ژمارە ٤٣

‫که‌ش‌و هه‌وا‬

‫‪/٣‬شەممە ‪/4 39‬شەممە ‪/5 40‬شەممە ‪ 40‬که‌رکوک ‪/٣‬شەممە ‪/4 44‬شەممە ‪/5 45‬شەممە ‪46‬‬ ‫هه‌ولێر ‪/٣‬شەممە ‪/4 46‬شەممە ‪/5 47‬شەممە ‪ 46‬سلێمانی ‪/٣‬شەممە ‪/4 45‬شەممە ‪/5 44‬شەممە ‪44‬‬ ‫‪ 24‬دهۆک ‬ ‫‪28‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪28‬‬

‫دکتۆر گۆران عه‌بدوڵاڵ‪ ،‬بۆ به‌یان‪:‬‬ ‫به‌رپرسه‌كانی ته‌ندروستی بۆخۆیان بزنس‬ ‫و پرۆژە و نه‌خۆشخانه‌ی تایبه‌تیان هه‌یه‌‬ ‫له‌ كه‌رتی تایبه‌تدا‬

‫بایی (‪ )750‬دینارە‬

‫چاوى تۆ لەسەر ڕووداوەکان‬

‫(بەیان) پیرۆزبایی هاتنى مانگى‬ ‫ڕەمەزان لە هەمووان دەکات‬

‫ل‪ .‬گفتوگۆ‬

‫رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە‪ ،‬ژماره‌ (‪ ،)43‬سێشەممە ‪ ،2013/7/9‬ساڵی یەکەم‬

‫بیروڕا‬

‫دیموكراسی و كوده‌تای‬ ‫سه‌ربازی و هه‌ڵه‌ی‬ ‫ئیخوان‬

‫‪13‬‬ ‫وەرزش‬

‫فێدرێر چوو ‌ه‬ ‫پێنجه‌می‬ ‫ریزبه‌ندی‬

‫‪Tuesday, No, 43‬‬ ‫‪First Year, July 9, 2013‬‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫له‌تیف شێخ عومه‌ر‪ ،‬ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تیی یه‌كێتیی نیشتامنی بۆ به‌یان‪:‬‬

‫پارتى و ئۆپۆزسیۆن لە مەئزەقدا‬ ‫بوون‪ ،‬یەکێتى ڕزگارى کردن‬

‫پرۆژەیاسایه‌ك ‪ 30‬جار‬ ‫ڕەتده‌كرێته‌وه‌‬

‫الپەڕە‪5 :‬‬ ‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫ل ‌ه س ‌ێ ساڵی ڕاب��ردوودا ‪ 30‬جار‬ ‫پڕۆژەیاسای دادگای فیدراڵیی عێراق‬ ‫خراوه‌ت ‌ه ناو به‌رنامه‌ی كۆبوونه‌وه‌كانی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی نوێن ‌هرانی عێراقه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كوتله‌كان له‌سه‌ری رێكنه‌كه‌وتوون‪.‬‬ ‫شێخ فاتیح داراغایی‪ ،‬ئه‌ندامی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی نوێن ‌هرانی عێراق‪ ،‬هۆكاری‬ ‫په‌سه‌ندنه‌كردنی ئه‌و پرۆژەیاسایه‌ی‬ ‫بۆ ڕێكنه‌كه‌وتنی الیه‌نه‌كان گێڕایه‌وه‌‬ ‫له‌سه‌ری و ب ‌ه (ب�ه‌ی��ان)ی ڕاگه‌یاند‬ ‫«دوێن ‌ێ بۆ جارێكی تر لیستی ده‌وڵه‌تی‬ ‫یاسا ناڕازی بوون له‌سه‌ری و دواخرا بۆ‬ ‫كۆبوونه‌وه‌ی داهاتوو»‪.‬‬ ‫ناوبراو وتیشی «ئ �ه‌م دادگایه‌‬ ‫ح��وك��م��ی ب��ااڵی�� ‌ه ل�� ‌ه ع��ێ��راق��دا و‬ ‫ئه‌ندامه‌كانی ل ‌ه ‪ 17‬كه‌س پێكدێن‪ ،‬كه‌‬ ‫ده‌بێت چوار كه‌سی یاسایی و چواری‬ ‫شه‌رعی و نۆی به‌توانا و ئه‌كادیمی بن‪.‬‬ ‫ده‌شیانه‌وێت مافی ڤیتۆیان هه‌بێت‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه رێكناكه‌ون له‌سه‌ری»‪.‬‬

‫‪8‬‬ ‫پریاسکە‬

‫ڕۆژووى‬ ‫دەروون‬

‫‪9‬‬

‫«فه‌توامان‬ ‫ده‌رنه‌كردووه‌ بۆ ناردنی‬ ‫چه‌كدار بۆ سووریا»‬ ‫‌ پێنج وه‌زاره‌ت له‌سه‌ر‬ ‫بڕوانامه‌ی په‌یمانگا‬ ‫ئیسالمییه‌كان ڕێككه‌وتن‬ ‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫ب ‌ه ئامانجی داننان ب ‌ه بڕوانامه‌ی‬ ‫به‌كالۆریۆسیاندا‪ ،‬پێنج و ‌هزاره‌ت���ی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬پاش‬ ‫كۆبوونه‌و ‌ه له‌گه‌ڵ سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێم‪،‬‬ ‫بڕیاریاندا تاقیكردنه‌وه‌ی و ‌هزاری��ی‬ ‫ئاماده‌یی ئه‌و كه‌سان ‌ه بكه‌ن ك ‌ه پێشرت‬ ‫ب��ڕوان��ام �ه‌ی خوێندنگ ‌ه و په‌یامنگا‬ ‫ئیسالمیی ‌ه ئه‌هلییه‌كانیان به‌ده‌ستهێناوه‌‬ ‫و دواتر به‌كالۆریۆسیان وه‌رگرتووه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی ئه‌و زانیاریانه‌ی (به‌یان)‪،‬‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ك ‌ه ته‌نیا ل ‌ه هه‌ولێر ده‌كرێت‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ده‌بێت ‌ه دوا تاقیكردنه‌و ‌ه بۆ ئه‌و‬ ‫قوتابیانه‌‪ .‬ئه‌وه‌شی ده‌رنه‌چێت‪ ،‬ب ‌ه بێ‌‬ ‫بڕوانام ‌ه ئه‌ژمار ده‌كرێت‪.‬‬ ‫وه‌زی����ری ئ�ه‌وق��اف��ی��ش ده‌ڵ��ێ��ت‬ ‫قوتابیان تا ‪ 8/1‬ده‌توانن ناو بنووسن و‬ ‫ئه‌و ماددانه‌شی تاقیكردنه‌وه‌یان تێدا‬ ‫ئه‌نجام ده‌درێت‪ ،‬دیاریی كراون‪.‬‬ ‫بڕوانه‌ الپه‌ڕەی هه‌واڵ و ڕاپۆرت‪.‬‬

‫به‌یان‪ .‬گەرمیان‬

‫به‌رهه‌مه‌ نه‌وتییه‌كانی سلێامنی‪ :‬بڕیاری له‌و شێوه‌یه‌مان بۆ نه‌هاتووه‬

‫‪ 100‬هه‌زار كه‌سی هه‌ولێر ل ‌ه كۆبوونی به‌نزین بێبه‌ش ده‌كرێن‬ ‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫نه‌وزاد هادی‪ ،‬پارێزگاری هه‌ولێر‬ ‫رایگه‌یاند ئ��ه‌و ك�ه‌س��ان�ه‌ی فۆڕمی‬ ‫خۆراكیان كه‌ركووك یان موسڵه‌‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫بچنه‌ پارێزگاكان و ل�ه‌وێ‌ كۆبوونی‬ ‫به‌نزین نوێبكه‌نه‌وه‌‪ ،‬ئێمه‌ كۆبوونیان‬ ‫بۆ نوێناكه‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی نوێنه‌كردنه‌وه‌ی كۆبوونی‬ ‫به‌نزینی ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌ مادده‌ی‬ ‫‪ 140‬ده‌یانگرێته‌وه‌ و فۆڕمی خۆراكیان‬ ‫س �ه‌ر ب��ه ‌پارێزگاكانی ك �ه‌رك��ووك و‬

‫موسڵه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ ئێستادا له‌ پارێزگای‬ ‫هه‌ولێر نیشته‌جێن‪ ،‬پارێزگاری هه‌ولێر‬ ‫رایگه‌یاند «ده‌ب��ێ��ت ئ��ه‌و كه‌سانه‌‬ ‫له‌و دوو پارێزگایه‌ كۆبوونه‌كــانیان‬ ‫نوێبكه‌نه‌وه‌»‪.‬‬ ‫نه‌وزاد هادی‪ ،‬پارێزگاری هه‌ولێر‬ ‫بە (ب�ه‌ی��ان)ی ڕاگەیاند «حكومه‌تی‬ ‫ع��ێ�راق به‌شه‌ سووته‌مه‌نی له‌سه‌ر‬ ‫ب��ن��ەم��ای ف��ۆڕم��ی خ���ۆراك ده‌دات���ه‌‬ ‫شاره‌كان‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی مادده‌ی‬ ‫‪ 140‬ده‌یانگرێته‌وه‌ و فۆڕمی خۆراكیان‬ ‫سه‌ر به ه��ەردوو ‌پارێزگای كه‌ركووك‬

‫و موسڵه‌‪ ،‬ده‌بێت له‌و پارێزگایانەى‬ ‫خۆیان فۆڕمه‌كانیان نوێ‌بكه‌نه‌وه‌»‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی ژماره‌ی ئه‌و كه‌سانه‌ی له‌‬ ‫هه‌ولێر نیشته‌جێن و له‌به‌ر بارودۆخی‬ ‫ئه‌منی ناتوانن له‌ كه‌ركووك و موسڵ‬ ‫كۆبوونه‌كانیان نوێبكه‌نه‌وه‌‪ ،‬نه‌وزاد‬ ‫هادی وتیشی «ئه‌وانه‌ی ئه‌وكێشه‌یان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ژماره‌یان یه‌كجار زۆره‌ و له‌‬ ‫س���ه‌رووی ‪ 100‬ه���ه‌زار كه‌ســـەوە‬ ‫ده‌بن»‪.‬‬ ‫له‌ الیه‌كی دیكه‌وه‌‪ ،‬جه‌مال عه‌لی‪،‬‬ ‫ب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌ری گشتیی دابه‌شكردنی‬

‫به‌رهه‌مه‌ نه‌وتییه‌كانی پارێزگای‬ ‫سلێامنی‪ ،‬به‌ (به‌یان)ی ڕاگه‌یاند «هیچ‬ ‫بڕیارێكی له‌و شێوه‌یه‌مان بۆ نه‌هاتووه‌‬ ‫و ئاگاداری نین»‪.‬‬ ‫چاودێرێكی سیاسی ل��ەب��اره‌ی‬ ‫جیاوازیی ئ �ه‌و ب��ڕی��اره‌وه‌ له‌ نێوان‬ ‫هه‌ولێر و سلێامنیدا‪ ،‬به‌ (به‌یان)ی‬ ‫ڕاگه‌یاند «به‌ بڕوای من هۆكاری ئه‌و‬ ‫دوو بڕیارییه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ به‌شێكی‬ ‫زۆری ئه‌و هاوواڵتیانه‌ی ده‌كه‌ونه‌ ئه‌و‬ ‫ناوچانه‌وه‌‪ ،‬یه‌كێتین‪ ،‬بۆیه‌ له‌ سنوری‬ ‫پارتی هیچیان بۆ ناكرێت»‪.‬‬

‫هه‌رچه‌ند ‌ه چه‌كداره‌ شیعه‌كانی‬ ‫ل��ی��وای (أب���ا الفضل ال��ع��ب��اس) كه‌‬ ‫به‌شێكیان له‌ شاره‌كانی ناوه‌ڕاست‬ ‫و باشووری عێراق‪ ،‬به‌ وته‌ی خۆیان‬ ‫به‌ فه‌توای گه‌وره‌ مه‌رجه‌عه‌ بااڵكانی‬ ‫شیعه‌ بۆ به‌رگریكردن له‌ م �ه‌زار و‬ ‫مه‌رقه‌دی (السیدة زینب) روویان له‌‬ ‫سووریا ك��ردووه‌‪ ،‬به‌اڵم نووسینگه‌ی‬ ‫بااڵی ئه‌لیه‌عقوبی‪ ،‬مه‌رجه‌عی شیعی‪،‬‬ ‫بۆ (به‌یان) ئه‌و وتانه‌ ڕەتده‌كاته‌وه‌ و‬ ‫ده‌ڵێت «هه‌ندێك له‌ گه‌نجان هاتوون و‬ ‫سه‌ردانی سه‌ماحه‌تی سه‌یدیان كردووه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی مۆڵه‌ت وه‌ربگرن و ڕوو له‌‬ ‫سووریا بكه‌ن و به‌شداری له‌ به‌ره‌كانی‬ ‫شه‌ڕ بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم سه‌ماحه‌تی سه‌ید‬ ‫مۆڵه‌تی نه‌دان و به‌ فیتنه‌ ناوی ده‌بات‬ ‫و به‌یانێكی باڵوكردووه‌ته‌وه‌ به‌ ناوی‬ ‫(پیالنه‌كانی شه‌یتان كه‌ ئاماده‌كراون بۆ‬ ‫ناوچه‌كه‌)‪ ،‬تیایدا هۆشداریی داوه‌ته‌‬ ‫گه‌النی ناوچه‌كه‌»‪.‬‬

‫‪3‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)43‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/9‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫لەنێوان گوتارى عاتیفى و ملمالنێى ئایدۆلۆژیدا‬

‫میسر‪ ،‬كوردستان دابه‌شده‌كات‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬زریان جه‌وهه‌ر‬ ‫ماوه‌یه‌كه‌ نێوانی حزبه‌كانی‬ ‫ه��ه‌رێ��م��ی ك��وردس��ت��ان ب �ه‌ه��ۆی‬ ‫ب��ارودۆخ��ی م��ی�سره‌وه‌ ب��ارگ��رژی��ی‬ ‫ئیعالمیی به‌خۆوه‌ ده‌بینێت‪ .‬ئه‌م‬ ‫حاڵه‌ته‌ش گه‌رچی دوای ڕووداوه‌كانی‬ ‫سێی ته‌مموزی میرس تۆخرت بووه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم پاشخانه‌كه‌ی ب��ۆ س�ه‌ره‌ت��ای‬ ‫ڕووخاندنی ده‌سه‌اڵته‌كه‌ی حوسنی‬ ‫موباره‌ك و گه‌یشتنی ئیخوان به‌ حوكم‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ل�����ه‌ب�����اره‌ی ك���اری���گ���ه‌ری���ی‬ ‫ڕووداوه‌ك��ان��ی میرس له‌سه‌ر دۆخی‬ ‫سیاسیی هه‌رێمی ك��وردس��ت��ان و‬ ‫تێڕوانینی هه‌رالیه‌ك بۆ پێشهاته‌كانی‬ ‫ئه‌مدواییه‌ی واڵته‌كه‌‪ ،‬ژماره‌یه‌ك له‌‬ ‫حزبه‌كان بۆچوونی خۆیان بۆ (به‌یان)‬ ‫ڕوونكرده‌وه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌و ڕووه‌و ‌ه س �ه‌اڵح �ه‌دی��ن‬ ‫بابه‌كر‪ ،‬ی��اری��ده‌ده‌ری ئه‌مینداری‬ ‫یه‌كگرتوو ئیسالمیی بۆ (به‌یان)‬ ‫وت��ی «ئێمه‌ وه‌ك ئیسالمییه‌كانی‬ ‫كوردستان پشتگیریی له‌ شه‌رعییه‌تی‬ ‫سیاسیی و یاسایی ده‌ك �ه‌ی��ن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫شه‌رعییه‌ته‌ی ل ‌ه ده‌نگدانی خه‌ڵك و‬ ‫ڕێكاری مه‌ده‌نییانه‌وه‌ به‌ده‌ستدێت‪.‬‬ ‫ب�ه‌گ��وێ��ره‌ی ه�ه‌م��وو یاسا و ڕێسا‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كانیش‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی له‌‬ ‫میرس ڕووده‌دات كوده‌تایه‌‪ ،‬كوده‌تا‬ ‫شتێكی قێزه‌ونه‌ له‌هه‌ر كوێیه‌ك‬ ‫بكرێت‪ .‬پشتگیریی عه‌ملانییه‌كانی‬ ‫كوردستانیش بۆ ئه‌و كوده‌تایه‌‪ ،‬له‌‬ ‫چ��وارچ��ێ��وه‌ی ته‌سكی ئایدۆلۆژی‬ ‫تێناپه‌ڕێت‪ .‬ئه‌گه‌رنا هیچ مه‌نتیقێك‬ ‫ڕەوایه‌تیی كوده‌تا به‌سه‌ر سندوقی‬ ‫ده‌نگداندا نادات»‬ ‫ئه‌و به‌رپرسه‌ی یه‌كگرتوو زیاتر‬

‫وتی «ب�ه‌داخ�ه‌وه‌ كورتبینی و جیاوازیی‬ ‫ئایدۆلۆژیی نێوان ئیخوان و هه‌ندێك ل ‌ه‬ ‫حزبه‌كانی الی خۆمان‪ ،‬وای��ك��ردووه‌ ئه‌و‬ ‫حزبانه‌ به‌رگریی له‌ ناشیرینرتین شێوازی‬ ‫گه‌یشنت به‌ ده‌سه‌اڵت بكه‌ن كه‌ كوده‌تای‬ ‫سه‌ربازییه‌‪ ،‬بێگومان هه‌ر الیه‌نێكیش چه‌پڵه‌‬ ‫بۆ كوده‌تای سه‌ربازیی لێبدات‪ ،‬دووچاری‬ ‫شه‌رمه‌زاریی ده‌بێت‪ .‬شینی یه‌كێتی و پارتی‬ ‫له‌م هاوكێشه‌یه‌دا ته‌نیا بۆ مونافه‌سه‌ی‬ ‫ته‌سكی حزبایه‌تی ده‌گ��ڕێ��ت�ه‌وه‌‪ ،‬ئ�ه‌وان‬ ‫ده‌یانه‌وێت مه‌سه‌له‌كه‌ بكه‌نه‌ كارتی فشار و‬ ‫شه‌ڕی سایكۆلۆژیی دژ به‌ الیه‌نگرانی حزبه‌‬ ‫ئیسالمییه‌كانی كوردستان»‬ ‫الی خ���ۆی���ه‌وه‌ دارا م��ح �ه‌م �ه‌د‬ ‫ئه‌مین‪ ،‬به‌رپرسی مه‌كته‌بی په‌یوه‌ندییه‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كانی كۆمه‌ڵی ئیسالمیی بۆ‬ ‫(به‌یان) وتی «عه‌ملانییه‌كان كه‌ ڕێگه‌یان‬ ‫نه‌دا مورسی ته‌نیا ساڵێك ب ‌ه شه‌رعییه‌تی‬ ‫سندوقی ده‌ن��گ��دان حوكم بكات‪ ،‬چۆن‬ ‫شه‌رعییه‌تی مانه‌وه‌ له‌ ده‌سه‌اڵت به‌خۆیان‬

‫مامۆستایه‌كی زانكۆ‪ :‬پشتیوانیی یه‌كێتی‬ ‫و پارتی له‌ كوده‌تاكه‌ی میسر‪ ،‬ده‌یانخاته‌‬ ‫ژێر پرسیاره‌وه‬ ‫ده‌ده‌ن؟ له‌ هه‌رێمی كوردستانیش یه‌كێتی‬ ‫و پارتی وه‌ك دوو حزبی عه‌ملانی‪ ،‬پێیانوایه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی ڕووی��دا بۆ ئیسالمییه‌كانی میرسو‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی میرسیش ده‌بێته‌ شكست‪ ،‬دیاره‌‬ ‫ئه‌م ‌ه وه‌همێكه‌ تێیدا ده‌ژی���ن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ل��ۆژی��ك پێامن ده‌ڵ��ێ��ت شه‌رعییه‌ت بۆ‬ ‫ده‌سه‌اڵتی ئیسالمییه‌كان له‌ میرس ئه‌گه‌ر به‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی پێشوه‌ختیش بێت ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه ڕووداوه‌كان ئه‌نجامی پێچه‌وانه‌یان‬ ‫لێكه‌وتووه‌ته‌وه‌و عاتیفه‌ی خه‌ڵكییان‬ ‫به‌الی ئیسالمییه‌كاندا به‌تایبه‌ت ئیخوان‬ ‫زیاتر ڕاكێشاوه‌« هه‌مان به‌رپرسی كۆمه‌ڵی‬

‫ئیسالمی ڕوونیكرده‌وه‌‪ ،‬پشتگیرییه‌كه‌ی‬ ‫ئ �ه‌وان ته‌نیا بۆ شه‌رعییه‌تی ده‌سه‌اڵتی‬ ‫مورسییه‌‪ ،‬هه‌ر الیه‌نێكیش پشتیوانیی ئه‌و‬ ‫كوده‌تایه‌ بكات و هاوسۆزیی بۆ ده‌رببڕێت‪،‬‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌كی سسیاسی ده‌ك��ات‪ ،‬ئاماژەی‬ ‫به‌وه‌شكرد به‌ هه‌ڵاڵی یه‌كێتی و پارتی له‌‬ ‫پێداكریی بۆ پرسه‌ چاره‌نووسسازه‌كانی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان سارد نابنه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر ده‌رباره‌ی ئه‌م حاڵه‌ته‌‪ ،‬نه‌جات‬ ‫حسێن ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان بۆ (به‌یان) وتی‬ ‫«حكومه‌ته‌كه‌ی م��ورس��ی شه‌رعییه‌تی‬

‫ل �ه‌ گ �ه‌ل �ه‌و ‌ه وه‌رگ����رت و دانپێدانانی‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییشی م��س��ۆگ�ه‌رك��رد‪ ،‬ب �ه‌اڵم‬ ‫به‌هۆی هه‌ڵه‌ی ئیخوانه‌كان كه‌ ویستان‬ ‫ده‌ستوه‌ربده‌نه‌ دادگا و باڵ به‌سه‌ر تێكڕای‬ ‫جومگه‌ بنه‌ڕەتییه‌كانی واڵت��دا بكێشن‪،‬‬ ‫ئه‌م كوده‌تایه‌ كرا‪ .‬سه‌باره‌ت به‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬یه‌كێتی و پارتی وای ده‌بینن‬ ‫ئیخوانی كوردستان به‌شێكی بنه‌ڕەتییه‌ له‌‬ ‫ئیخوانی میرس‪ ،‬ئیخوانه‌كانی كوردستان‬ ‫خۆیان دانیان به‌مه‌دا نا‪ ،‬س�ه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌‬ ‫من ده‌پرسم‪ :‬یه‌كێتی و پارتی چ سوودێك‬ ‫له‌ پشگیریی ئینقیالبچییه‌كانی میرس و‬ ‫دژایه‌تی ئیسالمییه‌كان ده‌بینن؟ كێشه‌ی‬ ‫ئێمه‌‪ ،‬كێشه‌یه‌كی نه‌ته‌وه‌ییه‌ له‌ عیراق‪.‬‬ ‫راگه‌یاندنی حزبه‌كانی ئێمه‌ خۆ ئه‌ندامی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی ئاسایش نین كار له‌ بڕیاره‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كان بكه‌ن‪ ،‬كه‌ كه‌س گوێیان‬ ‫لێناگرێت بۆچی ده‌هۆڵ ده‌كوتن؟ ئێمه‌‬ ‫خواخوامانه‌ شه‌ڕمان پێ نه‌فرۆرشێت»‬ ‫ل�ه‌الی�ه‌ك��ی دی��ك �ه‌وه‌ و ب��ۆ زانینی‬

‫هه‌ڵوێستی یه‌كێتی له‌باره‌ی شه‌ڕی‬ ‫میدیاكانی هه‌رێم له‌سه‌ر میرس‪،‬‬ ‫(به‌یان) په‌یوه‌ندییكرد به‌ سه‌عدی‬ ‫ئه‌حمه‌د پیره‌‪ ،‬ئه‌ندامی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی یه‌كێتی‪ ،‬به‌اڵم ئاماده‌نه‌بوو‬ ‫هیچ قسه‌یه‌كی له‌سه‌ر ئ�ه‌م پرسه‌‬ ‫هه‌بێت‪.‬‬ ‫دك���ت���ۆر ه���ه‌ڤ���اڵ ئ�ه‌ب��وب��ك��ر‬ ‫چاودێری سیاسی و مامۆستای زانكۆ‬ ‫ده‌رباره‌ی ئه‌م پرسه‌ بۆ (به‌یان) وتی‬ ‫«ڕووداوه‌ك��ان��ی ئه‌مدواییه‌ی میرس‬ ‫كوده‌تابوون به‌سه‌ر دیموكراسییدا و‬ ‫پشتگیریكردنیان هیچ مانایه‌كی نییه‌‪،‬‬ ‫ئ��ه‌وه‌ی له‌ هه‌رێمی كوردستانیش‬ ‫ده‌گ���وزه‌رێ‪ ،‬ملمالنێی ئایدۆلۆژیی‬ ‫ئیسالمیی و عه‌ملانییه‌كان و گوتارێكی‬ ‫عاتیفییه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر ئیسالمییه‌كانی‬ ‫كوردستان پێیانوابێت ئه‌وان به‌شێكن‬ ‫ل �ه‌ میرس و م��ورس��ی سه‌رۆكیانه‌‪،‬‬ ‫ئ �ه‌وه‌ هه‌ڵه‌یه‌كی گ��ه‌وره‌ ده‌ك �ه‌ن‪.‬‬ ‫عه‌ملانییه‌كانیش وای دابنێن شكستی‬ ‫ئیسالمییه‌كانی میرس شكستی‬ ‫ئیسالمییه‌كانی كوردستانه‌‪ ،‬دیسان‬ ‫ئه‌وانیش هه‌ڵه‌ن‪ .‬كیشه‌ی كوردستان‬ ‫كوده‌تای ‪ 30‬حوزه‌یران ‌ه نه‌ك كوده‌تای‬ ‫س��ه‌رب��ازی��ی م��ی�سر‪ ،‬دواخستنی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان و پرۆژەی ده‌ستووره‌‬ ‫كه‌ ده‌بێت بكرێته‌ بنه‌مای كار‪ ،‬نه‌ك‬ ‫خۆخه‌ریككردن به‌مالوالوه‌»‪.‬‬ ‫دك��ت��ۆر ه �ه‌ڤ��ااڵ پێی واب��وو‬ ‫الیه‌نگریی یه‌كێتی ‌و پ��ارت��ی له‌‬ ‫ك��وده‌ت��اك �ه‌ی میرس‪ ،‬جه‌وهه‌ریان‬ ‫ده‌خ��ات �ه‌ ژێ��ر پ��رس��ی��اره‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫واده‌رده‌ك �ه‌وێ��ت ئه‌وانیش شكستی‬ ‫خۆیان پێ قبووڵناكرێت و ئاماده‌ن‬ ‫ل �ه‌ه �ه‌ر ساتێكدا ك��وده‌ت��ا به‌سه‌ر‬ ‫شه‌رعییه‌ت و سه‌ندوقی ده‌نگداندا‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬

‫بڕوانامه‌ی په‌یمانگ ‌ه ئیسالمیی ‌ه ئه‌هلییه‌كان ب ‌ه تاقیكردنه‌و‌ه یه‌كالده‌كرێته‌وه‌‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬شڤان عه‌لی‬ ‫پێنج و ‌هزاره‌ت��ی حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫پاش كۆبوونه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫ه �ه‌رێ��م‪ ،‬ب��ڕی��اری��ان��دا تاقیكردنه‌وه‌ی‬ ‫وه‌زاریی ئاماده‌یی ئه‌و كه‌سانه‌ بكه‌ن كه‌‬ ‫پێشرت بڕوانامه‌ی خوێندنگ ‌ه و په‌یامنگه‌‬ ‫ئیسالمییه‌ ئه‌هلییه‌كانیان به‌ده‌ستهێناوه‌‬ ‫و دواتر له‌سه‌ر بنه‌مای ئه‌و بڕوانامانه‌‪،‬‬ ‫به‌كالۆریۆسیان ت��ه‌واوك��ردووه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ب �ه‌ ئامانجی دان��ن��ان ب �ه‌ ب��ڕوان��ام �ه‌ی‬ ‫به‌كالۆریۆسه‌كه‌یاندا‪.‬‬ ‫ك��ام��ی��ل ح��اج��ی ع �ه‌ل��ی‪ ،‬وه‌زی���ری‬ ‫ئه‌وقافی هه‌رێم بۆ (به‌یان) وتی «ئه‌و‬

‫كه‌سانه‌ی ده‌رچووی كۆلێژن و بڕوانامه‌ی‬ ‫ئاماده‌ییان نییه‌‪ ،‬ده‌توانن تا ‪ 8/1‬ناویان‬ ‫بۆ تاقیكردنه‌وه‌ی ئاماده‌یی تۆماربكه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ریش هه‌یه‌ هه‌ر له‌ مانگی هه‌شتدا‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌كه‌ بكرێت‪ ،‬ئه‌و ماددانه‌شی‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌یان تێدا ئه‌نجامده‌درێت‬ ‫دیارییكراون و تاقیكردنه‌وه‌كه‌ش وه‌زاریی‬ ‫ده‌بێت»‪.‬‬ ‫الی خۆیه‌وه‌ عیسمه‌ت محه‌مه‌د‪،‬‬ ‫وه‌زی��ری پ��ه‌روه‌رده‌ی حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫ب�ه‌ (ب��ه‌ی��ان)ی ڕاگ �ه‌ی��ان��د‪ :‬ك��ۆب��وون�ه‌وه‌‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ كراوه‌ و چه‌ند وه‌زاره‌تێكی‬ ‫په‌یوه‌ندیدار لیژنه‌یه‌كامن بۆ دووب��اره‌‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ی ده‌رچ��ووان��ی په‌یامنگه‌‬

‫ئیسالمییه‌ ئه‌هلییه‌كان پێكهێناوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫زانیاری زیاتر الی لیژنه‌كه‌یه‌‪.‬‬ ‫زی��اد ع �ه‌ب��دول��ق��ادر‪ ،‬ڕاوێ��ژك��ار له‌‬ ‫وه‌زاره‌ت�����ی پ������ه‌روه‌رده‌ی ه��ه‌رێ��م بۆ‬ ‫(به‌یان) وتی»ئه‌زموونه‌كان ئه‌و كه‌سانه‌‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌ كه‌ كاتی خ��ۆی بڕوانامه‌ی‬ ‫شه‌شی ئاماده‌ییان نه‌بووه‌ و كۆلێژیان به‌‬ ‫بڕوانامه‌ی په‌یامنگه‌ ئیسالمییه‌ ئه‌هلییه‌كان‬ ‫ته‌واوكردووه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ مه‌وقیفیان موحریج‬ ‫بوو‪ ،‬به‌وپێیه‌ی به‌بێ بڕوانامه‌ی ئاماده‌یی‪،‬‬ ‫دان به‌ بڕوانامه‌ی كۆلێژەكه‌یاندا نانرێت‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌و كه‌سانه‌یه‌ بڕیارماندا تاقیكردنه‌وه‌ی‬ ‫و ‌هزاری���ی ئاماده‌ییان بكه‌ین‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ده‌رچ��وون دان به‌بڕوانامه‌ی كۆلێژیاندا‬

‫ده‌نرێت»‪.‬‬ ‫ده‌رب����������������اره‌ی م���������ادده‌ی‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌كانیش‪ ،‬زی��اد عه‌بدولقادر‬ ‫ڕایگه‌یاند‪ :‬ئه‌زموونه‌ك ‌ه له‌ پرۆگرامی‬ ‫پۆلی شه‌شی ئیسالمی و ‌هزاره‌تی ئه‌وقافدا‬ ‫ده‌بێت‪ .‬له‌باره‌ی ئاماری به‌شداربووانیش‬ ‫هه‌مان سه‌رچاوه‌ ڕوونیكرده‌و ‌ه «تاوه‌كو‬ ‫خوازیارانی تاقیكارییه‌ك ‌ه ناو تۆمارنه‌كه‌ن‬ ‫و ئاماده‌ی ئه‌زموونه‌ نه‌بن‪ ،‬نازانین چه‌ند‬ ‫كه‌سن»‬ ‫جێگه‌ی ئاماژەیه‌‪ ،‬تاقیكردنه‌وه‌كه‌‬ ‫س��ه‌رج��ه‌م ئ��ه‌و ك�ه‌س��ان�ه‌ ده‌گ��رێ��ت �ه‌وه‌‬ ‫كه‌ به‌بڕوانامه‌ی په‌یامنگه‌ ئیسالمییه‌‬ ‫ئه‌هلییه‌كانه‌و ‌ه ب��ۆ به‌ده‌ستهێنانی‬

‫ب��ڕوان��ام �ه‌ی ب�ه‌ك��ال��ۆری��ۆس ڕووی���ان ل ‌ه‬ ‫زانكۆكانی ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێم ك��ردووه‌ و‬ ‫ده‌رچ���ووی یه‌كێك له‌ كۆلێژەكانی ئه‌و‬ ‫زانكۆیانه‌ن‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی وه‌رگیرانی ئه‌و ده‌رچووانه‌‬ ‫له‌زانكۆكانی ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێم به‌تایبه‌ت‬ ‫زانكۆكانی به‌غدا‪ ،‬له‌كاتێكدا بڕوانامه‌ی‬ ‫ئاماده‌یی دانپێدانراوی هه‌رێمیشیان‬ ‫نه‌بووه‌‪ ،‬ڕاوێژكاره‌كه‌ی وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌‬ ‫وتی «هه‌ندێكیان كه‌ چوونه‌ته‌ به‌غدا‪،‬‬ ‫بڕوانامه‌ی په‌یامنگه‌ ئیسالمییه‌كانی سه‌ر به‌‬ ‫حزبه‌ ئیسالمییه‌كانیان پێبووه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ش‬ ‫كه‌ بڕوانامه‌كانیان حكومیی نه‌بووه‌‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫ئاگادارنین و نازانین چۆن له‌ زانكۆكانی‬

‫به‌غداو شاره‌كانی دیكه‌ وه‌رگیراون‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫كێشه‌ی خۆیان و زانكۆكانیانه‌«‬ ‫له‌باره‌ی شوێنی تاقیكردنه‌وه‌كانیش‪،‬‬ ‫هه‌مان سه‌رچاوه‌ی و ‌هزاره‌ت��ی پ�ه‌روه‌رده‌‬ ‫ئاشكرایكرد «تاقیكردنه‌وه‌كه‌ ته‌نیا له‌‬ ‫هه‌ولێر ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌مه‌ تاقیكردنه‌وه‌یه‌كی‬ ‫تایبه‌ته‌ و ناتوانین له‌ هه‌موو شاره‌كان‬ ‫ب���ه‌ڕێ���وه‌ی ب��ه‌ری��ن‪ ،‬چ��ون��ك�ه‌ ك���ات و‬ ‫خه‌رجییه‌كی زۆری ده‌وێ���ت‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫دوا تاقیكردنه‌وه‌یه‌ بۆ ئه‌و ده‌رچووانه‌‬ ‫و ئیدی تاقیكردنه‌وه‌ی دیكه‌ ناكرێن‪،‬‬ ‫هه‌ركه‌سێك ده‌رچ��وو دان به‌ بڕوانامه‌ی‬ ‫به‌كالۆریۆسه‌كه‌یدا ده‌نرێت‪ ،‬ئه‌ویشی‬ ‫كه‌وت به‌ بێبڕوانامه‌ داده‌نرێت»‪.‬‬

‫عه‌ره‌بی كه‌ركووك دژی یاسایه‌كی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران ده‌وه‌ستێته‌وه‌‬ ‫شڤان جه‌باری‬ ‫دوای ئه‌وه‌ی ئه‌نجومه‌نی نۆێنه‌رانی‬ ‫ع��ێ �راق ل �ه‌ دانیشتنێكی ئاساییدا‬ ‫پڕۆژەیاسای چاكسازیی سنووری ئیداره‌ی‬ ‫پارێزگاكانی گه‌اڵڵه‌كرد‪ ،‬ئه‌نجومه‌نی‬ ‫سیاسیی ع��ه‌ره‌ب��ی ك��ه‌رك��ووك دژی‬ ‫پڕۆژەیاساك ‌ه وه‌ستایه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ كۆنگره‌یه‌كی ڕۆژنامه‌وانییدا‬ ‫ئه‌نجومه‌نه‌كه‌ به‌یاننامه‌یه‌كی ده‌ركرد و‬

‫تێیدا پڕۆژەیاسای چاكسازیی سنووری‬ ‫ئیداره‌ی پارێزگاكانی به‌ مه‌ترسیدار و‬ ‫تێكدانی یه‌كگرتوویی ئێستای عێراق‬ ‫زان���ی‪ ،‬ه��اوك��ات ئ���ه‌وه‌ی ن��ه‌ش��ارده‌وه‌‬ ‫ك�� ‌ه پ��ڕۆژەی��اس��اك��ه‌ ل �ه‌چ��وارچ��ێ��وه‌ی‬ ‫جێبه‌جێكردنی م����ادده‌ی ‪ 140‬ه‌و‬ ‫به‌هه‌موو شێوه‌یه‌ك ڕەتیده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫عه‌بدوڕەحامن مه‌زهەر‌‪ ،‬سەرۆکى‬ ‫ئه‌نجومه‌نی سیاسیی عه‌ره‌بی كه‌ركووك‬ ‫ب��ۆ (ب �ه‌ی��ان) ئاشكرایكرد‪« :‬ه��ۆك��اری‬

‫ڕەت��ك��ردن��ه‌وه‌ی ئ��ه‌م پ��ڕۆژەی��اس��ای �ه‌‪،‬‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی چه‌ند قه‌زا و ناحیه‌یه‌كی‬ ‫كوردییه‌ بۆ سه‌ر كه‌ركووك‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌ش‬ ‫ئه‌نجامه‌كه‌ی ڕوونه‌ و كاریگه‌ری له‌سه‌ر‬ ‫پ��ڕۆس �ه‌ی ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن ل �ه‌ ك �ه‌رك��ووك‬ ‫و دیمۆگرافیای ش��اره‌ك � ‌ه ده‌ب��ێ��ت و‬ ‫سوودمه‌ندی یه‌كه‌میش ك��ورده‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئ�ه‌وه‌ خه‌ونێكی ئه‌رخه‌وانییه‌ و جێی‬ ‫قبووڵ نییه‌»‪.‬‬ ‫جێگه‌ی ئ��ام��اژەی�ه‌‪ ،‬پڕۆژەیاسای‬

‫چاكسازیی سنووری ئیداره‌ی پارێزگاكان‪،‬‬ ‫ساڵی ڕابردوو له‌الیه‌ن سه‌رۆك كۆماری‬ ‫عیراقه‌وه‌ پێشنیازكرا‪ ،‬بۆ دیارییكردنی‬ ‫سنوور و گێڕانه‌وه‌ی ئه‌و گوند و ناحیه‌ی‬ ‫و قه‌زایانه‌ی ڕژێمی ڕووخ��اوی پێشوو‬ ‫ده‌ستكاریی سنووری ئیدارییانی كردووه‌‪،‬‬ ‫له‌ ئه‌گه‌ری جێبه‌جێكردنی یاساكه‌شدا‪،‬‬ ‫چه‌مچه‌ماڵ و دووز و كفری و كه‌الر‬ ‫و خانه‌قین ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ سه‌ر ئیداری‬ ‫پارێزگای كه‌ركووك‪.‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)43‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/9‬ساڵی یەکەم‬

‫سه‌ردانی سه‌رۆكی هه‌رێم بۆ به‌غدا‬

‫«واڵتیکى ئیقلیمى لەپشت سوڵحەکەى بارزانی و مالیكییەوەیە»‬ ‫ئا‪ :‬سەید نامى‬ ‫له‌گه‌ڵ ئ��ه‌وه‌ی سه‌ردانه‌كه‌ی‬ ‫بارزانی بۆ به‌غدا و كۆبوونه‌وه‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ مالیكی ره‌دی س�ه‌ردان بوو‪،‬‬ ‫به‌اڵم بارزانی له‌ فڕۆكه‌خانه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫چه‌ند وه‌زی��رێ��ك��ەوە ن�ه‌ك مالیكی‪،‬‬ ‫پێشوازیكرا‪.‬‬ ‫رۆژی یه‌كشه‌ممه‌ی ڕاب��ردوو‬ ‫س�ه‌رۆك��ی هه‌رێمی كوردستان به‬ ‫‌سه‌ردانێكی فه‌رمی گه‌یشته‌ به‌غداو‬ ‫له‌ فڕۆكه‌خانه‌ی به‌غدا له‌الیه‌ن چه‌ند‬ ‫وه‌زیرێكه‌وه‌ پێشوازیی كرا‪ .‬چاودێرانی‬ ‫سیاسی پێیان وایه‌ سه‌ردانی سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێم بۆ به‌غدا‪ ،‬ره‌دی سه‌ردانه‌كه‌ی‬ ‫مالیكی بووه‌ بۆ هه‌ولێر‪.‬‬ ‫س �ه‌رچ��اوه‌ی �ه‌ك��ی ئ��اگ��ادار بۆ‬ ‫(به‌یان) وتی «سه‌ردانه‌كه‌ی سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێم بۆ الی س��ه‌رۆك وه‌زیرانی‬ ‫عێراق پرۆتۆكۆڵی بووه‌ و پێناچێت‬ ‫ج��گ�ه‌ ل �ه‌ ئ��اش��ت �ه‌وای��ی ن��ێ��وان��ی��ان‪،‬‬ ‫به‌رهه‌مێكی هه‌بێت»‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و س��ه‌رچ��اوه‌ی��ه‌ ئ��ام��اژەی‬ ‫به‌وه‌ش كرد «وه‌اڵمنه‌دانه‌وه‌ی ئه‌و‬

‫ڕۆژنامه‌نووسه‌ی پرسیاری فڕۆكه‌ی ‪F16‬‬ ‫ی ل�ه‌ س �ه‌رۆك��ی ه�ه‌رێ��م ك��رد‪ ،‬ئ �ه‌وه‌ی‬ ‫لێده‌خوێرنێته‌وه‌ كه‌ بارزانی سووره‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و داوایه‌ی ئاڕاسته‌ی ئیداره‌ی ئه‌مریكای‬ ‫كردووه‌ بۆ نه‌فرۆشتنی فڕۆكه‌ی جه‌نگیی‬ ‫‪ F16‬به‌ به‌غدا‪.‬‬ ‫الی خ��ۆی �ه‌وه‌ س��ی��روان زه‌ه���اوی‪،‬‬ ‫ئه‌ندامی خولی پێشووی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫ن��وێ��ن �ه‌ران ل �ه‌س �ه‌ر لیستی پ��ارت��ی‪ ،‬بۆ‬

‫(به‌یان) وتی «سه‌ردانه‌كه‌ی سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێم بۆ به‌غدا سه‌ردانێكی گرنگ‬ ‫بووه‌ و الیه‌نه‌كانی عێراقیش به‌ گرنگ‬ ‫ناوی ده‌به‌ن‪ ،‬به‌وپێیه‌ی جه‌نابی سه‌رۆك‬ ‫له‌ ده‌ستپێشخه‌رییه‌كه‌ی هه‌ولێره‌وه‌‬ ‫سه‌ردانی به‌غدای نه‌كردبوو‪ ،‬ئێستاش كه‌‬ ‫پۆستی س�ه‌رۆك كۆمار به‌تاڵه‌‪ ،‬بۆ كورد‬ ‫زه‌رووره‌ جه‌نابی سه‌رۆك ناوه‌ناوه‌ بچێته‌‬ ‫به‌غدا»‪.‬‬

‫ئ���ه‌و پ �ه‌رل �ه‌م��ان��ت��اره‌ی پێشووی‬ ‫پارتی‪ ،‬ل�ه‌ب��اره‌ی درێژەكێشانی كێشه‌‬ ‫هه‌ڵپه‌سێردراوه‌كانی ن��ێ��وان هه‌رێم‬ ‫و ب�ه‌غ��دا‪ ،‬پێی واب��وو «ئ��ه‌و لیژنانه‌ی‬ ‫ب��ۆ چ��اره‌س��ه‌ری كێشه‌كانی بودجه‌ی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ و مادده‌ی ‪ 140‬و كێشه‌كانی‬ ‫دیكه‌ پێكهێرنان‪ ،‬تائێستا كارا نه‌كراون‪،‬‬ ‫پێده‌چێت سه‌ردانه‌كه‌ كاراكردنی ئه‌و‬ ‫لیژنانه‌ی لێبكه‌وێته‌وه‪ .‬مالكییش له‌‬

‫كۆنگره‌ ڕۆژنامه‌وانییه‌كه‌دا ئاماژەی بۆ‬ ‫ئه‌وه‌كرد لیژنه‌كان چاالكده‌كرێن»‪.‬‬ ‫س�ه‌ب��اره‌ت ب��ه‌وه‌ی له‌ ئێستادا به‌‬ ‫گه‌رمی باس له‌وه‌ ده‌كرێت سه‌ردانه‌كه‌ی‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێم بۆ به‌غدا‪ ،‬ئاماده‌كاری‬ ‫بێت بۆ وه‌رگرتنی پۆستی سه‌رۆك كۆماری‬ ‫عێراق له‌الیه‌ن مه‌سعود بارزانییه‌وه‌‪،‬‬ ‫سیروان زه‌هاوی له‌وباره‌یه‌وه‌ رایگه‌یاند‪:‬‬ ‫له‌ سه‌رچاوه‌ی فه‌رمییه‌وه‌ ئه‌وه‌ نه‌وتراوه‌ و‬ ‫هیچ كام له‌ سه‌رۆكی هه‌رێم و مالیكییش‬ ‫ئه‌وه‌یان باس نه‌كردووه‪ .‬بۆ ئه‌مه‌ ده‌بێت‬ ‫چ��اوه‌روان بین‪ ،‬چونكه‌ تا ئێستا پۆستی‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێم یه‌كالنه‌بووه‌ته‌وه‌ و‬ ‫پۆسته‌كانی به‌غداش ئه‌وانه‌ی به‌ر كورد‬ ‫ده‌ك �ه‌ون‪ ،‬په‌یوه‌ندیی ڕاسته‌وخۆیان به‌‬ ‫دابه‌شكاریی پۆسته‌كانی هه‌رێمه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌»‪.‬‬ ‫ل �ه‌ ب��ه‌رام��ب��ه‌ردا دك��ت��ۆر ڕە‌ئ��وف‬ ‫عوسامن‪ ،‬ئەندامى پێشووى ئەنجومەىن‬ ‫نوێنەران لە لیستى یەکێتى‪ ،‬بۆ (به‌یان)‬ ‫وتی «پێده‌چێت ئه‌م سه‌ردانه‌ وه‌اڵمی‬ ‫س�ه‌ردان�ه‌ك�ه‌ی پێشووی مالیكی بێت‪،‬‬ ‫واش ده‌بیرنێت هیچ شتێك نه‌گۆڕابێت‪.‬‬ ‫چاره‌سه‌ری ئه‌و كێشانه‌ی پێشرت باسكراون‪،‬‬

‫له‌سه‌ر ڕە‌فه‌كان دانراون و حكومه‌تی‬ ‫عێراقیش باش ده‌زانێت كێشه‌كان‬ ‫چین‪ ،‬به‌اڵم هه‌نگاوی بۆ چاره‌سه‌ریان‬ ‫نه‌ناوه‌‪ .‬به ‌بۆچوونی من واڵتێكی‬ ‫ئیقلیمی پێداگری له‌سه‌ر ئه‌نجامدانی‬ ‫سه‌ردانه‌كه‌ی سه‌رۆكی هه‌رێمى بۆ‬ ‫به‌غدا ك��ردووه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رنا كێشه‌كان‬ ‫له‌ بنه‌ڕە‌تدا وه‌ك خۆیانن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫نێوانی هه‌رێم و به‌غدا به‌ سه‌ردان و‬ ‫موجامه‌له‌یه‌ك ئاسایی نابێته‌وه‌‪.‬‬ ‫دك���ت���ۆر ڕە‌ئ�����وف ع��وس�مان‬ ‫ه��ه‌روه‌ه��ا ده‌ڵ��ێ��ت «ل�� ‌ه واقیعدا‬ ‫بارزانی و مالیكی له‌قه‌یرانی قووڵدا‬ ‫ده‌ژین‪ ،‬سه‌رۆكی هه‌رێم له‌ قه‌یراندا‬ ‫ده‌ژی و ڕۆژانه‌ له‌ ڕاگه‌یاندنه‌كانه‌وه‌‬ ‫ده‌یبینین‪ .‬سه‌رۆك وه‌زیری عیراقیش‬ ‫ل��ه‌ ق�ه‌ی�ران��ێ��ك��ی ق��ووڵ��دا ده‌ژی‪،‬‬ ‫ج��ارێ��ك ل�ه‌گ�ه‌ڵ سوننه‌ و جارێك‬ ‫له‌گه‌ڵ شیعه‪ .‬هه‌ردووكیان تاوه‌كو‬ ‫جه‌ماوه‌ر سه‌رقااڵ بكه‌ن و سه‌رنجی‬ ‫له‌ قه‌یرانه‌كان دووربخه‌نه‌وه‌‪ ،‬باس‬ ‫له‌ چاره‌سه‌ری كێشه‌ و ئاشته‌وایی‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌ڕاستیشدا كێشه‌كان وه‌ك‬ ‫خۆیانن»‪.‬‬

‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی هه‌رێم‬

‫ئیسالمییه‌كان پێشبینیی پشتیوانیی جه‌ماوه‌ره‌كه‌یان ده‌كه‌ن‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬فه‌رمان ڕەشاد ‪ -‬هه‌ولێر‬ ‫كوردستان‬ ‫الیه‌نه‌ئیسالمییه‌كانی‬ ‫پێشبینیی ده‌رك���ه‌وت���ن���ی سه‌نگی‬ ‫خۆیان و زیادبوونی ده‌نگه‌كانیان له‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی داه��ات��وودا ده‌ك �ه‌ن‪.‬‬ ‫ه�ه‌ری�ه‌ك له‌ یه‌كگرتووی ئیسالمی و‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی ده‌ڵ��ێ��ن‪ :‬رسوشتی‬ ‫لیسته‌كه‌یان له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی چوار‬ ‫س��اڵ ل�ه‌م�ه‌وب�ه‌ردا‪ ،‬نه‌یهێشت سه‌نگی‬ ‫ڕاسته‌قینه‌یان به‌رجه‌سته‌ بكه‌ن و قورسایی‬ ‫جه‌ماوه‌ره‌كه‌یان بنوێنن‪.‬‬ ‫ئ �ه‌م �ه‌ ل�ه‌ك��ات��ێ��ك��دا دوو الی�ه‌ن�ه‌‬ ‫ئیسالمییه‌ سه‌ره‌كییه‌كه‌ی هه‌رێم‪ ،‬خاوه‌نی‬ ‫‪ 10‬كورسی بوون له‌م خوله‌ی په‌رله‌مان‪.‬‬ ‫ده‌رب��������اره‌ی ن��وێ��ن��ه‌رای��ه‌ت��ی��ی‬ ‫ئیسالمییه‌كان له‌م خوله‌ی په‌رله‌ماندا‪،‬‬ ‫ئه‌ندامێكی مه‌كته‌بی سیاسیی یه‌كگرتووی‬

‫ئیسالمی جه‌ختده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ئ��ه‌وه‌ی ل ‌ه‬ ‫خولی سێیه‌می په‌رله‌مان بیرنا‪ ،‬گوزارشتی‬ ‫ڕاسته‌قینه‌ نه‌بوو له‌ واقیعی ئیسالمییه‌كان‪.‬‬ ‫ف��ه‌ره��اد م��ه‌الس��اڵ��ح‪ ،‬ئ�ه‌ن��دام��ی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسیی یه‌كگرتوو‪ ،‬به‌ (به‌یان)‬ ‫ی وت «هاوپه‌یامنی له‌گه‌ڵ دوو الیه‌نی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی ب��ازن�ه‌ی ئیسالمییه‌كان له‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی ڕابردوودا‪ ،‬وه‌ك پێویست‬ ‫له‌سه‌ر ئاستی جه‌ماوه‌ریی قبووڵ نه‌كرا‪،‬‬ ‫ه���ه‌وادار و الیه‌نگرامنان له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫پێشهاته‌ سیاسییه‌ كارلێكیان نه‌كرد‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ب��ووه ‌ه��ۆی ئ��ه‌وه‌ی سه‌نگی‬ ‫ڕاسته‌قینه‌ی ئیسالمییه‌كان له‌ خولی‬ ‫سێیه‌می په‌رله‌ماندا ده‌رنه‌كه‌وێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دڵنیاین ئه‌گه‌ر ساخته‌كاریی ده‌سه‌اڵت‬ ‫بهێڵێت‪ ،‬ئه‌مجاره‌ وه‌ك ئیسالمییه‌كان‬ ‫سه‌نگی راسته‌قینه‌مان ده‌رده‌كه‌وێت»‬ ‫به‌رپرسێكی بااڵی كۆمه‌ڵی ئیسالمییش‬

‫هه‌مان بۆچوون پشتڕاسده‌كاته‌وه‌ و پێی‬ ‫وایه‌ جه‌ماوه‌ره‌كه‌یان ته‌قه‌بولی رسوشتی‬ ‫ئه‌و لیسته‌ی نه‌كرد كه‌ بۆ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫ڕابردوو پێكیانهێنا‪.‬‬ ‫بیالل سڵێامن‪ ،‬ئه‌ندامی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسیی كۆمه‌ڵی ئیسالمی بۆ (به‌یان)‬

‫پێكهێنانی فڕاكسۆنێكی هاوبه‌ش له‌ په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫یه‌كێك ‌ه ل ‌ه بژاردەکانى به‌رده‌م كۆمه‌ڵ و یه‌كگرتوو‬ ‫وتی «به‌دڵنیاییه‌وه‌ لیستی خزمه‌تگوزاری‬ ‫و چ��اك��س��ازی ب �ه‌ه��ۆی ئ���ه‌وه‌ی جێی‬ ‫ڕەزامه‌ندیی به‌شێكی دیار له‌ الیه‌نگرانی‬ ‫كۆمه‌ڵ و یه‌كگرتوو نه‌بوو‪ ،‬له‌هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ڕاب���ردوودا وه‌ك پێویست سه‌ركه‌وتنی‬

‫ده‌رچووانی ناوچه‌دابڕێندراوه‌كان له هه‌رێم وه‌رناگیرێن‬ ‫عه‌بدوڵاڵ ئه‌حمه‌د‬ ‫قوتابیانی كوردی ده‌رچووی ئاماده‌یی‬ ‫ل ‌ه ناوچه‌دابڕێندراوه‌كان‪ ،‬سااڵنه‌ ڕووبه‌ڕووی‬ ‫كێشه‌یه‌كی گه‌وره‌ ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬كه‌ خۆی له‌وه‌دا‬ ‫ده‌بینێته‌وه‌ كاتێك قۆناغی ئاماده‌یی به‌‬ ‫زمانی كوردی ده‌بڕن‪ ،‬به‌هۆی وه‌رنه‌گرتنیان‬ ‫ل �ه‌ زان��ك��ۆ و په‌یامنگه‌كانی ه �ه‌رێ��م‪،‬‬ ‫ناچارده‌كرێن ڕوو بكه‌ن ‌ه خوێندنی عه‌ره‌بی‪.‬‬ ‫ئاسۆ حه‌مید‪ ،‬یه‌كێك له‌ خوێندكارانی‬ ‫دوا قۆناغی ئاماده‌یی له‌ ق ‌هزای خورماتوو به‌‬ ‫(به‌یان)ی ڕاگه‌یاند «به‌مه‌به‌ستی وه‌رگرتنم‬ ‫له‌ زانكۆكانی هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫خوێندكارانی هاوڕێم پالمنان دانا كه‌ بۆ‬ ‫ته‌واوكردنی ئاماده‌یی ڕووبكه‌ینه‌ قه‌زای‬ ‫كفری‪ ،‬ب �ه‌اڵم دوای تاوتوێی بارودۆخی‬ ‫خۆمان‪ ،‬ده‌رك�ه‌وت بۆ ئێمه‌ی خوێندكاری‬ ‫شه‌شی ئاماده‌یی‪ ،‬ئه‌سته‌مه‌ ڕۆژانه‌ هاتوچۆی‬

‫كفری بكه‌ین‪ ،‬بۆیه‌ ناچار بڕیارمانداوه‌ هه‌ر‬ ‫له‌شاره‌كه‌ی خۆمان مبێنینه‌وه‌ و درێژە ب ‌ه‬ ‫خوێندن بده‌ین‪ .‬دڵنیاشین دوای ته‌واوكردنی‬ ‫ئاماده‌یی‪ .‬ده‌بێت له‌ زانكۆ به‌ زمانی عه‌ره‌بی‬ ‫بخوێنین‪ .‬ده‌كرێت وه‌زاره‌ت��ی خوێندنی‬ ‫بااڵی هه‌رێم ده‌رگایه‌ك بۆ ئێمه‌ش بكاته‌وه‌‬ ‫تاوه‌كو بتوانین به‌ زمانی خۆمان له‌ هه‌رێم‬ ‫بخوێنین‌»‪.‬‬ ‫شۆخان عه‌لی‪ ،‬ده‌رچ��ووی ئاماده‌یی‪،‬‬ ‫به‌ (به‌یان)ی وت «بریا هه‌ر له‌ سه‌ره‌تاوه‌‬ ‫خوێندنم عه‌ره‌بی بوایه‌‪ ،‬چونكه‌ دوای‬ ‫ته‌واوكردنی ئاماده‌یی‪ ،‬ن��اوم له‌ زانكۆی‬ ‫موسته‌نرسییه‌ی به‌غدا هاتووه‌ته‌وه‌ و ئێستا‬ ‫خوێندن بۆ من زه‌حمه‌تێكی زۆری ده‌وێت‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی پێشرت به‌ كوردی خوێندوومه‌»‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌وباره‌یه‌وه‪ ‌،‬پارێزه‌ر محه‌مه‌د‬ ‫خالید‪ ،‬به‌ (به‌یان)ی وت «له‌ڕووی یاساییه‌وه‌‬ ‫كورد بۆی هه‌یه‌ داوای كردنه‌وه‌ی زانكۆ و‬

‫به‌ده‌ست نه‌هێنا‪ ،‬ئه‌م پاشه‌كشه‌یه‌ش‬ ‫ئه‌نجامی ئ���ه‌وه‌ ب��وو ك �ه‌ زۆرێ���ك له‬ ‫‌ده‌ن��گ��ده‌ران��ی ئیسالمیی نه‌چوونه‌‬ ‫سه‌ر سندوقی ده‌نگدان و به‌شداریی‬ ‫پڕۆسه‌كه‌یان نه‌كرد‪ ،‬به‌اڵم دڵنیاین له‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌دا ئیسالمییه‌كان له‌گه‌ڵ‬

‫كۆلێژی كوردی له‌ ناوچه‌ دابڕێندراوه‌كان‬ ‫بكات‪ ،‬چونكه‌ كوردی له‌ ده‌وڵه‌تی عێراقدا‬ ‫زمانێكی فه‌رمییه‌‪ .‬تا ئێستاش كه‌ كۆلێژ و‬ ‫زانكۆی ك��وردی له‌ عێراق نه‌كراوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌مته‌رخه‌میی الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كانه‌‪.‬‬ ‫شه‌هاب مه‌جید‪ ،‬ش���اره‌زای ب��واری‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ له‌ خورماتوو‪ ،‬به‌ (ب�ه‌ی��ان)ی‬ ‫وت «زۆرج��ار به‌رپرسانی ئیداریی قه‌زای‬ ‫خورماتوو هه‌وڵیانداوه‌ كۆلێژ له‌ قه‌زاكه‌‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم پڕۆژەكه‌ هه‌ر قسه‌یه‌ و‬ ‫هه‌نگاوی كرداریی بۆ نه‌نراوه‌‪ .‬بۆیه‌ کە‬ ‫حكومه‌تی عیراق ئاماده‌ نییه‌ كۆلێژ بۆ‬ ‫ده‌رچووانی كوردیی ئاماده‌یی بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌سه‌ر حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستانه‌‬ ‫كۆلێژ بۆ ق ‌هزای خورماتوو بكاته‌وه‌‪ ،‬یاخود‬ ‫خوێندكارانی ده‌رچ��ووی ئاماده‌ییه‌كانی‬ ‫ن��اوچ��ه‌داب��ڕێ��ن��دراوه‌ك��ان ل��ه‌زان��ك��ۆ و‬ ‫په‌یامنگه‌كانی هه‌رێم وه‌ربگیرێن»‪.‬‬

‫جه‌ماوه‌ره‌كه‌یان ئاشتده‌بنه‌وه‌ و ده‌نگی‬ ‫زۆر زیاتر كۆده‌كه‌نه‌وه‌»‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی ئه‌وه‌ی ئه‌مجاره‌ چی كراوه‌‬ ‫تاوه‌كو هه‌مان ئه‌زموونی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫پێشوو دووباره‌ نه‌بێته‌وه‌ و هه‌وادارانی‬

‫ه����ه‌ردوو الی��ه‌ن��ی ئیسالمی ب���ه‌ده‌م‬ ‫ده‌نگه‌كانیانه‌وه‌ بچن‪ ،‬فه‌رهاد مه‌الساڵح‪،‬‬ ‫وتی «ئێمه‌ ئه‌مجاره‌ ڕاپرسیی زانستیامن‬ ‫له‌نێو ڕێكخسنت و الیه‌نگره‌كامنان كرد و‬ ‫ده‌ركه‌وت زۆرینه‌ی الیه‌نگرانی كۆمه‌ڵ و‬ ‫یه‌كگرتوو له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ن به‌ ته‌نها دابه‌زین‪،‬‬ ‫بۆیه‌ پێشبینی ده‌كه‌ین جیا له‌ هه‌ڵبژاردنی‬ ‫پێشوو‪ ،‬ه �ه‌واداران��ی ئیسالمییه‌كان به‌‬ ‫گه‌رموگوڕییه‌وه‌ له‌ پڕۆسه‌ی ده‌نگداندا‬ ‫ببینین»‪.‬‬ ‫الی خ���ۆی���ه‌وه‌ ب��ی�لال سڵێامن‬ ‫جه‌ختیكرده‌وه‌‪ ،‬داب �ه‌زی��ن ب�ه‌ لیستی‬ ‫س��ه‌رب��ه‌خ��ۆ‪ ،‬داخ���وازی���ی الی �ه‌ن��گ��ر و‬ ‫هه‌وادارانی هه‌ردوو الیه‌نی ئیسالمییه‌ و‬ ‫ئه‌وانیش وه‌ك وه‌اڵمێك بۆ ئه‌و خواسته‌‪،‬‬ ‫بڕیاری لیستی جیایان داوه‌‪.‬‬ ‫ل �ه‌ب��اره‌ی پێگه‌یان ل ‌ه په‌رله‌مانی‬ ‫داهاتوودا‪ ،‬ئه‌ندامه‌كه‌ی مه‌كته‌بی سیاسیی‬

‫یه‌كگرتوو‪ ،‬وت��ی «پێامن وای �ه‌ پێگه‌ی‬ ‫ئیسالمییه‌كان له‌ په‌رله‌مانی داهاتوودا‬ ‫به‌هێزتر ده‌بێت و بژارده‌یه‌كی به‌هێزی‬ ‫ب��ه‌رده‌م ئێمه‌ و كۆمه‌ڵی ئیسالمییش‪،‬‬ ‫پێكهێنانی فڕاكسیۆنێكی هاوبه‌شه‌ له‌‬ ‫په‌رله‌ماندا»‬ ‫ه��اوك��ات به‌رپرسه‌كه‌ی كۆمه‌ڵی‬ ‫ئ��ی��س�لام��ی ئ���ه‌گ���ه‌ری پێكهێنانی‬ ‫فراكسۆنێكی هاوبه‌شی له‌گه‌ڵ یه‌كگرتوو‬ ‫ب���ه‌دوور ن �ه‌زان��ی‪ ،‬وتیشی «به‌گوێره‌ی‬ ‫چاوه‌ڕوانییه‌كامنان‪ ،‬الیه‌نه‌ئیسالمییه‌كان‬ ‫له‌ خولی چواره‌می په‌رله‌ماندا ده‌بنه‌‬ ‫سه‌نگێكی گ���ه‌وره‌ و ب�ه‌ هاوپه‌یامنی‬ ‫له‌گه‌ڵ ته‌نیا فراكسیۆنێكی دیكه‌ ده‌توانن‬ ‫حكومه‌ت پێكبهێنن‪ ،‬دووریش نییه‌ ئه‌و‬ ‫فڕاكسیۆنه‌ بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان بێ‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌ چوار ساڵی رابردوودا وه‌ك ئۆپۆزسیۆن‬ ‫به‌یه‌كه‌وه‌ كاریان كردووه‌»‪.‬‬

‫هاوواڵتیانی بناری قه‌ندیل له‌ سه‌رانه‌ی په‌كه‌كه‌ نیگه‌رانن‬ ‫ئا‪ :‬زریان جه‌وهه‌ر‬ ‫سااڵنه‌ پارتی كرێكارانی كوردستان‬ ‫ل�ه‌ س��ن��ووری ق�ه‌ڵ�ه‌م��ڕەوی خ��ۆی كه‌‬ ‫بناری زنجیره‌چیای قه‌ندیل و ناوچه‌‬ ‫كوێستانییه‌كانی باشووری كوردستان‬ ‫ده‌گ��رێ��ت��ه‌وه‌‪ ،‬ب��اج و س��ه‌ران��ه‌ له‌و‬ ‫هاوواڵتیانه‌ ده‌سه‌نێت كه‌ له‌و ناوچانه‌‬ ‫نیشته‌جێده‌بن‪ ،‬به‌تایبه‌ت ئاژەڵدار و‬ ‫هه‌نگه‌وانه‌كان كه‌ بۆ به‌خێوكردنی‬ ‫مااڵته‌كانیان و هه‌نگ په‌روه‌رده‌كردن‬ ‫كۆچده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌م ساڵیش هاوشێوه‌ی سااڵنی‬ ‫پێشوو‪ ،‬په‌كه‌كه‌ ده‌ستیكردووه‌ به‌‬ ‫سه‌ندنی س �ه‌ران �ه‌ ل��ه‌و خێزانانه‌ی‬ ‫گه‌رمیان و كوێستان ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫نیگه‌رانیی خستووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫دانیشتوویه‌كی ناوچه‌ی شێخانی‬

‫ب��ن��اری قه‌ندیل ك �ه‌ ل �ه‌ پ��ش��ده‌ره‌و ‌ه‬ ‫كۆچیكردووه‌ و داوای��ك��رد ناوه‌كه‌ی‬ ‫به‌ (ع ‪ ،‬م ‪ ،‬ا) باڵوبكرێته‌وه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ڕۆژنامەى (به‌یان) وتی «ئه‌م سه‌رانه‌یه‌‬ ‫سااڵنه‌ به‌ بیانووی كۆمه‌ك و باربووی‬ ‫شۆڕش و پاراستنی ئه‌منییه‌تی خه‌ڵك‬ ‫دووباره‌ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬له‌ كاتێكدا بوونی‬ ‫ئه‌وان خۆی له‌خۆیدا هۆكاری نائارامییه‌‬ ‫بۆمان‪ .‬گیانی خۆمان و ماڵ و منداڵامن‬ ‫ب�ه‌ه��ۆی ت��ۆپ��ب��اران و ب��ۆردوم��ان �ه‌وه‌‬ ‫ب��ه‌رده‌وام له‌ مه‌ترسیدایه‌‪ ،‬سااڵنه‌ به‬ ‫‌ده‌ی��ان سه‌ر ئ��اژەڵ و چه‌ندین پووره‌‬ ‫هه‌نگ ده‌فه‌وتێن‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ی ساڵى‬ ‫وا هەبووه‌ قوربانیی گیانییشامن داوه‌»‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی بڕی ئه‌و باجه‌ی لێیان‬ ‫ده‌سه‌ندرێت‪ ،‬سه‌رچاوه‌یه‌كی ناوچه‌كه‌‬ ‫بۆ به‌یان ئاشكرایكرد «بۆ هه‌ر ماڵێك‬ ‫ی��ان ڕەشامڵێك ئ��اژەڵ��ی نه‌بێت‪25 ،‬‬

‫هه‌زار دیناره‌‪ ،‬هه‌رماڵێكیش ته‌نیا بزنی‬ ‫هه‌بێت ‪ 60‬ه��ه‌زار‪ ،‬ئه‌گه‌ریش مه‌ڕ‬ ‫و بزنی هه‌بێت ‪ 110‬ه �ه‌زار دیناره‪.‬‬ ‫هه‌ر خێزانێكیش هه‌نگه‌وانی بكات‪،‬‬ ‫باجه‌كه‌ی كه‌ ده‌بێت بیداته‌ په‌كه‌كه‌ ‪60‬‬ ‫هه‌زار دیناره‌‪ ،‬هه‌ر كه‌سێكیش له‌ نێوان‬ ‫عێراق و ئێران چێواریی بكات‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫گومرگی په‌كه‌كه‌ بدات‪ ،‬ئه‌مه‌ سه‌رباری‬ ‫گومرگی یه‌كێتی و پارتی»‪.‬‬ ‫بۆ ڕوون��ك��ردن�ه‌وه‌ی هه‌ڵوێستی‬ ‫پارتی كرێكارانی كوردستان له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌م پرسه‌ و وه‌اڵمدانه‌وه‌ی گازنده‌ی‬ ‫هاوواڵتیان‪( ،‬به‌یان) له‌گه‌ڵ هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌ ئه‌حمه‌د ده‌نیز و ڕۆژواڵت و زه‌كی‬ ‫شه‌نگالی له‌ كۆنسه‌ی سه‌رۆكایه‌تیی‬ ‫كه‌جه‌كه‌ هه‌وڵی په‌یوه‌ندییدا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هیچ كام له‌و په‌یوه‌ندییانه‌ به‌رده‌ست‬ ‫نه‌بوون‪.‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)43‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/9‬ساڵی یەکەم‬

‫له‌تیف شێخ عومه‌ر‪ ،‬ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تیی یه‌كێتیی نیشتامنی بۆ به‌یان‪:‬‬

‫یه‌كێتی؛ پارتی و هه‌موو الیه‌نه‌كانی ل ‌ه مه‌ئزه‌ق ڕزگاركرد‬ ‫ت��ا ئاستێكی زۆر‪ ،‬درێ��ژك��ردن��ه‌وه‌ی م��اوه‌ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیی بارزانی ل ‌ه ڕۆژی ‪30‬ی حوزه‌یران و‬ ‫ب ‌ه ده‌نگی په‌رله‌مانتارانی یه‌كێتی و پارتی‪ ،‬بارودۆخی‬ ‫سیاسیی هه‌رێمی ب ‌ه بارێكی ناسه‌قامگیرتردا برد‪.‬‬ ‫ب ‌ه تایبه‌ت له‌و نێوه‌نده‌شدا توانج ئاڕاسته‌ی یه‌كێتی‬ ‫كرا و وا لێكدرایه‌وه‌ كه‌ بۆ جارێكی تریش یه‌كێتی‪،‬‬ ‫پارتی ل ‌ه ته‌نگژەیه‌كی سیاسی و یاسایی ده‌رباز‬ ‫كرد‪ .‬بۆ قسه‌كردن له‌و باره‌یه‌وه‌‪( ،‬به‌یان) له‌تیف‬ ‫شێخ عومه‌ر‪ ،‬ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تیی یه‌كێتیی‬ ‫نیشتمانی و به‌رپرسی نووسینگه‌ی سه‌رۆكی‬ ‫حكومه‌ت ل ‌ه سلێمانی‪ ،‬هێنای ‌ه گفتوگۆ‪.‬‬ ‫گفتوگۆ‪ :‬هاوژین عومه‌ر‬

‫به‌یان‪ :‬سه‌ره‌تا ده‌مانه‌وێت بپرسین‬ ‫له‌وه‌ی به‌رژەوه‌ندی و پاڵنه‌ره‌كانی یه‌كێتی‬ ‫چی بوون بۆ ڕازیبوون ب ‌ه تێپ ‌هڕاندنی یاسای‬ ‫درێژكردنه‌وه‌ی ماوه‌ی سه‌رۆكایه‌تیی بارزانی‬ ‫و پ ‌هرله‌مانی كوردستان؟‬ ‫له‌تیف شێخ عومه‌ر‪ :‬بۆ هه‌ركه‌سێكی‬ ‫به‌ویژدان ئه‌و ‌ه زۆر ڕوونه‌‪ .‬یه‌كێتی دروشمی‬ ‫سازانی نیشتامنیی به‌رزكرده‌وه‌‪ ،‬سازان به‌‬ ‫واتای پێكهاتن ل ‌ه نێوان دوو هێزدا ك ‌ه ڕای‬ ‫جیاوازیان هه‌ی ‌ه ل ‌ه ناو ‌هڕاستی ڕێگه‌دا‪ .‬هه‌ر‬ ‫هێزێك بیه‌وێت سازان و پێكهاتن قه‌بوڵ‬ ‫بكات‪ ،‬ده‌بێت ئه‌وه‌ی له‌به‌رچاو بێت كه‌‬ ‫ده‌بێت ده‌ست ل ‌ه به‌شێك ل ‌ه داواكارییه‌كانی‬ ‫هه‌ڵبگرێت‪.‬‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن پ��ێ��داگ��ری��ی ده‌ك���رد‬ ‫له‌سه‌ر گ ‌هڕانه‌وه‌ی ڕەشنووسی ده‌ستوور‬ ‫بۆ پ ‌هرله‌مان‪ ،‬الیه‌نێكیش له‌ناو پارتیدا‬ ‫پشتیوانیی ل ‌ه ڕایه‌كه‌ی سه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫ده‌ك��رد بۆ ڕاپرسیكردن له‌سه‌ر ده‌ستوور‪،‬‬ ‫هه‌ردووالش سوور بوون له‌سه‌ر هه‌ڵوێستی‬ ‫خۆیان‪ .‬له‌م نێوه‌نده‌شدا یه‌كێتیی نیشتامنی‬ ‫دروشم و پرۆژەی سازانی نیشتامنیی خسته‌‬ ‫بواری جێبه‌جێكردنه‌و ‌ه و هه‌وڵێكی زۆری بۆ‬

‫پارتی‪ ،‬شه‌عبییه‌تیان كه‌م نه‌بێته‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫خۆیان ب ‌ه لیستی جیا به‌شداریی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫پ ‌هرله‌مان ده‌كه‌ن؟‬ ‫له‌تیف شێخ عومه‌ر‪ :‬ئه‌وه‌ی ئێو ‌ه باسی‬ ‫ده‌كه‌ن و ئه‌وه‌ی ده‌وترێت‪ ،‬شتێكی زۆر زۆر‬ ‫بچووك ‌ه ل ‌ه ب ‌هرانبه‌ر گ ‌هڕانه‌وه‌ی ده‌ستوور بۆ‬ ‫پ ‌هرله‌مان و پێداچوونه‌و ‌ه پیایدا و ڕێككه‌وتن‬ ‫له‌سه‌ر ده‌ستوورێك ك ‌ه زۆرینه‌ی خه‌ڵكی‬ ‫كوردستان و الیه‌ن ‌ه سیاسییه‌كانیش قه‌بوڵیان‬ ‫بێت‪ .‬ڕەنگ ‌ه یه‌كێتی زۆرجار بڕیاری زۆر له‌وه‌‬ ‫گه‌وره‌تری دابێت‪ .‬هه‌ر بۆ بیره‌وه‌ریی؛ له‌‬ ‫هه‌موو جه‌وله‌كانی شه‌ڕی ناوخۆدا یه‌كێتی‬ ‫ئاماده‌یی ئه‌وه‌ی تێدا هه‌بوو ك ‌ه ته‌نازولی‬ ‫گه‌ور ‌ه بكات ل ‌ه پێناوی هێنانه‌دیی ئاشتیدا‪،‬‬ ‫وای زانیو ‌ه ك ‌ه ئاشتی زۆر گه‌وره‌تر‌ه له‌وه‌ی‬ ‫داواكارییه‌كی حزبی جێبه‌ج ‌ێ ببێت‪.‬‬ ‫ل ‌ه ئێستاشدا ئه‌وه‌ی ك ‌ه باس ده‌كرێت‪،‬‬ ‫زۆر زۆر بچووكرت و كه‌مرت ‌ه له‌وه‌ی حزبێكی‬ ‫نیشتامنیی گه‌ور ‌ه هه‌ی ‌ه و بریتیی ‌ه ل ‌ه یه‌كێتیی‬ ‫نیشتامنی و ئامانج ‌ه گه‌ور ‌ه و به‌رزه‌كانی‬ ‫مه‌به‌ست ‌ه نه‌وه‌ك شتی بچووك‪ .‬ئه‌وه‌ی كه‌‬ ‫ده‌وترێت و به‌ڕێزیشت وتت‪ ،‬ڕاست نییه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬پێت وانیی ‌ه ئه‌و هه‌ڵوێسته‌تان‬

‫ئه‌گه‌ر بارزانی یاساك ‌ه ئیمزا نه‌كات‪،‬‬ ‫یه‌كێتی ئیحراج نابێت‪ ،‬به‌اڵم ناچار ده‌بێت‬ ‫هه‌ڵوێستێك بگرێته‌به‌ر‬ ‫دا‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی ئه‌و سازان ‌ه سه‌ربگرێت‪.‬‬ ‫گ�� ‌هڕان��ه‌وه‌ی ده‌س��ت��وور داوای �ه‌ك��ی‬ ‫جه‌ماوه‌ر و خه‌ڵكێكی زۆری ئه‌م واڵت ‌ه بوو‪،‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیش داوای ده‌كرد‪ ،‬خۆی ل ‌ه خۆیدا‬ ‫ده‌ستكه‌وتێكی گ�ه‌وره‌ی�ه‌‪ .‬ده‌ستووره‌كه‌‬ ‫ل ‌ه سه‌رده‌مێكدا ن��وورساوه‌‪ ،‬ك ‌ه ڕەنگ ‌ه بۆ‬ ‫ئه‌وكات ‌ه باش بووبێت‪ ،‬به‌اڵم ئێستا خه‌ڵكانێك‬ ‫ڕای جیاوازیان له‌سه‌ری هه‌ی ‌ه و زه‌مانه‌كه‌‬ ‫گۆڕاو ‌ه و پێویستی ب ‌ه پێداچوونه‌و ‌ه هه‌یه‌‪.‬‬ ‫بۆ ئ�ه‌وه‌ی ئه‌م ‌ه جێبه‌ج ‌ێ بكرێت و ئه‌و‬ ‫پێكهاتن ‌ه ڕووب���دات‪ ،‬ده‌بێت الیه‌نه‌كانی‬ ‫تریش و ئۆپۆزسیۆنیش هه‌نگاوێك بچنه‌‬ ‫پێشه‌وه‌‪ .‬ئه‌م ‌ه مه‌به‌ست و ئامانجی یه‌كێتیی‬ ‫نیشتامنی بووه‌‪ ،‬هه‌وڵی داو ‌ه ك ‌ه لێكرتازان‬ ‫نه‌بێت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ب�ه‌اڵم ڕیوایه‌تێكی تر هه‌یه‌‬ ‫پێی وای ‌ه یه‌كێتی ویستوویه‌تی هه‌ردوو‬ ‫هه‌ڵبژاردنی پ ‌هرله‌مان و سه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫پێكه‌و ‌ه نه‌كرێن‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی به‌هۆی ده‌نگدان‬ ‫و پشتیوانیكردنیان ل ‌ه بارزانی و پاڵێوراوی‬

‫ل� ‌ه ڕۆژی ‪30‬ی ح��وزه‌ی��ران و پاشانیش‬ ‫ئ �ه‌و هه‌ڵمه‌تانه‌ی ڕاگ�ه‌ی��ان��دن ل� ‌ه دژی‬ ‫سه‌ركرده‌كانتان‪ ،‬ب ‌ه تایبه‌ت له‌الیه‌ن میدیای‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی گ��ۆڕان �ه‌وه‌‪ ،‬ده‌بن ‌ه هۆكاری‬ ‫كه‌مبوونه‌وه‌ی ج�ه‌م��اوه‌ری یه‌كێتی له‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ی داهاتوودا؟ ب ‌ه تایبه‌تیش كه‌‬ ‫خه‌ڵكی پێیان وای ‌ه ئێو ‌ه جارێكی تر پارتیتان‬ ‫ل ‌ه مه‌ئزه‌قێكی یاسایی ڕزگار كرد؟‬ ‫له‌تیف شێخ عومه‌ر‪ :‬ئه‌و پرۆژەیه‌ی‬ ‫یه‌كێتی ب ‌ه ته‌نیا پارتی ل ‌ه مه‌ئزه‌ق ڕزگار‬ ‫نه‌كرد‪ ،‬به‌ڵكو هه‌موو الیه‌نه‌كانی تریشی له‌و‬ ‫مه‌ئزه‌ق ‌ه ڕزگار كرد‪ ،‬ب ‌ه یه‌كگرتوو كۆمه‌ڵ و‬ ‫گۆڕانیشه‌وه‌‪ .‬من پێم وای ‌ه ئه‌وان هه‌موویان‬ ‫ل ‌ه مه‌ئزه‌قدا بوون و گه‌شتبوون ‌ه بنبه‌ست‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها میلله‌ته‌كه‌شامن تووشی ئه‌وه‌‬ ‫بووبوو ك ‌ه ل ‌ه مه‌ئزه‌قدا بێت‪ .‬هه‌ربۆیه‌شه‌‬ ‫پێم وای ‌ه ئه‌و پرۆژەیه‌ی یه‌كێتی هه‌موویانی‬ ‫له‌و مه‌ئزه‌ق ‌ه ڕزگار كرد‪.‬‬ ‫با ئێم ‌ه ل ‌ه ڕاگه‌یاندنه‌كانه‌و ‌ه نه‌ڕوانینه‌‬ ‫هه‌ڵوێستی حزبه‌كان‪ .‬من دڵنیام له‌وه‌ی ئه‌و‬

‫پرۆژەیه‌ی یه‌كێتی بۆ سازانی نیشتامنی‪ ،‬النی‬ ‫كه‌م ل ‌ه به‌رژەوه‌ندیی كۆمه‌ڵ و یه‌كگرتووه‌‬ ‫و پێشیان خ��ۆش و باشیشه‌‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫مه‌علومات ‌ه نه‌ك ته‌حلیل‪ .‬دووهه‌میش بۆ‬ ‫گۆڕان‪ ،‬گۆڕان پێداگریی گه‌وره‌ی كردووه‌‬ ‫له‌سه‌ر گ ‌هڕانه‌وه‌ی ده‌ستوور بۆ پ ‌هرله‌مان‪،‬‬ ‫ل ‌ه ب ‌هرانبه‌ریشدا وه‌كو حزبێكی سیاسی‬ ‫زانیویه‌تی ك ‌ه ده‌بێت ل ‌ه ب ‌هرانبه‌ر ئه‌مه‌دا‬ ‫به‌شێك ل ‌ه داواكارییه‌كانی كه‌م بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها شتێك بدات بۆ ئ�ه‌وه‌ی شتێك‬ ‫وه‌ربگرێت‪ ،‬به‌اڵم ك ‌ه ئێستا به‌ده‌ستهاتووه‌‬ ‫و ل ‌ه ساته‌وه‌ختی هه‌ڵبژاردندای ‌ه و ورده‌‬ ‫ورد ‌ه هه‌ڵبژاردن دێت ‌ه پێشه‌وه‌‪ ،‬ڕەنگ ‌ه وه‌كو‬ ‫مادده‌یه‌كی ئیعالمی و هه‌ڵبژاردن بۆ دژی‬ ‫نه‌یاره‌كانی باش بێت و به‌كاری بهێنن‪.‬‬ ‫م��ن كارێكم نیی ‌ه ب���ه‌وه‌ی گ��ۆڕان‬ ‫ده‌ی��ك��ات‪ ،‬ب��ه‌اڵم ش��ه‌ڕی ڕاگ �ه‌ی��ان��دن‪ ،‬له‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی سنووره‌كانی پیشه‌ی ڕاگه‌یاندن‪،‬‬ ‫بۆ هه‌موو الیه‌ك خراپه‌‪ ،‬چۆن ل ‌ه شه‌ڕی‬ ‫ده‌سته‌ویه‌خه‌دا هه‌موومان زه‌ره‌ر ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫ئ��اواش ل ‌ه شه‌ڕی ڕاگه‌یاندندا هه‌موومان‬ ‫زه‌ره‌ر ده‌كه‌ین و قازانج ناكه‌ین‪.‬‬ ‫ب�ه‌ی��ان‪ :‬پێشبینیی ئ��ه‌و ‌ه ده‌كرێت‬ ‫بارزانی یاساك ‌ه ئیمزا نه‌كات و بینێرێته‌وه‌‬ ‫بۆ پ ‌هرله‌مان‪ ،‬تا ماوه‌ك ‌ه كه‌م بكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب ‌ه مه‌رجێك له‌و ماوه‌یه‌دا سازان له‌سه‌ر‬ ‫ده‌ستوور بكرێت و بخرێت ‌ه ڕاپرسییه‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی بتوانێت خۆی بپاڵێوێته‌وه‌‪ .‬ئێوه‌‬ ‫پێشبینی ده‌ك �ه‌ن بارزانی چۆن مامه‌ڵه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌و یاسایه‌دا بكات؟‬ ‫له‌تیف شێخ عومه‌ر‪ :‬من زانیارییه‌كم‬ ‫نیی ‌ه له‌سه‌ر ئه‌وه‌‪ ،‬هه‌موو چاوه‌ڕێی ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ین ك ‌ه به‌ڕێز سه‌رۆكی هه‌رێم وته‌ی‬ ‫خۆی بڵێت و بڕیاری خۆی بدات له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و یاسایه‌‪.‬‬ ‫ب�ه‌اڵم هه‌ر شتێك سه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫بیكات‪ ،‬ی��ان الیه‌نه‌كان بیكه‌ن‪ ،‬ی��ان به‌‬ ‫ڕێكه‌وتن بكرێت و خزمه‌تی سازانی‬ ‫نیشتیامنی بكات‪ ،‬ئه‌و ‌ه یه‌كێتی پێی باشه‌‬ ‫و ب ‌ه ڕەوای د ‌هزانێت‪ .‬مه‌سه‌له‌ك ‌ه ئه‌و ‌ه نییه‌‬ ‫ك ‌ه ب ‌ه دیاریكراوی له‌سه‌ر چی ڕێكده‌كه‌ون‪،‬‬ ‫مه‌سه‌له‌ك ‌ه ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه ڕێك بكه‌ون‪ ،‬بۆ‬ ‫یه‌كێتی ئه‌و ڕێكه‌وتن ‌ه ئه‌ساسه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئێستا زۆر باس له‌و ‌ه ده‌كرێت‬ ‫ك ‌ه ڕەنگ ‌ه بارزانی ئه‌و یاسای ‌ه ئیمزا نه‌كات و‬ ‫بیگێڕێته‌وه‌‪ .‬وه‌ك جه‌نابت ده‌ڵێیت یه‌كێتی‬ ‫قوربانیی له‌و پێناوه‌دا داوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫له‌به‌رچاو نه‌گیرا و بارزانی ئیمزای له‌سه‌ر‬ ‫نه‌كرد‪ ،‬پێت وانیی ‌ه به‌و ‌ه یه‌كێتی ئیحراجی‬ ‫ڕووی تێده‌كات؟‬ ‫له‌تیف شێخ ع��وم �ه‌ر‪ :‬پێم وانییه‌‬ ‫یه‌كێتی ئیحراج بێت‪ ،‬به‌اڵم ناچار ده‌بێت كه‌‬

‫هه‌ڵوێستێك بگرێته‌به‌ر‪ ،‬گونجاو بێت له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌ڵوێستی الیه‌نه‌كانی دیكه‌‪.‬‬ ‫ب �ه‌ی��ان‪ :‬وات�� ‌ه ب� ‌ه چ ئاڕاسته‌یه‌كدا‬ ‫هه‌ڵوێستی ده‌بێت؟‬ ‫له‌تیف شێخ عومه‌ر‪ :‬ئه‌وه‌ی یه‌كێتی‬ ‫كردوویه‌تی‪ ،‬ل ‌ه ڕوانگه‌ی به‌رژەوه‌ندیی‬ ‫نیشتامنی و گشتییه‌و ‌ه كردوویه‌تی‪ ،‬هیچ‬ ‫ئیحراجییه‌كی تێدا نییه‌‪ .‬ح �ه‌ز ده‌ك �ه‌م‬ ‫شتێكت پێ بڵێم و ل ‌ه ڕێی ئێوه‌شه‌و ‌ه خه‌ڵك‬ ‫بیزانێت‪ ،‬ل ‌ه دوای وه‌رگرتنی ئه‌و بڕیاره‌وه‌‬ ‫و په‌سه‌ندكردنی ل ‌ه الیه‌ن پ ‌هرله‌مانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ڕەنگ ‌ه ل ‌ه ج��ار ‌ه كه‌مه‌كان بێت ك ‌ه به‌‬ ‫ئیجامعی كوللی‪ ،‬به‌ب ‌ێ ئه‌وه‌ی یه‌ك كه‌س‬ ‫ل ‌ه ئاماده‌بوانی كۆبوونه‌وه‌ی ئه‌مدواییه‌ی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی ن��اڕازی بێت‪ ،‬هه‌موویان‬ ‫ده‌ستخۆشی و پیرۆزباییان ل ‌ه مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی ك��رد بۆ ئ�ه‌و هه‌نگاوه‌‪ .‬یه‌كێتی‬ ‫ئیحراج نیی ‌ه ب�ه‌وه‌‪ ،‬یه‌كێتی سه‌ربه‌رز ‌ه و‬ ‫شانازیی پێو ‌ه ده‌كات‪ ،‬ك ‌ه هه‌نگاوێكی نا‬ ‫میلله‌ته‌كه‌ی ل ‌ه مه‌ئزه‌ق و لێكرتازان رزگار‬ ‫كرد و خستی ‌ه قۆناغێكی دیكه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬مه‌به‌ستم ئه‌وه‌ی ‌ه ئه‌گه‌ر بارزانی‬ ‫ئیمزای نه‌كرد و ته‌قدیری دۆخه‌كه‌ی نه‌كرد‪،‬‬ ‫هه‌ڵوێسته‌كه‌ی ئێو ‌ه شێوه‌ی چۆن ده‌بێت؟‬ ‫ك ‌ه ڕەنگ ‌ه یه‌كێتی له‌گه‌ڵ حزبه‌كانی تردا‬ ‫بیگرێته‌به‌ر؟‬ ‫له‌تیف شێخ عومه‌ر‪ :‬نازانم چی ده‌بێت‪،‬‬ ‫چونك ‌ه ل ‌ه هه‌ر بارودۆخێكدا هه‌ڵوێستێك‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬بۆ هه‌ر بارودۆخێك چاره‌سه‌ر و‬ ‫هه‌ڵوێست و بڕیارێك هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ب�ه‌ی��ان‪ :‬ئ �ه‌ی ئ �ه‌و ری��وای�ه‌ت�ه‌ی باس‬ ‫ده‌كرێت ك ‌ه ڕەنگ ‌ه بارزانی ل ‌ه دوای بوونی‬ ‫سیستمی كوردستان ب ‌ه پ ‌هرله‌مانی‪ ،‬ئه‌و‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیی ‌ه ته‌رشیفیی ‌ه قه‌بوڵ نه‌كات‬ ‫و سه‌رۆكایه‌تیی كۆمار ل ‌ه به‌غدا قه‌بوڵ‬ ‫بكات‪ .‬ئێو ‌ه ب ‌ه فه‌رمی هیچ زانیارییه‌كتان‬ ‫له‌وباره‌یه‌و ‌ه هه‌یه‌؟‬ ‫له‌تیف شێخ عومه‌ر‪ :‬من خودی خۆم‬ ‫بێجگ ‌ه ل ‌ه مه‌علوماتی ڕۆژنامه‌وانی كه‌‬ ‫ل ‌ه ڕۆژنامه‌كانه‌و ‌ه وه‌رم گرتووه‌‪ ،‬شتێكی‬ ‫مه‌ملوسم ال نییه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬زانیارییه‌كامن پێگه‌یشتووه‌‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت یه‌كێتی پرۆژەیه‌كی له‌به‌رده‌سته‌‪،‬‬ ‫ئه‌ویش ئه‌وه‌ی ‌ه ئه‌گه‌ر سیستمه‌ك ‌ه ببێت‬ ‫ب ‌ه پ ‌هرله‌مانی و بارزانی ئه‌و سه‌رۆكایه‌تییه‌‬ ‫ته‌رشیفاتیی ‌ه ق�ه‌ب��وڵ ن �ه‌ك��ات‪ ،‬ب��ۆ ئه‌مه‌‬ ‫یه‌كێتی بیری له‌و ‌ه كردووه‌ته‌و ‌ه ك ‌ه پۆستی‬ ‫سه‌رۆك بۆ یه‌كێتی و سه‌رۆكی پ ‌هرله‌مان بۆ‬ ‫ئۆپۆزسیۆن و سه‌رۆكی حكومه‌تیش بۆ پارتی‬ ‫بێت‪ .‬ده‌شیه‌وێت سه‌ره‌تا پارتی قایل بكات‪،‬‬ ‫پاشان له‌گه‌ڵ ئۆپۆزسیۆن قس ‌ه بكات‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫بیركردنه‌وه‌یه‌‪ ،‬یان پرۆژەیه‌؟‬

‫له‌تیف شێخ عومه‌ر‪ :‬من خۆم پرۆژەی‬ ‫وام نه‌بیستووه‌‪ ،‬ئه‌و ‌ه یه‌كه‌م‪ .‬دووه‌م‪ :‬به‌‬ ‫نامه‌نتیقی د ‌هزانم‪ ،‬چونك ‌ه ئێم ‌ه هه‌ڵبژاردمنان‬ ‫له‌به‌رده‌مدایه‌‪ ،‬سندوقه‌كانی هه‌ڵبژاردن بڕیار‬ ‫ده‌ده‌ن ك ‌ێ حكومه‌ت به‌ده‌ست ده‌هێنێت و‬ ‫ك ‌ێ پ ‌هرله‌مان به‌ده‌ست ده‌هێنێت‪ .‬النی كه‌م‬ ‫پ ‌هرله‌مان و حكومه‌ت له‌به‌رده‌ستی ئه‌وه‌دان‬ ‫ك ‌ه زۆرترین ده‌نگ به‌ده‌ست ده‌هێنێت‪،‬‬ ‫مافی ئه‌و ‌ه حكومه‌ت ته‌شكیل بكات‪ .‬جا‬ ‫ئه‌و حكومه‌ت ‌ه ل ‌ه نێوان الیه‌نێكی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫و الیه‌نێكی ده‌سه‌اڵتدا ده‌بێت‪ ،‬یان ل ‌ه نێوان‬ ‫الیه‌نه‌كانی ده‌سه‌اڵتدا ده‌بێت‪ .‬ل ‌ه ئێستاوه‌‬ ‫ل ‌ه نێوان پارتی و یه‌كێتیدا به‌شناكرێت‪،‬‬ ‫هیچ كاتێك له‌و كات ‌ه هه‌ستیارتر نیی ‌ه كه‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن له‌پێشه‌‪.‬‬ ‫ب�ه‌ی��ان‪ :‬وت �را ك ‌ه به‌ڕێز م��ام جه‌الل‬ ‫ڕەزامه‌ندی له‌سه‌ر درێژكردنه‌وه‌ی ماوه‌ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێم داوه‌‪ ،‬به‌اڵم ته‌نانه‌ت‬ ‫به‌رپرسانی یه‌كێتیش‪ ،‬جگ ‌ه ل ‌ه بنه‌ماڵه‌ی‬ ‫تاڵه‌بانی خۆی‪ ،‬وه‌ك خاتوو هێرۆ و كوڕەكانی‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ دكتۆر نه‌جمه‌ددین كه‌ریم‪ ،‬بۆیان‬ ‫نیی ‌ه سه‌ردانی تاڵه‌بانی بكه‌ن و زانیارییان‬ ‫نیی ‌ه له‌سه‌ری‪ .‬ك ‌ه نه‌توانن بیبینن چۆن ئه‌م‬

‫له‌تیف شێخ ع��وم�ه‌ر‪ :‬من شتێكی‬ ‫تایبه‌تم نییه‌‪ ،‬ته‌نیا ئه‌و ‌ه نه‌بێت ك ‌ه دكتۆر‬ ‫نه‌جمه‌ددین و تیم ‌ه پزیشكییه‌كه‌ی ده‌ڵێن‬ ‫ته‌ندروستیی جه‌نابی مام جه‌الل باشرته‌‬ ‫له‌وه‌ی پێشبینی ده‌كرا‪ ،‬باشرتیش به‌ره‌وپێش‬ ‫ده‌چێت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬وات ‌ه ده‌توانێت قس ‌ه بكات و‬ ‫خه‌ڵك بناسێته‌وه‌؟‬ ‫له‌تیف شێخ عومه‌ر‪ :‬ئه‌وه‌ی ب ‌ه ئێمه‌‬ ‫گه‌یشتووه‌‪ ،‬ئه‌و قۆناغه‌ی تێپ ‌هڕاندووه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬وات ‌ه ده‌توانێت قس ‌ه بكات و‬ ‫خه‌ڵك بناسێته‌و ‌ه و بشخوێنێته‌وه‌؟‬ ‫له‌تیف شێخ عومه‌ر‪ :‬له‌و ‌ه زیاتریش‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئێو ‌ه ل ‌ه ڕوانگه‌ی سیاسی و‬ ‫حزبیی خۆتانه‌وه‌‪ ،‬چی له‌پشت هه‌ڵمه‌ته‌‬ ‫ئیعالمییه‌كه‌ی ب��زووت��ن�ه‌وه‌ی گ��ۆڕان�ه‌وه‌‬ ‫ده‌بینن‪ ،‬ك ‌ه دژی یه‌كێتی ده‌ستی پێكردووه‌؟‬ ‫له‌تیف شێخ ع��وم��ه‌ر‪ :‬پێم وای �ه‌‬ ‫ئ�ه‌و ‌ه هه‌ڵمه‌تی هه‌ڵبژاردن ‌ه ل ‌ه كاتێكی‬ ‫ن�ه‌گ��ون��ج��اودا‪ ،‬ك� ‌ه ل� ‌ه ڕووی یاساییه‌وه‌‬ ‫نابێت هه‌ڵمه‌ت ده‌ستپێبكات‪ .‬ل ‌ه ڕووی‬ ‫سیاسیشه‌و ‌ه كاتی پێكهاتن و سازانه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫كاتی شه‌ڕی ڕۆژنامه‌وانی‪ ،‬ك ‌ه سه‌ره‌تای‬

‫ئه‌وەى گۆڕان دەیکات‪ ،‬هه‌ڵمه‌تی‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌ه ل ‌ه كاتێكی نه‌گونجاودا‪ ،‬كاتی‬ ‫سازانه‌‪ ،‬نه‌ك شه‌ڕی ڕۆژنامه‌وانی‬ ‫په‌یامانه‌ی تاڵه‌بانی ده‌گات؟ خه‌ڵك گومانی‬ ‫هه‌ی ‌ه له‌وه‌ی تاڵه‌بانی به‌كارده‌هێرنێت بۆ‬ ‫ڕاییكردنی كۆمه‌ڵێك بڕیاری سیاسی‪ .‬ئه‌وه‌‬ ‫پرسیارێك ‌ه ڕووب�ه‌ڕووی یه‌كێتی ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫مافی رۆژنامه‌نووسانیش ‌ه ئه‌و پرسیار‌ه بكه‌ن؟‬ ‫له‌تیف شێخ ع��وم�ه‌ر‪ :‬به‌ڵ ‌ێ مافی‬ ‫خ��ۆی��ان�ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم م��ن وه‌ك ئه‌ندامێكی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‪ ،‬دڵنیام ئ �ه‌وه‌ی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی ده‌یڵێت ‪ %100‬ڕاس��ت�ه‌‪ ،‬ئ�ه‌وه‌ی‬ ‫ده‌وترێت جه‌نابی مام جه‌الل ڕەزامه‌ند‬ ‫ب��وو ‌ه له‌سه‌ر هه‌رشتێك‪ ،‬ی��ان ڕەزامه‌ند‬ ‫نه‌بووه‌‪ ،‬ئه‌و ‌ه ڕاسته‌‪ .‬كه‌ناڵ زۆر ‌ه بۆ گه‌یشنت‬ ‫ب ‌ه جه‌نابی مام جه‌الل و ده‌رگاش كراوه‌یه‌‬ ‫له‌به‌رده‌میاندا‪ .‬ڕاست ‌ه باری ته‌ندروستیی‬ ‫جه‌نابی مام جه‌الل ڕێگ ‌ه ن��ادات هه‌موو‬ ‫كه‌سێك ببینێت‪ ،‬ل ‌ه هه‌موو كاتێكدا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی كه‌ناڵی هه‌ی ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫جه‌نابی مام جه‌الل و زۆریش ئاسان ‌ه كاره‌كه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬دوایین زانیاریی به‌ڕێزتان چییه‌‬ ‫له‌سه‌ر ته‌ندروستیی تاڵه‌بانی؟‬

‫شه‌ڕێكی گه‌وره‌تره‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬یه‌كێتی ب ‌ه ته‌مای چه‌ند كورسیی‬ ‫پ ‌هرله‌مانه‌‪ ،‬ب ‌ه پشته‌سنت ب ‌ه لێكۆڵینه‌و ‌ه و‬ ‫ڕاپرسیی ناوخۆیی خۆی؟‬ ‫له‌تیف شێخ عومه‌ر‪ :‬ئه‌گه‌ر ده‌ته‌وێت‬ ‫قسه‌یه‌ك بكه‌م ل ‌ه ده‌ره‌وه‌ی هه‌ڵمه‌تی‬ ‫هه‌ڵبژاردن و وتنه‌وه‌ی دروشم‪ ،‬بۆ حزبه‌كه‌ی‬ ‫ئێم ‌ه و هه‌موو حزبێكی دیكه‌ش‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫ناڕاست ‌ه ك ‌ه ك�ه‌س ته‌قدیری ئ �ه‌و ‌ه بكات‬ ‫چه‌ند كورسی به‌ده‌ست ده‌هێنێت‪ .‬من وه‌ك‬ ‫پیاوێك ك ‌ه زۆرێك ئیشم ل ‌ه بواری هه‌ڵبژاردن‬ ‫و ده‌زگای هه‌ڵبژاردندا كردووه‌‪ ،‬د ‌هزانم كه‌‬ ‫چ��وون بۆ هه‌ڵبژاردن ل ‌ه چ��وون بۆ شه‌ڕە‬ ‫هه‌ر ‌ه نادیاره‌كانه‌‪ .‬قسه‌كردن به‌ب ‌ێ ئامار و‬ ‫دیراسه‌ی ورد و وردبوونه‌وه‌ی زۆر الیه‌نی‬ ‫سیاسی و كۆمه‌اڵیه‌تی و هه‌تا سایكۆلۆژیش‪،‬‬ ‫له‌سه‌ر به‌ده‌ستهێنانی ده‌ن��گ و كورسی‪،‬‬ ‫كارێكی ئه‌سته‌مه‌‪ .‬ئێستا ك ‌ه من له‌و بواره‌شدا‬ ‫كار ناكه‌م‪ ،‬زۆر زۆر زه‌حمه‌ت ‌ه قسه‌ی له‌سه‌ر‬ ‫بكه‌م‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)43‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/9‬ساڵی یەکەم‬

‫حه‌یده‌ر فه‌وزی‬ ‫شه‌كه‌رجی‬

‫ده‌وڵه‌تی یاسا و‬ ‫جێبه‌جێكردنی‬ ‫یاسا‬ ‫دادپه‌روه‌ری (العدل)‬ ‫ناوێكی پیرۆزی خوای گه‌وره‌ی ‌ه‬ ‫و پێچه‌وانه‌ی سته‌مه‌‪ ،‬به‌اڵم یاسا‬ ‫زانستێكی كۆمه‌اڵیه‌تییه‌ له‌ الیه‌ن‬ ‫مرۆڤه‌وه‌ (ئه‌گه‌ر به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫ڕێژەییش بێت) بۆ چه‌سپاندنی‬ ‫دادپه‌روه‌ری داڕێژراوه‪ .‬هه‌موو ئاین‬ ‫و كتێبه‌ ئاسامنیه‌كان بانگه‌وازی‬ ‫دادپه‌روه‌ری ده‌كه‌ن و ڕێز له‌ یاسا‬ ‫ده‌گرن‪ ،‬به‌تایبه‌تی ئاینی پیرۆزی‬ ‫ئیسالم‪ .‬وشه‌ی (العدل) (‪ )28‬جار‬ ‫و (القسط)یش كه‌ (‪ )25‬جار له‌‬ ‫قورئانی پیرۆزدا باس كراوه‌ و له‌‬ ‫فه‌رمووده‌كانی پێغه‌مبه‌ر و زانایان‬ ‫و پێشه‌وایانی ئه‌هلی به‌یتیش‬ ‫چه‌ندین جار باسی لێوه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫هۆكاریش نه‌بوونی دادپه‌روه‌ری و‬ ‫باڵوبوونه‌وه‌ی سته‌م و گه‌نده‌ڵی و‬ ‫په‌یڕەوكردنی یاسای دارستانه‌‪.‬‬ ‫كاتێك دروشمی ده‌وڵه‌تی یاسا‬ ‫به‌رزكرایه‌وه‌ زۆر دڵخۆش بووین‬ ‫و واهه‌ستامن كرد سته‌م به‌رۆكی‬ ‫ئه‌م گه‌له‌ هه‌ژاره‌ به‌رده‌دات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ڕۆژ له‌دوای ڕۆژ تووشی موفاجه‌ئه‌‬ ‫بووین‪ ،‬چونكه‌ هیچ جددییه‌تێك له‌‬ ‫الیه‌ن هه‌ڵگرانی ئه‌م دروشمه‌وه‌‬ ‫به‌دی نه‌ده‌كرا و به‌دیناكرێت‪،‬‬ ‫سه‌ره‌تا به‌ فه‌الح سودانی و‬ ‫تووندوتیژییه‌كانی و ده‌رهێنانه‌وه‌ی‬ ‫له‌ دادگا و بێتاوان ناساندنیشی به‌‬ ‫هۆی فشاره‌وه‌! ده‌ستی پێكرد و‬ ‫هه‌اڵتنی كه‌ریم وه‌حید به‌ ملیۆنه‌ها‬ ‫دۆالره‌وه‌‪ ،‬یاریكردن به‌ گیانی‬ ‫هاوواڵتیان له‌ ڕێگای هێنانی ئامێری‬ ‫ئاشكراكردنی ته‌قینه‌وه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئامێری خراپ و تائێستاش هه‌ر‬ ‫به‌رگری لێده‌كرێت‪ ،‬یان به‌سنت و‬ ‫واژووكردنی بۆندی كڕینی چه‌كی‬ ‫ڕووسی‪ ،‬بێتاوانكردنی مه‌شعان‬ ‫جبووری و ده‌یان دۆسیه‌ی تر ته‌نها‬ ‫به‌ نیو كاتژمێر‪ ،‬سه‌رپێچیكردنی‬ ‫ده‌ستوور به‌ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‬ ‫تۆمه‌تی پارێزگاری بانكی ناوه‌ندی له‌‬ ‫یاریكردنی به‌ داهاتی دانراوی عێراق‬ ‫و ده‌ستگیركردنی چه‌ند كارمه‌ندێكی‬ ‫به‌ڕێزی خاوه‌ن حه‌سانه‌ی ئه‌و‬ ‫بانكه‌ و ئازادنه‌كردنیان پاش‬ ‫بێبه‌ریبوونیشیان‪ ،‬دانپیانانی‬ ‫دوو سه‌ركرده‌ی ده‌وڵه‌تی یاسا‬ ‫به‌ شاردنه‌وه‌ی گه‌نده‌ڵكاران‬ ‫و تێوه‌گالوانی تیرۆر و‬ ‫لێنه‌پێچینه‌وه‌یان‪.‬‬ ‫دوای هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجوومه‌نی‬ ‫پارێزگاكانیش وامانزانی په‌ند‬ ‫وه‌رده‌گرن له‌و پاشه‌كشه‌یان‬ ‫و به‌ڵێنه‌كانیان به‌جێدێنن و‬ ‫گه‌نده‌ڵكاران سزاده‌ده‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ی ڕوویدا به‌رده‌وامبوونیان‬ ‫بوو به‌ هه‌مان ریتم و به‌رنامه‌‪،‬‬ ‫دواترینیان كه‌ هیچ پاساوێك‬ ‫هه‌ڵناگرێت‪ ،‬بڕیاری خانه‌نشینكردنی‬ ‫پشكنه‌ری گشتیی ته‌ندروستی‬ ‫بوو دوای هه‌اڵتنی به‌ ملیۆنه‌ها‬ ‫دۆالره‌وه‌‪ ،‬له‌جیاتی ڕاوه‌دوونانی‬ ‫یاسایی و پێشێلكردنی مافی‬ ‫هاوواڵتیان و لێدان و سوكایه‌تیكرن‬ ‫به‌ خه‌ڵك و تا كوشتنی سه‌رۆك‬ ‫محه‌مه‌د عه‌باسی ڕاهێنه‌ری یانه‌ی‬ ‫كه‌ربه‌ال به‌ به‌رچاوی جه‌ماوه‌ره‌وه‌‬ ‫و نامرۆڤانه‌ له‌ الیه‌ن هێزێكه‌وه‌ كه‌‬ ‫پێویست بوو بیپارێزێت!!‬ ‫وه‌رگێڕانی‪ :‬جهانگیر ئه‌حمه‌د‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫‌هه‌رچه‌ند ‌ه به‌ره‌ی توركمانی لە زیاتر له‌ پێنج حزب و گرووپ‬ ‫و چه‌ندین كه‌سایه‌تیی توركمانی پێكهاتوو ‌ه و چه‌ند جارێكیش‬ ‫تووشی دووب �ه‌ره‌ك��ی و كێشه‌ی ناوخۆیی بوونه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تا ئێستا توانیویان ‌ه ل ‌ه پاش ‪ 17‬ساڵ ل ‌ه دامه‌زراندنیان‪ ،‬درێژە‬ ‫به‌و به‌ره‌یه‌ بده‌ن و شاری كه‌ركووك بكه‌ن ‌ه مه‌ڵبه‌ندی هێز و‬ ‫كاریگه‌ریی سیاسییان ل ‌ه عێراقدا‪ .‬له‌ ته‌قینه‌وه‌كانی خورماتوو‪،‬‬ ‫عه‌لی هاشم موختار ئۆغڵو‪ ،‬جێگری سه‌رۆكی به‌ره‌ی توركمانی‬ ‫كوژرا‪ .‬له‌ده‌ستدانی موختار ئۆغڵو گوزرێكی گه‌ور ‌ه بوو ل ‌ه به‌ره‌ی‬ ‫توركمانی‪ ،‬به‌اڵم له‌ چاوپێكه‌وتنیدا له‌گه‌ڵ (به‌یان)دا‪ ،‬عه‌لی مه‌هدی‪،‬‬ ‫وته‌بێژی به‌ره‌ی توركمانی‪ ،‬پێی وای ‌ه هه‌ندێك الیه‌نی توركمانی‬ ‫ته‌قینه‌وه‌كانی خورماتوویان ب ‌ه ئاقارێكی تردا بردوو ‌ه ك ‌ه هه‌رگیز‬ ‫له‌ به‌رژەوه‌ندیی توركمانه‌كان نابێت‪.‬‬ ‫دیدار‪ :‬ره‌فعه‌ت محه‌مه‌د‬

‫عه‌لی مه‌هدی‪ ،‬وته‌بێژی به‌ره‌ی توركامنی بۆ به‌یان‪:‬‬

‫هه‌ندێك الیه‌نی توركمانی ته‌قینه‌وه‌كانیان‬ ‫خستووه‌ته‌ به‌رگێكی تایه‌فی و مه‌زهه‌بییەوە‬ ‫ب �ه‌ی��ان‪ :‬ل�ه‌ پێكهێنانی لیژنه‌ی‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ له‌ ته‌قینه‌وه‌كانی خورماتوو‪،‬‬ ‫ئایا پرس و ڕاوێژتان له‌گه‌ڵ كراوه‌ وه‌كو‬ ‫الیه‌نێكی توركامنی؟‬ ‫عه‌لی مه‌هدی‪ :‬به‌داخه‌وه‌ هیچ‬ ‫پ��رس و ڕاوێ��ژێ��ك�مان پێ‌ ن �ه‌ك �راوه‌ و‬ ‫هیچ هه‌ماهه‌نگییه‌ك نییە‪ .‬ئه‌و لیژنه‌‬ ‫وه‌زاری��ی�ه‌ به‌ سه‌رۆكایه‌تیی حوسێن‬ ‫شه‌هرستانی كه‌ سه‌ردانی خورماتوویان‬ ‫ك����ردووه‪ ‌،‬ئ��ام��اده‌ن �ه‌ب��وون گ��وێ‌ له‌‬ ‫داواكارییه‌كامنان بگرن‪ ،‬چونكه‌ كه‌سانێك‬ ‫به‌ ناوی توركامنەوە له‌ به‌غداوه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌و وه‌فده‌ هاتوون هه‌رگیز مه‌به‌ستیان‬ ‫خستنه‌ڕووی كێشه‌ی توركامن وه‌ك‬ ‫نه‌ته‌وه‌ نه‌بووه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئ �ه‌وان وایان‬ ‫خسته‌ڕوو كه‌ ته‌قینه‌وه‌كانی خورماتوو‬ ‫توركامنی شیعه‌یان كردووه‌ته‌ ئامانج‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش ڕاست نییه‌‪ ،‬چونك ‌ه توركامن له‌‬ ‫كه‌ركووكیش كراونه‌ته‌ ئامانج‪ .‬بۆیه‌ ئێمه‌‬

‫له‌ به‌ره‌ی توركامنی‪ ،‬داوامان ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و‬ ‫لیژنه‌یه‌ سه‌ردانی كه‌ركووكیش بكات‬ ‫و گوێ له‌ داخ��وازی��ی توركامنه‌كانی‬ ‫بگرێت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئه‌ی بۆ كه‌سێكیان دیاری‬ ‫نه‌كرد له‌ به‌ره‌ی توركامنی‪ ،‬هه‌رچه‌ند‬ ‫ئه‌وانه‌ی ك��وژراون كه‌سانی پله‌به‌رزی‬ ‫به‌ره‌ی توركانی بوون؟‬ ‫عه‌لی مه‌هدی‪ :‬وه‌ك باسم كرد‪،‬‬ ‫ئه‌و توركامنانه‌ی له‌ به‌غداوه‌ هاتبوون‬ ‫به‌ ئه‌نقه‌ست به‌رنامه‌یه‌كیان هه‌یه‌‬ ‫بۆ دوورخستنه‌وه‌ی به‌ره‌ی توركامنی‬ ‫له‌و هاوكێشه‌ سیاسییه‪ .‬ئێمه‌ پێامن‬ ‫وایه‌ به‌ره‌ی توركامنی ته‌نها نوێنه‌ری‬ ‫ڕاسته‌قینه‌ی توركامنه‌كانه‌‪ ،‬چونكه‌ ئێمه‌‬ ‫داكۆكی له‌ هه‌موو توركامن ده‌كه‌ین بێ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی سه‌یری تایفه‌ و مه‌زهه‌به‌كه‌ی‬ ‫بكه‌ین‪ .‬ل �ه‌و لیژنه‌یه‌ دوو وه‌زی��ری‬ ‫توركامنی و چه‌ند كه‌سایه‌تییه‌ك و‬

‫په‌رله‌ماتارێكی توركامنیش هه‌بوون‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم وادی��ارب��وو ئه‌جێندای الیه‌نی‬ ‫غه‌یره‌ توركامنی جێبه‌جێ ده‌ك �ه‌ن و‬ ‫ده‌یانویست ئه‌و ته‌قینه‌وانه‌ بخه‌نه‌‬ ‫مۆركێكی مه‌زهه‌بی‪ ،‬ن �ه‌ك كێشه‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌ك‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬دوای چه‌ندین ته‌قینه‌و ‌ه له‌‬ ‫خورماتوو و ته‌له‌عفه‌ر و شوێنه‌كانی‬ ‫تر‪ ،‬بۆچی تا ئێستا كه‌سێك یان الیه‌نێك‬ ‫ده‌ستنیشاننه‌كراوه‌ كه‌ ده‌ستی له‌و‬ ‫ته‌قینه‌وانه‌ هه‌بێت؟‬ ‫عه‌لی مه‌هدی‪ :‬جارێ‌ مه‌به‌ست‬ ‫له‌و ته‌قینه‌وانه‌ی دووز و ناوچه‌كانی‬ ‫ده‌ورووب����ه‌ری ئه‌وه‌یه‌ توركامن له‌و‬ ‫شوێنانه‌ نه‌مێنن و ناوچه‌كه‌یان چۆڵ‬ ‫بكه‌ن‪ .‬ئێستا له‌ عێراق كه‌ ملمالنێیه‌ك‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬توركامن باجی ئه‌و ملمالنێیه‌‬ ‫بدات‪ ،‬به‌اڵم نیشاندانی توركامن وه‌ك‬ ‫الیه‌نێك له‌و كێشه‌یه‌ كه‌ له‌ به‌ره‌یه‌كی‬

‫مه‌زهه‌بیدا بێت‪ ،‬ئ�ه‌وه‌ی�ه‌ زۆر جار‬ ‫توركامن كراونه‌ته‌ ئامانج‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئایا كه‌سێك دیاری ده‌كه‌ن‬ ‫بۆ پڕكرنه‌وه‌ی پۆستی جێگری سه‌رۆكی‬ ‫به‌ره‌ی توركامنی؟‬ ‫عه‌لی م�ه‌ه��دی‪ :‬به‌ڵی ئێمه‌ له‌‬ ‫به‌رنامه‌ماندایه‌ له‌ كۆبوونه‌وه‌كانی‬ ‫داه��ات��ووی سه‌ركردایه‌تیی ب��ه‌ره‌ی‬ ‫توركامنی‪ ،‬كه‌سێك بۆ پۆستی جێگری‬ ‫س �ه‌رۆك��ی ب���ه‌ره‌ی توركامنی دی��اری‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬چونكه‌ ناكرێت ئه‌و پۆسته‌ به‌‬ ‫به‌تاڵی مبێنێته‌وه‌ و له‌و بڕوایه‌دام ئه‌و‬ ‫كه‌سه‌ش كه‌ ده‌ستنیشان بكرێت‪ ،‬هه‌ر‬ ‫خه‌ڵكی شارۆچكه‌ی خورماتوو بێت‪.‬‬ ‫ب �ه‌ی��ان‪ :‬ج��ی��اواز ل�ه‌ به‌رپرسانی‬ ‫به‌ره‌ی توركامنی‪ ،‬ته‌نها تۆ ده‌گریایت‬ ‫و ئااڵیه‌كی ب�ه‌ره‌ به‌ ده‌ستته‌وه‌ بوو‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندیت چۆن بوو له‌گه‌ڵ عه‌لی‬ ‫هاشم موختار ئۆغڵو؟‬

‫عه‌لی م�ه‌ه��دی‪ :‬ج��ارێ‌ با باسی‬ ‫كه‌سایه‌تیی شه‌هید عه‌لی موختار‬ ‫ئۆغڵو بكه‌م‪ .‬هه‌رگیز كه‌سێكی تائیفی‬ ‫و مه‌زهه‌بی ن �ه‌ب��ووه‌‪ .‬رۆژێ���ك پێش‬ ‫شه‌هیدبوونی چاوپێكه‌وتنێك له‌گه‌ڵیدا‬ ‫ئ �ه‌ن��ج��ام��درا ل �ه‌ ك�ه‌ن��اڵ��ی ئاسامنیی‬ ‫توركمن ئیلی‪ ،‬به‌ ڕاشكاوان ‌ه جه‌ختی‬ ‫له‌وه‌ ده‌ك��رده‌وه‌ كه‌ پیالنێكی داڕێژراو‬ ‫له‌ئارادایه‌ بۆ ئه‌وه‌ی دووبه‌ره‌كی بخه‌نه‌‬ ‫ناو توركامنه‌كان‪ ،‬به‌ تایبه‌ت توركامنه‌كانی‬ ‫خورماتوو و دابه‌شیان بكه‌ن بۆ سوونی‬ ‫و شیعی‪ .‬له‌و به‌رنامه‌یه‌دا داوای له‌‬ ‫توركامنه‌كانی خورماتوو كرد وریابن و‬ ‫گوێنه‌ده‌نه‌ ئه‌و هه‌ڵمه‌ته‌ ڕاگه‌یاندنه‌ كه‌‬ ‫له‌ دژی توركامنه‌كان ده‌كرێت‪ .‬بۆیه‌ به‌‬ ‫ئامانجگرتنی عه‌لی هاشم‪ ،‬بێ‌ به‌رنامه‌‬ ‫نه‌بووه‌‪ .‬من له‌ نزیكه‌و ‌ه په‌یوه‌ندیم‬ ‫له‌گه‌ڵیدا هه‌بووه‌‪ ،‬بۆیه‌ له‌ده‌ستدانی ئه‌و‬ ‫كاریگه‌ریی زۆری له‌سه‌رم هەبوو‪.‬‬

‫چوار دادگای تاوان‪ ،‬هه‌شت دۆسیه‌ی سه‌ره‌كییان الیه‌‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬شادى سه‌اڵح‬ ‫دادگ���ای ب��ااڵی تاوانه‌كانی عێراق‬ ‫ڕایگه‌یاند «ئ�ه‌و چ��وار دادگ��ای تاوانه‌ی‬ ‫هه‌مانه‌‪ ،‬هه‌شت دۆسیه‌ی دادوه‌رییان الیه‌‪،‬‬ ‫كه‌ گرنگرتینیات (ئه‌نفالی بارزانییه‌كان‪،‬‬ ‫ڕاپه‌ڕینی شه‌عبانی‪ ،‬سڕینه‌وه‌ی ڕەچه‌ڵه‌ك)‬ ‫ن‪ ،‬هه‌روه‌ك چه‌ند دۆسیه‌یه‌كی دیكه‌ بۆ‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌»‪.‬‬ ‫دادوه‌ر محه‌مه‌د عه‌بدولساحیب‪،‬‬ ‫وته‌بێژی دادگا‪ ،‬ڕایگه‌یاند «چوار دۆسیه‌ی‬ ‫تاوانی په‌یوه‌ست به‌ ڕژێمی پێشووه‌وه‌‬ ‫به‌ ه �ه‌ڵ��وارساوی م��اون�ه‌ت�ه‌وه‌»‪ .‬وتیشی‬ ‫«دادگ���ای تاوانه‌كانی ی��ه‌ك‪ ،‬سه‌رقاڵی‬ ‫دۆسیه‌ی بارزانییه‌كان و چه‌ند دۆسیه‌یه‌كی‬ ‫دیكه‌یه‌»‪.‬‬ ‫رژێمی پێشووی عێراق له‌ ساڵی‬ ‫‪1975‬دا بڕیارێكی ده‌ركرد به‌ ڕاگواستنی‬ ‫بارزانییه‌كان له‌ شوێنی نیشته‌جێبوونیان له‌‬ ‫پارێزگای هه‌ولێر بۆ پارێزگاكانی خوارووی‬ ‫ع��ێ �راق‪ ،‬دوات��ری��ش ل � ‌ه كۆمه‌ڵگه‌كانی‬ ‫نیشته‌جێبوون ل� ‌ه ناحیه‌ی قوشته‌په‌‬ ‫نیشته‌جێی كردن‪.‬‬

‫له‌ ساڵی ‪1983‬دا هێزه‌كانی پاسه‌وانی‬ ‫كۆماری گ�ه‌م��ارۆی ئ�ه‌و كۆمه‌ڵگایانه‌ی‬ ‫دا و ژماره‌یه‌كی زۆری له‌ بارزانیه‌كان به‌‬ ‫بیانووی كۆبوونه‌وه‌ له‌ كۆشكی كۆماری‬ ‫برد و گواستنیه‌وه‌ بۆ كه‌ركووك‪ .‬دوای‬ ‫ڕووداوه‌كانی ‪2003‬یش چه‌ندین ته‌رمی‬ ‫بارزانییه‌كان له‌ گۆڕستانی به‌كۆمه‌ڵ له‌‬ ‫ناحیه‌ی (به‌سیه‌)ی پارێزگای موسه‌نا‬ ‫دۆزرانه‌وه‌‪ ،‬كه‌ به‌ده‌ستبه‌رساوی خرابوونه‌‬ ‫ژێر گڵه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و ك�ه‌س��ان�ه‌ی ت��ۆم�ه‌ت��ب��اری ئه‌و‬ ‫دۆسیه‌یه‌ن‪ ،‬پێكهاتوون له‌ (تاریق عه‌زیز‪،‬‬ ‫سه‌عدون شاكر‪ ،‬وه‌تبان ئیرباهیم‪ ،‬حامید‬ ‫یوسف ح��ه‌م��اوی)‪ ،‬ه���ه‌روه‌ك مه‌زبان‬ ‫ئیرباهیم و سه‌فیان ماهر حوكم دراون‪.‬‬ ‫عه‌بدولساحیب باسی له‌وه‌ش كردووه‌‬ ‫كه‌ «دادگ��ای تاوانه‌كانی دوو‪ ،‬دۆسیه‌ی‬ ‫كه‌سیی ڕاپه‌ڕینی شه‌عبانی پارێزگاكانی‬ ‫باكوور و باشووری عێراقی الیه‌‪ ،‬دادگای‬ ‫سێیه‌می تاوانه‌كانیش دۆسیه‌ی سه‌ربازه‌‬ ‫به‌ریتانییه‌كان و بازرگانیكردن و ڕاپه‌ڕینی‬ ‫شه‌عبانی الیه‌»‪.‬‬ ‫ن��اوب �راو ئ �ه‌وه‌ش��ی خ��س��ت�ه‌ڕوو كه‌‬

‫«دادگا تاوانه‌كانی چوار دۆسیه‌ی كه‌سیی‬ ‫سڕینه‌وه‌ی ڕەچه‌ڵه‌ك و راپه‌ڕینی شه‌عبان‬ ‫و لێکۆڵینەوەى له‌باره‌ی ئه‌و داوایانه‌ی‬ ‫له‌سه‌ر ڕێكخراوی موجاهیدینی خه‌ڵقی‬ ‫ئێرانی ت��ۆم��ارك �راوه‪ ‌،‬ك�ه‌ سه‌ربازگه‌ی‬ ‫ئه‌رشه‌فی له‌ پارێزگای دیال ‌ه كردبوو به‌‬ ‫باره‌گای ڕێكخراوه‌كه‌‪ ،‬الیە»‪.‬‬ ‫سه‌ربازگه‌ی ئ �ه‌رشه‌ف له‌ پارێزگای‬ ‫دیاله‌ زیاتر ل ‌ه سێ‌ هه‌زار و ‪ 500‬كه‌سی‬ ‫ئه‌ندامانی ئه‌و گرووپه‌ی تێدایه‌‪ ،‬كه‌ له‌‬ ‫الیه‌ن ویالیه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكاوه‌‬ ‫به‌ «ڕیكخراوێكی تیرۆریستی» ناسێرنابوون‪.‬‬ ‫حكومه‌تی پێشووی عێراقیش ڕێگه‌ی‬ ‫دابوو له‌ ماوه‌یه‌كی دیاریكراودا له‌ عێراق‬ ‫بچنه‌ ده‌ره‌وه‌ و واڵتی دووه‌م هه‌ڵبژێرن‬ ‫بۆ نیشته‌جێبوون‪ ،‬ی��ان بگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئ��ێ �ران‪ ،‬ب��ه‌اڵم ت��ا ئێستا ئ��ه‌و ب��ڕی��اره‌ی‬ ‫حكومه‌ت جێبه‌جێ‌ ن�ه‌ك�راوه‌‪ .‬ئێستاش‬ ‫ئه‌و سه‌ربازگه‌یه‌ له‌ژێر چاودێرییه‌كی زۆر‬ ‫وردی هێزه‌كانی سوپای عێراقیدایه‌‪ ،‬له‌‬ ‫دوای ڕاده‌ستكردنه‌وه‌ی ب ‌ه شێوه‌یه‌كی‬ ‫فه‌رمی له‌ الیه‌ن هێزه‌ ئه‌مریكییه‌كانه‌و ‌ه به‌‬ ‫عێراقییه‌كان له‌ ساڵی ‪2009‬دا‪.‬‬

‫‪7‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)43‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/9‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫«ئیره‌یی و الوازیی خۆیان و كاریگه‌ریی پیاوان‪ ،‬هۆكاره‌كانی شكستی كاندیده‌ ئافره‌ته‌كانن»‬

‫ئه‌گه‌ر سیستمی كۆتا نه‌بێت ژنان ناگه‌نه‌ په‌رله‌مان‬

‫په‌یجور‪ :‬سنوور ئه‌بوبه‌كر‬

‫ ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��ی داه���ات���ووی‬ ‫په‌رله‌مانی ك��وردس��ت��ان ب�ه‌ لیستی‬ ‫نیمچه‌كراوه‌ ده‌بێت و ده‌نگده‌ر‬ ‫ڕاس��ت �ه‌وخ��ۆ ده‌ن���گ ب �ه‌ كاندیدی‬ ‫دڵ���خ���وازی خ���ۆی ده‌دات له‌نێو‬ ‫لیسته‌كان‪ .‬ئه‌وه‌ی جێگای سه‌رنج بوو‬ ‫له هه‌ڵبژاردنی رابوردووی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫نوێنه‌رانی عێراق كه‌ به‌ هه‌مان شێوه‌‬ ‫به‌ لیستی نیمچه‌كراوه‌ بوو‪ ،‬ته‌نیا یه‌ك‬ ‫ژنه‌ كاندیدی كورد توانی هاوشانی‬ ‫پیاوان ده‌نگی پێویست به‌ده‌ست‬ ‫بهێنێت‪ ،‬ئه‌وانی تر به‌هۆی سیستمی‬ ‫كۆتای ژنانه‌وه‌ كه‌ ڕێژەی ‪ %٣٠‬یان بۆ‬ ‫ته‌رخان كراوه‪ ‌،‬چوونه‌ په‌له‌مان‪ .‬له‌و‬

‫ڕووه‌وه‌ ژنان و كچان قسه‌یان له‌سه‌ر‬ ‫كه‌مهێنانی ده‌نگی كاندیده‌ ژنه‌كان‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫مژده‌ ساڵح‪ ،‬وه‌ك كچێك‪ ،‬له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌م پرسه‌ وتی «ئافره‌تان هه‌موو كات‬ ‫ده‌نگی كه‌م دێنن له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان‪،‬‬ ‫به‌هۆی ئه‌وه‌ی كه‌ بوونه‌ته‌ پاشكۆی‬ ‫ح��زب و پ��ی��اوان و ته‌نیا بۆ ن��او و‬ ‫ڕازیكردنی هه‌ندێك الیه‌ن به‌شدارن‬ ‫له‌م پڕۆسه‌یه‌دا»‪ .‬ناوبراو له‌باره‌ی‬ ‫بۆچوونی خۆیه‌وه‌ ده‌ڵێت «‌بێگومان‬ ‫ئه‌گه‌ر ئافره‌ت هه‌بێت ئه‌وا ده‌نگی‬ ‫پێده‌ده‌م‪ .‬پێموایه‌ ئافره‌تانیش وه‌ك‬ ‫پ��ی��اوان ده‌ت��وان��ن ئه‌ركه‌كه‌ بگرنه‌‬ ‫ئه‌ستۆ»‪.‬‬ ‫ڕۆژگ�����ار‪ ،‬ك��ه‌ كچێكی الوه‪‌،‬‬ ‫س��ه‌ب��اره‌ت ب��ه‌و پ��رس �ه‌ی ئافره‌تان‬ ‫ئاماژەی به‌وه‌ كرد كه‌ زۆر الی ئاساییه‌‬

‫ده‌نگ به‌ ئافره‌ت بدات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌ شیاوی بزانێت و توانای وه‌رگرتنی‬ ‫ئه‌و ئه‌ركه‌ی هه‌بێت‪ ،‬نه‌ك له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مای سۆز ده‌نگی پێبدات‪.‬‬ ‫كچێكی دیكه‌ به‌ ناوی ئه‌مه‌ل‪،‬‬ ‫له‌و باره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت «به‌ڵێ بێگومان‬ ‫ده‌نگ به‌ ئافره‌تان ده‌ده‌م‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هه‌ر ئافره‌ت ده‌توانێت له‌ كێشه‌ و‬ ‫دۆخی ئافره‌ت تێبگات‪ ،‬چونكه‌ له‌م‬ ‫رۆژگ���اره‌دا ده‌بینین س��ه‌دان كێشه‌‬ ‫و سكااڵ هه‌ن له‌الیه‌ن ئافره‌تانه‌وه‪‌،‬‬ ‫به‌اڵم تائێستاش هه‌ر به‌ هه‌ڵوارساوی‬ ‫ماونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش له‌به‌ر ئه‌وه‌یه‌‬ ‫چونكه‌ ڕەگ �ه‌زی جیاواز له‌ ئافره‌ت‬ ‫ناتوانێت‌ به‌ باشی هه‌ڵیسه‌نگێنێت»‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ كه‌مهێنانی ده‌نگی‬ ‫ك��ان��دی��دی ئ��اف��ره‌ت‪ ،‬ئ �ه‌م �ه‌ل وتی‬ ‫«من پێم وایه‌ ئافره‌تان خۆیان یه‌ك‬

‫ده‌نگ و یه‌ك ڕیز نین‪ ،‬هۆكارێكی‬ ‫تر ئه‌وه‌یه‌ پێم وایه‌ تاڕاده‌یه‌ك ئێستا‬ ‫ده‌بینین كه‌مینه‌ ده‌سه‌اڵتێكیش له‌ژێر‬ ‫ده‌ستی ئافره‌تاندا هه‌یه‌‪ ،‬بۆ منوونه‌‬ ‫ڕێخراوه‌كانی ژن��ان تائێستا به‌پێی‬ ‫پێویست نه‌یانتوانیوه‌ خزمه‌ت به‌ژنان‬ ‫بكه‌ن»‪.‬‬ ‫ژی��ان ن���ووری‪ ،‬ل�ه‌س�ه‌ر هه‌مان‬ ‫ب��اب�ه‌ت وت��ی «ب �ه‌ه��ۆی ئ���ه‌وه‌ی له‌‬ ‫كۆمه‌ڵگای ئێمه‌ زۆرب�ه‌ی كات هه‌ر‬ ‫پیاو سیاسه‌تی كردووه‌‪ ،‬بۆیه‌ به‌ گشتی‬ ‫ئێمه‌ المان نامۆیه‌ كه‌ ده‌نگ به‌ ژن‬ ‫بده‌ین‪ .‬هۆكارێكی تر ئه‌وه‌یه‌ ژنان‬ ‫تا ئێستا وه‌ك پێویست له‌ پێگه‌كانی‬ ‫خۆیان ڕۆڵیان نه‌بینیوه‌ تا متامنه‌ی‬ ‫زیاتر به‌ده‌ستبهێنن»‪.‬‬ ‫ژی��ان‪ ،‬كه‌ ئافره‌تێكی دیكه‌یه‌‬ ‫به‌شێكی شكستی ژن��ان بۆ ئیره‌یی‬

‫خۆیان ده‌گێڕێته‌وه‌‪« .‬به‌شێك ل ‌ه‬ ‫هۆكاره‌كانی تر ئیره‌یی نێو خودی‬ ‫ژنانه‌ كه‌ پێیان وای��ه‌ ئ �ه‌و ژنانه‌ی‬ ‫كاندیدكراون شیاو نین‪ ،‬ئه‌گه‌رچی‬ ‫به‌شێكیان شیاویش بن‪ ،‬ب�ه‌اڵم ئه‌و‬ ‫تێڕوانینانه‌ هه‌ن و هۆیه‌كی شكستی‬ ‫ده‌نگه‌كانی ژنانه‌»‪.‬‬ ‫به‌ بۆچوونی كچه‌ چاالكوانێك‪،‬‬ ‫ئێستا گۆڕانكاری به‌سه‌ر بیركردنه‌وه‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵگادا هاتووه‌ له‌وه‌ی متامنه‌ به‌‬ ‫ژنان بكه‌ن‪ .‬له‌و باره‌یه‌وه‌ ڕۆزه‌ گه‌ردی‪،‬‬ ‫چاالكی ب��واری مافه‌كانی ئافره‌تان‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت «ئێستا به‌ ب��ه‌راورد له‌گه‌ڵ‬ ‫ڕاب���وردوو‪ ،‬به‌هۆی هاتنه‌پێشه‌وه‌ی‬ ‫ه��ه‌ن��دێ ژن���ی چ���االك و گ��ۆڕان��ی‬ ‫بیركردنه‌وه‌ی خه‌ڵك‪ ،‬ته‌نانه‌ت جگه‌‬ ‫له‌ ژنان به‌شێك له‌ پیاوانیش ده‌نگ‬ ‫به‌ ژن��ان ده‌ده‌ن»‪ .‬رۆزه‌ هۆكاری‬

‫ده‌نگپێنه‌دانی ژنان له‌ هه‌ڵبژاردن بۆ‬ ‫كاندیده‌ ژنه‌كاىن بۆ ئه‌وه‌ گه‌ڕانده‌وه‌‬ ‫كه‌ ژنان و كچان له‌ژێر كاریگه‌ریی‬ ‫باوك و مێرده‌كانیاندان‪ ،‬كه‌ ئه‌وانیش‬ ‫هه‌ر ده‌نگ به‌ كاندیدی پیاو ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌و كچه‌ چاالكوانه‌ گه‌شبینه‌ به‌وه‌ی‬ ‫به‌ هۆی كرانه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگا به‌ ڕووی‬ ‫ژن‪ ،‬له‌ داهاتوو سیستمی كۆتای ژنان‬ ‫هه‌ڵوه‌شێرنێته‌وه‌ و ژنان پێویستیان‬ ‫پێی نه‌مێنێ بۆ گه‌یشتنه‌ په‌رله‌مان»‪.‬‬ ‫جێی باسه‌ له‌ خولی سێیه‌می‬ ‫پ �ه‌رل �ه‌م��ان��ی ك��وردس��ت��ان ب�ه‌ه��ۆی‬ ‫سیستمی كۆتا ‪ ٣٣‬ئافره‌ت بوونه‌ته‌‬ ‫ئه‌ندامی په‌رله‌مانی كوردستان‪ .‬له‌‬ ‫ئێستاش ه�ه‌ر لیستێك داواك��اری��ی‬ ‫پێشكه‌ش ك����ردووه‌‪ ،‬پێویستبووه‌‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ری ل�ه‌ ه �ه‌ر س��ێ كاندیدێك‬ ‫یه‌كێکیان ژن بێت‪.‬‬

‫ـــرد و یه‌كه‌م دەزگاش بوو پێشێلی كرد!‬

‫ـــنه‌ ده‌كێشن‪ ،‬خه‌وتوون‪ ،‬یــــان داكۆكی له‌ مافه‌كانیان ده‌كه‌ن؟‬ ‫به‌ بودجه‌ كه‌ په‌یوه‌سته‌ به‌ ژیانی‬ ‫تاكبه‌تاكی خه‌ڵكه‌وه‪ ‌،‬له‌ میدیاكاران‬ ‫قه‌ده‌غه‌ ده‌ك��ات و ناهێڵێت خه‌ڵك‬ ‫بزانێت له‌ په‌رله‌ماندا له‌باره‌ی قووت و‬ ‫بژێوییه‌وه‌ چی ده‌گوزه‌رێت»‪.‬‬ ‫ش��ه‌وق��ی ك��ان��ه‌ب��ی‪ ،‬ب�ه‌رپ��رس��ی ‬ ‫نووسینگه‌ی (‪ )knn‬ل �ه‌ هه‌ولێر‪،‬‬ ‫له‌ لێدوانێكدا بۆ (ب �ه‌ی��ان) ده‌ڵێت‬ ‫«په‌رله‌مانی كوردستان له‌ چه‌ند ساڵی‬ ‫ڕاب���وردوودا زۆر ك��اری له‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫كردووه‌ كه‌ ڕۆڵی میدیا له‌ گواستنه‌وه‌ی‬ ‫ڕاستییه‌كانی ناو په‌رله‌مان سنووردار‬ ‫بكات‪ ،‬چونكه‌ ئێمه‌ هه‌نگاو به‌ هه‌نگاو‬ ‫ئ��ه‌و پ�لان�ه‌ی پ�ه‌رل�ه‌م��امن��ان دی��ت بۆ‬ ‫سنوورداركردنی‪ ،‬سه‌ره‌تا ڕۆنامه‌نووسان‬ ‫بۆیان هه‌بوو له‌ناو هۆڵی په‌رله‌مان ‬ ‫وێنه‌ بگرن و باڵوی بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬دواتر‬ ‫له‌ س�ه‌ره‌وه‌ی هۆڵی په‌رله‌مان‪ ،‬دواتر‬ ‫كه‌ناڵی په‌رله‌مان‪ ،‬دوای داخستنی‬

‫ك �ه‌ن��اڵ �ه‌ك �ه‌ش‪ ،‬ڕۆژن��ام�ه‌ن��ووس��ان��ی��ان‬ ‫كرده‌ ژوورێ��ك و ته‌له‌فزیۆنێكیان بۆ‬ ‫دانان كه‌ له‌و ته‌له‌فزیۆنه‌وه‌ ڕوماڵی‬ ‫دانیشته‌نه‌كانی ناو په‌رله‌مان بكه‌ن‪،‬‬ ‫دواتر ئه‌وه‌شیان البرد و بڕیاریان دا‬ ‫په‌رله‌مان خۆی ڤیدیۆكان ب��دات به‌‬ ‫ڕۆژنامه‌نووسان»‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌و ڕۆژنامه‌نووسه‌ی‬ ‫كه‌ناڵی (‪ )knn‬باس له‌ دوا قۆناغی‬ ‫پ�ه‌ك��خ��س��ت��ن��ی زان��ی��اری��ی��ه‌ك��ان به‌‬ ‫ڕۆژن��ام�ه‌ن��ووس��ان ده‌ك��ات و ده‌ڵێت‬ ‫«به‌اڵم ئێمه‌ له‌ دوای ‪30‬ی حوزه‌یران‪،‬‬ ‫داوا ده‌ك�ه‌ی��ن ڤیدۆكامنان پێبده‌ن‪،‬‬ ‫ڕاگه‌یاندنی په‌رله‌مان نایدات‪ ،‬ئه‌مه‌ له‌‬ ‫كاتێكدایه‌ په‌رله‌مان خۆی یاسای پێدانی‬ ‫زانیاریی په‌سندكردووه‪ .‬په‌رله‌مانی‬ ‫ئێمه‌ یاسا ده‌رده‌كات‪ ،‬به‌اڵم خۆی پێش‬ ‫هه‌موو الیه‌ك پێشێلی ده‌كات»‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌وه‌ی كه‌ باس ده‌كرێت‬

‫له‌الیه‌ن ئه‌ندامانی په‌رله‌مانەوە كێبڵ‬ ‫و مایكه‌كان تێكدراوه‌‪ ،‬شه‌وقی كانه‌بی‬ ‫وتی «په‌رله‌مان سیستمێكی وای هه‌یه‌‬ ‫بۆ وێنه‌گرتنی پرۆتۆكۆڵی كۆبوونه‌وه‌كان‪ ،‬‬ ‫هیچ په‌یوه‌ندیی نییه‌ به‌ شكاندنی‬ ‫مایكێكی به‌رده‌م په‌رله‌مانتار‪ ،‬چونكه‌ به‌‬ ‫شێوه‌یه‌كی زۆر چاك دانراون و زیاتر له‌‬ ‫‪ 3‬كامێرا وێنه‌ ده‌گرێت‪ .‬ئه‌وه‌ هه‌مووی‬ ‫بیانووه‌ كه‌ پارتی و یه‌كێتی ده‌یكه‌ن‪،‬‬ ‫چونكه‌ نایانه‌وێت چاالكیی ئۆپۆزسیۆن ‬ ‫و هه‌ڵوێسته‌ مه‌ده‌نییه‌كانیان بۆ خه‌ڵك‬ ‫بگوازنه‌وه‌ و ده‌یانه‌وێت دانیشتنه‌كان‬ ‫به‌بێ ده‌نگی و به‌شێوه‌ی ته‌قلیدی‬ ‫بگوازرێته‌وه‌»‪ .‬‬ ‫س���ه‌ب���اره‌ت ب��ه‌ پ��ێ��ن �ه‌دان��ی ئ�ه‌و‬ ‫ڤیدیۆییانه‌ی دانیشتنی ‪30‬ی حوزه‌یرانی‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬تاریق جه‌وهه‌ر به‌رپرسی‬ ‫ڕاگه‌یاندنی سه‌رۆكایه‌تیی په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬له‌ لێدوانێكدا بۆ (به‌یان)‬

‫ڕایگه‌یاند «هۆكاره‌كه‌ی ئه‌وه‌بووه‌ ك ‌ه‬ ‫ئامێره‌كان ڕەپنت به‌یه‌كه‌وه‪ ‌،‬ده‌نگ و‬ ‫ڕەنگه‌كان سیستمی ده‌نگی ئه‌لكرتۆنیی‬ ‫پێده‌درێت له‌گه‌ڵ كامێراكان‪ ،‬كاتێك‬ ‫په‌رله‌مانتاران ئه‌و ئامێره‌یان تێكشكاند‪،‬‬ ‫ب �ه‌و ه��ۆی�ه‌وه‌ وای���ه‌ری كامێراكانیش‬ ‫ب��چ �ڕان‪ ،‬چونكه‌ ته‌نیا زه‌ره‌ر ب�ه‌وه‌‬ ‫نه‌گه‌یشت كه‌ مایكی قسه‌كردن وه‌ستا‪،‬‬ ‫به‌ڵكوو كاریگه‌ریی له‌ ڕاگه‌یاندنه‌كه‌ش‬ ‫كرد‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌ ته‌نیا ئه‌وه‌نده‌مان پێكرا‬ ‫چه‌ند دیمه‌نێك له‌ دانیشتنه‌كه‌ بگرین‬ ‫و بیده‌ین به‌ ڕاگ�ه‌ی��ان��دك��اران‪ ،‬ته‌نیا‬ ‫دوو كامێرای به‌رامبه‌ر سه‌رۆكایه‌تیی‬ ‫په‌رله‌مان نه‌بێت كه‌ توانرا به‌وان وێنه‌‬ ‫بگیرێت بۆ ئه‌و ئه‌ندامانه‌ی قسه‌یان‬ ‫كردووه‌ و زیاتر ته‌ركیز له‌سه‌ر ئه‌وان‬ ‫بووه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی تر له‌به‌ر ئه‌و فه‌وزایه‌ی‬ ‫هه‌بووه‌ له‌ناو هۆڵی په‌رله‌مان‪ ،‬نه‌توانرا ‬ ‫ڤیدیۆكان تۆمار بكرێت»‪.‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)43‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/9‬ساڵی یەکەم‬

‫مامۆستایه‌كی زانكۆ‪ :‬به‌هۆی ده‌رهاویشتنی ئه‌و گازانه‌وە هاوواڵتیان تووشی نه‌خۆشیی نه‌زۆكی و شێرپه‌نجه‌ ده‌بن‬

‫كارگه‌كان هه‌ڕەشەن بۆ سەر ژیانی خەڵکى هه‌ولێر‬

‫په‌یجور‪:‬‬ ‫عیسا عه‌بدولقه‌هار ـ هه‌ولێر‬ ‫ب �ه‌ه��ۆی نزیكییان ل �ه‌ چه‌ندین‬ ‫كارگه‌‪ ،‬دانیشتووانی چه‌ند گه‌ڕەكێكی‬ ‫هه‌ولێر مه‌ترسیی تووشبوون به‌ چه‌ندین‬ ‫نه‌خۆشیی ترسناكیان لێده‌كرێت‪ .‬ده‌سته‌ی‬ ‫ژینگه‌ی هه‌رێمیش ڕایده‌گه‌ێنێت ئه‌و‬ ‫كارگانه‌ كاریگه‌ریی زۆر خراپیان له‌سه‌ر‬ ‫ژینگه‌ی ئه‌و ناوچه‌یه‌ دروستكردووه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و كارگانه‌ ده‌كه‌ونه‌ سه‌ر ڕێگای‬ ‫هه‌ولێر ـ مه‌خموور‪ ،‬به‌هۆی ئ�ه‌وه‌ی‬ ‫كارگه‌كان غ��ازی ژەه���راوی و دوك �ه‌ڵ‬ ‫ده‌رده‌ن‪ ،‬دانیشتووانی گه‌ڕەكه‌كانی‪:‬‬ ‫مامزاوه‌‪ ،‬گرد محه‌مه‌د‪ ،‬سه‌ركارێز و‬ ‫قه‌ته‌وی‪ ،‬مه‌ترسیی تووشبوون به‌ چه‌ندین‬ ‫نه‌خۆشییان لێ‌ ده‌كرێت‪.‬‬

‫هاوكار یاسین‪ ،‬دانیشتووی گه‌ڕەكی‬ ‫سه‌ركارێز‪ ،‬سه‌باره‌ت به‌و حاڵته‌ ترسناكه‌ی‬ ‫سه‌ر ژیانیان‪ ،‬وتی «ماوه‌ی چه‌ندین ساڵه‌‬ ‫ئێمه‌ ئه‌و كێشه‌یه‌مان هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم كه‌س‬ ‫گوێامن لێناگرێت‪ .‬چه‌ندجارێك به‌ڵێنامن‬ ‫پێدراوه‌ كه‌ كێشه‌كه‌مان بۆ چاره‌سه‌ر‬ ‫ب��ك �ه‌ن‪ ،‬ب��ه‌اڵم تائێستا ئ��ه‌و به‌ڵێنانه‌‬ ‫جێبه‌جێنه‌كراون‌»‪.‬‬ ‫ئه‌و كارگانه‌ی ئه‌وبه‌ر و ئه‌مه‌به‌ری‬ ‫شه‌قامی مه‌خموور له‌ ده‌روازه‌ی شاری‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬له‌ كارگه‌ی قیر و كه‌ساره‌ و‬ ‫دروستكردنی س �ه‌ری م��ه‌زرا پێكدێن‪،‬‬ ‫كارگه‌كانی سووته‌مه‌نیش ب�ه‌ چه‌ند‬ ‫جۆرێكیه‌وه‌ له‌ به‌شێك له‌و ناوچه‌یه‌دا‬ ‫هه‌ن‪.‬‬ ‫نیهاد بابه‌كر‪ ،‬دانیشتووی گه‌ڕەكی‬ ‫گ��رد محه‌مه‌د‪ ،‬ب��اس ل �ه‌وه ‌ده‌ك��ات كه‌‬ ‫خه‌ڵكی وا ه�ه‌ی�ه‌ ت��ووش��ی چه‌ندین‬

‫نه‌خۆشی بووه‌ و ناتوانێ‌ چاره‌سه‌ری خۆی‬ ‫بكات‪ .‬ناوبراو وتیشی «زۆرجار ناتوانین‬ ‫په‌نجه‌ره‌یه‌ك بكه‌ینه‌وه‌ تا هه‌وا هه‌ڵمژین‪،‬‬ ‫به‌یانیان خۆڵ و تۆز و دوكه‌ڵی كارگه‌كان‬ ‫خه‌ریكه‌ مبانخكێنێت‌»‪.‬‬ ‫دان��ی��ش��ت��ووان��ی ئ��ه‌و گ�ه‌ڕەك��ان�ه‌‬ ‫ئاماژە به‌وه‌ ده‌ك �ه‌ن‪ ،‬كه‌ به‌هۆی كه‌مه‬ ‫‌ده‌رامه‌تییه‌وه‌ ناتوانن له‌ شوێنی تر خانوو‬ ‫بكڕن و ئه‌و شوێنانه‌ جێبهێڵن‪.‬‬ ‫ك�ه‌وس�ه‌ر ك�ه‌م��ال‪ ،‬هاوواڵتییه‌كی‬ ‫هه‌ژاری گه‌ڕەكی مامزاوه‌یه‌ و داواكاره‌ ئه‌و‬ ‫كارگانه‌ له‌ نزیك گه‌ڕەكان بگوازرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌ وت����ه‌ی ئ��ه‌ح��م��ه‌د ع��وم��ه‌ر‪،‬‬ ‫دانیشتووانی گه‌ڕەكی سه‌ركارێز چه‌ند‬ ‫جارێك ئیمزایان بۆ گواستنه‌وه‌ی كارگه‌كان‬ ‫كۆكردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم گوێیان لێ‌ نه‌گیراوه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌ب���اره‌ی مه‌ترسییه‌كانی ئ�ه‌و‬ ‫ك��ارگ��ان��ه‌وە‪ ،‬مامۆستایه‌كی زان��ك��ۆی‬

‫سه‌اڵحه‌ددین‪ ،‬ده‌ڵێت «ده‌ب �ێ‌ دانانی‬ ‫كارگه‌كان به‌شێوه‌یه‌ك بێت كه‌ ئاڕاسته‌ی‬ ‫دوكه‌ڵه‌كه‌ی پێچه‌وانه‌ی ئاڕاسته‌ی با بێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ زۆربه‌ی ئه‌و غازانه‌ی له‌ كارگه‌كانی‬ ‫شه‌قامی مه‌خموور ده‌رده‌چێت‪ ،‬غازی‬ ‫ژەهراوین و مه‌ترسیی زۆریان هه‌یه‌»‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ناوبراو وتیشی «به‌هۆی‬ ‫ده‌ره��اوێ��ش��ت��ن��ی ئ��ه‌و گ���ازان���ه‌وە‪ ،‬زۆر‬ ‫نه‌خۆشیی وه‌ك نه‌زۆكی و شێرپه‌نجه‌‬ ‫ت��ووش��ی ه��اوواڵت��ی��ان ده‌ب����ن»‪ .‬ئ�ه‌و‬ ‫مامۆستایه‌ی زانكۆ ئ��ام��اژەی ب �ه‌وه‌ش‬ ‫كرد‪ ،‬كه‌ «زۆرب �ه‌ی ئه‌و كارگانه‌ له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مایه‌كی سه‌رده‌می دان �ه‌م �ه‌زراون و‬ ‫هیچ فلته‌رێكیشیان بۆ دانه‌نراوه‌»‪.‬‬ ‫الی خ��ۆی��ه‌وه‌ د‪ .‬رێ��ب��از ف�ه‌ت��اح‪،‬‬ ‫سه‌رۆكی لیژنه‌ی ته‌ندروستی و ژینگه‌‬ ‫له‌ په‌رله‌مانی كوردستان‪ ،‬بۆ (به‌یان)‬ ‫ڕایگه‌یاند «پێویسته‌ هه‌موو كارگه‌یه‌ك‬

‫ئه‌و ڕێنامییانه‌ جێبه‌جێ‌ بكه‌ن كه‌ بۆیان‬ ‫دان �راوه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێك له‌و كارگانه‌ ل ‌ه‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی ده‌سه‌اڵتی حكومه‌تی هه‌رێمن‬ ‫و هیچ له‌و بڕیار و ڕێنامییانه‌ جێبه‌جێ‌‬ ‫ناكه‌ن»‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندام په‌رله‌مانه‌ وتیشی «ئێمه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌سته‌ی ژینگه‌ قسه‌مان كردووه‌‪،‬‬ ‫كێشه‌ی ده‌سته‌ی ژینگه‌ له‌ جێبه‌جێكرنی‬ ‫بڕیاره‌كاندایه‌‪ ،‬چونكه‌ ده‌سته‌كه‌ ده‌توانێ‌‬ ‫ته‌نیا بڕیار ده‌ربكات‪ ،‬بۆ منوونه‌ ده‌توانێ‌‬ ‫بڕیاری داخستنی كارگه‌كان بدات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫جێبه‌جێكردنی بڕیاره‌كان ده‌كه‌وێته‌‬ ‫ئه‌ستۆی وه‌زاره‌ت��ی ناوخۆ‪ ،‬به‌اڵم دیاره‌‬ ‫وه‌زاره‌تی ناوخۆ گوێ به‌ ڕێنامییه‌كانیان‬ ‫نادات»‪.‬‬ ‫ده‌رب����اره‌ی مه‌ترسیی كارگه‌كان‬ ‫له‌سه‌ر ژیانی مرۆڤه‌كانی ئه‌و ناوچه‌یه‌‪،‬‬ ‫حاكم سه‌مه‌د‪ ،‬به‌رپرسی ده‌سته‌ی ژینگه‌ی‬

‫هه‌رێم‪ ،‬ئاشكرایكرد به‌دواداچوونیان‬ ‫كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ ده‌ركه‌وتووه‌ كه‌‬ ‫كارگه‌كان كاریگه‌ریی زۆر خراپیان له‌سه‌ر‬ ‫ژینگه‌ی ئه‌و ناوچه‌یه‌ دروستكردووه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌كانی به‌رپرس وه‌كو‬ ‫شاره‌وانی و پارێزگار‪ ،‬له‌ هه‌وڵی ئه‌وه‌داین‬ ‫شوێنه‌كانیان بگوازینه‌وه‌ تاكو چیرت‬ ‫خه‌ڵكی ئه‌و ناوچانه‌ هه‌راسان نه‌بن‪.‬‬ ‫ل��ه‌ب��اره‌ی ه��ۆك��اری دواك �ه‌وت��ن��ی‬ ‫گواستنه‌وه‌ی ئ �ه‌و كارگه‌كانه‌‪ ،‬حاكم‬ ‫سه‌مه‌د به‌ (به‌یان)ی وت «هۆكاره‌كه‌ی‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئه‌و كارگانه‌ ماڵێك نین تاكو‬ ‫به‌ ئاسانی بگوازرێنه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو ده‌بێت‬ ‫ب�ه‌گ��وێ��ره‌ی كۆمه‌ڵێك م��ه‌رج بێت كه‌‬ ‫كاریگه‌ریی ژینگه‌یی له‌ شوێنێكی تر به‬ ‫‌هه‌مان شێوه‌ی ئێستا دروست نه‌كات‪،‬‬ ‫دواتر گواستنه‌وه‌ پڕۆسه‌یه‌كی درێژخایه‌نه‌‬ ‫و كاتی ده‌وێت»‪.‬‬

‫په‌رله‌مان یاسای پێدانی زانیاریی ده‌ركـــ‬

‫ڕۆژنامه‌نووسێك‪ :‬ده‌بێت خه‌ڵك بزانن نوێنه‌ره‌كانیان لە پەرلەمان وێـــ‬

‫په‌یجور‪ :‬ئاكار شیره‌یی‬ ‫له‌ هه‌رێمی كوردستان كێشه‌ی‬ ‫ده‌رك��ردن��ی یاسا نییه‪ ‌،‬ئ �ه‌وه‌ن��ده‌ى‬ ‫كێشه‌ له‌ شێوازی جێبه‌جێكرنی ده‌قی‬ ‫یاساكاندا هه‌یه‪ .‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی ده‌بێت‬ ‫په‌رله‌مانی هه‌رێمی كوردستان ڤیدیۆی‬ ‫دانیشتنه‌كانی بدات به‌ ڕاگه‌یاندكاران‬ ‫و ڕۆژنامه‌نووسان‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی له‌ ‪30‬ی‬ ‫حوزه‌یران له‌ ڕاگه‌یاندنی په‌رله‌مان بیرنا‪،‬‬ ‫په‌رده‌پۆشی دانیشتنه‌كانی كرد و هیچ‬ ‫گرته‌یه‌كی ڤیدیۆیی نه‌دا به‌ ڕاگه‌یاندن‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌ كاتێكدایه‌ له‌ ماوه‌ی ڕابوردوودا‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستان پرۆژەیاسای‬ ‫پێدانی زانیاریی به‌ ڕۆژنامه‌نووسان‬ ‫په‌سند ك��رد‪ ،‬ب��ه‌اڵم ئ��ه‌وه‌ی بیرنا له‌‬ ‫كۆتا دانیشتنی په‌رله‌ماندا له‌ ‪30‬ی‬ ‫ح��وزه‌ی�ران‪ ،‬له‌ كاتی درێژكردنه‌وه‌ی‬ ‫م����اوه‌ی س �ه‌رۆك��ای �ه‌ت��ی��ی هه‌رێمی‬

‫كوردستاندا‪ ،‬دانیشتنه‌كان و شێوازی‬ ‫گفتوگۆكردن و پشێوییه‌كانی ناو‬ ‫په‌رله‌مان نه‌درا به‌ هیچ ڕاگه‌یاندنێك‪،‬‬ ‫ته‌نیا ئ �ه‌و گرته‌ ڤیدیۆییانه‌ كه‌ به‌‬ ‫مۆبایل وێنه‌گیرابوون‪ ،‬له‌ كه‌ناڵه‌كان‬ ‫باڵوكرانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ڕۆژن���ام���ه‌ن���ووس���ان ئ����ه‌وه‌ به‌‬ ‫پێچه‌وانه‌ی بڕیاره‌كانی په‌رله‌مان‬ ‫و ب �ه‌رت �ه‌س��ك��ك��ردن �ه‌وه‌ی ئ��ازادی��ی‬ ‫ڕاگه‌یاندن ده‌زانن‪ ،‬ئه‌رسه‌الن ڕەحامن‬ ‫وه‌ك ڕاگه‌یاندكارێك‪ ،‬له‌و ب��اره‌وه‌ به‌‬ ‫(ب �ه‌ی��ان)ی ڕاگه‌یاند «ل �ه‌ سه‌ره‌تای‬ ‫ده‌ركه‌وتنی ئۆپۆزسیۆنه‌وه‌ له‌ په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیی په‌رله‌مان تا دێت فشاری‬ ‫زیاتر له‌سه‌ر میدیا دروستده‌كات‬ ‫و ده‌ی��ان��ه‌وێ��ت ه�ه‌رچ��ۆن��ێ��ك بێت‬ ‫ڕێگه‌ ن��ه‌ده‌ن ئ��ه‌وه‌ی له‌ په‌رله‌مان‬ ‫ده‌گوزه‌رێت‪ ،‬بگاته‌ خه‌ڵك‪ ،‬له‌ كاتێكدا‬ ‫ئه‌وه‌ مافی خه‌ڵكه‌ بزانێت له‌ناو هۆڵی‬

‫په‌رله‌ماندا نوێنه‌ره‌كانیان خه‌ریكی‬ ‫چین‪ ،‬ئایا وێنه‌ ده‌كێشن‪ ،‬خه‌وتوون‪،‬‬ ‫داكۆكی له‌ مافه‌كانیان ده‌ك �ه‌ن یان‬ ‫(ص��م��م بكم ع��م��ی) ته‌نیا ده‌س��ت‬ ‫هه‌ڵده‌بڕن؟»‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و ڕاگ�ه‌ی��ان��دك��اره‌ ل�ه‌ درێ��ژەی‬ ‫قسه‌كانیدا ئه‌و ك��اره‌ به‌ پێچه‌وانه‌ی‬ ‫ئازادییه‌كان و به‌ڵێنی سه‌رۆكی په‌رله‌مان‬ ‫ده‌دات��ه‌ ئه‌ژمار كه‌ به‌ میدیاكارانی‬ ‫دابوو «ئه‌وه‌ی سه‌رۆكایه‌تیی په‌رله‌مان‬ ‫و ڕاوێ��ژك��اری ڕاگه‌یاندنی په‌رله‌مان‬ ‫ده‌یكات‪ ،‬دووره‌ له‌ هه‌موو ئه‌ته‌كێتێكی‬ ‫كاری په‌رله‌مانی و پێچه‌وانه‌ی هه‌موو‬ ‫ئه‌و بانگه‌شانه‌یه‌ كه‌ به‌رێز سه‌رۆكی‬ ‫په‌رله‌مان له‌ دوای وه‌رگرتنی پۆسته‌كه‌ی‬ ‫به‌ میدیاكارانی دابوو‪ ،‬مه‌به‌سته‌كه‌ش‬ ‫ڕوونه‌ و ته‌نیا بۆ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ خه‌ڵكی‬ ‫كوردستان ئه‌و ڕاستییانه‌ نه‌بینن كه‌ له‌‬ ‫په‌رله‌مان ڕووده‌ده‌ن و به‌و كارانه‌ش‬

‫سه‌رۆكایه‌تیی په‌رله‌مان سه‌ملاندوویانه‌‬ ‫كه‌ عه‌قڵیه‌تی سیاسییان له‌ ئاستی ئه‌م‬ ‫قۆناغه‌دا نییه‌ و هێشتا له‌ قۆناغى‬ ‫نه‌وه‌ده‌كانی سه‌ده‌ى ڕابردوودایه‌»‪.‬‬ ‫س���ه‌ب���اره‌ت ب����ه‌وه‌ی ئ��ای��ا له‌‬ ‫ه�ه‌م��وو كاتێك ڕاگ�ه‌ی��ان��دن ده‌بێت‬ ‫ئاگاداری دانیشتنه‌كانی ناو په‌رله‌مان‬ ‫ب��ێ��ت؟ ئ��ه‌رس��ه‌الن وت��ی «ت�ه‌ن��ی��ا له‌‬ ‫حاڵێكدا ده‌ك��رێ��ت ك��ۆب��وون �ه‌وه‌ی‬ ‫په‌رله‌مان به‌ نهێنی بێت‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫كاتێك كۆبوونه‌وه‌یه‌ك په‌یوه‌ندی به‌‬ ‫بڕیاری شه‌ڕ و ئاشتی و مه‌‌سه‌له‌یه‌كی‬ ‫هه‌ستیاری تایبه‌ت ب �ه‌ ئاسایشی‬ ‫هه‌رێمه‌وه‌ بێت‪ ،‬نه‌ك ئه‌وه‌ی ئێستای‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیی په‌رله‌مان‪ .‬شاردنه‌وه‌ی‬ ‫زانیارییه‌كان‪ ،‬پێشێلكارییه‌كی ڕوون‬ ‫و ئاشكرا و ده‌ستدرێژیكردنه‌ بۆ سه‌ر‬ ‫مافی خه‌ڵك له‌ گه‌یشنت به‌ زانیاری‪.‬‬ ‫ته‌نانه‌ت كۆبوونه‌وه‌كانی تایبه‌ت‬

‫‪9‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)41‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/9‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ڕۆژووی ده‌روون‬ ‫جهانگیر ئەحمەد‬ ‫كۆنتڕۆڵكردنی خوود له‌ڕووی‬ ‫ده‌روونی و ڕە‌وشت و بایۆلۆجییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ل �ه‌الی �ه‌ن ڕۆژوه‌وان���ان���ه‌و ‌ه ك � ‌ه به‌‬ ‫خ��ۆگ��رت��ن��ه‌وه‌ی ل��ه‌ خ�����واردن و‬ ‫خواردنه‌و ‌ه و جیامع و ئازارنه‌دانی‬ ‫كه‌سانی تر و چاوپاراستنه‌وه‌ ده‌بێت‪،‬‬ ‫ڕاهێنانێكی به‌هێز ‌ه و توانایه‌كی‬ ‫ب��اش ب �ه‌ م��رۆڤ ده‌به‌خشێت بۆ‬ ‫كاریگه‌رییه‌‬ ‫ده‌ستبه‌س ‌هراگرتنی‬ ‫ده‌روونییه‌كان و دابه‌زاندنی لێكه‌وته‌‬ ‫هه‌ستیاریه‌كانی ناوه‌ندی هه‌ڵچوون‬ ‫و ڕێكخستنی چاالكییه‌كانی‬ ‫دڕكه‌په‌تك له‌ ده‌م��اغ��دا‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫حاڵه‌تێكه‌ بۆ چاالككردنی ده‌روون‬ ‫و به‌هێزكردنی توانای بیركردنه‌وه‌ و‬

‫سه‌رنجدانی قووڵ و تێڕامانی ورد‪ .‬شایانی‬ ‫باسه‌ له‌ زۆربه‌ی ئاینه‌كانیشدا له‌ ڕێگه‌ی‬ ‫په‌یامبه‌رانی خوداوه‌ جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‬ ‫‌كراوه‌ته‌وه‌ ك ‌ه كۆنتڕۆڵكردنی خوود پاكی‬ ‫و هاوسه‌نگیی ده‌روونی و هێزی دانایی‬ ‫به‌ مرۆڤ ده‌به‌خشێت‪.‬‬ ‫ڕۆژووگرتن به‌ ڕاهێنان و وه‌رزشێكی‬ ‫ڕۆژانه‌ی ڕێكوپێك داده‌نرێت كه‌ هاوكاریی‬ ‫مرۆڤ ده‌كات له‌ دووركه‌وتنه‌وه‌ له‌ درۆ‬ ‫و فێڵه‌ ده‌روونییه‌كان كه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫خۆنه‌ویست ده‌چنه‌ ناخی مرۆڤه‌وه‪‌،‬‬ ‫وه‌ك شاردنه‌وه‌ی ڕاسته‌قینه‌ و درۆكردنی‬ ‫خووپێوه‌گیراو ك�ه‌ ش��ێ��وه‌ی ڕاستیان‬ ‫وه‌رگرتووه‌‪ ،‬یان هه‌ستكردن به‌ ڕووخانی‬ ‫ده‌روون��ی و سه‌ركۆنه‌ و ئینكاریكردن‪،‬‬

‫ڕۆژوو م��رۆڤ ڕزگ��ار ده‌ك��ات له‌ ترسی‬ ‫به‌رپرسیاریه‌تی و دڵه‌ڕاوكێ‌ و شپرزه‌یی‪.‬‬ ‫ڕۆژوو ده‌بێت ‌ه هۆی په‌یڕە‌وكردن‬ ‫له‌ چاره‌سه‌رێكی ب �ه‌رده‌وام و قووڵ كه‌‬ ‫ڕۆژان �ه‌ دڵه‌ڕاوكێ‌ و ب ‌ه فیڕۆدانی توانا‬ ‫ده‌روونییه‌كان ده‌خات ‌ه ده‌ره‌وه‌ی مرۆڤ و‬ ‫چه‌ندین فرمانی به‌خشین و لێبووردن بۆ‬ ‫عه‌قڵ ده‌رده‌كات‪ .‬له‌كاتی به‌ڕۆژووبووندا‬ ‫ڕێككردنه‌وه‌یه‌كی به‌رده‌وام بۆ گفتوگۆی‬ ‫خوود ده‌ڕە‌خسێت كه‌ به‌ درێژایی ڕۆژ‬ ‫مرۆڤ كۆمه‌ڵێك ده‌سته‌واژە‌ی جوان و‬ ‫كاریگه‌ر له‌ ده‌روون و مێشكی خۆیدا‬ ‫ده‌ڵێته‌وه‌ و هه‌لێك دێنێته‌ پێشه‌وه‌ كه‌ زۆر‬ ‫واتای پۆزه‌تیڤ و جوان له‌ناخدا بچێنێت‪،‬‬ ‫وه‌ك زیكر و دوعا و په‌رستشه‌كان‪.‬‬

‫چه‌ند ئامۆژگارییه‌ك بۆ مانگی ره‌مه‌زان‬

‫هر‬ ‫ی داهێن ‌‬ ‫جوتیارێك‬

‫ـ تۆ گه‌ر رۆژووش ناگریت‪،‬‬ ‫ئ �ه‌وا ڕێ��ز له‌ ب��اوه‌ڕی هه‌موو‬ ‫ئه‌وانه‌ی ده‌وروبه‌رت بگره‌ كه‌‬ ‫به‌ عه‌شقه‌وه‌ به‌رۆژوون‪ .‬له‌به‌ر‬ ‫شتوی سنوری‬ ‫دانی‬ ‫چاویاندا مه‌خۆ و مه‌خۆره‌وه‌‪.‬‬ ‫ی كوردستان‪ ،‬جوتیارێكی ی ئه‌نجامداوه‪‌.‬‬ ‫رێم‬ ‫ۆی‬ ‫ـ ره‌م�����ه‌زان ب��ك�ه‌ به‌‬ ‫ك ‌همجار ل ‌هس ‌هر ئاستی ه ‌ه واری كشتوكاڵی بیانی و ناخ اتوانن بر‌هو به‌‬ ‫ۆی ‌ه‬ ‫وتیارانی كورد ن‬ ‫‌ه ب‬ ‫خ��اڵ��ی وه‌رچ����ه‌رخ����ان‌و‬ ‫ب سه‌نگاو چه‌ندین داهێنانی ل ب ‌هرپرسان‪ ،‬ج‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫وت ‌هی ب ‌هشێك ل‬ ‫ی‬ ‫لێپرسینه‌وه‌ ‌و پێداچوونه‌وه‌‬ ‫ماو ‌هی ‪ 5‬ساڵه‌‬ ‫ناحی ‌ه كاتێكدای ‌ه به‌‬ ‫دی كربچنه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئ ‌هم ‌ه ل ‌ه‬ ‫‌و رێكخستنه‌وه‌ی ژیانت‪.‬‬ ‫ساڵ ‌ه ل ‌ه باوك‬ ‫دانیشتووی گون‬ ‫یان بد ‌هن‪.‬‬ ‫ن‬ ‫ـ س��ورب��ه‌ ل �ه‌س �ه‌ر‬ ‫پیش ‌هك ‌ه واڵتی شێخ ج ‌همال جەالل‪ ،‬وت ‌هی شێخ ج ‌همال‪ ،‬چه‌ندی ك ‌همجار كاری‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫هاو‬ ‫ی‬ ‫پارێزگاریكردن له‌ نوێژی‬ ‫كشتوكاڵیی ‌هو ‌ه س ‌هرقاڵه‌‪ ،‬ب ‌ه ‌هو ‌ه ‪ .‬ل ‌ه ساڵی ‪ 2008‬بۆ انی وت‪« :‬ئەو‬ ‫‌ی‬ ‫‌ت‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ی‬ ‫ته‌راویح ب ‌ه جه‌ماعه‌ت‪.‬‬ ‫ب ‌ه كار ‌هو ‌ه ئ ‌هو پیشه‌ی ‌هی بۆ ماو داوه‪ .‬ناوبراو ب ‌ه رۆژنام ‌هی ب انی ب ‌هره ‌همی‬ ‫ێن‬ ‫م‬ ‫نی‬ ‫جا‬ ‫ه‬ ‫ـ دووربكه‌وه‌ره‌وه‌‬ ‫و باپیرا ل ‌ه خانووی پالستیكدا ئه‌ن ستی كوردستان بۆ ب ‌هد ‌هست كرام ب ‌ه پێدانی‬ ‫اڵی‬ ‫ئا‬ ‫ت‬ ‫كشتوك م ی ‌هك ‌هم جوتیار بم ل ‌هس ‌هر ‌هزاره‌تی كشتوكاڵ ‌هو ‌ه خ ‌هاڵ داهێنانی تاز ‌هی‬ ‫نی‬ ‫و‬ ‫وا‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ن‬ ‫ساڵ ‌ه ت ی‪ ،‬ه ‌هر ئ ‌هو ساڵ ‌هش ل ‌هالی ‌ه ۆی‪ :‬ئ ‌هو ی ‌هك ‌هم ك ‌هس بوو ی گۆڵدن بێری‬ ‫ی» به‌وت ‌هی خ‬ ‫نیومان ‌ه روو ‌هك‬ ‫اڵ‬ ‫كشتوك‬ ‫تیك‬ ‫‌هكی برۆكلی و‬ ‫وا‬ ‫خانووی ‌هكی تری پالس ‌هرێمی كوردستان «ئێم ‌ه ت ‌همهێنانی روو‬ ‫كردوو ‌ه ل ‌ه ه‬ ‫په‌تاته‌و ب ‌هره‬ ‫ردستان بوونیان‬ ‫ڵیی‬ ‫كی‬ ‫و‬ ‫كشتوكا كردنی ت ‌همام ‌ه ل ‌هس ‌هر روو ‌ه ‌هو روو ‌هكان ‌ه ل ‌ه ه ‌هرێمی ك خاوییه‌‪ ،‬ئێستا‬ ‫روو ‌هكێكی شا‬ ‫ۆڵ ك ‌ه پێشرت ئ‬ ‫و متورب ‌ه‬ ‫‌ه‬ ‫ك‬ ‫‌هو داهێنان ‌هی‬ ‫روو ‌هكی س ‌هوز ‌هی گۆرن ه ‌هرو ‌هها روو ‌هكی جاتر‌ه ك ‌ی ‌هكی ك ‌همن ل‬ ‫ئ ‌همان ‌ه منوونه‬ ‫نه‌بووه‌‪ ،‬ب ‌هرهەمبهێنێت‪ ،‬هەمدەهێنین‪.‬‬ ‫الستیكیدا بەر‬ ‫النێكی تۆكمه‌‬ ‫ل ‌ه خانووی پ‬ ‫ی كوردستان پ‬ ‫م‬ ‫ستان ده‌توانێ‌‬ ‫ر ‌ه «ئ ‌هگ ‌هر سااڵن ‌ه ل ‌ه ه ‌هرێ ه ‌هرێمی كورد‬ ‫وومان ‌ه»‪.‬‬ ‫ێن ‌ه‬ ‫‌هوا حكومه‌تی‬ ‫كرد ‌ه وت ‌هی ئ ‌هو جوتیار ‌ه داه ی كشتوكاڵی‪ ،‬ئ‬ ‫ب‬ ‫شچوونی ك ‌هرت‬ ‫عروف مەجید‬ ‫ت بۆ ب ‌هر‌هوپێ‬ ‫مە‬ ‫دابرنێ‬

‫وێنە‬ ‫جیهانییەکان‬ ‫دیمەنەکانی‬ ‫ڕەمەزان‬ ‫ئا‪ :‬الس هه‌ورامی‬

‫ئەوانەی لە وێنەکاندا دەردەکەون‪،‬‬ ‫دیمەنەکانی مانگی پیرۆزی ڕەمەزانن‪،‬‬ ‫کە ئێمەی مسوڵامن هەموو ساڵێک پێیان‬ ‫ئاشنا دەبین و دیمەنەکانیان بوون بە‬ ‫چەند وێنەیەکی جیهانی و بەناوبانگ‪.‬‬ ‫ئ����ەو دی���م���ەن���ان���ەی ه��ەم��وو‬ ‫ڕەمەزانێک دووبارە دەبنەوە‪ ،‬بریتین لە‬ ‫چاودێریکردنی مانگ لە سەرەتا و کۆتایی‬ ‫ڕەمەزاندا‪ ،‬پەرستش و نوێژی بەکۆمەڵ و‬ ‫ئاوەدانیی مزگەوتەکان‪ ،‬ئەڵقەکانی زیکر‬ ‫و قورئانخوێندن‪ ،‬بەربانگی بەکۆمەڵ‪،‬‬ ‫دیمەنەکانی بەخشینی ماڵ و سامان و‬ ‫خواردەمەنی بە ه��ەژاران و ن��ەداران‪..‬‬ ‫هتد‪.‬‬ ‫خوای گەورە هاتنی ئەم مانگە لە‬ ‫هەموو مسوڵامنان پیرۆز بکات و بیکاتە‬ ‫مایەی خێر و خۆشی بۆ هەموو الیەک‪.‬‬

‫له‌ ماڵ به‌فیڕۆدان و ئیرساف كردن‪.‬‬ ‫ـ خ��ۆت گورجوگۆڵ ب��ك�ه‌ره‌وه‌ و‬ ‫پشتێنی لێ ببه‌سته‌ بۆ ئ �ه‌وه‌ی دوای‬ ‫ره‌م�ه‌زان��ی��ش ب���ه‌رده‌وام بیت له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی راهاتووی له‌سه‌ری له‌ ره‌مه‌زاندا‪.‬‬ ‫ـ ڕە‌م���ه‌زان مانگی كۆشانه‌ نه‌ك‬ ‫مانگی خه‌وتن و ته‌مه‌ڵی‪.‬‬ ‫ـ پ��ه‌ل��ه‌ ب��ك �ه‌ ل��ه‌ داواك���ردن���ی‬ ‫لێخۆشبوون له‌و كه‌سه‌ی كه‌ سته‌مت‬ ‫لێی كردووه‌‪ ،‬پێش ئه‌وه‌ی له‌ چاكه‌كانت‬ ‫ببات‪.‬‬ ‫ـ سورب ‌ه له‌سه‌رئه‌وه‌ی كه‌ به‌ربانگ‬ ‫بۆ رۆژووه‌وان��ێ��ك بكه‌یته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫پاداشتت وه‌ك ئه‌و ده‌بێت‪.‬‬

‫ـ زمانت له‌سه‌ر زیكر و پاڕانه‌و ‌ه‬ ‫رابێنه‌‪ ،‬وه‌كو ئه‌وانه‌ مه‌به‌ ك ‌ه زۆر به‌‬ ‫كه‌می زیكری خوا ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ـ دوورب���ك���ه‌وه‌ره‌وە ل �ه‌ ك��ۆڕ و‬ ‫كۆبوونه‌وه‌ بێ سووده‌كان‪ ،‬هه‌وڵ بده‌‬ ‫له‌ كۆڕ و كۆبوونه‌وه‌ی به‌سووددا بیت‪.‬‬ ‫ـ بزانه‌ ئ �ه‌م مانگه‌ میوانێكه‌ و‬ ‫تێده‌په‌ڕێت‪ ،‬ده‌تۆش هه‌وڵده‌ به‌ جوانی‬ ‫میوانداریی لێ بكه‌یت‪.‬‬ ‫ـ هه‌وڵ مه‌ده‌ هه‌موو جۆره‌كانی‬ ‫خواردن بۆ ئێواره‌ ئاماده‌ بكه‌یت‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫واده‌ك��ات هاوسه‌رت سه‌رقاڵ بێت به‌‬ ‫ئاماده‌كردنی خواردنه‌وه‌ و نه‌یپه‌رژێته‌‬ ‫سه‌ر یادی خوا و قورئان خوێندن‪.‬‬ ‫مه‌تین‬

‫ـ دوورب���ك���ه‌وەره‌وه‌ ل �ه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ رۆژێك به‌رۆژوو نه‌بیت به‌بێ‬ ‫بیانوو‪ ،‬چونكه‌ ئه‌گه‌ر هه‌موو‬ ‫ساڵه‌كه‌ به‌رۆژوو بیت‪ ،‬قه‌ره‌بووى‬ ‫ئه‌و رۆژە‌ ناكه‌یته‌وه‌‪.‬‬ ‫ـ ئه‌گه‌ر كرده‌وه‌یه‌كی خراپت‬ ‫ك����ردووه‌ و خ���وای م���ه‌زن بۆی‬ ‫پۆشیویت‪ ،‬بزانه‌ ئ�ه‌وه‌ ئاماژە‌یه‌‬ ‫ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ی په‌شیامن ببیته‌وه‌‪،‬‬ ‫خ��ێ�راك�ه‌ پ�ه‌ش��ی�مان ب����ه‌ره‌وه‌ له‌‬ ‫ك��رده‌وه‌ خراپه‌كانت و بڕیار بده‌‬ ‫ك ‌ه ئیرت نه‌گه‌ڕێیته‌وه‌ سه‌ر كرده‌وه‌‬ ‫خراپه‌كانت‪.‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)43‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/9‬ساڵی یەکەم‬

‫ئه‌و الو ‌ه كورد ‌ه بناس ‌ه‬ ‫ل ‌ه پشت سه‌ركه‌وتنه‌كانی الوانی عێراقه‌وه‌یه‌‬ ‫ئه‌رده‌اڵن محه‌ممه‌د‬ ‫یانه‌كه‌ی كرده‌ پاڵه‌وانی عێراق‬ ‫بۆ یه‌كه‌مجار له ‌م��ێ��ژووی یانه‌ی‬ ‫سلێامنی‪ ،‬له‌ ئێستاشدا یاریزانی‬ ‫سه‌ره‌كیی خولی ب��ژارده‌ی عێراقی‬ ‫یانه‌ی سلێامنییه‌‪ ،‬چه‌ندین بۆندی‬ ‫گرانبه‌های پێگه‌یشتووه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم‬ ‫له‌به‌ر دۆڵسۆزی بۆ یانه‌ی سلێامنی‬ ‫سه‌رجه‌میانی ره‌تكرده‌وه ‌و درێژە‌ی‬ ‫ب ‌ه یارییكردن له‌ یانه‌ی سلێامنی داوه‌‪.‬‬ ‫ف �ه‌رح��ان ت��وان��ی ل �ه‌ چاره‌كی‬ ‫كۆتایی جامی جیهانیی الوانی خوار‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 20‬ساڵ‪ ،‬به‌رامبه‌ر كۆریای‬ ‫ب��اش��وور‪ ،‬دوو گ��ۆڵ تۆماربكات و‬ ‫لێدانی یه‌كالكه‌ره‌وه‌ی كۆتاییشی لێدا‬ ‫و بۆ یه‌كه‌م جار له‌ مێژووی تۆپی‬ ‫پێی عێراقدا‪ ،‬هه‌ڵبژارده‌كه‌ی گه‌یانده‌‬ ‫نیوه‌ی كۆتایی‪.‬‬

‫فه‌رحان شكور‪ ،‬یاریزانی یانه‌ی‬ ‫سلێامنی‪ ،‬له ‌ری��زی الوان��ی یانه‌ی‬ ‫خاك ده‌ستی كردووه‌ به ‌یارییكردن‪،‬‬ ‫دواتر په‌یوه‌ندیی ك��ردووه‌ به‌ ریزی‬ ‫ی��ان��ه‌ی سلێامنییه‌وه‌ ب��ۆ خولی‬ ‫كوردستان‪ ،‬به‌هۆی ئاستبه‌رزییه‌وه‌‬ ‫له‌گەڵ تیپه‌كه‌دا‪ ،‬متامنه‌ی راهێنه‌ری‬ ‫به‌ده‌ستهێناوه‌‪ ،‬م��اوه‌ت �ه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫تیپه‌كه‌دا تا ساڵی رابردوو‬ ‫ت���وان���ی���ی���ان ج���ارێ���ك���ی تر‬ ‫س �ه‌ری��ب��خ �ه‌ن �ه‌وه‌ ب��ۆ ری���زی یانه‌‬ ‫بژارده‌كانی عێراق‪.‬‬ ‫ف���ه‌رح���ان ی �ه‌ك��ێ��ك ب���وو ل �ه‌و‬ ‫یاریزانانه‌ی كه‌ رۆڵێكی گرنگی بینی‬ ‫له ‌یاریی كۆتایی پله‌نایابه‌كان و له‌‬ ‫یاریی كۆتاییشدا گۆڵێكی به‌رامبه‌ر‬ ‫یانه‌ی نه‌وت تۆماركرد‪.‬‬

‫كارفاخال ئەو بەرگریکارەی کە مۆرینهۆ خۆشیدەویست‬ ‫الی راستی تیپی الوان لە کەمپی پیچش‬ ‫وەرزدا لەگەڵ ئەستێرەکانی ریاڵ ببات بۆ‬ ‫ئەمریکا‪ ،‬بەاڵم بێشانسی یەخەی کارفاخالی‬ ‫گرت و رۆژێک پێش سەفەرەکە‪ ،‬ناوبراو‬ ‫لەگەڵ هاوڕێکانیدا رۆیشنت بۆ مەلەکردن‬ ‫بۆ دەریاچەیەک‪ ،‬بەاڵم قاچی بەر بەدێک‬ ‫کەوت و بریندار بوو‪ ،‬بۆیە مۆرینهۆ لەبەر‬ ‫ئەم کەمتەرخەمییەی هەرگیز لێی خۆش‬ ‫نەبوو و ئیرت هەرگیز حسابی بۆ نەکرد‪،‬‬ ‫هەرچەندە یارییەکانیشی لە کاستیا زۆر‬ ‫چاک بوون‪ ،‬لە کۆتاییدا ناوبراو پەیوەندی‬ ‫کرد بە یانەی بایەرلیڤه‌رکوزنەوە تاکو‬ ‫نیشانی بدات کە چ لێهاتووییەکی هەیە‪.‬‬ ‫کاتێک ریاڵ ئەویان بە لیڤه‌رکوزن فرۆشت‪،‬‬ ‫ل��ە گرێبەستەکەیدا هاتبوو ک��ە ری��اڵ‬ ‫دەتوانێت کارفاخال لە بەرامبەر ‪ ٦.٥‬ملیۆن‬ ‫یۆرۆدا وەربگرێتەوە‪ .‬ئێستاش کە مۆرینهۆ‬ ‫رۆیشتووە‪ ،‬کارفاخال دووب��ارە شانسی‬ ‫ئامادەبوونی لە مەدرید پەیداکردووە‪ .‬ئەم‬ ‫یاریزانە ‪ ٢١‬ساڵە لە ئاهەنگی ناساندنیدا‬ ‫وتی «سوپاسی سەرۆک‪ ،‬بەرپرسانی یانەکە‬ ‫و هاندەران دەکەم‪ ،‬لەبەر ئەو متامنەیەی‬ ‫کە دە ساڵە بە من هەیانە‪ ،‬تەنانەت لە‬ ‫ماوەی ئەم ساڵەشدا کە من لێرە نەبووم‪.‬‬

‫وریا عەلی‬ ‫دان��ێ��ل ک��ارف��اخ��ال‪ ،‬یەکێکە لە‬ ‫سمبولەکانی ئەکادیمیای ری��اڵ‬ ‫مەدرید‪ ،‬کاتێک تەمەنی ‪ ١٠‬ساڵ بوو‬ ‫هاتووەتە ئەم ئەکادیمیایەوە‪١٢ ،‬ی‬ ‫مەی ‪ ٢٠٠٤‬کە تەمەنی ‪ ١٢‬ساڵ بوو‪،‬‬ ‫هاوڕێ لەگەڵ ئەلفریدۆ دیستیفانۆ‬ ‫ـ ئەفسانەی یانەکە ـ یەکەمین‬ ‫بەردی بناغەی تەالری (والدبباس) ـ‬ ‫کەمپی مەشقەکانی ریاڵ ـ یان دانا‪.‬‬ ‫ئەم تازەپێگەیشتووەی مەدرید لە‬ ‫تەمەنی ‪ ١٠‬ساڵیدا پەیوەندی بەم‬ ‫ئەکادیمیایەوە کرد‪ ،‬ه��ەروەک خۆی‬ ‫دەڵێت‪ :‬هاتبوو بۆ ئەوەی خەونەکانی‬ ‫بێنێتە دی‪ .‬زۆر بە خێرایی توانی‬ ‫سەرنجەکان بۆ خۆی رابکێشێت و‬ ‫یەکێک بێت لەو الوانەی کە چاوەڕوان‬ ‫دەک �را ئایندەیەکی گەشی هەبێت‪.‬‬ ‫مۆرینهۆ ساڵی ‪ ٢٠١٠‬چووە (والدبباس)‬ ‫و بەخێرایی ناوی ئەم یاریزانە الوەی لە‬ ‫دەفتەری یادەوەرییەکانیدا تۆمار کرد‪.‬‬ ‫ناوبراو دەیویست ئەم بەرگریکارەی‬

‫هه‌فته‌ی داهاتوو چاره‌نووسی یه‌كال ده‌بێته‌وه‌‬ ‫داڤید ڤیای هێرشبه‌ری نێوده‌وڵه‌تیی ئیسپانی و یانه‌ی به‌رشه‌لۆن ‌ه‬ ‫هه‌فته‌ی داهاتوو‪ ،‬یا روو ده‌كاته‌ یانه‌ی تۆتنهامی ئینگلیزیی كه‌ له‌‬ ‫هه‌وڵی به‌ده‌ستهێنانی هێرشبه‌رێكی نوێدایه‌‪ ،‬یا روو ده‌كاته‌ یانه‌ی‬ ‫ئه‌تله‌تیكۆ مه‌درید كه‌ ده‌یه‌وێت شوێنی رادامێل فاڵكاوی پێ پڕبكاته‌وه‌‬ ‫به‌و هێرشبه‌ره‌ به‌توانا كه‌ یانه‌ی به‌رشه‌لۆنه‌ بۆ وه‌رزی داهاتوو پشتی‬ ‫پێنابه‌ستێت به‌هۆی ئه‌وه‌ی یانه‌كه‌ نیامری كڕیو ‌ه و خاوه‌نی پیدرۆ و‬ ‫سانشێزیشه‌‪.‬‬ ‫رۆژنامه‌ی ئه‌ملۆندۆی نزیك ل ‌ه یانه‌ كه‌ته‌لۆنییه‌كه‌ ئاشكرای كرد كه‌‬ ‫به‌رشه‌لۆنه‌ داوای بڕی ‪ 10‬ملیۆن یۆرۆ ده‌كات به‌رامبه‌ر فرۆشتنی ڤیا‪.‬‬

‫فێدرێر چوو‌ه پێنجه‌می ریزبه‌ندی‬ ‫پاش ئ �ه‌وه‌ی رۆج��ێ فێدرێر له‌ پاڵه‌وانێتی وێمبڵدۆن‬ ‫نه‌یتوانی به‌رگری له‌ نازناوه‌كه‌ بكات و له‌ قۆناغی دووه‌می‬ ‫دووه‌م كرایه‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬پله‌ی چواره‌می ریزبه‌ندی یاریزانانی‬ ‫تێنسی له‌ ده‌ستدا و چووه‌ پله‌ی پێنجه‌م‪ ،‬رافائیل نادالیش چووه‌‬ ‫پله‌ی چوارەمی ریزبه‌ندی‪ ،‬داڤید فێره‌ری ئیسپانیش سه‌ركه‌وت‬ ‫بۆ پله‌ی سێهه‌م‪ ،‬نۆڤاك جۆكۆڤیچی سڕبیش سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی‬ ‫پاڵه‌وانێتییه‌كه‌ی له‌ كۆتاییدا به‌ مۆرای دۆڕاند له‌ پله‌ی یه‌كه‌مدا‬ ‫مایه‌وه‌ و مۆرای به‌ دووه‌م مایه‌وه‌‪.‬‬ ‫مۆرای وه‌ك یه‌كه‌م به‌ریتانی دوای ‪ 77‬ساڵ توانی پاڵه‌وانێتی‬ ‫وێبمڵدۆن به‌ده‌ستبهێنێت كه‌ سێهه‌م پاڵه‌وانێتی گه‌روه‌ی ساڵه‌‪.‬‬

‫من بۆ گەیشنت بە خەونەکانم تێکۆشانم‬ ‫ک��ردووە‪ ،‬ئێستا خۆشحاڵرتین کەسی‬ ‫سەر رووی زەویم و هەر یارییەک کە‬ ‫بچمە یاریگاوە بە تەواوی بوونم هەوڵ‬ ‫دەدەم‪ .‬حەزدەکەم ببم بە سەرمەشق‬ ‫بۆ ئەوانی تر‪ ،‬ه��ەروەک بۆ یاریزانە‬ ‫الوەکانی کاستیاش (تیپی الوانی ریاڵ‬ ‫مەدرید)‪ .‬ئەگەر لێرە مابوومایەتەوە‬ ‫لەوانەیە ئێستا بۆ ئەم تیپی یەکەمە‬ ‫بانگهێشت نەکرامایە‪ .‬نازانم ساڵێک‬ ‫پێش ئێستا ئامادەیی پەیوەندییکردنم‬ ‫بە تیپی یەکەمەوە هەبووە یان نا‪ ،‬ئەوە‬ ‫راهێنەرەکان بڕیاری لەسەر دەدەن‪،‬‬ ‫لەوانەیە ویستبێتیان من بچم بۆ تیپێکی‬ ‫تر تاکو وان��ەی تازە وەربگرم‪ ،‬منیش‬ ‫بۆچوونەکەیانم قبوڵ کرد‪ .‬بە تەنها ژیان‬ ‫لە واڵتێکی تر‪ ،‬تەجروبەیەکی چاک بوو‪،‬‬ ‫بەاڵم ئێستا هەستدەکەم بە تەواوی‬ ‫پێگەیشتووم»‪.‬‬ ‫کارفاخال لە ماوەی ئەو ساڵەدا‬ ‫لە لیڤه‌رکوزن‪ ،‬لە ‪ ٣١‬یاریدا بەشداریی‬ ‫کردووە و گۆڵێکی تۆمار کردووە و هیچ‬ ‫کارتی سووری وەرنەگرتووە و ‪ ٧‬کارتی‬ ‫زەردی وەرگرتووە‪.‬‬

‫كاڤانی و ئیبراهیمۆڤیچ به‌یه‌كه‌و‌ه یاری ده‌كه‌ن‬ ‫دوای ئه‌وه‌ی راپۆرته‌كان ئه‌وه‌یان دووپاتكرده‌وه‌ كه‌ یانه‌ی‬ ‫پاریس سان جێرمان كۆتایی به‌ گرێبه‌ستی ئیدسۆن كاڤانی‬ ‫هێناوه‌ به‌رامبه‌ر ‪ 63‬ملیۆن یۆرۆ‪ ،‬لۆران بالنی راهێنه‌ری یانه‌ی‬ ‫پاریس سان جێرمان ره‌تی ك��رده‌وه‌ یانه‌كه‌یان ده‌ستبه‌رداری‬ ‫زالتان ئیرباهیمۆڤیچ ببێت و وتیشی هه‌ردوو یاریزانه‌كه‌ ده‌توانن‬ ‫هاوشانی یه‌كرت له‌ هێڵی پێشه‌وه‌ی هێرشربدن یاریی بكه‌ن و‬ ‫به‌یه‌كه‌و ‌ه گۆڵی زۆر تۆماربكه‌ن‪ ،‬وتیشی «دڵنیام هه‌ردووكیان‬ ‫ته‌واو كه‌ری یه‌كرت ده‌بن»‪.‬‬ ‫بالن ئاشكراشی كرد كه‌ نایانه‌وێت بەهیچ شێوەیەک تیاگۆ‬ ‫سێلڤای به‌رگریكاریان بفرۆشن‪.‬‬

‫‪11‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)43‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/9‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫سەرەقەڵەم‬

‫وه‌ك ئاشكرای ‌ه گه‌نج زیندوو ترین چینی كۆمه‌ڵگای ‌ه‬ ‫جا به‌كارهێنانی به‌شێوه‌یه‌كی پۆزه‌تیڤان ‌ه كۆمه‌ڵگایه‌كی‬ ‫ڕۆشنبیر و پێشكه‌وتوو به‌رهه‌م دێت‪ .‬به‌پێچه‌وانه‌شه‌و ‌ه‬ ‫سه‌رقاڵبوونی گه‌نجان ب ‌ه شتانێكی بێ سوود و بێ‬ ‫كه‌ڵكه‌وه‌ جگه‌ له‌وه‌ی ژیانی خۆیان ده‌كوژن‪ ،‬میلله‌تێكی‬ ‫مردوو و دواكه‌وتووش وه‌به‌رهه‌م ده‌هێنن‪ ،‬ك ‌ه زیانی‬ ‫زۆر ب ‌ه دوا ڕۆژی میلله‌ت ده‌گه‌یه‌نێت‪ ،‬پێویست ‌ه و‬ ‫ئه‌ركی سه‌ر شانی حكومه‌ت و دایك و باوكان و‬ ‫خێزانه‌كانه‌ كه‌ نه‌و ‌ه و گه‌نجه‌كانیان ل ‌ه شتانێكی به‌سوودا‬ ‫به‌كاربهێنن‪.‬‬

‫د‪ .‬عالیە فەرەج*‬ ‫دوو هەفتە جارێک دەینووسێت‬

‫خه‌یاڵپاڵو‬

‫راپۆرت‪ :‬به‌هه‌شت عه‌لی‬

‫گه‌نجێك‪ :‬سەرقاڵبوون به‌ یاریكردنی زۆره‌وه‪ ‌،‬ده‌ره‌نجامی زۆریی كاته‌‬

‫هه‌ژموونی تۆپی پێ ‌‪ ،‬گه‌نجانی داگیركردوو‌ه‬ ‫شوان محه‌مه‌د كه‌ یاریزانی یه‌كێك‬ ‫له‌ تیپه‌ میلله‌یه‌كانه‌‪ ،‬به‌ (به‌یان)ی‬ ‫ڕاگه‌یاند «به‌ بۆچوونی من هۆكاری‬ ‫سه‌ره‌كیی یارییه‌ ج��ۆرب�ه‌ج��ۆره‌ك��ان‬ ‫ب�ه‌ تایبه‌تی تۆپانێ‪ ،‬زۆری���ی كاته‌‪،‬‬ ‫ی��ان خۆگرتنه‌وه‌یه‌ له‌ هه‌ندێ كاری‬ ‫نابه‌جێ و نادروست‪ .‬من خۆم ماوه‌ی‬ ‫سێ ساڵه‌ ك��ارم ده‌ستكه‌وتووه‪ ‌،‬له‌و‬ ‫ماوه‌یه‌دا هه‌فته‌ی ته‌نیا شه‌وێك ده‌چم‬ ‫بۆ ی��اری‪ .‬بێجگه‌ له‌ خوله‌كان‪ ،‬كاتێك‬ ‫ده‌وره‌ هه‌بێت تا كۆتایی دێت ده‌چم‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌كاتێكدا پێش ئ��ه‌وه‌ی ئیش‬ ‫بكه‌م‪ ،‬هه‌فته‌ی به‌الیه‌نی كه‌مه‌وه‌‬ ‫حه‌وت یاریم ده‌ك��رد و هه‌ندێ‌ كات‬ ‫ده‌ یاریم ده‌كرد له‌ هه‌فته‌كه‌دا‪ .‬بۆیه‌‬ ‫بێكاری هۆكاری سه‌ره‌كییه‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫جگه‌ له‌ یاریكردن‪ ،‬گه‌نجانێكی زۆر‬

‫له‌ ته‌له‌فزیۆنه‌كانه‌وه‌‪ ،‬یان له‌ ڕێگه‌ی‬ ‫ئینته‌رنێته‌وه‌ متابه‌عه‌ی یارییه‌كان و‬ ‫هه‌واڵه‌ وه‌رزشییه‌كان ده‌كه‌ن و كاتێكی‬ ‫زۆریش به‌وه‌وه‌ ده‌كوژن‪ ،‬من وه‌ك خۆم‪،‬‬ ‫شه‌وی وا هه‌بوو تا دووی شه‌و به‌ دیار‬ ‫سه‌یركردنی یارییه‌وه‌ ماومه‌ته‌وه‌‪ ،‬یان‬ ‫چواری شه‌و هه‌ستاوم بۆ سه‌یركردنی‬ ‫یارییه‌ك كه‌ له‌و كاته‌دا بووه‌‪ .‬به‌ڕاستی‬ ‫من هیچ په‌شیامن نیم له‌و كاتانه‌م‪،‬‬ ‫چونكه‌ ده‌مپارێزێت ل�ه‌ زۆر شتی‬ ‫نادروست»‪.‬‬ ‫زان��ا ع��ەل��ی‪ ،‬ڕاه��ێ��ن�ه‌ری یه‌كێك‬ ‫له‌ تیپه‌كانی شاری سلێامنی‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫«م��ن وه‌ك��و ڕاهێنه‌رێك ژماره‌یه‌كی‬ ‫زۆر یاریزانم له‌الیه‪ ‌،‬به‌و پێیه‌ ده‌توانم‬ ‫زۆربوونی ژم��اره‌ی یاریگاكان و ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی كه‌ یاری ده‌ك �ه‌ن‪ ،‬بۆ چه‌ند‬

‫خاڵێك بگه‌ڕێنمه‌وه‌‪ ،‬له‌وانه‌‪ :‬زۆربوونی‬ ‫داواك�����اری ل��ه‌س��ه‌ر ی����اری‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ژماره‌یه‌كی زۆر له‌ گه‌نجان و ته‌نانه‌ت‬ ‫هه‌ندێ له‌ به‌ته‌مه‌نه‌كانیش‪ ،‬به‌ده‌م ئه‌م‬ ‫یارییانه‌وه‌ دێن‪ .‬هه‌روه‌رها هه‌لێكی‬ ‫باشه‌ بۆ وه‌به‌رهێنان و سوودێكی‬ ‫باشی تێدایه‌ له‌ به‌رانبه‌ر خستنه‌گه‌ڕی‬ ‫سه‌رمایه‌یه‌كی تاڕاده‌یه‌ك بچووك»‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌و ڕاهێنه‌ره‌ ده‌رباره‌ی‬ ‫گرنگیدانی زیاتری الوان به‌ وه‌رزش‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت «ئێستا وه‌رزش به‌ گشتی و تۆپی‬ ‫پێ به‌ تایبه‌ت‪ ،‬له‌ جیهاندا ڕەواجێكی‬ ‫زۆری په‌یداكردووه‌ و كوردستانیش‬ ‫به‌ده‌ر نییه‌ له‌و دیارده‌یه‌ و تۆپی پێ‬ ‫بووه‌ به‌ خولیای زۆرێك له‌ گه‌نجان‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌مه‌ش به‌ پله‌ی یه‌كه‌م ده‌گه‌ڕێنمه‌وه‌‬ ‫بۆ كاریگه‌ریی میدیا وه‌رزشییه‌كان‬

‫و په‌خشكردنی یارییه‌كانی خولی‬ ‫ئه‌وروپی و پاڵه‌وانییه‌ جیهانییه‌كان‪.‬‬ ‫ه �ه‌روه‌ه��ا هۆیه‌كی دیكه‌ نه‌بوونی‬ ‫شوێنێكی تره‌ كه‌ جێگره‌وه‌ی ئه‌م یاریگا‬ ‫و یارییانه‌ بێت و گه‌نجان ڕووی تێبكه‌ن‬ ‫و خۆیانی پێوه‌ خه‌ریك بكه‌ن»‪.‬‬ ‫سه‌ركه‌وت ئه‌حمه‌د كه‌ یاریزانی‬ ‫یه‌كێك له‌ تیپه‌كانی شاری سلێامنییه‌ به‌‬ ‫(به‌یان)ی ڕاگه‌یاند «هه‌موو شتێك له‌‬ ‫سنووری خۆیدا جوانه‌‪ .‬من یاری ده‌كه‌م‪،‬‬ ‫به‌اڵم سنوورێكم بۆ داناوه‌ و كردوومه‌ به‌‬ ‫به‌رنامه‌ و له‌گه‌ڵ جه‌دوه‌لی ژیامندا ڕێكم‬ ‫خستووه‌‪ .‬به‌شێوه‌كی گشتی زۆربه‌ی‬ ‫گه‌نجان و به‌ خۆشمه‌وه‪ ‌،‬ی��اری بۆ‬ ‫چه‌ند مه‌به‌ستێك ده‌كه‌ین‪ :‬له‌بیركردنی‬ ‫كێشه‌كانی ژیان‪ ،‬بۆ به‌سه‌ربردنی كات‪،‬‬ ‫وه‌كو خولیا و هیوایه‌تیش»‪.‬‬

‫چێنه‌ر ئه‌حمه‌د پێی وایه‌ شتێكی تر‬ ‫نییه‌ هاوشێوه‌ی یاری بتوانێت وه‌اڵمی‬ ‫گه‌نجان ب��دات �ه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ب �ه‌و شێوه‌‬ ‫به‌رباڵوه‌ ڕووی تێده‌كه‌ن‪« .‬یاریكردن‬ ‫زۆر س���وودی ت��ری ت �ه‌ن��دروس��ت��ی و‬ ‫ده‌روونیشی هه‌یه‌ و ده‌توانێت كۆنرتۆڵ‬ ‫بۆ ڕەفتاركردن و هه‌ڵسوكه‌وت الی‬ ‫گه‌نجان دروستبكات»‪.‬‬ ‫رێكه‌وت میره‌ گه‌نجێكه‌ كه‌ زۆر‬ ‫ته‌ماشای یاریی یانە به‌ناوبانگه‌كانی‬ ‫جیهان ده‌كات‪ ،‬ده‌ڵێت «زۆربه‌ی كات‬ ‫هانده‌رانی ئه‌م یانانه‌ كێشه‌ ده‌خه‌نه‌وه‌‬ ‫و له‌جیاتی ئ �ه‌وه‌ی فێری لێبوردن و‬ ‫یه‌كرت قبوڵكردن ب��ن‪ ،‬جیاوازییه‌كان‬ ‫تۆخرتده‌كه‌نه‌وه‌»‪.‬‬ ‫ڕێكه‌وت باسی له‌وه‌شكرد كه‌ یاریی‬ ‫گه‌نجان له‌ زۆر شتی تر دوورده‌خاته‌وه‌‪.‬‬

‫ـــه‌وه‌ی كاریگه‌ری ڕە‌مه‌زان په‌خش ده‌كرێن‬

‫ــه‌ریی ڕه‌مه‌زانیان كه‌مكردووه‌ته‌وه‌‬ ‫ڕیكالم بۆ به‌رنامه‌ و پڕۆگرامه‌كانیان‬ ‫ده‌ك �ه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش بینه‌ر و بیسه‌رێكی‬ ‫باشی هه‌یه‌ و هه‌موو شتێكیش الیه‌نی‬ ‫ب��اش و الی�ه‌ن��ی خ�راپ��ی ه�ه‌ی�ه‌‪ .‬ئه‌م‬ ‫پرۆگرامانه‌ش به‌ هه‌موو جۆره‌كانیانه‌وه‌‬ ‫هه‌ردوو الیه‌نه‌كه‌ی تێدا به‌دیده‌كرێت‪،‬‬ ‫هه‌ندێك جار الیه‌نه‌ سلبییه‌كه‌ی زاڵ‬ ‫ده‌بێت و كاریگه‌ریی له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگا‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬چونكه‌ چه‌ندین كه‌س هه‌ن‬ ‫كه‌ له‌به‌ر درامایه‌ك نه‌چوون بۆ نوێژی‬ ‫ته‌ڕاویح»‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ت���وێ���ژەره‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌‬ ‫ئاماژەش بۆ ئ �ه‌وه‌ ده‌ك��ات كه‌ زیاتر‬ ‫كه‌ناڵه‌ عه‌ملانییه‌كان هۆكارن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫خه‌ڵكیش ده‌بێت ئه‌وه‌نده‌ هۆشیار‬ ‫بێت خۆی نه‌داته‌ ده‌ست ئه‌و شتانه‌ی‬ ‫كه‌ ده‌بنه‌ هۆی دوورخستنه‌وه‌یان له‌‬ ‫په‌رستشه‌كانیان»‪ .‬ناوبراو وه‌زاره‌ت��ی‬ ‫ڕۆشنبیری به‌ به‌رپرس ده‌زانێت كه‌ هیچ‬ ‫فلته‌رێكی نییه‌ له‌ په‌خشكردنی ئه‌و‬ ‫درامایانه‌‪.‬‬ ‫ئ�ه‌وی��ن س��ه‌الم كچێكی گه‌نجه‌‬

‫و ل �ه‌ب��اره‌ی ئ �ه‌م بابه‌ته‌وه‌ ڕای‬ ‫وای���ه‌ «درام���اك���ان هه‌ندێكیان‬ ‫بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی كاریگه‌ریی‬ ‫ڕەمه‌زانن‌ له‌سه‌ر خه‌ڵك‪ ،‬چونكه‌‬ ‫زۆر كه‌ناڵ هه‌ن بڕوایان به‌م مانگه‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬كه‌چی له‌ ڕووی پرۆگرامه‌وه‌‬ ‫ئاماده‌كاریی وه‌ه��ای بۆ ده‌كه‌ن‬ ‫وه‌ك بڵێیت له‌ناو ڕەمه‌زاندابن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ته‌نیا بۆ ڕاكێشانی سه‌رنجی‬ ‫خه‌ڵكه‌ و هیچی تر»‪.‬‬ ‫ئاكار مه‌هدی بوونی درامای‬ ‫زۆر و بێ‌ سانسۆر له‌ ڕەمه‌زاندا‬ ‫ب���ۆ چ���ه‌واش���ه‌ك���ردن���ی خ�ه‌ڵ��ك‬ ‫ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌‪ .‬ئ �ه‌و پێی وایه‌‬ ‫ئه‌و درامایانه‌ خۆیان بۆ غه‌یری‬ ‫ڕەمه‌زانیش گونجاو نین‪ ،‬كه‌چی‬ ‫ل�ه‌و مانگه‌ پ��ی��رۆزه‌دا په‌خشیان‬ ‫ده‌كه‌ن»‪ .‬ئاكار وتیشی «زۆربه‌ی‬ ‫خه‌ڵكی ئه‌مڕۆ ته‌نیا به‌ناو له‌م‬ ‫مانگه‌دان‌‪ ،‬به‌شێكی كه‌میان نه‌بن‬ ‫كه‌ ناكه‌ونه‌ ژێر كاریگه‌ریی هیچ‬ ‫شتێكی خراپه‌وه‌»‪.‬‬

‫س �ه‌ی��روس �ه‌م �ه‌ره‌ك��ان��ی ژی��ان‬ ‫ل�ه‌ هه‌رێمی ك��وردس��ت��ان��دا زۆرن‪،‬‬ ‫هه‌ركه‌سه‌ی به‌پێی تێڕوانینی بۆ خۆی‬ ‫‌و ژیانی‪ ،‬پێشبینییه‌كانی له‌ دوای‬ ‫یه‌ك ڕیز ده‌كات بۆ ژیان ‌و ئیداره‌ی‬ ‫گۆڕانه‌كانی ژیانی ڕۆژان �ه‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ر ئاستی خ��ۆی ‌و كه‌سانی‬ ‫ده‌وروبه‌ر‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر هاوواڵتی له‌م هه‌رێمه‌دا‬ ‫ته‌نیا ڕۆژی دوو كاتژمێر له‌ ژیانی‬ ‫خۆی ته‌رخان بكات بۆ ته‌ماشاكردنی‬ ‫چه‌ند به‌رنامه‌یه‌كی ح��ی��واری له‌‬ ‫ڕاگه‌یاندنه‌كانی كوردستان‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫به‌ ڕوون��ی بۆی ئاشكرا ده‌بێت كه‌‬ ‫قه‌ناعه‌ته‌ پۆاڵیینه‌كانی زۆرب��ه‌ی‬ ‫هاوواڵتیانی كوردستان زۆر به‌ كه‌می‬ ‫هاوته‌رینب‪ ،‬یان با بڵێین گونجاون‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌م هه‌مووه‌ گۆڕانكارییانه‌ی‬ ‫ك�ه‌ ڕووی����داوه‌ ل�ه‌ ش��ێ��وازی ژیانی‬ ‫زۆرێ���ك ل �ه‌ ڕووب��ه‌ره‌ك��ان��ی ژیانی‬ ‫تاكه‌كه‌سی ‌و ژیانی ده‌سته‌جه‌معیی‬ ‫كۆمه‌ڵگاكه‌مان‪.‬‬ ‫زۆر ب�ه‌ ئاسایی ڕووب���ه‌ڕووی‬ ‫ش��ۆك ده‌ب��ی��ن �ه‌وه‌ ك �ه‌ گوێبیستی‬ ‫زۆرێ��ك له‌ كه‌سه‌ ئیداری ‌و سیاسی‬ ‫‌و ڕۆشنبیره‌كان ده‌بین‌‪ ،‬بۆیه‌ هه‌ر‬ ‫بابه‌تێك بخرێته‌ڕوو به‌ مه‌رجێك‬ ‫به‌پێی ویستی ئه‌و كه‌سانه‌ مامه‌ڵه‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ نه‌كرێت‪ ،‬ده‌بینین زۆرێك له‌‬ ‫سیاسییه‌كان ئه‌وه‌نده‌ له‌گه‌ڵ مافی‬ ‫مرۆڤ‌و دیموكراسی‌و دادپه‌روه‌ری‌و‬ ‫سه‌روه‌ریی یاسادان‪ ،‬كه‌ به‌رژەوه‌ندییه‌‬ ‫نزیكنه‌بێته‌وه‌‬ ‫تاكه‌كه‌سییه‌كانیان‬ ‫ل �ه‌ مه‌ترسیی زه‌ره‌رم��ه‌ن��دب��وون‪،‬‬ ‫ئیدارییه‌كانیش ئه‌وه‌نده‌ پابه‌ندن به‌‬ ‫پره‌نسیپه‌ سه‌ره‌كییه‌كانی به‌ڕێوه‌بردن‪،‬‬ ‫تا شوێنپێكانیان ‌و كورسییه‌كانیان له‌‬ ‫ئه‌مان ‌و به‌رده‌وامبووندا بێت‪ ،‬زۆرێك‬ ‫له‌ ڕۆشنبیرانیش ئه‌وه‌نده‌ به‌رگری له‌‬ ‫مافی مافخوراوان ده‌كه‌ن كه‌ پێگه‌‬ ‫‌و جێگه‌ی خۆیان له‌ ئه‌ماندا بێت‪،‬‬ ‫مه‌گه‌ر نا ئه‌گه‌ر ئه‌م حاڵه‌تانه‌ بگۆڕێت‬ ‫بۆ هه‌ریه‌كه‌ له‌ زۆربه‌ی سیاسییه‌كان‬ ‫‌و ئیدارییه‌كان‌و ڕۆشنبیرییه‌كانی ئه‌م‬ ‫هه‌رێمه‌‪ ،‬ئ�ه‌وا به‌ شه‌خسی ئه‌گه‌ر‬ ‫بیكه‌یته‌ بابه‌تی تێبینی‪ ،‬ئ �ه‌وه‌ی‬ ‫ده‌یبینی له‌م حاڵه‌تانه‌دا ئه‌سته‌مه‌ له‌‬ ‫دراماكان یان فیلمه‌كانیش بیبینیته‌وه‌‪.‬‬ ‫تائێستاش الی زۆرێ���ك له‌و‬ ‫كه‌سانه‌‪ ،‬مافی م��رۆڤ دروشمه‌ ‌و‬ ‫زۆری ده‌وێ��ت تا ده‌بێته‌ به‌شێك‬ ‫له‌ قه‌ناعه‌تیان ‌و پ��ڕۆژەی ژیانیان‪،‬‬ ‫ب���ه‌ڕێ���وه‌ب���ردن���ی دام�������ه‌زراوه‌ ‌و‬ ‫كه‌سه‌كانیش ده‌ستكه‌وته‌ ‌و ته‌نیا‬ ‫م��ردن له‌ ده‌ستیان ده‌ری��ده‌ك��ات‪،‬‬ ‫یه‌كسانی‪ ،‬یان دادپه‌روه‌ریش له‌ نێوان‬ ‫سه‌رجه‌می ئه‌م خه‌ڵكه‌ی كوردستاندا‬ ‫ته‌نیا جێگه‌كه‌ی ناو تێكست ‌و وتاره‌‬ ‫ئه‌ده‌بی ‌و سیاسییه‌كانه‌ ‌و ئومێدی‬ ‫به‌رجه‌سته‌كردنی له‌ واقیعدا نه‌وعێكه‌‬ ‫له‌ خه‌یاڵپاڵوی بۆ یه‌كسانیخوازان‪.‬‬ ‫ت��ا ك���ه‌ی ه��اوواڵت��ی��ان��ی ئ�ه‌م‬ ‫كۆمه‌ڵگایه‌ گ��ی��رۆده‌ی شه‌به‌حی‬ ‫قه‌ناعه‌تی خۆم بۆ خۆم ‌و خه‌یر ‌و‬ ‫بێری ئ�ه‌م هه‌رێمه‌ش بۆ گیرفانم‬ ‫ده‌بن؟ تاكه‌ی كورسی پیرۆزه‌ ‌و گیان‬ ‫‌و حاڵ ‌و ماڵی هاوواڵتیش محه‌لی‬ ‫نییه‌ له‌ بیری زۆرێ��ك له‌ كه‌سانی‬ ‫سیاسی ‌و ئیداری ‌و بیرمه‌ندی ئه‌م‬ ‫كوردستانه‌دا؟‬ ‫* پسپۆڕ ل ‌ه بواری جێنده‌ر‌و خێزان‬

‫‪10‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)43‬سێشه‌مم ‌ه ‪ ،2013/7/9‬ساڵی یەکەم‬

‫ كۆمه‌ڵناسیی‬ ‫ خۆمانە‬ ‫ڕایان عوسامن‬ ‫دەینووسێت‬

‫هه‌واڵ و‬ ‫نه‌خۆشخستنی‬ ‫ئێمه‌‬ ‫هه‌واڵه‌كان هه‌موو پانتاییه‌كی‬ ‫ژیانی ئێمه‌یان داگیركردووه‌‪ .‬شوێنێك‬ ‫نیی ‌ه هه‌واڵ تیایدا ئاماده‌ نه‌بێت‪.‬‬ ‫هه‌واڵی دونیا هه‌مووی‪ ،‬هه‌واڵی‬ ‫ڕۆژانه‌ و هتد‪ ...‬هه‌واڵ پڕكردنی‬ ‫دونیایه‌ له‌ بێتامی‪ ،‬له‌ نائارامی‪.‬‬ ‫زۆرجار میدیاكان ب ‌ه هه‌واڵ ئێمه‌‬ ‫ده‌خه‌ن ‌ه گێژاوێكی سه‌خته‌وه‌‪ .‬ئه‌وان‬ ‫له‌ڕاستیدا بۆ ئه‌وه‌ ئه‌م كاره‌ ناكه‌ن ك ‌ه‬ ‫زانیارییه‌كانی ئێم ‌ه له‌باره‌ی دونیای‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی خۆمانه‌وه‌ فراوان بكه‌ن‪.‬‬ ‫هه‌واڵخستنه‌وه‌ ئیشی میدیاكانه ‌‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی كه‌ هه‌میشه‌ پڕ بین له‌‬ ‫هه‌واڵ‪ ،‬هه‌میشه‌ پڕ بین له‌ نائارامی‪.‬‬ ‫باش ‌ه چی ده‌بوو ئه‌گه‌ر ئێمه‌ هیچامن‬ ‫له‌باره‌ی دونیاو ‌ه نه‌د ‌هزانی؟ چی‬ ‫ده‌بوو ئه‌گه‌ر میدیا هه‌واڵی نه‌ده‌بوو‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵگای جه‌نگ كڕیاری هه‌میشه‌یی‬ ‫هه‌واڵه‌‪ .‬ئه‌م سه‌وداسه‌ریی ‌ه بۆ زانینی‬ ‫هه‌واڵی دونیا‪ ،‬لەناو كورددا بێئه‌ندازه‌‬ ‫له‌چاو نه‌ته‌وه‌كانی تری دونیادا‬ ‫گه‌شه‌ی كردووه‌‪ .‬كورد كاتی له‌وه‌‬ ‫زۆرتر ‌ه ك ‌ه به‌دیار ئاریشه‌كانی خۆیه‌وه‌‬ ‫دابنیشێت‪.‬‬ ‫ئێمه‌ ئه‌گه‌ر هه‌واڵی دراوسێ‌‬ ‫و دووره‌كانی خۆمان نه‌زانین‪،‬‬ ‫شێت ده‌بین‪ .‬نه‌گبه‌تی له‌وه‌دایه‌‬ ‫كه‌ سه‌رچاوه‌ی باوه‌ڕهێنان و‬ ‫به‌ڵگه‌نه‌ویستیی ڕووداوه‌كانی‬ ‫دونیا بووه‌ته‌ هه‌واڵ‪ ،‬له‌ كاتێكدا‬ ‫میدیا هه‌واڵ وه‌ك چه‌واشه‌كاریی‬ ‫گه‌وره‌ له‌ ئانوساتی دۆڕان‪ ،‬یان‬ ‫مژده‌به‌خشینه‌وه‌ی هه‌ڵبژاردن و‬ ‫پێشهاته‌كاندا بۆ داگیركردنی ئێمه‌‬ ‫به‌گه‌ڕ ده‌خات‪.‬‬ ‫ئێم ‌ه هه‌موو نه‌خۆشی هه‌واڵین‪.‬‬ ‫به‌دڵنیاییه‌و ‌ه ئه‌گه‌ر بۆ ماوه‌یه‌ك‬ ‫ل ‌ه هه‌واڵی دونیا داببڕێین‪ ،‬له‌م‬ ‫ئاڵۆزییه‌ دێینه‌ ده‌ره‌وه‌‪ .‬كاری هه‌واڵ‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ سه‌رجه‌م ناخۆشییه‌كان‬ ‫بهێنێته‌ ناومانه‌وه‌‪ ،‬له‌ یاده‌وه‌ریامندا‬ ‫جێگیریان بكات‪ .‬ئه‌وه‌نده‌ به‌دووی‬ ‫هه‌واڵه‌وه‌ین‪ ،‬ئه‌گه‌ر ل ‌ه كایه‌یه‌كی‬ ‫زانستی و ئه‌كادیمیدا خه‌ریكبووینایه‌‪،‬‬ ‫ئێستا شتێكی تر ده‌بووین‪ .‬هێزی‬ ‫هه‌واڵ و گوێگرتن به‌ دیار فڕێدانی‬ ‫گوتاری میدیاكانەوە‪ ،‬بێئه‌ندازه‌ ئێمه‌ی‬ ‫داگیركردووه‌‪.‬‬ ‫بۆچی ده‌بێت ئه‌وه‌ند ‌ه‬ ‫تامه‌زرۆی هه‌واڵ بین؟ هه‌واڵ وامان‬ ‫لێده‌كات بێجگه‌ له‌ خۆی‪ ،‬به‌دیار‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی تره‌وه‌ دانه‌نیشین‪.‬‬ ‫هه‌واڵ هه‌م دڵنیاییه‌ و هه‌م‬ ‫بكوژی دڵنیاییش‪ .‬دڵنییایه‌ تا ئاستی‬ ‫چاوكوێركردنی ئێمه‌‪ ،‬گومانیشه‌‬ ‫تا ئه‌و شوێنه‌ی كه‌ هه‌واڵه‌كان‬ ‫زۆرجار خۆیان به‌درۆ ده‌خه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌واڵسازی الی ئێم ‌ه واتای هه‌ڵهاتنه‌‬ ‫له‌ ڕیاڵه‌تی‪ .‬میدیا وەکو چەواشەکارى‬ ‫هەواڵامن تێدا دەچێنێت‪ .‬بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫دووربكه‌وینه‌وه‌ ل ‌ه خۆمان‪ ،‬هه‌میشه‌‬ ‫هه‌واڵه‌كان ئه‌م كاره‌مان بۆ ده‌كه‌ن‪ .‬له‌‬ ‫ئێستاوه‌ ئه‌گه‌ر هوشیارییه‌ك نه‌بێت‬ ‫له‌ هێزی هه‌واڵه‌كان دامانبامڵێت‪،‬‬ ‫ئه‌سته‌مه‌ بتوانین ل ‌ه ده‌ره‌وه‌ی هێزی‬ ‫ئه‌وانه‌وه‌ بژین‪.‬‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫وشه‌ی وێركردن به‌و دیارده‌ی ‌ه ده‌گوترێت كه‌ ڕاسته‌وخۆ‬ ‫په‌یوه‌ندی ب ‌ه مامه‌ڵه‌ی كڕین و فرۆشتنه‌وه‌ هه‌ی ‌ه له‌ناو‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی كوردییدا‪ ،‬ئه‌م دیارده‌یه‌ش كاتێك ڕووده‌دات ك ‌ه‬ ‫دووكه‌سی ناسراو له‌هه‌مان شوێندا خه‌ریكی شتكڕین بن‪،‬‬ ‫یان له‌ناو پاس یان ل ‌ه هه‌رشوێنێكی تری وه‌ك و چێشتخان ‌ه‬ ‫و قاوه‌خان ‌ه و‪ ...‬هتد‪ .‬كاتێك یه‌كێكیان خه‌ریكی كڕینی‬ ‫پێداویستییه‌كه‌یه‌تی ئه‌وی دیكه‌ دێت بۆ هه‌مان شوێن‪،‬‬ ‫له‌وكاته‌دا كه‌سی یه‌كه‌م هه‌وڵی ئه‌و ‌ه ده‌دات پاره‌ی كه‌سی‬ ‫دووه‌م بدات‪ ،‬یان ب ‌ه پێچه‌وانه‌وه‌‪ .‬زۆرجار ئیدی ده‌بێت‬ ‫ب ‌ه ده‌نگه‌ده‌نگ و هه‌ریه‌كه‌ و له‌الیه‌كه‌و ‌ه خه‌ریكی سوێند‬ ‫خواردنه‌ و هه‌وڵده‌دات پاره‌كه‌ی هه‌ردووكیان واسڵ بكات‪،‬‬ ‫ئه‌وی دیكه‌شیان ڕێگه‌ی نادات‪ .‬ئه‌مه‌ بێزاری الی خه‌ڵك‬ ‫دروست كردووه‌‪.‬‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬ئاراس ڕەفیق‬ ‫فۆتۆگراف‪ :‬سەنگەر ساالر‬

‫فرۆشیارێك‪ :‬وێركردن بۆ ڕزگاربوون ‌ه له‌ لەڕوودامان‬

‫وێركردن‪ ،‬ل ‌ه نێوان بێزاری و خۆشه‌ویستیدا‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬ئاراس ڕەفیق‬ ‫قوربانی‪ ،‬دوكاندارێك ‌ه و له‌وباره‌یه‌و ‌ه‬ ‫ده‌ڵ��ێ��ت «ئ��ه‌و دی��ارده‌ی��ه‌ شتێكی زۆر‬ ‫ناخۆشه‌‪ .‬پێم وایه‌ هه‌موو كه‌سێك لێـــی‬ ‫بێزاره‌ و ب�ه‌اڵم ناچاره‌ پیاده‌ی بكات له‌‬ ‫شوێنێكدا كه‌ كه‌سێكی نارساوی تێدابێت‪،‬‬ ‫چونك ‌ه ئه‌گه‌ر كه‌سێك ئه‌و دیارده‌یه‌ پیاد ‌ه‬ ‫نه‌كات‪ ،‬ئه‌وا به‌ كه‌سێكی ڕەزیل ده‌درێت ‌ه‬ ‫قه‌ڵه‌م‪ .‬زۆرجار له‌ ڕوو داده‌مێنیت بۆیه‌‬ ‫ئه‌نجامی ده‌ده‌یت»‪.‬‬ ‫مامۆستایه‌كی زانكۆ ده‌ڵێت ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌به‌ر ئیحراجكردنی وێركردن نه‌بێت‪،‬‬ ‫من زۆرجار به‌ پاس ده‌چم بۆ زانكۆ‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ئۆتۆمبێلی خۆم ببه‌م‪( .‬د‪.‬ج) كه‌ مامۆستای‬ ‫زانكۆیه‌ و پێی خۆشنه‌بوو ناوی بهێرنێت‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت «م��ن مامۆستای زان��ك��ۆم له‌ناو‬

‫شار‪ .‬له‌به‌رئه‌وه‌ی زۆربه‌ی خوێندكاره‌كان‬ ‫ده‌مناسن‪ ،‬ناتوانم به‌ پاس هاتوچۆ بكه‌م‪.‬‬ ‫زۆرج��ار كه‌ به‌ پاس ده‌چ��ووم بۆ ده‌وام‪،‬‬ ‫كاتێك ده‌مویست پاره‌كه‌م بده‌م‪ ،‬سه‌یرم‬ ‫ده‌كرد كه‌سێك ده‌ڵێت‪ :‬پاره‌كه‌ت دراوه‌‬ ‫مامۆستا‪ .‬به‌ب ‌ێ ئ��ه‌وه‌ی هه‌ندێك جار‬ ‫كه‌سه‌كه‌ش بناسم‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ كرێی‬ ‫گواستنه‌وه‌ك ‌ه شتێكی وا نییه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم‬ ‫دیارده‌كه‌ زۆر ئیحراجییه‪ .‬بۆیه‌ ئێستا ناچار‬ ‫زۆربه‌ی كات به‌ ئۆتۆمبێلی تایبه‌تی خۆم‬ ‫ده‌چم بۆ زانكۆ»‪.‬‬ ‫س��ام��ان محه‌مه‌د‪ ،‬هاوواڵتییه‌كه‪‌،‬‬ ‫ده‌رب��اره‌ی دیارده‌ی وێركردن ده‌ڵێت «به‌‬ ‫بۆچوونی كۆمه‌ڵگه‌ی ئێم ‌ه نیشانه‌ی‬ ‫ده‌ربڕینی خۆشه‌ویستی بۆ كه‌سی به‌رانبه‌ر‬ ‫له‌و شوێنه‌ گشتییانه‌دا ته‌نیا به‌و شێوه‌یه‌‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬له‌كاتێكدا جگه‌ له‌ ده‌نگه‌ده‌نگێكی‬

‫بێامنا هیچی تر نییه‪.‬جاری وا هه‌بووه‌ ته‌نیا‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ پاره‌م پێبوو ‌ه كه‌ بتوانم پێداویستیی‬ ‫خۆمی پ ‌ێ پڕبكه‌مه‌وه‌‪ ،‬نه‌متوانیو ‌ه بچمه‌‬ ‫ئه‌و شوێنه‌ی ك ‌ه مه‌به‌ستم بووه‌ دابنیشم‪،‬‬ ‫بیرم كردوه‌ته‌وه‌ ئه‌گه‌ر كه‌سێكی نارساو‬ ‫بێت چی بكه‌م؟ زۆر خۆشه‌ هه‌موو كه‌س‬ ‫پاره‌ی خۆی بدات و بچێته‌ ده‌ره‌وه‌‪.‬زۆرجار‬ ‫دوكانداره‌كانیش بێزار ده‌بن بۆیه‌ ده‌نووسن‬ ‫( تكایه‌ وێر نییه‌)»‪.‬‬ ‫ئ����اوات ئ �ه‌ب��وب��ەك��ر‪ ،‬ه��اوواڵت��ی‪،‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌و ‌ه وتی «پێم وای� ‌ه یه‌كێك ل ‌ه‬ ‫جیاوازییه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ی نه‌ریتی و‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ پێشكه‌وتووه‌كان ئ�ه‌م جۆر ‌ه‬ ‫دیاردانه‌ن كه‌ گیانی هاوكاری و نیشاندانی‬ ‫دڵسۆزی و ده‌ربڕینی هه‌ستی خزمایه‌تيیان‬ ‫تێدا به‌دیده‌كرێت‪ .‬ئه‌مه‌ ل ‌ه كۆمه‌ڵگ ‌ه‬ ‫پێشكه‌وتووه‌كاندا كه‌مرت به‌دیده‌كرێت‪.‬‬

‫گه‌نجێك‪ :‬وێركردن نیشانه‌ی‬ ‫ده‌ربڕینی خۆشه‌ویستیی ‌ه بۆ به‌رانبه‌ر‬ ‫ئێمه‌ش وه‌كو كۆمه‌ڵگه‌ی كوردی به‌دوور‬ ‫نین ل�ه‌م ج��ۆره‌ دی��اردان �ه‌‪ .‬پێم وای �ه‌ بۆ‬ ‫ئێستا خه‌ڵكی لێی بێزارن‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫زۆرجار ته‌نیا به‌شێوه‌یه‌كی ڕووكه‌شیيانه‌‬ ‫ده‌گوترێت و له ‌ناخه‌وه‌ ئاماده‌ نییه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ له‌و مانا ڕاسته‌قینه‌ی خاڵیبووه‌ته‌وه‌‬ ‫كه‌ له‌ ڕاب���وردوودا بوونی ه�ه‌ب��ووه‪ .‬به‌‬ ‫بۆچوونی من ئه‌گه‌ر كۆمه‌ڵگه‌ی ئێمه‌ به‌‬ ‫شتێكی باشی نه‌زانیبێت‪ ،‬تێیدا دروست‬ ‫نه‌ده‌بوو»‪.‬‬

‫سه‌الم سابیر‪ ،‬كه‌سێكی دژە باوه‌ و ب ‌ه‬ ‫وته‌ی خۆی له‌ ژیانیدا بڕوای به‌ وێركردن‬ ‫نه‌بووه‌ «وێركردن هیچ مانای نییه‌‪.‬ئێمه‌ له‌‬ ‫ڕێگه‌ی وێ��ره‌و ‌ه هه‌وڵ ده‌ده‌ی��ن به‌رانبه‌ر‬ ‫بخه‌ینه‌ كێشه‌وه‌ و له‌ ئیرساحه‌تی بخه‌ین»‪.‬‬ ‫س�ه‌الم ئاماژەی ب �ه‌وه‌ش كرد «وازهێنان‬ ‫له‌ خه‌ڵك له‌و شوێنه‌ گشتییانه‌دا باشرته‌‬ ‫تاوه‌كو ئیحراجكردنیان‪ .‬وێركردن ته‌ده‌خول‬ ‫و ده‌ستێوه‌ردانی ژیانی خه‌ڵكه‌ و نه‌مانی‬ ‫زۆر باشرته‌»‪.‬‬

‫كچێك‪ :‬هه‌ندێک‌ له‌ دراماكان بۆ كــه‌مكردنـــ‬

‫په‌خشكردنی هه‌ندێک‌ دراما كاریگـ‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬گۆنا سه‌عید‬ ‫مانگی ڕەمه‌زان‪ ،‬ده‌روازه‌یه‌ك ‌ه‬ ‫بۆ لێخۆشبوون و ده‌رگایه‌كه‌ بۆ‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی به‌نده‌كان بۆ الی خوا‪،‬‬ ‫پڕكردنی توێشوو به‌ كرده‌وه‌ی چاك‬ ‫و نزیكبوونه‌وه‌ له‌ پ�ه‌روه‌ردگ��ار‪.‬‬ ‫زۆرێ���ك ل �ه‌ ڕاگ�ه‌ی��ان��دن�ه‌ك��ان له‌‬ ‫ڕێگه‌ی په‌خشكردنی پڕۆگرامی‬ ‫ب �ه‌س��ووده‌وه‪ ‌،‬بوونه‌ته‌ هۆكاری‬ ‫ب����ه‌رزك����ردن����ه‌وه‌ی ب��ااڵن��س��ی‬ ‫ب��اوه‌ڕی به‌نده‌كانی خ��ودا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ندێكیشیان ل �ه‌پ��اڵ ئ��ه‌وه‌دا‬ ‫ب��ه‌ پ �ه‌خ��ش��ك��ردن��ی كۆمه‌ڵێك‬ ‫به‌رنامه‌ی بێ س��وود و درام��ای‬ ‫دوور له‌ دابونه‌ریتی كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫مسوڵامنان‪ ،‬له‌م مانگه‌ پیرۆزه‌دا‪،‬‬ ‫بوونه‌ته‌ جێی باس و نیگه‌رانی‪.‬‬ ‫ب��ه‌ڕاده‌ی��ه‌ك په‌خشكردنی ئه‌و‬ ‫ڕاده‌ زۆره‌ی درام��ا‪ ،‬بووه‌ته‌ هۆی‬ ‫دوورك���ه‌وت���ن���ه‌وه‌ی خه‌ڵكی له‌‬ ‫په‌رستشه‌كانیان‪.‬‬

‫هودا جه‌الل وه‌ك هاوواڵتییه‌ك‪،‬‬ ‫پێی وایه‌ په‌خشكردنی درام��ا و فیلم‬ ‫ته‌نیا كاتكوشتنه‌ و چه‌واشه‌كردنی‬ ‫ئه‌قڵیه‌تی مرۆڤه‌‪ .‬ئه‌و ده‌ڵێت «بۆ‬ ‫پشووی مێشك ئاساییه‌ له‌و بوارانه‌دا‬ ‫كه‌ناڵه‌كانی ڕاگه‌یاندن پڕۆگرامیان‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ ئه‌وه‌ ده‌ڵێم‬ ‫كه‌ زۆرێ��ك له‌ كه‌ناڵه‌كامنان زیاتر له‌‬ ‫سێ‌ بۆ چوار دراما له‌ شه‌و و ڕۆژێكدا‬ ‫په‌خش ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌ش ته‌نیا بێ‌‬ ‫به‌رنامه‌یی كه‌ناڵه‌كه‌ ده‌رده‌خ���ات و‬ ‫سنوورداركردنی عه‌قڵی بینه‌ره‌»‪ .‬ناوبراو‬ ‫ئه‌وه‌شی نه‌شارده‌وه‌ ئه‌و درامایانه‌ش‬ ‫ك �ه‌ ل��ه ‌مانگی پ��ی��رۆزی ڕەم��ه‌زان��دا‬ ‫په‌خشده‌كرێن‪ ،‬كاریگه‌رییه‌كی وه‌های‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ر خه‌ڵكی جێهێشتووه‌ كه‌‬ ‫نه‌توانن به‌ ڕاده‌ی پێویست خه‌ریكی‬ ‫په‌رستشه‌كانیان بن‪.‬‬ ‫ئه‌رده‌اڵن پێنجوێنی‪ ،‬ڕاگه‌یاندنكار‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت «ڕاگه‌یاندنه‌كان كاری زۆر و‬ ‫درامای زۆر به‌ كاری باش ده‌زانن له‌‬ ‫مانگی ڕەمه‌زانی پیرۆزدا كه‌ په‌خشی‬

‫ده‌ك��ه‌ن‪ ،‬من ئ�ه‌و گله‌ییه‌ له‌ كه‌ناڵه‌‬ ‫ئیسالمییه‌كان ب�ه‌ تایبه‌تی ده‌ك �ه‌م‬ ‫له‌جیاتی ئ��ه‌وه‌ی ژم��اره‌ی دراماكان‬ ‫كه‌مبكه‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ زۆر به‌‬ ‫زیاده‌وه‌ له‌ مانگی ڕەمه‌زاندا په‌خشی‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌پێی دراماكانی ئه‌وان‬ ‫بێت‪ ،‬بینه‌ر و هاوواڵتی هه‌ر فریای‬ ‫ئ �ه‌وه‌ ده‌ك��ه‌ون شه‌وانه‌ سه‌یری سێ‌‬ ‫چوار دراما بكه‌ن»‪ .‬هه‌روه‌ها ناوبراو‬ ‫ده‌ڵێت «مانگی ڕەم �ه‌زان به‌وه‌ ڕێزی‬ ‫لێناگیرێت‪ .‬جگه‌ ل �ه‌وه‌ش دراماكان‬ ‫ئه‌گه‌ر په‌یامی باشیشیان پێ‌ بێت‪،‬‬ ‫له‌ هه‌مانكاتدا زۆرجار هۆكارێكن بۆ‬ ‫خستنه‌وه‌ یادی زۆر كرده‌وه‌ی نارشین‪.‬‬ ‫جگه‌ ل �ه‌وه‌ش ئه‌و بڕە ماده‌یه‌ی له‌و‬ ‫درامایانه‌دا به‌فیڕۆده‌درێت‪ ،‬ته‌رخان‬ ‫بكرێت بۆ پڕۆژەیه‌كی سوودمه‌ند‬ ‫یاخود پڕۆژەیه‌كی خێری باشرته‌»‪.‬‬ ‫ف��رم��ێ��س��ك‪ ،‬وه‌ك ت��وێ��ژەرێ��ك��ی‬ ‫ك��ۆم��ه‌اڵی��ه‌ت��ی‪ ،‬ده‌ڵ��ێ��ت «ه �ه‌م��وو‬ ‫ڕاگه‌یاندنه‌كان به‌ بیرناو و بیسرتاوه‌وه‪‌،‬‬ ‫له‌ چه‌ند ڕۆژێك پێش مانگی ڕەمه‌زان‬

‫‪13‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)43‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/9‬ساڵی یەکەم‬

‫‪birura_bayan@yahoo.com‬‬

‫ڕوانین‬

‫هیراقلیت‪ ،‬فه‌یله‌سووفی گۆڕانكاری‬ ‫)‪(9‬‬ ‫د‪ .‬سه‌باح به‌رزنجی *‬ ‫لە‌ به‌رامبه‌ر یه‌كێتیی بوونه‌وه‌‬ ‫ك �ه‌ ب��ارم��ن��ی��دس پێشنیاری ك��رد و‬ ‫هه‌موو جیهانی له‌ بوونێكی جێگیردا‬ ‫پوخته‌كرده‌وه‌‪ ،‬دیارده‌كانی فره‌یی‬ ‫هه‌موو به‌ وه‌ه��م و خه‌یاڵ ن��اوزه‌د‬ ‫ك��رد‪ ،‬ئه‌مجاره‌یان ن��ۆره‌ گه‌یشت به‌‬ ‫فه‌یله‌سوفێك كه‌ جیهانی هه‌موو كرده‌‬ ‫تاڤگه‌یه‌ك له‌ گۆڕان‪ ،‬له‌ گه‌شه‌كردن و‬ ‫ته‌كان‪.‬‬ ‫ئه‌م فه‌یله‌سووفه‌ ناوی هیراقلیته‌‪،‬‬ ‫زۆر ل��ه‌ب��اره‌ی ژی��ان��ی �ه‌وه‌ نازانین‪،‬‬

‫جگه‌ ل��ه‌وه‌ی ده‌وت��رێ��ت له‌ ‪ 500‬پ‪ .‬ز‬ ‫ته‌مه‌نی ‪ 40‬س��ااڵن ب��ووه‌‪ ،‬له‌ بنه‌ماڵه‌ی‬ ‫ش��اه��ان�ه‌ ب���ووه‌‪ ،‬ل �ه‌ ش���اری ئیفسۆسی‬ ‫ئاسیای بچووك‪ ،‬به‌ فه‌یله‌سووفی ناڕوون‬ ‫(الغامض) ن��ارساوه‌‪ ،‬چونكه‌ وته‌ی سه‌یر‬ ‫و سه‌مه‌ره‌ی لیده‌گێڕنه‌وه‪ .‬له‌م ب��اره‌وه‌‬ ‫تیمۆن (‪ 300‬پ‪ .‬ز) وتوویه‌تی «مه‌ته‌ڵباز‬ ‫بووه‌»‪ .‬ئه‌فه‌لۆتینیش ده‌ڵێت «ته‌شبیهی‬ ‫زۆری به‌كارهێناوه‌ و گرنگیی نه‌داوه‌ به‌‬ ‫روونكردنه‌وه‌ی مه‌به‌سته‌كانی»‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها پێی وتراوه‌ فه‌یله‌سووفی‬ ‫گریاو (الفیلسوف الباكی) چونكه‌ له‌ گۆڕانی‬ ‫سیاسیدا له‌ هاتنه‌ سه‌ركاری دیموكراسیه‌تی‬ ‫ئه‌و كاته‌ بێزار بووه‌ و گریاوه‌ به‌ ده‌ست‬ ‫جموجووڵی جه‌ماوه‌رییه‌وه‌‪.‬‬ ‫بنه‌ماكانی فه‌لسه‌فه‌ی هیراقلیت‬ ‫چوارن‪،‬‬ ‫ی �ه‌ك �ه‌م‪ :‬ب��ڕوای �ه‌ ب�ه‌ ل��ۆگ��ۆس‪ ،‬وات�ه‌‬ ‫یاسایه‌كی ئ �ه‌زه‌ل��ی ك�ه‌ ژی��ان��ی له‌سه‌ر‬

‫ده‌ڕوات‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ :‬خ �ه‌ب��ات و ب �ه‌ره‌ن��گ��اری‬ ‫بنه‌مای راسته‌قینه‌ی ژیانه‌‪ ،‬چونكه‌ هه‌موو‬ ‫به‌رامبه‌ره‌كان دژ به‌یه‌ك ده‌وه‌ستنه‌وه‌ و له‌‬ ‫ئه‌نجامی رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌یان جۆرێك له‌‬ ‫گونجان دروست ده‌بێت‪.‬‬ ‫سێیه‌م‪ :‬هه‌موو شتیك له‌ حاڵه‌تی‬ ‫بزووتن و گۆڕاندایه‌ و ته‌نها شتێك كه‌‬ ‫نه‌گۆڕ بێ ئه‌م یاسای بزووتنه‌یه‌‪.‬‬ ‫چ��واره‌م‪ :‬بناغه‌ی ب��وون بریتییه‌ له‌‬ ‫ئاگر‪ ،‬كه‌ ئه‌ویش بڵێسه‌یه‌كی هه‌میشه‌‬ ‫رۆشن و هه‌ڵكراوه‌‪ .‬مه‌به‌ستی ئه‌و له‌ ئاگر‬ ‫ئه‌م ئاگره‌ نییه‌ كه‌ رۆژانه‌ ده‌یبینین‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ئاگرێكی ئه‌زه‌لی و ئه‌به‌دییه‌ كه‌ بۆخۆی‬ ‫سیستمی ئه‌م جیهانه‌یه‌ و ده‌ستكردی‬ ‫كه‌س نییه‌‪.‬‬ ‫لۆگۆس یه‌كێكه‌ له‌و درز و كه‌لێنه‌‬ ‫گه‌ورانه‌ی كه‌ له‌ فه‌لسه‌فه‌ی هیراقلیتدا‬ ‫به‌دی ده‌كرێت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌گه‌ر شتێكی‬

‫جیایه‌ له‌و ئاگره‌ی ئه‌م به‌ بنه‌مای بوونی‬ ‫داده‌نێت‪ ،‬ئه‌و پرسیاره‌ دروست ده‌بێت ك ‌ه‬ ‫رسوشتی لۆگۆس چییه‌؟‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌ ره‌گه‌زی ئاگر بێت‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫پێچه‌وانه‌ی دراوه‌ك�ه‌ی�ه‌‪ ،‬ئه‌گینا ئه‌میش‬ ‫ده‌بێته‌ بنه‌مایه‌كی دیكه‌ له‌ به‌رامبه‌ر ئاگر‪،‬‬ ‫واته‌ سه‌ملاندنی بنه‌مایه‌كی ناماددی‪.‬‬ ‫كاتیك ب��اس ل �ه‌ گ���ۆڕان ده‌ك���ات‪،‬‬ ‫منوونه‌ی ئاوی رووبارمان بۆ ده‌هێنێته‌وه‪.‬‬ ‫پێی وایه‌ ژیان وه‌ك ئاوی رووبارێك وایه‌‬ ‫كه‌ هه‌میشه‌ له‌ دۆخ��ی جوواڵندایه‌‪ ،‬به‌‬ ‫جۆرێك كه‌ كه‌س ناتوانێت دووج��ار له‌‬ ‫ئاوی رووبارێكدا خۆی بشوات‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌و ئاوه‌ی یه‌كه‌م سات خۆتی پێ ده‌شۆی‪،‬‬ ‫دووه‌م س��ات رۆیشتووه‌ و ئ��اوی تازه‌‬ ‫هاتووەته‌ جێی‪.‬‬ ‫ب��ه‌اڵم ئ �ه‌م گ��ۆڕان�ه‌ چ��ۆن دروس��ت‬ ‫ده‌بێت؟ ئه‌و پێی وایه‌ گۆڕان له‌ ئه‌نجامی‬ ‫شلۆقییه‌كی ناوه‌كی (توتر داخلی) ناو‬

‫به‌رامبه‌ره‌كان كاتێك دژەكان رووبه‌ڕووی‬ ‫یه‌كرت ده‌بنه‌وه‪ ‌،‬دروست ده‌بێت‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫مبانه‌وێت منوونه‌یه‌كی بۆ بهێنینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫منوونه‌ی ژیان و مه‌رگ ده‌هێنینه‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫چۆن له‌ جه‌سته‌ی مرۆڤدا خانه‌ تازه‌كان‬ ‫جێگا به‌ خانه‌ كۆنه‌كان لێژ ده‌ك �ه‌ن و‬ ‫ناچاریان ده‌كه‌ن له‌ناوبچن‪.‬‬ ‫به‌م پێیه‌ هیراقلیت فه‌یله‌سووفێكی‬ ‫ت �ه‌واو ماتریالیسته‌ (م��ادی)‪ .‬چونكه‌ به‌‬ ‫پێچه‌وانه‌ی ئ�ه‌وان��ی پێش خ��ۆی‪ ،‬هیچ‬ ‫حسابێك بۆ خاڵێكی جێگیر‪ ،‬یان بنه‌مایه‌كی‬ ‫جێگیر له‌و دیوی جیهانی به‌رهه‌سته‌وه‌‬ ‫ناكات‪ .‬هه‌ر بۆیه‌ ده‌بێته‌ پێشه‌نگی هه‌موو‬ ‫ئه‌و فه‌یله‌سووفانه‌ی دوای ئه‌و هاتن و‬ ‫ویستیان لێكدانه‌وه‌یه‌كی ماددی بۆ بوون‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬ ‫زانای گه‌وره‌ی ئیسالم‪ ،‬شه‌هرستانی‪،‬‬ ‫كه‌ ب��اس له‌ فه‌یله‌سووفه‌ یۆنانییه‌كان‬ ‫ده‌ك��ات‪ ،‬هیراقلیت فه‌رامۆش ده‌ك��ات‪،‬‬

‫له‌ لیستی ئه‌واندا باسی ناكات‪ ،‬له‌و‬ ‫رووه‌وه‌ كه‌ زانیویه‌تی فه‌لسه‌فه‌كه‌ی‬ ‫ن���اڕوات���ه‌ ری��زب��ه‌ن��دی فه‌لسه‌فه‌ی‬ ‫ئیالهییه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچۆنێك بێت فه‌لسه‌فه‌ی‬ ‫گ��ۆڕان��ك��اری��ی ل �ه‌ م��ێ��ژوودا گ��وڕ و‬ ‫تینێكی تازه‌ی به‌خشییه‌ باس و بابه‌ته‌‬ ‫فه‌لسه‌فییه‌كان‪ ،‬به‌ جۆرێك هه‌موو‬ ‫م��ی��ژووی فه‌لسه‌فه‌ بریتییه‌ له‌ سێ‬ ‫ته‌وژم‪:‬‬ ‫‪ -1‬ت��ه‌وژم��ی فه‌لسه‌فه‌ی‬ ‫یه‌كێتی و جیگیربوونی بوون‪.‬‬ ‫‪ -2‬ت��ه‌وژم��ی فه‌لسه‌فه‌ی‬ ‫گۆڕانكاری‪.‬‬ ‫‪ -3‬ت������������ه‌وژم������������ی‬ ‫پێكه‌وه‌گونجاندنی ئه‌م دوو ته‌وژمه‌‬ ‫دژبه‌یه‌كه‌‪.‬‬ ‫هەفتانە دەینووسێت‬

‫دیموكراسی و كوده‌تای سه‌ربازی و هه‌ڵه‌ی ئیخوان‬ ‫نالی پێنجوێنی ـ سویرسا‬ ‫مرۆڤ تووشی شۆك ده‌بێت‪ ،‬كاتێک‬ ‫ده‌بینێت هه‌ندێ ڕۆشنبیر و هێز و الیه‌نی‬ ‫سیاسیی به‌ناو دیموكراسیخواز و عه‌ملانی‬ ‫و لیرباڵ‪ ،‬له‌ میرس و ده‌ره‌ی میرس‪ ،‬شایی و‬ ‫لۆغان بۆ كوده‌تایه‌كی سه‌ربازی ده‌گێڕن‪،‬‬ ‫هه‌لهه‌له‌ بۆ دوورخستنه‌وه‌ی سه‌رۆكێكی‬ ‫هه‌ڵبژێردراو لێده‌ده‌ن‪ ،‬ب ‌هڕاست‪ ،‬ده‌كرێ‬ ‫كه‌سێك بانگه‌شه‌ی دیموكراسی بكات‪،‬‬ ‫له‌والو ‌ه پیرۆزبایی ل ‌ه كوده‌تایه‌ك بكات ك ‌ه‬ ‫هیچ مانایه‌ك بۆ دیموكراسی و هه‌ڵبژاردن‬ ‫و ڕای خه‌ڵك ناهێڵێته‌وه‌؟! زۆرێك له‌و‬ ‫الیه‌نانه‌ی كه‌ پیالنی كوده‌تاكه‌ی میرسیان‬ ‫داڕشت و دواتر پیرۆزباییان لێكرد‪ .‬پێشرت‬ ‫له‌سه‌ر سندوقه‌كانی ده‌نگدان كێشی‬ ‫خ��ۆی��ان ب��ۆ ده‌رك����ه‌وت‪ ،‬ڕووزه‌ردی��ی��ان‬ ‫چنییه‌وه‌‪ .‬هه‌ندێكیشیان‪ ،‬به‌هیچ جۆرێک‬ ‫بڕوایان ب ‌ه پێكه‌وه‌ژیان و دیموكراسی نییه‌‪،‬‬ ‫پێیان وایه‌ ئیسالمییه‌كان جێگه‌یان كونجی‬ ‫زیندانه‌‪ ،‬نه‌ك كورسیی فه‌رمانڕەوایی‬ ‫و ده‌س����ه‌اڵت‪ .‬لێوانلێوی ده‌روون���ی‬ ‫هه‌ندێ له‌وان له‌ بوغز و قین‪ ،‬به‌رامبه‌ر‬ ‫ئیسالمییه‌كان‪ ،‬له‌وكاته‌ هه‌ستی پێده‌كرێت‬ ‫كه‌ به‌شێوه‌یه‌كی هیسرتیایی خۆشحاڵی بۆ‬ ‫كوده‌تایه‌كی سه‌ربازی ده‌رده‌بڕن‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر ل��ه‌ س���ه‌ره‌ت���ای ده‌س��ه‌اڵت��ی‬ ‫م��ورس��ی��ی �ه‌وه‌‪ ،‬ده‌زگ��اك��ان��ی ده‌وڵ���ه‌ت‬ ‫«ڕاگه‌یاندن‪ ،‬سوپا‪ ،‬پۆلیس و ق�ه‌زا» كه‌‬ ‫زۆربه‌یان پاشاموه‌كانی ڕژێ��م «فلول»‬ ‫به‌ڕێوه‌ی ده‌ب �ه‌ن‪ ،‬پێكه‌و ‌ه و ژێربه‌ژێر‪،‬‬ ‫خه‌ریكی نابووتكردن و خولقاندنی‬ ‫ك��ۆس��پ و ت��ه‌گ��ه‌ره‌ب��وون ل �ه‌ ب���ه‌رده‌م‬ ‫ده‌س�ه‌اڵت��ی ئیخواندا‪ .‬ل �ه‌والش �ه‌وه‌‪ ،‬بێ‬ ‫ڕەچاوكردنی هیچ پره‌نسیپێكی ڕەخنه‌‪،‬‬ ‫خه‌ریكی بوختان و س��ووك��ای�ه‌ت��ی و‬ ‫دروستكردنی غه‌وغا بوون‪ .‬تا له‌ پێشچاوی‬

‫خه‌ڵك‪ ،‬وه‌ك ده‌سه‌اڵتێكی شكستخواردوو‬ ‫و بێتوانا نیشانی بده‌ن‪ ،‬سه‌ره‌نجام‪ ،‬هێزه‌‬ ‫ئیقلیمی و نێوده‌وڵه‌تییه‌كان له‌ سه‌روو‬ ‫هه‌موویانه‌وه‌ ئیامرات و ئالی سعود‪،‬‬ ‫هاتنه‌ س�ه‌رخ�ه‌ت و ئ �ه‌و ده‌رفه‌ته‌یان‬ ‫قۆسته‌وه‌ و پیالنی كوده‌تان ڕێكخست‪.‬‬ ‫ده‌زگاكانی ڕاگه‌یاندن له‌و كوده‌تایه‌دا‬ ‫ڕۆڵیان له‌ هه‌موو ده‌ستگاكانی دیكه‌‬ ‫كاریگه‌رتر و كوشنده‌تر بوو‪ .‬ماكینه‌یه‌كی‬ ‫ڕاگه‌یاندنی گه‌وره خرایه‌گه‌ڕ‪ ،‬ماكینه‌یه‌ك‬ ‫كه‌ ئیشی بریتی بێت له‌ چه‌واشه‌كردن و‬ ‫دروستكردنی فه‌وزا و بێمتامنه‌یی‪ ،‬حساب‬ ‫بۆ كه‌مرتین ئه‌ته‌كێتی كاری ڕۆژنامه‌وانی‬ ‫و پیشه‌یی نه‌كات‪ .‬ڕۆژانه‌ سه‌دان بۆمبی‬ ‫پڕوپاگه‌نده‌ و درۆ و بوختان و سووكایه‌تی‬ ‫و فۆبیا‪ ،‬دژ ب�ه‌ده‌س�ه‌اڵت��ی مورسی و‬ ‫ئیخوان‪ ،‬له‌ كۆمه‌ڵگه‌ی میرس و به‌سه‌ر‬ ‫میرسییه‌كاندا بته‌قێنێته‌وه‌‪ .‬له‌ژێر ناوی‬ ‫دیموكراسی و ئازادیی ڕاده‌ربڕیندا ئه‌م‬ ‫پرۆسه‌یه‌ ئه‌نجامده‌درا‪ .‬له‌ هیچ سیستم‬ ‫و قوژبنێكی دنیادا‪ ،‬كاری وا نه‌بووه‌ و‬ ‫ڕێپێدراو نییه‌‪.‬‬

‫ب �ه‌داخ �ه‌و ‌ه هه‌ڵسوڕاوانی كاری‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬تا ئه‌مڕۆش جورئه‌تی ڕەخن ‌ه‬ ‫له‌خۆگرتنیان زۆر الوازه‌‪ ،‬زۆرێكیان به‌‬ ‫پێوه‌ری دینی‪ ،‬چاكه‌ و خراپه‌‪ ،‬ساڵحبوون‬ ‫و خواناسی له‌ دنیای سیاسه‌ت ده‌ڕوانن‪.‬‬ ‫نازانن سیاسه‌تكردن و فه‌رمانڕەوایی‪،‬‬ ‫زیاتر پێویستی به‌ پ��رۆژە و ئیمكاناتی‬ ‫ئابووری و كادێری به‌توانا و ڕاگه‌یاندنی‬ ‫به‌هێز هه‌یه‌‪ .‬نه‌ك ساڵحبوون و ده‌ستپاكی‬ ‫و ڕاستگۆیی‪ .‬مه‌به‌ستم ئ �ه‌وه ‌نییه‌ و‬ ‫ناومه‌وێ بڵێم‪ ،‬ئه‌و ڕەوشتانه‌ بۆ كه‌سی‬ ‫سیاسی گرنگ نین‪ .‬به‌ڵكو ده‌مه‌وێ بڵێم‪،‬‬ ‫ئه‌و ڕەوشتانه‌ شفاعه‌ت بۆ كه‌سی سیاسی‬ ‫ناكه‌ن و پسوڵه‌ی سه‌ركه‌وتن ب ‌ه به‌رۆكیدا‬ ‫ناكه‌ن‪ .‬ل ‌ه كوردستان كه‌سی سه‌ركرده‌‬ ‫هه‌بوو پۆستی وه‌زاره‌تی وه‌رگرت و جگه‌‬ ‫له‌ سوودی مادیی هیچ چاكسازییه‌كی‬ ‫پێنه‌كرا‪ ،‬چونكه‌ نه‌پالنی هه‌بوو‪ ،‬نه‌وه‌ك‬ ‫ڕۆژئاوا توانیی باسی كۆسپ و ته‌گه‌ره‌ و‬ ‫له‌مپه‌ڕەكانی به‌رده‌م پرۆژەكانی بكات و‬ ‫خه‌ڵكی پێ ئاشنا و لێئاگادار بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌مڕۆی دنیای سیاسه‌تدا‪ ،‬ڕاگه‌یاندن‬

‫ده‌ی���ان درۆزن و ب��ه‌رژەوه‌ن��دخ��واز و‬ ‫گه‌نده‌ڵ له‌ پێشچاوی خه‌ڵك ده‌كاته‌‬ ‫سیاسیی حه‌كیم و ده‌ستپاك و دڵسۆز‪.‬‬ ‫ئیخوانه‌كانی میرس‪ ،‬پشتیان به‌ پاكی و‬ ‫ساڵحبوون و چاكیی خۆیان به‌ستبوو‪ ،‬وایان‬ ‫ده‌زانێ تا ئه‌وان هه‌ڵگری ئه‌و ڕەوشتانه‌‬ ‫بن‪ ،‬خه‌ڵك هه‌ر ئه‌وانی ده‌وێت و پشتیان‬ ‫تێناكات‪ .‬ئیسالمیی وا هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ له‌‬ ‫بنه‌ماكانی سیاسه‌ت و فه‌رمانڕەوایی‬ ‫و ناسینی كۆمه‌ڵگه‌دا‪ ،‬ده‌ستوپێ سپی‬ ‫و بێئاگایه‌‪ ،‬عاتفی و كورتبینانه‌ و‬ ‫سوریالییان ‌ه بیرده‌كاته‌وه‌‪ ،‬له‌بری ڕەخنه‌‬ ‫له‌خۆگرتن و ده‌ستنیشانكردنی خه‌له‌ل‬ ‫و كه‌موكووڕییه‌كان‪ ،‬ده‌ڵێت «عه‌ره‌ب و‬ ‫میرسییه‌كان شایه‌نی دیموكراسی نین و‬ ‫شایسته‌ی موباره‌كن!»‪.‬‬ ‫پێناچێ تا ئه‌مڕۆش ئیسالمییه‌كان‪،‬‬ ‫وه‌ك پێویست په‌ند له ‌ڕووداوه‌ك���ان‬ ‫وه‌ربگرن‪ ،‬ساڵی ‪ ١٩٩٧‬سوپای توركیا‬ ‫ئه‌ربه‌كانیان ل�ه‌ س�ه‌ك��ۆی ده‌س��ه‌اڵت‬ ‫دوورخسته‌وه‌‪ .‬ل�ه‌‪ ،١٩٩١‬جه‌ن ‌هراڵه‌كانی‬ ‫سوپای جه‌زائیر‪ ،‬كوده‌تایان كرد و واڵتانی‬

‫زلهێزیش پشتگیرییان كرد‪ .‬ئه‌مڕۆش ل ‌ه‬ ‫میرس هه‌مان سیناریۆ دووباره‌ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئیسالمییه‌كانی توركیا‪ ،‬زوو له‌ گه‌مه‌‬ ‫سیاسییه‌ك ‌ه تێگه‌یشنت و ئه‌زموونی‬ ‫«ئ��ۆردۆگ��ان» ل�ه‌ دای��ك ب��وو‪ .‬ئیخوان‬ ‫نه‌یانتوانی س��وود له‌ ئه‌زموونه‌كه‌ی‬ ‫ئه‌وان وه‌ربگرن‪ .‬ئه‌وان ك ‌ه له‌ سه‌ره‌تاوه‌‬ ‫به‌ڵێنیان دا كاندیدیان بۆ سه‌رۆككۆمار‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬دوات��ر په‌شیامنبوونه‌وه‌‪ ،‬گه‌ر‬ ‫پاڵپشتیی «ئه‌بولفتوح»یان بكردایه‌‪،‬‬ ‫دواتر هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانیان مسۆگه‌ر‬ ‫ده‌كرد و حكومه‌تیان پێكده‌هێنا‪ ،‬ئه‌وسا‬ ‫به‌ پێكهێنانی حكومه‌تێكی ته‌وافوقی و‬ ‫به‌شداریی زۆربه‌ی هێزه‌كان‪ ،‬ده‌یانتوانی‬ ‫ده‌زگاكانی ده‌وڵه‌ت له‌ فلول و كه‌سانی‬ ‫ئه‌نتی شۆڕش پاكبكه‌نه‌وه‌‪ ،‬میرس بكه‌نه‌‬ ‫ده‌وڵه‌تێكی دیموكراسی و موئه‌سه‌ساتی‬ ‫و ده‌سه‌اڵت بۆ خۆیان مسۆگه‌ر بكه‌ن‪.‬‬ ‫ل �ه‌ الی �ه‌ك��ی دی��ك��ه‌وه‌‪ ،‬ل � ‌ه ئاست‬ ‫پ��رۆس �ه‌ی فۆبیا و به‌شه‌یتانكردنی‬ ‫ئ��ی��خ��وان‪ ،‬ل��ه‌ ك��ۆم �ه‌ڵ��گ��ای م��ی�سر و‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی���دا‪ ،‬كه‌ په‌نجا ساڵ زیاتره‌‪ ،‬به‌‬

‫پ��اره‌ی شێخه‌ گه‌نده‌ڵه‌كانی خه‌لیج و‬ ‫ده‌زگ��ا موخابه‌راتییه‌كانی ڕژێمه‌كه‌ی‬ ‫م��وب��اره‌ك ده‌ك��رێ��ت‪ ،‬خه‌مسارد و بێ‬ ‫پ��رۆژە ب��وون‪ .‬ڕاگه‌یاندنێكی به‌هێزیان‬ ‫نه‌بوو‪ .‬ئیسالمییه‌كانی كوردستانیش‪،‬‬ ‫ه�ه‌م��ان گرفتیان ه�ه‌ی�ه‌‪ .‬ت��ا ئه‌مڕۆش‬ ‫ڕۆڵی ڕاگه‌یاندن وه‌ك پێویست نابینن‪،‬‬ ‫ئه‌گینا ڕاگه‌یاندنه‌كانیان له‌دوای دواو ‌ه‬ ‫نه‌ده‌بوو‪ .‬ده‌ب��وو به‌ وردی كاری جدی‬ ‫بۆ ڕەواندنه‌وه‌ی دڕدۆنگی و مه‌ترسیی‬ ‫هێزه‌كانی دیكه‌ بكه‌ن‪ .‬ئه‌و پڕوپاگه‌نده‌ و‬ ‫بوختان و درۆیانه‌ بكه‌نه‌ بڵقی سه‌رئاو و‬ ‫مه‌ترسیی خه‌ڵك بڕەوێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫ك �ه‌م��ئ �ه‌زم��ون��ی و ك�ه‌م��ئ��اگ��ای��ی‬ ‫له‌ ب �ه‌ڕێ��وه‌ب��ردن و زاڵبوونی پێوه‌ر ‌ه‬ ‫دینییه‌كان به‌سه‌ر پێوه‌ره‌ سیاسییه‌كان‬ ‫له‌ الیه‌ك‪ ،‬په‌له‌په‌لی قه‌ره‌بووكردنه‌وه‌ی‬ ‫مه‌حروومییه‌ت و مه‌زڵوومیه‌تی زیاتر‬ ‫له‌ په‌نجا ساڵی نه‌وه‌ی باوك ‌ه پیره‌كانی‬ ‫ئیخوان و پرۆسه‌ی به‌ئیسالمیكردنی‬ ‫كۆمه‌ڵگا‪ ،‬له‌و هه‌ڵه‌ زه‌ق و كوشندان ‌ه‬ ‫بوون كه‌ ئیخوانیان وا لێكرد پشت له‌‬ ‫هێزه‌كانی دیكه‌ ب ‌ه تایبه‌ت گه‌نجانی‬ ‫دینه‌مۆی شۆڕشی میرس‪ ،‬بكات‪ .‬لێره‌دا‬ ‫منوونه‌یه‌كم به‌بیردێته‌وه‌‪ ،‬ده‌ڵێن له‌دوا‬ ‫بابه‌تیدا كه‌«لینین» بۆ چ��اره‌س �ه‌ری‬ ‫كێشه‌ی بواری كشتوكاڵ و گوندنشینه‌كان‬ ‫نووسیبووی‪ ،‬ده‌ڵێ «پێویستامن به‌‪١٠‬‬ ‫ت��ا ‪ ٢٠‬س��اڵ هه‌یه‌ ب��ۆ گواستنه‌وه‌ ل ‌ه‬ ‫كه‌رتی تایبه‌ت و ده‌ره‌به‌گایه‌تییه‌و ‌ه بۆ‬ ‫سۆشیالیستی و كه‌رتی گشتی»‪ .‬له‌دواییدا‬ ‫ك�ه‌ ستالین ده‌س �ه‌اڵت��ی گرته‌ده‌ست‪،‬‬ ‫په‌له‌ی كرد و به‌ ده‌مانگ ئه‌و پڕۆژەی‬ ‫جێبه‌جێكرد‪ ،‬سه‌ره‌نجام ه ‌هزاران جووتیار‬ ‫و خه‌ڵكی گونده‌كان دژی پڕۆژەكه‌ی‬ ‫وه‌ستانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌ویش زۆریانی قه‌اڵچۆ كرد‪.‬‬ ‫ئیستاش دوای كوده‌تای سوپا و هێزه‌‬ ‫سوكه‌ڵه‌كانی میرس و پیالنی ناحه‌زانی‬ ‫شۆڕش‪ ،‬گه‌ر ئیخوان په‌ند ل ‌ه هه‌ڵه‌كانیان‬ ‫وه‌ربگرن و میكانیزمه‌كانی سیاسه‌تكردن‬ ‫و ف��ه‌رم��ان��ڕەوای��ی ب��گ��ۆڕن‪ ،‬ن���ه‌وه‌ی‬ ‫باوكه‌پیره‌كان ئه‌و كاره‌ ب ‌ه نه‌وەى نوێ‬ ‫بسپێرن‪ ،‬ئیسالمییه‌كان جه‌ماوه‌ریان ل ‌ه‬ ‫گشت هێزه‌كانی دیكه‌ زیاتره‌ و ده‌توانن‬ ‫بێنه‌و ‌ه سه‌ر سه‌كۆی فه‌رمانڕەوایی‪.‬‬

‫‪12‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)43‬سێشه‌مم ‌ه ‪ ،2013/7/9‬ساڵی یەکەم‬

‫‪birura_bayan@yahoo.com‬‬

‫به‌س دیموكراسی خه‌جاڵه‌تكه‌ن‬ ‫میسر‬ ‫عێراقێكی تر‬ ‫عەىل سیرینى‬ ‫زۆربه‌ی تێگه‌یشتنه‌كان‪ ،‬به‌ تایبه‌تی‬ ‫پ ‌هخشه‌كانی میدیا‪ ،‬پ ‌هیو ‌هستی ڕواڵ ‌هتن‬ ‫نه‌ك قوواڵیی‪ .‬میرسیش ڕوونرتین منوونه‌ی‬ ‫ئه‌و چۆنیه‌تییه‌یه‪ ‌،‬ك ‌ه هۆكار و ڕووداوه‌‬ ‫ساته‌وه‌خته‌كان ش ‌هنوكه‌و ده‌كرێن‪،‬‬ ‫له‌م میانه‌شه‌وه‌ رشۆڤه‌ و سه‌رنجه‌كان‬ ‫ده‌خرێنه‌‌ ڕوو‪ .‬كه‌چی سرتاتیژیه‌تێكی‬ ‫درێژخایه‌ن له‌م ناوچه‌ی ئێمه‌دا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫زۆربه‌ی ڕووداو و كاره‌ساته‌كانی پێوه‌‬ ‫گرێدراوه‌‪ .‬وه‌ك بڵێی سه‌رچاوه‌یه‌ك هه‌یه‌‬ ‫هه‌رچی لق و پۆپه‌ له‌وێوه‌ ده‌ستپێده‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ی ئه‌مڕۆ له‌ میرس ڕوو ده‌دات‪ ،‬به‌و‬ ‫ساده‌ییه‌ نیيه‌‪ ،‬ك ‌ه خه‌ڵك و ئۆپۆزۆسیۆن‬ ‫بێزار بوونه‌ و ڕژاونه‌ته‌ سه‌ر شه‌قام‪.‬‬ ‫ئه‌م ‌ه پالنێكی پێشو ‌هختین ‌هیه‪ .‬مرۆڤێكی‬ ‫زۆر نه‌زانیش عه‌قڵێ به‌و ‌ه ده‌شكێ‪ ،‬كه‌‬ ‫سه‌رۆكێكی هه‌ڵبژێردراو‪ ،‬ناكرێ ب ‌ه ساڵێك‬ ‫لێپێچینه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ بكرێت‪ ،‬چ جای‬ ‫ئه‌وه‌ی ملیۆنان كه‌سی‪ ،‬ب ‌ه خێراییه‌كی بێ‬ ‫وێنه‪ ‌،‬بۆ بهێرنێته‌ سه‌رجاده‌‪ ،‬ع ‌هسكه‌ریش‬ ‫خێراتر ببێته‌ یاریزانی یه‌كه‌می سیاسه‌ت‪.‬‬ ‫له‌ جیهانی ب ‌هرچاوی ئێمه‌دا دوو‬ ‫د ‌هوڵه‌تی ئایینی ه ‌هن‌‪ ،‬ئیرسائیل‬ ‫و ڤاتیكان‪ .‬هه‌ردووكیان دووژمنی‬ ‫سه‌رس ‌هختی ئیسالمن‪ .‬سرتاتیژیی‬ ‫ئیسڕائیل و ئوروپا و ئه‌مریكا له‌وه‌دایه‌‬ ‫ئه‌م ناوچه‌ی ئێمه‌ ه ‌همیشه پ ‌هرته‌واز‪،‬‬ ‫تێكشكاو‪ ،‬نائارام و دواكه‌وتوو بێت‪.‬‬ ‫له‌مێژە پالنی دابه‌شكردنی ئ ‌هم ناوچه‌ی‬ ‫ئێمه‌ كه‌وتووه‌ت ‌ه بواری جێبه‌جێكردنەوە‪.‬‬ ‫پالنه‌كه‌ له‌ عێراق سه‌ری گرت‪ .‬له‌‬ ‫سوریا هێشتا ل ‌ه ئارادایه‌‪ .‬ل ‌ه لوبنانیش‬ ‫هه‌رو ‌هها كاری بۆ ده‌كرێت‌‪ .‬بێگومان‬ ‫ده‌وڵه‌تێكی عه‌له‌وی به‌ڕێوه‌یه‌‪ .‬ئنجا‬ ‫ده‌وڵه‌تێكی دورزی ل ‌ه سوریا و لوبنان‪،‬‬ ‫هه‌رو ‌هها د ‌هوڵه‌تێكی مه‌سیحیش‪،‬‬ ‫ئنجا ده‌وڵه‌تێكی قیپتیش له‌ میرس‪.‬‬ ‫دامه‌زراندنی ئه‌م ده‌وڵه‌تانه‌ له‌ الیه‌نی‬ ‫جوگرافیيه‌وه‌ ده‌كه‌ونه‌ سه‌ر سنووره‌كانی‬ ‫نێوان ئیسڕائیل و مسوڵامنان‪ .‬ئه‌و كاتیش‬ ‫دامه‌زرانی چه‌ند ده‌وڵه‌تێك له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مای ئیسالمی ده‌بن ‌ه ف ‌هرمانی ڕەوش‬ ‫(ئه‌مری واقیع)‪ .‬لێره‌دا چه‌ند ئامانجێك‬ ‫بۆ دوژمنانی مسوڵامنان به‌رده‌ست‬ ‫ده‌بن‪ .‬ل ‌ه الیه‌ك سنووره‌كانی ئیسڕائیل‬ ‫ده‌پارێزرێن‪ ،‬چونك ‌ه هیچ گرفتێك له‌‬ ‫نێوان مه‌سیحییه‌كان و دورزییه‌كان و‬ ‫عه‌له‌وییه‌كان و قیپتییه‌كان نيیه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئیسڕائیلدا‪ .‬بوغز و كینه‌ی ئه‌مانه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ته‌نها له‌ مسوڵامنانه ‌‪ ،‬به‌ڵكو له خودی‌‬ ‫ئیسالمه‪ ،‬ئه‌مه‌ش چاره‌سه‌ری نیيه‌‌‪ .‬دووه‌م‬ ‫ئه‌م ناوچه‌یه‌ی ئێمه‌ دابه‌شده‌بێت بۆ‬ ‫سه‌ر ده‌وڵه‌تی دینی‪ ،‬ئ ‌همه‌ش وا ده‌كات‪،‬‬ ‫ئه‌و له‌كه‌ی به‌سه‌ر ئیسڕائیله‌وه‌ هه‌ی ‌ه كه‌‬ ‫ده‌وڵه‌تێكه‌‌ له‌س ‌هر بنه‌مای ئایین دروست‬ ‫بووه‌‪ ،‬نه‌مێنێت‪ .‬گه‌ش و منای ئابوری و‬ ‫ئاسایشیش هه‌ره‌س دێنێت‪ ،‬تاك ‌ه واڵت كه‌‬ ‫خاوه‌ن هێز بێت‪ ،‬پێویست ‌ه ته‌نها ئیرسائیل‬ ‫بێت‪ .‬شه‌ڕی نێوان سونن ‌ه و شیعه‌ش هه‌ر‬ ‫له‌والوه‌‪ .‬سێ ساڵ ‌ه قه‌سابه‌كه‌ی سوریا‪،‬‬ ‫مرۆڤ‪ ،‬داروبه‌رد به‌ به‌رچاوی خه‌ڵكەوە‬ ‫ده‌سوتێنێت‪ ،‬دونیای دیموكراسیش پێكی‬ ‫پالن ‌هكانیان به‌رزد ‌هك ‌هنه‌وه‌!‬ ‫نه‌خشه‌ی كردنی میرس ب ‌ه سوریا و‬ ‫عێراق ده‌ستی پێكرد‪ .‬ئامانجی هه‌ره‌‬ ‫گه‌وره‌ش الوازكردنی میلله‌تانی ئێمه‌یه‌‬ ‫و دروستكردنی ئه‌و ده‌وڵه‌تانه‌ی ‌ه ك ‌ه له‌‬ ‫ناوه‌ڕۆكدا دژی مسوڵامنه‌كانن‪ .‬الوازكردنی‬ ‫مسوڵامنانیش ئامانجی سه‌ره‌كیي ‌ه بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی وه‌كو میلله‌تانی ئ ‌هفریقیا و‬ ‫«ئاسیای هه‌ژار» مبێننه‌و ‌ه بۆ مردن و‬ ‫له‌ناوچوون‪ ،‬یان مانه‌وه‌ به‌ كۆمه‌كه‌كانی‬ ‫نه‌ته‌و ‌ه یه‌كگرتووه‌كان‪ ،‬ك ‌ه ل ‌ه ڕێگای‬ ‫كڵێساو ‌ه ده‌یبه‌‌خشێته‌وه‌ به‌ ه ‌هژاراندا! ‌‬

‫د‪ .‬ئیسامعیل به‌رزنجی‬ ‫كوده‌تا سه‌ربازیی ‌هكه‌ی میرس زۆر شتی‬ ‫سه‌ملاند‪ ،‬وه‌كو بواری ڕووبار وابوو (قولی‬ ‫ڕەش و سپی)ى ده‌رخست‪ ،‬ئه‌وانه‌ی خۆیان‬ ‫وه‌ك پێست سپی و چاوشینه‌كانی ئه‌وروپا‬ ‫نیشانده‌دا‪ ،‬دیموكراسیی عه‌یار بیستوچواریان‬ ‫پێد ‌هفرۆشتین‪ ،‬ده‌رك����ه‌وت ن��ه‌ك هه‌ر‬ ‫قوله‌پێیان‪ ،‬ب ‌هڵكو ناخیشیان قه‌ترانی ڕەشه‌‪.‬‬ ‫قیروسیا له‌ سیاسییه‌كان كه‌ زۆربه‌یان‬ ‫نازانن فكر و سرتاتیج چیی ‌ه و تۆسقاڵێك‬

‫دیموكراسی لە ناخیاندا چه‌ك ‌هره‌ی نه‌كردووه‌‪،‬‬ ‫خۆ به‌ناوڕۆشنبیر و بیرمه‌نده‌كانی ئه‌م‬ ‫واڵتان ‌هی خۆمان‪ ،‬سه‌رده‌مانێكه‌ ب ‌ه قس ‌هی زل‬ ‫و بریقه‌دار خه‌ریكه‌ كه‌ڕ و كوێرمان د ‌هكه‌ن‪،‬‬ ‫كه‌چی هێشتا كوده‌تاك ‌ه هه‌ڵمی لێه ‌هڵده‌ستا‪،‬‬ ‫خێرا كه‌وتنه‌ پیرۆزبایی و هێنانه‌و ‌هی پاساوی‬ ‫ناب ‌هجێ‌ بۆی‪ ،‬وه‌كو ئه‌و ‌هی به‌شێو ‌هیه‌كی‬ ‫خۆنه‌ویست ئه‌و ماسك ‌ه دیموكراسییه‌ی‬ ‫ده‌موچاویان البردبێت و ڕووی ڕاسته‌قینه‌ی‬ ‫نارشین و به‌دف ‌هڕیان ده‌رخستبێت‪.‬‬ ‫ب��ه‌اڵم كێشه‌ی گ���ه‌وره‌ی عه‌ملانی و‬ ‫لیبڕاڵه‌كانی الی خۆمان ئه‌وه‌ی ‌ه كه‌ خاوه‌نی‬ ‫فیكر نیین ئه‌و به‌رنامه‌ ڕۆژئاواییانه‌شی كه‌‬ ‫وه‌ریده‌گرن‪ ،‬زۆر قورس و گه‌وره‌تره‌ له‌وه‌ی‬ ‫كه‌ ئه‌مان بۆیان هه‌رس بكرێت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌‬ ‫به‌ره ‌همی چه‌ندین ساڵه‌ی پێشكه‌وتن و‬ ‫گه‌شه‌ی كۆمه‌ڵگ ‌ه ئه‌وروپیه‌كانه‌‪ ،‬جا بابایه‌كی‬ ‫عه‌قڵ بچووكی الی ئێمه‌‪ ،‬ب ‌ه كورتبینی خۆی‬

‫دێت و ده‌یه‌وێ‌ له‌ ش ‌هو و ڕۆژێكدا وه‌كو‬ ‫ئه‌وانی لێبێت‪ ،‬ئاكامی هه‌ر ئه‌مه‌ ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر واشنه‌بن‪ ،‬ه ‌هر له‌ب ‌هر خاتری‬ ‫ئه‌و مه‌بده‌ئه‌ی ك ‌ه هه‌ڵیانگرتوو ‌ه و ئه‌و‬ ‫الفوگه‌زافه‌ی چه‌ندین ساڵه‌ لێیده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫ده‌بوای ‌ه ئه‌وه‌ نه‌كه‌ن كه‌ كردیان‪ ،‬هه‌روه‌ك‬ ‫میدیا ڕۆژئاواییه‌كان‪ ،‬هه‌رچه‌ند ‌ه خۆشیان له‌‬ ‫ئیخوان و ئیسالمییه‌كان نایه‌ت‪ ،‬به‌اڵم كاره‌كه‌‬ ‫ل ‌هگه‌ڵ ئه‌و بنه‌ما و بیروباوه‌ڕە دژیه‌كبوو كه‌‬ ‫ئه‌وان بانگه‌شه‌ی بۆ ده‌كه‌ن‪ ،‬بۆیه‌ زۆربه‌یان‬ ‫به‌ كود ‌هتا و پێچ ‌هوانه‌ی دیموكراسی وه‌سفیان‬ ‫ك��رد‪ ،‬ب �ه‌اڵم الی خۆمان گ �ه‌ور ‌ه و بچووك‬ ‫كه‌وتنه‌ د ‌هستخۆشیكردن لێیان‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ئه‌وانه‌شی كه‌وا د ‌هرده‌ك�ه‌وت��ن ئه‌جێندای‬ ‫هاوبه‌شیان هه‌ی ‌ه له‌گه‌ڵ ئیسالمییه‌كان‬ ‫و پێكه‌و ‌ه خه‌ریكی گڕوگاڵی دیموكراسی‬ ‫و ب��ه‌گ��ژاچ��وون��ه‌وه‌ی دیكتاتۆریه‌تن‪،‬‬ ‫ده‌ریانخست ك ‌ه هێشتا دیموكراسییان به‌‬

‫مه‌رجی خۆیان قبووڵه‌‪ ،‬ئه‌وانیش لۆجیكی‬ ‫به‌ (ع ‌هسكه‌ر دیموكراسی) بیرده‌كه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ هێشتا هیچ نه‌بووه‌ شینی ه ‌هریسه‌كه‌‬ ‫ده‌ك�ه‌ن‪ ،‬ده‌سه‌اڵتیان وه‌رنه‌گرتووه‌‪ ،‬ترسی‬ ‫له‌ده‌ستدانیان هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫میراتگری كلتوورێكی نادیموكراسین‪ ،‬كه‌‬ ‫ئێستا به‌بۆچوونی خۆیان دژایه‌تیی ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫هۆكاری سه‌ر ‌هكیی ئه‌م باره‌ خراپه‌ش‬ ‫ده‌گه‌ڕێت ‌هوه‌ بۆ نه‌بوونی ژینگه‌یه‌كی له‌بار‬ ‫و گونجاو بۆ موماره‌سه‌ی دیموكراسی‪،‬‬ ‫ئه‌م ‌ه الی نوخبه‌ی سیاسی و فیكریش هه‌ر‬ ‫به‌و شێوه‌ی ‌هیه‌‪ ،‬واد ‌هزانن ه ‌هر كه‌ دژایه‌تیی‬ ‫ئیسالم و ته‌وژمه‌ ئیسالمیی ‌هكانت كرد‪،‬‬ ‫ئیرت ب ‌ه شێوه‌یه‌كی ئۆتۆماتیكی لیبڕاڵ و‬ ‫دیموكراسیخوازیت‪ ،‬بێئاگا له‌وه‌ی هه‌ڵگرتنی‬ ‫ئه‌و فیكره‌ و خۆگونجاندن له‌گه‌ڵیدا‪ ،‬پێویستی‬ ‫به‌ قوربانیدان و له‌ده‌ستدانی زۆر شت ه ‌هیه‌‪،‬‬ ‫له‌ناویشیاندا له‌ده‌ستدانی ده‌سه‌اڵت‪.‬‬

‫ئاخر سه‌رده‌مانێك ئیسالمییه‌كانیان‬ ‫تۆم ‌هتبار ده‌ك��رد ب��ه‌وه‌ی ك ‌ه ب��ڕوای��ان به‌‬ ‫ده‌ستاوده‌ستی ده‌س�ه‌اڵت و هه‌ڵبژاردن و‬ ‫ڕێگای ئاشتییان ‌ه نییه‌ بۆ و ‌هرگرتنی حوكم‪،‬‬ ‫كه‌چی ئێستا ده‌بینین ئ�ه‌وه‌ی به‌رگری له‌‬ ‫پڕەنسیپه‌كانی دیموكراسی ده‌ك��ات و به‌‬ ‫ش ‌هرعییه‌تی هه‌ڵبژاردن ده‌چێت ‌ه د ‌هسه‌اڵت‬ ‫و دژی به‌كارهێنانی هێزی سه‌ربازیی ‌ه له‌‬ ‫ملمالنێ‌ سیاسییه‌كاندا‪ ،‬ئیسالمییه‌كانن‪،‬‬ ‫ئ��ه‌وه‌ش��ی پ��ێ��چ �ه‌وان �ه‌ی ئ���ه‌وه‌ ده‌ك���ات‪،‬‬ ‫بانگ ‌هش ‌هكارانی عه‌ملانیه‌تن‪ ،‬جا نازانم ئێمه‌‬ ‫له‌و زمانه‌ تێنه‌گه‌یشتووین كه‌ ئ ‌هده‌بیاتی‬ ‫دیموكراسیی پ��ێ��ن��وورساوه‌‪ ،‬ی��ان ئ �ه‌وان‬ ‫ته‌رج ‌همه‌یه‌كی شه‌ل و سه‌قه‌تیان بۆ كردووه‌‪.‬‬ ‫به‌هه‌رحاڵ پێشنیارم بۆیان ئه‌وه‌یه‌‬ ‫بچن شتێكی تر بدۆزن ‌هو ‌ه بیكه‌نه‌ شیعار‬ ‫و به‌رنامه‌ی خ��ۆی��ان‪ ،‬چیرت دیموكراسی‬ ‫خه‌جاڵ ‌هتی الی خه‌ڵك و مێژوو نه‌كه‌ن‪.‬‬

‫یه‌كێتی‪ ،‬قبوڵكردنی بیروڕای جیاواز و سزادانی سیاسی‬ ‫فاروق محه‌ممه‌د‬ ‫یه‌كێتی هه‌ر ل ‌ه سه‌ره‌تای دامه‌زراندنیه‌وه‌‬ ‫وه‌ك هێزێكی نیمچه‌به‌ره‌یی له‌ چه‌ند باڵێكی‬ ‫جیاوازی خه‌تی گشتی‪ ،‬كۆمه‌ڵ ‌ه ‌و بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫سۆسیالیست پێكهاتبوو‪ ،‬كه‌ هه‌ریه‌ك له‌و‬ ‫بااڵن ‌ه خاوه‌نی بیروڕای جیاوازی خۆیان بوون‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌نێو خودی كۆمه‌ڵه‌شدا س ‌ێ باڵ‬ ‫بوونی هه‌بوو‪ ،‬ك ‌ه تێڕوانین‌و بیروڕای جیاواز‬ ‫له‌ نێوانیاندا هه‌بوو‪ ،‬زاد ‌هی ئه‌و د‌ۆخه‌ش‪،‬‬ ‫بوونی فر‌هڕایی ‌و بیروبۆچوونی جیاواز له‌نێو‬ ‫یه‌كێتیدا بوو ب ‌ه ئه‌مری واقیع‪ ،‬سكرتێر و‬ ‫س ‌هركردای ‌هتیی ی ‌هكێتیش‪ ،‬ل ‌هپێناو پاراستنی‬ ‫یه‌كێتیی ناو یه‌كێتیدا‪ ،‬گوێی له‌و ڕا و ده‌نگه‌‬ ‫جیاوازان ‌ه گرتووه‌ و هه‌وڵی ڕازیكردنی باڵه‌كان‬

‫‌و سازانی له‌نێوانیاندا داوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش ب ‌ه ی ‌هكێك‬ ‫له‌و خاڵ ‌و سه‌روه‌رییانه‌ دانراو ‌ه كه‌ هه‌میشه‌‬ ‫یه‌كێتی شانازی پ��ێ��وه‌ك��ردوو ‌ه و خ��ۆی له‌‬ ‫الیه‌نه‌ سیاسیی ‌هكانی تری گۆڕەپانی سیاسیی‬ ‫كوردستان پێ جیاكردووه‌ته‌وه‌‪ .‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫قبوڵكردنی جیاوازیی بیروڕا سنوور و هێڵی‬ ‫س��ووری خۆی هه‌بووه‌‪ ،‬بۆ منوونه‌‪ :‬كاتێك‬ ‫له‌ سێیه‌م كۆنفرانسی كۆمه‌ڵه‌دا كه‌ ل ‌ه كاتی‬ ‫دانوستاندنی نێوان یه‌كێتی ‌و ڕێمی به‌عسدا‬ ‫له‌ ساڵی ‪ 1984‬ل ‌ه مێرگ ‌هپان به‌سرتا‪ ،‬ناكۆكی‬ ‫كه‌وت ‌ه نێوانیانه‌و ‌ه و باڵێك به‌ ناوی ئااڵی‬ ‫شۆڕش ل ‌ه كۆمه‌ڵ ‌ه جیابوونه‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‬ ‫ك ‌ه بانگه‌شه‌ی جیابوونه‌وه‌یان ل ‌ه یه‌كێتی‬ ‫نه‌د ‌هكرد‪ ،‬ته‌نانه‌ت ل ‌هگ ‌هڵ سكرتێری گشتیی‬ ‫یه‌كێتیش ڕێكه‌وتبوون له‌س ‌هر ئه‌وه‌ی وه‌ك‬

‫باڵێكی یه‌كێتی ل ‌هنێو ی ‌هكێتیدا مبێننه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم دواج��ار ئه‌و جیاوازیی بیروڕای ‌ه ل ‌ه‬ ‫الیه‌ن كۆمه‌ڵه‌و ‌ه قبوڵ نه‌كرا و هه‌ستان به‌‬ ‫ده‌ستگیركردنی س ‌هرانی ئ��ااڵی ش��ۆڕش‪ ،‬تا‬ ‫ئه‌و ڕاده‌یه‌ی له‌ پلنیۆمی كۆمه‌ڵه‌دا بڕیاری‬ ‫له‌سێده‌ر ‌هدانیان بۆ ده‌رك���ردن‪ ،‬به‌مه‌ش‬ ‫ناچار ب ‌ه پاكانه‌ و پاشگه‌زبوونه‌وه‌یان كردن‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت به‌وه‌ش ئازادیان نه‌كردن ‌و بۆ ماوه‌ی‬ ‫چه‌ند ساڵ تا دوای جارێكی تر هه‌ره‌سی‬ ‫شۆڕش به‌ شێوه‌یه‌كی ڕانه‌گه‌یه‌ندراو و له‌‬ ‫دوای وه‌ستانی جه‌نگی عێراق‪ -‬ئێران‪ ،‬له‌‬ ‫زیندانی هاوڕێكانیاندا ل ‌ه شاخ زیندانی كران‪.‬‬ ‫كاتێكیش بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان له‌ یه‌كێتی‬ ‫جیابوو ‌هوه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ جیاوازیی س ‌هرده‌م ‌هك ‌هدا‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌سانایی قبوڵ نه‌كرا و هه‌ڵمه‌ت ‌و‬

‫هێرشێكی تووندی ڕاگه‌یاندن‌و نانبڕینی نه‌ك‬ ‫ته‌نها له‌سه‌ر ئاستی حزب‪ ،‬به‌ڵكو له‌ داموده‌زگا‬ ‫حكومییه‌كانیشی لێكه‌وته‌وه‌‪ ،‬به‌ واتایه‌كی تر‪،‬‬ ‫ب ‌ه شێوازێكی سه‌رده‌مییانه‌ سزادران‪.‬‬ ‫ل ‌ه كاتی ئێستاشدا ل ‌ه پرسی سێباره‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌و ‌ه و درێژكردن ‌هو ‌هی ویالیه‌تی‬ ‫بارزانی‪ ،‬له‌نێو یه‌كێتیدا‪ ،‬ل ‌ه ده‌ره‌وه‌ی باڵه‌‬ ‫ده‌ستڕۆیشتووه‌كانی مه‌كته‌بی سیاسیی‬ ‫ئه‌و حزبه‌دا‪ ،‬چه‌ند ده‌نگ ‌و بی ‌روبۆچوونی‬ ‫جیاواز ده‌رك�ه‌وت��ن‪ ،‬كه‌ به‌ هه‌مان شێوه‌ی‬ ‫جیاوازییه‌كانی رابردوو بێ‌ سزادان تێنه‌په‌ڕی‪،‬‬ ‫دواجار ئه‌ندامێكی سه‌ركردایه‌تیی ئه‌و حزبه‌‬ ‫به‌ ت ‌هجمیدكردن س�زا درا‪ .‬ئ �ه‌وه‌ش ته‌نها‬ ‫سزادانێكی ئاسایی نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو واتایه‌كی‬ ‫قووڵی ل ‌ه ه� ‌هن��اوی خۆیدا هه‌ڵگرتووه‌‪.‬‬

‫دانانی سنوور و كپكردنی ده‌نگ ‌ه ناڕازی ‌و‬ ‫جیاوازه‌كانی نێو یه‌كێتی ‌و سه‌ركردایه‌تی‪،‬‬ ‫پ ‌هیامێك ‌ه ب��ۆ ده‌ن��گ� ‌ه ج��ی��اوازه‌ك��ان��ی ناو‬ ‫یه‌كێتی‪ ،‬به‌وه‌ی هه‌ر كه‌س ل ‌ه هه‌ر پۆست ‌و‬ ‫پله‌یه‌كدا بێت‪ ،‬ده‌نگی جیاواز و هه‌ڵوێستی‬ ‫تایبه‌تی خۆی هه‌بێت‪ ،‬به‌ پێچه‌وان ‌هی باڵه‌‬ ‫د ‌هستڕۆیشتوو ‌هكانی ناو مه‌كته‌ب سیاسیی‬ ‫ئه‌و حزبه‌‪ ،‬هه‌مان چاره‌نووسی ئه‌ندامه‌‬ ‫ته‌جمیدكراوه‌كه‌ی سه‌ركردایه‌تی چاوه‌ڕێی‬ ‫ده‌كات‌و ب ‌ێ سزادان ده‌ربازی نابێت‪.‬‬ ‫بۆیه‌ چیرت جیاوازی له‌ نێوان یه‌كێتی‬ ‫‌و هاوپ ‌هیامنه‌ سرتاتیجییه‌كه‌یدا نه‌ماوه‌‪،‬‬ ‫چیرت ناتوانێت بانگه‌شه‌ بۆ ئه‌وه‌ بكات كه‌‬ ‫له‌ نێوخۆیدا خاوه‌نی ئازادیی بیركردنه‌وه‌ ‌و‬ ‫بیروڕای جیاواز‌ه و شانازیی پێو ‌ه بكات‪.‬‬

‫ئیخوان باوه‌شی جه‌ماوه‌ر و گورزی دیكتاتۆره‌كان‬ ‫كام ‌هران حه‌سه‌ن‬ ‫ئیخوانوملوسلمین ل � ‌ه میرس‪،‬‬ ‫مێژووی ‌هكی پڕ له‌ قوربانیدانیان ه ‌هیه‌‪،‬‬ ‫له‌ كۆتایی چله‌كاندا گ ‌هر تیرۆركردنی‬ ‫ئیامم ب ‌هننا و ئه‌و ره‌شبگیریی ‌ه ن ‌هبوایه‌‬ ‫ك ‌ه تووشی هاتن‪ ،‬ئه‌وا هه‌ر ئه‌و كاته‌‬ ‫وه‌ك هێزێكی گه‌ور ‌ه توانای وه‌رگرتنی‬ ‫ده‌سه‌اڵتیان هه‌بوو‪ ،‬له‌و مێژووه‌و ‌ه تا‬ ‫رووخانی موبار ‌هك‪ ،‬ئه‌م هێز ‌ه قوربانی‬ ‫ده‌دات‪ ،‬گ���ورزی دیكتاتۆره‌كانی‬ ‫ب����ه‌رده‌ك����ه‌وێ����ت‪ ،‬ب���ۆ گ���ه‌وره‌ی���ی‬ ‫قوربانییه‌كانیان ئه‌و ‌هنده‌ به‌س ‌ه بزانین‬ ‫ك ‌ه جگ ‌ه ل ‌ه ئیامم به‌ننا‪ ،‬عه‌الم ‌ه و گه‌وره‌‬ ‫پیاوێكی وه‌ك سه‌ید قوتب و عه‌بدولقادر‬ ‫عۆد ‌ه و ده‌یانی تریش ل ‌ه رابه‌رانی ئه‌م‬ ‫حزب ‌هن ك ‌ه ل ‌ه سێدار ‌ه دراون‪ ،‬ب ‌ه درێژایی‬ ‫سه‌رد ‌همی موباره‌كیش‪ ،‬ب�ه‌رده‌وام ئه‌م‬ ‫هێز ‌ه به‌ هه‌زارانیان ل ‌ه زیندانه‌كاندا‬ ‫ب��وون‪ ،‬ل ‌ه سێدار ‌ه ده‌دران‪ ،‬راوه‌دوو‬ ‫ده‌نران‪ ،‬ماڵ و موڵكیان داگیر ده‌كرا‪.‬‬ ‫دوای رووخ��ان��ی موباره‌كیش‬ ‫ك ‌ه هێشتا هه‌ڵبژاردنه‌كان ده‌ستیان‬ ‫پێنه‌كردبوو‪ ،‬جارێكی تر ئ�ه‌م هێزه‌‬

‫رووب���� ‌هڕووی دژایه‌تییه‌كی سه‌رس ‌هخت‬ ‫بووه‌وه‌‪ ،‬چه‌ندان هێزی ناوخۆیی و ناوچه‌یی‬ ‫و جیهانی بۆ لێدانی ئه‌م هێزه‌ یه‌كیانگرته‌وه‌‪،‬‬ ‫س��ع��ودی��ی�ه‌ك��ان د ‌هت��رس��ان س ‌هركه‌وتنی‬ ‫ئیخوان ببێت ‌ه هۆكاری له‌ده‌ستدانی پێگه‌‬ ‫و م ‌هرجه‌عیه‌ته‌ دینیه‌كه‌یان‪ ،‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫ئ��ه‌و ‌هن��ده‌ی پێیانكرا ل�ه‌ پ��اره‌ هه‌ڵڕشنت‬ ‫كردیان‪ ،‬ئیامرات و هه‌ندێك ل ‌ه د ‌هوڵه‌تانی‬ ‫خلیج له‌ ترسی ب��ووژان��ه‌وه‌ی ئابووریی‬ ‫میرس و چاكسازی ل ‌ه نۆكه‌ندی سویس‬ ‫و له‌ده‌ستدانی پێگه‌ی ئابووریان‪ ،‬وه‌ك‬ ‫سعودی ‌هكان پاره‌یان هه‌ڵڕشت و دژایه‌تیی‬ ‫خۆیان ئیعالنكرد‪ .‬ئیرسائیلییه‌كانیش له‌وه‌‬ ‫تۆقیون كه‌ دراوسێیه‌كی ‪ 90‬ملیۆن كه‌سی‬ ‫به‌ده‌ست ئیسالمییه‌كانه‌و ‌ه بێت‪ ،‬نه‌یاری‬ ‫ئیرسائیلیش وات �ه‌ نه‌یاری ئه‌مریكا‪ ،‬واته‌‬ ‫ن ‌هیاری ی ‌هكێتی ئه‌وروپا‪ ،‬كه‌واته‌ ل ‌ه میرس‬ ‫پێش ئ��ه‌وه‌ی نه‌یارێك هه‌بێت ل ‌ه دژی‬ ‫مورسی و بۆ پشتیوانیی ده‌ره‌كی بگه‌ڕێت‪،‬‬ ‫ده‌وڵه‌تانی ناوچه‌كه‌ و جیهانیش خۆیان شاره‌‬ ‫و شاری میرس ده‌گ ‌هڕان و پاره‌یان ده‌ڕشت‬ ‫بۆ دروستكردنی نه‌یار و زیندووكردنه‌وه‌ی‬ ‫پاشامو ‌هكانی موباره‌ك و كود ‌هتاكردن‪.‬‬ ‫ئه‌و كوده‌تایه‌ی ئه‌مڕۆ به‌سه‌ر ئیخوان‬ ‫و دكتۆر مورسیدا كراوه‌‪ ،‬هی ئه‌و ‌ه نیی ‌ه كه‌‬ ‫دكتۆر مورسی ملیاره‌ها دۆالری میرسییه‌كانی‬ ‫تااڵن كردبێت‪ ،‬هی ئه‌و ‌ه نییه‌ زیندانه‌كانی‬ ‫پڕكردبێت ل ‌ه خه‌ڵكی شۆڕشگێڕ و پۆل‬ ‫پۆل گ ‌هنجانی له‌سێدار ‌ه دابێت‪ ،‬هی ئه‌وه‌‬ ‫نییه‌ ئازادییه‌كانی به‌رته‌سككردبێته‌وه‌‬ ‫و خۆپیشاندانی ق �ه‌ده‌غ � ‌ه كردبێت و‬

‫رۆژنامه‌كانی داخستبێت‪ ،‬هی ئه‌وه‌ش نیی ‌ه‬ ‫‪ 10‬ساڵ بێت له‌سه‌ر كورسی بێت‪ ،‬ئاماده‌‬ ‫نه‌بێت كورسی چۆڵ بكات‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وان ئه‌مڕۆ ك ‌ه كود ‌هتایان له‌دژ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌یه‌ د ‌هیانه‌وێت میرس خاوه‌نی‬ ‫ئابووریی به‌هێزی خۆی بێت‪ ،‬ده‌یانه‌وێت‬ ‫میرس سه‌ربه‌خۆ بێت و پاشكۆی هێزه‌‬ ‫ناوخۆیی ‌هكان و ده‌ره‌كییه‌كان نه‌بێت‪،‬‬ ‫ده‌یانه‌وێت هێزی میرس هێزی گه‌ل و خاكی‬ ‫میرس بێت‪ ،‬ئه‌مه‌ كرۆكی ترسی ن ‌هیاره‌كانیانه‌‪.‬‬ ‫ئا لێره‌دا نه‌یاران شار به‌شار و گوندبه‌گوند‬ ‫ده‌گه‌ڕێن و ن ‌هیار دروستده‌ك ‌هن‪ ،‬كۆیان‬ ‫ده‌كه‌ن ‌هو ‌ه كوده‌تایان پێد ‌هكه‌ن‪ .‬ئ ‌همه‌ش‬ ‫ده‌رئه‌نجامی چه‌ند راستییه‌ك ‌ه‪ ،‬ئه‌وانیش‪:‬‬ ‫ی �ه‌ك �ه‌م‪ :‬ده‌ی���ان كه‌ناڵی ئاسامنی‬ ‫و ناوخۆیی ب���ه‌رده‌وام ل �ه‌ك��ارداب��وون بۆ‬ ‫ناشیرینكردن و لێدانی ئیخوان و حكومه‌تی‬ ‫دك��ت��ۆر م��ورس��ی و ه��ان��دان��ی خ�ه‌ڵ��ك له‌‬ ‫دژی��ان‪ ،‬له‌كاتێكدا به‌شی زۆری خاوه‌نی‬ ‫ئ �ه‌م ته‌له‌فزیۆنان ‌ه ل �ه‌و كلك و پاشكۆ‬ ‫سه‌رمایه‌دارانه‌ی موباره‌كن ك ‌ه ب ‌ه پاره‌ی‬ ‫دزراوی خه‌ڵكی میرس دامه‌زراون‪ ،‬ئێستاش‬ ‫به‌ پاره‌ی نه‌وتی سعودی ‌ه و خ ‌هلیجییه‌كان‬ ‫ت ‌همویل ده‌كرێن‪.‬‬ ‫پێش چ�ه‌ن��د مانگێك‪ ،‬یه‌كێك له‌‬ ‫نووسه‌ره‌ گه‌وره‌كانی میرس وتی «ته‌له‌فزیۆن‬ ‫گه‌ور ‌هترین ئۆپۆزسیۆنی دكتۆر مورسییه‌‪،‬‬ ‫ن��ه‌ك خه‌ڵكی م��ی�سر»‪ .‬ل � ‌ه ساڵی ‪2012‬‬ ‫توێژینه‌وه‌یه‌ك كراوه‪ ‌،‬له‌ كۆی ‪ 100‬سه‌عات‬ ‫به‌رنامه‌ی دیدار و وتووێژی رۆژان �ه‌ی ‪15‬‬ ‫كه‌ناڵی ته‌له‌فزیۆنی له‌ میرس‪ ،‬به‌ ته‌نها ل ‌ه ‪-6‬‬

‫‪ %8‬ل ‌ه قازانجی مورسی بوو‪ ،‬وات ‌ه ل ‌ه ‪ %94‬له‌‬ ‫دژی مورسی بوو ‌ه‪ ،‬ئ ‌همه‌ رۆژانه‌!‬ ‫دووه‌م‪ :‬نقومكردنی نه‌یارانی مورسی به‌‬ ‫پاره‌وپول‪ ،‬له‌ دوای سه‌ركه‌وتنی مورسییه‌وه‌‬ ‫به‌ ده‌یان سه‌نته‌ر و رێكخراو و دامه‌زراوه‌ی‬ ‫ج��ۆراوج��ۆری وه‌همی دروس��ت��ك�راوه‌‪ ،‬بێ‬ ‫ئه‌وه‌ی خاوه‌نی هیچ پرۆژە و كارێك بن‪،‬‬ ‫ب�ه‌اڵم بێ سنوور ته‌مویل ده‌كرێت‪ ،‬تاكه‌‬ ‫كارێكیان دژایه‌تی و هاندانی خه‌ڵك بوو له‌‬ ‫دژی ئیخوان و مورسی‪ ،‬ئ ‌همه‌ جگه‌ له‌وه‌ی‬ ‫سه‌رانی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬ك ‌هناڵه‌كانی ته‌له‌فزیۆن‪،‬‬ ‫رادیۆ‪ ،‬پێگه‌ ئه‌له‌كرتۆنییه‌كان و رۆژنامه‌كان‪،‬‬ ‫ئه‌مانه‌ له‌ ریزی پێشه‌وه‌ی ته‌مویلكراواندا‬ ‫بوون‪.‬‬ ‫ئه‌م پاره‌ به‌خشین ‌هو ‌هیه‌ و ته‌مویلكردنه‌‬ ‫الی میرسییه‌كان شاراوه‌ نیی ‌ه‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ به‌سه‌‬ ‫كه‌ تۆفیق عوكاشه‌ كه‌ خاوه‌نی كه‌ناڵێكی‬ ‫ته‌له‌فزیۆنییه‌ و خۆشی كه‌سای ‌هتییه‌كی‬ ‫ئیعالمییه‌ و یه‌كێكه‌ له‌ نه‌یار ‌هكانی مورسی‪،‬‬ ‫دان به‌وه‌دا بنێت و بڵێت «ئێم ‌ه ‪ 6‬ملیار و‬ ‫نیومان سه‌رفكردووه‌‪ ،‬ئ ‌هوجا توانیومانه‌ دوو‬ ‫ملیۆن و نیو هاوواڵتی بهێنین ‌ه سه‌ر شه‌قام»‪.‬‬ ‫سێیه‌م‪ :‬موحه‌ممه‌د به‌رادعی‪ ،‬حه‌مدین‬ ‫سه‌باحی‪ ،‬عه‌مر و موسا و زۆری تریش‪،‬‬ ‫كه‌سایه‌تی نیشتامنی نین و خۆشه‌ویستی‬ ‫خه‌ڵكی میرس نین‪ ،‬به‌ڵكو ب��ێ��زراون و‬ ‫هه‌ریه‌ك ‌هیان چه‌ندان تۆمه‌تی گ ‌هنده‌ڵییان‬ ‫به‌دواوه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وە پار ‌هی ن ‌هوتی خ ‌هلیجییه‌كان‬ ‫و ته‌له‌فزیۆنه‌كانی پاشامو ‌هی موباره‌كن كه‌‬ ‫خه‌ڵكیان بۆ كۆده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وانش وه‌ك‬ ‫قاره‌مان د ‌هرده‌كه‌ون‪.‬‬

‫چ����واره‌م‪ :‬راس��ت � ‌ه ئیخوانه‌كان‬ ‫ل � ‌هده‌س �ه‌اڵت��دا ب���وون‪ ،‬ب��ه‌اڵم ده‌ی��ان‬ ‫دام���وده‌زگ���ای هه‌ستیار هێشتا له‌‬ ‫الی���ه‌ن پ��اش�ماو ‌هك��ان��ی م��وب��اره‌ك � ‌هوه‌‬ ‫ب �ه‌ڕێ��وه‌ده‌ب �ران‪ ،‬ئه‌مانه‌ حه‌زیان له‌‬ ‫د ‌هسه‌اڵتێك ده‌ك��رد كه‌ ل ‌ه سایه‌یدا‬ ‫گه‌نده‌ڵی بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا‬ ‫ئیخوان به‌رده‌وامبوون تا ‪3‬ی ته‌موزی‬ ‫كه‌ سوپا كوده‌تایان به‌سه‌ردا ده‌كات‪،‬‬ ‫هه‌تا ل ‌ه رۆژی كوده‌تاوه‌‪ ،‬به‌پێی م ‌هسحی‬ ‫فرۆكه‌كانی سوپا‪ ،‬ژماره‌ی خۆپیشاندانی‬ ‫ئیسالمییه‌كان ل �ه‌ب �ه‌رده‌م مزگه‌وتی‬ ‫رابیعه‌ی ع�ه‌ده‌وی و زانكۆی قاهیر ‌ه‪،‬‬ ‫زیاتر بوون ل ‌ه خۆپیشانده‌رانی ساحه‌ی‬ ‫ت ‌هحریر‪ .‬ئ��ه‌وه‌ درۆی �ه‌ك��ی گه‌وره‌یه‌‬ ‫كه‌ ده‌وترێت سوپا به‌ده‌م داواكاریی‬ ‫خ ‌هڵك ‌هوه‌ چووه‌‪ ،‬هه‌روه‌ك چۆن پێشرت‬ ‫س ‌هرانی ئۆپۆزسیۆن ده‌یانوت ئیمزای‬ ‫‪ 22‬ملیۆمنان كۆكردووه‌ته‌وه‌ بۆ رووخانی‬ ‫مورسی‪ .‬ف ‌ههمی هوه‌یدی نووس ‌هری‬ ‫گ���ه‌ور ‌هی میرس ب ‌ه گاڵته‌پێكردن ‌هوه‌‬ ‫ده‌یوت «ئیمزای ‪ 22‬ملیۆن كه‌س باری‬ ‫‪ 132‬شاحین ‌ه د ‌هك��ات له‌ وه‌ره‌ق �ه‌‪ ،‬ده‌‬ ‫پێامن بڵێن ئه‌و وه‌ر ‌هقانه‌تان ل ‌ه كوێ‌‬ ‫دان���او ‌ه؟!»‪ .‬ئ�ه‌م ست ‌همه‌ی ئ� ‌هم جاره‌‬ ‫له‌ ئیخوان كرا‪ ،‬وه‌ك سته‌می سه‌ده‌ی‬ ‫رابوردوو نییه‪ .‬ئه‌مڕۆ هه‌موو ئازادیخواز‬ ‫و دیموكراسیخواز و مرۆڤدۆستانی‬ ‫جیهان ل ‌هگه‌ڵیان ‌ه ئ��ه‌وان ل ‌ه ئامێزی‬ ‫ج ‌هماوه‌رێكی گه‌وره‌دان‪ ،‬ده‌توانن ئ ‌هم‬ ‫قۆناغه‌ سه‌خت ‌ه تێپه‌ڕێنن‪.‬‬

‫‪15‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)43‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/9‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫گفتوگۆ‬

‫ەزا لە سیاسەىت تەندروستى‪:‬‬

‫تـــی‪ ،‬وه‌زیری ته‌ندروستی هیچ زانیاریی له‌سه‌ریان نییه‌‬

‫ئه‌و كۆمپانیایه‌ی به‌ قاچاغ‬ ‫ئاڤاستینی هێناوه‌ته‌ كوردستانه‌وه‌‪،‬‬ ‫گه‌شتی بۆ به‌رپرسانی وه‌زاره‌تی‬ ‫ته‌ندروستی ڕێكخستووه‌ بۆ دوبه‌ی‬

‫««‬

‫خاوەىن ئیمتیاز و سەرنووسەر‪:‬‬ ‫هاوژین عومەر کەریم‬ ‫‪hawzheenk@yahoo.com‬‬ ‫‪07701543488‬‬

‫بەڕێوەبەرى کارگێڕى‪:‬‬ ‫جیهانگیر ئەحمەد‬ ‫‪bayanreklam@yahoo.com‬‬ ‫‪07702455504‬‬

‫بەڕێوەبەرى هونەرى‪:‬‬ ‫ڕەوشت محەمەد‬ ‫‪rawshtmail@yahoo.com‬‬ ‫‪07501112083‬‬

‫نه‌خۆشی و ده‌رده‌سه‌ریی‬ ‫هاوواڵتیان بۆ قازانجی ئابووریی‬ ‫كۆمه‌ڵێك بازرگانی بواری‬ ‫ته‌ندروستی به‌كارده‌هێنرێت‬

‫««‬

‫ماوه‌یه‌كی كه‌مدا مسۆگه‌ر بكات‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫عاجیباتی نییه‌ كه‌ به‌رپرسه‌ سیاسییه‌كان‬ ‫ڕووی تێبكه‌ن‪ ،‬وه‌كو بواره‌كانی تری‬ ‫وه‌كو جگه‌ره‌ و چیمه‌نتۆ و ئۆتۆمبیل‬ ‫و نه‌وت مۆنۆپۆلی بكه‌ن‪ .‬پێشم وا نییه‌‬ ‫سیاسییه‌كان و ده‌سه‌اڵتی سیاسیی ئێمه‌‬ ‫به‌ كۆمه‌ڵێك میكانیزم و ڕێگه‌چاره‌ ڕازی‬ ‫بن كه‌ زه‌ره‌ر له‌ گیرفان و داهاتی خۆیان‬ ‫بدات‪.‬‬ ‫ل��ه‌ الی��ه‌ك��ی ت�����ره‌وه‌‪ ،‬ه �ه‌رچ��ی‬ ‫ڕەخنه‌یه‌ك له‌ سیستمه‌كه‌ و ب��واری‬ ‫ده‌رم��ان به‌ تایبه‌تی بگرین‪ ،‬یا هه‌ر‬ ‫پێشنیارێك بكه‌ین‪ ،‬یه‌كسه‌ر ده‌سه‌اڵتی‬ ‫ته‌ندروستی به‌كاریده‌هێنێت بۆ قازانجی‬ ‫ئابووری‪ .‬بۆ منوونه‌ ماوه‌ی چه‌ند ساڵێكه‌‬ ‫شاره‌زایان و دڵسۆزان و رۆژنامه‌نووسان‬ ‫و پزیشكان و كارمه‌ندانیش قسه‌ له‌سه‌ر‬ ‫بێسه‌روبه‌ریی بواری ده‌رمان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫له‌باتی ئه‌وه‌ی وه‌زاره‌ت��ی ته‌ندروستی‬ ‫به‌دوای چاره‌سه‌ری بنه‌ڕەتی و ڕێشه‌یی‬ ‫بۆ كێشه‌كان له‌ كوردستاندا بگه‌ڕێت‪،‬‬ ‫چوو گرێبه‌ستێكی گوماناویی له‌گه‌ڵ‬ ‫كۆمپانیایه‌كی «به‌ریتانی» به‌ست‪،‬‬ ‫كه‌ به‌پێی زانیارییه‌كانی ئێمه‌ و ئه‌و‬ ‫دۆكیۆمێنتییانه‌ی له‌ژێر ده‌ستامندایه‌‪ ،‬له‌‬ ‫ماوه‌ی ساڵه‌كانی ‪ ٢٠١١ - ٢٠١٠‬ته‌نها‬ ‫سێ پاوه‌نی له‌سه‌ر حیسابه‌ به‌نكییه‌كه‌ی‬ ‫هه‌بووه‌‪ ،‬جگه‌ له‌ گرێبه‌سته‌كه‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم‪ ،‬ئه‌زموونێكی ئه‌وتۆی‬ ‫له‌ ب��واری ده‌رم��ان كۆنرتۆڵكردن نییه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها كارێك كه‌ بیكات ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫منوونه‌ له‌ ده‌رمانه‌كان وه‌رده‌گرێت‬ ‫و كه‌س نازانێ له‌ چ شوێنێكی دنیا‬ ‫تاقییانده‌كاته‌وه‌ و دوات��ر به‌ ڕاپۆرت‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم ئاگادارده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م ڕاستییانه‌ ته‌نها یه‌ك شتامن پێ‬ ‫ده‌ڵێن‪ ،‬كه‌ ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌ وه‌زاره‌ت��ی‬ ‫ته‌ندروستی و ده‌سه‌اڵته‌كه‌ی ئه‌وه‌نده‌ی‬ ‫له‌ خه‌می ئه‌وه‌دان كه‌ له‌ڕێی گرێبه‌ست‬ ‫له‌گه‌ڵ ئ�ه‌م كۆمپانیا و ئ�ه‌و بزنسدا‬ ‫خۆشیان قازانج بكه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ له‌‬

‫خه‌می باشرتكردنی دۆخی ته‌ندروستی‬ ‫و ژیانی هاوواڵتیاندا نین‪ .‬بۆ منوونه‌‬ ‫به‌رپرسانی وه‌زاره‌ت���ی ته‌ندروستی‬ ‫خۆیان له‌ خودی ئه‌و كۆمپانیا لۆكاڵییه‌‬ ‫سوودمه‌ندبوون كه‌ به‌ قاچاغ ئاڤاستینی‬ ‫هێناوه‌ته‌ كوردستانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و كۆمپانیایه‌‬ ‫گه‌شتی بۆ به‌رپرسانی وه‌زاره‌ت �ه‌ك �ه‌‬ ‫ڕێكخستووه‌ بۆ دوبه‌ی‪ .‬گاڵته‌جاڕییه‌كه‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ خودی ئه‌و به‌رپرسه‌ی كه‌‬ ‫سووده‌مه‌ند بوو له‌ كۆمپانیاكه‌‪ ،‬ئێستا‬ ‫سه‌رۆكی لیژنه‌ی لێكۆڵێنه‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫ل��ه‌م دۆخ����ه‌دا‪ ،‬پرسیار له‌سه‌ر‬ ‫م��ی��ك��ان��ی��زی��م��ی «گ���ون���ج���او» بۆ‬ ‫چ��اره‌س��ه‌رك��ردن��ی دۆخ���ی ده‌رم���ان‬ ‫پرسیارێكی بێهوده‌یه‌‪.‬‬ ‫ب�ه‌ی��ان‪ :‬له‌ ئێستادا ملمالنێكانی‬ ‫نێوان یه‌كێتی و پارتی كاریگه‌ری و‬ ‫ده‌ركه‌وته‌كانی چین له‌سه‌ر سیسته‌می‬ ‫ته‌ندروستی له‌ هه‌رێمی كوردستاندا؟‬ ‫د‪ .‬گۆران عه‌بدوڵاڵ‪ :‬ئه‌و ملمالنێیه‌‬ ‫له‌ ناو وه‌زاره‌تی ته‌ندروستیدا به‌ ئاشكرا‬ ‫دیاره‌‪ .‬ئه‌وه‌ی ڕوونه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ وه‌زیری‬ ‫ته‌ندروستی ده‌سه‌اڵتێكی ئه‌وتۆی له‌‬ ‫پارێزگاكانی ژێر ده‌سه‌اڵتی پارتی نییه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها ده‌توانێت له‌ سلێامنی و گه‌رمیان‬ ‫رۆڵێكی كه‌م ببینێت‪ .‬بۆ منوونه‌ له‌میانی‬ ‫كێشه‌ی ئاڤاستیندا‪ ،‬وه‌زیری ته‌ندروستی‬ ‫له‌ الی��ه‌ن ب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌ری فه‌رمانگه‌ی‬ ‫ته‌ندروستیی هه‌ولێره‌وه‌ سه‌رزه‌نشت‬ ‫كرا له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی كه‌ په‌له‌ی كردووه‌‬ ‫له‌ ده‌ركردنی بڕیاره‌كاندا‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫كۆمه‌ڵێك ده‌زگ��ای ته‌ندروستی هه‌ن‬ ‫له‌ ناوچه‌كانی ژێر ده‌سه‌اڵتی پارتی‬ ‫كه‌ وه‌زیری ته‌ندروستی نه‌ك ناتوانێت‬ ‫ده‌س��ت��ی��ان ب��ۆ ب��ب��ات‪ ،‬ب�ه‌ڵ��ك��و هیچ‬ ‫زانیارییه‌كیشی له‌سه‌ریان نییه‌‪ .‬بۆ‬ ‫منوونه‌ نه‌خۆشخانه‌ی دڵ له‌ هه‌ولێر‪ ،‬له‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی ده‌سه‌اڵتی وه‌زیر و وه‌زاره‌تی‬ ‫ته‌ندروستییه‌ و كه‌س نازانێت داهات و‬ ‫خه‌رجییه‌كانی بۆچ قاسه‌یه‌ك ده‌ڕۆن‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ مانای ئه‌وه‌ نییه‌ كه‌‬

‫وه‌زی���ری ته‌ندروستی ل�ه‌ پارێزگای‬ ‫سلێامنیش به‌ ت �ه‌واوه‌ت��ی ده‌توانێت‬ ‫رۆڵ ببینێت‪ ،‬نه‌خێر‪ ،‬له‌وێشدا ملمالنێ‬ ‫ناوخۆییه‌كانی یه‌كێتیی نیشتیامنی‬ ‫كاریگه‌ریی هه‌بووه‌ له‌سه‌ر كاره‌كانی‪.‬‬ ‫ب �ه‌ی��ان‪ :‬به‌رپرسانی ته‌ندروستی‬ ‫ب��اس له‌ تێكه‌ڵبوونی كه‌رتی گشتی و‬ ‫كه‌رتی تایبه‌ت ده‌كه‌ن و وه‌ك یه‌كێك له‌‬ ‫كێشه‌كان ده‌یبینن‪ ،‬ئه‌م تێكه‌ڵبوونه‌ چۆن‬ ‫دروستبووه‌ و گرفته‌كانی چین؟‬ ‫د‪ .‬گۆران عه‌بدوڵاڵ‪ :‬من پێم سه‌یره‌‪،‬‬ ‫وه‌زاره‌ت��ی ته‌ندروستی خۆی هۆكار و‬ ‫سه‌رچاوه‌ی ئه‌و كێشه‌یه‪ .‬ماوه‌یه‌كی‬ ‫زۆره‌ ئێمه‌ومانان داوای چاره‌سه‌ركردنی‬ ‫ئه‌و كێشه‌یه‌ ده‌كه‌ین‪ .‬به‌رپرسه‌كانی‬ ‫وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی به‌ كۆن و تازه‌وه‌‬ ‫خۆیان ڕێگرن له‌به‌رده‌م جیاكردنه‌وه‌ی‬ ‫كه‌رتی تیابه‌ت له‌ كه‌رتی گشتی و‬ ‫كۆتاییهێنان به‌و دۆخه‌‪ .‬هۆكارێكی زۆر‬ ‫ساده‌ش هه‌یه‌ له‌و ڕێگرییه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌ویش‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی �ه‌ خ��ۆی��ان زه‌ره‌رم��ه‌ن��د ده‌ب��ن‪.‬‬ ‫به‌پرسه‌كانی وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی بۆ‬ ‫خۆیان بزنس و پرۆژە و نه‌خۆشخانه‌ی‬ ‫تیابه‌تیان هه‌یه‌ له‌ كه‌رتی تیابه‌تدا‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ریش بۆ خۆیان نه‌یانبێت‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫به‌جۆرێك له‌ جۆره‌كان هاوبه‌شی و‬ ‫شه‌ریكایه‌تییان هه‌یه‌‪ .‬كه‌رتی تایبه‌تیش‬ ‫مشه‌خۆری به‌سه‌ر كه‌رتی گشتییه‌وه‌‬ ‫ده‌ك��ات‪ .‬هه‌ر بۆ منوونه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ی‬ ‫نه‌خۆش له‌ عیاده‌كانی بازاڕەوه‌ داخیلی‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ ده‌كرێت‪ ،‬هێنده‌ نه‌خۆش‬ ‫ل�ه‌ ئیستیشارییه‌كانی به‌یانیانه‌وه‌‬ ‫داخڵی نه‌خۆشخانه‌ ناكرێت‪ .‬به‌ كورتی‬ ‫بازرگانه‌كانی بواری ته‌ندروستی‪ ،‬كه‌رتی‬ ‫گشتی به‌كارده‌هێنن بۆ كۆكردنه‌وه‌و‬ ‫ڕاكێشانی نه‌خۆش بۆ كه‌رتی تایبه‌ت‪،‬‬ ‫دواتر له‌ كه‌رتی تایبه‌ته‌وه‌ ڕەوانه‌یان‬ ‫ده‌ك �ه‌ن بۆ كه‌رتی گشتی‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫مه‌رسه‌فه‌كانی خۆیان بخه‌نه‌ سه‌ر شانی‬ ‫حكومه‌ت و له‌ كۆتاییشدا قازانجه‌كانیان‬ ‫زیاد بكات‪.‬‬

‫منداڵێكی پێنج سااڵن‪ ،‬ته‌نها له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی پسوڵه‌ی چوونه‌ژووره‌وه‌ی‬ ‫پێنه‌بوو‪ ،‬نه‌یانهێشت بچێته‌ ژووره‌وه‌ له‌‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ و گیانی له‌ده‌ستدا‬

‫««‬

‫* گۆران عه‌بدوڵاڵ سابیر‬ ‫* ساڵی ‪ 1978‬له‌دایكبووه‌‪.‬‬ ‫* ساڵی ‪ ٢٠٠٣‬کۆلێژی پزیشكیی زانکۆی سەالحەددینی تەواوکردووە‬ ‫* ساڵی ‪ ٢٠٠٩‬ماستەری لە سیاسەتی تەندروستی لە ئەمریکا بەدەستهێناوە‪.‬‬ ‫* ساڵی ‪ ٢٠١١‬دەستیکردووە بە خوێندنی دکتۆرا لە سیاسەتی تەندروستیی نێودەوڵەتی لە‬ ‫زانکۆی ئەدەنبرەی به‌ریتانیا‪.‬‬ ‫* ساڵی ‪ ٢٠١٣‬بڕوانامەی کۆلێژی پزیشکیی شاهانەی به‌ریتانیای پێ بەخشراوە‪.‬‬ ‫* جگ‌ه له‌ چه‌ند توێژینه‌وه‌ی زانستی به‌ زمانی ئینگلیزی‪ ،‬دوو به‌رهه‌می زانستیی ب‌ه زمانی‬ ‫كوردی چاپكردووه‌‪.‬‬

‫««‬

‫پڕۆفایل‬

‫ئێستا كه‌ به‌رپرسانی ته‌ندروستی‬ ‫قسه‌ له‌سه‌ر «چاره‌سه‌ركردنی» ئه‌م‬ ‫گرفته‌ ده‌ك��ەن‪ ،‬دڵنیابه‌ كه‌ به‌ دوای‬ ‫میكانیزمێكدا ده‌گه‌ڕێن كه‌ قازانجی زیاتر‬ ‫له‌وه‌ی كه‌ هه‌یه‌ بۆیان‪ ،‬مسۆگه‌ر بێت‪.‬‬ ‫بۆ منوونه‌ گرێبه‌ستێكی گه‌وره‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌زگایه‌كی جیهانی یان كۆمپانیایه‌ك‬ ‫ده‌ب�ه‌س�تن‪ ،‬له‌ ئه‌نجامدا قازانجێكی‬ ‫گ �ه‌وره‌ت��ر ل�ه‌ڕێ��ی ئ �ه‌و گرێبه‌سته‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬وه‌كو له‌وه‌ی كه‌ له‌ تێكه‌ڵبوونی‬ ‫دوو كه‌رته‌كه‌وه‌ ده‌ستیان ده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫یان جیاكردنه‌وه‌كه‌ به‌ شێوازێك ده‌كه‌ن‬ ‫كه‌ بزنس و پرۆژەكانیان له‌ كه‌رتی‬ ‫تایبه‌ت قازانجی زیاتر بكات‪ ،‬وه‌كو‬ ‫له‌وه‌ی ئێستا هه‌یه‌‪ .‬هه‌ر پێش ئه‌وه‌ی‬ ‫قسه‌ له‌سه‌ر جیاكردنه‌وه‌كه‌ بكرێت‪،‬‬ ‫خودی ئه‌م وه‌زی��ره‌ی ئێستا‪ ،‬بیدعه‌ی‬ ‫«نیمچه‌ تایبه‌ت»ی داهێنا‪ ،‬كه‌ له‌ به‌‬ ‫تایبه‌تكردنێكی ڕووتی كه‌رتی گشتی‬ ‫هیچی تر نییه‌ و بۆ مسۆگه‌ركردنی‬ ‫قازانجی زیاتره‌ له‌ سیستمه‌كه‌دا‪.‬‬ ‫ب�ه‌ی��ان‪ :‬به‌رپرسانی حكومی زۆر‬ ‫جه‌خت له‌ كه‌رتی تایبه‌ت ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ده‌بێت بواری بۆ بڕەخسێرنێت‪ ،‬ماناكانی‬ ‫پشت ئه‌م جه‌ختكردنه‌وه‌ی ‌ه كامانه‌ن؟‬ ‫د‪ .‬گۆران عه‌بدوڵاڵ‪ :‬ئه‌م ته‌قه‌الیه‌ی‬ ‫حكومه‌ت و به‌رپرسه‌كانی بۆ كه‌رتی‬ ‫تایبه‌ت ل �ه‌ ب���واری ته‌ندروستیدا‪،‬‬ ‫پێویستی به‌ ماسته‌ر و دكتۆرایه‌ك نییه‌‬ ‫له‌ سیستم و سیاسه‌تی ته‌ندروستیدا بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی لێی تێبگه‌ین‪ .‬به‌ كورتی و به‌‬ ‫كوردی‪ ،‬به‌رپرس و سیاسییه‌كانی خۆمان‬ ‫هاوبه‌شن و پشكی شێریان هه‌یه‌ له‌‬ ‫پرۆژە ته‌ندروستییه‌كانی كه‌رتی تایبه‌ت‪.‬‬ ‫پرۆژەیه‌كی تایبه‌تی ته‌ندروستی نییە‬ ‫به‌ هێنان و بردنی ده‌رم��ان��ه‌وه‌‪ ،‬به‌‬ ‫بازرگانیكردنی كه‌ره‌سته‌ی پزیشكییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب �ه‌ دروس��ت��ك��ردن��ی نه‌خۆشخانه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ ب��ردن و هێنانی نه‌خۆشه‌وه‌ بۆ‬ ‫واڵت��ان بۆ وه‌رگرتنی چ��اره‌س �ه‌ر‪ ،‬به‌‬ ‫گرێبه‌ست به‌سنت له‌گه‌ڵ كۆمپانیا‬ ‫جیهانی و لۆكاڵییه‌كانه‌وه‌‪ ،‬كه‌ حیزب و‬ ‫سیاسییه‌كان ده‌ستیان بۆ نه‌بردبێت‪.‬‬ ‫كه‌ دۆخه‌كه‌ ئاوه‌ها بوو‪ ،‬هیچ سه‌یر‬ ‫نابێت كه‌ له‌ ئاستێكی بااڵی حكومه‌تدا‬ ‫بانگه‌شه‌ بۆ به‌تایبه‌تكردنی سیستمی‬ ‫ت�ه‌ن��دروس��ت��ی بكرێت‪ .‬ن��ه‌ك ئ��ه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو دۆخ��ی ناله‌باری ته‌ندروستی‬ ‫له‌ كه‌رتی گشتیدا‪ ،‬خه‌ونێكی خۆش‬ ‫و ئاواتێكی گ��ه‌وره‌ی بازرگانه‌كانی‬ ‫بواری كه‌رتی تایبه‌تی ته‌ندروستین‪ .‬كه‌‬ ‫هاوواڵتیان له‌ كه‌رتی گشتی ده‌تۆرێن‬ ‫و سڵده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ چاره‌سه‌ر له‌وێ‬ ‫وه‌رگرن‪ ،‬بازرگانه‌كان و هاوبه‌شه‌كانیان‬ ‫له‌ سیاسییه‌كان‪ ،‬قازانجی زیاتر ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫بۆیه‌ بێباكی و گوێنه‌دانی ده‌سه‌اڵتی‬ ‫سیاسی ب��ه‌و ك��اره‌س��ات��ان �ه‌ی له‌ناو‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ گشتییه‌كاندا ڕووده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫ته‌نها ل �ه‌ ب��ێ��ده‌س�ه‌اڵت��ی و نه‌زانین‬ ‫و نابه‌رپرسیارێتییه‌وه‌ نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫سیاسه‌تێكی نافه‌رمییه‌ بۆ تۆراندنی‬ ‫خه‌ڵك له‌ كه‌رتی گشتی و هاندانیان بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی ڕوو له‌ نه‌خۆشخانه‌ و بزنس و‬ ‫پرۆژەكانیان بكه‌ن له‌ كه‌رتی تایبه‌ت‪.‬‬

‫به‌رپرسه‌كانی وه‌زاره‌تی‬ ‫ته‌ندروستی بۆ خۆیان بزنس و‬ ‫پرۆژه‌ و نه‌خۆشخانه‌ی تایبه‌تیان‬ ‫هه‌یه‌ له‌ كه‌رتی تایبه‌تدا‬

‫ئەنداماىن بۆرد‪:‬‬ ‫سەاڵح ساالر‬ ‫ئیدریس سیوەیىل‬ ‫محەمەد جەمال‬

‫ناونیشاىن بەیان لە ئینتەرنێت‪:‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬ ‫‪E.mail: bayanpress@yahoo.com‬‬ ‫‪www.facebook.com/bayanpres‬‬

‫رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامىن ‪ -‬شەقامى ئیرباهیم پاشا ‪ -‬تەالرى بنار نهۆمى پێنجەم ‪ -‬شوقەى ژمارە ‪ .3‬تەلەفۆن‪07480605181 :‬‬

‫بایی (‪ )750‬دینارە‬

‫‪14‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)43‬سێشه‌مم ‌ه ‪ ،2013/7/9‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫گفتوگۆ‬

‫دکتۆر گۆران عه‌بدوڵاڵ‪ ،‬شـارە‬

‫كۆمه‌ڵێك ده‌زگای ته‌ندروستی هه‌ن له‌ ناوچه‌كانی پارت‬ ‫له‌م دیمانه‌دا‪ ،‬دكتۆر گۆران عه‌بدوڵاڵ‪ ،‬شاره‌زا له‌ سیاسه‌تی ته‌ندروستی‪ ،‬باس له‌ ره‌وشی‬ ‫ته‌ندروستی له‌ هه‌رێمی كوردستان ده‌كات‪ .‬تیشك ده‌خاته‌ سه‌ر ئه‌و كه‌موكورتییانه‌ی له‌‬ ‫سیستمی كارگێڕی و ته‌ندروستیی هه‌رێمی كوردستان هه‌ن‪ ،‬ئه‌و له‌وباره‌ره‌یەوه‌ ئاما‌ژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌دات كه‌ هه‌ردوو حزبی ده‌سه‌اڵتدار ئه‌و كه‌رته‌یان به‌ ئاقارێكی خراپدا بردووه‌‬ ‫و به‌حزبییان كردووه‌‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌ كۆمه‌ڵێك ده‌زگای ته‌ندروستی هه‌ن له‌ ناوچه‌كانی‬ ‫پارتی‪ ،‬وه‌زیری ته‌ندروستی هیچ زانیاریی له‌سه‌ریان نییه‪ .‬سه‌باره‌ت به‌ دۆسیه‌ی ده‌رزیی‬ ‫ئاڤاستین كه‌ به‌هۆیه‌وه‌ ژماره‌یه‌ك هاوواڵتی چاویان له‌ده‌ستدا‪ ،‬دكتۆر گۆران ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫به‌رپرسانی وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی خۆیان له‌ خودی ئه‌و كۆمپانیا لۆكاڵییه‌ سوودمه‌ند بوون‬ ‫كه‌ به‌ قاچاغ ئاڤاستینی هێناوه‌ته‌ كوردستانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و كۆمپانیایه‌ گه‌شتی بۆ به‌رپرسانی‬ ‫وه‌زاره‌ته‌كه‌ ڕێكخستووه‌ بۆ دوبه‌ی‪.‬‬ ‫گفتوگۆ‪ :‬فازیل ئه‌حمه‌د‬

‫به‌یان‪ :‬خوێندنه‌وه‌ی ئێوه‌ بۆ دۆخی‬ ‫ئێستای سیستمی ته‌ندروستی چییه‌ له‌‬ ‫هه‌رێمی كوردستاندا؟‬ ‫د‪ .‬گ����ۆران ع��ه‌ب��دوڵ�ڵا‪ :‬دۆخ��ی‬ ‫ته‌ندروستی له‌ كوردستاندا له‌ قه‌یرانێكی‬ ‫م �ه‌ت��رس��ی��داردای �ه‌‪ .‬به‌پێی زۆرب���ه‌ی‬ ‫پێوه‌ره‌ جیهانییه‌كان‪ ،‬كوردستان به‌ره‌و‌‬ ‫داهاتوویه‌كی نادیار ده‌ڕوات له‌ ڕووی‬ ‫ته‌ندروستییه‌وه‌‪ .‬له‌ الیه‌كه‌وه‌ نه‌خۆشی‬ ‫و ده‌ردوبه‌اڵكانی سه‌ده‌كانی ناوه‌ڕاست‬ ‫و زه‌مانی زوو له‌ كوردستاندا ئاماده‌ییان‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬له‌ كوردستاندا سااڵنه‌ ڕووبه‌ڕووی‬ ‫كۆلێرا‪ ،‬ئه‌نفله‌وه‌نزا‪ ،‬نه‌خۆشییه‌كانی‬ ‫پێست‪ ،‬گه‌ڕبوون‪ ،‬گرانه‌تا‪ ،‬تای ماڵتا‪،‬‬ ‫سكچوون و ڕشانه‌وه‌ ده‌بین‪ ،‬ئه‌مانه‌‬ ‫نه‌خۆشیگه‌لێكن س �ه‌ر ب �ه‌م زه‌مه‌نه‌‬ ‫نین‪ ،‬هی زه‌مانێكی كۆن و واڵتێكی‬ ‫دواكه‌وتوو و دوور له‌ ته‌كنه‌لۆژیا و‬ ‫مۆدێرنه‌ و پێشكه‌وتنن‪ .‬له‌والشه‌وه‌‬ ‫نه‌خۆشی و ده‌رده‌كانی مۆدێرنه‌ و واڵته‌‬ ‫پێشكه‌وتووه‌كانیش ڕووی تێكردووین‪،‬‬ ‫به‌ هۆی نه‌جواڵن و جگه‌ره‌خواردن و‬ ‫لێخوڕینی خێرای ئۆتۆمبیل و كێشه‌‬ ‫ده‌روون���ی و كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانه‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆیه‌شه‌ نه‌خۆشییه‌كانی شه‌كره‌‪ ،‬فشاری‬ ‫خوێن‪ ،‬شێرپه‌نجه‌‪ ،‬دڵه‌ڕاوكێ‪ ،‬خه‌مۆكی‬ ‫و ‪...‬هتد له‌ پاڵ ئه‌وانه‌ی س �ه‌ره‌وه‌دا‬ ‫ده‌بیرنێن‪ .‬به‌ كورتی كوردستان ده‌رد و‬ ‫نه‌خۆشییه‌كانی ه�ه‌ردوو زه‌مه‌نه‌كه‌ی‬ ‫ك���ۆك���ردووه‌ت���ه‌وه‌‪ .‬ل��ه‌ ب��ه‌رام��ب��ه‌ردا‬ ‫سیستمێكی ته‌ندروستیی سه‌قه‌تیشامن‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬نه‌ك توانای ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی‬ ‫ئ�ه‌و نه‌خۆشییانه‌ی س��ه‌ره‌وه‌ی نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو سیستمێكه‌ كه‌ بۆخۆشی به‌ده‌ست‬ ‫كۆمه‌ڵێك نه‌خۆشییه‌وه‌ ده‌ناڵێنێت‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌ بنه‌ڕەتدا هۆكاری سیاسی و ئابووری‬ ‫و زانستییان هه‌یه‌‪ .‬به‌ داخه‌وه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌م دۆخه‌ ب�ه‌رده‌وام بێت‪ ،‬دوور نییه‌‬ ‫كاره‌ساتی مرۆیی گه‌وره‌ی لێبكه‌وێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬به‌ڕێزتان باس له‌ كێشه‌‬ ‫هه‌نووكه‌ییه‌كان و كێشه‌ درێژخایه‌نه‌كان‬ ‫ده‌كه‌ن له‌ناو سیستمی ته‌ندروستیدا‪،‬‬ ‫به‌دیاریكراوی مه‌به‌ستان چییه‌؟‬ ‫د‪ .‬گ��ۆران عه‌بدوڵاڵ‪ :‬كۆمه‌ڵێك‬ ‫ڕێگا و ئامراز هه‌یه‌ به‌كاریانبهێنین بۆ‬ ‫تێگه‌یشنت له‌ سیستمی ته‌ندروستی‬ ‫و كێشه‌كانی‪ .‬كێشه‌ هه‌نووكه‌یی و‬ ‫كێشه‌ درێژخایه‌نه‌كان‪ ،‬یه‌كێكن له‌و‬ ‫ئامرازانه‌‪ .‬پێموابێت گرنگرتین كێشه‌ی‬ ‫هه‌نووكه‌یی كه‌ ب���ه‌رده‌وام و رۆژان �ه‌‬ ‫مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ ده‌كه‌ین‪ ،‬نه‌زانین و‬ ‫ناهۆشیاری و نه‌شیاویی ئه‌وانه‌یه‌ كه‌‬

‫سیستمی ته‌ندروستی به‌ڕێوه‌ده‌به‌ن‬ ‫له‌ چه‌مكه‌ هه‌ره‌ سه‌ره‌تاییه‌كانی ئه‌و‬ ‫سیستمه‌‪ .‬ئه‌وانه‌ی سیستمی ته‌ندروستی‬ ‫ب�ه‌ڕێ��وه‌ده‌ب�ه‌ن به‌ وه‌زی��ری��ش�ه‌وه‌‪ ،‬له‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك كاره‌كته‌ری حیزبی زیاتر‬ ‫هیچی ت��ر ن��ی��ن‪ .‬ئ���ه‌وان كۆمه‌ڵێك‬ ‫پزیشك و كارمه‌ندی ته‌ندروستین‪،‬‬ ‫كه‌ هاوپه‌یامنێتییه‌كی تووندوتۆڵیان‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌سه‌اڵتی سیاسی هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫هاوپه‌یامنێتییه‌ ب��ۆ به‌رژەوه‌ندییه‌‬ ‫تایبه‌ته‌كانی خ��ۆی��ان و به‌شێك له‌‬ ‫توێژەكانیان كه‌ سه‌ر به‌ حیزبه‌كانیانه‪‌،‬‬ ‫ب�ه‌ك��ارده‌ه��ێ��ن��ن‪ .‬ئ�ه‌م�ه‌ كێشه‌یه‌كی‬ ‫ب���ه‌رده‌وام و هه‌نووكه‌ییه‌‪ ،‬پێویستی‬ ‫به‌ چ��اره‌س �ه‌ری خێرا و ده‌موده‌ست‬ ‫ه��ه‌ی��ه‌‪ .‬پ��ێ��م��واب��ێ��ت ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن �ه‌‬ ‫چاوه‌ڕوانكراوه‌كانی كوردستان هه‌لێكی‬ ‫زێڕینه‌ ب��ۆ ڕزگ��ارك��ردن��ی سیستمی‬ ‫ته‌ندروستی و خه‌ڵكی كوردستان له‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌ ته‌ندروستییه‌ی كه‌ له‌ شكست‬ ‫زی��ات��ر هیچی ت��ری ب��ۆ سیستمه‌كه‌‬ ‫به‌رهه‌منه‌هێناوه‌‪.‬‬ ‫ل �ه‌ الی �ه‌ك��ی ت����ره‌وه‌‪ ،‬سیستمی‬ ‫ته‌ندروستیی ئێمه‌ گیرۆده‌ی كۆمه‌ڵێك‬ ‫كێشه‌ی درێژخایه‌نه‌‪ ،‬كه‌ له‌ سااڵنی‬ ‫ڕاب�����وردوودا ك�ه‌ڵ�ه‌ك�ه‌ی��ان ك���ردووه‌‪،‬‬ ‫پێویستیان به‌ كات و پالن و سرتاتیژ و‬ ‫نه‌فه‌سدرێژی هه‌یه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی چاره‌‬ ‫بكرێن‪ .‬به‌شێك له‌و كێشانه‌ په‌یوه‌ندییان‬ ‫به‌ عه‌قلیه‌تی سیاسییه‌وه‌ هه‌یه‌ له‌‬ ‫كوردستاندا به‌رامبه‌ر به‌ ته‌ندروستی‬ ‫به‌ گشتی و سیستمی ته‌ندروستی به‌‬ ‫تایبه‌تی‪ .‬بۆ منوونه‌‪ ،‬سیاسییه‌كانی ئێمه‌‬ ‫چونكه‌ خۆیان سیستمی ته‌ندروستی‬ ‫به‌كارناهێنن‪ ،‬گرنگ نییه‌ به‌الیانه‌وه‌‬ ‫دۆخ��ی سیستمه‌كه‌ چییه‌ و چۆنه‌‪.‬‬ ‫به‌شێك له‌ كێشه‌ درێژخایه‌نه‌كانی‬ ‫تر په‌یوه‌ندیی به‌ ته‌رخاننه‌كردنی‬ ‫ب��ودج �ه‌ی �ه‌ك��ی ش��ی��اوه‌وه‌ ه �ه‌ی �ه‌ بۆ‬ ‫سیستمه‌كه‌‪ ،‬كه‌ دیسان ڕاسته‌وخۆ‬ ‫گرێدراوی بێمنه‌تیی ده‌سه‌اڵتی سیاسی‬ ‫و سه‌ركرده‌كانه‌ له‌ سیستمه‌كه‌ (چونكه‌‬ ‫خۆیان له‌ كوێ بیانه‌وێت ئه‌ته‌وانن‬ ‫چ��اره‌س �ه‌ر وه‌رگ���رن)‪ .‬ئه‌مه‌ جگه‌ له‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك كێشه‌ی درێژخایه‌نی تر‪.‬‬ ‫ب �ه‌ی��ان‪ :‬چه‌مكی به‌رپرسیارێتی‬ ‫ده‌كه‌وێته ‌كوێی ئ ‌ه م سیستمه‌وه‌؟‬ ‫د‪ .‬گ��ۆران عه‌بدوڵاڵ‪ :‬یه‌كێك له‌‬ ‫خه‌سڵه‌ته‌ سه‌ره‌كییه‌كانی سیستمی‬ ‫ت��ه‌ن��دروس��ت��ی��ی ئ��ێ��م �ه‌‪ ،‬ڕاك���ردن���ی‬ ‫به‌رپرس و سه‌رپرشتیاره‌كانیه‌تی له‌‬ ‫به‌رپرسیاریه‌تی‪ .‬به‌رپرسانی وه‌زاره‌تی‬

‫ته‌ندروستی تا ئه‌و شوێنه‌ به‌رپرسیارن‬ ‫كه‌ نه‌خۆشخانه‌یه‌كی تازه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی��ا بنكه‌یه‌كی ت�ه‌ن��دروس��ت��ی��ی نوێ‬ ‫دروستده‌كه‌ن‪ ،‬یا ئامێرێكی تازه‌ ده‌كڕن‪،‬‬ ‫یا نه‌شته‌رگه‌رییه‌كی ده‌گمه‌ن ده‌كرێت‪.‬‬ ‫به‌رپرسانی ئه‌و وه‌زاره‌ته‌ پێیان خۆشه‌‬ ‫له‌و كاتانه‌دا بێنه‌ سه‌ر ته‌له‌فزیۆنه‌كان و‬ ‫له‌ میدیاكانه‌وه‌ شانازی به‌ سیستمه‌كه‌ و‬ ‫«ده‌ستكه‌وته‌كانی» بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم كاتێك‬ ‫كه‌ ‪ ٣٠‬هاوواڵتی كوێر ده‌كرێن‪ ،‬كه‌‬ ‫هاوواڵتییه‌ك گیانی له‌ده‌ستده‌دات به‌‬ ‫هۆی ده‌رزی و ده‌رمانی ئێكسپایه‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫كاتێك دروستكردنی نه‌خۆشخانه‌یه‌ك‬ ‫دواده‌ك �ه‌وێ��ت و دنیایه‌ك گه‌نده‌ڵی‬ ‫ئ��اش��ك�را ده‌ب��ێ��ت‪ ،‬كاتێك ده‌رزی���ی‬ ‫ئه‌نسۆلینی م��اوه‌ب��ه‌س��ه‌رچ��وو و‬ ‫ناكاریگه‌ر به‌كارده‌هێرنێت و ژیانی‬ ‫هاوواڵتیان ده‌خاته‌ مه‌ترسییه‌وه‌‪ ،‬كاتێك‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ و بنكه‌ ته‌ندروستییه‌كانی‬ ‫ناوچه‌ دوورده‌سته‌كان بێبه‌شده‌كرێن‬ ‫له‌ كه‌مرتین خزمه‌تی ته‌ندروستی‪،‬‬ ‫كاتێك رۆشنبیران و هاوواڵتیان داوای‬ ‫سزادانی به‌پرسان ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌و كاتانه‌‬ ‫یه‌ك به‌رپرس و به‌رپرسیار نادۆزیته‌وه‌‪.‬‬ ‫ب��ۆ من��وون�ه‌ ل�ه‌ كێشه‌كه‌ی ده‌رم��ان��ی‬ ‫ئاڤاستین و كوێركردنی ‪ ٣٠‬هاوواڵتی‬ ‫ل �ه‌ ش���اری ه �ه‌ول��ێ��ر‪ ،‬ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌ری‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ی ڕزگاری دەیوت «هه‌ڵه‌ی‬ ‫ئێمه‌ نییه‌‪ ،‬ده‌رمانه‌كه‌ له‌ فه‌رمانگه‌ی‬ ‫ته‌ندروستی هه‌ولێره‌وه‌ بۆمان هاتووه‌»‪.‬‬ ‫فه‌رمانگه‌ی ته‌ندروستیی هه‌ولێر‬ ‫ده‌ی��وت «ئ��ه‌وه‌ ك��اری وه‌زاره‌ت���ه‌ كه‌‬ ‫دڵنیا بێت ده‌رمانه‌كانی گونجاون»‪.‬‬ ‫كه‌چی وه‌زی��ری ته‌ندروستیی دوای‬ ‫ه�ه‌م��ووی��ان ف �ه‌رم��ووی «ده‌رم��ان�ه‌ك�ه‌‬ ‫الی ئ �ه‌وان ن�ه‌ك��ڕدراوه‌ و فه‌رمانگه‌ی‬ ‫ته‌ندروستیی هه‌ولێر ب�ه‌رپ��رس�ه‌»‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ ل�ه‌ گاڵته‌جاڕی ب�ه‌ هه‌ست و‬ ‫سۆزی خه‌ڵك زیاتر هیچی دیكه‌ نییه‌‪.‬‬ ‫ئێمه‌ له‌ ب��ه‌رده‌م سیستمێكداین كه‌‬ ‫به‌تاڵبووه‌ته‌وه‌ له‌ كه‌مرتین مه‌رجه‌كانی‬ ‫به‌رپرسیاریه‌تی‪ .‬ده‌ب��ێ��ت وه‌زی��ری‬ ‫ته‌ندروستی و به‌ڕێوه‌به‌ری فه‌رمانگه‌‬ ‫و به‌ڕێوه‌به‌ری نه‌خۆشخانه‌كان هه‌ر‬ ‫یه‌كه‌ و باش له‌ به‌رپرسیاریه‌تییه‌كانی‬ ‫خۆی تێبگات و بزانێت ئه‌وه‌ ئه‌وانن‬ ‫ك�ه‌ به‌رپرسی ی�ه‌ك�ه‌م و ئاخیرن له‌‬ ‫هه‌ر كێشه‌یه‌كی ته‌ندروستی كه‌ له‌‬ ‫چوارچێوه‌ی ده‌زگاكانیاندا ڕووده‌دات‪.‬‬ ‫دی���اره‌ ئاستی به‌رپرسیاریه‌تییه‌كه‌‬ ‫به‌گوێره‌ی ده‌سه‌اڵته‌كان ده‌گۆڕێت‪.‬‬ ‫دیسان پێموابێت گاڵته‌جاڕییه‌ كه‌‬

‫وه‌زی���ری ته‌ندروستییه‌كت هه‌بێت‬ ‫بڵێت ئه‌وه‌ هه‌ڵه‌ی ئه‌وان نییه‌ كه‌ ‪٣٠‬‬ ‫هاوواڵتی به‌ به‌رچاوی ئه‌وه‌وه‌ چاویان‬ ‫له‌ده‌ستداوه‌‪ .‬نه‌خێر‪ ،‬ئه‌وه‌ وه‌زیره‌ كه‌‬ ‫به‌رپرسی یه‌كه‌م و ئاخیره‌ و پێویسته‌‬ ‫باش له‌و به‌رپرسیاریه‌تییه‌ تێبگات‪ ،‬به‌‬ ‫پێچه‌وانه‌وه‌ شوێنه‌كه‌ی چۆڵكات باشرته‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬هاوواڵتی له‌ناو سیسته‌می‬ ‫ته‌ندروستیدا سه‌نته‌ره‌ یان پ ‌هراوێز؟‬ ‫د‪ .‬گۆران عه‌بدوڵاڵ‪ :‬هاوواڵتیانی‬ ‫ئێمه‌ له‌ سه‌نته‌ری په‌راوێزیشدا نین‬ ‫له‌ سیستمی ته‌ندروستیدا‪ ،‬به‌داخه‌وه‌‬ ‫له‌ پ �ه‌راوێ��زی هه‌موو په‌راوێزه‌كانن‬ ‫له‌ناو سیسته‌مه‌كه‌دا‪ .‬له‌ سیستمی‬ ‫ت �ه‌ن��دروس��ت��ی��ی ئ��ێ��م �ه‌دا ح��ی��زب و‬ ‫داروده‌سته‌كانی له‌ سه‌نته‌ردان‪ .‬پۆست‬ ‫و كورسی و ده‌سه‌اڵته‌كانی سیستمی‬ ‫ته‌ندروستیی ل �ه‌ چ��او و ج���ه‌رگ و‬ ‫دڵ و گورچیله‌ی خه‌ڵك گرنگرتن‪.‬‬ ‫ك��ه‌ی گ��وێ��ت لێبوو ك �ه‌ كه‌سێك و‬ ‫به‌رپرسێك له‌سه‌ر تاوانێك به‌رامبه‌ر به‌‬ ‫هاوواڵتیان له‌ پۆسته‌كه‌ی الدرا‪ ،‬یا خۆی‬ ‫ده‌ستیله‌كاركێشایه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وكات ده‌ڵێین‬ ‫كه‌ سیستمه‌كه‌ هاوواڵتیانی خستووه‌ته‌‬ ‫س �ه‌ن��ت �ه‌ری گ��رن��گ��ی��دان��ی خ��ۆی��ه‌وه‌‪.‬‬ ‫منداڵێكی پێنج سااڵن به‌ ناوی «الزۆ‬ ‫سه‌الم» ته‌نها له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی پسوڵه‌ی‬ ‫چوونه‌ ژووره‌وه‌ی پێنه‌بوو‪ ،‬نه‌یانهێشت‬ ‫بچێته‌ ژووره‌وه‌ له‌ نه‌خۆشخانه‌ و گیانی‬ ‫له‌ده‌ستدا‪ ،‬كێی له‌سه‌ر سه‌رزه‌نشت‬ ‫ك�را؟ «ك��ه‌ژاوه‌ عه‌بدولباقی» به‌هۆی‬ ‫پشتگوێخسنت و الموباالتییه‌وه‌ گیانی‬ ‫له‌ده‌ستدا‪ ،‬كێی له‌سه‌ر دادگاییكرا؟‬ ‫«سه‌ربه‌ست غه‌فور» به‌ هه‌مان شێوه‌؟‬ ‫«سه‌نا عه‌بدوڵاڵ» له‌ ق �ه‌اڵدزێ له‌ژێر‬

‫نه‌شته‌رگه‌رییدا و به‌هۆی نه‌بوونی‬ ‫پزیشكی به‌نجه‌وه‌ مرد‪ ،‬كێی له‌سه‌ر درا‬ ‫به‌ دادگا؟ دنیایه‌ك منوونه‌ی ترمان هه‌یه‌‬ ‫كه‌ به‌ڵگه‌ن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی كه‌ هاوواڵتیان‬ ‫له‌ سیستمی ته‌ندروستیی ئێمه‌دا نه‌ك‬ ‫ته‌نها له‌ په‌راوێزدان‪ ،‬به‌ڵكو نه‌خۆشی‬ ‫و ده‌رده‌س����ه‌ری و نه‌گبه‌تییه‌كانی‬ ‫هاوواڵتیانیش بۆ قازانجی ئابووری‬ ‫و خۆشگوزه‌رانی و كه‌یف و سه‌فای‬ ‫كۆمه‌ڵێك بازرگانی بواری ته‌ندروستی‬ ‫به‌كارده‌هێرنێت‪ .‬سیستمی ته‌ندروستیی‬ ‫ئێمه‌ پێی خ��ۆش�ه‌ ك �ه‌ ه��اوواڵت��ی��ان‬ ‫نه‌خۆش بكه‌ون بۆ ئ��ه‌وه‌ی به‌رپرس‬ ‫و بازرگانه‌كانی قازانجی زیاتر بكه‌ن‪.‬‬ ‫به‌ كورتی‪ ،‬ئه‌وه‌ بازرگان و به‌رپرس و‬ ‫سه‌رداره‌كانی سیستمی ته‌ندروستین‬ ‫ك �ه‌ ل �ه‌ س �ه‌ن��ت �ه‌ری سیستمه‌كه‌ن و‬ ‫هاوواڵتیانش له‌ په‌راوێزدان‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬كوێركردنی سی هاوواڵتی‬ ‫به‌ ده‌رزی���ی ئاڤاستین‪ ،‬نه‌به‌رپرسانی‬ ‫ته‌ندروستی ده‌ستیان له‌كاركێشایه‌وه‌ و‬ ‫نه‌حكوومه‌ت لێپرسینه‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬نهێنى‬ ‫ئه‌م شتە چییه‌؟‬ ‫د‪ .‬گۆران عه‌بدوڵاڵ‪ :‬ئه‌مه‌ یه‌كێكه‌‬ ‫ل��ه‌و شتە س��ەرس��وڕه��ێ��ن��ەران��ەى كه‌‬ ‫ڕەنگه‌ ب �ه‌س له‌ كوردستان و واڵته‌‬ ‫هاوشێوه‌كانی تر ڕووبدات‪ .‬له‌ واڵتێكدا‬ ‫كه‌ النی كه‌می مافه‌كانی مرۆڤ پارێزراو‬ ‫بێت‪ ،‬نه‌ك وه‌زیری ته‌ندروستی‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ت���ه‌واوی حكومه‌ت ده‌ك�ه‌وێ��ت�ه‌ ژێر‬ ‫پرسیار و شه‌رعیه‌ت له‌ده‌ستده‌دات‪.‬‬ ‫ل �ه‌ واڵت��ێ��ك��دا ك �ه‌ زه‌ڕڕەی����ه‌ك ڕێ��ز و‬ ‫حورمه‌ت بۆ مرۆڤ دابرنێت‪ ،‬به‌رپرسانی‬ ‫ته‌ندروستی به‌و جۆره‌ی ئێستا ناتوانن‬ ‫بۆی ده‌رچن و ده‌یان خۆپیشاندان و‬

‫ناڕەزایه‌تی و كۆبوونه‌وه‌ و چاالكیی‬ ‫مه‌ده‌نی و دانه‌دادگا ڕووی��ده‌دا‪ .‬به‌اڵم‬ ‫كێشه‌كه‌ ته‌نها حكومه‌ت و وه‌زاره‌تی‬ ‫ته‌ندروستی و ده‌سه‌اڵتی سیاسی نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو خ��ودی كۆمه‌ڵگا به‌ گشتی و‬ ‫چاالكییه‌ مه‌ده‌نی و ڕێكخراوه‌كان و‬ ‫پارته‌ سیاسییه‌كانی تر و میدیاكانیشه‌‪.‬‬ ‫له‌ كه‌مپینێك و چه‌ند وتارێكی كه‌م‬ ‫و دوو سێ به‌رنامه‌ی ته‌له‌فزێونی‪،‬‬ ‫ئێمه‌ وه‌ك��و كۆمه‌ڵگا چیامن ك��رد بۆ‬ ‫پروتیستۆكردنی ئه‌م كاره‌سات و تاوانه‌‬ ‫گه‌وره‌یه‌؟ ئایه‌ وه‌كو كۆمه‌ڵگا ده‌توانین‬ ‫ته‌ماشای خۆمان بكه‌ین له‌ ئاوێنه‌یه‌ك و‬ ‫شانازی به‌ ئاستی خه‌مخۆریی خۆمان بۆ‬ ‫یه‌كرتی و هاونیشتیامنیامنان بكه‌ین؟ به‌‬ ‫دڵنیاییه‌وه‌ نه‌خێر‪ .‬بۆیه‌ به‌المه‌وه‌ سه‌یر‬ ‫نییه‌ كه‌ حكومه‌ت ئه‌وه‌نده‌ بێباكه‌ له‌‬ ‫ئاست كاره‌ساتێكی له‌م قه‌باره‌یه‌دا‪.‬‬ ‫ب�ه‌ی��ان‪ :‬هێنانی ده‌رم��ان��ی قاچاخ‬ ‫یه‌كێك ‌ه ل�� ‌ه گ��رف��ت�ه‌ك��ان��ی سیستمی‬ ‫ته‌ندروستی‪ ،‬هۆكاری كۆنرتوڵ نه‌كردنی‬ ‫چییه‌ و چۆن بتوانرێت میكانیزمی گونجاو‬ ‫بدۆزرێته‌وه‌ بۆ كۆنرتۆڵكردنی؟‬ ‫د‪ .‬گ�����ۆران ع���ه‌ب���دوڵ�ڵ�ا‪ :‬هیچ‬ ‫میكانیزمێك سه‌ركه‌وتوو نابێت‪ ،‬تاوه‌كو‬ ‫گۆڕانكارییه‌كی گرنگ و ڕیشه‌یی‬ ‫له‌ كه‌یسی ده‌رم��ان ڕوون���ه‌دات‪ .‬ئه‌و‬ ‫گۆڕانكارییه‌ش بریتییه‌ له‌ بڕینی ده‌ستی‬ ‫حیزب له‌ناو كایه‌كه‌‪ .‬ده‌سه‌اڵتی سیاسی‬ ‫و حیزبه‌كانی ده‌ستیان بردووه‌ بۆ گه‌وره‌‬ ‫و بچووكی ئه‌و بوارانه‌ی كه‌ ده‌توانن‬ ‫قازانجی ئابووری مسۆگه‌ر بكه‌ن‪ .‬هێنان‬ ‫و بردن و كڕین و فرۆشتنی ده‌رمانیش‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌و بوارانه‌ی كه‌ به‌ خێراییه‌كی‬ ‫ترسناك ده‌توانێت قازانجێكی زۆر له‌‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬ ‫‪www.facebook.com/bayanpres‬‬ ‫‪www.twitter/bayan2press‬‬

‫‪political general Newspaper‬‬

‫‪Tuesday, No.43‬‬ ‫‪First Year, July 9, 2013‬‬

‫هاوژین عومه‌ر‬

‫ئەزموون وەک ئەلتەرناتیڤی دیموکراسی!‬

‫جۆرج ئۆرۆیل دەڵێت «كەسی لیرباڵ‪ :‬هێزپەرستە‪ ،‬بەاڵم هێزیشی نییە»‪.‬‬ ‫دیمەنی سیاسی و ئەو واقیعەی حاڵی حازر لە کوردستان و میرس و بەشێک لە واڵتانی‬ ‫تری مسوڵامننشین دەگوزەرێت‪ ،‬بە کورت و پوختی پێامن دەڵێت ئەوە عەملانی و لیرباڵەکانن‬ ‫کە بڕوایان بە دیموکراسی و دەستاودەستکردنی دەسەاڵت و فرەالیەنیی سیاسی و زۆرێک‬ ‫چەمکی تری نێو دنیای سیاسەت و هزری سیاسی نییە‪ .‬ئەوان لەگەڵ ئەوەی بەردەوام‬ ‫بانگەشەی دیموکراسییان کردووە‪ ،‬بەاڵم نەیان ویستووە کەشوهەوایەکی دیموکراسی‬ ‫فەراهەم بهێنن‪ ،‬دیمەنێکی سیاسیی ساختەیان پیشان داوە‪ ،‬پرۆسەیەکی سیاسییان لەسەر‬ ‫بنەمای ناعەدالەتی و ناهاوسەنگی دامەزراندووە‪.‬‬ ‫ئەوان لەناو واقیعێکی پڕ لە ستەم و سەرکوتکردن و چەوساندنەوە و پەراوێزخستندا‪،‬‬ ‫کە خۆیان خوڵقێنەری بوون‪ ،‬باسیان لە دیموکراسی ک��ردووە‪ .‬کاتێک بە شان و باڵی‬ ‫دیموکراسیدا هەڵیان داوە‪ ،‬کە هیچ نەیار و ئۆپۆزسیۆنێکی ئاشکرا و مۆڵەتپێدراوی خاوەن‬ ‫پێگەی جەماوەرییان نەبووە‪ ،‬یان نەیانهێشتووە بێنە بوونەوە‪ .‬ئەوان تەنانەت حوکمیان‬ ‫لەسەر نیازی نەیارەکانیشیان دەدا‪ ،‬بە تایبەتیش پارتە ئیسالمییەکان‪ ،‬بەوەی گەر بگەنە‬ ‫دەسەاڵت‪ ،‬ئەوە مانای کۆتایی دیموکراسی و دەستاودەستکردنی دەسەاڵتە!‬ ‫کاتێک ڕەشەبای بەهاری عەرەبی هەڵدەکات و کەشوهەوای دیموکراسیی ڕاستەقینە‬ ‫دروستدەکات‪ ،‬بارێکی سیاسیی ناساختە و ئۆپۆزسیۆن و نەیاری سیاسییان بۆ دێنێتە بوون‪،‬‬ ‫ئەوان باس و خواسی دیموکراسی دەپێچنەوە‪ ،‬بە مانای ئەوەی زۆرکەم گوێبیستی مەسەلەی‬ ‫دیموکراسی دەبیت لە زاری ئەو هێزپەرستانەوە!! عەملانی و لیرباڵەکان چونکە لە دوای‬ ‫بەهاری عەرەبی جەنگی دیموکراسییان دۆڕاند‪ ،‬ئێستا باس لە «ئەزموونی فەرمانڕەوایی»‬ ‫دەکەن‪ ،‬نەک مومارەسەکردنی دیموکراسی‪ .‬لە کوردستان دەڵێن تەنها بارزانی ئەزموونی‬ ‫سەرۆکایەتیی هەیە و دەبێت هەر ئەو لەو پۆستەدا مبێنێتەوە‪ ،‬لە میرسیش سێکوچکەی‬ ‫(سوپا‪ ،‬عەملانیەت‪ ،‬دەسەاڵتێکی ئاینیی خزمەتکار بە عەملانیەت و هێزی سوپا)‪ ،‬کودەتا‬ ‫بەسەر دەسەاڵتێکی مەدەنی و بەرهەمی پیادەکردنی دیموکراسی‪ ،‬دەکات‪ ،‬بە پاساوی‬ ‫ئەوەی ئەو دەسەاڵتە‪ ،‬ئەزموونی فەرمانڕەوایی نییە!! مەبەستەکەش ڕوون و ئاشکرایە‪ ،‬تەنها‬ ‫مانەوەی گرووپێکی دیارییکراوە لە دەسەاڵتدا‪.‬‬ ‫ئێمە ئێستا لەبەردەم گوتارێکی نوێ و تێزێکی سیاسیی تازەداین‪ .‬ئێستا الی عەملانی‬ ‫و لیرباڵەکان‪ ،‬ئەزموون کراوەتە ئەلتەرناتیڤی دیموکراسی‪ ،‬جا ئەزموونی شاخ بێت یان شار!‬ ‫هەموانیش هەوڵ بۆ تیۆریزەکردنی ئەوە دەدەن‪ .‬کێشەی جەوهەرییش ئەوە نییە کەسانێک‬ ‫لەنێو سوپا و بە هاوکاریی ڕۆژئاوای دووڕوو ڕژێمە ملهوڕ و خێڵەکییەکانی کەنداو‪ ،‬بەبێ‬ ‫هیچ بنەوانێکی هزریی‪ ،‬کودەتا دەکەن و واقیعێکی سیاسی دەگۆڕن‪ ،‬کێشەی بنەڕەتی‬ ‫ئەوەیە‪ ،‬کەسانێک لەژێر ناوی ڕۆشنبیر و لە ژێر پەردەی هزر و تەنانەت ئاینیشدا‪ ،‬پاساو بۆ‬ ‫ئەم هەنگاوە مەترسیدارە دەهێننەوە و ڕەوایەتیی پێدەدەن‪.‬‬ ‫دواجار ئێمە مەحکومین بە بەرپاکردنی کۆمەڵێک جەنگ‪ ،‬نەک تەنها پێویستە جەنگی‬ ‫سیاسی بکەین‪ ،‬بەڵکو لەسەرمانە جەنگی ئەو کەس و گرووپانەش بکەین‪ ،‬کە هزر و ئاینیش‬ ‫دەشێوێنن و دەیانخەنە خزمەتی ملهوڕانەوە‪.‬‬

‫‪Reklam‬‬