ژمارە ٢٩ـی رۆژنامەی بەیان

‫که‌ش‌و هه‌وا‬

‫‪Tuesday, No, 29‬‬ ‫‪First Year, April 2, 2013‬‬

‫‪/٣‬شەممە ‪/4 22‬شەممە ‪/5 23‬شەممە ‪ 24‬که‌رکوک ‪/٣‬شەممە ‪/4 31‬شەممە ‪/5 32‬شەممە ‪34‬‬ ‫هه‌ولێر ‪/٣‬شەممە ‪/4 29‬شەممە ‪/5 31‬شەممە ‪ 32‬سلێمانی ‪/٣‬شەممە ‪/4 26‬شەممە ‪/5 27‬شەممە ‪28‬‬ ‫‪ 13‬دهۆک ‬ ‫‪19‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪14‬‬

‫د‪ .‬دارا عەبدوڵاڵ چنارەیی‪:‬‬ ‫خه‌ڵك هه‌بوو‌ه بەهۆی‬ ‫گرفتێكی بچووكی سێكسییه‌وه‌‪،‬‬ ‫تا ‪ 40‬ساڵی ژنی نه‌هێناوه‬

‫بایی (‪ )750‬دینارە‬

‫چاوى تۆ لەسەر ڕووداوەکان‬

‫ل‪ .‬کۆمەاڵیەىت‬

‫رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە‪ ،‬ژماره‌ (‪ ،)29‬سێشەممە ‪ ،2013/4/2‬ساڵی یەکەم‬

‫بیروڕا‬ ‫گۆڕان؛ توندڕەوى‬

‫شاخ و دیکتاتۆرى‬ ‫شەقام‬

‫‪12‬‬ ‫وەرزش‬ ‫پیاوێک عاشقى‬ ‫خانەوادەکەیەتى‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫سه‌رۆكی كوتله‌ سه‌در له‌ په‌رله‌مانی عێراق بۆ به‌یان‪:‬‬

‫ناكۆكییه‌كانی مالیكی و‬ ‫بارزانی شه‌خسی و حیزبین‬

‫‪8‬‬ ‫پریاسکە‬ ‫ڕۆژانە بیانخۆ‬

‫دوای دوو ساڵ‪،‬‬ ‫بڕیارى ژمار‌ه دووی‬ ‫په‌رله‌مان باڵوده‌بێته‌وه‌‬ ‫به‌یان‪ .‬هەولێر‬ ‫دوانیوه‌ڕۆی رۆژی دووشه‌مم ‌ه‬ ‫‪ ،4/1‬س �ه‌رۆك��ی ه �ه‌رێ��م و الیه‌نه‌‬ ‫سیاسیه‌كانی هه‌رێم كۆبوونه‌وه‌یه‌كی‬ ‫فراوانیان ئه‌نجام دا و تێیدا بڕیار درا‬ ‫نوێنه‌ره‌ كورده‌كانی به‌غدا به‌رده‌وام بن‬ ‫له‌سه‌ر بایكۆتكردنی كۆبوونەوە‌كانی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی نوێن ‌هران و وه‌زیران‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌و كۆبوونه‌وه‌یه‌دا بڕیار‬ ‫درا هه‌رسێ‌ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ی هه‌رێم له‌‬ ‫واده‌ی خۆیاندا ئه‌نجام بدرێن و یاسای‬ ‫ژم��اره‌ ‪2‬ی په‌رله‌مان ل ‌ه رۆژنامه‌ی‬ ‫وه‌قائیعی كوردستان باڵوبكرێته‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌ بڕیاره‌ ونبووه‌كه‌ نارساوه‌‪.‬‬ ‫بایكۆتكردنی كۆبوونه‌وه‌كانی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران و وه‌زی�ران له‌‬ ‫الیه‌ن نوێن ‌هرانی كورده‌وه‌‪ ،‬له‌ كاتێكدایه‌‬ ‫له‌ كۆبوونه‌وه‌ی داهاتووی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫وه‌زیراندا گفتوگۆ له‌سه‌ر په‌یڕە‌وی‬ ‫ناوخۆی ئه‌نجومه‌نه‌كه‌ ده‌كرێت‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌ رێكه‌وتنی ساڵی ‪2011‬ی هه‌ولێردا‬ ‫بڕیار له‌سه‌ر هه‌مواركردنه‌وه‌ی دراوه‌‪.‬‬

‫گۆڕانكاری‬ ‫له‌ ئه‌نجومه‌نی‬

‫‪9‬‬

‫پارێزگاكاندا رووده‌دات‬

‫الپەڕە‪4 :‬‬ ‫له‌ژێر ده‌سه‌اڵتی ئه‌سه‌ددا‬ ‫«كۆنفرانسی الوان»‬ ‫ساز كرا‬ ‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫دوای ئه‌وه‌ی ‪ 18‬ڕێكخراوی الوان‬ ‫ل ‌ه شاری رومێالنی رۆژئاوای كوردستان‬ ‫كۆنفرانسێكیان ساز كرد‪ 46 ،‬ڕێكخراوی‬ ‫دیكه‌ی الوان ئ �ه‌و كۆنفرانسه‌یان‬ ‫بایكۆت كرد و ڕایانگه‌یاند شه‌رعیه‌تی‬ ‫نیی ‌ه و كۆنفرانسی سێیه‌م له‌ كه‌مپی‬ ‫دۆمیز ل ‌ه باشووری كوردستان ئه‌نجام‬ ‫ده‌ده‌ن‪ .‬ئه‌و كۆنفرانسه‌یان وا پێناسه‌‬ ‫كرد كه‌ له‌ ژێر ده‌سه‌اڵتی ئه‌سه‌ددا‬ ‫ئه‌نجام دراوه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر بۆی ‌ه رۆژنامه‌نووسێكیش‬ ‫سه‌رسووڕمانی خۆی ڕاگه‌یاند به‌وه‌ی‬ ‫«خۆپیشاندان و په‌یه‌ده‌ و هێزی‬ ‫سه‌ربازی ئه‌سه‌د پێكه‌وه‌ بوونیان‬ ‫هه‌یه‌»‪.‬‬ ‫بڕوان ‌ه الپه‌ڕەی په‌یجور‬

‫پۆلیس‪ :‬پارێزگا ناینێرێت‬

‫به‌یان‪ .‬تایبەت‬

‫چوار مانگە بڕیاری ده‌ستگیركردنی به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫ناحیەیەک جێبه‌ج ‌ێ نەکراوە‬ ‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫به‌پێی ئ �ه‌و زانیارییانه‌ی ده‌ستی‬ ‫(به‌یان) كه‌وتوون‪ ،‬زیاتر له‌ چوار مانگ ‌ه‬ ‫به‌ هۆی سه‌رپێچیكردنی یاساوه‌‪ ،‬فه‌رمانی‬ ‫ده‌ستگیركردنی ف��ه‌ره‌ی��دون مه‌حمود‬ ‫ڕەس��وڵ ب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌ری ناحیه‌ی گه‌رمك‪،‬‬ ‫ده‌رچ���ووه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم تا ئێستا فه‌رمانه‌كه‌ی‬ ‫دادگ��ا جێبه‌جێ‌ ن �ه‌ك �راوه‌‪ .‬پۆلیسی ئه‌و‬ ‫ناحیه‌یه‌ش رایده‌گه‌یه‌نێت ك�ه‌ حاكم‬ ‫له‌سه‌ر ده‌ستگیرنه‌كردنی ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫ناحیه‌یه‌‪ ،‬سكااڵی له‌سه‌ر ئه‌وانیش تۆمار‬

‫كردووه‌‪.‬‬ ‫موالزم كاروان عه‌بدوڵاڵ‪ ،‬ئه‌فسه‌ر ل ‌ه‬ ‫پۆلیسی گه‌رمك‪ ،‬له‌ لێدوانێكیدا به‌ (به‌یان)‬ ‫ی راگه‌یاند «ئ �ه‌و ن���وورساوه‌ ن��وورساوی‬ ‫پێنجوێنه‌ بۆمان هاتووه‌‪ ،‬ئێمه‌ له‌ گه‌رمك‬ ‫ده‌وام ده‌كه‌ین‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری ناحیه‌ له‌ الی‬ ‫ئێمه‌یه‌‪ ،‬مرورێك شكاتی لێكردووه‌ به‌ یاسای‬ ‫‪26‬ی هاتوچۆ‪ ،‬ب�ه‌اڵم تا ئێستا ده‌ستگیر‬ ‫نه‌كراوه‌‪ ،‬نازانم بڵێم له‌ حاكمه‌وه‌یه‌‪ ،‬یان له‌‬ ‫پۆلیسه‌وه‌‪ ،‬یاخود بڵێم ل ‌ه پارێزگاوه‌یه‌؟»‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و ئه‌فسه‌ره‌ی پۆلیسی گه‌رمك‪،‬‬ ‫وتیشی «ئێمه‌ له‌ نێوان دوو پردداین‪،‬‬

‫حاكم و پارێزگا‪ ،‬پارێزگا ناینێرێت‪ ،‬حاكم‬ ‫ده‌ڵێت جێبه‌جێی بكه‌ن‪ ،‬ئێمه‌ جێبه‌جێی‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬پارێزگا ده‌كاته‌ سه‌رمان‪ ،‬كێشه‌كه‌‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی �ه‌ ئ �ه‌و ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌ری ناحیه‌یه‌كه‌‬ ‫و خ��اوه‌ن��ی پله‌یه‌كه‌»‪ .‬م���والزم ك��اروان‬ ‫رایشیگه‌یاند «ئه‌و فه‌رمانه‌ بۆ جێبه‌جێكردن‬ ‫به‌ هه‌مووی گه‌یشتووه‌‪ ،‬ن�ه‌ك ته‌نیا به‌‬ ‫ئێمه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت حاكم شكاتی له‌ ئێمه‌ش‬ ‫ك���ردووه‌‪ .‬ب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌ری ناحیه‌ كه‌سێكی‬ ‫ئاسایی نییه‌‪ ،‬كاتێك قائیمقامی پێنجوێن‬ ‫له‌و ‌ێ نه‌بێت‪ ،‬كاك فه‌ره‌یدون ده‌بێت به‌‬ ‫قائیمقام»‪ .‬ئه‌و به‌رپرسه‌ی پۆلیس وتیشی‬

‫«ئێمه‌ نوورساومان بۆ پارێزگا كردووه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫له‌ ڕێگه‌ی پارێزگاوه‌ بینێرن‪ ،‬به‌اڵم تا ئێستا‬ ‫نه‌نێردراوه‌»‪.‬‬ ‫(به‌یان) بۆ وه‌رگرتنی ڕای قائیمقامیه‌تی‬ ‫پێنجوێن‪ ،‬كه‌ له‌ ڕووی ئیدارییه‌وه‌ به‌رپرسن‬ ‫ل ‌ه ناحیه‌ی گه‌رمك‪ ،‬په‌یوه‌ندیی كرد به‌ ره‌زا‬ ‫حه‌مه‌ئه‌مین‪ ،‬قائیمقامی پێنجوێنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ناوبراو رایگه‌یاند «ئ�ه‌وه‌ په‌یوه‌ندیی به‌‬ ‫منه‌وه‌ نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو په‌یوه‌ندیی به‌ پۆلیسه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئ �ه‌وان قسه‌ بكه‌ن‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫الیه‌نی جێبه‌جێكار نین بۆ گرتنی تۆمه‌تبار‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ ئه‌ركی پۆلیسه‌»‪.‬‬

‫ع��ادل عه‌بدومله‌هدی‪ ،‬جێگری‬ ‫پێشووی س �ه‌رۆك كۆماری عێراق‪ ،‬له‌‬ ‫نووسینێكیدا ل ‌ه الپه‌ڕەی تایبه‌تی خۆی‬ ‫ل ‌ه فه‌یسبووك ده‌ڵێت «هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫داهاتوو‪ ،‬موماره‌سه‌كردنێكی تا رادده‌یه‌ك‬ ‫نو ‌ێ و جیاواز ل ‌ه هه‌ڵبژاردنه‌كانی پێشوو‬ ‫دێنێت ‌ه ئاراوه‌»‪.‬‬ ‫ناوبراو پێشی وای ‌ه جگ ‌ه ل ‌ه لیسته‌‬ ‫گه‌وره‌كانی كورد و شیع ‌ه و عێراقیه‌‪،‬‬ ‫«چه‌ند باڵێك و الیه‌نێكی جیابووه‌وه‌‬ ‫له‌و لیستانه‌‪ ،‬یان چه‌ند پێكهاته‌یه‌ك‬ ‫ك ‌ه یه‌ك ده‌گ��رن‪ ،‬ئه‌وانیش سه‌ركه‌وتن‬ ‫به‌ده‌ستده‌هێنن‪ ،‬به‌شێك له‌و لیستانه‌‬ ‫ده‌ت��وان��ن (‪ )4-1‬ك��ورس��ی ل � ‌ه هه‌ر‬ ‫پارێزگایه‌ك ببه‌نه‌وه‌‪ .‬به‌وهۆیه‌شه‌وه‌‬ ‫ل ‌ه زۆرینه‌ی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكاندا‬ ‫گ���ۆڕان���ك���اری رووده‌دات‪ ،‬چ به‌‬ ‫له‌ده‌ستدانی ته‌واوی كۆنرتۆڵ بێت‪ ،‬چ له‌‬ ‫رووی هاوسه‌نگیی ‌ه نوێیه‌كانه‌و ‌ه بێت»‪.‬‬ ‫بڕوانه‌ الپه‌ڕەی عێراق‪.‬‬

‫‪3‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)29‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/4/2‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫په‌رله‌ماىن کوردستان پرۆژە‌یاسای ئه‌نجومه‌نی دانوستان ناخاته‌ به‌رنامه‌ی كاره‌و ‌ه‬

‫«به‌ هۆی پاره‌و‌ه كورد به‌غدای جێهێشتووه‌»‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬رێبوار ئه‌حم ‌هد‬ ‫ماوه‌ی مانگێك ‌ه نوێنه‌رانی كورد‬ ‫له‌ به‌غدا بایكۆتی دانیشتنه‌كانی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی نوێن ‌هران و وه‌زیرانیان‬ ‫كردووه‌‪ ،‬تا ئێستاش یه‌كال نه‌بووه‌ته‌وه‌‬ ‫ك��ه‌ ئ��ای��ا ب��ۆچ��ی ك���ورد پ��رۆس �ه‌ی‬ ‫سیاسیی به‌غدای بایكۆت ك��ردووه‪.‬‬ ‫سه‌ركرده‌یه‌كی بااڵی لیستی عێراقیه‌ش‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت ك��ورد له‌سه‌ر پاره‌‬ ‫بایكۆتی كۆبوونه‌وه‌كانی كردووه‌‪.‬‬ ‫ل �ه‌ دوای��ی��ن چاوپێكه‌وتنیدا‬ ‫له‌گه‌ڵ رۆژنامه‌ی شه‌رقولئه‌وسه‌ت‪،‬‬ ‫ساڵح م��وت��ڵ�ه‌گ‪ ،‬س �ه‌رۆك��ی ب��ه‌ره‌ی‬ ‫دیالۆگ و جێگری سه‌رۆك وه‌زی�ران‪،‬‬ ‫رای��ده‌گ �ه‌ی��ەن��ێ��ت ك��ێ��ش�ه‌ی ئ���ه‌وان‬ ‫له‌گه‌ڵ مالیكیدا جیاوازه‌ له‌ كێشه‌ی‬ ‫ك��ورد و ده‌ڵێت «ك��ورد له‌سه‌ر پاره‌‬ ‫پرۆسه‌ی سیاسیی بایكۆت كردووه‌‪ ،‬به‌‬ ‫پێدانی ئه‌و بڕە پاره‌یه‌ وه‌زیره‌كانیان‬ ‫ده‌گ�ه‌ڕێ��ن�ه‌و ‌ه ن��او كۆبوونه‌وه‌كانی‬ ‫حكومه‌ت»‪.‬‬ ‫ل��� ‌ه دوای پ �ه‌س �ه‌ن��دك��ردن��ی‬ ‫پرۆژە‌یاسای بودجه‌ی ساڵی ‪2013‬ی‬ ‫ع��ێ��راق ل�� ‌ه الی����ه‌ن ئه‌نجومه‌نی‬

‫نوێنه‌رانه‌وه‌ به‌بێ‌ ر ‌هزامه‌ندیی كورد‪ ،‬وه‌ك‬ ‫دروستكردنی فشار‪ ،‬وه‌زیره‌كانی یه‌كێتی و‬ ‫پارتی بایكۆتی دانیشتنه‌كانی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫نوێنه‌رانیان كرد‪ .‬سه‌رۆكی هه‌رێمیش چه‌ند‬ ‫كۆبوونه‌وه‌یه‌كی له‌گه‌ڵ الیه‌ن ‌ه سیاسییه‌كان‬ ‫و سیاسه‌مته‌داره‌ كورده‌كانی به‌غدا له‌سه‌ر‬ ‫پرسی كشانه‌وه‌ یان مانه‌و ‌ه ئه‌نجام دا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تا ئێستا ب ‌ه ته‌واوی ڕوون نه‌كراوه‌ته‌وه‌ بۆچی‬ ‫كورد له‌ به‌غدا بكشێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ل ‌ه لێدوانێكی پێشووتریاندا‪ ،‬هه‌ریه‌كه‌‬ ‫له‌ محه‌مه‌د حه‌كیم‪ ،‬وته‌بێژی فه‌رمیی‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی و له‌تیف مسته‌فا‪،‬‬ ‫ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی نوێن ‌هران‪ ،‬بۆ (به‌یان)‬ ‫ئاماژەیان به‌وه‌ كردووه‌ ئه‌وان تا ئێستا الیان‬ ‫ڕوون نییه‌ كه‌ بۆچی كورد له‌ به‌غدا ده‌بێت‬ ‫بكشێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌سه‌ر دۆسیه‌ی پاره‌ی‬ ‫كۆمپانیا نه‌وتییه‌كان بێت‪ ،‬ئه‌وا پێویست به‌‬ ‫كشانه‌وه‌ ناكات له‌ كاتێكدا پێشرت كێشه‌ی‬ ‫له‌وه‌ گه‌وره‌تر و گرنگرت هاتووه‌ت ‌ه پێشه‌وه‌ و‬ ‫پرسی كشانه‌وه‌ باس نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫دروستبوونی قه‌یرانی كشانه‌وه‌ له‌‬ ‫حكومه‌ت‪ ،‬دوابه‌دوای ئه‌و ئاڵۆزییانه‌ی كه‌ له‌‬ ‫دوای هه‌وڵی سه‌ندن ‌هوه‌ی متامنه‌ له‌ نوری‬ ‫مالیكیی سه‌رۆك وه‌زیران له‌ چ ‌هند مانگی‬ ‫راب��ردوودا هات ‌ه ئ��اراوه‌‪ ،‬عێراقی تا لێواری‬

‫نه‌بوونی ده‌سته‌یه‌كى بااڵ وایكردووه‌ به‌بێ‬ ‫پالن گفتوگۆكان ئه‌نجام بدرێن‬

‫ش ‌هڕێكی گ ‌هور ‌هی ناوخۆیی نزیك كرده‌و ‌ه‪،‬‬ ‫به‌اڵم ه ‌هروه‌ك چاودێرانی سیاسی ئاماژ ‌ەی‬ ‫پێده‌كه‌ن‪ ،‬له‌و قه‌یرانه‌ گه‌وره‌ و ئاڵۆز ‌هدا‬ ‫كه‌ به‌هێزترین كارتی فشار كشانه‌وه‌ بوو‪،‬‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێم باسی له‌ كشان ‌هو ‌هی كورد‬ ‫له‌ به‌غدا نه‌كرد‪ ،‬ب ‌هاڵم ل ‌هگ ‌هڵ رازینه‌بوونی‬ ‫لیسته‌ك ‌هی مالیكی بۆ د ‌هنگدان ل ‌هس ‌هر بڕگ ‌هی‬ ‫سه‌رفكردنی پار ‌هی كۆمپانیا ن ‌هوتیی ‌هكانی‬ ‫هه‌رێم له‌ پرۆژە‌یاسای بودج ‌هدا‪ ،‬دۆسی ‌هی‬ ‫كشانه‌وه‌ له‌ به‌غدا هاته‌ ئاراوه‌ و وه‌زیر ‌هكانی‬ ‫یه‌كێتی و پارتی دانیشتنه‌كانیان بایكۆت كرد‪.‬‬ ‫له‌ چاوپێكه‌وتنه‌كه‌یدا له‌گه‌ڵ رۆژنامه‌ی‬ ‫شه‌رقولئه‌وسه‌ت‪ ،‬ساڵح موتڵه‌گ‪ ،‬جێگری‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیرانی عێراق‪ ،‬به‌ ڕوونی ئاماژە‌ی‬ ‫به‌وه‌ كردووه‌ كه‌ له‌سه‌ر سه‌رفنه‌كردنی پاره‌ی‬ ‫كۆمپانیا نه‌وتییه‌كانی هه‌رێم‪ ،‬كورد بایكۆتی‬ ‫پرۆسه‌ی سیاسیی كردووه‌‪ ،‬به‌ پێدانی ئه‌و بڕە‬ ‫پاره‌یه‌ش كێشه‌كه‌ چاره‌سه‌ر ده‌كرێت‪.‬‬ ‫چ��اودێ��ران��ی سیاسی پێیان وای �ه‌‬ ‫ه �ه‌ر كاتێك ب�ه‌رژە‌وه‌ن��دی��ی�ه‌ تایبه‌تی و‬ ‫حزبییه‌كانی ده‌سه‌اڵتدارانی هه‌رێم بكه‌وێته‌‬ ‫مه‌ترسییه‌وه‌‪ ،‬قه‌یرانێكی نوێ له‌ عێراقدا‬ ‫دروست ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌تا له‌به‌ر ئه‌وه‌ی له‌‬ ‫پرۆژە‌یاسای بودجه‌ی عێراقدا پاره‌ی كۆمپانیا‬ ‫نه‌وتییه‌كانی هه‌رێم س��ه‌رف ن�ه‌ك�راوه‌‪،‬‬

‫بایكۆتی كۆبوونه‌وه‌كانی ئه‌نجومه‌ن‬ ‫و نوێنه‌رانیان ك��ردووه‌ و دۆسیه‌ی‬ ‫كشانه‌وه‌ی ته‌واوه‌تی خراوه‌ته‌ ڕوو‪ ،‬ل ‌ه‬ ‫كاتێكدا بودجه‌ی ماده‌ی ‪ 140‬له‌ یاسای‬ ‫بودجه‌ی ئه‌مساڵی عێراقدا كراوه‌ت ‌ه‬ ‫دوو هێندە‪.‬‬ ‫نه‌بوونی ده‌سته‌یه‌كی ب��ااڵ بۆ‬ ‫گفتوگۆ له‌گه‌ڵ به‌غدا‪ ،‬وایكردووه‌ ل ‌ه‬ ‫كاتی دروستبوونی قه‌یرانه‌كانی نێوان‬ ‫ناوه‌ند و هه‌رێم‪ ،‬به‌بێ پالن گفتوگۆكان‬ ‫ئه‌نجام ب��درێ��ن و ب�ه‌رژە‌وه‌ن��دی��ی� ‌ه‬ ‫حزبی و تایبه‌تییه‌كان ره‌چاو بكرێن‪.‬‬ ‫له‌و ب��اره‌و ‌ه مه‌سعود عه‌بدولخالق‪،‬‬ ‫چاودێری سیاسی به‌ (به‌یان)ی راگه‌یاند‬ ‫«نه‌بوونی ده‌سته‌یه‌كی سیاسیی بااڵ‪،‬‬ ‫وایكردووه‌ هه‌رجاره‌و وه‌فدێك له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌غدا گفتوگۆ بكات و نه‌توانن بگه‌نه‌‬ ‫ئه‌نجام»‪.‬‬ ‫ئ�ه‌م كێشانه‌ له‌ كاتێكدای ‌ه ل ‌ه‬ ‫ئێستادا پرۆژە‌یاسای دامه‌زراندنی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی ب��ااڵی دانوستانه‌كانی‬ ‫هه‌رێم له‌ په‌رله‌ماندایه‌ و له‌ الیه‌ن‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیی په‌رله‌مانه‌وه‌ ناخرێت ‌ه‬ ‫به‌رنامه‌ی كاره‌وه‌ تا گفتۆگۆی له‌سه‌ر‬ ‫بكرێت‪.‬‬

‫له‌ ساڵی ‪ 1991‬سێ‌ ڕۆژ به‌ر له‌ هه‌ولێر ڕاپه‌ڕی‬

‫له‌ هه‌ولێر‪ ،‬كفری به‌ «ناوچه‌ جێناكۆكه‌كان» مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵدا ده‌كرێت‬ ‫ب ‌هیان‪ .‬كفری‬ ‫ل ‌ه ساڵی ‪ 1991‬شاری كفری س ‌ێ ڕۆژ‬ ‫به‌ر ل ‌ه شاری هه‌ولێر ڕاپه‌ڕی‪ ،‬به‌اڵم تا ئێستا‬ ‫له‌ به‌ڕێو ‌هب ‌هرایه‌تیی هاتوچۆی هه‌ولێر به‌‬ ‫ناوچه‌ جێناكۆك ‌هكان ل ‌هقه‌ڵه‌م ده‌درێت‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌و شاران ‌هی ل ‌ه دوای ‪ 2003/4/9‬ئازاد كراون‪.‬‬ ‫ڕۆژان ‌ه چه‌ندین شۆفێری شاری كفری‬ ‫و ده‌وروب��ه‌ری ك ‌ه ڕوو له‌ شاری ه ‌هولێر‬

‫ده‌كه‌ن بۆ تۆماركردنی ئۆتۆمبێله‌كانیان‪ ،‬ئ ‌هو‬ ‫شۆفێرانه‌ مامه‌ڵه‌كانیان بۆ ڕایی ناكرێت‪،‬‬ ‫تا پشتگیریی قائیمقامی ق ‌هزای كفرییان‬ ‫بۆ نه‌برێ ‌‪ ،‬ب ‌ه بیانووی ئ ‌هو ‌هی دڵنیا نین‬ ‫له‌وه‌ی ئایا قه‌زای كفری سه‌ر ب ‌ه هه‌رێمی‬ ‫كوردستانه‌ یان حكوم ‌هتی ناوه‌ند!‬ ‫ف ‌هرمانب ‌هرێكی قائیمقامیه‌تی قه‌زای‬ ‫كفری بۆ (به‌یان)ی وتی «ڕۆژان ‌ه چه‌ندین‬ ‫هاوواڵتیی ئه‌م ش��ار ‌ه دێن بۆ الم��ان تا‬

‫ن��وورساوی قائیمقامیه‌تیان بۆ بكه‌ین بۆ‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی ل ‌ه به‌ڕێوه‌ب ‌هرایه‌تیی هاتوچۆی‬ ‫هه‌ولێر مامه‌ڵ ‌هی هاوواڵتییان جێب ‌هجێ‌‬ ‫بكرێ‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند ‌ه ئه‌و هاوواڵتییان ‌ه فۆڕمی‬ ‫خۆراك و كارتی زانیارییان سه‌ر ب ‌ه شاری‬ ‫كفریی ‌ه‪ ،‬به‌اڵم له‌ هه‌ولێر سوورن له‌وه‌ی‬ ‫هاوواڵتییانی شاری كفری به‌و ماندووبوونه‌‬ ‫ل ‌ه دووری سه‌دان كیلۆمه‌تر تا نوورساوێكی‬ ‫پشتگیرییان بۆ بكرێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش بووه‌ته‌‬

‫هۆی ناڕ ‌ەزایی زۆرێك ل ‌ه دانیشتوانی شاری‬ ‫كفری كه‌ به‌و شێوه‌ مامه‌ڵه‌یان ل ‌هگه‌ڵدا‬ ‫ده‌كرێت»‪.‬‬ ‫شێركۆ حسێن حامید‪ ،‬قائیمقامی ق ‌هزای‬ ‫كفری به‌ (به‌یان)ی ڕاگه‌یاند «به‌ڕاستی ئه‌وه‌‬ ‫ته‌نیا سه‌رئێشه‌یه‌كی زیاده‌یه‌ بۆ هاوواڵتیانی‬ ‫شاری كفری‪ ،‬ئه‌م شاره‌ كه‌ له‌ ساڵی ‪ 1991‬ئازاد‬ ‫كراوه‌‪ ،‬به‌ قه‌ناعه‌تی من پێویستی ب ‌ه پشتگیری‬ ‫ئێمه‌ نییه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ئێمه‌ زۆر به‌ ئاسانی‬

‫پشتگیری ده‌كه‌ین بۆ ئه‌و هاوواڵتییانه‌‪ ،‬من‬ ‫خۆم په‌یوه‌ندیم ب ‌ه كاك لوقامنەوە كرد ك ‌ه‬ ‫ئه‌ندام په‌رل ‌همانی كوردستانه‌ و ه ‌هرو ‌هها به‌‬ ‫لیوا ڕزگارەوە‪ ،‬داوام لێیان كرد ك ‌ه ئه‌و ڕۆتینه‌‬ ‫البربێت‪ ،‬به‌اڵم ئ ‌هوانیش د ‌هڵێن‪ :‬كه‌ و ‌هزاره‌تی‬ ‫ناوخۆ كۆمه‌ڵێك ڕێنامیی داب � ‌هزان��دووه‌‪،‬‬ ‫ل� ‌هوان�ه‌ بۆ ئ�ه‌و كه‌سان ‌هی كه‌ ك��وردن له‌‬ ‫ناوچه‌ كوردستانییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێمن‪،‬‬ ‫پێویسته‌ پشتگیریی قائیمقامیه‌ت بهێنن»‪.‬‬

‫ن��اوب�راو وتیشی «ته‌نیا وه‌زاره‌ت��ی‬ ‫ناوخۆ ده‌توانێت ئه‌م كێشه‌یه‌ چاره‌سه‌ر‬ ‫بكات‪ ،‬زیاتر ل ‌ه ساڵێك ‌ه نوورساوم ناردووه‌‬ ‫بۆ به‌ڕێوه‌ب ‌هرایه‌تی هاتوچۆی هه‌ولێر‪،‬‬ ‫ج ‌هختم له‌و ‌ه كردووه‌ته‌وه‌ كه‌ پێویست‬ ‫به‌وه‌ ناكات پشتگیری له‌ هاوواڵتییانی‬ ‫شاری كفری بكرێت‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌م شار ‌ه له‌‬ ‫ساڵی ‪1991‬و ‌ه ئازاد كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم تا ئێستا‬ ‫وه‌اڵمی ئه‌و نوورساوه‌یان نه‌داو ‌هته‌و ‌ه»‪.‬‬

‫هه‌موو حیزبه‌كان داوا ده‌كه‌ن هه‌ڵبژاردن له‌ كاتی خۆیدا بكرێت‬

‫ئۆپۆزسیۆن دواخستنی هه‌ڵبژاردنه‌كان قبوڵ ناكات‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬زریان جه‌وهه‌ر‬ ‫چ��ه‌ن��د رۆژێ���ك���ه‌ پ��رس��ی ك��ات��ی‬ ‫ئه‌نجامدانی هه‌ڵبژاردن بووه‌ت ‌ه جێگه‌ی‬ ‫باس و خواسی حزب و حكومه‌ت‪ ،‬عیامد‬ ‫ئه‌حمه‌د‪ ،‬جێگری سه‌رۆكی حكومه‌ت‪،‬‬ ‫داوای ڕێككه‌وتنی الیه‌نه‌كان ده‌كات‪،‬‬ ‫الیه‌نه‌كانیش داوا له‌ حكومه‌ت ده‌كه‌ن‬ ‫واده‌ی هه‌ڵبژاردنیان بۆ دیاری بكات‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د حه‌كیم‪ ،‬وته‌بێژی فه‌رمیی‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی وتی «واده‌ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫له‌ په‌یڕە‌وی ناوخۆی په‌رله‌مان دیاری‬ ‫كراوه‌ كه‌ له‌و رۆژەوه‌ ماوه‌ی كاركردنی‬ ‫كۆتایی پێدێت كه‌ ده‌ستبه‌كار ب��ووه‌‪،‬‬ ‫جێگری سه‌رۆكی حكومه‌تیش مه‌به‌ستی‬ ‫له‌ رێكه‌وتنی الی�ه‌ن�ه‌ك��ان‪ ،‬یه‌كێتی و‬ ‫پارتی بووه‌‪ ،‬هیچ حزبێك الریی نییه‌ له‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی ل ‌ه واده‌ی خۆیدا‪.‬‬ ‫خوولی سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێمیش خۆی‬ ‫چوار ساڵه‌‪ ،‬به‌ هه‌موو پێوه‌رێك واده‌ی‬

‫هه‌ڵبژاردن له‌ده‌ست حكومه‌تدایه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫درێ��ژك��ردن�ه‌وه‌ی واده‌ی سه‌رۆكایه‌تیی‬ ‫هه‌رێمیش هیچ شتێك ب��اس نه‌كراوه‌‬ ‫له‌گه‌ڵامن‪ ،‬ئێمه‌ به‌ هیچ شێوه‌یه‌ك قبوڵی‬ ‫ئه‌وه‌ ناكه‌ین كه‌ واده‌ی سه‌رۆكایه‌تیی‬ ‫هه‌رێم درێژبكرێته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ نه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫بنه‌مای ئۆپۆزسیۆنبوومنان‪ ،‬نه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫یاسادا ناگونجێت»‪.‬‬ ‫م��ح��ه‌م��ه‌د ت��ۆف��ی��ق ڕە‌ح���ی���م له‌‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی گۆڕانیش ده‌ڵێت «ئێمه‌‬ ‫سه‌رمان سووڕماوه‌‪ ،‬له‌م هه‌موو لێدوانه‌‬ ‫دژبه‌یه‌كانه‌ تێناگه‌ین‪ ،‬دیاریكردنی‬ ‫كاتی هه‌ڵبژاردنیش هیچ په‌یوه‌ندیی‬ ‫به‌ الیه‌نه‌كانه‌وه‌ نییه‪ .‬هیچ پێویستیش‬ ‫ناكات الیه‌نەکان دابنیشن باسی ئه‌م‬ ‫بابه‌ته‌ بكه‌ن‪ ،‬ئه‌م پرسه‌ په‌یوه‌ندیی به‌‬ ‫په‌رله‌مانه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬ده‌بێت ئه‌وان ئه‌م‬ ‫بڕیاره‌ بده‌ن‪ ،‬نه‌ك الیه‌نه‌كان و پێوستی به‌‬ ‫رێكه‌وتنی الیه‌نه‌كان نییە»‪.‬‬ ‫الی خۆیشیه‌وه‌ سه‌اڵحه‌دین بابه‌كر‪،‬‬

‫گۆڕان‪ :‬سه‌رمان سووڕماوه‌‪ ،‬له‌م هه‌موو‬ ‫لێدوان ‌ه دژبه‌یه‌كانه‌ تێناگه‌ین!‬

‫یاریده‌ده‌ری ئه‌مینداری یه‌كگرتوو‪ ،‬وتی‬ ‫«كاتی هه‌ڵبژاردن دیاریكراوه‌ كه‌ ‪7/25‬ە‌‪،‬‬ ‫هیچ پێوستی به‌م لێدوانانه‌ نه‌ده‌كرد‪ .‬ئێمه‌‬ ‫شه‌ش مانگه‌ داوامان كردووه‌ كه‌ بیانوویان‬ ‫ببڕین ك �ه‌ واده‌ی ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن درێ��ژ‬ ‫نه‌كرێته‌وه‌‪ ،‬هۆكاری دیارینه‌كردنی كات‪،‬‬ ‫پارتی و یه‌كێتین كه‌ نایانه‌وێت هه‌ڵبژاردن‬ ‫له‌ كاتی خۆیدا بكرێت‪ ،‬بۆیه‌ ئێستا تۆپه‌كه‌‬ ‫له‌ده‌ست پارتی و یه‌كێتیدایه‌‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫به‌رپرسن له‌ هه‌ر دواكه‌وتنێك‪ ،‬ئه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌مڕۆ ده‌گوترێت شتێكی زی��اده‌ی�ه‌»‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژە‌ی به‌وه‌ دا «ئه‌م قسانه‌ی‬ ‫عیامد ئه‌حمه‌د به‌ڵگه‌ی بوونی ده‌ستی‬ ‫حزبه‌ له‌ناو حكومه‌ت»‪ .‬ئه‌و به‌رپرسه‌ی‬ ‫یه‌كگرتوو ده‌شڵێت «وه‌ك ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫به‌ هیچ شێوه‌یه‌ك دواخستنی هه‌ڵبژاردن‬ ‫قبوڵ ناكه‌ین»‪.‬‬ ‫ئ���ارێ���ز ع���ه‌ب���دوڵ�ڵ�ا‪ ،‬ئ �ه‌ن��دام��ی‬ ‫سه‌ركردایه‌تیی یه‌كێتی وتی «پێویسته‌ بێ‌‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان حكومه‌ت‬

‫و په‌رله‌مان بڕیاری ئه‌و پرسه‌ بده‌ن‪ .‬ب ‌ه‬ ‫ڕای ئێمه‌ پێوسته‌ حكومه‌ت له‌ كاتی خۆی‬ ‫هه‌ڵبژاردن ئه‌نجام بدات و هیچ پاساوێك‬ ‫به‌دی نه‌كات‪ ،‬هه‌موومان پابه‌ندی یاسا‬ ‫بین‪ ،‬ئه‌گه‌ر حكومه‌ت له‌ كاتی خۆی‬ ‫هه‌ڵبژاردن نه‌كات‪ ،‬ده‌بێت هۆكاره‌كه‌ی‬ ‫ڕوونبكاته‌وه‌‪ .‬دواكه‌وتنی ئه‌و بابه‌ته‌‬ ‫هیچ په‌یوه‌ندیی ب ‌ه الیه‌نه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫په‌رله‌مانەوە نییه‌‪ ،‬ده‌بێت په‌رله‌مان و‬ ‫حكومه‌ت ل ‌ه رێگه‌ی فراكسیۆنه‌كانه‌وه‌‬ ‫ئه‌م پرسه‌ یه‌كالیی بكه‌نه‌وه‌»‪.‬‬ ‫(به‌یان) زۆر هه‌وڵی دا په‌یوه‌ندی‬ ‫بكات به‌ پارتی دیموكراته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌اڵمی‬ ‫په‌یوه‌ندیيه‌كانی ئێمه‌یان ن�ه‌دای�ه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌شی له‌و نێوه‌نده‌دا ده‌مێنێته‌وه‪ .‬ئه‌و‬ ‫پرسیاره‌ی ‌ه ك ‌ه ئه‌گه‌ر هه‌موو حزبه‌كان‬ ‫ڕای��ده‌گ�ه‌ی�ه‌ن��ن رازی���ن ل�ه‌س�ه‌ر ئ �ه‌وه‌ی‬ ‫ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن له‌ كاتی خۆیدا بكرێت‪،‬‬ ‫بۆچی باس ل ‌ه دواكه‌وتنی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫ده‌كرێت؟!‬

‫‪2‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)29‬سێشه‌مم ‌ه ‪ ،2013/4/2‬ساڵی یەکەم‬

‫«بارگرانییه‌كی زۆر ده‌خاته‌ سه‌ر گه‌نجینه‌ی هه‌رێم»‬

‫ده‌رماڵه‌ی هاتوچۆی فه‌رمانبه‌رانی پارێزگای سلێمانییش ده‌بڕدرێت‬ ‫سەید نامى‬ ‫ماوه‌ی ‪ 10‬مانگ ‌ه ده‌رماڵه‌ی هاتوچۆی‬ ‫سه‌رجه‌م فه‌رمانب ‌هرانی دیوانی پارێزگای‬ ‫سلێامنی ب��ڕدراوه‌ و له‌ ب ‌هرامبه‌ر بڕینی‬ ‫ئه‌و ده‌رماڵه‌یه‌دا‪ ،‬فه‌رمانب ‌هرانی پارێزگای‬ ‫سلێامنی ناڕازین و وه‌زاره‌ت��ی داراییش‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت ته‌نیا ئه‌و فه‌رمانبه‌ران ‌ه‬ ‫ده‌رماڵه‌كانیان بڕدراوه‌ كه‌ به‌ ئۆتۆمبێلی‬ ‫حكومی هاتوچۆ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ك��ه‌ی��وان س���ه‌الم‪ ،‬ف �ه‌رم��ان��ب �ه‌ر ل ‌ه‬

‫پارێزگای سلێامنی‪ ،‬وتی «ماوه‌ی ‪ 10‬مانگ ‌ه‬ ‫ده‌رماڵه‌ی هاتوچۆیان بڕیوین‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫به‌ ئۆتۆمبێلی خۆمان هاتوچۆ ده‌كه‌ین و‬ ‫ل ‌ه هۆكاری بڕینی ده‌رماڵه‌كه‌شامن پرسیوه ‌‪،‬‬ ‫هیچامن پێناڵێن»‪.‬‬ ‫رێ��ن��اس س��دی��ق‪ ،‬ك �ه‌ یه‌كێكی تر‬ ‫ب��وو ل��ه‌و ف�ه‌رم��ان��ب� ‌هران�ه‌ی ده‌رم��اڵ �ه‌ی‬ ‫هاتوچۆی ل��ێ��ب��ڕدراوه‌‪ ،‬وت��ی «به‌ڕاستی‬ ‫بێسه‌روبه‌رییه‌كی زۆر ب ‌ه حكومه‌ته‌و ‌ه‬ ‫دیاره‌‪ .‬ده‌ڵێن ده‌رماڵه‌كانتان بۆ ده‌گێڕینه‌و ‌ه‬ ‫ك ‌ه ئێم ‌ه به‌ سه‌یاره‌ی خۆمان هاتوچۆ‬

‫ده‌ك �ه‌ی��ن‪ ،‬ب��ه‌اڵم هیچ‪ ،‬س��ه‌ری هه‌موو‬ ‫مانگێك دێن فۆڕمێكامن پێ پڕده‌كه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڕاستی ئه‌و ‌ه سوكایه‌تییه‌ ب ‌ه فه‌رمانبه‌رانی‬ ‫ده‌كه‌ن‪ .‬تائێستا هۆكاره‌كه‌یامن پێناڵێن»‪.‬‬ ‫به‌پێی ن��وورساوێ��ك��ی وه‌زاره‌ت����ی‬ ‫دارای���ی و ئ��اب��وری كه‌ واژۆی وه‌زی��ری‬ ‫وه‌زاره‌تی ناوبراوی له‌سه‌ر ‌ه و وێنه‌یه‌كی‬ ‫ده‌ست (به‌یان) كه‌وتووه‌‪ ،‬رێنامیی بڕینی‬ ‫ده‌رماڵه‌ی هاتوچۆی تێدایه‌ و ئاڕاسته‌ی‬ ‫گشت و ‌هزاره‌ت و فه‌رمانگه‌كانی نه‌به‌سرتاو‬ ‫به‌ وه‌زاره‌ته‌كانه‌و ‌ه كراو ‌ه به‌ ژمار ‌ه (‪/4/9‬‬

‫‪ )5221‬ل ‌ه ڕێكه‌وتی ‪ 2013/3/17‬ده‌رچووه‌‪،‬‬ ‫تێیدا هاتووه‌ «له‌به‌ر ئه‌وه‌ی بارگرانییه‌كی‬ ‫زۆر ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر گه‌نجینه‌ی حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬تكای ‌ه ده‌رماڵه‌ی شوێنی جوگرافی‬ ‫بۆ فه‌رمانبه‌رانی ئ�ه‌و فه‌رمانگانه‌ كه‌‬ ‫ئۆتۆمبێلی به‌كرێ‌ گیراویان هه‌یه‪ ‌،‬یان‬ ‫گواستنه‌وه‌ی به‌خۆڕاییان هه‌یه‌‪ ،‬خه‌رج‬ ‫نه‌كرێت»‪.‬‬ ‫دلێر تاریق‪ ،‬وته‌بێژی و ‌هزاره‌تی دارایی‬ ‫و ئابوریی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫بۆ به‌یان وت��ی «ب��ا ئ�ه‌وان�ه‌ی سكااڵیان‬

‫هه‌ی ‌ه ل ‌ه بڕینی ده‌رماڵه‌كانیان‪ ،‬نوورساوێك‬ ‫بكه‌ن بۆ وه‌زاره‌تی دارایی‪ ،‬بڵێن ئه‌مه‌ به‌و‬ ‫شێوه‌یه‌یه‌‪ ،‬و ‌هزاره‌ت وه‌اڵمیان ده‌داته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر هه‌ر دائیره‌یه‌كیش سه‌یاره‌كانی‬ ‫كه‌من و به‌شی هاتوچۆی فه‌رمانبه‌ره‌كانی‬ ‫ناكات‪ ،‬به‌ نوورساوێك و ‌هزاره‌ت ئاگادار‬ ‫بكاته‌وه‌ و تێیدا ئاماژە به‌وه‌ بكه‌ن كه‌‬ ‫چه‌ند فه‌رمانبه‌ر و ئۆتۆمبێلیان هه‌یه‌»‪.‬‬ ‫به‌پێی ئ �ه‌و زانیارییانه‌ی ده‌ست‬ ‫(ب�ه‌ی��ان) ك�ه‌ت��وون‪ ،‬ده‌رم��اڵ �ه‌ی هاتوچۆ‬ ‫جگه‌ له‌ مه‌ڵبه‌ندی سلێامنی‪ ،‬ل ‌ه قه‌زا و‬

‫ناحیه‌كانی سه‌ر به‌ سلێامنی و شاره‌كانی‬ ‫تری هه‌رێم نه‌بڕدراوه‌‪ .‬دیوانی پارێزگای‬ ‫سلێامنی كه‌ نزیكه‌ی هه‌زار فه‌رمانبه‌ری‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ماوه‌ی ‪ 10‬مانگه‌ ده‌رماڵه‌ی شوێنی‬ ‫جوگرافی به‌ فه‌رمانبه‌رانی نادرێت‪،‬‬ ‫ئه‌وانه‌ی به‌ ئۆتۆمبێلی خۆیشیان هاتوچۆ‬ ‫ده‌كه‌ن و ئه‌وانه‌شی ب ‌ه ئۆتۆمبێلی حكومی‬ ‫هاتوچۆ ده‌كه‌ن‪ .‬دوای نۆ مانگ له‌ بڕینی‬ ‫ده‌رماڵه‌ی فه‌رمانب ‌هرانی دیوانی پارێزگای‬ ‫سلێامنی‪ ،‬مانگی پێشوو ئه‌و ده‌رماڵه‌یه‌ له‌‬ ‫فه‌رمانب ‌هرانی ته‌ندروستی بڕدرا‪.‬‬

‫مێشووله‌یه‌ك‪ ،‬گه‌رمیانی خستووه‌ته‌ حاڵه‌تی ئاماده‌باشییه‌وه‌‬ ‫بەیان‪ .‬گه‌رمیان‬ ‫م����اوه‌ی چ��ه‌ن��د ه�ه‌ف��ت�ه‌ی�ه‌ك�ه‌‬ ‫ب�ڵاوب��وون�ه‌وه‌ی جۆرێك مێشووله‌ له‌‬ ‫ناوچه‌كانی گه‌رمیان‪ ،‬بووه‌ت ‌ه هۆی‬ ‫مه‌ترسی و دڵ �ه‌ڕاوك��ێ��ی به‌شێك له‌‬ ‫هاوواڵتیانی گه‌رمیان‪ ،‬ب��ه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫مێشووله‌ی ‌ه هۆكارێكه‌ بۆ تووشبوون به‌‬ ‫جۆرێك له‌ نه‌خۆشیی پێست‪ ،‬به‌ تایبه‌ت‬ ‫له‌ نێو مندااڵندا‪ .‬بۆ ئ�ه‌و مه‌به‌سته‌‬ ‫تیمه‌كانی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی خۆپاراستنی‬ ‫ته‌ندروستیی گه‌رمیان‪ ،‬له‌ چه‌ند رۆژی‬

‫رابردوو هه‌ستاون به‌ ئه‌نجامدانی چه‌ند‬ ‫رێوشوێنێكی تایبه‌ت بۆ كۆنتڕۆڵكردنی‬ ‫ئه‌و نه‌خۆشییه‌ له‌ چه‌ند ناوچه‌یه‌كی‬ ‫سه‌ر به‌ قه‌زاكانی كفری و كه‌الر‪.‬‬ ‫س���ه‌ب���اره‌ت ب��ه‌ ه��ۆك��اره‌ك��ان��ی‬ ‫س �ه‌ره �ه‌ڵ��دان��ی ئ��ه‌و نه‌خۆشیی ‌ه و‬ ‫چۆنیه‌تی ڕێگریكردنی‪ ،‬ئ��ازاد عه‌لی‬ ‫جه‌مشیر‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی‬ ‫خۆپاراستنی ته‌ندروستیی گه‌رمیان‪ ،‬بۆ‬ ‫(به‌یان) وتی «چه‌ند هۆكارێك هه‌ن‬ ‫كه‌ بوونه‌ هۆی ئه‌وه‌ی ئه‌و نه‌خۆشیی ‌ه‬ ‫له‌ واده‌ی�ه‌ك��ی زوو و كتوپر ڕوو بدا‬

‫ڕاگه‌یاندنی بزووتنه‌وه‌ی ئیسالمی‪،‬‬ ‫چاالكییه‌كانی فراكسیۆنه‌كه‌ی بایكۆت ده‌كات‬ ‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫راگ��ه‌ی��ان��دن��ی ب��زوت��ن��ه‌وه‌ی‬ ‫ئیسالمیی باڵوكردنه‌وه‌ی ه�ه‌واڵ و‬ ‫چاالكییه‌كانی فراكسیۆنی بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫ئیسالمیی له‌ په‌رله‌مانی كوردستان‪،‬‬ ‫راگ��رت��ووه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش نیگ ‌هرانیی الی‬ ‫فراكسیۆنی ب��زوت��ن �ه‌وه‌ دروس��ت‬ ‫ك��ردووه‌‪ .‬سه‌رۆكی فراكسیۆنه‌كه‌ش‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌ سه‌ركردایه‌تیی‬ ‫حزبه‌كه‌ی نه‌یتوانیوه‌ ئیجرائات‬ ‫له‌گه‌ڵ مه‌كته‌بی راگه‌یاندنی بزوتنه‌وه‌‬ ‫بكات له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌ته‌‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د وه‌رت���ێ‌‪ ،‬س�ه‌رۆك��ی‬ ‫فراكسیۆنی بزوتنه‌وه‌ی ئیسالمی‬ ‫ده‌رب��اره‌ی راگرتنی باڵوكردنه‌وه‌ی‬ ‫چاالكییه‌كانی فراكسیۆنه‌كه‌یان‪ ،‬به‌‬ ‫(به‌یان)ی راگه‌یاند «پێویسته‌ پرسیاری‬ ‫باڵونه‌كردنه‌وه‌ی چاالكییه‌كامنان له‌‬ ‫راگه‌یاندنی بزوتنه‌وه‌ بكرێت‪ ،‬كه‌‬ ‫فراكسیۆنه‌ك ‌ه به‌ هی خۆیان ده‌زانن‪،‬‬ ‫ده‌بێت چاالكییه‌كانی باڵوبكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب�����ه‌اڵم ئ�����ه‌وان ه��ی��چ شتێكی‬ ‫فراكسیۆنه‌كه‌ی ئێمه‌ باڵوناكه‌نه‌وه‌‬ ‫له‌ (رادی��ۆ و ته‌له‌فزیۆن و سایت و‬ ‫رۆژنامه‌) و هیچ كه‌ناڵێكی خۆیان»‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی فراكسیۆنی بزوتنه‌وه‌‬ ‫راشیده‌گه‌یه‌نێت كه‌ ئ��ه‌وان تاكو‬

‫ئێستاش به‌پێی به‌رنامه‌ی بزوتنه‌و ‌ه‬ ‫كارده‌كه‌ن ك ‌ه به‌رنامه‌ی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ب��زوت��ن �ه‌و ‌ه ب���ووه‌ و ده‌ڵ��ێ��ت «ل ‌ه‬ ‫به‌رنامه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كانی بزوتنه‌و ‌ه‬ ‫المان ن �ه‌داوه‌‪ ،‬به‌ڵكو زۆر جارانیش‬ ‫تووشی فشار و ڕەخنه‌ بووینه‌ته‌وه‌ كه‌‬ ‫ئێمه‌ زیاد له‌ پێویست داكۆكیامن له‌و‬ ‫داخوازییان ‌ه كردوو ‌ه كه‌ ل ‌ه به‌رنامه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردندا به‌رزمان كردبووه‌وه‌‪،‬‬ ‫شتێكامن نه‌كردووه‌ زیانی بۆ حزبه‌كه‌‬ ‫تێدا بووبیت‪ ،‬ڕەنگه‌ بۆ بزوتنه‌وه‌‬ ‫سه‌ربه‌زی بووبێت ك ‌ه ئێم ‌ه له‌ناو‬ ‫په‌رله‌مان بووبین»‪.‬‬ ‫ده‌رب�����اره‌ی ران �ه‌گ �ه‌ی��ان��دن��ی‬ ‫هه‌ڵوێستی فراكسیۆنی بزوتنه‌و ‌ه ل ‌ه‬ ‫باره‌ی باڵونه‌كردنه‌وه‌ی چاالكیه‌كانیان‬ ‫ل ‌ه راگه‌یاندنه‌كانی حزبه‌كه‌یان‪ ،‬دكتۆر‬ ‫ئه‌حمه‌د وه‌رتێ‌ وتی «له‌ ڕاستیدا ره‌نگ ‌ه‬ ‫هه‌ندێك هه‌ڵوێستامن بووبێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئاشكرامان نه‌كردووه‌‪ ،‬سه‌باره‌ت ب ‌ه‬ ‫مامه‌ڵه‌كردمنان له‌گه‌ڵ سه‌ركردایه‌تی‬ ‫به‌هۆی ئه‌و ڕەفتارانه‌ی كه‌ ئه‌نجام‬ ‫دراوه‌‪ ،‬پێشرتیش ئێمه‌ قسه‌ی خۆمان‬ ‫كردوو ‌ه له‌گه‌ڵ سه‌ركردایه‌تی‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وان نه‌یانتوانی ئیجرائات بكه‌ن‪.‬‬ ‫بۆی ‌ه ئه‌و په‌یوه‌ندییانه‌ له‌بری ئه‌وه‌ی‬ ‫باشرت بێت‪ .‬له‌ نێوان فراكسیۆن و‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‪ ،‬به‌ره‌و خراپرت چووه‌»‪.‬‬

‫له‌ ناوچه‌ی گه‌رمیان‪ ،‬له‌وانه‌‪ :‬هێنانی‬ ‫ژماره‌یه‌كی زۆر له‌ ئاژەڵی ئێرانی ك ‌ه‬ ‫ڕەنگ ‌ه ئه‌و ئاژەاڵنه‌ له‌ دیوی سنووره‌كانی‬ ‫ئێران نه‌كوترابن و به‌ هێنانیان بۆ دیوی‬ ‫كوردستان‪ ،‬له‌گه‌ڵ خۆیاندا كۆمه‌ڵێك‬ ‫نه‌خۆشییان هێنابێت و له‌به‌ر نه‌بوونی‬ ‫ب��اران��ی ب �ه‌ه��اره‌‪ ،‬هۆكارێك بێت بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی ئ �ه‌و نه‌خۆشییه‌ ب �ه‌و شێوه‌‬ ‫باڵوبووبێته‌وه‌‪ .‬جۆری ئه‌و مێشووله‌یه‌‬ ‫به‌ وردی ده‌ستنیشان نه‌كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌ك هه‌ر مێشووله‌یه‌كی ئاساییه‌»‪.‬‬ ‫ناوبراو وتیشی «هۆكارێكی تر‬

‫ئه‌وه‌یه‌ هه‌ندێك له‌ پێستەفرۆشه‌كان‬ ‫له‌ناو مااڵنی گه‌ڕەكێك هه‌ستابوون‬ ‫به‌ كۆكردنه‌وه‌ و دانانی ئه‌و پێستی‬ ‫ئاژەاڵن ‌ه كه‌ بێگومان له‌سه‌ر ئه‌و پێستانه‌‬ ‫جۆرێك له‌ مێشووله‌ هه‌یه‌ به‌ پێوه‌دانیان‬ ‫ب ‌ه م��رۆڤ��ەوە‪ ،‬جۆرێك له‌ خ��وران و‬ ‫حه‌ساسییه‌ت دروست ده‌بێت له‌ پێستی‬ ‫مرۆڤه‌كان‪ .‬ئێمه‌ دوو جۆر هه‌ڵمه‌تی‬ ‫قه‌اڵچۆكردمنان هه‌یه‌‪( ،‬به‌هارانه‌ و‬ ‫پاییزانه‌)‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مساڵ له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و نه‌خۆشییه‌ زووت��ر سه‌ری هه‌ڵدا‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ب�ه‌ر له‌ ‪ 4/1‬ده‌ستامن ك��ردووه‌‬

‫ب �ه‌و هه‌ڵمه‌ته‌ و زیاتر له‌ ‪ 20‬رۆژ‬ ‫ده‌خایه‌نێت و زۆرێك ل ‌ه ناوچه‌كانی‬ ‫گه‌رمیان ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬یه‌كه‌م حاڵه‌تی‬ ‫سه‌رهه‌ڵدانی ئ�ه‌و نه‌خۆشییه‌ش له‌‬ ‫شاری كفری سه‌ری هه‌ڵدا»‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی مه‌ترسی و گواستنه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و نه‌خۆشییه‌‪ ،‬ئازاد عه‌لی وتی «ئه‌و‬ ‫نه‌خۆشییه‌ ته‌نیا له‌ مێشووله‌كه‌وه‌ بۆ‬ ‫م��رۆڤ ده‌گ��وازرێ��ت �ه‌وه‌‪ ،‬له‌ مرۆڤه‌وه‌‬ ‫بۆ مرۆڤ ناگوازرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ هه‌ر‬ ‫شوێنێك گومانی ئه‌و نه‌خۆشییه‌ بكرێت‪،‬‬ ‫تیمه‌كانی خۆپاراستنی ته‌ندروستی به‌‬

‫دوو شێو ‌ه هه‌ڵده‌سنت ب ‌ه قه‌اڵچۆكردنی‬ ‫كه‌ له‌ ڕێگه‌ی دووك�ه‌ڵ�ه‌و ‌ه ده‌بێت و‬ ‫هه‌موو جۆرێك له‌ میشووله‌ و مێروو‬ ‫له‌ناو ده‌ب��ات‪ ،‬ب ‌ه تایبه‌ت مێشووله‌ی‬ ‫(لیشامنیا) كه‌ الی هه‌ندێك كه‌س به‌‬ ‫(زامی به‌غدا ـ حبه‌ بغداد) نارساوه‌»‪.‬‬ ‫له‌ چه‌ند قوتابخانه‌یه‌كی شاری‬ ‫كفری ب��ۆ ته‌نیا ی �ه‌ك رۆژ ده‌وام��ی‬ ‫ئاسایی ڕاگیرا بۆ ڕشتنی ئه‌و دووكه‌ڵه‌‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و ڕووه‌ك و سه‌وزاییانه‌ له‌و‬ ‫گه‌ڕەكانه‌ی كه‌ گومانیان لێ ده‌كرێت‬ ‫كه‌ ئه‌و مێشووله‌یه‌ باڵوبووه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫مه‌ترسیی ئاماره‌كانی هه‌ولێر و دهۆك‪ ،‬ته‌نیا بۆ هه‌ڵبژاردن نییه‌‬ ‫زریان جەوهەر‬ ‫به‌ پێی ئه‌و داتایه‌ی وه‌زاره‌تی پالندانان‬ ‫باڵوی كردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬مه‌ترسییه‌كانی ته‌نیا‬ ‫بۆ ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنه‌كان نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫كاریگه‌ریی له‌سه‌ر رێژەی خزمه‌تگوزای‬ ‫هه‌یه‌ له‌سه‌ر سلێامنی بۆ ساڵی ئایینده‌‪.‬‬ ‫عومه‌ر عه‌بدولعه‌زیز‪ ،‬سه‌رۆكی‬ ‫فراكسیۆنی یه‌كگرتووی ئیسالمی له‌‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستان تایبه‌ت ب ‌ه (به‌یان)‬ ‫وتی «ئه‌م داتایه‌ی ك ‌ه راده‌گه‌یه‌نرێن ل ‌ه‬ ‫وه‌زاره‌تی دارایی و وه‌زاره‌تی پالندانان و‬

‫كۆمیسیۆن‪ ،‬ئه‌وه‌ی فۆرمی خۆراك‪ ،‬هیچیان‬ ‫راست نین‪ ،‬چونكه‌ هیچ ئامارێكی راست‬ ‫و دروست تا ئێستا نه‌كراوه‌ له‌ كوردستان‪،‬‬ ‫جیاوازیی زۆریش ل ‌ه ژماره‌كاندا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫وه‌اڵمی وه‌زیری پالندانان هیچ باوه‌ڕپێكراو‬ ‫نه‌بوو و زۆر الواز بوو»‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو ئ��ام��اژەی ب���ه‌وه‌ش كرد‬ ‫«ئه‌گه‌ر دابینكردنی بودجه‌ بۆ پرۆژەی‬ ‫خزمه‌تگوزاری به‌ پێی ژماره‌ی دانیشتوان‬ ‫بێت‪ ،‬ئه‌وا ئه‌م ناوچان ‌ه زیامنه‌ندی یه‌كه‌م‬ ‫ده‌بن ك ‌ه ژم��اره‌ی دانیشتوانی كه‌مه‌‪ ،‬به‌‬ ‫پێی ئه‌م داتایه‌ش بێت‪ ،‬سلێامنی ژماره‌ی‬

‫دانیشتوانی زۆر كه‌مرته‌ له‌ هه‌ولێر و‬ ‫ده��ۆك‪ ،‬واته‌ هه‌ولێر و دهۆك بودجه‌ی‬ ‫زیاتری بۆ دابین ده‌كرێت‪ .‬من گوتوومه‌‬ ‫نابێت پێوه‌ر بۆ دابینكردنی بودجه‌ به‌‬ ‫ژماره‌ی دانیشتوان بێت‪ ،‬ده‌بێت حسابی‬ ‫تایبه‌تی بۆ شوێنه‌كان بكه‌ین‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫پێوه‌ر دانیشتوان بێت‪ ،‬شتێكی هه‌ڵه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم مادام به‌ پێی ژماره‌ی دانیشتوانه‌‪،‬‬ ‫سلێامنی ساڵی داهاتوو كه‌مرت بودجه‌ی‬ ‫خزمه‌تگوزاریی به‌رده‌كه‌وێت و زه‌ره‌ێكی‬ ‫زۆر ده‌ك��ات»‪ .‬عومه‌ر عه‌بدولعه‌زیز له‌‬ ‫باره‌ی ڕوونكردنه‌وه‌ی وه‌زیری پالندانانه‌وه‌‪،‬‬

‫وتی «به‌رگرییه‌كه‌ی وه‌زیری پالندانان زۆر‬ ‫الواز ب��وو‪ ،‬نه‌یتوانی به‌ به‌ڵگه‌ شته‌كان‬ ‫ڕەتبكاته‌وه‌‪ ،‬ته‌نیا قسه‌ دووباره‌كردنه‌وه‌‬ ‫بوو‪ .‬پشتگیریی پارتیش ته‌نیا له‌به‌ر ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ك ‌ه خه‌ڵك قسه‌ی له‌سه‌ر هه‌ولێر و دهۆكه‌‪،‬‬ ‫پارتیش له‌و ناوچه‌ی ‌ه خاوه‌ن ده‌سه‌اڵته‌‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه پارتی ناچاره‌ به‌رگری له‌ خۆی بكات‪،‬‬ ‫چونك ‌ه ئه‌و شوێنه‌ی ئه‌و تیایدا بااڵده‌سته‌‬ ‫كه‌وتووه‌ته‌ ژێر پرسیاره‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند ‌ه به‌‬ ‫فه‌رمی وه‌ك پارتی رانه‌گه‌یه‌نراوه‌‪ ،‬پێوسته‌‬ ‫ده‌زگ��ای�ه‌ك��ی دات��ا و ئامار هه‌بێت كه‌‬ ‫به‌داخه‌و ‌ه تا ئێستا هه‌رێم نییه‌تی»‪.‬‬

‫چوار مانگه‌ په‌رله‌مانی كوردستان بڕیاری له‌سه‌ر داو ‌ه‬ ‫«ب ‌ه هۆی بارودۆخی سیاسییه‌وه‌‪ ،‬سلێمانی نه‌بووه‌ت ‌ه پایته‌ختی ڕۆشنبیری»‬ ‫شادى سەاڵح‬ ‫رۆژی یه‌كشه‌مم ‌ه ‪ ،3/31‬له‌ بینای‬ ‫لقی سلێامنیی یه‌كێتی په‌رله‌مانتارانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ب ‌ه ئاماده‌بوونی ژماره‌یه‌ك‬ ‫په‌رله‌مانتاری پێشوو و كه‌سایه‌تیی‬ ‫ڕۆشنبیری و ب��ازرگ��ان��ی و حكومی و‬ ‫ئه‌كادیمیی شاری سلێامنی و سه‌رنووسه‌ری‬ ‫رۆژنامه‌ی (به‌یان)‪ ،‬كۆبوونه‌وه‌یه‌ك بۆ‬ ‫تاوتوێكردنی بڕیاری به‌پایته‌ختكردنی‬

‫ڕۆشنبیریی سلێامنی ساز كرا‪ ،‬كه‌ رۆژی‬ ‫‪ 2012/12/3‬په‌رله‌مانی كوردستان به‌‬ ‫زۆرینه‌ی ده‌نگ بڕیاری له‌سه‌ر دا‪.‬‬ ‫له‌و كۆبوونه‌وه‌یه‌دا ئاماده‌بووان‬ ‫كۆمه‌ڵێك سه‌رنج و ڕەخنه‌یان خسته‌‬ ‫ڕوو‪ ،‬ب��ڕی��اری��ان دا ب��ۆردێ��ك پێكبێنن‬ ‫بۆ سه‌رپه‌رشتیی دۆسیه‌كه‌‪ .‬شه‌مسه‌‬ ‫سه‌عید‪ ،‬په‌رله‌مانتاری پێشووی كوردستان‬ ‫و ئه‌ندامی یه‌كێتیی په‌رله‌مانتارانی‬ ‫كوردستان و ئه‌ندامی لیژنه‌ی پایته‌ختی‬

‫رۆش��ن��ب��ی��ری‪ ،‬ب �ه‌ (ب��ه‌ی��ان)ی ڕاگه‌یاند‬ ‫«بڕیارمان دا نوورساوێك ئاڕاسته‌ی الیه‌نی‬ ‫په‌یوه‌ندیدار بكه‌ین‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی بڕیاره‌كه‌‬ ‫ئه‌كتیڤ بكرێت‪ ،‬چونكه‌ له‌ ‪12/3‬وه ‌‬ ‫بڕیاره‌كه‌ ده‌رچووه‌ و ماوه‌ی چوار مانگه‌‬ ‫ن�ه‌خ�راوه‌ت� ‌ه ب��واری جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش له‌ كاتێكدایه‌ ‪ 20‬ملیۆن دۆالری بۆ‬ ‫ته‌رخان كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم شێوازی خه‌رجكردن‬ ‫و كاره‌كانی نه‌كراوه‌ و هه‌نگاوی جددیی‬ ‫بۆ نه‌نراوه‌»‪.‬‬

‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی یه‌كێتیی په‌رله‌مانتاران‬ ‫ل��ه‌ب��اره‌ی ه��ۆك��اری جێبه‌جێنه‌كردنی‬ ‫بڕیاره‌كه‌شه‌وه‌ ده‌ڵێت «په‌یوه‌ندیی ب ‌ه‬ ‫بارودۆخی سیاسیی ئه‌مڕۆی سلێامنییه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌ ل ‌ه الیه‌ن پارته‌ سیاسییه‌كانه‌وه‌»‪.‬‬ ‫ناوبراو گله‌یی ئه‌وه‌شی كرد كه‌ «سااڵنی‬ ‫حه‌فتاكان سلێامنی له‌ ئێستا پێشكه‌وتووتر‬ ‫ب��ووه‌‪ ،‬رۆژان��ه‌ گله‌یی و گازند ‌ه هه‌یه‌‪،‬‬ ‫گله‌ییه‌كان ئ �ه‌وه‌ن��ده‌ زۆر ب���وون‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫به‌پایته‌ختكردنی سلێامنی ته‌نیا ناوه‌»‪.‬‬

‫شیعه‌كانی كه‌ركووك ده‌ستیان ب ‌ه خۆپیشاندان كرد و داواکانیان دژى داواکانى سووننەیە‬ ‫شڤان جه‌باری‪ .‬كه‌ركووك‬ ‫شیعه‌مه‌زهه‌به‌كانی شارۆچكه‌ی‬ ‫خورماتوو و به‌شیر و له‌یالن و گه‌ڕەكی‬ ‫تسعینی ك �ه‌رك��ووك‪ ،‬خۆپیشاندانیان‬ ‫ڕێكخست و شه‌قام ‌ه سه‌ره‌كییه‌كانیان‬ ‫بۆ م��اوه‌ی چه‌ند كاتژمێرێك داخست‪،‬‬

‫خۆپیشانده‌ران داوای بنبڕكردنی كرده‌وه‌‬ ‫تێكده‌ره‌كانیان ده‌كرد‪.‬‬ ‫خۆپیشاندانه‌كانی عه‌ره‌بی سوونن ‌ه‬ ‫ل�ه‌ ش��اره‌ك��ان��ی ب��اش��وور و ناوه‌ڕاستی‬ ‫عێراق داوای البردنی م��اده‌ی چواری‬ ‫تیرۆر ده‌ك��ه‌ن‪ ،‬ب �ه‌اڵم به‌ پێچه‌وانه‌و ‌ه‬ ‫خۆپیشاند ‌هرانی شیعه‌كانی كه‌ركووك‬

‫داوای به‌گه‌ڕخستنی ئه‌و ماده‌ی ‌ه ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫نه‌جات حوسێن‪ ،‬ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پ��ارێ��زگ��ای ك��ه‌رك��ووك ل � ‌ه پێكهاته‌ی‬ ‫توركامنیی شیعه‌ به‌ (به‌یان)ی ڕاگه‌یاند‬ ‫«كردنه ‌ئامانجی حوسێنییه‌كان له‌ الیه‌ن‬ ‫گرووپه‌ تێكده‌ره‌كانه‌وه‌‪ ،‬زه‌نگی شه‌ڕی‬ ‫تائیفییه‌ و داوا ده‌كه‌ین و ‌هزاره‌تی ناوخۆ و‬

‫حكومه‌تی ناوه‌ند هه‌ڵوێستیان هه‌بێت»‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا ئه‌و ئه‌ندام ئه‌نجومه‌نه‌‬ ‫حكومه‌تی ن��اوه‌ن��دی ب��ه‌وه‌ تۆمه‌تبار‬ ‫كرد ك ‌ه له‌نێو گرتووخانه‌كاندا ژیانێكی‬ ‫باشی بۆ گرووپ ‌ه تێكده‌ره‌كان ف ‌هراهه‌م‬ ‫هێناو ‌ه و مانگانه‌ ‪ 190‬هه‌زار دینار بۆ‬ ‫نانخواردنیان دابین ده‌كات‪ ،‬ئه‌مه‌ش وا‬

‫ده‌كات تیرۆریستان زیاتر چاالكییه‌كانیان‬ ‫ئه‌نجام ب��ده‌ن و ترسی به‌ندكردنیان‬ ‫نه‌بێت‪.‬‬ ‫ئ��ه‌م زن��ج��ی��ر ‌ه خۆپیشاندان ‌ه له‌‬ ‫دوای ئه‌وه‌ دێت كه‌ ل ‌ه رۆژی هه‌ینیی‬ ‫‪ ،3/29‬ئۆتۆمبێلێكی بۆمبڕێژكراو له‌‬ ‫به‌رده‌م حوسێنییه‌ی ڕەسوڵ ئه‌لئه‌عزه‌م‬

‫له‌ گ�ه‌ڕەك��ی یه‌كی حوزه‌یرانی شاری‬ ‫ك �ه‌رك��ووك‪ ،‬ته‌قییه‌وه‌‪ ،‬له‌ ئاكامدا ‪77‬‬ ‫قوربانیی لێكه‌وته‌وه‌‪ ،‬پێنج كه‌سیان‬ ‫گیانیان له‌ده‌ست دا و ‪ 72‬كه‌سی دیكه‌ش‬ ‫بریندار ب��وون‪ ،‬له‌نێو برینداره‌كانیشدا‬ ‫موحسین ب��ه‌ت��ات‪ ،‬ن��وێ��ن �ه‌ری عه‌لی‬ ‫سیستانی‪ ،‬به‌ سه‌ختی بریندار بوو‪.‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)29‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/4/2‬ساڵی یەکەم‬

‫ن���ه‌وزاد عومه‌ر خ��در‪ ،‬جێگری‬ ‫سه‌رۆكی لقی هه‌ولێری یه‌كێتیی‬ ‫مامۆستایانی كوردستان (نوێنه‌ری‬ ‫ئه‌نجومه‌نی مامۆستایانی پێشه‌نگ)‪،‬‬ ‫ل�ه‌ دی��دارێ��ك��ی (ب��ه‌ی��ان)دا تیشك‬ ‫ده‌خاته‌ سه‌ر ئاستی پیشه‌ییبوونی‬ ‫ئه‌و رێكخراوه‌ و ئاماژه‌ش بۆ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ ئه‌ندامبوون له‌ یه‌كێتیی‬ ‫مامۆستایان رۆژ له‌دوای رۆژ به‌ره‌و‬ ‫نزمبوونه‌وه‌ ده‌ڕوات‪.‬‬

‫ئه‌و سیمكارته‌ بچووكه‌ی ئاسیاسێڵ‬ ‫ناڕەزاییه‌كی گه‌وره‌ی لێكه‌وتووه‌ته‌وه‌‬ ‫ده‌ستتێوه‌ردانی حزبی هه‌م له‌سه‌ر ئاستی‬ ‫سكرتاریه‌ت‪ ،‬هه‌م له‌سه‌ر ئاستی لقه‌كانیش‬ ‫هه‌ستی پێده‌كرێت‬ ‫لێره‌و‌ه ئەو قسەیەى سه‌رۆكی‬ ‫یه‌كێتیی مامۆستایان بەدرۆ دەخەمەوە‬

‫دیدار‪ :‬سه‌ید نامی‬

‫نه‌وزاد عومه‌ر‪ ،‬جێگری سه‌رۆكی لقی هه‌ولێری یه‌كێتیی مامۆستایان بۆ به‌یان‪:‬‬

‫یه‌كێتیی مامۆستایان گۆڕانكارییه‌كی ئه‌وتۆی نه‌كردووه‌‬ ‫ب �ه‌ی��ان‪ :‬یه‌كێتیی مامۆستایانی‬ ‫كوردستان تا چه‌ند پیشه‌ییانه‌ كار ده‌كات؟‬ ‫نه‌وزاد عومه‌ر‪ :‬یه‌كێتیی مامۆستایان‬ ‫ت��ا ئ���ه‌م س��ات��ه‌وه‌خ��ت��ه‌ی ت��ێ��ی��دای��ن‪،‬‬ ‫گۆڕانكارییه‌كی ئه‌وتۆی نه‌كردووه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫كاره‌كانی پێش كۆنگره‌ی دوانزه‌یدا‪ .‬پێم‬ ‫وای �ه‌ نه‌توانراوه‌ به‌رنامه‌یه‌كی تۆكمه‌‬ ‫دابڕێژین كه‌ له‌گه‌ڵ خواستی تێكڕای‬ ‫مامۆستایان له‌ هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬یه‌ك‬ ‫بگرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬بوونی ده‌ستتێوه‌ردانی حزبی‬ ‫له‌ناو لقی هه‌ولێر و سكرتاریه‌تی یه‌كێتیی‬ ‫مامۆستایان تاچه‌ند هه‌ستی پێده‌كرێت؟‬ ‫ن�����ه‌وزاد ع���وم���ه‌ر‪ :‬ب���ه‌داخ���ه‌وه‌‬ ‫ده‌ستتێوه‌ردانی حزبی هه‌یه‌‪ ،‬چۆن له‌ناو‬ ‫كایه‌ سیاسییه‌كه‌ی كوردستاندا هه‌یه‌‬ ‫و هه‌ستی پێده‌كرێت‪ ،‬ه �ه‌م له‌سه‌ر‬ ‫ئاستی سكرتاریه‌ت‪ ،‬هه‌م له‌سه‌ر ئاستی‬ ‫لقه‌كانیش‪ ،‬به‌شێوازێك كه‌ ئه‌و شوێنانه‌ی‬ ‫كه‌ لقه‌كانی لیستی كوردستانی (پارتی و‬ ‫یه‌كێتی) تێیدا بااڵده‌سته‪ ‌،‬به‌بێ‌ ئاگاداری‬ ‫لیستی هاوبه‌ش كه‌ خۆی ده‌بینێته‌وه‌ له‌‬

‫هه‌رسێ‌ لیسته‌كه‌ی مامۆستایانی (سه‌رده‌م‬ ‫و كۆمه‌ڵ و یه‌كگرتوو)‪ ،‬زۆرج��ار بڕیار‬ ‫له‌سه‌ر شت ده‌درێت و به‌بێ‌ ئاگاداری‬ ‫لیستی هاوبه‌ش پاره‌ خه‌رج ده‌كرێت‪،‬‬ ‫له‌سه‌ر ئاستی سكرتاریه‌ت ه��ه‌ردوو‬ ‫رێ��ك��خ�راوه‌ك�ه‌ی س �ه‌ر ب�ه‌ ده‌س���ه‌اڵت و‬ ‫لقه‌كانیش ده‌ستتێوه‌ردانی زۆریان تێدا‬ ‫ده‌بیرنێت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬چاره‌نووسی كێشه‌كه‌ی نادیی‬ ‫لقی هه‌ولێر به‌ چی گه‌یشتووه‌‪ ،‬ئێوه‌ رازی‬ ‫بوون له‌سه‌ر به‌كرێدانی به‌و شێوه‌ی ئێستا‬ ‫باس ده‌كرێت؟‬ ‫نه‌وزاد عومه‌ر‪ :‬زۆر به‌داخه‌وه‌‪ ،‬له‌م‬ ‫رۆژنامه‌یه‌وه‌ مامۆستا كه‌مال ده‌رباره‌ی‬ ‫به‌كرێدانی نادییه‌كه‌‌‪ ،‬زۆر به‌ شێوازێكی‬ ‫شه‌فافانه‌ وتویه‌تی ل �ه‌دوای ئه‌وه‌ی كه‌‬ ‫نادیی لقی هه‌ولێر چه‌ند جارێك هه‌وڵ‬ ‫درا به‌كرێی ب��ده‌ی��ن‪ ،‬ب��ه‌اڵم نه‌توانرا‬ ‫رێكبكه‌وین‪ ،‬كه‌ مامۆستا كه‌مال وتوویه‌تی‬ ‫نه‌توانرا به‌كرێ‌ بدرێت‪ ،‬هه‌ردوو لیسته‌‬ ‫ئیسالمییه‌كه‌ (مامۆستایانی كۆمه‌ڵ‬ ‫و یه‌كگرتوو) ب��وون‪ ،‬م��اوه‌ی چ��وار بۆ‬

‫پێنج مانگ له‌ هه‌موو كۆبوونه‌وه‌كانی‬ ‫لقدا كێشمه‌كێشمی یه‌كجار زۆر ده‌كرا‬ ‫له‌سه‌ر به‌كرێدانی نادیه‌كه‌‪ ،‬ئێمه‌ زۆر به‌‬ ‫جدی هه‌وڵامندا و ومتان نابێت جارێكی‬ ‫تر ئ�ه‌م نادییه‌ به‌كر ‌ێ بدرێته‌وه‌ به‌و‬ ‫شێوازه‌ی له‌ رابردوودا به‌كرێ درابوو بۆ‬ ‫شوێنی مه‌یخواردنه‌وه‌‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ ئاستی رۆشنبیری و تێگه‌یشتنی‬ ‫مامۆستایان یه‌ك ناگرێته‌وه‌‪ ،‬ئێمه‌یش‬ ‫ومتان ئه‌م ‌ه هێڵێكی سووره‌‪ ،‬تا له‌ كۆتا‬ ‫دانیشتندا پێامن وتوون ئێمه‌ دانیشتنه‌كان‬ ‫بایكۆت ده‌كه‌ین‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ دواجار‬ ‫كه‌ رێك نه‌كه‌وتن له‌گه‌ڵامن‪ ،‬جارێكی‬ ‫دیكه‌ لیستی كوردستانی به‌ گه‌ڕانه‌وه‌یان‬ ‫بۆ رێكخراوه‌ دیموكراتییه‌كانی هه‌ردوو‬ ‫حزب‪ ،‬له‌ كۆتاییدا بڕیاریان لێوه‌رگرتن و‬ ‫وتیان به‌ڵێ‌ ئێم ‌ه هه‌ردوو المان رازین‪،‬‬ ‫ئێوه‌ بچن نادییه‌كه‌ به‌كر ‌ێ ب��ده‌ن و‬ ‫گوێ‌ به‌ هیچ الیه‌نێكیش نه‌ده‌ن‪ .‬ئه‌وه‌‬ ‫پێشێلكردنی بڕیاری سكرتاریه‌تیشه‌‪،‬‬ ‫ب ‌ه شێوه‌یه‌كی نهێنی و به‌ مه‌بله‌غێكی‬ ‫زۆر كه‌م و به‌بێ‌ خستنه‌ موزایه‌ده‌وه‪‌،‬‬

‫هه‌ستان نادییه‌كه‌یان به‌كرێ‌ دا‪ .‬بۆی ‌ه‬ ‫لێره‌وه‌ زۆر به ‌توندی وه‌اڵمی مامۆستا‬ ‫كه‌مال‪ ،‬سه‌رۆكی یه‌كێتیی مامۆستایان‬ ‫ده‌ده‌م��ه‌وه‌‪ ،‬كه‌ به‌بێ‌ ئ�ه‌وه‌ی زانیاریی‬ ‫هه‌بێت باسی له‌وه‌ كردووه‌ كه‌ هه‌ر پێنج‬ ‫لیسته‌كه‌ی (كۆمه‌ڵ‪ ،‬یه‌كگرتوو‪ ،‬سه‌رده‌م‪،‬‬ ‫پارتی و یه‌كێتی) له‌ یه‌كێتیی مامۆستایان‬ ‫پێی رازی بوون‪ ،‬من لێره‌وه‌ ئه‌و قسه‌یه‌‬ ‫به‌درۆده‌خه‌مه‌وه‌‪ ،‬كه‌ نه‌خێر ئێمه‌ به‌هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك ل�ه‌س�ه‌ر به‌كرێدانی رازی‬ ‫نه‌بووین‪ ،‬داوای روونكردنه‌وه‌ له‌ سه‌رۆكی‬ ‫یه‌كێتیی مامۆستایان ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ده‌ڵێن كۆكردنه‌وه‌ی ئابوونه‌‬ ‫له‌ مانگێكەوە بۆ مانگی تر‪ ،‬هه‌ڵكشان و‬ ‫داكشانی پێوه‌ دیاره‌؟‬ ‫ن���ه‌وزاد ع��وم�ه‌ر‪ :‬ئ �ه‌و زیادكردنی‬ ‫ئابوونه‌ی مامۆستایانه‌ ناڕەزاییه‌كی‬ ‫زۆری الی مامۆستایان دروستكردووه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و مانگانه‌ی ئابوونه‌وه‌كه‌ پاره‌ی چه‌ند‬ ‫مانگێك ك �ه‌م ك��ۆده‌ك��رێ��ت�ه‌وه‌‪ ،‬رێ��ژەی‬ ‫مامۆستایان ب �ه‌رزده‌ب��ێ��ت �ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫چه‌ند مانگێكی زۆر كۆبكرێته‌وه‌ رێژەی‬

‫ئه‌ندامبوونی مامۆستایان و به‌شداری‪،‬‬ ‫كه‌م ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌یش یه‌كێكه‌ له‌و‬ ‫گرفتانه‌ی تائێستاشی له‌گه‌ڵدا بێت‪،‬‬ ‫به‌هۆیه‌وه‌ گیرۆده‌ بووین‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ژماره‌ی ئه‌ندامانی یه‌كێتیی‬ ‫مامۆستایان به‌ ب���ه‌راورد له‌گه‌ڵ پێش‬ ‫كۆنگره‌ی ‪ 12‬كه‌می كردووه‌؟‬ ‫ن �ه‌وزاد عومه‌ر‪ :‬له‌ لقی هه‌ولێر و‬ ‫زۆرب �ه‌ی لقه‌كانیش‪ ،‬ئه‌ندام بوون له‌م‬ ‫رێكخراوه‌ به‌ره‌و نزمبوونه‌وه‌ ده‌ڕوات‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئاوا بڕوات و ئالیه‌تێكی گونجاو‬ ‫نه‌دۆزنه‌وه‌‪ ،‬پێم وایه‌ یه‌كێتیی مامۆستایانی‬ ‫كوردستان رێژەكه‌ی زیاتر كه‌م ده‌كات‪.‬‬ ‫ب�ه‌ی��ان‪ :‬ب��ارودۆخ��ی ن��او یه‌كێتیی‬ ‫مامۆستایان چۆن هه‌ڵده‌سه‌نگێنیت؟‬ ‫نه‌وزاد عومه‌ر‪ :‬ئه‌و گۆڕانكارییانه‌ی‬ ‫كراون له‌ ئاستی پێویستدا نین‪ ،‬به‌تایبه‌تی‬ ‫ئ�ه‌م��س��اڵ ل �ه‌ س��ه‌ره‌ت��ای خوێندنه‌وه‌‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ بۆ به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان كرا له‌‬ ‫ناوه‌نده‌كانی خوێندن‪ ،‬زۆر به‌داخه‌وه‌‬ ‫تائێستا نه‌ماندیوه‌ ی �ه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ر‬ ‫ب �ه‌ گ��وێ��ره‌ی ئ��ه‌و تاقیكردنه‌وانه‌ بۆ‬

‫قوتابخانه‌كان دانرابێت‪ ،‬پێم وایه‌ هیچ‬ ‫گۆڕانكاریه‌ك ڕووی نه‌داوه‌‪ .‬مامۆستایان‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی گشتی ناڕازین له‌ یه‌كێتیی‬ ‫مامۆستایان‪ .‬من لێره‌و ‌ه زۆر به‌ ئازادانه‌‬ ‫پێتان ده‌ڵێم و له‌ناو دانیشتنه‌كانی لقیشدا‬ ‫وتوومه‪ ‌،‬كه‌ یه‌كێتی مامۆستایان له‌ ئاستی‬ ‫پێویستی مامۆستایانی كوردستاندا نییه‌‪،‬‬ ‫نه‌یتوانیوه‌ ل ‌ه ئاستی پێویستدا خزمه‌ت به‌‬ ‫مامۆستایان بكات‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئه‌و سیمكارته‌ی ئاسیا سێڵ‬ ‫دراوه‌ به‌ كێ‌‪ ،‬وه‌ك باس ده‌كرێت كۆمه‌ڵێك‬ ‫كێشه‌ی لێكه‌وتووه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ چۆنه‌؟‬ ‫ن���ه‌وزاد ع��وم �ه‌ر‪ :‬ئ �ه‌و سیمكارته‌‬ ‫بچووكه‌ی ئاسیاسێڵ ناڕەزاییه‌كی گه‌وره‌ی‬ ‫لێكه‌وتووه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی له‌ سنووری‬ ‫سلێامنی‪ ،‬نه‌هاتووه‌ بۆ هه‌ولێر و ته‌نیا‬ ‫لقه‌كانی سنووری ئیداره‌ی سلێامنیی‬ ‫گرتووه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئاسیاسێڵه‪.‬‬ ‫ئه‌و سیمكارته‌ ته‌نیا بۆ ئه‌ندامانی یه‌كێتیی‬ ‫مامۆستایانه‌‪ ،‬به‌ ڕای من ئه‌وه‌ خزمه‌تكردن‬ ‫نییه‌ به‌ مامۆستایان و بچوككردنه‌وه‌ی‬ ‫یه‌كێتیی مامۆستایانه‌‪.‬‬

‫و ‌هزاره‌تی ڕۆشنبیری مانگانه‌ ‪ 120‬ملیۆن بۆ خانه‌نشینیی رۆژنامه‌نووسان خه‌رج ده‌كات‬

‫ته‌نیا ‪ 11‬رۆژنامه‌نووسی خانه‌نشینكراو هه‌یه‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬زریان جه‌وهه‌ر‬ ‫ل �ه‌ س��اڵ��ی ‪2013‬دا ملیۆنێك و‬ ‫‪ 300‬ه���� ‌هزار دی��ن��ار ده‌ده‌رێ�����ت به‌‬ ‫رۆژنامه‌نووسانی خانه‌نشین‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫له‌ ‪2003‬وه‌ ‪ 120‬ملیۆن دینار ده‌درێت به‌‬ ‫به‌ڕێوب ‌هرایه‌تیی خانه‌نشینی له‌ و ‌هزاره‌تی‬ ‫ڕۆشنبیری له‌ كوردستان‪.‬‬ ‫ماوه‌یه‌كه‌ رێكخراوی پرسی میدیا‬ ‫له‌ هه‌وڵی هه‌مواركردنه‌وه‌ی یاسای‬ ‫خانه‌شینیدایه‌ له‌ كوردستان‪ ،‬بۆ ئه‌و‬ ‫مه‌به‌سته‌ چ�ه‌ن��دی��ن وۆرك ش��ۆپ و‬ ‫سیمیناری ك��ردووه‪ .‬محه‌مه‌د فه‌ریق‪،‬‬ ‫به‌رپرسی رێ��ك��خ�راوی پرسی میدیا‪،‬‬ ‫تایبه‌ت به‌ (به‌یان) وتی «ئێمه‌ وه‌ك‬ ‫رێكخراوی پرسی میدیا هه‌ڵده‌ستین به‌‬ ‫هه‌مواركردنه‌وه‌ی یاسای خانه‌نشنیی‬ ‫رۆژن��ام �ه‌ن��ووس��ان‪ ،‬ب��ه‌و پێی ‌ه م��اوه‌ی‬ ‫كاركردنی رۆژنامه‌نووسی بۆ ‪ 15‬ساڵ‬ ‫ده‌ت��وان��ێ��ت خ��ۆی خانه‌نشین بكات‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها به‌ پێی ئه‌م یاسایه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫كه‌سێك رۆژنامه‌نووس بێت و پیشه‌ی‬

‫تری هه‌بێت‪ ،‬ده‌توانێ‌ خۆی واز له‌ كاره‌ك ‌ه‬ ‫بێنێت و به‌ پیشه‌ی رۆژنامه‌نووس خۆی‬ ‫خانه‌نشین بكات»‪ .‬ناوبراو ده‌ڵێت «ئێستا‬ ‫پڕۆژەیاساكه‌مان ئاڕاسته‌ی سه‌رۆكایه‌تیی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستان ك��ردووه‌ و رای‬ ‫چه‌ندین رۆژنامه‌نووسامن له‌باره‌یه‌وه‌‬ ‫وه‌رگرتووه‌‪ ،‬ماوه‌ته‌وه‌ خوێندنه‌وه‌ی بۆ‬ ‫بكرێت و بخرێته‌ ده‌نگدانه‌وه»‪.‬‬ ‫بۆ زانینی دواین گۆڕانكاریی ئه‌و‬ ‫ب��واره‌‪ ،‬په‌یوه‌ندیامن به‌ كاوه‌ محه‌مه‌د‪،‬‬ ‫وه‌زیری رۆشنبیرییه‌وه‌ كرد‪ ،‬به‌اڵم ناوبراو‬ ‫بێئاگایی خۆی له‌و پرسه‌ راگه‌یاند و‬ ‫وتی «من زۆر ئاگاداری ئه‌م ورده‌كارییه‌‬ ‫نیم‪ ،‬بۆیه‌ هیچ قسه‌ی له‌سه‌ر ناكه‌م»‪.‬‬ ‫الی خۆیشیه‌وه‌ ئازاد محه‌مه‌د‪ ،‬نه‌قیبی‬ ‫رۆژنامه‌نووسانی كوردستان‪ ،‬وتی «ئه‌و‬ ‫یاسای ‌ه به‌ پێی یاسای كۆن ب��ووه‌‪ ،‬واته‌‬ ‫پ��اره‌ی كۆن گۆڕیوانه‌ به‌ پ��اره‌ی تازه‌‪،‬‬ ‫ب��ڕەك �ه‌ی كردوویه‌تییه‌ ‪ 135‬ه��ه‌زار‬ ‫دینار‪ ،‬بۆ ئه‌وكات پاره‌یه‌كی باش بوو‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم ئێستا كه‌مه‪ .‬ئێمه‌ ئ �ه‌و پ��ڕۆژە‬ ‫یاسایه‌مان داوه‌ت�ه‌ په‌رله‌مان‪ ،‬ئێستا له‌‬

‫په‌رله‌مانه‌‪ ،‬ماوه‌ته‌وه‌ خوێندنه‌وه‌ی بۆ‬ ‫بكرێت»‪ .‬ناوبراو ره‌تی ك��رده‌وه‌ كه‌ تا‬ ‫ئێستا حكومه‌ت پاره‌ی رۆژنامه‌نووسانی‬ ‫خانه‌نشینی دابێت‪« ،‬به‌ڵكو ته‌نیا یه‌ك‬

‫جار ره‌شید تاهیر‪ ،‬بریكاری وه‌زاره‌ت��ی‬ ‫دارای��ی‪ ،‬پاره‌ی یه‌ك ساڵی ب ‌ه یه‌ك جار‬ ‫پێ دای��ن‪ .‬تا ئێستا هیچ بڕە پاره‌یه‌كی‬ ‫تر نه‌هاتووه‌ له‌ حكومه‌تەوە‪ ،‬ئه‌و ‪120‬‬

‫ملیۆنه‌ی باسی ده‌ك���ه‌ن یه‌كجار بۆ‬ ‫دروستكردنی به‌ڕێوب ‌هرایه‌تیی دیوانی‬ ‫خانه‌نشینی خه‌رج ك �راوه‌‪ ،‬دیوانه‌كه‌ی‬ ‫پێ‌ دروس��ت ك�را و دوات��ر سندوقێكی‬

‫به‌تاڵ مایه‌وه‌‪ ،‬منیش سندوقه‌ به‌تاڵه‌كه‌م‬ ‫هێنا بۆ سه‌ندیكا‪ ،‬له‌و كاته‌وه‌ هیچی تر‬ ‫نه‌هاتووه‌‪ .‬ئه‌م بڕە پاره‌ی كه‌ ده‌درێت‬ ‫به‌ ڕۆژنامه‌نووسه‌ خانه‌نشینه‌كان له‌سه‌ر‬ ‫ئابوونه‌ی ڕۆژنامه‌نووسان ده‌یده‌ین»‪.‬‬ ‫(به‌یان) چه‌ندین جار په‌یوه‌ندیی‬ ‫كرد به‌ هۆگر جوندیان‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫دی��وان��ی و ‌هزاره‌ت���ی رۆشنبیری‪ ،‬چه‌ند‬ ‫ج��ارێ��ك په‌یوه‌ندییه‌كه‌ی ل� ‌ه ڕێگه‌ی‬ ‫سكرتێره‌كه‌یه‌وه‌ وه‌اڵم دایه‌وه‌ و به‌ڵینی‬ ‫دا كه‌ دواتر خۆی وه‌اڵمبداته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دواجار هیچ وه‌اڵمی نه‌بوو‪.‬‬ ‫ن�������اوی ڕۆژن����ام����ه‌ن����ووس����ه‌‬ ‫خانه‌نشینكراوه‌كان كه‌ مانگانه‌ ته‌نیا‬ ‫‪ 108‬ه �ه‌زار دینار وه‌رده‌گ���رن‪( :‬هاشم‬ ‫عه‌لی عه‌زیز‪ ،‬جۆرج ئیسحاق گوركیس‪،‬‬ ‫ئه‌حمه‌د محه‌مه‌د به‌كر‪ ،‬عه‌بدولعه‌زیز‬ ‫قادر محه‌مه‌د‪ ،‬كامیل ده‌روێش عه‌زیز‪،‬‬ ‫غه‌فور نه‌جیب ڕە‌س��وڵ‪ ،‬غه‌فور تۆفیق‬ ‫حه‌مه‌د‪ ،‬ناجی سه‌بری ئه‌حمه‌د‪ ،‬ئیحسان‬ ‫ئیرباهیم محه‌مه‌د‪ ،‬عه‌بدولهادی موراد‬ ‫ئیرباهیم‪ ،‬هاشم محه‌مه‌د مسته‌فا)‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)29‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/4/2‬ساڵی یەکەم‬

‫عادل عه‌بدومله‌هدی‬

‫قه‌یرانی عێراق رۆژ به‌ رۆژ قووڵتر ده‌بێت‬ ‫و هیچ چاره‌سه‌رێكیش بۆ ئ�ه‌م قه‌یرانه‌ له‌‬ ‫ئاسۆوه‌ دیارنییه‌‪ ،‬له‌ كاتێكدا ئه‌م واڵته‌ له‌ به‌رده‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردنێكی گرنگ و بارودۆخێكی ئه‌منیی‬ ‫رووخاویشدایه‌‪ .‬بۆ قسه‌وباسی زیاتر له‌ قه‌یرانی‬ ‫ئێستای عێراق و ئاكامی ئه‌و هه‌واڵنه‌ی بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ر دراون و هه‌ڵوێستی ره‌وته‌كه‌یان‪ ،‬دوای‬ ‫هه‌وڵێكی زۆر‪ ،‬به‌ها ئه‌عره‌جی‪ ،‬گه‌وره‌ به‌رپرس‬ ‫و سه‌رۆكی كوتله‌ی سه‌در له‌ په‌رله‌مانی عێراق‪،‬‬ ‫وه‌اڵمی پرسیاره‌كانی (به‌یان)ی دایه‌وه‌‪.‬‬

‫ك ‌ێ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫داهاتوو ده‌باته‌وه‌؟‬

‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی داهاتوو‪،‬‬ ‫موماره‌سه‌كردنێكی تا رادده‌یه‌ك نو ‌ێ و‬ ‫جیاواز ل ‌ه هه‌ڵبژاردنه‌كانی پێشوو دێنێته‌‬ ‫ئاراوه‌‪ ،‬لیسته‌كانی نێو «هاوپه‌یامنیی‬ ‫نیشتامنی»‪ ،‬وه‌كو شه‌هیدی میحراب‪،‬‬ ‫ده‌عوه‌‪ ،‬ره‌وتی سه‌در‪ ،‬ئیساڵح و فه‌زیله‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ب ‌ه چه‌ند لیستێكی سه‌ربه‌خۆ به‌شداریی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی ‪2009‬یان كرد‪ ،‬ئه‌مڕۆ له‌‬ ‫شاره‌كانی باشوور و به‌غدا‪ ،‬ب ‌ه س ‌ێ لیستی‬ ‫سه‌ره‌كی ریزیان به‌ستووه‌‪« ‌،‬ئیئتیالفی‬ ‫هاونیشتامنی»‪« ،‬ده‌وڵه‌تی یاسا» و «كوتله‌ی‬ ‫ئه‌حرار»‪ ،‬هه‌رسێكیشیان ل ‌ه س ‌ێ پارێزگادا‬ ‫ل ‌ه یه‌ك هاوپه‌یامنێتییدا یه‌كیان گرتووه‌‪،‬‬ ‫ئ ‌هوانیش «هاوپه‌یامنیی نیشتامنیی دیاله‌» و‬ ‫«هاوپه‌یامنیی نیشتامنی ل ‌ه سه‌اڵحه‌ددین»‬ ‫و «هاوپه‌یامنیی نیشتامنیی نه‌ین ‌هوا»ن‪.‬‬ ‫كورده‌كانیش ل ‌ه «هاوپه‌یامنیی‬ ‫برایه‌تی و پێكه‌وه‌ژیان»دا یه‌كیان گرتووه‌‪،‬‬ ‫ل ‌ه نێویشیاندا «گۆڕان» و «یه‌كگرتووی‬ ‫ئیسالمی» و «كۆمه‌ڵی ئیسالمی»‪ ،‬هه‌رچی‬ ‫هێزه‌كانی ناو لیستی عێراقیه‌شن‌‪ ،‬مانگرتن‬ ‫و خۆپیشاندانه‌كانی هه‌ندێك ل ‌ه پارێزگاكان‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ كشانه‌وه‌ی ژماره‌یه‌ك ل ‌ه ئه‌ندامه‌كانی‬ ‫ل ‌ه حكومه‌ت‪ ،‬ئه‌مان ‌ه گۆڕانی گه‌وره‌یان له‌‬ ‫پێكهاته‌ی ئه‌و لیسته‌دا دروست كردووه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫پێویست ب ‌ه هه‌ڵوه‌سته‌یه‌كی تایبه‌ت ده‌كات‬ ‫له‌گه‌ڵیدا‪.‬‬ ‫جگ ‌ه له‌و كورسییانه‌ی ئه‌و هێزانه‌ی‬ ‫سه‌ره‌و ‌ه به‌ده‌ستیان ده‌هێنن‪ ،‬چه‌ند باڵێك‬ ‫و الیه‌نێكی جیابووه‌و ‌ه له‌و لیستانه‌‪ ،‬یان‬ ‫چه‌ند پێكهاته‌یه‌ك ك ‌ه یه‌ك ده‌گرن‪ ،‬ئ ‌هوانیش‬ ‫سه‌ركه‌وتن به‌ده‌ست ده‌هێنن‪ ،‬به‌شێك‬ ‫له‌و لیستان ‌ه ده‌توانن (‪ )4-1‬كورسی له‌‬ ‫هه‌ر پارێزگایه‌ك ببه‌نه‌وه‌‪ .‬به‌وهۆیه‌شه‌وه‌‬ ‫ل ‌ه زۆرینه‌ی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكاندا‬ ‫گۆڕانكاریی رووده‌دات‪ ،‬چ ب ‌ه له‌ده‌ستدانی‬ ‫ت ‌هواوی كۆنرتۆڵ بێت‪ ،‬چ ل ‌ه رووی‬ ‫هاوسه‌نگیی ‌ه نوێیه‌كانه‌و ‌ه بێت‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬چاوه‌ڕوانیی‬ ‫هه‌موان ‌ه سه‌باره‌ت ب ‌ه ژماره‌ی ده‌نگد ‌هران و‬ ‫ئه‌ندازه‌ی ئه‌و پێشكه‌وتن‪ ،‬یان پاشه‌كشه‌یه‌ی‬ ‫هه‌ر لیستێك ب ‌ه خۆیه‌و ‌ه ده‌یبینێت‪ .‬له‌‬ ‫كاتێكیشدا ئه‌م هه‌ڵبژاردنان ‌ه به‌ڕێو ‌ه ده‌چن‪،‬‬ ‫کە هه‌موو چاوه‌كان له‌سه‌ر هه‌ڵبژاردنی‬ ‫پ ‌هرله‌مانن‪ ،‬ك ‌ه هه‌ڵوێستی هێزه‌كان و‬ ‫ریزبه‌ستنه‌كانی داهاتوو‪ ،‬هه‌موویان له‌‬ ‫سۆنگه‌ی ئه‌نجامی ئه‌م هه‌ڵبژاردنانه‌وه‌‬ ‫گه‌اڵڵ ‌ه ده‌بن‪ .‬گه‌لی عێراق و دیموكراسیش‬ ‫سه‌ركه‌وتن به‌ده‌ست ده‌هێنن‪ ،‬ئه‌گه‌ر رێژەی‬ ‫به‌شدارییكردن زۆر بێت و هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫ب ‌ه شێوه‌یه‌كی شه‌فاف و بێگه‌رد به‌ڕێوه‌‬ ‫بچن‪.‬‬ ‫سه‌ر‌هڕای ئه‌و كه‌لێنانه‌شی هه‌یبوون‪،‬‬ ‫خه‌ڵكی عێراق تا ئێستا هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫هه‌ر قه‌بوڵ بووه‌‪ ،‬چونك ‌ه پێی وایه‌‬ ‫ك ‌ه ئه‌و هه‌ڵبژاردنان ‌ه له‌توانایاندا ماوه‌‬ ‫موفاجه‌ئ ‌ه پێشكه‌ش بكه‌ن و كۆمه‌ڵێك‬ ‫به‌رپرس ل ‌ه پۆسته‌كانیان بگۆڕن‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گه‌ر ده‌ستوه‌ردان ل ‌ه هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫روویدا‪ ،‬ده‌نگه‌كان كڕدران‪ ،‬ده‌نگد ‌هران‬ ‫ب ‌ه دامه‌زراندن و پۆسته‌كان ئیغرا كران‬ ‫و پێگه‌كانی ده‌سه‌اڵت بۆ ده‌رچوون‬ ‫ب ‌ه كۆمه‌ڵێك ئه‌نجامه‌و ‌ه ك ‌ه پێشرت‬ ‫ئاماده‌كرابوون و د ‌هزانران‪ ،‬قۆزرانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ ‌هوا ب ‌ه دوای ئه‌ویشدا پرۆسه‌ی‬ ‫ده‌ستاوده‌ستكردنی ئاشتییانه‌ی ده‌سه‌اڵت‬ ‫په‌كی ده‌كه‌وێت‪ ،‬ب ‌ه شێوه‌یه‌كی پله‌به‌ندیی‪،‬‬ ‫هه‌ڵبژاردن مانای خۆی ل ‌ه به‌خشینی‬ ‫شه‌رعیه‌تی حه‌قیقی ب ‌ه كه‌سی حوكمڕان‬ ‫له‌ده‌ست ده‌دات‪ ،‬پاشانیش ده‌گه‌ڕێینه‌و ‌ه بۆ‬ ‫شێوازی یاخیبوون و پیالنگێڕیی و تانك بۆ‬ ‫روودانی گۆڕانكاریی‪ ،‬بێگومان به‌رسیارێتیی‬ ‫گه‌ل و ده‌وڵه‌ت و ده‌سته‌كانی ڕای ‌ه ئه‌م‬ ‫ئاڕاست ‌ه مه‌ترسیدار‌ه قه‌ده‌غ ‌ه بكه‌ن‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌پێناو رزگاربوون لێی‪ ،‬باجێكی زۆرمان‬ ‫داوه‌‪.‬‬

‫گفتوگۆی‪ :‬هاوژین عومه‌ر‬

‫به‌ها ئه‌عره‌جی‪ ،‬سه‌رۆكی كوتله‌ سه‌در له‌ په‌رله‌مانی عێراق بۆ به‌یان‪:‬‬

‫ل ‌ه عێراقدا كوده‌تایه‌كی سیاسی ڕوو ده‌دات‬ ‫ب��ه‌ی��ان‪ :‬ق �ه‌ی �ران��ی ئێستای عێراق‬ ‫ماوه‌یه‌كی زۆری تێپ ‌هڕاند‪ ،‬وا دیار ‌ه هه‌موو‬ ‫هه‌وڵه‌كان بۆ ئاشته‌وایی و چاكسازیی‬ ‫هیچ سوودێكیان ن�ه‌ب��ووه‌‪ .‬ب ‌ه رای ئێوه‌‬ ‫ه��ۆك��ار ‌ه راسته‌قینه‌كان چین ك ‌ه بوونه‌‬ ‫مایه‌ی سه‌رهه‌ڵدان و گه‌وره‌بوونی ئه‌م‬ ‫قه‌یران ‌ه و بوونه‌ت ‌ه ئاسته‌نگ ل ‌ه ب�ه‌رده‌م‬ ‫چ��اره‌س�ه‌رك��ردن��ی��دا؟ ه��ۆك��اره‌ك��ان هه‌موو‬ ‫ناوخۆیین‪ ،‬یان هه‌ندێكیان په‌یوه‌سنت به‌‬ ‫بارودۆخی ئیقلیمییه‌وه‌؟‬ ‫به‌ها ئه‌عره‌جی‪ :‬هۆكاره‌كان زۆرن‪،‬‬ ‫هه‌ندێكیان ناوخۆیین و هه‌نده‌كه‌ی تریشیان‬ ‫ده‌ره‌كین‪ ،‬به‌اڵم ب ‌ه بڕوای من هۆكاری گرنگ‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه كێشه‌ی ب �ه‌رده‌وام ل ‌ه پرۆسه‌ی‬ ‫سیاسیدا هه‌یه‌‪ ،‬ل �ه‌و رۆژه‌وه‌ی له‌سه‌ر‬ ‫ده‌ستی داگیركه‌ری ئه‌مریكی دام �ه‌زراوه‌‪،‬‬ ‫به‌رده‌وامیش چاره‌سه‌ره‌كان بۆ تێپ ‌هڕاندنی‬ ‫قه‌یرانێك‪ ،‬یان ماوه‌یه‌كی زه‌مه‌نی بوون‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش وایكرد كێشه‌كان ئاوا كه‌ڵه‌ك ‌ه بن‪.‬‬ ‫ئێم ‌ه ئێستا نامانه‌وێت ئه‌و چاره‌س ‌هرانه‌‬ ‫بۆ قه‌یرانه‌كان بكه‌ین ك ‌ه ب ‌ه ئاماده‌كراوی‬ ‫ده‌هاتن‪ .‬ئێم ‌ه ئێستا پێویستامن ب ‌ه مێزێكی‬ ‫گ �ه‌ور‌ه هه‌ی ‌ه ك ‌ه هه‌موو الیه‌ن ‌ه سیاسییه‌‬ ‫ناكۆكه‌كان له‌سه‌ری كۆببنه‌و ‌ه و ب ‌ه یه‌ك دید‬ ‫و تێڕوانینه‌و ‌ه بۆ هه‌موو كێشه‌كان بڕوانن و‬ ‫چاره‌سه‌ره‌كانیان چاره‌سه‌ری نیشتامنی بن‪.‬‬ ‫به‌ڵێ ئه‌جێندای ده‌ره‌ك��ی ل ‌ه عێراقدا‬ ‫ب��وون��ی ه�ه‌ی�ه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم كێشه‌ك ‌ه كێشه‌ی‬ ‫ناوخۆییه‌‪ ،‬ئێم ‌ه بارودۆخێكی ناوخۆییامن‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ك ‌ه قه‌بوڵی ده‌و ‌ه ده‌كات ئه‌و ئه‌جێندا‬ ‫ده‌ره‌كییان ‌ه هه‌بن‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ش ‌ه پێویست‬ ‫ناكات ئێم ‌ه لۆمه‌ی هه‌ندێك ل ‌ه واڵتانی‬ ‫ده‌ره‌و ‌ه بكه‌ین‪ ،‬به‌ڵكو پێویست ‌ه لۆمه‌ی‬ ‫خۆمان بكه‌ین‪ ،‬چونك ‌ه به‌شێكامن بووینه‌ته‌‬ ‫ئامێرێك ب ‌ه ده‌ستی خه‌ڵكانی تره‌وه‌‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫هۆكاره‌كه‌ی یان تائیفییه‌‪ ،‬یان ئایدیۆلۆجی‪،‬‬ ‫یان ب ‌ه هۆی كۆمه‌ڵێك فاكته‌ری داراییه‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئا ئه‌مانه‌ن هۆكار و فاكته‌ره‌كان‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ده‌وترێت ك ‌ه ره‌وت��ی سه‌در‬ ‫ناتوانێت هه‌ڵوێستی خ��ۆی یه‌كالیی‬ ‫ب��ك��ات �ه‌وه‌‪ ،‬ج��ارێ��ك ده‌ب��ێ��ت� ‌ه به‌شێك له‌‬ ‫پ��رۆژه‌ی سه‌ندنه‌وه‌ی متامن ‌ه ل ‌ه مالیكی‪،‬‬ ‫جارێكی تریش ته‌نانه‌ت ئاماده‌ش نیی ‌ه له‌‬ ‫حكومه‌ته‌كه‌ی بكشێته‌وه‌‪ .‬ده‌كرێت پێامن‬ ‫بڵێیت هه‌ڵوێستی فه‌رمی و كۆتایی ئێوه‌‬ ‫وه‌ك��و ره‌وت��ی س �ه‌در چیی ‌ه ب ‌هرانبه‌ر ئه‌م‬ ‫قه‌یران ‌ه سیاسییه‌؟ ئێو ‌ه ل ‌ه كام به‌ره‌دان؟‬ ‫به‌ها ئ�ه‌ع��ره‌ج��ی‪ :‬ئ�ه‌گ�ه‌ر هه‌ندێك‬ ‫به‌م ‌ه تۆمه‌تبارمان بكه‌ن‪ ،‬ئه‌وا ئێم ‌ه ده‌ڵێین‬ ‫ئه‌م ‌ه تایبه‌مته‌ندییه‌كی ئیجابیی ئێمه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م ‌ه به‌ڵگه‌ی ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه ره‌وت��ی سه‌در‬ ‫هیچ هه‌ڵوێستێكی شه‌خسی ب ‌هرانبه‌ر هیچ‬ ‫كه‌سێكی دیاریكراو نییه‌‪ ،‬ئیرت ئه‌و كه‌سه‌‬ ‫س �ه‌رۆك وه‌زی��ران بێت‪ ،‬یان غه‌یری ئه‌و‪.‬‬

‫ره‌وتی سه‌در ب ‌ه شێوه‌یه‌كی بابه‌تی له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌ڵوێسته‌كاندا مامه‌ڵ ‌ه ده‌كات‪ ،‬ل ‌ه هه‌موو‬ ‫كاتێك و ل ‌ه هه‌موو بارودۆخێكدا‪.‬‬ ‫ئێم ‌ه ك ‌ه ل ‌ه ماوه‌ی پێشوودا به‌شێك‬ ‫بووین ل ‌ه پرۆژه‌ی سه‌ندنه‌وه‌ی متامن ‌ه له‌‬ ‫به‌ڕێز مالیكی‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌بوو ك ‌ه زه‌مینه‌كه‌‬ ‫ساز بوو بۆ گۆڕینی ئه‌م حكومه‌ته‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ب ‌ه راستی ئێستا زه‌مینه‌ك ‌ه ساز نییه‌‪ ،‬كێشه‌‬ ‫و قه‌یرانی گ �ه‌ور‌ه ه�ه‌ن‪ ،‬ل�ه‌و ‌ه ده‌ترسین‬ ‫ك ‌ه بۆشاییه‌ك دروس��ت ببێت و ل ‌ه الیه‌ن‬ ‫خه‌ڵكانی تره‌و ‌ه بقۆزرێته‌وه‌‪ ،‬ب ‌ه شێوه‌یه‌ك كه‌‬ ‫ئاكامه‌كه‌ی ب ‌ه دڵی كه‌س نه‌بێت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئایا ئێو ‌ه ر‌هزامه‌ندن ب ‌ه هه‌موو‬ ‫سیاسه‌ته‌كانی مالیكی و حكومه‌ته‌كه‌ی؟ له‌‬ ‫كوێدا له‌گه‌ڵی یه‌ك ده‌گرنه‌و ‌ه و ل ‌ه كوێشدا‬ ‫له‌گه‌ڵی ناكۆكن؟‬ ‫به‌ها ئه‌عره‌جی‪ :‬حكومه‌ته‌كه‌ی به‌ڕێز‬ ‫مالیكی‪ ،‬س���ه‌ر ‌هڕای ئ �ه‌وه‌ی حكومه‌تێكی‬ ‫هاوپه‌یامنێتیی ‌ه و ئێمه‌ش به‌شێكی گرنگی‬ ‫ئه‌و هاوپه‌یامنێتییه‌ین‪ ،‬به‌اڵم ل ‌ه زۆر خاڵدا‬ ‫له‌گه‌ڵی ناكۆكین‪ ،‬گرنگرتین خاڵیش ك ‌ه ئێمه‌‬ ‫له‌سه‌ری ناكۆكین‪ ،‬بریتیی ‌ه ل ‌ه تاكڕه‌وییكردن‬ ‫ل ‌ه ده‌رك��ردن��ی ب��ڕی��اردا‪ ،‬ئێم ‌ه ئه‌گه‌ر له‌‬ ‫حكومه‌تی ش ‌هراكه‌تی نیشتامنیداین‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫به‌س بریتی نیی ‌ه ل ‌ه دابه‌شكردنی پۆسته‌‬ ‫و ‌هزارییه‌كان‪ ،‬ئێم ‌ه كۆمه‌ڵێك بڕیارمان هه‌ن‪،‬‬ ‫هه‌ندێكیان بڕیاری سیاسین‪ ،‬هه‌ندێكیان‬ ‫بڕیاری پیشه‌یین‪ ،‬هه‌ندێكی تریشیان بڕیاری‬ ‫ئه‌منین‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه پێویست ‌ه ئێمه‌ش به‌شێك‬ ‫بین له‌م بڕیارانه‌‪.‬‬ ‫خاڵی دووه‌میش ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬حكومه‌ته‌كه‌ی‬ ‫مالیكی هیچ سوود و ده‌رسێكی له‌و هه‌اڵنه‌‬ ‫وه‌رنه‌گرتوو ‌ه ك ‌ه تێیان كه‌وتووه‌‪ ،‬عه‌یبه‌كه‌‬ ‫ئ �ه‌و ‌ه نیی ‌ه ك ‌ه مرۆڤێك‪ ،‬ی��ان كوتله‌یه‌ك‪،‬‬ ‫یان حكومه‌تێك هه‌ڵ ‌ه بكات‪ ،‬كاره‌ساته‌كه‌‬ ‫ل��ه‌وه‌دای�� ‌ه پ�ه‌ن��د و وان��� ‌ه ل � ‌ه هه‌ڵه‌كان‬ ‫وه‌رنه‌گرین‪ .‬ئ�ه‌م هۆكاران ‌ه و كۆمه‌ڵێك‬ ‫هۆكاری تریش هه‌ن‪ ،‬ك ‌ه ئێم ‌ه له‌سه‌ریان‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌ڕێز مالیكی ناكۆكین‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬وا بڕیار بوو ل ‌ه كۆتایی مانگی‬ ‫شوباتدا كۆبوونه‌وه‌یه‌ك ل ‌ه نێوان ژماره‌یه‌ك‬ ‫الیه‌نی عێراقیی وه‌كو ئێو ‌ه و لیستی عێراقی ‌ه و‬ ‫هاوپه‌یامنیی كوردستانیدا ل ‌ه هه‌ولێر ئه‌نجام‬ ‫بدرێت‪ ،‬بۆ تاوتوێكردنی ئه‌م قه‌یرانه‌ی‬ ‫ئێستای عێراق‪ .‬بۆ ئه‌و كۆبوونه‌وه‌ی ‌ه ساز‬ ‫نه‌كرا؟ ئایا هیچ واده‌یه‌كی تر دیاری نه‌كراوه‌‬ ‫بۆ به‌ستنی؟‬ ‫ب �ه‌ه��ا ئ �ه‌ع��ره‌ج��ی‪ :‬ده‌ك��رێ��ت ئه‌م‬ ‫كۆبوونه‌وان ‌ه ئه‌نجام بدرێن‪ ،‬ئێمه‌ش هیچ‬ ‫مانعێكامن نیی ‌ه ل ‌ه ئاماده‌بوونیان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كاتی كۆبوونه‌وه‌ك ‌ه گرنگه‌‪ ،‬هه‌روه‌ك پێویسته‌‬ ‫شوێنه‌كه‌ش ب ‌ه گرنگ بگیردرێت‪ .‬به‌غدا‬ ‫بۆخۆی پایته‌خته‌‪ ،‬حكومه‌ت و پ ‌هرله‌مانی‬ ‫لێی ‌ه و له‌وێو ‌ه پرۆسه‌ی سیاسی ئیداره‌‬

‫ده‌كرێت‪ .‬هه‌ر كۆبوونه‌وه‌یه‌ك هه‌بێت‪ ،‬چ‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌و برایانه‌ی ناوت هێنان‪ ،‬یان هه‌ر‬ ‫برایه‌كی ت��ردا‪ ،‬پێویست ‌ه ك ‌ه كۆبوونه‌وه‌ی‬ ‫یه‌كالكه‌ره‌و ‌ه ل ‌ه به‌غدا بێت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬به‌شێك ل ‌ه چاودێرانی سیاسی‬ ‫پێیان وای ‌ه ك ‌ه قه‌یرانی عێراق په‌یوه‌سته‌‬ ‫ب ‌ه قه‌یرانی سوریاو ‌ه و كۆمه‌ڵێك فاكته‌ری‬ ‫مه‌زهه‌بی و تائیفی هه‌یه‌‪ .‬ئێو ‌ه وه‌كو الیه‌نه‌‬ ‫شیعه‌كانی عێراق‪ ،‬ترسی ئ�ه‌وه‌ت��ان نییه‌‬ ‫رژێمی سوریا بڕووخێت و ئه‌و رووخانه‌ش‬ ‫كاریگه‌ریی سلبی بۆ بوونتان ل ‌ه ده‌سه‌اڵتدا‬ ‫هه‌بێت؟ ب ‌ه ب��ڕوای ئێو ‌ه ره‌نگدانه‌وه‌ی‬ ‫رووخانی رژێمه‌كه‌ی ئه‌سه‌د له‌سه‌ر عێراق‬ ‫چۆن ده‌بێت؟‬ ‫به‌ها ئه‌عره‌جی‪ :‬بارودۆخی جیهان له‌‬ ‫هه‌موو شوێنێك گ��ۆڕاوه‌‪ ،‬پاشانیش ئه‌مڕۆ‬ ‫جیهان وه‌كو گوندێكی لێهاتووه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی له‌‬ ‫سوریا ڕوو ده‌دات‪ ،‬كاریگه‌ری بۆ سه‌ر عێراق‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ئه‌وه‌شی ل ‌ه عێراق ڕوو ده‌دات‪،‬‬ ‫كاریگه‌ری بۆ سه‌ر واڵتانی دراوسێی ده‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌و شێوه‌ی ‌ه نییه‌‪ ،‬ك ‌ه ده‌وترێت كاتێك‬ ‫واڵت��ی فاڵن ده‌ڕووخ��ێ��ت‪ ،‬وا ده‌بێت و وا‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ڕاست ‌ه هه‌ندێك كاریگه‌ری ده‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌و شێوه‌ی ‌ه نییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و ‌ه تێپه‌ڕی ك ‌ه ئێم ‌ه ئه‌و شكسته‌ی‬ ‫ل ‌ه عێراق هه‌یه‌‪ ،‬بیخه‌ین ‌ه ئه‌ستۆی خه‌ڵكی‬ ‫ت��ر‪ ،‬ه�ه‌روه‌ك��و ئ��ه‌وه‌ش تێپه‌ڕی ك ‌ه ئێمه‌‬ ‫چاره‌نووسی خۆمان ب ‌ه چاره‌نووسی سوریاوه‌‬ ‫ببه‌ستینه‌وه‌‪ .‬باش ‌ه بۆچی ئه‌رده‌ن ل ‌ه ڕووخان‬ ‫و تێكچوونی بارودۆخی سوریا ناترسێت؟ كه‌‬ ‫هه‌ر بۆ زانیاریی؛ عه‌مامن (‪ )120‬كیلۆمه‌تری‬ ‫چوارگۆش ‌ه ل ‌ه دیمه‌شقه‌و ‌ه دووره‌‪ ،‬ل ‌ه كاتێكدا‬ ‫دیمه‌شق (‪ )1200‬كیلۆمه‌تری چوارگۆشه‌‬ ‫ل ‌ه به‌غداو ‌ه دووره‌‪ .‬ئه‌م ‌ه له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ‌ه كه‌‬ ‫ئیستیقراری سیاسی ل ‌ه ئه‌رده‌ن بوونی هه‌یه‌‪،‬‬

‫رژێم و دام �ه‌زراو ‌ه ئه‌منییه‌كان ل ‌ه ئه‌رده‌ن‬ ‫به‌هێزن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م ‌ه ل ‌ه عێراق بوونی نییه‌‪.‬‬ ‫ئێم ‌ه هیوامان وای ‌ه هه‌موو برایامنان‬ ‫س �ه‌رب �ه‌خ��ۆی��ی ب�� ‌ه ب���ارودۆخ���ی ع��ێ�راق‬ ‫ببه‌خشنه‌وه‌‪ .‬ئه‌و ‌ه ڕاست ‌ه ك ‌ه په‌یوه‌ندییه‌كی‬ ‫به‌تینامن هه‌ی ‌ه له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی ڕوو ده‌دات‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندی‪ ،‬نه‌ك كاریگه‌ری‪ .‬ئه‌و شه‌ڕه‌‬ ‫تائیفییه‌ی ل ‌ه سااڵنی ‪ 2005‬و ‪ 2006‬له‌‬ ‫عێراق ڕوویدا‪ ،‬بۆچی ڕه‌نگدانه‌وه‌ی له‌سه‌ر‬ ‫سوریا نه‌بوو؟ كاتێكیش ڕژێمی س�ه‌ددام‬ ‫ڕووخا و داگیركه‌ر هات ‌ه ئه‌م واڵته‌وه‌‪ ،‬بۆچی‬ ‫ڕه‌نگدانه‌وه‌ی له‌سه‌ر سوریا نه‌بوو؟ ئێمه‌‬ ‫خۆمان زه‌مینه‌مان بۆ ئ�ه‌و ‌ه ساز كرد كه‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كی به‌تین و كاریگه‌ریی گه‌وره‌‬ ‫هه‌بێت له‌سه‌ر عێراق‪ ،‬كاتێك دۆسیه‌ی سوریا‬ ‫تاوتو ‌ێ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬وه‌ك��و ئاگادار بن‪ ،‬ئایا هیچ‬ ‫ده‌ستپێشخه‌ری و نێوانگیرییه‌كی نهێنی‬ ‫ل ‌ه ئ��ارادا هه‌ی ‌ه بۆ چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌‬ ‫هه‌ڵپه‌سێردراوه‌كانی نێوان هه‌رێم و ناوه‌ند؟‬ ‫به‌ها ئه‌عره‌جی‪ :‬وه‌ساته‌ت و نێوانگیری‬ ‫كاتێك ده‌بێت ك ‌ه جیاوازیی ده‌كه‌وێت ‌ه نێوان‬ ‫دوو واڵته‌وه‌‪ ،‬نێوانگیری كاتێك ده‌بێت كه‌‬ ‫الیه‌ك ده‌ستدرێژیی ده‌كات ‌ه سه‌ر الیه‌كی تر و‬ ‫ده‌بێت ‌ه مایه‌ی پچڕانی په‌یوه‌ندییه‌كان‪ .‬ئێمه‌‬ ‫وه‌كو هه‌ردوو حكومه‌تی ناوه‌ند و هه‌رێم‪،‬‬ ‫یه‌ك حكومه‌تین‪ ،‬پێویست ‌ه گه‌ل یه‌ك گه‌ل‬ ‫بێت‪ ،‬هه‌رێمی كوردستان به‌شێك ‌ه ل ‌ه عێراق‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ك پێویست ‌ه عێراقیس شانازی ب ‌ه هه‌رێم‬ ‫و ئه‌زموونه‌كه‌یه‌و ‌ه بكات‪ .‬به‌اڵم ب ‌ه ڕاشكاوی‬ ‫ده‌یڵێم‪ ،‬ناكۆكییه‌كانی نێوان هه‌رێم و ناوه‌ند‬ ‫و ناكۆكیی ‌ه سیاسییه‌كان ب ‌ه شێوه‌یه‌كی گشتی‪،‬‬ ‫هه‌موویان ناكۆكیی شه‌خسی و حیزبین‪،‬‬ ‫نه‌ك ناكۆكیی دامه‌زراوه‌یی‪ .‬پاشانیش ناكۆكی‬ ‫هه‌ی ‌ه ل ‌ه نێوان به‌ڕێز مالیكی و به‌ڕێز‬

‫ناكۆكییه‌كانی نێوان مالیكی و بارزانی شه‌خسی‬ ‫و حیزبین‪ ،‬نه‌ك ناكۆكیی دامه‌زراوه‌یی‬ ‫پێویسته‌ كۆبوونه‌وه‌ی یه‌كالكه‌ره‌وه‌ له‌ به‌غدا‬ ‫بێت‬ ‫له‌ زۆر خاڵدا له‌گه‌ڵ مالیكی ناكۆكین‪،‬‬ ‫گرنگترینیان تاكڕه‌وییه‌ له‌ ده‌ركردنی بڕیاردا‬

‫بارزانیدا‪ ،‬ب ‌ه چاوپۆشی له‌وه‌ی كامیان ئه‌سڵی‬ ‫ناكۆكییه‌كه‌‪ ،‬یان هۆكاری ناكۆكییه‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و ‌ه ناكۆكیی ‌ه شه‌خسییه‌كه‌ی ‌ه ڕه‌نگی‬ ‫داوه‌ته‌و ‌ه له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی ئێستا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ل ‌ه ڕاستیدا ل ‌ه الیه‌ك ل ‌ه نێوان هه‌ردوو‬ ‫حزب ‌ه كوردییه‌ك ‌ه (یه‌كێتی و پ��ارت��ی) و‬ ‫حزبی ده‌ع��و ‌ه (مالیكی) ل ‌ه الیه‌كی تر‪،‬‬ ‫پابه‌ندنه‌بوون و ئیلتیزام نه‌كردن هه‌ی ‌ه به‌و‬ ‫شتانه‌ی له‌سه‌ریان پێویست ‌ه پێوه‌یان پابه‌ند‬ ‫بن‪ ،‬ئه‌مه‌ش ‌ه ك ‌ه بووه‌ت ‌ه مایه‌ی دروستبوونی‬ ‫ئه‌م قه‌یرانه‌‪ .‬بێگومان ئه‌گه‌ر ناڕێكی بوونی‬ ‫هه‌بێت ل ‌ه كوردستان‪ ،‬ئ �ه‌و ‌ه كاریگه‌ری‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ر ع��ێ �راق ده‌ب��ێ��ت‪ ،‬ب��ۆ حكومه‌تی‬ ‫عێراقیش هه‌روه‌ها‪ .‬ده‌بێت ئێم ‌ه ناكۆكییه‌‬ ‫سیاسییه‌كامنان سفر بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬ئێم ‌ه ناكۆكیی‬ ‫حكومیامن نییه‌‪ ،‬ئه‌و ‌ه ناكۆكیی سیاسیی نێوان‬ ‫حیزبه‌كان ‌ه ڕه‌نگی داوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬بۆ منوونه‌‬ ‫نه‌فسی كێش ‌ه بوونی هه‌ی ‌ه له‌گه‌ڵ هه‌ردوو‬ ‫پارێزگای موسڵ و ئه‌نبار‪ ،‬ب �ه‌اڵم ئ�ه‌وان‬ ‫هه‌رێمیان ڕانه‌گه‌یاندووه‌‪ ،‬به‌اڵم ناكۆكییه‌كان‬ ‫هه‌ر هه‌ن‪.‬‬ ‫ب ‌ه بڕوای من‪ ،‬ناكۆكییه‌كان ل ‌ه هه‌ركوێ‌‬ ‫هه‌بن‪ ،‬ڕه‌نگدانه‌وه‌ی سلبییان له‌سه‌ر خه‌ڵكی‬ ‫عێراق ده‌بێت‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه له‌سه‌ر هه‌موومان‬ ‫پێویست ‌ه ك ‌ه سوور بین له‌سه‌ر كۆتاییهێنان‬ ‫به‌م ناكۆكییانه‌‪ ،‬ب ‌ه زووترین كات‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئێو ‌ه داه��ات��ووی بارودۆخی‬ ‫سیاسیی عێراق چۆن ده‌بینن؟‬ ‫به‌ها ئه‌عره‌جی‪ :‬بارودۆخی سیاسیی‬ ‫عێراق ب ‌ه شێوه‌یه‌كی لێدێت جیا له‌وه‌ی ئێستا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و ئه‌زموونه‌ی ئێستا هه‌یه‌‪ ،‬داگیركه‌ر‬ ‫بناغه‌كه‌ی داڕشتووه‌‪ ،‬پاشانیش ئه‌مڕۆ ب ‌ه پله‌ی‬ ‫یه‌كه‌م سیاسییه‌كان و ب ‌ه پله‌ی دووه‌میش‬ ‫خه‌ڵكی عێراق‪ ،‬ل ‌ه نزیكه‌و ‌ه ب ‌ه دیموكراسیه‌ت‬ ‫ئاشنا بوون و شار‌هزای پرۆسه‌ی سیاسی بوون‪،‬‬ ‫ك ‌ه چۆن ئیدار‌ه ده‌كرێت‪ ،‬هه‌موو ئه‌مانه‌‬ ‫شار ‌هزاییان الی سیاسییه‌كان دروست كردووه‌‪.‬‬ ‫خاڵێكی گرنگیش هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ك ‌ه سیاسییه‌كانی دوای داگیركردنی عێراق‪،‬‬ ‫كاروباری خه‌ڵكیان به‌ڕێو ‌ه بردووه‌‪ ،‬ئه‌مڕۆ‬ ‫خه‌ڵكی عێراق د ‌هزانن كام الیه‌ن و كوتله‌ی‬ ‫سیاسی و كام كه‌سایه‌تیی سیاسی ڕاست ‌ه و‬ ‫كامی تر ناڕاسته‌‪ .‬به‌اڵم ل ‌ه قۆناغی داهاتوودا‪،‬‬ ‫خه‌ڵكی عێراق خۆیان كه‌سایه‌تی و سه‌ركرده‌‬ ‫سیاسییه‌كان موسایه‌ر ‌ه ده‌كه‌ن‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه ئێمه‌‬ ‫ب ‌ه گه‌شبینییه‌و ‌ه بۆ ئه‌م ‌ه ده‌ڕوانین‪ .‬بێگومان‬ ‫كوده‌تایه‌كی سیاسی ڕوو ده‌دات‪ ،‬نه‌ك به‌‬ ‫واتای كوده‌تای سه‌ربازیی‪ ،‬كوده‌تای سیاسیی‬ ‫خ��ودی‪ ،‬ك��وده‌ت��ای سیاسیی دیموكراسی‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ش كاریگه‌ری له‌سه‌ر كوتله‌ی گه‌وره‌‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬كاریگه‌ری له‌سه‌ر كه‌سایه‌تیی گه‌وره‌‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی گرنگ ‌ه به‌رژه‌وه‌ندیی‬ ‫خه‌ڵكی عێراقه‌‪ .‬من گه‌شبینم‪ ،‬به‌اڵم نه‌ك له‌‬ ‫داهاتوویه‌كی نزیكدا‪.‬‬

‫‪7‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)29‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/4/2‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫«له‌ سلێامنی خێزانێكی عه‌ره‌ب چوونه‌ته‌ دوكانێك و وتویانه‌ ئااڵی سه‌یرامنان ده‌وێ»‬

‫ئااڵی كوردستان جێ ب ‌ه ئااڵی حیزبه‌كان لێژ ده‌كات‬ ‫به‌یان ـ هه‌ولێر‬ ‫له‌ سلێامنی خێزانێكی عه‌ره‌ب‬ ‫چوونه‌ته‌ دوكانێك و وتویانه‌ ئااڵی‬ ‫سه‌یرامنان ده‌وێ‪ ،‬دوای ده‌مه‌ته‌قێ‬ ‫دوك���ان���داره‌ك���ه‌ ح��اڵ��ی ب���ووه‌ كه‌‬ ‫مه‌به‌ستیان ئ��ااڵی كوردستانه‌! ئه‌و‬ ‫به‌سه‌رهاته‌ بۆ خۆشی له‌نێو خه‌ڵكدا‬ ‫ده‌گ��ێ��ڕدرێ��ت�ه‌وه‪ .‬جێگای ئاماژەیه‌‬ ‫سه‌رنجی ئ �ه‌و خێزانه‌ ع�ه‌ره‌ب�ه‌ بۆ‬ ‫ئ��ااڵی ك��وردس��ت��ان و ن��اوب��ردن��ی به‌‬ ‫ئااڵی سه‌یران‪ ،‬له‌وه‌وە هاتووه‌ كه‌ له‌‬ ‫وه‌رزی به‌هار و سه‌یراندا خه‌ڵكێكی‬ ‫زۆری دان��ی��ش��ت��ووان��ی كوردستان‬ ‫له‌كاتی سه‌ردانیكردنیان بۆ شوێنه‌‬ ‫گه‌شتیارییه‌كان ئ��ااڵی كوردستان‬ ‫به‌ ئۆتۆمبێڵه‌كانیاندا هه‌ڵده‌واسن‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش بووه‌ت ‌ه نه‌ریتێكی گه‌شت‪.‬‬ ‫هاوواڵتیان و فرۆشیارانی ئ��ااڵ له‌‬ ‫شاری هه‌ولێر‪ ،‬بۆچوونی خۆیان هه‌یه‌‬ ‫له‌سه‌ر هه‌ڵكردنی ئااڵ‪.‬‬ ‫ج �ه‌م��ی��ل ئ��ه‌ح��م��ه‌د ل �ه‌گ �ه‌ڵ‬ ‫كوڕەكه‌ی‪ ،‬له‌ بازاڕی شاری هه‌ولێر‬ ‫به‌ عاره‌بانه‌یه‌كه‌وه‌ له‌ پاڵ فرۆشتنی‬ ‫كه‌لوپه‌لی خوێندن ئااڵی كوردستان‬ ‫و پ��ارت��ی و یه‌كێتیی ب��ۆ فرۆشنت‬ ‫هه‌ڵكردبوو‪ ،‬له‌باره‌ی فرۆشتنی ئااڵوه‌‬ ‫به‌ (به‌یان)ی ڕاگه‌یاند «ته‌نیا له‌ وه‌رزی‬ ‫به‌هاردا ئااڵ بۆ فرۆشنت داده‌نێین‪،‬‬ ‫چونكه‌ خه‌ڵكێكی زۆر كڕیارین»‪ .‬ئه‌و‬ ‫فرۆشیاره‌ هه‌ره‌وه‌ها له‌مه‌ڕ فرۆشی‬ ‫ئااڵی كوردستان به‌ ب � ‌هراورد له‌گه‌ڵ‬ ‫حیزبه‌كان‪ ،‬وتی «زۆربه‌ی خه‌ڵك هه‌ر‬ ‫ئااڵی كوردستامنان لێده‌كڕن كڕیاری‬ ‫ئااڵی حیزبه‌كان زۆر كه‌مه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌شی‬ ‫ئااڵی حیزبه‌كانەوە ده‌كڕن له‌پاڵیدا‬ ‫ئااڵی كوردستانیش ده‌به‌ن»‪ .‬جه‌میل‬ ‫ئه‌حمه‌د له‌باره‌ی ئ �ه‌وه‌ی جگه‌ له‌‬

‫كورد ڕێكه‌وتووه‌ خه‌ڵكی عه‌ره‌ب ئااڵی‬ ‫كوردستانیان لێبكرن وتی «یه‌ك دووجار‬ ‫ع�ه‌ره‌ب ئااڵی كوردستانیان لێم كڕیوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش بۆ ئه‌وه‌ی له‌ بازگه‌كان زۆر توشی‬ ‫لێپێچینه‌وه‌ نه‌بن»‪.‬‬ ‫هاوكات له‌ ماركێتێكی تری بازاڕی‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬زیاد سوورچی كه‌ ته‌نیا ئااڵی‬ ‫كوردستانی بۆ فرۆشنت دانابوو له‌باره‌ی‬ ‫دانه‌نانی ئااڵی حیزبه‌كان وتی «ئه‌گه‌رچی‬ ‫ج��اروب��ار خه‌ڵك ب��ۆ ئ��ااڵی حیزبه‌كان‬

‫دێن‪ ،‬به‌اڵم من پێیان ده‌ڵێم ته‌نیا ئااڵی‬ ‫كوردستامنان هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ پێم وایه‌‬ ‫شه‌ڕەپه‌ڕۆ دیارده‌یه‌كی نارشینه‌ و شه‌ڕ‬ ‫و ئ��اژاوه‌ی لێده‌كه‌وێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌موو ئااڵی كوردستان هه‌ڵگرن ئه‌وه‌‬ ‫خۆشه‌ویسی دروس���ت ده‌ب��ێ��ت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫هه‌رگیز به‌نیاز نیم ئااڵی حیزب بهێنم بۆ‬ ‫فرۆشنت»‪.‬‬ ‫ئه‌و فرۆشیاره‌ له‌باره‌ی نه‌فرۆشتنی‬ ‫ئااڵی عێراقه‌و ‌ه ده‌ڵێت «خه‌ڵكی ئێم ‌ه نه‌ك‬

‫ـــــــی نێوان یه‌كێتی و پارتی ئه‌نجامدرابێت‬

‫ه‌ی سه‌ر بینای‬

‫(‪)NRT‬‬

‫هه‌ر ئاماده‌ نییه‌ ئااڵی عێراق هه‌ڵبگرێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ڕقیشی لێیه‌تی‪ ،‬بۆیه‌ لێره‌ له‌ چه‌ند‬ ‫شوێنێكی ك �ه‌م نه‌بێت ئ��ااڵی عێراقت‬ ‫ده‌ست ناكه‌وێ»‪.‬‬ ‫شه‌ڕە په‌ڕۆی حیزبه‌كان ئه‌گه‌رچی‬ ‫ئێستا به‌ ب��ڕوای چ��اودێ �ران به‌ ب �ه‌راود‬ ‫له‌گه‌ڵ ڕاب���وردوو‪ ،‬كه‌مرت ب��ووه‌ت�ه‌وه‌‪ ،‬له‌‬ ‫پێشرت ته‌نانه‌ت له‌ زۆر بۆنه‌ و شایی و‬ ‫زه‌ماوه‌نده‌كاندا به‌هۆی ئه‌وه‌ی الیه‌نگرانی‬ ‫دوو حیزبی جیاواز ئااڵی حیزبه‌كه‌یان‬

‫ب �ه‌رزده‌ك��رده‌وه‌ شه‌ڕ و ئ��اژاوه‌ دروست‬ ‫ده‌بوو‪ ،‬ئه‌وه‌ی ئێستا به‌رچاو ده‌كه‌وێت‬ ‫ل ‌ه وه‌رزی به‌هار و نه‌ورۆز خه‌ڵك له‌كاتی‬ ‫چوونی بۆ گه‌شت‪ ،‬ئااڵ به‌ ئۆتۆمبێله‌كاندا‬ ‫هه‌ڵده‌واسن‪.‬‬ ‫ڕەوا حوسێن له‌باره‌ی ئ��ااڵوه‌ وتی‬ ‫«هاوواڵتی هه‌موو واڵتێك شانازیی به‌‬ ‫ئااڵوه‌ ده‌كات‪ ،‬وه‌ك ڕەمزێكی نیشتامنی‪،‬‬ ‫ب��ۆی �ه‌ منیش ه���ه‌ر ل��ه‌ م��ن��داڵ��ی��ی�ه‌وه‌‬ ‫خۆشه‌ویستیی ئااڵی كوردستانم له‌دڵدایه‌»‪.‬‬

‫ئاشكرا نه‌كراون‬

‫الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان لێكۆڵینه‌وه‌یان‬ ‫تێدا ك���ردووه‌ و ئ��ه‌وان وه‌ك پارتی‬ ‫ئاگادری نین و به‌دوایدا نه‌ڕۆیشتوون»‪.‬‬ ‫به‌هۆی ئ���ه‌وه‌وە ژم��اره‌ی �ه‌ك له‌‬ ‫ه���ه‌واداران و الیه‌نگرانی پارتی له‌‬ ‫ڕۆژی (‪ )2013/2/9‬خۆپیشاندانێكیان‬ ‫له‌ ب��ه‌رده‌م بینای كه‌ناڵی (‪)NRT‬‬ ‫ئه‌نجامدا‪ ،‬وه‌ك سه‌رچاوه‌كه‌ی (به‌یان)‬ ‫ئاماژەی پێدا بۆ تێوه‌گالنی پارتی به‌‬ ‫تایبه‌ت كه‌ نزیكبوونه‌وه‌ی ساڵرۆژی‬ ‫ڕووداوه‌كانی ‪17‬ى شوبات بوو ئه‌و‬ ‫ته‌قینه‌وه‌یه‌ ئه‌نجامدرابێت‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌ دوای ته‌قینه‌وه‌كه‌ هێزه‌‬ ‫ئه‌منییه‌كان گه‌یشتنه‌ سه‌ر ڕووداوه‌كه‌‬ ‫و ده‌سیتیان به‌ لێكۆڵینه‌وه‌ كرد‪ .‬توانا‬ ‫عوسامن‪ ،‬به‌رێوه‌به‌ری كه‌ناڵی (‪)NRT‬‬ ‫ب�ه‌ (ب��ه‌ی��ان)ی ڕاگ�ه‌ی��ان��د «ل �ه‌ دوای‬ ‫ته‌قینه‌وه‌كه‌ ب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌ری ئاسایش‬ ‫پێی ڕاگه‌یاندین به‌ پێی لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫سه‌ره‌تاییه‌كان پێده‌چێت نارنجۆكه‌كه‌‬ ‫له‌ دووره‌وه‌ هه‌ڵدرابێته‌ سه‌ر بینای‬

‫كه‌ناڵه‌كه‌»‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و لیژنه‌ لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ی بۆ‬ ‫ڕووداوه‌ك��ه‌ پێكهێرناوه‌ تا ئێستا هیچ‬ ‫ئه‌نجامێكی ئاشكرا ن��ه‌ك��ردووه‌ و‬ ‫ده‌رن��ه‌ك��ه‌وت��ووه‌ ك��ێ ل�ه‌ پشتی ئه‌و‬ ‫ته‌قینه‌وه‌یه‌وه‌ ب��ووه‪ .‬توانا عوسامن‬ ‫به‌ (ب �ه‌ی��ان) وت «ئێمه‌ش تا ئێستا‬ ‫بۆمان ڕوون نه‌بووه‌ته‌وه‌ ئه‌نجامی‬ ‫ئ��ه‌و لیژنه‌یه‌ به‌چی گه‌یشتووه»‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری (‪ )NRT‬ئه‌وه‌شی ئاشكرا‬ ‫كرد كه‌ هێرشه‌كه‌ زیاتر بۆ ترساندنی‬ ‫كه‌ناڵه‌كه‌ بووه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌و چوارچێوه‌یه‌دا‪ ،‬عه‌قید‬ ‫س �ه‌رك �ه‌وت ئه‌حمه‌د ب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌ری‬ ‫ڕاگ�ه‌ی��ان��دن��ی پۆلیسی سلێامنی به‌‬ ‫(به‌یان)ی ڕاگه‌یاند ئه‌وان وه‌ك پۆلیس‬ ‫به‌شدارن له‌ لیژنه‌ی لێكۆڵینه‌وه‌كه‌دا‪،‬‬ ‫به‌اڵم هیچ لێدوانێك له‌سه‌ر ئه‌نجامی‬ ‫لێكۆلینه‌وه‌كه‌ ناده‌ن‪.‬‬ ‫س �ه‌رچ��اوه‌ ئ��اگ��اداره‌ك �ه‌ی به‌یان‬ ‫ئه‌وه‌ی خسته‌ ڕوو به‌هۆی ئه‌وه‌ی كه‌‬

‫به‌شێوه‌یه‌كی ڕێكخراو خۆپیشاندانه‌ك ‌ه‬ ‫ل��ه‌الی��ه‌ن الی �ه‌ن��گ �ران��ی پ��ارت��ی��ی�ه‌وه‌‬ ‫ڕێكخرابوو‪ ،‬هه‌روه‌ها بۆ ئاڵۆزكردنی‬ ‫په‌یوه‌ندیی نێوان یه‌كێتی و پارتی و‬ ‫تێوه‌گالنی پارتی له‌ ڕوداوه‌ك �ه‌دا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ته‌قینه‌وه‌یه‌ ئه‌نجام دراوه‌‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر ل���ه‌گ���ه‌ڵ ئ �ه‌ن��ج��ام��دان��ی‬ ‫خۆپیشاندانه‌كه‌دا‪ ،‬كه‌ناڵی (‪)NRT‬‬ ‫باڵوی ك��رده‌وه‌ پێشوه‌خت یه‌كێك له‌‬ ‫الیه‌نگرانی پارتی هاتووه‌ته‌ به‌رده‌م‬ ‫كه‌ناڵه‌كه‌ و ڕایگه‌یاندووه‌ كه‌ له‌ الیه‌ن‬ ‫ناوچه‌ی پارتییه‌وه‌ ئاگاداركراوه‌ته‌وه‌ له‌‬ ‫ئه‌نجامدانی خۆپیشاندانێك له‌ به‌رده‌م‬ ‫كه‌ناڵی (‪)NRT‬دا‪.‬‬ ‫ل���ه‌و ب����اره‌وه‌ ت��وان��ا ع��وس�مان‪،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری (‪ )NRT‬به‌ (به‌یان)ی‬ ‫ڕاگه‌یاند‪ ،‬ئ�ه‌وان هیچ زانیارییه‌كیان‬ ‫له‌وباره‌وه‌ پێنه‌گه‌یشتووه‌ و ئه‌نجامی‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌كانیش نازانن‪ ،‬بۆیه‌ بێ‬ ‫به‌ڵگه‌ ناتوانن ك �ه‌س تۆمه‌تبار به‌‬ ‫ئه‌نجامدانی ئه‌و ته‌قینه‌وه‌یه‌ بكه‌ن‪.‬‬

‫ئ �ه‌و گه‌نجه‌ پێشی واب���وو باشرت ‌ه‬ ‫الیه‌نگرانی هه‌موو حیزبه‌كان له‌‬ ‫هه‌ڵكردنی ئااڵی كوردستان و داگرتنی‬ ‫ئااڵی حیزبه‌كاندا كۆك بن‪.‬‬ ‫سابیر نووری كه‌ وه‌ك خۆی وتی‪:‬‬ ‫به‌شداریی له‌ خه‌باتی شاخ كردووه‌ و‬ ‫هه‌واداری یه‌كێتییه‌‪.‬‬ ‫دەڵ���ێ���ت «ل����ه‌ پ����اڵ ئ���ااڵی‬ ‫كوردستان من زۆر دڵ��م به‌ ئااڵی‬ ‫حیزبه‌كه‌م خۆشه‌‪ ،‬چونكه‌ چه‌ندین‬ ‫هاوڕێم له‌ژێر ئه‌و ئااڵیه‌ و ئااڵی‬ ‫ك��وردس��ت��ان شه‌هید ب���وون‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫بچم ‌ه سه‌یران‪ ،‬وه‌ك وه‌فادارییه‌ك‬ ‫بۆ ه��اوڕێ شه‌هیده‌كانم‪ ،‬له‌ پاڵ‬ ‫ئ��ااڵی كوردستاندا ئ��ااڵی یه‌كێتیش‬ ‫هه‌ڵده‌كه‌م»‪ .‬ناوبراو هه‌روه‌ها وتی‬ ‫«هه‌موو كه‌س ئازاده‌ چ ئااڵیه‌ك به‌‬ ‫سه‌یاره‌كه‌یه‌وه‌ هه‌ڵده‌كات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫گرنگ ئ��ەوەی�ە‌ ملمالنێ و ئ��اژاوه‌‬ ‫ب���ه‌دوای خ��ۆی��دا نه‌هێنێت»‪ .‬ئه‌و‬ ‫پێشمه‌رگه‌ دێرینه‌ زۆرب��ه‌ی شه‌ڕە‬ ‫په‌ڕۆكان بۆ سه‌رگه‌رمیی گه‌نجانی‬ ‫حیزبه‌كان ده‌گێڕێته‌وه‌ كه‌ ناتوانن‬ ‫یه‌كرت قبوڵبكه‌ن‪.‬‬ ‫مامۆستایه‌كیش به‌ ناوی شه‌ماڵ‪،‬‬ ‫پێی وایه‌ بۆ ئ �ه‌وه‌ی خه‌ڵك له‌سه‌ر‬ ‫سیمبووله‌ نیشتامنییه‌كان كۆك بن و‬ ‫دوور بكه‌ونه‌وه‌ له‌ ملمالنێی حیزبی‬ ‫پێویسته‌ ل ‌ه سیستمی پ��ه‌روه‌رده‌وه‌‬ ‫ده‌ستپێبكه‌ین‪ ،‬مامۆستا شه‌ماڵ‬ ‫هه‌روه‌ها وتی «په‌روه‌رده‌ی قوتابخانه‌‬ ‫و ماڵه‌كانیش تاڕاده‌یه‌كی زۆر حیزبی‬ ‫بووه‪ ‌،‬ئه‌گه‌رچی ئێستا كه‌مێك باشرته‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ كاریگه‌ری له‌سه‌ر خه‌ڵك‬ ‫دروس���ت ك���ردووه‌ ك�ه‌ حیزبایه‌تی‬ ‫بخاته‌ پێش نه‌ته‌وایه‌تی‪ .‬بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و دیارده‌یه‌ش بنبڕ ببێ پێویسته‌ له‌‬ ‫قوتابخانه‌ و ده‌زگا ڕاگه‌یاندنه‌كانه‌وه‌‬ ‫ده‌ستپێبكه‌ین»‪.‬‬

‫به‌ پێی‬ ‫زانیارییەکانى‬ ‫ڕۆژنامه‌ی به‌یان‬ ‫ئه‌و چه‌كه‌ی ك ‌ه‬ ‫ته‌قینه‌وه‌كه‌ی‬ ‫پێ ئه‌نجام دراوه‌‬ ‫ناوی نارنجۆك‬ ‫ئه‌ندازه‌و‬ ‫ده‌توانێت ل ‌ه‬ ‫دووری ‪600‬‬ ‫مه‌تره‌و‌ه‬ ‫نارنجۆكه‌كه‌ی‬ ‫به‌ره‌و‬ ‫ئامانجه‌كه‌ی‬ ‫هه‌ڵبدات‬

‫‪6‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)29‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/4/2‬ساڵی یەکەم‬

‫كۆنفرانسی سێیه‌می الوانی كوردستان له‌ كه‌مپی دۆمیز ده‌به‌سرتێت‬

‫له‌ژێر ده‌سه‌اڵتی ئه‌سه‌ددا «كۆنفرانسی الوان» ساز کرا‬ ‫په‌یجور‪ :‬ئاكار شیره‌یی‬ ‫محەمەد حەمال‬ ‫‪ 18‬ڕێكخراوی الوان‪ ،‬له‌ ‪26‬ـ ‪3/28‬‬ ‫له‌ ڕومێالنی ڕۆژئ��اوای كوردستان‪،‬‬ ‫كۆنفرانسێكیان به‌ ناوی (كۆنفرانسی‬ ‫سێیه‌می الوانی كوردستان) ساز كرد‬ ‫و ‪ 46‬ڕێكخراویش بایكۆتیان كرد‬ ‫و ئه‌و كۆنفرانسه‌یان به‌ ناشه‌رعی‬ ‫ناوبرد‪ ،‬بۆیه‌ بڕیاره‌ ‪ 27‬و ‪ 4/28‬له‌‬ ‫كه‌مپی دۆمیز له‌ باشووری كوردستان‬ ‫ك��ۆن��ف�ران��س��ی س��ێ��ی�ه‌م ب��ب�ه‌س�تن و‬ ‫ڕاشیانگه‌یاندوو ‌ه ئه‌وانه‌ی ڕومێالنیش‬ ‫ده‌توانن به‌شدار بن‪.‬‬ ‫جه‌مال محه‌مه‌د‪ ،‬به‌رپرسی‬ ‫ئۆفیسی ه �ه‌ول��ێ��ری س�ه‌ن��ت�ه‌ری‬ ‫په‌ره‌پێدانی الواىن (كۆمه‌ڵی ئیسالمی)‬ ‫كه‌ یه‌كێك بوون له‌و ڕێكخراوانه‌ی‬ ‫به‌شداریی ئه‌و كۆنفراسه‌یان نه‌كرد‬ ‫به‌ (ب �ه‌ی��ان)ی ڕاگه‌یاند «هۆكاری‬ ‫ب �ه‌ش��داری��ن �ه‌ك��ردن��ی ئێمه‌ وه‌ك‬ ‫سه‌نته‌ری په‌ره‌پێدانی الوان‪ ،‬بۆ‬ ‫دوو هۆكار ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ .‬یه‌كه‌م‪:‬‬ ‫نه‌بوونی ئارامیی ئه‌منیی له‌و به‌شه‌ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬كه‌ تا ئێستا ئازاد نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ :‬به‌هۆی قۆرخكاری براده‌رانی‬ ‫پ�ه‌ك�ه‌ك�ه‌ و پ��ه‌ی��ه‌ده‌ ك �ه‌ پابه‌ند‬ ‫نه‌بوون به‌ ڕاسپارده‌كانی كۆنگره‌ی‬ ‫دووه‌م����ەوە‪ ،‬ه �ه‌ر كۆنفرانسێكی‬ ‫دیكه‌ش قۆرخكاریی تێدا بێت‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫به‌شداریی تێدا ناكه‌ین‪ ،‬جا ل ‌ه الیه‌ن‬ ‫هه‌ر كه‌سێكه‌و ‌ه بێت‪ ،‬چونكه‌ ئێمه‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆین»‪.‬‬ ‫رێ��ك��خ �راوی ئ��ازادی��ی الوان��ی‬ ‫كوردستاىن (یه‌كێتی) یه‌كێك بوو‬ ‫له‌و ڕێكخراوانه‌ی به‌شداریی ئه‌و‬ ‫كۆنفراسه‌ی ڕمێالنی ك��رد‪ ،‬هێرش‬ ‫نامیق‪ ،‬ئه‌ندامی سكرتاریه‌تی ئه‌و‬ ‫ڕێكخراوه‌ به‌ (ب�ه‌ی��ان)ی ڕاگه‌یاند‬

‫دیمەىن هەڵپەڕکێى بەشداربوواىن کۆنفرانىس ڕومێالن‪ .‬فۆتۆگراف‪ :‬پەیجى شێروان شێرواىن‬ ‫«ئێمه‌ ئه‌ندامین ل ‌ه لیژنه‌ی هه‌ماهه‌نگیی‬ ‫ڕێكخراوه‌كانی الوان���ی ب��اش��وور‪ ،‬له‌و‬ ‫لیژنه‌یه‌دا بڕیار له‌سه‌ر ئه‌وه‌ درا كه‌ هه‌ر‬ ‫ڕێكخراوێك ئازاده‌ به‌شداری بكات یاخود‬ ‫بایكۆتی ئه‌و كۆنفراسه‌ بكات‪ ،‬ئێمه‌ پێامن‬ ‫باش بوو به‌شداریی بكه‌ین»‪.‬‬ ‫س��ه‌ب��اره‌ت ب���ه‌وه‌ی ئ���ه‌وان وه‌ك‬ ‫ڕێكخراوی ئازادیی الوان ل ‌ه كۆنفراسی‬ ‫كه‌مپی دۆمیز به‌شدار ده‌بن یان نا‪ ،‬هێرش‬ ‫وتی «له‌ بڕیاری خۆماندا سه‌ربه‌خۆین‪،‬‬ ‫ڕێ��ز ل �ه‌ س��ه‌رج��ه‌م ب��ڕی��اره‌ك��ان��ی تری‬ ‫ڕێكخراوه‌كانیش ده‌گیران‪ ،‬وا بڕیاره‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ڕێكخراوه‌كانی تر كۆبوونه‌وه‌ بكه‌ین و‬ ‫بگه‌ینه‌ ئه‌نجامێك‪ ،‬به‌اڵم جارێ دیار نییه‌‬ ‫ل ‌ه كۆنفراسی دۆمیز به‌شدار ده‌بین یان‬ ‫نا»‪.‬‬ ‫یه‌كێك ل�ه‌و گرفتانه‌ی ب��ه‌رده‌وام‬ ‫ده‌وترێته‌وه‌ و له‌ كێشه‌ی (كۆنفرانسی‬

‫ڕومێالن)یش دووب���اره‌ ب���ووه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ‌ه‬ ‫بوو كه‌ ئه‌و ناوچانه‌ تا ئێستا ئازاد نین‬ ‫و به‌ هاوبه‌شی له‌ نێوان سوپای ئه‌سه‌د‬ ‫و په‌یه‌ده‌ به‌ڕێوه‌ ده‌برێت‪ ،‬بۆیه‌ «ئه‌و‬ ‫كۆنفرانسه‌ش به‌ ڕێكه‌وتنی حكومه‌تی‬ ‫ئه‌سه‌د و په‌یه‌ده‌ بووه»‪ .‬بۆی ‌ه ل ‌ه باره‌ی‬ ‫هه‌ڵوێستی پ�ه‌ی�ه‌ده‌و ‌ه ڕۆژنامه‌نووس‬ ‫مه‌حموود یاسین ك��وردی به‌ (به‌یان)‬ ‫ی ڕاگه‌یاند «پ �ه‌ی �ه‌ده‌ پ��اس��اوی خۆی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم ئ �ه‌وه‌ مه‌نتیقی نییه‌ كه‌‬ ‫كورد له‌و شۆڕشه‌ دووره‌په‌رێز بێت‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌ پێچه‌وانه‌وه‌یه‌‪ ،‬به‌شداریی كورد له‌و‬ ‫شۆڕشانه‌ سه‌نگی كورد دیاری ده‌كات‪،‬‬ ‫ده‌توانن له‌ ئاینده‌دا ئه‌جێندا و داواكاری‬ ‫خۆیان له‌ ده‌ستووری داهاتووی سووریادا‬ ‫بچه‌سپێنن»‪ .‬ك��وردی ئه‌وه‌شی خسته‌‬ ‫ڕوو كه‌ «ل��ه‌و ناوچانه‌ تاكه‌ حزبێك‬ ‫ده‌سه‌اڵتداره‌‪ ،‬جا به‌عس بێت یان په‌یه‌ده‌‬

‫بێت‪ ،‬بۆیه‌ ده‌كرێت دان به‌وه‌دا بنێین‬ ‫كه‌ گۆڕه‌پانه‌كه‌ ت��ه‌واو پ��اوان ك �راوه‌‪.‬‬ ‫خاڵێكی تر كه‌ زۆر سه‌یره‌ ئه‌وه‌ی ‌ه په‌یه‌ده‌‬ ‫و خۆپیشاندان و هێزی س�ه‌رب��ازی و‬ ‫فڕۆكه‌خانه‌ی سه‌ربازی ئه‌سه‌د بوونیان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬شۆڕش و ڕژێم پێكه‌وه‌ هه‌ن»‪.‬‬ ‫ل��� ‌ه ب�����اره‌ی ه �ه‌ڵ��وێ��س��ت��ی ئ �ه‌و‬ ‫ڕێ���ك���خ���راوان���ه‌ی ب���ه‌ش���داری���ی ئ �ه‌و‬ ‫كۆنفرانسه‌یان نه‌كرد‪ ،‬مه‌حموود یاسین‬ ‫ده‌ڵێت «بایكۆتكردنی ئه‌و كۆنگره‌یه‌‬ ‫ل ‌ه الیه‌ن هێزه‌كانی كوردستانی عێراق‬ ‫و ل ‌ه ناویاندا یه‌كگرتوو‪ ،‬له‌ جێی خۆی‬ ‫بوو‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌و ناوچان ‌ه ڕزگار نه‌كراون‪،‬‬ ‫مه‌عقول نیی ‌ه بچی باس له‌ گه‌نجی كورد‬ ‫بكه‌یت‪ ،‬له‌ كاتێكدا حزبی به‌عس نكوڵی‬ ‫ل ‌ه بوونی ك��ورد ده‌ك��ات و ده‌سه‌اڵتی‬ ‫سیاسی له‌و ناوچانه‌ ماوه‌ و زیاتر له‌ ‪50‬‬ ‫هه‌زار كه‌سی واڵته‌كه‌ی كوشتووه‌‪ ،‬نیو‬

‫ملیۆن خه‌ڵكی ئ��اواره‌ ك��ردووه‌‪ ،‬هه‌موو‬ ‫ئ�ه‌و تاوانانه‌ی حزبی به‌عسی به‌شار‬ ‫ئه‌سه‌د ده‌یكه‌ن قابیلی قبوڵ نین‪ ،‬خه‌ڵكی‬ ‫كوردستان و ڕێكخراوی گه‌نجانیش بچن‬ ‫باسی ئاینده‌ی گه‌نجان و كورد بكه‌ن‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌م كۆنگره‌یه‌ نامه‌عقووله‌ و دبێت‬ ‫ده‌ستخۆشی ل �ه‌و هێزانه‌ بكه‌ین كه‌‬ ‫بایكۆتیان كردووه‌‪ ،‬جا هه‌ر كه‌سێك بێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ كوردستانی ڕۆژئاوا ڕزگار نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫تا بچیت بۆی»‪.‬‬ ‫ئومێد خۆشناو‪ ،‬سكرتێری یه‌كێتی‬ ‫الوانی دیموكراتی كوردستان (پارتی) كه‌‬ ‫به‌شدار نه‌بوو له‌و كۆنفرانسه‌‪ ،‬به‌ (به‌یان)‬ ‫ی ڕاگه‌یاند «وه‌ك ‪ 46‬ڕێكخراوی الوان‬ ‫بڕیارمان دا له‌به‌ر ئه‌وه‌ی قامیشلۆ ئازاد‬ ‫نه‌بووه‌ و ناكرێت كۆنفرانسی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫الوان��ی تێدا ببه‌ستین‪ .‬بۆیه‌ ئێمه‌ و‬ ‫زۆرب�ه‌ی ڕێكخراوه‌كانی پارچه‌كانی تر‬

‫داوامان كرد له‌ كه‌مپی ئاواره‌كانی‬ ‫ڕۆژئ��اوا له‌ (دۆمیز) ئه‌و كۆنفراسه‌‬ ‫ئه‌نجام بده‌ین‪ ،‬كه‌ به‌شی زۆری‬ ‫ڕێكخراوه‌كان له‌گه‌ڵ ئه‌و ڕای �ه‌دا‬ ‫ب���وون‪ ،‬ب���ه‌اڵم ل �ه‌ژێ��ر گاریگه‌ری‬ ‫په‌كه‌كه‌ و په‌یه‌ده‌ ب ‌ه ئاڕاسته‌یه‌كی‬ ‫تردا بردرا»‪ .‬ناوبراو ئاماژه‌ی به‌وه‌ش‬ ‫كرد كه‌ ئه‌وان لیژنه‌ی هه‌ماهه‌نگییان‬ ‫هه‌یه‌ له‌ باشوور‪ ،‬بۆیه‌ «لیژنه‌كه‌‬ ‫به‌ زۆینه‌ی ده‌نگ بڕیاری دا له‌و‬ ‫كۆنفراس ‌ه به‌شدار نه‌بین»‪ .‬هه‌روه‌ك‬ ‫ن��اوب �راو ده‌ڵ��ێ��ت «ل �ه‌ كۆنفراسی‬ ‫هه‌ولێر لیژنه‌ی سه‌رپه‌رشتیامن‬ ‫هه‌بوو‪ ،‬نوێنه‌ری هه‌ر چوار پارچه‌ی‬ ‫تێدابوو بۆ سه‌رپه‌رشتی كۆنفراسی‬ ‫سێیه‌م‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و به‌ڕێزانه‌ی په‌كه‌كه‌‬ ‫و په‌یه‌ده‌ نه‌گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ئه‌و لیژنه‌یه‌‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه ئه‌وه‌ی ڕمێالن نه‌ته‌وه‌یی نه‌بوو‬ ‫وه‌ك ئه‌وه‌ی له‌ ئامه‌د و هه‌ولێر كرا»‪.‬‬ ‫ئومێد خۆشناو باسی له‌ گرفتێكی‬ ‫دیكه‌ كرد كه‌ ئ��ااڵی كوردستانه‌ و‬ ‫ده‌ڵێت «به‌ هیچ شێوه‌یه‌ك دان به‌‬ ‫ئااڵی كوردستاندا نانێن‪ ،‬ڕازیش نین‬ ‫له‌و كۆنفراسه‌ به‌رز بكرێته‌وه»‪.‬‬ ‫له‌ دوو ساڵی ڕاب���ردوودا دوو‬ ‫كۆنفرانس له‌ شاری ئامه‌د و هه‌ولێر‬ ‫به‌سرتا‪ ،‬به‌اڵم به‌م شێوه‌یه‌ كۆنفراسی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی گه‌نجان و الوانی هه‌ر چوار‬ ‫پارچه‌ی كوردستان ده‌بێت به‌ دوو‬ ‫كۆنفراسی سێیه‌م‪ ،‬ئه‌وانه‌ی به‌شداریی‬ ‫ئه‌و كۆنفراسه‌ی ڕۆژئاوایان كردووه‌‬ ‫له‌ ب��اش��ووری كوردستان‪ ،‬جگه‌ له‌‬ ‫ڕێكخراوه‌كانی سه‌ر به‌ په‌كه‌كه‌‪ ،‬ته‌نیا‬ ‫ڕابوونی الوانی ئاینده‌ و ڕێكخراوی‬ ‫ئازادی الوان و الوانی گۆڕان بوون‪،‬‬ ‫ئه‌وانه‌شی تا ئێستا بڕیاره‌ به‌شداریی‬ ‫كۆنفرانسه‌كه‌ی دۆمیز بكه‌ن‪ ،‬حه‌وت‬ ‫ڕێكخراوی ڕۆژهه‌اڵت‪ 15 ،‬ڕێكخراوی‬ ‫باشوور‪ 14 ،‬ڕێكخراوی ڕۆژئاوا و ‪10‬‬ ‫ڕێكخراوی باكوورن‪.‬‬

‫گومان ده‌كرێت بۆ تێكدانی په‌یوه‌ندیـــــــ‬

‫ئه‌نجامی لێكۆڵینه‌وه‌كانی ته‌قینه‌وه‌كه‌‬ ‫په‌یجور‪ :‬ڕێبوار ئه‌حمه‌د‬

‫دوای تێپه‌ربوونی نزیكه‌ی دوو‬ ‫مانگ به‌ سه‌ر ته‌قینه‌وه‌كه‌ی سه‌ر بینای‬ ‫كه‌ناڵی (‪ ،)NRT‬تا ئێستا ئه‌نجامی‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌كان له‌ سه‌ر ئه‌و ڕووداوه‌‬ ‫ده‌رن��ه‌ك��ه‌وت��وون و ب �ه‌ پێی چه‌ند‬ ‫زانیارییه‌كی (به‌یان)‪ ،‬ته‌قینه‌وه‌كه‌ له‌‬ ‫ڕێگه‌ی چه‌كێكی نارنجۆك ئه‌ندازه‌وه‌‬ ‫ئه‌نجام دراوه‌ و پێده‌چێت ئامانج لێی‬ ‫تۆمه‌تباركردنی پارتی بووبێت له‌و‬ ‫ڕووداوه‌‪.‬‬ ‫ل �ه‌ س��ه‌ره‌ت��ای مانگی شوباتی‬ ‫ئه‌مساڵ (‪ ،)2013/2/9‬ب �ه‌ هۆی‬ ‫سووكایه‌تیكردن به‌ مه‌ال مسته‌فای‬ ‫بارزانی له‌ الیه‌ن بینه‌رێكی یه‌كێك‬ ‫له‌ به‌رنامه‌ ڕاسته‌وخۆكانی كه‌ناڵى‬ ‫(‪ )NRT‬ژم���اره‌ی���ه‌ك ه�����ه‌وادار و‬ ‫الیه‌نگرانی پارتی دیموكراتی كوردستان‬ ‫له‌ سلێامنی‪ ،‬خۆپیشاندانێكیان له‌‬ ‫به‌رده‌م بیانی كه‌ناڵه‌كه‌دا ڕێكخست و‬ ‫ناڕەزایی خۆیان نیشاندا‪.‬‬ ‫ئێواره‌ی هه‌مان ڕۆژ له‌ الیه‌ن‬

‫كه‌سێكی ن��ه‌ن��ارساوه‌وه‌ نارنجۆكێك‬ ‫هه‌ڵدرایه‌ س�ه‌ر بینای كه‌ناڵه‌كه‌ و‬ ‫ته‌قیه‌وه‌كه‌ ته‌نیا چه‌ند زیانێكی مادیی‬ ‫كه‌می جێهێشت و هیچ زیانێكی‬ ‫گیانیی لێنه‌كه‌وته‌وه‌‪.‬‬ ‫ب�ه‌ پێی ئ �ه‌و زانیارییانه‌ی له‌‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی ئ��اگ��اداره‌وه‌ ده‌ست‬ ‫ڕۆژن��ام��ه‌ی ب�ه‌ی��ان ك��ه‌وت��وون‪ ،‬ئه‌و‬ ‫چه‌كه‌ی كه‌ ته‌قینه‌وه‌كه‌ی پێ ئه‌نجام‬ ‫دراوه‌ ن��اوی نارنجۆك ئ �ه‌ن��دازه‌وه‌‬ ‫ده‌توانێت له‌ دووری ‪ 600‬مه‌تره‌وه‌‬ ‫نارنجۆكه‌كه‌ی ب��ه‌ره‌و ئامانجه‌كه‌ی‬ ‫ه�ه‌ڵ��ب��دات‪ ،‬بۆیه‌ گ��وم��ان ده‌كرێت‬ ‫ل�ه‌س�ه‌ر شه‌قامی س�ه‌ره‌ك��ی��ی�ه‌وه‌ له‌‬ ‫دووری��ی��ه‌ك��ی دی��اری��ك��راوه‌وه‌ ئه‌و‬ ‫نارنجۆكه‌ هه‌ڵدرابێته‌ سه‌ر بانی بیانی‬ ‫كه‌ناڵه‌كه‌‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ ئاگاداره‌كه‌ ئاماژەی‬ ‫ب���ه‌وه‌ش دا ل �ه‌ دوای ڕووداوه‌ك����ه‌‬ ‫ناكۆكی له‌ نێوان به‌رپرسانی ناو شاری‬ ‫سلێامنیی (پارتی و یه‌كێتی) له‌ سه‌ر‬

‫ته‌قینه‌وه‌كه‌ دروستبووه‌ به‌وه‌ی ك ‌ه‬ ‫هه‌وڵێك بووبێت بۆ ڕاكێشانی ڕایگشتی‬ ‫به‌رانبه‌ر تاوانباركردنی پارتی‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌رپرسانی پارتی دیموكراتی كوردستان‬ ‫ئه‌و زانیارییانه‌ ڕەتده‌كه‌نه‌وه‌ و ئاماژە‬ ‫به‌وه ‌ده‌كه‌ن هیچ جۆره‌ ناكۆكییه‌ك له‌‬ ‫نێوان ئه‌وان و یه‌كێتیدا له‌ سه‌ر ئه‌و‬ ‫بابه‌ته‌ دروست نه‌بووه‌‪.‬‬ ‫عه‌بدولوه‌هاب عه‌لی وته‌بێژی‬ ‫ف �ه‌رم��ی��ی س��ه‌رك��ردای��ه‌ت��ی پ��ارت��ی‬ ‫دی��م��وك�رات��ی ك��وردس��ت��ان ل �ه‌ ش��اری‬ ‫سلێامنی‪ ،‬به‌ ڕۆژن��ام �ه‌ی (به‌یان)ی‬ ‫ڕاگه‌یاند ئه‌وان هیچ گومانێكیان له‌‬ ‫هیچ كه‌س و الیه‌نێك نییه‌ ئه‌و كاره‌ی‬ ‫بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ ئه‌نجامدابێت ئه‌گه‌ر‬ ‫نا له‌ دادگا سكااڵیان له‌ سه‌ری تۆمار‬ ‫ده‌ك���رد‪ .‬ع�ه‌ب��دول��وه‌ه��اب ئه‌وه‌شی‬ ‫ڕەتكرده‌وه‌ كه‌ هیچ جۆره‌ ناكۆكییه‌ك‬ ‫له‌ نێوان یه‌كێتی و پارتیی دا له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و بابه‌ته‌ دروستبووبیت‪.‬‬ ‫ئ�ه‌و وتیشی «لیژنه‌ی تایبه‌تی‬

‫‪9‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)28‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/3/26‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫سه‌یرترین دراوه‌كانی جیهان‬

‫هێرۆ هەڵەبجەیی‬

‫ئێمه‌ش هه‌ر خه‌ریكین گله‌یی‬ ‫له‌ دراوه‌ك �ه‌ی خۆمان ده‌كه‌ین و‬ ‫ده‌ڵێین (سفر)ی زۆری پێوه‌یه‌‬ ‫و به‌های كه‌مه‌‪ ،‬جا شوكری خوا‬ ‫بكه‌ین باشرت نییه‌‪ ،‬گه‌ر یه‌كێك له‌م‬ ‫دراوانه‌ی خواره‌وه‌مان بوایه‌ چیامن‬ ‫ده‌كرد؟‬

‫دراوی به‌ردین‬ ‫خەڵکى دوورگ �ه‌ك��ان��ی سڵێامن‬ ‫خ���اوه‌ىن سه‌یرترین و گ�ه‌وره‌ت��ری��ن‬ ‫و ق��ورس�تری��ن پ��اره‌ك��ان��ی جیهانن‪.‬‬ ‫دراوه‌كانیان له‌ به‌رد و تاشی گه‌وره‌‬ ‫دروس���ت ده‌ك��رێ��ن‪ ،‬ب �ه‌ ج��ۆرێ��ك بۆ‬ ‫دروستكردنی هه‌ركامه‌یان چه‌ندین‬

‫كه‌س ده‌بنه‌ قوربانی و له‌ هه‌ڵگرتن‬ ‫و گواستنه‌وه‌شدا ده‌بێت چه‌ند به‌شان‬ ‫هه‌ڵی بگرن؟‬ ‫دراو به‌ ئاوی پیرۆز‬ ‫خ��ه‌ڵ��ك��ی دوورگ������ه‌ی پ��االئ��ۆ‬ ‫دراوه‌ك��ان��ی��ان ل �ه‌ ئ��اس��ن و شووشه‌‬

‫جهانگیر ئەحمەد‬ ‫دروس��ت��ك��راوه‌ و ل �ه‌ س��ه‌ر هه‌موو‬ ‫دراوه‌كانیان نه‌خشی حه‌زره‌تی مه‌ریەم‬ ‫و به‌شێك له‌ ئینجیل هه‌یه‌‪ ،‬له‌وه‌ش‬ ‫سه‌یرتر له‌ناو ئه‌و شووشه‌یه‌دا كه‌ له‌‬ ‫سه‌ر دراوه‌كه‌ دان�راوه‪ ‌،‬چه‌ند دڵۆپێك‬ ‫ئاوی پیرۆز هه‌یه‌‪.‬‬ ‫سمۆره‌‬

‫رۆژانە بیانخۆ‬ ‫مەتین‬ ‫هه‌ندێ‌ له‌ م��ادده‌ خۆراكییه‌كان‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كی قووڵیان له‌گه‌ڵ رێگرتن‬ ‫له‌ نه‌خۆشییه‌كان هه‌یه‌ ‌و له‌ رووی‬ ‫مادده‌ی خۆراكییه‌وه‌ زۆر ده‌وڵه‌مه‌ندن‪،‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك كه‌ گونجاندنیان له‌ناو ژەمه‌‬ ‫خۆراكه‌كانی رۆژان���ه‌دا زۆر به‌ چاك‬ ‫ده‌زانرێت‪.‬‬ ‫ـ پرته‌قاڵ (ی��ا ئ��اوی پرته‌قاڵ)‪:‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی ده‌وڵه‌مه‌ند به‌ فولیك‬ ‫ئه‌سید‪ ،‬فایبه‌ر‪ ،‬ئه‌نتی ـ ئۆكسان‪ ،‬بتا‬ ‫كاروتین‪ ،‬ڤیتامین سی و پێكهاته‌ی‬ ‫دژە شێرپه‌نجه‌ی فالوندید و‬ ‫كارتنوید‪.‬‬ ‫ـ س���ه‌وزه‌‬ ‫گه‌اڵ تێره‌كان‪:‬‬ ‫پ��������ڕن ل��ه‌‬

‫وێنە‬ ‫جیهانییەکان‬

‫نوێژێک بەر لە‬ ‫مردن‬ ‫ئه‌مه‌ وێنه‌ی پیره‌پیاوێكی‬ ‫به‌سااڵچووی موسڵمانه‌‪،‬‬ ‫ك ‌ه پێش له‌سێداره‌دانی‬ ‫خه‌ریكه‌ دوایین نوێژ‬ ‫ده‌خوێنێ و دوای ئه‌و‬ ‫نوێژە تیرباران ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئه‌م وێنه‌ی ‌ه ل ‌ه ساڵی‬ ‫‪1912‬گیراوه‌و تایبه‌ت ‌ه‬ ‫ب ‌ه شه‌ڕی باڵكان‬ ‫شەتاو پێنجوێنى‬

‫پێكهاته‌ی دژە شێرپه‌نجه‌ و ڤیتامینه‌كان و‬ ‫كانه‌كان‪ .‬سپێناخ و كه‌له‌رم و شێلم تاقی‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‪ .‬ئه‌م سه‌وزانه‌ به‌شێوه‌ی خام یان‬ ‫كواڵندن ‌و ل ‌ه زه‌اڵته‌كاندا‪ ،‬یان به‌شێوه‌ی‬ ‫ترشاندن‪ ،‬سوودی لێوه‌ربگرن‪.‬‬ ‫ـ دان���ه‌وێ���ڵ���ه‌ی س���وس���دار (ی���ان‬ ‫س���ه‌رچ���اوه‌ی���ه‌ك ك ‌ه ده‌وڵه‌مه‌ندبێت‬ ‫گ������ه‌ن������م)‪:‬‬ ‫ب �ه‌ سوسی‬ ‫ه��ۆك��اری‬

‫له‌ واڵتی ڕوسیا‪ ،‬له‌ كۆندا سمۆر ‌ه‬ ‫له‌بری دراو به‌كاهێرناوه‌ بۆ كڕینی‬ ‫شمه‌ك‪ .‬هه‌ر به‌شێكی له‌شی سمۆره‌‬ ‫(ك���ه‌وڵ‪ ،‬ق��اچ‪ ،‬ده‌س‪ ،‬گ��وێ‪.. ،‬هتد)‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌مانه‌ وه‌ك یه‌كه‌یه‌كی دراو‬ ‫به‌كارهاتووه‌‪ ،‬په‌نجه‌كانی سمۆره‌ له‌‬ ‫هه‌موو یه‌كه‌كانی تر به‌های زیاتر‬

‫بووه‌‪.‬‬

‫دروای فه‌زایی‬ ‫ئه‌و دراوه‌ له‌سه‌ر زه‌وی مامڵه‌ی‬ ‫پێناكرێ و زانایان بۆ كاتێك دروستیان‬ ‫ك����ردووه‌ ك��ه‌ ل��ه‌گ��ه‌ڵ ب���وون���ه‌وه‌ره‌‬ ‫فه‌زاییه‌كان مامڵه‌ بكه‌ن‪ .‬ئه‌م دراوانه‌ له‌‬ ‫چه‌ند كانزایه‌كێى جیاواز دروستكراون‬

‫ڕێواس لەدەست خۆت مەدە‬ ‫دژە شێرپه‌نجه‌یه‌‪ ،‬ڕێگره‌ له‌ دروستبوونی‬ ‫وه‌ره‌می لووت‪.‬‬ ‫ـ ماست (كه‌م چه‌ور و هه‌ڵگری‬ ‫به‌كرتیای كاریگه‌ری به‌سوود)‪ :‬كالیسیۆم‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت به‌ جه‌سته‌‪ ،‬له‌ پوكانه‌وه‌ی‬ ‫ئێسقان پێشگیری ده‌ك��ات‪ ،‬ده‌زگ��ای‬ ‫پاراستنی جه‌ست ‌ه به‌رزده‌كاته‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫میكرۆبه‌كان ده‌جه‌نگێت‪ ،‬خاسیه‌تی دژە‬ ‫شێرپه‌نجه‌ی هه‌یه‌ و له‌ پیسبوونه‌كانی‬ ‫قوڕگ و ددان رێگری ده‌كات‪.‬‬ ‫ـ ته‌ماته‌‪ :‬پڕە له‌ ڤیتامین‬ ‫سی و لیكوپین‪ ،‬هاوكاریی‬ ‫داب��ه‌زی��ن��ی ج��ۆره‌ك��ان��ی‬ ‫شێرپه‌نجه‌ ده‌كات‪ ،‬له‌وانه‌‬ ‫شێرپه‌نجه‌ی گ�ه‌ده‌‪،‬‬ ‫ددان‪ ،‬م��ی��زه‌ڵ��دان‪،‬‬ ‫ره‌ح����م‪ ،‬ری��خ��ۆڵ �ه‌ی‬ ‫گه‌وره‌‪ ،‬پرۆستات‪.‬‬

‫نوها‬ ‫ب �ه‌پ��ێ��ی وت���ه‌ی ش��اره‌زای��ان��ی‬ ‫گ��ی��اده‌رم��ان��ی��ی �ه‌ك��ان��ی ن��اوه‌ن��دی‬ ‫كشتوكاڵی‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی‬ ‫و س������ه‌رچ������اوه‌‬ ‫رس و شتییه‌كا نی‬ ‫ئێران‪ :‬خواردنی‬ ‫رێ�������������واس‬ ‫ده‌ب��ێ��ت �ه‌ ه��ۆی‬

‫به‌هێزكردنی بینین‪.‬‬ ‫رێ��واس گیایه‌كی وه‌رگ��ر ب��ووه‌ و‬ ‫ڕەگه‌كه‌ی به‌ وشكی خاوه‌نی تایبه‌مته‌ندیی‬ ‫ئاسانكاری و ئیشتیها كرانه‌وه‌یه‌‪ ،‬كه‌ بۆ‬ ‫ناردنه ‌ده‌ره‌وه‌ی هه‌ندێ‌ كرمی ریخۆڵه‌‬ ‫و به‌كرتیای زیانبه‌خش‪ ،‬س��وودی‬ ‫لێوه‌رده‌گیرێت‪.‬‬ ‫ئه‌م گیایه‌ تایبه‌مته‌ندیی دژە‬ ‫به‌كرتیایی و ئه‌نتی ئه‌كسیدانی‬ ‫تێدایه‌ و بۆ كه‌سانی تادار و بێ‬ ‫ئیشتیها زۆر گونجاوه‌‪.‬‬ ‫رێ����واس ب��ه‌ه��ۆی ئ���ه‌وه‌ی‬ ‫خاوه‌نی ترشی ئه‌گزئلیله‌‪ ،‬ئاو‬ ‫ی��ان ش �ه‌رب �ه‌ت � ‌ه خامه‌كه‌ی‬ ‫ده‌بێته‌ هۆی پاككردنه‌وه‌ی‬ ‫خوێن‪.‬‬ ‫رێواس بۆ یه‌ره‌قان‪،‬‬ ‫حه‌صه‌به‌ و الب��ردن��ی‬

‫سستی‪ ،‬زۆر سودی هه‌یه‌ و به‌هێزكه‌ری‬ ‫گه‌ده‌ و جگه‌ره‌‪.‬‬ ‫ئ��ه‌م گیایه‌‪ ،‬برینه‌كانی سه‌ر‬ ‫پێست چاره‌سه‌ر ده‌ك��ات و ك��رداری‬ ‫سووتاندن و دروستكردن لە جه‌سته‌دا‪،‬‬ ‫ب���ه‌رزده‌ك���ات���ه‌وه‌‪ ،‬ل��ه‌ب��ه‌رئ��ه‌وه‌ بۆ‬ ‫دابه‌زاندنی كێش سوودی هه‌یه‌‪ .‬ئاوی‬ ‫رێ��واس‪ ،‬لوزی گه‌ده‌ وا لێده‌كات كه‌‬ ‫ئه‌نسۆلین بڕژێنێت ‌و شه‌كری خوێن‬ ‫داده‌به‌زێنێت‪.‬‬ ‫گ �ه‌اڵ تازه‌كانی ئ �ه‌م گیایه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫دابه‌زاندنی فشاری خوێن و كۆلیسرتۆڵ‬ ‫كاریگه‌ریی هه‌یه‌ و عه‌ساره‌كراوه‌كه‌ی‬ ‫كاریگه‌ریی دژەڤ��ای��رۆس��ی هه‌یه‌ و‬ ‫ڤایرۆسی ه��ۆك��اری هیپاتیتی ‪B‬ی‬ ‫كۆنرتۆڵ ده‌كات‪.‬‬ ‫ئ��ه‌م گ��ی��ای�ه‌‪ ،‬ب�ه‌ت��ای��ب�ه‌ت گه‌اڵ‬ ‫تازه‌كانی‪ ،‬بۆ البردنی تینووێتی و‬ ‫هه‌زمی باشرت‪ ،‬خواردنی گونجاوه‌‪.‬‬

‫هەزار درۆ لە ساڵێکدا !‬ ‫سەریاس محەمەد‬ ‫هه‌موو كات هاوسه‌ره‌كان ڕاستییه‌كان‬ ‫به‌یه‌ك ناڵێن و په‌نا ده‌به‌ن ‌ه به‌ر درۆكردن‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ش چه‌ندین پاساو ده‌هێرنێننه‌وه‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ه�ه‌وڵ ده‌ده‌ن درۆكردنه‌كه‌‬ ‫جوان بكه‌ن‪ ،‬ده‌بێت ب ‌ه ناچاری ئه‌وه‌ش بڵێم‬ ‫ك ‌ه پیاوان ل ‌ه ژنان زیاتر ئه‌م كار ‌ه ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی به‌ریتانی له‌م‬ ‫ب��اره‌ی �ه‌و ‌ه ده‌ریخستوو ‌ه ك ‌ه پیاوان سێ‬ ‫ب ‌هرانبه‌ری ئافره‌تان په‌نا ده‌به‌ن بۆ درۆكردن‪،‬‬ ‫به‌شێوه‌ی رۆژان ‌ه سێ درۆ و سااڵنه‌ش ه ‌هزار‪.‬‬ ‫له‌ب ‌هرانبه‌ردا ئافره‌تان رۆژان ‌ه ته‌نیا درۆیه‌ك‬ ‫بۆ هاوسه‌ره‌كانیان ده‌روست ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫لێكۆڵینه‌وه‌ك ‌ه ده‌ڵێت‪ :‬زۆرب �ه‌ی جار‬ ‫ئافره‌تان له‌باری سۆزدارییه‌و ‌ه ده‌كه‌ون ‌ه نێو‬ ‫درۆكردنه‌وه‌‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك ‪%27‬ی ژنان ئه‌و‬ ‫درۆیه‌ی ك ‌ه ده‌یكه‌ن ئه‌وه‌ی ‌ه ده‌ڵێن‪( :‬باشین)‬ ‫له‌كاتێكدا زۆریش باش نین‪.‬‬ ‫زۆرب�ه‌ی ئه‌و درۆیانه‌ی ك ‌ه پیاوانیش‬ ‫ده‌یكه‌ن له‌گه‌ڵ هاوسه‌ره‌كانیان ل ‌ه باره‌ی‬ ‫ئه‌و كارانه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه ده‌بوو بیكه‌ن و ئه‌سڵه‌ن‬ ‫نه‌یانكردووه‌‪.‬‬

‫ئەمەش هەیە؟‬ ‫توانا ئەحمەد‬ ‫ـ ب��ااڵی م��رۆڤ تاوه‌کو ‪ 25‬ساڵی‬ ‫گه‌ش ‌ه ده‌کات‪ ،‬ل ‌ه دوای ‪ 40‬ساڵییه‌و ‌ه به‌‬ ‫ڕێژەی ‪ 6‬ملم بچووکرت ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ـ ئه‌گه‌ر مبانه‌وێ هه‌موو دەمارەکانی‬ ‫خوێنی مروڤ ل ‌ه هێڵێکی راست دابنێین‪،‬‬ ‫درێژییه‌که‌یان ده‌گات ‌ه ‪ 97‬کلم‪.‬‬ ‫ـ شووش ‌ه ب ‌ه ڕووکه‌ش مادده‌یه‌کی‬ ‫به‌ستوو ده‌بنیرنێ‪ ،‬به‌اڵم ل ‌ه ڕاستیدا شله‌‬ ‫‪ ،‬ک ‌ه زۆر ب ‌ه هێواشی دەجوڵێت‪.‬‬ ‫ـ ‪30%‬ى ئه‌و مرۆڤانه‌ی تا ئێستا‬ ‫ل�ه‌س�ه‌ر زه‌وی ژی���اون‪ ،‬ل�ه‌ژێ��ر خاکدا‬

‫نێژراون‪.‬‬ ‫ـ دارکونکه‌ره‌کان ده‌توانن ل ‌ه هه‌ر‬ ‫چرکه‌یه‌کدا ‪ 20‬جار ده‌نوک ب ‌ه داره‌که‌دا‬ ‫بده‌ن ‪.‬‬ ‫ـ ‪ 90%‬ژەهری ماره‌کان ل ‌ه پرۆتین‬ ‫پێکهاتووە‪.‬‬ ‫ـ شامپازییه‌ک ده‌توانێت وێنه‌ی‬ ‫خۆی له‌ب ‌هرامبه‌ر ئاوێنه‌دا بدۆزێته‌وه‪‌،‬‬ ‫به‌اڵم جۆره‌کانی تری مەیمون ناتوانن ئه‌م‬ ‫کار ‌ه ئه‌نجام بده‌ن ‪.‬‬ ‫ـ تانها بۆق ‌ه نێره‌کان دەڵێن‪ :‬واق واق‬ ‫ـ تیمساح ناتوانێ زمانی ل ‌ه دەمی‬ ‫مبێنێت ‌ه ده‌ره‌و ‌ه ‪.‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)29‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/4/2‬ساڵی یەکەم‬

‫پیاوێك عاشقی خانه‌واده‌كه‌یه‌تی‬ ‫وریا عەىل‬ ‫رۆژنامه‌ی بێڵدی ئه‌ڵامنیا‬ ‫پ �ه‌رده‌ی له‌سه‌ر نهێنییه‌كانی‬ ‫ژی��ان��ی تایبه‌تی گ��واردی��ۆال‬ ‫الداوه‌‪ ،‬ئ��ه‌و پ��ی��اوه‌ی كه‌‬ ‫عاشقی خان ‌هواده‌كه‌یه‌تی‪.‬‬ ‫گ������واردی������ۆال دوای‬ ‫ئ�����ه‌وه‌ی ل��� ‌ه ش��ی��ن و‬ ‫هه‌نارییه‌كان وازهێنانی‬ ‫خ���ۆی راگ��ه‌ی��ان��د‪ ،‬له‌‬ ‫راگ��ه‌ی��ان��دن��ه‌ك��ان��دا‬ ‫ده‌ن�����گ�����ۆی زۆر‬ ‫ب��ڵ�اوده‌ك����رای����ه‌وه‌‬ ‫ده‌رب��������اره‌ی تیپی‬ ‫داه����ات����ووی‪ .‬ئ��ه‌م‬ ‫پیاو ‌ه خۆشه‌ویست و‬ ‫رێزلێگیراوه‌ی نیوكامپ‪،‬‬ ‫كۆتایی به‌و ده‌نگۆیانه‌‬ ‫هێنا و سوورپۆشه‌كانی‬ ‫ش����اری م��ی��ون��ی��خ��ی وه‌ك‬ ‫وێستگه‌ی داهاتووی خۆی‬ ‫دی��اری ك��رد‪ ،‬ب�ه‌و هیوایه‌ی‬ ‫بتوانێت ل ‌ه ئه‌لیانز ئه‌ریناشدا‬ ‫خۆشی و ش��ادی به‌رپا بكات‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ند ‌ه ك ‌ه ناوی پیپ له‌گه‌ڵ‬ ‫بالوگرانادا دره‌وش��اوه‌ت��ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫میدیاكانی ئه‌ڵامنیا هه‌روه‌ك هه‌موو‬

‫باڵوكراوه‌كانی تر‪ ،‬سه‌رسامبوون ب ‌ه هاتنی‬ ‫گواردیۆال بۆ شاری میونیخ‪ ،‬بۆی ‌ه هه‌وڵده‌ده‌ن‬ ‫ده‌ستیان بگات ب ‌ه نهێنییه‌كانی كه‌سێك كه‌‬ ‫ئینقالبێكی به‌ڕێوه‌بردوو ‌ه ل ‌ه تۆپی پێدا‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ه‌ی بێڵدی ئه‌ڵامنیا‪ ،‬دوای‬ ‫گرێبه‌ستكردنی (ف�ه‌ی��ل�ه‌س��وف) له‌گه‌ڵ‬ ‫باڤارییه‌كاندا‪ ،‬ل ‌ه راپۆرتێكدا گرنگرتین‬ ‫نهێنییه‌كانی ژیانی ئه‌ویان ب�ڵاوك��رده‌وه‌‪،‬‬ ‫ب�ه‌و هیوایه‌ی ك ‌ه خۆشه‌ویستانی یاریی‬ ‫تۆپی پێ له‌م واڵته‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌و پیاوه‌ی كه‌‬ ‫وه‌رزی داهاتوو زۆربه‌ی نیگاكان بۆ خۆی‬ ‫راده‌كێشێت‪ ،‬ئاشنایی په‌یدا بكه‌ن‪.‬‬ ‫گواردیۆ ‌ال پێش ‪ 21‬ساڵ له‌گه‌ڵ ژنێك‬ ‫ب ‌ه ناوی كریستیانا ك ‌ه زۆر حه‌زی ل ‌ه ژیانی‬ ‫خۆده‌رخسنت نییه‌‪ ،‬هاوسه‌رگیریی كردووه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و ئێستا خاوه‌نی ‪ 3‬منداڵ ‌ه به ‌ناوه‌كانی‬ ‫ماریۆس (‪ 11‬ساڵ)‪ ،‬ماریا (‪ 9‬ساڵ)‪ ،‬ڤالنتینا (‪4‬‬ ‫ساڵ)‪ .‬گواردیۆالى (ته‌مه‌ن ‪ 44‬ساڵ) ل ‌ه ساڵی‬ ‫‪ 1990‬له‌كاتێكدا ك ‌ه بۆ شت كڕین ل ‌ه شاری‬ ‫(مانریسا)دا ده‌گ � ‌هڕا‪ ،‬چوو ‌ه ناو دوكانێكی‬ ‫جلوبه‌رگه‌و ‌ه به‌ناوی (سیال كالریت)‪ ،‬ك ‌ه له‌و‬ ‫جێگایه‌دا بوو چاوی كه‌وت ب ‌ه كریستیانای‬ ‫كچی خاوه‌ن دوكانه‌ك ‌ه و ل ‌ه یه‌كه‌م نیگادا‬ ‫كه‌مه‌ندكێشی كرد و دوای ئه‌و ‌ه خۆشه‌ویستی‬ ‫كه‌وت ‌ه نێوانیان‪ ،‬له‌ماوه‌ی كه‌مرت ل ‌ه ساڵێكدا‬ ‫هاوسه‌رگیرییان كرد‪.‬‬ ‫كریستیانا كه‌سایه‌تییه‌كی زۆر‬ ‫له‌سه‌رخۆیه‌‪ ،‬ئه‌ویش هه‌روه‌ك هاوسه‌ره‌كه‌ی‬

‫هیچ حه‌زی ل ‌ه چاوپێكه‌وتن و خۆده‌رخسنت‬ ‫و ده‌ركه‌وتن ل ‌ه میدیاكاندا نییه‌‪ ،‬بۆی ‌ه كاتێك‬ ‫په‌یامنێره‌كه‌ی ئێم ‌ه هربرت ب��اوه‌ر‪ ،‬چوو‬ ‫بۆ ماڵه‌كه‌یان ل ‌ه نیویۆرك‪ ،‬رووب���ه‌ڕووی‬ ‫پێشوازییه‌كی گه‌رمی گواردیۆال بووه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌كاتێكدا ك ‌ه ده‌ستی له‌ناو ده‌ستی هربرتدا‬ ‫بوو‪ ،‬وتی ئ ‌هزانی هیچ حه‌زم ل ‌ه چاوپێكه‌وتن‬ ‫نییه‌‪ .‬مانیل ستیارتی یارمه‌تیده‌ری پێشووی‬ ‫گواردیۆال‪ ،‬باس ل ‌ه گواردیۆال و هاوسه‌ره‌كه‌ی‬ ‫ده‌كات و ده‌ڵێت‪« :‬كریستیانا پێكهاته‌یه‌ك ‌ه له‌‬ ‫دایكێكی سونه‌تی و ژنێكی مۆدێرن‪ .‬گواردیۆال‬ ‫پیاوی خان ‌هواده‌یه‌‪ ،‬ئه‌و كه‌سێكی شارستانییه‌‬ ‫و هه‌روه‌ها رێكپۆش و به‌هۆشه‌»‪.‬‬ ‫ئ�ه‌م ژن و مێرد ‌ه خۆشبه‌خته‌‪ ،‬زۆر‬ ‫حه‌زیان له‌‪ :‬گه‌شت و سه‌یران‪ ،‬وێنه‌گرتن‪،‬‬ ‫خوێندنه‌وه‌‪ ،‬بیناسازی‪ ،‬مۆسیقا و سینه‌ما‬

‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫گواردیۆال ل ‌ه یه‌كێك ل ‌ه بۆنه‌كاندا‬ ‫وتی‪ :‬كاتێك فیلمێكی خۆش ل ‌ه ته‌له‌فزیۆندا‬ ‫نیشان ده‌درێت‪ ،‬ئیرت سه‌یری یاریی ریاڵ‬ ‫مه‌درید ناكه‌م‪ .‬گواردیۆال هاوسه‌ره‌كه‌ی‬ ‫زۆر خ��ۆش ده‌وێ��ت‪ ،‬ئ�ه‌و ح�ه‌ز ناكات‬ ‫ده‌ست ‌هواژەی هاوسه‌ر به‌كاربهێنێت بۆ‬ ‫كریستیانا‪ ،‬به‌ڵكو هه‌میش ‌ه ب ‌ه «هاوه‌ڵی‬ ‫رێگا» باسی لێو ‌ه ده‌كات‪ .‬گواردیۆال گوێ‬ ‫ل ‌ه گۆرانی ده‌گرێت و زۆر ح �ه‌زی له‌‬ ‫گۆرانییه‌كانی تیپی مۆسیقای (كلد پلی)‬ ‫یه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت گۆرانیی (فیفا الویدا)‪ ،‬كه‌‬ ‫ب �ه‌رد ‌هوام ل ‌ه ئۆتۆمبیله‌كه‌یدا گو ‌ێ له‌م‬ ‫گۆرانیی ‌ه ده‌گرێت‪ .‬ل ‌ه یاریی ماڵئاوایی‬ ‫كردنیشیدا ل� ‌ه نیوكامپ‪ ،‬ه �ه‌ر ئه‌م‬ ‫گۆرانییه‌یان په‌خش كرد‪.‬‬

‫كارتی زه‌رد و سوور!!! ئه‌ی پرته‌قاڵی ل‌ه كوێیه‌؟‬ ‫رەوەند‬

‫یاساكانی تۆپی پێ هه‌میش ‌ه‬ ‫له‌ گۆڕاندان‪ ،‬ل ‌ه هه‌موو ساڵێكدا‬ ‫چه‌ند بیرۆكه‌یه‌ك درووست ده‌بێت‬ ‫‌و له‌ كۆبوونه‌وه‌كانی یه‌كێتیی‬ ‫تۆپی پێی جیهانیدا ده‌خرێنه‌ ڕوو‪،‬‬ ‫زۆر كه‌م له‌و پێشنیازان ‌ه رێگه‌ی‬ ‫جێبه‌جێبوونیان پێ ده‌درێ��ت‪،‬‬ ‫دواهه‌مین پێشنیازیش یاسای‬ ‫به‌كارهێنانی ته‌كنه‌لۆژیای هێڵی‬ ‫گۆڵ ب��وو‪ ،‬كه‌ له‌ ساڵی ‪ 2012‬دا‬ ‫تاقی كرایه‌وه‌‪.‬‬ ‫یاسا سه‌ره‌تاییه‌كانی تۆپی پێ‪،‬‬ ‫له‌ زانكۆی كامربیدجی ئینگلیزی‬ ‫له‌ ساڵی ‪ 1848‬وه‌رگ��ی�راوه‌‪ ،‬پێش‬ ‫ئ�ه‌وه‌ی ببێت ‌ه یاسایه‌كی نوورساو‬ ‫له‌ ساڵی ‪1858‬دا به‌ پشتبه‌سنت به‌‬ ‫الئیحه‌كانی (شیفیڵد)‪ ،‬یه‌كێتیی‬ ‫تۆپی پێی ئینگلیزی ل�ه‌ ساڵی‬ ‫‪ 1863‬ئ �ه‌م یاسایانه‌ی گشتاند‬ ‫به‌سه‌ر هه‌موو ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌‬ ‫ئه‌م یارییه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌ دواتر وای‬ ‫لێهات‪ ،‬بوو ب ‌ه یاسای ئه‌م یارییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م یاسان ‌ه له‌ سه‌ره‌تادا باسیان‬ ‫له‌ ژم��اره‌ی یاریزانانی تیپه‌كان‬ ‫و رووب���ه‌ری یاریگا و هه‌روه‌ها‬

‫ق��ه‌ب��اره‌ی گ��ۆڵ و چ�ه‌ن��د یاسایه‌كی‬ ‫تر ده‌ك��رد‪ .‬له‌ سااڵنی دوای��ی��دا چه‌ند‬ ‫راستكردنه‌وه‌یه‌ك (تعدیالت) بۆ ئه‌م‬ ‫یاسایانه‌ ك�را‪ ،‬دواهه‌مینیشیان یاسای‬ ‫ته‌كنه‌لۆژیای هێڵی گۆڵ بوو له‌ ساڵی‬ ‫رابردوودا‪ .‬پێشرتیش یاسای گه‌ڕاندنه‌وه‌ی‬ ‫ت��ۆپ بۆ گۆڵچی‪ ،‬كه‌ تا ساڵی ‪،1992‬‬ ‫ده‌یتوانی تۆپه‌كه‌ بگرێت‪ ،‬پێش ئه‌ویش‬ ‫یاسای ئ��اگ��ادارك��ردن�ه‌وه‌ك��ان و كارته‌‬ ‫زه‌رد و سووره‌كان بوو له‌ ساڵی ‪1970‬‬ ‫دروستبوون‪ ،‬له‌ نێوان ئه‌و سااڵنه‌شدا‬ ‫چ�ه‌ن��دی��ن ی��اس��ای رێ��ك و پێككردن‬ ‫ده‌رچوون‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی نامۆیه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ پێویست‬ ‫ب��وو راستكردنه‌وه‌كانی یاساكان یان‬ ‫داهێنانه‌كان‪ ،‬له‌گه‌ڵ پێویستییه‌كانی‬ ‫ئ�ه‌م یارییه‌دا بڕۆیشتایه‌‪ ،‬بۆ ئ�ه‌وه‌ی‬ ‫گونجاو و دادپ��ه‌روه‌ران��ه‌ بێت‪ .‬به‌اڵم‬ ‫له‌م سااڵنه‌ی دواییدا و له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‬ ‫ناوبژیوانه‌كان توند ب��وون به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌ریه‌ككه‌وتنه‌كان‪ ،‬ئیرت زۆر پێویست‬ ‫ب��ه‌وه‌ ب��وو ك� ‌ه چاوبخشێرنێته‌وه‌ به‌‬ ‫یاسای كارته‌كاندا‪ ،‬چونكه‌ ئیرت روویه‌كی‬ ‫نامۆی هه‌یه‌‪ ،‬یاریزانێك ده‌ربكرێت‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی له‌ تۆپه‌كه‌ی داوه‌ و دووری‬ ‫خستووه‌ته‌وه‌ دوای فیكه‌ی ناوبژیوان و‬ ‫كارتی زه‌ردی پێ ده‌درێت‪ ،‬دوای ئه‌وه‌ی‬

‫بۆ دووه‌م جار مۆرای بوو‌ه پاڵه‌وانی میامی‬ ‫ئه‌ندی مۆرای بریتانی توانی نازناوی پاڵه‌وانێتی میامی ئه‌مریكی‬ ‫بۆ تێنس به‌ده‌ست بهێنێت دوای ئه‌وه‌ی له‌ یارییه‌كی قورسدا له‌ دێڤد‬ ‫فێره‌ری ئیسپانی برده‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ یاریی كۆتایی پاڵه‌وانێتییه‌كه‌دا مۆرای و فێره‌ر به‌یه‌ك گه‌یشنت‪،‬‬ ‫كه‌ كۆی خه‌اڵته‌كانی ئه‌م پاڵه‌وانێتییه‌ له‌ ‪ 8.5‬دۆالره‌‪ ،‬ل ‌ه ئه‌نجامدا هه‌ردوو‬ ‫یاریزانه‌كه‌ ئاستێكی به‌رزیان پێشكه‌ش كرد و له‌ كۆتاییدا مۆرای یارییه‌كه‌ی‬ ‫برده‌وه‌ ب ‌ه دوو كۆمه‌ڵه‌ ب ‌هرامبه‌ر به‌ كۆمه‌ڵه‌یه‌ك‪ ،‬خاڵی كۆمه‌ڵه‌كانیش‬ ‫بریتی بوون له‌ (‪.)6-7( )4-6( )6-2‬‬ ‫به‌م بردنه‌وه‌ مۆرای بۆ دووه‌م جار بووه‌ پاڵه‌وانی میامی کە ‪2009‬یش‬ ‫به‌ده‌ستی هێنابوو و ساڵی رابردوویش یاری كۆتایی به‌ جۆكۆڤیچ دۆڕاند‪.‬‬

‫كارته‌ زه‌رده‌كه‌ی وه‌رگرت‪ ،‬ده‌رده‌كرێت‪.‬‬ ‫وه‌كو ئه‌وه‌ی كاتێك یاریزانێك ئاهه‌نگ‬ ‫ده‌گێڕێت ب�ه‌ تۆماركردنی گۆڵێكی‬ ‫یه‌كالكه‌ره‌وه‌ و فانیله‌كه‌ی داده‌كه‌نێت‪،‬‬ ‫ئێمه‌ لۆمه‌ی ناوبژیوان ناكه‌ین كه‌ یاسا‬ ‫جێبه‌جی ده‌كات به‌ ورد و درشتیه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ لێره‌دا ده‌بێت بڕیاربه‌ده‌ستان‬ ‫و یاسادانه‌ران چاوێك بخشێننه‌وه‌ به‌و‬ ‫یاسایه‌داو كارتی دووه‌م دیاری بكه‌ن‪،‬‬ ‫به‌وه‌ی كه‌ یاریزان پێی نه‌كرێته‌ ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك ئه‌و منوونه‌یه‌ی پێشه‌وه‌ باسم كرد‪،‬‬ ‫به‌ زیادكردنی كارتی پرته‌قاڵی كه‌ له‌ نێوان‬ ‫زه‌رد و سووردا بێت‪.‬‬ ‫ئه‌م بیرۆكه‌یه‌ ه�ه‌روا له‌ هه‌وانته‌‬ ‫دروس���ت ن �ه‌ب��ووه‌‪ ،‬به‌ڵكو عاقاڵنه‌یه‌‬ ‫تا ئه‌ندازه‌یه‌كی زۆر‪ ،‬ئه‌و تیپه‌ی كه‌‬ ‫هه‌ڵه‌كه‌ی به‌رامبه‌ر كراوه‌ چ سوودێك‬ ‫وه‌رده‌گرێت یاریزانێك له‌ ده‌قیقه‌كانی‬ ‫كۆتاییدا ده‌رده‌كرێت و ئه‌نجامه‌كه‌ش‬ ‫یه‌كسان ناكرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر وا دابنێین ریاڵ‬ ‫مه‌درید و به‌رشه‌لۆنه‌ ركابه‌ری ده‌كه‌ن بۆ‬ ‫لوتكه‌ی خولی ئیسپانی و جیاوازی له‌‬ ‫نێوانیشیاندا ته‌نها گۆڵه‌ و خاڵ نییه‌‪ ،‬ریاڵ‬ ‫مه‌درید له‌ به‌رامبه‌ر ئه‌تله‌تیكۆ مه‌درید‬ ‫یاری ده‌كات و ڤاڵكاوی هێرشبه‌ر توانیی‬ ‫ئه‌نجامه‌كه‌ یه‌كسان بكاته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌‬ ‫پێش ته‌واوبوونی یارییه‌كه‌دا به‌ چه‌ند‬

‫ده‌قیقه‌یه‌ك‪ ،‬له‌ یارییه‌كه‌ ده‌رده‌كرێت‪،‬‬ ‫س��زای یارینه‌كردنه‌كه‌ش ل�ه‌ یاریی‬ ‫داهاتوو له‌ ب ‌هرامبه‌ر به‌رشه‌لۆنه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ئه‌تله‌تیكۆ بێبه‌ش ده‌بێت له‌ باشرتین‬ ‫یاریزانی وه‌ك��و س �زا‪ ،‬ه���ه‌روه‌ك ریاڵ‬ ‫مه‌دریدیش سزا ده‌درێت كه‌ هه‌ڵه‌كه‌شی‬ ‫به‌رامبه‌ر كراوه‌ به‌وه‌ی كه‌ ڤاڵكاو بێبه‌ش‬ ‫ده‌بێت له‌ به‌شداری كردنی له‌ یاری‪،‬‬ ‫له‌ به‌رامبه‌ر به‌رشه‌لۆنه‌ی ركابه‌ری‬ ‫سه‌رسه‌ختی‪.‬‬ ‫ئه‌م حاڵه‌تانه‌ زۆر روو ده‌ده‌ن له‌‬ ‫پێشبڕكێكانی كۆمه‌ڵه‌كاندا‪ ،‬وه‌كو جامی‬ ‫جیهانی‪ ،‬یان پێشبڕكێكانی كیشوه‌ره‌كان‪،‬‬ ‫یان ته‌نانه‌ت خولی یانه‌ پاڵه‌وانه‌كان‪،‬‬ ‫به‌اڵم چۆنه‌ ئه‌گه‌ر كارتێكی پرته‌قاڵی‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬ناوی بنێین كارتی عاقڵ كردن‬ ‫یان ژیر كردن‪ ،‬كه‌ ده‌بێته‌ جیاكه‌ره‌وه‌یه‌ك‬ ‫له‌ نێوان دووه‌م كارتی زه‌رد و له‌ نێوان‬ ‫كارتی سوور و ده‌ركردن‪ ،‬به‌تایبه‌ت كه‌‬ ‫ره‌خنه‌یه‌كی زۆر هه‌یه‌ له‌ ناوبژیوان كه‌‬ ‫له‌م سه‌رده‌می پێشكه‌وتنی ته‌كنه‌لۆژیا‬ ‫و گواستنه‌وه‌ی ته‌له‌فزیۆنییه‌دا‪ ،‬له‌‬ ‫دیارترینیشیان حاڵه‌ته‌كانی به‌ریه‌ككه‌وتن‬ ‫و پێكداكێشان و رێگرییه‌كان‪ ،‬كه‌‬ ‫ه �ه‌ن��دێ��ك ل��ه‌وان��ه‌ ب��ه‌ م �ه‌ب �ه‌س��ت و‬ ‫ده‌ستقه‌ست ده‌كرێن و هه‌ندێكیشیان‬ ‫له‌ناكاو و یاسایین‪ ،‬ئێمه‌ ده‌زانین كه‌‬

‫یایا تۆرێ ب‌ه مه‌رج روو ده‌كات‌ه ریاڵ مه‌درید‬ ‫پێگه‌ی دیفینسا سێنرتاڵی ئیسپانی ئاشكرایكرد كه‌ یایا تۆرێ ئاماده‌ی ‌ه‬ ‫رووبكاته‌ یانه‌ی ریاڵ مه‌درید دوای ئه‌وه‌ی بڕیاریداوه‌ له‌ كۆتایی وه‌رزدا‬ ‫مانچسته‌ر سیتی به‌جێبهێڵێت‪ ،‬ئه‌وه‌یش به‌هۆی كێشه‌ی له‌گه‌ڵ یانه‌كه‌ی‬ ‫له‌سه‌ر نوێ كردنه‌وه‌ی بۆنده‌كه‌ی‪.‬‬ ‫به‌ وته‌ی پێگه‌كه‌ یایا تۆرێ ئاماده‌یه‌ بچێته‌ یانه‌ی ریاڵ مه‌درید به‌اڵم‬ ‫مه‌رجی ئه‌وه‌یه‌ مۆرینۆ له‌ راهێن ‌هرایه‌تی ئه‌و یانه‌یه‌ مبێنێته‌وه‌ كه‌ تا ئێستا‬ ‫چه‌ند جارێكی سه‌رسامی خۆی به‌و راهێنه‌ره‌ ده‌ربڕیوه‌ و به‌ منونه‌ وه‌سفی‬ ‫كردووه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ له‌ كاتێكدایه‌ كه‌ ریاڵ مه‌درید له‌گه‌ڵ بریكاره‌ی ئه‌و یاریزانه‌دا‬ ‫راوێژی كردووه‌ و پرسیاری له‌ داهاتووی ئه‌و یاریزانه‌ لێ كردووه‌‪.‬‬

‫حاڵه‌ته‌كانی‬ ‫ده‌رك��ردن یاری‬ ‫ده‌ش��ێ��وێ��ن��ن‬ ‫ه��ه‌رچ��ۆن��ێ��ك‬ ‫بێت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌‬ ‫جێبه ‌جێكر د نی‬ ‫زی��ادك��ردن��ی ی��اس��ای‬ ‫كارتی پرته‌قاڵی بۆ پاڵ‬ ‫ره‌نگه‌كانی زه‌رد و سوور‪،‬‬ ‫ده‌روون ئارامییه‌كی زۆر به‌‬ ‫یاریزانان ده‌به‌خشێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫ك ‌ه زۆرێكیان ته‌ركیزیان له‌ده‌ست‬ ‫ده‌ده‌ن به‌ ته‌نها وه‌رگرتنی كارتی‬ ‫زه‌رد‪ ،‬به‌تایبه‌ت له‌ سه‌ره‌تای یارییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ل ‌ه ترسی وه‌رگرتنی كارتێكی تر‪ ،‬ئیرت وه‌ك‬ ‫جه‌سته‌یه‌كی بێ گیانی لێ دێت و له‌ناو‬

‫یاریگادا ده‌جوڵێت‪ ،‬به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‬ ‫رۆڵێكی به‌ركه‌وتنی هه‌بێ له‌ ترسی‬ ‫وه‌رگرتنی كارتی سوور‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫یاریزانه‌كه‌ بزانێ‌ كه‌ ره‌نگێكی تری‬ ‫وه‌ك پرته‌قاڵی هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وا جێبه‌جێ‬ ‫كردنه‌كانی باشرت ده‌ب��ێ‌ له‌ژێر‬ ‫چاودێریی به‌ركه‌وتنه‌ یاساییه‌كاندا‪.‬‬ ‫ئه‌م بیرۆكه‌یه‌ شێتانه‌ نییه‌‪ ،‬یان‬ ‫له‌وانه‌یه‌ وا بێت‪ ،‬به‌اڵم هه‌موو‬ ‫یاساكانی تۆپی پێ شێتانه‌‬ ‫ب��وون ل ‌ه پێش جێبه‌جێ‬ ‫ك���ردن���ی���ان���دا‪ ،‬وه‌ك‬ ‫یاساكانی ئۆفساید و‬ ‫گ� ‌هڕان��دن�ه‌وه‌ی تۆپ‬ ‫بۆ گۆڵچی و هه‌ڵدانی‬ ‫ئاوت و گۆڵی زێڕین‬ ‫و زی��وی و زۆرێكی‬ ‫تریش‪ ..‬هه‌ندێكیش‬ ‫ده‌ڵ����ێ����ن ك�ه‌‬ ‫داه��ات��وو بۆ‬ ‫پرته‌قاڵییه‌‪.‬‬

‫داوا ل‌ه نیمار ده‌كرێت بچێت‌ه ئه‌وروپا‬ ‫رۆنالدۆی ئه‌ستێره‌ی تۆپی پێی به‌رازیلی ده‌نگی خسته‌ پاڵ‬ ‫ئه‌وانه‌ی ك ‌ه داوا له‌ نیامر ده‌كه‌ن بچێته‌ ئه‌ورپا بۆ ئه‌وه‌ی به‌ شێوه‌یه‌كی‬ ‫باش پێبگات و هه‌ڵبژارده‌كه‌ی سوودی لێ ببینێت له‌ جامی جیهانیدا‪.‬‬ ‫رۆناڵدۆ ك ‌ه یه‌كێكه‌ ل ‌ه ئه‌ندامانی رێكخه‌ری مۆندیال ستایشێكی‬ ‫زۆری ئه‌و یاریزان ‌ه الوه‌ی كرد و وتی «ده‌بێت به‌ یه‌كێك له‌ باشرتین‬ ‫یاریزانه‌كانی جیهان‪ ،‬به‌ هۆی ئه‌وه‌ی لێهاتوویی و به‌هره‌ی زۆری تێدایه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم پێویست ‌ه روو بكاته‌ ئه‌وروپا بۆ ئه‌وه‌ی زیاتر فێرببێت و له‌وێ ببێته‌‬ ‫باشرت له‌ ئێستای‪».‬‬ ‫رۆناڵدۆ وتی «ئێستا كاتێكی گونجاو ‌ه بۆ ئه‌وه‌ی نیامر بچێته‌‬ ‫ئه‌وروپا یاریی بكات و له‌ ئاستی جامی جیهانی ‪2014‬دا بێت»‪.‬‬

‫‪11‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)29‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/4/2‬ساڵی یەکەم‬

‫‪komalayati.bayan@yahoo.com‬‬

‫ه‌كانی هه‌ناوی و الوازیی سێكسی‪ ،‬بۆ به‌یان‪:‬‬

‫بچووكی سێكسییه‌وه‪ ‌،‬تا ‪ 40‬ساڵی ژنی نه‌هێناوه‌‬ ‫لە ڕاستیدا سێكس‬ ‫به‌شێك ‌ه له‌ ژیانی‬ ‫تاكه‌كانی كۆمه‌ڵگا‬ ‫ل ‌ه هه‌ردوو‬ ‫ڕە‌گه‌زدا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌موو ژیانیش نییه‬

‫هه‌ندێك له‌و گۆڤارانه‌ ده‌كه‌م‪ ،‬بابه‌تی‬ ‫باشیان تێدا ده‌بیرنێت و سوود به‌خه‌ڵكی‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت‪ .‬له‌ هه‌مان كاتدا بابه‌تی‬ ‫واشیان تێدایه‌ ته‌نیا بۆ وروژاندنی خه‌ڵكه‌‬ ‫و هاوكات زانیارییه‌كان له‌گه‌ڵ زانستیشدا‬ ‫ناكۆك و پێچه‌وانه‌ن‪ .‬زۆر به‌ ساده‌یی باس‬ ‫له‌و بابه‌ته‌ سێكسیانه‌ كراوه‌‪ ،‬یان هۆكاری‬ ‫هه‌ندێك ل�ه‌و گرفتانه‌ی كۆئه‌ندامی‬ ‫زاوزێ‌ ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌ بۆ الیه‌نی ده‌روونیی‬ ‫نه‌خۆشه‌كه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا له‌وانه‌یه‌ زۆرجار‬ ‫هۆكاری كۆئه‌ندامه‌كه‌ بێت یان هه‌ندێك‬ ‫نه‌خۆشیی تر هه‌یه‌ كاریگه‌ریی له‌سه‌ر‬ ‫سێكس ده‌ب��ێ��ت ب �ه‌ ه��ۆی خ��واردن��ی‬ ‫ده‌رم��ان��ه‌وه‌‪ ،‬ی��ان نه‌خۆشییه‌كه‌ خۆی‬ ‫هۆكاره‌ بۆ ئه‌و حاڵه‌ته‪ ‌،‬وه‌كو نه‌خۆشیی‬ ‫شه‌كره‌‪ ،‬یان له‌وانه‌یه‌ الوازیی سێكسی‬ ‫ببێته‌ سه‌ره‌تایه‌ك بۆ ده‌ستنیشانكردنی‬ ‫هه‌ندێك نه‌خۆشیی تر له‌و كه‌سه‌دا‪ .‬بۆیه‌‬ ‫ده‌بێت زۆر به‌ وریایی مامه‌ڵ ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وحاڵه‌تانه‌دا بكرێت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ناهۆشیاریی سێكسی نابێته‌‬ ‫ه��ۆك��اری خیانه‌تی هاوسه‌رگیری و‬ ‫دواجار هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی ئه‌و خێزانه‌؟‬ ‫د‪ .‬دارا عه‌بدوڵاڵ‪ :‬به‌دڵنیاییه‌وه‌‬ ‫ڕۆژانه‌ ئه‌و حاڵه‌ته‌مان به‌رچاو ده‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫به‌هۆی ناهۆشیارییه‌وه‌ خیانه‌ت و‬ ‫جیابوونه‌وه‌ی خێزانیی لێكه‌وتووه‌ته‌وه‌‪،‬‬

‫هه‌ندێك جار كوشتنیشی لێكه‌وتووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌كاتێكدا حاڵه‌ته‌كه‌ شتێكی زۆر ساده‌ و‬ ‫قابیلی چاره‌سه‌ركردن بووه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‬ ‫ئ�ه‌وه‌ی زانیارییان له‌باره‌یه‌و ‌ه نه‌بووه‌‬ ‫و به‌ عه‌یبه‌یان زانیووه‌ بۆ كه‌سی باس‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ئه‌و حاڵه‌تانه‌ی لێكه‌وتووته‌وه‌ كه‌‬ ‫باسكران‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬له‌ بابه‌تی سێكسدا كۆمه‌ڵێك‬ ‫ئامانج هه‌یه‪ ‌،‬له‌وانه‌ وه‌چه‌ خستنه‌وه‌‬ ‫و به‌هێزبوونی كه‌سێتیی تاك و‪ ...‬هتد‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم الی ئێمه‌ زۆرت��ر چێژ به‌ هه‌ند‬ ‫وه‌رده‌گیرێت‪ ،‬بۆچوونت له‌م باره‌یه‌وه‌‬ ‫چییه‌؟‬ ‫د‪ .‬دارا عه‌بدوڵاڵ‪ :‬ئه‌م ‌ه ده‌چێته‌ قاڵبی‬ ‫ناهۆشیاریی سێكسییەوە ل ‌ه كۆمه‌ڵگادا‪،‬‬ ‫چونكه‌ له‌ڕاستیدا سێكس به‌شێكه‌ له‌ ژیانی‬ ‫تاكه‌كانی كۆمه‌ڵگا له‌ هه‌ردوو ڕە‌گه‌زدا‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌موو ژیانیش نییه‌‪ ،‬چونكه‌ زۆر‬ ‫حاڵه‌متان هه‌یه‌ كه‌ ژنێك پیاوه‌كه‌ی نه‌ماوه‌‬ ‫و به‌دیار منداڵه‌كانیه‌وه‌ م��اوه‌ت�ه‌وه‌ و‬ ‫به‌خێوی ك��ردوون‪ ،‬یان یه‌كێك له‌ ژن و‬ ‫پیاوه‌كه‌ تووشی په‌ككه‌وتنی كۆئه‌ندامی‬ ‫زاوزێ‌ ده‌بێت‪ ،‬الیه‌نی به‌رانبه‌ر له‌گه‌ڵیدا‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌ و ژیانی ئاسایی به‌ڕ ‌ێ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ب �ه‌ی��ان‪ :‬له‌ چ قۆناغێكی ژیاندا‬ ‫پێویسته‌ تاكه‌كان هۆشیاریی سێكسییان‬ ‫بدرێتێ‌؟‬

‫د‪ .‬دارا عه‌بدوڵاڵ‪ :‬پێویسته‌ له‌ دوای‬ ‫ته‌مه‌نی نۆ ساڵییه‌و ‌ه هه‌موو تاكێك‬ ‫هۆشیاریی سێكسیی پێ‌ بدرێت‪ ،‬له‌‬ ‫ڕێگه‌ی قوتابخانه‌كانه‌و ‌ه ئه‌گه‌ر بتوانرێت‬ ‫هه‌موو حاڵه‌ته‌كان ڕوونبكرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌م زووت��ر كێشه‌كان چاره‌ ده‌كرێن‪،‬‬ ‫هه‌م كێشه‌كان كه‌مرت ده‌بنه‌وه‪ .‬خه‌ڵك‬ ‫هه‌بووه‌ ته‌مه‌نی چل ساڵ بوو ‌ه هاتووه‌‬ ‫ب��ۆالم كێشه‌یه‌كی ئاسایی هه‌بووه‪‌،‬‬ ‫شه‌رمی ك��ردووه‌ باسی بكات‪ ،‬له‌به‌ر‬ ‫ئه‌و ‌ه ژنی نه‌هێناوه‌‪ ،‬پاش ئه‌وه‌ی بۆم‬ ‫ڕۆشنكردووه‌ته‌وه‪ ‌،‬وتویه‌تی هه‌ر ئێستا‬ ‫ده‌چ��م ژن ده‌هێنم‪ .‬ك�ه‌وات�ه‌ چه‌نده‌‬ ‫بزانرێت ده‌رب��اره‌ی سێكس‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌‬ ‫گرفتی ده‌روون��ی و هه‌ڵه‌ی سێكسی و‬ ‫گرفتی خێزانی كه‌مرت ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬بوونی دامه‌زراوه‌ و ڕێكخراو‬ ‫بۆ هۆشیاربوونه‌وەی خه‌ڵك لەسەر‬ ‫بابه‌تی سێكسی‪ ،‬تاچه‌ند ده‌توانێت سوود‬ ‫به‌ خه‌ڵكی بگه‌یه‌نێت؟‬ ‫د‪ .‬دارا عه‌بدوڵاڵ‪ :‬بوونی ڕێكخراو‬ ‫یان میدیا و پرۆسه‌ی خوێندن‪ ،‬هه‌موویان‬ ‫ده‌ت��وان��ن ڕۆڵ بگێڕن له‌ هۆشیاریی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی به‌گشتی و هۆشیاریی‬ ‫سێكسی به‌تایبه‌تی‪ ،‬ب �ه‌ مه‌رجێك‬ ‫خه‌ڵكانی ش��اره‌زا هه‌سنت به‌و ك��اره‌ و‬ ‫له‌الیه‌ن حكومه‌ته‌وه‌ گرنگیی پێبدرێت‪.‬‬

‫كوڕێك‪ :‬تاوانێكی گه‌وره‌ی ‌ه چاره‌نووسی كچێك بێ‌ ویستی خۆی دیاری بكرێت‬

‫ماره‌بڕینی سه‌ر بێشكه‌ نیگه‌رانییه‌كی تری كچانه‌‬

‫ڕاپۆرت‪ :‬ئاال شاره‌زووری‬

‫ماره‌بڕینی سه‌ر بێشكه‌ له‌ بنه‌ڕە‌تدا‬ ‫نه‌ریتی كۆمه‌ڵی ئێمه‌ نییه‌‪ ،‬به‌اڵم ب ‌ه‬ ‫ه��ۆی تێكه‌ڵبوونی فه‌رهه‌نگییه‌وه‌‬ ‫هاتووه‌ته‌ ناومانه‌وه‌‪ .‬زۆرب�ه‌ی كچان‬ ‫ئ��ه‌م نه‌ریته‌ ب �ه‌ شتێكی ن���اڕە‌وا و‬ ‫نامرۆڤانه‌ باس ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌ چاره‌نووسی‬ ‫كچان به‌ره‌و هه‌ڵدێر ده‌بات‪ .‬به‌ ڕای‬ ‫چاودێرانی كۆمه‌اڵیه‌تیش‪ ،‬كچان نابێت‬

‫ئه‌وه‌ قبوڵ بكه‌ن كه‌ هه‌ر له‌ منداڵییه‌وه‌‬ ‫داهاتوویان بۆ دیاری بكرێت‪.‬‬ ‫سه‌میره‌ محه‌مه‌دی ته‌مه‌ن ‪23‬‬ ‫ساڵ و خوێندكاری زانكۆ‪ ،‬پێی وایه‬ ‫ك��چ��ان ل��ه‌م الی �ه‌ن �ه‌ش �ه‌وه‌ تاوانیان‬ ‫به‌رانبه‌ر ئه‌نجام ده‌درێ��ت و هیچ‬ ‫نه‌رتێكی ئه‌قاڵنی نییه‌ پشتگیریی ئه‌وه‌‬ ‫بكات به‌ منداڵی و بێ‌ ویستی كه‌سێك‬ ‫خۆی‪ ،‬چاره‌نووسی بۆ دیاری بكه‌یت‪.‬‬ ‫سه‌میره‌ ئه‌وه‌شی خسته‌ڕوو «ئه‌و جۆره‌‬ ‫زه‌واجانانه‌ سه‌ركه‌وتوو نابن چونكه‌‬ ‫ویستی الیه‌نێكیان له‌سه‌ر نییه‌»‪.‬‬ ‫ڕاژان‪ ،‬خوێندكاری زانكۆی دهۆكه‌‬ ‫و ده‌ڵ��ێ��ت‪ :‬كچان ویستیان له‌سه‌ر‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬هیچ نه‌ریتێك نییه‌ بتوانێت‬

‫ئه‌مه‌یان به‌سه‌ردا بسه‌پێنێت‪ .‬به‌اڵم‬ ‫سه‌رده‌می زوو به‌ هۆی تێگه‌یشتنی‬ ‫هه‌ڵه‌ و زۆر بابه‌تی ت���ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫چووه‌ته‌ سه‌ر و بێكێشه‌ بووه‌‪.‬‬ ‫س�ه‌ری��اس زاهیر كه‌ گه‌نجێكی‬ ‫بێ‌ بڕوانامه‌یه‪ ‌،‬ده‌ڵێت‪ :‬هیچ كاتێك‬ ‫ئاماده‌نییم ئ��ه‌و كچه‌ ب��خ��وازم كه‌‬ ‫نه‌مناسیوه‌ و لێی تێناگه‌م‪ ،‬ئه‌و نه‌ریته‌‬ ‫زیاتر له‌ كۆندا هه‌بووه‌ و بۆ ئێستا ئیرت‬ ‫نابێت‪ .‬سه‌ریاس وتیشی «تاوانێكی‬ ‫گ��ه‌وره‌ی��ه‌ چ��اره‌ن��ووس��ی كچێك بێ‌‬ ‫ویستی خۆی دیاریبكرێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ده‌ره‌نجام كێشه‌ دروستده‌كات»‪.‬‬ ‫ئه‌رینا سه‌الم‪ ،‬ته‌مه‌نی ‪ 22‬ساڵه‌‬ ‫و كچێكی ه��اوڕێ��ی ل�ه‌ قوتابخانه‌‬

‫ئ�ه‌م چیرۆكه‌ی هه‌یه‌ «ماڵی باوكی‬ ‫هاوڕێكه‌م له‌ منداڵییه‌وه‌ بڕیاریان‬ ‫دابوو به‌ پێدانی كچه‌كه‌یان به‌ كوڕێكی‬ ‫ئامۆزای خۆیان‪ ،‬كه‌ ئێستا مامۆستایه‌ و‬ ‫ته‌مه‌نی زۆر گه‌وره‌تر بوو له‌ كچه‌كه‌‪،‬‬ ‫دواتر كوڕە‌كه‌ خۆی ژنی هێنا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌و كچه‌ تا ئه‌و كاته‌ش هه‌ر به‌ موڵكی‬ ‫كوڕە‌كه‌ ده‌زانرا»‪ .‬ئه‌رینا ئه‌وه‌شی وت‬ ‫«ئه‌م گاڵته‌كردنه‌ به‌ چاره‌نووسی كچان‬ ‫چییه‌؟ كه‌ به‌رده‌وام ده‌بێت له‌ كۆت و‬ ‫به‌ندی كۆمه‌ڵگادا بن»‪.‬‬ ‫ئامانج ئه‌نوه‌ر له‌باره‌ی ماره‌بڕینی‬ ‫س��ه‌ر بێشكه‌وه‌ وت��ی «ده‌ب��ێ��ت چ‬ ‫بنه‌مایه‌ك له‌ پشت ئ �ه‌م نه‌ریته‌وه‌‬ ‫بێت كه‌ ئێمه‌ی ك��وردی والێكردووه‌‬

‫ل�ه‌ ك��ۆن �ه‌وه‌ ئه‌مه‌ پ �ه‌ی��ڕە‌و بكه‌ین؟‬ ‫له‌ كاتێكدا هیچ په‌یوه‌ندییه‌كی ب ‌ه‬ ‫كولتووری خۆمانه‌وه‌ نییه‌ و بۆمان‬ ‫هاتووه»‌‪ .‬ئامانج ئه‌وه‌شی خسته‌ڕوو‬ ‫كه‌ نابێت ئێمه‌ ئه‌وه‌نده‌ ساده‌ بین‪،‬‬ ‫هه‌موو نه‌ریتێكی دراوس �ێ‌ به‌ ناوی‬ ‫ئایینه‌وه‌ په‌یڕە‌و بكه‌ین‪.‬‬ ‫ده‌ری���ا ه���ه‌ورام���ی‪ ،‬مامۆستا‪،‬‬ ‫له‌باره‌ی ئه‌م دیارده‌یه‌وه‌ وتی «ئێستا‬ ‫ئه‌مه‌ كاڵبووه‌ته‌وه‌ و ئاگایی خه‌ڵك‬ ‫هه‌ڵكشاوه‌ و خه‌ریكه‌ ده‌بێته‌ شتێكی‬ ‫عه‌یبه‌ و دواك���ه‌وت���ووش»‪ .‬ده‌ری��ا‬ ‫ئه‌وه‌شی زیاد كرد‪ ،‬ئه‌وسا خه‌ڵك بێ‌‬ ‫لێكدانه‌وه‌ و هه‌ڵسه‌نگاندن هه‌موو‬ ‫نه‌ریتێكیان په‌یڕە‌و ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم ئێستا‬ ‫وانییه‌ و ده‌بێت ئه‌وه‌ له‌گه‌ڵ پێوه‌ره‌‬ ‫ئه‌قڵی و دینییه‌كاندا بگونجێت‪.‬‬ ‫حازم عه‌لی‪ ،‬توێژە‌ری كۆمه‌اڵیه‌تی‪،‬‬ ‫ل��ه‌ب��اره‌ی ئ��ه‌م دی���ارده‌ی���ه‌وه‌ وت��ی‪:‬‬ ‫مارەبڕینی سه‌ر بێشكه‌‪ ،‬ده‌رئه‌نجامی‬ ‫كولتوورێكی دواكه‌وتووانه‌یه‌ كه‌ تاك‬ ‫وه‌ك تاكێكی گشتی ته‌ماشاده‌كرێت و‬ ‫سه‌ربه‌ستی و ئازادیی لێده‌سێرنێته‌وه‌‬ ‫و له‌جیاتیی ئ �ه‌و ب��ڕی��ار ده‌درێ���ت‪،‬‬ ‫دوور ل��ه ‌خ��واس��ت و ویسته‌كانی‪،‬‬ ‫ئه‌م بابه‌ته‌ دواكه‌وتوویی كولتووری‬ ‫خ��وڵ��ق��ان��دوی �ه‌ت��ی و ن��ی��ش��ان��ده‌ری‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی پیاوساالره‌‪ .‬حازم ئه‌وه‌شی‬ ‫ده‌رخست‪ ،‬ماره‌بڕینێكی نایاسایی‪،‬‬ ‫نائه‌خالقی و نامرۆڤانه‌یه‌‪ ،‬پێویسته‌‬ ‫ب��وون��ی نه‌مێنێت و ل �ه‌ ئێستاشدا‬ ‫هه‌ست به‌كاڵبوونه‌وی ده‌كرێت‪ .‬به‌اڵم‬ ‫له‌ ناوچه‌ په‌راوێزخراوه‌كان گومان‬ ‫له‌ بوونی هه‌یه‌ و پێویسته‌ كاری بۆ‬ ‫بكرێت و هه‌ڵمه‌تی هۆشیاركردنه‌وه‌ی‬ ‫بۆ سازبكرێت‪.‬‬

‫سەرەقەڵەم‬ ‫د‪ .‬عالیە فەرەج*‬ ‫دوو هەفتە جارێک دەینووسێت‬

‫فۆبیا‬

‫پرسی ژنان به‌ یه‌كێك له‌ پرسه‌‬ ‫زیندووه‌كانی سه‌ده‌ی بیست‌و‬ ‫بیست‌و یه‌ك داده‌نرێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫له‌ ده‌ره‌نجامی خه‌باتی سه‌رجه‌م‬ ‫بزووتنه‌وه‌كانی ژنان بووه‌ له‌ واڵتانی‬ ‫جیهاندا‪ ،‬به‌ به‌شداریكردنی زۆربه‌ی‬ ‫دامه‌زراوه‌كانی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان‬ ‫كه‌‌ سااڵنی چله‌كانی سه‌ده‌ی بیست‌‬ ‫سه‌ره‌تای دامه‌زراندن‌و كارابوونیان‬ ‫بووه‌‪ .‬یه‌كه‌م دامه‌زراوه‌ له‌ ساڵی‬ ‫‪1946‬به‌ ناوی (لیژنه‌ی مه‌ركه‌زی‬ ‫ژن) پێكهاتووه‌‪ ،‬به‌دوایدا تا ئێستا له‌‬ ‫چوارچێوه‌ی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كاندا‬ ‫‪ 15‬دامه‌زراوه‌‌و لیژن ‌ه‌و به‌رنامه‌‬ ‫‌و په‌یامنگا‌و ڕێكخراو‌و كۆنگره‌‬ ‫پێكهاتوون‌و به‌رده‌وامن له‌ كاركردن‬ ‫بۆ ده‌سته‌به‌ركردنی مافه‌كانی ژنان‬ ‫ل ‌ه كۆمه‌ڵگه‌ جیاوازه‌كانی جیهاندا‪ .‬به‌‬ ‫واتایه‌كی تر‪ ،‬پرسی ژن هه‌رچه‌نده‌‬ ‫له‌ سه‌ره‌تاوه‌ له‌ دیدگای ڕێكخراو‌و‬ ‫بزووتنه‌وه‌كانی ژنانه‌وه‌ له‌خۆگرتن‬ ‫‌و داڕشتنی بۆ ده‌كرا‪ ،‬ئێستا له‌م‬ ‫سه‌ده‌یه‌دا به‌ته‌واوه‌تی دامه‌زراوه‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كان پرسی ژنانیان ئیدماج‬ ‫كردووه‌ له‌ پالن‌و پڕۆژە‌‌و به‌رنامه‌كانی‬ ‫كاریان له‌ سه‌رجه‌م بواره‌كاندا‪.‬‬ ‫كاریگه‌ری‌و ڕە‌نگدانه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌م گۆڕانكارییانه‌ كه‌ پرسی ژنان‬ ‫به‌ خۆیه‌وه‌ بینیوه‌ به‌ شێوازێك‬ ‫له‌ شێوازه‌كان له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگا‬ ‫لۆكاڵییه‌كانی جیهان تێبینی ده‌كرێت‪،‬‬ ‫سه‌رئه‌نجام كۆمه‌ڵگاكان ب ‌ه ڕێگه‌ی‬ ‫زۆر جیاواز له‌ یه‌ك‪ ،‬ته‌عبیر له‌م‬ ‫كاریگه‌ربوونانه‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫له‌ كوردستاندا تێڕوانینه‌كان بۆ‬ ‫ژنان گۆڕانكارییان به‌سه‌ردا هاتووه‌‪،‬‬ ‫به‌ تایبه‌تی له‌ دوای ڕاپه‌ڕینه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ڕۆژانه‌ شێوازی جۆربه‌جۆر ده‌بینین‬ ‫‌و ده‌بیستین لێر ‌ه‌و له‌وێ‌ كه‌ ژنان‌و‬ ‫پیاوان به‌ وش ‌ه‌و ده‌سته‌واژە‌ی جیاواز‬ ‫ته‌عبیری لێ‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫سه‌یرترین ده‌ربڕین كه‌‬ ‫ڕۆژانه‌ دووباره‌بوونه‌وه‌ی ده‌بێت‪،‬‬ ‫بریتییه‌ له‌ گرێدانی باره‌ ده‌روونی‌و‬ ‫هه‌ڵچوونه‌كان پێكه‌وه‌ بۆ ته‌عبیركردن‬ ‫له‌ حه‌قی ژنان له‌ به‌دیهێنانی ماف‌و‬ ‫خولیاكانیان‪ ،‬ده‌بینین زمانی جه‌سته‌‬ ‫یه‌كه‌م ده‌رخه‌ری ئه‌م گرێدانه‌یه‌‪،‬‬ ‫هه‌ندێك جار له‌به‌ر به‌رزیی ئاستی‬ ‫هه‌ڵچوونه‌كانی كه‌سی قسه‌كه‌ر‪،‬‬ ‫به‌رانبه‌ره‌كه‌ی كه‌ گوێبیستی ده‌بێت‬ ‫ناتوانێت ته‌ركیز بكات بۆ كاتێكی‬ ‫زۆر كه‌م نه‌بێت‪ ،‬سه‌رئه‌نجام پرسی‬ ‫ژنان له‌ پرسێكی زیندووه‌ ده‌گۆڕێت‬ ‫بۆ حاڵه‌تێكی ده‌روونیی هه‌ڵچوو كه‌‬ ‫هه‌لی هاوسۆزبوون‌و ئاڕاسته‌بوون‬ ‫به‌ره‌و له‌خۆگرتنێكی عه‌قڵی بۆ پرسه‌كه‪‌،‬‬ ‫له‌ ده‌ست ژنان ده‌دات‪.‬‬ ‫ل ‌ه هه‌ندێك له‌ هه‌ڵوێسته‌كانیشدا‬ ‫كاتێك ژنێك داوای حزووری ژنان‬ ‫ده‌كات ب ‌ه هاوته‌ریبی له‌گه‌ڵ پیاواندا‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌سه‌ر ئاستی زاراوه‌ش بێت‪،‬‬ ‫ده‌بینن په‌رچه‌كرداری دووباره‌بووه‌ی‬ ‫هه‌ندێك له‌ پیاوان به‌م ده‌سته‌واژە‌یه‌‬ ‫ده‌بێت «به‌سه‌ تاكه‌ی واز له‌م فۆبیایه‌‬ ‫ناهێنن»‪ .‬بۆیه‌ له‌م سه‌رده‌مه‌دا‬ ‫دووباره‌بوونه‌ی پرسی ژنان ئه‌گه‌ر به‌‬ ‫زاراوه‌ش بێت‪ ،‬الی هه‌ندێك به‌ فۆبیا‬ ‫له‌قه‌ڵه‌م ده‌درێت!‬ ‫* پسپۆڕ ل ‌ه بواری جێنده‌ر‌و خێزان‬

‫‪10‬‬ ‫‪komalayati.bayan@yahoo.com‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)29‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/4/2‬ساڵی یەکەم‬

‫ كۆمه‌ڵناسیی‬ ‫ خۆمانە‬ ‫ڕایان عوسامن دەینووسێت‬

‫فتبۆڵ و‬ ‫هه‌واداریی‬ ‫ئێمه‌‬ ‫ئه‌مڕۆ هه‌ژموونی فتبۆڵ زیاد‬ ‫له‌ هه‌موو كایه‌كانی تر كۆمه‌ڵگای‬ ‫جیهانیی به‌ خۆیه‌وه‌ خه‌ریك كردووه‌‪.‬‬ ‫یه‌كانگیرییه‌كی سه‌رسام هه‌یه‌ له‌‬ ‫هه‌ست و سۆز و بیركردنه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌وانه‌ی سه‌ر ب ‌ه هه‌واداریی یانه‌یه‌كی‬ ‫تۆپی پێن‪ .‬فتبۆڵ‪ ،‬ئیرت ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫چێژمان ده‌داتێ‌‪ ،‬ئازارمان ده‌داتێ‌ و‬ ‫له‌م چێژ و ئازاره‌شدا هاوبه‌شییه‌كی‬ ‫سه‌یرمان له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵه‌ و گرووپی‬ ‫هه‌وادارانی خۆمان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫فتبۆڵ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئه‌مڕۆ له‌‬ ‫ئاراسته‌كردنی ڕایگشتیدا وه‌ك‬ ‫سیاسه‌ت و ئایین و ئایدۆلۆژیا و هزره‌‬ ‫جیاوازه‌كان‪ ،‬توانای ئه‌وه‌ی هه‌یه‌‬ ‫بۆ نێو جیهانی خۆی ڕامانبكێشێت‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی هه‌واداریی ئێمه‌وه‌ بۆ فتبۆڵ‪،‬‬ ‫ده‌شێت چه‌ند شیكردنه‌وه‌یه‌ك هه‌بن‪.‬‬ ‫فتبۆڵ خۆی زیاتر ل ‌ه ملمالنێیه‌ك‬ ‫بۆ وه‌رگرتنی چێژ وخۆشی نییه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی كه‌ كایه‌یه‌كی وه‌ك سیاسه‌ت‬ ‫به‌سه‌ر مرۆڤ و دونیای ئه‌ودا‬ ‫ده‌یهێنێت‪ ،‬ئه‌م كایه‌یه‌ ویستی ئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌یه‌ بیخاته‌وه‌ بارێكی باشرت‪ .‬واته‌‬ ‫ئیشی وه‌رزش و به‌ تایبه‌ت فتبۆڵ‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ نییه‌ كه‌ سرتاكتۆره‌كان تێك‬ ‫بدات‪ .‬دوو خاڵی زۆر گرنگ هه‌ن كه‌‬ ‫مه‌ترسین بۆ سه‌ر ئه‌م كایه‌یه‌ و ده‌بێت‬ ‫بیانزانین‪ ،‬ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئێستا‬ ‫ئیرت فتبۆڵ ل ‌ه ڕێگه‌ی سه‌رمایه‌داری‬ ‫جیهانی و بزنسامنه‌وه‌ به‌ڕێوه‌ ده‌برێن‬ ‫و ئه‌و یانانه‌ی كه‌ ئه‌م سه‌رمایه‌یان‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬هه‌واداریشیان زۆرتره‪‌،‬‬ ‫كه‌ ئه‌مه‌ كاریگه‌ری له‌سه‌ر چێژ و‬ ‫گۆڕانی هه‌وداریی ڕاسته‌قینه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌كی تر‪ ،‬بوونی توندوتیژی و‬ ‫ویژدانی ده‌سته‌جه‌مییه‌ كه‌ به‌ هۆی‬ ‫هاندان و سۆز و خۆشه‌ویستی بۆ ئه‌و‬ ‫یانانه‌‪ ،‬له‌ ته‌واوی شوێنه‌كانی دونیا‬ ‫بوونی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م ده‌سته‌جه‌مییه‌ بۆ خۆی‪،‬‬ ‫گرفتی خۆی هه‌یه‌ و ڕە‌نگه‌ بۆ‬ ‫توندوتیژی و ڕقێكی ڕێكخراو و‬ ‫خوویه‌كی جێگیر وه‌ك (پییه‌ر‬ ‫بۆردیۆ) ده‌ڵێت‪ :‬پاڵامن پێوه‌ بنێت‪.‬‬ ‫له‌ دونیای فتبۆڵدا ملمالنێ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫خۆشی و ئازاریش هه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌مان ئه‌وانه‌ نیین كه‌ له‌ جیهانی‬ ‫خۆماندا ده‌یانبینین‪ .‬ڕە‌نگه‌ فتبۆڵ‬ ‫و كۆی وه‌رزشه‌كانی تر بۆ ئه‌وه‌‬ ‫بن كه‌ به‌ جیاوازییه‌كانه‌وه‌ بتوانن‬ ‫باش كۆمان بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬وامان لێبكه‌ن‬ ‫كه‌ بتوانین ئه‌وانه‌شی كه‌ سه‌ر به‌‬ ‫دونیای خۆمان نیین‪ ،‬بیانبینین‪.‬‬ ‫ئه‌م توانای هه‌ستپێكردن و بینینه‌‬ ‫بۆخۆی‪ ،‬ڕێزگرتنی ئه‌وانی ترمان بۆ‬ ‫ده‌سته‌به‌ر ده‌كه‌ن‪ .‬هه‌واداریی ئێمه‌ش‬ ‫وه‌ك كورد‪ ،‬زۆرجار بۆ ملمالنێیه‌كی‬ ‫توندوتیژانه‌ی قسه‌وقسه‌ڵۆك‬ ‫سه‌رده‌كێشێت‪ ،‬زۆرتر له‌و شوێنه‌ی كه‌‬ ‫یانه‌كانی لێن و به‌م چه‌شنه‌ بێجگه‌‬ ‫له‌ نائاماده‌یی جوانی‪ ،‬هه‌موو شتێك‬

‫د‪ .‬دارا عه‌بدوڵاڵ چناره‌یی‪ ،‬پسپۆڕی نه‌خۆشییه‬

‫خه‌ڵك هه‌بوو‌ه ب ‌ه هۆی ناهۆشیاریی و گرفتێكی‬ ‫بابه‌تی سێكس پانتاییه‌كی گه‌ور ‌ه‬ ‫نێو كۆمه‌ڵگای ئێمه‌یه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رچی ئه‌م‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌ تا ئێستاش وه‌ك بابه‌تێكی‬ ‫نه‌وتراو ماوه‌ته‌وه‌ و له‌ ڕۆشنبیریی ئێمه‌دا‬ ‫كه‌مرتین پانتایی له‌باره‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬هه‌میشه‌‬ ‫جێگه‌ی مشتومڕ و قسه‌له‌سه‌ركردنی‬ ‫نهێنییه‌‪ .‬ئێستا ڕۆشنبیرییه‌ك هاتووه‌ته‌‬ ‫ن��اوه‌و ‌ه به‌ ناوی ڕۆشنبیریی سێكسی‪،‬‬ ‫ك� ‌ه زۆرب���ه‌ی پرسه‌كانی تایبه‌ت به‌‬ ‫سێكسی له‌ خۆ گ��رت��ووه‌ و پێویسته‌‬ ‫تاكه‌كان له‌م ده‌روزاوه‌ی���ه‌و ‌ه بچنه‌ ناو‬ ‫باسكردنی سێكسه‌وه‌‪ .‬له‌م دیداره‌دا‪ ،‬د‪.‬‬ ‫دارا عه‌بدوڵاڵ كه‌ نووسه‌ری ئه‌م بواره‌یه‌‪،‬‬ ‫وه‌اڵم���ی هه‌ندێك پرسیاری به‌یانی‬ ‫داوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬هۆشیاریی سێكسی تاچه‌ند‬ ‫پێویستی كۆمه‌ڵگایه‌؟‬ ‫د‪ .‬دارا ع�ه‌ب��دوڵ�ڵا‪ :‬ڕۆشنبیریی‬ ‫سێكسی له‌ ئێستادا زۆر پێویسته‌ بۆ‬ ‫كۆمه‌ڵگا‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئاڵۆزییه‌كی زۆر‬ ‫دروست بوو ‌ه له‌ ژیاندا‪ ،‬پێویسته‌ له‌سه‌ر‬ ‫هه‌موو تاكێك شار ‌هزایی هه‌بێت له‌سه‌ر‬ ‫كۆئه‌ندامی زاوزێ‪ ‌،‬چ نێر بێ‌ یان مێ‌‪ ،‬له‌‬ ‫باره‌ی فرمان و ناساغی و نه‌خۆشییه‌كانی‬ ‫كۆئه‌ندامه‌كه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬له‌ كۆمه‌ڵگه‌ی كوردییدا‬ ‫باسكردن ده‌رباره‌ی سێكس شووره‌ییه‌‪،‬‬

‫دیدار‪ :‬ئاراس ڕە‌فیق‬

‫هۆكاری ئه‌مه‌ چییه‌؟‬ ‫د‪ .‬دارا عه‌بدوڵاڵ‪ :‬به‌گوێره‌ی ئه‌و‬ ‫كولتووره‌ی بۆمان ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬باسكردن‬ ‫ل�ه‌ سێكس ج��ۆرێ��ك ل�ه‌ ش�ه‌رم��ی تێدا‬ ‫به‌دی ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش زۆر كێشه‌ی‬ ‫گ���ه‌وره‌ی دروس���ت ك���ردووه‌‪ ،‬به‌هۆی‬ ‫نه‌زانینی خه‌ڵكه‌وه‌ و بێئاگابوونیان‬ ‫ده‌رب��اره‌ی ئه‌و كۆ ئه‌ندامه‌‪ ،‬ده‌رباره‌ی‬ ‫ئه‌زموونكردنی سێكس و به‌كارهێنانی‬ ‫كۆ ئه‌ندامی زاوزێ‪ .‬ئه‌مه‌ش زۆر جار‬ ‫حاڵه‌تی جیابوونه‌وه‌ی خێزانی‪ ،‬یان‬ ‫كوشتنی خه‌ڵك له‌سه‌ر ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌‬ ‫دروست بووه‌‪ ،‬بۆ منوونه‌ له‌وانه‌یه‌ له‌كاتی‬ ‫شه‌وی زاوایه‌تیدا شتێك نه‌بیرنابێت كه‌‬ ‫پێویست ‌ه بۆ ئه‌و شه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م حاڵه‌ته‌ی‬ ‫لێكه‌وتووه‌ته‌وه‌‪ .‬به‌اڵم له‌ ئایینی پیرۆزی‬ ‫ئیسالمدا ئ �ه‌م بابه‌ته‌ گرنگی زۆری‬ ‫پ��ێ��دراوه‪ ‌،‬به‌ جوانی ڕوون��ك�راوه‌ت�ه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها زانستیش به‌ جوانی هه‌موو‬ ‫الیه‌نه‌كانی ڕۆشنكردووه‌ته‌وه‌ بۆمان‪،‬‬ ‫ب�ه‌اڵم كۆمه‌ڵگای ئێمه‌ نه‌یتوانیوه‌ به‌‬ ‫گوێره‌ی پێویست سوودی لێوه‌ربگرێت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئه‌و ڕۆژنامه‌ و گۆڤارانه‌ی‬ ‫له‌ناو بازاڕە‌كاندا تایبه‌تن به‌م بابه‌ته‌‌‪،‬‬ ‫توانیویانه‌ له‌و ئاسته‌دابن كه‌ هۆشیاریی‬ ‫سێكسی باڵو بكه‌نه‌وه‌؟‬ ‫د‪ .‬دارا عه‌بدوڵاڵ‪ :‬زۆرج��ار سه‌یری‬

‫له‌ خوێندن و خێزانه‌وه‌ بۆ ئامێزی شاخ‬

‫خێزانه‌كه‌م حاشایان لێكردم‬ ‫داڕشتنه‌وه‌ی‪ :‬ئه‌رسین ڕۆژهه‌اڵتی‬ ‫له‌ گوندێكی كوردستانی ڕۆژهه‌اڵت‬ ‫ده‌ژیام‪ ،‬ژیانێكی ساده‌ و بێكێشه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ند ‌ه‬ ‫هه‌بوو ڕە‌سم و باوی ئه‌و ناوچه‌یه‌ی ئێمه‌‬ ‫كه‌مرت ئ��ازادی و ف�ه‌زای بۆ كچان هه‌بوو‪.‬‬ ‫تاوانی نه‌ بنه‌ماڵه‌‪ ،‬نه‌ خێزان و نه‌ دایك‬ ‫و باوكانیش بوو‪ ،‬ئیرت ئه‌و ‌ه شتێك بوو له‌‬ ‫كۆنه‌وه‌ بۆیان مابووه‌وه‌‪ .‬تا كالس (پۆل)ی‬ ‫ی��ازده‌م خوێند و وتیان تۆ گه‌وره‌ بوویت‬ ‫و چیرت زه‌روور نییه‌ بچیته‌ به‌ر خوێندن‬ ‫«كچ هه‌ر بزانێ‌ بخوێنێته‌وه‌ و بنووسێت‬ ‫به‌سه‌»‪ .‬ئه‌مه‌ سه‌ره‌تای ئه‌و كۆت و به‌نده‌‬ ‫ڕووخێنه‌رانه‌ بوو وه‌ك دیوارێك بۆ ئێمه‌یان‬ ‫هێنایه‌ گۆڕێ‌‪ .‬ئێمه‌ له‌و گونده‌ی خۆماندا‬ ‫كه‌ نزیك بووین له‌ گوندێكی تره‌وه‌ و ئه‌وێ‌‬ ‫مه‌دره‌سه‌ی تێدابوو‪ ،‬به‌ هۆی ئه‌و ڕە‌سمه‌وه‌‬ ‫ك ‌ه كچ ده‌گه‌یشت ‌ه ته‌مه‌نی پێگه‌یشنت و‬ ‫گه‌وره‌بوون‪ ،‬نه‌یانده‌هێشت زۆر بخرێت ‌ه به‌ر‬ ‫خوێندن و ده‌بوو له‌ سووچێكی ماڵه‌وه‌ی‬ ‫فڕێده‌ن و تا ئه‌و كاته‌ی كابرایه‌ك ب ‌ه قه‌ولی‬ ‫خۆیان «ده‌ستی ده‌گر ‌ێ و ده‌یباته‌ ماڵی‬ ‫خ��ۆی»‪ .‬ئه‌م ‌ه ئه‌گه‌ر بۆ هه‌ر س �ه‌رده‌م و‬ ‫زه‌مانه‌یه‌ك جۆربووایه‌ كه‌ كچان ده‌بێت له‌‬ ‫ماڵه‌وه‌ بن و چوارچێوه‌ی ماڵه‌وه‌ شوێنی‬ ‫ئه‌به‌دییان بێت‪ ،‬بۆ سه‌رده‌مێكی هاوچه‌شنی‬ ‫ئێستا نه‌ده‌گونجا و نه‌ده‌توانرا جێگه‌ی‬ ‫په‌سه‌ندكردن بێت‪.‬‬ ‫من وه‌ك «فه‌ریبا»‪ ،‬هه‌میش ‌ه به‌ كچانی‬ ‫گه‌ڕە‌ك و شوێنی كاری ه �ه‌ره‌وه‌زم ده‌وت‬ ‫ئێمه‌ پێویسته‌ له‌ ماڵه‌و ‌ه داوا بكه‌ین كه‌‬ ‫خوێندمنان لێ‌ بێبه‌ش نه‌كه‌ن و نزام ده‌كرد‬ ‫كه‌ مامۆستای مزگه‌ومتان بۆ ته‌نیا جارێكیش‬ ‫بێت ئه‌و مافه‌ بۆ كچان و ژنان بگێڕێته‌وه‌‬ ‫ك ‌ه وه‌ك پیاوان و شانبه‌شانی ئه‌وان‪ ،‬بتوانن‬ ‫درێژە‌ به‌ ژیانی خۆیان بده‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه‌‬

‫هه‌ر نه‌هاته‌ پێشه‌وه‌‪ .‬قه‌ده‌ری من ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌بوو كه‌ ده‌بوو بۆ خۆم بیربكه‌مه‌وه‌ له‌م‬ ‫چه‌شنه‌ بارودۆخه‌ی بۆمان هاتبووه‌ پێش‪،‬‬ ‫ده‌ربازبم‪ ،‬یان ئیرت هه‌ر شتێكی تری نادیار‬ ‫بوو‪ ،‬ده‌بوو ب ‌ه ده‌ستی خۆم دروستی بكه‌م‪.‬‬ ‫ڕۆژان �ه‌ له‌سه‌ر كانی و له‌ ڕێگای ماڵه‌وه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ كچانی هاوڕێمدا ئه‌م بابه‌تانه‌مان‬ ‫باس ده‌كرد و له‌به‌ر خۆمانه‌وه‌ به‌ دزییه‌وه‌‬ ‫ده‌مانوت «خودای ‌ه بۆچ به‌ كوڕى خه‌ڵقت‬ ‫نه‌كردین؟»‪ .‬كچ ب��وون بۆخۆی ئیرت ئه‌م‬ ‫ده‌رده‌سه‌رانه‌ی له‌گه‌ڵ بوو‪ .‬ئێمه‌ پێكه‌وه‌‬ ‫هه‌میشه‌ گفتوگۆمان ده‌كرد و بۆ خۆمان‬ ‫ف ‌هزایه‌كی جیاوازمان پێكهێنابوو‪.‬‬ ‫ئه‌م ‌ه ئاسایی بوو تا ئه‌و كاته‌ی ڕۆژێك‬ ‫دره‌ن��گ كه‌وتین بۆ ماڵه‌و ‌ه و یه‌كێك له‌‬

‫هاوڕێكانم بابه‌ته‌كانی بۆ باوكی گێڕابووه‌وه‌‬ ‫كه‌ ئێمه‌ خه‌ریكین له‌ كانی و سه‌ر ڕێگای‬ ‫ماڵه‌وه‌ باسی نه‌هامه‌تی و ئازاره‌كانی خۆمان‬ ‫ده‌كه‌ین و ده‌مانه‌وێت چاره‌سه‌ری ئه‌مه‌‬ ‫بكه‌ین‪ .‬هه‌ر شه‌و باوكی هاته‌ ماڵه‌وه‌مان و‬ ‫به‌ باوكمی وت «ئه‌و كچه‌ی ئێوه‌ ده‌یهه‌وێ‬ ‫منداڵه‌كانی ئێمه‌ش بێئابڕوو بكات»‪ .‬باوكم‬ ‫كه‌ ئه‌مه‌ی بیست‪ ،‬تووشی ژانه‌سه‌رێكی‬ ‫گه‌وره‌ هات و تووڕە‌ بوو‪ ،‬بێئه‌وه‌ی بزانێت‬ ‫چ باسه‌‪ ،‬وتی‪ :‬له‌ ئێستاوه‌ كچی من نییه‌‪.‬‬ ‫من كه‌ دوای گه‌ڕانه‌وه‌ی بۆ ماڵه‌وه‌ی‬ ‫خۆیان‪ ،‬بابه‌ته‌كه‌م به‌ باوك و دایكم وت‪،‬‬ ‫باوكم هه‌ر سوور بوو له‌سه‌ر بۆچوونه‌كه‌ی‬ ‫خۆی‪ .‬دوای ئه‌وه‌ ئیرت ئێمه‌ توانای ئه‌وه‌مان‬ ‫نه‌ما بچین ‌ه كانی و پێكه‌وه‌ گفتوگۆ بكه‌ین‬

‫وه‌ك جاران‪ ،‬هه‌ر یه‌كه‌مان ب ‌ه ته‌نیا بۆخۆی‬ ‫خه‌ونه‌كانی بۆ خۆی ده‌گێڕایه‌وه‌‪ .‬باوكی سارا‬ ‫پێی وتبوو «ئاگاداربه‌ كچم ئابڕوو شتێك‬ ‫نیی ‌ه بگه‌ڕێته‌وه‌»‪ .‬مام ‌ه حه‌مه‌ش ب ‌ه ده‌ریای‬ ‫كچۆڵه‌ بچكۆله‌كه‌ی هاوڕێمی وتبوو «له‌گه‌ڵ‬ ‫بێئابڕوودا بگه‌ڕێیت‪ ،‬خه‌ڵك تۆش وه‌ك ئه‌و‬ ‫چاو لێده‌كه‌ن»‪.‬‬ ‫ئیرت ئه‌مه‌ بوو ‌ه شناسنامه‌ی من و نازانم‬ ‫تاوانی من چیبوو ك ‌ه ئه‌و شتانه‌م هێنایه‌‬ ‫گۆڕێ؟! ئێمه‌ و ڕە‌نگه‌ سه‌ده‌های هاوچه‌شنی‬ ‫ئێمه‌ش‪ ،‬به‌م شێوه‌یه‌ خه‌ونه‌كانیان هه‌ر‬ ‫ل ‌ه چوارچێوه‌ی دیواره‌كاندا مابێته‌وه‌‪ .‬له‌و‬ ‫ڕۆژە‌وه‌ تێگه‌یشتم‪ ،‬ده‌ستربدن بۆ هه‌ر جۆره‌‬ ‫تێگه‌یشتنێكی كۆن و نه‌پساو‪ ،‬ئه‌م پێشهات‬ ‫و ده‌ره‌نجامانه‌ی لێده‌كه‌وێته‌وه‌ و ئێمه‌ی‬

‫مێینه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ده‌سته‌وسان بین‪ ،‬داهاتوومان‬ ‫ئه‌مه‌یه‌ و ئه‌گه‌ریش هه‌ستینه‌ سه‌رپێ‌‪ ،‬به‌‬ ‫كێشه‌ی ئابڕوو و شه‌ره‌ف ده‌مانكوژێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫چیرۆكی فه‌ریبا دوای ماوه‌ی ساڵ و‬ ‫شتێك‪ ،‬به‌رده‌وامیی به‌خۆیه‌وه‌ بینی و شتێك‬ ‫هاته‌ پێشه‌وه‌ كه‌ ئه‌م كچه‌ له‌گه‌ڵ كچانی‬ ‫ناوچه‌كه‌ی خۆیدا ڕێگای خه‌باتی دژی‬ ‫نه‌ریتی كۆن و داگیركه‌رانیش بگرنه‌به‌ر و‬ ‫ئێستا ئه‌وان له‌گه‌ڵ پۆلێك كچی خه‌باتكاری‬ ‫تردا‪ ،‬له‌ سه‌نگه‌ری پێشمه‌رگایه‌تیدان و بۆ‬ ‫نه‌ته‌وه‌كه‌ی خۆیان تێده‌كۆشن‪.‬‬ ‫فه‌ریبا ئێستا واد ‌هزانێت كه‌ كارێكی‬ ‫گ �ه‌وره‌ی ئه‌نجام دابێت و زۆر دڵخۆشه‌‬ ‫ب���ه‌وه‌ی ك � ‌ه ل��ه‌و پ��ێ��ن��اوه‌دا ده‌ت��وان��ێ��ت‬ ‫خه‌باتكارێكی باش بێت‪.‬‬

‫‪13‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)29‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/4/2‬ساڵی یەکەم‬

‫‪birura_bayan@yahoo.com‬‬

‫حوکمڕانیی هاوبەش‬ ‫میکانیزمێک بۆ چارەسەری ملمالنێکان‬ ‫نه‌وشیروان حسێن سه‌عید‬

‫پرسی پێكهێنان و به‌رده‌وامیی‬ ‫حكومه‌تێكی دیموكراسیی سه‌قامگیر‪ ،‬له‌و‬ ‫واڵتانه‌ی به‌سه‌ر چه‌ندین هێڵی نه‌ژادی‬ ‫و تائیفی و مه‌زهه‌بی و ئایدیۆلۆژیدا‬ ‫دابه‌شبوون‪ ،‬یه‌كێكه‌ له‌و پرسانه‌ی كه‌ جێی‬ ‫بایه‌خ و گرنگیپێدانی زانستیی سیاسییه‌‪.‬‬ ‫له‌ كاتێكدا چوونیه‌كیی كۆمه‌اڵیه‌تی و‬ ‫كۆڕایی سیاسی به‌ دوو فاكته‌ری به‌هێزی‬ ‫سه‌قامگیری سیاسی داده‌نرێن له‌ واڵتدا‪.‬‬ ‫ده‌كرێت به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ دابه‌شبوونی‬ ‫قووڵی كۆمه‌اڵیه‌تی و جیاوازیی سیاسی‪،‬‬ ‫دوو هۆكاری سه‌ره‌كیی ناسه‌قامگیری بن‪.‬‬ ‫زۆرێك له‌ لێكۆڵه‌ران له‌ ڕاب��ردوودا‬ ‫فره‌یی نه‌ته‌وه‌یی و ئایینی و مه‌زهه‌بییان‬ ‫ب �ه‌ به‌ربه‌ستێكی گ���ه‌وره‌ ل �ه‌ب �ه‌رده‌م‬ ‫پرۆسه‌ی دیموكراسیدا داده‌ن��ا‪ .‬ڕە‌نگه‌‬ ‫به‌ناوبانگرتین قسه‌ له‌م ڕووه‌وه‌ وته‌كه‌ی‬ ‫«جۆن ستیوارت میل» بێت كه‌ زیاد له‌‬ ‫سه‌ده‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ر باسی له‌وه‌ كرد كه‌‬ ‫دیموكراسی نزیك له‌ مه‌حاڵه‌ له‌و واڵتانه‌ی‬ ‫كه‌ زیاد له‌ نه‌ته‌وه‌یه‌كی تێدا ده‌ژی‪.‬‬ ‫ب �ه‌ گشتی ل �ه‌ س��ااڵن��ی په‌نجا و‬ ‫ش�ه‌س��ت�ه‌ك��ان��ی س���ه‌ده‌ی ڕاب�����ردوودا‪،‬‬ ‫پرسی پێكه‌وه‌ گرێدانی دیموكراسی‬ ‫و سه‌قامگیری له‌ سیسته‌می سیاسیدا‬ ‫لێكۆڵه‌رانی بواری سیاسیی له‌ ڕۆژئاوا‬ ‫به‌خۆوه‌ سه‌رقاڵ كردبوو‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌‬ ‫دوو ئامانج‪ :‬ی �ه‌ك �ه‌م‪ :‬ب��ۆ ڕێگه‌گرتن‬ ‫له‌ ب�ڵاوب��وون�ه‌وه‌ی زیاتری سیسته‌می‬ ‫كۆمۆنیستی له‌ پاش جه‌نگی جیهانیی‬ ‫دووه‌م‪ ،‬كه‌ به‌ هۆی به‌كارهێنانی ئاگر‬ ‫و ئاسن و زه‌ب��روزه‌ن��گ�ه‌وه‌ جۆرێك له‌‬ ‫سه‌قامگیرییان دروست كردبوو‪ .‬دووه‌م‪:‬‬ ‫بۆ پشتگیریكردنی هه‌ندێك له‌و ئه‌زموونه‌‬ ‫دیموكراسییانه‌ی كه‌ له‌ دروستبووندا‬ ‫ب���وون ل �ه‌ جیهانی سێیه‌مدا‪ ،‬ب �ه‌اڵم‬

‫به‌ده‌ست ناسه‌قامگیرییه‌وه‌ ده‌یاننااڵند‪.‬‬ ‫وات �ه‌ پاڵنه‌ری سه‌ره‌كیی بوونی دوو‬ ‫ئه‌زموونی دژی��ه‌ك ب��وو‪ .‬ئه‌زمونێكی‬ ‫سه‌قامگیری ب��ه‌اڵم بێ دیموكراسی‪،‬‬ ‫ئه‌زموونێكی دیكه‌ی دیموكراسی به‌اڵم‬ ‫بێ سه‌قامگیری‪.‬‬ ‫پاش لێكۆڵینه‌وه‌ و به‌دواداچوون‪،‬‬ ‫زۆرینه‌یان گه‌یشتنه‌ ئه‌و ده‌ره‌نجامه‌ی كه‌‬ ‫بوونی زیاد له‌ یه‌ك نه‌ته‌وه‌ و ڕە‌گه‌ز و‬ ‫ئایین و مه‌زهه‌ب و ئایدیۆلۆژی‪ ،‬یه‌كێكه‌‬ ‫له‌ به‌ربه‌سته‌ ه��ه‌ره‌ سه‌ره‌كییه‌كانی‬ ‫به‌رده‌م پێكه‌وه‌ كۆكردنه‌وه‌ی دیموكراسی‬ ‫و سه‌قامگیری له‌ واڵتدا‪.‬‬ ‫ب �ه‌اڵم ئ�ه‌م تێڕوانینه‌ زاڵ و باوه‌‬ ‫زۆری نه‌خایاند‪ ،‬له‌ ساڵی ‪ ١٩٦٨‬دا‬ ‫«ئه‌رێند الیپارد» به‌ره‌نگاری بووه‌وه‌ و به‌‬ ‫پشتبه‌سنت به‌ چه‌ند منوونه‌یه‌ك له‌ واڵتانی‬ ‫ئه‌سكه‌نده‌ناڤیا و هۆڵه‌ندا و به‌لجیكا‬ ‫تیۆریزه‌ی دیموكراسیی ته‌وافوقی كرد‪.‬‬ ‫الیپارد پێی وایه‌ حوكمڕانیی هاوبه‌ش‬ ‫باشرتین میكانیزمی چاره‌سه‌ركردنی‬ ‫ملمالنێكانه‌ بۆ كۆمه‌ڵگه‌ دابه‌شبووه‌كان‪،‬‬ ‫چونكه‌ له‌م ڕێگه‌یه‌وه‌ ده‌كرێت خواست‬ ‫و به‌رژەوه‌ندیی گرووپه‌ جیاوازه‌كان‬ ‫له‌به‌رچاو بگیرێن و بهێرنێنه‌دی‪.‬‬ ‫جه‌وهه‌ری حوكمڕانیی هاوبه‌ش‬ ‫بریتییه‌ له‌ به‌شداریكردنی هه‌موو الیه‌نه‌‬ ‫سیاسییه‌كان‪ ،‬یان نوێنه‌ری هه‌موو گرووپه‌‬

‫دیاره‌كان له‌ حكومه‌تێكی بنكه‌ فراواندا‪،‬‬ ‫كه‌ تێیدا بڕیاردان به‌ ك��ۆڕا ده‌درێ��ت‪.‬‬ ‫كه‌مایه‌تییه‌كانیش كاریگه‌رییان ده‌بێت و‬ ‫له‌پرسه‌ گرنگه‌كاندا مافی ڤیتۆیان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫فیدراڵیزمیش یه‌كێكی دیكه‌یه‌ له‌ سیام‬ ‫دیاره‌كانی ئه‌م سیسته‌مه‌ سیاسییه‌‪ ،‬به‌‬ ‫تایبه‌تی له‌و شوێنانه‌ی كه‌ گرووپێك یان‬ ‫چه‌ند گرووپێك تێیدا زۆرینه‌ن‪ .‬پێكهاته‌‬ ‫جیاوازه‌كانیش به‌پێی قه‌باره‌ی خۆیان له‌‬ ‫داهات و ده‌ستكه‌وته‌كاندا به‌شدارن‪.‬‬ ‫به‌ گشتی حوكمڕانیی هاوبه‌ش‪،‬‬ ‫وه‌ك��و دژی حوكمی زۆرینه‌ «مۆدێلی‬ ‫وێست مینیسته‌ر»ی به‌ریتانی ده‌بیرنێت‪،‬‬ ‫كه‌ براوه‌ هه‌موو ده‌سكه‌وته‌كان ده‌بات‪،‬‬ ‫دۆڕاویش ده‌بێت چاوه‌ڕێی خولێكی تری‬ ‫هه‌ڵبژاردن بكات بۆ ئه‌وه‌ی حكومه‌ت‬ ‫پێكبهێنێت‪ .‬حوكمی زۆرینه‌ مه‌ترسیداره‌‬ ‫هه‌تا ئ�ه‌و كاته‌ی كه‌ متامنه‌یه‌كی وا‬ ‫دروست ده‌بێت كه‌ بردنه‌وه‌ و دۆڕان‬ ‫ئاسایی بێت الی الی��ه‌ن و پێكهاته‌‬ ‫جیاوازه‌كان‪ .‬دی��اره‌ له‌ عێراقدا هێشتا‬ ‫ئه‌و جۆره‌ له‌ متامنه‌ دروست نه‌بووه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ده‌بێت به‌ گومان و ترسه‌وه‌ له‌و‬ ‫لێدوانانه‌ی مالیكی بڕوانین كه‌ باس‬ ‫له‌ ئه‌گه‌ری حوكمی زۆرینه‌ ده‌كه‌ن له‌‬ ‫ئاینده‌دا‪.‬‬ ‫حوكمڕانیی ه��اوب �ه‌ش یه‌كێكه‌‬ ‫ل�ه‌ ف��اك��ت�ه‌ره‌ گرنگه‌كانی ڕێگه‌گرتن‬

‫لە دواى راپەڕین هه‌ردوو حیزبی ده‌سه‌اڵتدار‬ ‫له‌جیاتی پێكهێنانی حكومه‌تێكی بنكه‌فراوان‪،‬‬ ‫كه‌وتن ‌ه دابه‌شكردنی ده‌سه‌اڵته‌كان له‌نێوان‬

‫له‌ وه‌رچه‌رخانی ملمالنێكان ڕووه‌ و‬ ‫توندوتیژی‪ ،‬چونكه‌ به‌ گشتی دۆخی‬ ‫گفتوگۆ و لێكتێگه‌یشنت و دانوستان‬ ‫ده‌هێنێته‌ ئاراوه‌‪ ،‬كه‌مینه‌كانیش چیدی‬ ‫پێویستیان ب�ه‌وه‌ نابێت بۆ وه‌رگرتنی‬ ‫ماف و پاراستنی به‌رژە‌وه‌ندییه‌كانیان‬ ‫په‌نا ببه‌نه‌ به‌ر توندوتیژی‪ .‬زۆرجاریش‬ ‫پاش چه‌ندین شه‌ڕ و پێكدادان توانراوه‌‬ ‫له‌ ڕێگه‌ی ئه‌م میكانیزمه‌وه‌ كۆتایی‬ ‫به‌ شه‌ڕ و توندوتیژییه‌كان بهێرنێت‪.‬‬ ‫ڕە‌نگه‌ ڕێكه‌وتنی هه‌رسێ پێكهاته‌ی‬ ‫بۆسنیاك و رسب و كروات له‌ بۆسنه‪ ‌،‬به‬ ‫‌پاڵپشتیی هێزه‌ ده‌ره‌كییه‌كان و گه‌یشنت‬ ‫به‌ جۆرێك له‌ ڕێكه‌وتن و كۆتایهێنان به‌‬ ‫شه‌ڕێكی خوێناویی ترسناك له‌و واڵته‌دا‪،‬‬ ‫منوونه‌یه‌كی ڕوون بێت‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر كه‌مێك له‌ مێژووی ملمالنێی‬ ‫نێوان كورد و به‌غداد ڕامێنین‪ ،‬ده‌گه‌ینه‌‬ ‫ئه‌و ده‌ره‌نجامه‌ی كه‌ شۆڕشه‌كانی كورد‬ ‫ب���ه‌زۆری دژی وه‌ده‌رن��ان��ی سیاسی و‬ ‫په‌راوێزخسنت و دوورخستنه‌وه‌ی بووه‌‬ ‫له‌ جومگه‌ سه‌ره‌كییه‌كانی ده‌س�ه‌اڵت‪.‬‬ ‫ه�ه‌ر بۆیه‌ له‌ ڕێكه‌وتننامه‌ی یانزه‌ی‬ ‫ئ���ازاری ‪ ،١٩٧٠‬زۆر جه‌خت له‌سه‌ر‬ ‫ئ �ه‌م الیه‌نه‌ ك��راوه‌ت��ه‌وه‌‪ .‬په‌یامه‌كه‌ی‬ ‫ئۆجه‌النیش جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌م الیه‌نه‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر ده‌وڵه‌تی توركیا هه‌وڵی‬ ‫په‌راوێزخسنت و سڕینه‌وه‌ی ك��وردی‬ ‫نه‌دایه‌‪ ،‬ئه‌وا زه‌حمه‌ته‌ ئه‌و پێكدادانه‌‬ ‫چه‌كدارییانه‌ دروستبوونایه‌‪ .‬ئامار و‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌كان به‌ گشتی‪ ،‬په‌راوێزكردن‬ ‫و فه‌رامۆشكردن و وه‌ده‌رنان له‌ كایه‌ی‬ ‫سیاسی‪ ،‬به‌ هۆكاره‌ سه‌ره‌كییه‌كانی شه‌ڕی‬ ‫ناوخۆ داده‌ن��ێ��ن‪ .‬ب �ه‌داخ �ه‌وه‌ له‌ پاش‬ ‫ڕاپه‌ڕین سه‌ركردایه‌تیی هه‌ردوو حیزبی‬ ‫ده‌س�ه‌اڵت��دار‪ ،‬له‌جیاتی بیركردنه‌وه‌ له‌‬

‫حكومه‌تێكی بنكه‌فراوان بۆ ڕازیكردنی‬ ‫هه‌موو الیه‌نه‌كان وه‌كو پێویستییه‌كی‬ ‫ئه‌و قۆناغه‌‪ ،‬كه‌وتنه‌ پیاده‌كردنی ئه‌م‬ ‫سیاسه‌ته‌ و دابه‌شكردنی ده‌سه‌اڵته‌كان‬ ‫له‌نێوان خۆیاندا‪ ،‬كه‌ هه‌ر زوو شه‌ڕی‬ ‫ناوخۆی به‌دوای خۆیدا هێنا‪.‬‬ ‫ب���ۆ س��ه‌رك��ه‌وت��ن��ی ئ���ه‌م ج���ۆره‌‬ ‫دیموكراسییه‪ ‌،‬ده‌بێت چه‌ند مه‌رجێك‬ ‫ئ��ام��اده‌ی��ی��ان هه‌بێت‪ ،‬وه‌ك���و بوونی‬ ‫ن��وخ��ب �ه‌ی �ه‌ك��ی س��ی��اس��ی��ی م��ی��ان��ڕە‌و‪،‬‬ ‫ڕێكخراوه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی‪،‬‬ ‫ه��اوك��اری��ی ن��ێ��وان ن��وخ��ب�ه‌ی الیه‌نه‌‬ ‫جیاوازه‌كان و سنورداركردنی چاالكیی‬ ‫كه‌سانی تێكده‌ر كه‌ زۆر جار كار له‌سه‌ر‬ ‫بزواندنی هه‌ستی عاتیفی و نیشتیامنیی‬ ‫خه‌ڵكی ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫به‌اڵم گرنگه‌ ئه‌وه‌شامن له‌به‌رچاو‬ ‫بێت كه‌ حوكمڕانیی هاوبه‌ش الیه‌نی‬ ‫نێگه‌تیڤیشی هه‌یه‌‪ ،‬وه‌ك��و‪ :‬نه‌بوونی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنێكی كارا و چاودێری نه‌كردنی‬ ‫حكومه‌ت‪ ،‬په‌ره‌سه‌ندنی گه‌نده‌ڵی‪،‬‬ ‫پێشێلكردن و گ��وێ��ن �ه‌دان ب �ه‌ مافی‬ ‫ت��اك چونكه‌ له‌ بنه‌ڕە‌تدا ئ �ه‌م جۆره‌‬ ‫دیموكراسییه‌ بریتییه‌ له‌ ڕێكه‌وتن و‬ ‫هاوكاری كردنی نێوان نوخبه‌ی گرووپ‬ ‫و الیه‌نه‌ جیاوازه‌كان بێ گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ‬ ‫ده‌نگی تاك‪.‬‬ ‫له‌ ئێستادا ئه‌و ده‌وڵه‌تانه‌ی كه‌‬ ‫ته‌نها یه‌ك نه‌ته‌وه‌ و یه‌ك ئایین و یه‌ك‬ ‫زمانیان هه‌یه‌‪ ،‬ژم��اره‌ی��ان زۆر كه‌مه‌‪،‬‬ ‫به ‌پێچه‌وانه‌وه‌‪ ،‬زۆرینه‌ی هه‌ره‌ زۆری‬ ‫واڵتان فره‌ مه‌زهه‌ب و ئایین و نه‌ته‌وه‌ن‪.‬‬ ‫له‌ زۆرێكیشیاندا به‌ سوودوه‌رگرتن له‌‬ ‫میكانیزمه‌كانی حوكمڕانیی هاوبه‌ش‬ ‫ت��وان �راوه‌ دیموكراسی و سه‌قامگیری‬ ‫پێكه‌وه‌ گرێ بدرێت‪.‬‬

‫شاخ و دیكتاتۆری شه‌قام‬ ‫حیزب و هێز ‌ه سیاسییه‌كانی تر هه‌موویان‬ ‫خۆیان له‌ناو جوغزی سیاسیه‌ت و تێزه‌‬ ‫تیۆرییه‌كانی ئه‌ودا بخوالندایه‌ته‌وه‌(‪.)4‬‬ ‫هه‌ر بۆی ‌ه ل ‌ه ناوخۆی كۆمه‌ڵه‌دا ئه‌گه‌ر‬ ‫ده‌نگێك یاخود دیدێكی جیاواز هه‌بوایه‪‌،‬‬ ‫هه‌ر زوو كپده‌كرایه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش ب ‌ه ئاشكرا‬ ‫ل ‌ه كۆنفرانسی سێیه‌می كۆمه‌ڵ ‌ه ده‌ركه‌وت‬ ‫ك ‌ه چه‌ند ك��ادری ئه‌و رێكخراو ‌ه له‌سه‌ر‬ ‫باڵوكردنه‌وه‌ی نامیلكه‌یه‌ك‪ ،‬ك ‌ه ته‌به‌نیی‬ ‫فكره‌یه‌كی جیاواز ل ‌ه فكری سكرتێری‬ ‫رێكخراوه‌كه‌ی كرد بوو‪ ،‬دادگایی كران‪.‬‬ ‫ده‌شوترێت له‌سه‌ر ب��ی��روڕای جیاواز‪،‬‬ ‫ن �ه‌وش��ی��روان مسته‌فا ب � ‌ه دوو ك��ادری‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ی وتوو ‌ه بڕۆن بۆ هه‌ند ‌هران(‪.)5‬‬ ‫«ب�رای��م ج��ه‌الل» ك ‌ه ل ‌ه ریزه‌كانی ئه‌و‬ ‫رێكخراو ‌ه پێشمه‌رگ ‌ه بووه‌‪ ،‬ب ‌ه شێوه‌یه‌كی‬ ‫روون�ت�ر گ��وزارش��ت ل �ه‌و دۆخ�� ‌ه ده‌ك��ات‬ ‫و ده‌نووسێت‪ ،‬به‌درێژایی ن��ۆزد ‌ه ساڵ‬ ‫پێشمه‌رگه‌یی‪ ،‬نه‌یدیو ‌ه رۆژێ��ك حیزبێك‬ ‫له‌سه‌ر كار و ك��رده‌وه‌ی بێڕە‌وشی‪ ،‬دزی‪،‬‬ ‫راوڕووت‪ ،‬پیاوكوژی‪ ،‬سزای ئه‌ندامێكی‬ ‫خۆی دابێت‪ ،‬به‌اڵم ده‌یانی بینیو ‌ه له‌سه‌ر‬ ‫بیروڕای جیاواز ‌و ره‌خنه‌گرتن پاكتاوی‬ ‫جه‌سته‌یی كراو ‌ن و شوێنون كراوه‌(‪ .)6‬به‌‬ ‫بڕوای پشكۆ نه‌جمه‌دین تیۆری سیاسی چ‬

‫ل ‌ه شاخ ‌و چ ل ‌ه شار‪ ،‬سیامیه‌كی دزێوی‬ ‫بزووتنه‌و ‌ه چه‌كدارییه‌كه‌ی پاش هه‌ره‌س‬ ‫بوو‪ ،‬له‌مه‌شدا یه‌كێتی ل ‌ه چاو هێزه‌كانی‬ ‫تردا پشكی شێری به‌رده‌كه‌وێت(‪ .)7‬زۆرێك‬ ‫ل�ه‌و نووس ‌هرانه‌ی مێژووی كۆمه‌ڵه‌یان‬ ‫نووسیو ‌ه و خ��ۆی��ان ل�ه‌ن��اوی��دا ژی��اون‪،‬‬ ‫پاكتاوكردنی «وری��ای وه‌ه��اب» ل ‌ه الیه‌ن‬ ‫كۆمه‌ڵه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه كادیرێكی كۆمه‌ڵ ‌ه بوو‪،‬‬ ‫چه‌ندین كاری ئیغتیاالتیی بۆ كۆمه‌ڵ ‌ه له‌ناو‬ ‫شاری سلێامنی ئه‌نجامدابوو‪ ،‬ب ‌ه منوونه‌ی‬ ‫دیكتاتۆری ‌و بێ دیسپلینی و توندڕ ‌ەو‌ی‬ ‫ئه‌و گرووپ ‌ه ده‌گێڕنه‌وه‌(‪.)9‬‬ ‫هه‌رچه‌ند ‌ه لێره‌دا ده‌رفه‌تی ئه‌و ‌ه نییه‌‬ ‫ده‌رواز ‌ه ب ‌ه رووی مه‌سه‌له‌ی زه‌بروزه‌نگ و‬ ‫تۆقاندن و تیرۆ ل ‌ه بزووتنه‌وه‌ی رزگاریخوازی‬ ‫كورددا بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه ل ‌ه شۆڕشی ئه‌یلوول‬ ‫ق ده‌ركه‌وت و ل ‌ه قۆناغی دواتریش‬ ‫ب ‌ه ز ‌ه ‌‬

‫ب � ‌ه ت����ه‌واوی پ���ه‌ره‌ی گ���رت‪ ،‬ده‌ك��رێ��ت‬ ‫توێژینه‌وه‌ی وردی له‌سه‌ر بكرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌و چه‌ند رووداو و ئاماژ ‌ە مێژووییانه‌ی‬ ‫خران ‌ه ڕوو‪ ،‬به‌ڵگه‌ی حاشاهه‌ڵنه‌گرن له‌‬ ‫بوونی نه‌زعه‌یه‌كی تاكڕە‌وی و دیكتاتۆری‬ ‫الی كۆمه‌ڵه‌ی ره‌نجد ‌هران ‌و سكرتێره‌كه‌ی‪،‬‬ ‫ل ‌ه ئێستاشدا هه‌مان كه‌ڵكه‌ڵ ‌ه ل ‌ه مێشكی‬ ‫رێكخه‌ری گشتیی بزووتنه‌وه‌ی گۆڕاندا‬ ‫دێ��ت و ده‌چ��ێ��ت‪ ،‬ره‌نگ ‌ه نیگ ‌هرانی و‬ ‫ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌ی چوار سه‌ركرده‌ی‬ ‫ئ �ه‌و بزووتنه‌وه‌ی ‌ه له‌به‌ر دیكتاتۆریی‬ ‫رێكخه‌ری بزووتنه‌وه‌كه‌‪ ،‬ل ‌ه پاڵ نیگ ‌هرانیی‬ ‫چه‌ندین ئه‌ندامی ده‌ستله‌كاركێشاوه‌ی تری‬ ‫گ��ۆڕان‪ ،‬به‌ڵگه‌ی راستی و دروستیی ئه‌و‬ ‫بۆچوون ‌ه بێت(‪.)10‬‬ ‫مێژووی چه‌ندین ساڵه‌ی كۆمه‌ڵ ‌ه و‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان‪ ،‬ك ‌ه ل ‌ه هه‌ردووكیاندا‬

‫رێكخه‌ری بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان به‌وه‌ ناسراو‌ه‬ ‫كه‌ نه‌فه‌سی كورت ‌ه و هێزی دیكه‌ی وه‌ك‬ ‫شه‌ریك قبوڵ نییه‌‬

‫نه‌وشیروان مسته‌فا سكرتێر و رێكخه‌ره‌‪،‬‬ ‫دووپ��ات��ب��وون�ه‌وه‌ی ئه‌زموونی هاوشێو ‌ه‬ ‫و خاڵی له‌یه‌كچووی زۆری تێدایه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كه‌سایه‌تیی ‌ه ك ‌ه هه‌میش ‌ه وای لێ ده‌ڕوانرێت‬ ‫موفاجه‌ئه‌ی نوێی بۆ هه‌موو دۆخێك پێیه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و ب ‌ه فیكر و سیاسه‌ت جۆشده‌ری ملمالنێ‬ ‫سیاسییه‌كانی گۆڕە‌پانی كوردستانه‌(‪،)11‬‬ ‫به‌اڵم به‌و ‌ه نارساوه‌‪ ،‬ك ‌ه نه‌فه‌سی كورت ‌ه و‬ ‫كه‌مرتیش توانیویه‌تی ئامانجه‌كانی بهێنێته‌‬ ‫دی‪ .‬هاوكات خه‌سڵه‌تی قبوڵنه‌كردنی هێزی‬ ‫دیك ‌ه وه‌ك شه‌ریك ل ‌ه پرۆسه‌ی سیاسی و‬ ‫ته‌نانه‌ت ل ‌ه قۆناغی رزگاریی نیشتامنیدا‪،‬‬ ‫وه‌ك��و پێشرت ئ��ام��اژە‌ی پ��ێ��درا(‪ ،)12‬دوو‬ ‫خه‌سڵه‌تن ك ‌ه كاریگه‌ریی راسته‌وخۆ ده‌كه‌نه‌‬ ‫سه‌ر كاری ئاینده‌ی بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان‪،‬‬ ‫هه‌ر له‌م روانگه‌و ‌ه ل ‌ه دیدی پالنداڕێژ ‌ەرانی‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی گۆڕاندا‪ ،‬هاوپه‌یامنیی گۆڕان و‬ ‫ئیسالمییه‌كان ناته‌باو ناكۆك ‌ه و درێژخایه‌ن‬ ‫نابێت‪ ،‬چونك ‌ه ل ‌ه فیكر و جیهانبینیدا‬ ‫ركابه‌رن‪ ،‬ئه‌گه‌ر دژیه‌كیش نه‌بن‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ده‌خوازێت گۆڕان ل ‌ه هێزێكی ئایدۆلۆژیی‬ ‫چه‌پی نزیك ل ‌ه خۆی بگه‌ڕێت‪ ،‬تا پێكه‌وه‌‬ ‫ببن ‌ه ده‌سه‌اڵتداری ئاینده‌ی هه‌رێم‪ ،‬ئه‌و‬ ‫خه‌ونه‌ش ل ‌ه یه‌كێتیی نیشتامنیدا به‌رجه‌سته‌‬ ‫ده‌بێت(‪.)13‬‬

‫په‌راوێزه‌كان‪:‬‬ ‫‪1‬ـ بڕوانه‌‪ :‬راپۆرتی نهێنیی ژووری‬ ‫توێژینه‌وه‌ی كارگێڕیی بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫گ��ۆڕان‪ ،‬گۆڤاری لڤین‪ ،‬ژمار ‌ه (‪،)225‬‬ ‫‪ ،2013/3/1‬ل‪6‬ـ ‪.16‬‬ ‫‪2‬ـ م �ه‌س��ع��ود عه‌بدولخالق‪:‬‬ ‫ناسنامه‌ی حزب ‌ه كوردستانییه‌كان‪،‬‬ ‫ره‌وت�����ی�����ان‪ ،‬ئ���ای���دۆل���ۆژی���ای���ان‪،‬‬ ‫هه‌ڵسه‌ندگاندنیان‪ ،‬چاپخانه‌ی هێڤی‪،‬‬ ‫هه‌ولێر‪ ،2012 ،‬ل ‪.119‬‬ ‫‪3‬ـ پشكۆ نه‌جمه‌دین‪ ،‬دی��وی‬ ‫ن��اوه‌وه‌ی رووداوه‌ك���ان‪ ،‬وه‌اڵمێك بۆ‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا‪ ،‬كتێبی گواڵن (‪،)14‬‬ ‫بێ شوێنی چاپ‪ ،1997 ،‬ل‪.47‬‬ ‫‪4‬ـ برایم ج��ه‌الل‪ :‬چه‌پكێك له‌‬ ‫مێژووی كۆمه‌ڵه‌‪ ،‬چاپخانه‌ی چوارچرا‪،‬‬ ‫سلێامنی‪ ،‬چاپی دووه‌م‪ ،2012 ،‬ل‪.479‬‬ ‫‪5‬ـ پشكۆ نه‌جمه‌دین‪ :‬ئه‌زمون و‬ ‫یاد‪ ،‬بێ شوێن و مێژووی چاپ‪ ،‬ل‪.199‬‬

‫‪6‬ـ ل����ی����ژن����ه‌ی����ه‌ك ل �ه‌‬ ‫رۆژن���ام���ه‌ن���ووس���ان‪ ،‬ژی����ان و‬ ‫نهێنییه‌كانی نه‌وشیروان مسته‌فا‪ ،‬له‌‬ ‫باڵوكراوه‌كانی كتێبحانه‌ی جه‌مال‬ ‫عه‌لی باپیر‪ ،‬سلێامنی‪ ،2009 ،‬ل‪.336‬‬ ‫‪7‬ـ چه‌پكێك ل � ‌ه م��ێ��ژووی‬ ‫كۆمه‌ڵه‌‪ ،‬ل‪.484‬‬ ‫‪8‬ـ پشكۆ نه‌جمه‌دین‪ ،‬دیوی‬ ‫ناوه‌وه‌ی رووداوه‌كان‪ ،‬ل‪.50‬‬ ‫‪9‬ـ پشكۆ نه‌جمه‌دین‪ ،‬دیوی‬ ‫ناوه‌وه‌ی رووداوه‌كان‪ ،‬ل‪.52‬‬ ‫‪10‬ـ رۆژنامه‌ی رووداو‪ ،‬ژماره‌‬ ‫(‪.2013/1/14 ،)244‬‬ ‫‪11‬ـ ل���ی���ژن���ه‌ی���ه‌ك ل �ه‌‬ ‫رۆژنامه‌نووسان‪ ،‬ژیان و نهێنییه‌كانی‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا‪ ،‬ل‪.273‬‬ ‫‪12‬ـ هه‌مان سه‌رچاوه‌‪ ،‬ل‪.336‬‬ ‫‪13‬ـ راپۆرتی نهێنیی ژووری‬ ‫توێژینه‌وه‌ی كارگێڕیی بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕان‪6 ،‬ـ ‪.18‬‬

‫‪12‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)29‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/4/ 2‬ساڵی یەکەم‬

‫كوردسات و‬ ‫كوردستان تیڤی‬

‫داواكاری گشتی قسه‌ی هه‌یه‌ له‌سه‌ر‬ ‫فرۆشتنی بناری گۆیژه‌؟‬

‫عه‌لی سیرینی‬ ‫منداڵی كورد له‌ هه‌نده‌ران‪ ،‬ته‌مه‌نی‬ ‫دوو ساڵێك نابێت‪ ،‬فێری زمانی ئه‌و‬ ‫واڵته‌ بووه‌ كه‌ تێیدا ده‌ژی‪ .‬بۆ منوونه‌‬ ‫مندااڵنی ئه‌و واڵتانه‌ی ئینگلیزی زمانی‬ ‫دایكیانه‌‪ ،‬هه‌ر له‌ سه‌ره‌تاوه‌ به‌رنامه‌ی‬ ‫جۆراوجۆریان بۆ ئاماده‌كراوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌رشیڤی كه‌ناڵه‌كانی ته‌له‌فزیۆن‬ ‫به‌ ه ‌هزاران به‌رنامه‌ی ڕە‌نگاوڕە‌نگی‬ ‫تێدایه‌‪ ،‬به‌ شێوازێكی سه‌رنجڕاكێش‬ ‫مندااڵن بۆالی خۆی ڕاده‌كێشێت‪.‬‬ ‫ئه‌م به‌رنامانه‌ نه‌ك ته‌نها بۆ خۆشی و‬ ‫چێژ لێوه‌رگرتنن‌‪ ،‬به‌ڵكو مندااڵن تێیدا‬ ‫فێری زمان و دابونه‌ریت و خوێندن و‬ ‫نووسین ده‌بن‪ .‬ل ‌ه هه‌نده‌ران مندااڵن‬ ‫له‌ دوو ساڵییه‌وه‌ به‌ ڕێژە‌یه‌كی زۆر‬ ‫فێری خوێندنه‌وه‌ و نووسین و ژماره‌‬ ‫و وشه‌ی جۆراوجۆر و ڕسته‌ ده‌بن‪.‬‬ ‫ئه‌و كه‌نااڵنه‌ی تایبه‌تن‌ به‌ مندااڵن‪،‬‬ ‫له‌ به‌یانیانه‌وه‌ ده‌ست به‌ په‌خش‬ ‫ده‌كه‌ن تا ‪7‬ی ئێواره‌‪ ،‬كه‌ ئیرت له‌م‬ ‫كاته‌وه‌ پێویسته‌ منداڵ نانخوارد‬ ‫بكرێت و بشۆرێت و بچێته‌ ژێر‬ ‫جێگاوه‌‪ ،‬تا به‌ الیه‌نی كه‌م ‪ 10‬تا ‪14‬‬ ‫سه‌عات بخه‌وێت‪ .‬به‌اڵم به‌ درێژایی‬ ‫كاتی په‌خش‪ ،‬مندااڵن بێزار نابن‪.‬‬ ‫به‌ تامه‌زرۆیی و خه‌نده‌و ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌رنامه‌كان تێكه‌ڵ ده‌بن‪.‬‬ ‫له كوردسات و كوردستان تیڤی‬ ‫كه‌ په‌خشه‌كانیان ده‌گات ‌ه هه‌نده‌ران‪،‬‬ ‫كاتێكیان هه‌یه‌ تایبه‌ته‌ به‌ به‌رنامه‌ی‬ ‫مندااڵن‪ .‬هه‌رچه‌ند ‌ه ماوه‌كه‌ی كورته‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم خۆم چه‌ندین منداڵی كوردم‬ ‫بینیوه‌‌ له‌به‌ر بێزاریی له‌م به‌رنامانه‌‪،‬‬ ‫تاقه‌تیان نییه‌ ته‌ماشایان بكه‌ن!‬ ‫له‌وه‌ش سه‌یرتر‪ ،‬هه‌موو كه‌ناڵێكی‬ ‫جیهانی‪ ،‬پێش ئه‌وه‌ی به‌رنامه‌یه‌ك‬ ‫په‌خش بكات‪ ،‬كه‌ توندوتیژیی تێیدا‬ ‫بێت‪ ،‬یان بابه‌تی سێكسی‪ ،‬پێشرت‬ ‫ئاگاداركردنه‌وه به‌ ده‌نگ و به‌‬ ‫نووسین نیشان ده‌دات‪ .‬كه‌ناڵه‌ «زۆر‬ ‫ڕۆشنبیره‌كانی» وه‌ك كوردسات و‬ ‫كوردستان تیڤی‪ ،‬ئه‌م شته‌یان نییه‌!‬ ‫چه‌ندین جاره‌ سه‌رنجم داوه‌ له‌ پڕێكدا‪،‬‬ ‫كوردسات ڕێكاڵمی زنجیره‌ درامایه‌كی‬ ‫كوردی (گه‌رده‌لوول) په‌خش ده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ تێیدا چه‌ند كه‌سێك ده‌كوژرێن‪ ،‬بێ‬ ‫ئه‌وه‌ی ڕە‌چاوی باری خێزان و مندااڵن‬ ‫بكات‪ ،‬هیچ ئاگاداركردنه‌وه‌یه‌ك‌ نادات‌!‬ ‫هه‌مان منوونه‌مان هه‌یه‌ الی كوردستان‬ ‫تیڤی‪ ،‬ك ‌ه چه‌ندین جار په‌خشی‬ ‫توندوتیژیی و دیمه‌نی كوشتنی لێداوه‌‬ ‫بێ ئاگاداركردنه‌وه‌! باشه‌ پرسیار‬ ‫ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ ‪ 22‬ساڵه‌ ئه‌م حزبه‌ به‌ناو‬ ‫عه‌ملانی و پێشكه‌وتووخوازانه‌ حوكمی‬ ‫كوردستان ده‌كه‌ن‪ ،‬خێره‌ تا ئێستا فێری‬ ‫كه‌مرتین زه‌روره‌تی میدیا نه‌بوون؟ ئه‌ی‬ ‫ده‌كرێت بپرسین له‌كوێ فێری كاری‬ ‫میدیایی بوون و له‌كوێ بڕوانامه‌یان‬ ‫به‌ده‌ستهێناوه‌؟ ئه‌گه‌ر وه‌اڵمیش ئه‌وه‌یه‌‬ ‫خۆڕسكانه‌ فێربوون‪ ،‬له‌ میانی كاركردن‬ ‫له‌ كه‌ناڵه‌ ناوخۆییه‌كان‪ ،‬ئه‌ی بۆ له‌م‬ ‫‪ 22‬ساڵه‌دا هه‌وڵیان نه‌داو ‌ه له‌ دونیا‬ ‫شتێك فێر بنب؟ یان پاره‌كانیان ته‌نها بۆ‬ ‫هه‌واوهه‌وه‌س سه‌رف ده‌كرێت؟‬ ‫ئه‌ی خێره‌ ‪ 22‬ساڵه‌ ملیاران دۆالریان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬نه‌یانتوانیوه‌ كه‌ناڵی تایبه‌ت به‌‬ ‫مندااڵن دروست بكه‌ن‪ ،‬كه‌ تێیدا وه‌ك‬ ‫به‌شه‌ر بتوانن خزمه‌ت به‌ مندااڵنی‬ ‫كورد بگه‌یه‌نن؟ یان سه‌رپه‌رشتیكاران‬ ‫و كارمه‌ندانی ئه‌م كه‌نااڵنه‌ زیاتر‬ ‫خه‌ریكی به‌جێهێنانی فه‌رمانی حزب‬ ‫و خێڵن؟‬

‫‪birura_bayan@yahoo.com‬‬

‫فازڵ قه‌ره‌داغی‬

‫چیا و دارستان به‌شێكن له‌ موڵكی‬ ‫گشتی‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وانیش خه‌ریكه‌ ده‌بن ‌ه‬ ‫به‌شێك له‌ نه‌خۆشیی تێكه‌ڵكردنی‬ ‫سامانی گشتی ‌و ت��ای��ب�ه‌ت‪ .‬چیای‬ ‫گۆیژە‌ به‌ دارستانه‌كه‌یه‌وه‌‪ ،‬یه‌كێكه‌ له‌‬ ‫دیمه‌نه‌ جوانه‌كانی شاری سلێامنی‪.‬‬ ‫دیمه‌نی جوانیش بۆ شاری جه‌نجاڵ‬ ‫زه‌رووره‌ت���ه‌‪ ،‬ل �ه‌وه‌ش گرنگرت ئه‌وه‌یه‌‬ ‫پێویسته‌ موڵكی هه‌مووان بێت‪ .‬به‌اڵم‬ ‫زه‌حفی سوودمه‌ندان له‌ وه‌به‌رهێنان ‌و‬ ‫یاساكانی وه‌به‌رهێنان‪ ،‬رووی كردووه‌ته‌‬ ‫ئه‌و به‌شه‌ی رسوشت كه‌ بیری مرۆڤ‬ ‫ده‌خ��ات�ه‌وه‌ كه‌ ژی��ان ته‌نها شه‌قام ‌و‬ ‫شۆسته‌ ‌و سه‌یاره‌ ‌و بینا ‌و قه‌ره‌باڵغی‬ ‫نییه‌‪.‬‬ ‫شاره‌وانیی سلێامنی بۆ پاراستنی‬ ‫دیمه‌نی گ��ۆی��ژە‪ ‌،‬بڕیارێكی هه‌بوو‬

‫له‌سه‌ر ئه‌و به‌شه‌ی شه‌ستییه‌كه‌ ك ‌ه‬ ‫گۆیژە‌ به‌سه‌ریدا ده‌ڕوانێت‪ ،‬ئەوەبوو‬ ‫کە بینا له‌ سێ نهۆم به‌رزتر نه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ده‌بینین بینا كراون له‌ سێ نهۆم‬ ‫تێپه‌ڕیون‪ ،‬كه‌واته‌ بڕیاره‌كه‌ی شاره‌وانی‬ ‫چیی لێ هات؟ كێ پێشێلی كرد؟ له‌‬ ‫ئاستی شاری گه‌شتیاریی چاڤی بینایه‌ك‬ ‫به‌رزبووه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌وه‌ ناچێت نهۆمه‌كانی‬ ‫ب �ه‌م زووان���ه‌ ت��ه‌واو ب��ن‪ ،‬ل �ه‌والت��ره‌وه‌‬ ‫بینایه‌كی تر چه‌ند ساڵیكه‌ ت �ه‌واو‬ ‫بووه‌ ‌و ته‌واو نه‌بووه‌‪ ،‬له‌والتریشه‌وه‌‬ ‫الیه‌كی شاخی گۆیژە‌ ‌و دارستانه‌كانی‬ ‫به‌ شوقه‌كانی گۆیژە‌ داپۆرشاون‪ .‬كه‌س‬ ‫قسه‌ی له‌سه‌ر ئ �ه‌و شوقانه‌ نه‌كرد‪،‬‬ ‫ك �ه‌س نه‌یوت ئ �ه‌و شوێنه‌ ناوچه‌ی‬ ‫سه‌وزایین‪ ،‬نه‌ك شوێنی نیشته‌جێ‪.‬‬ ‫بۆیه‌ بااڵخانه‌كان سنگیان ده‌رپه‌ڕاند‬ ‫‌و ئه‌مجاره‌ بێباكانه‌ له‌ شاخه‌كه‌ نزیك‬ ‫كه‌وتنه‌وه‌‪ .‬قه‌ت بووه‌ شوێنی نیشته‌جێ‬ ‫هێنده‌ له‌ شاخ نزیك بێته‌وه‌ كه‌ پێوه‌ی‬ ‫بنووسێت؟ تازه‌ دیمه‌نی ئه‌و به‌شه‌ له‌‬ ‫شاره‌كه‌ شاردرایه‌وه‌‪ ،‬دارستانه‌كه‌ی ئه‌و‬ ‫به‌شه‌ی گۆیژە‌ بووه‌ موڵكی بااڵخانه‌‬ ‫به‌رزه‌كانی وه‌به‌رهێنی خاوه‌ن پاره‌ ‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵتی پاره‌‪.‬‬ ‫ه��ه‌ر ل��ه‌ب��ه‌رده‌م چ��ی��ای گۆیژە‌‬ ‫باسكێكی دره‌خ��ت بۆ نزیك جاده‌ی‬ ‫شه‌ستی نزیك ب��ووەت��ه‌وه‌‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫وه‌به‌رهێنه‌كان چه‌ند ڕقیان له‌و باسكه‌‬ ‫بێت؟ چه‌ند ئاواته‌خواز بن ئاگرێك‬ ‫هه‌مووی بكاته‌ خه‌ڵووز‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ببێته‌ زه‌وییه‌كی ئاماده‌ بۆ پ��رۆژە‌ی‬ ‫ئاڵتوونی تر؟‬ ‫ب���ه‌اڵم ل��ه‌وان��ه‌ س�ه‌ی��رت��ر ش��اری‬ ‫گه‌شتیاریی چاڤییە كه‌ الیه‌كی بناری‬ ‫گۆیژە‌ی داگیركردووه‌‪ .‬شته‌ سه‌یره‌كه‌‬

‫ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و پرۆژە‌یه‌ هی نیشته‌جێ‬ ‫نییه‌ تا بكرێته‌ موڵكی خه‌ڵك‪ ،‬ده‌بوایه‌‬ ‫له‌جیاتی فرۆشتنی زه‌وی��ی �ه‌ك �ه‌ به‌‬ ‫نرخێكی زۆر ك �ه‌م ئ �ه‌و زه‌وی��ی �ه‌ به‌‬ ‫موساته‌حه‌ بدرایه‌ به‌ پرۆژە‌كه‌‪ .‬واته‌‬ ‫پرۆژە‌كه‌ی له‌سه‌ر دامبه‌زرێت‌و خاوه‌نی‬ ‫پرۆژە‌كه‌ بۆ ماوه‌ی ‪ 25‬یان ئه‌وپه‌ڕە‌كه‌ی‬ ‫‪ 50‬ساڵ سوود له‌ داهاتی پرۆژە‌كه‌ی‬ ‫وه‌ربگرێت‪ ،‬پاشان پ��رۆژە‌ك �ه‌ ببێته‌‬ ‫موڵكی حكومه‌ت‪ ..‬حكومه‌ت؟ تازه‌‬ ‫ئه‌و حكومه‌ته‌ باوه‌ڕی به‌ موساته‌حه‌‬ ‫نه‌ماوه‌‪ ،‬دیاره‌ بڕیاری داوه‌ زه‌وییه‌كانی‬ ‫واڵت بكاته‌ موڵكی پ��اره‌داره‌ك��ان‪ ،‬كه‌‬ ‫دیاره‌ ئه‌و پاره‌دارانه‌ كێن!‬ ‫ئ��ه‌و ك���اره‌ی وه‌ب �ه‌ره��ێ��ن��ان كه‌‬ ‫موساته‌حه‌ی ك��ردووه‌ به‌ به‌خشینی‬ ‫زه‌وی‪ ،‬هه‌قه‌ داواك��اری گشتی قسه‌ی‬ ‫له‌سه‌ر بكات‪ ،‬داهێنانێكی نوێیه‌ كه‌‬ ‫مه‌به‌ستی قازانج گه‌یاندنه‌ به‌ كه‌سانێكی‬ ‫دیاریكراو‪ .‬ئه‌و شاره‌ گه‌شتیارییه‌ وه‌ك‬ ‫وتم الیه‌كی بناره‌كه‌ی داگیركردووه‌‪.‬‬ ‫ده‌بینین له‌ شوێنی یارییه‌كانه‌وه‌ به‌ره‌و‬ ‫رۆژه �ه‌اڵت درێژده‌بێته‌وه‌‪ ،‬تا ده‌گاته‌‬ ‫نزیك ئه‌و باسكه‌ی دارستان كه‌ به‌ره‌و‬ ‫شه‌ستی درێژده‌بێته‌وه‌ ‌و له‌ نێوان‬ ‫ئه‌و به‌شه‌ی بناره‌كه‌ كه‌ دارستانه‌ ‌و‬ ‫كۆتایی سیاجی شاره‌كه‌یە‪ ،‬ماوه‌یه‌كی‬ ‫كه‌م ماوه‌‪ ،‬كه‌ نازانین چاره‌نووسی ئه‌و‬

‫به‌ چی ده‌گات‪ .‬قسه‌شم له‌سه‌ر ئه‌و ‌ه‬ ‫نییه‌ ئه‌و زه‌وییانه‌ به‌ ئه‌سڵ موڵكی‬ ‫كێن‪ ،‬چونكه‌ سه‌ندنی موڵكی خه‌ڵك ‌و‬ ‫به‌خشینی به‌ خه‌ڵكی تر‪ ،‬فه‌زیحه‌تێكی‬ ‫تره‌‌و بابه‌تێكی تری پێویسته‌‪.‬‬ ‫پێویسته‌ داواك��اری گشتی فریای‬ ‫ئ��ه‌و درێ��ژب��وون��ه‌وه‌ رۆژه�ه‌اڵت��ی��ی�ه‌‬ ‫ب��ك��ه‌وێ��ت‪ ،‬ب��ڕی��ار ده‌رب���ك���ات بۆ‬ ‫وه‌ستاندنی كار له‌و به‌شه‌ ‌و پاشان‬ ‫تێكدانی ئه‌و سیاجه‌ له‌و ئاسته‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ش نه‌كرێت زه‌وییه‌كانی تر وه‌ك‬ ‫بااڵخانه‌كانی گۆیژە‌یان لێ دێت‪ ،‬كه‌‬ ‫وه‌ك وتم كاتێك كه‌س قسه‌ی نه‌كرد ئیرت‬ ‫بااڵخانه‌ی تری به‌ ته‌نیشت شاخه‌كه‌‬ ‫دروس��ت ك��ران‪ .‬ئه‌وه‌تا ده‌بینین له‌‬ ‫خوارتری سیاجی شاری چاڤی دیوارێكی‬ ‫تر دروستكراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ته‌واو نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك بڵێیت به‌نیازن خوارتریش ‌و تا‬ ‫نزیك شه‌ستییه‌كه‌ بخه‌نه‌ سه‌ر پرۆژە‌كه‌‪.‬‬ ‫له‌ هه‌موو ئه‌وانه‌ش سه‌یرتر ئه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫كاتێك وه‌به‌رهێنان زه‌وی به‌ نرخی‬ ‫تااڵنی به‌ پ��اره‌داره‌ ده‌سه‌اڵتداره‌كان‬ ‫ده‌دات‪ ،‬بنه‌مای «زه‌وی له‌ ئێمه‌ ‌و پاره‌‬ ‫له‌ ئێوه‌» ده‌خاته‌ كار‪ ،‬به‌اڵم بۆ شاری‬ ‫چاڤی حاڵ وا نه‌بوو‪ ،‬چونكه‌ پرۆژە‌كه‌‬ ‫پشك «س�ه‌ه��م»ی داب�ه‌ش��ك��ردووه‌ بۆ‬ ‫فرۆشنت به‌ هاوواڵتییان‪ ،‬واته‌ پاره‌ی‬ ‫ته‌واوی پرۆژە‌كه‌یان نییه‌‪ ،‬ئینجا مژده‌ی‬

‫دارستانه‌كه‌ی گۆیژه‌ بووه‌ته‌ موڵكی بااڵخان ‌ه‬ ‫به‌رزه‌كانی وه‌به‌رهێنی خاوه‌ن پاره‌‬

‫ئه‌وه‌ش به‌ هاوواڵتییان ده‌ده‌ن كه‌ ب ‌ه‬ ‫كڕینی ئه‌و پشكانه‌ له‌ موڵكایه‌تیی‬ ‫زه‌وییه‌كه‌ش به‌شدار ده‌بن‪ ،‬به‌واتایه‌كی‬ ‫تر ئه‌و زه‌وییه‌ی به‌ ت��ااڵن پێیان درا‬ ‫ده‌ف��رۆش��ن��ه‌وه‌‪ ،‬ه �ه‌رچ �ه‌ن��ده‌ بڕیار‬ ‫ب��وو پ��اره‌ی پ��رۆژە‌ك �ه‌ی تێدا سه‌رف‬ ‫بكه‌ن‪ .‬وه‌به‌رهێنان ئ��اوا ده‌كرێت؟‬ ‫ئه‌مه‌ فه‌زیحه‌ته‌ نه‌ك پ��رۆژە‌‪ .‬به‌ر له‌‬ ‫ماوه‌یه‌كیش قسه‌ له‌سه‌ر نایاسایی‬ ‫فرۆشتنی پشك كرا‪ ،‬كه‌چی باسه‌كه‌ كپ‬ ‫كرا‪ .‬كێ كپی كرد‌و چۆن؟ نازانین‪.‬‬ ‫خاوه‌ن یان خاوه‌نه‌كانی پرۆژە‌كه‌ش‬ ‫هێنده‌ ل �ه‌ ده‌س��ت��ڕۆش��ت��ن��ی خۆیان‬ ‫ڕاده‌بینن‪ ،‬ته‌نانه‌ت نه‌یانهێشتووه‌‬ ‫ئه‌ندازیارانی گه‌شتوگوزاری سلێامنی‬ ‫پ��ێ بخه‌نه‌ ئ��ه‌ودی��و ده‌رگ��اك��ه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ئ��ه‌وه‌ی ئه‌ركی خۆیان به‌جێبهێنن‬ ‫وه‌ك چاودێری ‌و سه‌رپه‌رشتیكردنی‬ ‫پرۆژە‌كه‌‪ .‬ئه‌ندازیاره‌كانیش چاكیان‬ ‫كرد كه‌ یادداشتێكیان به‌رزكرده‌وه‌ كه‌‬ ‫رێگه‌ی ئه‌وه‌یان لێ گیراوه‌ ‌و سبه‌ی‬ ‫هه‌ر خه‌له‌لێك هه‌بێت ئه‌وان به‌رپرس‬ ‫نین‪.‬‬ ‫ت���ا ئ���ه‌و ك���ات���ه‌ش داواك������اری‬ ‫گشتی ئ��اوڕ له‌و موڵكه‌ گشتییانه‌ی‬ ‫ده‌دات���ه‌وه‌ كه‌ ئێمه‌ش ‌و نه‌وه‌كانی‬ ‫دوای خۆشامن خاوه‌نین‪ ،‬رێكخستنی‬ ‫هه‌ڵمه‌ت «كه‌مپین» بۆ وه‌ستاندنی‬ ‫دروستكردنی بینای تر‌و به‌رزكردنه‌وه‌ی‬ ‫بیناكان ‌و البردنی ئه‌و درێژبوونه‌وه‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتییه‌ی شاری چاڤی‪ ،‬كه‌مرتین‬ ‫شته‌ ب��ۆ پ��اراس��ت��ن��ی ئ��ه‌و رووب���ه‌ره‌‬ ‫كه‌مه‌ی رسوشت كه‌ وه‌به‌رهێنه‌كان ‌و‬ ‫سوودمه‌ندان له‌ وه‌به‌رهێنه‌كان چنگیان‬ ‫تێ گیركردووه‌ ‌و چاویان له‌ باقییه‌كه‌ی‬ ‫بڕیوه‌‪.‬‬

‫گۆڕان؛ توندڕه‌وی‬ ‫ئاكۆ كه‌ریم‬ ‫دروستبوونی بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان‬ ‫و ئه‌و كاریگه‌رییه‌ی له‌سه‌ر گۆڕە‌پانی‬ ‫سیاسیی كوردستان دروستی كردووه‌‪،‬‬ ‫جێگه‌ی لێكۆڵینه‌و ‌ه و شیكردنه‌وه‌یه‪.‬‬ ‫ئه‌م بزووتنه‌و ‌ه نوێی ‌ه ك ‌ه ل ‌ه هه‌ناوی‬ ‫یه‌كێتیی نیشتامنییەوە ل ‌ه دایك بوو‪،‬‬ ‫پرسیارگه‌لێكی ب�ه‌دوای خۆیدا هێنا‪،‬‬ ‫ده‌نگونجێت پرسیار له‌سه‌ر ئه‌م‬ ‫هێز ‌ه نوێی ‌ه له‌وێو ‌ه ده‌ستپێبكات‬ ‫ك�� ‌ه ئ��اخ��ۆ ب���زووت���ن���ه‌وه‌ی گ���ۆڕان‬ ‫درێژكراوه‌ی كۆمه‌ڵه‌ی ره‌نجد ‌هرانی‬ ‫كوردستانه‌؟ به‌مانایه‌كی تر هیچ جۆره‌‬ ‫په‌یوه‌نه‌دییه‌ك‪ ،‬یاخود لێكچوونێك‬ ‫هه‌ی ‌ه ل ‌ه نێوان ئه‌و دوو هێز ‌ه ك ‌ه له‌‬ ‫دوو قۆناغ ‌و ساته‌وه‌ختی جیاوازدا‬ ‫ده‌ركه‌وتن؟ هه‌رچه‌ند ‌ه وه‌اڵمی ئه‌م‬ ‫پرس ‌ه پێویستی ب ‌ه لێكۆڵینه‌وه‌ی ورد‬ ‫و شیكاریی زانستی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌‬ ‫سه‌رنجدانێكی خێرا ده‌توانین ل ‌ه چه‌ند‬ ‫روانگه‌یه‌كه‌و ‌ه جۆرێك ل ‌ه په‌یوه‌ندیی‬ ‫مێژوویی ل ‌ه نێوان ئه‌و دوو هێز ‌ه به‌دی‬ ‫بكه‌ین‪:‬‬

‫‪1‬ـ كه‌سی یه‌كه‌می گۆڕان بۆ ماوه‌ی‬ ‫چوارد ‌ه ساڵ سكرتێری كۆمه‌ڵ ‌ه بووه‌‪.‬‬ ‫‪2‬ـ زۆرینه‌ی ئه‌وانه‌ی ل ‌ه ئێستادا‬ ‫گۆڕانن و هه‌ڵسوڕێنه‌ری سه‌ره‌كیی و‬ ‫ل ‌ه ناوه‌ندی بڕیاری گۆڕانن‪ ،‬ل ‌ه رابردوودا‬ ‫كۆمه‌ڵ ‌ه بوون‪ ،‬یان ب ‌ه بیری ئه‌و رێكخراوه‌‬ ‫كاریگه‌ر بوون‪.‬‬ ‫‪3‬ـ لێدوانی هه‌ند ‌ێ كادر و ئه‌ده‌بیاتی‬ ‫گ��ۆڕان‪ ،‬ك ‌ه ئاماژ ‌ە ب�ه‌و ‌ه ده‌ده‌ن ئه‌وان‬ ‫بزووتنه‌وه‌یه‌كی عه‌ملانیی مه‌یل چه‌پی‬ ‫نزیك ل ‌ه په‌كێتیی نیشتامنین و پاشخانی‬ ‫مێژوویی ه����ه‌ردووالش به‌یه‌كیانه‌وه‌‬ ‫ده‌به‌ستێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌بێت ئ �ه‌وه‌ش له‌به‌رچاو بگرین‬ ‫ك ‌ه سه‌ره‌تا بزووتنه‌وه‌ی گ��ۆڕان وه‌كو‬ ‫ده‌زگ��ای �ه‌ك��ی راگ �ه‌ی��ان��دن ده‌رك����ه‌وت‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ند ل �ه‌وك��ات �ه‌دا سه‌ركرده‌كانی‬ ‫گۆڕان ب ‌ه ناوی كۆمپانیای وشه‌و ‌ه كاریان‬ ‫ده‌ك��رد‪ ،‬ئه‌وه‌یان راگه‌یاندبوو ك ‌ه ئه‌وان‬ ‫ب ‌ه نیازی ك��اری حزبی و سیاسی نین‪،‬‬ ‫به‌اڵم ب ‌ه تێپه‌ڕبوونی كات خۆیان وه‌كو‬ ‫ب��زووت��ن�ه‌وه‌ی�ه‌ك��ی میللی منایشكرد و‬ ‫به‌شداریی هه‌ڵبژاردنه‌كانی ساڵی (‪)2009‬‬ ‫یان كرد‪ ،‬هاوكات مۆڵه‌تی حیزبییشیان‬ ‫وه‌رگرت‪ .‬ل ‌ه ئێستاشدا گۆڕان به‌ره‌و ئه‌وه‌‬

‫ده‌ڕوات ك ‌ه وه‌كو حزبێكی ئایدۆلۆژی‬ ‫قه‌متاغ ‌ه بكات‪ ،‬هه‌رچه‌ند ‌ه هه‌ندێك له‌‬ ‫سه‌ركرده‌كانی گۆڕان ئه‌و ‌ه ره‌تده‌كه‌نه‌وه‌‬ ‫ك ‌ه ئه‌وان بزووتنه‌وه‌یه‌كی ئایدۆلۆژی بن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ل ‌ه واقیعدا گۆڕان به‌ره‌و ئه‌و قۆناغه‌‬ ‫هه‌نگاو ده‌نێت‪ ،‬ئه‌گه‌ری زۆریشی هه‌یه‌‬ ‫ل ‌ه ئاینده‌یه‌كی نزیكدا درز بكه‌وێت ‌ه نێوان‬ ‫هاوپه‌یامنێتیی گۆڕان و ئیسالمییه‌كان و‬ ‫هاوپه‌یامنییه‌كی ئایدۆلۆژی له‌گه‌ڵ یه‌كێتی‬ ‫ببه‌ستێت(‪.)1‬‬ ‫ئه‌م قۆناغبه‌ندیی ‌ه ل ‌ه كاری گۆڕان‪ ،‬كه‌‬ ‫ل ‌ه ده‌زگایه‌كی راگه‌یاندنه‌و ‌ه ده‌ستیپێكرد‪،‬‬ ‫پاشان گۆڕا بۆ بزووتنه‌وه‌یه‌كی میللی كه‌‬ ‫زۆرجار ئه‌و ‌ه ل ‌ه گوتاری ئه‌و بزووتنه‌وه‌یه‌دا‬ ‫ده‌خوێندرایه‌و ‌ه ك ‌ه تاك ‌ه هێزی ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫راسته‌قینه‌ی كوردستانن‪ ،‬ل ‌ه ئێستاشدا‬ ‫به‌ره‌و بزووتنه‌وه‌یه‌كی ئایدۆلۆژی هه‌نگاو‬

‫ده‌نێت‪ ،‬ك ‌ه چاوی بڕیوه‌ت ‌ه ده‌سه‌اڵت و‬ ‫پاوانكردنی گۆڕە‌پانه‌كه‌‪ ،‬زۆر له‌و مێژووه‌‬ ‫ده‌چێت ك ‌ه كۆمه‌ڵه‌ی ره‌نجد ‌هران تێیدا‬ ‫ده‌رك��ه‌وت و نه‌شومنای ك��رد‪ .‬كۆمه‌ڵه‌ی‬ ‫ره‌ن��ج��د ‌هران سه‌ره‌تا ل ‌ه رێكخستنێكی‬ ‫نهێنییه‌و ‌ه ده‌ستیپێكرد‪ ،‬ب ‌ه چه‌ند باڵێك‪،‬‬ ‫پاشان بوو ‌ه یه‌ك باڵ‪ ،‬له‌ناو رێكخراوێكی‬ ‫گه‌وره‌تر ك ‌ه یه‌كێتیی نیشتامنیی كوردستان‬ ‫بوو‪ ،‬له‌وێو ‌ه كاری له‌سه‌ر ئه‌و ‌ه ده‌كرد كه‌‬ ‫ل ‌ه رووی سیاسی و فكرییه‌و ‌ه هه‌ژموونی‬ ‫خ��ۆی به‌سه‌ر كوردستاندا بسه‌پێنێت‪،‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ك ‌ه ئ�ه‌وان��ی تر پاشكۆ و‬ ‫وابه‌سته‌ی سیاسه‌ته‌كانی ئه‌و رێكخراوه‌‬ ‫بن‪.‬‬ ‫له‌وانه‌ی ‌ه خوێنه‌ر بپرسێت‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫حوكمێكی مێژوویی قورس ‌ه به‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫رێكخراوه‌دا ده‌درێت‪ ،‬به‌اڵم راستییه‌كه‌ی‬

‫ئه‌گه‌ری زۆریشی هه‌ی ‌ه له‌ ئاینده‌یه‌كی‬ ‫نزیكدا درز بكه‌وێته‌ نێوان هاوپه‌یمانێتیی‬ ‫گۆڕان و ئیسالمییه‌كان‬

‫ئ�ه‌وه‌ی� ‌ه ك ‌ه به‌ڵگ ‌ه مێژووییه‌كان ئه‌و‬ ‫ب��ۆچ��وون � ‌ه پشتڕاست ده‌ك���ه‌ن���ه‌و ‌ه و‬ ‫دروستیی ده‌سه‌ملێنن‪ ،‬ب ‌ه بڕوای «مه‌سعود‬ ‫عه‌بدولخالق» ئامانجی پێكهێنانی یه‌كێتیی‬ ‫نیشتامنی ل ‌ه بنه‌ڕە‌تدا بۆ ئه‌و ‌ه بوو ‌ه ك ‌ه ئه‌م‬ ‫رێكخراو ‌ه نوێن ‌هرایه‌تیی سه‌رجه‌م چینه‌كان‬ ‫بكات و بوار نه‌درێت ك ‌ه هیچ رێكخراوێكی‬ ‫تر هه‌بێت(‪ ،)2‬ئه‌گه‌ر به‌شێوه‌یه‌كی چڕتر‬ ‫له‌سه‌ر كۆمه‌ڵ ‌ه به‌ڵگ ‌ه بێنینه‌وه‌‪ ،‬ده‌بنیین‬ ‫هه‌ر ل ‌ه سه‌ره‌تاكانی دروستبوونی ئه‌و‬ ‫رێكخراوه‌و ‌ه نه‌فه‌سێكی خۆسه‌پێنی و‬ ‫دیكتاتۆرییان ‌ه الی سه‌ركرده‌كانی كۆمه‌ڵه‌‪،‬‬ ‫یان راسترت بڵێین الی كه‌سی یه‌كه‌می‬ ‫كۆمه‌ڵه‌‪ ،‬سه‌رتوێژی كردبوو‌‪ ،‬ب ‌ه وته‌ی‬ ‫«پشكۆ نه‌جمه‌دین» خه‌سڵه‌تی تاكڕە‌وی و‬ ‫ره‌فتاری دیكتاتۆرییانه‌ی سكرتێری كۆمه‌ڵه‪‌،‬‬ ‫ب ‌ه زه‌برتر بوو ‌ه له‌وه‌ی ك ‌ه له‌گه‌ڵ الی ‌ه ‌ن و‬ ‫حیزبه‌كانی تر بسازێت(‪.)3‬‬ ‫له‌سه‌ر ئاستی ن��اوخ��ۆی كۆمه‌ڵه‌‪،‬‬ ‫زۆرێك له‌وانه‌ی بیره‌وه‌رییه‌كانی رۆژانی‬ ‫خه‌باتی شاخیان نووسیوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ب ‌ه روونی‬ ‫باس له‌و خه‌سڵه‌ت ‌ه تاكڕە‌ویی ‌ه ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ل �ه‌وه‌و ‌ه سه‌رچاوه‌ی گرتبوو كه‌‬ ‫یه‌كێتی و كۆمه‌ڵ ‌ه خۆیان ب ‌ه پارتی پێشڕە‌و‬ ‫د ‌هزان��ی و دیدگایان واب��وو ك ‌ه ده‌بێت‬

‫‪15‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫گشتی‬

‫ژماره‌ (‪ ،)29‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/3/2‬ساڵی یەکەم‬

‫ترسی عه‌لمانییه‌کانی کوردستان ل ‌ه ئیسالمییه‌کانی میسر‬

‫رێبوار ئه‌حمه‌د‬ ‫له‌ دوای شۆڕشی میرس‌و ئه‌نجامدانی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌کانی ئه‌و واڵته‌ و سه‌رکه‌وتن ‌ه‬ ‫به‌رچاوه‌کانی ئیسالمییه‌کان‪ ،‬ترسێکی‬ ‫تۆقێنه‌ر الی عه‌ملانییه‌کانی کوردستان به‌‬ ‫تایبه‌تی یه‌کێتی نیشتیامنیی‪ ،‬دروستبووه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و حیزبه‌‪ ،‬ل ‌ه راگه‌یاندنه‌کانیه‌وه‌ رۆژانه‌‬ ‫له‌ هه‌وڵی الواز نیشاندان و نارشینکردنی‬ ‫حکومه‌ته‌که‌ی ئیخوان موسلمینی‬ ‫میرسدایه‌‪.‬‬ ‫ده‌ک����رێ����ت ئ����ه‌م ه���ه‌واڵن���ه‌ی‬ ‫راگه‌یاندنه‌کانی یه‌کێتی له‌سه‌ر خراپ‬ ‫ته‌مسیلکردنی ئیخوان له‌ کوردستان‬ ‫و ئ���اوه‌ژوو ک��ردن �ه‌وه‌ی راستییه‌کان‪،‬‬ ‫بۆ چه‌ند هۆکارێک بگه‌ڕێندرێنه‌وه‌‬ ‫که‌ وای��ان ک��ردووه‌ له‌ که‌ناڵه‌ فه‌رمی و‬ ‫سێبه‌ره‌کانیه‌وه‌ به‌رده‌وام هێرش ده‌کاته‌‬ ‫سه‌ر ئیخوان و حکومه‌ته‌که‌ی میرس‪.‬‬ ‫هه‌مووان ده‌زان��ن که‌ ده‌سه‌اڵتی‬ ‫پ��ێ��ش ئ��ی��خ��وان ل��ه‌ م��ی�سر چ ج��ۆره‌‬ ‫ده‌س �ه‌اڵت��ێ��ک ب���ووه‌ و چ��ۆن حوکمی‬

‫ده‌یان ساڵه‌ی ئاسن و ئاگری به‌ سه‌ر‬ ‫هاوواڵتیانی میرسدا کردووه‌‪ ،‬که‌واته‌‌هه‌ر‬ ‫جۆره‌ به‌رگریکردنێک له‌و ده‌سه‌اڵته‌ له‌‬ ‫الی حزبێکی دیموکراسیخواز‪ ،‬مه‌نتیقی و‬ ‫گونجاو نییه‌‪.‬‬ ‫ئ����ه‌ی ئ����ه‌و دژای���ه‌ت���ی���ک���ردن و‬ ‫نارشینکردنه‌ی ئێستای ئه‌م ده‌سه‌اڵته‌‬ ‫نوێیه‌ که‌ گه‌لی میرس به‌ شێوازێکی‬ ‫دیموکراسییانه هه‌ڵیبژاردووه‌‪ ،‬بۆچی؟‬ ‫هه‌ڵبه‌ته‌ سه‌ره‌کیرتین هۆکار ترسه‌‬ ‫ل �ه‌و سه‌رکه‌وتنه‌ی ئیسالمییه‌کان به‌‬ ‫گشتی و ئیخوان موسلمین به‌ تایبه‌تی‪،‬‬ ‫که‌ وایکرد پ�ه‌رده‌ له‌سه‌ر ئه‌و راستییه‌‬ ‫هه‌ڵامڵێت که‌ ئیسالمییه‌کان ده‌توانن‬ ‫منوونه‌ی دیموکراسیه‌ت نیشان بده‌ن‪ ،‬وا‬ ‫بکه‌ن نه‌ک ته‌نها عه‌ملانییه‌کانی ناو میرس‪،‬‬ ‫به‌ڵکو ئه‌وانه‌ی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌راستیش‬ ‫ترسی له‌ده‌ستدانی پێگه ‌و پاشه‌کشیان‬ ‫له‌ناو جه‌ماوه‌ردا لێبنیشێت‪.‬‬ ‫به‌ رۆژی روون���اک و به‌ ئاشکرا‪،‬‬ ‫رۆژانه‌ ئه‌ندام و الیه‌نگرانی ئیخوان له‌‬ ‫میرس ده‌کوژرێن و ئه‌وپه‌ڕی سوکایه‌تی‬ ‫به‌ پیرۆزییه‌کانیان ده‌کرێت‪ ،‬به‌اڵم له‌‬ ‫به‌رانبه‌ردا ده‌س �ه‌اڵت ته‌نها بێده‌نگی‬ ‫هه‌ڵده‌بژێرێت‪ ،‬هیچ کاردانه‌وه‌یه‌کی‬ ‫نابێت‪ .‬له‌ کاتێکدا ئه‌و په‌له‌قاژە‌یه‌ی که‌‬ ‫ئێستا عه‌ملانییه‌کانی میرس ده‌یکه‌ن‪،‬‬ ‫ته‌نیا خۆده‌ربازکردنه‌ له‌و مه‌له‌ف و‬ ‫دۆسی ‌ه گه‌نده‌ڵییانه‌ی که‌ له‌ سه‌رده‌می‬ ‫ده‌سه‌اڵتی پێشوودا هه‌یانبووه‌‪.‬‬ ‫ی�ه‌ک��ێ��ت��ی ت��ر ل���ه‌و ه��ۆک��اران��ه‌ی‬

‫ک � ‌ه ده‌ک��رێ��ت ئ��ام��اژە‌ی پێبکرێت‪،‬‬ ‫ب�ه‌ره‌وپ��ێ��ش��چ��وون��ی ئیسالمییه‌کانی‬ ‫کوردستانه‌ له‌ هه‌موو رووه‌ک��ان �ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ه �ه‌م ل�ه‌ رووی زی��ادک��ردن��ی ژم��اره‌ی‬ ‫الیه‌نگرانیان‪ ،‬هه‌م له‌ رووی کرانه‌وه‌یان‬ ‫له‌ناو کۆمه‌ڵگه‌دا و زیاتر ناساندیان‌‬ ‫له‌ناو شه‌قامی کوردیدا‪ ،‬که‌ پێشرت به‌‬ ‫هۆی ئه‌و زه‌بروزه‌نگه‌ی عه‌ملانییه‌کانی‬ ‫ک��وردس��ت��ان «یه‌کێتی و پ��ارت��ی» له‌‬

‫سه‌ریان دروستکردبوون‪ ،‬بواریان نه‌بوو‬ ‫تا ناسنامەى راستی خۆیان دەربخەن‪،‬‬ ‫هاوواڵتی ته‌نیا له‌ رێگه‌ی راگه‌یاندنه‌کانی‬ ‫ی�ه‌ک��ێ��ت��ی و پ��ارت��ی��ی��ه‌وه‌ پێناسه‌ی‬ ‫ئیسالمییه‌کانی ده‌ب��ی��س��ت‪ ،‬ج��ا ئه‌و‬ ‫به‌ره‌وپێشچوونه‌ وایکردووه‌ به‌ هه‌موو‬ ‫جۆرێک هه‌وڵی نارشینکردنی ده‌سه‌اڵتی‬ ‫ئیسالمییه‌کان له‌ هه‌رالیه‌کی دنیادا بێت‬ ‫بده‌ن‪ ،‬به‌ ئامانجی تێکدانی ئه‌و تێڕوانینه‌‬

‫پۆزه‌تیڤه‌ی الی تاکی ک��وردی له‌سه‌ر‬ ‫هێزی ئیسالمی دروستبووه‌‪.‬‬ ‫ده‌کرێت هاوسۆزی بۆ عه‌ملانییه‌کان‬ ‫و چه‌پڕە‌وه‌کان و بوونی ئه‌و په‌یوه‌ندییه‌‬ ‫دێرینه‌ی نێوان عه‌ملانییه‌کانی کوردستان‬ ‫و میرس‪ ،‬هۆکارێکی تر بێت بۆ ئه‌و‬ ‫پشتگیرییه‌ به‌رچاوه‌ی که‌ لێیان ده‌کرێت‪،‬‬ ‫که‌ ئه‌مه‌ شتێکی رسوشتی و مه‌نتیقییه‌‪‌،‬‬ ‫به‌اڵم ئاوه‌ژوکردنه‌و ‌ه و هه‌ڵگه‌راندنه‌وه‌ی‬

‫راستییه‌کان ناته‌ندروست ‌ه و ناته‌بای ‌ه‬ ‫ل �ه‌گ �ه‌ڵ خ���ودی دروش��م�ه‌ک��ان��ی��ان که‌‬ ‫بانگه‌شه‌ی بۆ ده‌که‌ن‪.‬‬ ‫کورد وته‌نی‪ ،‬الی که‌سێ قسه‌وباس‬ ‫بک ‌ه که‌ نه‌تناسێت‪ .‬ئێمه‌ ده‌سه‌اڵتی ‪20‬‬ ‫ساڵه‌ی عه‌ملانییه‌کامنان له‌ کوردستان‬ ‫بینیوه‌‪ ،‬ده‌زانین چۆن مامه‌ڵه‌یان کردووه‌‬ ‫و چییان کردووه‌‪ ،‬که‌واته‌ نارشینکردنی‬ ‫منوزه‌جێک له‌ ده‌سه‌اڵتی ئیسالمییه‌كان‬ ‫له‌ ترسی له‌ده‌ستدانی پێگه‌ی جه‌ماوه‌ری‪،‬‬ ‫پێناچێت ه��ۆک��ارێ��ک��ی باشبێت بۆ‬ ‫هێشتنه‌وه‌ی ئه‌و پێگه‌یه‌ی که‌ ئێستا‬ ‫هه‌یانه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی ئێستا ل �ه‌ میرس گ��وزه‌ر‬ ‫ده‌ک��ات‪ ،‬رێگه‌دانی عه‌ملانییه‌کانه‌ به‌‬ ‫ده‌ستتێوه‌ردانی ده‌ره‌ک��ی له‌ کاروباری‬ ‫ناوخۆی واڵت‪ ،‬به‌ ئامانجی سه‌رنه‌که‌وتنی‬ ‫ده‌سه‌اڵتی ئیسالمییه‌کان و قۆستنه‌وه‌ی‬ ‫نه‌رمونیانیی ده‌سه‌اڵتی ئیخوان موسلمینه‌‬ ‫ل�ه‌ هێنانه‌ س �ه‌ر ج���اده‌ی به‌شێک له‌‬ ‫نه‌یارانی ئیسالمییه‌کان‌ بۆ تێکدانی‬ ‫بارودۆخی ناوخۆی واڵت‪.‬‬ ‫به‌اڵم باشرت وای ‌ه راگه‌یاندنه‌کانی‬ ‫ده‌س �ه‌اڵت��ی ک���وردی «عه‌ملانییه‌کان»‬ ‫له‌بری ئه‌وه‌ی بکه‌ون ‌ه به‌رد هاویشنت له‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتێکی تر‪ ،‬قس ‌ه له‌سه‌ر چاککردنی‬ ‫ئه‌و گه‌نده‌ڵی‌ و كه‌موكورتییان ‌ه بكه‌ن كه‌‬ ‫له‌ شێوازی حوکمڕانیکردنیاندا هه‌یه ‌ له‌‬ ‫کوردستان‪ ،‬چونك ‌ه هه‌ڵبژاردنه‌کان نزیکه‌‬ ‫و هه‌موان چاوه‌ڕێی موفاجه‌ئه‌ گه‌وره‌کان‬ ‫ده‌که‌ن‪.‬‬

‫كوا ویژدان و ئه‌خالقی ئینسانی؟‬ ‫مودریك عه‌لی عارف‬ ‫كاتێك سته‌م و مه‌رگه‌ساته‌كانی ئه‌نفال‬ ‫و كیمیاییباران‪ ،‬ب ‌ه ب ‌ێ شه‌رمانه‌ترین شێوه‌ و‬ ‫نائینسانیرتین هۆكار و كه‌ره‌سته‌ یاساغه‌كان‬ ‫ب ‌هرامبه‌ر گه‌لی كورد ئه‌نجام دران‪ ،‬بێده‌نگی‬ ‫و ب ‌ێ هه‌ڵوێستی گه‌النی دیكه‌ و واڵته‌‬ ‫زلهێزه‌كان به‌ تایبه‌تی و ڕێكخراوه‌كانی به‌ناو‬ ‫داكۆكیكار له‌ مافی مرۆڤ و ‪ ...‬هتد‪ ،‬كه‌وتنه‌‬ ‫ژێر پرسیارگه‌لێكی موحریج و بێ‌ وه‌اڵمه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌وه‌ش زێدەتر‪ ،‬بوونه‌ جێی گله‌یی و گازنده‌‬ ‫و ڕە‌خنه‌ی توندی مرۆڤدۆستان به‌ گشتی و‬ ‫گه‌له‌كه‌مان به‌تایبه‌تی‪ ،‬ئه‌و بێده‌نگی و بێ‌‬ ‫هه‌ڵوێستییه‌یان ب ‌ه جۆرێك له‌ نائه‌خالقیبوون‬ ‫و ویژدان مردوویی هه‌ژمار كرا‪ ،‬ئه‌گه‌رچی‬ ‫له‌وه‌ش خراپرت ئه‌وه‌ بوو كه‌ ئه‌و زلهێز و‬ ‫حكومه‌ته‌ به‌ناو دیموكراسی و ئازادیخوازانه‪‌،‬‬ ‫هاوكاری ڕژێمه‌ دیكتاتۆره‌كه‌ی عێراق بوون‬ ‫له‌ هه‌ڵمه‌تی كوردكوژی و جینۆسایدی ئه‌م‬

‫گه‌له‌ سته‌مدیده‌ و بێ‌ په‌نا و بێ‌ خه‌مخۆره‌دا‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و بێده‌نگی و بێ‌ هه‌ڵویستیی ‌ه‬ ‫ـ تا ئێستاشی له‌گه‌ڵدا بێت ـ وی��ژدان و‬ ‫دڵ و هه‌ستامنی بریندار ك��ردووه‌‪ ،‬ئازاری‬ ‫ناخ و ڕۆحی یه‌ك به‌ یه‌كامن ده‌دات‪ .‬به‌‬ ‫دڵنیاییه‌وه‌ كه‌ قه‌ت ئه‌و نائه‌خالقیبوون‬ ‫و نابه‌رپرسیارێتییه‌ی به‌رامبه‌ره‌كامنان‬ ‫بیرناچێته‌وه‌‪ ،‬نه‌ تێپه‌ڕبوونی زه‌مه‌ن و نه‌‬ ‫هیچ پاساوێكیش ئه‌و برینه‌مان ساڕێژ ناكات‪.‬‬ ‫ئه‌مڕۆ تاوانی هاوچه‌شن ـ ل ‌ه هه‌ندێ‌‬ ‫وێنایدا خراپرت و قێزه‌ونرت له‌وانه‌ی به‌رامبه‌ر‬ ‫گه‌لی كورد كرا ـ ب ‌هرامبه‌ر گه‌النی دیكه‌ی‬ ‫ناوچه‌كه‌ به‌ گشتی و هاوواڵتیانی سوریا‬ ‫و موسڵامنانی بۆرما به‌ تایبه‌تی‪ ،‬ئه‌نجام‬ ‫ده‌درێت‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ریشدا هه‌مان پرۆسه‌ی‬ ‫بێده‌نگی و ب�ێ‌ هه‌ڵوێستی و وی��ژدان‬ ‫مردوویی هه‌ندێك له‌ گه‌الن و به‌ تایبه‌ت‬ ‫زلهێز و حكومه‌ت و ڕێ��ك��خ�راوه‌ به‌ناو‬ ‫مرۆڤدۆسته‌كان ده‌بیرنێت‪ ،‬كه‌سێك نییه‌ كه‌‬ ‫بێت ‌ه ده‌نگ و ئه‌و تاوانانه‌ ئیدانه‌ بكات و‬ ‫ڕێگریی لێبكات‪.‬‬ ‫واڵت��ان��ی زلهێز و حكومه‌ته‌ زه‌لیل‬ ‫و ده‌سته‌مۆكانیان و هه‌ندێك ل ‌ه به‌ناو‬ ‫ڕێكخراوه‌ مرۆڤدۆسته‌كانیش‪ ،‬وه‌ك پیشه‌ی‬ ‫هه‌میشه‌ییان له‌ به‌رامبه‌ر چه‌وساندنه‌وه‌ و‬ ‫سوكایه‌تی پێكردن و ئازاردان و برسی كردنی‬ ‫گه‌النی دیكه‌دا «ك �ه‌ڕ و كوێر و الڵ»ن‪،‬‬ ‫عه‌قڵیان ناخرۆشێ‌‪ ،‬هه‌ست و ویژدانیان‬

‫خاوەىن ئیمتیاز و سەرنووسەر‪:‬‬ ‫هاوژین عومەر کەریم‬ ‫‪hawzheenk@yahoo.com‬‬ ‫‪07701543488‬‬

‫[ص ٌم ُب ْك ٌم ُع ْم ٌی َفه ُْم‬ ‫نابزوێت و ناجۆشێت‪ُ :‬‬ ‫لاَ َي ْر ِج ُع ُون] البقرة‪ ،18 /‬به‌اڵم له‌ ب ‌هرامبه‌ر‬ ‫برینداربوون یان كوژرانی كه‌سێكی خۆیاندا‪،‬‬ ‫دونیا ده‌هه‌ژێنن‪ ،‬هه‌موو حكومه‌ت و‬ ‫ڕێكخراوه‌كان دێنه‌ زمان‪ ،‬له‌ دید و تێڕوانینی‬ ‫ئه‌وانه‌وه‌ مرۆڤی غه‌یری خۆیان به‌ها و‬ ‫ئه‌رزشێكی نییه‌ و وه‌ك شاعیر ده‌ڵێ‌‪:‬‬ ‫َقت ُْل اِ ْم ِر ٍئ يف َغا َب ٍة َج ِر مْي ٌَة لاَ ُت ْغ َت َف ْر‬ ‫َو َقت ُْل َش ْع ٍب ُم ْس ِل ٍم َم ْسأَلَ ٌة ِفيهَا َن َظر‬ ‫واته‌‪ :‬كوشتنی كه‌سێك له‌ دارستانێكدا‬ ‫تاوانێكه‌ و نابه‌خرشێت‪ ،‬ب�ه‌اڵم كوشتنی‬ ‫گه‌لێكی موسڵامن ـ له‌به‌ر ئه‌وه‌ی غه‌یری‬ ‫خۆیانن ـ مه‌سه‌له‌ و بابه‌تێكه‌ كه‌ بۆچوونی‬ ‫ج��ی��اوازی له‌سه‌ره‌ و ده‌گونجێت قسه‌ی‬ ‫له‌سه‌ر بكرێت‪.‬‬ ‫ئێمه‌ی گه‌لی ك��وردی سته‌مدیده‌ و‬ ‫ئ��ازار چه‌شتووی ده‌ستی سته‌مكاره‌كان‪،‬‬ ‫له‌ هه‌ر كه‌س و نه‌ته‌وه‌یه‌كی دیكه‌ زیاتر‬ ‫هه‌ست به‌و ئازار و ژان و چه‌رمه‌سه‌رییانه‌‬

‫ده‌كه‌ین كه‌ به‌رامبه‌ر به‌ گه‌النی چه‌وساوه‌ی‬ ‫دیكه‌ی جیهان ئه‌نجام ده‌درێت‪ ،‬به‌ تایبه‌ت‬ ‫ب ‌هرامبه‌ر هه‌ر دوو گه‌لی سوریا و بۆرما‪.‬‬ ‫ڕە‌وا نییه‌ و بڕوا ناكه‌م هیچ ویژدانێكی‬ ‫زیندووی مرۆیی هه‌بێت‪ ،‬بینینی دیمه‌نی‬ ‫ئه‌شكه‌نجه‌دان و س��ووت��ان��دن و پارچه‌‬ ‫پارچه‌كردنی موسڵامنانی بۆرما به‌ گشتی و‬ ‫مناڵه‌كانیانی به‌ تایبه‌تی‪ ،‬بینیبێت ویژدانی‬ ‫نه‌هه‌ژابێت‪ ،‬ده‌روون��ی په‌رێشان و دڵی‬ ‫خه‌مبار و چاوی پڕ له‌ فرمێسك نه‌كردبێت‪،‬‬ ‫ل��ه‌وه‌ش زیاتر زه‌ی��ن و عه‌قڵی تووشی‬ ‫گومان نه‌بووبێت به‌رامبه‌ر مرۆڤبوونی ئه‌و‬ ‫تاوانبارانه‌ی ك ‌ه به‌و تاوانه‌ قێزه‌ونه‌ دڕندانه‌‬ ‫و نائینسانی و نائه‌خالقییانه‌ هه‌ڵده‌سن‪.‬‬ ‫دڕنده‌یی ئه‌و به‌ناو مرۆڤانه‌ گه‌یشتووه‌ته‌‬ ‫ئاستێك ك ‌ه به‌ زیندوویی گڕ به‌رده‌ده‌نه‌‬ ‫ئه‌و مرۆڤه‌ موسڵامنانه‌ و منااڵنی ئه‌و گه‌له‌‬ ‫چه‌وساوه‌یه‌‪ ،‬چێژ ده‌به‌ن له‌ سووتان و گریان‬ ‫و ئازار چه‌شتنیان‪ ،‬وه‌ك ته‌ماشای فیلمێكی‬

‫كورد ل ‌ه هه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌كی دیك ‌ه زیاتر هه‌ست‬ ‫به‌و ئازار و چه‌رمه‌سه‌رییان ‌ه ده‌كات ك ‌ه به‌رامب ‌ه‌ر‬ ‫گه‌النی چه‌وساوه‌ی دیك ‌ه ئه‌نجام ده‌درێت‪.‬‬

‫بەڕێوەبەرى کارگێڕى‪:‬‬ ‫جیهانگیر ئەحمەد‬ ‫‪bayanreklam@yahoo.com‬‬ ‫‪07702455504‬‬

‫بەڕێوەبەرى هونەرى‪:‬‬ ‫ڕەوشت محەمەد‬ ‫‪rawshtmail@yahoo.com‬‬ ‫‪07501112083‬‬

‫سینه‌مایی بكه‌ن‪ ،‬ته‌ماشای دڕنده‌یی خۆیان‬ ‫ده‌كه‌ن ك ‌ه چۆن ب ‌ه «درێ��ل» به‌ربوونه‌ت ‌ه‬ ‫گیانی ئه‌و مرۆڤانه‌ و به‌ زیندوویی پشتیان‬ ‫كون ده‌كه‌ن تا به‌ ئازاره‌وه‌ مبرن‪.‬‬ ‫له‌ كاتی ڕوودان���ی ت��اوان و ك��رده‌ی‬ ‫دڕندانه‌ی دژە‌ ئینسانی و نائه‌خالقيی له‌م‬ ‫چه‌شنه‌دا‪ ،‬النی كه‌می ئه‌ركامن ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ پێویسته‌ هه‌ست و ئه‌خالقی مرۆیی‬ ‫و غیره‌تی ئیسالمی و عیززه‌تی ئینسانی‬ ‫و وی��ژدان��ی ه��اوخ �ه‌م��ی و په‌رۆشيی‬ ‫مه‌زڵومانه‌مان ببزوێن‪ ،‬به‌ كۆ بێین ‌ه ده‌نگ‬ ‫و هه‌ڵوێستی پێویستی خۆمان ده‌رببڕین‪،‬‬ ‫ه��اواری ئیدانه‌كردن و ڕیسواكردنی ئه‌و‬ ‫تاوان و تاوانبارانه‌ به‌رز بكه‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئێمه‌ی گ�ه‌ل��ی ك���ورد‪ ،‬ك �ه‌ زۆری��ن�ه‌‬ ‫موسڵامن و بڕوادارین‪ ،‬شوێنكه‌وته‌ی په‌یام‬ ‫و په‌یامبه‌رێكین كه‌ گوت ‌هزای پڕ به‌های‬ ‫مرۆڤدۆستانه‌ی له‌م چه‌شنه‌ی هه‌یه‌ كه‌‬ ‫ده‌فه‌رمووێ‌‪َ ( :‬منْ لَ ْم َي ْهت َْم ِبأَ ْم ِر ا ْل ُم ْس ِل ِم َني‬ ‫َف َل ْي َس ِم ْنه ُْم) ته‌ب ‌هرانی ل ‌ه ئه‌بو زه‌ڕه‌وه‌‬ ‫گێڕاویه‌تییه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ده‌فه‌رمووێ‌‪َ ( :‬ما‬ ‫آ‌ َمنَ يِب َمنْ َب َ‬ ‫ات َش ْب َع ٌان َو َجا ُر ُە َجا ِئ ٌع اِيل َج ْن ِب ِه‬ ‫وَهُ َو َي ْع َل ُم ِب ِه) ته‌به‌رانی له‌ ئه‌نه‌سی كوڕی‬ ‫مالیكه‌وه‌ گێڕاویه‌تییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ �ه‌ی ئ�ه‌گ�ه‌ر كه‌سێك دراوسێكه‌ی‬ ‫بچه‌وسێرنێته‌وه‌ و به‌ دڕندانه‌ترین شێوه‌‬ ‫بكوژرێت و به‌ شێوازێكی زۆر دوور له‌‬ ‫ئه‌خالقی مرۆڤانه‌‪ ،‬ه�ه‌ر به‌ زیندوویی‬

‫ئەنداماىن بۆرد‪:‬‬ ‫سەاڵح ساالر‬ ‫ئیدریس سیوەیىل‬ ‫محەمەد جەمال‬

‫ئه‌شكه‌نج ‌ه بدرێت و بسوتێرنێت و پارچه‌‬ ‫پارچه‌ بكرێت‪ ،‬به‌ درێل پشتیان كون بكرێت‬ ‫و لێی بێده‌نگ بێت و هه‌ڵوێستی نه‌بێت‪ ،‬تۆ‬ ‫بڵێی كه‌سێكی له‌و شێوه‌یه‌ به‌ موسڵامنێكی‬ ‫كامڵ و حه‌قیقی‪ ،‬یان مرۆڤێكی ویژدان‬ ‫زیندوو هه‌ژمار بكرێ‌؟!‬ ‫پێویست ‌ه له‌ هه‌رێمی كوردستاندا‪،‬‬ ‫حكومه‌ت و حیزب و ڕێكخراوه‌كان به‌‬ ‫گشتی و حیزب و ڕێكخراوه‌ ئیسالمی و‬ ‫مرۆییه‌كان و زانایانی ئیسالمی به‌ تایبه‌تی‪،‬‬ ‫زۆر به‌جددی بێنه‌ ده‌نگ و ئه‌و تاوانانه‌‬ ‫ئیدانه‌ و ڕیسوا بكه‌ن‪ ،‬هاوسۆزیی خۆیان‬ ‫بۆ ئه‌و گه‌النه‌ نیشان بده‌ن‪ ،‬گردبوونه‌وه‌‬ ‫و ڕێپێوانی ناڕە‌زایی و ئیدانه‌كردن ئه‌نجام‬ ‫ب��ده‌ن‪ ،‬به‌ الن��ی كه‌می ئه‌ركی مرۆیی و‬ ‫ئیسالمیی خۆیان هه‌سنت‪ .‬جێی دڵخۆشییه‌‬ ‫كه‌ بۆ گه‌لی سوریا كار و هه‌ڵوێستی مه‌ردانه‌‬ ‫و مرۆڤدۆستانه‌ی جوان و گرنگ نیشان‬ ‫دراوه‌‪ ،‬هه‌قی خۆیه‌تی به‌ هه‌مان شێوه‌ بۆ‬ ‫موسڵامنانی بۆرماش هه‌مان هه‌ڵوێست‬ ‫و هاوسۆزی نیشان بدرێت‪ ،‬با له‌م كاره‌دا‬ ‫پێشه‌نگێكی باش بین و وه‌ك حكومه‌ت و‬ ‫ڕێكخراو و كه‌س و الیه‌نه‌كانی دیكه‌ نه‌بین‪،‬‬ ‫با له‌ به‌رامبه‌ر ئه‌و سته‌م و كاره‌ دڕندانه‌ و‬ ‫چه‌وساندنه‌وه‌ی ئه‌و خه‌ڵكه‌ ب ‌ێ ده‌سه‌اڵت و‬ ‫بێ‌ تاوانه‌دا‪ ،‬به‌ حه‌قیقی هه‌ستی ئیسالمیامن‬ ‫ببزوێت‪ ،‬زمان و ویژدانی ئینسانیامن بپژێ‌ و‬ ‫بێته‌ گۆ‪.‬‬

‫ناونیشاىن بەیان لە ئینتەرنێت‪:‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬ ‫‪E.mail: bayanpress@yahoo.com‬‬ ‫‪www.facebook.com/bayanpres‬‬

‫رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامىن ‪ -‬شەقامى ئیرباهیم پاشا ‪ -‬تەالرى بنار نهۆمى پێنجەم ‪ -‬شوقەى ژمارە ‪ .3‬تەلەفۆن‪07480605181 :‬‬

‫بایی (‪ )750‬دینارە‬

‫‪14‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)29‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/4/2‬ساڵی یەکەم‬

‫‪birura_bayan@yahoo.com‬‬

‫گفتوگۆ‬

‫فوئاد ره‌شید‪ ،‬پسپۆڕی بواری ره‌خنه‌‪:‬‬

‫بڕیاردان له‌سه‌ر ده‌قی ئه‌ده‌بی ل ‌ه مینبه‌ره‌وه‪ ‌،‬ریكالم ‌ه بۆ به‌رهه‌مه‌كه‬ ‫له‌م دیداره‌دا‪ ،‬دكتۆر فوئاد‬ ‫ره‌شید‪ ،‬مامۆستای زانكۆ‌و‬ ‫پسپۆڕی ره‌خنه‌ی ئه‌ده‌بی‪،‬‬ ‫تیشك ده‌خات ‌ه سه‌ر‬ ‫داهێنانی ئه‌ده‌بی‪ .‬ناوبراو‬ ‫جه‌خت له‌وه‌ ده‌كاته‌و ‌ه‬ ‫ده‌بێت ب ‌ه میتۆدێكی‬ ‫زانستییانه‌ بڕوانرێته‌ ده‌قی‬ ‫ئه‌ده‌بی‪ ،‬ئازادییش ل ‌ه‬ ‫ته‌واوی جیهاندا سنووردار ‌ه‬ ‫‌و هه‌ر كۆمه‌ڵگه‌یه‌كیش‬ ‫رێسا‌و یاسای تایبه‌ت‬ ‫ێ‬ ‫ب ‌ه خۆی هه‌یه‌‪ .‬هه‌ند ‌‬ ‫جاریش مه‌رامی سیاسی و‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیی تاكه‌كه‌سی‪،‬‬ ‫بزوێنه‌ری نووسین و‬ ‫قسه‌كردنه‌ له‌ هه‌ندێك‬ ‫بوار‪ ،‬نه‌ك داهێنانی‬ ‫ئه‌ده‌بی‪.‬‬ ‫دیدار‪ :‬فه‌رمان ره‌شاد‬ ‫به‌یان‪ :‬پێت وایه‌ ناكۆكی هه‌یه‌ له‌‬ ‫نێوان ئایین‌و داهێنانی ئه‌ده‌بی؟‬ ‫د‪.‬ف��وئ��اد ره‌ش��ی��د‪ :‬ئ �ه‌م پرسیاره‌ تا‬ ‫ڕاده‌یه‌ك گشتگیره‌‪ ،‬ده‌بێت لێره‌دا بپرسین‬ ‫كام ئایین؟ كام داهێنان؟ ئه‌گه‌ر به‌ گشتی‬ ‫سه‌یری مێژوو بكه‌ین‪ ،‬دوو حاڵه‌تی جیاواز‬ ‫ده‌بینین‪ ،‬حاڵه‌تێك ئایین بووەته‌ كه‌ره‌سته‌‬ ‫و ئامرازی داهێنانی ئه‌ده‌بی‪ ،‬بۆ منوونه‌‬ ‫نووسه‌ر و شاعیری به‌ناوبانگی ئیتاڵی (دانتی ‬ ‫‪ )1321-1265‬له‌ نووسینی (كۆمیدیا)‬ ‫كه‌ی خۆیدا‪ ،‬كه‌ ڕەخنه‌گران پێی ده‌ڵێن‬ ‫«كۆمیدیای یه‌زدانی»‪ ،‬سوودی له‌ دیدێكی‬ ‫ئایینی بینیوه‌ كه‌ بوونی سزا و پاداشته‌‬ ‫له‌ دنیایه‌كی تر‪ .‬به‌اڵم به‌رهه‌می تریش‬ ‫ده‌بینین داهێنانه‌كه‌ی له‌ دژایه‌تیكردنی‬ ‫بیروبۆچوونێكی ئایینیدا خۆی بینیوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫من پێم وایه‌ ئه‌م باسه‌ په‌یوه‌نده‌ به‌ چه‌ند‬ ‫هۆكارێكه‌وه‌‪ ،‬خاڵی یه‌كه‌م‪ :‬تێڕوانینی‬ ‫نووسه‌ر خۆی بۆ چۆنیه‌تیی مامه‌ڵه‌كردنی‬ ‫له‌گه‌ڵ بابه‌ته‌كاندا‪ ،‬بۆیه‌ ده‌كرێت ئایین‬ ‫ئامرازێك بێت بۆ داهێنان‪ ،‬ده‌شكرێت‬ ‫ڕەخنه‌گرتن له‌ چه‌مكێكی ئایینی بكرێته‌‬ ‫هه‌وێنی ده‌قێكی ئه‌ده‌بی‪ ،‬ئینجا ئه‌م ده‌قه‌‬ ‫چه‌نده‌ هونه‌رییانه‌ و چه‌نده‌ مرۆییانه‌‬ ‫كاره‌كه‌ی ئه‌نجام داوه‌؟ ئه‌مه‌یان پێویستی‬ ‫به‌ شیكردنه‌وه‌ی خودی ده‌قه‌كه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫خاڵی دووه‌م‪ :‬جیهانبینیی ئه‌و ئایینه‌ی كه‌‬ ‫له‌ ده‌وربه‌ری نووسه‌ردایه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ چه‌ندێتیی‬ ‫به‌زاندنی سنووره‌كان به‌دیار ده‌خات‪ .‬خاڵی‬ ‫سێیه‌م‪ :‬خ��ودی پرۆسه‌ی داهێنانه‌كه‌ش‬ ‫گرنگه‌ و جێگه‌ی پرسیاره‌‪ ،‬ئایه‌ داهێنان‬ ‫له‌پێناو خودی داهێنانه‌؟ یاخود په‌یامێكی‬ ‫مرۆیی له‌پشته‌وه‌یه‌؟ چونكه‌ له‌ ڕاستیدا‬ ‫هه‌ر وه‌اڵمێك بۆ ئه‌و دوو پرسیاره‌ داهێنان‬ ‫به‌ ئاقاری جیاوازدا ده‌بات‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬په‌یوه‌ست به‌ كوردستانه‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆچوونێك هه‌یه‌ پێی وایه‌ به‌شێك له‌ شاعیره‌‬ ‫گه‌وره‌كانی ك��ورد له‌ به‌رهه‌مه‌كانیاندا‬ ‫سنووری ئایینیان به‌زاندووه‌‪ ،‬ئێمه‌ چۆن‬ ‫له‌ به‌رهه‌می ئه‌و نووسه‌رانه‌ بڕوانین‪ ،‬له‌‬ ‫په‌یوه‌ندیی نێوان داهێنانی ئه‌ده‌بی و‬ ‫سنووری ئایینی؟‬ ‫د‪ .‬فوئاد ره‌شید‪ :‬پێم وایه‌ ئه‌گه‌ر له‌‬

‫ د‪ .‬فوئاد ره‌شید‪ ،‬له‌ ساڵی ‪ 1964‬له‌‬‫كه‌ركوك له‌ دایك بووه‌‪.‬‬ ‫ م��ام��ۆس��ت��ای��ه‌ ل���ه‌ زان���ك���ۆی‬‫سه‌الحه‌دیین‪ ،‬كۆلیژی په‌روه‌رده‌ی‬ ‫بنه‌ڕە‌ىت‪.‬‬ ‫ ماسته‌ر له‌ ساڵی ‪ 1995‬له‌ زانكۆی‬‫ب �ه‌غ��داد ل �ه‌ ب���اره‌ی «ن��اوه‌رۆك��ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی شیعری كوردی»‪.‬‬ ‫ ساڵی ‪ 2000‬بڕانامه‌ی دكتۆرای‬‫به‌ده‌ستهێناوه‌ ب��ه ‌ناونیشانی‬ ‫«ڕە‌خنه‌ی رۆمانی كوردی»‪.‬‬ ‫ كۆمه‌ڵێك به‌رهه‌می چاپكراوی‬‫ئه‌ده‌بیی هه‌یه‌‪.‬‬

‫به‌رهه‌مه‌كانی ڕێبه‌رانی ڕێنیسانسی كوردی‪،‬‬ ‫وه‌ك‪ :‬خانی‪ ،‬نالی‪ ،‬مه‌حوی‪ ،‬مه‌الی گه‌وره‌‬ ‫و پیره‌مێرد ‪ ....‬تاد‪ ،‬وردبینه‌وه‌‪ ،‬ده‌بینین ‬ ‫بیروباوه‌ڕێكیی ئاینییان هه‌بووه‌ و له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌مه‌شدا داهێنانی ئه‌ده‌بییان كردووه‌ و‬ ‫به‌ عه‌قاڵنییه‌ت ره‌خنه‌شیان گرتووه‌‪ ،‬كاریان‬ ‫بۆ به‌ رووناكبیركردنی تاك و كۆمه‌ڵگه‌ش‬ ‫كردووه‌‪ .‬كه‌واته‌ ئایین ڕێگر نه‌بووه‌ له‌وه‌ی‬ ‫كه‌ داهێنان بكه‌ن‪ .‬پیره‌مێرد یه‌كێكه‌ له‌‬ ‫رابه‌رانی نوێكردنه‌وه‌ی شیعری كوردی‪،‬‬ ‫خه‌مخۆرێكی دڵسۆزی بزاڤی رووناكبیریی‬ ‫كورد بوو‪ ،‬نه‌ك هه‌ر سوكایه‌تیی به‌ ئایین‬ ‫ن�ه‌ك��ردووه‌‪ ،‬به‌ڵكو ب��ڕوادار و دینداریش ‬ ‫بووه‌‪ .‬ده‌رباره‌ی ئه‌وه‌ی ئایه‌ ئه‌و شاعیرانه‌‬ ‫سنووری ئایینیان ب �ه‌زان��دووه‌؟ ده‌بێت‬ ‫لێره‌دا دوو بابه‌ت له‌ یه‌كرت جیابكه‌ینه‌وه‌‪:‬‬ ‫سنووربه‌زاندن بۆ قۆناغی مێژوویی‪ ،‬یان‬ ‫سنووربه‌زاندنی پره‌نسیپه‌كانی ئایین؟‬ ‫«مه‌ال محەممەدی كۆیی ‪ »1943-1876‬له‌‬ ‫رۆژگارێكدا داوای خوێندنی كچانی كردووه‌‬ ‫كه‌ له‌ نێو كۆمه‌ڵگه‌دا ئه‌مه‌ ده‌گمه‌ن‬ ‫بووه‌ و زۆر باو نه‌بووه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ كه‌سانێك‬ ‫ئه‌مه‌یان پێ‌ له‌ دین الدان بووبێت‪ ،‬دیاره‌‬ ‫شتێكی وا به‌زاندنی دی��دی كۆمه‌ڵگه‌یه‌‬ ‫نه‌ك ئایین‪ .‬خاڵێكی تر ڕەنگه‌ لێره‌ و له‌وێ‪،‬‬ ‫له‌ شیعرێكدا الی مه‌حوی‪ ،‬یان نالی‪ ،‬یان‬ ‫پیره‌مێرد‪ ،‬دێڕێك ببینیت و بڵێیت‪ :‬ئه‌مه‌‬ ‫چۆن له‌گه‌ڵ ئایین ڕێكده‌كه‌وێت؟ من پێم‬ ‫وایه‌ ئه‌مه‌ ئاساییه‌‪ ،‬ئه‌وانیش وه‌ك هه‌ر ‬ ‫مرۆڤێك ڕەنگه‌ له‌ چركه‌ساتێكدا جۆرێك‬ ‫له‌ بێزاریی یان پرسیارێكی له‌سه‌ر «وجود»‬ ‫و «ژیانی م��رۆڤ» ڕووی تێكردبێنت و‬ ‫شتێكیان له‌سه‌ر نووسیبێت‪ .‬پێم وایه‌ ئه‌مه‌‬ ‫سنووربه‌زاندن نییه‌ به‌ مانای الدان یان‬ ‫دژایه‌تیكردنی ئایین‪ ،‬چونكه‌ به‌ شێوه‌یه‌كی‬ ‫گشتی تێكڕای به‌رهه‌مه‌كانیان له‌گه‌ڵ‬ ‫ئایین یه‌كی گرتووه‌ته‌وه‌‪ .‬ئاساییه‌ مه‌حوی‬ ‫زیاتر وه‌ك خواناسێك ببینی‪ ،‬به‌اڵم لێره‌‬ ‫و له‌وێی لە دیوانه‌كه‌یدا دێڕە شیعرێك‬ ‫ببینیت كه‌ گله‌یی له‌ ق �ه‌ده‌ر كردبێت‪،‬‬ ‫یاخود پرسیارێكی له‌ سه‌ر بوون و نه‌بوونی‬ ‫مرۆڤ وروژاندبێت‪ ،‬كه‌ تا راده‌یه‌ك سیامی‬ ‫گومان و ڕاڕای��ی پێوه‌ دیاربێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌میش مرۆڤ بووه‌ و مه‌رج نییه‌ له‌ تێكڕای‬ ‫چركه‌ساته‌كانی ژیانیدا هه‌میشه‌ له‌سه‌ر‬ ‫یه‌ك حاڵه‌تی ده‌روونی بووبێت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬په‌یوه‌ندیدار به‌ داهێنان ‌و‬ ‫نوێگه‌ریی ئه‌ده‌بی‪ ،‬تا كامه‌ سنوور فكری‬ ‫ئایینی رێگه‌یپێداوه‌‪ ،‬چۆن هه‌ماهه‌نگی‬ ‫ده‌كرێت له‌ نێوان ئازادیی داهێنان ‌و‬ ‫پره‌نسیپه‌كانی ئایین؟‬

‫د‪ .‬فوئاد ڕەشید‪ :‬پێم وایه‌ لێره‌شدا‬ ‫ده‌بێت دوو شت جیابكه‌ینه‌وه‪« ‌،‬ئایین» و‬ ‫«فكری ئایینی»‪ ،‬چونكه‌ دووشتی جیاوازن‪،‬‬ ‫پره‌نسیپه‌كانی ئایین جیایه‌ له‌ فكری ئایینی‪.‬‬ ‫ده‌كرێت كتێبی نووسه‌رێكی دیندار وه‌ك‬ ‫فكری ئایین هه‌ژمار بكرێت‪ ،‬به‌اڵم مه‌رج‬ ‫نییه‌ به‌شێك بێت له‌ پره‌نسیپه‌كانی ئایین‪.‬‬ ‫بۆ پرسیاره‌كه‌ش‪ ،‬ڕەنگه‌ هه‌ندێ كه‌س له‌‬ ‫به‌رامبه‌ر ئه‌م پرسیاره‌ تووشی هه‌ڵچوون‬ ‫بن و بڵێن‪« :‬چ��ۆن ده‌بێت له‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫ئازادیی داهێنان باسی سنوور بكه‌ین‪ ،‬له‌‬ ‫كاتێكدا داهێنان مانای ئازادییه‌ و مرۆڤ له‌‬ ‫كه‌شێكی ئازاددا نه‌بێت ناتوانێت داهێنان‬ ‫بكات‪ ،‬بوونی سنوور هه‌ر خۆی مانای‬ ‫كوشتنی داهێنانه‌؟»‪ ،‬له‌ به‌رامبه‌ر ئه‌م‬ ‫بۆچوونه‌دا ده‌بێت چه‌ند خاڵێك بخه‌ینه‌‬ ‫ڕوو‪ ،‬یه‌كه‌م‪ :‬بۆچوونی گرێدانی چه‌مكی‬ ‫ئازادی و داهێنان گرێدانێكی دروسته‌‪ ،‬خۆم‬ ‫پێم وایه‌ به‌ڵێ مرۆڤ كه‌ شتێك ده‌نووسێت‪،‬‬ ‫پێویست ناكات «ته‌له‌فۆن بۆ وه‌زاره‌ت��ی‬ ‫ئه‌وقاف»‪ ،‬یان بۆ «وه‌زاره‌تی رۆشنبیری»‬ ‫بكات و بپرسێت‪ :‬ئ �ه‌رێ‌ ئه‌و به‌رهه‌مه‌‬ ‫بنووسم یاخود نا؟! مرۆڤ له‌ چركه‌ساته‌كانی‬ ‫نووسین و به‌رهه‌می ئه‌ده‌بییدا ئ��ازاده‌‬ ‫چی ده‌نووسێت و چۆنی ده‌نووسێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم لێره‌دا پرسیاره‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌‪ :‬ئایه‌ ئه‌و‬ ‫نووسه‌ره‌ش مرۆڤ نییه‌؟ به‌شێك نییه‌ له‌‬ ‫تۆڕێكی كۆمه‌اڵیه‌تی له‌ نێو كۆمه‌ڵگه‌دا؟‬ ‫جارێ‌ وه‌ك مرۆڤ كۆمه‌ڵێك به‌های مرۆیی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬هیچ نووسه‌رێك رێگای به‌ خۆی‬ ‫نه‌داوه‌ كار له‌سه‌ر شێواندنی ئه‌و به‌هایانه‌‬ ‫بكات‪ ،‬بۆ منوونه‌ «خۆشه‌ویستیی نیشتیامن‪،‬‬ ‫مرۆڤدۆستی‪ ،‬وه‌ف��اداری��ی‪ ،‬قوربانیدان‪،‬‬ ‫خۆنه‌ویستی‪ ،‬دڵ��س��ۆزی‪ ،‬لێبوورده‌یی‪،‬‬ ‫‪ ....‬تاد‪ ،‬ئه‌مه‌ش زاده‌ی بوونی جۆرێكه‌‬ ‫له‌ چاودێریی ناوه‌كی له‌ خ��ودی مرۆڤ‬

‫خۆیدا‪ .‬بۆ منوونه‌‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌كی گشتی‬ ‫هیچ نووسه‌رێك سوكایه‌تی به‌ چه‌مكی‬ ‫دایكایه‌تی و كه‌سایه‌تی «دایك» ناكات و‬ ‫به‌ كائینێكی دڕنده‌ی وه‌سف ناكات‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫له‌كاتێدا كه‌س به‌ نووسه‌ری نه‌گوتووه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌ خراپ له‌سه‌ر دایك بنووسی سزا‬ ‫ده‌درێیت‪ ،‬به‌ڵكو خۆی نایكات‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫به‌هۆی بوونی سانسۆرێكی ناوه‌كیی مرۆڤ‬ ‫خۆیه‌تی له‌ به‌رامبه‌ر به‌ها و چه‌مكه‌‬ ‫مرۆییه‌كاندا‪ ،‬ئه‌مه‌ ڕووێكی بابه‌ته‌كه‌یه‪.‬‬ ‫ڕووێكی تریشی بریتییه‌ له‌ هه‌ڵوێستی‬ ‫نووسه‌ر له‌ به‌رامبه‌ر ئه‌و كۆمه‌ڵگه‌یه‌ی كه‌‬ ‫لێی ده‌ژی‪ .‬بێگومان هه‌موو كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك‬ ‫یاسا و رێسای تایبه‌ت به‌ خۆی هه‌یه‪.‬‬ ‫ل��ێ��ره‌ ده‌م��ێ��ن��ێ��ت �ه‌وه‌ س���ه‌ر ه��وش��ی��اری‬ ‫و زیره‌كیی ن��ووس�ه‌ر له‌ هه‌ڵبژاردنی‬ ‫بابه‌ت و ئ��ام �رازی نێو به‌رهه‌مه‌كه‌ی‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌شامن له‌ یاد نه‌چێت‪ ،‬ئازادیی ڕەها‬ ‫له‌ هیچ كۆمه‌ڵگه‌یه‌كدا بوونی نییه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫نێوه‌ند و جڤاك و واڵتێك دید و چێوه‌ و‬ ‫سرتاتیژییه‌تی خۆی هه‌یه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت له‌‬ ‫واڵتانی رۆژئاواشدا‪ ،‬له‌گه‌ڵ بوونی ئازادیی‬ ‫راده‌ربڕینیشدا هه‌ندێكجار ڕێگریی له‌‬ ‫باڵوكردنه‌وه‌ و پێشكه‌شكردنی هه‌ندێ‌‬ ‫كتێب و به‌رهه‌می هونه‌ری كراوه‌‪ ،‬بۆ منوونه‌‬ ‫شانۆگه‌ری «ناوم ریچارد كۆرییه‌» كه‌ ناوی‬ ‫ژنه‌ چاالكوانێكی ئه‌مریكی بووه‌‪ ،‬له‌ ساڵی‬ ‫‪ 2003‬بۆ پشتیوانیكردنی فه‌له‌ستینییه‌كان‬ ‫چ��ووەت�ه‌ غ���ه‌ززه‌‪ ،‬كاتێك ویستوویه‌تی‬ ‫ڕێگریی له‌ شۆفڵ و بلدۆزه‌ره‌كانی ئیرسائیل‬ ‫بكات له‌ رووخاندنی ماڵی هاوواڵتییانی‬ ‫فه‌له‌ستینی‪ ،‬بلدۆزه‌رێكی ئیرسائیلی‬ ‫لێیداوه‌ و كوشتوویه‌تی‪ ،‬ژیانی ئه‌م ئافره‌ته‌‬ ‫كراوه‌ته‌ شانۆگه‌ری‪ ،‬به‌اڵم به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تيی‬ ‫«شانۆی نیۆیۆرك تیاترو ۆركشۆب» ڕێگه‌ی‬ ‫نه‌داوه‌ ئه‌م شانۆگه‌رییه‌ پێشكه‌ش بكرێت‪،‬‬

‫ڕێبه‌رانی ڕێنیسانسی كوردی وه‌ك خانی‪ ،‬نالی‪،‬‬ ‫مه‌حوی‪ .. ،‬بیروباوه‌ڕێكی ئاینییان هه‌بوو‌ه و‬ ‫داهێنانی ئه‌ده‌بیشیان كردووه‌‬ ‫هه‌ند ‌ێ جار مه‌رامی سیاسی و به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫تاكه‌كه‌سیی‪ ،‬بزوێنه‌ری بابه‌ته‌كه‌یه‌ نه‌ك‬ ‫داهێنانی ئه‌ده‌بی‬

‫بۆچی؟ نه‌یان وت ئه‌مه‌ ئازادیی داهێنان ‌ه‬ ‫و پێویسته‌ رێگه‌ی لێنه‌گیرێت‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫ده‌مانگه‌ڕێنێته‌وه‌ ئه‌و خاڵه‌ی كه‌ هه‌ر‬ ‫فه‌زایه‌ك رێسای تایبه‌تی خۆی هه‌یه‌‪ ،‬له‌‬ ‫هه‌موو دنیاش هه‌ر به‌و شێوه‌یه‌یه‌‪ .‬له‌‬ ‫ئاستێكی به‌رفراوانرت‪ ،‬فه‌یله‌سوفی كرانه‌وه‌‬ ‫«كارل پ��ۆپ�ه‌ر‪ »1994-1902‬كه‌ نووسه‌ری‬ ‫كتێبی «كۆمه‌ڵگه‌ی ك��راوه‌»ی��ه‌‪ ،‬كاتێك‬ ‫سه‌رنجی داوه‌ خه‌ریكه‌ ته‌له‌فزیۆن له‌‬ ‫رێگای په‌خشی به‌رهه‌می هونه‌ریی پڕ‬ ‫له‌ توندوتیژییه‌وه‌‪ ،‬كاریگه‌رییه‌كی خراپ‬ ‫ده‌كاته‌ س�ه‌ر كۆمه‌ڵگه‌‪ ،‬ل�ه‌م حاڵه‌ته‌دا‬ ‫هاتووه‌ته‌ قسه‌ و باسی ل �ه‌وه‌ ك��ردووه‌‬ ‫ك�ه‌ «ت�ه‌ل�ه‌ف��زی��ۆن ه�ه‌ڕەش�ه‌ی�ه‌ ب��ۆ سه‌ر‬ ‫دیموكراسی»‪ ،‬داوای دانانی یاسایه‌كی ‬ ‫بۆ كۆنرتۆڵكردنی به‌رنامه‌كانی ته‌له‌فزیۆن‬ ‫كردووه‌‪ .‬وه‌كو له‌ كتێبی (التلفزيون خطر‬ ‫عيل الدميقراطية ‪ -‬مجدي عبدالحافظ)‬ ‫خراوه‌ته‌ روو‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬له‌ كوردستان زۆرب��ه‌ی جار‬ ‫داهێنان ل�ه‌ س��ن��وورب�ه‌زان��دن��ی ئاییندا‬ ‫ده‌بیرنێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ بۆچی؟‬ ‫د‪ .‬ف��وئ��اد ڕەش��ی��د‪ :‬كاتێك بیر له‌‬ ‫قه‌یرانه‌كانی ئه‌م هه‌رێمه‌ ده‌كه‌یته‌وه‌ «ئینجا‬ ‫له‌ قه‌یرانی نه‌بوونی ده‌وڵه‌تی كوردییه‌وه‌‬ ‫پێيدا وه‌ره‌‪ ،‬تا ده‌گاته‌ تراژیدیای گه‌نده‌ڵی‪،‬‬ ‫قه‌یرانه‌كانی كاره‌با‪ ،‬سوته‌مه‌نی‪ ،‬خۆكوشنت‪،‬‬ ‫قه‌یرانی قه‌یره‌یی‪ ،‬بێكاری‪ ،‬كێشه‌كانی‬ ‫گه‌نجان‪ ،‬بێبایه‌خيی ژی��ان ‌و م��رۆڤ له‌م‬ ‫مه‌مله‌كه‌ته‌دا ‪ ...‬تاد»‪ .‬له‌مالشه‌وه‌ ده‌بینی‬ ‫نووسه‌رێك به‌ ده‌قێك‪ ،‬خه‌ریكی گه‌مه‌كردنه‌‬ ‫به‌ چه‌مكێكی پیرۆز! لێره‌وه‌ بیرت بۆ زۆر‬ ‫بابه‌ت ده‌چێت ته‌نها داهێنان نه‌بێت‪.‬‬ ‫«ت����ۆدۆرۆف» ڕەخ��ن�ه‌گ��ری به‌ناوبانگی‬ ‫ف�ه‌ره‌ن��س��ی‪ ،‬ك�ه‌ م��اوه‌ی�ه‌ك��ی زۆر له‌سه‌ر‬ ‫تیۆره‌كانی «شیعرییه‌ت» و «ته‌كنیكه‌كانی‬ ‫گێڕانه‌وه‌» ئیشی كردووه‌‪ ،‬ماوه‌یه‌كه‌ خه‌ریكی‬ ‫نووسینی فه‌لسه‌فی و سیاسییه‌‪ ،‬له‌ كتێبێكیدا‬ ‫پێی وایه‌ «ئه‌و كاریكاتێرانه‌ی كه‌ جۆرێك‬ ‫له‌ سووكایه‌تیكردنی به‌رانبه‌ر پێغه‌مبه‌ری‬ ‫ئیسالم ت��ێ��داب��ووه‌ و ل�ه‌ رۆژنامه‌یه‌كی‬ ‫دانیامركی باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ بریتی نییه‌‬ ‫له‌ ئازادیی ڕاده‌رب��ڕی��ن‪ ،‬به‌ڵكو پێی وایه‌‬ ‫ئه‌مه‌ له‌ چوارچێوه‌ی ئه‌و هه‌ڵمه‌ته‌یه‌ كه‌‬ ‫له‌ رۆژئاوادا هاتووه‌ته‌ ئاراوه‌‪ ،‬كه‌ له‌ په‌نای‬ ‫دروشمی ‪ -‬ش �ه‌ڕی شارستانییه‌كان‪-‬ە‌وه‌ ‬ ‫ئه‌نجام ده‌درێ��ت»‪ .‬كه‌واته‌ مه‌سه‌له‌ ته‌نها‬ ‫ئازادی و داهێنان نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو هه‌ندێ‌ جار‬ ‫مه‌رامی سیاسی و به‌رژەوه‌ندیی تاكه‌كه‌سی‪،‬‬ ‫بزوێنه‌ری بابه‌ته‌كه‌یه‌‪ ،‬الی خۆشامن به‌ زه‌قی‬ ‫هه‌ست به‌مه‌ ده‌كرێت‪.‬‬

‫به‌یان‪ :‬ده‌كرێت له‌ چوارچێوه‌ی ده‌قی‬ ‫ئه‌ده‌بیدا سوكایه‌تی به‌ بیروباوه‌ڕەكان‬ ‫بكرێت به‌ پاساوی فره‌مانایی؟‬ ‫د‪.‬فوئاد ڕەشید‪ :‬بێگومان بنه‌مایه‌كی‬ ‫بنچینه‌یی له‌ ڕەخنه‌ی ئه‌ده‌بییدا هه‌یه‌ كه‌‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌ركی زمان له‌ نێو ده‌قی ئه‌ده‌بییدا‪،‬‬ ‫به‌ر له‌ هه‌ر شتێك ئه‌ركێكی ئیستاتیكییه‌‪.‬‬ ‫لێره‌وه‌ ده‌ق تاڕاده‌یه‌ك نادیار ده‌بێت‪ ،‬ئیدی‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی جیاواز هه‌ڵده‌گرێت و مانای‬ ‫جیاوازیشی لێده‌خوێرنێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه‌ش‬ ‫كارێكی بێكۆتایی نییه‌ و سنوورێكی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬هه‌ندێك له‌ شاره‌زایانی میتۆدی‬ ‫ڕەخنه‌ی راڤه‌كاری «النقد التأویلی» پێیان‬ ‫وایه‌ ڕاڤه‌كردنی هه‌ر ده‌قێكی ئه‌ده‌بییش‬ ‫سنووری خۆی هه‌یه‌‪ .‬بۆ منوونه‌ نووسه‌ر و‬ ‫ئه‌ده‌بناسی ئیتاڵی «ئیمربتۆ ئیكۆ» ئاماژە بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌كات كه‌ ناكرێت به‌ ناوی كرانه‌وه‌یی‬ ‫ده‌ق و خوێندنه‌وه‌ی جیاوازه‌وه‌‪ ،‬ره‌خنه‌گر‪-‬‬ ‫خوێنه‌ر‪ -‬بێ‌ هیچ پێوه‌رێك به‌ ئاره‌زووی‬ ‫خۆی مانا بۆ ده‌ق دابتاشێت‪ ،‬هه‌ندێك‬ ‫جار په‌یڤ و ده‌سته‌واژە سرتاتیژییه‌كانی‬ ‫ده‌قه‌كه‌ و ره‌وته‌ مێژووییه‌كه‌ی رۆڵی هه‌یه‌‬ ‫له‌ دیاریكردنی مانایه‌كی تایبه‌تیدا‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬زانایانی ئایینی دادگایی ده‌قه‌‬ ‫ئه‌ده‌بییه‌كان ده‌ك��ه‌ن‪ ،‬له‌ كاتێكدا ئه‌وه‌‬ ‫پسپۆڕیی ئ�ه‌وان نییه‌‪ ،‬له‌ به‌رامبه‌ریشدا‬ ‫ئ �ه‌دی��ب ‌و ش��اع��ی �ران س��ووك��ای �ه‌ت��ی به‌‬ ‫پیرۆزییه‌كان ده‌كه‌ن ‌و له‌ دیدی خۆیانه‌وه‌‬ ‫ته‌فسیرێكی تری بۆ ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌م نێوانه‌دا‬ ‫ئه‌دیب و زانای ئايینی چۆن بتوانن له‌سه‌ر‬ ‫خوانی ره‌خنه‌یه‌كی بابه‌تی و دروس��ت‬ ‫كۆببنه‌وه‌؟‬ ‫د‪.‬ف��وئ��اد ره‌ش��ی��د‪ :‬ب��ڕی��اردان به‌سه‌ر‬ ‫هه‌ندێك ده‌قی ئه‌ده‌بیدا له‌سه‌ر مینبه‌ر‪،‬‬ ‫كارێكی نازانستییه‌‪ ،‬ل�ه‌ دوو الش �ه‌وه‌‬ ‫خزمه‌تی ئه‌و جۆره‌ ده‌قانه‌ی ك��ردووه‌ كه‌‬ ‫له‌ بنچینه‌دا ئاستێكی ئیستاتیكيی ئه‌وتۆیان‬ ‫نییه‌‪ ،‬له‌ الی �ه‌ك ناڕاسته‌وخۆ «ریكالمه‌»‬ ‫بۆ به‌رهه‌مه‌كه‌‪ ،‬له‌ الیه‌كی دیكه‌شه‌وه‌‬ ‫ن��ووس�ه‌ر به‌ «ن��اوزڕان��دن و ته‌شهیر»ی‬ ‫داده‌ن��ێ��ت و ب��ۆ چ�ه‌ن��دی��ن مه‌به‌ستی‬ ‫تاكه‌كه‌سیی خۆی به‌كاری ده‌هێنێت و له‌‬ ‫فه‌زایه‌كی فه‌وزاویدا‪ ،‬ده‌قێكی «ساكار»مان‬ ‫لێده‌كه‌ن به‌ شاكار‪ ،‬كه‌سێكیش نه‌زانێت‬ ‫وا تێده‌گات نووسه‌ره‌كه‌ی «گالیلۆ»یه‌ و‬ ‫رووبه‌ڕووی تاریكایی سه‌ده‌كانی ناوه‌ڕاست‬ ‫بووه‌ته‌وه‌! پێم وایه‌ ده‌قی ئه‌ده‌بی ته‌نها به‌‬ ‫شیكردنه‌وه‌ی ده‌قه‌كه‌ له‌ الیه‌ن ره‌خنه‌گرانی‬ ‫ئ���ه‌ده‌ب���ه‌وه‌ ‪ ،‬م��اف��ی خ��ۆی ده‌درێ��ت��ێ‌‪،‬‬ ‫ده‌شكرێت به‌ نووسین هه‌ر دیارده‌یه‌كی‬ ‫ئه‌ده‌بی و هونه‌ری تاوتوێ‌ بكرێت‪.‬‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬ ‫‪www.facebook.com/bayanpres‬‬ ‫‪www.twitter/bayan2press‬‬

‫‪political general Newspaper‬‬

‫‪Tuesday, No.29‬‬ ‫‪First Year, March 2, 2013‬‬

‫‪Reklam‬‬ ‫ئیدریس سیوه‌یلی‬

‫بەڵگەنامەکان دەدوێن‬

‫بزووتنەوەى ئیسالمیى لە کوردستان‪ /‬عێراق‬ ‫‪ 1987‬ـ ‪1999‬‬ ‫بەرگى یەکەم‬

‫«تا»ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ پاش چه‌ند مانگێكی تر ته‌مه‌نی ئه‌م خوله‌ی په‌رله‌مان ‌و سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان كۆتایی دێت‪ ،‬به‌اڵم هێشتا الی كه‌س روون نییه‌ ئایا هه‌ڵبژاردن‬ ‫ده‌كرێت یان نا؟ هه‌ردوو پارتی ده‌سه‌اڵتدار لێدوانی جۆراوجۆر و هه‌ندێكجار دژ به‌‬ ‫یه‌كیش له‌و باره‌وه‌ ده‌ده‌ن‪ ،‬جارێك ده‌ڵێن «هه‌ڵبژاردن له‌ كاتی خۆیدا ده‌كرێت»‪.‬‬ ‫به‌رپرسێكی تریان ده‌ڵێت «ئه‌گه‌ر حیزبه‌كان گه‌یشنت به‌ ئیتیفاقی سیاسی‪ ،‬ئه‌وا ئێمه‌‬ ‫واده‌ی هه‌ڵبژاردن داده‌نێین»‪ .‬یه‌كێكی تریان ده‌ڵێت «ئێمه‌ له‌گه‌ڵ هه‌ڵبژاردنین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌لومه‌رجی سیاسیی هه‌رێم له‌بار نییه‌»‪ .‬فاڵن ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسیش ده‌ڵێت‬ ‫«ناتوانین ئه‌و هه‌موو هه‌ڵبژاردنه‌ پێكه‌وه‌ بكه‌ین»‪ .‬ده‌ڵێن ‌و ده‌ڵێن‌ و ده‌ڵێن ‪.....‬‬ ‫ئۆزسیۆنیش وێڕای داكۆكیكردنیان له‌ ئه‌نجامدانی له‌كاتی خۆیدا‪ ،‬راشیانگه‌یاندووه‌‬ ‫رازی نابن به‌ دواخستنی هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ .‬كۆمیسیۆنیش داوای شه‌ش مانگ ده‌كات تا‬ ‫ئاماده‌سازی بۆ هه‌ڵبژاردنه‌كان بكات‪.‬‬ ‫له‌به‌ر رۆشنایی ئه‌م لێدوانه‌ دژ ب ‌ه یه‌كان ‌ه ‌و ئه‌زموونی چه‌ند ساڵه‌ی حوكمڕانیی‬ ‫یه‌كێتی ‌و پارتی‪ ،‬پێناچێت هه‌ڵبژاردن له‌ كاتی خۆیدا ئه‌نجام بدرێت‪ .‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‬ ‫به‌ ئاشكرا هه‌ستی پێده‌كرێت‪ ،‬جه‌نگێكی نهێنییه‌ له‌ نێوان الیه‌نه‌ ناكۆكه‌كاندا ده‌ستی‬ ‫پێكردووه‌‪ ،‬هه‌ر له‌ ئێستاوه‌ ترس له‌ هه‌ڵبژاردن و له‌ده‌ستدانی كورسی‪ ،‬هه‌مووانی‬ ‫خستووه‌ته‌ جه‌نگێكی رانه‌گه‌یانراوه‌وه‌‪ .‬له‌م جه‌نگه‌شدا یه‌كێتی‌و پارتی پشكی شێریان‬ ‫به‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وان ده‌سه‌اڵتدارن ‌و هه‌موو ره‌خنه‌كانیش به‌ره‌وڕووی ئه‌وان‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌‪ .‬ئه‌وان به‌رپرسن ل ‌ه هه‌موو گه‌نده‌ڵی ‌و كه‌موكورتییه‌كانی حكومڕانیی‬ ‫كوردستان‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ هێنده‌ی بتوانن كار له‌سه‌ر ئه‌و ‌ه ده‌كه‌ن كه‌ هه‌ڵبژاردن نه‌كرێت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ناچاریش بوون هه‌ڵبژاردن بكه‌ن‪ ،‬ئه‌وا به‌الی كه‌مه‌و ‌ه پارێزگاری له‌ پێگه‌ی‬ ‫ئێستایان بكه‌ن‪.‬‬ ‫ترس له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی ئاینده‌‪ ،‬تێكڕای حیزبه‌كانی توشی «تا» كردووه‌‪ .‬رۆژێك‬ ‫تێناپه‌ڕێت لێدوانێكی نوێ‌ له‌وباره‌وه‌ نه‌بیستین‪ ،‬رۆژ نیی ‌ه هه‌واڵی كۆبوونه‌وەیه‌كی‬ ‫نهێنی و په‌یوه‌ندی كردن به‌م حیزب و ئه‌و حیزبه‌وه‌ نه‌بیتسن‪ ،‬یه‌كێتی‌و پارتی‪ ،‬یه‌كێتی‬ ‫و گۆڕان‪ ،‬هه‌رسێ‌ الیه‌نه‌كه‌ی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬كۆمه‌ڵ و گۆڕان‪ ،‬ناونیشانی كۆبوونه‌وه‌‬ ‫گرنگه‌كانی ئێستان‪ .‬ته‌نانه‌ت تای هه‌ڵبژاردن حیزبه‌ بچووكه‌كانیشی هه‌راسان كردووه‌‬ ‫و خه‌وی له‌ چاو تۆراندوون‪ ،‬ئه‌وه‌تا بزووتنه‌وه‌ی ئیسالمی باس له‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه به‌‬ ‫نیازن له‌ حكومه‌ت بكشێنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش وه‌كو ترس له‌ له‌دەستدانی متامنه‌ی جه‌ماوه‌ر و‬ ‫نزیكبوونه‌وه‌ی وادەی هه‌ڵبژاردنه‌كان لێكده‌درێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر هه‌ڵبژاردنیش كرا‪ ،‬ئه‌وا «تا»ی هه‌ڵبژاردن پله‌كه‌ی به‌رزده‌بێته‌وه‌ ‌و هه‌ر‬ ‫به‌ دروستكردنی هاوپه‌یامنی و لیستی نوێ‌ كۆتایی نایه‌ت‪ ،‬به‌ڵكو به‌ هه‌مان شێوه‌ی‬ ‫جارانی پێشوو ئیمتیازات و زه‌وی ‌و ده‌مانچ ‌ه ‌و ته‌نانه‌ت مه‌نجه‌ڵ به‌خشینه‌وه‌ش‬ ‫ده‌ستپێده‌كات‪ .‬له‌وانه‌یه‌ هه‌ندێك كاندید په‌نا بۆ فاڵچی و قاوه‌گره‌وەكانیش به‌رن‪ ،‬به‌و‬ ‫هیوایه‌ی هیچ نه‌بێت «تا»كەیان هێنده‌ به‌رزنه‌بێته‌وه‌ كه‌ سه‌ریان بخوات‪.‬‬

‫ئامادەکردىن‪:‬‬ ‫ئارام قادر ـ ئیدریس سیوەیىل‬

‫له‌م كتێبه‌دا‪ ،‬له‌ دووتوێی (‪ )340‬الپه‌ڕە‌دا ده‌یان‬ ‫به‌ڵگه‌نامه‌ له‌مه‌ڕ «په‌یوه‌ندی‪ ،‬شه‌ڕ و ملمالنێ‪،‬‬ ‫ڕێكه‌وتننامه‌‪ ،‬دی��د و تێڕوانین»ی بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫ئیسالمیی خراونه‌ته‌ڕوو‪.‬‬ ‫بۆ دەستخستنى ئەم کتێبە‪07702455504 :‬‬

‫هاوواڵتی به‌ڕێز‪:‬‬

‫به‌هار وه‌رزی ئاشنابوونه‌وه‌یه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫جوانییه‌كانی سروشت‪ ،‬با ناشرینی نه‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ده‌سته‌ی پاراستن و چاككردنی ژینگه‌‬