌ ‌ی‬ ‫له‌كوردس���تان ده‌س���تیان ده‌ڕوات‪ ،‬خاوه‌نی‌‬ ‫ره‌گه‌زنام���ه‌ی‌ واڵتێك���ی‌ دیكه‌ن‌و س���ااڵنه‌‬ ‫زیاد له‌جارێك بۆ كات به‌س���ه‌ربردن یاخود‬ ‫راپه‌ڕاندنی‌ كاروبار كوردس���تان جێده‌هێڵن‪،‬‬ ‫ئه‌وانه‌شی‌ ته‌نیا ره‌گه‌زنامه‌ی‌ عێراقیان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌وه‌ ده‌چێت بیر له‌وه‌ بكه‌نه‌وه‌ پێش خه‌ڵكه‌‬ ‫ئاساییه‌كه‌ كوردستان جێبهێڵن‪.‬‬ ‫ماوه‌ی‌ رابردوو میدی���ا كوردییه‌كان ناوی‌‬ ‫چه‌ند به‌رپرسێكی‌ بااڵی‌ هه‌رێمیان باڵوكرده‌وه‌‬ ‫كه‌ ده‌یانه‌وێت له‌رێی‌ پ���اره‌وه‌ مافی‌ مانه‌وه‌‬ ‫له‌چه‌ند واڵتێكی‌ ئه‌وروپی‌ ده‌س���تبه‌ر بكه‌ن‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ "نیقاش" راس���ت‌و دروس���تی‌ ئه‌و‬ ‫زانیاریانه‌ی‌ بۆ پشتڕاس���ت نه‌كرایه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ زانی���وه‌ كه‌ چه‌ن���د په‌رله‌مانتارێك‌و‬ ‫ژماره‌یه‌ك له‌كه‌سوكاری‌ به‌رپرسه‌كان روویان‬ ‫له‌واڵتان���ی‌ ئه‌مه‌ری���كاو كه‌نه‌دا ك���ردووه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ داوای‌ مافی‌ په‌نابه‌رێتی‌ بكه‌ن‪.‬‬ ‫گۆران ئ���ازاد‪ ،‬په‌رله‌مانتارێك���ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نیش���تیمانی‌ كوردس���تان بو ل���ه‌م خوله‌ی‌‬ ‫په‌رله‌ماندا‪ ،‬بۆ س���اڵێك ده‌چێت كوردستانی‌‬

‫جێهێشتووه‌و زانیارییه‌كان باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫له‌واڵت���ی‌ كه‌نه‌دا له‌گ���ه‌ڵ خێزانه‌كه‌ی‌ داوا ‌ی‬ ‫مافی‌ په‌نابه‌رێتییان كردووه‌‪.‬‬ ‫دوای چه‌ن���د مانگێ���ك به‌س���ه‌ر‬ ‫ئاماده‌نه‌بوونی له‌دانیش���تنه‌كانی په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫نامه‌ی ده‌ستله‌كاركێش���انه‌وه‌ی ئاڕاس���ته‌ی‬ ‫فراكس���یۆنه‌كه‌ی كردووه‌‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌ دلێر‬ ‫ماوه‌ت���ی س���ه‌رۆكی فراكس���یۆنی یه‌كێتی‬ ‫له‌په‌رله‌مانی كوردس���تان به‌"نیقاش"ی وت‬ ‫"ئ���ه‌و په‌رله‌مانتاره‌ منداڵێكی هه‌یه‌ كه‌ باری‬ ‫ته‌ندروس���تی جێگیر نییه‌‪ ‌،‬بۆی���ه‌ چووه‌ته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی واڵت‌و ده‌ستله‌كاركێش���انه‌وه‌ی‬ ‫داوه‌ته‌ فراكسیۆنه‌كه‌یان"‪.‬‬ ‫س���یروان زه‌هاویی راوێژكاری‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‌و په‌رله‌مانتاری‌‬ ‫پێش���ووی‌ ك���ورد له‌به‌غ���دا یه‌كێك���ی‌ تره‌‬ ‫له‌و كه‌س���انه‌ی‌ كوردس���تانی‌ جێهێشتووه‌‪،‬‬ ‫ماوه‌یه‌كی���ش به‌رله‌وه‌ی‌ ب���ڕوات له‌ئه‌كاونتی‌‬ ‫خۆی‌ له‌فه‌یس���بووك نوسیبووی‌ كه‌ هه‌ڕه‌شه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر گیانی‌ هه‌ی���ه‌ خ���ۆی‌ خێزانه‌كه‌ی‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت بۆ‬ ‫رووبه‌رووبوون���ه‌وه‌ی‌ گه‌نده‌ڵییه‌كانی‌ كه‌رتی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ لیژنه‌یه‌كی‌ پێ سپاردبوو‪.‬‬ ‫بۆ ده‌ستكه‌وتنی‌ زانیاری‌ زیاتر په‌یامێری‌‬ ‫"نیقاش" له‌رێی‌ ماس���نجه‌ری‌ فه‌یسبووكه‌وه‌‬ ‫نامه‌ی‌ له‌گه‌ڵ س���یروان زه‌ه���اوی گۆڕیه‌وه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای‌ جه‌خ���ت كردن���ه‌وه‌ی‌ ل���ه‌وه‌ی‌‬ ‫كوردستانی‌ جێهێش���تووه‌‪ ،‬به‌اڵم ئاماده‌نه‌بو‬ ‫هۆكاری‌ جێهێش���تنه‌كه‌ی‌و ورده‌كاری‌ زیاتر‬

‫ئه‌م هه‌فته‌یه‌ له‌‬

‫بۆ خوێندنه‌وه‌ی ئه‌م راپۆرتانه‌و چه‌ندین راپۆرتی سه‌رنجراکێشی تر‬ ‫به‌زمانه‌کانی کوردی‌و عه‌ره‌بی‌و ئینگلیزی‪ ،‬سه‌ردانی نیقاش بکه‌ ‪www.niqash.org‬‬

‫فڕۆکەخانەی سلێمانی‬ ‫باس بكات‪.‬‬ ‫جاران زۆرب���ه‌ی‌ ئه‌وانه‌ی‌ له‌كوردس���تان‬ ‫كۆچیان ده‌كرد كه‌س���انی‌ ئاسایی‌ بوون كه‌‬ ‫له‌به‌ر خراپی‌ گوزه‌ران یان بوونی‌ مه‌ترس���ی‌‬ ‫ده‌ڕۆیش���تن‪ ،‬زۆربه‌ی‌ ئه‌وانه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫فه‌رمی‌ ده‌چوون���ه‌ توركیاو له‌وێ���وه‌ به‌ڕێی‌‬ ‫قاچاغ خۆیان ده‌گه‌یان���ده‌ واڵتانی‌ ئه‌وروپا‪،‬‬ ‫به‌اڵم جیاوازی‌ كۆچی‌ كه‌س���ه‌ ناس���راوه‌كان‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ زۆربه‌ی���ان به‌فه‌رمی‌ فیزای‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫وه‌رده‌گ���رن‌و له‌وێوه‌ ده‌چنه‌ كه‌ن���ه‌دا داوای‌‬ ‫مافی‌ په‌نابه‌رێتی‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌ماوه‌ی‌ چه‌ند مانگی‌ رابردوودا چه‌ند‬ ‫رۆژنامه‌نووس���ێك پاش ئه‌وه‌ی‌ به‌گه‌شتێكی‌‬ ‫ره‌س���می‌ به‌ناوی‌ كاری‌ رۆژنامه‌نووس���ییه‌وه‌‬ ‫گه‌یش���تنه‌ ئه‌مه‌ری���كا‪ ،‬به‌قاچ���اغ خۆی���ان‬ ‫گه‌یاندووه‌ت���ه‌ کەن���ەداو داوای‌ ماف���ی‌‬

‫وێنه‪Sulaymaniyah Airport :‬‬

‫په‌نابه‌رێتیان كردووه‌‪.‬‬ ‫له‌رێ���ی‌ ماس���نجه‌ری‌ فه‌یس���بووكه‌وه‌‪،‬‬ ‫په‌یامنێری‌ "نیقاش" قسه‌ی‌ له‌گه‌ڵ یه‌كێك له‌و‬ ‫رۆژنامه‌نووسانه‌ كرد كه‌ له‌حیزبێكی‌ كوردیش‬ ‫كارده‌كات‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ پش���ت راستكرده‌وه‌ كه‌‬ ‫له‌كه‌نه‌دا داوای‌ مافی‌ په‌نابه‌رێتیان كردووه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئاماده‌نه‌بو زانیاری‌ زیاتر بدات‪.‬‬ ‫وانه‌ب���ێ‌ ئه‌م ش���ه‌پۆله‌ ته‌نی���ا به‌رپرس‌و‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌كان���ی‌ گرتبێت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵك���و‬ ‫زانیاریی���ه‌كان ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌ك���ه‌ن ك���ه‌‬ ‫كه‌سوكاری‌ زۆرێك له‌و به‌رپرسانه‌ له‌واڵتانی‌‬ ‫ئه‌وروپاو ئه‌مه‌ریكا داوای‌ مافی‌ په‌نابه‌رێتیان‬ ‫كردووه‌‪.‬‬ ‫ئ���اری ج���ه‌الل ك���ه‌ فیدراس���یۆنێكی‌‬ ‫پێكهێناوه‌و زانیاری‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و كه‌س���انه‌‬ ‫كۆده‌كاته‌وه‌ كه‌ عێراق‌و كوردستان جێدێڵن‬

‫له‌ده‌ره‌وه‌ی سنوور شه‌ڕده‌كه‌ن‬ ‫چه‌ند گرووپێكی حه‌شد‬ ‫حكومه‌تی عێراق ئیحراج ده‌كه‌ن‬

‫به‌ن���اوی‌ "فیدراس���یۆنی په‌نابه‌رانی عێراق"‬ ‫بۆ "نیقاش"ی‌ باس���كرد كه‌ دات���ای‌ وردیان‬ ‫له‌به‌رده‌ستدا نییه‌ له‌باره‌ی‌ ئه‌و به‌رپرسانه‌ی‌‬ ‫له‌واڵتانی‌ ده‌ره‌وه‌ داوای‌ مافی‌ په‌نابه‌رێتیان‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئاگادارن كه‌ كه‌س���وكاری‌‬ ‫چه‌ندین به‌رپرس كوردستانیان جێهێشتووه‌‪.‬‬ ‫ئاری‌ به‌"نیق���اش"ی‌ وت "له‌الیه‌ن چه‌ندین‬ ‫به‌رپرس���ان‌و كوڕو كچه‌كانیان���ه‌وه‌ داوامان‬ ‫لێك���راوه‌ پش���تگیریی‌و رێنمایی���ان بكه‌ین‬ ‫بۆ چۆنێت���ی داواكردنی ماف���ی په‌نابه‌رێتی‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی یاس���ایی‌و مس���ۆگركردنی‬ ‫وه‌رگرتنی ئه‌و مافه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌پێی‌ ئ���ه‌و زانیاریانه‌ی‌ ئێمه‌‬ ‫كۆمانكردووه‌ت���ه‌وه‌ له‌س���ه‌ره‌تای‌ س���اڵی‌‬ ‫‪2017‬ه‌وه‌ تا ئێس���تا زیاتر له‌سێسه‌د هه‌زار‬ ‫هاواڵت���ی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان‌و عێراقه‌وه‌‬ ‫داوای‌ ماف���ی‌ په‌نابه‌رێتی���ان له‌واڵتانی‌ دیكه‌‬ ‫كردووه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ به‌الی‌ خه‌ڵكی‌ كوردستانه‌وه‌ سه‌یره‌‬ ‫كۆچكردن���ی‌ به‌رپ���رس‌و په‌رله‌مانتاره‌كانه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ئ���ه‌وان له‌چ���اوی‌ خه‌ڵك���ی‌ دیكه‌‬ ‫له‌گوزه‌رانێك���ی‌ زۆر باش���دان‪ ،‬ئه‌م���ه‌ جگه‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ خه‌ڵكی‌ له‌ده‌س���ت ئ���ه‌وان هه‌ڵدێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم نازانرێ‌ ئه‌وان له‌ده‌ست چی‌ هه‌ڵدێن‪.‬‬ ‫ره‌نگبێ‌ رۆیش���تنی‌ به‌رپرس‌و په‌رله‌مانتار‬ ‫هیچ ش���تێكی‌ ئه‌وتۆ نه‌گۆڕێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بووه‌ته‌ مه‌ترسی‌ رۆیش���تنی‌ خاوه‌ن پیشه‌و‬ ‫بڕوانامه‌كانن‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ پزیشك‌و كادیرانی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌‪.‬‬

‫د‪.‬خاڵ���س ق���ادر‪ ،‬وته‌بێ���ژی وه‌زاره‌تی‬ ‫ته‌ندروس���تی حكومه‌تی هه‌رێ���م ئه‌وه‌ی بۆ‬ ‫"نیقاش" ئاش���كرا كرد‪ ،‬له‌س���ااڵنی ‪ 2014‬بۆ‬ ‫‪ 2017‬دا (‪ )1759‬پزیش���ك‌و ده‌رمانس���ازو‬ ‫پزیشكی ددان بە‌شێوه‌ی مۆڵه‌تی درێژخای ‌هن‌و‬ ‫دابڕان‌و خانه‌نش���ین‌و ده‌ستله‌كاركێش���انه‌وه‌‬ ‫له‌خزمه‌تك���ردن دابڕاون‪ ،‬به‌ش���ێكی زۆر له‌و‬ ‫ژماره‌یه‌ش چوونه‌ته‌ ده‌ره‌وه‌ی واڵت‪.‬‬ ‫وته‌بێژه‌ك���ه‌ی وه‌زاره‌ت���ی ته‌ندروس���تی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم‪ ،‬خراپی بارودۆخی ئابووریی‌و‬ ‫قه‌یرانی دارایی‌و ناس���ه‌قامگیری به‌هۆكاری‬ ‫چوون���ه‌ ده‌ره‌وه‌ی پزیش���ك‌و كارمه‌ندان���ی‬ ‫وه‌زاره‌ته‌ك���ه‌ی زانی‌و وتی‌ "چوونه‌ ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫پزیش���ك‌و كارمه‌ندان���ی ‌ وه‌زاره‌ته‌كه‌م���ان‬ ‫كاریگه‌ری له‌س���ه‌ر كه‌مبوون���ه‌وه‌ی توانای‬ ‫مرۆیی هه‌بووه‌"‪.‬‬ ‫به‌ب���ه‌راورد به‌به‌رده‌وامی‌ ئ���ه‌و بارودۆخه‌‬ ‫خراپه‌‪ ،‬پێده‌چێت كۆچی‌ خه‌ڵكی‌ هه‌ر درێژه‌‬ ‫بكێش���ێت‌و خه‌ڵكی‌ كوردستان له‌ده‌رفه‌تێك‬ ‫بگه‌ڕێ���ن بۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌واڵتێك���ی‌ دیكه‌ داوای‌‬ ‫مافی‌ مانه‌وه‌ بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئ���اری جه‌الل سه‌رپه‌رش���تیاری‌ گش���تی‌‬ ‫فیدراس���یۆنی‌ په‌نابه‌ران���ی‌ عێ���راق وت���ی‌‬ ‫"زانیاریم���ان الی���ه‌ زۆرێ���ك له‌خێزان���ه‌كان‬ ‫چاوه‌ڕوانی هه‌ڵگرتنی ئه‌و گه‌مارۆ ئاسمانیی ‌هن‌‬ ‫كه‌ له‌س���ه‌ر هه‌ردوو فڕۆكه‌خان���ه‌ی هه‌ولێرو‬ ‫س���لێمانییه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ده‌ستپێكردنه‌وه‌ گه‌شته‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تیه‌كاندا‪ ،‬لێشاوی چوونه‌ ده‌ره‌وه‌ش‬ ‫ده‌ستپێده‌كاته‌وه‌"‪.‬‬

‫زانكۆی موسڵ له‌سه‌ر گۆپاڵ وه‌ستاوه‌‬ ‫ئومێدی پێكه‌وه‌ژیانی ئاشتیان ‌ه له‌سه‌ر‬ ‫پۆله‌كانی خوێندن بنیاتده‌نرێت‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ی سل‬ ‫ی شه‌نگاله‌وه‌ بۆ خۆپیشاندانه‌كان ‌‬ ‫له‌چیا ‌‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫به‌بۆنه‌ی هاتنی ساڵی‬ ‫زمناكۆ سور ‌ه له‌سه‌ر ئاماده‌كردنی‌ با‬ ‫)‪ )607‬سێشه‌ممه ‪2017/12/26‬‬

‫له‌مه‌یدانی‌ روداوه‌كانه‌وه‌‬

‫نوێی ‪ 2018‬وە‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫زمناكۆ ئیسماعیل‪ ،‬به‌قژه‌ درێژو‬ ‫ریشه‌ بژو كامێراكه‌ی‌ سه‌رسنگ‌و‬ ‫كۆڵه‌پشته‌كه‌یه‌وه‌ سیمایه‌كی‌ ناسراوه‌‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ له‌و راسته‌رێیه‌ی‌ ده‌كه‌وێته‌‬ ‫نێوان سه‌هۆڵه‌كه‌و سه‌رای‌ سلێمانیه‌وه‌‪،‬‬ ‫زومی‌ كامێراكه‌ی‌ ئه‌و له‌م سااڵنه‌ی‌‬ ‫دواییدا شایه‌تحاڵێكی‌ گرنگه‌ به‌سه‌ر‬ ‫روداوه‌كانه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر له‌هێرشی‌ داعشه‌وه‌‬ ‫بگره‌ بۆ سه‌ر شه‌نگال تا ده‌گات‬ ‫به‌خۆپیشاندانه‌كانی‌ هه‌فته‌ی‌ رابردوی‌‬ ‫شار‪.‬‬

‫س����ه‌نته‌ره‌که‌مان داش����کاندنێکی بێوێن����ە رادەگه‌یەنێ����ت بۆ(له‌ی����زه‌ر) به‌به‌کارهێنانی ئامێری‬ ‫پێشکه‌وتووی (‪)Alexindride-Diode‬‬ ‫به‌م شێوەیه‌ی خوارەوە‬ ‫ئه‌م داشکاندنە کاتیەو تا بەرواری ‪ 1/1/2018‬به‌رده‌وام ده‌بێت‪.‬‬ ‫‪ -1‬یه‌ك جه‌لسه‌ی‌ له‌یزه‌ری‌ موو (هه‌مو له‌ش) داشكێنرا له‌‪ 700‬هه‌زاره‌وه‌ بۆ ‪ 400‬هه‌زار‪.‬‬ ‫‪ -2‬یه‌ك جه‌لسه‌ی‌ له‌یزه‌ری‌ موو (ران‌و قاچ) له‌‪ 450‬هه‌زاره‌وه‌ بۆ ‪ 250‬هه‌زار‪.‬‬ ‫‪ -3‬یه‌ك جه‌لسه‌ی‌ له‌یزه‌ری‌ موو(ده‌ست‌و قۆڵ) له‌‪ 200‬هه‌زاره‌وه‌ بۆ‪ 125‬هه‌زار‪.‬‬ ‫‪ -4‬یه‌ك جه‌لسه‌ی‌ له‌یزه‌ری‌ موو( ده‌موچاو) له‌‪ 80‬هه‌زاره‌وه‌ بۆ ‪ 60‬هه‌زار‪.‬‬ ‫‪ -5‬یه‌ك جه‌لسه‌ی‌ له‌یزه‌ری‌ موو(پشت) له‌‪ 125‬هه‌زاره‌وه‌ بۆ‪ 80‬هه‌زار‪.‬‬ ‫‪ -6‬یه‌ك جه‌لسه‌ی‌ له‌یزه‌ری‌ موو(بن باڵ) له‌‪ 80‬هه‌زاره‌وه‌ بۆ‪ 50‬هه‌زار‪.‬‬ ‫‪ -7‬یه‌ك جه‌لسه‌ی‌ له‌یزه‌ری‌ موو(پكینی‌) له‌‪ 125‬هه‌زاره‌وه‌ بۆ ‪ 75‬هه‌زار‪.‬‬ ‫س���ەنتەری میدیکاڵ‪ :‬به‌ختیاری ـ ش���ه‌قامی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫به‌رامبه‌ری‌ ساڵۆن ئه‌سته‌نبوڵ‬

‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫زمناكۆ ئیس���ماعیل‪ ،‬رۆژنامەنوس���ی‬ ‫فۆتۆگراف���ەری ته‌م���ه‌ن ‪ 37‬س���اڵ‌‪،‬‬ ‫باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ س���وره‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫ئاماده‌كردنی‌ بابه‌ت���ه‌ رۆژنامه‌وانیه‌كانی‌‬ ‫له‌مه‌یدان���ی‌ روداوه‌ك���ه‌وه‌و وه‌ك خۆی‌‬ ‫ده‌ڵێت بۆ ئه‌وه‌ی‌ سه‌رنجڕاكێش‌و زیندوتر‬ ‫بن‪ ،‬هه‌ر ئه‌وه‌ش هانده‌ری‌ سه‌ره‌كی‌ بوه‌‬ ‫بۆ س���ه‌ركه‌وتن به‌سه‌ر چیای‌ شه‌نگال‌و‬ ‫چون���ه‌ نێو ئاپ���ۆرای‌ خۆپیش���اندانی‌‬ ‫‪18‬ی‌ ‪12‬ه‌وه‌ له‌س���ه‌راو س���ه‌رپرده‌كه‌ی‌‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ئه‌م جۆره‌ كاره‌‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ییانه‌ مه‌ترس���ی‌ گ���ه‌وره‌‬ ‫له‌خۆده‌گرێت بۆ س���ه‌ر ژیانی‪ ،‬زمناكۆ‬ ‫وت���ی‌ "لەخۆپیش���اندانەكانی ‪،12/18‬‬ ‫لەالی���ەن هێ���زە ئەمنیەكان���ەوە جۆرە‬ ‫گازێك بۆ باڵوەپێكردنی خۆپیشاندەران‬ ‫بەكاردەهێنرا‪ ،‬كە خۆپیش���اندەرەكانی‬ ‫توش���ی هێڵنجدان‌و رشانەوە‌و بورانەوە‬ ‫دەكرد‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ لەخۆپیشاندانەكانی‬ ‫‪17‬ی شوباتی ‪2011‬ش گازی فرمێسك‬ ‫رێژ بەكاردەهێنرا‪ ،‬بەاڵم وەك ئەو گازە‬ ‫نەبوە كە ‪ 12/18‬بەكاردەهێنرا‪ ،‬گازەكە‬ ‫زۆر تایبەت بو پۆلیسێك پێی وتم ئەو‬ ‫گازە ل���ەو جۆرانەیە كە لەتێكەڵەی ‪15‬‬ ‫جۆری مادەی ترە‌و كاریگەرترینیان ئەو‬ ‫گازەیە كە بیبەری تونی تێدایە"‪.‬‬ ‫لەبارەی مامەڵ���ەی هێزە ئەمنیەكان‬

‫لەگەڵ خۆپیشاندەران‪ ،‬زمانكۆ وتی "هێزە‬ ‫ئەمنیەكان ئامێری پێشكەوتویان پێیە‪،‬‬ ‫بەدوربین س���ەیری ناو خۆپیشاندەران‬ ‫دەكەن‌و بەوردی كەسەكان دەناسنەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم بەداخەوە كاتێك دەزانن من لەناو‬ ‫خۆپیش���اندەران كاری رۆژنامەنوس���ی‬ ‫دەكەم‌و تەنها رۆژنامەنوس���م دەمكەنە‬ ‫ئامانج‪ ،‬من دوجار گولەی پالس���تیكی‬ ‫بەرقاچ���م ك���ەوت‌و ئ���ازاری زۆری‬ ‫پێگەیان���دم‪ ،‬هێ���زە ئەمنی���ەكان بەم‬ ‫كارەی���ان دەیانەوێت رۆژنامەنوس���ان‬ ‫لەروماڵكردن دوربخەنەوە"‪.‬‬

‫كۆتری‌ نامه‌به‬ ‫ده‌هێرنێت‌و‬

‫ئه‌حمه‌د جۆاڵ‪ :‬سیاسیه‌كان گوێیان له‌ئێمه‌‬ ‫بگرتایه‌ دۆخه‌ك ‌ه به‌م رۆژ ‌ه نه‌ده‌گه‌یشت‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫هونه‌رمه‌ند ئه‌حمه‌د ئیبراهیم ناسراو‬ ‫بە‌ئه‌حمه‌د جۆاڵ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫ی هیچ حیزب‌و‬ ‫هونه‌رمه‌ند موڵك ‌‬ ‫ی خه‌ڵك ‌ه‬ ‫الیه‌نێك نیه‌و موڵك ‌‬ ‫ده‌بێت كار‌ه هونه‌ریه‌كان گوزارشت‬ ‫له‌و سه‌رد‌هم‌و قوناغ ‌ه بكه‌ن ك ‌ه‬ ‫خه‌ڵك پێویستی‌ پێیه‌تی‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڵێت "خۆپیشاندانه‌كان به‌شێوه‌ ‌‬ ‫توندوتیژ كارێكی‌ باش نیه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫جۆاڵ ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كات ئه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌ڕابردودا له‌ڕێگه‌ی‌ هونه‌ره‌و‌ه ده‌كرا‬ ‫ئێستا ناكرێت چونك ‌ه به‌رپرسه‌كانیش‬ ‫ئ���ه‌و تاقه‌ته‌ی‌ جارانی���ان نه‌ماو‌ه ك ‌ه‬ ‫ئه‌وان كۆمه‌ڵێك ره‌خنه‌یان لێده‌گرتن‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و وت���ی‌ "ئ���ه‌وكات به‌داخ���ه‌و‌ه‬ ‫به‌دواداچ���ون نه‌ده‌ك���را ب���ۆ كار‌ه‬ ‫ی‬ ‫هونه‌ریه‌كانی‌ ئێم ‌ه نمونه‌ی‌ به‌رنامه‌ ‌‬ ‫به‌رنام���ه‌ نۆ س���اڵ ره‌خنه‌مان گرت‬ ‫به‌دواداچون نه‌ك���را بۆ ره‌خنه‌كانمان‬ ‫تا دۆخه‌ك ‌ه باشتربێت"‪.‬‬ ‫ی "ده‌مه‌وێ���ت قس���ه‌یه‌ك‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫به‌ویژدانه‌و‌ه بكه‌م قه‌ت هه‌ڕه‌ش���ه‌م‬

‫کاوڕ‬ ‫كاور‪ :‬كاره‌كانت ئه‌م چه‌ند رۆژ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌روات به‌پ���ێ‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌باش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫خ���ۆت ده‌ته‌وێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌رو ‌‬ ‫ته‌ندروستیه‌وه‌ باش نابیت‪.‬‬

‫لێنه‌كراوه‌ له‌س���ه‌ر كاره‌ هونه‌ریه‌كانم‬ ‫زۆر كاتی���ش هه‌ب���وه‌ ره‌خن���ه‌م‬ ‫له‌به‌رپرس���ێك یان كه‌سێك گرتبیت‬ ‫ی‬ ‫ده‌ستخۆش���یم لێكراو‌ه ئیتر كه‌س��� ‌‬ ‫به‌رامبه‌ر تاچه‌ند چاكس���ازی‌ كردو‌ه‬ ‫له‌خۆیدا ئه‌وه‌یان من نازانم"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش باس ده‌كات ئه‌و ئاڵۆزی‌و‬ ‫ی‬ ‫خۆپیشاندانانه‌ی‌ شارو شاروچكه‌كان ‌‬ ‫كوردس���تانی‌ گرتۆته‌وه‌ ل���ه‌م چه‌ند‬ ‫رۆژه‌دا ب���ۆ ده‌س���تكورتی‌‌و هه‌ژاری‌‌و‬ ‫نه‌بونی‌ خه‌ڵكی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬ناوبراو‬ ‫ێ‬ ‫وتی‌ "به‌داخه‌وه‌ جاران خه‌ڵك س��� ‌‬ ‫چین ده‌ژی���ا ده‌ڵه‌مه‌ند‌و مام ناوه‌ندو‬ ‫ه���ه‌ژار‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا دو چین هه‌ی ‌ه‬ ‫ی���ان زۆر ده‌وڵه‌مه‌نده‌ ی���ان نان نی ‌ه‬ ‫بیخوات"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫وتیش "خۆپیشاندانه‌كان به‌شێوه‌ ‌‬ ‫توندوتی���ژ كارێك���ی‌ ب���اش نی���ه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ س���وتاندنی‌ قوتابخانه‌یه‌ك‬ ‫ی���ان نه‌خۆش���خانه‌یه‌ك دواتری���ش‬ ‫ی‬ ‫چاكردن���ه‌وه‌ی‌ هه‌ر له‌س���ه‌ر گیرفان ‌‬ ‫ئێمه‌ چاكده‌كرێت���ه‌و‌ه وه‌ك هاواڵتی‌‪،‬‬ ‫ی زۆر‬ ‫خۆپیش���اندانی‌ هێمنانه‌ كارێك ‌‬ ‫باشتره‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ش ده‌كات هونه‌رمه‌ند‬

‫گا‬

‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬

‫ی دۆس���تی‌ الیه‌نێك بێت‬ ‫مافی‌ خۆیه‌ت ‌‬ ‫به‌اڵم به‌و مه‌رج���ه‌ی‌ هونه‌ره‌كه‌ی‌ بۆ‬ ‫هی���چ الیه‌نێ���ك به‌كارنه‌هێنێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫وتی‌ "به‌داخ���ه‌و‌ه بابه‌تی‌ حیزبایه‌ت ‌‬ ‫ی ژیانه‌وه‌‌و‬ ‫چوه‌ت���ه‌ ن���او كایه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫هونه‌رمه‌ندانیشی‌ گرتۆته‌وه‌‌و ئێمه‌ش ‌‬ ‫دابه‌شكردوه‌‌و به‌ئاس���انی‌ چاره‌سه‌ر‬ ‫ناكرێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش ده‌خات���ه‌ڕو سیاس���ه‌ت‬ ‫كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر كاره‌كانیان هه‌بوه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی دیكه‌ ‌‬ ‫هونه‌رمه‌ند هه‌بوه‌ كاری‌ ئه‌و ‌‬ ‫ی لێگرته‌و‌ه‬ ‫به‌باش نه‌زانیوه‌‌و ره‌خنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫یان به‌كه‌می‌ زانیوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "له‌ال ‌‬ ‫ی‬ ‫م���ن كاری‌ زۆر زۆرباش هه‌یه‌‌و كار ‌‬ ‫كه‌س به‌ك���ه‌م دانانێم ب���ا هه‌ر بیرو‬ ‫باوه‌ڕێكیش���ی‌ هه‌بێت‪ ،‬به‌داخه‌وه‌م بۆ‬ ‫ی هونه‌رو‬ ‫ئ���ه‌و هونه‌رمه‌ندان���ه‌ی‌ كار ‌‬ ‫سیاسه‌تیان تێكه‌ڵكردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ه‌ "گه‌ر سیاسیه‌كان گوێیان‬ ‫له‌هونه‌رو هونه‌رمه‌ندان بگرتایه‌ ئێستا‬ ‫ش���تێكی‌ دیك ‌ه ده‌بوین چونك ‌ه ئێم ‌ه‬ ‫له‌ناو خه‌ڵكدابوین ده‌مانزانی‌ كێشه‌و‬ ‫ی هاواڵتیان چیه‌‪،‬‬ ‫گرفت‌و داخوازیه‌كان ‌‬ ‫ی ئێستا نه‌ده‌گه‌شتین ك ‌ه‬ ‫به‌م دۆخه‌ ‌‬ ‫هه‌یه‌"‪.‬‬

‫دوانه‌‬

‫ی هه‌ندێك‬ ‫دوانه‌‪ :‬به‌هۆی‌ دواكه‌وتن ‌‬ ‫هه‌واڵێكی‌ خۆشت به‌ده‌ست ده‌گات‪،‬‬ ‫ی ده‌بیت‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندی ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تێكانت زۆر باش له‌كاره‌كانت توشی‌ توره‌ی ‌‬ ‫ی هه‌فت ‌ه هه‌واڵێكت به‌ده‌س���ت‬ ‫كۆتای ‌‬ ‫ده‌بن به‌تایبه‌تی‌ له‌كۆتایی‌ هه‌فته‌‪.‬‬ ‫ده‌گات‪.‬‬

‫ئ���ه‌و ك���ه‌ به‌چنگ���ه ‌ك���رێ‌‌و كارو‬ ‫ماندوبون���ی‌ به‌رده‌وام‌و خۆشه‌ویس���تی‌‬ ‫ب���ۆ كاره‌كه‌ی‌ توانیویه‌ت���ی‌ ناوبانگ بۆ‬ ‫خۆی‌ دروس���تبكات‌و به‌زومی‌ كامێراكه‌‬ ‫ش���ایه‌تحاڵی‌ روداوو خۆپیش���اندان‌و‬ ‫ناڕه‌زای���ی‌و روداوه‌ مێژویه‌كانه‌‪ ،‬ئاماژە‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات كه‌ میدیاكان وەك پێویست‬ ‫نەبون بۆ روماڵكردنی خۆپیش���اندان‌و‬ ‫گرژیەكان���ی نێ���وان خۆپیش���اندەران‌و‬ ‫هێزە ئەمنیەكان‪ ،‬بەاڵم سۆسیال میدیا‬ ‫رۆڵێكی گ���ەورەی گێرا ب���ۆ گەیاندنی‬ ‫راس���تیەكان‪ ،‬كه‌ خۆی‌ یه‌كێك بو له‌و‬

‫كۆتری‌ پێشبڕكێ‪ ،‬ناسراو به‌كۆتر ‌‬ ‫ی‬ ‫نامه‌به‌ر له‌واڵتانی‌ ئه‌وروپاوه‌ ده‌هێنرێن‌و‬ ‫له‌شاری‌ سلێمانی‌ یانه‌یه‌كیان بۆ‬ ‫كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌رێوه‌به‌ری‌ یانه‌كه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"نرخی‌ كۆترێك له‌‪ 400‬دۆالره‌وه‌‬ ‫ده‌ستپێده‌كات بۆ ‪ 5000‬دۆالر"‪.‬‬ ‫كارزان ت����ارق هاواڵتیه‌ك����ی‌ ش����اری‌‬ ‫س����لێمانیه‌و یانه‌یه‌كی‌ كۆتری‌ پیشبڕك ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌ڕه‌كی‌ چوارب����اخ دامه‌زراندوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كۆتری‌ پێش����بڕكێ‌‬ ‫یان كۆتری‌ نامه‌به‌ر له‌ش����اری‌ سلێمانی‌‬ ‫ماوه‌ی‌ سێ‌ ساڵه‌ دامه‌زراوه‌‌و هاواڵتیان‬ ‫ده‌س����تیان ك����ردوه‌ بە‌به‌خێوكردن����ی‌‌و‬ ‫س����ه‌دان كه‌س بۆ كڕینی‌‌و به‌خێوكردنی‌‬ ‫ئه‌و كۆت����ره‌ رویان له‌یانه‌كه‌ كردوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "ئه‌م كۆترانه‌ له‌واڵتانی‌ فه‌ره‌نس����او‬ ‫ئه‌ڵمانیاو به‌لجیكاو‌و هۆڵه‌نداو س����ویدو‬ ‫نه‌رویجه‌وه‌ هاتونه‌ته‌ ش����اری‌ سلێمانی‌‪،‬‬ ‫ته‌مه‌نیان جیاوازه‌‌و نرخیش����یان به‌پێی‌‬ ‫ناس����نامه‌و ناوی‌ كۆتره‌كه‌و به‌ش����داری‌‬ ‫كردن����ی‌ له‌پێش����بڕكێی‌ جیهان����دا‌و‬ ‫خێزانه‌كانیان له‌ن����ه‌وه‌ی‌ چی‌ كۆترێكن‬ ‫جیاوازه‌‪ ،‬نرخیش����یان ل����ه‌‪ 400‬دۆالره‌وه‌‬ ‫ده‌ستپێده‌كات بۆ ‪ 5000‬دۆالر"‬

‫قرژاڵ‬

‫شێر‬

‫ی تۆ‬ ‫هه‌رچه‌ن���د‌ه دۆخه‌ك���ه‌ به‌دڵ ‌‬ ‫ئه‌م ماوه‌ی ‌ه په‌له‌مه‌ك ‌ه له‌هیچ شتێك‬ ‫ی بیكه‌یت چونك ‌ه به‌ختت نی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم ئ���ارام ده‌بی���ت‌و هیچ‬ ‫ك ‌ه به‌نی���از ‌‬ ‫ی ماو‌ه بیكه‌یت ناره‌حه‌تیه‌ك���ت بۆدروس���ت نابێت‪،‬‬ ‫نابێت‪ ،‬ئێس���تا ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی تۆیه‌‪.‬‬ ‫شه‌مه‌ به‌خت ‌‬ ‫كاره‌كۆنه‌كانته‌‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫ئ���ه‌م ماوه‌ی���ه‌ به‌خت���ی‌ تۆیه‌و‬ ‫ی‬ ‫ده‌توانیت س���ود له‌م چه‌ند رۆژانه‌ ‌‬ ‫كۆتای���ی‌ هه‌فت���ه‌ وه‌ربگری���ت‪،‬‬ ‫ته‌ندروستیت زۆر باشه‌‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )607‬سێشه‌ممه ‪2017/12/26‬‬

‫با دوا سه‌ما بكه‌م پێش ئه‌وه‌ی‌ مبكوژن‬

‫لێامنی‌‬

‫"سان" رۆژانه‌ی‌ خۆپیشاندانه‌كانی‬ ‫‌ ‪17‬ی‌ شوباتی‌ گێڕایه‌وه‌‬

‫ابه‌ته‌ رۆژنامه‌وانییه‌كانی‌‬

‫كه‌سانه‌ی‌ زۆربه‌ی‌ گرژی‌‌و ئاڵۆزیی‌ نێوان فەرەنسی‌و گاردیانی‌ بەریتانی‌و گۆڤاری‬ ‫خۆپیش���انده‌ران‌و پۆلیس���ی‌ راسته‌خۆ تایم���ی ئەمریک���ی باڵوكراونه‌ت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌رێگەی مۆبایلەكەیەوە دەگواستەوە‪ .‬وێن���ه‌ی‌ ئه‌و كچه‌ ئێزیدی���ه‌ی‌ كه‌ له‌تاو‬ ‫زمناك���ۆ ك���ه‌ له‌س���اڵی ‪ ٢٠٠٤‬وەک هێرش���ی‌ داعش به‌ره‌و چیای‌ شه‌نگال‬ ‫رۆژنامەنوسی فریالنس دەستی‌ بەکاری هه‌ڵهاتوه‌و چه‌كێك به‌ش���انیه‌وه‌یه‌تی‌‪،‬‬ ‫رۆژنامەوانی کردوە‪ ،‬ئه‌و‌ه رونده‌كاته‌وه‌ یه‌كێكه‌ له‌سه‌رنجڕاكێش���ترین وێنه‌كانی‌‬ ‫روداوه‌كانی‌ شه‌نگال‌و خۆپیشاندانه‌كان ك���ه‌ به‌هۆی���ه‌وه‌ چه‌ندی���ن خه‌اڵت���ی‌‬ ‫س���یحری‌ وێنه‌ی���ان زیات���ر ئاش���كرا به‌ده‌س���تهێناوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "وێنەی کچە‬ ‫ك���ردوه‌‪ ،‬ك���ه‌ وه‌ك ده‌وترێ���ت زۆرجار ئیزیدییەکە لە‪ ٢٠١٤‬بو بەباشترین فۆتۆی‬ ‫وێنه‌یه‌ك یه‌كس���انه‌ به‌هه‌زاران وش���ه‌‪ ،‬رۆژ لەجیه���ان‪ ،‬ک���ە لەالی���ەن گۆڤاری‬ ‫وێنه‌كانی‌ له‌چه‌ندی���ن که‌ناڵی‌ گه‌وره‌ی‌ ‪ TIME MAGAZIN‬ی ئەمەریک���ی‬ ‫وه‌ك ‪BBC‬و ‪abc‬و ‪‌ART‬و لۆمۆن���دی هەڵبژێردرا‪ ،‬لەهەمانس���اڵداو بۆ جاری‬

‫دوهەم بو بەیەکەمی وێبسایتی (‪Bored‬‬ ‫‪ )Panda‬کە لەس���ەر ئاس���تی جیهان‬ ‫بۆ ‪ ٣٦‬فۆت���ۆ رێکخرابو‪ ،‬توانی دەنگی‬ ‫یەکەم بەدەس���تبهێنێت بەکۆکردنەوەی‬ ‫‪ ١١‬ملیۆن‌و ‪ ٨٥٠‬هەزار دەنگ"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "وێنەی کچ���ە ئێزیدییەکەم‬ ‫بو بەوێنەی س���ەر بەرگی گۆڤاری تایم‬ ‫مەگەزی���ن‪ ،‬بو بەوێنەی س���ەر بەرگی‬ ‫پێش���انگای نێودەوڵەت���ی پەغپینۆی‬ ‫فەرەنس���ی‌و ب���راوەی خەاڵتی(‪Rory-‬‬ ‫‪ )Peck‬بەریتانیش بو‪ ،‬کە بۆ یەکەمجارە‬ ‫کوردێک ئەو خەاڵتە بەدەستبهێنێت"‪.‬‬

‫ه‌ر له‌ئه‌وروپاو ‌ه‬ ‫له‌سلێامنی‌ خه‌اڵت ده‌كرێت‬

‫له‌باره‌ی‌ پێش����ڕكی‌ كۆتر له‌سلێمانی‌‌و‬ ‫هاتنی‌ ئه‌و شێوازه‌ له‌كۆتر له‌ماوه‌یه‌كی‌‬ ‫كه‌مدا‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "كۆتری‌ پێشبڕكێ‌ وه‌ك‬ ‫كۆتره‌كانی‌ دیكه‌ نیه‌ یه‌كجار به‌بێچویی‌‬ ‫به‌خێو بكرێ����ت له‌یه‌ك جێگه‌دا جارێكی‌‬ ‫دیك����ه‌ خاوه‌نه‌ك����ه‌ی‌ به‌جێناهێڵ����ت‌و‬ ‫ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌ ئ����ه‌و جێگه‌ی����ه‌ی‌ لێ����ی‌‬ ‫ژی����اوه‌‌و توانای‌ فڕینێكی‌ باش����ی‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌ئاس����مانداو ده‌توانێ����ت چه‌ندی����ن‬ ‫كیلۆمه‌تر له‌كاتژمێرێكدا ببڕێت ئه‌مه‌ش‬ ‫بۆ پێشبڕكێ‌ به‌كارده‌هێنرێت له‌جیهاندا‬ ‫له‌شاری‌ س����لێمانیش وه‌ك هیوایه‌تێك‬ ‫ب����ۆ یه‌كه‌مجار ئه‌و جۆره‌ له‌كۆتر به‌خێو‬ ‫ده‌كات"‪.‬‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫بە‌په‌یوه‌ندی��� ‌ه‬ ‫پێویس���ته‌‬ ‫بچیت���ه‌و‌ه‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تێكان���دا‬ ‫چونك��� ‌ه به‌ته‌واوه‌ت���ی‌ الواز ب���وه‌و‬ ‫هه‌س���تت‬ ‫چوارده‌وره‌كه‌ش���ت‬ ‫پێده‌كه‌ن‪.‬‬

‫كێش���ه‌ی‌ دارایت هه‌یه‌‌و پێویست ‌ه‬ ‫كاتی‌ زیاتر بۆئه‌م كێشه‌ی ‌ه دابنه‌یت‪،‬‬ ‫له‌روی‌ س���ۆزداریه‌و‌ه به‌ختت خراپ‬ ‫نابێت‪.‬‬

‫مه‌به‌ستم بو روداوه‌كانی‌ سه‌رشه‌قام وه‌كو‬ ‫خ���ۆی‌ چی‌ روده‌دات ئه‌وه‌ بگێڕدرێته‌وه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ خه‌ڵك ئاگای‌ لێبێت‪ ،‬ده‌مویس���ت‬ ‫چاوێك���ی‌ زیندو ب���م له‌ن���او روداوه‌كاندا‪،‬‬ ‫ته‌نان���ه‌ت له‌مۆنتاژییدا هه‌م���ان كارم كرد‬ ‫وه‌كو به‌خوێن‌و جوێنه‌وه‌ دامنانه‌وه‌"‪.‬‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫له‌یه‌ك����ه‌م بۆ ده‌ی����ه‌م ته‌نها دو ده‌قه‌ بۆ‬ ‫حه‌وت ده‌قه‌ جیاوازیان هه‌یه‌ به‌كاتژمێرو‬ ‫نیوێك ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ جێگه‌كانی‌ خۆیان"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ ئامانج����ی‌ ئه‌و كه‌س����انه‌ی‌‬ ‫پێش����بڕكێی‌ كۆت����ر ده‌كه‌ن‪ ،‬ئ����ه‌و وتی‌‬ ‫"پێشبڕكێی‌ ئه‌م جۆره‌ له‌كۆتر داهاتێك‬ ‫ب����ۆ خاوه‌نه‌كه‌ی‌ دابین ده‌كات خه‌ڵكێك‬ ‫هه‌یه‌ كۆتره‌ك����ه‌ی‌ نرخی‌ ‪ 400‬دۆالر بوه‌‬ ‫ل����ه‌دوای‌ پێش����بڕكێكه‌‌و یه‌ك����ه‌م بونی‌‬ ‫كۆتره‌كه‌ی‌ نرخی‌ كۆتره‌كه‌ی‌ به‌رزبۆته‌وه‌‬ ‫بۆ ‪ 3000‬دۆالر‪ ،‬ن����ه‌ك نرخی‌ ته‌نها ئه‌و‬ ‫ی خوش����ك‌و براكانی‌‬ ‫كۆتره‌ به‌ڵكو نرخ ‌‬ ‫به‌رزكردۆته‌وه‌‌و وه‌ك ناوو ناوبانگێك ئه‌و‬ ‫ئه‌و باس����ی‌ ئه‌وه‌ش ده‌كات " شێوازی‌ توخماته‌ له‌بازاڕدا ده‌ناسرێت"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ ش����ێوازی‌ كۆت����ری‌ باش‌و‬ ‫پێش����بڕكێی‌ ئه‌و ج����ۆره‌ له‌كۆتر به‌پێی‌‬ ‫ته‌مه‌نی‌ كۆت����ره‌كان ده‌گۆڕێت‪ ،‬له‌مانگی‌ شێوازی‌ به‌خێوكردنیان‌و ئه‌و خواردنه‌ی‌‬ ‫س����ێی‌ ئه‌م س����اڵدا پێش����بڕكی‌ كۆتری‌ رۆژان����ه‌ پێی����ان ده‌درێت ئ����ه‌وه‌ی‌ وت‬ ‫بێچو ده‌ستپێده‌كات له‌قۆره‌توی‌ قه‌زاری‌ "ئێستا وه‌ك سااڵنی‌ هه‌شتاو نه‌وه‌ته‌كان‬ ‫كه‌الره‌وه‌ پێش����بڕكێكه‌ ده‌س����تپێده‌كات نی����ه‌ ته‌نها گه‌نم‌و خواردنی‌ خراپیان پێ‌‬ ‫بۆ ناو ش����اری‌ س����لێمانی‌ كه‌ له‌ڕێگه‌ی‌ بدرێت باش����ترین خۆراكی‌ ئه‌وروپیان بۆ‬ ‫ئۆتۆمبێل����ی‌ تایبه‌ت به‌گواس����تنه‌وه‌ی‌ دابین ده‌كرێت به‌پێی‌ ته‌مه‌نیان ئه‌مه‌ش‬ ‫كۆتره‌كان له‌ش����ێوه‌ی‌ قه‌فه‌زدایه‌ ره‌وانه‌ جی����اوازی‌ دروس����ت ك����ردوه‌ له‌درێژی‌‬ ‫ده‌كرێن بۆ قۆره‌تو‪ ،‬دواتر خاوه‌نه‌كانیان ته‌مه‌نی‌ كۆتره‌كان‌و ته‌ندروستیه‌كی‌ باش‬ ‫ی كۆتره‌كان بۆیان"‪.‬‬ ‫ئاگادار ده‌كرێن‌و تا چاوه‌ڕێ ‌‬ ‫بكه‌ن له‌جێگ����ه‌ی‌ به‌خێوكردن‪ ،‬یه‌كه‌م‌و‬ ‫دوه‌می‌ كۆت����ره‌كان تا ده‌ی����ه‌م خه‌اڵت‬ ‫ده‌كرێ����ن كه‌ م����اوه‌ی‌ پێش����بڕكێكه‌یان‬

‫دوپشک‬

‫‪11‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫ده‌توانیت سود له‌كه‌سی‌ شاره‌زا‬ ‫ی‬ ‫وه‌ربگریت ب���ۆ چاره‌س���ه‌ر كردن ‌‬ ‫ی‬ ‫كێش���ه‌كانت به‌تایبه‌ت���ی‌ له‌بواری ‌‬ ‫كاره‌سه‌ره‌كێكه‌ت‪.‬‬

‫سان ساره‌ڤان‪ ،‬یه‌كێكه‌ له‌و فلیمساز‌ه‬ ‫ده‌گمه‌نانه‌ی‌ رۆژانه‌ی‌ خۆپیشاندانه‌كانی‌‬ ‫‪17‬ی‌ شوباتی‌ دیكۆمێنت كردوه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"به‌دیكۆمێنت كردنی‌ ئه‌م ساته‌وه‌ختانه‌ش‬ ‫گرنگه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ روداوه‌كان به‌وپه‌ڕی‌‬ ‫راستگۆیی‌‌و له‌دیدی‌ خه‌ڵكه‌وه‌ وه‌ك خۆیان‬ ‫بۆ مێژو تۆمار بكرێن"‪.‬‬ ‫"لێمگه‌ڕێ���ن با دوا س���ه‌ما بكه‌م پێش‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ بمك���وژن"‪ ،‬ن���اوی‌ ئ���ه‌م فلیم ‌ه‬ ‫دیكۆمێنتاریه‌ی���ه‌ ك���ه‌ س���ان س���اره‌ڤان‬ ‫سه‌باره‌ت به‌خۆپیشاندانه‌كانی‌ ‪17‬ی‌ شوبات‬ ‫به‌رهه‌میهێناوه‌‪ ،‬ك���ه‌ بریتییه‌ له‌گێڕانه‌وه‌‌و‬ ‫به‌دیكۆمێنتركردنی‌ ‪ 65‬رۆژی‌ خۆپیشاندانی‌‬ ‫س���ه‌رای‌ ئازادی‌‪ ،‬بریتی‌ ب���و له‌گێڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫خۆپیش���اندانه‌كه‌ دیكۆمێنتركردن���ی‌ ‪65‬‬ ‫رۆژی‌ خۆپیش���اندانی‌ س���ه‌رای‌ ئ���ازادی‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و وت���ی‌ "فلیم���ه‌ دیكۆمێنتارییه‌ك���ه‌‬ ‫خۆپیشاندانه‌كان له‌یه‌كه‌م رۆژییه‌وه‌ تا دوا‬ ‫هه‌ڵپه‌ڕكێی‌ خه‌ڵكه‌كه‌و سوتاندنی‌ سه‌كۆكه‌‬ ‫ده‌گێڕێته‌وه‌‪ ،‬پاشان دو رۆژ دوای‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫كارم له‌س���ه‌ر كاریگ���ه‌ری‌ ده‌رون���ی‌ ئه‌و‬ ‫روداوانه‌و كاریگه‌ری‌ ترس له‌س���ه‌ر خه‌ڵك‬ ‫كردوه‌و هه‌مویم به‌ش���ێوه‌ی‌ زیندو مه‌یدانی‌‬ ‫رۆژ به‌رۆژ به‌دیكۆمێنت كردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌و كاته‌ بۆ ماوه‌ی‌ ‪ 60‬رۆژیش‬ ‫هه‌م���و رۆژێك ‪ 10‬خوله‌كی‌ راس���ته‌وخۆی‌‬ ‫خۆپیشاندانه‌كه‌م هه‌بو له‌ئۆنالین‌و زۆربه‌ی‌‬ ‫كه‌ن���اڵ‌‌و خه‌ڵ���ك‌و سۆش���یال میدیاكان‬ ‫ش���ێریان ده‌كرد‪ ،‬ڤیدی���ۆی‌ وا هه‌بوه‌ ‪50‬‬ ‫هه‌زار شێر كراوه‌‪ ،‬ده‌ره‌نجامی‌ ئه‌م رۆژانه‌ی‌‬ ‫خۆپیشاندانه‌ فلیمێكی‌ لێكه‌وته‌وه‌ به‌ناوی‌‬ ‫لێمگه‌ڕێ���ن با دوا س���ه‌ما بك���ه‌م پێش‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ بمكوژن"‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫هه‌ست به‌دڵ خۆش���ی‌ ده‌كه‌یت‌و‬ ‫خۆشه‌ویس���ته‌كه‌ت له‌ج���اران زیاتر‬ ‫بایه‌خ���ت پێ���ده‌دات‪ ،‬باریی‌ دارایت‬ ‫به‌ره‌و باشتر ده‌روات‪.‬‬

‫س���ان باس له‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ بیرۆكه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌م كاره‌ی‌ كه‌ كاتژمێۆرێك‌و ‪ 19‬خوله‌كه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ بوه‌ هه‌س���تیكردوه‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ روده‌دا‬ ‫به‌ش���ێك بوه‌ له‌ژیانی‌ منداڵیی‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"رۆژی‌ یه‌كه‌می‌ خۆپیش���اندانه‌كه‌ رۆژگاری‌‬ ‫منداڵی‌ خۆم���م بیركه‌وته‌وه‌‪ ،‬كه‌ ته‌قه‌كراو‬ ‫خه‌ڵ���ك ك���وژراو برین���دار ب���و‪ ،‬رۆژێكی‌‬ ‫منداڵیی‌ هه‌ش���تاكانی‌ س���ه‌ده‌ی‌ رابردوی‌‬ ‫خۆم���م بیركه‌وته‌وه‌ ك���ه‌ له‌فولكه‌ی‌ كاوه‌‬ ‫خۆپیش���اندان ك���راو به‌رێكك���ه‌وت چومه‌‬ ‫خۆپیش���اندانه‌كه‌وه‌ له‌ت���وی‌ مه‌لی���ك بو‪،‬‬ ‫ئه‌وس���ا‌و ئێس���تاش ترس‌و تۆقین‌و ته‌ق‌و‬ ‫تۆق‌و هاوار‌و كوش���تن‌و خوێنڕشتن رویداو‬ ‫خه‌ڵكێك به‌هه‌مانشێوه‌ له‌سه‌ر بیناكانه‌وه‌‬ ‫ته‌قه‌یان ده‌كرد‪ ،‬بیرۆكه‌كه‌ وا دروستبو ئه‌م‬ ‫فلیمه‌م له‌منداڵیما بینیوه‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌ستمكرد‬ ‫به‌وه‌ی‌ جارێكیتر بیگێڕمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "وام هه‌س���تكرد ك���ه‌ مێ���ژو‬ ‫دوب���اره‌ ده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬ته‌نه���ا به‌رگه‌كان‌و‬ ‫زه‌مه‌نه‌كه‌ گۆڕاوه‌ به‌اڵم ناوه‌ڕۆكه‌كه‌ هه‌مان‬ ‫ناوه‌ڕۆكه‌"‪.‬‬ ‫گرنگه‌ی‌ ئه‌م فلیم���ه‌ دجیكۆمێنتارییه‌ی‌‬ ‫سان كه‌ له‌فه‌ره‌نسا‌و به‌ریتانیا نمایشكراوه‌‪،‬‬ ‫له‌وه‌دایه‌ روداوه‌كان له‌چاوی‌ كه‌س���ێكه‌وه‌‬ ‫ده‌گێڕێته‌وه‌ كه‌ هیچ حزب‌و ئایدۆلۆژیایه‌ك‬ ‫كاریگه‌ری‌ له‌س���ه‌ر نییه‌‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ "زۆر‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫خ���ۆت بگونجێن��� ‌ه له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫بارودۆخه‌ك���ه‌‌و كاری‌ زیات���ر ‌‬ ‫بۆبكه‌‪ ،‬له‌روی‌ سۆزداریه‌وه‌ هه‌ست‬ ‫ی ده‌كه‌یت‪.‬‬ ‫به‌ناره‌حه‌ت ‌‬

‫وتیش���ی‌ "به‌داخه‌وه‌ ئێمه‌ میدیایه‌كمان‬ ‫هه‌یه‌ خزمه‌ت به‌حزب‌و ئاڕاس���ته‌ی‌ حزبی‌‌و‬ ‫ك���ردارو په‌رچه‌ك���رداری‌ حزب���ی‌ ده‌كات‌و‬ ‫واده‌كات ئه‌مج���ۆره‌ دیكۆمێنتاریانه‌ كاری‌‬ ‫خۆی‌ نه‌كات‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌مه‌ ده‌مێنێته‌وه‌ بۆ‬ ‫مێژو‪ ،‬كه‌ گێڕانه‌وه‌ی‌ خه‌ڵكه‌ بۆ روداوه‌كان‬ ‫نه‌ك حزبە‌سیاسیه‌كان"‪.‬‬ ‫سان كه‌ خه‌ڵكی‌ سلێمانییه‌و له‌به‌ریتانیا‌و‬ ‫چه‌ند واڵتێكی‌ ت���ری‌ جیهان ژیاوه‌‌و كاری‌‬ ‫من فلی���م‌و رۆژنامه‌وانی‌ بین���راو ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌دیكۆمێن���ت ك���ردن‌و تۆماركردن���ی‌ ئه‌م‬ ‫س���اته‌وه‌خته‌ی‌ ئێس���تای‌ كوردس���تانیش‬ ‫به‌گرنگ ده‌زانێت چونكه‌ س���اته‌وه‌ختێكن‬ ‫دوباره‌ نابنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئێستا بیر له‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌مه‌وه‌ ئیش له‌س���ه‌ر ترس���ی‌ خه‌ڵك‬ ‫بك���ه‌م‪ ،‬خه‌ڵكه‌ك���ه‌ زۆر بێهیوایه‌ ده‌مه‌وێ‌‬ ‫ترسی‌ ئێس���تای‌ خه‌ڵك دیكۆمێنت بكه‌م‪،‬‬ ‫كه‌ خه‌ڵكیی‌ ده‌دوێنم زۆربه‌یان له‌روداوێكی‌‬ ‫نه‌زانراو ده‌ترسن‪ ،‬ده‌شترسن خۆپیشاندان‬ ‫بكه‌ن‌و دیسان وه‌ك ‪17‬ی‌ شوباتی‌ لێبێت كه‌‬ ‫خه‌ڵكێك ده‌سكه‌وتی‌ سیاسی‌‌و سوده‌كانی‌‬ ‫ده‌چننه‌وه‌و خه‌ڵكێكیش ناوبڕاو ده‌ین یان‬ ‫كوڕیان ده‌كوژرێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ده‌مه‌وێ‌ كارێك له‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫بكه‌م خه‌ڵكه‌كه‌ بۆچی‌ ده‌ترس���ێت؟ بۆچی‌‬ ‫ئ���ه‌و چه‌ك���داره‌ی‌ ته‌قه‌ ده‌كات خۆیش���ی‌‬ ‫ب���اوه‌ڕی‌ به‌كاره‌كه‌ی‌ نییه‌‌و ده‌ش���یكات؟‬ ‫دیكۆمێن���ت كردنی‌ ئه‌م س���اته‌وه‌ختانه‌ش‬ ‫گرنگه‌"‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ی‬ ‫ی كاره‌كان ‌‬ ‫ی ته‌واو كردن ‌‬ ‫خه‌ریك ‌‬ ‫ی‬ ‫ماوه‌یی‌ پێشوتری‌‌و خۆت به‌ته‌واوه‌ت ‌‬ ‫س���ه‌رقاڵ كردوه‌‪ ،‬ته‌ندروس���تیت‬ ‫پێویستی‌ به‌چاودێریه‌‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )607‬سێشه‌ممه ‪2017/12/26‬‬

‫ئەرێ یەکێتی‬ ‫بۆچی فریای‬ ‫خۆی ناکەوێ؟‬ ‫سەاڵح زانا‬ ‫دۆخی یەکێتی رۆژ لە‌دوای رۆژ خراپتر‬ ‫دەبێت‪ ،‬لە‌هەڵبژاردنی رابردوی پەرلەمانی‬ ‫کوردس���تاندا یەکێت���ی (‪ )18‬کورس���ی‬ ‫بەدەس���تهێنا‪ ،‬ئێس���تا یەکێتی لەبەر ئەم‬ ‫هۆیانەی خوارەوە زۆر الوازتر بوە؛‬ ‫‪ )1‬ملمالن���ێ‌و دوبەرەکیەکانی ناوخۆی‬ ‫زۆر زیاتر بوە‪.‬‬ ‫‪ )2‬بەره���ەم س���اڵح‌و الیەنگران���ی لێی‬ ‫جیابونەتەوە‪.‬‬ ‫‪ )3‬بێ هەڵوێس���تی یەکێتی لە‌کێش���ەی‬ ‫پۆستی س���ەرۆکایەتی هەرێم‌و پشتیوانی‬ ‫کردن���ی بارزان���ی لە‌پرس���ی ریفران���دۆم‪،‬‬ ‫کاریگەریەک���ی خراپی هەبو لەس���ەر الواز‬ ‫کردنی پێگەی جەماوەری یەکێتی‪.‬‬ ‫‪ )٤‬بەش���ێکی زۆری بەرپرس���یاریەتی‬ ‫شکستی کورد لە‌کەرکوک لە‌مانگی (‪)10‬ی‬ ‫ئەم ساڵ خرایە ئەستۆی یەکێتی‪.‬‬ ‫‪ )٥‬یەکێت���ی مامەڵەیەک���ی زۆر هەڵەی‬ ‫لەگ���ەڵ خۆپیش���اندانەکانی ئ���ەم چەند‬ ‫رۆژەی دوایی���دا کرد‪ ،‬لەبری پش���تیوانی‬ ‫ک���ردن لە‌نارەزایی خەڵک بڕیاری دا بەهێز‬ ‫سەرکوتی خۆپیشاندانەکان بکات‪ ،‬بەمەش‬ ‫رقێک���ی زۆری الی خەڵک دروس���ت کرد‬ ‫بەرامبەر بە‌خۆی‪.‬‬ ‫ئەگەر بە‌وردی سەرنجی دۆخی یەکێتی‬ ‫بدەین‪ ،‬چەندین پرسیارمان دەربارەی ئەم‬ ‫حیزبە‌بۆ دروست دەبێت‪ ،‬ئاخۆ لەبەر چی‬ ‫سەرکردایەتی یەکێتی لە‌بری ئەوەی هەوڵ‬ ‫بدات خەڵ���ک بەرامبەر بە‌خۆیان ئاش���ت‬ ‫بکەن���ەوە رۆژ ل���ە‌دوای رۆژ خەڵک زیاتر‬ ‫لە‌خۆی���ان دەتۆرێنن؟ ئایا س���ەرکردایەتی‬ ‫یەکێتی دۆخ���ی حیزبەکەی���ان لەبەرچاو‬ ‫نیە ی���ان س���ەرقاڵن بە‌هەندێ کێش���ەی‬ ‫الوەکیەوە؟ ئایا لە‌تێڕوانینی سەرکردایەتی‬ ‫یەکێتیدا بە‌تەنگەوە هاتنی ئایندەی حیزب‬ ‫لە‌یەکالکردنەوەی ملمالن���ێ ناوخۆییەکان‬ ‫گرنگتر نیە؟‬ ‫زۆر ئاشکرایە ئەگەر یەکێتی بەم دۆخەی‬ ‫ئێستاوە بچێتە ناو پرۆسەی هەڵبژاردنەوە‪،‬‬ ‫دوچاری شکس���تێکی زۆر گەورە دەبێت‪،‬‬ ‫س���وتاندنی بارەگاکان���ی یەکێتی لە‌الیەن‬ ‫خۆپیش���اندەرانەوە‪ ،‬پەیامێک���ی زۆر‬ ‫ترس���ناکە بۆ س���ەرکردایەتی ئەم حیزبە‪.‬‬ ‫‌ئەم���ە دەریدەخ���ات ک���ە یەکێت���ی ئەم‬ ‫خۆشەویستیەی جارانی الی خەڵک نەماوە‪،‬‬ ‫خەڵک بەش���ێکی زۆری بەرپرس���یاریەتی‬ ‫ئەم دۆخەی ئێس���تای کوردستان دەخاتە‬ ‫ئەس���تۆی یەکێتی‪ ،‬پێویس���ت بو یەکێتی‬ ‫س���ودێکی زۆر لە‌روداوەکان���ی ئەم چەند‬ ‫رۆژەی دوایی وەربگرێ���ت‪ ،‬دەبوایە لە‌بری‬ ‫پەن���ا بردنە بەر توندوتی���ژی خۆی کردبا‬ ‫بە‌خاوەنی داخوازیەکانی خەڵک‪ ،‬ئامادەیی‬ ‫خۆی نیشانبدایە بۆ هەوڵدانێکی راستەقینە‬ ‫لە‌پێناو چارەسەر کردنی بارودۆخی واڵت‪،‬‬ ‫بەرەس���می داوای لە‌حکوم���ەت کردبا کە‬ ‫چارەس���ەرێکی بە‌پەلە‌و گونجاو بدۆزێتەوە‬ ‫ب���ۆ ئەم هەلومەرجەی ک���ە هاتۆتە پێش‪،‬‬ ‫داوای کردب���ا ئەگەر حکوم���ەت لە‌توانایدا‬ ‫نی���ە ئەم بارودۆخە چارەس���ەر بکات ئەوا‬ ‫ه���ەوڵ بدات بە‌هەر ش���ێوەیەک بێ لەگەڵ‬ ‫حکومەت���ی ناوەندیدا رێک بکەوێت‪ ،‬ئەگەر‬ ‫لە‌کاتێکدا حکومەت���ی هەرێم ئامادە نەبێ‬ ‫هیچ هەن���گاوێ بنێ ب���ۆ تێپەراندنی ئەم‬ ‫دۆخە‪.‬‬ ‫یەکێت���ی دەیتوان���ی ئامادەی���ی خۆی‬ ‫نیش���ان ب���دات ب���ۆ وتوێژ ک���ردن لەگەڵ‬ ‫بەغدا لە‌پێناو چارەس���ەرکردنی بارودۆخی‬ ‫(زۆنی س���ەوز) بێگومان ئەو کات یەکێتی‬ ‫پشتیوانیەکی بەهێزی جەماوەری بەدەست‬ ‫دەهێن���ا‪ ،‬ئەمەش دەبوە هۆی هاتنە ئارای‬ ‫ئاش���تبونەوەیەکی باش لە‌نێوان یەکێتی‌و‬ ‫جەماوەردا‪.‬‬ ‫لە‌راستیدا ئەوەی زۆر جێگەی تێڕامانە‪،‬‬ ‫ملمالنێی جەمسەرەکانی نێو یەکێتی باڵی‬ ‫بەسەر سیاسەتی گشتی حیزبەکەدا کێشاوە‪،‬‬ ‫جەمسەرێکیان بەرامبەر بە‌خۆپیشاندەران‬ ‫زۆر توندە‌و جەمس���ەرێکی تر هاوس���ۆزی‬ ‫دەردەبڕێ بەرامبەر بە‌خۆپیش���اندانەکان‪،‬‬ ‫بە‌تەواوی هەس���ت ب���ەوە دەکرێ کە باڵی‬ ‫دەست رۆیشتووی ناو یەکێتی هەوڵدەدات‬ ‫س���ود لەم دەرفەتە وەربگ���رێ بۆ پاکتاو‬ ‫کردنی پێگەی نەیارەکانی لە‌ناو حیزبدا‪.‬‬ ‫جێگ���ەی داخ���ە کە ئەم���ڕۆ هیچ کەس‬ ‫نابین���رێ بە‌راس���تی لە‌خەم���ی دوا رۆژی‬ ‫یەکێتی���دا ب���ێ‪ ،‬ئایا س���ەرکردەکانی ئەم‬ ‫حیزبە‌بی���ر لەوە ناکەن���ەوە ئەگەر یەکێتی‬ ‫داهاتویەک���ی خراپی هەبێت ئەوا هەمویان‬ ‫بە‌دۆڕاوی لە‌یاریەکە دێنە دەرەوە‪ ،‬بە‌راستی‬ ‫دوا رۆژی یەکێتی لە‌مەترس���یدایە کەواتە‬ ‫بۆچی یەکێتی فریای خۆی ناکەوێ؟!‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫بیروڕا‬

‫خۆگۆڕینی گۆڕان‬ ‫ئەحمەد محەمەد ئاباڵخی‬ ‫پێش هەمو ش����ت پێویستە بگەڕێینەوە‬ ‫بۆ سروش����تی دروس����تبونی گۆڕان‪ ،‬دوای‬ ‫ئەوەی لە‌دوا کۆنگرەی یەکێتی نیشتمانی‬ ‫کوردس����تان‪ ،‬مام جەالل زوربەی گلەیی‌و‬ ‫رەخنەکان����ی ئاڕاس����تەی نەوش����یروان‬ ‫ک����رد‌و نەوش����یروانیش بە‌چەند ئەڵقەیەک‬ ‫لە‌ڕۆژنامەکان����دا وەاڵم����ی دای����ەوە‪ ،‬ک����ە‬ ‫ئێستا نوسینەکانی هەردوکیان سەبارەت‬ ‫بە‌یەکتری لە‌دوتوێی کتێبێکدا چاپکراوە‪،‬‬ ‫هەروەه����ا نەوش����یروان مس����تەفا بین����ی‬ ‫شکستی خوارد لە‌ڕیفۆرم‌و ئاڵوگۆڕەکانی‬ ‫ن����او یەکێت����ی‌و خ����ۆی زەرەرمەن����د بو‬ ‫تێی����دا‌و لەجێگ����ری‌س����کرتێری یەکمەوە‬ ‫چوە پلەی خوارتر لە‌مەکتەبی سیاس����ی‬ ‫یەکێتیدا‌و کۆسرەت رەس����وڵ‌و د‪.‬بەرهەم‬ ‫بون بە‌س����کرتێری یەک����ەم‌و دوەم‪ ،‬ئیتر‬ ‫نەوشیروان بیری لەوە کردەوە کە یەکێتی‬ ‫جێبهێڵ����ێ‪ ،‬بەاڵم حەزیش����ی ب����ەوە نەبو‬ ‫ک����ە رۆڵی لە‌کوردوس����تانێکدا نەمێنێ کە‬ ‫خەبات����ی زۆری تێدا ک����ردوە‪ ،‬خۆ ئەگەر‬ ‫هەر لە‌سەرەتاوە نەوشیروان نیازو مەرامی‬ ‫خۆی بە‌م����ام جەالل بوتای����ە‪ ،‬کە نیازی‬ ‫دروستکردنی رێکخراوێکی سیاسی هەیە‌و‬ ‫بەشێک لە‌کادرو ئەندامان‌و سەرکردایەتی‬ ‫یەکێتی لەگ����ەڵ خۆی ئەب����ات‪ ،‬هەڵبەت‬ ‫ئ����ەو هاوکاریەی لە‌مام جەاللەوە دەس����ت‬ ‫نەئەکەوت کە بە‌ناوی کۆمپانیای وش����ەوە‬ ‫وەریگ����رت‪ ،‬کە بریتی ب����و لە‌چەند ملیۆن‬ ‫دۆالرێک‌و ئەو بینایەی کە بۆ فەرمانگەی‬ ‫پاسپۆرت‌و مانەوە لە‌سلێمانی دروستکرابو‪،‬‬ ‫لەگ����ەڵ گ����ردی زەرگەتە‪ ،‬نەوش����یروان‬ ‫کۆمپانی����ای وش����ەی دروس����تکرد وەک‬ ‫دەستگایەکی میدیایی‌و رۆشنبیری‌و لە‌پاڵ‬ ‫ئەوەدا کەوتە ئەوەی یەکە یەکە‌و بە‌کۆمەڵ‬ ‫کادر‌و ئەندامانی یەکێتی لە‌ڕێکخستنەکانی‬ ‫خوارەوە تا س����ەرکردایەتی رابکێشێت بۆ‬ ‫ناو ئەو کۆمپانیایە‪ ،‬کاتێکیش کە زانی بوە‬ ‫بە‌خاوەنی ئەو پانتاییە جەماوەرییەی کە‬ ‫خۆی مەبەستێتی‪ ،‬ئیعالنی دروستکردنی‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕانی کرد‪ ،‬زەمینە لەبارەکان‬ ‫چیب����ون بۆ دروس����تبون‌و گەورەبونی ئەو‬ ‫بزوتنەوەیە؟ بە‌ڕای من ئەمانەی خوارەوە‬ ‫ب����ون‪ ،‬کە رەنگە کاس����انی ت����ر بیرو رای‬ ‫جیاوازی����ان هەبێ����ت یا خاڵ����ی زیاتریان‬ ‫لە‌پێ����ش چاو بێت‪ ،‬ب����ەاڵم هەرە گرنگیان‬ ‫ئەمانەبون‪:‬‬ ‫‪-1‬نەوش����یروان خۆی وەک کەس����ێکی‬ ‫خوێنەوار‌و نوس����ەری ناو س����ەرکردایەتی‬ ‫سیاس����ی یەکێتی خاوەنی کەسایەتیەکی‬ ‫وابو کە بەش����ێکی زۆر لە‌ڕێکخستنەکانی‬ ‫ناو یەکێتی باوەڕیان پێی بو‪.‬‬ ‫‪-2‬کەس����انێک لە‌ن����او یەکێتی����دا رازی‬ ‫نەبون لە‌ئەدای یەکێت����ی‌و ئومێد بڕاوبون‬ ‫لە‌گۆڕان����کاری چ لە‌ناو کۆم����ەڵ‌و چ لە‌ناو‬

‫یەکێتی‪ ،‬بۆیە ئەو هیوایەیان بە‌نەوشیرواندا‬ ‫هەڵواس����تی کە گۆڕانکاری ب����کات لە‌ناو‬ ‫کۆمەڵ‌و سیستمی بەڕیوەبردن‪.‬‬ ‫‪-3‬کەسانێکی زۆر هەبون سەردەمانێکی‬ ‫زۆر بەتەمابون پارچە کێکێکیان دەس����ت‬ ‫بکەوێت لە‌ناو یەکێتیدا چ وەک پلەو پایەو‬ ‫چ وەک پارەو دەس����تکەوتی مادی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دوای ئ����ەوەی بەریان نەک����ەوت‌و نۆرەیان‬ ‫نەهات‌و مەیئ����وس بون‪ ،‬لەداخا یەکێتیان‬ ‫بەجێهێش����ت بە‌ئومێ����دی ئ����ەوەی لەمال‬ ‫شتێکیان دەست بکەوێت‪.‬‬ ‫‪-4‬ل����ە ن����او یەکێتیدا کەس����انێکی زۆر‬ ‫قین ل����ەدڵ هەبون بەرانب����ەر پارتی‪ ،‬کە‬ ‫هەندێکیان لە‌ڕوی سیاسیەوە ناڕازی بون‬ ‫لە‌سیاسەتی پارتی‌و رەنگە کەسانێکیشیان‬ ‫تیابێ����ت ک����ە زەرەرمەند بوە بە‌دەس����تی‬ ‫پارتی‪ ،‬یا کەس����وکاری لە‌شەڕی ناوخۆدا‬ ‫بەدەس����تی ئەوان ش����ەهید بوە‪ ،‬ئەم رقە‬ ‫وای کردبو کە ناڕازی ب����ن لەو رێکەوتنە‬ ‫س����تراتیژیەی نێوان یەکێت����ی‌و پارتی‌و‪،‬‬ ‫مەکۆیەکیان ئەویست کە دور بێت لە‌هەمو‬ ‫رێکەوتنێک����ەوە لەگ����ەڵ پارت����ی‌و بگرە‬ ‫دوژمنی سەرس����ەختی پارتیش بێت‪ ،‬هەر‬ ‫ئەم گروپە لە‌ناو گۆڕاندا کاریگەری زۆریان‬ ‫هەبو بۆ ئەوەی کە گۆڕان‌و پارتی نەگەنە‬ ‫هیچ رێکەوتنێک‪.‬‬ ‫تا ئێستا گەشتینە ئەو دەرئەنجامەی کە‬ ‫گۆڕان لەسەر الش����ەی یەکێتی دروستبو‪،‬‬ ‫هەر وەک هەندێ����ک لە‌یەکێتیەکان ئەڵێن‬ ‫ئەوەندەی گ����ۆڕان زەرەری لێدان ئەوەندە‬ ‫بەعس زەرەری لێن����ەداون‪ ،‬بێگومان هەر‬ ‫حیزب‌و رێکخراوێک کە دروس����ت ئەبێت‪،‬‬ ‫ئاساییە کە خەڵکانی لە‌دەرەوەی رێکخراوو‬ ‫حیزبەکانی تر ئەندامی بۆ دروست ببێت‌و‬ ‫لە‌هەمان کاتیشدا لە‌رێکخراوو حیزبەکانی‬ ‫تری����ش روی تێبکەن‪ ،‬ب����ەاڵم رێکخراوی‬ ‫گۆڕان تەنها لە‌ئەندامانی پێشوی یەکێتی‬ ‫دروس����ت بو‪ ،‬هەر بۆیە لە‌هەڵبژاردنەکەی‬ ‫دوای دروس����تبونی ئ����ەوان دەنگەکان����ی‬ ‫یەکێتی ب����و بە‌نیوە کەمت����رو ئەوانی تر‬ ‫بون بە‌دەنگی گۆڕان‪ ،‬تاکە تاکە خەڵکێک‬ ‫هەبون ک����ە پەیوەندی حیزبی����ان نەبوە‌و‬ ‫چونەت����ە پاڵ گۆڕان‪ ،‬بەاڵم ئاش����کرابو تا‬ ‫ئەو کاتە یەک ئەندام����ی یەک حیزبی تر‬ ‫نەچوبوە ناو گۆڕان‪.‬‬ ‫گ����ۆڕان س����ەرەتا وەک ئۆپزس����ێۆن‬ ‫دەرک����ەوت‌و بەردەوام رەخن����ەی لە‌کەم‌و‬ ‫کورتیەکان����ی حکومەت ئەگ����رت‌و هەوڵی‬ ‫چاککردن����ەوەی جەم����اوەری ئ����ەدا ب����ۆ‬ ‫لێپرس����ینەوەو داوای مافی خ����ۆ کردن‌و‬ ‫دەست راکێش����ان بۆ دزیی دەسەاڵتداران‪،‬‬ ‫هەر بەو هۆیەوە بوە خاوەنی پانتاییەکی‬ ‫باش لە‌جەماوەر‪ ،‬بەتایبەتی لە‌س����لێمانی‌و‬ ‫دەوروبەری‪ ،‬ه����ەر بەو هۆیەش����ەوە بوە‬ ‫خاوەن����ی دەنگێک����ی زۆر لە‌هەڵبژاردنداو‬ ‫سەرکەوتنی بە‌دەست هێنا‌و بوە خاوەنی‬ ‫بڕێکی باش لە‌کورسی پەرلەمان‪.‬‬

‫گۆڕان نەیتوانی‬ ‫شارستانیانە‬ ‫مامەڵە لەگەڵ‬ ‫خۆپیشاندان بکات‌و‬ ‫بە‌ئەجەنداکردنی‬ ‫داوای جەماوەر‬ ‫بەرجەستەبکات‌و‬ ‫هەر ئەوانیش‬ ‫بەرپرسن لە‌ناشیرین‬ ‫کردنی خۆپیشاندان‬ ‫تا ئاستێک هەر‬ ‫ئەڵێن خۆپیشاندان‬ ‫بەڕێوەیە دوکاندارەکان‬ ‫کەلوپەلی کۆگاکانیان‬ ‫ئەبەنە ماڵەوە‬ ‫هەڵە گەورەکانی گۆڕان‪:‬‬ ‫‪ -1‬هەر لە‌کاتی بانگەشەی هەڵبژاردندا‬ ‫یەکێک لە‌دروشمەکانیان (بەرەو دەسەاڵت)‬ ‫بو‪ ،‬بەاڵم کام دەسەاڵت ئەو دەسەاڵتەی‬ ‫کە پش����کێکی بچوکت بە‌دەستەوە بێت‪،‬‬ ‫کە نەتوانی ئ����ەو گۆڕانکاریانە بکەی کە‬ ‫پەیمان����ت بە‌دەنگدەرانی خ����ۆت دابو؟!‬ ‫ئەگەر حیزبێکی ئۆپۆزسیۆن بانگەشەی‬ ‫ئەوە ب����کات ئەبێ هیچ نەب����ێ زۆرینەی‬ ‫دەس����ەاڵتی حکوم����ەت الی ئ����ەو بێت‪،‬‬ ‫بە‌تایبەتی کەناڵە س����ەرەکیەکان‪ ،‬ئەوسا‬ ‫ئەتوان����ێ پالنی خ����ۆی جێبەجێ بکات‌و‬ ‫جەماوەرەکەی خ����ۆی رازی بکات‪ ،‬دەنا‬ ‫ئەویش ئەبێت بە‌بەش����یک لەو دەسەاڵتە‬ ‫کەمتەرخەم����ەی کە پێش����تر خۆی دژی‬ ‫قس����ەی ئەک����رد‌و رەخن����ەی لێئەگرت‌و‬ ‫بەمەش جەماوەرەکەی خۆی لە‌دەس����ت‬ ‫ئەدات‪ ،‬رێک گۆڕان وای بەسەر هات‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەبو لە‌پەرلەمان هەر وەک ئۆپۆزس����یۆن‬ ‫بمێنێت‌و کورسی دەسەاڵت لە‌حکومەتدا‬ ‫قبوڵ نەکات‪ ،‬تا دەنگی دلێر بێت‌و خۆی‬ ‫ش����ەریکی حکومەتێکی شکست خواردو‬ ‫نەبێت‪.‬‬

‫‪ -2‬دوای ئەو هەڵەیە کە لە‌خاڵی یەکەمدا‬ ‫باس����مان کرد‪ ،‬کە زانی هیچی پێناکرێت‬ ‫ئەبو هەر زو لە‌حکومەت بکشێتەوە پێش‬ ‫ئەوەی دەری بکەن‪ ،‬کە دەریش����یانکرد‬ ‫ئەب����و زو بێبەری خۆی ل����ەو حکومەتە‬ ‫ئاشکرا بکات‌و وەزیرەکانی‌و پلە بااڵکانی‬ ‫تری کە تا ئێستاش ماون لەو حکومەتە‬ ‫بکشێنێتەوە‪ ،‬نەک دوای چوار ساڵ ئینجا‬ ‫بڕی����اری ئەوە بدا ئەویش بە‌نیوە ناچڵی‪،‬‬ ‫وەزیرەکان دەس����ت لەکارکێش����انەوەیان‬ ‫پێشکەش کرد‪ ،‬بەاڵم کۆمەڵێک پۆستی‬ ‫ت����ر دڵی����ان نایە دەس����تی لێب����ەردەن‬ ‫وەک بەڕێوەب����ەری گش����تی‌و قایمق����ام‌و‬ ‫بەڕێوەبەری ناحیەو پارێزگار‪ ...‬هتد‪ ،‬کە‬ ‫ئەمە ئەوە ئەگەیەنێت هێش����تا شەریکن‬ ‫لەو شکستەی حکومەت‌و بەشێکی شانی‬ ‫خۆیان ئەگرێت����ەوە‪ ،‬بۆی����ە جەماوەری‬ ‫راپەریوی کوردستان لە‌ڕۆژانی ‪19‬و‪12/20‬‬ ‫ئۆفیس‌و بارەگاکانی ئەوانیشیان لە‌چەند‬ ‫شوێنێک سوتاند‪.‬‬ ‫‪ -3‬ل����ە‪ 17‬ش����وباتی ‪ 2011‬ئ����ەوان‬ ‫هاندەری خۆپیش����اندان بون‪ ،‬گەورەترین‬ ‫خۆپیشاندانیش بو لە‌مێژوی ئەم دواییەی‬ ‫س����لێمانیدا‪ ،‬بەاڵم لەبەر ئ����ەوەی پالنی‬ ‫باشیان نەبو نەیانتوانی باش پێشرەوایەتی‬ ‫بکەن‌و ش����ەرمنانەو ترس����نۆکانە خۆیان‬ ‫بە‌خاوەن����ی ئەزان����ی‪ ،‬بۆی����ە جڵ����ەوی‬ ‫خۆپیش����اندانەکەیان لە‌دەست داو کەوتە‬ ‫دەست هێزە ئیسالمیەکان‌و کەسانی گێرە‬ ‫ش����ێوێن‪ ،‬بە‌دەستی دەرەکی بوە ئاژاوەو‬ ‫خراپ ش����کایەوە‪ ،‬بۆیە بە‌فەرمی خۆیان‬ ‫لێبێبەری کردو وتیان ئێمەی لە‌پشتەوە‬ ‫نین‌و پەیوەندیمان پێوەی نیە‪.‬‬ ‫‪ -4‬هەندێ����ک جموجوڵیت����ر لە‌بابەتی‬ ‫خۆپیش����اندان ل����ە‌دوای ئەوە دروس����ت‬ ‫بو کە ئەمیش س����ەرەتا بە‌بانگەش����ەی‬ ‫ئەوان بو بەاڵم ئەمەش����یان بۆ کۆنترۆڵ‬ ‫نەک����راو خەڵکی گێرەش����ێوێنیان تێکەڵ‬ ‫بو‪ ،‬ئەڕاس����تەکەی گۆڕا بۆ شڕەخۆری‌و‬ ‫هێرشکردنە سەر دوکان‌و ماڵی خەڵکی‌و‬ ‫تااڵنکردن‌و شکانی گڵۆپ‌و دارتێلی سەر‬ ‫ش����ەقامەکان‌و شکاندنی دارو وێرانکردنی‬ ‫باخچەو سەوزایی سەر شەقامەکان‪.‬‬ ‫لەو چ����وار خاڵەی س����ەرەوەدا بۆمان‬ ‫دەرئەکەوێت کە‪:‬‬ ‫‪ -1‬گ����ۆڕان نەیتوان����ی شارس����تانیانە‬ ‫مامەڵ����ە لەگ����ەڵ خۆپیش����اندان بکات‌و‬ ‫بە‌ئەجەنداکردن����ی داوای جەم����اوەر‬ ‫بەرجەس����تەبکات‌و‪ ،‬ه����ەر ئەوانی����ش‬ ‫بەرپرسن لە‌ناشیرین کردنی خۆپیشاندان‬ ‫تا ئاس����تێک هەر ئەڵێن خۆپیش����اندان‬ ‫بەڕێوەی����ە دوکان����دارەکان کەلوپەل����ی‬ ‫کۆگاکانی����ان ئەبەنە ماڵ����ەوە‌و خەڵکی‬ ‫ئەکەون����ە خ����ۆ ب����ۆ پاراس����تنی ماڵ‌و‬ ‫ش����وێنەکانیان‪ ،‬وەک خۆپیشاندان دایمە‬ ‫سروش����تی بریتی بوبێ����ت لە‌تااڵنکردن‌و‬ ‫تەعەدا کردن لە‌خەڵکی‪.‬‬

‫‪ -2‬ش����ێوازو ناوەڕۆکی ئۆپۆزس����یۆن‬ ‫بونی����ان ش����ێواند‪ ،‬لە‌هەمو دنی����ا نەبوە‬ ‫لە‌دەسەاڵتیش����دا بیت‌و ئۆپۆزسیۆنی ئەو‬ ‫دەسەاڵتەش بیت‪.‬‬ ‫ئێستای گۆڕان‬ ‫گۆڕان ل����ە‌دوا کۆبونەوەی جڤاتەکەیان‬ ‫بڕیاری ئەوەیان دا کە ببنە ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫کە لەو ب����اوەڕەدام ناتوانن هیچ رۆڵێکی‬ ‫کاریگەریان هابێت نە بۆ چاکس����ازی‌و نە‬ ‫بۆ گۆڕینی دەسەاڵت لەبەر ئەم هۆیانەی‬ ‫خوارەوە‪:‬‬ ‫‪ -1‬ئەوانەی سەرکردایەتی گۆڕان ئەکەن‬ ‫نە لەدەرەوەی دەسەاڵت‌و نە لە‌ناوەوەی‬ ‫دەس����ەاڵت گۆڕانکاریان پێناکرێت‪ ،‬نەک‬ ‫تەنها ب����ە‌ڕای من بەڵکو ئەوەی ئێس����تا‬ ‫لە‌ش����ەقامدا باس ئەکرێ����ت‪ ،‬ئەوەیە کە‬ ‫ئەمانە خۆیان کاتێک لە‌ترۆپکی دەسەاڵتدا‬ ‫بون لە‌ناو یەکێتیدا کە یەکێتی ئەو کاتە‬ ‫یەکێک بو لە‌حیزبە‌‌گەورە کاریگەرەکانی‬ ‫س����ەر گۆڕەپانی باش����وری کوردستان‪،‬‬ ‫بۆ نەیانتوان����ی هیچ گۆڕانکاریەک بکەن‪،‬‬ ‫ه����ەر ئەوان نەبون لە‌مەکتەبی سیاس����ی‬ ‫یەکیت����ی ک����ە کارگوزارێ����ک نەیئەتوانی‬ ‫لە‌فەرمانگەیەکدا دامەزرێت‪ ،‬پش����تگیری‬ ‫ئەوان����ی پێنەبوایە‪ ،‬ئەی خێرە ئێس����تا‬ ‫سەدو هەشتا پلە گۆڕاون‪ ،‬بەو پەلەپەلە‬ ‫هەر کراس‌و بۆینباخ ئەگۆڕێ نەک فکر‌و‬ ‫مێشک‪.‬‬ ‫‪ -2‬ئەوەتا تا ئێستاش لە‌دەسەاڵتێکی‬ ‫گەندەڵ دڵیان نایە هەندێک لە‌بەرپرس����ە‬ ‫حکومیەکانی ئەوان کە لەس����ەر لیستی‬ ‫ئەوان دانراون بیانکشێننەوە‬ ‫‪ -3‬گۆڕان وەک بزوتنەوەیەکی عیلمانی‬ ‫دیموکراسی س����ەیر ئەکرا‪ ،‬ئێستا دەست‬ ‫تێکەڵکردنی لەگەڵ کۆمەڵی ئیس��ل�امی‪،‬‬ ‫کام عیلمان����ی‌و کام دیموکراس����ی‪ ،‬ک����ە‬ ‫ئاش����کرایە کۆمەڵی ئیس��ل�امی لە‌س����ەر‬ ‫بناغ����ەی ئیخوان����ەو پەلێکی بە‌دەس����ت‬ ‫ئەوانەوەیەو پەلەکەی تریشی دەسەاڵتی‬ ‫ش����یعەی دەوڵەت����ی ئیس��ل�امی ی����اری‬ ‫پێئ����ەکات‌و ئەش����یەوێ بە‌زوتری����ن کات‬ ‫بیداتە دەس����ت فەرمانڕەوایانی شیعەی‬ ‫عێراق����ی‌و هەر بۆ ئ����ەوەش کار ئەکات‪،‬‬ ‫کەوات����ە گۆڕان ب����ەو سیاس����ەتە رازیە‬ ‫کە کوردوس����تان بگەڕێتەوە بندەس����تی‬ ‫حوکمی شۆڤێنی‌و رەگەزپەرستی عێراق‪،‬‬ ‫ناتوانن نکوڵی لەوە بکەن ئەوەتا ئەندام‬ ‫پەرلەمانەکانیان لە‌پەرلەمانی عێراق کار‬ ‫بۆ ئەوە ئەکەن‌و لە‌چەند بۆنەدا ئەوەیان‬ ‫سەلماندوە‪.‬‬ ‫ئیتر ئەم سیاسەتی ئۆپۆزسیۆن بونەی‬ ‫لەگەڵ کام رێبازی نیش����تمان پەروەری‌و‬ ‫دیموکراس����یدا ی����ەک ئەگرێت����ەوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫بەڕای من گۆڕان شەقامی کوردی دۆڕان‌و‬ ‫جارێکی تر نابێتەوە بە‌خاوەنی ئەو ژمارە‬ ‫کورسیەی کە ئێستا هەیەتی‪.‬‬

‫چۆن بەرگری لە‌ئازادی بکەین؟‬

‫(ئێن ئاڕ تی‌و دەسگیرکراوەکان وەک نمونە)‬ ‫هیدایەت مەال عەلی‬ ‫ئەگەر بمانەوێت قس���ە لەسەر ئازادی‬ ‫بیرورادەربڕین‌و بەکردەوە بەرگری لێکردنی‬ ‫بکەی���ن‪ ،‬دەبێ���ت ل���ەڕوی پراکتیکیەوە‬ ‫بگەڕێین���ەوە ب���ۆ راب���وردو‪ ،‬دەبوای���ە‬ ‫بە‌هەڵس���وڕانی پێش���وترمان مسۆگەری‬ ‫ئێس���تای پاراستنی س���ەرجەم رەهەندە‬ ‫جیاوازەکانی ئازادیمان بکردایە‪ ،‬نمونەی‬ ‫دەزگاکان���ی راگەیان���دن‪ ،‬هەڵس���وڕاوانی‬ ‫سیاسی‪ ،‬رۆژنامەنووسان‪ ،‬هەموو تاکێکی‬ ‫کۆمەڵگا‪.‬‬ ‫لەئێس���تادا ئیت���ر ناتوانی���ن بڵێی���ن‬ ‫کاردەکەی���ن ب���ۆ ئەوەی (ئێ���ن ئاڕ تی)‬ ‫تااڵن نەکرێت‌و نەسوتێنرێت‌و کڵۆمی دژی‬ ‫ئازادی لە‌پەنجەرەی پەخشەکەی نەدرێت‪،‬‬ ‫لە‌ئێس���تادا ناتوانی���ن بڵێین س���ەرجەم‬ ‫دەس���گیرکراوەکان‪ ،‬لە‌پەرلەمانتارێکەوە‬ ‫تاکو مامۆس���تایەکی ناڕازی‪ ،‬لە‌سەرۆکی‬ ‫جواڵنەوەیەکی سیاس���ی تاکو کرێکارێکی‬ ‫هوش���یار‪ ،‬توانیومان���ە یەکێ���ک لە‌مافە‬ ‫س���ەرەتاییەکانیانمان ب���ۆ بەرجەس���تە‬ ‫کردبن‪ ،‬کە ئازادی هەڵسوران‌و دەربڕینی‬ ‫بیر‌و ئەندێش���ەکانیانە‪ ،‬ئ���ەو چاالکیانەی‬ ‫ئێس���تا دەگوزەرێت بۆ ئایندەی ئازادی‌و‬ ‫داهاتوە‪.‬‬ ‫لەڕوانگ���ەی من���ەوە‪ ،‬ئ���ازادی بیرورا‬ ‫دەربڕین مانای ئ���ەوە نیە کە تەنها رێگا‬

‫بدەیت نەیارەکانت بیروباوەڕەکانی خۆیان‬ ‫بەگوێی کۆمەڵگادا بدەن‪ ،‬ئازادی یانی ئەو‬ ‫مافە سەرەتاییەی کە دەبێت ژینگەی بۆ‬ ‫بخوڵقێنی‌و کاری بۆ بکەیت‪ ،‬ماندو ببیت‬ ‫تاکو نەیارەکانت‌و ئاڕاس���تە جیاوازەکانی‬ ‫دنیابینیت بتوانن پەلوپۆی تێدا بهاوێژن‌و‬ ‫گوزارش���ت لە‌بۆچونەکانی���ان بک���ەن‌و‪،‬‬ ‫سەرس���ەختانە بەرگرییان لێبکەیت‪ ،‬لەم‬ ‫تێڕوانین���ەوە بزان���ن کە ئەم دەس���ەاڵتە‬ ‫س���ەرکوتگەری هەرێمی کوردستان چەند‬ ‫فرسەخ لە‌ئازادیەوە دورە‪ ،‬چەندە نمونەی‬ ‫دەس���ەاڵتێکی س���تەمکار‌و چینایەت���ی‬ ‫بێپڕنسیب‌و مۆڕاڵە‪.‬‬ ‫س���ەرەڕای ئەوەی لە‌‪ ٢٦‬ساڵی رابردوی‬ ‫دەس���ەاڵتی رەش���ی(ی‪.‬ن‪.‬ک‌و پ‪.‬د‪.‬ک)‪،‬‬ ‫سەرکوت‌و کوشتن‌و زیندانیکردن سیمایەکی‬ ‫بێپەردە‌و رەوش���تی سیاسی‌و چیمەنتۆی‬ ‫قایمکردن���ی کورس���ی رژێمەکەیان بووە‪،‬‬ ‫بەاڵم لە‌هەناوی ئەم جەنگڵس���تانی دژی‬ ‫ئازادییەی دەس���ەاڵتدا‪ ،‬سەدان ئینسانی‬ ‫لەخۆبوردو‪ ،‬ئینساندۆس���ت‪ ،‬ئازادیخواز‪،‬‬ ‫مەتریال���ی بەرەیەکی بەرگ���ری لە‌بەهاو‬ ‫کەرامەت‌و پێداویستیە س���ەرەتاییەکانی‬ ‫کۆمەڵگای کوردس���تانبون‪ ،‬شەونخونی‪،‬‬ ‫برسیەتی‪ ،‬فیداکاری‪ ،‬سروشتی هەڵسورانی‬ ‫ئەم بەرەیە ب���ووە‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە تاکو‬ ‫ئێس���تا ئەم بەرە ئینس���انیە نەیتوانیووە‬ ‫ئیس���تێکی راوەش���ێنەر‪ ،‬کە دار‌و بەردی‬ ‫ئەم سیستەمە س���ەرکوتگەرە بهەژێنێت‪،‬‬

‫بەڕووی دەس���ەاڵتدا ب���دات‌و‪ ،‬بەکردەوە‬ ‫ئەم ئیس���تە بیکەیەنە لەمپەرێکی قایمی‬ ‫پاراستنی شکۆ‌و ئازادییەکانی ئینسان‪.‬‬ ‫ئەگەر رۆژی ‪ ١٩٩٥-١١-٢‬لە‌کاتی تاوانی‬ ‫تیرۆرکردنی (حەمەی حەالق‌و هاوڕێکانی)‬ ‫لە‌بازگەی هەرمۆتەی شاری کۆیە‪ ،‬هێزێکی‬ ‫جەم���اوەری فراوانی رێکخ���راو ناڕازیمان‬ ‫لەدژی ئەم تاوانە‪ ،‬بکردایەتە مەتریالێک‌و‬ ‫لەش���کرێکی ناڕازی سەر ش���ەقامەکان‪،‬‬ ‫ئەوا ئێس���تا ئەم دەس���ەاڵتە‌و چەکدارە‬ ‫دەمامکدارەکانی بەئاس���انی نەیانئەتوانی‬ ‫پەالم���اری (ئێن ئار ت���ی) بدەن‌و قوفڵی‬ ‫شاشە‌و مایکەکانیان بکەن‪.‬‬ ‫ئەگ���ەر رۆژی ‪ ١٩٩٧-٩-٨‬لە‌کات���ی‬ ‫تیرۆرکردنی ‪ ٥‬لە‌کادیر‌و پێش���مەرگەکانی‬ ‫(حیزبی دیموکراتی کوردس���تان‪-‬ئێران)‬ ‫لە‌نێ���وان ش���اری دوکان‌و کۆی���ە‪ ،‬وەک‬ ‫بزوتنەوەیەکی شێلگیر‌و بەرپرس لە‌ژیانی‬ ‫تاک���ەکان بهاتینایەت���ە مەی���دان‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بماتوانیانە بەدەسەاڵتمان بوتایە خوێنی‬ ‫ئینس���ان هێڵی س���ورە‌و س���نورمان بۆ‬ ‫ئینسانکوژیەکانیان دابنایە‪ ،‬لە‌ئێستا هێزە‬ ‫چەک���دارە بێمۆڕاڵەکانی���ان نەیاندەتوانی‬ ‫گوللەی چەکەکانیان بکەنە سەرس���نگی‬ ‫منداڵێکی ‪ ١٠‬س���اڵ‌و‪ ،‬لە‌چەند خولەکێکدا‬ ‫لە‌ش���ارێکی وەک (ڕانیە) ‪ ٦‬ئینسانی دڵ‬ ‫پڕ لە‌هیوا‌و نارازی بکەن بەقوربانی‪.‬‬ ‫ئەگ���ەر رۆژی ‪ ٢٠٠٠-٧-١٤‬لە‌کات���ی‬ ‫تیرۆرکردنی ‪ ٥‬لە‌کادیرەکانی (ح ک ک ع)‪،‬‬

‫وەک هێزێکی بەرجەستە‌و سەرسەخت بۆ‬ ‫بەرگری لەئازادی بێقەید‌و شەرتی سیاسی‪،‬‬ ‫ببوینایە بە‌مەچەکێکی پۆاڵئاسای سێبەری‬ ‫ئازادی‌و پارێزەری ش���کۆی ئینسان‪ ،‬ئەوا‬ ‫ئێس���تا ئەم دەسەاڵتە ملهوڕە نەیدەتوانی‬ ‫شەوانە وەک سەردەمی بەعس رەشبگیر‬ ‫ب���کات‌و دەنگە ئ���ازاد‌و ئ���ازاکان راپێچی‬ ‫زیندان���ە تاریکەکانی���ان ب���کات‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بمانتوانیایە هاوکێشەیەکی کۆمەاڵیەتیمان‬ ‫وەک بیردۆزێکی سیاس���ی بەشێوەیەکی‬ ‫فراوان‌و سەقامگیر بەنێوچەوانی دەسەاڵتدا‬ ‫بدایە‪ ،‬ئێستا هێزێکی سەرکوتگەری وەک‬ ‫(پارتی دیموکراتی کوردستان) نەیدەتوانی‬ ‫شارێکی پڕش���کۆی وەک (هەولێر) بکاتە‬ ‫س���ەربازگە‌و زیندانێکی دەرگا‌و پەنجەرە‬ ‫زنجیرکراو‪.‬‬ ‫ئێستاش بۆ ئەوەی بەرگری لە‌ئازادی‌و‬ ‫پاراستنی ش���کۆی ئینس���ان لە‌ئایندەدا‬ ‫بکەین‪ ،‬پێویستە لەم چرکەساتە هەستیار‌و‬ ‫چارەنوسسازەدا وەک هێز‌و بزوتنەوەیەکی‬ ‫خ���اوەن بەرنام���ەی رۆش���ن‌و دەس���ت‬ ‫لەسەرسنگ بەهەمو توانایەکمانەوە خەبات‬ ‫بکەی���ن‌و بێینە مەیدان‪ ،‬خەبات بۆ ئازادی‬ ‫سیاسی‌و کەرامەتی ئینسان لە‌کوردستان‪،‬‬ ‫بەبێ دەس���تبردن بۆ دەسەاڵتی سیاسی‌و‬ ‫ژێرەوژوکردنی ئەم سیس���تەم‌و دەسەاڵتە‬ ‫هی���چ مانایەک���ی واقیع���ی‌و ئامانجداری‬ ‫نابێت‪ ،‬با بۆ ئ���ەم خەباتە هەوڵەکانمان‬ ‫یەکبخەین‪.‬‬

‫پێویستە لەم‬ ‫چرکەساتە هەستیار‌و‬ ‫چارەنوسسازەدا وەک‬ ‫هێز‌و بزوتنەوەیەکی‬ ‫خاوەن بەرنامەی‬ ‫رۆشن‌و دەست‬ ‫لەسەرسنگ بەهەمو‬ ‫توانایەکمانەوە خەبات‬ ‫بکەین‌و بێینە مەیدان‬ ‫خەبات بۆ ئازادی‬ ‫سیاسی‌و کەرامەتی‬ ‫ئینسان لە‌کوردستان‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )607‬سێشه‌ممه ‪2017/12/26‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫میلیتاریزەکردنی شارەکان دوا نمایشی هێزی مانەوە‬ ‫نەوزاد جەمال‬ ‫کێ دۆخەک���ەی گەیان���دە ئەمڕۆو‬ ‫بۆچی؟ بێباکی دەس���ەاڵت‌و سوربونی‬ ‫لەس���ەر سیاس���ەتەکانی‪ ،‬وایک���ردوە‬ ‫خەڵک���ی بەالی���ەوە گرن���گ نییە کێ‬ ‫فەرمان���ڕەوا بێت‪ .‬کێ پێداویس���تییە‬ ‫سەرەتاییەکانی بژێویی دابینکات‪ ،‬نزای‬ ‫خێری بۆ دەکرێ���ت‪ .‬لێرەدا لۆجیکێک‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم لەوێشدا کورتدەهێنێت کە‬ ‫ئەرکی گۆڕان���کاری‌و ئەلتەرناتیڤی ئەم‬ ‫دەس���ەاڵتە بخەینە دەرەوەی خۆمان‌و‬ ‫عەب���ادی‌و هاوش���ێوەکانی رزگارم���ان‬ ‫بکەن‪ .‬ئاخۆ؛ چ ئەزمونێکی باش���مان‬ ‫هەبوە تا قبوڵیانکەین؟‬ ‫هەم���ان لۆجیک���ی هەڵە لەئاس���تی‬ ‫گەنجانیش���دا هەیە؛ ئەوروپا باش���ە‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی ئێرە خراپ���ە‪ .‬حزبەکانی‬ ‫ئۆپۆزس���ێونیش‪ ،‬بەتایب���ەت گ���ۆڕان‬ ‫سەرەتا بەو جۆرە کاریدەکرد‪ :‬خراپیی‬ ‫دەس���ەاڵتی پارتی‌و یەکێت���ی دەکردە‬ ‫خاڵی بەهێزوپێزی خۆی! بێئەوەی بیر‬ ‫لەوە بکاتەوە ئەگ���ەر ئەوانیش بڕۆن‪،‬‬ ‫چ���ۆن دەتوانێ���ت لەوان باش���تر بێت‬ ‫ئەگەر چاکەی خ���ۆی تەنها لەخراپەی‬ ‫ئەواندا کورتبکاتەوە؟‬ ‫خەڵکی بەڕاس���تی پەرێشانە‪ ،‬ئەمە‬ ‫نە نهێنییە‪ ،‬نەڕاپۆرتی س���یخوڕەکان‪.‬‬ ‫ئێستەش کە جموجوڵی خۆپیشاندان‌و‬ ‫بەگژاچونەوەی دەس���ەاڵت لەئارادایە‪،‬‬ ‫شارەکان بەهێزو چەکداری دەمامکدار‬ ‫میلیتاری���زە ک���راون‪ .‬ئای���ا ئەم���ە‬

‫چارەس���ەرەکەیە؟ ب���ا زیندانەکانیش‬ ‫لەخۆپیش���اندەر پڕک���ەن‪ ،‬چیت���ر‬ ‫جێنامێنێت���ەوەو نان‌و خۆراکیش���تان‬ ‫پ���ێ دابی���ن ناک���رێ‪ .‬کارمەندەکانی‬ ‫ئاس���ایش‌و پۆلی���س‌و ئەوانیتریش لەم‬ ‫فەرمان���ە قەرەقوش���یانە ه���ەر بێزار‬ ‫دەبن‪ .‬ئاخر‪ ،‬دیمەنی خواردنی ش���ێلم‌و‬ ‫چا خواردنەوەی هێزەکان لەش���ەقام‌و‬ ‫مەیدانەکانی ش���اردا‪ ،‬دەیسەلمێنێت‪.‬‬ ‫لەئاکامیشدا‪ ،‬خەڵک توڕەترو بەزەبرترو‬ ‫بێبەزەیتر دەستەویەخەیان دەبنەوە‪.‬‬ ‫چەندە هێزەکان توندتربن‪ ،‬ئەوەندەش‬ ‫پەرچەک���ردارو داخڵەدڵ���ی خەڵ���ک‬ ‫قایمت���ر دەتەقێت���ەوە‪ .‬چیتر‪ ،‬تەمەنی‬ ‫دەس���ەاڵت بەزەبری هێزو داپڵۆس���ین‬ ‫درێژ نابێتەوە‪ .‬لەکاتێکدا‪ ،‬نەپشتیوانی‬ ‫جیهان���ی‌و دەرەکیتان هەیە‪ ،‬نە پێگەو‬ ‫گرنگیت���ان وەک جاران���ە‪ .‬مەترس���ی‬ ‫نەمان لەهەگبەو ئەنجامی کردەوەکانی‬ ‫خۆتاندایە‪ .‬هەر ساتێک دێت کە جڵەوی‬ ‫دەس���ەاڵتتان لەدەس���تکەوێت‪ .‬چیتان‬ ‫چاند‪ ،‬بەدەس���تی خۆتان دەیدورنەوە‪.‬‬ ‫پێدەچێت کە دەرفەتی چاکبونیش���تان‬ ‫لەدەس���تدا‪ ،‬جگە لەکوشتوبڕی گشتی‬ ‫هیچتر نەماوەتەوە‪.‬‬ ‫هێ���زە ئەمنی���ە هاوزمانەکەم���ان‪،‬‬ ‫س���یمای س���وپایەکی بیان���ی‌و نامۆ‬ ‫رەفت���اری لەگەڵ گەنجی توڕەدا هەیە‪.‬‬ ‫وەک داگیرکەرێک���ی دەرەکی لەچاوی‬ ‫خەڵکیدا پێناس���ە دەکرێت‪ .‬ئەزانین‪،‬‬ ‫پێویستە ئاس���ایش‌و پۆلیس‌و چاالکی‬ ‫مەدەن���ی کارا بن‪ ،‬ب���ەاڵم ناکرێت ئەو‬ ‫هەستەشمان ال دروستکەن کە لەباتی‬

‫پاراس���تنی گیان‌و م���اڵ‌و مافەکانیان‪،‬‬ ‫لەشکرێکە دژ بەهاواڵتیان‪ .‬کاتێک کە‬ ‫بەچاوی مۆن‌و گرژو گومانەوە دەڕوانن‪،‬‬ ‫ئیتر خەڵکیش بەچاوی جەندەرمەیەکی‬ ‫سەرکوتکەرەوە دەیانبینن‪ .‬لەکاتێکدا‬ ‫رۆڵ���ەی واڵتەک���ەو خ���زم‌و کەس���ی‬ ‫خۆپیش���اندەرانن‪ .‬لەنێوان پاراستنی‬ ‫س���ەقامگیری‌و بەکارهێنانی���ان وەک‬ ‫داردەستی سەرکوتکارییدا‪ ،‬تاڵە مویەک‬ ‫ئەم هێزانە جیا دەکاتەوە‪ :‬روانگەیەکی‬ ‫مرۆڤدۆس���تانەیە‪ :‬خۆپیش���اندەران‬ ‫نەدوژمن‌و نەتاوانبارن‪.‬‬ ‫ت���ا نمای���ش‌و زەب���ری هێ���زەکان‬ ‫لەش���ارەکاندا زۆرتر بێت‪ ،‬ئەوەندەش‬ ‫الوازی دەسەاڵت‌و ترس���ی مانەوەیان‬ ‫دەردەخات‪ .‬الس���ەنگی هێز لەوەدایە‪:‬‬ ‫بەکارهێنان���ی هێ���زی رەق(چ���ەک)‬ ‫لەبەرامبەر هێزی نەرمدا(خۆپیشاندان)‬ ‫دەس���تکراوەیە‪ .‬خودی پارادۆکسەکە‪:‬‬ ‫حکوم���ەت لەفۆرم���ی س���ەربازو‬ ‫چەکبەدەس���تدا دیارە‪ ،‬لەباشترکردنی‬ ‫بژێوی���ی‌و گوزەرانی خەڵکی���دا ونە‪.‬‬ ‫ئامرازەکانی سەرکوتکردن‌و راپێچکردنی‬ ‫کارای���ە‪ ،‬بەاڵم توانای لێپرس���ینەوەی‬ ‫لەگەندەڵکارو خراپکەرانی دۆخەکەدا‪،‬‬ ‫ئیفلیجە!‬ ‫خۆ پێش���اندەرانیش دەبێت هەژانی‬ ‫گش���تی لەگەڵ تێکدان‌و وێرانکارییدا‬ ‫تێکەڵ نەکەن‪ .‬خۆپیش���اندان لوتکەی‬ ‫هۆش���یاری نیش���تمانی‌و ئینتمایەکی‬ ‫راستەوخۆیە بۆ بەهای دادوەری‪ ،‬نەک‬ ‫پەرچەرکردارێک���ی ش���ێواوو رۆحێکی‬ ‫تۆڵەکاران���ە‪ .‬گۆڕینەوەی س���تەمکار‪،‬‬

‫بەتێک���دەر کارەس���اتبارە! ئەقڵیەتی‬ ‫هێزخواز‪ ،‬لەباتی بەدواچونی پاڵنەرو‬ ‫هۆکارەکانی خۆپیش���اندان‪ ،‬پاساوی‬ ‫تۆمەتبارکردنی بەدەس���تی دەرەکی‪،‬‬ ‫گێرەشێوێنیی کردۆتە چەپۆک‪ .‬دواجار‪،‬‬ ‫داپڵۆس���ینی نارەزایەتییەکان بەکاری‬ ‫تێکدەران���ەی س���وتاندن‌و وێرانکردنی‬ ‫شوێنە گشتییەکان پاساو دەدرێتەوە‪.‬‬ ‫بێگومان‪ ،‬کە پرسی گشتی‪ ،‬خواستی‬ ‫ماف���ەکان دەگۆڕدرێ���ت ب���ۆ تێکدانی‬ ‫سەقامگیری‪ ،‬ئیتر بەبیانوی پاراستنی‬ ‫ئاسایشەوە‪ .‬دەستوەشاندن لەخەڵک‬ ‫شەرعیەت وەردەگرێت‪.‬‬ ‫دەس���ەاڵتی س���لێمانی بەم پاساوە‬ ‫ئیشدەکات‪ .‬هەولێریش خۆپیشاندانەکان‬ ‫بەس���یناریۆی جیابون���ەوەو دابڕان���ی‬ ‫دەڤەرەک���ە دەزانێت‪ .‬لەم���ەدا پارتی‌و‬ ‫یەکێتی دەبنە هاوچارەنوس‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫پاشئەوەی گۆڕان‌و کۆمەڵ لەحکومەت‬ ‫کشانەوە‪ .‬ئەم دو هێزە باوەش بۆ یەکتر‬ ‫دەکەنەوەو ناردنی هێزی پش���تیوانیش‬ ‫رێیتێدەچێ���ت! ئەگەرچ���ی پارت���ی‬ ‫متمانەی بەهەندێک س���ەرانی یەکێتی‬ ‫پاش ریفراندۆم‪ -‬لەقە‪ ،‬ناچارە هاوکار‬‫بێت تاپریش���کی ئاگرەکە نەیگرێتەوە!‬ ‫بەداخەوە‪ ،‬ئەم دەسەاڵتدارانە ئەوایانکرد‬ ‫ک���ە نەی���ارو دوژمنە کالس���یکیەکانی‬ ‫کورد(ع���ەرەب‪ ،‬ت���ورک‌و ف���ارس)‬ ‫نەیانتوان���ی‪ :‬رکبون���ەوە لەکوردبون‪،‬‬ ‫بێزکردنەوە لەکوردس���تان بەدەس���تی‬ ‫کورد خۆی! ئیتر‪ ،‬خەڵک هەستدەکات‬ ‫بەنگالدیش���ییەکە(کەمتریش) لەزێدی‬ ‫خۆیدا‪.‬‬

‫بایز رەشید‬

‫دواج���ار گیانی بەخش���ی‪ ،‬تەنانەت‬ ‫گاندی���ش دامەزرێن���ەری تی���ۆری‬ ‫ناتەندوتی���ژی لە‌خۆی���ەوە دەس���تی‬ ‫پێک���رد بەدەس���تبەرداربونی لە‌کۆی‬ ‫دەس���کەوتە مادیەکان‌و هەڵبژاردنی‬ ‫ژیانێک���ی ه���ەژار ئاس���ایانە لە‌گەڵ‬ ‫گەلەکەی مای���ەوە‪ .‬هەروەها ماندێال‬ ‫نیوەی تەمەنی لە‌زیندان بەسەربردو‬ ‫دەسبەرداری مافە کۆمەاڵیەتیەکانی‬ ‫گەلەک���ەی نەبو‪ .‬ئەمان���ە‌و چەندان‬ ‫رابەری تر هەمیش���ە لە‌پێش���ەنگدا‬ ‫بون‪ ،‬کە دەرنجام دەس���ەاڵتەکانیان‬ ‫ناچارکردوە ملبدەن بۆ داخوازیەکانی‬ ‫گەل‪.‬‬

‫دروشمی‬ ‫خۆپیشاندەران‬ ‫پێویستە خۆی‬ ‫لە‌پاکێجێکدا‬ ‫بەرجەستەبکات کە‬ ‫چارەسەری کۆی پرسە‬ ‫سیاسی‌و ئابوری‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتیەکان‬ ‫لە‌خۆبگرێت‪ .‬ئەمەش‬ ‫تەنها بە‌لە‌کارالدانی‬ ‫ئەم دەسەاڵتە‌و‬ ‫جێگرتنەوەی‬ ‫بە‌دەسەاڵتێکی نوێ‬ ‫بە‌ئەجێنداو مۆدێلێکی‬ ‫هاوچەرخی حوکمڕانی‬ ‫دێتە دی‬

‫خۆپیش���اندان وەک دیاردەیەک���ی‬ ‫دیموکراس���ی مێژوەکەی دەگەڕێتەوە‬ ‫ب���ۆ نی���وەی یەکەم���ی س���ەدەی‬ ‫نۆزدەهەم‪ ،‬کە بە‌خۆپیش���اندانەکانی‬ ‫بەهاری ئەوروپا ناس���راوە‪ .‬لە‌سااڵنی‬ ‫‪١٨٤٨-١٨١٥‬دا ئەوروپ���ا بەچەندین‬ ‫ش���ەپۆلی خۆپیش���اندانی گەورەدا‬ ‫گوزەری کردو‪ ،‬جڵەوی دەس���ەاڵتی‬ ‫پاشاو شازدەکانیان بە‌کۆتا گەیاند‌و‬ ‫دەوڵ���ەت نەتەوەکانیان دامەزراندن‪.‬‬ ‫س���ەرەتایەکی وایان بۆ س���ەدەکانی‬ ‫بە‌پێچەوان���ەوە رابەران���ی دەنگی‬ ‫تر دانا کە دەس���ەاڵت ب���ۆ داخوازی‬ ‫خۆپیشاندانەکان ملبدات‪ .‬ئەم سەدەیە نارەزایی لە‌باش���وری کوردس���تاندا‬ ‫بە‌س���ەرهەڵدانی رابونی کۆمەاڵیەتی بە‌دەگمەن لە‌ناو خۆپیش���اندنەکاندا‬ ‫ناسراوە‪ .‬بەشێوەیەک لەم سەدەیەوە دەبینرێ���ن‪ .‬س���ەرەڕای ئ���ەوەش‬ ‫بە‌دواوە بەرجەستەکردنی مافی تاک زۆربەیان بە‌موچەو خانەنش���ینی پلە‬ ‫لەسەر ئاستی کۆمەاڵیەتی‌و سیاسی بااڵ لە‌س���فرەی چەوری دەس���ەاڵتدا‬ ‫بایەخی تەواوی پێدرا کە ئەمەش ئەو بەش���دارن‌و هیچکامی���ان ئامادە نین‬ ‫خۆش���گوزەرانیەی ئێستای رۆژئاوای دەس���بەرداری ب���ن‪ .‬الوازی بەن���او‬ ‫رابەران���ی ئۆپۆزس���یۆن وایک���ردوە‬ ‫بەرهەمهێنا‪.‬‬ ‫دەس���ەاڵت بوێ���ری ئ���ەوەی هەبێت‬ ‫گرتنەب���ەری خۆپیش���اندان وەک پەنابەرێت بۆ توندوتیژی‌و رش���تنی‬ ‫ئامرازێکی مەدەنی بۆ بەدەستهێنانی خوێن���ی خۆپیش���اندەران‪ .‬لێرەدا‬ ‫ماف���ە کۆمەاڵیەت���ی‌و ئامانج���ە بەکورت���ی چەند خاڵێک س���ەبارەت‬ ‫سیاس���یەکان کاریگ���ەری ت���ەواوی بە‌س���ەرنەکەوتنی خۆپیشاندانەکان‬ ‫هەبوە‪ ،‬لە‌زۆر کاتدا بە‌شۆرشی سپی دەخەمە رو‪.‬‬ ‫ناوهێنراوە کە بێرژانی تەنانەت یەک‬ ‫یەک���ەم؛ دەس���ەاڵتی خێڵەک���ی‬ ‫دڵۆپە خوێنیش مافی گەورە بەدست‬ ‫هاتوە‪ .‬بەاڵم لە‌باشوری کوردستاندا (قبیل���ة) ک���وردی فەرمانڕەوای���ی‬ ‫لە‌س���ەرپایەکانی‬ ‫بە‌هۆی بونی حوکمڕانیەکی خێڵەکیەوە کوردس���تانی‬ ‫لەگەڵ رژانی خوێنیش هیچ بەرهەم‌و خێلگەرایی دامەزراندوە کە تەوای‬ ‫دەس���کەوتێکی لێنەکەوتوەت���ەوە‪ .‬ناوەندەکانی بڕیاردان لە‌سەر ئاستی‬ ‫کە هۆکاری س���ەرەکی شکستهێنانی ناوخۆ‌و دەرەکیدا لەسەر بنەماکانی‬ ‫مەنس���وبیەت‌و‬ ‫خۆپیش���اندانەکانی باش���ور وێڕای مەحس���وبیەت‌و‬ ‫ش���ێوازی حوکمڕان���ی خێڵەکیانەی خزمخزمینەدا رێکخستوە‪ .‬لە‌زۆربەی‬ ‫دەسەاڵتدارانی هەرێم‪ ،‬دەگەڕێتەوە بۆ ناوەندەکان���ی حوکمڕانی���دا چەندین‬ ‫بەشداری نەکردنی کەسایەتیە دیار‌و کاربەدەست دەبینیرێن کە دەچنەوە‬ ‫س���ەرکردە بە‌ناو ئۆپۆزسییۆنەکانی سەر یەک خێڵ‌و عەشیرەت‌و بنەماڵە‬ ‫کە ئەمەش ناش���ەفافیەت‌و گەندەڵی دەکەوێت���ە دەس���ت ک���ە دەتوانن‬ ‫باشور لە‌نارەزایەتیەکاندا‪.‬‬ ‫سیاس���ی‪ ،‬دیبلۆماس���ی‪ ،‬ئاب���وری‌و دەس���تەو گروپ���ی جۆراوجۆری���ان‬ ‫پێبک���ڕن‌و بە‌س���ودی بەرژەوەندنی‬ ‫بە‌پێچەوان���ەوە هەر لەس���ەرەتای کارگێڕی لێدەکەوێتەوە‪.‬‬ ‫خۆیان بەکاریان بهێنن‪.‬‬ ‫س���ەرهەڵدانی خۆپیش���اندانەکان‬ ‫دوەم؛ بونیادی ئابوری هەرێم پشتی‬ ‫لە‌فەرنس���اوە ت���ا دوات���ر واڵتان���ی‬ ‫س���ێیەم؛ کۆمەڵگ���ەی ک���وردی‬ ‫ت���ری ئەمەریکای باک���ور‪ ،‬ئەفریقا‌و بەستوە بە‌ئابوری کرێخۆری (رێنتیەر‬ ‫ئاس���یا‪ ،‬هەمیش���ە س���ەرکردەکانی ئیکۆنۆمی) واتا وەرگرتنی کرێ لەبری بە‌پیالنی دەس���ەاڵت لەسەر بنەمای‬ ‫داکۆکیکەر لە‌ماف���ە کۆمەاڵیەتیەکان پێدانی س���ەرچاوە سروش���تیەکانی بونیادی میکانیکی ش���ێوەی گرتوە‬ ‫لە‌خۆپیش���اندانەکاندا بەشدار بون‪ ،‬وەک نەوت کە داهاتی کاش دەخاتە ک���ە یەکێتی کۆمەاڵیەت���ی تاکەکان‬ ‫هێن���ری داڤی���د س���ۆرۆ داهێنەری بەردەس���ت دەس���ەاڵتدارانی هەریم‪ .‬زیات���ر بە‌ئاراس���تەی کۆیالیەت���ی‬ ‫چەمکی یاخیبون���ی مەدەنی لە‌پێناو ئەمەش دەرفەتی تاک لە‌پرۆس���ەی دەبات(پەیوەن���دی هەرەم���ی)‪ ،‬کە‬ ‫سەرخستنی داخوازیەکانی گەل چوە دەوڵەتداری‌و بەشداربونی لە‌بنیاتنانی ئەمەش رۆڵی تاک لە‌ناو کۆمەڵگەدا‬ ‫زیندانەوە‪ ،‬مارتن لۆتەر کینگ لە‌پێناو دیموکرسیدا الواز دەکات‪ ،‬بە‌شێوەیەک پاس���یڤ دەکات‪ .‬بە‌پێچەوان���ەی‬ ‫بەدەستهێنانی مافی رەشپێستەکاندا کە دەس���ەاڵتداران داهاتێکی زۆریان کۆمەڵگە دیموکراس���یەکان یەکێتی‬

‫بەردو گوللە‬ ‫ماچ‌و فریشتە‬ ‫دالوەر سۆفی‬

‫دەسەاڵتی سلێمانی‬ ‫بەم پاساوە‬ ‫ئیشدەکات‪ ،‬هەولێریش‬ ‫خۆپیشاندانەکان‬ ‫بەسیناریۆی‬ ‫جیابونەوەو دابڕانی‬ ‫دەڤەرەکە دەزانێت‪.‬‬ ‫لەمەدا پارتی‌و یەکێتی‬ ‫دەبنە هاوچارەنوس‬ ‫بەتایبەت پاشئەوەی‬ ‫گۆڕان‌و کۆمەڵ‬ ‫لەحکومەت کشانەوە‬

‫خۆپیشاندانەکان‪ ،‬شکست یان سەرکەوتن؟‬ ‫کۆمەاڵیەتیان ئۆرگانیکیە(پەیوەندی‬ ‫ئاس���ۆیی) بە‌ش���ێوەیەک رۆڵی تاک‬ ‫گرنگ���ە لە‌پرۆس���ەی دەوڵەتداری‌و‬ ‫بەرێوەبردنی ئابوری���دا‪ .‬رایەڵەکانی‬ ‫بەیەکەوەبەستنی تاکەکان هاوبەندە‌و‬ ‫لە‌سەریەکتر وەستاوە‪ .‬تاک دەتوانێت‬ ‫پرۆسەی ئابوری‌و سیاسی پەکبخات‬ ‫ئەگەر گوێی لێنەگیرێت بۆیە دەوڵەت‬ ‫ل���ەو ش���وێنانەدا نارەزای���ی خەڵک‬ ‫بە‌هەند وەردەگرێت‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫بکرێتەوە‪.‬‬ ‫خۆپیش���اندەران‬ ‫حەوت���ەم؛‬ ‫داخوازیەکانی���ان لەچوارچێ���وەی‬ ‫ماف���ە کۆمەاڵیەتیە س���ەرەتاییەکان‬ ‫تێنەپەراندوە کە خۆی لە‌ئاوو کارەبا‌و‬ ‫موچەدا دەبینێتەوە‪ .‬کە لە‌بنەڕەتدا‬ ‫ئەم قەیرانانە بە‌ئامانجی ش���کاندنی‬ ‫ش���کۆی هاواڵتیان دروستکراون کە‬ ‫دواجار بە‌زیانی پرسە نیشتیمانیەکان‬ ‫کۆتای���ی دێ���ت‌و دەس���ەاڵت درێژە‬ ‫بەمانەوەی خۆیدەدات‪.‬‬

‫چوارەم؛ نوخبەیەکی پاش���کۆی‬ ‫داگیرکەرانی کوردس���تان دەستیان‬ ‫هەشتەم؛ پرسە نێوخۆیەکانی ناو‬ ‫بەس���ەر ت���ەواوی کایە سیاس���ی‌و‬ ‫دیبلۆماسی‌و ئابوری‌و کۆمەاڵیەتیەکاندا هەرێم وێڕای رەهەندە ناوخۆییەکانی‪،‬‬ ‫گرت���وە‪ ،‬کە دواج���ار بونەتە خاوەن رەهەندی ناوچەیی‌و جیهانیشیان هەیە‬ ‫س���وپا‌و هێ���زو لەش���کری تایبەت بۆیە خۆپیش���اندانەکان پێویستیان‬ ‫بە‌خۆی���ان‪ ،‬کۆمپانی���او ئامرازەکانی بە‌هەماهەنگ���ی لەگەڵ رێکخراوەکانی‬ ‫تری وەبەرهێنانیان قۆرخکردوە‪ .‬کە کۆمەڵگەی مەدەن���ی‌و نێودەوڵەتی‬ ‫ئەمانەش بونەتە هۆی پەراوێزخستنی هەی���ە‌و ل���ەو رێگەیەوە پش���تیوانی‬ ‫زۆرین���ەی هاواڵتیان‌و رێخۆش���کردن نێودەوڵەت���ی بۆ خۆپیش���اندانەکان‬ ‫ب���ۆ س���ەرهەڵدانی مەترس���یەکانی دەس���تەبەردەکرێت‌و دەس���ەاڵت‬ ‫ئاش���تەوایی کۆمەاڵیەت���ی لە‌نێوان ناتوانێت چیتر دەس���ت بۆ کوشتنی‬ ‫چین‌و توێژە جیاوازاکانی باش���وری خۆپیشاندەران بەرێت‪.‬‬ ‫کوردستاندا‪.‬‬ ‫دواج���ار تاوەکو خۆپیش���اندەران‬ ‫پێنج���ەم؛ هێزی بەرگری باش���ور لە‌ژێ���ر س���ەرکردایەتیەکی تۆکمەو‬ ‫بە‌ک���ۆی بەش���ەکانیەوە ئەوەندەی بەهێز خۆیان رێکنەخەن‌و ئەجێنداو‬ ‫هێزی ح���زب‌و بنەماڵەی���ە ئەوەندە روئیایەک���ی رۆش���نیان نەبێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫لە‌خزمەت پرسی نیش���تیمانیدا نیە‪ ،‬هەمیش���ە ب���ێ ئ���اکام دەردەچن‌و‬ ‫لە‌سەرئاس���تی ناوخۆ دەبینرێت کە لە‌الیەن چەن���د هێزێکەوە بەئامانجی‬ ‫چ���ۆن بە‌فەرمانی بەرپرس���ەکانیان دەسکەوتی سیاس���ی ئامانجەکانیان‬ ‫پەالماری خۆپیش���اندەران دەدەن‌و لە‌بار دەبرێن‌و بە‌الڕێدا دەبرێن‪.‬‬ ‫توندوتیژی بەکار دەهێنن‪ .‬لە‌س���ەر‬ ‫قەتیس���کردنی داخوازیەکان���ی‬ ‫ئاستی پاراستنی سنوری هەرێمیش‬ ‫جگە لە‌بەزی���ن‌و راکردن بەرەو دواوە خۆپیش���اندەران لە‌چوارچێ���وەی‬ ‫هیچی تری���ان پێناکرێت‪ .‬بینرا چۆن ماف���ە س���ەرەتاییەکاندا بەرامب���ەر‬ ‫ش���ەنگال‌و کەرکوکی���ان روبەروی چ بە‌دەس���ەاڵتێک ک���ە بەرپرس���ە‬ ‫کارەساتێک کردەوە‪ ،‬کە هەر هەمان لە‌خوڵقاندنی کارەس���اتێکی گەورەی‬ ‫ئەم هێزانە بون کە لە‌کارەساتەکانی وەک ش���ەنگال‌و لە‌دەس���تدانی‬ ‫راب���ردودا نمون���ەی کیمیباران���ی زیات���ر ل���ە‌‪ ٪٥٠‬خاکی کوردس���تان‬ ‫هەڵەبج���ەو ئەنفال���ەکان پش���تیان بە‌کەرکوکیش���ەوە‪ ،‬بەبڕیارێک���ی‬ ‫لە‌جەم���اوەر ک���ردو خۆی���ان وەک تاکالیەنانە‌و شکستخواردوی ریفراندۆم‬ ‫تەواوی دۆستەکانی ناوچەکە‌و جیهان‬ ‫بەرزەکی بانان بۆی دەرچون‪.‬‬ ‫دوربخاتەوە‪ .‬لەهیچ کاتێکدا ئامادە‬ ‫شەشەم؛ خۆپیشاندەران لەرابردودا نابێت مافە کۆمەاڵیەتیەکانی خەڵکی‬ ‫تاوەک���و ئێس���تا نەیانتوانیوە لە‌ژێر کوردس���تان بەهەند وەربگرێت‪ .‬بۆیە‬ ‫رابەرایەتیەک���ی تۆکم���ەدا خۆی���ان دروشمی خۆپیش���اندەران پێویستە‬ ‫رێکبخەن‌و سەرکردەو ئەنجومەنێکی خ���ۆی لە‌پاکێجێک���دا بەرجەس���تە‬ ‫دیاریکراوی���ان هەبێت‪ .‬ب���ۆ ئەوەی بکات کە چارەس���ەری کۆی پرس���ە‬ ‫هەماهەنگ���ی نێوخۆیی‌و نێودەوڵەتی سیاس���ی‌و ئابوری‌و کۆمەاڵیەتیەکان‬ ‫بەئامانجی پشتیوانی فەراهەم بکەن‪ .‬لە‌خۆبگرێ���ت‪ .‬ئەم���ەش تەنه���ا‬ ‫بە‌ش���ێوەیەک کە ئامانج‌و دیدگایەکی بە‌لە‌کارالدان���ی ئ���ەم دەس���ەاڵتە‌و‬ ‫رون گەاڵڵە بکەن‪ ،‬کە میکانیزمەکانی جێگرتنەوەی بە‌دەس���ەاڵتێکی نوێ‬ ‫بۆ دەس���ەاڵت رون بێت‌و دەس���ەاڵت بە‌ئەجێن���داو مۆدێلێکی هاوچەرخی‬ ‫لە‌مەترس���ی لێکەوتەکان���ی ئاگادار حوکمڕانی دێتە دی‪.‬‬

‫پ����اش ئ����ەوەی جام����ی توڕەبونی‬ ‫خەڵ����ک لێوانلێ����و ب����و‪ ..‬لێ����ی رژا‪،‬‬ ‫پ����اش ئ����ەوەی پ����ردی تەحەم����ول‬ ‫پچ����ڕاو خەڵکی توڕەو برس����ی رژانە‬ ‫سەرش����ەقام‪ ،‬لەپێش����نیوەڕۆی رۆژی‬ ‫‪ ٢٠١٧/١٢/١٩‬لەبەردەرکی س����ەرای‬ ‫ئازادیدا بەدەستنیشانکراوی لەبەردەم‬ ‫کتێبخانەی س����لێمانیدا ئ����ەم دیمەنە‬ ‫س����ەرنجی راکێش����ام‪ :‬لەگەڵ قرمەی‬ ‫تەقەو ش����ریخەی دەس����ڕێژی گوللەدا‬ ‫کارمەندێکی ئاس����ایش بەجلوبەرگی‬ ‫فەرمی����ەوە لەب����ەردەم دو گەنج����ی‬ ‫لێوان لێو لەتوڕەییدا کە لەسیمایاندا‬ ‫بەدیدەک����را گەنج����ەکان یەکی چەند‬ ‫بەردێ����ک لەچنگیاندا بو‪ ،‬کارمەندەکە‬ ‫س����ەری دانەوان����دو پێیوت����ن کاک����ە‬ ‫ئەگەر بەسەرش����کاندنی من توڕەیی‌و‬ ‫دڵگەرمیتان س����ارد ئەبێتەوە فەرمون‬ ‫سەری من بشکێنن‌و با تەنها خوێنی‬ ‫م����ن بڕژێت نەک خوێنی کەس����ی تر‪،‬‬ ‫س����وێندتان ب����ۆ ئەخۆم م����ن لەئێوە‬ ‫توڕەترم‪ ،‬لەئێوە برس����یترم‪ ،‬لەئێوە‬ ‫غەدرلێکراوترم‪ ،‬ئەوەی بۆ من جێگەی‬ ‫سەرنج بو دو گەنجە توڕەکە باوەشیان‬ ‫کرد بەملی کاکەی ئاسایش����دا ئەمالو‬ ‫ئەوالیان ماچکرد‪.‬‬ ‫ئەم دیمەنە دڵهەژێنە کاریگەرە ئەو‬ ‫پەیامە ئەدا‪ ،‬کە ئەمانە چەند توڕەبن‬ ‫هێش����تا رۆحیان رۆحی فریش����تەیە‪،‬‬ ‫ئ����ەم رۆحە پاکانە نەهێش����تا چڵکی‬ ‫تااڵنی نەوت پیسی کردون‪ ،‬نەبەڵغی‬ ‫دۆالری دزی����و قاچاغچێت����ی گرتونی‪،‬‬ ‫نەپیسوپۆخڵی حیزبایەتی بەری چاوی‬ ‫تەڵخ کردون‪ ،‬تاوانی ئەم نەوەیە چیە‪،‬‬ ‫گەندەڵ حوکمی بکات؟ ئەگەر پرسیار‬ ‫ک����ردن لەن����ەزەر دەس����ەاڵتدا نەبێتە‬ ‫تاوان‪ ،‬دەپرس����ین؟ خۆپیش����اندەران‬ ‫تاوانب����ارن یان ئەو هێزە چەکدارانەی‬ ‫راوەس����تێنراون؟‬ ‫بەرامبەری����ان‬ ‫خۆپیش����اندەران قۆرغ����کارن ی����ا‬ ‫هێزەکان؟ مامۆستایان کەمتەرخەمن‬ ‫یا خوێن����دکاران؟ هاواڵتیان تاوانبارن‬ ‫یا کارمەندان؟ سەرکردە حیزبیەکان‬ ‫بڕی����اری کش����انەوەیان دا ی����ا ئ����ەو‬ ‫پێشمەرگانەی کە جەستەی پیرۆزیان‬ ‫لەژێر زنجیری دەبابەدا بوە گۆش����تی‬ ‫قیمەکراو؟ بازاڕ تاوانبارە یاخود کڕیار‬ ‫یا فرۆش����یار؟ ئەمڕۆ ک����ە ئەم دۆخە‬ ‫خولق����اوە دوکەڵێکی ب����ێ ئاگر نیە‪،‬‬ ‫زادەی بێ موباالتی دەس����ەاڵتدارانە‪،‬‬ ‫ئەو دەس����ەاڵتەی چارەکە سەدەیەکە‬ ‫گوێ ناگرێ‪ ،‬ئەوە ئێوەن واڵت بەکانی‬ ‫زێ����ڕ ئەزان����ن‌ خەڵکی����ش بەکۆیلە‪،‬‬ ‫ئ����ەوە کۆمەڵ����گا نیە یاخ����ی بوبێت‬ ‫لەیاس����او رێس����ای مرۆڤایەتی‪ ،‬ئەوە‬ ‫ئێوەن بەهەڵ����ە لەماناکانی (مرۆڤ‪،‬‬ ‫پێش����مەرگە‪ ،‬ژن‪ ،‬خۆشەویس����تی‪،‬‬ ‫ژیان‪ ،‬واڵت‪ ،‬هاواڵتی‪ ،‬خاک‪ ،‬زانست‪،‬‬ ‫سەرمایە‪ ،‬پەرلەمان‪ ،‬زانست‪ ،‬زانکۆ‪،‬‬ ‫هونەر‪ ،‬شیعر‪ ،‬ئەدەب‪ ،‬گوڵ‪ ،‬قەڵەم)‪،‬‬ ‫زەوی‌و ئاس����مان‌و هەم����و جوانیەکان‬ ‫تێگەیشتون‪ ،‬یا هەر تێینەگەیشتون!‬ ‫ئ����ەو ئاسایش����ەی س����ەری دانەواند‬ ‫ترسنۆک نەبو‪ ،‬لەخۆشەویستی بو بۆ‬ ‫فریش����تەکانی بەردەمی ئەگەر خۆی‬ ‫فریش����تە نەبێت‪ ،‬هەس����ت بەفریشتە‬ ‫بونی ئ����ەوان ناکات‪ ،‬هەردوکیان یەک‬ ‫ئازارو یەک کێش����ەو یەک پرس����یان‬ ‫هەیە‪ ،‬ئەوە ئێوەن کە واڵت بەموڵکی‬ ‫خۆتان ئەزان����ن ئەوانیش بەکرێگرتە‪،‬‬ ‫لێرەوە خۆپیش����اندەران‌و هێزە تەیارو‬ ‫پڕچەک����ەکان ئەو پەیامەتان پێئەڵێن‬ ‫کە ئەوە ئێ����وەن ئ����اوات ئەخوازن‌و‬ ‫پیالنگێڕیشی لێئەکەن‪ ،‬خەڵک بکەنە‬ ‫دوبەرە تا ئەو ئاستەی دەستی هەردو‬ ‫برا سور بکەن بەخوێنی یەک‪ ،‬ئەگەر‬ ‫خەڵک تۆزێک بەزەییان لەدڵدا مابێت‬ ‫بەرامبەرتان ئەوا ئەمڕۆ رۆژی ئەوەیە‬ ‫دەس����تبەرداری ئەو دەس����ەاڵتە ببن‬ ‫کە بەزەبری هێز دەس����تان بەس����ەرا‬ ‫گرت����وە‪ ،‬ئەم����ڕۆ رۆژی ئەوەی����ە یان‬ ‫داوای لێبوردن بک����ەن لەمیللەت‪ ،‬یا‬ ‫ئەگەر ویژدان تروسکەیەکی تیامابێت‬ ‫لەالت����ان‪ ،‬بچن����ە ب����ەردەم داواکاری‬ ‫گش����تی‌و دان بەتاوانەکانتانا بنێن‪ ،‬یا‬ ‫خۆتان‌و خانەوادەکانتان بڕۆن‌و واڵت‬ ‫رادەس����ت خاوەنەکانی بکەنەوە‪ ،‬کە‬ ‫ئەو میللەتەیە کە ئێوەی گەیاندە ئەو‬ ‫ئاستە‪ ،‬با کار نەگاتە ئەو ئاستەی دوا‬ ‫رۆژێکی ناشیرین تۆمار بکەن‪ ،‬هەر بۆ‬ ‫چەند چرکەیەک دوا ساتەکانی سەدام‌و‬ ‫قەزافی‪ ،‬بن عەلی‪ ،‬ساڵح‪ ،‬موبارەک‌و‬ ‫ئەسەد بهێننەوە بەرچاوتان‪ ،‬دڵنیا بن‬ ‫مێژو بەزەیی بەکەسدا نەهاتوەتەوە‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫)‪ )607‬سێشه‌ممه ‪2017/12/26‬‬

‫چمك‬

‫ل ‌ه كوێو‌ه ده‌ستپێبكه‌ین؟‬ ‫له‌تێڕوانینێكی‌ تایبه‌تییه‌وه‌ فه‌رمانڕه‌وایه‌تی‌ ده‌كا‪،‬‬ ‫وات���ا له‌دیكتاتۆریه‌تدا‪ ،‬ئه‌وه‌ نییه‌ ش���ه‌لم‪ ،‬كوێرم‪،‬‬ ‫سه‌باحی‌ غالیب‬ ‫ده‌ست ناپارێزم‪ ،‬ئه‌وه‌ نییه‌‪ ،‬هه‌مو كۆمه‌ڵگا له‌خۆی‌‬ ‫بكا بە‌دوژمن‪ ،‬ئه‌وه‌ش نیی���ه‌‪ ،‬بنكه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫ئ���ه‌و پرس���یاره‌ی‌ س���ه‌ره‌وه‌‪ ،‬زۆر كورته‌‪ ،‬به‌اڵم نه‌ب���ێ‌‪ ،‬با له‌وه‌ زیاتر له‌س���ه‌ری‌ ن���ه‌ڕۆم نه‌بادا وا‬ ‫دۆزین���ه‌وه‌ی‌ وه‌اڵمێكی‌ دروس���ت‪ ،‬زۆر س���ه‌خته‌‪ ،‬بزانرێ‌ بانگاش���ه‌ بۆ دیكتاتۆرییه‌ت ده‌كه‌م‪ ،‬ته‌نها‬ ‫ره‌نگه‌ س���ه‌ره‌تای‌ هه‌رچی‌ زانست هه‌یه‌‪ ،‬بە‌پرسیار مه‌به‌ستم ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌وه‌ بزانرێ‌ دیكتاتۆریه‌تیش‬ ‫ده‌س���تپێبكا‪ ،‬ئه‌وه‌ وا له‌ه���ه‌ر مرۆڤێك ده‌كا‪ ،‬بیر خاوه‌نی‌ سیس���ته‌مێكی‌ تایبه‌ت بە‌خۆیه‌تی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بكاته‌وه‌‪ ،‬چاكتر له‌شته‌كان تێبگا‪ ،‬په‌یوه‌ندییه‌كانیان ئه‌وه‌ی‌ له‌باش���وری‌ كوردس���تان هه‌یه‌‪ ،‬ئاژاوه‌یه‌‪،‬‬ ‫بدۆزێت���ه‌وه‌‪ ،‬دوا ج���ار‪ ،‬له‌ئه‌نجام���ی‌ وردبونه‌وه‌‌و هه‌رایه‌‪ ،‬كه‌س به‌كه‌س نییه‌‪ ،‬س���ه‌دان‌و بگره‌ زیاتر‬ ‫تێڕام���ان‌و چه‌ن���دان تاقیكردنه‌وه‌‪ ،‬مه‌س���ه‌له‌یه‌كی‌ فه‌رمان���ڕه‌وا هه‌ن‪ ،‬له‌وه‌دا تاك���ه‌ یه‌ك كه‌س نییه‌‪،‬‬ ‫زانستی‌ یا كۆمه‌اڵیه‌تی‌ یا قانونی‌ چاره‌سه‌ر ده‌كا‪ ،‬به‌رپرسیار بێ‌‪ ،‬یه‌ك كه‌س نییه‌ ئۆباڵێكی‌ له‌ئه‌ستۆ‬ ‫ئاكامێكی‌ وای‌ لێده‌كه‌وێت���ه‌وه‌‪ ،‬خزمه‌تێكی‌ گه‌وره‌ ب���ێ‌‪ ،‬یه‌ك كه‌س نییه‌ خ���ۆی‌ بە‌هه‌ڵه‌ بزانێ‌‪ ،‬یه‌ك‬ ‫پێش���كه‌ش بە‌كۆمه‌ڵگا ده‌كا‪ .‬ه���ه‌ر كۆمه‌ڵگایه‌ك كه‌س نییه‌‪ ،‬بتوانرێ‌ لێكۆڵین���ه‌وه‌‌و لێپێچینه‌وه‌ی‌‬ ‫بگری‌‪ ،‬به‌ده‌ر له‌پێشكه‌وتویی‌‌و دواكه‌وتویی‌‪ ،‬به‌ده‌ر له‌گه‌ڵدا بكرێ‌‪ ،‬یه‌ك كه‌س نییه‌ بە‌هانای‌ هاوارێكه‌وه‌‬ ‫له‌دینداری‌‌و له‌بێ‌ دین���ی‌‪ ،‬بە‌له‌به‌رچاوگرتنی‌ هه‌مو یا هاواری‌ هه‌مو دانیشتوانی‌ باشوره‌وه‌ بێ‌‪ ،‬له‌بار‌و‬ ‫پانتایی‌‌و جوگرافیاكانی‌ جیهان‪ ،‬گش���تیان كێشه‌‌و دۆخێكی‌ ئاوادا‪ ،‬ته‌نها پێناس���ە بۆ ئه‌و ده‌سه‌اڵته‌‬ ‫ئاس���ته‌نگیان هه‌یه‌‪ ،‬ژی���ان بێ‌ چه‌ڵه‌م���ه‌ نه‌بوە‌و ئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌ ده‌س���ه‌اڵتێكی‌ ئاژاوه‌‌و گێ���ژاوه‌‪ ،‬نابێ‌‬ ‫ناب���ێ‌‪ ،‬دواكه‌وتوەكانی‌ نه‌بێ‌‪ ،‬رۆژان���ه‌‌و مانگانه‌‌و ئه‌وه‌ش له‌یاد بكرێ‌‪ ،‬ل���ه‌و ئاژاوه‌یه‌دا هه‌ر الیه‌نه‌‌و‬ ‫وه‌رزانه‌‌و سااڵنه‌‪ ،‬سه‌دان‌و هه‌زاران كێشه‌ له‌واڵتان‌و حیزبه‌ی‌ بە‌ئه‌ندازه‌یه‌ك هاوبه‌ش���ن له‌و ئاژاوه‌یه‌دا‪،‬‬ ‫دی���اره‌ جۆری‌ عه‌قڵی‌ حیزبی له‌كوردس���تاندا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫حكومه‌تانی‌ سیسته‌مدار چاره‌سه‌ر ده‌كرێن‪.‬‬ ‫پێده‌چێ‌‪ ،‬بناغه‌یه‌ك ‌ی هه‌ره‌ سه‌ره‌كی‌ به‌خته‌وه‌ری‌ عه‌قڵه‌ی‌ حیزبایه‌تی‌ ده‌كا‪ ،‬بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌حیزبایه‌تی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگایه‌ك‪ ،‬به‌وه‌ دیاری‌ بكرێ‌ كه‌ ئه‌و كۆمه‌ڵگایه‌‪ ،‬تێگه‌یش���تبێ‌‪ ،‬ئه‌و حیزبایه‌تیی���ه‌ی‌‪ ،‬كه‌ بە‌داخه‌وه‌‬ ‫چاونه‌ترسانه‌‪ ،‬بە‌گیانێكی‌ به‌رپرسیارییه‌وه‌ روبە‌ڕوی‌ له‌س���ه‌ر هیچ زه‌مینه‌یه‌كی‌ هاوبه‌ش���ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌و‬ ‫ته‌گ���ه‌ره‌كان ببێته‌وه‌‪ ،‬دواتر ده‌توانێ‌ كێش���ه‌كان نیشتمانی‌ كۆنابنه‌وه‌‪ ،‬ئاره‌زوی‌ سه‌ره‌كی‌ هه‌مویان‬ ‫دیاری‌ بكا‪ ،‬هه‌نگاوێكی‌ دیكه‌‪ ،‬بە‌مه‌ردانه‌‌و هه‌ست‌و ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬ناكۆكییه‌كان فراوانتر‌و كێشه‌كان قورستر‌و‬ ‫ویستی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و سیاسی‌‌و قانونی‌‪ ،‬له‌چاره‌سه‌ر مه‌ترسییه‌كان ترسناكتر بكه‌ن‪ ،‬نه‌ خۆیان له‌بیره‌ نه‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێن‪ ،‬ئا له‌و كات���ه‌دا‪ ،‬تێکڕا گرێ‌ كوێره‌كان‪ ،‬جه‌ماوه‌ر‪ ،‬نه‌ بیر له‌داهاتو ده‌كه‌نه‌وه‌ نه‌ له‌نه‌وه‌كانی‌‬ ‫ده‌كرێنه‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رده‌م پیاوی‌ كارامه‌دا‪ ،‬شتێك نییه‌ دوای‌ خۆیان‪ ،‬له‌وه‌ته‌ی‌ هه‌ن له‌گه‌ڵ دوژمندا الواز‌و‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ نه‌بێ‌‪ ،‬كێش���ه‌یه‌ك نییه‌‪ ،‬خاو‌و خۆش زه‌بون‪ ،‬له‌گه‌ڵ یه‌كدیش قس���ه‌ ره‌ق‌و جنێوفرۆش‪،‬‬ ‫نه‌بێته‌وه‌‪ ،‬له‌و روانگه‌یه‌وه‌ له‌گه‌ڵ چاره‌س���ه‌ركردنی‌ دڵ پی���س‌و به‌گومان‪ ،‬بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ بۆ س���اتێك بیر‬ ‫هه‌ر كێش���ه‌یه‌كدا‪ ،‬كۆمه‌ڵگا زیاتر له‌به‌خته‌وه‌ری‌‌و له‌كاردانه‌وه‌ی‌ ئه‌و جۆره‌ هه‌ڵس���وكه‌وتانه‌ی‌ خۆیان‬ ‫پێش���كه‌وتن نزیك ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬پ���ردی‌ نزیكایه‌تی‌‌و بكه‌نه‌وه‌ كه‌ چۆن بە‌هه‌م���و الیه‌كیان كۆمه‌ڵگایان‬ ‫خۆشه‌ویس���تی‌‌و یه‌كدی‌ قه‌بوڵ كردن‌و ئاسوده‌یی‌ داوه‌شاندوە‌و هه‌البه‌هه‌الیان كردوە‪ ،‬هه‌ر ئه‌وانه‌ش‬ ‫له‌نێوان دو جه‌مس���ه‌ری‌ كێشه‌كاندا هه‌ڵده‌به‌سرێن‪ ،‬وای���ان ك���ردوە‪ ،‬ئێم���ه‌ ‪ 26‬س���اڵه‌ بە‌كێش���ه‌وه‌‬ ‫بە‌ئاش���تی‌ پێكه‌وه‌ ژیان بۆ كشت الیه‌ك مسۆگه‌ر ده‌تلێینه‌وه‌‪ ،‬له‌بێ‌ چاره‌س���ه‌ریدا‪ ،‬مه‌ترس���ییه‌كی‌‬ ‫ده‌كرێ‌‪ ،‬به‌رچاو رونی‌‌و دڵ بە‌دنیا خۆشی‌‪ ،‬له‌ناواندا وام���ان بۆ دروس���ت بوە‪ ،‬كه‌ كۆمه‌ڵ���گای‌ كوردی‌‬ ‫گه‌شه‌ ده‌كا‪ ،‬دۆستایه‌تی‌‌و هاوكاری‌ پیاده‌ ده‌كرێ‌‪ .‬له‌خراپترین دۆخی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و په‌روه‌رده‌ییداین‪،‬‬ ‫له‌وه‌ته‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵت له‌باش���وری‌ كوردس���تاندا هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌ راس���ته‌قینه‌ له‌س���ه‌ر هه‌ر هه‌مو به‌ها‬ ‫بە‌ده‌س���ت كورده‌وه‌ی���ه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵ���گای‌ باش���ور كۆمه‌اڵیه‌تیی���ه‌كان هه‌ی���ه‌‪ ،‬گومان هێن���د باڵوه‌‪،‬‬ ‫له‌قه‌یراندای���ه‌‪ ،‬ده‌بێ‌ ئه‌وه‌ش بڵێ���م كه‌ قه‌یرانه‌كه‌ بە‌زه‌حم���ه‌ت باوه‌ڕكردن بە‌یه‌ك���دی‌ ده‌دۆزرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئیقلیمگی���ره‌‌و ه���ه‌ر هه‌مو بواره‌كانی‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌ ناحه‌زی‌ چۆته‌ س���ه‌ری‌ س���ه‌ره‌وه‌‪ ،‬هه‌زاران تاوان‌و‬ ‫گرتۆت���ه‌وه‌‪ ،‬لێره‌دا ده‌مه‌وێ‌ س���ه‌رنجی‌ خوێنه‌ر بۆ ناتۆره‌ بۆ یه‌كدی‌ هه‌ڵده‌به‌س���رێن‪ ،‬خۆشه‌ویستی‌‌و‬ ‫ئه‌وه‌ رابكێش���م كه‌ ئه‌و ده‌س���ه‌اڵته‌ی‌ له‌باش���وردا جوامێ���ری‌ وه‌ك په‌یامێك���ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ چونه‌ته‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ده‌س���ه‌اڵتی‌ ك���وردی‌ نییه‌‪ ،‬ته‌نه���ا ئه‌وه‌یه‌ پش���ت كێوی‌ قاف‪ ،‬رێز‌و حورمه‌ت‪ ،‬به‌زه‌یی‌‌و سۆز‬ ‫له‌الی���ه‌ن كورده‌وه‌ بە‌ڕێوه‌ ده‌برێ‌‪ ،‬به‌الی‌ منه‌وه‌ نه‌ له‌ناو كۆمه‌ڵگای‌ باشوری‌ كوردستاندا هه‌ڵگیراوه‌‪.‬‬ ‫من دەپرس���م‌و ده‌پرسمه‌وه‌‪ :‬كێ‌ پێم ده‌ڵێ‌‪ ،‬كێ‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتێكی‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌‪ ،‬نه‌ ده‌سه‌اڵتێكی‌ ئایینییه‌‪،‬‬ ‫نه‌ ده‌س���ه‌اڵتێكی‌ دیموكراس���ییه‌‪ ،‬نه‌ ده‌سه‌اڵتێكی‌ له‌باشور به‌خته‌وه‌ره‌؟ كێ‌ پێم ده‌ڵێ‌‪ ،‬كێ‌ له‌باشور‬ ‫س���ه‌رمایه‌دارییه‌‪ ،‬ن���ه‌ ده‌س���ه‌اڵتێكی‌ قانونیی���ه‌‪ ،‬دڵنیایه‌؟ كێ‌ پێم ده‌ڵێ‌‪ ،‬كێ‌ له‌باشور حوكم ده‌كا؟‬ ‫ته‌نانه‌ت ده‌س���ه‌اڵتێكی‌ دیكتاتۆریش نییه‌‪ ،‬چونكه‌ كێ‌ پێم ده‌ڵێ‌‪ ،‬كێ‌ له‌باشور له‌ده‌سه‌اڵت ناترسێ‌؟‬ ‫له‌ه���ه‌ر یه‌كێك له‌و ده‌س���ه‌اڵتانه‌دا‪ ،‬سیس���ته‌مێك كێ‌ پێم ده‌ڵێ‌‪ ،‬كێ‌ بۆ الی‌ كێ‌ هاوار‌و داد ده‌با‌و كێ‌‬ ‫هه‌یه‌ فه‌رمانڕه‌وایه‌تی‌ پیاده‌ ده‌كا‪ ،‬جۆره‌ قانونێك له‌شكاتی‌ یه‌كێك ده‌پرسێ‌؟ كێ‌ پێم ده‌ڵێ‌‪ ،‬حیزب‬ ‫هه‌یه‌ ئیداره‌كه‌ به‌ڕێوه‌ده‌با‪ ،‬جا له‌وه‌دا تای‌ ته‌رازو چییه‌‌و كێیه‌؟ هه‌زاران پرسیاری‌ بێ‌ وه‌اڵم‪ ،‬ریزیان‬ ‫بە‌الی‌ كۆمه‌ڵگادا س���ه‌رده‌كا یا بە‌الی‌ ده‌سه‌اڵتدا‪ ،‬گرتوە‪ ،‬با دوا پرسیار ئه‌وه‌ بێ‌‪ ،‬كێ‌ پێم ده‌ڵێ‌‪ ،‬كام‬ ‫ئه‌وه‌ مه‌س���ه‌له‌یه‌كی‌ دیكه‌یه‌‪ .‬له‌به‌ر رۆشنایی‌ ئه‌و ئه‌ندام په‌رله‌م���ان چ له‌به‌غدا یا له‌هه‌ولێر‪ ،‬جنێوی‌‬ ‫بۆچونه‌دا‪ ،‬وا ده‌كا من بتوانم بلێم‪ ،‬كێش���ه‌ی‌ هه‌ره‌ نه‌داوه‌؟ یا ب���ۆ توندوتیژی‌ خه‌ڵك���ی‌ هه‌ڵنه‌ناوه‌؟‬ ‫س���ه‌ره‌كی‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ زه‌حمه‌ت���ه‌ چوارچێوه‌یه‌كی‌ یا ك���ێ‌ پێم ده‌ڵێ‌‪ ،‬په‌رله‌م���ان له‌حكومه‌ت كه‌متر‬ ‫عه‌قاڵنی‌ یا كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و قانونی‌ بۆ ده‌سه‌اڵته‌كه‌ی‌ به‌رپرسیاره‌؟ من ده‌خوازم‪ ،‬بە‌هه‌ڵەدا چوبم‌و هه‌مو‬ ‫گومانه‌كانی‌ من‌و هه‌زارانی‌ وه‌ك من له‌جێی‌ خۆیاندا‬ ‫باشور بدۆزرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫زۆر ك���ه‌س ه���ه‌ن‪ ،‬هێ���رش ده‌كه‌ن���ه‌ س���ه‌ر نه‌ب���ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر واب���و له‌ئێس���تاوه‌ داوای‌ لێبوردن‬ ‫دیكتاتۆریی���ه‌ت‪ ،‬منیش یه‌كێكم ل���ه‌وان‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت ده‌كه‌م‪.‬‬ ‫له‌ كوێوه‌ ده‌س���تپێبكه‌ین؟ وه‌اڵمی‌ ئه‌و پرسیاره‌‬ ‫هه‌موم���ان ده‌زانین ك���ه‌ ئه‌و دیكتات���ۆره‌ خراپ‌و‬ ‫ناحه‌زه‌‪ ،‬هه‌ر وا نییه‌ بە‌عه‌قڵی‌ سه‌ربازیانه‌‌و ئاره‌زوی‌ هێن���ده‌ ئاڵ���ۆزه‌‪ ،‬ه���ه‌ر س���ه‌ر‌وبه‌رێكی‌ ده‌گری‌‪،‬‬ ‫ئه‌منی‌ كاری‌ رۆژانه‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌رێ‌‪ ،‬دیكتاتۆرییه‌ت له‌ه���ه‌ر الیه‌كه‌وه‌ ته‌ماش���ای‌ ده‌كه‌ی‌‪ ،‬ب���واره‌كان‌و‬ ‫خۆی‌ سیسته‌مێكی‌ سیاس���ی‌‌و فه‌رمانڕه‌وایه‌تییه‌‪ ،‬كه‌ره‌س���ه‌كان ئه‌وه‌نده‌ وێران���ن‪ ،‬واقیعه‌كه‌ تا بڵێی‌‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ داموده‌زگا‌و كۆمه‌ڵێك قانون‌و رێس���ایه‌‌و تاڵه‌‪ ،‬هه‌ر راده‌مێنی‌‌و ئاس���ان نییه‌ مرۆڤێكی‌ عاقڵ‬

‫گۆشەیەکە د‪.‬شوان ئاده‌م ئه‌یڤه‌س ده‌ینوسێت‬

‫كێ‌ له‌باشور‬ ‫به‌خته‌وه‌ره‌؟ كێ‌ پێم‬ ‫ده‌ڵێ‌‪ ،‬كێ‌ له‌باشور‬ ‫دڵنیایه‌؟ كێ‌ پێم‬ ‫ده‌ڵێ‌‪ ،‬كێ‌ له‌باشور‬ ‫حوكم ده‌كا؟ كێ‌ پێم‬ ‫ده‌ڵێ‌‪ ،‬كێ‌ له‌باشور‬ ‫له‌ده‌سه‌اڵت ناترسێ‌؟‬ ‫كێ‌ پێم ده‌ڵێ‌‪ ،‬كێ‌‬ ‫بۆ الی‌ كێ‌ هاوار‌و داد‬ ‫ده‌با‌و كێ‌ له‌شكاتی‌‬ ‫یه‌كێك ده‌پرسێ‌؟ كێ‌‬ ‫پێم ده‌ڵێ‌‪ ،‬حیزب‬ ‫چییه‌‌و كێیه‌؟ هه‌زاران‬ ‫پرسیاری‌ بێ‌ وه‌اڵم‬ ‫ریزیان گرتوە‬ ‫س���ه‌ری‌ لێده‌ربكا! ی���ا چاره‌س���ه‌رێك بدۆزێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئاش���كرایه‌‪ ،‬ره‌وی‌ گۆڕانكاری‌‌و بۆ پێشه‌وه‌‬ ‫رێ‌ كردن‪ ،‬ئاس���ان نییه‌‪ ،‬به‌ر له‌هه‌مو ش���تێك‪ ،‬بۆ‬ ‫گۆڕانكاری‌‌و تێپه‌ڕبونی‌ ئه‌م قۆناغه‌‌و ده‌رچون له‌م‬ ‫ئاژاوه‌یه‌‪ ،‬پیاوی‌ خ���ۆی‌‌و به‌رنامه‌ی‌ خۆی‌‌و حیزبی‌‬ ‫خۆی‌ ده‌وێ‌‪ ،‬هه‌مو حیزبه‌كانی‌ باشور پێكه‌وه‌‌و هه‌ر‬ ‫یه‌كه‌ بە‌ئه‌ندازه‌یه‌ك‪ ،‬هاوبه‌ش���ییان له‌م ئاژاوه‌یه‌دا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬هه‌مو س���ه‌ركردایه‌تی‌‌و له‌زۆریشیان ته‌نانه‌ت‬ ‫جه‌ماوه‌ره‌كانیش���یان‪ ،‬هه‌ر ده‌توانن كێشه‌ دروست‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬بە‌ده‌س���ت خۆیان نییه‌‪ ،‬بۆ ئ���ه‌وه‌ نین بۆ‬ ‫خه‌ڵك‌و كۆمه‌ڵگایه‌كی‌ ئاس���وده‌ كار بكه‌ن‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫دروشم به‌كار دێنن‪ ،‬به‌اڵم دروشم جێبه‌جێ‌ ناكه‌ن‪،‬‬ ‫جاری‌ وا هه‌یه‌‪ ،‬قس���ه‌یه‌كی‌ ره‌نگا‌و ره‌نگ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم كاری‌ پێناكه‌ن‪ ،‬ئه‌وان سه‌نگی‌ خۆیان نازانن‪،‬‬ ‫هه‌ر كامێكیشیان ده‌گری‌ خۆی‌ بە‌نوێنه‌ری‌ كۆمه‌ڵگا‬ ‫ده‌زانێ‌‪ ،‬به‌اڵم وا نیین‪ ،‬بە‌كورتی‌ یه‌كێك له‌به‌اڵكانی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگای‌ كورده‌واری‌‪ ،‬حیزبه‌‪ ،‬یه‌كێك له‌كه‌ره‌سه‌ی‌‬ ‫ئاژاوه‌گێڕی‌ ناو خه‌ڵك‪ ،‬حیزبه‌‪ ،‬یه‌كێك له‌نه‌زانینی‌‬ ‫مێژو گوێ‌ نه‌دان بە‌واڵتانی‌ داگیركه‌ری‌ كوردستان‬ ‫حیزبه‌‪ ،‬یه‌كێك له‌په‌یوه‌ند كردنه‌ قاچی‌ كۆمه‌ڵگای‌‬ ‫باشور‪ ،‬حیزبه‌‪ ،‬بۆیه‌ هه‌رگیز ناكرێ‌ ئه‌وه‌ی‌ دوێنێ‌‌و‬ ‫ئه‌مڕۆ‪ ،‬ئه‌و هه‌مو الفاوی‌ كاره‌س���اتانه‌ی‌ به‌س���ه‌ر‬ ‫كوردس���تانیانی‌ باشوردا هێناوه‌‪ ،‬هه‌ر خۆی‌ چاكی‌‬ ‫بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫وه‌ختێ���ك یه‌كێت���ی‌ س���ۆڤیه‌ت روخ���ا‌و ئ���ه‌و‬ ‫گۆڕانكاریی���ه‌ ه���ه‌ره‌ زه‌به‌الحانه‌ هاتن���ه‌ كایه‌وه‌‌و‬ ‫چه‌ندان كۆماری‌ تازه‌ دروس���ت بون‪ ،‬كۆكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌لوپه‌ل���ی‌ ئه‌و داڕمانه‌ مه‌زن���ه‌‪ ،‬هه‌رگیز بە‌حیزبی‌‬ ‫ش���یوعی‌ س���ۆڤی ‌هت‌و ده‌زگاكانی‌ نه‌ده‌كرا‪ ،‬مه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌وان خراپیان نه‌كردبو‪ ،‬ئیدی‌ چۆن ده‌توانن چاكی‌‬

‫بكه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬بۆ كوردیش‌و هه‌مو گۆمه‌ڵگایه‌كی‌ دیكه‌‬ ‫ه���ه‌ر وایه‌‪ ،‬زۆر چاكیش ده‌بێ‌ ئ���ه‌وه‌ بزانرێ‌ ئه‌م ‌ه‬ ‫به‌وه‌ نابێ‌ هه‌ر چوار كه‌س له‌حیزبێك جیابونه‌وه‌‌و‬ ‫ناوێكی���ان له‌خۆیان ن���ا‪ ،‬یا هه‌ر چه‌ند كه‌س���ێك‬ ‫بە‌تێك���ه‌اڵو له‌م حی���زب‌و له‌و خ���اوه‌ن كۆمپانیا‌و‬ ‫شه‌ریكه‌‌و سه‌رمایه‌دار رێكخستنێكیان دروست كرد‪،‬‬ ‫مانای‌ وا نیی���ه‌ گۆڕانكارییان پێده‌كرێ‌‪ ،‬بە‌باوه‌ڕی‌‬ ‫من سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ سه‌ره‌كی‌ دۆخی‌ ئاژاوه‌ی‌ باشور‬ ‫نه‌بونی‌ په‌یوه‌ندییه‌ له‌نێوان حیزبایه‌تی‌‌و سیاسه‌ت‬ ‫له‌الیه‌ك‌و نه‌بونی‌ رۆڵی‌ ئه‌خ�ل�اق له‌الیه‌كی‌ دیكه‌‪.‬‬ ‫ب���ێ‌ ره‌چاوگرتنی‌ ئه‌خالق‌و به‌س���تنه‌وه‌ی‌ بە‌ڕه‌وی‌‬ ‫فه‌رمانڕه‌وایه‌تی‌‌و حیزبایه‌تییه‌وه‌‪ ،‬ئه‌س���ته‌مه‌ كاری‌‬ ‫چاكس���ازیی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و سیاس���ی‌ بك���رێ‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگای���ه‌ی‌ ك���ه‌ پێش���كه‌وتوە‪ ،‬جیاوازییه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئێمه‌ی‌ داوه‌ش���او‌و دواكه‌وتو‪ ،‬هه‌ر ئه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ئ���ه‌وان حیزبایه‌ت���ی‌‌و فه‌رماڕه‌وایه‌تییان له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌خالق���دا گرێ���داوه‌‪ ،‬هه‌رگیز ناكرێ‌ سیاس��� ‌هت‌و‬ ‫حیزبایه‌ت���ی‌ له‌ئه‌خالقی‌ ئینس���انی‌ جیابكرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫لێره‌دا مه‌به‌س���ت ئه‌خالقی‌ زگماكیی���ه‌‪ ،‬ئه‌خالقی‌‬ ‫خۆڕس���كه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ جیاكردن���ه‌وه‌ی‌ حیزبایه‌ت���ی‌‌و‬ ‫فه‌رمانڕه‌وایه‌ت���ی‌ له‌ئه‌خالق‪ ،‬ده‌بێته‌ كاره‌س���ات‌و‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندپه‌رس���تی‌‌و به‌دیهێنان���ی‌ ده‌س���تكه‌وتی‌‬ ‫شه‌خس���ی‌‪ ،‬كه‌ هیچ په‌یوه‌ندییه‌كی���ان بە‌ئه‌خالق‌و‬ ‫ناخی‌ ئینس���انییه‌وه‌ نیی���ه‌‪ .‬ئه‌وان���ه‌ی‌ ده‌یانه‌وێ‌‬ ‫حیزبایه‌ت���ی‌‌و فه‌رمانڕه‌وایه‌تی‌ بك���ه‌ن‪ ،‬ده‌بێ‌ له‌و‬ ‫وه‌خته‌وه‌ كه‌ فامیان كردۆت���ه‌وه‌‌و عه‌قڵیان بە‌دنیا‬ ‫ده‌شكێ‌‪ ،‬كۆمه‌ڵێك س���یفاتی‌ ئه‌خالقی‌ ئینسانی‌‌و‬ ‫خۆڕسكیان تێدا بێ‌‪ ،‬هه‌ر بۆ نمونه‌‪ ،‬ده‌بێ‌ راستگۆ‬ ‫بن‪ ،‬داوین پاك‌و چاو پاك‌و ده‌ست پاك بن‪ ،‬هێدی‌‌و‬ ‫بە‌ئارام بن‪ ،‬س���ۆز‌و خۆشه‌ویستی‌‌و حورمه‌تیان بۆ‬ ‫هه‌مو كه‌س���ێك هه‌بێ‌‪ ،‬هه‌ستی‌ برس���ێتی‌‌و ئازاری‌‬ ‫نه‌خۆش���ی‌ بزانن‪ ،‬به‌رچ���او رون‌و بە‌هیوا بن‪ ،‬دور‬ ‫له‌توڕه‌یی‌‌و هه‌ڵچون ب���ن‪ ،‬بڕیاری‌ پێش وه‌خته‌یان‬ ‫نه‌ب���ێ‌‪ ،‬وردبین‌و بە‌وی���ژدان بن‪ ،‬نرخ���ی‌ ئازادی‌‌و‬ ‫دادپه‌روه‌ری‌ بزان���ن‌و دور له‌غه‌دركردن بن‪ ،‬ئه‌وانه‌‬ ‫به‌ش���ێكن له‌ئه‌خالقی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ بنه‌مای‌‬ ‫كه‌س���ایه‌تییه‌كی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و خزمه‌تگ���وزارن‪،‬‬ ‫كێ‌ ده‌ی���ه‌وێ‌ حیزبایه‌تی‌‌و سیاس���ه‌ت بكا‪ ،‬ده‌بێ‌‬ ‫زۆر چ���اك وا بزان���ێ‌‪ ،‬چاوی‌ خه‌ڵكیان له‌س���ه‌ره‌‪،‬‬ ‫پێ���ش ئ���ه‌وه‌ی‌ داوای‌ خزمه‌تی‌ لێبك���ه‌ن‪ ،‬ده‌بێ‌‬ ‫خ���ۆی‌ گیان���ی‌ خزمه‌تكاری‌ كۆمه‌ڵ���گای‌ تێدا بێ‌‪،‬‬ ‫پێش ئه‌وه‌ی‌ بە‌زۆر له‌س���ه‌ر ته‌خت الیده‌ن‪ ،‬خۆی‌‬ ‫حورمه‌تی‌ كه‌س���ایه‌تی‌ خۆی‌ بگرێ‌‌و بڕوا‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت‬ ‫ئه‌مه‌ بە‌كه‌س���ایه‌تی‌ گه‌وره‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ ده‌كرێ‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ كه‌سایه‌تی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪ ،‬خۆی‌ نابه‌ستێته‌وه‌‬ ‫بە‌چ���ه‌ك‌و جبه‌خانه‌وه‌‪ ،‬بە‌ژم���اره‌ی‌ ترومبێله‌كانی‌‬ ‫دواوه‌ی‌‌و چه‌كدارانی‌ ده‌وروبه‌ری‌‪ ،‬یا بە‌پله‌‌و پایه‌وه‌‪،‬‬ ‫دیاره‌ ئه‌و جۆره‌ كه‌سایه‌تییه‌ به‌و ئامرازانه‌ دروست‬ ‫نابن‌و ناتوانێ‌ بیكڕی‌‪ .‬ه���ه‌ر كاتێك بیر له‌خه‌ڵكی‌‬ ‫سیاسی‌‌و حیزبی‌‌و فه‌رمانڕه‌وای‌ ئێستا ده‌كه‌مه‌وه‌‪،‬‬ ‫بی���ر له‌منداڵی‌ خۆم ده‌كه‌م���ه‌وه‌‪ ،‬وه‌ختێك باوكی‌‬ ‫ره‌حمه‌تیم له‌س���ه‌ر هه‌ر ش���تێك بوبێ‌‪ ،‬لێم توڕه‌‬ ‫بوب���ێ‌‪ ،‬بۆ چه‌ندان رۆژ‪ ،‬له‌ته‌ریقیدا غیره‌تی‌ ئه‌وه‌م‬ ‫نه‌بوە‪ ،‬خۆمی‌ پیش���ان بده‌م‪ ،‬تا بە‌هۆی‌ یه‌كێكه‌وه‌‬ ‫دەچوم���ه‌وه‌ خزمه‌ت���ی‌‪ ،‬من بۆخۆم ك���ه‌ بابایه‌كی‌‬ ‫كۆنه‌په‌رس���تم‪ ،‬پێموایه‌‪ :‬بێ‌ گێڕانه‌وه‌ی‌ شه‌رم‪ ،‬بێ‌‬ ‫گێڕانه‌وه‌ی‌ ته‌ریق بونه‌وه‌‪ ،‬بێ‌ به‌خۆداچونه‌وه‌‪ ،‬بێ‌‬ ‫خۆناسین‪ ،‬بێ‌ س���ۆز‌و به‌زه‌یی‌‪ ،‬بێ‌ گیان‌و هه‌ستی‌‬ ‫ئینس���انی‌‪ ،‬ئێم���ه‌ هه‌موم���ان‪ ،‬بە‌تایبه‌تی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫حیزب���ی‌‌و سیاس���ه‌تمه‌دار‌و فه‌رمان���ڕه‌وا‪ ،‬ناتوانین‬ ‫گۆڕانكاری‌ بكه‌ین‪.‬‬ ‫له‌كوێوه‌ ده‌س���تپێبكه‌ین؟ ره‌نگه‌ به‌س���تنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌خالقی‌ ئینس���انی‌‌و خۆڕسك‪ ،‬به‌ش���ێكی‌ گه‌وره‌‬ ‫له‌كاره‌س���اته‌كانمان‪ ،‬له‌شێوه‌ی‌ حیزبایه‌تی‌‌و جۆری‌‬ ‫فه‌رمانڕه‌وایه‌تی‌ چاره‌س���ه‌ر بكا‪ .‬ج���ا نازانم وڕێنه‌‬ ‫ده‌كه‌م‪ ،‬یا له‌شتێك تێگه‌یشتوم‪.‬‬

‫شەقام‌و دەسەاڵتی رەش‬ ‫ئارام قادر حەمەسور‬ ‫خۆپیش���اندانەکانی ئێس���تا جیاوازت���رە‬ ‫لە‌خۆپیشاندانەکانی رابردو‪ ،‬خەڵک گەیشتۆتە‬ ‫کۆت���ای نائومێدی���ەکان ب���ەم دەس���ەاڵتە‬ ‫نادیموکراس���یە‪ ،‬گەنجەکان بۆ س���ەندنی مافی‬ ‫خۆیان گوللە گەرمەکان لە‌جەس���تەیاندا سارد‬ ‫دەکەن���ەوە‪ ،‬هێ���زی خۆپیش���اندەران هەم���و‬ ‫حیزبەکانی توش���ی ش���ۆک کردوە‪ ،‬یاخی بون‬ ‫لەم دەس���ەاڵت‌و دەموچاوانە گەیشتۆتە لوتکە‪،‬‬ ‫دەس���ەاڵت هەموانی توش���ی برس���یەتییەکی‬ ‫دروس���تکراو ک���ردوە‌و گاڵت���ە بە‌چارەنوس���ی‬ ‫گەنجەکان دەکات‪ ،‬هۆشیار بونەوەی مافخوراوان‬ ‫وادەکات وزەیەک���ی گ���ەورە دروس���ت ببێت‌و‬ ‫هەم���وان بلەرزێنێت‪ ،‬گەنجە گیرفان بەتاڵەکان‬ ‫بەفەرمانی مافیاکانی نەوت شەهید دەبن‪ ،‬ئەو‬ ‫گەنجانەی دەس���ەاڵت ماوەی بیس���ت‌و شەش‬ ‫س���اڵە خەونەکانیان دەکوژێ���ت‪ ،‬دۆڕاوەکانی‬ ‫جەنگ لە‌ش���ەو‌و رۆژێکدا نیوەی کوردستانیان‬ ‫دۆڕان���د‌و هەاڵتن! بەاڵم لە‌پێن���او بارەگاکانیان‬ ‫شەقامەکان سور دەکەن بەخوێن‪ ،‬دۆڕاوەکانی‬ ‫جەنگ کۆتایی ئەخالقی سیاسیان هات کاتێک‬

‫بازرگانی���ان لەگ���ەڵ داعش دەک���ردو هەزاران‬ ‫پێشمەرگەشیان کردە قوربانی‪.‬‬ ‫یەکێت���ی‌و پارت���ی هەرگی���ز ناگۆڕێ���ن‌و‬ ‫دەس���تهەڵناگرن لە‌هێ���زی چەک���داری حیزب‪،‬‬ ‫هێزەچەک���دارەکان وەک دیوارێک بەکاردەهێنن‬ ‫ب���ۆ بەرژەوەن���دی حی���زب‪ ،‬کاتێک پش���تیان‬ ‫لە‌کەرکوک کردو لولەی چەکەکانیان لە‌ش���ەقام‬ ‫کرد دەرکەوت کە ئێ���وە تەنیا بە‌چەکەکانتان‬ ‫وەس���تاون‪ ،‬دیکتاتۆرەکانی دونیا تا کۆتاییان‬ ‫ئومێدیان بە‌چەکەکانیان هەبو‪ ،‬بەاڵم لە‌کۆتایدا‬ ‫هەردەبێت بوەستن‌و بۆش���اییەکی دیاریکراوی‬ ‫ناو مێ���ژوی رەش پڕبکەنەوە‪ ،‬مێژو جێگایەکی‬ ‫تایبەتی بۆ ئێوەی گەنجکوژ دیاریکردوە‪ ،‬مێژوی‬ ‫نزیکی بەهاری عەرەبیتان بەچاوی خۆتان بینی‬ ‫کە چۆن چەک فریایان نەکەوتو‌و کۆتاییان هات‪،‬‬ ‫وەک محمد ماغ���وت گوتی دیکتاتۆرەکان وەک‬ ‫ژم���ارەی پێوانەین‌و رۆژێک دێت بش���کێندرێن‪،‬‬ ‫ئەم دەس���ەاڵتە جوتحیزبە‌گەیش���تۆتە کۆتای‬ ‫لە‌ناش���یرینی‪ ،‬ژمارەی پێوان���ەی تۆمارکردوە‬ ‫لە‌ستەمکاری‪ ،‬تەنانەت هەمو دونیا پشتی لەم‬ ‫دەسەاڵتە ناشیرین‌و رەشە کردوە‪.‬‬ ‫بەردەوام س���تەمکارەکان لە‌خۆپیش���اندان‌و‬ ‫جوڵەی شەقام تۆقیون‪ ،‬چونکە ئەم دەسەاڵتە‬

‫بیرورا‬

‫پ���ڕە لە‌سیاس���ەتی رەش دژی خەڵکەک���ەی‪،‬‬ ‫دەس���ەاڵت هەرگی���ز وەک ئەم���ڕۆ نەتۆقیوە‌و‬ ‫ش���ارەکانی پڕکردوە لە‌هامەرو چەکدارو چەکی‬ ‫ق���ورس‪ ،‬بەرپرس���ە س���ەربازیەکان لەجەنگ‬ ‫گەڕاونەتەوە‌و دەستیان س���ورکردوە بە‌خوێنی‬ ‫خۆپیش���اندەران‪ ،‬پێش���مەرگەی گیرفان بەتاڵ‬ ‫کەزۆربەیان مافخوراون‌و توڕەن لەم دەس���ەاڵتە‬ ‫کلیپتۆکراس���یە بەکاردەهێندرێن بۆ کوش���تنی‬ ‫گەنج���ە برس���یەکان‪ ،‬خۆپیش���اندەران داوای‬ ‫هاتنە کایەی دەس���ەاڵتێکی دادپەروەر دەکەن‬ ‫نەک کەمینەیەکی خەنی‌و زۆرینەیەکی برس���ی‪،‬‬ ‫هۆشیاربونەوە سەرەتایەکە بۆ کۆتایهاتنی ئەم‬ ‫دەسەاڵتە خۆسەپێن‌و دژە دیموکڕاسیە‪ ،‬هەرگیز‬ ‫لەخۆت پرس���یوە بۆچی چەند کەس���ێکی دو‬ ‫بنەماڵە پێنج ملیۆن کەسیان برسی کردوە؟ئەمە‬ ‫سەرەتای هۆشیارییەکی گەورەیە بۆ کۆتایهاتنی‬ ‫دەس���ەاڵتە رەشەکە‪ ،‬ئێستا کۆتایی سیاسەتەو‬ ‫ئەوەی دەسەاڵت دەیکات توندوتیژی‌و کوشتنە‪،‬‬ ‫دەریدەخ���ات س���تەمکارەکان چەند دەترس���ن‬ ‫لە‌جوڵەی شەقام‪ ،‬ئەم دەسەاڵتە لەهەمو هێزو‬ ‫هەمو تاکەکەسێکی دەرەوەی خۆی دەترسێت‪،‬‬ ‫ئەم ترس���ەش لە‌ش���ەقام س���ەری دەسەاڵتە‬ ‫رەشەکە دەخوات‪.‬‬

‫‪shwanadam@chmk.org‬‬

‫ی کوردی‌‌و دەستدرێژییەکانی‌‬ ‫میدیا ‌‬ ‫میلیشیا حیزبییەکان‬ ‫لە ‪26‬س���اڵی‌ ئەزمون���ی‌ حوکمدارییان���دا‪ ،‬یەکێت ‌ی‬ ‫نیشتمانیی کوردستان‌و پارت ‌ی دیموکراتی‌ کوردستان‬ ‫وەک دو هێزی‌ هەژمونداری‌ خاوەن چەکدار‪ ،‬پش���ک ‌ی‬ ‫شێر ‌ی ئەو یاساشکێنی‌‌و پێشلکارییانەیان بەردەکەوێت‬ ‫کە بەرامبەر میدیاو میدیاوانان ‌ی هەرێمی‌ کوردس���تان‬ ‫ئەنجامدراون‪ .‬لە‌ش���کاندن ‌ی ئامێرە رۆژنامەوانییەکان‌و‬ ‫هەڕەش���ەو تۆقاندنی‌ رۆژنامەنووسانەوە بگرە تاوەکو‬ ‫بە‌بریندارکردنی‌ جەستەیی‌و دەرونی‪ ،‬رفاندن‌و کوشتن‬ ‫دەگات‪ ،‬ژینگەیەکی‌ میدیایی ئەوتۆیان بەرهەمهێناوە‬ ‫کە هەرگیز نەتوانراوە بۆ ماوەیەکی‌ درێژ هەناسەیەک ‌ی‬ ‫قوڵی‌ ئازادیی دەربڕی���ن‌و رۆژنامەگەریی تێدا بدرێت‌و‬ ‫چیتر هەناسەبڕکێ بە‌بەرهەمهێنەران‌و بەکارهێنەران ‌ی‬ ‫میدیا نەکرێت!‬ ‫یەکێک لەس���ەروەرییەکان ‌ی ئەم ئەزمونە خۆماڵییە‬ ‫کوردییە‪ ،‬بەرهەمهێنانی‌ یاس���ا ‌ی ژمارە ‪10‬ی‌ س���اڵ ‌ی‬ ‫‪1993‬ی‌ چاپەمەنی���ی‌و دوات���ر هەموارکردن���ەوەو‬ ‫گۆڕین���ی‌ بو بۆ یاس���ا ‌ی ژمارە ‪35‬ی‌ س���اڵ ‌ی ‪‌ 2007‬ی‬ ‫رۆژنامەگ���ەری‪ ،‬ک���ە تێی���دا هەریەک لە‌سانس���ۆر ‌ی‬ ‫پێشوەخت‪ ،‬س���نوردارکردنی‌ زانیارییە گشتییەکان‪،‬‬ ‫دەس���تگیرکردن ‌ی رۆژنامەنووس‌و داخس���تنی‌ کەناڵ ‌ی‬ ‫میدیایی یاس���اغکران‪ .‬بەشێکی‌ ئەم گۆڕانکاریانەش‪،‬‬ ‫کران���ە کراس���ێک‌و دوران بەبەری‌ دەس���تکەوتەکان ‌ی‬ ‫وەزارەتی‌ رۆش���نبیری‪ ،‬بەاڵم فەرمان ‌ی ژمارە ‪‌ 5002‬ی‬ ‫هەمان وەزەرات لە‌رۆژی ‪2017/12/19‬ی بۆ راگرتن ‌ی‬ ‫پەخش���ی‌ کەناڵەکان���ی‌ دام���ەزراوەی‌ میدیایی نالیا‪،‬‬ ‫گومانێکی‌ قووڵیی لەس���ەر کارنامەی‌ شارەوە ‌ی ئەو‬ ‫وەزارەتە دروس���تکرد‪ .‬بەتایبەت کاتێک لە‌رێی هێزە‬ ‫ئەمنییەکانەوە بەشێوەیەک ‌ی زۆر نایاسایی ئەو فەرمانە‬ ‫جێبەجێکراو سەرەڕای‌ دەستبەسەرداگرتن ‌ی ئۆفیس ‌ی‬ ‫سلێمانی‌‌و کارمەندەکانی‌‪ ،‬چەند رۆژنامەنووسێکیشیان‬ ‫دەستگیرکرد!‬ ‫لەرێ���ی ناڕەزایینامەیەکەوە رێکخ���راوی چاودێریی‬ ‫میدیای کوردی (چمک)؛ وێ���ڕای‌ رەتکردنەوە ‌ی ئەو‬ ‫فەرمانە وەزارییە‪ ،‬هۆشیاری دایە سەرجەم کەناڵەکانی‬ ‫راگەیان���دن‌و رۆژنامەنووس���ان ل���ەوەی‌ زیاترو وردتر‬ ‫پابەندبن بە‌یاس���ا‌و رێسا پیشەییەکانی رۆژنامەگەریی‬ ‫لەکات���ی‌ بارگرژیی‌و ملمالنێ سیاس���ییەکانی هەرێم‌و‬ ‫ناوچەکەدا‪ ،‬هەروەك بەپێویستیشی زانی‌ کە بەدوربن‬ ‫لە‌هەر ج���ۆرە بەکارهێنانێکی بەئەنقەس���ت‌و الدان‌و‬ ‫هاندانێک���ی ناڕەوای ناپیش���ەیی‪" .‬لەگەڵئەوەش���دا‬ ‫هەڵس���وکەوتی ناڕێکی هێ���زە ئەمنیی���ەکان لەگەڵ‬ ‫رۆژنامەن���ووس‌و کاربەدەس���تانی (‪ )NRT‬مەحک���وم‬ ‫دەکات‌و دوپاتیدەکاتەوە کە ئەو جۆرە رەفتارانە دژو‬ ‫پێچەوانەی بەندو مادەکانی هەریەک لە‌یاس���ای ژمارە‬ ‫(‪)11‬ی ساڵی ‪2013‬ی مافی دەستکەوتنی زانیاریی‌و‬ ‫یاس���ای ژمارە ‪35‬ی ساڵی ‪2007‬ی رۆژنامەگەرین‪....‬‬ ‫لەب���ری کپکردن���ی دەنگ���ی ناڕەزاییەکان؛ باش���ترە‬ ‫دەس���تبەجێ بڕی���ارو فەرمان���ە نایاس���اییەکان‬ ‫هەڵوەشێنرێنەوە‪ ،‬چاالکوانان‌و رۆژنامەنووسان ئازاد‬ ‫بکرێن‌و قەرەبووی زیانلێکەوتووانییش بکرێنەوە‪ .‬لەپاڵ‬ ‫ئەوەشدا گرنگە رۆژنامەنووسان‌و کەناڵەکانی میدیاش‬ ‫رووماڵێکی پیشەییانەی رووداوەکان بکەن‌و بەدوربن‬ ‫لە‌باڵوکردن���ەوەی ه���ەر پەیامێک کە س���ەقامگیریی‬ ‫نیشتمانیی هەرێم‌و ئاشتیی کۆمەاڵیەتی بخاتە بەردەم‬ ‫مەترس���ی‪ .‬پێویستە هاوواڵتیانیش ئەوەیان لەبەرچاو‬ ‫بێت کە هەرچەندە داواکارییەکانیان دروست‌و واقیعیی‬ ‫بن‪ ،‬بە‌س���وتاندن‌و تااڵنکردنی فەرمانگە حکومییەکان‬ ‫ئامانجەکانی���ان ناپێکن‪ .‬هەربۆیە لەس���ەر هەمووان‬ ‫پێویس���تە گیانی پێکەوەژیان‌و خەباتی ناتوندوتیژی‬ ‫پەرەپێبدەین‪ ،‬چونکە تۆڕە هاوبەشەکانی گەندەڵیی‌و‬ ‫خاوەنی بەرژەوەندییەکان‪ ،‬بە‌بەرنامە هەموو کارتەکان‬ ‫تێکەاڵو دەکەن‪ ،‬تاوەکو لە‌دۆخی پشێویی‌و ئاڵۆزییدا‬ ‫درێژە بە‌مانەوەو بەردەوامیی خۆیان بدەن‪".‬‬ ‫هەم���وو ئەوان���ەش س���ەرباری‌ ئەو رەش���بگیرییە‬ ‫بەرنامەدارەی‌ هێزە ئەمنییەکان‌و بەس���ەربازگەکردن ‌ی‬ ‫شارو ش���ارۆچکەکان ‌ی هەرێمی‌ کوردستان لەهەفتە ‌ی‬ ‫رابردودا‪ ،‬دو راستیی مێژوویی باشتر سەلماند‪:‬‬

‫ئێستا کۆتایی‬ ‫سیاسەتەو ئەوەی‬ ‫دەسەاڵت دەیکات‬ ‫توندوتیژی‌و‬ ‫کوشتنە‪ ،‬دەریدەخات‬ ‫ستەمکارەکان چەند‬ ‫دەترسن لە‌جوڵەی‬ ‫شەقام‬

‫یەک���ەم‪ :‬میدیاو دەس���ەاڵتی‌ ک���وردی‌ یەک لەیەک‬ ‫ناپیش���ەییترو بێبەرنامەترن لە‌کارکردنی‌ رۆژانەیاندا‪،‬‬ ‫بەتایبه‌تتر لە‌سه‌روەختی‌ قه‌یران‌و گرژیی‌و ملمالنێكاندا‪.‬‬ ‫بەدەربڕێنێك���ی‌ تر‪ ،‬هەڵگ���ری‌ هی���چ دنیابینییەک ‌ی‬ ‫رونی���ی کارکردنی‌ پیش���ەیی نین‌و لەس���ەر بنەما ‌ی‬ ‫زەوق‌و سەلیقەی‌ تاکەکەس���یی‌و پیالنی‌ نانیشتمانیی‬ ‫درێژە بەمانەوەو بەردەوامی���ی خۆیان دەدەن‪ .‬وەک‬ ‫هەمیشەش‪ ،‬وەرگر یان هاوواڵتیان دەبنە سوتەمەنیی‬ ‫گرژییەکانی‌ نێوانیانن!‬ ‫دوەم‪ :‬پەیوەندی���ی نێ���وان رۆژنامەوان���ان‌و هێزە‬ ‫ئەمنییەکان لەوپەڕ ‌ی خراپیدایە‌و هیچ تروسکاییەک ‌ی‬ ‫هاوبەش���ی‌ کارکردن���ی‌ نیش���تمانیی لەنێوانیان���دا‬ ‫نیی���ە‪ .‬بەجۆرێ���ك رۆژنامەن���ووس لەبەرچاوی‌ هێزە‬ ‫ئەمنییەکان���دا‪ ،‬بونەوەرێک���ی‌ هێن���دە بەردەس���ت‌و‬ ‫خۆشدەستە بۆ راوکردن؛ تەنانەت داواکاری گشتییش‬ ‫لەس���ەری‌ بەدەن���گ نای���ەت‪ .‬ئەوەن���دە ‌ی لەخەم ‌ی‬ ‫تەمێکردنییەت���ی‌‪ ،‬ئەوەندە لەخەم��� ‌ی ئەوەدانییە کە‬ ‫وەک مرۆڤێک بەرگ���ری لێبکات تاوەکو پیادە ‌ی مافە‬ ‫مەدەنیی‌و پیشەییەکانی‌ بکات!‬

‫بیروڕا‬

‫خۆپێشاندانەکانی‬ ‫کوردستان هیچ‬ ‫نەبێت دەتوانێ‬ ‫ئەم دو کارە بکات‬ ‫د‪ .‬عەبدولڕەحمان مەولود*‬ ‫دوب����ارە دەورەیەک����ی ن����وێ‬ ‫لە‌خۆپێشاندان‌و نارەزایەتی سەرتاپای‬ ‫کوردستانی گرتۆتەوە‪ .‬دەیان شەهید‌و‬ ‫بریندار هەن‌و زەرەرو زیانی زۆریش بەر‬ ‫دامەزراوەیی ئەهلی‌و حکومی کەوتوە‌و‬ ‫داخوازیەکانی����ش زۆرن‪ .‬بۆ ئەوەی‬ ‫هەمو ئەو خوێن‌و ماندوبونە بەهەدەر‬ ‫نەڕوات‌و دەس����تکەوتی مەلموسی لێ‬ ‫بکەوێتەوە‪ ،‬پێویس����تە داخوازیەکان‬ ‫رون ب����ن‪ ،‬قابیل����ی جێبەجکردن بن‌و‬ ‫ستراتیژی بن‪.‬‬ ‫یەکێك لە‌سەرەکیترین داخوازیەکان‬ ‫پێویس����تە ئ����ەوە بێت‪ ،‬ک����ە حیزب‬ ‫نابێ����ت هی����زی چەک����داری هەبێت‪.‬‬ ‫پێویس����تە‪ ،‬هەم����و ناوچ����ە‪ ،‬ل����ق‪،‬‬ ‫مەڵبەند‌و کۆمیتەکان لە‌هەمو ش����ار‌و‬ ‫شارۆچکەکانی کوردس����تان بۆ هەتا‬ ‫هەتای����ی چۆڵکرێ����ن‌و ببنە ش����وێنی‬ ‫ئاسایی ژیانی خەلك‪.‬‬ ‫ئەگ����ەر یەکێت����ی‌و پارت����ی ناچار‬ ‫بەداخس����تنی بارەگا چەکدارەکانیان‬ ‫بکرێن‪ ،‬نەك س����ەدان ه����ەزار دۆالر‬ ‫لەپ����ارەی ک����رێ‌و فرۆش����تنی ئ����ەو‬ ‫ش����وێنانە ب����ۆ خەزێن����ەی حکومەت‬ ‫دەگەڕیت����ەوە‪ ،‬بەڵکۆ س����ەردەمێکی‬ ‫نوێی سیاس����ەتکردنیش لە‌کوردستان‬ ‫دەست پێدەکات‪.‬‬ ‫س����ەبارەت بەو کەس����انەش گوایە‬ ‫لەو ب����ارەگا حیزبیان����ە کاردەکەن‪،‬‬ ‫حکومەت����ی ئێس����تا بێت ی����ان هەر‬ ‫حکومەتێكیت����ر کە لە‌ئاین����دە دێتە‬ ‫سەرکار دەتوانێ بەپێی تواناکانیان‬ ‫لە‌دەزگا رەس����میەکانی دامەزرێنێت‪.‬‬ ‫بۆ نمون����ە‪ ،‬پاس����ەوانی کۆمیتە یان‬ ‫لق دەتوانێت بکرێ����ت بە‌پۆلیس یان‬ ‫پۆلیسی هاتوچۆ‪ .‬بەرپرسی ناوچە‌و‬ ‫لق‌و کۆمیتە دەتوانرێ کاری ئیداریان‬ ‫لە‌قائمقامیەت‪ ،‬پاریزگا‌و شارەوانیەکان‬ ‫پێبدری����ت‪ ،‬هتد‪ .‬بەاڵم‪ ،‬پێویس����تە‬ ‫بۆ هەتا هەتایە ب����ارەگا حیزبیەکان‬ ‫نەمێنێن‪.‬‬ ‫لەگ����ەڵ داخوازی نەمان����ی بارەگا‌و‬ ‫دەزگای چەکداری حیزبی‪ ،‬پێوس����تە‬ ‫نەمانی میدی����ای حیزبیش یەکێکیتر‬ ‫بێ����ت لە‌داخوازی����ەکان‪ .‬پێویس����تە‬ ‫کەلوپەل����ی هەمو میدی����ا حیزبیەکان‬ ‫لە‌تەلەفزی����ۆن‪ ،‬رادی����ۆ‪ ،‬رۆژنام����ە‪،‬‬ ‫گۆڤار‌و ماڵپەر بە‌موزایەدەی ئاش����کرا‬ ‫بفرۆشرێن‪ .‬بەداخس����تن‌و فرۆشتنی‬ ‫میدیاکانی حیزب حکومەت س����ەدان‬ ‫هەزار دۆالریتریش بەدەس����ت دێنێت‌و‬ ‫خەرجیەک����ی بێ کۆتاش����ی لەس����ەر‬ ‫ش����ان نامێنێ����ت‪ .‬ئ����ەو پاران����ەی‬ ‫لە‌نەمانی بارەگای حیزبی‌و میدیاکان‬ ‫دەس����ت دەکەوێت دەکریت کەلێنێك‬ ‫لە‌پێداویس����تە مادیەکان����ی خەڵکی‬ ‫کوردستان پربکاتەوە‪.‬‬ ‫هەبونی حیزبی مەدەنی بێ چەك‌و‬ ‫میدیای ئەهلی دو کۆڵەکەی سەرەکی‬ ‫کۆمەڵ����گای دیموکراتی����ن‪ .‬ئەم دو‬ ‫داخوازیە ستراتیژین‪ .‬بەدەستهێنانیان‬ ‫دەس����کەوتی گەورە دەبن بۆ ئێستا‌و‬ ‫ئاین����دەی کوردس����تان‪ .‬کاریگەری‬ ‫گەورەیان دەبێت لەس����ەر ئاسایشی‬ ‫خەڵ����ك‪ ،‬ئازادی����ەکان‌و ش����ێوەکاری‬ ‫حکومرانی لە‌کوردستان‪.‬‬ ‫دی����ارە رون����ە‪ ،‬یەکێت����ی‌و پارتی‬ ‫بە‌ئاس����انی ناچنە ژێرب����اری ئەم دو‬ ‫داخوازیانە‪ .‬هەر بۆیە پێویستە ئەم‬ ‫دو داخوازییە لە‌کارە س����ەرەکیەکانی‬ ‫خۆپێش����اندەران بێ����ت‪ .‬ئ����ەم دو‬ ‫داخوازیە پشتیوانی نێو دەوڵەتیشی‬ ‫دەبێ����ت‪ .‬واڵت����ە پێش����کەوتوەکانی‬ ‫دونیا لەمەبەس����تی ئەم دو داخوازیە‬ ‫تێدەگ����ەن‪ .‬هەروەها‪ ،‬لەماهیەتی ئەو‬ ‫هێزان����ەش دەگەن ک����ە دژایەتی ئەم‬ ‫داخوازیانە دەکەن‪.‬‬ ‫ڕاستیەکی هێزی چەکداری حیزبی‌و‬ ‫میدی����ای حیزب����ی خەریک����ە وەك‬ ‫دایناس����ۆر لەگەردون لەن����او بچێت‪،‬‬ ‫پێویس����تە لە‌کوردس����تانیش کۆتایی‬ ‫پێبهێنرێت‪ .‬چاککردن����ی گوزەرانی‬ ‫خەڵ����ك‌و خزمەتگوزاری����ەکان کاری‬ ‫گرنگن‪ .‬بەاڵم چاکردنی هەلومەرجی‬ ‫کوردستان پێوستی بە‌کاری بنەرەتی‌و‬ ‫کاری مێژویی هەیە‪ .‬دەستپێکی ئەم‬ ‫کاران����ەش پێوس����تە بە‌نەمانی هێزی‬ ‫چەک����داری حیزب����ی‌و میدیای حیزبی‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫* مامۆستا لە‌پەیمانگەی ئەلگانکوین‪/‬کەنەدا‬

‫)‪ )607‬سێشه‌ممه ‪2017/12/26‬‬

‫روحی ناڕەزایەتیەکان‬ ‫کرێکار حەمەغەریب بێدەری *‬ ‫س���ەرباری شکس���تی حکومڕان���ی‌و‬ ‫دەربڕین���ی ناڕەزای���ی خەڵ���ک‪ ،‬جارێک‬ ‫نەبو س���ەرۆکە شکس���تخواردوەکە دان‬ ‫بە‌شکستی خۆیدا بنێت‌و چیتر بە‌بیانوی‬ ‫دەس���تی دەرەک���ی لە‌بەه���او نرخ���ی‬ ‫خۆپشاندانە خۆڕسکەکان کەم نەکاتەوە‌و‬ ‫بە‌ئاژاوەگێ���ڕو تێک���دەر‪ ،‬ک���ە زاراوەی‬ ‫حیزبی بەعسە ناو نەبات‪ .‬ئاشکرایە کە‬ ‫ناڕەزایەتی‌و خۆپش���اندانەکان لە‌هەناوی‬ ‫پڕ لە‌دەردەسەری‌و سکی برسی خەڵکە‬ ‫بەشمەینەتە ماف خوراوو ستەملێکراوی‬ ‫ئ���ەم کۆمەڵگەی���ەوە س���ەرچاوەی‬ ‫گرت���وە‪ ،‬هەڵقواڵوی ناخ���ی پڕ لە‌خەمە‬ ‫کەڵەکەبوەکانی ئ���ەم میللەتەیە‪ .‬بەاڵم‬ ‫حوکمڕانی بێ چاوڕو لەبری ئەوەی بەدەم‬ ‫داواکاری نەداران���ی ئ���ەم گەلەوە بێت‌و‬ ‫دان بە‌ڕەوایەت���ی مافەکانیان بنێت کە‬ ‫بەرپرسیارانە شانیان داوەتەبەر قەیرانە‬ ‫دروس���تکراوە لەس���ەر هەڵچن���راوەکان‬ ‫بە‌درێژایی سێ ساڵی رابردو‪ ،‬کەچی زۆر‬ ‫بێ باکانە بە‌ئاژاوەگێڕو پالنگێڕی زەمبی‬ ‫کردن‪.‬‬ ‫ل���ە راس���تیدا دەکرێ���ت روح���ی‬ ‫ناڕەزایەتی���ەکان ل���ەم چەن���د خاڵەدا‬ ‫کۆبکرێتەوە‪:‬‬ ‫‪ .1‬کاتێک حکومەت دروس���ت ئەبێت‪،‬‬ ‫دەبێت حکومەتی هەمو چین‌و توێژەکان‬ ‫بێت بەوانەشەوە کە متمانەی پێنابەخشن‪،‬‬ ‫چونک���ە پێکهێنان���ی حکوم���ەت واتە‬

‫لێسەندنەوەو ژێردەستخستنی دەسەاڵتی لێپرسینەوەی دەزگایەکی چاودێر بێت‪،‬‬ ‫سروشتی تاکەکانی کۆمەڵگە‌و رێکخستن‌و ئەوا بە‌ڕەهایی بێ باک ئەبێت لە‌خەڵک‌و‬ ‫جێبەجێکردنی دەسەاڵتەکان بە‌پێودانگی لە‌هەر شتێک کە ئەگوزەرێت‪.‬‬ ‫لەبەرچاوگرتنی یەکسانی‌و دادپەروەری‌و‬ ‫‪ .5‬ه���ەر کاتێک دەس���ەاڵت نەیتوانی‬ ‫پاراس���تنی ژیان‌و دابینکردنی ئاسایش‌و‬ ‫ئارامی بۆ هەموان بێ گوێدانە ئینتیماو ئاس���ایش‌و ئارامی بۆ هاونیش���تمانیانی‬ ‫مەیل بۆ هیچ کەس‌و هێزو گروپ‌و حیزب‌و دابین بکات‪ ،‬ئەوا یاخیبون‌و بە‌گژاچونەوە‬ ‫رودەدات‪ ،‬بەم���ەش ئەو گرێبەس���تەی‬ ‫قەوارە‌و الیەنێکی دیاریکراو‪.‬‬ ‫لە‌نێوان خەڵ���ک‌و حکومەتدا هەیە هیچ‬ ‫قەیران���ە کەڵەک���ە ب���وە بەهایەک���ی نامێنێ���ت‪ ،‬ماف���ی خەڵکە‬ ‫‪.2‬‬ ‫دروستکراوەکانی وەک سیاسی‌و ئابوری گوێڕادێری فەرمانڕەوا نەبێت‪.‬‬ ‫ه���ۆکاری س���ەرەکی ناڕەزایەتیەکانن‪.‬‬ ‫‪ .6‬هەر کاتێک دەس���ەاڵت سەروەری‌و‬ ‫حکومەتێک بوجە‌و موچەی خەڵک ببڕێت‌و‬ ‫دەست بەرێت بۆ قوتی خەڵک‌و لە‌موچەی قورس���ایی خۆی لەدەست داو نەیتوانی‬ ‫ت���ەواوەوە بۆ چارەک���ە موچە‌و ئەویش لەگەڵ خواس���ت‌و ویستی خەڵکی خۆی‬ ‫دو مانگ جارێ���ک‌و هەبونی بێکارییەکی هەڵکا‪ ،‬ئەبێت چاوەڕێی پشێویش بێت‌و‬ ‫زۆرو دابی���ن نەکردن���ی خزمەتگوزارییە دڵنیا بێت کە ناتوانێت ئارامی‌و ئاسایشی‬ ‫س���ەرەتاییەکانی وەک کارەب���ا‌و ئ���او هەمیشە جێگیر دابین بکات‪.‬‬ ‫سوتەمەنی‌و هەبونی حکومەتێکی کەڕو‬ ‫‪ .7‬ه���ەر کاتێ���ک دەس���ەاڵت‌و‬ ‫الڵ‌و کوێر ئەو دەس���تانەن کە لە‌پشتی‬ ‫فەرمانڕەوای بەهێز نەبو کە یەکس���انی‌و‬ ‫خۆپشاندانەکانەوەن‪.‬‬ ‫دادی کۆمەاڵیەتی‌و الن���ی کەمی بژێوی‬ ‫‪ .3‬کاتێ���ک حکوم���ەت خزم���ەت ژیان���ی خەڵک مس���ۆگەر ب���کات‪ ،‬ئەوا‬ ‫بە‌بەرژەوەندییەکان���ی چی���ن‌و توێژێکی دەبێت چاوەڕێی بێ سەرەوبەرەیی بین‌و‬ ‫دیاریک���راو دەکات‌و گەندەڵ���ی هەم���و دەرئەنجامەکانی قبوڵ بکەین‪.‬‬ ‫جومگ���ە‌و جێگەی���ەک دەگرێت���ەوە‪،‬‬ ‫‪ .8‬نەبونی س���ەرۆک‌و س���ەرکردەی‬ ‫ناڕەزایەتی‌و شۆڕش‌و راپەڕینی خۆڕسکی‬ ‫خەڵ���ک پێش���بینیکراو‌و چاوەڕوانکراو ئاقڵمەند لە‌حوکمدا‪ ،‬سەرۆک‌و سەرکردەی‬ ‫ئاقڵمەن���دو دەوڵەتمەدار ئەو کەس���ەیە‬ ‫دەبێت‪.‬‬ ‫هاوس���ەنگی رابگرێت لە‌نێ���وان تەواوی‬ ‫‪ .4‬هەر کاتێک فەرمانڕەوا دەسەاڵتی چین‌و توێژەکانی کۆمەڵگە‪ ،‬بە‌دابینکردنی‬ ‫رەه���ای هەب���و ب���ێ ئ���ەوەی لە‌ژێ���ر ئازادی���ەکان‌و النی کەمی پێداویس���تی‌و‬

‫خواستەکانی هاونیش���تمانیەکانی رێگا‬ ‫بگرێ���ت لە‌هۆکارەکانی دروس���ت بونی‬ ‫ناڕەزایەتی‌و شۆڕش‌و راپەڕین‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫هەمو ئەو هێزو‬ ‫الیەنە ئەمنیانەی‬ ‫کە رووی لولەی‬ ‫تفەنگیان لەم‬ ‫خەڵکە خێر‬ ‫لە‌خۆنەدیوەیە جگە‬ ‫لەوەی پارێزگاری‬ ‫لە‌دزو گەندەڵ‌و‬ ‫مافیاو چەتەگەری‬ ‫ئەکەن خزمەتێکی‬ ‫تر ناکەن‬

‫‪ .9‬هەرکاتێ���ک دەس���ەاڵت ئەرک���ی‬ ‫خۆی بە‌پێی پێویست جێبەجێ نەکرد‌و‬ ‫ناحەقی‌و نادادپەروەری دەرهەق بە‌مافی‬ ‫خەڵک���ی خۆی ک���رد‪ ،‬ئ���ەوا کۆمەڵگە‬ ‫ماف���ی خۆیەتی ناڕەزایەت���ی دەربڕێت‌و‬ ‫بێنە سەر ش���ەقام‌و لە‌هەڵبژاردنەکانیش‬ ‫سزای دەس���ەاڵتدار بدات‌و متمانەی پێ‬ ‫نەبەخشێتەوە‪.‬‬ ‫ماوەت���ەوە بڵێی���ن‪ ،‬پێویس���تە‬ ‫خۆپشاندەران بەشێوازێکی شارستانیانەو‬ ‫بە‌هێمنانەو بە‌پەیڕەوکردنی فەلس���ەفەی‬ ‫ناتوندوتی���ژی دەنگ���ی ن���اڕازی خۆیان‬ ‫بەرزبکەنەوەو داوای مافی رەوای خۆیان‬ ‫بکەن‌و مکوڕ بن لەس���ەری‪ .‬با رێپێوان‌و‬ ‫خۆپشاندانەکان بە‌ئاشتی‌و هێمنانە بێت‌و‬ ‫پاساو‌و بیانو نەدەن بەدەست هێزگەلێکی‬ ‫بێسەروبەرەی حیزبی هەڵهاتو لە‌جەنگ‬ ‫کە باکی بە‌ڕشتنی خوێنی رۆڵەکانی ئەم‬ ‫میللەتە نیە‪ ،‬کە هەر هیچ نەبێ تا دوێنێ‬ ‫دوعای خێری پارێزراوی لەدەست دوژمن‬ ‫بۆتان کردوە‪.‬‬ ‫هەم���و ئەو هێزو الیەنە ئەمنیانەی کە‬ ‫رووی لولەی تفەنگیان لەم خەڵکە خێر گیان‌و خوێنی هاونیش���تمانیانی خۆیان‬ ‫لە‌خ���ۆ نەدیوەیە جگە لەوەی پارێزگاری هەمیشە وەک پاڵەوانی گۆڕەپان ناویان‬ ‫لە‌دزو گەندەڵ‌و مافیاو چەتەگەری ئەکەن لە‌مێژوودا دەمێنێتەوە‌و س���ەروەری بۆ‬ ‫خزمەتێکی تر ناک���ەن‪ .‬هەمو ئەو هێزو خۆیان تۆمار ئەکەن‪.‬‬ ‫کەس���انەی کە س���ەرو ماڵی هاواڵتیان‌و‬ ‫هەمو الیەک ئەپارێزن‌و دەستیان ناچێتە‬ ‫* مامۆستای زانکۆ‬

‫ئه‌م بارودۆخ ‌ه ئاڵۆزه‌ی‌ هه‌رێم ‌ی كوردستان‬ ‫به‌م حكومه‌ته‌ ‌ی ئێستا چاره‌سه‌ر ده‌كرێت؟‬ ‫ئه‌حمه‌د هه‌ورامی‌‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ س���ااڵنی‌ (‪)1991 - 1961‬‬ ‫زیاتر له‌(‪ )30‬ساڵ سه‌رانی‌ سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ كورد له‌كوردستانی‌ باشوردا‬ ‫به‌ن���اوی‌ ش���ه‌رعیه‌تی‌ ش���ۆڕش گێڕی‌‬ ‫گه‌لی‌ كوردس���تانیان توش���ی‌ چه‌نده‌ها‬ ‫كاره‌س���اتی‌ كوش���تن‌و م���اڵ وێرانی‌‌و‬ ‫ده‌ربه‌ده‌ری‌‌و كیمیاب���اران‌و ئه‌نفال‌و بێ‬ ‫سه‌رو شوێن كردنی‌ هه‌زاره‌ ها هاواڵتی‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ كوردس���تانیان كرد‪ .‬ئه‌و هه‌مو‬ ‫كاره‌س���اتانه‌ی‌ به‌س���ه‌ر گه‌لی‌ كوردیان‬ ‫هێن���ا له‌وماوه‌یه‌دا مێ���ژوو به‌خاڵێكی‌‬ ‫ره‌ش بۆ سه‌رانی‌ بزوتنه‌وی‌ كوردایه‌تی‌‬ ‫تۆماری‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫مێ���ژوی‌ (‪ )26‬س���اڵی‌ حكومڕان���ی‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدارانی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫به‌ن���اوی‌ ش���ه‌رعیه‌تی‌ ده‌س���ه‌اڵته‌وه‌‬ ‫س���ه‌لماندیان كه‌ته‌نی���ا نوێن���ه‌ری‌‬ ‫حیزبە‌ده‌س���ه‌اڵت داره‌كان ب���ون‌و‬ ‫به‌هه‌مو ش���ێوه‌یه‌ك كۆمه‌اڵنی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردس���تانیان خس���ته‌ به‌ر مه‌ترس���ی‌‬ ‫كوش���تن‌و ده‌ربه‌ده‌ری‌ كردن له‌ئه‌نجامی‌‬ ‫شه‌ڕی‌ ناوخۆ‌و به‌دابه‌شكردنی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان بە‌زۆنی‌ زه‌رد‌و سه‌وز‌و دابڕانی‌‬ ‫ناوچه‌كانی‌ كوردستان له‌یه‌كتر‪.‬‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ ئه‌م حوكومڕانیه‌ی‌ ئێستادا‬ ‫ته‌نیا قه‌یران دراوه‌ته‌ ده‌ست قه‌یرانێكی‌‬ ‫تر‪ ،‬ته‌نانه‌ت ده‌سه‌اڵتداران ره‌وا نابینن‬ ‫كه ‌ئ���ه‌م گه‌ل���ه‌ ژیانێ���ك بگوزه‌رێنێ‌‬ ‫شایس���ته‌ی‌ ژیانی‌ مرۆڤی‌ ئه‌م سه‌ردمه‌‬ ‫بێت‪ ،‬ئه‌م بارودۆخه‌ ئاڵۆزه‌ به‌ڕاده‌یه‌ك‬ ‫كاری‌ كردۆته‌ س���ه‌ر ژیان���ی‌ هاواڵتیان‬ ‫ك���ه‌ هه‌ژاری‌‌و بێكاری‌‌و نه‌خۆش���ی‌‌و بێ‌‬ ‫موچه‌ی���ی‌‌و پاش���ه‌كه‌وتی‌ زۆره‌مل���ێ‌‌و‬ ‫نه‌بونی‌ خزمه‌تگوزاری‌ له‌(كاره‌با‌و ئاو‌و‬ ‫سوته‌مه‌نی‌‌و ده‌رمان‌و رێگاوبان‌و‪...‬هتد)‬ ‫كه‌ئه‌مانه‌ ب���اری‌ ژیانی‌ مامۆس���تایان‌و‬ ‫فه‌رمانب���ه‌ران‌و خانه‌نش���ینان‌و ك���ه‌م‬ ‫ئه‌ندامان‌و زیندانی‌ سیاسی‌‌و كه‌سوكاری‌‬ ‫شه‌هیدان‌و ئه‌نفال‌و تۆڕی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫توێژه‌كان���ی‌ تری‌ خس���تۆته‌ ب���ه‌رده‌م‬ ‫مه‌ترسیه‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتێكی‌‬ ‫به‌چه‌س���پاندنی‌‬ ‫بیرۆكراتی‌‌و پێش���ێل كردنی‌ مافه‌كانی‌‬ ‫مرۆڤ‌و دزینی‌ س���ه‌روه‌ت‌و س���امانی‌‌و‬ ‫واڵت‌و په‌كخس���تنی‌ ده‌سه‌اڵته‌ شه‌رعی‌‌و‬ ‫یاس���اییه‌كان‌و به‌ده‌رئه‌نجام���ی‌ هه‌ڵه‌ی‌‬ ‫كوش���نده‌‌و موجازه‌فه‌ی‌ سیاس���ی‌‌و بێ‌‬ ‫بنه‌م���ا ره‌وش���ی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫به‌خراپترین دۆخی‌ سیاس���ی‌‌و ئابووری‌‌و‬

‫یاسایی‌ تێده‌په‌ڕێ‌‪.‬‬ ‫به‌تایبه‌ت���ی‌ دوای‌ روداوه‌كانی‌ (‪/16‬‬ ‫ئۆكتۆب���ه‌ری‌‪ )2017/‬ك���ه‌ ب���وه‌ هۆی‌‬ ‫له‌ده‌ست دانی‌ ‪ %51‬خاكی‌ كوردستان‌و‬ ‫ش���ه‌هید‌و برین���دار بون���ی‌ پۆلێ���ك‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌و ئاواره‌بونی‌ زیاتر له‌(‪)180‬‬ ‫هه‌زار هاواڵت���ی‌ كه‌ركوك‌و دوز‌و پردێ‌‌و‬ ‫مه‌خم���ور‌و روخان���دن‌و ت���ااڵن كردنی‌‬ ‫ژماره‌ی���ه‌ك له‌خان���ووی‌ دانیش���توان‌و‬ ‫بێ‌ به‌ش بون���ی‌ هه‌زاره‌ه���ا خوێندكار‬ ‫له‌خوێندن‌و سازش كردن بۆ حكومه‌تی‌‬ ‫ناوه‌ن���د له‌س���ه‌ر مافه‌كان���ی‌ كۆمه‌اڵنی‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫له‌سه‌ر ئاس���تی‌ ناوخۆ ئه‌م حكومه‌ته‌‬ ‫س���ه‌لماندوێتی‌ ك���ه‌ ب���ێ‌ ده‌س���ه‌اڵته‌‬ ‫پێداویس���تیه‌كانی‌‬ ‫له‌دابینكردن���ی‌‬ ‫ژیانی‌ كۆمه‌اڵنی‌ خه‌ڵكی‌ كوردس���تان‪.‬‬ ‫ئه‌م���رۆ ده‌بینی���ن هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌ ج���دی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر پڕۆس���ه‌ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ هه‌یه‌‬ ‫فه‌رامۆشكردنی‌ ئه‌م به‌شه‌ گرنگه‌ بوه‌ته‌‬ ‫ه���ۆی‌ ئیفلی���ج كردنی‌ س���ێكته‌ره‌كانی‌‬ ‫پڕۆس���ه‌ی‌ په‌روه‌رده‌‌و زانس���ت به‌هۆی‌‬ ‫دابی���ن نه‌كردن���ی‌ پێداویس���ته‌یه‌كانی‌‬ ‫خوێندن‌و داخوازیه‌كانی‌ مامۆس���تایان‌و‬ ‫خوێندكاران‌و نه‌بونی‌ بینای‌ قوتابخانه‌ی‌‬ ‫پێویس���ت‌و كه‌ره‌س���ته‌كانی‌ قوتابخانه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مانه‌ش كاری‌ كردۆته‌ س���ه‌ر پڕۆسه‌ی‌‬ ‫خوێندن له‌خوێندگاكان���دا‪ ،‬له‌ئه‌نجامی‌‬ ‫ناڕه‌زاییه‌كانی‌ مامۆستایان‌و خوێندكاران‌و‬ ‫بێ‌ باكی‌ ده‌سه‌اڵت له‌جێ‌ به‌جێ‌ كردنی‌‬ ‫داخوازیه‌كانیان تائێس���تا زیاتر له‌(‪)15‬‬ ‫هه‌زار مامۆس���تا له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا‬ ‫مۆڵه‌ت���ی‌ ب���ێ‌ موچه‌ی���ان وه‌رگرتوه‌‌و‬ ‫به‌شێكیان واڵتیان به‌جێ‌ هێشتوه‌‪ ،‬له‌م‬ ‫ساڵدا‪ )151( ،‬هه‌زار خوێندكار له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان له‌خوێندن دابڕاون (‪)200‬‬ ‫هه‌زار ده‌رچووی‌ كۆلێ���ژ‌و په‌یمانگاكان‬ ‫هه‌ن كه‌دانه‌مه‌زراون‪ ،‬له‌زانكۆی‌ سلێمانی‌‬ ‫ئه‌م ساڵ (‪ )174‬مامۆستا مۆڵه‌تی‌ بێ‌‬ ‫مووچه‌یان وه‌رگرتوە (‪ )333‬مامۆستا‬ ‫مۆڵه‌تی‌ خوێندن‌و (‪ )169‬فه‌رمانبه‌ریش‬ ‫مۆڵه‌تیان وه‌رگرتوە‪.‬‬ ‫بژێ���وی‌ ژیان���ی‌ كۆمه‌اڵن���ی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫به‌ڕاده‌ی���ه‌ك له‌ب���ه‌رده‌م هه‌ڕه‌ش���ه‌دایه‌‬ ‫كه‌نزیكه‌ی‌ (‪ )860‬ه���ه‌زار كه‌س له‌ژێر‬ ‫هێڵی هه‌ژاریدا له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫ژی���ان ده‌گوزه‌رێن���ن‪ ،‬رێ���ژه‌ی‌ بێكاری‌‬ ‫له‌‪%14‬ی‌ تێپه‌ڕاندوە‪.‬‬ ‫نه‌بون���ی‌ ده‌رم���ان‌و خزمه‌تگ���وزاری‌‬ ‫له‌نه‌خۆش���خانه‌كاندا‬ ‫ته‌ندروس���تی‌‬ ‫به‌ڕاده‌یه‌ك���ی‌ به‌رچ���او كاری‌ كردۆت���ه‌‬ ‫س���ه‌ر ژیانی‌ نه‌خۆش���ه‌كان به‌تایبه‌تی‌‬

‫هاتن ‌ه سه‌رشه‌قام ‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵنی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫ناڕاز ‌ی له‌شارو‬ ‫شارۆچكه‌كان ‌ی‬ ‫كوردستاندا نیشانه‌ ‌ی‬ ‫بێباكی‌ ده‌سه‌اڵته‌‬ ‫له‌به‌ج ‌ێ هێنان ‌ی‬ ‫داخوازیه‌كان ‌ی‬ ‫خه‌ڵكی‌ كوردستان‬ ‫بۆی ‌ه سه‌قف ‌ی‬ ‫داواكاریه‌كانیان‬ ‫به‌رز كردۆته‌و‌ه بۆ‬ ‫هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫سیسته‌مه‌ حوكومڕانی ‌ه‬ ‫شكست خواردوه‬ ‫نه‌خۆشه‌كانی‌ (شێرپه‌نجه‌‌و ساالسیما‌و‬ ‫شه‌كره‌‌و گورچیله‌‌و س���یل‌و‪...‬هتد) كه‌‬ ‫رۆژانه‌ به‌هۆی‌ ئه‌و نه‌خۆشیانه‌ ژماره‌یه‌ك‬ ‫هاواڵتی‌ گیان له‌ده‌س���ت ده‌ده‌ن‪ .‬تاكو‬ ‫ئه‌م ساڵ زیاتر (‪ )800‬پزیشك مۆڵه‌تی‌‬ ‫بێ‌ مووچه‌یان وه‌رگرتوە‌و هه‌ندێكیشیان‬ ‫چونه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‪ .‬هه‌ڵته‌كاندنی‌ باری‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و له‌كۆمه‌ڵگادا به‌ڕێژه‌یه‌كی‌‬ ‫دیاری‌ ك���راو به‌رز بۆته‌وه‌ ك���ه‌ رۆژانه‌‬ ‫كاره‌س���اتی‌ كوش���تن‌و تون���د‌و تی���ژی‌‬ ‫به‌رامبه‌ر ژنان ئه‌نجام ده‌درێت له‌زۆربه‌ی‌‬ ‫شاره‌كانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستاندا‪.‬‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌‌و نادادپه‌روه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌لیستی‌ خانه‌نشیناندا‬ ‫به‌پێی‌ ئاماری‌ به‌ڕێوه‌به‌رێتی‌ گش���تی‌‬ ‫خانه‌نش���ینی‌ (‪ )115‬به‌پل���ه‌ی‌ وه‌زیر‌و‬ ‫(‪ )250‬بە‌پله‌ی‌ بریكاری‌ وه‌زیر‌و (‪)322‬‬ ‫په‌ڕله‌مانت���ار موچ���ه‌ی‌ خانه‌نش���ینیان‬

‫هه‌ی���ه‌‌و نزیكه‌ی‌ (‪ )500‬ك���ه‌س به‌پله‌ی‌‬ ‫تایبه‌ت خانه‌نش���ین كراون له‌وانه‌ (‪)44‬‬ ‫وه‌زیر‌و (‪ )60‬بری���كاری‌ وه‌زیر‌و (‪)250‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ گش���تی‌‌و (‪ )75‬راویژكار‬ ‫كه‌مانگان���ه‌ یه‌ك ملی���ار (‪ )250‬ملیۆن‬ ‫دینار وه‌رده‌گرن‪،‬له‌مانه‌ خانه‌نشینی‌ بن‬ ‫دیوار‌و وه‌همی‌‌و معوم (ئه‌وانه‌ی‌ بە‌پله‌ی‌‬ ‫وه‌زیفی‌ دامه‌زراون‌و مووچه‌ وه‌رده‌گرن‌و‬ ‫ده‌وام ناكه‌ن) تیایه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ هه‌ندێ‌ زانیاری‌ (‪ )160‬هه‌زار‬ ‫خانه‌نش���ینی‌ س���ه‌ربازی‌‌و حزبی‌‌و پله‌‬ ‫تایبه‌ت له‌كوردستاندا هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ (‪)100‬‬ ‫هه‌زاریان هی‌ یه‌كێت���ی‌‌و گۆڕانه‌‌و (‪)60‬‬ ‫هه‌زاریان ه���ی‌ پارتی‌‌و حیزبه‌كانی‌ تره‌‪.‬‬ ‫كه‌مانگانه‌ (س���ێ‌ ملیار شه‌ست سه‌د‌و‬ ‫شه‌س���ت‌و حه‌وت ملیۆن ) دینار یان بۆ‬ ‫خه‌رجكراوه‌‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ گش���تی‌ خانه‌نش���ینی‌‬ ‫رایگه‌یان���د به‌پێی‌ ئام���اری‌ بایۆمه‌تری‌‬ ‫(‪ )244656‬خانه‌نش���ین مووچ���ه‌‬ ‫وه‌رده‌گ���رن له‌مان���ه‌ (‪ )90‬هه‌زاری���ان‬ ‫خانه‌نشینی‌ سه‌ربازین‪.‬‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ س���اڵی‌‪ 2014/‬دا یه‌كێتی‌‬ ‫نیش���تمانی‌ كوردس���تان (‪ )404‬كادری‌‬ ‫ژنی‌ سه‌ر به‌ڕێكخستنه‌كانی‌ له‌وه‌زاره‌تی‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ بە‌پل���ه‌ی‌ جۆراوج���ۆری‌‬ ‫سه‌ربازی‌ خانه‌نشین كردون‪،‬كه‌ مانگانه‌‬ ‫(‪ )260‬ملی���ۆن (‪ )955‬ه���ه‌زار دینار‬ ‫وه‌رده‌گ���رن‪ ،‬پارتیش به‌هه‌مان ش���ێوه‌‬ ‫ژنی‌ خانه‌نشین كراوی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ زانیاری���ه‌كان خه‌ڵكانێ���ك‬ ‫هه‌ن له‌س���ه‌ر لیس���تی‌ خانه‌نش���ینانی‌‬ ‫مه‌ده‌ن���ی‌ بە‌مووچ���ه‌ی‌ (‪)800 - 300‬‬ ‫هه‌زار دینار خانه‌نش���ین كراون ئه‌مانه‌‬ ‫له‌دام���وده‌زگا حیزبیه‌كان ده‌وام ده‌كه‌ن‬ ‫هیچ دۆسییه‌كی‌ فه‌رمانبه‌ریان نیه‌ته‌نها‬ ‫ناس���نامه‌یه‌ك‌و فه‌رمانێكی‌ خانه‌نشین‬ ‫كردنیان هه‌ی���ه‌ زۆربه‌ی‌ حیزبه‌كان ئه‌م‬ ‫جۆره‌ خانه‌نشین نانه‌یان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫د‪.‬ئاراس خۆش���ناو ده‌ڵێ���ت‪ /‬له‌ناو‬ ‫خانه‌نش���یناندا نا عه‌داله‌ت���ی‌ زۆر هه‌یه‌‬ ‫كه‌ ژماره‌یه‌ك كه‌س���ی‌ گه‌نج خانه‌نشین‬ ‫ك���راون‌و بڕه‌پاره‌یه‌كی‌ زۆریش���یان پێ‌‬ ‫ده‌درێت كه‌یاس���ای‌ خانه‌نش���ینی‌ نایان‬ ‫گرێته‌وه‌‪ .‬به‌پێی‌ ماده‌ی‌‪ 21/‬له‌یاس���ایی‌‬ ‫خانه‌نشینی‌ ئه‌وه‌ مافی‌ خانه‌نشین كردنی‌‬ ‫هه‌یه‌ ك ‌ه (‪ 15‬ساڵ) خزمه‌تی‌ هه‌بێت‌و‌و‬ ‫ته‌مه‌ن���ی‌ له‌(‪ 50‬س���اڵ) كه‌متر نه‌بێت‪،‬‬ ‫ده‌ركه‌وت���وه‌ له‌هه‌رێم���ی‌ كوردس���تاندا‬ ‫به‌هه‌زاره‌ها كه‌س خانه‌نشین كراون كه‌‬ ‫ئه‌و یاسایه‌ نایانگرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌رپرس���ی‌ س���ه‌نته‌ری‌ زانی���اری‌‌و‬

‫لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ س���تراتیژی‌ كوردس���تان‬ ‫ده‌ڵێت له‌خانه‌نشینه‌ پله‌ تایبه‌تیه‌كاندا‬ ‫نایاس���ایی‌ زۆر هه‌ی���ه‌ ئه‌گ���ه‌ر بێ���ت‌و‬ ‫پێداچونه‌وه‌ به‌وانه‌دا بكرێت تاڕاده‌یه‌ك‬ ‫كێش���ه‌ی‌ مووچه‌ چاره‌س���ه‌ر ده‌كرێت‪.‬‬ ‫رونیش���ی‌ كردوه‌ ئه‌گه‌ر پیاچونه‌وه‌ له‌و‬ ‫خانه‌نش���ینانه‌ بكرێت ده‌رف���ه‌ت هه‌یه‌‬ ‫(‪ )100‬هه‌زار مووچه‌خۆر له‌خانه‌نشینان‬ ‫كه‌م بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ زانیاریه‌كان حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان مانگانه‌ له‌داهاتی‌ ناوخۆی‌‬ ‫هه‌رێم (‪ )405‬ملیۆن دۆالر وه‌رده‌گرێت‌و‬ ‫(‪ )150‬ملیۆن دۆالر له‌فرۆشتنی‌ نه‌وت‌و‬ ‫غ���از كه‌ رۆژانه‌ (‪ )600‬ته‌نكه‌ر ره‌وانه‌ی‌‬ ‫ده‌رەوه‌ی‌ واڵت ده‌كات‌و (‪ )135‬ملیۆن‬ ‫دۆالر مانگان���ه‌ له‌فرۆش���تنی‌ (‪)113‬‬ ‫هه‌زار به‌رمیل رۆژانه‌‌و فرۆشتنی‌ (‪)80‬‬ ‫ه���ه‌زار به‌رمیل ب���ە‌(‪ )96‬ملیۆن دۆالر‬ ‫مانگانه‌ بە‌پااڵوگه‌ی‌ (كه‌ڵه‌ك‌و بازیان)‬ ‫ده‌فرۆشێت‪ ،‬كه‌ كۆی‌ داهاتی‌ مانگانه‌ی‌‬ ‫ده‌كاته‌ (‪ )786‬ملیۆن دۆالر‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫مووچ���ه‌ی‌ مانگان���ه‌ی‌ فه‌رمانب���ه‌ران‬ ‫بە‌سیس���ته‌می‌ تازه‌ (‪ )400‬ملیۆن دۆالر‬ ‫بە‌سیسته‌می‌ كۆن (‪ )750‬ملیۆن دۆالر‬ ‫ب���وو‪ .‬ئه‌مه‌ به‌پێچه‌وان���ه‌ی‌ راگه‌یاندنی‌‬ ‫حكوم���ه‌ت‌و چه‌ن���د په‌ڕله‌مانتارێك���ی‌‬ ‫ده‌ربار‌و به‌رپرس���انی‌ وه‌زاره‌تی‌ داراییه‌‬ ‫كه‌ ده‌ڵێن ته‌نه���ا داهاتی‌ هه‌رێم (‪)400‬‬ ‫ملی���ۆن دۆالره‌‌و ئه‌م���ه‌ش بۆته‌ بیانوو‬ ‫بۆ ده‌ركردنی‌ بڕی���اری‌ بڕینی‌ مووچه‌و‬ ‫بژێوی‌ پێش���مه‌رگه‌ له‌پاداشتی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌هه‌میشه‌ له‌پێشه‌وه‌ی‌ سه‌نگه‌ره‌كانی‌‬ ‫به‌رگری‌ ب���ون بۆ پارێ���زگاری‌ له‌گه‌ل‌و‬ ‫نیشتیمان‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش بزانی���ن كه‌ ئه‌م���رۆ ئه‌و‬ ‫عێراق���ه‌ی‌ كه‌ خ���ۆی‌ بە‌س���ه‌ركه‌وتو‬ ‫ده‌زانێت‌و بیانوو ده‌گرێت بۆ دانوستاندن‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌رێمدا‪ ،‬له‌س���اڵی‌ (‪ )2017‬دا‬ ‫له‌گه‌نده‌ڵیدا ل���ه‌(‪ )177‬واڵت (‪)167‬ه‌‬ ‫مین واڵته‌ له‌سه‌ره‌ گه‌نده‌ڵیدا‪.‬‬ ‫هاتن���ه‌ سه‌رش���ه‌قامی‌ كۆمه‌اڵن���ی‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ ناڕازی‌ له‌ش���ارو شارۆچكه‌كانی‌‬ ‫كوردستاندا نیشانه‌ی‌ بێباكی‌ ده‌سه‌اڵته‌‬ ‫له‌به‌جێ‌ هێنانی‌ داخوازیه‌كانی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردستان بۆیه‌ سه‌قفی‌ داواكاریه‌كانیان‬ ‫به‌رز كردۆته‌وه‌ بۆ هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌م سیس���ته‌مه‌ حوكومڕانیه‌ شكس���ت‬ ‫خ���واردوه‌‌و گۆڕینی‌ بە‌سیس���ته‌مێكی‌‬ ‫دیموكرات���ی‌ دور له‌ده‌س���تی‌ حی���زب‬ ‫كه‌ئامانجی‌ ده‌سته‌به‌ر كردنی‌ مافه‌كانی‌‬ ‫كۆمه‌اڵن���ی‌ خه‌ڵك���ی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌كانیان بێت‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )607‬سێشه‌ممه ‪2017/12/26‬‬

‫مامۆستایان ‌ی ناڕاز ‌ی بڕیاریان داوه‌ نه‌گه‌ڕێنه‌و‌ه‬ ‫بۆ ناوه‌نده‌كانی‌ خوێندن‬ ‫ئا‪ :‬سرو‌ه‬ ‫ناوه‌نده‌كانی‌ خوێندن له‌تاقیكردنه‌وه‌كان ‌ی‬ ‫كۆتای ‌ی وه‌رزی‌ یه‌كه‌م نزیكده‌بنه‌وه‌و‬ ‫بایكۆتكردن ‌ی ناوه‌نده‌كانی‌ خوێندنیش‬ ‫له‌الیه‌ن مامۆستایانه‌و‌ه پێده‌نێته‌ هه‌فته‌ ‌ی‬ ‫دوەمه‌وه‌‪ ،‬مامۆستایانی‌ ناڕازی ‌ی ده‌ڵێن‬ ‫"ناگه‌ڕێینه‌و‌ه بۆ ناوه‌نده‌كانی‌ خوێندن"‪.‬‬ ‫سروش���ت هاوار ‌ی وه‌ك مامۆس���تایه‌ك ‌ی‬ ‫ناڕازی���ی‌ باس ل���ه‌وه‌ ده‌كات ك��� ‌ه به‌پێ ‌ی‬ ‫ئه‌و به‌دواداچونان���ه‌ی‌ كردویان ‌ه له‌هه‌فته‌ ‌ی‬ ‫رابردودا‪ 163 ،‬مامۆستا ده‌ستگیركراون ك ‌ه‬ ‫دوات���ر ژماره‌یه‌كیان ئازادك���راون‪ ،‬ئه‌و وت ‌ی‬ ‫"بڕی���ار ‌ی گه‌ڕانه‌وه‌ ب���ۆ هۆڵه‌كانی‌ خوێندن‬ ‫الی‌ مامۆستایانه‌‌و وه‌ك خۆم ئاماده‌نیم یه‌ك‬ ‫ده‌قه‌ بچمه‌وه‌ قوتابخانه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "به‌هۆی‌ فشارو توندوتیژیه‌كانه‌و‌ه‬ ‫س���ه‌ره‌نجام وایلێیه���ات‪ ،‬گه‌رن���ا ئێم��� ‌ه‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ هێمنان ‌ه له‌به‌رده‌م په‌روه‌رده‌دا‬ ‫ده‌وه‌س���تاین‌و داواكانم���ان به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ئاش���تیانه‌ ده‌گه‌یاند‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان كارێكیان‬ ‫كرد بارودۆخه‌كه‌ به‌الیه‌كی‌ تر شكایه‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ بەڕێوەب���ەری‌ گش���ت ‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌ ‌ی سلێمانی‌ له‌دوایه‌مین لێدوانیدا‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ ده‌وام ئاسایی‌ ده‌بێت‪ ،‬هاوكات‬ ‫مامۆس���تایانی‌ ناڕازیی‌ له‌به‌یاننامه‌یه‌كیاندا‬ ‫رایانگه‌یاندو‌ه كه‌ له‌چه‌ن���د رۆژی‌ داهاتودا‬ ‫جارێكیتر خۆپیش���اندان ئه‌نجامده‌ده‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌و باره‌یه‌وه‌ سروش���ت وتی‌ "له‌ماوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫زۆر نزیك���دا ده‌گه‌ڕێین���ه‌و‌ه سه‌رش���ه‌قام‪،‬‬ ‫به‌داخه‌وه‌ مامۆستا دڵشاد خاوه‌نی‌ بڕیار ‌ی‬ ‫خۆ ‌ی نیه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت ئه‌وه‌ی‌ دور‌ه ئاسایی ‌ه‬ ‫ئه‌توانێت نه‌چێته‌ ده‌وام‌و ئه‌وه‌ش��� ‌ی نزیك ‌ه‬ ‫بچێت���ه‌ ده‌وام له‌ن���او قوتابخان���ه‌ بایكۆت‬ ‫ب���كات‪ ،‬به‌اڵم رۆژی‌ دوات���ر ده‌ڵێت هه‌مو ‌ی‬

‫ده‌وامی‌ ئاسایی‌ بكات‪ ،‬ئێمه‌ بڕیارمان داو‌ه‬ ‫نه‌گه‌ڕێنه‌وه‌ ب���ۆ قوتابخانه‌كان‪ ،‬به‌اڵم ئیتر‬ ‫مامۆستایه‌ك گوشار ‌ی لێبكرێت یان سۆز ‌ی‬ ‫بجوڵێت بڕواته‌وه‌ ئ���ه‌وه‌ بڕیاری‌ خۆیه‌تی‌‪،‬‬ ‫ئێم ‌ه وه‌ك مامۆس���تایانی‌ ناڕاز ‌ی نامانه‌وێت‬ ‫تێكه‌ڵی‌ سیاس���ه‌ت بین‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌داخه‌و‌ه‬ ‫بەڕێوەبەر تێكه‌ڵ ب���وه‌و ئه‌وه‌تا بەڕێوەبەر‬ ‫له‌ماوه‌ ‌ی بیست‌و چوار كاتژمێردا بڕیاره‌كه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌گۆڕێت"‪.‬‬ ‫بەڕێوەبەری‌ قوتابخانه‌ ‌ی به‌مۆ‪ ،‬مامۆستا‬ ‫كه‌م���ال به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د "هه‌م���و‬ ‫قوتابخان���ه‌كان بایكۆتیان كردوه‌و ئه‌وپه‌ڕ ‌ی‬ ‫ده‌ قوتابخانه‌ی���ه‌ك ده‌وامیان كردوه‌‪ ،‬ده‌وام‬ ‫ئاس���ایی‌ نابێت���ه‌وه‌ به‌هۆی‌ ئ���ه‌وه‌ ‌ی چه‌ند‬ ‫مامۆس���تایه‌ك ده‌س���تگیركراون‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫نیوه‌ش���ی‌ بایكۆت���ی‌ كردوه‌ ك���ه‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫نه‌به‌قسه‌ی‌ بەڕێوەبەر ‌ی گشتی‌‌و بەڕێوەبەر ‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌ بایكۆتیان ك���ردوه‌‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ ‌ی‬ ‫ئێم��� ‌ه ته‌نه���ا كێش���ه‌مان مامۆس���تا نیه‌‪،‬‬ ‫ناوه‌نده‌كانی‌ خوێندن یه‌ك دینار ‌ی تیا نی ‌ه‬ ‫فرۆشگاكان به‌كرێدراون‌و په‌روه‌رده‌ پاره‌ ‌ی‬ ‫فرۆشگاكه‌ ‌ی گل داوه‌ته‌وه‌‌و به‌حساب بۆمان‬ ‫ئه‌گه‌ڕێننه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وكاته‌ی‌ بۆخۆم ش���ت‬ ‫قه‌رز ئه‌كه‌م هاوكات تۆمارێكم كردۆته‌وه‌ بای ‌ی‬ ‫شه‌سه‌د هه‌زاریش به‌قه‌رز شتم بۆ قوتابخان ‌ه له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ س���ێ‌ مانگ ده‌وام���ان كردو‌ه‬ ‫كڕیوه‌‪ ،‬دۆخی‌ په‌روه‌رده‌ وا ‌ی لێهاتو‌ه ده‌وام ته‌نها تاقیكردنه‌وه‌كان ماوه‌ ك ‌ه هه‌شت رۆژ‬ ‫ناكرێت‪ ،‬مامۆس���تایه‌ك روبع���ه‌ موچه‌یه‌ك ‌ی ده‌خایه‌نێت‌و چه‌ند س���ه‌عاتێك ده‌مێنینه‌و‌ه‬ ‫هه‌ی ‌ه ئه‌وه‌ش ‌ی دو مانگ ‌ه وه‌رنه‌گرتوه‌‪ ،‬ئینجا بۆیه‌ گ���ه‌ر تاقیكردنه‌وه‌كان بكرێت باش��� ‌ه‬ ‫وه‌ك بەڕێوەبەر ناتوانین به‌مامۆس���تایه‌ك بۆئ���ه‌وه‌ی‌ له‌حاڵه‌تێكدا وه‌زاره‌ت بریاربدات‬ ‫بڵێین وه‌ره‌وه‌ ی���ان مه‌یه‌ره‌وه‌‪ ،‬یان ده‌ڵێت ئ���ه‌م وه‌زر‌ه زه‌ربی‌ دو ب���كات‪ ،‬چونك ‌ه پێم‬ ‫ئه‌بێت بچیت پار‌ه له‌كه‌سوكاری‌ خوێندكار ‌ی وانیه‌ ل���ه‌وه‌رزی‌ دوەمدا به‌م حاڵه‌وه‌ ده‌وام‬ ‫وه‌ربگریت ك ‌ه ئه‌وه‌ زۆر نه‌ش���یاو‌ه ئه‌وانیش بكرێ���ت‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه من نابم به‌پێش���ه‌نگ‌و‬ ‫قوتابخان ‌ه بكه‌مه‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌كوێیان بو؟!"‪.‬‬ ‫مامۆستا كه‌مال له‌ڕێگه‌ی‌ راگه‌یاندنه‌كانه‌و‌ه‬ ‫ته‌واوكردن���ی‌ ئ���ه‌م وه‌رزه‌ی‌ خوێن���دن‬ ‫به‌ئه‌نجامدان���ی‌ تاقیكردن���ه‌وه‌كان خه‌م��� ‌ی ده‌ست خۆشی له‌بەڕێوەبەر ‌ی گشتی‌ ده‌كات‬ ‫ئه‌م بەڕێوەبەره‌ش���ه‌ "هه‌مو قوتابخانه‌كان ك���ه‌ بایكۆت���ی‌ سه‌رتاس���ه‌ری‌ راگه‌یاندو‌ه‬

‫پێم وانیه‌ له‌وه‌رز ‌‬ ‫ی‬ ‫دوەمدا به‌م حاڵه‌وه‌‬ ‫ده‌وام بكرێت‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ من‬ ‫نابم به‌پێشه‌نگ‌و‬ ‫قوتابخانه‌ بكه‌مه‌وه‬

‫" چونك��� ‌ه هه‌ندێ���ك له‌زیندان���ن‌و هه‌ندێك‬ ‫بایك���ۆت‌و هه‌نێكی���ش ده‌وام ده‌كات ئه‌و‌ه‬ ‫ش���تێك ‌ی باش بو بۆ یه‌كخس���تن ‌ی هه‌موی‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ك���ه‌ رونكردن���ه‌وه‌ی‌ داو‌ه ده‌ڵێت ك ‌ه‬ ‫مه‌به‌س���تی‌ ئه‌وه‌نه‌بوه‌‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ بۆی ‌ه وام‬ ‫وتو‌ه بۆئه‌وه‌ی‌ مامۆس���تایان تێكه‌اڵونه‌بنو‬ ‫بۆ مه‌به‌س���تی‌ ت���ر به‌كارنه‌هێرێ���ن‪ ،‬به‌الم‬ ‫ئێستا ده‌ڵێت مه‌به‌ستم ئه‌و مامۆستایانه‌ی ‌ه‬ ‫ك ‌ه چونه‌ته‌ ناو خۆپیش���اندانه‌وه‌ له‌كاتێكدا‬ ‫نه‌به‌قس���ه‌ی‌ ئه‌و چون‌و باوه‌ڕی���ش ناكه‌م‬ ‫بگه‌ڕێنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫نه‌وش���یروان حم��� ‌ه غه‌ری���ب‪ ،‬ئه‌ندام ‌ی‬ ‫سكرتاریه‌تی‌ یه‌كێتی‌ مامۆستایانی‌ كوردستان‬ ‫به‌ئاوێنه‌ ‌ی راگه‌یان���د "ڕۆژ ‌ی ‪12-17‬به‌ناو ‌ی‬ ‫لیس���تی‌ هاوبه‌ش���ه‌و‌ه به‌یاننامه‌یه‌كم���ان‬ ‫باڵوكرده‌وه‌ كه‌ لیستی‌ یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫مان نه‌بو‪ ،‬پش���تگیر ‌ی خۆپیشاندانه‌كانمان‬ ‫كرد‌و دوامان له‌س���ه‌رجه‌م چین‌و توێژه‌كان‬ ‫كرد ك ‌ه به‌ش���داربن تا ئێستاش به‌رده‌وامین‬ ‫له‌پش���تگیریكردن كه‌ ده‌بێت هه‌ڵوێسته‌ك ‌ه‬ ‫دانه‌مركێته‌وه‌‪ ،‬خۆپیش���اندان بكرێت نه‌ك‬ ‫بایك���ۆت هه‌رچه‌ن���ده‌ مامۆس���تا ناتوانێت‬ ‫هاتوچۆ بكات پاره‌ی‌ نیه‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش���تی‌ پ���ه‌روه‌رد‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ئاس���ایكردنه‌وه‌ی‌ ده‌وامدایه‌و ئه‌و نوێنه‌ره‌ ‌ی‬ ‫یه‌كێتی‌ مامۆس���تایانیش ده‌ڵێت "حه‌زمان‬ ‫ئه‌كرد بێده‌نگ بوای���ه‌‌و نه‌ك به‌یاننامه‌یه‌ك‬ ‫ده‌ربكرێ���ت‌و دوای���ی‌ په‌ش���یمان بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌داخ���ه‌وه‌ كادیره‌په‌روه‌رده‌ییه‌كان تا ئه‌م‬ ‫س���اته‌ ناهاتونه‌ت���ه‌ ن���او ناڕه‌زایه‌تیه‌كان ‌ی‬ ‫مامۆستایان‪ ،‬به‌ڵكو هاوكار ‌ی جێبه‌جێكردن ‌ی‬ ‫بڕیاره‌كان ‌ی حكومه‌تن"‬ ‫نه‌وشیروان حمه‌ غه‌ریب وتیشی‌ "هه‌ندێ‬ ‫قوتابخان ‌ه كه‌ تائێس���تا بایكۆتیان نه‌كردو‌ه‬ ‫به‌ه���ۆی‌ تاقیكردنه‌وه‌كان���ه‌وه‌ وه‌گه‌رن���ا‬ ‫به‌دڵنیاییه‌و‌ه گه‌ر نه‌ی���ه‌ن به‌ده‌م داواكان ‌ی‬

‫ته‌خته سپی‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫ئایا منداڵ‬ ‫په‌ڕه‌یه‌كی سپییه‌؟‬ ‫مامۆس���تایانه‌وه‌ وه‌رزی‌ دوەم ده‌س���ت‬ ‫ناكرێت���ه‌و‌ه به‌خوێن���دن‪ ،‬چونك���ه‌ زۆربه‌ ‌ی‬ ‫قوتابخانه‌كانی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ش���ار پێش ئه‌م‬ ‫بارودۆخه‌ش هه‌ر ده‌وام راگیرابو له‌قه‌ره‌داغ‌و‬ ‫شارباژێڕو پێنجوێن وشاره‌زور‪ ،‬له‌ناوشاریش‬ ‫رۆژ ب���ه‌ڕۆژ له‌فراوانبوندای���ه‌‪ ،‬له‌كاتێك���دا‬ ‫بەڕێوەبەر هه‌یه‌ پێداگیری‌ كردو‌ه كه‌ ده‌وام‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم مامۆستایان نه‌چونه‌ته‌ ژێربار ‌ی‬ ‫بڕیاره‌ك���ه‌ی‌‪ ،‬به‌داخ���ه‌وه‌ بەڕێوەب���ەره‌كان‬ ‫ناتوانن س���ه‌روخۆیان تێبگه‌یه‌نن كه‌ به‌ڵ ‌ێ‬ ‫مامۆستایان ناڕازین"‬ ‫بەڕێوەبەری‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ پێنجوێنیش‪،‬‬ ‫ئیس���ماعیل عه‌بدواڵ به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫"دوات���ر ده‌زانرێ���ت ده‌وام ده‌كرێت یان نا‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه پێشتر به‌شێكی‌ ده‌وامی‌ كردوه‌و‬ ‫به‌شێكیشی‌ نه‌یكردو‌ه گه‌ر بڕیاربێت هه‌مو ‌ی‬ ‫بچێته‌وه‌ ناوه‌نده‌كان ئ���ه‌وه‌ هه‌موی‌ ده‌وام‬ ‫ده‌كات تا ئه‌م وه‌رزه‌ ‌ی خوێندن نه‌فه‌وتێت‪،‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ به‌ش���ێك له‌مامۆس���تایان‬ ‫بایكۆتیان راگه‌یاندوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ال ‌ی ئێمه‌ به‌و‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ نیه‌ ك ‌ه جه‌خت بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ده‌وام نه‌كات به‌ناو ‌ی بایكۆته‌وه‌ زۆرئاساییه‌و‬ ‫ماف��� ‌ی خۆیانه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌گیرفان ‌ی خاڵیه‌و‌ه‬ ‫ناكرێ���ت ئێمه‌ زۆرب���ه‌ی‌ مامۆس���تاكانمان‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ پێنجوێن���ه‌وه‌ دێن خۆ خه‌ڵك‬ ‫بە‌ئاو ناژی‌"‬ ‫نزی���ك ده‌بین���ه‌و‌ه له‌تاقیكردنه‌وه‌كان ‌ی‬ ‫كۆتای���ی‌ وه‌رز ‌ی یه‌ك���ه‌م بەڕێوەب���ەر ‌ی‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ پێنجوێنیش ده‌ڵێت "ترس��� ‌ی‬ ‫بایكۆتكردن���ی‌ تاقیكردن���ه‌وه‌كان ل���ه‌ال ‌ی‬ ‫ئێمه‌ش شمولیه‌ كه‌ س���لێمانی‌‌و شاره‌زور‌و‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ ده‌وام نه‌بێت ال ‌ی ئێمه‌ش نابێت‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ زۆرب���ه‌ی‌ مامۆس���تاكانی‌ ئێمه‌ش‬ ‫خه‌ڵك ‌ی ئه‌و شوێنانه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌ونه‌ ده‌زانم‬ ‫مامۆس���تاكانمان لێبڕاون كه‌ ده‌وام ده‌كه‌ن‬ ‫ده‌وامی‌ باش ده‌كه‌ن"‪.‬‬

‫"به‌شێك له‌خوێندنگا ئه‌هلیه‌كان به‌ئاره‌زوی‌ خۆیان‌و‬ ‫به‌بێ پالن نرخ ‌ی خوێندن زیاد ده‌كه‌ن"‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫(خوێندنی‌ ناحكومی‌ له‌نێوان كوالێتی‌‌و‬ ‫بازرگانیدا) توێژینه‌وه‌یه‌كی‌ مه‌یدانیه‌‬ ‫سه‌باره‌ت به‌گرفته‌كانی‌ خوێندنی‌ ناحكومی‌‬ ‫له‌پارێزگای‌ سلێمانی‌ كه‌ ئینستتیوتی‌‬ ‫په‌ی‌ بۆ په‌روه‌رده‌و گه‌شه‌پێدان پاش سێ‬ ‫وۆركشۆپ له‌گه‌ڵ هه‌ریه‌ك له‌(ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫قوتابخانه‌ ناحكومیه‌كان‌و دایك‌و باوكی‌‬ ‫منداڵه‌كان)‌و (خاوه‌ن‌و به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫قوتابخانه‌ ناحكومیه‌كان)‌و (به‌ڕێوه‌به‌رێتی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ سلێمانی‌‌و پسپۆر‌و شاره‌زایان)‬ ‫به‌هاوكاری‌ چه‌ند رێكخراوێك ئه‌نجامیانداوه‌و‬ ‫رۆژی‌ ‪2017-12-18‬ڕاگه‌یه‌ندرا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫توێژینه‌وه‌یه‌ وێنه‌یه‌كی‌ بۆ رۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌‬ ‫نێردراوه‌‪.‬‬ ‫خوێندنی‌ ناحكومی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫رۆژ به‌ڕۆژ له‌زیادبوندایه‌‪ ،‬هه‌ندێك پێیان وای ‌ه‬ ‫پێویسته‌ گرنگیان پێبدرێت‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ریشدا‬ ‫به‌ش���ێكیش پێی���ان وای���ه‌ هیچی���ان ب���ۆ‬ ‫بواری‌ پ���ه‌روه‌رده‌ زی���اد نه‌ك���ردوه‌و ته‌نها‬ ‫بازرگانیكردنه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش هۆكاری‌ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫ئ���ه‌و توێژینه‌وه‌یه‌یه‌ كه‌تێ���دا واقیعی‌ حاڵی‌‬ ‫قوتابخانه‌كان‌و به‌راوردی‌ ژماره‌ی‌ قوتابخانه‌و‬ ‫خوێندكاره‌كان‌و مامۆستاو ئاستی قوتابخانه‌‬ ‫حكوم���ی‌‌و ناحكومی���ه‌كان ك���راوه‌ هه‌روه‌ها‬ ‫گیروگرفته‌كانیش���یان ده‌ست نیشان كردوه‌و‬ ‫كۆمه‌ڵێك راسپارده‌شیان خستۆته‌ڕو‬ ‫به‌پێ���ی‌ داتای‌ س���اڵی‌ خوێندن���ی‌ ‪-2015‬‬ ‫‪2016‬ژم���اره‌ی‌ قوتابخان���ه‌و په‌یمانگ���ه‌‬ ‫ناحكومی���ه‌كان له‌هه‌رێم���ی‌ كوردس���تاندا‬ ‫(به‌باخچه‌ی‌ ساوایان‌و بنه‌ڕه‌تی‌‌و ئاماده‌یی‌و‬ ‫په‌یمان���گاوه‌) گه‌یش���ته‌ (‪ )224‬دان���ه‌‪،‬‬ ‫له‌پارێ���زگای‌ س���لێمانیش گه‌یش���ته‌ (‪)66‬‬ ‫باخچه‌ی‌ س���اوایان‌و قوتابخان���ه‌و په‌یمانگه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئامارێكی���ش كه‌ رۆژنام���ه‌ی‌ ئاوێنه‌‬ ‫له‌س���ایتی‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ وه‌ریگرتوه‌‪،‬‬ ‫له‌س���اڵی‌ خوێندنی‌ ‪2017-2016‬زیادیكردوه‌‬ ‫ك ‌ه ‪278‬باخچه‌و قوتابخانه‌و په‌یمانگایه‌و بۆ‬ ‫ساڵی‌ ‪ 2018-2017‬له‌سنوری‌ سلێمانی‌ ‪،13‬‬ ‫له‌هه‌ولێر ‪ 32‬له‌گه‌رمیان ‪2‬باخچه‌و قوتابخانه‌‬ ‫كراونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ ی‌ ئه‌م توێژینه‌وه‌ی���ه‌ قوتابخانه‌و‬ ‫په‌یمانگ���ه‌ ناحكومی���ه‌كان به‌هه‌م���وو‬ ‫جۆره‌كانیه‌وه‌‪ ،‬به‌پسپۆری‌ جیاجیاوه‌‪ ،‬به‌زمانی‌‬

‫خوێندنی‌ جیاواز س���ااڵنه‌ له‌زیادبوندان‪ .‬ئه‌م‬ ‫قوتابخانه‌و په‌یمانگایانه‌ س���ااڵنه‌ بڕێك پاره‌‬ ‫له‌خوێندكاران وه‌رده‌گ���رن‪ ،‬كه‌ كه‌مترینیان‬ ‫‪1500‬دۆالره‌وه‌ به‌رزتری���ن بڕیش‪6000‬دۆالره‌‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌پ���اره‌ی‌ كتێبی خوێندن‌و جلوبه‌رگ‌و‬ ‫گواس���تنه‌وه‌یان‪ ،‬له‌باخچه‌كان���ی‌ مندااڵنیش‬ ‫كرێی‌ خوێندن به‌شێوه‌ی‌ مانگانه‌ یان سااڵنه‌‬ ‫وه‌رده‌گیرێت كه‌ به‌رزترینیان ‪3800‬دۆالره‌ بۆ‬ ‫ساڵێك‌و ‪200‬دۆالریش بۆ مانگانه‌‪.‬‬ ‫به‌پ���ێ ی فه‌رمانێكی وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌‬ ‫به‌ه���ۆی قه‌یران���ی دارایی���ه‌وه‌‪ ،‬له‌س���اڵی‬ ‫خوێندنی (‪ )2016-2015‬ده‌بوایه‌ قوتابخانه‌‬ ‫ناحكومی���ه‌كان (‪‌)%20‬و س���اڵی خوێندنی‬ ‫(‪)2017-2016‬ش (‪)%10‬ی نرخ���ی خوێندن‬ ‫دابش���كێنن‪ ،‬له‌س���اڵی یه‌كه‌م���دا جگه‌ دوو‬ ‫له‌قوتابخانه‌كانی س���نوری به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‬ ‫په‌روه‌رده‌ی س���لێمانی په‌یوه‌ست نه‌بون به‌م‬ ‫بڕی���اره‌وه‌و نرخی خوێندنیان دانه‌ش���كاند‪،‬‬ ‫قوتابخانه‌كان���ی تری���ش په‌یوه‌س���ت بون‌و‬ ‫جێبه‌جێیان ك���رد‪ ،‬به‌الم له‌س���اڵی دوەمدا‬ ‫به‌ش���ێكی زۆر له‌قوتابخانه‌كان په‌یوه‌س���ت‬ ‫نه‌بون‌و جێبه‌جێیان نه‌كرد‪.‬‬ ‫به‌گش���تی‌ كۆی‌ قوتابخان���ه‌ حكومیه‌كان‬ ‫(‪ )6575‬ناحكومی���ه‌كان (‪ ،)224‬ژم���اره‌ی‌‬ ‫خوێندكارانی‌ حكومی���ه‌كان ‪،1،667،848‬‬ ‫ناحكوم���ی‌ ‪ ،38،661‬ژم���اره‌ی‌ مامۆس���تا‬ ‫‪ ،122،042‬ناحكومی‌ ‪.4،070‬‬ ‫ل���ه‌ س���نوری‌ به‌ڕێوه‌به‌رێت���ی‌ گش���تیی‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ سلێمانیدا (‪ )1683‬قوتابخانه‌و‬ ‫په‌یمانگ���ه‌ی‌ حكوم���ی‌‌و (‪ )66‬قوتابخانه‌و‬ ‫په‌یمانگه‌ی‌ ناحكومی‌ هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ (‪)444.591‬‬ ‫خوێندكاری‌ حكومی‌‌و (‪ )14.311‬خوێندكار‬ ‫له‌قوتابخانه‌ ناحكومیه‌كان له‌خۆ ده‌گرێت‪‌،‬و‬ ‫(‪ )31.697‬مامۆس���تا له‌قوتابخان���ه‌‬ ‫حكومیه‌كان‌و (‪ )866‬مامۆستا له‌قوتابخانه‌‬ ‫ناحكومیه‌كان وانه‌ی‌ تیادا ده‌ڵێنه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫له‌كۆی‌ (‪ )32.545‬مامۆستا (‪ )%97.3‬ی‌‬ ‫له‌حكوم���ی‌‌و (‪)%2.7‬ی‌ له‌ناحكومی‌ ده‌وام‬ ‫ده‌كه‌ن‪ .‬هه‌روه‌ها (‪ )167‬باخچه‌ی‌ ساوایان‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬ك���ه‌ (‪)136‬ی‌ حكوم���ی‌‌و (‪)31‬ی‌‬ ‫ناحكومین‪ ،‬باخچه‌ حكومیه‌كان (‪)13.551‬‬ ‫من���داڵ‌ ده‌وامی‌ تیادا ده‌كه‌ن كه‌ (‪)%87.1‬‬ ‫ی‌ س���ه‌رجه‌م مندااڵنی‌ باخچه‌كانی‌ سلێمانی‌‬ ‫ده‌گرێت���ه‌وه‌ ك���ه‌ له‌به‌رامب���ه‌ردا له‌باخچ���ه‌‬ ‫ناحكومیه‌كان���دا (‪ )1.999‬من���داڵ ده‌وام‬

‫ده‌ك���ه‌ن ك���ه‌ ده‌كاته‌ رێ���ژه‌ی‌ (‪)%12.9‬ی‌‬ ‫مندااڵنی‌ باخچه‌كانی‌ سنوری‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌ی‬ ‫گشتی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ سلێمانی‌‪ .‬له‌هه‌مان كاتدا‬ ‫(‪ )1.828‬مامۆستا له‌باخچه‌ حكومیه‌كاندا‬ ‫ده‌وام ده‌ك���ه‌ن ك���ه‌ رێ���ژه‌ی‌ (‪)%89.8‬ی‌‬ ‫مامۆستایانی‌ باچه‌كان ده‌گرێته‌و‌ه له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫(‪)207‬مامۆس���تای‌ باخچ���ه‌ی‌ ناحكومی‌ كه‌‬ ‫ده‌كات���ه‌ رێ���ژه‌ی‌ (‪)%10.2‬ی‌ س���ه‌رجه‌م‬ ‫مامۆستایانی‌ باخچه‌كان‪ .‬له‌م سنوره‌ بە‌گشتی‌‬ ‫(‪ )1.504‬قوتابخان���ه‌ی‌ بنه‌ڕه‌تی‌‌و ئاماده‌یی‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬كه‌ (‪)1.480‬ی‌ حكوم���ی‌‌و (‪)24‬ی‌‬ ‫ناحكومین‪ ،‬قوتابخان���ه‌ بنه‌ڕه‌تی‌و ئاماده‌ییه‌‬ ‫حكومی���ه‌كان (‪ )419.367‬خوێن���دكار‬ ‫ده‌وامی‌ تیادا ده‌كه‌ن كه‌ (‪)%98‬ی‌ سه‌رجه‌م‬ ‫خوێندكارانی‌ بنه‌ڕه‌تی‌‌و ئاماده‌یی س���لێمانی‌‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌ ك���ه‌ له‌به‌رامب���ه‌ردا له‌قوتابخانه‌‬ ‫بنه‌ڕه‌ت���ی‌و ئاماده‌یی���ه‌ ناحكومیه‌كان���دا‬ ‫(‪ )8.667‬خوێن���دكار ده‌وام ده‌ك���ه‌ن كه‌‬ ‫ده‌كات���ه‌ رێ���ژه‌ی‌ (‪)%2‬ی‌ خوێندكاران���ی‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تی‌‌و ئاماده‌یی سنوری‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‬ ‫گشتی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ سلێمانی‌‪ .‬له‌هه‌مان كاتدا‬ ‫(‪ )28.196‬مامۆستا له‌قوتابخانه‌ بنه‌ڕه‌تی‌و‬ ‫ئاماده‌ییه‌ حكومیه‌كان���دا ده‌وام ده‌كه‌ن كه‌‬ ‫رێ���ژه‌ی‌ (‪)%98.3‬ی‌ مامۆس���تایانی‌ ئ���ه‌م‬ ‫قوتابخانان���ه‌ ده‌گرێته‌وه‌ له‌به‌رامبه‌ر (‪)478‬‬ ‫مامۆستای‌ قوتابخانه‌ی‌ ناحكومی‌ كه‌ ده‌كاته‌‬ ‫رێژه‌ی‌ (‪)%1.7‬ی‌ س���ه‌رجه‌م مامۆستایانی‌‬ ‫قوتابخانه‌ بنه‌ڕه‌تی‌‌و ئاماده‌ییه‌كان‪ ،‬له‌سنوری‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ سلێمانیدا‬ ‫بە‌گش���تی‌ (‪ )20‬په‌یمانگه‌ هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ (‪)13‬‬ ‫ی‌ حكوم���ی‌‌و (‪)7‬ی‌ ناحكومی���ن‪ ،‬په‌یمانگه‌‬ ‫حكومیه‌كان (‪ )2774‬خوێندكار ده‌وامی‌ تیادا‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌ (‪)64.3‬ی‌ سه‌رجه‌م خوێندكارانی‌‬ ‫په‌یمانگه‌كان���ی‌ س���لێمانی‌ ده‌گرێت���ه‌وه‌ كه‌‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا له‌په‌یمانگ���ه‌ ناحكومیه‌كاندا‬ ‫(‪ )1544‬خوێن���دكار ده‌وام ده‌ك���ه‌ن ك���ه‌‬ ‫ده‌كات���ه‌ رێ���ژه‌ی‌ (‪)35.7‬ی‌ خوێندكارانی‌‬ ‫په‌یمانگه‌كانی‌ سنوری‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ سلێمانی‌‪ .‬له‌هه‌مان كاتدا (‪)354‬‬ ‫مامۆس���تا له‌په‌یمانگ���ه‌ حكومیه‌كاندا ده‌وام‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌ رێژه‌ی‌ (‪)66.2‬ی‌ مامۆستایانی‌‬ ‫په‌یمانگه‌كان ده‌گرێته‌وه‌ له‌به‌رامبه‌ر (‪)181‬‬ ‫مامۆستای‌ په‌یمانگه‌ی‌ ناحكومی‌ كه‌ ده‌كاته‌‬ ‫رێژه‌ ‌ی (‪)33.8‬ی‌ س���ه‌رجه‌م مامۆستایانی‌‬ ‫په‌یمانگ���ه‌كان‪ ،‬به‌هۆی ده‌س���ت نه‌كه‌وتنی‬ ‫ئاماری درووس���تی په‌یمانگاكانی س���نوری‌‬

‫ناوی‌ هه‌ندێك‬ ‫له‌قوتابخانه‌كان‬ ‫له‌گه‌ڵ یاساو‬ ‫رێنماییه‌كانی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت ناگونجێن‬ ‫یاخود ناوی‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تیان‬ ‫له‌خۆیان ناوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش له‌گه‌ڵ‬ ‫یاسای‌ قوتابخانه‌‬ ‫ناحكومیه‌كاندا‬ ‫ناگونجێت‬

‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ سلێمان ‌ی‬ ‫بۆ س���اڵی خوێندنی (‪ )2017/2016‬سوود‬ ‫له‌ئاماری س���اڵی (‪ )2016/2015‬وه‌رگیراوه‌‪،‬‬ ‫له‌سنوری‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌ په‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫سلێمانیدا (‪ )16‬ئاماده‌یی پیشه‌یی هه‌یه‌ كه‌‬ ‫(‪ )723‬مامۆس���تاو (‪ )3.140‬خوێن���دكاره‌‬ ‫ده‌وام���ی‌ تی���ادا ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬له‌به‌رامب���ه‌ردا‬ ‫هی���چ ئاماده‌ییه‌ك���ی‌ پیش���ه‌یی ناحكوم���ی‌‬ ‫نی���ه‌‪ ،‬له‌س���نوری‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گش���تی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ س���لێمانیدا (‪ )18‬قوتابخانه‌ی‌‬ ‫خوێندنی‌ خێرا هه‌یه‌ كه‌ (‪ )179‬مامۆس���تاو‬ ‫(‪ )1.683‬خوێندكاره‌ ده‌وامی‌ تیادا ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا هیچ قوتابخانه‌یه‌كی‌ خوێندنی‌‬ ‫خێرای‌ ناحكومی‌ نیه‌‪.‬‬ ‫ئه‌نیس���تتیوتی‌ پ���ه‌ی‌ بون���ی‌ قوتابخان ‌ه‬ ‫ناحكومی���ه‌كان به‌دیارده‌یه‌كی‌ شارس���تانی‌‬

‫ده‌زانێت هاوكات له‌توێژینه‌وه‌ مه‌یدانیه‌كه‌یاندا‬ ‫گه‌یشتونه‌ته‌ چه‌ند ئه‌نجامێك له‌وانه‌ به‌شێك ‌ی‬ ‫زۆری‌ قوتابخان���ه‌‌و په‌یمانگه‌ ناحكومیه‌كاندا‬ ‫یاس���ای‌ ژم���اره‌ (‪ )4‬یان پێش���ێل كردوه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها به‌ش���ێك له‌قوتابخان���ه‌كان پابه‌ند‬ ‫نی���ن به‌خوێندن���ی‌ وانه‌كان���ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫زمانی‌ كوردی‌‌و عه‌ره‌بی هه‌رێمی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫به‌ش���ێكیان ساالنه‌ به‌ئاره‌زوی‌ خۆیان‌و به‌بێ‬ ‫پالن نرخ���ی‌ خوێندن زیاد ده‌كه‌ن‌و پابه‌ندی‌‬ ‫گرێبه‌س���ته‌كانیان نین‪ ،‬هه‌ندێكیان كێشه‌ی‌‬ ‫مۆڵه‌تیان هه‌ی���ه‌و تا ئێس���تاش ئه‌وراقیان‬ ‫ته‌واو نیه‌‪ ،‬به‌شێكیان تا ئێستابینای‌ خۆیان‬ ‫نیه‌‪ ،‬هه‌ندێكیش���یان باڵه‌خانه‌كانیان گونجاو‬ ‫نین‌و هۆیه‌كانی‌ فێركردنیان وه‌ك پێویس���ت‬ ‫تێ���دا نی���ه‌‪ ،‬وه‌ك (گۆڕه‌پانی‌ وه‌رزش���ی‪،‬‬ ‫تاقیگه‌‌و كتێبخانه‌‌و هتد)‌و كتێبی‌ خوێندنیان‬ ‫بۆ خوێن���دكاره‌كان دابین نه‌كردوە‪ ،‬هه‌ندێك‬ ‫ل���ه‌م قوتابخانان���ه‌ پرۆگرام���ی‌ جۆراوجۆر‬ ‫به‌كارده‌هێن���ن ك���ه‌ س���ه‌رچاوه‌كانیان دیار‬ ‫نیی���ه‌ یا باوه‌ڕپێك���راو نیی���ه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش كار‬ ‫ده‌كاته‌ سه‌ر پرۆسه‌ی‌ په‌روه‌رده‌‌و فێركردن‪،‬‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ وه‌ك پێویست چاودێری‌‬ ‫ئه‌م قوتابخانه‌و په‌یمانگ���ه‌ ناحكومییه‌كانی‌‬ ‫نه‌ك���ردوە‌و له‌به‌رامب���ه‌ر ئه‌و س���ه‌رپێچی‌‌و‬ ‫پێش���ێلكارییه‌ یاس���اییانه‌ی‌ كردوویان���ه‌‬ ‫لێپێچینه‌وه‌ی‌ پێویس���تی‌ له‌گه‌لدا نه‌كردون‪،‬‬ ‫سیسته‌می‌ سه‌رپه‌رش���تیاری‌ بۆ قوتابخانه‌و‬ ‫په‌یمانگه‌ ناحكومییه‌كان الوازه‌‪ ،‬رۆتینیاتێكی‌‬ ‫زۆر هه‌یه‌ له‌نوێكردنه‌وه‌ یا وه‌رگرتنی‌ مۆڵه‌تی‌‬ ‫قوتابخان���ه‌و په‌یمانگ���ه‌ ناحكومییه‌كان���دا‬ ‫له‌الیه‌ن وه‌زاره‌تی‌ پ���ه‌روه‌رده‌وه‌‪ ،‬زۆرێكیان‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ دای���ك‌و باوكانیان پێكنه‌هێناوه‌‪،‬‬ ‫ناوی‌ هه‌ندێك له‌قوتابخانه‌كان له‌گه‌ڵ یاساو‬ ‫رێنماییه‌كان���ی‌ وه‌زاره‌ت ناگونجێ���ن‪ ،‬یاخود‬ ‫ن���اوی‌ نێوده‌وڵه‌تیان له‌خۆیان ناوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫له‌گه‌ڵ یاس���ای‌ قوتابخان���ه‌ ناحكومیه‌كاندا‬ ‫ناگونجێت‪ ،‬زۆربه‌ی���ان دید‌و ئامانجی‌ رونیان‬ ‫نیه‌ ب���ۆ وه‌رگرتنی‌ خوێن���دكاران وه‌به‌پێی‌‬ ‫سیسته‌مێكی‌ رون‌و رێنماییه‌كانی‌ وه‌زاره‌تیش‬ ‫نی���ه‌ هه‌ندێ���ك ل���ه‌م قوتابخانان���ه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫كه‌س���انی‌ كه‌مئه‌زمونه‌وه‌ به‌ڕێ���وه‌ ده‌برێن‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها مامۆستاكانیشیان به‌شداری‌ خولی‌‬ ‫راهێنانیان نه‌كردوە‌و ئه‌زمونیان كه‌مه‌‪ ،‬هه‌تا‬ ‫ئێس���تا قوتابخانه‌ ناحكومییه‌ خۆماڵییه‌كان‬ ‫به‌شداری‌ ئه‌زمونێكی‌ نیشتمانییان نه‌كردوە‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئاستی‌ فێركردنیان بزانرێت‪.‬‬

‫به‌ڕێز عه‌باس‬ ‫الی زۆرینه‌ی خه‌ڵكی گشتی‌و به‌شێكی گرنگی‬ ‫خوێنده‌واره‌كانیش وه‌اڵمی پرسیاری ئه‌وه‌ی ئایا‬ ‫منداڵ په‌ڕه‌یه‌كی سپییه‌؟ ده‌م‌و ده‌ست به‌ڵێیه‌و‬ ‫ب���ێ هیچ بیركردنه‌وه‌یه‌ك���ی وردو په‌روه‌رده‌یی‬ ‫بڕوا به‌وه‌هێنراوه‌ كه‌ منداڵ چۆنمان بوێت ئاوا‬ ‫ده‌توانین بیركردنه‌وه‌ی خۆمانیانی تێدابچێنین‌و‬ ‫وه‌ك هه‌ویرێك چۆنمان بوێت ئه‌وه‌ی لێدروست‬ ‫ده‌كه‌ین كه‌ ده‌مانه‌وێت‪ ،‬چونكه‌ خۆیان توانای‬ ‫بیركردن���ه‌وه‌و پرس���یاركردنیان نیی���ه‌و ئه‌وه‌‬ ‫ئێمه‌ین هه‌مو بیركردنه‌وه‌و پرس���یاره‌كانیان بۆ‬ ‫دروس���ت ده‌كه‌ین خۆیان هیچ به‌شدارییه‌كیان‬ ‫نییه‌! ته‌نانه‌ت فه‌یله‌س���وفێكی گرنگی سه‌ده‌ی‬ ‫هه‌ڤ���ده‌ی وه‌ك "ج���ۆن لۆك" پێ���ی وابوە كه‌‬ ‫من���داڵ په‌ڕه‌یه‌كی س���پییه‌‪ ،‬له‌ڕاس���تیدا ئه‌م‬ ‫ده‌ی���ده‌ ته‌قلیدییه‌ بۆ پ���ه‌روه‌رده‌و فێركردن تا‬ ‫ئێس���تاش به‌س���ه‌ر دونیابینی‌و بیركردنه‌وه‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌كاران���دا زاڵ���ه‌و كێش���ه‌و گرفت���ی‬ ‫په‌روه‌رده‌یی زۆری دروستكردوە‪ ،‬ئه‌مه‌ش وای‬ ‫كردوە فێرخوازێكی رۆبۆت ئاساو بیرنه‌كه‌ره‌وه‌‌و‬ ‫له‌ڕوی كه‌سێتیش���ه‌وه‌ ئاڵۆز دروس���ت بكات‪،‬‬ ‫گرفته‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌ ئه‌م تێڕوانینه‌ ته‌نها له‌سنوری‬ ‫منداڵیدا ناوه‌ستێت‌و به‌ڵكو هه‌ندێكجار ده‌گاته‌‬ ‫س���نوری ته‌مه‌نی ه���ه‌رزه‌كاری‌و پێیان ده‌ڵێن‬ ‫هێشتا په‌ره‌یه‌كی س���پین‌و چۆنمان بوێت ئاوا‬ ‫دروستی ده‌كه‌ین؟‬ ‫ده‌بێ���ت ئ���ه‌وه‌بزانی���ن به‌ش���ێكی گرنگی‬ ‫لێكۆڵه‌ران‌و توێژه‌رانی هاوچه‌رخی په‌روه‌رده‌و‬ ‫فێرك���ردن ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌ك���ه‌ن‌و جه‌خت له‌وه‬ ‫‌ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ منداڵ به‌ته‌نها په‌ره‌یه‌كی س���پی‬ ‫نییه‌و خاوه‌ن بیركردنه‌وه‌و هه‌س���ت‌و ش���عوری‬ ‫خۆیه‌تی‌و ده‌توانێ���ت دیارده‌كانی ده‌وروبه‌ری‬ ‫بخوێنێته‌وه‌و هه‌ڵیان بسه‌نگێنێت به‌پێچه‌وانه‌ی‬ ‫تێڕوانینی په‌روه‌رده‌یی كۆن‪ ،‬منداڵیش ده‌توانێت‬ ‫پرسیار بكات‌و به‌پێی ئاستی مه‌عریفی خۆی‌و‬ ‫هه‌س���ته‌كانی دیارده‌كان���ی ده‌وروبه‌ری خۆی‬ ‫بخوێنێته‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی پێمانوایه‌ كه‌ منداڵ هیچ‬ ‫نازانێت‌و بیرناكاته‌وه‌و ته‌نها ئامێرێكه‌و ده‌بێت‬ ‫به‌پێی ح���ه‌زو ئاره‌زوه‌كانی ئێم���ه‌ بجوڵێته‌وه‌‬ ‫ئه‌و بونه‌وه‌ره‌مان بۆدروس���ت ده‌كات كه‌ ئێستا‬ ‫هه‌موان له‌ده‌س���تی راده‌ك ‌هن‌و نغرۆیه‌ له‌گرفت‌و‬ ‫ئاڵۆزی!‬ ‫ئه‌و به‌ری���ه‌ك كه‌وتننانه‌ی كه‌له‌به‌ش���ێكی‬ ‫گرنگ���ی خوێندنگاكان���ی كوردس���تاندا هه‌یه‌و‬ ‫روده‌دات له‌نێ���وان فێرخوازان‌و مامۆس���تایان‬ ‫به‌شێكی زۆری ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌و تێڕوانینه‌ی‬ ‫كه‌ تا ئێستاش پێیوایه‌ منداڵ په‌ڕه‌یه‌كی سپییه‌!‬ ‫زۆرێك له‌مامۆس���تایان ده‌یانه‌وێ���ت تێڕوانینی‬ ‫دیاریكراوی خۆیان جا راست بێت یان ناڕاست‬ ‫به‌حوكم���ی پێگ���ه‌ی ده‌س���ه‌اڵتی مه‌عریفییان‬ ‫بسه‌پێنن به‌س���ه‌ر فێرخوازان‌و ئه‌وه‌ی تێبینی‬ ‫ده‌كرێت كه‌مترین بۆچون‌و قس���ه‌ی فێرخوازان‬ ‫وه‌رده‌گیرێ���ت‪ ،‬به‌ه���ۆی ئ���ه‌وه‌ی فێرخوازان‬ ‫ناتوانن بیربكه‌ن���ه‌وه‌و دیارده‌كانی ده‌وروبه‌ری‬ ‫خۆی���ان هه‌ڵس���ه‌نگێنن! من���داڵ‌و فێرخوازان‬ ‫كه‌ش‌و ژینگه‌یه‌كی ته‌ندروس���تی په‌روه‌رده‌یی‌و‬ ‫فێركارییان بۆ بڕه‌خس���ێت په‌ڕه‌یه‌كی س���پی‬ ‫نی���ن‪ ،‬ك���ه‌م نین ئ���ه‌و پرس���یارو بۆچونانه‌ی‬ ‫ك���ه‌ فێرخ���وازان هه‌ندێكج���ار ده‌ریده‌ب���ڕن‌و‬ ‫مامۆستاكانیان توش���ی سه‌رسوڕمان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ پێیان وایه‌ منداڵ په‌ڕه‌یه‌كی س���پیه‌و‬ ‫چۆن ده‌توانیێت پرسیاری گرنگ‌و به‌و شێوازه‌‬ ‫ورده‌ بیربكات���ه‌وه‌! له‌ڕاس���تیدا ئ���ه‌وه‌ ئێمه‌ین‬ ‫ئاره‌زومان���ه‌‌و ده‌مانه‌وێت‌و به‌پێی بیركردنه‌وه‌ی‬ ‫گه‌وره‌ییم���ان منداڵ ده‌بێت په‌ڕه‌یه‌كی س���پی‬ ‫بێت‪ ،‬ئه‌گینا خۆی به‌پێی بنه‌مای په‌روه‌رده‌یی‬ ‫نوێ منداڵ ئه‌و په‌ڕه‌ سپییه‌ نییه‌ چۆنمان بوێت‬ ‫ئاوا ره‌س���می بكه‌ین! ته‌نان���ه‌ت به‌داخه‌وه‌ زۆر‬ ‫جار گومان له‌وه‌ده‌كرێت فێرخواز ئه‌وه‌ قسه‌ی‬ ‫خۆی بێت‪ ،‬گه‌ر قسه‌یه‌كی جیاواز له‌مامۆستاو‬ ‫پرۆگرام بكات‌و پرسیارێكی گرنگ بوروژێنێت!‬ ‫به‌چه‌ند نمونه‌یه‌كی واقیعی‌و زیندوی به‌شێكی‬ ‫كه‌می ناو خوێندنگاكان���ی ئێمه‌دا ئه‌وه‌مان بۆ‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت ك���ه‌ منداڵ به‌ته‌نه���ا په‌ڕه‌یه‌كی‬ ‫سپی نییه‌‪ ،‬له‌بابه‌تی كۆمه‌اڵیه‌تی پۆلی شه‌شی‬ ‫بنه‌ڕه‌تی كاتێك مامۆس���تا وانه‌ی ش���ۆره‌كات‬ ‫ش���ی ده‌كات���ه‌وه‌ یه‌كێكیش له‌فێرخ���وازه‌كان‬ ‫پرسیاری ئه‌وه‌ده‌كات شۆره‌كات مانای چییه‌؟‬ ‫مامۆس���تاش وه‌اڵم ده‌داته‌وه‌و ده‌ڵێت به‌خاك‌و‬ ‫زه‌ویی���ه‌ك ده‌وترێت رێژه‌ی خوێ���ی زۆر بێت‪،‬‬ ‫فێرخوازی���ش وه‌اڵمێكی گرنگی مامۆس���تاكه‌ی‬ ‫ده‌دات���ه‌وه‌و زاراوه‌یه‌ك���ی جیاواز ل���ه‌وه‌ی ناو‬ ‫پرۆگرام باس ده‌كات‌و ده‌ڵێت مامۆس���تا پێی‬ ‫بوترێت ش���ۆره‌خاك جوانت���رو ته‌واوتر نییه‌!‬ ‫فێرخوازێكیت���ر له‌مامۆس���تاكه‌ی ده‌پرس���ێت‬ ‫مامۆس���تا ئێمه‌ بۆچ���ی كاره‌ب���ا ده‌مانگرێت‬ ‫كه‌چی كۆترێكم بینی‌و كاره‌باش هه‌بو به‌س���ه‌ر‬ ‫س���یمی كاره‌باك���ه‌وه‌ به‌اڵم كاره‌ب���ا نه‌یگرت!‬ ‫گرنگه‌ هوش���یاریی‌و ئاگای���ی ئه‌وه‌مان هه‌بێت‬ ‫فێرخوازو من���داڵ وه‌ك ته‌واوكه‌ر وێنا بكه‌ین‌و‬ ‫ته‌نها وانه‌بینرێن‌و هه‌میش���ه‌ ئ���ه‌و گومانه‌مان‬ ‫الدروس���تبێت هه‌رچ���ی بڵێن قس���ه‌ی خۆیان‬ ‫نییه‌و پێمانوابێت ناتوانن قس���ه‌ی جیاواز بڵێن‬ ‫له‌وه‌ی مامۆس���تا ده‌یڵێت‌و هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تاوه‌‬ ‫به‌هره‌و تواناكانیان بكوژین به‌ناوی ئه‌و رس���ته‌‬ ‫ب���اوه‌ ته‌قلیدییه‌ی كه‌ ده‌ڵێت منداڵ په‌ڕه‌یه‌كی‬ ‫سپیه‌!‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )607‬سێشه‌ممه ‪2017/12/26‬‬

‫جرج‌و كەندەاڵن‬ ‫ئا‪ :‬نەجات نوری‬ ‫ئەو كەسانەی شۆڕشەكەیان‬ ‫نیوەناچڵی ئەنجام دەدەن ئەوا گۆڕ‬ ‫بۆخۆیان هەڵدەكەنن‪ ...‬سان جەست‬ ‫لە موقەدەسەوە بۆ نەفرەت‬ ‫‪ 28‬بیس���ت‌و هەش���ت دەقیق���ە‬ ‫لە‌ن���او رێپوان���ی رۆژی ‪2017/12/18‬‬ ‫مامۆستایان‌و فەرمانبەران‌و هاواڵتیانی‬ ‫سلێمانیدا گوێم گرتبوو‪ ،‬لەو چركانەدا‬ ‫س���ەدان وش���ە دەچوو بە‌ئاسماندا كە‬ ‫هەموویان وشەی توڕەی بوون لە‌گەروی‬ ‫نەدارو چەوس���اوەكانەوە دەردەچوون‪،‬‬ ‫لەو ماوەیەدا گوێبیس���تی ئەو ئینسانە‬ ‫بەش���مەینەت‌و نەدارانەب���ووم كە ئیتر‬ ‫هیچ ش���تێك لەالیان بەه���ای نەمابوو‪،‬‬ ‫شۆڕش‌و س���ەركردە الی ئەوان نانێكی‬ ‫نەدەكرد‪ ،‬ئازاری ‪ 26‬ساڵ لە‌دەسەاڵت‌و‬ ‫حوكمڕانی گەیاندبوونی بە‌س���ەدان لەم‬ ‫دروشمانە (چاش چاش بارزانی بڕوخێ‬ ‫تاڵەبانی) (ترلی ترلی تریلە‪ ،‬حكومەت‬ ‫ش���ەقی قابیل���ە) (ه���ەی حكومەتی‬ ‫قومارچی‪ ،‬پ���ارەی خەڵكت دا بەچی)‬ ‫ئەم دێڕانە لە‌كاتێكدا دەوتران كە هەر‬ ‫چەند هەنگاوێ���ك لەبەردەم مەڵبەندی‬ ‫یەكێت���ی‌و لقی پارتی���ەوە ئەو دەنگان‬ ‫دووربوون‪ ،‬بەمەش دەبێت ئیتر سەری‬ ‫رەش‌و دەبەش���ان لە‌مان���او ناوەرۆكی‬ ‫قوڵی ئەو دروش���مانە تێبگەن‪ ،‬دەبێت‬ ‫ئ���ەوە لێكبدەنەوە كە ئ���ەوە دەنگ‌و‬ ‫توڕەی ئەو ئینسانانەیە كە زۆر بێدادی‌و‬ ‫مەینەتیان لە‌سایەی ئێوەدا قبوڵ كرد‪،‬‬ ‫زۆر رەنجیان بە‌فی���ڕۆدرا‪ ،‬ئەوە كردارو‬ ‫ب���ێ بەرنامەی خۆتانبو كە ئەو خەڵكە‬ ‫ئیتر هەم���وو بەها موقەدەس���ەكانتان‬ ‫بخەن���ە الوە‌و بەنەفرەتتان بكەن‪ ،‬ئەوە‬ ‫ئەو دەنگانەن كە ئیتر بە‌شوێن گۆڕینی‬ ‫ژیانی خۆیاندا ل���ەدەرەوەی ئیرادەتان‬ ‫بان���گ لە‌روخاندنی دەس���ەاڵتی ئێوە‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫لەن���او ئەو دەنگان���ەدا دووكەس كە‬ ‫پێ دەچوو لە‌خوێنەرە باش���ەكان بن‪،‬‬ ‫بۆ چەند جارێك هاواریان دەكرد (ئەم‬

‫دەس���ەاڵتە لە‌جرج‌و كەندەاڵن دەچێت)‬ ‫ئیت���ر ئەو دووكەس���ە لەن���او ئاپۆڕای‬ ‫خەڵكەكەدا ونبوون‌و دروش���می تریان‬ ‫دەوتەوە‪ ،‬پێش ئەوەی ئەو دروش���مە‬ ‫راس���تبكەمەوە‪ ،‬دەبێت ئەوە بەو دوو‬ ‫كەسە بڵێم كە س���ااڵنێكبو دەمانزانی‬ ‫كە خەڵك ئیتر هیچ موقەدەس���ێك تا‬ ‫س���ەر الی خۆی نایەڵێت���ەوە‌و رۆژێك‬ ‫دێت فڕێ���ی دەدەنە ناو زبڵدانەكانەوە‌و‬ ‫هەموو مانایەكی موقەدەسی ئیتر الی‬ ‫خەڵك بۆت���ە ناوێكی مردوو‪ ،‬زۆربەمان‬ ‫دەمانزان���ی ك���ە هی���چ پرۆژەیەك���ی‬ ‫رۆش���نبیری‪ ،‬نە هیچ فەلسەفەیەك نە‬ ‫هیچ گوتارێك ن���ە هێزی هیچ كتێبێك‬ ‫ناتوانێت لە‌س���ەرەڕۆی ئەم دەسەاڵتە‬ ‫كەمبكات���ەوە‪ ،‬دەمانزانی كە س���ەرۆك‬ ‫وەزی���ران‌و جێگرەك���ەی هی���چ كاتێك‬ ‫ئامادەنیی���ن كە دەالپ���ەڕە لە‌كتێبێك‬ ‫بخوێنن���ەوە ت���ا فێ���ری سیاس���ەت‌و‬ ‫سیس���تەمم بب���ن لێ���وەی‪ ...‬ئەم���ە‬ ‫بەدبەختی ئەو خەڵكانەیە كە ش���ۆڕش‬ ‫بۆیان دەبێتە بەاڵ‪ ...‬هەر چۆنێك بێت‬ ‫تا گەیش���تنی هێزەچەكدارەكان بۆ ناو‬ ‫ب���ازاڕ‌و گۆڕپانی خۆپیش���اندەران بۆ‬ ‫س���ەركوتكردنیان‪ ،‬دروشمەكان ببوون‬ ‫بە‌دروشمی جێهێاڵنی ئەم دەسەاڵتە‪...‬‬ ‫دەنگ‌و رەنگی خەڵك ئەو موقەدەسانەی‬ ‫دەخس���تە ژێر نەفرەت‌و س���ڕینەوەی‬ ‫هەت���ا هەتاییەوە‪ ...‬خ���ۆ ئەگەر ئەم‬ ‫دەنگانە لە‌ناو شاری سلێمانی‌و رانیەو‬ ‫قەاڵدزێ‌و كۆی���ەو هەڵەبجەو گەرمیان‌و‬ ‫چەمچەم���اڵ‌و پێنجوێن‌و ش���وێنەكانی‬ ‫ترەوە كۆبكەینەوە ئەوا ئەم دەسەاڵتە‬ ‫دەزانێت كە موقەدەسی ئەوان الی كۆی‬ ‫ئەم دەنگانە بۆت���ەوە بە‌نەفرەت‌و هیچ‬ ‫گومانێك هەڵناگرێ���ت كە هیچ هێزێك‬ ‫ناتوانێت تا سەر سەركوتیان بكات‪.‬‬ ‫جرج‌و كەندەاڵن‬ ‫ئ���ەو چركە س���اتەی ك���ە گوێم لەو‬ ‫دوو كەسە بو لە‌ناو خۆپیشاندەرانەوە‬ ‫هاواریان دەكرد ئەم دەسەاڵتە لە‌(جرج‌و‬ ‫كەندەاڵن دەچێ���ت) بیرم كەوتەوە كە‬ ‫چەن���د هەفتەیەك لەوەوب���ەر بۆ خۆم‬

‫كاربەدەستانی‬ ‫كوردیش لەم‬ ‫حكومەتەدا‬ ‫زۆرچاك دەزانن كە‬ ‫هەموو وتەكانیان‬ ‫لەالی خەڵك هیچ‬ ‫بەهایەكی نییە‪،‬‬ ‫دەیشزانن كە هیچ‬ ‫سوپا‌و هێزێك‬ ‫تا سەر ناتوانێت‬ ‫بەربە‌نائومێدیەكانی‬ ‫خەڵك بگرێت‬

‫ئ���ەو نامیلكەی���ەم خوێندب���ووە لە‌ژێر‬ ‫ناونیش���انی (ماركس���یزم لە‌هەزارەی‬ ‫س���ێیەمدا) لە‌نوس���ینی (تۆنی كلیف)‬ ‫ئەم نوسەرە لە‌شوێنێكدا ئاوا دەنوسێت‬ ‫(كەس���ێك كە بیەوێت جرج بكوژێت‪،‬‬ ‫دەبێ���ت ئەو كەندەاڵنەش داڕمێنێت كە‬ ‫تێی���دا زاوزێ دەك���ەن‪ )...‬دەنگی ئەو‬ ‫دووكەسە لێرەوە سەرچاوەی گرتبوو‪،‬‬

‫ب���ۆ ئەمڕۆی ئێمە رێك ئەم دروش���مە‬ ‫پ���ڕ بە‌ناوەرۆكی رۆژگارە نائومێدەكەی‬ ‫ئێمەی���ە‪ ،‬ئەم���ە ناوێكە ك���ە دەكرێت‬ ‫وەاڵمی بۆ ئێمە پێ بێت‪ ،‬لە‌ئێس���تادا‬ ‫دەبێت لەس���ەر رێگای ئ���ەم بانگەوازە‬ ‫كاربكەین‪ ،‬بەاڵم خۆزگەم دەخواست كە‬ ‫(نێچیرەوان بارزانی‌و قوباد تاڵەبانی)‬ ‫جێگری بۆ چەند س���اتێك دەهاتن ئەم‬

‫نێ���وە دێڕەیان دەخوێن���دەوەو لێكیان‬ ‫دەدایەوە‪ ...‬ئێس���تا دەبێت لە‌خۆیان‬ ‫بپرسن كێ جرجەكانەو كێ كەندەاڵنە؟‬ ‫ئەوە خەڵكە كە ئیتر دوای سااڵنێك‬ ‫لە‌وش���یاری‌و ئاگای���ی ب���ەم مانایانە‬ ‫گەیش���توون‪ ،‬خەڵك نایەوێت بە‌تەنیا‬ ‫جرجەكان بكوژن بەڵكو گەیشتوونەتە‬ ‫ئەو ب���اوەڕەی ت���ا ئ���ەو كەندەاڵنانە‬

‫‪17‬‬

‫دانەڕمێنن جرجەكانیش كۆتایان نایەت‪،‬‬ ‫ئەمە بۆ هێزی خەڵك‌و ئاگاییان لە‌خۆڕا‬ ‫نەهاتووە‪ ،‬ئەوە خەڵكە كە درك دەكات‌و‬ ‫فێربووە نابێت ئیتر بە‌دروش���م‌و وتنی‬ ‫ئەم كاربەدەستە بێ باكانە رۆژانی خۆی‬ ‫بەڕێبكات‪ ،‬كاربەدەستانی كوردیش لەم‬ ‫حكومەتەدا زۆرچاك دەزانن كە هەموو‬ ‫وتەكانیان لەالی خەڵك هیچ بەهایەكی‬ ‫نییە‪ ،‬دەیشزانن كە هیچ سوپا‌و هێزێك‬ ‫تا س���ەر ناتوانێت بەربە‌نائومێدیەكانی‬ ‫خەڵ���ك بگرێ���ت‪ ،‬بەم���ەش خەڵك‌و‬ ‫دەس���ەاڵت كەوتونەتە دووبەرەی زۆر‬ ‫لەیەك جیاوازەوە‪ ،‬تازە دەسەاڵتداران‬ ‫ناتوانن باوەڕ بە‌خەڵك بكەن كە ئەوان‬ ‫هۆكاری داڕزان‌و س���تەمكار‌و برس���ی‬ ‫كردنی خەڵك نیین‪ ،‬س���ەرجەمی ئەم‬ ‫دەسەاڵتە وەها لەالی خەڵك ناشیرین‬ ‫ب���ووە كە ناتوانن بڕوا بە‌هیچ لەوكارانە‬ ‫بكەن كە ئ���ەم دەس���ەاڵتدارانە بەناو‬ ‫ئەنجام���ی دەدەن‪ ...‬خەڵ���ك بۆ خۆی‬ ‫ئاماژە بە‌ژیانی خۆی‌و كاربەدەس���تان‬ ‫دەكات‪ ،‬خەڵك دەبینێت لە‌سەر ئایندەو‬ ‫رەنج‌و خوێنی رۆڵەكانیان زۆربەی ئەم‬ ‫دەسەاڵتدارانە بوون بە‌چ بوونەوەرێك‬ ‫بۆ تێكدان‌و مەرگەس���اتی كۆمەڵگا‪...‬‬ ‫وێنەكان ئیت���ر ئەوەندە بە‌رونی دیارن‬ ‫ك���ە پێویس���ت بە‌هی���چ خوێندنەوە‌و‬ ‫لێكدانەوەیەك ناكات‪ ،‬چونكە بەشێكی‬ ‫زۆری شۆڕش���گێڕە كوردەكانی جاران‬ ‫دواجار ئەم رۆژگارەی���ان خوڵقاند كە‬ ‫وەكو باقی هەموو رژێمە ستەمكارەكانی‬ ‫تر دەبێت هێز بۆ س���ەركوتكردنی ئەو‬ ‫دەنگانە بجوڵێنن كە داوای هەق‌و نان‌و‬ ‫ئایندەی خۆیان دەكەن‪ ...‬بە‌دیوەكەی‬ ‫تریشدا خەڵك ئیتر پێویستیان بەوەیە‬ ‫كە هەم دەبێت جرجەكان بكوژن‌و هەم‬ ‫دەبێ���ت ئەو كەندەاڵنەش داڕمێنێت كە‬ ‫تێیدا زاوزێ دەكەن‪.‬‬ ‫ئێس���تا ئەمە چەقی بی���ری خەڵكە‬ ‫لەالیەك���ەوەو دەس���ەاڵتیش بە‌هێ���زی‬ ‫سەربازییەوە روبەڕویان وەستاوەتەوە‪...‬‬ ‫ئیت���ر ئ���ەو كاتانە نزیكە ك���ە رۆژگار‬ ‫دەبێت���ە رۆژگاری خەڵك یان رۆژگاری‬ ‫ستەمكاری‌و دەسەاڵتی سەربازی‪.‬‬

‫شه‌قاوه‌ ‌ی كوردی‌‬ ‫ئا‪ :‬هێرش فه‌ره‌ج‬ ‫عه‌ل���ی وه‌ردی (‪)1995-1913‬‬ ‫له‌كتێبی بیره‌وه‌ریه‌كانیدا به‌ناونیشان ‌‬ ‫ی‬ ‫(وانه‌كان���ی ژیان���م*)‪ ،‬لێكۆڵین���ه‌وه‌‬ ‫له‌ره‌فتاری خه‌ڵك���ی عێراقی ده‌كات‪،‬‬ ‫جارێك ئاین���دارو جارێ���ك هۆزگه‌راو‬ ‫عه‌شیره‌تخوازن‪ ،‬واته‌ سروشتێكی دو‬ ‫فاق (دوالنی)ی���ان هه‌یه‌‪ ،‬بۆ هۆكاری‬ ‫ئه‌م���ه‌ش ده‌ڵێت‪ :‬له‌پ���اش رووخانی‬ ‫ده‌وڵه‌تی عه‌باس���ی‪ ،‬عێراق به‌قۆناغی‬ ‫داكه‌وتن���ی ژیاریی���دا تێپ���ه‌ڕی‪ ،‬ئه‌و‬ ‫داكه‌وتن���ه‌ ژیارییه‌ ش���ه‌ش س���ه‌ده‌ی‬ ‫خایان���د‪ .‬ل���ه‌و قۆناغه‌دا ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫حكوم���ی نه‌یده‌توان���ی ئاس���ایش‬ ‫به‌رقه‌رارب���كات‌و پارێ���زگاری له‌رۆح‌و‬ ‫شه‌ره‌فی خه‌ڵكی بكات‪ ،‬بۆیه‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫ناچارب���وون له‌و پێن���اوه‌دا په‌ناببه‌نه‌‬ ‫ب���ه‌ر به‌هاكانی هۆزگه‌رای���ی‌و نه‌ریتی‬ ‫عه‌ش���ایه‌ری‪ ،‬كه‌ یه‌كێ���ك له‌دیارده‌و‬ ‫س���یماكانی دروس���تبوونی گ���روپ‌و‬ ‫بڵندبوونی پایه‌ی ش���ه‌قاوه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫ئاستی كۆمه‌اڵیه‌تی بوو‪.‬‬ ‫ش���ه‌قاوه‌ پیاوێكی به‌هێ���زه‌و به‌ها‬ ‫عه‌شایه‌رییه‌كانی تێدا كۆبوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌و‬ ‫پێیه‌ی كه‌سێكی ئازاو براوه‌یه‌و ده‌توانێت‬ ‫هه‌ڵكوتێته‌ سه‌ر مااڵن‌و دزی‌و رێگری‬ ‫بكات‌و پاره‌ له‌ده‌وڵه‌مه‌ندان بس���ێنێ‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌هه‌مانكاتدا م���ه‌ردو جوامێرو‬ ‫هێرش���به‌ره‌‪ ،‬پیاوه‌تی له‌ده‌ست دێت‪،‬‬ ‫گه‌ڕه‌كه‌كه‌ی خۆی له‌ئاستی دوژمناندا‬ ‫ده‌پارێزێت‪ ،‬عه‌لی وه‌ردی به‌و شێوه‌یه‌‬ ‫پێناسه‌ی شه‌قاوه‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫ئێمه‌ش به‌كۆمه‌كی وه‌ردی‌و له‌س���ه‌ر‬ ‫ئاستی كۆمه‌ڵگای باشوری‌ كوردستان‬ ‫ده‌توانی���ن ش���ه‌قاوه‌ پۆلێ���ن بكه‌ین‬ ‫بۆ‪ :‬ش���ه‌قاوه‌ی سیاس���ی‪ ،‬شه‌قاوه‌ی‬ ‫س���ه‌ربازی‪ ،‬ش���ه‌قاوه‌ی ئاب���وری‪،‬‬ ‫ش���ه‌قاوه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی‪ ،‬ش���ه‌قاوه‌ی‬ ‫ئایینی‪ ،‬شه‌قاوه‌ی په‌روه‌رده‌یی‪...‬تاد‪.‬‬ ‫شه‌قاوه‌‪ ،‬وه‌ك هزرو ئه‌خالق‬ ‫شه‌قاوه‌ی سیاس���ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫س���ه‌ربازی‪ ،‬بڵندترین پای���ه‌و زۆرترین‬ ‫پێگ���ه‌ی له‌كۆمه‌ڵگ���ه‌ی ئێم���ه‌دا‬

‫داگیرك���ردوه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی مه‌به‌س���تمانه‌‬ ‫ئاماده‌بوونی كولت���ورو هزرو لۆژیكی‬ ‫هێزی ش���ه‌قاوه‌یه‌‪ ،‬وات���ه‌ له‌(غیاب)‬ ‫ئاماده‌نه‌بوون���ی ده‌وڵ���ه‌ت (كی���ان‌و‬ ‫ناونیش���انێك ب���ۆ هاواڵتیان���ی ب���ێ‬ ‫جیاوازی!)و یاسادا چی ده‌گوزه‌رێت؟‬ ‫هه‌لپه‌رس���ت‌و به‌رژه‌وه‌ندخوازان���ی‬ ‫حیزب���ی له‌كوردس���تان‪ ،‬ئه‌وان���ه‌ی‬ ‫سیاسه‌ت بە‌وه‌به‌رهێنان (دزی‌و تااڵنی‬ ‫فه‌رهوودكردن���ی ق���وت‌و س���ه‌روه‌ت‌و‬ ‫س���امانی مه‌عنه‌وی‌و مادی���ی خه‌ڵك‬ ‫خه‌ڵ���ك) تێگه‌یش���توون‪ ،‬دڕدۆنگم كه‌‬ ‫ده‌ڵێ���م ئه‌مان���ه‌ وه‌ك خاوه‌ندارێت���ی‬ ‫ل���ه‌م دۆخه‌ی كه‌ ئێس���تا ده‌گوزه‌رێت‬ ‫گه‌شتوونه‌ته‌ پایه‌ی شه‌قاوه‌‪ .‬دروستر‬ ‫بڵێم خیانه‌تیان له‌و پیش���ه‌ دێرینه‌ش‬ ‫كردووه‌!‬ ‫ش���ه‌قاوه‌ گه‌ڕه‌كه‌ك���ه‌ی خ���ۆی‬ ‫له‌ئاس���تی دوژمنان���دا ده‌پارێزێ���ت‪،‬‬ ‫وه‌ل���ێ‌ وه‌ك���و له‌رووداوه‌كان���ی ‪16‬ی‬ ‫ئۆكتۆب���ه‌ردا بینیمان‪ ،‬له‌پاراس���تنی‬ ‫س���نوره‌كانی كوردس���تان شكستیان‬ ‫تۆماركرد‪ ،‬له‌ناوخۆیش���دا سنوره‌كانی‬ ‫هاواڵتیبوون‌و ئینتما بۆ خاك‌و نه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫تا ئاس���تی خێزان‌و ت���اك‌و په‌یوه‌ندیه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی���ه‌كان‪ ،‬هه‌م���وو ئه‌مانه‌یان‬ ‫له‌به‌ر یه‌ك هه‌ڵوه‌شاند‪.‬‬ ‫به‌رئه‌نجام���ی سیاس���ه‌تێك نه‌توانێ‬ ‫به‌ها رۆحیه‌كان‌و مرۆییه‌كان بپارێزێ‪،‬‬ ‫نه‌توانێ به‌رهه‌مهێنه‌ری ده‌س���ه‌اڵتێك‬ ‫ب���ێ هاواڵتیانی خۆی به‌ش���دار بكات‬ ‫له‌حكومڕانیدا‪ ،‬هاوكات بۆش���ایی بێ‬ ‫متمانه‌یی له‌نێوان هاواڵتی‌و حكومه‌ت‬ ‫گه‌وره‌تر بكات‪ ،‬ئه‌و گروپه‌ كه‌ مه‌ودای‬ ‫بیركردنه‌وه‌و ه���زری دۆخی ملمالنێی‬ ‫خیڵگه‌رای���ی بیاب���ان‌و چیانش���ینی‬ ‫تێنه‌په‌ڕاندبێ‪ ،‬له‌ش���ه‌قاوه‌ی سیاسی‬ ‫زیاتر چی دیكه‌ نییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌خ�ل�اق وه‌ك بوون���ی كۆمه‌ڵێ���ك‬ ‫كۆدی گشتی (سیاسی‪ ،‬كۆمه‌اڵیه‌تی)‬ ‫ده‌بێت���ه‌ كه‌ره‌س���ته‌یه‌كی ئاماده‌بووی‬ ‫جه‌ختلێكراوه‌‪ ،‬هاواڵتی بارگاوی ده‌بێ‬ ‫به‌و جۆره‌ ئه‌خالقه‌ سیاسیه‌ باوه‌ی ئه‌و‬ ‫ژینگه‌یه‌ی كه‌ تێیدا ده‌ژی‪.‬‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاس���ته‌ په‌روه‌رده‌ییه‌كه‌ی‬

‫باشتركردنی گوزه‌رانی‬ ‫خه‌ڵك له‌ڕووی‬ ‫سیاسیه‌و‌ه ته‌نها‬ ‫خزمه‌تگوزاریی ‌ه‬ ‫مادییه‌كان ناگرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌وه‌ گرنگترو له‌پێشتر‬ ‫به‌دیهێنان‌و پاراستنی‬ ‫مافه‌كانی مرۆڤ‌و‬ ‫ئازادییه‌ كه‌سیه‌كانه‌‪،‬‬ ‫بوونی په‌روه‌رده‌یه‌كی‬ ‫هاوچه‌رخه‌‪ ،‬مافی‬ ‫ده‌نگهه‌ڵبڕین‌و‬ ‫گوزارشتكردن له‌خود‬ ‫مسۆگه‌ر بكات‬ ‫له‌پێش���تر به‌دیهێن���ان‌و پاراس���تنی‬ ‫مافه‌كانی مرۆڤ‌و ئازادییه‌ كه‌سیه‌كانه‌‪،‬‬ ‫بوون���ی په‌روه‌رده‌یه‌ك���ی هاوچه‌رخه‌‪،‬‬ ‫ماف���ی ده‌نگهه‌ڵبڕین‌و گوزارش���تكردن‬ ‫له‌خود مسۆگه‌ر بكات‪ ،‬چی دی مرۆڤ‬ ‫ئه‌و بوونه‌وه‌ره‌ نه‌بێ دابماڵرێت له‌به‌ها‬ ‫به‌رزه‌كان‌و بخرێته‌ ئاستێكی نزمه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مجۆره‌ له‌ئاماده‌بوونی گوتار بووه‌ته‌‬ ‫بارێكی گران به‌س���ه‌ر فه‌زای گش���تی‬ ‫سیاسی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی كوردستانه‌وه‌‪.‬‬

‫خێزان���ی‌ كورد‪ ،‬ئ���ه‌و رووداوانه‌ی ئه‌م‬ ‫دواییه‌ له‌س���زادانی كیژۆڵیه‌ك له‌الیه‌ن‬ ‫باوكیه‌وه‌ تا ئاستی گیان له‌ده‌ستدانی‪،‬‬ ‫ئه‌ش���كه‌نجه‌دانه‌ ب���ێ به‌زه‌ییه‌كان���ی‬ ‫یوس���فی ته‌م���ه‌ن من���داڵ له‌الی���ه‌ن‬ ‫دایكی���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مانه‌ ب���ه‌ده‌ر له‌هۆكاره‌‬ ‫ده‌روونی‌و كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانی كه‌ له‌پشت‬ ‫دروستكردنی ئه‌م وێنه‌ ترسناكانه‌وه‌ن‪،‬‬ ‫سه‌لمێنه‌ری ئه‌و ئه‌خالقه‌ شه‌قاوه‌یه‌ن‬ ‫كه‌ بە‌میرات له‌كولتوره‌ سیاس���یه‌كه‌وه‌‬ ‫بۆمان ماوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫شه‌قاوه‌ی سه‌ربازی‬ ‫باشتركردنی گوزه‌رانی خه‌ڵك له‌ڕووی‬ ‫به‌س���ه‌ربازگه‌كردنی كۆمه‌ڵ���گا‪،‬‬ ‫سیاس���یه‌وه‌ ته‌نه���ا خزمه‌تگوزاریی���ه‌‬ ‫مادییه‌كان ناگرێت���ه‌وه‌‪ ،‬له‌وه‌ گرنگترو باڵوه‌پێكردنی چه‌كداره‌كانی پارتی‌و‬

‫سه‌ره‌تاییه‌كانی هاواڵتیان‪ ،‬تێكدانی‬ ‫ب���اری ئاس���ایی هه‌م���وو بواره‌كانی‌‬ ‫ژیان‪ ،‬خس���تنه‌گه‌ڕی راگه‌یاندنێكی‬ ‫سانس���ۆركراو‪،‬‬ ‫چه‌واش���ه‌كارو‬ ‫دروس���تكردنی دڕدۆنگ���ی‪ ،‬ئه‌مانه‌‬ ‫تاكتیكه‌كانی جه‌نگن‌و بۆ وێرانكردنی‬ ‫دوژم���ن په‌نای���ان ب���ۆ ده‌برێ���ت‪.‬‬ ‫هه‌نووكه‌ ئه‌م دوو حیزبە‌شاره‌كانیان‬ ‫كردوه‌ت���ه‌ مه‌یدان���ی ملمالنێیه‌ك���ی‬ ‫سه‌ربازی رووبه‌ڕووی هاواڵتیه‌كانیان‬ ‫له‌بۆس���ه‌دان‪ ،‬په‌یامه‌كه‌ی���ان روونه‌‬ ‫له‌هه‌م���وو دۆخێكدا دروس���تكردنی‬ ‫كۆمه‌ڵگایه‌كی گوێڕایه‌ڵ (سه‌ربازی)‬ ‫داواكاری پارتی‌و یه‌كێتیه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م مۆدێله‌ له‌حكومڕانی له‌هه‌موو‬ ‫س���ێكته‌ره‌كاندا شكس���تیخواردوه‌‪،‬‬ ‫له‌په‌یوه‌ن���د به‌لێدوانی ئاس���تنزمی‬ ‫خۆس���ه‌پێنه‌كان ئ���ه‌و كه‌س���انه‌ی‬ ‫خاوه‌نهێزن‌و بونه‌ته‌ سیمای دوباره‌ی‬ ‫حكومه‌ت‌و حی���زب‌و راگه‌یاندنه‌كان‪،‬‬ ‫به‌ڕاسته‌وخۆ به‌شێكن له‌دروستكردنی‬ ‫تاك‌و خێزان‌و دواجار كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی‬ ‫دوو فاقی‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وان نه‌یانتوانی���وه‌ داڕێ���ژه‌رو‬ ‫پارێزه‌رو به‌رهه‌مهێنه‌ری به‌رده‌وامی‬ ‫ئه‌زموونێك���ی به‌رزو شایس���ته‌ی بێ‬ ‫جیاوازیبن بۆ س���ه‌رجه‌م هاواڵتیان‪،‬‬ ‫له‌دۆخێك���ی وه‌ه���ادا چه‌ن���د به‌ناو‬ ‫سیاسیه‌ك‌و بنه‌ماڵه‌یه‌ك بڕیارده‌ری‬ ‫یه‌كه‌م‌و كۆتایی‌ بن‪ ،‬گوێ بۆ پرسیارو‬ ‫س���ه‌رنج‌و ره‌خن���ه‌و داواكارییه‌كانی‬ ‫كه‌س���انی ت���ر نه‌گ���رن‪ ،‬له‌ئاس���تی‬ ‫خێزانی���ش دایك‌و باوك ب���ۆ منداڵه‌‬ ‫كچ‌و كوڕه‌كانیان‪ ،‬ئه‌نجامه‌كه‌ی گیانی‬ ‫تۆڵه‌سه‌ندوه‌و سڕینه‌وه‌ی ئه‌وی دی‌و‬ ‫یه‌كترقبوڵنه‌كردن ده‌بێته‌ شوناس���ی‬ ‫تاكه‌كان���ی ئه‌و كۆمه‌ڵگ���ه‌ تاریكه‌ی‬ ‫له‌ڕابردوو ئێس���تاو ئایین���ده‌ له‌ژێر‬ ‫ركێفی هزری‌و ئه‌خالقی پیش���ه‌وه‌ره‌‬ ‫شه‌قاوه‌كان‌و نه‌وه‌كانیان ده‌بێت‪.‬‬

‫یه‌كێتی‪ ،‬س���ه‌پاندن‌و جێگركردنیان‬ ‫له‌فه‌زای گشتی كۆمه‌ڵگادا‪ ،‬هه‌وڵێك ‌ه‬ ‫بۆ گۆڕینی دیمۆگرافیای دانیشتوان‬ ‫له‌مه‌ده‌نیه‌وه‌ بۆ سه‌ربازی‪ ،‬كوشتن‪،‬‬ ‫گرت���ن‪ ،‬رفاندن‪ ،‬هه‌ڕه‌ش���ه‌‪ ،‬هه‌موو‬ ‫جۆره‌كان���ی تی���رۆر‪ ،‬هه‌ڵكوتان���ه‌‬ ‫س���ه‌رمااڵن‪ ،‬داخس���تنی ده‌زگای‬ ‫میدیای���ی دیارترینی���ان (ئێ���ن ئاڕ‬ ‫ت���ی)‪ ،‬به‌رته‌س���كردنه‌وه‌ی ئازادی‬ ‫راده‌ربڕین‪ ،‬په‌كخس���تنی سێكته‌ری‬ ‫* وانه‌كانی ژیانم‪ ،‬د‪.‬عه‌لی وه‌ردی‪،‬‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌و راگرتن���ی خوێن���دن‬ ‫له‌خوێندنگ���ه‌كان‪ ،‬شكس���تهێنان وه‌رگێڕانی‌‪ :‬نه‌وزاد ئه‌حمه‌د ئه‌سوه‌د‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی دووه‌م‪ ،2017 ،‬له‌باڵوكراوه‌كان ‌‬ ‫تائاس���تی نه‌ب���وون‌و دواكه‌وت���ن چاپ ‌‬ ‫له‌دابینكردن���ی خزمه‌تگوزاریی���ه‌ ده‌زگای رۆشنبیری جه‌مال عیرفان‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )607‬سێشه‌ممه ‪2017/12/26‬‬

‫پایزی دەسەاڵتی‬ ‫پارتی‌و یەکێتی‬ ‫د‪ .‬هەژار مەعروف‬ ‫خۆپیش���اندانەکانی رۆژی ‪١٨‬ی ‪١٢‬و‬ ‫دوات���ر کە لە‌تەقت���ەق‌و کۆی���ە‌و رانیە‌و‬ ‫چەمچەم���اڵ‌و س���لەیمانی‌و‪ ..‬رویاندا‌و‬ ‫روداوی توندوتیژی���ان لێکەوت���ەوە‪،‬‬ ‫بە‌نەخش���ە‌و پالن���ی گ���ۆڕان‌و کۆمەڵی‬ ‫ئیسالمی رێکنەخرابون‌و نەبرابون بەڕێوە‪،‬‬ ‫بەڵک���و بە‌دەسپێش���خەریی خۆبەخ���ۆ‌و‬ ‫خۆڕس���ک س���ەدان چاالکوانی مەدەنی‬ ‫لە‌هەم���و چی���ن‌و توێژەکان���ی کۆمەڵ‬ ‫بە‌تایبەت���ی مامۆس���تایان‌و فەرمانبەران‬ ‫ئەنجامدرا‪ ،‬دکتۆر یوسف محەمەدیش کە‬ ‫بەشدار بو لە‌خۆپیشاندانەکەی سلەیمانی‬ ‫وەک کەسێکی ئازاد‌و سەربەخۆ‌و سەرۆکی‬ ‫پەرلەمانی کوردستان بەشداربو نەک وەک‬ ‫هەڵسوڕاوێکی گۆڕان‪ .‬لە‌ڕەواندز‌و هەولێر‬ ‫هەوڵدرا بە‌مۆڵەتی رەسمی خۆپیشاندان‬ ‫سازبکرێ‪ ،‬بەاڵم دەس���ەاڵتی پارتی داوا‬ ‫رەس���میەکەیانی دایەدواوە‪ ،‬لە‌شیالدزێی‬ ‫نزیک بارزان‌و لە‌ده���ۆک خۆبەخۆ چەند‬ ‫چاالکوانێکی گەنج خڕبونەوە‌و ناڕەزایەتیی‬ ‫خۆی���ان بەرامب���ەر حکومەت���ی هەرێم‬ ‫دەرب���ڕی‪ ،‬ئەگەر دەس���ەاڵتی موتڵەقی‬ ‫تفەنگچیە کرێگرتەکان���ی پارتی نەبوایە‬ ‫بەدڵنیاییەوە دەیان هەزار کەس لە‌خەڵکی‬ ‫ناوچەکانی هەولێر‌و دهۆک وەک سلێمانی‬ ‫خۆبەخۆ دەڕژانە س���ەرجادەکان‪ .‬کەواتە‬ ‫ئەوەی پاس���ەوانە کەرەڤ���ات لەملەکانی‬ ‫دەسەاڵتی س���تەمگەری پارتی‌و یەکێتی‬ ‫لە‌(ڕۆژنامەنوس‪ ،‬نوسەر‪ ،‬پێشکەشکاری‬ ‫تەلەفی���زۆن‪ ،‬دۆالرملیۆن���دار‌و ملیاردارە‬ ‫کان‪ )...‬دەیڵێن گوایە خۆپیشاندانەکان‬ ‫بە‌پیالن‌و نەخش���ەی بزوتنەوەی گۆڕان‬ ‫بەڕێوەدەچ���ن قەوانێک���ی س���واوی‬ ‫دەنگناخۆشە کە دەسەاڵتداران خۆیشیان‬ ‫بڕوایان پێی نیە‪ .‬دیارە دەس���ەاڵتدارانی‬ ‫پارتی‌و یەکێتی ناتوانن تۆمەتی ناڕەوای‬ ‫ئەوە بدەنە پاڵ خۆپیشاندەران کە گوایە‬ ‫جاسوس���ی ئێران یا تورکی���ا یا عێراق‬ ‫بن‪ ،‬چونکە کەس جاسوس���ی بە‌بێ پارە‬ ‫ناکات‌و ئەو س���ێ دەوڵەت���ەش ئەوندە‬ ‫پارەیان لێزی���اد نیە بیدەن بە‌س���ەدان‬ ‫هەزار خۆپیش���اندەر‪ .‬لە‌ڕاستیدا سەیر‌و‬ ‫سەرسوڕ‌هێن ئەوەیە کە بەسەدان هەزار‬ ‫ژن‌و پیاو‌و هەرزەکاری برسیکراو‌و بێکار‌و‬ ‫کرێچی‌و ق���ەرزار‌و بێالن���ە‌و کەمئەندام‌و‬ ‫نەخۆش‌و زیندانیی سیاسی‌و پێشمەرگەی‬ ‫دێری���ن‌و خانەنش���ینکراو ‪ ...‬بەردەوام‬ ‫نەیەنە س���ەرجادەکان‌و داوای دەسبەجێ‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی ئەم حکومەتە‌و کۆتایی‬ ‫پێهێنانی دەس���ەاڵتی پارت���ی‌و یەکێتی‬ ‫نەک���ەن؟ ‌حکومەتەک���ەی نێچی���روان‌و‬ ‫قوباد لە‌ناو کوردوستاندا بوە بە‌بابەتی‬ ‫گاڵتە‌و القرتیی هاواڵتیان‪ ،‬لە‌ناو عێراق‬ ‫عەبادی هەر بێزی نایە بە‌ڕەسمی وەاڵمی‬ ‫پاڕانەوەکان���ی نێچیروان بارزانی بداتەوە‬ ‫ب���ۆ دەس���پێکردنی گفتوگ���ۆ لە‌گەڵی‪،‬‬ ‫لە‌ئەمری���کا وە رۆژنامەنوس‌و پس���پۆڕی‬ ‫ناودار‌و لێهاتوی سیاس���ەتی خۆرهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاس���ت (مایکل رۆب���ن) دەیان جار‬ ‫بە‌بەڵگە‌و دۆکومێنت س���ەلماندویەتی کە‬ ‫دەسەاڵتدارانی پارتی‌و یەکێتی ملیاردەها‬ ‫دۆالری نەوتی کوردوس���تانیان بردوە بۆ‬ ‫خۆیان‌و لە‌بانکەکانی دنیادا خەواندویانە‪.‬‬ ‫دەسەاڵتداران وێڕای ئەو هەمو جاسوس‌و‬ ‫چەکدار‌و پارە ی���ەی هەیانە کەچی هەر‬ ‫دەترسن وهەمو جموجوڵێکیان لێدەبێت‬ ‫بە‌پی�ل�ان بۆ کۆتای���ی پێهێنانیان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫نهێنیی مانەوەیان ئەوەیە کە دژەکانیان‬ ‫لەوان زۆرتر دەترسن! لە‌دوای رۆژی ‪٢٠‬‬ ‫ی ‪ ١٢‬وە کە گۆڕان‌و کۆمەڵ بە‌ڕەس���می‬ ‫لە‌حکوم���ەت هاتن���ەدەرەوە‪ ،‬ئیتر کاتی‬ ‫شکاندنی دیوارەکانی ترسە ‪ ،‬ئیتر ئەوە‬ ‫بەس نیە ئەوان‌و رێکخراوەکانی کۆمەڵگای‬ ‫مەدەن���ی‌و رۆش���نبیران‌و هونەرمەندان‌و‬ ‫زانایان���ی ئاینی‌و حیزبەکان���ی تر بەیان‬ ‫دەربکەن‌و لە‌شوێنی خۆیانەوە بەدەم بڵێن‬ ‫کە پش���تگیریی خۆپیشاندانەکان دەکەن‬ ‫‪ ،‬بەڵک���و ئیتر دەبێت لە‌سەرتاس���ەری‬ ‫هەرێمی کوردوس���تان هەم���و ئەو هێز‌و‬ ‫الیەن‌و رێکخراو‌و کەسێتیانە دەسپێکەر‌و‬ ‫رێکخ���ەر‌و پێش���ەنگی خۆپیش���اندانە‬ ‫ناتوندوتی���ژەکان ب���ن ب���ۆ ناچارکردنی‬ ‫حکومەت کە هەڵبوەش���ێتەوە‌و بە‌زوترین‬ ‫کات حکومەتێک���ی رزگاریی نیش���تمانی‬ ‫دروس���تبکرێ لە‌کەس���ایەتیی پس���پۆڕ‌و‬ ‫لێزان‌و دڵس���ۆز‌و پاک‪ .‬لە‌مێژوی بیس���ت‬ ‫وشەش س���اڵی دەسەالتیاندا دەسەاڵتی‬ ‫پارت���ی‌و یەکێتی ه���ەر گی���ز وا الواز‌و‬ ‫ش���کاو‌و بێڕێز‌و ناڕەوا‌و دزێو نەبوە ! من‬ ‫دڵنیام ئەوەی پێویستمانە تەنیا بوێری‌و‬ ‫رێکخس���تن‌و رابەرایەتیکردن���ی هەم���و‬ ‫ش���ێوازە مەدەنییەکان���ی خەباتە لە‌دژی‬ ‫ئەم دەس���ەاڵتە عەجایب‌و ب���ێ وێنەیە!‬ ‫بەهاری راستقینەی ئەم گەلە کۆڵنەدەرە‬ ‫بەڕێوەیە!‬

‫یه‌كگرتو ‌ی ئیسالمی‌ دوو حزب له‌ژێر یه‌ك ناودا‬ ‫سه‌باح محه‌مه‌د‬

‫كۆمه‌ڵگه‌ی‌ كوردستان دابه‌شبوو‌ه‬ ‫بۆ دوو به‌ره‌ی‌ س���ه‌ره‌كی‌‌و ناكۆك‪،‬‬ ‫به‌ره‌ی‌ یه‌كه‌میان به‌ره‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵته‌‬ ‫ك���ه‌ پارت���ی‌‌و یه‌كێت���ی‌ ڕابه‌رایه‌تی‌‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ب���ه‌ره‌ی‌ دووه‌م ب���ه‌ره‌ی‌‬ ‫ش���ه‌قام‌و ده‌نگی‌ ناڕازییه‌ كه‌ شه‌قام‬ ‫ڕابه‌رایه‌ت���ی‌ ده‌كات‌و بزوتن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان‌و كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ له‌ناو ئه‌و‬ ‫به‌ره‌یه‌دا شوێنی‌ خۆیان گرتوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ڕێبه‌رایه‌ت���ی‌ ئه‌م به‌ره‌یه‌ ناكه‌ن‪ ،‬له‌م‬ ‫نێوه‌نده‌دا حزبی‌ چواره‌می‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان كه‌ یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌‬ ‫كوردس���تان له‌ناو ئه‌م دوو به‌ره‌یه‌دا‬ ‫هه‌ڵواس���راوه‌‌و خ���ۆی‌ ون كردووه‌‪،‬‬ ‫نه‌ به‌ش���دارێكی‌ كارای‌ ده‌س���ه‌اڵته‌‌و‬ ‫نه‌ ئۆپۆزس���یۆن‪ ،‬له‌م ئان‌و ساته‌دا‬ ‫ئ���ه‌م حزبە‌له‌ گێژاووی‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆندا ده‌خولێته‌وه‌‌و ناتوانێت‬

‫به‌ره‌یه‌ك هه‌ڵبژێرێت‪.‬‬ ‫یه‌كالنه‌بوون���ه‌وه‌‌و‬ ‫ه���ۆكاری‌‬ ‫بڕیارنه‌دانی‌ یه‌كگرتو‪ ،‬دابه‌ش���بوونی‌‬ ‫ناوچه‌یی ناوخۆییه‌‪‌،‬و دوو ئاراسته‌ی‌‬ ‫سیاس���ی‌ جیاواز له‌ن���او یه‌كگرتودا‬ ‫له‌ملمالنێ���دان‪ ،‬ناوچ���ه‌ی‌ بادینان‬ ‫بونه‌ته‌ ئیمتیدادی‌ سیاسه‌تی‌ پارتی‌‌و‬ ‫له‌بازنه‌ی‌ هه‌نگاوه‌كانی‌ پارتی‌ ناچنه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌‌و پشتگیری‌ له‌پارتی‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌ش���ێك له‌س���ه‌ركرده‌كانی‌‬ ‫تری‌ یه‌كگرتوو كه‌ خه‌ڵكی‌ سلێمانی‌‌و‬ ‫هه‌ولێرن‪ ،‬به‌اڵم به‌رژه‌وه‌ندیی هاوبه‌ش‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ پارت���ی‌ كۆیكردوونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئاراسته‌ی‌ سیاسی‌ دووه‌م ئاراسته‌ی‌‬ ‫ئه‌ندامان‌و كادیرانی‌ سنوری‌ پارێزگای‌‬ ‫س���لێمانیه‌‪ ،‬ئه‌م ئاراسته‌یه‌ له‌به‌ره‌ی‌‬ ‫شه‌قامه‌وه‌ نزیكه‌‌و ده‌یه‌وێت یه‌كگرتو‬ ‫ببێت���ه‌وه‌ بە‌ئۆپۆزس���یۆن‪‌،‬و له‌گه‌ڵ‬ ‫شه‌قام هه‌ماهه‌نگ‌و هاوكاربێت‪.‬‬ ‫ئاراس���ته‌ی‌ زاڵ له‌ناویه‌كگرت���ودا‬ ‫بریتیه‌ له‌ئاراسته‌ی‌ بادینان‪ ،‬كه‌ وه‌ك‬ ‫حزبێكی‌ جی���اواز له‌یه‌كگرتو مامه‌ڵه‌‬

‫ده‌كات‪‌،‬و بڕی���اری‌ یه‌كگرت���و ال ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مانه‌‪ ،‬به‌ڵگه‌ی‌ حاشا هه‌ڵنه‌گریش‬ ‫له‌به‌رده‌س���ته‌ كه‌ ئه‌م ئاراسته‌یه‌ بۆ‬ ‫گۆڕینی‌ یاسای‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‪،‬‬ ‫له‌په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان ئام���اده‌‬ ‫نه‌ب���وون‪ .‬نه‌كش���انه‌وه‌ی‌ یه‌كگرتو‬ ‫له‌كابین���ه‌ی‌ هه‌ش���ته‌م‪‌،‬و پێدان���ی‌‬ ‫ده‌رفه‌ت بە‌حكومه‌تی‌ هه‌رێم جۆرێكه‌‬ ‫له‌مراوه‌غ���ه‌ی‌ سیاس���ی‌‪ ،‬چونك���ه‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم بیس���ت‌و ش���ه‌ش‬ ‫ساڵه‌ به‌م ش���ێوه‌یه‌ به‌ڕێوه‌ده‌برێت‪،‬‬ ‫كێشه‌كانی‌ حوكمڕانیش به‌رده‌وامن‪،‬‬ ‫ب���ۆ نمونه‌ كه‌ س���اڵی‌ ‪ 1992‬كاره‌با‬ ‫نه‌بوبێت‪ ،‬له‌‪2017‬ش���دا كاره‌با هه‌ر‬ ‫نیه‌‪ ،‬چوار س���اڵه‌ هه‌م���وو حزبه‌كان‬ ‫ده‌س���تیان گرت���وه‌ بە‌كابین���ه‌ی‌‬ ‫هه‌شته‌مه‌وه‌ كه‌ كابینه‌یه‌كی‌ فاشل‌و‬ ‫تێكشكاوه‌‪ ،‬به‌اڵم یه‌كگرتو ده‌یه‌وێت‬ ‫بە‌بیس���ت ڕۆژ ئ���ه‌م كابینه‌یه‌ ببێته‌‬ ‫كابینیه‌یه‌كی‌ فری���ادڕه‌س‪ .‬مه‌نتقی‌‬ ‫سیاسی‌ ئه‌وه‌ قبوڵ ده‌كات؟‬ ‫یه‌كگرت���وی‌ ئیس�ل�امی‌ له‌ڕواڵه‌تدا‬

‫له‌ژێر یه‌ك ناودا سیاس���ه‌ت ده‌كات‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌بڕیاردان���دا دوو حزب���ی‌‬ ‫جی���اوازه‌‪ ،‬ئاراس���ته‌ی‌ بادین���ان‬ ‫بڕی���ارده‌ر‌و قۆرخكاره‌‪ ،‬ئاراس���ته‌ی‌‬ ‫دووه‌م ترس���ی‌ ئینش���یقاقی‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ ئیلتیزام بە‌بڕیار‌و ئیراده‌ی‌‬ ‫ئاراسته‌ی‌ یه‌كه‌مه‌وه‌ ده‌كا‪‌،‬و ناتوانن‬ ‫ماوه‌یه‌كی‌ زۆر به‌م شێوه‌یه‌ به‌رده‌وام‬ ‫بن‪‌،‬و ئینشیقاق هه‌ر ڕووده‌دات‪.‬‬ ‫باش���تره‌ یه‌كگرت���وو ببێت���ه‌وه‌‬ ‫خێرخ���وازی‌‌و‬ ‫بە‌ڕێكخ���راوه‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ییه‌ك���ه‌ی‌ ڕاب���ردو‪ ،‬چونكه‌‬ ‫له‌سیاسه‌ت‌و كاری‌ حزی‌‌و ڕێكخراوه‌یدا‬ ‫نه‌یتوانی���وه‌ بڕی���اری‌ یه‌كالكه‌ره‌وه‌‬ ‫بدات‪ ،‬هه‌ر حزبێك ك���ه‌ بڕیاره‌كانی‌‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆنه‌بێت‪ ،‬ناتوانێ���ت واقع‬ ‫بگۆڕێ���ت‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر ه���ه‌ر هێزێكیش‬ ‫توانای‌ گۆڕینی‌ واقع‌و دروس���تكردنی‌‬ ‫ڕووداوی‌ نه‌بێ���ت‪‌،‬و نه‌توانێت بڕیار‬ ‫له‌كش���انه‌وه‌ له‌حكومه‌ت یان مانه‌وه‌‬ ‫بە‌س���ه‌ریحی‌ بدات‪ ،‬زه‌روره‌تی‌ بوونی‌‬ ‫له‌مه‌یدانه‌كه‌دا نیه‌‪.‬‬

‫هه‌موو حزبه‌كان‬ ‫ده‌ستیان گرتو‌ه‬ ‫بە‌كابینه‌ی‌ هه‌شته‌مه‌و‌ه‬ ‫كه‌ كابینه‌یه‌كی‌ فاشل‌و‬ ‫تێكشكاوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫یه‌كگرتو ده‌یه‌وێت‬ ‫بە‌بیست ڕۆژ ئه‌م‬ ‫كابینه‌ی ‌ه ببێت ‌ه‬ ‫كابینیه‌یه‌كی‌ فریادڕه‌س‬

‫بەرەنگاری سەر شەقام‬ ‫لەشکر قادر ڕەسوڵ‬

‫ل����ەم چرکەس����اتەدا دونیای ئێمە‬ ‫بەدۆخێك����ی‌ دژواردا تێده‌په‌رێ����ت‌و‬ ‫لەب����ەردەم مەترس����ی‌و غەرقبونێکی‬ ‫گەورەدایە‪ .‬لەالیەک خراپی‌ سس����تمی‌‬ ‫حوكمرانی‌‌و گه‌نده‌ڵی‌‌و نادادپه‌روه‌ره‌یی‌‪،‬‬ ‫لەالیەک����ی دیک����ەوە نائامادەی����ی‬ ‫کەرەس����تەی مەعریفی‌و غیابی تیوری‬ ‫شۆرش بۆ گۆڕینی سیستەم‌و نەبوونی‬ ‫وش����یاریەکی بەرەن����گار الی ت����اک‬ ‫وایکردووە کۆمەڵگ����ەی کوردی بگاتە‬ ‫لێواری‌ داڕوخان‌و هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌‪.‬‬

‫ب����ۆ بەرەن����گاری‌و تێپەڕاندن����ی‬ ‫فۆڕمەکانی ئەم سیس����تەم‌و کولتوورە‬ ‫بەگش����تی‌و ئەدەبیاتی سیاسی دونیای‬ ‫ئێم����ە بەتایبەت����ی لەپێن����او بەرگری‬ ‫باش����ترو ڕوونت����ر تێگەیش����تن لەوەی‬ ‫لە‌دونیای ئێمەدا ڕوودەدات‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫ئەم جواڵنەوانە نەچن����ەوە ژێر پالن‌و‬ ‫خواستی سیستەم‪ .‬شرۆڤە‌و دونیابینی‬ ‫خ����ۆم ”بەکورتی” ل����ەم چەند خاڵەدا‬ ‫دەخەمەڕوو‪:‬‬

‫یەکەم‪ :‬پچڕانێکی ڕادیکاڵ‌و دابڕانێکی‬ ‫کولتووری لەنێ����وان هاواڵتی‌و هەموو‬ ‫ئ����ەو گووتارانە درووس����تبێت کەلەبن‬ ‫بانگەواز‌و خواستی سیستەم خوڵقاون‪.‬‬ ‫لەئێس����تادا‪ ،‬گوتاری حیزبی کوردی بەمانای دروستبوونی کولتووری دژە‪-‬‬ ‫لەبەتاڵیەکی گەورەدا دەژی‪ ،‬هەڵگری سیستەم‌و بەکەرستەی مەعریفەی بااڵ‬ ‫هی����چ مان����او دەاللەتێک نی����ە‪ .‬هیچ پاڵپشتی بکرێت‪.‬‬ ‫پەیوەندیەکی عەقاڵنی لەنێوان دونیای‬ ‫دووەم‪ :‬ڕوناکبی����ر بەه����ۆی پێگ����ە‬ ‫سیاس����ی‌و سیس����تەمی حوکمڕان����ی‌و‬ ‫هاواڵتی نەماوە‪ .‬چارەگە س����ەدەیەکە مەعریفیەکەی����ەوە ڕۆڵێکی کاریگەری‬ ‫سەرەڕای نەبوونی ماف‌و ئازادیەکان‪ ،‬هەیە لەسەر کۆمەڵگە‪ ،‬لەم بارودۆخەدا‬ ‫ئینس����انی کوردی لەژێر دەستێ ئەم ئەرک����ی ڕوناکبی����ر دروس����تکردنی‬ ‫دەس����ەاڵتە چەوسێنەر‌و س����تەمکارە حەماس����ەت‌و ش����یعاری پۆپۆلیزمی‌و‬ ‫سوکایەتیشی پێ دەکرێت‪.‬ئارێشەکان ئاپۆڕایی نیە‪ ،‬وەکچۆن نابێ وەهمسازی‬ ‫زۆر لەشکس����تی ئابووری‌و سیاس����ی بک����ەن بە‌زمانحاڵ����ی خۆی����ان‪ .‬بەقەد‬ ‫گەورەت����رن‌و سیس����تەمی ژی����ان لەم ئەوەی دەبێت بیرکردنەوە‌و فیکر بدات‬ ‫ڕووبەرە بەکۆی کایەکانیەوە هەرەسی بەهەم����وو جواڵنەوەیەک����ی ناڕەزایی‌و‬ ‫هێن����اوە‪ .‬بەاڵم هەمیش����ە پرس����یارە لەه����ەژاری مەعریف����ی ڕزگاری بکات‪.‬‬ ‫جدیەک����ە ئەوە بووە بۆچ����ی هاواڵتی ڕوناکبیر ناچێتە ناو هیچ پەیوەندیەکی‬ ‫تاکو ئێستا تەحەموولی ئەم مۆدێلەی ناعەقاڵنی‪ ،‬لەدەرەوەی هەموو ”ش����ا‪-‬‬ ‫گووتار‌و میتا‪-‬گووتار”ێک بیردەکاتەوە‌و‬ ‫دەسەاڵتی کردووە؟‪.‬‬ ‫لەبەرامب����ەر ئ����ەوەدا‪ ،‬بەدرێژای����ی کاردەکات‪ .‬نابێ بچێتە ژێر کاریگەری‬ ‫ئەزموون����ی سیاس����ی دوای ڕاپەڕی����ن مان����ا کۆمەاڵیەت����ی‌و سیاس����یەکان‬ ‫چەندین جواڵنەوەی ناڕەزایی درووست کە لەب����ن بانگ����ەوازی سیس����تەم دا‬ ‫بوون‪ ،‬بەاڵم لەدواج����اردا ئێمە نەمان خوڵقاوون‪.‬لێرەوە دەتوانێت فۆڕمێکی‬ ‫توانیوە دابڕانێکی کولتووری‌و پچڕانێکی بیرکردن����ەوەی تەندروس����ت ب����دات‬ ‫ڕادیکاڵ دروس����تبکەین لەگەڵ قۆناغی بە‌جواڵنەوەکان‪.‬‬ ‫پێ����ش دروس����تبوونی جواڵنەوەک����ە‌و‬ ‫سێیەم‪ :‬ئەگەر ئەم جۆرە لەبەرەنگاری‬ ‫دووبارە لەبەردەم بەتاڵیەکی گەورەدا‬ ‫خۆمان بینیوەتەوە‪ ،‬ش����ەقامی کوردی فیکر‌و وش����یاری پێنەدرێت‪ ،‬دووبارە‬ ‫دەچێت����ەوە چوارچێوەی خزمەتکردنی‬ ‫زەرەدمەندی سەرەکی بووە تیایدا‪.‬‬

‫لەئێستادا‪ ،‬گوتاری‬ ‫حیزبی کوردی‬ ‫لەبەتاڵیەکی‬ ‫گەورەدا دەژی‬ ‫هەڵگری هیچ ماناو‬ ‫دەاللەتێک نیە‬ ‫هیچ پەیوەندیەکی‬ ‫عەقاڵنی لەنێوان‬ ‫دونیای سیاسی‌و‬ ‫سیستەمی‬ ‫حوکمڕانی‌و هاواڵتی‬ ‫نەماوە‬ ‫سیستەم‌و دەس����ەاڵتی سیاسی‪ ،‬بۆیە‬ ‫پێویستە‪:‬‬ ‫‪ .١‬کاربک����رێ ب����ۆ دروس����تکردنی‬ ‫”گووتاری هاوبەش” لەڕێگەی پالنەوە‬ ‫بەرنامەڕێژی بۆ خواستەکانی هاواڵتیان‬ ‫بک����رێ‪ .‬بەرامب����ەر ئ����ەم مۆدێل����ەی‬ ‫دەسەاڵتی سیاسی ستەمکار‪.‬‬ ‫‪ .٢‬کاربکرێ بۆ بیناکردنی (کەلتووری‬ ‫ن����ا‪ -‬توندووتیژی)‪ ،‬بۆ داواکردنی مافە‬ ‫ڕەواکان����ی هاواڵتی����ان لەچوارچێوەی‬ ‫پڕۆسەیەکی مەدەنی‌و شارستانیدا‪.‬‬ ‫چ����وارەم‪ :‬ئەقڵ����ی گاڵتەج����اڕی‌و‬ ‫هوشیاری پۆپۆلیزمی زۆرکات لەغیابی‬ ‫فیکر‌و هەژاری مەعریفی هەنگاو دەنێت‬ ‫بەرەو توندوتی����ژی‪ .‬هزری توندوتیژی‬ ‫نەک هیچ ش����تێک بەره����ەم نا‌هێنێت‪،‬‬

‫بەڵکو خاڵی الواز‌و ڕوانگەیەک دەدات‬ ‫بە‌دەسەاڵتی ستەمکار بۆ کپکردنەوەی‬ ‫ناڕەزایەتیەکان‌و بەکارهێنانی زەبروزەنگ‬ ‫بەرامبەر جواڵنەوەکە‪ .‬ئەمە سەرەڕای‬ ‫ئ����ەوەی هەر خواس����تێکی توندوتیژی‬ ‫پڕۆژەیەک����ی ت����ەواو ناشارس����تانیە‌و‬ ‫هەنگاوێکیشە بەرەو بچووک کردنەوەی‬ ‫ئامانج����ەکان‪ .‬بەجۆرێ����ک ئامانجەکە‬ ‫لە‌گۆڕین����ی سیس����تەمێک دەبێت����ەوە‬ ‫سوتانی بارەگایەک‪ ،‬گرتنی شەقامێک‪،‬‬ ‫لە‌دواج����اردا بە‌بەردبارانک����ردن‌و تایە‬ ‫س����وتاندن‌و هاتوهۆپ����ە کوش����تنی‬ ‫هاواڵتی مەدەن����ی کۆتایی دێت‌و ئێمە‬ ‫لەبەردەم هەمان بەتاڵی‌و بەدینەهاتنی‬ ‫ئامانجەکان خۆمان دەبینینەوە‪.‬‬

‫چونکە ئێمە پێش ئەوەی عەقڵیەتێکی‬ ‫سیاس����ی گەن����دەڵ‌و دواکەووتوم����ان‬ ‫هەبێ����ت‪ ،‬عەقڵیەتێک����ی کۆمەڵگەیی‌و‬ ‫ناهوش����یار‌و خاڵی لەفیک����ر هەیە کە‬ ‫فۆڕمی ب����ەم دەس����ەاڵتە داوە‌و ژیانی‬ ‫سیاس����ی ئێم����ە ڕەنگڕێژک����ردووە‪.‬‬ ‫بەمانایەک����ی دی‪ ،‬چەندە دەس����ەاڵت‬ ‫بەرپرسیارە بەرامبەر ئەم دۆخە‪ ،‬زهنی‬ ‫نائاگایی‌و نزمی وشیاری هاواڵتیان دوو‬ ‫ئەوەندە بەرپرسیارە‪ .‬چونکە دەسەاڵت‬ ‫بەرئەنجام����ی هوش����یاری هاواڵتیانەو‬ ‫لەزهن‌و هەن����اوی کۆمەڵگە هەڵقواڵوە‪.‬‬ ‫بۆدەرچوون ل����ەو کارخانە گەورەیەی‬ ‫گەمژەکردنی ئینسان‪ ،‬پێویستە پێش‬ ‫ئ����ەوەی ڕەخنەی دەس����ەاڵت بکەین‪،‬‬ ‫ڕەخنەی ئەو عەقڵیەت����ە پۆخڵەوات‌و‬ ‫دواکەوت����ووە بکەی����ن کە ئ����ەم جۆرە‬ ‫مۆدێلە سیاسیەی بەرهەمهێناوە‪.‬‬

‫پێنجەم‪ :‬بۆ دەرچوون لەم شکستە‌و‬ ‫بیناکردنی قۆناغێک����ی نوێی ڕادیکاڵ‪،‬‬ ‫بەتەنه����ا شۆڕش����ی کۆمەاڵیەتی بەس‬ ‫حەوتەم‪ :‬زۆرجار حی����زب لەڕێگەی‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵکو پێویستیمان بە‌شۆڕشێکی‬ ‫ڕیشەیی هەیە کەهەڵگری تایبەتمەندی هەندێ ی����اری‌و تەکنیکی س����اختەوە‬ ‫مەعریفی‌و پ����ەروەردەی فیکری‌و بەها پش����ێوی کۆمەاڵیەتی دروست دەکات‬ ‫بااڵکان بێ‪ .‬دەبێ فۆڕمەکانی داواکاری بەئامانج����ی درێ����ژەدان بە‌تەمەن����ی‬ ‫شەقامی کوردی لەئاستەکانی مووچە‌و دەس����ەاڵتی خ����ۆی‪ .‬بۆی����ە هەم����وو‬ ‫گۆڕان����کاری سیاس����ی بگوازن����ەوە جواڵنەوەیەکی کۆمەاڵیەتی‌و دەربڕینی‬ ‫ب����ۆ ئاس����تی گۆڕان����کاری ڕیش����ەیی ناڕەزایی‪ ،‬بەبێ فیکر‌و مەعریفە‪ ،‬بەبێ‬ ‫لەژیان����ی کۆمەاڵیەت����ی‌و کولتووری‌و هاواڵتی وش����یار‌و پالنی س����تراتیژی‬ ‫ئاب����ووری‌و پەروەردەی����ی‌و ئاینی‪ ...‬دووبارە جەهل بەرهەمدێنێتەوە‪ .‬نەک‬ ‫هتد‪ .‬بەومانایەی پێویس����تە گووتار‌و ناگەیت����ە ئامانج‪ ،‬بەڵک����و دەچێتەوە‬ ‫ش����یعارەکانی هاواڵتیان لە‌داواکردنی چوارچێوەی خزمەتکردنی سیس����تەم‌و‬ ‫نان����ەوە بگۆڕێ ب����ۆ داواکردنی ژیان‪ ،‬دەس����ەاڵتی سیاس����ی س����تەمکار‌و‬ ‫لە‌دواکردنی موچ����ەوە بەرە داواکردنی چەوس����ێنەر‌و بەرخۆر‌و خۆپەرس����ت‪.‬‬ ‫ئ����ازادی‌و دادپ����ەروەری کۆمەاڵیەتی‪ .‬بۆی����ە هەموو خۆپش����اندان‌و ڕاپەڕین‌و‬ ‫لە‌کێشە سەرەتایەکانەوە بەرەو کێشە (شۆڕش)ک‪ ،‬پێویستی بەپالنی وورد‌و‬ ‫بوونیادەکان بڕۆی����ن‪ .‬لەڕووخانی ئەم ئامادەیی هاواڵتی وش����یار‌و کەرستەی‬ ‫حوکمڕانی����ە ناعەقاڵنی‌و چەتەگەریەوە مەعریف����ی‌و فیک����ری‪ .‬بەب����ێ ئەمانە‬ ‫هەن����گاو بنێی����ن ب����ەرەو گۆڕانێک����ی قۆناغێکی ن����وێ‌و گۆڕانێکی بنچینەیی‬ ‫ڕادیکاڵی‌و جاڕدان����ی دونیایەکی نوێ ڕوونادات‪.‬‬ ‫لەنێو هەموو ئاستەکاندا‪.‬‬ ‫هەش����تەم‪ :‬پێویس����تە ئەم نەریتە‬ ‫شەش����ەم‪ :‬پێ����ش ڕەخنەکردن����ی بەرەنگاریی����ە‪ ،‬فیک����ر‌و بیرکردنەوەی‬ ‫سیاسەت‪ ،‬پێویستە ڕەخنەی زیهنیەتی پێ بدەین‪ .‬تاک����و خوڵقاندنی تیۆری‬ ‫هاواڵتی‌و وشیاری کۆمەاڵیەتی بکرێت‪ .‬شۆڕش‪.‬‬

‫یەکگرتوو خەونێکی قوڵ لە‌نێو سیاسەتدا‬ ‫عەلی فەتحی‬

‫یەکگرتوو هێزێکی میانڕەوی ئیسالمیە‌و‬ ‫راستە بەش����داری نەکردوە لەشەڕی هیچ‬ ‫هێزێک����ی کوردیدا‌و هێزێ����ک بوە دور بوە‬ ‫‌لەکادری بندیوار‌و خانەنش����ینی نایاسایی‪.‬‬ ‫بەاڵم ئەوەی هەمیشە ئەم هێزەی بەبچوکی‬ ‫هێشتۆتەوە بریتی بوە لەوەی کە ئەم هێزە‬ ‫توانای بڕیاردانی سیاس����ی یەکالکەرەوەی‬ ‫نەبوە‌و لەزۆر بڕیاری سیاسیدا نەیتوانیوە‬ ‫بڕیارێک����ی یەکالکەرەوە بدات‌و هەمیش����ە‬ ‫دەیەوێ����ت وەک نێوەندیگریێك مامەڵەی‬ ‫سیاسی بکات لەنێوان هێزە سیاسیەکاندا‪.‬‬ ‫ئەوەی زۆر جار لەم هێزە سیاسیەدا بۆتە‬ ‫کێش����ەیەکی دیار بریتی����ە لەتێكەاڵوبونی‬

‫کاری سیاس����ی لەگەڵ کاری بانگخوازی‌و‬ ‫ئاینیدا‪ .‬کە ئەمەش بێگومان دەبێتە هۆی‬ ‫زیان گەیاندن بەم هێزە سیاسیە ئیسالمیە‬ ‫چونکە کەس����ایەتیە بانگخواز ئاینەکان بۆ‬ ‫پۆستە سیاسەکان کاندیدەکەن‌و کەسیاتیە‬ ‫ئاینیەکانی ئەم هێزە دەچنە نێو ملمالنێ‬ ‫سیاس����یەکانەوە‌و دواجار ئەمەش دەبێتە‬ ‫هۆی شکس����ت لەم ملمالنێ سیاسییانەدا‪.‬‬ ‫چونک����ە کاری سیاس����ی‌و ئاینی دو کاری‬ ‫لێك جی����اوازن‌و لەبری کەس����یاتی ئاینی‬ ‫پێویستە کەس����ایەتی سیاسی لەملمالنێی‬ ‫سیاسیدا کارو چاالکی سیاسی بکەن بۆ‬ ‫ئەوەی لەبڕیاری سیاس����یدا دوچاری هەڵە‬ ‫نەبنەوە‪ .‬ئەگەر لەنێو ئەم هێزە سیاسیە‬ ‫ئیسالمییەدا بتەوێت کاری سیاسی بکەیت‌و‬ ‫دەنگی خەڵك بەدەست بهێنیت پێویستە‬

‫پێش����تر دەموچاوێک����ی ئاین����ی بوبێتی‬ ‫بۆئەوەی بتوانیت بچیتە نێو سیاسەتەوە‪.‬‬ ‫زۆر ج����ار کەس����ایەتیە بانگخوازەکان����ی‬ ‫ئ����ەم هێزە ئیس��ل�امیە زۆرتری����ن دەنگی‬ ‫نێو جەماوەر بەدەس����ت دەهێنن ئەمەش‬ ‫دەرخەری ئەوەیە ک����ە لەنێو ئەم هێزەدا‬ ‫گوت����اری بانگخ����وازی گوتارێک����ی زاڵترە‬ ‫لەگوتاری سیاس����ی‪ .‬دواج����ار ملمالنێی‬ ‫سیاس����ی بەگوتارێك����ی ئاینیانەوە لەگەڵ‬ ‫چەند هێزێکی سیاس����یدا دوچاری هەڵەی‬ ‫سیاس����یت دەکات‪ .‬دواین هەڵەی سیاسی‬ ‫ئەم هێزە بریتە لەبڕیاری مانەوەیان لەنێو‬ ‫حکومەتدا‪ .‬یەکگرتوی ئیسالمی لەدواین‬ ‫هەڵوێستی سیاس����ی خۆیدا رایانگەیاندوە‬ ‫کە بەم����ەرج لەنێو حکومەتدا دەمێننەوە‌و‬ ‫بە‌جێبەجێکردنی ئەم مەرجانەی کە داوایان‬

‫کردوە بەش����دار دەبن‪ .‬لەکاتێكدا زۆرێك‬ ‫لەچاودێرانی سیاسی باس لەوە دەکەن کە‬ ‫حکومەت دوچاری قەیرانێکی زۆر بۆتەوەو‬ ‫بەم زوییەی ک����ە یەکگرتوو داوای دەکات‬ ‫کێشەکان چارەسەر ناکرێت بۆیە باشترین‬ ‫کار لەم کاتەدا کش����انەوەیە لە‌حکومەتدا‌و‬ ‫ئەم بڕیارەش بە‌بڕیارێکی هەڵەی دەزانن‪.‬‬ ‫بەردەوامیدان بە‌گوتاری ئاینی لەنێو چەند‬ ‫هێزێک����ی سیاس����یدا لەکۆتایی����دا دەبێتە‬ ‫هۆی پوکان����ەوەت لەکایەی سیاس����ەت‌و‬ ‫دەبێت چاوەڕێ����ی بچوک بونەوەی خۆت‌و‬ ‫کەمبون����ەوەی دەنگەکان����ت بکەیت وەک‬ ‫هه‌مو ئەو هێزە سیاسیانەی تر کە ئێستا‬ ‫کاریگەری سیاس����یان لەس����ەر گۆڕەپانی‬ ‫سیاسەت نەماوە‌و لەڕوی جەماوەریشەوە‬ ‫لەپاشەكشەدان‪.‬‬

‫ئەوەی هەمیشە ئەم‬ ‫هێزەی بەبچوکی‬ ‫هێشتۆتەوە بریتی بوە‬ ‫لەوەی کە ئەم هێزە‬ ‫توانای بڕیاردانی سیاسی‬ ‫یەکالکەرەوەی نەبوە‌و‬ ‫لەزۆر بڕیاری سیاسیدا‬

‫تایبه‌ت‬

‫خۆپیشاندان‌و‬ ‫بێمنه‌تی‬ ‫ده‌سه‌اڵت‬

‫)‪ )607‬سێشه‌ممه ‪2017/12/26‬‬

‫بەکورتی‌و بە‌کوردی‬ ‫کۆنفیدرالیزمی هاواڵتی‬

‫محەمەد سەعید‬ ‫هی���چ ده‌س���ه‌اڵتێک به‌درێژای���ی مێژو‬ ‫به‌ئه‌ندازه‌ی ده‌س���ه‌اڵتی ک���وردی بێمنه‌ت‬ ‫نه‌ب���وە له‌ئاس���ت ناڕه‌زای���ی‌و بێ���زاری‬ ‫هاواڵتیه‌کان���ی‪ ،‬ده‌س���ه‌اڵته‌ دیکتات���ۆر‬ ‫فاشیس���ته‌کانی دونی���ا س���ه‌ره‌ڕای هه‌مو‬ ‫کاره‌ نامرۆڤایه‌تیه‌کانی���ان به‌رامب���ه‌ر‬ ‫هاواڵتیه‌کانیان‪ ،‬به‌اڵم هه‌رگیز هاوشێوه‌ی‬ ‫ده‌سه‌اڵتی کوردی توشی غروری ده‌سه‌اڵت‬ ‫نه‌بون‌و بێ���زاری هاواڵتیه‌کانیان ئه‌وه‌نده‌‬ ‫به‌س���وک س���ه‌یر نه‌ک���ردوە‪ .‬له‌ئێران���ی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتگه‌ری ئاخون���ده‌ی دینی���دا ئه‌م‬ ‫هه‌مو خۆپیش���اندان‌و ناڕه‌زایه‌تییه‌ روی دا‬ ‫به‌رامبه‌ر بە‌که‌ڕوبی‌و هاوش���ێوه‌کانی تاقه‌‬ ‫مرۆڤێک له‌الی���ه‌ن هێزه‌ ئه‌منیەکانه‌وه‌ به‌ر‬ ‫فیشه‌ک نه‌که‌وت‪ ،‬له‌تورکیای که‌مالیستی‌و‬ ‫عوس���مانی نوێدا ئه‌م هه‌مو خۆپیشاندانه‌‬ ‫له‌الیه‌ن کورده‌کانه‌وه‌ ده‌کرێ بە‌ئه‌ندازه‌ی‬ ‫کوردستانی باشور خه‌ڵکی به‌ر ده‌سترێژی‬ ‫سوپا نه‌که‌وتون‪.‬‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تاکانی دوای راپه‌ڕین���دا هه‌ر‬ ‫ناڕه‌زایه‌تیه‌ک گ���ه‌ر هه‌بوایه‌ ئه‌وا خه‌ڵکی‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی ئه‌وه‌ن���ده‌ قوڕبه‌س���ه‌رییان‬ ‫کوێره‌وه‌رییان له‌الیه‌ن رژێمی به‌عس���ه‌وه‌‬ ‫چێژ تب���و بۆیه‌ له‌ده‌رونی خۆیاندا ده‌یان‬ ‫چه‌پاند‌و په‌نگی���ان ده‌خ���وارده‌وه‌ ته‌نها‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ده‌سه‌اڵتی به‌عس نه‌بیننه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌دوای روخانی ده‌س���ه‌اڵتی سه‌دام‬ ‫حس���ێندا خه‌ڵک���ی کوردس���تان ئه‌وه‌نده‌‬ ‫نادادپه‌روه‌ری‌و عه‌زابیان چه‌شت به‌ده‌ست‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی کوردییه‌وه‌ بۆیه‌ کار گه‌یشته‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی خه‌ڵکی دوعای خێر بۆ س���ه‌دام‬ ‫بکه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌تا ئێساش بە‌چینی خوێنده‌وارو‬ ‫فه‌رمانب���ه‌ران‌و موچه‌خۆران���ه‌وه‌ داوای‬ ‫ده‌سه‌اڵتی عه‌بادی ده‌که‌ن‪17 .‬ی شوباتی‬ ‫‪2012‬دا هاواڵتیه‌کانی کوردستان بۆ ماوه‌ی‬ ‫‪ 60‬رۆژ له‌س���ه‌رای ئازادیدا شه‌وو رۆژیان‬ ‫ده‌خسته‌ س���ه‌ریه‌ک به‌شێوه‌یه‌کی ئاشتی‬ ‫خۆپیش���اندانیان ک���رد‌و چه‌نده‌ها مرۆڤی‬ ‫بێت���اوان خوێن���ی رژا‪ ،‬به‌اڵم ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫ک���وردی نه‌ک گ���ۆڕان کاری نه‌کرد به‌ڵکو‬ ‫ئه‌وانه‌ی که‌ تاوانبار بون پله‌و مه‌کانه‌تییان‬ ‫ب���ه‌رز کرای���ه‌وه‌‪ .‬له‌س���اڵی راب���ردودا‬ ‫مامۆستایان‌و فه‌رمانبه‌ران بۆ ماوه‌ی زیاتر‬ ‫له‌‪ 90‬رۆژ بایکۆت���ی ده‌وامیان کرد‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی ک���وردی هیچ حس���ابێکی بۆ‬ ‫داواکارێکانیان نه‌کرد‪ ،‬له‌خۆپیشاندانه‌کانی‬ ‫ئه‌م چه‌ند رۆژه‌ی راب���ردودا که‌ چه‌نده‌ها‬ ‫بریندارو قوربانی‌و ش���ه‌هیدی لێکه‌وته‌وه‌‬ ‫به‌اڵم نه‌ک ده‌سه‌اڵت هاتۆته‌ جواب به‌ڵکو‬ ‫خه‌ڵکی به‌گێره‌ش���ێوێن تۆمه‌تبار ده‌کات‬ ‫ئه‌مه‌ له‌کاتێک���دا هاواڵتیه‌کان ته‌نها داوای‬ ‫س���ه‌ره‌تایترین ماف���ی ژیان���ی رۆژانه‌یان‬ ‫ده‌ک���ه‌ن‪ ،‬ده‌ب���ێ چ فاکت���ه‌رو هۆکارێک‬ ‫هه‌بێ وای له‌ده‌س���ه‌اڵتی ک���وردی کردبێ‬ ‫که‌ خۆپیشاندانی هاواڵتیه‌کانی هیچ نرخ‌و‬ ‫به‌هایه‌کی نه‌بێ؟ ئایه‌ ئه‌وه‌نده‌ بێمنه‌تییه‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ به‌هێزی سه‌ربازی ده‌سه‌اڵتی‬ ‫کوردی تاوه‌کو س���ه‌رکوتی ده‌نگی ئازادی‬ ‫پێبکات؟ یاخود الوازی توانای جه‌ماوه‌ره‌؟‬ ‫یان نه‌بونی ئاستی هۆش���یاری خه‌ڵکییه‌‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌ماف‌و ئازادییه‌کانیان‌و نه‌زانینی‬ ‫میکانیزم‌و شێوازی خۆپیشاندانه‌؟‬ ‫س���تراکتۆرو پێکهات���ه‌ی ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫کوردی له‌هیچ واڵتێک���ی دونیادا له‌ڕابردو‬ ‫ئێستاش���دا نمون���ه‌ی نه‌بوە له‌ش���کاندنی‬ ‫که‌رامه‌ت���ی هاواڵتیه‌کان���ی‪ ،‬بۆی���ه‌ هیچ‬ ‫هاواڵتیه‌کان تاوانبارنی���ن له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و‬ ‫زوڵمه‌ی ک���ه‌ به‌رامبه‌ریان ده‌کرێ‪ ،‬چونکه‌‬ ‫له‌هی���چ واڵتێکی دونیادا نییه‌ خه‌ڵکی ئه‌م‬ ‫هه‌مو خوێنه‌ بڕژێ له‌خۆپیش���اندانه‌کاندا‬ ‫به‌اڵم ده‌س���ه‌اڵت هه‌ر بێمه‌نت بێ‪ ،‬که‌واته‌‬ ‫ئه‌وه‌ی که‌ ده‌س���ه‌اڵت به‌وڕاده‌یه‌ بێمه‌نه‌ته‌‬ ‫ناگه‌ڕێت���ه‌وه‌ ب���ۆ هاواڵتی���ه‌کان به‌ڵک���و‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌و سیسته‌مه‌ خێڵه‌کییه‌ی‬ ‫که‌ ده‌س���ه‌اڵتی کوردی په‌ی���ڕه‌وی ده‌کات‬ ‫که‌ له‌خراپ���ی‌و دڕنده‌یدا له‌مێ���ژودا بونی‬ ‫نه‌ب���وە‪ ،‬ئه‌گینا ل���ه‌چ واڵتێک���ی دونیادا‬ ‫هه‌بوە خه‌ڵکی چوار مانگ خۆپیش���اندان‬ ‫بکه‌ن یاخ���ود ئه‌م هه‌مو قوربانییه‌ بدرێ‪،‬‬ ‫به‌اڵم که‌س���ێکی گه‌نده‌ڵ ده‌س���ت له‌کار‬ ‫نه‌کێشێته‌وه‌وه‌؟ مرۆڤیش له‌گۆشت‌و خوێن‬ ‫پێکهاتوه‌ هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ ده‌توانێ بێته‌ سه‌ر‬ ‫ش���ه‌قام‪ ،‬بۆیه‌ نه‌ک هه‌مو سلێمانی به‌ڵکو‬ ‫هه‌مو کوردس���تانیش بێنه‌ س���ه‌ر شه‌قام‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت هه‌ر بێمنه‌ته‌‪ ،‬ئه‌ی چاره‌سه‌ر‬ ‫چیی���ه‌؟ چاره‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی���ه‌ ده‌بێ بیر‬ ‫له‌میکانزیمک‌و شێوازێکی تری به‌ره‌نگاری‬ ‫بکرێته‌وه‌ به‌رامبه‌ر ئه‌م ده‌سه‌اڵته‌‪ ،‬چونکه‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتێکه‌ که‌س نازانێ چ ناوێکی هه‌یه‌‬ ‫بۆیه‌ ده‌بێ بیر له‌خه‌باتێکی نوێ بکرێته‌وه‌‬ ‫بۆ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‪.‬‬

‫ئەنوەر حەمەعەلی‬

‫‪19‬‬ ‫ریکالم‬

‫لە‌ئێس���تادا‪ ،‬جگە ال سەر ئاو کەوتنی گیانی‬ ‫ئۆپۆرتونیزمی ئەم دو حیزبە‪ ،‬سودێکی تری‬ ‫نابێت ب���ۆ خەڵکی کوردس���تان! ئەردۆغان‬ ‫ویستی "هەدەپە" بخاتە ئەم داوەوە‌و تێکی‬ ‫بش���کێنێت‪ ،‬بەاڵم‌هەدەپ���ە ئەمەی ئێوەی‬ ‫نەکرد‌و بەزین���دان‌و قامچی رازی بون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لە‌گەڵ خەڵکی خۆیان بە‌ڕاستگۆیی مانەوە‪.‬‬

‫حیزب‌و حکومەت‬ ‫یان کۆنفیدرالیزمی خێڵ؟!‬ ‫س���ترەکچەر‌و میکانیزم���ی حوکمڕان���ی‬ ‫لە‌کوردس���تانی باش���ور‪ ،‬بە‌دەس���ەاڵت‌و‬ ‫دەست درێژیکەرانی فریادڕەس!‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنیەوە‪ ،‬یان جوتی نیە لە‌دونیای‬ ‫دەس���ەاڵتی کوردس���تان‪ ،‬وازی نەهێن���ا‬ ‫هاوچەرخدا یان نزیکە ها‌وشێوەیەکی‪ ،‬رەنگە‬ ‫لە‌ئەفریقای قوربانی کۆلۆنیالیزمی رۆژئاوادا‪ ،‬لە‌کوالن���ەوەی برینی خەڵکی کوردس���تان‬ ‫بدۆزرێت���ەوە‪ .‬کراس���ی هیچ دەس���ەاڵتێکی هەتا گەیاندیە سەر ئێس���قان!‪ .‬ئاخر ئەمە‬ ‫نەتەوەی���ی‌و ناوچەی���ی‪ ،‬نە لە‌دیموکراس���ی ئەوسەری کارەس���اتە کە بەشێک لە‌خەڵکی‬ ‫رۆژئاواییدا‪ ،‬نە لە‌دیموکراسی تۆتالیتاریستی کوردس���تان خەریکە ئومێد بە‌دەسەاڵتێکی‬ ‫رۆژه���ەاڵت وەک���و روس���یا‌و میس���ردا‪ ،‬نە تایفی فول لە‌کۆنەپەرس���تی وەک حکومەتی‬ ‫لە‌دیکتاتۆرەکانی ئاس���یا وەکو کازاخستان‌و عێراق پەیدا ئەکا تا لەم کارەساتە رزگاریان‬ ‫کۆریای باک���وردا‪ ،‬نە لەمۆنارشیس���تەکانی بکات‪ ،‬نان‌و موچەیان بۆ بنێرێ!‪ .‬ئەمە خۆی‬ ‫کەنداوی ف���ارس‌و ئەوانی تردا‪ ،‬بۆبەری ئەم لەخۆیدا ئەوپەڕی قەیرانی بەها ئینس���انی‌و‬ ‫سیس���تەمەی حوکمڕانی کوردستانی باشور شۆڕشگێرییەکانی خەڵکی ئێمەیە‪ ،‬کە ئێوە‬ ‫بە‌سەرتان هێناوە‪ .‬ئاخر هەمومان لە‌بیرمانە‬ ‫نابێت‪.‬‬ ‫ئەم سیستەمە‪ ،‬کە حیزبەکان‌و حکومەتی کە لە‌س���ەرەتای دەمەزراندنی دەس���ەاڵتی‬ ‫پێکهێناوە‪ ،‬زیاتر لە‌کۆنفیدرالیزمی خێڵەکانی کوردی���دا‪ ،‬چەندی���ن مان���گ‪ ،‬مامۆس���تا‌و‬ ‫س���ەدەکانی پێش���وتر ئەچێ���ت‪ .‬ئاخر خۆ فەرمانبار‪ ،‬پێش���مەرگەو ئاسایش‪ ،‬بە‌ئومێد‌و‬ ‫مەکت���ەب سیاس���یەکانیش ک���ە ئینتیمای حەماس���ەتەوە‪ ،‬بە‌ب���ێ موچ���ە‪ ،‬بنچینەی‬ ‫خێڵێکیان نیە‪ ،‬یان نەیانتوانیوە لە‌پرۆسەی دەس���ەاڵتی خۆماڵی کوردیان دامەزراند کە‬ ‫دروستکردنی دەسەاڵتی کوردستانی باشور ئێوە خۆتان کرد بە‌خاوەن‌و سەرداری‪ .‬ئایا‬ ‫خێڵێک بۆ خۆیان دروس���ت بکەن‪ ،‬قسەیان شەرمەزار نابن ئەگەر بەخەیاڵیش بە‌سەر یەک‬ ‫هەتا ئەوسەری مێزی درێژی کۆبونەوەکانیان تاکی خەڵکی کوردا وەک فریادرەس تێپەڕێت‬ ‫ن���اڕوات‪ .‬حکوم���ەت‪ ،‬وردە وردە‪ ،‬ک���را ‌دەس���ەاڵتێک ک���ە بەرهەمهێن���ەری قانونی‬ ‫بە‌ماش���ینێکی رێکخس���تنی بەرژەوەن���دی جەعفەری‪ ،‬س���ەبەبکاری دەستدرێژییەکانی‬ ‫ئ���ەم س���ەرۆک خێاڵن���ە‌و ت���ا رادەیەکیش دوزخورماتو‪ ،‬سوتێنەری دەیان ماڵی کورد‌و‬ ‫رەعیەتەکانی���ان‪ ،‬رێ���ک‌و پێ���ک بە‌پێ���ی ئاوارەک���ەری هەزارانیان‪ ،‬ک���وژەری مادەی‬ ‫قەبارەیان!‪ .‬بە‌شێکی زۆریان‪ ،‬سکرتاریەت‌و ‪١٤٠‬و تەنانەت رێگە چۆڵکەری داعشبێت بۆ‬ ‫قسەکەرو تەنانەت دەزگای راگەیاندنیان بۆ بە‌جەهەنەم کردنی واڵتی عەرەبە‌‌سوننەکان‌و‬ ‫خۆیان داناوە‪ ،‬رێک‌و پێک بە‌پێی قەبارەیان!‪ .‬پەالماری کوردس���تان‌و دەیان کرداری تری‬ ‫ئەوەی مایەوە‪ ،‬بۆ هاواڵتیانی بێ خێڵ‌و بێ لەم ش���ێوەیەیە؟ دەسەاڵتێک کە عێراقێکی‬ ‫دیف���اع‪ ،‬کە زۆرینەی خەڵکی کوردس���تانن‪ .‬دروس���ت کردوە ک���ە لە‌ئێس���تادا بە‌یەکێک‬ ‫ئ���ەوەی ئێس���تا دەس���تیان دەکەوێت هەر لە‌مەترس���یدارترین‌و فاس���دترین واڵتەکانی‬ ‫بەش���ی خۆیان‌و دەزگاکانیان ئەکات‪ .‬ئێستا جیهان دادەنرێت‪.‬‬ ‫کە گ���وزەران‪ ،‬کەرامەتی ئینس���انی‌و باری‬ ‫کۆنفیدرالیزمی خەڵک!‬ ‫دەرونی زۆرینەی خەڵکی کوردستانیان زۆر‬ ‫ناڕەزای����ی خەڵ����ک لە‌ئ����ەدای گ����ۆڕان‌و‬ ‫خراپە‪ ،‬ئاش���ەکەی ئەم سەرۆک خێاڵنە هەر‬ ‫کۆم����ەڵ‌و کۆبونەوەچییەکان����ی ت����ر‪ ،‬تەنها‬ ‫ئەسوڕێتەوە‌و ئاوی لێ نەبڕاوە‪.‬‬ ‫بس����تێکی کەمترە لە‌توڕەیی����ان لە‌یەکێتی‌و‬ ‫پارت����ی‌و یەکگرتو‪ .‬كوردس����تانی باش����ور‪،‬‬ ‫سیحر‌و جادوی بارەگا سوتاندن!‬ ‫بە‌قودرەتی قادر‪ ،‬هەرکاتێک‪ ،‬خۆپیشاندان‌و بە‌خەڵ����ک‌و حوکومڕانییەکەی����ەوە‪ ،‬ل����ەم‬ ‫ناڕەزایەتی���ەکان راس���تەوخۆ ب���ەرەو روی بەاڵی����ە رزگاری نابێت بە‌گۆڕینی حکومەت‌و‬ ‫جەرگەی دەسەاڵت ئەبنەوە‌و خەڵکی ناڕازی دەم‌و چاوی س����ەرۆک خێ����ڵ‌و وەزیرەکان‌و‬ ‫ئەخرۆشێن‪ ،‬خوێن ئەڕژێت‪ ،‬بارەگای حیزبی‌و س����ەرۆک وەزیرەکان‪ .‬ئاخ����ر پەتای کوژەر‬ ‫حکومی ئاگریان ت���ێ بەرئەبێت‌و کار لە‌کار هەم����و جومگەکانی سیس����تمی سیاس����ی‪،‬‬ ‫ئەترازێت‌و دونیا کاول ئەبێت‪ .‬با بزانین ئەم کۆمەاڵیەتی‪ ،‬دادوەری‪ ،‬ئابوری‌و حوکمڕانی‬ ‫جارە بکەرەکانی���ان ئەدۆزرێنەوە؟!‪ .‬بەاڵم گرتۆتەوە‪ ،‬هەر لە‌فەرمانگەیەکی س����ادەوە‪،‬‬ ‫بە‌دەر لەوەی پەنجە بەرپرس���یاری بۆ کەس هەت����ا ئ����ەگات بە‌وەزارەت����ەکان‌و تەنانەت‬ ‫درێژ بکرێت‪ ،‬ئەم کرداران���ە لە‌بەرژەوەندی زانک����ۆکان‌و پەرلەمانیش‪ .‬ه����ەر ماوەیەک‬ ‫بەردەوامبونی ئەم سیس���تەمەی دەسەاڵتی پێ����ش ئیس����تا‪ ،‬ئەندامێک����ی پەرلەم����ان‪،‬‬ ‫ئێستادا تەواو ئەبن‌و لە‌خزمەتی دەوڵەتەکانی لە‌"حەرەمی" پەرلەمانەوە‪ ،‬باس����ی زۆری‌و‬ ‫ناوچەکەیە کە بە‌دژی س���ەرفرازی خەڵکی گەوەرەی����ی خێڵەک����ەی ئەکرد ب����ۆ ئەوەی‬ ‫کوردس���تانی باش���ور‪ ،‬چەندی���ن رێکخراوی لە‌چنگی بەڵتەجییەکانی دەسەاڵت رزگاری‬ ‫نهێنی‌و ئاشکرای بەکرێگیراویان پێکهێناوە‪ .‬بێ����ت!!‪ .‬ئەمە چ کارەس����تێکە بەس����ەریان‬ ‫بە‌ڕازیبونی سەرانی "کۆنفیدرالیزمی خێڵ"‪ ،‬هێناوین ئەی خوای ئێمە؟‬ ‫مێ����ژوی دوژمنایەت����ی خوێن����اوی ئ����ەم‬ ‫ئاس���مان‌و زەوی‌و بازارەکانی کوردستانیان‬ ‫بە‌بارمت���ە گرت���وە‪ .‬ئەم کردران���ە‪ ،‬رێگری حیزب‌و س����ەرۆک خێاڵنە‪" ،‬بە‌حکومەتچی‌و‬ ‫بە‌دین����ی‌و‬ ‫س���ەرەکین ل���ەوەی کە زۆرین���ەی خەڵکی ئۆپۆزیس����یۆنچییانەوە‪،‬‬ ‫ناڕازی بێنە س���ەر ش���ەقامەکان‌و لە‌دەوری عیلمانیانیان����ەوە‪ ،‬بە‌بۆینب����اخ‌و پش����تێن‬ ‫داخوازییەکانی���ان کۆببن���ەوە‌و بەرەیەک���ی بەس����تیانەوە‪ ،‬بە‌مێزەرە بەس����ەر‌و س����ەر‬ ‫گش���تگیر لە‌بەرامبەر دەسەاڵتدا پێکبهێنن‪ .‬روتیان����ەوە‪ ،‬بە‌ژن‌و پیاویانەوە‪ ،‬بە‌س����فورو‬ ‫بە‌کورتی‪ ،‬بە‌پێی حیکمەتی "خراپ باش���ترە حیجابیانەوە" هیچ ش����تێکی تری لێ سەوز‬ ‫لە‌خراپتر" زۆرینەی خەڵکی ناڕازی لە‌کونجی نابێ����ت جگ����ە لە‌"کۆنفیدرالیزمێک����ی تری‬ ‫ماڵەکانیان‪ ،‬بە‌خەمباری‌و دڵشکاوی‪ ،‬ناچار خێ����ڵ" وەک ئەوەی ئێس����تا‪ .‬تازە غەزەبی‬ ‫ئەکرێن بە‌مانەوە‌و ئیرادەیان تێک ئەشکێنن‌و ئ����ەم مێ����ژوە خوێناوییەی ئ����ەم حیزبانە‌و‬ ‫ش���ەرعیەتیش ئەیەن بە‌پڕکردنی شارەکان جیۆپۆلەتیکێک����ی ن����ا هەم����وار بە‌س����ەر‬ ‫کوردس����تاندا رژاوە‪ .‬ئەم ب����ەردە بە‌هەزاری‬ ‫لە‌هەمەر‌و چەکدار‪.‬‬ ‫وەک "ن����ەوەی نوێ"‌و ش����ێخ‌و مەش����ایخ‪،‬‬ ‫فەیلەس����وف‪ ،‬پاڵەوان‌و سیاستبازەکانمان‬ ‫خورما‌و خورمژی گۆڕان‌و کۆمەڵ!‬ ‫دونی���ا کاول بو هەر لە‌فیک���ەی گۆڕان‌و دەرنای����ە‪ .‬تەنها رێگەیەک ک����ە لە‌بەردەمی‬ ‫کۆم���ەڵ تێنەگەیش���تین!‪ .‬خەڵکێک���ی زۆر خەڵک����ی کوردس����تاندا ماوەت����ەوە‪ ،‬گرتنە‬ ‫ئومێدی بەمانەوە بەس���ت‪ .‬ب���ەاڵم هەر لەو دەستی دەسەاڵتی راس����تەوخۆیە لە‌رێگای‬ ‫رۆژەوەی خەڵک���ی ناڕازی بە‌"کۆنفیدرالیزمی دامەزراندن����ی کۆنفیدرالیزمێک����ی هاواڵتی‬ ‫خێل"‪ ،‬شەرعییەتی لە‌رێگەی دەنگەکانیانەوە وەک ئەڵتەرناتیفێک ب����ۆ کۆتاییهێنان بەم‬ ‫پێدان‪ ،‬لە‌باتی رێکخستنی خەڵک‌و سازدانی کۆنفیدرالیزم����ەی خێڵ‪ ،‬کە بەرپرس����یاری‬ ‫مانگرت���ن‌و خۆپیش���اندانی ئاش���تیانەی ئەلف‌و یای کارەس����تاکانە کە بە‌س����ەرماندا‬ ‫جەم���اوەری وەک کاراتری���ن‌و بە‌هێزتری���ن هاتوە‪ .‬كۆاڵن����ەکان‪ ،‬گەڕەکەکان‪ ،‬الدێکان‪،‬‬ ‫ئامرازی فش���ار‪ ،‬کەوتنە خەیاڵ‌و س���ەودای کۆمیتەکانی خودبەڕێوەبەری پێکبهێنن‪ .‬ئەم‬ ‫ئەم وەزارەت‌و ئەو پۆس���ت‌و بە‌ڕەسمی بون کۆمیتانە‪ ،‬کۆمیتەی گەورەتری ش����ارەکان‌و‬ ‫بە‌بەشێک لە‌دەسەاڵت‪ .‬ئاخر بە‌خوا دەسەاڵت ناوچەکان راس����تەوخۆ هەڵبژێرن‪ .‬ئەمانیش‬ ‫راست ئەکات کە ئۆپۆزسیۆن وانابێ‪ !.‬ئاخر کۆبەندی گش����تی بۆ ئیدارەدانی‪ ،‬یاسایی‪،‬‬ ‫ئەی هاوار‪ ،‬ئەگەر ه���ەر بۆ رەحم کردنیش دادوەری‪ ،‬کۆمەاڵیەتی‪ ،‬ئابوری‌و سیاس����ی‬ ‫بێت بە‌خۆتان‌و ئەو خەڵکەی دەنگی پێداون‪ ،‬کۆنفیدرالیزمی هاواڵتیانی کوردستانی باشور‬ ‫س���ەرتان ئەوەن���دە ن���ە ئەئێش���اندین بەم دابمەزرێنن‪ .‬ئەبێت ئەم بزوتنەوەیە بخرێتە‬ ‫لگاوەتانەوە‪ :‬ئۆپۆزیسیۆن بیت‪ ،‬وەزیربیت‪ ،‬سەرپێ بە‌ئاشتی‌و بە‌بێ سوتاندنی بارەگای‬ ‫س���ەرۆکی پەرلەمان بی���ت‪ ،‬پارێزگاربیت‌و هیچ حیزب‌و الیەنێکی کۆنفیدرالیزمی خێڵ‪.‬‬ ‫حاکم‌و مە‌حکومیش بیت‪ .‬بەراستی حەیف‪ ،‬کۆنفیدرالیزمی خێڵ‪ ،‬هەر بە‌قورسایی خۆی‪،‬‬ ‫ت���ازە قیتارەک���ە ئێوەش���ی جێهێش���ت بۆ ئەکەوێتە ژێر ئاوەوە! ئەگەر زیاتر دەستی‬ ‫"کۆنفیدرالیزمی خێڵ"‪ .‬دەرچون لە‌حکومەت پێوە گرین‪ ،‬ئێمەش لە‌گەڵ خۆی ئەبات‪.‬‬

‫ڕۆژنام����ە‌و س����ایتی ئاوێن����ە دەیانەوێ����ت وەک دو رووبەر بۆ کۆمەکی دارایی‪،‬بە‌ئیمەیل یان تەلەفۆن ئاگادارمان بکەنەوە‪،‬‬ ‫گواستنەوەی وێنەی راستەقینەی کۆمەڵگای ئێمە‪ ،‬بەردەوام بۆئەوەی ئاوێنە هەمو ژمارەیەکی نوێی خۆیبە‌فۆرماتی ‪PDF‬‬ ‫بگەیەنێتە دەستتان‌ولە‌خزمەتگوزارییەکانی بێبەش نەبن‪.‬‬ ‫بن‪.‬‬ ‫بەپێ����ی نوێترین راپرس����یی کە ئەمس����اڵ ‪ ،2016‬لەالیەن‬ ‫رێکخ����راوی ‪IMS‬ی دانیمارکیی����ەوە ئەنجام����دراوە‪ ،‬ئاوێنە‬ ‫پڕخوێنەرتری����ن رۆژنام����ەی هەرێم����ی کوردس����تانە‪ .‬ه����ەر‬ ‫ئەمساڵیش بەپێی نوێترین توێژینەوەی رێکخراوی ‪ Stop‬بۆ‬ ‫دژە گەندەڵی����ی کە بەهاوکاری رێکخراوی ‪NED‬ی ئەمریکی‬ ‫ئەنجام����دراوە‪ ،‬رۆژنام����ەی ئاوێنەلە‌نێ����و ک����ۆی ‪ 22‬میدیای‬ ‫بیس����تراو‌و بینراو‌و ئەلکترۆنیدا کە کاریان لەسەر روماڵکردن‌و‬ ‫هەڵدانەوەی دۆس����ییەکانی گەندەڵیی ک����ردوە‪ ،‬پلەییەکەمی‬ ‫بەدەستهێنا‪.‬‬ ‫س����ەرەڕای ئ����ەوەی ل����ەم قۆناغ����ەدا وێنەی راس����تەقینەی‬ ‫کۆمەڵگای ئێمە بریتییەلە‌بنبەس����تی سیاس����یی‌و داوەشانی‬ ‫سیس����تەمی ئاب����ووری دارای����ی ک����ە بووەت����ە هۆکارێک بۆ‬ ‫مردنییەکلە‌دواییەکی پرۆژە میدیاییە س����ەربەخۆکان‪ ،‬ئاوێنە‬ ‫وەکو تاکە هەفتەنامەیەکی س����ەربەخۆ‪ ،‬راستگۆیانە‌و بوێرانە‬ ‫بەردەوامەلە‌کاری پرۆفشنااڵنەی رۆژنامەگەریی خۆی‪.‬‬ ‫بۆئەوەی کوردستان نەبێتبە‌گۆڕستانی رۆژنامەگەریی سەربەخۆ‌و‬ ‫بیر‌و دەنگی ئازاد‪ ،‬پێویس����تە ئاوێنە بەردەوامببێت‪ .‬بۆئەوەی‬ ‫ئاوێنەش بەردەوامبێت‪ ،‬پێویستمانبە‌پش����تیوانی خوێنەران‌و‬ ‫بەرپرسیارێتی دڵس����ۆزانی میدیای سەربەخۆیەلە‌کوردستان‌و‬ ‫دەرەوەی واڵت‪.‬‬ ‫بۆ گەیشتن بەم ئامانجەش بەشدار بە‌لەکەمپینی‬ ‫"ئاوێنە رۆژنامەی منە“‪.‬‬ ‫بۆئەم مەبەس����تەش کۆمپانیای ئاوێنە ژمارەیەکی حیس����ابی‬ ‫بانکیی بۆ هاوڕێیانی خۆیلە‌دەرەوەی واڵت دروستکردوە‪ .‬تکایە‬ ‫پاش بڕیاردانتان بۆ هەر بژاردەیەکی بەشداریکردن یان ناردنی‬

‫ب����ۆ پەیوەندیک����ردن‪ ،‬یان وەاڵم����ی هەر پرس����یارێک‪ ،‬تکایە‬ ‫پەیوەن����دی بکەنبە‌بەرپرس����ی خزمەتگوزارییەکانی کەمپینی‬ ‫"ئاوێنە رۆژنامەی منە"‪.‬‬ ‫کوردستان عەبدولکەریم‬ ‫ئیمەیل‪endorseawene@gmail. com :‬‬ ‫تەلەفۆن‪00964 770 0600 659 :‬‬ ‫ناونیش����ان‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنە‪ ،‬تەالری زارا‪ ،‬نهۆمی سێهەم‪،‬‬ ‫ئاپارتمانی ژمارە ‪ ،32‬سلێمانی‪ ،‬هەرێمی کوردستانعێراق‪.‬‬ ‫بۆ بەش����داریکردن لەکەمپینی "ئاوێن����ە رۆژنامەی منە"‪ ،‬یان‬ ‫پشتیوانیکردنی خۆبەخشانەی رۆژنامەی ئاوێنە‌و سایتەکەی‪،‬‬ ‫تکایە لەڕێگای ئەم حیس����ابی بانکییان����ەوە هاوکارییەکانتان‬ ‫بنێرن‪.‬‬ ‫حسابی بانکی بۆ دەرەوەی هەرێمی کوردستان‬ ‫‪Vienna Knowlledge NetVKNN‬‬ ‫‪Erste oesterreichische Spar-Casse-Bank‬‬ ‫‪BLZ: 20111‬‬ ‫‪BIC: GIBAATWWXXX‬‬ ‫‪IBAN: AT74 2011 1310 0410 1654‬‬

‫حسابی بانکی بۆ ناوخۆی هەرێمی کوردستان‬ ‫‪Bank: Trade Bank of Irak / Sulaimaniah‬‬ ‫‪Branch‬‬ ‫‪Swift Code: TRIQIQBAXXX‬‬ ‫‪Account Name: Awene Company‬‬ ‫‪Account No.: 0004003247001‬‬

‫‪Awene‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫مه‌سه‌ل ‌ه گه‌وره‌كه‌‬ ‫عه‌بدولره‌زاق شه‌ریف‬ ‫بۆ س���ه‌ده‌یه‌ك ده‌چێ‌ گه‌لی كورد له‌باشوری كوردس���تان به‌بێ‌ خواست‌و‬ ‫دور له‌ئیراده‌ی خۆی‪ ،‬بە‌په‌یم���ان‌و رێكه‌وتنه‌ نێوده‌وڵه‌تیه‌كانی‌ دوای جه‌نگ‪،‬‬ ‫بە‌نیش���تیمانی عه‌ره‌به‌وه‌ لكێن���دراوه‌و له‌چوارچێوه‌ی س���نوری نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫عێراقداو‪ ،‬وه‌ك هاواڵتی عێراقی ژیارو ژیانی ئه‌ژی‪.‬‬ ‫به‌درێژایی ئه‌و س���ه‌ده‌یه‌ مه‌س���ه‌له‌ی كورد كێش���ه‌یه‌كی گه‌وره‌و سه‌ره‌كی‬ ‫عێراق‌و ده‌س���ه‌اڵت‌و حكومداریه‌ یه‌ك له‌دوای یه‌كه‌كانی بوه‌‪ ،‬كێشه‌ی؛ خاك‪،‬‬ ‫زمان‪ ،‬یه‌كسانی‪...‬هتد‪.‬‬ ‫له‌ب���ه‌ر ئه‌وه‌ی له‌‪r‬وی سیاس���ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌و ئابوری‪ ،‬هه‌میش���ه‌ قواڵیی‬ ‫جیۆس���تراتیجی نه‌ته‌وه‌‪ ،‬رو له‌به‌شه‌كانی تری كوردستان بوه‌‪ ،‬له‌روی ناوخۆو‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی‌و ئه‌قلیمیه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك یه‌ك مه‌سه‌له‌ پێناسه‌ كراوه‌‪ .‬بۆیه‌ الی ئه‌وانی‬ ‫تریش كێشه‌كه‌ گه‌وره‌ بوه‌و وه‌ك مه‌ترسی بۆ ئاسایشی ده‌وڵه‌ت لێكدراوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌درێژایی ئه‌و س���ه‌ده‌یه‌‪ ،‬پێش���كه‌وتنی‌ ئابوری ئه‌و واڵتانه‌ی داغان كردوه‌‪،‬‬ ‫له‌جیاتی بیركردنه‌وه‌ش له‌چاره‌سه‌ی بنه‌ره‌تی‪ ،‬ئه‌گه‌رچی هه‌وڵیش درابێ‌ بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ر‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌مو قۆناغه‌كاندا پڕ گرێوگۆڵتر بوه‌‪.‬‬ ‫پرۆژه‌كانی به‌عێراقی بون‌و سه‌ربه‌خۆیی‪ ،‬به‌دیموكراسی بونی عێراق‌و مافی‬ ‫چاره‌ی خۆنوس���ین‪ ،‬یه‌كێتی عێراق‌و جیابونه‌وه‌‪ ،‬یه‌كه‌میان پرۆژه‌ی نه‌ته‌وه‌ی‬ ‫سه‌رده‌ست‌و ئه‌ویتریان پرۆژه‌ی خه‌باتی گه‌لی‌ كوردستان بوه‌‪.‬‬ ‫دوای روخانی حوكمی به‌عسی عێراقی‌و بانگه‌شه‌ی عێراقی نوێ‌‪ ،‬بە‌ئومێدی‬ ‫چاره‌س���ه‌ری بنه‌ره‌تی‌و پێكه‌وه‌یی‪ ،‬هه‌موان له‌به‌غداو پێكه‌وه‌ ده‌س���تورێكی‬ ‫ته‌وافوقیم���ان نوس���یه‌وه‌‪ ،‬له‌دیباجه‌كه‌ی���دا جێبه‌جێكردن���ی ب���و بە‌مه‌رجی‬ ‫پێكه‌وه‌یم���ان‪ .‬زۆری نه‌خایان���د بێهیوایی له‌جێبه‌جێكردنی ئه‌و ده‌س���توره‌‬ ‫بو بە‌كه‌ڵكه‌ڵه‌و ئیتر بانگه‌ش���ه‌ی جیابونه‌وه‌و ش���ێوازی جیابونه‌وه‌و ئابوری‬ ‫سه‌ربه‌خۆ و‪ ...‬هتد‪ ،‬بو بە‌به‌رنامه‌و ئامانج‪.‬‬ ‫روانین‌و جیهانبینی‌ بۆ به‌رنامه‌ی‌ كارو سیستمی‌ حكومڕانی‌ ئاینده‌و چۆنیه‌تی‌‬ ‫به‌ده‌وڵه‌ت بون ته‌نیا جیاوازی‌ نێوان حیزبە‌‌كوردستانیه‌كان بو‪ ،‬نه‌ك ئامانجی‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌ كه‌ گشتی‌‌و بێ خیالف بو‪.‬‬ ‫شانزه‌ی ئۆكتۆبه‌ر‪ ،‬كورد ئه‌یتوانی‌ بۆ هه‌تا‪ ،‬هه‌تایه‌ به‌دنیای‌ بسه‌لمێنێ‌ كه‌‬ ‫ش���ه‌ڕی‌ بون‌و نه‌بون له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌كه‌ی‌ ده‌كات‪ ،‬له‌نه‌مانیشدا پێشده‌كه‌وێ‌‌و‬ ‫گه‌وره‌تر ده‌بێ‌‌و ده‌یباته‌وه‌‪ .‬بەاڵم به‌داخه‌وه‌ مه‌ستی‌ خه‌یاڵی‌ مانه‌وه‌و ویستی‌‬ ‫خه‌وی‌ كه‌ڵه‌كه‌بونی‌ س���ه‌رمایه‌و هه‌س���تی‌ ئیراده‌ی‌ ته‌س���لیم بون‪ ،‬رێكه‌وتنی‌‬ ‫(عێ���راق‌و توركیاو ئێ���ران)ی‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ پرۆژه‌ی‌ بە‌عێراقی‌ بون س���اغ‬ ‫كرده‌وه‌‪ ،‬به‌چاودێ���ری‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ بۆ یه‌كه‌مجار له‌مێژوی‌ عێراقدا‪ ،‬له‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌ستی‌ پارتی‌‌و یه‌كێتی‌‪ ،‬كورد خۆی‌‌و ئابوری‌‌و هێزو حكومه‌تی‌ چوه‌ خزمه‌ت‬ ‫ئ���ه‌و پرۆژه‌یه‌وه‌و به‌غدا ب���وه‌وه‌ بە‌ناوه‌ند‌و مه‌رجیش ب���ۆ بە‌عێراقی‌ بونمان‬ ‫دائه‌نێن‪..‬‬ ‫چ���ۆن‌و بۆچ���ی وامان لێه���ات‌و وایانلێكردین ئه‌مه‌ باس���ێكی دورو درێژه‌و‬ ‫مه‌به‌س���تی ئه‌م ستونه‌ نیه‌‪ ...‬پرسیاری‌ گرنگ ئه‌وه‌یه‌؛ ئایا مه‌سه‌له‌ی كورد‪،‬‬ ‫گوتاری مافی چاره‌ی خۆنوس���ین‌و ده‌وڵه‌تی س���ه‌ربه‌خۆ ره‌وایه‌تی له‌ده‌ست‬ ‫داوه‌؟! به‌دڵنیاییه‌وه‌ نه‌خێر!!‬ ‫رزگار ب���ون له‌هه‌ژمونی‌ پارتی‌‌و یه‌كێتی‌‪ ،‬دورخس���تنه‌وه‌یان له‌ده‌س���ه‌اڵت‌و‬ ‫حكومڕانی‌‪ ،‬ته‌نیا رزگار بون نیه‌ له‌گه‌نده‌ڵی‌و حكومڕانی نادروس���ت‌و قه‌یرانه‌‬ ‫نێوخۆییه‌كان به‌ڵكو رزگاری هه‌میش���ه‌یی‌و خاڵی ده‌س���تپێكردنی‌و پرۆژه‌ی‬ ‫سه‌ربه‌خۆیشه‌‪.‬‬ ‫ره‌تكردنه‌وه‌ی‌ پرۆژه‌ی‌ به‌عێراقی‌ بونه‌ كه‌ پارتی‌‌و یه‌كێتی‌ ته‌س���لیمی‌ بون‌و‬ ‫ئه‌یانه‌وێ‌ به‌خۆیانه‌وه‌ هه‌مو س���ه‌روه‌ریه‌كان‌و ده‌سكه‌وته‌كانی‌ میلله‌ته‌كه‌مان‬ ‫ته‌سلیم بكه‌ن‌و مێژوی‌ ده‌یان ساڵه‌ی‌ خه‌باتمان بخه‌نه‌ ژێر پرسیاره‌وه‌‪..‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاهیرو ویدات حسێن؟‬

‫رۆژانە نوێرتین هەواڵ لەڕێگەی‬ ‫‪SMS‬ی ئاوێنەوە بەدەسبهێنە‬

‫ب‬ ‫ۆ‬ ‫ب‬ ‫ە‬ ‫ش‬ ‫د‬ ‫ژم ا‬ ‫ر‬ ‫ب‬ ‫ب ارە ‪ 1‬ون‬ ‫ن‬ ‫ێ‬ ‫ر‬ ‫ە‬ ‫‪ 21‬بۆ‬ ‫‪29‬‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫دەزگای رۆشنبیریی جەمال عیرفان‬ ‫بۆ چاپ‌و باڵوکردنەوە‬

‫ھەڵﺒﮋاردە‬

‫‪1‬‬

‫ھەڵﺒﮋاردە ‪1‬‬

‫ناو بيناى يه‌كێتى نوسه‌رانى كورد ـ لقى سليمانى ـ شه‌قامى سالم ـ به‌رامبه‌ر ماكسيى مۆڵ‬