ژمارەی ٣٢ـی رۆژنامەی بەیان

‫که‌ش‌و هه‌وا‬

‫‪/٣‬شەممە ‪/4 17‬شەممە ‪/5 19‬شەممە ‪ 21‬که‌رکوک ‪/٣‬شەممە ‪/4 25‬شەممە ‪/5 27‬شەممە ‪28‬‬ ‫هه‌ولێر ‪/٣‬شەممە ‪/4 23‬شەممە ‪/5 26‬شەممە‬ ‫‪ 27‬سلێمانی ‪/٣‬شەممە ‪/4 196‬شەممە ‪/5 226‬شەممە ‪ 248‬دهۆک ‬ ‫‪14‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪Tuesday, No, 32‬‬ ‫‪First Year, April 23, 2013‬‬

‫سكرتێری ڕێكخراوی یه‌كێتیی پیاوان‪:‬‬

‫بایی (‪ )750‬دینارە‬

‫(‪ )40‬حاڵه‌تی كوشتن و خۆخنكاندنی‬ ‫پیاوانمان تۆمار كردووه‬ ‫ ‬

‫چاوى تۆ لەسەر ڕووداوەکان‬

‫ ل‪ .‬کۆمەاڵیەىت‬

‫رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە‪ ،‬ژماره‌ (‪ ،)32‬سێشەممە ‪ ،2013/4/23‬ساڵی یەکەم‬

‫بیروڕا‬

‫لە هەرێم هێز‬ ‫تەفسیرى یاسا‬ ‫دەکات‬

‫‪12‬‬ ‫وەرزش‬

‫پێوانەکردنى‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫‌گه‌ر مبانه‌وێت كه‌سێكامن هه‌ر ده‌ست ده‌كه‌وێت كاندیدی بكه‌ین‬

‫م‪ .‬عەلى باپیر‪ :‬بارزانى پێى‬ ‫وتم خۆم کاندید ناکەمەوە‬

‫بیلى و مارادۆنا‬

‫ئه‌گه‌ر هه‌ی ‌ه‬ ‫سلێمانی ل ‌ه ده‌ستى‬ ‫یه‌كێتی ده‌ربهێنرێت‬

‫الپەڕە‪14 :‬ـ‪15‬‬

‫لەگەڵ میسى‬

‫به‌یان‪ .‬هەولێر‬ ‫شااڵو عه‌لی عه‌سكه‌ری‪ ،‬ئه‌ندامی‬ ‫سه‌ركردایه‌تیی یه‌كێتی‪ ،‬ل ‌ه گفتوگۆیه‌كدا‬ ‫له‌گه‌ڵ (به‌یان) باس له‌و ‌ه ده‌كات كه‌‬ ‫ئه‌گه‌ری ئه‌و ‌ه هه‌ی ‌ه سلێامنی ل ‌ه ده‌ستی‬ ‫یه‌كێتی ده‌ربهێرنێت‪ .‬هاوكات باس له‌‬ ‫چه‌ند ته‌وه‌رێكی دیكه‌ی په‌یوه‌ست به‌‬ ‫ئاینده‌ی یه‌كێتی دەکات‪ ،‬به‌تایبه‌ت له‌‬ ‫بادینان‪ ،‬ك ‌ه ب ‌ه بڕوای ناوبراو «ئه‌گه‌ر‬ ‫یه‌كێتی به‌ره‌و كزی بچێت‪ ،‬وات ‌ه به‌ره‌و‬ ‫نه‌مان ده‌چێت»‪.‬‬ ‫ئ��ه‌ن��دام سه‌ركردایه‌تییه‌كه‌ی‬ ‫یه‌كێتی پێی وای� ‌ه «ئه‌گه‌ر كۆمه‌ڵ و‬ ‫یه‌كگرتوو الیه‌نی ئیسالمی بن‪ ،‬دیاره‌‬ ‫ئێم ‌ه الیه‌نی كافرین»‪ .‬بڕوایشی وایه‌‬ ‫«ئه‌م هه‌ڵبژاردن ‌ه و هه‌ڵبژاردنێكی تریش‬ ‫هه‌ر پارتی ل ‌ه دهۆك به‌هێزتر ده‌بێت»‪.‬‬ ‫هاوكات ده‌شڵێت «ئۆپۆزسیۆن ناتوانێت‬ ‫بۆ ئه‌مجار‌ه و چه‌ند هه‌ڵبژاردنێكی‬ ‫تریش ده‌سه‌اڵت بگرێت ‌ه ده‌ست»‪.‬‬ ‫بڕوانه‌ الپه‌ڕەی هه‌واڵ و ڕاپۆرت‬

‫‪8‬‬ ‫پریاسکە‬

‫چۆن‬ ‫بەرەنگارى‬ ‫ورگت‬ ‫دەبیتەوە؟‬

‫‪9‬‬

‫وته‌بێژی به‌عس‪ :‬دوو‬ ‫جار سه‌ردانی هه‌ولێرم‬ ‫كردووه‌‬ ‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬

‫پژاك‪ :‬ئه‌مریكا ده‌یویست‬ ‫به‌ ته‌واوی له‌ژێر‬ ‫كۆنترۆڵی خۆیاندا بین‬ ‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫ڕێ�����زان ج���اوی���د‪ ،‬ئ �ه‌ن��دام��ی‬ ‫كوردیناسیۆن و به‌رپرسی بااڵی پژاك له‌‬ ‫دیدارێكی تایبه‌تی (به‌یان)دا ده‌ڵێت‬ ‫«هه‌ر پاڵێوراوێكی سه‌رۆكایه‌تی ئێران‬ ‫هه‌ڵوێستی به‌رانبه‌ر به‌ كورد هه‌بێت‪،‬‬ ‫پشتگیری ده‌كه‌ین»‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و ب �ه‌رپ��رس �ه‌ی پ���ژاك‪ ،‬باس‬ ‫ل���ه‌وه‌ش ده‌ك���ات ك�ه‌ «ده‌وڵ�ه‌ت��ان��ی‬ ‫ڕۆژئاوا و ئه‌وروپا له‌مه‌ڕ كێشه‌ی كورد‬ ‫له‌ رۆژه �ه‌اڵت هیچ هه‌ڵوێستێكیان‬ ‫نه‌نواندووه‌ و بێده‌نگن و ئاماده‌ش نین‬ ‫هه‌نگاو بنێن‪ ،‬نه‌ ئه‌مریكا نه‌ ئه‌وروپا‪،‬‬ ‫هه‌تا ئێسته‌ هیچ پڕۆژه‌یه‌كیان نییه‌‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌ ئه‌گه‌ری گۆڕانكارییه‌كانی‬ ‫ناو ئێرانیش هیچیان پێ نییه‌«‪.‬‬ ‫بڕوانه‌ الپه‌ڕە‌ی ڕۆژ‪.‬‬

‫كۆمسیۆن چوار ڕۆژی دیكه‌ ئه‌نجامه‌ به‌راییه‌كان ڕاده‌گه‌یه‌نێت‬

‫‪ 190‬سكااڵ له‌ هه‌ڵبژاردنی پارێزگاكاندا تۆمار كراون‬ ‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫س �ه‌رب �ه‌س��ت ئ��ام��ێ��دی‪ ،‬س �ه‌رۆك��ی‬ ‫ك��ۆم��س��ی��ۆن��ی ب�����ااڵی س��ه‌رب��ه‌خ��ۆی‬ ‫ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن�ه‌ك��ان��ی ع��ێ��راق‪ ،‬ل �ه‌ ب��اره‌ی‬ ‫ت��ۆم��ارك��ردن��ی سكااڵ ل�ه‌ الی��ه‌ن ق��ه‌واره‌‬ ‫جیاوازه‌كانی هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ به‌ (به‌یان)ی‬ ‫ڕاگه‌یاند «ژماره‌ی سكااڵكان گه‌یشتوونه‌ته‌‬ ‫‪ 190‬سكااڵ له‌و ‪ 12‬پارێزگایه‌ی عێراق كه‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانیان‬ ‫ت��ێ��دا ئ �ه‌ن��ج��ام دراوه‌‪ ،‬ب��ه‌ دی��ال��ه‌ و‬

‫سه‌اڵحه‌دینیشه‌وه‌»‪ .‬ناوبراو ئه‌وه‌شی خست ‌ه‬ ‫ڕوو كه‌ پێناچێت ئه‌نجامی ئه‌و سكااڵیانه‌‬ ‫گۆڕانكارییه‌كی ئه‌وتۆ به‌سه‌ر ئه‌نجامه‌كاندا‬ ‫بهێنێت‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆك���ی ك��ۆم��س��ی��ۆن��ی ب���ااڵی‬ ‫سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌كان له‌باره‌ی كاتی‬ ‫ڕاگه‌یاندنی ئه‌نجامه‌كانی هه‌ڵبژاردنه‌كه‌وه‌‪،‬‬ ‫وتی «ئه‌نجامه‌ به‌راییه‌كانی قه‌واره‌كانی‬ ‫ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن‪ ،‬چ��وار ڕۆژی دیكه‌ ‪%90‬ی‬ ‫ڕاده‌گ �ه‌ی �ه‌ن��رێ��ت‪ ،‬ئ��ه‌و ‪%10‬ی��ه‌ش��ی كه‌‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬په‌یوه‌ندیی به‌ ده‌نگدانی‬

‫ت��ای��ب�ه‌ت و موهه‌جیرینه‌وه‌ ه�ه‌ی�ه‌»‪.‬‬ ‫سه‌ربه‌ست ئامێدی‪ ،‬باسی ل �ه‌وه‌ش كرد‬ ‫ك�ه‌ «ئ �ه‌گ �ه‌ر ژم���اره‌ی ده‌ن��گ��ده‌ری هه‌ر‬ ‫بنكه‌یه‌ك ‪ %85‬زیاتر بێت‪ ،‬لێكۆڵینه‌وه‌ی لێ‌‬ ‫ده‌كه‌ین‪ .‬ئه‌وه‌ش ده‌بێته‌ هۆكارێكی دیكه‌ی‬ ‫دواخستنی ئه‌نجامه‌كان»‪.‬‬ ‫به‌پێی ئه‌و زانیارییانه‌شی به‌رده‌ستی‬ ‫(به‌یان) كه‌وتوون‪ ،‬الیه‌نه‌كانی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫له‌ هه‌رێمی كوردستان ئاماده‌ نین هیچ‬ ‫لێدوانێك ل �ه‌س �ه‌ر پێشێلكارییه‌كانی‬ ‫هه‌ڵبژاردن بده‌ن له‌ هه‌ردوو پارێزگای دیاله‌‬

‫و سه‌اڵحه‌ددین‪ ،‬چونكه‌ پێیان وایه‌ زیان‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت به‌ الیه‌نی كوردی به‌ گشتی‪.‬‬ ‫ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن �ه‌ك��ان��ی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگاكانی عێراق‪ ،‬رۆژی شه‌ممه‌ ‪،4/20‬‬ ‫له‌ ‪ 12‬پارێزگا له‌ كۆی ‪ 18‬پارێزگای عێراق‬ ‫ئه‌نجام درا‪ ،‬كه‌ تیایدا ‪ 13‬ملیۆن و ‪800‬‬ ‫هه‌زار ده‌نگده‌ری عێراقی بۆیان هه‌بوو‬ ‫ده‌ن��گ ب��ده‌ن به‌ ب�ه‌ش��داری ‪ 267‬ه�ه‌زار‬ ‫و ‪ 388‬نوێنه‌ری الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان و‬ ‫چاودێریی شه‌ش هه‌زار چاودێری ناوخۆیی‬ ‫و ‪ 313‬چاودێری نێوده‌وڵه‌تی‪.‬‬

‫لیوا روكن عه‌بدولخالق ئه‌لشاهر‬ ‫ك �ه‌ ت��ا ساڵی ‪ 2003‬ئه‌فسه‌رێكی‬ ‫پله‌به‌رزی سوپای عێراق ب��وو‪ ،‬به‌‬ ‫رووخاندنی به‌غدا و رژێمی به‌عس‪،‬‬ ‫وه‌ك ده‌یان ئه‌فسه‌ر و پله‌داری تری‬ ‫حیزبی به‌عس‪ ،‬عێراقی جێهێشت‪ .‬له‌‬ ‫دیامنه‌یه‌كدا به‌ (به‌یان)ی رایگه‌یاند‬ ‫«من ئێستا لێپررساوی ره‌وتی واڵتی‬ ‫مه‌ده‌نیم‪ ،‬كه‌ پێكهاتووه‌ له‌ حیزبی‬ ‫كاری عه‌ره‌بی و حیزبی دادپه‌روه‌ری‬ ‫و برایه‌تی»‪ .‬ناوبراو وتیشی «تا ئێستا‬ ‫دوو جار سه‌ردانی هه‌ولێرم كردووه‌‪.‬‬ ‫له‌ دواسه‌ردامندا بۆ هه‌ولێر‪ ،‬سێ‌ رۆژ‬ ‫ماومه‌ته‌وه‌»‪.‬‬ ‫س��ه‌ب��اره‌ت ب �ه‌ تێڕوانینیشی‬ ‫ب �ه‌ران��ب �ه‌ر دۆزی ئێستای ك��ورد‪،‬‬ ‫عه‌بدولخالق ئه‌لشاهر وتی «كورد‬ ‫له‌ نیشتامنی عێراق باشرتی ده‌ست‬ ‫ناكه‌وێت‪ .‬عێراق دایكی هه‌موومانه‌‪،‬‬ ‫به‌ ئاسانیش ده‌ستبه‌رداری دایك نابین‬ ‫و لێی جودا نابینه‌وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌و دایكه‌ «له‌شفرۆش»یش بێت»‪.‬‬ ‫بڕوانه‌ الپه‌ڕەی عێراق‬

‫‪3‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)32‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/4/23‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫شااڵو عه‌لی عه‌سكه‌ری‪ ،‬ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تیی یه‌كێتی بۆ به‌یان‪:‬‬

‫ئه‌گه‌ر هه‌ی ‌ه سلێمانی له‌ده‌ست یه‌كێتی ده‌ربهێنرێت‬ ‫دیدار‪ :‬زریان جه‌وهه‌ر‬ ‫ش����ااڵو ع �ه‌ل��ی ع �ه‌س��ك �ه‌ری‪،‬‬ ‫ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تیی یه‌كێتیی‬ ‫نیشتامنی‪ ،‬له‌ دیدارێكی تایبه‌تی‬ ‫(ب��ه‌ی��ان)دا رشۆڤ���ه‌ی ب��ارودۆخ��ی‬ ‫یه‌كێتی له‌ بادینان و په‌رپرسیاریه‌تیی‬ ‫كه‌سێتی خودی خۆی له‌و ده‌ڤه‌ره‌‬ ‫و دۆخی یه‌كێتی دوای هه‌ڵبژاردن‪،‬‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬تۆ به‌رپرسی مه‌ڵبه‌ندی‬ ‫بادینانی یه‌كێتی بوویت‪ ،‬بۆچی‬ ‫دوای ماوه‌یه‌كی كورت ئه‌و پۆسته‌ت‬ ‫لێوه‌رگیرایه‌وه‌؟‬ ‫شااڵو عه‌لی عه‌سكه‌ری‪ :‬بۆ خۆم‬ ‫ده‌ستم له‌كار كێشایه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬به‌اڵم تۆ له‌ دوای كۆنگره‌‬ ‫بوویته‌ به‌رپرسی سێ‌ مه‌ڵبه‌ندی‬ ‫یه‌كێتی‪ ،‬ئێستا هیچ مه‌ڵبه‌ندێك‬ ‫له‌به‌رده‌ستی تۆدا نییه‌‪ ،‬هۆكاره‌كه‌ی‬ ‫چییه‌؟‬ ‫شااڵو عه‌لی عه‌سكه‌ری‪ :‬بۆخۆم‬ ‫وازم لێ‌ هێناوه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬بارودۆخی یه‌كێتی له‌‬ ‫بادینان چۆن بوو‪ ،‬له‌و ماوه‌یه‌ی تۆ‬ ‫به‌رپرسی مه‌ڵبه‌ند بوویت؟‬ ‫ش��ااڵو عه‌لی عه‌سكه‌ری‪ :‬به‌‬ ‫گشتی باش بوو‪ ،‬خه‌ڵكی ڕووی له‌‬ ‫یه‌كێتی بوو‪ .‬ئه‌مجاره‌ش یه‌كێتی وه‌ك‬ ‫رابردوو نابێت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬پێت وای ‌ه یه‌كێتی له‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ قۆناغێكی تر ب�ه‌ره‌و‬ ‫پێشه‌وه‌ ده‌برێت له‌ بادینان؟‬ ‫ش��ااڵو عه‌لی عه‌سكه‌ری‪ :‬به‌‬ ‫بڕوای خۆم ئه‌گه‌ر یه‌كێتی له‌ بادینان‬ ‫ئه‌مجار ‌ه بۆ پێشه‌وه‌ جوڵ ‌ه نه‌كات‪،‬‬ ‫وه‌ك خۆی مبێنێته‌وه‌‪ ،‬ئ�ه‌وا به‌ره‌و‬

‫الوازبوون ده‌چێت‪ .‬بۆیه‌ بڕوا ناكه‌م به‌ره‌و‬ ‫كزی بڕوات‪ ،‬هه‌وڵێك هه‌یه‌ به‌ره‌و باشرتی‬ ‫به‌رن‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئه‌گه‌ر ب�ه‌ره‌و الوازی چوو‪،‬‬ ‫ئه‌وكات بارودۆخی یه‌كێتی چی به‌سه‌ر‬ ‫دێت؟‬ ‫ش��ااڵو عه‌لی ع�ه‌س��ك�ه‌ری‪ :‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌مجاره‌ به‌ره‌و كزی بچێت‪ ،‬واته‌ به‌ره‌و‬ ‫نه‌مان ده‌چێت‪ ،‬وه‌ك چۆن له‌شی مرۆڤ‬ ‫كه‌ نه‌خۆش ب��وو‪ ،‬هه‌وڵی چ��اره‌س�ه‌ری‬ ‫بۆ ن�ه‌ده‌ی��ت‪ ،‬ب��ه‌ره‌وه‌ نه‌مان ده‌چێت‪،‬‬ ‫حزبایه‌تیش وایه‌‪ ،‬كه‌ هه‌وڵی بۆ نه‌ده‌ی‬ ‫ئیرت به‌ره‌و نه‌مان ده‌چی‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬تۆ یه‌كه‌م به‌رپرسی یه‌كێتیی‬ ‫به‌ راشكاوان ‌ه ڕەخنه‌ت له‌ باردۆخی یه‌كێتی‬ ‫و په‌راوێزخستنی گرت له‌ بادینان‪ ،‬بۆ ئه‌و‬ ‫به‌رپرسانه‌ی پێشرت هه‌ڵوێستیان نه‌بووه‌‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و پرسه‌؟‬ ‫ش��ااڵو عه‌لی عه‌سكه‌ری‪ :‬نازانم‪،‬‬ ‫ب��ڕوان��اك��ه‌م ئ �ه‌وان��ی��ش هه‌ڵوێستیان‬ ‫نه‌بووبێت‪ ،‬به‌اڵم هه‌ڵوێست ده‌ربڕین له‌‬ ‫كه‌سێكه‌وه‌ بۆ كه‌سێك ده‌گۆڕێت‪ ،‬ره‌نگه‌‬ ‫ئه‌وان هه‌موویان له‌و ده‌ربڕینه‌ی من رازی‬ ‫نه‌بن‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬به‌اڵم باس له‌وه‌ ده‌كرێت كه‌‬ ‫تۆ له‌سه‌ر نه‌مانی باوكت عوقده‌یه‌كی‬ ‫ش�ه‌خ��س��ی��ت ل��ه‌گ��ه‌ڵ پ��ارت��ی ه �ه‌ی �ه‌‪،‬‬ ‫ده‌ربڕینه‌كانت پێچه‌وانه‌ی رێكه‌وتنی‬ ‫سرتاتیژی ب���وون‪ ،‬ب��ۆی�ه‌ش ل �ه‌و پۆسته‌‬ ‫دوورخرایته‌وه‌ به‌ماوه‌یه‌كی كه‌م؟‬ ‫شااڵو عه‌لی عه‌سكه‌ری‪ :‬من ئه‌ندامی‬ ‫سه‌كردایه‌تیی یه‌كێتیی نیشتامنیی‬ ‫كوردستانم‪ ،‬ئێمه‌ رێكه‌وتنی سرتاتیژمان‬ ‫هه‌یه‌ تا ئێستا‪ ،‬بۆ خۆیشم تا ئێستا ئیلتیزام‬ ‫به‌و رێكه‌وتنه‌وه‌ ده‌كه‌م‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬به‌اڵم لێدوانه‌كانت گرژیی‬ ‫خست ‌ه ناو رێكه‌وتنه‌ سرتاتیژییه‌كه‌وه‌‪،‬‬ ‫یه‌كێتی به‌ئاگا هێنایه‌وه‌ بۆ مافی خۆی له‌‬

‫ئەگەر ئۆپۆزسیۆنی هه‌موو حكومه‌تن‪،‬‬ ‫با بچن ل ‌ه هه‌ولێر چاالكی بكەن‬

‫بادینان؟‬ ‫ش��ااڵو عه‌لی عه‌سكه‌ری‪ :‬نه‌خێر‪،‬‬ ‫گرژیی نه‌خستووه‌ته‌ ناو‪ ،‬به‌ پێچه‌وانه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ره‌و توندتری برد‪.‬‬ ‫ب��ه‌ی��ان‪ :‬ئ �ه‌م��ج��اره‌ی��ان ل��ه‌ دوای‬ ‫هه‌ڵبژاردن‪ ،‬یه‌كێتی قبوڵی ئه‌و ‌ه ده‌كات‬ ‫وه‌ك ئێستا په‌رواێز بخرێت له‌ بادینان؟‬ ‫شااڵو عه‌لی عه‌سكه‌ری‪ :‬ئه‌وه‌ ده‌بێت‬ ‫ل ‌ه سه‌ركردایه‌تی و وته‌بێژی یه‌كێتی بپرسی‬ ‫كه‌ ئایا ده‌یكات یان نایكات‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ب ‌ه ڕای شه‌خسیی تۆ؟‬ ‫ش��ااڵو عه‌لی عه‌سكه‌ری‪ :‬من له‌و‬ ‫سه‌ركردایه‌تییه‌ بڕیارده‌ر نیم كه‌ ئه‌و بڕیاره‌‬ ‫ب��ده‌م‪ ،‬ب �ه‌اڵم كه‌ لێدوانی به‌رپرسه‌كان‬ ‫بخوێنیته‌وه‌‪ ،‬په‌راویزخسنت قبوڵ ناكه‌ن‪،‬‬ ‫منیش پێم وایه‌ ئێم ‌ه وه‌ك حزبه‌كانی تر‬ ‫كار بۆ مانه‌وه‌ ده‌كه‌ین‪ ،‬ده‌مانه‌وێت باشرت‬ ‫بین‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬به‌ده‌ر له‌ یه‌كێتی‪ ،‬كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمی و یه‌كگرتووش له‌ دهۆك بوونیان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬بارودۆخی ئه‌وانیش وه‌ك یه‌كێتییه‌؟‬ ‫ش��ااڵو عه‌لی عه‌سكه‌ری‪ :‬من خۆم‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی جیاوازم هه‌یه‌ بۆ الیه‌نی‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬چونكه‌ پێم وانییه‌ له‌ كوردستان‬ ‫الی �ه‌ن هه‌بێت ئیسالمی بێت‪ ،‬هه‌موو‬

‫الیه‌نێك سیاسییه‌‪ ،‬ئێمه‌ سۆشیال دیموكرات‬ ‫به‌كاردێنین بۆ خه‌ڵك كۆكردنه‌وه‌ له‌ ده‌وری‬ ‫خۆمان‪ ،‬ئه‌وانیش به‌ هه‌مان شێوه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫كه‌ ئه‌وان الیه‌نی ئیسالمی بن‪ ،‬دیاره‌ ئێمه‌‬ ‫الیه‌نی كافرین‪ .‬ئه‌وانیش پێم وانیه‌ له‌‬ ‫گه‌شه‌كردنێكی ئه‌وتۆدا بن‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬له‌ یه‌كێك له‌ لێدوانه‌كانتدا‬ ‫ده‌ڵێت دهۆك بۆ پارتی یه‌كال بووه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫پێت وای �ه‌ ئ�ه‌م ج��اره‌ ده��ۆك بۆ گشت‬ ‫الیه‌نه‌كان بگه‌ڕێته‌وه‌ و له‌ ده‌ستی یه‌ك‬ ‫الیه‌ن ده‌ربچێت؟‬ ‫ش��ااڵو عه‌لی عه‌سكه‌ری‪ :‬ئێستا له‌‬ ‫ده��ۆك پارتی له‌ هه‌موو الیه‌نێكی تر‬ ‫به‌هێزتره‌‪ ،‬بڕوام وایه‌ ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ و‬ ‫هه‌ڵبژاردنێكی تریش هه‌ر پارتی به‌هێزتر‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬هۆكاره‌كه‌ی چییه‌؟‬ ‫شااڵو عه‌لی عه‌سكه‌ری‪ :‬پارتی كاری‬ ‫تێدا كردووه‌‪.‬‬ ‫ب�ه‌ی��ان‪ :‬ب �ه‌اڵم ده‌وت��رێ��ت هۆكاری‬ ‫الوازیی یه‌كێتی له‌ بادینان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ ئ�ه‌وه‌ی ك ‌ه بیروباوه‌ڕی یه‌كێتی الى‬ ‫دانیشتوانی دهۆك قبوڵ نه‌كراوه‌؟‬ ‫ش���ااڵو ع�ه‌ل��ی ع �ه‌س��ك �ه‌ری‪ :‬ئ �ه‌وه‌‬ ‫ب �ه‌رپ��رس��ی مه‌ڵبه‌ند ل��ێ��پ��ررساوی ئه‌و‬

‫سیاسه‌ته‌یه‌‪ ،‬ده‌توانی په‌یوه‌ندی به‌وه‌و ‌ه‬ ‫ب��ك�ه‌ی‪ ،‬ئ�ه‌وی��ش ره‌ن��گ� ‌ه وه‌اڵم���ی خۆی‬ ‫هه‌بێت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬راگه‌یاندن تاچه‌ند كاریگه‌ره‌‬ ‫له‌ دهۆك‪ ،‬وه‌ك له‌ سلێامنی ده‌یبینی؟‬ ‫شااڵو عه‌لی عه‌سكه‌ری‪ :‬پێم وانییه‌‬ ‫كاریگه‌ریی هه‌بێت‪ .‬له‌ سلێامنی فه‌وزای‬ ‫راگه‌یاندن هه‌یه‌‪ ،‬ن�ه‌ك راگه‌یاندنێكی‬ ‫به‌به‌رنامه‌‪ .‬لێره‌ ئۆپۆزسیۆنێك هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی یه‌كێتیی نیشتامنییه‌‪،‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆنێك نییه‌ له‌سه‌ر ده‌سه‌اڵت‪ ،‬دیاره‌‬ ‫یه‌كێتیش زیاتر هه‌ست ب ‌ه به‌رپرسیارێتی‬ ‫ده‌ك��ات‪ ،‬وه‌اڵم��ی راگه‌یاندنی كه‌مه‌ له‌‬ ‫سلێامنی‪ .‬ته‌نها ئه‌وه‌یه‌ كه‌ یه‌كێتی دانی‬ ‫به‌ خۆیدا گرتووه‌ و ده‌یه‌وێت به‌رپرسانه‌تر‬ ‫بابه‌تی راگه‌یاندن بجوڵێنێت‪ ،‬ئه‌گه‌رنا له‌‬ ‫سلێامنیش كاریگه‌ریی ئه‌وتۆی نه‌بووه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬بۆچی ئۆپۆزسیۆن ته‌نها به‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی یه‌كێتی ده‌زانیت؟‬ ‫ش��ااڵو عه‌لی ع�ه‌س��ك�ه‌ری‪ :‬به‌ڵێ‌‪،‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆنێك نییه‌ بۆ ده‌سه‌اڵتی هه‌موو‬ ‫حكومه‌ت‪ ،‬ك�ه‌ ئۆپۆزسیۆنی هه‌موو‬ ‫حكومه‌ته‌‪ ،‬بابچێت له‌ هه‌ولێر چاالكی‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬به‌ڵگه‌ت چییه‌ بۆ قسه‌كانت؟‬

‫شااڵو عه‌لی عه‌سكه‌ری‪ :‬هه‌ولێر‬ ‫پایته‌خته‌‪ ،‬سلێامنی پایته‌خت نییه‌‪.‬‬ ‫لێره‌ ك��ار ده‌ك���ه‌ن دژی یه‌كێتی‪.‬‬ ‫سلێامنی زیاتر خه‌ڵكی یه‌كێتیی‬ ‫ت��ی��ادای��ه‌‪ ،‬ئ��ه‌گ��ه‌ر ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫حكومه‌تن با بچن له‌ پایته‌خت رای‬ ‫خۆیان ده‌ربڕن‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬به‌اڵم ده‌وترێت دوای‬ ‫ئه‌م هه‌ڵبژاردن ‌ه ب ‌ه یه‌كجاری سلێامنی‬ ‫له‌ ده‌ست یه‌كێتی دێته‌ده‌ر؟‬ ‫شااڵو عه‌لی عه‌سكه‌ری‪ :‬ئه‌وه‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش ئه‌گه‌رێكه‌ و من‬ ‫ئه‌و قسه‌یه‌م قبوڵه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش به‌ڵگه‌ی‬ ‫به‌هێزی قسه‌كانی منه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ری ئه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌ ب ‌ه هه‌موان هه‌وڵی ئه‌وه‌ بده‌ن‬ ‫سلێامنی له‌ده‌ست یه‌كێتی بێننه‌ده‌ر‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش هیچ خزمه‌تیان پێ ناكات‪.‬‬ ‫ئۆپۆزسییۆن ن��ات��وان��ێ��ت بۆ‬ ‫ئه‌مجار ‌ه و چه‌ند هه‌ڵبژاردنێكی‬ ‫تریش ده‌س��ه‌اڵت بگرێته‌ ده‌ست‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت ئیسالمییه‌كان‪ ،‬چونكه‌‬ ‫خه‌ڵك چه‌ند منوونه‌یه‌كی ده‌سه‌اڵتی‬ ‫ئیسالمییه‌كانی الی���ه‌ ك��ه‌ چ��ۆن‬ ‫خه‌ڵكیان چ �ه‌وس��ان��دووه‌ت �ه‌وه‌ له‌‬ ‫عێراق و واڵتانی ده‌وروب��ه‌ر‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫خه‌ڵك له‌به‌ر ئه‌م منوونانه‌ ده‌نگ به‌‬ ‫ئیسالمییه‌كان نادات‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬به‌اڵم له‌ به‌رانبه‌ردا ئه‌و‬ ‫الیه‌نانه‌ منوونه‌ی دیك ‌ه ده‌هێننه‌وه‌‪،‬‬ ‫ل�ه‌ حكومه‌تی ع��ێ�راق و ئێستای‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمیش‪ ،‬كه‌ عه‌ملانین‬ ‫و به‌و شێوه‌یه‌ مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ‬ ‫میله‌تی خۆیان ك��ردووه‌‪ ،‬وه‌اڵمت‬ ‫چییه‌ بۆ ئه‌وه‌؟‬ ‫شااڵو عه‌لی عه‌سكه‌ری‪ :‬من ڕای‬ ‫خۆم ده‌ربڕی‪ ،‬ئه‌وانیش ڕای خۆیان‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ب �ه‌ی��ان‪ :‬ئ�ه‌گ�ه‌ر شتێكی ترت‬ ‫هه‌بێت؟‬ ‫شااڵو عه‌لی عه‌سكه‌ری‪ :‬هه‌موو‬ ‫ئه‌م قسانه‌ی من كردم ڕای تایبه‌تی‬ ‫خۆمه‌‪ ،‬چونكه‌ وته‌بێژی یه‌كێتی‬ ‫نیم‪ ،‬ئ �ه‌و قسانه‌ ل�ه‌س�ه‌ر خ��ودی‬ ‫خۆم حسابن‪ ،‬نه‌ك یه‌كێتی‪ .‬هیوای‬ ‫سه‌ركه‌وتن بۆ (به‌یان) ده‌خوازم‪.‬‬

‫«ئه‌گه‌ر یه‌كێتی و پارتی ببنه‌وه‌ ب ‌ه زۆرینه‌‪ ،‬ناهێڵن هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان ئه‌نجام بدرێت»‬

‫پارتی به‌ مه‌رج شه‌راكه‌تی یه‌كێتی له‌ حكومه‌تی داهاتوو قبوڵ ده‌كات‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬سه‌ید نامی‬ ‫به‌پێی ڕێكه‌وتنێكی نهێنیی یه‌كێتی‬ ‫و پارتی‪ ،‬یه‌كێتی کاندیدى بۆ سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێم نابێت و ده‌نگ به‌ پاڵێوراوی‬ ‫پارتی ده‌دات‪ .‬له‌ به‌رامبه‌ریشدا پارتی‬ ‫له‌ حكومه‌تی داه��ات��وودا نیوبه‌نیو‬ ‫له‌گه‌ڵیدا ماف و ئیمتیازاته‌كان به‌ش‬ ‫بكات و هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگاكانیش تا دوای هه‌ڵبژاردنی‬ ‫په‌رله‌مان و سه‌رۆكی هه‌رێم ئه‌نجام‬ ‫نه‌درێت‪ .‬له‌به‌رامبه‌ریشدا وه‌زیرێكی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم ڕایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫دی��اری��ك��ردن��ی واده‌ی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان الی حكومه‌ت‬ ‫قورس نییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د حاجی ڕەشید‪ ،‬ئه‌ندامی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگای سلێامنی وتی‬ ‫«هه‌ر هه‌ڵبژاردنێك تایبه‌مته‌ندیی خۆی‬

‫هه‌یه‌‪ ،‬بۆ منوونه‌ پارێزگای دهۆك یه‌كالیی‬ ‫بووه‌ته‌وه‌ بۆ پارتی‪ ،‬حزبی دووه‌میش‬ ‫یه‌كگرتووه‌‪ .‬له‌ هه‌ولێر پارتی زۆرینه‌ی‬ ‫موتڵه‌ق نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو زۆرینه‌یه‌كی‬ ‫نسبییه‌‪ .‬یه‌كێتی كاتی خ��ۆی له‌گه‌ڵ‬ ‫گۆڕاندا ده‌ره‌جه‌ دوو بوو‪ ،‬دواتر كۆمه‌ڵ‬ ‫دێت و ئینجا یه‌كگرتوو‪ .‬سلێامنی پێشرت‬ ‫یه‌كالیی بوو بۆ یه‌كێتی‪ ،‬ئێستا گۆڕان‬ ‫له‌پێش یه‌كێتیشه‌وه‌یه‌ و زۆرینه‌ گۆڕانه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان‬ ‫ئه‌م تایبه‌مته‌ندییه‌ی به‌خۆیه‌وه‌ گرتووه‌‪،‬‬ ‫هۆكاری دواكه‌وتنه‌كه‌ی په‌یوه‌ندیی‬ ‫به‌مه‌وه‌ هه‌یه‌»‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د حاجی ڕەشید‪ ،‬پێی وایه‌‬ ‫بۆیه‌ یه‌كێتی و پارتی به‌ هه‌ڵبژاردنی‬ ‫په‌رله‌مان و سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێم ڕازی‬ ‫بوون‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌یه‌ له‌ هه‌موو هه‌رێم‬ ‫ده‌نگدان ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌وكاته‌ كه‌وتووه‌ته‌‬ ‫سه‌ر ئه‌وه‌ی كۆی هه‌موو هه‌رێم كێ‌‬

‫تێیدا بااڵده‌سته‌‪ .‬وتیشی «كۆی هه‌موو‬ ‫ه �ه‌رێ��م‪ ،‬پ��ارت��ی زۆری��ن�ه‌ی�ه‌ و ‪%30‬ی‬ ‫ده‌نگه‌كانی هه‌یه‌‪ 30 ،‬كورسیی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێتی ئه‌و ‪ 29‬كورسییه‌ی هه‌یه‌تی‬ ‫به‌پێی ڕێكه‌وتنه‌‪ ،‬ئه‌گینا له‌وه‌ كه‌مرتی‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬له‌وانه‌یه‌ كێبڕكێ‌ هه‌بێت‪ ،‬پارتی‬ ‫ده‌ڵێت گۆڕان دووه‌مه‌‪ ،‬به‌مه‌ش جۆرێك‬ ‫له‌ ئیستیفزازی یه‌كێتی پێده‌كات‪ ،‬یه‌كێتی‬ ‫خۆیان ده‌ڵێن ئێمه‌ دووه‌مین‪ ،‬ئه‌وكاته‌‬ ‫گ��ۆڕان سێهه‌مه‌‪ ،‬یه‌كگرتوو چ��واره‌م‬ ‫ده‌بێت به‌ حوكمی دهۆكیان‪ ،‬كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمییش پێنجه‌م»‪ .‬ئه‌ندامه‌كه‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگای سلێامنی باس‬ ‫له‌وه‌ ده‌كات «هه‌ریه‌كێك له‌مانه‌ حه‌ز‬ ‫له‌ جۆرێك هه‌ڵبژاردن ده‌كات‪ ،‬بۆ منوونه‌‬ ‫پارتی حه‌زده‌كات زیاتر هه‌ڵبژاردنی‬ ‫په‌رله‌مان بكرێت كه‌ له‌ به‌رژەوه‌ندیی‬ ‫یه‌كێتییه‌‪ ،‬چونكه‌ زوعفی ده‌رناكه‌وێت‪،‬‬ ‫كه‌ یه‌كێتی نه‌ دهۆكی هه‌یه‌‪ ،‬نه‌ هه‌ولێر‪،‬‬

‫سلێامنییشی له‌خه‌ته‌ردایه‌»‪.‬‬ ‫هه‌ر به‌پێی ئه‌و ڕێكه‌وتنه‌ی پارتی‬ ‫و یه‌كێتی‪ ،‬بڕیاره‌ بۆ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫هه‌رێم و به‌غداش وه‌ك هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ڕاب��ردوو پۆسته‌كان له‌ نێوان خۆیاندا‬ ‫داب���ه‌ش ب��ك �ه‌ن �ه‌وه‌‪ ،‬ل��ه‌و ب��اره‌ی��ه‌وه‌‬ ‫ئه‌حمه‌دی حاجی ڕەشید ده‌ڵێت «به‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ ڕێككه‌وتوون بۆ هه‌ڵبژاردنی‬ ‫س�ه‌رۆك��ی هه‌رێم یه‌كێتی كاندیدی‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬چونكه‌ پۆستی سه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫له‌ ڕێكه‌وتنی سرتاتیجیدا یه‌كالییه‌ بۆ‬ ‫پارتی‪ ،‬پۆستی سه‌رۆك كۆمار بۆ یه‌كێتی‬ ‫بێت‪ ،‬به‌اڵم به‌و مه‌رجه‌ی بۆ هه‌ڵبژاردنی‬ ‫په‌رله‌مان یه‌كێتی ده‌نگی ئه‌وه‌ نایه‌نێت‬ ‫كه‌ شه‌ریكی نیو به‌نیو بێت‪ .‬یه‌كێتی به‌و‬ ‫مه‌رجه‌ له‌گه‌ڵ پارتیدا ڕێككه‌وتوون كه‌‬ ‫پارتی له‌ حكومه‌تدا به‌شدارییان پێبكات‪،‬‬ ‫پارتییش به‌مه‌ ڕازی بووه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ده‌نگ كه‌مرت ده‌هێنێت»‪ .‬ناوبراو وتیشی‬

‫«مه‌رجی دووه‌می یه‌كێتی ئه‌وه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانی‬ ‫ه �ه‌رێ��م ن�ه‌ك��رێ��ت‪ .‬یه‌كێتی ده‌بێت‬ ‫ده‌نگ بده‌ن به‌و كه‌سه‌ی كه‌ ده‌بێت‬ ‫به‌ سه‌رۆكی هه‌رێم‪ ،‬مه‌ال به‌ختیار ئه‌و‬ ‫لێدوانه‌ی دا‪ ،‬تاوه‌كو ئه‌نجامه‌كانی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مان ده‌رده‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫ل �ه‌وێ‌ كه‌ بوونه‌ ده‌س���ه‌اڵت‪ ،‬پێكه‌وه‌‬ ‫حكومه‌ت پێكده‌هێنن و خۆیان زۆرینه‌‬ ‫ده‌ب��ن‪ ،‬ئه‌و كاته‌ ناهێڵن هه‌ڵبژاردن‬ ‫بۆ ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان بكرێت و‬ ‫گه‌وره‌ترین كێشه‌ی بۆ دروست ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫كاریگه‌ریشی نابێت بۆ سه‌ر هه‌ڵبژاردنی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستان»‪.‬‬ ‫سه‌عد خالید‪ ،‬وه‌زی���ری هه‌رێم‬ ‫بۆ كاروباری په‌رله‌مانی كوردستان‪ ،‬به‌‬ ‫(به‌یان)ی ڕاگه‌یاند «تائێستا هیچ ڕۆژێك‬ ‫دیاری نه‌كراوه‌ و هۆكاره‌ ئه‌ساسییه‌كه‌شی‬ ‫یاسایه‌ كه‌ پێویستی به‌ هه‌مواركردنه‌وه‌‬

‫هه‌یه‪ .‬بۆیه‌ حكومه‌ت چاوه‌ڕێ ده‌كات‬ ‫ئ�ه‌و بابه‌ته‌ هه‌موار بكرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كاته‌ ده‌كرێت له‌به‌ر ڕۆشنایی ئه‌وه‌‬ ‫كۆمسیۆنی هه‌ڵبژاردنه‌كان ئاگادار‬ ‫بكاته‌وه‌ بۆ هه‌ڵبژاردن»‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت ب �ه‌وه‌ی كه‌ باس له‌وه‌‬ ‫ده‌كرێت یه‌كێتی و پارتی نایانه‌وێت‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان‬ ‫ئه‌نجام بدرێت‪ ،‬وه‌زی��ره‌ك�ه‌ی هه‌رێم‬ ‫وت��ی «ب �ه‌ خ��وا م��ن زانیارییم نییه‌‪،‬‬ ‫نه‌مزانیوه‌ كێشه‌ی له‌و بابه‌ته‌ هه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌ته‌ئكید هه‌ر ده‌بێت بكرێت‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تیش دوای دی��اری��ك��ردن��ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مان و سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫هه‌رێم و ئه‌و كێشانه‌ی باسامن كردن‬ ‫له‌سه‌ر ڕێگه‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر چاره‌سه‌ر بكرێن‪،‬‬ ‫ب��ڕوا ده‌ك��ه‌م دیاریكردنی ڕۆژەك��ه‌ش‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ ڕۆژێكی قورس نییه‌ به‌نسبه‌ت‬ ‫حكومه‌ته‌وه‌»‪.‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)32‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/4/23‬ساڵی یەکەم‬

‫«ئه‌گه‌ر سیستمه‌كه‌ بگۆڕدرێت‪ ،‬به‌پێی یاسا په‌رله‌مانی كوردستان هه‌ڵده‌وه‌شێته‌وه‌»‬

‫ئه‌گه‌ری دووباره‌ دواخستنه‌وه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان هه‌یه‌‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬سه‌ید نامی‬ ‫به‌پێی ئ �ه‌و ده‌نگۆیانه‌ی له‌نێو‬ ‫هاوواڵتیاندا باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ده‌سه‌اڵت‬ ‫به‌نیازه‌ پرۆژەیاسایه‌ك س�ه‌ب��اره‌ت به‌‬ ‫گۆڕانكاری ل ‌ه یاسای هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫ه�ه‌رێ��م پێشكه‌ش ب�ه‌ سه‌رۆكایه‌تیی‬ ‫پ��ه‌رل��ه‌م��ان��ی ك���وردس���ت���ان ب��ك��ات‪.‬‬ ‫ئه‌ندامێكی لیژنه‌ی یاسایی په‌رله‌مانیش‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت ئه‌گه‌ر ئه‌و پرۆژەیاسایه‌‬

‫سه‌ربگرێت‪ ،‬جارێكی تر هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫دواده‌خرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئارام قادر‪ ،‬ئه‌ندانی لیژنه‌ی یاسایی‬ ‫له‌ په‌رله‌مانی كودستان رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫«ئ �ه‌گ �ه‌ر سیستمی ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن�ه‌ك��ان‬ ‫ب��گ��ۆڕدرێ��ت‪ ،‬به‌پێی یاسا په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان هه‌ڵده‌وه‌شێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫به‌پێی یاسای سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێم‪ ،‬ژماره‌‬ ‫یه‌كی ساڵی ‪ ،2005‬له‌ مادده‌ی نۆ‪ ،‬بڕگه‌ی‬ ‫چوار‪ ،‬خاڵی چوار ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌گه‌ر سیستمی‬

‫له‌ چوار مانگدا‪ 28 ،‬ژن كوژراون‬ ‫شڤان جه‌باری‪ .‬كه‌ركووك‬ ‫ل�����ه‌ ك���ۆن���گ���ره‌ی���ه‌ك���ی‬ ‫ڕۆژن��ام �ه‌ن��ووس��ی��دا گ��رووپ��ی (نا‬ ‫بۆ كلتووری توندوتیژیی دژ به‌‬ ‫ئ��اف��ره‌ت��ان) ل �ه‌ ش��اری ك �ه‌رك��ووك‬ ‫ڕاگه‌یه‌ندرا‪ ،‬هه‌ر له‌و كۆنگره‌یه‌دا‬ ‫ئاماری توندوتیژییه‌كانی دژ به‌‬ ‫ژنان له‌ ساڵی ‪ 2012‬و چه‌ند مانگی‬ ‫ڕابردووی ‪ 2013‬خرایه‌ ڕوو‪ .‬به‌پێی‬ ‫ئه‌و ئاماره‌ له‌ ساڵی ‪2012‬دا ‪121‬‬ ‫حاڵه‌تی كوشتنی ژنان ئه‌نجام دراوه‌‪،‬‬ ‫به‌م شێوه‌یه‌ «‪ 33‬حاڵه‌تی ته‌قه‌كردن‪،‬‬ ‫‪ 65‬حاڵه‌تی خۆسووتاندنی ژنان‪،‬‬ ‫‪ 10‬حاڵه‌تی كوشنت له‌سه‌ر كێشه‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‪ 13 ،‬حاڵه‌تی كوشنت به‌‬ ‫حه‌بل و سه‌ربڕینیش هه‌بووه‌»‪.‬‬

‫له‌ سه‌ره‌تای ساڵی ‪2013‬و ‌ه‬ ‫ت��ا ‪ 28 ،2013/4/20‬حاڵه‌تی‬ ‫كوشنت هه‌بووه‌‪ ،‬به‌م شێوه‌یه‌ «‪8‬‬ ‫حاڵه‌ت به‌ ته‌قه‌كردن‪15 ،‬حاڵه‌تی‬ ‫خۆسووتاندن‪ 5 ،‬حاڵه‌ت له‌سه‌ر‬ ‫كێشه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی»‪.‬‬ ‫موئه‌یه‌د ئه‌حمه‌د‪ ،‬یه‌كێكه‌‬ ‫له‌وانه‌ی خێزانه‌كه‌ی له‌ هه‌شتی‬ ‫مارسی ئه‌مساڵدا به‌ر ده‌ستڕێژی‬ ‫ته‌قه‌ی هێزه‌ هاوبه‌شه‌كانی شاری‬ ‫ك �ه‌رك��ووك ك �ه‌وت��ووه‌ و گیانی له‌‬ ‫ده‌س��ت داوه‌‪ ،‬نیگه‌رانه‌ ل �ه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ نه‌ ڕێكخراوه‌كانی ژن��ان و نه‌‬ ‫حكومه‌ت و ده‌زگا ئه‌منییه‌كان به‌‬ ‫ده‌م كێشه‌كه‌یه‌وه‌ نه‌هاتوون‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتی به‌وه‌ تۆمه‌تبار كرد كه‌‬ ‫ناتوانن گیانی هاوواڵتیان بپارێزن‪.‬‬

‫هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌ن گ��ۆڕدرا‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫یه‌كێك له‌ ده‌سه‌اڵته‌كانی سه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ب ‌ه مه‌رسومێك په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستانی عێراق هه‌ڵده‌وه‌شێنێته‌وه‌»‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و ئه‌ندامه‌ی لیژنه‌ی یاسایی‬ ‫په‌رله‌مان راشیده‌گه‌یه‌نێت «ئه‌گه‌ر بێتو‬ ‫میكانیزمی هه‌ڵبژاردنه‌كان بگۆڕدرێت‬ ‫له‌ داخ���راوه‌وه‌ بۆ نیمچه‌كراوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫پێی ناوترێت سیستمی هه‌ڵبژاردن»‪.‬‬ ‫ن��اوب�راو وتیشی «مه‌سه‌له‌ی گۆڕینی‬

‫سیستمی هه‌ڵبژاردنیش به‌و شێوه‌ی ‌ه‬ ‫ده‌سه‌اڵت مافی ئه‌وه‌ی نییه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر بێتو‬ ‫ته‌نانه‌ت ئه‌و پرۆژەیاسایه‌ش پێشكه‌ش‬ ‫بكرێت كه‌ خاڵه‌ سه‌ره‌كییه‌كانی گوایه‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ لیستی داخ �راو بكرێته‌ لیستی‬ ‫نیمچه‌كراوه‌‪ ،‬هه‌موو كوردستان كه‌‬ ‫بازنه‌یه‌كه‌ بكرێت ‌ه سێ‌ بازنه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ پێی‬ ‫ناوترێت سیستمی هه‌ڵبژاردن‪ ،‬له‌به‌ر‬ ‫ئ��ه‌وه‌ ته‌نانه‌ت ب �ه‌و پرۆژەیاسایه‌ش‬ ‫هیچ كه‌س ده‌سه‌اڵتی نییه‌ هه‌ڵبژاردنی‬

‫په‌رله‌مانیش دوابخات‪ .‬له‌وانه‌یه‌ وه‌كو‬ ‫میكانیزمێك به‌كاربهێرنێت بۆ دواخستنی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مان و له ‌هه‌مان‬ ‫كاتدا هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێم‪،‬‬ ‫به‌اڵم ده‌قی یاساكه‌ زۆر ڕوونه‌‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫ئه‌گه‌ر سیستمی هه‌ڵبژاردن گۆڕدرا‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫په‌رله‌مان هه‌ڵده‌وه‌شێرنێته‌وه‌‪ ،‬ناڵێت‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان دواده‌خرێت»‪.‬‬ ‫ئ��ارام ق��ادر‪ ،‬راشیگه‌یاند «گۆڕینی‬ ‫لیستی داخ�راو بۆ لیستی نیمچه‌كراوه‌‪،‬‬

‫پێی ناوترێت سیسته‌م‪ ،‬چونكه‌ ئێم ‌ه‬ ‫سێ جۆر سیستمی هه‌ڵبژاردمنان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫سیستمی هه‌ڵبژاردنی (ڕێژەیی و زۆرینه‌‬ ‫و تێكه‌ڵ)‪ ،‬ئه‌مه‌ سێ‌ ج��ۆر سیستمه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ گۆڕینی ته‌نها جۆری لیسته‌كه‌‬ ‫نابێته‌ سیستم‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ ئه‌و پاساوه‌‬ ‫زانستی نییه‌ و نابێته‌ هۆكارێك بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان دوابخرێن و پێویسته‌‬ ‫له‌ كاتی خۆیاندا ئه‌نجام بدرێن‪ ،‬وه‌كو‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێم رایگه‌یاندووه‌»‪.‬‬

‫پێده‌چێت گفتوگۆی یه‌كلیستی یه‌كال بكاته‌وه‌‬

‫راپرسی له‌نێو ئه‌ندامانی كۆمه‌ڵ و یه‌كگرتوودا ده‌كرێت‬ ‫شڤان عه‌لی‬ ‫بۆ پێكهێنانی یه‌كلیستیی الیه‌ن ‌ه‬ ‫ئیسالمییه‌كانی هه‌رێمی كوردستان‪،‬‬ ‫له‌ئێستادا كۆمه‌ڵ و یه‌كگرتوو سه‌رقاڵی‬ ‫راپرسین له‌نێو ئه‌ندامانیاندا‪ ،‬پێشده‌چیت‬ ‫ئ�ه‌ن��ج��ام��ی ئ���ه‌و راپ��رس��ی��ی �ه‌ ب��ڕی��اری‬ ‫یه‌كالكه‌ره‌وه‌ی پێكهێنانی یه‌كلیستیی‬ ‫نێوانیان بێت‪.‬‬ ‫م��ح �ه‌م �ه‌د ئ �ه‌ح��م �ه‌د‪ ،‬ئ�ه‌ن��دام��ی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسیی یه‌كگرتووی ئیسالمی‬ ‫له‌باره‌ی ئه‌نجامدانی راپرسیی نێوخۆی‬ ‫حزبه‌كه‌یانه‌وه‌ وت��ی «ئ��ه‌و راپرسییه‌‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌و شتانه‌ی یارمه‌تیی بڕیاره‌كانی‬

‫سه‌ركردایه‌تی ده‌دات بۆ پێكهێنانی‬ ‫یه‌كلیستی»‪.‬‬ ‫م��ح�ه‌م�ه‌د ئ �ه‌ح��م �ه‌د‪ ،‬ده‌رب����اره‌ی‬ ‫میكانیزمی دابه‌شكردنی ئه‌و كورسییانه‌ی‬ ‫به‌ده‌ستیان ده‌هێنن له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫ئ��ای��ن��ده‌دا‪ ،‬ئ��ام��اژەی ب��ه‌وه‌ دا «وه‌ك��و‬ ‫مه‌بده‌ئی‪ ،‬پێویست ‌ه له‌الیه‌ن خاوه‌ن بڕیاری‬ ‫هه‌ردوو الوه‌ بڕیاری له‌سه‌ر وه‌ربگیرێت‪،‬‬ ‫دواتریش ده‌كه‌وێت ‌ه سه‌ر ورده‌كارییه‌كانی‪،‬‬ ‫ئه‌وكاته‌ش ده‌توانین پێوه‌رێك دیاری‬ ‫بكه‌ین و له‌سه‌ری رێك بكه‌وین»‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی مه‌كته‌بی سیاسیی‬ ‫یه‌كگرتووی ئیسالمی راشیده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵی ئیسالمی ب���ه‌رده‌وام‬

‫كار ده‌كه‌ن بۆ نزیكبوونه‌و ‌ه و ده‌ڵێت‬ ‫«تا بگات ‌ه ئ �ه‌وه‌ی له‌ ئاینده‌دا ئه‌گه‌ر‬ ‫بتوانین ببین به‌ ی�ه‌ك‪ ،‬ئه‌گه‌ر نا یه‌ك‬ ‫لیست دروست بكه‌ین‪ ،‬ئه‌گه‌ر نا یه‌ك‬ ‫فراكسیۆن دروس��ت بكه‌ین»‪ .‬ناوبراو‬ ‫وتیشی «ج��ۆرێ��ك ل ‌ه رێكه‌وتننامه‌ی‬ ‫سرتاتیجی ل ‌ه نێوان خۆماندا رێك بخه‌ین‪،‬‬ ‫ب ‌ه جۆرێك كه‌ ئیسالمییه‌كان هه‌م ڕۆڵی‬ ‫ته‌واوكاریی بگێڕین له‌ پرۆسه‌ی سیاسی‬ ‫و نیشتیامنیی كوردستاندا‪ ،‬هه‌م بتوانین‬ ‫ئۆپۆزسیۆن به‌هێزتر بكه‌ین و پێكیشه‌وه‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆنبوونه‌كه‌ بخه‌ینه‌ خزمه‌تی‬ ‫چاكسازی و پرۆسه‌ی سیاسیی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان گه‌شه‌ پێبده‌ین و ب �ه‌ره‌و‬

‫پێشه‌وه‌ بڕوات»‪.‬‬ ‫ده‌رب���اره‌ی ئ �ه‌وه‌ی كه‌ ئه‌و پرۆژە‬ ‫ئیسالمییه‌ ته‌نیا بۆ كۆمه‌ڵ و یه‌كگرتووه‌‪،‬‬ ‫م��ح�ه‌م�ه‌د ئ�ه‌ح��م�ه‌د وت��ی «ئێمه‌ له‌‬ ‫س��ه‌ره‌ت��اوه‌ بزانین ل �ه‌گ �ه‌ڵ كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمی ده‌گه‌ین ‌ه چ��ی‪ ،‬پێكیشه‌وه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ بزوتنه‌وه‌ی ئیسالمی و ته‌نانه‌ت‬ ‫كه‌سایه‌تییه‌ ئیسالمییه‌ بێالیه‌نه‌كانیش‬ ‫و ئه‌گه‌ر ره‌وتێكی ئیسالمیی تریش‬ ‫هه‌بێت له‌ كوردستاندا‪ .‬حه‌زمان لێیه‌‬ ‫هه‌موومان پێكه‌وه‌ جۆرێك له‌ ته‌نسیق و‬ ‫هاوكاریكردن و هاوهه‌ڵوێستی و جۆرێك‬ ‫له‌ پرۆژەیه‌كی هاوبه‌ش یان لیستێكی‬ ‫هاوبه‌شامن هه‌بێت»‪.‬‬

‫كاوه‌ عه‌بدوڵاڵ‪ ،‬سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای سلێامنی بۆ به‌یان‪:‬‬

‫بایكۆتكردن دۆڕاوترین هه‌ڵوێست ‌ه و دەسەاڵت پێى خۆشە‬ ‫شڤان عه‌لی‬ ‫ماوه‌ی هه‌شت ساڵه‌ هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانی هه‌رێم‬ ‫ئه‌نجام ن���ه‌دراوه‌‪ ،‬له‌ به‌رامبه‌ریشدا‬ ‫سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای سلێامنی‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌ پێویسته‌ خه‌ڵك‬ ‫و ئۆپۆزسیۆن بۆ ئه‌نجامدانی ئه‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ فشار دروست بكه‌ن بۆ سه‌ر‬ ‫ده‌سه‌اڵت‪.‬‬ ‫ك����اوه‌ ع���ه‌ب���دوڵ�ڵ�ا‪ ،‬س��ه‌رۆك��ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگای سلێامنی له‌‬ ‫لێدوانێكی تایبه‌تیدا ب��ۆ (ب �ه‌ی��ان)‬

‫وتی «یاسای ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان‬ ‫المه‌ركه‌زییه‌ له‌ هه‌رێمی كوردستاندا‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌و المه‌ركه‌زییه‌ جێبه‌جێ ببێت‪،‬‬ ‫ئه‌و پارانه‌ی دێته‌ پارێزگاكانه‌وه‌‪ ،‬هه‌موو‬ ‫كه‌س ده‌زانێت چه‌نده‌ و ده‌بێت به‌‬ ‫شێوه‌یه‌كی یه‌كسان و له‌سه‌ر بنه‌مای‬ ‫تاكه‌كه‌س دابه‌ش بكرێت‪ ،‬بۆیه‌ تا ئێستا‬ ‫كار به‌ یاسای مه‌ركه‌زی ده‌كرێت»‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو پێى وای���ه‌ ئەنجامنەداىن‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن هیچ بیانوویەکى نییە‬ ‫و دەڵ��ێ��ت «ئ �ه‌م �ه‌ پ �ه‌ی��وه‌ن��دی��ی به‌‬ ‫یه‌كه‌یه‌كه‌ی دانیشتوانی پارێزگاكانی‬ ‫هه‌رێمی كوردستانه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌‬

‫ده‌بێت هه‌م ئۆپۆزسیۆن فشار بكات‬ ‫و هه‌م خه‌ڵكیش فشار بكات‪ .‬ناكرێت‬ ‫له‌ پاش هه‌شت ساڵ له‌ هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان هه‌ڵبژاردن‬ ‫نه‌كه‌ین»‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ نه‌بوونی هه‌ڵوێستی‬ ‫نوێنه‌رانی ئۆپۆزسیۆن له‌ ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگاكان‪ ،‬كاوه‌ عه‌بدوڵاڵ رایگه‌یاند‬ ‫«یه‌كێك له‌ ئامانجه‌كانی ده‌س �ه‌اڵت‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان‬ ‫ب��ای��ك��ۆت ب��ك �ه‌ن و ب��ڕۆن �ه‌ م��اڵ �ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ�ه‌وه‌ دۆڕاوت��ری��ن هه‌ڵوێسته‌‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان ئه‌وه‌ بكه‌ن‪،‬‬

‫زۆر هه‌ڵه‌ ده‌ك��ه‌ن‪ ،‬چونكه‌ پێویسته‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان رۆژان���ه‌ و‬ ‫هه‌فتانه‌ و مانگانه‌‪ ،‬هه‌موو سه‌ری‬ ‫سه‌عاتێك فشار بخه‌نه‌ سه‌ر ده‌سه‌اڵت‬ ‫بۆ گۆڕینی سیستم‪ ،‬بۆ نه‌مانی قه‌یرانی‬ ‫ئیداری‪ ،‬نه‌ك وازبهێنن»‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی ئه‌نجوومه‌نی پارێزگای‬ ‫سلێامنی پێی وایه‌ «ئه‌گه‌ر ئه‌ندامانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن ب��ڕۆن‪ ،‬دەس��ەاڵت خۆشی‬ ‫ده‌ردەب���ڕن‪ ،‬چونكه‌ زۆری��ان پێخۆشه‌‬ ‫بایكۆتی ئه‌نجومه‌ىن پارێزگاكان بكه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌وانیش به‌رده‌وام ده‌بن له‌سه‌ر قه‌یرانی‬ ‫ئیداری له‌ هه‌رێمی كوردستاندا»‪.‬‬

‫لێپررساوی بومه‌له‌رزه‌ی سلێامنی ڕاپۆرتێكی جیۆلۆجیی ئه‌مریكا ڕەتده‌كاته‌وه‌‬

‫«‪ 4/25‬بومه‌له‌رزه‌یه‌ك به‌رزتر ل ‌ه ‪ 6,5‬پله‌‪ ،‬عێراق و چه‌ند ناوچه‌یه‌كی دیك ‌ه ده‌گرێته‌وه‌»‬ ‫محه‌مه‌د جه‌مال‬ ‫به‌پێی ڕاپ��ۆرت��ێ��ك��ی زانستیی‬ ‫ئاژانسی مه‌سحی جیۆلۆجیی ئه‌مریكا‪،‬‬ ‫له‌ ‪4/25‬دا بومه‌له‌رزه‌یه‌ك كه‌ پله‌كه‌ی‬ ‫له‌ سه‌روو ‪ 6,5‬پله‌ی ڕیخته‌ره‌‪ ،‬عێراق و‬ ‫چه‌ند ناوچه‌یه‌كی دیكه‌ی ڕۆژهه‌اڵتی‬ ‫ن��اوه‌ڕاس��ت ده‌گرێته‌وه‌‪ .‬لێپررساوی‬ ‫به‌شی بومه‌له‌رزه‌ له‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی‬ ‫كه‌شناسیی سلێامنی زانیارییه‌كانی‬ ‫ڕاپۆرته‌كه‌ ڕەت��ده‌ك��ات �ه‌وه‌‪ ،‬هاوكات‬ ‫زانیارییش له‌سه‌ر ئه‌گه‌ری هاتنی ئه‌و‬ ‫بومه‌له‌رزه‌یه‌ بۆ كوردستان ده‌خاته‌‬

‫ڕوو‪.‬‬ ‫به‌كر محه‌مه‌د‪ ،‬لێپررساوی به‌شی‬ ‫ب��وم �ه‌ل �ه‌رزه‌ ل�ه‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی‬ ‫كه‌شناسیی سلێامنی به‌ (به‌یان)ی‬ ‫ڕاگه‌یاند «به‌پێی ئه‌و ڕاپۆرته‌ زانستییه‌ی‬ ‫ك�ه‌ ئاژانسی مه‌سحی جیۆلۆجیی‬ ‫ئه‌مریكی باڵوی كردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬گوایه‌‬ ‫پاش ڕوودان��ی ئەو بومه‌له‌رزه‌ یه‌ك‬ ‫له‌دوای یه‌كانه‌ی خوارووی ڕۆژهه‌اڵتی‬ ‫ئێران‪ ،‬به‌تایبه‌ت له‌ بوشه‌هر و سنووری‬ ‫ئێران ـ ئه‌فغانستان‪ ،‬كه‌ پله‌كانیان‬ ‫له‌ س�ه‌روو ‪ 6,5‬پله‌ی رێكخته‌ر بوو‪،‬‬ ‫جووڵه‌یه‌كی تیكتۆنیكیی جیۆلۆجی‬

‫ڕووده‌دات و بومه‌له‌رزه‌یه‌كی به‌هێزتر‬ ‫ڕوو له‌ ناوچه‌كه‌ ده‌كات»‪.‬‬ ‫به‌ وته‌ی به‌كر محه‌مه‌د «هه‌مان‬ ‫ئاژانس وا پێشبینی ده‌كات و ئه‌گه‌ری‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ده‌خ��ات��ه‌ ڕوو ك �ه‌ گ��وای �ه‌ له‌‬ ‫ماوه‌یه‌كی داهاتوودا بومه‌له‌رزه‌یه‌كی‬ ‫به‌هێزتر ڕوو له‌ ناوچه‌كه‌ بكات‪،‬‬ ‫كه‌ به‌ هۆی ناجێگیری له‌ ناوچه‌كه‌‬ ‫ڕووده‌دات‪ ،‬به‌اڵم به‌پێی زانیارییه‌كان‬ ‫هه‌میشه‌ دوای ب��وم �ه‌ل �ه‌رزه‌ی �ه‌ك‪،‬‬ ‫بومه‌له‌رزه‌ی تر ڕووده‌دات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پله‌كانی ك�ه‌م�تر ده‌ب��ێ��ت‪ .‬ئ��ه‌وه‌ی‬ ‫ده‌مه‌وێت ئاماژەی پێبكه‌م‪ ،‬ڕاپۆرته‌كه‌‬

‫ده‌ڵێت بومه‌له‌رزه‌یه‌كی به‌هێزتر‬ ‫ڕووده‌دات‪ ،‬ده‌ك�ه‌وێ��ت�ه‌ خ���وارووی‬ ‫رۆژه�ه‌اڵت��ی ئێرانه‌وه‌‪ ،‬كه‌ كه‌ندوای‬ ‫ع �ه‌ره‌ب��ی و ب�ه‌ ت��ای��ب�ه‌ت‪ ،‬ئ��ی�مارات‪،‬‬ ‫كوێت‪ ،‬سعودیه‌‪ ،‬قه‌ته‌ر‪ ،‬به‌حره‌ین و‬ ‫عه‌مان‪ ،‬هه‌مووی هه‌ستی پێده‌كه‌ن‬ ‫و له‌گه‌ڵیشیدا خ��وارووی عێراق»‪ .‬له‌‬ ‫درێ��ژەی قسه‌كانیدا ناوبراو ده‌ڵێت‬ ‫«كه‌واته‌ هه‌رێمی كوردستان به‌دوور‬ ‫ده‌بێت له‌و بومه‌له‌رزه‌ به‌هێزه‌ی ئه‌وان‬ ‫ئه‌گه‌ریان داناوه‌»‪.‬‬ ‫ن���اوب���راو ڕەت����ی ده‌ك���ات���ه‌وه‌‬ ‫پێشبینیكردن بۆ بومه‌له‌رزه‌ ئاسان بێت‬

‫و ده‌ڵێت «له‌ ڕووی زانستییشه‌وه‌‪،‬‬ ‫پێشبینی بومه‌له‌رزه‌ زۆر ناڕەحه‌ت‬ ‫ده‌كرێت‪ .‬تا ئێستا له‌ هیچ واڵتێكی‬ ‫جیهاندا زۆر به‌ وردی و به‌ زانستییانه‌‬ ‫نه‌كراوه‌‪ .‬ئه‌وه‌ش كه‌ ده‌وترێت بۆ ‪25‬ی‬ ‫مانگ‪ ،‬له‌ ڕووی زانستییه‌وه‌ دووره‌ له‌‬ ‫پێشبینییه‌وه‌»‪ .‬لێپررساوی بومه‌له‌رزه‌ی‬ ‫سلێامنی پێی وایه‌ زانیارییه‌كانی ئه‌و‬ ‫ڕاپۆرته‌ «ته‌نها ئه‌گه‌رێكه‌‪ ،‬ناشتوانرێت‬ ‫ك��ات��ه‌ك��ه‌ی ب���ۆ داب�ن�رێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ده‌توانرێت بوترێت پێشبینی ده‌كه‌ین‬ ‫له‌ چه‌ند س��اڵ‪ ،‬ی��ان ساڵی داهاتوو‬ ‫بومه‌له‌رزه‌یه‌كی به‌هێز ڕووده‌دات‪،‬‬

‫ئه‌ویش ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌و ئامارانه‌ی‬ ‫له‌ سااڵنی ڕابردوودا هه‌بووه‌‪ ،‬به‌هۆی‬ ‫كۆبوونه‌وه‌ی ئه‌و وزه‌یه‌ی چه‌نده‌ها‬ ‫ساڵ به‌ به‌رده‌وامی كۆده‌بێته‌وه‌ و له‌ پڕ‬ ‫وه‌ك شه‌پۆلی بوومه‌له‌رزه‌ ده‌رده‌چێت‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌ش چه‌ندین‬ ‫پشتێنه‌ی بومه‌له‌رزه‌ دانراوه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌و‬ ‫پشتێنه‌یه‌ی باسامن ك��رد‪ ،‬پشتێنه‌ی‬ ‫(ئ �ه‌ل��ب��ی)ی �ه‌ و دووه‌م پشتێنه‌ی‬ ‫جیهانیی ب��وم�ه‌ل�ه‌رزه‌ی�ه‌‪ ،‬له‌ چیای‬ ‫ئه‌لب له‌ ئه‌وروپاوه‌ ده‌ستپێده‌كات‬ ‫و له‌ پاكستان و هیندسـتان كۆتایی‬ ‫پێدێت»‪.‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)32‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/4/23‬ساڵی یەکەم‬

‫ڕێزان جاوید‪ ،‬ئه‌ندامی كوردیناسیۆن و به‌رپرسی بااڵی پژاك‪:‬‬

‫«هه‌ر پاڵێوراوێكی سه‌رۆكایه‌تی ئێران هه‌ڵوێستی‬ ‫به‌رانبه‌ر ب ‌ه كورد هه‌بێت‪ ،‬پشتگیریی ده‌كه‌ین»‬ ‫پژاك‪ ،‬بزووتنه‌وه‌یه‌كی سیاسی‪ ،‬نه‌ته‌وه‌یی‪ ،‬چه‌كدارییه‌ و له‌ ساڵی‬ ‫‪٢٠٠٤‬ه‌وه‌ دامه‌زراوه‌ و كار له‌سه‌ر دۆزی كورد ل ‌ه خۆرهه‌اڵتی‬ ‫كوردستان ده‌كات‪ .‬تا ئێستا ئه‌و پارت ‌ه چه‌ندین جار له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌وڵه‌تی ئێران ڕووبه‌ڕوو بووه‌ته‌وه‌ و شه‌ڕی چه‌ند مانگه‌ی‬ ‫به‌رده‌وامی كێشاوه‪ .‬به‌اڵم ماوه‌ی دوو ساڵ ‌ه ئاگربه‌ستێك ب ‌ه‬ ‫ئاگایی حكومه‌تی هه‌رێم و یه‌كێتی و پارتی له‌ نێوان پژاك و‬

‫ئێراندا مۆر كراوه‌‪.‬‬ ‫ئایا پژاك درێژە به‌و ئاگربه‌ست ‌ه ده‌دات؟ یان شێوه‌ و‬ ‫خه‌باتی سیاسی و چه‌كداری ده‌گۆڕێت‪ ،‬چۆن پێشوازی ل ‌ه‬ ‫هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكایه‌تیی ئێران ده‌كات و مه‌رجیان چییه‌؟ ل ‌ه‬ ‫گفتوگۆیه‌كی تایبه‌تدا‪ ،‬ڕێزان جاوید‪ ،‬ئه‌ندامی كوردیناسیۆن‬ ‫و به‌رپرسی بااڵی پژاك‪ ،‬تیشك ده‌خات ‌ه سه‌ر ئه‌و ته‌وه‌رانه‌‪.‬‬

‫دیدار‪ :‬سه‌ملان كۆچه‌ری‪ .‬قه‌ندیل‬

‫ب��ه‌ی��ان‪ :‬ئ��ای��ا پ���ژاك ب���ه‌رده‌وام���ی‬ ‫ب� ‌ه ئاگربه‌ست و ڕێككه‌وتنی ئاشتی‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌تی ئێراندا ده‌دات‪ ،‬یاخود‬ ‫هه‌ڵوێستیان ده‌گۆڕن؟‬ ‫ڕێ �زان جاوید‪ :‬ل �ه‌دوای ئاگربه‌ستی‬ ‫ئێم ‌ه و ده‌وڵه‌تی ئێران‪ ،‬پژاك ده‌ستی به‌‬ ‫خه‌باتی سیاسی و كه‌لتووری و مه‌ده‌نی‬ ‫كرد‪ ،‬له‌و ڕێگه‌یه‌شه‌و ‌ه ده‌ستكه‌وتی زۆرمان‬ ‫ده‌سته‌به‌ر كرد و خه‌باتی ئێم ‌ه گه‌یشتووه‌ته‌‬ ‫ڕێكخستنبوونێكی چاالك ل ‌ه ڕۆژهه‌اڵت‪.‬‬ ‫پژاك قه‌ت له‌گه‌ڵ شه‌ڕدا نه‌بوو ‌ه و ئه‌وه‌شی‬ ‫نه‌ویستووه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ئاگربه‌ستامن ڕاگه‌یاند‬ ‫و ده‌خوازین ده‌وڵه‌تی ئێران درێژە به‌و‬ ‫ئاگربه‌ست ‌ه بدات‪ ،‬به‌اڵم ئاگربه‌ست ب ‌ه ته‌نیا‬ ‫ئه‌و دۆخ ‌ه تێر ناكات‪ .‬ل ‌ه ئێستا دۆزی كورد‬ ‫ل ‌ه خۆرهه‌اڵتی ناو ‌هڕاست هه‌نگاوی باشی‬ ‫ناو ‌ه و ڕووه‌و پێش چ��ووه‌‪ ،‬ل ‌ه باشووری‬ ‫كوردستان تا رادده‌ی�ه‌ك بارودۆخی كورد‬ ‫جێگیر‌ه و له‌سه‌ر پێی خۆیه‌تی‪ ،‬ل ‌ه هه‌ردوو‬ ‫پ��ارچ�ه‌ی تریش هه‌نگاو ن��راو ‌ه و النی‬ ‫كه‌م گفتوگۆ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ل ‌ه خۆرهه‌اڵتی‬ ‫ن��او ‌هڕاس��ت ده‌وڵ��ه‌ت��ی ئ��ێ �ران ڕێگه‌ی‬ ‫گفتوگۆش نادات‪ ،‬ته‌نانه‌ت هیچ مه‌جالێك‬ ‫له‌سه‌ر كێشه‌ی كورد ناكاته‌و ‌ه ‪ .‬ئێم ‌ه داوا‬ ‫ل ‌ه ده‌وڵه‌تی ئێران ده‌كه‌ین ك ‌ه هه‌نگاوی‬ ‫باش بۆ چاره‌سه‌ری كێشه‌ی كورد بنێت‪.‬‬ ‫پژاك ل ‌ه كۆشش و خه‌بات به‌رده‌وامه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫خه‌باته‌ش ته‌نیا چه‌كداری نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌‬ ‫هه‌موو ڕووه‌ك��ان �ه‌وه‌‪ :‬سیاسی‪ ،‬مه‌ده‌نی‬ ‫كه‌لتووری هه‌نگاو نراو ‌ه و هه‌وڵده‌ده‌ین‬

‫خه‌بات بگه‌یه‌نین ‌ه لووتكه‌‪ .‬ن��ه‌ورۆزی‬ ‫ئه‌مساڵ منوونه‌یه‌كی جوانی خه‌باتی‬ ‫مه‌ده‌نیی ئێم ‌ه بوو‪ .‬هه‌روه‌ها هه‌نگاوی‬ ‫زیاتر ده‌نێن‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬چۆن پێشوازی ل ‌ه هه‌ڵبژاردنی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی ئێران ده‌كه‌ن‪ ،‬بایكۆت یان نا؟‬ ‫ڕێ���زان ج��اوی��د‪ :‬هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیی كۆمار شانس و ده‌رفه‌تێكه‌‬ ‫بۆ چاره‌سه‌ری كێشه‌ی كورد‪ ،‬گه‌ر ده‌وڵه‌ت‬ ‫ده‌یه‌وێت كێشه‌كانی ناوخۆی چاره‌سه‌ر‬ ‫بكات‪ ،‬با ل ‌ه ڕێگه‌ی ئاشتی و پێدانی ماف‬ ‫ب ‌ه نه‌ته‌و ‌ه و چینه‌كانی تری كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫هه‌نگاو بنێت‪ .‬ئێم ‌ه وه‌كو پژاك‪ ،‬ئاگاداری‬ ‫سه‌رجه‌م پاڵێوراوه‌كانی سه‌رۆكایه‌تیی‬ ‫ئێران ده‌كه‌ین ك ‌ه پێویست ‌ه ئ��ه‌وان له‌‬ ‫پێناو به‌دیموكراتیزه‌كردنی ده‌سه‌اڵتدا‬ ‫خاوه‌نی هه‌ڵوێستێكی ڕوون و ئاشكرابن‬ ‫و دان ب ‌ه دۆزی كورددا بنێن‪ ،‬هه‌ر كاتێك‬ ‫پاڵێوراوه‌كان خاوه‌ن هه‌ڵوێست بن‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ئێم ‌ه ئاماده‌ییامن ل ‌ه هه‌ڵبژاردندا ده‌بێت‪،‬‬ ‫گه‌ر پاڵوێراوه‌كان هه‌ڵوێستیان نه‌بێت‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ئێم ‌ه هه‌ڵبژاردن بایكۆت ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ب �ه‌ی��ان‪ :‬به‌شێكی پارته‌كه‌تان له‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ ك��اری سیاسی ده‌ك��ه‌ن‪ ،‬هه‌وڵه‌‬ ‫دیموكراسییه‌كانتان له ‌ده‌ره‌وه‌ به‌كوێ‬ ‫گه‌یشتووه‌‪ ،‬هیچ ده‌وڵه‌تێكی ئه‌وروپا دانی‬ ‫ب ‌ه خه‌باتی پژاكدا ناوه‌؟‬ ‫ڕێ���زان ج��اوی��د‪ :‬ئێم ‌ه ل � ‌ه هه‌موو‬ ‫گۆڕەپانه‌كانه‌و ‌ه هه‌وڵی ئ�ه‌و ‌ه ده‌ده‌ی��ن‬ ‫خه‌باتی خۆمان پێش بخه‌یه‌ن‪ ،‬هه‌تاكو‬

‫ئێستا ل � ‌ه خ��ۆره �ه‌اڵت��ی ن��او ‌هڕاس��ت و‬ ‫ئه‌وروپا هه‌نگاومان ناوه‌‪ ،‬كۆبوونه‌و ‌ه و‬ ‫دانیشتنیشامن له‌گه‌ڵ زۆربه‌ی الیه‌نه‌كان‬ ‫ب ‌ه تایبه‌تی رێكخراو ‌ه مه‌ده‌نییه‌كان‪،‬‬ ‫ك��ردووه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ڕۆشنبیرانی ڕۆژئ��اواش‬ ‫گفتوگۆمان كردووه‌‪.‬‬ ‫ده‌وڵ �ه‌ت��ان��ی ڕۆژئ����اوا و ئ �ه‌وروپ��ا‬ ‫له‌مه‌ڕ كێشه‌ی كورد ل ‌ه رۆژه �ه‌اڵت هیچ‬ ‫هه‌ڵوێستێكیان نه‌نواندوو ‌ه و بێده‌نگن و‬ ‫ئاماده‌ش نین هه‌نگاو بنێن‪ ،‬ن ‌ه ئه‌مریكا‬ ‫ن ‌ه ئه‌وروپا‪ .‬هه‌تا ئێست ‌ه هیچ پڕۆژەیه‌كیان‬ ‫نییه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ل ‌ه ئه‌گه‌ری گۆڕانكارییه‌كانی‬ ‫ناو ئێرانیش هیچیان پێ نییه‌‪ ،‬بۆی ‌ه تا ئێستا‬ ‫ته‌نیا چاوپێكه‌وتنی تاكتیكی ل ‌ه ئه‌وروپا‬ ‫هه‌بووه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬باس له‌وه‌ ده‌كرێت ئه‌مریكا‬ ‫له‌ ساڵی ‪ ٢٠٠٨‬له‌گه‌ڵ ئێوه‌دا كۆبووه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌ داوای له‌ ئێوه‌ كردووه‌ كه‌ پشتگیری‬ ‫له‌ پ��ڕۆژەی ئه‌مریكا بكه‌ن له‌ هه‌مبه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌شدا ئه‌مریكا هاریكاریی ئێوه‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫ئه‌نجامه‌كانی ئه‌و دانیشتنانه‌ چۆن بوون؟‬ ‫ڕێزان جاوید‪ :‬تا ئێستا ئه‌مریكا هیچ‬ ‫پرۆژەیه‌كی بۆ چاره‌سه‌ری كێشه‌ی كورد‬ ‫نه‌بووه‪ .‬چه‌ند ساڵێك پێش ئێستا هه‌ندێك‬ ‫چاوپێكه‌وتنامن له‌گه‌ڵ ئه‌مریكادا هه‌بووه‪‌،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌مریكا ده‌یویست پژاك ب ‌ه ته‌واوی‬ ‫له‌ژێر كۆنرتۆڵی خۆیاندا بێت‪ ،‬ئێمه‌ش‬ ‫ئ�ه‌وه‌م��ان قبوڵ نه‌كرد‪ .‬ئێم ‌ه هێزێكی‬ ‫ك��وردی و خ��اوه‌ن پێگه‌ین و خه‌بات له‌‬ ‫پێناو چاره‌سه‌ری دۆزی كورد ده‌كه‌ین‪ ،‬گه‌ر‬

‫ئه‌مریكا ویستی گۆڕانكاریی هه‌ی ‌ه پێویست ‌ه‬ ‫هێزه‌كان وه‌ك خۆیان قبوڵ بكرێن‪ .‬بۆیه‌‬ ‫تا ئێستا هیچ ڕێككه‌وتنێك و پڕۆژەیه‌كی‬ ‫هاوبه‌شامن نییه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئاماده‌ی گفتوگۆن له‌گه‌ڵ هه‌ر‬ ‫هێزێكی بیانی و ده‌ره‌كی؟‬ ‫ڕێزان جاوید‪ :‬ده‌رگای گفتوگۆی ئێمه‌‬ ‫له‌به‌رده‌م هه‌موو الیه‌كدا كراوه‌یه‌‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫بانگی ده‌وڵه‌تی ئه‌مریكا ده‌كه‌ین‪ ،‬گه‌ر‬ ‫پرۆژەیه‌كیان هه‌ی ‌ه بۆ چاره‌سه‌ری كێشه‌ی‬ ‫كورد و ب ‌ه دیموكراتیزه‌كردنی ئێران‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ئێم ‌ه ئاماده‌ی چاوپێكه‌وتنین‪ ،‬به‌اڵم به‌‬ ‫ئیراده‌ی خۆمان به‌شدار ده‌بین و هێزی‬ ‫خۆمان (كورد) ناكه‌ین ‌ه قوربانی هیچ الیه‌ك‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬گه‌ریالكانی ئێوه‌ به‌شدارییان‬ ‫له‌ چاالكییه‌كانی خ��ۆرئ��اوا و باكووری‬ ‫كوردستان و سووریادا كردووه‪ ‌،‬له‌ ‪٢٠١٢‬‬ ‫چه‌ند گه‌ریالیه‌كی پ��ژاك ك ‌ه خه‌ڵكی‬ ‫خۆرهه‌اڵتن‪ ،‬له‌شه‌ڕدا بوونه‌ قوربانی‪،‬‬ ‫ئێوه‌ هه‌ماهه‌نگیی سه‌ربازیتان له‌گه‌ڵ‬ ‫خۆرئاوای كوردستان و باكووردا هه‌یه‌؟‬ ‫ڕێزان جاوید‪ :‬بزووتنه‌وه‌ی په‌كه‌كه‌‬ ‫ل ‌ه هه‌موو پارچه‌كانی كوردستان گه‌ریال‬

‫وه‌رده‌گرن هه‌تا ئێستا گه‌ریال ل ‌ه رۆژهه‌اڵتی‬ ‫كوردستان ب�ه‌ش��داری خه‌باتی په‌كه‌ك ‌ه‬ ‫ده‌ك��ه‌ن‪ .‬جیا ل��ه‌وه‌ی پ��ژاك‪ ،‬ب ‌ه هه‌مان‬ ‫شێو ‌ه ل ‌ه پارچه‌كانی تری كوردستانیش‬ ‫به‌شداریی خه‌باتی پژاك ده‌بن‪ ،‬كه‌وات ‌ه ئه‌م‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی ‌ه نه‌ته‌وه‌یی ‌ه بۆی ‌ه ن ‌ه ئه‌وانه‌ی‬ ‫له‌ناو په‌كه‌كه‌دان ئه‌ندامی پژاكن‪ ،‬به‌‬ ‫پێچه‌وانه‌شه‌و ‌ه هه‌روه‌ها پژاك و په‌كه‌كه‌‬ ‫دوو پارتی جیاوازن‪ ،‬به‌اڵم هه‌ڵوێستیان له‌‬ ‫یه‌كه‌و ‌ه نزیكه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬له‌ ئاڵوگۆڕی په‌یامه‌كانی‬ ‫ئۆجه‌الن و گفتوگۆكانی نێوان توركیا‬ ‫و په‌كه‌كه‪ ‌،‬پ��رس به‌ ئێوه‌ ده‌ك��رێ��ت و‬ ‫به‌شداریتان له‌ وه‌اڵمه‌كه‌ی قه‌ندیل بۆ‬ ‫ئیمڕاڵی كردووه‌؟‬ ‫ڕێزان جاوید‪ :‬نه‌خێر‪ ،‬ئه‌و ‌ه په‌یوه‌ندی‬ ‫ب ‌ه باكووری كوردستانه‌و ‌ه هه‌یه‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ئێم ‌ه هاوهه‌ڵوێستیی و پشتگیریی‬ ‫خۆمان بۆ ڕاگه‌یاندنه‌كه‌ی ڕێبه‌ر ئۆجه‌الن‬ ‫ده‌ربڕیوه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ هه‌ڤااڵنی په‌كه‌كه‌ش‬ ‫چاوپێكه‌وتنامن ك��ردوو ‌ه و پرسیان به‬ ‫‌ئێمه‌ش كردووه‌‪ ،‬هه‌ر وه‌ك چۆن پرس به‌‬ ‫هه‌موو الیه‌ن ‌ه سیاسییه‌كانی كوردستان‬

‫ئه‌مریكا و ئه‌وروپا‬ ‫هیچیان بۆ كورد پێ نییه‬

‫كراوه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬له‌ به‌شێك له‌ په‌یامه‌كه‌ی‬ ‫ئۆجه‌الندا باس له‌ خه‌باتی مه‌ده‌نی و‬ ‫وازهێنان له‌چه‌ك ك��راوه‌‪ ،‬لە كوردانی‬ ‫باكوور گه‌ر داوای�ه‌ك��ی وه‌ه��ا له‌ الیه‌ن‬ ‫ئۆجه‌النه‌و ‌ه ئاڕاسته‌ی ئێو ‌ه بكرێت‪ ،‬پێوه‌ی‬ ‫پابه‌ند ده‌بن؟‬ ‫ڕێ����زان ج��اوی��د‪ :‬ئ���ه‌و پ �ه‌ی��ام � ‌ه و‬ ‫چاره‌سه‌رییه‌ی ئۆجه‌الن بۆ باكوور ‌ه و‬ ‫گرێدراوی ئێم ‌ه نییه‪ .‬ه �ه‌روه‌ك ڕەوشی‬ ‫باكوور و خۆرهه‌اڵت جیاوازیی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫سیاسه‌ت و ك��اری توركیا و ئێرانیش‬ ‫جیاوازیی زۆری هه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئ�ه‌ی ئێوه‌ ئ�ه‌و په‌یامه‌ كه‌‬ ‫ده‌ڵێت كۆتایی به‌ چه‌كداری بهێرنێت و‬ ‫ده‌ست به‌ خه‌باتی مه‌ده‌نی بكه‌ن‪ ،‬چۆن‬ ‫هه‌ڵده‌سنگێنن‪ ،‬پێتان وای ‌ه ئێستا كاتی‬ ‫كۆتاییهێنانه‌ به‌ چه‌ك؟‬ ‫ڕێ���زان ج��اوی��د‪ :‬ئێم ‌ه هیچ كات‬ ‫هۆگری شه‌ڕ نه‌بووین و نین‪ ،‬تا ئێستاش‬ ‫ش �ه‌ڕی چه‌كداریامن ل ‌ه ب ‌هرانبه‌ر هیچ‬ ‫الیه‌نێك ڕانه‌گه‌یاندووه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌وڵه‌تی ئێرانیش شه‌ڕمان ڕانه‌گه‌یاندووه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو به‌رگریی ڕەوای��ی�مان ك���ردووه‌‪،‬‬ ‫ئ �ه‌وه‌ش مافێكی گه‌ردوونیی ‌ه و هه‌موو‬ ‫زینده‌وه‌رێك مافی به‌رگریكردن ل ‌ه خۆی‬ ‫هه‌یه‪ .‬گه‌ر هێرش بكرێت ‌ه سه‌ر كورد و‬ ‫به‌رژەوه‌ندییه‌كانی‪ ،‬ئه‌وا گه‌لی كورد خۆی‬ ‫ده‌پ��ارێ��زێ��ت و ئ��ه‌وه‌ش مافێكی هه‌ره‌‬ ‫سه‌ره‌تاییه‌‪.‬‬

‫ل ‌ێ‬

‫گرووپێكی فشار دروست ده‌بێت و قائیمقامیش ده‌ڵێت‪ :‬زیاتر مه‌به‌ست ل ‌ێ خۆی ده‌رخستنه‌‬

‫«هه‌ڵمه‌تی تاپۆكردن و داگیركردنی موڵكی گشتی له‌ رانی ‌ه ده‌ستی پێكردووه‌»‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬زریان جه‌وهه‌ر‬ ‫چه‌ند ساڵێكه‌ حكومه‌ت به‌نیازی‬ ‫به‌ دووسایدكردنی ناو بازاڕی ڕانیه‌یه‌ كه‌‬ ‫تا ئێستا چه‌ندین گرفتی بۆ هاوواڵتیان‬ ‫دروست كردووه‌‪ .‬حكومه‌تیش به‌نیازه‌ به‌‬ ‫مه‌به‌ستی قه‌ره‌بووكردنه‌وه‌ی دوك��ان و‬ ‫موڵكی هاوواڵتیان‪ ،‬چه‌ندین بینا و موڵكی‬ ‫گشتی بفرۆشێت‪ ،‬وه‌ك خانووی حاكم و‬ ‫بینای ڤێتێرنه‌ری‪ ..‬هتد‪ ،‬بۆ دژایه‌تیكردنی‬ ‫ئ�ه‌م ك��اره‌ش گرووپی ش��ار له‌ ڕانیه‌ بۆ‬ ‫پاراستنی موڵكه‌ گشتیه‌كان دروست بووه‌‬ ‫و داوای پاراسنت و گ�ه‌ڕان�ه‌وه‌ی موڵكه‌‬ ‫گشتییه‌كان ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ه��اوڕێ‌ كاسرتۆ‪ ،‬ئه‌ندامی گرووپی‬ ‫ش��ار له‌ رانیه‪ ‌،‬به‌ (ب �ه‌ی��ان)ی ڕاگه‌یاند‬

‫«هه‌ڵمه‌تێكی به‌رفراوان بۆ تاپۆكردن و‬ ‫داگیركردنی موڵكی گشتی له‌ رانیه‌ ده‌ستی‬ ‫پێكردووه‌‪ ،‬به‌ تایبه‌ت هه‌ندێك شوێن وه‌ك‬ ‫شوێنه‌واری لێهاتوو ‌ه بۆ ده‌ڤه‌ره‌كه‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫خانووی حاكم كه‌ مێژوویه‌كی كۆنی هه‌یه‌‬ ‫و كۆنرتین بینای رانیه‌یه‌ وه‌ك بیناسازی‬ ‫كۆن»‪ .‬ناوبراو وتیشی «ئێمه‌ پشتیوانی‬ ‫دروستكردنی دووسایدی ناو بازاڕین‪،‬‬ ‫به‌اڵم دژی فرۆشتنی بینا و شوێنی گشتین‪،‬‬ ‫چونكه‌ وه‌ك ده‌بینن ب ‌ه ده‌یان فه‌رمانگه‌‬ ‫له‌ سنووره‌ك ‌ه له‌ بینای كرێدان‪ ،‬كه‌چی‬ ‫حكومه‌ت بینای حكومی ده‌فرۆشێت‪،‬‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ش تا پێامن ده‌كرێت رێگریی‬ ‫ده‌كه‌ین له‌ نه‌مانی ئه‌م شوێنانه‌»‪.‬‬ ‫ئه‌ندامه‌كه‌ی گروپی شار مه‌ترسیی‬ ‫ئ�ه‌وه‌ش��ی خسته‌ڕوو كه‌ «ئ��ه‌م شوێنه‌‬

‫گشتییانه‌ بۆ مه‌به‌ستی تایبه‌تی به‌كاربێن‪،‬‬ ‫وه‌ك چۆن ئه‌م شوێنه‌ گشتییانه‌ی ئێستا‬ ‫له‌ ڕانیه‌ له‌ الیه‌ن به‌رپرسانه‌وه‌ ده‌ستیان‬ ‫به‌سه‌ردا گیراوە‪ ،‬تاپۆ كراون‪ ،‬حكومه‌ت‬ ‫ده‌ڵێت تازه‌ ده‌سه‌اڵتم نییه‌‌‪ ،‬ئه‌مانه‌ش به‌‬ ‫هه‌مان شێوه‌ تاپۆ بكرێن و ل ‌ه ده‌ستی‬ ‫گشتی ده‌ربچن‪ .‬بۆیه‌ ئێمه‌ ك ‌ه ئه‌مڕۆ‬ ‫ڕێگری نه‌كه‌ین‪ ،‬دوای��ی هیچ بینایه‌ك‬ ‫نامێنێت»‪ .‬ه��اوڕێ‌ كاسرتۆ پێی وایه‌‬ ‫«حكومه‌ت رێگەچاره‌ی تری هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌‬

‫بودجه‌یه‌كی زه‌به‌الحی هه‌یه‌»‪.‬‬ ‫هیوا قه‌ره‌نی‪ ،‬قائیمقامی قه‌زای رانی ‌ه‬ ‫تایبه‌ت به‌ (به‌یان) وتی «ئێمه‌ بۆ خزمه‌تی‬ ‫گشتی پشتگیریی هه‌موو گردبوونه‌وه‌ و‬ ‫چاالكییه‌كی گشتیی ده‌كه‌ین و هاوكارییان‬ ‫ده‌كه‌ین‪ .‬بۆ مه‌به‌ستی فرۆشتنی موڵكی‬ ‫گشتی له‌ ڕانیه‌ ئێمه‌ كار به‌ یاسا و رێنامیی‬ ‫حكومه‌ت ده‌ك�ه‌ی��ن‪ ،‬بۆ فرۆشتنی ئه‌م‬ ‫موڵكانه‌ش ئ�ه‌وان تێڕوانینی جیاوازیان‬ ‫ل�ه‌ ئێم ‌ه ه�ه‌ی�ه‌‪ ،‬ئێمه‌ پێامن وای��ه‌ بۆ‬

‫سه‌رۆكی ئیداره‌ی ڕاپه‌ڕین ئاماد‌ه‬ ‫نیی ‌ه هیچ لێدوانێكی له‌سه‌ر بدات‬

‫خزمه‌تی ش��اره‌ك�ه‌ی�ه‌‪ ،‬ئه‌وانیش پێیان‬ ‫وایه‌ بۆ به‌هه‌ده‌ردانی موڵكی گشتییه‌»‪.‬‬ ‫قائیمقامی ڕانیه‌ باس ل �ه‌وه‌ش ده‌كات‬ ‫ك ‌ه «ئه‌مه‌ له‌ كاتێكدایه‌ تا ئێستا هیچ‬ ‫بڕیارێكی فه‌رمی نییه‌ بۆ فرۆشتنی ئه‌م‬ ‫موڵكانه‌‪ ،‬له‌وانه‌ی ‌ه پێشرت له‌ سه‌رووی ئێمه‌‬ ‫بڕیار هه‌بووه‌ بۆ فرۆشتنی ئه‌م موڵكانه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێمه‌ ئه‌مه‌مان ره‌تكردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ئیداره‌ی رانیه‌ پێامن وای�ه‌ له‌ خزمه‌تی‬ ‫گشتیی نه‌بووه‌‪ ،‬ئه‌م موڵكانه‌ش تا ئێستا‬ ‫ن�ه‌خ�راون�ه‌ت�ه‌ م���وزای���ه‌ده‌وه‌ و بڕیاری‬ ‫یه‌كالییكه‌ره‌وه‌ی بۆ ده‌رنه‌چووه‌»‪.‬‬ ‫هیوا قه‌ره‌نی ئه‌وه‌ش ده‌خاته‌ ڕوو كه‌‬ ‫«ئه‌وه‌ی كه‌ ده‌كرێت زیاتر بۆ راگه‌یاندن‬ ‫و خۆده‌رخستنه‌‪ ،‬ئێم ‌ه ته‌نها بیرمان‬ ‫لێ‌ ك��ردووه‌ت�ه‌وه‌‪ ،‬ته‌نها بیروڕا بووه‌ بۆ‬

‫چۆنیه‌تی به‌كارهێنانی ئه‌م موڵكانه‪ .‬زۆرێك‬ ‫له‌ ئێمه‌ش هه‌مان رای ئه‌م خه‌ڵكانه‌مان‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ ناڕازین»‪ .‬به‌اڵم ئه‌ندامه‌كه‌ی‬ ‫گ��رووپ��ی ش��ار ل�ه‌ ب �ه‌ران��ب �ه‌ردا ده‌ڵێت‬ ‫«گرووپه‌كه‌مان كۆمه‌ڵێك بیروبۆچوونی‬ ‫جیاوازی تیادایه‌‪ ،‬ئامانجیشامن دی��اره‌‪،‬‬ ‫زۆربه‌شامن رابردوومان هه‌یه‌‪ ،‬ئێستاش‬ ‫قۆناغی یه‌كه‌مه‌‪ ،‬دواتر فراوانرتی ده‌كه‌ین‬ ‫بۆ ناحیه‌ و گوند و شارۆچكه‌كانی تری‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی ڕانیه‌»‪.‬‬ ‫حه‌مید عه‌بدوڵاڵ‪ ،‬سه‌رۆكی ئیداره‌ی‬ ‫ڕاپه‌ڕین‪ ،‬ئاماده‌ نییه‌ له‌سه‌ر ئه‌و كێشانه‌‬ ‫هیچ لێدوانێك بۆ ڕاگه‌یاندنه‌كان بدات‪،‬‬ ‫(به‌یان) په‌یوه‌ندیی ب ‌ه ناوبراوه‌وه‌ كرد‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌ بیانووی ئه‌وه‌ی له‌ سه‌یاره‌دایه‌‪،‬‬ ‫ناتوانێ‌ قسه‌ بكات‪ ،‬لێدوانی نه‌دا‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)32‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/4/23‬ساڵی یەکەم‬

‫د‪ .‬له‌تیف مسته‌فا *‬

‫گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ‬ ‫به‌غداد سه‌نگی‬ ‫كورد الواز ده‌كات‬ ‫پشتگوێخستنی كێشه‌‬ ‫هه‌ڵوارساو و كێشه‌ سه‌ره‌كییه‌كانی‬ ‫خه‌ڵكی كوردستان له‌ رابردوودا‪،‬‬ ‫هاوكات پووکانه‌وه‌ی حكومه‌تی‬ ‫مالیكی‪ ،‬به‌ تایبه‌ت له‌م خوله‌دا‪،‬‬ ‫له‌ ئه‌نجامی سیاسه‌تی مالیكی‬ ‫و بڕیار و سیاسه‌تی هه‌ڵه‌ی‬ ‫ده‌سه‌اڵتدارانی كوردستان بوو‪،‬‬ ‫كه‌ به‌ شێوه‌یه‌كی هه‌ڕەمه‌كی‬ ‫به‌ بێ‌ گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ الیه‌نه‌كانی‬ ‫تر‪ ،‬تاكڕەوانه‌ بڕیار ده‌درا‪.‬‬ ‫بڕیاره‌كانیش هه‌ڵه‌شه‌یی و‬ ‫سه‌رپێین‪ .‬ده‌بینین رۆژ به‌ رۆژ‬ ‫پێگه‌ی كورد به‌ره‌و بچووكبوونه‌وه‌‬ ‫ده‌ڕوات‪ ،‬كه‌ هه‌رگیز وه‌كو‬ ‫جارامنان لێنایه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ساڵی پار له‌ نه‌ورۆزدا‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێم هێرشێكی بێ‌‬ ‫پێشینه‌ی كرده‌ سه‌ر مالیكی‪،‬‬ ‫بێ‌ ئه‌وه‌ی پاساوی هه‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌وسا مالیكی هیچ كام له‌ نیه‌ته‌‬ ‫خراپه‌كانی به‌رامبه‌ر كوردستان‬ ‫نه‌خستبووه‌ڕوو‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ من‬ ‫پێشرت پێم وابوو مالیكی نیه‌تی‬ ‫خراپی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم تا ئه‌و كاته‌‬ ‫مالیكی نیه‌تخراپیی خۆی پیشان‬ ‫نه‌دابوو‪ .‬دواتریش كورد چووه‌‬ ‫ناو به‌ره‌ی متامنه‌سه‌ندنه‌وه‌ له‌‬ ‫مالیكی‪ ،‬ته‌نانه‌ت كورد بووه‌‬ ‫سووره‌ی به‌ر له‌شكری متامنه‌‬ ‫لێسه‌ندنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و كاته‌ش وتم‬ ‫ناتوانرێت متامنه‌ له‌ مالیكی‬ ‫بسه‌نرێته‌وه‌ و كوردیش زیان‬ ‫ده‌كات‪ .‬دواتریش له‌ مه‌سه‌له‌ی‬ ‫ئۆپه‌راسیۆنی دیجله‌دا هه‌ندێك‬ ‫هه‌ڕەشه‌یان كرد‪ ،‬نامه‌یان نارد و‬ ‫وه‌فدیان نارد‪ ،‬ئه‌مه‌ش ئه‌نجامێكی‬ ‫ئه‌وتۆی نه‌بوو‪ ،‬چه‌ندین ساڵه‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتدارانی كورد هه‌ڕەشه‌ی‬ ‫به‌كارهێنانی په‌نابردن بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ناوی ده‌نێن خیاراتی تر ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫بێ‌ ئه‌وه‌ی ئه‌م خیاراتی تره‌‬ ‫كه‌ ئێستا به‌كاریان هێناوه‪ ‌،‬له‌‬ ‫هه‌ڕەشه‌ و قسه‌ی راگه‌یاندن زیاتر‬ ‫بێت‪ .‬هه‌موو ئه‌مانه‌ وای كردووه‌‬ ‫رۆژ له‌ دوای رۆژ سه‌نگی كورد و‬ ‫قورسایی كه‌مرت ببێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی ئێستاش رووده‌دات‬ ‫ئه‌نجامی هه‌ڵه‌یه‌كی كوشنده‌‬ ‫بوو‪ ،‬چونكه‌ له‌ حكومه‌ت و‬ ‫په‌رله‌مان كشاینه‌وه‌‪ .‬ئاسایی بوو‬ ‫حكومه‌متان چۆڵكردایه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كشانه‌وه‌ له‌ په‌رله‌مان هیچ مانای‬ ‫نه‌بوو‪ .‬حكومه‌ت په‌رله‌مان وه‌كو‬ ‫نه‌یاری خۆی سه‌یر ده‌كات‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ده‌كرا له‌ په‌رله‌مان بین و ره‌خنه‌ی‬ ‫خۆمان له‌ حكومه‌ت بگرین‪،‬‬ ‫به‌اڵم كه‌ ئێستا كشاوینه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫پێم وایه‌ ناردنی وه‌فد بۆ به‌غدا‬ ‫ئه‌نجامه‌كانی له‌وانی پێشووتر‬ ‫باشرت نابێت‪ ،‬دووباره‌بوونه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌وه‌ی پێشووه‌‪ .‬پێشرتیش‬ ‫وه‌فد هات و چوو‪ ،‬نامه‌ نێردرا‪،‬‬ ‫ئه‌نجامه‌كه‌ی قسه‌ی گشتی زیاتر‬ ‫نه‌بوو‪ .‬ئه‌مجاره‌ش هه‌ر وای‬ ‫لێدێت‪ ،‬كه‌ پێم وایه‌ له‌ ئه‌نجامدا‬ ‫ده‌بێت بگه‌ڕێینه‌وه‌ به‌غدا‪،‬‬ ‫ئه‌وكاته‌ش سه‌نگه‌كه‌مان هێنده‌ی‬ ‫تر دێته‌خوار‪.‬‬ ‫* ئەندامى پەرلەماىن عێراق‬

‫عه‌بدولخالق ئه‌لشاهر‪ ،‬وته‌بێژی گرووپه‌كانی حیزبی به‌عس بۆ به‌یان‪:‬‬

‫دوو جار سه‌ردانی هه‌ولێرم كردووه‌‬ ‫لیوا روكن عه‌بدولخالق ئه‌لشاهر‪ ،‬تا ساڵی ‪2003‬‬ ‫ئه‌فسه‌رێكی پله‌به‌رزی سوپای عێراق بوو‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫رووخاندنی به‌غدا و رژێمی به‌عس‪ ،‬وه‌ك ده‌یان ئه‌فسه‌ر‬ ‫و پله‌داری تری حیزبی به‌عس‪ ،‬عێراقی جێهێشت و‬ ‫روویان ل ‌ه هه‌ردوو واڵتی سوریا و ئه‌رده‌ن كرد‪ .‬ساڵی‬ ‫‪ 2009‬پێنج گرووپی حیزبی به‌عس ل ‌ه واڵتی سوریا‪،‬‬ ‫ب ‌ه ناوی «به‌ره‌ی هه‌ستانه‌و ‌ه و نوێبوونه‌وه‌» خۆیان‬ ‫ڕێكخسته‌وه‌‪ ،‬عه‌بدولخالق ئه‌لشاهر ب ‌ه وته‌بێژی ئه‌و‬ ‫به‌ره‌یه‌ ده‌ستنیشان كرا‪ .‬ل ‌ه پاش ئاڵۆزبوونی دۆخی‬ ‫واڵتی سوریاش‪ ،‬ئه‌م وته‌بێژە گه‌ڕاوه‌ته‌و ‌ه بۆ عێراق‪ .‬بۆ‬ ‫زانینی دواهه‌ڵوێست و چاالكیی ‌ه سیاسییه‌كانی‪( ،‬به‌یان)‬ ‫چه‌ند پرسیارێكی ئاڕاسته‌ی ناوبراو كرد‪.‬‬

‫ئا‪ :‬ره‌فعه‌ت محه‌مه‌د ره‌شید‬ ‫به‌یان‪ :‬تۆ وته‌بێژی فه‌رمیی حیزبی‬ ‫به‌عس بوویت له‌ سوریا‪ ،‬چۆن بڕیارتدا‬ ‫بگه‌ڕێیته‌وه‌ بۆ عێراق؟‬ ‫عه‌بدولخالق ئه‌لشاهر‪ :‬گ ‌هڕانه‌وه‌م‬ ‫بۆ به‌غدا بۆ ئه‌و ‌ه بوو ب ‌ه یه‌كجاره‌كی له‌‬ ‫عێراق مبێنمه‌و ‌ه و ده‌ست ب ‌ه كار و چاالكیی‬ ‫سیاسیی خۆم بكه‌م ل ‌ه چوارچێوه‌ی یاسا‬ ‫و ده‌ستوور‪ ،‬به‌اڵم ل ‌ه ساته‌كانی یه‌كه‌می‬ ‫گ ‌هڕانه‌وه‌مدا‪ ،‬هه‌ستم ب ‌ه مه‌ترسییه‌كی‬ ‫گه‌ور ‌ه كرد له‌سه‌ر ژیانم‪ ،‬بۆی ‌ه جارێكی تر‬ ‫ناچار بووم ڕوو ل ‌ه ده‌ره‌وه‌ی واڵت بكه‌م‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬چۆن هه‌ستت كرد كه‌ ژیانت‬ ‫له‌ مه‌ترسیدایه‌؟‬ ‫عه‌بدولخالق ئه‌لشاهر‪ :‬ل ‌ه شااڵوی‬ ‫هه‌ند ‌ێ ل ‌ه رۆژنامه‌كانه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك (البینة‌‪،‬‬ ‫ال��ن��اس)‪ ،‬ه �ه‌روه‌ه��ا چه‌ند پێگه‌یه‌كی‬ ‫ئه‌لیكرتۆنیی وه‌كو پێگه‌ی (شط العرب)‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و ڕۆژن��ام � ‌ه و پێگ ‌ه ئه‌لیكرتۆنییانه‌‬ ‫چه‌ندین وتار و چاوپێكه‌وتنیان ب ‌ه ناوی‬ ‫منه‌و ‌ه ب�ڵاوده‌ك��رده‌وه‌‪ ،‬گوای ‌ه من هێرش‬

‫و سووكایه‌تیم ب ‌ه مه‌رجه‌ع ‌ه ئاینییه‌كانی‬ ‫نه‌جه‌ف ك��ردووه‌‪ ،‬یان ب ‌ه ڕەوتی سه‌در و‬ ‫مه‌جلیسی ئه‌عال و ده‌یان پڕوپاگه‌نده‌ی‬ ‫دیكه‌‪ ،‬ك ‌ه ل ‌ه زاری منه‌و ‌ه باڵوكرانه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬منوونه‌یه‌ك له‌و پڕوپاگه‌ندانه‌‬ ‫چی بوون؟‬ ‫عه‌بدولخالق ئه‌لشاهر‪ :‬گوای ‌ه من‬ ‫له‌گه‌ڵ نوری مالیكی ڕێكه‌وتووم بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫موحه‌ممه‌د یونس ئه‌لئه‌حمه‌د (به‌رپرسی‬ ‫حیزبی به‌عسی ئێستای عێراق) ل ‌ه جێگه‌ی‬ ‫تاریق هاشمی دابرنێت‪ .‬ب ‌ه باڵوكردنه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و جۆر ‌ه پڕوپاگه‌ندانه‌‪ ،‬گه‌یشتم ‌ه ئه‌و‬ ‫قه‌ناعه‌ته‌ی ك ‌ه پیالنێك هه‌ی ‌ه بۆ له‌ناوبردنم‪.‬‬ ‫من شتی ش���اراوه‌م نییه‌‪ ،‬من خاوه‌نی‬ ‫پرۆژەیه‌كی نیشتامنیم‪ ،‬دژی ك��رده‌وه‌ی‬ ‫توندوتیژیم ل ‌ه پرۆسه‌ی سیاسییدا‪ ،‬باوه‌ڕم‬ ‫ب ‌ه دیالۆگ هه‌ی ‌ه و گوێبیستی ڕاوبۆچوونی‬ ‫ب ‌هرامبه‌ر ده‌بم‪ .‬ئه‌م تێڕوانینه‌م كه‌سانێكی‬ ‫ب��ااڵده‌س��ت��ی ل�ه‌ن��او پ��رۆس �ه‌ی سیاسی و‬ ‫حكومیدا نیگ ‌هران ك��رد‪ ،‬بۆی ‌ه بڕیارمدا‬ ‫جارێكی تر به‌غدا جێبهێڵم‪ .‬ته‌نها ناوبه‌ناو‬ ‫سه‌ردانی به‌غدا ده‌كه‌مه‌وه‌‪.‬‬

‫ب �ه‌ی��ان‪ :‬پێشرت وت�ه‌ب��ێ��ژی حیزبی‬ ‫به‌عس بوویت له‌ سوریا‪ ،‬ئه‌ی ئێستا له‌ چ‬ ‫حیزبێكی سیاسیدا خۆت ده‌بینیته‌وه‌؟‬ ‫عه‌بدولخالق ئه‌لشاهر‪ :‬من ئێستا‬ ‫لێپررساوی ره‌وت��ی واڵت��ی مه‌ده‌نیم‪ ،‬كه‌‬ ‫پێكهاتوو ‌ه ل ‌ه حیزبی ك��اری عه‌ره‌بی و‬ ‫حیزبی دادپه‌روه‌ری و برایه‌تی‪ .‬له‌م ره‌وته‌دا‬ ‫باوه‌ڕمان ب ‌ه كه‌لتووری هاونیشتیامنیبوون‬ ‫هه‌ی ‌ه و ئایین بۆ خوای ‌ه و واڵتیش بۆ‬ ‫هه‌موانه‌‪ .‬بۆ خۆناساندمنان ب ‌ه كۆمه‌ڵگ ‌ه و‬ ‫پارت ‌ه سیاسییه‌كانی دیكه‌ی عێراق‪ ،‬تا ئێستا‬ ‫چه‌ندین كۆبوونه‌وه‌مان له‌گه‌ڵ كه‌سایه‌تی‬ ‫و گرووپی سیاسی و كۆمه‌اڵیه‌تی كردووه‌‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی قه‌باره‌ی ئه‌م ره‌وت ‌ه به‌رفراوانرت‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬تا سه‌رجه‌م حیزب و كه‌سایه‌تییه‌‬

‫عه‌ملانییه‌كان له‌خۆ بگرێت‪ .‬ته‌نانه‌ت له‌گه‌ڵ‬ ‫چه‌ندین كه‌سایه‌تیی كوردیش وتوێژمان‬ ‫كردووه‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌ی���ان‪ :‬ك���ه‌وات���ه‌ ت��ۆ س��ه‌ردان��ی‬ ‫كوردستانت كردووه‌؟‬ ‫عه‌بدولخالق ئ�ه‌ل��ش��اه��ر‪ :‬به‌ڵێ‌؛‬ ‫دوو جار سه‌ردانی هه‌ولێرم ك��ردووه‌‪ .‬له‌‬ ‫دواسه‌ردامندا بۆ هه‌ولێر‪ ،‬س ‌ێ رۆژ مامه‌وه‌‪.‬‬ ‫ل ‌ه سه‌ردانه‌كه‌مدا دیداری كۆمه‌ڵێك هاوڕێی‬ ‫كوردم كرد‪ ،‬هه‌ندێكیان كه‌سایه‌تیی سیاسیی‬ ‫ن��ارساون‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و دیداران ‌ه نه‌چوونه‌ته‌‬ ‫ئ�ه‌وه‌ی باسی به‌ئه‌ندامبوونیان بكه‌م له‌‬ ‫ره‌وته‌كه‌مدا ل ‌ه كوردستان‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئه‌ی له‌گه‌ڵ سه‌ركردایه‌تیی‬ ‫سیاسیی كورد‪ ،‬هیچ په‌یوه‌ندییه‌كت هه‌یه‌؟‬

‫كورد جگ ‌ه ل ‌ه عێراق‪ ،‬هیچ نیشتمانێكی‬ ‫باشتری ده‌ست ناكه‌وێت‬

‫عه‌بدولخالق ئه‌لشاهر‪ :‬نه‌خێر‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬تێڕوانینت چییه‌ بۆ دۆزی‬ ‫ئێستای ك��ورد و په‌یوه‌ندییان له‌گه‌ڵ‬ ‫حكومه‌تی ناوه‌ند له‌ چ ئاستێكدایه‌؟‬ ‫عه‌بدولخالق ئه‌لشاهر‪ :‬ب ‌ه میلله‌تی‬ ‫كوردمان ده‌ڵێم‪ ،‬ل ‌ه نیشتامنی عێراق هیچ‬ ‫نیشتامنێكی دیك ‌ه و باشرتتان ده‌ست‬ ‫ناكه‌وێت‪ ،‬چونك ‌ه عێراق دایكی هه‌موومانه‌‪،‬‬ ‫ب ‌ه ئاسانیش ده‌ستبه‌رداری دایك نابین و لێی‬ ‫جودا نابینه‌وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر ئه‌و دایكه‌‬ ‫«له‌شفرۆش»یش بێت‪.‬‬ ‫میلله‌تی كورد دڵنیا ده‌كه‌مه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫بارودۆخه‌ی ئێستای عێراق‪ ،‬بارودۆخێكی‬ ‫نائاسایی و كاتییه‌‪ ،‬پێویستی ب ‌ه ئارامگرتن‬ ‫و دیالۆگ ‌ه له‌گه‌ڵ ب � ‌هرام��ب �ه‌ردا‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫دیموكراسییه‌كی راسته‌قین ‌ه بێت ‌ه ئاراوه‌‬ ‫ل ‌ه ع��ێ�راق‪ ،‬ئ��ه‌وا ب ‌ه ه��ه‌وڵ و كۆششی‬ ‫ه��ه‌م��ووم��ان ه��ی��چ پێویستییه‌ك به‌‬ ‫جیابوونه‌و ‌ه ناكات‪ ،‬ته‌نانه‌ت پێویستیامن‬ ‫ب ‌ه هه‌رێامیه‌تیش نییه‌‪ .‬سه‌یری منوونه‌ی‬ ‫ئه‌زموونی سویرسا بكه‌‪ ،‬وه‌ك مامۆستای‬ ‫گ�ه‌وره‌م دكتۆر كه‌مال مه‌زهه‌ر ئه‌حمه‌د‬ ‫ده‌ڵێت «سویرسا منوونه‌یه‌ك ‌ه پێویسته‌‬ ‫په‌ندی لێوه‌ربگیرێت»‪ .‬سویرسا ل ‌ه بنه‌ڕەتدا‬ ‫ل ‌ه ئیتاڵی و ئه‌ڵامنی پێكهاتووه‌‪ ،‬ل ‌ه سااڵنی‬ ‫جه‌نگی جیهانیی دووه‌مدا‪ ،‬هه‌ردوو واڵت‬ ‫هه‌وڵیان دا ئه‌و دوو نه‌ته‌وه‌ی ‌ه بۆ الی‬ ‫خۆیان ڕابكێشن‪ ،‬به‌اڵم ل ‌ه هه‌وڵه‌كانیان‬ ‫شكستیان هێنا‪ .‬ئه‌وان به‌و دوو واڵته‌یان‬ ‫ڕاگه‌یاند ك ‌ه ئه‌وان سویرسین و نیشتامنی‬ ‫خۆیان خۆش ده‌وێت و په‌یوه‌ندییان به‌‬ ‫ئیتاڵیا و ئه‌ڵامنیاو ‌ه نییه‌‪.‬‬ ‫ل� ‌ه الی�ه‌ك��ی ت��ری��ش�ه‌وه‌‪ ،‬ب� ‌ه هه‌موو‬ ‫پێكهاته‌كانی دیكه‌ی عێراق ده‌ڵێم‪ ،‬وه‌ك‬ ‫جارانیش وت��ووم��ان�ه‌‪ ،‬ع�ه‌ره‌ب��ی عێراقی‬ ‫نابێت ‌ه عروبییه‌كی ڕاسته‌قینه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئاماد ‌ه نه‌بێت گیانفیدایی بكات ل ‌ه پێناو‬ ‫كوردبوونی كوردی عێراقی و تایبه‌مته‌ندییه‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌كانی‪ .‬بۆی ‌ه ره‌وت�ه‌ك�ه‌ی ئێمه‌‬ ‫(ڕەوت���ی واڵت��ی م �ه‌ده‌ن��ی) پابه‌ندبوون‬ ‫ب ‌ه نیشتامنەوە‪ ،‬ل ‌ه پێشه‌وه‌ی هه‌موو‬ ‫پابه‌ندبوونێكه‌و ‌ه داده‌نێت‪.‬‬

‫عێراق؛ یه‌كه‌مین هه‌ڵبژاردنه‌كانی دوای داگیركه‌ر به‌ڕێوه‌چوو‬

‫پێشوازییه‌كی كه‌م‪ ،‬ساخته‌كارییه‌كی زۆر‬ ‫الس هه‌ورامی‬ ‫ق�������ه‌ده‌ری ع���ێ���راق وه‌ه���ای���ه‌‪،‬‬ ‫هه‌موو شتێكی مایه‌ی سه‌رسوڕمان و‬ ‫له‌سه‌روه‌ستانه‌‪ ،‬پرۆسه‌ی سیاسی‪ ،‬باری‬ ‫ئه‌منی‪ ،‬به‌ڕێوه‌چوونی هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫و هتد‪ .‬دوای��ی��ن هه‌ڵبژاردنه‌كانیشی‬ ‫كه‌ رۆژی ‪ 2013/4/20‬بۆ ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگاكان سازكرا‪ ،‬كۆمه‌ڵێك تایبه‌مته‌ندی‬ ‫و جیاكه‌ره‌وه‌ی له‌خۆگرت‪ ،‬كه‌ زۆربه‌یان‬ ‫ده‌چنه‌ خانه‌ی ناشیرینییه‌كانی پرۆسه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ به‌ر ل ‌ه به‌ڕێوه‌چوونی‪،‬‬ ‫دوور نه‌بوو له‌ توندوتیژی و تیرۆركردنی‬ ‫ژماره‌یه‌كی به‌رچاو له‌ پاڵێوراوه‌كان‪،‬‬ ‫به‌وهۆیه‌شه‌وه‌ نزیكه‌ی (‪ )14‬پاڵێوراوی‬ ‫ك��ورد و عه‌ره‌بی سوننه‌‪ ،‬به‌ تایبه‌ت له‌‬ ‫ناوچه‌ جێناكۆكه‌كان‪ ،‬بوونه‌ قوربانی‪ .‬به‌‬ ‫ڕای چاودێران و میدیاكارانیش‪ ،‬به‌شێك‬ ‫له‌ تایبه‌مته‌ندی و رووك��اره‌ك��ان��ی ئه‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ش‪ ،‬بریتین له‌‪ :‬پێشوازییه‌كی‬

‫كه‌م‪ ،‬ساخته‌كارییه‌كی زۆر‪ ،‬هه‌موانیش‬ ‫یه‌كرت به‌ ناشیرینییه‌كان تۆمه‌تبار ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫یه‌كه‌مین هه‌ڵبژاردنه‌ كه‌ بێ داگیركه‌ر‬ ‫به‌ڕێوه‌چوو‪ .‬له‌گه‌ڵ پاشه‌كشه‌ی ڕەوته‌كه‌ی‬ ‫مالیكی‪ ،‬ه�ه‌روه‌ك ئه‌نجامه‌ به‌راییه‌كان‬ ‫ده‌ری ده‌خه‌ن‪.‬‬ ‫كۆمیسیۆنی ب��ااڵی سه‌ربه‌خۆی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان رایگه‌یاند كه‌ ڕێ��ژەی‬ ‫كۆتایی به‌شدارییكردنی خه‌ڵك ‪%51‬‬ ‫بووه‌‪ ،‬هه‌روه‌ك كۆمسیۆن ڕاشیگه‌یاند كه‌‬ ‫به‌ڵگه‌یان له‌ ال هه‌یه‌ ك ‌ه له‌ (‪ )12‬پارێزگادا‬ ‫ساخته‌كاریی ك��راوه‌‪ .‬الی خۆشیانه‌وه‌‬ ‫ه�ه‌ری�ه‌ك له‌ موقته‌دا س��ه‌در و ئه‌یاد‬ ‫عه‌الوی‪ ،‬ئۆباڵی ئه‌و پێشوازیی ‌ه كه‌مه‌ی‬ ‫جه‌ماوه‌ریان له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كاندا خسته‌‬ ‫ئه‌ستۆی حكومه‌ته‌كه‌ی نوری مالیكی‪،‬‬ ‫چونكه‌ به‌ هۆی بڕیاری قه‌ده‌غه‌كردنی‬ ‫هاتوچۆوه‌ به‌شێكی زۆر له‌ خه‌ڵكی بێبه‌ش‬ ‫بوون ل ‌ه ده‌نگدان‪ ،‬به‌ تایبه‌تیش له‌ شاری‬ ‫به‌غدا‪ ،‬كه‌ ته‌نها ڕێژەی ‪ %33‬به‌شدارییان‬ ‫كرد‪.‬‬

‫موقته‌دا سه‌در له‌ به‌یاننامه‌یه‌كیدا‬ ‫ڕایگه‌یاند «وا جارێكی تر و به‌ شێوه‌یه‌كی‬ ‫ڕوون و ئاشكرا‪ ،‬خ��ۆم��ان ل�ه‌ ب��ه‌رده‌م‬ ‫كه‌مته‌رخه‌مییه‌كی ت��ری حكومه‌تی‬ ‫عێراقیدا ده‌ب��ی��ن��ی��ن�ه‌وه‌‪ ،‬وا جارێكی‬ ‫ت��ر خ��ۆم��ان ل �ه‌ ب����ه‌رده‌م ئاكامه‌كانی‬ ‫گه‌نده‌ڵی و تیرۆری به‌رباڵوی نێو واڵته‌‬ ‫خۆشه‌ویسته‌كه‌ماندا ده‌بینینه‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫زۆرێك له‌ خه‌ڵكی ل ‌ه هه‌ڵبژاردنه‌كان و‬ ‫ده‌نگدان دووركه‌وتنه‌وه»‪ .‬ئه‌یاد عه‌الویش‬ ‫له‌ به‌یاننامه‌یه‌كیدا ڕایگه‌یاند «زیاتر له‌‬ ‫‪%50‬ی عێراقییه‌كان ب ‌ه هۆی ئه‌و بارودۆخه‌‬ ‫ناهه‌مواره‌ی هه‌یه‌‪ ،‬نه‌یانتوانی موماره‌سه‌ی‬ ‫ئ �ه‌و ماف ‌ه ده‌س��ت��ووری��ی�ه‌ی خ��ۆی��ان له‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كاندا بكه‌ن‪ ،‬كه‌ سیاسه‌ته‌كانی‬ ‫حكومه‌تی ئێستا ك��اری��گ �ه‌ری زۆری‬ ‫له‌سه‌ری هه‌یه‌»‪ .‬ناوبراو ڕاشیگه‌یاندووه‌‬ ‫«پێشێلكاریی زۆر هه‌ن كه‌ عێراقییه‌كان و‬ ‫چاودێرانیش تۆماریان كردووهن و میدیای‬ ‫سه‌ربه‌خۆ ئاماژەی پێكردوون و مایه‌ی‬ ‫دڵه‌ڕاوكێن»‪.‬‬

‫جێگه‌ی باسیش ‌ه ئه‌م هه‌ڵبژاردن ‌ه‬ ‫یه‌كه‌مین ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن�ه‌ ك �ه‌ ل �ه‌ دوای‬ ‫ڕووخ��ان��ی ڕژێ��م��ی ب�ه‌ع��س�ه‌وه‌‪ ،‬ب�ه‌ بێ‬ ‫ئاماده‌بوونی داگیركه‌ری ئه‌مریكی و له‌‬

‫دوای كشانه‌وه‌یان‪ ،‬به‌ڕێوه‌ ده‌چێت‪ .‬به‌ ڕای‬ ‫چاودێرانیش‪ ،‬وا چاوه‌ڕوان ده‌كرێت ئاكامی‬ ‫ئه‌م هه‌ڵبژاردنانه‌ نه‌خشه‌یه‌كی سیاسیی‬ ‫نوێ و هاوپه‌یامنیی نوێ بخوڵقێنێت‪.‬‬

‫‪7‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)32‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/4/23‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ــــه‌كێتی و پارتی پێی ڕازی نه‌بن‪ ،‬ناتوانێت حكومڕانی بكات‬

‫ــێی وایه‌ به‌دیل بۆ مه‌سعود بارزانی نییه‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ سه‌رۆكی هه‌رێمیش‪ ،‬ناوبراو‬ ‫وتی «له‌ دونیادا سه‌رۆكی هه‌رێم یان‬ ‫كۆمار‪ ،‬هه‌یه‌ م��اوه‌ك�ه‌ی ش�ه‌ش ساڵه‌‪،‬‬ ‫هه‌یه‌ ‪ 5‬ساڵه‌‪ ،‬ئه‌و ‌ه نه‌ دیكتاتۆرییه‌ت ‌ه نه‌‬ ‫جه‌ریمه‌ و نه‌ نایاساییشه‌»‪.‬‬ ‫ئه‌ندامێكی ب��ااڵی حیزبی شیوعیی‬ ‫كوردستان كه‌ نه‌یویست ناوی بهێرنێت‪،‬‬ ‫به‌ (ب�ه‌ی��ان)ی ڕاگه‌یاندن «ئێم ‌ه وه‌ك‬ ‫حیزبی شیوعی‪ ،‬له‌ سه‌ركردایه‌تی حزب‬ ‫بڕیارمانداوه‌ جارێ هیچ لێدوانێك له‌و‬ ‫باره‌وه‌ نه‌ده‌ین»‪.‬‬ ‫رۆژن��ام �ه‌ن��ووس و چ��االك��وان��ی ب��واری‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی‪ ،‬هێمن ئه‌سكه‌نده‌ر‬ ‫س �ه‌ب��اره‌ت ب�ه‌ لێدوانی ئ �ه‌و ئه‌ندام‬ ‫په‌رله‌مانه‌ی پارتی‪ ،‬بۆ (به‌یان)ی ده‌ڵێت‬ ‫«ئه‌وه‌ لێدوانێكی حیزبیانه‌یه‌‪ ،‬هه‌موو‬ ‫كه‌سیش حه‌قی خۆیه‌تی ڕیكالم بۆ‬ ‫الیه‌نه‌كه‌ی خۆی بكات‪ .‬مه‌رج نییه‌ له‌‬ ‫كوردستان كه‌س نه‌بێـت قیاده‌ی ئه‌و‬ ‫واڵته‌ بكات‪ ،‬به‌ڵكو كوردستان كه‌سی‬ ‫ئه‌كادیمیی زۆری تێدایە ده‌توانن ئه‌گه‌ر‬ ‫بواریان بۆ بڕە‌خسێـت‪ ،‬ئیداره‌ی واڵت‬

‫بكه‌ن‪ ،‬به‌ به‌ڵگه‌ی ئه‌وه‌ی پێش ‪ 8‬ساڵ‬ ‫هه‌رێمی كوردستان بێ سه‌رۆك بووه‌ و‬ ‫واڵتیش به‌ڕێوه‌ چووه‌ و نه‌ڕووخاوه‌»‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و چ��االك��وان �ه‌ ڕایشیده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫سه‌ركرده‌ی سه‌ركه‌وتوو ئه‌وه‌یه‌ له‌شكرێك‬ ‫له‌ سه‌ركرده‌ له‌دوای خۆی به‌جێبهێڵێت‪،‬‬ ‫نه‌ك هه‌ندێك كه‌س بڵێت به‌دیل نییه‌‬ ‫بۆ سه‌رۆكی هه‌رێم جگه‌ له‌ بارزانی»‪.‬‬ ‫ئه‌و ڕۆژنامه‌نووس ‌ه له‌و باره‌یه‌وه‌ زیاتر‬ ‫ده‌ڵێت «یه‌كێك له‌ ئه‌ركه‌كانی سه‌ركرده‌ی‬ ‫سه‌ركه‌وتوو ئه‌وه‌یه‌ ده‌بێـت له‌ دوای‬ ‫خۆی كۆمه‌ڵێك له‌ سه‌ركرده‌ی تر دروست‬ ‫بكات و گه‌شه‌ی پێبدات له‌ ڕووی سیاسی‬ ‫و فیكری و ڕۆشنبیری و دبلۆماسییه‌وه‌‪ ،‬وا‬ ‫نه‌كات ئه‌و ‌ه جۆرێكه‌ له‌ شكست بۆ ئه‌و‬ ‫پارته‌ كه‌ نه‌توانراوه‌ كه‌سێكی وا دروست‬ ‫بكرێت سه‌ركردایه‌تیی ئه‌و واڵته‌ بكات»‪.‬‬ ‫س�ه‌ب��اره‌ت ب��ه‌وه‌ی ئایا ئ�ه‌و لێدوانانه‌‬ ‫هه‌مان ئه‌و لێدوانانه‌ نییه‌ كه‌ جێگری‬ ‫وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی سووریا ڕایگه‌یاندبوو‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌شار ئه‌سه‌د نه‌مێنێت ئه‌وه‌‬ ‫س��ووری��اش له‌سه‌ر نه‌خشه‌ی جیهان‬

‫نامێنێت‪ ،‬كه‌ له‌ كوردستانیش هه‌مان‬ ‫بیركردنه‌وه‌ ل�ه‌الی ئه‌و ج��ۆره‌ كه‌سان ‌ه‬ ‫هه‌بێت؟ ئه‌و چاالكوانه‌ وتی « لێكچوون‬ ‫هه‌ی ‌ه له‌ نێوانیان‪ ،‬وه‌ك ئ��ه‌وه‌ی تۆ‬ ‫بڵێیت ئ �ه‌و كه‌سه‌ نه‌بێت واڵت یان‬ ‫ده‌زگا یان ئه‌و حزبه‌ هه‌ڵده‌وه‌شێـته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و الیه‌نه‌ی وا ده‌ڵێت ئه‌وه‌ شكستی‬ ‫هێناوه‪ ‌.‬بۆ منوونه‌ مام جه‌الل ئێستا له‌‬ ‫نه‌خۆشخانه‌یه‌‪ ،‬مه‌عقول نییه‌ ئه‌و پارته‌‬ ‫خاوه‌ن ملیۆن كه‌سی بێت خاوه‌ن ئه‌و‬ ‫هه‌موو سه‌ركرده‌ و كادیرانه‌ بێت‪ ،‬كه‌س‬ ‫نه‌بێت جێی بگرێته‌وه‌ و كورسییه‌كه‌ی‬ ‫پڕبكاته‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌ هیچ واڵتێكدا‬ ‫مۆدیلی ئه‌وه‌ نه‌ماوه‌ سه‌رۆك به‌ ته‌نیا‬ ‫خۆی ئیداره‌ی هه‌موو واڵت بكات‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫كۆمه‌ڵێك داموده‌زگا هه‌ن یاریده‌ده‌ری‬ ‫سه‌رۆكن»‪.‬‬ ‫عه‌بدوالی مه‌ال نوورییش له‌ بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫گ��ۆڕان ڕایگه‌یاندبوو «ه �ه‌ر هه‌وڵێك‬ ‫بۆ سێباره‌ كاندیدكردنه‌وه‌ی سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬كوده‌تایه‌ به‌سه‌ر ئ��ازادی و‬ ‫ئازادیی ڕاده‌ربڕیندا له‌ كوردستان»‪.‬‬

‫سه‌ركرده‌ی‬ ‫سه‌ركه‌وتوو ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫له‌شكرێك ل ‌ه‬ ‫سه‌ركرد‌ه له‌دوای‬ ‫خۆی به‌جێبهێڵێت‪،‬‬ ‫نه‌ك هه‌ندێك‬ ‫كه‌س بڵێت به‌دیل‬ ‫نیی ‌ه بۆ سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێم جگ ‌ه ل ‌ه‬ ‫بارزانی‬

‫كادیرێكی ینك‪ :‬دوای لێدوانه‌كه‌ی مه‌ال به‌ختیار‪ ،‬نیگه‌رانیی زۆر هه‌ی ‌ه له‌ پشتگیری له‌ كاندیدكردنه‌وه‌ی بارزانی‬

‫یه‌كلیستییش چاره‌سه‌ری كێشه‌ی یه‌كێتی ناكات‬

‫ئاكار شیره‌یی‪ .‬هه‌ولێر‬

‫ئه‌گه‌رچی چ��اوه‌ڕێ ده‌كرا ب ‌ه‬ ‫یه‌ك لیست به‌شداریكردنی یه‌كێتی‬ ‫له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی داهاتوو‪ ،‬له‌سه‌ر‬ ‫ئاستی جه‌ماوه‌ریی ئه‌و حیزبه‌‪،‬‬ ‫پشتگیریی گه‌وره‌ بكرێت و یه‌كڕیزی‬ ‫له‌ گوتاری ئه‌و حیزبه‌ دروستبكات‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌هۆی پشتگیری له‌ سێباره‌‬ ‫كاندیدكردنه‌وه‌ی بارزانی له‌الیه‌ن‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسیی ئه‌و حیزبه‌ و‬ ‫لێدوانه‌كانی به‌رپرسانی بااڵی ئه‌و‬ ‫یه‌كێتییه‌وه‪ ‌،‬نیگه‌رانییه‌كانی كادیر‬ ‫و الیه‌نگرانی حیزبه‌كه‌ زیاتر بووه‌‪.‬‬ ‫چه‌ند كادیرێكیش داواده‌ك���ه‌ن‬ ‫حیزبه‌كه‌یان له‌ بڕیارداندا سه‌ربه‌خۆ‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫حاكم سابیر‪ ،‬كادیری یه‌كێتی له‌‬

‫هه‌ولێر به‌ (به‌یان)ی ڕاگه‌یاند «یه‌كێتی‬ ‫له‌ دوای هه‌ڵبژاردنی ڕاب���وردووه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ستاوه‌ به‌ گه‌اڵڵه‌كردنی چۆنیه‌تی‬ ‫به‌شداریكردن له‌ هه‌ڵبژاردندا‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫ب ‌ه ڕای زۆرب �ه‌ی ئه‌ندام و كادیران و‬ ‫الیه‌نگرانی یه‌كێتی بوو ‌ه كه‌ به‌ لیستی‬ ‫جیا دابه‌زین‪ .‬ئیرت سه‌ركردایه‌تی ئه‌وه‌ی‬ ‫دیراسه‌ كردووه‌ و پاشان ڕایگه‌یاند به‌‬ ‫لیستی جیا ده‌ده‌به‌زین»‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌و ده‌ڵێت «ئه‌و به‌ ته‌نیا‬ ‫دابه‌زینه‌ خواستی جه‌ماوه‌ری یه‌كێتی‬ ‫بووه‌ بۆ ئه‌وه‌ی هێزی یه‌كێتی ده‌ركه‌وێ‬ ‫و هه‌میش زیاتر له‌ بڕیاردا سه‌ربه‌خۆتر‬ ‫بین»‪.‬‬ ‫هێرش نامیق‪ ،‬به‌رپرسی سه‌نته‌ری‬ ‫هه‌ولێری ڕێكخراوی ئازادیی الوانی سه‌ر‬ ‫به‌ یه‌كێتی‪ ،‬له‌ لێدوانێكدا بۆ (به‌یان)‬ ‫ده‌ڵێت «هه‌نگاوێكی زۆر باشه‌ كه‌‬ ‫یه‌كێتی ئەو قورسایی و سه‌نگەی خۆی‬ ‫كه‌ له‌ پێشوودا هه‌یبووه‌ و وه‌ك پێویست‬ ‫دیار نه‌بووه‌‪ ،‬بۆی بگه‌ڕێته‌وه‌ ئاستی‬

‫جاران‪ .‬ئه‌و نیگه‌رانییه‌ی ك ‌ه له‌ الیه‌ن‬ ‫ئه‌ندامانی یه‌كێتییەوە دروست بووبوو‪،‬‬ ‫متامنه‌ی دووباره‌ بۆ بگه‌ڕێته‌وه‌»‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌وه‌ی ئێوه‌ له‌ هه‌ولێر‬ ‫و دهۆك وه‌ك پێویست به‌شدارنه‌بوون‬ ‫ل��ه‌و حكومه‌ته‌ ه��اوب �ه‌ش �ه‌ی پارتی‬ ‫و خۆتان؟ ن��اوب �راو وت��ی «پرۆسه‌كه‌‬ ‫گۆڕانكاریی گه‌وره‌ به‌خۆیه‌وه‌ ده‌بینێت‪،‬‬ ‫چونك ‌ه خه‌ڵكێكی یه‌كجار زۆری یه‌كێتی‬ ‫ل ‌ه ئاستی خواره‌وه‌‪ ،‬نیگه‌ران بوون كه‌‬ ‫یه‌كێتی له‌گه‌ڵ پارتی به‌ یه‌ك لیسست‬ ‫داده‌به‌زێت‪ ،‬نیگه‌رانییه‌كه‌ش له‌وه‌ زیاتر‬ ‫بووه‌ كه‌ هاوپه‌یامنییان له‌ نێواندایه‌‪،‬‬ ‫كه‌چی یه‌كێتی وه‌ك��و پێویست له‌‬ ‫حكومه‌ت و داموده‌زگاكان نه‌یتوانی‬ ‫به‌شی خۆی ببات‪ .‬بۆیه‌ ئه‌مجاره‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫یه‌كێتی یه‌ك وه‌زیریش بێنێت‪ ،‬باشرته‌‪،‬‬ ‫ب �ه‌س ته‌عبیر له‌ سیاسه‌تی یه‌كێتی‬ ‫بكات»‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی تره‌وه‌ ئه‌و پشتگیرییه‌‬ ‫ب��ه‌رده‌وام��ه‌ی مه‌كته‌بی سیاسی له‌‬

‫دۆزی��ن��ه‌وه‌ی ته‌فسیری یاسایی بۆ‬ ‫ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن�ه‌وه‌ی س�ه‌رۆك��ی هه‌رێم‪،‬‬ ‫ب �ه‌گ��وێ��ره‌ی ب��ۆچ��وون��ی ش��اره‌زای��ان‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی ده‌نگه‌ ناڕازییه‌كان بۆ یه‌كێتی‬ ‫كه‌م ده‌كاته‌وه‌‪ .‬له‌وباره‌یه‌وه‌ مه‌سعوود‬ ‫عه‌بدولخالق‪ ،‬چاودێری سیاسی ده‌ڵێت‬ ‫«یه‌كێتی له‌ئێستادا ئاستی جه‌ماوه‌ریی‬ ‫له‌ ئاستێكی نزمدایه‌‪ ،‬هۆكاره‌كه‌شی‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و یه‌كلیستییه‌ش تاكو ئێستا‬ ‫نه‌یتوانیوه‌ یه‌كێتی له‌ژێر هه‌یمه‌نه‌ی‬ ‫سیاسه‌تی پارتی ڕزگار بكات»‪.‬‬ ‫كادرێكی مه‌ڵبه‌ندی هه‌ولێری‬ ‫یه‌كێتیش كه‌ پێی ب��اش نه‌بوو ناوی‬ ‫بهێندرێت وتی «نیگه‌رانیی زۆر هه‌یه‌‬ ‫له‌و پشتگیریی ‌ه زۆره‌ی مه‌كته‌بی سیاسی‬ ‫له‌ سێباره‌ كاندیدكردنه‌وه‌ی سه‌رۆكی‬ ‫ه �ه‌رێ��م‪ ،‬به‌تایبه‌ت دوای كۆنگره‌‬ ‫ڕۆژنامه‌نووسییه‌كه‌ی مه‌ال به‌ختیار و‬ ‫فازڵ میرانی»‪ .‬ئه‌و كادیره‌ هۆكاری ئه‌و‬ ‫نیگه‌رانییانه‌ بۆ ئه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌‬ ‫كه‌ پارتی‪ ،‬یه‌كێتی بۆ مه‌رامی خۆی‬

‫به‌كارده‌هێنێت و ده‌نگه‌ تۆراوه‌كانیش‬ ‫به‌و سیاسه‌ته‌ ناگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ یه‌كێتی‪.‬‬ ‫مامۆستا ئه‌مین فه‌ره‌ج‪ ،‬مامۆستای‬ ‫زانكۆ و چاودێری سیاسی له‌ لێدوانێكدا‬ ‫بۆ (به‌یان) سه‌باره‌ت به‌ بڕیاری یه‌كێتی‪،‬‬ ‫ده‌ڵ��ێ��ت «كارێكی باشه‌ و جێگه‌ی‬ ‫ده‌ستخۆشییه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫ئایا ئه‌و سه‌ربه‌خۆ دابه‌زینه‌ی یه‌كێتی‬ ‫تاكتیكه‌‪ ،‬یان سرتاتیژ؟ ئه‌گه‌ر سرتاتیژە‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ به‌رنامه‌ی سه‌ربه‌خۆی ده‌بێت و‬ ‫له‌ دوای هه‌ڵبژاردنه‌كان به‌ ئازادانه‌‬ ‫مامه‌ڵه‌ ده‌ك��ات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر تاكتیك‬ ‫مامه‌ڵه‌ بكات‪ ،‬ئاماژەكانیش دیار ‌ه كه‌‬ ‫زیاتر له‌ تاكتیك ده‌چێت وه‌ك له‌‬ ‫سرتاتیژیی‪ ،‬ئه‌مه‌ كاریگه‌ریی خراپ‬ ‫ده‌كاته‌ سه‌ر ده‌نگده‌ری یه‌كێتی»‪.‬‬ ‫ل�ه‌ به‌شێكی ت��ری لێدوانه‌كه‌دا‬ ‫ن��اوب �راو ده‌ڵێت «ئ �ه‌و پشتگیرییه‌ی‬ ‫یه‌كێتی له‌ سه‌رۆكی هه‌رێمی ده‌یكات‬ ‫بۆ هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ی به‌ سه‌رۆكی هه‌رێم‪،‬‬ ‫كاریگه‌ریی ده‌بێت له‌سه‌ر ده‌نگده‌ری‬

‫ی �ه‌ك��ێ��ت��ی‪ .‬ك��ێ��ش�ه‌ی یه‌كێتیش‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ پابه‌نده‌ ب ‌ه ڕێككه‌وتننامه‌ی‬ ‫س�ترات��ی��ژی��ی �ه‌وه‌ ل �ه‌گ �ه‌ڵ پ��ارت��ی‪،‬‬ ‫پشتگیری له‌ سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێم‬ ‫به‌شێكه‌ ل �ه‌و ڕێككه‌تننامه‌یه‌ و‬ ‫ئه‌مه‌ش حاڵه‌تێكی ناچارییه‌ یه‌كێتی‬ ‫تێیدایه‌‪ ،‬به‌رانبه‌ر به‌ مانه‌وه‌ی‬ ‫یه‌كێتی له‌ سه‌رۆككۆماری عێراق‪،‬‬ ‫ب�ه‌اڵم به‌ دڵنیاییه‌وه‌ كاریگه‌ریی‬ ‫خ �راپ ده‌كاته‌ س�ه‌ر ده‌نگده‌ری‬ ‫یه‌كێتی و ج��ه‌م��اوه‌ری یه‌كێتی‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ نێوان دووفاقییه‌كه‌وه‌‪،‬‬ ‫ك��ه‌ ده‌ب��ێ��ت ل��ه‌الی��ه‌ك خه‌ڵكی‬ ‫ه��ان��ب��دات ده‌ن���گ ب���ه‌و ب��دات‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ك ده‌بێت بڵێت ده‌نگ بده‌‬ ‫به‌ كاندیدی هاوبه‌شی یه‌كێتی و‬ ‫پارتی بۆ بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن‪،‬‬ ‫ك�ه‌ ب�ه‌ ته‌ئكید پ��اڵ��ێ��وراوه‌ك�ه‌ له‌‬ ‫پارتی ده‌بێت‪ ،‬ده‌بێت یه‌كێتی‬ ‫هاوسه‌نگی له‌ نێوان ئ �ه‌و دوو‬ ‫خواسته‌ دژبه‌یه‌كه‌دا بكات»‪.‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)32‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/4/23‬ساڵی یەکەم‬

‫كۆمـه‌ڵ‪ :‬سیستمی سیاسی وا ڕێك خراوه‌‪ ،‬هــه‌ركـه‌سێك یــــ‬

‫ئاكار شیره‌یی‪ :‬هه‌ولێر‬

‫ئ��ه‌وه‌ی ئێستا ب��ووه‌ت�ه‌ قسه‌ی میدیا‬ ‫و گه‌نج و پیر و خه‌ڵكی ڕۆشنبیر و‬ ‫ن�ه‌خ��وێ��ن��ده‌وار و ب�ه‌ گشتی خه‌ڵكی‬ ‫به‌خۆیه‌وه‌ س�ه‌ر ق��اڵ ك���ردووه‌‪ ،‬پرسی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ی سه‌رۆكی هه‌رێمه‌ بۆ‬ ‫چوار ساڵی تر‪ .‬الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان به‌‬ ‫ڕاسته‌وخۆ و ناڕاسته‌وخۆ لێدوان دژی‬

‫بۆ سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێم ته‌نیا پارتی پــ‬ ‫سێباره‌ ك��ان��دی��دك��ردن�ه‌وه‌ی مه‌سعود‬ ‫بارزانی بۆ سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێم ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ته‌نها الیه‌نێك كه‌ پێی وای�ه‌ مه‌سعود‬ ‫بارزانی به‌دیلی نییه‌‪ ،‬مه‌گه‌ر محه‌مه‌دی‬ ‫مه‌هدی بتوانێت وه‌ك ئه‌و وابێت و‬ ‫ببێته‌ به‌دیلی‪ ،‬ئه‌گه‌رنا بێ به‌دیله‪ ‌،‬ته‌نیا و‬ ‫ته‌نیا پارتی خۆیه‌ىت‪ .‬ته‌نانه‌ت هاوپه‌یامنه‌‬ ‫سرتاتیژییه‌كه‌شی‪ ،‬له‌ سه‌ركردایه‌تی و‬ ‫ئه‌ندام په‌ڕله‌مانه‌كانی تێیاندایە‌ لێدوان‬ ‫ده‌ده‌ن و پێیان وایه‌ له‌ ڕووی یاساییه‌وه‌‬ ‫ناكرێت مه‌سعوود بارزانی بۆ جاری‬ ‫سێیه‌م كاندید بكرێته‌وه‪ .‬وه‌ك یه‌كێك‬ ‫له‌ ئه‌ندامانی سه‌ركردایه‌تیی یه‌كێتی‬ ‫ئه‌وه‌ی دركاند ك ‌ه یه‌كێتییش كاندیدی بۆ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم ده‌بێت‪ .‬الیه‌نه‌كانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیش له‌ هه‌وڵدان كاندیدێك كه‌‬ ‫هه‌رسێ الیه‌ن پشتیوانیی لێ بكه‌ن‪ ،‬بۆ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێم دیاری بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تا ئێستا به‌ فه‌رمی ڕایاننه‌گه‌یاندووه‌ ئایا‬ ‫هه‌رسێ ال ده‌توانن له‌سه‌ر یه‌ك كاندیدی‬ ‫به‌هێز ڕێكبكه‌ون یان نا‪.‬‬ ‫ف��ازل به‌شاره‌تی‪ ،‬ئ�ه‌ن��دام په‌رله‌مانی‬

‫كوردستان (پارتی)‪ ،‬پێی وایه‌ مه‌سعوود‬ ‫بارزانی به‌دیلی نییه‌ و مه‌گه‌ر محه‌مه‌دی‬ ‫مه‌هدی وه‌ك ئه‌وی پێ بكرێت‪.‬‬ ‫ئه‌و لێدوانه‌ش ك��اردان �ه‌وه‌ی جیاوازی‬ ‫ب���ه‌دوای خ��ۆی��دا هێنا‪ .‬چ��اودێ��ران و‬ ‫چاالكوانانی كۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی و الیه‌نه‌‬ ‫سیاسییه‌كانی هه‌رێمیش‪ ،‬پێیان وایه‌‬ ‫ئه‌و ‌ه سووكایه‌تییه‌ به‌ خه‌ڵكی كوردستان‬ ‫ده‌ك��رێ��ت‪ ،‬له‌ كاتێكدا له‌ كوردستان‬ ‫كۆمه‌ڵێك خه‌ڵكی ئاستبه‌رز و پرۆفیسۆر‬ ‫و ئه‌كادیمی و سیاسیی به‌هێز هه‌ن‪.‬‬ ‫به‌یان ویستی لێدوان له‌ سه‌رجه‌م الیه‌ن‬ ‫سیاسییه‌كان وه‌ربگرێت سه‌باره‌ت‬ ‫به‌ هه‌بوون‪ ،‬ی��ان نه‌بوونی به‌دیل بۆ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێم‪ .‬بیالل سڵێامن‪،‬‬ ‫ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسیی كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬له‌ لێدوانێكدا بۆ (به‌یان)‬ ‫ڕایگه‌یاند «من پێم وایه‌ له‌ كوردستاندا‬ ‫به‌ ه�� ‌هزاران كه‌س هه‌ن كه‌ بیانه‌وێت‬ ‫ببنه‌ سه‌رۆكی هه‌رێم‪ ،‬به‌اڵم بارودۆخی‬ ‫سیاسی و سیستمی سیاسیی كوردستان‬ ‫وا ڕێ��ك��خ�راوه‌ هه‌ركه‌سێك یه‌كێـتی‬

‫و پارتی پێی ڕازی نه‌بن‪ ،‬ناتوانێت‬ ‫حكومڕانی بكات‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌وپه‌ڕی توانا و‬ ‫لێهاتووییشدا بێت»‪.‬‬ ‫هه‌ندێك ڕۆشنبیر و سیاسه‌مته‌دار ئه‌وه‌‬ ‫به‌ شكستی یه‌كێتی و پارتی ده‌زانن كه‌‬ ‫دوای زیاتر له‌ ‪22‬ساڵ له‌ حوكومڕانی‪،‬‬ ‫نه‌یانتوانیوه‌ كۆمه‌ڵ ‌ه كه‌سانێك بۆ ئه‌و‬ ‫پۆسته‌ پێبگەیەنن‪.‬‬ ‫الی خۆیه‌وه‌ بیالل سلێامن وتی «ئه‌و‬ ‫دوو الیه‌نه‌ نه‌ك خه‌ڵكیان ڕانه‌هێناوه‌‬ ‫كه‌ جێیان بگرنه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو ڕێگربوون‬ ‫كه‌ خه‌ڵكانێك بتوانن بێنه‌ پێشه‌وه‌‪.‬‬ ‫خه‌ڵك هه‌یه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم ئ �ه‌وان ڕێگربوون‬ ‫له‌به‌رده‌میدا»‪.‬‬ ‫ع�ه‌ب��دول��س�ه‌م�ه‌د ب�����ه‌رواری‪ ،‬ئ�ه‌ن��دام‬ ‫په‌ڕله‌مانی كوردستان له‌ لیستی پارتی‪،‬‬ ‫ل �ه‌وب��اره‌ی��ەوه‌ ب��ۆ رۆژن��ام �ه‌ی به‌یان‬ ‫ڕایگه‌یاند «جارێ ئه‌و بابه‌ته‌ ئاڕاسته‌ی‬ ‫دیار نییه‌‪ ،‬ته‌نیا ڕاگه‌یاندن ‌ه باسی ئه‌و‬ ‫شتانه‌ ده‌ك��ات‪ .‬دڵنیاشبه‌ ئه‌گه‌ر هه‌ر‬ ‫گۆڕانكارییه‌كیش بكرێت‪ ،‬ل ‌ه چوارچێوه‌ی‬ ‫یاسادا ده‌بێت»‪.‬‬

‫هاوواڵتییه‌ك‪ :‬چووم ‌ه دوكانێكه‌وه‌ بۆئه‌وه‌ی گۆشت بكڕم‪ ،‬خه‌ریك بوو ببورێمه‌وه‌‬

‫خۆراكی به‌سه‌رچوو بازاڕی خورماتوو داگیر ده‌كات‬ ‫په‌یجور‪ :‬عومه‌ر ئاواره‌‬

‫ل�ه‌ ب��ه‌ر ن�ه‌ب��وون��ی چ��اودێ��ری‬ ‫ته‌ندروستی‪ ،‬خۆراكی به‌سه‌رچوو‬ ‫ب������ازاڕی ش����اری خ���ورم���ات���ووی‬ ‫داگیر ك���ردووه‌‪ .‬ئ �ه‌م دی��ارده‌ی �ه‌ش‬ ‫هاوواڵتییانی ئه‌و شاره‌ی نیگه‌ران‬ ‫ك���ردووه‌ و داواك����ارن ل�ه‌ الیه‌نی‬ ‫په‌یوه‌ندیدار‪ ،‬هه‌ڵمه‌تێك ئه‌نجام‬ ‫ب��دات به‌ مه‌به‌ستی له‌ناوبردنی‬ ‫ئه‌و خۆراكه‌ به‌سه‌رچووانه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌شدا سزای ئه‌و دوكاندارانه‌ش‬ ‫بدات كه‌ هه‌ڵده‌سنت به‌ فرۆشتنی‬ ‫خۆراكی به‌سه‌رچوو‪.‬‬ ‫هاوواڵتی كام ‌هران عه‌لی‪ ،‬له‌ناو‬ ‫ب��ازاڕی خورماتوودا خه‌ریكی شت‬ ‫كڕین بوو‪ ،‬ئه‌و باسی له‌وه‌ ده‌كرد‬ ‫كه‌ «به‌ هۆی بێده‌نگیی حكومه‌ت و‬ ‫نه‌بوونی چاودێریی ته‌ندروستییه‌وە‬ ‫ل ‌ه شاره‌كه‌‪ ،‬خۆراكی به‌سه‌رچوو له‌ناو‬ ‫بازاڕ به‌ره‌و زیادبوون ده‌ڕوات‪ ،‬كه‌‬ ‫ته‌نیا هاوواڵتی باجه‌كه‌ی ده‌دات‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌و هاوواڵتییانه‌ی كه‌ له‌‬ ‫بازاڕی شاره‌كه‌ ڕۆژانه‌ شت ده‌كڕن‪،‬‬ ‫ش��اره‌زای��ی ت�ه‌واوی��ان له‌سه‌ر كاتی‬ ‫به‌سه‌رچوونی ئه‌و خۆراكانه‌ نییه‌ كه‌‬ ‫ده‌یكڕن»‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و ه��اوواڵت��ی��ی �ه‌ ئ��ام��اژەش‬ ‫ب��ه‌وه‌ ده‌ك��ات ك ‌ه له‌ الی زۆرێ��ك‬ ‫له‌ دوكاندارانی ناو ب��ازاڕی شاری‬ ‫خورماتوو خۆراكی به‌سه‌رچوو به‌دی‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬به‌بێ گوێدانه‌ ئه‌وه‌ی كه‌‬ ‫ئه‌م خۆراكه‌ به‌سه‌رچووانه‌ مه‌ترسیی‬ ‫ده‌بێت له‌سه‌ر ژیانی هاوواڵتییان‬ ‫و ده‌ب��ێ��ت�ه‌ ه��ۆك��اری ئ���ه‌وه‌ی كه‌‬ ‫چه‌نده‌ها نه‌خۆشیی مه‌ترسیداری لێ‬ ‫بكه‌وێته‌وه‌‪ ،‬كه‌ ب ‌ه هه‌ر جۆرێك بێت‬

‫ده‌یفرۆشن بە‌ هاوواڵتییان‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌سه‌ریان نه‌كه‌وێت و زه‌ره‌ری لێنه‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ع���ەل���ی م��وح��س��ی��ن‪ ،‬خ����اوه‌ن‬ ‫سۆپه‌رماركێته‌‪ ،‬له‌باره‌ی هه‌بوونی خۆراكی‬ ‫به‌سه‌رچووەوە‪ ،‬وه‌كو فرۆشیارێك وتی‬ ‫«ئه‌و خۆراكانه‌ی ك ‌ه ده‌یفرۆشین وه‌كو‬ ‫گۆشت و ماسی و شیره‌مه‌نی و هتد‪ ...‬له‌‬ ‫بازرگانه‌كانه‌وه‌ بۆمان دێت‪ ،‬كه‌ زۆرینه‌ی‬ ‫هی ئێران و توركیان‪ .‬ئه‌و بازرگانه‌ش‬ ‫كه‌ وه‌ریده‌گرن ته‌ماشای مێژوو و كاتی‬ ‫به‌سه‌رچوونی ناكه‌ن و یه‌كسه‌ر ده‌یهێنن‬ ‫ب��ۆم��ان ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ی ب �ه‌ هاوواڵتییانی‬ ‫بفرۆشینه‌وه‌‪ .‬زۆرجار به‌و بازرگانانه‌مان‬

‫وت���ووه‌ خ��ۆراك��ی ب �ه‌س �ه‌رچ��ووم��ان بۆ‬ ‫مه‌هێنن‪ ،‬خوا قبوڵی ناكات‪ ،‬ئاگاداری‬ ‫مێژووی به‌ سه‌رچوونی ئه‌و خۆراكانه‌ بن‬ ‫و دواتر به‌ هاوواڵتییانی بفرۆشن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ�ه‌وان گوێ ناده‌نه‌ باری ته‌ندروستیی‬ ‫هاوواڵتییان‪ ،‬ته‌نها مه‌به‌ستیان قازانج‬ ‫كردنه‌»‪.‬‬ ‫ئه‌و فرۆشیاره‌ ئاماژەی به‌وه ‌دا كه‌‬ ‫چه‌نده‌ها جار خۆراكی به‌سه‌رچوویان‬ ‫به‌ هاوواڵتییان فرۆشتووه‌‪ ،‬كه‌ كاتێك‬ ‫ئه‌و هاوواڵتییه‌ بردویه‌تییه‌ ماڵه‌وه‌ بۆی‬ ‫ده‌ركه‌وتووه‌ مێژووكه‌ی به‌سه‌رچووه‌ و‬ ‫دواتر هێناویه‌تییه‌وه‌ و ته‌نانه‌ت شه‌ڕیشی‬

‫له‌گه‌ڵامن ك��ردووه‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی ئێمه‌‬ ‫خۆراكی به‌سه‌رچوومان پێ‌ فرۆشتووه‌‪.‬‬ ‫ئامینه‌ حه‌مید‪ ،‬یه‌كێكی تره‌ له‌و‬ ‫ه��اوواڵت��ی��ی��ان�ه‌ی ك �ه‌ ب��اس��ی خ��ۆراك��ی‬ ‫به‌سه‌رچووی ده‌كرد‪ ،‬ئه‌و به‌ توڕەییه‌وه‌‬ ‫وتی «ئێوه‌ی ڕۆژنامه‌نووسیش ڕاست‬ ‫ناكه‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر ڕاست ده‌كه‌ن بۆ ناڕۆن‬ ‫پرسیار له‌و خ��اوه‌ن دوكانان ‌ه بكه‌ن كه‌‬ ‫خواردنی به‌سه‌رچوو و بۆگه‌ن ده‌فرۆشن‪.‬‬ ‫هه‌فته‌ی ڕابردوو چووم له‌ دوكانێك له‌ناو‬ ‫بازاڕی شاری خورماتوو گۆشتی مریشك‬ ‫بكڕم‪ ،‬هه‌ر كه‌ سه‌رم به‌ ناو دوكانه‌كه‌دا‬ ‫كرد‪ ،‬یه‌كسه‌ر خه‌ریك بوو ببورێمه‌وه‌‬

‫له‌به‌ر بۆنی گۆشتی بۆگه‌ن‪ ،‬كه‌ دڵنیاشم‬ ‫ب �ه‌س �ه‌ر ئێمه‌ی ه��اوواڵت��ی��ان��دا ساغی‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌»‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و ئ��ام��اژەی ب��ه‌وه‌ ك��رد كه‌ ئه‌و‬ ‫دوكانانه‌ی ئه‌و جۆر ‌ه خۆراكان ‌ه ده‌فرۆشن‬ ‫و به‌سه‌ر هاوواڵتییاندا ساغی ده‌كه‌نه‌وه‪‌،‬‬ ‫له‌ ‪%80‬ی به‌كه‌ڵكی خواردن و به‌كارهێنان‬ ‫ن��ای �ه‌ت‪ ،‬ل�ه‌ب�ه‌ر نه‌بوونی چاودێریی‬ ‫ته‌ندروستی ئه‌و دوكاندارانه‌ فێڵ له‌‬ ‫هاوواڵتییان ده‌كه‌ن و به‌ سه‌ریاندا ساغی‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌»‪.‬‬ ‫ئیرباهیم ف�ه‌ت��اح‪ ،‬هاوواڵتییەكی‬ ‫دیكه‌یه‌ كه‌ باس له‌و دوكانانه‌ ده‌كات‬

‫ك ‌ه خۆراكی به‌سه‌رچوو ده‌فرۆشن‬ ‫به‌بێ‌ ئ �ه‌وه‌ی بیر له‌و مه‌ترسییانه‌‬ ‫بكه‌نه‌وه‌ كه‌ به‌ هۆی به‌كارهێنانی‬ ‫ئ��ه‌و خ��ۆراك��ان��ه‌وه‌ ده‌ك �ه‌وێ��ت �ه‌ و‬ ‫ده‌بێته‌ هۆكاری جۆره‌ها نه‌خۆشی‪،‬‬ ‫ئ �ه‌و ده‌ڵێت «ل �ه‌ دوای پرۆسه‌ی‬ ‫ئازادیی عێراقه‌وه‌ جۆره‌ها خۆراكی‬ ‫جۆراوجۆر رویكردووه‌ته‌ ناو بازاڕی‬ ‫شاره‌كه‪ ‌،‬ب ‌ه بێ‌ ئ�ه‌وه‌ی چاودێریی‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ر داب�نرێ��ت‪ ،‬ك �ه‌ زۆرب �ه‌ی��ان‬ ‫خۆراكی به‌سه‌رچوون‪ ،‬له‌وانه‌ ماستی‬ ‫ئێرانی و شه‌ربه‌تی توركی و گۆشتی‬ ‫ب� ‌هرازی��ل��ی‪ ،‬ك�ه‌ ڕۆژ ل���ه‌دوای ڕۆژ‬ ‫له‌ په‌ره‌سه‌ندندایه‌ به‌ بێ‌ ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌سێك هه‌بێت لێپێچینه‌وه‌ بكات و‬ ‫سزای ئه‌و كه‌سانه‌ بدات ك ‌ه به‌و كاره‌‬ ‫هه‌ڵده‌سنت»‪.‬‬ ‫ل �ه‌ ب �ه‌رام��ب �ه‌ر ئ��ه‌و حاڵه‌ته‌‪،‬‬ ‫دوكانداره‌كانی ناو ب��ازاڕی شاری‬ ‫خورماتوو كه‌ زۆرینه‌یان گۆشتی‬ ‫هه‌مه‌جۆر و شیره‌مه‌نی ده‌فرۆشن‪،‬‬ ‫هۆكاره‌كه‌ ده‌خه‌ن ‌ه ئه‌ستۆی الیه‌نی‬ ‫په‌یوه‌ندیدار كه‌ ڕێگه‌ی به‌و بازرگانانه‌‬ ‫داوه‌ ئه‌و جۆره‌ خواردنانه‌ بهێننه‌ ناو‬ ‫بازاڕەوه‌ و به‌سه‌ر هاوواڵتیاندا ساغی‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی ته‌ندروستی‬ ‫ك�ه‌ نه‌یویست ن��اوه‌ك �ه‌ی ئاشكرا‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬وتی «به‌داخه‌وه‌ تاكو ئێستا‬ ‫یاساییه‌كی فه‌رمی له‌ شاری خورماتوو‬ ‫نییه‌ بۆ سزادان و غ ‌هرامه‌كردنی ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی ك ‌ه خۆراكی به‌سه‌رچوو‬ ‫ده‌فرۆشن و به‌سه‌ر هاوواڵتییاندا‬ ‫ساغی ده‌ك �ه‌ن �ه‌وه‌‪ .‬نابێت الیه‌نی‬ ‫پ �ه‌ی��وه‌ن��دی��دار ل �ه‌ ب �ه‌ران��ب �ه‌ر ئه‌م‬ ‫حاڵه‌ته‌دا بێده‌نگ بێت‪ ،‬پێویسته‌ كار‬ ‫بۆ قه‌اڵچۆكردنی خۆراكی به‌سه‌رچوو‬ ‫له‌ناو بازاڕی شاری خورماتوو بکرێن‬ ‫و سه‌رپێچیكارانیش سزا بدرێن»‪.‬‬

‫‪9‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)32‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/4/23‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫چۆن بەرەنگارى ورگت دەبیتەوە؟‬ ‫و‪ .‬رۆشنا ئه‌حمه‌د‬ ‫ـ زۆر خواردنی‌ زه‌اڵته‌ و ئه‌و‬ ‫خۆراكانه‌ی ‌ده‌وڵه‌مه‌ندن به‌ریشاڵ‪،‬‬ ‫چونكه‌ م��رۆڤ بۆ كاتێكی‌ زیاتر‬ ‫هه‌ست به‌ تێربوون ده‌كات ‌و بڕی‌‬ ‫خواردن كه‌م ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ـ خ���واردن���ی‌ كه‌وچكێكی‬ ‫‌چێشت له ‌رسك��ه‌ی ‌سێو ب��ه‌ر له‬ ‫‌نانخواردن‪ ،‬چونكه‌ رسكه‌ واده‌كات‬

‫مرۆڤ كه‌مرت هه‌ست به‌ برسێتی‌ بكات‪.‬‬ ‫ـ نان نه‌خواردن به‌ پێوه‌‪ .‬چونك ‌ه‬ ‫مرۆڤ دره‌نگرت هه‌ست به‌ تێربوون‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫ـ ه��ه‌روه‌ه��ا خ��واردن��ی ‌شۆربا ‌و‬ ‫شله‌مه‌نی‌ خێراتر مرۆڤ تێر ده‌كات‬ ‫‌و زیاتر به‌رگریی‌ برسێتی ‌پێده‌دات تا‬ ‫خواردنی‌ وشك‪.‬‬ ‫ـ به‌كارهێنانی ‌قاپ‌ و كه‌وچكی‌‬ ‫بچووك‪ ،‬قاپی به‌له‌می له‌سه‌ر سفره‌‬ ‫به‌كار مه‌هێنن‪.‬‬

‫ـ له‌سه‌رخۆ نانخواردن ‌و باش‬ ‫جوینی پارو‌و‪‌ ،‬له‌گه‌ڵ پشودان له‌ كاتی‬ ‫‌نانخواردن‌ و گه‌ر بكرێت ده‌مه‌ته‌قێ‌ و‬ ‫نۆره‌كردن له‌ پاروو قوتدان‪.‬‬ ‫ـ رۆیشنت به‌ پ��ێ‪ ‌،‬له‌ رۆژێكدا‬ ‫‪ 15‬خوله‌ك كه‌مرت نه‌بێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ی��ارم��ه‌ت��ی��ده‌ره‌ ب��ۆ ئ����ه‌وه‌ی ‌ورگ‬ ‫ده‌رنه‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫ـ ك��ه‌م��ك��ردن��ه‌وه‌ی‌ دان��ی��ش�تن‬ ‫ل��ه‌ب��ه‌رده‌م ته‌له‌فزیۆن ‌و خواردنی‌‬ ‫شیرینی‌‌ و چه‌ره‌ساتی ‌زۆر به‌دیار‬

‫پرۆگرامه‌كانی‌‪TV‬یه‌وه‌‪.‬‬ ‫ـ دووركه‌وتنه‌وه‌ له‌ شله‌مه‌نی ‌‌و‬ ‫خواردنه‌وه‌ گازییه‌كانی‌وه‌ك‪ :‬بیبسی‌‌ و‬ ‫شه‌ربه‌ته‌ شیرینه‌ جۆربه‌جۆره‌كان‌‬ ‫و شوكوالته‌‌و‪ ...‬هتد‪.‬‬ ‫‪ .12‬راس��ت��ه‌وخ��ۆ له‌‬ ‫دوای‌ ن��ان��خ��واردن مه‌نو‪،‬‬ ‫چونكه‌ ن��ووس�تن ده‌بێته‌‬ ‫هۆی‌ سستكردنی ‌پرۆسه‌ی‌‬ ‫ه��ه‌رس��ك��ردن ‌و دوات��ری��ش‬ ‫قه‌ڵه‌وی‌‌ و ورگ‪.‬‬

‫چاالکییەکانى ڕۆژنامەى وەرچەرخان بە وێنە‬ ‫ڕۆژى ‪ 4/23‬ل�� ‌ه ه��ۆڵ��ی ب��ێ��داری��ی‬ ‫س��ك��رت��اری��ه‌ت��ی رێ��ك��خ��راوی قوتابیانی‬ ‫كوردستان ل ‌ه سلێامنی‪ ،‬ب ‌ه بۆنه‌ی ساڵیادی‬ ‫رۆژنامه‌گه‌ریی كوردی و ده‌رچوونی رۆژنامه‌ی‬ ‫وه‌رچه‌رخانه‌وه‌‪ ،‬پێشانگایه‌كی وێنه‌یی كرایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ش���اخ��� ‌هوان ع��ه‌ل��ی‪ ،‬س��ه‌رن��ووس��ه‌ری‬ ‫رۆژنامه‌ی وه‌رچه‌رخان لەبارەى پێشانگاکەوە‬ ‫وت���ی‪ :‬ب�� ‌ه ب��ۆن��ه‌ی ‪115‬ه��ه‌م��ی��ن ساڵیادی‬ ‫رۆژنامه‌گه‌ریی ك��وردی و یادی ‪ 13‬ساڵه‌ی‬ ‫ده‌رچوونی یه‌كه‌م ژماره‌ی وه‌رچه‌رخانه‌وه‌‪،‬‬

‫ئەم پێشانگایەمان ك��رده‌و ‌ه‌‪ ،‬وێنه‌كان گوزارشت‬ ‫لە كه‌موكورتی و ناڕ ‌ەزاییه‌كانی قوتابیان و ره‌وشی‬ ‫خوێندن دەکەن ل ‌ه هه‌رێمی كوردستاندا‪ .‬ده‌خوازم ئه‌م‬ ‫یاد ‌ه ببێت ‌ه ده‌روازه‌یه‌كی تری كرانه‌و ‌ه و چه‌سپاندنی ئازادی‬ ‫رۆژنامه‌گه‌ری‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو وتیشی‪ :‬وەرچ��ەرخ��ان ل��ه ‌م���اوه‌ی ته‌مه‌نیدا‬ ‫وه‌رچه‌رخانێكی كاریگه‌ری ل ‌ه دنیای قوتابیاندا دروستكردووه‌‪.‬‬ ‫به‌ڵێن دووپاتده‌كه‌ینه‌و ‌ه به‌و نه‌فه‌سه‌و ‌ه له‌پێناو باشكردنی‬ ‫ره‌وشی رۆژنامه‌نووسیی تایبه‌مته‌ند و باشكردنی ره‌وشی خوێندن‪،‬‬ ‫چاودێرێكی كارا بین‪.‬‬

‫بۆچی چێشتلێنان بۆ ژنان باشه‌؟‬ ‫زانایان به‌ ئه‌نجامدانی‬ ‫چه‌ند تاقیكردنه‌وه‌یه‌ك له‌سه‌ر‬ ‫‪ 1500‬داواخواز‪ ،‬بۆیان ده‌ركه‌وت‬ ‫كه‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی بۆ ژە‌مه‌كانیان‬ ‫س��وود ل��ه‌ خ��واردن��ی ئ��ام��اده‌ك��راو‬ ‫وه‌رده‌گرن‪ ،‬زیاتر دووچاری تێكچوونی‬ ‫ده‌ماری و ده‌روونی ده‌بن‪.‬‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌كان ئاشكرایان كردووه‌‬ ‫كه‌ خواردنه‌ ئاماده‌كراوه‌كان ده‌بنه‌‬ ‫هۆی كه‌مبوونه‌وه‌ی بیرۆكه‌ و هێزی‬ ‫بیركردنه‌وه‌ الی خامنان‪.‬‬ ‫ده‌ڵ�����ێ�����ن‪ ،‬ئ���ه‌و‬

‫گەورەترین مێروو لە جیهاندا‬

‫ئاشکار تەها‬

‫مەتین‬

‫ك��ه‌س��ان��ه‌ی ك��ه‌ ك��ات��ی زۆ‌رت����ر بۆ‬ ‫ئاماده‌كردنی خ���واردن داده‌ن��ێ��ن و‬ ‫به‌ تاقه‌ت ئه‌م كاره‌ ئه‌نجام ده‌دەن‪،‬‬ ‫رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ بابه‌ت و‬ ‫گرفته‌كانی ژیانیان به‌الوه‌ ئاسانرته‌ و‬ ‫دڵ و ده‌روونێكی ئارامرتیان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئ��ه‌ن��ج��ام��ه‌ك��ان ئ����ه‌وه‌ نیشان‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬ئه‌و خامنانه‌ی كه‌ كاتی زیاتر‬ ‫بۆ ئاماده‌كردنی خ���واردن ته‌رخان‬ ‫ده‌ك��ه‌ن و كه‌مرت پشت به‌ خواردنه‌‬ ‫ئاماده‌كراوه‌كان ده‌به‌سنت‪ ،‬كه‌سانی‬ ‫ه��ۆش��ی��ارت��رن ك��ه‌ گ��رن��گ��ی زۆر بە‬ ‫خۆیان و كارەکانیان ده‌ده‌ن ‌و له‌‬ ‫رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ له‌گه‌ڵ گرفته‌كاندا‪،‬‬ ‫ئارامشێكی زیاتریان هه‌یه‌‪.‬‬

‫سەیرترین وازنامە‬ ‫نوها‬ ‫كارمه‌ندێك له‌ واڵت��ی به‌ریتانیا‬ ‫ج��ی��اواز له‌ ه��ه‌م��ووان‪ ،‬وازنامه‌كه‌ی‬ ‫خ��ۆی پێشكه‌ش ب��ه‌ فه‌رمانگه‌كه‌ی‬ ‫خ��ۆی ك��رد‪ ،‬ئ��ه‌و ل��ه‌ رێ��گ��ه‌ی نامه‌ی‬ ‫ده‌ستی‪ ،‬یان ئه‌لیكرتۆنییه‌وه‌ كاره‌كه‌ی‬ ‫نه‌كرد‪ ،‬به‌ڵكو كێكێكی ده‌ستیی بۆ‬ ‫هاوكاره‌كانی ڕازانده‌وه‌ و وازنامه‌كه‌ی‬ ‫خ��ۆی ل��ه‌س��ه‌ر كێكه‌كه‌ ن��ووس��ی‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی ببێته‌ یاده‌وه‌رییه‌كی جوان و‬ ‫له‌بیر نه‌چێته‌وه‪.‬له‌ هه‌مان كاتیشدا‬ ‫ببێته‌ ریكالمێك بۆ كاره‌ نوێیه‌كه‌ی كه‌‬ ‫دروستكردنی كێكه‌‪.‬‬ ‫دوای ئ��ه‌وه‌ی (كریس هوملز) له‌‬ ‫نووسینی وازهێنانه‌كه‌ی ب��ووه‌وه‌ كه‌‬

‫پڕبوو له‌ خۆشه‌ویستی و تامه‌زرۆیی بۆ‬ ‫سه‌رۆك و هاوكاره‌كانی‪ ،‬روونی كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ بڕیاری داوه‌ الپه‌ڕەیه‌كی نوێ له‌‬ ‫ژیانی بكاته‌وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت كه‌ ئه‌و له‌م‬

‫دواییانه‌دا بووه‌ به‌ باوك و ئه‌وه‌ش‬ ‫بووه‌ته‌ هۆی ئه‌وه‌ی كه‌ ئه‌و بڕیار ‌ه‬ ‫بدات و زیاتر گرنگی به‌ خێزان و‬ ‫كاره‌ تایبه‌ته‌كه‌ی بدات‪.‬‬

‫گ��ەورەت��ری��ن م��ێ��روو ل��ە جیهاندا کێىش س��ێ ئ��ەوەن��دەى کێىش‬ ‫مشکێک دەبێت و گێزەر دەخوات‪ .‬ئەم مێرووە لە یەکێک لە دوورگە‬ ‫دوورەدەستەکاىن نیوزلەندا دەژى‪ .‬ئەم مێرووە قورسرتین کێىش هەیە لە‬ ‫جیهاندا کە کێشەکەى نزیکەى ‪ ٧٠‬گرامە‪ ،‬ئەم کێشەش دەکاتە سێ هێندەى‬ ‫کێىش مشکێک‪ .‬ئەم مێرووە بە (ویتاى عیمالق ‪ )giant weta -‬نارساوە و بە‬ ‫تەنها لەسەر خاکى دوورگەى (لیتل باریر) ى نیوزلەندا دەژى‪.‬‬

‫وێنە جیهانییەکان‬ ‫تیرۆركردنی‬ ‫موحه‌ممه‌د دوڕڕه‬ ‫ئا‪ :‬الس هه‌ورامی‬

‫ئ����ه‌وه‌ی ل���ه‌م وێ��ن��ان��ه‌دا‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬منداڵێكی ته‌مه‌ن‬ ‫(‪ )12‬سااڵنی فه‌له‌ستینییه‌ به‌‬ ‫ناوی موحه‌ممه‌د جه‌مال دوڕڕه‌‪،‬‬ ‫ك��ه‌ ل��ه‌ رۆژی ‪ 2000/9/30‬و‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌ستپێكردنی راپه‌ڕینی‬ ‫دووه‌م����ی گ��ه‌ل��ی فه‌له‌ستین‪،‬‬

‫ب��ه‌ شێوه‌یه‌كی دڕن��دان��ه‌ ل��ه‌ الی��ه‌ن‬ ‫هێزه‌كانی ئیرسائیله‌وه‌‪ ،‬له‌ شه‌قامی‬ ‫سه‌اڵحه‌ددین له‌ كه‌رتی غه‌ززه‌ تیرۆر‬ ‫كرا‪.‬‬ ‫دوای ئ����ه‌وه‌ی م��وح��ه‌م��م��ه‌د‬ ‫دوڕڕه‌ ل��ه‌گ��ه‌ڵ باوكیدا ده‌ك��ه‌ون��ه‌‬ ‫به‌ر ده‌ستڕێژی گولله‌ی هێزه‌كانی‬

‫ئ��ی�سرائ��ی��ل‪ ،‬خ��ۆی��ان ده‌ده‌ن����ه‌ پاڵ‬ ‫به‌رمیلێكی له‌ چیمه‌نتۆ دروستكراو‪،‬‬ ‫كاتێك به‌ر ده‌ستڕێژی گولله‌ ده‌درێن‪،‬‬ ‫باوكه‌كه‌ هه‌وڵی پاراستنی منداڵه‌كه‌ی‬ ‫ده‌دات‪ ،‬ب��ه‌اڵم هه‌وڵه‌كه‌ی بێئاكام‬ ‫بوو‪ ،‬ئه‌وه‌بوو هه‌ریه‌كه‌یان ژماره‌یه‌ك‬ ‫فیشه‌كیان به‌ركه‌وت و له‌ ئاكامدا و‬

‫به‌ به‌رچاوی كامێراكانه‌وه‌ موحه‌ممه‌د‬ ‫دوڕڕه‌ گیانی له‌ده‌ست دا‪.‬‬ ‫ئه‌م وێنانه‌ له‌الیه‌ن فۆتۆگرافه‌ر‬ ‫ته‌اڵڵ ئه‌بو ڕه‌حمه‌ی فۆتۆگرافه‌ری‬ ‫ئاژانسی هه‌واڵی «فرانس پرێس»ه‌وه‌‬ ‫گیراون‪ .‬وێنه‌كان ویژدانی هه‌موو‬ ‫دنیایان هه‌ژاند جگه‌ له‌ جوله‌كه‌كانی‬

‫ئیرسائیل و هاوپه‌یامنه‌كانیان‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها كاردانه‌وه‌ی جیاجیان‬ ‫لێكه‌وته‌وه‌ له‌ دژی ئیرسائیل‪،‬‬ ‫ه����ه‌روه‌ك وێ��ن��ه‌ك��ه‌ ب��ه‌ ه��ۆی‬ ‫ك��اری��گ��ه‌ری��ی��ه‌ك��ه‌ی��ه‌وه‌‪ ،‬ك��را به‌‬ ‫ئ��ای��ك��ۆن و ل��ۆگ��ۆی ڕاپ��ه‌ڕی��ن��ی‬ ‫دووه‌می گه‌لی فه‌له‌ستین‪.‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)32‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/4/23‬ساڵی یەکەم‬

‫پێوانه‌كردنی بیلی و مارادۆنا له‌گه‌ڵ میسی‬ ‫هیچ یاریزانێك به‌ ته‌نها ناتوانێت جامی جیهانی به‌ده‌ست بێنێت‪،‬ته‌نانه‌ت لیۆنێل میسیش‬ ‫وریا عەىل‬ ‫ن��زی��ك �ه‌ی پ����ازد ‌ه م��ان��گ م���او ‌ه بۆ‬ ‫ده‌ستپێكردنی جامی جیهانیی ‪2014‬ی‬ ‫ب�� ‌هڕازی��ل‪ ،‬ل � ‌ه ئێستاو ‌ه ه �ه‌م��وو باسی‬ ‫هه‌لومه‌رجی تیپه‌كان ده‌كر ‌ێ و ئاماده‌بوونی‬ ‫تیپ ‌ه به‌هێزه‌كانی كیشوه‌ری س �ه‌وز له‌‬ ‫ئه‌مریكای التین و تیپ ‌ه به‌هێزه‌كانی وه‌كو‬ ‫ب ‌هرازیل و ئه‌رژە‌نتین و ته‌نانه‌ت شیلیش‪ ،‬كه‌‬ ‫ل ‌ه كیشوه‌ری خۆیدا یاری ده‌كات‪ ،‬هه‌موو‬ ‫جیهانی به‌خۆیه‌و ‌ه سه‌رقاڵ كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ی زیاتر ل ‌ه هه‌موو شتێكی تر ده‌كه‌وێته‌‬ ‫ژێر لێكۆڵینه‌و ‌ه و توێژینه‌وه‌وه‌‪ ،‬پێوانه‌كردنه‌‬ ‫ل ‌ه نێوان بیلی و دیه‌گۆ ئه‌رماندۆ مارادۆنا‬ ‫و لیۆنێل میسیدا وه‌ك باشرتین یاریزانی‬ ‫مێژووی تۆپی پێ و له‌مباره‌یه‌و ‌ه په‌یامنێری‬ ‫رۆیته‌رز‪ ،‬باسێكی زۆر جوانی خستووه‌ته‌‬ ‫روو‪ ،‬ك ‌ه شایانی خوێندنه‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫ل �ه‌م توێژینه‌وه‌یه‌دا ه��ات��ووه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫نه‌وه‌ی ئێستای تۆپی پێ هه‌رگیز یاریی‬ ‫(پێلێ‌)یان نه‌بینیو ‌ه و ته‌نانه‌ت یارییه‌كانی‬ ‫مارادۆناشیان ب ‌ه بیر نایه‌ت‪ ،‬به‌اڵم كه‌سانێك‬ ‫هه‌ن ك ‌ه هه‌موو ته‌مه‌نی خۆیان ل ‌ه یاریی‬ ‫تۆپی پێدا به‌سه‌ر بردوو ‌ه و یاریی ئه‌م سێ‬ ‫ئه‌فسانه‌ی مێژووی تۆپی پێیان ب ‌ه باشی به‌‬ ‫بیر د ‌ێ و بۆ هه‌ریه‌ك له‌وان ‌ه یاده‌وه‌ریی‬ ‫جیاوازیان ل ‌ه زیهنیاندا سه‌یڤ كردووه‌‪.‬‬ ‫زۆربه‌ی ئه‌م كه‌سان ‌ه ده‌ڵێن ئه‌گه‌ر لیۆنێل‬ ‫میسی بیه‌وێت له‌گه‌ڵ پێلێ یا مارادۆنا‬ ‫بپێورێت‪ ،‬ده‌ب ‌ێ ل ‌ه جامی جیهانیی ‪2014‬ی‬ ‫ب ‌هرازیلدا ببێت ‌ه پاڵه‌وان‪ ،‬تاكو ئه‌و كاته‌‬ ‫بتوانین ئه‌و له‌گه‌ڵ یاریزان ‌ه گه‌وره‌كان‬ ‫بپێوین‪ .‬جێگه‌ی سه‌رنج ‌ه ك ‌ه (پێلێ)ى‬ ‫ئه‌فسانه‌ی هه‌میشه‌یی تۆپی پێی جیهان‪،‬‬ ‫هه‌ركاتێك باس ل ‌ه پێوانه‌كردنی ئه‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫لیۆنێل میسی ده‌كرێت‪ ،‬ده‌ڵێت‪ :‬هه‌ركاتێك‬ ‫ئه‌م یاریزان ‌ه گه‌یشت ‌ه ‪ 1280‬گۆڵ‪ ،‬ئه‌وكاته‌‬ ‫بێت تاكو من ده‌رب���اره‌ی خ��ۆم و ئه‌و‪،‬‬ ‫قسه‌تان له‌گه‌ڵ بكه‌م»‪.‬‬ ‫به‌اڵم زۆرێك ل ‌ه خۆشه‌ویستانی كۆنی‬

‫تۆپی پێ‪ ،‬باوه‌ڕیان وای ‌ه ك ‌ه جوڵ ‌ه ناواز ‌ه‬ ‫و موعجیز ‌ه ئاساكانی ئ�ه‌م چ�ه‌پ پێیه‌‬ ‫گه‌وره‌یه‌ی مێژوو‪ ،‬له‌گه‌ڵ هیچ كه‌سێكدا‬ ‫شایانی پێوان ‌ه نیی ‌ه و ئه‌و بۆ هه‌ڵبژاردن‬ ‫بۆ باشرتین یاریزانی جیهان پێویستی به‌وه‌‬ ‫نیی ‌ه تاكو نازناوی جامی جیهانی به‌ده‌ست‬ ‫بهێنێت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی ل ‌ه ماوه‌ی هه‌شت‬ ‫ساڵی ئاماده‌بوونی ل ‌ه به‌رشه‌لۆنه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫تیپ ‌ه هه‌موو نازناوه‌كانی به‌ده‌ست هێناوه‌‬ ‫و ئه‌گه‌ر له‌گه‌ڵ ئه‌رژە‌نتینیش نازناوێكی‬ ‫گ�ه‌ور ‌ه و به‌به‌های به‌ده‌ست نه‌هێناوه‌‪،‬‬ ‫ده‌بێت سه‌یركه‌ین ك ‌ه ئایا ئه‌و به‌ته‌نهایی‬ ‫ده‌یتوانی نازناوی جامی جیهانی ‪ 2006‬و‬ ‫‪ 2010‬به‌ده‌ست بهێنێت‪ ،‬یا ئه‌و یاریزانانه‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵیدا بوون لێهاتوویی و گه‌وره‌ییان‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی یاریزانه‌كانی ب ‌هرازیل هه‌بوو‪ ،‬كه‌‬ ‫نازناوه‌كانی جامی جیهانیی ‪ 1958‬و ‪1962‬‬ ‫و ‪ 1970‬یان بردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬یاخود ئه‌رژە‌نتین‬ ‫ك ‌ه ل ‌ه ساڵی ‪ 1986‬بوو ‌ه پاڵه‌وانی جیهان‪،‬‬ ‫ته‌نها دیه‌گۆ ئه‌رماندۆ مارادۆنا بوو ك ‌ه ئه‌م‬ ‫تیپه‌ی كرد ‌ه پاڵه‌وان؟‬ ‫نووسه‌ری بابه‌ته‌كه‌‪ ،‬ل ‌ه درێژە‌دا باسی‬ ‫ئه‌وه‌ی ك��ردوو ‌ه ك ‌ه تۆپی پێ وه‌رزشێكی‬ ‫گرووپیی ‌ه و ده‌بێت هه‌موو ئامێره‌كان‬ ‫ب ‌ه چاكی ل ‌ه پاڵ یه‌كرتدا به‌كاربربێن تاكو‬ ‫تیپێك بگات ‌ه سه‌ركه‌وتوویی‪ ،‬ئه‌گه‌رچی‬ ‫دیه‌گۆ ل ‌ه ساڵی ‪1986‬دا زۆر جیاواز بوو‬ ‫و به‌ته‌نهایی ب��وو ‌ه هۆی پاڵه‌وانبوونی‬ ‫ئه‌رژە‌نتین‪ ،‬به‌اڵم ل ‌ه پاڵ ئه‌م یاریزانه‌دا‬ ‫نابێت تواناكانی یاریزانانی وه‌ك‪ :‬خۆرخی‬ ‫ڤاڵدانۆ‪ ،‬بروتشگا‪ ،‬پاسارێال و گۆڵ پارێزێكی‬ ‫وه‌كو پۆمپیدۆ له‌به‌رچاو نه‌گرین‪ ،‬به‌اڵم له‌‬ ‫هه‌مانكاتدا نابێت یاریی ‌ه كاریگه‌ره‌كه‌ی‬ ‫مارادۆنا له‌بیر بكه‌ین له‌ب ‌هرامبه‌ر ئینگلت ‌هرا‬ ‫ل ‌ه قۆناغی چاره‌كی كۆتایی‪ ،‬ك ‌ه ل ‌ه ماوه‌ی‬ ‫چوار ده‌قیقه‌دا دوو گۆڵی چاره‌نووسسازی‬ ‫ل ‌ه ئینگلیزه‌كان تۆمار كرد‪ .‬ل ‌ه دوای مارادۆنا‪،‬‬ ‫نۆره‌ی پێلێ دێ‌‪ ،‬ك ‌ه له‌گه‌ڵ ب ‌هرازیل‬ ‫نازناوی جامه‌كانی ‪58‬ی سوید و‬ ‫‪70‬ی مه‌كسیكی به‌ده‌ستهێناو‬ ‫ل ‌ه جامی جیهانیی ‪1962‬ی‬ ‫ش��ی��ل��ی ل���ه‌س���ه‌ره‌ت���اوه‌‬ ‫دووچ��اری پێكان هات و‬ ‫یاریزانێكی یه‌ده‌گ چووه‌‬ ‫شوێنه‌كه‌ی‪.‬‬ ‫ش��ی��ك�ه‌ره‌وه‌ك�ه‌ی‬ ‫رۆی���ت���ه‌رز ب��ه‌ن��اوی‬ ‫(ڤالدیمێر م��ورارۆ) له‌‬ ‫درێ��ژە‌ی ئه‌م باسه‌دا‬ ‫باسی ئ��ه‌و ‌ه ده‌ك��ات‬ ‫ك ‌ه ب ‌هرازیل ل ‌ه جامی‬ ‫جیهانیی ‪1958‬دا‬ ‫یاریزان ‌ه گه‌وره‌كانی‬

‫سان ئیتیان بوو‌ه پاڵه‌وانی جامی فه‌ره‌نسا‬ ‫یانه‌ی سان ئیتیان بۆ دووه‌مجار له‌ مێژوویدا نازناوی جامی فه‌ڕە‌نسای‬ ‫به‌ده‌ستهێنا به‌ بردنه‌وه‌ی له‌ یاریی كۆتاییدا له‌ یانه‌ی ڕین (‪1‬ـ‪ ،)0‬له‌‬ ‫یاریگای ساندۆنی لە پاریس‪.‬‬ ‫تاكه‌ گۆڵی یارییه‌كه‌ له‌ الیه‌ن برانداوی به‌ڕازیلییه‌و ‌ه تۆماركرا له‌‬ ‫ده‌قیقه‌ی ‪18‬دا‪ .‬به‌وه‌ش یانه‌كه‌ ئاره‌زووی خۆی ده‌رخست بۆ به‌ده‌ستهێنانی‬ ‫نازناوه‌كه‌ و تا كۆتایی‪ ،‬یارییه‌كه‌ به‌م ئه‌نجامه‌ مایه‌وه‌‪.‬‬ ‫برانداو‪ ،‬كه‌ پێش ئه‌مه‌‪ ،‬سێ جار له‌گه‌ڵ مارسیلیادا بووبووه‌ پاڵه‌وانی‬ ‫ئه‌م جامه‌‪ ،‬ئێستا به‌ به‌ده‌ستهێنانی چواره‌م جام‪ ،‬بووه‌ ریكۆردداری ئه‌م‬ ‫پاڵه‌وانێتییه‌‪ .‬به‌ به‌ده‌ستهێنانی ئه‌م نازناوه‌‪ ،‬یانه‌ی سان ئیتیان ده‌توانێت‬ ‫ل ‌ه وه‌رزی داهاتوودا به‌شداری بكات له‌ خولی ئه‌وروپا (یۆرۆپا لیگ)دا‪.‬‬

‫وه‌كو گاڕنیشا و دی دی و ڤاڤا و ‌و جلی‬ ‫سانتۆس و زاگالۆی هه‌بوو‪( ،‬پێلێ) به‌‬ ‫هاوكاریی ئه‌وان ‌ه یه‌كه‌مین نازناوی له‌‬ ‫تەمەىن ‪ 17‬ساڵیدا به‌ده‌ستهێنا و ل ‌ه جامی‬ ‫جیهانیی ‪1970‬ش��دا ب ‌هرازیل یه‌كێك له‌‬ ‫باشرتین تیپه‌كانی جیهانی برد بۆ مه‌كسیك‬ ‫و به‌ئاماده‌بوونی یاریزانانی وه‌ك ریو لینۆ‬ ‫جیرزینهۆ‪ ،‬كلرد ڤالرۆ‪ ،‬توستانو‪ ،‬جرسۆن‪،‬‬ ‫كارلۆس ئه‌لبێرتۆ‪ ،‬ك ‌ه بوو ‌ه هۆی ئه‌وه‌ی‬ ‫تاكو هیچ تیپێك توانای به‌رگری كردنی‬ ‫نه‌بێ ل ‌ه ب ‌هرامبه‌ر زه‌ردپۆشه‌كانی واڵتی‬ ‫قاوه‌دا‪ .‬ته‌نانه‌ت ئیتاڵیای پاڵه‌وانی ‪،1968‬‬ ‫ل ‌ه یاریی فیناڵی ‪1970‬ی مه‌كسیكدا‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫ل ‌ه قورسرتین دۆڕانه‌كانی مێژووی خۆی‬ ‫به‌سه‌ردا هات‪ ،‬ك ‌ه ب ‌ه ئه‌نجامی ‪ 1‬ـ ‪ 4‬دۆڕاو‬ ‫نێردرایه‌و ‌ه بۆ ماڵه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی ك ‌ه شیكه‌ره‌وه‌كه‌ی رۆیته‌رز‬ ‫له‌باره‌ی (پێلێ)و ‌ه هێناویه‌تی‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌‬

‫ك ‌ه ئه‌و هیچ كات وه‌ك (ئه‌لفریدۆ دی‬ ‫ستیفانۆ)‪ ،‬ك ‌ه ئه‌میش یه‌كێك بوو ل ‌ه باشرتین‬ ‫یاریزانه‌كانی تۆپی پێی جیهان‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ری��اڵ مه‌درید پێنج نازناوی خولی یانه‌‬ ‫پاڵه‌وانه‌كانی ئه‌وروپای به‌ده‌ستهێناو ‌ه له‌‬ ‫ساڵه‌كانی ‪ 1956‬تا ‪ ،1960‬ل ‌ه تیپه‌كانی وه‌ك‬ ‫ریاڵ مه‌درید‪ ،‬یا به‌رشه‌لۆن ‌ه یاریی نه‌كردووه‌‬ ‫و ته‌واوی ته‌مه‌نی سوودبه‌خشی سه‌رده‌می‬ ‫یاریزانیی ل ‌ه (سانتۆس) به‌سه‌ربردوو ‌ه و‬ ‫ل ‌ه كۆتا ساڵه‌كانی سه‌رده‌می یاریكردنیدا‬ ‫په‌یوه‌ندیی كردوو ‌ه ب ‌ه یانه‌ی كاسمۆسی‬ ‫نیۆركه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه زیاتر الیه‌نی راگه‌یاندنی و‬ ‫ته‌رشیفاتیی هه‌بووه‌‪.‬‬ ‫پێلێ ل ‌ه سانتۆس یاریی ده‌كرد‪ ،‬ك ‌ه له‌‬ ‫خولی تۆپی پێی ب ‌هرازیلدا بااڵبه‌رزترین و‬ ‫دیارتر بوو و ئه‌نجامه‌كانی وه‌ك ‪ 10‬ـ ‪7 ،1‬ـ‬ ‫‪ 1‬و هاوشێوه‌ی ئه‌وانه‌ى ل ‌ه پێشبڕكێكانی‬ ‫ناوخۆدا به‌ده‌ست هێناو ‌ه ‌و ده‌نگدانه‌وه‌‬

‫سلتیك پارێزگاریی له‌ نازناوه‌كه‌ی كرد‬ ‫یانه‌ی سلتیك گالسكۆ‪ ،‬پارێزگاریی له‌ نازناوی خولی سكۆتله‌ندی‬ ‫كرد بۆ دووه‌مجاری یه‌ك له‌دوای یه‌ك و بۆ چل‌وچواره‌مین جار له‌‬ ‫مێژوویدا‪ ،‬ئه‌وه‌ش له‌ پێش چوار هه‌فته‌ له‌ كۆتایی هاتنی وه‌رزه‌كه‌‪،‬‬ ‫به‌ بردنه‌وه‌ی له‌ یانه‌ی ئینفرنیس به‌ ئه‌نجامی (‪4‬ـ‪ )1‬له‌ هه‌فته‌ی ‪34‬دا‪.‬‬ ‫به‌م بردنه‌وه‌یه‌ یانه‌ی سلتیك كۆی خاڵه‌كانی به‌رزكرده‌وه‌ بۆ‬ ‫‪ 72‬خاڵ و ل ‌ه پله‌ی یه‌كه‌مدا دێت به‌ جیاوازیی ‪ 15‬خاڵ له‌ نزیكرتین‬ ‫ركابه‌ری‪ ،‬كه‌ ئه‌ویش یانه‌ی (مازه‌روێل)ە‌‪.‬‬ ‫یانه‌ی رێنجه‌رزی ركابه‌ری‪ ،‬به‌ هۆی قه‌یرانی داراییه‌وه‌ سزادرا ‌و‬ ‫دابه‌زێرنا بۆ خولی پله‌ چوار‪ ،‬به‌و هۆیه‌وه‌‪ ،‬سلتیك به‌ ئاسانی توانی ئه‌م‬ ‫نازناوه‌ به‌ده‌ست بهێنێت‪.‬‬

‫و ره‌نگدانه‌وه‌ی ل ‌ه راگه‌یاندنه‌كاندا وه‌كو‬ ‫ئه‌مڕۆ نه‌بووه‌‪ ،‬خه‌ڵكی ته‌نها ل ‌ه رێگای‬ ‫رۆژنامه‌كان و تلێكسی ئاژانسه‌كانه‌و ‌ه له‌‬ ‫چۆنیه‌تیی رووداوه‌كان ئاگادار ده‌بوون‪.‬‬ ‫«ڤالدیمێر م���ورارۆ» ل� ‌ه درێ���ژە‌دا‬ ‫ب��اس ل��ه‌و ‌ه ده‌ك��ات ك ‌ه ئایا (پێلێ) له‌‬ ‫هه‌لومه‌رجێكدا ك ‌ه ئه‌مڕۆ لیۆنێل میسی‬ ‫یاریی تێدا ده‌ك��ات‪ ،‬یاریی ك��ردووه‌‪ ،‬یان‬ ‫ئایا ئه‌و ل ‌ه تیپه‌كانی وه‌ك به‌رشه‌لۆنه‌‪،‬‬ ‫ری��اڵ مه‌درید‪ ،‬ئه‌نته‌رمیالن‪ ،‬یۆڤانتۆس‬ ‫یا ئای سی میالن‪ ،‬یاریی ك��ردووه‌؟ یان‬ ‫سیستم ‌ه به‌رگرییه‌كانی ئه‌و سااڵن ‌ه شایانی‬ ‫پێوانه‌كردنن ب ‌ه شێواز ‌ه ته‌كنیكییه‌كانی‬ ‫ئێستا و له‌وانه‌ی ‌ه ئه‌و‪ ،‬هاوشێوه‌ی یاریزانانی‬ ‫وه‌ك ڤاڵكاو‪ ،‬زااڵتان ئیرباهیمۆڤیج و یان‬ ‫ته‌نانه‌ت كرستیانۆ رۆناڵدۆ بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌رگیز شایانی پێوانه‌كردن نیی ‌ه ب ‌ه لیۆنێل‬ ‫میسی‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی ل ‌ه ماوه‌ی ئه‌م چه‌ند‬ ‫ساڵه‌ی دواییدا ئه‌وه‌ی یانه‌ی به‌رشه‌لۆنه‌‬ ‫به‌ده‌ستی هێناو ‌ه به‌هۆی ئه‌م یاریزانه‌‬ ‫گ�ه‌وره‌ی�ه‌و ‌ه ب��وو ‌ه و هه‌موو د ‌هزان��ن كه‌‬ ‫به‌رشه‌لۆن ‌ه هه‌رگیز به‌ب ‌ێ ئه‌م یاریزان ‌ه ئه‌م‬ ‫هه‌موو نازناوه‌ی به‌ده‌ست نه‌ده‌هێنا‪.‬‬ ‫نووسه‌ری ئه‌م بابه‌ت ‌ه ل ‌ه كۆتاییدا‬ ‫باسی ئ��ه‌و ‌ه ده‌ك���ات‪ ،‬ك� ‌ه نه‌یاره‌كانی‬ ‫(لیۆنێل میسی) ده‌رباره‌ی ئه‌و ده‌ڵێن‌‪ :‬له‌‬ ‫به‌رشه‌لۆن ‌ه هه‌موویان یاری بۆ ئه‌و ده‌كه‌ن‬ ‫و هه‌موو شتێك ل ‌ه ئه‌ودا كۆتایی دێت‪،‬‬ ‫هه‌ر له‌به‌ر ئه‌مه‌ی ‌ه ك ‌ه ئه‌م یاریزان ‌ه ‪25‬‬ ‫ساڵ ‌ه تاكو ئه‌م ئاست ‌ه گه‌یشتووه‪ .‬ل ‌ه وه‌اڵمی‬ ‫ئه‌مانه‌دا ده‌بێت بڵێم‪ :‬ئه‌وان ب ‌ه ته‌واوی‬ ‫راس��ت ده‌ك��ه‌ن‪ .‬ب �ه‌اڵم له‌ناو یاریزانانی‬ ‫به‌رشه‌لۆنه‌دا حه‌وت یان هه‌شت یاریزان‬ ‫هه‌ی ‌ه ك ‌ه له‌گه‌ڵ هه‌ڵبژارده‌ی ئیسپانیا‬ ‫بوونه‌ت ‌ه پاڵه‌وانی جیهان و ئه‌وروپا‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئه‌وان ب ‌ه چاكی د ‌هزان��ن ك ‌ه ده‌بێت چی‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ئه‌م شایانبوونه‌شیان له‌م یاریزانه‌دا‬ ‫بینیوه‌‪ ،‬ك ‌ه هه‌موو شتێك له‌ودا كۆتایی‬ ‫پێ بێنن‪.‬‬ ‫من ل ‌ه كۆتاییدا ده‌بێت‬ ‫ئاماژ ‌ە به‌و ‌ه بكه‌م ك ‌ه لیۆنێل‬ ‫میسی ب��ۆ سه‌ملاندنی‬ ‫خ���ۆی وه‌ك باشرتین‬ ‫یاریزانی مێژووی تۆپی‬ ‫پێی جیهان‪ ،‬پێویستی‬ ‫ب � ‌ه به‌ده‌ستهێنانی‬ ‫جامی جیهانی نییه‪.‬‬ ‫ئه‌و ل ‌ه ماوه‌ی هه‌شت‬ ‫س��اڵ��ی راب������ردوودا‬ ‫چ �ه‌ن��دی��ن ژم����ار ‌ه و‬ ‫ئاماری به‌ده‌ستهێناوه‌‬ ‫ك ‌ه تاكو ئێستا هیچ‬ ‫یاریزانێك ئه‌وانه‌ی‬

‫به‌ده‌ست نه‌هێناو ‌ه و هه‌میش ‌ه ل ‌ه شتی‬ ‫نامومكین شتی ئاسانی دروستكردوو ‌ه و ل ‌ه‬ ‫هه‌موو دیوارێك ب ‌ه ئاسانی تێپه‌ڕی كردووه‌‪.‬‬ ‫ئێستا ده‌یه‌وێت له‌گه‌ڵ ئه‌رژە‌نتین بگاته‌‬ ‫پله‌یه‌كی به‌رز ل ‌ه جامی جیهانیی ئاینده‌دا‬ ‫و پێویستیاتی ئه‌م كاره‌ش‪ ،‬بوونی تیپێكی‬ ‫كامڵ و هاوسه‌نگ و راهێنه‌رێكی گه‌وره‌ی‬ ‫ئاماده‌ی ل ‌ه پاڵدا ده‌وێ‪ ،‬شتێك له‌گه‌اڵ پیپ‬ ‫گواردیۆال ل ‌ه به‌رشه‌لۆن ‌ه و ئاماده‌بوونی‬ ‫كه‌سانی وه‌ك چاڤی هێرناندێز و ئه‌ندریاس‬ ‫ئینێستا و ك��ارل��ۆس پ��وی��ۆڵ و ڤیكتۆر‬ ‫ڤاڵدیز‪ ،‬به‌وان ‌ه پێی گه‌یشتووه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هیچ یاریزانێك ب ‌ه ته‌نها ناتوانێت جامی‬ ‫جیهانی به‌ده‌ست بێنێت‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌م یاریزانه‌ش لیۆنێل میسی بێت ك ‌ه له‌م‬ ‫دواییانه‌دا ریكۆردی گۆڵ تۆماركردنی له‌‬ ‫نۆزد ‌ه یاریی یه‌ك له‌دوای یه‌كدا تۆمار كرد‪،‬‬ ‫ئه‌و كاره‌ش ل ‌ه مێژوودا تائێستا هیچ كه‌سێك‬ ‫به‌ده‌ستی نه‌هێناوه‌‪ .‬یاریزانێك بتوانێت‬ ‫چوار ساڵی یه‌ك له‌دوای یه‌ك وه‌ك باشرتین‬ ‫یاریزانی جیهان بنارسێت و زۆرێكیش ئه‌و‬ ‫ب ‌ه كه‌سێك د ‌هزان��ن ك ‌ه ل ‌ه ئه‌ستێره‌یه‌كی‬ ‫تره‌و ‌ه هاتبێت‪ ،‬كه‌وات ‌ه شتێكی تر‌ه له‌وه‌ی‬ ‫ك ‌ه تاكو ئێستا هه‌بوو ‌ه و دووبار ‌ه دووپاتی‬ ‫ده‌كه‌مه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و یاریزانانه‌ی له‌گه‌ڵ ئیسپانیا‬ ‫بوون ‌ه پاڵه‌وانی ئ�ه‌وروپ��ا و جیهان‪ ،‬به‌‬ ‫ساده‌یی پشت ب ‌ه لیۆنێل میسی نابه‌سنت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ل ‌ه بوونی ئه‌ودا شتانێك بیرناو ‌ه كه‌‬ ‫ل ‌ه ته‌واوی له‌خۆباییبوون و له‌به‌رچاوگرتنی‬ ‫خۆیان له‌ب ‌هرامبه‌ر ئه‌ودا‪ ،‬ده‌ستبه‌رداری‬ ‫بوون! یاریزانێك ك ‌ه ل ‌ه ب ‌هرامبه‌ر سلتاڤیگۆدا‬ ‫نۆزده‌هه‌مین گۆڵی یه‌ك ل �ه‌دوای یه‌كی‬ ‫خۆی ل ‌ه خولی اللیگادا تۆمار كرد‪ ،‬تاكو‬ ‫ببێت ‌ه یه‌كه‌مین یاریزان ل ‌ه مێژووی تۆپی‬ ‫پێدا ك ‌ه ل ‌ه یه‌ك وه‌رزدا ل ‌ه هه‌موو تیپه‌‬ ‫ئاماده‌بووه‌كانی ناو خوله‌كه‌دا گۆڵ تۆمار‬ ‫بكات و ئه‌م ئاماژانه‌ش شتانێك نین كه‌‬ ‫بتوانن ب ‌ه ساده‌یی ل ‌ه پاڵیانه‌و ‌ه تێبپه‌ڕین و‬ ‫به‌رگری ل ‌ه مافی ئه‌و نه‌كه‌ین‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌‪ :‬گۆڤاری (دنیا ورزش)‬

‫ئایك ئه‌سینا دابه‌زی بۆ خولی پله‌ دوو‬ ‫یانه‌ی ئایك ئه‌سینا كه‌ ‪ 89‬ساڵ له‌مه‌وپێش دامه‌زراوه‌‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫دۆڕاندنی له‌ یاریی كۆتایی ل ‌ه به‌رامبه‌ر ئارتیمۆس به‌ ئه‌نجامی (‪1‬ـ‬ ‫‪ )0‬له‌ كۆتا هه‌فته‌ی خولی پله‌ یه‌كدا‪ ،‬دابه‌زی بۆ خولی پله‌ دوو‪.‬‬ ‫دوای ئه‌م دۆڕان�ه‌‪ ،‬یانه‌كه‌ی ئه‌سینا به‌ ‪ 30‬خاڵ له‌ پله‌ی‬ ‫پانزه‌هه‌می پێش كۆتاییدا دێت و یه‌كێك بوو له‌و تیپانه‌ی كه‌‬ ‫دابه‌زیون بۆ خولی پله‌ دوو‪.‬‬ ‫به‌م شێوه‌یه‌‪ ،‬ئایك‪ ،‬كه‌ له‌ سااڵنی «‪،1963 ،1940 ،1939‬‬ ‫‪ »1994 ،1993 ،1992 ،1989 ،1979 ،1978 ،1971 ،1968‬خولی‬ ‫پله‌ یه‌كی یۆنانی به‌ده‌ستهێناوه‌‪ ،‬بۆ یه‌كه‌مجار له‌ مێژوویدا‬ ‫دابه‌زی بۆ خولی پله‌ دوو‪.‬‬

‫‪11‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)32‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/4/23‬ساڵی یەکەم‬

‫‪komalayati.bayan@yahoo.com‬‬

‫سكرتێری ڕێكخراوی یه‌كێتیی پیاوان بۆ به‌یان‪:‬‬

‫‌ لە‪2012‬دا ‪ 40‬حاڵه‌تی كوشتن و خۆخنكاندی پیاوانمان تۆمار كردووه‬ ‫له‌ناو كۆمه‌ڵگایه‌كدا ك ‌ه‬ ‫ب ‌ه پیاوساالریی ناسراوه‌‪،‬‬ ‫بوونی ڕێكخراوێكی پیاوان‬ ‫ب ‌ه شتێكی نامۆ سه‌یر‬ ‫ده‌كرا‪ ،‬كه‌چی ئێستا وه‌ك‬ ‫سكرتێری ئه‌و ڕێكخراو ‌ه‬ ‫باسی ده‌كات‪ ،‬بوونی‬ ‫ڕێكخراوه‌كه‌یان بووه‌ت ‌ه‬ ‫پێویستی بۆ به‌رگری ل ‌ه‬ ‫مافه‌كانی نێرینه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫سه‌رجه‌م ڕێكخراوه‌كان‬ ‫ڕوویان له‌ كه‌یسه‌كانی‬ ‫ئافره‌تان ‌ه و پیاوان به‌ره‌و‬ ‫هه‌ڵمه‌تی چه‌وساندنه‌و ‌ه‬ ‫ده‌چن‪ .‬ڕۆژنامه‌ی به‌یان‬ ‫ئه‌م دیداره‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫بورهان عه‌لی فه‌ره‌ج‪،‬‬ ‫سكرتێری ڕێكخراوی‬ ‫پیاوانی كوردستان‪ ،‬ئه‌نجام‬ ‫دا و به‌ وته‌ی بورهان‬ ‫عه‌لی‪ ،‬پێویسته‌ هاوسه‌نگی‬ ‫له‌نێوان كه‌یسه‌كانی ژن و‬ ‫پیاو ڕابگیرێت و الیه‌نگری‬ ‫كار نه‌كاته‌ سه‌ر سته‌مكردن‬ ‫له‌ كه‌یسی هیچ الیه‌كیان‪.‬‬

‫دیدار‪ :‬سه‌نگه‌ر ساالر‬ ‫وریا عەىل‬ ‫به‌یان‪ :‬ئایا له‌ناو كۆمه‌ڵگایه‌كی به‌ناو‬ ‫پیاوساالریدا‪ ،‬بوونی ڕێكخراوێكی پیاوان‬ ‫چ مانایه‌كی هه‌یه‌؟‬ ‫ب��وره��ان عه‌لی ف���ه‌ره‌ج‪ :‬له‌ دوای‬ ‫ڕاپه‌ڕینه‌وه‌‪ ،‬نیمچه‌ ئازادییه‌ك له‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردستاندا هه‌بوو به‌ ب��ه‌راورد له‌گه‌ڵ‬ ‫ناوچه‌كانی تری خ��واروو و ناوه‌ڕاستی‬ ‫عێراق‪ .‬كاتێك ڕژێمی به‌غدا ڕووخ��ا‪،‬‬ ‫عێراق ك �رای �ه‌وه‌ به‌ ڕووی جیهاندا و‬ ‫كوردستانیش ڕووی كرایەوه‌ به‌ ڕووی‬ ‫عێراق و جیهاندا‪ .‬ئینجا لێره‌وه‌ ده‌رگای‬ ‫هاتنه‌ ن��اوه‌وه‌ی زۆرێ��ك له‌ ڕێكخراو و‬ ‫ڕاگه‌یاندنه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كان بۆ ناو عێراق‬ ‫و هه‌رێمی كوردستان کرایەوە‪ .‬مه‌سه‌له‌‬ ‫ئه‌ساسییه‌كانی كه‌ ئه‌وان سه‌ره‌تا ئیشیان‬ ‫له‌سه‌ر ده‌كرد‪ ،‬زیاتر ئامانجی ڕێكخراوه‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی و ڕێكخراوه‌ ژنانییه‌كان له‌سه‌ر‬ ‫هه‌رێمی كوردستان ب��وو‪ ،‬بۆیه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئ�ه‌وه‌ی كه‌ توندوتیژییه‌كان و كوشتنی‬ ‫ژنان زیاتر بوو‪ ،‬به‌اڵم ناوبه‌ناو كوشتنی‬ ‫پیاوانیش له‌الیه‌ن ژنانه‌وه‌ سه‌ری هه‌ڵدا‪.‬‬ ‫بۆیه‌ ئێمه‌ وه‌كو ده‌سته‌ی دامه‌زرێنه‌ر كه‌‬ ‫پێكهاتووین له‌ ‪ 15‬كه‌س‪ 4 ،‬كه‌سی یاسایی‬ ‫تێدایه‌‪ ،‬پزیشكی تێدایه‌‪ ،‬مامۆستای ئایینیی‬ ‫تێدایه‌‪ ،‬خه‌ڵكی كۆمه‌اڵیه‌تی و كۆمه‌ڵناسی‬ ‫تێدایه‌‪ .‬پێویست بوو سه‌ره‌تا ڕێكخراوێك‬ ‫دامبه‌زرێنین كه‌ یه‌كه‌م كاری ئه‌وه‌ بێت‬ ‫كه‌ هه‌وڵی وشیاركردنه‌وه‌ی تاكی نێرینه‌ی‬ ‫ك��ورد ب��دات به‌ پێشكه‌وتنه‌كان له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌ره‌وپێشچوونی كۆمه‌ڵگاكان و ڕێزگرتن‬ ‫له‌ مافه‌كانی مرۆڤ‪ ،‬پاشان ده‌ست بكات‬ ‫به‌ كردنه‌وه‌ی كه‌یس و به‌رگریكردن له‌‬ ‫مافی پیاوان‪ .‬له‌به‌رئه‌وه‌ی له‌ كۆمه‌ڵگای‬ ‫ڕۆژه �ه‌اڵت��ی ن��او ‌هڕاس��ت��دا پێكه‌وه‌نانی‬ ‫پرۆسه‌ی ژیانی هاوسه‌ری له‌سه‌ر بنه‌مای‬

‫شه‌ریعه‌تی ئیسالمه‌‪ ،‬به‌رپرسیارێتییه‌كی‬ ‫زۆری داوه‌ به‌ پیاو له‌ كۆمه‌ڵگاكاندا‪ ،‬وای‬ ‫كردووه‌ كه‌ ڕە‌گه‌زی نێرین ‌ه باجێكی زۆر‬ ‫ده‌دا بۆ دابینكردنی پێداویستییه‌كان‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ هاتنه‌ناوه‌وه‌ی ڕە‌گه‌زی مێینه‌ش‬ ‫بۆ ناو پرۆسه‌ی ئابووری و بژێویی ژیان‪،‬‬ ‫ك ‌ه یه‌كێك ل ‌ه بنه‌ماكانی سه‌ربه‌خۆیی و‬ ‫ئازادیی تاك ئه‌وه‌یه‌ كه‌ بوون به‌ خاوه‌ن‬ ‫داراییه‌كی سه‌ربه‌خۆ‪ ،‬به‌اڵم كاتێك مێینه‌ی‬ ‫ك��ورد هات ‌ه ئ �ه‌م ب���واره‌وه‌ و هه‌لی بۆ‬ ‫ڕە‌خسا خۆی ببێته‌ خاوه‌نی ئابوورییه‌ك و‬ ‫سه‌رچاوه‌ی داراییه‌ك‪ ،‬سه‌یر ده‌كه‌ی زۆرێك‬ ‫له‌مانه‌ به‌هۆی شێوازێكی ناته‌ندروست و‬ ‫هۆشیارییه‌كی ناته‌ندروسته‌وه‌‪ ،‬ده‌بێته‌‬ ‫هۆی چه‌وساندنه‌وه‌ی ڕە‌گه‌زی به‌رامبه‌ر‬ ‫یاخود ئه‌و پیاوه‌ی كه‌ له‌گه‌ڵیدا ده‌ژی‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئیمه‌ش له‌گه‌ڵ وشیاركردنه‌وه‌ی‬ ‫ڕە‌گه‌زی نێرینه‌ سه‌باره‌ت به‌ ئه‌ركه‌كانی له‌‬ ‫خێزاندا‪ ،‬هه‌وڵیشامندا به‌رگری له‌و پیاوانه‌‬ ‫بكه‌ین كه‌ له‌ الی �ه‌ن خێزانه‌كانیانه‌وه‌‬ ‫توندوتیژییان به‌رامبه‌ر ده‌كرێت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئه‌و كه‌یسانه‌ی كه‌ ئێوه‌ زۆر‬ ‫جه‌ختی له‌سه‌ر ده‌كه‌نه‌وه‌ و ب ‌ه كه‌یسی‬ ‫پیاوان ناوی ده‌به‌ن‪ ،‬كام كه‌یسانه‌ن؟‬ ‫ب��وره��ان عه‌لی ف���ه‌ره‌ج‪ :‬بێگومان‬ ‫ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی توندوتیژی به‌رانبه‌ر‬ ‫تاكه‌كانی كۆمه‌ڵگا ب ‌ه ژن و به‌ پیاوه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ هه‌موو ته‌مه‌نه‌كان و له‌ هه‌موو‬ ‫قۆناغه‌كانی ژیاندا هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ رسوشتی‬ ‫ژیانه‌‪ .‬به‌پێی ئه‌و كه‌یسانه‌ی كه‌ الی ئێمه‌‬ ‫تۆمار ده‌ك��رێ‌ ڕۆژان �ه‌‪ ،‬توندوتیژییه‌كان‬ ‫داب �ه‌ش ده‌ب��ن به‌سه‌ر چه‌ند جۆرێكدا‪،‬‬ ‫توندوتیژیی جه‌سته‌ییامن هه‌یه‌‪ ،‬خیانه‌تی‬ ‫هاوسه‌رییامن هه‌یه‌‪ ،‬ده‌ركردنی پیاوی‬ ‫به‌ته‌مه‌منان هه‌یه‌‪ ،‬ته‌داخولكردنی كه‌سوكار‬ ‫له‌ ژیانی هاوسه‌رییدا‪ ،‬كه‌ به‌ڕاستی ئه‌م‬ ‫جۆره‌ كه‌یسه‌یان زۆر له‌زیادبووندایه‌‪،‬‬ ‫فشاری ده‌روون��ی و سێكسییامن هه‌یه‌‬

‫له‌الیه‌ن ژنانه‌وه‌‪ ،‬بێگومان ئه‌مانه‌ هه‌موو‬ ‫جۆره‌كانی توندوتیژین ك ‌ه ڕۆژانه‌ به‌رانبه‌ر‬ ‫به‌ ڕە‌گ�ه‌زی نێر له‌ خێزانه‌كاندا ئه‌نجام‬ ‫ده‌درێن‪.‬‬ ‫ب���ه‌ی���ان‪ :‬ه���ه‌ن���دێ‌ ل���ه‌ پ��ی��اوان‬ ‫دروستكردنی ئه‌م ڕێكخراوه‌ به‌ جۆرێك له‌‬ ‫هێنانه‌ خواره‌وه‌ی كه‌سایه‌تیی پیاو سه‌یر‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ئێوه‌ بۆچوونتان چییه‌؟‬ ‫بورهان عه‌لی فه‌ره‌ج‪ :‬بێگومان ئێمه‌‬ ‫پێش ئ�ه‌وه‌ی پیاو بین‪ ،‬مرۆڤین‪ ،‬ده‌بێ‌‬ ‫ل ‌ه چاوی مرۆڤبوونه‌وه‌ ته‌ماشای ژن و‬ ‫پیاو بكرێ‌‪ .‬ئێمه‌ كه‌ ئه‌م ڕێكخراوه‌مان‬ ‫دام��ه‌زران��دووه‌‪ ،‬نه‌ كۆمه‌ڵه‌ پیاوانێكی‬ ‫ترسنۆكین‪ ،‬نه‌ بۆ ئه‌وه‌ش دامه‌زراوین له‌‬ ‫هه‌یبه‌ت و شكۆی پیاو كه‌م بكه‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئێمه‌ ده‌ڵێین ژن و پیاو هه‌ردووكیان‬ ‫مرۆڤن‪ .‬ڕێكخستنی خێزان له‌سه‌ر چه‌ند‬ ‫بنچینه‌یه‌كه‌‪ ،‬پێویست ده‌كات له‌ خێزاندا‬ ‫پیاویش ڕێزی هه‌بێت و ژنانیش ڕێزیان‬ ‫هه‌بێ و بتوانین به‌ چاوی ڕێزگرتن له‌‬ ‫یه‌كرتییه‌وه‌ ڕێز له‌ ئه‌رك و مافه‌كانی یه‌كرت‬ ‫بگرین‪.‬‬ ‫ل�� ‌ه دوای س��اڵ��ی (‪)1992‬ە‌وه‌‬ ‫ڕێكخراوه‌كانی ژنان و ئافره‌تان دامه‌زراون‬ ‫و ته‌عدیلكردنی یاساكانی په‌رله‌مان‬ ‫له‌وانه‌یه‌ زۆرێك له‌ به‌رژە‌وه‌ندیی ژنان‬ ‫بووبێت‪ ،‬پیاوانی كورد هه‌ستیان به‌وه‌‬ ‫نه‌كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ ك ‌ه دامه‌زراوین‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ڕێكخراوه‌كانی ژنان و نوێنه‌ره‌كانی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستاندا داوای ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ین هه‌موو ئه‌و پرۆژە‌یاسایانه‌ و‬ ‫به‌تایبه‌ت ئه‌و یاسایانه‌ی باری كه‌سێتی‬ ‫ك ‌ه ته‌عدیل ده‌ك��رێ��ن‪ ،‬ده‌ب �ێ‌ ڕە‌چ��اوی‬ ‫مافی هه‌ردوو ڕە‌گه‌زی تێدا بكرێ‌‪ ،‬ناكرێ‌‬ ‫ته‌عدیل بكرێ‌ له‌ به‌رژە‌وه‌ندیی ڕە‌گه‌زێك‬ ‫و ڕە‌گه‌زێكی تریش عقوب ‌ه و باجه‌كه‌ی‬ ‫ب���دات‪ .‬ئێمه‌ س�ه‌رل�ه‌ب�ه‌ر ئ �ه‌و قسه‌یه‌‬ ‫ڕه‌تده‌كه‌ینه‌وه‌‪ .‬پیاو و ژن هه‌ردووكیان‬

‫مرۆڤن‪ ،‬پێویست ‌ه له‌ چاوی مرۆڤبوونه‌و ‌ه‬ ‫ته‌ماشا بكرێن و بخوێرنێنه‌وه‌‪ ،‬نه‌ك له‌‬ ‫چاوی كه‌سایه‌تی و پله‌ یه‌ك و پله‌ دوو‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬سه‌باره‌ت به‌ ژن و مافی ژنان‬ ‫چی ده‌ڵێن‪ ،‬ئایا ئه‌وانیش مافخوراون‪ ،‬كه‌‬ ‫بۆچوونێك هه‌یه‌ پێی وایه‌ ژن زیاد له‌ حه‌د‬ ‫مافی ل ‌ه كۆمه‌ڵگادا خوراوه‌ ب ‌ه به‌راورد به‌‬ ‫پیاو؟‬ ‫بورهان عه‌لی ف�ه‌ره‌ج‪ :‬خوێندنه‌وه‌‬ ‫هه‌ی ‌ه له‌ چه‌ند ڕوانگه‌یه‌كه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ل��ه‌ ڕوان��گ��ه‌ی��ه‌ك��ی ڕۆژه��ه‌اڵت��ی��ی��ه‌وه‌‬ ‫بیخوێنینه‌وه‌‪ ،‬بێگومان مافی ژنان به‌و‬ ‫ده‌ره‌جه‌یه‌ نه‌خوراوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌ ڕوانگه‌ی‬ ‫ئه‌وروپیشه‌وه‌ بیخوێنینه‌وه‌‪ ،‬له‌وانه‌یه‌‬ ‫ژن ئازادیی هاتوچۆ و كۆمه‌ڵی ئازادیی‬ ‫نه‌بێ‌‪ .‬ئه‌گه‌ر ته‌ماشا بكه‌ین ڕە‌گ �ه‌زی‬ ‫نێرینه‌ی ڕۆژهه‌اڵتی ناو ‌هڕاست ڕۆژانه‌‬ ‫باجێكی زۆر ده‌دات ك ‌ه ئه‌مه‌ نایه‌كسانیی‬ ‫پێوه‌یه‌‪ .‬له‌ ئه‌وروپا كاتێك كوڕ و كچێك‬ ‫بیانه‌وێ‌ پرۆسه‌ی هاوسه‌ری پێكه‌وه‌ بنێن‪،‬‬ ‫هه‌ردووكیان وه‌كو یه‌ك ئیجبارن له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی ك ‌ه بتوانن پێداویستییه‌كانی خێزان‬ ‫دابین بكه‌ن‪ ،‬ب �ه‌اڵم له‌ كۆمه‌ڵگه‌كانی‬ ‫ڕۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاستدا كاتێك كوڕ و كچێك‬ ‫یه‌كیان خۆشده‌وێ‌‪ ،‬تا ئێر ‌ه خۆشه‌ویستی‬ ‫و عاشقییه‌‪ ،‬ك ‌ه پێویستی كرد عه‌شقه‌كه‌یان‬ ‫بگه‌یه‌نن ‌ه جێ و بگه‌نه‌ مه‌نزڵگایه‌ك كه‌‬ ‫خێزانه‌‪ ،‬ئیرت ده‌بێ‌ ڕە‌گه‌زی نێر باج بدا‬ ‫ل ‌ه داواك���ردن و دابینكردنی مه‌رسه‌فی‬ ‫شیرینی خ��واردن�ه‌وه‌ و له‌ هه‌موو ئه‌و‬ ‫پێداویستییانه‌ی ك ‌ه ل ‌ه گواستنه‌وه‌ی‬ ‫بووكدا هه‌یه‌‪ ،‬ڕە‌گ �ه‌زی نێر هه‌تا مردن‬ ‫ده‌ب �ێ‌ باج ب��دات هه‌ر له‌ دابینكردنی‬ ‫شوێنی نیشته‌جێبوونه‌وه‌ بیگر ‌ه تا ئه‌وه‌ی‬ ‫ده‌ب ‌ێ ڕۆژانه‌ سه‌رچاوه‌ و بژێویی ژیان بۆ‬ ‫خێزانه‌كه‌ی په‌یدا بكات‪ ،‬به‌اڵم ل ‌ه كۆمه‌ڵگا‬ ‫پێشكه‌وتووه‌كاندا ئه‌م ‌ه نییه‌‪ ،‬ژن و پیاو‬ ‫هه‌ردووكیان یه‌كسانن‪ ،‬هه‌ردووكیان‬ ‫باجێكی زۆر ده‌ده‌ن بۆ دابینكردنی‬ ‫بژێویی ژیانی ڕۆژانه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی مه‌سه‌له‌كانی ژنان زیاتر‬ ‫به‌ حزبی كراوه‌‪ ،‬هه‌ر حزبێكی سیاسی بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی بتوانێت له‌ناو هه‌موو تویژێكی‬ ‫كۆمه‌ڵگا هه‌وڵ بدات و ئه‌ندامی هه‌بێ‪،‬‬ ‫هه‌ریه‌كه‌ و هاتوو ‌ه ڕێكخراوێكی ژنانی‬ ‫به‌ ناوی خۆیه‌وه‌ دروست كردووه‌‪ .‬زیاتر‬ ‫مه‌سه‌له‌ سیاسییه‌كه‌ ل ‌ه پشست مه‌سه‌له‌‬ ‫جه‌وهه‌رییه‌كه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ وای كردووه‌‬ ‫كه‌ مه‌سه‌له‌كانی ژنان زیاتر هه‌اڵی له‌سه‌ر‬ ‫دروس��ت بكرێت‪ ،‬ب �ه‌اڵم ل ‌ه كۆمه‌ڵگای‬ ‫كوردیدا به‌داخه‌وه‌ ژن ده‌ك��وژرێ‌‪ ،‬ژن‬ ‫ده‌س��ووت��ێ�نرێ‌‪ ،‬ژن ده‌چه‌وسێرنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئێم ‌ه وه‌كو ڕێكخراوی یه‌كێتیی پیاوانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬هیوادارین ل ‌ه ساڵێكدا ژنێكیش‬ ‫نه‌كوژرێ‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬كه‌یسه‌كانی ژنان زۆربه‌یان‬ ‫پ��ی��اوان ئیشی ل �ه‌س �ه‌ر ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ئه‌ی‬ ‫كه‌یسه‌كانی پیاوان تا چه‌ند ئیشیان له‌سه‌ر‬ ‫كراو ‌ه و حسابی بۆ كراوه‌ و گوێیان بۆ‬ ‫گیراوه‌؟‬ ‫ب��وره��ان عه‌لی ف���ه‌ره‌ج‪ :‬جگ ‌ه له‌‬ ‫ڕێكخراوه‌كه‌ی ئێمه‌‪ ،‬هیچ ڕێكخراو و‬ ‫داموده‌زگایه‌كی حزبی و ڕە‌سمی نییه‌‬ ‫كه‌ ده‌رگ��ا له‌ ڕە‌گ �ه‌زی نێری كۆمه‌ڵگای‬ ‫كوردی بكاته‌وه‌‪ .‬ئێمه‌ تاكه‌ ڕێكخراوین‬ ‫كه‌ بووینه‌ت ‌ه مینبه‌رێك بۆ گه‌یاندنی‬ ‫داواك��اری��ی �ه‌ك��ان و پێشێلكارییه‌كانی‬ ‫ڕە‌گه‌زی نێر له‌ كۆمه‌ڵگای كوردییدا‪ ،‬له‌‬ ‫دوای ساڵی ‪2009‬ە‌و ‌ه توانیومانه‌ فشارێك‬ ‫له‌سه‌ر ڕێكخراوه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی‬ ‫و ژنان دروست بكه‌ین كه‌ به‌ڵێ‌ پیاویش‬ ‫ڕووبه‌ڕووی توندوتیژی ده‌بێته‌وه‌ و مافی‬ ‫پێشێل ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ل�ه‌ ساڵی ‪2008‬ی��ش��دا پ��رۆژە‌م��ان‬ ‫هه‌بووه‌ له‌ نووسینه‌وه‌ی یاسای باری‬

‫كه‌سێتیدا‪ ،‬له‌ ته‌عدیلكردنی یاساكه‌دا‪،‬‬ ‫ك � ‌ه ڕە‌چ����اوی م��اف��ی نێریش بكرێت‬ ‫له‌ یاساكاندا‪ .‬خاڵێكی گرنگرت‪ ،‬ئێستا‬ ‫پرۆژە‌یاسایه‌ك له‌ په‌رله‌مانی كوردستاندا‬ ‫پرۆژە‌یاسای ته‌عدیلكردنه‌وه‌ی مافی‬ ‫باوكایه‌تی و دایكایه‌تییه‌ له‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫كوردیدا‪ .‬له‌به‌ره‌وپێشچوونی كۆمه‌ڵگادا‬ ‫بێگومان هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی خێزانه‌كان زۆره‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌ ‪ 600‬كه‌یسامن الیه‌ هی ئه‌و پیاو‬ ‫و ژنانه‌ی كه‌ لێك جیابوونه‌ته‌وه‌‪ .‬ئێمه‌‬ ‫پێامن باشه‌ حه‌زانه‌ الی دایك بێ و منداڵ‬ ‫بدرێته‌وه‌ به‌ دایك‪ ،‬به‌اڵم مافی باوكیش‬ ‫بپارێزرێ‌ له‌ بینین و مامه‌ڵه‌كردنی له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌و منداڵه‌دا‪ .‬هه‌وڵیش دراوه‌ له‌ هه‌موو‬ ‫بۆنه‌كاندا له‌گه‌ڵ ژناندا كاری هاوبه‌شامن‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬پرۆژوه‌ی هاوبه‌شامن هه‌بێت‪.‬‬ ‫ب��ه‌ی��ان‪ :‬وه‌رگ��رت��ن��ی ئ��ه‌ن��دام له‌م‬ ‫ڕێكخراوه‌ له‌سه‌ر چ بنه‌مایه‌كه‌؟‬ ‫بورهان عه‌لی فه‌ره‌ج‪ :‬به‌پێی په‌یره‌و‬ ‫و پرۆگرامی ڕێكخراوی یه‌كێتیی پیاوانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬هه‌موو كوردێكی س�ه‌روو‬ ‫شانز ‌ه ساڵ بۆی هه‌یه‌ ببێ به‌ ئه‌ندام‪،‬‬ ‫مه‌رج نییه‌ دانیشتووی كوردستانی عێراق‬ ‫بێت‪ .‬له‌وانه‌یه‌ ‪ 200‬تا ‪ 250‬ئه‌ندامامن‬ ‫هه‌بێ له‌ پارچه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان‪ .‬به‌هۆی ئه‌وه‌ی پیاوانێكی زۆر‬ ‫روویان له‌ رێكخراوه‌ك ‌ه ده‌كرد بۆ بوون به‌‬ ‫ئه‌ندام‪ ،‬ئێستا ته‌نیا ده‌توانین ئه‌و كه‌سانه‌‬ ‫به‌ ئه‌ندام وه‌ربگرین كه‌ سوودمه‌ندبین‬ ‫له‌ تواناكانیان و ئه‌و ب��واره‌ی كه‌ تیایدا‬ ‫شاره‌زان‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬له‌به‌رئه‌وه‌ی ئه‌م ڕێكخراوه‌‬ ‫تا ڕاده‌یه‌ك نامۆیه‌ به‌ كۆمه‌ڵگای كوردی‪،‬‬ ‫له‌وه‌ده‌چێ‌ پیاو نه‌توانێ‌ زۆر كێشه‌ی‬ ‫خۆی لێره‌ باس بكات‪ ،‬یان داوا تۆمار‬ ‫بكات‪ ،‬ئێوه‌ تا چه‌ند ئیشتان له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫كه‌یسانه‌ كردووه‌؟‬ ‫بورهان عه‌لی فه‌ره‌ج‪ :‬خۆشبه‌ختانه‌‬ ‫كێشه‌ی خێزانی كورد له‌وه‌ ده‌رچووه‌ كه‌‬ ‫ل ‌ه ماڵه‌كاندا قه‌تیس ببێ‌‪ .‬ئێمه‌ ك ‌ه له‌‬ ‫ساڵی ‪2008‬ە‌وه‌ ئه‌م باره‌گایه‌مان لێره‌‬ ‫كرده‌وه‌‪ ،‬پێشبینیی ئه‌وه‌مان نه‌ده‌كرد كه‌‬ ‫خه‌ڵكێك به‌و جۆره‌ تامه‌زۆری ڕێكخراوه‌كه‌‬ ‫بێ و بتوانێ‌ هانای بێنێ‌ بۆ ڕێكخراوه‌كه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌وه‌ جێی خۆشبه‌ختییه‌‪ .‬ئێمه‌ ساڵ به‌‬ ‫ساڵ ئاماری سه‌ردانكردن یان تۆماركردنی‬ ‫كه‌یسه‌كان ده‌نووسین‪ .‬ب ‌هڕاستی ڕە‌گه‌زی‬ ‫نێرینه‌ی ك��وردی��ش گه‌یشتووه‌ت ‌ه ئه‌و‬ ‫قه‌ناعه‌ته‌ی كه‌ ئیرت ل ‌ه ڕێگای توندوتیژی و‬ ‫زمانی زبره‌وه‌ كێشه‌كان چاره‌سه‌ر ناكرێن‬ ‫و پێویسته‌ له‌ ڕێگه‌ی وتوێژ و ڕێكخراوی‬ ‫مه‌ده‌نییه‌وه‌ داكۆكی له‌ مافه‌كانی خۆی‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬جۆرێك ل ‌ه توندوتیژی له‌الیه‌ن‬ ‫پیاوانه‌وه‌ به‌رامبه‌ر به‌ ژنان هه‌یه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كان‪ ،‬هه‌ماهه‌نگی‬ ‫و به‌ینتان له‌گه‌ڵ ڕێكخراوه‌كانی ژناندا‬ ‫چۆنه‌؟‬ ‫بورهان عه‌لی ف �ه‌ره‌ج‪ :‬سه‌ره‌تا كه‌‬ ‫ئه‌م ڕێكخراوه‌مان ڕاگه‌یاند‪ ،‬یه‌كه‌مجار‬ ‫س�ه‌ردان��ی ڕێكخراوه‌كانی ژنامنان كرد‬ ‫و خۆمامنان پێ ناساندن‪ ،‬كه‌ پێویست‬ ‫ده‌ك��ات ژن��ان و پ��ی��اوان پێكه‌وه‌ ئیش‬ ‫بكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی كاتێك كه‌یسێك ده‌چێته‌‬ ‫به‌رده‌ستیان‪ ،‬زیاتر كێشه‌ی ژنانه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫پیاوان‪ ،‬ب ‌ه هاوكاریی هه‌ردوو ال كه‌یسه‌كه‌‬ ‫چاره‌سه‌ر ده‌بێ‌‪ .‬كاتێك پیاوێك كه‌یسێك‬ ‫تۆمار ده‌كات المان‪ ،‬كه‌یسه‌كه‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫ژندایه‌‪ ،‬له‌وانه‌یه‌ له‌ ڕێگای ڕێكخراوێكی‬ ‫ژنانه‌وه‌ ئاسانرت كه‌یسه‌كه‌ی چاره‌سه‌ر ببێ‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم من به‌ ته‌نها ئیش له‌سه‌ر پیاوان بكه‌م‬ ‫و ئه‌وان به‌ ته‌نها ئیش له‌سه‌ر ژنان بكه‌ن‪،‬‬ ‫له‌وانه‌یه‌ به‌مه‌ ئاسته‌نگ بۆ ئیشه‌كانیان‬ ‫دروست ببێ‌‪ .‬له‌ دوای ساڵی ‪2010‬ە‌وه‌‬ ‫لێكتێگه‌یشنت و هه‌ماهه‌نگی هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ‬

‫ڕێكخراوه‌كانی ژناندا و كاری هاوبه‌ش‬ ‫و پ���رۆژە‌ی ه��اوب �ه‌ش و ه �ه‌م لیژنه‌ی‬ ‫هاوبه‌شامن هه‌یه‌ له‌ به‌دواداچوونی‬ ‫كه‌یسه‌كان و چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كاندا‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئایا ئاماری ده‌قیقتان الیه‌‬ ‫له‌سه‌ر كوشنت و حاڵه‌تی توندوتیژی دژ‬ ‫به‌ پیاوان؟‬ ‫بورهان عه‌لی فه‌ره‌ج‪ :‬له‌ ‪2008‬ە‌و ‌ه‬ ‫له‌ دوای مانگی شه‌شه‌وه‌ ئه‌م باره‌گایه‌مان‬ ‫لێره‌ دانا‪ ،‬ڕۆژانه‌ ئاماره‌كانی توندوتیژی‬ ‫به‌رانبه‌ر به‌ پیاوان له‌ الی ئێمه‌ تۆمار‬ ‫ده‌كر ‌ێ و ئیشی له‌سه‌ر ده‌كرێ‌‪ .‬هه‌ندێ‌‬ ‫پ��ی��او خ��ۆی��ان س��ه‌ردامن��ان ده‌ك���ه‌ن بۆ‬ ‫تۆماركردنی كه‌یسه‌كانیان و به‌دواداچوون‬ ‫بۆیان‪ .‬له‌ ساڵی ‪2008‬دا ‪ 33‬كه‌یسی‬ ‫توندوتیژی ئه‌نجامدراوه‌‪ 9 ،‬كه‌یسیان‬ ‫ده‌ركردنی پیاوی به‌ته‌مه‌ن بووه‌‪ .‬له‌ ساڵی‬ ‫‪2009‬دا ‪ 59‬توندوتیژی ئه‌نجامدراوه‌‪،‬‬ ‫یانزه‌ كه‌یسیان ده‌ركردنی پیاوی به‌ته‌مه‌ن‬ ‫بووه‌‪ .‬له‌ ساڵی ‪2010‬دا ‪ 86‬توندوتیژی‬ ‫ئه‌نجامدراوه‌‪ ،‬سیانزه‌ كه‌یسیان ده‌ركردنی‬ ‫پیاوی به‌ته‌مه‌ن بووه‌‪ .‬له‌ ساڵی ‪2011‬دا‬ ‫‪ 111‬توندوتیژی ئه‌نجامدراوه‌ و ‪59‬‬ ‫حاڵه‌تی خۆكوشتنی پیاو تۆماركراوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م ‪ 111‬كه‌یسه‌ ئه‌گه‌ر ته‌ماشای بكه‌ی‬ ‫‪ 21‬كه‌یسی ده‌ركردنی پیاوی به‌ته‌مه‌ن‬ ‫ب��ووه‌‪ 33 ،‬كه‌یسی خیانه‌تی هاوسه‌ری‬ ‫بووه‌‪ ،‬ده‌ستبه‌سه‌راگرتنی منداڵ له‌الیه‌ن‬ ‫خێزانه‌كانیانه‌وه‌ ‪ 27‬كه‌یسامن هه‌بووه‌‪،‬‬ ‫توندوتیژیی جه‌سته‌یی به‌رامبه‌ر به‌ پیاوان‬ ‫‪ 7‬كه‌یسامن ه�ه‌ب��ووه‌‪ ،‬ته‌داخولكردنی‬ ‫كه‌سوكاری ژن له‌ ژیانی هاوسه‌ری ‪12‬‬ ‫كه‌یسامن هه‌بووه‌‪ ،‬فشاری ده‌روون��ی و‬ ‫سێكسی له‌ الیه‌ن ژنانه‌وه‌ ‪ 6‬كه‌یسامن‬ ‫هه‌بووه‌‪ ،‬كوشتنی پیاوان له‌ الیه‌ن ژنانه‌وه‌‬ ‫ب ‌ه هاوكاریی كه‌سانی تر ‪ 3‬كه‌یسامن‬ ‫هه‌بووه‌‪ ،‬ده‌ستبه‌سه‌راگرتنی مووچه‌ی‬ ‫پیاوان له‌الیه‌ن ژنانه‌وه‌ دوو كه‌یسامن‬ ‫هه‌بووه‌‪ .‬له‌ ساڵی ‪2012‬دا ئه‌گه‌ر سه‌یر‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬ب �ه‌رزب��ووه‌ت �ه‌وه‌‪ 163 ،‬كه‌یسی‬ ‫توندوتیژی تۆماركراوه‌‪ 40 ،‬حاڵه‌تی كوشنت‬ ‫یان خۆخنكاندنی پیاوان تۆمار كراوه‌‪ .‬له‌م‬ ‫‪ 163‬كه‌یسه‌‪ ،‬توندوتیژیی جه‌سته‌یی پێنج‬ ‫كه‌یسامن هه‌بووه‌‪ ،‬خیانه‌تی هاوسه‌ری‬ ‫‪ 41‬كه‌یسامن هه‌بووه‌‪ ،‬ده‌ركردنی پیاوی‬ ‫به‌ته‌مه‌ن و ده‌ستبه‌سه‌راگرتنی منداڵ‬ ‫‪ 27‬كه‌یسامن هه‌بووه‌‪ ،‬ته‌داخولكردنی‬ ‫كه‌سوكار ل ‌ه ژیانی هاوسه‌رییدا ‪48‬‬ ‫كه‌یسامن ه�ه‌ب��ووه‌‪ ،‬فشاری ده‌روون��ی‬ ‫و سێكسی ‪ 11‬ك�ه‌ی��س�مان ه �ه‌ب��ووه‌‪،‬‬ ‫ده‌ستبه‌سه‌راگرتنی مووچه‌ ‪ 7‬كه‌یسامن‬ ‫هه‌بووه‌‪ ،‬كوشتنی پیاوان له‌الیه‌ن ژنان‬ ‫یان له‌الیه‌ن كه‌سانی تره‌وه‌ ‪ 6‬كه‌یسامن‬ ‫هه‌بووه‌‪ 40 ،‬حاڵه‌تی خۆكوشتنه‌كه‌ش‬ ‫‪ 27‬حاڵه‌تیان خۆكوشنت به‌ فیشه‌ك بووه‌‪،‬‬ ‫‪ 12‬حاڵه‌تیان خۆخنكاندن ب��ووه‌‪ ،‬یه‌ك‬ ‫حاڵه‌تیشیان ده‌رمانخواردن بووه‌‪.‬‬

‫ل ‌ه دوای ‪2009‬ە‌و‌ه‬ ‫توانیومان ‌ه‬ ‫فشارێك له‌سه‌ر‬ ‫ڕێكخراوه‌كانی‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫مه‌ده‌نی و ژنان‬ ‫دروست بكه‌ین‬

‫‪10‬‬ ‫‪komalayati.bayan@yahoo.com‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)32‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/4/23‬ساڵی یەکەم‬

‫ كۆمه‌ڵناسیی‬ ‫ خۆمانە‬ ‫ڕایان عوسامن دەینووسێت‬

‫رسوشتنۆڕیی‬ ‫ئێمه‌‬ ‫په‌یوه‌ندیی ئێم ‌ه وه‌ك كورد له‌گه‌ڵ‬ ‫رسوشت و ژیانكردنی رسوشتیدا‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ك ‌ه ل ‌ه دوو ڕووه‌وه‌یه‌‪ .‬یه‌كه‌م‪ :‬‬ ‫ئێم ‌ه هه‌میش ‌ه ل ‌ه رسوشتێكی جواندا‬ ‫ژیاوین و خاوه‌ن جوانییه‌كی رسوشتین‪.‬‬ ‫دووه‌میش‪ :‬كه‌مرت پێامن ناوه‌ته‌‬ ‫ژیانكردنی ئاڵۆزی شارییه‌و ‌ه و خاوه‌ن‬ ‫شاری چڕ و ف ‌هزای كۆمه‌اڵیه‌تیی شاری‬ ‫زۆر ئاڵۆز نین‪.‬‬ ‫ئه‌م ‌ه وایكردوو ‌ه به‌رده‌وام ڕوانینه‌‬ ‫رسوشت بۆ ئێم ‌ه ڕوانینێكی ساكار و وه‌ك‬ ‫دۆست ته‌ماشاكردن بێت و تێكه‌ڵبوونی‬ ‫به‌رده‌وامی ئێم ‌ه ل ‌ه قۆناغ ‌ه جیاوازه‌كان‬ ‫له‌گه‌ڵ رسوشتدا‪ ،‬وایكردوو ‌ه وه‌ك (ئه‌وی‬ ‫تری گرنگ) ته‌ماشای بكه‌ین‪ .‬ئێستا ئیرت‬ ‫ئه‌و په‌یوه‌ندیی ‌ه به‌هۆی گۆڕانی ژیانی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌و ‌ه جۆرێكی تری لێهاتووه‌‪.‬‬ ‫زۆربوونی خه‌ڵك و كه‌مبوونه‌وه‌ی ف ‌هزای‬ ‫سه‌وز و ڕووكردن ‌ه شوێن ‌ه گه‌شتیارییه‌كان‬ ‫ب ‌ه ئه‌ندازه‌یه‌ك‪ ،‬وایلێهاتوو ‌ه كولتووری‬ ‫گرنگیدان ب ‌ه پاكڕاگرتنی ژینگ ‌ه و‬ ‫جوانییه‌كانی ببێت ‌ه پێداویستیی ئه‌مڕۆ‪،‬‬ ‫چونك ‌ه ڕوانینی دوێنی بۆ رسوشت‬ ‫له‌الیه‌ن ئێمه‌شه‌و ‌ه ك ‌ه به‌رده‌وام وه‌ك‬ ‫بوونێكی زیند ‌ه و گرنگ ته‌ماشامان‬ ‫كردووه‌‪ ،‬له‌به‌ر هه‌ژموونی ژیانكردنی‬ ‫ئه‌مڕۆدا گۆڕانی به‌سه‌ردا هاتووه‌‪.‬‬ ‫ئێم ‌ه ل ‌ه ڕێگای ده‌ستكاریكردنی‬ ‫ئه‌و په‌یوه‌ندییانه‌و ‌ه ك ‌ه دوێن ‌ێ بۆ‬ ‫ته‌بیعه‌ت هه‌مانبووه‌‪ ،‬وێرانكاریی‬ ‫گه‌وره‌مان به‌سه‌ریدا هێناوه‌‪ .‬ئه‌مڕۆ‬ ‫ته‌ماشاكردنی ژینگ ‌ه ته‌ماشاكردنێكی‬ ‫میكانیكییانه‌ی ‌ه ك ‌ه تاچه‌ند بتوانین‬ ‫بیخه‌ین ‌ه خزمه‌تی خۆمانه‌وه‌‪ ،‬خراپه‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵدا ده‌كه‌ین‪ .‬شوێن ‌ه گشتییه‌كان ته‌نیا‬ ‫سوودیان لێوه‌رده‌گیرێت‪ ،‬بێئه‌وه‌ی به‌‬ ‫فه‌رهه‌نگێكی مرۆڤانه‌ی جوان ڕێزیان‬ ‫بگرین‪ .‬به‌داخه‌و ‌ه ئه‌م فه‌رهه‌نگ ‌ه له‌‬ ‫ته‌واوی خه‌ڵكانی ئێمه‌دا ئاماده‌یی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م ته‌ماشاكردن ‌ه میكانیكیی ‌ه بۆ‬ ‫رسوشت ل ‌ه الیه‌ن مرۆڤی ئه‌مڕۆوه‪‌،‬‬ ‫كاریگه‌ریی خراپی له‌سه‌ر تێكچوونی‬ ‫ژیان و به‌رهه‌می رسوشت و گرنگرت له‌‬ ‫هه‌مووی‪ ،‬جوانییه‌كانی كردوو ‌ه ك ‌ه له‌‬ ‫ماوه‌ی ئه‌م دوو چه‌رخه‌ی زانست و‬ ‫پێشكه‌وتنی ژیانی ته‌كنه‌لۆژیدا مرۆڤ‬ ‫ب ‌ه بوونه‌وه‌رێكی زۆر خراپ گۆڕدراو ‌ه و‬ ‫زیانه‌كانی كاولكردنی ژینگ ‌ه زۆر زیاترن‬ ‫ل ‌ه هه‌موو مێژووی مرۆڤایه‌تی‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫نیشامنان ده‌دات ك ‌ه مرۆڤ ته‌نیا به‌دووی‬ ‫خواست ‌ه ل ‌ه بننه‌هاتووه‌كانی خۆیه‌وه‌یه‌تی‬ ‫و ل ‌ه داهاتوودا ژیانی نه‌وه‌كانی دواتر‬ ‫مه‌ترسیی گه‌ور‌ه به‌خۆیه‌و ‌ه ده‌بینێت‪.‬‬ ‫ئێم ‌ه وه‌ك كورد‪ ،‬سه‌رجه‌م‬ ‫ژیانكردنی سیاسی و خه‌باتی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییامن ب ‌ه ئێستاشه‌وه‌‪ ،‬گرێدراوی‬ ‫ژینگه‌ی رسوشت و شاخه‌كان بووه‌‪،‬‬ ‫شوێن ‌ه گه‌شتیارییه‌كانیشامن خاڵی‬ ‫نه‌بوون ل ‌ه جوانی و پاكیزه‌یی‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫به‌رپرسیاریه‌تییه‌كی گرنگ ‌ه ئه‌گه‌ر بتوانین‬ ‫ل ‌ه ئاست گ ‌هڕاندنه‌وه‌ی ئه‌و په‌یوه‌ندییه‌‬ ‫جوانه‌دابین ك ‌ه دوێنی هه‌مانبوو ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫رسوشتدا ‪ ،‬ئه‌گه‌رچی ئه‌مڕۆ قۆناغێكی‬ ‫كۆنرتۆڵنه‌كراو و نه‌وه‌ستێرنواتری خواسته‌‬ ‫خراپه‌كامنانه‌‪.‬‬

‫ێ ل ‌ه خوێندنگاكان بوونه‌ت ‌ه‬ ‫هه‌ند ‌‬ ‫ئارایشتگایه‌كی نوێی كچان‬ ‫كچێك‪ :‬خوێندنگاكان تاكه‌ شوێن و ده‌رفه‌تن بۆ جوانكاریی ده‌موچاو‬ ‫راپۆرت‪ :‬ئیره‌م ڕە‌ئووف‬ ‫ئارایشتكردن و جوانكاریی جه‌ست ‌ه‬ ‫له‌ناو تاكه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌دا‪ ،‬یه‌كێكه‌ له‌‬ ‫ده‌ركه‌وته‌كانی ژیانی ئه‌مڕۆ‪ ،‬له‌ناو ئافره‌تان‬ ‫و ته‌نانه‌ت پیاوانیشدا به‌ زه‌قی ده‌بیرنێت‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئ�ه‌وه‌ی جێگه‌ی پرسیاره‌‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌‬ ‫له‌ ئێستادا له‌ زۆرێك له‌ خوێندنگه‌كانی‬ ‫كچاندا ده‌موچاوهه‌ڵگرتن (خێتكردن) ‬ ‫بووه‌ به‌ دیارده‪ .‬بۆ ڕوونكردنه‌وه‌ی ئه‌م‬ ‫بابه‌ته‪ ‌،‬چه‌ند خوێندكار و مامۆستایه‌كی‬ ‫خوێندنگه‌ی كچامنان دواند‪ .‬‬ ‫ڕوه‌ی����دا ج��ەم��ال‪ ،‬خ��وێ��ن��دك��اری‬ ‫ئاماده‌یی ده‌ڵێت «له‌ پۆلی ئێمه‌دا چه‌ند‬ ‫خوێندكارێك هه‌ن به‌ به‌رده‌وامی ئه‌و كاره‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌كاتی پشوودا‪ ،‬یان له‌كاتێكدا‬ ‫مامۆستایه‌كی وانه‌ ئاماده‌ نه‌بێت‪ ،‬هه‌ندێك‬ ‫جار ده‌چنه‌ پشته‌وه‌ی خوێندنگه‪ ‌،‬چونكه‌‬ ‫ئ�ه‌وێ‌ كه‌نارتره‌ و مامۆستا كه‌مرت پێی‬

‫ده‌زان��ێ��ت»‪ .‬ه�ه‌روه‌ه��ا ڕوه‌ی��دا ده‌ڵێت‬ ‫«له‌و قۆناغه‌دا هه‌ندێك له‌ كچان مووی‬ ‫ده‌موچاویان زیاتره‌ له‌ كچانی ئاسایی‬ ‫و شه‌رمیش ده‌كه‌ن له‌ ماڵه‌وه‌ خه‌ریكی‬ ‫ئه‌و ك��اره‌ بن‪ ،‬بۆیه‌ به‌ ناچاری له‌گه‌ڵ‬ ‫هاوڕێكانیاندا ته‌نیا له‌ خوێندنگه‌دا ئه‌و‬ ‫ده‌رفه‌ته‌یان بۆ ده‌ڕە‌خسێت‪ .‬به‌الی منه‌وه‌‬ ‫شتێكی جوان نییه‌‪ ،‬چونكه‌ خوێندنگه‌‬ ‫شوێنی پێگه‌یاندنی تاكه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌یه‌‬ ‫له‌ ڕووی په‌روه‌رده‌ و فێركردنه‌وه‌»‪ .‬‬ ‫ڕۆزا غ �ه‌ف��ور‪ ،‬خوێنكاری پۆلی‬ ‫یازده‌یه‌ و كچێكی زۆر قسه‌ خۆش بوو‬ ‫و به‌ وته‌ی خۆی‪ ،‬یه‌كێكه‌ له‌و كچانه‌ی‬ ‫هه‌میشه‌ ده‌زووی��ه‌ك له‌ جانتاكه‌یدایه‌‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت «له‌مڕۆدا خۆجوانكردن به‌ كارێكی‬ ‫سه‌ره‌كیی ڕۆژان���ه‌ی ه�ه‌م��وو كه‌سێك‬ ‫داده‌ن��رێ��ت‪ .‬پێویسته‌ له‌سه‌ر هه‌موو‬ ‫كه‌سێك خۆی جوان بكات به‌و شێوه‌یه‌ی‬ ‫خۆی ده‌یه‌وێت»‪.‬‬ ‫س �ه‌ب��اره‌ت ب�ه‌ خوێندنگه‌ش ئه‌و‬

‫وتی «ناكرێت هه‌موو هه‌فته‌یه‌ك داوا‬ ‫له‌ ماڵه‌وه‌ بكه‌یت بۆ ئه‌وه‌ی بچیت بۆ‬ ‫ئارایشتگه‌‪ ،‬چونكه‌ ئێمه‌ له‌ ته‌مه‌نێكداین‬ ‫كه‌مرت ده‌رفه‌تی گه‌ڕان و هه‌ڵسوكه‌ومتان‬ ‫هه‌یه‌ به‌و شێوه‌یه‌ی خۆمان ده‌مانه‌وێت‪،‬‬ ‫پێامن ده‌ڵێن خه‌ریكی خوێندنه‌كه‌تان بن‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ خوێندنگە شوێنی ئه‌و كاره‌‬ ‫نییه‪ ‌،‬به‌اڵم بۆ ئێمه‌ی كچان بێ‌ منه‌ته‌»‪ .‬‬ ‫ج����وان م��س��ت �ه‌ف��ا‪ ،‬خ��وێ��ن��دك��اری‬ ‫ی��ازده‌ی ئاماده‌یی‪ ،‬له‌باره‌ی خێتكردنی‬ ‫ده‌موچاوه‌وه‌ ده‌ڵێت «من چه‌ندین جار‬ ‫ئه‌و دیارده‌یه‌م بینیوه‪ .‬چه‌ند خوێندكارێك‬ ‫به‌وكاره‌ هه‌ڵده‌سنت له‌ناو پۆلدا‪ ،‬زۆر جار‬ ‫مامۆستاكان پێیان ده‌زان��ن‪ ،‬ئیجرائاتیان‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم پێم وایه‌ تائێستاش‬ ‫نه‌توانراوه‌ بنه‌بڕ بكرێت»‪ .‬‬ ‫ش��ی��ری��ن ف���ه‌ت���اح م��ام��ۆس��ت��ای‬ ‫خوێندنگه‌ی كچان‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌ وتی‬ ‫«خوێندنگه‌كه‌مان خ���اوەىن زی��ات��ر له‌‬ ‫چ��وارس �ه‌د خوێندكاره‌‪ ،‬ئه‌مانه‌ له‌ناو‬

‫خێزانی جیاجیاوه‌ هاتوون‪ ،‬هه‌ریه‌كه‌ و‬ ‫په‌روه‌رده‌یه‌كیان هه‌یه‌‪ .‬چه‌ندین جار‬ ‫ئه‌و دیارده‌یه‌ و شتی تریش بیرناوه‌ كه‌‬ ‫له‌ ڕە‌وشتی خوێندكار ناوه‌شێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێمه‌ بانگامن كردوون بۆ ئیداره‌ و له‌وێ‌‬ ‫به‌ تایبه‌تی ئامۆژگارییامن ك��ردوون‪ ،‬كه‌‬ ‫خوێندنگه‌ شوێنی پێگه‌یاندنی تاكه‌كانی‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌یه‌‪ ،‬پێویسته‌ ئه‌و سنوورانه‌ی‬ ‫دانراون نه‌شكێرنێن‪ .‬زۆربه‌ی خوێندكاران‬ ‫به‌گوێامن ده‌ك��ه‌ن‪ ،‬ب �ه‌اڵم هه‌ندێكیان‬ ‫نه‌ك به‌گوێامن ناكه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو گاڵته‌ به‌و‬ ‫خوێندكارانه‌ش ده‌ك �ه‌ن گوێڕایه‌ڵن‪ ،‬به‌‬ ‫ترسنۆك وه‌سفیان ده‌كه‌ن»‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها شیرین وتی «له‌وانه‌یه‌‬ ‫ه��ۆك��اری ئ��ه‌م دی��ارده‌ی��ه‌ بگه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ خێزان و كۆمه‌ڵگه‌‪ ،‬چونكه‌ كچان‬ ‫خاوه‌نی خۆیان نین‪ ،‬به‌ تایبه‌تی له‌و‬ ‫قۆناغی سه‌ره‌تای پێگه‌یشتنه‌دا نه‌توانن‬ ‫بچنه‌ ناو ئارایشتگه‌كانه‌وه‌ و زۆر بواری‬ ‫هاتنه‌ ده‌ره‌وه‌ی���ان پێ‌ نه‌درێت‪ ،‬ناچار‬

‫ئ�ه‌و شتانه‌ی له‌ ده‌ره‌وه‌ی خوێندنگ ‌ه‬ ‫ڕێگرییان لێده‌كرێت‪ ،‬له‌ناو خوێندنگه‌دا‬ ‫موماره‌سه‌ی ده‌كه‌ن»‪.‬‬ ‫هێمن عومه‌ر‪ ،‬توێژە‌ری كۆمه‌اڵیه‌تی‪،‬‬ ‫له‌باره‌ی ئه‌م دیارده‌ نوێیه‌وه‌ پێی وابوو «له‌‬ ‫هه‌ر كۆمه‌ڵگایه‌ك سه‌پاندنی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫و ڕە‌گه‌زی هه‌بێت‪ ،‬حاڵه‌ت و دیارده‌كان‬ ‫له‌ خێزان دێته‌ ده‌ره‌وه‌»‪ .‬ئه‌م دیارده‌یه‌ ‬ ‫پێشوه‌خت بۆ نه‌بوونی پ���ه‌روه‌رده‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی باش ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫له‌ واڵته‌ پێشكه‌وتوو و سه‌ربه‌سته‌كانیش‬ ‫كچان له‌و ته‌مه‌نه‌دا ئه‌م كاره‌ ئه‌نجام‬ ‫ن��اده‌ن و به‌ شێوه‌ی رسوشتیی خۆیان‬ ‫ده‌رده‌ك�����ه‌ون»‪ .‬هێمن پێشی واب��وو‪،‬‬ ‫پێویسته‌ ئه‌و ڕێنامییانه‌ بدرێنه‌ قوتابیان‬ ‫له‌و ته‌مه‌نه‌دا و بۆیان ڕوونبكرێته‌وه‌‬ ‫كه‌ چۆن له‌ قوتابخانه‌كان مامه‌ڵه‌ بكه‌ن‬ ‫و پێداویستیی ئ�ه‌م ته‌مه‌نه‌یان چییه‌‬ ‫و چاولێکه‌ری له‌سه‌ر داهاتوویان‪ ،‬چ‬ ‫ده‌ره‌نجامێكی خراپی ده‌بێت‪.‬‬

‫خوشكه‌كه‌م هۆكاری به‌یه‌ك نه‌گه‌یشتنمان بوو‬ ‫داڕشتنه‌وه‌ی‪ :‬ئیرەم ڕە‌ئووف ‬ ‫ك����اروان و پ��ه‌رژی��ن‪ ،‬خۆشه‌ویستی‬ ‫ی �ه‌ك ب���وون‪ ،‬ماڵیان ل� ‌ه ی �ه‌ك گ���ه‌ڕە‌ك ب��وو‪،‬‬ ‫هه‌ردووكیشیان هاوپۆل بوون‪ .‬ك��اروان وتی‬ ‫ئێم ‌ه زۆر یه‌كامن خۆشده‌ویست‪ ،‬زیاد ل ‌ه پێنج‬ ‫ساڵ پێكه‌و ‌ه بووین‪ ،‬ل ‌ه ماوه‌ی خۆشه‌ویستیمدا‬ ‫له‌گه‌ڵ په‌رژین‪ ،‬خۆم ب ‌ه به‌خته‌وه‌رترین كه‌س‬ ‫د ‌هزان��ی له‌م دونیایه‌دا‪ ،‬ڕۆژێ��ک نامه‌یه‌كم‬ ‫نووسی بۆ په‌رژین له‌گه‌ڵ وێنه‌یه‌كی خۆم‬ ‫و چه‌ند دیارییه‌كی بچووكدا‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی له‌‬ ‫ده‌رفه‌تێكدا بیده‌م ‌ه ده‌ستی‪ .‬ڕۆژێك ته‌له‌فۆنی‬ ‫بۆ كردم و نزیكی كاتژمێر چواری پاش نیوه‌ڕۆ‬ ‫ب��وو‪ ،‬وتی ئێستا ده‌رفه‌تم هه‌ی ‌ه ده‌توانیت‬ ‫شته‌كان بهێنیت‪ .‬له‌وكاته‌دا ك ‌ه گه‌یشتمه‌‬ ‫به‌رماڵیان شته‌كانی بده‌مێ‌‪ ،‬باوكی به‌ره‌و‬ ‫ماڵه‌و ‌ه ده‌گ ‌هڕایه‌وه‌‪ ،‬چاوی ل ‌ێ بوو شته‌كانی لێ‌‬ ‫وه‌گرتم‪ ،‬ئیدی هه‌موو خۆشییه‌كامنان ئاوه‌ژوو‬ ‫بوونه‌وه‌‪.‬‬ ‫پ�ه‌رژی��ن بۆ م��اوه‌ی چه‌ند ڕۆژێ��ك له‌‬ ‫خوێندن دابڕا‪ ،‬باوكی ڕێگریی لێده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌هۆی ه ‌هواڵپرسینی هاوڕێكانیه‌وه‌‪ ،‬باوكی‬ ‫ناچار بوو بینێرێته‌و ‌ه بۆ خوێندن به‌ب ‌ێ ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌س پێیان بزانێت‪ .‬منیش بیرم له‌و ‌ه كرده‌وه‌‬ ‫چۆن بتوانم دانه‌بڕێم ل ‌ه په‌رژین‪ ،‬چونك ‌ه زۆر‬

‫زه‌حمه‌ت بوو وازهێنان ل ‌ه خۆشه‌ویستیی‬ ‫ئه‌و‪ .‬بۆئه‌وه‌ی نیازپاكیی خۆم نیشان بده‌م‪،‬‬ ‫خوازبێنیكه‌رم نارد بۆ ماڵی كچ ‌ه بۆئه‌وه‌ی‬ ‫باوكی ئاسایی ببێته‌و ‌ه له‌گه‌ڵامنادا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دی��ار ب��وو باوكی زۆر به ‌ت��وڕە‌ی��ی وه‌اڵم��ی‬ ‫خوازبێنیكه‌ره‌كانی داب��ووه‌و ‌ه و پێی وتبوون‬ ‫«ئ�ه‌و ‌ه ل ‌ه مێشكی خۆتان ده‌ربكه‌ن ك ‌ه من‬ ‫خزمایه‌تی له‌گه‌ڵ ئێوه‌دا بكه‌م»‪.‬‬ ‫دوای چه‌ند مانگێك هه‌ستم كرد په‌رژین‬ ‫زۆر سارد ‌ه له‌گه‌ڵمدا‪ ،‬نه‌مزانی هۆكاری چییه‌‪،‬‬ ‫ڕۆژێكیان گ ‌هڕامه‌و ‌ه ماڵه‌و ‌ه خوشكه‌كه‌م پێی‬ ‫وتم «ئه‌مشه‌و په‌رژین خوازبێنیكه‌ری هاتوون‬ ‫و ده‌ستیش ماچ كراوه‌»‪ .‬ئیدی من ئه‌وه‌نده‌ی تر‬ ‫حاڵم په‌رێشان بوو‪ ،‬ئازاری جودایی تاقه‌تی لێ‌‬ ‫بڕیم‪ ،‬هه‌تا ماوه‌یه‌كی زۆر نه‌خه‌وم هه‌بوو نه‌‬ ‫خۆراك‪ .‬به‌اڵم پاش چه‌ند مانگێك له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫ژم��ار‌ه مۆبایلم النه‌مابوو‪ ،‬ناچار نامه‌یه‌كی‬ ‫كاغه‌زم بۆ نووسی بۆ ئه‌وه‌ی بزانم چۆن ڕازی‬ ‫بوو ‌ه شوو بكات ب ‌ه كه‌سێكی تر؟ به‌اڵم ئه‌و‬ ‫نامه‌رد ‌ه دووب��ار‌ه ته‌سلیمی باوكی ك��رده‌وه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی متامن ‌ه الی باوكی په‌یدا بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌بوو باوكی هه‌ڕە‌شه‌ی كوشتنی لێكردم و‬ ‫چه‌ند كه‌سێكی خزمی خۆمی ئاگادار كردبوو‬ ‫ك ‌ه واز ل ‌ه كچه‌كه‌ی بهێنم ئه‌گینا كاردانه‌وه‌ی‬ ‫خراپ ده‌بێت‪ .‬‬

‫ئیدی بۆم ئاشكرابوو ك ‌ه په‌رژین سه‌رباری‬ ‫ئه‌و فشاره‌ی كه‌سوكاری جۆرێك ل ‌ه ڕ ‌ەزامه‌ندیی‬ ‫خۆیی له‌سه‌ر بووه‌‪ ،‬ب ‌ه ت ‌هواوی نائومێد بووم‬ ‫لێی‪ .‬ل ‌ه دوای تێپه‌ڕینی شه‌ش ساڵ‪ ،‬منیش ژنم‬ ‫هێنا بوو‪ ،‬ڕۆژێك له‌ناو بازاڕی شاردا كه‌سێك‬ ‫بانگی ل ‌ێ كردم و كاتێك ئاوڕم دایه‌و ‌ه ده‌بینم‬ ‫په‌رژینه‌‪ ،‬به‌اڵم ل ‌ه سه‌ره‌تاو ‌ه بۆ ماوه‌ی چه‌ند‬ ‫چركه‌یه‌ك نه‌مناسییه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه كێشی زۆر‬ ‫زی��ادی كردبوو‪ ،‬ڕە‌نگی پێستیشی گۆڕا بوو‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ منداڵێكدا بوو‪ ،‬دیار بوو منداڵی خۆی‬ ‫بوو‪ ،‬پێم وت «چیت ده‌وێت دوای ئه‌و هه‌موو‬ ‫ساڵه ‌؟ من ئیدی تۆم ل ‌ه بیر كردوو ‌ه و ئێستا‬ ‫خێزانم هه‌ی ‌ه و خه‌ریكی ژیانی خۆمم»‪ .‬ده‌ست‬ ‫به‌ج ‌ێ ده‌ستی كرد به‌گریان و وتی «كاروان گیان‬ ‫تكات ل ‌ێ ده‌كه‌م پێویستییم پێته‌»‪ .‬به‌اڵم من‬ ‫نه‌وه‌ستام و به‌جێم هێشت‪ .‬جارێكی دی بانگی‬ ‫ل ‌ێ كردم و وتی «تكا ده‌كه‌م گوێم ل ‌ێ بگره‪‌،‬‬ ‫د ‌هزانم ناحه‌قیی زۆرم ب ‌هرانبه‌ر كردوویت‪ ،‬له‌‬ ‫هه‌موو شتێك په‌شیامنم»‪ .‬به‌اڵم من نه‌وه‌ستام‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ند ‌ه هه‌موو یادگارییه‌كانم دووب��اره‌‬ ‫هاته‌و ‌ه یاد‪ ،‬ئازارێك ل ‌ه ناخه‌و ‌ه ده‌یخواردم‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌رد ‌هوامبووم له‌سه‌ر ڕۆیشنت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫گ ‌هڕانه‌وه‌م بۆالی ئه‌و ده‌بوو ‌ه خیانه‌ت‪ .‬پاش‬ ‫چه‌ند ڕۆژێك بیرم ده‌كرده‌وه‌‪ ،‬په‌شیامن بووم‬ ‫ك ‌ه گوێم ل ‌ێ نه‌گرت‪ ،‬ده‌موت تۆبڵێی ویستبێتی‬

‫شتێكی گرنگم پ ‌ێ بڵێت؟! ل ‌ه دوای چه‌ند ڕۆژێك‬ ‫له‌ڕێگه‌ی تاكسییه‌كه‌و ‌ه ل ‌ه خه‌تی (خ ـ س) بوو‪،‬‬ ‫نامه‌یه‌كم به‌ده‌ست گه‌یشتك‪ ،‬شۆفێره‌ك ‌ه وتی‬ ‫«ئه‌و ‌ه ئافره‌تێك پێیداوم له‌گه‌ڵ ناو نیشانی‬ ‫تۆدا‪ ،‬وتی ته‌نیا ده‌یده‌یت ‌ه ده‌ستی خۆی»‪.‬‬ ‫منیش خێرا ل ‌ه شوێنێكدا به‌ته‌نیا نامه‌كه‌م‬ ‫ك��رده‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ی تێدا نوورسابو «پ��اش ڕێز‬ ‫و س�ڵاو‪ ،‬بۆ خۆشه‌ویستی خۆم ك��ار‌ه گیان‪.‬‬ ‫ئازیزه‌كه‌م نازانم چۆن بیر ل ‌ه من ده‌كه‌یته‌وه‌‪،‬‬ ‫هیچ كات ده‌رفه‌تم نه‌بوو ‌ه چه‌ند شتێكت بۆ‬ ‫ڕوونبكه‌مه‌وه‌‪ ،‬ئیرت ناچار ئه‌م چه‌ند وشه‌یه‌م بۆ‬ ‫نووسیت»‪ .‬هۆكاری ئه‌وه‌ی نه‌مانتوانی به‌یه‌ك‬ ‫بگه‌ین‪ ،‬سازانی خوشكت ب��وو‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌و‬ ‫ماوه‌یه‌ی من و تۆ پێكه‌و ‌ه بووین‪ ،‬بۆ ماوه‌ی‬ ‫دوو ساڵ س��ۆزان و گۆرانی براشم پێكه‌وه‌‬ ‫بوون‪ ،‬به‌اڵم كه‌سامن نه‌مانزانیوه‌‪ ،‬كاتێكیش ئه‌و‬ ‫كه‌سه‌ی ئێستا مێردیه‌تی هاتووه‌ت ‌ه خوازبێنیى‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی ده‌وڵه‌مه‌ند بووه‌‪ ،‬پشتی ل ‌ه گۆران‬ ‫ك��ردووه‌‪ ،‬ئیدی كاتێكیش گ��ۆران زانی ك ‌ه تۆ‬ ‫هاتیت ‌ه داوام‪ ،‬زۆر بێتاقه‌ت ب��وو‪ ،‬ب ‌ه هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك ڕازی نه‌بوو به‌و هاوسه‌رگیرییه‌ی من‬ ‫و تۆ‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا كه‌سوكارم وتیان براكه‌ت‬ ‫و باوكت ناڕازین‪ ،‬ئیرت چۆن ده‌توانی قسه‌یان‬ ‫بشكێنیت» ئه‌م ‌ه هۆكاره‌كه‌بوو‪ .‬هیوادارم خۆش‬ ‫بژیت‪ !.‬‬

‫‪13‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)32‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/4/23‬ساڵی یەکەم‬

‫‪birura_bayan@yahoo.com‬‬

‫خوێندنه‌وه‌یه‌كی تر بۆ چه‌مكی «خیر القرون»‬ ‫ن‪ :‬ئه‌حمه‌د خه‌یری ئه‌لعومه‌ری‬ ‫و‪ :‬یاسین ئه‌حمه‌د زه‌نگه‌نه‌‬

‫فه‌رمووده‌ی «خیر القرون قرنی»‬ ‫له‌ فه‌رمووده‌ زۆر نارساوه‌كانه‌‪ .‬به‌شێكی‬ ‫بنچینه‌یی له‌ دیدی ئیسالمی پێكهێناوه‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌و قۆناغه‌ مێژووییه‌‪،‬‬ ‫كه‌ دوات��ر به‌ «س �ه‌ده‌ چاكرتینه‌كان»‬ ‫ن������ارساوه‌‪ ،‬چ��ون��ك �ه‌ ئ���ه‌و م��اوه‌ی��ه‌‬ ‫تایبه‌مته‌ندیی گرنگی هه‌یه‌ له‌ مێژووی‬ ‫ئیسالمیدا‪ ،‬چه‌مكی «خیر القرون»‬ ‫بووەته‌ به‌شێك له‌ جیهانبینیی ئیسالمی‬ ‫و رۆڵی موسڵامنان له‌ جیهاندا‪.‬‬ ‫فه‌رمووده‌كه‌ راسته‌ و نزیكه‌ به‌وه‌ی‬ ‫بچێته‌ خانه‌ی ف �ه‌رم��ووده‌ی «متواتر‬ ‫اللفظ»ی و چووەته‌ خانه‌ی «املتواتر‬ ‫املعنوی»یه‌وه‌‪ ،‬ده‌قه‌كه‌شی جێگیر‬ ‫و سه‌ملێرناوه‌‪ .‬ئایا ده‌الل �ه‌ت و واتای‬ ‫ده‌قه‌كه‌ چۆنه‌؟ هه‌ر ئه‌و ده‌الله‌ته‌ی‬ ‫به‌كارهێرناوه‌ و ته‌وزیف كراوه‌‪ ،‬تاكه‌‬ ‫ده‌الله‌ته‌ كه‌ له‌ ده‌قه‌كه‌وه‌ وه‌ربگیرێت‪،‬‬ ‫یان به‌ڵگه‌ و سه‌ملاندنی تریش هه‌یه‌‬ ‫كه‌ له‌گه‌ڵ ده‌قی فه‌رمووده‌كه‌ و كۆی‬ ‫ده‌قه‌كانی تر و مه‌به‌سته‌كانی قورئان‬ ‫به‌ شێوه‌یه‌كی گشتی‪ ،‬یه‌كده‌گرێته‌وه‌؟‬ ‫ب�ه‌ شێوه‌كی گشتی ئ �ه‌م ده‌ق�ه‌‬ ‫جێگیره‌ به‌كارهێرناوه‌ بۆ پاڵپشتیی دوو‬ ‫واتا و مه‌به‌ست‪ ،‬له‌كاتێكدا ده‌قه‌كه‌‬ ‫پاڵپشتیی ئه‌و دید و بۆچوونانه‌ ناكات‪:‬‬ ‫ده‌الله‌تی یه‌كه‌م‪ ،‬به‌كارهێنانی‬ ‫ده‌قه‌كه‌ ‪-‬به‌ شێوه‌یه‌كی ناڕاسته‌وخۆ‬ ‫یان به‌بێ مه‌به‌ست‪ -‬بۆ پاڵپشتیكردنی‬ ‫ب��ی��رۆك�ه‌ی حه‌متیه‌تی تێكچوون و‬ ‫داڕووخانی مێژوویی‪ .‬ئه‌و بیرۆكه‌یه‌ی‬ ‫كه‌ ده‌ڵێت «مێژوو ب��ه‌رده‌وام به‌ره‌و‬ ‫خراپرت ده‌ڕوات»‪ .‬ئه‌م بیرۆكه‌یه‌ پڕە له‌‬ ‫ده‌الالتی سه‌لبی‪ ،‬هه‌ره‌س و بێئومێدی‬ ‫و شكست ل �ه‌خ��ۆ ده‌گ��رێ��ت‪ .‬ئ�ه‌و‬ ‫عه‌قڵه‌ ده‌سته‌جه‌معیيه‌ی كه‌ بیرۆكه‌ی‬ ‫حه‌متیه‌تی تێكچوون و داڕووخ���ان‬ ‫قبوڵ ده‌ك��ات و ده‌یكاته‌ به‌شێك له‌‬ ‫تێڕوانینی بۆ جیهان‪ ،‬ئ �ه‌وا هه‌ره‌س‬ ‫هه‌موو الیه‌نه‌كانی ژیانی ده‌گرێته‌وه‪.‬‬ ‫جا ئه‌و داڕووخ��ان�ه‌ سته‌مكاری‪ ،‬یان‬ ‫زوڵ��م و داگ��ی��رك��اری بێت‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫گه‌ر تێكچوونی بارودۆخی رسوشت و‬ ‫ژینگه‌ش بێت‪.‬‬ ‫ئه‌م بیرۆكه‌یه‌ هه‌موو هه‌وڵێك‬ ‫ب��ۆ رووب��ه‌ڕوب��وون��ه‌وه‌ی ه���ه‌ره‌س و‬ ‫ئه‌نجامدانی گۆڕانكاری ره‌تده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ وای داده‌نێت هه‌موو ئه‌م شتانه‌‬ ‫قه‌ده‌ره‌ و ده‌بێت روو بدات و به‌شێكه‌‬ ‫له‌ رسوشتی كاره‌كان‪ .‬ئه‌م بیرۆكه‌یه‌ به‌‬ ‫هه‌ندێك به‌ڵگه‌ و راستیی مێژوویی‬ ‫به‌هێز كراوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها جۆرێك له‌ پرسه‌‬ ‫و ماته‌مینی بۆ داڕووخ��ان داده‌نێت‪،‬‬ ‫به‌وه‌ی قه‌ده‌رێكی بڕیار له‌سه‌ردراوه‌‪.‬‬ ‫ده‌الله‌تی دووه‌م‪ :‬به‌نده‌ به‌ چه‌مكی‬ ‫پێشینه‌ چاكه‌كانه‌وه‌ «السلف الصالح»‪،‬‬ ‫ئه‌م چه‌مكه‌ش به‌ شێوه‌یه‌كی ریشه‌یی‬ ‫له‌ سێ‌ سه‌ده‌ی یه‌كه‌مدا قه‌تیس كراوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ و له‌م سێ سه‌ده‌یه‌دا مه‌زهه‌به‌‬ ‫فیقهییه‌ بنه‌ڕەتییه‌كان هاتوونه‌ته‌ دی و‬

‫گه‌شه‌یان كردووه‌‪ ،‬هه‌ر له‌م سۆنگه‌و ‌ه‬ ‫تێڕوانینێكی ب��او هه‌یه‌ كه‌ ب��اس له‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی ده‌قه‌كانی قورئان و‬ ‫سوننه‌ت ته‌نها په‌یوه‌ست ده‌كات به‌‬ ‫تێگه‌یشتنی پێشینه‌ چاكه‌كان‪ ،‬یانی‬ ‫تێگه‌یشتنی سێ س��ه‌ده‌ی یه‌كه‌می‬ ‫ئیسالم‪.‬‬ ‫چه‌ند سه‌رنج و تێبینییه‌ك هه‌یه‌ و‬ ‫پێویسته‌ تۆماریان بكه‌ین‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬فه‌رمووده‌كه‌ به‌و شێوه‌یه‌ی‬ ‫كه‌ نارساوه‪ ‌،‬بنه‌مایه‌كی ته‌واوی نییه‌‪،‬‬ ‫یانی به‌ له‌فزی «خیر القرون قرين»‪،‬‬ ‫به‌اڵم راستییه‌كه‌ی له‌فزی «خیر الناس‬ ‫ق��رين‪ ،‬ثم الذین یلونهم‪ ،‬ثم الذین‬ ‫یلونهم»‪ ،‬له‌ ف�ه‌رم��ووده‌ك�ه‌دا وشه‌ی‬ ‫«الناس» به‌كارهاتووه‌‪ ،‬نه‌ك وشه‌ی‬ ‫«القرون»‪ ،‬ئایا هیچ جیاوازییه‌ك هه‌یه‌‬ ‫له‌ نێوان ه �ه‌ردوو وشه‌كه‌دا؟ ره‌نگه‌‬ ‫به‌ رووكه‌ش هه‌ست به‌ جیاوازییه‌كی‬ ‫گه‌وره‌ نه‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم وشه‌ی «الناس»‬ ‫له‌ فه‌رمووده‌كه‌دا ئه‌گه‌ری ئه‌وه‌ به‌هێز‬ ‫ده‌كات به‌راوردكردن له‌ نێوان سه‌ده‌كان‬ ‫به‌ مانا كاتییه‌كه‌ی نه‌كرێت‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫و ف�ه‌رم��ووده‌ راسته‌كه‌ له‌ سه‌ره‌تاوه‌‬ ‫باس له‌ خه‌ڵكی ده‌كات‪ ،‬لێره‌دا مانای‬ ‫سه‌ده‌ كه‌ له‌ فه‌رمووده‌كه‌دا هاتووه‌‪،‬‬ ‫په‌یوه‌سته‌ به‌ چه‌مكی نه‌ته‌وه‌‪ ،‬یان ئه‌و‬ ‫نه‌وه‌یه‌ی كه‌ له‌گه‌ڵ یه‌كدیدا پێكه‌وه‌ن‬ ‫و له‌ سه‌رده‌مێكدا ده‌ژین‪ .‬مانای یه‌كه‌م‬ ‫ده‌قه‌كانی قورئان پاڵپشتیی لێده‌كات‪.‬‬ ‫دووه‌میشیان ل�ه‌ زم��ان��ی عه‌ره‌بیدا‬ ‫پاڵپشت و منوونه‌ی هه‌یه‪ .‬له‌ هه‌ردوو‬ ‫باره‌كه‌دا چه‌مكی پێشینه‌ چاكه‌كان‬ ‫پێویستی به‌ هه‌مواركردن هه‌یه‌‪ ،‬تا‬ ‫بگونجێت له‌گه‌ڵ ده‌ق��ی فه‌رمووده‌‬ ‫راسته‌كه‌دا‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی كه‌ باشرتین‬ ‫و چاكێتیی ره‌ه��ای ن��ه‌وه‌ی یه‌كه‌م‬ ‫بابه‌تێكه‌ یه‌كالبووەته‌وه‌ به‌ ده‌قه‌كانی‬ ‫قورئان‪ ،‬پێش فه‌رمووده‌كان‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ ،‬فه‌رمووده‌كه‌ پاشاموه‌ی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم له‌كاتی ئاماژەكردن به‌‬ ‫فه‌رمووده‌كه‌دا باس له‌ پاشاموه‌كه‌ی‬ ‫ن��اك��رێ��ت‪ .‬ده‌س����ت����ه‌واژەی ج��ی��اواز‬ ‫هه‌یه‌ ف�ه‌رم��ووده‌ك�ه‌ ت��ه‌واو ده‌ك��ات‪،‬‬ ‫هه‌مووشیان له‌ چوارچێوه‌ی ته‌وه‌ری‬ ‫ره‌وشتدا ده‌خولێنه‌وه‌‪ ،‬ده‌قی ته‌واوی‬ ‫ف�ه‌رم��ووده‌ك�ه‌ ب �ه‌م شێوه‌یه‌یه‌ «خري‬ ‫الناس قرين‪ ،‬ثم الذين يلونهم‪ ،‬ثم الذين‬ ‫يلونهم‪ ،‬ثم يجي‌و قوم تسبق شهادة‬ ‫أحدهم ميينه وميينه شهادته» رواه‬ ‫البخاری‪ .‬هه‌روه‌ها فه‌رمووده‌ی «خري‬ ‫الناس قرين‪ ،‬ثم الذين يلونهم‪ ،‬ثم الذين‬ ‫يلونهم‪ ،‬ثالثا ثم يجي‌و قوم من بعدهم‬ ‫يتسمنون ويحبون السمن يعطون‬ ‫الشهادة قبل أن يسألوها» رواه الرتمذي‬ ‫يف سننه‪ ،‬له‌گه‌ڵ ف �ه‌رم��ووده‌ی «خري‬ ‫الناس قرين‪ ،‬ثم الذين يلونهم‪ ،‬ثم الذين‬ ‫يلونهم‪ ،‬ثم يفشو الكذب حتي يشهد‬ ‫الرجل وال يستشهد ويحلف الرجل وال‬ ‫يستحلف» رواه الرتمذي يف سننه‪ .‬ئه‌م‬ ‫ده‌قانه‌ هه‌موو ئاماژەی ره‌وشتی له‌خۆ‬ ‫ده‌گرن‪ ،‬به‌ڵگه‌كانیان روون و ئاشكران‬ ‫و شاراوه‌ نین‪.‬‬ ‫با بگه‌ڕێینه‌وه‌ س �ه‌ر بیرۆكه‌ی‬ ‫تێكچوون و داڕووخ��ان��ی مێژوویی‪.‬‬ ‫ده‌ق��ی فه‌رمووده‌كه‌ به‌ ت��ه‌واوی له‌م‬ ‫بیرۆكه‌یه‌ خاڵییه‌‪ ،‬هیچ ئاماژەیه‌كی وای‬ ‫تێدا نییه‌‪ ،‬فه‌رمووده‌كه‌ هه‌رگیز ئاماژەی‬ ‫ب��ۆ ئ��ه‌وه‌ ن��ه‌ك��ردووه‌ ك�ه‌ داڕووخ���ان‬ ‫به‌رده‌وام ده‌بێت‪ ،‬به‌ڵكو به‌راوردی له‌‬ ‫نێوان سێ سه‌ده‌دا كردووه‌‪ ،‬نه‌یوتووه‌‬ ‫كه‌ میكانیزمی داڕووخ��ان به‌ شوێنیدا‬ ‫سه‌ده‌ دوای سه‌ده‌ ب�ه‌رده‌وام ده‌بێت‪.‬‬

‫هه‌روه‌ها نكوڵيی له‌وه‌ نه‌كردووه‌ ك ‌ه‬ ‫ئه‌گه‌ری ده‌ركه‌وتنی ن�ه‌وه‌ی�ه‌ك‪ ،‬یان‬ ‫سه‌ده‌یه‌ك به‌دی بێت و پێچه‌وانه‌ی‬ ‫داڕووخ������ان ب��ێ��ت و س��ه‌رل��ه‌ن��وێ‬ ‫بووژانه‌وه‌یه‌كی چاكخوازی ئه‌نجام‬ ‫بدرێت‪ ،‬بێ ئ�ه‌وه‌ی چاكێتیی ره‌های‬ ‫س �ه‌ده‌ی یه‌كه‌م‪ ،‬یان ن �ه‌وه‌ی یه‌كه‌م‬ ‫فه‌رامۆش بكات‪.‬‬ ‫ل��ه‌ راس��ت��ی��دا ئ���ه‌م ب��ۆچ��وون و‬ ‫مانایه‌ له‌گه‌ڵ ده‌قه‌كانی قورئان و‬ ‫فه‌رمووده‌كانی ت��ردا ده‌گونجێت و‬ ‫یه‌كده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ په‌روه‌ردگار‬ ‫به‌ڵێن و واده‌ی به‌ بڕواداران داوه‌ كه‌وا‬ ‫سه‌ركه‌وتن به‌ده‌ست دێنن و خاوه‌ن‬ ‫شكۆ و ده‌سته‌اڵتدار ده‌ب��ن‪ .‬به‌ڵێنی‬ ‫قورئانیش مه‌رجداره‌ به‌ پابه‌ندبوون به‌‬ ‫یاسا و رێسایه‌كی دیاریكراوه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫رێسایانه‌ش بۆ نه‌وه‌‪ ،‬یان سه‌ده‌یه‌كی‬ ‫دیاریكراو ته‌رخان نه‌كراون‪« ،‬كنتم خیر‬ ‫أمة‌ أخرجت للناس تأمرون باملعروف‬ ‫وتنهون عن املنكر» (آ‌ل عمران‪.)110 :‬‬ ‫چاكێتی لێره‌دا پابه‌ند نییه‌ به‌‬ ‫قۆناغێكی مێژوویی‪ ،‬یان نه‌وه‌یه‌كی‬ ‫دیاریكراو‪ ،‬كه‌ له‌و قۆناغه‌دا ژیان بباته‌‬ ‫س �ه‌ر‪ ،‬به‌ڵكو به‌نده‌ به‌ منوونه‌یه‌كی‬ ‫كرداریی‪ ،‬كه‌ ئه‌و رێباز و بنه‌مایانه‌‬ ‫پیاده‌ بكه‌ن كه‌ مانای چاكێتی له‌خۆ‬ ‫ده‌گرن‪ .‬هه‌روه‌ها گه‌یشنت به‌ نه‌وه‌ی‬ ‫یه‌كه‌م‪ ،‬نه‌وه‌ی كۆچكه‌ران و پشتیوانان‬ ‫كه‌ له‌ قورئاندا به‌ «االتباع باحسان»‬ ‫دیاری كراوه‌ «والسابقون األولون من‬ ‫املهاجرین و األنصار و الذین اتبعوهم‬ ‫بإحسان ريض الله عنهم و رضوا عنه»‬ ‫(التوبة‌‪ .)100 :‬ئه‌مه‌ش مه‌رجێكه‌‬ ‫ناچێته‌ نێو باسی سه‌ده‌كان و دوور و‬ ‫نزیكییان له‌ نه‌وه‌ی یه‌كه‌م‪ ،‬به‌ ئه‌ندازه‌ی‬ ‫چوونه‌ ناو بابه‌تی «االحسان»‪ ،‬ئه‌مه‌ و‬ ‫شوێنكه‌وتنی چاك ده‌كرێت له‌ سه‌ده‌ی‬ ‫پێنج‪ ،‬یان پانزه‌‪ ،‬یان هه‌ر سه‌ده‌یه‌كی‬

‫تردا بێته‌دی‪.‬‬ ‫گه‌ر بیر بكه‌ینه‌وه‌ له‌ پۆلێنكردنی‬ ‫م��رۆڤ�ه‌ ب���ڕواداره‌ك���ان ل�ه‌ س��ووره‌ت��ی‬ ‫«ال��واق��ع��ه‌»دا‪ ،‬ئ��ه‌وا ب�ه‌ شێوه‌یه‌كی‬ ‫روون ئه‌مه‌مان ب��ۆ ده‌رده‌ك��ه‌وێ��ت‬ ‫«فالسابقون ال��س��اب��ق��ون»‪ ،‬ئه‌مانه‌‬ ‫خاوه‌نی پێشه‌وایه‌تی و رابه‌ڕایه‌تین‬ ‫«ثلة من األولین و قلیل من اآلخرین»‪،‬‬ ‫واته‌ زۆربه‌یان له‌ رووی كاته‌وه‌ به‌نده‌‬ ‫به‌ نه‌وه‌ی یه‌كه‌مه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه‌ مانای‬ ‫ئه‌وه‌ نییه‌ كه‌سانی تر ناگه‌نه‌ ئه‌م ئاستی‬ ‫پێشه‌وایه‌تی و رابه‌ڕایه‌تییه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ژماره‌شیان كه‌م بێت‪.‬‬ ‫به‌اڵم «أصحاب الیمین» پایه‌یان‬ ‫به‌رز و پارێزراوه‌ و ناكرێت له‌ شكۆ‬ ‫و به‌هایان كه‌م بكرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مانیش‬ ‫رێژەیان «ثلة من األولین و اآلخرین»‬ ‫وه‌كو یه‌ك وایه‌ و خه‌ڵكی هه‌موو سه‌ده‌‬ ‫و سه‌رده‌مه‌كان له‌خۆ ده‌گرێت‪.‬‬ ‫ل���ه‌ راس���ت���ی���دا پ��ێ��ش �ه‌ن��گ��ی و‬ ‫چاكێتی ره‌ها هه‌ر بۆ نه‌وه‌ی یه‌كه‌م‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم نه‌وه‌كانی دواتر‬ ‫ده‌توانن پێش نه‌وه‌كانی خۆیان بكه‌ون‬ ‫له‌ رووی سه‌رده‌م و كاته‌وه‌ و بگه‌نه‌‬ ‫پایه‌یه‌ك به‌ ئه‌ندازه‌یه‌ك نزیك ببنه‌وه‌‬ ‫له‌ پایه‌ی نه‌وه‌ی یه‌كه‌م‪ ،‬ئه‌و نه‌وه‌یه‌ی‬ ‫كه‌ كار ده‌كات تا میكانیزمی هه‌ره‌س و‬ ‫داڕووخان تێكبشكێنێت‪.‬‬ ‫پێغه‌مبه‌ری خوا (صلی الله علیه‌‬ ‫وسلم) فه‌رموویه‌تی «الخالفة بعدي‬ ‫ثالثون سنة‪ ،‬ثم تكون ملكا عضوضا‪»....‬‬ ‫ولهذا قال معاوية ريض الله عنه بعد‬ ‫انقضا‌ء الثالثني سنة‏‪:‬‏ ‏»‏أنا أول امللوك‏»‬ ‫من «‏رسالة أيب زيد ال��ق�يرواين»‪،‬‏ ج‪،1‬‬ ‫ص‪.96‬‏ هذا الحديث أخرجه اإلمام أحمد‬ ‫يف ‏(‏املسند‏)‏‪ ،‬والحاكم يف ‏(‏املستدرك‏)‏‪،‬‬ ‫وأبو يعيل يف ‏(‏املسند‏)‏‪ ،‬وابن حبان يف‬ ‫صحيحه‪ ،‬والرتمذي يف ‏(‏السنن‏)‏‪ ،‬ومعني‬ ‫هذا الحديث بينه الحافظ يف ‏(‏الفتح‏)‏‬

‫تێگه‌یشتنی ئه‌و قۆناغ ‌ه ك ‌ه ئێستا پێی ده‌وترێت‬ ‫تێگه‌یشتنی پێشینه‌ی چاك‪ ،‬جۆرێك ل ‌ه‬ ‫زێده‌ڕۆیی و ساده‌یی پێو‌ه دیاره‌‬ ‫گه‌ر ئه‌م فه‌رمووده‌ی ‌ه له‌ ژێر رۆشنایی‬ ‫فه‌رمووده‌كانی تردا بخوێنرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا ئه‌و‬ ‫راستیه‌مان بۆ ده‌رده‌كه‌وێت ك ‌ه فه‌رمووده‌ك ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ میكانیزمی داڕووخانی مێژووییدا‬ ‫یه‌كناگرێته‌وه‌‬

‫چاكێتی لێره‌دا پابه‌ند نیی ‌ه ب ‌ه قۆناغێكی‬ ‫مێژوویی‪ ،‬یان نه‌وه‌یه‌كی دیاریكراو‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫به‌نده‌ ب ‌ه نموونه‌یه‌كی كرداریی‬

‫فقال‏‪:‬‏ أراد بالخالفة‏‪:‬‏ خالفة النبوة‪ ،‬وأما‬ ‫معاوية ومن بعده فعىل طريقة امللوك‪،‬‬ ‫ولو سموا خلفا‌ء‏‪.‬‏‬ ‫ئ��ه‌م ف��ه‌رم��ووده‌ی��ه‌ ئ��ام��اژە به‌‬ ‫داڕووخان ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم فه‌رمووده‌ی‬ ‫ترمان هه‌یه‌ كه‌ باس له‌ چاكبوونی ئه‌م‬ ‫داڕووخانه‌ ده‌كات‪ ،‬وه‌ك فه‌رمووده‌ی‪:‬‬ ‫ون ال ُّن ُب َّو ُة ِف ُ‬ ‫« َت ُك ُ‬ ‫يك ْم َما َشا‌ َء ال َّلهُ أَ ْن‬ ‫ون‪ُ ،‬ث َّم َي ْر َف ُعهَا إِ َذا َشا‌ َء أَ ْن َي ْر َف َعهَا‪ ،‬ث َّمُ‬ ‫َت ُك َ‬ ‫ُ‬ ‫ٌ‬ ‫ليَ‬ ‫لاَ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َت ُك ُ‬ ‫َاج ال ُّن ُب َّو ِة‪ ،‬فتَك ُ‬ ‫ون‬ ‫ون ِخ فة َع ِم ْنه ِ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫َما َشا‌ َء اللهُ أ ْن َتك َ‬ ‫ون‪ ،‬ث َّم َي ْرف ُعهَا إِذا َشا‌ َء‬ ‫َاضا‪َ ،‬ف َي ُك ُ‬ ‫أَ ْن َي ْر َف َعهَا‪ُ ،‬ث َّم َت ُك ُ‬ ‫ون ُم ْل ًكا ع ًّ‬ ‫ون‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َما َشا‌ َء ال َّلهُ أَ ْن َي ُك َ‬ ‫ون‪ ،‬ث َّم َي ْرف ُعهَا إِذا َشا‌ َء‬ ‫ُ‬ ‫ً‬ ‫ً‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ون ُملكا َج رْ ِب َّية‪ ،‬فتَك ُ‬ ‫أَ ْن َي ْر َف َعهَا‪ُ ،‬ث َّم َت ُك ُ‬ ‫ون‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َما َشا‌ َء ال َّلهُ أَ ْن َت ُك َ‬ ‫ون‪ ،‬ث َّم َي ْرف ُعهَا إِذا َشا‌ َء‬ ‫ً‬ ‫ليَ‬ ‫لاَ‬ ‫َ‬ ‫أَ ْن َي ْر َف َعهَا‪ُ ،‬ث َّم َت ُك ُ‬ ‫َاج‬ ‫ون ِخ فة َع ِم ْنه ِ‬ ‫ال ُّن ُب َّو ٍة‪ُ .‬ث َّم َس َك َت»‪ .‬السلسلة الصحيحة‪،‬‬ ‫للعالمة الشيخ محمد نارصالدين االلباين‪.‬‬ ‫ف�ه‌رم��ووده‌ك�ه‌ ب��اس ل�ه‌و قۆناغه‌‬ ‫سیاسییانه‌ ده‌ك���ات ك �ه‌ ن �ه‌ت �ه‌وه‌ی‬ ‫ئیسالمی پێدا گوزه‌ر ده‌كات‪ ،‬كۆتایی‬ ‫فه‌رمووده‌كه‌ م��ژده‌ به‌ دروستبوونی‬ ‫خیالفه‌ی راشیده‌ ده‌دات به‌ پێی په‌یڕەو‬ ‫و به‌رنامه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا (صلی الله‬ ‫علیه وسلم)‪ ،‬هیچ كاتێكی مێژوویی بۆ‬ ‫دیاری نه‌كراوه‌‪ .‬هه‌روه‌ها فه‌رمووده‌ی‬ ‫پێغه‌مبه‌ری خوا (صلی الله علیه‌ وسلم)‬ ‫كه‌ باس له‌ براكانی (إخوانه) ده‌كات و‬ ‫فه‌رموویه‌تی «وددت يّأن لقيت إخواين‪،‬‬ ‫فقال أصحابه‪ :‬أو ليس نحن إخوانك ؟‬ ‫قال‪ :‬أنتم أصحايب‪ ،‬ولكنّ إخواين الذين‬ ‫آ‌منوا يب ومل يروين» أخرجه أحمد عن‬ ‫أنس‪ .‬وله شاهد من حديث أيب هريرة‬ ‫نحوه يف حديث السالم عىل املقربة‬ ‫بلفظ «وددت أ ّن��ا قد رأينا إخواننا‪.‬‬ ‫قالوا‪ :‬أو لسنا إخوانك يا رسول الله ؟‬ ‫قال‪ :‬أنتم أصحايب‪ ،‬وإخواننا الذين مل‬ ‫يأتوا بعد ‪ .»...‬الحديث أخرجه مسلم‬ ‫وغ�يره‪ ،‬وهو يف اإلروا‌ء ‪،3/235/776‬‬ ‫وأحكام الجنائز ص ‪ ،190‬والتعليق‬ ‫الرغيب ‪ .1/93‬سلسلة الاَ ح��ادي��ث‬ ‫الصحيحة برقم ‪ ،2888‬العالمة محمد‬ ‫نارص الدين الاَ لبا ّين الشيخ‪ .‬براكانیشی‬ ‫بریتین له‌وانه‌ی بڕوایان پێ هێناوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم نه‌یانبینیوه‌‪ ،‬ئه‌م مانایه‌ش فراوانه‌‬ ‫و كات و سه‌رده‌مه‌كان تێده‌په‌ڕێنێت‪.‬‬ ‫ده‌الل���ه‌ت���ی دووه‌م‪ ،‬ك���ه‌ له‌‬ ‫فه‌رمووده‌كه‌وه‌ وه‌رگ��ی�راوه‌ «أفضلیه‌‬ ‫فهم السلف الصالح»‪ ،‬فه‌رمووده‌كه‌‬ ‫به‌ڵگه‌ نییه‌ ل�ه‌س�ه‌ر ئ�ه‌م�ه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫سیاقی فه‌رمووده‌كه‌ باس له‌ ره‌وشت‬ ‫ده‌كات بێ ئه‌وه‌ی باس له‌ میكانیزمی‬ ‫تێگه‌یشنت له‌ ده‌قه‌كان بكات‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫و ف�ه‌رم��ووده‌ك�ه‌ نه‌ جه‌ختی له‌سه‌ر‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬نه‌ نكوڵيی لێده‌كات‪ ،‬نه‌ له‌م‬ ‫بابه‌ته‌ش نزیك ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م‬ ‫جۆره‌ تێگه‌یشتنه‌ به‌كارده‌هێرنێت بۆ‬ ‫به‌رژەوه‌ندیی مه‌نزومه‌یه‌كی فیقهیی‬ ‫دیاریكراو‪.‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی ش��ای��ان��ی ب��اس��ه‌ ئ �ه‌م‬ ‫ق��ۆن��اغ �ه‌ م��ێ��ژووی��ی �ه‌ قوتابخانه‌ی‬ ‫فیقهیی جیاوازی به‌خۆیه‌وه‌ بینیوه‌‪،‬‬ ‫سه‌ره‌ڕای ره‌وتی فیكریی جۆراوجۆردا‪،‬‬ ‫هه‌ندێك له‌مانه‌ گه‌شه‌یان ك��ردووه‌‬ ‫و بوونه‌ته‌ رێچكه‌یه‌كی دیاریكراو‪،‬‬ ‫بۆیه‌ تێگه‌یشتنی ئ��ه‌و قۆناغه‌ به‌‬ ‫تێگه‌یشتنێكی دیاریكراو كه‌ ئێستا پێی‬ ‫ده‌وترێت تێگه‌یشتنی پێشینه‌ی چاك‪،‬‬ ‫جۆرێك له‌ زێده‌ڕۆیی و ساده‌یی پێوه‌‬ ‫دیاره‌‪ ،‬له‌وانه‌یه‌ ره‌وتێك هه‌بێت له‌نێو‬ ‫هه‌موو ره‌وته‌كاندا نزیكرت بێت له‌‬ ‫تێگه‌یشتنی راست‪ ،‬ئه‌مه‌ش شتێكی تره‌‪،‬‬ ‫هیچ په‌یوه‌ندیی نییه‌ به‌ چه‌مكی سێ‬

‫سه‌ده‌كه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی پێویسته‌ ئاماژەی پێ بكه‌ین‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا باس له‌ تێگه‌یشتنی «القرآ‌ن‬ ‫والسنة‌ بفهم السلف الصالح» ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫ئ�ه‌وه‌ی�ه‌ كه‌ فره‌یی تێگه‌یشتنه‌كان‬ ‫مانای دژیه‌كی و پێكدادانی نێوانیان‬ ‫ناگرێته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ده‌ق رووب �ه‌ڕووی‬ ‫گۆڕاوه‌ جیاوازه‌كان ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫تێگه‌یشتنی جۆراوجۆر له‌خۆ ده‌گرێت‪.‬‬ ‫بیرۆكه‌ی تاكه‌ تێگه‌یشتنی راست و ورد‬ ‫بوونی نییه‌‪ ،‬چونكه‌ ب �ه‌رده‌وام بواری‬ ‫ئه‌وه‌ هه‌یه‌ تێگه‌یشتنه‌كان جۆراوجۆر‬ ‫بن به‌بێ دژیه‌كی‪ ،‬جیاواز بن به‌بێ‬ ‫پێكدادان‪ .‬ل��ێ��ره‌دا مه‌به‌ستامن ئه‌و‬ ‫تێگه‌یشتنانه‌ نییه‌ كه‌ ده‌قه‌كان په‌ك‬ ‫ده‌خ �ه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو تێگه‌یشتنێكی نوێیه‌‬ ‫كه‌ ده‌قه‌كان كارا ده‌كەن و له‌ ئه‌رزی‬ ‫واقیعدا به‌رجه‌سته‌یان ده‌كەن‪.‬‬ ‫ئ �ه‌م ف �ه‌رم��ووده‌ی �ه‌ گ �ه‌ر له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌قه‌كانی ت��ردا خوێندنه‌وه‌یان بۆ‬ ‫بكرێت‪ ،‬ده‌بینین ئاماژە بۆ یاسایه‌كی‬ ‫روون ده‌كات له‌ یاساكانی دروستبوون‬ ‫و گ��ه‌ش��ه‌ك��ردن و هه‌ره‌سهێنانی‬ ‫شارستانییه‌كان‪ ،‬ئه‌و یاسایانه‌ی كه‌‬ ‫زۆرجار له‌ قورئاندا ئاماژەیان پێكراوه‌‪.‬‬ ‫فه‌رمووده‌كه‌ باس له‌ قۆناغه‌كانی‬ ‫دروس��ت��ب��وون��ی شارستانی ده‌ك���ات‪،‬‬ ‫ك�ه‌ ن���ه‌وه‌ی ی�ه‌ك�ه‌م ئ��ه‌رك و رۆڵ و‬ ‫ق��ورس��ای��ی گ���ه‌وره‌ی ل�ه‌س�ه‌رش��ان�ه‌ و‬ ‫ئه‌و په‌یام و به‌رنامه‌یه‌ی له‌ جیهانی‬ ‫واقیعدا به‌رجه‌سته‌ ك��ردووه‌‪ ،‬به‌ هۆی‬ ‫ئه‌و ه�ه‌وڵ و تیكۆشانه‌یه‌وه‌ فه‌زڵی‬ ‫پێشه‌وایه‌تی و رابه‌رایه‌تیی ره‌های‬ ‫پ��ێ��دراوه‪ .‬دوات��ر رۆڵ��ی نه‌وه‌كانی تر‬ ‫دێت له‌ هه‌ڵگرتنی په‌یامه‌كه‌دا‪ ،‬كه‌‬ ‫قۆناغی باڵوبوونه‌وه‌ و گه‌شه‌كردن‬ ‫و په‌ره‌پێدانی بانگه‌وازه‌كه‌یه‌‪ .‬دواتر‬ ‫هه‌ر شارستانییه‌ك به‌ هۆی رۆچوونی‬ ‫به‌ خولی به‌فیڕۆدان و الداندا گوزه‌ر‬ ‫ده‌ك����ات و الواز ده‌ب��ێ��ت و پایه‌‬ ‫ره‌وشتییه‌كانی ده‌ڕووخێن‪ ،‬به‌و شێوه‌یه‌‬ ‫چاكێتی و باشێتیی خۆی له‌ده‌ست‬ ‫ده‌دات‪ ،‬تا ده‌گاته‌ ئه‌وه‌ی منوونه‌كه‌ له‌‬ ‫جێبه‌جێكردن دوورده‌كه‌وێته‌وه‌‪.‬‬ ‫لێره‌دا گرنگه‌ ئاماژە به‌ ره‌وشت‬ ‫بكه‌ین كه‌ له‌ پاشاموه‌ی فه‌رمووده‌كه‌دا‬ ‫ه��ات��ووه‌‪ ،‬ك �ه‌ داڕووخ��ان��ی ره‌وش��ت‬ ‫نیشانه‌ی داڕووخانی شارستانییه‌ته‌‪،‬‬ ‫ن��ی��ش��ان��ه‌ی ك��ۆت��ای��ی ئ���ه‌و خ��ول�ه‌‬ ‫شارستانییه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌تا یان سه‌رله‌نوێ‬ ‫شارستانییه‌كه‌ له‌ الی �ه‌ن نه‌وه‌یه‌كی‬ ‫پابه‌ند به‌ بنه‌ما و رێ��ب��ازی پێشه‌وا‬ ‫و پێشه‌نگه‌كان ده‌ستپێده‌كاته‌وه‌‬ ‫و جارێكی تر منوونه‌كه‌ له‌ واقیعدا‬ ‫به‌رجه‌سته‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌مشێوه‌یه‌ خولی‬ ‫شارستانی سه‌رله‌نوێ دووباره‌ ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫یان ئه‌و شارستانییه‌ دوورده‌كه‌وێته‌وه‌‬ ‫له‌ په‌یڕەو و په‌یامه‌كه‌ی و تووشی‬ ‫شكست و داڕووخان ده‌بێت‪.‬‬ ‫م���اوه‌ت���ه‌وه‌ بڵێین‪ ،‬گ���ه‌ر ئ�ه‌م‬ ‫ف���ه‌رم���ووده‌ی���ه‌ ل��ه‌ژێ��ر رۆش��ن��ای��ی‬ ‫فه‌رمووده‌كانی تردا بخوێرنێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ئ �ه‌و راستییه‌مان بۆ ده‌رده‌ك �ه‌وێ��ت‬ ‫كه‌ فه‌رمووده‌كه‌ له‌گه‌ڵ میكانیزمی‬ ‫داڕووخانی مێژووییدا یه‌كناگرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و بۆچوونه‌ی كه‌ ده‌ڵێت داڕووخان‬ ‫كارێكی حه‌متییه‌ و هیچ ده‌روازه‌ی�ه‌ك‬ ‫نییه‌ بۆ رزگاربوون لێی‪ ،‬هیچ بنه‌ما‬ ‫و بنچینه‌یه‌كی ت��ه‌واوی نییه‌‪ .‬به‌اڵم‬ ‫مه‌نزومه‌یه‌كی فیكریی ته‌واو له‌ سایه‌ی‬ ‫داڕووخاندا له‌دایكبوون و له‌گه‌ڵیدا‬ ‫ژی��ان‪ ،‬بۆیه‌ ب�ه‌و شێوه‌ هه‌ڵه‌یه‌ لێی‬ ‫گه‌یشتوون و كاری پێده‌كه‌ن‪.‬‬

‫‪12‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)32‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/4/ 23‬ساڵی یەکەم‬

‫ته‌عریب هی‬ ‫سه‌رده‌می عه‌ملانییه‌‬ ‫نه‌ك ئایینی‬

‫ئۆپۆزسیۆن له‌به‌رده‌م ئه‌زموونی سه‌رۆكایه‌تیدا‬

‫مەسعود عەبدولخالق‬ ‫دووبار ‌ه مه‌نهه‌جی په‌روه‌رده‌ی‬ ‫كوردستان پڕكرایه‌و ‌ه ل ‌ه زانیاریی‬ ‫چه‌وتی مێژوویی‪ ،‬ئه‌و ته‌قه‌الیانه‌ش‬ ‫سوودێكی نیی ‌ه بۆ دۆزی ڕە‌وای كورد‪.‬‬ ‫جێگه‌ی سه‌رسوڕمانێكی زۆر ‌ه گرنگی‬ ‫ب ‌ه ئایینی كه‌مایه‌تییه‌كانی كوردستان‬ ‫ل ‌ه برایانی مسیحی و كاكه‌یی و‬ ‫ئیزیدی ‪ ...‬و ده‌درێت‪ ،‬كه‌چی گرنگی‬ ‫ب ‌ه ئیسالم نادرێت‪ ،‬وا پێده‌چێت‬ ‫به‌رپرسان ڕقیان ل ‌ه خودی كورد بێت‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه ل ‌ه ئایین و مێژوو و سه‌ركرده‌كانی‬ ‫ده‌ده‌ن‪ .‬یه‌كێك له‌و بابه‌تانه‌ی گه‌رمیان‬ ‫كردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬پرسی ته‌عریب و «ناوچه‌‬ ‫كوردستانییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێمه‌»‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه هه‌ڵوه‌سته‌یه‌كی كورت له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌سڵی ئه‌و كێش ‌ه ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫هه‌ڵبه‌ت ‌ه میلله‌تان ل ‌ه ڕوانگه‌ی قورئان‬ ‫و فه‌رموده‌ی دروستەوە یه‌كسانن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌دوای حوكمی ئه‌مه‌وی‪ ،‬ل ‌ه به‌شێك له‌‬ ‫فیقهی ئیسالمی خه‌له‌لی تێده‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و ‌ه نه‌بوو ‌ه هۆكاری ته‌عریب‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه نه‌خشه‌ی كوردستان ئاوا به‌‬ ‫گه‌وره‌یی مایه‌و ‌ه تا ‪ .1908‬بۆ راستیی‬ ‫ئه‌م قسه‌یه‌ش بڕوان ‌ه نه‌خشه‌ی ئیداریی‬ ‫ویالیه‌ته‌كانی عوسامنی ك ‌ه ل ‌ه ‪1893‬‬ ‫ده‌رچووه‪ .‬یه‌كه‌م پرۆسه‌ی به‌تورككردن‬ ‫و به‌عه‌ره‌بكردن‪ ،‬مێژوو و كات و شوێنی‬ ‫دیاره‌‪ .‬ب ‌ه گشتی كاریگه‌ریی عوسامنی‬ ‫به‌سه‌ر به‌توركامنكردنی كوردستانەوە‪،‬‬ ‫ل ‌ه پاش كوده‌تا ڕە‌گه‌زپه‌رستییه‌كه‌ی‬ ‫(‪)1908‬ی ئیتحاد و ته‌ره‌قی ده‌ست‬ ‫پێده‌كات‪ ،‬هه‌ر یه‌كه‌م پرۆسه‌ی‬ ‫به‌تورككردنیش ب ‌ه قسه‌ی «تۆما بوا» له‌‬ ‫كتێبی (تأریخ األكراد) له‌سه‌ر ده‌ستی‬ ‫(ئه‌نوه‌ر پاشا) ده‌ستی پێكرد‪ .‬به‌پێی‬ ‫نوورساوی فه‌رمی و مه‌ركه‌زی‪ ،‬كه‌مێك‬ ‫پاش ئه‌و‪ ،‬یه‌كه‌م پرۆسه‌ی به‌تورككردن‬ ‫ل ‌ه الیه‌ن ئیتحاد و ته‌ره‌قییەوە كراوه‌‪.‬‬ ‫ل ‌ه سه‌رده‌می ئه‌تاتوركیش ل ‌ه ساڵی‬ ‫(‪ )1923‬به‌پێی بڕیاڕی حكومی ژماره‌‬ ‫(‪ ،)1505‬زه‌وییه‌كانی شێخ و سه‌رۆكه‌كان‬ ‫سه‌نرایه‌و ‌ه بۆ موهاجیر‌ه توركه‌كان‪.‬‬ ‫هه‌رچی ته‌عریبه‌‪ ،‬قۆناغێكی تره‌‪،‬‬ ‫هه‌ڵبه‌ت ‌ه سه‌رچاوه‌ی هه‌موو كێشه‌كان‬ ‫ل ‌ه دابه‌شی و بێبه‌شكردنی كوردەوە‬ ‫دێت‪ ،‬ك ‌ه ل ‌ه دابه‌شکردنه‌كانی میراتی‬ ‫عوسامنی ل ‌ه رۆژهه‌التی ناو ‌هڕاست و‬ ‫ل ‌ه رێكه‌وتنه‌كانی سایكس‪-‬بیكۆ ‪1916‬‬ ‫تا لۆزانی ‪ 1923‬دێت‪ ،‬به‌اڵم خودی‬ ‫«كێشه‌ی ته‌عریب» ریشه‌یه‌كی تایبه‌ت‬ ‫ب ‌ه خۆی هه‌یه‌‪ ،‬یه‌كه‌م جار ل ‌ه ساڵی‬ ‫‪ 1916‬ل ‌ه مادده‌ی (‪)1‬ی ڕێككه‌وتنی‬ ‫سایكس‪-‬بیكۆ ئه‌و ناوچه‌ی ‌ه جیاكرایه‌وه‌‬ ‫و پیتی (‪)B‬ی پێدرا‪ ،‬به‌اڵم نه‌خرای ‌ه سه‌ر‬ ‫عێراق‪ ،‬ته‌نها خرای ‌ه به‌شی به‌ریتانی‪.‬‬ ‫دوای ئه‌وه‌ی به‌ریتانیا عێراقی دروست‬ ‫كرد و سنووری بۆ زیادكرد‪ ،‬ل ‌ه عێراقی‬ ‫عه‌ره‌بی تێپه‌ڕی بۆ عێراقی عه‌جه‌م‪،‬‬ ‫دوایی كوردستانی خوارووشی گرته‌وه‪.‬‬ ‫ئینجا بیر ل ‌ه ته‌عریبكردنی ئه‌و ناوچانه‌‬ ‫كرایه‌وه‌‪ ،‬یه‌كه‌م ته‌عریب ل ‌ه الیه‌ن‬ ‫به‌ریتانیاوە كرا‪ ،‬ویستی شێوازێكی‬ ‫عه‌ره‌بی بدات ‌ه ویالیه‌تی موسڵ ل ‌ه كاتی‬ ‫كێشه‌كه‌ی ئه‌و ویالیه‌ت ‌ه ل ‌ه ‪،1925 -1923‬‬ ‫ب ‌ه تایبه‌تی ناوچه‌كانی كه‌ركوك تا‬ ‫موسڵ‪ .‬پرۆسه‌ی ته‌عریب ب ‌ه ناڕاسته‌وخۆ‬ ‫ده‌ستی پێكرد ل ‌ه حكومه‌تی «یاسین‬ ‫هاشمی»یه‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه به‌كر سدقیی كورد‬ ‫بیری ل ‌ه كوده‌تا كرده‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ته‌قه‌الیه‌‬ ‫به‌ره‌به‌ر ‌ه زیادی كرد‪ ،‬تا كوده‌تای ‪.1936‬‬ ‫ل ‌ه دوای كوده‌تای حزبی به‌عس ل ‌ه ‪1963‬‬ ‫و ‪ 1968‬ب ‌ه ڕاسته‌وخۆ و به‌رنامه‌ڕێژی‬ ‫ده‌ستی پێكرد‪.‬‬

‫‪birura_bayan@yahoo.com‬‬

‫ئیدریس سیوه‌یلی‬ ‫دواج�����ار واده‌ی ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن��ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی و په‌رله‌مانی كوردستان‬ ‫دیاریكرا‪ .‬هه‌رچه‌ند ‌ه پارتی ل ‌ه هه‌وڵی‬ ‫ئه‌وه‌دای ‌ه ل ‌ه رێگه‌ی پرۆژە‌یاسایه‌كه‌و ‌ه كه‌‬ ‫داویه‌ت ‌ه پ ‌هرله‌مان‪ ،‬گۆڕانكاری ل ‌ه یاسای‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كاندا بكات‪ ،‬بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش‬ ‫به‌نیاز ‌ه یه‌كێتی به‌و پرۆژە‌یاسای ‌ه رازی‬ ‫بكات‪ .‬چه‌ند شار ‌هزایه‌كی بواری یاساش‬ ‫قس ‌ه له‌سه‌ر ئ�ه‌و ‌ه ده‌ك��ه‌ن‪ ،‬ل ‌ه حاڵه‌تی‬ ‫په‌سه‌ندكردنی ئه‌و پرۆژ ‌ە یاسایه‌دا‪ ،‬واده‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن دواده‌كه‌وێت‪ ،‬ره‌نگ ‌ه ئه‌مه‌ش‬ ‫هه‌وڵێكی تری ده‌س��ه‌اڵت بێت ل ‌ه پاڵ‬ ‫هه‌وڵه‌كاتی تر بۆ دواخستنی هه‌ڵبژاردن‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ند ‌ه روون��ی��ش نییه‌‪ .‬ده‌س �ه‌اڵت‬ ‫ل �ه‌م �ه‌دا چه‌ند س �ه‌رك �ه‌وت��وو ده‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم دواج��ار دره‌ن��گ یان زوو‪ ،‬ده‌بێت‬

‫هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكایه‌تی و په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان به‌ڕێوه‌بچێت‪.‬‬ ‫دوو هه‌فته‌ی راب��ردوو‪ ،‬مه‌سه‌له‌ی‬ ‫خۆكاندیكردنه‌وه‌ی مه‌سعود بارزانی بۆ‬ ‫پۆستی سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێم‪ ،‬گه‌رمرتین‬ ‫باسی ن��او میدیاكان ب��وو‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫گفتوگۆكان له‌وباره‌و ‌ه زیاتر له‌و ره‌هه‌نده‌‬ ‫یاساییانه‌و ‌ه سه‌رچاوه‌ی گرتبوو ك ‌ه ماف‬ ‫ناده‌ن ‌ه بارزانی بۆ خولی سێیه‌م خۆی‬ ‫كاندید بكات‪ ،‬ب��ه‌ده‌ر ل �ه‌و ره‌هه‌نده‌‬ ‫و ئ �ه‌گ �ه‌ر ل � ‌ه رووی یاساییه‌و ‌ه هیچ‬ ‫گرفتێكیش نه‌بێت‪ ،‬ئه‌و ‌ه هاوواڵتیانن له‌‬ ‫رێگه‌ی سندوقه‌كانی ده‌نگدانه‌وه‌‪ ،‬متامنه‌‬ ‫ده‌به‌خشن ‌ه سه‌رۆكی ئاینده‌ی هه‌رێم‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر بارزانی كاندید بكرێت یان‬ ‫نا‪ ،‬پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌كی گرنگی هه‌رێمی كوردستانه‌‪.‬‬ ‫ل ‌ه حاڵه‌تی كاندینه‌كردنه‌وه‌ی بارزانی‪،‬‬ ‫پارتی ب ‌ه هاوكاریی یه‌كێتی هاوپه‌یامنی‬ ‫هه‌وڵده‌دات پۆستی سه‌رۆكایه‌تیی چوار‬ ‫ساڵی ئایند ‌ه ل ‌ه ده‌ستی خۆیدا مبێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و پۆست ‌ه ل ‌ه ئێستادا بۆ پارتی مه‌سه‌له‌ی‬ ‫ژی��ان و مه‌رگه‌‪ .‬ل ‌ه سایه‌ی ده‌سه‌اڵتی‬ ‫بارزانیدا ده‌ی��ان گرێبه‌ستی نهێنی له‌‬ ‫ب��واری ن�ه‌وت ئیمزا ك �راون‪ ،‬په‌یوه‌ندیی‬ ‫ژێربه‌ژێری زۆر ب ‌ه توركیاو ‌ه ئه‌نجام‬

‫دراوه‌‪ ،‬ب ‌ه تایبه‌ت دۆسیه‌ی نه‌وت ب ‌ه الی‬ ‫پارتییه‌و ‌ه هێند ‌ه گرنگه‌‪ ،‬رازی نه‌بوون‬ ‫ل ‌ه هیچ كابینه‌یه‌كی حكومه‌تدا پۆستی‬ ‫وه‌زی��ری سامان ‌ه رسوشتییه‌كان بده‌نه‌‬ ‫یه‌كێتیی هاوپه‌یامنی سرتاتیژییان‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫و چه‌ندین دۆسیه‌ی هه‌ستیاری تر كه‌‬ ‫ب ‌ه ه�ه‌ڵ��وارساوی ماونه‌ته‌و ‌ه و ئاینده‌ی‬ ‫پارتیی پێو ‌ه وابه‌سته‌یه‌‪ ،‬ب ‌ه تایبه‌ت له‌‬ ‫ڕووی ئابوورییه‌وه‌‪ ،‬جێگه‌ی نیگ ‌هرانیی‬ ‫سه‌ركردایه‌تیی ئه‌و حیزبه‌یه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش ئه‌و‬ ‫ئه‌گه‌ر ‌ه به‌هێز ده‌ك��ات ك ‌ه پارتی تا دوا‬ ‫هه‌ناس ‌ه زۆرانبازی له‌سه‌ر مانه‌وه‌ی بارزانی‬ ‫ل ‌ه پۆستی سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێمدا ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌وه‌شدا سه‌ركه‌وتوو نه‌بوون‪،‬‬ ‫ب��ه‌دوای جێگره‌وه‌یه‌كدا ده‌گ�ه‌ڕێ��ن كه‌‬ ‫به‌رژە‌وه‌ندییه‌كانیان بچه‌سپێنێت و بیباته‌‬ ‫كه‌ناری ئارامی‪.‬‬ ‫ل ‌ه هه‌ڵبژاردنی (‪ )2009‬الیه‌نه‌كانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن كاندیدیان بۆ پۆستی سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێم نه‌بوو‪ .‬ئ �ه‌وان شه‌ڕیان له‌سه‌ر‬ ‫كورسییه‌كانی پ ‌هرله‌مان كرد‪ .‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ل ‌ه په‌رله‌مان هه‌وڵی زۆری��ان دا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌وه‌دا سه‌ركه‌وتوو نه‌بوون ك ‌ه سیستمی‬ ‫سیاسی ل ‌ه هه‌رێمی كوردستاندا بگۆڕن‪.‬‬ ‫ل ‌ه چوار ساڵی راب��ردوو هه‌وڵی زۆریاندا‬ ‫و شێواز و رێگای جۆراوجۆریان بۆ فشار‬

‫خستن ‌ه سه‌ر ده‌س �ه‌اڵت گرته‌به‌ر‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌نجامێكی ئه‌وتۆی لێنه‌كه‌وته‌وه‌‪ .‬له‌‬ ‫ئێستاشدا چاویان له‌سه‌ر هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫ئاینده‌ی ‌ه و ده‌خوازن متامنه‌ی زۆرینه‌ی‬ ‫جه‌ماوه‌ر به‌ده‌ستبێنن و ببن ‌ه هێزێكی كارا‬ ‫و كاریگه‌رتر ل ‌ه كوردستان‪.‬‬ ‫ل ‌ه ئێستادا زۆری��ن�ه‌ی هاوواڵتیان‬ ‫چاویان له‌سه‌ر ئۆپۆزسیۆن ‌ه ك ‌ه هه‌ڵوێستی‬ ‫خۆیان له‌مه‌ڕ كاندیكردنی كه‌سێك بۆ‬ ‫پۆستی سه‌رۆكایه‌تی روون بكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئایا پێكه‌و ‌ه كه‌سێك كاندید ده‌كه‌ن‪ ،‬یان‬ ‫هه‌ر الیه‌ن ‌ه و كاندیی خۆی ده‌بێت؟ یان‬ ‫هیچیان كاندیدیان نابێت؟‬ ‫ئه‌گه‌ر ل ‌ه هه‌ڵبژاردنی پێشووی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێم‪ ،‬له‌به‌ر ره‌چاوكردنی‬ ‫دۆخی ئه‌و كاته‌ی هه‌رێمی كوردستان‪،‬‬ ‫الیه‌نه‌كانی ئۆپۆزسیۆن ب ‌ه گونجاویان‬ ‫ن ‌هزانی كاندیدیان بۆ ئه‌و پۆست ‌ه هه‌بێت‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم دوای چ��وار س��اڵ ل ‌ه ئه‌زموونی‬ ‫پێكه‌و ‌ه كاركردنی ئه‌و الیه‌نانه‌‪ ،‬هاوكات‬ ‫جۆری ملمالنێیان له‌گه‌ڵ دوو الیه‌نه‌كه‌ی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت ب ‌ه ئاراسته‌یه‌كدا گ��وزه‌ری‬ ‫كردوو ‌ه ك ‌ه دۆخه‌ك ‌ه ده‌خوازێت ئه‌وانیش‬ ‫كاندیدیان بۆ پۆستی سه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫هه‌بێت‪ .‬هه‌ڵبه‌ت ‌ه كارێكی له‌وشێوه‌ش‬ ‫ب ‌ێ گرفت نییه‌‪ ،‬ب ‌ه تایبه‌ت ك ‌ه ئۆپۆزسیۆن‬

‫به‌سه‌ر دوو ئایدۆلۆژیای عه‌ملانی و‬ ‫ئیسالمیدا دابه‌ش بوون‪ ،‬به‌اڵم پێناچێت‬ ‫جه‌ماوه‌ره‌كه‌یان ئه‌وه‌یان لێ قبوڵ بكات له‌‬ ‫پرسێكی وا گرنگدا هاوڕا نه‌بن‪ .‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫یه‌كگرتوو و كۆمه‌ڵ له‌به‌ر هاوئایدۆلۆژییان‬ ‫ده‌توانن ب ‌ه ئاسانی بگه‌ن ‌ه بڕیاری هاوبه‌ش‬ ‫له‌و باره‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم باگراوندی ئایدۆلۆژی‬ ‫و سیاسی بزووتنه‌وه‌ی گ��ۆڕان ده‌بێته‌‬ ‫رێگرێكی گ��ه‌وره‌ی پێكهاتنی ئه‌و سێ‌‬ ‫الیه‌ن ‌ه له‌سه‌ر كاندیدكردنی كه‌سێك بۆ‬ ‫پۆستی سه‌رۆكایه‌تی‪ ،‬ئه‌مه‌ش له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫س ‌ێ الیه‌ن ‌ه پێویست ده‌كات وردتر له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و بابه‌ت ‌ه قس ‌ه بكه‌ن‪ ،‬تا بگه‌ن ‌ه بڕیارێكی‬ ‫ه��اوب�ه‌ش ل��ه‌وب��اره‌وه‌‪ ،‬هه‌وڵیش بده‌ن‬ ‫جه‌ماوه‌ره‌كه‌یان قه‌ناعه‌ت پێبكه‌ن ك ‌ه له‌و‬ ‫پرسه‌دا به‌ده‌ر ل ‌ه مه‌سه‌ل ‌ه ئایدۆلۆژییه‌كان‪،‬‬ ‫پشتیوانیی كاندیدێكی هاوبه‌ش بكه‌ن‪،‬‬ ‫چونك ‌ه پرسی سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێم‬ ‫هه‌ستیار ‌ه و وه‌رگ��رت��ن��ی ئ��ه‌و پۆسته‌‬ ‫ل ‌ه الی �ه‌ن كه‌سێكی ش��ی��اوه‌وه‌‪ ،‬ده‌بێته‌‬ ‫م��ای�ه‌ی چ��اره‌س��ه‌ری گه‌لێك ل� ‌ه كێشه‌‬ ‫هه‌ڵوارساوه‌كانی هه‌ولێر و به‌غدا‪ ،‬رۆڵی‬ ‫كاریگه‌ریشی ده‌بێت ل ‌ه به‌ره‌وپێشربدنی‬ ‫دۆزی ك��ورد‪ ،‬ن �ه‌ك ته‌نها ل ‌ه هه‌رێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬به‌ڵكو ل ‌ه ته‌واوی پارچه‌كانی‬ ‫تری كوردستان‪.‬‬

‫له‌ هه‌رێم هێز ته‌فسیری یاسا ئه‌كات‬ ‫دارا سێكانیانی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی ك �ه‌ ب��ووەت �ه‌ مایه‌ی‬ ‫پێشكه‌وتن و خۆشبه‌ختیی گه‌الن و‬ ‫دڵنیابوونی هاوواڵتیان به‌رانبه‌ر به‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت و حكومه‌ته‌كه‌یان‪ ،‬بوونی‬ ‫یاسایه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌و یاسا و سیسته‌م و‬ ‫ڕژێمه‌ش ئامانج تیایدا پاراستنی‬ ‫به‌رژەوه‌ندییه‌كانی هه‌موان بێت‬ ‫به‌بێ‌ جیاوازی‪ .‬هه‌ركاتێك تاكه‌كانی‬ ‫كۆمه‌ڵگا دڵ��ن��ی��اب��وون ل���ه‌وه‌ كه‌‬

‫هه‌موویان خاوه‌نی واڵتن‪ ،‬له‌ ده‌سه‌اڵت‬ ‫و ده‌ستكه‌وت و داهات به‌شدارن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كاته‌ هه‌ستی به‌رپرسیاریه‌تی به‌رانبه‌ر‬ ‫هه‌موو تاكه‌كانی كۆمه‌ڵگا دروس��ت‬ ‫ده‌بێت‪ .‬جۆرێكیش له‌ دادپ�ه‌روه‌ری��ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی دێته‌ ئ��اراوه‌‪ ،‬كه‌ دواج��ار‬ ‫ح��ك��وم�ه‌ت و ه��اوواڵت��ی و ت���ه‌واوی‬ ‫پێكهاته‌كان ده‌بن ‌ه خاوه‌نی ئه‌زموونی‬ ‫واڵت‪ .‬ئه‌مه‌مان ب�ه‌الوه‌ سه‌یر نه‌بێت‪،‬‬ ‫چونك ‌ه زۆرێك له‌ واڵتانی دنیا له‌ سایه‌ی‬ ‫ڕێزگرتن له‌ مرۆڤایه‌تیی مرۆڤه‌كان و‬ ‫سوود وه‌رگرتن له‌ به‌رهه‌مه‌كانی ژیریی‬ ‫مرۆڤه‌كان و داهێنانه‌ زانستییه‌كان و‬ ‫زۆرێك له‌ خه‌ونه‌كان بوون به‌ راستی‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ی كه‌ باسامن ك��رد ڕاستییه‌كی‬ ‫به‌ڵگه‌نه‌ویسته‌ ل ‌ه زۆرێ��ك له‌ واڵتانی‬ ‫پێشكه‌وتووی دنیا‪.‬‬ ‫ب��ه‌اڵم ب��ه‌داخ��ه‌وه‌‪ ،‬ل�ه‌ ه���ه‌زاره‌ی‬ ‫سێیه‌مدا و ل �ه‌دوای ‪22‬س��اڵ ئه‌زموونی‬

‫حوكمڕانی له‌ هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬له‌و‬ ‫هه‌رێمه‌ی كه‌ چ�ه‌ن��دان ساڵه‌ ت��ااڵوی‬ ‫دیكتاتۆریه‌ت و پاكتاوكردنی ڕە‌گه‌زی‬ ‫و ن��ه‌ژادی��ی چ �ه‌ش��ت��ووه‌‪ ،‬ویستویانه‌‬ ‫ل �ه‌ ك��وردب��وون و كوردوستانیبوون‬ ‫بیسڕنه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی ك�ه‌ ل�ه‌ ده‌ستیان‬ ‫ه��ات‪ ،‬له‌ ئه‌نفال و كیمیاییبارانكردن‬ ‫و وێرانكردنی ه �ه‌زاران گوند و شار و‬ ‫شارۆچكه‌ی ئه‌م واڵته‌‪ .‬ئێمه‌ ل ‌ه گه‌وره‌وه‌‬ ‫تا بچووكامن‪ ،‬له‌ ده‌س��ه‌اڵت��داره‌وه‌ تا‬ ‫بێ‌ ده‌سه‌اڵته‌كان‪ ،‬له‌ ده‌وڵه‌مه‌نده‌وه‌‬ ‫تا ه �ه‌ژاره‌ك��امن��ان‪ ،‬هه‌موومان ت��ااڵوی‬ ‫ئه‌و ڕژێمه‌ دیكتاتۆرانه‌مان چه‌شتووه‌‬ ‫ك ‌ه م��اوه‌ی چه‌ندان ساڵ بوو حوكمی‬ ‫ئ���ه‌م واڵت���ه‌ی���ان ده‌ك�����رد‪ ،‬ت����ه‌واوی‬ ‫مافه‌كانیان پێشێل ده‌ك��ردی��ن‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ده‌ب���وو ش��وڕش��گ��ێ��ڕە‌ك��ان��ی دوێ��ن �ێ‌ و‬ ‫ده‌سه‌اڵتداره‌كانی ئه‌مڕۆ‪ ،‬هه‌ژاره‌كانی‬ ‫دوێنێ‌ و ده‌وڵه‌مه‌نده‌كانی ئه‌مڕۆ‪،‬‬

‫ێ و قۆرخكاره‌كانی‬ ‫ئازادیخوازه‌كانی دوێن ‌‬ ‫ئازادیی ئه‌مڕۆ‪ ،‬كاربه‌ده‌ستان و الیه‌ن ‌ه‬ ‫سیاسییه‌كانی كوردستان‪ ،‬هه‌رگیز بیریان‬ ‫ل�ه‌وه‌ نه‌كردایه‌تەوه‌ كه‌ ئه‌م واڵت�ه‌ به‌‬ ‫خه‌ڵك و خاكه‌كه‌یه‌و ‌ه بۆ به‌رژە‌وه‌ندییه‌‬ ‫تایبه‌تییه‌كانی خۆیان به‌كاربهێنن‪ .‬له‌‬ ‫كاتێكدا كه‌ م��اوه‌ی ‪ 22‬ساڵ ‌ه حوكمی‬ ‫ئه‌م واڵته‌ ده‌كه‌ن و خۆیان یاسایه‌ك و‬ ‫ده‌ستوورێكیان دان��اوه‌ كه‌ نابێت هیچ‬ ‫كه‌سێك له‌ دوو خول زیاتر سه‌رۆكایه‌تیی‬ ‫ئه‌م هه‌رێمه‌ بكات‪ ،‬له‌ كاتێكدا دوو‬ ‫خ��ول�ه‌ك�ه‌ی سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێمی‬ ‫كوردوستان ت��ه‌واو ب��وو‪ ،‬ب �ه‌اڵم ئێستا‬ ‫ده‌یانه‌وێت م��اوه‌ی سه‌رۆكایه‌تییه‌كە‬ ‫درێژبكه‌نه‌وه‌‪ ،‬یان گۆڕانكاری له‌و بڕگه‌یه‌ی‬ ‫ده‌ستووردا بكه‌ن‪ ،‬یان ده‌یانه‌وێت به‌‬ ‫سازانی سیاسی چ��اره‌ی ئه‌م بڕگه‌یه‌ی‬ ‫ده‌ستوور بكه‌ن‪ .‬نه‌یان شارده‌و ‌ه له‌ دوای‬ ‫سه‌ردانكردنی الیه‌نه‌كانی ئۆپۆزسیۆن‬

‫له‌ الیه‌ن لیژن ‌ه هاوبه‌شه‌كه‌ی پارتی‬ ‫و یه‌كێتییه‌وه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم ئۆپۆزسیۆن‬ ‫وه‌اڵمێكی هاوبه‌شیان دان��ه‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫درێژكردنه‌وه‌ی یان هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ی‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێمیان بۆ سێیه‌م خول‬ ‫ڕە‌تكرده‌وه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌م ‌ه وه‌اڵمێكی یاسایی‬ ‫بوو‪ .‬ئه‌گه‌ر پۆپۆزسیۆنیش ئه‌و داوایه‌ی‬ ‫قبوڵ بكردایه‌‪ ،‬ئه‌وا هاوواڵتیان وه‌كو‬ ‫مافێكی خۆیان ئه‌وه‌یان ره‌تده‌كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ پێشێلكاری یاسایی بكرێت‪ .‬خۆ‬ ‫ئه‌گه‌ر یه‌كێتی و پارتی له‌جیاتی‬ ‫جه‌ماوه‌ری خۆیان بڕیار ده‌ده‌ن و‬ ‫ماف ن��اده‌ن به‌ جه‌ماوه‌ره‌كه‌یان له‌‬ ‫رێگه‌ی سندوقه‌كانی ده‌نگدانه‌وه‌‬ ‫بڕیار خۆیان ب��ده‌ن‪ ،‬ئه‌وا ده‌توانین‬ ‫بڵێن له‌م واڵته‌ی ئێمه‌دا هێز ته‌فسیری‬ ‫یاسا ده‌ك��ات‪ ،‬نه‌ك یاسا و ده‌ستوور‬ ‫ته‌فسیری هێز بكات‪ ،‬وه‌كو واڵتانی‬ ‫پیشكه‌وتووی دنیا‪.‬‬

‫شه‌راكه‌ت ل ‌ه ده‌سه‌اڵت‪ ،‬وه‌اڵمێك بۆ گۆران ئازاد‬ ‫هیوا عه‌بدواڵ‬ ‫ئه‌گه‌ر تۆ ئیكامل بی له‌ مامتاتیك‪،‬‬ ‫مانای ئه‌وه‌ نییه‌ خه‌ڵكی كوردی باشوور‬ ‫هه‌موو له‌ مامتاتیكدا ئیكامل بن‪ .‬ئه‌و‬ ‫ده‌رئه‌نجام ‌ه ل ‌ه قسه‌یه‌كی «گۆران ئازاد»ی‬ ‫په‌رله‌مانتارەوە سه‌رچاوه‌ی گرتووه‌‪ .‬قسه‌ی‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانتار ‌ه ڕە‌خنه‌ بوو له‌ بارزانی‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێم‪ ،‬كه‌ به‌ مالیكیی وتبوو‬ ‫«ئه‌گه‌ر ئێمه‌ی كورد له‌ عێراقدا شه‌ریكین‪،‬‬ ‫شه‌ریكایه‌تی ئه‌وها ن��ی��ی�ه‌‪ .»...‬گ��ۆران‬ ‫ره‌خنه‌ی ئه‌وه‌ له‌ بارزانی ده‌گرێت‪ ،‬ئاخۆ‬ ‫ئه‌و شه‌ریكایه‌تییه‌ له‌ هه‌رێم هه‌یه‌؟ جگه‌‬ ‫له‌وه‌ی ڕە‌خن ‌ه له‌وه‌ ده‌گرێت ك ‌ه ئه‌وان له‌‬ ‫زۆربه‌ی كایه‌كانی ده‌سه‌اڵت شه‌ریك نین‬ ‫‪ ...‬هه‌موو پارته‌كانی ئۆپۆزسیۆن و یه‌كێتی‪،‬‬

‫جگه‌ له‌ پارتی‪ ،‬ده‌یانه‌وێت سیسته‌می‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێم په‌رله‌مانی بێت‪.‬‬ ‫بزانیین ئه‌و ڕە‌خنانه‌ی كاكی په‌رله‌مانتار‬ ‫دروس�تن؟ یان كاكی په‌رله‌مانتار به‌ زۆر‬ ‫كراوه‌ به‌ په‌رله‌مانتار؟‬ ‫ت��ا ن�ه‌خ��ۆش��ك�ه‌وت��ن��ی ت��اڵ�ه‌ب��ان��ی‪،‬‬ ‫باشووری كوردستان ل ‌ه الی�ه‌ن پارتی و‬ ‫یه‌كێتییەوە به‌ڕێوه‌ ده‌برا‪ .‬تا وه‌ك سایكس‬ ‫بیكۆ ناوچه‌ی هه‌ریه‌كه‌یان به‌ بۆیه‌ی‬ ‫تایبه‌ت ج��ی��اك�راب��ووەوه‌‪ ،‬س��ه‌وز‪ ،‬زه‌رد‪.‬‬ ‫نه‌خۆشكه‌وتنی تاڵه‌بانی یه‌كێتیی كرده‌‬ ‫حیزبێكی پاشكۆی ناو ده‌سه‌اڵتی كوردی‪.‬‬ ‫بارزانی بووه‌ سه‌رۆكی فیعلیی هه‌رێم و‬ ‫به‌غدا‪ ،‬ئه‌و ده‌سه‌اڵته‌ی بارزانی‪ ،‬سه‌رانی‬ ‫یه‌كێتیی سه‌رسام كرد‪ .‬ئه‌و ده‌ستووره‌ی‬ ‫هه‌رێم كه‌ حیزبه‌كه‌ی گ��ۆران واژۆی‬ ‫له‌سه‌ر ك��ردووه‌‪ ،‬له‌ به‌ندی ‪ 56‬و ‪، 65‬‬

‫ده‌سه‌اڵت به‌ سه‌رۆكی هه‌رێم ده‌دات كه‌‬ ‫په‌رله‌مانی مووچه‌هه‌ڵڕێژی گۆران ئازاد‬ ‫هه‌ڵوه‌شێنێته‌وه‪ ،‬جا سه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫چۆن له‌ په‌یژە‌ی ده‌سه‌اڵت داده‌به‌زێت بۆ‬ ‫په‌رله‌مانێكی ژێر ڕكێفی حوكمی خۆی؟‬ ‫ل�ه‌ هه‌ڵبژاردنی ب �ه‌ه��اری ‪،2009‬‬ ‫یه‌كێتی توانی له‌ په‌نای ڕێككه‌وتنامه‌ی‬ ‫سرتاتیژی فێڵ له‌ پارتی بكات‪ ،‬كورسییه‌كانی‬ ‫كوردستانی له‌ به‌ینی خۆی و پارتی دابه‌ش‬ ‫بكات‪ .‬ئ�ه‌و هه‌ڵبژاردنه‌ ته‌نیا له‌سه‌ر‬ ‫ئاستی هه‌رێم بوو‪ ،‬به‌اڵم له‌ هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ته‌مموزی ‪2009‬دا‪ ،‬پارتی لیستی كراوه‌ی‬ ‫په‌سه‌ند ك��رد‪ .‬ئه‌و هه‌ڵبژاردن ‌ه له‌سه‌ر‬ ‫ئاستی باشووری كوردستان بوو «هه‌رێم و‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێم» پارتی هه‌ر ‪ 29‬كورسيی‬ ‫هێنا‪ ،‬یه‌كێتی ته‌نها ‪ 14‬كورسی‪ ،‬گۆڕان ‪8‬‬ ‫كورسی‪ ،‬یه‌گگرتوو و كۆمه‌ڵ ‪ 6‬كورسی‪،‬‬

‫كه‌وات ‌ه ب ‌ه یه‌كێتی و ئۆپۆزسیۆن ئه‌وه‌نده‌ی‬ ‫پارتی ده‌نگیان نه‌هێنا‪.‬‬ ‫ئه‌و ‪ 14‬كورسییه‌ی یه‌كێتی له‌سه‌ر‬ ‫ئاستی هه‌رێم و ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێم بوو‪،‬‬ ‫كه‌وات ‌ه له‌سه‌ر ئاستی هه‌رێم به‌ ته‌نیا له‌‬ ‫ده‌ كورسی تێناپه‌ڕێت‪ .‬ئه‌وجا كه‌ ئه‌و داوا‬ ‫له‌ ئیسالمییه‌كان ده‌كات قه‌باره‌ی خۆیان‬ ‫بزانن‪ ،‬ئ�ه‌وان ئه‌وه‌نده‌ و نیوی یه‌كێتی‬ ‫ده‌نگیان له‌ په‌رله‌مانی كوردستان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫پارتیش له‌سه‌ر ئه‌م بناغه‌ی ‌ه مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫یه‌كێتی ده‌كات‪ ،‬كه‌ ته‌نیا ده‌ كورسیان له‌‬ ‫هه‌رێم هه‌یه‌ ئه‌وی دی خێری پارتییه‌‪.‬‬ ‫له‌ الیه‌كی دی‪ ،‬له‌ سه‌رده‌می ساغیی‬ ‫تاڵه‌بانی هه‌ڕە‌شه‌ی ئه‌وه‌ له‌ پارتی ده‌كرا‪،‬‬ ‫كه‌ كۆبوونه‌وه‌ی تاڵه‌بانی و نه‌وشیروان‬ ‫پ��ارت��ی ن��اچ��ار ده‌ك���ات ڕازی بێت به‌‬ ‫سیسته‌می په‌رله‌مانی! ئه‌و بیركردنه‌وه‌ له‌‬

‫پۆستی ته‌رشیفی تاڵه‌بانییەوە سه‌رچاوه‌ی‬ ‫گرتووه‪ ،‬ئه‌و به‌ رێكه‌وتن بووه‌ته‌ سه‌رۆكی‬ ‫ع��ێ��راق‪ ،‬ك�ه‌چ��ی ب��ارزان��ی ب �ه‌ ده‌نگی‬ ‫راسته‌وخۆی خه‌ڵك بووه‌ته‌ سه‌رۆك‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ده‌نگی كورد نه‌بووایه‌ حیزبێك خاوه‌نی ‪14‬‬ ‫كورسی بێت‪ ،‬چۆن سه‌رۆكه‌كه‌ی ده‌بێته‌‬ ‫سه‌رۆكی عێراق؟‬ ‫ئه‌و ملمالنێ كۆنه‌ی پارتی و یه‌كێتی‪،‬‬ ‫باشووری كوردستان به‌ره‌و چاره‌نووسێكی‬ ‫نادیار ده‌بات‪ ،‬ئیسالمی ده‌بێته‌ پاشكۆی‬ ‫ئه‌و ملمالنێیه‌! له‌ الیه‌كی دی‪ ،‬خۆم باوه‌ڕم‬ ‫وایه‌ پۆستی سه‌رۆكی هه‌رێم نه‌مێنێت‬ ‫تاكو كوردی ئیسالمیی و عه‌ملانیی له‌سه‌ر‬ ‫شته‌ ناكۆكه‌كان پێكبێن‪ .‬له‌وه‌ش زیاتر با‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیران ده‌سه‌اڵتی یه‌كالكه‌ره‌وه‌ی‬ ‫هه‌بێت و دیكتاتۆریه‌ت له‌ كوردستان‬ ‫دروست نه‌بێت‪.‬‬

‫‪15‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫گفتوگۆ‬

‫ژماره‌ (‪ ،)32‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/4/23‬ساڵی یەکەم‬

‫ــــەى بەیاندا‪:‬‬

‫ـــه‌ردوو فراكسـیۆنی یه‌كگرتوو و كۆمه‌ڵ یه‌ك بگرن‬ ‫ال َّل ِه أَ ْت َقا ُك ْم إِ َّن ال َّل َه َع ِل ٌيم َخ ِب ٌري»‪ .‬من ئه‌و‬ ‫ئایه‌ت پیرۆزه‌م كردووه‌ته‌ بناغه‌ی كتێبی‬ ‫س��ۆزی نه‌ته‌وایه‌تی‪ ،‬هه‌ر ئه‌و ئایه‌ته‌‬ ‫پیرۆزه‌م كرده‌ بنه‌مای ئه‌و وتاره‌م كه‌ له‌‬ ‫توركیا پێشكه‌شم كرد له‌و كۆنگره‌یه‌ی‬ ‫بۆ چاره‌سه‌ری پرسی كورد بانگهێشت‬ ‫كرابووم‪.‬‬ ‫پاشان ئه‌گه‌ر كورد ده‌وڵه‌تی خۆی‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬خۆ ئه‌وه‌ ڕاناگه‌یه‌نێت كه‌ ئێمه‌‬ ‫له‌ خاكی ئیسالمی جیاده‌بینه‌وه‌‪ ،‬عه‌ره‌ب‬ ‫هه‌ر خۆیان ئه‌و هه‌موو ده‌وڵه‌ته‌یان‬ ‫هه‌یه‌ و كه‌سیش نه‌یوتوو ‌ه خاكی ئیسالم‬ ‫پارچه‌ پارچه‌ بووه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬باسی گه‌رمی ئێستای نێو‬ ‫میدیاكان‪ ،‬بریتیی ‌ه له‌ لیستی ئیسالمی‪،‬‬ ‫به‌ تێڕوانینی تۆ لیستی ئیسالمی چییه‌ و‬ ‫چۆن بێت باشه‌ و به‌ كوێ گه‌یشتووه‌؟‬ ‫م‪ .‬عه‌لی باپیر‪ :‬شێوازی هه‌ڵبژاردن‬ ‫چه‌ند جۆرێكی هه‌یه‌‪ ،‬لیستی ك �راوه‌‬ ‫و داخ �راو و نیمچه‌ ك�راوه‌ و تا دوایی‪،‬‬ ‫جارێ دیار نیی ‌ه هه‌ڵبژاردنی ئه‌مجاره‌ی‬ ‫كوردستان چ جۆرێك ده‌بێت‪ ،‬ئه‌و شێوازانه‌‬ ‫كاریگه‌ریی هه‌یه‌ له‌سه‌ر لیسته‌كان‪ .‬به‌‬ ‫نیسبه‌تی ئه‌وه‌شی به‌كوێ گه‌یشتووه‌؟‬ ‫دی���ار ‌ه ئێمه‌ ده‌ستپێشخه‌رییامن بۆ‬ ‫الی برایانی یه‌كگرتووی ئیسالمی كرد‪،‬‬ ‫پێشرتیش باسی لێو ‌ه كرابوو‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م‬ ‫م��اوه‌ی �ه‌ی ڕاب���ورد س �ه‌ردان��ی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسیی یه‌كگرتوومان كرد و ئه‌و باسه‌مان‬ ‫ال كردنه‌وه‌‪ ،‬كه‌ هه‌م فراكسیۆنه‌كامنان له‌‬ ‫په‌رله‌مان یه‌ك بخه‌ین و هه‌م لیسته‌كه‌ش‬ ‫پێكبێنین‪ ،‬ك ‌ه پێده‌چێت به‌م نزیكانه‌‬ ‫فراكسیۆنه‌كان یه‌ك بخه‌ین وه‌ك هه‌نگاوی‬ ‫یه‌كه‌م‪ .‬دیاره‌ ئێمه‌ ومتان كێشه‌مان نییه‌ با‬ ‫سه‌رۆكی فراكسیۆن له‌ ئێوه‌ بێت و ئه‌وه‌‬ ‫ناكه‌ینه‌ هۆكاری دواخستنی كاره‌كه‌مان‪،‬‬ ‫ئێمه‌ الی خۆمانه‌وه‌ بڕیارمان لێداوه‌ و‬ ‫ئه‌وانیش وتیان دیراسه‌ی ده‌كه‌ین‪ ،‬ئه‌وه‌ی‬ ‫به‌ منیش گه‌یشتووه‌ته‌و ‌ه دیاره‌ ئه‌وانیش‬ ‫پێیان باشه‌ و ڕازی ده‌ب��ن‪ .‬ده‌رب��اره‌ی‬ ‫لیسته‌كه‌ش ئه‌وان وتیان‪ :‬ئێمه‌ ڕاپرسیی ناو‬ ‫ئه‌ندامانی له‌سه‌ر ده‌كه‌ین‪ .‬ئێمه‌ش ومتان‬ ‫بێگومان ئێمه‌ش ڕاپرسیی له‌سه‌ر ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و ‌ه الی سه‌ركردایه‌تیامن قبووڵامنه‌‬ ‫بۆیه‌ پێشنیازی بۆ ئێوه‌ش پێده‌كه‌ین و‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی منیش ئاگاداربم‪ ،‬برایانی ئێمه‌‬ ‫شتێكی وایان بۆ ئه‌م قۆناغه‌ پێباشه‌‪.‬‬ ‫پاشان ئایا هه‌ر ئه‌و دوو الیه‌نه‌‬ ‫ده‌ب��ی��ن ی��ان خه‌ڵكی تریش به‌شدار‬ ‫ده‌ك���ه‌ی���ن‪ ،‬دوای����ی پ��ێ��ك �ه‌وه‌ قسه‌ی‬ ‫له‌سه‌ر ده‌كه‌ین‪.‬چونكه‌ ڕەنگه‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫پرسیارێكی تر بێت له‌ دڵتدا و بیڵێیت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ هه‌ر ئێستا خۆم باسی ده‌كه‌م‪ .‬ئێمه‌‬ ‫و یه‌كگرتوو حسابامتان جیایه‌ و له‌مێژە‬ ‫پێكه‌وه‌ین و تێگه‌یشتنامن پێكه‌وه‌ هه‌یه‌‬ ‫و شێوه‌ی كاركردمنان و هه‌ڵوێسته‌كامنان‬ ‫نزیكیی زیاتری تێدایه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌نێو‬ ‫خۆشامندا گرفت و كێشه‌ی نێوخۆیی‬ ‫وامان نییه‌‪ .‬ئه‌وه‌ دوایی خۆمان قسه‌ی لێ‬ ‫ده‌كه‌ین و چۆمنان پێ چاكه‌‪ ،‬ده‌مێنێته‌وه‌‬ ‫الیه‌نی به‌رانبه‌ر كه‌ پێی باش ده‌بێت یان‬ ‫نا‪ ،‬چونك ‌ه یه‌كگرتوو و كۆمه‌ڵ حساب‬ ‫و كتابێك ده‌كه‌ن و له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌‬

‫خه‌ڵكی تر به‌شدار ده‌ك��ه‌ن‪ ،‬با جارێ‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی خۆمان ت �ه‌واو بكه‌ین و پێش‬ ‫ڕووداوه‌ك���ان نه‌كه‌وین‪ ،‬وه‌ك عه‌ره‌ب‬ ‫ده‌ڵێت «ثبت العرش ثم انقش»‪ .‬مه‌رج‬ ‫نییه‌ دوای��ی هه‌ر له‌گه‌ڵ بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫ئیسالمی قسه‌ بكه‌ین‪ ،‬ڕەنگ ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫كه‌سایه‌تی و گرووپ و ئاڕاسته‌ی تریش‬ ‫پێامن باش بێت و وتووێژ بكه‌ین‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬میدیاكان باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن ب���ه‌دوای كاندیدێكدا‬ ‫ده‌گ �ه‌ڕێ��ن بۆ پۆستی سه‌رۆكایه‌تیی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان و ن��اوی مامۆستا‬ ‫سه‌اڵحه‌دینیش دێنن‪ ،‬ئه‌مه‌ تاچه‌ند ڕاسته‌‬ ‫و ئایا ده‌كرێت ئۆپۆزیسیۆن كاندیدی‬ ‫نه‌بێت؟‬ ‫م‪ .‬عه‌لی باپیر‪ :‬قسه‌وباس ده‌كرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی سێ الیه‌نه‌كه‌ی ئۆپۆزیسیۆن‬ ‫پێكه‌وه‌ دانیشتبین و باسی ئه‌وه‌مان‬ ‫كردبێت‪ ،‬تا ئێستا شتی وا نه‌بووه‌‪ ،‬پێشم‬ ‫وایه‌ ئۆپۆزیسیۆن ئه‌و شته‌ی لێ یاخی‬ ‫نابێت و كه‌سێكامن هه‌ر ده‌ستده‌كه‌وێت‬ ‫كاندیدی بكه‌ین‪ ،‬ئه‌گه‌ر مبانه‌وێت‪.‬‬ ‫ڕێزیشامن بۆ مامۆستا سه‌اڵحه‌دین هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و شته‌ هه‌ر باسی لێوه‌ نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫یانی ئه‌وه‌ قسه‌ی ده‌ماوده‌م و خه‌ڵكه‌‪،‬‬ ‫نه‌ك قسه‌ی ڕەسمیی ئۆپۆزیسیۆن‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬به‌پێی ئه‌و زانیارییانه‌ی به‌‬ ‫ئێمه‌ گه‌یشتوون‌ بارزانی كاتی خۆی الی‬ ‫تۆ وتویه‌تی خۆم كاندید ناكه‌مه‌وه‌‪ ،‬ئایا‬ ‫ئه‌م قسه‌یه‌ ڕاسته‌؟ پاشان به‌ بۆچوونی‬ ‫به‌ڕێزتان ئه‌و جارێكی تر خۆی كاندید‬ ‫ده‌كاته‌وه‌؟‬ ‫م‪ .‬عه‌لی باپیر‪ :‬له‌و كۆبوونه‌وه‌یه‌ی‬ ‫من زه‌مینه‌سازیم كرد بۆ كۆبوونه‌وه‌ی‬ ‫هه‌رسێ سه‌ركرده‌كه‌ی ئۆپۆزیسیۆن‬ ‫له‌گه‌ڵ ك��اك مه‌سعوود ب��ارزان��ی‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كاته‌ی من به‌جیا له‌گه‌ڵی دانیشتم‪،‬‬ ‫شتێكی وای به‌ من وت کە به‌ته‌ما نییه‌‬ ‫جارێكی تر خۆی كاندید بكاته‌وه‌‪ ،‬ئێستا‬ ‫هه‌ڵوێستی چیی لێهاتبێت و جۆرێك‬ ‫له‌ ك��اردان �ه‌وه‌ی بۆ دروس��ت بووبێت‪،‬‬ ‫نازانم‪ .‬قس ‌ه له‌سه‌ر یاساكه‌یه‌ كه‌ تا چه‌ند‬ ‫ڕێگه‌ی كاندیدكردنه‌وه‌ی جه‌نابی كاك‬ ‫مه‌سعوود ده‌دات‪ ،‬دیاره‌ ئه‌و دوو خول‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێم بووه‌ و ئێستا سه‌رقاڵی‬ ‫ئه‌وه‌ن ئاخۆ ڕێگه‌ هه‌ی ‌ه جارێكی دیكه‌‬ ‫كاك مه‌سعوود كاندید بكرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پشتڕاستی زانیارییه‌كه‌ت ده‌كه‌مه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وكاته‌ خۆی الی من ئه‌وه‌ی وت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬كێشه‌ی خه‌ڵك ته‌نیا سیاسی‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئێستا كێشه‌ی گوزه‌ران هه‌یه‌‪،‬‬ ‫قه‌یرانی به‌نزین و پاره‌ و مووچه‌ و بودجه‌‬ ‫و بابه‌تی پێداویستییه‌ سه‌ره‌تاییه‌كانی‬ ‫ژیانی خه‌ڵك هه‌یه‌‪ ،‬ئێوه‌ ك ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێم و الیه‌ن و سه‌ركرده‌كان‬ ‫كۆده‌بنه‌وه‪ ‌،‬چه‌نده‌ باسی خزمه‌تگوزاری‬ ‫ده‌ك��ه‌ن و قسه‌ی له‌سه‌ر ده‌ك��ه‌ن‪ ،‬به‌‬ ‫تایبه‌تی به‌ڕێزتان دووج��ار نوێنه‌ری‬ ‫خه‌ڵكن‪ ،‬وه‌ك سیاسی و سه‌ركرده‌یه‌ك و‬ ‫وه‌ك په‌رله‌مانتاریش؟‬ ‫م‪ .‬عه‌لی باپیر‪ :‬به‌پێی پێویست‬ ‫ب��اس��ی ه �ه‌م��ووش��ت ده‌ك��ه‌ی��ن‪ .‬ئێمه‌‬ ‫به‌رانبه‌ر به‌و خه‌ڵكه‌ به‌رپرسیارین‪ ،‬جاری‬

‫خاوەىن ئیمتیاز و سەرنووسەر‪:‬‬ ‫هاوژین عومەر کەریم‬ ‫‪hawzheenk@yahoo.com‬‬ ‫‪07701543488‬‬

‫وا هه‌بووه‌ كۆبوونه‌وه‌كه‌ تایبه‌ت بووه‌ ب ‌ه‬ ‫كێشه‌ی نێوان هه‌رێم و به‌غدا‪ ،‬من وه‌ك‬ ‫ناواخنێك ئه‌وه‌م خستووه‌ته‌ به‌رباس و‬ ‫قسه‌لێكردن‪ ،‬وتویانه‌ مامۆستا ئێمه‌ باسی‬ ‫كێشه‌كانی به‌غدا ده‌كه‌ین تۆ بۆچی ئه‌و‬ ‫باسه‌ ده‌هێنیته‌ ناوه‌وه‌؟ وتومه‌ ده‌بێت‬ ‫باسی خۆشامن بكه‌ین و چاره‌سه‌ری‬ ‫كێشه‌كانی كوردستان بكه‌ین‪ ،‬تا خۆمان‬ ‫ڕێ��ك و توندوتۆڵ نه‌كه‌ین‪ ،‬ناتوانین‬ ‫ڕووب����ه‌ڕووی كێشه‌كانی حكومه‌تی‬

‫به‌شدارییه‌كی زۆر هه‌یه‌‪.‬‬ ‫جگه‌ له‌ ته‌زویركاری‪ ،‬ناهۆشیارییش‬ ‫ه �ه‌ی �ه‌‪ ،‬ته‌ماشا ده‌ك �ه‌ی��ت كه‌سانێك‬ ‫مسوڵامنن و نوێژ ده‌كه‌ن و هانی خه‌ڵك‬ ‫ده‌ده‌ن ده‌نگ نه‌ده‌نه‌ ئیسالمییه‌كان‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ناهۆشیارییه‪ .‬هه‌روه‌ها ئه‌و‬ ‫چه‌واشه‌كارییه‌ ڕاگه‌یاندنه‌ی عه‌ملانییه‌كان‬ ‫پشكی شێری هه‌یه‌‪ ،‬تۆمه‌متان بۆ دروست‬ ‫ده‌ك �ه‌ن و چه‌ندین كه‌ناڵی پاشكۆیان‬ ‫هه‌ی ‌ه به‌رده‌وام قسه‌مان له‌سه‌ر ده‌كه‌ن‪،‬‬

‫کاتى خۆى مام جەالل‬ ‫قسەیەکى جوانى کردبوو‪ ،‬وتبووى‪:‬‬ ‫یان تەعدیل یان تەبدیل‬ ‫ناوه‌ند ببینه‌وه‌‪.‬بێگومان باسی ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫به‌ تایبه‌تی كه‌ له‌گه‌ڵ كاك مه‌سعوود‬ ‫داده‌نیشین‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و به‌رانبه‌ر به‌‬ ‫خه‌ڵكی كوردستان به‌رپرسیاره‌‪ ،‬خۆ‬ ‫به‌رانبه‌ر به‌ خه‌ڵكی عێراق به‌رپرس نییه‌‪.‬‬ ‫ب �ه‌ی��ان‪ :‬ده‌وت��رێ��ت پێشكه‌وتنی‬ ‫ده‌نگی ئیسالمییه‌كان له‌ ئاستى واقیع و‬ ‫متووحی ئیسالمییه‌كاندا نییه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر وایه‌‬ ‫هۆكاره‌كان چیین؟‬ ‫م‪ .‬عه‌لی باپیر‪ :‬له‌به‌رئه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنانه‌ی تا ئێستا ئه‌نجام دراون‬ ‫ساخته‌كاری و فڕوفێڵی زۆری��ان تێدا‬

‫ئه‌وانه‌ هه‌موو هۆكارن‪ ،‬به‌اڵم ناشمه‌وێت‬ ‫خۆمانی لێ ببوێرم و بڵێم ئێمه‌ش هۆكار‬ ‫نین‪ ،‬ناته‌بایی و ناكۆكیی خۆشامن‬ ‫وه‌ك ئیسالمییه‌كان و ن��اچ��االك��ی و‬ ‫ته‌مبه‌ڵییشامن هه‌ی ‌ه و به‌رانبه‌ركه‌شامن‬ ‫زۆر بێڕەحمه‌‪ .‬با من یه‌ك منوونه‌ بۆ‬ ‫جه‌نابت بهێنمه‌وه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵی ئیسالمی‬ ‫مانگانه‌ ‪ 350‬ملیۆن دینار بودجه‌مانه‌‬ ‫كه‌ له‌ كوردستان ‪ 4‬كورسی و له‌ به‌غدا‬ ‫دوو كورسی و ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانیش‬ ‫له‌ هه‌ولێر و سلێامنی كورسییامن هه‌یه‌‪،‬‬ ‫بیستوومه‌ الی �ه‌ن هه‌یه‌ زی��اد ‪ 500‬لە‬

‫هەرکەس بابەتەکانمى پێ هەزم ناکرێت‪،‬‬ ‫گلەیی لێ ناکەم‪ ،‬باکگراوندە فیکرییەکەى‬ ‫هەر ئەوەندە ڕێگەى پێدەدات‬ ‫كراوه‌‪ ‌ ،‬من ناتوانم بڵێم ئه‌و ده‌نگانه‌ی‬ ‫ك ‌ه ه �ه‌ن‪ ،‬ده‌رخ��ه‌ری حه‌قیقه‌تی ڕای‬ ‫خه‌ڵك ‌ه ب ‌هڕاستی‪ .‬ب�ه‌اڵم تۆ ده‌ته‌وێت‬ ‫چی بكه‌یت به‌ پێوه‌ر بیكه‌‪ ،‬بۆ منوونه‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی مامۆستایان ك��را‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫و یه‌كگرتوو ده‌نگێكی زۆرم��ان هێنا‪،‬‬ ‫ته‌ندروستكاران به‌هه‌مان شێوه‌ ده‌نگێكی‬ ‫زۆرمان هێنا‪ ،‬ته‌ماشای پێشانگای كتێبی‬ ‫هه‌ولێر ده‌كه‌یت تا كتێبێكی مه‌رشه‌ب‬ ‫عه‌ملانی ده‌فرۆرشێت ده‌ كتێبی مه‌رشه‌ب‬ ‫ئیسالمی ده‌ف���رۆرشێ���ت‪ ،‬ته‌ماشای‬ ‫خۆپیشاندانی ئیسالمییه‌كان ده‌كه‌یت‪،‬‬

‫ملیۆن دینار وه‌رده‌گ��رێ��ت له‌كاتێكدا‬ ‫ی��ه‌ك كورسیی پ�ه‌رل�ه‌م��ان��ی ه�ه‌ی�ه‌ و‬ ‫ئه‌ویش به‌ پێنج ـ شه‌ش حزب ئه‌وجا‬ ‫توانیوانه‌ ئه‌و كورسییه‌ش بهێنن‪ ،‬الیه‌نی‬ ‫تر هه‌یه‌ كورسییه‌كی هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ ئێمه‌‬ ‫له‌ ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق زیاتر‬ ‫له‌ ‪ 150‬ه��ه‌زار ده‌ن��گ�مان هێنا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ڕەنگه‌ ‪ 3‬تا ‪ 4‬هه‌زار ده‌نگی هێنابێت‪،‬‬ ‫پێشمه‌رگه‌بووه‌‪ ،‬پێشمه‌رگه‌ بووین‪،‬‬ ‫بۆچی ئێمه‌ به‌ چوار كورسی ‪ 350‬ملیۆن‪،‬‬ ‫بۆچی ئ�ه‌وان به‌ پێنج ـ شه‌ش حزبێك‬ ‫كورسییه‌كیان هه‌ی ‌ه كه‌ یه‌كی پێچكه‌‬

‫کوردستانى باکوور کێشەى سەرەکیى کوردە‬ ‫عێراق بەرە و هەڵوەشانەوە دەچێت‬

‫بەڕێوەبەرى کارگێڕى‪:‬‬ ‫جیهانگیر ئەحمەد‬ ‫‪bayanreklam@yahoo.com‬‬ ‫‪07702455504‬‬

‫بەڕێوەبەرى هونەرى‪:‬‬ ‫ڕەوشت محەمەد‬ ‫‪rawshtmail@yahoo.com‬‬ ‫‪07501112083‬‬

‫كورسییه‌كیان به‌رده‌كه‌وێت‪ 500 ،‬ـ ‪600‬‬ ‫ملیۆن دینار؟ چه‌ندجار باسامن كردووه‌‬ ‫و به‌ڵێنیان داوه‌ و به‌ڵێنه‌كانیان هیچی‬ ‫ڕاست ده‌رنه‌چووه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش كاریگه‌ریی‬ ‫هه‌یه‌ له‌سه‌ر ڕاگه‌یاندنت كه‌ نه‌توانێت‬ ‫وه‌كو پێویسته‌ ڕۆڵ ببینێت‪ ،‬كاریگه‌ریی‬ ‫هه‌یه‌ له‌سه‌ر كادیره‌كانت كه‌ نه‌توانیت‬ ‫خزمه‌تێكیان بكه‌یت‪ ،‬كاریگه‌ریی هه‌یه‌‬ ‫له‌سه‌ر بنكه‌ و باره‌گاكانت‪ ،‬كاریگه‌ریی‬ ‫هه‌یه‌ له‌سه‌ر ڕیكالمی هه‌ڵبژاردنه‌كانت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬جیهانبینیی فراوان و كراوه‌ی‬ ‫ت��ۆ ل�ه‌ن��او كۆمه‌ڵی ئیسالمیدا وه‌ك��و‬ ‫پێویست پێشوازیی لێ ناكرێت و به‌پێی‬ ‫پێویستیش سوودی لێ وه‌رناگیرێت و‬ ‫گه‌لێك جار به‌رپه‌رچیشت ده‌ده‌ن �ه‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌چی ل���ه‌والو ‌ه كۆمه‌ڵگه‌ و خه‌ڵك‬ ‫س��وودی لێ وه‌رده‌گ���رن‪ ،‬ئ�ه‌م حزبه‌ی‬ ‫به‌ڕێزت ئه‌میرایه‌تیی ده‌كه‌یت‪ ،‬بۆچی‬ ‫واده‌كه‌ن و ناتوانن لێت سوودمه‌ند بنب؟‬ ‫م‪ .‬عه‌لی باپیر‪ :‬من دوو سێ شت‬ ‫ده‌ڵێم‪ ،‬یه‌كه‌م‪ :‬خوای گه‌وره‌ ده‌فه‌رموێت‬ ‫« َفأَ َّما ال َّز َبدُ َف َي ْذهَ ُب ُج َفا‌ ًء وأَ َّما َما َي ْن َف ُع‬ ‫َّاس َف َي ْم ُك ُث يِف أْالَ ْر ِض»‪ .‬ده‌فه‌رموێت‬ ‫الن َ‬ ‫ئ��ه‌وه‌ی پ��ووش و پ �ه‌اڵش و قانگه‌لۆره‌‬ ‫ده‌ڕوات و ئ �ه‌وه‌ی س��وودی بۆ خه‌ڵك‬ ‫هه‌یه‌ ده‌مێنێته‌وه‪ .‬خوای گه‌وره‌ منوونه‌‬ ‫ب ‌ه ئاو ده‌هێنێته‌وه‌ كه‌ باران ده‌بارێت‬ ‫الفاو هه‌ڵده‌ستێت‪ ،‬پووش و په‌اڵش و‬ ‫كه‌فوكوڵێك له‌سه‌ر ئاوه‌كه‌ ده‌بێت و‬ ‫دوایی وشك ده‌بێته‌وه‌ و با لێی ده‌دات‬ ‫و ده‌ڕوات‪ ،‬ب�ه‌اڵم ئاوه‌كه‌ كه‌ سوودی‬ ‫بۆ خه‌ڵك هه‌یه‌‪ ،‬ده‌مێنێته‌وه‌‪ .‬بیر و‬ ‫بۆچوونه‌كانی من و غه‌یری من‪ ،‬ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ سوودی بۆ خه‌ڵك هه‌ی ‌ه و وه‌اڵمگۆی‬ ‫پرسیاره‌كانی خه‌ڵكه‌‪ ،‬ده‌مێنێته‌وه‌‬ ‫ئه‌و ك��اردان�ه‌وه‌ و لێحاڵینه‌بوون و پێ‬ ‫ئیستیعابنه‌كردنه‌‪ ،‬پێم وابێت كه‌فوكوڵێكه‌‬ ‫و ده‌ڕوات‪ .‬دووه‌م‪ :‬له‌ڕاستیدا ده‌بێت‬ ‫ئێمه‌ پێكه‌وه‌ سنگفراوان بین‪ ،‬من له‌‬ ‫به‌رنامه‌یه‌كی (م��ه‌ح��ه‌ك)ی كه‌ناڵی‬ ‫په‌یامیشدا حه‌فته‌ی پێشوو باسم كرد‪،‬‬ ‫ك�ه‌م�زان��ی��اری ده‌م��ارگ��ی��ری��ی دروس��ت‬ ‫ده‌ك��ات‪ ،‬زانیاریی زۆر فیكر و ئاسۆی‬ ‫ئینسان ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬سنگفراوانی ده‌كات‪،‬‬ ‫بیركردنه‌وه‌ی قووڵ ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬هه‌ركه‌سێك‬ ‫كه‌ شته‌كانی منی پێ ه�ه‌زم ناكرێت‪،‬‬ ‫من گله‌یی لێ ن��اك�ه‌م‪ ،‬باكگراوه‌نده‌‬ ‫فیكرییه‌كه‌ی ئه‌وه‌ند ‌ه ڕێگه‌ی ده‌دات‪،‬‬ ‫تواناكه‌ی هێنده‌یه‌‪ .‬ئه‌ڵبه‌ته‌ ناشڵێم‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی م��ن س���ه‌داس���ه‌د ح��ه‌ق��ه‌ و‬ ‫ڕەتكردنه‌وه‌كه‌ی ئه‌وانیش سه‌داسه‌د‬ ‫ناحه‌قه‌‪ ،‬ئه‌زموونی كاری ئیسالمیم وایه‌‬ ‫له‌ ڕابوردوودا شتی دیكه‌م هه‌بووه‌ زۆر‬ ‫به‌ توندی ڕووبه‌ڕووی بوونه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دوایی ورده‌ورده‌ هه‌زم كراوه‌‪ ،‬عه‌ره‌ب‬ ‫ده‌ڵێن «ال یصیح اال الصحیح»‪ .‬ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ ڕاست ‌ه هه‌ر ئه‌و ‌ه ڕاست ده‌رده‌چێت‪.‬‬ ‫كاتی خۆی كه‌سانێك هه‌بوون به‌شداری‬ ‫له‌ په‌رله‌مان و هه‌ڵبژاردنیان پێ كوفر و‬ ‫شیرك بوو‪ ،‬كه‌ ڕەنگه‌ زۆر جار ئه‌وه‌یان‬ ‫دابێته‌ پاڵ من‪ ،‬له‌كاتێكدا من بۆخۆم له‌‬ ‫به‌رده‌می پارێزگای هه‌ولێر و شوێنه‌كای‬ ‫تر ده‌گ ‌هڕام و وتارم ده‌دا و هانی خه‌ڵكم‬

‫ئەنداماىن بۆرد‪:‬‬ ‫سەاڵح ساالر‬ ‫ئیدریس سیوەیىل‬ ‫محەمەد جەمال‬

‫ده‌دا ده‌نگ بده‌ن به‌ لیستی ئیسالمی‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌وكات لیستی ئیسالمیامن هه‌بوو‪.‬‬ ‫كتێبێكم ن���ووس���ی ب���ه‌ ن���اوی‬ ‫(چ��اره‌س �ه‌ری كێشه‌ی ك��ورد له‌ نێوان‬ ‫ئیامن و په‌رله‌ماندا)‪ ،‬له‌وێدا وتوومه‌‬ ‫كێشه‌ی ئێمه‌ ب��ه‌وه‌ن��ده‌ چ��اره‌س �ه‌ر‬ ‫نابێت ك ‌ه هه‌ڵبژاردن بكه‌ین‪ ،‬ده‌ردی‬ ‫ئێمه‌ به‌وه‌ ده‌رم��ان نابێت په‌رله‌مانێك‬ ‫هه‌ڵبژێرین و ئاوێ بێنه‌ و ده‌ستان بشۆ‪.‬‬ ‫به‌ ئیامن چاره‌سه‌ر ده‌بێت‪ .‬قسه‌كه‌ی من‬ ‫ده‌ركه‌وت ڕاست ده‌رچوو‪ ،‬ئه‌وه‌ چه‌ند‬ ‫ساڵه‌ په‌رله‌مان و حكومه‌متان هه‌یه‌‬ ‫و كێشه‌ و گه‌نده‌ڵی و ناڕەزایی زۆری‬ ‫خه‌ڵك هه‌یه‌‪ .‬من قووڵ بیرم ده‌كرده‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌موت ئه‌و كولتووره‌ سه‌قه‌ته‌ی به‌عس‬ ‫له‌م واڵته‌دا چاندویه‌تی ئایا به‌وه‌نده‌ی‬ ‫په‌رله‌مانێك هه‌ڵبژێرین‪ ،‬كۆتایی دێت؟!‬ ‫ك�ه‌ دوای���ی ده‌رك���ه‌وت س�ه‌رك��رده‌ك��ان‬ ‫پێش خه‌ڵك كولتووری به‌عسیان تێدا‬ ‫دروستبوو‪ ،‬قۆرخكاری‪ ،‬گه‌نده‌ڵی‪ ،‬حساب‬ ‫بۆ خه‌ڵكنه‌كردن‪ ،‬ده‌مارگیریی حیزبی‪.‬‬ ‫كتێبی (چه‌ند بابه‌تێكی هونه‌ری‬ ‫له‌به‌ر ڕۆشنایی قورئان و سوننه‌تدا) كه‌‬ ‫باسی گۆرانی و مۆسیقا و وێنه‌ و ئه‌و‬ ‫شتانه‌م ك��ردووه‌‪ ،‬كاتی خۆی هه‌ندێك‬ ‫كه‌س زۆر به‌ ته‌شه‌نوج و توند ڕووبه‌ڕووی‬ ‫بوونه‌وه‌‪ ،‬ئێستا ورده‌ ورد ‌ه خه‌ریكه‌ بۆیان‬ ‫هه‌زم ده‌كرێت‪ .‬ئه‌و كتێبه‌ زیاتر له‌ سێ‬ ‫ساڵ من لێكۆڵینه‌وه‌م تێدا كردووه‌ و هیچ‬ ‫باسێكی تریش تا ورد لێی نه‌كۆڵمه‌وه‪‌،‬‬ ‫قسه‌ی لێ ناكه‌م‪ .‬ئێستا برای وا هه‌یه‌‬ ‫ده‌یخوێنێته‌و ‌ه ده‌ڵێت مامۆستا ئه‌ها‬ ‫ئه‌و فه‌رمووده‌یه‌‪ ،‬ئه‌ها ئه‌و سه‌حابه‌یه‌ وا‬ ‫ده‌ڵێت‪ ،‬ئێ كاكه‌ من ئه‌و شتانه‌م بینیوه‌‬ ‫و ته‌ته‌ڵه‌ و بێژنگم كردوون‪.‬‬ ‫ئه‌و ماوه‌یه‌ی پێشووش كتێبێكم‬ ‫له‌سه‌ر یاد و بۆنه‌كان نووسی‪ ،‬كه‌ دوای‬ ‫دیراسه‌ و لێكۆڵینه‌وه‌یەكی زۆر ئه‌و‬ ‫به‌رهه‌مه‌م باڵوكرده‌وه‪ .‬ڕاسته‌ به‌ گرژی و‬ ‫ته‌شه‌نوجێكی زۆره‌وه‌ وه‌رگیرا‪ ،‬به‌اڵم من‬ ‫زۆر به‌ ئاسایی وه‌ریده‌گرم و وه‌ك كابرا‬ ‫ده‌ڵێت قیرائه‌تی خۆمی بۆ تێك ناده‌م‪،‬‬ ‫حاڵه‌تی فیكر وایه‌ ب ‌ه ئاسانی وه‌رناگیرێت‪.‬‬ ‫ئێمه‌ به‌سه‌ر نامسوڵامنایشدا بۆمان نییه‌‬ ‫به‌ تۆپزی بیسه‌پێنین‪ ،‬ئیدی به‌سه‌ر‬ ‫مسوڵامناندا چۆن ئه‌و ‌ه ده‌كه‌ین؟ من‬ ‫گرفتی ئه‌وه‌م هه‌یه‌ شته‌كان ناخوێرنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫قه‌ناعتكردنی پێش بیركردنه‌وه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ره‌فزكردنی پێش خوێندنه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫كێشه‌یه‪ .‬تۆ بیخوێنه‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌وجا بڵێ‬ ‫ڕەخنه‌م له‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬منیش له‌سه‌ر سه‌ر‬ ‫و چاوی داده‌نێم‪ ،‬فاڵن زانای سعوودیه‌‬ ‫وای وت‪ ،‬شێخ بنباز وا ده‌ڵێت‪ ،‬شێخ‬ ‫ئه‌لبانی وا ده‌ڵێت‪( ،‬ڕەحمه‌تی خوایان‬ ‫لێ بێت) ب �ه‌اڵم ئ �ه‌وه‌ قسه‌یه‌‪ ،‬قسه‌ی‬ ‫زانایانیش به‌ڵگه‌ی له‌سه‌ر ده‌هێرنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ب�ه‌ به‌ڵگه‌ ناهێرنێته‌وه‪ ،‬ه �ه‌ر شتێك‬ ‫جیاوازیی تێكه‌وت‪ ،‬دیاره‌ ئێم ‌ه ده‌قێكی‬ ‫هه‌ڵبڕ (حاسیم)مان نییه‌‪ ،‬ته‌نیا قورئان‬ ‫و سوننه‌ت به‌ڵگه‌ن‪ ،‬نه‌ك قسه‌ی كه‌س‪.‬‬ ‫ته‌نیا ئه‌وه‌یه‌ گڵی دوور ده‌رمانه‌‪ ،‬قسه‌ی‬ ‫زانایه‌كی عه‌ره‌ب و به‌ عه‌ره‌بی نوورساوه‌‪،‬‬ ‫ئیرت ئه‌وه‌یه‌ به‌الیانه‌وه‌‪.‬‬

‫ناونیشاىن بەیان لە ئینتەرنێت‪:‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬ ‫‪E.mail: bayanpress@yahoo.com‬‬ ‫‪www.facebook.com/bayanpres‬‬

‫رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامىن ‪ -‬شەقامى ئیرباهیم پاشا ‪ -‬تەالرى بنار نهۆمى پێنجەم ‪ -‬شوقەى ژمارە ‪ .3‬تەلەفۆن‪07480605181 :‬‬

‫بایی (‪ )750‬دینارە‬

‫‪15‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫گفتوگۆ‬

‫ژماره‌ (‪ ،)32‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/4/23‬ساڵی یەکەم‬

‫ــــەى بەیاندا‪:‬‬

‫ـــه‌ردوو فراكسـیۆنی یه‌كگرتوو و كۆمه‌ڵ یه‌ك بگرن‬ ‫ال َّل ِه أَ ْت َقا ُك ْم إِ َّن ال َّل َه َع ِل ٌيم َخ ِب ٌري»‪ .‬من ئه‌و‬ ‫ئایه‌ت پیرۆزه‌م كردووه‌ته‌ بناغه‌ی كتێبی‬ ‫س��ۆزی نه‌ته‌وایه‌تی‪ ،‬هه‌ر ئه‌و ئایه‌ته‌‬ ‫پیرۆزه‌م كرده‌ بنه‌مای ئه‌و وتاره‌م كه‌ له‌‬ ‫توركیا پێشكه‌شم كرد له‌و كۆنگره‌یه‌ی‬ ‫بۆ چاره‌سه‌ری پرسی كورد بانگهێشت‬ ‫كرابووم‪.‬‬ ‫پاشان ئه‌گه‌ر كورد ده‌وڵه‌تی خۆی‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬خۆ ئه‌وه‌ ڕاناگه‌یه‌نێت كه‌ ئێمه‌‬ ‫له‌ خاكی ئیسالمی جیاده‌بینه‌وه‌‪ ،‬عه‌ره‌ب‬ ‫هه‌ر خۆیان ئه‌و هه‌موو ده‌وڵه‌ته‌یان‬ ‫هه‌یه‌ و كه‌سیش نه‌یوتوو ‌ه خاكی ئیسالم‬ ‫پارچه‌ پارچه‌ بووه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬باسی گه‌رمی ئێستای نێو‬ ‫میدیاكان‪ ،‬بریتیی ‌ه له‌ لیستی ئیسالمی‪،‬‬ ‫به‌ تێڕوانینی تۆ لیستی ئیسالمی چییه‌ و‬ ‫چۆن بێت باشه‌ و به‌ كوێ گه‌یشتووه‌؟‬ ‫م‪ .‬عه‌لی باپیر‪ :‬شێوازی هه‌ڵبژاردن‬ ‫چه‌ند جۆرێكی هه‌یه‌‪ ،‬لیستی ك �راوه‌‬ ‫و داخ �راو و نیمچه‌ ك�راوه‌ و تا دوایی‪،‬‬ ‫جارێ دیار نیی ‌ه هه‌ڵبژاردنی ئه‌مجاره‌ی‬ ‫كوردستان چ جۆرێك ده‌بێت‪ ،‬ئه‌و شێوازانه‌‬ ‫كاریگه‌ریی هه‌یه‌ له‌سه‌ر لیسته‌كان‪ .‬به‌‬ ‫نیسبه‌تی ئه‌وه‌شی به‌كوێ گه‌یشتووه‌؟‬ ‫دی���ار ‌ه ئێمه‌ ده‌ستپێشخه‌رییامن بۆ‬ ‫الی برایانی یه‌كگرتووی ئیسالمی كرد‪،‬‬ ‫پێشرتیش باسی لێو ‌ه كرابوو‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م‬ ‫م��اوه‌ی �ه‌ی ڕاب���ورد س �ه‌ردان��ی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسیی یه‌كگرتوومان كرد و ئه‌و باسه‌مان‬ ‫ال كردنه‌وه‌‪ ،‬كه‌ هه‌م فراكسیۆنه‌كامنان له‌‬ ‫په‌رله‌مان یه‌ك بخه‌ین و هه‌م لیسته‌كه‌ش‬ ‫پێكبێنین‪ ،‬ك ‌ه پێده‌چێت به‌م نزیكانه‌‬ ‫فراكسیۆنه‌كان یه‌ك بخه‌ین وه‌ك هه‌نگاوی‬ ‫یه‌كه‌م‪ .‬دیاره‌ ئێمه‌ ومتان كێشه‌مان نییه‌ با‬ ‫سه‌رۆكی فراكسیۆن له‌ ئێوه‌ بێت و ئه‌وه‌‬ ‫ناكه‌ینه‌ هۆكاری دواخستنی كاره‌كه‌مان‪،‬‬ ‫ئێمه‌ الی خۆمانه‌وه‌ بڕیارمان لێداوه‌ و‬ ‫ئه‌وانیش وتیان دیراسه‌ی ده‌كه‌ین‪ ،‬ئه‌وه‌ی‬ ‫به‌ منیش گه‌یشتووه‌ته‌و ‌ه دیاره‌ ئه‌وانیش‬ ‫پێیان باشه‌ و ڕازی ده‌ب��ن‪ .‬ده‌رب��اره‌ی‬ ‫لیسته‌كه‌ش ئه‌وان وتیان‪ :‬ئێمه‌ ڕاپرسیی ناو‬ ‫ئه‌ندامانی له‌سه‌ر ده‌كه‌ین‪ .‬ئێمه‌ش ومتان‬ ‫بێگومان ئێمه‌ش ڕاپرسیی له‌سه‌ر ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و ‌ه الی سه‌ركردایه‌تیامن قبووڵامنه‌‬ ‫بۆیه‌ پێشنیازی بۆ ئێوه‌ش پێده‌كه‌ین و‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی منیش ئاگاداربم‪ ،‬برایانی ئێمه‌‬ ‫شتێكی وایان بۆ ئه‌م قۆناغه‌ پێباشه‌‪.‬‬ ‫پاشان ئایا هه‌ر ئه‌و دوو الیه‌نه‌‬ ‫ده‌ب��ی��ن ی��ان خه‌ڵكی تریش به‌شدار‬ ‫ده‌ك���ه‌ی���ن‪ ،‬دوای����ی پ��ێ��ك �ه‌وه‌ قسه‌ی‬ ‫له‌سه‌ر ده‌كه‌ین‪.‬چونكه‌ ڕەنگه‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫پرسیارێكی تر بێت له‌ دڵتدا و بیڵێیت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ هه‌ر ئێستا خۆم باسی ده‌كه‌م‪ .‬ئێمه‌‬ ‫و یه‌كگرتوو حسابامتان جیایه‌ و له‌مێژە‬ ‫پێكه‌وه‌ین و تێگه‌یشتنامن پێكه‌وه‌ هه‌یه‌‬ ‫و شێوه‌ی كاركردمنان و هه‌ڵوێسته‌كامنان‬ ‫نزیكیی زیاتری تێدایه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌نێو‬ ‫خۆشامندا گرفت و كێشه‌ی نێوخۆیی‬ ‫وامان نییه‌‪ .‬ئه‌وه‌ دوایی خۆمان قسه‌ی لێ‬ ‫ده‌كه‌ین و چۆمنان پێ چاكه‌‪ ،‬ده‌مێنێته‌وه‌‬ ‫الیه‌نی به‌رانبه‌ر كه‌ پێی باش ده‌بێت یان‬ ‫نا‪ ،‬چونك ‌ه یه‌كگرتوو و كۆمه‌ڵ حساب‬ ‫و كتابێك ده‌كه‌ن و له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌‬

‫خه‌ڵكی تر به‌شدار ده‌ك��ه‌ن‪ ،‬با جارێ‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی خۆمان ت �ه‌واو بكه‌ین و پێش‬ ‫ڕووداوه‌ك���ان نه‌كه‌وین‪ ،‬وه‌ك عه‌ره‌ب‬ ‫ده‌ڵێت «ثبت العرش ثم انقش»‪ .‬مه‌رج‬ ‫نییه‌ دوای��ی هه‌ر له‌گه‌ڵ بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫ئیسالمی قسه‌ بكه‌ین‪ ،‬ڕەنگ ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫كه‌سایه‌تی و گرووپ و ئاڕاسته‌ی تریش‬ ‫پێامن باش بێت و وتووێژ بكه‌ین‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬میدیاكان باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن ب���ه‌دوای كاندیدێكدا‬ ‫ده‌گ �ه‌ڕێ��ن بۆ پۆستی سه‌رۆكایه‌تیی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان و ن��اوی مامۆستا‬ ‫سه‌اڵحه‌دینیش دێنن‪ ،‬ئه‌مه‌ تاچه‌ند ڕاسته‌‬ ‫و ئایا ده‌كرێت ئۆپۆزیسیۆن كاندیدی‬ ‫نه‌بێت؟‬ ‫م‪ .‬عه‌لی باپیر‪ :‬قسه‌وباس ده‌كرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی سێ الیه‌نه‌كه‌ی ئۆپۆزیسیۆن‬ ‫پێكه‌وه‌ دانیشتبین و باسی ئه‌وه‌مان‬ ‫كردبێت‪ ،‬تا ئێستا شتی وا نه‌بووه‌‪ ،‬پێشم‬ ‫وایه‌ ئۆپۆزیسیۆن ئه‌و شته‌ی لێ یاخی‬ ‫نابێت و كه‌سێكامن هه‌ر ده‌ستده‌كه‌وێت‬ ‫كاندیدی بكه‌ین‪ ،‬ئه‌گه‌ر مبانه‌وێت‪.‬‬ ‫ڕێزیشامن بۆ مامۆستا سه‌اڵحه‌دین هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و شته‌ هه‌ر باسی لێوه‌ نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫یانی ئه‌وه‌ قسه‌ی ده‌ماوده‌م و خه‌ڵكه‌‪،‬‬ ‫نه‌ك قسه‌ی ڕەسمیی ئۆپۆزیسیۆن‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬به‌پێی ئه‌و زانیارییانه‌ی به‌‬ ‫ئێمه‌ گه‌یشتوون‌ بارزانی كاتی خۆی الی‬ ‫تۆ وتویه‌تی خۆم كاندید ناكه‌مه‌وه‌‪ ،‬ئایا‬ ‫ئه‌م قسه‌یه‌ ڕاسته‌؟ پاشان به‌ بۆچوونی‬ ‫به‌ڕێزتان ئه‌و جارێكی تر خۆی كاندید‬ ‫ده‌كاته‌وه‌؟‬ ‫م‪ .‬عه‌لی باپیر‪ :‬له‌و كۆبوونه‌وه‌یه‌ی‬ ‫من زه‌مینه‌سازیم كرد بۆ كۆبوونه‌وه‌ی‬ ‫هه‌رسێ سه‌ركرده‌كه‌ی ئۆپۆزیسیۆن‬ ‫له‌گه‌ڵ ك��اك مه‌سعوود ب��ارزان��ی‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كاته‌ی من به‌جیا له‌گه‌ڵی دانیشتم‪،‬‬ ‫شتێكی وای به‌ من وت کە به‌ته‌ما نییه‌‬ ‫جارێكی تر خۆی كاندید بكاته‌وه‌‪ ،‬ئێستا‬ ‫هه‌ڵوێستی چیی لێهاتبێت و جۆرێك‬ ‫له‌ ك��اردان �ه‌وه‌ی بۆ دروس��ت بووبێت‪،‬‬ ‫نازانم‪ .‬قس ‌ه له‌سه‌ر یاساكه‌یه‌ كه‌ تا چه‌ند‬ ‫ڕێگه‌ی كاندیدكردنه‌وه‌ی جه‌نابی كاك‬ ‫مه‌سعوود ده‌دات‪ ،‬دیاره‌ ئه‌و دوو خول‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێم بووه‌ و ئێستا سه‌رقاڵی‬ ‫ئه‌وه‌ن ئاخۆ ڕێگه‌ هه‌ی ‌ه جارێكی دیكه‌‬ ‫كاك مه‌سعوود كاندید بكرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پشتڕاستی زانیارییه‌كه‌ت ده‌كه‌مه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وكاته‌ خۆی الی من ئه‌وه‌ی وت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬كێشه‌ی خه‌ڵك ته‌نیا سیاسی‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئێستا كێشه‌ی گوزه‌ران هه‌یه‌‪،‬‬ ‫قه‌یرانی به‌نزین و پاره‌ و مووچه‌ و بودجه‌‬ ‫و بابه‌تی پێداویستییه‌ سه‌ره‌تاییه‌كانی‬ ‫ژیانی خه‌ڵك هه‌یه‌‪ ،‬ئێوه‌ ك ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێم و الیه‌ن و سه‌ركرده‌كان‬ ‫كۆده‌بنه‌وه‪ ‌،‬چه‌نده‌ باسی خزمه‌تگوزاری‬ ‫ده‌ك��ه‌ن و قسه‌ی له‌سه‌ر ده‌ك��ه‌ن‪ ،‬به‌‬ ‫تایبه‌تی به‌ڕێزتان دووج��ار نوێنه‌ری‬ ‫خه‌ڵكن‪ ،‬وه‌ك سیاسی و سه‌ركرده‌یه‌ك و‬ ‫وه‌ك په‌رله‌مانتاریش؟‬ ‫م‪ .‬عه‌لی باپیر‪ :‬به‌پێی پێویست‬ ‫ب��اس��ی ه �ه‌م��ووش��ت ده‌ك��ه‌ی��ن‪ .‬ئێمه‌‬ ‫به‌رانبه‌ر به‌و خه‌ڵكه‌ به‌رپرسیارین‪ ،‬جاری‬

‫خاوەىن ئیمتیاز و سەرنووسەر‪:‬‬ ‫هاوژین عومەر کەریم‬ ‫‪hawzheenk@yahoo.com‬‬ ‫‪07701543488‬‬

‫وا هه‌بووه‌ كۆبوونه‌وه‌كه‌ تایبه‌ت بووه‌ ب ‌ه‬ ‫كێشه‌ی نێوان هه‌رێم و به‌غدا‪ ،‬من وه‌ك‬ ‫ناواخنێك ئه‌وه‌م خستووه‌ته‌ به‌رباس و‬ ‫قسه‌لێكردن‪ ،‬وتویانه‌ مامۆستا ئێمه‌ باسی‬ ‫كێشه‌كانی به‌غدا ده‌كه‌ین تۆ بۆچی ئه‌و‬ ‫باسه‌ ده‌هێنیته‌ ناوه‌وه‌؟ وتومه‌ ده‌بێت‬ ‫باسی خۆشامن بكه‌ین و چاره‌سه‌ری‬ ‫كێشه‌كانی كوردستان بكه‌ین‪ ،‬تا خۆمان‬ ‫ڕێ��ك و توندوتۆڵ نه‌كه‌ین‪ ،‬ناتوانین‬ ‫ڕووب����ه‌ڕووی كێشه‌كانی حكومه‌تی‬

‫به‌شدارییه‌كی زۆر هه‌یه‌‪.‬‬ ‫جگه‌ له‌ ته‌زویركاری‪ ،‬ناهۆشیارییش‬ ‫ه �ه‌ی �ه‌‪ ،‬ته‌ماشا ده‌ك �ه‌ی��ت كه‌سانێك‬ ‫مسوڵامنن و نوێژ ده‌كه‌ن و هانی خه‌ڵك‬ ‫ده‌ده‌ن ده‌نگ نه‌ده‌نه‌ ئیسالمییه‌كان‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ناهۆشیارییه‪ .‬هه‌روه‌ها ئه‌و‬ ‫چه‌واشه‌كارییه‌ ڕاگه‌یاندنه‌ی عه‌ملانییه‌كان‬ ‫پشكی شێری هه‌یه‌‪ ،‬تۆمه‌متان بۆ دروست‬ ‫ده‌ك �ه‌ن و چه‌ندین كه‌ناڵی پاشكۆیان‬ ‫هه‌ی ‌ه به‌رده‌وام قسه‌مان له‌سه‌ر ده‌كه‌ن‪،‬‬

‫کاتى خۆى مام جەالل‬ ‫قسەیەکى جوانى کردبوو‪ ،‬وتبووى‪:‬‬ ‫یان تەعدیل یان تەبدیل‬ ‫ناوه‌ند ببینه‌وه‌‪.‬بێگومان باسی ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫به‌ تایبه‌تی كه‌ له‌گه‌ڵ كاك مه‌سعوود‬ ‫داده‌نیشین‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و به‌رانبه‌ر به‌‬ ‫خه‌ڵكی كوردستان به‌رپرسیاره‌‪ ،‬خۆ‬ ‫به‌رانبه‌ر به‌ خه‌ڵكی عێراق به‌رپرس نییه‌‪.‬‬ ‫ب �ه‌ی��ان‪ :‬ده‌وت��رێ��ت پێشكه‌وتنی‬ ‫ده‌نگی ئیسالمییه‌كان له‌ ئاستى واقیع و‬ ‫متووحی ئیسالمییه‌كاندا نییه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر وایه‌‬ ‫هۆكاره‌كان چیین؟‬ ‫م‪ .‬عه‌لی باپیر‪ :‬له‌به‌رئه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنانه‌ی تا ئێستا ئه‌نجام دراون‬ ‫ساخته‌كاری و فڕوفێڵی زۆری��ان تێدا‬

‫ئه‌وانه‌ هه‌موو هۆكارن‪ ،‬به‌اڵم ناشمه‌وێت‬ ‫خۆمانی لێ ببوێرم و بڵێم ئێمه‌ش هۆكار‬ ‫نین‪ ،‬ناته‌بایی و ناكۆكیی خۆشامن‬ ‫وه‌ك ئیسالمییه‌كان و ن��اچ��االك��ی و‬ ‫ته‌مبه‌ڵییشامن هه‌ی ‌ه و به‌رانبه‌ركه‌شامن‬ ‫زۆر بێڕەحمه‌‪ .‬با من یه‌ك منوونه‌ بۆ‬ ‫جه‌نابت بهێنمه‌وه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵی ئیسالمی‬ ‫مانگانه‌ ‪ 350‬ملیۆن دینار بودجه‌مانه‌‬ ‫كه‌ له‌ كوردستان ‪ 4‬كورسی و له‌ به‌غدا‬ ‫دوو كورسی و ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانیش‬ ‫له‌ هه‌ولێر و سلێامنی كورسییامن هه‌یه‌‪،‬‬ ‫بیستوومه‌ الی �ه‌ن هه‌یه‌ زی��اد ‪ 500‬لە‬

‫هەرکەس بابەتەکانمى پێ هەزم ناکرێت‪،‬‬ ‫گلەیی لێ ناکەم‪ ،‬باکگراوندە فیکرییەکەى‬ ‫هەر ئەوەندە ڕێگەى پێدەدات‬ ‫كراوه‌‪ ‌ ،‬من ناتوانم بڵێم ئه‌و ده‌نگانه‌ی‬ ‫ك ‌ه ه �ه‌ن‪ ،‬ده‌رخ��ه‌ری حه‌قیقه‌تی ڕای‬ ‫خه‌ڵك ‌ه ب ‌هڕاستی‪ .‬ب�ه‌اڵم تۆ ده‌ته‌وێت‬ ‫چی بكه‌یت به‌ پێوه‌ر بیكه‌‪ ،‬بۆ منوونه‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی مامۆستایان ك��را‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫و یه‌كگرتوو ده‌نگێكی زۆرم��ان هێنا‪،‬‬ ‫ته‌ندروستكاران به‌هه‌مان شێوه‌ ده‌نگێكی‬ ‫زۆرمان هێنا‪ ،‬ته‌ماشای پێشانگای كتێبی‬ ‫هه‌ولێر ده‌كه‌یت تا كتێبێكی مه‌رشه‌ب‬ ‫عه‌ملانی ده‌فرۆرشێت ده‌ كتێبی مه‌رشه‌ب‬ ‫ئیسالمی ده‌ف���رۆرشێ���ت‪ ،‬ته‌ماشای‬ ‫خۆپیشاندانی ئیسالمییه‌كان ده‌كه‌یت‪،‬‬

‫ملیۆن دینار وه‌رده‌گ��رێ��ت له‌كاتێكدا‬ ‫ی��ه‌ك كورسیی پ�ه‌رل�ه‌م��ان��ی ه�ه‌ی�ه‌ و‬ ‫ئه‌ویش به‌ پێنج ـ شه‌ش حزب ئه‌وجا‬ ‫توانیوانه‌ ئه‌و كورسییه‌ش بهێنن‪ ،‬الیه‌نی‬ ‫تر هه‌یه‌ كورسییه‌كی هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ ئێمه‌‬ ‫له‌ ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق زیاتر‬ ‫له‌ ‪ 150‬ه��ه‌زار ده‌ن��گ�مان هێنا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ڕەنگه‌ ‪ 3‬تا ‪ 4‬هه‌زار ده‌نگی هێنابێت‪،‬‬ ‫پێشمه‌رگه‌بووه‌‪ ،‬پێشمه‌رگه‌ بووین‪،‬‬ ‫بۆچی ئێمه‌ به‌ چوار كورسی ‪ 350‬ملیۆن‪،‬‬ ‫بۆچی ئ�ه‌وان به‌ پێنج ـ شه‌ش حزبێك‬ ‫كورسییه‌كیان هه‌ی ‌ه كه‌ یه‌كی پێچكه‌‬

‫کوردستانى باکوور کێشەى سەرەکیى کوردە‬ ‫عێراق بەرە و هەڵوەشانەوە دەچێت‬

‫بەڕێوەبەرى کارگێڕى‪:‬‬ ‫جیهانگیر ئەحمەد‬ ‫‪bayanreklam@yahoo.com‬‬ ‫‪07702455504‬‬

‫بەڕێوەبەرى هونەرى‪:‬‬ ‫ڕەوشت محەمەد‬ ‫‪rawshtmail@yahoo.com‬‬ ‫‪07501112083‬‬

‫كورسییه‌كیان به‌رده‌كه‌وێت‪ 500 ،‬ـ ‪600‬‬ ‫ملیۆن دینار؟ چه‌ندجار باسامن كردووه‌‬ ‫و به‌ڵێنیان داوه‌ و به‌ڵێنه‌كانیان هیچی‬ ‫ڕاست ده‌رنه‌چووه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش كاریگه‌ریی‬ ‫هه‌یه‌ له‌سه‌ر ڕاگه‌یاندنت كه‌ نه‌توانێت‬ ‫وه‌كو پێویسته‌ ڕۆڵ ببینێت‪ ،‬كاریگه‌ریی‬ ‫هه‌یه‌ له‌سه‌ر كادیره‌كانت كه‌ نه‌توانیت‬ ‫خزمه‌تێكیان بكه‌یت‪ ،‬كاریگه‌ریی هه‌یه‌‬ ‫له‌سه‌ر بنكه‌ و باره‌گاكانت‪ ،‬كاریگه‌ریی‬ ‫هه‌یه‌ له‌سه‌ر ڕیكالمی هه‌ڵبژاردنه‌كانت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬جیهانبینیی فراوان و كراوه‌ی‬ ‫ت��ۆ ل�ه‌ن��او كۆمه‌ڵی ئیسالمیدا وه‌ك��و‬ ‫پێویست پێشوازیی لێ ناكرێت و به‌پێی‬ ‫پێویستیش سوودی لێ وه‌رناگیرێت و‬ ‫گه‌لێك جار به‌رپه‌رچیشت ده‌ده‌ن �ه‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌چی ل���ه‌والو ‌ه كۆمه‌ڵگه‌ و خه‌ڵك‬ ‫س��وودی لێ وه‌رده‌گ���رن‪ ،‬ئ�ه‌م حزبه‌ی‬ ‫به‌ڕێزت ئه‌میرایه‌تیی ده‌كه‌یت‪ ،‬بۆچی‬ ‫واده‌كه‌ن و ناتوانن لێت سوودمه‌ند بنب؟‬ ‫م‪ .‬عه‌لی باپیر‪ :‬من دوو سێ شت‬ ‫ده‌ڵێم‪ ،‬یه‌كه‌م‪ :‬خوای گه‌وره‌ ده‌فه‌رموێت‬ ‫« َفأَ َّما ال َّز َبدُ َف َي ْذهَ ُب ُج َفا‌ ًء وأَ َّما َما َي ْن َف ُع‬ ‫َّاس َف َي ْم ُك ُث يِف أْالَ ْر ِض»‪ .‬ده‌فه‌رموێت‬ ‫الن َ‬ ‫ئ��ه‌وه‌ی پ��ووش و پ �ه‌اڵش و قانگه‌لۆره‌‬ ‫ده‌ڕوات و ئ �ه‌وه‌ی س��وودی بۆ خه‌ڵك‬ ‫هه‌یه‌ ده‌مێنێته‌وه‪ .‬خوای گه‌وره‌ منوونه‌‬ ‫ب ‌ه ئاو ده‌هێنێته‌وه‌ كه‌ باران ده‌بارێت‬ ‫الفاو هه‌ڵده‌ستێت‪ ،‬پووش و په‌اڵش و‬ ‫كه‌فوكوڵێك له‌سه‌ر ئاوه‌كه‌ ده‌بێت و‬ ‫دوایی وشك ده‌بێته‌وه‌ و با لێی ده‌دات‬ ‫و ده‌ڕوات‪ ،‬ب�ه‌اڵم ئاوه‌كه‌ كه‌ سوودی‬ ‫بۆ خه‌ڵك هه‌یه‌‪ ،‬ده‌مێنێته‌وه‌‪ .‬بیر و‬ ‫بۆچوونه‌كانی من و غه‌یری من‪ ،‬ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ سوودی بۆ خه‌ڵك هه‌ی ‌ه و وه‌اڵمگۆی‬ ‫پرسیاره‌كانی خه‌ڵكه‌‪ ،‬ده‌مێنێته‌وه‌‬ ‫ئه‌و ك��اردان�ه‌وه‌ و لێحاڵینه‌بوون و پێ‬ ‫ئیستیعابنه‌كردنه‌‪ ،‬پێم وابێت كه‌فوكوڵێكه‌‬ ‫و ده‌ڕوات‪ .‬دووه‌م‪ :‬له‌ڕاستیدا ده‌بێت‬ ‫ئێمه‌ پێكه‌وه‌ سنگفراوان بین‪ ،‬من له‌‬ ‫به‌رنامه‌یه‌كی (م��ه‌ح��ه‌ك)ی كه‌ناڵی‬ ‫په‌یامیشدا حه‌فته‌ی پێشوو باسم كرد‪،‬‬ ‫ك�ه‌م�زان��ی��اری ده‌م��ارگ��ی��ری��ی دروس��ت‬ ‫ده‌ك��ات‪ ،‬زانیاریی زۆر فیكر و ئاسۆی‬ ‫ئینسان ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬سنگفراوانی ده‌كات‪،‬‬ ‫بیركردنه‌وه‌ی قووڵ ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬هه‌ركه‌سێك‬ ‫كه‌ شته‌كانی منی پێ ه�ه‌زم ناكرێت‪،‬‬ ‫من گله‌یی لێ ن��اك�ه‌م‪ ،‬باكگراوه‌نده‌‬ ‫فیكرییه‌كه‌ی ئه‌وه‌ند ‌ه ڕێگه‌ی ده‌دات‪،‬‬ ‫تواناكه‌ی هێنده‌یه‌‪ .‬ئه‌ڵبه‌ته‌ ناشڵێم‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی م��ن س���ه‌داس���ه‌د ح��ه‌ق��ه‌ و‬ ‫ڕەتكردنه‌وه‌كه‌ی ئه‌وانیش سه‌داسه‌د‬ ‫ناحه‌قه‌‪ ،‬ئه‌زموونی كاری ئیسالمیم وایه‌‬ ‫له‌ ڕابوردوودا شتی دیكه‌م هه‌بووه‌ زۆر‬ ‫به‌ توندی ڕووبه‌ڕووی بوونه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دوایی ورده‌ورده‌ هه‌زم كراوه‌‪ ،‬عه‌ره‌ب‬ ‫ده‌ڵێن «ال یصیح اال الصحیح»‪ .‬ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ ڕاست ‌ه هه‌ر ئه‌و ‌ه ڕاست ده‌رده‌چێت‪.‬‬ ‫كاتی خۆی كه‌سانێك هه‌بوون به‌شداری‬ ‫له‌ په‌رله‌مان و هه‌ڵبژاردنیان پێ كوفر و‬ ‫شیرك بوو‪ ،‬كه‌ ڕەنگه‌ زۆر جار ئه‌وه‌یان‬ ‫دابێته‌ پاڵ من‪ ،‬له‌كاتێكدا من بۆخۆم له‌‬ ‫به‌رده‌می پارێزگای هه‌ولێر و شوێنه‌كای‬ ‫تر ده‌گ ‌هڕام و وتارم ده‌دا و هانی خه‌ڵكم‬

‫ئەنداماىن بۆرد‪:‬‬ ‫سەاڵح ساالر‬ ‫ئیدریس سیوەیىل‬ ‫محەمەد جەمال‬

‫ده‌دا ده‌نگ بده‌ن به‌ لیستی ئیسالمی‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌وكات لیستی ئیسالمیامن هه‌بوو‪.‬‬ ‫كتێبێكم ن���ووس���ی ب���ه‌ ن���اوی‬ ‫(چ��اره‌س �ه‌ری كێشه‌ی ك��ورد له‌ نێوان‬ ‫ئیامن و په‌رله‌ماندا)‪ ،‬له‌وێدا وتوومه‌‬ ‫كێشه‌ی ئێمه‌ ب��ه‌وه‌ن��ده‌ چ��اره‌س �ه‌ر‬ ‫نابێت ك ‌ه هه‌ڵبژاردن بكه‌ین‪ ،‬ده‌ردی‬ ‫ئێمه‌ به‌وه‌ ده‌رم��ان نابێت په‌رله‌مانێك‬ ‫هه‌ڵبژێرین و ئاوێ بێنه‌ و ده‌ستان بشۆ‪.‬‬ ‫به‌ ئیامن چاره‌سه‌ر ده‌بێت‪ .‬قسه‌كه‌ی من‬ ‫ده‌ركه‌وت ڕاست ده‌رچوو‪ ،‬ئه‌وه‌ چه‌ند‬ ‫ساڵه‌ په‌رله‌مان و حكومه‌متان هه‌یه‌‬ ‫و كێشه‌ و گه‌نده‌ڵی و ناڕەزایی زۆری‬ ‫خه‌ڵك هه‌یه‌‪ .‬من قووڵ بیرم ده‌كرده‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌موت ئه‌و كولتووره‌ سه‌قه‌ته‌ی به‌عس‬ ‫له‌م واڵته‌دا چاندویه‌تی ئایا به‌وه‌نده‌ی‬ ‫په‌رله‌مانێك هه‌ڵبژێرین‪ ،‬كۆتایی دێت؟!‬ ‫ك�ه‌ دوای���ی ده‌رك���ه‌وت س�ه‌رك��رده‌ك��ان‬ ‫پێش خه‌ڵك كولتووری به‌عسیان تێدا‬ ‫دروستبوو‪ ،‬قۆرخكاری‪ ،‬گه‌نده‌ڵی‪ ،‬حساب‬ ‫بۆ خه‌ڵكنه‌كردن‪ ،‬ده‌مارگیریی حیزبی‪.‬‬ ‫كتێبی (چه‌ند بابه‌تێكی هونه‌ری‬ ‫له‌به‌ر ڕۆشنایی قورئان و سوننه‌تدا) كه‌‬ ‫باسی گۆرانی و مۆسیقا و وێنه‌ و ئه‌و‬ ‫شتانه‌م ك��ردووه‌‪ ،‬كاتی خۆی هه‌ندێك‬ ‫كه‌س زۆر به‌ ته‌شه‌نوج و توند ڕووبه‌ڕووی‬ ‫بوونه‌وه‌‪ ،‬ئێستا ورده‌ ورد ‌ه خه‌ریكه‌ بۆیان‬ ‫هه‌زم ده‌كرێت‪ .‬ئه‌و كتێبه‌ زیاتر له‌ سێ‬ ‫ساڵ من لێكۆڵینه‌وه‌م تێدا كردووه‌ و هیچ‬ ‫باسێكی تریش تا ورد لێی نه‌كۆڵمه‌وه‪‌،‬‬ ‫قسه‌ی لێ ناكه‌م‪ .‬ئێستا برای وا هه‌یه‌‬ ‫ده‌یخوێنێته‌و ‌ه ده‌ڵێت مامۆستا ئه‌ها‬ ‫ئه‌و فه‌رمووده‌یه‌‪ ،‬ئه‌ها ئه‌و سه‌حابه‌یه‌ وا‬ ‫ده‌ڵێت‪ ،‬ئێ كاكه‌ من ئه‌و شتانه‌م بینیوه‌‬ ‫و ته‌ته‌ڵه‌ و بێژنگم كردوون‪.‬‬ ‫ئه‌و ماوه‌یه‌ی پێشووش كتێبێكم‬ ‫له‌سه‌ر یاد و بۆنه‌كان نووسی‪ ،‬كه‌ دوای‬ ‫دیراسه‌ و لێكۆڵینه‌وه‌یەكی زۆر ئه‌و‬ ‫به‌رهه‌مه‌م باڵوكرده‌وه‪ .‬ڕاسته‌ به‌ گرژی و‬ ‫ته‌شه‌نوجێكی زۆره‌وه‌ وه‌رگیرا‪ ،‬به‌اڵم من‬ ‫زۆر به‌ ئاسایی وه‌ریده‌گرم و وه‌ك كابرا‬ ‫ده‌ڵێت قیرائه‌تی خۆمی بۆ تێك ناده‌م‪،‬‬ ‫حاڵه‌تی فیكر وایه‌ ب ‌ه ئاسانی وه‌رناگیرێت‪.‬‬ ‫ئێمه‌ به‌سه‌ر نامسوڵامنایشدا بۆمان نییه‌‬ ‫به‌ تۆپزی بیسه‌پێنین‪ ،‬ئیدی به‌سه‌ر‬ ‫مسوڵامناندا چۆن ئه‌و ‌ه ده‌كه‌ین؟ من‬ ‫گرفتی ئه‌وه‌م هه‌یه‌ شته‌كان ناخوێرنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫قه‌ناعتكردنی پێش بیركردنه‌وه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ره‌فزكردنی پێش خوێندنه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫كێشه‌یه‪ .‬تۆ بیخوێنه‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌وجا بڵێ‬ ‫ڕەخنه‌م له‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬منیش له‌سه‌ر سه‌ر‬ ‫و چاوی داده‌نێم‪ ،‬فاڵن زانای سعوودیه‌‬ ‫وای وت‪ ،‬شێخ بنباز وا ده‌ڵێت‪ ،‬شێخ‬ ‫ئه‌لبانی وا ده‌ڵێت‪( ،‬ڕەحمه‌تی خوایان‬ ‫لێ بێت) ب �ه‌اڵم ئ �ه‌وه‌ قسه‌یه‌‪ ،‬قسه‌ی‬ ‫زانایانیش به‌ڵگه‌ی له‌سه‌ر ده‌هێرنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ب�ه‌ به‌ڵگه‌ ناهێرنێته‌وه‪ ،‬ه �ه‌ر شتێك‬ ‫جیاوازیی تێكه‌وت‪ ،‬دیاره‌ ئێم ‌ه ده‌قێكی‬ ‫هه‌ڵبڕ (حاسیم)مان نییه‌‪ ،‬ته‌نیا قورئان‬ ‫و سوننه‌ت به‌ڵگه‌ن‪ ،‬نه‌ك قسه‌ی كه‌س‪.‬‬ ‫ته‌نیا ئه‌وه‌یه‌ گڵی دوور ده‌رمانه‌‪ ،‬قسه‌ی‬ ‫زانایه‌كی عه‌ره‌ب و به‌ عه‌ره‌بی نوورساوه‌‪،‬‬ ‫ئیرت ئه‌وه‌یه‌ به‌الیانه‌وه‌‪.‬‬

‫ناونیشاىن بەیان لە ئینتەرنێت‪:‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬ ‫‪E.mail: bayanpress@yahoo.com‬‬ ‫‪www.facebook.com/bayanpres‬‬

‫رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامىن ‪ -‬شەقامى ئیرباهیم پاشا ‪ -‬تەالرى بنار نهۆمى پێنجەم ‪ -‬شوقەى ژمارە ‪ .3‬تەلەفۆن‪07480605181 :‬‬

‫بایی (‪ )750‬دینارە‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬ ‫‪www.facebook.com/bayanpres‬‬ ‫‪www.twitter/bayan2press‬‬

‫‪political general Newspaper‬‬

‫‪Tuesday, No.32‬‬ ‫‪First Year, April 23, 2013‬‬

‫سه‌اڵح ساالر‬

‫یه‌كێتی و پارتی و تاقیكردنه‌وه‌یه‌كی تر‬

‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی ناوچ ‌ه دابڕێرناوه‌كان‪ ،‬یه‌كێتی و پارتی خست ‌ه به‌رده‌م تاقیكردنه‌وه‌یه‌كی‬ ‫سه‌نگین‪ ،‬ئه‌وان له‌و ده‌ستبه‌ندییه‌دا كه‌وتن ‌ه دووڕیانێكه‌و ‌ه و له‌وسه‌ریشه‌و ‌ه ب ‌ه دۆڕاویی لێی‬ ‫ده‌رچوون ‌ه ده‌رێ‪.‬‬ ‫میدیاكانی كوردستان ل ‌ه ڕووماڵی هه‌واڵی هه‌ڵبژاردنی پارێزگاكانی عێراق و ئه‌و ناوچه‌‬ ‫كوردییانه‌ی ك ‌ه تا ئێستا نه‌گه‌ڕێرناونه‌ته‌و ‌ه سه‌ر هه‌رێمی كوردستان و كورد ب ‌ه یه‌ك لیست‬ ‫به‌شداریی تێدا كردن‪ ،‬دوو خاڵیان زۆر زه‌ق كرده‌وه‌‪ .‬یه‌كه‌م‪ :‬بوونی گزیبازی و خروقاتی زۆری‬ ‫ینك و پدك‪ .‬دووه‌م‪ :‬زه‌ره‌رمه‌ندبوونی كورد ب ‌ه گشتی‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی جێگه‌ی سه‌رنج بێت و پێویست بێت بخرێت ‌ه ژێر ڕۆشناییه‌وه‌‪ ،‬دیو ‌ه تاریكه‌كه‌ی‬ ‫پیالنی ئه‌و دوو حیزب ‌ه ده‌سه‌اڵتداره‌ی ‌ه ل ‌ه هاوپه‌یامنه‌كانیان و ته‌نانه‌ت ل ‌ه خۆشیان‪ .‬ته‌زویری‬ ‫به‌لێشاو و فێڵكردن ل ‌ه یه‌كرت و كوشتنی توانا و ده‌نگی كاندید ‌ه شه‌ریكه‌كانی ناو لیستی‬ ‫(برایه‌تی و پێكه‌وه‌ژیان)‪ ،‬ئه‌وه‌مان پێده‌ڵێن ئه‌و دوو حیزب ‌ه دۆستایه‌تی و هاوپه‌یامنی و‬ ‫به‌رژە‌وه‌ندیی بااڵی گه‌ل نازانن‪ ،‬ئه‌وه‌ی الی ئه‌وان گرنگه‌‪ ،‬كامیان كورسییه‌كان مسۆگه‌ر‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬با له‌سه‌ر حسابی نه‌ته‌و ‌ه و هاوپه‌یامنه‌كانیشیان بێت‪.‬‬ ‫یه‌كێتیی نیشتامنی توانی گۆڵ ل ‌ه هه‌موو هاوپه‌یامنه‌كانی بكات‪ ،‬ب ‌ه هاوپه‌یامنه‌‬ ‫سرتاتیژەكه‌شیه‌وه‌‪ .‬به‌اڵم ئایا سه‌ركه‌وتنی ته‌نیا الیه‌نێك و زه‌ره‌رمه‌ندبوونی كورد ل ‌ه فه‌وتانی‬ ‫كۆمه‌ڵێك ده‌نگی زۆر و گومانخستن ‌ه سه‌ر دسته‌واژەی برایه‌تی و پێكه‌وه‌ژیان و به‌رژەوه‌ندییه‌‬ ‫بااڵكانی گه‌له‌كه‌مان ب ‌ه سه‌ركه‌وتن ل ‌ه ده‌فته‌ری سه‌روه‌رییه‌كانی خۆیدا تۆمار ده‌كات؟ خۆ‬ ‫ئه‌وه‌ش ڕوون ‌ه ئێر‌ه كۆتایی دنیا و بێمنه‌تبوون ل ‌ه یه‌كرت نیی ‌ه و ئه‌و سیناریۆیان ‌ه پێویستیان به‌‬ ‫دووباره‌بوونه‌و ‌ه هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ب ‌ه ڕای به‌نده‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی یه‌كێتی و پارتی كردیان‪ ،‬خاڵێكی ڕەش ده‌بێت ب ‌ه نێوچاوانیانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و لیسته‌ كاندیدی دیار و شیاوی وای تێدابوو ك ‌ه چاوه‌ڕێی ده‌نگی زیاد ل ‌ه پێویستی خۆی‬ ‫لێ ده‌كرا‪ ،‬چ وه‌ك خودی كاندیده‌كان‪ ،‬چ وه‌ك الیه‌نه‌كانیشیان‪ ،‬نه‌ك به‌وشێوه‌یه‌ی كه‌سیان‬ ‫سه‌رنه‌كه‌ون‪.‬‬ ‫ئه‌م هه‌ڵبژاردن ‌ه هه‌ڵبژاردنه‌كانی پ ‌هرله‌مانی میرسمان بیر ده‌خاته‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه یه‌ك ساڵ به‌ر له‌‬ ‫شۆڕشی به‌هاری عه‌ره‌بی‪ ،‬له‌و واڵت ‌ه هه‌ڵبژاردن ب ‌ه جۆرێك ئه‌نجام درا کە ئیخوان موسلیمین‬ ‫ل ‌ه هه‌شتا و هه‌شت كورسییه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه بیست ل ‌ه سه‌دی پ ‌هرله‌مان بوو‪ ،‬تاق ‌ه كورسییه‌كیان‬ ‫به‌رنه‌كه‌وت و سه‌ر ‌هڕای ئه‌وه‌ش الف و گ ‌هزافیان به‌سه‌ردا لێده‌دان ك ‌ه ئه‌وان جه‌ماوه‌ریان‬ ‫نه‌ماو ‌ه و كۆتاییان هاتووه‌‪ .‬كه‌چی پاش ساڵێك و ڕەوینه‌وه‌ی تارمایی سته‌م و ده‌ركه‌وتنی‬ ‫خۆری ئازادی‪ ،‬هه‌مان حزبی دوێنێ زۆرینه‌ی پ ‌هرله‌مان و سه‌رۆك كۆماریىش مسۆگه‌ر كرد و‬ ‫په‌رده‌ش له‌سه‌ر ته‌زویر و گزیبازییه‌كان هه‌ڵامڵدرا‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی ل ‌ه ناوچ ‌ه دابڕێرناوه‌كان ڕووی دا‪ ،‬وه‌ك پێشینان ده‌ڵێن «ل ‌ه كڵ ده‌رنه‌چوون»ی‬ ‫یه‌كێتی و پارتی بوو‪ ،‬ئه‌و هه‌ڵبژاردن ‌ه سه‌نگێكی مه‌حه‌ك بوو‪ ،‬تا ئۆپۆزیسیۆن ئه‌و دوو‬ ‫حزبه‌ی پێ بدا ل ‌ه مه‌حه‌ك و ئایا ئیرت ده‌كرێت هاوپه‌یامنیی له‌و جۆر ‌ه بكه‌ن و ئایا لێره‌ش‬ ‫چۆن خۆیان بۆ به‌رگریی ل ‌ه خروقاتی نوێ ئاماد ‌ه ده‌كه‌ن؟‬

‫‪Reklam‬‬

‫هاوواڵتیی به‌ڕێز‪:‬‬

‫بڕینی هه‌ر دارێك ل ‌ه سه‌یرانگاكان‪ ،‬تاوانێك ‌ه‬ ‫ده‌رهه‌ق ب ‌ه خۆت و ژینگه‌كه‌ت‪‌.‬‬ ‫ده‌سته‌ی پاراستن و چاككردنی ژینگه‌‬