ژماره(24)ی رۆژنامه‌ی به‌یان

‫که‌ش‌و هه‌وا‬

‫‪/٣‬شەممە ‪/4 15‬شەممە ‪/5 15‬شەممە ‪ 15‬که‌رکوک ‪/٣‬شەممە ‪/4 23‬شەممە ‪/5 23‬شەممە ‪24‬‬ ‫هه‌ولێر ‪/٣‬شەممە ‪/4 22‬شەممە ‪/5 22‬شەممە‬ ‫‪ 23‬سلێمانی ‪/٣‬شەممە ‪/4 194‬شەممە ‪/5 194‬شەممە ‪ 208‬دهۆک ‬ ‫‪13‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪7‬‬

‫بایی (‪ )750‬دینارە‬

‫زمناكۆ محه‌مه‌د هەڵەبجەیی‪،‬‬ ‫دواى گ��ەڕان��ەوەى هاوسەرگیریى‬ ‫کردووە و ئێستاش خوێندکارى زانکۆى‬ ‫ئەمریکییە‪ ،‬وەاڵم���ى پرسیارەکاىن‬ ‫(بەیان) دەداتەوە‌‪.‬‬ ‫چاوى تۆ لەسەر ڕووداوەکان‬

‫ل‪ .‬کۆمەاڵیەىت‬

‫د‪ .‬عەال مەککى بۆ بەیان‪:‬‬

‫پێشنیاز هەیە‬ ‫دەستپێشخەریی دووەمى‬ ‫هەولێر بکرێت‬ ‫ ل‪ .‬عێراق‬

‫رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە‪ ،‬ژماره‌ (‪ ،)24‬سێشەممە ‪ ،2013/2/26‬ساڵی یەکەم‬

‫بیروڕا‬ ‫ده‌سه‌اڵتی عه‌لمانی‬ ‫گیانی كوردایه‌تیی‬ ‫كوشت‬

‫‪12‬‬ ‫وەرزش‬ ‫ئارسین فینگه‌ر؛‬ ‫كۆتایی‬ ‫پیاوێكی دانا‬

‫‪Tuesday, No, 24‬‬ ‫‪First Year, Feb. 26, 2013‬‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫الیه‌نه‌ ئیسالمییه‌كانی كوردستان زیاتر له‌ (‪ )70‬كه‌ناڵی راگه‌یاندنیان هه‌یه‌‬

‫كۆمه‌ڵ و یه‌كگرتوو ژماره‌یه‌ك‬ ‫كه‌ناڵی ئیسالمیی دیك ‌ه ده‌كه‌نه‌وه‌‬

‫جه‌ڵته‌یه‌ك خوێنده‌واریی‬ ‫لە بیرى ڕۆژنامه‌نووسێک‬ ‫دەباتەوە‬

‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫م���ه‌ری���وان ع �ه‌ل��ی‪ ،‬مامۆستای‬ ‫ئاماده‌یی و ڕۆژنامه‌نووس و چاالكوانی‬ ‫ب��واری گه‌نجان و كارگێڕی سه‌نته‌ری‬ ‫گه‌شه‌پێدانی چاالكیی الوان ب��وو‪،‬‬ ‫ئێستا به‌هۆی نه‌خۆشیی جه‌ڵته‌وه‌‬ ‫خوێنده‌واریی له‌ده‌ستداوه‌‪.‬‬ ‫مامۆستا مه‌ریوان ماوه‌ی چوار ساڵه‌‬ ‫له‌ جێگه‌دایه‌ و به ‌ده‌گمه‌ن ده‌توانێت‬ ‫ڕسته‌یه‌ك بخوێنێته‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها توانای‬ ‫نووسینی ڕسته‌یه‌كیشی نییه‌‪.‬‬ ‫ن��اوب�راو له‌ مزگه‌وتیش ده‌رس��ی‬ ‫قورئان و ف�ه‌رم��وودی به‌ ژماره‌یه‌كی‬ ‫زۆر ل �ه‌ م��ێ��ردم��ن��دااڵن وت��ووه‌ت��ه‌وه‪.‬‬ ‫هاوڕێكانی بۆ ڕۆژنامه‌ی به‌یان باسی‬ ‫سه‌رده‌می چاالكی و جموجووڵ و كاره‌‬ ‫دڵسۆزانه‌كانی ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئێستا ك�ه‌ ئ �ه‌م ب �ه‌دواداچ��وون �ه‌‬ ‫له‌سه‌ر ژیانی ئاماده‌ ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫له‌ نه‌خۆشخانه‌یه‌ و نه‌یتوانی وه‌اڵمی‬ ‫پرسیاره‌كانی ئێمه‌ بداته‌وه‌‪.‬‬

‫‪8‬‬ ‫پریاسکە‬ ‫ئەوانەى لە هیچ ڕۆژێکى‬ ‫ساڵدا لەدایک نەبوون‬

‫‪9‬‬

‫بڕوانه‌ الپه‌ڕە‌ی په‌یجور‪.‬‬

‫ساتەوەختى کردنەوەى پەخىش کەناڵى ئاسامنیی پەیام‪ .‬فۆتۆگۆاف‪ :‬محەمەد جەمال‬

‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬

‫«هاشمی دژی تاڵه‌بانی‬ ‫و دۆستی بارزانییه‌»‬ ‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫تاریق هاشمی‪ ،‬جێگری سه‌رۆك‬ ‫كۆماری عێراق ل ‌ه لێدوانێكیدا ل ‌ه تۆڕی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی فه‌یسبوك‪ ،‬رایگه‌یاند «له‌‬ ‫سااڵنی ڕابردوودا په‌یوه‌ندیم له‌گه‌ڵ مام‬ ‫جه‌الل زۆر باش بوو‪ ،‬به‌اڵم كۆتاییه‌كه‌ی‬ ‫باش نه‌بوو‪ ،‬ئه‌وه‌ش ب ‌ه هۆی ئه‌وه‌ی به‌‬ ‫ته‌نیا جێی هێشتم و پشتی مالیكی گرت‪،‬‬ ‫ل ‌ه كاتێكدا دڵنیا بوو له‌وه‌ی من بێتاوانم‬ ‫و مالیكیش خوێنڕێژە‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا‬ ‫دوعای چاكبوونه‌وه‌ی بۆ ده‌كه‌م»‪.‬‬ ‫ل ‌ه لێدوانێكی دیكه‌شیدا‪ ،‬هاشمی‬ ‫ئ��ام��اژە‌ی ب �ه‌و ‌ه داو ‌ه ك ‌ه په‌یوه‌ندیی‬ ‫له‌گه‌ڵ بارزانی زۆر باش ‌ه و ب ‌ه كه‌سێكی‬ ‫ڕاستگۆی خ��اوه‌ن به‌ها و مه‌بده‌ئی‬ ‫ناو ده‌ب��ات‪ .‬چاودێرانیش پێیان وایه‌‬ ‫هۆكاری پشتگیریكردنی بارزانی بۆ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌و ‌ه ك ‌ه ناوبراو الیه‌نگری توركیا‬ ‫و تاڵه‌بانییش الیه‌نگری ئێرانه‌‪.‬‬

‫به‌پێی ئه‌و داتایانه‌ی به‌رده‌ستی‬ ‫(به‌یان) كه‌وتوون‪ ،‬له‌ ئێستادا هه‌ر‬ ‫سێ‌ الیه‌نه‌ ئیسالمییه‌كه‌ی كوردستان‪،‬‬ ‫یه‌كگرتوو و كۆمه‌ڵ و بزووتنه‌وه‌‪،‬‬ ‫زیاتر له‌ (‪ )70‬كه‌ناڵی ته‌له‌فزیۆنیی و‬ ‫رادیۆییان هه‌یه‌‪ .‬هه‌ریه‌ك له‌ كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمیی و یه‌كگرتووی ئیسالمیش‬ ‫سه‌رقاڵی كردنه‌وه‌ی په‌خشی چه‌ند‬ ‫كه‌ناڵێكی دیكه‌ی تایبه‌ت به‌ بانگه‌واز‬ ‫و په‌روه‌ردەن‪.‬‬ ‫م��ح��ه‌م��ه‌دی ح��اج��ی ج���ه‌الل‪،‬‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاری ته‌له‌فزیۆنی (په‌یام‬

‫دوو) به‌ (به‌یان)ی ڕاگه‌یاند «كه‌ناڵی (په‌یام‬ ‫دوو) بۆ بانگه‌واز و پ �ه‌روه‌رده‌‪ ،‬كه‌ بنكه‌ی‬ ‫سه‌ره‌كیی له‌ شاری هه‌ولێره‌‪ ،‬په‌خشه‌كه‌ی‬ ‫له‌سه‌ر سیستمی دیجیتاڵه‌‪ ،‬له‌ مانگی سێدا به‌‬ ‫فه‌رمی ده‌كرێته‌وه‌»‪.‬‬ ‫سه‌میر سه‌لیم‪ ،‬به‌رپرسی مه‌كته‌بی‬ ‫ڕاگه‌یاندنی یه‌كگرتووی ئیسالمی ئه‌وه‌ی‬ ‫به‌ (به‌یان) ڕاگه‌یاند كه‌ «جگه‌ له‌ كه‌ناڵی‬ ‫ئاسامنیی سپێده‌‪ ،‬خ��اوه‌ن��ی ‪ 11‬كه‌ناڵی‬ ‫ته‌له‌فزیۆن و ‪ 22‬ڕادیۆی ناوخۆیین»‪ .‬به‌پێی‬ ‫ئه‌و زانیارییانه‌شی ده‌ست (به‌یان) كه‌وتوون‪،‬‬ ‫له‌ ئێستادا دكتۆر شێركۆ جه‌وده‌ت‪ ،‬به‌رپرسی‬ ‫مه‌كته‌بی قوتابیان و الوان��ی یه‌كگرتووی‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬سه‌رقاڵی كاركردنه‌ بۆ دروستكردنی‬

‫كه‌ناڵێكی ئاسامنی و ڕادیۆیه‌كی مه‌ركه‌زیی‪.‬‬ ‫شه‌ریف وه‌رزێر‪ ،‬به‌رپرسی ڕادیۆكانی‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی‪ ،‬تایبه‌ت به‌ (به‌یان)‬ ‫ڕایگه‌یاند «كۆمه‌ڵی ئیسالمی خاوه‌نی (‪)11‬‬ ‫ڕادی��ۆی (ده‌نگی كۆمه‌ڵ)ە‌‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ش‬ ‫(‪ )13‬ڕادیۆی (په‌یامی قورئان)مان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫(‪ )3‬كه‌ناڵی ته‌له‌فزیۆنیی (قورئان)یشامن له‌‬ ‫(سلێامنی‪ ،‬كه‌ركووك و سۆران) هه‌یه‌‪ ،‬جگه‌‬ ‫له‌وانه‌ش ڕادیۆی سوننه‌ له‌ سلێامنی و نوور‬ ‫له‌ هه‌ولێر و فه‌رمووده‌ له‌ سۆران دانراون‪،‬‬ ‫هەروەها سآ کەناڵى تەلەفزیۆىن ناوحۆییامن‬ ‫هەیە»‪.‬‬ ‫ع �ه‌ل��ی ح��اج��ی زه‌ڵ��م��ی‪ ،‬ئه‌ندامی‬ ‫مه‌كته‌بی ڕاگه‌یاندنی بزووتنه‌وه‌ی ئیسالمیش‬

‫بۆ (به‌یان) وتی «تا ئێستا ‪ 8‬كه‌ناڵی‬ ‫ڕادی��ۆی ناوچه‌ییامن هه‌یه‌‪ ،‬ڕادی��ۆی‬ ‫هه‌ولێر به‌ عه‌ره‌بی و كوردی په‌خش‬ ‫ده‌كات»‪.‬‬ ‫الی خ��ۆش��ی��ه‌وه‌ ه���ه‌ورام���ان‬ ‫گه‌چێنه‌یی‪ ،‬به‌رپرسی ڕاگه‌یاندنی‬ ‫مه‌كته‌بی زان��ای��ان و بانگخوازانی‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی‪ ،‬بۆ (به‌یان) وتی‬ ‫«له‌ ئێستادا ته‌له‌فزیۆنێكی دیجیتاڵیی‬ ‫تایبه‌متان به‌ بانگه‌واز و پ��ه‌روه‌رده‌‬ ‫له‌ په‌خشی ئه‌زموونیدایه‌‪ ،‬پشتیوان‬ ‫به‌ خوا به‌م نزیكانه‌ په‌خشی ئاسایی‬ ‫به‌رنامه‌كانی ده‌ستپێده‌كات»‪.‬‬ ‫بڕوانه‌ الپه‌ڕەى ڕۆژ‪.‬‬

‫«كۆمه‌ڵه‌ی ڕه‌نجده‌رانی كوردستان داده‌مه‌زرێته‌وه‌»‬ ‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫به‌پێی به‌یاننامه‌یه‌ك كه‌ به‌ ناوی‬ ‫(كۆمیته‌ی رێكخستنه‌وه‌ی كۆمه‌ڵه‌ی‬ ‫ره‌نجده‌رانی كوردستان ـ بیر و نه‌وه‌ی‬ ‫ن��وێ) ب�ڵاو ك �راوه‌ت �ه‌وه‌ و وێنه‌یه‌كی‬ ‫ده‌س��ت (ب �ه‌ی��ان) ك �ه‌وت��ووه‌‪ ،‬ب��اس له‌‬ ‫دامه‌زراندنه‌وه‌ی كۆمه‌ڵه‌ ده‌كرێت‪.‬‬

‫له‌و به‌یاننامه‌یه‌دا عێراقچێتی ب ‌ه‬ ‫روونی ده‌خوێرنێته‌وه‌‪ ،‬الی خۆیشیه‌وه‌‬ ‫كادرێكی دێرینی كۆمه‌ڵه‌ی ڕەنجده‌رانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬تایبه‌ت به‌ (به‌یان) گومانی‬ ‫خۆی به‌رانبه‌ر ئه‌و گرووپه‌ی پشت‬ ‫به‌یاننامه‌كه‌ ده‌ربڕی و وتی «له‌وانه‌یه‌‬ ‫خه‌ڵكانێكی نێو سه‌ركردایه‌تیی یه‌كێتیی‬ ‫نیشتامنی بیانه‌وێت پشتیوانی بۆ‬

‫خۆیان دروست بكه‌ن و ئاماده‌كاریی‬ ‫بۆ ئاینده‌ی خۆیان له‌ دوای مام جه‌الل‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬به‌تایبه‌تیش ئه‌وانه‌یان كه‌ فیكری‬ ‫چه‌پ به‌ سه‌ریاندا زاڵه‌»‪.‬‬ ‫ئ�ه‌و گرووپه‌ له‌ به‌یاننامه‌كه‌دا‬ ‫ب��اس ل �ه‌ نهێنیبوونی كاركردنیان‬ ‫ده‌ك �ه‌ن و ده‌نووسن «رێكخستنێكی‬ ‫شاراوه‌ ده‌بێت تا هه‌نگاوی ئاینده‌ و‬

‫به‌ستنی پلینیۆم‪ ..‬ئێمه‌ كۆمه‌ڵێك كچ‬ ‫و ك��وڕی الوی ئه‌م كوردستانه‌ین له‌‬ ‫ناوه‌وه‌ و ده‌ره‌وه‌‪ ،‬خۆمان به‌ دڵسۆزی‬ ‫واڵت و نوێنه‌ری خه‌ڵكی ره‌نجده‌ر‬ ‫و به‌شمه‌ینه‌ت ده‌زان��ی��ن و ده‌بینه‌‬ ‫به‌رگریكار له‌ خواست و داوا ره‌واكانی‬ ‫جه‌ماوه‌ر»‪.‬‬ ‫بڕوانە الپەڕەى هەواڵ و ڕاپۆرت‬

‫بكوژانی خانه‌واده‌كه‌ی‬ ‫كه‌ركووك ده‌ستگیر كران‬ ‫به‌یان‪ .‬كه‌ركووك‬ ‫فه‌رهاد حه‌مه‌عه‌لی‪ ،‬به‌رپرسی‬ ‫ڕاگه‌یاندنی ئاسایشی ك �ه‌رك��ووك به‌‬ ‫(ب �ه‌ی��ان)ی ڕاگه‌یاند «دوای ئ �ه‌وه‌ی‬ ‫‪ 2012/8/2‬و ل ‌ه مانگی ڕەم � ‌هزان��دا‪،‬‬ ‫چه‌ند كه‌سێك ب ‌ه دڕنده‌ترین شێوه‌‬ ‫هه‌ستابوون ب ‌ه كوشنت و سه‌ربڕینی‬ ‫چوار كه‌سی خانه‌واده‌یه‌كی توركامن له‌‬ ‫گه‌ڕەكی ڕێگای به‌غدای شاری كه‌ركووك‪،‬‬ ‫هێزه‌كانی ئاسایش توانییان ده‌ستگیریان‬ ‫بكه‌ن و ل � ‌ه لێكۆڵینه‌وەدا دان به‌‬ ‫تاوانه‌كه‌یاندا بنێن»‪.‬‬ ‫ناوبراو ئه‌وه‌شی ئاشكراد «ئه‌و‬ ‫خێزان ‌ه پێكهاتبوون ل ‌ه سه‌رمایه‌دارێكی‬ ‫توركامن ب ‌ه ناوی (هاشم فازڵ) و ژنه‌كه‌ی‬ ‫و دوو كچیان‪ ،‬دوای چه‌ند ڕۆژێك له‌‬ ‫ڕووداوه‌كه‌‪ ،‬یه‌كێك ل ‌ه تاوانباران ده‌ستگیر‬ ‫كرا و ئه‌وانی دیكه‌ش هه‌ڵهاتبوون و‬ ‫ل ‌ه الیه‌ن دادگ��او ‌ه ب ‌ه م��ادده‌ی ( ‪)406‬‬ ‫فه‌رمانی ده‌ستگیركردنیان بۆ ده‌رچوو‪،‬‬ ‫دواجار هێزه‌كانی ئاسایشی كه‌ركووك‪،‬‬ ‫توانییان هه‌ر س ‌ێ تاوانباره‌ك ‌ه ل ‌ه شاری‬ ‫هه‌ولێر ده‌ستگیر بكه‌ن»‪.‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)24‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/2/26‬ساڵی یەکەم‬

‫«به‌ شێوه‌یه‌كی نهێنی و رێكخستنێكی شاراوه‌ ده‌بێت تا به‌ستنی پلینیۆم»‬

‫كۆمه‌ڵه‌ی ڕه‌نجده‌رانی كوردستان داده‌مه‌زرێته‌وه‌‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬محه‌مه‌د جه‌مال‬ ‫به‌یاننامه‌یه‌ك ك �ه‌ مێژووی‬ ‫‪2013/1/31‬ی له‌سه‌ره‌ و به‌ ناوی‬ ‫(كۆمیته‌ی رێكخستنه‌وه‌ی كۆمه‌ڵه‌ی‬ ‫ره‌نجد ‌هرانی كوردستان ـ بیر و نه‌وه‌ی‬ ‫ن��وێ) باڵوكراوه‌ته‌وه‌ و وێنەیەکى‬ ‫ده‌ست (به‌یان) كه‌وتووه‌‪ ،‬باس له‌‬ ‫دامه‌زراندنه‌وه‌ی كۆمه‌ڵ ‌ه ده‌كات و‬ ‫كادرێكی دێرینی ئه‌و پارته‌ش ڕای‬ ‫خۆی له‌و باره‌یه‌وه‌ ده‌خاته‌ ڕوو‪.‬‬ ‫له‌ به‌شێكی ئه‌و به‌یاننامه‌یه‌دا‬ ‫هاتووه‌ «ده‌رك�ه‌وت��ن��ی (كۆمه‌ڵه‌ی‬ ‫ره‌نجده‌رانی كوردستانه‌) به‌ (بیر و‬ ‫ن�ه‌وه‌ی ن��وێ)وه‌‪ ،‬كه‌ ه �ه‌رده‌م ره‌گ‬ ‫و ریشاڵی بۆ پاكی و دڵسۆزی و‬ ‫مرۆڤایه‌تی و كوردایه‌تیی راسته‌قینه‌‬ ‫درێژ ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬بۆ چاره‌سه‌ركردنی‬ ‫كێشه‌ی چینایه‌تی و نه‌ته‌وایه‌تی و‬ ‫پرسه‌ گشتییه‌كان سه‌رله‌نوێ دێته‌وه‌‬ ‫مه‌یدان»‪.‬‬ ‫له‌و به‌یاننامه‌یه‌دا كه‌ به‌ جیاواز‬ ‫ئاڕاسته‌ی (جه‌ماوه‌ری سته‌مدیده‌ی‬ ‫ك���وردس���ت���ان) و (ك��رێ��ك��اران و‬ ‫یه‌كسانیخواز‬ ‫زه‌حمه‌تكیشان‪..‬‬ ‫و رۆشنبیران) ك��راوه‌‪ ،‬عێراقچێتی‬ ‫ب �ه‌ روون����ی ده‌خ��وێ�نرێ��ت��ه‌وه‌‪ .‬له‌‬ ‫به‌یاننامه‌كه‌دا هاتووه‌ «لێره‌دا ئه‌و‬ ‫راستییه‌ ده‌سه‌ملێت كه‌وا ئێراق به‌م‬ ‫هێز و پارت و بزووتنه‌و ‌ه ئاینی و‬ ‫مه‌زهه‌بی و قه‌ومییه‌ كۆنه‌په‌رستانه‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ناچێت و پێشناكه‌وێت‪..‬‬ ‫له‌به‌ر ئه‌مه‌ گۆڕەپانی سیاسی له‌‬ ‫ئێراق بۆشایی هێزێكی راسته‌قینه‌ی‬

‫جه‌ماوه‌ریی به‌خۆوه‌ ده‌بینێت و تاوه‌كو‬ ‫هێزی گ �ه‌ل خۆیانی تێدا رێ��ك بخه‌ن‬ ‫بۆ به‌ ده‌ستهێنانی خواست و م��اف و‬ ‫ئامانجه‌كانیان»‪ .‬ه��اوك��ات سه‌باره‌ت‬ ‫به‌ هه‌رێمی كوردستانیش به‌یاننامه‌كه‌‬ ‫ده‌ڵێت «وه‌زع��ی ئێستای كوردستانیش‬ ‫له‌ ته‌نگژەیه‌كی ئێجگار مه‌ترسیداردایه‌‪،‬‬ ‫سیستمی حكومڕانیی كوردستانی‬ ‫ب��اش��وور غه‌رقی فه‌سادێكی بێشومار‬ ‫ب��ووه‌ و گه‌نده‌ڵی رۆچ��ووەت�ه‌ نێو كایه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانه‌وه‌ و به‌رژەوه‌ندیی‬ ‫ته‌سكی حیزبایه‌تی و بنه‌ماڵه‌یی‬ ‫ئه‌رستۆكراتی له‌ هه‌رێمی كوردستان‬ ‫ك�راوه‌ت�ه‌ پیرۆزی و س���ه‌روه‌ری‪ ،‬كه‌ به‌‬ ‫جۆره‌ها بۆندی نایاسایی س��ه‌روه‌ت و‬ ‫سامانی خه‌ڵكی به‌فیڕۆ ده‌ده‌ن و خه‌ریكی‬ ‫قۆرخكردنین»‪.‬‬ ‫الی خۆشیه‌وه‌ كادرێكی دێرینی‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ی ڕەنجد ‌هرانی كوردستان كه‌‬ ‫نه‌یویست ناوی ئاشكرا بكرێت‪ ،‬تایبه‌ت‬ ‫به‌ (به‌یان) گومانی خۆی به‌رانبه‌ر ئه‌و‬ ‫گرووپه‌ی پشت به‌یاننامه‌كه‌ ده‌ربڕی و وتی‬ ‫«له‌وانه‌یه‌ خه‌ڵكانێكی نێو سه‌ركردایه‌تیی‬ ‫یه‌كێتیی نیشتامنی بیانه‌وێت پشتیوانیی‬ ‫بۆ خۆیان دروست بكه‌ن و ئاماده‌كاریی‬ ‫بۆ ئاینده‌ی خۆیان له‌ دوای مام جه‌الل‪،‬‬ ‫بكه‌ن‪ .‬به‌تایبه‌تیش ئه‌وانه‌یان كه‌ فیكری‬ ‫چ�ه‌پ به‌ سه‌ریاندا زاڵ��ه‌»‪ ،‬ئ�ه‌و ك��ادره‌‬ ‫دێرینه‌ی كۆمه‌ڵه‌ی ڕەن��ج��د ‌هران‪ ،‬ناوی‬ ‫چه‌ند به‌رپرسێكی بااڵی یه‌كێتیی هێنا‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئاماده‌ نه‌بوو به‌رپرسیارێتیی ناوه‌كان‬ ‫له‌ ئه‌ستۆ بگرێت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها له‌ درێژەی به‌یاننامه‌كه‌دا‬ ‫هاتووه‌ «ل�ه‌م هه‌لومه‌رجه‌ دژواره‌دا و‬

‫ژمارەیەک لە دامەزرێنەران و پێشمەرگەکاىن کۆمەڵەى ڕەنجدەراىن کوردستان فۆتۆگراف‪ :‬ئەرشیف‬

‫وه‌كو پێویستی و زه‌رووره‌تێكی بابه‌تی‬ ‫(كۆمه‌ڵه‌ی ره‌ن��ج��ده‌ران��ی كوردستان ـ‬ ‫بیر و نه‌وه‌ی نوێ) دێته‌وه‌ مه‌یدان‪ ،‬بۆ‬ ‫گه‌ڕاندنه‌وه‌ی ماف و ئ��ازادی و قوتی‬ ‫خ��وراوی خه‌ڵكی به‌شمه‌ینه‌ت و چینی‬ ‫كرێكار و جوتیاری كوردستان‪ ،‬ب ‌ه بیر‬ ‫و ن��ه‌وه‌ی نوێوه‌ خه‌باتی چینایه‌تی و‬ ‫نه‌ته‌وایه‌تیی خۆی به‌ پشتیوانیی كۆمه‌اڵنی‬ ‫خه‌ڵكی زه‌حمه‌تكێش و شانبه‌شانی هێزه‌‬ ‫ئازادیخواز و یه‌كسانیخواز و سكۆالره‌كان‬ ‫و به‌ پێشڕەویی چینی كرێكار درێ��ژە‬ ‫پێده‌دات»‪.‬‬

‫ئ��ه‌و ك���ادره‌ دێ��ری��ن �ه‌ی كۆمه‌ڵه‌ی‬ ‫ڕەن���ج���ده‌ران‪ ،‬ك �ه‌ ئێستا ل �ه‌ ئ �ه‌وروپ��ا‬ ‫نیشته‌جێیه‌‪ ،‬به‌ (به‌یان)ی ڕاگه‌یاند «كۆمه‌ڵه‌‬ ‫بۆ قۆناغێك بوو‪ ،‬بۆ ئێستا نابێت‪ .‬بۆ منوونه‌‬ ‫یه‌كێك له‌ چاالكییه‌كانی جاران هه‌ڵواسینی‬ ‫به‌یاننامه‌ و ره‌سمی شه‌هیدان له‌سه‌ر‬ ‫دیواره‌كان بوو‪ .‬ئه‌و كۆمه‌ڵه‌یه‌ ‪ 40‬ساڵ‬ ‫پێش ئێستا داواكاریی هه‌بووه‌‪ ،‬ئێستا ئه‌و‬ ‫داواكارییانه‌ گۆڕاون‪ ،‬بۆیه‌ هه‌رچی هه‌بێت‪،‬‬ ‫ده‌ب��ێ��ت ل�ه‌گ�ه‌ڵ ئێستادا بگونجێت»‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی هه‌وڵه‌كانی كه‌سانی پشت ئه‌و‬ ‫به‌یاننامه‌یه‌ش بۆ دروستكردنه‌وه‌ی كۆمه‌ڵه‌‪،‬‬

‫ئه‌و كادره‌ دێرینه‌ی كۆمه‌ڵه‌ وتی «له‌ دوای‬ ‫كۆنگره‌ی یه‌كه‌وه‌ كه‌سانێك هه‌بوون له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی كۆمه‌ڵه‌دا نه‌بوون‪،‬‬ ‫هاوكات كادره‌ سه‌ربازییه‌كانیش له‌ دژی‬ ‫پارتی بوون‪ ،‬له‌م كۆتاییه‌دا هه‌ندێك خه‌ڵكی‬ ‫تریش دروستبوون‪ ،‬به‌ تایبه‌تیش پێش‬ ‫راگه‌یاندنی بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان‪ .‬كۆمه‌ڵێك‬ ‫كادری كۆن‪ ،‬رابوونیان دروست كرد‪ ،‬كه‌‬ ‫شۆڕش حاجی و جه‌ماعه‌تێكی دیكه‌ بوون‬ ‫له‌ به‌ریتانیا‪ ،‬ئه‌وان ده‌یانویست شتێكی تازه‌‬ ‫دروست بكه‌ن و یه‌كێتی له‌و قه‌یران ‌ه رزگار‬ ‫بكه‌ن»‪.‬‬

‫ه��ه‌ر ل��ه‌وب��اره‌ی��ه‌وه‌ (ب �ه‌ی��ان)‬ ‫په‌یوه‌ندیی به‌ ش��ۆڕش حاجییەوە‬ ‫كرد‪ ،‬كه‌ یه‌كێك له‌ كادره‌ دێرینه‌كانی‬ ‫ك��ۆم �ه‌ڵ �ه‌ی �ه‌ و ئێستا ئ �ه‌ن��دام��ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراقه‌ له‌سه‌ر‬ ‫لیستی گۆڕان‪ ،‬به‌اڵم ناوبراو بێئاگایی‬ ‫خۆی له‌و به‌یاننامه‌یه‌ ده‌ربڕی و وتی‬ ‫«پێشرت كۆمه‌ڵه‌ به‌ بڕیارێك حه‌ل‬ ‫كراوه‌‪ ،‬ئه‌و به‌یاننامه‌یه‌شم نه‌بینیوه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ناتوانم قسه‌ی له‌سه‌ر بكه‌م و‬ ‫ئاگاداری نیم»‪.‬‬ ‫س����ه‌ب����اره‌ت ب���ه‌ ه���ۆك���اری‬ ‫س �ه‌ره �ه‌ڵ��دان��ی ئ��ه‌و ڕای��ان��ه‌ش له‌‬ ‫ئه‌وروپاوه‌‪ ،‬كادره‌ دێرینه‌كه‌ی كۆمه‌ڵه‌‬ ‫بۆ (به‌یان) وتی «له‌ ده‌ره‌وه‌ بیروڕا‬ ‫ئ����ازاده‌‪ ،‬ئ��ه‌و كه‌سانه‌ زۆریشیان‬ ‫كۆمۆنیستین‪ ،‬یه‌كیان گرتووه‌ و دژی‬ ‫ده‌سه‌اڵتن‪ ،‬به‌ تایبه‌تیش دژی پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان‪ .‬هه‌رچییه‌كی‬ ‫تازه‌ هه‌بێت سوودی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ی جاران نا»‪.‬‬ ‫ئه‌و گرووپه‌ له‌ به‌یاننامه‌كه‌دا باس‬ ‫له‌ نهێنیبوونی كاركردنیان ده‌كه‌ن و‬ ‫ده‌نووسن «له‌ ئێستادا دامه‌زرانه‌وه‌ی‬ ‫(كۆمه‌ڵه‌ی ره‌نجده‌رانی كوردستان‬ ‫ـ بیر و نه‌وه‌ی نوێ) به‌ شێوه‌یه‌كی‬ ‫نهێنی و رێكخستنێكی شاراوه‌ ده‌بێت‬ ‫تا هه‌نگاوی ئاینده‌ و به‌ستنی پلینیۆم‪..‬‬ ‫ئێمه‌ كۆمه‌ڵێك كچ و كوڕی الوی ئه‌م‬ ‫كوردستانه‌ین له‌ ن��اوه‌وه‌ و ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫خۆمان به‌ دڵسۆزی واڵت و نوێنه‌ری‬ ‫خه‌ڵكی ره‌ن��ج��ده‌ر و به‌شمه‌ینه‌ت‬ ‫ده‌زان��ی��ن و ده‌بینه‌ به‌رگریكار له‌‬ ‫خواست و داوا ره‌واكانی جه‌ماوه‌ر»‪.‬‬

‫«به‌رپرسانمان له‌ به‌غدا ته‌نیا پێداگری له‌سه‌ر گیرفانی خۆیان ده‌كه‌ن»‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬سه‌ید نامی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم پێداگریی له‌سه‌ر‬ ‫پاره‌ی بیره‌ نه‌وته‌كان له‌ بودجه‌ی عێراق‬ ‫ده‌كات و په‌رله‌مانتارێكیش ده‌ڵێت «هیچ‬ ‫باسێكی پێشمه‌رگه‌ و م��اده‌ی ‪ 140‬له‌و‬ ‫داواكاریانه‌دا نییه‌ كه‌ یه‌كێتی و پارتی‬ ‫پێداگریی له‌سه‌ر ده‌كه‌ن»‪ .‬ئه‌مه‌ش بووه‌ته‌‬ ‫جێی ناڕەزایی‬ ‫ش����وان س��اڵ��ح‪ ،‬ك��ه‌ ی �ه‌ك��ێ��ك �ه‌ له‌‬

‫پێشمه‌رگه‌كانی مه‌عه‌سكه‌ر س �ه‌الم ل ‌ه‬ ‫سلێامنی‪ ،‬وتی «حكومه‌تی هه‌رێم پاره‌ی‬ ‫بیره‌ نه‌وته‌كانی بیر ناچێت كه‌ بۆ گیرفانی‬ ‫به‌رپرسان ده‌بێت و یه‌ك هاوواڵتیی هه‌ژاری‬ ‫هه‌رێمی كوردستان س��وودی لێنابینێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم مووچه‌ی پێشمه‌رگه‌ ئه‌وه‌نده‌ی ئه‌و‬ ‫بیره‌ نه‌وتانه‌ پێداگریی لێناكرێت‪ ،‬به‌ڕاستی‬ ‫جێی ئه‌سه‌فه‌ بۆ حكومه‌تی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان كه‌ ته‌نیا له‌ كاتی ته‌نگانه‌دا بۆ‬ ‫به‌رگری له‌ پاره‌خواردنی به‌رپرسان ئێمه‌ی‬

‫بیرده‌كه‌وێته‌وه‌‪ ،‬له‌ به‌غدا ته‌نیا به‌رگری و‬ ‫پێداگریی له‌ گیرفانی خۆیان ده‌كه‌ن»‪.‬‬ ‫شێخ فاتیح داراغ��ای��ی‪ ،‬ئه‌ندامی‬ ‫ئ�ه‌ن��ج��وم�ه‌ن��ی ن��وێ��ن � ‌هران��ی ع��ێ��راق له‌‬ ‫فراكسیۆنی ك��ۆم�ه‌ڵ‪ ،‬ده‌ڵێت «لیژنه‌ی‬ ‫دارای��ی و نوێنه‌ری كوتله‌ سیاسییه‌كان‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ وه‌زیری پالندانان و وه‌زیری نه‌وت‬ ‫و دیوانی چاودێریی دارایی كۆبوونه‌وه‌ بۆ‬ ‫قسه‌كردن له‌سه‌ر ئه‌و ناكۆكییانه‌ی كه‌ هه‌ن‬ ‫له‌ بودجه‌دا»‪ .‬ل ‌ه باره‌ی خاڵی ناكۆكیشه‌وه‌‬

‫وت��ی «دوو خ��اڵ�ه‌‪ ،‬ی �ه‌ك �ه‌م‪ :‬ئ �ه‌و كرێی‬ ‫كۆمپانیایانه‌ی كه‌ ك��ورد داوای ده‌ك��ات‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ :‬ئاڵوگۆڕ (مناقه‌له‌)ی گواستنه‌وه‌ی‬ ‫دوو ترلیۆن ل�ه‌ ب��ودج �ه‌ی ب �ه‌رگ��ری بۆ‬ ‫په‌ره‌پێدانی پارێزگاكان»‪ .‬ده‌رباره‌ی ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌ ئێستادا هێزه‌كانی پێشمه‌رگ ‌ه چاوه‌ڕوانی‬ ‫نوێنه‌رانیان ده‌كه‌ن له‌ به‌غدا بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫مووچه‌كانیان بخرێته‌وه‌ سه‌ر به‌غدا و هاوتا‬ ‫بكرێته‌وه‌‪ ،‬داراغایی وتی «هیچ باسێكی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ و ماده‌ی ‪ 140‬له‌و داواكارییانه‌دا‬

‫نییه‌ كه‌ یه‌كێتی و پارتی پێداگریی له‌سه‌ر‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌وان ته‌نیا داوای پاره‌ی كۆمپانیا‬ ‫نه‌وتییه‌كان ده‌كه‌ن له‌ ئێستادا»‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌و باره‌یه‌وه‌ ش��ۆڕش حاجی‪،‬‬ ‫ئه‌ندامی لیژنه‌ی دارایی په‌رله‌مانی عێراق‬ ‫له‌ فراكسیۆنی گ��ۆڕان‪ ،‬وتی «له‌ خۆیان‬ ‫بپرسه‌ ك ‌ه بۆ نوێنه‌رانی ده‌س�ه‌اڵت��داری‬ ‫هه‌رێم له‌ به‌غدا ئ �ه‌وه‌ن��ده‌ی پێداگری‬ ‫ل�ه‌س�ه‌ر كۆمپانیاكانی ن��ه‌وت ده‌ك��ه‌ن‪،‬‬ ‫داكۆكی له‌و شتانه‌ ناكه‌ن كه‌ په‌یوه‌سنت‬

‫ب �ه‌ داخ��وازی��ی �ه‌ك��ان��ی ك���ورد و خه‌ڵكی‬ ‫كوردستانه‌وه‌»‪.‬‬ ‫شۆڕش حاجی وتیشی «ئێمه‌ به‌ هه‌موو‬ ‫شێوه‌یه‌ك له‌گه‌ڵ مافه‌كانی ئه‌و خه‌ڵكه‌داین‬ ‫و ده‌م��ان �ه‌وێ��ت ئ �ه‌و گرێبه‌ستانه‌ی له‌‬ ‫ك��وردس��ت��ان و ع��ێ�راق��دا ه��ه‌ن‪ ،‬خه‌ڵكی‬ ‫كوردستان به‌شی خۆی تیایدا هه‌بێت‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫نامانه‌وێت پێداگیری و به‌رگری له‌سه‌ر‬ ‫شتێك بكه‌ین بۆ به‌رژەوه‌ندی و خزمه‌تكردن‬ ‫و باشرتكردنی ژیانی خه‌ڵك نه‌بێت»‪.‬‬

‫سەرۆکى لیژنەى ئەمنى‪ :‬هۆكاری خراپیى‌ دۆخی ئه‌منیی كه‌ركووك بوونی سوپای عێراقییه‌‬

‫یه‌كێتی ئاماده‌یه‌ باره‌گاكانی البه‌رێت و پارتیش ڕە‌تی ده‌كاته‌وه‌‬ ‫شڤان جه‌باری‪ .‬كه‌ركووك‬ ‫ناجێگیریی بارودۆخی ئه‌منیی شاری‬ ‫كه‌ركووك ڕۆژ به‌ ڕۆژ له‌ هه‌ڵكشاندایه‌‪،‬‬ ‫جگه‌ ل��ه‌وه‌ش زانیاریی هه‌ڕەشه‌ئامێز‬ ‫ده‌ستی ده‌زگا ئه‌منییه‌كان ده‌كه‌وێت بۆ‬ ‫كوشتنی به‌رپرسان و ته‌قاندنه‌وه‌ی باره‌گا و‬ ‫فه‌رمانگە حكومی و حزبییه‌كان‪ .‬لە الیەکى‬ ‫دیکەوە پارێزگاری كه‌ركووك تاوتوێی‬ ‫كردنه‌ده‌ره‌وه‌ی باره‌گای پارته‌كانی كرد و‬ ‫تائێستاش نه‌گه‌شتوونه‌ته‌ هیچ ئه‌نجامێك‪.‬‬ ‫ل��ه‌ ب����اره‌ی خ �راپ��ی��ی ب��ارودۆخ��ی‬ ‫ك��ه‌رك��ووك��ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌حمه‌د عه‌سكه‌ری‪،‬‬ ‫سه‌رۆكی لێژنه‌ی ئه‌منی له‌ ئه‌نجوومه‌نی‬

‫پارێزگا‪ ،‬ئاماژە به‌وه‌ ده‌كات كه‌ «هۆكاری‬ ‫خراپیی ڕەوشی ئه‌منیی كه‌ركووك بوونی‬ ‫سوپای عێراقییه‌ له‌ ش��اره‌ك �ه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫به‌ڵگه‌مان الیه‌ كه‌ گرووپه‌ چه‌كداره‌كان‬ ‫له‌ نزیك ئۆپراسیۆنه‌كانی دیجله‌وه‌ مه‌شق‬ ‫ده‌كه‌ن و ئه‌وانیش خۆیانیان لێ بێده‌نگ‬ ‫كردووه‌ و هه‌روه‌ها هه‌ر شۆێنێك سوپای‬ ‫لێبێت‪ ،‬ئ�ه‌و جێگایه‌ ده‌بێته‌ خراپرتین‬ ‫شوێن له‌ ڕووی ئه‌منییه‌وه‌ و ئۆتۆمبێله‌‬ ‫بۆمبڕێژكراوه‌كانیش هه‌ر له‌و شۆێنانه‌وه‌‬ ‫ده‌هێرنێته‌ ناو شاری كه‌ركووكه‌وه‌ كه‌ له‌ژێر‬ ‫كۆنرتۆڵی سوپای عێراقدایه‌»‪.‬‬ ‫ڕێبوار تاڵه‌بانی‪ ،‬جێگری سه‌رۆكی‬ ‫ئه‌نجوومه‌نی پارێزگای كه‌ركوكیش باس‬

‫ل��ه‌وه‌ ده‌ك��ات كه‌ «حكومه‌تی ناوه‌ند‬ ‫هاوكاری هێزه‌ ئه‌منییه‌كان نییه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫بۆیه‌ ئێمه‌ وه‌ك ئه‌نجوومه‌نی پارێزگا‬ ‫هه‌وڵی هه‌ماهه‌نگییان ده‌ده‌ی��ن و له‌‬ ‫ئێستاشدا پڕۆژەی خه‌نده‌قی چوارده‌وری‬ ‫ك��ه‌رك��ووك�مان ب��ه‌ده‌س��ت��ه‌وه‌ی��ه‌‪ .‬جگه‌‬ ‫ل �ه‌وه‌ش دیراسه‌ی ئه‌وه‌مان ك��ردوو ‌ه كه‌‬ ‫به‌ڕێوبه‌رایه‌تیی پۆلیسی كه‌ركووك ببه‌ینه‌‬ ‫ناو فڕۆكه‌خانه‌ی كه‌ركووك»‪.‬‬ ‫به‌پێی ئه‌و ئاماره‌ی كه‌ (به‌یان) له‌‬ ‫ش��اری ك�ه‌رك��ووك ده‌ستی ك �ه‌وت��ووه‌‪ ،‬له‌‬ ‫هه‌فته‌ی ڕاب��ردوودا زیاتر له‌ ده‌ موشه‌ك‬ ‫خراوه‌ته‌ نێو گه‌ڕەكه‌كانی شاره‌كه‌وه‌ و‬ ‫ئۆتۆمبێلێك و شه‌ش بۆمبیش ته‌قیونه‌ته‌وه‌‪،‬‬

‫فه‌رمانگه‌ی دادی كه‌ركووكیش له‌ ‪2/19‬دا‬ ‫له‌به‌ر هه‌ڕەشه‌ی گرووپه‌ تێكده‌ره‌كان‬ ‫فه‌رمانگه‌كه‌یان چ��ۆڵ ك��رد‪ .‬له‌ الیه‌كی‬ ‫دی��ك �ه‌ش �ه‌وه‌ ب�ه‌ش��ێ��ك ل �ه‌ ئ�ه‌ن��دام��ان��ی‬ ‫ئ�ه‌ن��ج��ووم�ه‌ن��ی پ��ارێ��زگ��ای ك �ه‌رك��ووك‬ ‫هه‌ڕەشه‌ی كوشتنیان لێكراوه‌‪ ،‬له‌ ‪2/23‬دا‬ ‫له‌ گه‌ڕەكی حه‌دیدییه‌كانی شاری كه‌ركووك‬ ‫چه‌ند كه‌سێكی نه‌نارساو ته‌قه‌یان ل ‌ه بنیان‬ ‫سبار عودبێدی و مسته‌فا عوبێدی كرد و به‌‬ ‫سه‌ختی برینداریان كردن‪ ،‬بنیان عوبێدی‬ ‫سه‌ركرده‌یه‌ ل ‌ه لیقای هاوبه‌شی عه‌ره‌بی‬ ‫و ئه‌مینداری گشتیی گ��ردب��وون �ه‌وه‌ی‬ ‫الوان��ی ‪15‬ی شوبات و سه‌رۆكی لیژنه‌‬ ‫خۆپیشاندانه‌كانی‬ ‫هه‌ماهه‌نگییه‌كانی‬

‫عه‌ره‌بی سوننه‌یه‪ ‌،‬له‌ شاری كه‌ركووك‪.‬‬ ‫ڕاب������ه‌ر ڕەش����ی����د‪ ،‬ن����ووس����ه‌ر و‬ ‫ڕۆژنامه‌نووس‪ ،‬جه‌خت له‌سه‌ر نه‌هێشتنی‬ ‫ئه‌و باره‌گایانه‌ ل ‌ه ناوشاردا ده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ «تێكچوونی دۆخی ئه‌من ‌ی بە هۆى‬ ‫زۆریى بارەگاکانەوە‌»‪.‬‬ ‫ئاسۆ مامه‌ند‪ ،‬به‌رپرسی مه‌ڵبه‌ندی‬ ‫دووی یه‌كێتی ئ��ام��اژەی ب �ه‌وه‌ ك��رد كه‌‬ ‫تاوتوێی ئه‌و بابه‌ته‌یان ك��ردووه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫پارێزگاردا و «هه‌ر باره‌گایه‌كیان بووبێته‌‬ ‫مایه‌ی تێكچوون و خراپیی باری ئه‌منی‪،‬‬ ‫ئ �ه‌وه‌ الیده‌به‌ین»‪ .‬ب �ه‌اڵم س �ه‌اڵح ده‌لۆ‪،‬‬ ‫سه‌رۆكی ئه‌نجوومه‌نی سه‌ركردایه‌تیی‬ ‫كه‌ركووك و گه‌رمیانی پارتی دیموكرات‪،‬‬

‫ڕەت��ی��ك��رده‌وه‌ كه‌ ته‌قینه‌وه‌كان كردن ‌ه‬ ‫ئامانجی ب��اره‌گ��ای حزبی بێت‪ ،‬پێشی‬ ‫وای�ه‌ «باره‌گا حزبییه‌كانن سه‌ر و ماڵی‬ ‫هاوواڵتیان ده‌پارێزن و ئه‌وه‌شی ئه‌م جۆره‌‬ ‫بابه‌تانه‌ ده‌وروژێنێت مه‌به‌ستێكی دیكه‌ی‬ ‫هه‌یه‌»‪.‬‬ ‫ڕێبوار سه‌یدگوڵ‪ ،‬به‌رپرسی مه‌ڵبه‌ندی‬ ‫شه‌شی كه‌ركووكی یه‌كگرتووی ئیسالمی‬ ‫ب��اس ل���ه‌وه‌ ده‌ك���ات ك �ه‌ ل �ه‌ ساڵیادی‬ ‫حزبه‌كه‌یاندا مه‌راسیمیان ڕێكنه‌خستووه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی نه‌بنه‌ مایه‌ی تێكچوونی‬ ‫ڕەوش��ی ئه‌منی‪ .‬س�ه‌ب��اره‌ت به‌ البردنی‬ ‫باره‌گاكه‌شیان‪ ،‬ئاماده‌یی پابه‌ندبوونیان به‌‬ ‫بڕیاری البردنیانەوە ده‌ربڕی‪.‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)24‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/2/26‬ساڵی یەکەم‬

‫«دوو قوتابخانه‌ى ڕانی ‌ه ده‌كرێن به‌ سه‌نته‌ری بازرگانی»‬ ‫زریان جه‌وهه‌ر‬ ‫ماوه‌یه‌كه‌ دووسایدی ناوشاری رانی ‌ه‬ ‫له‌ جێبه‌جێكردندایه‌‪ ،‬به‌و هۆیه‌شه‌وه‌‬ ‫دوو بیانای قوتابخانه‌ به‌ر ئه‌و فراوانبوونه‌‬ ‫ده‌ك���ه‌ون‪ ،‬ئه‌مه‌ش نیگه‌رانیی زۆری‬ ‫الی لقی رانیه‌ی یه‌كێتیی مامۆستایان‬ ‫و به‌رپرسانی په‌روه‌رده‌یی و رێكخراوه‌‬ ‫قوتابی و خوێندكارییه‌كانی دڤه‌ره‌كه‌‬ ‫دروستكردووه‌‪.‬‬ ‫مامۆستا محه‌مه‌د‪ ،‬به‌رپرسی لقی‬ ‫رانیه‌ی یه‌كێتیی مامۆستایان‪ ،‬وتی «ئه‌و‬ ‫دوو قوتابخانه‌یه‌ مێژووی دروستبوونیان‬ ‫بۆ ‪50‬ـ‪ 60‬ساڵ پێش ئێستا ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪،‬‬

‫ن��اك��رێ��ت ب��ۆ دووس��ای��دێ��ك و چه‌ند‬ ‫مه‌ترێكی كه‌م هه‌موو قوتابخانه‌كه‌‬ ‫تێكبده‌ی‪ .‬ئ�ه‌و به‌شه‌ی ده‌مێنێته‌وه‌‬ ‫با قوتابخانه‌ك ‌ه وه‌ك خۆی بێت یان‬ ‫بكرێته‌ گه‌له‌رێكی مێژوویی»‪ .‬له‌باره‌ی‬ ‫هه‌وڵه‌كانیان بۆ ڕێگریی له‌ تێكدانی‬ ‫ئه‌و قوتابخانانه‌‪ ،‬ناوبراو وتی «سه‌ردانی‬ ‫په‌رله‌مامنان كردووه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر گوێامن پێ‌‬ ‫نه‌ده‌ن‪ ،‬هه‌ڵوێستی ترمان ده‌بێت‪ .‬ئێمه‌‬ ‫به‌ ته‌نیا نین‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری په‌روه‌رده‌ و‬ ‫رێكخراوه‌ قوتابی و خوێندكارییه‌كان‬ ‫و خه‌ڵك و كه‌سوكاری قوتابیانیش‬ ‫پشتگیریامن ده‌كه‌ن‪ .‬شاره‌وانی پێامن‬ ‫ده‌ڵێت بۆ سه‌نته‌ری بازرگانیامنه‌‪،‬‬

‫دڵنیام ئه‌وه‌ش بۆ كه‌سه‌ ده‌ستڕۆیشتووه‌‬ ‫سیاسی و حزبییه‌كانه‌»‪.‬‬ ‫هیوا قه‌ره‌نی‪ ،‬قائیمقامی قه‌زای‬ ‫ران��ی �ه‌ وت��ی «ل��ی��ژن �ه‌ی پ����ه‌روه‌رده‌ی‬ ‫په‌رله‌مان س�ه‌ردان��ی ئێمه‌ی ك��ردووه‌‬ ‫و ڕوون��ك��ردن �ه‌وه‌ی پێوستامن داوه‌‪،‬‬ ‫ئێستا له‌ راگه‌یاندنه‌كان ئه‌و بابه‌ته‌‬ ‫س��ه‌ری ه��ه‌ڵ��داوه‌ت��ه‌وه‪ .‬ئ��ه‌و شوێنه‌‬ ‫ناوجه‌رگه‌ی شاره‌‪ ،‬بووه‌ته‌ بازاڕ‪ ،‬ژماره‌ی‬ ‫دانیشتوانی كه‌مرته‌‪ ،‬پێویسته‌ شوێنه‌كه‌‬ ‫بفرۆرشێت و ئه‌و پاره‌یه‌ی به‌ده‌ستدێت‪،‬‬ ‫قه‌ره‌بووی خه‌ڵكی پێ ده‌كه‌ینه‌وه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫پرۆژەیه‌ش ك ‌ه ده‌كرێت بۆ خزمه‌تی‬ ‫خه‌ڵكه‌‪ ،‬قوتابخانه‌كه‌ش بۆ خزمه‌تی‬

‫خه‌ڵكه‌‪ .‬به‌رپرسی لقی رانیه‌ی یه‌كێتیی‬ ‫مامۆستایانیش له‌ ئێمه‌ دڵسۆزتر نییه‌»‪.‬‬ ‫ناوبراو پێداگری له‌ ڕووخاندنی ئه‌و دوو‬ ‫قوتابخانه‌یه‌ ده‌كات و ده‌ڵێت «به‌هه‌ر‬ ‫شێوه‌یك بێت‪ ،‬ئێمه‌ هه‌ر جێبه‌جێی‬ ‫ده‌ك��ه‌ی��ن‪ .‬تائیستاش بیرمان ل �ه‌وه‌‬ ‫نه‌كردووه‌ته‌و ‌ه ئه‌و به‌شه‌ی ده‌مێنێته‌وه‌‬ ‫بدرێته‌ وه‌به‌رهێن بۆ دروستكردنی‬ ‫شوێنی ب��ازرگ��ان��ی‪ ،‬ئه‌گه‌ر بیر له‌وە‬ ‫بكه‌ینه‌وه‌ ب ‌ه ڕێگای یاسایی ده‌یكه‌ین»‪.‬‬ ‫به‌اڵم مامۆستا سه‌یفه‌دین‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ی رانیه‌‪ ،‬ده‌ڵێت «ئ �ه‌وه‌ی‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌ ده‌ب��ێ��ت ب��ۆ پ���ه‌روه‌رده‌‬ ‫بێت‪ .‬ده‌نگی خۆمان گه‌یاندووه‌ته‌‬

‫به‌رێوه‌به‌ری گشتی په‌روه‌رده‌ و لیژنه‌ی‬ ‫پ����ه‌روه‌رده‌ی پ �ه‌رل �ه‌م��ان‪ ،‬ل�ه‌ هه‌وڵی‬ ‫به‌رده‌وامداین»‪.‬‬ ‫ئ��اودێ��ر ئ��ه‌ح��م��ه‌د‪ ،‬ب�ه‌رپ��رس��ی‬ ‫ناوه‌ندی رانیه‌ی رێكخراوی قوتابیانی‬ ‫كوردستانی‪ ،‬سه‌ر به‌ كۆمه‌ڵی ئیسالمی‬ ‫وتی «ئێمه‌ نیگه‌رانین له‌ تێكدانی دوو‬ ‫بینای قوتابخانه‌‪ ،‬له‌ كاتێكدا له‌ناو ڕانیه‌‬ ‫چه‌ندین قوتابخانه‌ی چ��وارده‌وام��ی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬با حكومه‌ت له‌بری تێكدانی‬ ‫ئه‌و دوو بینایه‌ ده‌وامێكی خوێندنگه‌‬ ‫چوارده‌وامییه‌كانی بێنێته‌ ناو‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫بیشیكه‌ن به‌ بینای بازرگانی‪ ،‬دڵنیابه‌‬ ‫بۆ خه‌ڵكی هه‌ژار نابێت‪ ،‬وه‌ك باقیی‬

‫شوێنه‌كانی تر»‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌رپرسه‌ی ڕێكخراوی قوتابیان‬ ‫باسی ل��ه‌وه‌ش ك��رد كه‌ ئ �ه‌و به‌شه‌ی‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬ده‌بێت موڵكی په‌روه‌رده‌‬ ‫ب��ێ��ت‪ ،‬ڕاشیگه‌یاند «پشتگیری له‌‬ ‫هه‌موو هه‌وڵێك ده‌كه‌ین بۆ مانه‌وه‌ی‪.‬‬ ‫ئێمه‌ هه‌موو هه‌وڵێكامن بۆ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫حكومه‌ت بینا بۆ قوتابیان دروست‬ ‫بكات‪ ،‬كه‌چی بینا تێكده‌دات‪ ،‬بێ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی هیچ پاساوێكی مه‌نتقی هه‌بێت‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ جگ ‌ه ل�ه‌وه‌ی تا ئێستا چه‌ندین‬ ‫بینای خوێندن هه‌ی ‌ه له‌ كوردستان له‌‬ ‫الیه‌ن دوو حزبی ده‌سه‌اڵته‌وه‌ ده‌ستیان‬ ‫به‌سه‌ردا گیراوه‌»‪.‬‬

‫ل ‌ه خورماتوو توركمان ده‌خرێن ‌ه شوێنی كورد نووسینى سه‌ر دیوار كێشه‌ بۆ ئافره‌تان ده‌نێته‌وه‌‬ ‫عومه‌ر ئاواره‌‬ ‫به‌پێی ئ�ه‌و زانیارییانه‌ی ده‌ست‬ ‫(ب��ه‌ی��ان) ك��ه‌وت��وون ل �ه‌ خ��ورم��ات��وو‪،‬‬ ‫ئه‌ندامێكی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی‬ ‫عێراق له‌سه‌ر كوتله‌ی توركامنی‪ ،‬له‌‬ ‫هه‌وڵی گۆڕینی به‌ڕێوه‌به‌ر و فه‌رمانبه‌ره‌‬ ‫كورده‌كانی فه‌رمانگه‌كانی خورماتوودایه‌ و‬ ‫دانانی توركامن له‌ جێگاكه‌یان‪.‬‬

‫محه‌مه‌د مه‌هدی به‌یاتی‪ ،‬ئه‌ندامی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی ن��وێ��ن�ه‌ران��ی ع��ێ �راق له‌‬ ‫كوتله‌ی ت��ورك�مان��ی‪ ،‬ده‌س��ت��ی ك��ردووه‌‬ ‫ب �ه‌ دژای �ه‌ت��ی��ك��ردن��ی ب �ه‌رپ��رس��ی یه‌كه‌‬ ‫ئیدارییه‌كانی خورماتوو و دانانی كه‌سانی‬ ‫ت��ورك�مان ل �ه‌ جێگاكه‌یان‪ ،‬ك �ه‌ پێشرت‬ ‫دژایه‌تیی هه‌ریه‌ك له‌ به‌ڕێوه‌به‌ری پۆلیس‬ ‫و به‌ڕێوه‌به‌ری په‌روه‌رده‌ و به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫ئاوی خورماتووى كردووه‌ كه‌ كورد بوون و‬

‫له‌سه‌ر كار الیربدوون و توركامن و عه‌ره‌ب‬ ‫له‌ جێگه‌كه‌یان دانراوه‪ .‬له‌ ئێستاشدا له‌‬ ‫هه‌وڵی گۆڕینی ناوی گه‌ڕەكه‌ كوردییه‌كانی‬ ‫خ��ورم��ات��وودای�ه‌ به‌ ن��اوی توركامنی و‬ ‫البردنی به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ه كورده‌كانی خورماتوو‬ ‫و دانانی كه‌سانی توركامن له‌ جێگاكه‌یان‪،‬‬ ‫كه‌ ب ‌ه بڕوای توركامنه‌كانی خورماتوو‪ ،‬ئه‌و‬ ‫شاره‌ شارێكی توركامنییه‌ و بۆ كورد نییه‌‬ ‫خۆی بكات ‌ه خاوه‌نی‪.‬‬

‫بەیان‪ .‬گەرمیان‬ ‫له‌ گوندی گرده‌گۆزینه‌ی سه‌ر ب ‌ه‬ ‫ش��اری ك �ه‌الر‪ ،‬قسه‌ی نارشین دژ به‌‬ ‫ئافره‌تانی ئه‌و گونده‌ و ده‌وروب �ه‌ری‬ ‫ده‌نوورسێت‪ ،‬ئه‌و دیارده‌یه‌ش كێشه‌ی‬ ‫ب��ۆ ئ��اف��ره‌ت��ان��ی ن��اوچ�ه‌ك�ه‌ دروس��ت‬ ‫كردووه‌‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌ك له‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی‬

‫پۆلیسی گه‌رمیان هه‌واڵه‌كه‌ی پشتڕاست‬ ‫كرده‌وه‌ و به‌ (به‌یان)ی ڕاگه‌یاند «ئه‌و‬ ‫كاره‌ له‌ الیه‌ن كه‌سانێكی نه‌نارساوه‌وه‌‬ ‫ئه‌نجام ده‌درێت كه‌ تێیدا ناوزڕاندن‬ ‫و سوكایه‌تیكردن به‌ ئافره‌تان ده‌كرێت‬ ‫و قسه‌ی نارشینیان پێده‌گوترێت‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش بووه‌ته‌ هۆكاری دروستبوونی‬ ‫كێشه‌وگرفت بۆیان كه‌ هه‌ر جاره‌ و‬ ‫ناوی ئافره‌تێك ده‌نوورسێت و بوختانی‬

‫بۆ هه‌ڵده‌به‌سرتێت و قسه‌ی نەشیاوی‬ ‫له‌سه‌ر ده‌نوورسێت»‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ وتیشی «زیاتر له‌‬ ‫ساڵێكه‌ بڕیاری كردنه‌وه‌ی بنكه‌یه‌كی‬ ‫پۆلیس ل�ه‌و سنوره‌ هه‌یه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم به‌‬ ‫هۆی نه‌بوونی میالكه‌وه‌ ئه‌و بنكه‌یه‌‬ ‫ن���ه‌ك���راوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ئ �ه‌م �ه‌ش ه��ۆك��اری‬ ‫سه‌ره‌كییه‌ بۆ دروستبوونی چه‌نده‌ها‬ ‫كێشه‌ و گرفتی جۆراوجۆر‌»‪.‬‬

‫ئه‌و جبسانه‌ی خه‌اڵتیان تێدا ده‌رده‌چێت‪ ،‬ته‌نیا ل ‌ه ئیداره‌ی راپه‌ڕین قه‌ده‌غه‌ن‬ ‫زریان جه‌وهه‌ر‬ ‫كارگه‌ و كۆمپانیاكانی دروستكردنی‬ ‫جبس‪ ،‬به‌ مه‌به‌ستی سه‌رنجڕاكێشانی‬ ‫م���ن���دااڵن‪ ،‬خ����ه‌اڵت ده‌خ���ه‌ن���ه‌ ن��او‬ ‫جبسه‌كانیانه‌وه‌‪ .‬به‌اڵم ئه‌و جۆره‌ جبسانه‌‬ ‫ته‌نیا له‌ ئ��ی��داره‌ی ڕاپ�ه‌ڕی��ن قه‌ده‌غه‌‬ ‫ده‌كرێت و سه‌رۆكی ئیداره‌ی ناوبراویش‬ ‫لێی بێئاگایه‌‪.‬‬ ‫جاسم به‌یی‪ ،‬خ��اوه‌ن��ی كارگه‌ی‬ ‫جبسی مه‌زره‌عه‌‪ ،‬وتی «ئێم ‌ه ئه‌و جبسه‌‬

‫له‌ هه‌موو كوردستان ده‌فرۆشین‪ ،‬تاكو‬ ‫ئیستا هیچ كه‌س باسی بوونی دیاریی‬ ‫نه‌كردووه‌‪ ،‬هیچ بڕیارێكی وه‌زاره‌ت��ی‬ ‫ته‌ندروستی یان لیژنه‌كانی ته‌ندروستیی‬ ‫پارێزگاكانیش نییه‌ به‌وه‌ی نابێت ئه‌و‬ ‫دیارییه‌ بخه‌ینه‌ ناو جبسه‌كان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ته‌نیا بۆ رانیه‌ قه‌ده‌غه‌یه‌‪ ،‬ئایا رانیه‌‬ ‫چیی جیاوازه‌ له‌ شوێنه‌كانی تر؟ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئ��ه‌و ‌ه سوودێكی م��اددی��ش بێت بۆ‬ ‫زیاتر فرۆشتنی ئه‌و جبسه‌ الی ئێمه‌‪،‬‬ ‫هاوكات دیارییه‌كیشه‌ بۆ منداڵه‌كه‌»‪.‬‬

‫به‌رهه‌مهێنانی بیانی ل ‌ه عێراقدا بۆ‬ ‫‪ 60‬ملیار دۆالر به‌رزبووه‌ته‌وه‌‬ ‫وریا عه‌لی‬ ‫رێكخراوی (‪)gica‬ی باشووری‬ ‫رۆژئ���اوای ئاسیایی رایگه‌یاند كه‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی بیانی له‌ عێراقدا‬ ‫به‌رزبووه‌ته‌وه‌ بۆ ‪ 20‬ئه‌وه‌نده‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ده‌كاته‌‪ 60‬ملیار دۆالر‪ ،‬دوای ئه‌وه‌ی‬ ‫سێ ملیار دۆالر بوو له‌ پێش چوار‬ ‫ساڵدا‪.‬‬ ‫له‌ راپۆرتێكدا‪ ،‬رێكخراوه‌كه‌‬ ‫ئ���ام���اژە ب��ۆ ئ����ه‌وه‌ ده‌ك����ات كه‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی بیانی له‌ عێراقدا‪ ،‬له‌‬ ‫ئێستادا زیاتره‌ له‌ ‪ 60‬ملیار دۆالر‬ ‫و به‌رده‌وامیشه‌ له‌ به‌رزبوونه‌وه‪.‬‬

‫ڕاپ��ۆرت��ه‌ك��ه‌ ڕوون���ی ك����رده‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی بیانی له‌ عێراقدا‬ ‫چ�ه‌ن��د ب �ه‌ران��ب �ه‌ر ب���ووه‌‪ ،‬ئ��ه‌وه‌ش‬ ‫رێڕەوێكی چاكه‌ بۆ ئابووریی عێراق‬ ‫كه‌ هه‌اڵوسانی ئابووریی به‌خۆیه‌وه‌‬ ‫ده‌بینێت‪.‬‬ ‫یاسای به‌رهه‌مهێنانی عێراقی‬ ‫مافی ده‌ستاوده‌ستپێكردن ده‌دات به‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنه‌ری بیانی له‌ بازاڕەكانی‬ ‫دراو و پ��ش��ك�ه‌ك��ان و ق��ه‌واڵ��ه‌‪،‬‬ ‫به‌كرێگرتنی زه‌وی��ی پێویست بۆ‬ ‫پ��رۆژە ی��ان موساته‌حه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫مافی به‌رهه‌مهێنه‌ری بیانیی له‌‬ ‫كۆمپانیاكانی بیمه‌ له‌سه‌ر پرۆژەكان‪.‬‬

‫پاسپۆرتی پارێزگای سلێمانییه‌وه‬ ‫ئاگادارییەک له‌ ‌‬

‫به‌ڕێوه‌ب ‌هرایه‌تیی پاسپۆرتی سلێامنی ئاگاداری ئه‌و هاوواڵتیانه‌ ده‌كاته‌و ‌ه‬ ‫كه‌ له‌ ساڵی (‪ )2012‬هه‌روه‌ها له‌ ساڵی (‪ )2013‬مانگی (‪ 1‬و ‪ )2‬مامه‌ڵه‌ی‬ ‫پاسپۆرتیان ته‌واو كردووه‌ ‪ ..‬به‌ زووترین كات و له‌ ماوه‌ی (‪ )5‬ڕۆژدا سه‌ردامنان‬ ‫بكه‌ن بۆ وه‌رگرتنه‌وه‌ی پاسپۆرته‌كانیان‪ ..‬به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ خۆیان به‌رپرسیار ده‌بن‬ ‫له‌ وه‌رنه‌گرتنه‌وه‌ی‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ڕێزدا‪..‬‬

‫ن��اوب �راو گومانی خ��ۆی ن �ه‌ش��ارده‌و ‌ه‬ ‫به‌وه‌ی «پێده‌چێت ئه‌وه‌ رێككه‌وتنی‬ ‫كارگه‌ جبسه‌كانی ناوچه‌كه‌ بێت له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌رپرسانی ئه‌و ناوچه‌یه‌»‪.‬‬ ‫حه‌مید عه‌بدوڵاڵ‪ ،‬سه‌رۆكی یه‌كه‌ی‬ ‫ئ��ی��داره‌ی سه‌ربه‌خۆی ڕاپ�ه‌ڕی��ن‪ ،‬وتی‬ ‫«ئێمه‌ هیچ ئاگاداری ئه‌و بڕیاره‌ نین‪،‬‬ ‫هیچ شتێكی له‌و شێوه‌یه‌مان نه‌بیستووه‌‪،‬‬ ‫پێشرتیش بڕیارێك هه‌بوو كه‌ نابێت جبس‬ ‫له‌ كافرتیای خوێندنگه‌ بفرۆرشۆێت‪،‬‬ ‫گوتیان بڕیاری وه‌زاره‌تی ته‌ندروستییه‌‪،‬‬

‫منیش ئاگاداری وه‌زاره‌تی ته‌ندروسیم‬ ‫كرد‪ ،‬وتیان شتی له‌و شێوه‌ نییه‌‪ ،‬ئێمه‌ش‬ ‫بڕیاره‌كه‌مان هه‌ڵوه‌شانده‌وه‌‪ .‬منیش‬ ‫سه‌رسامم به‌وه‌ی بۆ ته‌نیا ده‌بێت له‌‬ ‫ئیداره‌ی راپه‌ڕین قه‌ده‌غه‌ بێت؟!»‪.‬‬ ‫به‌اڵم هیوای قه‌ره‌نی‪ ،‬قائیمقامی ڕانیه‪‌،‬‬ ‫وتی «ئه‌وه‌ په‌یوه‌ندیی به‌ الیه‌نی به‌شی‬ ‫خۆپاراستنی ته‌ندروستییه‌و ‌ه هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وان رێگرییان لێكردووه‌»‪.‬‬ ‫شه‌ماڵ ج �ه‌الل‪ ،‬به‌رپرسی به‌شی‬ ‫خۆپاراستنی ته‌ندروستیی رانیه‌‪ ،‬وتی‬

‫«ئێمه‌ ئ �ه‌و ڕێگرییه‌مان به‌ بڕیاری‬ ‫وه‌زاره‌ت��ی ته‌ندروستی ك��ردووه‌‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫بڕیاریان داوه‌ رێگری بكه‌ین به‌ هۆی‬ ‫ئه‌وه‌ی كه‌ هه‌ندێك له‌ جبسه‌كان پاره‌ی‬ ‫تێدایه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌و پاره‌یه‌ش ده‌ستی مرۆڤی‬ ‫به‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬ئه‌وه‌ش پیسه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ ئه‌و‬ ‫ده‌سته‌ پیس بێت یان نه‌خۆشیی پێوه‌‬ ‫بێت‪ ،‬منداڵێش نازانێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت ئێمه‌‬ ‫كه‌ گه‌وره‌كامنان نازانن پیس و خاوێنی‬ ‫چییه‌؟ جا نۆره‌ی منداڵه‌كانه‌‪ ،‬ئێمه‌ ئه‌و‬ ‫بڕیاره‌ جێبه‌جێ‌ ده‌كه‌ین‪ ،‬شوێنی تر‬

‫ئاره‌زووی خۆیانه‌ جێبه‌جێی ده‌كه‌ن یان‬ ‫نا»‪.‬‬ ‫دك��ت��ۆر خ��اڵ��س ق���ادر‪ ،‬وته‌بێژی‬ ‫وه‌زارت���ی ته‌ندروستییش وت��ی «من‬ ‫ئاگاداری بڕیاری له‌و شێوه‌ نیم‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫په‌یوه‌ندیی به‌ به‌شی خۆپاراستنه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌ ل�ه‌ وه‌زاره‌ت»‪ .‬دك��ت��ۆر س��االر‬ ‫مسته‌فا‪ ،‬لێپررساوی به‌شی خۆپاراسنت له‌‬ ‫وه‌زاره‌تی ته‌ندروستییش ئاماده‌ی هیچ‬ ‫لێدوانێك نه‌بوو‪ ،‬به‌ بیانووی ئه‌وه‌ی له‌‬ ‫نه‌خۆشخانه‌یه‌‪.‬‬

‫كه‌ناڵی (الشعب) قه‌ده‌غه‌ كرا و مه‌شعانیش بۆ الیه‌نێكی تر ده‌گه‌ڕێت‬ ‫ره‌فعه‌ت محه‌مه‌د‬ ‫دوای ئ��ه‌وه‌ی هه‌فته‌ی ڕاب��ردوو‬ ‫ڕۆژن��ام �ه‌ی (ب�ه‌ی��ان) ب�ڵاوی ك��رده‌وه‌ و‬ ‫ئاشكرای كرد كه‌ په‌رله‌مانتار عیزه‌ت‬ ‫شابه‌نده‌ر‪ ،‬ئه‌ندامی لیستی ده‌وڵه‌تی‬ ‫یاسا‪ ،‬ستافی ڕاگه‌یه‌ندكارانی كه‌ناڵی‬ ‫(الشعب)ی له‌ یه‌كێك له‌ خانووه‌كانی‬ ‫له‌ ش��اری به‌غدا داڵ��ده‌ داوه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌س��ت�ه‌ی په‌یوه‌ندییه‌كان و ده‌زگ��ای‬ ‫یاسایی ڕووبه‌ڕوونه‌وه‌ به‌وه‌ی ئه‌و كه‌ناڵه‌‬ ‫هێشتا مۆڵه‌تی یاساییان وه‌رنه‌گرتووه‌ له‌‬

‫به‌رامبه‌ر په‌خشكردنی به‌رنامه‌كانی ل ‌ه‬ ‫ناو خاكی عێراقدا‪ ،‬كه‌ناڵه‌كه‌ قه‌ده‌غه‌ كرا‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتار خالید شوانی‪ ،‬سه‌رۆكی‬ ‫لیژنه‌ی یاسایی له‌ په‌رله‌مانی عێراق‬ ‫به‌ (به‌یان)ی وت «بڕیاری داخستنی‬ ‫ك �ه‌ن��اڵ �ه‌ك �ه‌ ه�ه‌ن��گ��اوێ��ك��ی ب��اش �ه‌ بۆ‬ ‫ده‌مكوتكردنی ئه‌و ده‌نگه‌ شۆڤێنییانه‌ و‬ ‫من له‌م ڕۆژانه‌دا جارێكی تر په‌یوه‌ندیم‬ ‫به‌ ده‌س��ت�ه‌ی په‌یوه‌ندییه‌كان (هیئة‬ ‫اإلتصاالت)ە‌وه‌ كرد سه‌باره‌ت به‌ ڕاگرتنی‬ ‫په‌خشی ئه‌و كه‌ناڵه‌ و خۆشحاڵم كه‌‬ ‫هه‌وڵه‌كامنان به‌رهه‌می هه‌بوو‪ ،‬له‌و‬

‫هه‌واڵنه‌ش به‌رده‌وام ده‌بین»‪.‬‬ ‫ل �ه‌ پرسیارێكی (ب���ه‌ی���ان)دا ك ‌ه‬ ‫پێده‌چێت مه‌شعان بیر له‌ شوێن و‬ ‫ناوێكی دیكه‌ بكاته‌وه‌ ب��ۆ دووب���اره‌‬ ‫په‌خشكردنه‌وی كه‌ناڵه‌كه‌‪ ،‬خالید شوانی‬ ‫وتی «ئه‌وه‌ی به‌ الی منه‌وه‌ گرنگه‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ئه‌و كه‌ناڵه‌ له‌ عێراقه‌وه‌ په‌خش نه‌كرێت‬ ‫و ئه‌گه‌ر مه‌شعان بیر له‌ واڵتێكی تر‬ ‫ب��ك��ات�ه‌وه‌‪ ،‬ئ��ه‌وا مه‌سه‌له‌یه‌كی ت��ره‌ و‬ ‫هه‌ڵوێستی جیاوازتری پێویسته‌»‪.‬‬ ‫(به‌یان) هه‌وڵیدا لێدوانی ستافی‬ ‫ئه‌و كه‌ناڵه‌ له‌ به‌غدا وه‌ربگرێت كه‌ ته‌نها‬

‫یه‌ك به‌رنامه‌یان په‌خش ده‌ك��رد‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هیچ وه‌اڵمێكی پرسیاره‌كانی به‌یانیان‬ ‫نه‌دایه‌وه‌‪.‬‬ ‫رۆژی چوارشه‌ممه‌ ‪2013/2/13‬‬ ‫له‌ میانی كۆڕێكی جه‌ماوه‌ری له‌ شاری‬ ‫كفری‪ ،‬په‌یامنێری (به‌یان) زانیاریی به‌‬ ‫په‌رله‌مانتار خالید شوانی دا سه‌باره‌ت‬ ‫به‌ پێشێلكارییه‌كانی عزه‌ت شابه‌نده‌ر‬ ‫و لیستی ده‌وڵه‌تی یاسا به‌ داڵده‌دانی‌‬ ‫كه‌ناڵی (الشعب)ی مه‌شعان جبوری‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌ الیه‌ن دادگای عێراقییه‌وه‌ به‌ ‪ 15‬ساڵ‬ ‫سزا دراوه‌‪.‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری پێشووی پۆلیسی سه‌اڵحه‌دین هه‌شت مانگ زیندانی دەکرێت‬ ‫عومه‌ر ئاواره‌‬ ‫دادگ������ای گ��ش��ت��ی��ی پ��ارێ��زگ��ای‬ ‫سه‌اڵحه‌دین‪ ،‬هه‌شت مانگ زیندانی و‬ ‫البردنی له‌سه‌ر كاركه‌ی و وه‌رگرتنه‌وه‌ی‬ ‫پله‌كه‌ی به‌ سه‌ر عه‌بدولكه‌ریم خه‌زره‌جی‪،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری پۆلیسی پاریزگای ناوبراودا‬ ‫سه‌پاند‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌ك له‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی‬

‫پ��ۆل��ی��س��ی پ��ارێ��زگ��ای س �ه‌اڵح �ه‌دی��ن‬ ‫هه‌واڵه‌كه‌ی پشتڕاست ك��رده‌وه‌وه‌ و به‌‬ ‫(به‌یان)ی ڕاگه‌یاند «له‌ دۆزی هه‌ڵهاتنی‬ ‫به‌ندكراوه‌كانی به‌ندیخانه‌ی ته‌سفیراتی‬ ‫پارێزگای ناوبراو‪ ،‬كه‌ له‌ مانگی ئه‌یلولی‬ ‫ساڵی ڕاب��ردووا له‌و پارێزگایه‌ ڕووی��دا‪،‬‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌ لیوا روك��ن عه‌بدولكه‌ریم‬ ‫خ���ه‌زره‌ج���ی‪ ،‬ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ری پۆلیسی‬ ‫ئه‌وكاته‌ی پارێزگای سه‌اڵحه‌دین و عه‌مید‬

‫ئه‌حمه‌د حاج‪ ،‬یاریده‌ده‌ری خه‌زره‌جی‪،‬‬ ‫هه‌ریه‌كه‌ و به‌ هه‌شت مانگ زیندانی‬ ‫حوكمدران و عه‌مید له‌یس سه‌كامنی‪،‬‬ ‫ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌ری ئ��ه‌و به‌ندیخانه‌ی ‌ه كه‌‬ ‫زیندانییه‌كانی ده‌رچ��وون‪ ،‬به‌ ‪ 10‬ساڵ‬ ‫زیندانی حوكم درا»‪.‬‬ ‫ل���ه‌ م��ان��گ��ی ئ��ه‌ی��ل��ول��ی س��اڵ��ی‬ ‫ڕاب����ردوو زیندانییانی به‌ندیخانه‌ی‬ ‫پ��ارێ��زگ��ای س��ه‌اڵح��ه‌دی��ن‪ ،‬ل��ه‌ دوای‬

‫ڕووبه‌ڕووبوونەوەیان له‌گه‌ڵ پاسه‌وانانی‬ ‫به‌ندیخانه‌كه‌‪ ،‬ده‌رگ��ای سه‌ره‌كیی ئه‌و‬ ‫به‌ندیخانه‌یه‌یان شكاند و هه‌ڵهاتن‪ ،‬كه‌‬ ‫زۆرینه‌یان حوكمی له‌سێداره‌دانیان له‌سه‌ر‬ ‫بوو‪ .‬ئه‌م ‌ه له‌كاتێكدا بوو كه‌ خه‌زره‌جیی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری پۆلیسی پارێزگاكه‌ په‌نجه‌ی‬ ‫كه‌مته‌رخه‌میی بۆ درێ��ژ كرا كه‌ گوایه‌‬ ‫هۆكاری سه‌ره‌كیی شكاندنی به‌ندیخانه‌كه‌‬ ‫و هه‌ڵهاتنی زیندانییان بووه‌‪.‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)24‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/2/26‬ساڵی یەکەم‬

‫الیه‌نه‌ ئیسالمییه‌كانی كوردستان زیاتر له‌ (‪ )70‬كه‌ناڵی راگه‌یاندنیان هه‌یه‌‬

‫كۆمه‌ڵ و یه‌كگرتوو ژماره‌یه‌ك كه‌ناڵی ئیسالمیی دیك ‌ه ده‌كه‌نه‌وه‌‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬محه‌مه‌د جه‌مال‬ ‫ل �ه‌ م���اوه‌ی راب�����ردوودا ڕادی���ۆ و‬ ‫ته‌له‌فزیۆنی تایبه‌ت به‌ بانگه‌واز و‬ ‫په‌روه‌رده‌ به‌ زمانی كوردی‪ ،‬گه‌شه‌كردنی‬ ‫به‌رچاوی به‌خۆیه‌وه‌ بینیوه‌‪ ،‬الی �ه‌ن و‬ ‫كه‌سایه‌تییه‌ ئیسالمییه‌كانی كوردستانیش‬ ‫له‌ پشت گه‌شه‌سه‌ندنی ئه‌و دیارده‌یه‌وه‌ن‪.‬‬ ‫له‌ ئێستاشدا ده‌یان كه‌ناڵ له‌ په‌خشدان و‬ ‫چه‌ند كه‌ناڵێكی دیكه‌ش له‌ چاوه‌ڕوانیی‬ ‫كرانه‌وه‌دان‪.‬‬ ‫به‌پێی ئه‌و داتایانه‌ی به‌رده‌ستی‬ ‫(ب �ه‌ی��ان) ك �ه‌وت��وون‪ ،‬له‌ ئێستادا هه‌ر‬ ‫سێ‌ الیه‌نه‌ ئیسالمییه‌كه‌ی كوردستان‪،‬‬ ‫یه‌كگرتوو و كۆمه‌ڵ و بزووتنه‌وه‌‪ ،‬زیاتر‬ ‫له‌ (‪ )70‬كه‌ناڵی ته‌له‌فزیۆنیی و رادیۆییان‬ ‫ه �ه‌ی �ه‌‪ .‬ه��ه‌ر ب �ه‌ پێی زانیارییه‌كانی‬ ‫(به‌یان)‪ ،‬هه‌ریه‌ك له‌ كۆمه‌ڵی ئیسالمی و‬ ‫یه‌كگرتووی ئیسالمی‪ ،‬سه‌رقاڵی كاركردنن‬ ‫بۆ كردنه‌وه‌ی په‌خشی چه‌ند كه‌ناڵێكی‬ ‫دیكه‌ی تایبه‌ت به‌ بانگه‌واز و په‌روه‌رده‌‪.‬‬ ‫م��ح �ه‌م��م �ه‌دی ح��اج��ی ج���ه‌الل‪،‬‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاری ته‌له‌فزیۆنی (په‌یام دوو)‬ ‫به‌ (به‌یان)ی ڕاگه‌یاند «كه‌ناڵی (په‌یام‬ ‫دوو) بۆ بانگه‌واز و په‌روه‌رده‌‪ ،‬كه‌ بنكه‌ی‬ ‫سه‌ره‌كیی له‌ شاری هه‌ولێره‌‪ ،‬په‌خشه‌كه‌ی‬ ‫له‌سه‌ر سیستمی دیجیتاڵه‌‪ ،‬رۆژانه‌ش له‌‬ ‫قۆناغی یه‌كه‌مدا سێ‌ سه‌عات په‌خشی‬ ‫ده‌بێت و له‌ مانگی سێدا به‌ فه‌رمی‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬به‌شێكی به‌رنامه‌كانی بریتی‬ ‫ده‌بێت له‌ وت��اره‌ك��ان كه‌ له‌ ئه‌رشیفی‬ ‫كه‌ناڵی (په‌یام)ە‌وه‌ وه‌رده‌گیرێن»‪ .‬ناوبراو‬ ‫باسی له‌ چه‌ند كه‌ناڵێكی دیكه‌ش كرد كه‌‬ ‫له‌ الیه‌ن خه‌ڵكانی دیكه‌وه‌ له‌ سنووری‬ ‫پارێزگای هه‌ولێر كراونه‌ته‌وه‌ «ئێستا‬

‫كه‌ناڵی ج��ودی هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ په‌خشه‌كه‌ی‬ ‫ته‌نیا قورئانه‌ و هۆگر غه‌ریب‪ ،‬به‌رپرسی‬ ‫ڕادیۆی یه‌كگرتوو له‌ هه‌ولێر‪ ،‬سه‌رپه‌رشتی‬ ‫ده‌كات‪ .‬ته‌له‌فزیۆنی پاك‪ ،‬ئه‌ویش دیجیتاڵه‌‬ ‫و ئیسالمییه‌ و تایبه‌ته‌ به‌ رسوودی ئاینی‬ ‫و وتار و فیلم و قورئان‪ .‬میدیاالینیش به‌‬ ‫هه‌مان شێوه‌ ته‌نیا وتاری ئاینی و رسوود‬ ‫و مه‌ولود په‌خش ده‌كات»‪.‬‬ ‫محه‌مه‌دی حاجی ج��ه‌الل باسی‬ ‫ل�ه‌وه‌ش كرد كه‌ له‌ ئێستادا له‌ هه‌ولێر‬ ‫رسوود و وتاری ئایینی زۆر باوه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئ��ه‌م په‌خشانه‌ ل �ه‌ الی���ه‌ن خه‌ڵكانی‬ ‫خێرخوازه‌وه‌ هاوكاری ده‌كرێن‪ .‬به‌پێی‬ ‫ئه‌و زانیارییانه‌شی له‌به‌رده‌ستی (به‌یان)‬ ‫دان‪ ،‬ئه‌مه‌ ه��ۆك��ار ب��ووه‌ ب��ۆ ئ��ه‌وه‌ی‬ ‫ژماره‌یه‌ك له‌ پارته‌ عه‌ملانییه‌كان به‌شێك له‌‬ ‫به‌رنامه‌كانیان بۆ ئه‌و بواره‌ ته‌رخان بكه‌ن‪،‬‬ ‫وه‌ك ته‌له‌فزیۆنی «الو» كه‌ سه‌ر به‌ الوانی‬ ‫پارتییه‌‪ ،‬رسوود و بابه‌تی ئیسالمی په‌خش‬ ‫ده‌كات‪ .‬جگه‌ له‌وه‌ش هه‌ردوو ته‌له‌فزیۆنی‬ ‫«ئیفێكت و نیوالین» به‌ هه‌مان شێوه‌‪،‬‬ ‫به‌یانی تا نزیكی عه‌رس به‌رنامه‌ی ئایینی‬ ‫په‌خش ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم دواتر ده‌گۆڕدرێن‬ ‫بۆ بڕگه‌ی گ��ۆران��ی و سه‌ما و‪ ..‬هتد‪.‬‬ ‫ته‌له‌فزیۆنی «دیموكراسی»یش كه‌ سه‌ر به‌‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستانه‌‪ ،‬به‌رنامه‌كانی‬ ‫پێكهاتوون له‌ وتاری ئاینی و رسوود و‬ ‫وه‌رزش و فیلم‪.‬‬ ‫له‌ ئێستادا هه‌رسێ‌ الیه‌نه‌‬

‫ئیسالمییه‌كه‌ی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬كه‌ناڵ ‌ه‬ ‫ئاسامنییه‌كانی (سپێده‌‪ ،‬په‌یام و ڕابوون)‬ ‫یان هه‌یه‌‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ش كه‌ناڵی ئاسامنیی‬ ‫«وی��س��اڵ»ی ك��وردی هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ چه‌ند‬ ‫گه‌نجێكی ك��وردی سووننه‌ی ئێرانی له‌‬ ‫واڵتی سعودیه‌ په‌خشی ده‌كه‌ن‪ .‬كه‌ناڵێكی‬ ‫ڕیكالمییش به‌ ناوی «ئه‌رزاق كوردستان»‬ ‫ب��ه‌رده‌وام قورئانی پیرۆز و ته‌فسیر به‌‬ ‫ده‌ن��گ په‌خش ده‌ك���ات‪ .‬بڕیاریشه‌ له‌‬ ‫مانگی ن���ه‌ورۆزدا په‌خشی كه‌ناڵێكی‬ ‫تایبه‌تی مندااڵنی هاوشێوه‌ی (طیور‬

‫الجنة‌) ده‌ستپێبكات‪.‬‬ ‫سه‌میر سه‌لیم‪ ،‬ئه‌ندامی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی و به‌رپرسی مه‌كته‌بی ڕاگه‌یاندنی‬ ‫یه‌كگرتووی ئیسالمی‪ ،‬ئه‌وه‌ی به‌ (به‌یان)‬ ‫ڕاگه‌یاند كه‌ «جگه‌ له‌ كه‌ناڵی ئاسامنیی‬ ‫سپێده‌‪ ،‬خاوه‌نی ‪ 11‬كه‌ناڵی ته‌له‌فزیۆن‬ ‫و ‪ 22‬ڕادی��ۆی ناوخۆیین»‪ .‬به‌پێی ئه‌و‬ ‫زانیارییانه‌شی ده‌ست (به‌یان) كه‌وتوون‪،‬‬ ‫ل��ه‌ ئ��ێ��س��ت��ادا دك��ت��ۆر شێركۆ‬ ‫ج �ه‌وده‌ت‪ ،‬به‌رپرسی مه‌كته‌بی‬ ‫قوتابیان و الوانی یه‌كگرتووی‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬سه‌رقاڵی كاركردنه‌‬ ‫ب��ۆ دروس��ت��ك��ردن��ی كه‌ناڵێكی‬ ‫ئاسامنی و‬

‫ڕادیۆیه‌كی مه‌ركه‌زیی‪ ،‬له‌و باره‌یه‌و ‌ه‬ ‫سه‌میر سه‌لیم وتی «ئه‌وه‌ وه‌ك پرۆژەیه‌ك‬ ‫له‌ بواری دیراسه‌كردندایه‌‪ ،‬چونكه‌ توانای‬ ‫ماددی و مرۆیی پێویسته‌‪ .‬هاوكات وه‌ك‬ ‫جیاكردنه‌وه‌ی پسپۆڕییه‌‪ ،‬بۆ ئ �ه‌وه‌ی‬ ‫پۆلێنكردن هه‌بێت و به‌ وردی كاری له‌سه‌ر‬ ‫بكرێت»‪ .‬به‌رپرسی مه‌كته‌بی ڕاگه‌یاندنی‬ ‫یه‌كگرتووی ئیسالمی ئومێده‌واریش بوو‬ ‫«ڕاگه‌یاندنی ئیسالمی بتوانێت هۆشیاریی‬ ‫ئیسالمیی ج �ه‌م��اوه‌ر به‌رزبكاته‌وه‌ بۆ‬ ‫ئه‌و ئاسته‌ی كه‌ ئه‌مڕۆ بزاڤی ئیسالمیی‬ ‫تێدا ده‌ژی‪ ،‬كه‌ بریتییه‌ له‌ گواستنه‌وه‌ له‌‬ ‫كۆمه‌ڵگاوه‌ بۆ ناو پێكهاته‌ی ده‌وڵه‌ت»‪.‬‬ ‫شه‌ریف وه‌رزێر‪ ،‬به‌رپرسی ڕادیۆكانی‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی‪ ،‬تایبه‌ت به‌ (به‌یان)‬ ‫ڕایگه‌یاند «كۆمه‌ڵی ئیسالمی خاوه‌نی‬ ‫(‪ )11‬ڕادی��ۆی (ده‌نگی كۆمه‌ڵ)ە‌‪ ،‬جگه‌‬ ‫له‌وه‌ش (‪ )13‬ڕادی��ۆی (په‌یامی قورئان)‬ ‫مان له‌ (سلێامنی‪ ،‬هه‌ولێر‪ ،‬كه‌ركووك‪،‬‬ ‫قه‌اڵدزێ‌‪ ،‬گه‌رمیان‪ ،‬دهۆك‪ ،‬چه‌مچه‌مال‪،‬‬ ‫كۆیه‌‪ ،‬مه‌خمور‪ ،‬خورماتوو‪ ،‬ده‌ربه‌ندیخان‪،‬‬ ‫پێنجوێن و هه‌ڵه‌بجه‌) هه‌یه‌‪ )3( ،‬كه‌ناڵی‬ ‫ته‌له‌فزیۆنیی (قورئان)یشامن له‌ (سلێامنی‪،‬‬ ‫كه‌ركووك و سۆران) هه‌یه‌‪ ،‬جگه‌ له‌وانه‌ش‬ ‫ڕادی��ۆی سوننه‌ له‌ سلێامنی و نوور له‌‬ ‫هه‌ولێر و فه‌رمووده‌ له‌ سۆران‪ ،‬دانراون‪.‬‬ ‫ئه‌م كه‌نااڵنه‌ له‌ ب��واری تایبه‌مته‌ندیی‬ ‫خۆیاندا به‌رنامه‌كانیان په‌خش ده‌كه‌ن»‪.‬‬ ‫ناوبراو باىس لەوەش کرد «جگە‬ ‫لە ڕادیۆکان‪ ،‬سێ کەناڵى تەلەفزیۆىن‬ ‫ک��ە کەناڵى‬ ‫لۆکاڵیشامن هەیە‪،‬‬ ‫ه���ەول���ێ���ر‬

‫سیستمى دیجیتـــاڵییە و بۆ سەرانسەرى‬ ‫هەرێم پەخش دەکات»‪.‬‬ ‫عه‌لی حاجی زه‌ڵ��م��ی‪ ،‬ئه‌ندامی‬ ‫مه‌كته‌بی ڕاگ�ه‌ی��ان��دن��ی ب��زووت��ن �ه‌وه‌ی‬ ‫ئیسالمییش‪ ،‬بۆ (به‌یان) وتی «تا ئێستا ‪8‬‬ ‫كه‌ناڵی ڕادیۆی ناوچه‌ییامن هه‌یه‌‪ ،‬ڕادیۆی‬ ‫هه‌ولێر به‌ عه‌ره‌بی و ك��وردی په‌خش‬ ‫ده‌كات»‪ ،‬له‌ باره‌ی كه‌ناڵی بیرناویشه‌وه‌‪،‬‬ ‫ناوبراو ئاماژەی ب�ه‌وه‌ دا «ج��اران دوو‬ ‫ك�ه‌ن��اڵ��ی ته‌له‌فزیۆنیی (سلێامنی و‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌)مان هه‌بوو‪ ،‬به‌اڵم ئێستا له‌به‌ر‬ ‫ب��اری ماددیی هه‌ردووكیان داخ��راون‪،‬‬ ‫ئێستاش كه‌ناڵی ئاسامنیی (ڕاب��وون) له‌‬ ‫په‌خشی ئه‌زموونییدایه‌ و پێده‌چێت له‌‬ ‫یادی دامه‌زراندنی بزووتنه‌وه‌ی ئیسالمیدا‬ ‫په‌خشی ئاسایی ده‌ستپێبكات‪ ،‬سه‌باره‌ت به‌‬ ‫كه‌ناڵی دیجیتاڵیش‪ ،‬زوو بیرمان لێكرده‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ته‌نیا گرفته‌كه‌مان ماددییه‌»‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی مه‌كته‌بی ڕاگه‌یاندنی‬ ‫ب��زووت��ن�ه‌وه‌ی ئیسالمی باسی ل �ه‌وه‌ش‬ ‫كرد «ئێستا بواره‌كان جیاده‌بنه‌وه‌‪ ،‬له‌‬ ‫كه‌ناڵه‌كانی ڕاگه‌یاندندا به‌ تایبه‌ت له‌ بواری‬ ‫نوورساودا‪ ،‬له‌ رادیۆكانیشدا ئیسالمییه‌كان‬ ‫له‌ ب��واره‌ ئایینییه‌كه‌دا كاریان ك��ردووه‌‪،‬‬ ‫ب�ه‌اڵم له‌ ب��واری بیرناودا شتێكی وامان‬ ‫نییه‌»‪ .‬ناوبراو پێشی وابوو «جیاكردنه‌وه‌ی‬ ‫بواره‌كان زۆر زۆر باشه‌ كه‌ له‌ به‌رژەوه‌ندیی‬ ‫خه‌ڵك و الیه‌نه‌كانیشدایه‌»‪.‬‬ ‫الی خۆشیه‌وه‌ هه‌ورامان گه‌چێنه‌یی‪،‬‬ ‫به‌رپرسی ڕاگه‌یاندنی مه‌كته‌بی زانایان و‬ ‫بانگخوازانی كۆمه‌ڵی ئیسالمی‪ ،‬بۆ (به‌یان)‬ ‫وتی «له‌ ئێستادا ته‌له‌فزیۆنێكی دیجیتاڵیی‬ ‫تایبه‌متان به‌ بانگه‌واز و پ���ه‌روه‌رده‌ له‌‬ ‫په‌خشی ئه‌زموونیدایه‌‪ ،‬پشتیوان به‌ خوا به‌م‬ ‫نزیكانه‌ په‌خشی ئاسایی ده‌ستپێده‌كات»‪.‬‬

‫«ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان غیره‌تی ئه‌وه‌یان نییه‌ سكااڵ له‌سه‌ر حكومه‌تی هه‌رێم تۆمار بكه‌ن»‬

‫ده‌سه‌اڵتی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان بووه‌ت ‌ه قوربانی‬ ‫رێكه‌وتنی ستراتیژی یه‌كێتی و پارتی‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬سه‌ید نامی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانی هه‌رێم ل ‌ه‬ ‫ئێستادا‪ ،‬ده‌سه‌اڵتیان به‌ پێی یاسا نه‌ماوه‌‬ ‫و وه‌ك خۆیان ئاماژەی پێده‌كه‌ن‪ ،‬كاریان‬ ‫بووه‌ته‌ به‌خێرهێنان و كاری ته‌رشیفاتی‪.‬‬ ‫ئه‌ندامێكی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای دهۆك‪،‬‬ ‫سه‌ر به‌ لیستی سه‌وزیش رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫یه‌كێتی و پ��ارت��ی به‌پێی رێكه‌وتنی‬ ‫سرتاتیژیی نێوانیان ئه‌نجومه‌نه‌كانیان‬ ‫بێده‌سه‌اڵت كردووه‪.‬ئه‌ندامێكی لیژنه‌ی‬ ‫یاسایی په‌رله‌مانیش رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانیش خۆیان‬ ‫بێغیره‌تن و نه‌یانتوانیوه‌ له‌ ڕێگه‌ی یاساوه‌‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌كان بۆ خۆیان وه‌ربگرنه‌وه‌ و‬ ‫سكااڵ دژی حكومه‌تی هه‌رێم تۆمار بكه‌ن‪.‬‬ ‫ن��ام��ی��ق ن��ان��ه‌ك��ه‌ل��ی‪ ،‬ئ �ه‌ن��دام��ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگای هه‌ولێر‪ ،‬سه‌ر به‌‬ ‫لیستی كۆمه‌ڵی ئیسالمی‪ ،‬رایگه‌یاند‬ ‫«چه‌ند كۆبونه‌وه‌یه‌كامن كردووه‌ و تێیدا‬ ‫جه‌ختامن له‌سه‌ر ئ �ه‌وه‌ ك��ردووه‌ت �ه‌وه‌‬ ‫كه‌ هه‌ڵبژاردن بكرێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر ناكرێت‪،‬‬ ‫م���ادده‌ی ‪ 41‬ل�ه‌ ی��اس��ای ئه‌نجومه‌نی‬

‫پ��ارێ��زگ��اك��ان��ی ه �ه‌رێ��م هه‌ڵبگیرێت‬ ‫ك��ه‌ ده‌س���ه‌اڵت���ی ل��ه‌ ئه‌نجومه‌نه‌كان‬ ‫سه‌ندووه‌ته‌وه‌ و ناتوانن هیچ ئیش و‬ ‫كارێك ئه‌نجام ب��ده‌ن»‪ .‬ئه‌و ئه‌ندامه‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگای هه‌ولێر ئاشكرای‬ ‫ده‌ك��ات تا ئێستا چه‌ند جارێك داوای��ان‬ ‫له‌ هه‌رسێ سه‌رۆكایه‌تییه‌كه‌ی هه‌رێم‬ ‫كردووه‌ ئه‌و یاسایه‌ له‌سه‌ر ئه‌نجومه‌نه‌كان‬ ‫هه‌ڵبگیرێت ی��ان هه‌ڵبژاردن ئه‌نجام‬ ‫بدرێت‪.‬‬ ‫نانه‌كه‌لی پێی وایه‌ «هه‌ردوو حزبی‬ ‫ده‌سه‌اڵت له‌ ڕێی یاساوه‌ ئه‌نجومه‌نه‌كانیان‬ ‫ئیفلیج ك��ردووه‌‪ ،‬چونكه‌ هه‌ر یاسایه‌ك‬ ‫ب��ی��ان �ه‌وێ��ت ل��ه‌ ڕێ���ی پ �ه‌رل �ه‌م��ان �ه‌وه‌‬ ‫تێیده‌په‌ڕێینن‪ ،‬ب��ه‌اڵم بێده‌سه‌اڵتیی‬ ‫ئ�ه‌ن��ج��وم�ه‌ن�ه‌ك��ان ل �ه‌ ب��ه‌رژەوه‌ن��دی��ی‬ ‫خۆیاندایه‌‪ ،‬بۆیه‌ كاریان له‌سه‌ر ئه‌و یاسایه‌‬ ‫نه‌كردووه‌»‪.‬‬ ‫عابید محه‌مه‌د‪ ،‬له‌ لیستی سه‌وزی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگای هه‌ولێر‪ ،‬ته‌ئیكید‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ له‌ ئێستادا ئه‌نجومه‌نه‌كه‌یان‬ ‫هیچ كارێكی نییه‌ و ده‌ڵێت «ئێستا كارمان‬ ‫نییه‌‪ ،‬هه‌ردوو حزب وابزانم به‌ رێكه‌وتنی‬

‫سرتاتیژییه‌ رازی��ن كه‌ ئێستا ئه‌نجومه‌ن‬ ‫پێشێلكرابێت‪ ،‬به‌پێی یاسا ده‌ڵێن با ئه‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌نە وابێت تاكو هه‌ڵبژاردنی‬ ‫داهاتوو‪ ،‬تا ئه‌و هه‌ڵبژاردنه‌ ئه‌نجومه‌ن‬ ‫له‌كارده‌كه‌وێت»‪.‬‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان له‌ ئێستادا‬ ‫هیچ ج��ۆره‌ ده‌سه‌اڵتێكیان نه‌ماوه‌‪ ،‬به‌‬ ‫پێی وت��ه‌ی خۆیان ته‌نانه‌ت ناتوانن‬ ‫به‌دواداچوون بۆ پڕۆژەكانیش بكه‌ن له‌‬ ‫كاتێكدا ڕۆڵی سه‌ره‌كییان چاودێریكردنی‬ ‫ك���اره‌ك���ان���ی ح��ك��وم��ه‌ت و پ����ڕۆژە‬ ‫خزمه‌تگوزارییه‌كانی ناو پارێزگاكانه‌‪ .‬له‌‬ ‫ماوه‌ی رابردووشدا به‌ فه‌رمانی سه‌رۆكی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم‪ ،‬به‌ بڕی نزیكه‌ی یه‌ك‬ ‫ملیۆن دۆالر‪ ،‬ئۆتۆمبێل بۆ ئه‌ندامانی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگای سلێامنی ته‌رخان‬ ‫كرا‪.‬‬ ‫قه‌ده‌مخێر ع�ه‌ب��دوڵ�ڵا‪ ،‬ئه‌ندامی‬

‫ئ�ه‌ن��ج��وم�ه‌ن��ی پ��ارێ��زگ��ای سلێامنی‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت «چه‌ند جارێك داوام��ان كردووه‌‬ ‫یاسایه‌كامن بۆ ده‌ربكرێت تا بتوانین‬ ‫به‌ ئه‌ركی خۆمان هه‌ستین»‪ .‬هه‌روه‌ك‬ ‫په‌رله‌مانیشی به‌ كه‌مته‌رخه‌م وه‌سف كرد‬ ‫له‌ ده‌ركردنی یاسایه‌ك بۆ چاالكردنه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نه‌كه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت «چه‌ند جارێك‬ ‫داوام��ان كردووه‌ یاسامان بۆ ده‌ربكه‌ن‪،‬‬ ‫تا بتوانین به‌ كاره‌كانی خۆمان هه‌ستین‪،‬‬ ‫داواش�مان له‌ سه‌رۆكی هه‌رێم كرد یان‬ ‫هه‌ڵبژاردن بكرێت یان یاساكه‌مان بۆ‬ ‫ده‌ربكه‌ن‪ ،‬نه‌ حكومه‌ت و نه‌ په‌رله‌مان‬ ‫وه‌اڵمی داواكانی نه‌داوینه‌ته‌وه‌»‪.‬‬ ‫بورهان ره‌شید‪ ،‬ئه‌ندامی لیژنه‌ی‬ ‫یاسایی په‌رله‌مانی كوردستان‪ ،‬وتی «یاسای‬ ‫ئه‌نجومه‌نه‌كان به‌و شێوه‌یه‌ دانراوه‌ كه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن كرا به‌پێی یاسا تازه‌كه‌ ئه‌و‬ ‫وه‌خته‌ ئه‌و یاسایه‌ جێبه‌جێ ده‌كرێت‪،‬‬

‫ئه‌نجومه‌ن ب ‌ه یاسایه‌ك هه‌ڵبژێردراوە‪ ،‬حكومه‌ت‬ ‫یاسایه‌كی تریان به‌سه‌ردا جێبه‌جێ ده‌كات‬

‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی له‌ كوردستاندا ڕووده‌دات‬ ‫و گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌ بۆ یاسای ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگای كۆن‪ ،‬ئه‌وه‌ موخالیفی یاسایه‌‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت ئه‌وه‌ له‌ سلێامنی ده‌گوزه‌رێت‪،‬‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانی‬ ‫ئێستا به‌پێی یاسای ‪71‬ی پۆڵ بریمه‌ر‬ ‫ه��ه‌ڵ��ب��ژێ��ردراون‪ ،‬پ���ۆڵ بریمه‌ریش‬ ‫سه‌اڵحیه‌تی ل�ه‌ مه‌جلیسی ئه‌منه‌وه‌‬ ‫وه‌رگرتووه‌‪ ،‬ناكرێت هه‌رێمی كوردستان‬ ‫بڵێت من قانوونه‌كه‌ی ئ�ه‌و جێبه‌جێ‬ ‫ناكه‌م له‌به‌ر هۆكاری سیاسیی ناوخۆ»‪.‬‬ ‫بورهان ره‌شید وتیشی «به‌راستی‬ ‫ئه‌وه‌ی كه‌ ده‌ڵێن یاسا نییه‌‪ ،‬ده‌الله‌ت له‌‬ ‫دیكتاتۆریی یه‌كێتی و پارتی ده‌كات‪ ،‬له‌به‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی ئه‌وان به‌ یاسایه‌ك هه‌ڵبژێردراون‪،‬‬ ‫یاسای پۆڵ بریمه‌ری حاكمی مه‌ده‌نیی‬ ‫عێراق بووه‌‪ ،‬ده‌كرێت یه‌كێك به‌ یاسایه‌ك‬ ‫هه‌ڵبژێردرابێت و یاسایه‌كی تر به‌سه‌ریا‬ ‫جێبه‌جێ بكرێت؟ ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان‬ ‫به‌ یاسایه‌ك هه‌ڵبژێردراون‪ ،‬حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم یاسایه‌كی تریان به‌سه‌ردا جێبه‌جێ‬ ‫ده‌كات‪ ،‬له‌پێناو پاوانخوازیی ده‌سه‌اڵتدا‬ ‫له‌ناو هه‌رێمی كوردستان»‪.‬‬

‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی لیژنه‌ی یاسایی ئاماژە‬ ‫به‌وه‌ش ده‌كات «به‌ ڕاستی نیوه‌ی هۆكاری‬ ‫كێشه‌كه‌ش ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان‬ ‫خ��ۆی��ان��ن و س��ه‌رۆك��ی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگاكانن‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ی به‌و یاسایه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژێردراون مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ ناكه‌ن‪ ،‬به‌‬ ‫یاسایه‌كی كۆنی سه‌رده‌می رژێمی ڕووخاو‬ ‫مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ ده‌ك�ه‌ن‪ .‬تائێستا ئه‌م‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگایانه‌ غیره‌تی ئه‌وه‌یان‬ ‫نه‌بووه‌ بچنه‌ دادگای ئیداری و مه‌جلیسی‬ ‫شورای ده‌وله‌ شكات له‌سه‌ر حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم بكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و سه‌اڵحیانانه‌ی‬ ‫به‌ نایاسایی لێیان سه‌نراوه‌ته‌وه‌ بۆ خۆیانی‬ ‫بگێڕنه‌وه‌»‪.‬‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانی هه‌رێم‬ ‫له‌ ساڵی (‪ )2005‬به‌ پێی یاسای بریمه‌ر‬ ‫له‌ هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكاندا‬ ‫ده‌سه‌اڵتیان دی��اری كرا‪ ،‬به‌اڵم به‌ هۆی‬ ‫ئه‌نجامنه‌دانی هه‌ڵبژاردنه‌وه‌‪ ،‬له‌ ئیستادا‬ ‫هیچ ده‌سه‌اڵتێكیان له‌ ده‌ستدا نه‌ماوه‌ و‬ ‫حزبی ده‌سه‌اڵتیش ماوه‌ی هه‌شت ساڵه‌‬ ‫به‌ پاساوی جۆراوجۆر‪ ،‬هه‌ڵبژرادنه‌كانی‬ ‫دواخستووه‌‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)24‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/2/26‬ساڵی یەکەم‬

‫د‪ .‬له‌تیف موسته‌فا*‬

‫كوتله‌ی ته‌جدید‪ ،‬یه‌ك ل ‌ه كوتل ‌ه پێكهێنه‌ره‌كانی‬ ‫لیستی (عێراقیه‌)یە و تاریق هاشمی سه‌رۆكایه‌تیی‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬زۆرینه‌ی ئه‌ندامه‌كانی له‌ سه‌ركرده‌كانی‬ ‫پێشووی حزبی ئیسالمیی عێراقین‪ .‬ل ‌ه دوای تاریق‬ ‫هاشمی‪ ،‬ئێستا دكتۆر عه‌ال مه‌ككی سه‌رۆكایه‌تیی‬ ‫ئه‌و كوتله‌یه‌ ده‌كات‪ .‬بۆ زانینی دوایین هه‌ڵوێستیان‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ ئه‌گه‌ری لێكنزیكبوونه‌وه‌ی كورد و شیع ‌ه‬ ‫و كۆبوون ‌ه چاوه‌ڕوانكراوه‌كه‌ی هه‌ولێر‪( ،‬به‌یان) ئه‌م‬ ‫گفتوگۆیه‌ی له‌گه‌ڵ ناوبراو ساز كرد‪.‬‬

‫هاوپه‌یامنیی‬ ‫كوردستانی و مافه‌كانی‬ ‫خه‌ڵكی كوردستان‬ ‫هاوپه‌یامنیی كوردستانی‪ ،‬یان‬ ‫لیستی یه‌كێتی و پارتی‪ ،‬به‌رد ‌هوام‬ ‫بانگه‌شه‌ی ئه‌و ‌ه ده‌كه‌ن ك ‌ه ئ ‌هوان‬ ‫ل ‌ه به‌غدا پێداگریی ل ‌ه مافه‌كانی‬ ‫خه‌ڵكی كوردستان ده‌كه‌ن‪ ،‬نه‌ك‬ ‫دواكه‌وتنی ئیمتیازات و پۆست و‬ ‫پاره‌‪ .‬ل ‌ه ب ‌هرانبه‌ریشدا‪ ،‬الیه‌نه‌كانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬به‌و ‌ه تاوانباریان ده‌كه‌ن‬ ‫ك ‌ه ئ ‌هوان ل ‌ه ماوه‌ی رابردوودا‪ ،‬ب ‌ه هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك كاریان بۆ ماف ‌ه نه‌ته‌وه‌یی و‬ ‫نیشتیامنییه‌كان‪ ،‬ب ‌ه تایبه‌تیش مادده‌ی‬ ‫‪ 140‬و گێڕانه‌وه‌ی خاكی كوردستان‪،‬‬ ‫نه‌كردووه‌‪ .‬بگر‌ه هه‌وڵیشیان نه‌داوه‌‬ ‫ناكۆكییه‌كانی نێوان شیع ‌ه و سوننه‌‪ ،‬یان‬ ‫پێویستییه‌كانی حكومه‌تی به‌غدا بۆ‬ ‫به‌رژەوه‌ندیی كورد و جێبه‌جێكردنی داوا‬ ‫ر ‌هواكانی بقۆزنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ندامانی هاوپه‌یامنیی‬ ‫كوردستانی ئه‌و ‌ه ره‌تده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ل ‌ه گفتوگۆی بودجه‌ی ئه‌مساڵدا‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫ب ‌ه زه‌قی ده‌ركه‌وت‪ .‬ئ ‌هوان پێداگریی‬ ‫ل ‌ه پاره‌ی كۆمپانیاكانی نه‌وت ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫له‌و پێناوه‌شدا داوای ‪ 4‬ملیار دۆالر‬ ‫ل ‌ه حكومه‌تی ناوه‌ند ده‌كه‌ن‪ .‬له‌‬ ‫ب ‌هرانبه‌ریشدا‪ ،‬هاوپه‌یامنیی شیعه‌كان‬ ‫ده‌ڵێن؛ ئه‌گه‌ر ئه‌و داوای ‌ه بكه‌ن‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ئێمه‌ش ‪17%‬ی به‌ش ‌ه بودجه‌ی هه‌رێم‬ ‫كه‌مده‌كه‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ ‌هوان ئاماده‌ن بودجه‌ی هه‌رێم‬ ‫بخه‌ن ‌ه ژێر هه‌ڕەشه‌ی كه‌مكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها له‌پێناو به‌رگریكردن ل ‌ه پاره‌ی‬ ‫كۆمپانیاكانی نه‌وتدا‪ ،‬ل ‌ه كاتێكدا ب ‌ه هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك فشاریان له‌پێناو مادده‌ی‬ ‫‪140‬دا دروست نه‌كردووه‌‪ .‬ئێستا‬ ‫بۆئه‌وه‌ی قۆناغه‌كانی ئه‌و مادده‌ی ‌ه ت ‌هواو‬ ‫بنب‪ ،‬پێویست ‌ه قۆناغی ئاساییكردنه‌وه‌‬ ‫ت ‌هواو ببێت‪ ،‬پاشان بچین بۆ قۆناغی‬ ‫راپرسی‪ ،‬دواتریش بۆ سه‌رژمێریی‪.‬‬ ‫قۆناغی ئاساییكردنه‌و ‌ه ب ‌ه پار ‌ه جێبه‌جێ‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬وات ‌ه هه‌ر عه‌ره‌بێكی هاورده‌‬ ‫بڕی ‪ 20‬ملیۆن دیناری پێ بدرێت‪،‬‬ ‫ل ‌ه ب ‌هرانبه‌ر گواستنه‌وه‌ی نفوسه‌كه‌ی‪،‬‬ ‫هه‌ر كوردێكی كۆچپێكراویش بڕی ‪10‬‬ ‫ملیۆنی پێبدرێ‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی نفوسه‌كه‌ی‬ ‫بگێڕێته‌و ‌ه بۆ كه‌ركووك‪ .‬ك ‌ه ئه‌و‬ ‫قۆناغه‌ش ت ‌هواو بوو‪ ،‬ده‌چین بۆ قۆناغی‬ ‫راپرسی‪ .‬ئه‌م قۆناغ ‌ه كه‌مرت ل ‌ه یه‌ك ملیار‬ ‫دۆالری پێویست ماو ‌ه تا ت ‌هواو بێت‪.‬‬ ‫ئ ‌هوان كاتێك ئه‌م هه‌موو فشار ‌ه له‌‬ ‫پێناو پاره‌ی كۆمپانیاكانی نه‌وتدا دروست‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬تا ئێستا نه‌ك باسی مادده‌ی ‪140‬‬ ‫و زیادكردنی بودجه‌ی ئه‌و مادده‌یه‌یان‬ ‫نه‌كردووه‌‪ ،‬به‌ڵكو خه‌میشیان نه‌بووه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫فشاره‌ی ئه‌مساڵ بۆ پاره‌ی كۆمپانیاكانی‬ ‫نه‌وت دروستیان كردوو ‌ه و بودجه‌ی‬ ‫عێراقیان به‌هۆیه‌و ‌ه راگرتووه‌‪ ،‬گه‌ر‪%10‬ی‬ ‫ئه‌و فشاره‌یان ل ‌ه پێناوی مادده‌ی ‪140‬دا‬ ‫دروست بكردایه‌‪ ،‬ئ ‌هوا ئێستا حكومه‌ت‬ ‫ئاماد ‌ه و ناچار ده‌بوو ملیارێك دۆالر بۆ‬ ‫مادده‌ك ‌ه ته‌رخان بكات‪ ،‬به‌اڵم ئ ‌هوان‬ ‫هیچ كاتێك داوای ئه‌و ‌ه ناكه‌ن‪ ،‬ته‌نها‬ ‫پێداگریی له‌سه‌ر پاره‌ی كۆمپانیاكانی‬ ‫نه‌وت ده‌كه‌ن‪ ،‬ك ‌ه كه‌س نازانێ‌‬ ‫داهاته‌كانیان بۆ كو ‌ێ ده‌ڕوات‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌شی ئۆپۆزسیۆن ده‌یڵێت‪،‬‬ ‫پڕاوپڕ راسته‌‪ .‬ئ ‌هوان نه‌ك هه‌ر‬ ‫ئاماده‌نین‪ ،‬یان هه‌وڵ ناده‌ن بۆ‬ ‫داواكردنی پاره‌ی پێویست بۆ مادده‌ی‬ ‫‪ ،140‬به‌ڵكو ئاماده‌شن به‌ش ‌ه بودجه‌ی‬ ‫هه‌رێم بخه‌ن ‌ه ژێر هه‌ڕەشه‌ی بڕین‪،‬‬ ‫یان كه‌مكردنه‌وه‌وه‌‪ ،‬ته‌نها له‌به‌ر‬ ‫جێبه‌جێكردنی مه‌به‌ست ‌ه تایبه‌تییه‌كانیان‪.‬‬ ‫* ئه‌ندامی په‌رله‌مانی عێراق‪.‬‬

‫گفتوگۆ‪ :‬هاوژین عومه‌ر‬

‫دكتۆر عه‌ال مه‌ككی‪ ،‬سه‌رۆكی كوتله‌ی ته‌جدید بۆ به‌یان‪:‬‬

‫پێشنیاز هه‌یه‌ ده‌ستپێشخه‌ریی دووه‌می هه‌ولێر بكرێت‬ ‫به‌یان‪ :‬دوای ئه‌و ناكۆكی و دابڕانه‌ی‬ ‫ل ‌ه نێوان ناوه‌ند و هه‌رێمدا دروس��ت‬ ‫بوو‪ ،‬كورد ل ‌ه میحوه‌ری سوننیی توركی‬ ‫نزیكبووه‌وه‌‪ .‬به‌اڵم چه‌ند رۆژێك ‌ه ئاسۆی‬ ‫ك�ران�ه‌وه‌ی�ه‌ك��ی ن��و ‌ێ ل�ه‌گ�ه‌ڵ شیعه‌كان‬ ‫ده‌ركه‌وتووه‌‪ .‬ئێو ‌ه وه‌كو لیستی (عێراقیه‌)‬ ‫و وه‌كو عه‌ره‌بی سوننه‌‪ ،‬خوێندنه‌وه‌تان بۆ‬ ‫په‌ره‌سه‌ندنه‌كانی ئه‌مدواییه‌ی عێراق و ئه‌و‬ ‫كرانه‌وه‌یه‌ی نێوان كورد و شیعه‌‪ ،‬چییه‌؟‬ ‫د‪ .‬ع �ه‌ال مه‌ككی‪ :‬من وه‌ك��و خۆم‬ ‫پێم باشرت ‌ه ناوه‌كان ب ‌ه ناوی عێراقییه‌وه‌‬ ‫بانگ بكه‌ین‪ ،‬هه‌روه‌ها ناوه‌كان ب ‌ه ناوی‬ ‫سیاسییه‌و ‌ه بانگ بكه‌ین‪ ،‬نه‌ك ب ‌ه ناوی‬ ‫تائیف ‌ه و پێكهاته‌كانه‌وه‪ .‬هه‌روه‌ها بڵێین‬ ‫هه‌موو عێراقییه‌كان‪ ،‬یان ئه‌و عێراقییانه‌ی‬ ‫بیروبۆ‌وچوونێكی سیاسیی دیاریكراویان‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬من ته‌شجیعی ئه‌و ‌ه ناكه‌م بڵێین‬ ‫میحوه‌رێكی كوردیی سوننیی توركی‪،‬‬ ‫یان كوردیی شیعی و هتد هه‌یه‌‪ .‬ئه‌م‬ ‫مه‌سه‌الن ‌ه ره‌نگدانه‌وه‌ی سلبییان له‌سه‌ر‬ ‫واقیعی سیاسی ل ‌ه عێراق ده‌بێت‪ ،‬به‌‬ ‫تایبه‌تیش ك ‌ه ئێستا چه‌ندین خۆپیشاندان‬ ‫ل ‌ه زۆرێك ناوچه‌ی عێراقدا له‌ئارادان و به‌‬ ‫شێوه‌یه‌كی گشتی سكااڵ هه‌ی ‌ه سه‌باره‌ت‬ ‫ب � ‌ه م �ه‌س �ه‌ل �ه‌ی خ��زم�ه‌ت��گ��وازری��ی�ه‌ك��ان‪،‬‬ ‫دامه‌زراندن‪ ،‬هه‌روه‌ها سه‌باره‌ت ب ‌ه باری‬ ‫ئه‌منی و ده‌ستگیركراوه‌كان و هتد‪ .‬من پێم‬ ‫خۆش ‌ه خزمه‌تگوزاری و پێداویستییه‌كان‬ ‫ب �ه‌رده‌س��ت بن و ئاسانكاریی هه‌بێت‬ ‫بۆ جێبه‌جێكردنی ده‌ستوور و خه‌ڵكی‬ ‫بتوانن ب ‌ه ئازادان ‌ه گوزارشت ل ‌ه بیروڕای‬ ‫خۆیان بكه‌ن‪ .‬هه‌روه‌ها ئه‌م وه‌رچه‌رخانه‌‬ ‫دیموكراسییه‌ی هه‌یه‌‪ ،‬ب ‌ه شێوه‌یه‌كی راست‬ ‫و دروست بچه‌سپێرنێت‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت ب ‌ه نزیكبوونه‌وه‌ی كورد و‬ ‫شیعه‌‪ ،‬یان كورد له‌گه‌ڵ سونن ‌ه و توركیا‪،‬‬ ‫ئێم ‌ه ئه‌وه‌مان تێپ ‌هڕاندووه‌‪ ،‬ئێستا به‌ره‌و‬ ‫ئه‌و ‌ه ده‌چین ك ‌ه عێراق له‌سه‌ر ئینتیامبوون‬ ‫بۆ عێراق یه‌ك بخه‌ین‪ ،‬له‌گه‌ڵ رێزگرتن‬ ‫ل ‌ه تایبه‌مته‌ندیی هه‌ر پێكهاته‌یه‌ك‪ .‬ئه‌و‬ ‫جه‌مسه‌رگیری و هاوپه‌یامنییانه‌ی پێشرت‬ ‫هه‌بوون‪ ،‬خزمه‌تیان ب ‌ه واقیعی سیاسی‬ ‫و پرۆسه‌ی سیاسی نه‌كردووه‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫ب ‌ه شێوه‌یه‌ك ل ‌ه شێوه‌كان به‌ره‌و الوازیی‬ ‫چ��وون‪ .‬ئێم ‌ه ئێستا له‌باره‌ی پێویستییه‌‬ ‫نیشتامنییه‌كامنی خه‌ڵكه‌و ‌ه گفتوگۆ‬ ‫ده‌ك �ه‌ی��ن‪ ،‬پێویسته‌ نیشتامنییه‌كان بۆ‬ ‫بونیاتنانه‌وه‌ی واڵت‪.‬‬ ‫م���ن ش��ه‌خ��س��ی خ����ۆم ل��ه‌گ��ه‌ڵ‬ ‫ئ �ه‌و ‌ه نیم ك ‌ه هاوپه‌یامنییه‌ك ل ‌ه دژی‬ ‫هاوپه‌یامنییه‌كی ت��ر هه‌بێت‪ .‬ئێمه‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك رای سیاسییامن هه‌یه‌‪ ،‬الی ئه‌م و‬ ‫الی ئه‌و دروست بوون‪ ،‬كۆمه‌ڵێك بیروڕای‬ ‫سیاسی سه‌باره‌ت ب ‌ه چه‌ند دۆسیەیه‌كی‬

‫دیاریكراوی وه‌كو دۆسیه‌ی نه‌وت‪ ،‬دارایی‪،‬‬ ‫خزمه‌تگوزارییه‌كان‪ ،‬دۆس��ی��ەی یاسا و‬ ‫لێبوردنی گشتی و هتد‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬كه‌وابێ ئێو ‌ه پێتان خۆشه‌‬ ‫س � ‌هرل �ه‌ن��و ‌ێ ن��زی��ك��ب��وون�ه‌و ‌ه ل � ‌ه نێوان‬ ‫هاوپه‌یامنیی كوردستانی و الیه‌نه‌كانی‬ ‫شیع ‌ه رووبداته‌وه‌؟ ئێو ‌ه پشتگیریی ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن؟‬ ‫د‪ .‬عه‌ال مه‌ككی‪ :‬به‌ڵێ‌‪ .‬من ته‌شجیعی‬ ‫هه‌ر هاوپه‌یامنی و لێكنزیكبوونه‌وه‌یه‌ك‬ ‫ده‌ك �ه‌م ك ‌ه ببێت ‌ه مایه‌ی كه‌مكردنه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و ته‌نگژە‌یه‌ی هه‌یه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ببێته‌‬ ‫مایه‌ی ده‌سته‌به‌ركردنی مافه‌كان‪ ،‬ببێته‌‬ ‫مایه‌ی سه‌روه‌ربوونی داواكانی هه‌موو‬ ‫پێكهاته‌كانی عێراق‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئه‌ی باش ‌ه ئه‌و حه‌ساسیه‌ته‌‬ ‫چیی ‌ه ك ‌ه ل ‌ه ئێستاو ‌ه ل ‌ه الی هه‌ندێك‬ ‫كه‌سایه‌تی و میدیای سوننه‌ی عه‌ره‌ب‪،‬‬ ‫سه‌باره‌ت ب ‌ه هه‌وڵه‌كان بۆ نزیكبوونه‌وه‌ی‬ ‫كورد و شیع ‌ه دروست بووه‌؟ ئه‌وان پێیان‬ ‫وای ‌ه ك ‌ه ئه‌و لێكنزیكبوونه‌وه‌ی ‌ه له‌سه‌ر‬ ‫حسابی مافه‌كانی عه‌ره‌بی سونن ‌ه ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئێو ‌ه له‌وباره‌یه‌و ‌ه راتان چییه‌؟‬ ‫د‪ .‬عه‌ال مه‌ككی‪ :‬ل ‌ه عێراقدا كۆمه‌ڵێك‬ ‫ده‌رده‌س �ه‌ری��ی ه �ه‌ن‪ .‬ئێم ‌ه پێویستامن‬ ‫ب��ه‌و ‌ه هه‌ی ‌ه وه‌اڵم���ی داواك��ان��ی خه‌ڵك‬ ‫بدرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و خه‌ڵكه‌ش هه‌ریه‌ك ‌ه و به‌‬ ‫شێوه‌یه‌كی جیا گوزارشت له‌و پێداویستی‬ ‫و ئاتاجییان ‌ه ده‌كه‌ن‪ .‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی ته‌رحی‬ ‫سیاسیی ئێمه‌یه‌‪ ،‬ئێم ‌ه داوای دابینكردنی‬ ‫پێداویستییه‌كانی هاوواڵتیان و جه‌ماوه‌ر‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬به‌اڵم به‌وه‌ی ب ‌ه هێرشكردن ‌ه سه‌ر‬ ‫كورده‌كان باسی لێو ‌ه بكه‌ین‪ ،‬ئه‌و ‌ه ب ‌ه هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك الی ئێم ‌ه ل ‌ه ئارادا نییه‌‪ ،‬من الی‬ ‫خۆشمه‌و ‌ه ته‌شجیعی لۆژیكی الیه‌نێك‬ ‫ب ‌ه بێ الیه‌نه‌كه‌ی تر ناكه‌م‪ .‬ئێم ‌ه ده‌ڵێین‬ ‫هه‌ر پێكهاته‌یه‌ك به‌رژە‌وه‌ندیی سیاسی و‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی خۆی هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م پێكهاتانه‌ش له‌‬ ‫نێوان خۆیاندا هاریكاریی یه‌كرت ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر هه‌ر لێكتێگه‌یشتنێكیش ل ‌ه نێوان‬ ‫پێكهاته‌یه‌ك و پێكهاته‌یه‌كی تردا هه‌بێت‪،‬‬ ‫یان ل ‌ه نێوان حكومه‌تی ناوه‌ند و هه‌رێمدا‬ ‫دروست ببێت‪ ،‬ئه‌و ‌ه شتێكی باش ‌ه و ده‌بێته‌‬ ‫ده‌ستپێكی چاره‌سه‌ری كێشه‌كانی تر‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ل ‌ه رۆژانی رابردوودا ئه‌ندامانی‬ ‫لیستی هاوپه‌یامنیی نیشتامنی‪ ،‬به‌‬ ‫تایبه‌تیش ئه‌ندامانی ده‌وڵه‌تی یاسا‪ ،‬له‌‬ ‫لێدوانه‌كانیاندا داوای ئاساییكردنه‌وه‌ی‬ ‫بارودۆخه‌ك ‌ه و ئاشته‌وایی نێوان كورد و‬ ‫خۆیان ده‌ك�ه‌ن‪ ،‬ه�ه‌روه‌ك وه‌فدێكیشیان‬ ‫س�ه‌ردان��ی هه‌رێمی كوردستانی ك��رد و‬ ‫كۆبوونه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ س ‌هرانی كورد ئه‌نجام‬ ‫دا‪ ،‬وه‌فدێكیشیان ره‌وان�ه‌ی عه‌ره‌بستانی‬ ‫سعودی ‌ه كرد‪ .‬ب ‌ه ڕای ئێو ‌ه ئه‌م په‌ره‌سه‌ندنه‌‬

‫ئیجابی و نه‌رمكێشیی ‌ه الی شیعه‌كان بۆچی‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌؟‬ ‫د‪ .‬عه‌ال مه‌ككی‪ :‬بارودۆخی ئێستای‬ ‫عێراق جێگه‌ی دڵ ‌هڕاوكێی ‌ه و كاریگه‌ره‌‬ ‫ب ‌ه بارودۆخی سوریا‪ .‬ب ‌ه بۆچوونی من‬ ‫هێز ‌ه سیاسییه‌كانی عێراق ده‌یانه‌وێت‬ ‫پارێزگاری ل ‌ه بارودۆخی ناوخۆی عێراق‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی كاریگه‌ر نه‌بێت به‌وه‌ی‬ ‫ل ‌ه سوریا روو ده‌دات‪ .‬ه�ه‌روه‌ه��ا ئه‌م‬ ‫دوو واڵت��� ‌ه پ��ێ��ك�ه‌و ‌ه ن�ه‌ب�ه‌س�ترێ��ن�ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ن�ه‌ب��ادا جه‌مسه‌رگیرییه‌كی مه‌زهه‌بی‬ ‫دروس���ت ببێت و جیاوازیی بكه‌وێته‌‬ ‫نێوان پێكهاته‌كانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ‌ه شتێك ‌ه ئێمه‌‬ ‫ره‌تیده‌كه‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ�ه‌گ�ه‌ر ه �ه‌ر لێكنزیكبوونه‌و ‌ه و‬ ‫نه‌رمێكیشییه‌ك هه‌بێت‪ ،‬ب ‌ه ڕای من ئه‌وه‌‬ ‫به‌وهۆیه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه حكومه‌ت گه‌یشتووه‌ته‌‬ ‫ئه‌و قه‌ناعه‌ته‌ی چیدی عینادیكردن و‬ ‫وه‌اڵمنه‌دانه‌وه‌ی هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬یان‬ ‫وه‌اڵمنه‌دانه‌وه‌ی داواكانی خۆپیشاند ‌هران‪،‬‬ ‫كارێكی راست و دروست نییه‌‪ ،‬ئه‌م دوو‬ ‫الیه‌ن ‌ه ه�ه‌ردووك��ی��ان الیه‌نی گرنگن و‬ ‫پێویست ‌ه وه‌اڵمیان بدرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬باسی خۆپیشاندانه‌كانت كرد‪،‬‬ ‫سه‌قفی داواكانی ئه‌و خۆپیشاند ‌هران ‌ه تا‬ ‫كوێی ‌ه و كه‌ی كۆتایی ئه‌و خۆپیشاندانانه‌‬ ‫ده‌ب��ی��ن��ی��ن؟ ئ��ێ��و ‌ه پێشبینی ده‌ك���ه‌ن‬ ‫حكومه‌ته‌كه‌ی مالیكی وه‌اڵمدانه‌وه‌یه‌كی‬ ‫حه‌قیقیی بۆ داواكانیان هه‌بێت؟‬ ‫د‪ .‬عه‌ال مه‌ككی‪ :‬حكومه‌تی مالیكی‬ ‫له‌سه‌ری پێویست ‌ه وه‌اڵمی خۆپیشاند ‌هران‬ ‫بداته‌وه‌‪ .‬چونك ‌ه ئ �ه‌وان س��وورن له‌سه‌ر‬ ‫داواكانیان‪ ،‬ئێم ‌ه ناڵێین هیچ سه‌قفێك‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬تا بڵێین ئه‌وه‌ی ‌ه سه‌قفی داواكان‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێم ‌ه ده‌مانه‌وێت وه‌اڵم هه‌بێت و‬ ‫دڵنیاش بین ل ‌ه وه‌اڵم��دان�ه‌وه‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫خۆپیشاند ‌هرانیش هه‌ست بكه‌ن كه‌‬ ‫حكومه‌ت وه‌اڵمی داونه‌ته‌و ‌ه و هه‌ستیش‬ ‫بكه‌ن ئه‌وان پێكهاته‌یه‌كی گرنگی خه‌ڵكی‬ ‫عێراقن‪.‬‬

‫من لێره‌دا ده‌مه‌وێت ئه‌وه‌ش بڵێم‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ل ‌ه الیه‌ن خۆپیشاند ‌هرانه‌و ‌ه هه‌ر‬ ‫لێدوان و هه‌ڵچوونێك هه‌بێت‪ ،‬ده‌بێ‌‬ ‫ئه‌و ‌ه بزانین ك ‌ه هاوواڵتیی عێراقی به‌پێی‬ ‫ده‌ستوور مافی خۆپیشاندان و راده‌ربڕینی‬ ‫هه‌ی ‌ه و مافی ئ �ه‌وه‌ی هه‌ی ‌ه رای خۆی‬ ‫بگه‌یه‌نێت ‌ه الیه‌ن ‌ه به‌رپرسه‌كان‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫مافی ئه‌وه‌شی هه‌ی ‌ه وه‌اڵم��ی داواكانی‬ ‫بدرێته‌و ‌ه و ژیانێكی سه‌ربه‌رزان ‌ه ل ‌ه واڵتی‬ ‫خۆیدا بژی‪ .‬من ل ‌ه حكومه‌ت داواكارم كه‌‬ ‫ب ‌ه رووىن و راشكاوی وه‌اڵم��ی داواكانی‬ ‫خۆپیشاند ‌هران ب��دات �ه‌و ‌ه و له‌گه‌ڵیان‬ ‫دانه‌بڕ ‌ێ و په‌یوه‌ندیی هه‌بێت له‌گه‌ڵیان‪،‬‬ ‫ه �ه‌روه‌ه��ا قه‌ناعه‌تیان پێبهێنێت كه‌‬ ‫داواكانیان ب ‌ه شێوه‌یه‌كی زانستی جێبه‌جێ‌‬ ‫ك��راون‪ ،‬ه��ه‌روه‌ك هه‌وڵیش هه‌بێت بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ری سه‌رجه‌م كێشه‌كان‪.‬‬ ‫ب�ه‌ی��ان‪ :‬وا ب��ڕی��ار ‌ه ل ‌ه كۆتایی ئه‌م‬ ‫مانگه‌دا‪ ،‬ل ‌ه شاری هه‌ولێر كۆبوونه‌وه‌یه‌ك‬ ‫بۆ الیه‌ن ‌ه عێراقییه‌كان‪ ،‬ب ‌ه ئاماده‌بوونی‬ ‫مه‌سعود بارزانی ساز بكرێت‪ .‬ئێو ‌ه پێشبینی‬ ‫ده‌كه‌ن كۆبوونه‌وه‌ك ‌ه ده‌ستپیشخه‌ریی‪ ،‬یان‬ ‫چاره‌سه‌رێك بۆ ئه‌م قه‌یران ‌ه بڕیار بدات؟‬ ‫د‪ .‬عه‌ال مه‌ككی‪ :‬ئێم ‌ه له‌و الیه‌نانه‌‬ ‫ن �ه‌ب��ووی��ن ك � ‌ه ب��ان��گ�ه‌ش�ه‌م��ان ب��ۆ ئه‌م‬ ‫كۆبوونه‌وه‌ی ‌ه كرد و ته‌شجیعیشامن كرد‪،‬‬ ‫چونك ‌ه ده‌ستپێشخه‌رییه‌كه‌ی یه‌كه‌می‬ ‫هه‌ولێر شكستی هێنا و هیچی لێ سه‌وز‬ ‫ن�ه‌ب��وو‪ .‬پێشنیازێك هه‌بوو بۆ ئ �ه‌وه‌ی‬ ‫ده‌ستپێشخه‌رییه‌كه‌ی یه‌كه‌می هه‌ولێر‬ ‫زیندوو بكرێته‌وه‌‪ ،‬یان ده‌ستپێشخه‌ریی‬ ‫دووه‌می هه‌ولێر بكرێت‪ .‬به‌اڵم بارودۆخی‬ ‫ئێستا وه‌كو بارودۆخی ‪ 2010‬نییه‌‪ ،‬باسه‌كه‌‬ ‫لێره‌دا گره‌نتییه‌كانی جێبه‌جێكردنی ئه‌و‬ ‫ده‌ستپێشخه‌ریی ‌ه و موناوه‌ره ‌نه‌كردنه‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه ئێستا ب��ارودۆخ �ه‌ك � ‌ه ناسك و‬ ‫هه‌ستیار ‌ه و ناوچه‌ك ‌ه قوڵپ ده‌دات‪،‬‬ ‫نامانه‌وێت عێراق كاریگه‌ر بێت به‌وه‌ی‬ ‫ل ‌ه ناوچه‌كه‌دا ده‌گوزه‌رێت‪ ،‬ئێم ‌ه چه‌ند‬ ‫دامه‌زراوه‌یه‌كی دیموكراسیامن بونیاتناوه‌‬

‫هێزه‌ سیاسییه‌كان ده‌یانه‌وێت بارودۆخی‬ ‫ناوخۆی عێراق كاریگه‌ر نه‌بێت به‌وه‌ی‬ ‫له‌ سوریا ڕووده‌دات‬ ‫حكومه‌ت گه‌یشتووه‌ت ‌ه ئه‌و قه‌ناعه‌ته‌ی‬ ‫وه‌اڵمنه‌دانه‌وه‌ی هه‌رێمی كوردستان‪،‬‬ ‫كارێكی راست نییه‌‬

‫و ده‌مانه‌وێت به‌ردەوامییان هه‌بێت و‬ ‫پارێزگارییان لێبكه‌ین‪.‬‬ ‫ب �ه‌ی��ان‪ :‬ب��اس ل���ه‌و ‌ه ده‌ك��رێ��ت كه‌‬ ‫به‌ڕێز تاریق هاشمی به‌نیازی كردنه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ناڵێكی ئاسامنیی ‌ه ل ‌ه ده‌ره‌وه‌ی واڵت‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئێوه‌ش به‌ر ل ‌ه چه‌ند مانگێك‬ ‫ل ‌ه ئه‌سته‌مبوڵ له‌گه‌ڵ هاشمی یه‌كرتتان‬ ‫بینیوه‌‪ .‬ئه‌و ده‌نگۆیان ‌ه تا چه‌ند راسنت؟‬ ‫د‪ .‬ع �ه‌ال مه‌ككی‪ :‬م��ن خ��ۆم هیچ‬ ‫زانیارییه‌كم له‌سه‌ر ده‌نگۆی كردنه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و كه‌ناڵ ‌ه نییه‌‪ ،‬دكتۆر عه‌ال مه‌ككی هیچ‬ ‫زانیارییه‌كی له‌وباره‌یه‌و ‌ه نییه‌!‬ ‫ب �ه‌ی��ان‪ :‬یه‌كرتیشتان نه‌بینیو ‌ه له‌‬ ‫ئه‌سته‌مبوڵ؟‬ ‫د‪ .‬عه‌ال مه‌ككی‪ :‬ئێم ‌ه چه‌ند جارێك‬ ‫یه‌كرتمان بینیوه‪ .‬من ل ‌ه ساڵی رابردووه‌وه‌‬ ‫سه‌رۆكی كوتله‌ی ته‌جدیدم ل ‌ه پ ‌هرله‌مانی‬ ‫عێراق‪ ،‬چه‌ند هه‌وڵێكی سیاسی له‌ئارادا‬ ‫ب��وون‪ ،‬ئێم ‌ه وه‌كو كوتله‌ی ته‌جدید‪ ،‬به‌‬ ‫فه‌رمی له‌گه‌ڵ به‌ڕێز س�ه‌رۆك��ی كۆمار‬ ‫ب ‌ه ی �ه‌ك ده‌گه‌یشتین‪ ،‬س��ه‌رۆك جه‌الل‬ ‫تاڵه‌بانی‪ ،‬ه��ه‌روه‌ك ب ‌ه به‌ڕێز مه‌سعود‬ ‫بارزانیش ده‌گه‌یشتین‪ ،‬له‌گه‌ڵ به‌ڕێز‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیرانیش ب ‌ه یه‌ك ده‌گه‌یشتین‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها له‌گه‌ڵ كه‌سایه‌تیی ‌ه سیاسییه‌كانی‬ ‫تریش هه‌ر ب ‌ه یه‌ك ده‌گه‌یشتین‪ ،‬ل ‌ه هه‌وڵی‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی قه‌یرانه‌كه‌دا بووین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌بوو قه‌یرانه‌ك ‌ه رووی ل ‌ه ئاڵۆزیی‬ ‫زیاتر ك��رد‪ ،‬ده‌ستگیركراوه‌كان حوكمی‬ ‫له‌سێداره‌دانیان بۆ ده‌رچوو‪ ،‬ب ‌ه تایبه‌تیش‬ ‫به‌ڕێز تاریق هاشمی‪.‬‬ ‫ئێم ‌ه ب��ه‌رده‌وام و ئێستاش ده‌ڵێین‬ ‫ك ‌ه ده‌بێت پێداچوونه‌و ‌ه به‌و حوكامنه‌دا‬ ‫بكرێت‪ ،‬چونك ‌ه ده‌رك �ه‌وت ك ‌ه هه‌ندێك‬ ‫له‌و حوكمی لەسێدارەدانانه‌ی ده‌ركراون‪،‬‬ ‫ب ‌ه تایبه‌تیش دژی پ ‌هرله‌مانتار موحه‌ممه‌د‬ ‫داینی‪ ،‬ب ‌ه تۆمه‌تی كوشتنی چه‌ند كه‌سێك‪،‬‬ ‫ت��ه‌واو نین‪ .‬ده‌رك���ه‌وت ئ�ه‌و كه‌سان ‌ه له‌‬ ‫ژیاندا م��اون‪ .‬لیژنه‌یه‌كی پ ‌هرله‌مانییش‬ ‫به‌دواداچوونی بۆ ئه‌و ‌ه كرد و راپۆرتیان‬ ‫ل �ه‌وب��اره‌ی �ه‌و ‌ه ب���ه‌رزك���رده‌وه‌‪ .‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫پێویست ‌ه حه‌سان ‌ه بگه‌ڕێرنێته‌و ‌ه بۆ ئه‌و‬ ‫پ ‌هرله‌مانتاره‌‪ .‬هه‌روه‌ها هه‌وڵیش هه‌ی ‌ه بۆ‬ ‫پێداچوونه‌وه‌ی دۆسیه‌كه‌ی به‌ڕێز تاریق‬ ‫هاشمی‪ .‬ئه‌م ‌ه جگ ‌ه له‌وه‌ی راپۆرتی دادگای‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییش هه‌ی ‌ه ل�ه‌وب��اره‌ی�ه‌وه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫پێداچوونه‌وه‌ی ئه‌و بارودۆخه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬وات � ‌ه هه‌وڵی ج��ددی هه‌یه‌‬ ‫بۆ پێداچوونه‌و ‌ه و راستكردنه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫حوكامنه‌ی دژی تاریق هاشمی ده‌ركراون؟‬ ‫د‪ .‬ع��ه‌ال م�ه‌ك��ك��ی‪ :‬ه �ه‌وڵ �ه‌ك��ان و‬ ‫یه‌كرتبینینه‌كان ب�ه‌رده‌وام��ن‪ ،‬بۆ خۆشت‬ ‫د ‌هزانی ئێم ‌ه له‌م بار ‌ه سیاسییه‌شدا ناتوانین‬ ‫ل ‌ه یه‌كرت داببڕێین‪ ،‬ل ‌ه هه‌وڵه‌كانیش بێهیوا‬ ‫نابین بۆ چاككردنی بارودۆخی سیاسی‪.‬‬

‫‪7‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)24‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/2/26‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ــــــامه‌كه‌ی خۆیشی بۆ ناخوێندرێته‌وه‌‬

‫ــــه‌ڵته‌یه‌ك‌خوێنده‌واریی لێسەندەوە‬

‫مەریوان عەىل (کەىس ناوەڕاست) بەر لە نەخۆشییەکەى‪ ،‬لە چاالکییەکى رۆشنبیریدا‬ ‫ئه‌وه‌شامن پێده‌ڵێت‪ ،‬با په‌رێزمان پاك‬ ‫و ژیامنان بۆ خودا و بۆ به‌ندایه‌تیكردن‬ ‫بێت بۆ په‌روه‌ردگار و هیچی تر‪ .‬بارێك‬ ‫به‌سه‌ر مامۆستا مه‌ریواندا هات گه‌شته‌‬ ‫ئه‌و ئاسته‌ی هیچ خوێنده‌واریی نه‌ما‪،‬‬ ‫هه‌ر نه‌یده‌زانی كه‌ خاوه‌نی بڕوانامه‌یه‌‬ ‫و مامۆستا بووه‌ و ڕۆژنامه‌نووس بووه‌‬ ‫و له‌ سه‌یدسادقدا خاوه‌نی قوتابی و‬ ‫كارێكی ئاوا خواپه‌رستی بووه‌‪ .‬ته‌نانه‌ت‬

‫خه‌ریك بوو خه‌ڵكیش نه‌ناسێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ب�ه‌اڵم له‌م دواییه‌دا ده‌یتوانی ناوی‬ ‫ن��او مۆبایل و هه‌ندێك ڕسته‌ی تر‬ ‫بخوێنێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم توانای ئه‌وه‌ی نییه‌‬ ‫پیته‌كان بنووسێت و بزانێت ڕسته‌یه‌ك‬ ‫به‌ جوانی بنووسێت»‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ دی��ارده‌ی�ه‌ك��ی زۆر ده‌گمه‌نه‌‪،‬‬ ‫كه‌سێك م��ام��ۆس��ت��ای ئ��ام��اده‌ی��ی و‬ ‫ڕۆنامه‌نووس بێت‪ ،‬كه‌چی ئێستا ته‌نیا‬

‫ده‌توانێت گ��وێ بگرێت و سه‌یری‬ ‫ته‌له‌فزیۆن بكات‪ ،‬ب �ه‌اڵم ناتوانێت‬ ‫ڕۆژنامه‌یه‌ك بخوێنێته‌وه‌ كه‌ خۆی‬ ‫پیشه‌ی ڕۆژنامه‌نووىس بوو‪.‬‬ ‫ڕۆژنامه‌نووس ساالر مه‌حموود‪ ،‬كه‌‬ ‫ه���اوڕێ و هاوپیشه‌ی ئ��ه‌و ب��ووه‪‌،‬‬ ‫ش��اه��ی��دی��ی ك���اری س��ه‌رك��ه‌وت��وو و‬ ‫خه‌مخۆریی ب��ۆ ده‌دات و ده‌ڵێت‬ ‫«ئ �ه‌وه‌ی سه‌باره‌ت به‌ مه‌ریوان زۆر‬

‫زكردنی تۆمەتبارەکە له‌ زیندان»‬

‫جێگه‌ی سه‌رنجه‌ بۆ من‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫مه‌ریوان كه‌سێكی زۆر ئیداری بوو‪،‬‬ ‫هه‌میش له‌ ب��واری ئه‌رشیفكردندا‬ ‫ده‌ستێكی ب��ااڵی هه‌بوو پێم وایه‌‬ ‫وه‌كو هیوایه‌تیش له‌و ب��واره‌دا كاری‬ ‫ده‌كرد‪.‬ئه‌گه‌ر باسی ڕە‌وشی ڕۆشنبیرى‬ ‫و ڕێكخراوه‌یی دوای ڕاپ �ه‌ڕی��ن له‌‬ ‫سه‌یدسادق ‌و ش���اره‌زوور بكه‌ین‌ و‬ ‫مه‌ریوان وه‌كو پێشه‌نگ ناو نه‌به‌ین‪،‬‬ ‫ئه‌وا بێوه‌فاییامن به‌رانبه‌ر كردووه‌»‪.‬‬

‫ـــــه‌ركووك ده‌ستگیركراوه‌»‬ ‫نه‌وتی كه‌ركووكی داوه‌ و نه‌وه‌ستاوه‌‪،‬‬ ‫هێزه‌كانی پۆلیسیش ته‌قه‌یان لێكردووه‌ و‬ ‫برینداریان كردووه‌‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كیش كه‌ نه‌یویست‬ ‫ناوی بهێرنێت له‌ دانیشتنه‌كه‌دا بووه‪‌،‬‬ ‫ب � ‌ه ڕۆژن��ام��ه‌ی (ب��ه‌ی��ان)ی ڕاگه‌یاند‬ ‫«دوای ده‌ستگیركردنی حه‌مه‌ چه‌كوش‪،‬‬ ‫ده‌ستگیراوه‌ به‌سه‌ر ئۆتۆمبێله‌كه‌یدا‬ ‫كه‌ پڕ بووه‌ له‌ چه‌كی جۆراوجۆر وه‌ك‬ ‫بیكه‌یسی‪ ،‬ناتۆ‪ ،‬ده‌مانچه‌‪ ،‬كاڵشینكۆف و‬ ‫چه‌ند سندووقێك فیشه‌ك و ڕیش و پرچی‬ ‫ده‌ستكردیشی تێدابووه‌‪ ،‬لێكۆڵینه‌وه‌شیان‬ ‫ل��ه‌س��ه‌ر چ �ه‌ك �ه‌ك��ان��ی ئ �ه‌ن��ج��ام��داوه‌‬ ‫ده‌ركه‌وتووه‌ هه‌مان ئه‌و چه‌كانه‌ن كه‌‬ ‫ته‌قه‌یان له‌ مامۆستا ڕە‌م ‌هزان كردووه‌»‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ ل ‌ه درێژە‌ی قسه‌كانیدا‬ ‫باسی له‌وه‌ش كرد كه‌ له‌ ئێستادا چه‌ند‬ ‫به‌رپرسێكی گه‌وره‌ ده‌یانه‌وێت به‌ هه‌ر‬ ‫هۆكارێك بێت حه‌مه‌ چه‌كوش قوتار‬ ‫بكه‌ن له‌ نێو گرتووخانه‌ی ته‌سفیراتی‬ ‫كه‌ركووك‪.‬‬ ‫ف���ه‌الح ش��ك��وور‪ ،‬ب���رای مامۆستا‬ ‫ڕە‌م ‌هزانیش ئ��ام��اژە‌ی ب�ه‌وه‌ك��رد سه‌ید‬ ‫تاهیری گ���ه‌وره‪ ‌،‬ك�ه‌ س���ه‌رۆك ه��ۆزی‬

‫جه‌باری و مامی مامۆستا ڕە‌مه‌زانه‌‪،‬‬ ‫ب �ه‌ دك��ت��ۆر نه‌جمه‌دین ك�ه‌ری��م‪،‬‬ ‫پارێزگاری كه‌ركووكی ڕاگه‌یاندووه‌ كه‌‬ ‫ئێم ‌ه به‌رپرس نین له‌وه‌ی ك ‌ه حه‌مه‌‬ ‫چه‌كوش ڕابكات‪ ،‬یان بكوژرێت له‌‬ ‫نێو گرتووخانه‌كه‌دا‪.‬‬ ‫شایه‌نی باسه‌ مامۆستای ئایینی‬ ‫و سه‌رۆكی سه‌له‌فییه‌كانی كه‌ركووك‪،‬‬ ‫م��ه‌ال ڕە‌م���� ‌هزان شكور ج �ه‌ب��اری‪،‬‬ ‫پێشنۆێژ و وتارخوێنی مزگه‌وتی‬ ‫ئیامم شافیعی له‌ گه‌ڕە‌كی ڕزگاریی‬ ‫ش���اری ك��ه‌رك��ووك‪ ،‬ش���ه‌وی ‪1/29‬‬ ‫له‌سه‌ر ڕێگای كه‌ركووك ـ سلێامنی‪،‬‬ ‫نزیك شارۆچكه‌ی قه‌ره‌هه‌نجیر‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ن چه‌ند كه‌سێكی نه‌نارساوه‌وه‌‬ ‫ته‌قه‌ له‌ خ��ۆی و دوو مامۆستای‬ ‫ئایینیی هاوڕێی كرا به‌ ناوه‌كانی‬ ‫عه‌بدوملالیك ع��وم �ه‌ر و سامان‬ ‫جومعه‪ ‌،‬برینداربوون و مامۆستا‬ ‫ڕە‌م �ه‌زان��ی��ش ده‌ستبه‌جێ‌ گیانی‬ ‫له‌ده‌ست دا‪ .‬ئه‌مه‌ش نیگه‌رانییه‌كی‬ ‫زۆری الی جه‌ماوه‌ر و دانیشتوانی‬ ‫شاری كه‌ركووك و هۆزی جه‌باری‪،‬‬ ‫لێكه‌وته‌وه‌‪.‬‬

‫سه‌باره‌ت به‌ نه‌خۆشییه‌كه‌ی براكه‌ی‪،‬‬ ‫مامۆستا م��ه‌ال ك��ام��ه‌ران ده‌ڵێت‬ ‫«ل �ه‌ بنه‌ڕە‌تدا نه‌خۆشییه‌كه‌ی ئه‌و‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌و نیسبه‌ته‌ تاالسیامیه‌‬ ‫كه‌ هه‌یبوو‪ ،‬به‌و هۆیەشه‌وه‌ ساڵی‬ ‫‪ 1992‬سپڵی ده‌رهاتووه‪ ‌.‬تا ساڵی ‪2008‬‬ ‫به‌ ماوه‌یه‌ك پێشی جه‌ڵته‌كه‌ی‪ ،‬له‌‬ ‫خوێندا ئیلتهابێكی زۆر دروست بوو‪،‬‬ ‫پاشان ڕێژه‌ی ئاسنی له‌شی زۆر بوو‪،‬‬ ‫پاشان ئازارێكی زۆری هه‌بوو‪ ،‬پاشان‬ ‫كردی به‌جه‌ڵته‌ له‌ ‪ .2008/8/23‬له‌ناو‬ ‫خه‌سته‌خانه‌ی جامیعه‌كه‌دا جه‌ڵته ‌لێی‬ ‫دا‪ .‬دوای ئه‌وه‌ی بۆ ماوه‌ی ‪ 3‬ڕۆژیش‬ ‫بوو له‌ناو خه‌سته‌خانه‌كه‌دابوو‪ ،‬ئەو‬ ‫تەنیا بۆ ئازاره‌كه‌ی ڕۆشتبوو كه‌چی‬ ‫ئ�ه‌وان ده‌رزی��ی ڤۆڵتارینیان لێده‌دا‪،‬‬ ‫به‌ڕێژە‌یه‌كی زۆر‪ ،‬كه‌ هه‌ر پزیشكه‌كان‬ ‫بۆ خۆیان ئه‌وه‌ ده‌ڵێن زۆر به‌كارهێنانی‬ ‫ڤۆڵتارین ده‌بێته‌ هۆی جه‌ڵته‪ .‬ساڵی‬ ‫ڕابوردوو بردیشم بۆ هیندستان وتیان‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌ سه‌عاتی یه‌كه‌م‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ئه‌گه‌ر تا ‪ 24‬سه‌عاتیش پاش ڕووداوه‌كه‌‬ ‫بهێرنایه‪ ‌،‬عیالج ده‌ك �را‪ ،‬منیش بیری‬ ‫ئه‌وه‌م كه‌وته‌وه‌ وتم بابه‌گیان ئه‌و به‌‬ ‫ساغی ڕۆشته‌ نه‌خۆشخانه‌ بۆ ئازاری‬ ‫قاچی كه‌چی هه‌ر لێیان نه‌پرسی و‬ ‫خه‌میان نه‌خوارد تا جه‌ڵته‌ لێیدا‪ .‬تا له‌‬ ‫پێنجوێنه‌وه‌ گه‌شتمه‌ سه‌ری‪ ،‬بێهۆش‬ ‫ك�ه‌وت��ب��وو‪ .‬ب��ه‌اڵم به‌ڕاستی ده‌بێت‬ ‫سوپاسی ئه‌م پزیشه‌كه‌ به‌ڕێزانه‌ بكه‌م‪:‬‬ ‫دكتۆر شاهۆ عه‌بدوڵاڵ سەیدسادقی‪،‬‬ ‫دكتۆر به‌ختیار س��ادق سەیدسادقی‬ ‫خزمی خۆشامنه‌‪ ،‬دكتۆر لوقامن خالید‬ ‫له‌ نه‌خۆشخانه‌ی هیوا‪ ،‬دكتۆر محه‌مه‌د‬ ‫تاهیر پسپۆڕی مێشك و ده‌مار‪ ،‬دكتۆر‬ ‫محه‌مه‌د عومه‌ر پسپۆڕی دڵ و هه‌ناو‪،‬‬ ‫دكتۆر شاكر و دكتۆره‌ كه‌ژاڵ كه‌ ژن‬ ‫و مێردن و خزمی خۆمانن‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫هه‌موو ئ �ه‌و دكتۆرانه‌ی تریش كه‌‬ ‫هاوكارییان كردووه‌‪ ،‬زۆر مه‌منونیانین»‪.‬‬ ‫ده‌رب��اره‌ی هاوكاریی حكومه‌ت بۆی‪،‬‬ ‫مامۆستا كامه‌ران ده‌ڵێت «حكومه‌ت‬ ‫هاكاریی نه‌كردووه‌ تا بینێرنه‌ ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫ته‌نیا مۆڵه‌تیان بۆ ك��ردووه‌ و به‌ بێ‬ ‫ده‌رم��اڵ��ه‌ م��ووچ�ه‌ك�ه‌ی��ان پ��ێ��داوه‌ و‬ ‫پاش ‪ 3‬ساڵ له‌و مۆڵه‌تی نه‌خۆشییه‪‌،‬‬ ‫خانه‌نیشنیان ك��رد‪ .‬ب��ه‌اڵم ئ��ه‌وه‌ی‬ ‫جێگه‌ی نرخاندنه‌ ئەوەیە په‌روه‌رده‌ی‬ ‫سه‌یدسادق سه‌ردانیان ك���ردووه‌ و‬ ‫هاكاریی ه��اوس�ه‌ره‌ك�ه‌ی��ان ك��ردووه‌‬ ‫كه‌ مامۆستایه‌ و وتویانه‌ هه‌ركات‬ ‫پێویستی ك��رد ب��ڕوات�ه‌وه‌ بۆ ماڵه‌وه‌‬ ‫ڕێگریی لێ نه‌كرێت‪ ،‬به‌ بێ كێشه‌ چ‬ ‫كاتێك پێویستی كردبێت مۆڵه‌تی پێ‬ ‫دراوه‌»‪.‬‬ ‫هه‌ر سه‌باره‌ت به‌و پرسیاره‌ی ئایا ئێوه‌‬ ‫ن��وورساوت��ان نه‌كردووه‌ تا حكومه‌ت‬ ‫هاوكاریی بكات بۆ بردنه‌ ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫واڵت بۆ چاره‌سه‌ر‪ ،‬مامۆستا جه‌عفه‌ر‬ ‫له‌تیف‪ ،‬ب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌ری پ���ه‌روه‌رده‌ی‬ ‫س �ه‌ی��دس��ادق وت��ی «ن�ه‌خ��ێ��ر ئێمه‌‬ ‫ته‌نیا به‌ پێی ڕێنامیی تا دوو ساڵ‬ ‫مووچه‌ی بێ ده‌رماڵه‌مان پێداوه‌ و‬ ‫پاشان خانه‌نشینامن ك��ردووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێمه‌ سه‌اڵحیەمتان نییه‌ داواك���اری‬ ‫به‌رزبكه‌ینه‌وه‌ بۆ هاوكاریكردنی ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌‪ ،‬به‌ڵكو ده‌بێت خۆی داوا بكات‬ ‫و ئێمه‌ش پشتگیریی بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫خۆی داوای نه‌كردووه‌»‪.‬‬ ‫س���ه‌ب���اره‌ت ب��ه‌ ك��اره‌ك��ان��ی پێش‬ ‫نه‌خۆشییه‌كه‌ی ناوبراو‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫په‌روه‌رده‌ی سه‌یدسادق بۆ به‌یان وتی‬

‫«تا كاتی نه‌خۆشییه‌كه‌ی كاری خۆی‬ ‫به‌ ته‌واوی و به‌بێ گیروگرفت ئه‌نجام‬ ‫داوه‌ و ڕێكوپێك بووه‌‪ ،‬ته‌نیا توانیومانه‌‬ ‫خێزانی بگوازینه‌وه‌ بۆ قوتابخانه‌یه‌كی‬ ‫نزیك و به‌ به‌ڕێوه‌به‌ره‌كه‌یامن وتووه‌‬ ‫ه�ه‌ر كاتێك پێویسی به‌ مۆڵه‌ت و‬ ‫هاوكاری هه‌بوو‪ ،‬ڕێگریی مه‌كه‌ و‬ ‫هاریكاریی بكه‌»‪.‬‬ ‫مامۆستا كامه‌رانی ب�رای ده‌رب��اره‌ی‬ ‫وه‌ف��اداری��ی ه��اوڕێ��ك��ان��ی‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫«وه‌ف����ای ه��اوڕێ��ك��ان��ی زۆر ب �ه‌رز‬ ‫ده‌ن��رخ��ێ��ن��م‪ ،‬ب �ه‌ڕاس��ت��ی ئ���ه‌وان به‌‬ ‫ده‌میه‌وه‌ بوون‪ ،‬هه‌موو شه‌وانی قه‌در‬ ‫له‌ مزگه‌وت دوع��ای جه‌ماعییان بۆ‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬ئه‌وانه‌ی ده‌هاتن بۆ سه‌ردانی‬ ‫و به‌ سه‌یاره‌ ده‌ی��ان ب��رده‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫بۆ ئ��اووه �ه‌وا گۆڕین‪ ،‬له‌ ئاستێكی‬ ‫زۆر به‌رزدایه‌‪ .‬خه‌ڵكی سه‌یدسادق‬ ‫زۆر به‌ په‌رۆشه‌وه‌ سه‌ریان داوه‌ و‬ ‫هه‌واڵیان پرسیوه‌‪ .‬پاشان مامۆستا‬ ‫سه‌اڵحه‌دین محه‌مه‌د به‌هادین و زۆر‬ ‫سه‌ركردایه‌تیی یه‌كگرتوو و مه‌ڵبه‌ندی‬ ‫سه‌یدسادقی یه‌كگرتوو سه‌ریانداوه‌‪،‬‬ ‫ك��ه‌ ئ���ه‌و ئ �ه‌ن��دام��ی ئ����ه‌وان ب��ووه‌‬ ‫حزبه‌كانی دیكه‌ش زۆر هاتوون بۆ‬ ‫الی‪ .‬ئه‌وه‌ جگه‌ له‌و هه‌موو نووسینه‬ ‫‌جوانه‌ی کە له‌ فه‌یسبووك له‌ دوور و‬ ‫نزیكه‌وه‌ بۆی ده‌نووسن»‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی الیه‌نی ئیامنی و ئه‌نجامدانی‬ ‫ئه‌ركه‌ ئایینییه‌كانیه‌وه‪ ‌،‬كه‌ ئایا تا چه‌ند‬ ‫ده‌توانێت جێبه‌جێیان بكات؟ مامۆستا‬ ‫كامه‌ران ده‌ڵێت «تا ئێستاش پێنج‬ ‫ف�ه‌رزه‌ نوێژە‌كانی ئه‌نجام ده‌دات و‬ ‫ته‌نانه‌ت ئێستا كه‌ له‌ نه‌خۆشخانه‌یه‌‬ ‫قه‌ره‌وێڵه‌كه‌ی ڕوو قیبله‌ نییه‌ به‌س‬ ‫ئه‌و هه‌ر نوێژی خۆی ده‌كات‪ ،‬ئیرت به‌‬ ‫ته‌یه‌مووم بێت و به‌ هه‌ر جووڵه‌یه‌ك‬ ‫بێت نوێژە‌كانی ده‌ك��ات‪ .‬ب��ه‌رده‌وام‬ ‫زی��ك��ره‌ك��ان��ی ب�ه‌ی��ان��ی��ان و ئ��ێ��واران‬ ‫ده‌خوێنێت‪ .‬ئاگادارم كه‌ دوعا ده‌كات‬ ‫و ده‌ڵێت‪ :‬خوایه‌گیان ئه‌گه‌ر خێر له‌‬ ‫شیفامدایه‪ ‌،‬شیفام بده‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر مانه‌وه‌م‬ ‫به‌م نه‌خۆشییه‌وه‌ خێری تێدایه‪ ‌،‬هه‌روا‬ ‫مبهێڵه‌ره‌وه‌ و من هه‌ر سوپاسگوزارم‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر خێریش له‌ گه‌ڕانه‌وه‌مدایه‌ بۆ‬ ‫الی خ��ۆت‪ ،‬مبگێڕە‌وه‌‪ .‬هه‌ركه‌سیش‬ ‫ده‌چێت بۆ الی هه‌رگیز ناڵێت باش‬ ‫نییم‪ ،‬هه‌ر ده‌ڵێت باشم»‪.‬‬ ‫مامۆستا مه‌ریوان به‌هۆی نه‌خۆشیی‬ ‫ج�ه‌ڵ��ت�ه‌وه‌ چ��وار ساڵه‌ ل�ه‌ جێگه‌دا‬ ‫ك �ه‌وت��ووه‌ و له‌ كاتی ئاماداكردنی‬ ‫ئ �ه‌م ب��ه‌دواداچ��وون��ه‌دا ت��ه‌واو باری‬ ‫ت �ه‌ن��دروس��ت��ی��ی ت��ێ��ك��چ��ووه‌ و به‌‬ ‫ئۆكسجین ده‌ژی و ته‌نانه‌ت توانای‬ ‫وه‌اڵم��دان��ان�ه‌وه‌ی پرسیاره‌كانی منی‬ ‫هاوڕێی زۆر نزیك و خۆشه‌ویستی‬ ‫نه‌بوو‪.‬‬

‫ئێستاش پێنج فەرزە‬ ‫نوێژەکانى ئەنجام دەدات‬ ‫و زیکرەکانى بەیانیان و‬ ‫ئێواران دەخوێنێت‬

‫‪6‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)24‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/2/26‬ساڵی یەکەم‬

‫ڕۆژنامه‌نووسه‌كه‌ی سه‌یدسادق بڕوانــــــ‬

‫مه‌ریوان عه‌لی؛ ئه‌و مامۆستایه‌ی جــ‬ ‫په‌یجور‪ :‬سه‌اڵح ساالر‬

‫ڕە‌ن��گ��ە س �ه‌ی��ر ب��ێ��ت ئ��ه‌گ��ه‌ر بڵێن‬ ‫ك�ه‌س��ێ��ك م��ام��ۆس��ت��ای م��زگ��ه‌وت و‬ ‫مامۆستای ئاماده‌یی و ڕۆژنامه‌نووس‬ ‫و چاالكوانێكی ب���واری گه‌نجان و‬ ‫كارگێڕی سه‌نته‌رێكی الوان بێت‪،‬‬ ‫به‌هۆی نه‌خۆشییه‌وه‌كه‌ خوێنده‌واریی‬ ‫نه‌مێنێت و نه‌توانێت بڕوانامه‌ی‬ ‫به‌كالۆریۆسه‌كه‌ی خۆی بخوێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫مه‌ریوان عه‌لی خواڕه‌حم‪ ،‬له‌دایكبووی‬ ‫ساڵی ‪1978‬ی ش��اری سه‌یدسادق و‬ ‫ده‌رچووی كۆلێژی ئاداب‪ ،‬به‌شی زمانی‬ ‫كوردیی زانكۆی سلێامنییە‪ ،‬ئه‌و گه‌نجه‌‬ ‫چ��االك و خه‌مخۆره‌ ب��وو‪ ،‬كه‌ ئێستا‬ ‫هاوڕێكانی باسی لێوه‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫مامۆستا م��ه‌ری��وان‪ ،‬ب��را بچووكی‬ ‫مامۆستا كامه‌ران عه‌لی‪ ،‬ن��ارساو به‌‬ ‫(مامۆستا كامه‌رانی سه‌رای ئازادی)‬ ‫یه‌‪ ،‬له‌و باره‌یه‌وه‌ مامۆستا كامه‌ران‬ ‫ده‌ڵێت «ئه‌و كاتانه‌ی ئه‌و خه‌ریكی‬ ‫كاری ئیسالمی بوو‪ ،‬من زۆرجار پێم‬ ‫ده‌وت‪ :‬تۆ خه‌ریكی حزبایه‌تی و‬ ‫سیاسه‌تیت‪ .‬كه‌چی ئه‌و به‌ نه‌رمونیانی‬ ‫ده‌یوت‪ :‬نه‌خێر من قورئان ده‌ڵێمه‌وه‌‪.‬‬ ‫پ��اش ئ��ه‌وه‌ی كه‌ منیش چوومه‌ ناو‬ ‫ك��اری ئیسالمییه‌وه‪ ‌،‬جارجار له‌سه‌ر‬ ‫باسێك موناقه‌شه‌مان ده‌كرد‪ ،‬ئیرت ئه‌و‬ ‫پاش كه‌مێك كتێبه‌كانی هه‌ڵده‌گرت‬ ‫و ده‌چوو بۆ ده‌رس وتنه‌وه‌كه‌ی‪ ،‬به‌‬ ‫زمانی حاڵ پێی ده‌وتم من كارم هه‌یه‌‬ ‫و كاتی خۆم ناكوژم‪ .‬به‌ مه‌رجێك ئه‌و‬ ‫نه‌خۆشییه‌ له‌و كاته‌شه‌وه‌ له‌گه‌ڵیدا‬ ‫بوو‪ ،‬چونكه‌ ساڵی ‪ 1992‬نه‌شته‌رگه‌ریی‬ ‫بۆ كرا و سپڵی ده‌رهێرنا‪.‬‬ ‫مه‌ریوان عه‌لی جگه‌ له‌وه‌ی مامۆستای‬ ‫ئاماده‌یی بوو‪ ،‬هاوكات ڕۆژنامه‌نووس‬ ‫و چ��االك��ێ��ك��ی ب���واری گه‌نجانیش‬ ‫بوو‪ .‬یه‌كێك بوو له‌ دامه‌زرێنه‌رانی‬ ‫سه‌نته‌ری گه‌شه‌پێدانی چاالكی الوان‬ ‫ـ ئۆفیسی س�ه‌ی��دس��ادق‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئ �ه‌ن��دام��ی ده‌س��ت��ه‌ی ن��ووس �ه‌ران��ی‬ ‫ڕۆژن���ام���ه‌ی (س���ه‌ی���دس���ادق) ب��وو‪.‬‬ ‫ڕۆژنامه‌نووس ساالر مه‌حموود‪ ،‬كه‌‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌ هاوڕێ هه‌ره‌ نزیكه‌كانی‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ده‌ڵێت «وه‌ك��و ئ �ه‌وه‌ی من‬ ‫ل�ه‌ن��او ه��اوڕێ �ی‌ و هاوپیشه‌كانیدا‬ ‫نزیكرتینیان بووم‪ ،‬لێیه‌وه‌ و زۆرترین‬ ‫ڕازونیازمان تا ئێستاش پێكه‌وه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫مامۆستا م �ه‌ری��وان هه‌میشه‌ ب��ڕوا‬ ‫به‌خۆبوونی ده‌به‌خشییه‌ هه‌موومان‪،‬‬ ‫به‌ تایبه‌ت ئه‌وكاته‌ی كه‌ پێكه‌وه‌‬ ‫ل�ه‌ سه‌نته‌ری گه‌شه‌پێدان كارمان‬ ‫ده‌ك��رد‪ .‬ئه‌و جیا ل�ه‌وه‌ مامۆستابوو‪،‬‬ ‫عاشقێكی ڕاسته‌قینه‌ی دونیای هونه‌ر‬ ‫و ئ��ه‌ده‌ب ب��وو‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ كه‌می‬

‫مامۆستا كامه‌ران‪:‬‬ ‫براكانم په‌نجه‌كانن‪،‬‬ ‫به‌اڵم مامۆستا مه‌ریوان‬ ‫په‌نجه‌ی شایه‌تمان بوو‬

‫ده‌وت سه‌باره‌ت به‌ ب��واری ئه‌ده‌ب‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم شاره‌زاییه‌كی زۆری هه‌بوو‬ ‫ل �ه‌ ئ �ه‌ده‌ب��ی ك��وردی��ی��دا‪ .‬س �ه‌رب��اری‬ ‫ئه‌مه‌ش مه‌یلێكی زۆر باشی بۆ كاری‬ ‫ڕۆژنامه‌وانی هه‌بوو‪ ،‬له‌و ڕووه‌شه‌وه‌‬ ‫هه‌وڵه‌كانی له‌ ڕۆژنامه‌ی سه‌یدسادق و‬ ‫هاوكاریكردنی ڕۆژنامه‌نووسان جێگه‌ی‬ ‫ڕێزێكی بێپایانه‌ و بێوه‌فاییه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫نه‌یرنخێنین»‪.‬‬ ‫ه �ه‌ر ل �ه‌و ب��اره‌ی��ەوه‌ مامۆستا ئ��ارام‬ ‫عه‌لی سه‌عید‪ ،‬كه‌ هاوپیشه‌ی مامۆستا‬ ‫مه‌ریوانه‌‪ ،‬ده‌ڵێت «مامۆستا مه‌ریوان‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌مانه‌شدا یه‌كێك بوو له‌و‬ ‫مامۆستایانه‌ی كه‌ له‌ ده‌ره‌وه‌ی كایه‌‬ ‫ئیدارییه‌كه‌ی هه‌میشه‌ تێكه‌ڵیی زیاتر‬ ‫و به‌ده‌مه‌وه‌چوونی بۆ چاالكیی كاری‬ ‫ڕێكخراوه‌كانی كۆمه‌ڵگای مه‌ده‌نی و‬ ‫كێشه‌ی گه‌نجان له‌ شاره‌كه‌ی خۆمان‬ ‫و سنووره‌كه‌ بۆ پڕۆسه‌ی ڕاگه‌یاندن و‬ ‫ڕۆشنبیرییش هه‌بوو»‪.‬‬ ‫یه‌كێك ل �ه‌ خه‌سڵه‌ته‌ جوانه‌كانی‬ ‫مه‌ریوانی ڕۆژنامه‌نووس و مامۆستا‬ ‫و چاالكی گه‌نجان‪ ،‬هه‌ڵسوكه‌وتی‬ ‫سه‌نگین و گوفتاری شیرین بوو‪ ،‬چ له‌‬ ‫ماڵه‌وه‌ و چ له‌ قوتابخانه‌ و له‌ مزگه‌وت‬ ‫و له‌ناو هاوڕێكاندیدا‪.‬‬ ‫ڕۆژنامه‌نووس ئارام عه‌لی سه‌عید‪ ،‬كه‌‬ ‫هاوڕێی خوێندكاریی و مامۆستایی‬ ‫ئه‌و بوو‪ ،‬له‌و باره‌یه‌وه‌ بۆ به‌یان ده‌ڵێت‬ ‫«ئێمه‌ جگه‌ له‌ ئاسته‌ وه‌زیفییه‌كه‪ ‌،‬له‌‬ ‫ڕۆژگاری خوێندكارییامندا ساڵی ‪1999‬‬ ‫له‌ خوێندنگای سه‌یدسادق و دواتر‬ ‫ماوه‌یه‌ك له‌ زانكۆی سلێامنی پێكه‌وه‌‬ ‫بووین و پاشانیش له‌ ساته‌وه‌ختی‬ ‫ژیانی مامۆستایه‌تیدا زی��اد له‌ پێنج‬ ‫ساڵ تا له‌حزه‌كانی ئالوده‌بوون به‌م‬ ‫نه‌خۆشییه‌ی‪ ،‬دوور و نزیك هاوڕێ‬ ‫بووین و په‌یوه‌ندیی برایانه‌مان پێكه‌وه‌‬ ‫ه�ه‌ب��ووه‪ .‬ئ�ه‌م ماوه‌یه‌ له‌ ناسین و‬ ‫هاوڕێیه‌تی و پێكه‌وه‌ژیان له‌ چه‌ند‬ ‫قۆناغێكدا له‌گه‌ڵ مامۆستا مه‌ریوان‬ ‫چه‌ند خه‌سڵه‌تێكی شایسته‌ی پێشچاو‪،‬‬ ‫خستووم‪ .‬ئه‌و گه‌نجێكی ساده‌ و خاكی‬ ‫و ئاسایی بوو له‌ ژیانی هاوڕێیه‌تیدا‪،‬‬ ‫ب��ه‌ه��ۆی خ �ه‌س��ڵ �ه‌ت �ه‌ س���اده‌ی���ی و‬ ‫بێفیزییه‌كه‌ی مامۆستاوه‌ زۆرترین‬ ‫خاڵی هاوبه‌شامن هه‌بووه‌ كه‌ كۆیان‬ ‫كردبووینه‌وه‌‪ .‬مامۆستاش به‌ گیانێكی‬ ‫برایانه‌وه‌ مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ كردوین‬ ‫و ده‌ی���ان ب��ی��ره‌وه‌ری��ی و یادگاریی‬ ‫خ��ۆش و ناخۆشامن پێكه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ل�ه‌و م��اوه‌ی�ه‌ی كه‌ پێكه‌وه‌ مامۆستا‬ ‫بوین‪ .‬مامۆستا مه‌ریوان جیاوازییه‌كی‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌ندێ مامۆستای دی هه‌بوو‬ ‫ئه‌ویش ئه‌وه‌بوو زۆر دڵسۆز و به‌خه‌م‬ ‫ب��وو ب��ۆ وه‌زی��ف �ه‌ك �ه‌ی‪ ،‬ب�ه‌ حوكمی‬ ‫ئه‌وه‌ی یاریده‌ده‌ری به‌ڕێوه‌به‌ر بوو‬ ‫له‌ قوتابخانه‌كه‌مان‪ ،‬بۆیه‌ هه‌میشه‌‬ ‫جۆرێك له‌ جدییه‌ت و وردبینی و‬ ‫ب �ه‌دواداچ��وون��ی بۆ كێشه‌ و گرفت‬ ‫و ئیشه‌كانی قوتابخانه‌كه‌ هه‌بوو‪،‬‬ ‫ه��اوك��ات مامۆستایه‌كی سه‌نگین‬ ‫و ب �ه‌ هه‌ڵوێست و دام��ه‌زراوی��ش‬ ‫ب���وو ل���ه‌ م��ام��ه‌ڵ��ه‌ك��ردن ل �ه‌گ �ه‌ڵ‬ ‫شعوور و شه‌خسیه‌تی مامۆستا و‬ ‫خوێندكاره‌كاندا و ئه‌م سیفه‌ته‌شی به‌‬ ‫ئاشكرا هه‌ستپێكراو بوو»‪.‬‬ ‫مامۆستا كامه‌ران عه‌لی‪ ،‬برای مامۆستا‬ ‫مه‌ریوان‪ ،‬ئه‌وه‌ باس ده‌كات كه‌ ناوبراو‬ ‫هه‌ر به‌ رسوشتی خۆی نه‌رمونیان بوو‬ ‫«ئ�ه‌و به‌ رسوش��ت نه‌رموونیان بوو‪.‬‬ ‫زۆرجار هه‌ر به‌ سوعبه‌ته‌وه‌ پێمده‌وت‬

‫مەریوان عەىل کاىت نەخۆشییەکەى‬ ‫تۆ هه‌ر به‌ رسوشتی خۆت بۆ یه‌كگرتوو‬ ‫دروست بوویت‪ ،‬هه‌رگیز دڵامن لێی‬ ‫گ�ه‌ردی نه‌گرتووه‌‪ .‬ب��اوه‌ڕم نییه‌ یه‌ك‬ ‫چركه‌ش دڵی دای��ك و باوكمی ئازار‬ ‫دابێت كه‌ ڕە‌نگه‌ ئێمه‌ سه‌رچڵییه‌كامن‬ ‫هه‌بووبێت له‌ ماڵه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ئه‌وه‌شی‬ ‫ن�ه‌ب��وو‪ .‬ئ��ه‌وه‌ت پێ بڵێم‪ ،‬براكانم‬ ‫وه‌ك په‌نجه‌ی ده‌ست وان بۆ ئێمه‌ و‬ ‫هه‌ریه‌كه‌ و كارێك ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫په‌نجه‌ی شایه‌تومان بوو‪ ،‬ئینشائه‌ڵاڵ‬

‫ڕامانی كوڕی جێگه‌كه‌ی پڕده‌كاته‌وه‌»‪.‬‬ ‫ئه‌م چاالكوان و ڕۆژنامه‌نووسه‌ به‌هۆی‬ ‫نه‌خۆشیی جه‌ڵته‌ی ده‌ماغه‌وه‌ تووشی‬ ‫ڕوودای قورس هات‪ ،‬كاریگه‌ریی ئه‌و‬ ‫نه‌خۆشییه‌ گه‌شته‌ ئه‌و ڕاده‌یه‌ی مامۆستا‬ ‫م �ه‌ری��وان هیچ خوێنده‌وارییه‌كی‬ ‫نه‌ما و ته‌نانه‌ت توانای خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫بڕوانامه‌ی به‌كالۆریۆسه‌كه‌ی خۆی‬ ‫نه‌ما كه‌ له‌ بواری زمانی كوردییدا به‌‬

‫ده‌ستی هێنابوو و له‌پشت سه‌رییه‌و ‌ه‬ ‫ه��ه‌ڵ��وارساب��وو‪ .‬مامۆستا ك��ام �ه‌ران‬ ‫عه‌لی به‌ خه‌مبارییه‌وه‌ وت��ی «ئه‌م‬ ‫ڕووداوه‌ پێامن ده‌ڵێت مرۆڤ چه‌نده‌‬ ‫خوێنده‌وار بێت‪ ،‬چه‌نده‌ ڕۆشنبیر و‬ ‫به‌هێز و ناودار و خاوه‌ن پله‌ و پایه‌‬ ‫و كه‌سایه‌تی و خاوه‌نی توانایه‌كی‬ ‫گ��ه‌وره‌ی زیهنی و جه‌سته‌یی بێت‪،‬‬ ‫نابێت مه‌غرور ببێت‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر‬

‫ل�ه‌ ك��اری خێر و خواپه‌رستییشدا‬ ‫بێت‪ ،‬هه‌ر له‌وانه‌یه‌ له‌ به‌اڵیه‌ك و‬ ‫موقه‌ده‌رێك به‌دوور نه‌بێت كه‌ هه‌موو‬ ‫ئه‌و توانایانه‌ی كه‌ هه‌یه‌تی له‌ ده‌ستی‬ ‫بدات‪ .‬بۆیه‌ نابێت كه‌س به‌ گه‌نجی‪،‬‬ ‫جوانی‪ ،‬قسه‌زانی‪ ،‬بانگخوزای‪ ،‬به‌ ئیش‬ ‫و كاری گه‌وره‌یدا و به‌ هیچ شتێكی‬ ‫تریدا بنازێت و ئ��ه‌وه‌ی له‌به‌رچاو‬ ‫بێت به‌ یه‌ك ڕووداو هیچی نامێنێت‪.‬‬

‫«ده‌ستێك هه‌یه‌ بۆ ده‌رباز‬

‫«بكوژی مه‌ال ڕه‌مه‌زانی كـــ‬ ‫په‌یجور‪ :‬به‌یان ـ كه‌ركووك‬ ‫دوای ئ������ه‌وه‌ی ك��� ‌ه ل ‌ه‬ ‫ڕێگای فه‌یسبووكه‌و ‌ه ده‌نگۆی‬ ‫ئ��اش��ك �راب��وون��ی ب��ك��وژان��ی مه‌ال‬ ‫ڕە‌م �ه‌زان باڵوبووه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه پیاوێك‬ ‫ب��ه‌ ن���اوی ح �ه‌م �ه‌ چ �ه‌ك��وش �ه‌وه‌‬ ‫كوشتویه‌تی و ده‌س��ت��ی یوسف‬ ‫قوربانیی به‌ڕێوەبه‌ری ئیداره‌ی‬ ‫ته‌كیه‌ی سه‌یید ئه‌حمه‌دی خانه‌قای‬ ‫ك��ه‌رك��ووك��ی ل��ه‌ پ��ش��ت �ه‌وه‌ی �ه‌ و‬ ‫هاوكات وێنه‌كه‌شی له‌ فه‌یسبووك‬ ‫دابه‌زیووه‌‪ ،‬دوای تیرۆركردنی مه‌ال‬ ‫ڕە‌مه‌زانیش‪ ،‬یوسف قوربانی هه‌وڵی‬ ‫كوشتنی حه‌مه‌ چه‌كووش ده‌دات و‬ ‫برینداری ده‌كات به‌بیانووی ئه‌وه‌ی‬ ‫ك ‌ه نیوه‌ی ئه‌و بڕە‌ پاره‌ی پێنه‌دات‬ ‫كه‌ له‌ سه‌ری ڕێككه‌وتوون‪ ،‬دواتر‬ ‫حه‌مه‌ چه‌كوشیش هه‌ڵهاتووه‌ و به‌‬ ‫برینداری چوو ‌ه بۆ نه‌خۆشخانه‌ی‬ ‫ئازادیی كه‌ركووك‪ ،‬له‌وێش دوای‬ ‫تیامركردنی‪ ،‬هێزه‌كانی پۆلیس‬ ‫ده‌ستبه‌جێ‌ ده‌ستگیری ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ڕۆژن���ام���ه‌ی (ب���ه‌ی���ان) ل�ه‌و‬

‫باره‌یه‌وه‌ له‌ به‌دواداچونێكی ورددا ب ‌ه‬ ‫مه‌به‌ستی خستنه‌ڕووی ڕاستییه‌كان‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندیی به‌ ف��ه‌الح ش��ك��وور‪ ،‬برای‬ ‫مامۆستای كۆچكردوو (مه‌ال ڕە‌م ‌هزان)‬ ‫ـ�ه‌وه‌ ك��رد‪ ،‬ناوبراویش ڕایگه‌یاند «به‌‬ ‫بیستنی هه‌واڵه‌كه‌ و باڵوبوونه‌وه‌ی له‌‬ ‫ماڵپه‌ره‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان‪ ،‬لێكۆڵینه‌وه‌مان‬ ‫بۆ ك��ردوو ‌ه و پیاوێكی باوه‌ڕپێكراو له‌‬ ‫نێو گرتووخانه‌ی ته‌سفیراتی كه‌ركووك‬ ‫پرسیاری له‌ حه‌م ‌ه چه‌كووش ك��ردووه‌‪،‬‬ ‫ئایا تۆ مه‌ال ڕە‌مه‌زانت كوشتووه‌؟ ئه‌ویش‬ ‫زۆر به‌ ڕاشكاوی وتویه‌تی‪ :‬به‌ڵێ‌ من‬ ‫كوشتوومه‌‪ .‬هه‌ر بۆیه‌ ئێمه‌ش بڕیارمان‬ ‫داو ‌ه كه‌ داوای یاسایی له‌سه‌ر تۆمار‬ ‫بكه‌ین له‌ دادگای كه‌ركووك»‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ ئه‌و یوسف قوربانییه‌ی‬ ‫كه‌ ده‌ڵێن هانی حه‌مه‌ چه‌كووشی داوه‌‬ ‫بۆ كوشتنی مامۆستا ڕە‌مه‌زان‪ ،‬فه‌الح وتی‬ ‫«ئێمه‌ هیچ به‌ڵگه‌یه‌كامن له‌به‌رده‌ستدا‬ ‫نییه‌ و ئه‌و یوسفه‌ش ده‌ناسین و هاتووه‌ته‌‬ ‫ماڵامنیش بۆ ئ �ه‌وه‌ی بیسه‌ملێنێت كه‌‬ ‫ده‌ستی ئه‌و‌ی تێدا نییه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ دادگا‬ ‫ئه‌و بابه‌ته‌ یه‌كال ده‌كاته‌وه‌ نه‌ك ئێمه‌»‪.‬‬ ‫به‌یان بۆ وه‌رگرتنی وته‌ى ناوبراو‬

‫كه‌ گومانی كوشتنی م�ه‌ال ڕە‌م ‌هزانی‬ ‫خراوه‌ته‌ ئه‌ستۆ‪ ،‬په‌یوه‌ندیی به‌ یوسف‬ ‫قوربانییه‌وه‌ كرد‪ ،‬ئه‌ویش له‌ وه‌اڵمی ئه‌و‬ ‫ده‌نگۆیه‌دا وتی «دوای بینینی بابه‌ته‌كه‌‬ ‫له‌ فه‌یسبووك‪ ،‬چوومه‌ته‌ به‌رده‌م دادگا‬ ‫و بێئاگایی خۆم ده‌ربڕیوه‌ و داواش��م‬ ‫ت��ۆم��ارك��ردووه‌‪ ،‬ئاماده‌شم چه‌ندجاری‬ ‫دی��ك �ه‌ش دادگ���ا بانگهێشتم بكات‪،‬‬ ‫ده‌چه‌مه‌وه‌ به‌رده‌می دادوه‌ر تا پاكیی‬ ‫خۆم ده‌ربخه‌م»‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی تریشه‌وه‌ به‌ گوێره‌ی‬ ‫زانیارییه‌كانی ڕۆژنامه‌ی (به‌یان)‪ ،‬ڕۆژی‬ ‫‪ 2/19‬پارێزگاری كه‌ركووك له‌گه‌ڵ ‪70‬‬ ‫پیاوی هۆزی جه‌بارییدا له‌ ماڵه‌كه‌ی خۆی‬ ‫ل ‌ه شاری كه‌ركووك كۆبوونه‌و ‌ه و تاوتوێی‬ ‫باروودۆخه‌كه‌یان كردووه‌‪ .‬له‌و باره‌یه‌وه‌‬ ‫لوقامن شكوور برای مامۆستا ڕە‌م ‌هزان‬ ‫كه‌ ئاماده‌ی كۆبوونه‌وه‌كه‌ بوو‪ ،‬باس له‌وه‌‬ ‫ده‌كات ك ‌ه كاك هه‌ڵكه‌وت‪ ،‬به‌ڕێوبه‌ری‬ ‫ئاسایشی كه‌ركووك‪ ،‬ئاماده‌ی دانیشتنه‌كه‌‬ ‫ب��ووه‌ و ڕە‌ت��ی��ك��ردووه‌ت �ه‌وه‌ كه‌ حه‌مه‌‬ ‫چه‌كوش له‌سه‌ر بابه‌تی كوشتنه‌كه‌ی‬ ‫مه‌ال ڕە‌م �ه‌زان بریندار كرابێت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ر ئ���ه‌و ‌ه ب���ووه‌ ك �ه‌ ل �ه‌ ب��ازگ�ه‌ی‬

‫‪9‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)24‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/2/26‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫‪29‬‬

‫ى‬ ‫ش‬ ‫وبا‬

‫ت‬

‫ئه‌وانه‌ی له‌ هیچ ڕۆژێكی ساڵدا له‌دایك نه‌بوون‪!..‬‬ ‫ئا‪ .‬سەریاس ـ نامى‬ ‫هه‌ریه‌كه‌مان و به‌ شێوازی خۆی‬ ‫یادی له‌دایكبوونی خۆمان ده‌كه‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ رۆژی له‌دایكبوومناندا ده‌وروب �ه‌ر و‬ ‫دۆستان چه‌ندیان له‌ توانادا بێت‬ ‫دڵامن خۆش ده‌كه‌ن‪ ،‬گه‌ر ب ‌ه وشه‌‬ ‫و ڕسته‌یه‌كیش بێت‪ .‬به‌اڵم‬ ‫كه‌سانێك هه‌ن ناتوانن ئه‌مه‌‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ناتوانن سااڵنه‌ بۆنه‌ی‬

‫ی��ادی له‌دایكبوونی خۆیان ڕێكبخه‌ن‪،‬‬ ‫بۆیان ناگونجێت بڵێن ئه‌م رۆژە‪ ،‬رۆژی‬ ‫له‌دایكبوونی ئێمه‌یه‌‪ ،‬ئه‌سڵه‌ن هه‌موو‬ ‫ساڵه‌كه‌ رۆژێكی تێدا نییه‌ ك ‌ه هاوكات بێت‬ ‫به‌ رۆژی له‌ دایكبوونی ئه‌وان‪ .‬نازانم ئێوه‌‬ ‫تا چه‌ند بیرتان له‌و كه‌سانه‌ كردووەته‌وه‌‬ ‫كه‌ له‌ هه‌موو ساڵه‌كه‌دا رۆژێك شك نابه‌ن‬ ‫تێیدا له‌ دایكبووبن تا یادی بكه‌نه‌وه؟‬ ‫ئه‌مه‌ نه‌ مه‌ته‌ڵه‌ و نه‌ نهێنییه‌كی گه‌وره‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ئه‌مه‌ باسی ئه‌و كه‌سانه‌یه‌ كه‌‬ ‫رۆژی له‌دایكبوونیان هاوكاته‌ به‌ رۆژی‬

‫‪29‬ی شوبات‪ ،‬ئه‌و ڕۆژەی كه‌ پێنج ساڵ‬ ‫جارێك دێته‌ نێو رۆژژمێره‌كان و ئیدی‬ ‫ون ده‌بێته‌وه‌‪ .‬ئاشكرایه‌ مانگی شوبات‬ ‫‪ 28‬رۆژە و هه‌ر پێنج ساڵ جارێك ده‌بێته‌‬ ‫‪ 29‬رۆژ‪ ،‬ئه‌و كه‌سانه‌ش كه‌ له‌و رۆژەدا له‌‬ ‫دایك ده‌بن‪ ،‬ده‌بێت پێنج ساڵ جارێك به‌‬ ‫رۆژی له‌دایكبوونیان شاد ببنه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ پێی زانیارییه‌كانی ده‌سته‌ی‬ ‫ئاماری هه‌ولێر‪ ،‬له‌ و پارێزگایه‌دا ‪6900‬‬ ‫ك�ه‌س ت��ۆم��ارك�راون كه‌ ل�ه‌و ب���ه‌رواره‌دا‬ ‫له‌دایكبوون‪.‬له‌ سلێامنیش په‌پێی ئه‌و‬

‫ئاماره‌ی كه‌ له‌ نه‌خۆشخانه‌ی منداڵبوونی‬ ‫سلێامنی و نه‌خۆشحانه‌ ئه‌هلییه‌كان‬ ‫وه‌رمانگرتوون‪ ،‬سااڵنه‌ له‌ ‪29‬ی هه‌ر‬ ‫شوباتێكدا نزیكه‌ی (‪ )78‬منداڵ له‌دایك‬ ‫ده‌بن‬ ‫یه‌كێك له‌و كه‌سانه‌ی كه‌ له‌ ‪29‬ی‬ ‫شوباتدا له‌دایكبووه‌ و ئه‌م هه‌موو هه‌رایه‌‬ ‫ده‌یگرێته‌وه‪ ‌،‬به‌ رۆژنامه‌ی (به‌یان)ی‬ ‫وت‪« :‬هه‌رچه‌ند ئه‌مه‌ ته‌قدیری خودایه‌‬ ‫كه‌ له‌و رۆژەدا له‌دایكبووین‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م‬ ‫خ��ۆش��ه‌‬ ‫ته‌قدیره‌ له‌سه‌رێكه‌وه‌‬

‫و له‌ سه‌رێكیشه‌وه‌ تۆزێ ناخۆش‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫پێنج ساڵ جارێك رۆژی له‌دایكبوومنان‬ ‫دێت‪ ،‬چونكه‌ ئێمه‌ قه‌دری ئه‌و رۆژە‬ ‫ده‌زان��ی��ن وه‌ختێ زۆر چ��اوه‌ڕوان��ی‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬زۆرجار دۆستان و خزمان‬ ‫بیرمان ده‌خ��ه‌ن��ه‌وه‌ ك �ه‌ ئه‌مساڵ‬ ‫ئێمه‌ رۆژی له‌دایكبوومنان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ل ‌ه كۆتاییدا ئه‌حمه‌د كه‌ركووكی به‌‬ ‫شۆخییه‌وه‌ وت��ی‪ :‬به‌هه‌رحاڵ ئێمه‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك خه‌ڵكی تایبه‌تین‪ ،‬هه‌قه‌‬ ‫حكومه‌ت گرنگیامن پێبدات‪.‬‬

‫به‌رهه‌مه‌كانی (سواره‌) گه‌یشتن‌ه ئه‌مریكا‬ ‫ڕەزا هەورامى‬ ‫س����واره‪ ‌،‬ت�ه‌م�ه‌ن��ی (‪)20‬‬ ‫ساڵه‪ ‌،‬له‌ ب��واره‌ك �ه‌ی خۆیدا‬ ‫ده‌ستڕەنگین و به‌هره‌مه‌نده‌‪.‬‬ ‫به‌ وت �ه‌ی خ��ۆی «له‌وه‌ته‌ی‬ ‫چ�����اوی ك����ردووەت����ه‌وه‌‬ ‫سه‌روسه‌ودای له‌گه‌ڵ كێڵگه‌‬ ‫و كشتیاریدا ه �ه‌ب��ووه»‬ ‫باوكی ئه‌و (‪ )25‬ساڵه‌ كه‌‬ ‫خه‌ریكی ئیشكردنی ناو‬

‫كێڵگه‌یه‌‪ .‬ئ��ه‌وان به‌ هه‌وڵی خۆیان‬ ‫توانیویانه‌ به‌رهه‌می سه‌وزه‌ و میوه‌ی‬ ‫ناوازه‌ به‌ ناوچه‌ی خورماڵ و ده‌وروبه‌ری‬ ‫پێشكه‌ش بكه‌ن‪ .‬سواره‌ جۆره‌ها سه‌وزه‌ و‬ ‫به‌رهه‌می باشی خۆماڵیی له‌ كێڵگه‌كه‌ی‬ ‫خۆیاندا به‌رهه‌مهێناوه‌‪ .‬ئه‌و توانیویه‌تی‬ ‫شێلمی (‪)12‬كیلۆیی و كوله‌كه‌ی(‪)20‬‬ ‫كیلۆیی به‌رهه‌مبهێنێت‪.‬‬ ‫ل���ه‌ ك��ات��ێ��ك��دا ك���ه‌ ب��ه‌ره��ه‌م��ه‌‬ ‫كێڵگه‌ییه‌كانی سواره‌ و خانه‌واده‌كه‌ی‬ ‫ل��ه‌ الی���ه‌ن تیمێكی ئه‌مریكییه‌وه‌‬ ‫گه‌یه‌نراونه‌ته‌ ئه‌مریكا و له‌ پیشه‌سازیی‬

‫ده‌رم��ان بۆ رێكخراوێكی خێرخوازی‬ ‫به‌كارهێرناون‪ ،‬كه‌چی س��واره‌‬ ‫گ��ل �ه‌ی��ی ل��ه‌ ح��ك��وم��ه‌ت و‬ ‫ف �ه‌رم��ان��گ �ه‌ی كشتوكاڵی‬ ‫ناوچه‌كه‌ هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ وه‌ك‬ ‫پێویست هاوكارییان‬ ‫ن���ه‌ك���ردووه‌‪ .‬س��واره‌‬ ‫ئ�����اوات�����ه‌خ�����وازه‌‬ ‫كوردستان پشت به‌ به‌رهه‌می‬ ‫خۆماڵی ببه‌ستێت‪ ،‬تا ئه‌وه‌نده‌‬ ‫ب��ه‌ ب �ه‌ره �ه‌م��ی ه����اورده‌وه‌‬ ‫گیرۆده‌ نه‌بین‪.‬‬

‫ئاژه‌اڵنیش شێوەزاریان هه‌یه‌‬ ‫نوها‬ ‫گیاندارانیش خاوه‌نی زمانی‬ ‫خۆیانن و رێگای په‌یوه‌ندیكرنیان‬ ‫ه���ه‌ی���ه‪ ‌،‬ل���ه‌ رێ���گ���ه‌ی ده‌ن����گ و‬ ‫ج��وڵ�ه‌ی تایبه‌تی خ��ۆی��ان �ه‌وه‪ .‬به‬ ‫وت �ه‌ی مامۆستایانی ده‌نگناسیی‬ ‫زانكۆی له‌نده‌ن‪ ،‬گیانداره‌كانیش‬ ‫به‌پێی ج��ی��اوازی��ی ناوچه‌كانیان‬ ‫ش��ێ��وه‌زاره‌ك��ان��ی��ان ده‌گ��ۆڕێ��ت‪.‬‬ ‫له‌ڕاستییدا جیاوازیی ئ��اژەاڵن له‌‬ ‫رووی گۆكردنی پیته‌كانه‌وه‌ وه‌كو‬ ‫ئه‌و مرۆڤانه‌یه‌ كه‌ به‌پێی شوێنی‬

‫ژیانیان شێوازی جیاواز بۆ ده‌ربڕینی‬ ‫پیته‌كان له‌به‌رچاو ده‌گرن‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ك چۆن كه‌سانی دانیشتووی‬ ‫ناوچه‌ جیاوازه‌كان شێوه‌زارێكی تایبه‌ت‬ ‫به‌ خۆیانیان‬

‫هه‌یه‌‪،‬‬

‫کاهوو بخۆ و ڕەچەتە مەبڕە‪!..‬‬

‫ئ��اژەاڵن��ی��ش ب��ه‌وج��ۆر ‌ه ش��ێ��وه‌زاری‬ ‫په‌یوه‌ندیكرن و گۆكردنی ده‌نگه‌كانیان‬ ‫جیاوازه‌‪ .‬له‌وكاته‌وه‌ كه‌ جوتیاره‌كان‬ ‫ده‌رباره‌ی بوونی جیاوازیی له‌ ده‌نگی‬ ‫مانگادا قسه‌یان ده‌كرد‪ ،‬ئه‌م بابه‌ته‌ بۆ‬ ‫لێكۆڵه‌ره‌وان و زانایان ئه‌وه‌نده‌‬ ‫جێگه‌ی سه‌رنج نه‌بوو‪.‬‬ ‫م��ان��گ��ا ك��ات��ێ��ك له‌‬ ‫گاگه‌لێكه‌وه‌ ده‌چێته‌ ناو‬ ‫گاگه‌لێكی تر‪ ،‬به‌خێرایی‬ ‫ده‌كه‌وێت ‌ه ژێر كاریگه‌ریی‬ ‫ئ���ه‌و ك��ۆم �ه‌ڵ �ه‌ ن��وێ��ی��ه‌وه‌ و‬ ‫شێوه‌زاره‌كه‌ی ده‌گۆڕێت‪.‬‬

‫شەتاو پێنجوێنى‬ ‫زان��ای��ان��ی ئیتاڵى ئ��ام��ۆژگ��اری��ی‬ ‫هه‌موومان ده‌كه‌ن كه‌ په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ‬ ‫كاهوودا بگرین و له‌ ژەمه‌كامناندا به‌كاری‬ ‫بهێنین‪.‬‬ ‫به‌پێی لێكۆڵینه‌وه‌ی زان��ای��ان��ی‬ ‫ئه‌نیستیتۆتی توێژینه‌وه‌ی خواردنیی رۆما‪:‬‬ ‫كاهوو ده‌وڵه‌مه‌نده‌ به‌ ترشی فولیك كه‌‬ ‫بۆ ژنانی دوو گیان به‌ سووده‌ و ناهێڵێ‬ ‫م��رۆڤ ت��ووش��ی نه‌خۆشیی ئاڵزایمه‌ر‬ ‫(فه‌رامۆشكردن) ببێ‪ .‬هه‌روه‌ها به‌ سووده‌‬ ‫بۆ ریخۆڵه‌كان‪ ،‬سه‌رچاوه‌ی دژە ئۆكسیدان‬

‫درێژترین گه‌مارۆی سه‌ربازیی ل‌ه مێژووی جه‌نگه‌ نوێیەکاندا‬

‫وێنە‬ ‫جیهانییەکان‬ ‫ئا‪ .‬الس هەورامى‬

‫گ��ه‌م��ارۆی ش���اری سه‌راییڤۆی‬ ‫پایته‌ختی بۆسنه‌ و ه��ه‌رس��ك‪ ،‬به‌‬ ‫درێ��ژت��ری��ن گ��ه‌م��ارۆی س �ه‌رب��ازی��ی‬ ‫سه‌ر پایته‌ختێك له‌ مێژووی جه‌نگه‌‬ ‫نوێیه‌كاندا ئه‌ژمار ده‌كرێت‪.‬‬ ‫پاش ئه‌وه‌ی بۆسنه‌ و هه‌رسك‪ ،‬كه‌‬ ‫زۆرینه‌ی دانیشتوانه‌كه‌ی مسوڵامنن‪،‬‬ ‫س �ه‌رب �ه‌خ��ۆی��ی خ���ۆی ل��ه‌ ك��ۆم��اری‬ ‫یوگسالڤیای فیدراڵیی سۆشیالیستی‬ ‫راگه‌یاند‪ ،‬رسبه‌كان‪ ،‬له‌ رۆژی ‪1992/4/5‬‬ ‫تاوه‌كو ‪ ،1996/2/29‬به‌ (‪ )18‬هه‌زار‬

‫سه‌ربازه‌وه‌ گه‌مارۆی شاری سه‌راییڤۆی‬ ‫پایته‌ختی بۆسنه‌ و هه‌رسكیان دا‪.‬‬ ‫ل �ه‌و گ �ه‌م��ارۆی �ه‌دا‪ ،‬نزیكه‌ی ده‌‬ ‫هه‌زار كه‌س كوژران‪ ،‬كه‌ له‌ نێوانیاندا‬ ‫زیاتر له‌ (‪ )1500‬منداڵ هه‌بوون‪،‬‬ ‫ه �ه‌روه‌ك (‪ )56‬ه �ه‌زار كه‌سی تریش‬ ‫برینداربوون‪ ،‬كه‌ (‪ )15‬هه‌زار له‌وانه‌ش‬ ‫منداڵ بوون‪.‬‬ ‫ل�ه‌ پ��اش جه‌نگه‌كه‌ش‪ ،‬دادگ��ای‬ ‫ت��اوان��ی ن��ێ��وده‌وڵ �ه‌ت��ی‪ ،‬ب �ه‌ ت��اوان��ی‬ ‫ئه‌نجامدانی تاوانی دژی مرۆڤایه‌تی‬

‫له‌ كاتی گه‌مارۆ سه‌ربازییه‌كه‌دا‪ ،‬دوان‬ ‫له‌ جه‌نه‌راڵه‌ رسبییه‌كانی حوكمدا‬ ‫بە زیندانیی هه‌تاهه‌تایی‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫بریتیبوون له‌ جه‌نه‌راڵ ستانیسالڤ‬ ‫گالیچ و جه‌نه‌راڵ دراگۆمیر میلۆسۆڤیچ‪.‬‬ ‫جێگه‌ی باسه‌ جگه‌ له‌ ژم��اره‌ی‬ ‫كوژراو و برینداره‌كان‪ ،‬راپۆرته‌كان ئاماژە‬ ‫به‌ ده‌ستدرێژییكردنه‌ سه‌ر نزیكه‌ی‬ ‫(‪ )50‬هه‌زار ئافره‌تی مسوڵامن ده‌ده‌ن‬ ‫له‌ الیه‌ن رسبه‌ مه‌سیحییه‌كانه‌وه‌‪ ،‬له‌‬ ‫جه‌نگی بۆسنه‌ و هه‌رسكدا‪.‬‬

‫و بتا كاروتینه‌ و خواردنی پێش خه‌وتن‬ ‫رۆڵی ئارامكه‌ره‌وه‌ ده‌بینێ بۆ ریخۆڵه‌كان‪.‬‬ ‫ئه‌و توێژینه‌وانه‌ دەڵێن‪ :‬كه‌ ڤیتامینه‌كانی ‪A‬‬ ‫و ‪ B‬و ‪ C‬و ‪ E‬له‌ نێو كاهوودان هه‌ن‬ ‫و سه‌وزه‌كان به‌ گشتی به‌ ماده‌‬ ‫كانزاییه‌كان ده‌وڵه‌مه‌ندن‪،‬‬ ‫كه‌ گرنگرتینیان‬ ‫ك��ال��س��ی��ۆم‬ ‫و ف��ۆس��ف��ۆر‬ ‫و ئ���اس���ن���ه‌‪.‬‬ ‫توێژەرانی ئیتاڵی‬ ‫ته‌ئكید ده‌كه‌نه‌وه‌‬ ‫كه‌ خواردنی كاهوو‬

‫ب��ۆ ه�ه‌م��وو ته‌مه‌نێك ل�ه‌ مناڵه‌و ‌ه‬ ‫بگر ‌ه تا گ��ه‌وره‌‪ ،‬ب �ه‌س��ووده‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ناهێڵێ مۆخی ناو ئێسقان بپوكێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ددان �ه‌ك��ان��ی��ش ده‌پ���ارێ���زێ‪ .‬كاهوو‬ ‫ناهێڵێ ب��ه‌ردی گورچیله‌‬ ‫و م��ی��زڵ��دان دروس��ت‬ ‫ببێ و كاریگه‌ریی‬ ‫هه‌یه‌ له‌سه‌ر‬ ‫جوانكردنی‬ ‫پێست‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫‪www.‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)24‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/2/26‬ساڵی یەکەم‬

‫ئارسین فینگه‌ر؛ كۆتایی پیاوێكی دانا‬ ‫بەیان‬ ‫له‌ م��اوه‌ی چه‌ند مانگی راب��ردوودا‬ ‫من دوودڵ ب��ووم له‌ یه‌كالكردنه‌وه‌ی‬ ‫مه‌وقیفم له‌باره‌ی ئارسین فینگه‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌وانه‌ی ‌ه زۆرێك له‌ خوێنه‌ران هیچ له‌باره‌ی‬ ‫ئه‌م راهێنه‌ره‌وه‌ نه‌زانن‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ی‬ ‫وا بیربكه‌نه‌وه‌ كه‌ پیرێكه‌ رابردوویه‌كی‬ ‫باشی هه‌یه‌ و به‌اڵم ئێستایه‌كی هیچ و‬ ‫بێ مانای هه‌یه‌‪ ،‬هیچ شوێنێكی نییه‌ له‌‬ ‫جیهانی تۆپی پێی ئێستادا‪ .‬له‌وانه‌یشه‌‬ ‫ئ��ه‌وه‌ ب��ڕوای ه���ه‌زاران ه��ان��ده‌ری یانه‌‬ ‫له‌ندنه‌ییه‌كه‌ بێت‪ ،‬به‌ تایبه‌ت كه‌‌ ‪%82‬ی‬ ‫هانده‌ران له‌ راپرسییه‌كدا پێیان وایه‌ ئێستا‬ ‫كاتی رۆیشتنیه‌تی و تیپه‌كه‌ی پێویستی به‌‬ ‫راهێنه‌ری نوێیه‌‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و ب��ڕوای �ه‌ی��ش ته‌نها ل���ه‌وه‌وه‌‬ ‫سه‌رچاوه‌ی نه‌گرتووه‌ كه‌ هه‌شت ساڵیان‬ ‫له‌ وشكه‌ساڵیدا به‌سه‌ر ب��ردووه‌‪ ،‬یان له‌‬ ‫به‌رده‌وامیی فرۆشتنی ئه‌ستێره‌كاندا‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ئومید و گه‌شبینییان به‌ گۆڕانكاریی هه‌یه‌‪..‬‬ ‫ئایا حوكم به‌سه‌ر فینگه‌ردا بده‌ین‬ ‫له‌سه‌ر هه‌شت ساڵی یه‌كه‌می له‌و ‪16‬‬

‫ساڵه‌ی به‌سه‌رى ب���ردووه‌‪ ،‬ی��ان هه‌شت‬ ‫ساڵه‌كه‌ی كۆتایی؟‬ ‫گرفتی فینگه‌ر ئه‌وه‌یه‌ له‌ ساتێك له‌‬ ‫ساته‌كاندا دیارترینی جیهان بوو‪ ،‬شێوازی‬ ‫یاری كردنی تیپه‌كه‌ی به‌ بایه‌خرتین بوو‬ ‫له‌ جیهاندا‪ .‬ئه‌و ئه‌ستێرانه‌ی ده‌یهێنان‬ ‫بێناو ب��وون‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ یانه‌كه‌ی ئه‌و‬ ‫ده‌ب��وون �ه‌ سۆپه‌رستار‪ .‬رۆشنبیرییه‌كی‬ ‫تایبه‌تی بۆ تۆپی پێ هه‌بوو‪ .‬شێوازێكی‬ ‫شۆڕش دروستكردنی هه‌بوو‪ ،‬پێشرت بێوێنه‌‬ ‫بوو له‌ جیهانی یاریكردندا‪ .‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‬ ‫الی هانده‌رانی ئه‌رسیناڵ گرنگرت بوو‪،‬‬ ‫به‌ده‌ستهێنانی سێ نازناوی خولی ئینگلیزی‬ ‫بوو له‌ هه‌شت ساڵی یه‌كه‌مدا‪ ،‬له‌گه‌ڵ چوار‬ ‫نازناوی جامی یه‌كێتیی ئینگلیزیدا‪ .‬هاوكات‬ ‫ئه‌و وه‌رزه‌ به‌الیانه‌وه‌ زۆر تایبه‌ت بوو كه‌‬ ‫به‌ بێ شكست كۆتاییان پێهێنا‪.‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌و هه‌شت ساڵه‌ی یه‌كه‌م بێ به‌رهه‌م‬ ‫ده‌بوو وه‌ك ئه‌وه‌ی ئێستا‪ ،‬ئایا هانده‌ران‬ ‫سه‌بریان له‌سه‌ر ئارسین فیگه‌ر ده‌گرت؟‬ ‫ئارسین فینگه‌ر وایدەزانی ئیرت تۆپی‬ ‫پێ وه‌ك خۆی ده‌مێنێته‌وه‌ و هیچ پێش‬ ‫ناكه‌وێت‪ ،‬واش��ی ده‌زان��ی یاریزانه‌كانی‬

‫ته‌نها چاوی ئه‌و ده‌بینین و ته‌واو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ ‪2005‬ە‌وه‌ كه‌ ئارسیناڵ كۆتا نازناوی‬ ‫تێدا به‌ده‌ستهێنا‪ ،‬ب ‌ه شێوه‌یه‌كی زۆر‬ ‫خێرا و به‌ر چاو تۆپی پێ پێشكه‌وت‪،‬‬ ‫به‌ جۆرێك ه�ه‌م��ووی به‌ بیری ن��وێ و‬ ‫تازه‌گه‌رییه‌كه‌یه‌وه‌ هێرشی ده‌كرد ‌ه سه‌ر‬ ‫فینگه‌ر و به‌توانا ب��وون له‌ راوك��ردن��ی‬ ‫ئه‌ستێره‌ پێگه‌یه‌ندراوه‌كانی‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و هه‌ر‬ ‫له‌ شوێنی خۆیدا مایه‌وه‌‪.‬‬ ‫هیچ ك �ه‌س نازانێت ك��ێ یانه‌كه‌‬ ‫ب�ه‌ڕێ��وه‌ ده‌ب���ات‪ ،‬ب �ه‌اڵم ئه‌گه‌ر فینگه‌ر‬ ‫رازی نه‌بوایه‌ به‌و سیاسه‌ته‪ ‌،‬ئه‌و هه‌مووه‌‬ ‫خۆی نه‌ده‌گرت‪ .‬ئ�ه‌وه‌ی سه‌یره‌ فینگه‌ر‬ ‫وا ده‌رده‌كه‌وێت كه‌ به‌رگری ده‌كات له‌‬ ‫ستان كرونیكیی سه‌رۆكی یانه‌كه‌ و هه‌موو‬ ‫قورسایی هه‌ڵە‌كان ده‌خاته‌ سه‌ر شانی‬ ‫خۆی به‌ بێ هیچ به‌رامبه‌رێك‪ ،‬كاتێك‬ ‫نه‌مانبینی سه‌رۆك یان یه‌كێك له‌ ئیداره‌ی‬ ‫یانه‌كه‌ له‌ به‌رامبه‌ردا به‌رگری له‌و راهێنه‌ره‌‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫وه‌رز له‌ دوای وه‌رز هاند ‌هران لێی‬ ‫بێئومێد ده‌ب��ن‪ .‬یه‌كه‌م ج��اره‌ له‌ جامی‬ ‫ئینگلته‌رادا له‌سه‌ر ده‌ستی تیپێك بكرێته‌‬

‫ده‌ره‌وه‌ كه‌ به‌شدار نه‌بێت له‌ خولی یان ‌ه‬ ‫نایابه‌كاندا‪ ،‬دوای كرانه‌ ده‌ره‌وه‌ی له‌سه‌ر‬ ‫ده‌ستی بالكبێرن‪ ،‬یاخود شكستی ل ‌ه جامی‬ ‫یانه‌ پیشه‌گه‌ره‌كاندا به‌رامبه‌ر تیپێكی ریزی‬ ‫یانه‌ پله‌ چواره‌كان‪ ،‬قورسرتیش له‌وانه‌ ئه‌وه‌‬ ‫بوو كه‌ له‌ یانه‌ پاڵه‌وانه‌كاندا به‌رامبه‌ر بایه‌ر‬ ‫میونخ له‌ یاریگای خۆیدا سێ گۆڵی لێكرا‪.‬‬ ‫گرفته‌كه‌ ته‌نها ل �ه‌وه‌دا نه‌ماو ‌ه كه‌‬ ‫ده‌ستبه‌رداری ئه‌ستێره‌كانی ده‌بێت و‬ ‫ده‌یانفرۆشێت به‌ پاره‌ی باش‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫فرۆشتنی ئه‌وانه‌ ته‌نها زەره‌ریانداو ‌ه له‌‬ ‫یانه‌كه‌ له‌ جیاتی قازانج‪ ،‬گرفته‌كه‌یش‬ ‫ل��ه‌وه‌دا نییه‌ كه‌ پ��اره‌ خ �ه‌رج ناكات بۆ‬ ‫كڕینی یاریزان‪ ،‬به‌ڵكو یاریزانیشی كڕیوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وانه‌ی كه‌ كڕیویه‌تی وه‌ك پێویست‬ ‫نین و ناتوانن بۆشاییه‌كان پڕبكه‌نه‌وه‌ و‬ ‫به‌رامبه‌ر گه‌وره‌كان یارییان بۆ ناكرێت‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ئه‌وانه‌ زۆریان بێتوانا بوون له‌‬ ‫پڕكردنه‌وه‌ی بۆشاییه‌كاندا‪ ،‬به‌اڵم كردوونی‬ ‫به‌ به‌شێك له‌ یانه‌كه‌ و له‌ ریزه‌كانیدا‬ ‫هێشتوونیه‌تییه‌وه‌‪.‬‬ ‫هێشتایش خۆم یه‌كالنه‌كردووەته‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ هێشتا له‌گه‌ڵ مانه‌وه‌ی فینگه‌ردام‪،‬‬

‫به‌اڵم له‌گه‌ڵ گۆرانكاریی ریشه‌یی‬ ‫و پێداچوونه‌وه‌ ب ‌ه سیاسه‌ت و‬ ‫ئامانجه‌كاندا‪ ،‬چونكه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئامانجی كۆكردنه‌وه‌ی ماڵ و پاره‌‬ ‫بێت بۆ دروستكردنی یاریگایه‌كی‬ ‫ن��وێ‪ ،‬ه �ه‌م��وو ئ��ه‌و پ��رۆژە‌ی �ه‌‬ ‫شكست ده‌هێنێت ته‌نها به‌‬ ‫سه‌رنه‌كه‌وتنی بۆ خولی یانه‌‬ ‫پاڵه‌وانه‌كانی ئه‌ورپا‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌و شكسته‌یش روویدا ئه‌وه‌‬ ‫دووباره‌ و چه‌ند باره‌ ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫چونکە ئه‌وه‌ی له‌ جیاتی ئه‌و‬ ‫ده‌گات ‌ه یانه‌ پاڵه‌وانه‌كان قورس‬ ‫ده‌بێت بتوانێت الیبه‌رێت بۆ‬ ‫جارێكی تر‪.‬‬ ‫هیچ نابینم له‌ ئه‌رسیناڵ ته‌نها‬ ‫تراژیدیا نه‌بێت‪ ،‬هه‌ست به‌ هیچ ناكه‌م‬ ‫ته‌نها كۆتایی پیاویكی دانا نه‌بێت‪..‬‬ ‫ب �ه‌اڵم خه‌ریك ‌ه ئه‌ویش دانایی له‌‬ ‫ده‌ست ده‌دات‪ ،‬چونكه‌ ماوه‌یه‌كه‌‬ ‫له‌ كۆنگر ‌ه رۆژنامه‌وانییه‌كاندا‬ ‫ده‌یبینین كه‌ چۆن توڕە‌ ده‌بێت و‬ ‫هه‌ڵده‌چێت‪.‬‬

‫رامۆس‪ :‬هانده‌ری به‌رشه‌لۆن‌ه ده‌بم له‌ رووبه‌ڕووبوونه‌و‌ه ئه‌وروپییه‌كاندا‬ ‫وریا عەىل‬ ‫یاریزانی به‌ئه‌زموونی هێڵی به‌رگریی‬ ‫یانه‌ی ریاڵ مه‌دریدی ئیسپانی‪ ،‬سێرخیۆ‬ ‫رام�����ۆس‪ ،‬رای��گ �ه‌ی��ان��د كه‌‬ ‫هانده‌ری به‌رشه‌لۆنه‌‬ ‫ده‌ب�����ێ�����ت ل��ه‌‬

‫رووب��ه‌ڕووب��وون��ه‌وه‌ ئه‌وروپییه‌كان ل ‌ه‬ ‫به‌رامبه‌ر تیپه‌ بیانییه‌كاندا‪ ،‬ئ �ه‌وه‌ش‬ ‫پێچه‌وانه‌ی ئه‌وه‌یه‌ كه‌ یاریزانه‌كانی تیپه‌‬ ‫كه‌ته‌لۆنییه‌كه‌ ده‌ریانبڕیوه‌‪.‬‬ ‫پێشرت جیرارد پیكێی به‌رگریكاری‬ ‫به‌رشه‌لۆنه‌ دووپاتی كرده‌وه‌ كه‌ هانده‌ری‬ ‫تیپه‌كه‌ی پێشووی‪ ،‬واته‌ یانه‌ی مانچسته‌ر‬ ‫یونایتد ده‌بێت له‌ رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌كه‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ ری��اڵ م�ه‌دری��د ل ‌ه خولی ‪16‬ی‬ ‫پاڵه‌وانێتیی خولی یانه‌ پاڵه‌وانه‌كانی‬ ‫ئه‌وروپادا‪.‬‬ ‫ئه‌ستێره‌كه‌ی ئه‌نده‌لوس ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫((به‌رشه‌لۆنه‌ ركابه‌ری راسته‌وخۆمانه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم كاتێك رووب��ه‌ڕووی تیپێكی بیانی‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا هانده‌ری به‌رشه‌لۆنه‌ ده‌بم‪،‬‬ ‫هیوام وایه‌ كه‌ هه‌موو تیپه‌كانی ئیسپانیا‬ ‫بیبه‌نه‌وه‌))‪ .‬ئه‌م لێدوانانه‌ له‌كاتێكدایه‌‬

‫كه‌ وره‌ورێك هه‌یه‌ ده‌رباره‌ی ئه‌وه‌ی ك ‌ه‬ ‫ساندرۆ رۆسێلی سه‌رۆكی یانه‌ی به‌رشه‌لۆنه‌‬ ‫حه‌زێكی ش��اراوه‌ی هه‌یه‌ بۆ گرێبه‌ست‬ ‫كردن له‌گه‌ڵ رامۆسدا‪ ،‬ئه‌وه‌ش له‌الیه‌ن‬ ‫هه‌ندێك له‌ یاریزانه‌كانی به‌رشه‌لۆنه‌وه‌ به‌‬ ‫پیرۆز زانراوه‌‪ ،‬له سه‌روو هه‌مووشیانه‌وه‌‬ ‫ئه‌ندرێس ئینێستا و پیدرۆ رۆدریگز‪.‬‬ ‫رامۆس له‌ به‌رنامه‌یه‌كی ته‌له‌فزیۆنیدا‬ ‫كه‌ كه‌ناڵی (ئورمیگیرۆ) له‌گه‌ڵیدا سازی‬ ‫داب��وو‪ ،‬باسی زۆر بواری تۆپی پێی تێدا‬ ‫كرد‪ ،‬له‌ناو ئه‌وانه‌شدا ئه‌و دوو په‌ناڵتییه‌‬ ‫به‌ناوبانگه‌ی له ‌به‌رامبه‌ر بایه‌رمیونیخی‬ ‫ئه‌ڵامنی ل ‌ه نیوه‌ی كۆتایی یانه‌ پاڵه‌وانه‌كانی‬ ‫ئه‌وروپا له‌ وه‌رزی رابردوودا و له‌ ب ‌هرامبه‌ر‬ ‫پرتوگال‪ ،‬له‌ نیوه‌ی كۆتایی یۆرۆ ‪2012‬دا‪.‬‬ ‫رام��ۆس روون��ی ك��رده‌وه‌ «هه‌میشه‌‬ ‫راهاتووم له‌سه‌ر هه‌ڵگرتنی به‌رپرسیارێتی‬

‫ل �ه‌ ك��ات�ه‌ ن��اڕە‌ح�ه‌ت�ه‌ك��ان��دا‪،‬‬ ‫دوای ئ �ه‌وه‌ی په‌ناڵتییه‌كه‌م‬ ‫ل��ه‌ده‌س��ت��دا ل �ه‌ب �ه‌رام��ب �ه‌ر‬ ‫بایه‌رمیونیخدا‪ ،‬هه‌ستی زۆرم‬ ‫بۆ دروست بوو بۆ تۆڵه‌كردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت كه‌ دای��ك و باوكم‬ ‫و براكانم زۆر ئازاریان چه‌شت‬ ‫له‌دوای ئه‌و رووداوەوە»‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫وت��ی‪« :‬ده‌نگۆیه‌كی راگه‌یاندنی‬ ‫گ �ه‌وره‌م نایه‌وه‌ دوای له‌ده‌ستدانی‬ ‫په‌ناڵتییه‌كه‌ له‌ به‌رامبه‌ر بایه‌رمیونیخ‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی یاریزانی گه‌وره‌ گه‌وره‌‬ ‫په‌ناڵتی گرنگیان له‌ده‌ستداوه‌‪ ،‬خاڵی‬ ‫په‌ناڵتییه‌كه‌ رێ��ك ن�ه‌ب��وو‪ ،‬ه��ه‌روه‌ك‬ ‫منیش ب ‌ه هه‌موو هێزی خۆم‬ ‫له‌ تۆپه‌كه‌م دا و تۆپه‌كه‌ش‬ ‫چوو به‌ ئاسامندا»‪.‬‬

‫ل‌ه (تۆپی پێ)شدا به‌غدا فێڵ ل‌ه كورد ده‌كات !‬ ‫باوكی میران‬ ‫یانه‌ی القوة الجویة‌‬ ‫ه �ه‌ف��ت �ه‌ی راب������ردوو ل��ه‌ واڵت��ی‬ ‫سه‌ڵته‌نه‌ی عومامن‪ ،‬یارییه‌كانی گرووپی‬ ‫رۆژئاوای ئاسیا ئه‌نجام درا به‌ به‌شداريی‬ ‫هه‌ڵبژارده‌كانی (ئێران‪ ،‬عێراق‪ ،‬قه‌ته‌ر‪،‬‬ ‫به‌حره‌ین‪ ،‬عومامن) به‌ مه‌به‌ستی گه‌یشنت‬ ‫به‌ جامی جیهانيی سه‌ربازی‪ ،‬كه‌ بڕیار وایه‌‬ ‫ئه‌مساڵ له‌ واڵتی ئۆزبه‌كستان ئه‌نجام‬

‫پێشمه‌رگه‌ی هه‌ولێر ل ‌ه كوردستان‪.‬‬ ‫به‌اڵم هه‌ر كه‌ واده‌ی به‌شداربوونی‬ ‫ه���ه‌ڵ���ب���ژارده‌ی س��ه‌رب��ازی��ی ع��ێ �راق‬ ‫نزیكبووە‌وه‪ ،‬یه‌كێتيی تۆپی پێی عێراق‬ ‫بڕیاریدا به‌ ده‌ستنیشانكردنی یانه‌ی‬ ‫(القوة الجویة ‌) كه‌ ببێته‌ نوێنه‌ری عێراق‬ ‫له‌و یارییانه‌ و یاریزانانی ئه‌و یانانه‌ش‬ ‫بێبه‌ش ک �ران ل ‌ه له‌به‌ركردنی درێسی‬ ‫هه‌ڵبژارده‌ی عێراق ‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی وه‌رزشی به‌ الپه‌ڕە‌ی‬

‫بدرێت‪.‬‬ ‫له‌ كۆبوونه‌وه‌یه‌كی یه‌كێتيی تۆپی‬ ‫پێی عێراق‪ ،‬كه‌ ته‌رخانكرابوو بۆ به‌شداری‬ ‫كردن له‌ پااڵوتنه‌كانی ئه‌و گرووپه‪ ‌،‬سه‌ره‌تا‬ ‫وا پێشبینی ده‌كرا كه‌ هه‌ڵبژارده‌ی عێراق‬ ‫بریتی بێت له‌و یاریزانانه‌ی ئه‌و یانانه‌ی‬ ‫كه‌ له‌ژێر ناونیشانی سه‌ربازی به‌شدارن له‌‬ ‫خوله‌كانی عێراق و هه‌ریه‌ك له‌ یانه‌كانی‬ ‫(القوة‌ الجویة‪ ،‬الجیش‪ ،‬البحري) له‌ عێراق‬ ‫و هه‌ردوو یانه‌ی پێشمه‌رگه‌ی سلێامنی و‬

‫گواردیال جاسوسی بۆ پیكی داناوه‌‬ ‫كۆمپانیایه‌كی لێكۆڵینه‌وه‌ له‌ ئیسپانیا ئاشكرایكرد كه‌ له‌ وه‌رزه‌كانی‬ ‫پێشوودا راسپێردراوه‌ به‌ جاسووسی كردن به‌سه‌ر چه‌ند یاریزانێكی‬ ‫یانه‌ی به‌رشه‌لۆنه‌ و له‌ ناویاندا جیرارد پیكێی دڵی به‌رگریكاری یانه‌كه‌‪،‬‬ ‫به‌ تایبه‌ت پێش ئه‌و كاته‌ی به‌ته‌واوی په‌ویه‌ندی له‌گه‌ڵ شاكیرای‬ ‫گۆرانیبێژدا ببه‌ستێت‪.‬‬ ‫راگه‌یاندنه‌كانی ئیسپانیا بڕوایان وای�ه‌ ئه‌و كه‌سه‌ی كه‌ ئه‌و‬ ‫فه‌رمانیه‌ی ده‌رك��ردووه‌ و كۆمپانیاكه‌ی به‌و كاره‌ راسسپاردووه‌ پیب‬ ‫گواردیۆال راهێنه‌ری پێشووی یانه‌كه‌ بووه‌‪ ،‬تا ل ‌ه ورده‌ك��اری ژیانی‬ ‫رۆژانه‌ی یاریزانان بكۆڵێته‌وه‌ و بزانێت ئه‌و یاریزانانه‌ چۆن هه‌ڵسوكه‌وت‬ ‫ده‌كه‌ن و له‌ ده‌ره‌وه‌ چی ده‌كه‌ن‪ ،‬وه‌ شه‌وانه‌یش چ كاتێك ده‌ رۆنه‌وه‌‪.‬‬

‫دیزكۆ ده‌یه‌وێت بگه‌ڕێته‌و‌ه بۆ ئه‌ڵمانیا‬ ‫ئیدین دزیكۆی هێرشبه‌ری بۆسنی و یانه‌ی مانچسته‌ر سیتی‬ ‫ئینگلیزیی رایگه‌یاند ك ‌ه ده‌یه‌وێت بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ خولی ئه‌ڵامنی و‬ ‫یاریی كردن بۆ یه‌كێك له‌ یانه‌كانی ئه‌و خوله‌ و سه‌رسامی خۆشی به‌‬ ‫یانه‌ی بوروسیا دۆرمتۆند و یۆرگن كلوبی راهێنه‌ری ده‌ربری‪.‬‬ ‫دزیكۆ ئاشكرایكرد كه‌ هێشتا دوو وه‌رزی ماوه‌ بۆ كۆتایی‬ ‫گرێبه‌سته‌كه‌ی له‌به‌ر ئه‌وه‌ نازانێت كه‌ی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫چونكه‌ هه‌ر یانه‌یه‌ك بیه‌وێت گرێبه‌ستی له‌گه‌ڵ بكات‬ ‫ده‌بێت پاره‌یه‌كی زۆر بۆ كڕینی بدات‪.‬‬ ‫دزیكۆ به‌هۆی زۆری مانه‌وه‌ی له‌ سه‌ر كورسی یه‌ده‌كی یانه‌كه‌ی‬ ‫بێزاره‌ و ده‌یه‌وێت له‌ زووترین كاتدا یانه‌كه‌ی به‌جێبهێڵێت‪.‬‬

‫وه‌رزشی به‌یانی وت‪ :‬من له‌گه‌ڵ چه‌ند‬ ‫به‌رپرسێكی وه‌رزشیی كوردستان قسه‌م‬ ‫ك���ردووه‌ كه‌ چه‌ند یاریزانێكی كورد‬ ‫بانگهێشت بكرێن بۆ پێكهاته‌ی ئه‌و‬ ‫هه‌ڵبژارده‌‪ ،‬تاوه‌كو یاریزانانی كوردیش‬ ‫بێبه‌ش نه‌بن له‌ ده‌ركه‌وتنی نێوده‌وڵه‌تیدا‪،‬‬ ‫ب�ه‌اڵم كه‌س گوێى لێ نه‌گرتم و ته‌نها‬ ‫یاریزانانی یانه‌یەك بوون (القوة‌ الجویة)‬ ‫به‌ نوێنه‌ری عێراق و یاریزانانی كوردیش‬ ‫بێبه‌ش كران‪.‬‬

‫جۆكۆڤیچ له‌ پێشه‌نگدا ماوه‌ته‌وه‌‬ ‫له‌ ریزبه‌ندی مانگانه‌ی یاریزانانی تێنسدا هیچ گۆڕانكارییه‌ك‬ ‫به‌سه‌ر یارزانه‌كانی پێشه‌وه‌ی ریزبه‌ندیدا نه‌هاتووه‌ و جۆكۆڤییش‬ ‫له‌ پێشه‌نگدا ماوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫جۆكۆڤیچ به‌ جیاوازییه‌كی زۆر و به‌ ‪ 12960‬خاڵ له‌ پله‌ی‬ ‫یه‌كه‌مدایه‌ له‌ پێش رۆجێ فێدرێری سویرسی كه‌ خاوه‌نی ‪9855‬‬ ‫خاڵه‌‪ ،‬ل ‌ه پله‌ی سێهه‌میشدا ئه‌ندی مۆرای بریتانی دێت ب ‌ه (‪)8480‬‬ ‫خاڵ‪ ،‬پله‌كانی تریش به‌م پێیه‌ تا ده‌هه‌م ریز بوون‪( :‬داڤید فێره‌ر‪،‬‬ ‫رافائیل نادال‪ ،‬تۆماس بریدیچ‪ ،‬خوان مارتن دلپۆترۆ‪ ،‬جۆ وڵفرید‬ ‫تسۆنگا‪ ،‬یانكۆ تیبساریڤیتچ‪ ،‬ریچارد گاسكێ)‪.‬‬

‫‪11‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)24‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/2/26‬ساڵی یەکەم‬

‫‪komalayati.bayan@yahoo.com‬‬

‫«سیازده‌ ساڵ و سێ‌ مانگ و بیست و چوار ڕۆژ و چوار كاتژمێر و نیو‪ ،‬له‌ زینداندا بووم»‬

‫چیرۆكی دیلێكی کورد له‌ ئێران‬

‫ئا‪ :‬ئاراس ڕە‌فیق‬ ‫سیازده‌ ساڵ و سێ‌ مانگ و بیست‬ ‫و چوار ڕۆژ و چوار كاتژمێر و نیو‪ ،‬له‌‬ ‫زینداندا بووم‪ .‬ئه‌و كه‌مپه‌ی ئێمه‌ی تێدا‬ ‫بووین‪ ،‬ه �ه‌ژده‌ ه �ه‌زار و سێ‌ سه‌د و‬ ‫په‌نجا كه‌س بووین‪ .‬هه‌موومان عێراقی‬ ‫بووین‪ .‬له‌و ماوه‌یه‌دا كه‌ له‌ زیندان بووم‪،‬‬ ‫هیچ هه‌واڵێكی كه‌سوكارمم نه‌ده‌زانی‪.‬‬ ‫كاتێك گه‌ڕامه‌وه‌ هاوسه‌ره‌كه‌م شووی‬ ‫كردبوو‪ .‬وه‌فاتنامه‌ی بۆ ده‌رهێنابووم‪،‬‬ ‫پاش شه‌ش مانگ خۆم زیندوو كرده‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆ یه‌كه‌م جار له‌ ده‌رگای ماڵی براكه‌مم‬ ‫دا‪ ،‬كچه‌كه‌ی وایزانی سواڵكه‌رم‪ ،‬پاره‌یان‬ ‫بۆ هێنام‪ .‬ئه‌مه‌ چیرۆكی (فه‌رید جه‌بار‬ ‫محه‌مه‌د) نه‌قشبه‌ندی بوو‪ ،‬كه‌ ته‌مه‌نی‬ ‫‪ 57‬ساڵه‌ و یه‌كێك له‌ زیندانییه‌كانی‬ ‫جه‌نگی عێراق ـ ئێران بووه‌‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و ل �ه‌ب��اره‌ی زیندانیكردنی و‬ ‫چیرۆكی خۆیه‌وه‌‪ ،‬وتی‪ :‬له‌ ساڵی ‪1977‬‬ ‫له‌ حیلله‌ گیرام به‌ سه‌رباز له‌ سوپای‬ ‫عێراقدا‪ ،‬ئه‌و كات من چێشتلێنه‌ربووم‪.‬‬ ‫پێشرت كارمه‌ند ب��ووم ل�ه‌ وه‌زاره‌ت���ی‬ ‫په‌روه‌رده‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ یاریده‌ده‌ره‌كه‌م بوو به‌‬ ‫شه‌ڕمان پاشان گواسرتامه‌وه‌ بۆ (سه‌راو)‪.‬‬ ‫ێ پاسه‌وانی كارگه‌یه‌ك‬ ‫شه‌ش مانگ له‌و ‌‬ ‫ب���ووم‪ ،‬ل��ه‌و م��اوه‌ی��ه‌دا ب��ڕی��ارێ��ك له‌‬ ‫حكومه‌ته‌وه‌ ده‌رچوو ئه‌وه‌ی فه‌رمانبه‌ره‌‬ ‫و ئێستا له‌ خزمه‌تی سه‌ربازییدایه‌‪،‬‬ ‫ده‌توانێت بگه‌ڕێته‌وه‌ سه‌ر كاره‌كه‌ی‬ ‫خۆی‪ .‬منیش هامته‌وه‌ هه‌ڵه‌بجه‌ وه‌كو‬ ‫كارگوزار له‌ و ‌هزاره‌تی په‌روه‌رده‌ درێژە‌م‬ ‫دا به‌ كاره‌كه‌م‪.‬‬ ‫ڕۆژێ���ك ل���ه‌ده‌وام ب���ووم‪ ،‬فڕۆكه‌‬ ‫جه‌نگییه‌كانی ڕژێمی له‌ناوچووی به‌عس‬ ‫بۆردوومانی شاری هه‌ڵه‌بجه‌یان ده‌كرد‪،‬‬ ‫‪ 3‬مانگ پێش كیمیاییبارانی هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫بوو‪ ،‬كه‌ پارچه‌یه‌ك به‌ر ملم كه‌وت و‬

‫ـ جاری یه‌كه‌م ناوم ده‌رچوو بۆ ئه‌وه‌ی ئازاد بكرێم‪،‬‬ ‫براده‌رێكی عه‌ره‌بم هه‌بوو زۆر نه‌خۆش بوو‪13 ،‬‬ ‫منداڵی هه‌بوو‪ ،‬ئاادبوونەکەم به‌خشی به‌و‪.‬‬ ‫ـ خواردنمان (وێنجه‌) بوو‪.‬‬ ‫ـ شه‌وێك یادی كۆچی دوای��ی (خومه‌ینی بوو)‪،‬‬ ‫ژماره‌یه‌كی زۆر لۆرییان هێنا بوو‪ ،‬پڕبوون له‌ مه‌نجه‌ڵی‬ ‫گه‌وره‪ ‌،‬وامانزانی خواردنه‌‪ ،‬سه‌یر ده‌كه‌ین قوڕیان‬ ‫تێدایه‌‪ ،‬وتیان هه‌مووتان ده‌بێت قوڕ بپێون‪.‬‬ ‫بریندار ب��ووم‪ ،‬پێشمه‌رگه‌ له‌وكاته‌دا‬ ‫به‌ په‌له‌ گه‌یاندیامنه‌ سنووری ئێران و‬ ‫دواتر چوومه‌ مه‌ریوان و شیراز‪ ،‬دواتر‬ ‫هێنامیانه‌وه‌ بۆ سنه‌‪ .‬له‌وێ‌ ماوه‌یه‌ك له‌‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ مامه‌وه‌‪ ،‬شه‌وێك ده‌زگای‬ ‫هه‌واڵگریی ئێران به‌ كۆپته‌رێكه‌وه‌ هاتنه‌‬ ‫سه‌ر نه‌خۆشخانه‌كه‌ و له‌ جیاتی كه‌سێكی‬ ‫تر به‌ناوی (فه‌رید یوسف) كه‌ پیاوی‬ ‫ڕژێمی به‌عس بوو‪ ،‬ده‌ستگیریان كردم‪.‬‬ ‫ش��ێ��وازی م��ام�ه‌ڵ�ه‌ك��ردن��ی ئێران‬ ‫له‌گه‌ڵامندا باش نه‌بوو‪ 18 .‬هه‌زار و‪350‬‬ ‫كه‌س له‌ كه‌مپێكدا بووین‪ ،‬خواردمنان‬ ‫(وێنجه‌) بوو‪ .‬دوو جۆر سزامان هه‌بوو به‌‬ ‫شێوه‌یه‌كی گشتی‪ ،‬ڕۆژی چوار جار ئاوی‬ ‫ساردیان ده‌كرد به‌ سه‌رماندا‪ .‬هه‌ندێك له‌‬ ‫گیراوه‌كان نه‌خۆش ده‌كه‌وتن و ده‌مردن‪.‬‬

‫هه‌وڵیان ده‌دا مبانكه‌ن به‌ شیعه‪ ‌،‬به‌ زۆر‬ ‫نوێژیان پێده‌كردین به‌ شێوه‌ی خۆیان‪.‬‬ ‫من بۆ خۆم دوو جار شه‌ڕم كرد‪ ،‬هه‌ردوو‬ ‫جاره‌كه‌ جه‌ڵدیان كردم كه‌ ‪ 40‬كێبڵیان‬ ‫لێده‌دام‪ .‬له‌و ماوه‌ی زیندانیبوونه‌دا هیچ‬ ‫ئاگامان له‌ ده‌ره‌وه‌ نه‌بوو چی ده‌گوزه‌را‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت هیچ هه‌واڵێكی كه‌سوكارمان پێ‬ ‫نه‌ده‌گه‌یشت‪ .‬له‌و ماوه‌یه‌دا پێم وابوو‬ ‫ته‌نیا دایكم ماوه‌‪ ،‬هه‌موو كه‌سوكاره‌كه‌م‬ ‫له‌ كیمیاییبارانه‌كه‌دا تێدا چوون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دوات��ر كه‌ ئ��ازاد ب��ووم به‌ پێچه‌وانه‌وه‌‬ ‫ب��وو‪ ،‬له‌ زی��ن��دان دوو ج��ار خ��ه‌وم به‌‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌مه‌وه‌ بینی جارێكیان جلی‬ ‫تازه‌م بۆ كڕی بوو جله‌كانی فڕێدا و وتی‬ ‫من جلی تۆ له‌به‌ر ناكه‌م‪ .‬جاری دووه‌م‪:‬‬ ‫ماڵی برا گه‌وره‌كه‌م خه‌ڵكێكی زۆری‬

‫لێبوو‪ ،‬خێزانم شوێنه‌كه‌ی به‌جێهێشت و‬ ‫وتی من لێره‌ نامێنمه‌وه‌‪.‬‬ ‫دووج��ار ناوم ده‌رچ��وو بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ئازاد بكرێم‪ .‬جاری یه‌كه‌م براده‌رێكی‬ ‫عه‌ره‌بم هه‌بوو زۆر نه‌خۆش بوو‪13 ،‬‬ ‫منداڵی هه‌بوو به‌خشیم به‌و‪ .‬له‌ جیاتی‬ ‫من ئه‌و ئازاد كرا‪ .‬ماڵیان له‌ حیلله‌ بوو‪،‬‬ ‫دوای ئازاد بوونم سه‌ردانی ماڵیانم كرد‬ ‫كچێكی خۆی هه‌دیه‌ كردم بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫چاكه‌كه‌م بداته‌وه‪ ‌،‬به‌اڵم من قه‌بووڵم‬ ‫نه‌كرد‪ .‬دوو جار عه‌لی خامنه‌یی سه‌ردانی‬ ‫به‌ندیخانه‌كه‌ی ك��ردی��ن‪ .‬له‌وكاته‌دا‬ ‫تیروپشكی بۆ به‌ندییه‌كان ده‌ك��رد بۆ‬ ‫ئه‌وی ئازاد بكرێن و هه‌موو جارێك ‪200‬‬ ‫كه‌سی ئازاد ده‌كرد‪.‬‬ ‫ش��ه‌وێ��ك ی���ادی ك��ۆچ��ی دوای���ی‬

‫(خومه‌ینی بوو) ژماره‌یه‌كی زۆر لۆرییان‬ ‫هێنا بوو‪ ،‬پڕ بوون ل ‌ه مه‌نجه‌ڵی گه‌وره‪‌،‬‬ ‫وامانزانی خواردمنان بۆ هاتووه‌‪ ،‬پێیان‬ ‫وتین مه‌نجه‌ڵه‌كان دابگرین‪ ،‬كاتێك‬ ‫س��ه‌ری مه‌نجه‌ڵه‌كامنان الب��رد سه‌یر‬ ‫ده‌كه‌ین هه‌موویان قوڕیان تێدایه‌‪ ،‬پێیان‬ ‫وتین هه‌مووتان ده‌بێت قوڕبپێون بۆ‬ ‫ئیامم خومه‌ینی‪ .‬دواتر خاچی سووری‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی هاتن بۆ س �ه‌ردامن��ان بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی هه‌ندێكامن ئازاد بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫من ب��اوه‌ڕم نه‌كرد كه‌ ن��اوی منی تێدا‬ ‫بێت‪ ،‬چونكه‌ پێشرت ناوم ده‌رچووبوو‪،‬‬ ‫به‌اڵم كاتێك ناوه‌كان خوێندرانه‌وه‌ كاتی‬ ‫بانگی ع �ه‌رس ب��وو‪ ،‬هه‌تا ژم��اره‌ ‪195‬‬ ‫خوێندرانه‌وه‌ منی تێدا نه‌بوو‪ ،‬چووم‬ ‫بانگم ده‌دا‪ ،‬كاتێكم زانی براده‌رێكم‬

‫هات بۆ الم‪ ،‬وتی‪ :‬ناوت ده‌رچووه‪ ‌،‬بڕۆ‬ ‫خۆت كۆبكه‌ره‌وه‌‪ .‬ئه‌و ساته‌ زۆر خۆش‬ ‫بوو‪ .‬كاتێك شوێنه‌كه‌م به‌جێهێشت‪.،‬‬ ‫ساڵی ‪ 2000‬هاتینه‌وه‌ خانه‌قین‪،‬‬ ‫‪ 5‬ڕۆژ میوانی (سه‌دام حسێن) بووین‪.‬‬ ‫دواتر هاتینه‌وه‌ سلێامنی‪ .‬ته‌نیا عه‌ره‌بی‬ ‫و فارسییم د ‌هزان���ی‪ .‬كوردییم هیچ‬ ‫له‌ بیر نه‌مابوو‪ .‬له‌ ش��اری سلێامنی‬ ‫له‌ ئه‌سحابه‌سپی خه‌ڵك له‌ ده‌ورم��ان‬ ‫كۆبوونه‌وه‌‪ .‬سێ‌ كه‌س بووین‪ ،‬وتیان‬ ‫خه‌ڵكی كوێیت؟ منیش وتم‪ :‬خه‌ڵكی‬ ‫ئه‌حمه‌د ئ��اوای ه�ه‌ورام��ان��م‪ .‬كوڕێك‬ ‫له‌وێ‌ بوو‪ ،‬وتی‪ :‬من كرێچییه‌كم هه‌یه‌‬ ‫خه‌ڵكی ئه‌حمه‌د ئاوایه‌ به‌ ناوی نه‌وزاد‪.‬‬ ‫با بڕۆین بۆ ئه‌وێ‌‪ ،‬وتم‪ :‬ئه‌وه‌ برامه‌ له‌‬ ‫كوێیه‌ بابڕۆین؟ سه‌ره‌تا ته‌قه‌م له‌ ده‌رگا‬ ‫دا كچه‌كه‌ی هاته‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬وتی «باوكه‌‬ ‫سواڵكه‌رێكه‌»‪ .‬ئیدی پاره‌یان بۆ هێنام‪،‬‬ ‫به‌اڵم خاوه‌ن ماڵه‌كه‌ وتی‪ :‬بڕۆ باوكت‬ ‫بانگ بكه‌‪ .‬كاتێك ن�ه‌وزادی برام هات‪،‬‬ ‫وتم‪ :‬فه‌ریدم‪ ،‬ده‌ست به‌جێ‌ له‌ هۆىش‬ ‫خۆی چوو‪ .‬ئه‌و شه‌وه‌ هه‌واڵی ئازادبوونم‬ ‫گه‌یشته‌ كه‌سوكارم هه‌موویان ل ‌ه ده‌ورم‬ ‫كۆبوونه‌وه‌‪ ،‬یه‌كه‌م جار هه‌واڵی دایكمم‬ ‫پرسی‪ ،‬وتیان‪ :‬له‌كاتی كیمیاییبارانه‌كه‌دا‬ ‫مردووه‪ .‬پاشان هه‌واڵی هاوسه‌ره‌كه‌مم‬ ‫پ��رس��ی‪ ،‬وت��ی��ان «وه‌ف��ات��ن��ام �ه‌ی ب��ۆ تۆ‬ ‫ده‌رهێناوه‌ و شووی كردووه‌»‪.‬‬ ‫ك��وڕە‌ك �ه‌ش��م ل���ه‌وێ‌ ب���وو‪ ،‬ب �ه‌اڵم‬ ‫نه‌مناسییه‌وه‌‪ ،‬زی��اد له‌ ‪ 13‬س��اڵ بوو‬ ‫نه‌مبینیبوو‪ .‬ب��اوه‌ش��ی پیاكردم وتی‬ ‫باوكه‌گیان من لێره‌م‪ ،‬ئه‌وساتانه‌ هه‌مووی‬ ‫وه‌كو خه‌ون وابوون بۆ من‪ .‬سێ‌ مانگ‬ ‫له‌ ماڵی براكەم ب��ووم‪ ،‬ب�ه‌اڵم هه‌ستم‬ ‫ده‌ك���رد پێویسته‌ دووب���اره‌ ژیانێكی‬ ‫نوێ‌ بۆ خۆم دروست بكه‌مه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫بڕیارمدا هاوسه‌رگیری بكه‌م‪ ،‬چوومه‌‬ ‫خوازبێنی (زارا) و ماڵه‌باوانی ڕازی بوون‬ ‫و هاوسه‌رگیرییم له‌گه‌ڵدا كرد‪ .‬ئێستا‬ ‫خاوه‌نی ‪ 4‬منداڵم‪.‬‬

‫گه‌نجێك‪ :‬ئه‌و یارییانه‌ ڕۆژانه‌ ‪ 100‬ته‌اڵق و سوێند و درۆ و جنێوی خراپیان لێ ده‌كه‌وێته‌وه‌‬

‫دۆمین ‌ه و تاوڵه‌چییه‌كان زۆرترینی ته‌اڵقخۆره‌كانن‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬ئارا ئیرباهیم‬ ‫ئ �ه‌وان �ه‌ی ڕۆژان���ه‌ ب�ه‌ دۆمینه‌ و‬ ‫تاوڵه‌ و یاری و سه‌رگه‌رمییه‌كانی تره‌وه‌‬ ‫خه‌ریكن‪ ،‬زۆرت��ری��ن ت��ه‌اڵق ده‌خ��ۆن‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش كاریگه‌ریی له‌سه‌ر كه‌سێتی و‬ ‫خێزانیان داده‌نێت‪ .‬خه‌ریكه‌ نه‌ریتی‬ ‫ته‌اڵقخواردنیش له‌ نێوان ئ �ه‌وان �ه‌دا‬ ‫ب�ڵاوده‌ب��ێ��ت �ه‌وه‌ ك �ه‌ هاوسه‌رگیرییان‬ ‫نه‌كردووه‌‪ .‬ئه‌م حاڵه‌ته‌ وای لێهاتووه‌‪،‬‬ ‫هه‌ندێكجار پیاوان گره‌ و له‌سه‌ر شه‌ره‌ف‬ ‫و خێزان و بنه‌ماڵه‌ی خۆیان ده‌كه‌ن و‬ ‫ده‌یخه‌نه‌ مه‌زاده‌وه‌‪.‬‬ ‫ح �ه‌س �ه‌ن س�ه‌ع��ی��د ك �ه‌ پیاوێكه‌‬ ‫سه‌ردانی به‌رده‌وامی چایخانه‌ی هه‌یه‌ و‬ ‫له‌ نزیكه‌وه‌ ئاگای ئه‌و جۆره‌ یارییانه‌یه‌‪،‬‬ ‫وتی «ئه‌م حاڵه‌تانه‌ په‌یوه‌ندیی به‌وه‌وه‌‬ ‫ه �ه‌ی �ه‌ ك �ه‌ ئ���ه‌وه‌ی ل��ه‌م ی��اری��ی��ان�ه‌دا‬ ‫ده‌دۆڕێ��ت‪ ،‬قبوڵی دۆڕانه‌كه‌ ناكات و‬ ‫زۆرجار هه‌ڵده‌چێت و ته‌اڵق ده‌خوات»‪.‬‬ ‫حه‌سه‌ن پێی وایه‌‪ ،‬زۆرجاریش خواردنی‬ ‫ت �ه‌اڵق ل�ه‌م شوێنانه‌دا بۆ ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬

‫متامنه‌ ل�ه‌الی�ه‌ن كه‌سی به‌رانبه‌ره‌وه‌‬ ‫به‌ده‌ست بهێرنێت‪.‬‬ ‫دی��ارده‌ی قێزه‌ونكردنی یارییه‌كان‬ ‫به‌ سوێند و ت �ه‌اڵق و گ��ره‌وك��ردن‪ ،‬له‌‬ ‫كۆتاییدا به‌ ڕێژە‌ی یه‌كم ژنان باجه‌كه‌ی‬ ‫ده‌ده‌ن‪ .‬له‌وباره‌یه‌وه‌ نارین ئه‌حمه‌د‪ ،‬كه‌‬ ‫ژنێكی ته‌مه‌ن ‪ 29‬ساڵه‪ ‌،‬ڕای وایه‌ «پیاوان‬ ‫هه‌میشه‌ په‌یوه‌سنت به‌ مه‌سه‌له‌ی شه‌ره‌ف‬ ‫و پشتی كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌ و به‌رده‌وام باسی‬ ‫لێوه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌چی به‌ ئاسانی له‌سه‌ر‬ ‫یارییه‌كی وه‌ه��ادا یان له‌ هه‌ڵوێست‬ ‫وه‌رگرتن‪ ،‬یان مامه‌ڵه‌كردنێكدا‪ ،‬په‌نا بۆ‬ ‫ته‌اڵق خواردن ده‌به‌ن‪ .‬ئه‌گه‌ر ئه‌وان به‌‬ ‫ڕاستی شه‌ره‌فی بنه‌ماڵه‌ و خێزانه‌كانیان‬ ‫الی �ه‌‪ ،‬بۆچی ده‌یانخه‌نه‌ م���ه‌زاده‌وه‌ و‬ ‫ئاماده‌ن خۆیان له‌كه‌دار بكه‌ن؟»‪.‬‬ ‫الی زانایانی ئایینی ته‌اڵقخواردن‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌كی هه‌ستیاره‌ و ناكرێت یاريی‬ ‫پێ بكرێت‪ ،‬هه‌ر سه‌باره‌ت به‌و دیارده‌یه‌‬ ‫و الیه‌نه‌ شه‌رعییه‌كه‌ی مامۆستا ته‌ها‬ ‫زه‌ڵمی‪ ،‬خاوه‌نی بڕوانامه‌ی ماسته‌ر له‌‬ ‫زانسته‌ شه‌رعییه‌كاندا ده‌ڵێت «به‌پێی‬

‫فه‌رمووده‌‪ ،‬ته‌اڵق هه‌ر جۆرێك و بۆ هه‌ر‬ ‫مه‌به‌ستێك بێت‪ ،‬هه‌ر ته‌اڵقه‌ و گاڵته‌كردن‬ ‫له‌ ته‌اڵقدا نییه‌‪ .‬بۆ كه‌سێتيی ئه‌وانه‌ش‬ ‫هه‌ر شتێكی خراپه‌ كه‌ له‌سه‌ر شتێكی‬ ‫وه‌ها ناوی ته‌اڵق به‌سه‌ر زمانیاندا بێت»‪.‬‬ ‫سه‌ریاس‪ ،‬گه‌نجێكی شاری سلێامنییه‌‬ ‫و به‌رده‌وام خه‌ریكی ئه‌م یارییانه‌ بووه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و له‌باره‌ی مه‌ترسیی له‌ده‌ستدانی‬

‫كه‌سێتی و زۆر شتی تره‌وه‌‪ ،‬ئێستا كه‌مرت‬ ‫سه‌ردانی ئه‌و شوێنانه‌ ده‌كات‪ .‬سه‌ریاس‬ ‫ده‌ڵێت «ئه‌و یارییان ‌ه ڕۆژانه‌ ‪ 100‬ته‌اڵق‬ ‫و سوێند و درۆ و جنێوی خراپیان‬ ‫لێده‌كه‌وێته‌وه‌ و ئه‌وانه‌شی كه‌ خه‌ریكی‬ ‫ئ�ه‌وه‌ن‪ ،‬وه‌ك شتێكی ئاسایی به‌رانبه‌ر‬ ‫یه‌كرت به‌كاریان ده‌هێننه‌وه‌»‪.‬‬ ‫شاهۆ محه‌مه‌د‪ ،‬هاوواڵتییه‌كی‬

‫گوندی ته‌وێڵه‌یه‌ و چه‌ند ساڵێك به‌ر‬ ‫له‌ ئێستا خه‌ریكی تاوڵه‌كردن ب��ووه‌‪،‬‬ ‫س��ه‌ب��اره‌ت ب��ه‌و دی���اره‌ده‌ی��� ‌ه ده‌ڵێت‬ ‫«تاوڵه‌ و دۆمینه‌ زۆرج��ار گ��ره‌وی پاره‌‬ ‫و شه‌ره‌فیشیان له‌سه‌ر ده‌كرێت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫گرنگ نییه‌ ئیرت چ دره‌نجامێكی خراپیان‬ ‫لێده‌كه‌وێته‌وه‌»‪.‬‬ ‫شاهۆ پێشی وای �ه‌‪ ،‬ته‌اڵقخواردن‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌مانه‌ بۆ مه‌سه‌له‌ی دۆڕان‬ ‫و زه‌ره‌ری م��ادی و خۆ سه‌ملاندن و‬ ‫متامنه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬كه‌ زۆرجار كه‌سێك‬ ‫له‌ده‌ستیان ده‌دات و مه‌حاڵه‌ بچیته‌ ئه‌و‬ ‫گه‌مانه‌وه‌ و ته‌اڵق نه‌خۆیت‪.‬‬ ‫ئاشتی م �ه‌ح��م��وود‪ ،‬ك � ‌ه له‌سه‌ر‬ ‫ق��وم��ارك��ردن ب �ه‌و یارییانه‌ و دره‌ن��گ‬ ‫هاتنه‌وه‌ی مێرده‌كه‌ی بۆ ماڵه‌وه‪ ‌،‬داوای‬ ‫جیابوونه‌وه‌ی كردبوو‪ ،‬دەڵێت «هه‌میشه‌‬ ‫كه‌ ته‌له‌فۆنی بۆده‌هات‪ ،‬ده‌ستی ده‌كرده‌‬ ‫جنێودان و به‌رده‌وام له‌ ڕووی داراییه‌وه‌‬ ‫گرفتامن بۆ دروس��ت ده‌ب��وو»‪ .‬ئاشتی‬ ‫ئه‌وه‌شی خسته‌ڕوو كه‌ په‌یوه‌نديی به‌‬ ‫مامۆستایه‌كی ئایینییه‌و ‌ه كردووه‌ له‌باره‌ی‬

‫ب��ارودۆخ��ی �ه‌وه‌ و پێی وت��وه‌ «ئه‌گه‌ر‬ ‫مێرده‌كه‌ت ته‌اڵق به‌ شتێك بخوات و‬ ‫شته‌كه‌ درۆ بێت‪ ،‬ڕاسته‌وخۆ ته‌اڵقی‬ ‫ده‌كه‌وێت»‪ .‬بۆیه‌ ئه‌و وتی «ده‌ترسام‬ ‫ڕۆژێك منیش بخاته‌ نێو قوماره‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هه‌موو كارێكی له‌ده‌ست ده‌هات»‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵناسێك پێی وایه‌ ئه‌و كه‌سانه‌‬ ‫ماڵ و خێزان و كه‌سوكاریان خۆشناوێت‬ ‫بۆیه‌ تا ئه‌و ڕاده‌یه‌ زیاده‌ڕۆیی ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ كازم محه‌مه‌د‪ ،‬توێژه‌ری‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‪ ،‬ده‌ڵێت «ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌‬ ‫خێزان و ماڵه‌وه‌ی خۆیان خۆشبوێت‪،‬‬ ‫ئاماده‌ نین له‌ یاریگه‌لێكی وه‌هادا تێوه‌‬ ‫بگلێن‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌شداریش بن‪ ،‬هیچكات‬ ‫ته‌اڵق ناخۆن»‪.‬‬ ‫كازم ئه‌وه‌شی خسته‌ڕوو «ڕاهاتن‬ ‫ب ‌ه ته‌اڵقخواردن كه‌سێتيی پیاو ناشیرین‬ ‫ده‌ك��ات و خێزانیش له‌و ساته‌دا هیچ‬ ‫به‌هایه‌كی نابێت‪ .‬به‌رده‌وام ئه‌و پیاوانه‌ش‬ ‫واد ‌هزانن هاوسه‌ره‌كانیان پاشكۆن‪ ،‬وه‌ك‬ ‫موڵك سه‌یریان ده‌ك�ه‌ن‪ ،‬بۆیه‌ ئاماده‌ن‬ ‫بیانخه‌نه‌ مه‌زادی قوماره‌وه‌»‪.‬‬

‫‪10‬‬ ‫‪komalayati.bayan@yahoo.com‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)24‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/2/26‬ساڵی یەکەم‬

‫ كۆمه‌ڵناسیی‬ ‫ خۆمانە‬ ‫ڕایان عوسامن دەینووسێت‬

‫ناڕە‌زایی‬ ‫هه‌میشه‌یی ئێمه‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌مڕۆ ل ‌ه هه‌ر‬ ‫هاوواڵتییه‌كی ئه‌م واڵته‌ بپرسین كه‌ ئایا‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ ژیانی و هه‌نگاوه‌كانی‬ ‫ئێستای بۆ داهاتووی خۆی‪ ،‬ڕازییه‌‬ ‫یاخود نا؟ بێگومان زۆربه‌ی خه‌ڵك له‌‬ ‫بیركردنه‌وه‌یه‌كی خراپدا به‌سه‌رده‌به‌ن و‬ ‫سه‌رچاوه‌ی ئه‌م ناڕەزایی ‌ه هه‌میشه‌ییه‌ش‬ ‫په‌یوه‌ست كراوه‌ به‌ سیاسه‌تكردن و‬ ‫بارودۆخی واڵته‌وه‌‪ ،‬كه‌ به‌رده‌وام جه‌نگ‬ ‫و ملمالنێی سیاسی و نایه‌كسانی و‬ ‫جیاوازیی زۆری تێدایه‌‪.‬‬ ‫ڕاسته‌ كه‌ ئه‌م هه‌موو پێشهاتانه‌ی‬ ‫كه‌ عێراقی دوای به‌عسیزمیش هه‌نووكه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ خۆی هه‌ڵیگرتوون‪ ،‬سه‌رله‌به‌ریان‬ ‫وایان كردووه‌ كه‌ له‌ ڕاپرسییه‌كی‬ ‫جیهانییدا عێراق وه‌ك یه‌كه‌مین كۆمه‌ڵگا‬ ‫و جڤاتی بێزار و ناڕازی بنارسێت‪.‬‬ ‫قسه‌ لێره‌دا ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئێمه‌‬ ‫ده‌ست بۆ هه‌ركارێك ده‌به‌ین‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ئایدیایه‌ك كه‌ له‌ مێشكامندا دێت و‬ ‫ده‌چێت‪ ،‬بێئه‌وه‌ی توانای ئه‌وه‌مان‬ ‫هه‌بێت به‌ دووی بكه‌وین‪ ،‬ڕاسته‌وخۆ‬ ‫ته‌سه‌وری خراپ و پێشبینیی‬ ‫وێرانكه‌رمان بۆی هه‌یه‌‪ .‬ئێمه‌ ل ‌ه ڕاستیدا‬ ‫ئامانج كورتین‪ ،‬ئه‌م ئامانج كورتی و‬ ‫نه‌فه‌س كورتییه‌ تووشی زۆر حاڵه‌تی‬ ‫خراپی كردووین‪ .‬ئه‌گه‌ر بڕوانینه‌‬ ‫دوێنێ‌ و سوور بزانین ئه‌وه‌ی كه‌ له‌م‬ ‫ماوه‌یه‌دا به‌ده‌ستامن هێناوه‌‪ ،‬ده‌كرێت‬ ‫به‌ ده‌سكه‌وتی گرنگی بزانین‪ ،‬ده‌كه‌وینه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی ئه‌م ده‌سكه‌وتانه‌ بێبایه‌خ بكه‌ین‪.‬‬ ‫به‌رده‌وام ئه‌وه‌ی واده‌كات‬ ‫ده‌ستكه‌وته‌كان هه‌میشه‌ ئه‌گه‌ر كه‌میش‬ ‫بن‪ ،‬به‌ گه‌وره‌ وه‌سف و ته‌ماشا بكرێن‪،‬‬ ‫بوونی بۆچوونی باشه‌ له‌سه‌ر ژیان‪.‬‬ ‫بوونی نه‌فه‌س درێژییه‌ كه‌ ده‌توانێت‬ ‫ناڕەزایه‌تییه‌كان كه‌مبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئێمه‌ چۆن بیر له‌ ژیان بكه‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌و چه‌شنه‌ ده‌توانین ڕاده‌ی ڕازیبوون‬ ‫و ناڕەزایه‌تی ده‌ستنیشان بكه‌ین‪.‬‬ ‫لێره‌وه‌ پێویستبوونی فه‌رهه‌نگی‬ ‫نه‌فه‌س درێژی گرنگرتین شته‌ كه‌ له‌م‬ ‫كۆمه‌ڵگا ناڕازییه‌دا ده‌شێت جێگیر‬ ‫بكرێت‪ .‬هه‌موومان ناڕازین‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‬ ‫كه‌ سه‌رمایه‌دارن‪ ،‬ئه‌وانه‌شی كه‌ هه‌ژار‬ ‫و ده‌سكورتن‪ .‬هه‌موومان بۆچوون و‬ ‫پێشبینیی خراپامن سه‌باره‌ت به‌ ژیانی‬ ‫خۆمان له داهاتوودا‪ ،‬هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئێمه‌ له‌م چه‌شنه‌ بیركردنه‌وه‌‬ ‫ڕووخێنه‌رانه‌دا هاوبه‌شین‪ .‬مانای ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ئایدیایه‌كی گشتیی جێگیركراو هه‌یه‌ كه‌‬ ‫پشتگیریی مانه‌وه‌ی ئه‌م ناڕەزایه‌تییه‌‬ ‫هه‌میشه‌ییه‌ی ئێمه‌ ده‌كات‪ .‬سه‌یرترین‬ ‫شت ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئێمه‌ دوای ده‌ستكه‌وت‬ ‫و ئامانجه‌كامنان‪ ،‬دڵخۆش نین‪.‬‬ ‫كه‌واته‌ ئه‌وه‌ی واده‌كات له‌ ئێستا‬ ‫و داهاتووشامن نیگه‌ران بین‪ ،‬خودی‬ ‫ئه‌م بیركردنه‌وه‌ مه‌ترسیدارانه‌ن كه‌‬ ‫هاوڕێ‌ له‌گه‌ڵ ڕووداو و پێشهاته‌كانی‬ ‫ئه‌م واڵته‌‪ ،‬ده‌ست له‌ناو ده‌ست بۆ‬ ‫نیگه‌رانیی به‌رده‌وامی ئێمه‌ تێده‌كۆشن‪.‬‬ ‫نێگه‌رانی و ناڕەزایی ئێمه‌ هه‌میشه‌‬ ‫بیركردنه‌وه‌ له‌ ژیامنان ده‌ستنیشانی‬ ‫ده‌كات‪ ،‬كه‌واته‌ ده‌بێت بۆ گۆڕینی‬ ‫تێبكۆشین‪.‬‬

‫زمناكۆ هه‌ڵه‌بجه‌یی‪:‬‬ ‫خۆم په‌یوه‌ندیم كرد و وتم ده‌مه‌وێ‌ بگه‌ڕێمەوە‌ واڵتی خۆم‬

‫زۆر هاوشێوه‌ی من هه‌ن‬ ‫پێویست ‌ه بهێنرێنەوە‬ ‫دیدار‪ :‬ڕە‌زا هه‌ورامی‬ ‫زمناكۆ محه‌مه‌د هه‌ڵه‌بجه‌یی‪ ،‬ئه‌و‬ ‫گه‌نجه‌یه‌ كه‌ دوای ‪ 22‬ساڵ غه‌ریبی و‬ ‫به‌سه‌ربردنی ژیانێكی جیاواز‪ ،‬بیری له‌وه‌‬ ‫كرده‌وه‌ كه‌ په‌یوه‌ندی بكاته‌وه‌ به‌ واڵت‬ ‫و زێد و كه‌سوكاری خۆیه‌وه‌‪ .‬ئه‌و له‌‬ ‫ڕووداوی كیمیاییبارانكردنی هه‌ڵه‌بجه‌دا‬ ‫باوكی و خوشكێك و دوو برای له‌ده‌ست‬ ‫داوه‌‪ .‬له‌ واڵتی ئێران ناوی (عه‌لی كیانی‬ ‫پ��ور) ب��ووه‌ و له‌ ته‌مه‌نی ‪ 5‬ساڵییدا به‬ ‫‌ت�ه‌واوی هه‌ستی ك��ردووه‌ كه‌ له‌ واڵت و‬ ‫خێزانی خۆی داب�ڕاوه‌‪ .‬چیرۆكی زمناكۆ‪،‬‬ ‫دوای هاتنه‌وه‌ی و تێكه‌ڵبوونه‌وه‌ی به‌‬ ‫ژیان و فه‌رهه‌نگی ئێره‌ و هه‌ستی تایبه‌تی‬ ‫خۆیه‌وه‌ بۆ دایكی و ده‌ستپێكردنه‌وه‌ی‬ ‫ژیانی و زۆر شتی تر‪ ،‬له‌م گفتوگۆیه‌دا‬ ‫بخوێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬كه‌ی هه‌ستت به‌وه‌ كرد تۆ له‌‬ ‫په‌نای دایكی ڕاسته‌قینه‌ی خۆتدا نیت و‬ ‫ئه‌مه‌ت زانی؟‬ ‫زمناكۆ هه‌ڵه‌بجه‌یی‪ :‬ئه‌وكاته‌ی‬ ‫كه‌ منداڵ بووم منیان بردبووه‌ ئه‌وێ‌‪،‬‬ ‫الی خێزانێك بووم كه‌ پیره‌ژنێك و دوو‬ ‫منداڵی كوڕی هه‌بوو‪ .‬حكومه‌تی ئێران‬ ‫ناسنامه‌ و ڕەگ�ه‌زن��ام�ه‌ی ن�ه‌دای�ه‌ من‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ دكتۆرێكی ده‌روون���ی قسه‌یان‬ ‫كردبوو له‌باره‌ی بارودۆخی منه‌وه‌‌‪ ،‬پێی‬ ‫ڕاگه‌یاندبوون ده‌بێت ئه‌م چیرۆكه‌ من‬ ‫بیزانم‪ ،‬چونكه‌ هه‌ر ڕۆژێك ده‌بێت گه‌وره‌‬ ‫ده‌بم و له‌مه‌ تێده‌گه‌م‪ .‬كه‌ بوومه‌ ‪ 4‬ـ ‪5‬‬ ‫ساڵ‪ ،‬له‌م چیرۆكه‌ تێگه‌یشتم و ئه‌وه‌ نه‌بوو‬ ‫كه‌ دایكه‌كه‌ی ئێرانم ئه‌مه‌م بۆ شیبكاته‌وه‌‬ ‫و ڕایبگه‌یه‌نێت‪ ،‬به‌ڵكو له‌ ‪ 8‬ساڵییه‌وه‌ ئیرت‬ ‫به‌ ته‌واوی ئه‌مه‌م بۆ ده‌ركه‌وت‪ .‬زۆربه‌شی‬ ‫ئه‌وه‌ بوو كه‌ پێناسی ئێرانیم نه‌بوو‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬دوای ئه‌و ‌ه چۆن داوات نه‌كرد‬ ‫كه‌ بتگه‌ڕێننه‌وه‌ بۆ زێدی خۆت؟‬ ‫زمناكۆ هه‌ڵه‌بجه‌یی‪ :‬ئه‌وكات وه‌ك‬ ‫ئاماژەم پێكرد‪ ،‬من ته‌نیا ‪ 8‬ساڵ بووم‪،‬‬ ‫منداڵێكی هه‌شت سااڵن له‌ كوێ‌ ده‌توانێ‬ ‫داوای ئه‌مه‌ بكات؟ كه‌ گ �ه‌وره‌ش بووم‬ ‫زۆر كێشه‌ی تر هاته‌ ژیامنه‌وه‌‪ ،‬نه‌ پێناسی‬ ‫ئێرانی و نه‌ عێراقیشم نه‌بوو‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌سته‌م‬ ‫بوو بتوانم له‌ سنووری ئێران ده‌ربچم‪.‬‬ ‫دایكه‌كه‌ی ئێرانیشم وه‌ك كوڕی خۆی‬ ‫منی سه‌یر ده‌كرد و هیچ كێشه‌یه‌كم له‌و‬ ‫ڕووه‌وه‌ نه‌بوو‪ ،‬هه‌رچه‌ند ده‌مزانی من‬ ‫كوڕی ئه‌و خێزانه‌ و ئه‌و واڵت�ه‌ش نیم‪،‬‬ ‫به‌اڵم چاره‌یه‌كم نه‌بوو‪ ،‬زمانی كوردییشم‬ ‫نه‌ده‌زانی‪.‬‬

‫ب�ه‌ی��ان‪ :‬كه‌ دایكی ڕاسته‌قینه‌ت‬ ‫دۆزییه‌وه‌‪ ،‬چ هه‌ستێكت هه‌بوو‪ ،‬ئه‌سته‌م‬ ‫نه‌بوو كه‌ وه‌ك دایكی خۆت ته‌ماشای‬ ‫بكه‌یت؟‬ ‫زمناكۆ هه‌ڵه‌بجه‌یی‪ :‬ئه‌و هه‌سته‌‬ ‫ته‌نیا تایبه‌ته‌ به‌ من و دایكم‪ ،‬شتێكه‌‬ ‫كه‌ ناتوانم وه‌سفی بكه‌م‪ .‬بڕوا بكه‌ن كه‌‬ ‫وتیان فامته‌ محه‌مه‌د ساڵح دایكی تۆیه‌‪،‬‬ ‫وام��ده‌زان��ی هه‌موو ته‌مه‌نم له‌گه‌ڵیدا‬ ‫ژیاوم و هیچ لێی دوور نه‌بووم‪ ،‬دایكیشم‬ ‫بۆمن واب��وو‪ ،‬به‌ ت �ه‌واوی هه‌ستم به‌وه‌‬ ‫كرد كه‌ منداڵی ئه‌م دایكه‌م‪ ،‬دایكیشم‬ ‫هیچ هه‌ستێكی وای نه‌بوو كه‌ بڵێت تۆ‬ ‫دووركه‌وتوویتەوە و هه‌ستم بۆت الواز‬ ‫بووه‪ ‌،‬یان له‌م بابه‌تانه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئه‌م چه‌ند ساڵه‌ ماڵه‌وه‌تان‬ ‫هیچ ب���ه‌دوای ت��ۆدا گ��ه‌ڕاب��وون‪ ،‬هیچ‬ ‫زانیارییه‌كیان له‌سه‌ر تۆ ال نه‌بوو كه‌‬ ‫ده‌ستیان لێبه‌ردابوویت؟‬ ‫زمناكۆ هه‌ڵه‌بجه‌یی‪ :‬دایكم زۆر‬

‫گه‌ڕابوو به‌ دوای مندا‪ .‬من یه‌كه‌مین‬ ‫منداڵی بزربووی ئه‌ویش نه‌بووم‪ ،‬چوار‬ ‫ب �را و خوشكێك و باوكمم له‌ده‌ست‬ ‫داوه‌‪ ،‬ب��ه ‌م��ن�ه‌وه‌ ب��ووب��وون�ه‌ ‪ 5‬ك��وڕ و‬ ‫كچێك و مێرده‌كه‌ی‪ ،‬یانی ئه‌و كات كه‌‬ ‫نه‌گه‌ڕابوومه‌وه‌‪ .‬هیچ زانیارییه‌كی له‌سه‌ر‬ ‫منداڵه‌كانی تری نه‌بوو‪ .‬خۆی ده‌یوت‪:‬‬ ‫منداڵه‌ گه‌وره‌كانم هیچیان ده‌رنه‌چوون‪،‬‬ ‫ئیرت چۆن باوه‌ڕم ده‌كرد تۆ مابیت؟ زۆر‬ ‫له‌ ئێران گ �ه‌ڕاب��وون‪ ،‬هیچیان ده‌ست‬ ‫نه‌كه‌وتبوو‪ .‬دایكم له‌سه‌فه‌رێكیدا بۆ‬ ‫ئێران‪ ،‬چووبووه‌ سه‌ر مه‌زاری شه‌هیدانی‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ تاران و ته‌ماشای ناوه‌كانی‬ ‫كردبوو‪ ،‬ناوی منی له‌ كۆچكردووه‌كاندا‬ ‫نه‌دۆزیبووه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ل ‌ه مۆنۆمێنته‌كه‌ی هه‌ڵه‌بجه‌ش‬ ‫ناوی تۆیان وه‌ك شه‌هیدی كیمیاییباران‬ ‫تۆمار كردبوو‪ ،‬دواتر چی؟‬ ‫زمناكۆ هه‌ڵه‌بجه‌یی‪ :‬دوای ئه‌وه‌ی‬ ‫من گه‌ڕامه‌وه‌‪ ،‬هێڵێكی سه‌وزیان به‌سه‌ردا‬

‫زمناکۆ (عەلى) لە ئامێزى دایکە ئێرانییەکەیدا‬

‫ئێستا من هاوسه‌رگیرییم كردوو‌ه و‬ ‫خوێندكاری زانكۆی ئه‌مریكییم‬ ‫هێنا‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬سه‌باره‌ت ب ‌ه ژیانی نوێت‪،‬‬ ‫خێزانت پێكه‌وه‌ نه‌ناوه‌؟‬ ‫زمناكۆ هه‌ڵه‌بجه‌یی‪ :‬هاوسه‌رگیرییم‬ ‫ك���ردووه‌ و خێزانم پ����وورزای خۆمه‌‪.‬‬ ‫واته‌ خوشكه‌زای دایكم‪ .‬ل ‌ه ئێران هیچ‬ ‫چیرۆكێكی خۆشه‌ویستی و نیازی‬ ‫هاوسه‌رگیرییم نه‌بووه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬تۆ ل ‌ه دوو فه‌رهه‌نگی جیاوازدا‬ ‫ژیاویت‪ ،‬ئه‌و جیاوازیی ‌ه بۆ تۆ كێشه‌ی‬ ‫دروست نه‌كرد‪ ،‬كاتێك گه‌ڕایته‌وه‌ ئێره‌؟‬ ‫زمناكۆ هه‌ڵه‌بجه‌یی‪ :‬كاتێك هامته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ند ‌ێ شت هه‌بوو كه‌ كێشه‌ نه‌بوون‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم ده‌ب��وو فێریان ببم‪ .‬بۆ وێن ‌ه له‌‬ ‫میوانیدا خه‌ڵك داده‌نیشنت‪ ،‬من ده‌چوومه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم دواتر به‌ر ‌ه به‌ره‌ ڕاهاتم و‬ ‫فێری تایبه‌مته‌ندیی كه‌لتووری ئێر ‌ه بووم‪،‬‬ ‫سوپاس بۆ خ��ودا فێری فه‌رهه‌نگ و‬ ‫تایبه‌مته‌ندیی ژیانكردنی كوردی بوومه‌وه‌‬ ‫و زۆریشم پێخۆشه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئێستا سه‌ردانی دایكی پێشوو‬ ‫و خانه‌واده‌كه‌ی ئێرانت ناكه‌یت؟ ئه‌وان‬ ‫چی؟‬ ‫زمناكۆ هه‌ڵه‌بجه‌یی‪ :‬ب�ه‌داخ�ه‌وه‌‬ ‫ته‌مه‌نم ‪ 16‬ساڵ بوو ك ‌ه دایكه‌كه‌ی ئێرانم‬ ‫له‌ده‌ست دا‪ .‬له‌و كاته‌ به‌دواو ‌ه تا ئه‌وه‌ی‬ ‫گه‌ڕامه‌و ‌ه بۆ كوردستان‪ ،‬به‌ ته‌نیا ده‌ژیام‪.‬‬ ‫به‌اڵم دوو برا و پوور و خزمی زۆرم هه‌ن‬ ‫ل ‌ه ئێران‪ .‬به‌پێی گونجان سه‌ردانیان ده‌كه‌م‬ ‫و ئه‌وانیش دێنه‌ ئێره‌ بۆالمان‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬لێره‌ ئاسووده‌یت‪ ،‬هه‌ستت‬ ‫چۆنه‌ كه‌ له‌ واڵتی خۆتدایت و شوێنی‬ ‫خۆت دۆزیوه‌ته‌وه‌؟‬ ‫زمناكۆ هه‌ڵه‌بجه‌یی‪ :‬په‌ندێك هه‌یه‌‬ ‫دەڵێت‌ «به‌رد له‌ شوێنی خۆی سه‌نگینه‌»‪.‬‬ ‫من كه‌ هامته‌وه‌‪ ،‬هه‌ستم كرد ك ‌ه شوێنی‬ ‫خۆمم دۆزییه‌وه‌‪ ،‬واڵتی خۆمم دۆزییه‌وه‪،‬‬ ‫كه‌سوكارم دۆزی��ی �ه‌وه‌‪ ،‬ئێستا هه‌ست‬ ‫ده‌ك �ه‌م له‌ناو كه‌سوكارمدام‪ ،‬له‌ زێدی‬ ‫خۆمم‪ .‬زۆر هه‌ست به‌ ئاسووده‌یی و‬ ‫خۆشحاڵی ده‌كه‌م‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬هه‌ست ناكه‌یت چیرۆكی‬ ‫زۆری هاوشێوه‌ی تۆ هه‌بن و كەسەکان‬ ‫نه‌گه‌ڕابێتنه‌وه‌ بۆ كوردستان؟‬ ‫زمناكۆ هه‌ڵه‌بجه‌یی‪ :‬به‌دڵنیاییه‌وه‌‬ ‫ده‌ڵێم‪ ،‬منداڵی تری هه‌ڵه‌بجه‌یی وه‌ك‬

‫من هه‌ن و هی تریش كه‌ به‌جێامون و‬ ‫تا ئێستا نه‌گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌ بۆ كوردستان‪.‬‬ ‫چونك ‌ه كاتێك من گه‌ڕامه‌وه‌‪ 3 ،‬خێزان‬ ‫وتیان «ئێمه‌ منداڵامن ون بووه‌»‪ .‬كه‌واته‌‬ ‫ئه‌و خێزانانه‌ هێشتا منداڵیان ماوه‌ كه‌‬ ‫ن �ه‌گ � ‌هڕاون �ه‌ت �ه‌وه‌‪ .‬زۆر ك �ه‌س ه �ه‌ن كه‌‬ ‫ده‌یانوت‪ :‬منداڵه‌كه‌مه‌كان له‌گه‌ڵ خۆمان‬ ‫بووه‌ له‌ نه‌خۆشخانه‌ و هیچ كێشه‌یه‌كی‬ ‫نه‌بووه‌ و لێره‌ لێامن ون بووه‌‪ .‬ده‌بێت‬ ‫ئێمه‌ شوێن ئ �ه‌و چیرۆكانه‌ بكه‌وین‪.‬‬ ‫من خ��ۆم (ع�ه‌ل��ی) گ�ه‌ڕام �ه‌وه‌ و كه‌س‬ ‫نه‌هاتوو ‌ه به‌شوێنمدا‪ .‬له‌ ڕێگه‌ی چنار‬ ‫سه‌عد عبدوڵاڵوه‌ ك ‌ه وه‌زیری شه‌هیدان‬ ‫بوو‪ ،‬زۆر سوپاسی ده‌كه‌م‪ ،‬ئاسانكاری كرا‬ ‫بۆ گه‌ڕانه‌وه‌م‪ .‬خۆشم په‌یوه‌ندییم كرد‬ ‫به‌ هه‌ڵه‌بجه‌و ‌ه له‌ ڕێگای ئینته‌رنێته‌وه‪.‬‬ ‫پێویسته‌ حكومه‌ت به‌ فه‌رمی به‌دوای ئه‌و‬ ‫ونبووانه‌دا بگه‌ڕێت كه‌ له‌ واڵتی ئێران و‬ ‫شوێنانی تریش هه‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر وا نه‌كات‪،‬‬ ‫هیچ ده‌ستكه‌وتێكی له‌مباره‌یه‌وه‌ نابێت‪.‬‬ ‫ب���ه‌ی���ان‪ :‬ح��ك��وم��ه‌ت ل���ه‌ ك��ات��ی‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌تدا هیچ ئاسانكارییه‌كی بۆ‬ ‫كردیت‪ ،‬هیچ هاوكارییه‌كت كراوه‌؟‬ ‫زمناكۆ هه‌ڵه‌بجه‌یی‪ :‬سوپاسی دكتۆر‬ ‫به‌رهه‌م ده‌كه‌م كه‌ كارئاسانيی بۆ كردم‬ ‫له‌ زانكۆی ئه‌مریكی لێره‌ بخۆێنم‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وكاته‌ی كه‌ گه‌ڕامه‌وه‌‪ ،‬داوام كرد لێره‌‬ ‫خانوویه‌كم هه‌بێت و به‌ڵێنیان پێدام كه‌‬ ‫تا ئێستاش جێبه‌جێ نه‌كراوه‌‪ .‬به‌اڵم من‬ ‫هیچ كێشه‌یه‌كم نییه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫گرنگه‌ كه‌ من گه‌ڕاومه‌ته‌وه‌ و له‌ واڵتی‬ ‫خۆم ده‌ژیم‪ ،‬ئێستا ئه‌و ده‌رفه‌ته‌م هه‌یه‌ كه‌‬ ‫ڕۆژێك خزمه‌ت بكه‌م ب ‌ه واڵته‌كه‌ی خۆم‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬تۆ له‌ناو خانه‌واده‌یه‌كی شیعه‌‬ ‫مه‌زهه‌بدا گ�ه‌وره‌ بوویت‪ ،‬ئێستا خۆت‬ ‫شیعه‌یت یان سوننی؟‬ ‫زمناكۆ هه‌ڵه‌بجه‌یی‪ :‬من سوننیم‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬پێشنیارت چییه‌ بۆ حكومه‌ت‬ ‫و به‌رپرسان؟‬ ‫زمناكۆ هه‌ڵه‌بجه‌یی‪ :‬ته‌نیا شتێكم‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌ هه‌ڵه‌بجه‌ ل ‌ه بیر‬ ‫نه‌كه‌ین‪ .‬ئه‌مه‌ ته‌نیا با له‌ ساڵیاد و ‪ 3/16‬دا‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬به‌ڵكو هه‌موو ڕۆژ و ساتێك بێت‪،‬‬ ‫هه‌موو ڕۆژەكانی ژیامنان با بیركردنه‌وه‌‬ ‫بێت بۆ هه‌ڵه‌بجه‌ و له‌ بیرمان بێت‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی دووباره‌ ئه‌و كاره‌ساته‌ نه‌گه‌ڕێته‌وه‌‪.‬‬

‫‪13‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)24‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/2/26‬ساڵی یەکەم‬

‫تەوەر‬

‫ترس له‌ ده‌سه‌اڵتی ئیسالمییه‌كان وه‌همه‌ یان حه‌قیقه‌ت؟‬

‫پیشاندانی ئیسالمییه‌كان وه‌ك مه‌ترسی‪ ،‬ل ‌ه وه‌همێك زیاتر هیچی دی نییه‌‬ ‫له‌م وتاره‌دا‪ ،‬فاتیح سه‌نگاوی‪ ،‬نووسه‌ر ‌و شاره‌زای فیكری ئیسالمیی‪،‬‬

‫فاتیح سه‌نگاوی‬

‫وێنایه‌ی له‌ الیه‌ن نه‌یارانیانه‌وه‌ به‌ مه‌به‌ست بۆیان دروستكراوه‌‪،‬‬

‫ـ ساڵی ‪ 1976‬له‌دایكبووه‌‪.‬‬ ‫ـ ماسته‌ر ل ‌ه كۆمه‌ڵناسی‪.‬‬ ‫ـ مـاسته‌ر له‌ زمانی عه‌ره‌بی‪.‬‬ ‫ـ جگه‌ له‌ وتاری باڵوكراوه‌ ل ‌ه رۆژنامه‌‌و گۆڤاره‌كان‪ ،‬زیاتر له‌ ‪18‬‬ ‫به‌رهه‌می وه‌رگێڕدراو و نووسینی چاپكراوی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ـ به‌شداریی ل ‌ه چه‌ند كۆنگره‌یه‌ك ل ‌ه ناوخۆ‌و ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫كوردستان كردووه‌‪.‬‬ ‫ـ ئه‌ندامی چه‌ند سه‌ندیكا‌و كۆمه‌ڵه‌یه‌كه‌‪.‬‬

‫باس له‌و دۆخه‌ ده‌كات كه‌ ئیسالمییه‌كانی تێدا ناشیرینكراوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ناوبراو پێی وایه‌ ده‌نگی زاڵی ئیسالمییه‌كانی كوردستان میانه‌ڕەوی و‬ ‫پێكه‌وه‌ژیان و پاراستنى ئازادی و دابینكردنی مافه‌كانه‌‪ ،‬بۆیه‌ الوازیی‬ ‫ئیسالمییه‌كانی كوردستان مه‌ترسییه‌‪ ،‬نه‌ك ئه‌وه‌ی ئیسالمییه‌ چاالكه‌كانی‬ ‫كوردستان له‌ خودی خۆیاندا مه‌ترسی بن‪.‬‬ ‫ئا‪ :‬بەیان‬ ‫ترس ل ‌ه ده‌سه‌اڵتی ئیسالمییه‌كان‪،‬‬ ‫ده‌ك��رێ��ت خوێندنه‌وه‌ی ج��ۆراوج��ۆری‬ ‫بۆ بكرێت و له‌ چه‌ندین گۆشه‌ نیگای‬ ‫جیاوازه‌وه‌ بخرێته‌ به‌ر باس و لێكۆڵینه‌وه‌‪،‬‬ ‫ه��ه‌روه‌ك ده‌ك��رێ له‌ یه‌ك كاتدا به‌ڵێ‬ ‫و نه‌خێریش ب��ۆ ب��وون��ی ت��رس له‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵته‪ ،‬هه‌م راست و ناڕاستیش بێت‪،‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی رێژەیی‪ .‬ئه‌مه‌ش وه‌ستاوه‌ته‌‬ ‫سه‌ر ئه‌و هه‌ڵسه‌نگاندنه‌ی ئه‌نجامی‬ ‫ده‌ده‌ی��ت و ئ�ه‌و گ��رووپ�ه‌ی ده‌یكه‌یته‌‬ ‫منوون ‌ه و وه‌كو داتایه‌ك وه‌ریده‌گریت‪.‬‬ ‫ده‌بێت بپرسین ك��ام ئیسالمی و‬ ‫چ ده‌سه‌اڵتێكی ئیسالمی مه‌ترسییه‌؟‬ ‫چونكه‌ ره‌وایه‌ ترس هه‌بێت له‌ هه‌ندێ‬ ‫گرووپی ئیسالمی و منوونه‌ی پیاده‌كراوی‬ ‫هه‌ندێك ده‌سه‌اڵتی ئیسالمی له‌ مێژوی‬ ‫ك��ۆن و هاوچه‌رخیشدا‪ ،‬ب �ه‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫ت��ه‌وه‌ری باسه‌كه‌مان له‌ چوارچێوه‌ی‬ ‫هه‌رێمی كوردستاندا بێت‪ ،‬ئه‌وا بابه‌ته‌كه‌‬ ‫سنووردارتر و روونرت دێته‌ پێش چاو‪.‬‬ ‫زیاتر له‌ نیو سه‌ده‌یه‌ پڕوپاگه‌نده‌ی‬ ‫دژ به‌ ئیسالمییه‌كان بوونی هه‌یه‌ و‬ ‫ناشیرینكردنی وێنه‌یان ل ‌ه ئ��ارادای�ه‌‪،‬‬ ‫به‌ تایبه‌تی له‌ الی �ه‌ن و ئ �ه‌و پ��ارت و‬ ‫ده‌س �ه‌اڵت��ان �ه‌ی دڕن��ده‌ت��ری��ن ئه‌زمونی‬ ‫مێژوویی ناوچه‌كه‌یان پیاده‌ ك��ردووه‌ و‬ ‫قێزه‌ونرتین تۆماری مێژووییان هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫جگه‌ له‌و ملمالنێ ژیارییه‌ی رۆژهه‌اڵتناس‬ ‫و موبه‌شیر ‌ه ئه‌وروپی و رۆژئاواییه‌كان‬ ‫ب �ه‌رام��ب �ه‌ر ئیسالم و ئیسالمییه‌كان‬ ‫ك��ردوی��ان�ه‌ و رۆڵێكی سه‌لبییان له‌و‬ ‫باره‌یه‌وه‌ بینیوه‌‪ .‬زۆرێك له‌ ده‌سته‌بژێر‬ ‫و نووسه‌ر و رۆشنبیر ‌ه عه‌ملانییه‌كانی‬ ‫واڵت��ان��ی ئیسالمیش ل �ه‌ س��ای �ه‌ی ئه‌و‬ ‫ده‌س �ه‌اڵت �ه‌ سته‌مكار و گ�ه‌ن��ده‌اڵن�ه‌دا‬ ‫زۆرترین ده‌رفه‌تی دژایه‌تیی ئیسالم و‬ ‫ناشیرینكردنی وێنه‌ی ئیسالمییه‌كانیان‬ ‫بۆ ره‌خسابوو‪ .‬هه‌موو ئه‌مانه‌ رۆڵیان‬ ‫هه‌بووه‌ له‌ پیشاندانی ئیسالمییه‌كان وه‌كو‬ ‫مه‌ترسییه‌ك له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگ ‌ه و ئاسایش‬ ‫و ئارامی و ماف و ئازادییه‌كانی‪ ،‬كه‌‬ ‫زۆرینه‌ی هه‌ره‌ زۆری ل ‌ه وه‌همێك زیاتر‬ ‫هیچی دی نییه‌‪ .‬زۆرتریش پاساوێك بوو‬ ‫بۆ مانه‌وه‌ی هێزه‌ تۆتالیتاره‌ دیكتاتۆره‌كان‬ ‫و درێ��ژەدان به‌ ده‌سه‌اڵتی خۆیان‪ ،‬به‌و‬ ‫پێیه‌ی ئیسالمیه‌كان مه‌ترسیرتین نه‌یار‬ ‫و ئۆپۆزسیۆنی نێو كۆمه‌ڵگه‌ بوون له‌‬ ‫به‌رامبه‌ر ده‌سه‌اڵتدا‪.‬‬ ‫راسته‌ ئه‌گه‌ر ئیسالمییه‌كان بیانه‌وێت‬ ‫ئه‌زموونه‌ مرۆییه‌ ئیجتیهادییه‌كانی‬ ‫مێژوی خۆیان كۆپی بكه‌ن و له‌ ئه‌مڕۆدا‬ ‫هه‌مان ئه‌زموون دووب��اره‌ بكه‌نه‌وه‌ بێ‬ ‫ره‌چاوكردنی گۆڕانكارییه‌كانی سه‌رده‌م‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ بێگومان مه‌ترسی ل ‌ه ئارادا ده‌بێت‬ ‫و گ��رف��ت ب��ۆ خ��ۆی��ان و كۆمه‌ڵگه‌ و‬ ‫ئه‌زموونه‌كه‌یان دروستده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌ها سیاسییه‌ قورئانییه‌كانی وه‌كو‬ ‫راوێژ و دادگه‌ری و مافخوازی پیاده‌ بكه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ بێگومان مه‌ترسییه‌ك له‌ ئارادا نییه‌‪.‬‬

‫ئه‌وه‌ی ده‌وترێت ئیسالمۆفۆبیایه‌كی كه‌م‬ ‫ئه‌رزش ‌ه و كارێكه‌ بۆ به‌رته‌سككردنه‌وه‌ی‬ ‫ده‌رفه‌تی ئیسالمییه‌كان و شكست پێ‬ ‫هێنانیانه‌‪ ،‬كه‌ له‌ ئێستای میرسدا عه‌ملانی‬ ‫و لیرباڵییه‌كان زۆر به‌ چڕی ك��اری بۆ‬ ‫ده‌ك�ه‌ن و ئاماده‌ی ملدان نین بۆ ئه‌و‬ ‫دیموكراسییه‌ی ده‌ی��ان س��اڵ گۆرانی‬ ‫ب ‌ه بااڵیدا ده‌ڵێن‪ .‬ئیسالمییه‌كانیان به‌‬ ‫نادیموكراسیبوون تۆمه‌تبار ده‌كرد‪ ،‬كه‌چی‬ ‫له‌ ئێستادا خۆیان ئاماده‌ی قبوڵكردنی‬ ‫نین‪ .‬ئه‌گه‌ر دیموكراسی ببێته‌ هۆی‬ ‫هێنان ‌ه ئارای ئه‌وانی تره‌وه‌‪ ،‬ئیسالمییه‌كان‬ ‫گۆڕاون و له‌ توانایاندایه‌ ده‌ق و مێژوو‪،‬‬ ‫وه‌حی و ئه‌زموونی مرۆیی و مه‌بده‌ئیه‌ت‬ ‫و شه‌خسانیه‌ت لێك جیابكه‌نه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫چی ئه‌م دیده‌ الی كه‌مینه‌یه‌ك زۆر روون‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم الی زۆرینه‌ ئاشكرایه‌ و‬ ‫ئه‌و كه‌مینه‌یه‌ش له‌ نێو هه‌موو ره‌وت‬ ‫و بیروبۆچوونێك بوونی هه‌ی ‌ه و هه‌ر‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬له‌ نێو ره‌وتی عه‌ملانی و به‌ناو‬ ‫دیموكراسیخوازه‌كانیشدا‪ ،‬هاوشێوه‌ی‬ ‫ته‌وژمی ئیسالمی بوونی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئیسالمییه‌كانی كوردستان‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‬ ‫پیاده‌ی كاری سیاسی ده‌كه‌ن‪ ،‬مه‌ترسی‬ ‫نین بۆ س �ه‌ر داه��ات��وی ئ �ه‌م هه‌رێمه‌‬ ‫و خه‌ڵكه‌كه‌ی و گه‌شه‌ و په‌ره‌پێدانی‬ ‫ب��واره‌ جۆراوجۆره‌كانی‪ .‬ده‌نگی زاڵی‬ ‫ئیسالمییه‌كانی كوردستان میانه‌ڕەوی‬ ‫و پێكه‌وه‌ژیان و پاراستنى ئ��ازادی و‬ ‫دابینكردنی مافه‌كانه‌‪ ،‬ئ�ه‌و كه‌لتوور‬ ‫و دید و تێڕوانینانه‌ درێ��ژە پێده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫ده‌توانن دوای هه‌ندێك به‌خۆداچوونه‌وە‬ ‫و ك �ران �ه‌وه‌ی زیاتر و كاراتربوونیان‪،‬‬ ‫رۆڵێكی زۆر كاریگه‌ر له‌ كوردستاندا‬ ‫بگێڕن‪ .‬ئیسالمییه‌كان زیاتر له‌ هه‌موو‬ ‫ك �ه‌س ت��وان��ای پێشكه‌شكردنی كه‌سی‬ ‫به‌توانا و ده‌ستپاك و ئه‌مینی زیاتریان‬

‫فاتیح سەنگاوى‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬ئومێدی ئه‌وه‌شیان لێده‌كرێت ل ‌ه‬ ‫بنیاتنانی داموده‌زگای سه‌ربه‌خۆ و كارادا‬ ‫رۆڵی به‌رچاو بگێڕن‪.‬‬ ‫به‌ سه‌رنجدانی گوتاری سیاسی‪،‬‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی و رۆشنبیریی ئیسالمییه‌كانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ده‌گه‌ینه‌ ئه‌و ده‌رئه‌نجامه‌ی‬ ‫ئیسالمییه‌كانی كوردستان نه‌ك مه‌ترسی‬ ‫نین بۆ ئاینده‌ی كوردستان و بارودۆخه‌‬ ‫ج��ۆراوج��ۆره‌ك��ان��ی‪ ،‬ب��گ��ره‌ ده‌ك��رێ��ت‬ ‫ره‌گه‌زی سه‌ره‌كیی ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫و كۆمه‌اڵیه‌تیی بن له‌ زۆر رووه‌وه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫منوونه‌‪ :‬گه‌وره‌ترین گرفتی ئه‌م هه‌رێمه‌‬ ‫دوای سه‌ربه‌خۆنه‌بوونی داموده‌زگاكانی‪،‬‬ ‫بریتییه‌ له‌ گه‌نده‌ڵی و به‌هه‌ده‌ردانی‬ ‫سامانی واڵت‪ ،‬كه‌ ده‌كرێت ئیسالمییه‌كان‬ ‫گه‌وره‌ترین رۆڵ ببینن بۆ كه‌مكردنه‌وه‌‬ ‫و به‌رته‌سكرتكردنی‪ .‬چاالككردنی دادگا‬ ‫و سه‌ربه‌خۆبوونی‪ ،‬بوارێكی ت��ره‌ كه‌‬ ‫ئیسالمییه‌كان ده‌كرێت رۆڵی به‌رچاوی‬ ‫تێدا بگێڕن‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌ له‌ سه‌قامگیریی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی و پاراستنی مۆركی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫و چه‌ندین ب���واری ت��ر‪ .‬دی���اره‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫هاتوو دۆخه‌كه‌ ب ‌ه ئاسایی تێپه‌ڕی و‬ ‫نیازێكی روونی تێكده‌رانه‌ بۆ شێواندن‬ ‫ل ‌ه ئ���ارادا نه‌بێت‪ ،‬چونكه‌ ئ �ه‌و دۆخه‌‬ ‫پارته‌ ده‌س �ه‌اڵت��داره‌ك��ان ده‌یڕەخسێنن‬ ‫زۆرج��ار ده‌ی��ان و س �ه‌دان گرفتی ئاڵۆز‬ ‫و پڕكێشه‌ ده‌هێنێته‌ ئ���اراوه‌‪ ،‬كه‌ نه‌ك‬ ‫ئیسالمییه‌كان‪ ،‬هه‌موو هێزێكی نوێی‬ ‫پێوه‌ ماندوو ده‌بێت‪ .‬هه‌ر بۆی ‌ه پێكهێنانی‬

‫بنكه‌ی جه‌ماوه‌ری و توانا و ئیمكانیاتی‬ ‫جۆراوجۆر‪ ،‬پێویستییه‌كی هه‌نووكه‌ییه‌‬ ‫و ئیسالمییه‌كانی كوردستان هێشتا تێیدا‬ ‫الواز و نه‌دارن‪ .‬ئیسالمییه‌كانی كوردستان‬ ‫ده‌بێت ئه‌وه‌ بزانن هێشتا خاوه‌نی ئه‌و‬ ‫بنكه‌ و هێزه‌ جه‌ماوه‌رییه‌ نین كه‌ پێویسته‌‬ ‫بۆ ئیداره‌كردنی ت��ه‌واوی جومگه‌كانی‬ ‫ده‌س�ه‌اڵت و سه‌قامگیریی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫و ئابوری له‌ده‌ستیاندا بێت‪ .‬ده‌بێت‬ ‫ل ‌ه ئێستاوه‌ كاری جیدی و به‌رهه‌مدار‬ ‫بكه‌ن له‌ ب��واری بنیاتی كۆمه‌اڵیه‌تی و‬ ‫ك��اری خێرخوازی و دام��وده‌زگ��ای باس‬ ‫و توێژینه‌وه‌ و ‪ ...‬تاد‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌ی‬ ‫ئیخوان و ئیسالمییه‌كان له‌ واڵتێكی وه‌كو‬ ‫میرسدا كردویانه‪ ‌،‬زۆر زیاتره‌ ل�ه‌وه‌ی‬ ‫له‌ شوێنێكی وه‌كو كوردستاندا ئه‌نجام‬ ‫دراوه‌‪ ،‬به‌ ره‌چاوكردنی جیاوازیی نێوان‬ ‫ه�ه‌ردوو ژینگه‌ و چڕیی دانیشتوانیش‪.‬‬ ‫ئه‌م الوازییه‌ی ئیسالمییه‌كانی كوردستان‬ ‫مه‌ترسییه‌‪ ،‬ن��ه‌ك ئ���ه‌وه‌ی ئیسالمییه‌‬ ‫چ��االك �ه‌ك��ان��ی ك��وردس��ت��ان ل �ه‌ خ��ودی‬ ‫خۆیاندا مه‌ترسی بن‪ ،‬له‌م رووه‌شه‌وه‌ به‌‬ ‫شێوه‌یه‌كی گشتی عه‌ملانییه‌كان كۆڵه‌وارتر‬ ‫و كه‌م تفاقرتن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی كه‌ هه‌یه‌‬ ‫به‌هۆی مرۆڤدۆستی و مافپارێزی و‬ ‫دیموكراسیبوونی ئه‌وانه‌وه‌ نه‌هاتووه‌ته‌‬ ‫ئاراوه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌وه‌ شه‌رعیه‌تی شۆڕشگێڕی‬ ‫و هه‌ژمونی خۆسه‌پاندن ب��ووه‌ به‌سه‌ر‬ ‫واقیعدا ئه‌وانی خستووه‌ته‌ پێشه‌وه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫پرۆژە و نه‌خشه‌ی سرتاتیژی‪ .‬ئه‌زمونی زیاتر‬

‫له‌ بیست ساڵی رابردوو ئه‌م راستییه‌مان‬ ‫بۆ ده‌خات ‌ه روو‪ ،‬ك ‌ه تا ئێستاش عه‌ملانییه‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌خوازه‌كانی ك��ورد سه‌ركه‌وتوو‬ ‫ن�ه‌ب��وون له‌ بنیاتنانی كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی‬ ‫پڕداد و یه‌كسان و مافخواز‪ ،‬شكستێكی‬ ‫یه‌كجار گه‌وره‌یان هێناو ‌ه ل ‌ه بنیاتنانی‬ ‫ده‌سه‌اڵتێكی داموده‌زگایی سه‌ربه‌خۆ‪،‬‬ ‫له‌ هه‌ر گرژییه‌كی ناوخۆییدا ئه‌گه‌ری‬ ‫دووله‌تبوونی هه‌موو داموده‌زگاكان زۆر‬ ‫ئاماده‌ و چاوه‌ڕوانكراوه‌‪ ،‬سه‌نگه‌رگرتنی‬ ‫سه‌ربازی و حاڵه‌تی له‌ناكاو واقیعێكی‬ ‫ب��ێ��گ��وم��ان و ب��ێ چ �ه‌ن��د و چ��وون �ه‌‪،‬‬ ‫ئ��ه‌و ئ �ه‌زم��ون �ه‌ی ب �ه‌ن��او ن �ه‌ت �ه‌وه‌ی��ی و‬ ‫دیموكراسیخوازانی ك��ورد پێشكه‌شیان‬ ‫ك��رد بریتیبوو ل�ه‌ یه‌كرت قبوڵنه‌كردن‬ ‫و وه‌ده‌رن���ان���ی ئ���ه‌وی ت��ر‪ .‬كاتێكیش‬ ‫رێككه‌وتنی سرتاتیژی ئه‌نجام ده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫ده‌بێت باجه‌كه‌ی خه‌ڵكی كوردستان‬ ‫بیدات و داه��ات��ی كوردستان بخزێته‌‬ ‫باخه‌ڵی حیزب و كه‌سایه‌تییه‌ دیاره‌كانی‬ ‫و بنه‌ماڵه‌ و نزیكه‌كانی‪ .‬هه‌ر وت��ار و‬ ‫پرۆژە و هه‌وڵێكیش دژ به‌م ئاراسته‌یه‌‬ ‫جواڵبێته‌وه‪ ‌،‬ئه‌وا مۆركی ناپاكی و خیانه‌ت‬ ‫و دژایه‌تیی ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی پێدا‬ ‫نراوه‌ و زه‌مینه‌ی كاركردنی له‌به‌رده‌مدا‬ ‫ته‌سككراوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ ئه‌گه‌ر ته‌سفیه‌ی‬ ‫جه‌سته‌ییش نه‌كرابێت وه‌كو د ‌هزانین و‬ ‫روون و ئاشكرایه‌‪ ،‬ئه‌مانه‌ و هاوشێوه‌كانی‪،‬‬ ‫ترس و مه‌ترسی و هه‌ڕەشه‌ن بۆ داهاتوی‬ ‫كوردستان و ئاسایشی نه‌ته‌وه‌ییامن‪،‬‬ ‫نه‌ك ئیسالمییه‌كان و پرۆژەی ئیسالمیی‬ ‫نه‌ته‌وه‌خواز و خه‌ڵكدۆست‪ .‬ئه‌گه‌ر جۆر و‬ ‫ره‌وتێكی ئیسالمی له‌ ده‌رفه‌ت و كاتێكی‬ ‫دیاریكراودا جێگه‌ی مه‌ترسی و هه‌ڕەشه‌‬ ‫بووبێت‪ ،‬ئه‌وا ل ‌ه ئێستادا كه‌مرتین بوار و‬ ‫بوونی هه‌یه‌ و ناتوانێت ببێت ‌ه هه‌ڕەشه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و ئیسالمییه‌ی له‌ ئارادایه‌ و قورسایی‬

‫ئه‌زمونی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫و دیموكراسیخوازانی‬ ‫كورد‪ ،‬بریتی بوو ل ‌ه‬ ‫یه‌كتر قبوڵنه‌كردن‬ ‫و وه‌ده‌رنانی‬

‫ئه‌وی تر‪.‬‬

‫فۆتۆگراف‪ :‬محەمەد جەمال‬

‫هه‌یه‌‪ ،‬رازیی ‌ه به‌و گه‌مه‌ دیموكراسییه‌ی‬ ‫ل ‌ه ئارادایه‌ و ئاماده‌یه‌ راستگۆیانه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌ڵبژارده‌ و ویستی گه‌لدا مامه‌ڵه‌ بكات‬ ‫و كردوویه‌تی‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ ب ‌هرامبه‌ره‌كانێتی‬ ‫ئ�ه‌و دۆخ �ه‌ لیخن ده‌ك��ه‌ن و س��ه‌ره‌ڕای‬ ‫بوونیان له‌ ده‌سه‌اڵتدا‪ ،‬ئاماده‌ی گزیكاری‬ ‫و ده‌ستوه‌ردانن له‌ ئیراده‌ی خه‌ڵك‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫بۆیان بچێته‌ س �ه‌ر ئ��ام��اده‌ن پرۆسه‌ی‬ ‫دیموكراسی و هه‌ڵبژاردن بۆ چه‌ندین ساڵ‬ ‫دوابخه‌ن و درێژە به‌ دۆخی مانه‌وه‌ له‌م‬ ‫باره‌دا بده‌ن‪ ،‬نه‌ك ئه‌وه‌ی ئیسالمییه‌كان‬ ‫ل�ه‌م رووه‌وه‌ هه‌ڕەشه ‌ب��ن‪ ،‬قسه‌كردن‬ ‫له‌م باره‌یه‌وه‌ زۆر هه‌ڵده‌گرێت و زۆری‬ ‫ده‌وێت‪.‬‬ ‫ب����ه‌و پ��ێ��ی��ه‌ی ئ��ی��س�لام��ی��ی �ه‌ك��ان‬ ‫ناشیرینكراون و وێنه‌ی ناشیرینیان لێگیراوه‌‬ ‫و وه‌ك هه‌ڕەشه‌یه‌ك بۆیان روان��راوه‌ و‬ ‫پاساوی جۆراوجۆریش خراوه‌ته‌ روو‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫ئ�ه‌وه‌ ده‌خوازێت ئیسالمییه‌كان روونرت‬ ‫بۆچوونه‌كانیان بخه‌نه‌ روو‪ ،‬هه‌ڵوێستی‬ ‫روونیان له‌باره‌وه‌ ده‌ربڕن‪ ،‬پرۆژەی به‌هێز‬ ‫بخه‌نه‌ روو‪ ،‬ببنه‌ داكۆكیكاری راسته‌قینه‌ی‬ ‫جه‌ماوه‌ر و دیدی خۆیان رۆشنرت پیشان‬ ‫ب���ده‌ن‪ ،‬ب�ه‌ تایبه‌ت ل�ه‌ ب���واری م��اف و‬ ‫ئازادییه‌ تایبه‌تی و گشتییه‌كان و ده‌سه‌اڵت‬ ‫و دیموكراسی و مافه‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌كان‬ ‫و بابه‌تگه‌لێكی وه‌ك��و گه‌شه‌پێدان و‬ ‫پێشكه‌وتنه‌كانی جیهانی ئه‌مرۆ و چۆنێتی‬ ‫مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵیدا‪ ،‬روونی له‌م بوارانه‌دا‬ ‫دڵنیایی زیاتر ده‌به‌خشێت و داهاتوویان‬ ‫رووناكرت ده‌ك��ات و ئه‌و مه‌ترسییانه‌ش‬ ‫ده‌ڕەوێنێته‌وه‌ كه‌ ده‌وروژێن و وه‌كو ماره‌‬ ‫تۆپیو خه‌ڵكی و جه‌ماوه‌ریی پێ ده‌ترسێنن‪.‬‬ ‫هه‌ر بۆیه‌ بڕوام وایه‌ هیچ كات ترس له‌‬ ‫ئیسالمییه‌كان له‌ رووی واقیعییه‌و ‌ه به‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ نییه‌ ك ‌ه وێنای كراوه‌ و و ده‌خرێته‌‬ ‫روو‪ ،‬ئه‌و ئه‌ندازه‌ راستییه‌ی له‌م بواره‌شدا‬ ‫هه‌یه‪ ‌،‬ناگاته‌ ئه‌و ئاسته‌ی بتوانرێت ئه‌وان‬ ‫وه‌ك هه‌ڕەشه‌ و مه‌ترسی ناوزه‌د بكات‪.‬‬ ‫هه‌موو ئه‌مه‌ش ئه‌وه‌ ناگه‌یه‌نێت ته‌نها‬ ‫ئیسالمییه‌كان ده‌توانن خۆشگوز ‌هرانی و‬ ‫دادگه‌ری و یه‌كسانی و گه‌شه‌پێدان به‌دی‬ ‫بهێنن بۆ كۆمه‌ڵگه‌كه‌یان و ئه‌وانی تر‬ ‫به ‌ته‌واوی ده‌سه‌وسانن‪ ،‬نه‌خێر‪ ،‬چونكه‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك سوننه‌تی گه‌ردوونی و شه‌رعی‬ ‫هه‌یه‌ هه‌ر كه‌س پابه‌ند بێت پێیانه‌وه‌‬ ‫ده‌توانێت سه‌ركه‌وتن ب�ه‌دی بهێنێت و‬ ‫ئامانجه‌كانی جێبه‌جێ بكات‪ ،‬ئیرت هه‌ر‬ ‫بۆچوونێكی هه‌بێت و ئیسالمییه‌كانیش‬ ‫ل�ه‌ ه�ه‌م��وو ك �ه‌س زی��ات��ر داوال��ێ��ك �راون‬ ‫ره‌چ��اوی ئه‌و سوننه‌ت و یاسا و رێسا‬ ‫گه‌ردوونی و شه‌رعییانه‌ بكه‌ن‪ .‬تاوه‌كو‬ ‫بتوانن منوونه‌یه‌كی سه‌ركه‌وتوو پێشكه‌ش‬ ‫بكه‌ن و ته‌مكین و سه‌قامگیری به‌دی‬ ‫بهێنن و نان و ئازادی و ئاسایشی خه‌ڵكی‬ ‫ده‌سته‌به‌ر بكه‌ن‪ ،‬ئ�ه‌و ته‌مومژەش به‌‬ ‫واقیعی بڕەوێننه‌وه‌ كه‌ سه‌باره‌ت به‌وان له‌‬ ‫ئارادایه‌ و به‌ چه‌ندین رێگه‌ی جۆراوجۆر‬ ‫وێنای ده‌كرێت‪.‬‬

‫‪12‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)24‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/2/26‬ساڵی یەکەم‬

‫سه‌رده‌می دوای ڕاپه‌ڕین‪ ..‬نه‌وه‌كه‌ی‌و «گه‌نه‌»كه‌ی!‬ ‫ده‌سه‌اڵتی عه‌ملانی‬ ‫گیانی كوردایه‌تیی‬ ‫كوشت‬ ‫مه‌سعود عه‌بدولخالق‬ ‫ئه‌زمونی ‪ 20‬ساڵی ڕابوردووی‬ ‫ده‌سه‌اڵتی عه‌ملانی و ته‌نینه‌وه‌ی‬ ‫به‌هاكانی له‌ناو كۆمه‌ڵگه‌ی كورده‌واری‪،‬‬ ‫بووه‌ت ‌ه هۆی هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی بینای‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ و داڕووخانی كه‌سێتيی كورد‬ ‫له‌ خۆویستی و بێ به‌ڵێنی و هه‌ڵه‌شه‌‬ ‫و خیانه‌ت و قۆڵبڕی و ده‌روون‬ ‫ناسكی و‪ ..‬تاد‪ .‬ئه‌وه‌ش ده‌بێت ‌ه هۆی‬ ‫ساناكردنی داگیركردنی تاك و خاك‬ ‫پێكه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ كه‌ خاك داگیرده‌كرێت‬ ‫ده‌روونی تاك داگیرناكرێت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫به‌رگريی نیشتیامنی سه‌ر هه‌ڵده‌دات‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ك له‌ نامه‌كه‌ی ئه‌سكه‌نده‌ری‬ ‫مه‌كدۆنی بۆ ئه‌رستۆی ناردبوو له‌‬ ‫كاتی داگیركردنی واڵتی عه‌جه‌م‪،‬‬ ‫وتبووی «ئه‌وا خاكم داگیر كردوون‪،‬‬ ‫به‌اڵم تاكم داگیر نه‌كردوون‪ ،‬چی‬ ‫بكه‌م؟» له‌ وه‌اڵمدا ئه‌رستۆ وتبووی‬ ‫«به‌ها و نه‌ریت و ره‌سه‌نایه‌تییان‬ ‫بڕووخێنه‌ له‌ڕێی په‌رتكه‌ و زاڵ به‌‪ ،‬له‬ ‫‌ڕێی زۆركردنی سامان و گه‌نده‌ڵی و‬ ‫خه‌ڵكی ناشایسته‌ ل ‌ه شوێنی شایسته‌»‪.‬‬ ‫هه‌ر به‌و هۆیه‌شەوە ئه‌سكه‌نده‌ر‬ ‫زاڵ بوو‪ .‬ده‌قی نامه‌ی ئه‌سكه‌نده‌ر‬ ‫كه‌ له‌ به‌رگی یه‌كه‌می كتێبه‌كه‌ی ئینب‬ ‫مه‌سكه‌ویه‌ «تجارب األمم» هاتووه‌‬ ‫كه‌ ئه‌رستۆ وه‌اڵمی داوه‌ته‌وه‌ «فهمت‬ ‫كتابك يف رجال فارس‪ .‬فأما قتلهم فهو‬ ‫من الفساد يف اَالرض ولو قتلتهم اَلنبت‬ ‫البلد أمثالهم‪ ،‬اَل ّن إقليم بابل يو ّلد‬ ‫أمثال هؤال‌و الرجال‪ ،‬من أهل العقول‬ ‫والسداد يف الرأي‪ ،‬واالعتدال يف الرتكيب‪،‬‬ ‫فصاروا أعدا‌وك وأعدا‌و عقبك بالطبع‪،‬‬ ‫اَل ّنك تكون قد وترت القوم‪ ،‬وكرثت‬ ‫اَالحقاد عيل أرض الروم منهم وممن‬ ‫بعدهم‪ ،‬وإخراجك إياهم يف عسكرك‬ ‫مخاطرة بنفسك وأصحابك‪ .‬ولكني‬ ‫أشري عليك برأي هو أبلغ لك يف ّ‬ ‫كل ما‬ ‫تريد من القتل‪ ،‬وهو أن تستدعي أوالد‬ ‫امللوك منهم‪ ،‬ومن يستصلح للملك‬ ‫ويرتشح له‪ ،‬فتق ّلدهم البلدان‪ ،‬ويتوليهم‬ ‫الواليات‪ ،‬ليصري كل واحد منهم ملكا‬ ‫برأسه‪ ،‬فتتف ّرق كلمتهم‪ ،‬ويجتمعوا عيل‬ ‫الطاعة لك‪ ،‬وال يؤدّي بعضهم إيل بعض‬ ‫طاعة‪ ،‬وال يتّفقوا عيل أمر واحد‪ ،‬وال‬ ‫تجتمع كلمتهم»‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ بنه‌ماكانی داگیركارییه‌‪،‬‬ ‫بناغه‌ ئه‌خالقییه‌كان هه‌ڵوه‌شێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ك له‌ قورئانی پیرۆزیش داكۆكی‬ ‫كردووه‌ كه‌ «ئیستخفاف» و «پارچه‌‬ ‫پارچه‌كردن» ده‌بێته‌ هۆی ملكه‌چی‪،‬‬ ‫كه‌واته‌ هه‌ر مه‌دره‌سه‌ و ئایدۆلۆژیا و‬ ‫چاالكییه‌كی سیاسیی حزبی ده‌سه‌اڵتی‬ ‫كوردی بێت یان داگیركه‌ر‪ ،‬ببێت ‌ه هۆی‬ ‫داڕووخانی بینای كۆمه‌ڵگ ‌ه و تاكی‬ ‫كورد‪ ،‬هه‌ڕە‌شه‌ی هه‌ره‌ مه‌زنه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی كوردستان ‪.‬‬ ‫كه‌واته‌ له‌ژێر دەسە‌اڵىت سه‌ركرده‌ی‬ ‫رووحیدا ڕە‌نگه‌ خاك و نیشتامنی‬ ‫داگیر بكرێت‪ ،‬به‌اڵم میلله‌ته‌كه‌ی داگیر‬ ‫ناكرێت‪ .‬كه‌چی ئێستا به‌ داڕووخانی‬ ‫ئه‌و بناغانه‌ و جێگرتنه‌وه‌ی ئه‌و بنه‌ما‬ ‫لیرباڵی و سیكۆالره‌ كه‌ باڵی به‌سه‌ر‬ ‫میلله‌تدا كێشاوه‌‪ ،‬له‌ بێمتامنه‌یی‪،‬‬ ‫مه‌زه‌نده‌ی خراپ‪ ،‬بێئه‌مه‌كی‪،‬‬ ‫خۆویستی‪ ،‬دوودڵی‪ ،‬به‌رژە‌وه‌ندیی‬ ‫تایبه‌تی خستنه‌ سه‌ر گشتی‪ ،‬گوێ‌‬ ‫پێ‌ نه‌دان‪ ،‬بێبڕوایی‪ ،‬ناچه‌سپاوی‪ ،‬بۆ‬ ‫ئایدۆلۆژی‪ ..،‬تاد‪ ،‬ئه‌وه‌ ل ‌ه كۆتاییدا‬ ‫میلله‌تێكی بێتوانا و عه‌وام و بێئیراده‌ و‬ ‫به‌رگریی لێ‌ دروست ده‌بێت‪.‬‬

‫فازڵ قه‌ره‌داغی‬ ‫به‌شداریكردنی گه‌نجی ك��ورد ل ‌ه‬ ‫چاالكیی سیاسی دوو كۆسپ له‌ به‌رامبه‌ری‬ ‫ده‌بینێته‌وه‌‪ ،‬یه‌كه‌میان ‌و هه‌روه‌كو‬ ‫واڵتانی زۆری تر‪ ،‬نه‌بوونی ده‌رفه‌تی‬ ‫به‌شداریكردنه‌‪ ،‬یان به‌الی كه‌مه‌وه‌ الوازیی‬ ‫ئ �ه‌و ده‌رف �ه‌ت��ه‪ .‬دووه‌میشیان تایبه‌ته‌‬ ‫به‌ كوردستان ‌و چه‌ند واڵتێكی كه‌می‬ ‫هاوشێوه‌ی كوردستان‪ ،‬كه‌ تازه‌ سه‌ربه‌خۆ‬ ‫بوون‪ ،‬یان نیمچه‌ سه‌ربه‌خۆییان هه‌یه‌ ‌و‬ ‫گه‌نجانی پاش ئه‌و سه‌ربه‌خۆبوونه‌ وه‌كو‬ ‫تازه‌هاتوو ته‌ماشا ده‌كرێن‪ ،‬ك ‌ه نه‌ خوێن‬ ‫‌و نه‌ ڕەنجیان بۆ ئه‌و سه‌ربه‌خۆییه‌ داوە‪.‬‬ ‫ن��ه‌وه‌ی پێش ڕاپ �ه‌ڕی��ن‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‬ ‫ل�ه‌ ڕێكخستنه‌كان ك��اری��ان ده‌ك���رد ‌و‬ ‫پێشمه‌رگایه‌تییان دیوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها به‌اڵم‬ ‫كه‌مرت‪ ،‬ئه‌وانه‌ی چاالك نه‌بوون به‌اڵم دژ‬ ‫به‌ به‌عس بوون ‌و ده‌زان��ن ڕۆژان��ی ئه‌و‬ ‫سه‌رده‌مه‌ چه‌ند تاریك بوون‪ ،‬به‌ چاوێكی‬ ‫گومانه‌وه‌ ته‌ماشای نه‌وه‌ی دوای ڕاپه‌ڕین‬ ‫ده‌ك��ه‌ن‪ ،‬گوایه‌ ئه‌و نه‌وه‌یه‌یه‌ كه‌ ئه‌و‬ ‫باوبۆرانه‌ی نه‌بینیوه‌ كه‌ ئه‌وان بینیویانه‌‪.‬‬ ‫ن��ه‌وه‌ی پێش ڕاپ �ه‌ڕی��ن‪ ،‬مه‌به‌ستم‬ ‫زیاتر چینی ده‌سه‌اڵتداره‌‪ ،‬به‌ ئه‌ندازه‌ی‬ ‫ده‌ستڕۆشتنی له‌ ن�ه‌وه‌ی پاش ڕاپه‌ڕین‬ ‫ب �ه‌گ��وم��ان �ه‌‪ .‬خ�ه‌ب��ات��گ��ێ��ڕی دوێ��ن��ێ‌و‬

‫ده‌سه‌اڵتداری ئه‌مڕۆ خۆی به‌ برا گه‌وره‌ی‬ ‫ن �ه‌وه‌ی نوێ ده‌زان��ێ��ت‪ ،‬ب �ه‌اڵم ئ �ه‌و برا‬ ‫گ�ه‌وره‌ی�ه‌ بیر ل �ه‌وه‌ ناكاته‌وه‌ كه‌ «برا‬ ‫بچووكه‌كان»ی پشتگوێ خستووه‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫ئه‌و كاته‌ براگه‌وره‌ییه‌كه‌ی بیرده‌كه‌وێته‌‬ ‫كه‌ ده‌نگی ن��اڕەزای��ی ب �را بچووكه‌كان‬ ‫ده‌بیستێت‪ .‬ئ�ه‌وان�ه‌ش كه‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫نه‌بوون ب�ه‌اڵم دوژمنی به‌عس ب��وون ‌و‬ ‫بێزارن له‌ هاوئازاره‌كانی زه‌مانی زوو‪ ،‬كه‌‬ ‫ئێستا بوونه‌ته‌ ده‌سه‌اڵتدار‪ ،‬ئومێدیان به‌‬ ‫گه‌نج نییه‌ بۆ گۆڕانكاری‪ ،‬گه‌نج وه‌كو ئه‌و‬ ‫منداڵه‌ ده‌بینن كه‌ پاش زریان له‌دایك بووه‌‬ ‫‌و ته‌نها حیكایه‌ته‌كانی بیستووه‌‪ ..‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ناشیه‌وێت ئه‌و حیكایه‌تانه‌ ببیستێت‪.‬‬ ‫چ��ۆن له‌نیوه‌ی ڕێگه‌ی ئ �ه‌و دوو‬ ‫ن �ه‌وه‌ی �ه‌ بووه‌ستین؟ چ��ۆن ته‌قدیری‬ ‫خه‌باتی كۆنه‌كان بكه‌ین ‌و له‌گه‌ڵیان ئه‌و‬ ‫شوكرانه‌بژێرییه‌ بكه‌ین كه‌ له‌ به‌عس‬ ‫ڕزگارمان بووه‌‪ ،‬له‌ هه‌مان كات به‌ چاو‬ ‫و به‌ دڵ ته‌قدیری داواكارییه‌كانی گه‌نج‬ ‫بكه‌ین؟‬ ‫نه‌وه‌ی پاش ڕاپه‌ڕین پێویستی به‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌ بزانێت ئێم ‌ه چۆن ده‌ژیاین‪ ،‬چۆن‬ ‫به‌ترسه‌و ‌ه ده‌چووینه‌ ده‌ره‌وه‌ی ماڵ‪،‬‬ ‫چۆن ده‌بوایه‌ شه‌و و ڕۆژ ‌و له‌ هه‌موو‬ ‫شوێنێك وێنه‌ی س �ه‌رك��رده‌ی به‌ئیلهام‬ ‫ببینین‪ ،‬چۆن شه‌و سه‌رمان ده‌خسته‌ سه‌ر‬ ‫سه‌رین ‌و خه‌ونی پڕته‌قاڵیامن ده‌بینی‪،‬‬ ‫به‌اڵم بۆ به‌یانیی دوای ئه‌و شه‌وه‌زه‌نگه‌‬ ‫وریاده‌بووینه‌وه‌ ‌و ده‌مانبینی خه‌ون‬ ‫به‌تاڵه‌ ‌و واقعی تاڵ فه‌رمانڕەوایه‌‪ .‬پاش‬ ‫ئه‌وه‌ی شه‌ڕی عێراق ‌و ئێرانیش ته‌واو‬ ‫ب��وو‪ ،‬ع��ێ�راق ك�ه‌ ب��ۆ ڕزگ��اری��ی خۆمان‬ ‫چاوه‌ڕێی كه‌وتنیامن ده‌ك��رد‪ ،‬نه‌كه‌وت‪،‬‬ ‫سه‌ركرده‌كه‌ زیاتر له‌ جاران بووه‌ ئه‌سیری‬ ‫فیزی مه‌زنێتی‪ ،‬پاش ئه‌وه‌ش ك ‌ه ده‌نگی‬

‫پێشمه‌رگه‌ نه‌ما ‌و حزبه‌ چه‌كداره‌كانی‬ ‫كوردستان نزیكه‌ ئاشبه‌تاڵكردن بوون‪.‬‬ ‫پاش ئه‌وانه‌ ومتان تازه‌ به‌عس هه‌بووه‌ تا‬ ‫مبێنێت‪ ،‬البردنی موعجیزه‌یه‌كی ده‌وێت‪،‬‬ ‫ئه‌و نائومێدییه‌ش به‌و پشتگیرییه‌ به‌هێزتر‬ ‫بوو كه‌ ئه‌مه‌ریكا كاتی شه‌ڕی عێراق ‌و‬ ‫ئێران به‌ سه‌ددامی به‌خشیبوو‪.‬‬ ‫له‌و كاته‌‪ ،‬وابزانم پێش ئه‌وه‌ش‪ ،‬ئه‌و‬ ‫هه‌واڵه‌ هه‌بوو كه‌ به‌عس نیازێتی به‌شێكی‬ ‫سلێامنی چۆڵ بكات‌و عه‌ره‌بی تێ بكات‪.‬‬ ‫ئا له‌و كاته‌ مرۆڤ بیری له‌ هه‌ندێك شت‬ ‫ده‌ك��رده‌وه‌ دژ به‌و نه‌خشه‌ی ‌ه بیانكات‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌گه‌ر ئێستا بیانكات پێی ده‌وترێت‬ ‫تیرۆریست‪.‬‬ ‫ئێمه‌ به‌م شێوه‌یه‌ ده‌ژیاین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌جیاتی ئه‌وه‌ی ئه‌و ژیان ‌ه ببێته‌ كانییه‌كی‬ ‫دانایی‌و بیركردنه‌وه‌ له‌ باشرتكردنی ئه‌مڕۆ‬ ‫‌و مسۆگه‌ركردنی دواڕۆژی میلله‌ت ‌و‬ ‫دواڕۆژی كوڕان ‌و كچانی ئه‌و میلله‌ته‌‪،‬‬ ‫به‌رپرسان چنگیان له‌ ده‌رفه‌تی ڕزگاری‬ ‫توندكرد ‌و ب�ه‌ ده‌رف �ه‌ت��ی ق �ه‌ره‌ب��ووی‬ ‫ه��ه‌ژاری��ی رۆژان���ی خه‌باتیان زان��ی‪.‬‬ ‫پاش ده‌ستكه‌وتنی قه‌ره‌بوویه‌كیش به‌‬ ‫ئه‌ندازه‌ی سه‌دان قاتی زیان ‌و قوربانی‪،‬‬ ‫ده‌میان ل ‌ه كانییه‌كه‌ به‌رنه‌دا ‌و تامی‬ ‫خوێنی قوربانییه‌كه‌ له‌ ده‌میان هێنده‌‬ ‫خۆش بوو وه‌كو گه‌نه‌یه‌كیان لێهات كه‌‬ ‫به‌ له‌شی مه‌ڕەوه‌ ده‌نووسێت‪ ،‬چنگ له‌و‬ ‫گۆشت ‌ه گیرده‌كات ‌و خوێنه‌كه‌ی ده‌مژێت‬ ‫تا مه‌ڕەك ‌ه ده‌كوژێت یان پێش مردنی‬ ‫مه‌ڕەكه‌ ئه‌و گه‌نه‌یه‌ خۆی هێنده‌ پڕخوێن‬ ‫ده‌بێت ده‌ته‌قێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌رپرسی ده‌رفه‌تگر به‌وه‌ نه‌وه‌ستاوه‌‬ ‫‌و مێژووی خۆی كرد ‌ه كانیی منه‌تكردن‬ ‫به‌سه‌ر نه‌وه‌ی نوێ‪ ،‬وه‌ك چۆن ته‌نها ئه‌و‬ ‫زه‌ره‌رم �ه‌ن��دی ده‌ستی به‌عس بووبێت‪.‬‬

‫پێشی ش���ه‌رم ن �ه‌ب��وو ج��اروب��ار باسی‬ ‫قه‌ره‌بووی خه‌باته‌كه‌ی بكات‪ .‬بێگومان‬ ‫ئ�ه‌و ك ‌ه زۆر ژی��ا ‌و كه‌ڵه‌گا ژی��ا‪ ،‬باسی‬ ‫ق�ه‌ره‌ب��ووی هاوڕێكه‌ی ناكات ك ‌ه كه‌م‬ ‫ژیا‌ و كه‌ڵ ژیا‪ ،‬به‌اڵم كه‌سوكاری ته‌نها‬ ‫مووچه‌یه‌ك وه‌رده‌گ��رن ‌و ئه‌وپه‌ڕەكه‌ی‬ ‫پارچه‌یه‌ك زه‌وی‪ .‬وا بیستوسێ ساڵه‌‬ ‫ئاغای نوێی كوردستان قه‌ره‌بووه‌كه‌‬ ‫وه‌رده‌گرێت‪ ،‬له‌جیاتی چاككردنی ئه‌مڕۆ‬ ‫‌و رۆشنكردنه‌وه‌ی سبه‌ینێی ك��وڕان ‌و‬ ‫كچانی واڵت‪ ،‬ئه‌مڕۆ ‌و سبه‌ینێی خۆی ‌و‬ ‫كوڕان ‌و كچانی خۆی ده‌كاته‌ خه‌ونێكی‬ ‫ئه‌رخه‌وانی ‌و باقیی گه‌نجان‪ ،‬مندااڵن ‌و‬ ‫پیرانیش هه‌روه‌ها‪ ،‬بۆ جه‌هه‌ننه‌م‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و پرسیاره‌ی پێویسته‌ ن �ه‌وه‌ی‬ ‫نوێ له‌ ده‌س �ه‌اڵت��داری بكات‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌‬ ‫به‌ چ هه‌قێك ڕاپه‌ڕینی هه‌مووانی به‌‬ ‫به‌رهه‌می خ��ۆی زان��ی؟ پێویسته‌ ئه‌و‬ ‫مێژووه‌ بدۆزێته‌وه‌ كه‌ ده‌سه‌اڵتدار ونی‬ ‫ك��ردووه‌‪ ،‬ئه‌ویش كه‌ له‌ نێوان ‪ 1988‬و‬ ‫راپه‌ڕینی ‪ 1991‬خۆی بۆ ئاشتبه‌تاڵ ئاماده‌‬ ‫كردبوو‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌ڵه‌ی داگیركردنی كوێت‬ ‫نه‌بوایه‌ ‌و سووربوونی ئه‌مه‌ریكا له‌سه‌ر‬ ‫ش�ه‌ڕی عێراق نه‌بوایه‌‪ ،‬كوڕەكانی ئه‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵتداره‌ جارێكی تر كوردستانیان‬ ‫نه‌ده‌بینییه‌وه‌‪ ،‬بێگومان نه‌خێر‪ ،‬مه‌گه‌ر‬ ‫به‌ په‌شیامنییه‌وه‌ خۆیان ته‌سلیم بكردایه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و كاته‌ش ڕەوانه‌ی شوێنێكی تر ده‌كران‬ ‫‌و ڕەنگه‌ به‌ شوێنێكی وه‌كو به‌رسه‌ یان‬ ‫ڕومادی شوكربوونایه‌‪.‬‬ ‫بێگومان هه‌بوونی سه‌ركردایه‌تییه‌كی‬ ‫سیاسی ده‌وری هه‌بوو ‌ه ل ‌ه قۆزتنه‌وه‌ی‬ ‫ده‌رفه‌ته‌كه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم فه‌رمانڕەوایی ئه‌و‬ ‫سه‌ركردایه‌تییه‌ له‌و كاته‌و ‌ه ‌و تا ئێستا‬ ‫حوكمێكی ف �ه‌وزا ب��وو‪ ،‬بینیشامن چۆن‬ ‫ته‌نها سێ ساڵ پاش ڕاپه‌ڕین دوو برا‬

‫گه‌وره‌كه‌ ش �ه‌ڕی ده‌سته‌ویه‌خه‌یان بۆ‬ ‫ده‌سه‌اڵتی ڕەه��ا كرد ‌و دواڕۆژی ئه‌و‬ ‫ئه‌زموونه‌ كوردییه‌ی كه‌ خۆیان پێیان‬ ‫ده‌وت «ساوا»‪ ،‬خسته‌ مه‌ترسییه‌وه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫سه‌ركردایه‌تییه‌ كه‌ تا ڕادده‌یه‌كی گه‌وره‌‬ ‫میوانی سه‌ر سفره‌ی ح��ازری ئه‌مه‌ریكا‬ ‫بوو‪ ،‬شه‌ڕێكی هاری كرد بۆ ده‌ستگرتن‬ ‫به‌سه‌ر گه‌وره‌ترین به‌شی كوردستان ‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنی ئه‌زموونه‌ ساواكه‌ی‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ش�ه‌ڕەی كرد ‌و پشتی كرده‌ ئامانجێكی‬ ‫گ�ه‌وره‌ی ئه‌و كاته‌‪ :‬به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی‬ ‫ب��اره‌ ئابوورییه‌ قورسه‌كه‌ كه‌ عێراق‬ ‫ب ‌ه كوردستانه‌وه‌‪ ،‬به‌ ه��ۆی گه‌مارۆی‬ ‫ئابوورییه‌وه‌ كه‌ به‌ده‌ستیه‌وه‌ ده‌ینااڵند‪.‬‬ ‫كاتێكیش هه‌ژاری پاڵی به‌ زۆر خێزانه‌وه‌‬ ‫ن��ا كه‌لوپه‌لی ماڵه‌كه‌یان بفرۆشن ‌و‬ ‫ناچاریكردن ژەمه‌كانی خ��واردن بكه‌نه‌‬ ‫دوو ژەم ‌و منداڵه‌كانیان به ‌نۆره‌ نانی‬ ‫به‌یانی بخۆن «كه‌وانه‌یه‌ك بۆ كوڕانی‬ ‫به‌رپرسه‌كان‪ :‬ب��اوه‌ڕ ده‌ك �ه‌ن خه‌ڵك وا‬ ‫ده‌ژی��ان؟» هه‌ر یه‌كیان پاره‌ی واڵتی بۆ‬ ‫چه‌ك ‌و ته‌قه‌مه‌نی سه‌رفكرد‪ ،‬له‌ ئێمه‌ی‬ ‫ده‌سه‌ند ‌و ده‌یدا به‌ فیشه‌كی به‌دیهێنانی‬ ‫سه‌روه‌ری به‌سه‌ر ئه‌وی تر‪.‬‬ ‫ئ�ه‌م�ه‌ م��ێ��ژوو نییه‌‪ ،‬چیرۆكێكی‬ ‫كۆنیش نییه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌ بوو گه‌نه‌ی‬ ‫سه‌ر له‌شی واڵتی گه‌وره‌تر كرد ‌و ئه‌و‬ ‫هێزه‌ی دایه‌ چنگه‌كانی توندتر بكات‪،‬‬ ‫ئێستاش شته‌كان وه‌كو خۆیان ماون ‌و‬ ‫ته‌شه‌نه‌شیان سه‌ندووه‌‪ :‬كانییه‌كانی سامان‬ ‫له‌به‌ر پێی ده‌س �ه‌اڵت له‌ دوای نه‌مانی‬ ‫س��ه‌ددام ‌و نه‌مانی گه‌مارۆی ئابووری‬ ‫ته‌قینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌سه‌اڵته‌ ده‌می پێو ‌ه ناوه‌‪،‬‬ ‫قه‌ڵه‌و ده‌بێت ‌و قه‌ڵه‌و ده‌بێت‪ ،‬نازانین‬ ‫كه‌ی قوربانییه‌كه‌ی ده‌كوژێت یان خۆی‬ ‫ده‌ته‌قێت‪.‬‬

‫کۆمه‌ڵگای عێراقی و وێڵبوون لە نێوان دوو بەهادا‬ ‫جەالل حەسەن‬ ‫بە بۆچوونی من لە نێوان ئەم‬ ‫حاڵەت و ڕووداوان��ەی خ��وارەوەدا‪،‬‬ ‫کە هەموویان لە کۆمەڵگای عێراقیدا‬ ‫ڕووی���ان���داوە‪ ،‬ی��ان ب����ەردەوام لە‬ ‫ڕووداندان‪ ،‬هاوکێشەیەک هەیە کە‬ ‫ڕەنگە بە کۆکردنەوە و شیتەڵکردنیان‬ ‫بەیەکەوە نەبێت بە هاوکێشەکە‬ ‫نەگەین‪:‬‬ ‫ی���ەک���ەم‪ :‬داب��ەش��ب��وون��ێ��ک��ی‬ ‫ئایدۆلۆژییانەی توند و هەوڵدان‬ ‫بۆ ئەوەی «بەرامبەر» تا ئەوپەڕی‬ ‫س��ەرک��وت و ب��ێ ب��ەه��ا بکرێت‪،‬‬ ‫بە منوونە ئیسالمییەک و غەیرە‬ ‫ئیسالمییەک‪ ،‬تەنانەت ئیسالمییەک‬ ‫و ئیسالمییەکی تر‪ ،‬ناسیۆنالیست‬ ‫و غەیرە ناسیۆنالیستێک‪ ،‬تەنانەت‬ ‫ناسیۆنالیستێک و هاوفیکرێکی‪.‬‬ ‫هەموو ئەمانەش بەیەکەوە لە‬ ‫ملمالنێیەکی توندان‪ ،‬ئیسالمییەک‬ ‫و ناسیۆنالیستێک و کۆمۆنیستێک‬ ‫و زۆر «ێ���ک»ی ت��ری��ش‪ .‬ه��ەر لە‬ ‫کوردستانی خۆماندا سەیرێکی‬ ‫م��ێ��ژووی پ��ێ��ش ڕاپ���ەڕی���ن «ژێ��ر‬ ‫دەسەاڵتی غەیرە ک��ورد» و دوای‬

‫ڕاپ��ەڕی��ن «ژێ��ر دەس��ەاڵت��ی ک��وردی»‬ ‫بکەیت‪ ،‬لە جیاتی منوونەیەک‪ ،‬دەیان‬ ‫منوونەت بەرچاو دەکەوێت‬ ‫دووەم‪« :‬شۆڕشگێڕ»ێک شۆڕشێک‬ ‫بەرپا دەکات لە پێناو ئازادکردنی خەڵکی‬ ‫ڕەش���وڕووت و ڕی��ف��ۆرم��دا‪ ،‬کەچی لە‬ ‫سەرەتای سەرەتاکانی سەرکەوتنیدا بە‬ ‫کوشتنێکی بێ بەزەییانەی نەیارەکانی‬ ‫دەست پێدەکات‪ ،‬ته‌نها بۆ منوونه‌شۆڕشی‬ ‫ساڵی ‪ .1958‬به‌اڵم دوای چه‌ند ساڵێکی‬ ‫که‌م هه‌مان شۆڕشگێڕ ده‌کرێته‌ «خائین»‬ ‫و ده‌نگی ناڕەزایی له‌دژی په‌یدا ده‌بێت‬ ‫و «شۆڕشگێڕ»ە ‌نوێکان شۆڕشگێڕی‬ ‫پێشرت و «خائین»ی ئێستا به‌هه‌مان‬ ‫ده‌رد ده‌به‌ن که ‌ئه‌و به‌سه‌ر نه‌یاره‌که‌یدا‬ ‫هێنابووی‪ ،‬ته‌نها بۆ منوونه ‌کوده‌تای‬ ‫ساڵی ‪ .1963‬ئیرت ب �ه‌م شێوه‌یه ‌ئه‌م‬ ‫زنجیره‌یه ‌ب �ه‌رده‌وام ده‌بێت به‌و شێوه‬ ‫‌توندوتیژە و‌تا ئێستاش‪.‬‬ ‫س��ێ��ی�ه‌م‪ :‬ل��ه ‌فه‌یسبووکدا دوو‬ ‫ڕەوتی سه‌ره‌کی بااڵده‌سنت‪ ،‬هه‌ردووالش‬ ‫ب�ه‌ راس��ت و ب�ه‌ درۆ‪ ،‬ب�ه‌ بوختان و‬ ‫حه‌قیقه‌ت‪ ،‬له‌ هه‌وڵی ئه‌وه‌دان تا چه‌ند‬ ‫بکرێت له‌«شه‌رعیه‌ت»ی یه‌کرت بده‌ن‬ ‫و تا نزمرتین ئاست له‌بەرچاوی ئه‌وانی‬ ‫تری بخه‌ن‪ ،‬ئه‌وانه‌ش که‌ کۆمێنتیان بۆ‬ ‫ده‌نووسن وه‌ک ئه‌وان و ڕەنگه‌ زیاتریش‬ ‫توندتر بدوێن‪ ،‬هه‌ر بۆ منوونه‌ په‌یجه‌‬ ‫ناڕەسمییەکانی پارتی و یه‌کێتی و گۆڕان‬ ‫و ئیسالمییه‌کان‪ .‬ته‌نانه‌ت هه‌ندێک جار‬ ‫ده‌گاته ‌ئه‌وه‌ی داوای کوشتنی کوێرانه‌ی‬ ‫ه �ه‌ر ئه‌ندامێکی گ��رووپ��ی به‌رامبه‌ر‬ ‫ده‌کرێت‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ی داوای پاکتاویی‬

‫ع��ه‌ره‌ب بەبێ جیاوازیی ک��راوە‪ .‬له‌م‬ ‫نێوه‌نده‌دا ناوبه‌ناو که‌سانێکی به‌ ژماره‬ ‫‌که‌م و به‌ ده‌سه‌اڵت الواز دێنه‌ناوه‌وه و‬ ‫داوا له‌ هه‌ردووال ده‌که‌ن واز له‌م شێوازه‬ ‫‌تونده‌ی په‌یوه‌ندی بهێنن‪.‬‬ ‫چ��واره‌م‪ :‬له‌ زاراوه ‌باوه‌کانی ناو‬ ‫سیمینار و کۆڕەکان ئه‌مانه‌ زۆر باون‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت «موداخه‌له‌یه‌کم کرد پۆرتیم‬ ‫شکاند‪ ،‬ئه‌و ‪ ،...‬خه‌مت نه‌بێت براکه‌م‪،‬‬ ‫ئه‌بێت ئه‌مڕۆ له‌ کۆڕەکه‌مدا کارێکیان‬ ‫پێبکه‌م پشتی خۆی و هاوڕەوته‌کانیشی‬ ‫بشکێنم»‪.‬‬ ‫پێنجه‌م و شه‌شه‌م و حه‌وته‌م و‬ ‫‪ ...‬هه‌تا دوایی‪ ،‬هه‌موویان هه‌ر وه‌ک‬ ‫یه‌که‌م و دووه‌م و سێیه‌م و چواره‌می‬ ‫پێش خۆیان وان‪.‬‬ ‫ئ��ەم دوو تێبینییه‌م لەسەر ئەو‬ ‫حاڵەت و ڕووداوانە هەیە‪:‬‬ ‫ل���ه‌ ه���ه‌م���وو ئ����ه‌م خ���ااڵن���ه‌ی‬ ‫س���ه‌ره‌وه‌دا توخمێک له‌ «مه‌ده‌نیه‌ت‬ ‫و پێشکه‌وتن» ه�ه‌ی��ه‪ ‌،‬ل��ه ‌یه‌که‌مدا‬ ‫بوونی فره‌یی ئایدۆلۆژی و ئایینی و‬ ‫فیکری ده‌بینین‪ ،‬که ‌ب��ه‌الی زۆرێ��ک‬ ‫له ‌سیکۆالره‌کانه‌وه ‌نیشانه‌ی بوونی‬ ‫لێبوورده‌یی و دیموکراسیی ک��ارا و‬ ‫سه‌قامگیریی ب��ارودۆخ��ی سیاسییه‪.‬‬ ‫ل �ه‌ دووه‌م����دا ش���ۆڕش ب��ۆ چاکسازی‬ ‫و ڕی��ف��ۆرم ده‌بینین‪ ،‬ک �ه‌ س �ه‌ره‌ت��ای‬ ‫دروستبوون سه‌رهه‌ڵدانی فیکری نوێ‬ ‫و به‌هادارکردنی بێده‌سه‌اڵته‌کانه‪ .‬له‌‬ ‫سێیه‌مدا‪ ،‬تۆڕە ‌کۆمه‌اڵیه‌تییه‌کانی وه‌ک‬ ‫فه‌یسبووک دەبینین که ‌ڕەم��زی ئه‌و‬ ‫پێشکه‌وتنه ‌به‌رچاوه‌ی ته‌کنۆلۆژیایه‌ که‌‬

‫پەیوه‌نییه‌کانیشی له‌سه‌ر بناغه‌یه‌کی نوێ‬ ‫دامه‌زراندووه‌ته‌وه‪ .‬له‌ چواره‌میشدا کۆڕ‬ ‫و کوبوونه‌وه‌ و سیمینار و چه‌له‌حانێ‬ ‫ده‌بینین‪ ،‬ک��ه ‌ب����ه‌رده‌وام نیشانه‌ی‬ ‫تازه‌بوونه‌وه‌ی عه‌قڵ و حیواری جیددی‬ ‫و ڕەخنه‌بوون‪ ،‬که‌ بناغه‌ی دروستبوونی‬ ‫که‌لتوورێکن که ‌ڕاشنااڵنه‌ مامه‌ڵه‌ی‬ ‫تاکه‌کانی ڕێکده‌خات‪ .‬له ‌پێنجه‌م و‬ ‫شه‌شه‌م و حه‌وته‌م و دواتریشدا هه‌مان‬ ‫ڕەگه‌ز و پێکهێنه‌ر ده‌بینین‪.‬‬ ‫ب��ه‌ پ��ێ��چ��ه‌وان��ه‌ش��ه‌وه‌ل��ه‌ ه �ه‌ر‬ ‫یه‌کێکیاندا پێکهاته‌یه‌ک دە‌بینین له‌‬ ‫«نامه‌ده‌نیبوون و دواک �ه‌وت��ووی��ی»‪.‬‬ ‫له‌ هه‌موو ئه‌و حاڵه‌تانه‌ی س �ه‌ره‌وه‌دا‬ ‫توخمه ‌مه‌ده‌نیيه‌کان ب��ۆ کوشتنی‬ ‫مه‌ده‌نیه‌ت خ��ۆی به‌کارده‌خرێن‪ ،‬بۆ‬ ‫منوونه‌ شۆڕش له‌پێناو ڕیفۆرمدا به‌کوشنت‬ ‫ده‌ستپێده‌کات و ده‌نگی ئازادی و فره‌یی‬ ‫سه‌رکوت ده‌کرێت‪ ،‬هه‌موو هه‌وڵه‌کان‬ ‫له‌پێناوی ئه‌وه‌دان که‌«ئه‌وان»ی تریش‬ ‫وه‌ک «خۆیان» لێبکه‌ن‪ ،‬تەنانەت ئه‌گه‌ر‬ ‫به ‌په‌نابردنه‌به‌ر ملمالنێی تووندوتیژیش‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫لێره‌دا بۆ په‌یربدن بەو دووفاقیه‌ی‬ ‫(االزدواج��ی��ة‌) له‌کۆمه‌ڵگای عێراقیدا‬ ‫ه �ه‌ی �ه‌‪ ،‬پێویستامن ب �ه‌ خوێندنه‌وه‌‬ ‫و دیراسه‌کردنی تیۆر و لێکۆڵینه‌وه‬ ‫‌ئه‌کادیمیيه‌کانی ب��واری کۆمه‌ڵناسی‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ڕەنگه له ‌هه‌مووشیان نزیکرت‬ ‫له ‌بارودۆخی عێراقه‌وه‪‌ ،‬کۆمه‌ڵناسی‬ ‫عێراقی «ع�ه‌ل��ی ئ��ه‌ل��وه‌ردی» بێت‪.‬‬ ‫عه‌لی وه‌ردی له ‌چه‌ند نووسینێکیدا به‌‬ ‫وردی خوێندنه‌وه‌یه‌ک بۆ که‌سایه‌تی و‬

‫کۆمه‌ڵگای عێراقی ده‌ک��ات‪ ،‬وه‌ک‬ ‫کتێبه‌کانی‪« :‬شخصية الفرد العراقي»‬ ‫و «دراسة يف طبيعة املجتمع العراقي»‬ ‫و «مل��ح��ات اجتامعية م��ن تأريخ‬ ‫العراق الحديث»‪ .‬هه‌رچه‌نده ‌لێره‌دا‬ ‫ناتوانین به‌ته‌واوه‌تی باس له‌ڕەهه‌ند‬ ‫و به‌ڵگه‌ و بناغه‌کانی بیردۆزه‌که‌ی‬ ‫بکه‌ین‪ ،‬به‌اڵم زۆر ب ‌ه کورتی عه‌لی‬ ‫وه‌ردی پێیوایه‌که‌ کۆمه‌ڵگای عێراقی‬ ‫ل�ه‌ی�ه‌ک ک��ات��دا دوو ج��ۆر به‌های‬ ‫جیاوازی له ‌خۆیدا کۆکردووه‌ته‌وه‪،‬‬ ‫‌که ‌ئه‌ویش «به‌ده‌ویی‪ -‬البدویة‌»‬ ‫بوون و «ژیاریی‪ -‬الحضارية» بوونه‌‪.‬‬ ‫هه‌ریه‌ک له‌م دوو جۆره‌ به‌هایانه‬ ‫‌چه‌ندین توخم و پێکهێنه‌ری دژ به‬ ‫‌یه‌کیان تێدایه‪ .‬به‌ده‌ویبوون پشت‬ ‫به‌ به‌هاکانی به‌کارهێنانی زبره‌هێز‬ ‫‌ده‌به‌ستێت له ‌یه‌کالییکردنه‌وه‌ی‬ ‫کێشه‌کانیدا‪ ،‬به‌هاکانی پێشینانی‬ ‫خۆیان زۆر ال پیرۆزه ‌و شانازی به‬ ‫‌ئازایه‌تی و پشتبه‌خۆبه‌سنت و لێدانی‬ ‫ب ‌هرامبه‌ره‌وه ‌ده‌ک��ات‪ .‬له ‌الیه‌کی‬ ‫تریشه‌وه ‌به‌هاکانی شارستانیبوون‬ ‫وازی لێناهێنن‪ ،‬هه‌ر ل ‌ه حوکمی‬ ‫ده‌وڵ���ه‌ت‌ و ب��اج و ملکه‌چی بۆ‬ ‫ده‌س�ه‌اڵت��ێ��ک ک��ه ‌ڕەن��گ�ه‌ ب��ه ‌دڵی‬ ‫خ��ۆی نه‌بێت و ‪ ...‬چه‌ندینی تر‪.‬‬ ‫ه��ۆک��اری ب��وون��ی ئ �ه‌م دوو ج��ۆره‌‬ ‫به‌هایه‌ش به‌زۆری ده‌گه‌ڕێندرێته‌وه‬ ‫‌بۆ رسوشتی عێراق‪ ،‬بوونی بیابانی‬ ‫فراوان و شاخی سه‌خت و ناوچه‌ی‬ ‫به‌پیت و ئه‌و ڕووداوه‌ مێژووییانه‌ی‬ ‫له‌م ناوه‌دا گوز ‌هراون‪.‬‬

‫‪15‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)24‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/2/26‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ل ‌ه نێوان كاڵشینكۆف و فڕۆكه‌ی روسیدا‬ ‫دارا سێكانیانی‬ ‫له‌میانه‌ی سه‌ردانه‌كه‌ی سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێم بۆ واڵت��ی ڕوسیا‪ ،‬كه‌ له‌ الیه‌ن‬ ‫میدیاكانی ه �ه‌رێ��م �ه‌وه‌ ب��اس��ی لێوه‬ ‫‌كرا‪ ،‬باسی دی��دار و چاوپێكه‌وتنه‌كانی‬ ‫س���ه‌رۆك���ی ه��ه‌رێ��م��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫ك��راوه‪ ‌،‬له‌ توڵی هه‌واڵه‌كانی كه‌ناڵه‌‬ ‫ته‌له‌فزیۆنییه‌كاندا وته‌یه‌كی سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێمیان ده‌ن��ووس��ی��ی�ه‌وه‌ ك�ه‌ باسی‬ ‫له‌وه‌ ك��ردووه‌ كه‌ كوردستان به‌ چه‌كی‬ ‫ڕوس��ی ڕزگ��اری ب��ووه‌‪ ،‬وردتریش باسی‬ ‫كاڵشینكۆفی ڕوسیی ك��ردووه‌ كه‌ گوایه‌‬ ‫كوردستان به‌ كاڵشینكۆف ڕزگاری بووه‌‪،‬‬ ‫له‌وانه‌یه‌ چه‌كی ده‌ستی پێشمه‌رگه‌كانی‬ ‫كوردستان ڕوسی بووبن‪ ،‬به‌اڵم پێویسته‌‬

‫هه‌موو تاكه‌كانی ئه‌م هه‌رێمه‌ و ته‌واوی‬ ‫كوردستانیش‪ ،‬ئه‌وه‌مان له‌ بیر نه‌چێت‬ ‫فڕۆكه‌كانی حكومه‌تی عێراقیش كه‌‬ ‫ته‌واوی كوردستانیان بۆردومان ده‌كرد و‬ ‫واڵتیان وێران كرد‪ ،‬مێك و سیخۆی ڕوسی‬ ‫بوون‪.‬‬ ‫ب���ۆ ده‌ب���ێ���ت ب��اس��ی ئ����ه‌وه‌ بۆ‬ ‫ڕوسیه‌كان بكه‌ین كه‌ به‌ چه‌كه‌كانی‬ ‫ئ �ه‌وان واڵمت��ان ئ��ازاد ب��ووه‌؟ له‌ كاتێكدا‬

‫زۆرب��ه‌ی ئه‌و كاڵشینكۆفانه‌ی ده‌ستی‬ ‫هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان ده‌كه‌وتن‪،‬‬ ‫بڕواناكه‌م ڕوسیا و حكومه‌تی ئیشرتاكی‬ ‫بۆ كوردیان ناردبن‪ ،‬به‌ڵكو به‌ ڕژێمی‬ ‫دكتاتۆری عێراق و به‌عسیان فرۆشتبوون‪،‬‬ ‫بۆ ڕووبەڕووبوونەوەى ڕۆڵه‌كانی گه‌لی‬ ‫كوردستان و پێشمه‌رگه‌كانی كوردستان‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ زۆربه‌ی شه‌ڕ و نه‌به‌ردییه‌كاندا‬ ‫و چاالكییه‌كانی هێزی پێشمه‌رگه‌ی‬

‫ك��وردس��ت��ان ژم��اره‌ی��ه‌ك��ی ب���اش ل�ه‌و‬ ‫چه‌كان ‌ه ده‌ستیان‪ ،‬به‌سه‌ردا ده‌گیرا‪ ،‬به‌‬ ‫تایبه‌تی له‌ كاتی گرتنی ڕە‌بایه‌ ‌و مۆڵگه‌‬ ‫سه‌ربازییه‌كانی رژێ��م له‌ كوردستان‪،‬‬ ‫سه‌یره‌ تۆ بڵێی ئه‌و كاته‌ (گۆرباتشۆف)‬ ‫ى سه‌رۆكی ئه‌و كاته‌ی ڕوسیا به‌ دۆسته‌‬ ‫عێراقییه‌كه‌یدا كه‌ سه‌ددام حسێن بوو‪ ،‬به‌‬ ‫دیاری بۆ هێزی پێشمه‌رگه‌ی ناردبێت؟!‬ ‫هه‌موومان باش ئه‌و ڕاستییه‌ ده‌زانین‬

‫كه‌ كاڵشینكۆف و زیل و ده‌باب ‌ه و تۆپ‬ ‫فڕۆكه‌ی مێك و سیخۆی ڕوس��ی بوون‬ ‫كه‌ به ‌ده‌ستى هێزه‌ دڕنده‌كانی عێراقی‬ ‫ئه‌و كاته‌وه‌ بوون‪ ،‬تۆ بڵێی ئێمه‌ هه‌موو‬ ‫ئه‌و ناهه‌قییه‌مان له ‌بیر چوبێته‌وه‌؟‬ ‫ه �ه‌م��وو ئ��ه‌و ته‌قه‌مه‌نیانه‌ی ڕوسیا‬ ‫ێ كاول كرا؟‬ ‫نه‌بینین كه‌ كوردستانیان پ ‌‬ ‫ئاگر و ئاسنیان به‌سه‌ر خاك و خه‌ڵكی‬ ‫ئه‌م واڵت��ه‌دا ده‌ب��اران��د‪ ،‬له‌بری ئه‌وه‌ی‬

‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ لۆمه‌ و سه‌رزه‌نشتی ئه‌و‬ ‫واڵته‌ بكه‌ین‪ ،‬داوای قه‌ره‌بوو ‌و ئه‌وه‌یان‬ ‫لێ‌ بكه‌ین كه‌ داوای لێبوردن له‌ گه‌لی‬ ‫كوردستان بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم بۆ ده‌بێت له‌سه‌ر‬ ‫كاڵشینكۆفه‌كان سوپاسیان بكه‌ین‪،‬‬ ‫له‌ كاتێكدا زۆرج��ار كاڵشینكۆفه‌كانی‬ ‫ده‌ستی هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان‬ ‫ئ��ه‌وه‌ن��ده‌ی ب��ۆ ك��وردك��وش�تن و ش�ه‌ڕی‬ ‫ناوخۆی براكوژی به‌كارهاتوون‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌‬ ‫بۆ له‌ناوبردنی دوژمنان و ڕزگاركردنی‬ ‫كوردستان به‌كار نه‌هاتوون‌! بۆیه‌ زۆر‬ ‫ب�ێ‌ مانایه‌ ك�ه‌ ده‌ڵ��ێ��ن ك��وردس��ت��ان به‌‬ ‫كاڵشینكۆف ڕزگ��اری ب��ووه‪ .‬له‌الیه‌كی‬ ‫تریشه‌وه‌ به‌رپرسان ئاماده‌ی مۆركردنی‬ ‫گرێبه‌ستێك بن له‌گه‌ڵ ئه‌و واڵتانه‌ی كه‌‬ ‫ته‌نها بیر له‌ به‌رژە‌وه‌ندییه‌كانی خۆیان‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬خۆ هه‌موومان باش ئه‌وه‌‬ ‫ده‌زانین كه ‌له‌ ئێستادا ڕوسیا پشتگیری‬ ‫له‌ دڕنده‌ترین و خوێنڕێژترین دیكتاتۆری‬ ‫ئه‌م سه‌رده‌مه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌ ئه‌ویش به‌شار‬ ‫ئه‌سه‌دی سه‌رۆكی سوریایه‌‪ ،‬كه‌ سااڵنێكه‌‬ ‫به‌شێك له‌ كورد له‌و پارچه‌یه‌ی كوردستان‬ ‫له‌ژێر ده‌ستیدا ده‌چه‌وسێرنێته‌وه‌ و هیچ‬ ‫مافێكی پێ‌ ره‌وا نابیرنێت‪.‬‬

‫چه‌مكی «من»‬ ‫عه‌لی حسێن ساڵح‬ ‫«م���ن» وش �ه‌ی �ه‌ك��ی دوو پیتیی‬ ‫ئه‌فسوناوییه‌‪ ،‬واتایه‌كی بایه‌خداری‬ ‫زۆر گ���ه‌وره‌ی هه‌یه‌‪ ،‬به‌ تایبه‌تی له‌‬ ‫الی خاوه‌نه‌كه‌ی تا ڕاده‌ی �ه‌ك ده‌توانم‬ ‫بڵێم به‌ هۆی ئه‌و وشه‌ دوو پیتییه‌وه‌‬ ‫ده‌ی��ه‌ه��ا كێشه‌ و گ��ی��روگ��رف��ت بۆ‬ ‫خاوه‌نه‌كه‌ی‪ ،‬دروس��ت ب��ووه‪ .‬بۆیه‌ به‌‬ ‫پێویستم زانی الیه‌نه‌ گرنگه‌كانی خودی‬ ‫ئ�ه‌م وشه‌یه‌ بو‌روژێنم به‌ مه‌به‌ستی‬ ‫هۆشیاركردنه‌وه‌ی كه‌سانێك له‌ڕاده‌به‌ده‌ر‬ ‫خودویسنت‪ ،‬جا ئه‌و كه‌سانه‌ له‌ ئاستی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی سیاسیی و كۆمه‌اڵیه‌تییی‪،‬‬ ‫یان فه‌رمانڕە‌واییدا بن‪ .‬یان له‌ كه‌سانی‬ ‫ئاسایی ناو كۆمه‌ڵگه‌ بووبن‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫هه‌ر تاكێك له‌ ئاستی خۆیدا له‌ واتا و‬ ‫به‌هاكانی زاراوه‌ی ئه‌و (م��ن)ە به‌یاد‬ ‫بهێنێته‌وه‌‪ .‬بگره‌ دتوانم بڵێم به‌ هۆی‬ ‫ئه‌م وشه‌یه‌وه‌ ه �ه‌زاران كه‌س گیانیان‬ ‫له‌ده‌ستداوه‌‪،‬یان هیچ نه‌بێت زیانیان‬ ‫به‌ركه‌وتووه‌‪ .‬هه‌ر وه‌ك ده‌زانن كاتێك‬ ‫یه‌كێك ده‌بیستێته‌وه‌ به‌ باشی باسی‬ ‫نه‌كراوه‪ ‌،‬یه‌كسه‌ر خۆی گیڤ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫و ئاماده‌یی ده‌رده‌بڕێت بۆ تۆڵه‌كردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ سۆفیگه‌ره‌كان له‌پێش ئه‌وه‌ی بچنه‌‬

‫جیهانی گیانییه‌وه‌‪ ،‬واته‌ (روح)‪ ،‬نكۆڵی‬ ‫له‌ بوونی خودپه‌رستی ده‌ك�ه‌ن‪ ،‬كه‌ له‌‬ ‫زاراوه‌ی «م��ن» ی��ان «خ���ود»دا خۆی‬ ‫ده‌بینێته‌وه‌ و پێی ده‌ڵین «م��ن»‪ ،‬ئه‌و‬ ‫«من»ە‌ی سه‌دان و گه‌لێك زیاتر كێشه‌ی‬ ‫بۆ ده‌روون و جه‌سته‌ و بیری خاوه‌نه‌كه‌ی‬ ‫ناوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ده‌توانم بلێم گه‌یشتووه‌ته‌‬ ‫ڕاده‌ی ئه‌نجامدانی تاوانیش كه‌ بۆ خۆی‬ ‫له‌ نیشانه‌ی خودپه‌رستی زیاتر هیچی‬ ‫تر ناگه‌یه‌نێت‪ .‬دیاره‌ له‌م ڕووه‌یشه‌وه‌‬ ‫ج��ی��اوازی له‌ نێوان كه‌سانی ئاسایی‬ ‫و تایبه‌تدا نییه‌‪ ،‬به‌ خ��اوه‌ن پۆست و‬ ‫سه‌ركرده‌ و به‌رپرسانیشه‌وه‌ و ‪ ..‬تاد‪.‬‬ ‫زاراوه‌ی (من) بۆ خۆی ده‌ربڕینه‌‬ ‫له‌ خود‪ ،‬به‌اڵم خودێك له‌ ڕاده‌ب �ه‌ده‌ر‬ ‫خۆپه‌رست‪ ،‬ته‌نانه‌ت ل �ه‌و پێناوه‌دا‬

‫ڕاستی ده‌كاته‌ هه‌ڵه‌ و هه‌ڵه‌ش ده‌كات ‌ه‬ ‫ڕاستی بۆیه‌ ده‌بێـت مرۆڤ به‌ دوای ئه‌و‬ ‫خوده‌دا بگه‌ڕێت كه‌ له‌ زاراوه‌ی «من»دا‬ ‫خۆی ده‌بینێته‌وه‌ و كۆبووه‌ته‌وه‌‪ ،‬دیاره‌‬ ‫هه‌موومان به‌ ده‌ی��ان و س��ه‌دان جار‬ ‫بیستوومانه‌ كه‌ فاڵن و فیسان‪ ،‬فاڵنه‌‬ ‫كه‌سیان كوشتووه‌ و هۆی ئه‌و كوشتنه‌ش‬ ‫ل��ه‌وه‌ ب���ه‌ده‌ر نییه‌ ئ �ه‌و ك���وژراوه‌ له‌‬ ‫پاشمله‌ی ئه‌و بكوژە‌ باشی نه‌گوتبێت و‬ ‫نه‌یشكاندبێه‌ته‌وه‌‪ ،‬یان هیچ نه‌بێت وای‬ ‫لێكدابێته‌وه‌‪ ،‬هه‌ڵبه‌ته‌ ئه‌و خوده‌ كه‌ به‌‬ ‫من یان تۆ ناوی ده‌به‌ین‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ به‌سه‌ر‬ ‫خاوه‌نه‌كه‌یدا زاڵه‌ له‌ ئاستی ڕاستییه‌كان‬ ‫كوێری ده‌كات‪ ،‬به‌ڵكو تا ڕاده‌ی ئه‌وه‌ی‬ ‫ن��اڕە‌وای��ی پێ ده‌كاته‌ ڕە‌وا و ڕە‌واش‬ ‫به‌ ن��اڕەوا‪ .‬ده‌ت��وان��م بڵێم هه‌موومان‬

‫خاوەىن ئیمتیاز و سەرنووسەر‪:‬‬ ‫هاوژین عومەر کەریم‬ ‫‪hawzheenk@yahoo.com‬‬ ‫‪07701543488‬‬

‫بەڕێوەبەرى کارگێڕى‪:‬‬ ‫جیهانگیر ئەحمەد‬ ‫‪bayanreklam@yahoo.com‬‬ ‫‪07702455504‬‬

‫بینیوومانه‌‪ ،‬یان بیستوومانه‌ چۆن تاكێك‬ ‫تووڕە‌ی پاشمله‌ش بووه‌ كاتێك گزیرێك‬ ‫پێی وتووه‌ فاڵن كه‌س به‌و شێوه‌یه‌ باسی‬ ‫كردووی كه‌ بۆ خۆی پێی باش نه‌بووه‌‪،‬‬ ‫یان هیچ نه‌بێت الی ئه‌سته‌م بووه‪ ‌،‬ئیرت‬ ‫بووه‌ته‌ غایه‌ڵه‌ی‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ی پاپۆڕی له‌‬ ‫ده‌ریادا نوقوم بووبێت و له‌وه‌ش پرتتر‬ ‫بیری له‌ تۆڵه‌كردنه‌وه‌ كردبێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و حاڵه‌تانه‌ش به‌ هۆی زاڵبوونی‬ ‫خودییه‌وه‌‪ ،‬واته‌ «من»ە‌كه‌یه‌وه‌ به‌سه‌ر‬ ‫بیر و بۆچوونه‌كانیه‌وه‌ ڕووده‌دات‪ ،‬یان‬ ‫گه‌ر ڕوونرت لێی ورد ببینه‌وه‪ ‌،‬ده‌گه‌ینه‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی ك �ه‌وت��ووه‌ت �ه‌ ژێ��ر ده‌س�ه‌اڵت��ی‬ ‫«م��ن»ە‌ك��ه‌ی��ه‌وه‌ ك �ه‌ خ��وده‌ك��ه‌ی له‌‬ ‫ئاست ڕاستییه‌كان چه‌واشه‌ی ده‌كات‪،‬‬ ‫هه‌ڵبه‌ته‌ ل �ه‌ خ��ودن��اس��ی��ن �ه‌وه‌ی��دا و‬

‫بەڕێوەبەرى هونەرى‪:‬‬ ‫ڕەوشت محەمەد‬ ‫‪rawshtmail@yahoo.com‬‬ ‫‪07501112083‬‬

‫ده‌رئه‌نجامه‌كانیشی كۆمه‌ڵێك كێش ‌ه‬ ‫بۆ خاوه‌نه‌كه‌ی ده‌نێته‌وه‌‪ ،‬به‌و خوده‌‬ ‫زاڵ �ه‌ش ده‌وترێت «منی ب��ااڵ»‪ ،‬كه‌ له‌‬ ‫زۆر باردا خاوه‌نه‌كه‌ی چه‌واشه‌ ده‌كات‬ ‫و ڕاستییه‌كان وه‌كو خۆی نابینێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌رئه‌نجامه‌كه‌شی كۆمه‌ڵێك كێشه‌ی‬ ‫نه‌بوو بۆ خاوه‌نه‌كه‌ی ده‌نێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ�����ه‌وان�����ه‌ی ل�����ه‌م ب�������واره‌دا‬ ‫ب �ه‌دواداچ��وون��ی��ان هه‌بووبێت‪ ،‬یان‬ ‫پسپۆڕانی بواره‌كه‌‪ ،‬ده‌بینن به‌ هۆیه‌ك‬ ‫له‌و هۆیانه‌ی به‌ گوێره‌ی ئاره‌زووه‌كانی‬ ‫نییه‌‪ ،‬واته‌ ئ��اره‌زووی «من»ە‌كه ‌یان به‌‬ ‫پێی حه‌زی خۆی باس له‌و «من»ه‌ی‬ ‫ن���ه‌ك���راوه‌‪ ،‬ب��ۆی �ه‌ ل��ه‌ زۆر ح��اڵ�ه‌ت��دا‬ ‫گه‌یشتووه‌ته‌ ڕاده‌ی تۆڵه‌كردنه‌وه‌ و‬ ‫ته‌نانه‌ت كوشتنیش! یان به‌ الی كه‌مه‌وه‌‬

‫ئەنداماىن بۆرد‪:‬‬ ‫سەاڵح ساالر‬ ‫ئیدریس سیوەیىل‬ ‫محەمەد جەمال‬

‫ئاژاوه‌ نانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ل��ێ��ره‌دا ده‌ت��وان��م بڵێم‪ ،‬بگره‌ ل ‌ه‬ ‫سه‌ر ئاستی رامیاری و ده‌ولیش‪ ،‬یان‬ ‫به‌رهه‌ڵستكارانی ناوخۆی واڵت كه‌‬ ‫پارته‌كانن‪ ،‬به‌و كێشه‌ و ته‌نگه‌شانه‌وه‌‬ ‫ت��ووش ده‌ك��ات‪ .‬بۆیه‌ لێره‌دا ده‌بینین‬ ‫چۆن ئه‌و «م��ن»ە‌ بااڵیه‌ له‌ زۆر باردا‬ ‫به‌سه‌ر ب�ه‌رژە‌وه‌ن��دی تاك و واڵتیشدا‬ ‫زاڵه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت هه‌ڵگیرساندنی جه‌نگ‬ ‫له‌ نێوان دوو ده‌وڵه‌ت‪ ،‬یان دوو خێڵ‪،‬‬ ‫ی��ان دوو بنه‌ماڵه‌‪ ،‬ی��ان دوو كه‌سدا‬ ‫ده‌نێته‌وه‌‪ ،‬هۆكاره‌كانیشی له‌ «من»ێك‬ ‫یان «ئێمه‌» یه‌كه‌وه‌ ده‌ستیپێكردبێت كه‌‬ ‫زاڵرتن به‌سه‌ر به‌رژە‌وه‌ندییه‌كانیشیادا‪،‬‬ ‫یان به‌ چاوی خۆمان ده‌بینین ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌ كاتی ڕە‌خنه‌گرتنیش له‌ كه‌سێك‪ ،‬یان‬ ‫پارتێك‪ ،‬یان خێڵێك‪ ،‬یان بنه‌ماڵه‌یه‌ك‪،‬‬ ‫ی��ان ن�ه‌ت�ه‌وه‌ی�ه‌ك‪ ،‬ی��ان واڵت��ێ��ك‪ ،‬وه‌ها‬ ‫له‌و دوالیه‌نه‌ ده‌ك��ات تانه‌وته‌شه‌ر بۆ‬ ‫یه‌كرت هه‌ڵببه‌سنت و چه‌ندین جاریشە‬ ‫جه‌نگیشی لێكه‌تووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆیه‌ زانایانی ده‌روونزانی به‌و وشه‌‬ ‫دوو پیتییه‌ زاڵه‌ به‌سه‌ر خودی جه‌سته‌‬ ‫و ده‌روون و بیری خاوه‌نه‌كه‌یدان‬ ‫وتووه‌ «منی بااڵ»و ده‌خوازێت مرۆڤ‬ ‫تێبكۆشێت بۆ زاڵبوونی بیر و هۆش و‬ ‫مرۆڤایه‌تییه‌كه‌ی به‌سه‌ر ئه‌و «من»ە‌‬ ‫ب��ااڵی��ه‌دا و ل�ه‌ ده‌س�ه‌اڵت�ه‌ك��ان��ی كه‌م‬ ‫بكاته‌وه‌‪ ،‬به‌ جۆرێك ڕایبهێنێت بتوانێت‬ ‫نكۆڵی یان ملكه‌چنه‌بوونی بۆ خوده‌كه‌ی‬ ‫كه‌مبكاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش له‌ ڕێگای وه‌رزشی‬ ‫ده‌روونیی و مرۆڤایه‌تیی و لێبورده‌ییه‌وه‌‬ ‫ده‌ك��رێ��ت‪ ،‬كه‌ له‌ هه‌ندێك حاڵه‌تدا‬ ‫ده‌چێته‌ چوارچێوه‌ی سۆفیگه‌رییه‌وه‌‪.‬‬

‫ناونیشاىن بەیان لە ئینتەرنێت‪:‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬ ‫‪E.mail: bayanpress@yahoo.com‬‬ ‫‪www.facebook.com/bayanpres‬‬

‫رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامىن ‪ -‬شەقامى ئیرباهیم پاشا ‪ -‬تەالرى بنار نهۆمى پێنجەم ‪ -‬شوقەى ژمارە ‪ .3‬تەلەفۆن‪07480605181 :‬‬

‫بایی (‪ )750‬دینارە‬

‫‪14‬‬ ‫‪birura_bayan@yahoo.com‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)24‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/2/26‬ساڵی یەکەم‬

‫گفتوگۆی ڕەوت ‌ه ئیسالمییه‌كان‪ ،‬پێویستیی قۆناغه‌كه‬ ‫مودریك عه‌لی عارف‬ ‫تا له‌ جه‌سته‌یه‌كدا برینێك نه‌بێت‬ ‫پێویست به‌ ساڕێژكردن ناكات‪ .‬تاوه‌كو‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌ك ئه‌نجام نه‌درێت نابێت په‌نا‬ ‫بۆ ته‌مێكردن بربێت‪ .‬تا كه‌سێك تاوانێك‬ ‫ئه‌نجام نه‌دات‪ ،‬نابێت كه‌سێك ده‌ستگیر‬ ‫بكرێت یان سزای به‌سه‌ردا بسه‌پێرنێت‪.‬‬ ‫له‌م ڕوانگه‌یه‌وه‌‪ ،‬پێویسته‌ ئه‌وه‌مان له‌‬ ‫ال ڕوون بێت كه‌ ده‌بێت كوێ بریندار‬ ‫بێت ئه‌و شوێنه‌ ساڕێژ و چاره‌سه‌ر‬ ‫بكرێت‪ .‬كێ خه‌تاكار بێت ئه‌وه‌ سزا‬ ‫بدرێت‪ ،‬له‌ كوێدا الری و چه‌وتی هه‌بوو‬ ‫ئه‌وه‌ ڕاست بكرێته‌وه‌‪ .‬كێ سنووری‬ ‫به‌زاند ئ �ه‌وه‌ لێپێچینه‌وه‌ی له‌گه‌ڵدا‬ ‫بكرێت و بهێرنێته‌وه‌ ناو بازنه‌كه‌ و‬ ‫سنووره‌ ئاسایی و یاساییه‌كانی نیشان‬ ‫بدرێت‪.‬‬ ‫كلتووری ئایینی به‌گشتی و خودی‬ ‫ئایینی ئیسالم ـ ده‌ق و كه‌المی ئیالهی ـ‬ ‫به‌ تایبه‌تی‪ ،‬وه‌ك كاره‌كته‌رێكی سه‌ره‌كی‬ ‫و كاریگه‌ر له‌ناو كۆمه‌ڵگه‌كاندا به‌‬ ‫گشتی و كۆمه‌ڵگه‌ی كوردستانیدا به‌‬ ‫تایبه‌تی‪ ،‬ڕۆڵێكی ئێجگار كاریگه‌ر و‬ ‫به‌رچاوی هه‌بووه‌ و هه‌یه‌‪ ،‬چ له‌ بواری‬ ‫دینداریكردن و ئه‌وه‌ی كه‌ په‌یوه‌ندیی‬ ‫به‌ نێوان خوا و مرۆڤه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬چ‬ ‫ل�ه‌س�ه‌ر هه‌ڵسوكه‌وت و مامه‌ڵه‌ی‬ ‫ڕۆژان �ه‌ی مرۆڤه‌كان له‌گه‌ڵ خۆیاندا‪،‬‬ ‫چ له‌سه‌ر كۆی جومگه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫و ده‌سه‌اڵت‪ ،‬ئیدی ئه‌و كاریگه‌رییه‌ش‬ ‫ڕاسته‌وخۆ بێت یان ناڕاسته‌وخۆ‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی ئێمه‌ش‪ ،‬چ وه‌ك كۆی‬ ‫خه‌ڵكه‌ دینداره‌كه‌ و چ وه‌ك ته‌وژم و‬ ‫ڕەوته‌ ئیسالمییه‌كان ـ كه‌ به‌شێكی زۆری‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی كوردستانی پێكده‌هێنن ـ به‌‬ ‫حوكمی تێپه‌ڕبوونی كات و ئه‌و ژینگه‌‬ ‫جوگرافی و كۆمه‌اڵیه‌تی و كولتووری‬ ‫و سیاسییه‌ی كه‌ تێیدا ده‌ژی‪ ،‬هه‌ندێ‬ ‫هه‌ڵه‌ و كه‌موكورتی و خ��وراف��ات و‬ ‫شێواندنی خوێندنه‌وه‌ی ده‌قه‌كان و‬ ‫پراكتیزه‌كردنی ناواقیعی بۆ ته‌فسیری‬ ‫ئایینی و ئاینداری تێكه‌ڵ بووه‌‪ ،‬چ له‌‬ ‫ب��واری به‌ندایه‌تی و دینداریكردنی‬ ‫تاكه‌كاندا و چ له‌ ب��واری مامه‌ڵه‌ و‬ ‫ڕەفتاری ڕۆژان��ه‌ی خه‌ڵكیدا‪ .‬جا ئه‌و‬ ‫هه‌ڵه‌ و شێواندنانه‌ش خ��وازراو و به‌‬ ‫مه‌به‌ست بووبن یان بێ مه‌به‌ست و به‌‬ ‫هۆی نه‌زانی و الوازیی تێگه‌یشتنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ �ه‌م ب�ه‌الڕێ��داچ��وون�ه‌ ئایینی و‬ ‫ئایندارییه‌ش ل�ه‌ ه�ه‌ن��دێ ب���واردا ـ‬ ‫وه‌ك كایه‌كانی دیكه‌ ـ پێویستی به‌‬ ‫ڕاس��ت��ك��ردن�ه‌وه‌ و چاكسازی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ئ �ه‌م پرۆسه‌یه‌ش به‌ (ئیساڵحی‬ ‫دینی) ن��اوزه‌د ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌‬ ‫مانای ئ��ه‌وه‌ نییه‌ كه‌ چاكسازی له‌‬ ‫خ��ودی ئایین و ده‌ق �ه‌ ئایینییه‌كاندا‬ ‫بكرێت‪ ،‬به‌ڵكو پێویسته‌ له‌ ته‌فسیر‬ ‫و خوێندنه‌وه‌ ئایینی و موماره‌سه‌‬ ‫ئایینیه‌كاندا چ��اك��س��ازی بكرێت ‪،‬‬ ‫ڕەوتێكی ئیساڵحخوازانه‌ی ئایینی‬

‫له‌ناو خودی ته‌وژمه‌ ئیسالمییه‌كه‌دا‬ ‫بكه‌وێته‌ كار و هیممه‌تێكی دڵسۆزانه‌‬ ‫و عه‌قاڵنییانه‌ بكات‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی بوێرانه‌‬ ‫په‌نجه‌ بخاته‌ سه‌ر كه‌موكورتی و الوازی‬ ‫و ته‌فسیركردنی هه‌ڵه‌ی ده‌قه‌كان‬ ‫و ه�ه‌ن��دێ��ك ج��اری��ش ش��ێ��وان��دن و‬ ‫سته‌مكردن له‌ ده‌قه‌كان‪.‬‬ ‫له‌م میانه‌یه‌شدا نابێت ـ له‌الیه‌ن‬ ‫ڕەوت����ه‌ ئیسالمییه‌كان و خه‌ڵكه‌‬ ‫ئایینداره‌كه‌وه‌ ـ هه‌وڵی ئیساڵحخوازانی‬ ‫ئایینی و كه‌سانی عه‌قاڵنی و مه‌عریفی‬ ‫بازنه‌ ئیسالمییه‌كه‌ و ئه‌نجامدانی كار و‬ ‫پرۆسه‌ی ئیساڵحی دینی‪ ،‬به‌ جه‌ریمه‌‬ ‫و ت��اوان‪ ،‬یاخود به‌ پرۆسه‌یه‌كی دژە‬ ‫دینی ه�ه‌ژم��ار بكرێت‪ .‬یاخود ئه‌و‬ ‫ك�ه‌س و الیه‌نانه‌ی كه‌ ب�ه‌و ئ �ه‌رك و‬ ‫به‌رپرسیارێتییه‌ ئایینی و عه‌قاڵنی و‬ ‫ئه‌خالقییه‌ گه‌وره‌ و گرنگه‌ هه‌ڵده‌سن‪،‬‬ ‫به‌ كه‌س و الیه‌نی الده‌ر و ن �ه‌زان و‬ ‫ده‌ستی ئه‌م و ئه‌و بزانرێن‪ ،‬یاخود‬ ‫وابزانرێت كه‌ ئه‌م پرۆسه‌ ئیساڵحییه‌‬ ‫زیان به‌ ئایین و ئایینداران ده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫نه‌ك خزمه‌ت بكات‪ .‬ئه‌ڵبه‌ت ئه‌وه‌شامن‬ ‫له‌بیر نه‌چێت كه‌ له‌وانه‌یه‌ له‌ په‌نای‬ ‫ئ�ه‌م پرۆسه‌ گرنگ و گه‌وره‌یه‌شدا‪،‬‬ ‫كه‌س و الیه‌نی له‌و چه‌شنه‌ش هه‌بن‬ ‫كه‌ به‌ ناوی خزمه‌تكردنی ئایینی‬ ‫و ئ��ی��س�ڵاح��ی‬ ‫دی���ن���ی���ی���ه‌وه‌‬ ‫ب���ی���ان���ه‌وێ���ت‬ ‫گ����ورزی توند‬ ‫و ك��اری��گ�ه‌ر له‌‬ ‫ئایین و ئاینداران‬ ‫بوه‌شێنن‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌م‬ ‫گریامنه‌یه‌ نابێت بكرێته‌‬ ‫پاساو بۆ ئه‌نجامنه‌دانی‬ ‫پرۆسه‌ی ئیساڵحی دینی‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌تانێ خ��ودی پێغه‌مبه‌ر‬ ‫(دروودى خ��واى لەسەر بێت)‬ ‫ده‌فه‌رمووێت «اِ َّن الل َه َي ْب َع ُث لِ َه ِذە‬ ‫الاَ ُ َّم ِة ع يَ​َل َرأْ ِس ُك َّل ِما َئ ِة َس َن ٍة َمنْ‬ ‫ُي َج ِّد ُد لَهَا ِدي َنهَا»‪ .‬واته‌‪ :‬خوای گه‌وره‌‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ری ه�ه‌م��وو س �ه‌د ساڵێكدا‬ ‫كه‌سێك ده‌نێرێت بۆ ئه‌م ئوممه‌ته‌‪،‬‬ ‫كه‌ ئایینه‌كه‌یان بۆ ت��ازه‌ بكاته‌وه‌ و‬ ‫به‌رگێكی نوێ بكاته‌وه‌ به‌ به‌ریدا و‬ ‫ئه‌و گه‌رد و خورافات و شێواندنه‌ی‬ ‫كه‌ نیشتووه‌ته‌ سه‌ری‪ ،‬ڕامباڵێت و پاكی‬ ‫بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫جا ئه‌و وشه‌ی ( َم��نْ )ە‌ مه‌به‌ست‬ ‫پێی كه‌سێك بێت به‌ ته‌نها‪ ،‬یاخود‬ ‫گرووپێك‪ ،‬یان چه‌ند گرووپ و ته‌وژمێك‬ ‫بن پێكه‌وه‌‪ ،‬گرنگ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ النی كه‌م‬ ‫سه‌د ساڵ جارێك پێویسته‌ دینداریی‬ ‫خه‌ڵك و شێوازی خوێندنه‌وه‌ی ئایینی‬ ‫نوێبكرێته‌وه‌ و چاكسازیی تێدا‬ ‫ئه‌نجام بدرێت‪ ،‬بۆ ئ��ه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫واقیع و ژینگه‌ كلتووری و سیاسی و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كاندا بگونجێت‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر وردبینه‌وه‌ له‌ ناوه‌رۆكی‬ ‫ئه‌رك و په‌یامی تێكڕای پێغه‌مبه‌ران‬ ‫ـ سه‌المی خوایان لێبێت ـ به ‌گشتی‬ ‫و خ���ودی پ�ه‌ی��ام�ه‌ ئیالهییه‌كه‌یان‬ ‫به‌تایبه‌تی‪ ،‬بۆمان ده‌رده‌ك�ه‌وێ��ت كه‌‬ ‫كرۆكی هه‌موو په‌یامه‌كان به‌ گشتی‬ ‫و ئایینی ئیسالم به‌ تایبه‌تی‪ ،‬بریتییه‌‬ ‫له‌ په‌یامی ئیساڵح و چاكسازی و‬ ‫ڕووب���ه‌ڕووب���وون���ه‌وه‌ی گ�ه‌ن��ده‌ڵ��ی و‬ ‫ناعه‌داله‌تی و پڕكردنه‌وه‌ی بۆشاییه‌كان‬ ‫و نه‌هێشتنی كه‌موكورتییه‌كان و‬

‫ڕاستكردنه‌وه‌ی چه‌وتی و الدان و‬ ‫شێواندنه‌ كۆمه‌اڵیه‌تی و كولتووری‬ ‫و سیاسی و ئایینییه‌كان‪ ،‬دروشمی‬ ‫سه‌ره‌كیی پێغه‌مبه‌رانیش بریتی بووه‌‬ ‫له‌ چاكسازی‪[ :‬اِ ْن ُأ ِري��دُ اِ ّال الاَ ِْص�َل�اَ َح‬ ‫ااست َ​َط ْع ُت‪].‬هود‪.88/‬‬ ‫َم ْ‬ ‫ده‌توانین بڵێن كه‌ له‌ بنه‌ڕەتدا‬ ‫پێغه‌مبه‌ران ـ سه‌المی خوایان لێبێت ـ‬ ‫گه‌وره‌ترین و باشرتین و كاریگه‌رترین‬ ‫موسڵیحه‌كانی مێژووی مرۆڤایه‌تین‪،‬‬ ‫به‌ر له‌ هه‌موو شتێكیش موسڵیحی‬ ‫ئایینی ب���وون‪ ،‬دواج���ار موسڵیحی‬ ‫كولتووری كۆمه‌اڵیه‌تی و سیسته‌می‬ ‫سیاسی و ئابووری و هتد‪ ،‬هاتوون‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی ئایینداریی به‌الڕێداچووی‬ ‫مرۆڤه‌كان ئیساڵح و ڕاست بكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی گه‌رد و تۆزی سه‌ر ئایینه‌‬ ‫شێوێرناوه‌كان پاكبكه‌نه‌وه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ئ��ه‌وه‌ی ڕووی ڕاسته‌قینه‌ی‬ ‫ئایینه‌ درۆیینه‌كان نیشانی‬ ‫خه‌ڵك بده‌ن و ئایینی‬ ‫ڕاسته‌قینه‌یان پێ‬ ‫بناسێنن‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی ئه‌و‬

‫هه‌ندێ بوار و قۆناغیشدا كاریگه‌رییان‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ر ده‌س����ه‌اڵت ه��ه‌ب��ووه‌ و له‌‬ ‫چه‌ندین ڕووه‌وه‌ خاڵی ئیجابی و‬ ‫نیشانه‌ی زیندوویه‌تی كۆمه‌ڵگه‌ و‬ ‫حاڵه‌ته‌ ئیسالمیییه‌كه‌ بێت‪ ،‬ئه‌وا هه‌ر‬ ‫ئه‌م فره‌یی و پلۆرالیزمه‌ بۆ ته‌فسیر‬ ‫و ڕاڤه‌ی ده‌قه‌ دینییه‌كان‪ ،‬ده‌كرێت‬ ‫كه‌موكورتی و خاڵی نێگه‌تیڤ بووبێت‬ ‫له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگه‌ به‌ گشتی و موسڵامنان‬ ‫و ته‌وژمه‌ ئیسالمییه‌كه‌ به‌ تایبه‌تی‪،‬‬ ‫كه‌ پێویستی به‌ به‌خۆداچوونه‌وه‌ و‬ ‫ڕاستكردنه‌وه‌ و ئیساڵحی دینی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌بڕوای به‌نده‌‪ ،‬له‌ چه‌ند ساڵی‬ ‫ڕاب����ردوودا ت�ه‌وژم�ه‌ ئیسالمییه‌كه‌ی‬ ‫كوردستان كه‌ خۆی له‌ چه‌ند الیه‌ن‬ ‫و ڕەوتێكی وه‌ك «یه‌كگرتوو‪ ،‬كۆمه‌ڵ‪،‬‬ ‫بزووتنه‌وه‌‪ ،‬سه‌له‌فی‪ ،‬سۆفی‪ ،‬نوور‪،‬‬ ‫خه‌ڵكه‌ ئایینداره‌ ئاساییه‌كه‌دا‬ ‫ده‌بینێته‌وه‌‪ ،‬هیچ كامیان‬ ‫ب�ه‌ باشی و وه‌ك پێویست‬ ‫ب���ه‌رام���ب���ه‌ره‌ك���ان���ی‬ ‫ن��ه‌ن��اس��ی��ووه‌ و‬ ‫ئ����اگ����اداری‬ ‫و‬ ‫ڕۆڵ‬

‫كه‌موكورتی و الدانانه‌ی‬ ‫كه‌ به‌هۆی ته‌فسیر و خوێندنه‌وه‌ و‬ ‫ڕاڤ �ه‌ی هه‌ڵه‌ و نه‌گونجاو له‌ ئایینی‬ ‫ڕاسته‌قینه‌دا دروستكرابوون‪ ،‬ڕاستیان‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ه��ه‌رێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��ی��ش ـ‬ ‫به‌حوكمی هه‌بوونی چه‌ندین ڕەوت‬ ‫و ته‌وژمی ئیسالمی و به‌و حوكمه‌ش‬ ‫كه‌ زۆرینه‌ی ئه‌م هه‌رێمه‌ په‌یڕەوی‬ ‫ئایینی ئیسالمن ‪ -‬پێویستی به‌ ئیساڵح‬ ‫و چاكسازیی ڕیشه‌یی ئایینی هه‌یه‌‪ ،‬به‌‬ ‫هۆی هه‌بوونی هه‌ندێ كه‌موكورتی‬ ‫و كه‌ڵه‌كه‌بوونی ژماره‌یه‌ك بۆچوون و‬ ‫مامه‌ڵه‌ و ڕەفتاری نه‌شیاو له‌گه‌ڵ ڕۆحی‬ ‫قورئان و فه‌رمووده‌كانی پێغه‌مبه‌ردا‬ ‫(دروودى خواى لەسەر بێت)‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر بوونی ژماره‌یه‌ك ڕەوت و‬ ‫بۆچوونی جیاواز بۆ ئایینی ئیسالم له‌‬ ‫كوردستاندا له‌ چه‌ند ساڵی ڕاب��روودا‬ ‫ڕۆڵ و كاریگه‌ریی خۆیان هه‌بووه‌‬ ‫له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگه‌ی كوردستانی‪ ،‬له‌‬

‫ك��اری��گ��ه‌ری و ب�ه‌رن��ام�ه‌‬ ‫و ئه‌جێندای پ�ه‌ی��ام��داران�ه‌ی یه‌كرت‬ ‫نین‪ ،‬گه‌لێك جاریش نه‌یانتوانیوه‌‬ ‫مامه‌ڵه‌یه‌كی لۆژیكی و ته‌با له‌گه‌ڵ‬ ‫ڕۆحی دینداری و فره‌یی و جیاوازی‬ ‫بۆچوونه‌كانی یه‌كدیدا بكه‌ن‪ ،‬بۆیه‌ له‌‬ ‫هه‌ندێ قۆناغدا تووشی پێكدادانی‬ ‫فیكری و هه‌ڵچوونی ئیحساسات‬ ‫و ناهاوسه‌نگی له‌ هه‌ڵسه‌نگاندنی‬ ‫یه‌كرتدا بوون‪ ،‬ئه‌مه‌ش زیانی له‌ كۆی‬ ‫پرۆسه‌ ئاییندارییه‌كه‌ داوه‌‪ ،‬چ له‌ ئه‌ندام‬ ‫و الیه‌نگره‌كانی خۆیان‪ ،‬چ له‌ خه‌ڵكه‌‬ ‫ئاساییه‌ دینداره‌ عاده‌تی و ئاساییه‌كه‌‪،‬‬ ‫كه‌ دینداریی عاده‌تی ده‌كه‌ن و ڕەنگه‌‬ ‫له‌ هه‌ندێ قۆناغ و كاتدا به‌رگه‌ی ئه‌و‬ ‫جیاوازیی بۆچوونانه‌یان نه‌گرتبێت و‬ ‫تووشی تێڕوانین و خوێندنه‌وه‌ی هه‌ڵه‌‬ ‫بووبن بۆ خودی دین و كاریگه‌ری و‬ ‫جێكه‌وته‌كانی دین له‌سه‌ر په‌روه‌رده‌ و‬ ‫هۆشیاریی تاك‪.‬‬ ‫بۆ چاره‌سه‌ركردنی ئه‌و حاڵه‌ته‌‬

‫نه‌خوازراوه‌ و ده‌ربازبوون له‌و قه‌یرانی‬ ‫لێكحاڵی نه‌بوون و دووره‌ په‌رێزییه‌ی‬ ‫ڕەوت و الی �ه‌ن �ه‌ك��ان و هه‌نگاوی‬ ‫سه‌ره‌تای ئیساڵحی دینی‪ ،‬به‌ بڕوای‬ ‫به‌نده‌ پێویسترتین و باشرتین كار‬ ‫له‌م قۆناغه‌دا بریتییه‌ له‌ «گفتوگۆی‬ ‫ن��اوخ��ۆی��ی» و په‌نجه‌ خستنه‌ سه‌ر‬ ‫ئ��ه‌و خ��ااڵن��ه‌ی ك �ه‌ الی ه �ه‌م��ووان‬ ‫خاڵی هاوبه‌شی ئیجابی ی��ان خاڵی‬ ‫پێچه‌وانه‌ی سه‌لبین‪ ،‬وات�ه‌ گفتوگۆی‬ ‫جددی له‌سه‌ر ئه‌و پرس و بابه‌تانه‌ی كه‌‬ ‫الی هه‌مووان مه‌قبول یان مه‌رفوزن‪.‬‬ ‫ئه‌نجامدانی گفتوگۆی به‌رده‌وامیش له‌م‬ ‫ته‌وه‌رانه‌دا‪ ،‬الیه‌نه‌كان ده‌گه‌یه‌نێت به‌‬ ‫ڕێگه‌چاره‌ به‌رده‌وامه‌كان و خاڵه‌كانی‬ ‫لێكگه‌یشتنیان زیاتر ده‌كات‪.‬‬ ‫پ��ێ��وی��س��ت �ه‌ ب���ه‌ر ل�����ه‌وه‌ی كه‌‬ ‫گفتوگۆكانیش ده‌ستپێبكه‌ن‪ ،‬هه‌مووال‬ ‫هه‌وڵبده‌ن كۆمه‌ڵێك بابه‌ت و ته‌وه‌ری‬ ‫گرنگ ل�ه‌ زه‌ینیاندا ئ��ام��اده‌ بكه‌ن‬ ‫كه‌ به‌رامبه‌ره‌كانیش ل �ه‌و خااڵنه‌دا‬ ‫له‌گه‌ڵیاندا كۆك و هاوڕابن‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ش و زه‌مینه‌ی گفتوگۆیه‌كی ئارام‬ ‫بڕەخسێنن و له‌وێوه‌ ده‌ستپێبكه‌ن و‬ ‫یه‌كرت ناچار به‌ گوێگرتن له‌ یه‌كدی‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬دواتر ده‌ستبكه‌ن به‌ ئاڵوگۆڕی‬ ‫بۆچوونه‌كان و پرسیار كردن له‌و‬ ‫بابه‌ت و ته‌وه‌رانه‌ی‬ ‫ك��������ه‌ ڕای‬ ‫ج��ی��اوازی��ان له‌‬ ‫سه‌ریان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫پێو یسته‌‬ ‫ه���ه‌وڵ ب���ده‌ن له‌‬ ‫بەیەكگه‌یشتنی سه‌ره‌تادا‬ ‫زی��ات��ر قسه‌ی ج��ددی و‬ ‫بابه‌تی ( ُك� ِّل��ی) هه‌مه‌كی‬ ‫بخه‌نه‌ ڕوو‪ ،‬كه‌مرت قسه‌ی‬ ‫الوه‌كی بكه‌ن و ده‌ستهه‌ڵگرن‬ ‫(ج��زئ��ی)‬ ‫ل �ه‌ ب��اب�ه‌ت�ه‌ ك�ه‌م�ه‌ك��ی ُ‬ ‫یه‌كان و پێداگری ك��ردن له‌سه‌ر‬ ‫سه‌ملاندنی ڕا و بۆچوونی خۆیان‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی ده‌رفه‌ت به‌ یه‌كرت بده‌ن‬ ‫بۆچوونه‌كانی خۆیان به‌ باشی و‬ ‫وه‌ك پێویست ده‌ربڕن‪.‬به‌مه‌ش ده‌رگای‬ ‫گفتوگۆكه‌ به‌ ك�راوه‌ی��ی ده‌هێڵنه‌وه‌‬ ‫و كه‌شێكی ه��ێ��ور و ه��اوس�ه‌ن��گ‬ ‫ده‌ڕەخسێنن‪ .‬باشرت وایه‌ له‌ گفتوگۆ‬ ‫سه‌ره‌تاییه‌كاندا ئه‌وه‌ نیشان بده‌ن كه‌‬ ‫ئێمه‌ش له‌و بابه‌ته‌دا هاوڕاین له‌گه‌ڵ‬ ‫ئێوه‌دا و پشتیوانیتان لێده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫كارێكی باش و پێویسته‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌ر الیه‌نێكیان هه‌ستیان به‌وه‌ كرد كه‌‬ ‫خه‌ریكه‌ گفتوگۆكه‌ ده‌گاته‌ ته‌نگه‌به‌ر‬ ‫و ده‌رگ��ا كڵۆمدراوه‌كان‪ ،‬ڕێگه‌یه‌ك‬ ‫بدۆزنه‌وه‌ بۆ وه‌ستاندنی كاتی گفتوگۆكه‌‬ ‫و بیانوویه‌ك ده‌ستبخه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی له‌و‬ ‫شوێنه‌دا بووه‌سنت و جارێكی دیكه‌ و‬ ‫له‌ نزیكرتین و گونجاوترین ده‌رفه‌تدا‬ ‫به‌ ئاماده‌ییه‌كی زه‌ینی و ده‌روون��ی‬ ‫باشرته‌وه‪ ‌،‬ده‌ستپێبكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫تێكڕای الی �ه‌ن و ڕەوت�ه‌ك��ان به‌ر‬ ‫ل��ه‌وه‌ی بچنه‌ ن��او ه�ه‌ر پرۆسه‌یه‌كی‬ ‫گفتوگۆوه‌‪ ،‬پێویسته‌ ل �ه‌وه‌ دڵنیابن‬ ‫كه‌ به‌رامبه‌ره‌كه‌یان نه‌ دوژم��ن�ه‌ و‬ ‫نه‌ فریشته‌یه‌كی بێ گوناهه‌ و نه‌‬ ‫شه‌یتانێكی بێ چاكه‌ و جوانییه‌‪ ،‬نه‌‬ ‫ئامێرێكیشه‌ كه‌ ده‌سته‌مۆی ئ�ه‌وان‬ ‫بێت و هه‌رچی و هه‌رچۆنیان ویست‬ ‫و بیانه‌وێت‪ ،‬الیه‌نی به‌رامبه‌ر پێی‬ ‫په‌سه‌ند بێت و «به‌ڵێ قوربان!»یان‬

‫ب��ۆ ب��ك��ات و واب �زان��ێ��ت ل �ه‌ هه‌موو‬ ‫قسه‌ و بۆچوونه‌كانیان تێده‌گات و‬ ‫مه‌به‌سته‌كه‌یان به‌ باشی و به‌ جوانی‬ ‫هه‌ڵده‌سه‌نگێنێ‪.‬‬ ‫پێویسه‌ ه���ه‌م���ووان ل��ه‌ كاتی‬ ‫گفتوگۆكاندا به‌ باشی و به‌ جوانی‬ ‫گوێ بگرن و قسه‌ بكه‌ن و ئاگایان‬ ‫ل �ه‌و ده‌س��ت��ه‌واژە و ده‌ربڕینانه‌یان‬ ‫بێت كه‌ به‌كاریان ده‌هێنن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ل�ه‌وان�ه‌ی�ه‌ ده‌س��ت �ه‌واژەی �ه‌ك��ی زب��ر و‬ ‫ده‌ربڕینێكی نه‌شیاو‪ ،‬ببێته‌ ڕێگرێكی‬ ‫گه‌وره‌ و كۆسپێكی سه‌خت له‌به‌رده‌م‬ ‫گه‌یاندنی په‌یام و مه‌به‌سته‌كه‌یاندا‪،‬‬ ‫وا بكات به‌رامبه‌ره‌كه‌یان به‌ هیچ‬ ‫ش��ێ��وه‌ی �ه‌ك ئ��ام��اده‌ی گوێگرتن و‬ ‫گفتوگۆ نه‌بێت له‌گه‌ڵیاندا‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫له‌ شیكار و لێكدانه‌وه‌كانیشیاندا بۆ‬ ‫ڕا و بۆچوونه‌كانی یه‌كدی‪ ،‬ویژدان و‬ ‫عه‌داله‌ت به‌كاربهێنن‪.‬‬ ‫زۆر گرنگه‌ بۆ هه‌موو الیه‌ك ئه‌وه‌‬ ‫بزانن له‌ هه‌موو گفتوگۆیه‌كی دوو‬ ‫الیه‌ن یان چه‌ند الیه‌نه‌دا‪ ،‬بابه‌تێك یان‬ ‫چه‌ند بابه‌تێكی دیار و نادیار هه‌یه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ پێویسته‌ هه‌وڵی زۆر جددی‬ ‫بده‌ن بابه‌ت و شته‌ نادیار و شاراوه‌كان‬ ‫بناسن و ئه‌وانه‌شیان كه‌ دیار و ئاشكران‬ ‫له‌گه‌ڵ یه‌كدی‪ ،‬ب�ه‌راوردی��ان بكه‌ن و‬ ‫خاڵی هاوبه‌شی نێوانیان بدۆزنه‌وه‪ .‬له‌‬ ‫خستنه‌ڕووی ڕا و بۆچوونه‌كانیشیاندا‬ ‫په‌له‌ نه‌كه‌ن و نه‌یانه‌وێت كه‌ خێرا‬ ‫بۆچوونه‌كانیان په‌سه‌ند بكرێن و هیچ‬ ‫نه‌یاری و ڕكه‌به‌رییه‌كیان نه‌كرێت و‬ ‫به‌رپه‌رچ نه‌درێنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌ڵه‌بوونی‬ ‫بۆچوونێكی خۆیان بۆ ده‌ركه‌وت‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫زۆر بوێرانه‌ دان به‌ هه‌ڵه‌كه‌یاندا بنێن‬ ‫و پۆزش بهێننه‌وه‌‪ ،‬ئاگاداربن به‌ هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك و له‌ پێناوی هیچ شتێكدا‬ ‫ڕەف��ت��ارێ��ك نه‌نوێنن ی��ان قسه‌یه‌ك‬ ‫ن�ه‌ك�ه‌ن ك�ه‌ ببێته‌ ه��ۆی داخستنی‬ ‫ده‌رگ���ای گفتوگۆ و له‌یه‌كگه‌یشنت‪،‬‬ ‫به‌مه‌ش له‌ یه‌كدی دووربكه‌ونه‌وه‪.‬‬ ‫نابێت هیچ كاتێكیش به‌ شێوه‌یه‌كی‬ ‫گشتی و ڕەها‪ ،‬كه‌س و الیه‌نێك ڕا و‬ ‫بۆچوونی به‌رامبه‌ره‌كه‌ی ڕەتبكاته‌وه‌ و‬ ‫هه‌موو بۆچوونه‌كانی به‌ هه‌ڵه‌ بزانێت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی هه‌ڵه‌ش ب��ن‪ ،‬بۆ ئ �ه‌وه‌ی‬ ‫ده‌رفه‌تی گفتوگۆ و ڕاگۆڕینه‌وه‌كه‌یان‬ ‫ب���ه‌رده‌وام بێت و هه‌میشه‌ داوای‬ ‫ڕوونكردنه‌وه‌ و شیكردنه‌وه‌ی زیاتر له‌‬ ‫به‌رامبه‌ره‌كه‌یان بكه‌ن‪.‬‬ ‫خستنه‌ ڕووی ئ���ه‌م پ��رس �ه‌ و‬ ‫وروژاندنی ئه‌م بابه‌ته‌ هه‌نووكه‌ییه‌‬ ‫ل �ه‌م س��ات�ه‌وه‌خ��ت�ه‌دا‪ ،‬وه‌ك دڵسۆزی‬ ‫ن��وان��دن و به‌جێهێنانی به‌شێك له‌‬ ‫ئ�ه‌رك و به‌رپرسیارێتيی ئه‌خالقیامن‬ ‫ب��وو ب �ه‌رام��ب �ه‌ر س �ه‌رج �ه‌م الی���ه‌ن و‬ ‫ڕەوت��ه‌ ئیسالمییه‌كانی كوردستان‪،‬‬ ‫ب�ه‌و ئومێده‌ی ببێته‌ هه‌نگاوێك بۆ‬ ‫بێدارییه‌كی ئیسالميی به‌تینرت و‬ ‫پێكه‌وه‌ژیانێكی به‌چێژتر و خزمه‌ت و‬ ‫خه‌باتێكی به‌رهه‌مدارتر و خوێندنه‌وه‌ و‬ ‫لێكدانه‌وه‌یه‌كی خۆماڵیرت و هه‌وڵێك بۆ‬ ‫ئاشته‌وایی نێوان ته‌وژمه‌ ئیسالمییه‌كه‬ ‫ده‌خ��وازم ئه‌م هه‌وڵه‌ خاكییانه‌ ببێته‌‬ ‫هۆی ورووژاندنی زیاتری ئه‌م پرسه‌‬ ‫گرنگه‌ و ده‌زگا و ناوه‌نده‌ ڕۆشنبیری و‬ ‫مه‌عریفی و ڕاگه‌یاندنه‌كانیش ته‌وه‌ر‬ ‫و گفتوگۆی ك �راوه‌ی بۆ ساز بكه‌ن و‬ ‫كه‌سانی پسپۆڕ و شاره‌زا و ئه‌زمووندار‬ ‫و په‌رۆشی له‌سه‌ر بدوێنن‪.‬‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬ ‫‪www.facebook.com/bayanpres‬‬ ‫‪www.twitter/bayan2press‬‬

‫‪political general Newspaper‬‬

‫‪Reklam‬‬

‫سه‌اڵح ساالر‬

‫حكومه‌ت ئه‌وه‌نده‌ هه‌ژاره‌ ته‌نیا پاره‌ی هه‌یه‌!‬ ‫ئه‌مساڵ بودجه‌ی خه‌یاڵیی ئه‌نجومه‌نی ئاسایشی كوردستان‪ ،‬خه‌یاڵی هه‌موومانی‬ ‫برد‪ ،‬چونك ‌ه هه‌مووالیه‌ك شاهیدی ئه‌وه‌بووین ك ‌ه پشكی شێری بودجه‌كه‌ی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان به‌شی سه‌ربازیی گرته‌وه‌‪ ،‬ب ‌ه جۆرێك ‪%30‬ی ئه‌و بودجه‌ی ‌ه بۆ ئه‌و بوار‌ه ته‌رخان‬ ‫كرا‪.‬‬ ‫پاره‌ی ئالیك و كارتی مۆبایل و لۆری و دیك ‌ه و چه‌ند دیكه‌یه‌كی تریش‪ ،‬له‌‬ ‫سه‌یرترینی حیكایه‌تی ئه‌مساڵی بودجه‌ی هه‌رێمی كوردستان بوون‪ ،‬ئه‌گه‌ر هاوواڵتییه‌ك‬ ‫ده‌نگی هه‌ڵبڕیبا و بیوتبا ئه‌و هه‌موو بڕە پاره‌ی ‌ه بۆچی بۆ ئه‌نجومه‌نی ئاسایش ته‌رخان‬ ‫ده‌كه‌ن؟ دوور نه‌بوو بیكه‌ن ب ‌ه كێودا‪ ،‬چوون ه ‌هزار و یه‌ك پاساویان داده‌تاشی‪ ،‬گوایه‌‬ ‫به‌و بودجه‌ی ‌ه نه‌بێت واڵت كاول ده‌بێت و سه‌ر و ماڵ و نامووسی هاوواڵتیان ناپارێزرێت‪.‬‬ ‫كه‌چی ب ‌ه دوای ئه‌وه‌دا ڕووداوی جه‌رگبڕ و خوێنین هاتن ‌ه پێشه‌و ‌ه و دڵ ‌هڕاوكێ‬ ‫جێگه‌ی ئارامیی گرته‌وه‌‪ ،‬ئه‌م ماوه‌ی ‌ه كاره‌ساته‌كان له‌م شاره‌و ‌ه بۆ ئه‌و شار خه‌م ده‌ده‌نه‌‬ ‫ده‌م یه‌كرت و ناهێڵن ئارامی و ئاسووده‌یی ل ‌ه ناو دڵه‌كاندا جێگیر بنب‪ .‬هه‌ولێری پایته‌خه‌ت‬ ‫شاهیدی ڕووداوی ئه‌تككردنی ده‌سته‌یه‌ك منداڵی پاك و بێگه‌ردبوو‪ ،‬ئه‌و خه‌مه‌‬ ‫نه‌ڕەوه‌ییه‌وه‌‪ ،‬سلێامنی شڵه‌ژان ڕووی لێكرد و ئه‌و ئارامییه‌ی شانازیی پێو ‌ه ده‌كرد‪ ،‬به‌‬ ‫دیوی تۆقاندندا شكایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ڕووداوی تیرۆركردنی سه‌رۆكی عه‌شیره‌تی غه‌وار ‌ه (خالیدی خول ‌ه سوور)‪ ،‬جۆرێك‬ ‫ل ‌ه دڵ ‌هڕاوكێی خست ‌ه ناوشاره‌وه‌‪ ،‬ترسی ته‌سفیه‌ی نه‌یاران و ده‌نگ ‌ه ناڕازییه‌كانه‌‪ ،‬یاخود‬ ‫تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه‌ی ڕۆژانی ڕابردوو؟ ئه‌گه‌ر هه‌ر كامێكیان بێت‪ ،‬بۆ خه‌ڵك جگ ‌ه ل ‌ه تۆقین‪،‬‬ ‫شتێكی دیك ‌ه نییه‌‪ .‬چونك ‌ه له‌و ڕووداوه‌دا یاسا و ئاسایشی شار ئه‌تك كراون و ده‌روازه‌یه‌ك‬ ‫كراوه‌ته‌و ‌ه ل ‌ه خه‌م زیاتری پێدا نایه‌ت ‌ه ژووره‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر سبه‌ینێ هه‌ركه‌س هه‌ستێت و‬ ‫ل ‌ه ژێر هه‌ر پاساوێكدا كه‌سایه‌تییه‌ك تیرۆر بكات‪ ،‬ئه‌و ‌ه مانای وای ‌ه شار نائارام ‌ه و له‌‬ ‫پایته‌ختی ڕۆشنبیرییه‌و ‌ه ده‌گۆڕێت بۆ ته‌كساس!‬ ‫خه‌ڵك مافی خۆیه‌تی بپرسێت بۆچی ل ‌ه شه‌وێكدا سلێامنی بۆنی خوێنی لێدێت؟‬ ‫ئه‌ی پار ‌ه زه‌به‌الحه‌كه‌ی ئه‌نجومه‌نی ئاسایش چی كارێكی پێ جێبه‌جێ ده‌كرێت؟ خۆ‬ ‫خه‌ڵك ئه‌وه‌ی ناوێت ساڵی داهاتوو له‌ لیستی ئالیك و كارتی مۆبایل و دیكه‌ی دیكه‌دا‬ ‫حساباتی كۆتایی پار‌ه سه‌رفكراوه‌ك ‌ه بزانێت‪ ،‬هێنده‌ی ئه‌وه‌ی ئارامی و ئاسووده‌یی‬ ‫ده‌وێت‪.‬‬ ‫خوای گه‌ور ‌ه دوو نیعمه‌تی خۆی بیری قوڕەیش ده‌خاته‌و ‌ه ك ‌ه پێی به‌خشیون‪( ،‬له‌‬ ‫برسێتییدا تێری كردوون و ترسیشی بۆ گۆڕیون ب ‌ه ئارامی)‪ .‬ك ‌ه زانایان ڕایان وای ‌ه هه‌ر‬ ‫ده‌سه‌اڵتێك ئه‌و دوو شته‌ی بۆ گه‌له‌كه‌ی دابین نه‌كرد‪ ،‬مافی سزادانیشی نامێنێت‪.‬‬ ‫سه‌مه‌ر‌ه ئه‌وه‌ی ‌ه كوردستان خاوه‌نی زۆرترین پار ‌ه و هێزی سه‌ربازییه‌‪ ،‬كه‌چی كه‌س‬ ‫ل ‌ه گیانی خۆی ئه‌مین نیی ‌ه و نازانرێت حكومه‌تێك به‌و ده‌وڵه‌مه‌ندییه‌و ‌ه بۆچی ناتوانێت‬ ‫گیانی ئینسانه‌كانی واڵته‌كه‌ی بپارێزێت؟!‬ ‫چونك ‌ه ئه‌و پاساوه‌ی بۆ بودج ‌ه خه‌یاڵییه‌كه‌ی ئه‌نجومه‌نی ئاسایش ده‌هێرنایه‌وه‌‪،‬‬ ‫پاراستنی گیان و ماڵ و ئابڕووی میلله‌ته‌‪ ،‬كه‌چی ل ‌ه یه‌ك مانگدا هه‌رسێكیان ئه‌تك كران!!‬

‫‪Tuesday, No.24‬‬ ‫‪First Year, Feb. 26, 2013‬‬

‫ناسنامەى حزبە کوردستانییەکان‬ ‫ڕەوتیان ـ ئایدیۆلۆژیان ـ هەڵسەنگاندنیان‬

‫نووسینى‪ :‬مەسعود عەبدولخالق‬