ژمارە ٤٥

‫که‌ش‌و هه‌وا‬

‫‪/٣‬شەممە ‪/4 38‬شەممە ‪/5 39‬شەممە ‪ 40‬که‌رکوک ‪/٣‬شەممە ‪/4 44‬شەممە ‪/5 46‬شەممە ‪45‬‬ ‫هه‌ولێر ‪/٣‬شەممە ‪/4 44‬شەممە ‪/5 46‬شەممە ‪ 46‬سلێمانی ‪/٣‬شەممە ‪/4 43‬شەممە ‪/5 44‬شەممە ‪44‬‬ ‫‪ 20‬دهۆک ‬ ‫‪27‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪23‬‬

‫بایی (‪ )750‬دینارە‬

‫‪10‬‬ ‫چاوى تۆ لەسەر ڕووداوەکان‬

‫ئیرەیی ڕۆژێک کچان دەکوژێت‬

‫دکتۆر ئەنوەر محەمەد فەرەج بۆ بەیان‪:‬‬ ‫دۆخی‌ ئێستاى میسر گوتاری ئیسالمیی‬ ‫میانڕەو ده‌خاته‌ ژێر پرسیاری‬ ‫ته‌كفیرییه‌كانەوە‌‬ ‫ ل‪ .‬گفتوگۆ‬

‫رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە‪ ،‬ژماره‌ (‪ ،)45‬سێشەممە ‪ ،2013/7/23‬ساڵی یەکەم‬

‫بیروڕا‬

‫مەسعوود بارزانى‬ ‫سەرکۆمارە‬

‫‪12‬‬ ‫وەرزش‬

‫ڕیاڵ‬ ‫مەدرید‬ ‫گرانترینە‬ ‫لە جیهاندا‬

‫‪Tuesday, No, 45‬‬ ‫‪First Year, July 23, 2013‬‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫دەسەاڵت و ئۆپۆزسیۆن بە (‪ )468‬کاندید کێبڕکێ دەکەن‬

‫یەکێتى شەڕى سلێمانى و پارتیش‬ ‫هى هەولێر و بادینان دەکات‬ ‫الپەڕە‪5 :‬‬

‫‪8‬‬ ‫پریاسکە‬

‫گەشتى‬ ‫ڕەمەزان‬

‫‪9‬‬

‫داود ئۆغڵۆ سه‌ردانی‬ ‫خورماتوو ده‌كات‬

‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫بڕیار وای ‌ه به‌مزووان ‌ه ئه‌حمه‌د‬ ‫داود ئۆغڵۆ‪ ،‬وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی توركیا‬ ‫سه‌ردانی ش��اری خورماتوو بكات و‬ ‫توركامنه‌كانی ئه‌و شار ‌ه به‌سه‌ربكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی ئه‌و زانیارییانه‌ی ده‌ست‬ ‫(به‌یان) كه‌وتوون‪ ،‬ناوبراو ل ‌ه چه‌ند‬ ‫ڕۆژی ڕاب�����ردوودا ل � ‌ه ئ�ه‌ن��ق�ه‌ره‌ی‬ ‫پایته‌ختی توركیا چاوی ب ‌ه خانه‌واده‌ی‬ ‫ع �ه‌ل��ی ه��اش��م م��وخ��ت��ار‪ ،‬جێگری‬ ‫تیرۆركراوی به‌ره‌ی توركامنی كه‌وتووه‌‬ ‫و به‌ڵێنی ئه‌وه‌ی داو ‌ه ك ‌ه ب ‌ه زووترین‬ ‫كات سه‌ردانی شاری خورماتوو بكات‬ ‫و توركامنانی ئه‌و شار ‌ه به‌سه‌ربكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫س��ه‌ردان��ه‌ك��ه‌ی داود ئۆغڵۆ‬ ‫ب�� ‌ه م�ه‌ب�ه‌س��ت��ی پشتیوانیكردنی‬ ‫توركامنه‌كانی خورماتوو ‌ه ك ‌ه له‌م‬ ‫دواییه‌دا ڕووب �ه‌ڕووی چه‌ندین كاری‬ ‫تیرۆرستی بوونه‌وه‌‪ ،‬به‌و هۆیه‌شه‌وه‌‬ ‫چه‌ندین كه‌سیان لێ تیرۆر كرا‪.‬‬ ‫ل ‌ه سه‌ردانی پێشووتریدا‪ ،‬ئۆغڵۆ‬ ‫ك �ه‌رك��ووك��ی ب��ه‌س��ه‌رك��ردەوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫سه‌ردانه‌شی بوو ‌ه مایه‌ی نیگ ‌هرانیی‬ ‫حكومه‌تی عێراق و ب ‌ه هه‌ڵسوكه‌وتێكی‬ ‫نایاساییان ‌ه له‌قه‌ڵه‌م درا‪.‬‬

‫ئەوقاف‪%80 :‬ی‬ ‫مزگه‌وته‌كانی هه‌رێم‬ ‫بانگبێژیان نییه‌‬ ‫به‌یان‪ .‬هه‌ولێر‬

‫«با موختاره‌كان ب ‌ه‬ ‫هه‌ڵبژاردن دیاری‬ ‫بكرێن»‬ ‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫دوای ئ���ه‌وه‌ی پ��رۆژە‌ی��اس��ای�ه‌ك‬ ‫له‌باره‌ی پێناس ‌ه و ئه‌ركی موختاره‌كانه‌وه‌‬ ‫ل ‌ه پ ‌هرله‌مانی كوردستان خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫یه‌كه‌می بۆ كرا‪ ،‬ك ‌ه تیایدا داوا ده‌كرێت‪،‬‬ ‫موختاره‌كان ب ‌ه هه‌ڵبژاردن دیاری بكرێن‪،‬‬ ‫ئێستا ئ �ه‌و پڕۆژە‌یاسای ‌ه وه‌ك خۆی‬ ‫ماوه‌ته‌و ‌ه و هاوواڵتیان ل ‌ه چاوه‌ڕوانیی‬ ‫به‌یاسایی بوونیدان‪.‬‬ ‫قائیمقامی ق ‌هزای ڕانی ‌ه له‌باره‌ی‬ ‫ئ �ه‌و پ��ڕۆژە‌ی��اس��ای�ه‌و ‌ه ده‌ڵێت «هیچ‬ ‫بڕیارێكی له‌و شێوه‌یه‌مان بۆ نه‌هاتووه‪.‬‬ ‫ئه‌و ‌ه هه‌روا ئاسان نییه‌‪ ،‬پێویستی به‌‬ ‫پار‌ه و بودجه‌یه‌كی زۆره‌»‪ .‬كاروان ساڵح‪،‬‬ ‫ئه‌ندامی لیژنه‌ی ناوخۆی پ ‌هرله‌مانیش‬ ‫ده‌ڵێت «ئێستا ئێم ‌ه له‌گه‌ڵ و ‌هزاره‌تی‬ ‫ناوخۆ ل ‌ه هه‌وڵی ده‌ركردنی ڕێنامییداین‬ ‫بۆ دیاریكردنی موختاره‌كان»‪.‬‬ ‫بڕوانه‌ الپه‌ڕەی هه‌واڵ و ڕاپۆرت‬

‫«ئه‌گه‌ری ئه‌وه‌ هه‌یه‌ كاندیدبوونیان هه‌ڵبووه‌شێته‌وه‌»‬

‫كۆمسیۆن له‌سه‌ر ریكالمی پێشوەختى كاندیدەکان هەڕەشە ده‌كات‬ ‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫دوای ئاشکراکردن و باڵوبوونه‌وه‌ی‬ ‫ن���اوی ك��ان��دی��دی الی���ه‌ن و ق���ەوارە‬ ‫سیاسییەکان بۆ هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬وێنه‌ و ن��او و ژم��اره‌ی‬ ‫زۆرێك له‌ كاندیده‌كان له‌ الپه‌ڕە‌كانی‬ ‫ت���ۆڕی ك��ۆم�ه‌اڵی�ه‌ت��ی��ی فه‌یسبووك‬ ‫ب�ڵاوب��ووه‌وه‌‪ .‬ل �ه‌وب��اره‌ی �ه‌وه‌ (به‌یان)‬ ‫په‌یوه‌ندیی كرد به‌ كۆمسیۆنی بااڵی‬ ‫سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌كانی عێراقه‌وه‌‪،‬‬ ‫بڕیایشه‌ كۆمسیۆنی بااڵی سه‌ربه‌خۆی‬

‫هه‌ڵبژاردنه‌كان لیژنه‌یه‌كی تایبه‌ت‬ ‫دروس��ت بكات بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌‬ ‫له‌پێش هه‌ڵمه‌تی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫ده‌س���ت ب �ه‌ پ��روپ��اگ �ه‌ن��ده‌ ده‌ك���ه‌ن‪،‬‬ ‫هه‌ركاتێك ده‌رك �ه‌وت ئه‌و كاندیدانه‌‬ ‫ریكالمیان بۆ خۆیان كردووه‌‪ ،‬سزایان‬ ‫بۆ دیاری كراوه‌ و ئه‌گه‌ری ئه‌وه‌ هه‌یه‌‬ ‫كاندیدبوونیان هه‌ڵبووه‌شێته‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌ربه‌ست ئامێدی‪ ،‬سه‌رۆكی‬ ‫ك��ۆم��س��ی��ۆن��ی ب����ااڵی س �ه‌رب �ه‌خ��ۆی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی عێراق به‌ (به‌یان)‬ ‫ی ڕاگه‌یاند «لیژنه‌ی په‌یوه‌ندیدارمان‬

‫هه‌یه‌‪ ،‬هه‌ركاتێك ئه‌و لیژنانه‌ ڕاپۆرتی‬ ‫خۆیان پێشكه‌ش ك��رد و ئاماژە‌یان‬ ‫به‌وه‌ دا هه‌ڵمه‌تی هه‌ڵبژاردن له‌ الیه‌ن‬ ‫پاڵێوراوه‌كانه‌وه‌ ده‌ستی پێكردووه‌‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫سزای دیاریکراومان بۆ ئه‌و كه‌سانه‌‬ ‫دی���اری ك����ردووه‌‪ ،‬ئ �ه‌گ �ه‌ری ئ��ه‌وه‌ش‬ ‫هه‌یه‌ سزاكه‌یان بگاته‌ ئه‌و ڕادده‌یه‌ی‬ ‫كاندیدبوونیان هه‌ڵوه‌شێنێته‌وه‌»‪.‬‬ ‫ئامێدی ئ��ام��اژه‌ی ب���ه‌وه‌ش دا‬ ‫«ئ�ه‌وان�ه‌ی له‌ ئینته‌رنێت ریكالم بۆ‬ ‫خۆیان ده‌كه‌ن‪ ،‬سزاكه‌ ده‌یانگرێته‌وه‌»‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی فه‌یسبووكی كه‌سه‌كانیشه‌وه‌‪،‬‬

‫س �ه‌رۆك��ی كۆمسیۆن وتیی «ئ��ه‌و ‌ه‬ ‫بابه‌تێكی دیكه‌یه‌ و نابێته‌ ڕیكالم‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫دیراسه‌ی ئه‌وه‌ش ده‌كه‌ین»‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی دیاریكردنی كاتێكیش‬ ‫ب���ۆ ده‌س��ت��پ��ێ��ك��ردن��ی ه�ه‌ڵ��م�ه‌ت��ی‬ ‫پروپاگه‌نده‌ی هه‌ڵبژاردن‪ ،‬سه‌ربه‌ست‬ ‫ئامێدی‪ ،‬سه‌رۆكی كۆمسیۆنی بااڵی‬ ‫سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌كانی عێراق‪،‬‬ ‫وت��ی «ئ��ه‌و ك��ات�ه‌ی ن��اوی كاندیدی‬ ‫ق��ه‌واره‌ك��ان په‌سه‌ند ك��را‪ ،‬ئه‌وكاته‌‬ ‫كاته‌كه‌ی دیاری ده‌كه‌ین و هه‌ڵمه‌ته‌كه‌‬ ‫ده‌ستپێده‌كات»‪.‬‬

‫مه‌ریوان نه‌قشبه‌ندی‪ ،‬وته‌بێژی‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی ئ��ه‌وق��اف ب��ۆ (ب �ه‌ی��ان)‬ ‫ئاشكرایكرد ك �ه‌ ل �ه‌ س�ه‌ران��س�ه‌ری‬ ‫هه‌رێمی كوردستان (‪ )4880‬مزگه‌وت‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬له‌و ڕێژە‌یه‌ش ته‌نها بۆ (‪)200‬‬ ‫مزگه‌وت بانگبێژیان دیاریكردووه‌‪،‬‬ ‫«واته‌ ‪%80‬ی بانگبێژی مزگه‌وته‌كان‬ ‫ئێمه‌ داماننه‌ناون»‪.‬‬ ‫ئ �ه‌م زانیارییانه‌ی ن��اوب �راو له‌‬ ‫كاتێكدایه‌ كه‌ ناڕە‌زاییه‌كی زۆر هه‌یه‌‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ ناخۆشیی ده‌نگی ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی بانگبێژییان له‌ مزگه‌وته‌كاندا‬ ‫گرتووەته‌ ئه‌ستۆ‪ .‬نه‌قشبه‌ندی ئاماژە‌ی‬ ‫به‌وه‌ش دا كه‌ وه‌زاره‌ته‌كه‌یان ناتوانێ‌‬ ‫خ��ول ب��ۆ بانگبێژە‌كان بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫«زۆر زه‌حمه‌تیشه‌ بتوانین بۆ ئه‌و‬ ‫ژم��اره‌ زۆره‌ی مزگه‌وته‌كان بانگبێژ‬ ‫دامبه‌زرێنین»‪.‬‬ ‫ج��ێ��گ��ه‌ی ب���اس���ه‌ ج��گ��ه‌ له‌‬ ‫دان���ه‌م���ه‌زران���دن���ی ب��ان��گ��ب��ێ��ژ بۆ‬ ‫مزگه‌وته‌كان‪ ،‬تا ئێستا له‌ بودجه‌ی‬ ‫ه �ه‌رێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��ی��ش��دا هیچ‬ ‫ب��ڕە‌پ��اره‌ی�ه‌ك بۆ دروس��ت��ك��ردن‪ ،‬یان‬ ‫نۆژە‌نكردنه‌وه‌ی مزگه‌وته‌كان دیاری‬ ‫نه‌كراوه‌‪.‬‬

‫‪3‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)45‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/23‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫کەموکورتییەکاىن ڕەشنووىس دەستوور‬

‫ناوچ ‌ه دابڕێندراوه‌كانیش سكااڵ ل ‌ه ده‌ستووری هه‌رێم ده‌كه‌ن‬ ‫هاوواڵتییانی ك��وردی ناوچ ‌ه‬ ‫داب��ڕێ��ن��دراوه‌ك��ان‪ ،‬گ��ازن��ده‌ی ئه‌وه‌‬ ‫ده‌ك��ه‌ن كه‌ الیه‌نه‌ سیاسییه‌كانی‬ ‫هه‌رێمی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕای‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی له‌ میدیاكانه‌وه‌ شه‌ڕی به‌‬ ‫كوردستانییبوونی كه‌ركوك ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم پ��رۆژە ده‌ستوورێكیان هه‌یه‌‬ ‫خاڵیی ‌ه له‌ چاره‌نووسی ئه‌و ناوچانه‌ و‬ ‫مافی دانیشتووانه‌ كورده‌كه‌ی‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی ئه‌و گله‌ییانه‌وه‪ ‌،‬دلێر‬ ‫محه‌مه‌د‪ ،‬ئه‌ندامی خولی پێشووی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستان و ئه‌ندامی‬ ‫لیژنه‌ی نووسینه‌وه‌ی ڕەشنووسی‬ ‫ده‌س��ت��ووری ه�ه‌رێ��م‪ ،‬بۆ (به‌یان)‬ ‫وتی «م��ادده‌ی دووی ده‌ستووری‬ ‫هه‌رێمی كوردستانی عێراق كه‌ له‌‬ ‫سێ بڕگه‌ پێكهاتووه‌‪ ،‬باس له‌ سنووری‬ ‫هه‌رێمی كوردستان ده‌ك���ات‪ ،‬له‌‬ ‫بڕگه‌ی یه‌كه‌مدا سنووری هه‌رێمی‬ ‫كوردستان به‌ سنووری ساڵی ‪1968‬‬ ‫دیاریده‌كات ك ‌ه ئه‌وكات سه‌رجه‌م‬ ‫ئه‌و ناوچانه‌ی له‌خۆگرتووه ‌و دواتر‬ ‫داب��ڕێ��ن��دراون‪ .‬بڕگه‌ی دووه‌میش‬ ‫بۆ دیاریكردنی سنووری كارگێڕیی‬

‫هه‌رێمی كوردستان پشت ب ‌ه مادده‌ی‬ ‫‪140‬ی ده‌س��ت��ووری عێراقی ف��ی��دراڵ‬ ‫ده‌به‌ستێت‪ .‬بڕگه‌ی سێیه‌میش ده‌ڵێت‬ ‫هه‌ر كات م��ادده‌ی ‪ 140‬جێبه‌جێكرا‪،‬‬ ‫ڕۆڵه‌كانی ئه‌و ناوچان ‌ه ده‌توانن سوود له‌‬ ‫ماف و ئه‌ركه‌كانی ده‌ستووری هه‌رێم‬ ‫وه‌ربگرن»‪.‬‬

‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی لیژنه‌ی نووسینه‌وه‌ی‬ ‫ڕەشنووری ده‌ستووری هه‌رێم ئاشكراشی‬ ‫كرد «به‌وپێیه‌ له‌ ئێستادا هاوواڵتیانی‬ ‫ناوچه‌ دابڕێندراوه‌كان هیچ مافێكیان‬ ‫ب��ه‌س��ه‌ر ه��ه‌رێ��م��ه‌وه‌ ن��ی��ی�ه‌‪ ،‬ئ�ه‌م�ه‌ش‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌كی گ �ه‌وره‌ی �ه‌ كه‌ ده‌س��ت��ووری‬ ‫هه‌رێم به‌وشێوه‌یه‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ كوردانی‬

‫ناوچه‌ دابڕێندراوه‌كان بكات»‪.‬‬ ‫الی خۆیه‌وه‌ ئازاد عه‌بدولواحید‪،‬‬ ‫مامۆستای زانكۆ‪ ،‬بۆ (به‌یان) ئاماژەی به‌وه‬ ‫‌كرد «ده‌ستوور ده‌بێت كااڵ به‌ بااڵی ئه‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌ بێت كه‌ له‌سه‌ر خاكه‌ك ‌ه ده‌ژی‪،‬‬ ‫نه‌ك ته‌نیا الیه‌نێك یان حزبێك به‌ میزاج‬ ‫و بۆ به‌رژەوه‌ندیی تابیه‌ت دایبڕێژێته‌وه‪.‬‬

‫««‬

‫شڤان جه‌باری‬

‫ئاشكرایه‌ ده‌ستوور سنوور و جوگرافیا‬ ‫دیاریده‌كات‪ .‬ده‌ستووری هه‌رێمیش ناوچه‌‬ ‫دابڕێندراوه‌كانی یه‌كالنه‌كردووه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ وه‌ك ئه‌ركێكی نه‌ته‌وه‌یی و ئه‌خالقی‬ ‫پێشنیاز ده‌ك��ه‌م‪ ،‬الیه‌نه‌ سیاسییه‌كانی‬ ‫كوردستان به‌ كردار بیسه‌ملێنن كه‌ركوك‬ ‫كوردستانییه‪.‬نوێنه‌رایه‌تی بده‌نه‌ خه‌ڵكی‬ ‫ناوچه‌ دابڕێندراوه‌كان و كورسییان له‌‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستان پێ ڕەوا ببینن»‪.‬‬ ‫عه‌بدولڕەحامن مسته‌فا‪ ،‬پارێزگاری‬ ‫پێشووی كه‌ركوكیش بۆ (به‌یان) ئه‌وه‌ی‬ ‫ن �ه‌ش��ارده‌وه‌‪ ،‬هه‌ر ناكۆكییه‌ك له‌نێوان‬ ‫هه‌رێم و به‌غدا بووبێت‪ ،‬یاخود ڕەوشی‬ ‫ناوخۆیی و ئه‌منیی كه‌ركوك ڕوو له‌ خراپی‬ ‫بووبێت‪ ،‬یه‌كێك له‌ هۆكاره‌كانی ناوهێنانی‬ ‫كه‌ركوك بووه‌ به‌ كوردستانی‪ .‬ده‌رباره‌ی‬ ‫چاره‌نووسی سیاسی و ئیداریی شاره‌كه‌ش‪،‬‬ ‫پارێزگاری پێشووی كه‌ركوك ئاشكرایكرد‪:‬‬ ‫به‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی كه‌ركوك بۆ سه‌ر هه‌رێمی‬ ‫كوردستان گه‌شبین نییه‌‪ ،‬بۆیه‌ به‌ گرنگی‬ ‫زانی هاوواڵتیانی ناوچه‌ دابڕێندراوه‌كان‬ ‫فشار بخه‌نه‌ سه‌ر الیه‌نه‌ كوردستانییه‌كان‪،‬‬ ‫تاوه‌كو به‌پێی مادده‌یه‌كی ده‌ستووری‬ ‫مافه‌كانیان بچه‌سپێنن‪.‬‬ ‫ه �ه‌ر ده‌رب���اره‌ی گله‌یی كوردانی‬ ‫ناوچه‌ داب��ڕێ��ن��دراوه‌ك��ان له‌ هه‌رێمی‬

‫كوردستان‪ ،‬له‌تیف فاتیح فه‌ره‌جى‬ ‫ڕۆژنامه‌نووسیش ب� ‌ه (ب �ه‌ی��ان)ی‬ ‫ڕاگه‌یاند «سیاسییه‌كانی كوردستان‬ ‫منه‌متان به‌سه‌ردا ده‌كه‌ن و ده‌ڵێن‬ ‫ئ �ه‌گ �ه‌ر ن��اوچ �ه‌ داب��ڕێ��ن��دراوه‌ك��ان‬ ‫ن�ه‌ب��وون��ای�ه‌ ه��ه‌ر زوو ده‌وڵ �ه‌ت��ی‬ ‫ك��وردی�مان ڕاگ�ه‌ی��ان��دب��وو‪ .‬ئێمه‌ی‬ ‫كه‌ركوكییش ده‌ڵ��ێ��ی��ن‪ :‬منه‌تیان‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬با كه‌ركوك بده‌نه‌ ده‌ست‬ ‫چاره‌نووسی خۆی و كوردستان بكه‌ن‬ ‫به‌ ده‌وڵه‌ت»‪.‬‬

‫«به‌پێی ده‌ستووری‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬كوردانی‬ ‫ناوچه‌ دابڕێندراوه‌كان‬ ‫هیچ مافێكیان به‌سه‌ر‬ ‫هه‌رێمه‌وه‌ نییه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش هه‌ڵه‌یه‌كی‬ ‫گه‌وره‌یه‌»‬

‫یه‌ك ‌ه ئیدارییه‌كان بڕیارێكی وه‌زاره‌تی ناوخۆی هه‌رێم پشتگوێ ده‌خه‌ن‬ ‫زریان جه‌وهه‌ر‬ ‫له‌ ‪ 2013 / 5 /20‬وه‌ وه‌زاره‌ت��ی‬ ‫ناوخۆی حكومه‌تی هه‌رێم بڕیارێكی‬ ‫تایبه‌تی به‌دیاریكردنی موختار له‌‬ ‫گوند و گه‌ڕەكه‌كان ده‌رك��ردووه‌‪ ،‬به‌پێی‬ ‫بڕیاره‌كه‌ش نابێ‌ هیچ موختارێك بێ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن ده‌ستبه‌كاربێت‪ .‬ئه‌م ‌ه جگه‌‬ ‫ل�ه‌وه‌ی بڕیاره‌كه‌ چه‌ندین مه‌رجی بۆ‬ ‫ئه‌و كه‌سه‌ داناوه‌ كه‌ خۆی بۆ موختاریی‬ ‫ده‌پاڵێوێت‪ .‬به‌اڵم تائێستا هیچ یه‌كه‌یه‌كی‬ ‫ئیداری بڕیاره‌كه‌ی جێبه‌جێنه‌كردووه‌‪.‬‬ ‫ع���ه‌ب���دوڵ�ڵ�ا ع���ب���دول���ڕەح�م�ان‪،‬‬ ‫گوندنشینێكی ن��اوچ��ه‌ی بیتوێنه‪‌،‬‬ ‫ب��ۆ (ب �ه‌ی��ان) وت��ی «گرفتی سه‌ره‌كی‬

‫ئێمه‌ی گوندنیشینان‪ ،‬موختاره‌كانه‌‪.‬‬ ‫نه‌ ب���ه‌دوای گرفته‌كامناندا ده‌چ��ن ن ‌ه‬ ‫وازمان لێده‌هێنن‪ ،‬ته‌نانه‌ت هه‌ندێكجار‬ ‫دانی پێداده‌نێن له‌ ده‌نگ و ناڕە‌زایی‬ ‫ئێمه‌ بێمنه‌تن‪ .‬زۆر گرفت هه‌یه‌ كه‌‬ ‫به‌دوایدا ده‌چین چاره‌سه‌ری ئاسانه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم بۆمان ده‌رده‌كه‌وێت موختاره‌كان‬ ‫كه‌مته‌رخه‌مبوون و نه‌یانگه‌یاندووه‌ته‌‬ ‫شوێنی خ���ۆی‪ .‬ب��ۆی�ه‌ ئ��ه‌م ب��ڕی��اره‌ی‬ ‫و ‌هزاره‌تی ناوخۆ ئه‌گه‌ر جێبه‌جێبكرێت‪،‬‬ ‫خزمه‌تێكی زۆر ده‌كات‪ .‬به‌وپێیه‌ی دانانی‬ ‫موختاری جدی هه‌وڵێكه‌ بۆ گه‌یاندنی‬ ‫ده‌نگی ناڕەزایی هاوواڵتی به ‌الیه‌نه‌‬ ‫په‌یوه‌ندداره‌كان»‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی ئه‌م پرسه‌ هیوا قه‌ره‌نی‪،‬‬

‫قایمقامێك‪ :‬بڕیاری هەڵبژاردنى موختارەکانمان‬ ‫به‌ نوسراوی فه‌رمی به‌ده‌ستنه‌گه‌یشتووه‌ و‬ ‫جێبه‌جێكردنیشی ئاسان نییه‌‬ ‫قایمقامی ق�ه‌زای رانیه‌ بۆ به‌یان وتی‬ ‫«ئێمه‌ هیچ بڕیارێكی له‌و شێوه‌یه‌مان ب ‌ه‬ ‫نوورساوی فه‌رمی به‌ده‌ست نه‌گه‌یشتوه‌‪.‬‬ ‫له‌ یاسای موختاره‌كاندا به‌ هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫باس له‌ دانانی موختار به‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫نه‌كراوه‌‪ .‬كه‌ ئه‌و بڕیاره‌ش بدرێت ده‌بێت‬ ‫میكانیزمی بۆ دابرنێت كه‌ تا ئێستا بۆمان‬

‫نه‌هاتووه‌‪ .‬هه‌ڵبژاردنی موختار هه‌روا‬ ‫ئاسان نییه‌‪ ،‬پێویستی به‌ بوجه‌یه‌ و‬ ‫پاره‌یه‌كی زۆری ده‌وێت‪ ،‬له‌ گونده‌كان‬ ‫ئاسانه‪ ‌،‬ب��ه‌اڵم له‌ گ�ه‌ڕەك��ی شاره‌كان‬ ‫زه‌حمه‌ته‌‪ ،‬ده‌بێت بودجه‌ و لیژنه‌ و‬ ‫به‌رنامه‌ هه‌بێت‪ .‬هه‌ركاتیش نوورساو‬ ‫هات‪ ،‬ئێمه‌ كاری پێده‌كه‌ین»‬

‫كورد له‌ دامه‌زراندنی پۆلیسدا له‌ خورماتوو بێبه‌شده‌كرێت‬ ‫عومه‌ر ئاواره‌‬ ‫حسێن شه‌هرستانی‪ ،‬جێگری‬ ‫س����ه‌رۆك وه‌زی���ران���ی ع���ێ���راق‪ ،‬له‌‬ ‫سه‌ردانه‌كه‌یدا بۆ ش��اری خورماتوو‪،‬‬ ‫بڕیاریدا به‌ دامه‌زراندنی فه‌وجێكی‬ ‫پۆلیس ب��ۆ ش��اره‌ك��ه‌‪ ،‬به‌مه‌به‌ستی‬ ‫پاراستنی ئه‌منییه‌ت و به‌دوورگرتنی‬ ‫خورماتوو له‌ كرده‌وه‌ تیرۆرستییه‌كان‪.‬‬ ‫ب �ه‌اڵم له‌ ئێستادا كه‌ بڕیاره‌كه‌‬ ‫چ��ووه‌ت �ه‌ ب���ورای جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ن حكومه‌تی عێراقه‌وه‌ ڕێگری‬ ‫ل �ه‌ ك���وردی ش��اره‌ك��ه‌ ده‌ك��رێ��ت بۆ‬ ‫به‌شداربوون له‌و ف�ه‌وج�ه‌دا‪ .‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئ��ه‌وه‌ش��دا ك�ه‌م�تری��ن داواك�����اری به‌‬ ‫مه‌به‌ستی دام���ه‌زران���دن ل �ه‌ الی �ه‌ن‬ ‫كورده‌وه‌ له‌و شاره‌ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ل �ه‌وب��اره‌ی �ه‌وه‌ ش��ه‌الل عه‌بدول‪،‬‬ ‫قایمقامی خورماتوو به‌ (به‌یان) ی‬ ‫ڕاگه‌یاند «به‌مه‌به‌ستی سه‌قامگیركردنی‬ ‫ش��اری خورماتوو و ده‌وروب���ه‌ری له‌‬

‫شەالل عەبدول‪ ،‬قایمقامى خورماتوو‬

‫ڕووی ئه‌منییه‌وه‌‪ ،‬حكومه‌تی عێراق‬ ‫بڕیاریدا به‌ دامه‌زراندنی فه‌وجێكی‬ ‫پۆلیسی تایبه‌ت به‌ شاری خورماتوو‪،‬‬ ‫به‌و مه‌رجه‌ی پێكهاته‌كه‌ی له‌ نوێنه‌رانی‬ ‫سه‌رجه‌م دانیشتووانی شاره‌كه‌ بێت»‪.‬‬ ‫قایممقامی خورماتوو زیاتر وتی‬ ‫«ئێمه‌ وه‌ك��و ئیداره‌ی شاره‌كه‌ هیچ‬ ‫الریامن له‌و دامه‌زراندنه‌ نییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌كاتی ناردنی ناوه‌كاندا به‌مه‌به‌ستی‬ ‫دام�ه‌زران��دن��ی��ان‪ ،‬له‌الیه‌ن وه‌زاره‌ت��ی‬ ‫ناوخۆی عێراقه‌وه‌ ناوی ئه‌و كه‌سانه‌ی‬ ‫له‌ پێكهاته‌ی كوردن‪ ،‬ڕەتكراوه‌ته‌وه‌ و له‌‬ ‫دامه‌زراندن بێبه‌شكراون»‪.‬‬ ‫ئ��ام��اژەی ب���ه‌وه‌ش دا كه‌مرتین‬ ‫پشكی دام��ه‌زران��دن ب �ه‌ر ك��وردان��ی‬ ‫شاره‌كه‌ ك �ه‌وت��ووه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌هۆی‬ ‫ئ�ه‌وه‌ی كه‌مرت له‌ ع�ه‌ره‌ب و توركامن‬ ‫داواكاریی دامه‌زراندن پێشكه‌شده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫زۆرجاریش كه‌ ناویان بۆ دامه‌زراندن‬ ‫دێ��ت �ه‌وه‌‪ ،‬به‌هۆی قایلنه‌بوونیان به‌‬ ‫شوێنی دامه‌زراندنه‌كه‌‪ ،‬ڕەتیده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬

‫ن��اوب �راو ره‌تیشیكرده‌وه‌ ئ �ه‌وان‬ ‫بۆ چ��اره‌س �ه‌ری كێشه‌ ته‌نیا گ��وێ ل ‌ه‬ ‫موختاره‌كان بگرن‪ .‬له‌وباره‌یه‌و ‌ه ئاماژە‌ی‬ ‫به‌وه‌ دا كه‌ ئه‌وان به‌ده‌م هاوواڵتیانه‌وه‌ن‬ ‫به‌گشتی‪ ،‬به‌دووریشی زان��ی كۆمیته‌‬ ‫و ن��اوچ �ه‌ی ح��زب�ه‌ك��ان ده‌س��ت��ی��ان له‌‬ ‫دیاریكردنی موختاره‌كاندا بووبێت‪.‬‬ ‫ك��اروان ساڵح‪ ،‬ئه‌ندامی لیژنه‌ی‬ ‫ناوخۆی په‌رله‌مان‪ ،‬له‌باره‌ی چاره‌نووسی‬ ‫پۆستی موختاره‌كان بۆ (به‌یان) وتی‬ ‫«پێویسته‌ هه‌ر موختارێك به‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫دابرنێت‪ .‬ئیستا ئێم ‌ه له‌گه‌ڵ وه‌زاره‌تی‬ ‫ناوخۆ له‌ هه‌وڵی ده‌ركردنی ڕێنامییداین‬ ‫بۆ دیاریكردنی موختاره‌كان‪ ،‬پ��رۆژە‬ ‫یاسایه‌كیش له‌م ماوه‌یه‌دا هاتووه‌ته‌‬

‫په‌رله‌مان و خوێندنه‌وه‌ی یه‌كه‌می بۆ‬ ‫ك �راوه‌‪ ،‬ڕەنگه‌ په‌سه‌ندكردنی بكه‌وێته‌‬ ‫خولی چواره‌می په‌رله‌مان‪ ،‬به‌اڵم تائێستا‬ ‫گرفتامن له‌گه‌ڵ پێناسه‌كه‌ی هه‌یه‌‪ ،‬له‌‬ ‫هه‌ندێك شوێن ناوه‌كه‌ی موختاره‌ و له‌‬ ‫هه‌ندێك شوێن ئه‌نجومه‌ن‪ ،‬چه‌سپاندنی‬ ‫پێناسه‌كه‌ پێوستی به‌ بڕیار و ڕێنامییه‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌ ئێستا كار بۆ جێبه‌جێكردنی ئه‌م‬ ‫بریاره‌ ده‌كه‌ین»‪.‬‬ ‫جێگه‌ی ئاماژەیه‌‪ ،‬ئه‌و پڕۆژەیاسایه‌ی‬ ‫ده‌رباره‌ی پێناس ‌ه و ئه‌ركی موختاره‌كان‬ ‫له‌ په‌رله‌مان خوێندنه‌وه‌ی یه‌كه‌می بۆ‬ ‫ك��راوه‌‪ ،‬ل��ه‌‪ 6/20‬ی ئه‌مساڵدا له‌الیه‌ن‬ ‫په‌یامنێری ڕۆژنامه‌ی (ب�ه‌ی��ان)ەوە له‌‬ ‫ڕانیه‌‪ ،‬گه‌اڵڵه‌ و ئاڕاسته‌ی په‌رله‌مان كراوه‌‪.‬‬

‫له‌ به‌غدا گرووپه‌ چه‌كداره‌كان‬ ‫ب ‌ه ڕۆژیش بازگ ‌ه داده‌نێن‬ ‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫سه‌ره‌ڕای لێدوانی به‌رپرسانی‬ ‫وه‌زاره‌تی ناوخۆی عێراق به‌وه‌ی‬ ‫ه��ی��چ جموجوڵێكی گ��رووپ �ه‌‬ ‫چه‌كداره‌كانی میلیشیا شیعییه‌كان‬ ‫بوونیان له‌ ش��اری به‌غدا نییه‌‪،‬‬ ‫ب�ه‌اڵم چه‌ند شایه‌تحاڵێك كه‌ بۆ‬ ‫(به‌یان) دووان‪ ،‬ئه‌و لێدوانانه‌ی‬ ‫به‌رپرسانی وه‌زاره‌تی ناوخۆ به‌درۆ‬ ‫ده‌خه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫س�ه‌رچ��اوه‌ی�ه‌ك��ی ه���ه‌واڵ به‌‬ ‫ناوی (س‪ .‬ص) له‌ شاری به‌غداوه‌‪،‬‬ ‫دووپاتی ك��رده‌وه‌ كه‌ له‌ گه‌ڕە‌كی‬ ‫(القاهرة‌) له‌ نزیك ده‌روازه‌ی به‌غدا‬ ‫له‌ دووري��ی ته‌نها ‪200‬ـ‪ 300‬مه‌تر‬ ‫بازگه‌یه‌كی گرووپی (ح��زب الله‬

‫العراقي) جاروبار داده‌ن��رێ��ت بۆ‬ ‫پشكنینی ئه‌و ئۆتۆمبێالنه‌ی كه‌ له‌و‬ ‫شار و شارۆچكه‌ سوننییانه‌ و هه‌ر‬ ‫جاره‌وه‌ كۆمه‌ڵێك كه‌س ده‌ستنیشان‬ ‫ده‌ك����ه‌ن ب��ۆ ڕف���ان���دن و شوێن‬ ‫بزركردنیان‪ ،‬بۆ ئ�ه‌و مه‌به‌سته‌ش‬ ‫داوای ناسنامه‌ی باری كه‌سێتی له‌‬ ‫هه‌موو كه‌سێك ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و س��ه‌رچ��اوه‌ی��ە وتیشی‬ ‫«له‌ هه‌ر بازگه‌یه‌كیاندا چه‌ندین‬ ‫ئۆتۆمبێلی جام ڕە‌ش له‌ نزیكیانه‌وه‌‬ ‫ده‌وه‌سنت‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی به‌ په‌له‌ كه‌سه‌‬ ‫ده‌ستگیركراوه‌كانی بۆ شوێنێكی‬ ‫نادیار پێ بگوزانه‌وه‌ و له‌ هه‌ر‬ ‫بازگه‌یه‌كدا نزیكه‌ی ‪ 10‬ب��ۆ ‪15‬‬ ‫چه‌كداریی ده‌مامكدار ده‌وسنت بۆ‬ ‫ئه‌نجامدانی ئه‌و كارانه‌یان‪.‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)45‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/23‬ساڵی یەکەم‬

‫داوا ده‌كرێت ئۆپۆزسیۆن بڕیاری سیاسی بدات‬

‫«كێشه‌ی ویالیه‌تی بارزانی ل ‌ه دادگاش یه‌كال نابێته‌وه»‬ ‫سه‌یدنامی‬ ‫ماوه‌ی سه‌رۆكایه‌تیی مه‌سعود‬ ‫ب��ارزان��ی به‌ ڕێككه‌وتنی مه‌كته‌ب‬ ‫سیاسییه‌كانی یه‌كێتی و پارتی‬ ‫درێ��ژك��رای��ه‌وه‪ .‬خ��ودی بارزانییش‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای داواكاریی ‌ه جه‌ماوه‌ریی‬ ‫‌و ڕێ��ك��خ��راوه‌ی��ی��ه‌ك��ان‪ ،‬له‌پێناو‬ ‫«ئیحراجنه‌بوونی» هاوپه‌یامنه‌كانی‪،‬‬ ‫ده‌ستپێشخه‌رییه‌كه‌ی ڕەتنه‌كرده‌وه‌‪.‬‬ ‫به ‌بڕوای به‌شێك له‌ چاودێران‪،‬‬ ‫ه��ه‌ردوو حزبی ده‌س�ه‌اڵت��ی هه‌رێم‬ ‫ك �ه‌ پشكی ك��وردی��ان ل �ه‌ دادگ���ای‬ ‫فیدڕاڵییش داب �ه‌ش��ك��ردووه‌‪ ،‬ڕەنگه‌‬ ‫ببنه‌ كۆسپ بۆ ه �ه‌ر هه‌وڵێك كه‌‬ ‫له‌ڕێی دادگای فیدڕاڵیی عیراقیشه‌وه‌‬ ‫ب���ۆ ت��ه‌م��ی��زك��ردن��ه‌وه‌ی ب��ڕی��اری‬ ‫درێ��ژك��ردن�ه‌وه‌ی ویالیه‌تی بارزانی‬ ‫بدرێت‪.‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ د‪ .‬ڕەئوف عوسامن‪،‬‬ ‫ئه‌ندامی خولی پێشووی په‌رله‌مانی‬

‫عێراق‪ ،‬ڕایده‌گه‌یه‌نێت ویالیه‌تی سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێم به‌ نایاسایی درێ��ژك�راوه‌ت�ه‌وه‌ و‬ ‫ده‌بێت ‌ه سه‌رۆكێكی ناشه‌رعی‪ .‬نوێنه‌رانی‬ ‫كوردیش له‌دادگای فیدراڵی‪ ،‬سه‌ر به‌ دوو‬ ‫حزبه‌ سه‌اڵتدارە‌كا‌ن‪ ،‬بۆی ‌ه ئه‌سته‌مه‌ دادگا‬ ‫چاو به‌و یاسایه‌دا بخشێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ره‌ئوف عوسامن بۆ (به‌یان) وتی «له‌‬ ‫یاسای سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێمدا ڕێگه‌دراوه‌‬ ‫سه‌رۆك ته‌نیا دوو خول له‌ پۆسته‌كه‌یدا‬ ‫بێت‪ ،‬ئیدی هیچ ته‌فسیری دیكه‌ی نییه‌ و‬ ‫سه‌رۆك ناتوانێت ته‌مه‌نی سه‌رۆكایه‌تیی‬ ‫خۆی درێژبكاته‌وه‌‪ .‬مه‌نتقێكی یاساییش‬ ‫هه‌یه‌ ده‌ڵێت‪ :‬هه‌رچییه‌ك له‌سه‌ر به‌تاڵ‬ ‫بنیادبرنێت‪ ،‬به‌تاڵه‌‪ .‬به‌وپێیه‌ درێژكردنه‌وه‌ی‬ ‫ته‌مه‌نی س��ه‌رۆك بۆ دوو ساڵی دیكه‌‪،‬‬ ‫نایاساییه‌»‪.‬‬ ‫ناوبراو زیاتر ڕوونیكرده‌وه‌ «كاتی‬ ‫خۆی له‌ په‌رله‌مانی عێراق ده‌نگۆیه‌كی‬ ‫وا هه‌بوو كه‌ بارودۆخ نائاساییه‌ و ئه‌گه‌ر‬ ‫بكرێت ته‌مه‌نی په‌رله‌مانی عێراق بۆ چه‌ند‬ ‫مانگێك درێژبكرێته‌وه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم دادگ��ای‬

‫فیدراڵیی رێگه‌ی نه‌دا ته‌مه‌نی په‌رله‌مانیش‬ ‫درێژبكرێته‌وه‌ چ جای سه‌رۆك»‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و ئ �ه‌ن��دام �ه‌ی خولی پێشووی‬ ‫په‌رله‌مان راشیگه‌یاند‪ :‬دادگ��ای فیدراڵی‬ ‫ناتوان ‌ێ ڕێگری ل�ه‌و ك��اره‌ نایاساییه‌ی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان بكات‪ ،‬له‌به‌ر دوو‬ ‫هۆ‪ :‬هۆیه‌كیان ئه‌وه‌ی ‌ه پشكی كورد له‌‬ ‫دادگای فیدڕاڵی له‌الیه‌ن دوو حزبه‌كه‌ی‬

‫ده‌سه‌اڵت له‌ هه‌رێم دانراون‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وان‬ ‫ده‌بنه‌ كۆسپ له‌به‌رده‌م ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌دا‪.‬‬ ‫له‌ ڕووی یاساییشه‌وه‌ ده‌بێت حكومه‌تی‬ ‫ه �ه‌رێ��م دادگ����ای ده‌س��ت��ووری��ی خۆی‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم نیه‌تی و ئه‌وانیش ناتوانن‬ ‫ده‌ستبخه‌نه‌ ئیشی هه‌رێمه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و پ �ه‌رل �ه‌م��ان��ت��اره‌ی پێشووی‬ ‫عێراق وتیشی «بارزانی كه‌ به‌ نایاسایی‬

‫ده‌بێته‌وه‌ سه‌رۆكی هه‌رێم‪ ،‬مانای وای ‌ه‬ ‫هه‌رێم سه‌رۆكێكی ناشه‌رعیی هه‌یه‌‪ .‬بۆ‬ ‫وه‌اڵمدانه‌وه‌ی ئه‌م حاڵه‌ته‌ نایاساییه‌ش‬ ‫چه‌ندین ڕێگه‌ی شارستانی هه‌ن‪ ،‬بۆ منوونه‌‬ ‫كۆكردنه‌وه‌ی واژۆ‪ ،‬پارته‌كان ده‌توانن واژۆ‬ ‫كۆبكه‌نه‌وه‌ و بیده‌نه‌ سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‬ ‫و میدیاكان‪ ،‬چونكه‌ ئه‌م ‌ه ده‌بێته‌ ڕایگشتیی‬ ‫و جه‌ماوه‌ریی هه‌رێم‪ .‬جگه‌له‌وه‌ش ئاسۆی‬ ‫چاره‌سه‌ر له‌ به‌رده‌م ئۆپۆزسیۆن و ده‌نگه‌‬ ‫ناڕازییه‌كاندا كراوه‌ی ‌ه و ڕێكاری دیكه‌ش‬ ‫هه‌یه‌»‪.‬‬ ‫ئه‌ندامێكی لیژنه‌ی پێداچوونه‌وه‌ی‬ ‫ڕەش���ن���ووری ده‌س���ت���ووری هه‌رێمیش‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت‪ :‬ل�ه‌ب�ه‌رئ�ه‌وه‌ی هه‌رێم‬ ‫دادگ���ای ده‌س��ت��ووری��ی نییه‌‪ ،‬پێویسته‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن بۆ رێگری له‌ درێژكردنه‌وه‌ی‬ ‫نایاسایی ویالیه‌تی بارزانی‪ ،‬بڕیاری سیاسی‬ ‫بدات‪.‬‬ ‫پ��ارێ��زه‌ر زان��ا رۆستایی‪ ،‬ئه‌ندامی‬ ‫لیژنه‌ی پ��ێ��داچ��وون �ه‌وه‌ی ڕەش��ن��ووری‬ ‫ده‌س��ت��ووری ه�ه‌رێ��م‪ ،‬بۆ (ب �ه‌ی��ان) وتی‬

‫«ل��ه‌ ڕووی ی��اس��ای��ی�ه‌وه‌ س�ه‌رۆك��ی‬ ‫هه‌رێم ته‌نیا یاساكان په‌سه‌ند یان‬ ‫ڕەت��ده‌ك��ات�ه‌وه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم ئ�ه‌و الیه‌نه‌ی‬ ‫هه‌ڵده‌ستێت به‌ درێ��ژك��ردن �ه‌وه‌ی‬ ‫ماوه‌ی داموده‌زگاكان‪ ،‬و دواخستنی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان په‌رله‌مانه‌‪ .‬هه‌ر له‌‬ ‫خولی یه‌كه‌می په‌رله‌مانه‌و ‌ه چه‌ند‬ ‫جارێك م��اوه‌ی په‌رله‌مان له‌الیه‌ن‬ ‫یه‌كێتی و پارتییه‌وه‌ درێژكراوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش وه‌ك عورف بووه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رنا‬ ‫ده‌قێكی یاسایی نیی ‌ه ڕێ��گ�ه‌ به‌‬ ‫درێژكردنه‌وه‌ی ته‌مه‌نی ئه‌و ده‌زگایانه‌‬ ‫ب��دات‪ .‬كاتێكیش په‌رله‌مان ماوه‌ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێم درێژده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ پێچه‌وانه‌ی یاسایه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێم له‌الیه‌ن خه‌ڵكه‌وه‌‬ ‫هه‌ڵبژێردراوه‌ و ناكرێت له‌الیه‌ن‬ ‫په‌رله‌مانه‌وه‌ شه‌رعییه‌تی پێبدرێته‌وه‪.‬‬ ‫یاسای سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێمیش‬ ‫ده‌ڵێت سه‌رۆكی هه‌رێم له‌الیه‌ن‬ ‫خه‌ڵكه‌وه‌ هه‌ڵده‌بژێردرێت»‪.‬‬

‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی هه‌رێم زۆرینه‌ی حزبه‌كان لیستیان پێ دروستنه‌كرا‬ ‫زریان جه‌وهه‌ر‬ ‫وێ��ڕای ئ��ه‌وه‌ی هیچ ك��ام له‌ سێ‬ ‫الیه‌نه‌كه‌ی ئۆپۆزسیۆن به‌شدارییان له‌ دوا‬ ‫كۆبوونه‌وه‌ی مه‌سعود بارزانیی سه‌رۆكی‬ ‫ه �ه‌رێ��م ل �ه‌گ �ه‌ڵ الیه‌نه‌سیاسییه‌كان‬ ‫نه‌كرد‪ ،‬به‌اڵم ڕاگه‌یاندنه‌كانی سه‌ر به‌‬ ‫پارتی وایان باڵوكرده‌و ‌ه كه‌ ‪ 36‬الیه‌نی‬ ‫سیاسی ئاماده‌ی كۆبوونه‌وه‌كه‌ بوون و‬ ‫پشتیوانییان بۆ هه‌ڵوێسته‌كانی بارزانی‬ ‫نیشانداوه‌‪.‬‬ ‫له‌ئێستاشدا كه‌ حزب و الیه‌نه‌كان‬ ‫ن��اوی كاندیده‌كانیان پێشكه‌ش به‌‬ ‫كۆمسیۆن كردووه‌ و واده‌ی پێكهێنانی‬ ‫لیست بۆ هه‌ڵبژاردن كۆتاییهاتووه‌‪،‬‬ ‫پرسیار له‌سه‌ر ناوه‌ڕۆكی ئه‌و ‪ 36‬الیه‌نه‌‬ ‫و مه‌ودای كاریگه‌رییان له‌سه‌ر گۆڕەپانی‬

‫سیاسیی هه‌رێمی كوردستان دروستبووه‌‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت كه‌ به‌شی ه���ه‌ره‌زۆری ئه‌و‬ ‫حزبانه‌ ت��وان��ای پێكهێنانی لیست و‬ ‫پێشكه‌شكردنی ناوی كاندیدیان نه‌بووه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی ژماره‌ی لیست و قه‌واره‌‬ ‫سیاسییه‌كان كه‌ خۆیان بۆ به‌شداریی له‌‬ ‫هه‌ڵبژاردندا تۆماركردووه‌‪ ،‬سه‌ربه‌ست‬ ‫مسته‌فا‪ ،‬سه‌رۆكی كۆمیسیۆنی بااڵی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان بۆ (به‌یان) ڕوونیكرده‌وه‌‬ ‫«رۆژی شه‌ممه‌ ‪ 2013/7/20‬كۆی‬ ‫الیه‌نه‌كان كه‌ خۆیان له‌ ‪ 31‬الیه‌ندا‬ ‫ده‌بینیه‌وه‌‪ ،‬ناوی لیست و كاندیده‌كانیان‬ ‫بۆ هه‌ڵبژاردن تۆماركرد‪ ،‬له‌ كۆی ئه‌م ‪31‬‬ ‫الیه‌نه‌‪ 12 ،‬لیست و قه‌واره‌یان تایبه‌تن‬ ‫ب ‌ه كه‌مایه‌تییه‌كان و ‪ 19‬لیستی الیه‌نه‌‬ ‫كوردییه‌كان ده‌مێنێته‌وه‌ كه‌ له‌ناویاندا‬ ‫س�ێ‌ لیستی كه‌سایەتییه‌كان ه�ه‌ن‪،‬‬

‫به‌مه‌ش پڕۆسه‌ی وه‌رگرتنی ناوی لیست‬ ‫و كاندیده‌كان كۆتاییهات»‪.‬‬ ‫به‌وپێیه‌ ژم��اره‌ی �ه‌ك��ی گ���ه‌وره‌ له‌‬ ‫حزبه‌كانی هه‌رێمی كوردستان توانای‬ ‫پێكهێنانی لیست و پێشكه‌شكردنی‬ ‫كاندیدیان نه‌بوو‪.‬‬ ‫ب��ۆ ڕوون��ك��ردن �ه‌وه‌ ئ �ه‌م حاڵه‌ته‌‪،‬‬ ‫(به‌یان) په‌یوه‌ندیی به ‌چه‌ند كه‌سایه‌تی‬ ‫و حزبێكه‌وه‌ كرد‪.‬‬ ‫خدر روسی‪ ،‬سكرتێری بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫دیموكراتی گه‌لی كوردستان‪ ،‬له‌باره‌ی‬

‫هۆكاری دانه‌به‌زینی حزبه‌كه‌ی به‌ لیستی‬ ‫سه‌ربه‌خۆ له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی داهاتوودا‪،‬‬ ‫بۆ (ب�ه‌ی��ان) وت��ی «بۆیه‌ چووینه‌ پاڵ‬ ‫حزبی شیوعی‪ ،‬چونكه‌ له‌گه‌اڵ ئه‌و حزبه‌‬ ‫هاوفكرین و پێگه‌ی جه‌ماوه‌ریامن‬ ‫تێكه‌اڵو ‌ه و وه‌ك یه‌ك بیرده‌كه‌ینه‌وه»‪.‬‬ ‫ده‌رب��اره‌ی ئه‌و ڕەخنانه‌ی له‌سه‌ر‬ ‫نزمیی ئاستی ج �ه‌م��اوه‌ری��ب��وون��ی��ان‬ ‫ئاڕاسته‌یان ده‌كرێت‪ ،‬ناوبراو باسی له‌وه‌‬ ‫كرد ڕاسته‌ ئه‌وان جه‌ماوه‌رێكی ئه‌وتۆیان‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك سه‌رۆكی هه‌رێم ده‌ڵێت‬

‫زۆرێک لە حزبەکان نە کاندیدیان پێ‬ ‫هەڵسوڕا و نە چاودێرى سەر سندووق‬

‫خاوه‌نی خه‌باتی دوور و درێ��ژن‪ .‬ئه‌و‬ ‫بۆچوونه‌شی ڕەتكرده‌وه‌ كه‌ ئ�ه‌وان ب ‌ه‬ ‫زیاده‌ ناوبربێن‪.‬‬ ‫ل �ه‌ ب�� ‌هران��ب��ه‌ردا دك��ت��ۆر هه‌ڤاڵ‬ ‫ئه‌بوبه‌كر مامۆستای زانكۆ‪ ،‬بۆ (به‌یان)‬ ‫وت��ی «ده‌ك��رێ��ت ڕا و سه‌رنجی ئه‌م‬ ‫حزبانه‌ ل ‌ه دنیای دیموكراسیدا (وه‌ك‬ ‫سه‌رنج) وه‌ربگیرێت‪ ،‬نه‌ك بكرێته‌ بڕیار‬ ‫و پاڵپشتیی سیاسی بۆ الیه‌نێك‪ .‬پێویسته‌‬ ‫بڕیاری سیاسی له‌ده‌ست ئه‌و حزبانه‌دا‬ ‫بێت كه‌ پێگه‌ و ئه‌رزشی جه‌ماوه‌رییان‬ ‫هه‌یه‌»‪.‬‬ ‫ناوبراو زیاتر ڕوونیكرده‌و ‌ه «زۆربه‌ی‬ ‫ئه‌و الیه‌نانه‌ی خۆیان بۆ هه‌ڵبژاردنی‬ ‫په‌رله‌مانی هه‌رێم تۆماركردووه‌‪ ،‬ناتوانن‬ ‫چاودێر بۆ سندوقه‌كانی ده‌نگدان دابنێن‪.‬‬ ‫لیستی وا تۆماركراوه‌ به‌قه‌د ژم��اره‌ی‬

‫سندوقه‌كانی كۆمسیۆن ده‌نگده‌ری نییه‪.‬‬ ‫ناكرێت زۆرینه‌ی حزبی به‌ ڕووداوی‬ ‫هاوشێوه‌ی ‪ 30‬ی حوزه‌یران دروستبكرێت‬ ‫كه‌ پێشهاتێكی ته‌مومژاویی بوو‪ .‬زۆرینه‌ی‬ ‫كوردستان بریاری چاره‌نووسساز ده‌دات‬ ‫نه‌ك زۆرینه‌ی ژم��اره‌ی لیست و حزب‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ئه‌ركی ئۆپۆزسیۆنی سه‌خترت‬ ‫كردووه‌‪ .‬بۆ ن ‌هزاهه‌ی هه‌ڵبژاردنیش نابێت‬ ‫ئیمزای ئ �ه‌وان به‌هه‌ند وه‌ربگیرێت و‬ ‫بوترێت كه‌ ئه‌وه‌نده‌ حزب شایه‌تیی بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ك ‌ه ده‌ده‌ن‪ ،‬چونكه‌ له‌ هه‌موو‬ ‫شوێنێك نوێنه‌ریان نییه‌‪ ،‬له‌و شوێنانه‌ش كه‌‬ ‫نوێنه‌ریان نه‌بێت‪ ،‬مافی ئیمزای ئه‌نجامی‬ ‫هه‌ڵبژاردنیان نییه‪ .‬هیوادارم ئه‌م حزبه‌‬ ‫بچووكان ‌ه وه‌ك حزب ‌ه ده‌ستكرده‌كانی‬ ‫سه‌رده‌می به‌عسیان لێنه‌یه‌ت كه‌ هیچ‬ ‫به‌هایه‌كی جه‌ماوه‌رییان نه‌بوو»‪.‬‬

‫«چیدی په‌رله‌مان كۆنابێته‌وه»‌‬

‫بایكۆته‌كه‌ی ئۆپۆزسیۆن پرسیاری لێده‌كه‌وێته‌وه‌‬ ‫شڤان عه‌لی‬ ‫چ�ه‌ن��د ڕۆژێ��ك � ‌ه فراكسیۆنه‌كانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن ل ‌ه پ ‌هرله‌مان باس له‌وه ‌ده‌كه‌ن‬ ‫چیرت ئاماده‌ی كۆبوونه‌كانی پ ‌هرله‌مان‬ ‫نابن و ئه‌و ماوه‌یه‌ی بۆ ته‌مه‌نی پ ‌هرله‌مان‬ ‫درێژكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به ‌نایاسایی د ‌هزانن‪.‬له‌‬ ‫ب ‌هرامبه‌ردا به‌شێك ل ‌ه چاودێران ده‌ڵێن‬ ‫بڕیاره‌كه‌ی فراكسیۆنه‌كانی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫كاریگه‌ریی ئه‌وتۆی نابێت‪ ،‬به‌وپێیه‌ی‬ ‫چیرت پ ‌هرله‌مان ن ‌ه كۆبوونه‌و ‌ه ده‌به‌ستێت‬ ‫و ن � ‌ه پ��ڕۆژەی��اس��ا ت��اووت��وێ ده‌ك���ات‪،‬‬ ‫له‌ب ‌هرامبه‌ردا سه‌رۆكی فراكسیۆنی كۆمه‌ڵ‬ ‫ڕایده‌گه‌یه‌نێت‪ :‬كشانه‌وه‌ی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ل ‌ه پ ‌هرله‌مان‪ ،‬ته‌نیا به‌هۆی له‌ده‌ستدانی‬ ‫شه‌رعییه‌تی یاساییه‌وه‌ی ‌ه له‌دوای ‪ 8/20‬ە‌وه‌‪.‬‬ ‫تاریق جه‌وهه‌ر‪ ،‬راوێژكاری یاسایی‬ ‫پ ‌هرله‌مانی كوردستانیش بۆ (به‌یان) وتی‬ ‫«پ ‌هرله‌مان ل ‌ه كاری خۆی به‌رده‌وام ‌ه و تا‬ ‫ته‌واوبوونی ئه‌و ماو ‌ه یاساییه‌ی ل ‌ه یاسای‬ ‫ژمار ‌ه ‪18‬دا هاتووه‌‪ ،‬پ ‌هرله‌مان لە كاره‌كانی‬

‫خۆی ئاسایی و یاسایی‪ ،‬به‌رده‌وامده‌بێت»‪.‬‬ ‫ت��اری��ق ج �ه‌وه �ه‌ر راشیگه‌یاند‪ :‬ب ‌ه‬ ‫بایكۆتی ئۆپۆزسیۆن هیچ كێشه‌یه‌ك‬ ‫دروس��ت نابێت‪ ،‬ل�ه‌ب�ه‌رئ�ه‌وه‌ی نیسابی‬ ‫یاساییان نیی ‌ه بتوانن كاره‌كانی پ ‌هرله‌مان‬ ‫په‌كبخه‌ن‪ .‬بۆی ‌ه دوای پشوو‪ ،‬كۆبوونه‌وه‌كانی‬ ‫پ ‌هرله‌مان ئه‌گه‌ر ئه‌نجامبدرێن‪ ،‬ئاسایی و‬ ‫یاسایی ده‌بن‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی ئه‌وه‌ی ئه‌گه‌ر له‌وماوه‌یه‌ی‬ ‫دانیشتنه‌كانی پ ‌هرله‌مان درێژده‌كرێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و یاسایانه‌ی ڕەهه‌ندی نیشتیامنییان‬ ‫ه �ه‌ی��ه؟ ده‌ك��رێ��ت ب�ه‌ب� ‌ێ ئۆپۆزسیۆن‬ ‫تێپه‌ڕێرنێن‪ .‬راوێژكاره‌كه‌ی پ ‌هرله‌مان وتی‬ ‫«ئه‌و پرسیار ‌ه ل ‌ه فراكسیۆنه‌كانی پ ‌هرله‌مان‬ ‫بكه‌»‪.‬‬ ‫ه �ه‌ر ل �ه‌وب��اره‌ی �ه‌و ‌ه گ���ۆران ئ��ازاد‪،‬‬ ‫پ ‌هرله‌مانتاری یه‌كێتی‪ ،‬بۆ (به‌یان) رایگه‌یاند‪:‬‬ ‫ل ‌ه ‪ 8/20‬ك ‌ه واده‌ی یاسایی پ ‌هرله‌مان كۆتایی‬ ‫دێت‪ ،‬پ ‌هرله‌مان له‌پشوودای ‌ه تا ‪ 9/1‬كه‌‬ ‫دانیشتنه‌كانی پ ‌هرله‌مان ده‌ستپێده‌كه‌نه‌وه‪.‬‬ ‫من ئۆپۆزسیۆن دڵنیاده‌كه‌مه‌و ‌ه پ ‌هرله‌مان‬

‫ل�ه‌م��اوه‌ی ته‌مه‌نی درێ��ژك �راوه‌ی��دا هیچ‬ ‫ك��ۆب��وون �ه‌وه‌ی �ه‌ك نابه‌ستێت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫هه‌مووان سه‌رقاڵی هه‌ڵمه‌تی هه‌ڵبژاردنن‬ ‫و ل ‌ه قۆناغی درێ��ژك��ردن�ه‌وه‌ی ته‌مه‌نی‬ ‫پ�� ‌هرل��ه‌م��ان��دان‪ ،‬ب��ۆی � ‌ه هیچ یاسایه‌ك‬ ‫پ �ه‌س �ه‌ن��دن��اك��رێ‪ .‬ئ�ه‌س��ڵ�ه‌ن پ� ‌هرل�ه‌م��ان‬ ‫كۆنابێته‌وه‌‪ ،‬ئیرت ئۆپۆزسیۆن بایكۆتی چی‬ ‫ده‌كات؟‬ ‫گ��ۆران ئ��ازاد وتیشی «كشانه‌و ‌ه له‌‬ ‫پ ‌هرله‌مان كارتێكی سووتاوه‌‪ ،‬ب ‌ه بڕوای‬ ‫من بایكۆتی هه‌ڵبژاردن كارتێكی به‌هێزه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ب ‌ه جددی قسه‌ی لێبكه‌ن»‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌و ڕووه‌و ‌ه ئارام قادر‪ ،‬سه‌رۆكی‬ ‫فراكسیۆنی كۆمه‌ڵی ئیسالمی له‌باره‌ی‬ ‫كشانه‌وه‌كه‌یان ل ‌ه پ ‌هرله‌مانی كوردستان‪،‬‬ ‫وت��ی «ت��ا ‪ 8/20‬پ ‌هرله‌مان خولی خۆی‬ ‫ته‌واوده‌كات و له‌ڕووی یاساییه‌و ‌ه شه‌رعییه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ل ‌ه دوای ئه‌و به‌رواره‌و ‌ه شه‌رعییه‌تی‬ ‫پ ‌هرله‌مان ده‌كه‌وێت ‌ه ژێر پرسیاره‌وه‪ .‬ئێم ‌ه له‌‬ ‫پ ‌هرله‌مان ده‌كشێینه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه شه‌رعییه‌تی‬ ‫یاسایی نامێنێت‪ .‬ئیرت گرنگ نیی ‌ه كۆبوونه‌وه‌‬

‫ده‌به‌ستێت یاخود نا»‪.‬‬ ‫ج��ێ��گ�ه‌ی ئ��ام��اژەی��ه‌‪ ،‬تائێستاش‬ ‫فراكسیۆنه‌كانی ده‌سه‌اڵت و ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ل ‌ه مشتومڕدان س�ه‌ب��اره‌ت ب ‌ه م �ه‌ودای‬ ‫یاساییبوونی درێ��ژك��ردن �ه‌وه‌ی ته‌مه‌نی‬ ‫پ ‌هرله‌مان‪ .‬له‌و ڕووه‌و ‌ه پ ‌هرله‌مانتارانی‬ ‫لیستی كوردستانی ده‌ڵ��ێ��ن‪ ،‬ل ‌ه ‪ 30‬ی‬ ‫ح��وزه‌ی �ران نیسابی یاسایی پ ‌هرله‌مان‬ ‫ت �ه‌واب��وو ‌ه و هیچ ئیشكالێكی یاسایی‬ ‫نه‌بووه‌‪ ،‬بۆی ‌ه پێیان وای ‌ه ئۆپۆزسیۆن به‌‬ ‫بایكۆتی دانیشتنه‌كانی پ ‌هرله‌مان هیچ‬ ‫كاریگه‌رییه‌ك دروستناكات‪.‬‬ ‫الی خ��ۆی��ان �ه‌و ‌ه پ ‌هرله‌مانتارانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن دووپ��ات��ی��ده‌ك�ه‌ن�ه‌وه‌‪ ،‬هیچ‬ ‫داتایه‌ك له‌به‌رده‌ستدا نیی ‌ه ده‌ریبخات‬ ‫پ� ‌هرل�ه‌م��ان ل� ‌ه كاتی ده‌ن��گ��دان له‌سه‌ر‬ ‫درێژكردنه‌وه‌ی ته‌مه‌نی خۆی‪ ،‬نیسابی‬ ‫قانوونیی ته‌واوبووبێت‪ .‬بۆی ‌ه بایكۆته‌كه‌یان‬ ‫بۆ دانیشتنه‌كانی‪ ،‬وه‌ك هه‌ڵوێستێكی‬ ‫یاسایی لێكده‌ده‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌ده‌ر ل ‌ه ئه‌نجام و‬ ‫كاریگه‌رییه‌كانی‪.‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژمار ‌ه (‪ ،)45‬سێشه‌مم ‌ه ‪ ،2013/7/23‬ساڵی یەکەم‬

‫یه‌كێتی شه‌ڕی سلێامنی و پارتی شه‌ڕی هه‌ولێر و بادینان ده‌كات‬

‫ده‌سه‌اڵت و ئۆپۆزسیۆن ب ‌ه ‪ 468‬كاندید كێبڕكێ ده‌كه‌ن‬ ‫كاندیدی الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان‬ ‫بۆ په‌رله‌مانی كوردستان‪،‬‬ ‫ئاڕاسته‌ی كۆمسیۆنی بااڵی‬ ‫سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫كران‪ .‬له‌و نێوه‌نده‌دا ده‌سه‌اڵت‬ ‫و ئۆپۆزسیۆن به‌ ‪ 468‬كاندید‬ ‫كێبڕكێ ده‌كه‌ن‪ .‬شه‌ڕی‬ ‫مانه‌وه‌ی هه‌ریه‌ك له‌ یه‌كێتی‬ ‫و پارتییش له‌ سنووری‬ ‫ده‌سه‌اڵتی ئێستای خۆیاندایه‌‪.‬‬ ‫(به‌یان) له‌م ڕاپۆته‌دا چه‌ند‬ ‫الیه‌نێكی ملمالنێی پێنج پارته‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌كه‌ی كوردستان‬ ‫ده‌خاته‌ ڕوو‪.‬‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬

‫ده‌ره‌وه‌ش�مان هێناوه‌‪ ،‬وه‌ك مامۆستای‬ ‫ئاینی و مامۆستای زانكۆ و كه‌سایه‌تیی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی»‪ .‬ناوبراو زانیاریی زیاتری‬ ‫خسته‌ ڕوو و وتی «ده‌بێت كاندیده‌كان‬ ‫مه‌رجه‌ حزبییه‌كانیان تێدا بێت‪ ،‬دواتریش‬ ‫ده‌بێت مه‌رج ‌ه یاساییه‌كانیان تێدا بێت»‪.‬‬

‫مامۆستایانی ئاینی‬ ‫ل ‌ه لیسته‌كاندا‬ ‫ئ �ه‌و پێنج لیسته‌ی ده‌س���ه‌اڵت و‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬بۆ به‌ده‌ستهێنانی ده‌نگی‬ ‫جه‌ماوه‌رێكی گشتی‪ ،‬ژماره‌یه‌ك مامۆستای‬ ‫ئاینییان له‌نێو ڕی��زی كاندیده‌كاندا‬ ‫پ��ااڵوت��ووه‌‪ .‬له‌و باره‌یه‌و ‌ه هه‌ریه‌ك له‌‬ ‫پارتی دیموكرات و یه‌كگرتووی ئیسالمی‬ ‫ژماره‌یه‌كیان بۆ (به‌یان) خسته‌ ڕوو‪ ،‬به‌یان‬ ‫نوری وتی «له‌نێو كاندیده‌كاندا شه‌ش‬ ‫مامۆستای ئاینی هەن»‪ .‬عه‌بدولوه‌هاب‬ ‫عه‌لیش ڕایگه‌یاند «ه�ه‌ش��ت ب��ۆ ‪10‬‬ ‫مامۆستای ئاینی له‌ لیستی پاڵێوراواندا‬ ‫هه‌ن‪ ،‬بۆ منوونه‌ له‌ سلێامنی مامۆستا‬ ‫مه‌ال به‌هادینی چه‌مپاراوی و مامۆستا‬ ‫عومه‌ر چنگیانیامن هه‌یه‌‪ ،‬شوێنه‌كانی‬ ‫دیكه‌ش تێیدایه‌»‪ .‬كۆمه‌ڵی ئیسالمییش به‌‬ ‫وته‌ی به‌رپرسی ناوه‌ندی هه‌ڵبژاردنیان‪،‬‬ ‫ج��ی��ای ن��ه‌ك��ردووه‌ت��ه‌وه‌ ك �ه‌ ژم���اره‌ی‬ ‫مامۆستایانی ئاینیی تێیدا چه‌ند كه‌سه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی زانیارییه‌كانی به‌رپرسی ژووری‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ب��زووت��ن�ه‌وه‌ی گۆڕانیش‬ ‫لیسته‌كه‌یان مامۆستای ئاینیی تێدا نییه‌‪.‬‬

‫جیاوازیی نێوان ئۆپۆزسیۆن و ده‌سه‌اڵت‬ ‫ێ الیه‌نی‬ ‫ده‌رك���ه‌وت���ووه‌‪ ،‬ك � ‌ه ه �ه‌رس � ‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن (كۆمه‌ڵ‪ ،‬گۆڕان‪ ،‬یه‌كگرتوو)‬ ‫هیچ په‌رله‌مانتارێكی خووله‌كانی‬ ‫پێشوویان كاندید ن �ه‌ك��ردووه‌ت �ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ێ حزبه‌كه‌ ده‌ڵێن‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا هه‌رس ‌‬ ‫ڕێگه‌یان پێداون خۆیان كاندید بكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم خ��ۆی��ان ن �ه‌ی��ان��ك��ردووه‌‪ .‬وێ �ڕای‬ ‫ئ��ه‌وه‌ش ئ��ارام شێخ محه‌مه‌د ده‌ڵێت‬ ‫«كه‌ ڕامانگه‌یاند ده‌رده‌كه‌وێت تیایدایه‌‬ ‫یان نا»‪ .‬له‌ نێو كاندیدەکانی هه‌ردوو‬ ‫حزبه‌كه‌ی ده‌سه‌اڵتیشدا ناوی ئه‌ندامانی‬ ‫خووله‌كانی پێشووی په‌رله‌مان به‌دی‬ ‫ده‌كرێت‪ .‬له‌نێو كاندیدەکانی یه‌كێتی‬ ‫نیشتیامنیدا‪ ،‬دیارتینیان ئه‌رسه‌الن بایز‪،‬‬ ‫سه‌رۆكی خوولی ئێستای په‌رله‌مانه‌‪،‬‬ ‫ك�� ‌ه ه��اوك��ات ئ �ه‌ن��دام��ی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسیی ئه‌و حزبه‌ و سه‌رۆكی لیستی‬ ‫هه‌ڵبژاردنیشیانه‌‪ .‬وته‌بێژی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫سه‌ركردایه‌تیی پارتی دیموكراتیش‬ ‫له‌ سلێامنی به‌ (ب �ه‌ی��ان)ی ڕاگه‌یاند‬ ‫«ژماره‌یه‌ك ئه‌ندامی پێشووی په‌رله‌مان‬ ‫پاڵێوراونه‌ته‌وه‌‪ ،‬بۆ منوون ‌ه ل ‌ه ناوچه‌ی‬ ‫ئێمه‌ كاك عومه‌ر نوره‌دینییه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫كاك عه‌بدولسه‌الم ب��ه‌رواری و ئامینه‌‬ ‫زكرییه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵێكن»‪.‬‬

‫ئه‌و بزووتنه‌وه‌یه‌ «جیایان نه‌كردووه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ژماره‌یه‌كی تێدایه‌»‪.‬‬

‫ژماره‌ی كاندیده‌كان‬ ‫و دابه‌شبوونی جوگرافییان‬ ‫ده‌س��ه‌اڵت و ئۆپۆزسیۆن به‌ ‪468‬‬ ‫كاندید كێبڕكێی یه‌كرت ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬كه‌‬ ‫یه‌كگرتووی ئیسالمی ‪ 76‬كاندید‪ ،‬كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمی ‪ 92‬كاندید‪ ،‬بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان‬ ‫و یه‌كێتیی نیشتیامنی و پارتی دیموكرات‬ ‫هه‌ریه‌ك ‌ه ‪ 100‬كاندیدیان پااڵوتووه‌ بۆ‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستان‪.‬‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌و حزبانه‌ كاندیده‌كانیان‬ ‫به‌پێی هه‌رسێ‌ پارێزگاكه‌ی كوردستان‬ ‫دیاری كردووه‌‪ .‬یه‌كێتی زۆرترین قورسایی‬ ‫خۆی خستووه‌ته‌ سه‌ر سلێامنی و ل ‌ه نیوه‌‬ ‫زیاتری كاندیده‌كانی بۆ دان��اوه‌‪ ،‬پارتی‬ ‫دیموكراتیش قورسایی خستووه‌ت ‌ه سه‌ر‬ ‫هه‌ولێر و دهۆك و ‪%78‬ی كاندیده‌كانی‬ ‫ل�ه‌و دوو شوێنه‌ن‪ .‬بۆ ئ�ه‌و مه‌به‌سته‌‬ ‫یه‌كگرتووی ئیسالمی له‌ هه‌ولێر ‪21‬‬ ‫كه‌س‪ ،‬سلێامنی ‪ 36‬و دهۆك ‪ 19‬كه‌سی‬ ‫كاندید كردووه‌‪ ،‬پارتی دیموكراتیش ‪22‬‬ ‫كه‌س بۆ سلێامنی‪ 40 ،‬بۆ هه‌ولێر و ‪38‬ى‬ ‫بۆ دهۆك كاندید كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم یه‌كێتیی‬ ‫نیشتیامنی زۆرترین كاندیده‌كانی له‌‬ ‫سنووری سلێامنیدایه‌ كه‌ ‪ 52‬كاندیده‌‪،‬‬ ‫دواتریش هه‌ولێر ‪ 31‬كه‌س و دهۆكیش‬ ‫‪ .16‬ج��گ� ‌ه ل����ه‌وه‌ش ی���ه‌ك ك���ه‌س كه‌‬ ‫دانیشتووی كه‌ركووكه‌‪ ،‬له‌ الی�ه‌ن ئه‌و‬ ‫حزبه‌وە كاندید ك�راوه‌‪ .‬به‌اڵم ئه‌و دوو‬ ‫الیەنەى بەفەرمى زانیارییان بە (بەیان)‬ ‫نەدا لە بارەى کاندیدەکانیانەوە‪ ،‬كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمی و بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان بوون‪.‬‬

‫حزبه‌كان بۆچی به‌و شێوه‌یه‌‬ ‫كاندیده‌كانیان دابه‌ش كردووه‌؟‬ ‫ئیرباهیم محه‌مه‌د عه‌زیز‪ ،‬به‌رپرسی‬ ‫ناوه‌ندی هه‌ڵبژاردنی كۆمه‌ڵی ئیسالمیی‬ ‫كوردستان به‌ (به‌یان)ی ڕاگه‌یاند «به‌پێی‬ ‫ئه‌و ده‌نگانه‌ی ل ‌ه دوایین هه‌ڵبژاردندا‬ ‫هێناومانه‌ له‌ ساڵی ‪ ،2010‬كاندیده‌كامنان‬ ‫داب �ه‌ش ك��ردوو ‌ه به‌سه‌ر ناوچه‌كاندا و‬ ‫موراعاتی ناوچه‌كان ك �راوه‌ له‌ ڕووی‬ ‫سیاسی و رۆشنبیری و كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌نجومه‌نی سه‌ركردایه‌تیش‬ ‫هه‌ندێك خه‌ڵكی به‌ هه‌ڵبژاردن دیاری‬ ‫ك��ردووه‌ ك ‌ه ئه‌وان ‌ه بوونه‌ته‌ كاندید»‪.‬‬ ‫ئارام شێخ محه‌مه‌د‪ ،‬به‌رپرسی ژووری‬ ‫هه‌ڵبژاردنی بزووتنه‌وه‌ی گۆڕانیش وتی‬ ‫«ب ‌ه دیاریكراوی له‌به‌ر ده‌ستامن نییه‌‬ ‫ێ پارێزگاكه‌دا‬ ‫كه‌ كاندیده‌كان به‌سه‌ر س ‌‬ ‫چۆن دابه‌ش بوون»‪ .‬له‌ باره‌ی شێوازی‬ ‫دیاریكردنی كاندیده‌كانیشه‌وه‌‪ ،‬ناوبراو‬ ‫ئاماژەی به‌و ‌ه دا كه‌ له‌سه‌ر دوو ڕێگا‬ ‫كاندیده‌كانیان دیاری كردووه‌ «یه‌كه‌م‪:‬‬ ‫شوێنی جوگرافی‪ .‬دووه‌م‪ :‬به‌پێی ڕێژەی‬ ‫ده‌نگی گۆڕان له‌ ناوچه‌كان»‪.‬‬ ‫عه‌بدولوه‌هاب عه‌لی‪ ،‬وته‌بێژی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی س�ه‌رك��ردای�ه‌ت��ی��ی پارتی‬ ‫دیموكرات له‌ سلێامنی‪ ،‬به‌ (به‌یان)‬ ‫ی ڕاگه‌یاند «هه‌ر لقه‌ و پشكێكی بۆ‬ ‫دان �راوه‌‪ .‬ئێم ‌ه له‌ سلێامنی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی و چوار لق كه‌ ده‌كاته‌ پێنج‬ ‫ده‌زگا‪ 22 ،‬كاندیدمان بۆ دیاری كرابوو‪،‬‬ ‫به‌پێی گرنگیی شوێنه‌ك ‌ه لقه‌كانیش‬ ‫ژماره‌ی كاندیدیان بۆ دیاری كراوه‌‪ .‬هه‌ر‬ ‫لقه‌ش بێجگه‌ له‌ خه‌ڵكی پارتی‪ ،‬خه‌ڵكی‬

‫كاندیدكردنی ئه‌ندامانی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی و سه‌ركردایه‌تی‬ ‫ل��ه‌گ��ه‌ڵ ئ����ه‌وه‌ی ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن��ی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستان ك ‌ه ل ‌ه ‪21‬ی ئه‌یلول‬ ‫ئه‌نجام ده‌درێ���ت‪ ،‬ب��ڕی��اره‌ به‌ لیستی‬ ‫نیمچه‌كراوه‌ بێت‪ ،‬به‌اڵم هه‌ریه‌ك له‌و‬ ‫حزبان ‌ه ژماره‌یه‌ك له‌ ئه‌ندامانی پۆسته‌‬ ‫بااڵكانی حزبیان پااڵوتووه‌‪ .‬له‌و نێوه‌نده‌دا‬ ‫پارتی دیموكرات دوو ئه‌ندامی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی و چوار ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی یه‌ك ئه‌ندامی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی و شه‌ش ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی‪،‬‬ ‫یه‌كگرتووی ئیسالمیش جگه‌ له‌ مامۆستا‬ ‫سه‌عید عه‌لی ع �ه‌ب��ۆ‪ ،‬ی��اری��ده‌ده‌ری‬ ‫ئه‌مینداری گشتیی ئ �ه‌و حزبه‌‪ ،‬دوو‬ ‫ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسی كه‌ مه‌لود‬ ‫ب��اوه‌م��وراد و ئه‌بوبه‌كر هه‌ڵه‌دنین و‬ ‫چوار ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تیی كاندید‬ ‫كردووه‌ كه‌ شێركۆ جه‌ودت و نه‌رسه‌دین‬ ‫سه‌عید و خه‌رامان محه‌مه‌د و به‌هزاد‬ ‫ده‌روێشن‪ .‬له‌ نێو كاندیدەکانی یه‌كێتیی‬ ‫نیشتیامنیشدا ژم��اره‌ی��ه‌ك ئه‌ندامی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی و سه‌ركردایه‌تی هه‌ن‪.‬‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی گۆڕانیش ژم��اره‌ی �ه‌ك له‌‬ ‫ئه‌ندامانی جڤاتی نیشتیامنیی پااڵوتووه‌‪،‬‬ ‫كه‌ به‌ وته‌ی به‌رپرسی ژووری هه‌ڵبژاردنی‬

‫حزبه‌كان چۆن ڕیزبه‌ندیی‬ ‫كاندیده‌كانیان دیاری كردووه‌؟‬ ‫ب ‌ه هۆی ئه‌وه‌ی هه‌ڵبژاردنی ئه‌مجاره‌‬ ‫به‌ لیستی نیمچه‌كراوه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی جێگه‌ی‬ ‫گرنگیی بنه‌ڕەتیی حزبه‌كان نه‌بووه‌‪،‬‬ ‫ڕیزبه‌ندیی پاڵێوراوه‌كان بووه‌‪ .‬هه‌ریه‌ك‬

‫كاندیدكردنه‌وه‌ی ئه‌ندامانی‬ ‫خووله‌كانی پێشووی په‌رله‌مان‬ ‫یه‌كێكی دیكه‌ له‌و باسانه‌ی جێگای‬ ‫مشتومڕی به‌شێك له‌و حزبانه‌ بووه‌‪،‬‬ ‫كاندیدكردنه‌وه‌ی ئه‌ندامانی خووله‌كانی‬ ‫پێشووی په‌رله‌مانه‌‪ .‬ل�ه‌م بابه‌ته‌شدا‬

‫ئامانجمان‬ ‫به‌ده‌ستهێنانی‬ ‫‪12‬ـ‪ 13‬كورسییه‌‬

‫لیسته‌كه‌مان‬ ‫مامۆستای ئاینیی‬ ‫تێدا نییه‌‬

‫پێمانوایه‌ پارتی‬ ‫‪35‬ـ‪ 40‬كورسی‬ ‫ده‌هێنێت‬

‫ژماره‌یه‌ك ئه‌ندامی‬ ‫پێشووی په‌رله‌مان‬ ‫پاڵێوراونه‌ته‌وه‌‬

‫شه‌ش مامۆستای‬ ‫ئاینی ل ‌ه لیستی‬ ‫پاڵێوراواندان‬

‫له‌ كۆمه‌ڵی ئیسالمی و بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان‬ ‫ده‌ڵێن به‌ تیروپشك ڕیزبه‌ندییه‌كه‌یان‬ ‫دان���اوه‌‪ .‬به‌یان ن��وری ل ‌ه یه‌كگرتووی‬ ‫ئیسالمیش ده‌ڵێت «هه‌ندێكی سه‌ره‌تا ب ‌ه‬ ‫هه‌ڵبژاردن بووه‌‪ ،‬ئه‌وانی تر به‌ تیروپشك‬ ‫ب��ووه‌»‪ .‬وته‌بێژەكه‌ی پارتییش ده‌ڵێت‬ ‫«ڕێزبه‌ندی ل ‌ه هه‌ڵبژاردنی نیمچه‌كراو ‌ه‬ ‫زۆر ڕۆڵ نابینێت‪ ،‬ڕێزبه‌ندییه‌كه‌ش به‌پێی‬ ‫ژماره‌ی ئه‌و لقان ‌ه بووه‌ ك ‌ه هه‌ڵبژاردنه‌ك ‌ه‬ ‫ده‌یانگرێته‌وه‌‪ ،‬له‌ لقی یه‌ك تا كۆتایی لقی‬ ‫‪26‬ی گواڵن‪ ،‬كۆتایی دێت»‪.‬‬ ‫چاوه‌ڕوانیی ڕێژەی‬ ‫ده‌نگ و ژماره‌ی كورسییه‌كان‬ ‫وێ�ڕای دیاریكردنی كاندیدەکانی‬ ‫ئه‌و لیستانه‌‪ ،‬هه‌ریه‌ك ‌ه و ب ‌ه جۆرێك‬ ‫چ��اوه‌ڕوان��ی به‌ده‌ستهێنانی ده‌ن��گ و‬ ‫ڕێژەی كورسی ده‌كات‪ .‬ئیرباهیم محه‌مه‌د‬ ‫عه‌زیز‪ ،‬به‌رپرسی ناوه‌ندی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی ده‌ڵێت «ئامانجامن‬ ‫به‌ده‌ستهێنانی ‪12‬ـ‪ 13‬كورسییه‌»‪.‬‬ ‫ئارام شێخ محه‌مه‌د‪ ،‬به‌رپرسی ژووری‬ ‫هه‌ڵبژاردنی بزووتنه‌وه‌ی گۆڕانیش وتی‬ ‫«ئێمه‌ هیچ ژم��اره‌ی �ه‌ك ڕاناگه‌یه‌نین‪،‬‬ ‫چونك ‌ه ڕاگه‌یاندنی ژماره‌ پێش هه‌ڵبژاردن‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌سه‌ر بنه‌مایه‌كی زانستی نه‌بێت‪.‬‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ته‌وه‌قوع ده‌كه‌ین زیاتر‬ ‫بێنینه‌وه‌ له‌وه‌ی ئێستا هه‌مانه‌»‪ .‬به‌یان‬ ‫ن��وری‪ ،‬به‌رپرسی ده‌زگ��ای هه‌ڵبژاردنی‬ ‫یه‌كگرتووی ئیسالمیی كوردستانیش‬ ‫ئاماژە به‌وه‌ ده‌كات «ناتوانین ئێستا بڵێین‬ ‫چه‌ند كورسی دێنین‪ ،‬ته‌نها ده‌توانین‬ ‫بڵێین یه‌كگرتوو ڕێ��ژەی ده‌نگه‌كانی‬ ‫جار لە دوای جار له‌ زیادبووندایه‌ و‬ ‫ئه‌مجاره‌ش چاوه‌ڕوانی به‌ده‌ستهێنانی‬ ‫متامنه‌ی زیاتر له‌ جه‌ماوه‌ری كوردستان‬ ‫ده‌ك��ه‌ی��ن»‪ .‬ع �ه‌ب��دول��وه‌ه��اب عه‌لی‪،‬‬ ‫وته‌بێژی ئه‌نجومه‌نی سه‌ركردایه‌تیی‬ ‫پارتی دیموكراتیش له‌ سلێامنی‪ ،‬پێیوایه‌‬ ‫«ئ��ەوەى خه‌ڵكی ئێمه‌ به‌ حه‌ماسه‌و ‌ه‬ ‫بچێت بۆ ده‌نگدان و كه‌مته‌رخه‌م نه‌بێت‪،‬‬ ‫ڕێژەی كورسی دیاری ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم به‌‬ ‫بڕوای خۆمان له‌ سنووری سلێامنی ‪3‬ـ‪5‬‬ ‫كورسی دێنین‪ ،‬به‌ كۆی گشتیش پێامنوایه‌‬ ‫پارتی ‪35‬ـ‪ 40‬كورسی ده‌هێنێت»‪.‬‬ ‫جیا ل �ه‌م پێنج لیسته‌‪ ،‬زیاتر له‌‬ ‫‪ 30‬لیستی دیكه‌ ناویان له‌ كۆمسیۆنی‬ ‫بااڵی سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌كان تۆمار‬ ‫كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌ ڕای چاودێران پێناچێت‬ ‫هیچ كامێكیان بتوانن ده‌نگێك بهێنن كه‌‬ ‫بگات ‌ه ڕێ��ژەی كورسییه‌ك و گۆڕانكاری‬ ‫دروست بكه‌ن‪ ،‬جگ ‌ه له‌ ‪ 11‬كورسییه‌كه‌ی‬ ‫كۆتاکان‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)45‬سێشه‌مم ‌ه ‪ ،2013/7/23‬ساڵی یەکەم‬

‫سه‌عید بوكا‬

‫پۆسته‌ بااڵكان‬ ‫بۆ فرۆشتن‬ ‫عێراقه‌ سه‌یره‌كه‌‪ .‬یه‌كێك له‌‬ ‫فه‌رمانڕەواكانی پێشووی ئه‌م واڵته‌‬ ‫به‌م شێوه‌یه‌ پێناسه‌ی عێراقی‬ ‫كردووه‌‪ .‬ئه‌م فه‌رمانڕەوایه‌ له‌‬ ‫پێناسینه‌كه‌یدا ته‌نها مه‌به‌ستی‬ ‫یه‌ك قۆناغ و یه‌ك بابه‌تی تایبه‌ت‬ ‫نه‌بووه‌‪ ،‬به‌ڵكو بۆ هه‌موو‬ ‫سه‌رده‌مێك بووه‌‪ .‬هه‌موو شتێك‬ ‫تیایدا ده‌فرۆرشێت و ده‌كڕدرێت‪،‬‬ ‫هه‌ر له‌ ئه‌ركی پۆلیسێك و‬ ‫مرورێكه‌و ‌ه بیگر ‌ه هه‌تا پله‌ی‬ ‫وه‌زیرێك‪ ،‬له‌وانه‌شه‌ بااڵتریش!‬ ‫به‌ر له‌ چه‌ند ساڵێك بیستامن‬ ‫بازرگانێكی عێراقی پۆستی‬ ‫وه‌زیری به‌رگریی كڕیوه‌ به‌ بیست‬ ‫ملیۆن دۆالر كه‌ پشكی لیستی‬ ‫عێراقیه‌ بوو بۆ عه‌بدولقادر‬ ‫عوبێدی و له‌و ناوه‌شدا هه‌م‬ ‫كڕیار و هه‌م فرۆشیار و هه‌م‬ ‫عوبێدیش قازانجیان كرد‪.‬‬ ‫دوای سێ‌ ساڵ و به‌ تۆمه‌تی‬ ‫ئاشكرابوونی هۆكاره‌كانی پشت‬ ‫كڕینی پۆسته‌كه‌یه‌وه‌‪ ،‬تاوانبار كرا‬ ‫و هه‌اڵت‪ .‬حكومه‌تی عێراقیش‬ ‫نه‌یتوانی شوێنی بكه‌وێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫خۆی هاویشته‌ ناو باوه‌شی دایكی‬ ‫هه‌مووان (ئه‌مه‌ریكا)!‬ ‫ئه‌مه‌ یه‌كه‌م و كۆتا مامه‌ڵه‌‬ ‫نه‌بوو‪ ،‬به‌ڵكو چه‌ند وه‌زاره‌تێكی‬ ‫گرته‌وه‌ و گه‌یشته‌ سوپاش‪.‬‬ ‫له‌م دواییه‌دا له‌ هه‌ندێك له‌‬ ‫ئه‌ندامانی ئه‌نجومه‌نی نوێن ‌هران‬ ‫بیستامن كه‌ پله‌ی فه‌رمانده‌ی‬ ‫فیرقه‌ و ئامر لیوا و فه‌وج و ئامر‬ ‫رسیه‌ش فرۆرشاون‪ .‬له‌ وه‌زاره‌تی‬ ‫ناوخۆش هه‌ندێك پله‌ی به‌رز‬ ‫كه‌وتنه‌ به‌ر ڕەحمه‌تی فرۆشنت‪،‬‬ ‫تا ئه‌وه‌ی بنكه‌ی پۆلیس به‌‬ ‫نرخی جیاجیا فرۆشتنیان له‌سه‌ر‬ ‫بوو‪ ،‬بنكه‌ی پۆلیسی به‌تاوێن و‬ ‫مه‌یادین به‌رزترین نرخیان هه‌بوو‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت شوێنی وه‌ستانی پۆلیسی‬ ‫هاتوچۆش ئه‌گه‌ر له‌ناو چه‌ق و‬ ‫شوێنه‌ قه‌ڕەباڵغه‌كاندا بووایه‌‪ ،‬زۆر‬ ‫گرانبه‌هاتر بوون له‌و جێگایانه‌ی‬ ‫كه‌ كه‌مرت قه‌ڕەباڵغ بوون!‬ ‫له‌ پرۆسه‌ی كڕین و فرۆشتندا‬ ‫ده‌گه‌ینه‌ ئه‌وه‌ی یه‌كێك له‌‬ ‫الیه‌نه‌كان هه‌ستاوه‌ ب ‌ه كڕینی‬ ‫سه‌ری دوو ئه‌ندامی نوێی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگای زیقار به‌‬ ‫نرخی (‪ )600‬ملیۆن دینار بۆ هه‌ر‬ ‫سه‌رێكیان‪.‬‬ ‫نرخی سه‌ری هه‌ر‬ ‫ئه‌ندامێكی هه‌ردوو ئه‌نجومه‌نی‬ ‫ئه‌نبار و موسڵ بۆ یه‌ك ملیار و‬ ‫پێنج ملیاریش بۆ پۆستی پارێزگار‬ ‫و سێ‌ ملیار بۆ پۆستی سه‌رۆكی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگا به‌رزبووه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ تا بێت زیادكردنی نرخ له‌و‬ ‫دوو پارێزگای ‌ه به‌رده‌وامه‌‪.‬‬ ‫ناشزانرێت نرخی سه‌ری‬ ‫پاڵێوراوانی ئه‌ندامانی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫نوێن ‌هران بۆ هه‌ڵبژاردنی ساڵی‬ ‫‪ 2014‬ئه‌گه‌ر له‌ كاتی خۆیدا‬ ‫ئه‌نجام بدرێت ده‌گاته‌ چه‌ند؟‬ ‫ڕەنگه‌ بگاته‌ زیاتر له‌ پێنج ملیۆن‬ ‫دینار و وه‌زاره‌ته‌كانیش‪ ،‬به‌تایبه‌تی‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌ه زێڕینه‌كان‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ته‌ندروستی و بازرگانی و به‌رگری‬ ‫و ناوخۆ و په‌روه‌رده‌‪ ،‬نرخیان تا‬ ‫چه‌نده‌ هه‌ڵده‌كشێت؟‬ ‫وه‌رگێڕانی‪ :‬جهانگیر ئه‌حمه‌د‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫‌ده‌رچوونی عێراق له‌ژێر به‌ندی حه‌وتی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان‪ ،‬ئه‌و ڕووداوه‌‬ ‫سیاسییه‌ بوو كه‌ له‌ ماوه‌ی ڕابردوودا وه‌ك‬ ‫سه‌ركه‌وتنێكی بێهاوتای عێراق له‌سه‌ر‬ ‫گۆڕەپانی دبلۆماسی و نێوده‌وڵه‌تی ناسێنرا‪.‬‬ ‫گه‌رچی تائێستا له‌سه‌ر ئه‌رزی واقیع ئه‌نجامێكی‬ ‫ئه‌وتۆ به‌دی ناكرێت‪ ،‬به‌اڵم له‌ سه‌ره‌تای‬ ‫ده‌ركردنی بڕیاره‌كه‌ی ئه‌نجومه‌نی ئاسایش‬ ‫بۆ ده‌ربازكردنی عێراق له‌ژێر به‌ندی حه‌وت‪،‬‬ ‫ناوه‌نده‌ ڕەسمییه‌كانی به‌غدا و نیویۆرك‬ ‫به‌ حه‌ماسه‌ته‌وه‌ پێشوازییان لێكرد و وه‌ك‬ ‫ده‌ستكه‌وتێكی دبلۆماسیی گرنگ ناساندیان‪.‬‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬الپه‌ڕەی عێراق‬

‫عێراق و به‌ندی حه‌وتەم‬

‫سه‌فقه‌یه‌كی گوماناوی و ده‌ربازبوونێكی ناته‌واو‬ ‫ل �ه‌و ڕووه‌وه‌ خه‌یروڵاڵ حه‌سه‌ن‪،‬‬ ‫وه‌زی��ری بارزگانیی عێراق ڕایگه‌یاند‪:‬‬ ‫ده‌رچوونی عێراق له‌ژێر به‌ندی حه‌وت‪،‬‬ ‫زه‌مینه‌ ب��ۆ هاتنی كۆمپانیا بیانییه‌‬ ‫زه‌به‌الحه‌كان و وه‌به‌رهێنانی فراوان له‌‬ ‫واڵتدا ده‌ڕەخسێنێت‪.‬‬ ‫ناوبراو باسی له‌وه‌ش كرد «له‌وه‌ودوا‬ ‫كۆمپانیا بیانییه‌كان به‌بێ سڵه‌مینه‌وه‌ ڕوو‬ ‫له‌ عێراق ده‌كه‌ن و هیچ كۆت و به‌ندێكیش‬ ‫له‌سه‌ر مامه‌ڵه‌ ئابووری و بازرگانییه‌كانی‬ ‫عێراق له‌گه‌ڵ جیهانی ده‌ره‌وه‌‪ ،‬نامێنێت»‪.‬‬ ‫ه����ه‌روه‌ك ج���ۆرج ب��ۆس�تن‪ ،‬ن��ێ��ردراوی‬ ‫ئه‌مینداری گشتیی نه‌وته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان‬ ‫له‌ عێراق‪ ،‬ل ‌ه م ‌هراسیمێكدا له‌ به‌غدا‬ ‫وتی «ده‌ربازبوونی عێراق له‌ژێر به‌ندی‬ ‫ح��ه‌وت‪ ،‬به‌رئه‌نجامی هه‌ماهه‌نگی و‬ ‫به‌ده‌مه‌وه‌چوونی به‌رده‌وامیه‌تی بۆ كێشه‌‬ ‫هه‌ڵپه‌سێردراوه‌كانی له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌تی‬ ‫كوه‌یت»‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌شی باسكرد په‌یوه‌ندییه‌كانی‬ ‫ع��ێ �راق و ك��وه‌ی��ت ل �ه‌ژێ��ر ڕۆشنایی‬ ‫پابه‌ندبوونی عێراق به‌ داواكارییه‌كانی‬

‫كوه‌یته‌وه‌ به‌ره‌وپێشچوونی به‌رچاو‬ ‫به‌خۆوه‌ ده‌بینن‪ ،‬به‌چه‌شنێك كاریگه‌ریی‬ ‫له‌سه‌ر ناوچه‌ك ‌ه به‌گشتی ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئ����ه‌م گ �ه‌ش��ب��ی��ن��ی و ل��ێ��دوان��ه‌‬ ‫سه‌رنجڕاكێشانه‌ی به‌رپرسانی عێراق‬ ‫و نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان‪ ،‬ڕووب��ه‌ڕووی‬ ‫ج��ۆرێ��ك ل�ه‌ ڕەشبینی و به‌دگومانیی‬ ‫هاوواڵتی و چاودێرانی بێالیه‌ن ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫دوای ده‌رچ��وون��ی ع��ێ�راق له‌ژێر‬ ‫ب �ه‌ن��دی ح���ه‌وت‪ ،‬كۆمه‌ڵێك پرسیاری‬ ‫بێوه‌اڵم ماونه‌ته‌وه‌‪ ،‬كه‌ ته‌نیا گه‌شبینی و‬ ‫هه‌ڵمه‌تی ئیعالمیی بڕیاربه‌ده‌ستان به‌س‬ ‫نین بۆ وه‌اڵمدانه‌وه‌یان‪ .‬به‌ بڕوای به‌شێك‬ ‫له‌ چ��اودێ�ران‪ ،‬له‌ واڵتێكی ناشه‌فاف و‬ ‫پڕ له‌ گه‌نده‌ڵیی وه‌ك عێراق‪ ،‬ئه‌سته‌مه‌‬ ‫ورده‌كاریی پشت ئه‌و سه‌فقه‌یه‌ بزانرێت‬ ‫كه‌ عێراقی له‌ به‌ندی حه‌وت ده‌ربازكرد‪،‬‬ ‫هه‌ر ئه‌م ناشه‌فافییه‌ش ‌ه پرسیاری زۆری‬ ‫هێناوه‌ته‌ ئارا و ئه‌نجامی به‌رجه‌سته‌ی بۆ‬ ‫پێشهاتێك نه‌هێشتووه‌ته‌وه‌ كه‌ به‌رپرسان‬ ‫موزایه‌ده‌یه‌كی زۆری��ان پێوه‌ كرد و به‌‬ ‫ده‌ستكه‌وتێكی مه‌زنیان وه‌سفكرد‪.‬‬

‫ئ��اش��ك �رای �ه‌ ع��ێ��راق ب���ه‌ت���ه‌واوی‬ ‫له‌ژێر به‌ندی حه‌وت ده‌رب��ازی نابێت‪،‬‬ ‫تاوه‌كو ده‌وڵه‌تی كوه‌یت ل ‌ه ه �ه‌ردوو‬ ‫الیه‌نی سیاسی و ئابوورییه‌وه‌ ڕازی‬ ‫نه‌كات‪ .‬ئه‌مه‌ش به‌گوێره‌ی ئه‌و بڕیاره‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییانه‌ی ی �ه‌ك ل���ه‌دوای یه‌ك‬ ‫دوای داگ��ی��رك��ردن��ی ك��وه‌ی��ت به‌سه‌ر‬ ‫عێراقدا سه‌پێرنان‪ .‬قاییلكردنی كوه‌یتیش‬ ‫كۆمه‌ڵێك وه‌ره‌ق��ه‌ له‌خۆ ده‌گرێت كه‌‬ ‫گومانده‌برێت سیاسییه‌كانی عێراق بۆ‬ ‫موزایه‌ده‌ی ده‌ركردنی عێراق له‌ژێر به‌ندی‬ ‫حه‌وت‪ ،‬سازشی زۆریان كردبێت و ئه‌و‬ ‫وه‌ره‌قانه‌یان ڕەتنه‌كردبێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ل �ه‌ گرنگرتینی ئ��ه‌و مه‌رجانه‌ش‬ ‫كه‌ كوه‌یت له‌سه‌ر عێراقی دانابوون‪،‬‬ ‫كێشانه‌وه‌ی سنووری هه‌ردوو واڵت به‌پێی‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ نه‌خشه‌یه‌ك كه‌ الیه‌نی كوه‌یتی‬ ‫پێشكه‌شی كردبوون‪ ،‬بۆ ئه‌مه‌ش مه‌ترسی‬ ‫ده‌كرێت عێراق زیانێكی زۆری كردبێت‬ ‫و ڕووبه‌رێك زه‌وی و چه‌ندین بیره‌نه‌وتی‬ ‫ل �ه‌ ب��ه‌رژەوه‌ن��دی��ی الی �ه‌ن��ی كوه‌یتی‬ ‫له‌ده‌ستدابێت‪.‬‬

‫جگ ‌ه له‌ كێشه‌ی سنوور‪ ،‬ه�ه‌ردوو‬ ‫دۆسیه‌ی قه‌ره‌بووی زیانلێكه‌وتووان و‬ ‫دیاریكردنی چاره‌نووسی بێسه‌روشوێنانی‬ ‫كوه‌یت‪ ،‬تا ئێستاش الى الیه‌نی كوه‌یتییه‌وه‌‬ ‫كراوه‌ن و به‌ به‌ندی حه‌وته‌وه‌ په‌یوه‌سنت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ تاوه‌كو كوه‌یت سازشی ته‌واو نه‌كات‬ ‫كه‌ هێشتا ن�ه‌ی��ك��ردووه‌ و الى ‌الیه‌نی‬ ‫عێراقییه‌وه‌ ڕازی نه‌كرێت‪ ،‬ده‌رچوونی‬ ‫عێراق له‌ژێر به‌ندی حه‌وت ناكامڵه‌ و له‌‬ ‫چوارچێوه‌ی موزایه‌ده‌ی به‌رپرسانی عێراق‬ ‫به‌سه‌ر هاوواڵتیانه‌و ‌ه تێناپه‌ڕێت‪.‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ب����وو س���ه‌مل���ان ح��ه‌م��ود‬ ‫ئه‌لسوباح‪ ،‬وه‌زیری ڕاگه‌یاندنی كوه‌یت‪،‬‬ ‫ڕاشكاوانه‌ دووپاتیكرده‌وه‌ كه‌ «دۆسیه‌ی‬ ‫قه‌ره‌بووه‌كانی كوه‌یت له‌الیه‌ن عێراقه‌وه‌‬ ‫كه‌ به‌ ‪ 11‬ملیار دۆالر مه‌زه‌ند ‌ه ده‌كرێت‪،‬‬ ‫هێشتا وابه‌سته‌ی به‌ندی حه‌وت ‌ه و تاوه‌كو‬ ‫عێراق ت �ه‌واوی ئه‌و قه‌ره‌بووه‌ ن�ه‌دات‪،‬‬ ‫ئه‌و گۆشه‌یه‌ی به‌ندی حه‌وتی له‌سه‌ر‬ ‫هه‌ڵناگیرێت»‪.‬‬ ‫ك��ێ��ش�ه‌ی�ه‌ىك دی��ك��ه‌ش ك��ه‌ دوای‬ ‫ده‌رچوونی له‌ژێر به‌ندی حه‌وت بۆ عێراق‬

‫هاتووەته‌ ئ��ارا‪ ،‬مه‌سه‌له‌ی ئازادكردنی‬ ‫پاره‌ بلۆككراوه‌كانیه‌تی‪ ،‬كه‌ له‌ئێستادا‬ ‫سه‌رجه‌م قه‌رزده‌ره‌كان به‌ عێراق چاویان‬ ‫تێبڕیوه‌ و به‌هیوان له‌ ڕوانگه‌ی بڕیاره‌كه‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی ئاسایشه‌وه‌ ئ�ه‌و پارانه‌ی‬ ‫عێراق ئازاد بكرێن و ئه‌وانیش به‌رده‌رگای‬ ‫حكومه‌تی ع��ێ �راق ب��ۆ ق�ه‌رزه‌ك��ان��ی��ان‬ ‫بگرن‪ ،‬هه‌ر ئه‌مه‌ش وایكرد حكومه‌تی‬ ‫عێراق هانا بۆ ویالیه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانی‬ ‫ئه‌مریكا به‌رێت له‌پێناو پاراستنی پاره‌‬ ‫بلۆككراوه‌كانی‪ ،‬تا ساتێك چاره‌ بۆ قه‌رزه‌‬ ‫كه‌ڵكه‌بووه‌كانی ده‌دۆزرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌وپێیه‌‪ ،‬ده‌ربازكردنی عێراق له‌ژێر‬ ‫به‌ندی ح �ه‌وت به‌م حاڵه‌ی ئێستای و‬ ‫له‌ سایه‌ی سه‌فقه‌یه‌كی ڕانه‌گه‌یه‌ندراو‬ ‫و ن��اڕۆش��ن��دا‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ن���ده‌ی ئیشكالی‬ ‫هه‌مه‌چه‌شنه‌ بۆ عێراق هەیە‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌‬ ‫چاره‌سه‌ر و پاڵنه‌ری گه‌شبینیی نییه‌‪،‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌ هیچ ئه‌نجامێكی بۆ هاوواڵتیان‬ ‫دیارنییه‌‪ .‬ئه‌مه‌ جگه‌ ل�ه‌وه‌ی به‌رپرسان‬ ‫م���وزای���ه‌ده‌ی پ��ێ��وه‌ ده‌ك����ه‌ن و وه‌ك‬ ‫مادده‌یه‌كی ئیعالمی به‌كاری دێنن‪.‬‬

‫عێراق له‌ سه‌ره‌ڕێی گه‌یشنت به‌ واڵتانی جیهان‬

‫بۆ سیاسه‌تی ئابووری‪ ،‬پێویستی ب ‌ه ئه‌نجومه‌نێكی ڕاوێژكارییه‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬جهانگیر ئه‌حمه‌د‬ ‫ڕاوێژكاری ئابووریی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫ك��اری نیشتامنیی عێراقی‪ ،‬پێشنیاری‬ ‫پێكهێنانی ئه‌نجومه‌نێكی ب��ااڵی‬ ‫ڕاوێ��ژك��اری ده‌ك���ات‪ ،‬ك �ه‌ هه‌ستێت‬ ‫ب �ه‌ دان��ان��ی سیاسه‌تێكی ئ��اب��ووری‬ ‫ب��ۆ واڵت ل�ه‌گ�ه‌ڵ وه‌زاره‌ت����ی پ�لان و‬ ‫هاوكاریی گه‌شه‌پێدان و ئه‌و پسپۆڕە‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییانه‌ له‌خۆ بگرێت كه‌‬ ‫توانیویانه‌ واڵته‌كانیان به‌ره‌و سه‌ركه‌وتن‬ ‫به‌رن‪ ،‬كه‌ له‌ ڕووی توانای ئابوورییه‌وه‌‬ ‫وه‌كو عێراقن‪ .‬به‌ سه‌رنجدان به‌وه‌ی‬ ‫ع��ێ��راق واڵت��ێ��ك �ه‌ پ�لان��ی زۆر ورد‬ ‫هه‌ڵناگرێت‪ ،‬ب��ۆی�ه‌ ده‌ب��ێ��ت پشت‬ ‫ببه‌سرتێت به‌ پسپۆڕان و شاره‌زایانی‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی‪.‬‬ ‫ڕاوێژكار داود عه‌بد زایر‪ ،‬له‌ وەاڵمی‬ ‫پرسیارێكی تایبه‌ت به‌ ڕێژەی نزیكی‬ ‫جێبه‌جێكردنی پالنه‌ داڕێژراوه‌كانی‬ ‫واڵت‪ ،‬چه‌ند هه‌نگاوێكی خستووه‌ته‌ كه‌‬ ‫لێره‌دا پوخته‌كه‌ی ده‌خه‌ینه‌ ڕوو‪.‬‬

‫پسپۆڕانی نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫پێویسته‌ ئه‌نجومه‌نێكی بااڵی‬ ‫ڕاوێ��ژك��اری بۆ دان��ان��ی سیاسه‌تێكی‬ ‫ئ��اب��ووری ب �ه‌ ه��اوك��اری��ی وه‌زاره‌ت���ی‬ ‫پالندانان و یارمه‌تی و گه‌شه‌كردن‬ ‫ه�ه‌ب��ێ��ت ك��ه‌ ل��ه‌الی��ه‌ن پسپۆڕانی‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌وه‌ به‌ڕێوه‌ بربێت‪ ،‬كه‌‬ ‫توانیویانه‌ له‌ ڕێگه‌ی هه‌نگاوه‌كانیانه‌وه‌‬ ‫سه‌ركه‌وتنی به‌رچاو به‌ده‌ست بهێنن‪،‬‬ ‫كه‌ تا ئێستا ئێمه‌ نه‌مانتوانیوه‌ له‌و‬ ‫بواره‌دا سه‌ركه‌وتوو بین‪.‬‬ ‫گواستنه‌وه‌ی ئه‌زموونه‌ جیهانییه‌كان و‬ ‫زیانه‌ نادیاره‌كان‬ ‫پێویسته‌ ڕوو بكه‌ینه‌ ئه‌و واڵتانه‌ی‬ ‫له‌ بواری كاركردن و گه‌شه‌پێدانی كه‌رتی‬ ‫ئابووری و خزمه‌تگوزاریدا سه‌ركه‌وتوو‬ ‫بوون‪ ،‬ده‌توانرێت سوود وه‌ربگیرێت‬ ‫له‌ ئه‌زموونی مالیزیا و كۆریای باشوور‪.‬‬ ‫یه‌كه‌میان بۆ بیناسازی و دووه‌میان‬ ‫بۆ دروستكردنی ڕێگای خێرا‪ ،‬یان‬ ‫هه‌ر واڵتێكی تر كه‌ له‌ هه‌ر كه‌رتێكدا‬ ‫سه‌ركه‌وتوو بووبێت‪ ،‬ده‌كرێت سوود‬

‫له‌و توانایانه‌یان وه‌ربگیرێت بۆ هه‌ر‬ ‫خزمه‌تێكی پێویست‪.‬‬ ‫ماوه‌یه‌كی زۆره‌ واڵت له‌ جیهان‬ ‫داب��ڕاوه‌ و له‌و ماوه‌یه‌شدا پڕۆسه‌ی‬ ‫پالندانان پێشكه‌وتنێكی به‌رچاوی‬ ‫ب��ه‌خ��ۆی��ه‌وه‌ بینیوه‌ و ئێمه‌ زۆر‬ ‫پێویستامن به‌و جۆره‌ پێشكه‌وتنانه‌یه‌ بۆ‬ ‫قه‌ره‌بووكردنه‌وه‌ی ئه‌وه‌ی له‌ده‌ستامن‬ ‫چووه‌‪.‬‬ ‫پالنه‌كان پێویسته‌ له‌ ئه‌نجومه‌نه‌كه‌وه‌‬ ‫ده‌ربچن‬ ‫ئه‌و بڕە زۆره‌ی خه‌رج ده‌كرێت‬ ‫پێویسته‌ له‌ چوارچێوه‌ی چه‌ند پالنێكدا‬ ‫بن كه‌ له‌و ئه‌نجومه‌نه‌وه‌ دابڕێژرێن‬ ‫و پێشنیار بكرێن‪ ،‬چونكه‌ بوودجه‌‬ ‫(‪ )113‬ملیار دۆالری تێپه‌ڕاندووه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫زۆر پێویسته‌ پسپۆڕییه‌كانی پالندانان‬ ‫فراوانرت بكرێن و به‌پێی لێكۆڵینه‌وه‌ی‬ ‫ورد دابڕێژرێن‪ .‬ئه‌م كاره‌ش پێویستی‬ ‫به‌ توانا و لێهاتوویی نێوده‌وڵه‌تی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫زانكۆ جیهانییه‌كان‬ ‫پالندانانی ته‌ندروست پێویسته‌‬

‫بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ژیانی ئابووری‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫به‌ خستنه‌گه‌ڕی به‌رهه‌می كشتوكاڵی‬ ‫ده‌ب��ێ��ت ی��ان ك�ه‌رت��ی بیناسازی یان‬ ‫بواره‌كانی ژیان‪ ،‬له‌و بواره‌شدا ده‌كرێت‬ ‫س��وود ل �ه‌ ئ �ه‌زم��وون �ه‌ جیهانییه‌كان‬ ‫ببیرنێت‪ .‬زایر پێشنیاری ئه‌وه‌ش ده‌كات‬ ‫ئاڕاسته‌یه‌ك هه‌یه‌ بۆ خستنه‌ڕووی‬ ‫پالنی پێنجی ل�ه‌ الی��ه‌ن پسپۆڕانی‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی یان زانكۆ تایبه‌مته‌نده‌كانی‬ ‫جیهان‪ ،‬ئه‌م ڕێوشوێنانه‌ش به‌ مه‌به‌ستی‬ ‫دروس��ت��ك��ردن��ی ك��ه‌رت��ی ئ��اب��ووری��ی‬ ‫ڕاسته‌قینه‌یه‌ كه‌ هه‌ستێت به‌ بینینی‬ ‫ڕۆڵ��ێ��ك��ی گ��رن��گ ل �ه‌ خزمه‌تكردنی‬ ‫هاوواڵتیان له‌ هه‌موو بواره‌كاندا‪.‬‬ ‫ئه‌زموونی كوردستان‬ ‫گ��رن��گ�ه‌ س���وود ل��ه‌ ئ �ه‌زم��وون��ی‬ ‫كوردستان وه‌ربگیرێت له‌ بواره‌كانی‬ ‫وه‌به‌رهێنان و كار و پالندانان‪ ،‬چونكه‌‬ ‫سه‌ركه‌وتن به‌دیده‌كرێت له‌و ئه‌زمونه‌دا‬ ‫كه‌ له‌ هه‌موان زیاتر لێامنه‌وه‌ نزیكرته‌‬ ‫و له‌ ن��اوخ��ۆی واڵت��دای �ه‌‪ .‬ده‌بێت له‌‬ ‫ماوه‌ی داهاتوودا كار بكرێت له‌ پێناوی‬

‫خزمه‌تكردنی ئابووریی واڵت‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫به‌ تێپه‌ڕاندنی هه‌ڵه‌كانی ڕاب��ردوو‬ ‫ده‌بێت كه‌ بارگرانییه‌كی زۆری��ان بۆ‬ ‫واڵت دروس��ت ك��ردب��وو له‌ نه‌بوونی‬ ‫پالنێكی سه‌ركه‌وتوودا‪.‬‬ ‫گه‌یشنت به‌ جیهان‬ ‫ڕووكردنه‌ شاره‌زایانی نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫كارێكه‌ زۆرێ��ك له‌ واڵتانی ناوچه‌كه‌‬ ‫پشتیان پێبه‌ستووه‌ و سه‌ركه‌وتنی‬ ‫گ �ه‌وره‌ش��ی��ان ب �ه‌ده‌س��ت هێناوه‌‪ .‬له‌‬ ‫دوو جومگه‌دا پسپۆڕی نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫پشتی پێده‌به‌سرتێت‪ .‬یه‌كه‌م‪ :‬له‌ بواری‬ ‫پالندانان و دیاریكردنی باشرتین پالنی‬ ‫گونجاو و پێویست له‌گه‌ڵ واقیعی‬ ‫واڵتدا‪ .‬دووه‌م‪ :‬له‌ ڕاهێنانی لێهاتووییه‌‬ ‫خۆماڵییه‌كان له‌سه‌ر ده‌ستی شاره‌زایانی‬ ‫ن��ێ��وده‌وڵ �ه‌ت��ی‪ .‬ل��ێ��ره‌وه‌ ده‌ت��وان��رێ��ت‬ ‫پسپۆڕی خۆماڵی ب �ه‌ مواسه‌فاتی‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی دروست بكرێت و ده‌كرێت‬ ‫ج �ه‌دوای �ه‌ك��ی ئ��اب��ووری��ی چه‌ندباره‌‬ ‫به‌ده‌ست بهێرنێت و بگه‌ینه‌ فۆڕمی‬ ‫پڕۆسه‌ی پالنی جێبه‌جێكراوی جیهانی‪.‬‬

‫‪7‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)45‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/23‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫وته‌بێژی و ‌هزاره‌تی ئه‌وقاف‪%80 :‬ى بانگبێژی مزگه‌وته‌كان ئێم ‌ه داماننه‌ناون‬

‫ده‌نگی ناخۆشی بانگده‌ره‌كان خەڵکى هه‌ولێر بێزارده‌كات‬ ‫په‌یجور‪:‬‬ ‫عیسا عه‌بدولقه‌هار ـ هه‌ولێر‬ ‫به‌شێك له‌ مسوڵامنانی هه‌ولێر‪،‬‬ ‫بێزارن له‌ ده‌نگی ناخۆشی بانگده‌ره‌كان‪،‬‬ ‫وته‌بێژی و ‌هزاره‌ت���ی ئه‌وقافیش ده‌ڵێ‌‬ ‫ناتوانین خول بۆ هه‌موو بانگبێژەكان‬ ‫ڕێكبخه‌ین‪ .‬مامۆستایه‌كی ئایینیش‬ ‫دووپاتی ده‌كاته‌وه‌ كه‌ جائیز نییه‌ ئه‌وانه‌ی‬ ‫ده‌نگیان ناخۆشه‌ بانگ بده‌ن‪.‬‬ ‫وتارخوێنی مزگه‌وتی حاجی عه‌بدوڵاڵ‬ ‫نۆغه‌رانی له‌ هه‌ولێر‪ ،‬مامۆستا مه‌ال‬ ‫ئاوات نه‌قشبه‌ندی‪ ،‬ئاماژە به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ پێویست ‌ه ئه‌و كه‌سانه‌ی بانگ ده‌ده‌ن‬ ‫ده‌نگیان زۆر خۆش بێت‪ ،‬چونكه‌ ده‌نگ‬ ‫خۆشییان ده‌بێته‌ هۆكارێك كه‌ خه‌ڵكی‬ ‫ه��ۆگ��ری بانگ ب��ن و بانگیان ب��ه‌الوه‌‬ ‫شتێكی جوان و ڕێكوپێك بێت‪ ،‬بۆی ‌ه له‌‬ ‫واڵت��ان ئه‌وانه‌ی ده‌كرێن به‌ بانگده‌ر‪،‬‬ ‫یان قورئانخوێن‪ ،‬كۆمه‌ڵێك مه‌رجی زۆر‬ ‫گرنگیان ڕەچاو كردووه‌‪.‬‬ ‫ل������ه‌ب������اره‌ی م���ه‌رج���ه‌ك���ان���ی‬ ‫بانگبێژەكانیشه‌وه‌‪ ،‬مامۆستا ئاوات وتی‬ ‫«له‌ ئایینی پیرۆزی ئیسالمدا و به‌پێی‬ ‫مه‌زهه‌بی ئیاممی شافیعی‪ ،‬ئه‌و كه‌سه‌ی‬ ‫بانگ ده‌دات ده‌بێت ده‌نگی خۆش بێت‪،‬‬ ‫ده‌بێت بانگه‌كه‌ی ڕەوان بێت‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫ده‌نگی ساف بێت‪ ،‬چونكه‌ خه‌ڵكی وا هه‌یه‌‬ ‫ده‌نگی خۆشه‪ ‌،‬به‌اڵم بانگه‌كه‌ی ڕەوان‬ ‫نییه‌‪ ،‬خه‌ڵكی واش هه‌یه‌‬ ‫به‌پێچه‌وا نه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫ج���������������اران‬ ‫ل���ه‌ب���ه‌رئ���ه‌وه‌ی‬ ‫ئ��ال��ه‌ت��ی‬

‫ده‌نگی ن��ه‌ب��ووه‪ ‌،‬بۆیه‌‬ ‫ده‌نگبه‌رزیشیان به‌‬ ‫م���ه‌رج دان�����اوه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ده‌بێت ده‌نگی زۆر‬ ‫ب���ه‌رز ب��ێ��ت‪ ،‬له‌به‌ر‬ ‫خ���ات���ری ئ����ه‌وه‌ی‬ ‫خ����ه‌ڵ����ك����ی ل��ه‌‬ ‫دووره‌وه‌ گوێیان‬ ‫له‌ بانگ بێت»‪.‬‬ ‫مامۆستا مه‌ال‬ ‫ئ��اوات ئه‌وه‌شی‬ ‫وت‪ ،‬مه‌رجه‌كانی‬ ‫ب���ان���گ���ده‌ر ل��ه‌‬ ‫ك��ه‌س��ێ��ك��دا ه��ه‌ر‬ ‫دێ��ت��ه‌دی‪ ،‬چونكه‌‬ ‫«مانای نییه‌ له‌‬ ‫مز گه‌و تێكد ا‬ ‫كه‌ ‪ 500‬كه‌س‬ ‫ن���وێ���ژی لێ‬ ‫ب��ك��ات ده‌ن��گ‬ ‫خ��ۆش��ێ��ك��ی‬ ‫ل���ێ‌ ن��ه‌ب��ێ��ت‪.‬‬ ‫پ��ێ��م��وای�� ‌ه كه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر هه‌ر كه‌س‬ ‫ده‌س��ت��ن��ه‌ك��ه‌وت‬ ‫ده‌ن����گ����ی‬ ‫خ��ۆش بێت‬ ‫و بانگه‌كه‌ی‬ ‫ڕەوان بێت‪،‬‬ ‫پێمباشه‌‬

‫بانگێكی خۆش ته‌سجیل بكرێت و دواتر‬ ‫ڕۆژانه‌ له‌ كاتی بانگه‌كاندا لێیبدرێته‌وه‌»‪.‬‬ ‫ناوبراو وتیشی «ئه‌گه‌ر هه‌ر كه‌سی‬ ‫ده‌نگخۆش ده‌ستنه‌كه‌وت بانگ بدات‪،‬‬ ‫ناچار كه‌سێكی ده‌نگناخۆش بانگی دا‪،‬‬ ‫ئ��ه‌وا ئه‌و كه‌س ‌ه ده‌نگناخۆشه‌ گوناهی‬ ‫ناگات»‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و مامۆستا‌ ئایینییە‌ پێیوایه‌‬ ‫لیژنه‌ی ئه‌وقاف و ك��اروب��اری ئایینیی‬ ‫په‌رله‌مان و و ‌هزاره‌تی ئه‌وقاف و كۆمه‌ڵه‌ی‬ ‫قورئانخوێنان‪ ،‬ك��اری پێویستیان‬ ‫نه‌كردووه‌ بۆ نه‌هێشتنی‬ ‫ئه‌و دیارده‌یه‌‪.‬‬ ‫وت��ه‌ب��ێ��ژی‬ ‫وه‌زاره‌ت�������ی‬

‫ئه‌وقاف و كاروباری ئایینیی حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬مه‌ریوان نه‌قشبه‌ندی‪ ،‬له‌باره‌ی‬ ‫ناخۆشیی ده‌نگی بانگبێژەكانه‌وه‌‪ ،‬وتی‬ ‫«ئێمه‌ ل ‌ه سه‌رانسه‌ری كوردستان‬ ‫‪ 200‬بانگبێژمان هه‌یه‌ له‌ كۆی ‪4880‬‬ ‫م��زگ��ه‌وت‪ ،‬وات��ه‌ ‪%80‬ى بانگبێژی‬ ‫مزگه‌وته‌كان ئێمه‌ دامان نه‌ناون‪،‬‬ ‫به‌ڵكو خزمه‌تگوزاری مزگه‌وتن‪،‬‬ ‫یان خه‌ڵكێكن له‌پێناوی خوا بانگ‬ ‫ده‌ده‌ن»‪.‬‬ ‫ئه‌و وتیشی «ئه‌وانه‌ی ئێمه‌‬ ‫دام��امن��ه‌زران��دوون هه‌موویان‬ ‫ده‌ن���گ���ی���ان خ���ۆش���ه‌ و‬ ‫ب��ه‌ ت��اق��ی��ك��ردن��ه‌وه‌‬ ‫دانراون»‪.‬‬

‫ه��اوك��ات م��ه‌ری��وان ئه‌وه‌شی‬ ‫وت كه‌ و ‌هزاره‌ت ناتوانێ خول بۆ‬ ‫بانگبێژەكان ڕێكبخات‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ب ‌ه وت��ه‌ی م��ه‌ری��وان نه‌قشبه‌ندی‬ ‫«زۆر زه‌حمه‌تیشه‌ بتوانین بۆ ئه‌و‬ ‫ژمار ‌ه زۆره‌ی مزگه‌وته‌كان بانگبێژ‬ ‫دامبه‌زرێنین»‪.‬‬ ‫الی خ���ۆی���ه‌وه‌ جێگری‬ ‫قورئانخوێنانی‬ ‫ك��ۆم��ه‌ڵ��ه‌ی‬ ‫كوردستان (هه‌ولێر) مامۆستا مازن‬ ‫جه‌عفه‌ر‪ ،‬ڕاگه‌یاند به‌هۆی ئه‌وه‌ی‬ ‫بانگبێژەكان مووچه‌كه‌یان كه‌مه‪‌،‬‬ ‫بۆیه‌ له‌گه‌ڵ مه‌الی مزگه‌وته‌كان‬ ‫ڕێ��ك��ده‌ك��ه‌ون و ڕۆژان���ه‌ ته‌نیا‬ ‫دووجار بانگ ده‌ده‌ن و كاته‌كانی‬ ‫تر ك��ارده‌ك��ه‌ن‪ ،‬ل��ه‌و حاڵه‌ته‌دا‬ ‫خه‌ڵكی ت��ر دێ��ن له‌جیاتی‬ ‫بانگبێژەكان بانگ ده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫بۆیه‌ له‌وانه‌یه‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‬ ‫ل ‌ه جێگای موئه‌زینه‌كان بانگ‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬ده‌نگیان خۆش نه‌بێت‪.‬‬ ‫م��ام��ۆس��ت��ا م����ازن دان���ی‬ ‫ب��ه‌وه‌ش��دا ن��ا ك��ه‌ هه‌ندێك له‌‬ ‫بانگده‌ره‌كان ده‌نگیان خۆش‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌اڵم وتی «خوملان بۆیان‬ ‫كردووه‌ته‌وه‌ و ئێستاش (سی‬ ‫دی)م��ان له‌الیه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی كه‌ ده‌یانه‌وێت‬ ‫ڕاهێنان بكه‌ن له‌سه‌ر‬ ‫ده‌نگخۆشیان‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫پ��ێ��ی��ان ده‌ده‌ی�����ن‪ ،‬به‌‬ ‫ڕاهێنان ل��ه‌س��ه‌ر ئه‌و‬ ‫(سی دی)ی��ه‌ ده‌نگیان‬ ‫خۆش ده‌بێت»‪.‬‬

‫قوتابییه‌كی خوێندنی ب��ااڵ له‌‬ ‫م��ێ��ژووی ئیسالمی ب��ه‌ ن��اوی ك��ارزان‬ ‫سیامه‌ند‪ ،‬پێشنیاز ده‌ك��ات و ‌هزاره‌ت��ی‬ ‫ئ��ه‌وق��اف ئ��ه‌و كه‌سانه‌ ب��ه‌ بانگده‌ر‬ ‫دانه‌مه‌زرێنێت كه‌ ده‌نگیان خۆش نییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و قوتابییه‌ ده‌ڵێت «پێویسته‌‬ ‫موئه‌زینه‌كان تاقی بكرێنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‬ ‫ده‌نگیان شیاو نییه‌ دانه‌مه‌زرێن‪ .‬ده‌نگی‬ ‫خۆشی موئه‌زینه‌كان كاریگه‌ریی زۆری‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬واده‌كات خه‌ڵك هان بدرێت كه‌‬ ‫بۆ ماڵی خوا بێن‪ ،‬هه‌روه‌ها به‌شێكیشیان‬ ‫ده‌بن ‌ه هۆكارێك كه‌ خه‌ڵكێك الساییان‬ ‫بكه‌نه‌وه‌ و ڕاهێنان به‌ ده‌نگیان بكه‌ن‬ ‫و خه‌ڵكیش زیاتر به‌ره‌و مزگه‌وته‌كان‬ ‫بچن»‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها قوتابییه‌كی تری هه‌مان‬ ‫قۆناغ به ‌ناوی حوسێن شاكر‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫«پێغه‌مبه‌ری خوا (دروودی خوای له‌سه‌ر‬ ‫بێت) هه‌ر كارێكی كردبێت حیكمه‌تی‬ ‫تێدا ب��ووه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئ��ه‌وه‌ی ڕاگه‌یاندووه‌‬ ‫كه‌ یه‌كێك له‌ مه‌رجه‌كانی بانگده‌ر‬ ‫ده‌بێت ده‌نگی خۆش بێت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و‬ ‫ده‌نگخۆشیی‌ ڕۆڵێكی ئه‌كتیڤ و زۆر‬ ‫باشی هه‌یه‌ له‌سه‌ر ناخی مسوڵامنه‌كان‪،‬‬ ‫به‌اڵم جێگای داخه‌ له‌ كۆمه‌ڵگای ئێمه‌ له‌‬ ‫سایه‌ی ئه‌و حكومه‌ته‌دا‪ ،‬زۆرجار ده‌بینین‬ ‫قسه‌ له‌سه‌ر ئ��ه‌وه‌ ده‌ك��رێ��ت كه‌سی‬ ‫شیاو له‌ شوێنی شیاو دانانرێت‪ ،‬دانانی‬ ‫موئه‌زینی ده‌نگخۆش نه‌كراوه‌ته‌وه‌‬ ‫پ��ێ��وه‌ر‪ ،‬بۆیه‌ په‌یوه‌ندیی حزبایه‌تی‬ ‫ڕۆڵی هه‌یه‌ له‌ دامه‌زراندنی بانگده‌ری‬ ‫مزگه‌وته‌كانیش»‪.‬‬

‫تاك ‌ه ده‌زگایه‌ك دوور ل ‌ه ده‌ستی حزب‬

‫‪ ،‬مانگانه‌ ‪ 6‬تا ‪ 10‬ملیۆن دیناریان وه‌رده‌گرت»‬ ‫ئ��ه‌وه‌ش بۆ كه‌مئه‌زموونی و كاری‬ ‫یه‌كه‌می ئه‌و فه‌رمانگه‌یه‌ ده‌گه‌ڕێنمه‌وه‌‪.‬‬ ‫ه��ه‌روه‌ه��ا ‪45%‬ى پرۆژەكانیان كه‌م‬ ‫كردووه‌ ك ‌ه له‌ قاڵبدانێكی پرۆژەكان بوو‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ جاری دووه‌م خۆشبه‌ختانه‌ ئه‌و‬ ‫شتانه‌ نه‌ما‪ ،‬چ له‌ فۆرمی بودجه‌‪ ،‬هه‌م‬ ‫له‌ فۆڕمی پرۆپۆزه‌ڵ‪ ،‬كه‌ ئاسانكارییه‌كی‬ ‫یه‌كجار زۆر كراوه‌»‪.‬‬ ‫س����ه‌ب����اره‌ت ب������ه‌وه‌ی پێش‬ ‫دروستبوونی ئ��ه‌و فه‌رمانگه‌یه‌ بۆ‬ ‫كاری ڕێكخراوه‌كان باشرتبووه‌ یاخود‬ ‫ئێستا؟ ناوبراو وتی «دروستكردنی ئه‌و‬ ‫فه‌رمانگه‌یه‌ دونیایه‌ك له‌ الیه‌نی باشه‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ خۆی دروستكردووه‌‪ ،‬هه‌ر له‌وه‌ی‬ ‫ل ‌ه نه‌مانی مۆڵه‌ت له‌ ده‌ستی وه‌زاره‌تی‬ ‫ناوخۆ و پارێزگا‪ ،‬دوایی كه‌س ئاوڕی له‌‬ ‫رێكخراوه‌ چاالکەكان نه‌ده‌دایه‌و ‌ه كه‌‬ ‫نه‌ له‌ ده‌سته‌اڵت و نه‌ لە ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بوون‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی پێشرت ڕێكخراوی‬

‫تر هه‌بوو هیچ ئیش و پابه‌ندبوونێكیان‬ ‫نه‌بوو‪ ،‬مانگانه‌ شه‌ش ملیۆن تا ده‌‬ ‫ملیۆنیان وه‌رده‌گ����رت‪ ،‬ڕێكخراوی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی ده‌س��ت��ه‌اڵت��ی��ش هیچیان‬ ‫وه‌رنه‌ده‌گرت له‌گه‌ڵ چاالك بوونیشیان‪.‬‬ ‫دوایی كه‌ فه‌رمانگه‌ ڕاگه‌یانرا‪ ،‬مینحه‌ی‬ ‫ڕێ��ك��خ��راوه‌ك��ان ل��ه‌س��ه‌ر ئه‌ساسی‬ ‫پرۆپۆزه‌ڵه‪ ‌،‬پرۆپۆزه‌ڵیش له‌سه‌ر بنه‌مای‬ ‫ئیشكردن و عه‌قڵه‌ به‌ مانایه‌كی ساده‌ش‪،‬‬ ‫كێ زی��ره‌ك�تره‌ ده‌توانێت به‌رنامه‌ی‬ ‫جوانرت بێت تا مینحه‌ وه‌ربگریت‬ ‫ئه‌وه‌ش دادپه‌روه‌رانەترین كاره‪ ‌،‬خۆم‬ ‫زۆر لێی ڕازیم»‪ .‬سه‌باره‌ت به‌ قۆناغی‬ ‫دووه‌م‪ ،‬به‌رپرسی فه‌رمانگه‌ی ڕێكخراوه‌‬ ‫ناحكومییه‌كانی حكومه‌تی هه‌رێم‪،‬‬ ‫فازل عومه‌ر‪ ،‬له‌ لێدوانێكدا به‌ (به‌یان)ی‬ ‫ڕاگه‌یاند «ئه‌و بودجه‌یه‌ی ك ‌ه حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان بۆ ڕێكخراوه‌‬ ‫ناحكومییه‌كانی دابینكردووه‌ ‪،‬بریتییه‌‬

‫له‌ ‪15‬ملیار دینار‪ ،‬ئێمه‌ش له‌ فه‌رمانگه‌‬ ‫ده‌رف��ه‌ت ده‌كه‌ینه‌و ‌ه بۆ ڕێكخراو ‌ه‬ ‫ناحكومییه‌كان به‌پێی قۆناغ دابه‌شی‬ ‫ده‌كه‌ین‪ .‬قۆناغی یه‌كه‌م ‪ 128‬ڕێكخراو‬ ‫پرۆژەیان بۆ ده‌رچووه‌ كه‌ هه‌موویان به‌‬ ‫قۆناغی سكااڵ و دانوساندن و وردبینیدا‬ ‫تێپه‌ڕیون‪ ،‬له‌ ‪ 2013/7/15‬ده‌رگامان‬ ‫بۆ قۆناغی دووه‌م ك��ردووه‌ت��ه‌و ‌ه كه‌‬ ‫سه‌رجه‌م ئه‌و ڕێكخراوانه‌ ده‌گرێته‌وه‌‬ ‫كه‌ پرۆژەیان ل ‌ه قۆناغی یه‌ك پێشكه‌ش‬ ‫نه‌كردبوو‪ ،‬یان بۆیان ده‌رن��ه‌چ��ووه‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه ئ���ه‌وه‌ی ل��ه‌ ق��ۆن��اغ��ی یه‌ك‬ ‫ده‌رچووبێت‪ ،‬نایگرێته‌وه‌»‪.‬‬ ‫ده‌رب��اره‌ی ئه‌وه‌ی بۆ ب ‌ه یه‌كجار‬ ‫پ���رۆژەك���ان ب��ه‌س��ه‌ر ڕێ��ك��خ��راوه‌ك��ان‬ ‫دابه‌شناكرێت؟ ناوبراو وتی «چونكه‌‬ ‫بودجه‌ی هه‌رێم له‌ به‌غداوه‌ دێت‪،‬‬ ‫له‌به‌ر ئ��ه‌وه‌ بۆ حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫نه‌كرا ئه‌و بودجه‌یه‌ به‌ یه‌كجار بخاته‌‬

‫سه‌ر حسابی فه‌رمانگه‌كه‌‪ .‬بۆیه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی دارای��ی گه‌یشتینه‌ ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ ناخوازێت كه‌ به‌یه‌كجار بدرێت‬ ‫به‌ ئێمه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌ش قۆناغ به‌ قۆناغ‬ ‫ئه‌و بڕ پاره‌یه‌ دابه‌شی سه‌ر پرۆژەی‬ ‫ڕێ��ك��خ��راوه‌ك��ان ده‌ك��ه‌ی��ن‪ ،‬ئ��ه‌وه‌ش‬ ‫واده‌ك���ات به‌ ب��ه‌رده‌وام��ی پ��ڕۆژە له‌‬ ‫ڕێكخراوه‌كان وه‌ربگرین»‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت ب��ه‌وه‌ی تا چه‌ند ئه‌و‬ ‫ڕێكخراوانه‌ له‌و شێوازه‌ی ئێوه‌ ڕازین؟‬ ‫فازل عومه‌ر وتی «به‌ دڵنیاییه‌و ‌ه له‌‬ ‫قۆناغی یه‌كه‌م كه‌ سه‌ره‌تا و ده‌ستپێكی‬ ‫ك��اره‌ك��امن��ان ب��وو‪ ،‬موماره‌سه‌كردنی‬ ‫ئه‌زمونێكی نوێ بوو‪ ،‬به‌تاڵ نه‌بوو له‌‬ ‫كه‌موكورتی‪ ،‬ب��ه‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا‬ ‫ده‌ستكه‌وت و ئیجابیاتی زۆری تێدابوو‪،‬‬ ‫ب��ه‌ دڵنیاییه‌وه‌ ل��ه‌ قۆناغی ت��ر ئه‌و‬ ‫كه‌موكووڕییانه‌ نامێنێت و ڕووبه‌ره‌كه‌ی‬ ‫كه‌مرت ده‌بێته‌وه‌ ب ‌ه شێوه‌یه‌كی گشتی»‪.‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)45‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/23‬ساڵی یەکەم‬

‫ئیسالمییه‌كان جگه‌ ل ‌ه ئه‌ندامی حیزبی‬ ‫كه‌سایه‌تی و مامۆستای ئایینی كاندید ده‌كه‌ن‬

‫یه‌كگرتووی ئیسالمی‪ :‬دیاریكردنی كاندیدەكانمان‬ ‫له‌سه‌ر ئاستی لق و مه‌ڵبه‌نده‌كان بووه‌‬

‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی‪ :‬خه‌ڵكی ده‌ره‌وه‌ی حیزبیش‬ ‫له‌ لیستی كۆمه‌ڵ جێیان كراوه‌ته‌وه‌‬ ‫په‌یجور‪ :‬فه‌رمان ره‌شاد‬ ‫الیه‌نه‌ ئیسالمییه‌كانی كوردستان‬ ‫ڕای��ده‌گ �ه‌ی �ه‌ن��ن ل �ه‌ لیسته‌كانیان بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی كوردستان‪،‬‬ ‫پشتیان به‌ سه‌رجه‌م چین و توێژەكان‬ ‫به‌ستووه‪ .‬له‌نێوانیشیاندا مامۆستایانی‬ ‫ئایینی و مامۆستایانی زان��ك��ۆ‪ ،‬وه‌ك‬ ‫دوو چینی دیار پشتیان پێ به‌سرتاوه‌‪.‬‬ ‫به‌وپێیه‌ی هه‌ڵبژاردنی ئه‌مجاره‌ به‌شێوه‌ی‬ ‫لیستی نیمچه‌كراوه‌یە‪ ،‬بۆ ڕاكێشانی‬ ‫زۆرترین ده‌نگ الیه‌نه‌كان هه‌وڵیانداوه‌‬ ‫له ‌سه‌رجه‌م چین و توێژەكان خه‌ڵك‬ ‫كاندید ب��ك �ه‌ن‪ .‬ل��ه‌و نێوانه‌ الیه‌نه‌‬ ‫ئیسالمییه‌كان له‌ ده‌ره‌وه‌ی حیزبه‌كانیان‪،‬‬ ‫هه‌وڵیانداوه‌ كه‌سایه‌تیی بێالیه‌ن و‬ ‫مامۆستایانی ئایینی و مامۆستایانی زانكۆ‬

‫له‌ لیسته‌كانیاندا جێبكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫لیستی ی�ه‌ك��گ��رت��ووی ئیسالمی‬ ‫به‌ سه‌رۆكایه‌تی م�ه‌ول��وود ب��اوه‌م�راد‪،‬‬ ‫ئ �ه‌ن��دام��ی م�ه‌ك��ت�ه‌ب��ی س��ی��اس��ی ئ�ه‌و‬ ‫حیزبه‌یه‌ و ژم���اره‌ی كاندیدەكانیان‬ ‫‪ 76‬كه‌سه‌‪ ،‬هیوا میرزا سابیر ئه‌ندامی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسیی یه‌كگرتوو‪ ،‬له‌باره‌ی‬ ‫پێوه‌ره‌ سه‌ره‌كییه‌كانیان بۆ دیاریكردنی‬ ‫كاندیدەكان‪ ،‬له‌ لێدوانێكیدا بۆ به‌یان وتی‬ ‫«دیاركردنی كاندیدەكامنان له‌سه‌ر ئاستی‬ ‫لق و مه‌ڵبه‌نده‌كان بوو ‌ه و هه‌موو كه‌س‬ ‫بۆی هه‌بووه‌ به‌ ئاسانی خۆی بپاڵێوێت‬ ‫و سانسۆر له‌سه‌ر كه‌س نه‌بووه‪ .‬ئه‌وانه‌ی‬ ‫مه‌رجه‌كانی كۆمسیۆن گرتبێتنیه‌وه‌ مافی‬ ‫خۆپااڵوتنیان پێ دراوه»‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ن��اوب �راو وت��ی «ل �ه‌ لیسته‌كه‌ی ئێمه‌‬ ‫هه‌وڵامن داوا فره‌ڕەنگیی تێدابێت و‬

‫سوود له‌ سه‌رجه‌م چینه‌ جۆربه‌جۆره‌كان‬ ‫وه‌ربگرین‪ ،‬له‌نێویاندا مامۆستایانی زانكۆ‬ ‫و مامۆستایانی ئایینی كه‌ دوو چینی‬ ‫كاریگه‌رن»‪.‬‬ ‫لیستی ك��ۆم�ه‌ڵ��ی ئیسالمی به‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیی مه‌ڕوان گه‌اڵڵیی ئه‌ندامی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی حیزبه‌كه‌یه‌ و له‌‬ ‫‪ 92‬كاندید پێكهاتووه‌‪ ،‬سه‌باره‌ت به‌‬ ‫میكانیزمی كاندیدكردنی حزبه‌كه‌یان‪،‬‬ ‫ئیرباهیم محه‌مه‌د عه‌زیز‪ ،‬به‌رپرسی‬ ‫ده‌زگ����ای ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن��ی ك��ۆم��ه‌ڵ‪ ،‬له‌‬ ‫لێدوانێكدا له‌باره‌ی لیسته‌كه‌یانه‌وه‌‬ ‫بۆ به‌یان وتی «ب�ه‌و پێیه‌ی لیسته‌كه‌‬ ‫نیمچه‌كراوه‌یه‌‪ ،‬ئێمه‌ هه‌وڵامن داوە‬ ‫كۆمه‌ڵێك كاندیدی به‌هێز و خاوه‌ن‬ ‫پێگ ‌ه و لێوه‌شاو ‌ه ده‌ستنیشان بكه‌ین‬ ‫بۆ ئ �ه‌وه‌ی بتوانن به‌ ئاسانی ده‌نگی‬

‫پێویست به‌ده‌ست بهێنن»‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی مه‌رجه‌كانیان بۆ ئه‌وانه‌ی‬ ‫وه‌ك كاندید ده‌رچوون‪ ،‬ئه‌و به‌رپرسه‌ی‬ ‫ده‌زگ���ای هه‌ڵبژاردنی ك��ۆم �ه‌ڵ‪ ،‬وتی‬ ‫«لیستی كۆمه‌ڵ ئه‌ندامی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی و سه‌ركردایه‌تيی تێدایه‌ له‌‬ ‫هه‌مان كاتتدا ئه‌ندامی ساده‌ و كادری‬ ‫پێشكه‌وتووشی تێدایه‌‪ ،‬واته‌ ئێمه‌ پله‌ی‬ ‫حیزبیامن نه‌كردووه‌ته‌ تاكه‌ پێوه‌ر»‪.‬‬ ‫ئیرباهیم محه‌مه‌د عه‌زیز هه‌روه‌ها‬ ‫وتی «خه‌ڵكی ده‌ره‌وه‌ی حیزبیش له‌‬ ‫لیستی كۆمه‌ڵ جێیان ك �راوه‌ت �ه‌وه‌ و‬ ‫هه‌ملان بۆ ئەو جۆره‌ خه‌ڵكه‌ ڕەخساندووه‌‬ ‫كه‌ ئینتیامی حیزبییان نییه‌»‪ .‬ناوبراو‬ ‫ئه‌وه‌شی وت كه‌ مامۆستایانی ئایینی‬ ‫و مامۆستایانی زانكۆ و كه‌سایه‌تییه‌كان‬ ‫له‌ لیسته‌كه‌مان بوونیان هه‌یه‪ ‌،‬چونكه‌‬

‫بزووتنه‌وه‌ی ئیسالمی‪ :‬بۆ دیاریكردنی‬ ‫كاندیدەكان الیه‌نی جوگرافی به‌مه‌رج گیراوه‌‬ ‫پێامن وایه‌ ئه‌و چینان ‌ه خاوه‌ن پێگه‌ی‬ ‫تایبه‌تن ل ‌ه كۆمه‌ڵگادا‪.‬‬ ‫لیستی بزووتنه‌وه‌ی ئیسالمی به‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیی شوان قه‌اڵدزه‌یی ئه‌ندامی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی حیزبه‌كه‌یه‌ و له‌ ‪47‬‬ ‫كاندید پێكهاتووه‌‪.‬‬ ‫ل��ه‌وب��اره‌ی��ه‌وه‌ ق��ه‌اڵدزه‌ی��ی وتی‬ ‫«بۆ دیاریكردنی كاندیدەكان الیه‌نی‬ ‫جوگرافی به‌مه‌رج گیراوه‌ و هه‌وڵامنداوه‌‬ ‫ل �ه‌ س �ه‌رت��اس �ه‌ری ك��وردس��ت��ان خه‌ڵك‬ ‫كاندید بكه‌ین‪ ،‬هه‌روه‌ها هه‌وڵامنداوه‌‬ ‫ئ��ه‌وان��ه‌ی كاندید ده‌ك��رێ��ن خه‌ڵكی‬ ‫پیشه‌یی ب��ن و ت��وان��ای هه‌ڵسوڕانی‬ ‫ئه‌ركی په‌رله‌مانتارییان هه‌بێت»‪ .‬شوان‬ ‫قه‌اڵدزه‌یی هه‌روه‌ها وتی «ئێمه‌ جگه‌ له‌‬ ‫خه‌ڵكی حیزبی‪ ،‬لیسته‌كه‌مان به‌كراوه‌یی‬ ‫هێشته‌وه‌‪ ،‬واته‌ ده‌رفه‌متان بۆ هه‌موو‬

‫كه‌سێك ڕەخساند له‌ ده‌ره‌وه‌ی حیزب‪،‬‬ ‫ل ‌ه كه‌سایه‌تی و چین ‌ه جۆربه‌جۆره‌كان‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی له‌سه‌ر لیسته‌كه‌مان كاندید‬ ‫بكرێن»‪.‬‬ ‫له‌ به‌شێكی ت��ری لێدوانه‌كه‌یدا‬ ‫سه‌رۆكی لیستی بزووتنه‌وه‌ی ئیسالمی‬ ‫وتی «یه‌كێك له‌و چینانه‌ی گرنگیامن‬ ‫پێیان داوه‪ ‌،‬زانایانی ئایینین‪ ،‬بۆیه‌ له‌‬ ‫لیسته‌كه‌مان چه‌ند زانایه‌كی ئایینی‬ ‫هه‌یه‪ ‌،‬چ حیزبی و چ ناحیزبی»‪.‬‬ ‫له‌ خولی سێیه‌می په‌رله‌مان‪ ،‬الیه‌نه‌‬ ‫ئیسالمییه‌كان خاوه‌نی ‪ 12‬كورسیی‬ ‫په‌رله‌مان بوون‪ ،‬به‌گوێره‌ی چاوه‌ڕوانیی‬ ‫خۆیان به‌ تایبه‌ت هه‌ریه‌ك له‌ كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمی و یه‌كگرتووی ئیسالمی‪ ،‬ژماره‌ی‬ ‫كورسییه‌كانیان دوو به‌رانبه‌ر زیاد‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬

‫فه‌رمانگه‌ی ڕێكخراوه‌ ناحكومییه‌كان‪،‬‬

‫«پێشرت ڕێكخراو هه‌بوو هیچ ئیشێكیان نه‌بوو‪،‬‬ ‫په‌یجور‪ :‬ئاكار شیره‌یی‬ ‫له‌ دوای ڕاپه‌ڕین و دامه‌زراندنی‬ ‫حكومه‌تی ه �ه‌رێ��م��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫سه‌رجه‌م فه‌رمانگه‌ و ده‌زگا حكومییه‌كان‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی له‌ باره‌گای حزبی و لق و‬ ‫كۆمیت ‌ه ده‌چن‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ له‌ شوێنێكی‬ ‫حكومی و مه‌ده‌نی ناچن‪ .‬بۆیه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ده‌زگایه‌ك ئه‌ركی خۆی كه‌ بێالیه‌نی و‬ ‫پیشه‌ییه‌ به‌جێبهێنێت‪ ،‬الی هه‌مووانه‌وه‌‬ ‫جێگه‌ی ئومێده‌‪ ،‬یه‌كێك ل�ه‌و ده‌زگ��ا‬ ‫حكومییانه‌ كه‌ جێگه‌ی ده‌ستخۆشیی‬ ‫هه‌موو الیه‌كه‌ به‌ ئۆپۆزسیۆنیشه‌وه‪‌،‬‬ ‫فه‌رمانگه‌ی ڕێكخراوه‌ ناحكومییه‌كانی‬ ‫هه‌رێمی كوردستانه‌‪ ،‬كه‌ به‌ پێی بڕیارێك‬ ‫سه‌رجه‌م ئه‌و مووچه‌ و یارمه‌تییانه‌‬ ‫ب��ڕدرا كه‌ ده‌س��ت �ه‌اڵت له‌ ڕێگه‌یه‌وه‌‬ ‫هاوكاریی ڕێكخراوه‌كانی خۆی ده‌كرد‬ ‫و هه‌ستان ب �ه‌ دام��ه‌زران��دن��ی ئه‌و‬

‫فه‌رمانگه‌یه‌ كه‌ كاری پێدانی مۆڵه‌ت ‌ه‬ ‫به‌ ڕێكخراوه‌كانی كۆمه‌ڵی مه‌ده‌نی‪،‬‬ ‫ئه‌ویش به‌ میكانزیمێك كه‌ دوور بێت‬ ‫ل�ه‌ ده‌س��ت��ی ح��زب و جیاوازیكردن‪.‬‬ ‫ڕێكخراوه‌ ناحكومییه‌كانیش له‌ ڕێگه‌ی‬ ‫پرۆپۆزه‌ڵه‌و ‌ه ده‌توانن كاره‌كانی خۆیان‬ ‫جێبه‌جێ بكه‌ن‪.‬‬ ‫قۆناغی یه‌كه‌می پڕۆژەكه‌ ‪128‬‬ ‫ڕێكخراو سوودمه‌ند بوون‪ .‬فه‌رمانگه‌‬ ‫ل �ه‌ ‪ 2013/7/15‬قۆناغی دووه‌م��ی‬ ‫ڕاگه‌یاندووه‌ بۆ ئه‌و ڕێكخراوانه‌ی كه‌‬ ‫له‌ قۆناغی یه‌كه‌م سوودمه‌ند نه‌بوون‪.‬‬ ‫ڕێكخراوه‌كانیش له‌و شێوازه‌ی فه‌رمانگه‌‬ ‫ڕازین و پێیان وایه‌ تاكه‌ فه‌رمانگه‌یه‌‬ ‫كه‌ به‌شیوه‌یه‌كی بێالیه‌نانه‌ كاری خۆی‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د گۆمه‌شینی‪ ،‬چاالكوانی‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی م �ه‌ده‌ن��ی و به‌رپرسی‬ ‫ڕێكخراوی سۆڵیداریه‌تی الوان‪ ،‬یه‌كێكه‌‬

‫له‌و ڕێكخراوانه‌ی كه‌ پرۆژەكه‌یان بۆ‬ ‫ده‌رچ��ووه‌‪ ،‬له‌ لێدوانێكدا بۆ (به‌یان)‬ ‫وتی «دروستبوونی ئه‌وفه‌رمانگه‌یه‌‬ ‫هه‌نگاوێكی باش بوو بۆ گرنگیدان‬ ‫ب �ه‌ ب��واری كۆمه‌ڵگه‌ی م �ه‌ده‌ن��ی و‬ ‫ڕۆڵی زیاتری دا به‌ ڕێكخراوه‌كان له‌‬ ‫ڕێگه‌ی پ��رۆژەوه‌ كار بكه‌ن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی پێشووتر ه��ه‌ب��ووه‌ زیاتر‬ ‫دیوه‌خان و پار ‌ه به‌خشینه‌و ‌ه بووه‌»‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ كه‌موكووڕییه‌كانی ئه‌و‬ ‫فه‌رمانگه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و چاالكوان ‌ه ده‌ڵێت‬ ‫«ئ �ه‌گ �ه‌رچ��ی ڕەن��گ �ه‌ ل �ه‌ س��ه‌ره‌ت��اوه‌‬ ‫هه‌ندێك ك�ه‌م��وك��ووڕی هه‌بووبێت‪،‬‬ ‫ئه‌ویش به‌ هۆی كه‌مئه‌زمونی بووه‌‬ ‫له‌و ب��واره‌دا‪ ،‬به‌اڵم ڕۆژ به‌ ڕۆژ به‌ره‌و‬ ‫پێشچوونی پێوه‌ دیاره‌‪ ،‬هه‌روه‌ها زۆر‬ ‫هاوكارن بۆ ڕێكخراوه‌كان‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫ڕێكخراوه‌ تازه‌كان‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌ پێشووتر‬ ‫دامه‌زراندنی سه‌نته‌ر و ڕێكخراو ته‌نیا‬

‫بۆ چه‌ند كه‌س و الیه‌نێك بووبێت‪ ،‬ئه‌و ‌ه‬ ‫له‌ ئێستادا ل ‌ه ڕێگه‌ی ئه‌و فه‌رمانگه‌یه‌وه‌‬ ‫خێزانه‌كانیش مافی دام�ه‌زران��دن��ی‬ ‫سه‌نته‌ر و ڕێكخراویان هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌مه‌‬ ‫هه‌نگاوێكی تازه‌ و دیموكراسییانه‌یه‌»‪.‬‬ ‫ڕێ��ك��خ�راوی خۆبه‌خشی كوردستان‬ ‫یه‌كێكی تره‌ له‌و رێكخراوانه‌ی كه‌ له‌‬ ‫ڕێگه‌ی ئه‌و فه‌رمانگه‌یه‌وه‌ پرۆژەیان‬ ‫بۆ ده‌رچووه‌‪ .‬له‌ لێدوانێكدا بۆ (به‌یان)‬ ‫كارزان گه‌ردی‪ ،‬به‌رپرسی ڕاێكخراوه‌كه‌‬ ‫ڕایگه‌یاند «یه‌كه‌مجار كه‌ ئێمه‌ پرۆژەمان‬ ‫پێشكه‌ش ك��رد‪ ،‬بێگومان كۆمه‌ڵێك‬ ‫خه‌له‌لی هه‌بوو‪ ،‬به‌اڵم كه‌ ئێستا ده‌رگا‬ ‫بۆ پڕۆژەی تر كراوه‌ته‌وه‪ ‌،‬ئه‌و پاكێجه‌ی‬ ‫دایانناو ‌ه بۆ پێشكه‌شكردنی پرۆژە زۆر‬ ‫باشرت ‌ه له‌وه‌ی یه‌كه‌م كه‌ ئێمه‌ پرۆژەمان‬ ‫پێ وه‌رگ��رت‪ ،‬بۆیه‌ وایده‌بینم قۆناغ‬ ‫دوای قۆناغ باشرت ده‌بێت‪ ،‬من له‌وانه‌یه‌‬ ‫له‌ قۆناغی یه‌كه‌م گله‌ییم هه‌بێت‪،‬‬

‫‪9‬‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژمار ‌ه (‪ ،)45‬سێشه‌مم ‌ه ‪ ،2013/7/23‬ساڵی یەکەم‬

‫چاكه‌كردن پیربوون دواده‌خات‬

‫تیمێكی لێكۆڵینه‌وه‌ی زانكۆی ته‌كساس‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌یه‌كیان ئه‌نجام دا له‌سه‌ر ‪ 1558‬كه‌سی به‌سااڵچوو‪،‬‬ ‫لە ئه‌نجامدا ده‌ریانخست كه‌ په‌یوه‌ندییه‌كی به‌هێز هه‌یه‌ له‌ نێوان خاڵه‌‬ ‫ئیجابییه‌كان و دره‌نگ ده‌ركه‌وتنی نیشانه‌كانی پیربووندا‪.‬‬ ‫ئه‌نجامی كۆتایی لێكۆڵینه‌وه‌كه‌ كه‌ له‌ خوولی (سایكۆلۆژی ئه‌ند ئیدجینج)‬ ‫دا ڕاگه‌یه‌نراوه‌ ئاماژە‌ به‌وه‌ ده‌كات‪ :‬كه‌ ڕە‌هه‌نده‌ ده‌روونییه‌كان و خانه‌ ته‌ندروستییه‌كان‬ ‫ده‌توانن ڕۆڵێكی گرنگ ببینن له‌ دیاریكردنی خێرا پیربووندا‪ ،‬له‌ سه‌ره‌تادا ئه‌م تاقیكردنه‌وه‌یه‌ پێش‬ ‫حه‌وت ساڵ به‌سه‌ر ئه‌وكه‌سانه‌دا ئه‌نجامدرا ئه‌وكات له‌ بارێكی ته‌ندروستیی باشدا بوون‪ ،‬لێكۆڵه‌ره‌وان‬ ‫هه‌ستان به‌ دیاریكردنی ده‌ركه‌وتنی نیشانه‌كانی پیربوونیان وه‌ك‪ :‬كه‌مبوونه‌وه‌ی كێشیان و جووڵه‌ و‬ ‫توانای ڕۆیشنت و هێزی گرتنیان‪ ،‬بۆیان ده‌ركه‌وت ئه‌و به‌شداربووانه‌ی كه‌ هه‌ڵگری دیدگایه‌كی ئیجابین بۆ‬ ‫ژیان‪ ،‬كه‌مرت نیشانه‌كانی پیرییان لێده‌رده‌كه‌وێت له‌چاو كه‌سانی تردا‪ .‬داكۆكی له‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ چاكه‌كردن‬ ‫و هه‌ستی چاكه‌خوازی راسته‌وخۆ كاریگه‌ریی له‌سه‌ر ته‌ندروستی هه‌یه‪ ‌،‬له ‌ڕێگای گۆڕانی هاوسه‌نگییه‌كانی‬ ‫ماده‌كیمیاییه‌كانی له‌شه‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی تیمه‌كه‌ دكتۆر (جلین ئوسرت) به‌ (بی بی سی نیوز ئۆنالین) ی ڕاگه‌یاندووه‌‪ :‬په‌یوه‌ندی هه‌یه‌‬ ‫له‌ نێوان ژیری و لەشدا به‌شێوه‌یه‌ك كه‌ بیروبۆچوون و هه‌ست و كرده‌وەكان كاریگه‌رییان له‌سه‌ر ئه‌ركه‌كانی‬ ‫لەش‌ به‌ گشتی و ته‌ندروسی به‌تایبه‌تی هه‌یه‪ ‌،‬یان له‌رێگەی میكانیزمی ڕاسته‌وخۆوه‌ وه‌ك ئه‌ركه‌كانی ده‌زگای‬ ‫به‌رگری‪ ،‬یان ناڕاسته‌وخۆ وه‌كو تۆڕە‌كانی پاڵپشتیی كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌و خووله‌دا ئه‌نجامی لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی تر خرایه‌ڕوو كه‌ بریتی بوو له‌وه‌ی ژیری كاریگه‌ریی‬ ‫به‌سه‌ر لەشه‌وه‌ هه‌یه‌ و ئه‌م ئه‌زموونه‌ش له‌ زانكۆی (نۆرس كاروالینا) و به‌سه‌ر ‪ 153‬كه‌س له‌ هه‌موو‬ ‫ته‌مه‌نه‌كاندا تاقیكراوه‌ته‌وه‌ و ده‌ركه‌وتووه‌ كه‌ مێشك گوێبیستی ده‌سته‌واژە‌ و ڕسته‌ی باش و جوان‬ ‫بێت یان به‌ پێچه‌وانه‌وه‪ ‌،‬ده‌سته‌واژە‌ و وشه‌ی خراپ كاریگه‌رییان له‌ نیشانه‌كانی پیربوون هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ده‌سته‌واژه‌ خراپه‌كان ناجێگیری و خراپی و الدان دروستده‌كه‌ن و ده‌سته‌واژە‌ چاكه‌كانیش‬ ‫چاالكی و زیره‌كی و ده‌ستكه‌وت به‌دی ده‌هێنن‪ ،‬ده‌ریان خست كه‌ مێشك كاتێك‬ ‫گوێبیستی خراپه‌ ده‌بێت الواز ده‌بێت و به‌ بیستنی چاكه‌ به‌هێز و چاالك‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫وه‌رگێڕانی‪ :‬جهانگیر ئه‌حمه‌د‬

‫ئه‌و ماسکه‌ی رزگارت‬ ‫ه په‌ڵه‌‬ ‫ده‌کات ل ‌‬

‫ئازاری جومگه‌كان بە ڕۆژوو كه‌مبکەرەوە‬

‫مەتین‬ ‫ت��وێ��ژی��ن�ه‌وه‌ی�ه‌ك��ی نوێی‬ ‫ئ�ه‌ڵ�مان��ی ده‌یسه‌ملێنێت كه‌‬ ‫رۆژوو س��ن��وور داده‌ن��ێ��ت بۆ‬ ‫ئ��ازاره‌ك��ان��ی نه‌خۆشییه‌كانی‬ ‫رۆماتیزم و جومگه‌كان‪ ،‬له‌الی‬ ‫ه‌ده‌ست ئ�ه‌و نه‌خۆشانه‌ی كه‌ تووشی‬ ‫ت ب‬ ‫خامنی ئازیز‪ ،‬گ�ه‌ر ماندووبووی ‌م ماسکه ئ���ه‌م ن�ه‌خ��ۆش��ی��ی��ان�ه‌ ب���وون‪.‬‬ ‫ئ ‌هوا ده‌توانی به‬ ‫کانی د ‌هموچاوته‌وه‌‪،‬‬ ‫توێژینه‌وه‌كه‌ ئامۆژگاریی ئه‌و‬ ‫په‌ڵ ‌ه‬ ‫نه‌خۆشانه‌ ده‌كات كه‌ تووشی‬ ‫‌کۆتاییان پێ بهێنیت‬ ‫ئ�ه‌م نه‌خۆشییانه‌ ب��وون به‌‬ ‫ویستیی ‌هکان‪:‬‬ ‫پێدا چکی چێشت ماست‬ ‫گ��ۆڕی��ن��ی ك��ات��ی خ��واردن��ی‬ ‫‪ 1‬که‌و‬ ‫‪ 3‬دڵۆپ ئاوی لیمۆ‬ ‫ده‌رمانه‌كانیان به‌پێی كاتی‬ ‫ک ‌هوچک چا سۆد ‌ه‬ ‫به‌ربانگ و پارشێوكردن‪،‬‬ ‫‪‌ 1‬کردن و ب ‌هکارهێنان‬ ‫بکه‌‪ ،‬پاش ه�ه‌روه‌ه��ا كه‌مكردنه‌وه‌ی‬ ‫ئاماده‬ ‫ک‬ ‫هه‌موو پێکهاته‌کان تێکه‌ڵی ی ‌ه ی په‌ڵه‌کان‪ ،‬ئه‌و خواردنانه‌ی كه‌ خوێیان‬ ‫شت‪ ،‬بیده‌له‌شوێن‬ ‫وچاوت پاک‬ ‫تێدایه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی ده‌م ‌واو وشک ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی توێژینه‌وه‌یه‌كی‬ ‫چاوه‌ڕێ ب ‌ه تا ته‬ ‫پێکردندا له‌‬ ‫ل ‌ه کۆتاییدا له ‌شێوه‌ی م ‌هساج سارت بشۆ‪ .‬پ��ێ��ش�تری ئ �ه‌ڵ�مان��ی��ا كه‌‬ ‫به‌ئاوی سارد ڕووخ‬ ‫ه‌ و‬ ‫رێک یان ‪ 2‬زانكۆی فریدریك شیله‌ر‬ ‫پێسته‌که‌تی بکه‌ره‌و ماسکه‌ هه‌فته‌ی جا‬ ‫ده‌توانرێت ئه‌م‬ ‫پێی هه‌ستابوو‪ ،‬كه‌ رۆژوو‬ ‫ل��ه‌ژێ��ر سه‌رپه‌رشتیی‬ ‫جار ب ‌هکاربهێرنێت‪.‬‬ ‫و‪ :‬ئیامن ناصح‬

‫وێنە جیهانییەکان‬

‫قه‌یرانی‬ ‫مووشه‌كه‌كان‬ ‫یان قه‌یرانی‬ ‫ئۆكتۆبه‌ر‬ ‫ئا‪ :‬الس هه‌ورامی‬

‫ئه‌وه‌ی له‌ وێنه‌كه‌دا ده‌رده‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫وێنه‌یه‌كی سیخوڕیی ئه‌و مووشه‌كانه‌ی ‌ه‬ ‫كه‌ یه‌كێتیی سۆڤیه‌تی پێشوو له‌ ساڵی‬ ‫‪ 1962‬له‌ واڵتی كوبا جێگیری كردبوون‬ ‫و قه‌یرانێكی گه‌وره‌ی له‌گه‌ڵ ئه‌مریكادا‬ ‫دروس���ت ك��رد و هێنده‌ی نه‌مابوو‬ ‫جه‌نگێكی ئه‌تۆمی ڕووبدات‪.‬‬ ‫قه‌یرانی مووشه‌كه‌كان له‌ كوبا‪،‬‬ ‫ی��ان قه‌یرانی ئۆكتۆبه‌ر‪ ،‬له‌ میانه‌ی‬ ‫جه‌نگی سارددا له‌ ساڵی ‪ 1962‬له‌ نێوان‬ ‫ئه‌مریكا و یه‌كێتیی سۆڤیه‌تی پێشوو‬ ‫دروس��ت ب��وو‪ .‬پاش ئ �ه‌وه‌ی ئه‌مریكا‬ ‫به‌ نیازی هێرشكردنه‌ س �ه‌ر كوبا و‬ ‫داگیركردنی و ڕووخانی ڕژێمه‌كه‌ی بوو‬ ‫به‌ سه‌رۆكایه‌تیی فیدڵ كاسرتۆ‪ ،‬كوبا و‬ ‫سۆڤێت ڕێكه‌وتن له‌سه‌ر دروستكردنی‬

‫پ��زی��ش��ك��دا ه���اوك���اری ده‌ك����ات بۆ‬ ‫سنووردانانی ئ��ازاره‌ درێژخایه‌نه‌كانی‬ ‫جومگه‌كان ‌و رۆماتیزم به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫گه‌وره‌‪.‬‬

‫ژماره‌یه‌ك بنكه‌ی موشه‌كی بالیستیی‬ ‫ئه‌تۆمی له‌ كوبا‪ ،‬كه‌ له‌ توانایدا هه‌بێت‬ ‫بگاته‌ قوواڵیی خاكی ئه‌مریكا‪.‬‬ ‫قه‌یرانه‌كه‌ له‌ ڕۆژی ‪1962/10/28‬‬ ‫كۆتاییهات‪ ،‬ئه‌ویش له‌ دوای ڕێكه‌وتنی‬ ‫نێوان ه�ه‌ری�ه‌ك له‌ ج��ۆن كه‌نه‌دیی‬ ‫س��ه‌رۆك��ی ئه‌مریكا و ی��وو سانت‬ ‫ئه‌مینداری گشتیی ڕێكخراوی نه‌ته‌وه‌‬ ‫یه‌كگرتووه‌كان له‌گه‌ڵ الیه‌نی سۆڤێتی‬ ‫به‌ سه‌رۆكایه‌تیی خرۆشۆڤ‪ .‬ناوه‌رۆكی‬ ‫ڕێكه‌وتنه‌كه‌ش بریتیبوو له‌ البردنی‬ ‫بنكه‌ مووشه‌كییه‌كانی سۆڤێت له‌‬ ‫كوبا‪ ،‬له‌ به‌رانبه‌ر به‌ڵێنی ئه‌مریكا بۆ‬ ‫داگیرنه‌كردنی كوبا و نه‌هێشتنی بنكه‌‬ ‫مووشه‌كییه‌كانی له‌ توركیا‪ ،‬كه‌ ڕووه‌و‬ ‫سۆڤێت داینابوون‪.‬‬

‫توێژینه‌وه‌ك ‌ه باس ل �ه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫ك ‌ه ئه‌و نه‌خۆشانه‌ی ده‌رمانی دژی ئه‌م‬ ‫ئازاران ‌ه ده‌خۆن‪ ،‬ده‌توانن به‌ڕۆژوو بن‬ ‫و ده‌رمانه‌كانیشیان له ‌یه‌ك كاتدا‪ ،‬یان‬

‫گه‌شتی ڕه‌مه‌زان‬

‫له‌ دوو كاتدا بخۆن‪،‬‬ ‫دوای ب��ه‌رب��ان��گ و‬ ‫ئ�ه‌وی�تری��ش��ی��ان كاتی‬ ‫پارشێو‪.‬‬ ‫توێژینه‌وه‌كه‌ وای‬ ‫ده‌بینێت كه‌ رۆژوو له‌‬ ‫زۆر حاڵه‌تدا س��وودی‬ ‫ی پیرۆزی ره‌مه‌زاندا‪،‬‬ ‫ه‌ فڕۆكه‌ی مانگ‬ ‫هه‌یه‌ له‌ نه‌خۆشییه‌كانی‬ ‫كۆچی ‌و مه‌به‌ستی‬ ‫ل ه‌ی گه‌شت ‪1434‬ی‬ ‫ژمار‬ ‫رۆم����ات����ی����زم����دا‪ ،‬ل�ه‌‬ ‫و رازیبوونی خوای‬ ‫به‌ره‌و لێخۆشبوون‬ ‫گرنگرتینیشیان رۆماتیزمی گه‌شته‌ك ‌ه‬ ‫‌‪.‬‬ ‫جومگه‌یی كه‌ ده‌بێته‌ هۆی گه‌وره‌یه‬ ‫‪ 30/2‬رۆژ‬ ‫ئازار له‌ خواره‌وه‌ی پشت و‬ ‫درێژیی گه‌شته‌كه‌ ‪ 9‬سه‌عات ل ‌ه رۆژێكدا‪.‬‬ ‫ه‌ی فڕینه‌كه‌ ‪16/15‬‬ ‫ماو‬ ‫ل�� ‌ه ه���ه‌ر ج��ۆره‌‬ ‫شان و ڕاندا‪.‬‬ ‫��ی�ه‌‬ ‫ئ���ه‌م ف �ڕی��ن � ‌ه خ��اڵ��ی امی ه �ه‌ر جۆره‌‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫وان‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ئ‬ ‫ئامۆژگاریی‬ ‫به‌اڵم‬ ‫انێک و ئه‌نجامد‬ ‫د ‌هك���ات ك �ه‌ ده‌ناڵێنن به‌ جگه‌ره‌كێش‬ ‫ك‌‪.‬‬ ‫ن داواك��اری �ن كه‌‬ ‫ده‌ست (نوبات)ی تووند ‌هوه‌ گوناهێ سه‌رنشینه‌ به‌ڕێزه‌كا‬ ‫ل ‌ه‬ ‫به‌هۆی ئ��ازاری جومگه‌كان‬ ‫وا ببه‌سنت‪.‬‬ ‫و ب�ه‌رزی��ی پله‌ی گه‌رمی و پشتێنی ئیامن و ته‌ق ه‌‪« :‬قورئان و ته‌قوا»‬ ‫ۆك ‌هوانی فڕینه‌ك‬ ‫س ‌هرك ‌هوتوو و پڕ له‌‬ ‫ه ‌هندێ‌ ج��ۆری تووندی له‌‬ ‫فڕ ى گ ‌هشتێكی خۆش و‬ ‫هیوا‬ ‫ێوه‌ ده‌خوازین‪ ،‬تاكو‬ ‫ن ‌هخۆشییه‌كانی رۆماتیزم‪،‬‬ ‫ئارامی ‌و ئیامن بۆ ئ‬ ‫و‬ ‫بر‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫س‬ ‫به‌ رۆژوو نه‌گرتن‪ ،‬ئ ‌هگ ‌هر‬ ‫‌ندیی خوای گ ‌هوره‌‪.‬‬ ‫بگه‌ن به‌ ر ‌هزامه‬ ‫پێویستیان به‌ ده‌رمان ه ‌هبوو‪.‬‬ ‫نوها‬

‫‪8‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)45‬سێشه‌مم ‌ه ‪ ،2013/7/23‬ساڵی یەکەم‬

‫ریاڵ مه‌درید گرانترین ‌ه له‌ جیهاندا‬ ‫وریا عه‌لی‬ ‫ب�ه‌پ��ێ��ی گ��ۆڤ��اری «ف��ۆرب��ی��س»ی‬ ‫ئ ‌همریكیی تایبه‌مت ‌هند‪ ،‬ی��ان�ه‌ی ری��اڵ‬ ‫م ‌هدرید پل ‌هی یه‌كه‌می جیهانی گرتووه‌‬ ‫وه‌ك گرانرتین یانه‌ له‌ جیهاندا‪ .‬گه‌یشتنی‬ ‫یان ‌هی شاهانه‌ ب ‌هم پله‌یه‌ له‌ سیاسه‌تی‬ ‫حه‌كیامنه‌ی ئابووریدا ل ‌ه به‌ڕێوه‌ب ‌هرایه‌تی‬ ‫(میرینگی)دا خۆی ده‌بینێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌و ئه‌ندازه‌یه‌ی كه‌ سه‌یری ریاڵ‬ ‫مه‌دریدی ئیسپانی ده‌كرێت وه‌ك ی ‌هكێك‬ ‫ل ‌ه باشرتین یانه‌كانی تۆپی پێ ل ‌ه ئێستادا‪،‬‬ ‫له‌ رێی ئه‌و ناوانه‌ی كه‌ له‌ پێكهاته‌كه‌یدا‬ ‫هه‌ن‪ ،‬یان له‌ رووی مێژوویه‌وه‌ كه‌ یان ‌هكه‌‬ ‫و ‌هس��ف د ‌هك��رێ��ت ب ‌ه یانه‌ی (س �ه‌ده‌ی‬ ‫بیسته‌م)‪ ،‬ئ �ه‌وا هێزی ئابووریی ئه‌م‬ ‫یانه‌ی ‌هش كه‌مرت نییه‌ ل � ‌هوه‌ی داخ��وازی‬ ‫سه‌رسامبوون پێی بێت و منوونه‌یه‌ك‬ ‫دروستبكات ك ‌ه هاوشان بێت ب ‌ه دونیای‬ ‫تۆپێ پێ‪.‬‬ ‫ئه‌و شته‌ نوێیه‌ی ریاڵ م ‌هدرید له‌م‬ ‫روو ‌هو ‌ه‪ ،‬بریتیی ‌ه له‌ راگه‌یاندنی گۆڤاری‬ ‫«فۆربیس»ی ئه‌مریكیی تایبه‌مته‌ند به‌وه‌ی‬ ‫كه‌ (میرینگی) له‌ گرانرتین یانه‌كانی جیهانه‌‬ ‫نه‌ك ته‌نها له‌ تۆپی پێ دا‪ ،‬به‌ڵكو له‌سه‌ر‬

‫ئاستی هه‌موو یارییه‌كان‪« .‬فۆربیس»‬ ‫یانه‌ی شاهان ‌هی خستووه‌ته‌ پله‌ی یه‌كه‌می‬ ‫و نرخه‌ك ‌هشی به‌ (‪ 3.3‬ملیار) دۆالر داناوه‌‪،‬‬ ‫ك ‌ه پێش مانچسته‌ر یونایتدی ئینگلیزی‬ ‫(‪ 3.165‬ملیار) و به‌رشه‌لۆنه‌ی ئیسپانی‬ ‫(‪ 2.6‬ملیار) ده‌ك ‌هوێت‪.‬‬ ‫له‌ڕاستیدا گه‌یشتنی ریاڵ م ‌هدرید‬ ‫ب�ه‌م پله‌ی ‌هی پێش ‌هوه‌ كه‌ ده‌یكات به‌‬ ‫یه‌كێك له‌ گرنگرتین د ‌هزگاكانی ئابووری‬ ‫نه‌ك ته‌نها له‌ و ‌هرزشدا‪ ،‬به‌ڵكو له‌ ه ‌هموو‬ ‫ب���واره‌ ج��ی��اواز ‌هك��ان��دا‪ ،‬هۆكار ‌هكه‌شی‬ ‫سیاسه‌ته‌ حه‌كیامنه‌كه‌یه‌ كه‌ له‌م بواره‌دا‬ ‫جێب ‌هجێ‌ د ‌هكرێت‪.‬‬ ‫رۆڵی فلۆرینتینۆ پێرێز‬ ‫وه‌ك ده‌زانرێت كه‌ هێزی ئابووریی‬ ‫ه ‌هر یانه‌یه‌ك له‌ داهاتی یاریی ‌هكاندا‬ ‫خۆی ده‌بینێته‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌ مافی‬ ‫گواستن ‌هوه‌ی ته‌له‌فزیۆنی و مافی چاودێری‬ ‫و ماركه‌ی بازرگانیدا‪ ،‬به‌اڵم پێده‌چێت‬ ‫هێزی ریاڵ مه‌درید له‌م بواره‌دا ل ‌ه پێش‬ ‫ه ‌هموو شتێكه‌وه‌ له‌ به‌ڕێوه‌به‌رای ‌هتیی‬ ‫شاهانه‌دا خۆی ببینێته‌وه‪ ‌،‬به‌ سه‌رۆكای ‌هتیی‬ ‫فلۆرینتینۆ پێرێز‪.‬‬ ‫له‌ڕاستیدا پێرێز ل � ‌هو ك��ات�ه‌وه‌ی‬ ‫ویالیه‌تی یه‌كه‌می گرتووه‌ت ‌ه ده‌ست‬

‫تا ئێستا‪ ،‬گرنگیی زۆری داو ‌ه ب ‌ه بواری‬ ‫ئ��اب��ووری‪ ،‬ی��ان ب� ‌ه مانایه‌كی ت��ر‪ ،‬ئه‌و‬ ‫توانیویه‌تی سوود وه‌ربگرێت له‌ هۆكاری‬ ‫هون ‌هری بۆ به‌هێزكردن و بووژاندنه‌وه‌ی‬ ‫ه��ۆك��اری ئ��اب��ووری‪ .‬ئ �ه‌م ك��اره‌ش خۆی‬ ‫ده‌بینێته‌و ‌ه به ‌پله‌ی یه‌كه‌م له‌و سیاسه‌ته‌ی‬ ‫ك ‌ه گرتوویه‌تیی ‌ه به‌ر له‌ گرێب ‌هستكردن‬ ‫له‌گه‌ڵ دیارترین ئه‌ستێره‌كانی جیهان‬ ‫ب ‌ه پاره‌ی ‌هكی پێوانه‌یی‪ .‬وه‌ك ئاماژە‌یه‌ك‪،‬‬ ‫پشكی ریاڵ مه‌درید ب ‌ه ته‌نها خۆی‪19 ،‬‬ ‫یاریزان ‌ه له‌ نێوان ئه‌و ‪ 100‬یاریزانه‌ی كه‌‬ ‫گرانرتین یاریزانن له‌ مێژوودا‪ .‬له‌وه‌ش‬ ‫زیاتر‪ ،‬ئه‌و لیسته‌ی كه‌ ده‌ یه‌ك ‌همه‌كه‌ی‬ ‫تێدایه‌‪ 4 ،‬یاریزانیان ل ‌ه ریاڵ مه‌دریدن و‬ ‫له‌پێش ه ‌همووشیانه‌و ‌ه كرستیانۆ رۆناڵدۆی‬ ‫پرتوگالی دێت ك ‌ه ب ‌ه گرانرتین یاریزانی‬ ‫مێژووی تۆپی پێ داده‌نرێت ب ‌ه ‪ 94‬ملیۆن‬ ‫یۆرۆ‪ ،‬دوای ئه‌ویش زه‌ینه‌دین ز ‌هیدانی‬ ‫ئه‌فسانه‌ی فه‌ره‌نسی دێت به‌ (‪ 75‬ملیۆن)‪،‬‬ ‫پاشان ریكاردۆ كاكای به‌رازیلی ل ‌ه پله‌ی‬ ‫سێیه‌مدایه‌ (‪ 65‬ملیۆن) و لویس فیگۆی‬ ‫پرتوگالی له‌ پله‌ی پێنجه‌مدایه‌ (‪ 61‬ملیۆن)‪.‬‬ ‫راست ‌ه كه‌ پێرێز ملیۆنه‌ها دۆالری‬ ‫خه‌رج كردووه‌ بۆ ئه‌م ئه‌ستێرانه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫س��وودی لێوه‌رگرتوون بۆ به‌هێزكردنی‬

‫ئه‌و سێ خاڵه‌ی پێشه‌و ‌ه كه‌ كۆڵه‌كه‌ی‬ ‫به‌هێزی ئابووریی هه‌ر یانه‌یه‌كن‪ .‬كه‌واته‌‬ ‫گرێبه‌ستكردن له‌گه‌ڵ یاریزانانی له‌م جۆره‌‪،‬‬ ‫واده‌ك��ات یاریگای «سانتیاگۆ بڕنابیۆ»‬ ‫پڕ ببێت ل ‌ه الیه‌نگرانی ریاڵ مه‌درید له‌‬ ‫هه‌موو یارییه‌كاندا‪ ،‬ئه‌وه‌ش وا ده‌كات كه‌‬ ‫داهاتی ئه‌مه‌ی دوایی زیاتر بێت‪ .‬هه‌ر‬ ‫ئه‌م كاره‌ش ل ‌ه رووی داهاتی گواستنه‌وه‌ی‬ ‫ته‌له‌فزیۆنییه‌وه‌ كاریگه‌ریی هه‌یه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ری��اڵ مه‌درید پله‌ی یه‌كه‌می گرتووه‌‪،‬‬ ‫له‌م رووه‌وه‌ ئه‌مه‌ش به‌ پله‌ی یه‌كه‌م‪،‬‬ ‫د ‌هگه‌ڕێته‌و ‌ه بۆ ئه‌و نرخه‌ زیادانه‌ی كه‌‬ ‫به‌ده‌ستی هێناوه‌ به‌هۆی ئاماده‌بوونی‬ ‫ئه‌ستێره‌كانی جیهان له‌ پێكهاته‌كه‌یدا‪.‬‬ ‫ب ‌ه هه‌مان شێوه‌ به‌ نیسبه‌ت داهاته‌‬ ‫بازرگانییه‌كانیشه‌وه‌‪ ،‬كه‌ كۆمپانیاكانی‬ ‫وه‌ك ئه‌و ئه‌ستێران ‌ه پێشبڕكێ‌ ده‌كه‌ن بۆ‬ ‫چاودێریكردن جا بۆ درێسی یانه‌ك ‌ه بێت‬ ‫یان بۆ یاریگاك ‌ه «سانتیاگۆ بڕنابیۆ»‪ ،‬بۆ‬ ‫منوون ‌ه كۆمپانیای «فڕۆكه‌وانیی ئیامرات»‬ ‫گه‌شتووه‌ته‌ رێكه‌وتنێك ب��ۆ ئ��ه‌وه‌ی‬ ‫چاودێریی درێسی ریاڵ مه‌درید بكات له‬ ‫‌سه‌ره‌تای وه‌رزی داهاتووه‌وه‌ بۆ ماوه‌ی‬ ‫پێنج وه‌رز له‌ به‌رامبه‌ر ‪ 150‬ملیۆن یۆرۆ‪.‬‬ ‫زیاد له‌مه‌‪ ،‬ئه‌ستێر ‌هكانی وه‌كو رۆناڵدۆ‬

‫و كاكا و له‌پێش‬ ‫ئ���ه‌وان���ی���ش��� ‌هوه‌‬ ‫ده‌ی��ڤ��ی��د بێكهام‬ ‫و ئ�ه‌وان��ی تریش‪،‬‬ ‫ف��رۆش��ی درێ��س��ی‬ ‫ی��ان��ه‌ك��ه‌ی��ان زی��اد‬ ‫ك������ردووه‌ ل��ه‌گ��ه‌ڵ‬ ‫ئ��ه‌و كه‌لوپه‌النه‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندییان به‌وان ‌هوه‌‬ ‫هه‌یه‌ به‌شێوه‌ی ‌هكی‬ ‫گ������ه‌وره‪ ‌،‬ب����ه‌وه‌ش‬ ‫ژماره‌یه‌كی پێوانه‌ییان‬ ‫ب���ه‌ده‌س���ت ه��ێ��ن��اوه‌‬ ‫كه‌ ریاڵی گه‌یاندووه‌‬ ‫ب��ه‌وه‌ی كه‌ پاره‌ی ‌هكی‬ ‫زۆری ده‌ستبكه‌وێت‬ ‫ب �ه‌ه��ۆی ئه‌نجامدانی‬ ‫ی���اری���ی خ��ۆش��ی له‌‬ ‫كیشوه‌ره‌ جیاوازه‌كانی‬ ‫جیهاندا‪.‬‬ ‫ب���� ‌ه ك���ورت���ی‪:‬‬ ‫ری��اڵ مه‌درید ته‌نها‬ ‫یان ‌هیه‌كی تۆپی پێ‬ ‫نیی ‌ه‪ ،‬به‌ڵكو هێزێكی‬ ‫ئابووریی گ ‌هوره‌ی ‌ه‪.‬‬

‫هه‌ڵبژاردنی یانه‌كان‪ ،‬یان دانانه‌وه‌ی كه‌سه‌كان؟‬

‫ئه‌رده‌اڵن مح ‌هممه‌د ـ سلێامنی‬ ‫له‌ شاری سلێامنی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫یانه‌كانی سنووری پارێزگای سلێامنی‬ ‫ب ‌هڕێو ‌هچوو‪ ،‬به‌اڵم جارێكیرت هه‌مان‬ ‫ئ ‌هو كه‌سانه ‌‌و ئه‌و ده‌موچاوانه‌ی‬ ‫هه‌شت ساڵی ڕابردوو جارێكیرت له‌سه‌ر‬ ‫كورسییه‌كانیان دانیشتنه‌و ‌ه‪ ،‬ئ ‌همه‌ش‬ ‫ناڕە‌زایی وه‌رزشكاران‌ و ڕۆژنامه‌نووسان‌‬ ‫و هانده‌رانی یان ‌هكانی لێكه‌وته‌وه‌‪،‬‬ ‫ك ‌ه هه‌مان ئ ‌هو كه‌سان ‌ه بوونه‌ته‌ ڕێگر‬

‫ل ‌هبه‌رده‌م ب ‌هره‌وپێشچوونی وه‌رزش له‌‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫ل � ‌هالی خۆیه‌وه‌ ڕۆژنام ‌هنووسێكی‬ ‫و ‌هرزش��ی به ‌ڕۆژنامه‌ی ب ‌هیانی ڕاگه‌یاند‬ ‫«ب � ‌هداخ �ه‌و ‌ه بۆ هه‌ڵبژاردنی یانه‌كانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ك � ‌ه جارێكیرت بینیامنه‌وه‌‬ ‫هه‌مان ئه‌و كه‌س ‌و د ‌ه ‌موچاوان ‌ه له‌س ‌هر‬ ‫كورسیی ‌هكانیان دانیشتن ‌هوه‪ ‌،‬ه ‌هرچ ‌هنده‌‬ ‫ه ‌هندێكیان به‌ په‌نجه‌ی ده‌ست د ‌هژمێردرێن‬ ‫ك ‌ه ئیشی باشیان كردووه‌ بۆ و ‌هرزش‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌یانتوانی خۆیان ه ‌هڵن ‌هبژاردایه‌تەوه‌‬

‫رۆنی زیاتر ل‌ه چێڵسی نزیك ده‌بێته‌وه‌‬ ‫سه‌رجه‌م سه‌رچاوه‌ رۆژنامه‌وانییه‌كانی ئینگلته‌را له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ كۆكن كه‌ واین رۆنی هێرشبه‌ری نێوده‌وڵه‌تیی و یانه‌ی‬ ‫مانچسته‌ر یونایتد نزیك بۆته‌و ‌ه له‌ په‌یوه‌ندیكردن ب ‌ه ریزه‌كانی‬ ‫یانه‌ی چێڵسییه‌و‪ ،‬دوای ئه‌وه‌ی تا ئێستا چه‌ند جارێكی ئه‌و‬ ‫یاریزانه‌ داوای رۆیشتنی‌ ك��ردووه‌ و چێڵسیش به‌ فه‌رمی‬ ‫رایگه‌یاندووه‌ ك ‌ه هه‌وڵی به‌ده‌ستهێنانی ده‌دات‪ ،‬هه‌فتانه‌یش‬ ‫‪ 200‬هه‌زار پاوه‌ند مووچه‌ی ده‌بێت‪.‬‬ ‫رۆنی له‌و لێدوانه‌ی مۆیسی راهێنه‌ری نوێ زیاتر سوور‬ ‫بوو ‌ه له‌سه‌ر رۆیشنت دوای ئه‌وه‌ی رایگه‌یاند كه‌ رۆبن ڤان‬ ‫پێرسی یاریزانی ژمار ‌ه یه‌كه‌‪.‬‬

‫شوێن ‌هكه‌یان چۆڵبكردایه‌ بۆ كه‌سانی تر»‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی تایبه‌تیش به‌ڕۆژنامه‌ی‬ ‫به‌یانی ڕاگه‌یاند «له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‬ ‫چه‌ندین خروقات ڕووی��داوه‌ ك ‌ه چه‌ندین‬ ‫ئ ‌هندامی یان ‌ه هه‌بووه‌ له ‌دوو یان ‌هدا‬ ‫د ‌هنگیان داوه‌ به‌بێ‌ ئه‌و ‌هی لیژن ‌هی بااڵی‬ ‫ه ‌هڵبژاردنه‌كان ئاگای لێبێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫الوازی��ی لیژن ‌هی ب��ااڵی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫د ‌هرده‌خ��ات ك ‌ه له ‌چه‌ند كه‌سێكی شاری‬ ‫هه‌ولێر پێكهاتبوو به‌بێ‌ ئ��ه‌وه‌ی هیچ‬ ‫ئه‌ندامێكی شاری سلێامنی له‌ لیژنه‌ك ‌هدا‬

‫ه ‌هبووبێت»‪.‬‬ ‫ڕۆژنامه‌ی به‌یانیش ناوی سه‌رۆكی‬ ‫یانه‌كانی شاری سلێامنی باڵوده‌كاته‌وه‌ كه‌‬ ‫هه‌ریه‌كێكیان ئه‌ندامی حیزبێكی سیاسین‪،‬‬ ‫ب ‌همشێوه‌ی ‌ه‪:‬‬ ‫سه‌ركه‌وت حه‌سه‌ن‪ ،‬سه‌رۆكی یانه‌ی‬ ‫سلێامنی‪ ،‬له‌ بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‬ ‫ئاوات شێخ جه‌ناب‪ ،‬سه‌رۆكی یانه‌ی‬ ‫سیروانی نوێ‌‪ ،‬له‌بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‬ ‫جه‌عفه‌ر شێخ مسته‌فا‪ ،‬سه‌رۆكی یانه‌ی‬ ‫پێشمه‌رگ ‌هی سلێامنی‪ ،‬وه‌زیری وه‌زاره‌تی‬ ‫پێشمه‌رگه ‌‌و ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسیی‬ ‫یه‌كێتیینیشتیامنییكوردستان‬ ‫الهور شێخ جه‌نگی‪ ،‬سه‌رۆكی یانه‌ی‬ ‫نه‌ورۆز‌و به‌رپرسی ده‌زگای دژ ‌ە تیرۆری سه‌ر‬ ‫به‌ یه‌كێتی‪.‬‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌م سه‌رۆكانه‌ش چه‌ندین‬ ‫پۆستی تریان هه‌ی ‌ه ك ‌ه ل ‌هگه‌ڵ وه‌رزشدا‬ ‫تێكه‌اڵویان كردووه‌‬ ‫ڕۆژی ‪27‬ی مانگی ڕاب��ردوو‬ ‫به‌ ئاماده‌بوونی ده‌سته‌یه‌كی بااڵی‬ ‫هه‌ڵبژا رد نه‌كا نی‬ ‫ك���وردس���ت���ان‬ ‫‌و ن���وێ���ن���ه‌ری‬

‫ریاڵ مەدرید گرێبه‌ستی تر ئه‌نجام نادات‬ ‫كارلۆ ئه‌نچیلۆتی راهێنه‌ری یانه‌ی ریاڵ مه‌درید رایگه‌یاند‬ ‫كه‌ زۆر خۆشحاڵه‌ به‌ ئاستی تیپه‌كه‌ی و له‌ ئێستاشدا دوای‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك كاركردن له‌ وه‌ی ئێستا هه‌یه‌تی رازییه‌ و راشی‬ ‫گه‌یاند كه‌ خاوەنی تیپێكی ته‌واو و تۆكمه‌ن و پێویستیان به‌‬ ‫ئه‌نجامدانی هیچ گرێبه‌ستێك نییه‌‪.‬‬ ‫له‌ باره‌ی رۆناڵدۆشه‌وه‌ رایگه‌یاند كه‌ هیچ هه‌لێك نییه‌ بۆ‬ ‫هیچ یانه‌یه‌ك قسه‌ له‌ باره‌ی به‌ده‌ستهێنانییه‌وه‌ بكات و ئه‌و‬ ‫باشرتین یاریزان و داهاتووی یانه‌كه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌ ب��اره‌ی هیگواینشیه‌وه‌ هیوای خواست له‌گه‌ڵیان‬ ‫به‌رده‌وامبێت و نه‌ڕوات‪.‬‬

‫دادگ��ای سلێامنی‪،‬‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫یان ‌هكانی سنووری‬ ‫پارێزگای سلێامنی‬ ‫ب ‌ه به‌شداریی ‪21‬‬ ‫یان ‌ه به‌ڕێو ‌هچوو‪.‬‬

‫مارتینۆ شوێنی ڤیالنۆڤا ده‌گرێته‌وه‌‬ ‫یانه‌ی به‌رشه‌لۆنه‌ی ئیسپانی له‌گه‌ڵ جیراردۆ مارتینۆی‬ ‫راهێنه‌ری ئه‌رجه‌نتینی و یانه‌ی نیو ئۆڵد بۆیز گه‌یشته‌ته‌‬ ‫رێككه‌وتن تا شوێنی تیتۆ ڤیالنۆڤا بگرێته‌وه‌ دوای ئه‌وه‌ی به‌ هۆی‬ ‫نه‌خۆشی شێرپه‌نجه‌و ‌ه نه‌یتوانی به‌رده‌وامبێت ل ‌ه كاره‌كه‌ی‪.‬‬ ‫مارتینۆ پێشرت راهێنه‌ری هه‌ڵبژارده‌ی پاراگوای بوو توانی‬ ‫بیگه‌یه‌نێت ‌ه جامی جیهانی ‪ 2010‬و له‌ كوپا ئه‌مریكاشدا گه‌یاندییه‌‬ ‫یاریی كۆتایی‪ ،‬پێش ئه‌وه‌ی ده‌ستی پێ له‌ كار بكێشێته‌وه‌ به‌هۆی‬ ‫ئه‌نجامه‌ الوازه‌كانییه‌و ‌ه له‌ پااڵوتنه‌كانی مۆندیالدا‪.‬‬ ‫پێشبینی دەکرێت دوای کۆتایی هێنان ئەمڕۆ یان سبەی بە‬ ‫هاندەران بناسێرنێت‪.‬‬

‫‪11‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)45‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/23‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫كچێك‪ :‬كوڕان وه‌ك دووشه‌ش له‌ فه‌یسبووك كه‌وتوون‬

‫فه‌یسبووك درزی خستووه‌ته‌ نێوان‬ ‫هاوڕێ و هاوسه‌ره‌كانه‌و‌ه‬ ‫زۆربه‌ی زۆری گه‌نجان‬ ‫ل ‌ه هه‌ردوو ڕەگه‌ز‪ ،‬له‌م‬ ‫سه‌رده‌مه‌دا بوونه‌ت ‌ه‬ ‫هاوڕێی هه‌میشه‌یی تۆڕی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی فه‌یسبووك‪،‬‬ ‫ئیتر هۆكاره‌ك ‌ه بێئیشییه‌‬ ‫وه‌ك هه‌ندێ له‌گه‌نجان‬ ‫باسی لێوه‌ده‌كه‌ن‪ ،‬یان‬ ‫هه‌روه‌ك خوویه‌كی لێهاتووه‌؟‬ ‫توێژەرێكی كۆمه‌اڵیه‌تیش‬ ‫له‌ الیه‌نه‌ باشه‌كانی‬ ‫كه‌مده‌كاته‌و ‌ه به‌هۆی ئه‌وه‌ی‬ ‫ك ‌ه گه‌نجانمان ب ‌ه باشی‬ ‫به‌كاری ناهێنن و ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫هه‌ندێ له‌گه‌نجان نه‌ك وه‌ك‬ ‫پێویست و به‌سوود به‌كاری‬ ‫ناهێنن‪ ،‬به‌ڵكو كردوویانه‌ت ‌ه‬ ‫شوێنی گاڵته‌جاڕی‪ .‬بۆ‬ ‫ئه‌م مه‌به‌ست ‌ه هه‌ندێك له‌و‬ ‫گه‌نجانه‌مان دواندوو ‌ه ك ‌ه‬ ‫به‌كارهێنی فه‌یسبووكن‪.‬‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬دڵشاد ساڵح‬

‫هانا جه‌بارى ته‌مه‌ن ‪22‬ساڵ دەڵێت‬ ‫«ل ‌ه بێئیشییدا ده‌یكه‌م‪ .‬به‌خوا ئه‌وه‌نده‌‬ ‫زوو كاتت ل��ێ��ده‌ڕوا‪ ،‬به‌یانی ده‌چمه‌‬ ‫سه‌ری‪ ،‬هه‌ر ئه‌وه‌ند ‌ه د ‌هزانم نیوه‌ڕۆیه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ند ‌ه پاره‌یه‌كی زۆری ده‌وێ‌‪ .‬دایك‬ ‫و باوكی گه‌نجه‌كان كرێچی ئاو و كاره‌با و‬ ‫موه‌لیده‌ن‪ ،‬ئێمه‌ش كرێچیی ئاسیا سێڵ و‬ ‫كۆڕەك و تیشك نێت و هتد‪.»...‬‬ ‫هۆگر قادر یه‌كێكی تر‌ه له‌و گه‌نجانه‌‪،‬‬ ‫وت��ی «م��ن كاتم بۆ دان���اوه‌‪ ،‬تاكۆششی‬ ‫قوتابخان ‌ه ت��ه‌واو نه‌كه‌م ناچم ‌ه سه‌ر‬ ‫فه‌یسبووك‪ ،‬یان دیده‌نییه‌ك ده‌كه‌م‪ ،‬یان‬ ‫ئیشێكی ب��ازاڕم هه‌بێت‪ ،‬یان ماڵه‌وه‌مان‬ ‫كارێكم پ��ی��اده‌ده‌ن‪ ،‬ده‌چ��م ده‌ی��ك�ه‌م‪.‬‬ ‫به‌هه‌رحاڵ تا ته‌واو بێ ئیش نه‌بم ناچمه‌‬ ‫فه‌یسبووك»‪.‬‬ ‫سێو ‌ه ئه‌حمه‌د ژنی ماڵه‌وه‌یە‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫«ئه‌گه‌ر گوناح نه‌بوای ‌ه دوعام ده‌كرد له‌و‬ ‫كه‌سه‌ی ك ‌ه فه‌یسبووكی داهێنا‪ ،‬پیاوه‌كه‌م‬ ‫ه�ه‌ر ئ�ه‌وه‌ن��د ‌ه هاته‌و ‌ه ل ‌ه ده‌وام‪ ،‬ئیرت‬ ‫ته‌نیا بۆ نانخواردن دێت ‌ه سه‌ر سفره‌كه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتی نانخواردنه‌كه‌شدا خه‌یاڵی الی‬ ‫فه‌یسبووكه‌كه‌یه‌تی‪ .‬ئیرت ئێم ‌ه فت‪ ،‬دیده‌نی‬ ‫فت‪ ،‬ته‌عزێ فت‪ .‬ده‌ڵ��ێ ن��اڕۆم بۆ هیچ‬ ‫شوێنێك»‪.‬‬ ‫عالی ‌ه وه‌ستا محه‌مه‌د وت��ی «من‬ ‫رێگرى له‌و ‌ه ناكه‌م پیاوه‌كه‌م فه‌یسبووك‬ ‫به‌كاربهێنێت‪ ،‬بیكات به‌اڵم ب ‌ه تام‪ .‬ئه‌و‬ ‫شه‌و و ڕۆژی بۆ نییه‌‪ ،‬بڕوا بكه‌ن دووی‬ ‫شه‌و خه‌به‌رم ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬پیاوه‌كه‌م له‌سه‌ر‬ ‫فه‌یسبووكه‌‪ ،‬ئیرت نازانم بۆ تێری لێ ناخوات‪.‬‬ ‫كاتێكیش ده‌ڵێم با منیش شتێك فێربم‪ ،‬وا‬ ‫هه‌ڵئه‌شاخێ پیامدا جارێكی تر نه‌وێرم‬ ‫شتی وه‌ه��ا بڵێم‪ ،‬كچانیش فه‌یسبووك‬ ‫به‌كارده‌هێنن‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك كوڕان نا»‪.‬‬ ‫شنۆ سه‌ید خالید ده‌ڵ��ێ��ت «من‬ ‫فه‌یسبووكم هه‌ی ‌ه و به‌كاریشی ده‌هێنم‪،‬‬

‫ب���ه‌اڵم ن��ه‌ك وه‌ك ك����وڕان ك � ‌ه ده‌ڵێی‬ ‫دووشه‌شن‪ .‬فه‌یسبووك بۆ ئه‌و ‌ه نه‌كراو ‌ه ب ‌ه‬ ‫به‌رده‌وامی به‌سه‌ریه‌و ‌ه بیت‪.‬‬ ‫رسو ‌ه نامیق كچێكی دیكه‌ی ‌ه و ده‌ڵێت‬ ‫«خۆشرتین شت فه‌یسبووكه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم له‌‬ ‫ماڵه‌و ‌ه ناهێڵن زۆر به‌كاریبهێنم‪ ،‬مه‌گه‌ر‬ ‫ش��ه‌وان‪ ،‬البپتۆكه‌م ده‌به‌م ‌ه ژووره‌ك��ه‌ی‬ ‫خ��ۆم و ت��ا دووی ش��ه‌و و سێی شه‌و‬ ‫به‌كاریده‌هێنم»‪.‬‬ ‫شادان عه‌بدولكەریم وه‌ك توێژەرێكی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‪ ،‬ده‌رب���اره‌ی ئه‌و دیارده‌یه‌‬ ‫ده‌ڵێت «تۆڕی كۆمه‌اڵیه‌تیی فه‌یسبووك‬ ‫زۆرب���ه‌ی زۆری گه‌نجان ب � ‌ه ه��ه‌ردوو‬ ‫ڕەگ�ه‌زه‌ك� ‌ه به‌كاریده‌هێنن‪ ،‬ك ‌ه ئه‌مه‌ش‬ ‫قازانج و زیان به‌دوای خۆیدا ده‌هێنێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی جێگه‌ی تێڕامانه‌‪ ،‬هه‌ندێ له‌‬ ‫گه‌نجان وه‌ك مودمینیان لێهاتووه‌‪ ،‬شه‌و‬ ‫و ڕۆژ به‌سه‌ر فه‌یسبووكه‌وه‌ن‪ .‬ئه‌وه‌ش‬ ‫كاریگه‌ریی خراپی هه‌یه‌‪ .‬هه‌ر ل ‌ه زیانی‬ ‫دابه‌زینی بینینی چاو و ئه‌ندامه‌كانی تری‬ ‫جه‌ست ‌ه بێجگ ‌ه ل ‌ه بیر و هۆش‪ .‬ڕاست ‌ه به‌شی‬ ‫خۆی سوودی هه‌یه‌‪ ،‬بەاڵم گه‌نجانی ئێمه‌‬ ‫نه‌ك هه‌ر ئه‌م تۆڕە‪ ،‬به‌ڵكو مۆبایلیش كه‌‬ ‫هۆكارێكی نزیككه‌ره‌وه‌یه‌‪ ،‬وه‌ك پێویست‬ ‫به‌كارناهێنن‪ ،‬به‌ڵكو بۆ مه‌به‌ست و م ‌هرامی‬ ‫خۆیان به‌كاریده‌هێنن‪ ،‬دواییش باجه‌كه‌ی‬ ‫ده‌ده‌ن»‪.‬‬ ‫كورد ‌ه حه‌مه‌الو زۆر ل ‌ه فه‌یسبووك‬ ‫ده‌مێنێته‌و ‌ه و سه‌یر له‌وه‌شدای ‌ه ك ‌ه هه‌موو‬ ‫گرفت و كێشه‌كانی كاتكوشتنه‌ك ‌ه د ‌هزانێت‬ ‫«من ل ‌ه په‌یوندیی ڕاسته‌قینه‌ی هاوڕێیه‌تی‬ ‫داب �ڕاوم‪ ،‬به‌اڵم لێر‌ه خۆم ده‌خه‌ڵه‌تێنم و‬ ‫هاوڕێی زۆرم په‌یدا ك���ردووە»‪ .‬كورده‌‬ ‫فه‌یسبووك ب � ‌ه ه��ۆی �ه‌ك د ‌هزان��ێ��ت بۆ‬ ‫نامۆبوونی خ��ۆی و به‌كارهێن ‌هرانیشی‬ ‫«خه‌ڵك ده‌ڵێن ل ‌ه فه‌یسبووك زیاتر هاوڕێ‌‬ ‫ده‌ناسیت‪ ،‬به‌اڵم من هاوڕێ ڕاسته‌قینه‌كانی‬ ‫خۆمم ف ‌هرامۆشكردووه‌»‪.‬‬

‫یادگاریی ‌ه خۆش و ناخۆشه‌كانیان ده‌كرد‪ ،‬باسی‬ ‫ئه‌و به‌سه‌رهاتانه‌ی قۆناغه‌كانی سه‌ره‌تای‬ ‫خوێندنیان ده‌كرد ك ‌ه به‌سه‌ریاندا ده‌هات‪،‬‬ ‫باسی كچ ‌ه جوانه‌كانی زانكۆیان ده‌كرد و‬ ‫دۆزینه‌وه‌ی ڕێگه‌یه‌ك بۆ خۆنزیككردنه‌وه‌‬ ‫لێیان‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی جێی نیگ ‌هرانیی ئاسۆ و‬ ‫جه‌الل بوو‪ ،‬سوهه‌یب فێری جگه‌ره‌كێشان‬ ‫و خ��واردن�ه‌وه‌ش بووبوو‪ .‬هه‌رچه‌ند ‌ه الی‬ ‫ئه‌وان زۆر ئاسایی بوو گه‌نجێك بخواته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم الی خه‌ڵكی ئاوایی و كه‌سوكاره‌كانیان‬ ‫ب ‌ه ته‌واوی قه‌ده‌غه‌بوو‪ ،‬زۆر له‌و ‌ه ده‌ترسان‬ ‫ڕۆژێك كه‌سێك پێیان بزانێت‪ ،‬بۆی ‌ه بیریان‬ ‫له‌و ‌ه كرده‌و ‌ه ئه‌وكاتانه‌ی ك ‌ه ئاسۆ ده‌یه‌وێت‬ ‫بخواته‌وه‌‪ ،‬بچن ‌ه ده‌ره‌وه‌ی ئاوایی‪ ،‬له‌ناو‬ ‫شاخه‌كاندا بخواته‌وه‌‪ ،‬هه‌ردوو هاوڕێكه‌ی‬ ‫تریش فێری خواردنه‌و ‌ه بوون‪ .‬ئیدی هه‌فتانه‌‬ ‫شه‌وێكیان ئاماد ‌ه ده‌كرد بۆ خواردنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ل ‌ه ده‌ره‌وه‌ی گوند‪.‬‬ ‫ڕۆژێ���ك خ��واردن �ه‌وه‌ی �ه‌ك��ی زۆری��ان‬ ‫كڕیبوو‪ ،‬بۆ شه‌وه‌كه‌ی ك ‌ه مانگی ڕەم ‌هزان‬ ‫ب��وو‪ ،‬چوون ‌ه ده‌ره‌و ‌ه و دوورك�ه‌وت��ن�ه‌وه‌‪.‬‬ ‫ل ‌ه پاش خواردنه‌وه‌یه‌كی زۆر‪ ،‬ب ‌ه ته‌واوی‬ ‫هه‌رسێكیان هۆشیان ال ‌ى خۆیان نه‌مابوو‪،‬‬ ‫له‌وكاتی بێئاگاییه‌دا سوهه‌یب به‌ره‌و شوێنێك‬ ‫ده‌چێت ك ‌ه پڕیه‌تی ل ‌ه مین و ته‌قه‌مه‌نیی‬ ‫به‌جێاموی ڕژێم‪ ،‬براده‌ره‌كانی تریشی ئاگایان‬ ‫ل ‌ه خۆیان نیی ‌ه بۆ ئه‌وه‌ی بتوانن بیگه‌ڕێننه‌وه‌‪،‬‬

‫خه‌ڵكی ئاوایی خه‌ریكی به‌ڕێكردنی شه‌وانی‬ ‫مانگی ڕەم�� ‌هزان ب��وون‪ ،‬ل ‌ه پڕ گوێیان ل ‌ه‬ ‫ده‌نگی ته‌قینه‌وه‌ی مین بوو‪ .‬هه‌موو ئاوایی‬ ‫گوێیان لێبوو‪ ،‬ب ‌ه خێرایی پیاوانی گوند‬ ‫به‌ره‌و ده‌نگه‌ك ‌ه ڕۆیشنت‪ ،‬ك ‌ه نزیكبوونه‌وه‌‬ ‫هاواریان ده‌كرد بۆ ئه‌وه‌ی كه‌سێك وه‌اڵمیان‬ ‫بداته‌وه‌‪ .‬به ‌ته‌واوی نزیكبوونه‌و ‌ه و بینییان‬ ‫ئاسۆ و ج �ه‌الل ب �ه‌ت �ه‌واوی سه‌رخۆشن و‬ ‫قوتوو و شووشه‌ی خواردنه‌وه‌كه‌یان له‌وێ‌‬ ‫كه‌وتوو ‌ه و سوهه‌یبیش هه‌رپارچه‌یه‌كی له‌‬ ‫شوێنێكه‌‪ ،‬ئه‌و دیمه‌ن ‌ه بۆ خه‌ڵكی ئاوایی‬ ‫زۆر تراژیدی بوو‪ ،‬ئه‌م ‌ه تاك ‌ه ڕووداوێكی‬ ‫ن��اخ��ۆش ب��وو ل� ‌ه م��ێ��ژووی ئ �ه‌و گ��ون��ده‌دا‬ ‫ڕوویدابێت‪ .‬تووشی ئابڕووچوونێكی گه‌وره‌‬ ‫بوو ‌ن له‌ناو ئاواییه‌كه‌دا‪ ،‬بوون ‌ه كه‌سێكی‬ ‫ب��ێ��زراو‪ ،‬پ��اش م��اوه‌ی�ه‌ك م �ه‌الی گونده‌كه‌‬ ‫هه‌ردوو گه‌نجه‌كه‌ی بانگكرد بۆ ماڵی خۆیان‬ ‫و هه‌موو ورده‌كارییه‌كانیان بۆ باس كرد و‬ ‫بڕیاریان دا ك ‌ه په‌شیامنببنه‌و ‌ه و هه‌وڵبده‌ن‬ ‫بگه‌ڕێنه‌و ‌ه بۆ ئ �ه‌و ڕۆژان���ه‌ی ل ‌ه پێش‬ ‫زانكۆدا ده‌یانگوز ‌هراند‪ .‬مامۆستاش هه‌موو‬ ‫ئاواییه‌كه‌ی كۆكرده‌و ‌ه و پێی ڕاگه‌یاندن كه‌‬ ‫ل ‌ه مێژووی ئیسالمدا ده‌ی��ان حاڵه‌تی زۆر‬ ‫له‌م ‌ه خراپرت ڕوویانداوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫په‌شیامنبوونه‌ته‌وه‌‪ ،‬خودا لێیان خۆش بووه‌‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه ئێوه‌ش پێویست ‌ه ب ‌ه چاوی ڕێزه‌و ‌ه لێیان‬ ‫بڕوانن‪.‬‬

‫په‌شیمانییه‌ك دوای ئه‌زموونكردن و مه‌رگ‬ ‫داڕشتنه‌وه‌ی‪ :‬ئیره‌م ئاراس‬ ‫س ‌ێ هاوڕ ‌ێ هەبوون‪ ،‬خه‌ڵكی یه‌ك گوند‬ ‫بوون‪ .‬ئه‌م س ‌ێ هاوڕێی ‌ه هه‌ر ل ‌ه منداڵییه‌وه‌‬ ‫پێكه‌و ‌ه خران ‌ه به‌ر خوێندن‪ .‬پاش ئه‌وه‌ی‬ ‫پۆلی پێنجه‌می سه‌ره‌تاییان ت � ‌هواو كرد‪ ،‬بۆ‬ ‫پۆلی شه‌شه‌م ڕۆشتن ‌ه شارۆچكه‌یه‌ك نزیك‬ ‫ب ‌ه گونده‌كه‌ی خۆیان‪ .‬زۆرب��ه‌ی ڕۆژەك��ان‬ ‫به‌پ ‌ێ ده‌ڕۆشنت بۆ قوتابخانه‌‪ ،‬ئ ‌هوان له‌كاتی‬ ‫مێردمنداڵیدا چه‌ندین یادگاریی خۆش و‬ ‫ناخۆشیان پێكه‌و ‌ه هه‌بوو‪ ،‬هه‌ر ل ‌ه ڕۆژە سه‌خت‬ ‫و باراناوییه‌كانی زستان و ڕێگه‌ی قوتابخانه‌وه‌‬ ‫بیگر‌ه تا ده‌گات ‌ه چوون ‌ه ده‌ره‌وه‌ی ش ‌هوان بۆ‬ ‫نزیك ئاوایی بۆ یاریكردن و گۆرانی وتن‪.‬‬ ‫هه‌رسێكیان ل ‌ه هه‌وڵی ت ‌هواوكردنی‬ ‫خوێندندا بوون‪ .‬ڕۆژان ‌ه دوای نوێژی عه‌رس‪،‬‬ ‫الی مه‌الی گونده‌ك ‌ه خه‌ریكی قورئانخوێندن‬ ‫بوون‪ .‬مامۆستاك ‌ه فێری سیر‌ه و عه‌قید ‌ه و‬ ‫ته‌جویدی ده‌كردن به‌شێوه‌یه‌كی ساده‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ئ�ه‌وه‌ی بتوانێت سه‌رنجیان ڕابكێشێت بۆ‬ ‫سه‌ر ئایینی ئیسالم و وه‌كو قه‌ڵغانێك بێت‬ ‫بۆیان ل ‌ه كاتی پێگه‌یشنت و گه‌وره‌بوونیاندا‪.‬‬ ‫زۆر گوێڕایه‌ڵ بوون و هاوكاریی خه‌ڵكی‬ ‫ئاواییان ده‌كرد‪ ،‬ڕۆژان تێپه‌ڕین‪ ،‬گه‌نجه‌كانی‬ ‫ئاوایی خوێندنی ئاماده‌ییان ت� ‌هواو كرد و‬ ‫هه‌ریه‌ك ‌ه و به‌پێی جیاوازیی منره‌كانیان‬ ‫كه‌وتن ‌ه شارێك‪ .‬سوهه‌یب ل ‌ه خانه‌قین وه‌رگیرا‬

‫و ئاسۆ و جه‌اللیش كه‌وتن ‌ه سلێامنی‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تێكه‌ڵبوونیان ب ‌ه ژیانی ئاڵۆزی شار ك ‌ه زۆر‬ ‫جیاواز بوو له‌و ژیان ‌ه ساده‌یه‌ی ناو ئاوایی كه‌‬ ‫پڕبوو ل ‌ه گیانی هاوكاری و خۆشه‌ویستی و‬ ‫دوور ل ‌ه فڕوفێڵ و هه‌موو ئه‌وشتانه‌ی ك ‌ه له‌‬ ‫شاردا به‌رجه‌ست ‌ه ده‌بن‪ ،‬ده‌بوو هه‌ریه‌كه‌یان‬ ‫پشت به‌خۆی ببه‌ستێ بۆ ئه‌وه‌ی بتوانێت‬ ‫ل ‌ه هه‌ڵسوكه‌وتی ڕۆژان���ه‌دا سه‌ركه‌وتوو‬ ‫بێت‪ ،‬بتوانێت كه‌سانێك هه‌ڵبژێرێت بۆ‬ ‫هاوڕێیه‌تیكردن ل ‌ه خۆیانه‌و ‌ه نزیك بێت‪ ،‬هه‌تا‬ ‫ئه‌و كاته‌ی ڕادێن له‌گه‌ڵ دۆخه‌كه‌دا‪.‬‬ ‫بۆ ئاسۆ و جه‌الل ئاسانرت بوو بتوانن‬ ‫زاڵنب به‌سه‌ر بارودۆخه‌كه‌دا‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌وان‬ ‫دوان بوون‪ ،‬هه‌مووكاتێك پێكه‌و ‌ه بوون و‬ ‫هه‌ركاتێكیش بیری ئاوایی و كه‌سوكاریان‬ ‫بكردایه‌‪ ،‬ده‌یانتوانی بگه‌ڕێنه‌و ‌ه بۆ ماڵه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم سوهه‌یب زۆر وێران بوو‪ ،‬ل ‌ه سه‌ره‌تاوه‌‬ ‫ڕۆژان � ‌ه ده‌گریا‪ ،‬ورد ‌ه ورد ‌ه خه‌ریك بوو‬ ‫ڕاده‌ه��ات له‌گه‌ڵ ئه‌و ژینگه‌یه‌دا‪ .‬ساڵی‬ ‫یه‌كه‌می ته‌واو كرد و بۆ ساڵی دووه‌م به‌‬ ‫ت �ه‌واوی گۆڕابوو‪ ،‬له‌و ‌ێ له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵێك‬ ‫كه‌سدا هاوڕێیه‌تیی كردبوو به ‌ت �ه‌واوی‬ ‫پێچه‌وانه‌ی كه‌سایه‌تیی پێشووی خۆی‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وتی ده‌كرد‪ .‬له‌كاتی پشووی هاویندا‬ ‫گ ‌هڕانه‌و ‌ه بۆ ئاوایی‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مجاره‌یان به‌‬ ‫ستایلێكی جیاوازتره‌وه‌‪ .‬هه‌ندێك جار به‌‬ ‫ساته‌كانی پێش زانكۆ پێده‌كه‌نین و باسی‬

‫سەرەقەڵەم‬ ‫د‪ .‬عالیە فەرەج*‬ ‫دوو هەفتە جارێک دەینووسێت‬

‫لێد ‌ه شه‌فیق‬ ‫له‌كاتێكدا پرسی ژن یه‌كێكه‌ له‌و‬ ‫پرسانه‌ی به‌ هاوته‌ریبی به‌ پرسی‬ ‫مافی م��رۆڤ‪ ،‬زۆرترین گه‌شه‌ی به‌‬ ‫خۆیه‌وه‌ بینیوه‌‪ ،‬به‌ ده‌یه‌ها ئاڕاسته‌ ‌و‬ ‫ته‌وژمی فیكری ‌و مه‌عریفیی تایبه‌ت‬ ‫به‌ مه‌زڵومیه‌تی ژن��ان ‌و ڕێگاچاره‌‬ ‫دیاریكراوه‌كان بۆ نه‌هێشتنی سه‌رجه‌م‬ ‫شێوازه‌كانی سته‌م ‌و په‌راوێزخسنت ‌و‬ ‫وه‌الوه‌نانی ژنان به‌ درێژایی شه‌ست‬ ‫ساڵی ڕابوردوو بانگه‌شه‌ی بۆ كراوه‌‪.‬‬ ‫له‌ كاتێكدا له‌ دوای ڕاپه‌ڕینه‌وه‌‬ ‫پرسی ژن بووه‌ته‌ یه‌كێك له‌ پرسه‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی‬ ‫به‌ زۆرینه‌ی پێكهاته‌كانیه‌وه‌‪ ،‬خاڵی‬ ‫ج��ه‌وه��ه‌ری ك �ه‌ سه‌رنجی هه‌موو‬ ‫چاودێرێك ڕاده‌كێشێت كه‌ خوێندنه‌وه‌‬ ‫بۆ ڕەوش��ی ژن��ان بكات له‌ هه‌رێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��دا‪ ،‬بریتییه‌ ل�ه‌ الوازی��ی‬ ‫ژێرخانی مه‌عریفی ‌و فیكری بۆ كاری‬ ‫ژنان‪ ،‬ئه‌م الوازییه‌ش ده‌رهاویشته‌ی‬ ‫سه‌لبیی زۆری لێكه‌وتووه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌وانه‌‪:‬‬ ‫كه‌می گ��ۆڕان��ك��اری ل�ه‌ سیاسه‌ت ‌و‬ ‫سرتاتیژیه‌تی سه‌رجه‌م ئه‌و ڕێكخراو‬ ‫‌و ت��ۆڕ ‌و دام���ه‌زراوان���ه‌ی كه‌ پرسی‬ ‫ژن له‌خۆده‌گرن ‌و كاری بۆ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها مانه‌وه‌ی پرسی ژن دوای‬ ‫‪ 22‬ساڵ له‌ كار و خه‌بات له‌ بازنه‌ی‬ ‫هۆشیاركردنه‌وه‌ی ژنان ‌و پیاوان به‌‬ ‫مافه‌كانی ژن ‌و كۆكردنه‌وه‌ی داتا ‌و‬ ‫زانیاری له‌سه‌ر مه‌ینه‌تییه‌كانی ژن له‌‬ ‫كوردستاندا‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌م دوو ده‌رهاویشته‌ زیاتر‬ ‫كاریگه‌ریی سه‌لبیی به‌رده‌وامی بووه‌‬ ‫له‌سه‌ر ڕەوشی كاری سه‌رجه‌م پێشه‌نگ‬ ‫‌و چاالكوان ‌و ڕێكخراوه‌كانی ژنان‪،‬‬ ‫بریتییه‌ له‌ كاركردن بۆ تەشخیصكردن‬ ‫‌و چ��اره‌س�ه‌رك��ردن��ی پرسی ژن��ان به‌‬ ‫جه‌ختكردن له‌سه‌ر ڕەهه‌ندی ئایینی‬ ‫‌و مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ ئایین به‌وه‌ی‬ ‫تاكه‌ هۆكار یان یه‌كه‌مین هۆكاره‌ كه‌‬ ‫به‌رپرسیاره‌ له‌ سته‌ملێكراویی ژنان‬ ‫له‌ كوردستاندا‪ ،‬ئه‌م جۆره‌ مامه‌ڵه‌یه‌‬ ‫له‌ زۆرێك له‌ واڵتانی تریشدا بوونی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌ تایبه‌تی ئه‌و واڵتانه‌ی كه‌‬ ‫ژنان تیایدا خاوه‌نی مه‌نزومه‌یه‌كی‬ ‫فیكریی سه‌ربه‌خۆی خۆیان نیین كه‌‬ ‫هه‌ڵقواڵوی واقیعی كۆمه‌ڵگا‌ و هه‌وڵی‬ ‫پێشه‌نگ ‌و بیرمه‌ندانی ژنان ‌و پیاوان‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫دیاریكردنی ڕەهه‌ندی ئایینی به‌‬ ‫ته‌نیا له‌ چوارچێوه‌ی پرسی ژنان كه‌‬ ‫پرسێكی فره‌ڕەهه‌نده‌‪ ،‬خۆی بۆ خۆی‬ ‫له‌ ڕووی مه‌نهه‌جییه‌وه‌ هه‌ڵه‌یه‌كی‬ ‫شایعه‌ ‌و له‌ نیوه‌ی دووه‌می سه‌ده‌ی‬ ‫بیسته‌وه‌ حه‌متیه‌تی تاكڕەهه‌ندی له‌‬ ‫دیراساتی تیۆریدا كۆتایی هاتووه‌‪ ،‬له‌‬ ‫ڕووی واقیعیشه‌وه‌ ئایین به‌ یه‌كێك‬ ‫له‌ پیرۆزییه‌كانی سه‌رجه‌م میلله‌ته‌‬ ‫ئایینپه‌روه‌ره‌كان داده‌ن��رێ��ت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫كاتێك بكرێته‌ ی�ه‌ك�ه‌م ده‌روازه‌ی‬ ‫مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ پرسی ژناندا‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫پێشه‌نگ ‌و چاالكوان ‌و خه‌مخۆرانی‬ ‫ژن��ان خۆیان ڕووب���ه‌ڕووی ملمالنێ‌‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌ له‌گه‌ڵ زۆرترینی هاوواڵتیان‬ ‫كه‌ ده‌ك��رێ��ت ه �ه‌ر گرووپێكیان بۆ‬ ‫ئامانجێك به‌رگری له‌ ئایین بكات‬ ‫‌و سه‌رئه‌نجام پرسی ژنه‌ ب �ه‌ره‌و به‌‬ ‫قوربانیبوون ده‌ڕوات‪.‬‬ ‫* پسپۆڕ ل ‌ه بواری جێنده‌ر‌و خێزان‬

‫‪10‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)45‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/23‬ساڵی یەکەم‬

‫ كۆمه‌ڵناسیی‬ ‫ خۆمانە‬ ‫ڕایان عوسامن‬ ‫دەینووسێت‬

‫سیخوڕ وه‌ك‬ ‫مشه‌خۆر‬ ‫سیخوڕەكان دیارنین كێن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌یانناسینه‌وه‌‪ .‬ئه‌وان هه‌میشه‌‬ ‫بوونیان ب ‌ه چه‌شنێك وابه‌سته‌ی‬ ‫ئێمه‌یه‌‪ .‬سیخوڕ هه‌میشه‌ نایه‌وێت‬ ‫ئێمه‌ له‌ خۆمان بگۆڕدرێین ئه‌و‬ ‫زه‌لیلی ده‌ستی پیشه‌كه‌یه‌تی‪ .‬سیخوڕ‬ ‫بێ دوودڵی و به‌ ئاسانی دزه‌ ده‌كاته‌‬ ‫ناومانه‌وه‌‪ .‬ئه‌و هه‌میشه‌ سوودی‬ ‫له‌ یه‌كڕیزیی ئێمه‌ وه‌رگرتووه‌‪.‬‬ ‫بۆیه‌ له‌ هه‌ر شوێنێك یه‌كڕیزی و‬ ‫دووپاتكردنه‌وه‌ی ده‌ستگرتن به‌‬ ‫به‌هایه‌كی نه‌گۆڕەوه‌ ئاماده‌بوو‪،‬‬ ‫سیخوڕ له‌وێیه‌‪.‬‬ ‫ئاستێكی تری ده‌ركه‌وتنی‬ ‫سیخوڕ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ بۆ دۆخی‬ ‫گۆڕدراو ئاماده‌ ده‌كرێت‪ .‬مێژووی‬ ‫سیخوڕی له‌ناو ئێمه‌دا ڕەنگه‌ زۆر‬ ‫درێژ نه‌بێت‪ ،‬چونكه‌ زیاتر ئه‌م‬ ‫كاره‌كته‌ره‌ له‌ دونیای سیاسییه‌وه‌‬ ‫سه‌ری ده‌رهێناوه‌‪ .‬سیخوڕ هه‌میشه‌‬ ‫ئیش له‌سه‌ر چۆنیه‌تی ده‌كات‪ ،‬گرنگ‬ ‫نییه‌ چه‌ند توانیویه‌تی ڕووداو و‬ ‫گوته‌ بگوازێته‌وه‌‪ ،‬گرنگ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ئاماده‌ییه‌كی تێدابێت ڕێگه‌ نه‌دات‬ ‫ئێمه‌ بێ دوودڵی و دڵسافانه‌‬ ‫هه‌رچیامن هه‌یه‌ بیڵێین‪.‬‬ ‫سێبه‌ری سیخوڕ به‌سه‌ر ئارامی‬ ‫و ساده‌یی ئێمه‌وه‪ ‌،‬ده‌ریده‌خات‬ ‫كه‌ چیرت ئه‌وانه‌ی ئێمه‌ ده‌یكه‌ین‪،‬‬ ‫ده‌یانڵێین‪ ،‬له‌ خۆیاندا مانا و‬ ‫گرنگییان بۆ ئه‌وی تری به‌رانبه‌ر‬ ‫هه‌یه‌‪( .‬دۆركهایم‪ ،‬كۆمه‌ڵناسی‬ ‫فه‌ڕەنسی‪ ،‬باس له‌م ئه‌وی تری‬ ‫گرنگه‌) به‌و چه‌شنه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫ده‌شێت ئێمه‌ به‌وی تر گرنگی‬ ‫خۆمان بپێوین و ئه‌وی تری گرنگیش‬ ‫بۆ ئێمه‌ به‌ هه‌مان شێوه‌ مانا و‬ ‫ده‌الله‌تی خۆی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌ فه‌رهه‌نگی سیخوڕییدا شتێك‬ ‫نییه‌ به‌ ناوی ئه‌وی تری گرنگ‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫ئێمه‌ین هه‌میشه‌ كه‌ره‌سته‌ی ئه‌وی‬ ‫ترین‪ ،‬ئه‌وی تر هه‌میشه‌ شاراوه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وی تر هه‌میشه‌ له‌ بۆسه‌دایه‌‬ ‫به‌رانبه‌ر به‌ ئێمه‌‪ .‬سیخوڕ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫بیباته‌وه‌‪ ،‬سوود له‌و درز و كه‌لێنانه‌‬ ‫وه‌رده‌گرێت كه‌ له‌ هه‌ر ئانوساتێكدا‬ ‫ده‌شێت به‌ر سرتاكتۆر بكه‌ون و‬ ‫هه‌ڕەشه‌بن بۆی‪ .‬لێره‌وه‌ سیخوڕ‬ ‫هه‌ڕەشه‌یه‌ له‌سه‌ر ئارامیامن‪ .‬ئێمه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی له‌مه‌ ڕزگارمان ببێت‪،‬‬ ‫ده‌بێت زۆرترین ده‌مامك و ڕەفتاری‬ ‫پێچه‌وانه‌ بنوێنین‪ .‬ده‌بێت بۆ‬ ‫له‌كاركه‌وتنی سیخوڕ ڕۆژێكیش بێت‪،‬‬ ‫فێڵ ل ‌ه خۆمان بكه‌ین‪ .‬سیخوڕ ته‌نیا‬ ‫كاری تۆماركردن و تێبینیكردنه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ده‌شێت ئه‌م پێچه‌وانه‌بوونه‌وه‌ی‬ ‫ڕەفتاڕ و گوتاره‌ی ئێمه‌‪ ،‬دوو جۆر‬ ‫تۆمار و دواجار ڕووزه‌ردی بۆ‬ ‫سیخوڕێك بخاته‌وه‌‪ .‬ئه‌وی تری‬ ‫شاراوه‌ ئیرت ناتوانێت مبانخاته‌ نێو‬ ‫خۆیه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئێمه‌ نابێت بهێڵین سیخوڕ‬ ‫وه‌ك ئه‌وه‌ كه‌ هه‌ین مبانبینێت‪.‬‬ ‫هه‌ر ڕۆژەو ده‌مامكێك‪ ،‬زیاد له‌‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وتكردنێك‪ ،‬بۆ له‌كاركه‌وتنی‬ ‫سیخوڕەكان پێویسته‌‪.‬‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫پێوه‌ره‌كانی جیاكردنه‌وه‌ی‬ ‫تاكه‌كان له‌یه‌كتر ب ‌ه تایبه‌تی‬ ‫كچان‪ ،‬زۆرجار بوونه‌ته‌ هۆی‬ ‫ئیره‌ییبردن‪ .‬زیره‌كی‪ ،‬جوانی‪،‬‬ ‫بااڵی ڕێك و به‌رز‪ ،‬چانسی‬ ‫باشی شووكردن و ته‌نانه‌ت‬ ‫زۆر شتی دیكه‪ ‌،‬هه‌موویان‬ ‫ئیره‌یی كچانیان به‌ یه‌كتر زیاد‬ ‫كردووه‌‪ .‬كچانیش زێده‌تر ئه‌م‬ ‫پێوه‌رنه‌یان به‌الوه‌ گرنگه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫بوونی پێوه‌ره‌كان له‌ كچێك‬ ‫و نه‌بوونی له‌ ئه‌وی تریاندا‪،‬‬ ‫ئیره‌یی ده‌خاته‌وه‌‪.‬‬ ‫راپۆرت‪ :‬دڵشاد ساڵح‪ ،‬ڕوئیا عوسامن‬

‫كچێك‪ :‬ئیره‌ییربدن نیشانه‌ی كه‌موكورتیی ناوه‌كی كه‌سایه‌تییه‌‬

‫ئیره‌یی ڕۆژێك كچان ده‌كوژێت‬ ‫ش��ان��از تۆفیق‪ ،‬خوێندكارێكی‬ ‫په‌یامنگایه‌‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌ وتی «من له‌‬ ‫په‌یامنگا هاوڕێم هه‌بوو‪ ،‬به‌اڵم ته‌نیا‬ ‫الی ی�ه‌ك هاوڕێی كچم ده‌رده‌دڵ و‬ ‫شته‌ تایبه‌ته‌كانم باس ده‌ك��رد‪ .‬یه‌كێك‬ ‫له‌و شتانه‌ باسی خۆشه‌ویستیی نێوان‬ ‫خۆم و كوڕێكم بۆ كرد‪ ،‬كوڕەكه‌ تێلی بۆ‬ ‫ده‌كردم و قسه‌مان ده‌كرد‪ ،‬ئه‌م هاوڕێ‬ ‫كچه‌شم به‌ئاگا ب��وو‪ .‬تومه‌ز ئیرەییم‬ ‫پێده‌با و الی هاوڕێكانی ت��رم باسی‬ ‫كردووه‌ به‌شێوه‌یه‌كی ناشیرین‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫بووه‌ هۆی ئه‌وه‌ی له‌ په‌یامنگا هه‌موو‬ ‫خوێندكاره‌كان به‌مه‌یان زانی و كێشه‌‬ ‫كه‌وته‌ نێوامنانه‌وه‌»‪.‬‬ ‫شه‌وبۆ زاهیر كچێكی دیكه‌یه‌ و‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ ئیره‌یی ده‌ڵێت «نه‌گبه‌تی‬ ‫من له‌وه‌دابوو كچێكی خاڵۆزام هه‌ر له‌‬ ‫سه‌ره‌تاییه‌و ‌ه به‌یه‌كه‌وه‌بووین تا زانكۆ‪،‬‬ ‫له‌ زانكۆ هه‌ندێ هه‌ڵه‌شه‌یی تێدا بوو‪،‬‬ ‫پێم وت كه‌ ئه‌وه‌نده‌ له‌گه‌ڵ ئه‌م كوڕ‬

‫و ئه‌و ك��وڕدا مه‌وه‌سته‌ و مه‌وعیدیان‬ ‫مه‌ده‌رێ‪ .‬ئامۆژگاریم كرد‪ ،‬بێ سودبوو‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌بوو ساڵێك مایه‌وه‌ و من ده‌رچوم‪.‬‬ ‫دوایی خۆی زویر كرد كه‌ من بوبێتمه‌‬ ‫ه��ۆی ئ���ه‌وه‌ی ك�ه‌ ئ �ه‌و ده‌رن��ه‌چ��ووه‌‪.‬‬ ‫ل��ه‌دوای ئ �ه‌وه‌ كه‌وته‌ ئیره‌ییربدن له‌‬ ‫ده‌رچوونه‌كه‌م»‪.‬‬ ‫نیگا شه‌ریف كچێكی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫شاره‌ و له‌ زانكۆ ده‌خوێنێت‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫پێیوایه‌ هاوڕێكانی ئیره‌یی پێ ده‌به‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت «له‌به‌ر ئه‌وه‌ی من جوانرت‬ ‫بووم له‌ هاوڕێكانم‪ ،‬هه‌میشه‌ شه‌ڕیان‬ ‫پێده‌فرۆشتم و وه‌ك بڵێیت پێیان ناخۆش‬ ‫بوو كه‌ من خودا ئه‌و جوانییه‌ی پێداوم‪،‬‬ ‫منیش هه‌میشه‌ بۆم ڕوونده‌كردنه‌وه‌‬ ‫كه‌ جوانی هه‌موو شتێك نیی ‌ه و مرۆڤ‬ ‫خۆی له‌ توانایدا هه‌یه‌ خۆی و كه‌سێتيی‬ ‫خۆی جوان بكات»‪ .‬نیگا وتیشی «كچان‬ ‫زۆرت��ر ده‌كه‌ونه‌ داوی پێوه‌ره‌كانه‌وه‪‌،‬‬ ‫بۆیه‌ ئیره‌یی ده‌به‌نه‌ كه‌مرتین شتێك‬

‫كه‌ خۆیان نه‌یانبێت‪ .‬ئه‌وان نازانن كه‌‬ ‫هه‌ر یه‌كه‌ و تایبه‌مته‌ندیی خۆی هه‌یه‌ و‬ ‫ناكرێت هه‌موو وه‌ك یه‌ك بن»‪.‬‬ ‫به‌ وت��ه‌ی ش��ادان عه‌بدولكریم‪،‬‬ ‫توێژەری كۆمه‌اڵیه‌تی «مرۆڤه‌كان له‌‬ ‫هه‌رته‌مه‌نێكدابن‪ ،‬ئ��اره‌زوو و حه‌زیان‬ ‫له‌ شتی گ �ه‌ور ‌ه گه‌وره‌یه‌‌‪ ،‬بۆ ئه‌مه‌ش‬ ‫ده‌بێت مونافسه‌ بكه‌ن‪ .‬مونافه‌سه‌یه‌كی‬ ‫شه‌ریفانه‌ و كێبڕكێی شه‌ریفانه‌ش‬ ‫شتێكی ڕێگه‌پێدراو و ئاساییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫زۆرجار ئه‌و كێبڕكێیه‌ ده‌بێته‌ غیره‌بردن و‬ ‫سه‌ر بۆ شتی تریش ده‌كێشێت»‪.‬‬ ‫به‌پێی قسه‌ی ئ�ه‌م ت��وێ��ژەره‌ كه‌‬ ‫چه‌ندین ڕاپرسيی له‌ نێوان كچانیش و‬ ‫كوڕانیشدا ئه‌نجام داوه‌‪ ،‬ئه‌م ئیره‌ییه‌‬ ‫زیاتر له‌ نێوان كچان زیاتره‌ و كوڕان‬ ‫كه‌مرت وان‪ ،‬كوڕانیش ئه‌وغیره‌یه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫به‌اڵم كه‌مرت ڕەنگی داوه‌ته‌وه‌ تیایاندا‪.‬‬ ‫هۆكاری به‌غیلیربدن و چاره‌سه‌ركردنیشی‬ ‫ده‌ك �ه‌وێ��ت �ه‌ س��ه‌ر ئ��ه‌و ك �ه‌س �ه‌ چۆن‬

‫توێژەرێک‪ :‬ئیرەیی لەنێو کچاندا‬ ‫زیاترە وەک لە کوڕان‬ ‫ده‌توانێت چاره‌سه‌ری بكات‪.‬‬ ‫ناسك ف��ه‌ره‌ج ل �ه‌ب��اره‌ی ئیره‌یی‬ ‫بردنی كچانه‌وه‌ وتی «ئێمه‌ وا ڕاهاتووین‬ ‫كه‌ شتێك نه‌مانبێت و یه‌كێكی تر‬ ‫هه‌یبێت‪ ،‬ئیره‌یی پێبه‌رین‪ .‬ئیره‌ییربدن‬ ‫هه‌ستكردنێكی ناوه‌كيی كه‌موكورتبوونی‬ ‫كه‌سایه‌تییه‌ له‌ كچاندا‪ ،‬كه‌ ئه‌گه‌ر نۆزده‌‬ ‫له‌ بیستیش بهێنن له ‌سه‌رجه‌م به‌هره‌ و‬ ‫پێوه‌ره‌كاندا‪ ،‬ئیره‌یی به‌ ته‌نیا پێوه‌رێك‬ ‫ده‌ب���ه‌ن ك�ه‌ نییانه‌»‪ .‬ناسك وتیشی‬ ‫«ده‌بێت كچان بزانن كه‌ هه‌ریه‌كه‌یان‬ ‫خودا به‌ شێوه‌یه‌ك هیناویه‌ته‌ بوون و‬ ‫جیاواز دروستی كردوون‪ ،‬ك ‌ه ناكرێت له‌‬

‫هه‌موو پێوه‌ره‌كاندا هاوبه‌ش بن»‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ل محه‌مه‌د ئیره‌یی به‌ نه‌خۆشی‬ ‫ناوده‌بات و كه‌سێتیی دروست الی ئه‌و‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ هه‌ست به‌و جیاوازییانه‌‬ ‫بكات و به‌شتێكی رسوشتییان بزانێت‪.‬‬ ‫«هه‌موو كچێك ناتوانێت هه‌رچی شتی‬ ‫ب��اش و ج��وان هه‌یه‌ له‌ كه‌سیه‌تی و‬ ‫جه‌سته‌ی خۆیدا كۆیان بكاته‌وه‌»‪ .‬ئه‌مه‌ل‬ ‫وتیشی «هه‌ریه‌كه‌ و خودا به‌ چه‌شنێك‬ ‫به‌هره‌ و توانای داوه‌تێ‌ و ناكرێت ئێمه‌‬ ‫گومانی تێدا بكه‌ین‪ .‬گومانكردن‪ ،‬هۆی‬ ‫ڕازینه‌بوونه‌ به‌ به‌شی خودا و ئێمه‌ به‌وه‌‬ ‫هیچامن ده‌ستناكه‌وێت»‪.‬‬

‫قوتابییه‌ك‪ :‬ڕێكخراوه‌كانی مندااڵنیش جیاوازی له‌ نێوان ئێمه‌ و شاره‌كاندا ده‌كه‌ن‬

‫مندااڵنی گوند و پشووی هاوین‬

‫راپۆرت‪ :‬ڕێزان هه‌ڵه‌بجه‌یی‬ ‫مندااڵنی گوند له‌ بێنازترینه‌كانن‪،‬‬ ‫ئه‌وان نه‌ ده‌زانن مافی مندااڵن چییه‌ و نه‌‬ ‫ده‌شزانن ڕۆژێك هه‌یه‌ ب ‌ه ناوی ئه‌وانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ��ه‌وان وه‌ك دڵیان س���اده‌ن‪ ،‬ساده‌ترن‬ ‫له‌وه‌ی بیانوو بگرن و دڵی یه‌ك بشكێنن‪.‬‬ ‫ئه‌وان نازانن شوێنێكیش هه‌یه‌ بۆ كات‬ ‫به‌سه‌ربردن و تواناكانیان‪ ،‬تا له‌ هاویندا‬ ‫به‌كاری بخه‌ن‪.‬‬ ‫ی��ادگ��ار حه‌مه‌غه‌ریبى ‪ 11‬ساڵ‪،‬‬ ‫هه‌موو ڕۆژێك له‌گه‌ڵ هاوڕێكانیدا له‌نێو‬ ‫ته‌پوتۆزی یاریگاخۆڵه‌كه‌ی به‌رده‌م ماڵیاندا‬ ‫ئێواره‌ ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬یادگار تائێستا سه‌ردانی‬ ‫خانه‌ی مندااڵنی نه‌كردووه‌ و نازانێت‬ ‫ڕۆژێ��ك هه‌بێت ن��اوى‌ ڕۆژی جیهانیی‬ ‫مندااڵن بێت‪ ،‬یادگار بێباكانه‌ وتی «ڕۆژی‬ ‫جیهانیی مندااڵن چییه؟‌ جه‌ژنه‌؟»‪.‬‬ ‫ماڵی یادگار ل ‌ه شارۆچكه‌ی خورماڵه‌‪،‬‬ ‫ته‌نیا یه‌ك خانه‌ی مندااڵنی تێدایه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫تائێستا یادگار سه‌ردانی نه‌كردووه‌‪ .‬یادگار‬ ‫كه‌ جله‌كانی خۆاڵوی بوون‪ ،‬ده‌یوت «من‬ ‫و هاوڕێكانم بێجگه‌ له‌م تۆپه‌ی ده‌ستامن‪،‬‬ ‫هیچ شتێك شك نابه‌ین تا ڕۆژانه‌ كایه‌یه‌كی‬

‫منداڵنه‌ بكه‌ین»‪.‬‬ ‫‪ 6/1‬ڕۆژی جیهانیی مندااڵن بوو‪،‬‬ ‫زۆرێك له‌ مندااڵنی گونده‌كانی كوردستان‬ ‫و شارۆچكەكان تا ئێستا نازانن ئه‌و ڕۆژە‬ ‫چییه‌ و چۆن ده‌گوزه‌رێت‪ ،‬ڕێكخراوه‌كانی‬ ‫م��ن��دااڵن زی��ات��ر گرنگی ب � ‌ه ش��اره‌ك��ان‬ ‫ده‌ده‌ن و گونده‌كانی كوردستان بێبه‌شن‬ ‫له‌و خزمه‌تگوزارییانه‌ی ك ‌ه ڕێكخراوه‌‬ ‫منداڵیيه‌كان بۆ مندااڵنیان ده‌كه‌ن‪ ،‬یادگار‬ ‫له‌باره‌ی ڕۆژی جیهانيی مندااڵنه‌وه‌ وتی‬ ‫«ڕۆژی جیهانيی مندااڵن چیيه‌؟ جه‌ژنه‌؟‬ ‫نازانم ڕێكخراوی مندااڵن چیه‌»‪.‬‬ ‫ڕێ��ب��از ق���ادری ‪ 12‬س��اڵ خه‌ڵكی‬ ‫گوندی ده‌گاشێخانی هه‌ورامانه‌‪ .‬ڕۆژانه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ هاوڕێكانیدا ده‌چێته‌ چایخانه‌ی‬ ‫گونده‌كه‌یان‪ ،‬ئێواره‌ش ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ ماڵه‌وه‌‬ ‫و ب �ه‌ده‌م سه‌یركردنی م��اوه‌ی مندااڵنی‬ ‫تیڤيیه‌كانەوە خه‌و ده‌یباته‌وه‌‪ .‬ڕێباز وتی‬ ‫«گونده‌كه‌ی ئێمه‌ زۆر سه‌خته‌‪ ،‬نه‌ یاریگا‪،‬‬ ‫نه باخچه‌‪ ،‬نه‌ ڕێكخراوێكی مندااڵنی تێدا‬ ‫نییه‌‪ ،‬ده‌ی ئه‌وانه‌شی تێدانه‌بوو ئێمه‌ش‬ ‫ده‌بێت وه‌كو پیره‌كان بژین»‪.‬‬ ‫ڕێباز به‌ شه‌رمێكه‌وه‌ وتی «تائێستا‬ ‫یه‌كجار ڕێكخراوی مندااڵن هاتوونه‌ته‌‬

‫گونده‌كه‌ی من جلیان پێداوین‪ ،‬گه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌شیان نه‌كردایه‌ شتێك ل ‌ه مه‌سه‌له‌كه‌‬ ‫نه‌ده‌گۆڕا»‪.‬‬ ‫زۆرێ��ك له‌ مندااڵنی گونده‌كان‬ ‫دووج���ار باجی بێباكی و حكومه‌ت‬ ‫و ڕێكخراوه‌كان ده‌ده‌ن‪ .‬جارێك ئه‌و‬ ‫خزمه‌تگوزاریی ‌ه س�ه‌ره‌ت��ای��ی��ان�ه‌ی كه‌‬ ‫گونده‌كان لێی بێبه‌شن و جارێك ئه‌و ژیانه‌‬ ‫مندااڵنه‌یه‌ی كه‌ ئه‌وان بۆ ڕۆژێك له‌ ڕۆژان‬ ‫خه‌ونی پێوه‌ده‌بینن‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د ح �ه‌س �ه‌ن‪ 14 ،‬س��اڵ‪ ،‬له‌‬ ‫گ��ون��دی زه‌ڵ��م ده‌ژی‪ ،‬ڕۆژان���ه‌ ح�ه‌وت‬ ‫كیلۆمه‌تر به ‌پ ‌ێ له‌گه‌ڵ هاوڕێكانیدا‬ ‫له‌ گوندی زه‌ڵمه‌و ‌ه تا قوتابخانه‌كه‌ی‬ ‫خۆیان له‌ گوندی ئه‌حمه‌دئاوا ته‌یده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫محه‌مه‌د وتی «وه‌ره‌ هه‌شت مانگ به‌پێ‌‬ ‫ڕێگه‌ی قوتابخانه‌ ببڕیت یه‌ك ڕێكخراو‬ ‫نه‌یه‌ت به‌ده‌م داواكارییه‌كانته‌وه‌»‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د كه‌ له‌گه‌ڵ هاوڕێكانیدا‬ ‫له‌ ته‌له‌فزیۆنه‌و ‌ه یاریگای وه‌رزش��ی‬ ‫ده‌بینێت و هیچ شتێك نییه‌ كاتی‬ ‫خۆیانی پێبه‌رنه‌سه‌ر‪ ،‬ده‌یوت «تا ئێستا‬ ‫ی�ه‌ك ڕێكخراوی مندااڵن نه‌هاتووه‌ته‌‬ ‫گونده‌كه‌مان تا مندااڵن بزانن ڕۆژی‬

‫جیهانیی مندااڵن چییه‌‪ .‬ڕۆژان��ه‌ پیاو ‌ه‬ ‫پیره‌كان چۆن ده‌ژی��ن‪ ،‬ئێمه‌ش هه‌مان‬ ‫ژیانی ئه‌وان ده‌گوزه‌رێنین»‪.‬‬ ‫په‌یوه‌ند ئاراسی ‪7‬س��اڵ‪ ،‬خه‌ڵكی‬ ‫گوندی نه‌وێی بناری سوورێنی شاره‌زووره‌‪،‬‬ ‫وتی «وه‌اڵ نازانم ڕۆژی جیهانیی مندااڵن‬ ‫چییه‌ له‌ناو ئه‌م ته‌پوتۆزه‌دا چوزانم ئه‌وه‌‬ ‫چییه‌»‪.‬‬ ‫ڕێكخراوه‌كانی مندااڵن باس له‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌ كه‌موكورتیی زۆریان هه‌یه‌ بۆیه‌‬ ‫تائێستا نه‌یانتوانیوه‌ له‌ناو گونده‌كانیشدا‬ ‫چاالكی ئه‌نجام بده‌ن‪.‬‬ ‫ڕەشید ئه‌بووبه‌كر‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫خانه‌ی ڕۆشنبیریی مندااڵن له‌ خورماڵ‪،‬‬ ‫كه‌ سه‌ر به‌ وه‌زاره‌ت��ی ڕۆشنبیرییه‌‪ ،‬وتی‬ ‫«تائێستا نه‌مانتوانیوه‌ له‌ناو گونده‌كاندا‬ ‫چاالكی ئه‌نجام بده‌ین‪ .‬كه‌موكورتیامن‬ ‫زۆره‌‪ ،‬كارمه‌ندمان كه‌مه‌ و پێداویستیامن‬ ‫زۆر كه‌مه‌‪ .‬خانه‌كه‌ش ماوه‌ی یه‌ك ساڵه‌‬ ‫كراوه‌ته‌وه‌»‪.‬‬ ‫ڕەشید وتیشی «ڕاسته‪ ‌،‬مندااڵنی‬ ‫گونده‌كانیش حه‌قی خۆیانه‌ بزانن ڕۆژی‬ ‫جیهانیی م��ن��دااڵن چییه‌ و پێویسته‌‬ ‫ڕێكخراوه‌كان بچنه‌ گونده‌كانیش»‪.‬‬

‫‪13‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)45‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/23‬ساڵی یەکەم‬

‫‪birura_bayan@yahoo.com‬‬

‫ڕوانین‬

‫سۆفیسته‌كان‪ ،‬ره‌وانبێژیی گوتار‬

‫دروستكردنی كۆمه‌ڵگایه‌كی ڕە‌شپێست‬ ‫كۆشان عه‌لی زه‌مانی‬ ‫تاوه‌كو جه‌نگی جیهانیی یه‌كه‌م و‬ ‫دووه‌م‪ ،‬ل ‌ه زۆرێك له‌ واڵتانی فره‌ڕە‌گه‌ز‬ ‫و فره‌ڕە‌نگی جیهاندا كه‌ سپی پێسته‌كان‬ ‫حوكمیان ده‌كرد‪ ،‬به‌ تایبه‌ت له‌ باشووری‬ ‫ئه‌فریقا‪ ،‬ب��ڕوا واب��وو كه‌ سپیپێسته‌كان‬ ‫كائینی جیاوازن‪ .‬ڕە‌شپێسته‌كان بڕوایه‌كیان‬ ‫بۆ دروس��ت بووبوو كه‌ سپیپێسته‌كان‬ ‫فریشته‌ن‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر شه‌ڕیشیان‬ ‫له‌گه‌ڵدا بكه‌ن ناتوانن سه‌ركه‌وتوو بن‪.‬‬ ‫هه‌ندێ‌ له‌ مێژوونووسه‌كان ده‌ڵێن كه‌ له‌‬ ‫جه‌نگی یه‌كه‌م و دووه‌می جیهانیدا دوای‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی سپیپێسته‌كان له‌ جه‌نگه‌كان‪،‬‬ ‫ئه‌و ته‌لیسم ‌ه تێكشكا‪ .‬مایه‌ی سه‌رسامی‬ ‫بوو كه‌ سپیپێستێك ببینن بریندار ببێت‪،‬‬ ‫بكوژرێت و له‌ به‌ره‌ی جه‌نگدا تێكبشكێت‪.‬‬ ‫ئیرت ئه‌وه‌بوو دوابه‌دوای ئه‌و دوو جه‌نگه‌‪،‬‬ ‫جه‌نگی ڕزگاری له‌ناو ئه‌و میلله‌تانه‌شدا‬ ‫ده‌ستی پێكرد‪.‬‬ ‫ئ�ه‌م ج��ۆره‌ بڕوایانه‌ له‌ زۆرێ��ك له‌‬ ‫واڵت��ان��دا به‌درێژایی مێژوو هه‌بوون و‬ ‫دووب��اره‌ده‌ب��ن��ه‌وه‌‪ .‬ل�ه‌ كوردستانیشدا‬ ‫هه‌وڵێكی جیددی هه‌یه‌‪ ،‬ك��ار له‌سه‌ر‬ ‫بێئیراده‌كردن و دروستكردنی ته‌لیسمی‬ ‫ل �ه‌وش��ێ��وه‌ی �ه‌ ده‌ك��رێ��ت‪ .‬چ��ۆن و چی‬ ‫ده‌كرێت؟ له‌ڕێگه‌ی ئه‌و وتاره‌وه‌ به‌خێرایی‬ ‫ده‌یخه‌ینه‌ڕوو‪.‬‬ ‫له‌ كوردستاندا‪ ،‬ده‌سه‌اڵت به‌ هه‌ردوو‬ ‫هێزه‌كه‌یه‌وه‌‪ ،‬یاخود به‌ ته‌حدید یه‌كێك له‌‬ ‫هێزه‌كانیان‪ ،‬گه‌یشتوونه‌ته‌ ئه‌و بڕوایه‌ی كه‌‬ ‫چیرت ناتوانن درێژە به‌ دروستكردنی كاریزما‬ ‫بده‌ن ل ‌ه سه‌رده‌مێكدا كه‌ هاوواڵتیان تۆڕە‌‬ ‫جیاوازه‌كانی میدیایی و دونیای ده‌ره‌وه‌یان‬ ‫به‌ڕوودا كراوه‌ته‌وه‌‪ .‬هاوواڵتیان چیرت دونیا‬ ‫له‌ سنووری سێ‌ پارێزگا و چه‌ند كه‌سێكدا‬ ‫نابینن‪ ،‬به‌ڵكو له‌ ئێستادا دونیا فره‌شوێن‬

‫و پڕ له‌ جیاوازییه‌‪ .‬بۆیه‌ ڕێگه‌ و شێوازی‬ ‫جیاواز ده‌گرێته‌ به‌ر‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌و ڕێگایانه‌‪ ،‬شپرزه‌كردنی‬ ‫هۆكاره‌كانی گه‌یاندن و میدیایه‌‪ .‬التان‬ ‫سه‌یر نه‌بێت ك�ه‌ ژم���اره‌ی میدیاكانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان زۆر زی��ات��ره‌ ل �ه‌ ژم���اره‌ی‬ ‫ڕۆژنامه‌كانی ئه‌مریكا! التان سه‌یر نه‌بێت‬ ‫له‌ كوردستانێكی سێ‌ پارێزگاییدا (‪)490‬‬ ‫ڕێكخراو و (‪ )359‬سه‌نته‌ری ڕۆشنبیری‬ ‫و (‪ )274‬كۆمه‌ڵه‌ هه‌بێت‪ ،‬ك ‌ه به‌شێكی‬ ‫زۆریان به‌ بێ‌ هیچ پێوه‌رێكی دیاریكراو‬ ‫مانگانه‌ بڕێك پ��اره‌ی��ان بۆ ب �ڕاوه‌ت �ه‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌س �ه‌اڵت له‌ ڕێگه‌ی دروستكردنی ئه‌م‬ ‫فره‌میدیایی و فره‌ڕێكخراوه‌ییه‌وه‌‪ ،‬چه‌ند‬ ‫ئامانجێك ده‌پێكێت‪ :‬هاوواڵتیی ئاسایی‬ ‫و ڕایگشتی شپرزه‌ ده‌ب��ێ��ت‪ ،‬ناتوانێت‬ ‫ه �ه‌واڵ و بۆچوون و ده‌زگ��ای ڕاس��ت و‬ ‫دروس��ت بدۆزێته‌وه‌‪ .‬له‌ الیه‌كی تره‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ندێكجار هه‌ڵ ‌ه و كه‌موكورتیی ئه‌و‬ ‫ده‌زگایان ‌ه ب ‌ه ته‌واوی متامنه‌ له‌ ده‌زگای‬ ‫له‌وشێوه‌ مه‌ده‌نییان ‌ه له‌ناو كۆمه‌ڵگادا له‌ناو‬ ‫ده‌بات‪ ،‬ئه‌مه‌ش دواجار له‌ خزمه‌تی هێزی‬ ‫بااڵده‌ستدا ده‌بێت‪ .‬هه‌ندێكجار به ‌ئاشكرا‬ ‫میدیاكان و الیه‌نه‌كانی ده‌س�ه‌اڵت ئه‌وه‌‬ ‫ده‌خه‌نه‌ڕوو كه‌ ئه‌و میدیا و ده‌زگایانه‌ به‌‬ ‫داهاتی ده‌وڵه‌ت به‌ڕێوه‌ده‌چن‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫په‌یامێك ئاڕاسته‌ی ڕایگشتی ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫چۆن ئه‌م سامانه‌ دابه‌شده‌كرێت و ده‌بێت‬ ‫هاوواڵتی چی بكات‪ .‬هاوواڵتی ئه‌وه‌نده‌ی‬ ‫تر هانده‌درێت بۆ ئ��ه‌وه‌ی وه‌الئ��ی بۆ‬ ‫ده‌سه‌اڵت و ده‌زگاكانی هه‌بێت‪.‬‬ ‫ده‌سه‌اڵت به‌و هه‌نگاوه‌ی سیاسه‌تی‬ ‫«په‌رته‌وازه‌كردن و حوكمكردن» ئه‌نجام‬ ‫ده‌دات‪ .‬هێزی مه‌ده‌نی دابه‌شده‌كات‬ ‫و هه‌ركاتێك ویستی و چۆن بیه‌وێت‪،‬‬ ‫به‌وشێوه‌یه‌ ده‌یانجوڵێنێت و بێده‌نگیان‬ ‫ده‌كات‪ .‬هه‌ندێكجار ده‌سه‌اڵت ته‌مسیل‬ ‫ده‌ك��ات‪ ،‬ل ‌ه ڕێگه‌ی كادیر و كه‌سه‌كانی‬ ‫خۆیه‌وه‪ ‌،‬ده‌زگ��ای خێرخوازی دروست‬ ‫ده‌كات‪ ،‬سامانی ده‌وڵه‌ت دابه‌شده‌كاته‌وه‌‬ ‫و به‌خێر ب� ‌ه خه‌ڵكی ده‌فرۆشێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وكاته‌ هه‌ناسه‌یه‌ك به‌به‌ر خه‌ڵكیدا‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪ .‬له‌والوه‌ ده‌سه‌اڵت كارده‌كات‬ ‫ب��ۆ دروس��ت��ك��ردن��ی كه‌سانی كارتۆنی‪،‬‬ ‫خێرخوازی كارتۆنی‪ ،‬میدیاكاری كارتۆنی‪،‬‬

‫مه‌الی كارتۆنی‪ ،‬ڕۆژنامه‌نووسی كارتۆنی‪،‬‬ ‫ش��اره‌زا و خه‌بیری كارتۆنی و ته‌نانه‌ت‬ ‫هه‌ندێكجار دروستكردنی ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫كارتۆنی‪ .‬ئیرت هاوواڵتی كاتێك كه‌سایه‌تییه‌‬ ‫واقیعییه‌كانیش ده‌بینێت‪ ،‬متامنه‌ی‬ ‫پێیان نابێت‪ ،‬به‌هۆی چه‌ند كه‌سێكی‬ ‫كارتۆنییه‌وه‌ متامنه‌ی به‌ كۆی ئه‌و جۆره‌‬ ‫كه‌سایه‌تییانه‌ نامێنێت‪ .‬زۆرجار ده‌سه‌اڵت‬ ‫بۆ دروستكردنی ئه‌م جۆره‌ كه‌سایه‌تییانه‪‌،‬‬ ‫ڕێوشوێنی یاسایی ده‌دۆزێته‌وه‌‪ ،‬به‌شێوه‌ی‬ ‫قبووڵی تایبه‌تی كه‌سایه‌تی و مامۆستای‬ ‫زان��ك��ۆ و ك�ه‌س��ان��ی خ���اوه‌ن ب��ڕوان��ام�ه‌‬ ‫دروستده‌كات‪ .‬له‌ یه‌كێك له‌ قه‌زاكانی ئه‌م‬ ‫واڵته‌دا‪ ،‬ساڵێك كۆلێژێكی ئێوارانی قانون‬ ‫كرایه‌وه‌‪ ،‬دوای ئه‌وه‌ی به‌رپرسانی له‌ خولی‬ ‫یه‌كه‌می كرانه‌وه‌ی ئه‌و كۆلێژەدا ده‌ستیان‬ ‫به‌ خوێندن كرد‪ ،‬بۆ ساڵی دواتر كۆلێژەكه‌‬ ‫به‌ڕووی هیچ خوێندكارێكدا نه‌كرایه‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆ م��اوه‌ی چ��وار س��اڵ ئ �ه‌و به‌رپرسانه‌‬ ‫خوێندنه‌كه‌یان ته‌واو كرد‪.‬‬ ‫چه‌ند ساڵی ڕاب��ردووی حوكمڕانی‬ ‫ئ���ه‌م ه �ه‌رێ��م �ه‌‪ ،‬چ �ه‌ن��دی��ن تاكتیكی‬ ‫ل �ه‌وش��ێ��وه‌ی �ه‌ی ب �ه‌خ��ۆی �ه‌وه‌ بینی بۆ‬ ‫جێبه‌جێكردنی سرتاتیژی شپرزه‌كردنی‬ ‫بیری هاوواڵتیان‪ ،‬له‌والشه‌وه‌ كاركردنی‬ ‫ده‌سه‌اڵت به‌وشێوه‌یه‌ی خۆی ده‌یه‌وێت‪.‬‬ ‫له‌ ئێستادا هه‌مان سرتاتیژ به‌رده‌وامه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم تاكتیكه‌كان فراوانرت بوون‪ ،‬تێڕوانینی‬ ‫جیاواز له‌ بیری خه‌ڵكیدا ده‌چه‌سپێرنێن‬ ‫له‌ ڕێگه‌ی ئه‌وه‌ی ده‌سه‌اڵتدارانی كوردی‬ ‫ده‌یكه‌ن‪.‬‬ ‫دروستكردنی ده‌نگده‌ری كارتۆنی‬ ‫سه‌رده‌می نوێ و شێوازی حوكمڕانیی ئه‌م‬ ‫هه‌رێمه‌یه‌‪ .‬ده‌سه‌اڵتدارانی ئه‌م هه‌رێمه‌ له‌‬ ‫ڕێگه‌ی دروستكردنی ده‌نگده‌ری كارتۆنی‬ ‫و ساخته‌كاری به‌ر له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌یانه‌وێت نه‌ك هه‌ر هاوواڵتیان‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫حیزبه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی خۆشیان ت�ه‌واو‬ ‫بێئومێد بكه‌ن ل��ه‌وه‌ی كه‌ متامنه‌یان‬ ‫ب ‌ه پڕۆسه‌ی دیموكراسی هه‌بێت‪ .‬له‌م‬ ‫سه‌رده‌مه‌دا ده‌سه‌اڵت هه‌موو گه‌نده‌ڵی و‬ ‫ساخته‌كارییه‌كان ب ‌ه یاسایی ده‌كات‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی پێویستی به‌ ده‌سته‌ی‬ ‫ن ‌هزاهه‌ی كارا و داواكاری گشتیی كارا و‬ ‫دادگایه‌كی ده‌ستووری هه‌یه‌‪ ،‬ك ‌ه ئێمه‌‬

‫هێشتا له‌ كوردستاندا وه‌ك��و پێویست‬ ‫نیامنه‌‪.‬‬ ‫ده‌س �ه‌اڵت له‌م سه‌ره‌مه‌دا كه‌سانی‬ ‫بیانی داده‌مه‌زرێنێت به‌ پله‌ی بااڵ له‌‬ ‫شوێن ‌ه جیاوازه‌كاندا‪ ،‬هه‌ر له‌ عه‌ره‌بی‬ ‫خواروو تا ده‌گاته‌ سوریا و كه‌سانی بیانی‬ ‫به‌ ئه‌مریكییه‌كانیشه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌ته‌واوی‬ ‫دام��ه‌زران��دن��ی ه��اوواڵت��ی��ان پشتگوێ‌‬ ‫ده‌خات‪ .‬له‌ میدیا كارتۆنییه‌كانی خۆشیه‌وه‌‬ ‫له‌وجۆره‌ هه‌وااڵنه‌ باڵوده‌كاته‌وه‌‪ ،‬له‌ الیه‌ك‬ ‫بۆ نیشاندانی هێزی خ��ۆی‪ ،‬له‌ الیه‌كی‬ ‫تریشه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی هه‌ناسه‌یه‌ك هه‌بێت‬ ‫بۆ ڕە‌خنه‌گرتن و بارودۆخه‌كه‌ نه‌ته‌قێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌س���������ه‌اڵت پ���ڕۆس���ه‌ی���ه‌ك���ی‬ ‫چ��اره‌ن��ووس��س��ازی وه‌ك��و ده‌س��ت��وور‪ ،‬به‌‬ ‫س �ه‌رۆك��ی ه�ه‌رێ��م�ه‌وه‌ ده‌به‌ستێته‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌مه‌ زیاتر ل ‌ه نوكته‌یه‌كی سیاسی‬ ‫ده‌چێت‪ ،‬نه‌وتیش ده‌ك��ات به‌ بابه‌تی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن و ده‌س���ه‌اڵت‪ .‬ڕە‌خنه‌گرتن‬ ‫له‌ ده‌ستوور و ده‌سه‌اڵته‌كانی سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێم ده‌كاته‌ بابه‌تێكی شه‌خسیی خودی‬ ‫مه‌سعود بارزانی‪ ،‬ڕە‌خنه‌ گرتن له‌ نه‌وت‬ ‫ده‌به‌ستێته‌وه‌ به‌ تۆمه‌تی خیانه‌ت له‌‬ ‫نیشتامن و پێشكه‌وتن‪ ،‬چ پێشكه‌وتنێك كه‌‬ ‫نه‌ شیرینی و نه‌ سامانی هیچ دیار نییه‌!‬ ‫له‌و دیو ئه‌و سنووری بێئینتامیی و‬ ‫دروستكردنی ئه‌و ته‌لیسمه‌ ناواقعییانه‌دا‪،‬‬ ‫ده‌سه‌اڵتدارانی كوردی هاوواڵتیانی ئه‌م‬ ‫هه‌رێمه‌یان وه‌كو ڕە‌شپێسته‌كانی سااڵنی‬ ‫ناوه‌ڕاستی سه‌ده‌ی ڕابردوو دێته‌به‌رچاو‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی تر كاریزمایی و پێگه‌ی خۆیان‬ ‫وه‌ك��و سپیپێسته‌كان دروس��ت ده‌ك �ه‌ن‪.‬‬ ‫ده‌س��ه‌اڵت ده‌یه‌وێت بڵێت كه‌ به‌ر له‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ هه‌ر من سه‌ركه‌وتووم‪،‬‬ ‫وه‌كو سپی پێسته‌كانی ئه‌فریقا‪ ،‬هه‌رگیز‬ ‫ناكوژرێم و بریندار نابم‪ .‬ده‌س �ه‌اڵت‬ ‫ده‌یه‌وێت بڵێت ته‌نها من ده‌توانم باسی‬ ‫ده‌ستوور بكه‌م و بیخوێنمه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌كو‬ ‫چ��ۆن قه‌شه‌كانی س �ه‌رده‌م��ی تاریكیی‬ ‫ئ�ه‌وروپ��ا وای��ان ده‌گ��وت! ده‌س��ه‌اڵت به‌‬ ‫دڵسۆزان و خه‌ڵكی جیاوازی ئه‌م واڵته‌‬ ‫ده‌ڵێت‪ ،‬ئ�ه‌وه‌ن��ده‌ی ئینتام بۆ منبوون‬ ‫گرنگه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ ڕە‌گه‌ز و ناسنامه‌ت گرنگ‬ ‫نیی ‌ه و پێوه‌ری دامه‌زراندن و ده‌رفه‌تی‬ ‫كاركردنت نییه‌‪.‬‬

‫ده‌س��ه‌اڵت به‌مشێوه‌یه‌ كار له‌سه‌ر‬ ‫بێئیراده‌كردنی هه‌موو هێزه‌ جیاوازه‌كان‬ ‫ده‌ك���ات‪ ،‬ته‌نانه‌ت زۆرج���ار ب ‌هرامبه‌ر‬ ‫هاوپه‌یامنه‌كانی خۆشی‪ .‬هێزێك له‌ناو‬ ‫پارتیدا كار له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كات ته‌نانه‌ت‬ ‫ئیراده‌ی یه‌كێتی به ‌ت��ه‌واوی بكوژێت‪.‬‬ ‫له‌كاتێكدا ب��اس ل �ه‌ ش���ه‌ڕی ن��اوخ��ۆ و‬ ‫تێكچوونی ب��اری كوردستان و بابه‌تی‬ ‫له‌مشێوه‌یه‌ ده‌ك �ه‌ن‪ ،‬یاخود هه‌ڕە‌شه‌ی‬ ‫جیاواز له‌ هاوپه‌یامنه‌كه‌یان ده‌ك �ه‌ن‪،‬‬ ‫ده‌یانه‌وێت ئیراده‌ی ئه‌و هێزه‌ به‌ ته‌واوی‬ ‫بكوژن‪ .‬هه‌ر به‌ هه‌مان شێوه‌ی مافیاكان له‌‬ ‫هاوپه‌یامنێتیدا مامه‌ڵه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬هه‌ڕە‌شه‌ی‬ ‫باڵوكردنه‌وه‌ی دۆكیۆمێنت و به‌ڵگه‌نامه‌ی‬ ‫جیاواز و ڕێككه‌وتننامه‌كان ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م ج���ۆر ‌ه ل��ه‌ س��ی��اس�ه‌ت��ك��ردن‪،‬‬ ‫دووب��اره‌ك��ردن��ه‌وه‌ی هه‌مان سیستمی‬ ‫كڵێساكان و ق�ه‌ش�ه‌ك��ان� ‌ه ب � ‌هرام��ب �ه‌ر‬ ‫زاناكان‪ ،‬دووب��اره‌ك��ردن�ه‌وه‌ی ده‌سه‌اڵتی‬ ‫سپیپێسته‌كانه‌ به‌رامبه‌ر ڕە‌شپێسته‌كان‪.‬‬ ‫دروستكردنی كۆمه‌ڵگایه‌كی ڕە‌شپێستی‬ ‫بێئیراده‌یه‌‪ .‬به‌اڵم ده‌بێت ئه‌م ده‌سه‌اڵته‌‬ ‫وریا بێت له‌وه‌ی ته‌قینه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگایه‌كی‬ ‫ڕە‌شپێست زۆر مه‌ترسیدارتر ‌ه ل�ه‌وه‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵگایه‌كی سیستامتیك ڕە‌خنه‌ له‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت بگرێت و له‌ ڕێگاری یاساییه‌وه‌‬ ‫پ��ڕۆس �ه‌ی دیموكراسی به‌ڕێوه‌بچێت‪.‬‬ ‫كۆتایی ئ �ه‌م تونێله‌ له‌ سیاسه‌تكردن‬ ‫به‌هه‌ده‌ردانی كات و سامانی میلله‌ته‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم باجه‌كه‌ی زۆر سه‌خته‌‪ ،‬له‌ هه‌ر ئان‬ ‫و ساتێكدا ته‌قینه‌وه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی له‌‬ ‫كۆمه‌ڵگایه‌كی ڕە‌شپێستدا هه‌موو شتێك‬ ‫ڕاده‌ماڵێت كه‌ ناوی سیستمه‌‪ .‬بۆیه‌ ده‌بێت‬ ‫ب�ه‌ر له‌ ه�ه‌ر هێزێك‪ ،‬ده‌س��ه‌اڵت خۆی‬ ‫پڕۆسه‌ی دیموكراسی و سازانی كۆمه‌ڵگا‬ ‫تێكنه‌شكێنێت‪ ،‬ئ��ی �راده‌ی هاوواڵتیان‬ ‫نه‌ڕووخێنێت‪ ،‬چونكه‌ باجی گ �ه‌وره‌ له‌‬ ‫داهاتوودا هێزه‌كانی ده‌سه‌اڵت ده‌یده‌ن‪.‬‬ ‫هاوشێوه‌ی سپیپێسته‌كانی سه‌رده‌می‬ ‫جه‌نگی ڕزگاریخوازیی گه‌النی ئه‌فریقا‪،‬‬ ‫ده‌بێت واڵتی ڕە‌شپێسته‌كان جێبهێڵن‪،‬‬ ‫به‌شێكیشان ئ��ه‌وه‌ د ‌هزان���ن و ڤێال و‬ ‫خانووی باشیان له‌ واڵتی سپیپێسته‌كان‬ ‫كڕیوه‌‪ ،‬پاسپۆرتی سپیپێستیان بۆ خۆیان و‬ ‫منداڵه‌كانیان ئاماده‌یه‌‪.‬‬

‫هەفتانە دەینووسێت‬

‫ده‌سه‌اڵت ڕێگه‌ی‬ ‫دروستكردنی ده‌نگده‌ری‬ ‫كارتۆنی و ساخته‌كاری‬ ‫ده‌یانه‌وێت هاوواڵتیان‬ ‫بێئومێد بكه‌ن‬

‫هێزێك له‌ناو پارتیدا‬ ‫كار له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫ته‌نانه‌ت ئیراده‌ی یه‌كێتی‬ ‫به‌ته‌واوی بكوژێت‬

‫««‬

‫««‬

‫(تراسیماخۆس) بڕوای‬ ‫وابوو كه‌ یاسای‬ ‫دانراو ئامرازێكی‬ ‫زۆرداران ‌ه بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌سانی الواز ملكه‌چ‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬

‫««‬

‫د‪ .‬سه‌باح به‌رزنجی *‬

‫««‬

‫)‪(11‬‬

‫ل ‌ه یۆنان‪ ،‬دوای كۆتایی هاتنی جه‌نگی‬ ‫ئێران و یۆنان‪ ،‬جۆرێك ل ‌ه خۆشگوز‌هرانی‬ ‫هات ‌ه ئارا‪ ،‬خه‌ڵك ده‌ستیانكرد ب ‌ه فێربوون و‬ ‫زانستخوازی‪ ،‬دوای هاتنه‌كایه‌ی دیموكراسی‬ ‫الی هاوواڵتییان‪ ،‬خواستێك بۆ وتاربێژی‬ ‫سه‌ریهه‌ڵدا‪ .‬له‌م سه‌روبه‌نده‌دا ره‌وتێك له‌‬ ‫خوێندن و بیری فه‌لسه‌فی ره‌واجی په‌یدا‬ ‫كرد‪ ،‬ك ‌ه مرۆڤی فێری جه‌ده‌ل و زاڵبوون‬ ‫به‌سه‌ر ب ‌هرامبه‌ردا ده‌كرد‪ ،‬ئه‌ویش ره‌وتی‬ ‫سۆفیسته‌كان بوو‪.‬‬ ‫سۆفیست‪ ،‬یان سۆفیستائی‪ ،‬به‌و كه‌سه‌‬ ‫ده‌وت �را ك ‌ه فێركاری حیكمه‌ت ب��وو‪ ،‬واته‌‬ ‫خه‌ڵكی فێری قس ‌ه و وتاری سه‌رنجراكێش‬ ‫ده‌ك��رد‪ .‬بێگومان گوتار و داڕشتنی جوان‬ ‫ل ‌ه هه‌موو سه‌رده‌مێكدا گرنگی و بایه‌خی‬ ‫خۆی هه‌یه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم ئ �ه‌وه‌ی ل ‌ه یۆنان الی‬ ‫سۆفیسته‌كان ب��ره‌وی هه‌بوو‪ ،‬ج �ه‌ده‌ل و‬ ‫ده‌مه‌ده‌مێكردن بوو بۆ نیشاندانی بیرۆكه‌ی‬ ‫ناڕە‌وا و چه‌وت ل ‌ه به‌رگی بیرۆكه‌ی راست‬

‫و ره‌وادا‪ .‬تا وای لێهات كه‌سانێك په‌یدابوون‬ ‫ئینكاریی بوونی حه‌قیقه‌ت و راستی و‬ ‫ره‌وایه‌تییان ده‌كرد ل ‌ه ده‌ره‌وه‌ی عه‌قڵ و‬ ‫ئه‌ندێشه‌ی مرۆڤه‌كان‪.‬‬ ‫راس��ت��ی ب���وو ‌ه بابه‌تێكی رێ��ژەی��ی‪،‬‬ ‫گه‌یاندنیشی به‌هه‌مان شێو ‌ه درای ‌ه ده‌ستی‬ ‫هه‌ی ‌ه و نییه‌‪ ،‬ل ‌ه هزری یاساییدا بڕوا به‌‬ ‫یاساكانی رسوشت له‌ق بوو‪ ،‬تا راده‌یه‌ك كه‌‬ ‫(هیپیاس) وتی «یاسا مرۆڤه‌كان ورد ده‌كات‬ ‫و ب ‌ه تۆپزی وایان لێده‌كان شتگه‌لێك قبوڵ‬ ‫بكه‌ن ك ‌ه پێچه‌وانه‌ی رسوشتی ئه‌وانه»‪.‬‬ ‫ته‌نانه‌ت (تراسیامخۆس) بڕوای وابوو‬ ‫ك ‌ه یاسای دان�راو ئامرازێكی زۆرداران � ‌ه بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی كه‌سانی الواز ملكه‌چ بكه‌ن‪.‬‬ ‫ل ‌ه فه‌لسه‌فه‌ی ئاكاردا‪ ،‬سۆفیسته‌كان‬ ‫بڕوایان وابوو ك ‌ه بایه‌خ ‌ه ئاكارییه‌كان نه‌ک له‌‬ ‫سه‌رچاوه‌ی رسوشته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو ل ‌ه ئه‌نجامی‬ ‫رێكه‌وتنی نێوان مرۆڤه‌كانه‌و ‌ه دروست‬ ‫ده‌بن‪ .‬بۆی ‌ه به‌پێی گۆڕانی كات و شوێن‬

‫ئه‌مانیش ده‌گۆڕێن‪.‬‬ ‫بۆچوونیان س �ه‌ب��اره‌ت ب� ‌ه ئاینیش‬ ‫ئ �ه‌وه‌ب��وو ك� ‌ه ئاین ده‌س��ت��ك��ردی م��رۆڤ‬ ‫خۆیه‌تی‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی مرۆڤه‌كان ل ‌ه ئاكامی‬ ‫ب ‌هزاندنی یاسا برتسێنێت‪ ،‬ب ‌ه تایبه‌ت له‌و‬ ‫سات ‌ه وه‌ختانه‌ی ك ‌ه م��رۆڤ ب ‌ه دزییه‌وه‌‬ ‫سه‌رپێچی ل ‌ه یاسا ده‌كات‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت ب ‌ه تیۆری زانین‪ ،‬سۆفیسته‌كان‬ ‫مرۆڤیان ب ‌ه پێوه‌ری زانست دانا‪ ،‬وتیان مرۆڤ‬ ‫بۆخۆی سه‌رچاوه‌ی زانینه‌‪ ،‬وات ‌ه ل ‌ه ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و شتێك ب ‌ه ناوی زانین بوونی نییه‌‪ ،‬راستی‬ ‫و هه‌ڵه‌بوونی هه‌ر گوزاره‌یه‌ك په‌یوه‌سته‌‬ ‫ب ‌ه بڕوای بێژەره‌كه‌یه‌وه‌‪ ،‬پرۆتاگۆراس (‪-480‬‬ ‫‪ 410‬پ‪.‬ز) له‌مباره‌و ‌ه وتوویه‌تی «مرۆڤ‬ ‫ده‌توانێت سه‌باره‌ت ب ‌ه یه‌ك شت دوو شتی‬ ‫دژ به‌یه‌ك بڵێت!»‪ .‬كه‌وات ‌ه مرۆڤ بۆخۆی‬ ‫پێوه‌ری هه‌موو بوونه‌وه‌رێكه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌بن‬ ‫و پێوه‌ری هه‌موو نه‌بوویه‌كیشه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫نه‌بن‪ .‬ب ‌ه گوزاره‌یه‌كی دیكه‌‪ ،‬ته‌نها مرۆڤ ‌ه كه‌‬

‫بوون دیاری ده‌كات و هه‌رچی به‌ده‌ربێت‬ ‫ل ‌ه مرۆڤ گومانی له‌سه‌ره‌‪ .‬گۆرگیاس (‪-485‬‬ ‫‪ 380‬پ‪.‬ز) گومانی سۆفیسته‌كانی ل ‌ه سێ‬ ‫گوزاره‌دا پوختكردووه‌ته‌وه‌‪:‬‬ ‫‪ -1‬هیچ شتێك بوونی نییه‌‪.‬‬ ‫‪ -2‬ئه‌گه‌ر بوونیشی هه‌بێت‪ ،‬نازانرێت‪.‬‬ ‫‪ -3‬ئه‌گه‌ر بشزانرێت‪ ،‬ناگوێزرێته‌و ‌ه بۆ‬ ‫كه‌سێكی دیكه‌‪.‬‬ ‫به‌م پێیه‌‪ ،‬له‌م دیدگایه‌وه‌‪ ،‬جێگه‌یه‌ك‬ ‫بۆ بوونێكی بابه‌تییانه‌‪ ،‬وات ‌ه بۆ جیهانێك له‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی ئیدراكی مرۆڤ‪ ،‬نامێنێت‪ .‬ئافه‌رین‬ ‫بۆ ئه‌و مرۆڤه‌ی ك ‌ه بتوانێت ب ‌ه ره‌وانبێژیی‬ ‫گوتار قسه‌ی خۆی بسه‌پێنێت‪ .‬ل ‌ه هه‌ناوی‬ ‫ئه‌م بیردۆزه‌‪ ،‬گومانكردن ل ‌ه هه‌موو شت‬ ‫په‌یدابوو‪ .‬گومانكردن ل ‌ه بوون‪ ،‬ل ‌ه خود‪ ،‬له‌‬ ‫ده‌وروبه‌ر‪ .‬تا ئه‌و ئاسته‌ی كه‌سی وا په‌یدابوو‬ ‫ك ‌ه ل ‌ه وه‌اڵمی هه‌موو پرسیارێكدا ده‌یوت‪:‬‬ ‫نازانم!‬ ‫ئ�ه‌م ره‌وت�� ‌ه گوماندار و گومانزانه‌‪،‬‬

‫وێڕای هه‌موو خاڵ ‌ه نێگه‌تیڤه‌كانی‪ ،‬توانی‬ ‫له‌باتی وڕبوون ل ‌ه ب ‌هرامبه‌ر رسوشته‌وه‪‌،‬‬ ‫عه‌قڵی م��رۆڤ و بیری فه‌لسه‌فییانه‌‬ ‫ب����ه‌ره‌و م��رۆڤ��ن��اس��ی ب��گ��وێ��زێ��ت�ه‌وه‌‪،‬‬ ‫چه‌مكی بیركردنه‌وه‌ی كرد ‌ه بابه‌تێكی‬ ‫زیندووی فه‌لسه‌فه‌‪ ،‬ك ‌ه له‌وه‌وپێش ئه‌و‬ ‫گرنگییه‌ی پێ نه‌ده‌درا‪ .‬ل ‌ه هه‌مان كاتدا‬ ‫ده‌روازه‌ی �ه‌ك��ی ت��ازه‌ی ك��رده‌و ‌ه به‌سه‌ر‬ ‫جیهانی زمان و ره‌وانبێژییدا‪ ،‬پێگه‌یه‌كی‬ ‫شایسته‌ی بۆ ره‌خنه‌گرتن ل ‌ه بایه‌خه‌‬ ‫ئاكارییه‌كان دۆزییه‌وه‌‪.‬‬ ‫تێگه‌یشنت ل ‌ه فه‌لسه‌فه‌ی یۆنان‬ ‫و گه‌یشنت ب ‌ه م ‌هرامه‌كانی سۆكرات‪،‬‬ ‫ئه‌فالتوون و ئه‌ره‌ستۆ‪ ،‬ك ‌ه دواتر ده‌بنه‌‬ ‫كۆڵه‌كه‌ی فه‌لسه‌فه‌ی كالسیكی یۆنان‪،‬‬ ‫ب ‌ه بێ ئاگاداربوون ل ‌ه سۆفیسته‌كان‪،‬‬ ‫مومكین نابێت‪.‬‬

‫ده‌سه‌اڵتدارانی كوردی‬ ‫هاوواڵتیانی ئه‌م‬ ‫هه‌رێمه‌یان‬ ‫وه‌كو ڕە‌ش پێسته‌كانی‬ ‫سااڵنی ناوه‌ڕاستی‬ ‫سه‌ده‌ی ڕابردوو‬ ‫دێته‌به‌رچاو‬

‫‪12‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)45‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/23‬ساڵی یەکەم‬

‫‪birura_bayan@yahoo.com‬‬

‫مه‌سعوود بارزانی سه‌ركۆماره‌‬ ‫شیع ‌ه و كورد‬ ‫عه‌لی سیرینی‬ ‫دڕنده‌ترین دوژمنی كورد ل ‌ه ناوچه‌ی‬ ‫ئێمه‌‪ ،‬شیعه‌ن‪ .‬ئه‌م ڕاستیی ‌ه تا ئێستا بۆ‬ ‫زۆربه‌ی كورد ڕوون نییه‌‪ .‬ئنجا كۆنرتین‬ ‫دوژمنی كورد فارسه‌‪ .‬ئه‌م دوژمنایه‌تییه‌‬ ‫زیاتر له‌نێو جوغزی شیعه‌گ ‌هرایی‬ ‫چڕتربووه‌ته‌وه‌‪ .‬ئێرانی شیعه‌‪ ،‬زۆر‬ ‫زیره‌كان ‌ه زه‌بری كوشنده‌ی دا ل ‌ه ڕۆحی‬ ‫كورد‪ .‬نه‌ك هه‌ر ل ‌ه ئێران‪ ،‬به‌ڵكو ل ‌ه عێراق‬ ‫و سوریاش‪ .‬ل ‌ه ئێران‪ ،‬هه‌رچی زانا و‬ ‫سیاسه‌مته‌دار و هۆشمه‌ندی كاریگه‌ره‌‬ ‫تیرۆری كردن‪ .‬ل ‌ه ڕۆژهه‌اڵت‪ ،‬زۆر‬ ‫زیره‌كانه‌‪ ،‬توانی پانتاییه‌كی فراوانی كورد‬ ‫بكات ب ‌ه دوژمنی ئیسالم‪ .‬ئه‌م پانتاییه‌‬ ‫بووه‌ت ‌ه دوژمنی مێژوو و كه‌لتووری‬ ‫خۆی‪ ،‬ك ‌ه ل ‌ه شوناسی سوننه‌گ ‌هرایی خۆی‬ ‫ده‌نوێنێ‪ .‬ئه‌مه‌ش جێگای خۆشحاڵییه‌كی‬ ‫گه‌وره‌ی ‌ه بۆ شیعه‌‪ ،‬چونك ‌ه به‌الی ئه‌وان‬ ‫گرنگ نیی ‌ه كورد چییه‌؟ ماركسییه‌‪،‬‬ ‫عه‌ملانییه‌‪ ،‬بێباوه‌ڕ ‌ە یان هه‌ر شتێكی‬ ‫تر‪ ،‬گرنگ ئه‌وه‌ی ‌ه دوژمنی ئیسالمی‬ ‫سوننی بێت‪ .‬له‌به‌ر ئه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مڕۆ له‌و‬ ‫به‌شه‌ی كوردستان‪ ،‬وه‌چه‌یه‌ك هه‌یه‌‬ ‫بووه‌ت ‌ه دوژمنێكی سه‌رسه‌ختی ئیسالم‪،‬‬ ‫بزانێت یان نا‪ ،‬بووه‌ت ‌ه جاشولكه‌یه‌كی‬ ‫ئاخونده‌كانی ئێران‪ ،‬وه‌ك ئه‌سپی‬ ‫ته‌ڕواد ‌ه به‌كارده‌هێرنێن و ڕێگایان بۆ‬ ‫خۆشده‌كرێت‪.‬‬ ‫ل ‌ه عێراق‪ ،‬پارت ‌ه كوردییه‌كانی كرد به‌‬ ‫جاشی خۆی‪ ،‬بۆ جێبه‌جێكردنی سرتاتیژە‬ ‫عه‌سكه‌رییه‌كانی دژ ب ‌ه ده‌وڵه‌تی عێراق‪.‬‬ ‫به‌م هۆیه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه ئێران باش پالنی بۆ‬ ‫كێشا بوو‪ ،‬كاره‌ساتی گه‌وره‌مان دروێنه‌‬ ‫كرد‪ ،‬وه‌كو ئه‌نفال و كیمیاییباران‪ .‬ئێمه‌‬ ‫زه‌ره‌رمان بۆ مایه‌وه‌‪ ،‬قازانجه‌كه‌ش‬ ‫چوویه‌و ‌ه گیرفانی ئاخونده‌كان و شیعه‌ی‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫ڕژێمی به‌عس‪ ،‬ك ‌‌ه ‪%80‬ی ل ‌ه شیعه‌‬ ‫پێكهاتبوو‪ ،‬شیعه‌كان ل ‌ه ژێره‌وه‌‪ ،‬به‌پێی‬ ‫پالنێكی تۆكمه‌‪ ،‬هه‌موو ئه‌جێنداكانی‬ ‫شیعه‌گ ‌هراییان ب ‌ه سه‌ر كورد‬ ‫جێبه‌جێده‌كرد‪ .‬زۆربه‌ی هه‌ره‌زۆری‬ ‫ئه‌شكه‌نجه‌و ئازاری زیندانییه‌كامنان‪،‬‬ ‫ئه‌فسه‌ری شیع ‌ه پێی هه‌ڵده‌ستان‪،‬‬ ‫بۆ گڕبه‌ردان ‌ه دوژمنایه‌تیی كورد بۆ‬ ‫حكومه‌تی ناوه‌ند‪ ،‬ك ‌ه سه‌ركردایه‌تییه‌كه‌ی‬ ‫ل ‌ه ده‌ستی سونن ‌ه بوو‪ ،‬چونك ‌ه شیعه‌‬ ‫پالنی مێژینه‌یان ده‌ستبه‌سه‌رداگرتنی‬ ‫ئه‌م واڵت ‌ه بوو‪ .‬له‌به‌رئه‌و ‌ه سه‌ره‌تای‬ ‫نه‌وه‌ده‌كان ل ‌ه سوریا‪ ،‬چه‌ندین جار‬ ‫ده‌مبینی كه‌سایه‌تیی ‌ه شیعه‌كانی عێراق‪،‬‬ ‫به‌رده‌وام دووپاتی ئه‌وه‌یان ده‌كرده‌وه‪‌،‬‬ ‫ك ‌ه ئه‌وان وه‌ك شیعه‌‪ ،‬له‌وه‌تای‬ ‫دروستبوونی عێراق‪ ،‬هه‌میش ‌ه ب ‌ه ده‌ستی‬ ‫سونن ‌ه زوڵمیان لێكراوه‌‪ .‬به‌رده‌وام هانی‬ ‫ڕۆحی ناسیۆنالی كوردیان ده‌دا‪ ،‬گوایه‌‬ ‫ئه‌وان له‌گه‌ڵ مافی كوردن دژ ب ‌ه عروبه‌!‬ ‫ل ‌ه سوریا‪ ،‬ڕژێمی عه‌له‌وی به‌ناوی‬ ‫عروبه‌‪ ،‬هه‌رچی زه‌وی و زاری كورد بوو‬ ‫دای ب ‌ه خێڵ ‌ه سوننه‌كانی عه‌ره‌ب‪ ،‬بۆ‬ ‫دروستكردنی دوژمنایه‌تییه‌كی قووڵ له‌‬ ‫نێوان كورد و عه‌ره‌بی سوننه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ڕژێمی سه‌ر ب ‌ه ئاخوندی ئێران به‌هێز و‬ ‫سه‌روه‌ر مبێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ل ‌ه باشوری كوردستان‪ ،‬ب ‌ه ڕواڵه‌ت‬ ‫ده‌بوای ‌ه ئێران ل ‌ه بزووتنه‌وه‌ی ئیسالمی‬ ‫نزیكرت بێت‪ ،‬نه‌ك ل ‌ه یه‌كێتی‪ .‬به‌اڵم ئێران‬ ‫هه‌میش ‌ه پشتگیریی یه‌كێتیی ده‌كرد‪ ،‬كه‌‬ ‫سه‌ركرد ‌ه عه‌سكه‌رییه‌كه‌ی شیع ‌ه بوو‬ ‫و تا كه‌وت و مرد‪ ،‬هه‌میش ‌ه ده‌ستی‬ ‫ب ‌ه خوێنی ڕۆڵه‌ی كورد سوور بوو‪.‬‬ ‫یه‌كێتییه‌ك ك ‌ه شه‌و و ڕۆژ به‌گژ ئیسالمدا‬ ‫ده‌چێت‪ ،‬به‌وپه‌ڕی سنگفراوانیه‌وه‌‪،‬‬ ‫حوسه‌ینیه‌ی بۆ شیعه‌كان له‌ناو جه‌رگه‌ی‬ ‫سلێامنی دروست ده‌كرد‪ ،‬چونك ‌ه له‌مێژە‪،‬‬ ‫بووه‌ت ‌‌ه دارده‌ست ‌ه ‌ی ئاخونده‌كان!‬

‫فازڵ قه‌ره‌داغی‬ ‫هه‌نگاو به‌ره‌و مه‌ده‌نیه‌ت ده‌نرێن‪،‬‬ ‫عه‌قڵیه‌تی خێڵه‌كیش زیندوو ده‌كرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆچی خێڵ زاڵ ده‌بێت؟ چونكه‌ خێڵ ته‌نها‬ ‫وه‌ك پێكهاته‌یه‌كی كۆمه‌اڵیه‌تی نه‌ماوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو بۆ قه‌واره‌ سیاسییه‌كان گوێزراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی په‌رله‌مانی كوردستان رۆژی ‪30‬‬ ‫ی حوزه‌یران كردی‪ ،‬موماره‌سه‌یه‌كی خێڵه‌كی‬ ‫بوو‪ .‬سه‌د ساڵی تر ‌و دوای له‌ناوچوونی‬ ‫هه‌موو خێڵه‌كانیش‪ ،‬ئه‌وانه‌ی ده‌نگیان به‌‬ ‫درێژكردنه‌وه‌ی ماوه‌ی په‌رله‌مان‌و سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێم به‌خشی‪ ،‬ناتوانن وه‌اڵم��ی ئه‌م‬ ‫پرسیارانه‌ بده‌نه‌وه‌‪ :‬قه‌ت بووه‌ ده‌زگایه‌ك‬ ‫خه‌ڵك ده‌نگی پێ دابێت خۆی م��اوه‌ بۆ‬ ‫خۆی درێژبكاته‌وه‌؟ قه‌ت بووه‌ په‌رله‌مانێك‬ ‫ده‌ستی نه‌بووه‌ له‌ دانانی سه‌رۆكی واڵت‪،‬‬ ‫ماوه‌ی ئه‌و سه‌رۆكه‌ درێژبكاته‌وه‌؟‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێم درێژكردنه‌وه‌كه‌ی‬ ‫قبووڵ ك��رد‪ ،‬وه‌ك چۆنیش هه‌واڵه‌كانی‬

‫كه‌شوهه‌وامان بۆ بخوێنێته‌وه‌‪ ،‬زۆر به‌ئاسایی‬ ‫باسی قبووڵكردنه‌كه‌ی كرد‪ ،‬بگره‌ خۆشی‬ ‫بێئاگا ك��رد له‌ هه‌وڵی درێژكردنه‌وه‌كه‌‪.‬‬ ‫مه‌سعود بارزانی ئاگای له‌ كێشه‌ی ویالیه‌تی‬ ‫سێیه‌م نه‌بوو‪ ،‬كه‌ ده‌یانویست بیسه‌پێنن‪،‬‬ ‫ئاگاشی له‌ درێژكردنه‌وه‌كه‌ نه‌بوو‪ .‬بارزانی‬ ‫ئاگای له‌ هیچ شتێك نیی ‌ه ‌و خه‌تای ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌یه‌ ك ‌ه ده‌یانه‌وێت وه‌كو سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێم مبێنێته‌وه‌‪ .‬قبووڵكردنی مانه‌وه‌ی‬ ‫وه‌ك سه‌رۆك‪ ،‬مایه‌ی شانازییه‌ بۆی‪ ،‬ئۆباڵی‬ ‫هه‌ر گوناهێكی ئه‌و هێشتنه‌وه‌یه‌ش به‌ ملی‬ ‫ئه‌وانه‌یه‌ ك ‌ه هه‌وڵه‌كه‌یان دابوو‪ .‬به‌كورتی‪:‬‬ ‫هێلكه‌كه‌ بۆ خۆی ‌و ڕیقنه‌كه‌ بۆ ئه‌وان‪ ،‬به‌‬ ‫تایبه‌تی بۆ یه‌كێتی‪.‬‬ ‫ب��ه‌اڵم ئ �ه‌م خۆبێئاگاكردنه‌ به‌سه‌ر‬ ‫ك��ه‌س تێناپه‌ڕێت‪ ،‬شته‌كانیش وه‌ك��و‬ ‫به‌رزبوونه‌وه‌یه‌كی كه‌می پله‌ی گه‌رما‬ ‫بچووك نین ئه‌و لێیان بێئاگا نه‌بێت‪ ،‬واش‬ ‫دی��ار ‌ه هه‌نگاوی سه‌فه‌ركردنی واڵتانی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ له‌ كاتی كۆدێتاكه‌ی په‌رله‌مان‬

‫حسابی بۆ كرابوو ‌و تێپه‌ڕاندنی هه‌ردوو‬ ‫كۆدێتاكه‌ش‌و تیۆری بێئاگاییش‪.‬‬ ‫ئ �ه‌گ �ه‌ر دی��م��وك�راس��ی ف �ه‌رم��ان��ڕە‌وا‬ ‫بێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر یاسا س �ه‌روه‌ر بێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫مه‌ده‌نیه‌ت دوا قۆناغی هه‌نگاوه‌كانه‌‪،‬‬ ‫كه‌واته‌ سووربوون له‌سه‌ر ویالیه‌تی سێیه‌م‬ ‫هه‌وڵێكی خێڵه‌كیی ‌ه ‌و به‌پێی یاساكانی‬ ‫خێڵه‌ نه‌ك ده‌وڵه‌ت‪ ،‬درێژكردنه‌وه‌ی ماوه‌ی‬ ‫سه‌رۆكیش كارێكی تری خێڵه‌‪ .‬ئه‌مه‌ دوان‬ ‫له‌م ماوه‌ كه‌مه‌‪ ،‬ده‌فته‌ری قه‌رزیش زۆری‬ ‫له‌و چه‌شنه‌ی پێ ڕە‌شكراوه‌ته‌وه‌‪ .‬هه‌مووان‬ ‫بیریان ماوه‌ چۆن كاتی هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫‪ 2005‬الیه‌نگرانی پارتی شه‌ش باره‌گای‬ ‫یه‌كگرتوویان ل�ه‌ بادینان سووتاند ‌و‬ ‫كه‌سانێكیش له‌و باره‌گایانه‌ بوونه‌ قوربانی‪،‬‬ ‫چۆن بارزانی له‌جیاتی سه‌روه‌ریی یاسا‬ ‫داوای سوڵحی عه‌شایه‌ریی كردبوو‪ ،‬دوای‬ ‫چه‌ند ساڵێكیش هه‌مان په‌المار‌و سووتاندن‬ ‫ڕووی���دا‪ ،‬ه�ه‌م��ان داواك���ه‌ی ب��ارزان��ی بۆ‬ ‫سوڵحی عه‌شایه‌ری‪ ،‬ته‌قه‌كه‌رانی حه‌ڤده‌ی‬

‫شوباتیش به‌پێی یاسای به‌رگریی عه‌رشه‌ت‬ ‫له‌ كوڕانی خۆی نه‌دران ‌ه ده‌ستی یاسای‬ ‫سه‌روه‌ر‪ .‬بۆ سه‌ملاندنی مه‌ده‌نیه‌تی خێڵیش‪،‬‬ ‫جاروبار لیژنه‌ی لێكۆڵینه‌وه‌ پێكده‌هێرنێن‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی به‌ غه‌یره‌كان بڵێن خێڵ پاك ‌و‬ ‫بێگه‌رده‌‌و چه‌په‌ڵه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی خێڵ كاره‌‬ ‫خراپه‌كانیان كردووه‌‪ .‬خراپیش نابێت ئه‌گه‌ر‬ ‫بڵێن خودی قوربانییه‌كه‌ ده‌ستی له‌ كاره‌‬ ‫چه‌په‌ڵه‌كان هه‌بووه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و هه‌موو ل ‌ه كاتی كێشه‌كان‪ ،‬رۆژانی‬ ‫كاتی ئاساییش هێنده‌ درێژن كات زۆره‌ بۆ‬ ‫به‌شكردنی له‌وه‌ڕگه‌كان له‌گه‌ڵ خێڵه‌كه‌ی تر‬ ‫‌و نیشانكردنی پاوانه‌كان‪.‬‬ ‫به‌ موناسه‌به‌ی باسی پاوانیش‪ ،‬ئاغا ‌و‬ ‫ئاغاژنه‌كانی یه‌كێتی له‌ناو په‌رله‌مان قسه‌‬ ‫كۆنه‌كه‌یان ده‌رباره‌ی پارتی له‌بیرچووه‌وه‪‌،‬‬ ‫كه‌ ده‌ی��ان��وت حزبێكی عه‌شایه‌ریی ‌ه ‌و‬ ‫پێشنیاری بڕیاره‌ سه‌یره‌كه‌یان پێشكه‌ش كرد‬ ‫‌و پاشان ده‌نگیان بۆ دا‪.‬‬ ‫ب���ه‌م ج����ۆره‌‪ ،‬ئێمه‌ ل �ه‌ب �ه‌رده‌م��ی‬

‫دیموكراسیی فه‌رمانڕە‌وا ‌و یاسای سه‌روه‌ر‬ ‫‌و مه‌ده‌نیه‌تی خه‌ون پێبیرناو نین‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫له‌به‌رده‌م فه‌رمانڕە‌وایی خێڵه‌كین‪ ،‬دوو‬ ‫خێڵی سیاسی ئێستای كوردستان حوكم‬ ‫ده‌ك�ه‌ن‪ ،‬وه‌ك چۆن زیاتر له‌ بیسته‌ ساڵه‌‬ ‫حوكمیان كردبوو‪.‬‬ ‫ل�ه‌ب�ه‌ر ئ���ه‌وه‌ش ل�ه‌ زم��ان��ی ك��وردی‬ ‫وشه‌ی كۆمار كه‌ بۆ واتای (جومهوریه‌ت)‬ ‫خ��وازراوه‌‪ ،‬بریتییه‌ له‌ خێڵ‪ ،‬یان تیره‌‪ ،‬یان‬ ‫به‌شێكی تیره‌‪ ،‬له‌به‌ر ئ �ه‌وه‌ی سه‌ركۆمار‬ ‫ل �ه‌ زم��ان��ی ك���وردی پێش ئ���ه‌وه‌ی ببێته‌‬ ‫(سه‌رۆكی جومهوریه‌ت) واتای سه‌رۆكی‬ ‫چه‌ند تیره‌یه‌كه‌‪ ،‬وا ده‌رده‌كه‌وێت وه‌سفی‬ ‫شیاو بۆ بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێم نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو سه‌رۆكی كۆمار‪ ،‬یان له‌وه‌ كورترت‪:‬‬ ‫سه‌ركۆماره‌‪ ،‬سه‌ركۆماری خێڵه‌كه‌ی خۆی‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ خه‌ریكه‌ ده‌بێته‌ سه‌ركۆماری‬ ‫خێڵی یه‌كێتیش‪ .‬ئ�ه‌م سه‌ركۆماریی ‌ه نه‌‬ ‫ده‌نگدانی پێویسته‌ ‌و نه‌ بڕیار ‌و یاسای‬ ‫په‌رله‌مان‪.‬‬

‫گره‌و له‌سه‌ر ئه‌سپی تۆپیو‬ ‫ئیدریس سیوه‌یلی‬ ‫چه‌ند مانگی راب��ردوو‪ ،‬هه‌رێمی‬ ‫كوردستان ب ‌ه ملمالنێ و ته‌نگژەیه‌كی‬ ‫سیاسیی تووندا تێپه‌ڕی‪ ،‬ئێستاش كه‌‬ ‫به‌ره‌و هه‌ڵبژاردنه‌كان ده‌چین‪ ،‬ئاسۆی‬ ‫خاوبوونه‌وه‌ی ئه‌و بارگرژی و ته‌نگژەیه‌‬ ‫روون نییه‌‪ ،‬ده‌سه‌اڵت ك ‌ه زۆرتر خۆی له‌‬ ‫پارتیدا ده‌نوێنێت و یه‌كێتیش پاشكۆیه‌كی‬ ‫سیاسه‌ته‌كانیه‌تی‪ ،‬ل ‌ه لوتكه‌و ‌ه ده‌ڕوانێته‌‬ ‫دۆخ��ه‌ك��ه‌‪ ،‬ق��ه‌ی��ران دروس��ت��ده‌ك��ات‪،‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیش ب ‌ه پرۆژە و ره‌تكردنه‌و ‌ه و‬ ‫شێوازی جۆراوجۆر به‌ره‌نگاری هه‌ژمون و‬ ‫قه‌یران ‌ه دروستكراوه‌كانی پارتی ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫مه‌سه‌له‌ی ده‌ستوور‪ ،‬له‌و كێشانه‌‬ ‫بوو زۆرترین ناكۆكیی الیه‌نه‌كانی له‌سه‌ر‬ ‫بوو‪ ،‬پارتی تاك ‌ه هێز بوو داكۆكی له‌وه‌‬ ‫ده‌كرد بخرێت ‌ه راپرسییه‌وه‌‪ ،‬ئۆپۆزسیۆنیش‬ ‫ب ‌ه تووندی ره‌تیده‌كرده‌وه‌‪ ،‬یه‌كێتیش له‌و‬ ‫نێوه‌نده‌دا ده‌یویست میانه‌گیری بكات‪،‬‬

‫ئه‌م ناكۆكیی ‌ه له‌سه‌ر ده‌ستوور ده‌رگای ب ‌ه ڕووی‬ ‫چه‌ندین پێشهاتی نوێدا ك��رده‌وه‌‪ ،‬ل ‌هوانه‌ش‬ ‫درێژكردنه‌وه‌ی ماوه‌ی ویالیه‌تی بارزانی‪.‬‬ ‫زیاتر ل ‌ه جارێك وتوم ‌ه و ئێستاش‬ ‫هه‌مان رام هه‌یه‌‪ ،‬ك ‌ه دوای ملنه‌دانی پارتی بۆ‬ ‫گ ‌هڕانه‌وه‌ی ده‌ستوور‪ ،‬ده‌بوو ئۆپۆزسیۆن رازی‬ ‫بێت بخرایه‌ت ‌ه راپرسییه‌وه‌‪ ،‬ب ‌ه مه‌رجێك به‌‬ ‫گوێره‌ی رێكه‌وتنێك ك ‌ه دوای ده‌نگله‌سه‌ردانی‬ ‫بگه‌ڕێته‌و ‌ه پ ‌هرله‌مان و ده‌ستكاریی هه‌ندێك‬ ‫بڕگه‌ی بكرێت‪ ،‬به‌مه‌ش ئه‌گه‌ر ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ك ‌ه ب ‌ه پێوه‌ری ده‌نگی هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫پێشوو نزیكه‌ی (‪)%35‬ى ده‌نگی كوردستانی‬ ‫له‌گه‌ڵه‌‪ ،‬ره‌نگ ‌ه بیتوانیای ‌ه به‌شێكی گه‌وره‌ی‬ ‫ده‌نگ ‌ه ناڕازییه‌كانی ناو یه‌كێتیش به‌الی‬ ‫خ��ۆی��دا راكێشێت و ب � ‌ه نه‌خێر ده‌ن��گ‬ ‫بده‌ن ‌ه ده‌س��ت��وور‪ ،‬خۆ ئه‌گه‌ر ئه‌نجامه‌كه‌‬ ‫پێچ ‌هوانه‌كه‌شی بووایه‌‪ ،‬ئ� ‌هوا ب ‌ه گوێره‌ی‬ ‫رێكه‌وتن‪ ،‬ده‌هاته‌و ‌ه پ ‌هرله‌مان و هه‌ندێك‬ ‫بڕگه‌ی ده‌گ���ۆڕا‪ .‬الیه‌نه‌كانی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ئه‌مه‌یان نه‌كرد‪ ،‬سووربوون له‌سه‌ر گێڕانه‌وه‌ی‬

‫ده‌ستوور بۆ پ ‌هرله‌مان‪ ،‬به‌اڵم نه‌ك نه‌یان توانی‬ ‫پارتی ملكه‌چی ویسته‌كه‌یان بكه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫درێژكردنه‌وه‌ی ماوه‌ی ویالیه‌تی بارزانی و‬ ‫ئه‌نجامنه‌دانی هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكایه‌تیشی‬ ‫لێكه‌وته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش ب ‌ه بیانووی سازان له‌سه‌ر‬ ‫ده‌ستوور بوو‪ ،‬ك ‌ه ئه‌گه‌ری زۆریش هه‌ی ‌ه له‌‬ ‫ماوه‌ی ئه‌م دوو ساڵه‌ی تریشدا هه‌ر سازان‬ ‫نه‌كرێت‪.‬‬ ‫درێژكردنه‌وه‌ی ماوه‌ی ویالیه‌تی بارزانی‪،‬‬ ‫به‌ڵگه‌ی ‌ه له‌سه‌ر شكستی ئۆپۆزسیۆن له‌سه‌ر‬ ‫مه‌سه‌له‌ی ده‌ستوور‪ ،‬ئ ‌هوان له‌وكاته‌و ‌ه كه‌وتنه‌‬ ‫هه‌ڵه‌وە ك ‌ه هه‌موو هێلكه‌كانیان خسته‌‬ ‫سه‌به‌ته‌ی ده‌ستووره‌وه‌‪ ،‬ئه‌نجامه‌كه‌شی جگه‌‬ ‫ل ‌ه ده‌ستبه‌تاڵبووىن ئۆپۆزسیۆن و رازیبوون به‌‬ ‫ئه‌مری واقیع‪ ،‬هیچی تری لێ سه‌وز نه‌بوو‪.‬‬ ‫ل ‌ه ئێستادا ئۆپۆزسیۆن خه‌ریك ‌ه خۆی‬ ‫ده‌خات ‌ه قه‌یرانێكی ت��ره‌وه‌‪ ،‬قه‌یرانێك كه‌‬ ‫وه‌كو هه‌موو جارێكی تر پارتی دروستی‬ ‫ده‌كات‪ ،‬قه‌یرانی هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجوومه‌نی‬ ‫پارێزگاكان‪ .‬ئۆپۆزسیۆن ل ‌ه ك��اردان �ه‌وه‌ی‬

‫رازی��ب��وون��ی ب��ارزان��ی ب ‌ه درێ��ژك��ردن �ه‌وه‌ی‬ ‫ماوه‌ی ویالیه‌ته‌كه‌ی‪ ،‬رایانگه‌یاندوو ‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌ڵبژاردنی پارێزگاكان و پ ‌هرله‌مان پێكه‌وه‌‬ ‫نه‌كرێت‪ ،‬ره‌نگ ‌ه به‌شداریی هه‌ڵبژاردن‬ ‫نه‌كه‌ن‪ .‬ئه‌م هه‌ڕە‌شه‌یه‌ی ئۆپۆزسیۆن به‌‬ ‫پله‌ی یه‌كه‌م روو ل ‌ه پارتییه‌‪ ،‬چونك ‌ه پارتی‬ ‫ب ‌ه كرده‌و ‌ه ده‌سه‌اڵتداری هه‌رێمه‌‪ .‬پارتی و‬ ‫یه‌كێتی چه‌ند ساڵ ‌ه ب ‌ه مه‌به‌ست و ل ‌ه ترسی‬ ‫شكست‪ ،‬هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان‬ ‫دواده‌خه‌ن‪ ،‬ئێستاش ئه‌گه‌ر ته‌نگاو نه‌كرێن‪،‬‬ ‫نایكه‌ن‪ ،‬كه‌چی ئۆپۆزسیۆن ئه‌م ‌ه ده‌كات ‌ه كاری‬ ‫فشار له‌سه‌ر یه‌كێتی و پارتی! ئه‌م ‌ه ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ك ‌ه ده‌سه‌اڵتبه‌ده‌سته‌كانی كوردستان خه‌ونی‬ ‫پێو ‌ه ده‌بینن‪ .‬پێموای ‌ه ئ � ‌هوان خۆشحاڵن‬ ‫به‌وه‌ی ك ‌ه ئۆپۆزسیۆن ل ‌ه پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫بكشێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ش روویدا‪ ،‬ئ ‌هوا چه‌ند‬ ‫حیزب و لیستێكی پ ‌هراوێزخراو و سه‌ر به‌‬ ‫ده‌س��ه‌اڵت‪ ،‬ژم��اره‌ی�ه‌ك كورسیی پ ‌هرله‌مان‬ ‫پڕده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬یه‌كێتی و پارتیش ب ‌ه زیاده‌وه‌‬ ‫كورسیی خۆیان مسۆگه‌ر ده‌كه‌ن‪ ،‬هه‌رچی‬

‫تان ‌ه و ره‌خنه‌ش هه‌ی ‌ه ل ‌ه پرۆسه‌كه‌‪ ،‬به‌‬ ‫تێپه‌ڕبوونی كات ده‌ڕە‌وێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ب ‌ه سه‌رنجدان ل ‌ه ملمالنێكانی‬ ‫چه‌ند ساڵی راب���ردوو ل ‌ه كوردستان‪،‬‬ ‫پارتی مامه‌ڵ ‌ه له‌گه‌ڵ ئه‌نجام ده‌كات‪،‬‬ ‫ل ‌ه هه‌ڵبژاردندا تۆمه‌تبار ده‌كرێت به‌‬ ‫ته‌زویر‪ ،‬ل ‌ه حوكمڕانی ب ‌ه گه‌نده‌ڵ‪ ،‬له‌‬ ‫مێژوو ب ‌ه خیانه‌تی ‪ 31‬ئ��اب‪ .... ،‬تاد‪.‬‬ ‫ب �ه‌اڵم دواج���ار پارتی هه‌موو ئه‌مانه‌‬ ‫به‌الیه‌و ‌ه بوونه‌ت ‌ه به‌شێك ل ‌ه راب��ردوو‪،‬‬ ‫گرنگ ئه‌وه‌ی ‌ه ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردن له‌‬ ‫به‌رژەوه‌ندیی ئه‌و شكاوه‌ته‌وه‌‪ ،‬گرنگ‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه خۆی بڕیاربه‌ده‌سته‌‪ .‬پارتی باش‬ ‫د ‌هزانێت جه‌ماوه‌ر یاده‌وه‌ریی الواز‌ه و‬ ‫زوو شتی له‌بیرده‌چێته‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ده‌بێت‬ ‫ئۆپۆزسیۆن ب ‌ه وریاییه‌و ‌ه مامه‌ڵ ‌ه بكات‪،‬‬ ‫ئه‌مجاره‌ش هه‌موو هێله‌كه‌كان نه‌خاته‌‬ ‫سه‌به‌ته‌ی هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگا‪ ،‬ئه‌گه‌رنا له‌مه‌ش پارتی براو ‌ه و‬ ‫ئ ‌هوان ب ‌ه ده‌ستبه‌تاڵی ده‌رده‌چن‪.‬‬

‫كوده‌تاكه‌ی میسر‪ ،‬ئاوه‌ژووبوونه‌وه‌ی تێڕوانینه‌كان‬ ‫نەوشیروان حسێن سەعید‬ ‫كوده‌تا سه‌ربازییه‌كه‌ی ‪٣٠‬ى حوزه‌یرانی‬ ‫میرس‪ ،‬خاڵێكی وه‌رچه‌رخانی گرنگه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫به‌ته‌نها له‌به‌ر ره‌هه‌ند ‌ه سیاسییه‌كه‌ی و‬ ‫البردنی یه‌كه‌مین سه‌رۆكی هه‌ڵبژێراوی‬ ‫مه‌ده‌نی ب ‌ه زه‌بری هێز‪ ،‬به‌ڵكو له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ خۆیدا چه‌ندین پێوه‌ری گۆڕی و بووه‌‬ ‫هۆی كه‌وتنی چه‌ندین ده‌مامك‪ ،‬ڕاستگۆیی‬ ‫زۆر كه‌س و الیه‌نی خست ‌ه ژێر پرسیاری‬ ‫جدییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ �ه‌م ك��وده‌ت��ا سه‌ربازیی ‌ه ل� ‌ه یه‌كه‌م‬ ‫چركه‌ساته‌و ‌ه ڕاستگۆیی هێز ‌ه لیرباڵ و‬ ‫عه‌ملانییه‌كانی خسته‌ژێر پرسیاره‌و ‌ه سه‌باره‌ت‬ ‫ب ‌ه دروشم ‌ه بریقه‌داره‌كانی وه‌كو دیموكراسی‪،‬‬ ‫ئ���ازادی و ‪ ...‬هتد‪ .‬ئ �ه‌م هێزان ‌ه زۆرج��ار‬ ‫عه‌ملانیه‌ت وه‌ك��و پێشمه‌رج ی��ان مه‌رجی‬ ‫سه‌ره‌كیی دیموكراسی ده‌بینن‪ ،‬پێیان وایه‌‬ ‫ئیسالم و دیموكراسی پێكه‌و ‌ه هه‌ڵناكه‌ن و‬ ‫ناگوجێن‪ ،‬كه‌چی پاش چه‌ند دۆڕانێكی یه‌ك‬ ‫له‌دوای یه‌ك ل ‌ه هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‪ ،‬له‌جیاتی‬ ‫قبوڵكردنی ئه‌نجامی سندووقه‌كانی ده‌نگدان‪،‬‬ ‫كه‌وتن ‌ه پیالنگێڕان و ده‌س��ت تێكه‌ڵكردن‬ ‫له‌گه‌ڵ سوپا و كوده‌تا كردن‪ ،‬به‌مشێوه‌ی ‌ه ئه‌م‬ ‫هێزان ‌ه وه‌كو ده‌سته‌خوشكه‌كانی پێشرتیان‬

‫ل ‌ه ج ‌هزائیر و توركیا و فه‌له‌ستین‪ ،‬نه‌یانتوانی‬ ‫ئه‌نجامی ئه‌و دیموكراسیی ‌ه قبوڵكه‌ن ك ‌ه‬ ‫چه‌ندین ساڵ ‌ه گوێی خه‌ڵكیان پێ پڕكردووه‌‪.‬‬ ‫ئیرت كاتی ئه‌وه‌ی ‌ه قس ‌ه له‌سه‌ر ئه‌و ‌ه بكه‌ین‬ ‫ك ‌ه ئه‌گه‌ر ل ‌ه ڕۆژئ��اوا عه‌ملانیه‌ت مه‌رجێكی‬ ‫سه‌ره‌كیی دیموكراسی بێت‪ ،‬ئ�� ‌هوا له‌م‬ ‫ناوچه‌یه‌دا عه‌ملانیه‌ت گه‌وره‌ترین به‌ربه‌ستی‬ ‫به‌رده‌م دیموكراسییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م دۆخ ‌ه نوێی ‌ه گومانێكی چڕی له‌سه‌ر‬ ‫پێگ ‌ه و ناو و ناوبانگی زۆرێك ل ‌ه نووس ‌هران‬ ‫و ڕۆشنبیرانی میرس دروستكردووه‌‪ .‬به‌شێك‬ ‫ل �ه‌م توێژە چه‌ندین ساڵ ‌ه به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫تیۆریی باس ل ‌ه ئازادیی ڕاده‌ربڕین و مافی‬ ‫مرۆڤ و مه‌ده‌نیه‌ت ده‌كه‌ن‪ .‬به‌اڵم ل ‌ه یه‌كه‌م‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ی عه‌مه‌لیدا ده‌كه‌ون‪ ،‬نه‌ك ناتوانن‬ ‫دژایه‌تیی كوده‌تا بكه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو چه‌پڵه‌شی بۆ‬ ‫لێده‌ده‌ن‪ .‬كه‌چی ل ‌ه ب ‌هرامبه‌ردا‪ ،‬ل ‌ه داخستنی‬ ‫چه‌ندین كه‌ناڵی ته‌له‌فیزیۆن و كوشتنی ده‌یان‬ ‫كه‌س و گرتنی سه‌دان كه‌س بێده‌نگن‪ .‬ئیرت‬ ‫كاتی ده‌ركه‌وتنی ڕووی ڕاسته‌قینه‌ی ئه‌و‬ ‫نووس ‌هرانه‌ی ‌ه وه‌كو نووسه‌ری ئایدیۆلۆژی‪،‬‬ ‫نه‌ك نووسه‌ری بێالیه‌ن و سه‌ربه‌خۆ‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م ك��وده‌ت��ای�� ‌ه ئ���ه‌و ت��ێ��ڕوان��ی��ن�ه‌‬ ‫پووچه‌ڵده‌كاته‌و ‌ه ك ‌ه گوای ‌ه ئه‌مریكا ل ‌ه پشت‬ ‫هه‌ڵگیرسانی به‌هاری عه‌ره‌بییه‌و ‌ه بوو ‌ه و‬

‫پاڵپشتی ئیخوان بووه‌‪ .‬ناكرێت سوپای میرس‬ ‫بێ گوێدان ‌ه ئه‌مریكا تاكالیه‌ن ‌ه به‌م كار ‌ه‬ ‫هه‌ستا بێت‪ ،‬ب ‌ه تایبه‌تی ك ‌ه سااڵن ‌ه ئه‌مریكا‬ ‫بودجه‌یه‌كی زۆر بۆ ئه‌و سوپای ‌ه ته‌رخان‬ ‫ده‌كات‪ .‬ناكرێت سعودی ‌ه و ئیامرات و كوه‌یت‬ ‫ب ‌ه بێ هه‌ڵكردنی گڵۆپی سه‌وزی ئه‌مریكا ئه‌و‬ ‫بڕ‌ە پار‌ه زه‌به‌الح ‌ه بۆ كوده‌تاچییه‌كان ته‌رخان‬ ‫بكه‌ن‪ .‬ب ‌هرادعی ك ‌ه زیاد ل ‌ه نیوه‌ی ته‌مه‌نی‬ ‫ل ‌ه ئه‌مریكا به‌سه‌ربردوو ‌ه و عه‌بدولفه‌تاح‬ ‫سیسی ك ‌ه ل ‌ه ئه‌مریكا خوێندوویه‌تی‪ ،‬ناكرێت‬ ‫بێ ڕ ‌ەزامه‌ندیی ئه‌مریكا بڕیاری كوده‌تایان‬ ‫دابێت‪ .‬سه‌ركرده‌كانی ئیخوانیش باس له‌‬ ‫كاریگه‌ریی ڕاسته‌وخۆی ئه‌مریكا و فشاری‬ ‫باڵیۆزی ئه‌مریكی ل ‌ه قاهیر‌ه ده‌كه‌ن له‌سه‌ر‬ ‫مورسی بۆ سازشكردن بۆ نه‌یاره‌كانی‪ .‬هه‌موو‬ ‫ئاماژەكان كاریگه‌ریی ئه‌مریكا ده‌رده‌خه‌ن‬ ‫ل ‌ه كوده‌تاكه‌ی میرسدا‪ .‬ك ‌هوات ‌ه ده‌بێت له‌وه‌‬ ‫بگه‌ین ك ‌ه ئه‌گه‌ر ئه‌مریكا مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫ئیسالمییه‌كان كردبێت‪ ،‬ئ ‌هوا له‌ژێر فشاری‬ ‫ئه‌مری واقیعدایه‌‪ ،‬نه‌ك له‌به‌ر هاوپه‌یامنێتی‬ ‫و دۆستایه‌تی‪.‬‬ ‫ئ �ه‌م ك��وده‌ت��ای�ه‌‪ ،‬ڕووی ڕاسته‌قینه‌ی‬ ‫راگه‌یاندنی به‌ت ‌هواوه‌تی ده‌رخست‪ .‬زۆرێك له‌‬ ‫راگه‌یاندنی میرسی چوون ‌ه سه‌نگه‌ری الیه‌ك‬ ‫ل ‌ه دژی الكه‌ی تر‪ .‬ڕە‌نگ ‌ه زیاده‌ڕە‌وی نه‌بێت‬

‫ئه‌گه‌ر بڵێین راگه‌یاندنی میرسی ل ‌ه ماوه‌ی‬ ‫ساڵێكی ده‌سه‌اڵتی مورسیدا گه‌وره‌ترین‬ ‫چ ‌هواشه‌كاریی ل ‌ه ناوچه‌كه‌دا كرد‪ ،‬توانی تا‬ ‫ڕاده‌یه‌كی زۆر ل ‌ه به‌شه‌یتانكردنی ئیخواندا‬ ‫سه‌ركه‌وتوو بێت‪ .‬كاریگه‌رییه‌ك ‌ه به‌جۆرێك‬ ‫بوو ك ‌ه سنووری ئه‌و واڵت �ه‌ی تێپ ‌هڕاند و‬ ‫پریشكه‌كه‌ی گه‌یشت ‌ه به‌شێك ل ‌ه نووسه‌ر و‬ ‫ڕۆشنبیرانی كوردیش‪ .‬به‌شێك ل ‌ه نووس ‌هرامنان‬ ‫كه‌وتن ‌ه باڵوكردنه‌وه‌ی زانیارییه‌كانی ئه‌م‬ ‫راگه‌یاندن ‌ه چ ‌هواشه‌كار ‌ه بێ هیچ وردبوونه‌وه‌‬ ‫و لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی ئه‌وتۆ‪ ،‬ئه‌و راگه‌یاندنه‌ی‬ ‫ك ‌ه ژماره‌ی خۆپیشاندانه‌كانی ب ‌ه ‪ ٣٠‬ملیۆن‬ ‫كه‌س ده‌خه‌ماڵند‪ ،‬له‌كاتێكدا گێڕانه‌وه‌یه‌كی‬ ‫«بی بی سی» ده‌یسه‌ملێنێت ل ‌ه ‪ ٣٠‬حوزه‌یراندا‬ ‫ژماره‌ی خۆپیشاند ‌هرانی مه‌یدانی ته‌حریر له‌‬ ‫باشرتین حاڵه‌تدا نه‌گه‌یشتووه‌ت ‌ه نیو ملیۆن‬ ‫كه‌س‪ ،‬ل ‌ه ت ‌هواوی قاهیره‌شدا ژماره‌ك ‌ه كه‌مرت‬ ‫بوو ‌ه ل ‌ه یه‌ك ملیۆن كه‌س‪ .‬ئیرت كاتی ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ب ‌ه دوودڵی و گومانێكی زۆره‌و ‌ه له‌م میدیایه‌‬ ‫بڕوانین ك ‌ه ڕە‌ش ده‌كات ‌ه سپی و سپی ده‌كاته‌‬ ‫ڕە‌ش‪.‬‬ ‫ئ�ه‌وه‌ش�مان بیرنه‌چێت‪ ،‬هێز ‌ه لیرباڵ‬ ‫و عه‌ملانییه‌كان ل ‌ه ڕێگه‌ی به‌كارهێنانی‬ ‫شێخی ئه‌زهه‌ر و پاپاوە وه‌كو رووكار و دوو‬ ‫كه‌سایه‌تیی ئایینی‪ ،‬جارێكی دیك ‌ه سه‌ملاندیان‬

‫ڕاستگۆ نین له‌گه‌ڵ دروشمی تێكه‌ڵنه‌كردنی‬ ‫دین و سیاسه‌ت‪ .‬ب ‌ه پێچ ‌هوانه‌وه‌‪ ،‬هه‌ركاتێك‬ ‫دۆخ��ه‌ك��ه‌ واب��خ��وازێ��ت‪ ،‬ب��ێ دوودڵ����ی و‬ ‫ئیحراج بوون‪ ،‬ئایین و ڕە‌مز ‌ه ئاینییه‌كان بۆ‬ ‫به‌رژەوه‌ندیی سیاسیی خۆیان به‌كارده‌هێنن‪.‬‬ ‫ئه‌م كوده‌تایه‌‪ ،‬بوو ‌ه هۆی ده‌رخستنی‬ ‫ڕووی ڕاسته‌قینه‌ی ئه‌و مه‌دخه‌لییانه‌ی كه‌‬ ‫دژی خۆپیشاندان بوون ل ‌ه دژی دیكتاتۆره‌‬ ‫خۆسه‌پێنه‌كان‪ ،‬كه‌چی بێده‌نگ ب��وون له‌‬ ‫كوده‌تاكردن به‌سه‌ر سه‌رۆكێكی شه‌رعی و‬ ‫هه‌ڵبژێرراودا‪ .‬هاندان و به‌كارهێنانی به‌شێك‬ ‫ل ‌ه سه‌ركرده‌كانی حیزبی نووری سه‌له‌فیش له‌‬ ‫الیه‌ن سعودیه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی زیاتر سه‌ملاند كه‌‬ ‫سعودی ‌ه دژی هه‌ر مۆدێلێكی ئیسالمیی ‌ه كه‌‬ ‫جیاواز بێت له‌و مۆدێله‌ی خۆی‪.‬‬ ‫ئ �ه‌م كوده‌تای ‌ه ب��وو ‌ه ه��ۆی گۆڕینی‬ ‫چه‌ندین تێڕوانینی سیاسی و ڕۆشنبیری و‬ ‫ئایینی ك ‌ه كاریگه‌رییه‌كه‌ی سنووری میرس‬ ‫تێده‌په‌ڕێنێت‪ .‬ته‌ماشاكردنێكی میدیای كوردی‪،‬‬ ‫ب ‌ه ئاسانی كاریگه‌ریی گۆڕانكارییه‌كانی‬ ‫میرسمان بۆ ده‌رده‌خ�ه‌ن له‌سه‌ر كوردستان‪.‬‬ ‫هه‌ربۆی ‌ه پرسی كاریگه‌ریی دۆخی سیاسی‬ ‫و ڕۆشنبیریی میرس له‌سه‌ر دۆخی سیاسی و‬ ‫ڕۆشنبیریی كوردستان‪ ،‬پرسێك ‌ه پێویستی به‌‬ ‫نووسین و لێكۆڵینه‌وه‌ی زیاتر هه‌یه‌‪.‬‬

‫‪15‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)45‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/23‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫گفتوگۆ‬

‫د‪ .‬ئه‌نوه‌ر محه‌ممه‌د‪ ،‬پرۆفیسۆری یاریده‌ده‌ر له‌ په‌یوه‌ندیی نێوده‌وڵه‌تی دەربارەى کودەتاکەى میرس‪:‬‬

‫گوتاری ئیسالمی میانه‌ڕه‌و ده‌خات ‌ه ژێر پرسیاری ته‌كفیریه‌كان‬ ‫«ئه‌م رووداوه‌ له‌ ئه‌ده‌بیاتی یاسای ده‌ستووری ‌و سیستمی سیاسی ‌و‬ ‫یاسای نێوده‌وڵه‌تیدا‪ ،‬جگه‌ له‌ كوده‌تا‪ ،‬هیچی تری به‌سه‌ردا ناچه‌سپێت»‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫پێناسه‌ی دكتۆر ئه‌نوه‌ر محه‌ممه‌د‪ ،‬راگری كۆلێژی یاسا و رامیاریی زانكۆی‬ ‫گه‌شه‌پێدانی مرۆییه‌ سه‌باره‌ت به‌وه‌ی له‌ میرس رووی��دا‪ .‬د‪ .‬ئه‌نوه‌ر له‌م‬ ‫گفتوگۆیه‌دا شتی زیاتر ده‌رباره‌ی ئه‌و رووداو ‌ه دەوروژێنێت و ده‌ڵێت «ئه‌وانه‌ی‬ ‫كه‌ ره‌خنه‌ی نادیمۆكراسیبوونیان له‌ حوكمی محه‌ممه‌د مورسی ده‌گرت‪ ،‬به‌‬ ‫هاوپه‌یامنی پۆستاڵی سوپا جێگه‌ی سندووقه‌كانی ده‌نگدانیان داگیر كرد»‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ كاریگه‌ریی ئه‌و رووداوه‌ له‌ فكری گرووپه‌ ئیسالمییه‌كان ناوبراو‬ ‫ده‌ڵێت «ئه‌مه‌ ئه‌و دۆخه‌یه‌ كه‌ نائومێدی دروست ده‌كات‪ ،‬ئه‌و دۆخه‌یه‌ كه‌‬ ‫گوتاری ئیسالمیی میانه‌ڕەو ده‌خاته‌ ژێر پرسیاری ته‌كفیرییه‌كان‌و الیه‌نگرانی‬ ‫قاعیده‌‪ ،‬به‌ ئاشكرا ده‌ڵێن دیمۆكراسیه‌ت‌و حوكمی كوفرتان پیرۆزبێت»‪.‬‬ ‫گفتوگۆ‪ :‬ئیدریس سیوه‌یلی‬ ‫ئه‌نوه‌ر محه‌ممه‌د فه‌ره‌ج‬ ‫ساڵی ‪ 1977‬له‌دایكبووه‌‬ ‫ماسته‌ر له‌ زانستی سیاسی ‪2002‬‬ ‫دكتۆرا له‌ په‌یوه‌ندیی نێوده‌وڵه‌تی ‪.2005‬‬ ‫راگری كۆلێژی یاسا و رامیاریی زانكۆی گه‌شه‌پێدانی مرۆیی‬ ‫‪ 10‬كتێب و توێژینه‌وه‌ی باڵوكراوه‌ی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ب�ه‌ی��ان‪ :‬ئ��ه‌وه‌ی له‌ میرس رووی��دا‪،‬‬ ‫ك��وده‌ت��ای س��ه‌رب��ازی ی��ان گ��ێ�ڕان�ه‌وه‌ی‬ ‫ش �ه‌رع��ی �ه‌ت ب���وو؟ ل �ه‌ ی��اس��ا و عورفی‬ ‫ن��ێ��وده‌وڵ�ه‌ت��ی��دا كامیام ب �ه‌ ب���ااڵی ئه‌و‬ ‫رووداوه‌دا ده‌بڕێت؟‬ ‫د‪ .‬ئه‌نوه‌ر‪ :‬ئه‌وه‌ی روویدا‪ ،‬بریتییه‌ له‌‬ ‫ده‌ستێوه‌ردانی سوپا له‌ كاروباری سیاسیی‬ ‫واڵتدا ب ‌ه شێوه‌یه‌كی راسته‌وخۆ‪ ،‬به‌ الدان‌و‬ ‫ده‌ستبه‌سه‌ركردنی سه‌رۆكی هه‌ڵبژێردراوی‬ ‫واڵت‌و دانانی كه‌سانێكی تر له‌ ده‌سه‌اڵتدا‪،‬‬ ‫كه‌ پێشرت نه‌یار و ئۆپۆزیسیۆنی سه‌رۆكی‬ ‫واڵت بوون‪ ،‬ئه‌م رووداوه‌ له‌ ئه‌ده‌بیاتی‬ ‫یاسای ده‌س��ت��ووری ‌و سیستمی سیاسی‬ ‫‌و یاسای نێوده‌وڵه‌تیدا‪ ،‬جگه‌ له‌ كوده‌تا‪،‬‬ ‫هیچی تری به‌سه‌ردا ناچه‌سپێت‪ ،‬ئه‌وه‌ی‬ ‫دواتر باسكرا كه‌ وه‌اڵمدانه‌وه‌ی رای خه‌ڵك‬ ‫‌و گێڕانه‌وه‌ی هاوسه‌نگی ‌و ‪ ...‬هتد‪ ،‬جگه‌‬ ‫له‌ بیانووی سیاسی هیچی تر نییه‌‪ ،‬له‌ رووی‬ ‫یاساییه‌وه‌ بایه‌خێكیان نییه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬له‌ م��اوه‌ی دوو ساڵدا‪ ،‬دوو‬ ‫جار سوپا له‌ میرس قسه‌ی كۆتایی كرد‪ ،‬چ‬ ‫جیاوازییه‌ك له‌ نێوان ئه‌و دوو حاڵه‌ته‌دا‬ ‫هه‌یه‌؟‬ ‫د‪ .‬ئ �ه‌ن��وه‌ر‪ :‬وه‌اڵم��ی ئ �ه‌م پرسیاره‌‬ ‫روون��ك��ردن��ه‌وه‌ی واقیعی ده‌وێ���ت‪ ،‬له‌‬ ‫راستیدا به‌شێوه‌یه‌كی بنه‌ڕەتی من دژی‬ ‫ده‌ستێوه‌ردانی سوپام له‌ كایه‌ی سیاسییدا‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌گه‌ر سیستم دیمۆكراسی بوو‪،‬‬ ‫ئه‌وا ئه‌و ده‌ستێوه‌ردانه‌ كاره‌سات دروست‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئه‌گه‌ر سیستمیش نادیمۆكراسی‬ ‫بوو‪ ،‬ئه‌وا سوپاش به‌ده‌ر نییه‌ له‌و دۆخه‌‬ ‫نادیمۆكراسییه‪ .‬ب�ه‌ وات��ای�ه‌ك��ی ت��ر‪ ،‬له‌‬ ‫سیستمی نادیمۆكراسیدا دام���ه‌زراوه‌ی‬ ‫سوپا ‌و سه‌ركرده‌كانی سوپا له‌ژێر بڕیار‬ ‫‌و ئیراده‌ی رژێمی حوكمرانیدان‪ ،‬نه‌ك‬ ‫كاره‌كته‌رێكی سه‌ربه‌خۆ‪ ،‬بۆیه‌ دیسانه‌وه‌‬ ‫ه���ه‌ر ده‌س��ت��ێ��وه‌ردان��ێ��ك بریتییه‌ له‌‬ ‫درێژكردنه‌وه‌ی بڕیار ‌و ئیراده‌ی رژێمه‌كه‌‬ ‫ل ‌ه ماسك‌و ده‌موچاوێكی نوێدا‪.‬‬ ‫لێره‌وه‌ له‌ ده‌ستێوه‌ردانی یه‌كه‌مدا‬

‫كه‌سانێك كه‌ دان��راو و پ �ه‌روه‌رده‌ك �راوی‬ ‫سااڵنێكی رژێمی حوسنی م��وب��اره‌ك ‌و‬ ‫كوده‌تای شه‌ست ساڵه‌ی پێشوو بوون‪ ،‬له‌ژێر‬ ‫فشاری جه‌ماوه‌ر ‌و هێزه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كاندا‬ ‫سه‌رۆكیان له‌سه‌ر ك��ار الدا‪ ،‬ك��اروب��اری‬ ‫سیاسییان گرته‌ده‌ست‪ ،‬ته‌نها ئه‌وه‌نده‌یان‬ ‫باشبوو كه‌ سه‌رۆكیان له‌سه‌ر كار الدا ‌و‬ ‫نه‌خشه‌رێگایه‌كیان دانا بۆ قۆناغی راگوزه‌ر‬ ‫‌و هه‌ڵبژاردنه‌كان له‌ واڵت��دا‪ ،‬ئه‌گه‌رنا ئه‌و‬ ‫ماوه‌یه‌ی كه‌ راسته‌وخۆ حوكمیان كرد‪،‬‬ ‫بریتیبوو له‌ قۆناغی سڕینه‌وه‌ی هه‌موو‬ ‫به‌ڵگه‌كانی تاوانباركردنی حوسنی موباره‌ك‬ ‫‌و رژێمه‌كه‌ی – ب ‌ه ڕای من دام��ه‌زراوه‌ی‬ ‫سوپا به‌شێكی به‌هێزی رژێمی حوكمرانی‬ ‫بوو‪ ،-‬به‌اڵم نابێت ئه‌وه‌مان له‌ یاد بچێت‪،‬‬ ‫له‌ دابه‌شكردنێكی داهێنه‌رانه‌ی رۆڵه‌كاندا‬ ‫دامه‌زراوه‌ی دووه‌می سه‌رده‌می حوكمڕانیی‬ ‫موباره‌ك كه‌ بریتییه‌ له‌ (ده‌سه‌اڵتی دادوه‌ری)‬ ‫هه‌موو ئه‌و ده‌ستكه‌وتانه‌ی كه‌ به‌البردنی‬ ‫م��وب��اره‌ك ‌و به‌ فشارخستنه‌ س �ه‌ر سوپا‬ ‫ده‌ست شۆڕشی نوێ كه‌وتن‪ ،‬به‌ بیانووی‬ ‫ناده‌ستوریبوون هه‌موویانی په‌كخست‪،‬‬ ‫باشرتین من��وون �ه‌ش ه �ه‌ڵ��وه‌ش��ان��ده‌وه‌ی‬ ‫په‌رله‌مانی هه‌ڵبژێردراو بوو‪.‬‬ ‫له‌ ده‌ستێوه‌ردانی دووه‌میشدا ئه‌م دوو‬ ‫دامه‌زراوه‌یه‌‪ ،‬به‌ هاوپه‌یامنیی سه‌ركرده‌كانی‬ ‫ب���ه‌ره‌ی ئینقازی ئ��ۆپ��ۆزی��س��ی��ۆن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌ستكه‌وتانه‌ی تر ك ‌ه له‌ ئه‌نجامی پرۆسه‌ی‬ ‫ناكامی دیمۆكراسیدا به‌رهه‌مهاتبوون به‌‬ ‫الوازییه‌كانیشه‌وه‌‪ ،‬به‌ یه‌كجاری كوده‌تایان‬ ‫ب�ه‌س�ه‌ردا ك�را و له‌ دیمه‌نه‌ سیاسییه‌كه‌‬ ‫ك�ران�ه‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ئ �ه‌وان �ه‌ی ك�ه‌ ره‌خنه‌ی‬ ‫نادیمۆكراسیبوونیان ل ‌ه حوكمی محه‌ممه‌د‬ ‫مورسی ده‌گرت‪ ،‬به‌ هاوپه‌یامنی پۆستاڵی‬ ‫سوپا جێگه‌ی سندووقه‌كانی ده‌نگدانیان‬ ‫داگیر كرد‪ .‬به‌مه‌ش ده‌ستێوه‌ردانی دووه‌م‪،‬‬ ‫هه‌ر بیانوویه‌كی سیاسیی هه‌بێت‪ ،‬بریتییه‌‬ ‫له‌ كوده‌تایه‌كی ت���ه‌واو‪ ،‬ئ �ه‌و بیانووه‌ی‬ ‫یه‌كه‌میشی نییه‌ كه‌ له‌ الدانی موباره‌كدا‬ ‫هه‌یبوو‪ ،‬چونكه‌ س �ه‌رۆك هه‌ڵبژێراو ‌ه ‌و‬

‫پرۆسه‌ی سیاسیش ب �ه‌رده‌وام �ه‌‪ ،‬ده‌توانرا‬ ‫له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كاندا شكست ب ‌ه سه‌رۆك ‌و‬ ‫حیزبه‌كه‌ی بهێرنێت‪ ،‬نه‌ك ب ‌ه كوده‌تا‪.‬‬ ‫ب�ه‌ی��ان‪ :‬له‌سه‌ركارالبردنی مورسی‪،‬‬ ‫كاردانه‌وه‌ی جیای لێكه‌وته‌وه‌‪ ،‬سعودیه‌ و‬ ‫ئیامرات ‌و سوریا پێشوازییان لێكرد‪ ،‬واڵتانی‬ ‫رۆژئاوا به‌ دوودڵییه‌وه‌ لێیان ڕوانی‪ ،‬تونس‌و‬ ‫توركیا و قه‌ته‌ر و ئێرانیش دژی بوون‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌وڵه‌تانه‌ چ به‌رژەوه‌ندییه‌كیان له‌ رووخان‬ ‫و مانه‌وه‌ی مورسی هه‌بوو؟‬ ‫د‪ .‬ئه‌نوه‌ر‪ :‬شاراوه‌ نییه‌ كه‌ له‌ سه‌ره‌تای‬ ‫رووداوه‌كانی به‌هاری عه‌ره‌بیدا هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌ سعودیه‌ و ئیامرات بریتیبوون له‌ النه‌ی‬ ‫داڵده‌دانی س ‌هرانی رژێم ‌ه كۆنه‌كانی میرس‪،‬‬ ‫تونس ‌و یه‌مه‌ن‪ ،‬جگ ‌ه له‌ ق ‌هزافی ‌و ئه‌سه‌د‬ ‫كه‌ كێشه‌ی مێژووییان له‌گه‌ڵیان هه‌بوو‪،‬‬ ‫له‌ رووداوه‌كانیشدا به‌ ئاشكرا (ئه‌حمه‌د‬ ‫شه‌فیق) له‌ ئیامراته‌وه‌ سه‌ركردایه‌تیی‬ ‫ك��ۆك��ردن �ه‌وه‌ی هه‌تیوه‌كانی موباره‌كی‬ ‫ده‌ك��رد‪ ،‬له‌ راگه‌یاندنه‌كانه‌وه‌ بڕی پاره‌ی‬ ‫پرتۆڵی ئ��ی�مارات و سعودیه‌ س�ه‌ره‌ت��ا بۆ‬ ‫دژایه‌تیی مورسی‪ ،‬دواتریش وه‌ك خه‌اڵت‬ ‫بۆ ئینقالبچییه‌كان باس ده‌كرێت‪ .‬هه‌ریه‌كه‌‬ ‫له‌ توركیا و قه‌ته‌ریش گره‌ویان له‌سه‌ر ئه‌م‬ ‫هێزه‌ ده‌ركه‌وتووانه‌ی پاش به‌هاری عه‌ره‌بی‬ ‫ده‌كرد بۆ دروستكردنی هاوپه‌یامنێتییه‌كی‬ ‫نوێ له‌ ناوچه‌كه‌دا‪ ،‬به‌ راده‌ی�ه‌ك هه‌ردوو‬ ‫حكومه‌تی توركیا و میری قه‌ته‌ریش كه‌وتنه‌‬ ‫نێو ئه‌و ئامانجانه‌ی كه‌ ئیامرات ‌و سعودیه‌‬ ‫كه‌وتنه‌ دژایه‌تیكردنیان‪ .‬واڵتانی خۆرئاوا‬ ‫ب �ه‌رده‌وام گوتارێكی مه‌تاتی ‌و ناڕوونیان‬ ‫هه‌بووه‌ تا ئاراسته‌ی رووداوه‌كان ب ‌ه باشی‬ ‫سه‌قامگیر بووه‌‪ ،‬ئینجا پشتگیریی الیه‌نی‬ ‫به‌هێزیان ك��ردووه‌‪ .‬ئه‌مه‌ش به ‌ڕوونی له‌‬ ‫میرسدا ده‌بیرنێت‪ ،‬بۆ منوون ‌ه ئه‌مریكا به‌‬ ‫ره‌سمی ناڵێت ئینقالبه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌ یاساكانی‬ ‫خۆی ده‌بێت سزای ئینقالبچییه‌كان بدات‬ ‫‌و هاوكارییه‌ سه‌ربازییه‌كانی راگرێت‪،‬‬ ‫له‌ هه‌مانكاتیشدا داواده‌ك���ات كه‌ حوكم‬ ‫راده‌س��ت��ی مه‌ده‌نییه‌كان بكرێت‪ ،‬باشه‌‬

‫خاوەىن ئیمتیاز و سەرنووسەر‪:‬‬ ‫هاوژین عومەر کەریم‬ ‫‪hawzheenk@yahoo.com‬‬ ‫‪07701543488‬‬

‫بەڕێوەبەرى کارگێڕى‪:‬‬ ‫جیهانگیر ئەحمەد‬ ‫‪bayanreklam@yahoo.com‬‬ ‫‪07702455504‬‬

‫خودی دانپێدانانی ئه‌وه‌ی كه‌ ده‌بێت حوكم‬ ‫راده‌ستی مه‌ده‌نی بكرێت‪ ،‬ئیعرتاف نییه‌‬ ‫به‌وه‌ی كه‌ ئینقالب روویداوه‌؟‬ ‫به‌یان‪ :‬له‌ نێوان پالنی ده‌ره‌ك��ی و‬ ‫هه‌ڵه‌ی م��ورس��ی‪ ،‬كامیان پشكی شێری‬ ‫به‌رده‌كه‌وێت له‌ رێگه‌خۆشكردن بۆ كوده‌تا؟‬ ‫د‪ .‬ئه‌نوه‌ر‪ :‬ب �ه‌راوردك��ردن له‌ نێوان‬ ‫ئه‌م دوو ه��ۆك��اره‌دا‪ ،‬نادادپه‌روه‌رانه‌یه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌گه‌ر مورسی هه‌ڵه‌ی ك��ردووه‌ با‬ ‫به‌ ده‌ستوور و یاسا لێپرسینه‌وه‌ی لێبكه‌ن‪،‬‬ ‫خۆ هێشتا ده‌سه‌اڵتی دادوه‌ری ‌و دادگاكان‬ ‫وه‌ك س �ه‌رده‌م��ی م��وب��اره‌ك وای��ه‌! پاشان‬ ‫هه‌ڵه‌كانی مورسی چی ب��وون؟ ئه‌وانه‌ی‬ ‫ئه‌م قه‌وان ‌ه لێده‌ده‌ن با تاوانه‌كان بژمێرن‪،‬‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی جێگه‌ی پێكه‌نینه‌ پاش ئینقالب‬ ‫‌و ده‌ستبه‌سه‌ركردنی مورسی‪ ،‬تا ئێستا‬ ‫گه‌وره‌ترین تاوانی مورسی بریتیی ‌ه له‌وه‌ی‬ ‫كه‌ له‌ زیندانی موباره‌ك هه‌ڵهاتووه‌ له‌ كاتی‬ ‫شۆڕشی ‪25‬ی یه‌نایه‌ردا! ته‌ماشا ئه‌م هه‌ڵه‌ و‬ ‫تاوانه‌! باش ‌ه خۆ مورسی تۆمه‌تباری دزی و‬ ‫پیاوكوشنت‌و گه‌نده‌ڵی نه‌بووه‌‪ ،‬كابرا زیندانی‬ ‫سیاسیی سه‌رده‌می موباره‌ك بووه‌‪ ،‬باشه‌ بۆ‬ ‫له‌ماوه‌ی حوكمی عه‌سكه‌ریی دواتریشدا‬ ‫نه‌تانگێڕایه‌وه‌ بۆ زی��ن��دان؟ ئ�ه‌ی ئه‌گه‌ر‬ ‫شۆڕشكراوه‪ ‌،‬ئیرت ئه‌م مه‌هزه‌له‌یه‌ چییه‌؟‬ ‫به‌یان‪ :‬هه‌ڵه‌ی زه‌قی مورسی چی بوو‬ ‫له‌ كاتی ده‌سه‌اڵتیدا كردی كه‌ رێگه‌ی خۆش‬ ‫كرد بۆ كوده‌تا؟‬ ‫د‪ .‬ئه‌نوه‌ر‪ :‬ئ�ه‌وه‌ دووپاتده‌كه‌مه‌وه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر رێگای یاسایی ‌و مه‌ده‌نی هه‌بوو‪،‬‬ ‫ب ‌ه هیچ شێوه‌یه‌ك له‌گه‌ڵ به‌كارهێنانی‬ ‫هێزدا نیم‪ ،‬ن ‌ه ئه‌وه‌ی ك ‌ه قاعید ‌ه ده‌یكات‪،‬‬ ‫نه‌ ئه‌وه‌ی كه‌ ئینقالبچییه‌كان ده‌یكه‌ن‪ ،‬له‌‬ ‫هه‌ر كوێبێت‪ ،‬هه‌ڵه‌ی مورسی له‌ روانگه‌ی‬ ‫نه‌یاره‌كانیه‌وه‌ بریتییه‌ له‌ هه‌ڵه‌ی سیاسی‪،‬‬ ‫ئه‌وان ده‌ڵێن‪ :‬كابرا به‌ تاكڕەوی حوكمڕانیی‬ ‫ده‌ك��رد‪ ،‬به‌ ته‌نها ده‌ستووری نووسییه‌وه‌‪،‬‬ ‫موجامه‌له‌ی سوپای ده‌ك���رد‪ ،‬یارمه‌تیی‬ ‫حه‌ماسی ده‌دا‪ ،‬هاوپه‌یامنیی له‌گه‌ڵ ئه‌مریكا‬ ‫ده‌كرد دژی میرس‪ ،‬ده‌ڵێن به‌ پشتبه‌سنت به‌‬

‫بەڕێوەبەرى هونەرى‪:‬‬ ‫ڕەوشت محەمەد‬ ‫‪rawshtmail@yahoo.com‬‬ ‫‪07501112083‬‬

‫ده‌نگی ئیسالمییه‌كان حسابی بۆ لیربالی‬ ‫‌و چه‌په‌كان ن �ه‌ده‌ك��رد‪ ،‬نازانم زۆر شت‬ ‫ده‌ڵێن‪ .‬ئه‌مانه‌ یه‌ك چاره‌سه‌ریان هه‌یه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ئێستا ناچارن دوای ئینقالبیش هه‌ر بێنه‌وه‌‬ ‫سه‌ر ئه‌و چاره‌سه‌ره‌‪ ،‬ئه‌ویش گه‌ڕانه‌وه‌یه‌‬ ‫بۆ رای خه‌ڵك ‌و ئه‌نجامدانی هه‌ڵبژاردن‪،‬‬ ‫من ده‌پرسم‪ :‬جیاوازی چییه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌و‬ ‫موباده‌ره‌یه‌ی كرا بۆ چاره‌سه‌ری كێشه‌كان‌و‬ ‫مورسی له‌ خیتابی (‪)7/2‬دا وتی‪ :‬من رازیم‪،‬‬ ‫بۆچی له‌ (‪ )7/3‬ئینقالبیان كرد؟ من ده‌پرسم‬ ‫ئایا دۆخی ئێستا گونجاوه‌ بۆ هه‌ڵبژاردن كه‌‬ ‫سه‌رۆك فڕێندراوه‌ و ده‌ستبه‌سه‌ره‌‪ ،‬سه‌ركرده‌‬ ‫ئیسالمییه‌كان له‌ زیندانن‪ ،‬كه‌ناڵه‌كانی‬ ‫ئیسالمییه‌كان داخ��راون‪ ،‬سه‌ده‌ها هه‌زار‬ ‫خه‌ڵك له‌سه‌ر شه‌قامه‌كانن‪ ،‬بێمتامنه‌یی به‌‬ ‫یه‌كجاری له‌ نێوان الیه‌نه‌كاندا دروستبووه‌‪،‬‬ ‫یان دۆخی سه‌رۆكایه‌تیی مورسی؟ با بڵێن‪:‬‬ ‫كابرا كێی زیندانی ك��رد؟ چ كه‌ناڵێكی‬ ‫داخست؟ كردیان به‌ بابه‌تی رابورادنی‬ ‫راگه‌یاندنی فلول‪ ،‬به‌اڵم كێی كوشت؟ یان‬ ‫كێی زیندان كرد؟‬ ‫به‌یان‪ :‬زۆرێك له‌ نووسه‌ران و چاودێران‬ ‫ل �ه‌و ب��ڕوای��ه‌داب��وون‪ ،‬ب �ه‌ه��اری عه‌ره‌بی‬ ‫كاریگه‌ریی ك��رد ‌ه سه‌ر گ��ۆڕان له‌ هزری‬ ‫ره‌وتی ئیسالمی به‌رامبه‌ر دیموكراسیه‌ت و‬ ‫الوازكردنی تووندڕەویی ئیسالمی‪ ،‬ئایا ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌ میرس روویدا‪ ،‬جارێكی تر بیانوو ناداته‌‬ ‫ده‌ست هه‌ندێك هێزی ئیسالمی كه‌ په‌نا‬ ‫به‌رنه‌وه‌ به‌ر تووندوتیژی و ره‌تكردنه‌وه‌ی‬ ‫پرۆسه‌ی دیموكراسی؟‬ ‫د‪ .‬ئه‌نوه‌ر‪ :‬نائومێدی باشرتین ژینگه‌یه‌‬ ‫بۆ گه‌شه‌كردنی بیری تووندوتیژی‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫ده‌رئه‌نجامێكی راسته‌ كه‌ به‌هاری عه‌ره‌بی‬ ‫باشرتین هۆكار بوو كه‌ نه‌ك ره‌وتی ئیخوان‬ ‫موسلمین‪ ،‬به‌ڵكو ره‌وت�ه‌ جیهادییه‌كانیش‬ ‫هاتنه‌ سه‌ر ئه‌و بڕوایه‌ی كه‌ به‌ گه‌ڕانه‌وه‌‬ ‫بۆ خه‌ڵك‪ ،‬ده‌توانن به‌رنامه‌ سیاسییه‌كانیان‬ ‫پێشبخه‌ن‪ ،‬ته‌نانه‌ت سه‌له‌فییه‌كانیش هاتنه‌‬ ‫پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌وه‌‪ ،‬بۆ یه‌كه‌مجار له‌‬ ‫میرسدا پلورالیزمێكی ئیسالمی ‌و نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫‌و لیرباڵی ‌و چ�ه‌پ ده‌ب��ی�نرا‪ ،‬ته‌نانه‌ت له‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی یه‌كه‌مدا بۆ هه‌ڵبژاردنی‬ ‫پ�ه‌رل�ه‌م��ان‪ ،‬ئیخوان موسلیمین له‌گه‌ڵ‬ ‫چه‌ند هێزێكی نیشتامنیدا هاوپه‌یامنیی‬ ‫ب�ه‌س��ت‪ ،‬ن �ه‌ك ل�ه‌گ�ه‌ڵ سه‌له‌فییه‌كاندا‪،‬‬ ‫ئه‌مانه‌ په‌ره‌سه‌ندنی به‌رچاوبوون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی دوات��ر رووی��دا‪ ،‬زۆر ب ‌ه روون��ی به‌‬ ‫خه‌ڵك یان راسته‌وخۆتر به‌ ئیسالمییه‌كان‬ ‫ده‌ڵ��ێ��ت‪ :‬پ �ه‌رل �ه‌م��ان ه�ه‌ڵ��ب��ژێ��ره‌ ئێمه‌‬ ‫هه‌ڵیده‌وه‌شێنینه‌وه‌‪ ،‬ده‌نگ له‌سه‌ر ده‌ستوور‬ ‫بده‌ ئێمه‌ كاری پێناكه‌ین‪ ،‬سه‌رۆك هه‌ڵبژێره‌‬ ‫ئێمه‌ كوده‌تای به‌سه‌ردا ده‌كه‌ین! له‌ الیه‌كی‬ ‫تریشه‌وه‪ ‌،‬دام �ه‌زراوه‌ی سوپا و هێزه‌كانی‬ ‫ئاسایش وه‌ك خۆیه‌تی‪ ،‬راگه‌یاندن هه‌مان‬ ‫ماشێنی كۆنه‌‪ ،‬ده‌سه‌اڵتی دادوه‌ری وه‌ك‬ ‫خۆیه‌تی‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ ئ �ه‌و دۆخ �ه‌ی �ه‌ ك�ه‌ نائومێدی‬ ‫دروست ده‌كات‪ ،‬ئه‌و دۆخه‌یه‌ كه‌ گوتاری‬ ‫ئیسالمیی میانه‌ڕە و ده‌خاته‌ ژێر پرسیاری‬ ‫ته‌كفیرییه‌كان ‌و الیه‌نگرانی قاعیده‌‪ ،‬به‌‬ ‫ئاشكرا ده‌ڵێن دیمۆكراسیه‌ت ‌و حوكمی‬ ‫كوفرتان پیرۆزبێت! من داواده‌ك���ه‌م كه‌‬ ‫رۆشنبیرانی عه‌ملانی وه‌اڵمیان بده‌نه‌و ‌ه ‌و‬ ‫باسی مه‌حاسینی ئینقالبیان بۆ بكه‌ن!‬

‫ئەنداماىن بۆرد‪:‬‬ ‫سەاڵح ساالر‬ ‫ئیدریس سیوەیىل‬ ‫محەمەد جەمال‬

‫به‌یان‪ :‬تا ئێستاش به‌شێك ل ‌ه شه‌قامی‬ ‫میرسی به‌ خۆپیشاندان ناڕەزایی ده‌رده‌بڕن‬ ‫و داوای گێڕانه‌وه‌ی مورسی ده‌كه‌ن‪ ،‬پێتوایه‌‬ ‫ئه‌و خۆپیشاندانانه‌ چ كاریگه‌رییه‌كی له‌سه‌ر‬ ‫گۆڕەپانی سیاسیی میرس هه‌بێت؟‬ ‫د‪ .‬ئه‌نوه‌ر‪ :‬خۆپیشاندان‌و خۆپیشاندانی‬ ‫ب ‌هرامبه‌ر‪ ،‬یه‌كێك ‌ه له‌ ده‌ستكه‌وته‌كانی‬ ‫به‌هاری عه‌ره‌بی‪ ،‬نابێت ئه‌و رۆحه‌ مبرێت‬ ‫كه‌ هه‌ر الیه‌نێك ناڕازییه‌ هه‌میشه‌ بتوانێت‬ ‫ل ‌ه رێگه‌ی ده‌ربڕینی ناڕەزاییه‌وه‌ بێت ‌ه سه‌ر‬ ‫شه‌قام ‌و هه‌موو دونیا بیبینێت ‌و فشار‬ ‫بخاته‌ سه‌ر ده‌س�ه‌اڵت‪ ،‬ئه‌مه‌ش یه‌كێكه‌ له‌‬ ‫ئیجابیاته‌كانی مورسی كه‌ هیچ سه‌ركرده‌یه‌كی‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنی نه‌گرت له‌به‌ر خۆپیشاندان‪.‬‬ ‫ت �ه‌ن��ان �ه‌ت كاتێك ب��اره‌گ��اك��ان��ی ئیخوان‬ ‫موسلیمینیان سووتاند‪ .‬بێگومان ئه‌وه‌ی‬ ‫ئێستا له‌ رابیعه‌ی عه‌ده‌وی ‌و مه‌یدانه‌كانی‬ ‫ت��ردا رووده‌دات دیارده‌یه‌كه‌ ناتوانرێت‬ ‫پشتگوێبخرێت‪ ،‬هه‌رچه‌ند بۆ یه‌كه‌مجار‬ ‫له‌ پاش رووخانی موباره‌ك سوپا به‌ فڕۆكه‌‬ ‫نوورساو ده‌بارێنێت به‌سه‌ر خۆپیشانده‌راندا‬ ‫و داوای گه‌ڕانه‌وه‌یان لێده‌كات بۆ ماڵه‌كانیان‬ ‫كه‌ له‌ به‌رامبه‌ردا گیانیان پارێزراو ده‌بێت!‬ ‫به‌هه‌رحاڵ‪ ،‬خۆپیشاندن ته‌نها یه‌كێكه‌‬ ‫له‌ میكانیزمه‌كان‪ ،‬ده‌بێت هێزه‌ سیاسییه‌كان‬ ‫بتوانن سوود له‌ كارتی خۆپیشاندان وه‌ربگرن‬ ‫بۆ گۆڕینی واقیعه‌ سه‌پێرناوه‌كه‌‪ ،‬ئایا سوپا یان‬ ‫ئینقالبچییه‌كان تا چه‌ند وه‌اڵمیان ده‌بێت؟‬ ‫ئه‌و ‌ه بابه‌تێكی گرنگی دیكه‌یه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر وه‌اڵم‬ ‫نه‌بوو چی؟ ئه‌گه‌ر هێز به‌كارهێرنا چی؟‬ ‫ئه‌گه‌ر هه‌ڵوێستی نێوده‌وڵه‌تی پشتگیری له‌‬ ‫ئینقالب‌و ئه‌نجامه‌كانی كرد چی؟ به‌ رای من‬ ‫ته‌وژمی ئیسالمی ‌و هێزه‌كانی دژی ئینقالب‬ ‫له‌ دۆخێكی سیاسیی ناسكدان‪ ،‬كه‌ نابێت به‌‬ ‫هیچ شێوه‌یه‌ك بواری ته‌شه‌نه‌كردنی گوتاری‬ ‫تووندوتیژی بده‌ن‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌ سه‌ربڕینی‬ ‫خۆیان‌و ئه‌زموونی به‌هاری عه‌ره‌بییه‌‪ ،‬ره‌نگه‌‬ ‫ئاراسته‌یه‌ك له‌ سه‌ركردایه‌تیی دامه‌زراوه‌ی‬ ‫سوپای میرسدا ئه‌وه‌ی پێخۆشبێت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬به‌ بڕوای تۆ كوده‌تای سه‌ربازیی‬ ‫میرس چ كاریگه‌رییه‌ك له‌سه‌ر ناوچه‌کە‬ ‫جێده‌هێلێت؟‬ ‫د‪ .‬ئه‌نوه‌ر‪ :‬ئه‌وه‌ی ده‌بیرنێت ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫ته‌واوی ناوچه‌كه‌ به‌ گشتی له‌ پرۆسه‌یه‌كی‬ ‫گۆڕانكاریی به‌رده‌وامدایه‌‪ ،‬ب ‌ه تاكه‌ رووداوێك‬ ‫ره‌وته‌كه‌ ناگۆڕێت‪ ،‬به‌اڵم گومانی تێدا نییه‌‬ ‫كه‌ كوده‌تای سه‌ربازیی میرس كاریگه‌ریی‬ ‫سلبیی ده‌بێت له‌سه‌ر ره‌وت��ی ش��ۆڕش له‌‬ ‫میرس و واڵتانی تری وه‌ك تونس ‌و یه‌مه‌ن‬ ‫‌و ‪ ...‬هتد‪ .‬چونك ‌ه گه‌ڕانه‌وه‌یه‌ بۆ خاڵی‬ ‫سفر‪ ،‬بێبایه‌خكردنی رای زۆرینه‌ی خه‌ڵكه‌‬ ‫به‌ بیانووی رای خه‌ڵك‪ ،‬وات �ه‌ دژایه‌تیی‬ ‫دیمۆكراسییه‌ به‌ بیانووی رای خه‌ڵك ‌و‬ ‫دیموكراسییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی جێی ئاماژەیه‌‪ ،‬چیرۆكه‌ك ‌ه به‌م‬ ‫رووداوه‌ ته‌واو نابێت ‌و ته‌وژمی ناڕەزایی‬ ‫جه‌ماوه‌ری ‌و هه‌نگاوی سیاسی ‌و یاسایی‬ ‫دژە ئینقالبیش ئاراسته‌ی داهاتوو دیاری‬ ‫ده‌ك���ات‪ ،‬تا چه‌ند به‌ ش��ێ��وازی مه‌ده‌نی‬ ‫‌و ئاشتییانه‌ی س���ه‌رده‌م ئینقالبه‌كه‌ و‬ ‫ده‌رئه‌نجامه‌كانی په‌ڕگیر ‌و گه‌مارۆ بده‌ن‪،‬‬ ‫ئ �ه‌وه‌ن��ده‌ش خزمه‌تی ره‌وت��ی ئیسالمیی‬ ‫میانڕەو و داه��ات��ووی شۆڕشی گه‌النی‬ ‫به‌هاری عه‌ره‌بیش ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫ناونیشاىن بەیان لە ئینتەرنێت‪:‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬ ‫‪E.mail: bayanpress@yahoo.com‬‬ ‫‪www.facebook.com/bayanpres‬‬

‫رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامىن ‪ -‬شەقامى ئیرباهیم پاشا ‪ -‬تەالرى بنار نهۆمى پێنجەم ‪ -‬شوقەى ژمارە ‪ .3‬تەلەفۆن‪07480605181 :‬‬

‫بایی (‪ )750‬دینارە‬

‫‪14‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)45‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/23‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫بێویژدانی و ناهاوسه‌نگی له‌ هه‌ڵسه‌نگاندنی بزاڤە ئیسالمییه‌كان‬ ‫گومان له‌وه‌دا نییه‌ له‌نێو ته‌وژمی‬ ‫ئیسالمی و ب �زاڤ �ه‌ ئیسالمییه‌كاندا‪،‬‬ ‫ئاراسته‌ی تووند و په‌ڕگیر هه‌یه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌ره‌نجامی چه‌ندین هۆكاری مێژوویی‪،‬‬ ‫ك��اردان �ه‌وه‌ی سیسته‌مه‌ دیكتاتۆری و‬ ‫ته‌ئویلی ده‌قه‌كان و ‪ ...‬هتدن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ به‌رامبه‌ردا ئاراسته‌ی گشتی و زاڵی‬ ‫نێو ئه‌و بزاڤانه‌‪ ،‬میانه‌ڕەوی‪ ،‬كرانه‌وه‌‪،‬‬ ‫گفتوگۆخواز و مافپارێزه‌‪ ،‬به‌اڵم هیچ یه‌ك‬ ‫له‌مانه‌ نه‌بوه‌ته‌ هۆكاری ئه‌وه‌ی له‌ الی‬ ‫زۆرب �ه‌ی نه‌یاره‌كانیانه‌وه‌ به‌ویژدانه‌وه‌‬ ‫هه‌ڵسه‌نگێرنێن و مامه‌ڵه‌یەكی هاوسه‌نگ‬ ‫و بابه‌تییان له‌گه‌ڵدا بكرێت‪.‬‬ ‫لێتان ن��اش��ارم �ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ندێ جار‬ ‫سه‌رسام و واق وڕماو ده‌بم‪ ،‬كاتێك ده‌بینم‬ ‫هه‌ندێ كه‌س به‌ ناوی رۆژنامه‌نووس‪،‬‬ ‫چ��اودێ��ری سیاسی‪ ،‬پسپۆڕی ب��واری‬ ‫ئیسالمی سیاسی و بگره‌ هه‌ندێ كه‌سی‬

‫فاتیح سه‌نگاوی‬

‫سه‌ر به‌ جۆرێك له‌ ته‌وژمی ئیسالمی‬ ‫و به‌ شێوه‌یه‌كی زۆر بێویژدانانه‌‪ ،‬قس ‌ه‬ ‫س�ه‌ب��اره‌ت به‌ ئیسالمییه‌كان ده‌ك �ه‌ن‪،‬‬ ‫هه‌ڵیان ده‌سه‌نگێنن و ده‌یانكه‌نه‌ دێو‬ ‫و درن���ج‪ ،‬ئ�ه‌ژدی��ه��ای ح��ه‌وس��ه‌ره‌‪ ،‬دژە‌‬ ‫دیموكراسی و ئازادی‪ ،‬دژە‌ ئیسالم و خوا‬ ‫و په‌یامبه‌ر‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك ده‌دوێن وه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ی ئیسالمییه‌كان له‌ قوله‌ی قافه‌وه‌‬ ‫هاتنب و ئاگایان له‌ جیهانی هاوچه‌رخ‬ ‫و گۆڕانكارییه‌كانی نه‌بێت‪ ،‬یاخود بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ هاتنب ئه‌م ئیسالم ‌ه په‌رته‌وازه‌ بكه‌ن‬ ‫و ب��ه‌ردی به‌سه‌ر ب�ه‌ردی�ه‌وه‌ نه‌هێڵن‪،‬‬ ‫ل �ه‌ ه�ه‌م��ووش��ی س�ه‌ی��ر ت��ر‪ ،‬ئیسالمی‬ ‫به‌قوربانیكراوی ده‌ستی دیكتاتۆره‌كان‪،‬‬ ‫وه‌كو تووندڕەو ‌و ئیرهابی ده‌خه‌نه‌ڕوو‪،‬‬ ‫تۆمه‌تی بێبنه‌مایان بۆ داده‌ت��اش��ن و‬ ‫وێنه‌ی شێوێرناویان ده‌خه‌نه‌ڕوو‪ ،‬یاخود‬ ‫ب ‌ه ب��ڕی��اری پێشوه‌خت ‌ه تۆمه‌تباریان‬

‫ده‌كه‌ن‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ی ل ‌ه داهاتوودا ده‌بن ‌ه‬ ‫دیكتاتۆر و پیاوكوژ و دژە‌مرۆڤ‪ .‬به‌ر له‌‬ ‫واقیع‪ ،‬له‌ ئێستادا موحاكه‌مه‌یان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫كاتێكیش ده‌رف�ه‌ت��ی تاقیكردنه‌وه‌یان‬ ‫دێته‌پێشه‌وه‌‪ ،‬وه‌كو له‌ میرس و تونسدا‬ ‫ده‌یبینین‪ ،‬لێناگه‌ڕێن بسه‌ملێ كه‌ ئایا به‌‬ ‫كرده‌وه‌ ئه‌وان له‌ توانایاندا هه‌یه‌ لێبورده‌‬ ‫بن‪ ،‬فره‌یی قبوڵ بكه‌ن‪ ،‬خۆشگوزه‌رانی‬ ‫به‌دیبهێنن‪ ،‬مافی ئ��ه‌وی ت��ر ره‌چ��او‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬شارستانیه‌ت و ژیار بنیاتبنێن‪.‬‬ ‫زۆر گرنگ بوو بێ كوده‌تا ئه‌زمونی ئه‌و‬ ‫ئیسالمییانه‌مان بۆ ده‌ركه‌وتایه‌‪ ،‬هه‌ر له‌‬ ‫سه‌ره‌تاوه‌ هه‌وڵێكی بێویژدانانه‌ی پڕ‬ ‫له‌ درۆ و گزیكاریی ئه‌وامنان نه‌بینیایه‌‬ ‫و سه‌ره‌نجام به‌ كوده‌تا شه‌رعییه‌تی‬ ‫خه‌ڵكیان نه‌خستایه‌ت ‌ه ژێر پێ‪ .‬مرۆڤ‬ ‫كاتێك هه‌ندێك له‌ راڤه‌كارانی سیاسی و‬ ‫به‌شێك ل ‌ه رۆژنامه‌نووسان لێره‌ و له‌وێ‬

‫ده‌بینێت‪ ،‬كه‌ بێویژدانانه‌ قس ‌ه ده‌كه‌ن‬ ‫و له‌ درۆ و ده‌له‌سه‌ خۆیان ناپارێزن‪،‬‬ ‫ش��ه‌رم له‌خۆی ده‌ك��ات و ده‌پرسێت‪:‬‬ ‫چۆن ده‌بێت كه‌سی رۆشنبیر‪ ،‬بگره‌‬ ‫چۆن ده‌بێت مرۆڤی خاوه‌ن ویژدان به‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ ب ‌هرامبه‌ره‌كه‌ی هه‌ڵسه‌نگێنێت‪،‬‬ ‫با ناحه‌ز و ناكۆكیش بێت له‌گه‌ڵیان؟!‬ ‫زۆرجار درۆی ئاشكرا و تێكه‌ڵی و پێكه‌ڵی‬ ‫و دژب��وون و بێسه‌روبه‌ره‌یی ده‌بێته‌‬ ‫سیام و تایبه‌مته‌ندیی ئه‌و جۆره‌ كه‌سانه‌‪،‬‬ ‫به‌ پێچه‌وانه‌ی پیشه‌یی و بابه‌تیبوون‬ ‫و هه‌موو به‌هایه‌كی جوانی ئاسامنی‬ ‫و زه‌مینی‪ ،‬به‌ تێپه‌ڕاندنی ئ�ه‌وه‌ی كه‌‬ ‫ده‌بێ مرۆڤ دادگه‌ر و هاوسه‌نگ بێت‬ ‫ل ‌ه هه‌ڵسه‌نگاندنی به‌رامبه‌ره‌كانیدا‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ك قورئان ده‌فه‌رموێ «وإِ َذا ُق ْلت ُْم‬ ‫َفا ْع ِد ُلوا ؤلَ ْو َك َ‬ ‫ان َذا ُق � ْر يَب»‪ .‬و « َيا أَ ُّيهَا‬ ‫ا َّل ِذينَ يَ‌ َمنُوا ُكو ُنوا َق َّوا ِم َ‬ ‫ني لِ َّل ِه ُش َه َد‌ا َو‬

‫ِبا ْل ِق ْسطِ ؤال َي ْج ِر َمن َُّك ْم َشن َ​َي ُ‌ن َق ْو ٍم‬ ‫ع يَ​َل أَلاَّ َت ْع ِد ُلوا ا ْع ِد ُلوا هُ ؤ أَ ْق َ��ر ُب‬ ‫لِل َّت ْقؤي وا َّت ُقوا ال َّل َه إِ َّن ال َّل َه َخ ِب ٌري مِبَا‬ ‫َت ْع َم ُل َ‬ ‫ون»‪ .‬نابێت ناحه‌زیامن له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وانی ت��ردا وه‌هامان لێ بكات‬ ‫راستییه‌كان نه‌ڵێین و بێویژدان و‬ ‫ناهه‌وسه‌نگ بین له‌گه‌ڵیان‪.‬‬ ‫ئه‌م بێویژدانی و نادادییه‌ش‬ ‫ه�ه‌ن��دێ ل �ه‌و دی��ن��دار و ته‌وژمه‌‬ ‫ته‌قلیدیانه‌شی گ��رت��ووه‌ت�ه‌وه‌ كه‌‬ ‫ده‌كرێت له‌ژێر ناوی جیادا پۆلێن‬ ‫بكرێن‪ ،‬به‌اڵم سه‌ره‌نجام كاره‌كانیان‬ ‫به‌ دژای �ه‌ت��ی و شێواندنی كاری‬ ‫ئیسالمی و ب �زاڤ��ی ئیسالمی و‬ ‫به‌رژە‌وه‌ندیی ده‌سه‌اڵتداران كۆتایی‬ ‫دێ��ت‪ ،‬له‌ چاندنی رق و كینه‌ و‬ ‫پشێوی زیاتر به‌و الوه‌‪ ،‬شتێكی تری‬ ‫لێ سه‌وز نابێت‪.‬‬

‫هه‌ڵه‌ی فه‌نده‌مێنتاڵیزمی ئیسالمی!‬ ‫نالی پێنجوێنی‬ ‫ڕۆژانه‌ هه‌ندێ نووسه‌ر و ڕۆشنبیر‬ ‫چه‌مكی فه‌نده‌مێنتاڵیزم «األصولیه‌»‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی سه‌رپێییانه‌ و گشتگیر و‬ ‫ب ‌ه هه‌ڵه‌ بۆ ئیسالمییه‌كان به‌كارده‌هێنن‪.‬‬ ‫وشه‌‪ ،‬كاتێك ده‌بێته‌ چه‌مك‪ ،‬كه‌ مانایه‌كی‬ ‫ڕۆشن و دیاریكراو و كۆده‌نگیی له‌سه‌ر‬ ‫هه‌بێت‪ .‬ده‌ك��رێ چه‌مك «‪term‬ێ��ك��ی‬ ‫زانستیی وه‌ك فیزیا‪ ،‬كیمیا‪ ،‬یان چه‌مكێكی‬ ‫پزیشكی‪ ،‬كۆده‌نگی له‌ زمان ‌ه جیاوزه‌كاندا‬ ‫به‌ده‌ستبهێنێت و به‌ هه‌مان مه‌به‌ست‬ ‫و م��ان��ا به‌كاربهێرنێت‪ .‬گواستنه‌وه‌‬

‫و گشتاندنی چه‌مكێكی فیكریی‪،‬‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی و ئایینی‪ ،‬بێ له‌به‌رچاوگرتنی‬ ‫ج��ی��اوازی��ی زمانه‌وانیی و فیكریی و‬ ‫كولتووریی‪ ،‬كارێكی نه‌گونجاو و هه‌ڵه‌یه‌‪.‬‬ ‫فه‌نده‌مێنتاڵیزم‪ ،‬له‌ ڕوانگه‌ی فیكری‬ ‫ڕۆژئاواوه‌‪ ،‬واتای داخران و دواكه‌وتوویی‪،‬‬ ‫دژایه‌تی عه‌قڵ و پێشكه‌وتن‪ ،‬سه‌تحیبوون‬ ‫و ده‌قگه‌رایی ده‌گه‌یه‌نێ‪ .‬له‌ سه‌ره‌تاوه‌‬ ‫چه‌مكی فه‌نده‌مێنتاڵیزم‪ ،‬بۆ ناشیرن‬ ‫و زه‌م��ك��ردن��ی ئ �ه‌و گ��رووپ �ه‌ دینییانه‌‬ ‫به‌كارهاتووه‌ كه‌ دژ به‌ بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫ڕۆشنگه‌ریی ڕۆژئاوا وه‌ستاونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ق��ام��وس��ی «امل�����ورد»‪ ،‬پێناسه‌ی‬ ‫فه‌نده‌مێنتاڵیزم ده‌ك��ات ب��ه‌وه‌ی كه‌‬ ‫«بزووتنه‌وه‌یه‌كی پرۆتستانتییه‌‪ ،‬به‌‬ ‫مه‌زهه‌بی بێهه‌ڵه‌یی حه‌رفی «العصمه‌‬ ‫الحرفیه‌» نارساون‪1.‬‬ ‫به‌گوێره‌ی فه‌رهه‌نگی ڕۆبێرتی‬ ‫فه‌ره‌نسیش‪ ،‬فه‌نده‌مێنتاڵیزم ل ‌ه وشه‌ی‬ ‫(‪ )fundamental‬هاتوو ‌ه و له‌ ساڵی‬ ‫‪ 1920‬له‌ سه‌رده‌می جه‌نگی یه‌كه‌می‬ ‫جیهان‪ ،‬بۆ ڕەوتێكی الهوتی پرۆتستانتی‬

‫له‌ ئه‌مریكا به‌كارهاتووه‌‪ .‬ئه‌و گرووپ ‌ه‬ ‫مه‌سیحییه‌ به‌وه‌ نارسابوون كه‌ ته‌فسیری‬ ‫سه‌تحی و حه‌رفییان بۆ ده‌قه‌كانی‬ ‫ئینجیل ده‌كرد‪.‬‬ ‫ڕۆژهه‌اڵتناسی به‌ناوبانگی ئه‌ڵامنیا‬ ‫«ئ �ه‌ن��ێ�ماری شیمڵ ‪Annemarie -‬‬ ‫‪ »Schimmel‬ده‌ڵێت «ئه‌م ده‌سته‌واژەیه‌‬ ‫ل �ه‌ س��ه‌ره‌ت��اوه‌ ب��ۆ چه‌ند گرووپێكی‬ ‫داخ�����راوی مه‌سیحی ل �ه‌ ئه‌مێریكا‬ ‫به‌كارهێرناوه‌ و هیچ په‌یوه‌ندییه‌كی به‌‬ ‫ئیسالمه‌وه‌ نییه‌‪ ،‬ڕاگه‌یاندنی ڕۆژئاوا به‌‬ ‫هه‌ڵه‌ و به‌ مه‌به‌ست ئه‌و ده‌سته‌واژەیه‌‬ ‫ب ‌هرامبه‌ر ئیسالمییه‌كان به‌كارده‌هێنێت‪.3‬‬ ‫«جیلس كیپڵ‪»Gilles kepel -‬‬ ‫له‌ كتێبی «پێغه‌مبه‌ر و فیرعه‌ون» كه‌‬ ‫له‌باره‌ی بزووتنه‌وەی ئیسالميی میرسه‌وه‌‬ ‫نووسیویه‌تی‪ ،‬خ��ۆی له‌ به‌كارهێنانی‬ ‫ده‌سته‌واژەی فه‌ده‌مێنتاڵیزم پاراستووه‌ و‬ ‫ده‌ڵێ «هیچ بیانوویه‌كامن به‌ده‌سته‌وه‌‬ ‫نییه‌ ك ‌ه ئه‌و ده‌س��ت �ه‌واژە و كه‌ره‌سته‌‬ ‫فیكرییانه‌ی بۆ ته‌فسیركردنی قۆناغێكی‬ ‫م��ێ��ژووی��ی دی��اری��ك �راوی كاسۆلیك و‬

‫پرۆتستانته‌كان به‌كارهاتوون‪ ،‬بۆ جیهانی‬ ‫ئیسالمی بگوێزینه‌وه‌ و به‌كاریبهێنین‪.4‬‬ ‫«د‪ .‬محه‌ممه‌د عه‌ماره‌» له‌باره‌ی‬ ‫ئ��س��وڵ��ی��ی�ه‌ت�ه‌وه‌ ده‌ڵ��ێ��ت «ل���ه‌ ڕووی‬ ‫زمانه‌وانی و له‌ فه‌رهه‌نگی ئیسالمیدا‬ ‫وشه‌ی (أصولیه‌) له‌ ئه‌سڵه‌وه‌ هاتووه‌‪،‬‬ ‫واته‌ بناغه‌ و ئه‌ساسی هه‌ر شتێك‪ ،‬مانا‬ ‫و مه‌فهوم و به‌كارهێنانی جیاوازه‌ له‌‬ ‫فیكری ڕۆژئ��اوای��ی‪ ،‬به‌ پێچه‌وانه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌ ئیسالمدا چه‌مكی (أصولیون) به‌و‬ ‫زانایانه‌ وتراوه‌ كه‌ خه‌ریكی خوێندن و‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی زانسته‌كانی ئوسوڵی دین‬ ‫و ئوسوڵی فیقهی بوون‪ ،‬كه‌ به‌ یه‌كێك‬ ‫له‌ دیارترین بواری زانسته‌ عه‌قڵییه‌كانی‬ ‫ئیسالم داده‌نرێت‪5.‬‬ ‫له‌ سه‌ده‌ی ڕاب��ردووه‌وه‌‪ ،‬ڕاگه‌یاندن‬ ‫و ناوه‌نده‌ سیاسی و كولتوورییه‌كانی‬ ‫ڕۆژئ������اوا‪ ،‬ب��ه‌ م��ۆت��ی��ڤ��ی ئ��ای��ی��ن��ی و‬ ‫ئایدیۆلۆژی‪ ،‬چه‌مكی «فه‌نده‌مێنتاڵیزم»‬ ‫ب��ۆ ناشیرینكرنی بێداریی (صحوه‌)‬ ‫ی ئیسالمی و ب��زووت��ن �ه‌وه‌ و ڕەوت��ه‬ ‫‌ئیسالمییه‌كان به‌كارد ‌هه‌ێنن‪ .‬سه‌رۆكی‬

‫پێشووتری ئه‌مێریكا «نیكسۆن» له‌ كتێبی‬ ‫(الفرصة السانحة)دا‪ ،‬ئیسالمییه‌كان‬ ‫ب ‌ه فه‌نده‌مێنتاڵیزم ن��اوده‌ب��ا‪ ،‬داوا له‌‬ ‫ڕۆژئاواییه‌كانیش ده‌كات ڕووبه‌ڕوویان‬ ‫بوه‌سنت و له‌ دژیان بجه‌نگن! بیریار و‬ ‫مونه‌زیره‌ ڕادیكاڵ و ڕاستڕەوه‌كانی وه‌ك‬ ‫فۆكۆیاما و سامۆیل هانتینگتۆن‪ ،‬پێ له‌و‬ ‫ڕاستیی ‌ه ده‌نێن كه‌ ئسوڵییه‌تی ئیسالمی‬ ‫دژایه‌تی عه‌قڵ و زانست و پێشكه‌وتن‬ ‫ناكات و داخ�راو و چه‌قبه‌ستوش نییه‌‪.‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وان ڕەوتێكی شۆڕشگێڕن‬ ‫و ده‌ی��ان��ه‌وێ ب �ه‌ زی��ن��دووك��ردن �ه‌وه‌ی‬ ‫شارستانییه‌ت و شه‌ریعه‌تی ئیسالمی‪،‬‬ ‫خۆیان له‌ژێر قه‌ڵه‌مڕەوی و فه‌رمانڕەوایی‬ ‫ڕۆژئاوادا ڕزگار بكه‌ن‪ .‬ده‌یانه‌وێ پڕۆژەی‬ ‫شارستانییه‌تێكی ئیسالمی زیندووبكه‌نه‌وه‌‬ ‫و سیستمی سه‌رمایه‌داریی و سێكۆالری‬ ‫ڕۆژئاوا ڕەتبكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫گه‌ر ڕۆژئاواییه‌كان له‌ چوارچێوه‌ی‬ ‫جه‌نگێكی ك��ول��ت��ووری و سیاسیدا‪،‬‬ ‫چه‌مكی فه‌نده‌مێنتاڵیزم بۆ ئیسالمییه‌كان‬ ‫به‌كاربهێنن و بیانه‌وێت هه‌مان كااڵی‬

‫ناشیرینی سه‌رده‌می جه‌نگی كه‌نیس ‌ه‬ ‫و كۆمه‌ڵگاكانی ڕۆژئاوا‪ ،‬به‌ بااڵی ڕەوت‬ ‫و بزووتنه‌وه‌ ئیسالمییه‌كاندا بكه‌ن‪ .‬ئایا‬ ‫نووسه‌ر و ڕۆشنبیرانی ئێمه‌‪ ،‬له‌ بێئاگایی‬ ‫و ن ‌هزانی و چاولێگه‌رییه‌وه‪ ‌،‬هه‌مان‬ ‫چه‌مك به‌ هه‌ڵه‌ دووب��اره‌ده‌ك �ه‌ن �ه‌وه‌؟‬ ‫ی��ان هه‌ندێك ده‌یانه‌وێت به‌ هه‌مان‬ ‫كه‌ره‌سته‌ی ڕۆژئاوا‪ ،‬جه‌نگی ئایدیۆلۆژی‬ ‫و حیزبيی خۆیان به‌رامبه‌ر ئیسالمییه‌كان‬ ‫بكه‌ن؟‬ ‫سه‌رچاوه‌‪:‬‬

‫‪ -1‬قاموس املورد‪ ،‬ل ‪.383‬‬ ‫‪ -2‬مجله ‌التسامح‪ ،‬عدد ‪ .21‬األصولیه‬ ‫الغربی‪ ،‬سامی‬ ‫واملفهوم‬ ‫اإلسالمی‬ ‫املفهوم‬ ‫‌بین‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫عبدالرحمن‪.‬‬ ‫‪ -3‬اإلسالم كبدیل‪ ،‬مراد ه‌ۆفامن ل ‪.17‬‬ ‫‪ -4‬النبی والفرعون‪ ،‬جیلس كیپڵ ل ‪.231‬‬ ‫‪ -5‬ااڵصولیه‌بین الغرب واإلسالم‪ .‬د‪ .‬محمد‬ ‫عامره‌‪ .‬األهرام‪ ،‬العدد‪2 ،45803 ،‬ی مای ‪.2012‬‬ ‫‪4‬االخره ‌‪ 1433‬ه‌بعا‌و ‪11‬من جامدي االخره‬ ‫‌‪1433‬ه‌ ‪ 2‬مایو ‪ 2012‬السنه‌ ‪ 136‬العدد‬ ‫‪.45803‬‬

‫فۆبیای ده‌سه‌اڵتی ئیسالمی الی رۆشنبیر‬ ‫ئوسامه‌ ئه‌نوه‌ر‬ ‫وه‌ك چینی رێپیشانده‌ری كۆمه‌ڵگا‪،‬‬ ‫رۆشنبیران له‌م دواییه‌دا توشی زۆرێك‬ ‫ل �ه‌ ه �ه‌ڵ �ه‌ و ك��ه‌م��وك��ووڕی ب���وون له‌‬ ‫نووسینه‌كانیاندا ده‌رب���اره‌ی «ئیسالمی‬ ‫سیاسی» و ده‌س �ه‌اڵت��ی تیۆكراتی‪ ،‬به‌‬ ‫شێوه‌یه‌ك خوێندنه‌وه‌یان بۆ ئه‌م بابه‌ته‪‌،‬‬ ‫پێویستی به‌ واقیعبینییه‌ك له‌ فیكر و‬ ‫نوێگه‌رییه‌ك له‌ نووسینه‌كانیاندا هه‌یه‌ ‪.‬‬ ‫ساڵێك ده‌ب��وو محه‌ممه‌د مورسی‬ ‫به‌ سه‌رۆكی نوێی میرس هه‌ڵبژێردرا بوو‪،‬‬ ‫دوای بردنه‌وه‌ی له‌ كاندیدی ركابه‌ری‬ ‫(ئه‌حمه‌د شه‌فیق) س��ه‌رۆك وه‌زیرانی‬

‫رژێمی پێشووی حوسنی موباره‌ك‪ ،‬پاش‬ ‫له‌سه‌ركارالدانیشی‪ ،‬ئیسالمی سیاسی‬ ‫یه‌كێك ‌ه له‌و باسه‌ گرنگانه‌ی كه‌ كایه‌ی‬ ‫سیاسیی ئه‌مڕۆیان گ �ه‌رم ك���ردووه‌‪ ،‬به‌‬ ‫ش��ێ��وه‌ی �ه‌ك ب��ۆ ه�ه‌ن��دێ��ك الی���ه‌ن وه‌ك‬ ‫هه‌ڕەشه‌یه‌ك وایه‌‪ ،‬بۆ هه‌ندێكی تریش‬ ‫موژده‌یه‌كی گه‌وره‌ی سه‌ركه‌وتنی فیكری‬ ‫ئیسالمی سیاسییه‌ ‪.‬‬ ‫ئ��ه‌وه‌ی گرنگ ‌ه باسی لێوه‌بكه‌ین‪،‬‬ ‫هه‌وڵی ئه‌و دژایه‌تیكردنانه‌ی الیه‌نه‌كانی‬ ‫تره‌ بۆ ئیسالمی سیاسی‪ ،‬كه‌ ئه‌وه‌ش بۆ‬ ‫چه‌ند الیه‌نێك دابه‌شده‌كرێن و هه‌ر‬ ‫الیه‌نێكیش ب ‌ه هۆكارێكی ج��ی��اوازه‌وه‌‬ ‫دژایه‌تیی ده‌كات‪ ،‬واڵتانی كه‌نداو بۆ منوونه‌‬ ‫له‌ بنه‌مای الوازبوونی ئابوریی واڵته‌كانیان‬ ‫و ت��رس له‌ سه‌رهه‌ڵدانی بزووتنه‌وه‌‬ ‫ئیسالمییه‌كان تێیدا‪ ،‬له‌ژێر كاریگه‌ریی‬ ‫هاتنه‌ سه‌ر ده‌سه‌اڵتی ئیسالمییه‌كانی‬ ‫میرس‪ ،‬هه‌ندێك الیه‌نی تر به‌ هۆی ترس‬ ‫هه‌بوون له‌ دووباره‌بوونه‌وه‌ی منوونه‌ی‬ ‫تاڵیبان و قاعید ‌ه ل ‌ه ئه‌فغانستان و عێراق‪،‬‬ ‫هه‌ندێكی تر له‌سه‌ر بنه‌مای دژبوونی‬ ‫ئ��ه‌وان بۆ ده‌س �ه‌اڵت��ی ئاینی‪ ،‬جا هه‌ر‬

‫ده‌سه‌اڵتێك بێت‪ ،‬كه‌ ئه‌م كۆمه‌ڵه‌ی ‌ه زۆرێك‬ ‫له‌ خوێنه‌ران و رۆشنبیرانی گرتووه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ش گرنگرتین كۆمه‌ڵه‌یه‌ كه‌ باس له‌‬ ‫هۆكاره‌كانیان بكه‌ین بۆ دژایه‌تیكردنیان‬ ‫به‌رامبه‌ر «ئیسالمی سیاسی» كه‌ خۆیان‬ ‫ئه‌وه‌ زاراوه‌یه‌ به‌كاردێنن ‪.‬‬ ‫ئه‌و ڕوانینه‌ی زۆرێك له‌ رۆشنبیرانی‬ ‫ئه‌مڕۆ هه‌یانه‌ ب ‌هرامبه‌ر به‌ ده‌سه‌اڵتی‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬جیا ل�ه‌ ده‌س �ه‌اڵت��ی ئاینی‪،‬‬ ‫روانینێكی تا راده‌یه‌كی زۆر ده‌توانین‬ ‫بڵێین كۆنه‌ و به‌سه‌رچووه‌‪ ،‬ئه‌و روانینه‌یه‌‬ ‫كه‌ له‌ نه‌وه‌ده‌كانی ئه‌فغانستانی تاڵیبان‬ ‫و ‪2001‬ی قاعیده‌وە سه‌رچاوه‌ی گرتووه‌‪،‬‬ ‫روانینێكه‌ ناتوانێت فه‌نده‌مێنتالیزمی‬ ‫ئیسالمی و ئیسالمی سیاسی له ‌یه‌ك‬ ‫جودابكاته‌وه‌‪ ،‬روانینێكه‌ تا راده‌یه‌كی زۆر‬ ‫پێویستی به‌ نوێبوونه‌وه‌ هه‌یه‌‪ .‬لێره‌دا‬ ‫نامه‌وێ پارێزگاری له‌ هیچ جۆره‌ ده‌سه‌اڵتێك‬ ‫بكه‌م‪ ،‬ته‌نها شیكردنه‌وه‌یه‌ك ده‌كه‌م بۆ ئه‌و‬ ‫روانینه‌ی زۆرێ��ك له‌ رۆشنبیران هه‌یانه‌‬ ‫كه‌ بنه‌مای له‌ چه‌ند هۆكارێكی نه‌زۆك‬ ‫و الوازه‌وه‌ گ��رت��ووه‌‪ .‬ئ��ه‌وه‌ی رۆشنبیر‬ ‫پێویسته‌ له‌ بیركردنه‌وه‌كانی سه‌باره‌ت به‌‬

‫ئیسالمی سیاسی زیاد بكات‪ ،‬بریتییه‌ له‌‬ ‫واقیعبینینی ئیسالمی سیاسی له‌ ئێستادا‪،‬‬ ‫چونكه‌ مانه‌وه‌ له‌ بازنه‌ی قاعیده‌ و تاڵیبان‪،‬‬ ‫هیچ نوێگه‌رییه‌ك و فیكره‌یه‌ك پێشكه‌ش‬ ‫ن��اك��ات‪ ،‬ئه‌مڕۆ هێزگه‌لێكی ئیسالمی‬ ‫هه‌ن ده‌یانه‌وێت جیا له‌ هێز‪ ،‬به‌ هۆی‬ ‫دیموكراسییه‌و ‌ه بگه‌ن به‌ ده‌س��ه‌اڵت‪،‬‬ ‫هێزگه‌لێك پێویستیان به‌ خه‌ڵك نییه‌ تا‬ ‫بیهێننه‌ سه‌ر ئایدیۆلۆژیای خۆیان‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫خه‌ڵك ئ��ه‌وان به‌ پێویست ده‌زان��ێ��ت‪.‬‬ ‫هێزگه‌لێك جیا له‌ ده‌مارگیریی ئایدیۆلۆژی‪،‬‬ ‫بنه‌ماكانی ئیسالم به‌كارده‌هێنن بۆ‬ ‫حوكمڕانی‪ .‬ئه‌وانه‌ گشتی چه‌ند خاڵێكن‬ ‫ك ‌ه ئه‌گه‌ر رۆشنبیر ل �ه‌و روانگه‌یه‌وه‌‬ ‫نوێگه‌ری له‌ نووسینیدا نه‌كات ب ‌هرامبه‌ر‬ ‫ئیسالمی سیاسی‪ ،‬ئه‌وه‌ هیچ جیاوازییه‌كی‬ ‫نابێت و وه‌ك ئه‌وه‌ وایه‌ نووسینه‌كه‌ی له‌‬ ‫سه‌ره‌تاكانی ‪ 2000‬نووسیبێت ‪.‬‬ ‫ترسێكی رۆشنبیران له‌ ده‌سه‌اڵتی‬ ‫ئاینی‪ ،‬بریتییه‌ له‌ ترسی درووستبوونی‬ ‫ده‌سه‌اڵتێكی تیۆكراتی له‌ واڵتدا‪ ،‬هه‌ڵبه‌ته‌‬ ‫ب�ه‌ بۆچوونی م��ن پێویسته‌ رۆشنبیر‬ ‫پێش هه‌موو شتێك له‌ بڕیاردان له‌سه‌ر‬

‫تیۆكراتیبوونی ده‌س��ه‌اڵت بكشێته‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ دروستبوونی ده‌سه‌اڵتی تیۆكراتی‬ ‫به‌ پله‌ یه‌ك ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ هه‌ڵبژاردنی‬ ‫گه‌ل بۆ ئه‌م جۆره‌ ده‌سه‌اڵته‌‪ ،‬واته‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫گه‌لیش ده‌سه‌اڵتێكی تیۆكراتی دروست‬ ‫بكات‪ ،‬ئه‌و ‌ه رۆشنبیر بۆی نییه‌ ده‌سه‌اڵت‬ ‫تاوانبار بكات تا ئ �ه‌و كاته‌ی زۆرینه‌‬ ‫(گه‌ل) بڕیار ده‌دات‪ ،‬باشرتین منوونه‌ش‬ ‫ده‌وڵه‌تێكی تیۆكراتیی وه‌ك ئێرانه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌گه‌رچی ده‌سه‌اڵتێكی تیۆكراتی‬ ‫به‌هێزه‌‪ ،‬ب ‌ه شێوه‌یه‌ك زۆر جار له‌ باسه‌‬ ‫سیاسییه‌كاندا وه‌ك منوونه‌یه‌كی زه‌قی‬ ‫ده‌سه‌اڵتی تیۆكراتی ده‌هێندرێته‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌شدا خه‌ڵكه‌كه‌ی جگه‌ له‌ گله‌ییكردن‬ ‫له‌ خزمه‌تگوزاری و شێوه‌ژیانیان و ئازادی‪،‬‬ ‫كه‌مرت گله‌ییان له‌ جۆری حوكمڕانیی ئه‌م‬ ‫واڵته‌یه‌ ‪.‬‬ ‫زۆر جار ده‌س�ه‌اڵت�ه‌ سیاسییه‌كان‬ ‫له‌وه‌ گه‌وره‌ترن به‌ ئایدیۆلۆژیایه‌ك پێناسه‌‬ ‫بكرێن‪ ،‬به‌ڵكو ده‌كرێ هه‌ر ده‌سه‌اڵتێك له‌‬ ‫رێگای ئایدیۆلۆژیاكه‌وه‌ چه‌ندین بنه‌مای‬ ‫مافه‌كانی مرۆڤ و ئازادی و دیموكراسیی‬ ‫تێیدا ره‌ن��گ��ب��دات �ه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ گ��ه‌ل له‌م‬

‫نێوه‌نده‌دا هه‌ڵده‌بژێرێ كه‌ ئایا ده‌سه‌اڵت‬ ‫پێویستی به‌ گۆڕان ده‌بێت یان نا‪ ،‬نه‌وه‌ك‬ ‫رۆشنبیر‪ .‬هه‌بوونی فۆبیای ده‌سه‌اڵتی‬ ‫ئیسالمی ل�ه‌ چه‌ند بنه‌مایه‌كه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫كه‌ یه‌كێكیان بریتییه‌ له‌ تێكه‌ڵكردنی‬ ‫فه‌نده‌مێنتالیزمی ئیسالمی و ئیسالمی‬ ‫سیاسی‪ ،‬یاخود گۆڕانی ئیسالمی سیاسی له‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتدا بۆ ده‌سه‌اڵتێكی تیۆكراتی‬ ‫باسكردن له‌ ئیسالمی سیاسی‪ ،‬یاخود‬ ‫ده‌سه‌اڵتی ئیسالمی‪ ،‬زۆر جیاوازتره‌ له‌‬ ‫باسكردن له‌ ده‌سه‌اڵتێكی تیۆكراتی له‌‬ ‫ئێستادا‪ .‬ره‌نگه‌ ل ‌ه هه‌ندێك رووه‌وه‌‬ ‫پێشرت ده‌سه‌اڵتی ئیسالمی نوێكه‌ره‌وه‌ی‬ ‫ده‌س��ه‌اڵت��ی ت��ی��ۆك�رات��ی ب��ووب��ێ��ت له‌م‬ ‫سه‌رده‌مه‌دا‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی گرنگه‌ بزانرێت‬ ‫له‌ الیه‌ن زۆرێك له‌ رۆشنبیران و نووسه‌ران‬ ‫بریتییه‌ له‌وه‌ی ئیسالمییه‌ میانڕە‌وه‌كان‬ ‫«ئه‌و ناوه‌ی كه‌ له‌ خۆیان ناوه‌» ویستی‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنی ده‌سه‌اڵتێكیان هه‌یه‌ كه‌ له‌‬ ‫زۆر شێوه‌دا ل ‌ه ده‌سه‌اڵتێكی سیكۆالر و‬ ‫لیرباڵ نزیكه‌‪ ،‬به‌گوێره‌وه‌ی ئه‌وه‌ش بێت‬ ‫پێویستی به‌ راڤه‌كردنێكی نوێی سیاسی‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬ ‫‪www.facebook.com/bayanpres‬‬ ‫‪www.twitter/bayan2press‬‬

‫‪political general Newspaper‬‬

‫سه‌اڵح ساالر‬

‫هێنده‌ كاندید زۆر بوو‌ه له‌م عه‌سره‌دا!‬ ‫پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردن هه‌موو سیستم ‌ه پۆاڵیینه‌كان ده‌شكێنێت و سنووره‌‬ ‫دووره‌كانیش ده‌بڕێت‪ .‬هه‌ڵبژاردن وه‌ك نه‌خۆشی وایه‌‪ ،‬هه‌م (تا)ی هه‌ی ‌ه و هه‌م‬ ‫(له‌رز)‪ ،‬ئیرت هه‌ڵبژاردنی هه‌رشتێك بێت‪ .‬هه‌ربۆی ‌ه كاتێك سه‌یری سه‌روه‌ختی پرۆسه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن ده‌كه‌یت‪ ،‬تووشی شۆك ده‌بیت‪ ،‬چونك ‌ه واد ‌هزانیت خه‌ون ده‌بینیت‪ ،‬كه‌‬ ‫ته‌ماشای گوتاری سیاسیی حیزب و قه‌واره‌كان ده‌كه‌یت‪ ،‬بڕوا ب ‌ه چاو و گوێی خۆشت‬ ‫ناكه‌یت‪.‬‬ ‫هه‌ڵبژاردن وه‌ك نه‌بوونی و هه‌ژاریی وایه‌‪ ،‬قه‌رزی كۆن و خزمی دوورت یاد‬ ‫ده‌خاته‌وه‌‪ .‬له‌م وته‌یه‌شم ناحه‌قم مه‌گرن‪ ،‬ئاخر تا ماوه‌یه‌ك پێش ئه‌و پڕۆسه‌یه‌‪ ،‬الیه‌ن‬ ‫هه‌ی ‌ه ك ‌ه خۆی ل ‌ه به‌ره‌ی سۆسیال دیموكرات و دیموكراتخوازان د ‌هزانێت‪ ،‬كه‌چی‬ ‫ئێستا په‌نا بۆ خێڵ و عه‌شیره‌ت و ده‌ره‌به‌گ و ئاغاكان ده‌بات ك ‌ه تا دوو ڕۆژ پێشرت به‌‬ ‫دواكه‌وتوو و كۆنه‌په‌رستی ناوده‌بردن‪ .‬له‌وه‌ش سه‌یرتر‪ ،‬الیه‌نی عه‌ملانی و ئه‌نتی ئایینامن‬ ‫هه‌ن‪ ،‬نۆره‌یان گرتوو ‌ه و ل ‌ه ده‌رگای ماڵی مه‌ال و مامۆستایانی ئایینی ده‌ده‌ن‪ ،‬تا ل ‌ه ڕیزی‬ ‫لیسته‌كانیاندا كاندیدیان بكه‌ن‪ .‬كه‌چی هه‌ر ئه‌وانیش بوون ئایینیان ب ‌ه ئه‌فیونی گه‌الن‬ ‫د ‌هزانی و ب ‌ه دیتنی ڕیش و حیجاب نابینا ده‌بوون‪.‬‬ ‫ئێستا خه‌ریك ‌ه مۆدیلێكی دیكه‌ش ورد ‌ه ورد ‌ه سه‌رهه‌ڵده‌دات‪ ،‬ئه‌وانه‌ی پێشرت‬ ‫به‌شداریی هه‌ڵبژاردن و پڕۆسه‌ی سیاسییان ب ‌ه تاوان د ‌هزانی‪ ،‬كه‌چی ئێستا لێی دێنه‌‬ ‫پێشێ‪.‬‬ ‫ئه‌م پڕۆسه‌ی هه‌ڵبژاردن ‌ه ته‌نیا گرنگییه‌كه‌ی له‌وه‌دا نیی ‌ه ك ‌ه سه‌نگی هێزه‌كان‬ ‫یه‌كالده‌كاته‌وه‌‪ ،‬گرنگرت ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه ناخی هێز و كه‌سایه‌تییه‌كان ده‌رده‌خ��ات و‬ ‫ده‌یانخاته‌و ‌ه سه‌ر پلێت ‌ه ئه‌سڵییه‌كه‌ی خۆیان و ده‌مامك و دروشم ‌ه فریوده‌ره‌كانی‬ ‫پێشوویان ڕاده‌ماڵێت‪.‬‬ ‫ئه‌م چه‌ند ڕۆژەی پێشوو باسوخواسی كاندید و لیسته‌كان ب ‌ه جۆرێ بازاڕی میدیای‬ ‫گه‌رم كردووه‌‪ ،‬كه‌س خه‌یاڵی الی شه‌ڕە گه‌وره‌ك ‌ه نه‌ماوه‌‪ ،‬ك ‌ه درێژكردنه‌وه‌ی ویالیه‌تی‬ ‫سه‌رۆك و دواخستنی هه‌ڵبژاردنی پارێزگاكانه‌‪ ،‬هه‌ر ئه‌وه‌ند ‌ه د ‌هزانیت لیستێك ناو‬ ‫دێته‌خواره‌و ‌ه و خۆی ده‌ناسێنێت‪ .‬ناوی وا ده‌بینیت و ل ‌ه لیستی وادا كاندید كراوه‌‪،‬‬ ‫شایسته‌ی ئه‌وه‌ی ‌ه سه‌رت سپی بكات! نازانم ئه‌و هێزان ‌ه ب ‌ه چ بڕوایه‌كه‌و ‌ه كه‌سی الوازی‬ ‫له‌و شێوه‌ی ‌ه ده‌ئاخنن ‌ه نێو لیسته‌كانیان‪ ،‬یاخود كه‌سی وا كاندید ده‌كه‌ن ك ‌ه چه‌ند ساڵه‌‬ ‫دژ ب ‌ه بیر و باوه‌ڕی خۆیان خه‌بات ده‌كه‌ن و ئێستاش ده‌یكه‌ن ‌ه متامنه‌پێكراوی خۆیان!‬ ‫خاڵێكی تر ك ‌ه ده‌بێت هه‌ر ل ‌ه ئێستاو ‌ه قسه‌ی له‌سه‌ر بكه‌ین‪ ،‬به‌ڵێنی زل و‬ ‫قسه‌ی بێكرداره‌‪ ،‬ده‌بێت جه‌ماوه‌ر و میدیا و ڕێكخراوه‌كان چاودێربن به‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫به‌ڵێنانه‌وه‌‪ .‬پێویست ‌ه الیه‌نه‌كانیش به‌ردی زل هه‌ڵنه‌گرن‪ .‬هه‌روه‌ك ئه‌م یه‌ك دوو مانگه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك هه‌میش ‌ه ده‌بن ‌ه سه‌رده‌می ده‌نگكڕین و پاره‌به‌خشینه‌و ‌ه و مرۆڤكڕین‪ .‬ده‌خوازم‬ ‫ئه‌مجار ‌ه باهۆزی گۆڕانكاری ببینین و ئه‌م خه‌ڵك ‌ه چه‌وساو ‌ه و به‌شمه‌ینه‌ت ‌ه ڕزگاری ببێت‬ ‫و عه‌رشی گه‌نده‌ڵی بای ڕووداوه‌كان بیبات‪.‬‬

‫‪Tuesday, No.45‬‬ ‫‪First Year, July 23, 2013‬‬