REVISTA MENSUAL GRATUITA AÑO VI - 2012 -AGOSTO- N61
DIEGO AMEIXEIRAS Prefiro describir e suxerir a valorar ou tomar partido dun xeito demasiado evidente
ENCARNA MARTÍNEZ Expon a sua obra pictórica no Concello de Baiona durante o mes de agosto
A FORMIGA NO CARREIRO Un novo concepto de tenda en Pontevedra
CONTIDOS
EDITA - Masque2 Administración Río Umia 22-7º C - A Caeira POIO (Pontevedra) Contactar 698 173 669 bahiasur@mundo-r.com Dirección C.C. Montero web: bahiadixital.com Deseño e maquetación Carmen Carreiro Corrección de textos Antía Pereira Redacción Inés Cid Colaboracións Armando Requeixo Vicente Montejano Amândio Rodrigues Gavinho Pintos Cristina Villaverde Ruibal Gloria Pérez Antonio Avión Garrido Portada C. Carreiro Imprime Gráficas Anduriña Depósito legal VG - 813 - 2007 NON NOS FACEMOS RESPONSABLES DE CLAQUERA OPINION OU ENTREVISTA DOS NOSOS COLABORADORES.
PAG4/5/6.:Diego Ameixeiras PAG8/9/10:Primer Plano PAG12/13:A Formiga no carreiro PAG14.:Novos Valores PAG16/17.:Manuel Lueiro Rey PAG18.:Axenda PAG19.:Tenpo de lectura PAG20/21.:Encarna Martínez PAG22.:Contos e lendas PAG26:Marmeladas caseiras PAG28/29.:Amândio Rodrigues PAG30/31.:Cócteles PAG32/33.: Salud PAG34/35.: Chi-kung PAG36/37: Algas un valor en alza PAG38/39.: Gloria Pérez PAG40.: Reloxo de area PAG42.: Trofeo Hotel Silgar PAG43.: Palos de la Frontera PAG44/45.: Petos de ánimas PAG46/47.: Barbeiros
4
Diego Ameixeiras
Diego Ameixeiras (Lausanne, 1976) é xornalista e guionista de cine e televisión á parte dun grande escritor de novela negra. Traballou escribindo para varias series emitidas por TVG (Terra de Miranda, Os Atlánticos, Matalobos) e é coguionista das longametraxes 18 comidas (Jorge Coira, 2010) e A muller do Eternauta (Adán Aliaga, 2011). Ata o momento publicou, entre outras, as novelas Baixo mínimos (2004), Tres segundos de memoria (premio Xerais 2006), Asasinato no Consello Nacional (2010) ou Dime algo sucio (2009), premio especial no Festival de Gijón.
5
Por que tomache a decisión de escribir novela negra? Xa hai dez anos que escribín “Baixo mínimos” e non lembro ter tomado unha decisión consciente de ser un escritor de xénero negro. Daquela, o único que pretendín foi facer un achegamento desmitificador a un tipo de novelas que sempre me atraeron moito como lector. Hoxe si que me recoñezo como un autor que case sempre recunca en certo tipo de argumentos próximos ao criminal. Resulta máis complicado ou máis fácil definirse por un xénero? No meu caso é unha vocación realista, máis que de xénero. Fundamentalmente, nos últimos libros. O meu material está nos xornais e na rúa. As etiquetas, en todo caso, son sempre a posteriori, pero a realidade na que vivimos é absolutamente negra. Moitos escritores que admiro optan por levantar acta de certas miserias das sociedades contemporáneas, e eu tento seguir as súas ensinanzas nos meus libros. Como xorden os personaxes e as ideas das túas novelas ou dos teus guións? Case sempre a partir da actualidade. Obviamente, tamén me inspira o cine ou outras novelas. Pero penso que o chispazo definitivo prodúcese cando consegues casar un argumento que che parece atractivo con personaxes dotados de vida. A escrita de guións é distinta, xa que dende o principio asumes a falta de liberdade que si posúes como novelista. No oficio audiovisual entran en xogo outros factores, como escribir de encargo ou a partir de ideas que non son propias. No momento social que vivimos con persoas ao límite da criminalidade, son estas fonte de inspiración? Para min si. Sempre que leo unha noticia desas características penso na historia oculta e invisible que hai detrás do suceso. Se cadra estou trabucado, pero penso que as razóns que levan a unha persoa a cometer un crime non son produto dunha mente moi alonxada do que consideramos normal. O que pasa é que quizais esteamos moito menos civilizados do que pensamos. Non hai que olvidar que o asasinato, na historia da humanidade, é puro costumismo. E que o poder é, con diferenza, o maior e máis brillante asasino en serie. Mais alá do entretemento aparente da novela negra, pretendes levar a cabo unha denuncia sobre a violencia nas súas máis diversas manifestacións? A denuncia está ben como ferramenta política. Como escritor, confórmome con escribir con toda a honestidade posible, que xa é bastante. Prefiro describir e suxerir a valorar ou tomar partido dun xeito demasiado evidente. Tal e como eu penso, a literatura nunca debería contaminarse, ao cen por cen, de certas ideas que si defenderse noutros lugares: na rúa, fundamentalmente. O que pasa é que é imposible ser neutral e nunca podes estar á marxe do que describes. Con Dime algo sucio gañache o Premio Especial do Director da Semana Negra de Gijón, que representou este recoñecemento para ti? Que alguén Paco Ignacio Taibo II, con todo o que represen6
ta, teña palabras eloxiosas para unha novela miña, anima a seguir traballando no que un cre. Foi moi xeneroso comigo e captou coma ninguén o que quixen transmitir nas páxinas do libro. Penso que todos os que escribimos novela negra temos unha gran débeda con el. Ademais do prestixioso Festival de Novela Negra de Gijón, existe algún outro en Galicia ou a nivel estatal?. Os festivais son unha boa plataforma de divulgación? En Galicia, os escritores policiacos conformámonos con tomarnos unhas cervexas cando nos vemos. A nivel estatal, tiven a sorte de participar tamén no Barcelona Negra e no Festival de Novela Negra de Getafe. Fundamentalmente, serven como punto de encontro e para compartir unha visión da literatura que non ten nada que ver con certas vaidades moi recoñecibles noutro tipo de reunións. Como guionista dalgúns capítulos de Matalobos, a que cres que se debe o grande éxito da serie e como o valoras? Eu só son unha pequena parte da serie. Dende o principio, alegroume o éxito porque demostrou que neste país se podía falar de narcotráfico ou corrupción dende un punto de vista moi recoñecible para todos. Creo que o favor do público débese ao traballo comunitario, aínda que é imposible non destacar o magnetismo que Luís Iglesia lle outorga a Carmelo Matalobos. É un actor formidable. Tamén es coguionista de 18 comidas e A muller do Eternatura. Que che dá máis satisfaccións as novelas ou os guións? Podo repartilas sen ningún tipo de problema. Aínda que con ferramentas distintas, todo forma parte do oficio de contar historias. Inxustamente, o escritor de éxito ten unha dimensión social da que carecen os mellores guionistas. Se tiveses que escoller unha das túas novelas con cal quedarías e por que? Creo que calquera escritor sempre asegura que a súa mellor novela é a que acaba de publicar. Pasados uns meses, é posible que cambie de idea. De Baixo mínimos a Historias de Oregón eu téñolle cariño a todas, aínda que algunhas me deron máis alegrías que outras. Con algunha excepción notable, sempre pensei que Dime algo sucio foi mellor recibida fóra de Galicia que aquí, por exemplo. E escribir Asasinato no Consello Nacional foi tremendamente divertido, aínda que me vin obrigado a rematala vivindo un acontecemento persoal moi tráxico. Tes algunha outra novela en proceso de creación? Que proxectos tes en perspectiva? Espero ter unha novela na rúa nos vindeiros meses. É unha historia ao redor das relacións entre unha confidente e a Garda Civil. Carmen Carreiro
7
PRIMER PLANO LAS AVENTURAS DE TADEO JONES Un mes antes del estreno en cines de toda España de la película de animación Las aventuras de Tadeo Jones, llega a los cines su cortometraje "La mano de Nefertiti", dirigido por Guillermo García Carsi, creador del famoso personaje Pocoyó. "La Mano de Nefertiti" es un cortometraje al estilo cartoon, protagonizado por dos de los personajes más divertidos de Las aventuras de Tadeo Jones, Jeff y Belzoni. En esta ocasión, la historia transcurre en un museo, donde los simpáticos protagonistas perturbarán con sus disparatadas ocurrencias la exposición de la famosa mano de Nefertiti. Un equipo de más de 20 personas ha trabajado intensamente en la elaboración de este cortometraje durante un período de dos meses. "La Mano de Nefertiti" se podrá ver en los cines Yelmo en 2D y 3D. Recordamos que Paramount Pictures estrenará Las aventuras de Tadeo Jones el próximo 31 de agosto. La película de animación es uno de los estrenos más esperados de este verano, y supone el debut en el largometraje del personaje Tadeo Jones, creado por Enrique Gato, ganador de dos premios Goya (2005 y 2008), por sus anteriores cortometrajes de Tadeo. La película cuenta con las voces de Oscar Barberán (Tadeo), José Mota (Freddy), Michelle Jenner (Sara), y Jose Corbacho (Freddy en la versión catalana). 8
Sinopsis: Debido a una fortuita confusión, Tadeo, un albañil soñador, será tomado por un famoso arqueólogo y enviado a una expedición a Perú. Con la ayuda de su fiel perro Jeff, una intrépida profesora, un loro mudo y un buscavidas, intentarán salvar la mítica ciudad perdida de los Incas de una malvada corporación de cazatesoros. HIJOS DE MEDIANOCHE Adaptación de la célebre novela de Salman Rushdie, tendrá su presentación mundial en el Festival Internacional de Toronto en septiembre. Dirigida por Deepa Mehta (Agua) la película está basada en la novela “Hijos de la medianoche” de Salman Rushdie, ganadora del Booker Prize e incluida en varias listas entre las 100 mejores de la literatura. El libro cuenta la historia en primera persona de Saleem Sinai, un musulmán nacido en Bombay al filo de la medianoche del 15 de agosto de 1947, en el momento justo en el que el país logra la independencia de los británicos. Sinopsis: En la medianoche del 15 de agosto de 1947, Saleem y Shiva nacen en el mismo hospital de Bombay. Es el día en el que India consiguió su independencia y ellos dos, como otro millar de niños, son “los niños de la medianoche”: la primera generación libre de la India, y poseedores de poderes sobrenaturales. La historia de Saleem, como la de Shiva, intercambiados en sus cunas al nacer, tendrá como transfon-
do la convulsa historia de la India moderna, desde su independencia hasta los años ochenta: poderes mágicos, amores prohibidos y secretos de familia se entremezclan con guerras y golpes de estado en una película que habla tanto de la historia de una generación como de la de un país y una cultura extraordinarios: India.
necesita. Cuando el procedimiento al que es sometido fracasa, Quaid se convierte en el hombre más buscado. Obligado a escapar de la policía –controlada por el canciller Cohaagen (Bryan Cranston)– Quaid no puede confiar en nadie salvo, posiblemente, en un miembro de los rebeldes (Jessica Biel) que trabaja para el jefe de la resistencia (Bill Nighy). La línea
TOTAL RECALL (DESAFÍO TOTAL) Thriller de acción sobre la realidad y la memoria, inspirado nuevamente en el relato corto de Philip K. Dick. “Podemos recordarlo todo por usted” (We Can Remember It For You Wholesale). Bienvenidos a Rekall, la empresa que puede transformar vuestros sueños en memoria real. Para Douglas Quaid (Colin Farrell), que trabaja en una fábrica, a pesar de tener una esposa bellísima (Kate Beckinsale) a quien ama, un viaje mental parecen ser las vacaciones perfectas para escapar de su frustrante vida; el recuerdo real de una vida como superespía puede ser exactamente lo que 9
entre la fantasía y la realidad se desdibuja y el destino de su mundo pende de un hilo cuando Quaid descubre su verdadera identidad, su verdadero amor y su verdadero destino. La película está dirigida por Len Wiseman. El guión ha sido escrito por Kurt Wimmer y Mark Bomback y el argumento para la pantalla es de Ronald Shusett y Dan O’Bannon, y Jon Povill y Kurt Wimmer. Los productores son Neal H. Moritz y Toby Jaffe. Protagonizada por Colin Farrell, Kate Beckinsale, Jessica Biel, Bryan Cranston, John Cho y Bill Nighy. Inspirada en el relato corto “Podemos recordarlo todo por usted” (We Can Remember It for You Wholesale) de Philip K. Dick. Los productores ejecutivos son Ric Kidney y Len Wiseman. El director de fotografía es Paul Cameron, ASC. La dirección artística es de Patrick Tatopoulos. El montaje es de Christian Wagner. El diseño de vestuario corre a cargo de Sanja Milkovi Hays. La música está compuesta por Harry Gregson-Williams. El supervisor de efectos visuales es Peter Chiang. WRITERS Comedia dramática con Greg Kinnear, Jennifer Conelly y Lily Collins , tendrá su presentación mundial en el Festival Internacional de Toronto, el próximo mes de septiembre. WRITERS es una inteligente, divertida y conmovedora histo-
ria de una familia desestructurada cuyos miembros intentan redescubrirse unos a otros en la línea de American Beauty. Sinopsis: Un aclamado escritor, su mujer y sus hijos adolescentes deben afrontar las complejidades del amor en todas sus formas durante un tumultuoso año. EL LADRÓN DE LAS PALABRAS El magnífico debut cinematográfico de los guionistas y directores Brian Klugman y Lee Sternthal, nos embarca en un viaje desde el París de la posguerra hasta la Nueva York actual. Con un reparto de lujo formado por Bradley Cooper, Jeremy Irons, Dennis Quaid, Olivia Wilde, Zoë Saldana, Ben Barnes, Nora Arnezeder, Michael McKean, John Hannah, J. K. Simmons, Ron Rifkin y Željko Ivanek, EL LADRÓN DE PALABRAS es una perspicaz y provocativa exploración del precio del éxito, y a su vez un intrincado mosaico de historias dentro de otras historias, con reflexiones y repercusiones que se encadenan de una a otra. Algunas historias terminan al salir del cine. Otras se quedan con el espectador para convertirse en objeto de reflexiones, debates e incluso discusiones a lo largo de los días y semanas siguientes. Las grandes historias tienen tal poder, y el público no tardará en darse cuenta de que, aunque la película termine, las palabras permanecen. Vicente Montejano
10
11
A Formiga no carreiro Un novo concepto de tenda na Rúa dos Ferreiros 19 en Pontevedra
Pontevedra dispón dende o día 6 de agosto dunha tenda moi especial, A formiga no carreiro, na rúa dos Ferreiros nº 19. A formiga no carreiro, platenxa un novo concepto comercial, trátase dunha tenda colaborativa, onde os diferentes artistas e artesáns, expoñen e venden as súas obras, que sempre van ser únicas e exclusivas. Unha plataforma de divulgación para os novos creadores, e unha oportunidade para o público en xeral, xa non só polo pracer de ter e disfrutar dunha peza especial e con firma de autor, se non tamén como unha inversión en arte. Ao fronte deste proxecto tan innovador como fermoso está Paula Pereira, unha xoven artista, que dende que rematou os estudos de Belas Artes en Pontevedra non para
12
na súa capacidade creativa, probando en diferentes disciplinas como a audiovisuai onde obtivo un premio, na fotografía coa que foi seleccionada pola Deputación de Pontevedra no seu programa Novos Valores, ou realizando diferentes exposicións tanto na Galiza como en Portugal. Artista e artesán, dous conceptos cada vez mais próximos pola creatividade de algúns artesáns, onde dirías que está a liña que as separa? Realmente na maioria dos casos non considero que haxa diferencias entre artesanía e arte. No meu caso cando traballo co coiro utilizo este como un soporte mais para as miñas ilustracións, tanto en bolsos como en libretas e outros complementos. Igual que na arte, na artesanía creanse pezas únicas que ainda que se repitan nunca van
tos sitios do estado español, polo tanto calquer persoa interesada no proxecto pode unirse sexa de onde sexa. Que debería facer calquer artista ou artesán que estea interesado no proxecto? Calquer persoa interesada pode visitarnos na Rúa dos Ferreiros 19, ou poñerse en contacto no correo aformigatenda@gmail.com Carmen Carreiro
ser iguais que a anterior, polo tanto calquer persoa que compre artesanía está adquirindo un deseño exclusivo igual que cando invirte en calquera outra peza de arte. Como te inicias no mundo artesán, e cal é a túa especialidade? Con dazasete anos fixen un curso de artesanía en coiro, no que aprendín nocións básicas para iniciarme nesta actividade e ao rematar Belas Artes creei a miña marca persoal, Cavalinho do demo intentando deseñar pezas únicas e diferentes. Como nace a idea da Formiga no carreiro, cales son as características que a fan diferente do comercio habitual? Coñecín este novo concepto comercial a través de O Armário unha tenda colaborativa que hai en Vila Praia de Âncora e da que formo parte coa miña marca. Pareceume unha idea moi interesante e sobre todo positiva para os artesáns que queren vivir do seu traballo, xa que moitas veces divulgar a nosa obra no tipo de tendas habituais é moi complicado. O que diferencia a Formiga no carreiro doutros proxectos é que cada artesán conta co seu espazo propio na tenda, pagando unha cantidade pola xestión, exposición e venda das suas pezas, e o cen por cen das vendas é integro para eles. Unha forma moi xusta de divulgar o traballo de cada artista. Teño entendido que se van impartir talleres de diferentes materias, tes algún próximo a iniciarse? A idea que se pretende levar a cabo, é que os artesáns que estean interesados impartan obradoiros sobre a súa especialidade. Algúns dos talleres que están previstos en breve serán; patchwork, tapicería, cestería, costura e reciclaxe de roupa, fotografía de productos para artesáns… Contas ademais cun espazo para exposicións, como se vai xestionar? A tenda dispón dun espazo que estará especialmente dedicado a exposicións mensuais de diferentes artistas que queiran colaborar. O espazo cédese gratuitamente, sendo a gastronomía da inauguración e a publicidade (cartazes, folletos), o único gasto que deberá facer o artista, e por suposto no caso de venda o cen por cen é para eles. Que pezas podemos atopar na tenda? Só colaboran artistas galegos? Temos pezas de diversos materias, como coiro, cerámica, obxectos reciclados, moda infantil e de adultos, complementos en madeira, fimo, etc. Neste proxecto participan artistas galegos, portugueses e de distin-
13
Novos valores 2012 Na sexta planta do Museo de Pontevedra, ata o 9 de setembro
Na sexta planta do Museo de Pontevedra, ata o 9 de setembro, estará aberta ao público a exposición dos Premios "Novos Valores de Artes Plásticas". Exhíbense trinta e oito obras seleccionadas polo xurado de entre as cento seis que se presentaron ao certame convocado pola Deputación Provincial de Pontevedra en diversas disciplinas, así en fotografía poderemos ver a obra de, Marta Domínguez Vázquez, Milagres Estévez Gonzáez, Paula Iglesias González, Tania Pérez Arribas e Marta Cerviño. No que se refire a debuxo, a selección recaeu en Alexandra Agís García, Lois Costas Pereiro, Marta López López, María Maquieira Vales-Villamrín e Aida Estrela Vigo Edreira. En gravado María Castellanos Vicente e en video Avelino David Fidalgo Omil e Belén Veleiro Souto. En canto aos subvencionados este ano viron reducidas as súas becas de 6.000 euros a 4.000 para o primeiro premio, 3.000 para o segundo e 2.000 para o terceiro. Os artistas galardoados foron os seguintes: primeiro premio, para Avelino David Fidalgo Omil, polo seu vídeo titulado Animación x animación; segundo premio, para Antía Cea García, pola súa escultura Memoria dun depósito, e terceiro premio, para Marta López López, polo seu debuxo Surrounded, 2012. O xurado, presidido por Ana Isabel Vázquez Reboredo, presidenta executiva do Museo e presidenta da Comisión de Cultura da Deputación, estivo integrado por Carlos Rosón Gasalla, presidente da Fundación RAC, Carlos García Suárez Otero, presidente da Fundación Laxeiro, Antón Castro Fernández, crítico de arte, Antón Pulido Novoa, artista, e Mercedes Costas Fernández, funcionaria, en representación do Servizo de Cultura, actuando como secretario Antonio Santos Guerra, xefe do Servizo de Cultura. A mostra permanecerá aberta en horario de apertura ao público De martes a sábados: de 10 h a 21 h Domingos e festivos: de 11 h a 14 h Luns: pechado
14
El Hotel Entre Robles, se encuentra situado en Sabaris - Baiona, en la comarca del Val Miñor en un lugar privilegiado, con el encanto de un entorno natural y tranquilo, pero al mismo tiempo cercano a todo lo que pueda interesar a cualquier visitante, próximo a las playas de Baiona y Nigrán y a tan solo veinte minutos del aeropuerto de Peinador y Portugal, a treinta de Pontevedra y a una hora de Santiago de Compostela. Este complejo hotelero construido en piedra de granito gallego, cuenta con istalaciones de primera calidad y un gran jardín de castaños y robles. Comodidad, ambiente familiar y descanso natural, amplias y luminosas habitaciones con jacuzzi, televisión y teléfono. A escaso metros del hotel existen zonas de senderismo y rutas en bicicleta.
El placer del descanso más natural... Calle Benito Fariña 50 36393 Sabaris (subida a Belesar) BAIONA Tf.: 986 38 69 84 - Fax: 986 38 69 85 www.hotelentrerobles.com
15
Manuel Lueiro Rey Fornelos de Montes homeneaxea a Manuel Lueiro Rey
Por Armando Requeixo O pasado 29 de xullo, no pontevedrés concello de Fornelos de Montes, tivo lugar unha homenaxe ao escritor Manuel Lueiro Rey, nacido neste municipio o 9 de abril de 1916 e finado no Grove en outubro de 1990. Extraordinario narrador, poeta e articulista tanto en lingua galega coma castelá, Lueiro Rey gozou sempre dun grande seguimento e admiración na Galicia da Terra e de Alén Mar, a onde viaxou nalgunha ocasión para (re)encontrarse con vellas amizades do mundo das artes e das letras e onde lle foi publicada unha parte importante da súa obra. A xornada celebrada nos seus eidos natais serviu para presentar a Convocatoria do I Premio de Poesía que leva o seu nome e que se fallará o vindeiro mes de abril. Con tal motivo, desenvolveuse un acto litera-
16
rio no salón Multiusos do concello no que participaron diversos oradores. A sesión estivo amenizada pola Coral San Lourenzo e viuse complementada por un Outlet do Libro Galego organizado polo grupo de Editores de Compostela que gozou de grande acollida entre a veciñanza. Para honrar a memoria de Lueiro Rey interveu primeiramente Xesús Alonso Montero, bo amigo e coñecedor da súa traxectoria, quen debuxou un completo perfil do mesmo no que non faltaron referencias ao seu labor como cidadán politicamente comprometido e autor ao servizo da causa da liberdade, a xustiza e a solidariedade universais. Tras tan informada alocución, tomaron a palabra, por esta orde, Manuel Quintáns Suárez, Modesto Hermida García, Francisco Lores Mascato e
Francisco López Franco ‘Chesqui’, aos que se sumou quen isto escribe. O profesor Quintáns, logo de congratularse pola celebración do acto e salientar o vencello que uniu sempre a Lueiro coa súa terra de nacenza, deu lectura a unha fermosa prosa lírica do escritor titulada “Barcos varados”. Na súa quenda de intervención, o estudoso e profesor Modesto Hermida felicitou os organizadores da xornada e quixo unirse á rememoración lueiriana co recitado do poema cabezaleiro de Escolma ferida, que declamou con grande agrado de todo o público asistente. Da súa banda, o Presidente das Sociedades Galegas na Arxentina, Francisco Lores Mascato, primo do homenaxeado, lembrou a estreita amizade que uniu a este con diversas personalidades da emigración e o exilio bonaerense, principalmente Seoane, Lorenzo Varela e, sobre todo, Arturo Cuadrado, vello camarada polo que sentiu sempre grande afecto, tendo tamén palabras de memoranza para as angueiras que conduciron o escritor a publicar en Buenos Aires algúns dos seus libros máis senlleiros. Francisco López Franco ‘Chesqui’, coordinador xeral do Consorcio Editorial Galego, tras lembrar os lazos amigables que o ataban ao autor, con quen chegou a ter un trato de familiar, quixo tamén recordalo nas súas palabras, polo que leu ao auditorio o artigo “Unha vila de mar: o Grove”, texto onde, amais de evidentes referencias á que foi a súa localidade de adopción, poden descubrirse puntuais alusións ao seu Fornelos natal. Estaba prevista igualmente a participación do crítico literario Francisco Martínez Bouzas, quen non puido asistir por motivos de saúde, así como do editor Olegario Sotelo Blanco, a quen tampouco lle foi posible achegarse ata Fornelos por motivos de axenda. Cómpre salientar que o acto literario foi todo un éxito, tanto pola centenar asistencia ao mesmo coma, sobre todo, polo feito de ter sido arroupado por numerosos familiares do homenaxeado (algúns dos seus fillos, xenros e noras, amais de netos e sobriños políticos) e, tamén si, por contarse entre o público diversos persoeiros e autoridades que sería longo enumerar, mais que resumirei na persoa de Mariví Villaverde, a heroica escritora galega compañeira de fatigas do chorado Ramón de Valenzuela, unha das voces senlleiras da nosa escrita do pasado século. Non quero rematar estas liñas sen felicitar vivamente tanto ao propio Concello de Fornelos de Montes —representado no acto polo seu alcalde Emiliano Lage—, soporte e anfitrión de tan amena xuntanza, coma ás xentes da Asociación Cultural O Cruceiro da Laxe, que, capitaneadas pola entusiasta Carmen Carreiro, facilitaron todos os medios e souberon sumar vontades para que a xornada fose unha realidade. Do mesmo xeito, non debe deixarse de aplaudir a inestimable colaboración de Sotelo Blanco Edicións, quen fará realidade a publicación das futuras obras distinguidas no Premio Lueiro Rey de Poesía e quen, na persoa de López Franco ‘Chesqui’, colaborou decididamente para que esta festa das letras fose posible. Por último, debe destacarse tamén que este acto literario serviu así mesmo para materializar unha irmandade entre os concellos de Fornelos de Montes e mais O Grove, no caso deste último representado pola súa Tenente Alcalde Aida Filgueira, quen manifestou a intención de que ambas as dúas corporacións continuasen colaborando na promoción e difusión da figura de Manuel Lueiro Rey.
17
GALLECIA PETREA Museo de Galicia Santiago de compostela Ata 15 de decembro Todos os días de 11:00 a 20:00 Gallaecia Petrea é unha homenaxe á arte e á cultura galega a través da pedra ao longo da súa Historia: dos petróglifos á arte contemporánea. A exposición concíbese como unha das máis grandes mostras feitas en Galicia e a primeira que acolle o edificio máis espectacular do Gaiás: o Museo. ESTHER FERRER En catro movimentos CGAC ata o 30 de setembro “O accidente é parte da performance”. “Cando o concepto está espido e toda a xente o pode ver, a idea ten que ser boa”. “Cando todo está controlado pola institución xa non hai liberdade”. “Non fago arte para o outro, fago arte para min”. “A arte é o único espazo de liberdade”... Estas frases de Esther Ferrer, recompiladas durante anos de conversas, preséntannos unha artista radical, independente, anti-exposición, libre e con ideas propias. Iso todo converteuna desde o inicio do seu traballo como artista, que é o mesmo que dicir desde que empezou a facer calquera cousa, nunha persoa incómoda e admirable, nun exemplo para todos e á vez en alguén difícil de axustar aos roles asignados a un artista polo sistema artístico actual. REGIÓN O Museo el Marco ata o 1 de setembro A partir del martes 3 de julio, el salón de actos del MARCO acoge el Festival de Videoarte Latino REGION 0. Una selección de vídeos monocanal, representativa de las tendencias actuales en el área de la creación audiovisual, y que es resultado de múltiples enfoques conceptuales y procesales de sus creadores, dentro de una amplia muestra en la que tienen cabida diversas formas de expresión dentro del videoarte. ARTISTAS Esther Achaerandio, Carlos Aguasaco, Vicente Blanco, Lucas Borràs, Laia Cabrera, Mar Caldas, Marcos Calvari, Jorge Catoni, Juanma Carrillo, Marco Casado, Caroline Conejero, Iván Cortázar, Isabelle Duverger, Nicky Enright, Mireia Feliu Fabra, Félix Fernández, Laura F. Gibellini, Gianfranco Foschino, Verónica Ruth Frías, Brais García, Cyro García, Raúl Gómez Valverde, Gwenn Joyaux, Diana Larrea, Albert Merino Gómez, Manuel Molina Martagón, Momu & No Es, José Vicente Navarro López, Yaco Neches, Lois Patiño, Patricio Ponce, Txuspo Poyo, Alejandro Ramírez Ariza, Andi Rivas, Sergio Roger, Estíbaliz Sádaba, Mario Sarramián, Antonio Savinelli, Suso33, Lucía Warck-Meister
GALERIA a+b Rúa Galicia 28 A Guarda II EDICIÓND E ARTE NA VILA 2012 ata o 15 de setembro
Tempo de lectura
15.724 Xesús Constenla Edicións Xerais
Cun enorme poder metafórico, 15.724, unha magnífica novela de Xesús Constela, trasládanos a unha Patria «asentada no lombo dunha ave durmida» que está presidida pola figura do Gran Mariscal e ten como símbolo intocable o armadillo da súa bandeira. A través dunha narrativa distanciada que nos amosa unha xeografía dominada polas Leis do Libro dos Protocolos, o código que «ditaba as pautas, contaba e clasificaba o tempo, sinalaba a velocidade, deseñaba metas e marcaba obxectivos», imos coñecendo esa Patria, na que se desencadea a traxedia de toda unha familia. En Vila Estrelecida, Mamá Monte coida dos seus netos Samuel R., Nube e Gordo. A partir da morte de Nube, o seu xemelgo, Gordo, cae nun estado de aletargamento que cambiará o destino da súa vida e obrigará a Samuel R. a afrontar unhas circunstancias terriblemente difíciles. E mentres Leo K. vai publicando na Gaceta do Val unha serie de artigos de opinión que marcan as pautas da boa ética dos habitantes da Patria, Gordo convértese no centro de atención de todas as olladas. Que pode facer Samuel R. para deter o reloxo e axudar o seu irmán?
Era por setembro Xabier Quiroga Edicións Xerais Aldara, a recente ministra do goberno de esquerdas, regresa a súa vila natal para asistir a un enterro dun dos seus seres queridos. Durante a súa precipitada viaxe, rememora o que sucedeu alí hai trinta anos, coincidindo co inicio da súa adolescencia. Foi o encontro coa figura de don Manuel -o primeiro amor da súa nai- e os conflitos co seu pai, motivados pola súa amizade con este escritor condenado á soidade e vixilado polos seguidores do réxime, os acontecementos decisivos que levarán a Aldara a perder definitivamente a inocencia e a descubrir que non hai razóns para ter medo de encarar a vida sempre que salvemos os ideais. A escrita vizosa e engaiolante de Xabier Quiroga converte a esta novela de sobre o difícil tránsito á madurez e a consciencia nunha pequena alfaia literaria que destila emoción no recanto de cada páxina. Con “Era por setembro” (Xerais 2004) novela de formato breve e de intensa emoción, Xabier Quiroga confírmase como unha das voces máis poderosas da actual narrativa galega de inicio de século.
O país adormentado Xabier P. DoCampo Edicións Xerais -Infantil xuvenil No país de Glearim, onde reina Ambulasac o Vixiante, todos os seus habitantes dormen deseguido.No pasado concedéraselles o don de non morrer mentres durmían, por iso teñen medo a estar espertos e foron durmindo cada vez durante máis tempo coa intención de ser eternos. Aurora, unha afouta rapaza que coñece un segredo que moi poucos saben, baixará até o fondo da Fraga Mesta e emprenderá un camiño novo para reunirse con Val e as súas xentes, que pretenden liberar o país daquela pasividade que fixo da bendición de non morrer a maldición de non vivir. Aurora e Val non renunciarán a vivir e non queren que ninguén escriba por eles o seu destino nin a súa historia.As duras batallas que librarán terán como obxectivo a recuperación da memoria e da identidade de Glearim como pobo.
Encarna Martínez Encarna expone su obra en el vestíbulo de la Casa Consistorial de Baiona, desde el 16 de agosto hasta el 31 del mismo mes.
¿Cuando se produce tu encuentro con la pintura? Desde niña siempre fui muy observadora, la riqueza de la luz y de los paisajes provocaba en mi la decisión de pintar todas esas sensaciones y poco a poco fui madurando con calma, esperando ese olor o ese momento mágico que me provoca coger los pinceles y seguir pintando. Que representa para ti el arte? El arte te elige a ti, es como la poesía en estado puro, la combinación de lo mejor de todo. En que estilo consideras que encaja tu obra? No sería objetiva para juzgar mi obra, pero puedo decir que esta llena de fuerza, sensibilidad, vigor y delicadeza. Es una mezcla de impresionismo y surrealismo. Siempre digo que soy como un limonero que da fruto y florece al mismo tiempo. Como artista tienes alguna manía, como horarios, lugares, tristeza, alegrías…….? Claro¡¡ Si es posible me gusta pintar con la luz del atardecer y escuchar música de JOHAN PACHELBEL en un lugar donde se respira tranquilidad. Cuando me siento triste me digo: se puede pintar el color de la tristeza? Entonces miro con calma mi corazón y rescato todo el amor que hay en el. Alegria: Pasar un montón de tiempo con mis hijos,siempre tenemos tantas cosas que contarnos que resulta fantástico. Que colorido prefieres y cual es tu paleta cromática? Me gusta el color del agua del mar, los verdes, me fascinan los viole20
tas. Mi paleta es como una revolución de flores silvestres. Cuales son tus pintores preferidos? Todos los que al ver sus obras me provocan belleza, pero como referencia a seguir MONET, VAN GOGH Y REMBRANDT, que es el poeta de la luz y el color. Invertir en arte es una buena opción en tiempo de crisis? Si te gusta el arte y económicamente puedes permitírtelo siempre es una buena elección. Que otros exposiciones y proyectos tienes en marcha? Es posible una próxima exposición en la sala de Sargadelos en Baiona Y como proyecto hay una galerista en Italia que reclama mi obra para exponer allí,ya veremos me limito a dar un paso de cada vez, no me gustan las prisas. Con quien desearías compartir esta exposición? Con mi padre. Su vida estaba basada en la nobleza, bondad, generosidad y amor para todos nosotros. Ahora tengo la sensación que sin él, el sendero esta cuesta arriba es una prueba se resistencia poder subirlo sin su compañía, pero como alguien dijo: Lo hermoso es el viaje no el destino y con el fue maravilloso viajar. Dedico esta exposición a mi padre..
21
Contos e lendas Era no tempo de guerra civil de Espanha, alí um pouquinho a norte do Cais da Rua, existía um lugar muito abrigadinho dos ventos do norte e do nordeste, a que os homens daquela época chamavam o “canto da palha” naquele síto reuniam-se todos os días quinze ou vinte homens, uns já velhos e viajados, outros de meia idade que não sabiam ler nem escrever. Os velhos falavam do seu passado, tinham estado na Argentina, outros no Brasil, outros na América do Norte, e falavam das suas vitórias e dos seus fracasso, Outros trocabam impressões das coisas das suas profissões, robalos, lampreias, sáveis, redes de tesmalho, aljarife, rovaleira... e dos lugares que no río frequentavam, Pedras Oliveiras, Paracão, Carreiro Galego, Portinho do Senhor, Alverna, e muitos outros sítos que eles conheciam. Muito perto desta gente estava o posto da guarda fiscal, o comandante do posto era o cabo Nunes, que todos os días comprava o jornal, que naquele tempo era o único órgão de comunicacção social. 22
Por Gavinho Pinto
O jornal era quase sempre lido pelo mesmo leitor que lia de fio a pavio. Os que não sabiam ler eram os que estavam mais atentos. O leitor, um pouco brincalhão, quando terminava de ler, deitava um olhar pela assitência. Començava a ler coisas inventadas da sua cabeça e que dessem satisfação a alguns elementos do grupo. Naquele tempo dizia-se que os comunistas punham os pobres todos a viverem bem, tiravam aos ricos para dar aos pobres. O leitor comçava a ler apontamentos da guerra civil de Espanha. As orelhas de alguns levantavam-se como tromba de elefante, “Espera-se a todo o momento um desembarque de tropas vermelhas entre a Guarda e Baiona” no grupo estava um homen de chapéu na cabeça e uma vara na mão, ao ouvir que as tropas vermelhas vinham desembarcar, levanta um pouco o chapéu, bate três ou quatro vezes com a vara no chão, e diz “ah c...a Casa das Pitas é para mim...” O teatro continuou ás gargalhadas.
MIRADOR RÍA DE BAYONA es un complejo vacacional de dos edificios que le ofrece apartamentos de distintas capacidades según su necesidad totalmente equipados y acondicionados, pensados para que usted disfrute de una grata estancia en amplios apartamentos amueblados y decorados con excelente gusto emplenado un mobiliario moderno de cálidos colores, baños completos con bañera y duchas, apartamentos acondicionados para minusválidos, cocinas con todos los electrodomésticos, salones con televisor de pantalla plana de 29” y mando a distancia, ascensor, calefacción plazas de garaje..
Para completar esta propuesta de relax cuenta con exclusivas terrazas con vistas al mar que harán de su estancia una experiencia inolvidable. Los apartamentos están situados a la entrada de la villa de Baiona, justo enfrente de las playas de Santa Marta y Playa Ladeira, a 5 minutos andando del casco histórico baionés, a 20 km del centro de Vigo y 15 mn. en coche del aeropuerto. Permitamos ser su anfitrión en su próxima visita a Baiona; sabemos que luego de conocernos querrá repetir la visita.
Apartamentos Mirador Ría de Bayona C/Santa Marta 32 36308 BAIONA - PONTEVEDRA Tf.: 986 355 245 - 667 647 923 - Fax: 986 360 799 www.riadebayona.com / info@riadebayona.com 23
Caino en Sargadelos
Caino Vasconcellos, pintor autodidacta y poeta. Comienza su carrera en Inglaterra en la década de los 70, con gran éxito. Regresa a España y realiza diversas exposiciones en el ámbito nacional, en especial en Galicia. En los paisajes, el pintor se decanta por la simplificación abstractiva, logrando una sublime armonía de colores y formas. La pintura de Caino es tributaria del románico, de pórticos...recreando infancias a golpe recio de espátula, recogiendo amores de madre, nostalgia de romerías gallegas, infancias gallegas, amores gallegos... Caino expone su obra actualmente en la nueva sala de arte de la tienda de Sargadelos en Baiona, en horario comercial.
Sargadelos Sargadelos estrena tienda en Baiona. Recientemente se han sido inauguradas unas elegantes y amplias instalaciones situadas en la calle Carabela Pinta que permitirá ofrecer una mayor variedad de piezas y diseños tanto en vajillas, como en juegos de café, té, figuras diversas o joyería. Asimismo en esta nueva etapa, Sargadelos cuenta con galería de arte, por lo que clientes y amigos, podrán disfrutar cada mes de una nueva exposición que sin duda animará la vida cultural de Baiona. Sargadelos - Calle Carabela Pinta - Baiona - Tf.: 986356902
Marmelada caseira
O verán convértese nun bo momento para preparar unha boa marmelada caseira xa que dispoñemos dunha maior variedade de froita de tempada (ameixas, melocotóns, albaricoques...), de cuxo sabor poderemos gozar todo o ano grazas a este tipo de preparacións. E é que, aínda que o mercado nos ofrece hoxe por hoxe gran variedade de marmeladas industriais non hai nada comparado ao cociñado de forma artesanal e caseira, que non resultan dificultosas de elaborar, achegan a satisfación do feito por un mesmo e ademais se poden implicar os nenos axudando nalgúns preparativos que non impliquen risco, como a elección das froitas, o lavado, facer etiquetas para rotular os botes... e seguro que gozarán moito. Soamente haberá que ter en conta algúns consellos; É conveniente facer as marmeladas en cazolas de aceiro inoxidable e suficientemente folgadas para que ao ferver non se derrame a marmelada. Non convén pasarse de azucre para que non cristalice. Unha vez feita, convén deixar que entibie antes de pasala a tarros de cristal previamente fervidos. ELABORACIÓN: Todas as marmeladas teñen unha elaboración similar. O que máis varía é a cantidade de azucre, podería tomar como exemplo unha marmelada de albaricoque e, despois, añandiendo algunhas pistas sobre as cantidades de azucre que deberá engadir no caso doutras froitas: En primeiro lugar, pelar e partir os albaricoques. Pesar, e por cada quilo de froita engadir tres cuartos de azucre. Deixar macerar a froita co azucre, cubríndoa durante 12 horas. Poñer nunha cazola e deixar a lume vivo ao principio, desescumando cando se necesite; baixar o lume, deixando cociñar uns 15 minutos aproximadamente. Para comprobar que estea no seu punto, botar unha pequena cantidade nun prato e coller un pouco cos dedos: se ao separalos se forma unha febra resistente, etonces está lista. Retirar do lume e deixar arrefriar. OUTRAS MARMELADAS: Para 1 kg de melocotón, engadir ½ kg de azucre. Para 1 kg de mazá, engadir ½ kg de azucre. Para 1 kg de amorodos, engadir 600 gr de azucre. Para 1 kg de amoras, engadir 1 kg de azucre. ENVASADO: Lavar os frascos con auga e xabón, aclaralos e escorrelos, poñer un pano dobre no fondo dunha cazola e colocar os tarros boca arriba cun pano entre eles para que non choquen ao cocer. Esterilizar tamén as tapas, deixalos cocer durante 10 minutos, sacalos e secalos boca abaixo sobre un papel de cociña. Encher os envases estrilizados coa conserva, pechalos e colocalos dentro dunha cazola cun pano no fondo, rodeándoos de panos para que non entrechoquen e rompan, cubrilos de auga e tapar a pota. Polerla ao lume e contar 20 minutos dende que a auga comece a ferver. Sacalos en quente on unhas pinzas, secalos cun pano humedecido en alcohol e colocalos boca abaixo sobre un pano para que se produza o selado ao baleiro. Despois de esterilizado, non se debe intentar apertar máis as tapas de rosca, porque rompería o selado e se poderían estragar os alimentos.
26
Manel Riveiro
Peluquería señora e cabaleiro, estética e galería de arte, unha oferta de luxo para os seus clientes e amigos.
Á fronte de “Peluquería Manel Riveiro” en Goían, está Manuel que ademais dun experto profesional é unha persoa vangardista atento a todas as novidades do mercado para ofrecerllas aos seus clientes. Por iso na súa peluquería para señora e cabaleiro non soamente encontraremos os servizos habituais, de tintes, alisados, cortes..., se non que ademais hai unha ampla oferta en tratamentos de estética, e beleza que van dende pedicuras e manicuras cláscias, ás manicuras permanentes, depilacións laser con alta tecnoloxía a extensións de Hair Dreams, con cabelo natural e resultados espectaculares. E a partir de setembro, outra novidade, “Peluquería Manel Riveiro” contará cunha tatuadora. Manuel Riveiro, dentro do seu estilo innovador, apostou xa hai unha par de meses por dar un espazo á arte, así o seu salón de beleza é tamén sala de exposicións e durante este mes, mentres nos poñemos guapos(as), podemos contemplar a obra pictórica de Victor Rey Grande.
nizadas por esta, asi como realizando anualmente entre 3 e 4 exposicións individuais, en Galicia, Madrid, Barcelona e Portugal. Igualmente durante uns anos foi membro da Asociación AGAEC., coa que realizou diversas exposicións colectivas en España e Portugal.
VICTOR REY GRANDE É pintor autodidacta dende moi novo, aos 12 anos foi galardoado nun certame organizado polo concello de Ourense. En 1973 raliza a súa primeira exposición na Festa da Istoria de Carballiño. Os seus estudos de Ciencias Económicas e Empresariais e posteriormente o seu traballo non lle permitiron durante un longo período dedicarse con intensidade á pintura, aínda que a súa vocación sempre estaba presente e seguía pintando nos poucos anacos libres de que dispoñía. Co nacemento de ARGA, (Asociación de Artistas Plásticos Galegos), incorporouse a esta, no ano 2000, constituíndo o relanzamento definitivo ao traballo pictórico e prolífica creación, participando na maioría dos acontecementos e feiras de Arte orga-
27
Provar Portugal Por Amãndio Rodrigues
Agosto é, por excelência, “o mês das férias”, de desfrute, de dolce far niente. São muitos os forasteiros que visitam Caminha nesta altura do ano. Neste recanto minhoto o convite ao gozo dos verdadeiros prazeres da vida é uma constante. Desde a deliciosa gastronomia, às paisagens de inegável beleza, às charmosas praias, aos vinhos de incon28
testável qualidade, ao património arquitetónico de irrevogável valor… são muitos os fatores para vir de férias até ao Minho. Arte em Caminha? Sim. Mário Garrido brinda-nos com uma exposição de excelentes obras elaboradas com tinta da china na Galeria/Bar After Eight. Mário Rebelo de Sousa
expõem na Galeria do Terreiro de Caminha um conjunto de obras de interessante valor artístico. A visitar. Em Setembro, em Âncora, vários artistas reunir-se-ão num grande encontro de arte e será possível vê-los a pintar, a desenhar, a moldar… in loco, imagine-se. A não perder. Também a não perder é a idílica paisagem de Vila Praia de Âncora. Prove os produtos da terra, contacte com as gentes locais e dê uns refrescantes passeios pelo paredão, sempre junto ao mar… E como não, falo da nossa Cozinha, uma Cozinha de dedicação, de amor, trabalhada por mais carinhosas, que transformam o ingrediente mais simples num divinal prato. E assim se desfruta de uma perfumada sopa de peixe e de uma saborosa caldeirada, elaborada igualmente com peixinho bem fresco, a imanar a maresia sempre que se levanta a tampa da panela. E assim se enlouquecem as papilas gustativas… E como não, falo-vos de Quinta da Sequeira 2011, um dos melhores vinhos brancos do Douro vinhateiro. E mais uma
vez vos falo de Soalheiro Primeiras Vinhas, o meu néctar dos deuses de predileção. São ambos vinhos que deve descobrir neste Verão, sem dúvida. E como não, termino com um cremoso Queijo da Serra, uma fatia de bolo de laranja e amêndoa, uma tentadora compota de ameixa vermelha e um Vinho do Porto Vintage. E assim me apercebo que a vida nos brinda constantemente com momentos inesquecíveis… Por isso, aproveitemos! Desfrutemos! Caminha, aqui está, à sua espera… perca-se pelas suas ruelas, pelas suas praias, mas não deixe de admirar o seu pôr-do-sol… Lindo, lindo! Boas férias!
RESTAURANTE AMANDIO Rúa Direita 129 Tf.: 00351 258921177 amandio-rodrigues@sapo.pt
29
Cócteles
A coctelería rexorde con forza no mercado cun amplo abano de novas suxestións
A coctelería rexorde con forza no mercado e auque seguramente nunca se foi, si é certo que nos últimos anos volve estar de actualidade e cada vez son máis os establecementos que ofrecen un amplo abano de posibilidades e aos clásicos cócteles dry martinis, gin fizz, negronis, margaridas, daiquiris ou whisky sour se incorporan agora novas fórmulas, novos sabores, texturas e estéticas. Esta especie de alquimia na que se mesturan licores, froitas, refrescos e aderezos varios ademais dun toque máxico de glamour, son o trago perfecto para compartir conversación con amigos nas cálidas noites de verán. Que se convertese nunha tendencia de moda non quere dicir que a coctelería sexa un fenómeno novo. Aínda que as combinacións de bebidas alcohólicas se coñecían xa no século XVI, a súa popularidade produciuse nos primeiros anos do século XX. Xa en 1911 se editou por primeira vez en España un libro titulado «A arte do coctelero moderno. Xeito de preparar os cocktails, ponches e demais bebidas exóticas» do que era autor un dos grandes gastrónomos da época, o barcelonés Ignacio Domenech. 30
Pero o auténtico boom chegou nos anos 20, arroupado por uns costumes, as da Belle Epoque, que favorecían o glamour e o luxo, aspectos aos que a coctelería non é allea. E sobre todo se dió o fenómeno, nos Estados Unidos, durante o período da Lei Seca. O alcohol, ademais de estar prohibido, era de moi baixa calidade o que obrigou os camareiros a buscar fórmulas que disfraran o produto fundamentalmente engadindo outras bebidas ademais de diferentes zumes. Preparar un bo cóctel, é unha arte e o éxito está en conseguir unha mestura equilibrada de bebidas e aditamentos, normalmente sempre sobre unha base de alcohol cun sabor complementario que pode ser un xugo de froitas, un xarope, ovo ou outra bebida alcohólica como o vermú, para rematar cunha achega cor. A bebida alcohólica principal foi cambiando co paso do tempo. Nun principio o coñac ou brandy e os anisados tiñan un gran protagonismo. Neste novo rexurdir da coctelería mantense o whisky pero gañan presenza o ron, o vodka e, sobre todo, a xenebra. A aparición no mercado das marcas de moita calidade con coidados procesos de elaboración, impóñense fronte ás de gran consumo.
Aos bares ou locais de copas, chegan decenas de marcas de xenebra, de rons procedentes do Caribe, de Venezuela, de Guatemala... con crianzas de 12, 18 e ata 23 anos. Vodkas de todo o mundo, dende os tradicionais rusos ou escandinavos ata os elaborados en Francia ou en Estados Unidos, sempre en botellas de deseño verdadeiras pezas de arte. O gin tonic é o trago longo por excelencia, pero a febre que hai en torno a este combinado non quere dicir que se renuncie ao resto de cócteles. Volve haber sitio para un bo gin fizz, para un reconfortante bellini, para un margarida ben feito, para un emerxente pisco sour no que a bebida peruana substitúe ao whisky, para unha refrescante caipirinha, para un mentolado mojito... Y sempre para o dry martini, o rei dos cócteles, o que popularizaron no cine Humphrey Bogart ou o superaxente James Bond («axitado e non removido»). Sempre sobre a base dunha boa xenebra e unhas gotas de vermú seco. E dos clásicos ás novas creacións como os cócteles de cervexa. A creatividade do camareiro é fundamental e as posibilidades son infinitas. Estas son algunhas novidosas suxestións para este verán: Ruso negro 2/3 de vodka ruso 1/3 de lícor de café cun lixeiro toque de chocolate Xeos de xeo Clement Creole Royal: 1/4 de ron 3/4 de champaña brut Pela de laranxa e cereixa para adornar Servir en copas moi frías Outro cóctel de verán é o que propón a marca de ron venezolano Santa Teresa. Pink Lady 2/3 de xenebra seca 1/3 de zume de limón 3 gotas de granadina 1 clara de ovo Xeos de xeo triturado Pel de lima para adornar
El Túnel Restaurante ESPECIALIDAD EN MARISCOS Y PESCADOS DE LA RÍA TERRAZA INTERIOR, LOCAL CLIMATIZADO Ventura Misa 21 Baiona - Telef.: 986 355109 / 986 355527 31
Verano y picaduras Es tiempo de vacaciones debemos prevenirnos en las salidas al mar o a la montaña contra las posibles picaduras de abejas, avispas, medusas, erizos...
El 60% de los adultos y el 40% de los niños que hayan sufrido la picadura de un himenóptero en alguna ocasión tendrán una nueva reacción igual o más grave que la anterior si el insecto les vuelve a picar. Tras una picadura, si aparecen síntomas como dolor, edema, fiebre o dificultad respiratoria, hay que acudir inmediatamente al médico. Nos encontramos en una estación en la que son habituales las picaduras de abejas y avispas, por ejemplo, dado el aumento de su actividad al haber más polen a su alcance. También son frecuentes las picaduras de animales marinos (medusas, erizos de mar…) o de arácnidos, ya que se pasa más tiempo al aire libre. “En particular, los niños son más susceptibles de recibir estas picaduras y reaccionan, en numerosas ocasiones, de forma exagerada, pudiendo aparecer lesiones a distancia que producen mucho picor – lo que llamamos prúrigo estrófulo o prurigo por picaduras”, señala el doctor Raúl de Lucas Laguna, dermatólogo del centro médico d-médical de Madrid.
32
“Las picaduras de insectos en general, no son peligrosas, aunque algunos pueden transmitir enfermedades como la fiebre botonosa, la enfermedad de Lyme o la leishmaniasis”, apunta el Dr. de Lucas. La reacción común es un dolor intenso en el momento en que se produce la picadura, la formación de una pápula – mancha elevada y sólida sobre la piel que mide menos de 1 cm–, una desagradable sensación de picor y la posibilidad de que aparezca un edema progresivo en las horas siguientes. En estos casos, “si aparece dolor intenso, edema, fiebre o dificultad respiratoria, se hace necesario actuar y acudir al médico”, destaca el experto. Por otra parte, es importante revisar la piel y de forma periódica, puesto que aquellas personas que ya han sufrido una reacción alérgica a himenópteros, sufrirán una nueva reacción igual o más grave que la anterior -en el 60% de los adultos y en el 40% de los niños- si esta clase de insecto les vuelve a picar. El contacto con animales desconocidos puede provocar infecciones. Son frecuentes las infecciones por hongos o inclusive la tiña,
aunque esta afección sea un cuadro benigno que no suele dar problemas. Para evitarlas, conviene eludir el contacto con animales que no conozcamos o que presenten calvas o heridas en la piel.
Consejos en caso de picadura Si la picadura es de un insecto (tipo avispa o abeja) debe retirarse el aguijón raspando suavemente la piel, pero nunca tirando de él ni apretando la piel. A continuación se ha de limpiar la picadura con agua y jabón y aplicar hielo sobre la misma para reducir el dolor. Es fundamental no rascarse para evitar que empeore y aumente el riesgo de infección. Si la lesión procede de un animal marino (erizos, pez araña, etc.), hay que lavar la zona de la picadura con agua abundante para eliminar el mayor número posible de espinas. Después, conviene sumergir la zona afectada en agua caliente durante media hora y, para acabar con el resto de espinas, lo mejor es utilizar unas pinzas o guantes. Por otro lado, si la picadura es de medusa, se recomienda salir inmediatamente del agua y no frotar la zona afectada, retirando los tentáculos adheridos a la piel también con una pinza o guantes. En este caso, se debe lavar la herida siempre con agua salada y no con agua dulce ya que ésta facilita la descarga del veneno de los tentáculos. Por último, aplicar frio durante unos minutos y más tarde compresas empapadas en vinagre, bicarbonato o amoníaco. En cualquier caso, hay que acudir al médico si se observa un empeoramiento de la zona afectada o bien aparecen complicaciones de otro tipo, por ejemplo respiratorias, o si no se pueden extraer las espinas con facilidad, si aumenta el dolor o la hinchazón, o si aparece fiebre.
33
Chi Kung Chi Kung (o Qui Gong en chino romanizado) significa control, dominio o arte de la energía. Sus metas generales son: salud, buena forma física, longevidad y cultivo de nuestras propias facultades. El Chi Kung es una gimnasia energética que fortalece el cuerpo y la mente distribuyendo de forma equilibrada la energía en nuestro cuerpo. Lo ideal es practicarlo en un espacio abierto, en la naturaleza; cualquier momento es bueno aunque los maestros del Chi Kung consideran la salida del sol el momento más apropiado por ser la hora de la energía creativa. El potencial del Chi Kung deriva del movimiento (la forma), la respiración y la concentración de nuestra mente y en el entrenamiento se debe alcanzar una coordinación armoniosa de estos elementos. La forma es el modo en que se realizan los movimientos. La respiración debe ser lenta, suave y profunda y nuestra mente debe estar tranquila y centrarse en la práctica. La filosofía del Chi Kung señala que el ejercicio debe tener en cuenta que la persona está formada no sólo por el cuerpo físico sino también por la mente y el espíritu así que el ejercicio que hagamos debe dar respuesta a esta triple vertiente, fortalecer el cuerpo, calmar la mente y elevar el espíritu. El chi es la energía que llena el universo y se encuentra en el cielo, la tierra y los seres vivos. Según la filosofía oriental la energía fluye, en todas las cosas existe una energía esencial invisible, denominada de diferentes formas; chi en China, ki en Japón, y prana en India. En los últimos años en occidente se comienza a aceptar el concepto de chi en similitud a la circulación de bioelectricidad en el cuerpo. La enfermedad, según los chinos, aparece por un desequilibrio de energía; este desequilibrio puede aparecer por un bloqueo energético debido a la mala alimentación, estilo de vida, estrés, sobreentrenamiento… Sólo el propio ser humano será capaz de conseguir ajustes en sí mismo y mantener la energía en equilibrio. A través del Chi Kung podemos conseguir dicho equilibrio y retrasar la involución regulando el cuerpo, la respiración y la mente. De esta forma podremos dirigir la energía a la zona que lo necesita, el objetivo es que fluya de modo natural. El chi es como el agua de un río, no podemos empujarla
34
Gimnasia energética que fortalece el cuerpo y la mente.Lo ideal es practicarlo en un espacio abierto, en la naturaleza;
pero si dirigirla y favorecer su circulación limpiando o eliminando obstrucciones en su cauce, según uno de los axiomas del Chi Kung. El cuerpo debe estar relajado, esta relajación se inicia en la mente, si la mente está en paz el cuerpo estará en relajado, equilibrado y ayudará a la mente a concentrarse (interrelación). Se trata de una relajación a varios niveles, en primer lugar relajación física, se adopta una posición cómoda cuando nos movemos o estamos de pie; en segundo lugar una relajación de músculos y tendones dirigiendo la mente hacia ellos y por último una relajación de órganos internos. Si relajamos nuestro interior podremos dirigir la energía y corregir sus desordenes. Tenemos que ser capaces de sentir nuestro cuerpo, de establecer un diálogo interior, conocerlo, para poder eliminar los posibles obstáculos internos a la circulación de energía. Es importante el concepto de enraizamiento, se refiere a la conexión con la energía de la tierra. En los movimientos, las piernas deben estar flexionadas y las plantas de los pies bien "sujetas al suelo". Debemos bajar el centro de gravedad, así el chi se asienta y entra en el "tan tien" (centro de energía vital de nuestro cuerpo) y en los centros de energía situados en las plantas de los pies y podremos desarrollar la raíz. Esa raíz imitando a un árbol nos dará estabilidad, nos anclamos en el suelo firmes como un gran árbol, unidos a la tierra que nos transmite el chi, de forma que es difícil perder el equilibrio. Al respirar, tomamos chi y éste se distribuye por el cuerpo. La respiración debe ser tranquila y natural. Está influenciada por las emociones y se ve afectada por las alteraciones importantes de los estados de ánimo. El enfado provoca mayor espiración y la tristeza mayor inspiración, en cambio, cuando la persona está serena existe un equilibrio entre ambas. Primero tenemos que calmar la mente mediante una respiración más o menos profunda; sin inspirar al máximo, pues esto provoca que los músculos cercanos se tensen, será una inspiración que llene los pulmones al 70 % de capacidad aproximadamente; una respiración predominante abdominal para distribuir la energía desde el "tan tien" y silenciosa, lo cual mejora la concentración y serenidad.
En cuanto a la respiración en movimiento debemos seguir la siguiente norma: cuando el cuerpo esta recogido se exhala y al tomar aire se extiende el cuerpo. Se trata de no pensar, olvidar problemas, solo así estaremos en paz. Conscientemente debemos parar la actividad de la mente y concentrarnos, si el chi está bajo control y no malgastamos energía, ésta debe circular libremente por nuestro cuerpo. Debemos serenar nuestro espíritu y alejar pensamientos con una sonrisa interior, esta sonrisa, casi imperceptible, es la sonrisa que tenemos cuando imaginamos algo que nos agrada y es una sonrisa dirigida a todo nuestro cuerpo, a nuestros órganos internos de forma que nos cuida por dentro, Mantak (2001:29). Esta sonrisa interior nos llena de alegría y serenidad y nos mantiene abiertos a la recepción y circulación de energía ya que un estado de tensión o preocupación nos cierra y bloquea. El Chi Kung mejora las funciones cerebrales. Con la práctica, la intuición y la voluntad se estimulan. Aumenta la oxigenación y mejora la memoria y la concentración. Suele fomentar un interés por los aspectos espirituales de nuestra vida, favoreciendo la claridad mental, asumiendo que muchos problemas físicos se derivan de una actitud mental inadecuada. El Chi Kung busca un equilibrio entre el movimiento y la quietud. Los movimientos lentos, la suavidad y fluidez son claves como contraposición a la rigidez y estancamiento de energía como señala Lao Tse (1998:179): "En verdad ser rígido y duro es el camino de la muerte. Y ser suave y flexible es el camino de la vida". Si existe tensión en nuestro cuerpo se bloquea el paso de energía, pero si nuestros movimientos son suaves y estamos relajados la energía fluye. El movimiento de nuestro cuerpo es lento para acompasar a la inspiración y espiración que se hace profunda y lenta, esto favorece un estado de concentración. La transición de un paso a otro se realiza sin movimientos bruscos, todo sucede sin prisas pero sin pausas. Los movimientos de flexión llenan de energía nuestro cuerpo y en las aperturas se expulsa esa energía. Además al flexionar y extender los miembros, los meridianos se estiran y tensan, lo cual resulta como un masaje que favorece la circulación de energía en los meridianos, mejora la movilidad de las articulaciones, la flexibilidad, y la consciencia del propio cuerpo. Hemos mencionado la respiración, la circulación de energía, la calma mental, pero no olvidemos que el Chi Kung es también ejercicio, una gimnasia suave, lo cual es necesario para mantener y
mejorar la salud. En el Chi Kung se busca el trabajo muscular y los estiramientos para así fortalecer el cuerpo y mantener músculos, tendones y articulaciones flexibles de forma que faciliten el flujo de energía hacia los órganos internos. Por otra parte el hecho de que los movimientos sean lentos facilita su control de forma que elimina el riesgo de lesión y se convierte en una actividad muy recomendable a todas las edades. El primer tipo de Chi Kung que se conoce fue probablemente una especie de danza meditativa que favorecía el equilibrio energético del cuerpo y mejoraba la salud de los practicantes. Diversos documentos chinos muestran que hacia el 2700 a.c. era ya un aspecto importante de la medicina china pues se desarrollaron ejercicios respiratorios como medio de prevención de enfermedades. En un principio se utilizaba en las poblaciones de la cuenca del río Amarillo para quitar la humedad de las articulaciones y músculos y estimular la circulación de la sangre. Un momento importante se produce sobre el 527 a.c. cuando Bodhidarma, un príncipe budista hindú viaja a China e idea un plan de entrenamiento para fortalecer el cuerpo y la mente de los monjes, lo cual da origen a las tendencias modernas del Chi Kung. Desde entonces se desarrollaron varias ramas del Chi Kung cuyo conocimiento permaneció en China hasta mediados del siglo pasado. En la actualidad es cada vez más apreciado en nuestra sociedad de occidente por sus virtudes saludables y de reducción del estrés. Beneficios del Chi Kung - Mejora la percepción del esquema corporal. - Mejora la resistencia y fortalece el sistema osteoarticular. - Regenera nuestra energía y mejora su circulación en nuestro organismo. - Aumenta la capacidad respiratoria. - Aumenta la flexibilidad y la movilidad de las articulaciones. - Mejora el tono muscular. - Refuerza la capacidad para el deporte. - Mejora la concentración y la resistencia en el trabajo. - Reduce el estrés. - Mejora nuestra salud en general.
Osteopatía Homeopatía Acupuntura Coreana ( de las manos) Medicina Tradicional China y Acupuntura Hwal-Bup-Sa (digitopuntura Corena) Kinesiología, etc...
670 504 418
VIGO Urzaiz 108 - 2º A T.986 473 388
PONTEVEDRA García Camba 4 - 5º C
O ROSAL Cunchada - A Pousa 9
35
Algas, valor en alza
As algas cotizan a alza e estan de moda tanto polo seu valor gastronomico como pola sua imaxe ecoloxica. En Galicia a actividade vinculada a extraccion de algas e escasa, ainda que ten un alto potencial. A sua versatilidade e a sua gran virtude. Faise preciso dar a conecer a poboacion os usos e beneficios das algas, e abrir o mercado dun produto que pode servir para abrir novas fontes de emprego no noso pais. Nalguns lugares, como na Bretana francesa, as algas constituen, ademais, un elemento turistico de gran importancia. Facer de Baiona unha vila de referencia sobre as algas en Galicia, convertendo este recurso nun elemento de dinamizacion territorial. Este son os obxectivos que persegue o proxecto “Oucas de Baiona. Os recursos propios como factor de desenvolvemento� que ven de iniciar o concello de Baiona e que conta con financiamento europeo a traves do GAC 17 Ria de
36
Vigo-A Guarda. O proxecto, que se desenvolvera entre os mes de xullo e setembro inclue diferentes accions entre as que cabe destacar a realizacion dun estudo sectorial centrado no recurso, cursos de formacion para restauradores, xornadas de degustacion, xornadas divulgativas, visitas ao intermareal, creacion dunha marca comercial. Unha das accions destacadas deste proxecto e a realizacion dun estudo sectorial que ten como obxectivos conecer as principais especies existentes no litoral e a sua potencialidade de explotacion. Este traballo permitira conecer, tamen, a realidade do mercado en relacion a demanda de algas e as posibles vias de emprego para Baiona tendo como recurso base, as algas. Nesta lina de traballo, o estimulo da actividade extractiva e a crea-
cion de emprego, esta programado un curso de formacion dirixido aos marineiros e mariscadoras de Baiona que pretende a sua habilitacion para a extraccion do recurso. A formacion especifica ira acompanada de formacion no ambito do cooperativismo, na idea de promover a formula cooperativa como via posible para a organizacion da explotacion do recurso. Outro dos eixos sobre os que se desenvolveran diferentes iniciativas no marco deste proxecto esta relacionado coa gastronomia. Cada vez mais, as algas estan presentes nos pratos dos mellores restaurantes. Ferran Adria, Juan Mari Arzak, Joan Roca utilizannas con asiduidade nas suas elaboracions. Coa idea de facer presente as algas nos menus dos restaurantes de Baiona, o proxecto ofrece un curso de formacion para restauradores impartido por Paco Caneda, afamado restaurador grovense, cunha alargada experiencia na promocion das algas como elemento culinario. Con este curso perseguese o obxectivo de que os restauradores de Baiona obtenan unha cualificacion teorico-practica axeitada, que lles permita comezar a utilizar estes produtos nas suas cocinas, introducindo as algas nos menus dos restaurantes da vila de Baiona, conseguindo asi unha diversificacion da oferta culinaria ao tempo que se aposta por unha maior presenza dos produtos locais de calidade. Deste xeito, os pequenos hostaleiros estaran axudando a contribuir a que Baiona sexa considerada como unha vila referente na utilizacion deste recurso. Como complemento a esta accion formativa, o proxecto programou unhas xornadas de degustacion onde as restauradoras e restauradores da vila poderan amosar os conecementos aprendidos anteriormente, proporcionando ao publico asistente unha variedade de pratos realizados a partir das algas. Estas xornadas realizaranse nos bares e restaurantes da vila, durante dez dias de setembro, coa finalidade de que non coincida exclusivamente co turismo estival e impulsar un turismo desestacionalizado. A intencion e atraer visitantes para degustar o produto independentemente da epoca do ano. No marco das accions divulgativas do proxecto estan previstas a realizacion de visitas guiadas ao intermareal. Estas saidas eminentemente divulgativas estan pensadas para todas aquelas persoas interesadas en conecer as diferentes algasexistentes no litoral de Baiona, asi como explicar a influencia das mareas na zonacion das algas e animais no litoral; amosar as principais especies de algas e os seus principais usos; falar das estacions do mar; da importancia de non realizar extraccions incontroladas de algas, mariscos; e da importancia de coidar e manter limpo o litoral, incidindo sempre na concienciacion como base dun desenvolvemento economico sostible. A zona escollida para mostrar a diversidade do litoral sera o entorno do Parador de Baiona. Tamen desde unha perspectiva divulgadora, esta prevista a celebra-
cion dunhas xornadas tecnicas onde se abordara a realidade das algas desde o ambito da investigacion, do sector extractivo, da industria transformadora. No marco destas xornadas contaremos con ponentes da Universidade da Coruna, representantes de empresas que elaboran algas para a industria alimentar e cosmetica. Por ultimo, o proxecto ten desenado unha campana de promocion e difusion a traves dos medios de comunicacion e das redes sociais coa que se pretende difundir as diferentes propostas e actuacions desenvolvidas. Para este fin, o proxecto contara cunha marca identificadora “Oucas. Algas de Baiona�. Esta marca permitira transformar e comunicar a idea de Baiona como un lugar referente no mundo das algas, proporcionando unha grande personalidade ao proxecto. Unha vez finalizado o proxecto: “Oucas de Baiona. Os recursos propios como factor de desenvolvemento�, esperase conseguir que as algas deixen de ser un recurso non explotado e valorado e se tena ini ciado o camino para as convertir nun importante motor dinamizador para o concello e os seus habitantes. O mundo das algas en cifras A costa galega e unha das maiores hortas submarinas de Europa. Existen mais de 600 especies de algas nas nosas costas, ainda que non todas son explotables dende o punto de vista economico. A recoleccion de algas por parte de empresas e confrarias en Galicia non chega a 500 toneladas, nunha industria que procesa ap rox i m a d a m e n t e unhas 6000 ao ano. E dicir, Galicia debe importar o 90% das algas que necesita. No ano 1995, soamente existia en Galicia unha confraria que explotara este recurso, mentres que no ano 2010, 18 confrarias tinan plans de explotacion autorizados pola Xunta de Galicia para a extraccion do mesmo. A estes datos, haberia que sumar, ademais, as 5 empresas galegas que tamen estan autorizadas para a extraccion de algas. Os usos das algas son tamen moi diversos, utilizanse na industria alimentaria, cosmetica, farmaceutica, en agricultura, en ganderia, etc. Estas serven dende alimento para humanos ata pensos para animais; empreganse como espesantes, fertilizantes, ficoloides, e gomas industriais; estan presentes en produtos de talasoterapia, condimentos, gominolas, desodorizantes, conservantes, tintas, insecticidas... Sen embargo, malia atoparse en todas estas gamas de produtos de uso diario, as algas, normalmente, pasan desapercibidas para a poboacion, existindo un gran desconecemento dos seus usos, asi como, da sua contribucion a vida diaria das persoas.
Trespes Soc. Coop. Galega. Persoa contacto: Alberte Roman tfn: 986 110045/ 693633550 email:info@trespes.com
37
Recetas vegetarianas Por Gloria Pérez
ENSALADA CALIENTE DE LENTEJAS Y ARROZ BLANCO Ingredientes: dos partes de lentejas y una de arroz blanco, un tomate cortado en cubos, calabacín cortado en cuadraditos, 1 zanahoria bien picada, unas ramas de perejil fresco, una pizca de sal, 1-2 cucharadas soperas de aceite de oliva virgen extra. Elaboración: Cocer las lentejas y el arroz solos, con un poco de sal y por separado. Reservar. Aparte se pican las verduras y se cuecen al vapor durante unos minutos. No deben quedar en ningún caso muy blandas. El punto justo de cocción que las hace más agradables y más digestivas, pero algo crudas aún. Cuando estén listas se escurren y se juntan con las lentejas y el arroz en una ensaladera añadiendo una o dos cucharadas soperas de aceite de oliva virgen extra. Se espolvorean con perejil fresco picado. Se toma una ensalada caliente. ESTOFADO MIXTO Ingredientes: unas tiras de pimiento rojo, 1 tomate grande, media o un cuarto de berenjena, una rama de apio, medio o un cuarto de calabacín pequeño, una o dos raciones de garbanzos, 1 diente de ajo picado, 1 ramillete de perejil, agua, 1-2 cucharadas de aceite de oliva virgen. Elaboración: cocer los garbanzos solos, con una pizca de sal y laurel. Incluso algo de cominos. Aparte en una cacerola ponemos el aceite y pochamos el ajo y el apio picados finamente. Una vez pochados agregamos el pimiento, los garbanzos, el tomate, la berenjena y el calabacín cortados en cuartos. Hay que remover todo el tiempo. También añadimos un poco de agua y ponemos a punto de sal. Se deja reducir al mínimo. Por último añadimos el perejil picado. MENESTRA Ingredientes: judías verdes o brécol o espinacas o acelgas o verduras variadas + una ración de pasta italiana integral (macarrones, plumas, lacitos…)+ 1-2 cucharadas de aceite de oliva virgen extra, 1 diente de ajo, 1 tomate grande, maduro, laurel y tomillo; un huevo cocido.
Elaboración: sofreír ligeramente en una o dos cucharadas de aceite el ajo picado y los tomates pelados y cortados en trocitos menudos. Añadir laurel y tomillo. Cubrir con un poco de agua, añadir una pizca de sal y dejar cocer la verdura escogida hasta que esté tierna. Aparte cocer la pasta con muy poca sal o sin sal.. Cuando la menestra esté lista añadir la pasta escurrida y rehogar unos instantes a fuego suave. Añadir huevo duro cortado en rodajitas o desmenuzado. PASTA INTEGRAL CON SALTEADO DE VERDURAS Ingredientes: una ración de espagueti integral, una zanahoria cortada en tiras, calabacín cortado en cuartos pequeños, berenjena cortada en cuartos pequeños y tomate maduro pelado, 1-2 cucharadas de aceite de oliva virgen, laurel y orégano. Nota: puedes poner otras verduras si apetece. Elaboración: poner el aceite en una sartén y sofreír un poco el tomate con una hoja de laurel y orégano al gusto. A continuación añade la zanahoria, la berenjena y el calabacín. Se aliña con una pizca de sal y se saltea todo junto. Aparte, cocer la pasta en agua con sal. Se escurre, se pone en un plato llano y se le añade por enzima el salteado de verduras. TORTILLA LIGERA Ingredientes: espinacas, brécol o acelgas o setas, 2 huevos, una pizca de sal. Elaboración: cocer la verdura al vapor y reservar. Si empleas setas: saltear con un poquito de aceite y añadir a los huevos en lugar de la verdura.
38
Batir los huevos y sazonar. A continuación se le vierte la verdura o las setas. Mezclar bien. Proceder como una tortilla corriente. HAMBURGUESAS 1 taza de leguminosas bien cocidas (lentejas, soja o garbanzos), 1 cebolla picada fina, 1 diente de ajo picado fino, ½ zanahoria rallada fina, perejil picado fino, 1 cucharadita de comino en polvo, harina blanca, aceite de oliva, salsa de soja, 2 raciones. 1 - Saltear la cebolla y el ajo con unas gotas de aceite de oliva y una pizca de sal marina durante 2-3 minutos. 2 - Machacar bien las leguminosas cocidas. Añadir la cebolla el ajo, la zanahoria el perejil y el comino. Mezclarlo bien todo hasta obtener una consistencia compacta. Si todavía fuera algo blanda, añadir un poco de harina. 3 - Dar forma a las hamburguesas con una pequeña cantidad de masa, según el tamaño deseado. Rebozar con harina blanca. 4 - Calentar el aceite y freír cada hamburguesa, por ambos lados, hasta que adquieran un color marrón claro y estén crujientes. 5 - Secar sobre papel absorbente el exceso de aceite y servir caliente.
Añadir a esta pasta untuosa las nueces desmenuzadas (no mucho) y untar las rebanadas de pan. Baguette de salchichas de tofu: 1 baguette, 2 salchichas de tofu, tomate maduro para untar el pan, 2 cucharaditas de aceite de oliva virgen. Untar la baguette con tomate bien maduro y aliñar con las cucharaditas de aceite. Cortar las salchichas en rodajitas muy finas y pasarlas por la sartén con una gota de aceite hasta dorarlas ligeramente. Dejar enfriar e introducirlas en el pan.
BOCADILLOS Sándwich de nueces, berro (o canónigo) y queso: 3-6 rebanadas de pan de molde integral con corteza, 3 nueces picadas gruesas por sándwich, canónigo o berros al gusto, 100 g de queso desnatado. Batir, con la batidora de mano, la ensalada y el queso, pero sin triturar demasiado.
39
Reloxo de area
MODA DO PRINCIPIO DO SÉCULO XX Polo xeral traducimos como moda o conxunto de tendencias materializadas en prendas y accesorios que determinadas casas de confección lanzan al mercado cada temporada e todo aquel que non queira permanecer aillado socialmente debe adoptar en certa medida na sua indumentaria. A principios do século XX, mais concretamente o primeiro cuarto, sucede un cambio no estilo de vida da sociedade, que busca o prác-
tio e se empeza a cuestionar as normas sociais dunha época anterior. O Século comenza comenza coa muller desligándose das curvas desfacendose do corset e volvendo as formas que non marcan curvas, atrevendose a vestir faldas que deixaban ver os tobillos. Nestas dúas fotos obsérvase a diferencia, así na foto 1 prima unha época de normas sociais moi ancladas no pasado, mentras que na foto 2 veses un estilo na procura de novas fronteiras na moda. Foto e texto: Antonio Avión Garrido
40
41
Trofeo Hotel Silgar
El barco del Club de Yates de Bayona patroneado por Nacho Campos Campeón Gallego de Cruceros de 2012
con bandera India. Vencieron en esta primera manga el Alicia en ORC 1; el Machichaco en ORC 2; el Andarivel en ORC 3 y el Argos en ORC 4. La segunda fue algo más larga, con aplazamiento en el agua por en medio, esperando a los barcos más rezagados de la primera manga. En esta ocasión fue el Siradella el vencedor del bastón en ORC 1; Codaste se impuso en ORC 2; Andarivel repitió en ORC 3; lo mismo que el Argos en ORC 4. Tras las cuatro pruebas disputadas durante las tres jornadas del Trofeo Hotel Carlos I Silgar, dos costeras y dos barlovento-sotavento, los vencedores por Grupo fueron, en ORC 1 el Alicia, de Luís de la Peña, del Real Club Náutico de Sanxenxo, con 6 puntos. Segundo en esta División fue el Siradella, de Francisco Gude, del Club Náutico de Portosín, con 9 puntos. Y tercero el Ambiotec, de José Manuel Gil, del Club Náutico Deportivo de Barraña, con 16 puntos. En ORC 2 venció el Codaste, de Nacho Campos, ganador de la General Absoluta y, por lo tanto, del Campeonato Gallego de Cruceros. El Barco del Club de Yates de Bayona se llevó el Trofeo Hotel Carlos I Silgar con 5 puntos. Con 6 más se ubicaba el Machichaco II, de José Antonio El Codaste, velero tutelado por el Monte Real Club de Yates de Bayona, con Nacho Campos como patrón, Roberto Fontán en la misión de armador y Laureano Wizner en la de asesor, se ha alzado esta tarde del domingo día 12, con el título gallego de cruceros ORC 2012, una cita deportiva que ha acogido el Real Club Náutico de Sanxenxo en el marco del 13º Trofeo Hotel Carlos I Silgar, y que ha contado con el apoyo de la Xunta de Galicia, a través de la Secretaría Xeral para o Deporte, la Diputación de Pontevedra, el Concello de Sanxenxo, la Federación Gallega de Vela y Nauta Sanxenxo. La última jornada comenzaba con el aplazamiento en tierra de toda la flota. El viento reinante en la Ría de Pontevedra no se prestaba a colaborar en el desarrollo del último día de la regata sanxenxina, con el Comité pendiente del semblante en el horizonte que diese muestras de algún perfil esperanzador para ordenar la salida de los barcos a la mar. Tras un tiempo de espera Eolo comenzó a llegar de manera tímida, con la misma procedencia que en días anteriores, un 235, es decir, suroeste que portaba 6 nudos, los justos para que, una vez entablado, se pudiese trazar un primer bastón o barlovento-sotavento. El PRO (Oficial Principal) eligió un recorrido de 5,39 millas, con 2 ceñidas y dos popas. Al igual que en la prueba costera de ayer sábado hubo que repetir la salida hasta tres veces, la última Quintero, del Club Marítimo San Amaro, y con 13 puntos el Oral Group, de Pedro Pazos, de Portosín. En ORC 3 fue Andarivel el brillante vencedor, tras mantenerse invicto las tres jornadas en esta Clase. El barco de Ricardo Valdés, del Liceo Casino de Vilagarcía, se llevó el primer lugar del cajón con 4 puntos. La segunda plaza fue para Accastillage&Diffussion, de Jaime Barreiro, del Real Club Náutico de Sanxenxo, con 9 puntos. Y tercero el Punta Lagoa, de Alberto Iglesias, del Club Náutico Punta Lagoa, con 14 puntos. Por último, en los ORC 4 el protagonista fue el Argos, de Santiago Vecino, del Club Náutico de Rianxo, con 6,5 puntos. Segundo fue el Troscado, de Natalia Velázquez, del Real Club de Mar de Aguete, con 14 puntos. Y tercero el Santiago Roma Rías Baixas, de Iñaki Carbajo, del Club Náutico de Beluso, con 15,5 puntos. La entrega de premios se celebró a las siete de la tarde con la presencia de la Concelleira de Deportes del Concello de Baiona, Isabel González; el Adjunto a la Dirección del Hotel Carlos I Silgar, Leonardo López; el Comodoro del Real Club Náutico de Sanxenxo, Joaquín Ariza; el Presidente de la Federación Gallega de Vela, José Ángel Rodríguez; y el Vicecomodoro del Náutico de Sanxenxo, Luís de la Peña.
42
Palos de la Frontera Firma un convenio de actividades culturales, educativas y ambientales con Cepsa
El Muelle de las Carabelas acogió la segunda de las Jornadas Gastronómicas que se van a organizar en este espacio rabideño durante este mes y que se realizan gracias al convenio de colaboración suscrito por la Diputación Provincial con CEPSA. Estas Jornadas se desarrollarán de 18.30 a 21.00 horas y en ellas se ofrecerá la degustación de productos onubenses en colaboración con las distintas Denominaciones de Origen y Productores de la provincia de Huelva. Además, coincidiendo con esta iniciativa, habrá Jornada de Puertas Abiertas en el Muelle, de forma que todos aquellos interesados podrán visitar de forma gratuita el espacio y conocer y disfrutar la excelente gastronomía de la provincia. Estas Jornadas, incluidas en la programación especial preparada en el Muelle este verano, se repetirán los días 18 y 25 de agosto, con el mismo horario y también esas tardes se podrá entrar de forma gratuita al Muelle. El objetivo de estas jornadas es promocionar la amplia oferta gastronómica de Huelva, de forma que quiénes visiten la provincia puedan conocer también los productos gastronómicos de alta calidad con la que cuenta el territorio onubense. Para ello, se contará con las colaboraciones de las Denominaciones de Origen de Jamón de Huelva y Vinos y Vinagres del Condado de Huelva, así como industrias conserveras y otros productores de la provincia. Junto a las jornadas gastronómicas, los asistentes también podrán disfrutar mañana sábado de unos Talleres Prácticos, concretamente de marroquinería, pintura facial, pulseras de hilo y móviles, con los que el público, sobre todo el infantil, podrá realizar estas interesantes actividades y llevarse un bonito recuerdo fabricado por ellos mismos. Esta actividad se realizará de 11.00 a 13.00 y de 19.00 a 21.00 horas. RUTA COLOMBINA DE WASHINGTON IRVING Por otro lado, el se podrá en marcha la I Ruta Colombina de Washington Irving, una iniciativa con la que se pretende rememorar el viaje que en agosto de 1828 llevó a este escritor norteamericano a realizar la primera visita a los Lugares Colombinos. La Ruta, que correrá a cargo de la empresa Platalea, contempla un recorrido a pie desde Moguer hasta
el Muelle de las Carabelas, recorriendo los puntos por los que pasó el escritor. El horario de inicio previsto es a las 18.00 horas y el teléfono para reservar es el 959 26 07 08. El punto de encuentro para los que vayan a participar será el Muelle de las Carabelas. Desde allí, se les llevará hasta Moguer, desde donde se iniciará la ruta a pie, con la que se recorrerán 15 kilómetros y que terminará de nuevo en el Muelle. Esta iniciativa se enmarca dentro de la colaboración del Área de Dinamización y Cooperación Sociocultural para la organización de distintas actividades en este enclave rabideño durante el mes de agosto. Además, tanto las jornadas gastronómicas como esta ruta se suman a otras iniciativas programadas en el Muelle durante todo el verano con el objetivo de potenciar el atractivo turístico de este espacio. Así, por ejemplo, hay otras propuestas, como por ejemplo, la visita al muelle en horario nocturno, denominada ‘Las estrellas de Colón. Una noche diferente’, actividad que se desarrolla todos los miércoles desde el 18 de julio y hasta el 29 de agosto. Continuando con las actividades nocturnas, durante el mes de agosto también se ha organizado un Mercadillo artesano y sesiones de música y baile, a cargo de la Plataforma Onubense de Cultura Contemporánea (PLOCC). Estas actividades se celebran en la Plaza Medieval del recinto todos los jueves del mes de agosto, es decir, desde el día 2 al 30 incluidos, con clases de bailes desde Salsa a Flamenco o Street Dance, seguidos de conciertos en directo y cerrando la noche con un DJ profesional que animará al público asistente. Otra de las actividades especiales que se han programado es ‘Descubre La Rábida desde el aire’, que consiste en un globo aerostático cautivo -es decir, que sólo ascenderá y descenderá sobre el mismo punto-que se ubica a las puertas del Muelle para que los visitantes que lo deseen (siempre en función de la capacidad del globo) puedan descubrir, a 35 metros de altura, ascendiendo por encima de las Carabelas, una magnífica panorámica de la desde el aire. Esta iniciativa se realizará de nuevo el 17 de agosto. Rábida Vicente Montejano
43
Petos de ánimas
Os petos de ánimas atópanse en camiños e encrucilladas de toda Galicia, e son unha das manifestacións materiais do culto ós mortos, da devoción polas ánimas. Galicia é un pobo profundamente relixioso, sentimento herdado dos seus antepasados e afincado en tradicións de santos repartidos por toda a nosa terra. É xeral a crenza en milagres, pequenos e grandes, e para todo se pide o favor do Ceo. O significado dos petos de ánimas A crenza da continuidade da alma despois da morte e da existencia dun paso intermedio para chegar ó ceo, onde se redimen os pecados e faltas cometidas en vida, está moi arraigado na mentalidade popular galega. Dentro das construccións populares, os petos de ánimas son os que evidencian a importancia do purgatorio . A finalidade destes elementos populares é que os vivos poidan ofrecer esmolas para a salvación das almas en pena que non 44
Atópanse en camiños e encrucilladas de toda Galicia
encontran descanso no purgatorio, e así alcancen a felicidade no ceo. Unha vez liberadas, intercederán por quen fixo a ofrenda. Por tanto, trátase de procurar a salvación dos mortos pero tamén de asegurarse a propia. Moitos deles foron construídos pola devoción dun fregués ou polos veciños dun lugar. Son moi curiosas as advertencias que se fan no seu nome. Por exemplo, no de Famelga de Cotobade lese textualmente: "Un alma tienes y no más, si la pierdes que harás...". Tamén se invita a recordar os nosos antepasados: "Ave María Purísima. Acordaos de las ánimas de vuestros padres o abuelos o tíos o parientes o amigos". E, noutra parte do oratorio, apréciase esta inscrición: "Rogad por nos - Señor y socorrednos con vuestros sufragios que nos pidiremos por vos". A súa orixe As almas do purgatorio son a meirande devoción galega despois de Cristo e da Nai; e, anque o culto teña a súa rai-
game no cerne mesmo do espírito galego, as mostras que se conservan son serodias. A idea do purgatorio, aumentada e revitalizada a partir do Concilio de Trento (século XVI), fixo que se desenvolvese a práctica da construcción destes monumentos populares cunha determinada iconografía. Pero segundo parece, en Galicia é no século XVIII cando se fan a maior parte destes monumentos dedicados ás ánimas; e os máis antigos conservados corresponden ó século XVII. Localización e dimensión As encrucilladas aínda inspiran temor ós naturais do país, e a súa causa está en que pervive nas crenzas actuais consideralas como lugar que fora destinado ó enterramento, especialmente dos apartados da comunidade cristiá, de aí a crenza de que polas mesmas vaguen durante a noite as almas dos condenados. Tanto a súa dimensión como iconografía son variadas, polo que é difícil establecer unha morfoloxía xeral, aínda que si se pode indicar que o corpo central do peto está composto por unha cavidade na que normalmente se representa ás ánimas no purgatorio, en relevo, pintura…, e un peto ou hucha para botar as esmolas. Estes elementos veñen a maioría das veces acompañados doutros secundarios: cornixas, pilastras, portiña de ferro Tamén é habitual que ó pasar por diante do peto, se rece unha oración polas benditas ánimas para que poidan saír do purgatorio. Tamén se lles agradece algún favor feito, porque acostuman a axudar ós vivos; pídeselles axuda para solucionar algún problema, e colócanselles flores no seu recordo, pois hai que telas sempre presentes. As ánimas, sobre todo, ténselles respecto e non se poden esquecer nunca. www.galiciaespallada.com Mónica Beatriz Suárez Groba 45
BARBEIROS
A barbería era un do slugares máis visitados polos homes do lugar. Antigamente o afeitado non se facía nas casas, unh aou duas veces por semana os veciños achegábanse a barbería ou o mesmo barbeiro-perruqueiro desprazábase polas parrqouias para atender os clientes. A barberia cando se instalou de forma permanente nun lugar convertiuse tamén nun espazo para falar e atoparse cos veciños, coma o foron as tabernas ou as fraguas. Aslí os veciños aproveitaban o tempo conversando co mestre barceiro das últimas novas, o feito resultaba interesante; era unha forma de coñercer o que ía acontecendo. Na Idade Media os barbeiros foron coñecidos coma cirurxiáns barbeiros ou sacamoas, Tiñán un mancebo aprendiz ao seu servizo, que pouco a pouco ía aprendendo os segredos do oficio, e daquela este amenizaba a xornada tocando a guitarra. Tamén había barbeiros ambulantes que ían de feira en feira saneando cabezas, cortando pelos, eliminando lendias ou piollos dalgunha que outra cabeza. Afeitaban o aire libre, na vía pública preto 46
Vaite, vaite barceiro tolo, miña nai non te quere, nin eu tampouco
dunha fonte. Durante séculos foron exercendo a ambulancia levando o oficio dun lugar a outro. As facetas da profesión eran múltiples e moi curiosas. Noutros tempos permitíaselles exercer de médicos menores, inxectaban, curaban feridas, forúnculos ou xuanetes, poñían sanguesugas, vendaxes ou limpaban dentes. Tamén facían sangrías pois pensábase que sacando o sangue cando atacaba un mal, eliminaban a enfemidade. Co tempo aqueles barbeiros.sacamoas, deixarán as súas tarefas aos especialistas en ciruxía médica, pasando entón a dedicarse únicamente á desinfección, aseo persoal e con moita mestría a lavar e cortar. Máis tarde especialízanse en rasurar e asear para o que utilizan coñecidos enseres coma tsoiras, navallas, pedra de afiar, coiro e xabrón. O xabrón antigamente era feito de maneira artesanal ou mercado nas tabernas que o vendían por barra. Os barbeiros facían variados cortes de pelo, así un podía cortarse ao estilo francés, alemán, español ou americano.
Os lameses visitaban a barbería a miúdo. O pelo levábase moi curto. hixiene marcaba daquela a moda e recortaba cabezas, barbas, patillas e bigodes. O costume de afeitarse na casa virán máis tarde, cando o americano chamado King Camp Gillete inventou a popular gillette, unha verdadeira revolución na hixiene masculina. Ésta era mais cómoda e limpa e ademáis non precisaba ser afíada nin requería tantos coidados como a nvalla. Hoxe van desaparecendo este tipo de estabelecementos coas súas particulares escenografías, para ser substituídos por outros modernos que se ocupan sobre todo da estética e de ir á moda. Na Lama aínda lembran algúns barbeiros desaparecidos coma Sebastián alculmado O Colón el veu de Castilla, e casou con dona Fidela da parroquia de Lourido, veciño municipio de Cotobade. Ela de oficio mestra puxo escola en Antas. Mentres Sebastián traballa coma berbeiro e fotógrafo. Primeiro vivirán en Antas e máis tarde trasládanse a Lama. Contan que na barbería expoñía as fotografías que facía aos veciños. Ela de carácter risoño e dín que cun aire adolescente, tocaba un vello piano que tiña na casa. Eran unha parella ben querdia no pobo, entre sorrisos cóntanos que cando se enfadaban podían estar sen falarse entre eles durante varios días. Se ían a algún lugar camiñaban xuntos cada un por un rego da estrada, sen decirse nin palabra, e para comunicarse mentres duraba o enfado facíano por escrito. Emma Muiños dinos que non tiñan fillos e dona
Fidela sempre lle dicía “un matrimonio sen fillos e como un xardín se flores”. Manuel Sánchez da Gateira, Covelo, trabalo como perruqueiro na Lama a finais da década dos 50, máis tarde trsládase a Vigo onde abrirá barbería-perruquería. O seu fillo José Sánchez Barreiro aprendeu o oficio e actualmente é prpietario da perruquería “Sánchez” en Pontecaldelas. Visitamos a outro barbeiro, Mariano Freixeiro quen puxo hai anos barbería na Lama. Empezou a traballar aos 13 anos en Pontevedra de aprendiz de barbeiro. Lembra que “alo polo ano 1955 en Pontevedra un podía abonarse por 30 pesetas ao mes a cmabio dun servizo mensual. Nesta incluíase un corte de pelo, un arranxo de pescozo cada 15 días e dous afeitados á semana. No ano 1956 por corte de pelo e afeitado cobrabase 4 pesetas”, Ás veces ía exercer o oficio a casa dalgún enfermo polo que o servizo convertíase en ambulantes. Serafín, José Sánchez de Cambeses tiña a barbería na praza da Lama e exerceu a ambulanci adurante anos. Os veciños dín que tamén había algún cirurxián barbeiro ou barbeiro-canteiro chamado Ramiro Muiños. Na Grifa Lino Oubiña Doval alternaba o oficio de zapateiro co barbeiro.
Artigo do libro “Reencontro con esquecidos oficios europeos” dirixido por CRISTINA VILLAVER RUIBAL Foto:
47