CONTENIDOS
EDITA - Masque2 REDACCIÓN - ADMINISTRACIÓN PUBLICIDAD Río Umia 22-7º C - A Caeira POIO (Pontevedra) CONTACTAR 687 330 069 bahiasur@mundo-r.com DISEÑO MAQUETACIÓN Carmen Carreiro REDACCIÓN Basilio Aberastain COLABORACIÓN Vicente Montejano Pedro Villamarín Lola Diz González FOTOS PAG.24/25 María Muiño IMPRIME Gráficas Anduriña
PAG4/5/.:Susana Seivane PAG/6/7.:João Afonso PAG8/9.:Outoarte 2010 PAG10/11/12.:Primer Plano PAG16/16/18.:Pasarela Cibeles PAG20/21.:Tesouros Privados PAG22.:Axenda PAG23.:Libros PAG26.:Ingrid y David PAG27.:Son de Lúas PAG28/29/30.:Ribadumia PAG31:Ana Mesía PAG32/33.:Pedro Villamarín PAG34.:Tertulias Iem PAG35.:Concello Gondomar PAG36/37.:Salud PAG38.:Reloj de arena PAG39.:Mr. Kilombo PAG40/41.:Achego PAG42/43.:Aceba PAG44/45.:Deputación Pontevedra PAG46/47.: Concello Nigrán
DEPÓSITO LEGAL VG - 813 - 2007
3
Susana Seivane
Susana Seivane, pertence a unha das familias mais prestixiosas dentro do mundo dos gaiteros e artesans de gaitas en Galicia. A música estivo sempre no entorno de Susana Seivane e poido sentila e vivida dende moi cativa da man do seu pai, Alvaro Seivane, e de mestres como Ricardo Portela, Moxenas ou o seu propio avó, Xosé Manuel Seivane, por iso toca dende o tres anos, acadando o respeto e admiración do mundo da gaita. Susana Seivane achegou a música tradicional o seu propio estilo e creatividade.
4
Como se consigue ser gaiteira de éxito nun entorno tradicionalmente masculino e ter ademais o respeto dos grandes gaiteiros de este país? Pois a verdade é que foi algo moi natural en mín. Dende moi pequena, ós tres anos, comecei a tocar a gaita, o certo é que nunca antes se soubera de alguén que comezara a unha edade tan temprana, pero tamén é verdade que eu dende pequena estou moi acostumada a ver a mulleres enriba do esceario, polo tanto por eso eu o vía como algo natural e algo que tamén eu levaba no sangue. Meu avó contábame que cando el era mozo había mulleres que tocaban a gaita pero nunha sociedade máis machista que a de hoxe, se xa estaba mal visto polas clases sociais máis altas, que un home tocara a gaita, podémonos imaxinar cómo podía ser no caso de ser muller. A música ten estado presente dende sempre na sua vida, pero cando a asume profesionalmente? Profesionalmente foi máis ou menos no ano 97, cando fixen un concerto de artista invitada dos que considero os meus padriños musicais, Milladoiro. A raíz dese concerto, eles, e sobre todo o que sería o meu productor musical, Rodrigo Romaní, comezaron a animarme, xunto coa miña familia para que dera o gran paso que supuña para mín, de sacar un disco ó mercado como gaiteira solista, formar unha banda, facer concertos, etc. Eu díxenlle a Rodrigo que se el era o productor musical, que eu me animaba e así foi como no 98 nos puxemos a traballar no primeiro disco, que no 99 víu a luz. En que momento da sua carreira se atopa , que retos acadou e cales ten en perspectiva? Todo aconteceu con bastante sorte e moi rápido. No 99 sae o meu primeiro disco “Susana Seivane”, e cedo chegaron os concertos e as xiras internacionais. Así que pronto me dei conta que o reto de sacar disco, que lle gustara a xente, e que fixeramos moitos concertos, estaba cumprindose. Cada ano temos proxectos novos, que a verdade é que me sínto privilexiada porque todos van saíndo adiante e o meu sono de pequena, o de adicarme á miña gran paixón véxoo cumprido. Ademáis da gaita que outros instrumentos toca? Cando cumprín os 8 anos, aínda vivindo en Barcelona, porque nacín alí, entrei no conservatorio de música da cidade condal. Alí estudiei piano e solfexo. Hoxe en día, ademáis do piano e a gaita, tamén toco todas as percusións tradicionais, percusións latinas, o acordeón diatónico e doulle tamén algo á batería. Na actualidade a gaita fusionase perfecamente con variedade de instrumentos musicais impensabel fai anos, pódese dicer que acadou o recoñecemento que este instrumento merecía? Si, creo que si, e en parte, é gracias á grande laboura que fixo a miña familia no eido do estudo da gaita. Tras moitos anos de estudo, inventos, etc. hoxe en día os gaiteiros podémonos expresar xenial coa gaita, e este instrumento, dado o nivel de afinación que ten acadado, pode compartir esceario con outros insturmentos. Ten boa saude a música galega? Si, creo que moi boa saúde. Nos anos 90 vivimos un gran boom
da música folk e eso servíu para que se diversificara fora das nosas fronteiras. Este boom foi musical, pero sobre todo discográfico, posto que as compañías discográficas comezaron a interesarse polo gran filón que había en Galicia de gaiteiros, cantantes, pandereteiras, e músicos e xeral. Actualmente estamos nun periodo de calma musicalmente falando, pero o certo é que musicalmente estamos nun período moi fructífero no que cada día saen grupos e máis grupos con propostas novas, frescas e boísimas. Fálenos do contido de esa homenaxe aos Beatles na que vostede parcipa xunto a outros músicos galegos e a mesma Yoki Ono. Nese proxecto hai algún grupo galego e bastantes estatais, como Miguel Ríos, Guaraná, etc. É un proxecto no que está na dirección o músico coruñés Chema Ríos, comentoumo hai xa bastante tempo e propúxome de participar. Pareceume algo moi interesante ademais de novo para mín. Trátase de versionar ós Beatles como cada músico o sínta. Nos versionamos tema “Norwegian wood” e a verdade é que estou moi orgullosa de como quedou o tema. Ó final, para darlle o noso toque persoal e do noso país, metímoslle un vals tradicional para pechar o tema. Cando grabamos o tema, ensináronllo o Yoki Ono, e dixéronme que lle gustara moitísimo. O disco vai saír este Nadal, creo que será un regalo perfecto. Todo o que se recaude con el, irá para Médicos sen fronteiras. Dentro duns meses vaise facer un concerto multitudinario con todos os participantes do disco, aínda non se sabe en que lugar do estado español será, nin o día exacto tampouco. Son posibles aquí os concertos ao estilo anglosaxon, con múltiples grupos e disciplinas musicais? Existe boa sintonía entre os distintos músicos galegos? Aquí hai moitos festivais como Ortigueira, Pardiñas, etc. que a súa máxima é esa. O peor é que non temos un circuito igual no inverno. Eu creo que sí hai bastante boa sintonia entre os músicos galegos, pero bueno, sempre hai o que che ve como unha competencia e quere afastarse un pouco. Ten algún novo disco en marcha? Pois de momento, non. Aínda estamos presentando o último que saquei o mercado, que foi o ano pasado. Chámase “Os soños que volven”. Os soños que eu quería que volveran, son melodías que foron representativas para mín dende que comecei a tocar a gaita ata hoxe en día, pero dándolle as miñas cores e cuns arranxos moi innovadores. Tiven colaboracións de luxo coma Anxo Pintos, Rodrigo Romaní, Harry Price, Pedro Lamas, José Rodríguez, Ricardo Formoso, estes tres últimos na sección de metais. Cal é seu calendario artístico para os próximos meses? Agora estamos adicándonos a presentar o disco polo estado español. As próximas citas que temos son o día 22 de outubro no teatro Arbole en Zaragoza, o día 4 de novembro na Sala Clamores en Madrid e o día 6 de novembro na Sala La Vaca en Ponferrada. Tamén estamos traballando nun proxecto de facer unha xira sudamericana en inverno. Carmen Carreiro
5
João Afonso Nacido en Moçambique, João Afonso ten sido un dos principais cantautores Portugueses da actualidade. Entre 1987 e 1995, participou, acompañado por seu irman António Afonso e polo músico Sérgio Mestre, en inúmerais homenaxes a Zeca Afonso, na secuencia do vasto movimento de evocación da obra deste grande da música portuguesa. Co seu primeiro álbum MISSANGAS, producido por Júlio Pereira, foille atribuído o título de Melhor Voz Masculina Nacional (Prémio Blitz, 1998) e unha nomeazon para o Prémio José Afonso. En 2002, o cantor edita, ZANZIBAR en en 2006 edita OUTRA VIDA. Actualmente traballa nun disco con sonoridades africanas, unha volta as orixes mozabiqueñas.
6
Ter nacido en Mozambique influe na sua música aportando ritmos lusófonos? Eu penso que as músicas nas que eu invento son temas que teñen un híbrido africano, non chega a ser música africana, non chega a ser música portuguesa, teñen a influencia das músicas que eu escoitaba de neno, eran músicas de guitarras feitas de latas, son músicas redondas, precisamente o meu próximo disco no que xa estou traballando vai ter cancións miñas sobre poemas de escritores africanas polo tanto vai ser dun xeito para min de regresar a Africa. Vostede naceu e medrou en Monzabique? Eu estiven alí ata os doce anos así que teño esas vivencias, pero tamén penso que hai unha parte musical do meu tío José Afonso que ten sonoridades africanas “Alé alé” “Vamos a pagar”, despois tamén por suposto a música brasileira que eu escoitaba, todo iso vai fancendo aportacións. A música portuguesa ten moitas aportacións brasileiras e africanas, Cabo Verde, Mozambique.. Sen dúbida, eu penso que o José Afonso, foi un pioneiro, xunto con Peter Gabriel, que facía ese tipo de fusións. Como xurde a idea para este espectáculo que acaba de presentar en Vigo, no que reinterpreta a José Afonso? Eu sempre teño no meu repertorio cancións do meu tío, porque están en min dende neno, e entón reivento as cancións, e xunto cos meus irmáns, e ista e unha idea que xurdiu de meu irmán o máis vello, que fixo conmigo un guión de historias de cansións que van acompañando cronolóxicamente, pero tamén ten unha historia por detrás, facendo unha lectura de diferentes cancións que foron esquecidas pola prioridade que tomaron outras cancións máis emblemáticas, pero a sua obra é moi variada e riquísima, no aspecto musical e poético, entón foi un proxecto que trata de recuperación de toda isa obra menos coñecida. Para vostede que siñifica a herdanza de ser sobriño de José Afonso? Eu teño unha cariño inmenso, tiven a sorte de vivir con él, así que as cancións teñen historias, teñen vivencias, teño as lembranzas da festa que era cando chegaba un disco novo, en Mozambique e despois máis tarde en Portugal, e toda unha serie de sentimentos, do seu xeito intimista de cantar da súa maneira máxica de interpretar...porque José Afonso, era compositor, era intérprete...Pero sin fuxir da pregunta, síntome honrado, sei que ser o seu sobriño abriume portas e o mesmo tempo dame pulos para continuar, porque as cousas non están nada ben para a edición discográfica, as cousas están a ser moi dificiles en Portugal e penso que aquí é igual. Resultou nalgún momento un incoveniente para que vostede se sentira realizado como compositor, como cantante? Non nego que houbo situacións menos cómodas, situacións nas que había unha certa confusión e tamén tentativas de aproveitar a súa figura política a través de mín e tiven que rexeitar, bater co pé, decindo que a través de min non se ía
a utilizar a imaxen do meu tío. Afortunadamente penso que hoxe en día estaselle a dar un valor máis transversal a súa obra, porque por suposto había unha implicación política, pero tamén hai unha faceta de creatividade musical e poética que compre poñer en valor. Tamén hai que ter en conta o momento político que se vivía nos anos 70, con dictadura en Portugal e en España..iso fixo de él un pouco unha bandeira. Exactamente, sí era un momento concreto de moita tensión política e tamén morreu moi xoven non tivo tempo de retomar cousas. Din que en portugal hai un despertar intectual na música, que algúns pretender comparar co movimento dos anos setenta, como ve vostede o momento actual? Deixando a un lado o fado, que penso que é outra cousa, e certo que hai un movimento moi grande, con moitos grupos, aparecen bandas de rock de jazz, de música con raices portuguesas, pero non teñen a suficente proxeción, porque non se escoitan na radio, non interesa, e só escoitamos música inglesa, que ten todo o direito, pero os nosos músicos teñen que ter tamén o seu espacio. Como se sinte na Galiza? Eu teño que ser sinceiro a música portuguesa atravesa por momentos moi difíciles de supervivencia, eu mesmo teño moitas dúbidas as veces sobre a miña supervivencia como músico, e digo isto sin mágoa, que a pesar de gustarme moito o que fago eu penso que é preciso reinventar formas de recuperación, e cando estou un poco desanimado, porque eu non teño unha editora por detrás non me sinto apoiado, en momentos de istes, de falta de confianza no futuro, sinto que a Galiza é un gran soporte, síntome na casa, mesmo diría que as veces síntome na Galiza máis na casa do que en Portugal, cando veño aquí parece que recibo un soplo de aire fresco para continuar, xa que eu gosto moito da música de inventar cancións, pero penso que hai moito a facer, non so por parte dos artistas, se non tamén polas discográficas, e mesmo polo público, hai que inventar novas formas para a industria da música. Probablemente este tipo de conciertos como o de hoxe, con menos músicos, máis intimista, sexa unha boa fórmula. Sí, si, en Portugal crearonse uns certos tics, de grupos grandes nas prazas, unha música que a xente non paga, que por tanto os rapaces están a facer barullo as persoas a falar, e só se fan por un interés político de cubrir unha axenda cultural, porque iso siñifica votos para un presidente de cámara, e penso que hai que levar un cambio a todo isto por parte dos axentes artísticos, e facer cousas pequenas, mais intimistas, con proximidade coas persoas. Ten previsto máis concertos na Galiza? Non por agora non, eu estou a traballar no meu próximo disco entón haberá oportunidade de traelo a Galiza. Carmen Carreiro
7
Outonarte 2010 Muestra de arte contemporáneo en A Coruña Bajo el título Cartografías quebradas, comenzó en A Coruña Outonarte 2010, muestra de arte contemporáneo que en esta edición trazará, hasta el 7 de noviembre, un itinerario expositivo por propuestas de actualidad de catorce artistas y colectivos que trabajan con diferentes contenidos, lenguajes y soportes técnicos. La muestra, promovida por la Concejalía de Cultura del Ayuntamiento de A Coruña, cuenta con dos sedes fijas, la Sala Municipal de Exposiciones del Palexco (Palacio de Exposiciones y Congresos) y la Casa de la Cultura Salvador de Madariaga. Recorrido urbano El recorrido entre ambos espacios cuenta con intervenciones artísticas en el espacio urbano (instalaciones, performances, danza contemporánea, etc.), comenzando en el entorno del propio Palexco, pasando por los jardines de Méndez Núñez, Obelisco, Cantón Grande, hasta el arco-pasaje en la esquina entre las calles Durán Loriga y Huertas, con una gran pintura mural en la travesía de la calle Huertas. Un itinerario de ida y vuelta con todos sus quiebros, propios de la mirada de una selección de artistas representativos de la actualidad artística gallega, que vertebran esta exposición entre las revisiones de poéticas clásicas y modernas, y con una especial atención a la ciudad, al lugar, al cuerpo y el relato, como escenarios y territorios cargados de simbolismos, cruces, significados y significantes. Actividades paralelas Además, a lo largo del mes de octubre y la primera semana de noviembre, el encuentro se complementa con un extenso programa de actividades paralelas, entre las que se incluyen proyecciones, talleres, charlas, videolecturas y acciones poéticas, entre otras. Para esta edición de Outonarte 2010, los artistas participantes son Fruela Alonso, Alejandro Castro "Nano", Arturo Fuentes, Christian García Bello, Borxa Guerrero, Sofía Grandío Barrio, María Marticorena, Holga Méndez, OQO Filmes (editora y productora Audiovisual), Martín Pena, Andrés Pinal, Pisando Huevos (Rut Balbis) Compañía de Danza Contemporánea, Damián Ucieda y Mar Vicente.
8
Furela Alonso
Mar Vicente
9
Primer Plano
TAMBIÉN LA LLUVIA, ha sido seleccionada por la Academia de Cine para representar a ESPAÑA en la próxima edición de los Óscar, en la categoría de MEJOR PELÍCULA EN LENGUA NO INGLESA. La película, dirigida por Iciar Bollain, ha sido producida por Juan Gordon de MORENA FILMS y escrita por Paul Laverty (guionista habitual de Ken Loach). Está protagonizada por Luís Tosar, Gael García Bernal y Karra Elejalde. En el reparto figuran también actores como Carlos Santos, Raúl Arévalo o Juan Carlos Aduviri. El film cuenta con el apoyo y la financiación de entidades como TVE, Canal Plus, AXN, ICAA y el fondo de coproducción europea Eurimages. Será distribuida por ALTA CLASSICS. BIUTIFUL. La Academia Mexicana de Artes y Ciencias Cinematográficas ha elegido la película de Alejandro González Iñárritu para representar a México y luchar por una de las cinco candidaturas a la mejor película de habla no inglesa en la próxima edición de los Oscar. Biutiful fue presentada en la pasada edición del Festival de Cine de Cannes y por su papel de Uxbal, Javier Bardem obtuvo el premio a la mejor interpretación masculina. Biutiful es la historia de un hombre en caída libre. En viaje a la redención, la oscuridad ilumina su camino. Conectado al otro mundo, Uxbal es un héroe trágico y padre de dos niños que, al sentir el peligro de la muerte, batalla contra una dura realidad y un destino que va en su contra para poder perdonar, perdonarse, por amor y para siempre. MENAGE ATROZ y MOD PRODUCCIONES en asociación con FOCUS FEATURES INTERNATIONAL presentan Biutiful con la participación de TELEVISIÓN ESPAÑOLA y TELEVISIÓ DE CATALUNYA y el apoyo de ICAA MINISTERIO DE CULTURA. Una producción de MENAGE ATROZ y MOD PRODUCCIONES en coproducción con IKIRU FILMS. La película se estrena en España el 3 de diciembre Pa Negre (Pan Negro). Basada en la novela de Emili Teixidor y dirigida por Agustí Villaronga. El elenco artístico está formado por Roger Casamajor, Nora Navas, Lucía Marull, Eduard Fernández y Sergi López.Tras el asesinato de Dionís Seguí y su hijo de corta edad, la familia formada por
10
Farriol, su esposa Florencia y su hijo de once años Andreu, se desmorona. Son los años más duros de la posguerra rural en Cataluña y Andreu, que pertenece al bando de los perdedores, ve como su padre, a quien adora, tiene que huir al verse amenazado por las autoridades que quieren cargarle las muertes. Su madre, ahora sola y trabajando día y noche en una fábrica textil, no puede mantenerlo, así que Andreu se ve obligado a abandonar su hogar para vivir en una masía en mitad del bosque junto a su abuela, sus tías y sus primos. Andreu se aplica en los estudios porque quiere llegar a ser médico y no sufrir más las humillaciones de los vencidos. Entre sus nuevas relaciones surgen dos confidentes: su prima Núria, una niña devastada por todo lo que le ha tocado vivir, y un adolescente interno en un convento cercano, tísico, que siente la muerte cercana. Pero su nueva vida se hunde cuando su padre es detenido y condenado a muerte por los asesinatos. Andreu, convencido de su inocencia, intenta averiguar quién o quiénes fueron los auténticos asesinos. En esta búsqueda descubre cómo los fantasmas del pasado caen una y otra vez sobre el mundo de los adultos, llenándolo de mentiras y ocultaciones. Nadie escapa a tanta falsedad, ni a la desolación moral que ha producido la guerra, ni siquiera su padre, la persona a la que más admira. Cuando su padre ha pasado a ser un ídolo caído y ha sido ejecutado, su única idea es sobrevivir lejos de una familia de perdedores que no tiene nada para ofrecer. La ocasión se le presenta cuando los señores Manubens, los ricos amos de la masía, que no tienen hijos, le ofrecen apadrinarlo en sus estudios y llevárselo a vivir con ellos a la ciudad. Andreu no lo duda, traiciona sus raíces, abandona a todos y da rienda suelta al pequeño monstruo en que se ha convertido. THE KING’S SPEECH. MEJOR PELÍCULA DEL FESTIVAL DE TORONTO Tras maravillar a la crítica internacional con el relato de los esfuerzos del monarca británico Jorge VI (Colin Firth) para vencer su atroz tartamudeo con la ayuda de un logopeda poco convencional (Geoffrey Rush), THE KING’S SPEECH, que DePlaneta estrenará el 24 de diciembre, fue reconocida ayer por el público del Festival de Toronto como la mejor película de la 35ª edición del mayor certamen cinematográfico de Norteamérica. Algunos de los largo-
XI Festival ANIMADRID, de Pozuelo de Alarcón – Comunidad de Madrid, celebrado del 23 de setiembre al 1 de octubre, ya tiene sus ganadores, con una dotación total de 27.500 euros. El Jurado de la Sección Oficial Competitiva Internacional de Cortometrajes y Cortinillas, formado por Joanna Toste, Aidan Hickey y Antonio Delgado, ha seleccionado a los premiados. MENCIÓN ESPECIAL DEL JURADO a la Mejor Cortinilla nacional, dotado con diploma, para: Tango Madrid, de Marta Gargano, Agustín García / Producción: Oscar de Santillana, Ars Animación school. Vendetta, de Javier Hormigos (España)/ Producción: Andrea Figueroa, Instituto Europeo di Design. MEJOR CORTINILLA NACIONAL, dotada con 1500 € y trofeo, para: Neuronix, Adriana Pérez Villanueva (España) / Producción: ECAM Animación. MEJOR CORTOMETRAJE INFANTIL, dotado con 3000 € y diploma, para: Der Kleine und das Biest, Johannes Weiland (Alemania) / Producción: Carsten Bunte, Studio Soi GmbH & Co MEJOR CORTOMETRAJE ESPAÑOL, dotado con 2000 € y diploma, para: Ámár, Isabel Herguera / Producción: Isabel Herguera MENCIÓN ESPECIAL DEL JURADO (sección oficial competitiva), dotado con diploma, para: Love & Theft, Andreas Hykade (Alemania) / Producción: Thomas Meyer-Hermann. MENCIÓN ESPECIAL DEL JURADO (sección oficial competitiva), dotado con diploma, para: Os Olhos do Farol, de Pedro Serrazina (Portugal, Países bajos) / Producción: Sardinha em Lata, Photon Films, Filmógrafo, Unforgiven filmes. PRIMER PREMIO INTERNACIONAL, dotado con 9000 € y trofeo, para: Madagascar, carnet de voyage, de Bastien Dubois (Francia) / Producción: Ron Dyens, Aurélia Prévieu, Sacrebleu Productions SEGUNDO PREMIO INTERNACIONAL, dotado con 6000 € y trofeo, para: Sinna Mann, Anita Killi (Noruega) / Producción: Trollfilm 11
metrajes ganadores de este codiciado galardón en ediciones anteriores han sido Precious, Slumdog Millionaire, No es país para viejos o Crash. Drama de época ambientado en los albores de la Segunda Guerra mundial y que retrata la inusitada amistad entre un hombre que hubiera preferido no ser rey, el padre de la actual reina de Inglaterra Jorge VI (Colin Firth), y su excéntrico logopeda (Geoffrey Rush), un actor australiano frustrado que utiliza técnicas poco convencionales para ayudar al monarca a dominar su tartamudez y conducir así su país hacia la guerra. THE KING’S SPEECH está dirigida por TOM HOOPER, responsable de The Damned United, la miniserie ganadora de 4 Globos de Oro “John Adams” y el biopic televisivo protagonizado por Helen Mirren “Elizabeth I”. El recientemente nominado al Oscar COLIN FIRTH (Un hombre soltero, Orgullo y prejuicio) encabeza un reparto de lujo que completan el ganador de un Oscar GEOFFREY RUSH (Shine, Piratas del Caribe), HELENA BONHAM CARTER (Regreso a Howards 12
End, El club de la lucha) y GUY PEARCE (Memento). Tras su paso por el festival de Telluride y Toronto, “THE KING’S SPEECH” participará el próximo mes de octubre en el Festival de Londres y se estrenará en Estados Unidos el 24 de noviembre. LA FLOR MÁS GRANDE DEL MUNDO sigue recogiendo premios en festivales internacionales. Según las palabras de su director, Juan Pablo Etcheverry, “a veces pensamos que los proyectos de gran envergadura, de presupuestos desorbitados y muchísimos nombres son los importantes; olvidamos que con joyas pequeñitas como ésta se pueden lograr cosas mucho más importantes”. Producida por Continental Animación; con la participación de Televisión de Galicia y el apoyo de Concello de Ferrol, Xunta de Galicia, ICAA, UNICEF, Cabildo de Tenerife, Fundación Stanza, Universal Music Spain S. L.
TERCER PREMIO INTERNACIONAL, dotado con 3000 € y trofeo, otorgado en ex - aequo a las películas: Big Bang Big Boom, de Blu (Italia) / Producción: Silvia Siberini, Artsh.it. Stretching, de François Vogel (Francia) / Producción: François Vogel, Drosofilms. PREMIO DEL PÚBLICO Logorama (Francia), de H5. Además el jurado de escuelas, compuesto por Lourdes Villagómez, Eladi Marcos y Doris Cleven ha seleccionado los siguientes trabajos: PREMIO AL MEJOR CORTO DE ESCUELAS, Kuchao, de Masaka Okuda MENCIÓN ESPECIAL DEL JURADO A CORTO DE ESCUELA V. Masshtabe, de Marina Moshkoba (Rusia) MUJERES EN DIRECCIÓN. La Semana Internacional de Cine Ciudad de Cuenca será el escenario de la quinta edición de MUJERES EN DIRECCIÓN, un certamen que acaricia el cine más comprometido y social, visto desde el prisma de la mujer. El objetivo principal es, no en vano, “la difusión y promoción de películas de categoría artística dirigidas por mujeres”. Para esta edición, la organización ha contado con el grupo La Prima Donna (www.facebook.com/laprimadonnaband) que ha compuesto e interpretado la canción oficial, que ya se puede escuchar en la web del festival y que veréis adjunta en este mismo mail. Además se presenta ya el cartel oficial, creado por el artista Miguel López. El festival se celebrará entre los días 22 y 27 de noviembre y constará como todos los años de tres secciones competitivas: la Sección Oficial, destinada a largometrajes de ficción, Breve Historia, para cortometrajes y Valor Humano, dedicado a los documentales. Además, el programa incluye ciclos destinados a presentar a nuevas realizadoras y a proyectar cine para niños y adolescentes. Asimismo, el comité asesor en esta quinta edición estará compuesto por profesionales del periodismo y de la cinematografía como YOLANDA FLORES (periodista de RNE y presentadora), GONZALO PELAYO (ex director de la Semana de Cine Español de Cuenca), TOMÁS FERNÁNDEZ (profesor de Trabajo Social de la UNED), GRACIA QUEREJETA (reputada directora de cine, con títulos como “Siete mesas de billar francés” o “Héctor”) y ANTONIO SAN JOSÉ (periodista, director y presentador del programa CARA A CARA, CNN+).
13
Augusta Spa Resort de Sanxenxo CONCURSO DE FOTOGRAFÍA BASES DEL CONCURSO 1)TEMA: Fotografías que reflejen el agua en cualquiera de sus variantes y manifestaciones. 2)PARTICIPANTES: Podrán participar todas las personas mayores de 18 años, (excepto empleados y familiares del Augusta Spa Resort o de la revista Bahía Sur) con un máximo de tres obras por autor, que será originales e inéditas. Se admitirán hasta tres fotografías, en color o blanco y negro. 3)PLAZO DE PRESENTACIÓN DE LAS OBRAS: El concurso será extensivo a un período de tres meses, JULIO, AGOSTO Y SETIEMBRE. Cada mes será seleccionada una fotografía o serie, de entre las obras recibidas. La obra premiada será la que resulte seleccionada de entre los tres finalistas. Mensualmente aparecerá en la revista Bahía Sur, la fotografía seleccionada y nombre del autor. 4)ENTREGA DE OBRAS: Las fotografías se enviarán como fecha tope los días 30 de cada mes al correo, bahíasur@mundo-r.com Las obras se presentarán en formato JPG, con una resolución mínima de 300 puntos (2362x1772 píxeles), los ficheros irán numerados, ejemplo 1.jpg, 2.jpg…etc. El mail deberá contener: Titulo de la obra asociada a cada número de fichero correspondiente. Breve descripción. Lugar de
realización. Nombre y apellidos, teléfono de contacto. 5)JURADO Estará compuesto por, EMILIO VILLAR POUSA fotógrafo y profesional de artes gráficas, PAULA PEREIRA CARREIRO, titulada de Grado, por la Facultad de Bellas Artes de Pontevedra, LUCÍA SUEIRO (CH SUEIRO), Licenciada en Bellas Artes por la Facultad de San Fernando de Madrid, pintora, escultora y galerista en Sanxenxo. 6)PREMIOS 1º Premio – Ganador: estancia de 2 noches de duración para 2 personas en régimen de alojamiento y desayuno y con el acceso al Augusta Spa y al Caribbean Chill Spa incluido. Premio a disfrutar en Temporada Baja y entre semana (domingo – jueves), y supeditado a la disponibilidad del Augusta Spa Resort. 2º Premio – Finalista: acceso para 2 personas al Augusta Spa y al Caribbean Chill Spa, incluyendo 1 bañera (a elegir entre vinoterapia y chocoterapia) y 1 hidroacupresión para cada persona. 3º Premio – Finalista: acceso para 2 personas al Augusta Spa y al Caribbean Chill Spa, incluyendo 1 bañera (a elegir entre vinoterapia y chocoterapia) y 1 hidroacupresión para cada persona. 7)PROPIEDAD Y USO DE LAS OBRAS Las fotografías premiadas pasarán a ser propiedad de Augusta Spa Resort.
FINALISTA OCTUBRE: Don Fernando Sanfilipo
Pasarela Cibeles Moda y creación en la 52 edición de Cibeles Madrid Fashion Week Moda y creación, en la 52 edición de Cibeles Madrid Fashion Week. En un entorno de creación y nuevas tendencias durante seis días, esta excepcional plataforma de promoción organizada por IFEMA, ofreció una completa panorámica de la moda española, a través de las propuestas mostradas en pasarela por medio centenar de diseñadores. Diez de ellos son jóvenes creadores de EL EGO, que cumplió 10 ediciones y ocupó de nuevo íntegramente la primera jornada de desfiles del calendario, y el resto, figuras ya consagradas en este ámbito. A ellos se suma una treintena de talentos noveles del diseño, que exhibieron sus colecciones con venta directa al público, en el Showroom de EL EGO, durante las seis jornadas. Con todo ello, CIBELES MADRID FASHION WEEK propuso un interesante recorrido por la moda española y su heterogeneidad creativa, en el que como es habitual no faltaron las novedades. Entre ellas, las incorporaciones de las diseñadoras Elisa Palomino y Martín Lamothe, así como el adelanto a la segunda jornada del programa de los desfiles dobles, que habitualmente ocupaban el último día. Dos pasarelas: CIBELES Y LANCIA Esta edición de CIBELES se celebró siguiendo el modelo de pasarela presentado en septiembre 2008, en el que además de un novedoso proyecto organizativo y escenográfico, el certamen introdujo la marca CIBELES MADRID FASHION WEEK. El principal objetivo de este concepto, que marcó el camino de CIBELES para los próximos años, es reforzar la presencia del diseño español en un escenario internacional cada vez más competitivo. 16
Para ello, se diseñó un formato de pasarela más moderno y actual, así como la integración en fechas y lugar de celebración de las propuestas tanto de diseñadores consagrados, como de los jóvenes, agrupados en la plataforma EL EGO. Otras novedades destacadas fueron el diseño de dos salas de desfiles; el incremento de la superficie ocupada, de 5.400 a 14.000 metros cuadrados, y la creación de un área denominada CIBELESPACIO, con animación permanente, donde se desarrollan distintas actividades –música, conciertos en directo, venta de creaciones de jóvenes diseñadores, etc. CIBELES nació en febrero de 1985, como plataforma de promoción de las creaciones de los diseñadores españoles, aprovechando el tirón que tenía en cada una de sus ediciones la SEMANA INTERNACIONAL DE LA MODA y contribuyendo, al mismo tiempo, a completar la oferta existente en esta feria, donde se reunía la industria de la confección. La primera edición de los desfiles en febrero de 1985 tenía una filosofía clara: convertir a la Pasarela en plataforma abierta a todos los creadores españoles con diseño de calidad y garantía de respuesta comercial, pero siempre centrados en la moda Mujer. La Comunidad Autónoma de Madrid, de acuerdo con los criterios del Ministerio de Industria y Energía, decidió crear un Comité de Moda, al que encomendó la tarea de organizar y coordinar las presentaciones de los creadores de moda femenina. Ese año, entre el 28 de febrero y el 2 de marzo, pasaron sus mode-
los en la carpa de la Plaza de Colón seis diseñadores de Madrid, convirtiéndose en punto de referencia obligado para el gran número de profesionales presentes en Madrid durante la SEMANA INTERNACIONAL DE LA MODA. En años posteriores, la Pasarela se trasladó al Museo del Ferrocarril, Casa de Campo, Palacio de Congresos y Exposiciones de Madrid y finalmente en IFEMA. En septiembre 2009, CIBELES MADRID FASHION WEEK recibió a un total de 50.000 personas, entre compradores, prensa e invitados. Esta convocatoria fue seguida por cerca de 1.300 periodistas, de los que un centenar fueron extranjeros. De ellos, alrededor de 20 formaban parte del programa de prensa internacional que CIBELES lleva a cabo en cada convocatoria, con el apoyo del Instituto Español de Comercio Exterior (ICEX). Hasta el momento, y con la organización a cargo de IFEMA, más de 230 diseñadores han presentado sus colecciones en CIBELES desde su creación en el año 1985. CIBELES MADRID FASHION WEEK (CMFW) es más que una pasarela de moda. Dos veces al año, durante la presentación de las colecciones de los diseñadores españoles más relevantes, se convierte en punto de encuentro de un elevado grupo de personas, que muestran un interés permanente por las nuevas tendencias y proyectan un look fresco, actual, trendy, vanguardista, imaginativo y con personalidad propia.
17
DISEÑADORES EN CIBELES MADRID FASHION WEEK A Menos Cuarto, Adolfo Domínguez, Ágatha R. de la Prada, Ailanto, Alfredo Caral, Alma Aguilar, Amaya Arzuaga, Ana Locking, Andrés Sardá, Ángel Schlesser, Ángela Arregui, Ángeles Boada, Anke Schlöder, Antonio Alvarado, Antonio Miró, Antonio Pernas, Arturo Barrios, Baruck Corazón, Begoña Ibarrondo, Belén Batalla (M & B), Caramelo, Carlos Diez, Carlos González, Carmela Rosso, Carmen March, Charo Azcona, Contxu Uzkudun, Curra Pascual, Daniel Carrasco, Davidelfin, Devota y Lomba, Dolores, Dolores Cortes, Domingo Córdoba, Duyos, Duyos – Paniagua, El Delgado Buil, Elena Benarroch, Elio Berhanyer, Elisa Amann, Elisa Bracci, Elisa Palomino, Enrique Buenaventura, Enrique Lezaum, Enrique Zaccagini, Esteve Mujer, Estrella G., Etxart & Panno, Felipe Varela, Fernando Gutiérrez, Francis Montesinos, Frederic Homs, Gaspar Esteva, Gilles Ricart, Gloria Aguirre, Gloria Coelho, Guillermina Baeza, Guillermo Torino, Hannibal Laguna, Hipólito Martín, Ion Fiz, Jacinta Moral, Javier Larrainzar, Jesús del Pozo, Jesús Lorenzo, Joan Estrada, Joaquim Verdú, Jocomomolola, John de Maya, Jordi Cuesta, Jorge Gómez, Jorge Gonsalves, Jorge Vázquez, José Aguilera, José Castro, José Luis Aznárez, José Luis Molina, José Miró, Josep Abril, Josep Font, Josep Font y Luz Díaz, Jota más Ge, (J. Ruiz-G. Urdampilleta), Juan Andrés Mompó, Juan Rocafort, Juan Rufete, Juana Martín, Juanjo Oliva, Julie Sohn, Kima Guitart, Kina Fernández, Krizia Robustella, La Casita de Wendy, Lemoniez, Locking Shocking, Loewe, Los Pepes, Luxoir, Lydia Delgado, M. De Miguel, Macarena Kindelán, Manuel Fernández, Manuel Piña, Marcos Marrero • Mª Díaz, Margarita Nuez, María Araújo, María Barros, María Escoté, María Guardione, María Iniesta, María Jesús Cuchet, María José Navarro, María Lafuente, María Luisa Engel, María M., María Moreira, Martin Lamothe, Miguel Marinero, Miguel Palacio, Miriam Ocariz, Montse Bassons, Nacho Ruiz, Nicolás Vaudelet, Noelia Navarro, Nuria Mora, Olga Ríos, Pablo Arranz, Paca Cordellat, Paco Casado, Palacio & Lemoniez, Patoch, Pedro del Hierro, Pedro Morago, Pepe Jiménez, Pepe Rubio, Por fin, Purificación García, Rafa Teja, Rafael López, René Zamudio, Roberto Diz, Roberto Torretta, Roberto Verino, Rocabert, Roser Marcé, Santos Montes, Serguei Povaguin, Sita Murt, Spastor, Susan Unger, Sybilla, TCN, Teresa Helbig, Teresa Ramallal, The Boxley Way, Tolo Crespi, Tomás García, Toni Francesc, Torino-Mendoza, Tráfico de Modas, Trastornados, Vacas Flacas,Valentín Herraiz, Veva Medem, Vicente Mateu, Victorio & Lucchino, Woolstock, Xisco Caimari, Yohuate. Diseñadores en EL EGO Alba Blanco, Alberto Tous, Amai Rodríguez, American Pérez, Ana Pérez, Andrea Llosa, Anjara, Antiatoms, Beachcouture, Beba´s Closet, Blackhaus, Bohento, Carlos Doblas, Carlos Rodríguez, Carocora, Cati Serrá, Cruz Castillo, Díez Campaña, Diana Dorado, EBP, Ekaitz Arruti, Elisa Madina, Esther Lebrato, Gema Degara, Georgina Ordinas, Georgina Vendrell, Gómez, Höet, Id02, Ida Johansson, Igor Alustiza, Isabel Mastache, Joan Fábregas, Juan Vidal, Juanma by el Cuco, Karlota Laspalas, Krizia Robustella, La Casita de Wendy, Laura Basterra, Lilia Ardoz Gainza, Lola Cuello, Lolitas, Lorena Rodríguez, Lluis Corujo, María Cle Leal, María Ke Fisherman, Mariem Cañizares, María Escoté, Marta Montoto, Martín Lamothe, Maya Hansen, Menchu Mora, Natalia Culebras, Nora Urkia, Potipoti, Ricardo Andrez, Roberto Piqueras, Sara Coleman, Sara Lage, Serguei Povaguin, Sinpatron, Solitas, The Mystic Onion, Tiago Valente, Ute Ploier, Vanessa Soria Lima, Víctor Pao.
18
A Taberna do Trasno, es un acogedor restaurante con una excelente gastronomía, que se encuentra situado en la zona monumental de Cambados. Cuenta con una amplia carta, que seguramente satisfará el paladar más exigente y de la que se podrían destacar, los pimientos de piquillo, el pulpo a la brasa, carnes de primera calidad como el buey o el solomillo a la pimienta o al queso roquefort o el foie de pato con cebolla confitada. En cuanto a los pescados, una buena opción, puede ser, un bacalao o una merluza a la cazuela con almejas. Los postres son todos caseros. A Taberna do Trasno, tiene una bodega amplia y diversa en la que se pueden encontrar vinos nacionales e internacionales. reservas: 986 524 988 los miércoles cerrado por descanso
Rúa do Príncipe, 12 - CAMBADOS - PONTEVEDRA
Tesouros Privados No Colexio de Fonseca, exposición dedicada a xoiería en Galicia. "Tesouros Privados" está formada por arredor de 200 pezas, dun total de 38 autores, na que se ofrece un escaparate das diferentes propostas do sector da xoiería galega, mesturando o tradicional coas apostas máis contemporáneas, de xeito que reflicte a súa heteroxeneidade e a riqueza da xoiería galega. Tal e como sinalou o conselleiro no acto de apertura, "a particularidade estética do deseño galego percíbese tanto nas liñas depuradas das tendencias máis innovadoras como na elegancia sobria dos deseños tradicionais". Co obxectivo de representar a diversidade e a riqueza do sector, a mostra divídese en catro espazos diferenciados: un dedicado á alta xoiería, outro á xoiería tradicional, outro ás pezas de deseño contemporáneo que parten do tradicional e outro ás pezas elaborados en novos materiais aplicados á xoiería, como é o caso da cerámica, do papel ou do vidro. Javier Guerra explicou que a exhibición dos oficios e das pezas artesanais é fundamental tanto para achegar artesanía e sociedade como para impulsar a súa introdución nos diferentes mercados. O obxectivo principal da mostra é acadar o recoñecemento do valor engadido que posúen as pezas "pensadas, deseñadas e fabricadas en Galicia", pezas e deseños amparados á súa vez pola marca Artesanía de Galicia, como símbolo de calidade e de prestixio. "Tesouros Privados" está aberta ao público no Colexio de Fonseca en horario de 11:00 a 14:00 horas e de 17:00 a 20:30, de martes a sábado, e estará pechado o domingo pola tarde e o luns todo o día. Os profesionais galegos que participan na mostra son Adonis, AI Joyas de autor, Aldo de Marinis, Ana Martínez, Ángel Porto, Ardentia, Arela de Fe, Artesanía Pampín, Atípika Galería de Joyas, Banjoy, Baraka, Candame, Clavo Metal Joyas, Cristina T, Druída, Eduardo Iglesias Artesán, Eloy Gesto Orfebre, Fink Orfebres, Joyería Mayer, Juan Lamas, Manuel Tojo, Marta Armada, Mayer Joyeros, Maysil, Obradoiro Joyeros, Orfega, Óscar Rodríguez, Plata Nativa, Platería Alfonso Iglesias, Ramón González Orfebres, Rosa Higuero, Rosa Méndez, Sánchez-Cano Orfebres, Soledad Mato, Sonia Ares, Unión Joyera de Bergondo, Xabier de Sousa e Zimzelatum. Por último, Javier Guerra apostou pola continuidade deste tipo de exposicións especializadas nunha actividade artesanal e incidiu no firme apoio do goberno galego ao desenvolvemento e consolidación do sector artesán galego. "Este tipo de iniciativas constitúen unha canle eficaz para lle transmitir ao mercado o alto valor engadido do noso produto artesán e para impulsar a súa comercialización", sinalou o conselleiro. Tesouros Privados Do 9 de setembro ao 24 de outubro Exposición dedicada á xoiería en Galicia Colexio de Fonseca Santiago de Compostela 20
La Galería Art Next, nos invita a sumergirnos en el universo artístico de Dolores Guerrero. La artista nos presenta un conjunto de 19 obras de pequeño y gran formato pertenecientes a su trabajo realizado en los tres últimos años, “Entre Brumas”.
Dolores Guerrero
Sus pinturas, inspiradas en la naturaleza, son la viva imagen de la minuciosidad en el trabajo, con una factura exquisita que refleja el buen hacer de la pintora lucense. La muestra está impregnada de tonalidades y gradaciones que conforman cielos con alma, son cielos parlantes que hablan de emociones y sensaciones, captados en un instante, en un momento en el que revelan todo su potencial de belleza. Ella misma habla de su arte intimista, casi espiritual, de esta manera: "La forma no basta, porque en la pintura no se refleja solo lo que se ve, sino, y sobre todo, está lo que e intuye, la sensación que se quiere transmitir, el alma que toda obra de Arte ha de tener". Se aleja así de modas figurativas, de escuelas a las que no pertenece (su formación es autodidacta) para enseñarnos que una leve pincelada, casi transparente en algunos casos, es capaz de mover nuestra alma y cautivarnos. Dolores Guerrero, escribe sobre su forma de sentir la pintura en la revista Entremuros: “la Naturaleza fue y es una de mis principales fuentes de inspiración. En ella no sólo hay formas, colores, luces y sombras; también están el perfume, el sonido, el movimiento, la poesía. Ansío captar todo eso y plasmarlo en el lienzo. Lo real y objetivo no son suficientes para sacar a la luz mis sueños. La forma no basta, porque en la pintura no se refleja sólo lo que se ve, sino, y sobre todo, está lo que se intuye, la sensación que se quiere trasmitir, el alma que toda obra de Arte ha de tener.” En reconocimiento a la obra artística de Dolores Guerrero, el escritor y musicólogo D. Enrique Iglesias Alvarellos, la incluyó en su libro. Mujeres Destacadas de Galicia, Alvarellos, 1993. GALERÍA ART NEXT Doctor Cadaval, 5. Planta Baja|Edificio COAG |36203 VIGO Horario: De lunes a viernes, de 11.00 a 14.00 h y de 17.30 a 20.30 h Sábados, de 11.30 a 14.00 h
21
OUTOMURO LOOKS Auditorio de Galicia Ata o 12/12/2010/ LuDo: 10:00 a 14:00 e 16:00 a 20:00 A exposición Outumuro Looks. Vinte anos fotografando moda, organizada polo Museu Téxtil e de Indumentaria Disseny Hub Barcelona, foi ideada por Ramón Prat e Silvia Ventosa e recolle a traxectoria profesional e artística do fotógrafo ourensán Manuel OUtomuro. Presenta unha selección de 222 fotografías de moda realizadas por Manuel Outumuro durante as dúas últimas décadas, 1990-2010. A mostra constitúe un percorrido pola historia da indumentaria do último cambio de século a través das imaxes creadas por un dos fotógrafos máis recoñecidos do noso país.
MARCO (Museo de Arte Contemporáneo de Vigo) Horario: Martes a sábados 11.00 a 21.00 / Domingos, de 11.00 a 15.00. Ata ó 09/01/2011 A exposición ‘MÁIS QUE A VIDA’, coproducida polo MARCO de Vigo e a Fundação Calouste Gulbenkian de Lisboa, ten como protagonistas aos artistas Vasco Araújo (Lisboa, 1975) e Javier Téllez (Valencia, Venezuela, 1969). O proxecto, comisariado por Isabel Carlos, podería definirse como unha dobre antológica que inclúe unha revisión dos seus traballos, ademais de pezas creadas especificamente para esta ocasión. A confrontación de obras de dous artistas supón un modelo curatorial pouco explorado, e formúlase aquí como unha mostra na que se pretenden destacar unha serie de aspectos en común. As salas acollen un conxunto de pezas de formatos variados —cinema, vídeo, fotografías, instalacións— se ben o nexo de unión non son os medios utilizados nas obras, senón os conceptos que as percorren.
XV Maratón Fotografico Verbum, Casa das Palabras Avda. Samil 17-Vigo Horario: De martes a domingo de 10:00 a 19:00 horas Datas: Ata ó 17/10/2010 XV edición do Maratón Fotográfico que a AFG organizada co patrocinio do Concello de Vigo. O Maratón celebrouse entre o 7 e o 8 de agosto. Por primeira vez o maratón tivo unha duración de 24 horas (12h anteriormente) na que os participantes debían fotografar os temas propostos pola organización que se lles comunicaban nos controis instalados en distintos lugares de Vigo. "Arquitectura moderna", "A noite", "Feira no Casco Vello", "Cor: Amarelo" foron os catro temas propostos e cada participante debía achegar un CD cunha foto de cadanseu tema. Un xurado decidiu despois de revisar todas as fotos cales son as 25 mellores series que pasaron, unha vez ampliadas, a formar parte da exposición que se visitar no Verbum de Vigo.
GALERIA TRINTA Santiago de Compostela hasta el 25 de octubre Exposición "Ojo x Ojo" de Daniel Verbis El artista Daniel Verbis llega con su muestra "Ojo x Ojo" a la Galería Trinta de Santiago de Compostela, el artista declara sobre la muestra: “Intento lograr un resultado muy preciso; que cada cosa responda a una idea. No cedo a lo gratuito aunque sé que la belleza es siempre resultado del azar.” Para Diges la pintura contemporánea es un "ejemplo de la imposibilidad que tenemos actualmente para conocernos a nosotros mismos. Representar creíblemente los rasgos del sujeto individual resulta extremadamente difícil. Perdidos como estamos, parece que sólo podemos reencontrarnos en la desobjetivación de los procesos, en la automatización de los mecanismos de producción y en la desaparición de la individualidad en beneficio de una resolución anónima. Queda otro camino, el anverso caricaturesco de ese vacío, la exageración absurda de la singularidad, la novedad por la novedad; pero este camino no parece ser el mío.”
GALERÍA ADHOC Joaquín Loriga 9 VIGO CASA DAS ARTES Arcos de Valdevez Portugal Ata o 30 de octubro Exposición de fotografía de Emilio Villar e Carmen Carreiro. Horario durante semana: 10:00 a 18:00 Sábados: 15:00 a 18:00 e 21:30 a Domingos 21:30 a 23:00
22
Exposición da ecuatoriana Manuela Ribaneira tituala "Los Incorruptibles", primeira mostra individual da artista en España. Estará aberta ata o 27 de novembro, en horario de martes a venres de 11 a 13:30 e de 17:00 a 21:00, e os sábados de 11:30 a 13:30 e de 18:00 a 20:30.
Tempo de lectura LAS JIRAFAS NO PUEDEN BAILAR Giles Andreae. Ilustración de Guy Parker-Rees; traducción de Margarita Gómez Chufa quiere participar en el baile de la selva, pero el mundo sabe que las jirafas no pueden bailar. Los demás animales se ríen de ella cuando intenta comenzar su danza, ¿podrá aprender a moverse como una verdadera bailarina? Una obra para valorar las diferencias y apreciar el esfuerzo de cada uno a la hora de conseguir un crecimiento personal. Destaca la introducción de los troqueles como elemento dinamizador de la historia y también el valor de la música como hilo conductor de este libro colorido y optimista.
SABINA BERNAN La mujer que buceó dentro del corazón del mundo
Karen es una fierecilla abandonada que ni siquiera sabe hablar cuando su tía Isabelle se hace cargo de la industria atunera que acaba de heredar, y descubre con sorpresa su existencia. Gracias al tesón y al cariño de Isabelle, la niña empieza a hablar y va a la escuela, pero se le diagnostica una suerte de autismo funcional. Ello no le impedirá llegar a la universidad o tener ideas brillantes para el negocio familiar, aunque sus comportamientos y puntos de vista chocarán siempre con las ideas establecidas y serán causa de situaciones embarazosas o cómicas. El relato de Karen, más lúcida que muchos de los que la rodean, reivindica la intuición y los sentidos frente a la razón, el derecho a ser diferente. Su particular sensibilidad no siempre es comprendida por los otros. Dura pero frágil, incomprendida y genial.
RICARDO MÉNDEZ SALMÓN “La luz es más antigua que el amor” La historia de tres pintores diferentes, dos ficticios y uno real, sin más nexo aparente que el de ser elegidos para la novela más compleja de un joven escritor, bastante sospechoso de ser el alter ego del autor, es la excusa argumental para este compendio de reflexiones sobre el arte y la condición humana. Los protagonistas son artistas que sufren esa angustia del que busca e indaga en la vida a través de su arte, predestinados por esa sentencia expuesta por el autor de que todo artista está llamado a la ruina de sus esperanzas.
RICARDO PIGLIA Blanco nocturno El comisario Croce, más que averiguar quién, lo que intenta es saber por qué asesinaron a Tony Durán. Entre las líneas de este relato policíaco lo que asoma es una historia situada en la Argentina peronista, un pueblo controlado por una rica e influyente família, los Belladona, un escándalo y un crimen que no interesa resolver. Tony Durán, un extraño forastero, nacido en Puerto Rico, educado como un americano en Nueva Jersey, fue asesinado a comienzos de los años setenta en un pueblo de la provincia de Buenos Aires. Antes de morir, Tony ha sido el centro de la atención de todos, el admirado, vigilado, diferente pero también el fascinante. Había llegado siguiendo a las bellas hermanas Belladona, las gemelas Ada y Sofía, hijas de una de las principales familias del lugar.
23
Festa da Lura
Baiona 7 e 8 de Novembro
RESTAURANTE HOTEL BAHÍA Carretera de Santa Marta 14 BAIONA Telf: 986 385004 MENÚ (Chef Angeñ Casal) PLATOS *Empanada de Luras. *Calamares Provenzal. *Chipirones encebollados. *Estofado de Luras con patata torneada. *Calamares en su jugo al aroma de laures con arroz. *Variados de frutos del mar en su tinta (lura, pota, choco). POSTRE Helado FONTE DE ZETA Mesón Praza da Fonte de Zeta, 5 BAIONA Telef. 986 35 82 14 MENÚ PRIMER PLATO *Calamarcitos a la plancha con verduras de la estación y patata hervida. SEGUNDO PLATO *Atún Rojo a la manera del Chef POSTRE Tarta de yogour y frutas
LA BOQUERÍA Rúa Ventura Misa 64 BAIONA Telf: 669863949 MENÚ PLATOS *Filloas Rellenas de Lura con Salsa de Piquillos. *Milhojas de Bacalao con Nueces y Almendras. POSTRES Flan de Queso y Caramelo. Precio del Plato: 16,00 €.
24
PAZO MENDOZA Elduayen 1 BAIONA Telf: 986 385 014
RESTAURANTE MOSCÓN Alférez Barreiro 2 BAIONA Telf: 986 355 008
MENÚ ENTRANTES *Salteado de verduras con Luras a la plancha, setas y huevas de trucha. *Montaditos de Lura, Berenjena, cebolla caramelizada y reducción de Pedro Ximenez. *PLATO PRINCIPAL (plato 1 ó 2) *Bacaloa gratinado con crujientes de Lura, milhojas de patata y aceite de almendras. *Rissoto de arroz con chipirón, algas y aceite de trufa negra. POSTRE Crepe rellena de crema de calabaza y salsa de frutas del bosque. PRECIO MENÚ 25 EUROS
MENÚ ESPECIALIDADES *Bogavante con arroz *Lagostinos americana *Caldeirada de pescado *Almejas con fideos *Choquiitos de la Ría *Luras fritas o en su tinta *Chuletón Moscón POSTRE A la carta
RESTAURANTE NAVEIRA Frente Muelle Pesquero BAIONA Telf: 986 358 086 MENÚ (Especial Luras mes de noviembre) PLATOS *Luras al Albariño *Arroz de Luras con Vieiras y Langostinos. POSTRES A la carta 25
Ingrid y David Ingrid Vclakova y David Zimmerhakl, son artistas checos que construyen esculturas de arena y pequenos objetos, como pulseras, ceniceros, flores, realizados a partir de latas de refrescos. Despues de pasar un largo tiempo en Torremolinos y otros lugares de España, llegaron a Galicia, donde ya llevan tres años residiendo, actualmente viven en Nigrán David está terminando una escultura que reproduce la catedral de Santiago de Compostela, un homenaje al Xacobeo, cada obra tarda en realizarse uno o dos meses y en ocasiones más, dependiendo de la dificultad, aunque lo 26
Escultores de arena
más complicado es mantener el grado necesario de humedad para que no se deshaga, y controlar las mareas. De momento piensan seguir en Nigrán, donde cuentan con muy buenos amigos, por lo que, quien desee visitar su exposición al aire libre puede hacerlo en cualquier época del año, ya que ellos trabajan y muestran su obra incluso en invierno. No podrán comprar la escultura y llevársela a casa, pero sí ofrecerle una moneda y a cambio Ingrid les regalará una de sus flores de hechas con una lata de naranjada, cola o cerveza.
Son de Lúas
Cosquín en Galicia
Vilagarcía celebra el Festival de Cosquín los días 15 y 16 de octubre. El evento reunirá a destacados artistas gallegos y argentinos entre los que destaca la presencia del charanguista Jaime Torres. Una delegación de la ciudad argentina, encabezada por su alcalde, visitará durante esos días la capital arousana El Festival Nacional de Folklore de Cosquín (Argentina), considerado cómo el más importante de Latinoamérica, tendrá este año por vez primera en su historia una sede en Galicia. . La capital arousana se suma de este modo a las celebraciones de la 50 edición de este festival y, por extensión, a la conmemoración del Bicentenario de la Revolución argentina. Vilagarcía y Cádiz acogerán una extensión de este importante evento que, en su última edición, celebrada en Cosquín en enero de este año, llegó a reunir a cientos de miles de personas. El proyecto de acercar el festival de Cosquín hasta tierras arousanas surgió a finales del pasado año por la participación del pianista argentino afincado en Vilagarcía Juan Carlos Cambas en el Festival de Cosquín en Cádiz. A raíz de esa participación, éste fue invitado a participar al festival Mayor, en la capital argentina. Una vez finalizada su actuación, el músico le hizo entrega al alcalde de la ciudad argentina, de un regalo institucional enviado por el Ayuntamiento de Vilagarcía de Arousa, y la propuesta de la realización del festival en la ciudad gallega. La propuesta fue valorada positivamente, lo que le fue comunicado al propio Juan Carlos Cambas coincidiendo con su participación en el Festival de Cosquín 2010, en el que actuó en la Plaza Próspero Molina de la ciudad argentina ante 12.000 espectadores. Con la celebración de este festival el ayuntamiento vilagarciano pretende conseguir tres objetivos fundamentales: estrechar los vínculos entre Galicia y Argentina, situar el nombre de Vilagarcía de Arousa en el panorama cultural internacional, y acompañar los festejos que en este 2010 están conmemorando el Bicentenario de la Revolución Argentina. PROGRAMA MUSICAL El festival de Cosquín en Vilagarcía, ha sido rebautizado para la ocasión como “Son de Lúas” ya que las lunas son los elementos que identifican al evento en Argentina se celebrará como ya hemos indicado, en el Auditorio de la ciudad los próximos días 15 y 16 de octubre. a las 21:00 horas. La entrada en ambas jornadas será gratuita El viernes 15 tendrá cómo protagonista al charanguista o charanguero como la él le gusta definirse, Jaime Torres, indiscutible figura de la música tradicional argentina desde los años 60. El sábado 16 dará comienzo con una actuación del dúo formado por el gaiteiro Daniel Bellón y el acordeonista Diego Maceiras.A continuación subirán al escenario el pianista Juan Carlos Cambas, el grupo vocal femenino Aymama, la quenista Mariana Cayón y la cantante Paola Bernal. Paralelamente a la celebración del festival en el hall del auditorio se podrá disfrutar de una exposición del pintor padronés Carlos Bóveda, quien pintó Galicia desde su exilio en Buenos Aires. ACTOS INSTITUCIONALES La celebración del festival de Cosquín en Vilagarcía estará acompañado al mismo tiempo por una serie de actos institucionales que darán comienzo el viernes 15, a las 11.00 horas, con la recepción en el salón noble del Ayuntamiento por parte de la Alcaldesa y el concejal de Cultura a la comitiva argentina, formada por el alcalde de Cosquín, Marcelo Gustavo Villanueva, el Cónsul Argentino Roberto Gudiño, y los artistas que participarán en el evento. La delegación argentina, que permanecerá en Vilagarcía hasta el lunes, también tendrá la oportunidad de realizar en la mañana del domingo una visita guiada a los lugares emblemáticos y de mayor interés de la ciudad. 27
Ribadumia O municipio de Ribadumia está situado na provincia de Pontevedra, no corazón da comarca do Salnés. Ocupa unha superficie de 19,6 quilómetros cadrados distribuídos en seis parroquias: Barrantes, Besomaño, Leiro, Lois, Ribadumia e Sisán e alberga unha poboación de 4.280 habitantes. A súa privilexiada localización, favorecida coa vía rápida do Salnés e coa autoestrada A-9, fai que Ribadumia estea conectado cos principais núcleos urbanos de Pontevedra, Vigo e Santiago. O municipio de Ribadumia conta cun notable patrimonio monumental e unha beleza paisaxística ao pé do río Umia, resultando o lugar perfecto para os amantes do turismo rural. En Ribadumia atopamos un bo número de posibilidades de lecer. Unha excursión para observar as súas igrexas, os seus pazos ou os seus cruceiros; un baño nalgunha das súas praias fluviais; un agradable día de pesca; unha boa cea nun dos seus restaurantes ou mesóns; a ruta do viño, polas adegas da zona; un paseo entre carballos; un momento de descanso ao pé da ponte Arnelas; unha excursión guiada en piraguas; ou unha visita aos muíños, actualmente restaurados. Neste ocasión faremos un percorrido polos muíños do río Armenteira.
28
A RUTA DA PEDRA E DA AUGA Comenzou sendo a Ruta dos Muíños de Ribadumia ou tamén coñecida coma os Muíños de Barrantes xa que é nesta parroquia onde empeza o percorrido que agora nos leva máis aló da pedra dos muíños, máis lonxe dos campos de millo, das hortas, das viñas de albariño, lévanos a través dos bosques idílicos que medran ó carón do río Armenteira ata mosteiro do mesmo nome. Da mampostería do Muíño de Chantada, que sigue a face-las súas moendas, ata os labrados sillares do Mosteiro da Armenteira hai algo máis de 6 kilómetros que conforman a Ruta da Pedra e da Auga entre os concellos de Ribadumia e Meis. Neste primeiro muíño da ruta, que é o de Chantada, aínda xiran o rodicio e maila moa e o óleo da fariña que se apega no pé aprovéitase para facer unhas papas de verdade, das de antes. Pero o de Chantada é so unha peza dos máis de 50 muíños da ruta, que forman un conxunto de patrimonio etnográfico que hai que respetar e recuperar para que non se perdan non só as tradicións senón modos de vida. O muíño non era somentes o traballo da moenda, senón tamén o lugar para reunirse os veciños e para mocear a xente nova, e facer festa ó remate das muíñadas e botar un baile, unha peza que non podería chamarse doutro xeito que A Muíñeira. A primeira parte da ruta discorre por un camiño dun kilómetro e medio con seis muíños restaurados, os catro primeiros disponen das súas mesas de pedra e bancos à beira do río, baixo a sombra dalgún carballo, dun ameneiro ou dun salgueiro onde poder disfrutar da paisaxe, dunha comida, dun alto no camiño, dunha conversa cos amigos, cos veciños… Esta parte é Ribadumia. Doutro lado da autovía xa estamos en Meis, (pois sí, hai que
cruzar a autovía do Salnés, pero isto non é ningún impedimento para o disfrute do que ven á continuación), chegamos ata os muíños de Serén, e alí mesmo podemos facer outra parada: uns para descanso do corpo ou rehidrata-la gorxa, outros para alimenta-lo espiritu aventureiro, ávidos de captar imaxes da Aldea Labrega e da paisaxe que a rodea, ou ámbalas dúas cousas. A Aldea Labrega está creada en granito traballado pola Escola de Canteiros da Deputación de Pontevedra para dar forma a un hórreo, un cruceiro, unha capela, un forno, un lavadoiro, un pozo, unha fonte, unha porquiña dando de mamar ás súas crías, unha muller cortando na herba ataviada co seu “impermeable” de palla, en resumo a vida cotiá da nosas aldeas tempo atrás. Estas pezas magníficamente esculpidas por xóvenes canteiros fannos lembrar o noso pasado rural que sigue predominando no val, aínda que moito máis mecanizado, ademáis de recuperar o oficio do canteiro, da pedra labrada… E da pedra da Aldea continuamos ata as pedras doutros muíños, éstes están sen restaurar e é no seu estado de abandono no que reside o seu encanto, encanto conferido polas diferentes tonalidades de verde que se mesturan coa pedra, que a cubren por completo, ó igual que os troncos dos loureiros da beira do río, a paisaxe que nos abre camiño neste último tramo é natureza en estado puro. A auga que corre limpa e fresca cae en pequenas fervenzas entre rochas vestidas dun manto de verde túpido, os fentos medran erguídos, loureiros, ameneiros, acacias, carballos, tamén algúns eucaliptos dan sombra a esta fraga case máxica. As últimas pedras da ruta son as do Mosteiro da Armenteira que ata hai pouco tamén estaban cubertas de verde, pero que agora amosan o esplendor das arquivoltas da porta entrada, do magnífico rosetón que trasmite luz à nave principal, das bóvedas do claustro… Pódese meditar, ó igual que segundo à lenda fixo o monxe fundador do mosteiro, San Ero, ou pasear 29
polo seu recinto, facer unha visita guiada, ou perderse adrede no camiño de volta para descubrir un anaquiño máis deste entorno que nos fai sentir tan ben con nós mesmos. Dicía o de perderse adrede porque a ruta está ben señalizada, pouco a pouco foise mellorando o acceso, restaurando os muíños que o precisaban ou os que o permitían, poñendo balados, bancos, mesas e papeleiras nalgúns tramos do camiño, ademáis pola noite está iluminada na meirande parte do percorrido. Lamentablemente, o uso que se fai destes servizos non é sempre o adecuado. E agora sí, por un momento, vou deixar de lado o lirismo para manifestar unha breve reivindicación. A implicación da deputación na conservación e o mantemento da ruta é notable pero como di o refrán: “Non é máis limpo o que máis limpa, senón o que menos mancha”. Mentras non se estabeza unha política “real” de concienzación da poboación, de respeto hacia ó medio que nos rodea, non poderemos avanzar, e os concellos teñen moito que facer neste sentido. A mellor maneira de coida-lo medio en que vivimos é que a xente o valore, o respete, e que entenda dunha vez que isto é cousa de todos e cada un de nós. E remato cun pequeno aviso para navegantes: cando proliferan os “centros de interpretación” sobre todo aqueles creados como recurso turístico en sí mesmo é que algo falla. A natureza cando se respeta e se coida fala por sí mesma, non precisa de interpretación algunha. Lola Diz González Técnico de turismo
30
Ana Mesía
Posta en valor do patrimonio Turístico-Artístico de Combarro
Unha investigadora da USC propón aumentar a potencialidade turística de Combarro a través da posta en valor do seu patrimonio histórico-artístico, Esta análise valeulle á investigadora Ana Mesía, licenciada en Historia da Arte pola USC, o premio provincial de investigación da Deputación de Pontevedra de 2009 na categoría de tese de licenciatura e proxecto fin de carreira sobre Humanidades e Ciencias Sociais. O estudo “O potencial turístico dos conxuntos históricos. Unha proposta para Combarro” é o resultado do traballo de fin do Máster en Dirección e Planificación do Turismo da USC. Actualmente Ana Mesía forma parte do grupo de investigación Iacobus ‘Proxectos e estudos sobre patrimonio cultural’ no que está a traballar sobre a creación do mapa de recursos patrimoniais dos cascos históricos medios de Galicia. O que a investigadora formula no estudo, antesala da súa futura tese de doutoramento que baixo a dirección do profesor Juan Monterroso profundará no potencial turístico dos conxuntos históricos, é unha nova dimensión do turismo “para explotalo máis e mellor”. A grande importancia que está adquirindo o turismo cultural fai que as cidades históricas esperten un novo interese, sendo cada vez máis apreciadas como elementos positivos para a conservación do patrimonio porque pode captar os seus aspectos económicos e aproveitalos para a súa comercialización turística. Deste xeito, explica, aparece unha corrente de dobre sentido “que atrae visitantes e xera fondos que, á súa vez, redundan na conservación do patrimonio visitado”. No caso concreto de Combarro, un conxunto histórico de reducidas dimensións emprazado na zona turística máis importante de Galicia, realizouse un estudo dos elementos físicos que caracterizan a trama urbana e a paisaxe e dos aspectos relacionados coa percepción do espazo que condicionan aos visitantes. A partir de aí deseñáronse dous modelos de zonificación para crear unha rexión turística a partir dun conxunto histórico coa finalidade de que as propostas poidan ser aplicables a calquera cidade histórica. Ademais, definíronse indicadores de presión turística e de avaliación do estado de conservación da cidade histórica capaces de axudar á conservación do conxunto histórico e ao deseño de accións de mellora da experiencia turística. Gabinete de Comunicación da USC
31
Cata de vinos Pedro VillamarĂn
32
Catar un vino consiste en probar con atención un producto cuya calidad queremos apreciar; se trata de someterlo a nuestros sentidos y conocerlo buscando sus diferentes defectos y cualidades, con el fin de expresarlos; la cata es estudiar , describir, definir , juzgar y clasificar . (Emile Peynaud) . La historia del Vino se ha movido entre la cata del Bodeguero y la cata del comprador, hay que recordar que el vino es uno de los productos más comercializados en la antigüedad, desde Mesopotamia pasando por Egipto , Grecia y Roma; el examen organoléptico ha sido crucial a la hora de vender-comprar un vino. El catar es describir la intimidad de un vino; catar un vino es distinguir y reconocer sus cualidades y defectos. Para catar un vino deberemos tener una buena iluminación y el lugar deberá ser aséptico ya que no debe existir ningún aroma que interfiera en el vino. La copa que utilizaremos deberá ser incolora , lisa, entre 20 y 30 cl con una abertura más estrecha en su parte alta, que el cáliz, ya que de esta forma se concentran en mayor cantidad los aromas que desprende el vino. Serviremos 1/3 de la capacidad de la copa y observaremos sus tonalidades, es importante observarlo sobre un fondo blanco; el vino debe estar limpio y brillante, ni velado ni turbio, observaremos el color (pálido o dorado en los blancos-rubí, teja o rojo picota en los tintos). Un color intenso nos denotará la complejidad del vino. Haremos girar suavemente el vino en la copa y veremos como se adhieren las denominadas lágrimas, que cuanto más marcadas estén,más contenido tánico y graduación alcohólica tendrá el vino.
La fase olfativa es aquella en la que vamos a identificar los aromas que se dividen en primarios (que son aquellos que corresponden a la uva), secundarios (que corresponden a la fermentación alcohólica) y terciarios (que están atribuidos a la crianza del vino). Acercaremos la copa a la nariz e inhalaremos sus aromas, a continuación hacemos girar la copa y obtendremos una segunda bocanada de aromas más intensa; en esta fase nos fijaremos en la intensidad y calidad del vino. Por último la fase gustativa es aquella donde vamos a describir el cuerpo , la textura y la calidad del vino. Beberemos un pequeño sorbo que extenderemos en la boca, permitiendo que ingrese un poco de aire para que los sabores cobren más protagonismo. En la punta de la lengua identificaremos los sabores dulces, el sabor ácido en los costados y en el fondo del paladar los sabores amargos. La conclusión del vino es la fase final de la cata donde daremos una apreciación del vino objetiva. Un buen vino debe ser equilibrado, intenso de aromas , y complejos y persistentes en boca. Vocabulario que podemos utilizar es: Fase visual: limpio, brillante, sucio, oxidado, turbio, amarillo pajizo, verdoso, pálido, rubí, teja, picota, granate, dorado.... Fase olfativa: frutales, florales, especiados, balsámicos, minerales, vegetales, animales... Fase gustativa: amable, armonioso, astringente, aterciopelado, cerrado, carnoso, elegante , equlibrado, fresco, frutal, herbaceo, oxidado, redondo, tánico, verde, picado, maduro... Disfruten del Vino.
33
Noveno ciclo de Tertulias do Instituto de Estudos Miñoranos
Iem
Noveno ciclo de Tertulias do Instituto de Estudos nos que a diversidade na temática caracterizará o novo ciclo. Este noveno ciclo consecutivo comezou o pasado venres 8 de outubro. Como é costume os faladoiros terán lugar preferentemente o primeiro venres de cada mes, dende outubro a xuño, e comezarán ás 20:30h. Terán lugar na sede do Instituto de Estudos Miñoranos, sita na Aula de Cultura “Ponte de Rosas” Avda. da Feira, 10, baixo, Gondomar. Tamén como é tradicional, despois do acto aberto ao público en xeral haberá unha cea coa persoa convidada que terá lugar no Pazo da Escola de Mañufe Gondomar á que se 34
poderá asistir facendo a correspondente reserva de praza no teléfono 986 360 575 ou no 680 644 4 90. Este novo ciclo e abranguerá dende a literatura dramática (Candido Pazó) ata o desxeo dos casquetes polares (Debora Iglesias-Rodríguez), pasando pola normalización da lingua (Xosé González Martínez), o Humor Gráfico ("Xosé Lois O Carrabouxo"), a historia (Xusto Beramendi), a relixión (Victorino Pérez Prieto) o xornalismo e o guión televisivo (Xosé Manuel Pereiro), (Araceli Gonda) ou a música cos membros de Berrogüeto. Coidamos que esta multiplicidade temática é o atractivo deste novo ciclo de faladoiros.
Gondomar O 29 de setembro rematei a vendima, quedando arrunbado o viño a espera do San Martiño, para pechar as fustallas e degustar unas castañas con viño novo. Era día de folga xeral, non había prensa nos kioscos, e decidin dar unha volta as viñas para facer un rebusco daqueles acios que foron quedando atrás, agachados entre as follas. Non había moitos, os vendimiadores foron rigorosos, pero pillei aquí unha ducia de uvas albariñas, ala un acio bo de loureiro, outro mas pequeno de treixadura, voltei pola mencia, e fixen un cestiño xeneroso. Ante a ausencia de prensa, fixen un “rebusco” pola biblioteca, onde sempre queda algo que repasar ou volver a ver, e: ¡sorpresa! Atopei un libriño (polo tamaño), librazo (polo contido) que me resolveu a cuestión. Tratase dun BREVIARIO DE CAMPAÑA ELECTORAL, cando estamos a menos de oito meses da cita electoral das Eleccions Municipais do 2.011, pero, tratase dun documento escrito por Quinto Tulio Cicerón, no ano 64 antes de Cristo, (Editorial Acantilado de Barcelona, www.acantilado.es), é asombrosamente, 21 siglos despois ten plena actualidade, resumindo: “ un bo candidato e un bo programa poden per-
Política antes de Cristo e do século XXI
der as eleccións si os votantes non presinten un goberno que solucione as súas necesidades” y isto é unha analise perfecta feita, nese mesmo libro polo Presidente de ALFIL Consultores de Comunicación, análise que atopo acertada, e na que se inclue a anedocta do expresidente norteamerico NIXON, o cal o abandoar a Casa Blanca, ante un retrato de J.F. Kennedy, exclamou amargamente “cando te miran a ti ven o que queren ser, cando me miran a min ven o que son”, a conclusión das cartas de Quinto Tulio Ciceron a seu irman Marco, é que: a obriga dun político é defender adecuadamente os intereses dos seus conciudadans. O éxito ou o fracaso dependerá da súa credibilidade.Horas mais tarde, o día seguinte, estaba eu sentado no salón de Plenos do noso Concello de Gondomar, oindo o “ornear” dun compañeiro durante case que duas horas, sen ser capaz de dicir nada pero enveleñando o ambiente. Que pena que non se lea mais neste país. Eu nin abrin a boca, non pagaba a pena. Manuel Núñez Sestelo
35
Alimentos de invierno Al igual que cuando se acerca el invierno cambiamos la ropa del armario y sustituimos el algodón por la lana o pasamos del lino al punto para enfrentarnos al frío. Nuestro cuerpo debe adecuarse a las temperaturas más bajas y a la falta de sol en nuestra piel. Y, claro está, debe recibir por nuestra parte, sus moradores y propietarios, un trato acorde a las nuevas circunstancias. La dieta que nos resultaba útil y gratificante en los largos y soleados días de verano ya no sirve: es demasiado frugal para el invierno. La naturaleza, que sigue siendo sabia, inunda los mercados con alimentos de temporada que aportan esas propiedades que nos ayudan a afrontar los meses invernales y combatir los catarros, constipados y tiritonas tan propios de esas fechas. En verano, el gazpacho es refrescante y sabroso; en invierno, la sopa entona el cuerpo. En otoño e invierno disponemos de alimentos de temporada calóricos, como legumbres, patatas y boniatos que nos sirven para ir acumulando reservas de energía. En estas fechas, las temperaturas bajan y nuestro organismo necesita más calorías para mantener el calor corporal. Alimentos de invierno Los alimentos de temporada son interesantes desde una triple perspectiva: nutricional, económica y ecológica. La cantidad de nutrientes de un alimento (vitaminas y sales minerales entre otros) depende, entre otros factores, de la riqueza de 36
los suelos en que se cultivan y del grado de manipulación a que se somete al producto. Parece lógico que las hortalizas consigan su desarrollo óptimo y ofrezcan su mejor aporte nutricional en las condiciones climáticas que más favorezcan su crecimiento, las que marca su calendario natural. La mayoría de las verduras y frutas de clima cálido se caracterizan porque su parte comestible es el fruto: calabaza, calabacín, pimiento, tomate, melón, sandía, pepino. Y las de clima templado o frío, propias de esta temporada, ofrecen como parte comestible las hojas, bulbos o raíces: acelga, espinacas, puerros, col, coliflor ajo, cebolla, rábano. El alimento de temporada es casi siempre el que más conviene a los consumidores: normalmente más económico, su calidad organoléptica, según aseguran los especialistas en gastronomía, es también mejor. Además, consumiendo productos de temporada contribuimos a respetar el ciclo natural de producción, lo que conlleva una positiva repercusión en el medio ambiente. Verduras de invierno, contra el resfriado Acelgas y espinacas, alcachofas, calabaza, col (berza o repollo), coliflor o pella, coles de Bruselas, champiñones, guisantes y habas, judías verdes, puerros, cardo, remolacha, rábano, lechuga de hoja de roble, berros¿ son verduras de invierno. Durante estos meses, pocas personas se librarán de dolencias respiratorias, como un resfriado o una bronquitis. La tos es el síntoma más común de las tan frecuentes como indeseadas enfermedades del aparato respiratorio. Hemos de aprovechar que tenemos a nuestra disposición vegetales de temporada con propieda-
des muy útiles ante estas afecciones tan molestas. Por ejemplo, las hortalizas aliáceas (cebolla, ajo, puerro¿) tienen propiedades mucolíticas y antisépticas: ablandan la mucosidad, favorecen la expulsión de moco y actúan contra los gérmenes (bacterias o virus) causantes o agravantes de la afección. La inhalación de la esencia que desprende una cebolla o cualquier otra hortaliza aliácea ayuda a eliminar la mucosidad e incluso puede aliviar la tos. Los compuestos azufrados que forman el aceite esencial de estos alimentos pasan rápidamente a la sangre nada más llegar al estómago y se eliminan enseguida por los pulmones. Esto hace que a los pocos minutos de haber comido cebolla o ajo, el aliento adquiera ese olor tan característico. Esos compuestos azufrados ejercen una acción antiespasmódica, mucolítica (facilitan la eliminación de la mucosidad) y antibiótica. Por tanto, las afecciones de las vías respiratorias (sinusitis, bronquitis, neumonía) mejoran con el consumo de estos alimentos, preferiblemente crudos o muy poco hervidos. La borraja suaviza y desinflama las mucosas respiratorias. Esta verdura, tanmbién invernal, contiene mucílagos de acción emoliente (suavizante). Hervida con su caldo, resulta beneficiosa para las afecciones respiratorias. La importancia de las vitaminas C y A El déficit de vitamina C reduce la resistencia a las infecciones, lo que puede comprometer nuestra salud durante días o semanas. Las verduras de la familia de las coles son las más ricas en vitamina C y ácido cítrico, que potencia la acción beneficiosa de esta vitamina. Igualmente, se consideran fuente importante de antioxidantes naturales: antocianinas (color morado), beta-carotenos (color amarilloanaranjado-rojizo, enmascarado por la clorofila) y compuestos sulfurosos. Las investigación más puntera indica la capacidad de estas sustancias para impedir el desarrollo de tumores, aunque todavía no hay consenso científico y queda mucho terreno para estudiar. La riqueza en azufre de estas verduras promueve que se formen esos compuestos azufrados relacionados con el olor tan particular que desprenden durante la cocción. Por otra parte, nuestro organismo necesita vitamina A para mantener en buen estado la piel y las mucosas (entre ellas, las que recubren el interior de los bronquios) y reducir el riesgo de afecciones respiratorias. La zanahoria es el alimento más abundante en betacaroteno, antioxidante que en el intestino acaba transformándose en vitamina A a medida que el organismo la necesita. Las hojas del nabo, los grelos, además de su riqueza en folatos, vitamina C y vitamina E, contienen betacarotenos en importante cantidad. Las verduras de hoja de temporada (acelga, espinacas, endivia, borraja) son ricas en folatos y fibra y aportan asimismo beta-carotenos (el color naranja está enmascarado en estas verduras por el pigmento clorofila) y vitamina C (salvo la endibia). Al igual que en el resto de verduras, las hojas más externas son las más vitaminadas. El betacaroteno o provitamina-A no se destruye con el calor, por lo que esta sustancia no se ve disminuida con la cocción de los alimentos. Con un consumo abundante de estas verduras mejoraremos el estado de la mucosa bronquial y aliviaremos la tos. A diferencia de la anterior, la vitamina C es sensible al calor y a la oxidación. De ahí el interés de incluir cada día verduras crudas en forma de ensaladas o ligeramente cocinadas para minimizar las pérdidas de este nutriente. 37
relojde arena
La Casa de Ceta es la de mayor abolengo en la comarca del Val Miñor. Su origen se remonta a fecha desconocida, pese a lo cual existe parte de los muros primitivos que el visitante, si se apura, podrá ver en la calle que en otro tiempo se llamó de Morrazo, después de la Misericordia y hoy de Lorenzo de la Carrera. Tenía la Casa de Ceta el privilegio concedido por los Reyes Católicos, de que cuando algún ajusticiado fuese sacado a la vergüenza pública por las calles de la villa, si llegaba hasta ella, no sólo no se le castigaba, sino que se le cubría la espalda para evitar que el pueblo tomase la justicia por su mano. A ambos lados de la puerta de la calle, se apreciaba hasta hace poco claramente las huellas de las argollas a las que estaba sujeta la cadena del perdón. Y decía antes, que si el visitante se apura aún podrá ver restos o 38
vestigios de la que fue Casa de Ceta, pues poco a poco se viene derruyendo sin que pueblo ni gobierno, así como tampoco los propietarios, hagan algo para salvar este singular patrimonio de Baiona. Hace años el ayuntamiento convino con la propiedad que la antigua huerta de la Casa de Ceta formase parte de una plazuela que posteriormente fue cedida y se hizo realidad conociéndose hoy día como Plaza del Concello. Digo yo, que tanta prontitud en tal gestión se quedó luego anclada en pura negligencia, por lo que ahora el citado inmueble bien podría darse a conocer como la Casa de la Negligencia Municipal. Largo recorrido semántico pero real como la propia apatía que viene observándose en quienes corresponda. No comment. foto cedida por María José Santos Pino
MR KILOMBO Biodramina MR. KILOMBOS Y SU DISCO BIODRAMINA Biodramina. Indicaciones terapéuticas: Mareo por locomoción marítima, terrestre o aérea. Vértigo. Todo nuevo viaje da vértigo. La búsqueda de un "borrón y cuenta nueva"; o de un "no se qué" que, en algunos casos, se encuentra. O a lo mejor es verdad eso de que " la meta es el camino". En todo caso, contra el mareo, el nuevo trabajo de Mr. Kilombo: Biodramina. En este segundo trabajo, Mr. Kilombo nos propone un viaje sonoro que va desde el rock fronterizo hasta el reggae, pasando por el funky o la rumba. Once canciones, once vehículos de tierra, mar y aire que nos hacen llegar once historias, once ideas para pensar y once estribillos para vibrar. Once letras sin trampa ni cartón, frescas y depuradas, de corte callejero y vitalista. Un discurso simple para gente inteligente. Ingredientes de primera calidad para un plato de fácil digestión, aderezado cuidadosamente en estudio para ser degustado en vivo. Porque la música de Mr. Kilombo cobra en el escenario su mejor expresión, como han demostrado más de cinco años de conciertos, grabaciones y colaboracio-
nes. Altas dosis de interactividad y fuertes inyecciones de energía hacen de sus directos todo un espectáculo colorista, en el que nadie se resiste a tararear sus contagiosos estribillos. Tras sus estudios de música en La Habana, y largas temporadas tocado en las calles de Londres, Miki Ramírez (autor y cantante de la banda), inaugura el proyecto de Mr. Kilombo. En 2006 graba su primer trabajo, "El lado gamberro", que no saldrá a la luz hasta 2008. En 2009 entra a formar parte de la banda de Macaco para la gira "Puerto presente". Y, finalmente (hasta la fecha), el 29 de septiembre de 2010 sale a la venta "Biodramina", el nuevo trabajo de Mr. Kilombo. Nos vemos en la carretera. Gira para lo que resta de este año. En octubre, día 8, Madrid, Orange Café; día 15, Santander, Pub Vender; día 19, Sevilla, La Caja Negra; día 28, Valladolid, Café Teatro. En noviembre, día 5, Murcia, Café de Alba; día 11, Ciudad Real, Pachamama; día 26, Barcelona, Sala Zac. 39
Achego Presenta curtas para o inverno e outras actividades culturais
40
Co comezo do novo curso a Asociación de Comerciantes e Hostaleiros de Gondomar (ACHEGO) pon en marcha novos proxectos, buscando a colaboración dos seus asociados e, así, poñer de relevancia a súa labor como mecanismo de dinamización da actividade comercial da vila de Gondomar. ACHEGO, entre os seus obxectivos principais, busca dar a coñecer Gondomar e as súas excelencias, por esta razón está a poñer en marcha a edición dun Libro guía, tanto a nivel comercial, cultural ou turístico. Por esta razón, emprendeuse unha campaña de captación de asociados para poder incluir tantos comercios como sexa posible nesta guía, todos os establecementos pertencentes a ACHEGO serán incluidos nela, mostrando o seu comercio a través de fotos, a súa historia, … ou todo aquilo que desexen mostrar. Preténdese non realizar un simple catálogo de comercios senón algo que se preste a gardar, onde se poidan encontrar diversos contidos. Contamos coa estimable colaboración do IEM (Instituto de Estudos Miñoranos) o cal está a participar de forma moi acti-
va na realización de todos os contidos co respecto a historia, cultura, patrimonio, rutas turísticas, … A difusión deste libro farase a través de oficinas de turismo de toda Galicia e dos propios comercios participantes. Ademais deste libro guía tamén se vai a poñer en marcha a continuación do proxecto levado a cabo polo IEM coa colaboración de ACHEGO “Gondomar Documenta”, nesta ocasión vaise levar a cabo a proxección de diferentes curtos en distintos establecementos hostaleiros asociados a nos. Ainda quedan moitos temas que matizar pero o principal que é a implicación dos participantes está totalmente garantida. O proxecto basease na oferta da proxección dun curto acompañada dun aperitivo ou “pincho” atractivo a un precio interesante. Estes curtos serán proxectados en distintos establecementos a distintos horarios, nunca de forma simultánea. O que se busca con esta nova actividade é ofrecer unha actuación diferente e atractiva para unha noite de inverno, onde se poida disfrutar dun bo curto, unha mellor degustación e, sen dúbida, dunha excelente compaña.
41
Aceba Las compras en Baiona tienen premio
La Asociación de Comerciantes y Empresarios de Baiona, en colaboración con la Federación Gallega de Comercio y la Dirección Xeral de Comercio, pondrá en marcha la campaña de animación al consumo en las villas gallegas, que se desenvolverá bajo el lema “Las compras en tu villa tienen premio”. Se trata de una campaña publicitaria-promocional que se realizará en el mes de octubre de 2010 (del día 12 al 23 Octubre), con motivo de fomentar el consumo, incentivando la compra al pequeño comercio. Esta campaña se desenvolverá también en otras siete localidades, que serán: Xinzo de Limia, Ribeira, Foz, Carballiño, Lalín, Melide y Ribadeo. La dinámica de la campaña, que se desenvolverá en Baiona a lo largo de dos semanas, será la siguiente: Los dos primeros días de celebración de la campaña, promotores debidamente formados y uniformados informarán y repartirán entre todos los comercios de la localidad cartelería, porta trípticos y trípticos para la participación en el sorteo de 3.000 euros (2 tarjetas regalo de Caixa Galicia de 300 euros y 24 tarjetas regalo de Caixa Galicia de 100 euros). También el primer día, se instalará una jaima en el paseo de la Ribeira (al lado de los arcos) que servirá de punto de información y validación de tickets durante los días de duración de la campaña. 42
Durante el tiempo de duración de la campaña, promotores actuarán de dinamizadores de la campaña, siendo también puntos de información y validación.
PROGRAMA FESTA FINAL DA CAMPAÑA DÍA 23 DE OUTUBRO Na carpa instalada no Paseo da Ribeira de Baiona
El desarrollo de la campaña tendrá la siguiente dinámica: cada cliente que presente un ticket de compra de un comercio de Baiona con fechas comprendidas dentro del período de la campaña (del día 12 al 23 Octubre), podrá canjearlo en el punto de información o a través de cualquier de los promotores por un boleto para participar en el sorteo final. El promotor sellará cada ticket para que no pueda ser reutilizado (1 ticket – 1 boleto). Como excepción, aquellos que acrediten tener pagada la compra con la Tarjeta MasterCard del Comercio Gallego duplicarán su participación, obteniendo dos boletos por cada ticket presentado.
11.30 h Animación nas rúas: pasarrúas, zancudos e malabaristas. Animación no entorno da carpa polo Grupo de pasarrúas, zancudos e malabaristas. 12.30 h Espectáculo de paiasos infantís “Llilla e Fifo” 16.30 h Animación nas rúas: pasarrúas, zancudos e malabaristas.
El último día de campaña (día 23 de Octubre) tendrá lugar la Fiesta Final de la Campaña (pasacalles, zancudos, payasos, magia cómica y actuación musical) y el sorteo de las tarjetas regalo, que se desenvolverá en una carpa de 150 metros cuadrados que estará ubicada en el Paseo de la Ribeira (en frente del parador).
17.30 h Espectáculo de maxia cómica “Rey Midas” 18.30 h Actuación musical a cargo de “Lucía Pérez” 19.00 h Sorteo e entrega de premios na carpa instalada no Paseo da Ribeira de Baiona
43
Deputación de Pontevedra Programa de asesoramento persoalizado en visual merchandising “A túa medida 2010”
Por segundo ano consecutivo a Deputación de Pontevedra pon en marcha o Plan “Á Túa Medida”, unha actividade de formación para os pequenos comerciantes da nosa provincia cun formato innovador que traslada a formación en escaparatismo, a presentación do produto e a distribución do espazo… ao propio comercio.
zado coa valoración da imaxe dos comercios, as recomendacións de actuación con propostas creativas de mellora,e a formación in-situ sobre como presentar os produtos do mellor xeito posible co asesoramento personalizado e on-line e o seguimento das acción de mellora cunha reportaxe fotográfica do antes e o despois dos comercios. Sen dúbida unha proposta formativa innovadora, eficaz, creativa e personalizada que contribuirá moi positivamente a sobrelevar a dura situación que o pequeno comercio está vivindo neste momento.
A clave do éxito do proxecto no que tomarán parte 35 comercios da provincia e ten un orzamento de 90.000€, é a medoloxía empregada que combina un diagnóstico personali-
Clave: A Deputación de Pontevedra innova achegando a formación aos comerciantes en lugar de que eles teñan que desplazarse aos cursos como se fai tradicionalmente.
35 comercios da provincia de Pontevedra resultan seleccionados para renovar a súa imaxe e tomar parte no Plan “Á Túa medida” da Deputación de Pontevedra.
44
Asesoramento persoalizado in situ para os 35 comercios participantes.
Éxito da actividade no ano 2009. Orzamento 60.000€. Beneficiarios 20 comercios Ano 2010. Orzamento 90.000€. Beneficiarios 35 comercios da provincia. ANTECEDENTES DA ACTIVIDADE A Deputación de Pontevedra, seguindo coa súa premisa de traballar pola profesionalización dos profesionais que traballan á fronte dos pequenos comercios da provincia desenvolveu en 2009 a través da súa Área de Comercio o Plan “A túa Medida”, actividade de asesoramento individualizado en Visual Merchandising enmarcada dentro da liña estratéxica “Formación e cualificación do sector comercial” do Plan Director de Comercio 2009 - 2012. Tendo en conta o éxito e a boa acollida que tivo no sector, a Deputación de Pontevedra quere seguir traballando nesta liña durante o ano 2010 e reforzala para que poidan tomar parte nela un maior número de comerciantes como resposta á nova demanda. DESTINATARIOS Pequenos comerciantes da provincia de Pontevedra. CARACTERÍSTICAS DO ASESORAMENTO Asesoramento persoalizado in situ para os 35 comercios participantes no que un especialista en Visual Merchandising se desprazará aos comercios para coñecer de primeira man as inquedanzas e necesidades dos comerciantes. DURACIÓN Esta actividade desenvolverase entre os meses de setembro e decembro de 2010.
45
Concello de Nigrán “Perdéndote en Nigrán” visitas guiadas.
46
A Concellaría de Educación de Nigrán organiza para este curso escolar diferentes visitas guiadas no concello. As diferentes actividades que se organizan teñen un punto en común, a personalización dos servizos. Este punto diferenciador permite adaptar as actividades aos estudantes, tendo en conta a idade e o número de asistentes; cun valor añadido, as-os rapazas-es que se acercan a coñecer Nigrán van a disfrutar “in situ” dos recursos naturais, culturais e etnográficos do noso concello. Visita guiada polo tramo do Camiño Portugués pola Costa en Nigrán: Tramo de 7,5km. Onde imos a descubrir outro Nigrán. Para completar a visita prepárouse unha presentación en power point sobre o noso tramo do Camiño que se podería amosar aos estudantes. Un mundo de sensacións invade ao peregrino dende o momento da súa chegada a Nigrán, sensacións que se van renovando ao longo do camiño. Durante a Idade Media o Camiño Portugués pola Costa, permitiu consolidar o intercambio cultural e económico entre o pobo portugués e o galego. Hoxe en día o Camiño Portugués pola Costa ou Camiño Monacal, permite incorporar espazos ata agora escasamente frecuentados polas persoas que elixían o noso municipio como destino turístico e que posúen un gran valor paisaxístico e patrimonial. Noso camiño empeza na Ponte Románica do século XII de estilo medieval, a cal foi durante máis de 900 anos paso continuo para cruzar o río Miñor. Destacan os seus arcos de transición lixeiramente apuntados e o Peto de Ánimas, adicado a San Telmo. Parada obrigada é o Pazo de Pías, do século XVII, o cal pertence ás “Hermanas Apostólicas Corazón de Jesús”. Destaca a súa balconada, os escudos de armas e o seu singular canizo de dúas plantas único en Galicia. Continuamos polo camiño da Cabreira e imos pasar por diante do Pazo de A Robaleira; casa señorial do século XVIII e igrexa de San Pedro. Pasiño a pasiño pasamos a carón da que foi a única fábrica de champán de Galicia ata o ano 1929 e co son da botellas abertas deste viño espumoso continuamos o noso camiño a Compostela acompañados polo murmullo da auga do río Muiños e un bosque cheo de vida ata chegar á Avenida de Rosalía de Castro, pasando pola ponte Muíña (que corresponde a segunda vía románica do acceso a Santiago). Durante a nosa peregrinaxe atopámonos con diferentes mostras de arquitectura popular, muiños, casas solariegas e pazos, construidas entre os séculos XVI e XVIII por diferentes familias de nobre linaxe e despois utilizadas como edificios con función civil. Especial mención merece o Pazo de Cea, declarado Monumento histórico e Ben de Interese Cultural. Xa estamos máis preto de Vigo e por suposto da capital de Galicia xa que o noso andar nos leva por parte da antiga calzada real que aínda se conserva e que nos achega á parroquia de Priegue onde podemos ver a Casa de Lamelas e o Cruceiro das Reixas no que destaca a imaxe da Virxe co seu fillo en brazos. E para finalizar esta ruta polo camiño portugués da costa en Nigrán atopámonos coa casa das agullas, trátase dunha casa solariega cunha arquitectura eminentemente rural. E aquí remata o noso paseo, no que en tan só sete quilómetros e medio poidemos desfrutar da grande variedade de paisaxes e mostras arquitectónicas que nos ofrece este concello. Visita guiada pola parroquia de Chandebrito, exposición, presenta-
ción en power point e unidades didácticas: Dentro do proxeto de Revalorización do Patrimonio Arqueolóxico, Natural e Etnográfico de Chandebrito, realizáronse unha serie de actuacións; apostando polo Patrimonio Inmaterial Cultural, que pertence a todas as persoas, se mantén vivo gracias ao seu uso e presencia constante nas nosas memorias. Transmitímolo e lle damos continuidade cando nos relacionamos: Por iso tamén está nas nosas mans que se debilite e desapareza ou que pola contra, se manteña e fusione con novas prácticas. Por esta razón, organizouse a exposición “Patrimonio Cultural Inmaterial: É Cousa de Tod@s; que é un módulo itinerante e de eminente carácter divulgativo; deseñada para ser transportada; pensada para recorrer parroquias, concellos ou institucións educativas e culturais co obxeto de informar e sensibilizar á poboación sobre a debilidade dun valioso patrimonio que paseniño esvaece. Ademáis, coa intención de amosar todo o Patrimonio (natural, arquitectónico e cultural) que a parroquia de Chandebrito posúe, o Concello de Nigrán organiza visitas guiadas pola zona do Castro de Chandebrito; as cales se completan cunha presentación nos centros educativos sobre as rutas e unhas unidades didácticas adaptadas aos diferentes cursos para traballar nas aulas ou nas casas. RUTA DA AUGA: A visita iniciarase na ladeira do Monte de O Castro. Poderán visitar a presa da Lapela, os diferentes muiños que están situados nesta zona (dependendo da época do ano, portase a funcionar un deles) e o lavadoiro. Visita dunha hora de duración aproximadamente. A vista pódese complementar co obradoiro “Facendo pan” ou “O noso amigo o Espantallo RUTA DOS PETROGLIFOS: Esta ruta pódese unir a Ruta da Auga e visitalos petroglifos. Recoméndase facer antes da 10.30 da mañá ou a partir das 19.00 horas, para poder ver mellor as inscricións nas pedras. Duración de case dúas horas. A visita pódese completamentar co obradoiro “Facendo pan” ou “Petroglifo”. SENDEIRISMO (Interpretando a paisaxe): Se o grupo ten toda a mañá ou tarde poden facer unha das dúas rutas que están marcadas, Circular de O Castro (que comprende a Fraga de Rodas, a Ruta da Auga e parte da Ruta dos Petroglifos) ou a ruta Camiño dos Matos. Duración de tres horas aproximadamente. “Terra e Mar en Nigrán para disfrutar”; neste programa os estudantes poderán coñecer o interior do concello e realizar unha actividad no no co Club Piragüismo Val Miñor Frioya. Con este programa combinaríamos dúas actividades: A través do piragüismo queremos acercar aos nosos xóvenes a coñecer a riqueza do noso entorno marítimo e que o disfruten en kayak. Dependendo da idade preséntanse dúas rutas: RUTA RIO MUIÑOS: Nenos-as de 5 a 8 anos. Agradable paseo polo río Muiños dunha duración de 20 minutos aproximadamente con explicación da zona. Prezo: 8€/persoa. ENSENADA DA RAMALLOSA: Maiores de 8 anos. Irán cada un deles no seu propio kayak; e o obxetivo é descubrir a riqueza dos humedais da Foz do Río Miñor. Duración aproximada dunha hora e media. Prezo: 15€/persona. Se queren máis información ou concertar unha data para facer calquera destas visitas, poden chamar ao 986 36 87 34 (Oficina de Turismo); turismo@nigran.org / susiturismo@nigran.org. Ademais pódense organizar visitas guiadas polas diferentes rutas de sendeirismo, todas elas de dificultade media, cun máximo de 7kms. Son as rutas circulares de: Os Mouros, As Medoñas, Camos e Monteferro. Todas estas visitas adáptanse ao grupo, tendo en conta a idade e o número de participante. 47