ژماره‌ 53

‫که‌ش‌و هه‌وا‬

‫‪/٣‬شەممە ‪/4 23‬شەممە ‪/5 24‬شەممە ‪ 28‬که‌رکوک ‪/٣‬شەممە ‪/4 33‬شەممە ‪/5 32‬شەممە ‪34‬‬ ‫هه‌ولێر ‪/٣‬شەممە ‪/4 32‬شەممە ‪/5 32‬شەممە ‪ 34‬سلێمانی ‪/٣‬شەممە ‪/4 28‬شەممە ‪/5 28‬شەممە ‪31‬‬ ‫‪ 13‬دهۆک ‬ ‫‪18‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪16‬‬

‫پەرلەمانتارێکى مالیکى بۆ به‌یان‪:‬‬

‫بایی (‪ )750‬دینارە‬

‫ئێمە هاوكاریی بزووتنەوەى‬ ‫گۆڕان و حیزبه‌ سیاسییه‌كانی‬ ‫تر ده‌كه‌ین‬

‫چاوى تۆ لەسەر ڕووداوەکان‬

‫ژمارەیەک لە کاندیدە‬ ‫سەرکەوتووەکان زماىن عەرەىب نازانن‬

‫‪6‬‬

‫‪4‬‬

‫رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە‪ ،‬ژماره‌ (‪ ،)53‬سێشەممە ‪ ،2013/9/24‬ساڵی دووەم‬

‫بیروڕا‬

‫ئەم هەڵبژاردنە‬ ‫چیى پێ وتین؟‬

‫‪13‬‬ ‫کۆمەاڵیەتى‬ ‫ئاسۆ جەبار‪:‬‬ ‫کۆمەڵگە بەرپرسیارە‬ ‫بەرانبەر تەمەنى‬ ‫دیکتاتۆرەکان‬

‫‪Tuesday, No, 53‬‬ ‫‪Second Year, Sep 24, 2013‬‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ئۆپۆزسیۆن‪ :‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ین هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ له‌ كاتی خۆیدا به‌ڕێوه‌بچێت‬

‫ده‌سه‌اڵت هه‌ڵبژاردنی‬ ‫پارێزگاكان دواده‌خات‬

‫الپەڕە‪2 :‬‬

‫‪10‬‬ ‫ئاینناسی‬

‫حکومەتە‬ ‫دیکتاتۆرییەکەى‬ ‫فیرعەون و دیموکراسیى‬ ‫بەڵقیس‬

‫‪14‬‬

‫یه‌كێتی متمانه‌ی ب ‌ه‬ ‫چاودێرەكانی نییه‌‬

‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫دواب�������ه‌وای ڕاگ��ه‌ی��ان��دن��ی‬ ‫ئه‌نجامه‌ به‌راییه‌كانی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫په‌رله‌مانی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬س��ات ل ‌ه‬ ‫دوای س��ات گۆڕانكاریی به‌سه‌ر‬ ‫ئه‌نجامه‌كاندا دێت و هه‌ر الیه‌ن ‌ه‬ ‫ژماره‌یه‌كی ڕێژەی ده‌نگ و كورسی‬ ‫ڕاده‌گه‌یه‌نێت‪.‬‬ ‫(به‌یان) له‌ به‌دواداچوونێكدا‬ ‫بۆ زانینی هه‌ڵوێستی یه‌كێتیی‬ ‫نیشتیامنیی ك��وردس��ت��ان له‌سه‌ر‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ و ئه‌و هه‌وااڵنه‌ی‬ ‫ب��اس ل�ه‌ داب�ه‌زی��ن��ی ده‌نگه‌كانی‬ ‫یه‌كێتی ده‌كه‌ن‪ ،‬ویستی ڕای چه‌ند‬ ‫به‌رپرسێكی ئه‌و حزبه‌ وه‌ربگرێت‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم هیچ كامێكیان ئ��ام��اده‌ی‬ ‫گفتوگۆ نه‌بوون له‌سه‌ر ئه‌و پرس ‌ه‬ ‫و ڕایانده‌گه‌یاند «ئه‌و ئه‌نجامانه‌ی‬ ‫له‌ الیه‌ن چاودێره‌كامنانه‌و ‌ه پێامن‬ ‫ده‌گات‪ ،‬جێگه‌ی متامنه‌ نین»‪.‬‬ ‫بڕوانه‌ الپه‌ڕەی هه‌واڵ و ڕاپۆرت‪.‬‬

‫پووچه‌ڵ ل ‌ه زۆرێك ل ‌ه‬ ‫حزبه‌كان زیاتری هێنا‬ ‫هه‌ڵبژاردن‪ ،‬یه‌كێتی‬ ‫و پارتیی له‌ یه‌ك‬ ‫جیاكرده‌وه‌‬

‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬

‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫ل ‌ه سه‌ره‌تای بڕیاردانی یه‌كێتی و‬ ‫پارتی ب ‌ه دابه‌زینیان ب ‌ه لیستی سه‌ربه‌خۆ‪،‬‬ ‫دوورك �ه‌وت��ن �ه‌وه‌ی ئ�ه‌و دوو حزب ‌ه له‌‬ ‫یه‌كرتی ل ‌ه ئه‌گه‌ر‌ه به‌هێزه‌كان بوو‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ند الیه‌نه‌كانی دیك ‌ه ئه‌مه‌یان به‌‬ ‫سیناریۆیه‌ك د ‌هزانی‪.‬‬ ‫دوات���ر و ل � ‌ه ك��ات��ی بانگه‌شه‌ی‬ ‫ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن و ڕۆژی ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن‬ ‫و ئاشكرابوونی ئه‌نجامی ب ‌هرایی‬ ‫ده‌نگه‌كانیشدا‪ ،‬ئه‌و دووركه‌وتنه‌وه‌ی ‌ه له‌‬ ‫یه‌كرت زیاتر ڕەنگی دایه‌وه‌‪ .‬ل ‌ه ئێستاشدا‬ ‫ئه‌ندامانی یه‌كێتی ل� ‌ه به‌رپرسانی‬ ‫حزبه‌كه‌یان نیگ ‌هرانن و سه‌ركرده‌كانی‬ ‫یه‌كێتیش ڕەخن ‌ه ل ‌ه خۆیان و ئه‌ندامانیان‬ ‫ده‌گ��رن‪ ،‬تا ئه‌و ڕادده‌ی �ه‌ی ئه‌ندامێكی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی ده‌ڵێت «زۆر ئاسایی ‌ه ببینه‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن»‪.‬‬ ‫بڕوانه‌ الپه‌ڕە‌ی هه‌واڵ و ڕاپۆرت‪.‬‬

‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬

‫فۆتۆگراف‪ :‬گۆران عوسامن‬

‫ب�ه‌پ��ێ��ی ئ���ه‌و زان��ی��اری��ی��ان�ه‌ی‬ ‫ده‌ست (به‌یان) كه‌وتوون‪ ،‬هه‌ردوو‬ ‫حیزبه‌كه‌ی ده‌س���ه‌اڵت به‌نیازن‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانی‬ ‫هه‌رێم بۆ كاتێكی نادیار دوابخه‌ن‪،‬‬ ‫كه‌ وا بڕیاره‌ له‌ ڕۆژی ‪2013/11/21‬‬ ‫ئه‌نجام ب��درێ��ت‪ ،‬ئ��ه‌م ه�ه‌وڵ�ه‌ی‬ ‫ده‌سه‌اڵتیش به‌ تایبه‌ت له‌ دوای‬ ‫ئاشكرابوونی ئه‌نجامه‌ به‌راییه‌كانی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی كوردستان‬ ‫دێت‪.‬‬ ‫س���ه‌رچ���اوه‌ی���ه‌ك���ی سیاسی‬ ‫ك��ه‌ ن �ه‌ی��وی��س��ت ن����اوی ئ��اش��ك�را‬ ‫بكرێت‪ ،‬زانیارییه‌كانی (به‌یان)ی‬

‫پشتڕاستكرده‌وه‌ و ڕایگه‌یاند ئێستا یه‌كێتی‬ ‫و پارتی هه‌وڵ بۆ دواخستنی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان ده‌ده‌ن‪ ،‬به‌‬ ‫تایبه‌تیش كه‌ یه‌كێتی له‌ شاری سلێامنی‬ ‫شكستێکی گ �ه‌وره‌ی هێنا و ناشیه‌وێت‬ ‫ب��ه‌و شكسته‌وه‌ بچێته‌ هه‌ڵبژاردنی‬ ‫پارێزگاكانه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌ هه‌ولێریش‬ ‫پارتی ناتوانێت به‌ ته‌نها ئه‌و ئه‌نجومه‌نه‌‬ ‫پێكبهێنێت‪.‬‬ ‫ئ��ه‌م��ه‌و واده‌ی ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن��ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانی هه‌رێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ك �ه‌ وا ب��ڕی��اره‌ ل �ه‌ ڕۆژی‬ ‫‪ 2013/11/21‬ئه‌نجام بدرێت‪ ،‬هاوكاته‌‬ ‫ل �ه‌گ �ه‌ڵ پێكهاتنی خ��ول��ی چ��واره‌م��ی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستان‪ ،‬كه‌ تا ئه‌وكاته‌ش‬ ‫ئه‌سته‌مه‌ كابینه‌ی نوێی حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫پێكبهێرنێت‪ ،‬ئه‌وه‌ش به‌ به‌هێزترین هۆكار‬

‫و به‌هانه‌ ده‌زانرێت به‌ده‌ست هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌ یه‌كێتی و پارتییه‌وه‌‪ ،‬بۆ دواخستنی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی پارێزگاكان له‌ واده‌ی خۆی‪.‬‬ ‫الیه‌نه‌كانی ئۆپۆزسیۆنیش هه‌ر‬ ‫هه‌وڵێك بۆ دواخستنی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫پارێزگاكان ڕەتده‌كه‌نه‌وه‌‪ .‬موحه‌ممه‌د‬ ‫تۆفیق ڕەحیم‪ ،‬به‌رپرسی په‌یوه‌ندییه‌كانی‬ ‫ب��زووت��ن �ه‌وه‌ی گ���ۆڕان‪ ،‬س��ه‌ب��اره‌ت به‌‬ ‫هه‌ڵوێستی ب��زووت��ن�ه‌وه‌ك�ه‌ی له‌ هه‌ر‬ ‫دواخستنێكی هه‌ڵبژاردنی پارێزگاكان‪،‬‬ ‫به‌ (ب�ه‌ی��ان)ی ڕاگه‌یاند «ئێمه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌داین هه‌ڵبژاردن له ‌كاتی خۆیدا‬ ‫ئه‌نجام بدرێت‪ ،‬دواخستنیشی ڕەت‬ ‫ده‌ك�ه‌ی��ن�ه‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر دواخستنه‌كه‌ به‌‬ ‫ه��ۆك��اری ته‌كنیكی ب��ێ��ت‪ ،‬شتێكه‌ و‬ ‫به‌ بیانووی پێكنه‌هاتنی په‌رله‌مان و‬ ‫كابینه‌ی نوێی حكومه‌تیش بێت‪ ،‬شتێكی‬

‫تره‌»‪ .‬الی خۆشیه‌وه‌ سه‌اڵحه‌ددین‬ ‫بابه‌كر ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسیی‬ ‫یه‌كگرتووی ئیسالمی به‌ (به‌یان)‬ ‫ی ڕاگ�ه‌ی��ان��د «ه �ه‌رچ �ه‌ن��ده‌ ئێمه‌‬ ‫نه‌مان بیستووه‌ هیچ هه‌وڵێك بۆ‬ ‫دواخستنی ئه‌و هه‌ڵبژاردنه‌ هه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ ڕووی مه‌بده‌ئییه‌وه‌ ئێمه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌ڕێوه‌چوونی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫پارێزگاكانین له‌ كاتی خۆیدا و‬ ‫نامانه‌وێت دوابخرێت»‪.‬‬ ‫ج��ێ��گ �ه‌ی ب��اس��ه‌ ل���ه‌ ڕۆژی‬ ‫‪2005/1/30‬ە‌وه‌ تا ئێستا هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانی هه‌رێم‬ ‫ئه‌نجام نه‌دراوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش یه‌كێكه‌ له‌و‬ ‫هۆكارانه‌ی پرۆسه‌ی دیموكراسیی له‌‬ ‫هه‌رێمی كوردستان خستووەته‌ ژێر‬ ‫پرسیاره‌وه‌‪.‬‬

‫سه‌ره‌ڕای به‌شدارینه‌كردنی زیاتر‬ ‫لە ‪%26‬ی هاوواڵتیان‪ ،‬له‌ سه‌روبه‌ندی‬ ‫جیاكردنه‌وه‌ی ده‌نگه‌كانی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستاندا‪ ،‬ڕێژەی ده‌نگه‌‬ ‫سپی و پووچه‌كان (ئه‌وانه‌ی خه‌تیان‬ ‫ب �ه‌س �ه‌ر وه‌ره‌ق����ه‌ی كاندیده‌كاندا‬ ‫هێناوه‌‪ ،‬یاخود شتیان تێدا نووسیوه‌)‬ ‫زیاتر بووه‌ له‌ ڕێژەی ده‌نگی زۆرێك‬ ‫ل�ه‌و حزبانه‌ی به‌شداریی كێربكێی‬ ‫هه‌ڵبژاردنیان كردووه‌‪.‬‬ ‫ب �ه‌پ��ێ��ی ئ���ه‌و زان��ی��اری��ی��ان �ه‌ی‬ ‫باڵوكراونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ته‌نیا له‌ سنووری‬ ‫پارێزگای هه‌ولێردا زیاتر له‌ ‪ 15‬هه‌زار‬ ‫ده‌نگی پووچه‌ڵ و زیاتر له‌ پێنج هه‌زار‬ ‫ده‌نگی سپی هه‌بوون‪ .‬ه�ه‌روه‌ك له‌‬ ‫سنووری پارێزگای سلێامنی نزیكه‌ی‬ ‫‪ 20‬ه�ه‌زار ده‌نگی پووچه‌ڵ و سپی‬ ‫هه‌بوو‪ ،‬به‌اڵم ڕێژەی ئه‌و ده‌نگانه‌ له‌‬ ‫سنووری پارێزگای دهۆك نه‌زانراون‌‪.‬‬ ‫ڕۆژن��ام �ه‌ن��ووس��ێ��ك ل��ه‌و ب��اره‌ی �ه‌وه‌‬ ‫پێشنیازی ك��ردووه‌ «كورسییه‌ك به‌‬ ‫به‌تاڵی له‌ په‌رله‌ماندا بۆ ئه‌و كه‌سانه‌‬ ‫دابرنێت‪ ،‬چونكه‌ مافی ئه‌و كه‌سانه‌یه‌‬ ‫كه‌ به‌وشێوه‌یه‌ ده‌نگیان داوه‌»‪.‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)53‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/24‬ساڵی دووەم‬

‫هه‌ڵبژاردنەکە له‌ میدیا عه‌ره‌بی و جیهانییه‌كاندا دەنگدەداتەوە‬

‫«ئۆپۆزسیۆن ده‌یه‌وێت ده‌سه‌اڵت بپچڕێت»‬

‫««‬

‫«نه‌خۆشیی تاڵه‌بانی‬ ‫و ناڕۆشنی باری‬ ‫ته‌ندروستییه‌كه‌ی‪،‬‬ ‫كاریگه‌ریی له‌سه‌ر‬ ‫ده‌نگی حزبه‌كه‌ی‬ ‫دانا»‬

‫««‬

‫«كورده‌كان كار بۆ‬ ‫دوركه‌وتن ‌ه ل ‌ه به‌غدا‬ ‫و سه‌ربه‌خۆیی زیاتری‬ ‫ئیداریی ده‌كه‌ن»‬ ‫ئومێد محه‌مه‌د‬

‫هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانیی ل ‌ه‬ ‫هه‌رێمی كوردستان كه‌ ڕۆژان��ی‬ ‫پێنجشەممە و شه‌ممه‌ی راب��ردوو‬ ‫ب��ه‌ڕێ��وه‌چ��وو‪ ،‬چ ل �ه‌ میكانیزمی‬ ‫به‌ڕێوه‌چوونی و چ له‌ ئه‌نجامه‌كانیدا‪،‬‬ ‫بووه‌ جێی سه‌رنجی میدیا عه‌ره‌بی و‬ ‫جیهانییه‌كان‪ ،‬به‌تایبه‌ت كه‌ پڕۆسه‌كه‌‬ ‫له‌ ناوچه‌یه‌كی پڕ له‌ ئ��اڵ��ۆزی و‬ ‫كێشمه‌كێشدا ئه‌نجامدرا و هه‌ر‬ ‫ئه‌نجامێكیش كه‌ لێی ده‌كه‌وێته‌وه‌‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌ دۆخی نێوخۆیی هه‌رێم‪،‬‬ ‫ڕەنگه‌ كاریگه‌ریی له‌سه‌ر عێراق و‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی عێراقیش دابنێت‪.‬‬ ‫(به‌یان) له‌م ڕاپۆرته‌دا ڕووماڵی‬ ‫به‌شێك له‌ میدیای عه‌ره‌بی و جیهانی‬ ‫و خوێندنه‌وه‌یان بۆ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان ده‌خاته‌ڕوو‪..‬‬ ‫ئاژانسی ه�ه‌واڵ��ی ڕۆی��ت�ه‌رز‪:‬‬ ‫ئ���ه‌م ه���ه‌ڵ���ب���ژاردن��� ‌ه ه �ه‌رێ��م��ی‬ ‫كوردستانی ده‌وڵه‌مه‌ند به‌ نه‌وت‪،‬‬ ‫زیاتر له‌ به‌غدا دوورده‌خ��ات��ه‌وه‌‪.‬‬ ‫حكومه‌تی داه��ات��ووی هه‌رێمیش‬ ‫به‌رپرسیارێتیی هه‌ڵوێستی گرنگ و‬ ‫چاره‌نووسسازی ده‌كه‌وێته‌ ئه‌ستۆ‪،‬‬ ‫به‌هۆی هه‌ستیاریی كات و شوێنی‬ ‫به‌ڕێوه‌چوونی پڕۆسه‌كه‌وه‌‪.‬‬ ‫كه‌ناڵی ج �ه‌زی��ره‌‪ :‬كێبه‌ركێی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫له‌نێوان هه‌ردوو حزبی ده‌سه‌اڵت و‬

‫سێ الیه‌نی ئۆپۆزسیۆندای ‌ه كه‌ بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕان و یه‌كگرتووی ئیسالمی و كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمیین‪ ،‬جگه‌ له‌ بوونی چه‌ند الیه‌نێكی‬ ‫دیكه‌ی چه‌پ و سه‌ربه‌خۆ‪.‬‬ ‫دۆیتچ ‌ه وێلال (رادی���ۆی ده‌نگی‬ ‫ئه‌ڵامنیا)‪ :‬بۆ یه‌كه‌مجار له‌ داوی ساڵی‬ ‫‪1992‬ە‌وه‌‪ ،‬هه‌ردوو حزبه‌كه‌ی ده‌سه‌اڵت‬ ‫له‌ هه‌رێمی كوردستان بوونه‌ ڕكابه‌ری‬ ‫یه‌كرت و ل �ه‌ده‌ره‌وه‌ی هاوپه‌یامنێتییه‌كی‬ ‫هاوبه‌ش بوون‪.‬‬ ‫ئ��اژان��س��ی ف��ڕان��س پ��رێ��س‪ :‬له‌‬ ‫نێوجه‌رگه‌ی ئاڵۆزییه‌كانی خۆرهه‌اڵتی‬ ‫ن��او ‌هڕاس��ت��دا‪ ،‬ك��ورده‌ك��ان��ی هه‌رێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن��ی په‌رله‌مانی‬ ‫ب��ه‌ڕێ��وه‌ده‌ب��ه‌ن‪ .‬ل��ه‌م ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن �ه‌دا‬ ‫الیه‌نه‌كانی ئۆپۆزسیۆن به‌هیوان كۆتایی‬ ‫به‌ ده‌سه‌اڵتی ده‌ی��ان ساڵه‌ی یه‌كێتی و‬ ‫پارتی بهێنن و وه‌رچه‌رخان له‌ نه‌خشه‌ی‬ ‫سیاسیدا به‌دی بێنن‪ ،‬ئه‌مه‌ش له‌ ڕێگه‌ی‬ ‫پچڕینی ده‌سه‌اڵته‌وه‌‪.‬‬ ‫ڕۆژن���ام���ه‌ی ح�ه‌ی��ات��ی ل�ه‌ن��ده‌ن��ی‪:‬‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ی ئه‌مجاره‌ی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان هه‌نگاوێكی دیكه‌یه‌ به‌ره‌و‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی ئیداریی زیاتر‪ ،‬به‌وپێیه‌ی‬ ‫هه‌رێمه‌كه‌ ده‌كه‌وێته‌ جوگرافیایه‌كی‬ ‫س��ی��اس��ی��ی ئ���اڵ���ۆزه‌و ‌ه و ج��ۆرێ��ك له‌‬ ‫سه‌قامگیریی تێدایه‌‪ ،‬كورده‌كانیش‬ ‫ده‌خ�����وازن ب��ه‌ ئ�ه‌ن��ج��ام �ه‌ك��ان��ی ئ �ه‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌‪ ،‬زیاتر له‌و جوگرافیا ئاڵۆزه‌‬ ‫دووربكه‌ونه‌وه‌ و سه‌ربه‌خۆتربن‪.‬‬ ‫ڕۆژنامه‌ی موسته‌قبه‌لی لوبنانی‪:‬‬

‫كێبه‌ركێیه‌كی توند له‌نێوان هه‌ریه‌ك له‌‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان و پارتی دیموكراتدایه‌‪،‬‬ ‫هاوكات پاشه‌كشه‌یه‌كی به‌رچاو و مایه‌ی‬ ‫سه‌رنج له‌ ده‌نگه‌كانی یه‌كێتیی نیشتامنی‬ ‫(حزبه‌كه‌ی تاڵه‌بانیی س�ه‌رۆك كۆماری‬ ‫ع��ێ�راق) ب��ه‌دی ده‌ك��رێ��ت‪ .‬ڕۆژنامه‌كه‌‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌نووسێت‪ :‬چاودێران وای‬ ‫ده‌بینن پاشه‌كشه‌ی حزبه‌كه‌ی تاڵه‌بانی‬ ‫ده‌بێته‌ مایه‌ی نیگه‌رانیی نوری مالیكیی‬ ‫س��ه‌رۆك وه‌زی �ران��ی ع��ێ�راق‪ ،‬به‌وپێیه‌ی‬ ‫حزبه‌كه‌ی تاڵه‌بانی پشتیوانی مالیكی‬ ‫ب���ووه‌‪ .‬ه��اوك��ات نه‌خۆشیی تاڵه‌بانی‬ ‫و نادیاریی ب��اری ته‌ندروستییه‌كه‌ی‪،‬‬ ‫ك��اری��گ �ه‌ری��ی ڕاس��ت��ه‌وخ��ۆی ل�ه‌س�ه‌ر‬ ‫ساردبوونه‌وه‌ی ج�ه‌م��اوه‌ری یه‌كێتی و‬ ‫چوونی ده‌نگه‌كانیان بۆ بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕان هه‌بووه‌‪ ،‬به‌مه‌ش ئه‌ركی یه‌كێتی له‌‬ ‫پڕۆسه‌كه‌دا قورسرتبووه‌‪.‬‬ ‫واش��ن��ت��ۆن پ��ۆس��ت‪ :‬هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ئه‌مجاره‌ی هه‌رێمی كوردستان ته‌نیا‬ ‫پڕۆسه‌یه‌ك نییه‌ بۆ داڕشتنه‌وه‌ی نه‌خشه‌ی‬ ‫سیاسیی هه‌رێمێكی ف��ی��دڕاڵ‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫پێشهاتێكه‌ په‌یوه‌ندیی به‌ ڕەوشی سیاسیی‬ ‫هه‌رێمێكه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ ده‌وڵه‌مه‌نده‌ به‌‬ ‫نه‌وت‪.‬‬ ‫بی بی سی‪ :‬ئه‌مه‌ یه‌كه‌مجاره‌ له‌‬ ‫دوای ساڵی ‪1992‬ە‌وه‌ پارته‌ سیاسییه‌كانی‬ ‫ه �ه‌رێ��م��ی ك��وردس��ت��ان ب��ه‌ ق����ه‌واره‌ی‬ ‫سه‌ربه‌خۆو ‌ه هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌به‌ن‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌نجامی پڕۆسه‌كه‌‬ ‫نه‌خشه‌ی سیاسیی هه‌رێمه‌كه‌ ده‌گۆڕێت‬

‫به‌ ئاڕاسته‌ی دووركه‌وتنه‌وه‌ی زیاتر له‌‬ ‫حكومه‌تی به‌غدا‪.‬‬ ‫سایتی ئیالف‪ :‬حزبه‌كه‌ی جه‌الل‬ ‫تاڵه‌بانیی س���ه‌رۆك ك��ۆم��ار دان���ی نا‬ ‫ب�ه‌ داب�ه‌زی��ن��ی ئاستی ده‌نگه‌كانی له‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی كوردستاندا و‬ ‫ڕایگه‌یاند ئه‌نجامه‌ به‌ده‌ستهاتووه‌كان‬ ‫له‌ئاست خه‌بات و مێژووی حزبه‌كه‌دا نین‪،‬‬ ‫سه‌ركردایه‌تیی حزبه‌كه‌ش به‌رپرسیارێتیی‬ ‫ئه‌و شكسته‌ی له‌ ئه‌ستۆ گرت و به‌ڵێنی‬ ‫دا ل�ه‌ هۆكاره‌كانی بكۆڵێته‌وه‌ و به‌‬ ‫میكانیزمه‌كانی كاری حزبی و ئیداریی‬ ‫نێوخۆییدا بچێته‌وه‌‪.‬‬ ‫رۆژن��ام �ه‌ی زه‌مانی نێوده‌وڵه‌تی‪:‬‬ ‫چاودێران دووپاتیده‌كه‌نه‌وه‌ هه‌ڵبژاردنی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستان كۆمه‌ڵێك موفاجه‌ئه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ خۆی دێنێت‪ ،‬له‌وانه‌ش زیادبوونی‬ ‫ده‌ن��گ��ی ئیسالمییه‌كان ل �ه‌ س��ن��ووری‬ ‫ده‌سه‌اڵتی پارتی و زیادبوونی ده‌نگی‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان له‌ سنووری نفوزی‬ ‫یه‌كێتیی نیشتامنی‪.‬‬ ‫ڕۆژن��ام �ه‌ك �ه‌ ل�ه‌ زاری رێكخراوی‬ ‫ته‌مموزی مه‌ده‌نییەوە چه‌ند تێبینی و‬ ‫كه‌موكورتییه‌كی له‌ پڕۆسه‌ی هه‌ڵبژاردندا‬ ‫تۆماركردووه‌‪ ،‬وه‌ك په‌ككه‌وتنی مۆری‬ ‫ئه‌لكرتۆنی له‌ چه‌ندین بنكه‌ی ده‌نگدان‬ ‫و تێبینینه‌كردنی چاودێرانی بیانی له‌ زۆر‬ ‫شوێن كه‌ پڕۆسه‌كه‌یان تێدا به‌ڕێوه‌چووه‌‪.‬‬ ‫ك�ه‌ن��اڵ��ی س��ك��ای ن��ی��وز‪ :‬پ��ڕۆس�ه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی كوردستان له‌‬ ‫واده‌ی خۆیدا كۆتایی هات‪ ،‬كۆمسیۆنی‬

‫هه‌ڵبژاردنه‌كانیش ده‌ڵێت كۆتایی ئه‌م‬ ‫هه‌فته‌یه‌ ئه‌نجامه‌كان ڕاده‌گه‌یه‌نرێن‪.‬‬ ‫كه‌ناڵه‌كه‌ ه�ه‌روه‌ه��ا پێشبینی بۆ‬ ‫گ��ۆڕان��ی نه‌خشه‌ی سیاسیی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان ده‌كات و ده‌ڵێت بۆ یه‌كه‌مجار‬ ‫یه‌كێك له‌ حزبه‌كانی ده‌سه‌اڵت له‌ پله‌كانی‬ ‫یه‌كه‌م و دووه‌م دوورده‌ك �ه‌وێ��ت �ه‌وه‌ و‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان جێگه‌ی ده‌گرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌شڵێت یه‌كێتیی نیشتامنی له‌ نێوان ‪17‬‬ ‫بۆ ‪ 20‬كورسی ده‌هێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫گۆڤاری تایمی ئه‌مریكی‪ :‬كورده‌كانی‬ ‫ه �ه‌رێ��م��ی ك��وردس��ت��ان ڕووی�����ان له‌‬ ‫سندوقه‌كانی ده‌نگدان كرد بۆ هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ئه‌ندامانی نوێی په‌رله‌مان‪ ،‬له‌ كاتێكیشدا‬ ‫ناوچه‌كانی دیكه‌ی عێراق ئالووده‌ی‬ ‫توندوتیژین‪ ،‬ك��ورده‌ك��ان ده‌یانه‌وێت‬ ‫پارێزگاریی له‌ سه‌قامگیریی هه‌رێمه‌كه‌یان‬ ‫و په‌ره‌پێدانی ئۆتۆنۆمییه‌كه‌یان بكه‌ن‪.‬‬ ‫ڕۆژن����ام����ه‌ی (گ�����ه‌ل)ی چینی‪:‬‬ ‫س��ه‌رچ��اوه‌ی��ه‌ك��ی كۆمسیۆنی ب��ااڵی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ ،‬ئاستی به‌ده‌مه‌وه‌چوونی‬ ‫ده‌نگده‌رانی بۆ پڕۆسه‌كه‌ ب ‌ه به‌رز داناوه‌‬ ‫و ڕایگه‌یاندووه‌ بنكه‌كانی ده‌نگدان له‌‬ ‫واده‌ی خۆیاندا داخران‪ .‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا‬ ‫چه‌ند كێشه‌یه‌ك هاتوونه‌ته‌ئارا‪ ،‬له‌وانه‌‬ ‫نه‌هاتنه‌وه‌ی ناوی به‌شێك له‌ ده‌نگده‌ران‬ ‫به‌هۆی ئه‌وه‌ی پێشرت به‌دوای ناوه‌كانیاندا‬ ‫نه‌چوون و له‌ نوێكردنه‌وه‌ی تۆماری‬ ‫ده‌نگد ‌هران ئاگادارنه‌بوون‪.‬‬ ‫ڕۆژن��ام�ه‌ك�ه‌ پێی وای��ه‌ بوونی ‪37‬‬ ‫كیانی سیاسی بۆ هه‌رێمێك كه‌ نزیكه‌ی‬

‫سێ ملیۆن كه‌س مافی ده‌نگدانیان‬ ‫هه‌بووه‌ و له‌و ئاماره‌ش نزیكه‌ی دوو‬ ‫ملیۆن ده‌نگده‌ری فیعلی هه‌بوون‪،‬‬ ‫زیاد له‌ قه‌باره‌ی سیاسیی هه‌رێمه‌كه‌‬ ‫خۆیه‌تی‪.‬‬ ‫ئاژانسی ه �ه‌واڵ��ی كوه‌یتی‪:‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ڕاگه‌یاندنی سه‌ركه‌وتنی‬ ‫حزبه‌كه‌ی له‌ هه‌ڵبژاردندا‪ ،‬مه‌سعود‬ ‫بارزانیی سه‌رۆكی پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان داوای له‌ هه‌موو الیه‌ك‬ ‫كرد ڕێز له‌ ئه‌نجامه‌كانی هه‌ڵبژاردن‬ ‫بگرن‪ ،‬ه��ه‌روه‌ك به‌پێی ئه‌نجامه‌‬ ‫ب�ه‌رای��ی�ه‌ك��ان حزبه‌كه‌ی ب��ارزان��ی‬ ‫له‌ پله‌ی یه‌كه‌مدایه‌ و دوای ئه‌و‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی گ��ۆڕان دێت و دوای‬ ‫ئه‌وه‌یش یه‌كێتیی نیشتامنی‪.‬‬ ‫ئاژانسی ه�ه‌واڵ��ی مۆسكۆ‪:‬‬ ‫هه‌رسێ الیه‌نی پارتی و گ��ۆڕان‬ ‫و یه‌كێتی زۆری��ن �ه‌ی په‌رله‌مانی‬ ‫داه��ات��ووی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫پێكده‌هێنن‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی له‌‬ ‫هه‌ڵبژادنه‌كانی پێشوو جیاوازبێت‪،‬‬ ‫پاشه‌كشه‌ی حزبه‌كه‌ی تاڵه‌بانییه‌‬ ‫ل �ه‌ب �ه‌رده‌م بزووتنه‌وه‌ی گۆڕاندا‪،‬‬ ‫كه‌ سه‌رۆكه‌كه‌ی نزیكه‌ی ساڵێكه‌‬ ‫له‌ ئه‌ڵامنیا چاره‌سه‌ر وه‌رده‌گرێت‪.‬‬ ‫ه���اوك���ات ك��ۆم��س��ی��ۆن��ی ب���ااڵی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان به‌هۆی كارپێكردنی‬ ‫سیستمی مۆری ئه‌لكرتۆنی‪ ،‬هه‌وڵیدا‬ ‫مه‌ترسیی هاوواڵتیان له‌ ته‌زویر و‬ ‫ساخته‌كاری بڕەوێنێته‌وه‌‪.‬‬

‫یەکێتى متمانەى بە چاودێرەکانى نییە‬ ‫زریان جەوهەر‬ ‫ل�ه‌ هه‌ڵبژاردنی ‪21‬ی ئه‌یلولدا‬ ‫به‌شێك له‌ نه‌خشه‌ی سیاسیی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان گۆڕانكاری به‌سه‌ردا هات‬ ‫و رێ��ژە‌ی ده‌نگی الیه‌نه‌كان ب �ه‌رز و‬ ‫نزمی كرد‪ ،‬له‌و نێوه‌نده‌شدا ده‌نگه‌كانی‬ ‫یه‌كێتیی نیشتامنی كه‌مبوونه‌وه‌ی‬ ‫ب��ه‌رچ��اوی ب��ه‌خ��ۆوه‌ بینی‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫وایكرد پرسیاری زۆر الی قه‌واعیدی‬ ‫ئه‌و حزبه‌ به‌رامبه‌ر سه‌ركردایه‌تییه‌كه‌ی‬

‫دروستببێت‪.‬‬ ‫گه‌رچی له‌ئێستادا سه‌ركرده‌كانی‬ ‫یه‌كێتی لێدوانی رۆژنامه‌وانی ناده‌ن‬ ‫و خۆیان له‌ ده‌ركه‌وتن ده‌بوێرن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌پێی چه‌ند زانیارییكی رۆژنامه‌وانی‪،‬‬ ‫به‌ر له‌ پڕۆسه‌ی هه‌ڵبژاردنیش به‌رپرسانی‬ ‫ئ�ه‌و حزبه‌ ئه‌نجامه‌كانیان زان��ی��وه‌ و‬ ‫پێشبینیی داب�ه‌زی��ن��ی ده‌نگه‌كانیان‬ ‫كردووه‌‪.‬‬ ‫ئ��ه‌وه‌ی تێبینی ده‌ك��رێ��ت‪ ،‬پارتی‬ ‫دیموكراتیش به‌م ئه‌نجامانه‌ی یه‌كێتی‬

‫نیگه‌رانه‌‪ ،‬له‌ چه‌ند ڕۆژی ڕابردووشدا‬ ‫كه‌ناڵی ته‌له‌فزیۆنی زاگرۆسی سه‌ر ب ‌ه‬ ‫پارتی‪ ،‬زیاد له‌ جارێك هێرشی كرده‌ سه‌ر‬ ‫هه‌ڵمه‌تی ڕاگه‌یاندنی بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان‬ ‫و ئه‌و الیه‌نه‌ی به‌ جنێوفرۆش ناوبرد‪.‬‬ ‫(ب �ه‌ی��ان) بۆ زانینی هه‌ڵوێستی‬ ‫پارتی له‌سه‌ر ئه‌نجامه‌كانی هه‌ڵبژاردن‬ ‫و به‌تایبه‌ت ئه‌نجامه‌كانی یه‌كێتی‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندیى كرد به‌ محه‌مه‌د مه‌ال قادر‪،‬‬ ‫ئه‌ندامی پێشووی مه‌كته‌بی سیاسیی‬ ‫پارتی‪ ،‬به‌اڵم نابراو هیچ لێدوانێكی نه‌دا‬

‫و وتی «ئه‌و ئه‌نجامانه‌ ڕاست نین و‬ ‫تاوه‌كو له‌ كۆمسیۆنه‌وه‌ ڕانه‌گه‌یه‌ندرێن‪،‬‬ ‫به‌ ڕە‌سمییان ناناسین»‪.‬‬ ‫ه��ه‌ر ل��ه‌و ڕووه‌وه‌‪ ،‬ب��ۆ زانینی‬ ‫هه‌ڵوێستی یه‌كێتی خۆی له‌سه‌ر ئه‌نجامه‌‬ ‫به‌راییه‌كانی‪( ،‬به‌یان) په‌یوه‌ندیی كرد‬ ‫به‌ هه‌ریه‌ك له‌ سه‌عدی ئه‌حمه‌د پیره‌‪،‬‬ ‫ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسی و ئارێز‬ ‫عه‌بدوڵاڵ و عه‌دنانی حه‌مه‌ی مینا و‬ ‫ش��ااڵوی عه‌لی عه‌سكه‌ری‪ ،‬ئه‌ندامانی‬ ‫سه‌ركردایه‌تیی یه‌كێتی‪ ،‬به‌اڵم هیچ كامیان‬

‫ئاماده‌نه‌بوون له‌سه‌ر ئه‌نجامه‌كانی‬ ‫حزبه‌كه‌یان و ئه‌و هه‌وااڵنه‌ی باس ل ‌ه‬ ‫دابه‌زینی ده‌نگه‌كانی یه‌كێتی ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫قسه‌ بكه‌ن‪ ،‬له‌و ڕووه‌شه‌وه‌ سه‌رجه‌میان‬ ‫ڕایانگه‌یاند ئه‌و ئه‌نجامانه‌ی له‌الیه‌ن‬ ‫چاودێره‌كانیانه‌وه‌ پێیان ده‌گات‪ ،‬جێگه‌ی‬ ‫متامنه‌ نین‪ .‬ئه‌مه‌ش له‌ كاتێكدا پێشرت‬ ‫میدیای یه‌كێتی ئه‌نجامه‌ به‌راییه‌كانی‬ ‫كه‌ له‌ بریكار و چاودێره‌كانه‌وه‌ پێی‬ ‫ده‌گه‌یشت‪ ،‬وه‌ك م��ژده‌ی سه‌ركه‌وتن‬ ‫باڵوده‌كرده‌وه‌‪.‬‬

‫جێگه‌ی ئ��ام��اژە‌ی �ه‌‪ ،‬ڕاگ�ه‌ی��ان��دی‬ ‫ئ���ه‌ن���ج���ام���ه‌ك���ان���ی ه���ه‌ڵ���ب���ژاردن‬ ‫بێسه‌روبه‌رییه‌كی زۆری پێوه‌دیاره‌ و‬ ‫ه �ه‌ر الیه‌نێك به‌پێی خواستی خۆی‬ ‫ل�ه‌ڕێ��ی ڕاگه‌یاندنه‌كانیه‌وه‌ ئه‌نجام‬ ‫ڕاده‌گه‌یه‌نێت‪.‬‬ ‫ب��ه‌ وت���ه‌ی كۆمسیۆنیش‪ ،‬ئ�ه‌و‬ ‫ئه‌نجامانه‌ گ��وزارش��ت له‌ ده‌نگدانی‬ ‫ڕاسته‌قینه‌ ناكه‌ن و كۆمسیۆنیش تاوه‌كو‬ ‫ڕاگه‌یاندنی ئه‌نجامی كۆتایی لێیان‬ ‫به‌رپرس نییه‌‪.‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)53‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/24‬ساڵی دووەم‬

‫تا ئێستا ‪ 500‬سکااڵ لەسەر هەڵبژاردنەکان تۆمارکراون‬

‫كۆمسیۆن به‌ئه‌نجامگه‌یاندنی سكااڵكان ب ‌ه ئه‌ركی قەوارەکان ده‌زانێت‬ ‫شڤان عه‌لی‬ ‫ئ��ه‌ن��دام��ێ��ك��ی ئ �ه‌ن��ج��وم �ه‌ن��ی‬ ‫ك��ۆم��س��ی��اران��ی ك��ۆم��س��ی��ۆن��ی ب��ااڵی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان رایده‌گه‌یه‌نێت ئه‌و‬ ‫سكااڵیانه‌ی له‌سه‌ر هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫هه‌رێم تۆماركراون‪ ،‬ژماره‌یان ‪ 500‬سكااڵ‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم تائێستا هیچ سكااڵیه‌ك به‌‬ ‫ئۆفیسی سه‌ره‌كیی كۆمسیۆن ل ‌ه به‌غدا‬ ‫نه‌گیشتووه‌ و چ��اوه‌ڕوان ده‌كه‌ین به‌‬ ‫ئیمه‌یل له‌ هه‌ولێره‌وه‌ بۆمان بنێرن‪.‬‬ ‫س��ی��روان ئ �ه‌ح��م �ه‌د‪ ،‬ئه‌ندامی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی كۆمسیارانی عێراق‬ ‫س���ه‌ب���اره‌ت ب��ه‌ س��ك��ااڵك��ان ل�ه‌س�ه‌ر‬ ‫هه‌ڵبژاردن‪ ،‬بۆ (به‌یان) وتی «تائێستا‬ ‫سكااڵكامنان له‌ هه‌رێمی كوردستانه‌وه‌‬ ‫پێنه‌گه‌یشتووه‌‪ ،‬له‌به‌ر ئ��ه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫سكااڵیانه‌ له‌ده‌سته‌ی هه‌رێمه‌وه‌ بۆمان‬ ‫دێت‪ ،‬به‌اڵم سكااڵكان زۆرن و پێده‌چێت‬ ‫‪ 500‬سكااڵ تێپه‌ڕ بكەن»‪.‬‬ ‫ن��اوب �راو وتیشی «ه��ه‌ر كاتێك‬ ‫سكااڵكان بگاته‌ ده‌ستامن‪ ،‬پۆلێنیان‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬ڕاسته‌وخۆ پاش پۆلێنكردنیش‬ ‫ب��ڕی��اری��ان ل��ێ��ده‌ده‌ی��ن‪ .‬ئ �ه‌گ �ه‌ر ئه‌و‬ ‫سكااڵیانه‌ له‌سه‌ر سندوقه‌كان بن‪ ،‬ئه‌وه‌‬

‫پێده‌چێت گ��ۆڕان له‌ ژم��اره‌ی ده‌نگه‌كان‬ ‫ڕووبدات و ده‌نگی لیسته‌كان به‌رز و نزم‬ ‫بكات‪ .‬ئ�ه‌و سكااڵیانه‌ بڕیاره‌ ده‌سته‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی ه �ه‌رێ��م ب �ه‌ ئیمه‌یل‬ ‫بینێرێت»‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌وه‌ی باس له‌و ‌ه ده‌كرێت‬

‫كۆمسیۆن به‌دواداچوونی جددی له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و سكااڵیانه‌ ناكات‪ ،‬سیروان ئه‌حمه‌د‬ ‫ڕایگه‌یاند‪ :‬ده‌توانن له‌ به‌رپرسانی پێشووی‬ ‫كۆمسیۆن بپرسن بۆچی كاریان له‌سه‌ر‬ ‫نه‌كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم الی ئێمه‌ هه‌موو سكااڵكان‬ ‫ك��اری��ان ل�ه‌س�ه‌ر ده‌ك��رێ��ت و ئه‌نجامی‬

‫سكااڵكانیش باڵوده‌كه‌ینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و كات‬ ‫ده‌شزانرێت كێ‌ ته‌زویری كردووه‌‪.‬‬ ‫الی خۆیه‌وه‌ عه‌لی ق��ادر‪ ،‬سه‌رۆكی‬ ‫ده‌س��ت��ه‌ی ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن�ه‌ك��ان��ی ه�ه‌رێ��م‪،‬‬ ‫له‌وباریه‌وه‌ بۆ (به‌یان) وتی «هه‌ر سكااڵیه‌ك‬ ‫هێزی خۆی هه‌یه‌‪ ،‬سكااڵ هه‌یه‌ كاریگه‌ریی‬

‫به‌سه‌ر ئه‌نجامه‌و ‌ه هه‌ی ‌ه و هه‌یه‌ نیه‌تی‪،‬‬ ‫هه‌موو سكااڵیه‌ك حسابی كراوه‌‪ ،‬بێگومان‬ ‫به‌دواداچوونیان بۆ ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌و چوارچێوه‌یه‌دا‪ ،‬حاكم سه‌ردار‪،‬‬ ‫ئه‌ندامی پێشووی ئه‌نجومه‌نی كۆمسیۆنی‬ ‫بااڵ‪ ،‬له‌باره‌ی سكااڵی الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان له‌‬

‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی ڕابردوودا باس له‌وه‬ ‫‌ده‌كات ئه‌و سكااڵیانه‌ی له‌سه‌ر بابه‌تێك‬ ‫بووبن كه‌ مه‌ترسی یان كاریگه‌رییان‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردن بووبێت‪،‬‬ ‫زۆر به وردی مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ ده‌كرا‬ ‫و ئیشیان له‌سه‌ر ده‌كرا‪ ،‬ئیجرائاتیش‬ ‫به‌رامبه‌ریان وه‌رده‌گیرا‪ ،‬زۆر حاڵه‌ت‬ ‫هه‌بووه‌ له‌سه‌ر ئه‌و سكااڵیانه‌ سندوقی‬ ‫ده‌نگدان كراوه‌ته‌وه ‌و لێكۆڵینه‌وه‌ی‬ ‫له‌سه‌ر كراوه‌‪ ،‬هه‌ندێكجاریش بووه‌ته‌‬ ‫ه��ۆی ه �ه‌ڵ��وه‌ش��ان��دن �ه‌وه‌ی چه‌ند‬ ‫سندوقێك به‌ته‌واوی‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو ب��ۆ (ب��ه‌ی��ان) وتیشی‬ ‫«هه‌قه‌ الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان كاتێك‬ ‫سكااڵ پێشكه‌ش ده‌ك �ه‌ن‪ ،‬چاودێریی‬ ‫قۆناغی مامه‌ڵه‌كردنی كۆمسیۆن‬ ‫له‌گه‌ڵ سكااڵكاندا بكه‌ن و هه‌ر وا‬ ‫ده‌ستبه‌رداری نه‌بن»‪.‬‬ ‫س��ه‌ب��اره‌ت ب���ه‌وه‌ی ئ��ای��ا ئه‌و‬ ‫سكااڵیانه‌ی له‌ ڕاب��ردوودا تۆماركراون‬ ‫هیچ ژماره‌ی كورسییان گۆڕیوه‌‪ ،‬حاكم‬ ‫س���ه‌ردار ئاشكرایكرد‪ :‬له‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردستان به‌و ئاست ‌ه نه‌بووه‌ كورسی‬ ‫زیاد و كه‌م بكات‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌غدا ئه‌و‬ ‫حاڵه‌ته‌ بووه‌‪.‬‬

‫چاودێرێك‪ :‬پارتی له‌ ناوچه‌ی سه‌وز هه‌ر هێزی چواره‌مه‌‬

‫دۆخی یه‌كێتی‪ ،‬نه‌خشه‌ی سیاسی ده‌گۆڕێت‬ ‫ڕێبوار ئه‌حمه‌د‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ئه‌مجاره‌ی پ ‌هرله‌مانی‬ ‫كوردستان ب ‌ه بڕوای به‌شێك ل ‌ه چاودێرانی‬ ‫سیاسی‪ ،‬گۆڕانكاری ل ‌ه نه‌خشه‌ی سیاسیی‬ ‫هه‌رێمدا ب�ه‌دی دێنێت‪ ،‬به‌جۆرێك ڕێژە‬ ‫و كاریگه‌ریی ئۆپۆزسیۆن له‌چاو خولی‬ ‫سێیه‌می پ ‌هرله‌ماندا زیاتر ده‌كات‪.‬‬ ‫به‌پێی ئه‌و ئه‌نجام ‌ه ب ‌هراییانه‌ی له‌الیه‌ن‬ ‫ده‌زگاكانی راگه‌یاندنه‌و ‌ه به‌پشتبه‌سنت‬ ‫ب ‌ه دات��ای ناوه‌ند و ده‌زگ��ای هه‌ڵبژاردنی‬ ‫حزبه‌كان ب�ڵاوك�راون�ه‌ت�ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ریه‌ك له‌‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان و پارتی دیموكرات و‬

‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی و یه‌كگرتووی ئیسالمی‪،‬‬ ‫ڕێ��ژەی كورسییه‌كانیان زی��اد ك���ردوو ‌ه و‬ ‫ته‌نیا یه‌كێتیی نیشتیامنی ژم��اره‌ی�ه‌ك له‌‬ ‫كورسییه‌كانی له‌ده‌ستداوه‌‪.‬‬ ‫ئ��ێ��واره‌ی رۆژی شه‌مم ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫كۆتاییهاتنی پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان‪،‬‬ ‫الیه‌نه‌گرانی بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان و پارتی‬ ‫دیموكرات ده‌ستیان ب ‌ه ئاهه‌نگگێڕان كرد‬ ‫(به‌بۆنه‌ی سه‌ركه‌وتنیان ل ‌ه پرۆسه‌كه‌دا)‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم دوات��ر ئه‌نجامه‌كان گۆڕانكاریی‬ ‫گ �ه‌وره‌ی��ان ب�ه‌س�ه‌ردا ه��ات‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك‬ ‫سه‌ركه‌وتنی ئۆپۆزسیۆنی خستووه‌ت ‌ه ژێر‬ ‫پرسیاره‌وه‌‪ ،‬به‌وپێیه‌ی ئۆپۆزسیۆن ڕەنگه‌‬

‫سه‌ركه‌وتنێكی ئه‌وتۆی به‌ده‌ست نه‌هێنابێت‬ ‫و هیچ ل ‌ه واقیعی ناو پ ‌هرله‌مان نه‌گۆڕێت‪.‬‬ ‫ل�� ‌ه ئ��ێ��س��ت��ادا ب�ه‌پ��ێ��ی ئ���ه‌و ئ��ام��اره‌‬ ‫نافه‌رمییانه‌ی باڵوده‌كرێنه‌وه‌‪ ،‬بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫گ�����ۆڕان ك��� ‌ه الی��ه‌ن��ێ��ك��ی س��ه‌ره‌ك��ی��ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنه‌‪ ،‬ته‌نیا كورسییه‌كانی پێشووی‬ ‫به‌ده‌ستهێناوه‌ته‌و ‌ه و ژماره‌یه‌كی شایه‌نی‬ ‫باس نه‌چووت ‌ه سه‌ر قه‌باره‌ی كورسییه‌كانی‬ ‫ل ‌ه پ ‌هرله‌مان‪ ،‬به‌اڵم دوو الیه‌نه‌كه‌ی دیكه‌ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن (كۆمه‌ڵ و یه‌كگرتوو) نزیكه‌ی‬ ‫هه‌شت كورسییان زیادكردووه‌‪.‬‬ ‫له‌ب ‌هرامبه‌ردا چاودێرانی سیاسی وای بۆ‬ ‫ده‌چن به‌هۆی ئه‌و گۆڕانكارییه‌ی ل ‌ه ژماره‌ی‬

‫كورسییه‌كانی یه‌كێتیدا به‌دیهاتووه‌‪ ،‬گۆڕانێك‬ ‫به‌سه‌ر نه‌خشه‌ی سیاسی هه‌رێمدا دێت‪.‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌‪ ،‬ئه‌حمه‌د میره‌‪ ،‬مامۆستای‬ ‫زانكۆ و چاودێری سیاسیی پێی وای ‌ه ئه‌نجامی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان گۆڕانكاریی گه‌ور‌ه دروست‬ ‫ده‌كات و نه‌خشه‌ی سیاسی داده‌ڕێژێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌وپێیه‌ی یه‌كێك ل ‌ه هێز ‌ه سه‌ره‌كییه‌كان‬ ‫شكستی هێناوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د میر‌ه ب��ۆ ب �ه‌ی��ان وتیشی‬ ‫«گه‌رچی به‌پێی ئه‌نجام ‌ه نافه‌رمییه‌كان‬ ‫پارتی دیموكرات براوه‌ی یه‌كه‌مه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌‬ ‫ناوچه‌ی س�ه‌وزدا گه‌ش ‌ه ناكات و هه‌ر به‌‬ ‫هێزی چواره‌م ده‌مێنێته‌وه‌»‪.‬‬

‫ل ‌ه خولی پێشووی پ ‌هرله‌ماندا یه‌كێتی‬ ‫و پارتی ب ‌ه زۆرینه‌ی ده‌نگ ئه‌و یاسایانه‌ی‬ ‫مه‌به‌ستیان بوو تێیان پ ‌هڕاند و كۆسپێكی‬ ‫گ���ه‌وره‌ش ب��وون ل��ه‌ب��ه‌رده‌م پڕۆژەكانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆندا‪ ،‬بۆی ‌ه ترس ل ‌ه دووباره‌بوونه‌وه‌ی‬ ‫هه‌مان سیناریۆ ل ‌ه ئارادایه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت ك ‌ه وا‬ ‫هه‌ستده‌كرێت ته‌نیا كورسیی ئیسالمییه‌كان‬ ‫ل ‌ه پ ‌هرله‌ماندا زیادیكردووه‌‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی ئه‌و مه‌ترسییه‌‪ ،‬ڕۆژنامه‌نووس‬ ‫توانا عوسامن ب ‌ه (به‌یان)ی ڕاگه‌یاند له‌‬ ‫ڕوانگ ‌ه یاساییه‌كه‌یه‌و ‌ه پارتی و یه‌كێتی‬ ‫ده‌توانن هه‌مان سیناریۆ دووباره‌بكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب�ه‌اڵم ئه‌و فشاره‌ی ئۆپۆزسیۆن ئه‌مجاره‌‬

‫ده‌توانێت دروستی بكات‪ ،‬زیاتر‌ه ل ‌ه خولی‬ ‫ڕاب���ردووی پ ‌هرله‌مان‪ ،‬چونك ‌ه كۆمه‌ڵ و‬ ‫یه‌كگرتوو ح�ه‌وت بۆ هه‌شت كورسییان‬ ‫زیادكردووه‌‪.‬‬ ‫ئ��ه‌وه‌ی جێگه‌ی سه‌رنجه‌‪ ،‬به‌شێك‬ ‫ل ‌ه چاودێران ده‌ڵێن ئه‌گه‌ر بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕان ژماره‌یه‌كی نزیك ل ‌ه كورسییه‌كانی‬ ‫خ��ۆی بهێنێته‌وه‌‪ ،‬م��ان��ای وای��� ‌ه جگه‌‬ ‫ل � ‌ه كورسیی ‌ه زی��ادك��راوه‌ك��ان��ی الیه‌نه‌‬ ‫ئیسالمییه‌كان‪ ،‬زۆرینه‌ی ئه‌و ده‌نگه‌ی له‌‬ ‫یه‌كێتی كه‌میكردوو ‌ه و به‌هۆیه‌و ‌ه ژماره‌‬ ‫كورسییه‌كانی دابه‌زیوه‌‪ ،‬چووه‌ت ‌ه سه‌ر ده‌نگ‬ ‫و سه‌نگی پارتی ل ‌ه پ ‌هرله‌ماندا‪.‬‬

‫«قاڵبی كالسیكیی ئیسالمییه‌كان هه‌ر ئه‌وه‌ی لێ چاوه‌ڕوان ده‌كرێت»‬

‫ئیسالمییه‌كان ده‌نگی كه‌متر و كورسیی زیاتریان هێنا‬ ‫سه‌یدنامی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی پ ‌هرله‌مانی كوردستان‬ ‫گه‌رچی هێشتا ئه‌نجامه‌كانی ته‌واو ڕوون‬ ‫نین‪ ،‬به‌اڵم به‌پێی ئه‌و ئه‌نجام ‌ه ب ‌هراییانه‌ی‬ ‫ڕاده‌گ�ه‌ی�ه‌ن��رێ��ن‪ ،‬كۆمه‌ڵێك گۆڕانكاریی‬ ‫به‌سه‌ر ق�ه‌ب��اره‌ی حیزبه‌كاندا هێناو ‌ه و‬ ‫به‌خۆداچوونه‌وه‌ی ئه‌و حیزبانه‌ی ب ‌ه كارنامه‌‬ ‫و گوتاری خۆیاندا كردووه‌ت ‌ه ئه‌مری واقیع‪.‬‬ ‫ل �ه‌و نێوه‌نده‌شدا ئ���ه‌وه‌ی جێگه‌ی‬ ‫سه‌رنجه‌‪ ،‬الیه‌ن ‌ه ئیسالمییه‌كان (كۆمه‌ڵ و‬ ‫یه‌كگرتوو) سه‌ڕەڕای پشتبه‌ستنیان ب ‌ه بنه‌ما‬ ‫عاتیفییه‌كان و ڕێنامیی خه‌ڵك بۆ ده‌نگدان‬ ‫ب ‌ه هانده‌ری دینی‪ ،‬كه‌چی نه‌یانتوانی وه‌ك‬ ‫پێویست متامنه‌ی ده‌نگده‌ر به‌ده‌ستبهێنن‪،‬‬ ‫چونك ‌ه ئ��ه‌وه‌ی ده‌رده‌ك��ه‌وێ��ت ئ�ه‌و دوو‬ ‫الیه‌ن ‌ه ئیسالمیی ‌ه گه‌رچی كورسییه‌كانیان له‌‬ ‫پ ‌هرله‌مان زیادی كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌نگیان وه‌ك‬

‫ژمار ‌ه كه‌می كردووه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش ب ‌ه ب ‌هراورد ب ‌ه‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ساڵی ‪ 2010‬ی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫نوێن ‌هرانی عیراق‪.‬‬ ‫بۆ ڕوونكردنه‌وه‌ی ئه‌م پێشهات ‌ه نوێیه‌‬ ‫و هۆكاره‌كانی دابه‌زینی ژم��اره‌ی ده‌نگی‬ ‫ئیسالمییه‌كان و ئه‌گه‌ری چوونی ئه‌و ده‌نگانه‌‬ ‫بۆ الیه‌نێكی نائیسالمی‪ ،‬چه‌ند كه‌سایه‌تییه‌كی‬ ‫نێو حیزب ‌ه ئیسالمییه‌كان‪ ،‬بۆچوونی خۆیان بۆ‬ ‫(به‌یان) ده‌رده‌بڕن‪.‬‬ ‫له‌و ڕووه‌وه‌‪ ،‬ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‪ ،‬ئه‌ندامی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسیی یه‌كگرتووی ئیسالمی بۆ‬ ‫(به‌یان) ده‌ڵێت «ڕەنگ ‌ه ئه‌و بابه‌ت ‌ه زیاد له‬ ‫‌هۆكارێكی هه‌بێت‪ ،‬یه‌كێك له‌وان ‌ه په‌یوه‌ندی‬ ‫ب ‌ه پێكهاته‌ی ئیسالمییه‌كانه‌و ‌ه هه‌ی ‌ه كه‌‬ ‫ده‌نگێكی سنوورداریان هه‌یه‌‪ ،‬بێگومان‬ ‫په‌یوه‌ندی ب ‌ه گوتار و ئه‌دای سه‌ركردایه‌تیی‬ ‫حزبه‌كانیشه‌و ‌ه هه‌یه‌»‪.‬‬ ‫ناوبراو وتیشی «الیه‌نێكیشی په‌یوه‌ندی‬

‫ب ‌ه بارودۆخی بابه‌تییه‌و ‌ه هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م هێزان ‌ه‬ ‫له‌به‌رچاوی خه‌ڵك پێناسێكی كۆنكرێتیی‬ ‫نه‌گۆڕیان هه‌یه‌‪ ،‬به‌و پێه‌ی هه‌ندێك كه‌س له‌‬ ‫گه‌شه‌یان ده‌ترسێت ك ‌ه ڕەنگ ‌ه گه‌شه‌كردنیان‬ ‫ببێت ‌ه هۆی ئ �ه‌وه‌ی گوشاره‌كانی سه‌ریان‬ ‫زیاتر بێت‪ ،‬به‌اڵم ب ‌ه پله‌ی یه‌كه‌م په‌یوه‌ندی‬ ‫ب� ‌ه ج��ۆری ئیشكردنی خ��ۆی��ان و ج��ۆری‬ ‫ئیداره‌دانی مه‌له‌ف ‌ه سیاسییه‌كانه‌و ‌ه هه‌یه‌‪،‬‬ ‫بۆ منوون ‌ه تێكه‌ڵكردنی ڕەهه‌ند ‌ه ده‌عه‌وی و‬ ‫سیاسییه‌كان ك ‌ه دوای مه‌سه‌ل ‌ه بابه‌تییه‌كان‬ ‫ئه‌میش كاریگه‌ریی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئ�ه‌م شتان ‌ه ده‌بێت لێكۆڵینه‌وه‌یان‬ ‫له‌سه‌ر بكرێت‪ ،‬تا بزانرێت هۆكاری دابه‌زینی‬ ‫ئاستی جه‌ماوه‌ریی ئیسالمییه‌كان چییه‌‪.‬‬ ‫گه‌رچی دابه‌زینه‌كه‌ش زۆر نیی ‌ه و ده‌كرێت‬ ‫قه‌ره‌بوو بكرێته‌وه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم ئیسالمییه‌كان‬ ‫ئه‌گه‌ر بیانه‌وێت گه‌شه‌ی زیاتر بكه‌ن‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫ده‌ستكاریی فیكر و جۆری پێكهاته‌ی حیزبی‬

‫و گۆرانكاریی قووڵ ل ‌ه خۆیاندا‪ ،‬بكه‌ن»‪.‬‬ ‫الی خۆیه‌وه‌‪ ،‬زانا رۆستایی‪ ،‬لێپررساوی‬ ‫پێشووی ناوه‌ندی هه‌ڵبژاردنی كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمی ده‌ڵێت «بێگومان ل ‌ه هه‌ڵبژاردنی‬ ‫خولی سێیه‌می پ ‌هرله‌مانی كوردستاندا ئێمه‌‬ ‫ب ‌ه هاوبه‌شی له‌گه‌ڵ یه‌كگرتووی ئیسالمی‬ ‫و سۆسیالست و زه‌حمه‌تكێشان لیستی‬ ‫خزمه‌تگوزاری و چاكسازیامن پێكهێنا‪،‬‬ ‫ئه‌نجامی ئێم ‌ه له‌و لیسته‌دا به‌ده‌ستهێنانی‬ ‫ته‌نیا چ��وار كورسیی پ ‌هرله‌مان ب��وو‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ئه‌نجامه‌ش هیچ ل ‌ه ئاست چاوه‌ڕوانیی‬ ‫ئێم ‌ه و ج�ه‌م��اوه‌ره‌ك�ه‌م��ان ن�ه‌ب��وو‪ ،‬هۆی‬ ‫ئه‌م پاشه‌كشه‌یه‌ش ئه‌و ‌ه بوو ك ‌ه یه‌كه‌م‪:‬‬ ‫هه‌ڵبژاردن ب ‌ه سیستمی لیستی داخراوبوو‪،‬‬ ‫دووه‌میش لیسته‌ك ‌ه هاوپه‌مانێتییه‌ك بوو‬ ‫ك ‌ه زۆر جێی قبوڵی ده‌نگده‌ره‌كامنان نه‌بوو‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه كورسییه‌كامنان كه‌مبوون‪ ،‬ب�ه‌اڵم له‌‬ ‫ساڵی ‪ 2010‬و ل ‌ه هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی‬

‫نوێن ‌هرانی عێراقدا‪ ،‬توانیامن ل ‌ه سنووری‬ ‫هه‌ولێر و سلێامنی نزیكه‌ی ‪ 147‬ه ‌هزار‬ ‫ده‌نگ ببه‌ینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌سه‌ر بنه‌مای ئه‌و‬ ‫‪ 147‬ه � ‌هزار ده‌نگ ‌ه كورسیی پ ‌هرله‌مامنان‬ ‫وه‌ربگرتایه‌‪ ،‬ده‌بوای ‌ه خاوه‌نی زیاتر ل ‌ه ‪7‬‬ ‫كورسی بووینایه‌‪ ،‬ئێستاش ل ‌ه هه‌ڵبژاردنی‬ ‫خولی چواره‌مدا گه‌رچی ڕێژەی ده‌نگه‌كامنان‬ ‫ل ‌ه ح �ه‌وت كورسی نزیكه‌‪ ،‬پێشامن وایه‌‬ ‫كۆمه‌ڵ ل ‌ه ئه‌نجام ‌ه فه‌رمییه‌كاندا گۆڕانكاری‬ ‫به‌سه‌ر ئاماری ده‌نگه‌كانیدا دێت و زیاتر‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم دان به‌وه‌دا ده‌نێین ئه‌وه‌ی‬ ‫تائێستا به‌ده‌ستامن گه‌یشتووه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌نگه‌‬ ‫نیی ‌ه ك ‌ه چاوه‌ڕوانی بووین»‪.‬‬ ‫ل��ه‌ب��اره‌ی ئ���ه‌وه‌ی ئیسالمییه‌كانی‬ ‫كوردستان ل ‌ه نیوه‌ی ڕێگادا وه‌ستاون و‬ ‫گه‌شه‌كردنیان پێو ‌ه نابیرنێت‪ ،‬ئه‌و به‌رپرسه‌ی‬ ‫پێشووی كۆمه‌ڵی ئیسالمی ئاماژەی به‌و ‌ه كرد‬ ‫«ب ‌ه بڕوای من‪ ،‬ئیسالمییه‌كانی كوردستان‬

‫له‌ شێواز و میكانیزمی ك��اردا قاڵبێكیان‬ ‫وه‌رگرتوو ‌ه ك ‌ه لێی ده‌رناچن‪ ،‬ئه‌م قاڵب ‌ه هه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی لێ چاوه‌ڕوان ده‌كرێت‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئیسالمییه‌كان ده‌یانه‌وێت ببن ‌ه به‌دیلێكی‬ ‫واقیعی‪ ،‬پێویست ‌ه له‌م قاڵب ‌ه كالسیكیی ‌ه بێنه‌‬ ‫ده‌ره‌و ‌ه و بیر ل ‌ه شێواز و میكانیزمی نوێ‬ ‫بكه‌نه‌و ‌ه و ڕێگه‌چاره‌ی باشرت بگرنه‌به‌ر‪،‬‬ ‫تاوه‌كو كاریگه‌ریی له‌سه‌ر خه‌ڵك دابنێن‪.‬‬ ‫ده‌بێت ده‌ستكارییه‌كی ته‌واوی ئه‌و ڕیتمه‌‬ ‫حیزبیی ‌ه بكه‌ن ك ‌ه ئێستا هه‌یه‌»‪.‬‬ ‫ناوبراو پێی وای ‌ه گه‌شه‌نه‌كردنی الیه‌نه‌‬ ‫ئیسالمییه‌كان ل ‌ه ڕووی جه‌ماوه‌رییه‌وه‌‪،‬‬ ‫هۆیه‌كه‌ی به‌هێزیی ڕكابه‌ره‌كانیان نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو بۆ فاكته‌ری نێوخۆیی ه��ه‌ردوو‬ ‫الیه‌نی كۆمه‌ڵ و یه‌كگرتوو ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ك ‌ه هه‌وڵناده‌ن نوێكاری له ‌شێوازی كاریاندا‬ ‫بكه‌ن و ئه‌و ڕێگه‌یان ‌ه بدۆزنه‌و ‌ه ك ‌ه ئاسانرت‬ ‫ده‌یانگه‌یه‌نن ‌ه دڵی خه‌ڵك‪.‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)53‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/24‬ساڵی دووەم‬

‫ئه‌ندامێکی سه‌ركردایه‌تیی یەکێتى‪ :‬زۆر ئاساییه‌ كه‌ ببینه‌ ئۆپۆزسیۆن‬

‫هه‌ڵبژاردن‪ ،‬یه‌كێتی و پارتیی له‌یه‌ك جیاكرده‌وه‌‬ ‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ‪9/21‬ی بۆ په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬یه‌كێتی و پارتی له‌ زۆر ڕووه‌وه‌‬ ‫كرد به‌ دوو به‌شه‌وه‌‪ ،‬سه‌ره‌ڕای ڕێكه‌وتنی‬ ‫س�ترات��ی��ژی��ی ن��ێ��وان ئ��ه‌و دوو حزبه‌‪،‬‬ ‫ئێستاش ڕەخنه‌ نێوخۆییه‌كانی یه‌كێتی‬ ‫له‌ په‌ره‌سه‌ندندایه‌‪ ،‬به‌ تایبه‌ت كه‌ باس‬ ‫له‌و ده‌نگه‌ی زۆره‌ی پارتی و كه‌مكردنی‬ ‫ده‌نگی یه‌كێتی ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر ل��ه‌ س���ه‌ره‌ت���اوه‌‪ ،‬یه‌كێتیی‬ ‫نیشتیامنی و پ��ارت��ی دی��م��وك �رات كه‌‬ ‫بڕیاریان دا به‌ دوو لیستی جیا به‌شداریی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان بكه‌ن‪ ،‬الیه‌نه‌كانی دیكه‌‪،‬‬ ‫به‌ تایبه‌ت بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان‪ ،‬باسیان‬ ‫له‌وه‌ كرد‪ ،‬ئه‌وه‌ سیاسه‌ته‌ و ده‌یانه‌وێت‬ ‫به‌و كاره‌ ده‌نگه‌كانی خۆیان به‌ده‌ست‬ ‫بهێننه‌وه‌ ك�ه‌ ل�ه‌ ڕێكه‌وتنی پێشرتی‬ ‫یه‌كرتی و پارتی ناڕازی بوون‪ .‬هه‌روه‌ك‬ ‫م��ه‌ال به‌ختیار‪ ،‬ئ�ه‌ن��دام��ی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسیی یه‌كێتی باسی ل �ه‌وه‌ ك��رد كه‌‬ ‫«دواتر ده‌چینه‌وه‌ سه‌ر كاره‌كه‌ی خۆمان‬ ‫له‌گه‌ڵ پارتیدا»‪ .‬ئه‌م لێدوانه‌ش ناڕەزایی‬ ‫ئه‌ندامانی یه‌كێتیی لێكه‌وته‌وه‌‪.‬‬ ‫پ����ێ����ش ده‌س���ت���پ���ێ���ك���ردن���ی‬ ‫ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن �ه‌ك��ان��ی��ش و ل��ه‌ ڕۆژی‬ ‫هه‌ڵبژاردنیشدا‪ ،‬لێدوان و هه‌ڵوێستی‬ ‫جیاوازی به‌رپرسانی كۆمسیۆن به‌دی‬ ‫ده‌ك���را‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش ل�ه‌ الیه‌نگیرییان بۆ‬ ‫ه��ه‌ردوو پارته‌كه‌ی ده‌س��ه‌اڵت ڕەنگی‬ ‫داب��ووه‌وه‌‪ ،‬له‌ دیارترین منوونه‌كانیش‪،‬‬ ‫یه‌كێتی ل�ه‌گ�ه‌ڵ به‌كارهێنانی م��ۆری‬

‫ئه‌لكرتۆنی بوو‪ ،‬پێی وابوو كه‌ كێشه‌یه‌كی‬ ‫وای تێدا نییه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وانه‌ی له‌ پارتییه‌وه‌‬ ‫ن��زی��ك ب���وون‪ ،‬ب����ه‌رده‌وام ب��اس��ی��ان له‌‬ ‫كێشه‌ی ئه‌و مۆره‌ ده‌كرد و ده‌یانویست‬ ‫ك��اری پێنه‌كرێت‪ .‬له‌ كاتی داخستنی‬ ‫سندوقه‌كانی ده‌نگدانیشدا‪ ،‬كه‌ناڵی‬ ‫«گه‌لی كوردستان»ی یه‌كێتی‪ ،‬ڕاسته‌وخۆ‬ ‫وێنه‌كانی له‌ به‌رده‌م بنكه‌یه‌كی ده‌نگدان‬ ‫له‌ هه‌ولێر ده‌گواسته‌وه‌ و جه‌ختی له‌وه‌‬ ‫ده‌ك���رده‌وه‌ كه‌ ده‌رگاكانی بنكه‌كانی‬

‫ده‌نگدان له‌و سنووره‌ دانه‌خراون‪.‬‬ ‫دوای ته‌واوبوونی هه‌ڵبژاردنه‌كان و‬ ‫له‌ كاتی جیاكردنه‌وه‌ی ده‌نگه‌كان و زانینی‬ ‫ئه‌نجامه‌ به‌راییه‌كان‪ ،‬به‌رپرسانی یه‌كێتی‬ ‫و پارتی هه‌ریه‌كه‌ هه‌ڵوێستێك ده‌رده‌بڕن‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی هه‌ردوو الیان ده‌یانه‌وێت‬ ‫وا پیشان بده‌ن كه‌ ده‌یانه‌وێت پابه‌ند بن‬ ‫به‌ ڕێكه‌وتنی سرتاتیژییه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم هاوكات‬ ‫لێدوانی جیاوازیش هه‌ستی پێده‌كرێت‪.‬‬ ‫دڵ��ش��اد ع��ه‌ب��دوڕڕەح�مان‪ ،‬ڕاوێ��ژك��اری‬

‫مه‌كته‌بی سیاسیی یه‌كێتیی نیشتیامنی‬ ‫له‌ گفتوگۆیه‌كدا ده‌ڵێت «ده‌بێت یان‬ ‫ئه‌وه‌تا یه‌كێتی ببێته‌ ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬یانیش‬ ‫حكومه‌تی بنكه‌فراوان پێكبهێرنێت و‬ ‫له‌و حكومه‌ته‌ به‌شدار بێت»‪ .‬هاوكات‬ ‫نه‌رمین عوسامن‪ ،‬ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تیی‬ ‫ئه‌و حزبه‌‪ ،‬ده‌ڵێت «زۆر ئاساییه‌ كه‌ ببینه‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن»‪.‬‬ ‫وێ���ڕای ئ��ه‌و ل��ێ��دوان �ه‌ی نه‌رمین‬ ‫عوسامن‪ ،‬له‌ درێ��ژەی گفتوگۆكه‌یدا له‌‬

‫وه‌اڵمی پرسیارێكدا‪ ،‬باس له‌وه‌ ده‌كات‬ ‫«چوار ساڵ له‌ ته‌مه‌نی سیاسه‌تدا هیچ‬ ‫نییه‌‪ ،‬كێ‌ ده‌ڵێت بۆ چوار ساڵی دیكه‌‬ ‫پارتی وه‌ها ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬له‌ سیاسه‌تدا‬ ‫ئه‌و شته‌ی كه‌ پشتی تێبكات‪ ،‬یان ڕووی‬ ‫تێبكات‪ ،‬شتێكی خۆش نییه‌‪ ،‬ئه‌و برا گه‌وره‌‬ ‫نییه‌ له‌ گۆڕەپانه‌كه‌‪ ،‬خه‌ڵكێك ئه‌مڕۆ‬ ‫ده‌نگی پێداوه‌‪ ،‬ڕەنگه‌ له‌ هه‌ڵبژاردنێكی‬ ‫دیكه‌ ده‌نگی پێنه‌دات»‪.‬‬ ‫ڕۆژنامه‌ی (ڕووداو)ی نزیك له‌ پارتی‬

‫دیموكراتی كوردستانیش له‌ ڕاپۆرتێكدا‬ ‫ئه‌وه‌ی خستووه‌ته‌ ڕوو كه‌ «به‌رپرسێكی‬ ‫ب��ااڵی یه‌كێتی ب��اس ل �ه‌وه‌ ده‌ك��ات كه‌‬ ‫ب��ی��رۆك�ه‌ی�ه‌ك له‌نێو یه‌كێتیدا هه‌یه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌یه‌ نه‌چنه‌ نێو حكومه‌تی‬ ‫داهاتوو‪ ،‬چونكه‌ به‌شداریكردن به‌ مانای‬ ‫خۆكوشتنه‌»‪ .‬زۆرینه‌ی ڕاگه‌یاندنه‌كانیش‬ ‫ئه‌و هه‌واڵه‌یان گواستووه‌ته‌وه‌ كه‌ «‪150‬‬ ‫كادری بااڵی یه‌كێتی داوای پێكهێنانی‬ ‫به‌ره‌ی ئۆپۆزسیۆن له‌ یه‌كێتی ده‌كه‌ن»‪ .‬بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ش ئاماژە به‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ ژماره‌یه‌ك‬ ‫ل�ه‌ ئه‌ندامانی مه‌كته‌بی سیاسییش‬ ‫پشتگیریی ئ �ه‌و هه‌ڵوێسته‌ ده‌ك��ه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ئه‌وه‌نده‌ی تر یه‌كێتی و پارتی‬ ‫له‌یه‌ك دوورده‌خاته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ الیه‌كی دیكه‌وه‌‪ ،‬زۆرێك له‌ كادرانی‬ ‫یه‌كێتی داوای ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌ی‬ ‫به‌رپرسه‌كانیان ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫ئه‌ندامانی مه‌كته‌بی سیاسیی ئه‌و حزبه‌‪.‬‬ ‫هاوكات ئه‌و «یه‌كده‌نگی»یه‌ی به‌دی‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬ته‌نیا له‌ سه‌ره‌وه‌ی به‌رپرسانی‬ ‫پارتی و یه‌كێتیدایه‌ و چاودێرێك پێی‬ ‫وایه‌ «ئه‌وه‌ ته‌نیا به‌رژەوه‌ندیی كه‌سیی‬ ‫ئه‌و به‌رپرسانه‌یه‌ كه‌ لێدوان له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫ده‌ده‌ن»‪ .‬س���ه‌روه‌ر ع �ه‌ب��دوڕەح�مان‪،‬‬ ‫پ �ه‌رل �ه‌م��ان��ت��اری پێشوو و كاندیدی‬ ‫ئێستای پ�ه‌رل�ه‌م��ان��ی ك��وردس��ت��ان له‌‬ ‫یه‌كێتیی نیشتیامنی‪ ،‬ڕەخنه‌ی توند له‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تیی حزبه‌كه‌ی ده‌گرێت و‬ ‫له‌ الپه‌ڕەی خۆی له‌ تۆڕی كۆمه‌اڵیه‌تیی‬ ‫فه‌یسبووك له‌ وتارێكدا ده‌ڵێت «ئه‌وه‌‬ ‫ته‌نیا مه‌كته‌بی سیاسییه‌ كه‌ دۆڕاوه‌»‪.‬‬

‫كادیرێکى یه‌كگرتووى ئیسالمى‪ :‬ئه‌گه‌ر سه‌رۆكی لیست ده‌رنه‌چێت‪ ،‬ئه‌وه‌ نیشانه‌ی شكستێکی گه‌وره‌یه‬

‫شكستی حزبەکان‪ ،‬ئه‌ندامەکانیان دێنێت ‌ه ده‌نگ‬ ‫به‌یان‪ ،‬تایبه‌ت‬ ‫ئه‌نجامی به‌رایی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫ئ��ام��اژە ب��ه‌ شكستی یه‌كێتی و‬ ‫كه‌مبوونه‌وه‌ی ده‌نگی یه‌كگرتوو‬ ‫و ك��ۆم �ه‌ڵ��ی ئ��ی��س�لام��ی ده‌ك���ه‌ن‪،‬‬ ‫ه��ه‌رچ��ه‌ن��ده‌ ئ���ه‌و دوو الی �ه‌ن �ه‌‬ ‫ئیسالمییه‌ ژم��اره‌ی كورسییه‌كانیان‬ ‫زیادی كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم كه‌مبوونه‌وه‌ی‬ ‫ده‌نگه‌كانیان نیگه‌رانیی به‌شێك له‌‬ ‫ئه‌ندام و دۆستانی ئه‌و دوو حزبی‬ ‫لێكه‌وتووه‌ته‌وه‌‪ ،‬هاوكات ئه‌ندام و‬ ‫دۆستانی یه‌كێتیش نیگه‌رانیی خۆیان‬ ‫له‌ شكستی حزبه‌كه‌یان ده‌ربڕیوه‌‪.‬‬ ‫دان��ا سه‌عید سۆفی‪ ،‬ئه‌ندامی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستان‪ ،‬ده‌رب��اره‌ی‬ ‫ه��ۆك��اری ك�ه‌م��ب��وون�ه‌وه‌ی ده‌نگی‬ ‫حزبه‌كه‌ی بۆ (به‌یان) وتی «مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسیی یه‌كێتی پ �ه‌ی��ڕەوی��ی له‌‬ ‫كۆمه‌ڵێک سیاسه‌تی چ �ه‌وت كرد‪،‬‬ ‫ك�ه‌ كاریگه‌ریی سلبییان هه‌بوو‬ ‫له‌سه‌ر بنكه‌ی جه‌ماوه‌ریی یه‌كێتی‪،‬‬ ‫له‌ هه‌مووشیان چه‌وترت‪ ،‬پشتیوانیی‬ ‫یه‌كێتی ب��وو ل�ه‌ درێ��ژك��ردن �ه‌وه‌ی‬ ‫ویالیه‌تی س�ه‌رۆك��ی هه‌رێم به‌بێ‬ ‫به‌رامبه‌ر»‪ .‬الی خۆشیه‌وه‌ كامه‌ران‬ ‫حه‌سه‌ن‪ ،‬كاندیدی ژماره‌ هەشت له‌‬ ‫لیستی كۆمه‌ڵی ئیسالمی به‌ (به‌یان)‬ ‫ی راگه‌یاند «كه‌مكردنی ده‌نگی‬ ‫ئیسالمییه‌كان ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر شانی‬ ‫ب �ه‌رپ��رس��ان ‌و ك��ادی �ران��ی ه��ه‌ردوو‬ ‫حزبه‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌ پله‌ی یه‌ك مه‌كته‌ب‬

‫سیاسی و سه‌ركردایه‌تییان‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت ‌ه‬ ‫هۆكاری ده‌ره‌كیش كاریگه‌ریی هه‌بوو‪.‬‬ ‫كاتی كوده‌تای میرس وتم ئه‌و رووداوه‌‬ ‫ك��اری��گ�ه‌ری��ی ل �ه‌س �ه‌ر ك�ه‌م��ك��ردن�ه‌وه‌ی‬ ‫ده‌نگی ئیسالمییه‌كانی كوردستان ده‌بێت‪،‬‬ ‫ه �ه‌رواش ده‌رچ��وو»‪ .‬هه‌ر سه‌باره‌ت به‌‬ ‫كه‌مبوونه‌وه‌ی ده‌نگی ئیسالمییه‌كان‪،‬‬ ‫كامه‌ران حه‌سه‌ن وتیشی «هۆكارێكی تر‬ ‫هه‌ژموونی گ�ه‌وره‌ی گۆڕان بوو به‌سه‌ر‬ ‫ده‌نگه‌ ناڕازییه‌كانی خه‌ڵكی كوردستان‪،‬‬

‫به‌ تایبه‌ت به‌ خرۆشاندن و جۆشدانی‬ ‫ج �ه‌م��اوه‌ر ب�ه‌ پله‌یه‌كی زۆر ب��اش له‌‬ ‫راگه‌یاندنه‌كانییه‌وه‌»‪.‬‬ ‫الی خۆیشیه‌وه‌‪ ،‬ئه‌ندازیار ته‌ها‬ ‫سۆڵه‌یی‪ ،‬كادیری دیار و پێشكه‌وتووی‬ ‫یه‌كگرتووی ئیسالمی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬له‌‬ ‫الپ��ه‌ڕەی تایبه‌تی خ��ۆی له‌ فه‌یسبووك‬ ‫په‌یامێكی حه‌وت خاڵیی ئاڕاسته‌ی ئه‌ندام‬ ‫و الیه‌نگر و ده‌ن��گ��ده‌ران��ی حزبه‌كه‌ی‬ ‫ك����ردووه‌‪ ،‬ك �ه‌ ت��ی��ای��دا ده‌ڵ��ێ��ت «چه‌ند‬

‫راستییه‌كی تاڵ هه‌یه‌ پێویسته‌ ئازایان ‌ه‬ ‫دانی پێدا بنێین‪ ،‬ئێمه‌ وه‌كو یه‌كگرتوو‬ ‫ل �ه‌م ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن �ه‌دا ت��ووش��ی چه‌ندین‬ ‫شكست بووین له‌ هه‌موو الیه‌كه‌وه‌»‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش چه‌ند منوونه‌یه‌كی‬ ‫هێناوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ل�ه‌وان�ه‌ش‪« :‬ده‌نگه‌كامنان‬ ‫كه‌می ك��ردووه‌‪ ،‬چوار ساڵ به‌ر له‌ئێستا‬ ‫ده‌نگامن زۆرتر بوو‪ ..‬هه‌ڵمه‌تی راگه‌یاندنی‬ ‫مه‌ركه‌زی زۆر الواز بوو‪ ،‬به‌ تایبه‌تی سپێده‌‪،‬‬ ‫جورئه‌ت و بوێری و قسه‌كردن له‌سه‌ر‬

‫كه‌موكووڕییه‌كانی ده‌سه‌اڵت هه‌تا ئێستا‬ ‫بڤه‌یه‌‪ ..‬ئه‌گه‌ر مامۆستای به‌ڕێز مه‌ولود‬ ‫باوه‌ موراد‪ ،‬كاندیدی ژماره‌ یه‌ك و سه‌رۆكی‬ ‫لیست ده‌رنه‌چێت‪ ،‬ئه‌وه‌ زۆر جێی خه‌فه‌ت‬ ‫و نیشانه‌یه‌كی شكستی گه‌وره‌یه‌‪ ..‬ئه‌و‬ ‫سیاسه‌ته‌ به‌ناو م��ت�ه‌وازن و شه‌رمنه‌ی‬ ‫یه‌كگرتوو پیاده‌ی كردووه‌ له‌ رابوردوودا‪،‬‬ ‫بێده‌نگبوون له‌ ئه‌و هه‌موو سوكایه‌تییه‌ی‬ ‫كراوه‌ له‌ الیه‌ن ده‌س�ه‌اڵت و الیه‌نه‌كانی‬ ‫تره‌وه‌ و نه‌بوونی وه‌اڵمێكی ده‌مكوتكه‌ر‪،‬‬

‫هه‌ر ئه‌وه‌ی لێچاوه‌ڕوان ده‌كرێت»‪.‬‬ ‫ه��ه‌ر س��ه‌ب��اره‌ت ب �ه‌ هۆكاری‬ ‫كه‌مبوونه‌وه‌ی ده‌نگی ئیسالمییه‌كان‪،‬‬ ‫ناسیح شێخ موحه‌ممه‌د‪ ،‬ك��وڕی‬ ‫پ��ێ��ش�ه‌وای كۆمه‌ڵی ئیسالمی بۆ‬ ‫(به‌یان) وتی «سه‌ركرده‌ ئیسالمییه‌كان‬ ‫نه‌یانتوانیوه‌ بچنه‌ ن��او جه‌ماوه‌ر‪،‬‬ ‫نه‌یان توانیوه‌ ئه‌وه‌ی كه‌ هه‌یان ‌ه به‌‬ ‫خه‌ڵكی بڵێن‪ .‬كه‌ سه‌یری هه‌ڵمه‌تی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی حزبه‌كانت ده‌كرد زیاتر‬ ‫رووی��ان له‌ جه‌ماوه‌ری خۆیان بوو‪،‬‬ ‫روویان له‌ جه‌ماوه‌ری تر نه‌بوو»‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌كه‌ی یه‌كێتی‪ ،‬پێیوایه‌‬ ‫بۆ چاره‌سه‌ری ئه‌و دۆخه‌ی یه‌كێتی‬ ‫تێیكه‌وتووه‌‪ ،‬ده‌بێت دادگایه‌كی‬ ‫ناوخۆیی دابنێت بۆ لێپرسینه‌وه‌ له‌‬ ‫كۆمپانیاچییه‌كانی ناو حیزب‪ ،‬یه‌كێتی‬ ‫پێویستی به‌ پاكبوونه‌وه‌ هه‌یه‌ له‌‬ ‫ب��ازرگ��ان و ئ�ه‌وان�ه‌ی یه‌كێتی وه‌ك‬ ‫كۆمپانیا بۆ به‌رژەوه‌ندیی خۆیان‬ ‫به‌كارده‌هێنن‪ .‬به‌اڵم كوڕی پێشه‌وای‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی پێیوایه‌ نابێت‬ ‫كه‌مبوونه‌وه‌ی ئه‌و ده‌نگانه‌ هه‌روا‬ ‫به‌ ساده‌یی وه‌ربگیرێت و ده‌بێت‬ ‫س��ه‌رك��رده‌ی حزبه‌ ئیسالمییه‌كان‬ ‫به‌خۆداچوونه‌وه‌ بكه‌ن و وه‌اڵمی‬ ‫پرسیاری جه‌ماوه‌ره‌كه‌یان بده‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رنا له‌ هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجوومه‌نی‬ ‫پارێزگاكان كه‌ چاوه‌ڕوانده‌كرێت‬ ‫له‌ مانگی نرشینی دووه‌م ئه‌نجام‬ ‫ب��درێ��ت‪ ،‬ره‌ن��گ �ه‌ ه �ه‌م��ان شكست‬ ‫دووباره‌ببێته‌وه‌‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)53‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/24‬ساڵی دووەم‬

‫عه‌بدولهادی مه‌هدی‬

‫ملمالنێی سیاسی و‬ ‫مافی هاوواڵتیان‬ ‫پرسیارگه‌لێك الی هاوواڵتیی‬ ‫عێراقی هه‌یه‌ و به‌دوای وه‌اڵمه‌كانیاندا‬ ‫ده‌گه‌ڕێت‪ ،‬له‌وانه‌‪ :‬ئایا گرفتی ئه‌مڕۆی‬ ‫عێراقییه‌كان ته‌نها له‌ ملمالنێی سیاسیی‬ ‫نێوان الیه‌نه‌كاندا كورتهه‌اڵتووه‌؟ ئایا‬ ‫هه‌موو داواكاری و خۆزگه‌كانیان‬ ‫دێنه‌دی‪ ،‬كه‌ له‌ به‌ڵێنه‌كانی بانگه‌شه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردندا پێیانده‌درێت؟ ملمالنێ‬ ‫سیاسی و كه‌سییه‌كان كاریگه‌ریی‬ ‫نه‌رێنییان هه‌یه‌ و نابێت هاوواڵتی‬ ‫ببێته‌ قوربانیی ئه‌و ملمالنێیه‌ی كه‌‬ ‫به‌هۆی نه‌بوونی ئیراده‌یه‌كی به‌هێزه‌وه‌‬ ‫به‌رده‌وامه‌‪ ،‬چونكه‌ كۆبوونه‌وه‌‬ ‫سیاسییه‌كان باس له‌ گرفت و كێشه‌كانی‬ ‫هاوواڵتیان ناكه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو ته‌نها باسی‬ ‫ده‌ستكه‌وت و پۆست و ناكۆكیی‬ ‫سیاسی ده‌كه‌ن و تا ئێستاش هاوواڵتیی‬ ‫عێراقی گوێی له‌ هیچ ملمالنێیه‌ك‬ ‫نه‌بووه‌ كه‌ هۆكاره‌كه‌ی پێداویستی و‬ ‫خزمه‌تگوزاری بێت‪.‬‬ ‫گۆڕەپانی عێراق ته‌نها قه‌یرانی‬ ‫سیاسیی تێدا نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو هاوواڵتی‬ ‫پێویستی به‌ یاساگه‌لێكه‌ كه‌ كاریگه‌ریی‬ ‫ئیجابیی هه‌بێت له‌سه‌ر هه‌موو‬ ‫جومگه‌مانی ژیان و پێشكه‌شكردنی‬ ‫خزمه‌تگوزارییه‌ بنه‌ڕەتییه‌كانه‌‪ .‬كه‌‬ ‫نابێت ئه‌مانه‌ به‌هۆی ملمالنێی‬ ‫سیاسییه‌وه‌ له‌بیر خۆ بربێنه‌وه‌ و به‌سه‌ر‬ ‫حكومه‌ته‌وه‌ ڕەنگدانه‌وه‌یان هه‌بێت‪.‬‬ ‫یاسای یه‌كخستنی خانه‌نشینی‪ ،‬یاسای‬ ‫نه‌وت و غاز و دابینكردنی پله‌كانی‬ ‫كارگێڕی بۆ ئه‌وانه‌ی په‌ككه‌وته‌ن‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تی خاوه‌ن بڕوانامه‌ی زانكۆ‪،‬‬ ‫هیچ پاساو نییه‌ بۆئه‌وه‌ی ئه‌م‬ ‫یاسایانه‌ بخرێنه‌ ژێر ڕكێفی ملمالنێی‬ ‫سیاسییه‌وه‌‪ .‬خۆ به‌ڵێنه‌كانیش‬ ‫یه‌كبه‌دوای یه‌كدا دێن‪ ،‬به‌اڵم كه‌‬ ‫نه‌خرێنه‌ بواری پڕاكیتكییه‌وه‌ و ته‌نها‬ ‫وه‌كو نوورساویك بۆ ڕاگه‌یاندن بن‪ ،‬هیچ‬ ‫سوودێكیان نییه‌‪.‬‬ ‫زۆر لیژنه‌ پێكهێرنان بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ته‌نها خۆیان ل ‌ه چوارچێوه‌ی بڕیاردا‬ ‫بینییه‌وه‌‪ .‬ئێستا و له‌ دوای واژووكردنی‬ ‫به‌ڵگه‌نامه‌ی شه‌ره‌ف و ئاشتیی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‪ ،‬هیچ پاساوێك بۆ‬ ‫سیاسییه‌كان نه‌ماوه‌ له‌ دواكه‌وتنی‬ ‫جێبه‌جێكردنی داواكاریی هاوواڵتیان‬ ‫و دابینكردنی به‌رژەوه‌ندیی سه‌رجه‌م‬ ‫عێراقییه‌كان‪ .‬ئه‌و هه‌سته‌ش كه‌ الی‬ ‫هاوواڵتیان دروستبووه‌ كه‌ پێیان وایه‌‬ ‫ئه‌مان ‌ه هه‌مووی بانگه‌شه‌ی پێشوه‌ختی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی داهاتوون‪ ،‬پێویسته‌‬ ‫به‌ كاری جددی بڕەوێته‌وه‌‪ .‬ئه‌وه‌شی‬ ‫كه‌ هاوواڵتیی عێراقی گیرۆده‌ی بووه‌ و‬ ‫پێوه‌ی ده‌ناڵێنێت‪ ،‬وه‌همێك نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫پێشرت و ل ‌ه هه‌ڵبژاردنه‌كانی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگاكاندا بینییان چۆن ئه‌و هه‌موو‬ ‫به‌ڵێنه‌ گواڵوییانه‌ هه‌ر به‌ پێكهێنانی‬ ‫حكومه‌ت‪ ،‬بوون ب ‌ه هه‌ڵم و چوون به‌‬ ‫ئاسامندا‪ .‬ئه‌گه‌ر الیه‌نه‌كان بیانه‌وێت‬ ‫نیازپاكیی خۆیان بسه‌ملێنن‪ ،‬پێویسته‌‬ ‫بگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران و‬ ‫یاسای گرنگ دابنێن‪ ،‬به‌ر له‌ ته‌واوبوونی‬ ‫ئه‌م خوله‌ی په‌رله‌مان و له‌سه‌ر‬ ‫په‌رله‌مانیش پێویسته‌ كه‌ پشووه‌كانیان‬ ‫كه‌م بكه‌نه‌وه‌ و كۆبوونه‌وه‌كانیان‬ ‫له‌پێناو خزمه‌تگوزاریی خه‌ڵكدا بن‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌م چه‌ند مانگه‌ی داهاتوو‬ ‫گرنگ و جیاكه‌ره‌وه‌ن بۆ یاسادانان‬ ‫و ده‌كرێت یاساكان له‌ خزمه‌تی‬ ‫به‌رژەوه‌ندیی گشتیدا بن‪ ،‬گه‌ر وا‬ ‫نه‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌وا سندوقه‌كانی ده‌نگدان‬ ‫جیاكه‌ره‌وه‌ ده‌بن له‌ داهاتوودا‪.‬‬ ‫و‪ :‬جهانگیر ئه‌حمه‌د‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫سه‌ملان ئه‌ملوسه‌وی‪ ،‬په‌رله‌مانتاری ده‌وڵه‌تی یاسا بۆ به‌یان‪:‬‬

‫ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ی هه‌رێم كاریگه‌ریی له‌سه‌ر‬ ‫واقیعی عێراقیش ده‌بێت‬ ‫گفتوگۆ‪ :‬هاوژین عومه‌ر‬ ‫سه‌ملان ئه‌ملوسه‌وی‪ ،‬په‌رله‌مانتاری‬ ‫لیستی ده‌وڵ �ه‌ت��ی ی��اس��ا‪ ،‬ك�ه‌ هاوكات‬ ‫كه‌سێكی نزیكی ن��وری مالیكییه‌‪ ،‬له‌‬ ‫گفتوگۆیه‌كی (ب���ه‌ی���ان)دا س �ه‌ب��اره‌ت‬ ‫به‌ ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان و ده‌رهاویشته‌كانی ده‌دوێت‪.‬‬ ‫ناوبراو پێیوایه‌ ك ‌ه ئه‌وه‌ ئیستیحقاقاتی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ ك� ‌ه پۆست ‌ه سیادییه‌كان‬ ‫دی��اری ده‌ك��ات‪ ،‬چ ل ‌ه هه‌رێم و چ بۆ‬ ‫پۆستی س�ه‌رۆك��ی كۆماریش‪ .‬ناوبراو‬ ‫ڕاشیده‌گه‌یه‌نێت كه‌ ئ �ه‌وان هاوكاریی‬ ‫ك��ورد ده‌ك��ه‌ن‪ ،‬چ بزووتنه‌وه‌ی گ��ۆڕان‬ ‫بێت‪ ،‬ی��ان حیزب ‌ه سیاسییه‌كانی تر‪،‬‬ ‫بۆئه‌وه‌ی له‌ هه‌رێم و پاشانیش ل ‌ه به‌غدا‬ ‫ئۆپۆزسیۆنێكی هه‌قیقی هه‌بێت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ه �ه‌روه‌ك ده‌زان��ن ل ‌ه چه‌ند‬ ‫ڕۆژی ڕاب��ردوودا هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان له‌ هه‌رێم به‌ڕێوه‌چوو‪ .‬ئێوه‌‬ ‫وه‌كو سیاسی و به‌رپرسانی عێراقی‪ ،‬به‌‬ ‫تایبه‌تیش ك ‌ه سه‌ر به‌ حیزبی فه‌رمانڕەوان‪،‬‬ ‫چۆن ئه‌و پرۆسه‌ی ‌ه هه‌ڵده‌سه‌نگێنن؟‬ ‫سه‌ملان ئه‌ملوسه‌وی‪ :‬ئ �ه‌وه‌ی ئێمه‌‬ ‫بینیامن و بیستامن س��ه‌ب��اره‌ت به‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی ‌ه ئه‌و هه‌ڵبژاردنه‌‬ ‫م���ژده‌ی خێر و خ��ۆش��ی ده‌دات‪ ،‬به‌‬ ‫تایبه‌تیش كه‌ خرووقاته‌كان كه‌م بوون‪،‬‬ ‫ه �ه‌روه‌ك ڕێ��ژەی ده‌نگدانیش زۆر باش‬ ‫بوو‪ ،‬هه‌روه‌ها ب ‌ه شێوه‌یه‌كی ئاشتییانه‌ش‬ ‫ب�ه‌ڕێ��وه‌چ��وو‪ ،‬ئ �ه‌و ‌ه شتێكی ئیجابییه‌‪.‬‬ ‫ته‌نانه‌ت حیزبه‌كانی ئۆپۆزسیۆن ده‌نگی‬ ‫باشیان به‌ده‌ستهێناوه‌ له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ئاماژەیه‌كه‌ بۆ ئه‌وه‌ی كه‌ ئێمه‌‬ ‫ئێستا له‌سه‌ر ڕێگایه‌كی ڕاستین‪.‬‬ ‫ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ ئه‌وه‌ش ده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫ك ‌ه هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی عێراقیش كه‌‬ ‫وا بڕیار ‌ه له‌ مانگی چواری ساڵی داهاتوو‬ ‫به‌ڕێوه‌بچێت‪ ،‬م��ژده‌ی خێر و خۆشی‬ ‫ده‌دات‪ ،‬چونكه‌ هه‌ر خولێك كه‌ دێت‪،‬‬ ‫ل �ه‌وه‌ی پێش خۆی باشرت ده‌بێت‪ ،‬ئیرت‬ ‫ئه‌گه‌ر په‌رله‌مان بێت‪ ،‬یان هه‌ڵبژاردنی‬ ‫كه‌سایه‌تییه‌كان‪ .‬برایامنان له‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردستان ده‌نگیان به‌و كه‌سایه‌تییانه‌‬ ‫داو ‌ه ك ‌ه كه‌سایه‌تیی نیشتامنین و خزمه‌تی‬ ‫واڵت ده‌كه‌ن و خاوه‌ن ئه‌زموونن‪.‬‬ ‫ب �ه‌ی��ان‪ :‬ئ �ه‌و ئه‌نجامانه‌ی ك�ه‌ تا‬ ‫ئێستا ڕاگ��ه‌ی��ه‌ن��دراون‪ ،‬ت��ا ڕادده‌ی���ه‌ك‬ ‫چاوه‌ڕواننه‌كراوبوون به‌ الی خه‌ڵكی‬ ‫هه‌رێمه‌وه‌‪ ،‬ب ‌ه تایبه‌تیش ك ‌ه هه‌ندێك‬ ‫گۆڕانكاریی ل� ‌ه بااڵنسی هێزه‌كاندا‬ ‫دروست بووه‌‪ .‬ئایا بۆ ئێوه‌ش ئه‌نجامه‌كان‬ ‫هه‌ر چاوه‌ڕواننه‌كراو بوون؟‬ ‫س �ه‌مل��ان ئ �ه‌مل��وس �ه‌وی‪ :‬م��ن وه‌ك��و‬ ‫خۆم چاوه‌ڕوانی ئه‌و ئه‌نجامه‌م ده‌كرد‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ شتێكه‌ له‌ هه‌موو واڵتانی جیهاندا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر حیزبه‌كانی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ئ�ه‌رك��ی سه‌رشانیان جێبه‌جێكرد‪ ،‬له‌‬ ‫ڕێگه‌ی چاودێریكردنی ئه‌دای حیزبه‌كانی‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌وه‌ و توانییان مه‌یلی خه‌ڵكی‬ ‫ده‌نگده‌ر بۆ الی خۆیان ڕاكێشن‪ ،‬ئه‌و ‌ه به‌‬ ‫بێگومان ده‌نگده‌ر ده‌نگی خۆی ده‌داته‌وه‌‬ ‫پێیان و هه‌ڵیانده‌بژێرێته‌وه‌‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئه‌و حیزبانه‌ی ئۆپۆزسیۆن ده‌توانن له‌‬ ‫داهاتوودا ئه‌و ده‌نگانه‌ش مسۆگه‌ر بكه‌ن‬ ‫كه‌ پێشرت دژیان بوون‪ ،‬به‌وه‌ش ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ده‌ب��ێ��ت�ه‌ خ��اوه‌ن��ی زۆری��ن��ه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫س��ووڕی ژیانی هه‌ڵبژاردنه‌‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫شتێكی ئیجابیشه‌ و هه‌میش شتێكی‬ ‫چاوه‌ڕوانكراوه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ڕەنگ ‌ه ئه‌نجامه‌كانی ئه‌م‬

‫هه‌ڵبژاردنه‌ كاریگه‌ریی له‌سه‌ر واقیع و‬ ‫نه‌خشه‌ی سیاسی له‌ هه‌رێم دروست‬ ‫بكات‪ ،‬به‌اڵم سه‌باره‌ت ب ‌ه واقیعی كورد‬ ‫له‌ ناوه‌ند‪ ،‬ئێوه‌ پێشبینی ده‌ك �ه‌ن ئه‌م‬ ‫ئه‌نجامانه‌ له‌وێش كاریگه‌ری دروست‬ ‫بكات؟ ئه‌گه‌ر وایه‌ ئه‌و كاریگه‌رییانه‌ چۆن‬ ‫ده‌بن؟‬ ‫سه‌ملان ئه‌ملوسه‌وی‪ :‬به‌ دڵنیاییه‌وه‌‬ ‫ئه‌و كاریگه‌رییه‌ ئیجابییه‌‪ .‬كاریگه‌ریی‬ ‫له‌سه‌ر واقیعی ناو به‌غداش ده‌بێت‪ ،‬واته‌‬ ‫ناوه‌ندی عێراق‪ ،‬چونكه‌ هێز و كاریگه‌ریی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن له‌ناو په‌رله‌ماندا زیاتر ده‌بێت‪.‬‬ ‫ه�ه‌روه‌ه��ا له‌ناو سه‌رجه‌م دام���ه‌زراوه‌‬ ‫ته‌رشیعی و ته‌نفیزی و قه‌زاییه‌كانی‬ ‫تریشدا‪ .‬ئۆپۆزسیۆن تا هێزی زیاتر بێت‪،‬‬ ‫ڕۆڵ و كاریگه‌ریشی زیاتر ده‌بێت‪،‬‬ ‫هه‌ربۆی ‌ه بێگومان ئ �ه‌وه‌ی له‌ هه‌رێم‬ ‫ڕووده‌دات‪ ،‬ڕەنگدانه‌وه‌ی له‌ عێراقیش‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئێوه‌ چۆن مامه‌ڵ ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ئ�ه‌ن��ج��ام�ه‌ك��ان��ی ئ���ه‌م ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن �ه‌ی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستان ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌ كاتێكدا‬ ‫پێشكه‌وتنێكی ب�ه‌رچ��اوی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫و به‌تایبه‌تیش ب��زووت��ن �ه‌وه‌ی گ��ۆڕان‬ ‫ل�ه‌س�ه‌ر حسابی یه‌كێتیی نیشتامنی‬ ‫ڕوویداوه‌؟ ئێوه‌ ئاماده‌ن به‌پێی ئه‌نجامی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ هه‌ر‬ ‫حیزبێكیاندا بكه‌ن؟‬ ‫سه‌ملان ئه‌ملوسه‌وی‪ :‬به‌ دڵنیاییه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ دڵنیاییه‌وه‌‪ .‬ئه‌مه‌شه‌ تێگه‌یشتنی ڕاست‬ ‫و دروس��ت‪ .‬هۆكاری بوونی كێشه‌كانی‬ ‫ئێمه‌ ل ‌ه عێراق‪ ،‬نه‌بوونی ئۆپۆزسیۆنێكی‬ ‫هه‌قیقییه‌‪ .‬لێره‌ حكومه‌ت له‌سه‌ر بنه‌مای‬ ‫ت �ه‌واف��وق و موحاسه‌سه‌ پێكهێرناوه‌‪،‬‬ ‫هه‌ربۆی ‌ه هه‌موان له‌ حكومه‌تدان و هه‌ر‬ ‫هه‌مووشیان موعاره‌زه‌یی كاری حكومه‌ت‬ ‫ده‌كه‌ن‪ .‬لێره‌ هیچ ئۆپۆزسیۆنێكی هه‌قیقی‬ ‫بوونی نییه‌‪ ،‬ئێمه‌ پێویستامن به‌ بوونی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنێكی هه‌قیقی هه‌یه‌‪ .‬هیوادارم‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌ هه‌رێمی كوردستان ڕوویداوه‌‪،‬‬ ‫ڕەنگدانه‌وه‌ی ئیجابی له‌ عێراق هه‌بێت‪،‬‬ ‫ل�ه‌ پێناو پێكهێنانی ئۆپۆزسیۆنێكی‬ ‫هه‌قیقی له‌ ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق‬ ‫و ئێمه‌ش وه‌كو سه‌رجه‌م واڵتانی جیهان‬ ‫كار بكه‌ین‪ ،‬كه‌ له‌و واڵتانه‌ زۆرینه‌ هه‌یه‌‬ ‫و حكومه‌ت پێكده‌هێنێت‪ ،‬ئۆپۆزسیۆنیش‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ چاودێریی ئ �ه‌دای حكومه‌ت‬ ‫ده‌ك��ات و به‌شداره‌ له‌ ڕێكوپێككردنی‬ ‫بڕیاره‌كانی حكومه‌تدا‪ .‬ب ‌ه ڕاستی ئه‌مه‌ش‬ ‫واقیعه‌ دروسته‌كه‌یه‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌ی���ان‪ :‬ئ �ه‌ن��ج��ام �ه‌ك��ان��ی ئ �ه‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ی په‌رله‌مانی كوردستان و‬ ‫ئه‌و ئه‌نجامه‌ كه‌مه‌ی یه‌كێتیی نیشتامنی‬ ‫هێناوێتی‪ ،‬ئایا هیچ كاریگه‌رییه‌ك له‌‬ ‫مامه‌ڵه‌ی ئێوه‌ له‌گه‌ڵ ئ �ه‌و حیزبه‌دا‬ ‫دروس��ت ده‌ك��ات؟ شێوه‌ی په‌یوه‌ندیی‬ ‫له‌مه‌ودواتان له‌گه‌ڵیان چۆن ده‌بێت؟‬ ‫سه‌ملان ئه‌ملوسه‌وی‪ :‬په‌یوه‌ندیی ئێمه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ یه‌كێتی په‌یوه‌ندییه‌كی مێژووییه‌‪،‬‬ ‫له‌ هه‌مان كاتیشدا كۆمه‌ڵێك شكست‬ ‫هه‌ن كه‌ ده‌بێت چاره‌سه‌ر بكرێن‪ .‬بوونی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنێكی هه‌قیقی له‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردستان ده‌بێته‌ مایه‌ی چاره‌سه‌ركردنی‬ ‫زۆرێك له‌و شكستانه‌ و ده‌رچوونی بڕیاری‬ ‫گونجاو ل ‌ه هه‌رێم‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌ش كاریگه‌ریی‬ ‫ئیجابی له‌سه‌ر بڕیاره‌كانی به‌غدا دروست‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫ئێمه‌ هاوكاریی ئ �ه‌و برایانه‌مان‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬چ بزووتنه‌وه‌ی گ��ۆڕان بێت‪،‬‬ ‫یان حیزبه‌ سیاسییه‌كانی تر‪ ،‬له‌پێناو‬ ‫ئه‌وه‌ی ل ‌ه هه‌رێم و پاشانیش ل ‌ه به‌غدا‬

‫ئێم ‌ه هاوكاریی گۆڕان و حیزبه‌ سیاسییه‌كانی تر‬ ‫ده‌كه‌ین بۆئه‌وه‌ی ئۆپۆزسیۆنێكی هه‌قیقی هه‌بێت‬ ‫ئۆپۆزسیۆنێكی هه‌قیقیامن هه‌بێت‪.‬‬ ‫پێویسته‌ ئێمه‌ ئۆپۆزسیۆنێكی ئیجابیامن‬ ‫هه‌بێت ن �ه‌ك سلبی‪ ،‬ئۆپۆزسیۆنێكی‬ ‫ئیجابی كه‌ كار بۆ باشرتكردنی بڕیار بكات‬ ‫له‌ هه‌رێم و پاشانیش له‌ به‌غدا‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬پێشرت پۆستی سه‌رۆكی كۆمار‬ ‫بۆ ك��ورد و ل ‌ه ناویشیاندا بۆ یه‌كێتیی‬ ‫نیشتامنی ی �ه‌ك�لاب��ووب��ووه‌وه‌‪ .‬ب�ه‌ ڕای‬ ‫ئێوه‌ ئه‌م ئه‌نجامه‌ كه‌مه‌ی یه‌كێتی له‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌دا به‌ده‌ستیهێنا‪ ،‬نابێته‌ هۆی‬ ‫ئه‌وه‌ی جارێكی تر ئه‌م حیزب ‌ه نه‌توانێت‬ ‫ئه‌و پۆست ‌ه وه‌ربگرێته‌وه‌؟‬ ‫سه‌ملان ئه‌ملوسه‌وی‪ :‬له‌ ئێستا پۆستی‬ ‫سه‌رۆك كۆماریی یه‌كالییه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌نجامه‌كان گۆڕانیان به‌سه‌ردا هات‪،‬‬ ‫ئ �ه‌وا بۆ ه�ه‌ر واقیعێكی ت��ازه‌‪ ،‬قسه‌ی‬

‫ت��ازه‌ش ده‌بێت‪ .‬ئه‌وه‌ وه‌ستاوه‌ته‌ سه‌ر‬ ‫ئیستیحقاقاتی هه‌ڵبژاردن‪ ،‬ئیستیحقاقاتی‬ ‫هه‌ڵبژاردن پۆسته‌ سیادییه‌كان دیاری‬ ‫ده‌ك���ات‪ ،‬چ ل �ه‌ ه �ه‌رێ��م و چ پۆستی‬ ‫س �ه‌رۆك��ی ك��ۆم��اری��ش‪ .‬ه �ه‌روه‌ه��ا هه‌ر‬ ‫ئیستیحقاقاتی هه‌ڵبژاردن پۆسته‌كانی‬ ‫تریش دیاری ده‌كات‪ ،‬چ له‌ هه‌رێم بێت‬ ‫یان له‌ حكومه‌تی فیدراڵیی عێراق‪ .‬بڕوام‬ ‫وایه‌ كه‌ ده‌بێت ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫ته‌حه‌كوم بكات و كاری له‌سه‌ر بكرێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی ده‌نگده‌ر ده‌یه‌وێت‪ ،‬ده‌بێت ئه‌وه‌‬ ‫جێبه‌جێ بكرێت‪ ،‬جا ئه‌وه‌ی په‌یوه‌ندی به‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تییه‌كانه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬یان ئه‌وه‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندیی به‌ هه‌رێمه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬یان به‌‬ ‫ناوچه‌كانی سه‌ر به‌ حكومه‌تی ناوه‌ندی‬ ‫عێراقه‌وه‌‪.‬‬

‫دواج��ار ده‌مه‌وێت بڵێم كه‌ ئه‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ هه‌نگاوێكه‌ به‌ره‌و ڕێگه‌ی‬ ‫ڕاس��ت‪ .‬پێشموایه‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫داهاتوو هێزی ئۆپۆزسیۆن زیاتر ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌ تایبه‌تیش ئه‌و ئۆپۆزسیۆنه‌ ئیجابییه‌ی‬ ‫خزمه‌تی خه‌ڵكی كوردستان ده‌كات‪ ،‬كه‌‬ ‫خاڵه‌ الواز و به‌هێزه‌كان دیاری ده‌كات و‬ ‫هاوكاریی خاڵ ‌ه به‌هێزه‌كان و چاره‌سه‌ری‬ ‫خاڵه‌ الوازه‌كان ده‌كات‪ ،‬ئه‌مه‌ش متامنه‌‬ ‫الی ده‌ن��گ��ده‌ری ك��ورد زیاتر ده‌ك��ات‪،‬‬ ‫ه �ه‌روه‌ه��ا واش ده‌ك���ات ك�ه‌ ل�ه‌ دوو‬ ‫ساڵی داهاتوو یان زیاتر‪ ،‬یان له‌ خولی‬ ‫داهاتوودا‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن ببێته‌ زۆرینه‌ی‬ ‫فه‌رمانڕەوا و زۆرینه‌ی فه‌رمانڕەواش‬ ‫ببێته‌ ئۆپۆزسۆن‪ ،‬ئه‌مه‌ش شتێكی زۆر‬ ‫ئیجابییه‌‪.‬‬

‫‪7‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)53‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/24‬ساڵی دووەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫«یەکێتی و پارتی سوپا و هێزەکانیشیان بێئەرزش کرد»‬ ‫لە دەنگدانی تایبەتدا هێزەکانی سوپای کوردستان چۆن مامەڵەیان کرد؟‬

‫تایبەتی کردووە‪ ،‬ڕایگەیاند «ئەوەی من‬ ‫بە چاوی خۆم لە هەڵبژاردنی تایبەتدا‬ ‫بینیم‪ ،‬ئەوەیە کە ئ��ەم دەسەاڵتەی‬ ‫یەکێتی و پارتی دەیانەوێت سوپا و‬ ‫هێزەکانیش سووک و بێئەرزش بکەن‪.‬‬ ‫لە کوێی دنیادا هەبووە سەربازەکانت‬ ‫وەک���و «م��ێ��گ��ەل» پێش ب��دەی��ت و‬ ‫چاودێریی دەنگدانەکەیان بکەیت»‪.‬‬ ‫ئەو ڕۆژنامەنووسە کە نەیویست‬ ‫ن��اوی ئاشکرا بکرێت‪ ،‬بۆ (بەیان)‬ ‫ڕاشیگەیاند «لە هەڵبژاردنی تایبەتدا‬ ‫کە ڕۆژی پێنجشەممە ‪2013/9/19‬‬ ‫ئەنجام درا‪ ،‬چەند دیاردەیەک وایان‬ ‫کرد کە بڵێم ئەم دەسەاڵتە دەیەوێت‬ ‫ه��ێ��زەک��ان��ی س��وپ��ای کوردستانیش‬ ‫بێئەرزش بکات‪ ،‬یان بڵێم کە ئێمەی‬ ‫ک���ورد س��وپ��ای��ەک�مان نییە بنەمای‬ ‫سوپای نیزامیی ستانداردی تێدا بێت‪،‬‬ ‫لەوانەش‪ :‬نەبوونی مەرجی ئەفسەری‬ ‫لە زۆربەی کەسایەتییە پلەدارەکانیاندا‪،‬‬ ‫بە تایبەتیش لە ڕووی قیافە و ئاستی‬ ‫ڕۆشنبیری و نەخوێندەواری‪ .‬هەروەها‬ ‫پلەداری سەربازی لەگەڵ ئەوەی لە‬ ‫واڵتانی دنیا خاوەنی کەسایەتییەکی‬ ‫بەهێز و خ��اوەن دیسپلینە‪ ،‬بەاڵم لە‬ ‫هەڵبژاردنی تایبەتدا ئەم ئەفسەر و‬ ‫پلەدارانە ڕۆڵی پاسەوانێکی کۆیلەیان‬ ‫بۆ حزبی دەسەاڵت دەبینی و سەرقاڵی‬ ‫ترساندنی ک��ارم��ەن��دی ه��ێ��زەک��ان و‬

‫پەیجور‪ :‬الس هەورامی‬ ‫هێزی پێشمەرگەی کوردستان‪ ،‬یان‬ ‫هێزی زێرەڤانی‪ ،‬یان ئەوەی ئێستا پێی‬ ‫دەوترێت هێزەکانی سوپای کوردستان‪،‬‬ ‫جێگەی مشتومڕ و ڕەخنەی الیەنە‬ ‫ناوخۆیی و تەنانەت عێراقییەکانیش‬ ‫بووە‪ .‬ئەم هێزە لە الیەن حکومەتی‬ ‫عێراقی و زۆرێک لە الیەنە سیاسییە‬ ‫عێراقییەکانەوە بە میلیشیا ناوبراوە‪.‬‬ ‫تا ئێستاش مەسەلەی پێشمەرگە و‬ ‫سوپای کوردستان یەکێکە لە بابەتە‬ ‫هەڵوارساو و کێشە لەسەرەکانی نێوان‬ ‫هەرێم و ناوەند‪ ،‬بەوپێیەی الیەنە‬ ‫بااڵدەستەکانی عێراق ڕازی نەبوون ئەم‬ ‫هێزە بەو جۆر و پێکهاتەیەی هەیە‪،‬‬ ‫وەکو بەشێک لە سوپای عێراق قەبوڵ‬ ‫بکرێت و بودجەی بۆ تەرخان بکرێت‪.‬‬ ‫ه��������ەروەک ل����ە ه��ەرێ��م��ی‬ ‫کوردستانیش الیەنە سیاسییەکانی‬ ‫جیا لە یەکێتی و پارتی‪ ،‬بە تایبەت‬ ‫الیەنەکانی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬ئ��ەم هێزە‬ ‫ب��ە هێزێکی بەحزبیکراو دەبینن‬ ‫و پێیانوایە ک��ە دەک��رێ��ن��ە بەشێک‬ ‫لە ملمالنێ سیاسی و حزبییەکانی‬ ‫هەرێم و دەخرێنە خزمەتی ئەو دوو‬ ‫حیزبەی دەسەاڵتەوە‪ .‬لەو میانەیەشدا‬ ‫ڕایدەگەیەنن کە تا ئێستاش یەکێتی‬ ‫و پ��ارت��ی پ��ارێ��زگ��اری��ی��ان ل��ە هێزە‬ ‫نانیزامییەکانی خۆیان کردووە‪ .‬یەکێتی‬ ‫هێزەکانی لەژێر ناوی هێزەکانی (‪)70‬‬ ‫و پارتیش لەژێر ناوی هێزەکانی (‪)80‬‬ ‫کۆکردووەتەوە و لەو هێزانەش سوپای‬ ‫کوردستان پێکدەهێنن‪.‬‬ ‫س�����ەرەڕای ئ���ەو ڕەخ��ن��ان��ەش��ی‬ ‫ئاڕاستەی پێکهاتە و شێوازی ئەم هێزە‬ ‫و مامەڵەی هەردوو حیزبی دەسەاڵت‬ ‫لەگەڵیان دەکرێن‪ ،‬بەشێک لە چاودێران‬ ‫پێیانوایە کە یەکێتی و پارتی سەیری‬ ‫ئەم هێزەیان وەکو هێزێکی نیزامی‬ ‫نەکردووە‪ ،‬بەڵکو لەسەر بنەمایەکی‬ ‫زانستی ئەندام و ئەفسەرەکانی ئەم‬ ‫هێزەی کوردستانیشیان پێنەگەیاندووە‪.‬‬ ‫ڕۆژنامەنووسێک کە ڕووماڵی دەنگدانی‬

‫««‬

‫لە کوێ هەیە‬ ‫ئەفسەر و پلەدار‬ ‫خوێندەواریی نەبێت‬ ‫و نەزانێت لە چ‬ ‫وێستگەیەک‬ ‫دەنگ دەدات؟‬

‫بانگەشە و کۆکردنەوەی دەنگ بوون‬ ‫بۆ حیزبەکانیان»‪.‬‬ ‫ئەو ڕۆژنامەنووسە وتیشی «شەرم‬ ‫نییە ب��ۆ کەسێک خ��ۆی ب��ە پلەدار‬ ‫و ئ��ەف��س��ەری گ���ەورە بزانێت و بە‬ ‫تەوجیهی حزبەکەی بەردەم بنکەکانی‬ ‫دەنگدان بەرنەدات و وەکو پاسەوانێک‬ ‫لەوێ مبێنێتەوە؟ ئەی لە کوێ هەیە‬ ‫ئەفسەر و پلەدار خوێنەواریی نەبێت‬ ‫و نەزانێت لە چ وێستگەیەک دەنگ‬ ‫دەدات؟ من بە چاوی خۆم کارمەندی‬ ‫هێزەکانی ناوخۆم بینی کە خاوەنی‬ ‫پلەش بوو‪ ،‬بەاڵم بە جلی فەرمییەوە بە‬ ‫ماتۆڕی سێ تایە کە خۆی شۆفێری بوو‪،‬‬ ‫دەهات بۆ دەنگدان‪ ،‬ئەمە لە کاتێکدا‬ ‫بە هیچ شێوەیەک ڕێنەدراوە کارمەندی‬ ‫وەزارەت��ی ناوخۆ ئۆتۆمبیلی تاکسیش‬ ‫لێبخوڕێت و م��ۆڵ��ەت��ی شۆفێریی‬ ‫گشتیشیان نادەنێ»‪.‬‬ ‫ئەوەی ئێستا بەرچاو دەکەوێت‪،‬‬ ‫تا ئێستا ئ��ەم دەسەاڵتەنەیتوانیوە‬ ‫ل��ە ڕووی شکڵیشەوە هێزەکان لە‬ ‫سوپایەکی نیشتامنییدا یەک بخات‪،‬‬ ‫لە دەڤەری پارتی ئەو هێزانە ناویان‬ ‫زێرەڤانییە و ک�ڵاوی��ان س���وورە‪ ،‬لە‬ ‫دەڤەری یەکێتیش ناوێکی تریان هەیە‬ ‫و کاڵویشیان سەوزە‪ .‬ئەمە جگە لەوەی‬ ‫ئ��ەو دوو ج��ۆر لە هێزە بۆ م��اوەی‬ ‫سااڵنی ‪ 1994‬تا ‪ 1998‬بەرانبەر یەک‬ ‫شەڕیان کردووە‪ .‬ئەو ڕۆژنامەنووسە لە‬ ‫دواقسەیدا وتیشی «کایەیەک نەما ئەم‬ ‫دەسەاڵتەی یەکێتی و پارتی بێئەرزش‬ ‫و بێبەهای نەکات‪ ،‬تا ئەو ڕاددەیەی‬ ‫دەزگایەکی نیشتیامنیامن نەماوە کە‬ ‫خەڵکی متامنەی نیشتامنیبوونیان پێی‬ ‫هەبێت‪ ،‬نە پەرلەمان‪ ،‬نە سەرۆکایەتی‬ ‫و نە حکومەت و نە نەوت و نەسامانی‬ ‫رسوشتی‪ ،‬نە سوپا و نە زانکۆکان و‬ ‫هەزار نەی تریش‪ .‬ئەمەش پیشەی هەر‬ ‫دەسەاڵتێکی خۆسەپێن و دیکتاتۆرە‪،‬‬ ‫کە تەنها بۆ مانەوەی خۆیان‪ ،‬هەموو‬ ‫کایە و دەزگا نیشتامنییەکان نابووت و‬ ‫بێئەرزش دەکەن و دەیانخەنە خزمەتی‬ ‫گرووپێکی کەمەوە»‪.‬‬

‫پارێزگاری كه‌ركووك و ئه‌ندامێكی ئه‌نجومه‌ن‪ ،‬یه‌كرت به‌ كۆنه‌به‌عسی و گه‌نده‌ڵ تۆمه‌تبار ده‌كه‌ن‬

‫شه‌ڕی ڕاگه‌یاندن ل ‌ه نێوان یه‌كێتی و پارتی دروست ده‌بێته‌و‌ه‬ ‫شڤان جه‌باری ـ كه‌ركووك‬ ‫ئه‌گه‌ر ڕێككه‌وتننامه‌ی سرتاتیژی‬ ‫بۆ یه‌كخستنی هه‌ڵوێست و پته‌وكردنی‬ ‫هاوپه‌یامنیی ن��ێ��وان ه���ه‌ردوو حزبه‌‬ ‫حوكمڕانه‌كه‌ی كوردستان له‌ چوارچێوه‌ی‬ ‫سنووری هه‌رێم كوردستادا گرن بێت و به‌‬ ‫ده‌ستكه‌وتی مێژوویی بزانن‪ ،‬ئه‌وا گومانی‬ ‫تێدا نییه‌ كه‌ بوون و چه‌سپاندنی ئه‌و‬ ‫ڕێككه‌وتنە بۆ ئه‌و دوو حزبه‌ له‌ شاری‬ ‫كه‌ركووك‪ ،‬پێویسترت و واقیعیرته‌‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ماوه‌یه‌ك له‌ چوارچێوه‌ی قووڵبوونه‌وه‌ی‬ ‫دووب�ه‌ره‌ك��ی��ی�ه‌ك��ان��ی ه����ه‌ردوو پارتی‬ ‫ده‌سه‌اڵت ـ یه‌كێتی و پارتی ـ له‌ شاری‬ ‫كه‌ركووك‪ ،‬زیاتر زه‌قبووه‌ته‌وه‌ و وه‌ك‬ ‫شه‌ڕێكی ئیعالمیی هه‌اڵیساو ده‌بیرنێت‪.‬‬ ‫دڵ��ش��اد پ��ی��رۆت��ی س��ه‌ر ب �ه‌ پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان و سه‌رۆكی لیژنه‌ی‬ ‫پ��ڕۆژە‌ك��ان له‌ ئه‌نجوومه‌نی پارێزگای‬ ‫ك��ه‌رك��ووك‪ ،‬ل�ه‌ میانه‌ی دیامنه‌یه‌كی‬ ‫ڕۆژنامه‌ی ڕووداودا به‌ به‌ڵگه‌وه‌ پارێزگاری‬

‫ك���ه‌رك���ووك ب��ه‌ ك��ۆم�ه‌ڵ��ێ��ك گ�ه‌ن��ده‌ڵ��ی‬ ‫تێوه‌ده‌گلێنێت‪ ،‬له‌ ب ‌هرانبه‌ریشدا دكتۆر‬ ‫نه‌جمه‌دین كه‌ریم‪ ،‬پارێزگاری كه‌ركووك‪،‬‬ ‫كه‌ هاوكات ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسیی‬ ‫یه‌كێتیی نیشتامنیی كوردستانه‪ ‌،‬ل ‌ه په‌یجی‬ ‫تایبه‌تی خ��ۆی و ژووری ڕاگه‌یاندنی‬ ‫پ��ارێ��زگ��اوه‌‪ ،‬وه‌اڵم���ی ئ��ه‌و ئه‌ندامه‌ی‬ ‫ئه‌نجوومه‌نی پارێزگا ده‌دات���ه‌وه‌ و به‌‬ ‫كۆنه‌به‌عسی و داگیركه‌ری زه‌وی ناوی‬ ‫ده‌بات‪ .‬ده‌رباره‌ی ئه‌و تۆمه‌ت و نووسین‬ ‫و وه‌اڵمدانه‌وانه‌ی پارێزگاری كه‌ركووك‪،‬‬ ‫دڵشاد پیرۆت ب ‌ه ڕۆژنامه‌ی (به‌یان)ی‬ ‫ڕاگه‌یاند «له‌بری بوختان‪ ،‬ده‌بوو پارێزگار‬ ‫به‌ زمانی به‌ڵگ ‌ه وه‌اڵمی بدایه‌وه‌»‪ .‬ناوبراو‬ ‫ڕەخنه‌ی ئه‌وه‌شی ل ‌ه پارێزگار گرت كه‌‬ ‫ب��ودج�ه‌ی كه‌ركووكی خستووه‌ته‌ ژێر‬ ‫ڕكێفی خۆیه‌وه‌ و ب ‌ه شێوه‌یه‌كی نایاسایی‬ ‫مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ ده‌كات‪ ،‬بێ گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگا به‌ ئ��اره‌زووی خۆی‬ ‫بڕیار له‌سه‌ر پڕۆژە‌كان ده‌دات‪ ،‬ئێمه‌ش‬ ‫گازنده‌ی زۆرم��ان هه‌یه‌ له‌ بێ كوالێتی‬

‫و خراپیی پڕۆژە‌كان‪ ،‬به‌اڵم ده‌سه‌اڵمتان‬ ‫نه‌ماوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ندامه‌كه‌ی ئه‌نجومه‌نی پارێزگا له‌‬ ‫درێژە‌ی وته‌كانیدا ئه‌وه‌شی خسته‌ڕوو كه‌‬

‫له‌ ڕێگای پارێزه‌ره‌كه‌یه‌وه‌ به‌ نیازه‌ سكااڵ‬ ‫له‌ دژی پاریزگار تۆمار بكات‪.‬‬ ‫ڕۆژنامه‌ی (به‌یان) هه‌وڵیدا كه‌ له‌و‬ ‫ب��اره‌ی�ه‌وه‌ وت �ه‌ی پارێزگار وه‌ربگرێت‪،‬‬

‫سكرتێری پارێزگاریش له‌ وه‌اڵم��دا وتی‬ ‫«كه‌ پارێزگار وه‌اڵمی پرسیاره‌كه‌ی تۆی له‌‬ ‫په‌یجه‌كه‌ی خۆیه‌وه‌ باڵوكردووه‌ته‌وه‌»‪.‬‬ ‫شایه‌نی باسه‌ كه‌ركووكیش وه‌ك‬ ‫شاره‌كانی تری هه‌رێمی كوردستان به‌‬

‫ده‌ست دوو ئیداره‌یی و ملمالنێی حزبی‬ ‫و ده‌ستێوه‌ردان و دیارنه‌مانی بوودجه‌‬ ‫و شه‌ڕی یه‌كرتییه‌وه‌ ده‌ناڵێنێت‪ .‬به‌ ڕای‬ ‫چاودێرانیش ئه‌مانه‌ هۆكاری سه‌ره‌كیی‬ ‫داڕووخانی باری ئه‌منیی شاره‌كه‌ن‪.‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)53‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/24‬ساڵی دووەم‬

‫ل ‌ه هه‌ڵبژاردندا چاودێرانی بیانی به‌كه‌می بینران‬ ‫ئه‌ندامێكی تۆڕی شه‌مس‪ :‬ژماره‌ی چاودێرانی بیانی به‌ به‌رارود به‌ هه‌ڵبژاردنی ڕابوردوو‪ ،‬یه‌ك له‌سه‌ر هه‌شت بووه‌‬

‫هاوواڵتیان و ڕۆژنامه‌نووس و‬ ‫ڕێكخراوه‌ مه‌ده‌نییه‌كان له‌ هه‌ولێر‬ ‫ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌ك���ه‌ن ك��ه‌ له‌كاتی‬ ‫به‌ڕێوه‌چوونی هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬زۆر به‌ كه‌می چاودێرانی‬ ‫بیانییان بینیوه‌‪ .‬به‌ وته‌ی ئه‌ندامێكی‬ ‫تۆڕی شه‌مس‪ ،‬ژماره‌ی ئاماده‌بوونی‬ ‫چ��اودێ��ران��ی بیانی به‌ ب���ه‌رارود به‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ڕاب��وردوو‪ ،‬یه‌ك له‌سه‌ر‬ ‫هه‌شت بووه‌‪ .‬‬ ‫پ��ێ��ش�تر ك��ۆم��س��ی��ۆن��ی ب���ااڵی‬ ‫س��ه‌رب��ه‌خ��ۆی ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��ه‌ك��ان‬ ‫ڕایگه‌یاندبوو له‌ كاتی به‌ڕێوه‌چوونی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان ‪ 192‬چاودێری بیانی‬ ‫ئاماده‌ ده‌بن‪ ،‬به‌اڵم به‌ وته‌ی چاالكوان‬ ‫و ڕۆژنامه‌نووسان‪ ،‬ژماره‌یه‌كی كه‌می‬ ‫چاودێرانی بیانی بیرناون‪.‬‬ ‫ڕۆژنامه‌نووسێك ل��ه‌ هه‌ولێر‬ ‫ئ��ام��اژە‌ ب��ه‌وه‌ ده‌ك��ات كه‌ له‌ كاتی‬ ‫به‌ڕێوه‌چوونی هه‌ڵبژاردنه‌كان له‌‬ ‫به‌یانییه‌وه‌ تاوه‌كو ئێواره‪ ‌،‬ته‌نیا دوو‬ ‫چاودێری بیانیی بینیوه‌‪ ،‬هاوكات ئه‌و‬ ‫چاودێرانه‌ش ئاماده‌ نه‌بوون لێدوان‬ ‫بۆ ڕاگه‌یاندنه‌كان بده‌ن‪.‬‬ ‫نه‌جات ئه‌حمه‌د‪ ،‬ڕۆژنامه‌نووس‬ ‫له‌ هه‌ولێر‪ ،‬به‌ (به‌یان)ی وت «وه‌كو‬ ‫ڕۆژنامه‌نووسێك له‌ هه‌ولێر ڕۆژی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان به‌شێوه‌ی مه‌یدانی‬ ‫ڕووماڵی هه‌ڵبژاردنه‌كانم ك��ردووه‌‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم ئ��ه‌وه‌ی من تێبینیم ك��ردووه‪‌،‬‬ ‫له‌ به‌یانی تاوه‌كو ئێواره‌ ته‌نیا دوو‬ ‫چاودێری بیانیم بینیوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئ��ه‌و چاودێرانه‌ ئاماده‌نه‌بوون بۆ‬ ‫ڕاگ��ه‌ی��ان��دن��ه‌ك��ان��ی��ش قسه ‌بكه‌ن‪،‬‬ ‫پێموایه‌ هۆكاری قسه‌نه‌كردنیان بۆ‬ ‫ڕاگه‌یاندنه‌كان ئ��ه‌وه‌ بووبێت كه‌‬ ‫بیانه‌وێت تێبینییان له‌سه‌ر پرۆسه‌كه‌‬ ‫هه‌بێت و دواتر له‌ شێوه‌ی ڕاپۆرتێك‬ ‫پێشكه‌شی بكه‌ن»‪.‬‬ ‫به‌ ب��ڕوای ئ��ه‌و ڕۆژنامه‌نووسه‌‬

‫بوونی چاودێری بیانی زۆر گرنگ ‌ه‬ ‫بۆ هه‌ڵبژاردنه‌كان و ئاماژە‌یه‌ بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی ك��ه‌ پ��رۆس��ه‌ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫پرۆسه‌یه‌كی پاكه‌‪ .‬ئه‌و وتی «پێموایه‌‬ ‫ئاماده‌بوونی چاودێرانی بیانی له‌‬ ‫ڕۆژی هه‌ڵبژاردنه‌كان ده‌نگدانه‌وه‌ی‬ ‫ده‌بێت له‌ ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێم»‪.‬‬ ‫ئه‌و ڕۆژنامه‌نووسه‌ ئه‌وه‌شی وت‬ ‫«ڕێ��ژە‌ی ژم��اره‌ی چاودێرانی بیانی‬ ‫ڕێژە‌یه‌كی زۆر كه‌مبووه‌ و پێموایه‌‬ ‫چاودێرانی بیانی نه‌یاتوانیوه‌ سه‌ردانی‬ ‫ق��ه‌زا و ناحیه‌كان بكه‌ن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ژماره‌كه‌یان كه‌مه‌ و ده‌بوو كۆمسیۆن‬ ‫خه‌می زیاتری بوایه‌ و ژماره‌یه‌كی‬ ‫زۆری چاودێرانی بیانی داوه‌تكرابوایه‪‌،‬‬ ‫تاكو پرۆسه‌كه‌ شه‌رعیه‌تی زۆرتری‬ ‫هه‌بوایه‌»‪.‬‬ ‫ه��اوواڵت��ی��ان��ی هه‌ولێر ئاماژە‌‬ ‫به‌وه ‌ده‌ك��ه‌ن كه‌ له‌ كاتی چوونیان‬ ‫بۆ بنكه‌كانی ده‌نگدان‪ ،‬چاودێرانی‬ ‫بیانییان نه‌بینیوه‌‪.‬‬ ‫سنوور سه‌عدی‪ ،‬هاوواڵتییه‌كی‬ ‫به‌شداربووی ده‌نگدانی گشتی له‌‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬وتی «له‌ كاتی هاتنم بۆ‬ ‫ده‌نگدان چاوم به‌ هیچ چاودێرێكی‬ ‫بیانی نه‌كه‌وت‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ده‌بوو‬ ‫چاودێرانی بیانی زۆرت��ر هاتبان بۆ‬ ‫بینینی هه‌ڵبژاردنه‌كان و شێوازی‬ ‫به‌ڕێوه‌چوونی ئه‌و پرۆسه‌ گرنگه‌ی‬

‫««‬

‫ عیسا عه‌بدولقه‌هار ـ هه‌ولێر‬

‫هه‌رێمی كوردستان»‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها هاوواڵتییه‌كی تر ب ‌ه‬ ‫ناوی هاوكار محێدین له‌ هه‌ولێر باس‬ ‫له‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌گه‌ر چاودێرانی‬ ‫بیانی ژم��اره‌ی��ان زۆرت��ر بوایه‪ ‌،‬ئه‌وا‬ ‫ڕۆژی ده‌نگدان خرووقاتی الیه‌نه‌‬ ‫سیاسییه‌كان به‌ تایبه‌ت له‌ قه‌زاو‬ ‫ناحیه‌كان كه‌مرت ده‌بوو‪.‬‬ ‫ئه‌و هاوواڵتییه‌ وتی «به‌هۆی‬ ‫بوونی چاودێران ڕە‌نگه‌ كاره‌كان و‬ ‫ده‌نگدان به‌ڕێكوپێكی به‌ڕێوه‌بچێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ قه‌واره‌كان هه‌ست ده‌كه‌ن‬ ‫ل��ه‌الی��ه‌ن چ��اودێ��ران��ه‌وه‌ ب��ه‌ وردی‬ ‫سه‌یری كاره‌كانیان ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌داخه‌وه‌ له‌كاتی ده‌نگدانم چاوم به‌‬ ‫هیچ چاودێرێكی بیانی نه‌كه‌وت»‪.‬‬ ‫ب��ه‌ وت���ه‌ی ئه‌ندامێكی ت��ۆڕی‬ ‫شه‌مس بۆ چاودێریی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫ژماره‌ی چاودێرانی بیانی به‌ به‌رارود‬ ‫ب��ه‌ ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��ی ڕاب����وردوو یه‌ك‬ ‫له‌سه‌ر هه‌شت ب��ووه‌ و ب��ه‌الی ئه‌و‬ ‫چاالكوانه‌وە ئه‌و ژماره‌یه‌ زۆر كه‌مبوو‪.‬‬ ‫ش��وان سابیر‪ ،‬ئه‌ندامی تۆڕی‬ ‫شه‌مس بۆ چاودێریی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫بۆ (به‌یان) وتی «ناتوانرێت چاودێری‬ ‫بیانی به‌ زۆر بهێرنێت و ته‌نانه‌ت‬ ‫ناتوانرێت چ��اودێ��ران��ی ناوخۆی‬ ‫هه‌رێمیش به‌ زۆر بهێرنێت»‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و ئه‌ندامه‌ی ت��ۆڕی شه‌مس‬ ‫وت��ی��ش��ی «ك��ۆم��س��ی��ۆن��ی ب���ااڵی‬ ‫سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌كان سه‌ری‬ ‫س��وڕم��اوه‌ ل���ه‌وه‌ی ك��ه‌ چاودێرانی‬ ‫بیانی زۆر كه‌مبووه‌‪ ،‬چونكه‌ ژماره‌ی‬ ‫چاودێرانی بیانی یه‌ك له‌سه‌ر هه‌شتی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ڕابوردوو بووه»‪.‬‬ ‫له ‌كۆتایی لێدوانه‌كه‌یدا‪ ،‬شوان‬ ‫سابیر وتی «هیچ سنوور و ڕێگرییه‌ك‬ ‫نییه‌ بۆ هاتنی چاودێرانی بیانی‪،‬‬ ‫به‌اڵم ڕێژە‌ی مه‌عقوول هه‌یه‌ و ته‌نیا‬ ‫له‌ واڵتانی وه‌ك��و ئێمه‌ چاودێرانی‬ ‫بیانی ئاماده‌ ده‌بن‪ ،‬به‌ پێچه‌وانه‌وه‌‬ ‫له‌ هیچ واڵتێكی پێشكه‌وتوو له‌ كاتی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان پێویستیان به‌ هاتنی‬ ‫چاودێری بیانی نییه‌»‪.‬‬

‫ئه‌گه‌ر چاودێرانی‬ ‫بیانی زۆرتر بوونایه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وا ڕۆژی ده‌نگدان‬ ‫خرووقاتی الیه‌ن ‌ه‬ ‫سیاسییه‌كان ب ‌ه تایبه‌ت‬ ‫ل ‌ه قه‌زاو ناحیه‌كان‬ ‫كه‌متر ده‌بوو‬

‫له‌نێو كاندیده‌ سه‌ركه‌وتووه‌كانی په‌رله‌مانی كودستان‪ ،‬به‌شێكیان زمانی عه‌ره‌بی نازانن‬

‫یاساناسێك‪ :‬نەزانینی زمانی عه‌ره‌بی كێشه دروستده‌كات‬ ‫فه‌رمان ڕەشاد ـ هه‌ولێر‬ ‫ب��ه‌گ��وێ��ره‌ی ب��ه‌دواداچ��وون��ێ��ك��ی‬ ‫(ب�����ه‌ی�����ان) ل���ه‌ن���ێ���و ك���ان���دی���ده‌‬ ‫سه‌ركه‌وتووه‌كانی الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان‬ ‫بۆ په‌رله‌مانی كوردستان‪ ،‬به‌شێكیان‬ ‫زمانی عه‌ره‌بی ن��ازان��ن‪ ،‬ئه‌ندامێكی‬ ‫یه‌كێتیی په‌رله‌مانتارانیش ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫باشرته‌ په‌رله‌مانتار زمانی عه‌ره‌بی‬ ‫بزانێت‪.‬‬ ‫ب��ه‌ه��ۆی ئ���ه‌وه‌ی ت��اك��و ئێستا‬ ‫پ��ه‌رل��ه‌م��ان��ی ك���وردس���ت���ان خ��ۆی‬ ‫ده‌ربازنه‌كردووه‌ له‌ زمانی عه‌ره‌بی‪،‬‬ ‫بۆیه‌ تاكو ئێستا زانینی ئه‌و زمانه‌‬ ‫ل��ه‌ پ��اڵ زم��ان��ی ك���وردی پێویستییه‌‬ ‫ب��ۆ پ��ه‌رل��ه‌م��ان��ت��ار‪ .‬یاساناسێك پێی‬ ‫وای��ه‌ نه‌زانینی زمانی ع��ه‌ره‌ب��ی بۆ‬ ‫په‌رله‌مانتاری هه‌رێمی كوردستان‬ ‫نابێت كێشه‌ بێت‪ ،‬ب��ه‌اڵم كراوه‌ته‌‬ ‫كێشه‪ .‬ش��وان سابیر‪ ،‬یاساناس‪ ،‬له‌و‬ ‫باره‌یه‌وه‌ وتی «وه‌كو پره‌نسیپ گرنگه‌‬ ‫په‌رله‌مانتار زیاتر له‌ زمانێك بزانێت‬

‫به‌ تایبه‌ت عه‌ره‌بی‪ ،‬چونكه‌ ئێمه‌ ل ‌ه‬ ‫واڵتێكین زمانی سه‌ره‌كی عه‌ره‌بیه‌ و له‌‬ ‫دادگا و شوێنه‌ ڕە‌سمییه‌كانیش تائێستا‬ ‫زمانی عه‌ره‌بی زمانی سه‌ره‌كییه‌»‪ .‬ئه‌و‬ ‫یاساناسه‌ وتی «ئه‌گه‌رچی پێویست‬ ‫نه‌بوو نه‌زانینی زمانی عه‌ره‌بی كێشه‌ بۆ‬ ‫په‌رله‌مانتاری كوردستان دروستبكات‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم به‌هۆی ئ��ه‌وه‌ی له‌ په‌رله‌مان‬ ‫یاسایه‌ك هه‌یه‌ ده‌ڵ��ێ��ت‪ :‬ئه‌گه‌ر له‌‬ ‫نێوان دوو دێ��ڕی ك��وردی و عه‌ره‌بی‬ ‫ناڕوونی هه‌بێت‪ ،‬ئ��ه‌وا عه‌ره‌بییه‌كه‌‬ ‫پشتی پێده‌به‌سرتێت»‪ .‬ئه‌و یاساناسه‌‬ ‫هه‌روه‌ها وتی «به‌گوێره‌ی زانیاریی‬ ‫من‪ ،‬پرۆژە‌ یاسایه‌كی زۆر پێشكه‌شی‬ ‫په‌رله‌مان ك��راون به‌ زمانی عه‌ره‌بی‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ڕە‌نگه‌ ئه‌و په‌رله‌مانتارانه‌ كه‌‬ ‫عه‌ره‌بی نازانن‪ ،‬كێشه‌ بێت بۆیان»‪.‬‬ ‫ئه‌ندامێكی پێشووتری په‌رله‌مانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان و ئ��ه‌ن��دام��ی یه‌كێتیی‬ ‫په‌رله‌مانتارانیش پێی وای��ه‌ كێشه‌ی‬ ‫نه‌زانینی ع��ه‌ره‌ب��ی ب��ۆ په‌رله‌مانتار‬ ‫كێشه‌یه‌كی گه‌وره‌ نابێت‪ ،‬زانا ڕۆستایی‬

‫پ��ه‌رل��ه‌م��ان��ت��اری پێشوو ب��ه‌ (ب��ه‌ی��ان)‬ ‫ی ڕاگه‌یاند «به‌هۆی ئ��ه‌وه‌ی كاتێك‬ ‫پرۆژە‌یاسا پێشكه‌ش ده‌كرێت به‌ هه‌ردوو‬

‫زمانی عه‌ره‌بی و كوردی خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫بۆ ده‌كرێت‪ ،‬بۆیه‌ له‌ ئه‌گه‌ری نه‌زانینی‬ ‫زمانی عه‌ره‌بی كێشه‌یه‌كی ئه‌وتۆ بۆ‬

‫په‌رله‌مانتار دروس��ت نابێت»‪ .‬به‌اڵم‬ ‫هاوكات ناوبراو زانینی زمانی عه‌ره‌بی‬ ‫به‌ گرنگ ده‌زانێت‪ .‬له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت‬ ‫«بۆ سوودوه‌رگرتن له‌ یاسای واڵتان‬ ‫و ده‌سته‌واژە‌ یاساییه‌كان‪ ،‬زۆر گرنگه‌‬ ‫په‌رله‌مانتار عه‌ره‌بی بزانێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫وابه‌سته‌بوون به‌ ته‌نیا به‌ زمانێكه‌وه‌‬ ‫كاریگه‌ری له‌سه‌ر ئاستی چاالكیی‬ ‫په‌رله‌مانتار دروستده‌كات»‪.‬‬ ‫ب��ه‌گ��وێ��ره‌ی زان��ی��اری��ی (ب��ه‌ی��ان)‬ ‫به‌هه‌مان شێوه‌ له‌ خولی سێیه‌می‬ ‫پ��ه‌رل��ه‌م��ان��ی ك���وردس���ت���ان چ��ه‌ن��د‬ ‫په‌رله‌مانتارێك ئاستی زمانی عه‌ره‌بییان‬ ‫وه‌ك پێویست نه‌بووه‌ و بۆ چاره‌سه‌ری‬ ‫ئه‌و كێشه‌ سه‌رۆكایه‌تیی په‌رله‌مانی‬ ‫خولی سێیه‌م خولی به‌هێزكردنی زمانی‬ ‫عه‌ره‌بیی بۆ كردوونه‌ته‌وه‌‪( .‬به‌یان) بۆ‬ ‫وه‌رگرتنی لێدوانی ئه‌و كاندیدانه‌ كه‌‬ ‫به‌شێكیان سه‌ركه‌وتوون‪ ،‬په‌یوه‌ندیی‬ ‫پێیانه‌وه‌ ك��رد‪ ،‬به‌شێكیان وه‌اڵم��ی‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانیان نه‌دایه‌وه‌‪ ،‬به‌شێكیش‬ ‫وت��ی��ان‪ :‬تا له‌ ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردن‬

‫دڵنیا نه‌بن‪ ،‬ل��ێ��دوان ن��اده‌ن له‌سه‌ر‬ ‫هیچ بابه‌تێك‪ .‬له‌نێو ئه‌و كاندیدانه‌ی‬ ‫كه‌ عه‌ره‌بی نازانن و ده‌ریش چوون‪،‬‬ ‫به‌شێكیان ده‌نگی زۆریان هێناوه‌‪.‬‬ ‫ئ����اواره‌ م��ح��ه‌م��ه‌د‪ ،‬چ��االك��وان��ی‬ ‫مه‌ده‌نیش پێی وایه‌ ده‌بێت په‌رله‌مانی‬ ‫خولی چ��واره‌م جۆرێك له‌ میكانیزم‬ ‫بگرێته‌ به‌ر كه‌ نه‌زانینی زمانی عه‌ره‌بی‬ ‫هیچ كێشه‌یه‌ك بۆ په‌رله‌مانتار دروست‬ ‫نه‌كات‪ ،‬ناوبراو هه‌روه‌ها وتی «به‌و‬ ‫پێیه‌ی زمانی كوردی زمانی سه‌ره‌كییه‌‬ ‫له‌ كوردستان‪ ،‬بۆیه‌ پێویسته‌ نه‌زانینی‬ ‫زمانی تر به‌ هیچ شێوه‌یه‌ك كێشه‌‬ ‫نه‌بێت له‌ به‌رده‌م كاروباری ئیداری و‬ ‫یاسایی له‌ كوردستان»‪.‬‬ ‫ج��ێ��ی ب��اس��ه‌ ل��ه‌ پێشتووتر له‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق بڕیاردرا‬ ‫وه‌رگێڕی عه‌ره‌بی بۆ ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌‬ ‫كوردانه‌ دابین بكرێت كه‌ ده‌یانه‌وێ‬ ‫به‌ زمانی ك��وردی قسه ‌بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تاكو ئێستا بڕیاره‌كه‌ نه‌چووه‌ته‌ بواری‬ ‫جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪.‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫فۆتۆ‬

‫ژماره‌ (‪ ،)53‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/24‬ساڵی دووەم‬

‫ەڵبژاردنى ‪ 9/21‬دەگێڕێتەوە‬ ‫فۆتۆ‪ :‬گۆران عوسمان‬

‫‪8‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)53‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/24‬ساڵی دووەم‬

‫فۆتۆ‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫لێرە کامێرا دیمەنەکانى هــە‬

‫‪11‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)53‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/24‬ساڵی دووەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ـاسۆ جه‌بار بۆ به‌یان‪:‬‬

‫سەرەقەڵەم‬

‫ـــــژبوونه‌وه‌ی ته‌مه‌نی دیكتاتۆره‌كان‬

‫ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی ئه‌و ناهاوسه‌نگیی ‌ه‬ ‫نادادپه‌روه‌رانه‌یان‌ هەبێت كه‌ ده‌سه‌اڵته‌‬ ‫كۆنپارێز ‌و هه‌مه‌جییه‌كان خولقاندوویانه‌‬ ‫‌و پارێزگاریی لێده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئ��ای��ا پ��ه‌رل��ه‌م��ان ته‌نها بریتییه‌‬ ‫ل��ه‌ ده‌زگ��ای��ه‌ك��ی حكومی ‌و كۆمه‌ڵێك‬ ‫مووچه‌خۆری بێده‌نگ؟ یان په‌رله‌مان‬ ‫ده‌زگایه‌كی سه‌ربه‌خۆ ‌و بیركه‌ره‌وه‌یه‌كی‬ ‫یاسایی ‌و پڕۆفیشناڵه‌ بۆ تاوتێكردن ‌و‬ ‫پالندانان ‌و داڕشتنی یاسای تایبه‌ت ‌و‬ ‫ته‌كنیكیی گه‌شه‌پێدان ‌و لێپرسینه‌و ‌ه ‌و‬ ‫لێپێچینه‌وه‌یه‌؟‬ ‫ئایا ئیشی په‌رله‌مان ته‌نیا كۆبوونه‌وه‌‬ ‫‌و دانیشتنه؟ ئایا ئیشی په‌رله‌مان ته‌نیا‬ ‫یاساده‌ركردن ‌و بڕیاردانه‌؟ نه‌خێر یه‌كێك‬ ‫له‌ ئیشه‌ هه‌ره‌ گرنگ ‌و پڕ بایه‌خه‌كانی‬ ‫په‌رله‌مان بریتییه‌ له‌ بانگهێشتكردنی‬ ‫وه‌زیر ‌و به‌رپرس ‌و سه‌رۆكی حكومه‌ت‬ ‫‌و حیزبه‌كان بۆ په‌رله‌مان ‌و لێپێچینه‌وه‌‬ ‫‌و لێپرسینه‌وه‌ له‌ پڕۆگرام ‌و گه‌نده‌ڵی ‌و‬ ‫ناعه‌داله‌تی ‌و كه‌ڵه‌كه‌كردنی سه‌رمایه‌‬ ‫‌و خ���واردن���ی ح��ه‌ق��ی ه��اوواڵت��ی��ان ‌و‬

‫ئاشكراكردنی سه‌رمایه‌ی به‌رپرس‌و وه‌زیر‬ ‫‌و هه‌تا سه‌رۆكی حكومه‌ت‌و حیزبه‌كان‪.‬‬ ‫ب��ه‌ وات��ای��ه‌ك پ��ه‌رل��ه‌م��ان ده‌بێت‌‬ ‫زمانحاڵی هاوواڵتیان ‌و تاوتوێكاری یاسا‬ ‫‌و ڕایگشتی ‌و ناڕە‌زاییه‌كان‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ده‌بێته‌ نێوه‌ندی هه‌ڵسه‌نگاندنی پڕۆژە‌‬ ‫‌و گۆڕانكارییه‌كان‪ ،‬ده‌بێته‌ پانتاییه‌كی‬ ‫گفتوگۆئامێز بۆ شیكردنه‌وه‌ ‌و ڕاڤه‌كاری‬ ‫‌و هه‌ڵسه‌نگاندنی بۆچوون ‌و بڕیاره‌‬ ‫سیاسی ‌و ئ��اب��ووری ‌و فه‌رهه‌نگی ‌و‬ ‫په‌روه‌رده‌ییه‌كان‪.‬‬ ‫دواج���ار پ��ه‌رل��ه‌م��ان ل��ه‌ب��ه‌رئ��ه‌وه‌ی‬ ‫ده‌زگایه‌كی هه‌ڵبژێردراوی میلله‌ته‪‌،‬‬ ‫كاری سه‌ره‌كیی یاسادانانه‌‪ .‬له‌ سیستمی‬ ‫په‌رله‌مانیدا ئ��ه‌رك��ی چاودێریكردنی‬ ‫ح��ك��وم��ه‌ت ل���ه‌ ڕووی ی��اس��ای��ی ‌و‬ ‫چاودێریكردنی دارایی ده‌گرێته‌ ئه‌ستۆ‪،‬‬ ‫هاوكات ئه‌و ده‌سه‌اڵته‌شی هه‌یه‌ كه‌ متامنه‌‬ ‫له‌ وه‌زیری ناعادیل‌و گه‌نده‌ڵ‪ ،‬یان ناچاالك‬ ‫‌و كه‌موكووڕ بسه‌نێته‌وه‌‪ ،‬واته‌ په‌رله‌مان له‌‬ ‫توانایدایه‌ لێپێچینه‌وه‌ له‌گه‌ڵیاندا بكات‬ ‫‌و له‌سه‌ر كاریش الیان به‌رێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران به‌رگریی له‌و وه‌زیره‌‬ ‫كرد‌و بوو به‌ ڕێگر له‌ به‌رده‌م په‌رله‌ماندا‪،‬‬ ‫ئ��ه‌وا په‌رله‌مان ده‌توانێت وه‌زاره‌ته‌كه‌‬ ‫هه‌ڵبوه‌شێنێته‌وه‌‪ ،‬له‌مه‌ش زیاتر په‌رله‌مان‬ ‫ده‌توانێت س��ه‌رل��ه‌ب��ه‌ری حكومه‌ته‌كه‌‬ ‫هه‌ڵبوه‌شێنێته‌وه‌‪ .‬ئه‌مه‌ ئیشی په‌رله‌مانه‌‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانی به‌رپرسیار‪ ،‬وات ‌ه به‌رپرسیار‬ ‫ب ‌هرانبه‌ر ژیانی هاوواڵتیان ‌و باشرتكردنی‬ ‫بژێویی ژیان ‌و گوزه‌رانی تاكه‌كه‌س ‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌‪ ،‬هاوكات له‌ پشت ده‌سه‌اڵته‌‬ ‫مۆدێرنه‌كانه‌وه‌ ده‌سته‌یه‌كی پرۆفیشناڵ‬ ‫‌و ڕاڤه‌كار‌و سه‌ربه‌خۆ ئاماده‌گییان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ده‌سته‌یه‌كه‌ دابه‌شده‌بێت به‌سه‌ر‬ ‫چه‌ند به‌شێكی كاریگه‌ر ‌و بیركه‌ره‌وه‌دا‪،‬‬ ‫كه‌ كاركردن ‌و بیركردنه‌وه‌ی داموده‌زگایی‬ ‫لێره‌وه‌ سه‌رچاوه‌ ده‌گرێت‪ ،‬ئه‌م ده‌سته‌یه‌‬ ‫ڕێگرێكی گ��ه‌وره‌ی��ه‌ ل��ه‌ب��ه‌رده‌م بڕیاره‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆكانی س��ه‌رۆك��دا‪ ،‬ڕێگرێكی‬ ‫گه‌وره‌یه‌ له‌ به‌رده‌م ده‌خاله‌تی حیزب ‌و‬ ‫هێزه‌ كۆنه‌په‌رست ‌و جاهیله‌كانی حیزب‬ ‫‌و خێڵ‌و پیاوه‌ خاڵفاوه‌كانی نێو حكومه‌ت‬ ‫‌و سیاسه‌ت‪ ،‬ده‌س��ت��ه‌ی پرۆفیشناڵ ‌و‬ ‫ئه‌كادیمست پێكهاتووه‌ ل��ه‌ كۆمه‌ڵه‌‬ ‫كه‌سێكی به‌توانا ‌و ڕاڤه‌كار ‌و پڕۆفیسۆر‬ ‫ل��ه‌ ب���وار ‌ه جیاجیاكاندا‪ ،‬ب��ه‌س��ه‌ر ئه‌م‬

‫به‌شانه‌دا دابه‌شده‌بن‪ :‬به‌شی تێگه‌یشنت‬ ‫له‌ سیاسه‌ت ‌و ڕاڤه‌كردنی گۆڕانكاری ‌و‬ ‫پێشهاته‌ سیاسییه‌كان ‌و شیكردنه‌وه‌ی‬ ‫بڕیاره‌ سیاسییه‌كان ‌و داڕشتنی دبلۆماسی‬ ‫‌و په‌یوه‌ندی‌و بڕیار‌و سازدانی گۆڕانكاری‬ ‫‌و پێشكه‌وتنی سیاسی‪.‬‬ ‫ڕوون و ئاشكرایی ده‌س���ه‌اڵت ‌و‬ ‫سیاسه‌ت‪ ،‬ته‌نیا بریتی نییه‌ له‌ وت��اری‬ ‫سیاسی‌و پیشاندانی سه‌ردان‌و ڕێككه‌وتنه‌‬ ‫سیاسی ‌و ئابوورییه‌كان‪ ،‬نه‌خێر‪ ،‬ده‌سه‌اڵت‬ ‫‌و حكومه‌تی ڕوون و ئاشكرا ئه‌و دامه‌زراوه‌‬ ‫گرنگه‌یه‌ كه‌ به‌رله‌وه‌ی به‌رپرسیارێتییه‌كی‬ ‫سیاسی ‌و ئابووریی هه‌بێت به‌رانبه‌ر‬ ‫خ��ه‌ڵ��ك‪ ،‬ده‌ب��ێ��ت به‌رپرسیارێتییه‌كی‬ ‫ئه‌خالقی ‌و شارستانی ‌و مرۆیی هه‌بێت ‌و‬ ‫ده‌بێت پێكڕا سیستمێكی ئاشكرا بێت بۆ‬ ‫هاوواڵتیان‪ ،‬وات ‌ه ده‌بێت هاوواڵتیان بزانن‬ ‫بودجه‌ی حكومه‌ت ‌و حیزب ‌و به‌پرس ‌و‬ ‫دام��ه‌زراوه‌ك��ان چه‌نده‌‪ ،‬بزانن حكومه‌ت‬ ‫چه‌ندی ده‌ستده‌كه‌وێت ‌و چه‌ند سه‌رف‬ ‫ده‌ك��ات ‌و چه‌ند به‌ فیڕۆ ده‌ڕوات‪ .‬له‌‬ ‫هه‌مووی گرنگرت ئه‌وه‌یه‌ ده‌بێت هاوواڵتیان‬ ‫بزانن به‌رنام ‌ه ‌و سرتاتیژی حكومه‌ت چی‬ ‫بووه‌‌و له‌ئێستادا چییه‌‌و له‌ داهاتوودا چۆن‬

‫غه‌مگینه‌‪ ،‬ئه‌و مێژووه‌ی ك ‌ه سه‌ركرد ‌ه‬ ‫‌و ج��ه‌ن��ه‌ڕاڵ��ه‌ك��ان��ی ش��ه‌ڕ ‌و ب��راك��وژی‬ ‫ده‌ینووسنه‌وه‌‪ ،‬بێجگه‌ له‌ مێژوویه‌كی پڕ‬ ‫درۆ‌و چه‌واشه‌كاری‪ ،‬هیچی دیكه‌ نییه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئه‌گه‌رچی هوشیاریی بنكه‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی ئێمه‌ گه‌شه‌ی ك��ردووه‌‪،‬‬ ‫هێشتا حیزب ده‌توانێت كۆمه‌ڵگا بخاته‌‬ ‫خزمه‌ت خۆیه‌وه‌‪ ،‬هیچ ئومێدێك هه‌یه‌‬ ‫هوشیاریی سیاسیی نوێ‌ بێت ‌ه ئ��ارا كه‌‬ ‫توانای چاودێریكردنی سیستمی سیاسیی‬ ‫هه‌بێت؟‬ ‫ئاسۆ ج�� ‌هب��ار‪ :‬له‌ژێر ده‌س���ه‌اڵت ‌و‬ ‫هه‌مه‌جیه‌تی حیزبگ ‌هراییدا كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫وه‌ك كیانێكی سه‌ربه‌خۆ ‌و زیندوو‬ ‫وجوودی نامێنێت‪ .‬سڕینه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫یه‌كێكه‌ ل��ه‌ مه‌هامه‌ ه��ه‌ره‌ گرنگ ‌و‬ ‫بنچینه‌ییه‌كانی ده‌س��ه‌اڵت��ه‌ موتڵه‌ق ‌و‬ ‫دیكتاتۆر ‌و دیامگۆجه‌كان‪ ،‬ئه‌م پڕۆسه‌ی‬ ‫سڕینه‌وه‌یه‌ ته‌نیا بریتیه‌ نیی ‌ه له‌ سڕینه‌وه‌ی‬ ‫شووناس ‌و زیندوێتیی كۆمه‌ڵگه‌ وه‌ك‬ ‫ڕووبه‌رێكی به‌رهه‌مهێن ‌و كاریگه‌ر ‌و‬ ‫په‌یوه‌ندیدار‪ ،‬نه‌خێر ئه‌م پڕۆسه‌ی ‌ه بریتییه‌‬ ‫له‌ گۆڕینی شووناس ‌و مه‌هامی كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫ل ‌ه سه‌ربه‌خۆییه‌و ‌ه بۆ وابه‌سته‌یی ‌و‬

‫ئه‌و مێژووه‌ی جه‌نه‌ڕاڵه‌كانی شه‌ڕى براكوژی‬ ‫ده‌ینووسنه‌وه‌‪ ،‬جگ ‌ه ل ‌ه درۆ‪ ،‬هیچی دیك ‌ه نییه‌‬ ‫ده‌بێت‪ .‬گرنگه‌ هاوواڵتیان بزانن بودجه‌ی‬ ‫واڵت له‌سه‌ر چ بنه‌ڕە‌تێك ‌و پره‌نسیپێكی‬ ‫كارگێڕی ‌و دارایی سه‌رفده‌كرێت‌و له‌سه‌ر‬ ‫چ بنه‌مایه‌كی پ��ێ��وه‌رس��ازی نه‌خشه‌ی‬ ‫ژی��ان ‌و بژێویی ه��اوواڵت��ی��ان ‌و ب��واره‌‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌كان ده‌كێرشێت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬بۆچی حیزبه‌كان له‌جیاتی‬ ‫ئاینده‌سازی و پێشكه‌شكردنی به‌رنامه‌ی‬ ‫داهاتوو هه‌ر خه‌ریكی ستایشی ڕابردوون‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ مانای وه‌ستانی كۆمه‌اڵیه‌تی و‬ ‫نه‌بوونی ئیراده‌ی پێشكه‌وتنی سیاسی‬ ‫نییه‌؟‬ ‫ئاسۆ ج��ه‌ب��ار‪ :‬ئ��ه‌و كۆمه‌ڵگه‌یه‌ی‬ ‫كه‌ حیزبه‌كان مێژووی ده‌نووسنه‌وه‪‌،‬‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی وێ��ران ‌و نیشتامنێكی‬

‫پاشكۆیی‪ ،‬له‌ ڕووبه‌رێكی زیندووه‌و ‌ه‬ ‫بۆ پانتاییه‌كی مردوو‪ ،‬له‌ كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی‬ ‫خۆژێنه‌وه‌ بۆ كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی به‌كاربه‌ر ‌و‬ ‫موحتاج ‌و مووچه‌خۆر‪ ،‬گۆڕینی كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫ل ‌ه پێكهاته‌یه‌كی ف��ره‌ جومگه‌ ‌و فره‌‬ ‫ڕە‌نگه‌و ‌ه بۆ كوتله‌یه‌كی كۆنكرێتیی بێقسه‌‬ ‫‌و بێده‌نگ‌و خامۆش‪.‬‬ ‫له‌ سایه‌ی ده‌سه‌اڵته‌ حیزبگه‌را ‌و‬ ‫موتڵه‌ق ‌و كۆنزێرڤاتیڤه‌كاندا‪ ،‬كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫تا ئه‌و شوێنه‌ وج��ودی هه‌یه‌ ك ‌ه له‌ژێر‬ ‫كۆنرتۆڵی حیزبدایه‌‪ ،‬له‌ ده‌ره‌وه‌ی ئه‌م‬ ‫كۆنرتۆڵكردنه‌‪ ،‬شتێك نییه‌ ب��ه‌ ن��اوی‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌وه‌‪ ،‬هاوكات ه��اوواڵت��ی وه‌ك‬ ‫كه‌سایه‌تییه‌كی ئینسانی له‌ناو نه‌خشه‌‬ ‫سیاسی ‌و ئابووری ‌و كولتوورییه‌كاندا‬

‫د‪ .‬عالیە فەرەج*‬ ‫دوو هەفتە جارێک دەینووسێت‬

‫وجودی نییه‌‪ .‬ئه‌وكاتانه‌ی كه‌ تاكه‌كه‌س‬ ‫وه‌ك كیانێكی سه‌ربه‌خۆ ‌و خاوه‌ن ئیراده‌‬ ‫وج��ودی نه‌ما‪ ،‬ئیرت كۆمه‌ڵگه‌ش وه‌ك‬ ‫پێكهاته‌یه‌كی زیندوو ‌و كاریگه‌ر وجودی‬ ‫نامێنێت‪.‬‬ ‫ئه‌م مۆدێله‌ له‌ ده‌سه‌اڵت میراتێكی‬ ‫گه‌وره‌‌وگرانی ده‌سه‌اڵته‌ دیكتاتۆر‌و تۆتالیتار‬ ‫‌و سته‌مكار ‌و فاشی ‌و سه‌ركوتكاره‌كانی‬ ‫ب��ۆ ب��ه‌ج��ێ�ماوه‌‪ ،‬ل��ه‌ب��ه‌رئ��ه‌وه‌ بێئه‌ندازه‌‬ ‫خ��وازی��اری داگیركردنی سه‌رله‌به‌ری‬ ‫پانتاییه‌ كۆمه‌اڵیه‌تی ‌و شارستانییه‌كانه‌‪،‬‬ ‫پێكڕا خۆی ده‌ك��ات به‌ خاوه‌نی زانكۆ‬ ‫‌و په‌یامنگا ‌و ناوه‌نده‌كانی خوێندن ‌و‬ ‫سوپایه‌كی حیزبیی بێده‌نگ ‌و بێ ئیراده‌‬ ‫دروستده‌كات‌و لێشاوێك مامۆستا ده‌كه‌ن‬ ‫به‌ ئه‌ندامه‌ زه‌لیله‌كانی حیزب‌ و لێشاوێك‬ ‫قوتابی ‌و خوێندكار ده‌كه‌ن به‌ سوپایه‌كی‬ ‫گه‌وره‌ بۆ پارێزگاریكردن له‌ بێده‌نگی ‌و‬ ‫بێئیراده‌یی ‌و خولقاندنی ڕووبه‌رێكی‬ ‫گه‌وره‌ی مووچه‌خۆری ‌و نه‌رسییه‌خۆری‬ ‫‌و مه‌كره‌مه‌خۆری‪ .‬ئا له‌م فه‌زا ناكۆك ‌و‬ ‫به‌تاڵه‌دا مزگه‌وت ‌و مه‌ال ‌و خوتبه‌بێژ ‌و‬ ‫قورئانخوێنه‌كانیش ده‌بنه‌ موڵكی حیزب‬ ‫‌و ده‌س��ه‌اڵت��ه‌ ئێكسپایه‌ره‌كان‪ ،‬دواج��ار‬ ‫ده‌بنه‌ كوشنده‌یه‌كی گه‌وره‌ی گه‌شه‌پێدان‬ ‫‌و گۆڕانكاری ‌و په‌یوه‌ندیی ڕۆشنبیری‬ ‫‌و فه‌رهه‌نگی ‌و شارستانی‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫داگ��ی��رك��ردن ‌و مۆنۆپۆلكردنی ده‌زگ��ا‬ ‫ڕۆشنبیریی ‌و فه‌رهه‌نگی ‌و تا ده‌گاته‌‬ ‫ڕاگه‌یاندن ‌و سه‌رله‌به‌ری ده‌زگاكانی‬ ‫چ��اپ��ه‌م��ه‌ن��ی‪ ،‬بێجگه‌ ل��ه‌ س��ازك��ردن��ی‬ ‫سه‌رزه‌مینێكی كۆنرتۆڵكراوی زمانحاڵی‬ ‫ده‌س��ه‌اڵت ‌و به‌رهه‌مهێنانی لێشاوێك‬ ‫كارئه‌كته‌ری ڕۆشنحیزب ‌و ڕۆشنگه‌نده‌ڵ‬ ‫‌و خ��ۆش��ب��اوه‌ڕ ‌و خه‌یاڵپاڵوی سیاسی‬ ‫‌و مشه‌خۆری ئ��اب��ووری ‌و دۆالرخ���ۆر ‌و‬ ‫گه‌نده‌ڵخۆری پ��رۆژە‌ ‌و حیكایه‌تخوانی‬ ‫ك��وش��ن��ده‌‪ .‬پێكڕا ه��ه‌م��وو ئه‌مانه‌ به‌‬ ‫پێوره‌ شارستانی ‌و مرۆیی ‌و یاسایی ‌و‬ ‫فه‌رهه‌نگییه‌كان خوڵقێنه‌ری ده‌سه‌اڵتێكی‬ ‫ئێكسپایه‌رن‪ ،‬وات��ه‌ به‌پێی ستانداردی‬ ‫زانستی سیاسی ‌و ملمالنێی شارستانی‪،‬‬ ‫هێزه‌كان ده‌سه‌اڵتگه‌لێكی ستۆك ‌و‬ ‫بێبه‌رهه‌من‪ ،‬گه‌نده‌ڵی ‌و ناعه‌داله‌تی ‌و‬ ‫ده‌ره‌به‌گخوازی ‌و عه‌نته‌ریاتی حیزبی‬ ‫دوابه‌رهه‌م ‌و دواهه‌ناسه‌ی ئه‌م مۆدێله‌‬ ‫كوشنده‌یه‌یه‌ له‌ ده‌سه‌اڵت‪.‬‬

‫اردن چ ئاماژه‌كیان هه‌یه‌؟‬ ‫««‬

‫به‌رپرسی بنه‌كه‌یه‌كی‬ ‫ده‌نگدان‪ :‬خه‌ڵك‬ ‫زۆری ل ‌ه دڵدایه‌ و‬ ‫ڕێگای تر شك نابات‬ ‫بۆ خاڵیبوونه‌وه‌‬

‫دراون و فه‌رامۆش كراون‪ .‬ئه‌و وتیشی‬ ‫«به‌ گشتی متامنه‌ له‌ ئاستێكی كه‌مدایه‌‬ ‫و خه‌ڵك ڕە‌شبینه‌ به‌م پرۆسه‌یه‌‪ ،‬به‌شێكی‬ ‫تریشی په‌یوه‌ندیی به‌ بارودۆخی تایبه‌تی‬ ‫و كۆمه‌اڵیه‌تیی ئه‌و خه‌ڵكانه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌‬ ‫به‌م چه‌شنه‌ بیرده‌كه‌نه‌وه‌ و له‌ ئێستادا له‌‬ ‫كۆمه‌ڵگای كوردی ڕه‌شبینی له‌ ئاستێكی‬ ‫زۆر ب��ه‌رزدای��ه‌ و كاریگه‌ریی گ��ه‌وره‌ی‬ ‫له‌سه‌ر خۆبه‌تاڵكردنه‌وه‌ی خه‌ڵك هه‌یه‌‬ ‫به‌م شێوه‌یه‌»‪.‬‬ ‫ش��ی�لان ج�����ه‌الل‪ ،‬خ��وێ��ن��دك��اری‬ ‫زانكۆیه‌ و دانه‌مه‌زراوه‪ ‌،‬له‌باره‌ی ده‌نگه‌‬ ‫به‌تاڵه‌كانه‌وه‌ وتی «متامنه‌ و به‌ڵێنه‌كانی‬ ‫سیاسییه‌كان هه‌موو به‌تاڵ ده‌رچ��وون‬ ‫و چه‌ندین ساڵه‌ داه��ات��ووی خه‌ڵك‬ ‫پشتگوێ‌ ده‌خرێت‪ ،‬ئه‌مه‌یه‌ وایكردووه‌‬ ‫هاوواڵتیانیش ده‌نگه‌كانیان پووچه‌ڵ‬ ‫بكه‌نه‌وه‌ و متامنه‌ی دووب��اره‌ به‌ هیچ‬ ‫كاندید و لیستێك نه‌به‌خشنه‌وه‌»‪ .‬شیالن‬

‫باسی ل��ه‌وه‌ش ك��رد‪ ،‬ئ��ه‌وان خه‌ڵكیان‬ ‫خستووه‌ته‌ ناو بازنه‌ی به‌تاڵه‌وه‌‪ ،‬ئێستا‬ ‫كاتی ئه‌وه‌یه‌ ل��ه‌م ڕێگه‌یه‌وه‌ هه‌مان‬ ‫كاریان به‌سه‌ردا دووباره‌ بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫مامۆستا ناسكه‪ ‌،‬كاندیدی یه‌كێتی‬ ‫نیشتامنیی كوردستان‪ ،‬ل��ه‌ب��اره‌ی ئه‌م‬ ‫ڕە‌فتاركردنه‌وه‌ ده‌ڵێت «ئه‌وانه‌ی ئه‌م‬ ‫جۆره‌ ڕە‌فتارانه‌ ده‌نوێنن‪ ،‬ڕاسته‌ ئازادن‬ ‫و خاوه‌نی بۆچوونی خۆیانن‪ ،‬به‌اڵم زیاتر‬ ‫ئه‌وه‌ په‌یوه‌ندیی به‌ دونیای خۆیانه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ هه‌موو شتێكیان به‌و چه‌شنه‌‬ ‫ب��ه‌ گاڵته‌ و ڕاب����واردن وه‌رگ��رت��ووه‌»‪.‬‬ ‫مامۆستا ناسكه‌ باسی ئه‌وه‌شی كرد‪ ،‬ئه‌و‬ ‫جۆره‌ خه‌ڵكه‌ خاوه‌نی ڕای سه‌ربه‌خۆی‬ ‫خۆیان نیین‪ ،‬چونكه‌ تۆ كه‌ بڕیارت دا‬ ‫ده‌نگ بده‌یت و بچیته‌ سه‌ر سندوقی‬ ‫هه‌ڵبژاردن‪ ،‬ئیرت بۆچی ده‌بێت بۆ ڕابواردن‬ ‫و خۆبه‌تاڵكردنه‌وه‌ بچیت؟! ئه‌وانه‌ هێشتا‬ ‫وابزانم خۆیان نه‌دۆزیوه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫بنه‌ماڵه‌‪ ،‬خه‌باتی‬ ‫مێژویی‪ ،‬گه‌نده‌ڵی‬ ‫ب ‌ه ب��� ‌هراورد ب ‌ه هه‌ڵبژارده‌كانی‬ ‫ڕاب�����وردووی ه��ه‌رێ��م��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫هه‌ڵبژاردنی خولی چواره‌می پ ‌هرله‌مان‬ ‫هه‌ڵگری واتا ‌و دیالالتی جیاوازه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ل ‌ه كاتێكدا ل ‌ه هه‌رس ‌ێ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫ڕابوردوودا هێز ‌ه سیاسییه‌كان ل ‌ه هه‌ڵمه‌تی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانیان چ�� ‌هن��د پرسێكی‬ ‫سه‌نته‌ریان دیاریكردبوو‪ ،‬ك ‌ه مایه‌ی‬ ‫شانازی‌و پاڵنه‌ری داواكارییه‌كانیان بوو له‌‬ ‫هاوواڵتیانی كوردستان تا ده‌نگی خۆیان‬ ‫ل ‌ه هه‌رس ‌ێ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌دا به‌و هێزه‌‬ ‫سیاسییان ‌ه ببه‌خشن‪ .‬له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا‬ ‫‌و سه‌رجه‌م ئه‌و پرسان ‌ه تا ڕاده‌یه‌كی زۆر‬ ‫ونبوونیان ب ‌ه خۆیانه‌و ‌ه بینی‪.‬‬ ‫م��ێ��ژووی خ��ه‌ب��ات‪ ،‬ی��ان خه‌باتی‬ ‫مێژوویی هێز ‌ه سیاسییه‌كان‪ ،‬به‌تایبه‌تی‬ ‫خه‌باتی شاخیش‪ ،‬بۆ زیاتر ل ‌ه هه‌ڵبژاردنێك‬ ‫پێگه‌ی س��ه‌ن��ت��ه‌ری ك���ارای ب���وو ‌ه بۆ‬ ‫كۆكردنه‌وه‌ی ده‌نگه‌کان بۆ هێزه‌كانی‬ ‫ده‌سه‌اڵت‪ ،‬ئه‌م ‌ه ل ‌ه كاتێكدا ئه‌م دوو هێزه‌‬ ‫دوای ڕاپه‌ڕینه‌كه‌ی ‪‌1991‬و دامه‌زراندنی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬ل ‌ه ڕێی‬ ‫هه‌ڵوێست ‌و گوتاریانه‌و ‌ه هه‌ره‌سیان به‌‬ ‫پڕۆژە‌ی قه‌ومی كوردی هێنا‪.‬‬ ‫پرسێكی تر‪ ،‬ئه‌منی قه‌ومی كوردی‬ ‫‌و به‌رپرسیارێتی ده‌سه‌اڵتی ك��وردی بۆ‬ ‫پاراستنی ئاسایشی هه‌رێمی كوردستان‌و‬ ‫زامنكردنی جێبه‌جێكردنی ماده‌ی ‪‌140‬و‬ ‫گ ‌هڕاندنه‌وه‌ی ناوچ ‌ه دابڕێرناوه‌كان بۆ‬ ‫سه‌ر هه‌رێمی كوردستانه‌‪ ،‬ل ‌ه كاتێكدا تا‬ ‫ئێستاش ده‌سه‌اڵتی كوردی نه‌یتوانیوه‌‬ ‫هیچ فۆڕمێك ل ‌ه زه‌مانات وه‌رگرێت‪،‬‬ ‫ل ‌ه س��ه‌روو ئ��ه‌وه‌ش��ه‌و ‌ه ئۆپ ‌هراسیۆنی‬ ‫دیجل ‌ه ‌و مانه‌وه‌ی ل ‌ه سنووری هه‌رێمی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬بوون ‌ه كاریگه‌رترین هۆكار بۆ‬ ‫ونبوونی ئه‌م پرس ‌ه له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا‪.‬‬ ‫گه‌نده‌ڵی ‌و مێژوی گه‌نده‌ڵكاران‪،‬‬ ‫بوو ب ‌ه پرسی زیندووی ئه‌م هه‌ڵمه‌تی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌‪ ،‬ل ‌ه كاتێكدا به‌رزبوونه‌وه‌ی‬ ‫هه‌ریه‌ك ‌ه ل ‌ه ئاستی هۆشیاریی سیاسیی‬ ‫هاوواڵتیی كوردستان ‌و به‌رزبوونه‌وه‌ی‬ ‫ڕێژە‌ی هه‌ژاری‌و ناكۆكی‌و به‌شبه‌شبوونی‬ ‫هه‌یكه‌لیی زیاتر ل ‌ه هێزێكی سیاسی له‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬ڕۆڵی كاریگه‌ری خۆی بوو ‌ه له‌‬ ‫زیاتركردنی كاریگه‌ریی پرسی گه‌نده‌ڵی‬ ‫‌و بانگه‌شه‌ی ڕووب��ه‌ڕووب��وون��ه‌وه‌ی له‌‬ ‫حاڵه‌تی گه‌شنت ب ‌ه ده‌سه‌اڵت‪.‬‬ ‫له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا پرسی گه‌نده‌ڵی‬ ‫ڕاسته‌وخۆ هه‌ریه‌ك ‌ه ل ‌ه كێشی بنه‌ماڵه‌ی‬ ‫ده‌سه‌اڵتدار ‌و پێگه‌ی خه‌باتی مێژوویی‬ ‫ك��رد ‌ه ده‌ره‌وه‌ی ب��ازن��ه‌ی هه‌ڵمه‌تی‬ ‫هه‌ڵبژاردن‪ ،‬بۆ خۆی ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی‬ ‫گه‌نده‌ڵی ب��وو ب ‌ه پرسی سه‌نته‌ر بۆ‬ ‫هه‌ڵمه‌ت ‌ه براوه‌كان‪ .‬بۆی ‌ه بوون ب ‌ه چاودێر‬ ‫به‌سه‌ر یه‌كه‌و ‌ه بۆ هێز ‌ه سیاسییه‌كان بۆ‬ ‫چ��وار ساڵی داهاتوو‪ ،‬ده‌بێت ‌ه یه‌كێك‬ ‫ل ‌ه چاوه‌ڕوانیی ‌ه پێشبینیكراوه‌كان كه‌‬ ‫ئه‌ویش به‌شێوه‌یه‌كی ته‌دریجی ڕێژە‌ی‬ ‫گه‌نده‌ڵییه‌كان ب��ه‌ره‌و كه‌مبوونه‌وه‌‬ ‫ده‌ب��ات‪ ،‬پرسێكی نوێش بۆ هه‌ڵمه‌تی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی داهاتوو دێنێت ‌ه كایه‌وه‌‬ ‫ك�� ‌ه واق��ی��ع��ی ژی��ان��ی ه��اوواڵت��ی��ان��ی‬ ‫كوردستان ده‌یسه‌پێنێت به‌سه‌ر هێزه‌‬ ‫سیاسییه‌كاندا‪ ،‬ئه‌و پرسه‌ش كێبه‌ركێی‬ ‫نێوان هێز ‌ه سیاسییه‌كان ده‌بێت ل ‌ه بواری‬ ‫پێشكه‌شكردنی خزمه‌تگوزاریدا‪.‬‬ ‫* پسپۆڕ ل ‌ه بواری جێنده‌ر‌و خێزان‬

‫‪10‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)53‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/24‬ساڵی دووەم‬

‫نووسه‌ر و ڕۆشنبیر ئــ‬

‫كۆمه‌ڵگه‌ به‌رپرسیاره‌ به‌رانبه‌ر درێـــ‬

‫ كۆمه‌ڵناسیی‬ ‫ خۆمانە‬ ‫ڕایان عوسامن‬ ‫دەینووسێت‬

‫گوتار ده‌ركه‌وتنی په‌یامێكی‬ ‫ڕوونه‌ به‌ چوارچێوه‌ و نه‌سته‌قی‬ ‫تایبه‌تی خۆیه‌وه‌‪ .‬له‌ كۆمه‌ڵگای‬ ‫ئێمه‌دا زیاتر به‌سه‌ر كایه‌ی دینی‬ ‫و سیاسیدا دابه‌ش بووه‌‪ ،‬واته‌ ئێمه‌‬ ‫زیاتر گوتار له‌ ڕێنامیی دینی و پیاوه‌‬ ‫سیاسه‌تپیشه‌كانه‌وه‌ ده‌بیستین و‬ ‫كایه‌كانی تر كه‌مرت وه‌ك به‌رهه‌مهێنی‬ ‫گوتار الی ئێمه‌ ئاماده‌ییان هه‌بووه‌‪.‬‬ ‫گرنگیی گوتار خۆی چییه‌‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت‬ ‫له‌به‌ر ئه‌و نه‌زمه‌ ڕێكوپێكه‌ی كه‌‬ ‫گوتار هه‌یه‌تی و له‌به‌ر بوونی‬ ‫بااڵیی زمان و جۆری ئه‌و ئاماژانه‌ی‬ ‫كه‌ وه‌ریده‌گرێ‪ ،‬هه‌میشه‌ باشرت‬ ‫ده‌چێته‌ ناو كۆمه‌ڵگاوه‌‪ .‬واته‌ گوتار‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ی كه‌ به‌ تۆكمه‌یی و‬ ‫ئاماده‌كردنی ته‌واوه‌ و به‌ په‌یامێكی‬ ‫پێویستی نه‌وتراویشه‌وه‌ دێت‪،‬‬ ‫هه‌میشه‌ كۆمه‌ڵگا گوێقواڵخ ده‌كات‬ ‫و وابه‌سته‌ی خۆیی ده‌كات‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌ ئاسته‌كانی وه‌رگرتنی‬ ‫گوتار‪ ،‬نه‌وتراوی و چییه‌تی‬ ‫په‌یامه‌كه‌یه‌تی‪ .‬گوتار ئه‌گه‌ر له‌‬ ‫وتراوێك زێده‌تر نه‌بوو‪ ،‬ڕە‌نگ‬ ‫نییه‌ شوێنی خۆی بكاته‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ده‌ركه‌وتنێكی زمانه‌وانیی باشی‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬ناچێته‌ ناو سرتاكتۆری‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی و جیهانبینیی خه‌ڵكه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ هه‌موو شتێك گرنگرت ئه‌وه‌یه‌‬ ‫گوتار ده‌بێت ببێته‌ ئه‌كت‪ ،‬وات ‌ه له‌‬ ‫بوونێكی زمانه‌وانییانه‌ی ڕووت و‬ ‫په‌یامێكی ڕووته‌وه‌ بخرێته‌ كار بۆ‬ ‫پێشكه‌وتن و باشكردنی سه‌رجه‌م‬ ‫ئه‌و ئاستانه‌ی به‌ به‌شداریی هزرێكی‬ ‫كاراوه‌ ده‌توانن كۆمه‌ڵگا ببه‌نه‌‬ ‫پێشه‌وه‌‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵگای كوردی هه‌میشه‌ به‌‬ ‫فره‌یی گوتار و ناڕوونیی گوتاره‌وه‌‬ ‫گیرۆده‌یه‌‪ .‬هه‌موو كایه‌كان گوتاری‬ ‫سه‌ربه‌خۆی خۆیان نییه‌‪ ،‬وه‌ك بڵێیت‬ ‫له‌وی تری قه‌رز ده‌كه‌ن‪ .‬لێره‌ گوتاری‬ ‫سیاسی شوێنی به‌ هه‌موو گوتاره‌كان‬ ‫چۆڵكردووه‌‪ .‬ئه‌م فره‌یی و ناڕوونیی‬ ‫گوتاره‌ وایكردووه‌ گوتار نه‌توانێت‬ ‫له‌ بوونی ڕە‌مزییانه‌وه‌ بۆ ئه‌ركی‬ ‫گه‌وره‌تر بگوازرێته‌وه‌‪ .‬جیا له‌وه‌ش‪،‬‬ ‫لێره‌ گوتار به‌ واتای گوتار و به‌‬ ‫هه‌موو ئه‌و تۆكمه‌ییانه‌ی خۆیه‌وه‪‌،‬‬ ‫نییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و حساب له‌سه‌ركردنه‌ی‬ ‫كه‌ پێویسته‌ له‌سه‌ر گوتار هه‌بێت‬ ‫و چاودێریكه‌ری په‌یامه‌كه‌شی‬ ‫بێت‪ ،‬الی ئێمه‌ به‌ هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫نابیرنێت‪ .‬ئه‌وه‌ی الی ئێمه‌ هه‌یه‪‌،‬‬ ‫گوتارێكی شپرزه‌یه‌ و له‌ نه‌بوونی‬ ‫لێپرسینه‌وه‌وه‌ گوتاربوون بە بااڵیدا‬ ‫بڕاوه‌‪.‬‬ ‫هه‌موو گوتاره‌كانی ئێمه‌‬ ‫سواون‪ ،‬ئه‌وه‌ند ‌ه وتراونه‌ته‌وه‌‬ ‫زۆر جار له‌ هوشیاریی بنكه‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییش نزمرت ده‌رده‌كه‌ون‪.‬‬ ‫لێره‌ ته‌نیا په‌یامه‌كه‌ گرنگه‌‪ ،‬با‬ ‫دووباره‌ و وتراویش بێت‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ له‌ زار و جیهانبینیی‬ ‫پیاوێكی دینی و به‌رپرسێكی سیاسی‬ ‫بێته‌ ده‌ر‪ ،‬كێشه‌ نابێت‪ .‬گوتاری ئێمه‌‬ ‫ته‌نیا له‌ كایه‌ی وتراودایه‌‪.‬‬

‫چاوه‌ڕێ‌ ده‌كرێت په‌رله‌مانی داهاتوو‬ ‫په‌رله‌مانێكی سستتر بێت ل ‌ه جاران‪،‬‬ ‫چونك ‌ه كاندیداكانی حیزب ئه‌مجار ‌ه‬ ‫ب ‌ه ناونیشانێكی مه‌ترسیدارتره‌و ‌ه له‌م‬ ‫پرۆسه‌یه‌دا ئاماده‌كراون‪ .‬ده‌ستی حیزب‬ ‫ئه‌مجار ‌ه جیاوازتر دێته‌و ‌ه ناو كۆمه‌ڵگا‪.‬‬ ‫داگیركردنی سیاسییانه‌ی سه‌رجه‌م‬ ‫پنته‌كانی كۆمه‌ڵگاش ڕه‌نگ نییه‌ كه‌م‬ ‫بكات‪ .‬چاره‌نووسی كۆمه‌ڵگاش له‌ژێر‬ ‫هه‌یمه‌ن ‌ه و ڕه‌حمی دواكه‌وتوویی‬ ‫سیاسیدا دیار نییه‌ چ داهاتوویه‌كی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی ئه‌م پرسه‌ گرنگانه‌وه‪ ‌،‬به‌یان ئەم‬ ‫گفتوگۆیەى لەگەڵ به‌ڕێز ئاسۆ جه‌بار‪،‬‬ ‫نووسه‌ر و ڕۆشنبیر سازكردووه‌‪.‬‬

‫دیدار‪ :‬ڕایان عوسامن‬ ‫به‌یان‪ :‬له‌ هه‌ڵبژاردنی ئه‌مجاره‌دا‬ ‫تایبه‌مته‌ندییه‌كی سه‌یر به‌دیده‌كرێت‪،‬‬ ‫ئه‌ویش هاتنه‌ پێشه‌وه‌ و ئاماده‌كردنه‌وه‌ی‬ ‫پێگه‌ ك��ۆم��ه‌اڵی��ه‌ت��ی��ی��ه‌ك��ان��ه‌ ل��ه‌الی��ه‌ن‬ ‫حیزبه‌كانه‌وه‌ بۆ ڕاكێشانی ده‌نگی خه‌ڵك‪،‬‬ ‫واته‌ پاڵێوراوان هه‌یانه‌ كوڕی به‌رپرسه‌ و‬ ‫هه‌شیانه‌ نوێنه‌ری هۆز و عه‌شیره‌تێكی‬ ‫دیاریكراوه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه چۆن ده‌بینیت؟‬ ‫ئاسۆ ج��ه‌ب��ار‪ :‬من جیاوازیی ئه‌م‬ ‫خوله‌ی هه‌ڵبژاردن ل��ه‌وه‌دا ده‌بینم كه‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت واته‌ هه‌ردوو حیزبی یه‌كێتی‬ ‫‌و پارتی‪ ،‬ترسێكی گه‌وره‌یان لێنیشتووه‌‬ ‫به‌رانبه‌ر ئ��ه‌و ئۆپۆزسیۆنه‌ شارستانی‬ ‫و كۆمه‌اڵیه‌تی و ج��ه‌م��اوه‌ری��ی��ه‌ی كه‌‬ ‫هاتووه‌ته‌ ئ��اراوه‌‪ ،‬كه‌ من پێموایه‌ ئه‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆنه‌ شارستانییه‌ ته‌نها سه‌ر به‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان یان یه‌كگرتوو و كۆمه‌ڵ‬ ‫و سه‌ربه‌خۆكان نیین‪ ،‬به‌ڵكه‌ هێزێكی‬ ‫شارستانیی زی��ن��دوون و هه‌ڵقواڵوی‬ ‫رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌یه‌كی شارستانین دژی‬

‫گه‌نده‌ڵی و نادادپه‌روه‌ریی كۆمه‌اڵیه‌تی و‬ ‫ئه‌و وه‌حشیگه‌رییه‌ حیزبی ‌و مافیاگه‌رییه‌‬ ‫ئابووری ‌و نائه‌خالقییه‌ی له‌ كوردستاندا‬ ‫ل���ه‌ئ���ارادای���ه‌‪ .‬س��ه‌ره‌ن��ج��ام ئ��ه‌م��ان��ه‌ش‬ ‫وایانكردووه‌ ده‌س��ه‌اڵت به‌ هه‌موو هێز‬ ‫‌و توانای خێڵ ‌و به‌رپرس و مه‌عنه‌ویاتی‬ ‫خوێنه‌وه‌ خۆیان كاندید بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬پێش ئ��ه‌وه‌ی له‌ پرۆسه‌ی‬ ‫سیاسی و ئاینده‌ی ئ��ه‌م واڵت��ه‌ پرسیار‬ ‫بكرێت‪ ،‬پێویسته‌ ل ‌ه خودی پاڵێوراوان و‬ ‫ئه‌ندام په‌رله‌مانه‌كانی داهاتوو بكرێت‪،‬‬ ‫كه‌ زۆربه‌یان له‌ ئاستێكی وه‌ه��ادا نیین‬ ‫چ��اوه‌ڕێ��ی ئاینده‌سازییان لێبكرێت‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانی داهاتوو له‌م سۆنگه‌یه‌وە چ‬ ‫په‌رله‌مانێك ده‌بێت؟‬ ‫ئاسۆ جه‌بار‪ :‬به‌داخه‌وه‌ ده‌سه‌اڵت‬ ‫هه‌ندێك له‌و كاندیدانه‌ی كه‌ وه‌ك پسپۆڕ‬ ‫و ب��ه‌رپ��رس خستووه‌ته‌ ئ��ه‌م پڕۆسه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌وه‌‪ ،‬هه‌ندێك له‌وانه‌ جه‌نه‌ڕاڵی‬ ‫شه‌ڕی ناخۆ و پێشێلكاری مافی مرۆڤ و‬ ‫گه‌نده‌ڵكار و نادادپه‌روه‌ر و ڕاوڕووتكار‬ ‫بوون‪.‬‬

‫ئه‌و كۆمه‌ڵگه‌یه‌ی ك ‌ه حیزبه‌كان مێژووی‬ ‫ده‌نووسنه‌و‌ه كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی وێرانە‬ ‫ئه‌گه‌ر په‌رله‌مان هه‌مان ناهاوسه‌نگی‬ ‫پێشرتی هه‌بێت‪ ،‬وه‌ك هه‌ژموونی حیزب‬ ‫‌و ده‌س��ه‌اڵت��ی موتڵەقی تاكحیزبی ‌و‬ ‫هه‌یمه‌نه‌ی ده‌س��ه‌اڵت‪ ،‬له‌و ب��اوه‌ڕە‌دام‬ ‫ئه‌مه‌ ب��ۆخ��ۆی فه‌شه‌لێكی گ��ه‌وره‌ی��ه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌گه‌ر ئۆپۆزسیۆن ده‌نگێكی زیاتر‬ ‫بهێنێت‪ ،‬ده‌توانێت ئه‌و ناهاوسه‌نگییه‌‬ ‫ناشارستانییه‌ی په‌رله‌مان بگۆڕێت بۆ‬ ‫فشارێكی گه‌وره‌تر و شارستانیانه‌تر‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئه‌و هه‌موو مژده‌ گه‌ورانه‌ی‬ ‫كه‌ بێامنا ده‌به‌خرشێنه‌وه‪ ‌،‬بۆچی له‌ هێزی‬ ‫خۆیان ناكه‌ون‪ ،‬زۆریی مژده‌ و به‌ڵێنه‌كان‬ ‫نیشانه‌ی ئه‌وه‌ نیی ‌ه كه‌ سیستمی سیاسیی‬ ‫ئێمه‌ له‌ نه‌خۆشكه‌وتنێكی گه‌وره‌دایه‌؟‬ ‫ئاسۆ جه‌بار‪ :‬ئه‌وڕۆك ‌ه كۆمه‌ڵگه‌ له‬

‫‌ئاستێكی شارستانی ‌و له‌ هۆشیارییه‌كی‬ ‫ڕە‌خنه‌گرانه‌ی جیاوازدا ده‌ژی‪ ،‬مژده‌ ‌و‬ ‫به‌ڵێنی وه‌همی جیاده‌كاته‌وه‌ له‌ كرده‌‬ ‫‌و به‌رنامه‌ی چاكسازیی و گۆڕانكاریی‬ ‫ڕیشه‌یی‪.‬‬ ‫م��ن هه‌میشه‌ وت��ووم��ه‌ كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫به‌رپرسیاره‌ ب ‌هرانبه‌ر درێژبوونه‌وه‌ی‬ ‫ت��ه‌م��ه‌ن��ی دی��ك��ت��ات��ۆره‌ك��ان‪ ،‬ه��اوواڵت��ی‬ ‫ب��ه‌رپ��رس��ی��اره‌ ب��ه‌ران��ب��ه‌ر تێكشكانی‬ ‫ناعه‌داله‌تی ‌و به‌رپاكردنی هێزێكی‬ ‫شارستانی دژی ئینسانیه‌ت ‌و گه‌نده‌ڵی‬ ‫‌و ڕاوڕووت ‌و مافیاگه‌ری‪ ،‬وه‌كچۆن‬ ‫به‌رپرسیاره‌ به‌رانبه‌ر لێپرسینه‌وه‌ له‌‬ ‫به‌رپرس ‌و ده‌ره‌به‌گه‌ حیزبی ‌و هاروونه‌‬ ‫ڕە‌ش��ی��ده‌ك��ان��ی ده‌س����ه‌اڵت‪ ،‬ه��اوك��ات‬

‫به‌رپرسیاره‌ به‌رانبه‌ر خولقاندنی هێزێكی‬ ‫شارستانی ‌و ڕۆشنبیری ‌و كولتووری‬ ‫له‌پێناو ژیانێكی شایسته‌ ‌و گه‌ڕانه‌وه‌ی‬ ‫به‌ها ئه‌خالقی‌و ئینسانییه‌كان بۆ نێو ئه‌و‬ ‫ڕووبه‌ره‌ كۆمه‌اڵیه‌تی ‌و ڕۆشنبیرییه‌ی كه‌‬ ‫ئه‌وڕۆكه‌ سه‌رله‌به‌ری به‌ها ئینسانییه‌كان‬ ‫له‌ژێر پێی سته‌مكاری ‌و نادادپه‌روه‌ریی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی ‌و زه‌بروزه‌نگی ئابوری ‌و‬ ‫سیاسی ‌و سایكۆلۆژی ‌و كۆمه‌اڵیه‌تیدا‬ ‫كاڵبوونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌ی���ان‪ :‬ب���ه‌رن���ام���ه‌ی سیاسیی‬ ‫په‌رله‌مانتارانی واڵته‌ پێشكه‌وتووه‌كان‬ ‫ئیشكردنه‌ له‌سه‌ر تاكه‌ ئامانجێك‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ئامانج زۆری و بێسه‌روبه‌ره‌ییه‌ی لێره‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬بۆچی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌؟‬ ‫ئاسۆ جه‌بار‪ :‬ئه‌و هێزانه‌ی دنیایه‌ك‬ ‫دروش���م‌ و به‌ڵێن ‌و م���ژده‌ی وه‌همی‬ ‫پێشكه‌شی خه‌ڵك ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌ جه‌وهه‌ردا‬ ‫هیچیان پێ نیی ‌ه به‌ كردار بیكه‌ن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫هێزانه‌شی كه‌ دنیایه‌ك ڕە‌خنه‌ی شارستانی‬ ‫و جومگه‌یی‌و گرنگیان هه‌یه‌ له‌م سیستم‬ ‫و كه‌الو ‌ه سیاسی‌و حیزبییه‌‪ ،‬ڕەنگه‌ توانای‬

‫ده‌نگه‌ به‌تاڵه‌كانی هه‌ڵبژا‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬ڕە‌زا هه‌ورامی‬ ‫ه����ه‌ڵ����ب����ژاردن����ی ئ���ه‌م���ج���ار ‌ه‬ ‫تایبه‌مته‌ندییه‌كی كۆمه‌اڵیه‌تیی تر كه‌‬ ‫هه‌یبوو‪ ،‬زۆرب��وون��ی ده‌نگی به‌تاڵ و‬ ‫پووچه‌ڵكراوه‌ بوو‪ .‬له‌ هه‌ندێك وێستگه‌دا‬ ‫لیستی ده‌نگه‌ پووچه‌ڵكراوه‌كان هێنده‌ی‬ ‫ده‌نگی الیه‌نه‌ دیاره‌كانی كوردستان‬ ‫ده‌بوو‪ ،‬ته‌نانه‌ت له‌ناو شاری هه‌ولێر زیاد‬ ‫له‌ ‪ 15‬ه��ه‌زار ده‌نگ پووچه‌ڵ ك��راوه‌ و‬ ‫ڕە‌نگه‌ به‌ كۆی گشتی ده‌نگی كورسییه‌ك‬ ‫و زی��ات��ری��ش س��ووت��ێ�نراب��ن‪ .‬ل��ه‌ خۆیدا‬ ‫ئه‌مه‌ گرنگ نییه‌‪ ،‬گرنگ ئه‌و ڕە‌فتارە‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌یه‌ كه‌ هاوواڵتی له‌م كاته‌دا‬ ‫نیشانی ده‌دات‪ .‬ده‌نگی به‌تاڵ ڕە‌نگه‌‬ ‫به‌تاڵكردنه‌وه‌ی تاك خۆی بێت له‌ كایه‌ی‬ ‫سیاسی‪ ،‬ڕە‌نگه‌ بێزاریی خه‌ڵك بێت له‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن و مژده‌ درۆكانی‪ ،‬ڕە‌نگیشه‌‬ ‫نائومێدی بێت له‌ داهاتوو و له‌ نه‌مانی‬

‫متامنه‌ به‌ هیچ كه‌س و كاندید و الیه‌نێك‪.‬‬ ‫وه‌ك بڵێیت هیچ ئومێدێك بۆ داهاتوو‬ ‫نییه‌‪.‬‬ ‫ئاكار هه‌ڵه‌بجه‌یی‪ ،‬پێیوایه‌ زۆربه‌ی‬ ‫ئه‌و ده‌نگه‌ به‌تااڵنه‌ هی گه‌نجانن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫بڕوا و متامنه‌یان به‌م الیه‌نانه‌ به‌ تێكڕا‬ ‫نییه‌ و زیاتر وه‌ك یه‌ك ته‌ماشایان ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئاكار وتیشی‪ :‬گۆڕانكارییه‌كی وه‌ها‬ ‫له‌ سیستمی سیاسی و ژیانی خه‌ڵكدا‬ ‫ناكرێت و گه‌نجیش به‌و شێوه‌یه‌ خۆی‬ ‫پیشان ده‌دات كه‌ ناڕازییه‌ و ته‌نیا له‌سه‌ر‬ ‫كاغه‌زی ده‌نگدانه‌كه‌ ده‌ری ده‌بڕێت‪.‬‬ ‫دان��ی��ار ه��ه‌ورام��ی‪ ،‬ڕاگه‌یاندكار‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ بۆ نه‌بوونی متامنه‌ی حیزبه‌كان و‬ ‫به‌ڵێنی بریقه‌دار ده‌گێڕێته‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫بۆ پشتگوێخستنی خه‌ڵك‪ ،‬ئیرت خه‌ڵكیش‬ ‫تاقه‌تی حیزب و پشتگیریكردنیانی‬ ‫نه‌ماوه‌‪ .‬خه‌ڵك خه‌ریكه‌ ئاستی هوشیاریی‬ ‫هه‌ڵده‌كشێت و ده‌زانێت ئه‌وانه‌ی كه‌‬

‫ده‌چنه‌ په‌رله‌مان له‌سه‌ر حسابی خۆی‪،‬‬ ‫دواتر الی لێناكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���اراس م��ح��ه‌م��ه‌د ك��ه‌ به‌رپرسی‬ ‫بنه‌كه‌یه‌ی ده‌نگدان بوو‪ ،‬وتی «الی ئێمه‌‬ ‫هه‌بوو جنێوێكی زۆری دابووه‌ الیه‌نێك و‬ ‫نوسیبووی‪ :‬هه‌ركه‌س ده‌نگ بداته‌ ئه‌م‬ ‫الیه‌نه‌ له‌وان ئاست نزمرت و‪ ...........‬تره‌‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ ڕای خه‌ڵكه‌ و پێویسته‌ حسابی بۆ‬ ‫بكرێت»‪ .‬ئاراس وتیشی «هه‌ڵبه‌ت خه‌ڵك‬ ‫زۆری له‌ دڵدایه‌ و ڕێگای به‌تاڵكردنه‌وه‌ی‬ ‫تر شك نابات بۆیه‌ به‌م چه‌شنه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ك��اغ��ه‌زی ده‌ن��گ��دان��ه‌ك��ه‌ ئ��ه‌م ڕە‌ف��ت��اره‌‬ ‫ده‌نوێنێت»‪.‬‬ ‫ج���ه‌زا ح��ه‌م��ه‌س��اڵ��ح‪ ،‬ب��ه‌رپ��رس��ی‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ی كۆمه‌ڵناسان و ده‌روونناسانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬پێی وای��ه‌ ه��ۆك��اری ئه‌مه‌‬ ‫بێهیوایی تاك و ده‌نگده‌ری كورده‌ له‌ مه‌ڕ‬ ‫پرۆسه‌ی سیاسی و گۆڕانكاری و سه‌رجه‌م‬ ‫ئه‌و به‌ڵێنه‌ درێژخایه‌نانه‌ی كه‌ به‌م خه‌ڵكه‌‬

‫««‬

‫بێبایه‌خكه‌وتنی‬ ‫گوتار‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫به‌رپرسی كۆمه‌ڵه‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵناسان‪ :‬خه‌ڵك‬ ‫ته‌واو ڕه‌شبینه‌ ب ‌ه‬ ‫پرۆسه‌ی سیاسی و‬ ‫گۆڕانكاری‬

‫‪13‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)53‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/24‬ساڵی دووەم‬

‫‪birura_bayan@yahoo.com‬‬

‫ڕوانین‬

‫ئه‌ره‌ستۆ‪ ،‬ده‌روونناسی و ئه‌خالق‬ ‫)‪(19‬‬ ‫د‪ .‬سه‌باح به‌رزنجی *‬

‫««‬

‫ئه‌ره‌ستۆ‬ ‫شكۆمه‌ندیی عه‌قڵی‬ ‫و شكۆمه‌ندیی‬ ‫ئه‌خالقی له‌ یه‌كتر‬ ‫جیاده‌كاته‌وه‌‬

‫ئ �ه‌ره‌س��ت��ۆ جگه‌ ل �ه‌ لۆجیك و‬ ‫میتافیزیك‪ ،‬گرنگییه‌كی زۆری ب ‌ه‬ ‫ده‌روونناسیش داوه‌‪ .‬گیانی مرۆڤ جگه‌‬ ‫له‌وه‌ی خاوه‌نی ره‌هه‌ندێكی رووه‌كی‬ ‫و حه‌یوانییه‌‪ ،‬ل ‌ه هه‌مان كاتدا خاوه‌نی‬ ‫ره‌هه‌ندێكی عه‌قاڵنیشه‌‪ ،‬واته‌ وێڕای‬ ‫گه‌شه‌كردن و بزووتن و زاوزێكردن‪،‬‬ ‫گه‌وره‌ترین كاری مرۆڤ بیركردنه‌وه‌‬ ‫و تێڕامانه‌‪ .‬ب ‌ه گوته‌یه‌كی دیكه‌‪ ،‬گیانی‬ ‫مرۆڤ لوتكه‌ی كامڵبوونی ئه‌وه‌ و هێز و‬ ‫تواناكانی ئه‌و به‌رجه‌سته‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫له‌م میانه‌دا عه‌قاڵ پله‌ و پایه‌یه‌كی‬ ‫تایبه‌تی هه‌ی ‌ه و ده‌بێته‌ دووبه‌شه‌وه‌‪:‬‬ ‫عه‌قڵی وه‌رگر و عه‌قڵی كارا‪ .‬مه‌به‌ست‬ ‫له‌ عه‌قڵی وه‌رگر لێهاتوویی و شیاوییه‌تی‬ ‫ب��ۆ وه‌رگ��رت��ن��ی وێنه‌ و ئ��ی��دراك��ات و‬ ‫گه‌یاندنی ب ‌ه عه‌قڵی ك��ارا كه‌ ئه‌ركی‬ ‫كۆنرتۆڵ و جوواڵندنی هێز و تواناكانی‬ ‫جه‌سته‌ی مرۆڤی له‌ ئه‌ستۆیه‌‪ .‬عه‌قڵی‬ ‫كارا ب ‌ه پێچه‌وانه‌ی به‌شه‌كانی دیكه‌ی‬ ‫گیانی مرۆڤ‪ ،‬مردنی به‌سه‌ردا نایه‌ت‪.‬‬

‫فه‌لسه‌فه‌ی كرده‌یی الی ئه‌ره‌ستۆ‬ ‫واته‌ زانستی ئه‌خالق‪ ،‬ئه‌و بواره‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫باس له‌ چاالكییه‌كانی مرۆڤ ده‌كات‪،‬‬ ‫ئه‌و چاالكییانه‌ی له‌سه‌ر بنه‌مای ئازادیی‬ ‫خواستی خۆی ئه‌نجامیان ده‌دات‪.‬‬ ‫ئه‌ره‌ستۆ بڕوای وای ‌ه هه‌ر مرۆڤێك‬ ‫ل ‌ه هه‌وڵی ئه‌وه‌دایه‌ به‌ره‌و كامڵبوون‬ ‫ب���ڕوات‪ .‬ئ��ه‌م ك���اره‌ش ب��ه‌س�تراوه‌ به‌‬ ‫ئه‌نجامدانی ك��اری ب��اش�ه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫مرۆڤ به‌خته‌وه‌ریی خۆی له‌ كاری باشدا‬ ‫ده‌بینێت‪ .‬ئه‌و ل ‌ه ئه‌خالقی نیكۆماخیدا‬ ‫ب �ه‌م شێوه‌یه‌ ده‌دوێ���ت «ك��اری باش‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ مرۆڤ به‌پێی هێزی عه‌قڵ و‬ ‫به‌پێی ئه‌و توانا عه‌قڵییانه‌ی كه‌ هه‌یه‌تی‬ ‫بیكات»‪ .‬ئه‌و جیاوازی ده‌كات له‌ نێوان‬ ‫عه‌قڵی تیۆری و عه‌قڵی كرده‌یی‪ .‬له‌م‬ ‫میانه‌دا زیره‌كی ده‌توانێت یه‌كالكه‌ره‌وه‌‬ ‫بێت ل ‌ه هه‌ڵسوكه‌وته‌كانی مرۆڤدا‪.‬‬ ‫له‌ هه‌مان كاتدا شكۆمه‌ندیی‬ ‫عه‌قڵی و شكۆمه‌ندیی ئه‌خالقی له‌‬ ‫یه‌كرت ج��ی��اده‌ك��ات�ه‌وه‌‪ ،‬شكۆمه‌ندیی‬

‫عه‌قڵ له‌وه‌دایه‌ كه‌ عه‌قڵ موماره‌سه‌ی‬ ‫خ��ۆی ب��ك��ات و به‌رجه‌سته‌ ببێت‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم شكۆمه‌ندی ئه‌خالقی بریتییه‌‬ ‫ل �ه‌و سیسته‌م ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌ی له‌‬ ‫واڵتدا به‌رقه‌راره‌‪ ،‬له‌ رێگای قایلبوونی‬ ‫خه‌ڵكه‌وه‌ ره‌وایه‌تی وه‌رده‌گرێت‪.‬‬ ‫ل�� ‌ه ت��ێ��ك�ه‌ڵ��ك��ردن��ی زی��ره‌ك��ی و‬ ‫شكۆمه‌ندیی ئه‌خالقی‪ ،‬ره‌فتاری ره‌وشتی‬ ‫و ئاكاری مرۆڤ په‌یدا ده‌بێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫رێی تێناچێت مرۆڤ به‌ بێ وریایی و‬ ‫زیره‌كی ره‌فتاری جوانی لێبوه‌شێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ناشگونجێت به‌ بێ ره‌ف��ت��اری جوان‬ ‫مرۆڤ وریا و زیره‌ك بێت‪ .‬لێره‌وه‌ ئه‌ركی‬ ‫سه‌رشانیه‌تی كه‌ هه‌وڵبدات زانستێكی‬ ‫وه‌ها فێر ببێت كه‌ رێنامیی بكات به‌ره‌و‬ ‫كاری باش و جوان‪.‬‬ ‫كاری جوان وه‌ك ئامانج‪ ،‬زیره‌كی‬ ‫و زانست وه‌ك دوو رێكار بۆ گه‌یشنت‬ ‫به‌و ئامانجه‌ حسابیان بۆ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫هه‌موو توانایه‌كی مرۆڤیش پێویستی به‌‬ ‫ئیراده‌یه‌كی به‌هێز هه‌یه‌ بۆ هه‌نگاونان‬

‫ب �ه‌ره‌و ئه‌و ئامانجه‌ و ئاراسته‌كردنی‬ ‫تواناكان بۆ به‌دیهێنانی‪ .‬كه‌واته‌ هه‌م‬ ‫تێكۆشان‪ ،‬هه‌م سۆز و خواستی مرۆڤ‬ ‫پێكه‌وه‌ كارده‌كه‌ن بۆ شكڵگرتنی هه‌ر‬ ‫به‌رهه‌مێكی ره‌وشتی و ئاكاریی‪.‬‬ ‫به‌م پێودانگه‌ بیركردنه‌وه‌ ده‌بێته‌‬ ‫مه‌بنای هه‌ر ویست و ئیراده‌یه‌ك‪ ،‬كاری‬ ‫جوانیش په‌یڕەوی له‌و ئیراده‌یه‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫هه‌ر بۆیه‌ پێویسته‌ بیركردنه‌وه‌ راست و‬ ‫دروست بێت‪ .‬تا ل ‌ه ئه‌نجامدا بڕیارێكی‬ ‫گونجاو و كارێكی دروس��ت و باش‬ ‫له‌دایك ببێت‪ ،‬سه‌رنجڕاكێش ئه‌وه‌یه‌‬ ‫الی ئه‌ره‌ستۆ مه‌رج نییه‌ كاری جوان‬ ‫ده‌ره‌نجامی بیركردنه‌وه‌ بێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی كه‌ له‌م پرۆسه‌یه‌دا كاریگه‌ریی‬ ‫ه �ه‌ی �ه‌‪ ،‬ئ��ه‌زم��وون و ع��اده‌ت��ك��ردن و‬ ‫فێربوونه‌‪.‬‬ ‫كه‌ دێته‌ سه‌ر باسی ئاكار‪ ،‬ئه‌ره‌ستۆ‬ ‫بڕوای وایه‌ كه‌ شكۆمه‌ندیی ئه‌خالقی له‌‬ ‫میانه‌ڕەویدایه‌‪ ،‬میانه‌ڕەویی له‌ هه‌موو‬ ‫توانا و وزه‌یه‌كی مرۆڤدا‪ ،‬میانه‌ڕەویی‬

‫له‌ نێوان ترسنۆكی و هه‌ڵه‌شه‌یی‬ ‫دا (ئازایه‌تی)‪ ،‬له‌ نێوان گێلێتی و‬ ‫زۆرزانی (دانایی)‪ ،‬له‌ نێوان رژدی و‬ ‫ده‌ستباڵوی (به‌خشنده‌یی)‪.‬‬ ‫كه‌ دێته‌ سه‌ر باسی دادگه‌ریی‬ ‫وه‌كو گرنگرتین چه‌مكی ئه‌خالقی‪،‬‬ ‫ئ��ه‌و پێی وای��ه‌ ل�ه‌ دووالی��ه‌ن��ه‌وه‌‬ ‫دادگ �ه‌ری��ی پێویسته‌‪ ،‬یه‌كه‌م له‌و‬ ‫رووه‌وه‌ كه‌ پێویست ‌ه به‌رووبووم و‬ ‫ده‌سه‌اڵتی دارای��ی و كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫به‌ شێوه‌یه‌كی دادگ �ه‌ران �ه‌ دابه‌ش‬ ‫بكرێت‪ .‬دووه‌م له‌و رووه‌وه‌ كه‌ به‌‬ ‫دادگه‌ریی ده‌توانرێت چاكسازی و‬ ‫ریفۆرم و هه‌ڵه‌كان چاره‌سه‌ر بكرێن‪.‬‬ ‫راستگۆییش له‌م میانه‌دا گرنگییه‌كی‬ ‫به‌رچاوی هه‌یه‌ بۆ به‌رزكردنه‌وه‌ی‬ ‫مرۆڤ ل ‌ه ئاستی تاكه‌وه‌ بۆ ئاستی‬ ‫كۆمه‌ڵ‪.‬‬ ‫هەفتانە دەینووسێت‬

‫ئه‌م هه‌ڵبژاردن ‌ه چیی پێ وتین؟‬ ‫كۆشان عه‌لی زه‌مانی*‬ ‫له‌ئێستادا ك ‌ه ئه‌م وتار ‌ه ده‌نووسین‪،‬‬ ‫ئه‌نجام ‌ه ب ‌هراییه‌كانی هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫پ � ‌هرل �ه‌م��ان��ی ك��وردس��ت��ان ‪ ،2013‬به‬ ‫‌ت��ه‌واوی یه‌كالیی نه‌بوونه‌ته‌وه‌‪ ،‬هێز و‬ ‫الیه‌ن ‌ه سیاسیی ‌ه جیاوازه‌كان ئه‌نجامی‬ ‫دژی��ه‌ك ب�ڵاوده‌ك �ه‌ن �ه‌وه‌‪ .‬ب��ه‌اڵم ئ �ه‌وه‌ی‬ ‫له‌به‌رده‌ستدایه‌‪ ،‬هه‌ڵكشانی بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕان و ئیسالمییه‌كانه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان ل ‌ه هه‌ند ‌ێ ناوچه‌ی‬ ‫هه‌رێمدا سه‌ركه‌وتن و هه‌ندێكی تر‬ ‫پاشه‌كشه‌ی به‌خۆیه‌و ‌ه بینیوه‌‪ .‬ده‌كرێت‬ ‫خه‌ساره‌مته‌ندی ئه‌م هه‌ڵبژاردن ‌ه یه‌كێتیی‬ ‫نیشتامنی و هێز و الیه‌نه‌كانی تر بووبن‪.‬‬ ‫ل�����ه‌دوای ئ���ه‌م ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��ه‌وه‪‌،‬‬ ‫به‌دڵنیاییه‌و ‌ه هاوكێش ‌ه سیاسییه‌كانی‬ ‫ه �ه‌رێ��م ت���اڕادده‌ی���ه‌ك گۆڕانكارییان‬ ‫ب �ه‌س �ه‌ردا دێ��ت و پێشبینییه‌كان به‌م‬ ‫شێوه‌ی ‌ه ده‌ب��ن و هێزه‌كانیش ب ‌ه بڕوای‬ ‫من ئه‌م چاوه‌ڕوانییانه‌یان لێده‌كرێت‪ :‬له‌‬ ‫سه‌رەتاو ‌ه هه‌رچه‌ند ‌ه ئه‌گه‌ر هه‌ی ‌ه كه‌‬ ‫پارتی دیموكراتی و یه‌كێتیی نیشتامنی‬ ‫هاوشێوه‌ی پێشوو به‌رده‌وامی بده‌ن به‌‬ ‫ڕێككه‌وتننامه‌ی سرتاتیژی‪ ،‬به‌اڵم ڕێژەی‬ ‫ده‌نگه‌كان ده‌رف �ه‌ت ن��ادات ب ‌ه یه‌كێتیی‬ ‫نیشتامنی ك ‌ه هاوشێوه‌ی پێشوو بتوانێت‬ ‫برابه‌ش بێت‪ .‬له‌دوای ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رێكی زۆر هه‌ی ‌ه ك ‌ه ڕێككه‌وتننامه‌ی‬ ‫په‌نجا ب� ‌ه په‌نجا ل� ‌ه هه‌رێمدا ب �ه‌ره‌و‬ ‫كۆتایی بچێت‪ .‬ئه‌گه‌ر ل ‌ه حاڵه‌تێكیشدا‬ ‫ئه‌م ڕێككه‌وتننامه‌ی ‌ه به‌رده‌وام بێت‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی تر پارتی زاڵ ده‌بێت و یه‌كێتی‬ ‫ب�ه‌ت�ه‌واوی ده‌بێت ‌ه پاشكۆی ئه‌و هێزه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ل ‌ه به‌رژەوه‌ندی و داهاتووی ئه‌و‬

‫هێزه‌دا نییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌نجامه‌كانی پ��ارت��ی ب� ‌ه ب��� ‌هراورد‬ ‫له‌گه‌ڵ ڕابردوودا و ب ‌ه تایبه‌ت ل ‌ه پایته‌ختی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬له‌ئاستی پێویستدا‬ ‫نیی ‌ه و ل � ‌ه ده���ۆك ب �ه‌ه �ه‌م��ان شێوه‌‪،‬‬ ‫پاشه‌كشه‌ی پارتی ل ‌ه پیرمام و ق ‌هزاكانی‬ ‫تری ئه‌و پارێزگای ‌ه جێگه‌ی هه‌ڵوێسته‌‬ ‫له‌سه‌ر كردن ‌ه بۆ ئه‌و هێزه‌‪ .‬ل ‌ه دوای ئه‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌و ‌ه ده‌بێت پارتی پێداچوونه‌وه‌‬ ‫ب� ‌ه هه‌ڵوێستی خ��ۆی بكاته‌و ‌ه له‌مه‌ڕ‬ ‫ئازادیی ڕاده‌ربڕین و دابه‌شكردنی سامانی‬ ‫نه‌وت به‌شێوه‌یه‌كی عادیالن ‌ه و زیاتركردنی‬ ‫ده‌رفه‌تی كار و دام�ه‌زران��دن‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫پێدانی قه‌رز ‌ه جۆربه‌جۆره‌كانی حكومه‌ت‪،‬‬ ‫ئه‌گینا ئه‌وه‌نده‌ی تر ئه‌و هێز ‌ه پاشه‌كشه‌‬ ‫به‌خۆیه‌و ‌ه ده‌بینێت‪.‬‬ ‫ئ�ه‌ن��ج��ام�ه‌ك��ان��ی یه‌كێتی م��ای�ه‌ی‬ ‫نیگ ‌هرانیی ئه‌و هێزه‌یه‌‪ ،‬ڕاگه‌یاندنه‌كانی‬ ‫یه‌كێتی و ڕێكخستنه‌كانیان له‌ئاست‬ ‫ئه‌نجامه‌كاندا تووشی سه‌رسوڕمان بوون‪،‬‬ ‫به‌اڵم ده‌بێت چه‌ند ڕاستییه‌ك له‌به‌رچاوی‬ ‫ئ��ه‌و ه��ێ��زه‌دا ب��ێ��ت‪ .‬ل �ه‌ن��او مه‌ڵبه‌نده‌‬ ‫جیاوازه‌كانی یه‌كێتیدا ئه‌وه‌نده‌ی ڕكابه‌ری‬ ‫ل�ه‌س�ه‌ر كاندیده‌كان ك���راوه‌‪ ،‬ئ�ه‌وه‌ن��ده‌‬ ‫ڕكابه‌رییان ب ‌هرامبه‌ر هێزه‌كانی تر و به‌‬ ‫تایبه‌ت پارتی ن�ه‌ك��رد‪ .‬ئ��ه‌وه‌ی جێگه‌ی‬ ‫سه‌رسوڕمان ب��وو‪ ،‬ئه‌وه‌بوو هه‌رچه‌نده‌‬ ‫یه‌كێتی به‌جیا ل ‌ه پارتی له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا‬ ‫به‌شداریی ك��رد‪ ،‬ب�ه‌اڵم ه �ه‌واداران��ی ئه‌و‬ ‫الیه‌ن ‌ه و هاوواڵتیانی كوردستان هه‌ستیان‬ ‫ب ‌ه جیاوازیی ئ�ه‌و هێز ‌ه نه‌كرد له‌گه‌ڵ‬ ‫پارتیدا ل ‌ه بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كانیاندا‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت هیچ ڕەخنه‌یه‌كیان نه‌گرت له‌‬ ‫حیزبی حاكم ك ‌ه پارتیی ‌ه و ته‌نها ڕووی‬ ‫ده‌میان ل ‌ه گ��ۆڕان و ئیسالمییه‌كان بوو‪.‬‬ ‫بۆی ‌ه ب ‌ه بڕوای من یه‌كێتی له‌گه‌ڵ پارتیدا‬ ‫به‌یه‌ك به‌رنامه‌ی هه‌ڵبژاردن به‌شداربووبان‬ ‫باشرت بوو‪ ،‬نه‌ك وه‌كو ئێستایان‪ .‬ناڕوونی و‬ ‫ناجێگریی لێدوانه‌كانیان له‌باره‌ی به‌ڕێز مام‬ ‫جه‌اللیشه‌وه‌‪ ،‬یه‌كێك بوو ل ‌ه هۆكاره‌كانی‬ ‫شكستی ئ �ه‌و هێزه‌‪ ،‬باشرت واب���وو‪ ،‬یان‬ ‫ڕوونرت یان بێده‌نگ بوونای ‌ه له‌وباره‌یه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌هه‌رحاڵ‪ ،‬له‌ئێستادا باشرت وای � ‌ه ئه‌و‬ ‫هێز ‌ه هه‌ڵوێسته‌كانی ڕوونرت بێت‪ ،‬زیاتر‬

‫ئه‌م هه‌ڵبژاردن ‌ه كۆتایی حیزب ‌ه‬ ‫بچووكه‌كان و پاشكۆكانی پارتی و یه‌كێتین‬

‫ل ‌ه ئۆپۆزسیۆن و ب ‌ه تایبه‌ت گۆڕان نزیك‬ ‫ببێته‌وه‌‪.‬‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا‬ ‫هه‌ڵكشانی ب�ه‌خ��ۆی�ه‌و ‌ه بینیوه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم‬ ‫ده‌نگه‌كانی ئه‌و بزووتنه‌وه‌ی ‌ه ل ‌ه پایته‌ختی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان وه‌كو پێویست نین‌‪.‬‬ ‫ل ‌ه ده��ۆك و هه‌ولێر پێویست ده‌ك��ات‬ ‫ب��زووت��ن �ه‌وه‌ی گ��ۆڕان پێداچوونه‌و ‌ه به‌‬ ‫هه‌ڵوێستی خۆیدا بكات‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك‬ ‫له‌گه‌ڵ ب��ارودۆخ��ی ئه‌و دوو ناوچه‌یه‌دا‬ ‫بگونجێت‪ .‬ب ‌ه ب��ڕوای من بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫گ��ۆڕان پێویست ‌ه كه‌ناڵێكی ڕاگه‌یاندنی‬ ‫تایبه‌ت بكه‌نه‌و ‌ه ب ‌ه هه‌ولێر و دهۆك و‬ ‫شێوازی ڕاگه‌یاندنیان له‌و دوو ناوچه‌یه‌دا‬ ‫نه‌رمرت بێت و زیاتر جه‌خت بكه‌نه‌وه‌‬ ‫له‌سه‌ر هه‌ڵوێستی ئه‌و بزووتنه‌وه‌ی ‌ه له‌‬ ‫فراوانكردنی ده‌رفه‌تی كار و عه‌داله‌ت‬ ‫و خۆشگوز ‌هرانی بۆ خه‌ڵكی‪ .‬ل ‌ه هه‌ولێر‬ ‫ئه‌و هێزه‌ی بانگه‌شه‌ی زۆر توند بكات و‬ ‫مه‌ترسیی تێكدانی بارودۆخی هه‌رێم و‬ ‫ئاسایشی لێبكرێت‪ ،‬ئه‌وا ده‌نگه‌كانی وه‌كو‬ ‫پێویست زیاد ناكات‪ .‬یه‌كێك ل ‌ه هه‌ڵه‌كانی‬ ‫تری ئه‌و بزووتنه‌وه‌ی ‌ه ئه‌وه‌بوو ك ‌ه له‌مساڵدا‬ ‫له‌ڕووی ئاینییه‌و ‌ه هه‌ڵوێسته‌كانیان كه‌مرت‬ ‫ڕوون ب��وون‪ ،‬ئه‌مه‌ش وایكرد نه‌توانێت‬ ‫هه‌ست و سۆزی به‌شێكی زۆر ل ‌ه خه‌ڵكی‬ ‫ڕابكێشێت‪.‬‬ ‫ل�ه‌م هه‌ڵبژارنه‌دا‪ ،‬ئیسالمییه‌كانی‬ ‫كوردستان ژماره‌ی كورسییه‌كانیان نزیكه‌ی‬ ‫دوو ئ �ه‌وه‌ن��د ‌ه زی��اد ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ئاماژەیه‌ك ‌ه بۆ ئ��ه‌وه‌ی ك ‌ه هه‌ڵوێستی‬ ‫ئ �ه‌و هێزان ‌ه ل ‌ه چ��وار ساڵی ڕاب���ردوودا‬ ‫ل ‌ه ئاستی خواستی ج �ه‌م��اوه‌ردا ب��ووه‌‪.‬‬ ‫زی��ادب��وون ی��ان جێگیریی ده‌نگه‌كانی‬ ‫یه‌كگرتوو‪ ،‬ده‌گه‌ڕێته‌و ‌ه بۆ جه‌ماوه‌رێتیی‬ ‫كاندیده‌كانیان‪ .‬ئه‌گه‌ر ده‌نگه‌كانی یه‌كگرتوو‬ ‫زیاتر نه‌بێت‪ ،‬ئه‌وا ده‌بێت پێداچوونه‌و ‌ه به‌‬ ‫هه‌ڵوێستی خۆیاندا بكه‌ن له‌مه‌ڕ بابه‌ته‌‬ ‫ئیسالمییه‌كان و تێكه‌ڵبوونی ئه‌و هێز ‌ه به‌‬ ‫جه‌ماوه‌ر و قووڵكردنه‌وه‌ی ئه‌و به‌هایانه‌ی‬ ‫ئ �ه‌و حیزبه‌ی ل�ه‌س�ه‌ر دروس���ت ب��ووه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی زانیارییه‌كان‪ ،‬ئه‌و هێز ‌ه له‌ڕووی‬ ‫ڕێكخستنه‌و ‌ه ل ‌ه پاشه‌كشه‌دای ‌ه و پێویست‬ ‫ده‌كات ڕێكخستنه‌كانی تۆكم ‌ه بكاته‌وه‌‪.‬‬

‫ل ‌ه الیه‌كی تره‌و ‌ه ڕاگه‌یاندنی ئه‌و حیزبه‌‬ ‫ڕەخنه‌ی زۆری له‌سه‌ر هه‌یه‌‪ .‬یه‌كگرتوو‬ ‫كادیری ڕاگه‌یاندكاری زۆری پێگه‌یاندوو ‌ه و‬ ‫پێویست ده‌كات ڕاگه‌یاندنه‌كانی خۆیشی‬ ‫به‌هێزبكاته‌وه‌‪ .‬كۆمه‌ڵی ئیسالمی به‌پێی‬ ‫ده‌ره‌نجام ‌ه ب ‌هراییه‌كان ده‌نگه‌كانی به‌‬ ‫ب ‌هراورد ب ‌ه ڕابردوو زیادی كردووه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌و ‌ه بۆ هه‌ڵوێسته‌كانی ئه‌و حیزبه‌‬ ‫ل ‌ه بابه‌ت ‌ه ئایینه‌كان و تێكه‌ڵبوونی ئه‌ندامانی‬ ‫ئه‌و حیزب ‌ه ب ‌ه جه‌ماوه‌ره‌كه‌یان و تاوه‌كو‬ ‫دێت زیاتر كار له‌سه‌ر ڕێكخستنه‌كانیان‬ ‫ده‌كه‌ن‪ .‬هه‌روه‌ها كه‌ناڵی ئاسامنیی په‌یام‬ ‫هۆكارێكی ئه‌و سه‌ركه‌وتنه‌ی ئه‌و حیزبه‌یه‌‬ ‫ك ‌ه ڕووم��اڵ و هه‌واڵه‌كانی ئه‌و كه‌ناڵه‌‬ ‫به‌هێزن‪.‬‬ ‫ب ‌ه بۆچوونی من‪ ،‬ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌‬ ‫كۆتایی حیزب ‌ه بچووكه‌كان و پاشكۆكانی‬ ‫پارتی و یه‌كێتین‪ .‬ل �ه‌م �ه‌ودوا ڕكابه‌ری‬ ‫سیاسیی به‌هێز دروست ده‌بێت له‌نێوان‬ ‫الیه‌ن ‌ه سه‌ره‌كییه‌كانی گۆڕەپانی سیاسیدا‪.‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی گشتی‪ ،‬ڕەخنه‌م له‌‬ ‫په‌یامی بانگه‌شه‌ی زۆرێ��ك ل ‌ه الیه‌نه‌‬ ‫سیاسییه‌كانی كوردستان هه‌یه‌‪ ،‬پێویست‬ ‫ده‌كات ل ‌ه هه‌ڵبژاردنه‌كانی داهاتوودا و‬ ‫ل ‌ه كار و چاالكییه‌كانیاندا پێداچوونه‌وه‌ی‬ ‫جیددیی ب��ۆ ب��ك�ه‌ن‪ .‬پێویست ‌ه هێز و‬ ‫الیه‌نه‌كان بزانن قورسایی خۆیان له‌كوێیه‌‪،‬‬ ‫له‌وێدا چاالكیه‌كانیان چڕبكه‌نه‌و ‌ه له‌‬ ‫ماوه‌ی خولی پ ‌هرله‌مانی خۆیاندا و تێكه‌ڵی‬ ‫جه‌ماوه‌ر بنب و به‌رژەوه‌ندی ‌ه داراییه‌كانی‬ ‫خۆیان وه‌ال بنێن‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی سه‌ملاند ك ‌ه خه‌ڵكی ڕەحم ب ‌ه هیچ‬ ‫هێزێك ناكات‪ ،‬ل ‌ه هه‌ر س ‌ێ پارێزگاكه‌دا‬ ‫ده‌نگه‌كان گۆڕانكاری به‌خۆیانه‌و ‌ه ده‌بینن‪.‬‬ ‫ل ‌ه الیه‌كی تره‌وه‌‪ ،‬هێزه‌كان ده‌بێت په‌یامیان‬ ‫ڕوون بێت و مه‌رج نیی ‌ه به‌ڵێنی زۆر بده‌ن‪،‬‬ ‫ده‌كرێت ه�ه‌ر هێزێك جه‌خت له‌سه‌ر‬ ‫یه‌ك بابه‌ت بكاته‌وه‌‪ .‬هه‌روه‌ها له‌بیرمان‬ ‫نه‌چێت ك ‌ه ن ‌ه ئۆپۆزسیۆنبوون هۆكاری‬ ‫به‌ده‌ستهێنانی ده‌سه‌اڵت ‌ه ل ‌ه هه‌رێمدا و‬ ‫ن ‌ه به‌كارهێنانی ده‌سه‌اڵتیش ده‌توانێت‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت ب��پ��ارێ��زێ��ت‪ .‬گرنگ ‌ه هێز و‬ ‫الیه‌نه‌كان ب ‌ه هاوسه‌نگی له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵگادا‬ ‫بدوێن‪.‬‬

‫‪12‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)53‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/24‬ساڵی دووەم‬

‫‪birura_bayan@yahoo.com‬‬

‫گه‌شبینم به‌ هه‌ڵبژاردنی ئه‌م جاره‬ ‫پێكه‌نینی‬ ‫ئیسالمییه‌كان‬ ‫له‌ پرسه‌دا‬

‫له‌مڕۆدا هه‌ڵبژاردن وه‌ك یه‌كێك‬ ‫لە به‌ره‌نجامه‌كانی دیموكراسییه‌ت‬ ‫له‌ زۆر شوێنی دونیادا هۆكارێكی‬ ‫گرنگی ده‌ستاوده‌ستكردنی ده‌سه‌اڵت‬ ‫و گ��ۆڕان��ك��اری سیاسییه‌‪ ،‬دوات��ری��ش‬ ‫گۆڕانكاریی تر به‌دوای خۆیدا ده‌هێنێ‪،‬‬ ‫ئه‌م راستییه‌ش ئه‌زمون كراوه‌ و جێگه‌ی‬ ‫مشتومڕی زۆر نییه‌‪.‬‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ‪ 2013-9-21‬هه‌ڵگری‬ ‫هه‌ندێ گۆڕانكاریی تایبه‌ته‌ كه‌ ناكرێ‬ ‫ن��ادی��ده‌ی بگرین و خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫بۆ نه‌كرێ‪ ،‬هێزێكی وه‌ك یه‌كێتی‬ ‫پاشه‌كشه‌ ده‌كات و گۆڕان ده‌هێنێته‌‬ ‫س��ه‌ره‌وه‌ و قه‌باره‌یه‌كی ت��اڕاده‌ی�ه‌ك‬

‫عه‌لی سیرینی‬

‫فاتیح سه‌نگاوی‬

‫باڵه‌كانی پارتی هه‌ڵوه‌رین‬ ‫ئاكۆ كه‌ریم‬ ‫ره‌ن��گ � ‌ه ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن��ی ئ �ه‌م��ج��اره‌ی‬ ‫پ ‌هرله‌مانی كوردستان گۆڕانێكی گه‌ور‌ه ل ‌ه‬ ‫گۆڕەپانی سیاسیی كوردستاندا دروست‬ ‫ن �ه‌ك��ات‪ .‬ئ��ه‌و ئه‌نجام ‌ه ب� ‌هرای��ی��ان�ه‌ی له‌‬ ‫حزبه‌كانه‌و ‌ه راگه‌یه‌نراون‪ ،‬ئاماژەی ئه‌وه‌ی‬ ‫تیای ‌ه ك ‌ه حزب ‌ه بچووكه‌كان هێنده‌یان ده‌نگ‬ ‫به‌ده‌ستنه‌هێناو ‌ه ك ‌ه كورسیی پ ‌هرله‌مان‬ ‫به‌ده‌ستبهێنن‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ند ‌ه ل ‌ه رابردوودا به‌شێكی زۆری‬

‫ئه‌و حزبان ‌ه نیگ ‌هران بوون له‌وه‌ی ب ‌ه حزبی‬ ‫بچووك ناوزه‌د بكرێن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌نجامه‌كانی‬ ‫هه‌ڵبژاردن ئه‌و راستیی ‌ه ده‌سه‌ملێنن ك ‌ه ئه‌وانه‌‬ ‫حزبی بچووكن‪ ،‬بچووكن ل ‌ه رووی كاریگه‌ری‬ ‫و جه‌ماوه‌رییه‌و ‌ه پێگه‌یه‌كی ئه‌وتۆیان نییه‪.‬‬ ‫به‌شێكی زۆری ئه‌و حزبان ‌ه ل ‌ه راب��ردوودا‬ ‫ب ‌ه ناوی حزبه‌و ‌ه بودجه‌یان ل ‌ه حكومه‌ت‬ ‫وه‌رده‌گ��رت و هه‌ندێكیشیان به‌شداربوون‬ ‫ل � ‌ه حكومه‌تدا‪ ،‬ل � ‌ه ك��ۆڕ و ك��ۆب��وون�ه‌وه‌‬ ‫سیاسییه‌كانیشدا زۆرتر ل ‌ه الیه‌ن پارتییه‌وه‌‬ ‫زه‌قده‌كرانه‌و ‌ه و ده‌هێرنان ‌ه پێشه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬

‫ب ‌ه مه‌به‌ستی كه‌مكردنه‌وه‌ی كاریگه‌ریی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن و پێدانی په‌یامێك پێیان ك ‌ه ب ‌ه‬ ‫ته‌نها ئ�ه‌وان حزب نین ل ‌ه گۆڕەپانه‌كه‌دا‪،‬‬ ‫به‌ڵكو حزبی تریش هه‌ن و له‌گه‌ڵ سیاسه‌تی‬ ‫پارتی كۆكن‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌نجامه‌كانی هه‌ڵبژاردن پێگه‌ی‬ ‫راسته‌قینه‌ی ئ �ه‌و حزبانه‌ی ده‌رخست‪،‬‬ ‫وێڕای هه‌وڵی زۆر ب ‌ه تایبه‌تیش پارتی بۆ‬ ‫سه‌رخستنیان‪ ،‬ك ‌ه وه‌كو ده‌وترێت هاوكاریی‬ ‫زۆری كردوون‪ ،‬زه‌حمه‌ت ‌ه بتوانن پێ بخه‌نه‌‬ ‫پ ‌هرله‌مانی ئاینده‌‪ .‬بۆی ‌ه ده‌بێت چیرت ئه‌وان‬

‫به‌و ناولێنان ‌ه نیگ ‌هران نه‌بن‪ .‬ئ �ه‌وان ك ‌ه‬ ‫نه‌توانن ب ‌ه حه‌قی خۆیان ل ‌ه هه‌ڵبژاردندا‬ ‫كورسییه‌ك به‌ده‌ستبهێنن و ره‌نگ ‌ه ب ‌ه كۆتا‬ ‫پێیان بدرێت‪ ،‬نابێت ل ‌ه كۆڕ و كۆبوونه‌وه‌‬ ‫سیاسییه‌كاندا وه‌كو ئه‌وانی تر حسابیان بۆ‬ ‫بكرێت‪ .‬ئ�ه‌وان ك ‌ه ب ‌ه ت �ه‌واوی ه��اوڕان ‌و‬ ‫پشتیوانی سیاسه‌ته‌كانی پارتین‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫ئه‌وه‌شیان قبوڵ بێت ك ‌ه ب ‌ه باڵی ئه‌و حزبه‌‬ ‫دانرێن‪ .‬ل ‌ه الیه‌كی تریشه‌و ‌ه پارتی ئه‌وه‌ی‬ ‫ال روون ‌ه ك ‌ه ئه‌و ئه‌نجام ‌ه واتای هه‌ڵوه‌رینی‬ ‫باڵه‌كانی ده‌گه‌یه‌نێت‪.‬‬

‫««‬

‫مرۆڤی دۆڕاو‪ ،‬ل ‌ه گۆش ‌ه تاریكه‌كان‪ ،‬له‌‬ ‫پێچ و په‌نا نادیاره‌كان ب ‌ه دوای سه‌ركه‌وتن‬ ‫ده‌گه‌ڕێ‪ ،‬بۆ ساڕێژكردنی برینی دۆڕان‪.‬‬ ‫گۆڕان دوێنێ دروست بوو‪ .‬ل ‌ه نێو هه‌ناوی‬ ‫پارتێكی تاوانبار و گه‌نده‌ڵ سه‌ری هێنایه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪ ،‬كه‌چی ب ‌ه هه‌موو ئیسالمییه‌كان‬ ‫نه‌یانتوانی ب ‌ه قه‌ده‌ر گۆڕان ده‌نگ بێنن‪ .‬گه‌ر‬ ‫ئه‌م ‌ه دۆڕان نه‌بێت ئه‌ی دۆڕان چییه‌؟ كه‌چی‬ ‫س ‌هرانی ئیسالمییه‌كان لێره‌و له‌وێ‪ ،‬باسی‬ ‫زیادبوونی كورسیه‌ك لێر‌ه و چه‌ند ده‌نگێك‬ ‫له‌وێ ده‌كه‌ن ‌ه نیشانه‌ی سه‌ركه‌وتنیان‪ ،‬وه‌ك‬ ‫بڵێی خه‌ڵك عه‌قڵی له‌ده‌ستداو ‌ه نازانێت‬ ‫چۆن واقیع هه‌ڵبسه‌نگێنێ!‬ ‫نزیكه‌ی چارێك ‌ه سه‌ده‌یه‌ك ‌ه‪‌،‬‬ ‫ده‌سه‌اڵتێكی گه‌نده‌ڵ و ڕۆچوو ب ‌ه نێو تاوان‪،‬‬ ‫حوكمی كوردستان ده‌كا‪ .‬ئیسالمییه‌كانیش تا‬ ‫ئێستا ل ‌ه ساڵی ‪1992‬وه‌و ‌ه‌‪ ،‬ڕێژەی كورسی‬ ‫و ده‌نگیان‪ ،‬ب ‌ه یه‌ك دوو پل ‌‌ه یان كه‌م یان‬ ‫زیاد ده‌كات‪ .‬ئه‌م ‌ه نیشانه‌ی چییه‌؟ بێگومان‬ ‫ئه‌م ‌ه به‌ڵگه‌ی ‌ه ل ‌ه سه‌ر ئه‌وه‌ی‪ ،‬ل ‌ه نێو‬ ‫ئه‌م الیه‌ن ‌ه ئیسالمییان ‌ه سیاسه‌ت مردووه‌‪،‬‬ ‫میكانیزمی پارتێكی هه‌نوك ‌ه‌‪ ،‬ك ‌ه ب ‌ه عه‌قڵی‬ ‫ئایند ‌ه بیر بكاته‌وه‌‪ ،‬وزه‌ی تیا نه‌ماوه‌‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫دوو هۆكاری زۆر ئاسان و زه‌قی پێوه‌‬ ‫دیاره‌‪ .‬یه‌كه‌م‪ ،‬قه‌پۆز بڵندی ئیسالمییه‌كان‬ ‫ب ‌هرامبه‌ر ب ‌ه یه‌كرتی‪ ،‬ك ‌ه وایلێكردن وێڕای‬ ‫یه‌ك زمانیی و مه‌زهه‌بییان ببن ‌ه چه‌ندین‬ ‫الیه‌نی جیاواز‪ .‬دووه‌میش‪ ،‬ك ‌ه هۆكارێكی‬ ‫گه‌وره‌تره‌‪ ،‬هه‌ژاریی و ده‌ستكورتییان ‌ه له‌‬ ‫سیاسه‌ت و زانست ‌ه هاوچه‌رخه‌كانی ئه‌م‬ ‫كایه‌‪ ،‬ك ‌ه وای لێكردوون وه‌ك گروپ و پارتی‬ ‫خێڵه‌كیی ڕەفتار بكه‌ن‪ .‬سه‌یر‌ه تۆ پارتێكی‬ ‫سیاسی بیت‪ ،‬كه‌چی بۆ چارێك ‌ه سه‌ده‌یه‌ك‬ ‫ده‌سته‌مۆی ده‌سه‌اڵتێكی گه‌نده‌ڵ بیت و‬ ‫ئێستاش پاشكۆی گروپێكی ئۆپۆزۆسیۆن‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌چكه‌ی الیه‌نێكی تاوانبار و گه‌نده‌ڵ ‌ه‌! ئه‌مه‌‬ ‫بۆ ئیسالمییه‌كان چه‌ندی ب ‌ه چه‌نده‌؟‬ ‫جارێ تۆ باسی شه‌رع و پابه‌ندبوونی‬ ‫ئیامنی له‌والو ‌ه دانێ‪ .‬ئه‌ی ڕەنجانی ئه‌و‬ ‫هه‌موو خه‌ڵك ‌ه الیه‌نگره‌ی ئیسالمییه‌كان‪،‬‬ ‫دۆست و دڵسۆزان‪ ،‬ك ‌ه گومانی تیا نییه‌‬ ‫نیوه‌ی ده‌نگه‌كانی گۆڕان هی ئ ‌هوانه‌‪ .‬ئه‌رێ‬ ‫هیچیان دانیشتوون ب ‌ه قووڵی‪ ،‬بیر ل ‌ه وه‌زعی‬ ‫خۆیان و ئاینده‌ی كاری ئیسالمیی بكه‌ن‬ ‫ل ‌ه كوردستاندا؟ ئایا ئیسالمییه‌كان ژووری‬ ‫لێكۆڵینه‌و ‌ه و پێداچوونه‌وه‌ی قووڵیان هه‌ی ‌ه‪‌،‬‬ ‫ك ‌ه پسپۆری تایبه‌مته‌ند تیایدا به‌دواداچوون‬ ‫بكات؟ یان مه‌سه‌له‌ك ‌ه ئه‌وه‌ی ‌ه‌‪ ،‬ئیسالمییه‌كان‬ ‫به‌م پشكه‌ی هه‌یان ‌ه شوكرن و زگیان به‌‬ ‫موچه‌ی ده‌سه‌اڵت ده‌قی گرتووه‌‪ ،‬ئیرت له‌م‬ ‫ئاست ‌ه چه‌قیون‪ ،‬وه‌زعه‌كه‌یان لێ خۆش‬ ‫هاتووه‌!‬ ‫قه‌ناعه‌تم وابوو ‌ه و ئێستاش هه‌روایه‌‪،‬‬ ‫ك ‌ه ئه‌م الیه‌ن ‌ه ئیسالمییان ‌ه توانای گه‌شه‌یان‬ ‫نییه‌‪ ،‬ناشتوانن ببن ‌ه به‌دیلی ئه‌م ده‌سه‌اڵته‌‬ ‫گه‌نده‌ڵه‌ی ئێستا‪ .‬هه‌روه‌ها بوونیان بووه‌ته‌‬ ‫ڕێگر ل ‌ه به‌رده‌م هێزێكی پێشكه‌وتوو و‬ ‫عاقاڵن ‌ه و مه‌ردی ئیسالمیی‪ ،‬ك ‌ه مه‌یدانه‌ك ‌ه پڕ‬ ‫بكاته‌وه‌‪ .‬ل ‌ه مێژە متامنه‌ی پانتاییه‌كی فراوانی‬ ‫الیه‌نگرانی ڕەوتی ئیسالمییان له‌ده‌ستداوه‌‪،‬‬ ‫ب ‌ه هۆی ئه‌و هه‌ڵسوكه‌وت ‌ه سوكانه‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌سه‌اڵتی گه‌نده‌ڵ ئه‌نجامیان دا‪ .‬ئێستاش‬ ‫له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا‪ ،‬ك ‌ه وه‌ك پرسه‌یه‌كی پڕ‬ ‫كۆست ‌ه بۆ ئیسالمییه‌كان‪ ،‬له‌و سوچه‌ی كه‌‬ ‫قه‌ناعه‌تیان پێ هێناوه‌‪ ،‬ل ‌ه كونجی عافیه‌تێكی‬ ‫ده‌سته‌مۆ دانیشتوون و پێده‌كه‌نن‪ ،‬ب ‌ه‌‪ ،‬گوایه‌‬ ‫سه‌ركه‌وتن! سه‌ركه‌وتنی زیادبوونی چه‌ند‬ ‫ده‌نگێك و چه‌ند كورسییه‌ك!‬

‫نزیكی ئیسالمییه‌كامنان پێده‌دات‬ ‫و حیزبه‌ بچووكه‌كانیش ده‌زان���ن‬ ‫قورساییان چه‌نده‌‪ .‬ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ی‬ ‫ه�ه‌ن��دێ كه‌سایه‌تیی تریش هێزی‬ ‫ج�ه‌م��اوه‌ری��ی خ��ۆی��ان به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫واقعی ده‌زان���ن و ه �ه‌ر له‌ شوێنی‬ ‫خۆیانه‌وه‌ ناتوانن بانگه‌شه‌ی پێگه‌ و‬ ‫جه‌ماوه‌رییبوونی گه‌وره‌ بكه‌ن‪ .‬به‌ كۆی‬ ‫گشتی هه‌ڵبژاردنی ئه‌م جاره‌ به‌الی‬ ‫منه‌وه‌ هه‌نگاوێكی گرنگ ب��وو‪ ،‬به‌‬ ‫تایبه‌ت له‌م رووانه‌وه‌‪:‬‬ ‫‪ -1‬سه‌ركه‌وتنی گ��ۆڕان هیوای‬ ‫زۆرێ��ك�ه‌ و گرنگه‌ تاقی بكرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ له‌ رووی ژماره‌وه‌ نه‌بووه‌ته‌‬

‫ژم���اره‌ی ی�ه‌ك�ه‌م‪ ،‬ب��ه‌اڵم توانیویه‌تی‬ ‫یه‌كه‌می ده‌ڤه‌رێك به‌ ته‌واوی بكات ب ‌ه‬ ‫دووه‌م و به‌ زمانی ژماره‌ بیگۆڕێ به‌‬ ‫واقیع‪.‬‬ ‫‪ -2‬قبوڵكردنی یه‌كێتی بۆ ئه‌و‬ ‫دۆڕان��ه‌ و سنورداركردنی گزیكاریی‬ ‫پارتی خۆی له‌ خۆیدا پێشكه‌وتنه‌ و‬ ‫ناكرێ به‌ گرنگی نه‌بینین‪.‬‬ ‫‪ -3‬زی���ادب���وون���ی ك��ورس��ی��ی‬ ‫ئیسالمییه‌كان و زان��ی��ن��ی پێگه‌ و‬ ‫كاریگه‌رییان خزمه‌ت به‌ پرۆسه‌ی‬ ‫به‌خۆداچوونه‌وه‌ی زیاتر ده‌ك��ات‪ .‬به‌‬ ‫تایبه‌ت كه‌مبوونی ده‌نگیان له‌ هه‌ندێ‬ ‫شوێن و ب�ه‌ شێوه‌یه‌كی گشتی به‌‬

‫ب �ه‌راورد له‌گه‌ڵ هه‌ڵبژاردنی ‪2010‬ی‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫‪ -4‬ده‌رچ���وون و ده‌رنه‌چوونی‬ ‫كاندید زۆر گرنگ نییه‌‪ ،‬مه‌گه‌ر له‌‬ ‫رووی چۆنایه‌تییه‌وه‌ نه‌بێت‪ ،‬ئه‌وانه‌یان‬ ‫ده‌رده‌چن زۆر كه‌سی شایسته‌ی تێدایه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم وانه‌ و په‌ندی زۆری تیابوو بۆ‬ ‫هه‌موان‪ ،‬به‌ تایبه‌ت ئه‌وه‌ی په‌یوه‌ندیی‬ ‫هه‌یه‌ به‌ ناسینی كۆمه‌ڵگه‌ و چۆنێتی‬ ‫مامه‌ڵه‌ و كاریگه‌ری له‌سه‌ریان و‬ ‫ناسینی باری ده‌روونی و كۆمه‌اڵیه‌تیی‬ ‫تاكی كوردی‪ ،‬ده‌كرێ هه‌ندێ كاندید‬ ‫له‌م رووانه‌وه‌ كۆمه‌ڵێ سه‌رنجیان تۆمار‬ ‫كردبێ‪.‬‬

‫هه‌ڵبژاردن ده‌ریخست‬ ‫حزبه‌ بچووكه‌كان له‌‬ ‫رووی كاریگه‌ری و‬ ‫جه‌ماوه‌رییه‌وه‌ پێگه‌یه‌كی‬ ‫ئه‌وتۆیان نییه‌‬

‫فه‌توا و هه‌ڵبژاردن‬ ‫نه‌وشیروان حوسێن سه‌عید‬ ‫ل��ه ‌س �ه‌روب �ه‌ن��دی بانگه‌شه‌كانی‬ ‫ه�ه‌ڵ��ب��ژارن��دن��دا ب��ۆ خ��ول��ی چ��واره‌م��ی‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬به‌شێك له‌ هێز و كه‌سایه‌تییه‌‬ ‫ئیسالمییه‌كان له‌ ڕێگه‌ی كه‌ناڵه‌كانی‬ ‫ڕاگ��ه‌ی��ان��دن و ت���ۆڕی كۆمه‌اڵیه‌تیی‬ ‫فه‌یسبووكه‌و ‌ه كه‌وتنه‌ به‌رپه‌رچدانه‌وه‌ی‬ ‫مه‌دخه‌لییه‌كان و هه‌ڵوێستی نه‌رێییان‬ ‫سه‌باره‌ت ب ‌ه هه‌ڵبژاردن و ده‌نگنه‌دان‬ ‫ب�ه‌ حیزبه‌ ئیسالمییه‌كان‪ .‬به‌شێكی‬ ‫زۆری ئه‌م هه‌واڵنه‌ ته‌رخانكرابوون بۆ‬ ‫په‌رده‌هه‌ڵامڵین له‌سه‌ر ته‌دلیسی ئه‌و‬ ‫گرووپ ‌ه له‌ ڕێگه‌ی به‌راوردكردن له‌ نێوان‬ ‫نووسین و قسه‌ و فه‌توای چه‌ند زانایه‌كی‬ ‫سه‌له‌فی و چۆنێتی قرتاندن و شێواندن‬ ‫و ته‌نانه‌ت هه‌ڵگێڕانه‌وه‌ی به‌شێك له‌و‬ ‫نووسین و قسه‌ و فه‌توایانه‌ له‌ الیه‌ن‬ ‫هه‌ندێك ل�ه‌ م �ه‌ال و كه‌سایه‌تی ئه‌م‬ ‫گرووپه‌وه‌ له‌ كوردستاندا‪.‬‬ ‫ب �ه‌ ب���ڕوای م��ن ه �ه‌رچ �ه‌ن��ده‌ ئه‌م‬ ‫وه‌اڵمانه‌ تا ڕاده‌یه‌كی باش سه‌ركه‌وتوو‬ ‫بوون له‌ گوومانخستنه‌ سه‌ر ڕاستگۆیی‬ ‫مه‌دخه‌لییه‌كان و كه‌مكردنه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫كاریگه‌رییه‌ی كه‌ پێش هه‌ڵبژاردن له‌سه‌ر‬ ‫به‌شێك له‌ ده‌نگده‌ران هه‌یان بوو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ هه‌مان كاتدا چه‌ندین ئیشكالی‬ ‫گ �ه‌وره‌ی له‌ناواخنیدا هه‌ڵگرتووه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫من هه‌وڵ ده‌ده‌م له‌م وتاره‌دا به‌ كورتی‬ ‫تیشكیان بخه‌مه‌ سه‌ر‪.‬‬

‫دی��ار ‌ه سه‌رچاوه‌ی هه‌ڵوێستی ئه‌و‬ ‫گرووپه‌ی ك ‌ه به‌ «مه‌دخه‌لی» ن��ارساون‪،‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ هه‌ندێ مه‌سه‌له‌ی وه‌كو‬ ‫گوێڕایه‌ڵیی وه‌لیئه‌مر و هه‌ڵبژاردن و‬ ‫حیزبه‌ ئیسالمییه‌كان‪ ،‬زیاتر په‌یوه‌سته‌ به‌‬ ‫دید و تێڕوانینی ژماره‌یه‌ك زانای سه‌له‌فی‬ ‫ل ‌ه واڵتانی كه‌نداو و چه‌ند واڵتێكی دیكه‌ی‬ ‫عه‌ره‌بی‪ .‬ده‌توانین بڵێین گرنگیی ئه‌و‬ ‫وه‌اڵمان ‌ه له‌وێدا بوو كه‌ پشتئه‌ستور بوون‬ ‫به‌ به‌ڵگه‌ و سه‌رچاوه‌كانی خۆیان و قسه‌ی‬ ‫ئه‌و زانایانه‌ی كه‌ الی ئه‌وان موعته‌به‌رن‪.‬‬ ‫به‌ كورتی وه‌اڵمه‌كان پشتئه‌ستوور بوون‬ ‫به‌ هه‌مان ئ�ه‌و زم��ان و لۆجیكه‌ی كه‌‬ ‫ئ�ه‌وان به‌كاریده‌هێنن‪ .‬به‌ ب��ڕوای من تا‬ ‫ئێره‌ ئاساییه‌ و بگره‌ كارێكی پێویستیشه‌‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم گرفتی س�ه‌ره‌ك��ی��ی ئ��ه‌م گوتاره‌‬ ‫له‌وێدایه‌ كه‌ ڕا و بۆچوونی چه‌ند زانایه‌كی‬ ‫سه‌ر به‌ قوتابخانه‌ی سه‌له‌فی ده‌كرێته‌‬ ‫شه‌رع‪ ،‬شه‌رعیبوون و نه‌بوونی به‌شداری‬ ‫هه‌ڵبژاردن و ده‌نگدان به‌ حیزبی ئیسالمی‬ ‫ده‌به‌ستنه‌وه‌ به‌ فه‌توای چه‌ند زانایه‌كی‬ ‫سه‌ر به‌و قوتابخانه‌‪ .‬زۆرینه‌ی قسه‌كان‬ ‫له‌وه‌دا چڕكرابوونه‌وه‌ كه‌ ئایا ڕاسته‌ فاڵن‬ ‫شێخ وتوویه‌تی به‌شداریی هه‌ڵبژاردن‬ ‫مه‌كه‌ن یان نا؟ ده‌نگ به‌ حیزب و الیه‌نه‌‬ ‫ئیسالمییه‌كان بده‌ن یان نا؟‬ ‫گرفتی س �ه‌ره‌ك��ی��ی ئ��ه‌م ته‌رحه‌‬ ‫ل�ه‌وێ��دای�ه‌ ك�ه‌ له‌جیاتی تێپه‌ڕاندنی‬ ‫ف�ه‌ت��وای هه‌ندێك زان��ا و بیركردنه‌وه‌‬ ‫له ‌ده‌ره‌وه‌ی ئه‌و سندووقه‌‪ ،‬ه�ه‌ردوو‬ ‫الیه‌نی مه‌دخه‌لی و نه‌یاره‌كانیان چه‌ند‬ ‫زانایه‌ك و فه‌تواكانیان ده‌كه‌ن ‌ه پێوه‌ر و‬ ‫به‌ده‌وریدا ده‌خولێنه‌وه‌‪ ،‬وه‌كو ئه‌وه‌ی‬ ‫ئیجتیهادی ئه‌و زانایانه‌ خودی شه‌رع بن‬ ‫و نه‌كرێت لێیان البده‌ین و ڕەخنه‌یان‬ ‫ئاراسته‌ بكه‌ین‪ .‬ئاشكرایه‌ مه‌سه‌له‌ی‬ ‫سیاسه‌تكردن و چۆنێتی حكومڕانی‬ ‫زیاتر كاروبارێكی دونیایی ‌ه و جێهێڵراوه‌‬

‫بۆ ئیجتیهادی موسوڵامنان‪ ،‬به‌ جۆرێك‬ ‫مه‌به‌سته‌كانی ئیسالم و بنه‌ماكانی‬ ‫«املصالح» و «املفاسد» له‌به‌رچاو بگیرێن‪.‬‬ ‫سه‌یره‌ له‌م كاروبارانه‌دا پشت به‌ فه‌توای‬ ‫هه‌ندێك زانا ببه‌سرتێت كه‌ له‌ ته‌مه‌نیاندا‬ ‫به‌شداریی هیچ پرۆسه‌یه‌كی هه‌ڵبژاردنیان‬ ‫نه‌كردووه‌‪ ،‬چونك ‌ه ل ‌ه واڵتانێكدا ده‌ژین كه‌‬ ‫دیموكراسی و فره‌ حیزبی و هه‌ڵبژاردن‬ ‫تا ئێستاش تیایاندا قه‌ده‌غه‌ن‌‪ .‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌م مه‌سه‌النه‌ پێویستیشیان به‌‬ ‫فه‌توا بێت‪ ،‬ئه‌وا ناكرێت پشت به‌ فه‌توای‬ ‫ئه‌و زانایانه‌ ببه‌سرتێت و فه‌تواكانیان‬ ‫دابه‌زێرنێن بۆ واقیعی كوردستان كه‌‬ ‫واقیعێكی ت��ه‌واو ج��ی��اوازه‌‪ .‬هه‌روه‌كو‬ ‫چۆن هه‌ڵسوكه‌وتی موسوڵامنان ناكرێت‬ ‫ببێت ‌ه ماڵ به‌سه‌ر ئیسالمه‌وه‌‪ ،‬به ‌هه‌مان‬ ‫شێوه‌ش ڕاوبۆچوونی زانایان ناكرێت‬ ‫وه‌كو شه‌رع لێی بڕوانرێت‪.‬‬ ‫ده‌ب��ێ��ت ل��ه‌وه‌ش��دا ڕاش��ك��او بین‬ ‫كه‌ به‌شێك له‌و زانایانه‌ زۆر زیاتر له‌‬ ‫قه‌باره‌ی خۆیان گه‌وره‌كراون و ل ‌ه ڕێگه‌ی‬ ‫چه‌ندین نازناوی وه‌كو گه‌وره‌زانایانی‬ ‫ئوممه‌ت‪ ،‬زانایانی سه‌له‌فی‪ ،‬شێخ فاڵن‬ ‫‪ ...‬هتد‪ ،‬پێگه‌یه‌كی به‌رزیان له‌ دڵ و‬ ‫ده‌روونی موسوڵامناندا بۆ دروست بووه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا وته‌ و نووسینه‌كانیان له‌سه‌ر‬ ‫پرسی هه‌ڵبژاردن و په‌رله‌مان و حیزب‪،‬‬ ‫زۆر ساده‌ و سه‌تحین‌‪ ،‬زانیاریه‌كانیشیان‬ ‫ل�ه‌س�ه‌ر فیكری سیاسی زۆر الوازن‌‪.‬‬ ‫دی��اره‌ مه‌به‌ستی من بێڕێزیكردن و به‌‬ ‫كه‌م ته‌ماشاكردنیان نییه‌‪ ،‬به‌ هێنده‌ی‬ ‫ئه‌وه‌ی كه‌ پێم وایه‌ ئه‌م ‌ه ڕاستییه‌كه‌ و‬ ‫پێویسته‌ موسوڵامنانی كوردزمانی لێ‬ ‫ئاگاداربكرێته‌وه‌‪ .‬ئه‌مه‌ جگه‌ ل�ه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌م پێدا هه‌ڵگوتن و فووتێكردنه‌ ته‌نها‬ ‫بۆ چه‌ند زانایه‌كی سه‌ر به‌ قوتابخانه‌ی‬ ‫سه‌له‌فییه‌‪ ،‬ك �ه‌ ئ �ه‌م �ه‌ش ب �ه‌ ئاشكرا‬ ‫حساب نه‌كردن و نادیده‌گرتنی هه‌وڵ و‬

‫ماندووبوونی ئه‌و سه‌دان زانایه‌ی دیكه‌ی ‌ه‬ ‫كه‌ سه‌ر به‌م قوتابخانه‌ نین‪ ،‬كه‌ به ‌زۆری‬ ‫نووسین و تێڕوانینه‌كانیان له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫پرسانه‌ جدیرت و قووڵرت و هاوسه‌نگرتیشن‌‪.‬‬ ‫به‌ بڕوای من كورتكردنه‌وه‌ی ئیسالم بۆ‬ ‫یه‌ك قوتابخانه‌ی فیكری و له‌ناو ئه‌و‬ ‫قوتابخانه‌شدا بۆ ڕای چه‌ند زانایه‌ك‪،‬‬ ‫خۆی ل ‌ه خۆیدا بچوككردنه‌وه‌ی ئیسالم و‬ ‫سته‌ملێكردنێتی‪.‬‬ ‫ئ��ه‌م حاڵه‌ته‌ پ��ێ�مان ده‌ڵ��ێ��ت كه‌‬ ‫هێشتا به‌شێك له‌ ئیسالمییه‌كان و چه‌ند‬ ‫باگخوازێكیش لێره‌ و له‌وێ‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫كوشنده‌ به‌ده‌ست ناهوشیاریی فیكری‬ ‫سیاسییه‌و ‌ه ده‌ناڵێنن‪ .‬هه‌ندێك له‌م‬ ‫كه‌سانه‌ وا چ���اوه‌ڕوان ده‌ك �ه‌ن كه‌ ئه‌و‬ ‫زانایانه‌ وه‌اڵمی ئاماده‌ و حازربه‌ده‌ستیان‬ ‫البێت بۆ پرسه‌ گه‌رمه‌كانی په‌یوه‌ست‬ ‫ب ‌ه سیاسه‌ت و كۆمه‌ڵناسی و فه‌لسه‌فه‌‬ ‫و ده‌روونناسی‪ ...‬هتد‪ ،‬له‌كاتێكدا ئه‌وان‬ ‫زیاتر ش��اره‌زای چه‌ند بوارێكی شه‌رعی‬ ‫وه‌كو عه‌قیده‌ و فیقهن‪ .‬ده‌بێت له‌وه‌‬ ‫حاڵی ببین كه‌ ئیرت سه‌رده‌می پسپۆڕیی‬ ‫ورده‌ و بۆ هه‌ر بوارێك ده‌بێت پرسیار له‌‬ ‫پسپۆڕی تایبه‌تی ئه‌و بواره‌ بكرێت‪.‬‬ ‫ب�� ‌ه ك��ورت��ی ئ��ه‌م��ه‌ حاڵه‌تێكی‬ ‫ناته‌ندروسته‌ و ده‌بێت ئیسالمییه‌كان‬ ‫تێیپه‌ڕێنن‪ .‬به‌ڕاستی ئیشكالیه‌تێكی‬ ‫گه‌وره‌ی فیكریی ‌ه كه‌ تا ئێستاش حیزبێكی‬ ‫سیاسی چ���اوه‌ڕوان���ی ف �ه‌ت��وای چه‌ند‬ ‫شێخێك بكات سه‌باره‌ت به‌ دروستی‬ ‫و نادروستیی چه‌ند مه‌سه‌له‌یه‌كی‬ ‫په‌یوه‌ست به‌ حكومرانییه‌وه‌‪ .‬ده‌بێت‬ ‫هێزه‌ ئیسالمییه‌كان ئه‌م حاڵه‌ته‌ تێپه‌ڕێنن‬ ‫و گه‌وره‌تر بیربكه‌نه‌وە و ڕا و فه‌توای‬ ‫هیچ شێخێك نه‌كه‌نه‌ ش��ه‌رع‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫له‌جیاتی ئ �ه‌وه‌ بڵێن ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر‬ ‫فه‌توای حه‌رامی حیزب و هه‌ڵبژاردن و‬ ‫په‌رله‌مانیش له‌ئارادابێت‪ ،‬ئه‌وا ئێمه‌ گوێی‬

‫لێ ناگرین‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و فه‌توایانه‌ هێنده‌ی‬ ‫هه‌ڵقواڵوی ژینگه‌ی دواكه‌وتووی هه‌ندێ‬ ‫واڵت��ی ع�ه‌ره‌ب��ی�ن‌‪ ،‬نیو هێنده‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ڕووحی قورئان و مه‌به‌سته‌كانی ئیسالم‬ ‫یه‌كناگرنه‌وه‌‪.‬‬ ‫گرنگه‌ هێزه‌ ئیسالمییه‌كان كار له‌سه‌ر‬ ‫ن��اوه‌ڕۆك و جه‌وهه‌ری شته‌كان بكه‌ن‪،‬‬ ‫نه‌ك په‌ره‌ به‌ تۆخكردنه‌وه‌ی ڕووكه‌شبینی‬ ‫بده‌ن و بكه‌ون ‌ه ژێر كاریگه‌ریی ناو و‬ ‫ناوبانگی هه‌ندێ زانا و ده‌سته‌ و هه‌یئه‌ی‬ ‫زانایانی چه‌ند واڵتێكه‌وه‌ كه‌ خۆیان به‌‬ ‫ده‌ست حوكمی تاكڕەویی و بنه‌ماڵه‌ییه‌وه‌‬ ‫ده‌ناڵێنن‪ .‬پێم وایه‌ قسه‌كردن له‌م بوارانه‌‬ ‫زیاتر كاری بیرمه‌ندانه‌‪ ،‬نه‌ك ئه‌و زانایانه‌ی‬ ‫ك ‌ه هیچ بایه‌خێك به‌ فیكر به‌ گشتی و‬ ‫فیكری سیاسی به‌ تایبه‌تی ناده‌ن‪ ،‬نه‌ك‬ ‫هه‌ر ئه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو هه‌ندێكیان ته‌نانه‌ت‬ ‫به‌ گومانه‌و ‌ه له‌ فیكر ده‌ڕوانن و وه‌كو دژ‬ ‫و پێچه‌وانه‌ی نه‌قڵ ده‌یبینن‪ .‬خۆ ئه‌گه‌ر‬ ‫بڕیاریش ‌ه هه‌ر زانایان له‌م مه‌سه‌النه‌دا‬ ‫قسه‌ بكه‌ن‪ ،‬ئه‌وا النی كه‌م با گوێ له‌‬ ‫زانایانی كورد بگرین‪ ،‬چونك ‌ه النی كه‌م‬ ‫ئه‌وان له‌ كوردستاندا ده‌ژین و شاره‌زاترن‬ ‫به‌ واقیعی كوردستان‪.‬‬ ‫به‌ ك��ورت��ی‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئ �ه‌م وه‌اڵمانه‌‬ ‫كاریگه‌رییه‌كی ئیجابیی كورتخایه‌نیان‬ ‫هه‌بێت و كۆمه‌ڵێك گه‌نج له‌ ته‌دلیسی‬ ‫مه‌دخه‌لییه‌كان ئاگاداربكاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫له‌ دوورم���ه‌ودادا كاریگه‌رییه‌ خ�راپ و‬ ‫سه‌لبییه‌كانی ده‌رده‌كه‌وێت به‌وه‌ی كه‌‬ ‫نه‌وه‌یه‌كی سه‌تحی و ناوشیار له‌ رووی‬ ‫سیاسی و فكرییه‌و ‌ه دروست ده‌بن كه‌‬ ‫له‌جیاتی خوێندنه‌وه‌ی ڕەخنه‌گرانه‌ و‬ ‫پشت به‌خۆ به‌سنت‪ ،‬چاوه‌ڕێی فه‌توای‬ ‫ئاماده‌ و حازر به‌ده‌ست بن‪ .‬له‌ وه‌ها‬ ‫حاڵه‌تێكیشدا ئیسالمییه‌كان له‌جیاتی‬ ‫هه‌ڵكشان و به‌ره‌وپێشچوون‪ ،‬ورده‌ ورده‌‬ ‫به‌ره‌ و پاشه‌كشه‌ و داڕووخان ده‌چن‪.‬‬

‫‪15‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫فۆتۆ‬

‫ژماره‌ (‪ ،)53‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/24‬ساڵی دووەم‬

‫فۆتۆ‪ :‬الس هەورامى‬

‫دیارترین پێشێلکارییەکانى ڕۆژى هەڵبژاردن‬

‫وێنەى نێچیرڤان بارزاىن لە تەنیشت بنکەیەکى دەنگداىن تایبەتەوە‬

‫لۆگۆى تاڵەباىن لە ناو بنکەیەکى هەڵبژاردىن گشتیدا‬

‫لۆگۆى نەوشیروان مستەفا لە بەردەم بنکەیەکى دەنگداىن تایبەتدا‬

‫لە دواى دەنگدان‪ ،‬مانەوە لە بنکەیەکى دەنگداىن تایبەتدا‬

‫هاتوچۆکردن بە وێنەى تاڵەباىن و پۆستەرى یەکێتییەوە لە بەردەم بنکەیەکى هەڵبژاردىن گشتیدا‬

‫لۆگۆى بزووتنەوەى گۆڕان لە بەردەم بنکەیەکى دەنگداىن تایبەتدا‬

‫خاوەىن ئیمتیاز و سەرنووسەر‪:‬‬ ‫هاوژین عومەر کەریم‬ ‫‪hawzheenk@yahoo.com‬‬ ‫‪07701543488‬‬

‫بەڕێوەبەرى کارگێڕى‪:‬‬ ‫جیهانگیر ئەحمەد‬ ‫‪bayanreklam@yahoo.com‬‬ ‫‪07702455504‬‬

‫بەڕێوەبەرى هونەرى‪:‬‬ ‫ڕەوشت محەمەد‬ ‫‪rawshtmail@yahoo.com‬‬ ‫‪07501112083‬‬

‫ئەنداماىن بۆرد‪:‬‬ ‫سەاڵح ساالر‬ ‫ئیدریس سیوەیىل‬

‫ناونیشاىن بەیان لە ئینتەرنێت‪:‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬ ‫‪E.mail: bayanpress@yahoo.com‬‬ ‫‪www.facebook.com/bayanpres‬‬

‫رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامىن ‪ -‬شەقامى ئیرباهیم پاشا ‪ -‬تەالرى بنار نهۆمى پێنجەم ‪ -‬شوقەى ژمارە ‪ .3‬تەلەفۆن‪07480605181 :‬‬

‫بایی (‪ )750‬دینارە‬

‫‪14‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)53‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/24‬ساڵی دووەم‬

‫دیدێکى قورئانى بۆ‬

‫حكومه‌ت ‌ه دیكتاتۆرییه‌كه‌ی فیرعه‌ون و دیموكراسیی به‌ڵقیس‬ ‫موحسین حسێن‬ ‫بەىش یەکەم‬ ‫دی��ك��ت��ات��ۆری ‌و دی��م��وك�رات��ی دوو‬ ‫زاراوه‌ی یۆنانین‪ ،‬هه‌ر یه‌كه‌شیان جۆرێك‬ ‫له‌ سیستمی حوكمڕانییان له‌ هه‌ناویاندا‬ ‫هه‌ڵگرتووه‪ .‬هه‌رچه‌ند ش��اك��اری��ان له‬ ‫‌ی �ه‌ك��دی ج��ودای��ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ل � ‌ه مه‌یدانی‬ ‫پراكتیزه‌كردنیاندا هه‌ریه‌كه‌یان ره‌نگی‬ ‫خۆی ڕژاندووه‌ته‌ نێو ئه‌وی دییان ‌و زۆر‬ ‫ب ‌ه ئاسانی له‌یه‌ك جیاناكرێنه‌وه‌‪ .‬ئه‌م دوو‬ ‫چه‌مكه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند وه‌ك زاراوه‌ نوێن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هاوشانی ده‌ستپێكی ژیانی مرۆڤایه‌تی‪،‬‬ ‫ئه‌م دوو جۆره‌ له‌ سیستمی حوكمڕانیدا‬ ‫ده‌رك�ه‌وت��وون‪ ،‬كه‌ یه‌كیان زۆر قێزه‌ونه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وی تریان تا راده‌یه‌ك قبوڵكراو ‌ه له‌ الی‬ ‫خه‌ڵكی‪.‬‬ ‫من نامه‌وێت له‌م لێكۆڵینه‌وه‌یه‌مدا به‬ ‫‌پێناسه‌ی ئه‌و دوو زاراوه‌یه‌دا شۆڕ ببمه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ده‌مه‌وێت له‌ ڕوانگه‌ی ئایه‌ته‌كانی‬ ‫قورئانه‌و ‌ه به‌راوردێك بۆ ئه‌و دوو سیستمه‌‬ ‫حوكمڕانیی ‌ه بكه‌م ‌و ڕاستییه‌ك نیشان‬ ‫خوێنه‌ران بده‌م كه‌ هه‌ردوو جۆری سیستمی‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌ك ‌ه زۆر له‌و سیستمی حوكمڕانییه‌‬ ‫جیاوازن كه‌ موسڵامنان له‌پێناویدا خه‌بات‬ ‫ده‌كه‌ن‪ .‬ئه‌وه‌ش كه‌ ده‌سه‌اڵتی ئه‌م دوو‬ ‫سیستمه‌ لێك ج��وداده‌ك��ات�ه‌وه‪ ‌،‬بریتییه‌‬ ‫ل�ه‌وه‌ی كه‌ له‌ سیستمی دیكتاتۆریه‌تدا‪،‬‬ ‫كه‌سێك‪ ،‬یان بنه‌ماڵه‌یه‌ك‪ ،‬یان كۆمه‌ڵێكی‬ ‫بچوك‪ ،‬یان پارتێك هه‌موو ده‌سه‌اڵته‌كانی‬ ‫ب��ۆ خ��ۆی ق��ۆرغ��ك��ردووه‌ و لێناگه‌ڕێت‬ ‫خه‌ڵكانی تر له‌ بڕیارداندا به‌شداربن‪،‬‬ ‫به‌ڵكو به‌پێی ئیراده‌ و به‌رژە‌وه‌ندیی‬ ‫خۆیان ب��ڕی��اره‌ك��ان دروس��ت ده‌ك��ه‌ن ‌و‬ ‫ده‌ماغی ئه‌و خه‌ڵكه‌ ده‌كه‌نه‌ شۆسته‌ و‬ ‫به‌سه‌ریا گوزه‌ر ده‌كه‌ن‪ .‬به‌اڵم له‌ سیستمی‬ ‫دیموكراتیدا هاوسازی ‌و پێكه‌وەگونجان‬ ‫ل �ه‌ ن��ێ��وان ده‌س���ه‌اڵت ‌و ه��اوواڵت��ی��ان��دا‬ ‫هه‌یه‌ و ت��اڕاده‌ی��ه‌ك ئ���ازادی ده‌درێ��ت�ه‌‬ ‫ج�ه‌م��اوه‌ر‪ ،‬بڕیاره‌كان له‌نێو هه‌ستێكی‬ ‫پایه‌داره‌وه‌ هه‌ڵدهه‌ێنجرێن ‌و هاوواڵتیان‬ ‫به‌شدارن له‌ داڕش�تن ‌و دروستكردنیدا‪،‬‬ ‫به‌شدارییه‌كه‌شی راسته‌وخۆیه‌ یان له‌‬ ‫ڕێگای نوێنه‌ره‌كانیانه‌وه‌یه‌‪ ،‬ب�ه‌م پێیه‌‬ ‫یه‌كسانی ‌و ئازادییه‌ك به‌رپاده‌بێت ‌و رێ‌‬ ‫له ‌بیركردنه‌وه‌ی هاوواڵتیان ناگیرێت‪.‬‬ ‫به‌م جۆره‌ ل ‌ه حكومه‌تێكی دیموكراتیدا‬ ‫وه‌اڵمدانه‌وه‌ بۆ فیكر و بۆچوونی جیاواز‬ ‫ل �ه‌ئ��ارادای �ه‌‪ ،‬ه�ه‌رك��ات ته‌وژمێك توانی‬ ‫كاریگه‌ری له‌سه‌ر شه‌قام دروست بكات‪،‬‬ ‫ده‌بێته‌ خاوه‌ن بڕیار‪ .‬قورئانیش وه‌ك منوونه‌‬ ‫بۆ هه‌ردوو جۆره‌كه‌ی ده‌سه‌اڵت‪ ،‬وێنه‌ی‬ ‫حكومه‌ته‌كه‌ی فیرعه‌ون وه‌ك ده‌سه‌اڵتێكی‬ ‫تاكڕە‌وی دیكتاتۆر ‌و وێنه‌ی حكومه‌ته‌كه‌ی‬ ‫به‌لقیس وه‌ك ده‌سه‌اڵتێكی دیموكراتیخواز‬ ‫نیشان ده‌دات‪ .‬پێوه‌ر بۆ هه‌ڵسه‌نگاندنی‬ ‫هه‌ر ده‌سه‌اڵتێك كه‌ ئێستا ل ‌ه گۆڕە‌پانی‬ ‫سیاسیدا حوكم ده‌كات‪.‬‬ ‫ڕژێمه‌كه‌ی فیرعه‌ون‪ ،‬وێنه‌یه‌ك له‌‬ ‫دیكتاتۆری‬ ‫ح��وك��م �ڕان��ی��ی �ه‌ك �ه‌ی ف��ی��رع �ه‌ون‬ ‫سه‌ره‌تایه‌كه‌ بۆ ده‌ستپێكی ئه‌و ده‌سه‌اڵته‌‬ ‫تاكڕە‌و و دیكتاتۆرانه‌ی ئه‌مڕۆ له ‌جیهاندا‬ ‫ب � ‌ه ن���اوی ج��ی��اج��ی��اوه‌ ح��وك��م ده‌ك���ه‌ن‬ ‫‌و ده‌س �ه‌اڵت��ی��ان ل�ه‌ده‌س��ت�ه‌‪ ،‬قورئانیش‬ ‫قس ‌ه له‌سه‌ر ئ�ه‌و ده‌س�ه‌اڵت�ه‌ ده‌ك��ات ‌و‬ ‫سه‌ره‌نجامی حوكمڕانییه‌كه‌یامن بۆ باس‬

‫ده‌ك��ات ‌و ده‌فه‌رمووێت‪( :‬ولَ َق ْد أَ ْر َس ْلنَا‬ ‫وس ْل َطانٍ ُم ِب ٍني‪ ،‬إِ يَل ِف ْر َع ْو َن‬ ‫وس ِب َآ‌يا ِتنَا ُ‬ ‫ُم يَ‬ ‫و َم أَ ِلە َفا َّت َب ُعوا أَ ْم َر ِف ْر َع ْو َن و َما أَ ْم ُر ِف ْر َع ْونَ‬ ‫َهم‬ ‫ِب َر ِشي ٍد‪َ ،‬ي ْقدُ ُم َق ْو َمه َي ْو َم ا ْل ِق َيا َمة َفأَ ْو َرد ُ‬ ‫النَّا َر و ِبئ َْس ا ْل ِو ْر ُد ا ْل َم ْو ُرودُ) هود‪98-96 :‬‬ ‫واته‌‪ :‬موسا پێغه‌‌مبه‌‌رمان نارد ب ‌ه ‌چه‌‌نده‌‌ها‬ ‫به‌‌ڵگه‌ و فه‌‌رمانی دروس��ت �ه‌‌وه‌‌‪ ،‬ه��اوڕێ‬ ‫له‌‌گه‌‌ڵ مو‌‌عجیزه‌ و شتی سه‌‌رسوڕهێنه‌‌ری‬ ‫ئاشكرادا‪ ،‬بۆ الی فیرعه‌‌ون و داروده‌‌سته‌‌ی‪،‬‬ ‫كه‌‌چی خه‌‌ڵكه‌‌كه‌ شوێن فه‌‌رمانی فیرعه‌‌ون‬ ‫كه‌‌وتن‪ ،‬له‌‌كاتێكیشدا كه‌ كار و فه‌‌رمانی‬ ‫فیرعه‌‌ون هه‌‌رگیز ڕاس��ت و دروس��ت و‬ ‫ژیرانه‌ نه‌‌بوو‪ ،‬به‌‌ڵكو سته‌‌مكار بوو‪ ،‬خۆی‬ ‫به‌‌ خوا ده‌‌دایه‌ قه‌‌ڵه‌‌م‪ ،‬له‌ ڕۆژی قیامه‌‌تیشدا‬ ‫فیرعه‌‌ون پێش قه‌‌وم و شوێنكه‌‌وتووانی‬ ‫ده‌‌كه‌‌وێت و ده‌‌یانبات ‌ه ناو ئاگری دۆزه‌‌خ‪،‬‬ ‫ئای چه‌‌ند خراپه‌ ئه‌‌و چوون ‌ه ژووره‌‌وه‌‌یه‌ و‬ ‫ئه‌‌و شوێنه‌‌ی ده‌‌چنه‌ ناوی‪.‬‬ ‫له‌ سایه‌ی ڕژێمێكی ئاوادا ڕۆژه‌كان‬ ‫وه‌ك ده‌نكه‌كانی ته‌زبیحێك له‌یه‌ك ده‌چن‪،‬‬ ‫هه‌زاره‌ها مۆمی خۆزگه‌ و ئاواتی تیا خه‌ففه‌‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬خاكه‌كه‌ی به‌ سامی دیكتاتۆر‬ ‫ده‌شڵه‌قێ‌‪ ،‬ب �ه‌رده‌وام ڕۆژە‌كانی داهاتوو‬ ‫ت��رس ‌و مه‌ینه‌تی زیاتر بۆ هاوواڵتیان‬ ‫هه‌ڵده‌گرن‪ ،‬له‌ هه‌ر جێگه‌یه‌ك كه‌ ژیان ئاڵ‬ ‫‌و دره‌وشاوه‌ ده‌بێت مه‌رگ ده‌ستپێده‌كات‪.‬‬ ‫پێكهاته‌ی داروده‌سته‌ی فیرعه‌ون‬ ‫ه �ه‌م��وو ده‌س�ه‌اڵت��ێ��ك��ی دیكتاتۆر‬ ‫پێكهاته‌كه‌ی نزیكه‌ ل��ه‌و ش��ێ��وازه‌ی‬ ‫ده‌س��ت �ه‌ی حوكمڕانی فیرعه‌ونی لێ‌‬ ‫پێكهاتووه‌‪ ،‬ئه‌وانیش كۆمه‌ڵه‌ كه‌سێك بوون‬ ‫په‌یوه‌ندییان به‌یه‌كه‌وه‌ هه‌بوو‪ ،‬حوكمی‬ ‫گه‌لێكی چه‌وساوه‌یان ده‌كرد‪ ،‬پێكهاته‌كه‌ش‬ ‫به‌گشتی به‌م جۆره‌ی خواره‌وه‌ بوو‪:‬‬ ‫‪ .1‬خ�������ودی ف����ی����رع����ه‌ون‪:‬‬ ‫كه‌سایه‌تییه‌ك كه‌ هه‌ڵسوكه‌وتی هه‌ڵقواڵوی‬ ‫ئه‌و خۆبه‌زلزانینه‌ بوو كه‌ خۆی له‌پێش‬ ‫هه‌موو كه‌سێك ده‌بینی‌و خۆی له‌ هه‌موو‬ ‫كه‌س پێ‌ باشرت بوو ( َف َق َال أَ َنا َر ُّب ُك ُم الاَ ع يَْل)‬ ‫النازعـات‪ .24:‬واته‌‪ :‬من په‌‌روه‌‌ردگاری هه‌‌ره‌‬ ‫به‌‌رز و بڵندی ئێوه‌‌م!‬ ‫ئه‌مه‌ش وایكردبوو كه‌ ته‌نها خۆی‬ ‫نه‌خشه‌كێش‌و خاوه‌ن ڕە‌ئی قبوڵكراو بوو‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌تا به‌و خۆبه‌زلزانییه‌وه‌ ڕووده‌كاته‌‬ ‫داروده‌س��ت�ه‌ك�ه‌ی ‌و پێیان ده‌ڵێت ( َق� َ‬ ‫�ال‬ ‫ِف ْر َع ْو ُن َما ُأ ِر ُيك ْم إِلاَّ َما أَ َري و َما أَه ِد ُيك ْم‬ ‫إِلاَّ َس ِب َ‬ ‫يل ال َّر َشا ِد) غافر‪ .29 -‬واته‌‪ :‬فیرعه‌ون‬ ‫وت��ی من ته‌‌نها ه �ه‌‌ر ئ �ه‌‌و راوبۆچوونه‌‬ ‫به‌ چاك د ‌‌هزان��م و الم په‌‌سه‌‌ند ‌ه ‌كه‌ پێم‬ ‫ڕاگ�ه‌‌ی��ان��دن‪ ،‬من ته‌‌نها ڕێ��ب��ازی چ��اك و‬ ‫دروستم نیشانداون‪ .‬ده‌بینین فیرعه‌ون‬ ‫زۆرترین به‌شی قسه‌كردنی به‌رده‌كه‌وێت‬ ‫‌و ته‌نها خۆی گوتاری زاڵ ‌و بااڵده‌ست‬ ‫به‌رهه‌م ده‌هێنێت‪.‬‬ ‫په‌روه‌ردگاریش له‌ قورئانی پیرۆزدا‬ ‫هه‌ندێك له‌ خه‌سڵه‌ته‌ سه‌ره‌كییه‌كانی‬ ‫فیرعه‌ون باس ده‌كات‪ ،‬تا ئێمه‌ش بیكه‌ینه‌‬ ‫پێوه‌ر بۆ پێوانه‌ی هه‌موو كه‌سایه‌تییه‌كی‬ ‫دیكتاتۆر‪ ،‬چونكه‌ هه‌موو ده‌سه‌اڵتدارێكی‬ ‫دیكتاتۆری س �ه‌ر ئ �ه‌م زه‌مین ‌ه هه‌مان‬ ‫سیفه‌تیان تێدایه‌‪ ،‬ئه‌وه‌تا په‌روه‌ردگارمان‬ ‫ل �ه‌م ئ��ای�ه‌ت�ه‌دا ئ��ام��اژە‌ ب� ‌ه هه‌ندێك له‌‬ ‫خه‌سڵه‌ته‌كانی ئه‌و دیكتاتۆره‌ ده‌كات ‌و‬ ‫ده‌فه‌رمووێت (إِ َّن ِف ْر َع ْو َن عَال يِف الاَ ْر ِض‬ ‫ْهم‬ ‫َ‬ ‫وج َع َل أَه َلها ِش َيعاً َي ْست َْض ِع ُف َطا ِئ َف ًة ِمن ْ‬ ‫هم إِ َّنه َك َان‬ ‫هم و َي ْست َْح ِيي ِن َسا‌ َو ْ‬ ‫ُي َذ ِّب ُح أَ ْب َن‌ا َو ْ‬ ‫ِمنَ ا ْل ُم ْف ِس ِدينَ ) القصص‪.4:‬‬ ‫واته‌‪ :‬بێگومان فیرعه‌‌ون زاڵ و دڕنده‌‬ ‫بوو له‌ واڵته‌‌كه‌‌یدا‪ ،‬خه‌‌ڵكه‌‌كه‌‌ی پارچه‌‬ ‫پارچه‌ كرد (جیاوازیی خسته‌ نێوانیانه‌‌وه‌‌)‪،‬‬ ‫ده‌‌سته‌‌یه‌‌كیانی ده‌‌چه‌‌وسانده‌‌وه‌ و الوازی‬ ‫ده‌‌كردن‪ ،‬منداڵه‌ نێرینه‌‌كانی سه‌‌رده‌‌بڕین‪،‬‬ ‫كچان و ئافره‌‌تانی (به‌‌زه‌‌لیلی ده‌هێشته‌‌وه‌‌)‪،‬‬ ‫ب ‌‌هڕاستی ئ �ه‌‌و سته‌‌مكاره‌ یه‌‌كێك بوو‬ ‫له‌‌وانه‌‌ی تۆوی خراپی ده‌‌چاند‪.‬‬

‫أـ خۆبه‌زلزانین‪ :‬سه‌ره‌كیرتین ‌و‬ ‫گ�ه‌وره‌ت��ری��ن نه‌خۆشییه‌‌و ده‌رچه‌یه‌كه‌‬ ‫هه‌موو سیفه‌ته‌ دڕندانه‌كانی تری به‌دوادا‬ ‫دێت‪.‬‬ ‫‌ب ـ دووب��ه‌ره‌ك��ی ن��ان �ه‌وه‌ ل�ه‌ نێو‬ ‫جه‌ماوه‌ردا ‌و دروستكردنی رق ‌و کینه‌‬ ‫له‌ نێوانیاندا‪ :‬تا كه‌س بیر له‌ كۆده‌تا و‬ ‫تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه‌ نه‌كاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌ پیاده‌‬ ‫كردنی بیرۆكه‌ی (فرق تسود)‪ ،‬دیاره‌ ترسانی‬ ‫دیكتاتۆر له‌ ڕاپه‌ڕینه‌كانی جه‌ماوه‌ر‪ ،‬ئه‌م‬ ‫سیفه‌ته‌ له‌ پرۆگرامی كاربه‌ده‌سته‌ دیكتاتۆر‬ ‫‌و سته‌مكاره‌كاندا به‌رهه‌م دێنێ‌‪.‬‬ ‫‌ج ـ خزمه‌تكردنی به‌شێكی كه‌می‬ ‫میلله‌ت‌و چه‌وساندنه‌وه‌ی ئه‌وانی تر‪.‬‬ ‫‌دـ دڕن���ده‌ی ‌و دڵ��ره‌ق��ی‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌ دیكتاتۆره‌كان ده‌زانن كه‌ ترس‬ ‫بیری داڕشتنه‌وه‌ی ژیانی ئاینده‌ له‌ خه‌یاڵدا‬ ‫ده‌ڕە‌وێنێته‌وه‌‪ ،‬وه‌ك كۆیله‌یه‌كی لێ‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ نه‌زانێت چۆن مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ داهاتووی‬ ‫خۆیدا بكات‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بینین دوای ئه‌وه‌ی‬ ‫كاهینه‌كه‌ پێی وت كه‌سێك ل ‌ه گه‌له‌كه‌ت‬ ‫ده‌تكوژێت‪ ،‬ئیرت دواى ئه‌و هه‌واڵه‌ نێرینه‌ی‬ ‫نه‌هێشت ‌و ه�ه‌ر ئه‌مه‌ش ب��وو دایكی‬

‫ده‌فه‌رمووێت ( َف ْاست َ​َخ َّف َق ْو َمه َفأَ َطاعُ وه‬ ‫هم َكا ُنوا َق ْوماً َف ِاس ِقنيَ) الزخرف‪.54 :‬‬ ‫إِ َّن ْ‬ ‫واته‌‪ :‬فیرعه‌‌ون هیچ نرخی دانه‌‌نا بۆ قه‌‌وم‬ ‫و گه‌‌له‌‌كه‌‌ی‪ ،‬به‌ سووكی سه‌‌یری ده‌‌كردن‪،‬‬ ‫ئه‌‌وانیش ملكه‌‌چ و فه‌‌رمانبه‌‌رداری بوون‪،‬‬ ‫ب ‌‌هڕاستی ئه‌‌وانه‌ قه‌‌ومێكی فاسق و تاوانبار‬ ‫و گوناهكار ب��وون‪ .‬دی��اره‌ جه‌ماوه‌رێكی‬ ‫له‌و جۆر ‌ه زۆربه‌ی خه‌ساوه‌ و بیروهۆشی‬ ‫له‌سه‌ر زه‌وی پاڵكه‌وتووه‌ ‌و درێژ ڕاكشاوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش وای لێكردوون بێغیره‌ت بن ‌و‬ ‫قبوڵی هه‌موو ژیانێكی سه‌رشۆڕی بكه‌ن‬ ‫‌و زوڵمی زۆرداران ب ‌ه به‌شی خۆیان بزانن‪،‬‬ ‫هه‌تا له‌ قیامه‌تیشدا هه‌ر به‌و نه‌فسییه‌ته‌‬ ‫به‌زیوه‌وه‌ ڕوو ده‌كه‌نه‌ په‌روه‌ردگاریان ‌و‬ ‫ده‌ڵێن (و َقا ُلوا َر َّبنَا إِ َّنا أَ َط ْعنَا َسا َد َتنَا ؤ ُك رَ َب‌ا َو َنا‬ ‫الس ِبيال) الاَ حزاب‪.67 :‬‬ ‫َفأَ َض ُّلو َنا َّ‬ ‫وات����ه‌‪ :‬ده‌‌ڵ��ێ��ن ئێمه‌ م��ل��ك�ه‌‌چ و‬ ‫فه‌‌رمانبه‌‌رداری ئاغا و گه‌‌وره‌‌كامنان بووین‪،‬‬ ‫هه‌‌ر ئه‌‌وان ڕێگه‌‌ و ڕێبازی ڕاستیان له‌ ئێمه‌‬ ‫شێوان و ون كرد‪.‬‬ ‫شێوازی به‌ڕێوه‌بردنی ڕژێمه‌كه‌ی‬ ‫فیرعه‌ون‬ ‫‪ )1‬ب��ان��گ�ه‌ش�ه‌ی خ��وای �ه‌ت��ی‪ :‬ئه‌م‬

‫داروده‌سته‌ی خراپ ده‌بنه‌ پارێزه‌ر‬ ‫‌و هۆكارێكی سه‌ره‌كین بۆ مانه‌وه‌‌و‬ ‫پایه‌داركردنی ڕژێمێكی دیكتاتۆر‬ ‫له‌ سایه‌ی رژێمی دیكتاتۆری سه‌روه‌ت‌و‬ ‫سامان به‌كار ده‌هێنرێت بۆ كڕینی ویژدانه‌‬ ‫مردووه‌كان‌و كپكردنی هه‌سته‌ زیندووه‌كان‬ ‫موسای ناچاركرد جگه‌رگۆشه‌كه‌ی ده‌م‬ ‫ئاوی ڕووباره‌كه‌ بدات‪.‬‬ ‫‪2‬ـ هاوكارانی فیرعه‌ون‪ ،‬هه‌موو‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ ده‌گرێته‌و ‌ه كه‌ به‌ مانه‌وه‌ی‬ ‫فیرعه‌ون سودمه‌ندن ‌و نایانه‌وێت لێیان‬ ‫تێك چێت‪ ،‬واته‌ بریتین له‌ پیاوانی كۆشك‌و‬ ‫هامان ‌و جادوگه‌ره‌كان‪ ،‬ك ‌ه ل ‌ه قورئاندا به‌‬ ‫زاراوه‌ی أَ‬ ‫(املل) ناویان هاتووه‪‌.‬‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫أَ‬ ‫وس‬ ‫(و َق َال ا ْل َمل ِمنْ َق ْو ِم ِف ْر َع ْو َن أ َت َذ ُر ُم يَ‬ ‫و َق ْو َمه لِ ُي ْف ِسدُ وا يِف الاَ ْر ِض و َي َذ َر َك وا‌لِهت َ​َك‬ ‫هم‬ ‫هم و َن ْست َْح ِيي ِن َسا‌ َو ْ‬ ‫َق َال َس ُن َقت ُِّل أَ ْب َنا‌ َو ْ‬ ‫هم َقاه ُر َ‬ ‫ون) الاَ عراف‪ .127:‬واته‌‪:‬‬ ‫وإِ َّنا َف ْو َق ْ‬ ‫هه‌‌ندێك له‌ ده‌‌سه‌اڵتدارانی داروده‌‌سته‌‌ی‬ ‫فیرعه‌‌ون وتیان‪ ،‬ئایا ه �ه‌‌روا به ‌‌ئاسانی‬ ‫واز له‌ موسا و قه‌‌ومه‌‌كه‌‌ی ده‌هێنیت بۆ‬ ‫ئه‌‌وه‌‌ی خراپه‌ و تاوان بچێنن له‌‌م زه‌‌وییه‌‌دا‬ ‫و واز ل�ه‌ خ��ۆت و خ��واك��ان��ت بهێنن؟‬ ‫فیرعه‌‌ون وتی چۆن وازیان لێ ده‌هێنین‪،‬‬ ‫له‌‌مه‌‌ودوا به‌‌زۆریی كوڕە‌‌كانیان ده‌‌كوژین‪،‬‬ ‫ئافره‌‌تانیشیان به‌‌زیندوویی ده‌هێڵینه‌‌وه‌‬ ‫بۆ كه‌‌نیزه‌‌كی و ب ‌‌هڕاستی ئێمه‌ به‌‌سه‌‌ریاندا‬ ‫زاڵین و چاوپۆشییان لێناكه‌‌ین‪ .‬دی��اره‌‬ ‫هه‌موو كات ئه‌م ج��ۆره‌ كه‌سانه‌ ده‌بنه‌‬ ‫پارێزه‌ر ‌و هۆكارێكی سه‌ره‌كین بۆ مانه‌وه‌‬ ‫‌و پایه‌داركردنی ڕژێمێكی دیكتاتۆر‪ ،‬ب ‌ه بێ‌‬ ‫هاوكاری‌و پشتگیری ئه‌مان‪ ،‬كه‌سی یه‌كه‌م‬ ‫(دیكتاتۆر) هیچ توانا و هێزێكی نابێت‪.‬‬ ‫‪3‬ـ جه‌ماوه‌ری ره‌شوڕووتی كۆیله‌كراو‪،‬‬ ‫كه‌سانێكی سڕكراون‪ ،‬ده‌یانه‌وێت له‌ ڕێگه‌ی‬ ‫ترسه‌و ‌ه ده‌نگی كپكراوی خۆیان به‌ نه‌وه‌ی‬ ‫داهاتوو بگه‌یه‌نن‪ ،‬دیاره‌ ڕووخسارێكی ئاوا‬ ‫ماندوو چاوه‌كانی خه‌واڵو ده‌بن ‌و ده‌نگی‬ ‫ته‌نها له‌نێو ڕێگا هه‌ڵدێره‌كانه‌وه‌ ده‌بیستی‪،‬‬ ‫كه‌ به‌هیچ جۆرێك نه‌توانێت په‌له‌قاژە‌یه‌ك‬ ‫بۆ ئازادی بكات‪ ،‬په‌روه‌ردگاریش له‌ باسیاندا‬

‫بانگه‌شه‌یه‌ی ده‌سه‌اڵت ‌ه دیكتاتۆره‌كان‬ ‫به‌سه‌ بۆ ئه‌وه‌ی عه‌قڵییه‌تی جه‌ماوه‌ر له‌‬ ‫گیرفانی خۆیان بنێن ‌و قه‌ده‌غه‌ی هه‌موو‬ ‫ره‌خن ‌ه و گازنده‌یه‌كیان لێ‌ بكه‌ن‪ .‬ئه‌وه‌تا‬ ‫فیرعه‌ون ڕووده‌كاته‌ داروده‌سته‌كه‌ی ‌و‬ ‫سه‌ركه‌شانه‌ ده‌ڵێت (و َق َال ِف ْر َع ْو ُن َيا أَ ُّيها‬ ‫ا ْل َم أَ ُل َما َع ِل ْم ُت لَ ُك ْم ِمنْ إِلَه َغ رْ ِيي َفأَ ْو ِق ْد‬ ‫يِل َيا ها َم ُان ع يَ​َل ِّ‬ ‫صحاً‬ ‫ني َف ْاج َع ْل يِل رَ ْ‬ ‫الط ِ‬ ‫وس وإِ يِّن لاَ ُظنُّه ِمنَ‬ ‫لَ َع يِّل أَ َّط ِل ُع إِ يَل إِلَه ُم يَ‬ ‫ا ْل َكا ِذ ِبنيَ) القصص‪ .38 :‬واته‌‪ :‬فیرعه‌‌ون‬ ‫سه‌‌ركه‌‌شانه‌ وتی‪ :‬ئه‌‌ی خه‌‌ڵكینه‌ من كه‌‌سی‬ ‫تر شك نابه‌‌م كه‌ شایسته‌ ‌بێت به‌‌وه‌‌ی‬ ‫خواتان بێت جگه‌ ل ‌ه خۆم‪ ،‬ئه‌‌ی هامان‪،‬‬ ‫له‌ گڵ خشتی سووره‌‌وه‌كراوم بۆ دروست‬ ‫بكه‌ و قه‌اڵیه‌‌كی به‌‌رز و پته‌‌وم بۆ بینا بكه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو پیایدا سه‌‌ربكه‌‌وم تا خوای موسا‬ ‫ببینم‪ ،‬هه‌‌رچه‌‌نده‌ من به‌‌ڕاستی بڕوام وایه‌‬ ‫له‌ ڕیزی درۆزنه‌‌كاندایه‌‌‪.‬‬ ‫دی��اره‌ هه‌ر كات جه‌ماوه‌ر كه‌یفی‬ ‫ب ‌ه هه‌ڵوێستێكی وا بێتام هات‪ ،‬ئیرت هیچ‬ ‫مانایه‌ك بۆ به‌رگری نامێنێته‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫زۆر دووباره‌كردنه‌وه‌ی ئه‌م بانگه‌شه‌یه‌ش‪،‬‬ ‫ده‌سه‌اڵت خۆشی ده‌گات ‌ه ئه‌و قه‌ناعه‌ته‌ی‬ ‫كه‌ زۆر له‌وه‌ گه‌وره‌تر ‌ه جه‌ماوه‌ر ره‌خنه‌ی‬ ‫ل ‌ێ بگرێت‪ .‬له‌ هه‌موو قۆناغه‌كانیشدا ئه‌م‬ ‫بانگه‌شه‌یه‌ له‌سه‌ر زاری دیكتاتۆره‌كان‬ ‫ده‌بینین‪ ،‬به‌اڵم ته‌نها به‌راورده‌كه‌ له‌وه‌دایه‌‬ ‫كه‌ به‌ زاراوه‌ی جیا جیا دووباره‌ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ )2‬به‌كارهێنانی مادد ‌ه ‌و سه‌روه‌ت‬ ‫‌و سامان بۆ چەوا‌شه‌كردن ‌و مراندنی‬ ‫هه‌ستیاری جه‌ماوه‌ر‪ ،‬فیرعه‌ون ده‌یه‌وێت‬ ‫به‌ كۆمه‌ڵێك ده‌س��ت �ه‌واژە‌ی نه‌گونجا و‬ ‫شاكارێكی تر بدات ‌ه ژیان‌و قه‌ناعه‌ت به‌و‬ ‫جه‌ماوه‌ره‌ بكات‪ ،‬كه‌ فراوانیی موڵك ‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵتی خۆی به‌ڵگه‌ن له‌س ‌ه حه‌قیانیه‌تی‬

‫‌و ڕاستیه‌تی‪ ،‬نه‌داری ‌و هه‌ژاریی موساش‬ ‫به‌ڵگه‌ن له‌سه‌ر ناحه‌قی‪ ،‬ئه‌وه‌تا فیرعه‌ون‬ ‫به‌ ناو قه‌وم ‌و گه‌له‌كه‌یدا جاڕ ده‌دات ‌و‬ ‫ده‌ڵێت (و َنادَي ِف ْر َع ْو ُن يِف َق ْو ِمه َق َال َيا َق ْو ِم‬ ‫ص وه ِذە الاَ ْنها ُر َت ْج ِري‬ ‫أَلَ ْي َس يِل ُم ْل ُك ِم رْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫صون‪ ،‬أ ْم أنا خ رْ ٌي ِمنْ‬ ‫ِمنْ َت ْح ِتي أَ َفال ُت ْب رِ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ه َذا ا َّل ِذي هو َمه ٌني ؤال َيكا ُد ُي ِبنيُ‪ ،‬فل ْوال‬ ‫هب أَ ْو َجا‌ َء َم َعه‬ ‫ُأ ْل ِق َي َع َل ْيه أَ ْس ِو َر ٌة ِمنْ َذ ٍ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ا ْل َمال ِئ َك ُة ُم ْقترَ ِ ِننيَ‪َ ،‬ف ْاست َ​َخ َّف ق ْو َمه فأطاعُ وة‬ ‫هم َكا ُنوا َق ْوماً َف ِاس ِقنيَ) الزخرف‪.54-51:‬‬ ‫إِ َّن ْ‬ ‫واته‌‪ :‬فیرعه‌‌ون وتی ئه‌‌ی گه‌‌له‌كه‌م‪ ،‬من‬ ‫پاشای میرسم و فه‌‌رمانڕە‌‌وای ئه‌‌م واڵته‌‌م‪،‬‬ ‫ئه‌‌م ڕووب��اران �ه‌‌ش به‌‌به‌‌ر كۆشكه‌‌كامندا‬ ‫ده‌‌ڕوات‪ ،‬ئایا ئه‌‌م ده‌‌سه‌اڵته‌‌ی من نابینن؟‬ ‫به‌‌ڵكو نابینن من چاكرتم له‌‌و كه‌‌سه‌‌ی‬ ‫ناوبانگی نییه‌ و كه‌‌سایه‌‌تییه‌‌كی الواز و‬ ‫نه‌‌نارساوه‌ و زمان پاراو نییه‌‪ ،‬له‌‌وانه‌ نییه‌‬ ‫بتوانێت چاك خه‌‌ڵكی تێبگه‌‌یه‌‌نێت‪ ،‬جا‬ ‫ئه‌‌وه‌ بۆچی بازنی ئاڵتون و زێڕی پێشكه‌‌ش‬ ‫ناكرێت (تانیشانه‌ بێت بۆ پایه‌‌داری)‪،‬‬ ‫یان ئه‌‌وه‌ بۆ فریشت ‌ه له‌‌گه‌‌ڵیدا نه‌هاتن‬ ‫بۆ بانگه‌‌وازكردن و پشتیوانی لێكردنی‪.‬‬ ‫فیرعه‌‌ون هیچ نرخی دانه‌‌نا بۆ قه‌‌وم و‬ ‫گه‌‌له‌‌كه‌‌ی‪ ،‬به‌ سووكی سه‌‌یری ده‌‌كردن‪،‬‬ ‫ئه‌‌وانیش ملكه‌‌چ و ف�ه‌‌رم��ان��ب�ه‌‌رداری‬ ‫بوون‪ ،‬به‌‌ڕاستی ئه‌‌وان ‌ه قه‌‌ومێكی فاسق‬ ‫و تاوانبار و گوناهكار بوون‪ .‬كه‌واته‌ له‌‬ ‫مه‌مله‌كه‌تێك دیكتاتۆرێكی خوێنڕێژ‬ ‫فه‌رمانڕە‌وای بێت پێوه‌ری م��اددی له‌‬ ‫پێشه‌نگی پێوه‌ره‌كان ده‌بێت‪ ،‬جا بۆ‬ ‫ئ��ه‌وه‌ی هه‌موو ه���اواره‌ نه‌مره‌كان له‌‬ ‫نێو قوڕگێكی تاساودا هه‌و بكه‌ن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫س�ه‌روه‌ت ‌و سامانه‌ به‌كارده‌هێرنێت بۆ‬ ‫كڕینی ویژدانه‌ مردووه‌كان ‌و كپكردنی‬ ‫هه‌سته‌ زیندووه‌كان‪.‬‬ ‫‪ )3‬سوككردن ‌و كه‌مكردنه‌وه‌ی‬ ‫قه‌باره‌ی نه‌یاره‌كانی له‌ الی جه‌ماوه‌ر‪،‬‬ ‫به‌جۆرێك وێنه‌یان ده‌كات كه‌ هیچیان‬ ‫له‌ده‌ست نایه‌ت‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ فیرعه‌ون وه‌ك هه‌موو‬ ‫ده‌س�ه‌اڵت��ێ��ك��ی دی��ك��ت��ات��ۆری س��ه‌ر ئه‌م‬ ‫ڕووی زه‌وییه‌ له‌ هه‌نگاوه‌كانیدا زۆر به‌‬ ‫ڕوونی ده‌رده‌كه‌وێت كه‌ ترسێكی زۆری‬ ‫له‌ ڕاپه‌ڕینی نه‌یاره‌كانی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نایه‌وێت دان به‌و ڕاستییه‌دا بنێت ‌و‬ ‫بچێته‌ ژێر باری‪ ،‬بۆیه‌ بۆ به‌الڕێدابردنی‬ ‫ئ �ه‌و ج��ه‌م��اوه‌ره‌ خۆشیله‌خۆنه‌دیوه‪‌،‬‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ ده‌سته‌واژەیه‌ك به‌كارده‌هێنێت‬ ‫كه‌ متامنه‌به‌خۆبوونی پێوه‌ دیاربێت‬ ‫‌و وا نیشان ب��دات ك ‌ه جگه‌ له‌ خۆی‬ ‫‌و داروده‌س��ت �ه‌ك �ه‌ی‪ ،‬كه‌سی تر بوونی‬ ‫نییه‌‪ .‬ئه‌وه‌تا فیرعه‌ون به‌ ڕاگه‌یاندنه‌‬ ‫ل �ه‌رزۆك �ه‌ك �ه‌ی ج��اڕ ده‌دات ‌و ده‌ڵێت‬ ‫ش ِذ َم ٌة َق ِلي ُل َ‬ ‫(إِ َّن ه ُؤ ‌ال ِء لَ رِ ْ‬ ‫هم لَنَا‬ ‫ون‪ ،‬وإِ َّن ْ‬ ‫ون‪ ،‬وإِ َّنا لَ َج ِم ٌيع َحا ِذ ُر َ‬ ‫لَ َغا ِئ ُظ َ‬ ‫ون) الشعرا‌ء‪:‬‬ ‫‪ .56-54‬وات�ه‌‪ :‬فیرعه‌ون جاڕیدا و وتی‬ ‫بێگومان ئ�ه‌‌وان�ه‌ ده‌‌سته‌‌یه‌‌كی كه‌‌من‬ ‫و زوو باڵبه‌‌ستیان ده‌‌كه‌‌ین‪ ،‬به‌ ڕاستی‬ ‫ئه‌‌وان ‌ه سه‌‌ركه‌‌شییان كردووه‌ و ئێمه‌‌یان‬ ‫تووڕە‌كردووه‌‪ ،‬بێگومان ئێمه‌ هه‌‌موومان‬ ‫بێدار و ئاگادارین له‌ نه‌‌خشه‌‌یان‪.‬‬ ‫بێگومان ئه‌گه‌ر به‌ره‌ی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ئ �ه‌وه‌ن��ده‌ ك �ه‌م ‌و كه‌مبایه‌خن‪ ،‬بۆچی‬ ‫فیرعه‌ون به‌ ته‌نها ڕووبه‌ڕوویان نابێته‌وه‌؟‬ ‫چی پێویست به‌وه‌ ده‌كات خه‌ڵكیان له‌دژ‬ ‫كۆبكاته‌وه‌‌و گه‌له‌كۆمه‌كه‌یان لێ‌ بكات؟‬ ‫دیاره‌ هه‌ڵسوكه‌وتێكی له‌م جۆره‌ی‬ ‫دیكتاتۆره‌كان ترسان ‌و دڵه‌ڕاوكه‌یان‬ ‫ده‌رده‌خ����ات‪ ،‬ن �ه‌ك متامنه‌به‌خۆبوون‪،‬‬ ‫كه‌واته‌ زۆربه‌ی بانگه‌شه‌ له‌خۆباییه‌كانی‬ ‫ڕژێمه‌ دیكتاتۆره‌كان زیاتر قسه‌ی زلن‪،‬‬ ‫نه‌ك حه‌قیقه‌ت‌ و ڕاستی!‬ ‫‪ )4‬خۆبه‌ستنه‌وه‌ ب�ه‌ ڕاب���ردوو‌ و‬ ‫تاوانباركردنی نه‌یاران ب �ه‌وه‌ی دین ‌و‬ ‫ئایدۆلۆژیای نوێیان هێناوه‌‌و له‌ ڕاستی‬

‫الیانداوه‌‪ .‬ئه‌وه‌تا كاتێك فیرعه‌ون باسی‬ ‫ئایدۆلۆژیای به‌ره‌ی ئۆپۆزسیۆن ده‌كات‪،‬‬ ‫لوتبه‌رزانه‌‌و بێشه‌رمانه‌ ده‌ڵێت ( َما َس ِم ْعنَا‬ ‫ِبه َذا يِف ‌آ َبا ِئنَا الاَ َّولِنيَ) املؤمنون‪ .24 :‬واته‌‪:‬‬ ‫ئێمه‌ ئه‌‌م هه‌‌واڵه‌‌مان له‌ باووباپیرانی‬ ‫پێشووه‌‌وه‌ نه‌‌بیستووه‌‌‪ .‬ئه‌مه‌ش سیفه‌تێكی‬ ‫به‌رده‌وامی هه‌موو ڕژێمه‌ سته‌مكاره‌كانه‌‪.‬‬ ‫ده‌بینین به‌ به‌كارهێنانی ئ �ه‌م جۆره‌‬ ‫ده‌سته‌واژان ‌ه و خۆبه‌ستنه‌وه‌ به‌ هه‌موو‬ ‫یاسا و ڕێسایه‌كی سواوی كۆن‪ ،‬دژایه‌تی‬ ‫هه‌موو نوێكاری‌و گۆڕانكاری‌و داهێنانێك‬ ‫ده‌كات ‌و هه‌نگاوه‌كانی چاكسازی په‌ك‬ ‫ده‌خات‪.‬‬ ‫‪ )5‬پ �ه‌روه‌رده‌ك��ردن��ی ج�ه‌م��اوه‌ر ‌و‬ ‫رێكخستنیان ‌و داڕشتنی فكریان به‌‬ ‫ئاڕاسته‌یه‌ك كه‌ دژایه‌تی موسا بكه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌ویش به‌ به‌كارهێنانی چه‌ند فاكته‌رێك‬ ‫كه‌ له‌ چوارچێوه‌ی (ترغیب و ترهیب)‬ ‫هه‌نگاو ده‌نێ‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌تا فیرعه‌ون كاتێك جادوگه‌ره‌كان‬ ‫كۆده‌كاته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی ملمالنێی موسایان‬ ‫پ ‌ێ بكات‪ ،‬ده‌بینین چۆن هه‌ڵیان ده‌نێ‌ ‌و‬ ‫چی به‌ڵێنێكی گه‌وره‌یان پێ‌ ده‌دات ( َف َلماَّ‬ ‫الس َح َر ُة َقا ُلوا لِ ِف ْر َع ْو َن أَإِ َّن لَنَا لاَ ْجراً إِ ْن‬ ‫َجا‌ؤ َّ‬ ‫ُكنَّا َن ْحنُ ا ْل َغالِ ِبنيَ‪َ ،‬ق َال َن َع ْم ؤإِ َّن ُك ْم إِذاً لَ ِمنَ‬ ‫ا ْل ُم َق َّر ِبنيَ) الشعرا‌و‪ 42-41 :‬واته‌‪ :‬كاتێك‬ ‫ج��ادووگ �ه‌‌ران هاتن بۆ الی فیرعه‌‌ون‪،‬‬ ‫وتیان ئایا پاداشتامن ده‌‌بێت ئه‌‌گه‌‌ر ئێمه‌‬ ‫سه‌‌ركه‌‌وتین و بردمانه‌‌وه‌‌؟ فیرعه‌‌ون وتی‬ ‫به‌‌ڵێ بێگومان ئێوه‌ له‌‌و كاته‌‌دا سه‌‌ره‌‌ڕای‬ ‫ئه‌‌وه‪ ‌،‬له‌ نزیكانی من ده‌‌بن‪.‬‬ ‫ب�����������ه‌اڵم ك�����ات�����ێ�����ك ل�����ه‌و‬ ‫ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌یه‌دا سه‌ركه‌وتوو نه‌بوون‬ ‫‌و جادووگه‌ره‌كان موسوڵامنبوونی خۆیان‬ ‫له‌ ڕووی فیرعه‌وندا ڕاگه‌یاند ‌و وتیان (إِ َّنا‬ ‫‌اَ َمنَّا ِب َر ِّبنَا لِ َي ْغ ِف َر لَنَا َخ َطا َيا َنا و َما أَ ْك َره َتنَا‬ ‫الس ْح ِر وال َّله َخ رْ ٌي وأَ ْب َقي) گـه‪.73:‬‬ ‫َع َل ْيه ِمنَ ِّ‬ ‫واته‌‪ :‬ئێمه‌ ئیرت به‌‌ڕاستی باوه‌‌ڕمان هێناوه‌‬ ‫به‌ په‌‌روه‌‌ردگارمان‪ ،‬تا له‌ گوناهه‌‌كامنان‬ ‫خۆش ببێت و له‌‌و جادووگه‌‌رییه‌‌ش كه‌ به‌‬ ‫زۆر پێت كردین‪ .‬هه‌‌میش ‌ه خوای گه‌‌وره‌ له‌‬ ‫هه‌‌موو كه‌‌س چاكرته‌ و له‌ هه‌‌موو كه‌‌س‬ ‫پایه‌‌دارتر و به‌‌رده‌‌وامرته‌‌‪.‬‬ ‫جا بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و دیكتاتۆره‌ دان به‌‬ ‫دۆڕانی خۆیدا نه‌نێت‌و به‌ره‌ی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫به‌ ب�راوه‌ ده‌رنه‌كه‌ون‪ ،‬هه‌تا هه‌ر خۆی‬ ‫ئ��اڕاس��ت �ه‌ك �ه‌ری ج��ه‌م��اوه‌ره‌ك��ه‌ بێت‪،‬‬ ‫هه‌وڵێكی تری ناشایسته‌ی شكستخواردوو‬ ‫ده‌دات‪ ،‬ئه‌ویش تاوانباركردنی موسا به‌‬ ‫جادووگه‌ر‪ ،‬وه‌ك له‌م ئایه‌ته‌دا ئه‌و هه‌وڵه‌ی‬ ‫فیرعه‌ون به‌ ڕوونی ده‌رده‌كه‌وێت ( ُي ِريدُ‬ ‫أَ ْن ُيخْ ِر َج ُك ْم ِمنْ أَ ْر ِض ُك ْم ِب ِس ْح ِرة فَماَ َذا‬ ‫َت ْأ ُم ُر َ‬ ‫ون) الشعرا‌ء‪ .35 :‬واته‌‪ :‬ده‌‌یه‌‌وێت‬ ‫له‌‌سه‌‌ر زه‌‌ویی خۆتان ده‌‌رت��ان بكات به‌‬ ‫هۆی جادووه‌‌كه‌‌یه‌‌وه‌‌‪ ،‬فه‌‌رمانتان به‌ چییه‌؟‬ ‫هه‌روەها تاوانباركردنی موسا به‌‬ ‫وس‬ ‫ون أَ ْقت ُْل ُم يَ‬ ‫گه‌نده‌ڵچی (و َق َال ِف ْر َع ْو ُن َذ ُر يِ‬ ‫اف أَ ْن ُي َبد َِّل ِدين َُك ْم أَ ْو أ ْنَ‬ ‫و ْل َيدْعُ َر َّبه إِ يِّن أَ َخ ُ‬ ‫ُي ْظه َر يِف الاَ ْر ِض ا ْل َف َسادَ) غافر‪ .26 :‬واته‌‪:‬‬ ‫فیرعه‌‌ون وتی وازم لێبهێنن با موسا بكوژم‪،‬‬ ‫با هه‌‌ر ه��اوار له‌ پ �ه‌‌روه‌‌ردگ��اری بكات‪،‬‬ ‫چونكه‌ به‌‌ڕاستی من ده‌‌ترسم كه‌ دین و‬ ‫ئاینتان بگۆڕێت‪ ،‬یاخود دووبه‌‌ره‌‌كی و‬ ‫خراپه‌ و شه‌‌ڕ و شۆڕ ل ‌ه واڵت و سه‌‌رزه‌‌ویدا‬ ‫به‌‌رپا بكات‪ .‬ئایا ئۆپۆزسیۆنێكی وه‌ك موسا‬ ‫كه‌ پڕۆژە‌ی چاكسازیی پێیه‌‪ ،‬گه‌نده‌ڵچییه‌‬ ‫ی��ان حوكمڕانێكی وه‌ك فیرعه‌ون؟ له‌‬ ‫ڕۆژگ��اری ئه‌مڕۆشامندا له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‬ ‫هێزی سه‌ربازی ‌و ده‌زگ��ا ئه‌منییه‌كان‬ ‫نه‌بوونه‌ موڵكی گشتی ‌و ته‌ره‌فگیرییان‬ ‫بۆ ده‌سه‌اڵته‌ دیكتاتۆره‌كانه‌‪ ،‬ده‌بینین‬ ‫هه‌ڕە‌شه‌كانی ده‌سه‌اڵت بۆ نه‌یاره‌كانی‬ ‫هه‌ر جاره‌ی به‌ جۆرێك دووباره‌ ده‌بێته‌وه‌‬ ‫و ت��رس ‌و ت��ۆق��ان��دن ب��ووه‌ت �ه‌ دیاریی‬ ‫ده‌ستیان‪.‬‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬ ‫‪www.facebook.com/bayanpres‬‬ ‫‪www.twitter/bayan2press‬‬

‫‪political general Newspaper‬‬

‫‪Tuesday, No.53‬‬ ‫‪Second Year, Sep 24, 2013‬‬

‫سەاڵح ساالر‬

‫خه‌ڵكی خوێنی گه‌نجیا ده‌وێت‬ ‫پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردن وانه‌ی زۆری پێبوو‪ ،‬چ بۆ الوان‪ ،‬چ بۆ پیران‪ ،‬هه‌روه‌ها بۆ‬ ‫حزب و سه‌ركرده‌كانیش‪.‬‬ ‫هه‌ڵبژاردن پێی وتین ئه‌و میلله‌ته‌ بانگه‌شه‌ی پیرانه‌ی ناوێت‪ ،‬قسه‌ی پیرانه‌ی‬ ‫ناوێت‪ ،‬هه‌نگاو و كرداری پیرانه‌شی ناوێت‪ .‬خه‌ڵك چاوی كراوه‌ته‌وه‌ و بۆخۆی به‌ناو‬ ‫لیست و كاندیده‌كاندا ده‌گه‌ڕێت و هه‌ڵده‌بژێرێت‪ .‬ئه‌م خوله‌ی هه‌ڵبژاردن پایز و‬ ‫به‌هاری زۆر كه‌س و كه‌سایه‌تی و الیه‌ن بوو‪ ،‬میلله‌ت كۆتایی به‌و سه‌رده‌م ‌ه هێنا به‌‬ ‫هه‌ر شێواز و میكانیزمێك بووه‌ كاندید به‌سه‌ریدا بسه‌پێرنێت‪ ،‬ئه‌مجاره‌ خه‌ڵك شكستی‬ ‫به‌ سه‌پاندن هێنا‪ ،‬هه‌روه‌ها مه‌سیجێكی خێراشی نارد بۆ سه‌ركرده‌كان كه‌ ئیرت له‌ پشتی‬ ‫مێزه‌كانتانه‌وه‌ وه‌رن�ه‌ده‌ره‌وه‌ و بزانن شه‌قام چی ده‌وێت و چی په‌سه‌ند ده‌كات و‬ ‫چیش ڕەتده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫الوان ده‌نگیان هه‌ڵبڕی و داوای گۆڕانی سه‌ركرده‌كانی خۆیان ده‌كه‌ن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫سه‌ملاندیان ئیرت ئێوه‌ خۆتان و میكانیزمه‌كانتان پیر بوون و توانای ئه‌وه‌تان نه‌ماوه‌‬ ‫نه‌ك ڕابه‌رایه‌تیی خه‌ڵك بكه‌ن‪ ،‬به‌ڵكه‌ ناتوانن هاوته‌ریب له‌گه‌ڵ سه‌رده‌مه‌كه‌شدا بڕۆن‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر چاوێك به‌ ناو ده‌نگه‌ ده‌رچووه‌كاندا بخشێنین‪ ،‬ده‌بینین هه‌موو خوێنی تازه‌ن‬ ‫و زۆرجار مامۆستاكانی خۆیان كێبه‌ركێی ئه‌وانیان پێنه‌كراوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش په‌یامی كۆتایی‬ ‫سه‌ڵته‌نه‌تی ئه‌وانه‌‪.‬‬ ‫حزبه‌كان ده‌بێت ئه‌و كه‌سانه‌ بخه‌نه‌ ناو لیسته‌كانیانه‌وه‌ كه‌ خه‌ڵك گه‌ره‌كینی‪،‬‬ ‫نه‌ك ئه‌وانه‌ی كه‌ خۆیان مه‌به‌ستیانه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها سه‌ركرده‌كان ده‌بێت ئه‌و میكانیزمه‌‬ ‫به‌كاربهێنن كه‌ سه‌رده‌مییانه‌ن‪ ،‬نه‌ك هه‌ر به‌ ته‌قلیدییه‌وه‌ بنیشنه‌وه‌ و بیانه‌وێت‬ ‫زۆرترینی ده‌نگه‌كانیش كۆبكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها دروشم و وتار و بوێریی و بانگه‌شه‌ی گه‌رم و‪ ..‬تد‪ ،‬هه‌موو ئه‌مانه‌ش‬ ‫ده‌بێت به‌وپه‌ڕی گه‌نجییه‌وه‌ به‌رپابكرێن و ئه‌وه‌یان له‌به‌رچاو بێت خه‌ڵك ئه‌وه‌ی‬ ‫ده‌وێت و متامنه‌ی خۆی ئاوا ده‌به‌خشێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر وا نه‌كه‌یت‪ ،‬كۆتایی شانۆگه‌رییه‌كه‌ت‬ ‫له‌ مۆزه‌خانه‌ منایش ده‌كه‌یت‪.‬‬ ‫ئێستا پڕۆسه‌ی ده‌نگدان كۆتایی هات و خه‌ڵك قسه‌ی دڵی خۆی به‌ متامنه‌دان‬ ‫به‌رانبه‌ر حزب و سه‌ركرد ‌ه خۆسه‌پێن و ته‌قلیدییه‌كان كرد و یه‌ك ته‌ره‌فه‌ یارییه‌كه‌ی‬ ‫كۆتایی پێهێنا‪ .‬ماوه‌ته‌وه‌ سه‌ر ئه‌وه‌ی سه‌ركرده‌كان چۆن به‌ خۆیاندا ده‌چنه‌وه‌ و چۆن‬ ‫نه‌خۆشییه‌كه‌ ده‌دۆزنه‌وه‌ و چۆن چاره‌سه‌ری بۆ داده‌نێن؟‬ ‫به‌ ڕای به‌نده‌ پێویسته‌ سه‌راپا پالن و نه‌خشه‌ڕێژیی خۆیان هه‌ڵوه‌شێننه‌وه‌ و‬ ‫چاكسازی بكه‌ن‪ .‬ده‌نا ئه‌وه‌نده‌ی له‌ تۆڕە كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان ده‌یبینین‪ ،‬ده‌نگی پاكسازی‬ ‫به‌رزبووه‌ته‌وه‌ و ئه‌گه‌ر ئێوه‌ خۆتان ناگۆڕن‪ ،‬خه‌ڵك ده‌تانگۆڕێت‪ ،‬خه‌ڵكیش ئێوه‌ی پێ‬ ‫نه‌گۆڕێت‪ ،‬ده‌توانێت خۆی بگۆڕێت و له‌ دۆخێكی تر و ب ‌ه خوێنێكی نوێوه‌ به‌رانبه‌رتان‬ ‫په‌رچه‌مێكی نوێ هه‌ڵبكات و وه‌رزی وه‌رینی گه‌اڵكان بێته‌ پێشه‌وه‌‪.‬‬

‫‪Reklam‬‬

‫‪Reklam‬‬