ژمارە ٤٦

‫که‌ش‌و هه‌وا‬

‫‪/٣‬شەممە ‪/4 36‬شەممە ‪/5 37‬شەممە ‪ 38‬که‌رکوک ‪/٣‬شەممە ‪/4 42‬شەممە ‪/5 43‬شەممە ‪44‬‬ ‫هه‌ولێر ‪/٣‬شەممە ‪/4 42‬شەممە ‪/5 43‬شەممە ‪ 44‬سلێمانی ‪/٣‬شەممە ‪/4 40‬شەممە ‪/5 41‬شەممە ‪42‬‬ ‫‪ 22‬دهۆک ‬ ‫‪26‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪23‬‬

‫بایی (‪ )750‬دینارە‬

‫چاوى تۆ لەسەر ڕووداوەکان‬

‫خوێنه‌رانی خۆشه‌ویست ئاگادارده‌كه‌ینه‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫به‌بۆنه‌ی هاتنه‌وه‌ی جه‌ژنی ڕە‌مه‌زانی پیرۆزه‌وه‪،‬‬ ‫ژماره‌ی داهاتووى ڕۆژنامه‌كه‌مان ده‌رناچێت و‬ ‫پاش جه‌ژن له‌ ‪ 8/13‬دێینه‌وه‌ خزمه‌تتان‪ .‬جه‌ژنتان‬ ‫پیرۆز و هه‌ر له‌ خۆشیدا بن‪.‬‬ ‫ڕۆژنامه‌ی به‌یان‬

‫دکتۆر سه‌ردار عه‌زیز بۆ بەیان‪:‬‬

‫ل ‌ه هه‌رێمى کوردستان ده‌بێت‬ ‫ملكه‌چ و چاوشۆڕی قۆرغكه‌رانی‬ ‫داهاتی گشتی بیت‬

‫ ل‪ .‬گفتوگۆ‬

‫رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە‪ ،‬ژماره‌ (‪ ،)46‬سێشەممە ‪ ،2013/7/30‬ساڵی یەکەم‬

‫بیروڕا‬

‫هەرێمێکى بیمار‬ ‫لە سایەى‬ ‫سیاسەتى‬ ‫ناتەندروستدا‬

‫‪13‬‬ ‫وەرزش‬

‫گاریس بێڵ‬ ‫دەست بە‬ ‫مانگرتن‬ ‫دەکات‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫بەڕێوەبەرى كاروباری ته‌ندروستی‪ :‬قۆناغه‌كانی قه‌ره‌بووكردنه‌وه‌ جێبه‌جێ كراون‬

‫قوربانییانی ئاڤاستین داوای پێنج‬ ‫ملیۆن دۆالر له‌ حكومه‌ت ده‌كه‌ن‬ ‫الپەڕە‪5 :‬‬

‫پریاسکە‬

‫خامنەئى گوێ‬ ‫لە بیتهۆڤن‬ ‫دەگرێت‬

‫‪9‬‬

‫عیسا عه‌بدولقه‌هار‪ .‬هه‌ولێر‬

‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‬ ‫فراكسیۆنه‌كانی‬ ‫ڕایده‌گه‌یه‌نن ك ‌ه ‪ 100‬پرۆژەیاسا له‌م‬ ‫خوله‌ی پ ‌هرله‌ماندا ماونه‌ته‌وه‌‪ ،‬هۆكاری‬ ‫په‌سه‌ندنه‌كردنیشیان بۆ ڕێگرییه‌كانی‬ ‫لیستی كوردستانی و سه‌رۆكایه‌تیی‬ ‫پ ‌هرله‌مان ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی فراكسیۆنی یه‌كگرتووی‬ ‫ئیسالمی وتی «ل ‌ه م��اوه‌ی ڕاب��ردوودا‬ ‫ئه‌وله‌ویه‌ت ن���ه‌ده‌درا ب ‌ه پڕۆژەكانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن»‪ .‬ئه‌ندامێكی فراكسیۆنی‬ ‫گ��ۆڕان��ی��ش ده‌ڵ��ێ��ت «سه‌رۆكایه‌تیی‬ ‫پ � ‌هرل �ه‌م��ان و لیستی كوردستانی‬ ‫بڕیاره‌كانی یه‌كێتی و پارتی جێبه‌جێ‌‬ ‫ده‌كه‌ن»‪ .‬جێگری سه‌رۆكی فراكسیۆنی‬ ‫كوردستانییش ئ��ام��اژە ب �ه‌و ‌ه ده‌ك��ات‬ ‫ك ‌ه «ئ�ه‌و یاسایانه‌ی ماونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫یاسایانه‌ن ك ‌ه ڕەه �ه‌ن��دی سیاسییان‬ ‫هه‌یه‌»‪.‬‬ ‫بڕوانە الپەڕەی پەیجور‬

‫پێش جه‌ژن وردبینیی‬ ‫ناوی كاندیده‌كان‬ ‫یه‌كالیی ده‌بێته‌وه‌‬

‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫كۆمسیۆنی ب��ااڵی سه‌ربه‌خۆی‬ ‫ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن�ه‌ك��ان ده‌س��ت��ی ك��ردووه‌‬ ‫ب ‌ه وردبینیی ناوی كاندیدی الیه‌نه‌‬ ‫سیاسییه‌كان بۆ هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان و بڕیاریش ‌ه پێش جه‌ژنی‬ ‫ڕەم ‌هزان ناوه‌كان یه‌كالیی بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ع��ه‌ب��دول��ڕەح�مان خه‌لیفه‌‪،‬‬ ‫به‌رپرسی په‌یوه‌ندیی ‌ه جه‌ماوه‌رییه‌كانی‬ ‫كۆمیسیۆن ڕایگه‌یاند «ل ‌ه ‪28‬ی ئه‌م‬ ‫مانگه‌و ‌ه تا ‪2‬ی مانگی ‪8‬ی داهاتوو‬ ‫بڕگه‌یه‌كی ترمان هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و بڕگه‌یه‌ش‬ ‫پێنچ ڕۆژ ده‌خایه‌نێت بۆ گۆڕانكاریی‬ ‫ئه‌و كاندیدانه‌ی ك ‌ه مه‌رجه‌كانیان تێدا‬ ‫نییه‪ .‬ئه‌مه‌شیان ل ‌ه ڕێگه‌ی هاوكاریی‬ ‫قه‌وار ‌ه سیاسییه‌كانه‌و ‌ه ده‌بێت‪ ،‬پاشان‬ ‫لیسته‌كان یه‌ك ده‌خرێنه‌و ‌ه ل ‌ه ڕۆژی‬ ‫‪ 2‬بۆ ‪7‬ی مانگی ‪ 8‬و ده‌نێردرێن‬ ‫ب��ۆ ئه‌نجومه‌نی كۆمیسیاران بۆ‬ ‫په‌سه‌ندكردن‪ .‬دوای ئه‌مه‌ش ل ‌ه ماوه‌ی‬ ‫سێ ڕۆژدا ڕاده‌گه‌یه‌ندرێت و كاتێكیش‬ ‫دی��اری ده‌كرێت بۆ ده‌ستپێكردنی‬ ‫بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن»‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫‪ 100‬پرۆژه‌یاسا ده‌كه‌ون ‌ه‬ ‫خولی داهاتووی په‌رله‌مان‬

‫‪Tuesday, No, 46‬‬ ‫‪First Year, July 30, 2013‬‬

‫به‌پێی ئه‌و زانیارییانه‌ی ده‌ست‬ ‫(به‌یان) كه‌وتوون‪ ،‬قوربانییانی ده‌رزیی‬ ‫ئاڤاستین داوای قه‌ره‌بوو له‌ حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم ده‌ك���ه‌ن‪ .‬ل �ه‌و چوارچێوه‌دا‬ ‫هه‌ریه‌كێكیان داوای نزیكه‌ی (‪)500‬‬ ‫ه���ه‌زار دۆالر ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ك �ه‌ ب �ه‌ ده‌‬ ‫قوربانییه‌كه‌ ده‌كاته‌ پێنج ملیۆن دۆالر‪.‬‬ ‫س���ه‌رچ���اوه‌ی���ه‌ك���ی ن��زی��ك له‌‬ ‫قوربانییه‌كان كه‌ نه‌یویست ناوی‬ ‫ئاشكرا بكه‌ین‪ ،‬به‌ (به‌یان)ی ڕاگه‌یاند‬

‫«ئه‌و قوربانییانه‌ی ده‌رزیی ئاڤاستین ك ‌ه‬ ‫داوای قه‌ره‌بوو ده‌كه‌ن‪ ،‬ژماره‌یان ده‌ كه‌سه‌‬ ‫و یه‌كێكیان هه‌ردوو چاوی له‌ده‌ستداوه‌‪،‬‬ ‫یه‌كێكی تریشیان چاوه‌كانی ده‌رنه‌هاتووه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم بینایی له‌ده‌ستداوه‪ .‬هیچ داوایه‌كیان‬ ‫له‌و كۆمپانیایه‌ نه‌كردووه‌ كه‌ ده‌رزییه‌كه‌ی‬ ‫هێناوه‌‪ ،‬به‌ڵكو داوای قه‌ره‌بوو له‌ حكومه‌تی‬ ‫ه �ه‌رێ��م ده‌ك����ه‌ن‪ .‬داواك��اری��ی�ه‌ك�ه‌ش��ی��ان‬ ‫پێشكه‌شی وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی كردووه‌‪،‬‬ ‫كه‌ بۆ هه‌ر قوربانییه‌كیان‪ ،‬داوای نزیكه‌ی‬ ‫(‪ )500‬هه‌زار دۆالریان كردووه‌‪ ،‬وه‌زاره‌تی‬ ‫ته‌ندروستیش به‌ڵێنی داوه‌ به‌رزی بكاته‌وه‌‬

‫ب��ۆ ئه‌نجومه‌نی وه‌زی��ران��ی حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم»‪.‬‬ ‫دك��ت��ۆر دارا ڕە‌ش��ی��د م �ه‌ح��م��ود‪،‬‬ ‫ب���ه‌ڕێ���وه‌ب���ه‌ری گ��ش��ت��ی��ی ك���اروب���اری‬ ‫ته‌ندروستی به‌ (به‌یان)ی رایگه‌یاند «بۆ‬ ‫قه‌ره‌بووكردنه‌وه‌یان پێویسته‌ لیژنه‌یه‌ك‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندنی ب��ۆ ب��ك��ات‪ ،‬چونكه‌‬ ‫قوربانییه‌كان وه‌كو یه‌ك نین‪ ،‬بۆ منوونه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی هه‌ردوو چاوی له‌ده‌ستداوه‌‪ ،‬وه‌كو‬ ‫ئ�ه‌وه‌ نییه‌ كه‌ یه‌ك چ��اوی له‌ده‌ستداوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وانه‌شی چاویان له‌ده‌ست نه‌داوه‌‪ ،‬وه‌كو‬ ‫ئه‌وانه‌ نین كه‌ ته‌نها ئازاریان پێگه‌یشتووه‌»‪.‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری گشتیی كاروباری‬ ‫ته‌ندروستی وتیشی «حكومه‌ت خۆی‬ ‫به‌ڵێنی پ��ێ��دان ق��ه‌ره‌ب��ووی م��اددی‬ ‫و مه‌عنه‌وییان بكاته‌وه‪ .‬قه‌ره‌بووه‌‬ ‫ماددییه‌كه‌ هێشتا دیاریی نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫پێشرت وه‌زی��ری ته‌ندروستی به‌ڵێنیدا‬ ‫قه‌ربوویان بكاته‌وه‌ و چاره‌سه‌ریان‬ ‫له‌ هه‌ركوێ‌ بێت بیاننێرێت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫قۆناغه‌كانی قه‌ره‌بووكردنه‌وه‌ جێبه‌جێ‬ ‫كراون‪ .‬له‌وانه‪ ‌،‬نه‌خۆشه‌كان پێویستیان‬ ‫به‌ واڵتێكی پێشكه‌وتوو هه‌بوو‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫برانه‌ ئه‌ڵامنیا»‪.‬‬

‫سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێم درێژبكاته‌وه‌»‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و ب�ه‌رپ��رس�ه‌ی یه‌كێتیی نیشتامنی‬ ‫ڕەخنه‌ی تووندیش له‌ كۆمسیۆنی بااڵی‬ ‫سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌كان ده‌گرێت و‬ ‫پێیوایه‌ نه‌یتوانیوه‌ پڕۆفیشنااڵنه‌ ئیشه‌كانی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رێت»‪.‬‬ ‫بڕوانە الپەڕەی ڕۆژ‬

‫بڕوانه‌ الپه‌ڕەی هه‌واڵ و ڕاپۆرت‪.‬‬

‫زیاتر له‌ ‪ 40‬كورسیی په‌رله‌مان ده‌به‌ینه‌وه‬

‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫شۆڕش ئیسامعیل‪ ،‬ئه‌ندامی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی و به‌رپرسی مه‌كته‌بی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫یه‌كێتیی نیشتیامنی‪ ،‬له‌ گفتوگۆیه‌كی‬ ‫(ب �ه‌ی��ان)دا له‌سه‌ر پرسی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫داهاتووی په‌رله‌مانی كوردستان چه‌ند‬ ‫زان��ی��اری��ی�ه‌ك ده‌خ���ات���ه‌ڕوو‪ .‬به‌رپرسی‬

‫مه‌كته‌بی هه‌ڵبژاردنی یه‌كێتیی نیشتیامنی‬ ‫رایگەیاند «ئێمە لیستی یه‌كه‌م ده‌بین‬ ‫له‌سه‌رتاسه‌ری كوردستاندا و زیاتر له‌ ‪40‬‬ ‫كورسیی په‌رله‌مان ده‌به‌ینه‌وه‌»‪ .‬له‌باره‌ی‬ ‫هۆكاری ئه‌و متامنه‌به‌خۆبوونه‌شه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌ڵ��ێ��ت «ی�ه‌ك��ێ��ت��ی ده‌ن��گ��ه‌ زوی���ر و‬ ‫ناڕازییه‌كانی خۆی گه‌ڕاندووه‌ته‌وه‌»‪.‬‬ ‫ش��ۆڕش ئیسامعیل ئاماژە به‌وه‌ش‬

‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫له‌ چه‌ند ڕۆژی ڕاب���ردوودا ب ‌ه‬ ‫ه��ۆی ب�ڵاوب��وون�ه‌وه‌ی یاداشته‌كانی‬ ‫ئه‌میری كۆمه‌ڵی ئیسالمی له‌ گۆڤاری‬ ‫(لڤین)دا‪ ،‬كه‌ له‌ به‌شێكیدا باسی‬ ‫له‌ چه‌ند به‌سه‌رهاتێكی ڕاب��ردوو‬ ‫كردبوو له‌گه‌ڵ شێخانی نه‌قشبه‌ندی‪،‬‬ ‫م��ی��دی��ای ده‌س����ه‌اڵت ئ��ه‌و هه‌له‌ی‬ ‫قۆسته‌وه‌ لە دژی كۆمه‌ڵی ئیسالمی‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمییش له‌و باره‌یه‌وه‌‬ ‫ڕوونكردنه‌وه‌ی باڵوکردەوە‪.‬‬ ‫مامۆستا سه‌ید غه‌فور‪ ،‬وتاربێژی‬ ‫مزگه‌وتی خانه‌قای بیاره‌ و یه‌كێك‬ ‫ل�ه‌ پ �ه‌ی��ڕەوان��ی دی���اری ته‌ریقه‌تی‬ ‫نه‌قشبه‌ندی‪ ،‬له‌وباره‌وه‌ بۆ (به‌یان)‬ ‫ده‌ڵێت «له‌گه‌ڵ مامۆستا عه‌لی باپیر‬ ‫قسه‌م كردووه‌»‪ .‬هه‌روه‌ها په‌یامیش‬ ‫ئاڕاسته‌ی پێشنوێژ و وتارخوێنانی‬ ‫ته‌ریقه‌ته‌كه‌ی ده‌كات‪.‬‬

‫شۆڕش ئیسامعیل‪ ،‬به‌رپرسی مه‌كته‌بی هه‌ڵبژاردنی یه‌كێتی بۆ به‌یان‪:‬‬ ‫ده‌كات كه‌ یه‌كێتی به‌ هیچ جۆرێك داوای‬ ‫نه‌كردووه‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان دوابكه‌وێت‪ .‬له‌‬ ‫باره‌ی پرسی گه‌ڕانه‌وه‌ی ده‌ستووریشه‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ئێستا بووه‌ته‌ كێشه‌ له‌ نێوان یه‌كێتی‬ ‫و پارتیدا و ه �ه‌ر ڕۆژە و به‌رپرسێك‬ ‫لێدوانێكی جیاواز ده‌دات‪ ،‬ناوبراو وتی‬ ‫«یه‌كێتی به‌رانبه‌ر گه‌ڕانه‌وه‌ی ده‌ستوور‬ ‫ب��ۆ پ �ه‌رل �ه‌م��ان ب��ڕی��اری داوه‌ م��اوه‌ی‬

‫شێخانی نه‌قشبه‌ندی‬ ‫و كێشه‌كه‌یان له‌گه‌ڵ‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی‬

‫‪3‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)46‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/30‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫سه‌ركرده‌یه‌كی (په‌یه‌ده‌) ورده‌كاریی ڕە‌وشی ڕۆژئاوای كوردستان ئاشكرا ده‌كات‬

‫«كورد كێشه‌ی له‌گه‌ڵ به‌شار ئه‌سه‌د نه‌ماوه‌»‬

‫و ئیداره‌كانیان به‌ده‌ست ئێمه‌وه‌ن‪،‬‬ ‫وه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی و ئاسایش و‬ ‫كاروباری سه‌ربازی‪ .‬گه‌لێك ناوچه‌ی‬ ‫كوردی و هه‌ندێك گوند كه‌ باره‌گای‬ ‫سوپای ئازاد و به‌ره‌ی (نوسڕە)ی تێدا‬ ‫بووه‌‪ ،‬كۆنتڕۆڵكراون»‪.‬‬ ‫ل �ه‌ب��اره‌ی م��ان �ه‌وه‌ی ده‌س�ه‌اڵت��ی‬ ‫ڕژێ��م �ه‌ك �ه‌ی ئ �ه‌س �ه‌د ل��ه ‌قامیشلۆ‪،‬‬ ‫جه‌عفه‌ر ح�ه‌ن��ان ده‌ڵ��ێ��ت «سوپای‬ ‫نیزامی له‌ قامیشلۆ ته‌نیا وه‌ك پاسه‌وانی‬ ‫باره‌گاكانی خ��ۆی ه�ه‌ی�ه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم له‬ ‫‌به‌ڕێوه‌بردنی شاره‌كه‌ و دامه‌زراوه‌كانی‬ ‫ڕۆڵیان نییه‌‪ ،‬هه‌مووی له‌الیه‌ن (په‌یه‌ده‌)‬ ‫وه‌ ب�ه‌ڕێ��وه‌ده‌ب��رێ��ن‪ .‬هێزه‌كامنان له‌‬ ‫هه‌رشوێنێك بن‪ ،‬ئاسایشی ئه‌و ناوچه‌یه‌‬ ‫ده‌پ��ارێ��زن‪ ،‬دادگ��ا و دام��ه‌زراوه‌ك��ان‬ ‫هه‌موو به‌ده‌ست ئێمه‌وه‌ن»‪.‬‬ ‫ل�ه‌ب��اره‌ی ورده‌ك���اری و هۆكاری‬ ‫س �ه‌ره �ه‌ڵ��دان��ی ش��ه‌ڕ و ك��وش��ت��ار له‌‬ ‫نێوان (په‌یه‌ده‌) و ب �ه‌ره‌ی (نوسڕە)‪،‬‬ ‫نوێنه‌ره‌كه‌ی هه‌رێمی كوردستانی‬ ‫(پ �ه‌ی �ه‌ده‌) وت��ی «ئ��ه‌وان (ن��ورسە) له‌‬

‫ئ��ی��داره‌ی ك��وردی ن��اڕازی��ن و قبووڵی‬ ‫ناكه‌ن به‌ڕێوه‌بردنی ناوچه‌ی كوردی‬ ‫ب�ه‌ده‌س��ت ك���ورده‌وه‌ بێت‪ .‬ئ��ه‌وان و‬ ‫سوپای ئازاد دژایه‌تیی سه‌قامگیركردنی‬ ‫ئاسایش له‌ناوچه‌ كوردییه‌كان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ده‌ی��ان �ه‌وێ��ت ب����ارودۆخ ب �ه‌ ئ��اڵ��ۆزی‬ ‫مبێنێته‌وه‌‪ ،‬ئێمه‌ش ئه‌وه‌مان پێ قبووڵ‬ ‫نییه‌»‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ ڕۆڵی به‌ره‌ی (نورسە)‬ ‫ل �ه‌ هاوكێشه‌ی ش��ۆڕش��ی س��وری��ادا‪،‬‬ ‫جه‌عفه‌ر حه‌نان باس له‌وه‌ده‌كات ئه‌و‬ ‫به‌ره‌یه‌ شوێنگره‌وه‌ی سوپای ئازاده‌ و‬ ‫ده‌ڵێت «له‌ واقیعدا سوپای ئازاد وه‌ك‬ ‫پێكهاته‌یه‌كی سه‌ربازی تۆكمه‌ نه‌ماوه‌‪،‬‬ ‫هه‌مووی ئێستا جه‌بهه‌ی (نورسە) یه‌‪،‬‬ ‫له‌و ملمالنێیه‌دا ئیئتیالفی ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫سوریا وه‌ك هێزێكی سه‌ربازی نه‌ماوه‌‪،‬‬ ‫شۆڕشگێڕان به‌گشتیی پشتگیری به‌ره‌ی‬ ‫(نورسە) ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌ژێر ناوی جۆراوجۆر‬ ‫كه‌تیبه‌ دروستده‌كه‌ن‪ ،‬هه‌ندێكیان له‌‬ ‫كافركردنی كورددا سێ و دوو ناكه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌ندێكی دیكه‌یان كه‌ الیه‌نگری‬

‫سوپای ئ��ازادن‪ ،‬ده‌ڵێن له‌گه‌ڵ كورد‬ ‫له‌شه‌ڕدا نین‪ .‬بیروبۆچوون و پێكهاته‌ی‬ ‫به‌ره‌ی (نورسە) ش جیاوازه‌‪ ،‬كه‌سانێك‬ ‫له‌ شاری سلێامنییه‌وه‌ په‌یوه‌ندییان به‌‬ ‫به‌ره‌كه‌وه‌ كردووه‌‪ ،‬له‌ چه‌ند واڵتێكی‬ ‫دی��ك�ه‌ش�ه‌وه‌ ل�ه‌ من��وون �ه‌ی لوبنان و‬ ‫میرس‪ ،‬كه‌سانێك چوونه‌ته‌ ڕیزی به‌ره‌ی‬ ‫(نورسە)‪ ،‬هه‌یانه‌ كوردیان پێ كافره‌ و‬ ‫سه‌ر و ماڵیان حه‌اڵڵ كردووه‌»‪.‬‬ ‫ده‌رب���اره‌ی مامه‌ڵه‌ی (پ�ه‌ی�ه‌ده‌)‬ ‫ل�ه‌گ�ه‌ڵ ئ �ه‌و چ �ه‌ك��داران �ه‌ی ب�ه‌ دیل‬ ‫ده‌گیرێن‪ ،‬جه‌عفه‌ر حه‌نان ئاماژە به‌وه‬ ‫‌ده‌كات له ‌هه‌وڵدان بگه‌نه‌ وه‌اڵمێك كه‌‬ ‫ئه‌و چه‌كدارانه‌ بۆچی دژی (په‌یه‌ده‌)‬ ‫له‌شه‌ڕدان؟ مامه‌ڵه‌شیان به‌پێی یاسا‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬له‌و ڕووه‌وه‌ وتی «مامه‌ڵه‌ی‬ ‫ئێمه‌ له‌گه‌ڵیان به‌و شێوه‌یه‌یه‌ كه‌ ده‌بێت‬ ‫پارێزگارییان لێبكه‌ین‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌دا‬ ‫گفتوگۆ ده‌كه‌ین تاوه‌كو بیانناسین و‬ ‫بزانین بۆچی هاتوون و ئامانجیان‬ ‫چییه‌؟ به‌گوێره‌ی په‌یامننامه‌ی ژنێڤ‬ ‫مامه‌ڵه‌ی دیلیان له‌گه‌ڵ ده‌كه‌ین»‪.‬‬

‫تاقیكردنه‌وه‌ی به‌ڕێوه‌به‌ر و یاریده‌ده‌ری قوتابخانه‌كان‬ ‫دیزه‌به‌ده‌رخۆنه‌ ده‌كرێت‬ ‫زریان جه‌وهه‌ر‬ ‫س��اڵ��ی راب�����ردوو وه‌زاره‌ت�����ی‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ی هه‌رێم تاقیكردنه‌وه‌ی‬ ‫كه‌فائه‌ی به‌ ژم��اره‌ی �ه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ر‬ ‫و ی��اری��ده‌ده‌ر ئه‌نجامدا‪ ،‬س��ه‌ره‌ڕای‬ ‫ن��ی��گ�ه‌ران��ی��ی زۆری مامۆستایانی‬ ‫ب�ه‌ش��داری��ش ك�ه‌ دووپ��ات��ی��ان��ك��رده‌وه‌‬ ‫ده‌ستی حزبه‌كانی ده‌س �ه‌اڵت به‌شی‬ ‫زۆری پڕۆسه‌كه‌ی هه‌ڵده‌سووڕاند‪،‬‬ ‫له‌ زۆر شوێنیش ك��ار به‌ ئه‌نجامی‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌كه‌ نه‌كرا‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌مساڵی خویندنیش كه‌ له‌‬ ‫كۆتایی پشووه‌كه‌ی نزیكدەبێته‌وه‌‪،‬‬ ‫دیارنییه‌ كه‌ی تاقیكردنه‌وه‌ی كه‌فائه‌‬ ‫ب��ۆ ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌ر و ی��اری��ده‌ده‌ره‌ك��ان‬ ‫سازده‌كرێت‪.‬‬ ‫باوه‌ڕ بڵباس‪ ،‬كه‌ مامۆستای یه‌كێك‬ ‫له‌ قوتابخانه‌كانه‌‪ ،‬بۆ (به‌یان) وتی‬ ‫«هیچ قه‌ناعه‌تم به‌و تاقیكردنه‌وه‌یه‌‬ ‫نییه‪ .‬ساڵی راب��ردوو مامۆستا هه‌بوو‬ ‫له‌ خوێندنگه‌یه‌ك پله‌ی یه‌كه‌می هێنا‪،‬‬ ‫كه‌چی دووه‌مه‌كه‌ كرایه‌ به‌ڕێوه‌به‌ر‪.‬‬ ‫ب��ه ‌ئاشكرا پێی وت���راوه‌ پڕۆسه‌كه‌‬

‫ده‌ستی سیاسیی تێدایه‌‪ .‬ئه‌نجامی‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌بینین كه‌ مافی به‌ڕێوه‌به‌ر‬ ‫و یاریده‌ده‌ر به‌ تاكه‌ مامۆستایه‌كی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن ڕەوا نابیرنێت‪ ،‬بۆیه‌ هیچ‬ ‫ئومێدێكم پێی نییه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت ئه‌و‬ ‫‪ 40‬من��ره‌ی �ه‌ی ب �ه‌ن��اوی چاوپێكه‌وتن‬ ‫ه��ێ��ڵ �راوه‌ت �ه‌وه‌‪ ،‬ب��ۆ بردنه‌پێشه‌وه‌ى‬ ‫مامۆستا حزبییه‌كانه‌»‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د ك�ه‌رك��وك��ی‪ ،‬سه‌رۆكی‬ ‫لیژنه‌ی داكۆكی له‌ مافی مامۆستایان‬ ‫له‌ یه‌كێتیی مامۆستایانی كوردستان‪،‬‬ ‫ب��ۆ (ب���ه‌ی���ان) ڕای��گ��ه‌ی��ان��د «ئێمه‌‬ ‫ل���ه‌س���ه‌ره‌ت���اوه‌ داوام���ان���ك���رد ه �ه‌ر‬ ‫ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌رێ��ك دوای ساڵی ‪2007‬‬ ‫دانرابێت‪ ،‬ده‌بێت تاقیكردنه‌وه‌ی بۆ‬ ‫بكرێته‌وه‌ و دانانه‌كه‌ش به‌سیستم‬ ‫ب��ێ��ت‪ ،‬ه��ه‌ر ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌رێ��ك دوای‬ ‫‪ 2007‬بێ تاقیكردنه‌وه‌ دانرابێت‪،‬‬ ‫پێچه‌وانه‌ی سیستمه‌‪ .‬ساڵی ڕابردووش‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌كرا‪ ،‬ب��ه‌اڵم نه‌مانبینی‬ ‫هیچ كه‌سێك به‌پێی تاقیكردنه‌وه‌‬ ‫دانرێت‪ ،‬له‌ڕاستیدا ده‌بێت به‌ڕێوه‌به‌ره‌‬ ‫ك��ۆن�ه‌ك��ان��ی��ش ب��ه‌ ت��اق��ی��ك��ردن �ه‌وه‌دا‬ ‫تێپه‌ڕن‪ ،‬چونكه‌ گله‌یی مامۆستایان له‌‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌ كۆنه‌كانه‌ كه‌ له‌سه‌ر بنه‌مای‬ ‫حزبیی دانراون»‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی لیژنه‌ی داكۆكی له‌ مافی‬ ‫مامۆستایان له‌ یه‌كێتیی مامۆستایانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ئ��ه‌وه‌ش��ی ئ��اش��ك�راك��رد‬ ‫«پرۆژەیه‌كامن بۆ دانانی به‌ڕێوەبه‌ر‬ ‫و ی���ارده‌ده‌ره‌ك���ان ئ��ام��اده‌ك��ردووه‌ و‬ ‫به‌منزیكانه‌ ئ��اڕاس��ت �ه‌ی وه‌زاره‌ت���ی‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬به‌اڵم تا ئێستا هیچ هه‌وڵێكی‬

‫ج��ددی نییه‌ بۆ دان��ان��ی به‌ڕێوه‌به‌ر‬ ‫و ی���اری���ده‌ده‌ری قوتابخانه‌كان به‌‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو ده‌ویسرتێت له‌‬ ‫ڕێگه‌ی كۆمیته‌ و ناوچه‌كانی یه‌كێتی‬ ‫و پارتییه‌وه‌ دابرنێن‪ .‬ده‌ستی حزب‬ ‫ته‌نانه‌ت به‌ دیاریكردنی به‌ڕێوه‌به‌ر و‬ ‫یاریده‌ده‌ره‌كانیش گه‌یشتووه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫مایه‌ی بێزارییه‪ .‬كۆمه‌ڵێك قوتابخانه‌‬ ‫ده‌كرێنه‌وه‌ كه‌ پۆستی به‌ڕێوه‌به‌ر و‬

‫مامۆستایه‌ك‪ :‬ئه‌و تاقیكرنه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫چاوبه‌ست ‌ه و لێی بێهیوام‬ ‫سه‌رۆكی لیژنه‌ی داكۆكی له‌ مافی مامۆستایان‪:‬‬ ‫وه‌زاره‌تی په‌روه‌رد‌ه ده‌یه‌وێت به‌ڕێوه‌به‌ر و‬ ‫یاریده‌ده‌ره‌كان ل ‌ه كۆمیت ‌ه و ناوچه‌كانی یه‌كێتی و‬ ‫پارتییه‌وه‌ دیاری بكرێن‬

‫یاریده‌ده‌ره‌كانیان به‌تاڵه‌ و كۆمه‌ڵێك‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ریش خانه‌نشین ده‌كرێن‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌هۆی ده‌ستوه‌ردانی حزبه‌كانی‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌وه‌‪ ،‬هیچ شتێكی دڵخۆشكه‌ر‬ ‫بۆ ئه‌و مامۆستایانه‌ی له‌ تاقیكاریی‬ ‫كه‌فائه‌دا پله‌ی گونجاویان هێناوه‌‪،‬‬ ‫له‌ئارادا نییه‌»‪.‬‬ ‫الی خۆیه‌وه‌ عیسمه‌ت محه‌مه‌د‪،‬‬ ‫وه‌زیری په‌روه‌رده‌ی هه‌رێم بۆ (به‌یان)‬ ‫ئاماژەیكرد «من هیچ وه‌اڵمێكم پێ نییه‌‬ ‫كه‌ ئایا ئه‌مساڵ تاقیكردنه‌وه‌ ده‌كرێت‬ ‫یان نا؟ كه‌ی و چۆن و به‌ چ شێوازێك‬ ‫ده‌كرێت؟ ئه‌مه‌ به‌پێی سیستمه‌ كه‌‬ ‫الی م��ن نییه‌‪ ،‬ئێمه‌ ته‌نیا سیستم‬ ‫جێبه‌جێده‌كه‌ین ك �ه‌ ئه‌نجومه‌نی‬ ‫وه‌زیران په‌سه‌ندیكردووه‌»‪.‬‬ ‫وه‌زیری په‌روه‌رده‌ دانی به‌وه‌شدا‬ ‫نا كه‌ ئه‌وان به‌ ڕەهایی ڕەچاوی منره‌‬ ‫ناكه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو چاوپێكه‌وتنیش ڕۆڵ‬ ‫ده‌بینێت‪.‬‬ ‫ل �ه‌ب��اره‌ی ه��ۆك��اری دواكه‌وتنی‬ ‫وه‌زی���ری‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌كانیشه‌وه‌‪،‬‬ ‫پ��ه‌روه‌رده‌ بێئاگایی ده‌رب��ڕی و ته‌نیا‬ ‫به‌ڵێنیدا به‌دواداچوونی بۆ بكات‪.‬‬

‫شۆڕشی سوریا لە‬ ‫ڕووى مەیدانییەوە‬ ‫ته‌نیا ناوی ماو‌ه‬

‫««‬

‫ڕەوش���ی س��وری��ا ڕۆژب���ه‌ڕۆژ‬ ‫ب �ه‌ره‌و خراپیی زیاتر ده‌چێت و‬ ‫شه‌ڕ‌و پێكدادانی الیه‌نه‌كان له‌گه‌ڵ‬ ‫ڕژێمی سوریا له‌ الیه‌ك ‌و له‌نێوان‬ ‫خ��ۆی��ان��دا ل��ه‌الی �ه‌ك��ی دی��ك �ه‌وه‪‌،‬‬ ‫په‌ره‌ده‌ستێنێت‪ .‬له‌ئێستادا هه‌ر‬ ‫به‌شێكی واڵت �ه‌ك �ه‌ كه‌وتووه‌ته‌‬ ‫ژێ��ر ده‌س��ه‌اڵت��ی الی�ه‌ن��ێ��ك�ه‌وه‌‪.‬‬ ‫پێشبینییه‌كان بۆ داهاتووی سوریا‪،‬‬ ‫دروستبوونی چ��وار حكومه‌ته‌‬ ‫له‌سه‌ر خاكه‌كه‌ی‪ .‬به‌رپرسێكی‬ ‫پارتی دیموكراتی ك��وردی سوریا‬ ‫(پ���ه‌ی���ه‌ده‌)ش ل�ه‌دی�مان�ه‌ی�ه‌ك��ی‬ ‫(به‌یان) دا سه‌ره‌ڕای ئاشكراكردنی‬ ‫چ�ه‌ن��د زان��ی��اری��ی�ه‌ك��ی گ��رن��گ و‬ ‫هه‌ستیار‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نێت شۆڕشی‬ ‫سوریا ته‌نیا به‌ناو ماوه‌ و ئه‌وه‌ی‬ ‫ئێستا ب�ه‌ڕێ��وه‌دەچ��ێ��ت‪ ،‬ش�ه‌ڕی‬ ‫(ئیرهاب)ە‌‪.‬‬ ‫س����ه‌ب����اره‌ت ب���ه‌ ڕەوش����ی‬ ‫ئێستای ڕۆژئ���اوای كوردستان و‬ ‫ئه‌و ناوچانه‌ی به‌ده‌ست پارتی‬ ‫یه‌كێتی دی��م��وك�رات (پ �ه‌ی �ه‌ده‌)‬ ‫باڵی سیاسیی س��وری��ای پارتی‬ ‫ك��رێ��ك��اران��ی ك��وردس��ت��ان�ه‌وه‌ی�ه‌‪،‬‬ ‫(ج �ه‌ع��ف �ه‌ر ح��ه‌ن��ان) نوێنه‌ری‬ ‫هه‌رێمی كوردستانی پارتی یه‌كێتی‬ ‫دیموكرات له‌ دیامنه‌یه‌كی (به‌یان)‬ ‫دا رایده‌گه‌یه‌نێت «دۆخی رۆژئاوا‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی گشتی ل�ه‌ب��اری‬ ‫شه‌ڕێكی دژواردای �ه‌‪ ،‬هه‌ریه‌ك له‌‬ ‫سوپای ئازاد و به‌ره‌ی (نوسڕە) ی‬ ‫سه‌ر به‌ ڕێكخراوی قاعیده‌‪ ،‬له‌م‬ ‫چه‌ند رۆژەدا هێرشی قورسیان‬ ‫ك��رده‌ س �ه‌ر یه‌كرت و ئاڵۆزییان‬ ‫ن��ای��ه‌وه‌‪ ،‬ڕژێمیش ب��ۆردوم��ان��ی‬ ‫ئاسامنیی كرد»‪.‬‬ ‫ن���اوب���راو ئاشكراشیكرد‬ ‫«س �ه‌راپ��ای ناوچه‌ كوردییه‌كان‬

‫««‬

‫سه‌ید نامی‬

‫له‌ به‌شێكی دیكه‌ی دیامنه‌كه‌دا‪،‬‬ ‫(ج��ه‌ع��ف��ه‌ر ح���ه‌ن���ان) داخ��س��ت��ن��ی‬ ‫س��ن��ووره‌ك��ان��ی خ���ۆرئ���اوا ل �ه‌الی �ه‌ن‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستانه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ (به‌رژەوه‌ندیی دوژمن) ناوده‌بات‬ ‫و ده‌ڵ��ێ��ت «ب���ارودۆخ���ی ئێمه‌ له‌‬ ‫ڕۆژئ���اوا هه‌ستیاره‌ و ب��ه‌ره‌ی ش�ه‌ڕە‪،‬‬ ‫ئیمكانیاتی ئێمه‌ وه‌ك ك���ورد له‌‬ ‫س��وری��ا زۆر س���ن���وورداره‌‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫میلله‌تی ئێمه‌ له‌ هه‌رێمی كوردستان‬ ‫هه‌ڵوێستی له‌ به‌رامبه‌ر بڕیاره‌كه‌ی‬ ‫حكومه‌ت هه‌بێت و ڕایه‌كی گشتیی‬ ‫بۆ دروستبكرێت‪ ،‬چونكه‌ داخستنی‬ ‫سنوور له‌ به‌رژەوه‌ندیی ك��ورد نییه‌‪،‬‬ ‫تێكچوونی شۆڕشی ڕۆژئاوا تێكچوونی‬ ‫دۆخی كورده‌ به‌ گشتی‪ ،‬داخستنی ئه‌و‬ ‫سنوورانه‌ له‌ به‌رژەوه‌ندیی دوژمندایه‌‬ ‫نه‌ك له‌ به‌رژەوه‌ندیی كورد»‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی یارمه‌تییه‌كانی توركیاش‬ ‫بۆ ڕۆژئ��اوای كوردستان‪ ،‬نوێنه‌ره‌كه‌ی‬ ‫پ��ه‌ی��ه‌ده‌ ڕوون���ی���ك���رده‌وه‌ «ت��ورك��ی��ا‬ ‫ب�ه‌ڵ��ێ��ن��ی��داوه‌ ه�ه‌ن��دێ��ك ده‌روازه‌ی‬ ‫سنووریی بكاته‌وه‌ و لێیه‌وه‌ یارمه‌تیی‬ ‫مرۆیی پێشكه‌ش بكات‪ ،‬توركیا ئێمه‌ی‬ ‫ناسیوه‌ و ڕای ئێمه‌ی زانیوه‌‪ ،‬توركیا‬ ‫پێكهێنانی ئیداره‌ی كاتی بۆ ناوچه‌‬ ‫كوردییه‌كان تا كێشه‌ی سوریا چاره‌سه‌ر‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬به‌باش ده‌زانێت»‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی جێگه‌ی سه‌رنجه‌‪ ،‬زانیارییه‌‬ ‫ڕۆژنامه‌وانییه‌كانی سوریا ئاماژە به‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن (په‌یه‌ده‌) به‌ درێژایی شۆڕشی‬ ‫سوریا په‌یوه‌ندیی باشی به‌ ڕژێمی‬ ‫س��وری��اوه‌ ه �ه‌ب��ووه‌‪ ،‬سه‌ركرده‌كانی‬ ‫ن���اوب���ه‌ن���او س���ه‌ردان���ی م��ۆس��ك��ۆی‬ ‫هاوپه‌یامنی دیمه‌شق ده‌كه‌ن‪ .‬ڕژێمی‬ ‫سوریاش به‌ئاشتییانه‌ سه‌رجه‌م ناوچه‌‬ ‫كوردییه‌كانی چۆڵكرد و دایه‌ ده‌ست‬ ‫حزبه‌كه‌‪ .‬ل�ه‌ ب �ه‌رام��ب �ه‌ردا نوێنه‌ری‬ ‫(پ��ه‌ی��ه‌ده‌) ل�ه‌ هه‌رێمی كوردستان‬ ‫ده‌ڵێت «ئێمه‌ هیچ په‌یوه‌ندییه‌كامن‬ ‫له‌گه‌ڵ ڕژێمی سوریا نییه‌‪ .‬پێشرت‬

‫هه‌مان بوو‪ ،‬به‌اڵم ئێستا نه‌ماوه‪.‬‬ ‫كورد له‌رۆژئاوا هێزێكی گه‌وره‌یه‪.‬‬ ‫كێشه‌ی ئێمه‌ له‌گه‌ڵ به‌شار ئه‌سه‌د‬ ‫نه‌ماوه‌‪ ،‬به‌شار مبێنێت و نه‌مێنێت‬ ‫ته‌نیا مه‌به‌ستی ئێمه‌ داننانه‌ به‌‬ ‫شه‌رعییه‌تی مافه‌كانی ك��ورددا‪.‬‬ ‫ه��ه‌رالی��ه‌ك ئێمه‌ ق��ب��وڵ بكات‬ ‫پشتگیریی ده‌كه‌ین‪ ،‬ده‌مانه‌وێت‬ ‫ڕژێ��م��ی ب��ه‌ع��س ب��ڕووخ��ێ��ت‪،‬‬ ‫ڕووخ��ان��ی خ��ودی به‌شار گرنگ‬ ‫نییه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و ته‌نیا كه‌سێكه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم سیستمی به‌شار ئه‌سه‌دمان‬ ‫ل���ه‌ال ڕەف����زه‌ ك��ه‌ سیستمێكی‬ ‫پاوانخوازییه‌‪ .‬به‌اڵم گرنگه‌ بزانین‬ ‫شۆڕشی سوریا ته‌نیا ناوی ماوه‌‪،‬‬ ‫هاوكێشه‌ی شۆڕشی سوریا گۆڕانی‬ ‫گه‌وره‌ی به‌سه‌ردا هاتووه‌‪ ،‬ئێمه‌ش‬ ‫له‌م نێوه‌نده‌دا كار بۆ دیموكراسی‬ ‫و مافه‌كانی گه‌لی كورد له‌ ڕۆژئاوا‬ ‫ده‌كه‌ین»‪.‬‬

‫داخستنی‬ ‫سنووره‌كانی رۆژئاوا‬ ‫له‌ به‌رژەوه‌ندیی‬ ‫دوژمندایه‌‬ ‫دەستلەکارکێشانەوە‬ ‫به‌ڕێز‪ :‬ستافی ڕۆژنامه‌ی به‌یان‬ ‫بابه‌ت‪ :‬ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌‬ ‫ب��ه‌ ه���ۆی س�ه‌رق��اڵ��ی��م‬ ‫به‌ هه‌ندێك ك��اری تایبه‌تی‬ ‫خۆمه‌وه‌ و خۆكاندیدكردنم‬ ‫بۆ هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان له‌سه‌ر لیستێكی‬ ‫دیاریكراو‪ ،‬داوا له‌ به‌ڕێزتان‬ ‫ده‌ك �ه‌م ئه‌ركی ئه‌ندامێتیی‬ ‫بۆردم له‌ رۆژنامه‌ی (به‌یان)‬ ‫لێ‌ وه‌رب��گ��رن �ه‌وه‌‪ ،‬كه‌ هه‌ر‬ ‫له‌ سه‌ره‌تای ئه‌م پڕۆژەیه‌وه‌‬ ‫ل���ه‌س���ه‌ر ش��ان��م ب����ووه‌ و‬ ‫پێكه‌وه‌ خزمه‌متان ك��ردووه‌‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر ل��ێ��ره‌ش��ه‌وه‌ ه��ی��وای‬ ‫سه‌ركه‌وتنتان بۆ ده‌خ��وازم‪.‬‬ ‫ئومێده‌وارم بتوانن كارێكی‬ ‫سه‌ربه‌خۆییانه‌ی پیشه‌ییانه‌‬ ‫ئه‌نجام بده‌ن‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د جه‌مال ئه‌حمه‌د‬ ‫ئه‌ندامی بۆردی‬ ‫ڕۆژنامه‌ی به‌یان‬

‫‪2‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)46‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/30‬ساڵی یەکەم‬

‫ئه‌گه‌رەکاىن بەردەم هه‌ڵبژاردنی پەرلەمان‬

‫كۆمه‌ڵ و یه‌كگرتوو به‌شدار دەبن و گۆڕان باس ل ‌ه بایكۆت ده‌كات‬ ‫وا نابینین»‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و ئه‌ندامه‌ی مه‌كته‌بی سیاسیی‬ ‫یه‌كگرتوو ل ‌ه درێ���ژەدا وت��ی «له‌ئێستادا‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌م باس ‌ه له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌كانی دیكه‌ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن له‌گفتوگۆداین ب��ۆ ئ �ه‌وه‌ی‬ ‫دواقسه‌ی خۆمان بكه‌ین»‪.‬‬ ‫تۆفیق كه‌ریم‪ ،‬ئه‌ندامی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسیی كۆمه‌ڵی ئیسالمییش له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫ب�� ‌ه (ب���ه‌ی���ان)ی ڕاگ��ه‌ی��ان��د «ئ��ێ��م� ‌ه زۆر‬ ‫جه‌ختده‌كه‌ینه‌و ‌ه ه���ه‌ردوو هه‌ڵبژاردن‬ ‫به‌یه‌كه‌و ‌ه بێت‪ ،‬ب�ه‌اڵم ئه‌گه‌ر هه‌ر ته‌نیا‬ ‫هه‌ڵبژاردنی پ ‌هرله‌مانیش بكرێت‪ ،‬به‌شداری‬ ‫ده‌ك��ه‌ی��ن‪ ،‬ب � ‌ه م �ه‌رج��ی پ��اك��ك��ردن �ه‌و ‌ه و‬ ‫ساغكردنه‌وه‌ی تۆماری ده‌نگد ‌هران ل ‌ه ناوه‌‬ ‫دووبار‌ه و زیاد و مردووه‌كان»‪.‬‬ ‫ل ‌ه ب ‌هرامبه‌ردا بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان‬ ‫به‌شداریی هه‌ڵبژاردنه‌كانی ‪ 21‬ی ئه‌یلولی‬

‫فه‌رمان ڕەشاد‬ ‫هه‌ریه‌ك ل ‌ه یه‌كگرتووی ئیسالمی‬ ‫و كۆمه‌ڵی ئیسالمی بڕیاریانداو ‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانیش‬ ‫نه‌كرێت‪ ،‬ب�ه‌ش��داری��ی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫پ ‌هرله‌مانی كوردستان بكه‌ن‪ .‬بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕانیش ڕایده‌گه‌یه‌نێت ئه‌گه‌ر هه‌ردوو‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ك ‌ه به‌یه‌كه‌و ‌ه ئه‌نجام نه‌درێن‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر زۆر‌ه بایكۆتی بكات‪.‬‬ ‫ف �ه‌ره��اد م �ه‌الس��اڵ��ح‪ ،‬ئه‌ندامی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسیی یه‌كگرتووی ئیسالمی‪،‬‬ ‫ده‌رب��اره‌ی بۆچوونی حزبه‌كه‌ی له‌سه‌ر‬ ‫بایكۆتی هه‌ڵبژاردن بۆ (به‌یان) وتی‬ ‫«وه‌ك یه‌كگرتوو ل �ه‌گ �ه‌ڵ بایكۆتی‬ ‫هه‌ڵبژاردن نین ئه‌گه‌ر ته‌نیا هه‌ڵبژاردنی‬ ‫پ ‌هرله‌مانیش بێت‪ ،‬چونك ‌ه ئێم ‌ه چاره‌سه‌ر‬

‫پ ‌هرله‌مانی به‌ستوه‌ته‌و ‌ه ب ‌ه ئه‌نجامدانی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان‪.‬‬ ‫ل���ه‌وب���اره‌ی���ه‌و ‌ه ی��وس��ف م��ح�ه‌م�ه‌د‪،‬‬ ‫ڕێكخه‌ری ژووری توێژینه‌وه‌ی سیاسیی‬ ‫ب��زووت��ن��ه‌وه‌ی گ���ۆڕان ب � ‌ه (ب �ه‌ی��ان)‬ ‫ی ڕاگه‌یاند «ت��ا پرسی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان یه‌كالنه‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئێم ‌ه قسه‌ی كۆتایی ناكه‌ین‪ .‬ئه‌گه‌ریش‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان‬ ‫نه‌كرێت‪ ،‬ئ �ه‌گ �ه‌ری زۆر ‌ه بایكۆتی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی پ ‌هرله‌مانیش بكه‌ین»‪.‬‬ ‫ل �ه‌ب��اره‌ی ئ �ه‌گ �ه‌رى ب�ه‌ش��داری��ی دوو‬ ‫الیه‌نه‌كه‌ی دیكه‌ی ئۆپۆزسیۆن له‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی پ ‌هرله‌ماندا‪ ،‬یوسف محه‌مه‌د‬ ‫وتی «ئه‌گه‌ر دوو الیه‌نه‌كه‌ی دیكه‌‬ ‫بڕیاری به‌شدارییان دا‪ ،‬ئه‌وكات ئێمه‌ش‬ ‫قسه‌ی خۆمان ده‌كه‌ین»‪.‬‬

‫عه‌بدولستار مه‌جید‪ :‬ڕابردوومان سه‌ملاندوویه‌تی هه‌میش ‌ه ڕێز و خۆشه‌ویستیامن بۆ شێخانی ته‌ریقه‌ت هه‌بووه‬

‫«دەسەاڵت هەوڵى شێواندنى وێنەى ئۆپۆزسیۆن دەدات»‬ ‫شڤان عه‌لی‪ .‬سلێامىن‬ ‫له‌ سه‌روبه‌ندی هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن باس‬ ‫له‌وه ‌ده‌كات كه‌ الیه‌نه‌كانی ده‌سه‌اڵت‬ ‫ش���ه‌ڕی پێشوه‌ختی هه‌ڵبژاردنیان‬ ‫ده‌ستپێكردووه‌‪ .‬له‌و چوارچێوه‌یه‌شدا‬ ‫به‌ وت�ه‌ی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬هه‌وڵده‌درێت‬ ‫ب ‌ه گ�ه‌وره‌ك��ردن��ی كێشه‌ی الوه‌ك��ی و‬ ‫خوڵقاندنی تۆمه‌ت و گومان‪ ،‬وێنەی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن بشێوێندرێ و له‌ ڕێگه‌ی‬ ‫كه‌سان و ده‌زگای سێبه‌ری ده‌سه‌اڵته‌وه‌‪،‬‬ ‫شه‌ڕێكی البه‌ال به‌ ئۆپۆزسیۆن بگێڕدرێ‪.‬‬ ‫له‌نێو ئ�ه‌و الیه‌نانه‌شدا كه‌ پێی‬ ‫وای��ه‌ تۆمه‌تی ب��ۆ هه‌ڵده‌به‌سرتێ و‬ ‫ماوه‌یه‌كه‌ له‌چه‌ند الیه‌كه‌وه‌ كراوه‌ته‬ ‫‌ئامانج‪ ،‬كۆمه‌ڵی ئیسالمی و شه‌خسی‬ ‫ئه‌میره‌كه‌یه‌تی‪ ،‬كه‌ دوای گێڕانه‌وه‌ی‬ ‫به‌شێكی دیكه‌ له‌ یاده‌وه‌رییه‌كانی له‌‬ ‫گۆڤای «لڤین»دا‪ ،‬كه‌ باس له‌ شێوازی‬ ‫ك��ۆڕگ��ێ�ڕان��ی شێخانی نه‌قشبه‌ندی‬ ‫ده‌ك��ات‪ ،‬لێره ‌و له‌وێ چه‌ندین كه‌س‬ ‫وه‌ك ده‌مڕاست و خه‌مخۆری شێخانی‬ ‫ته‌ریقه‌تی نه‌قشبه‌ندی‪ ،‬هاتوونه‌تە‬ ‫ده‌نگ و ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌یان كردووەتە‌‬ ‫ده‌رفه‌تێك بۆ ده‌ستپێكردنی هێرش بۆ‬ ‫سه‌ر ئەمیرى کۆمەڵ‪.‬‬ ‫ل ‌ه به‌رانبه‌ریشدا كۆمه‌ڵی ئیسالمی‬ ‫ده‌ڵێت له‌ زیاد له‌ الیه‌نێكه‌وه‌ ده‌ستێك‬ ‫هه‌یه‌ ده‌یه‌وێت له‌ حیزبەکەى بدات‪،‬‬ ‫هه‌ر له‌ هه‌وڵی كه‌لێن خستنه‌ نێوانی‬ ‫كۆمه‌ڵ و شێخانی نه‌قشبه‌ندی‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌‬

‫له‌ میدیاكانی ده‌سه‌اڵته‌وه‌ به‌ ڕوونی‬ ‫بیرنا‪ ،‬تا ده‌گاته‌ هه‌وڵی به‌ركه‌ناركردنی‬ ‫له‌ كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی ك��ورد و له‌و‬ ‫ڕێ��ی �ه‌ش �ه‌وه‌ پ�ه‌رت��ك��ردن��ی ڕی��زه‌ك��ان��ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪.‬‬ ‫له‌به‌رانبه‌ردا شێخانی نه‌قشبه‌ندی‬ ‫دووپ��ات��ی��ده‌ك��ه‌ن��ه‌وه‌ ئ����ه‌وان هیچ‬ ‫كێشه‌یه‌كیان له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵی ئیسالمی‬ ‫نییه‌ و ڕێگه‌ش ن��اده‌ن دووب �ه‌ره‌ك��ی‬ ‫بخرێته‌ نێوانیان‪.‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ مامۆستا سه‌ید غه‌فور‪،‬‬ ‫وتاربێژی مزگه‌وتی خانه‌قای بیاره‌ و‬ ‫یه‌كێك ل ‌ه په‌یڕەوكارانی دیاری ته‌ریقه‌تی‬ ‫نه‌قشبه‌ندی‪ ،‬به‌ (به‌یان)ی وت «كێشه‌‬ ‫له‌ نێوان ئێمه‌ و مامۆستا عه‌لی باپیر‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئه‌و ته‌نیا یاده‌وه‌رییه‌كی خۆی‬ ‫گ��ێ �ڕاوه‌ت �ه‌وه‌‪ .‬ئ �ه‌و س��ه‌رده‌م��ه‌ش ‪30‬‬ ‫ساڵ له‌مه‌وبه‌ر بووه‌ و زۆری به‌سه‌ردا‬ ‫تێپه‌ڕیوه‌»‪.‬‬ ‫مامۆستا سه‌ید غه‌فور ڕاشیگه‌یاند‬ ‫«له‌گه‌ڵ مامۆستا عه‌لی باپیر قسه‌م‬ ‫كردوو ‌ه و هه‌ندێك شتم له‌باره‌ی ئه‌و‬ ‫یاده‌وه‌رییانه‌ بۆ ڕوون��ك��ردووەت �ە‌وه‌‪،‬‬ ‫مامۆستاش سوپاسی كردم‪ .‬به‌ڵێنیشی دا‬ ‫ئه‌و قسانه‌ی من بنووسێت و به‌هه‌ندیان‬ ‫وه‌ربگرێت»‪.‬‬ ‫وتاربێژی مزگه‌وتی خانه‌قای بیاره‌‬ ‫ئاشكراشیكرد «زۆرێ��ك له‌ وتاربێژ و‬ ‫مامۆستاكانم ئاگاداركردووه‌ته‌وه‌ هیچ‬ ‫قسه‌یه‌ك له‌سه‌ر ئه‌و یاده‌وه‌رییانه‌ی‬ ‫مامۆستا عه‌لی باپیر نه‌كه‌ن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫مامۆستا به‌مه‌به‌ست ئ �ه‌و قسانه‌ی‬

‫وتاربێژی خانه‌قای بیاره‌‪ :‬مامۆستا عه‌لی باپیر‬ ‫پیاوێك ‌ه خزمه‌تی هه‌یه‌‪ ،‬زانایه‌ و وریایه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫شتانه‌شی تێبینیی كردوون وان و كاتی خۆی هه‌بوون‬ ‫ن���ه‌ك���ردووه‌‪ ،‬ی��اداش��ت��ی خ��ۆی �ه‌ت��ی و‬ ‫وتوویه‌تی من له‌و سااڵنه‌دا چوومه‌ته‌‬ ‫به‌غدا و ئه‌وه‌م دیوه‌ و چه‌ند تێبینییه‌كم‬ ‫ال دروست بووه‌»‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و پ��ه‌ی��ڕەوك��اره‌ی ته‌ریقه‌تی‬ ‫نه‌قشبه‌ندی له‌سه‌ر یاده‌وه‌رییه‌كانی‬ ‫ئه‌میری كۆمه‌ڵ په‌یامێك ئاڕاسته‌ی‬ ‫پێشنوێژ و وتارخوێنه‌كانی ته‌ریقه‌تی‬ ‫نه‌قشبه‌ندی ده‌كات و ده‌ڵێت «په‌یامی‬ ‫من ئه‌وه‌یه‌ ئه‌وه‌ند ‌ه له‌سه‌ر ئه‌م بابه‌ته‌‬ ‫نه‌ڕۆین‪ .‬مامۆستا عه‌لی باپیر پیاوێكه‌‬

‫خزمه‌تی ه �ه‌ی �ه‌‪ ،‬زان��ای �ه‌ و وری��ای �ه‌‪،‬‬ ‫مه‌به‌ستی یاداشته‌كانی نیگه‌رانكردنی‬ ‫كه‌س نه‌بووه‌‪ .‬ئه‌و شتانه‌شی تێبینی‬ ‫ك��ردوون وان‌ و كاتی خۆی هه‌بوون‪،‬‬ ‫وه‌ك ئه‌وه‌ وایه‌ تۆ خه‌وێك بگێڕیته‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌چی كه‌سانێك بڵێن بۆچی به‌وجۆره‌‬ ‫ده‌یگێڕیته‌وه‌»‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی دیكه‌وه‌‪ ،‬عه‌بدولستار‬ ‫مه‌جید‪ ،‬ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسیی‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی بۆ (ب��ەی��ان) وتی‬ ‫«له‌ سه‌روبه‌ندی هه‌ر هه‌ڵبژاردنێكدا‬

‫م��ام �ه‌ڵ �ه‌ی الی��ه‌ن��ه‌ك��ان‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫ده‌سه‌اڵت‪ ،‬به‌رامبه‌ر ئۆپۆزسیۆن ڕێچكه‌ی‬ ‫نادروست و ناواقیعی ده‌گرێتەبەر‪ .‬ئه‌و‬ ‫الیه‌نانه‌ ئێستاش و ئه‌وساش له‌هه‌وڵدان‬ ‫به‌ میكانیزمی ناته‌ندروست و به‌ڕێگه‌ی‬ ‫ناشه‌رعی‪ ،‬له‌ دامێنی ئه‌و كێشانه‌دا‬ ‫مه‌رامی خۆیان بپێكن‪ .‬ده‌یانه‌وێت‬ ‫هه‌م ده‌نگێكی ناڕازی به‌رامبه‌ر كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمی راستبكرێته‌وه‌‪ ،‬هه‌میش‬ ‫عاتیفه‌ی خه‌ڵكانێك بۆ مه‌سه‌له‌یه‌ك‬ ‫ڕابكێرشێت كه‌ له ‌بنه‌مادا خۆیان هیچ‬ ‫ده‌ربه‌ستی نین»‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئ���ه‌ن���دام���ه‌ی م�ه‌ك��ت�ه‌ب��ی‬ ‫سیاسیی كۆمه‌ڵ وتیشی «ڕابردوومان‬ ‫س �ه‌مل��ان��دووی �ه‌ت��ی هه‌میشه‌ ڕێ��ز و‬ ‫خۆشه‌ویستیامن بۆ شێخانی ته‌ریقه‌ت‬ ‫هه‌بووه‌‪ ،‬ئێستاش په‌یوه‌ندیامن له‌گه‌ڵیان‬ ‫پته‌وه‌‪ ،‬له‌ هه‌مان كاتدا ه���ه‌وادار و‬ ‫ئه‌ندامامن هه‌یه‌ نزیك له‌ شێخانی‬ ‫ته‌ریقه‌تی نه‌قشبه‌ندی‪ ،‬خه‌ڵكامن‬ ‫له‌گه‌ڵه‌ كۆڵه‌كه‌ و دامه‌زرێنه‌ری كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمیین و له‌ شێخانی نه‌قشبه‌ندییه‌وه‌‬ ‫زۆر نزیكن‪ ،‬وه‌ك جه‌نابی مامۆستا شێخ‬ ‫محه‌مه‌د به‌رزنجی‪ ،‬پێشه‌وای كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمی»‪.‬‬ ‫عه‌بدولستار مه‌جید راشیگه‌یاند‬ ‫«سرتاتیژمان ‌ه ك �ه‌ ل �ه‌گ �ه‌ڵ میلله‌تی‬ ‫خۆمان به ‌چین و توێژە جیاجیاكانیه‌وه‌‪،‬‬ ‫هاوكار و هاوهه‌ڵوێستین‪ .‬پێامن وایه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر ڕەخنه‌ و تێبینیشامن له‌سه‌ر‬ ‫یه‌كرت هه‌بێت‪ ،‬له‌ به‌رامبه‌ردا كۆمه‌ڵێك‬ ‫خ��اڵ��ی ه��اوب�ه‌ش��ی زۆرم���ان ه�ه‌ی�ه‌ و‬

‫ده‌كرێت پێكه‌و ‌ه كاربكه‌ین‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌م واقیعه‌ی ئێستادا‪ .‬ئه‌و شتانه‌ش‬ ‫به‌رچاوی خه‌ڵك لێڵ ناكه‌ن‪ ،‬چونكه‌ ئێمه‌‬ ‫مه‌به‌ستامنه‌ ئامانجی گه‌وره‌ی چاكسازی‬ ‫و پاكسازی له‌م هه‌رێمه‌ به‌دی بێنین‪،‬‬ ‫ئه‌و ئامانجه‌ گه‌وره‌یه‌ش به‌مجۆره‌ شتانه‌‬ ‫له‌ بیری خه‌ڵك ناچێته‌وه‌»‪.‬‬ ‫یه‌كێكی دیكه‌ له‌و پێشهاتانه‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی پێی وایه‌ وه‌ك كێشه‌‬ ‫بۆ به‌شێك له‌ ئۆپۆزسیۆن دروستكراوه‌‪،‬‬ ‫ته‌رخانكردنی ته‌نیا كورسییه‌كه‌ بۆ‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌ كۆمه‌ڵ و یه‌كگرتوو له‌‬ ‫كۆنگره‌ی چاوه‌ڕوانكراوی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫كورددا‪.‬‬ ‫ل �ه‌وب��اره‌ی �ه‌ش �ه‌و ‌ه عه‌بدولستار‬ ‫مه‌جید وتی «ئێمه‌ له‌ ئه‌نجامی یه‌كرت‬ ‫نه‌خوێندنه‌وه‌ی ڕاس��ت و دروستی‬ ‫ب���راده‌ران���ی ده‌س���ه‌اڵت���ه‌وه‌ بایكۆتی‬ ‫كۆنگره‌كه‌مان كرد‪ .‬به‌رنامه‌ی پێشوه‌ختی‬ ‫بایكۆتی كۆنگره‌كه‌شامن نه‌بووه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی ب ‌ه باش ده‌زانین‬ ‫و هاوكار و ده‌ستبارگری ده‌بین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نه‌ك به‌مشێوه‌یه‌‪ .‬پڕۆژەیه‌ك هه‌نگاوی‬ ‫ی�ه‌ك�ه‌م��ی ب��ه‌م ش��ێ��وه‌ ن��ادادگ�ه‌ری��ی�ه‌‬ ‫ب�نرێ��ت‪ ،‬پ��ێ�مان وان��ی��ی�ه‌ س�ه‌رك�ه‌وت��ن‬ ‫به‌ده‌ستبهێنێت»‪.‬‬ ‫ناوبراو له‌باره‌ی دوایین هه‌ڵوێستیان‬ ‫له‌سه‌ر به‌شداریی له‌و كۆنگره‌یه‌دا‪ ،‬وتی‬ ‫«تا خوێندنه‌وه‌ی دروست و حه‌قیقی‬ ‫و واقیعی خ��ۆم��امن��ان ب��ۆ نه‌كرێت‪،‬‬ ‫بڕیارمانداو ‌ه وه‌ك الیه‌نه‌كانی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بایكۆتی كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی بكه‌ین»‪.‬‬

‫ئه‌نجومه‌نی شار ل ‌ه كه‌ركووك‪( :‬موحاسه‌سه‌) هۆکارى داڕووخانی ڕەوشی ئه‌منییە‬ ‫شڤان جه‌باری‬ ‫ناجێگیریی دۆخ��ی ئه‌منیی شاری‬ ‫كه‌ركوك‪ ،‬سه‌رجه‌م الیه‌ن و پێكهاته‌كانی‬ ‫شاره‌كه‌ی نیگه‌ران كردووه‪ .‬به‌شێكی زۆری‬ ‫كوشتار و تووندوتیژییه‌كانیش ده‌خرێته‌‬ ‫ئه‌ستۆی ده‌زگا ئه‌منییه‌كان كه‌ تۆمه‌تبارن‬ ‫ب�ه‌وه‌ی ل ‌ه ئاست پاراستنی سه‌ر و ماڵی‬ ‫هاوواڵتیان بێتوانان‪.‬‬

‫له‌و چوارچێوه‌یه‌دا و له‌ كۆنگره‌یه‌كی‬ ‫ڕۆژنامه‌وانیدا‪ ،‬ئه‌نجومه‌نی شار ك ‌ه له‌‬ ‫نوێنه‌رانی س�ه‌رج�ه‌م ن�ه‌ت�ه‌وه‌ و الیه‌نه‌‬ ‫سیاسییه‌كانی ش��اری كه‌ركوك پێكدێت‪،‬‬ ‫نیگ ‌هرانیی له‌ په‌ره‌سه‌ندنی تووندوتیژی‬ ‫و داڕووخ��ان��ی ڕەوش��ی ئه‌منیی كه‌ركوك‬ ‫ده‌ربڕی‪.‬‬ ‫مونیر قافڵی‪ ،‬سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫شار‪ ،‬له‌ كۆنگره‌ ڕۆرژنامه‌وانییه‌كه‌دا ئاماژەی‬

‫ب�ه‌وه‌ ك��رد‪ ،‬چه‌ندین جار داوای گۆڕینی‬ ‫ئه‌فسه‌رانی بێتوانا و كه‌مته‌رخه‌میان له‌‬ ‫ده‌زگ��ا ئه‌منییه‌كانی ك�ه‌رك��وك ك��ردووه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌وڵه‌كانیان بێهوده‌ بووه ‌و وه‌اڵم‬ ‫نه‌دراونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫هاوكات قافڵی هۆكاره‌كه‌شی بۆ ئه‌وه‌‬ ‫گه‌ڕانده‌وه‌ كه‌ وه‌ك سه‌رجه‌م داموده‌زگاكانی‬ ‫دیكه‌ی ده‌وڵ���ه‌ت‪ ،‬ده‌زگ��ا ئه‌منییه‌كانی‬ ‫كه‌ركوك له‌الیه‌ن حزبه‌كانه‌وه‌ ته‌شكیلكراون‪،‬‬

‫ئ�ه‌م�ه‌ش ڕێ��گ��ره‌ ل��ه‌ب��ه‌رده‌م چاكسازیی‬ ‫ڕیشه‌یی تێیاندا‪ .‬به‌وهۆیه‌وه‌ ڕەشبینیی‬ ‫خۆی ل ‌ه به‌رانبه‌ر باشرتبوونی ئه‌منییه‌تی‬ ‫ش��اری ك �ه‌رك��وك ن��ه‌ش��ارده‌وه‌‪ .‬ئه‌وه‌شی‬ ‫خسته‌ڕوو‪ ،‬بێپالنیی ده‌زگ��ا ئه‌منییه‌كان‪،‬‬ ‫كه‌ركوكی ب���ه‌ره‌و هه‌ڵدێر ب���ردووه‪ .‬له‌‬ ‫ڕێگه‌ی كۆنگره‌ ڕۆژنامه‌وانییه‌كه‌شه‌وه‌‬ ‫مه‌ترسییه‌كانی به‌رده‌م ئاسایشی كه‌ركوكی‬ ‫به‌ حكومه‌تی عێراق گه‌یاند‪.‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)46‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/30‬ساڵی یەکەم‬

‫حه‌سه‌ن خه‌فاجی‬

‫سه‌رچاوه‌یه‌ك له‌ وه‌زاره‌تی‬ ‫ناوخۆی حكومه‌تی‬ ‫عێراق ئاشكرای ده‌كات‬ ‫«بازنه‌یه‌كی ته‌سكی پیاوانی‬ ‫ئاسایش» گوێ له‌ ته‌له‌فۆنی‬ ‫هاوواڵتییان ده‌گرن‌و‬ ‫ئامانجیشیان ئاسایشی‬ ‫نیشتمانییه‌‪ ،‬كۆپییه‌كی ئه‌و‬ ‫قسانه‌ش ده‌درێته‌ «الیه‌نی‬ ‫بااڵتر»‪.‬‬

‫سته‌مكاران‬ ‫سته‌میان كرد و‬ ‫تیرۆریستانیش‬ ‫سه‌ركه‌وتن‬

‫ڕاپۆرت‪ :‬الپه‌ڕەی عێراق‬

‫گوێ‌ له‌ په‌یوه‌ندییه‌ ته‌له‌فونییه‌كانی هاوواڵتیان ده‌گیرێت‬

‫حكومه‌ت ئاگاداری فه‌یسبووكه‌كه‌ته‌‬ ‫گوێگرتن له‌ هاوواڵتییان‬ ‫ڕۆژن��ام �ه‌ی (ال��ع��امل)ی عێراقی ل ‌ه‬ ‫ڕاپۆرتێكیدا ئاشكرای ده‌كات كه‌ وه‌زاره‌تی‬ ‫ناوخۆی عێراق هه‌ڵده‌سنت به‌ گوێگرتن له‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ ته‌له‌فۆنییه‌كانی هاوواڵتییان‬ ‫‌و پاشان كۆپییه‌كی ئه‌و قسان ‌ه له‌سه‌ر‬ ‫كاغه‌ز‪ ،‬ته‌سلیم به‌ الیه‌نی بااڵتر ده‌كرێت‪،‬‬ ‫تۆماره‌ ده‌نگییه‌كه‌ش ده‌پارێزرێت تا‬ ‫دواتر له‌گه‌ڵ فایلی تۆمه‌تباره‌كه‌دا له‌و‬ ‫كێشه‌ هاوپه‌یوه‌نده‌دا‪ ،‬بدرێته‌ دادوه‌ر‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و س �ه‌رچ��اوه‌ی �ه‌ی وه‌زاره‌ت���ی ناوخۆ‬ ‫ئاشكرای كردووه‌ كه‌ ئه‌و كاره‌ به‌ مه‌رج‬ ‫‌و ڕێكخستنی ئاسایشیی تایبه‌ت‪ ،‬به‌ڕێوه‌‬ ‫ده‌چێت‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌ك ‌ه ئاماژە به‌وه‌ش ده‌كات‬ ‫كه‌ ده‌زگا ئه‌منییه‌كان چاوه‌ڕێی فه‌رمانی‬ ‫دادوه‌ر ناكه‌ن بۆ گوێگرتن له‌ په‌یوه‌ندییه‌‬ ‫ته‌له‌فۆنییه‌كان ك ‌ه بۆ مه‌به‌ستی ئاسایشی‬ ‫نیشتامنیی ئه‌نجامده‌درێن‪ ،‬ئه‌و كه‌سانه‌ش‬ ‫كه‌ ئ�ه‌و ك��اره‌ ده‌ك��ه‌ن بازنه‌یه‌كی زۆر‬ ‫ته‌سكی ئاسایشن ‌و هیچ كه‌س بۆی نییه‌‬ ‫ئاگاداری كاره‌كانیان بێت‪ ،‬یان ئاگاداری‬ ‫ناوه‌رۆكی ئه‌و په‌یوه‌ندییه‌ ته‌له‌فۆنییانه‌‬ ‫بێت ك ‌ه گوێی لێده‌گیرێت‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ به‌ ته‌واویی له‌ ده‌وروبه‌ریان‬ ‫داب �ڕاون ‌و زۆر له‌ باره‌ی كاره‌كانیانه‌وه‌‬ ‫نادوێن‪.‬‬ ‫س �ه‌رچ��اوه‌ك �ه‌ی وه‌زاره‌ت���ی ناوخۆ‬

‫ده‌ڵێت «قسه‌كردن له‌ ب��اره‌ی گوێگرتن‬ ‫ل��ه‌ پ �ه‌ی��وه‌ن��دی��ی �ه‌ ت�ه‌ل�ه‌ف��ۆن��ی��ی�ه‌ك��ان‪،‬‬ ‫زیاده‌ڕەویی تێدا ك �راوه‌‪ ،‬هیچ الیه‌نێك‬ ‫ناتوانێت گوێ له‌ ژماره‌یه‌كی هه‌ره‌زۆری‬ ‫ئه‌و هه‌موو په‌یوه‌ندییه‌ ته‌له‌فۆنییانه‌‬ ‫بگرێت‪ ،‬نه‌ وه‌زاره‌ت��ه‌ك��ان‪ ،‬نه‌ الیه‌نه‌‬ ‫ئه‌منییه‌كان‪ ،‬نه‌ تۆڕەكانی په‌یوه‌ندیی واته‌‬ ‫كۆمپانیاكان خۆشیان‪ .‬ته‌نانه‌ت وه‌زاره‌تی‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان ناتوانێت ئه‌و كاره‌ بكات‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ ده‌ستوور ‌و یاسای‬ ‫عێراقیدا دژیه‌ك ده‌وه‌ستێت»‪.‬‬ ‫چاودێریی ئینته‌رنێت ناكرێت‬ ‫له‌الیه‌كی دیكه‌و ‌ه وه‌زاره‌تی ناوخۆی‬ ‫عێراق به‌ده‌ست تاوانه‌ ئه‌لیكرتۆنییه‌كانه‌وه‌‬ ‫گیرۆده‌یه‌‪ ،‬ده‌یان هاوواڵتی سكااڵی ئه‌وه‌‬ ‫الی بنكه‌كانی پۆلیس ده‌كه‌ن كه‌ له‌ ڕێی‬ ‫ئیمه‌یله‌وه‌ هه‌ڕەشه‌یان لێكراوه‌‪ .‬به‌پێی‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ وه‌زاره‌ت��ی ناوخۆی عێراق‬ ‫ناتوانێت تاوانباران ده‌ستگیر بكات‪ ،‬له‌به‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی ناتوانێت چاودێریی ئینته‌رنێت‬ ‫بكات‪ ،‬هه‌روه‌ها هیچ یاسایه‌ك نییه‌ كه‌‬ ‫وه‌زاره‌ت له‌ ڕێگه‌یه‌وه‌ بتوانێت به‌دوای‬ ‫سه‌رچاوه‌ی ئیمه‌یله‌كاندا بگه‌ڕێت‪.‬‬ ‫الی خ��ۆی �ه‌وه‌ ئیحسان ع���ه‌وادی‪،‬‬ ‫ئه‌ندامی په‌رله‌مانی عێراق ل ‌ه لیژنه‌ی‬ ‫خزمه‌تگوزاریی‪ ،‬ب ‌ه ڕۆژنامه‌ی (العامل)ی‬ ‫ڕاگه‌یاند كه‌ له‌ ده‌وڵه‌تێكی دیموكراتیی‬ ‫وه‌ك عێراقدا كه‌ پایه‌یه‌كی سه‌ره‌كیی‬

‫بریتییه‌ له‌ ڕێزگرتن له‌ ئازادییه‌كان‪،‬‬ ‫ناتوانرێت ژیانی تاكه‌كان ببه‌زێرنێت‪.‬‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانتار ‌ه پێیوایه‌ ن ‌ه حكومه‌ت ‌و‬ ‫نه‌ كه‌سانی دیكه‌ش‪ ،‬نیازی ئه‌وه‌یان نییه‌‬ ‫گوێ له‌ په‌یوه‌ندییه‌ ته‌له‌فۆنییه‌كان بگرن‪.‬‬ ‫به‌اڵم عه‌وادیی نه‌یشارده‌و ‌ه ك ‌ه هه‌اڵوێر‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬واته‌ هه‌ندێكجار گوێ ل ‌ه ته‌له‌فۆنی‬ ‫هاوواڵتییان ده‌گیرێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر تاوانی‬ ‫دیاریكراو بن ‌و به‌پێی فه‌رمانی دادوه‌ر‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت ب ‌ه تاوان ‌ه ئه‌لیكرتۆنییه‌كان‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌كه‌ی ئیئتیالفی نیشتامنیی‬ ‫ده‌ڵ��ێ��ت «ئ���ه‌و ت��اوان��ان �ه‌ ڕێ��ك��خ�راوی‬ ‫تیرۆریستیی وه‌ك قاعید ‌ه ‌و مافیاكان‬ ‫ل � ‌ه ڕێ��ی به‌كارهێنانی به‌ڵگه‌نامه‌ی‬ ‫ئه‌لیكرتۆنییه‌و ‌ه ده‌یكه‌ن بۆ هه‌ڕەشه‌كردن‬ ‫یان دزیی»‪ .‬ئه‌و ده‌ڵێت به‌دواداچوونی‬ ‫تاوانی زانیاریی‪ ،‬پێویستیی به‌ دانانی‬ ‫یاسا هه‌ی ‌ه ‌و چ��اودێ��ری��ك��ردن��ی ت��ۆڕە‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان ‌و پۆستی ئه‌لیكرتۆنیی‬ ‫تایبه‌ت به‌ هاوواڵتییان‪ ،‬له‌ چوارچێوه‌ی‬ ‫گرنگیپێدانی ده‌زگا ئاسایشییه‌كاندا نییه‌‪.‬‬ ‫ل �ه‌ ت �ه‌م��م��وزی ‪2012‬دا لیژنه‌ی‬ ‫خ��زم�ه‌ت��گ��وزاری��ی پ �ه‌رل �ه‌م��ان داوای���ان‬ ‫ك��رد ی��اس��ای�ه‌ك داب�نرێ��ت ڕێگه‌ ب��دات‬ ‫به‌ كۆمپانیاكانی وه‌به‌رهێنانی بواری‬ ‫په‌یوه‌ندیی‪ ،‬گوێ ل ‌ه په‌یوه‌ندیی ته‌له‌فۆنی‬ ‫‌و نامه‌ی مۆبایل بگرن‪.‬‬

‫ل �ه‌ ب���اره‌ی ق �ه‌ده‌غ �ه‌ك��ردن��ی پێگ ‌ه‬ ‫ئه‌لیكرتۆنیی ‌ه سێكسییه‌كان ‌و دژ به‌‬ ‫ڕەوشت ‌و به‌ها ئیسالمییه‌كان‪ ،‬ئیحسان‬ ‫عه‌وادیی ئاماژەی به‌وه‌ كرد تا ئێستا له‌‬ ‫په‌رله‌مان ئه‌و یاسایه‌ په‌سه‌ند نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها ده‌نگدانێكی الوه‌كی بۆ كراوه‌‪.‬‬ ‫حكومه‌ت زانیاریی له‌سه‌ر به‌كارهێنه‌رانی‬ ‫ئینته‌رنێت هه‌یه‌‬ ‫له‌الیه‌كی دیكه‌و ‌ه سه‌رچاوه‌یه‌كی‬ ‫ئ���اگ���ادار ل���ه‌ ك��ۆم��پ��ان��ی��ای گشتیی‬ ‫خزمه‌تگوزاریی ت��ۆڕی نێوده‌وڵه‌تیی‬ ‫ئینته‌رنێت له‌ وه‌زاره‌ت��ی په‌یوه‌ندییه‌كان‬ ‫ئاشكرای كرد «سه‌نته‌ری خه‌زنی زانیاریی‪،‬‬ ‫(سێرڤه‌ری سه‌ره‌كیی) له‌ژێر كۆنتڕۆڵی‬ ‫حكومه‌تی عێراقیدایه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم توانای‬ ‫ته‌واو له‌به‌رده‌ستدا نییه‌ بۆ چاودێریی‬ ‫ناوه‌رۆكه‌كه‌ی»‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ به‌ ڕۆژنامه‌ی (العامل)‬ ‫ی ڕاگه‌یاند «چه‌ند زانیاری ‌و داتایه‌ك‬ ‫له‌به‌رده‌ستدا هه‌ن‪ ،‬له‌وانه‌ به‌شداربووانی‬ ‫پێگه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان‪ ،‬یان سه‌ردانكه‌رانی‬ ‫پێگه‌ ئه‌لیكرتۆنییه‌كان ‌و ژم��اره‌ی��ان ‌و‬ ‫شوێنی نیشته‌جێبوونیان‪ ،‬به‌اڵم چاودێریی‬ ‫تایبه‌تیی كه‌ ئه‌م سێرڤه‌ره‌ بیكات‪ ،‬نییه‌«‪.‬‬ ‫ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ وتیشی ناتوانرێت‬ ‫فلته‌ر یان قفڵی ئه‌لیكرتۆنیی بخرێته‌ سه‌ر‬ ‫پێگ ‌ه ئه‌لیكرتۆنییه‌كان تا یاسایه‌ك له‌وباره‌‬ ‫ده‌رنه‌چێت‪.‬‬

‫ل �ه‌ب��اره‌ی خێرایی ئینته‌رنێته‌و ‌ه‬ ‫س��ه‌رچ��اوه‌ك��ه‌ی كۆمپانیای گشتیی‬ ‫خزمه‌تگوزاریی ئینته‌رنێت ئاماژەی‬ ‫به‌وه‌ ده‌كرد ئینته‌رنێت له‌ عێراقدا‪ ،‬به‌‬ ‫به‌راورد به‌ قه‌باره‌ ‌و خێرایی ئینته‌رنێت‬ ‫له‌ واڵتانی دراوسێدا‪ ،‬الوازه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ئه‌و ده‌وڵه‌تانه‌ی كه‌ قفڵی ئه‌لیكرتۆنییان‬ ‫خستووه‌ته‌ سه‌ر پێگه‌ ئه‌لیكرتۆنییه‌كان‪،‬‬ ‫خێرایی ئینته‌رنێتیان زیاتره‌ له‌ عێراق‪،‬‬ ‫ئ �ه‌وه‌ش به‌هۆی هۆكاریی هونه‌ریی ‌و‬ ‫ماددییه‌وه‌ كه‌ ناكرێت باسی بكرێت‪.‬‬ ‫ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ ئه‌وه‌یشی ئاشكرا‬ ‫كرد كه‌ ئه‌گه‌ر یاسای قفڵی ئه‌لیكرتۆنیی‬ ‫له‌الیه‌ن سێرڤه‌ره‌وه‌ جێبه‌جێبكرێت ‌و‬ ‫پێگه‌گه‌لی دیاریكراو قه‌ده‌غه‌ بكرێن‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫خێرایی ئینته‌رنێت زۆر خاو ده‌بێته‌وه‌‌و تا‬ ‫ڕێژەی ‪ %35‬داده‌به‌زێت‪.‬‬ ‫ل��ه‌ س��اڵ��ی ‪2003‬وه‌ م��ۆب��ای��ل ‌و‬ ‫ئینته‌رنێت له‌ عێراقدا خراونه‌ته‌ كار‪،‬‬ ‫به‌پێی داتای فه‌رمیی ساڵی ‪%78 ،2011‬ی‬ ‫عێراقییه‌كان مۆبایل به‌كارده‌هێنن‪.‬‬ ‫به‌پێی هه‌مان داتا‪%5 ،‬ی هاوواڵتییانی‬ ‫عێراق ئینته‌رنێت به‌كارده‌هێنن‪ ،‬داتایه‌كی‬ ‫دیكه‌ی نافه‌رمیی ساڵی ‪ 2012‬ئاشكرای‬ ‫ده‌كات ژماره‌ی به‌كارهێنانی فه‌یسبووك‬ ‫له‌ عێراق ده‌گاته‌ نزیكه‌ی یه‌ك ملیۆن ‌و‬ ‫پێنجسه‌د هه‌زار كه‌س‪.‬‬

‫هاوپه‌یامنه‌كانی دژی ئه‌وه‌ بوون؟‬ ‫ش���ۆڕش ئیسامعیل‪ :‬ئێمه‌ وه‌ك‬ ‫یه‌كێتی ئاماده‌كاریی زۆرمان كردووه‌‪،‬‬ ‫ه��ه‌م ب��ۆ ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن��ی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگاكان‪ ،‬هه‌م بۆ په‌رله‌مان‪ ،‬تا له‌ كاتی‬ ‫خۆیاندا بكرێن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه‌ ته‌نیا ئه‌ركی‬ ‫په‌رله‌مان نییه‌‪ ،‬ئه‌ركی هه‌موو الیه‌نه‌كانی‬ ‫كوردستانیشه‌‪ .‬چ��ۆن ئه‌ركی یه‌كێتی‬ ‫ب��ووه‌ ك ‌ه به‌رپرسیارێتیی به‌رانبه‌ر به‌‬ ‫به‌ڕێوه‌چوونی هه‌ڵبژاردنێكی ته‌ندروست‬ ‫ب ‌ه پێوه‌ری نێوده‌وڵه‌تی بگرێته‌ ئه‌ستۆ‪،‬‬ ‫ده‌بێت الیه‌نه‌كانی دیكه‌ش خه‌ریك‬ ‫ب��ن‪ .‬من چ��ۆن ده‌نگی خ��ۆم به‌ الوه‌‬ ‫گرنگه‌‪ ،‬ده‌نگی به‌رانبه‌ره‌كه‌شم به‌ الوه‌‬ ‫گرنگه‌‪ ،‬ئه‌وكاته‌ كێشه‌ دروست نابێت‪،‬‬ ‫چونك ‌ه هه‌موومان ب��ڕوام��ان به‌وه‌یه‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنێك پاك و بێگه‌رد و ته‌ندروست‬ ‫به‌ڕێوه‌ بچێت‪ ،‬كه‌سامن نه‌توانین تانه‌ی‬ ‫ێ بده‌ین‪ ،‬وات �ه‌ ئه‌نجامه‌كه‌ی قبوڵ‬ ‫ل‌‬ ‫ده‌كه‌ین‪ .‬به‌اڵم له‌ ئێستاوه‌ ئه‌م لیسته‌‬ ‫كه‌ به‌م هه‌موو كێشه‌یه‌وه‌ ده‌چێته‌ ناو‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر چاره‌سه‌ر‬ ‫نه‌كرا‪ ،‬ده‌بێت له‌ بنكه‌ی ده‌نگدانه‌كه‌‬

‫الیه‌نه‌كان لیستی تۆماری ده‌نگدانی‬ ‫ئه‌و بنكه‌یه‌یان البێت‪ ،‬نه‌ك ته‌نیا الی‬ ‫ئه‌و كه‌سه‌ی پێی ده‌تورێت (ته‌عریفی)‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی چه‌ند كه‌سێك پێكه‌وه‌ ئۆكه‌ی‬ ‫ل�ه‌س�ه‌ر بكه‌ین‪ .‬ئێمه‌ وه‌ك یه‌كێتی‬ ‫داوام��ان كرد ده‌نگدانه‌كه‌ ئه‌لكرتۆنی‬ ‫بێت‪ ،‬ی��ان نیمچه‌ئه‌لكرتۆنی بێت‪،‬‬ ‫هیچی نه‌كرا‪ .‬ئێستا ده‌بێت بۆ ڕێگرتن‬ ‫له‌ دووباره‌كردنه‌وه‌ی ساخته‌كاری له‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌دا‪ ،‬ئه‌وانه‌ی باسامن كردن‪،‬‬ ‫بكرێن‪ ،‬له‌ س��ه‌روو هه‌مووشیانه‌وه‌‪،‬‬ ‫چاودێرییه‌كی توندی بنكه‌كان بكرێت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬یه‌كێتی داوای نه‌كردووه‌‬

‫هه‌ڵبژاردنه‌كان دوابكه‌وێت؟‬ ‫شۆڕش ئیسامعیل‪ :‬به‌هیچ جۆرێك‪،‬‬ ‫ئێمه‌ له‌ به‌الغی دوو سێ‌ كۆبوونه‌وه‌ی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسییامندا‪ ،‬له‌ ناوه‌ڕاستی‬ ‫مانگی چوار‪ ،‬داوامان كردووه‌ هه‌ردوو‬ ‫هه‌ڵبژارنه‌كه‌‪ ،‬به‌ تایبه‌تی هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پ��ارێ��زگ��ا و په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان له‌ یه‌ك كاتدا بكرێن‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬پێتان وایه‌ كێ‌ به‌رپرسه‌ له‌‬ ‫ئاشكرانه‌بوونی ئه‌و گرفتانه‌ی تۆماری‬ ‫ده‌نگده‌ران‪ ،‬تا گه‌یشتووه‌ به‌ ئێستا؟‬ ‫ش��ۆڕش ئیسامعیل‪ :‬ناتوانم بڵێم‬ ‫كێ‌ به‌رپرسه‌‪ .‬ب�ه‌اڵم م��ادام كۆمسیۆن‬

‫كۆمسیۆنی بااڵى‬ ‫هه‌ڵبژاردنەکان لەپڕ‬ ‫بڕیارى سەیروسەمەرە‬ ‫دەدات‬

‫بەهیج جۆرێک یەکێتى‬ ‫داواى نەکردووە‬ ‫هەڵبژاردنەکان‬ ‫دوابخرێن‬

‫خۆی ده‌زگایه‌كی پیشه‌یی سه‌ربه‌خۆیه‌‪،‬‬ ‫ده‌بێت خۆی ئیشه‌كانی له‌ ئاستێكدا‬ ‫بێت‪ ،‬كه‌مرتین درز و كه‌لێن بهێڵێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ی گ��زی و س��اخ��ت�ه‌ك��اری له‌‬ ‫هه‌ڵبژارنه‌كاندا نه‌كرێت‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫كۆمسیۆن م��ول��زه‌م بێت ب �ه‌ یاسای‬ ‫هه‌ڵبژارنه‌كانی په‌رله‌مانه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم كه‌‬ ‫سه‌یر ده‌كه‌یت‪ ،‬كۆمسیۆن له‌پڕ بڕیاری‬ ‫سه‌یر و سه‌مه‌ره‌ ده‌دات‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ڕای كۆتایی یه‌كێتی چی‬ ‫ده‌ب��ێ��ت ئ �ه‌گ �ه‌ر ئ��ه‌و ه �ه‌اڵن �ه‌ ڕاس��ت‬ ‫نه‌كرانه‌وه‌؟‬ ‫ش���ۆڕش ئیسامعیل‪ :‬داوام له‌‬ ‫هه‌موو الیه‌نه‌ سیاسییه‌كانه‌ دوور له‌‬ ‫هه‌ڵچوون و ئ �ه‌و دۆخ���ه‌ی دروس��ت‬ ‫بووه‌ له‌ نێوان حیزبه‌كاندا‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫بۆ ب�ه‌رژەوه‌ن��دی��ی گشتی‪ ،‬به‌ هێمنی‬ ‫قسه‌ له‌سه‌ر ئه‌و پرسه‌ بكرێت و هه‌وڵ‬ ‫بده‌ین كه‌موكووڕییه‌كانی چاره‌سه‌ر‬ ‫بكه‌ین‪ .‬قۆناغی یه‌كه‌م؛ قه‌ت بیر له‌وه‌‬ ‫نه‌كه‌ینه‌وه‌ هه‌ڵبژاردن دوابكه‌وێت‪،‬‬ ‫هه‌وڵ بده‌ین فشار له‌ كۆمسیۆن بكه‌ین‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئه‌م كێشان ‌ه له‌ هه‌ڵبژارنه‌كانی‬

‫ڕاب��ردووش هه‌بووه‌ و یه‌كێتی لێی‬ ‫بێده‌نگ ب��ووه‌؟ یان ئێستا دروست‬ ‫بوون؟‬ ‫ش��ۆڕش ئیسامعیل‪ :‬به‌شێكی‬ ‫هه‌بووه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئه‌ی بۆچی پێشرت قسه‌تان‬ ‫له‌سه‌ر نه‌كردووه‌؟‬ ‫ش��ۆڕش ئیسامعیل‪ :‬پێشرتیش‬ ‫قسه‌مان له‌سه‌ر كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم قۆناغی‬ ‫پێشرت قۆناغێك بووه‌‪ ،‬ئێمه‌ سه‌رقاڵی‬ ‫كێشه‌ی ناوخۆمان بووین‪ ،‬كه‌ هێزێك‬ ‫له‌ ئێم ‌ه ج��ی��اب��ووب��ووه‌وه‌‪ ،‬كێشه‌ی‬ ‫ن��اوخ��ۆی حیزمبان ه�ه‌ب��وو‪ ،‬كه‌مرت‬ ‫سه‌رمان ده‌په‌رژایه‌ سه‌ر ئه‌وه‌‪ .‬ئێستا‬ ‫یه‌كێتی هه‌م ته‌ندروستییه‌كی باشی‬ ‫هه‌یه‌ و هێزێكی بێ سنووره‌‪ ،‬هه‌م‬ ‫كێشه‌كانی خۆی چاره‌سه‌ر كردووه‌‪،‬‬ ‫هه‌م ده‌نگ ‌ه زوی��ر و ناڕازییه‌كانی‬ ‫خ��ۆی گ���ه‌ڕان���دووه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌موو‬ ‫باوه‌شیان به‌ یه‌كێتیدا كردووه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئێستا زیاتر ده‌مانپه‌رژێت بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ل ‌ه ده‌ره‌وه‌ی خۆمان شت ببینین و‬ ‫كه‌موكووڕییه‌كان ده‌ستنیشان بكه‌ین‪.‬‬

‫یه‌ك هه‌فته‌ به‌ر له‌ داگیركردنی‬ ‫كوه‌یت‪ ،‬سه‌دام حوسێن كۆبوونه‌وه‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ باشرتین زیاتر له‌ بیست له‌‬ ‫ئه‌فسه‌ره‌ هه‌ره‌ گه‌وره‌ و لێهاتووه‌كانی‬ ‫سوپا كرد كه‌ زۆربه‌یان له‌ مامۆستایانی‬ ‫ئه‌كادیمیای سه‌ربازی به‌كر بوون‪،‬‬ ‫داوای لێكردن كه‌ ڕاپۆرتی خۆیان‬ ‫بنووسن و باسی پێشهاته‌كانی‬ ‫خۆیانی تێدا بخه‌نه‌ڕوو له‌مه‌ڕ‬ ‫ئه‌گه‌ری به‌رپابوونی جه‌نگ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌مه‌ریكا به‌هه‌ر هۆیه‌كه‌وه‌ بێت‪،‬‬ ‫هه‌شت له‌و ئه‌فسه‌رانه‌ كه‌ مامۆستای‬ ‫پێشكه‌وتووترین زانكۆكانی جیهان‬ ‫بوون ڕاستیه‌كانیان خستبووه‌ ڕوو‬ ‫(كه‌ سه‌دام هیچ كاتێك نه‌یده‌ویست‬ ‫بیبیستێت) كه‌ ئه‌گه‌ر جه‌نگ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌مه‌ریكا هه‌ڵگیرسێت كاره‌ساتێكی‬ ‫گه‌وره‌ی مرۆیی و ئابووری و سه‌ربازی‬ ‫ڕوو له‌ واڵت ده‌كات‪ ،‬ته‌نها دوای‬ ‫یه‌ك ڕۆژ له‌ نووسینی ئه‌م ڕاپۆرته‌یان‬ ‫هه‌ر هه‌شتیان به‌ كه‌مرتین مووچه‌‬ ‫خانه‌نشین كران و له‌ سه‌ره‌تاییرتن‬ ‫مافه‌كانیان بێبه‌ش كران و هه‌موو‬ ‫ئیمتیازێكیان لێسه‌ندرایه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وانی تر به‌هۆی نووسینی ڕاپۆرتی‬ ‫هه‌ڵه‌ و چه‌واشه‌كارییه‌وه‌ مووچه‌یان‬ ‫چه‌ندب ‌هرامبه‌ر كرا و پاداشتی‬ ‫زۆر گه‌وره‌یان پێدرا‪ .‬سه‌ره‌نجام‬ ‫بۆچوونه‌كانی هه‌شت ئه‌فسه‌ره‌كه‌‬ ‫ڕاست ده‌رچوون و عێراق خاپوور كرا‬ ‫و ئه‌مه‌ریكا سه‌ركه‌وت و سه‌دام و‬ ‫سوپاكه‌ی تێكشكان‪.‬‬ ‫ئه‌مڕۆ چه‌نده‌ ل ‌ه دوێنێ‌ ده‌چێت‬ ‫له‌ ڕووی جیاوازی نێوان مالیكی و‬ ‫سه‌دام‪ ،‬دوای هه‌موو كاره‌ساتێكی‬ ‫ئه‌منی به‌ڕێز فه‌رمانده‌ی گشتی هێزه‌‬ ‫چه‌كداره‌كان ده‌رده‌كه‌وێت له‌گه‌ڵ‬ ‫پۆلێك له‌ ئه‌فسه‌رانی سوپای پێشوو‬ ‫ك ‌ه خاوه‌نی چه‌ندین به‌رژەوه‌ندیی‬ ‫و مووچه‌ی زه‌به‌الحن و تا یه‌ك‬ ‫ڕۆژ پێش ڕووخانی سه‌دامیش له‌‬ ‫خزمه‌تیدا بوون‪ ،‬سه‌یر ئه‌وه‌یه‌ تا ئێستا‬ ‫نه‌مانبینی سه‌رۆكوه‌زیران له‌گه‌ڵ‬ ‫كۆمه‌ڵێك ئه‌فسه‌ری لێهاتووی خاوه‌ن‬ ‫هه‌ڵوێستی جوامێر ده‌ربكه‌وێت‪،‬‬ ‫ئه‌وانه‌ی له‌ سه‌نگه‌ری شۆڕشدا‬ ‫بوون دژی سه‌دام و ڕژێمه‌كه‌ی و‬ ‫سه‌ركردایه‌تی ڕاپه‌ڕینی شه‌عبانی ساڵی‬ ‫‪1991‬یان ده‌كرد‪ ،‬خوومان به‌وه‌وه‌‬ ‫گرتووه‌ كه‌ دوای هه‌ر كاره‌ساتێكی‬ ‫ئه‌منی كۆمه‌ڵێك ده‌موچاو الده‌برێن‬ ‫و كۆمه‌ڵێك ده‌موچاوی تر دێنه‌ پێشێ‌‬ ‫و هۆكاره‌كانیش زۆر به‌ لێزانانه‌ و‬ ‫پاساوی الوازه‌وه‌ دیزه‌به‌ده‌رخۆنه‌‬ ‫ده‌كرێن‪.‬‬ ‫بۆ منوون ‌ه پاساوه‌كان له‌‬ ‫كاره‌ساتی زیندانی ئه‌بوغرێبدا مایه‌ی‬ ‫شه‌رم ‌هزارین و هیچ ڕهه‌ندێكی‬ ‫بابه‌تییان له‌خۆ نه‌گرتووه‌ و هه‌ڵمه‌تی‬ ‫ڕاگه‌یاندنی چه‌واشه‌كاریشیان بۆ‬ ‫ئه‌نجام ده‌درێت‪ ،‬وتار و ڕاپۆرت‬ ‫ده‌نوورسێن و تیایاندا ده‌وترێت‪:‬‬ ‫واڵتانی ئیقلیمی پیالنیان گێڕاوه‌‬ ‫و ملیاران دۆالریان بۆ شكاندنی‬ ‫زیندانی ئه‌بوغرێب خه‌رج كردووه‌‪.‬‬ ‫له‌ ڕاستیدا ئه‌م پاساوانه‌ هیچ واتا و‬ ‫ناوه‌رۆكێكیان تێدا نییه‌ و ده‌بێت دان‬ ‫به‌ شكسته‌كاندا برنێت و بوترێت‪:‬‬ ‫سته‌مكاران سته‌میان كرد و جارێكی تر‬ ‫تیرۆریسته‌كان سه‌ركه‌وتن‪.‬‬ ‫وه‌رگێڕانی‪ :‬جهانگیر ئه‌حمه‌د‬

‫««‬

‫««‬

‫‪4‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)46‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/30‬ساڵی یەکەم‬

‫شۆڕش ئیسامعیل‪ ،‬به‌رپرسی مه‌كته‌بی هه‌ڵبژاردنی یه‌كێتیی نیشتیامنی بۆ به‌یان‪:‬‬

‫ئێمه‌ لیستی یه‌كه‌م ده‌بین ل ‌ه سه‌رتاسه‌ری كوردستاندا‬ ‫له‌م گفتوگۆیه‌دا‪،‬‬ ‫شۆڕش ئیسماعیل‪،‬‬ ‫ئه‌ندامی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی و به‌رپرسی‬ ‫مه‌كته‌بی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫یه‌كێتیی نیشتیمانیی‬ ‫كوردستان له‌سه‌ر‬ ‫چه‌ند پرسێكی تایبه‌ت‬ ‫ب ‌ه هه‌ڵبژاردنه‌كان و‬ ‫ئاینده‌ی ده‌نگه‌كانی‬ ‫یه‌كێتی و كاریگه‌ری‬ ‫هه‌ڵوێسته‌كانیان له‌سه‌ر‬ ‫داه‌بشبوونی كورسییه‌كان‬ ‫ده‌دوێت‪.‬‬ ‫گفتوگۆ‪ ،‬به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬

‫یه‌كێتی نیشتمانى‬ ‫زیاتر له‌ (‪)40‬‬ ‫كورسیی په‌رله‌مان‬ ‫ده‌باته‌وه‌‬

‫كۆمسیۆنی بااڵى‬ ‫یه‌كێتی به‌رانبه‌ر‬ ‫هه‌ڵبژاردن نه‌یتوانیو‌ه‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی ده‌ستوور‬ ‫پڕۆفیشنااڵن ‌ه ئیشه‌كانی‬ ‫بڕیاری د‌ا ماوه‌ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی درێژ بكاته‌وه‌ به‌ڕێوه‌به‌رێت‬

‫««‬

‫ئێم ‌ه له‌ چه‌ند به‌شێكی گرنگ پێكهاتووه‌‪،‬‬ ‫یه‌كێك له‌وانه‌ به‌شی ئامار و ڕاپرسییه‌‪،‬‬ ‫ب�ه‌اڵم ئێم ‌ه بۆ خۆمان و وه‌ك به‌شی‬ ‫تایبه‌تی خۆمان هیچ ڕاپرسییه‌كامن‬ ‫ن�ه‌ك��ردووه‌‪ ،‬هه‌موو ئه‌و ڕاپرسییانه‌ی‬ ‫كردوومانن‪ ،‬هی الیه‌نی سه‌ربه‌خۆن‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت الیه‌نی بیانییش ڕاسته‌وخۆ‬ ‫ێ پارێزگاكه‌‬ ‫ڕاپرسی بۆ كردووین‪ ،‬هه‌رس ‌‬ ‫به‌ جیا و كوردستانیش پێكه‌وه‌‪ .‬له‌سه‌ر‬ ‫ئاستی كوردستانیش تازه‌ترین ڕاپرسیامن‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ یه‌كێتی به‌ ڕێژەیه‌كی به‌رچاو‬ ‫ده‌نگه‌كانی زیادی كردووه‌‪ ،‬دڵنیام له‌چاو‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی پێشووتردا ده‌نگێكی‬ ‫زۆر ده‌هێنین‪ ،‬دڵنیاشم كه‌ لیستی یه‌كه‌م‬ ‫ده‌بین‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬به‌پێی ئه‌و ڕاپرسییانه‌‪ ،‬وه‌كو‬ ‫یه‌كێتی چه‌ند كورسی ده‌به‌نه‌وه‌؟‬ ‫شۆڕش ئیسامعیل‪ :‬ل ‌ه سه‌روو (‪)40‬‬ ‫كورسییه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ب ‌ه چ پێوه‌رێك؟‬ ‫شۆڕش ئیسامعیل‪ :‬له‌سه‌ر ئاستی‬ ‫نیشتیامنی ده‌ستكه‌وتی گ�ه‌وره‌م��ان‬ ‫به‌ده‌ستهێناوه‌‪ .‬له‌و چ��وار ساڵه‌ی له‌‬ ‫حكومه‌ت و په‌رله‌ماندا بووین‪ ،‬زۆربه‌ی‬ ‫زۆری به‌رنامه‌ی لیستی كوردستانیامن‬ ‫جێبه‌جێ‌ ك���ردووه‌‪ ،‬به‌شێكی كه‌می‬ ‫م��اوه‌‪ ،‬ه �ه‌وڵ ده‌ده‌ی��ن له‌ ئاینده‌شدا‬ ‫ئه‌وانه‌ جێبه‌جێ‌ بكه‌ین‪ .‬به‌رنامه‌ی‬ ‫ئه‌مجاره‌شامن‪ ،‬به‌رنامه‌ی ده‌نگده‌ری‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ه‌‪ ،‬ك��ه‌ ك��ان��دی��ده‌ك��امن��ان‬ ‫متامنه‌ی ئۆرگانه‌كان و خه‌ڵكییان‬ ‫به‌ده‌ستهێناوه‌‪ .‬خه‌ڵكی كوردستان‬ ‫ب�ه‌ش��داره‌ ل�ه‌و به‌رنامه‌یه‌دا‪ ،‬وات �ه‌ به‌‬ ‫ته‌نیا حزب داینه‌ناوه‌‪ .‬له‌ سایته‌كاندا‬ ‫باڵومان كردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬پرۆژەی خه‌ڵكی‬ ‫كوردستانیش ك �ه‌ ل �ه‌ ب �ه‌رژوه‌ن��دی��ی‬ ‫گشتیدا بێت‪ ،‬ده‌یخه‌ینه‌ به‌رنامه‌كه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ش وا ده‌كات متامنه‌یه‌كی زیاتر‬ ‫به‌ لیسته‌كه‌ی یه‌كێتی دروست ببێت‪.‬‬

‫پاشانیش له‌ سه‌ر ئاستی نه‌ته‌وایه‌تی‬ ‫ئێمه‌ توانیومانه‌ هه‌موو ئه‌و دروشامنه‌ی‬ ‫له‌ به‌رژەوه‌ندیی كورد و كوردستاندان‪،‬‬ ‫یه‌كێتی تیایاندا سه‌رمه‌شق بێت‪.‬‬ ‫توانیویه‌تی كۆده‌نگییه‌كی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫دروس��ت بكات له‌سه‌ر دروشمه‌كانی‪،‬‬ ‫هه‌موو ئه‌و پێشبینییانه‌ی له‌سه‌ر ئاستی‬ ‫كوردستان كردوومانن‪ ،‬واده‌رچ��وون‪.‬‬ ‫هه‌موو به‌ڵێنه‌كانیشی كه‌ پێشرت داومانن‬ ‫ب ‌ه خه‌ڵكی كوردستان‪ ،‬هه‌موویامنان‬ ‫ڕاستگۆیانه‌ به‌ئه‌نجام گه‌یاندووه‌‪.‬‬ ‫م��اوه‌ی �ه‌ك��ی گونجاویش ل �ه‌ب �ه‌رده‌م‬ ‫یه‌كێتیدا بووه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت له‌ دیاریكردنی‬ ‫كاندیدیشدا مۆدیلێكی تازه‌ی هێناوه‌ته‌‬ ‫كایه‌وه‌‪ ،‬كه‌ له‌ كوردستاندا كه‌موێنه‌ بووه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئایا دوایین هه‌ڵوێستی‬ ‫یه‌كێتی سه‌باره‌ت به‌ درێژكردنه‌وه‌ی‬ ‫ویالیه‌تی بارزانی‪ ،‬نابێته‌ گرفتێك بۆ‬ ‫ده‌نگه‌كانی یه‌كێتی؟‬ ‫ش��ۆڕش ئیسامعیل‪ :‬كوردستان‬ ‫ت��ووش��ی قه‌یرانێكی ق��ووڵ ب��ووب��وو‪،‬‬ ‫هیچ الیه‌نێك ئ��ام��اد ‌ه نه‌بوو به‌قه‌د‬ ‫موویه‌كیش ته‌نازول له‌ داواكانی خۆی‬ ‫بكات‪ ،‬پرۆسه‌ی سیاسی له‌ كوردستاندا‬ ‫به‌ره‌و چه‌قبه‌ستوویی ده‌چوو‪ .‬یه‌كێتی‬ ‫هه‌میشه‌ حزبێك ب��ووه‌ ل �ه‌ پێناوی‬ ‫ده‌ستكه‌وتی خه‌ڵكدا قوربانی داوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مجاره‌ش ئه‌گه‌ر ئه‌م وه‌رچه‌رخانه‌‪،‬‬ ‫یان ئه‌م كرانه‌وه‌یه‌ی یه‌كێتی و ئه‌م‬ ‫ده‌ستپێشخه‌رییه‌ی یه‌كێتی نه‌بوایه‌‪،‬‬ ‫ئ��ه‌و چه‌قبه‌ستووییه‌ی كوردستان‬ ‫به‌ره‌و كوێ‌ ده‌ڕۆیشت؟ حزبی سیاسی‬ ‫پێویسته‌ له‌ قۆناغێكی زۆر هه‌ستیار و‬ ‫چه‌قبه‌ستوودا‪ ،‬بڕیاری چاره‌نووسساز‬ ‫ب��دات‪ ،‬یه‌كێتی كه‌ ئه‌م بڕیاره‌ی داوه‌‬ ‫كه‌ م��اوه‌ی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم درێژ‬ ‫بكاته‌وه‌‪ ،‬به‌رانبه‌ر ئه‌وه‌ بووه‌ ده‌ستوور‬ ‫بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ په‌رله‌مان‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ب �ه‌اڵم نێچیرڤان بارزانی‬

‫««‬

‫««‬

‫««‬

‫به‌یان‪ :‬زۆرت��ری��ن پاڵێوراوه‌كانی‬ ‫یه‌كێتیی نیشتیامنی بۆ په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان له‌ سنووری سلێامنیدان‪ ،‬كه‌‬ ‫‪%52‬ی كاندیده‌كانن‪ ،‬ئه‌م ڕێژەیه‌ له‌سه‌ر‬ ‫چ بنه‌مایه‌ك دانراوه‌؟‬ ‫شۆڕش ئیسامعیل‪ :‬هه‌وڵامن داوه‌‬ ‫به‌پێی دابه‌شكردنی ژماره‌ی ده‌نگده‌ران‬ ‫له‌ كوردستان كاندیده‌كامنان دابه‌ش‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬به‌و حوكمه‌ی سلێامنی زۆرترین‬ ‫ده‌نگده‌ری هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌و ژماره‌یه‌ی‬ ‫به‌ركه‌وتووه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬به‌اڵم ئایا ژماره‌كه‌ به‌ به‌راورد‬ ‫به‌ ژماره‌ی دانیشتوانی سلێامنی زیاتر‬ ‫نییه‌؟‬ ‫ش�����ۆڕش ئ��ی��س�ماع��ی��ل‪ :‬هیچ‬ ‫ناهاوسه‌نگییه‌كی دروس��ت نه‌كردووه‌‬ ‫ل�ه‌ ن��ێ��وان ه�ه‌رس�ێ‌ پ��ارێ��زگ��اك�ه‌دا‪ .‬به‌‬ ‫پێچه‌وانه‌وه‌ ئێمه‌ گوێامن نه‌داوه‌ته‌‬ ‫ئه‌وه‌‪ ،‬بۆ منوونه‌ ئێمه‌ له‌ دهۆكدا ده‌زانین‬ ‫ده‌نگده‌ره‌كان به‌ چ شێوه‌یه‌ك دابه‌ش‬ ‫بوون‪ ،‬به‌اڵم به‌پێی ژماره‌ی ده‌نگده‌ری‬ ‫هه‌ولێر و دهۆك و سلێامنی هاوسه‌نگی‬ ‫باشامن پاراستووه‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌ی���ان‪ :‬ئ����ه‌و ‌ه ه��ۆك��اره‌ك��ه‌ی‬ ‫ناگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی نفوزی یه‌كێتی‬ ‫زیاتر له‌ سنووری سلێامنییه‌ و پارتیش له‌‬ ‫هه‌ولێر و دهۆك؟‬ ‫ش���ۆڕش ئیسامعیل‪ :‬ئێمه‌ وای‬ ‫نابینین‪ ،‬ڕەنگه‌ هه‌ڵبژاردنی ئه‌مجاره‌‬ ‫به‌ شێوه‌یه‌كی تر بێت‪ ،‬ده‌نگده‌ری‬ ‫كوردستانیش له‌ ماوه‌ی ئه‌م چوار ساڵه‌دا‬ ‫گۆڕانكاریی به‌رچاوی به‌سه‌ردا هاتووه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ ئه‌وه‌ی ئێمه‌ زیاتر ته‌ركیزمان‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ر ك����ردووه‌‪ ،‬ڕێ���ژە و ژم���اره‌ی‬ ‫ده‌نگده‌رانی هه‌رسێ‌ پارێزگاكه‌ بووه‌‪،‬‬ ‫هه‌م ڕێ��ژەی ژن‪ ،‬هه‌م هه‌موو ناوچه‌‬ ‫جوگرافییه‌كانیشامن له‌به‌ر چاو گرتووه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئۆپۆزسیۆنیش ده‌ڵێت له‌‬ ‫سنووری سلێامنی له‌ هه‌ردوو پارته‌كه‌ی‬ ‫ده‌سه‌اڵت زیاتر ده‌نگ ده‌هێنین‪ .‬ئایا‬ ‫ئ�ه‌م دابه‌شكردنه‌ زی��ان به‌ یه‌كێتیی‬ ‫نیشتیامنی ناگه‌یه‌نێت؟‬ ‫شۆڕش ئیسامعیل‪ :‬ئێمه‌ بۆچوومنان‬ ‫وای ‌ه لیستی یه‌كه‌م ده‌بین له‌ سه‌رتاسه‌ری‬ ‫كوردستاندا‪.‬‬ ‫ب �ه‌ی��ان‪ :‬ب��ۆ ئ �ه‌و مه‌به‌سته‌ هیچ‬ ‫ئامار و ڕاپرسییه‌كتان له‌به‌ر ده‌ستدایه‌؟‬ ‫هه‌روه‌ها پێشبینی به‌ده‌ستهێنانی چه‌ند‬ ‫كورسی ده‌كه‌ن؟‬ ‫شۆڕش ئیسامعیل‪ :‬ئه‌م ده‌زگایه‌ی‬

‫دوایین هه‌ڵوێستی پارتی له‌و باره‌یه‌وه‌‬ ‫ڕایگه‌یاند؟‬ ‫ش���ۆڕش ئیسامعیل‪ :‬ئێمه‌ كه‌‬ ‫ئ��ه‌وه‌م��ان ك����ردووه‌‪ ،‬ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ ب��ووه‌‬ ‫ده‌س��ت��وور بچێته‌ چوارچێوه‌یه‌كی‬ ‫یاساییه‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر هه‌ندێك هه‌ڵچوونی‬ ‫حیزبی و ده‌ستكه‌وتی حیزبی و تایبه‌تی‬ ‫لێده‌ربكه‌یت‪ ،‬یه‌كێتی شتێكی كردووه‌ كه‌‬ ‫ده‌ستكه‌وتێكی گه‌وره‌یه‌ بۆ گه‌له‌كه‌مان‪.‬‬ ‫یه‌كێتی ده‌بینێت ك�ه‌ چ���وارده‌وری‬ ‫كوردستان قوڵپ ده‌دات‪ ،‬كێشه‌ و‬ ‫برسێتی و شه‌ڕ و كوشنت و بڕین هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌ ئه‌مه‌مان كردووه‌ بۆ چاره‌سه‌رێكی‬ ‫یاساییانه‌ بۆ مه‌سه‌له‌ی ئه‌وه‌ی ده‌ستوور‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ و ده‌ستوور ناگه‌ڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی ئه‌م یاسایه‌ی په‌رله‌مانی كوردستان‬ ‫ده‌ری كردووه‌‪ ،‬خولی چواره‌م به‌رپرسه‌‬ ‫كه‌ س��ازان له‌سه‌ر ده‌ستوور بكات بۆ‬ ‫ه �ه‌م��وارك��ردن �ه‌وه‌ی‪ .‬ئ �ه‌م ده‌س��ت��ووره‌‬ ‫پ���ڕۆژەی���ه‌‪ ،‬ل �ه‌ قسه‌كانی س �ه‌رۆك��ی‬ ‫هه‌رێمیشدا هاتووه‌ و ده‌ڵێت پڕۆژەی‬ ‫ده‌ستووری هه‌رێم‪ ،‬ناڵێت ده‌ستوور‪،‬‬ ‫پڕۆژەیه‌كه‌ قابیلی ده‌ستكاریكردن و‬ ‫هه‌مواركردنه‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ب �ه‌اڵم پێتان وانییه‌ ئه‌مه‌‬ ‫زیانه‌كانی زیاتره‌ له‌ قازانجی؟‬ ‫شۆڕش ئیسامعیل‪ :‬نه‌خێر‪ .‬بۆ منوونه‌‬ ‫ێ بڵێ‌‪.‬‬ ‫زیانه‌كانیم پ ‌‬ ‫ب �ه‌ی��ان‪ :‬ب��ۆ منونه‌ ده‌وت��رێ��ت له‌‬ ‫ئێستادا پارتی دیموكراتی كوردستان‬ ‫ڕای خۆی سه‌پاندووه‌‪ ،‬ده‌ڵێت ده‌ستوور‬ ‫ناگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ په‌رله‌مان‪.‬‬ ‫ش��ۆڕش ئیسامعیل‪ :‬ئێمه‌ باسی‬ ‫یاسا ده‌كه‌ین‪ ،‬من باسی خۆمان ناكه‌م‬ ‫و بڵێم یه‌كێتی وای وت‪ ،‬ناشتوانم بڵێم‬ ‫پارتی وای وت‪ .‬من باسی یاسا ده‌كه‌م‪،‬‬ ‫باسی په‌رله‌مان ده‌كه‌م كه‌ ده‌زگایه‌كی‬ ‫ب��ااڵی یاسادانانه‌‪ .‬یاسای په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان ده‌ڵێت ده‌ستوور به‌ سازان‬

‫له‌ په‌رله‌مانی كوردستان له‌ خولی‬ ‫چواره‌مدا هه‌موار ده‌كرێته‌وه‌‪ .‬سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێمیش پشتیوانیی خۆی بۆ ده‌ربڕی‬ ‫و داوای له‌ په‌رله‌مانی كوردستان كردووه‌‬ ‫كه‌ ئه‌م پڕۆژەی ده‌ستووره‌ له‌ په‌رله‌ماندا‬ ‫سازانی له‌سه‌ر بكرێت‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی پاش‬ ‫هه‌مواركردن‪ ،‬بخرێته‌ ڕاپرسییه‌وه‌‪ .‬ئیرت‬ ‫ئه‌وه‌ی تری كه‌ ده‌وترێت‪ ،‬هه‌ركه‌سه‌و‬ ‫ڕای خۆیه‌تی‪ .‬ئه‌وه‌ی له‌ چاوی حیزب‬ ‫و ب �ه‌رژەوه‌ن��دی��ی هه‌ندێك حزبه‌وه‌‬ ‫ده‌یخوێنێته‌وه‌‪ ،‬ده‌توانێت لێكدانه‌وه‌ی‬ ‫تری بۆ بكات‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬سه‌باره‌ت به‌ ناوی دووباره‌‬ ‫و نه‌سڕینه‌وه‌ی ن��اوی م��ردووه‌ك��ان له‌‬ ‫تۆماری ده‌نگده‌راندا‪ ،‬باس له‌و ‌ه ده‌كرێت‬ ‫ل ‌ه ماوه‌ی چه‌ند ساڵی ڕابردوودا (‪)178‬‬ ‫كه‌س م��ردوون‪ ،‬به‌اڵم ته‌نیا (‪ )440‬ناو‬ ‫سڕدراونه‌ته‌و ‌ه له‌ تۆماری ده‌نگده‌راندا‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها له‌ دوو سیدی كه‌ دراونه‌ته‌‬ ‫ئ �ه‌و لیژنه‌یه‌ی پ�ه‌رل�ه‌م��ان دروستی‬ ‫كردووه‌ بۆ لێكۆڵینه‌وه‌ له‌و گرفتانه‌‪ ،‬له‌‬ ‫یه‌كیاندا (‪ )1700‬ناو و له‌ ئه‌وی تریاندا‬ ‫(‪ )11‬هه‌زار ناو دووب��اره‌ن‪ ،‬به‌ هه‌موو‬ ‫زانیارییه‌كانیانه‌وه‌‪ .‬وه‌ك یه‌كێتی چیتان‬ ‫كردوو ‌ه بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و زانیارییانه‌ كاریان‬ ‫له‌سه‌ر بكرێت؟‬ ‫ش��ۆڕش ئیسامعیل‪ :‬پرسیارێكی‬ ‫زۆر ج��وان �ه‌ و بابه‌تێكی زۆر زۆر‬ ‫گرنگیشه‌‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌گه‌ر لیستی تۆماری‬ ‫ده‌ن��گ��ده‌ران به‌ پاكی و یه‌كالكه‌ره‌وه‌‬ ‫الی ه�ه‌م��وو الی�ه‌ن�ه‌ سیاسییه‌كان و‬ ‫ده‌نگده‌رانی كوردستان نه‌بێت‪ ،‬ئه‌نجامی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان شتێكی ئه‌وتۆی نابێت‪.‬‬ ‫پێویسته‌ ئه‌و لیستی تۆماری ده‌نگده‌رانه‌‬ ‫لیستێك بێت‪ ،‬كه‌ دڵنیایی الی ده‌نگده‌ر‬ ‫و حزب و الیه‌نه‌ سیاسییه‌كانیش دروست‬ ‫بكات‪ .‬ئێم ‌ه وه‌ك ده‌زگ��ای هه‌ڵبژاردن‬ ‫و یه‌كێتیی نیشتامنی‪ ،‬ماوه‌یه‌كی‬ ‫زۆره‌ ئیش ل�ه‌س�ه‌ر ئه‌م ‌ه ده‌ك�ه‌ی��ن‪،‬‬

‫یه‌كێتی‬ ‫ده‌نگ ‌ه زویر و‬ ‫ناڕازییه‌كانی خۆی‬ ‫گه‌ڕاندووه‌ته‌وه‌‬

‫پێموایه‌ یه‌كه‌م الیه‌نیشین كه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌م شته‌ دوو جار سكااڵی یاساییامن‬ ‫تۆمار ك��ردووه‌‪ .‬به‌شێكی گرنگی ئه‌م‬ ‫ده‌زگایه‌ش به‌شی ئامار و توێژینه‌وه‌یه‌‬ ‫له‌سه‌ر ئامار‪ ،‬گه‌یشتووینه‌ته‌ ئه‌وه‌ی كه‌‬ ‫لیسته‌كه‌ كێشه‌ی زۆر زۆری تێدایه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫له‌وه‌ی ‪ 2006‬و پێش ئه‌وه‌شه‌وه‌ ناوی‬ ‫مردووه‌كان نه‌كوژێرناونه‌ته‌وه‌‪ .‬ئه‌وانه‌ی‬ ‫له‌ هه‌رێمی كوردستان گوازراونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ناوه‌كانیان ن��ه‌گ��وازراوه‌ت��ه‌وه‌‪ ،‬ناوی‬ ‫دووباره‌ی زۆر تێدایه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت تا ئێستا‬ ‫كۆمسیۆنی بااڵ نازانێت ئه‌وانه‌ی له‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی واڵت ده‌ژین‪ ،‬چه‌ند كه‌سن‪،‬‬ ‫كه‌ پێویسته‌ كۆمسیۆنی بااڵ كۆمسیۆنێك‬ ‫بێت له‌ ئاست ئ�ه‌م به‌رپرسیارێتییه‌‬ ‫گ �ه‌وره‌ی �ه‌دا بێت و هه‌موومان دڵنیا‬ ‫بین كه‌ ئه‌مه‌ ده‌زگایه‌كه‌ هیچ كه‌سێك‬ ‫ناتوانێت گومانی بخاته‌ س�ه‌ر‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌م ده‌زگایه‌ نه‌یتوانیوه‌ به‌ شێوه‌یه‌كی‬ ‫پ��ڕۆف��ی��ش��ن��ااڵن �ه‌ ئ��ی��ش�ه‌ك��ان��ی خ��ۆی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رێت‪ .‬پێویست بوو كۆمسیۆنی‬ ‫ب��ااڵی سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫عێراق‪ ،‬له‌ سایته‌كه‌ی خۆیدا لیستی‬ ‫تۆماری ده‌نگده‌رانی باڵو بكردایه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ی ه �ه‌م��وو ده‌نگده‌رێكی‬ ‫كوردستان و الیه‌نه‌كانیش بیانتوانیانه‌‬ ‫ێ ماوه‌‪ ،‬كێ‌ مردووه‌‬ ‫به‌راورد بكه‌ن كه‌ ك ‌‬ ‫و به‌شداربوونایه‌ له‌ ڕاستكردنه‌وه‌ی‬ ‫هه‌ڵه‌كاندا‪ .‬له‌ الیه‌كی دیكه‌وه‌‪ ،‬ده‌بوایه‌‬ ‫به‌ مانگێك‪ ،‬دوو مانگ پێش ئێستا‬ ‫مبانزانیبایه‌ كه‌ ده‌نگده‌رانی تایبه‌ت له‌‬ ‫كوردستاندا چه‌ند كه‌سن‪ ،‬له‌ سایته‌كه‌دا‬ ‫باڵوی بكردایه‌ته‌وه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی هه‌موو‬ ‫حزب و الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان به‌راوردیان‬ ‫بكردایه‌‪ ،‬بۆ ئ��ه‌وه‌ی مبانزانیبایه‌ له‌‬ ‫تۆماری گشتیدا ناویان سڕدراوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر نه‌سڕدراونه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌شداربووینایه‌‬ ‫و تانه‌مان ب��دای �ه‌‪ .‬ب��ه‌اڵم كۆمسیۆن‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك پێش ئه‌وه‌ ناوه‌كان ده‌دات‬ ‫به‌ الیه‌نه‌كان‪ ،‬یان باڵوی ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫هیچ ده‌رفه‌تێك ناهێڵێته‌وه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫من ڕەخنه‌یه‌كی به‌جێ‌ بگرم‪ .‬له‌به‌ر ئه‌وه‌‬ ‫كۆمسیۆن ڕووب��ه‌ڕووی ڕەخنه‌ی توند‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬ده‌بێت ئه‌م پرس و داوایانه‌‬ ‫چاره‌سه‌ر بكات‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ب �ه‌اڵم ئایا له‌و ماوه‌یه‌دا‬ ‫لیژنه‌كه‌ فریای چاره‌سه‌ر ده‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫ی���ان ك����اری ئ���ه‌و ل��ی��ژن �ه‌ی �ه‌ ته‌نیا‬ ‫ئاگاداركردنه‌وه‌یه‌؟‬ ‫شۆڕش ئیسامعیل‪ :‬ئێمه‌ به‌ ڕەسمی‬ ‫و به‌ نووسین ئاگادارمان كردوونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ كۆبوونه‌وه‌شدا له‌گه‌ڵیان پێامن وتوون‬ ‫كه‌ ئه‌م كێشان ‌ه هه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬له‌وماوه‌یه‌ی م��اوه‌‪ ،‬فریا‬ ‫ده‌كه‌وێت ئه‌و هه‌اڵنه‌ ڕاست بكاته‌وه‌؟‬ ‫ش���ۆڕش ئیسامعیل‪ :‬ئ���ه‌وه‌ ئه‌و‬ ‫به‌رپرسی سه‌ره‌كییه‌ كه‌ وه‌اڵم��ی ئه‌و‬ ‫پرسیاره‌ بداته‌وه‌‪ ،‬ده‌بوو پێشرت بیكردایه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ن�ه‌ی��ك��ردووه‌‪ ،‬ده‌بێت بیكات‪،‬‬ ‫توانای له‌به‌رده‌ستدایه‌‪ ،‬له‌ جیاتی تیمێك‬ ‫كار بكات‪ ،‬با سه‌د تیم كار بكات‪ ،‬له‌‬ ‫جیاتی ه �ه‌زار كارمه‌ند‪ ،‬با ده‌ هه‌زار‬ ‫كارمه‌ند دانێت‪ .‬ده‌بێت كۆمسیۆن گوێ‌‬ ‫له‌ حزب و الیه‌نه‌كان بگرێت‪ ،‬كارئاسانی‬ ‫به‌پێی ئه‌و پێوه‌ره‌ نێوده‌وڵه‌تییانه‌ بكات‪،‬‬ ‫كه‌ سبه‌ینێ‌ ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫ده‌رچوو‪ ،‬ئه‌م تانه‌ و سكااڵیانه‌ هه‌موویان‬ ‫جێبه‌جێ‌ كرابێنت‪.‬‬ ‫ب��ه‌ی��ان‪ :‬ده‌وت��رێ��ت یه‌كێتی و‬ ‫ئۆپۆزسیۆن داوایان كردوو ‌ه ماوه‌ی كاری‬ ‫لیژنه‌كه‌ی په‌رله‌مان بۆ لێكۆڵینه‌و ‌ه له‌و‬ ‫كێشانه‌ درێژبكرێته‌وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی هه‌رێم بكه‌وێته‌ كاتی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی عێراقیش‪ ،‬به‌اڵم پارتی‬ ‫و به‌شێك له‌‬

‫‪7‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)46‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/30‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی‪ ،‬گردبوونه‌و‌ه یان په‌رتكردن؟‬ ‫یه‌كگرتوو‪ :‬پارتی و یه‌كێتی وتیان كورسییه‌كه‌ بۆ ئێوه‌یه‬ ‫سه‌عدی ئه‌حمه‌د پیره‌‪ :‬ئێمه‌ نه‌مانوتووه‌ ئه‌و كورسییه‌ بۆ یه‌كگرتووه‌ یان بۆ كۆمه‌ڵ‬ ‫په‌یجور‪ :‬سه‌اڵح ساالر‬ ‫سه‌رجه‌م الیه‌ن و گرووپ و ته‌نانه‌ت‬ ‫تاكه‌كانی ك��ورد‪ ،‬كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی ب ‌ه‬ ‫خه‌ونێكی له‌مێژینە و ده‌ستكه‌وتێكی گرنگ‬ ‫د ‌هزانن‪ ،‬به‌اڵم ئاماژەكان هیوابه‌خش نین و‬ ‫ل ‌ه ئێستاشه‌و ‌ه درز و ناكۆكیی خستووه‌ت ‌ه ناو‬ ‫ماڵی نه‌ته‌وه‌یی كورده‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ب ‌ه دیدی‬ ‫سۆسیۆلۆژییای الیه‌ن ‌ه كوردییه‌كان ته‌ماشای‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬ئاینده‌یه‌كی گه‌ش ب ‌ه مه‌حاڵ ده‌بینین‬ ‫بۆ سه‌ركه‌وتنی كۆنگره‌كه‌‪.‬‬ ‫دابه‌شكردنی كورسیی ئه‌ندامانی‬ ‫لیژنه‌ی ئاماده‌كاری كۆنگر‌ه ل ‌ه كوردستانی‬ ‫باشوور و ڕۆژهه‌اڵت‪ ،‬كێشه‌ی خستووته‌وه‌‬ ‫ن��او هێز ‌ه كوردییه‌كانه‌و ‌ه دیاریكردنی‬ ‫كورسییه‌كان بۆ پارچه‌كانی كوردستان‬ ‫به‌مشێوه‌یه‌‪ :‬كوردستانی باكوور‪ ،7 :‬باشوور‪:‬‬ ‫‪ ،5‬ڕۆژهه‌اڵت‪ ،5 :‬ڕۆژئاوا‪ .4 :‬كێشه‌ك ‌ه ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ئه‌و ‪ 21‬كورسیی ‌ه ناتوانێت پێگه‌ی ئه‌و هه‌موو‬ ‫الیه‌ن ‌ه كوردییان ‌ه پڕبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ل ‌ه كوردستانی باشوور كورسییه‌ك بۆ‬ ‫پارتی و یه‌ك بۆ یه‌كێتی و یه‌ك بۆ گۆڕان و یه‌ك‬ ‫دانه‌ش ب ‌ه هاوبه‌شی بۆ كۆمه‌ڵ و یه‌كگرتوو و‬ ‫دانه‌یه‌كیش بۆ سه‌رجه‌م الیه‌نه‌كانی دیكه‌‪ .‬ئه‌م‬ ‫دابه‌شكردن ‌ه ناڕەزایی حزبه‌كانی لێ كه‌وته‌وه‌‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی ناڕەزایی ده‌ربڕی و ده‌ڵێت‬ ‫ده‌بێت كۆمه‌ڵیش و یه‌كگرتووش كورسی‬ ‫جیایان هه‌بێت‪ .‬هه‌ر به‌هۆی بایكۆتكردنی‬ ‫كۆمه‌ڵەوە‪ ،‬گۆڕانیش و یه‌كگرتووش بایكۆتی‬ ‫دانیشتی لیژنه‌كانیان كرد‪.‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌و ‌ه محه‌مه‌د حه‌كیم‪ ،‬وته‌بێژی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسیی كۆمه‌ڵی ئیسالمی بۆ‬ ‫ب�ه‌ی��ان ده‌ڵ��ێ��ت «ئێم ‌ه ب�ه‌ه��ۆی ئ��ه‌وه‌وه‌‬ ‫نیگ ‌هرانین ك ‌ه به‌كه‌م ته‌ماشای ئۆپۆزیسیۆن‬ ‫كراوه‌‪ .‬ڕاستییه‌ك هه‌ی ‌ه ده‌بێت بزانن‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫به‌هۆی ئه‌وه‌و ‌ه هه‌ڵوێستامن وه‌رنه‌گرتووه‌‬ ‫ك ‌ه كورسی بۆ كۆمه‌ڵ دانه‌نرابێت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه بۆ ئێم ‌ه و یه‌كگرتوو یه‌ك كورسی‬ ‫دانراوه‌‪ ،‬وات ‌ه نیگ ‌هرانییه‌ك ‌ه بۆ هه‌ردوو المانه‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه ئه‌و كورسیی ‌ه یه‌كالنه‌بووه‌ته‌و ‌ه و ئێمه‌‬ ‫كێشه‌مان كورسییه‌ك ‌ه نییه‌‪ ،‬كێشه‌مان حساب‬

‫بۆ نه‌كردنه‌»‪.‬‬ ‫ده‌رب��اره‌ی هاوهه‌ڵوێستییان له‌گه‌ڵ‬ ‫ك��ۆم �ه‌ڵ��دا‪ ،‬خه‌لیل ئیرباهیم‪ ،‬ئه‌ندامی‬ ‫س�ه‌رك��ردای�ه‌ت��ی��ی یه‌كگرتووی ئیسالمی‬ ‫ب��ۆ (ب��ه‌ی��ان) ده‌ڵ��ێ��ت «ئ���ه‌و ڕۆژەی له‌‬ ‫ك��ۆب��وون�ه‌وه‌ك�ه‌دا ش��ێ��وازی دابه‌شكردنی‬ ‫كورسییه‌كانیان ڕاگه‌یاند‪ ،‬وتیان ئێو ‌ه و كۆمه‌ڵ‬ ‫یه‌ك كورسیتان هه‌ی ‌ه و خۆتان و الیه‌نه‌كانی‬ ‫تریش ك ‌ه كورسیی هاوبه‌شیان بۆ دانرابوو‪،‬‬ ‫وتوێژ بكه‌ن و ڕێكبكه‌ون‪ .‬ئێم ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫برایانی كۆمه‌ڵ قسه‌مان نه‌كردوو ‌ه ك ‌ه بۆ‬ ‫كێامن بێت‪ ،‬به‌ڵكو له‌وێ ناڕەزاییامن پیشان‬ ‫دا و ئه‌وانیش وتیان ئه‌و ‌ه قسه‌ی كۆتایی نییه‌‬ ‫و ده‌كرێت قسه‌ی لێ بكه‌ینه‌و ‌ه و ئێمه‌ش و‬ ‫گۆڕانیش له‌به‌رخاتری برایانی كۆمه‌ڵ بایكۆتی‬ ‫لیژنه‌كه‌مان كرد»‪ .‬سه‌باره‌ت به‌وه‌ی ك ‌ه ئایا‬ ‫كێ ئه‌و كورسییه‌ی كۆمه‌ڵ و یه‌كگرتووی‬ ‫یه‌كالیی كردووه‌ته‌وه‌؟ خه‌لیل ئیرباهیم وتی‬ ‫«سه‌ره‌تا لیژنه‌ك ‌ه هیچیان نه‌وت‪ ،‬به‌اڵم دواتر‬ ‫یه‌كێتی و پارتی و په‌كه‌كه‌ش ب ‌ه ئێمه‌یان وت‬

‫چونك ‌ه ئێو ‌ه ل ‌ه پ ‌هرله‌مان كورسیتان زیاترە‪ ،‬با‬ ‫بۆ ئێو ‌ه بێت»‪.‬‬ ‫ب �ه‌اڵم ده‌رب���اره‌ی ئ �ه‌و دیاریكردنه‪‌،‬‬ ‫سه‌عدی ئه‌حمه‌د پیره‌‪ ،‬ئه‌ندامی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی و ئه‌ندامی ب��ااڵی لیژنه‌ك ‌ه بۆ‬ ‫ڕۆژنامه‌ی (به‌یان) وتی «ئێم ‌ه دیاریامن‬ ‫نه‌كردوو ‌ه ك ‌ه بۆ كامیان بێت‪ ،‬ئێم ‌ه حه‌قامن‬ ‫چییه‌؟ ئه‌و ‌ه په‌یوه‌ندیی ب ‌ه خۆیانه‌و ‌ه هه‌ی ‌ه و‬ ‫كۆمه‌ڵ و یه‌كگرتوو خۆیان چۆن ڕێكده‌كه‌ون‬ ‫په‌یوه‌ندیی ب ‌ه خۆیانه‌و ‌ه هه‌یه‌»‪.‬‬ ‫ل ‌ه وه‌اڵمی ئه‌و پرسیاره‌ی ك ‌ه ئایا ئێوه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵ گه‌یشتوونه‌ت ‌ه بنبه‌ست یان‬ ‫ڕێگه‌چاره‌تان دۆزیوه‌ته‌وه‌؟ پیر‌ه وتی «به‌ڵێ‬ ‫ڕێگه‌چاره‌مان هه‌ی ‌ه و ئه‌و ڕۆژەش سه‌ردانی‬ ‫كۆمه‌ڵامن ك��ردوو ‌ه باسامن ك��ردووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌و ڕێگه‌چاره‌ی ‌ه من ب ‌ه تۆی ناڵێم چۆنه‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه مه‌عقوول نیی ‌ه كۆمه‌ڵ ل ‌ه ڕێگه‌ی‬ ‫ڕۆژنامه‌كانه‌و ‌ه پێشنیازه‌كه‌ی ئێم ‌ه بزانن‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ب ‌ه خۆیانی ده‌ڵێین»‪.‬‬ ‫شێوازی دابه‌شكردنی كورسییه‌كان‬

‫جێگه‌ی سه‌رنجی سیاسییه‌كانه‌‪ ،‬بۆ منوون ‌ه‬ ‫كوردستانی ڕۆژه �ه‌اڵت زیاد ل ‌ه ‪ 10‬ملیۆن‬ ‫كه‌سن پێنج كورسییان بۆ دانراو ‌ه و كوردستانی‬ ‫ڕۆژئ��اواش ك ‌ه ته‌نیا چه‌ند ملیۆنێكن چوار‬ ‫كورسی‪ ،‬جگ ‌ه ل�ه‌وه‌ی كوردستانی باشوور‬ ‫خاوه‌نی پێگه‌ی سیاسیی ‌ه و قه‌وراه‌یه‌كی‬ ‫یاسایی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم پێنج كورسیی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫وته‌بێژی مه‌كته‌بی سیاسیی كۆمه‌ڵ‬ ‫ده‌ڵێت «هه‌ر ل ‌ه بنه‌ڕەته‌و ‌ه دابه‌شكردنی‬ ‫كورسییه‌كان هه‌ڵه‌بوو‪ ،‬ده‌ب��وو باشووری‬ ‫كوردستان ك ‌ه خاوه‌نی پێگه‌یه‌كی سیاسیی‬ ‫گه‌وره‌یە و حكومه‌ت و پ ‌هرله‌مانی هه‌یه‪‌،‬‬ ‫حساباتی تایبه‌تی بۆ كرابا‪ ،‬پاشان ده‌سه‌اڵت‬ ‫س�ه‌ره‌ت��ا چ��وار كورسییان دان��اب��وو‪ ،‬دوان‬ ‫بۆ ده‌س��ه‌اڵت و دوانیش بۆ ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم دوای��ی بۆ ئ �ه‌وه‌ی السه‌نگی بكه‌ن‪،‬‬ ‫كورسییه‌كیشیان زیاد كرد بۆ ئه‌و حزبانه‌ی له‌‬ ‫حكومه‌تدان و هاوپه‌یامنی خۆیانن»‪.‬‬ ‫س���ه‌ب���اره‌ت ب�� ‌ه پ���ێ���وه‌ری پێدانی‬ ‫كورسییه‌كانیش ك ‌ه ئایا له‌سه‌ر چ بنه‌مایه‌كه‌‪،‬‬

‫ڕی��ژەی كورسیی پ ‌هرله‌مان‪ ،‬یان خه‌باتی‬ ‫شاخ و خه‌باتی نه‌ته‌وه‌یی؟ ئه‌ندامه‌كه‌ی‬ ‫سه‌ركردایه‌تیی یه‌كگرتوو ده‌ڵێت «ئێم ‌ه و‬ ‫كۆمه‌ڵ هیچ پێوه‌رێكامن باس نه‌كردوو ‌ه و‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ش بكرێت ‌ه پێوه‌ر‪ ،‬ئێم ‌ه مانعامن‬ ‫نیی ‌ه كورسییه‌ك ‌ه بۆ برایانی كۆمه‌ڵ بێت‪،‬‬ ‫چونك ‌ه ئێم ‌ه ل ‌ه نێوامناندا كێش ‌ه له‌سه‌ر‬ ‫كورسی نییه‌‪ ،‬نیگ ‌هرانیامن له‌وه‌ی ‌ه حساباتی‬ ‫ته‌واو نه‌كراوه‌‪ ،‬ده‌نا برایانی كۆمه‌ڵ خاوه‌نی‬ ‫خه‌باتن‪ ،‬چ ل ‌ه ڕابوردوودا ل ‌ه شاخ و چ پاش‬ ‫ڕاپه‌ڕینیش و ئێستاش سه‌نگی خۆیان هه‌یه‌‬ ‫و مه‌عقوول نیی ‌ه حساب نه‌كرێن»‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی دیكه‌و ‌ه بزووتنه‌وه‌ی ئیسالمی‬ ‫ب ‌ه تووندی نیگ ‌هرانیی خۆی ده‌ربڕیو ‌ه و شوان‬ ‫قه‌الدزێیی‪ ،‬وته‌بێژی فه‌رمیی بزووتنه‌و ‌ه له‌‬ ‫به‌یاننامه‌یه‌كدا ده‌ڵێت «كاتێك ئێم ‌ه ئاماده‌‬ ‫نه‌بووین ش�ه‌ڕی كوردكوژی و شه‌ڕ دژی‬ ‫په‌كه‌ك ‌ه بكه‌ین‪ ،‬زۆر كه‌سی تر كردیان و ئێمه‌‬ ‫باجی ئه‌و هه‌ڵوێسته‌مان دا ك ‌ه بیست ساڵه‌‬ ‫نووسینگه‌مان ل ‌ه توركیا به‌وهۆیه‌و ‌ه داخراوه‪‌،‬‬

‫كه‌چی حسامبان بۆ ن�ه‌ك�راوه‌»‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫حزبی شیوعیی كوردستانیش ڕایگه‌یاند كه‌س‬ ‫نوێن ‌هرایه‌تیی ئێم ‌ه ناكات و ئه‌و كورسییه‌ی بۆ‬ ‫الیه‌نه‌كان دانرابوو‪ ،‬نوێنه‌ری ئێم ‌ه نیی ‌ه و به‌‬ ‫نوێنه‌ری خۆشامنی نازانین‪.‬‬ ‫كێش ‌ه و ناڕەزاییه‌كان ل ‌ه كوردستانی‬ ‫ڕۆژهه‌اڵت زۆر زیاتر‌ه و ڕۆژان ‌ه به‌یاننامه‌ی‬ ‫ناڕەزایی باڵوده‌كه‌نه‌وه‌‪ .‬حزبه‌كانی ڕۆژهه‌اڵت‬ ‫ده‌ڵێن‪ :‬دوو دیموكراته‌كان و سێ كۆمه‌ڵه‌كان‬ ‫هه‌ر پێنج كورسییه‌كه‌یان بۆ خۆیان قۆرخ‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت په‌نایان بۆ سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێمیش برد و كێشه‌ك ‌ه به‌ویش چاره‌سه‌ر‬ ‫نه‌كرا و هه‌ر ب ‌ه گرێكوێره‌یی ماوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها یارسانه‌كان و نوێن ‌هرانی پارێزگای‬ ‫ئیالم و كرماشان به‌یاننامه‌ی ئیدانه‌كردنی‬ ‫میكانیزمی لیژنه‌كه‌یان باڵوكردەوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی ل ‌ه كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی كورد‬ ‫چاوه‌ڕێ ده‌كرێت‪ ،‬ل ‌ه ڕسته‌یه‌كدا كۆده‌بێته‌وه‪‌،‬‬ ‫ئه‌ویش یه‌كخستنی ناوماڵی كورد و جواڵندنی‬ ‫كه‌یسی ماف ‌ه نه‌ته‌وه‌ییه‌كانی كورده‌‪.‬‬ ‫ده‌ب��ێ��ت ك��ۆن��گ��ر‌ه ب�� ‌ه یه‌كڕیزیی‬ ‫الیه‌نه‌كانه‌و ‌ه ببه‌سرتێت‪ ،‬ده‌بێت كۆنگره‌‬ ‫ناوماڵی كورد یه‌كبخات‪ ،‬ده‌بێت كۆنگره‌‬ ‫م�ه‌س�ه‌ل�ه‌ی پ�ه‌رچ�ه‌م��ی ن��ه‌ت��ه‌وه‌ی ك��ورد‬ ‫یه‌كالبكاته‌وه‌‪ ،‬ده‌بێت زمان و شێو ‌هزار و‬ ‫زمانی ستاندار و ڕێنووسی زمانی كوردی‬ ‫ل ‌ه نێوان ئیمالی ئێستای كوردی و التینی‬ ‫چاره‌سه‌ر بكات‪ ،‬ده‌بێت رسوود و مارشی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی و مامه‌ڵه‌ی دراوسێ و پارچه‌كانی‬ ‫دیكه‌ی كوردستان و زۆر پرسی دیكه‌ی كورد‬ ‫و كوردستان یه‌كالیی بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی جێگه‌ی پرسیاره‌‪ ،‬ئەوەیە‬ ‫ئایا په‌كه‌ك ‌ه و الیه‌نه‌كانی تر ڕێكده‌كه‌ون‬ ‫له‌سه‌ر یه‌ك ئااڵی كورد؟ ئایا پیتی التینی‬ ‫و ك��وردی ئێستا یه‌كده‌خرێت؟ ئایا ئه‌م‬ ‫كۆنگره‌ی ‌ه یه‌كڕیزیی ك��ورد ده‌سته‌به‌ر‬ ‫ده‌كات‪ ،‬یان كه‌لێنێكی تر ده‌خات ‌ه ناو ماڵی‬ ‫كوردییه‌وه‌؟ ئه‌مان ‌ه ئه‌و مه‌ترسی و له‌مپه‌ره‌‬ ‫چاو ‌هڕاونكراوانه‌ن ك ‌ه ده‌بێت ل ‌ه مانگی‬ ‫ئاب و له‌نێو كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی كورددا‬ ‫وه‌اڵمه‌كه‌ی وه‌ربگرینه‌وه‌‪.‬‬

‫ب ‌ه ڕێگریكردن ل ‌ه په‌سه‌ندكردنی یاساكان تۆمه‌تبار ده‌كات‬

‫ه‌ونه‌ خولی چواره‌می په‌رله‌مان‬

‫««‬

‫ئه‌گه‌ر هه‌ر‬ ‫یاسایه‌ك ك ‌ه‬ ‫ڕەهه‌ندی نیشتمانیی‬ ‫هه‌ی ‌ه و هه‌موار‬ ‫نه‌كرابێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئۆباڵه‌كه‌ی‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ ئه‌ستۆی‬ ‫فراكسیۆنه‌كانی‬ ‫ده‌سه‌اڵت و ئۆپۆزسیۆن‬

‫په‌یڕەوی په‌رله‌مان‪ ،‬هه‌مواركردنه‌وه‌ی‬ ‫یاسای خۆپیشاندان‪ ،‬هاوتاكردنه‌وه‌ی‬ ‫مووچه‌ی فه‌رمانبه‌ران‪ ،‬كه‌مكردنه‌وه‌ی‬ ‫مووچه‌ی پله‌بااڵكان‪ ،‬هاوتاكردنەوەی‬ ‫مووچه‌ی پۆلیس و ئاسایش‪ ،‬زیادكردنی‬ ‫مووچه‌ی پله‌نزمه‌كان‪ ،‬هه‌مواركردنه‌وه‌‬ ‫یاسای ده‌ستووری هه‌رێم‪ ،‬په‌سه‌ندكردنی‬ ‫ی��اس��ای م��ووچ��ه‌ ب��ۆ ك��اب��ان��ی م��اڵ‪،‬‬ ‫په‌سه‌ندكردنی یاسای بودجه‌ی حزبه‌كان‪،‬‬ ‫هه‌مواركردنه‌وه‌ی یاسای داواكاری گشتی‪،‬‬ ‫هه‌مواركردنه‌وه‌ی یاسای پارێزگاكان‪.‬‬ ‫له‌ به‌رانبه‌ردا عومه‌ر نوره‌دینی‪،‬‬ ‫جێگری سه‌رۆكی فراكسیۆنی كوردستانی‬ ‫ل ‌ه په‌رله‌مانی كوردستان‪ ،‬پێیوایه‌ ك ‌ه ئه‌و‬ ‫قسانه‌ی فراكسیۆنه‌كانی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ده‌یكه‌ن تۆمه‌ته‌ و هیچ بنه‌مایه‌كی نییه‌ و‬ ‫هه‌میشه‌ له‌ ماوه‌ی چوار ساڵی ڕابوردوو‪،‬‬ ‫گوتاری ئۆپۆزسیۆن بێ‌ بنه‌ما و دوور له‌‬

‫لۆژیك بووه‌‪.‬‬ ‫نووره‌دینی ده‌ڵێت «ئه‌و یاسایانه‌ی‬ ‫م��اوه‌ ئ �ه‌و یاسایانه‌ن ك�ه‌ ڕەه�ه‌ن��دی‬ ‫سیاسییان ه �ه‌ی �ه‌‪ ،‬به‌شێكی تریشی‬ ‫په‌یوه‌ندیی به‌و لیژنانه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ كاریان‬ ‫تێدا نه‌كردووه‌‪ ،‬ئێمه‌ به‌ لیژنه‌كامنان وتووه‌‬ ‫ده‌بێت ئێوه‌ ڕاپۆرتتان له‌سه‌ر هه‌موو‬ ‫یاساكان هه‌بێت ب��ۆئ�ه‌وه‌ی تۆمه‌تبار‬ ‫نه‌كرێن‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی خیالفیان له‌سه‌ر‬ ‫ی��اس��اك��ان نه‌گه‌یشتوونه‌ته‌ ئه‌نجام‪،‬‬ ‫چونكه‌ ل ‌ه هه‌موو لیژنه‌كاندا ئه‌ندامانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن ه�ه‌ن‪ ،‬دی��اره‌ كه‌ خیالفیش‬ ‫هه‌بوو ڕاپۆرته‌كان زوو ئاماده‌ ناكرێن»‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ڕاوێ��ژك��اری ڕاگه‌یاندنی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیی په‌رله‌مانی كوردستان‪،‬‬ ‫پێیوایه‌ كه‌ ئه‌و قسانه‌ی كه‌ په‌رله‌مانتارانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن له‌باره‌ی په‌سه‌ندنه‌كردنی‬ ‫ی��اس��اك��ان ده‌ك��ه‌ی��ن ب��ۆ بانگه‌شه‌ی‬

‫هه‌ڵبژاردنه‌‪.‬‬ ‫ت��اری��ق ج���وه���ه‌ر‪ ،‬ڕاوێ���ژك���اری‬ ‫ڕاگه‌یاندنی سه‌رۆكایه‌تیی په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان بۆ (ب �ه‌ی��ان) وت��ی «م �ه‌رج‬ ‫نییه‌ ه��ه‌م��وو پ��ڕۆژەی��اس��اك��ان ل�ه‌م‬ ‫خ��ول��ه‌دا پ�ه‌س�ه‌ن��د ب��ك��رێ��ن‪ ،‬زۆرج���ار‬ ‫هه‌ندێكیان ده‌م��ێ��ن��ن�ه‌وه‌ ب��ۆ خولی‬ ‫دوات��ر و هه‌ندێكیشیان پێویستی به‌‬ ‫دیراسه‌ی زیاتر هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌و قسانه‌ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیش ده‌یكات بۆ بانگه‌شه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ و ئه‌سڵ و ئه‌ساسی نییه‌»‪.‬‬ ‫وتیشی «ئه‌گه‌ر هه‌ر یاسایه‌كیش كه‌‬ ‫ڕەهه‌ندی نیشتامنیی هه‌یه‌ و هه‌موار‬ ‫نه‌كرابێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ئۆباڵه‌كه‌ی ده‌كه‌وێته‌‬ ‫ئه‌ستۆی فراكسیۆنه‌كانی ده‌س �ه‌اڵت‬ ‫و ئۆپۆزسیۆن ك�ه‌ نه‌گه‌یشتوونه‌ته‌‬ ‫ڕێككه‌وتن له‌ سه‌ری‪ ،‬نه‌ك سه‌رۆكایه‌تیی‬ ‫په‌رله‌مان به‌ ئه‌نقه‌ست دوایخستبێت»‪.‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)46‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/30‬ساڵی یەکەم‬

‫دواى هەڵوەشانەوەى كۆنگره‌ی سه‌ندیكای كارمه‌ندانی ته‌ندروستی؛ لیستى دەسەاڵت لە هه‌وڵى تەمیزکردنەوەیدان‌‬

‫پارتی و یه‌كێتی ‪ 34‬کورسییان بۆ خۆیان زیادكردبوو‬ ‫ئاكار شیره‌یی‬

‫دوای ئه‌وه‌ی ئه‌نجامه‌كانی كۆنگره‌ی‬ ‫سه‌ندیكای كارمه‌ندانی ته‌ندروستیی‬ ‫كوردستان له‌الیه‌ن دادگ��ای كارگێڕیی‬ ‫هه‌ولێرەوە هه‌ڵوه‌شێندرایه‌وه‌‪ ،‬له‌ئێستادا‬ ‫ته‌ندروستكارانی پارتی و یه‌كێتی له‌‬ ‫هه‌وڵی ته‌میزكردنه‌وه‌ی ئه‌و بڕیاره‌ی‬ ‫دادگ��ادان و ڕایده‌گه‌یه‌نن پاساوه‌كانی‬ ‫هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی كۆنگره‌ الوازن‪.‬‬ ‫كۆنگره‌ی سه‌ندیكای كارمه‌ندانی‬ ‫ته‌ندروستی له‌ ڕۆژی ‪2012 /1/12‬‬ ‫ل �ه‌ ه�ه‌ول��ێ��ر ب��ه‌س�ترا‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌هۆی‬ ‫ئ�ه‌وه‌ی الیه‌نه‌كانی ئۆپۆزسیۆن كه‌ به‌‬ ‫لیستی هاوبه‌ش به‌شدارییان كردبوو‪،‬‬ ‫بایكۆتی كۆنگره‌یان كرد و ئه‌نجامه‌كانی‬ ‫كۆنگره‌یان به‌ ناشه‌رعی وه‌سف كرد و‬ ‫سكااڵیان له‌سه‌ر لیستی كوردستانی و‬ ‫دوو حیزبی ده‌سه‌اڵتدار تۆماركرد‪ ،‬دوای‬ ‫زیاتر له‌ ‌ (‪ )16‬مانگ‪ ،‬دادگای كارگێڕیی‬ ‫هه‌ولێر ل�ه‌ كۆتا دانیشتنی دادگ���ادا‬ ‫بڕیاری هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی كۆنگره‌ی‬ ‫سه‌ندیكای كارمه‌ندانی ته‌ندروستی‬ ‫و سه‌رجه‌م بڕیاره‌كانی ناو گۆنگره‌ی‬ ‫ده‌رك����رد‪ .‬ب��ۆ شه‌رعیبوونی كۆنگره‌‬ ‫بڕیاری كۆنگره‌یه‌كی تری دا كه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫سه‌ندیكایه‌ ببه‌سرتێت‪.‬‬ ‫ل�ه‌وب��اره‌ی�ه‌وه‌ عه‌باس محه‌مه‌د‪،‬‬ ‫سكرتێری ڕێكخراوی ته‌ندروستكارانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ك�ه‌ ڕێ��ك��خ�راوه‌ك�ه‌ی��ان له‌‬ ‫لیستی هاوبه‌شدابوو‪ ،‬به‌ (به‌یان)ی‬ ‫ڕاگه‌یاند «پاش ئه‌وه‌ی سه‌ندیكا بڕیاری‬ ‫دا كۆنگره‌ی سه‌رتاسه‌ری له‌ كوردستان‬ ‫ببه‌سرتێت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌مه‌ یه‌كه‌م كۆنگره‌ی‬ ‫سه‌رتاسه‌ری ب��وو له‌ هه‌رێم بكرێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌بوو له‌ ‪ 2012/1/12‬كۆنگره‌ هاته‌‬ ‫ئه‌نجامدان‪ ،‬ئێمه‌ش تێیدا به‌شداریامن كرد‬ ‫الیه‌نه‌كانی ئۆپۆزسیۆن توانییان له ‌سه‌دا‬ ‫‪ 36‬بۆ ‌سه‌ره‌وه‌ى ده‌نگه‌كانیان برده‌وه‪‌،‬‬ ‫كه‌ له‌ پاریزگای سلێامنی پله‌ی یه‌كه‌مان‬ ‫به‌ده‌ستهێنا‪ ،‬بۆیه‌ به‌پێی ئیستیحقاقی‬ ‫هه‌ڵبژاردن ئێمه‌ ویستامن به‌رپرسی لق‬ ‫له‌وێ بدرێت به‌ ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان‬ ‫ئه‌وه‌یان قبوڵ نه‌بوو‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌ هه‌رسێ‬

‫الیه‌نی ئۆپۆزسیۆن بڕیارماندا بایكۆتی‬ ‫كۆنگره‌كه‌ بكه‌ین»‪.‬‬ ‫ن��اوب �راو ل �ه‌ب��اره‌ی به‌شێكی تری‬ ‫هۆكاری بایكۆته‌كه‌یان وتی «هه‌ندێك‬ ‫ئه‌ندام كه‌ پێشرت به‌ ن��اوی مه‌كته‌بی‬ ‫ته‌نفیزییه‌وه‌ كه‌ ‪ 34‬كه‌سن‪ ،‬ڕاسته‌وخۆ‬ ‫بوون به‌ ئه‌ندامی كۆنگره‪ 17 ‌،‬له‌ پارتی‬ ‫و‪ 17‬له‌ یه‌كێتی‪ ،‬به‌بێ هه‌ڵبژاردن‪ ،‬كه‌‬ ‫ده‌كاته‌ ده‌نگی ‪ 3400‬كارمه‌ند‪ ،‬چونكه‌‬ ‫بۆ هه‌ر ئه‌ندامێكی كۆنگره‌ ‪ 300‬ده‌نگ‬ ‫پێویست بوو‪ ،‬بۆیه‌ ده‌یانویست ده‌نگی‬ ‫‪ 3400‬كارمه‌ند بكه‌نه‌ ئه‌ندامی كۆنگره‌‬ ‫هه‌ر به‌ ڕاسته‌وخۆیی‪ ،‬كه‌ ‪ 34‬ئه‌ندام‬ ‫ده‌نگی كۆنگره‌ی پێ یه‌كالیی ده‌كرایه‌وه‌‬ ‫بۆ هه‌ر شتێك كه‌ ویستبایان‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫دوای��ی له‌ كۆنگره‌كه‌ هاتینه‌ ده‌ره‌وه‪‌،‬‬ ‫كۆنگره‌كه‌ ڕێژەی یاسایی له‌ ده‌ست دا»‪.‬‬ ‫سكرتێری ڕێكخراوی ته‌ندروستكاران‬

‫ئ��ه‌وه‌ش��ی ڕاگ �ه‌ی��ان��د بایكۆتكردنی‬ ‫كۆنگره‌ له‌الیه‌ن لیستی هاوبه‌شەوە‬ ‫ب��ووه‌ ه��ۆی ئ��ه‌وه‌ی كۆنگره‌كه‌ ببێته‌‬ ‫كۆنگره‌یه‌كی ناشه‌رعی‪ ،‬چونكه‌ ڕێژەی‬ ‫یاسایی ئه‌ندامان ئاماده‌ی نه‌بوون و به‌‬ ‫بااڵده‌ستیی ته‌ندروستكارانی پارتی و‬ ‫یه‌كێتی كاره‌كانیان تێپه‌ڕاند‪.‬‬ ‫س����ه‌ب����اره‌ت ب���ه‌ ه �ه‌ڵ��وێ��س��ت��ی‬ ‫ته‌ندروستكارانی پارتی و یه‌كێتی دوای‬ ‫هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی گۆنگره‌كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫دادگ��ای كارگێڕیی هه‌ولێرەوە‪ ،‬هادی‬ ‫فه‌ریق‪ ،‬لێپررساوی به‌شی ڕاگه‌یاندنی‬ ‫سه‌ندیكای كارمه‌ندانی ته‌ندروستی‪ ،‬به‌‬ ‫(به‌یان)ی ڕاگه‌یاند «له‌ هیچ شوێنێك نییه‌‬ ‫كۆنگره‌ بكرێت و ئه‌ندامانی به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫ئه‌و سه‌ندیكایه‌ نه‌بنه‌ ئه‌ندام تیێدا و‬ ‫نه‌چنه‌ كۆنگره‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وانه‌ی ده‌سته‌ی‬ ‫سه‌ندیكا به‌پێی په‌یڕەو و پڕۆگرام چوونه‌‬

‫كۆنگره‌ و ل�ه‌ پ �ه‌ی��ڕەوی سه‌ندیكاش‬ ‫هاتووه‌ ئه‌ندامانی مه‌كته‌بی ته‌نفیزی‬ ‫كه‌ ‪ 34‬كه‌سن‪ ،‬ڕاسته‌وخۆ ده‌بنه‌ ئه‌ندامی‬ ‫كۆنگره‌»‪.‬‬ ‫له‌ درێ��ژەی لێدوانه‌كه‌یدا هادی‬ ‫فه‌ریق وتی «ئێمه‌ تانه‌مان له‌و بڕیاره‌ی‬ ‫دادگ��ا داوه‌ و پێامن وای �ه‌ بیبه‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ سه‌رجه‌م خاڵه‌كان كه‌ ئاماژەیان‬ ‫بۆ كراوه‪‌،‬خاڵی الوازن»‪.‬‬ ‫س �ه‌ب��اره‌ت به‌ خاڵه‌كاىن تێبینیی‬ ‫دادگا‪ ،‬ناوبراو وتی «یه‌كێك له‌وانه‌ ناوی‬ ‫تۆماری ئه‌ندامانه‌ كه‌ ده‌ڵێت نه‌بووه‪‌،‬‬ ‫به‌اڵم ئێمه‌ چوار لقامن هه‌یه‌ سه‌رجه‌م‬ ‫ناوه‌كان له‌ لقه‌كاندا هه‌یه‌‪ ،‬یان ده‌ڵێت‬ ‫دادوه‌ر ئاماده‌ نه‌بووه‌‪ ،‬به‌اڵم دادوه‌ر‬ ‫ئاماده‌بووه‌‪ ،‬ئێمه‌ نوورساومان بۆ پارێزگا‬ ‫كردووه‌ پارێزگاش نوورساوی بۆ دادگای‬ ‫تێهه‌ڵچوونه‌وه‌ی هه‌ولێر كرد و ئه‌وانیش‬

‫به‌ كیتابی فه‌رمی نوێنه‌ری خۆیان ناردوو ‌ه‬ ‫بۆ كۆنگره‌كه‌ و سه‌رپه‌رشتیی كۆنگره‌كه‌ی‬ ‫كردووه‌‪ ،‬بۆیه‌ پێامن وایه‌ ئه‌و سێ خاڵه‌ له‌‬ ‫ڕووی یاساییه‌وه‌ ته‌ندروسته‌ و شه‌رعیه‌تی‬ ‫كۆنگره‌یه‌»‪.‬‬ ‫بێستون س��ورچ��ی‪ ،‬پ��ارێ��زه‌ری‬ ‫لیستی هاوبه‌شی ته‌ندروستكاران‪ ،‬بۆ‬ ‫ڕۆژنامه‌ی (به‌یان) ده‌ڵێت «له‌ دوای‬ ‫ئه‌نجامدانی گۆنگره‌ی سه‌ندیكای‬ ‫كارمه‌ندانی ته‌ندروستی كه‌ پێكهاتبوون‬ ‫له‌ لیستی كارمه‌ندانی ته‌ندروستیی‬ ‫پارتی و یه‌كێتی و سه‌ربه‌خۆ و ئاینده‌ و‬ ‫لیستی هاوبه‌ش‪ ،‬كه‌ لیستی هاوبه‌ش له‌‬ ‫كۆمه‌ڵ و گۆڕان و یه‌كگرتوو پێكهاتبوو‪،‬‬ ‫به‌ هه‌رسێكیان ‪ 76‬كورسیی كۆنگره‌یان‬ ‫هه‌بوو له‌ كۆی ‪ 200‬كورسی‪ ،‬له‌ مانگی‬ ‫‪ 2012/1‬كۆنگره‌ی خۆیان به‌ست‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دوای ئه‌وه‌ی لیستی هاوبه‌ش و لیستی‬

‫ئاینده‌ پێكه‌وه‌ بایكۆتی كۆنگره‌یان كرد‪،‬‬ ‫كه‌چی لیستی پارتی و یه‌كێتی به‌رده‌وام‬ ‫ب��وون له‌سه‌ر ئه‌نجامدانی كۆنگره‌ی‬ ‫سه‌ندیكا‪ ،‬بۆیه‌ من به‌ نوێنه‌رایه‌تیی ‪76‬‬ ‫ئه‌ندامی كۆنگره‌ هه‌ستام به‌ تۆماركردنی‬ ‫داوایه‌ك له‌ دوای ‪16‬مانگ و بینینی ‪25‬‬ ‫دانیشتنی دادگا له‌ دادگ��ای كارگێڕیی‬ ‫ه�ه‌ول��ێ��ر‪ ،‬دواج���ار دادگ���ا ه��ات�ه‌ ئه‌و‬ ‫قه‌ناعه‌ته‌ی كه‌ كۆنگره‌كه‌ به‌ شێوه‌یه‌كی‬ ‫نایاسایی تێپه‌ڕێندراوه‌»‪.‬‬ ‫س �ه‌ب��اره‌ت ب �ه‌و ه��ۆك��اران �ه‌ی كه‌‬ ‫دادگا قه‌ناعه‌تی پێهێناون‌ ئه‌و پارێزه‌ره‌‬ ‫وت��ی «نه‌بوونی ت��ۆم��اری په‌سندكراو‬ ‫له‌ دادن���ووس تایبه‌ت به‌ ئه‌ندامانی‬ ‫سه‌ندیكای كارمه‌ندانی ته‌ندروستی كه‌‬ ‫ببێته‌ بناغه‌یه‌ك بۆ ئه‌ندامانی كۆنگره‌ی‬ ‫سه‌ندیكای كارمه‌ندانی ته‌ندروستی بۆ‬ ‫ئه‌ندامانی كۆنگره‌‪ ،‬هه‌روه‌ها نه‌بوونی‬ ‫دادوه‌ر له‌ كۆنگره‌كه‌دا كه‌ سه‌رپه‌رشتیی‬ ‫پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ بكات‪ ،‬پاشان‬ ‫زیادكردنی ‪ 34‬ئه‌ندام له‌الیه‌ن پارتی و‬ ‫یه‌كێتی به‌شێوه‌یه‌كی نایاسایی‪ .‬یه‌كێكی‬ ‫تر له‌ خاله‌كان كه‌ دادگا قه‌ناعه‌تی پێهات‬ ‫بۆ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی كۆنگره‌كه‪ ‌،‬یاسای‬ ‫تایبه‌ت به‌ كارمه‌ندانی ته‌ندروستی بوو‬ ‫كه‌ له‌ په‌رله‌مانی كوردستان ده‌رچووه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫پێویسته‌ بۆ به‌ستنی كۆنگره‌ (دوو له‌سه‌ر‬ ‫سێ)ی ئه‌ندامانی كۆنگره‌ ئاماده‌بن‪،‬‬ ‫به‌اڵم لیستی پارتی و یه‌كێتی به‌(نیوه‌ ‪+‬‬ ‫یه‌ك) كۆنگره‌یان تێپه‌ڕاندبوو‪ ،‬بۆیه‌ دادگا‬ ‫له‌ به‌رژەوه‌ندیی لیستی هاوبه‌ش بڕیاری‬ ‫دا به‌ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی كۆنگره‌ و‬ ‫سه‌رجه‌م كار و بڕیاره‌كانی ناو گۆنگره‌ی‬ ‫هه‌ڵوه‌شانده‌وه‌‪ .‬له‌وانه‌ش هه‌ڵبژاردنی‬ ‫نه‌قیب و ئه‌نجومه‌نی سه‌ندیكا و‬ ‫گۆڕانكارییه‌كانی په‌یڕەو و پڕۆگرام»‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ دووباره‌ به‌ستنه‌وه‌ی‬ ‫گۆنگره‌‪ ،‬بێستون سورچی وتی «دادگا‬ ‫داوای دووب��اره‌ به‌ستنه‌وه‌ی كۆنگره‌ی‬ ‫ك��ردووه‌ له‌الیه‌ن ئه‌ندامانی ڕەسه‌نی‬ ‫كۆنگره‌‪ ،‬ك�ه‌ ‪ 200‬ئ�ه‌ن��دام�ن‌‪ ،‬ئێستا‬ ‫بڕیاره‌كه‌ ته‌میزكراوه‌ته‌وه‌ له‌ دادگای‬ ‫ته‌میزه‌ و لیستی زۆرینه‌ش له‌ ئێستادا‬ ‫تانه‌یان لێداوه‌ تا مانگێكی تر»‪.‬‬

‫ئۆپۆزسیۆن لیستی كوردستانی و سه‌رۆكایه‌تیی پ ‌هرله‌مان ب‬

‫په‌یجور‪ :‬عیسا عه‌بدولقه‌هار‬ ‫ف�راك��س��ی��ۆن�ه‌ك��ان��ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‬ ‫ڕایده‌گه‌یه‌نن كه‌ نزیكه‌ی ‪ 100‬پڕۆژەیاسا‬ ‫ل �ه‌م خوله‌ى په‌رله‌ماندا م��اوه‌ت �ه‌وه‌ و‬ ‫هۆكاری په‌سه‌ندنه‌كردنی یاساكانیش‬ ‫بۆ ڕێگرییه‌كانی لیستی كوردستانی و‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیی په‌رله‌مان ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌و ‌ه عومه‌ر عه‌بدولعه‌زیز‪،‬‬ ‫س �ه‌رۆك��ی فراكسیۆنی یه‌كگرتوو له‌‬ ‫پ�ه‌رل�ه‌م��ان��ی ك��وردس��ت��ان ب��ۆ (ب �ه‌ی��ان)‬ ‫رایگه‌یاند «ئه‌وه‌ی جێگای سه‌ره‌نج بوو‬ ‫له ‌ماوه‌ی ڕابوردوو ئه‌وله‌ویه‌ت نه‌ده‌درا‬ ‫به‌ پرۆژەكانی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌‬ ‫هه‌ستامن ده‌ك��رد له‌مپه‌ر له‌به‌رده‌می‬ ‫داده‌نرا له‌الیه‌ن فراكسیۆنی كوردستانی‬ ‫ب ‌ه هه‌ماهه‌نگی له‌گه‌ڵ سه‌رۆكایه‌تیی‬ ‫پ�ه‌رل�ه‌م��ان‪ ،‬بۆیه‌ دره‌ن��گ�تر پڕۆژەكانی‬

‫ده‌خسته‌‬

‫به‌رنامه‌ی‬

‫ئۆپۆزسیۆنیان‬ ‫كاره‌وه‌»‪.‬‬ ‫ن��اوب�راو ئه‌وه‌شی وت «ڕایگشتی‬ ‫ئ��اگ��ادار ده‌ك�ه‌ی��ن�ه‌وه‌ ك�ه‌ هه‌ندێك له‌‬ ‫پڕۆژەیاساكان له‌كاتی بایكۆتكردنی ئێمه‌‬ ‫قۆزراوه‌ته‌وه‌ و تێپه‌ڕێرناوه‌‪ ،‬هه‌ندێكی‬ ‫تریش خوێندنه‌وه‌ی یه‌كه‌می بۆ كراوه‌‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم هه‌ندێكیشی ڕاپۆرتی له‌باره‌وه‌‬ ‫ئ��ام��اده‌ن �ه‌ك �راوه‪ ‌،‬بۆیه‌ پێموایه‌ ئه‌مه‌‬ ‫وایكردووه‌ كه‌ بۆشایی یاسایی دروست‬ ‫ببێت»‪.‬‬ ‫ه��ه‌روه‌ه��ا كوێستان محه‌مه‌د‪،‬‬ ‫ئه‌ندامی فراكسیۆنی گۆڕان له‌ په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان بۆ (به‌یان) هۆكاری په‌سه‌ند‬ ‫نه‌كردنی یاساكانی بۆ ئه‌وه‌ گه‌ڕانده‌وه‌‬ ‫كه‌ سه‌رۆكایه‌تیی په‌رله‌مان و لیستی‬ ‫كوردستانی ناهێڵن یاساكان په‌سه‌ند‬ ‫بكرێن ت��اك��و نه‌بنه‌ ده‌س��ت��ك �ه‌وت بۆ‬

‫نزیكه‌ی ‪ 100‬پڕۆژەیـاســا ده‌كــــه‌‬ ‫««‬

‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‪ .‬ئ���ه‌و وت���ی «ه��ۆك��اری‬ ‫س �ه‌ره‌ك��ی ل �ه‌ په‌سه‌ندنه‌كردنی ئه‌و‬ ‫یاسایانه‪ ‌،‬سه‌رۆكایه‌تیی په‌رله‌مانه‌ كه‌‬ ‫نه‌یخستوونه‌ته‌ به‌رنامه‌ی كار‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫هه‌ندێكیان ڕاپۆرتی بۆ ئاماده‌نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ئۆباڵه‌كه‌ی له‌ ئه‌ستۆی لیژنه‌كانه‪‌،‬‬ ‫چونكه‌ دواجار زۆربه‌ی سه‌رۆكلیژنه‌كان‬ ‫له‌ فراكسیۆنی كوردستانین‪ ،‬بۆی ‌ه ئێمه‌‬ ‫پێامنوای ‌ه به‌ مه‌به‌ست ڕاپ��ۆرت��ی ئه‌و‬ ‫یاسایان ‌ه ئاماده‌ناكه‌ن‪ ،‬تاكو نه‌خرێنه‌‬ ‫به‌رنامه‌ی ك��اره‌وه‌‪ ،‬وات�ه‌ سه‌رۆكایه‌تیی‬ ‫په‌رله‌مان و لیستی كوردستانی بڕیاره‌كانی‬ ‫پارتی و یه‌كێتی جێبه‌جێ‌ ده‌كه‌ن»‪.‬‬ ‫ل ‌ه گرنگرتین ئه‌و یاسایانه‌ی كه‌ تائێستا‬ ‫ماوه‌ و چ��اوه‌ڕوان ناكرێت له‌م خوله‌ی‬ ‫په‌رله‌مان په‌سه‌ند بكرێت‪ ،‬ئه‌مانه‌ن‪:‬‬ ‫هه‌مواركردنه‌وه‌ی یاسای ئه‌نجومه‌نی‬ ‫ئ��اس��ای��ش‪ ،‬ه �ه‌م��وارك��ردن �ه‌وه‌ی یاسای‬

‫سه‌رۆكایه‌تیی‬ ‫په‌رله‌مان و لیستی‬ ‫كوردستانی بڕیاره‌كانی‬ ‫پارتی و یه‌كێتی‬ ‫جێبه‌ج ‌ێ ده‌كه‌ن‬

‫‪9‬‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)46‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/30‬ساڵی یەکەم‬

‫پێش جه‌ژن حاجی له‌قله‌قه‌كان ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌‬ ‫سەریاس محەمەد‬ ‫دوای س��اڵ��ی ‪ 1996‬ئاگری‬ ‫شه‌ڕی ناوخۆ گه‌یشته‌ ماڵی حاجی‬ ‫له‌قله‌قه‌كانی سه‌ر مناره‌ی مزگه‌وتی‬ ‫خانه‌قای هه‌ولێر و هێالنه‌كه‌ی‬ ‫تێكدان‪ .‬ئیدی له‌وكاته‌وه‌ حاجی‬ ‫له‌قله‌قه‌كان له‌و مناره‌یه‌ تۆراون و‬ ‫نه‌گه‌ڕاونه‌وه‌‪.‬‬

‫جوانیی ئه‌فسوناویی‬ ‫ه چای سه‌وزه‌وه‬ ‫ل‌‬

‫راگه‌یاندن و په‌یوه‌ندییه‌كانی پارێزگای‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ڕایانگه‌یاند‪ :‬سه‌ركه‌وتووبوون له‌‬ ‫دابینكردىن جووتێك حاجی له‌قله‌ق كه‌‬ ‫ته‌مه‌نیان كه‌مرت له‌سالێكه‌ بۆ دانانه‌وه‌یان‬ ‫له‌سه‌ر هێالنه‌ك ‌ه و راهێنانیان له‌گه‌ڵ‬ ‫ژینگه‌ی ده‌وروب �ه‌ره‌ك��ه ‌و دابینكردنی‬ ‫پێداویستی و بژێوی و خ��ۆراك بۆیان‬ ‫و ته‌رخانكردنی كه‌سانێك بۆ چاودێری‬ ‫و سه‌رپه‌رشتیكردنیان‪ ،‬به‌ر ل ‌ه جه‌ژنی‬

‫دوای چ �ه‌دی��ن ه���ه‌وڵ ل �ه‌ پێناو‬ ‫ئ��اش��ت��ك��ردن�ه‌وه‌ی هه‌ولێر و م��ن��اره‌ و‬ ‫حاجی له‌قله‌قه‌كان‪ ،‬دواجار هه‌ریه‌ك له‌‬ ‫هوشیار نوری ل ‌ه سه‌نته‌ری رۆشنبیری و‬ ‫كلتووریی به‌هره‌ و مام زیاد شێروانی و‬ ‫ده‌شتی مه‌ال سامیل باغه‌مره‌یی شاره‌زا‬ ‫له‌ ب��واری پ �ه‌روه‌رده‌ك��ردن و راهێنانی‬ ‫باڵنده‌ و به‌تایبه‌تیش حاجی له‌قله‌ق‪،‬‬ ‫دوای كۆبوونه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ به‌ڕێوه‌به‌ری‬

‫ددان شووشتن له‌ نه‌خۆشیی دڵ ده‌تپارێزێت‬ ‫و‪ :‬جیهانگیر ئه‌حمه‌د‬

‫پ��اك��ك��ردن�ه‌وه‌ی ددان ته‌نها‬ ‫پارێزگاری له‌ ته‌ندروستیی ناو ده‌م‬ ‫و پ��وك ن��اك��ات‪ ،‬به‌ڵكو دڵیش له‌‬ ‫نه‌خۆشییه‌كان ده‌پارێزێت‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫بەخشرتین ئه‌و ڕاستییه‌یه‌ كه‌ لێكۆڵه‌ره‌وانی‬ ‫انین لەگەڵ شیفا‬ ‫تو‬ ‫ن و زیاتر زانكۆی (مینیسوتا) ی ئه‌مه‌ریكی‬ ‫ئێستا ده‌ سارمان جوان بکەی‬ ‫ترین چایی‪ ،‬ڕووخ‬ ‫پێویسته‌ ل ‌ه لێكۆڵینەوەیە‌كی ت��ازه‌دا كه‌‬ ‫وەی‬ ‫تەندروستیی پێ ببەخشین‪ ،‬ئ��ە ئامادەن با له‌م دواییه‌دا ئه‌نجامیان داوه‪‌،‬‬ ‫ی ‪ 2‬تێکەڵەیه‌‪ .‬گەر‬ ‫بیکەین ئامادەکردن‬ ‫داكۆكی له‌سه‌ر ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫دەست پێ بکەین‪:‬‬ ‫ئ���ه‌وان دۆزی��ی��ان��ه‌وه‌ كه‌‬ ‫هێز بکه‌‬ ‫جۆره‌ به‌كرتیایه‌ك له‌ناو ده‌مدا‬ ‫پێستت به‌ بکه‌رە ناو ‪ 100‬م‪.‬ل‬ ‫ک چای س ‌هوز‬ ‫ی گه‌ڕێ تا هه‌یه‌ مه‌ترسیی تووشبوونی‬ ‫‪ 1‬که‌وچ ه‌ی پێنج خوله‌ک لێ‬ ‫ئاوی کواڵو‪ ،‬بۆماو‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬ب��ه‌ ن �ه‌خ��ۆش��ی��ی �ه‌ك��ان��ی دڵ‬ ‫سارد‬ ‫تێکه‌اڵوی ی ‌هک ده‌بن و پاشان ستتان به‌و ل��ێ��ده‌ك��رێ��ت و ك��ارده‌ك��ات �ه‌‬ ‫رچه‌ی ‌هک لۆکه ‌پێ‬ ‫له‌دواییدا به‌ پا‬ ‫سه‌ر شاده‌ماره‌كانی خوێن‬ ‫و تووشی گ��رژب��وون�ه‌وه‌ی‬ ‫سڕن‪.‬‬ ‫گیراوه‌یه‌ ب ماسکی پاککه‌ره‌وه‌‬ ‫چای سه‌وزی گه‌رم‬ ‫ه‌ڵ‬ ‫‪ 2‬ک ‌هوچک قوڕ له‌گ ی ته‌نک دا بیده‌ له‬ ‫ه‌‪ ،‬ل ‌ه شێوه‌ی چینێک‬ ‫تێکه‌ڵ بک‬ ‫کاتژمێر چاوه‌ڕێ بکه‌‪.‬‬ ‫یو‬ ‫‌ڕووخسارت و بۆ ماوه‌ی ن ��ی �ت هه‌یه ‌ئ� ‌هوا‬ ‫‌ڕوان‬ ‫ده‌ب��ێ��ت م��اڵ�ه‌ک�ه‌ت‬ ‫گ��ه‌ر تاقه‌تی چ �اوه وخسارت به‌ ئاو‪ ،‬به‌‬ ‫جێی شتنی ڕو‬ ‫ه‌ره‌وه‌ بۆمان به‌شێوه‌یه‌ک بێت کاتێک‬ ‫د ‌هتوانیت له‌ سه‌وزه‌که‌ی که ‌له ‌س‬ ‫چا‬ ‫گه‌ڕایته‌وه‌ ماڵه‌وه‌ ڕزگارت‬ ‫ب ‌ههێزکه‌ری پێستت پاکبکه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫بکا له‌ دونیای ده‌ره‌وه ‌و‬ ‫باس کردوون‪،‬‬ ‫زیاتر به‌خته‌وه‌رییت پێ‬ ‫ببه‌خشێت‪ ،‬باشه‌ ئه‌ی‬ ‫و‪ :‬ئیامن ناصح‬

‫وێنە جیهانییەکان‬

‫جه‌نگی‬ ‫دووه‌می‬ ‫جیهانی‬ ‫ئا‪ :‬الس هه‌ورامی‬

‫ئ��ه‌م وێ��ن��ان�ه‌ چ �ه‌ن��د وێنه‌یه‌كی‬ ‫ده‌گمه‌ن و چه‌ند دیمه‌نێكی جه‌نگی‬ ‫دووه‌م���ی جیهانین‪ ،‬ك�ه‌ ب�ه‌ كامێرای‬ ‫كه‌سوكاری سه‌رباز و كه‌سانی سیڤیل و‬ ‫هه‌ندێك له‌ فۆتۆگرافه‌ران گیراون‪ ،‬نه‌ك‬ ‫به‌ كامێرای حكومه‌ت و واڵتان‪.‬‬ ‫جه‌نگی دووه‌می جیهانی له‌ ڕۆژی‬ ‫‪ 1939/9/1‬ده‌ستیپێكرد و زیاتر له‌ سه‌د‬ ‫ملیۆن سه‌رباز به‌شدارییان تێداكرد و‬ ‫له‌ ڕۆژی ‪1945/9/2‬ش كۆتایی پێهات‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ زۆرێك له‌ واڵتان له‌و جه‌نگه‌دا‬ ‫به‌شدارییان كرد‪ ،‬به‌اڵم به‌تایبه‌ت له‌ نێوان‬ ‫ئه‌ڵامنیای نازی و هاوپه‌یامنیی به‌ریتانیی‬ ‫ئه‌مریكیدا بوو‪ .‬ئاكامه‌كه‌شی بریتیبوو‬ ‫له‌ كوژرانی (‪ )85-50‬ملیۆن كه‌س به‌‬ ‫سه‌رباز و هاوواڵتیانی مه‌ده‌نییه‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ده‌كاته‌ ڕێژە‌ی ‪%2.5‬ی كۆی دانیشتووانی‬ ‫جیهان له‌وكاته‌دا‪.‬‬

‫زی��ات��ری��ان ده‌ك����ات‪ ،‬ئ �ه‌م �ه‌ش ده‌بێته‌‬ ‫هۆكارێكی به‌هێز بۆ تووشبوونی وه‌ستانی‬ ‫دڵ و ده‌م���اغ‪ .‬جێگای ئ��ام��اژەی�ه‌ ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ى ته‌مه‌نیان زیاتره‌ و هه‌ڵگری‬ ‫به‌كرتیای ناو ده‌من‪ ،‬مه‌ترسیی زیاتریان‬ ‫له‌سه‌ره‌‪ ،‬لێكۆڵه‌ره‌وه‌كان باس له‌وه‌ش‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌ ئه‌مه‌ یه‌كه‌م لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ له‌م‬ ‫بواره‌دا ئه‌نجامدرابێت‪.‬‬

‫ئه‌و پزیشكانه‌ی به‌م لێكۆڵینه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫هه‌ستاون‪ ،‬له‌ گۆڤاری (سیركیولیشن) دا‬ ‫باڵویان كردووەته‌و ‌ه كه‌ ئه‌و به‌كرتیایانه‌ی‬ ‫ده‌بنه‌ هۆكاری ئیلتیهابی درێژخایه‌نی‬ ‫پوك‪ ،‬ده‌چنه‌ ناو سوڕی خوێن و تووشی‬ ‫دڵ و هه‌موو به‌شه‌كانی ل�ه‌ش ده‌ب��ن‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا ڕێگرن له‌ گه‌یشتنی ئه‌و‬ ‫ماددانه‌ی كه‌ سوود به‌خشن‪ ،‬به‌ دڵ و‬

‫ره‌م��ه‌زان��ی پ��ی��رۆزی��ش ج��ووت�ه‌ حاجی‬ ‫له‌قله‌قه‌كه‌ داده‌ن��رێ��ن و نیشته‌جێ‬ ‫ده‌كرێن‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری راگه‌یاندنی پارێزگای‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬وتیشی‪ :‬كه‌ پارێزگاری هه‌ولێر زۆر‬ ‫په‌رۆشی ئه‌م كاره‌ی ‌ه و‌ پشتیوانیی لێده‌كات‪،‬‬ ‫سااڵنێكه‌ خه‌ڵكی هه‌ولێر په‌رۆشی ئه‌وه‌‬ ‫بوون دووباره‌ حاجی له‌قله‌ق بگه‌ڕێته‌وه‌‬

‫خامن ‌‬ ‫هئ‬ ‫ی‬ ‫گ‬ ‫و‬ ‫ێ‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ب‬ ‫تهۆ‬ ‫با عه‌لی خامنه‌ئیی‬ ‫ڤن د ‌هگرێت‬ ‫ڕابه‌ری شۆڕشی‬ ‫اڵت‬

‫ئێران‌ و‬ ‫رین پێگ‬ ‫ه‌ی ئاینی ‌و حوك‬ ‫كۆلێكشنی مۆسیقای بتهۆ مڕانی له‌و واڵته‌‪،‬‬ ‫ڤنی‬ ‫لێده‌گرێت‪ ،‬ئه‌م ‌ه له‌كاتێكدا كڕیوه‌‌ و گوێی‬ ‫كه‌‬ ‫م‬ ‫ش‬ ‫تو‬ ‫سه‌بار ‌هت‬ ‫مڕ گه‌رمه‌‬ ‫الی ئی به‌ حه‌رام ـ یان‬ ‫ح‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫اڵڵ‬ ‫بو‬ ‫ون‬ ‫ی‬ ‫مۆسیقا‬ ‫سالمییه‌كان‪.‬‬ ‫له‌میانه‌‬ ‫عێراقی ل ی پرسیارێكی‬ ‫‌ه‬ ‫سیناریستێكی‬ ‫ن‬ ‫�‬ ‫وری مالیكیی‬ ‫عێراق كه‌ ئاخۆ ئه‌و وه‌ك ئه س ‌هرۆكوه‌زیرانی‬ ‫‌ند‬ ‫مالیكی له‌وه‌اڵمدا د ‌هڵێت «ئی امی حیزبێكی ئیس‬ ‫الم‬ ‫ی‬ ‫ب‬ ‫او‬ ‫ه‬ ‫‌ڕ‬ ‫ی‬ ‫ب‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫كۆلێك‬ ‫سالم مۆسیقا‌و‬ ‫مۆسیقا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫شنی مۆسیقای بتهۆڤنی كڕیوه‌ بۆ وێنه‌ی ح ‌هرام نه‌ك‬ ‫رد‬ ‫وو‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫خا‬ ‫من‬ ‫ه‬ ‫‌ئ‬ ‫ی‬ ‫گوێ لێگرتن»‪.‬‬ ‫بیتهۆڤن یه‌كێ‬ ‫سه‌ده‌ی هه‌ژده‌‌و كه‌ له‌ مۆسیقاره‌‬ ‫ب‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫نا‬ ‫وب‬ ‫ان‬ ‫گ‬ ‫ه‬ ‫‌ك‬ ‫ان‬ ‫نۆزده‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫خامنه‌ئی ك ‌هسایه‌تییه‌ك ‌‌و خاوه‌نی نۆ سەمفۆنیای ب ‌هناوبان روپا ‌و ئه‌ڵامنیای‬ ‫گ‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫‌‪.‬‬ ‫ئا‬ ‫ه‬ ‫ین‬ ‫ی ‌و ڕابه‌ری‬ ‫ه‌روه‌ك عه‌لی‬ ‫واڵتی ب‬ ‫ه‌ده‌سته‌‌ و پله‌ی له‌ سه‌رۆك كۆم ڕۆحیی ئێرانه‌‌ و‬ ‫ب‬ ‫ه‬ ‫‌ر‬ ‫زت‬ ‫ری‬ ‫ن‬ ‫پۆ‬ ‫ست‬ ‫ار‬ ‫ی‬ ‫ی ئێران به‌رزتره‌‪.‬‬ ‫له‌ڕۆژنام‬ ‫ه‌ی «العامل»ـه‌وه‌‬

‫ه ماڵه‌که‌تدا به‌خته‌وه‌رتر بژی‬ ‫ل‌‬ ‫چۆن ئه‌مه‌بکه‌ین؟‬ ‫ڕەنگی ئاوی به‌کاربهێن ‌ه‬ ‫هە‌ندێک ل��ه ‌ڕە‌ن��گ �ه‌ک��ان م��رۆڤ‬ ‫ئ��ارام ده‌ک�ه‌ن�ه‌وه‌‪ ،‬بۆ منوونه‌ چاالکی و‬ ‫به‌خته‌وه‌ری له‌ تۆنه‌کانی ڕەنگی شیندایه‌‪.‬‬ ‫هه‌ستی‬ ‫ه��اوک��ات ڕەنگی س��ه‌وز ‌‬

‫تازه‌بوونه‌وه‌ به‌ ژووره‌که‌ ده‌دات‪.‬‬ ‫ماڵه‌که‌ت فراوان بکه‌‬ ‫ژوورێکی زیاد له ‌پێویست قه‌ره‌باڵغ‬ ‫فشارت له‌سه‌ر زیاتر بکات‪ ،‬ژووره‌که‌ت‬ ‫پڕ مه‌که‌وه‌‪ ،‬به‌ڵکو ه �ە‌وڵ بده‌ هێنده‌‬ ‫فراوانبێت که‌ به‌ دڵنیاییه‌وه‌ تیایدا ڕێ‬

‫سه‌ر ئه‌و مناره‌یه ‌و تێكه‌ڵ به ‌ژیانی‬ ‫خه‌ڵكی هه‌ولێر ببێته‌وه‌‪ ،‬راشیگه‌یاند‬ ‫كه‌ ژماره‌یه‌كی زۆرتر له‌ حاجی له‌قله‌ق‬ ‫بۆ ده‌ورووبه‌ری مزگه‌وته‌كه‌ و پاركی‬ ‫شار و ئه‌و پاركانه‌ی تری شاری هه‌ولێر‬ ‫ده‌هێرنێن و راده‌هێرنێن بۆ مانه‌وه‌یان‬ ‫ب��ه‌ش��ێ��وه‌ی ه �ه‌م��ی��ش �ه‌ی��ی‪ ،‬وه‌ك��و‬ ‫كلتوورێكی ره‌سه‌نی شاری هه‌ولێر‪.‬‬

‫بکه‌یت‪.‬‬ ‫که‌شێكی رسوشتی دروست بک ‌ه‬ ‫ڕێگه‌ بد ‌ه ک ‌ه تیشکی خۆر بێته‌ نێو‬ ‫ماڵه‌که‌ت‪ ،‬با گوڵ و داری ڕاستیشت له‌نێو‬ ‫ماڵدا هە‌بێت‪.‬‬ ‫ماڵه‌که‌ت نه‌رمی پۆش بکه‌‬

‫و‪ :‬بەیان‬

‫ڕەنگە زۆر حه‌ز به‌ دانانی مێزی‬ ‫شووشه بکه‌یت؟ به‌اڵم له‌ جێی ئه‌و ‌ه‬ ‫ده‌توانی کورسی یان قه‌نه‌فه‌ی نه‌رم‬ ‫به‌کاربهێنیت‪ ،‬چونک ‌ه که‌لوپه‌لی‬ ‫ن��ه‌رم ئ��ارام��ی و ئ��اس��ووده‌ی��ی به ‌ماڵ‬ ‫ده‌به‌خشێت‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)46‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/30‬ساڵی یەکەم‬

‫تیكی تاكا له‌گه‌ڵ تاتا چی به‌سه‌ردێت؟‬ ‫مه‌تین‬

‫یاریزان ك ‌ه له‌گه‌ڵ پالنه‌كه‌یدا بگونجێن‪.‬‬ ‫ماسكیرانۆ ده‌ت��وان��ێ��ت ل � ‌ه ن��اوچ�ه‌ی‬ ‫ناوه‌ڕاستدا ڕۆڵ ببینێت‪ ،‬هه‌روه‌ها تیپه‌كه‌‬ ‫ده‌توانێت سوودوه‌ربگرێت ل ‌ه سانچێز و‬ ‫پیدرۆ و تیۆ له‌ خێراكردن و فشارخستنه‌‬ ‫سه‌ر تۆپ هه‌ڵگر‪.‬‬ ‫ب��ڕوام وای �ه‌ كه‌ تاتا ه�ه‌وڵ��ده‌دات‬ ‫منوونه‌یه‌كی نزیك ل ‌ه به‌رشه‌لۆنه‌ی ‪2008‬ـ‬ ‫‪2009‬ى وه‌رزی سیانی دروست بكات‪.‬‬ ‫هێڵی ناو ‌هڕاستی خێرا و مه‌هاری له‌گه‌ڵ‬ ‫الكان فشار دروست ده‌كه‌ن‪ ،‬جۆراوجۆری‬ ‫ل ‌ه یاری كردن له‌ نێوان قوواڵیی و الكاندا‪.‬‬ ‫ت��ی��ك��ی ت��اك��ا ك��ۆت��ای��ی ن��ای��ه‌ت‪،‬‬ ‫نوسخه‌یه‌كی په‌ره‌پێدراوی ئه‌و ‌ه ده‌بینین‬ ‫ل ‌ه بایه‌رمیونیخ له‌گه‌ڵ تۆپ المانه‌وه‌‬ ‫و به‌كارهێنانی الك��ان‪ .‬له‌وانه‌یه‌ ئه‌م‬ ‫سه‌ركێش ‌ه ئه‌رژە‌نتینیی ‌ه تایبه‌مته‌ندییه‌كی‬ ‫نوێ‌ زیاد بكات بۆ گۆڵ تۆماركردنه‌كان‬ ‫و گواستنه‌وه‌ی خێرا و یاریی راسته‌وخۆ‬ ‫به‌ره‌و گۆڵ‪ .‬كاره‌كه‌ گرێخواردوو و گرانه‌‬ ‫و هه‌موو چاوه‌ڕێین بزانین ئه‌م پیاوه‌ چی‬ ‫پێشكه‌ش ده‌ك��ات‪ ،‬ئ�ه‌وه‌ی ده‌مێنێته‌وه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه كه‌ به‌رشه‌لۆنه‌ یه‌كه‌م وێستگه‌ی‬ ‫ئه‌وروپییه‌ بۆ تاتا‪.‬‬

‫له‌ رووی تاكتیكییه‌وه‌‪ ،‬ئایا تاتا‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌رشه‌لۆنه‌دا سه‌ركه‌وتوو ده‌بێت‪،‬‬ ‫یان بیروبۆچوونی جیاواز ‌ه له‌گه‌ڵ تیكی‬ ‫تاكا؟ له‌ سه‌ره‌تاوه‌‪ ،‬تیكی تاكا تاپۆ نییه‌‬ ‫له‌سه‌ر به‌رشه‌لۆنه‌‪ ،‬هه‌ڵیژارده‌ی ئیسپانیا‬ ‫له‌ ساڵی (‪)2008‬ە‌وه‌ له‌گه‌ڵ ئ ‌هراگۆنێز‬ ‫یاریی پێده‌كات‪ ،‬له‌ پێش هاتنی گواردیۆال‬ ‫بۆ به‌رشه‌لۆنه‌‪ .‬ئه‌و تیپه‌ی ك ‌ه زۆرترین‬ ‫ده‌ستبه‌س ‌هراگرتن و تۆپ المانه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫گه‌وره‌ترین ئه‌نداز ‌ه له‌ پاسدانی ئیجابی‪.‬‬ ‫پیپ گ��واردی��ۆال بۆ پاسات ‌ه جوانه‌كان‪،‬‬ ‫هێزی نائاسایی زیاد كرد له‌گه‌ڵ فشاری‬ ‫ب �ه‌رز له‌سه‌ر ركابه‌ر‪ .‬له‌به‌رئه‌و ‌ه ئێمه‌‬ ‫تیپێكامن بینی كه‌ ل ‌ه چه‌ند یارییه‌كی‬ ‫كه‌مدا نه‌بێت‪ ،‬نه‌ده‌كه‌وت‪ .‬بارسا ئه‌و‬ ‫یارییه‌ی ك ‌ه له‌گه‌ڵ تیتۆدا ده‌یكرد هیچ‬ ‫په‌یوه‌ندیی ب ‌ه تیكی تاكاو ‌ه نه‌بوو‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫بریتی بوو ل ‌ه كۆمه‌ڵێك پاسی سلبی‪ ،‬كه‌‬ ‫تیپه‌ك ‌ه ده‌ینااڵند ب ‌ه ده‌ست كه‌میی توانای‬ ‫جه‌سته‌یی و پێكانه‌ بێ ئه‌ندازه‌كانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ت��ات��ا م��ارت��ی��ن��ۆ ك��ارێ��ك��ی گ �ران��ی‬ ‫له‌به‌رده‌مدایه‌‪ ،‬له‌به‌رزكردنه‌وه‌ی توانای‬ ‫جه‌سته‌یی تیپه‌كه‌ و هێنانی هه‌ندێ‌‬

‫ته‌نها به‌خته‌وه‌ری نازناو به‌ده‌ست ناهێنێت‬ ‫هه‌ردی عه‌زیز‬ ‫ب��ه‌ڕێ��ز ج���ۆزێ م��ۆری��ن��ۆى‬ ‫راهێنه‌ری نوێی چێڵسی‪ ،‬تۆ‬ ‫له‌ ریاڵ مه‌درید راتكرد و وتت‬ ‫به‌خته‌وه‌ر نیم له‌وێ‪ ،‬ئه‌وه‌یش‬ ‫وه‌ك پاساوێك بۆ ئ��ه‌وه‌ی كه‌‬ ‫وه‌رزی رابردوو بۆ سێهه‌م وه‌رز‬ ‫له‌سه‌ر یه‌ك نه‌تتوانی یانه‌كه‌‬ ‫بگه‌یه‌نیته‌ ی��اری��ی كۆتایی‬ ‫خولی یانه‌ پاڵه‌وانه‌كان و ئه‌و‬ ‫ئامانجه‌ی تۆ هاتبووی بۆی‪،‬‬ ‫بریتی بوو له‌ گه‌یاندنی ریاڵ‬ ‫مه‌دید به‌ نازناوی ده‌یه‌می‬ ‫خ��ول��ی ی��ان�ه‌پ��اڵ�ه‌وان�ه‌ك��ان��ی‬ ‫ئ �ه‌ورپ��ا‪ ،‬كه‌ ب��ووەت�ه‌ خه‌ونی‬ ‫هه‌موو هانده‌رێكی ئه‌و یانه‌ شاهانه‌یه‌‪.‬‬

‫ئه‌مریكا پاڵه‌وانی ئه‌مریكا بوو‬ ‫له‌ جامی زێڕینی واڵتانی ئه‌مریكای باكوور و ناوه‌ڕاست‪،‬‬ ‫نارساو به‌ كۆنكاكاف‪ ،‬هه‌ڵبژارده‌ی ئه‌مریكا توانی له‌ یاریی‬ ‫كۆتاییدا له‌ هه‌ڵبژارده‌ی په‌نه‌ما بباته‌وه‪ ،‬به‌ گۆڵێكی بێبه‌رامبه‌ر‬ ‫له‌ خوله‌كی ‪69‬دا كه‌ شیا تۆماریكرد‪.‬‬ ‫به‌و جۆره‌ ئه‌مریكا ژماره‌ی نازناوه‌كانی له‌م پاڵه‌وانێتییه‌‬ ‫نێوده‌ڵه‌تییه‌دا گه‌یانده‌ پێنج نازناو و نازناوێك له‌ دوای‬ ‫مه‌كسیكه‌وه‌یه‌ كه‌ شه‌ش جار به‌ده‌ستی هێناوه‌‪.‬‬ ‫مه‌كسیك ل ‌ه نیوه‌ی كۆتاییدا به‌رامبه‌ر هه‌ڵبژارده‌ی په‌نه‌ما‬ ‫شكستی هێنا بوو‪ ،‬كه‌ په‌نه‌ما شكستی هێنا له‌وه‌ی بۆ یه‌كه‌م‬ ‫جار له‌ مێژوویدا ببێته‌ پاڵه‌وانی جامه‌كه‌‪.‬‬

‫ئ���ه‌وه‌ی ج��ۆزێ مۆرینۆ ب��ۆ ری��اڵ‬ ‫م�ه‌دری��دی ك��رد‪ ،‬شتێیه‌كی گ��ه‌وره‌ بوو‬ ‫بۆ ئه‌و یانه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم من هه‌رگیز وه‌ك‬ ‫خۆی ده‌ڵێت‪ ،‬ئه‌و راهێنه‌ره‌م له‌ مه‌درید‬ ‫به‌ خۆشحاڵیی ت��ه‌واو نه‌بینی‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌خته‌وه‌رنه‌بوونی هۆكاری شكسته‌كانی‬ ‫نه‌بوو‪ ،‬پێچه‌وانه‌ی رای خێزانه‌كه‌ی كه‌ پێی‬ ‫وتووه‌ هۆكاری سه‌رنه‌كه‌وتنت نه‌بوونی‬ ‫به‌خته‌وه‌رییه‌ لێره‌ (مه‌درید)‪.‬‬ ‫مۆرینۆ رووب����ه‌ڕووی گرفتی زۆر‬ ‫ب��ووه‌وه‌ و به‌خته‌وه‌ر نه‌بوو‪ ،‬ب �ه‌اڵم له‌‬ ‫ئیتاڵیایش مۆرینۆ كێشه‌ی زۆری له‌گه‌ڵ‬ ‫رۆژنامه‌كان هه‌بوو‪ ،‬كێشه‌ی زۆری بۆ‬ ‫دروستكرا‪ ،‬به‌اڵم هانده‌ری یانه‌كه‌ی له‌‬ ‫پشتی بوون‪ .‬ئه‌وه‌شی كه‌ وایكرد هانده‌ری‬ ‫یانه‌ی ریاڵ مه‌درید پشتی تێبكه‌ن‪ ،‬خۆی‬

‫بوو‪ ،‬كه‌ دیاره‌ له‌سه‌ر كاسیاس و هه‌ندێك‬ ‫شتی له‌و شێوه‌یه‌ بوو‪.‬‬ ‫هه‌موو ئه‌وانه‌ له‌الیه‌ك و رۆشت و‬ ‫به‌سه‌ر چوو‪ ،‬ئه‌وه‌ی جێی تێڕامانه‌ مۆرینۆ‬ ‫بڕوای وایه‌ كه‌ به‌خته‌وه‌ری نازناوه‌كانی‬ ‫بۆ كۆده‌كاته‌وه‌ له‌گه‌ڵ یانه‌ی چێڵسی‪،‬‬ ‫ب�ه‌اڵم ئه‌م چێڵسییه‌ی ئێستای مۆرینۆ‬ ‫زۆر ج��ی��اوازه‌ ل��ه‌وه‌ی كه‌ ‪2007-2004‬‬ ‫سه‌ركردایه‌تیی ده‌كرد‪ .‬ركابه‌ره‌كانی خولی‬ ‫ئینگلیزیش زۆر ماندووكه‌ر و كه‌مه‌رشكێنه‪‌،‬‬ ‫كه‌ به‌ خولی ئیتاڵی ب��ه‌راورد ناكرێت‬ ‫به‌ ب� ‌هراورد له‌وه‌ی له‌گه‌ڵ ئینته‌ر میالن‬ ‫كردی‪ .‬خولی ئینگلیزیش له‌م سااڵنه‌ی‬ ‫پێشوودا زیاتر و زیاتر له‌ سااڵنی پێشوو‬ ‫تر به‌هێز بووه‌ و به‌هێزتریش ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئه‌و تیپه‌یش كه‌ به‌ مۆرینۆیه‪ ‌،‬هه‌رچه‌نده‌‬

‫گاریس بێڵ ده‌ست به‌ مانگرتن ده‌كات‬ ‫رۆژنامه‌ی تۆ تۆ میركاتۆ باڵوی كرده‌وه‌ كه‌ گاریس بێڵی‬ ‫یاریزانی یانه‌ی تۆتنهام كه‌ له‌الیه‌ن یانه‌ی ریاڵ مه‌دریده‌وه‌‬ ‫داوا كراوه‌‪ ،‬ره‌تیكردووەته‌وه‌ له‌ یاریی دۆستانه‌ی یانه‌كه‌ی‬ ‫له‌ هۆنكۆنگ به‌شداریی بكات‪ ،‬ئه‌وه‌یش به‌هۆی ئه‌وه‌ی‬ ‫یانه‌كه‌ی گرێبه‌ستێكی یانه‌ ئیسپانییه‌كه‌ی كه‌ بریتی بووه‌ له‌‬ ‫‪ 93‬ملیۆن یۆرۆ‪ ،‬ره‌تكردووەته‌وه‌‪.‬‬ ‫بێڵ سووره‌ له‌ په‌یوه‌ندیكردن به‌ یانه‌ی شاهانه‌وه‪ ‌،‬دوای‬ ‫ئه‌ویش تۆتنهام گرێبه‌ستی ریاڵیان ره‌تكردووەته‌وه‪ ‌،‬ئه‌ویش‬ ‫نایه‌وێت به‌رده‌وام بێت له‌ یاری كردن له‌و یانه‌دا و له‌ ئێستادا‬ ‫مانگرتنی راگه‌یاندووه‌‪.‬‬

‫تۆكمه‌یه‪ ‌،‬ب �ه‌اڵم گره‌نتیی ئ �ه‌وه‌ی نیی ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌خته‌وه‌رییه‌كه‌ی مۆرینۆدا‬ ‫ن��ازن��اوی پریمه‌رلیگ به‌ده‌ستبهێنێت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر پریمه‌ر لیگیش به‌ده‌ستبهێنێت‬ ‫زه‌حمه‌ته‌ بتوانێت به‌هۆی ماندووكردنی‬ ‫تیپه‌كه‌یه‌و ‌ه له‌و خوله‌دا‪ ،‬ئه‌نجامێكی‬ ‫له‌به‌رچاوی هه‌بێت له‌ یانه‌پاڵه‌وانه‌كانی‬ ‫ئه‌ورپادا‪ .‬هه‌روه‌ك چۆن پێشرت له‌ چێڵسی‬ ‫نه‌یتوانی به‌ده‌ستی بهێنێت و هۆكاری‬ ‫سه‌ره‌كی دوورخستنه‌وه‌ی بوو له‌و كاته‌دا‬ ‫له‌ یانه‌كه‌‪.‬‬ ‫چێڵسی ‪ ،2004‬مۆرینۆ بناغ ‌ه دانه‌ری‬ ‫بوو‪ ،‬ئه‌و توانی یانزه‌ یاریزان بكڕێت كه‌‬ ‫سه‌رجه‌میان خاوه‌نی توانايەكی جه‌سته‌یی‬ ‫ته‌واو بوون و له‌گه‌ڵ تاكتیكی ئه‌ودا زۆر‬ ‫گونجاو بوو‪ ،‬ئه‌وه‌یش هۆكاری سه‌ره‌كيی‬

‫سه‌ركه‌وتنی بوو‪ .‬به‌اڵم تیپه‌كه‌ی ئێستای‬ ‫ته‌نها سێ چوار یاریزانێكی ماون له‌و‬ ‫پێكهاته‌ی پێشوو‪ ،‬ك ‌ه ئه‌وانیش ئه‌و‬ ‫توانایه‌ی پێشوویان نه‌ماوه‪ ،‬ئه‌گه‌ر نه‌شبنه‌‬ ‫گرفت بۆی‪ .‬له‌م وه‌رزه‌شدا ته‌نها تا ئێستا‬ ‫دوو گرێبه‌ستی كردووه‌ و له‌وانه‌یشه‌ دوو‬ ‫گرێبه‌ستی تریش بكات‪.‬‬ ‫مۆرینۆ ئ �ه‌م وه‌رزه‌ رووب���ه‌ڕووی‬ ‫چه‌ندین ركابه‌ری سه‌ره‌كی ده‌بێته‌وه‌ كه‌‬ ‫ركابه‌ریيان زۆر قورسه‪ ‌،‬به‌ تایبه‌ت هه‌ردوو‬ ‫یانه‌كه‌ی شاری مانچسته‌ر و ئارسیناڵ و‬ ‫تۆتنهام‪ .‬ب ‌ه شێوه‌یه‌كی گشتیش یانه‌كانی‬ ‫تر هێزێكی گه‌وره‌یان هه‌یه‌ و به‌رده‌وام‬ ‫ئه‌گه‌ری ئه‌وه ‌هه‌یه‌ ب ‌هرامبه‌ریان شكست‬ ‫بهێنێت‪ ،‬به‌ تایبه‌ت یانه‌كانی ئیڤه‌رتۆن و‬ ‫سه‌نده‌رالند و سوانزی سیتی‪.‬‬

‫سێلڤا و ڤیراتی گرێبه‌سته‌كانیان‬ ‫نوێده‌كه‌نه‌وه‌‬ ‫چه‌ند راپۆرتێكی رۆژنامه‌وانی باڵویان ك��رده‌وه‌ كه‌‬ ‫یانه‌ی پاریس سان جێرمان توانیویه‌تی هه‌ردوو ئه‌ستێره‌ی‬ ‫یانه‌كه‌ی‪ ،‬ڤیراتیی ئیتاڵی و سێلڤای به‌رگریكاری به‌رازیلی‬ ‫كه‌ له‌الیه‌ن به‌رشه‌لۆنه‌ی ئیسپانییه‌وه‌ داوا كراو بوون‪،‬‬ ‫رازی بكات ب ‌ه نوێكردنه‌وه‌ی بۆنده‌كانیان بۆ ساڵی ‪،2018‬‬ ‫ئه‌وه‌یش به‌ به‌رز كردنه‌وه‌ی مووچه‌كانیان‪ .‬به‌و جۆره‌ یانه‌‬ ‫فه‌ره‌نسییه‌كه‌ رێگریی كرد له‌و یانانه‌ی كه‌ له‌ هه‌وڵی كڕینی‬ ‫و ئه‌و دوو یاریزانه‌دا بوون‪.‬‬

‫‪11‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)46‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/30‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژنێك‪ :‬ئه‌وسا سیامی ڕە‌مه‌زان هه‌موو دونیای داگیرده‌كرد‪ ،‬ئێستا ئه‌وه‌ نه‌ماوه‌‬

‫نه‌ریته‌كانی پێشوازی و به‌ڕێكردنی ڕه‌مه‌زان ل ‌ه تیاچووندان‬

‫ڕاپۆرت‪ :‬ڕەزا هه‌ورامی‬ ‫ج��������������اران ه�����ه‌م�����وو‬ ‫تایبه‌مته‌ندییه‌كانی هاتنی مانگی‬ ‫ڕەمه‌زان و ئاماژەكانی ئه‌م مانگه‪‌،‬‬ ‫ل�ه‌ ڕووی ده‌روون���ی و ڕۆح��ی و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‪ ‌،‬له‌ ئێستا جیاواز‬ ‫ب���وون‪ ،‬خه‌ڵك ل�ه‌ گ��ون��ده‌ك��ان به‌‬ ‫چه‌شنێك كه‌ كولتووری ئه‌و ناوچه‌یه‌‬ ‫پێی گونجاو بوو‪ ،‬ده‌كه‌وتنه‌ پێشوازیی‬ ‫ئ�ه‌م مانگه‌ و ه�ه‌روه‌ه��ا له‌ كاتی‬ ‫به‌ڕێكردن و كۆتایی مانگه‌که‌شدا‬ ‫رسووت��ی تایبه‌تی ئه‌نجامده‌دا بۆ‬ ‫ئه‌و كۆتاییه‌‪ .‬له‌م ڕاپۆرته‌دا ناوچه‌ی‬ ‫هه‌ورامان به‌ منوونه‌ وه‌رگیراوه‌ كه‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك ڕەسم و نه‌ریتی تایبه‌ت به‌‬

‫ڕەمه‌زان له‌ سه‌ره‌تا و كۆتاییه‌كه‌یدا له‌م‬ ‫ناوچه‌یه‌ هه‌ر له‌ دێرزه‌مانه‌وه‌ هه‌بوون‪،‬‬ ‫كه‌ ئێستا نه‌ماون‪.‬‬ ‫حاجی ڕەحامن زه‌ڵمی‪ ،‬یه‌كێكه‌ له‌و‬ ‫پیاوانه‌ی نزیكه‌ی دوو تا سێ‌ ده‌یه‌ ئیشی‬ ‫ته‌پڵ لێدان و ئاگاداركردنه‌وه‌ی خه‌ڵكی‬ ‫ئه‌و گونده‌ بووه‌ كه‌ تیایدا نیشته‌جێ‌‬ ‫ب��ووه‌‪ ،‬ل�ه‌ب��اره‌ی ئ�ه‌م پیشه‌یه‌وه‌ وتی‬ ‫«جاران خه‌ڵك له‌و شوێنه‌ی كه‌ ده‌ژیان‬ ‫و به‌ زۆری گونده‌كان ب��وون‪ ،‬كه‌مرت‬ ‫ئامێری ئاگاداركردنه‌وه‌ و هۆی ڕووناكی‬ ‫لێبوو‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بوو كه‌سێك ئه‌وه‌ی كردبا‬ ‫و خه‌ڵكی ئاگادر بكردبا ل��ه‌وه‌ی كه‌‬ ‫كاتی پارشێوكردنه‌»‪ .‬حاجی ئه‌وه‌شی‬ ‫خسته‌ڕوو كه‌ ئه‌و نه‌ریتانه‌ شتێكی زۆر‬ ‫جوانی ئه‌و كاته‌ بوون و تایبه‌مته‌ندیی‬

‫كۆمه‌اڵیه‌تی ده‌هاتنه‌ به‌رچاو‪ ،‬كه‌ ئێستا‬ ‫خه‌ڵك پێویستی به‌و كارانه‌ نییه‌‪.‬‬ ‫به‌هجه‌ت سان ئه‌حمه‌د‪ ،‬بانگبێژی‬ ‫م��زگ �ه‌وت و خانه‌قای ب��ی��اره‪ ‌،‬ك�ه‌ به‌‬ ‫رسوود و ده‌ف��ل��ێ��دان ل�ه‌ ناوچه‌كه‌ی‬ ‫خۆیان له‌ ڕەمه‌زاندا خه‌ریك بووه‌‪ ،‬وتی‬ ‫«دوو هۆكار هه‌یه‌ بۆ وازهێنانی ئه‌م‬ ‫نه‌ریته‌ دێرینانه‌‪ ،‬ئه‌ویش پشتگوێخسنت‬ ‫و ته‌مه‌ڵیی خه‌ڵكن له‌مه‌ڕ كولتوور‬ ‫و ڕەسه‌نایه‌تیی خ��ۆی و دوات��ری��ش‬ ‫ته‌كنه‌لۆجیا توانیویه‌تی ئه‌م كاره‌ بۆ‬ ‫خه‌ڵكی ئێستا بكات»‪.‬‬ ‫به‌هجه‌ت باسی له‌وه‌ش كرد «له‌‬ ‫خانه‌قای بیاره‌ و له‌ هه‌ورامان‪ ،‬هه‌ندێك‬ ‫تایبه‌مته‌ندیی ئایینی و كولتووریی‬ ‫تایبه‌ت به‌ ڕەمه‌زان هێشتا ماون‪ ،‬به‌اڵم‬

‫وه‌ك جاران ئه‌و گڕوتینه‌ نه‌ماوه‌ بۆ ئه‌م‬ ‫مانگه‌ و له‌ ڕووی ڕۆحییشه‌وه‌ خه‌ڵكی‬ ‫ئه‌وسا زیاتر پێشوازیی ئه‌م مانگه‌یان‬ ‫ده‌كرد»‪.‬‬ ‫م�ه‌ه��دی ئ�ه‌ح��م�ه‌دی��ان‪ ،‬خه‌ڵكی‬ ‫هه‌ورامانی ڕۆژهه‌اڵته‪ ‌،‬ده‌ڵێت «زۆربه‌ی‬ ‫نه‌ریته‌ ئایینی و كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانی‬ ‫تایبه‌ت به‌ ڕەمه‌زان‪ ،‬وه‌ك جاران نه‌ماون‌‪،‬‬ ‫ئه‌وسا رسوود و منایشی تایبه‌ت به‌‬ ‫پێشوازیی ڕەمه‌زان هه‌بوون‪ ،‬خه‌ڵك دڵی‬ ‫به‌م مانگه‌ خۆشبوو ئه‌گه‌رچی خۆراك و‬ ‫داهاتی وه‌ها نه‌بوو‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌ ڕووی‬ ‫ڕۆحییه‌وه‌ له‌ ئاستێكی به‌رزدا بوون»‪.‬‬ ‫م�ه‌ه��دی باسی ل�ه‌ پاشه‌كشه‌ی‬ ‫بۆنه‌ تایبه‌تییه‌كانی ناوچه‌ی هه‌ورامانی‬ ‫ڕۆژه����ه‌اڵت ك��رد ك �ه‌ ل �ه‌ پارشێواندا‬

‫خه‌ڵك خۆیان بۆ رسوود و ده‌فی ئه‌و‬ ‫كه‌سه‌ ئاماده‌ ده‌كرد كه‌ بۆ هه‌ستان و‬ ‫ئاماده‌بوون دیاریكرابوو‪ .‬سه‌رجه‌م بۆنه‌‬ ‫و ڕەسمه‌كانی ئه‌وسا ج��وان و ن��اوازه‌‬ ‫بوون‪ ،‬ئێستا هیچیان نه‌ماون و شتێكیش‬ ‫نییه‌ جێگره‌وه‌یان بێت‪.‬‬ ‫خاتوو ئه‌سام ژنێكی ته‌مه‌ن ‪65‬‬ ‫سااڵن بوو‪ ،‬كه‌ به‌مشێوه‌یه‌ باسی ئه‌وسای‬ ‫بۆنه‌كانی ڕەمه‌زانی كرد «بۆنه‌ و ڕەسمه‌‬ ‫تایبه‌تییه‌كانی ئه‌وسا وایان كردبوو كه‌‬ ‫هه‌موو شوێنێك سیامی ڕەمه‌زانی پێوه‌‬ ‫دیار بێت‪ .‬رسوود و ته‌راویح و مانه‌وه‌‬ ‫له‌ شه‌وی قه‌در و بانگكردنی خه‌ڵك بۆ‬ ‫پارشێو و ئاگاداركردنه‌وه‌یان به‌ ده‌ف و‬ ‫ئامێری تر‪ ،‬هه‌موو به‌ڵگه‌ی ئه‌وه‌ بوون‬ ‫كه‌ ڕەم��ه‌زان مانای تایبه‌تی هه‌بوو‪،‬‬

‫ب���ه‌اڵم ئێستا ه�ه‌ن��دێ��ك سیامی‬ ‫ڕەم��ه‌زان نابیرنێت‪ ،‬ڕاسته‌ ئێستا‬ ‫مزگه‌وته‌كان قه‌رەباڵغرت و شه‌وانی‬ ‫قه‌دریش ئاوه‌دانرته‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و بۆن‬ ‫و به‌رامه‌ی پێشوو گۆڕانی به‌سه‌ردا‬ ‫هاتووه‌ كه‌ ڕەسه‌نایه‌تییه‌كی زۆری‬ ‫ناوچه‌كه‌بوون»‪.‬‬ ‫خ��ات��وو ئ �ه‌س�ما ئ �ه‌م �ه‌ی بۆ‬ ‫گ��ۆڕان��ی ژی��ان و له‌به‌ینچوونی‬ ‫ساده‌یی و زاڵبوونی دونیاگه‌ری‬ ‫الی خه‌ڵك گ��ێ�ڕای�ه‌وه‌ «خه‌ڵكی‬ ‫سه‌رده‌می ئێمه‌ له‌ كۆتاییه‌كانی‬ ‫ڕەمه‌زاندا ده‌گریان‪ ،‬به‌شكو خودا‬ ‫ته‌مه‌نیان بدات له‌ داهاتوو پێی‬ ‫شاد ببنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێستا خواخوایانه‌‬ ‫زوو بڕوات و ڕزگاریان ببێت لێی»‪.‬‬

‫ئابووریناسێك‪ :‬پێشكه‌وتنی مافی ژنان كه‌یسی میراتی هێناوه‌ته‌ پێشه‌وه‌‬

‫میرات هه‌میش ‌ه ل ‌ه بۆسەى په‌یوه‌ندیی ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كاندایه‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬ئیره‌م ڕەئووف‬ ‫میرات‪ ،‬ئه‌و ماڵ و سه‌روه‌ت و‬ ‫سامانه‌ی ‌ه ك ‌ه ل ‌ه دوای مردنی كه‌سێكه‌وه‌‬ ‫به‌جێده‌مێنێت و ئه‌و كه‌سانه‌ی خۆیان‬ ‫ب ‌ه میراتگری د ‌هزانن‪ ،‬به‌شیان ده‌بێت‬ ‫ل �ه‌و میرات ‌ه ب �ه‌ج��ێ�ماوه‌دا‪ ،‬ج��ا ئه‌و‬ ‫میراتگران ‌ه كوڕ و كچی مردووه‌ك ‌ه بن‪،‬‬ ‫یان ژن و برا و كه‌سانی تری نزیكی‬ ‫بن‪ .‬یان هه‌ندێك جار كه‌سی خاوه‌ن‬ ‫س���ه‌روه‌ت و س��ام��ان پێش مردنی‬ ‫سامانه‌كه‌ی ل ‌ه ڕێگه‌ی وه‌سیه‌تێكه‌وه‌‬ ‫داب �ه‌ش ده‌ك��ات‪ ،‬ئه‌مه‌ش ل ‌ه دنیای‬ ‫ئێمه‌دا زۆر بایه‌خی پێده‌درێت‬ ‫و ل� ‌ه زۆرب���ه‌ی كاته‌كاندا ب� ‌ه پێی‬ ‫بۆچوونه‌كانی ئایینی ئیسالم دابه‌ش‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬س �ه‌ر ‌هڕای ئه‌وه‌ی زۆربه‌ی‬ ‫خه‌ڵكی ل ‌ه كۆمه‌ڵگه‌ی ئێمه‌دا له‌سه‌ر‬ ‫ئایینی پیرۆزی ئیسالمن‪ ،‬به‌اڵم هێشتا‬ ‫ناكۆكی و ملمالن ‌ێ ل ‌ه نێوان وارسه‌كانی‬ ‫مردووه‌كه‌دا دروست ده‌بێت‪ ،‬ئێمه‌ش‬ ‫ده‌مانه‌وێت هۆكاره‌كانی ئه‌م ناكۆكی و‬ ‫ملمالنێیان ‌ه ل ‌ه ڕێگه‌ی بۆچوونی چه‌ند‬

‫هاوواڵتيیه‌كه‌و ‌ه بزانین‪.‬‬ ‫ش��اد س �ه‌الم یه‌كێك ‌ه ل�ه‌و كه‌سانه‌ی‬ ‫ل ‌ه دوای فرۆشتنی موڵكه‌كه‌ی باوكی و‬ ‫به‌شكردنی ل ‌ه نێوان خوشك و براكانیدا‬ ‫به‌پێی ئایینی پ��ی��رۆزی ئیسالم‪ ،‬ئێستا‬ ‫ناكۆكی كه‌وتووه‌ت ‌ه نێوان براكانی له‌سه‌ر‬ ‫سامانه‌كه‌ی باوكیان و قس ‌ه له‌گه‌ڵ یه‌كدا‬ ‫ناكه‌ن‪ ،‬ئه‌و وتی «هۆكاری دروستبوونی‬ ‫ناكۆكی له‌سه‌ر میرات له‌وانه‌ی ‌ه ئه‌و ‌ه بێت‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ی ك ‌ه به‌شدارن له‌و میراته‌دا‪،‬‬ ‫وه‌كو یه‌ك بیرنه‌كه‌نه‌وه‌‪ .‬یه‌كێكیان ته‌ماحی‬ ‫له‌وانی تر زیاتر بێت و خۆی ب ‌ه شیاوتر‬ ‫بزانێت بۆ ئه‌وه‌ی زیاتری به‌ربكه‌وێت‪ ،‬یان‬ ‫له‌وانه‌ی ‌ه ئه‌گه‌ر میراتگره‌كان زۆر بن كێشه‌ی‬ ‫تایبه‌تی ك ‌ه پێشرت بوونی هه‌بووه‌‪ ،‬دووباره‌‬ ‫سه‌ر هه‌ڵبداته‌و ‌ه و تێكه‌ڵ به‌م مه‌سه‌له‌یه‌‬ ‫بكرێت»‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د مه‌حموود‪ ،‬ژن ب ‌ه هۆكارێكی‬ ‫سه‌ره‌كی د ‌هزانێت بۆ دروستبوونی ناكۆكی‬ ‫ل ‌ه نێوان براكان له‌كاتی دابه‌شكردنی میراتدا‬ ‫و ده‌ڵێت «ژنه‌كان ده‌چن ‌ه وێزه‌ی پیاوه‌كانیان‬ ‫و هانیان ده‌ده‌ن بۆ ئه‌وه‌ی زیاتر بایه‌خ به‌‬ ‫میراته‌ك ‌ه ب��ده‌ن‪ ،‬لێره‌شه‌و ‌ه ده‌نگه‌ده‌نگ‬

‫و پشێوی دروست ده‌بێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌پێی‬ ‫كه‌سه‌كان ده‌گۆڕێت»‪.‬‬ ‫ڕەئووف مه‌جید له‌و باره‌یه‌و ‌ه ده‌ڵێت‬ ‫«ئه‌گه‌ر موڵك و ماڵ ‌ه به‌جێاموه‌ك ‌ه زۆر بێت‪،‬‬ ‫زیاتر كێش ‌ه دروست ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم له‌وانه‌یه‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی خێزانی بۆخۆی ڕۆڵێكی باشی‬ ‫هه‌بێت و هاوكات یه‌كسانی ل ‌ه دابه‌شكردنی‬ ‫میراته‌كه‌دا دیسان ڕۆڵی ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم من‬ ‫پێم باش ‌ه ئه‌و كه‌سه‌ی موڵك و ماڵێكی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬پێشرت ه�ه‌وڵ ب��دات به‌شی بكات‬ ‫به‌سه‌ر وارسه‌كانیدا‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی كه‌مرت گرفت‬ ‫دروست بكات‪ .‬زۆر جاریش ئه‌و ‌ه ڕوویداوه‌‬ ‫ك ‌ه هه‌ندێك ل ‌ه میراتگره‌كان واز ل ‌ه به‌شی‬ ‫خۆیان ده‌هێنن بۆ كه‌سه‌كانی تر‪ ،‬به‌بێ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی هیچ گرنگ بێت به‌الیانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫زۆربه‌ی كات له‌و حاڵه‌تانه‌دا ڕوو ده‌دات كه‌‬ ‫میراته‌ك ‌ه كه‌م بێت»‪.‬‬ ‫«هه‌ندێك جار موڵكه‌ك ‌ه ب ‌ه شێوه‌ی‬ ‫پاره‌ی نه‌خت دابه‌ش ناكرێت‪ ،‬وات ‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫عه‌رز ‌ه بێت یان هه‌ر موڵكێكی تر ل ‌ه نێوان‬ ‫میراتگره‌كاندا به‌شده‌كرێت و پێیان حه‌یفه‌‬ ‫بیفرۆشن‪ ،‬ئه‌مه‌ش له‌وانه‌ی ‌ه هه‌ندێك‬ ‫له‌و موڵكان ‌ه باشرتبن له‌وانی تر و به‌ر‬

‫هه‌ركه‌سێك ل ‌ه ئه‌ندامانی خێزان‬ ‫بكه‌وێت ناكۆكی بنێته‌وه‌»‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫بۆچوونی ڕەم��� ‌هزان حه‌سه‌ن بوو‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌و وتی «ل ‌ه كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫ئێمه‌دا شتێكی شوره‌ییه‌ ئه‌گه‌ر له‌سه‌ر‬ ‫ماڵی دونیا ل ‌ه نێوان ب�را و كه‌سه‌‬ ‫نزیكه‌كاندا كێش ‌ه دروس��ت ببێت‪،‬‬ ‫چونك ‌ه له‌سه‌ر پێگه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تییان‬ ‫ده‌ك �ه‌وێ��ت‪ ،‬ئه‌مه‌ش زیانی زۆری‬ ‫گه‌یاندوو ‌ه ب ‌ه په‌یوه‌نديی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫ل ‌ه خێزانه‌كان»‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د سه‌المی ئابووریناس‬ ‫پێی وای�� ‌ه ك� ‌ه م��ی�رات هه‌مووكات‬ ‫كێشه‌ی ك��ۆم�ه‌اڵی�ه‌ت��ی و خێزانی‬ ‫ده‌خ��ات �ه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه ئێم ‌ه تا ئێستا‬ ‫به‌پێی ن���وورساو نه‌جواڵوینه‌ته‌وه‌‬ ‫و جێگه‌ی ب��ای �ه‌خ ن �ه‌ب��وو ‌ه الم��ان‪.‬‬ ‫«دواتریش پێشكه‌وتنی مافی ژنان و‬ ‫چوونه‌پێشه‌وه‌ی كه‌یسه‌كه‌یان‪ ،‬بووه‌ته‌‬ ‫هۆی هێنان ‌ه پێشه‌وه‌ی جارێكی تری‬ ‫میرات و مافه‌ك ‌ه زۆرج��ار ب ‌ه هه‌ر‬ ‫هۆیه‌ك بووه‌‪ ،‬لێیان زه‌وتكراوه‌‪ ،‬زۆرجار‬ ‫كێشه‌ش ده‌خاته‌وه‌»‪.‬‬

‫‪10‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)46‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/30‬ساڵی یەکەم‬

‫ كۆمه‌ڵناسیی‬ ‫ خۆمانە‬ ‫ڕایان عوسامن‬ ‫دەینووسێت‬

‫چاره‌نووسی‬ ‫(نا)كان‬ ‫وتنی (نا) هه‌میشه‌‬ ‫پڕیه‌تی له‌ ده‌رده‌سه‌ر‪( .‬نا)كردن‬ ‫واتای فزوولیكردنه‌ به‌سه‌ر مانا‬ ‫شاراوه‌كانی ئه‌ودیو دڵنیاییه‌وه‌‪ .‬نا‬ ‫به‌ چه‌واشه‌كاری و كه‌لێنخستنه‌‬ ‫نێو بیر و باوه‌ڕ و ئه‌زموونه‌‬ ‫چه‌سپاوه‌كانه‌وه‌ ده‌نارسێته‌وه‌‪ .‬له‌‬ ‫جیهانبینیی كۆمه‌اڵیه‌تی ئێمه‌دا‪ ،‬نا‬ ‫مانای ڕەفزكردنێكه‌ كه‌ چوارچێوه‌یه‌كی‬ ‫فه‌ردی گوزارشتی لێوه‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫واته‌ (نا)كان هه‌میشه‌ جۆرێك له‌‬ ‫ده‌ستپێكردنی فه‌ردین‪ .‬نا بۆ خۆی‪،‬‬ ‫ڕەدكردنه‌وه‌ی پێشنیار و بۆچوونه‌‪،‬‬ ‫نه‌كردن و هه‌ڵنه‌ستانه‌ به‌ كرده‌یه‌ك‬ ‫به‌ر له‌ هه‌ڵسه‌نگاندنی‪ ،‬كوشتنی‬ ‫یه‌كڕیزیی گوتاره‌‪ .‬نا له‌ خۆیدا‬ ‫توانایه‌كی شاراوه‌ی قه‌تیسكراوه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫دێت په‌یامێكی یه‌كالكه‌ره‌وه‌ی پێیه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ زۆرجار ئه‌و گوتانه‌ی كه‌ (نا)یان‬ ‫به‌دواوه‌ نییه‌‪ ،‬گومان له‌ ڕاستی و حاشا‬ ‫هه‌ڵنه‌گرییان ناكرێت‪ .‬نا سه‌ره‌تای‬ ‫كردنه‌وه‌ی ده‌رگایه‌كه‌ بۆ شپرزه‌كردنی‬ ‫ئه‌و گوتراوانه‌ی ویستی ئه‌وه‌یان هه‌یه‌‬ ‫وه‌ك حه‌قیقه‌ت و وه‌ك به‌ڵگه‌نه‌ویست‬ ‫خۆیان نیشان بده‌ن‪.‬‬ ‫پالنه‌ سیاسییه‌كان هه‌میشه‌ له‌‬ ‫دووی (نا) ده‌گه‌ڕێن‪ .‬ئامۆژگارییه‌كان‬ ‫دوای (نا)كردن ئیرت ته‌واو له‌ گه‌یاندن‬ ‫و جێگیربوونی خۆیان دڵنیا ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ كۆمه‌ڵگای ئێمه‌دا هه‌میشه‬ ‫‌(نا) وه‌ك ئه‌ودیوی تری بۆچوون‬ ‫ئاماده‌یی هه‌بووه‌‪ ،‬نا بۆخۆی‪ ،‬هه‌ڵهاتن‬ ‫بووه‌ له‌ یه‌كڕیزی‪ ،‬ده‌ستكاریكردنی‬ ‫قه‌ده‌ری خود بووه‌ له‌نێو ئه‌و‬ ‫چاره‌نووسه‌ تاریكه‌ی ك ‌ه چاوه‌ڕێی‬ ‫كردووه‌‪( .‬نا)كان الی ئێمه‌ هه‌ر‬ ‫هه‌بوون‪ ،‬به‌اڵم به‌ شه‌رمنییه‌كی‬ ‫زۆره‌وه‌‪ .‬كۆمه‌ڵگا زۆرجار (نا)ی وه‌ك‬ ‫سه‌رچه‌شمه‌ی ماڵوێرانی و ئاژاوه‌‬ ‫ناساندووه‌‪ .‬له‌ كاتێكدا مرۆڤ بۆی‬ ‫هه‌یه‌ به‌رانبه‌ر هه‌ر شتێك كه‌ لێی‬ ‫تێناگات‪ ،‬پێشوه‌خت له‌ ئاوه‌زیدا شیكار‬ ‫ناكرێت‪( ،‬نا) بكات‪.‬‬ ‫ئێمه‌ زۆرجار به‌ كردنی (نا)‬ ‫یه‌ك و ده‌ربڕینی بۆچوونێكی‬ ‫هاوشێوه‌ له‌ پرس ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تی و‬ ‫ئایینی و سیاسییه‌كان‪ ،‬ته‌نانه‌ت شته‌‬ ‫بچووكه‌كانی دونیای ڕۆژانه‌شامن‬ ‫كه‌وتووینه‌ته‌ به‌رپرسیارێتییه‌كی‬ ‫سه‌خته‌وه‌‪ .‬ناكردن بۆ ئه‌وانه‌ی كه‌‬ ‫ده‌یانه‌وێت دونیا به‌ چه‌شنێكی تر‬ ‫ببینن‪ ،‬هه‌میشه‌ قه‌ده‌رێكی به‌د بووه‌‪.‬‬ ‫قه‌ده‌رێك كه‌ كۆمه‌ڵگا دوای ئه‌م‬ ‫چه‌شنه‌ جیهانبینییه‌ بۆیان ده‌تاشێت‪.‬‬ ‫وتنی (نا)یه‌ك ل ‌ه كۆمه‌ڵگای‬ ‫فه‌زا ئازاده‌ بچووكه‌كان‪ ،‬هه‌میشه‌‬ ‫كاریگه‌ریی خراپی به‌جێهێشتووه‌‪.‬‬ ‫شۆڕشه‌كان سه‌رجه‌میان له‌‬ ‫هه‌ستانه‌وه‌ی (نا)كانه‌وه‌ په‌یدابوون‪،‬‬ ‫قودره‌تی (نا)كردن هه‌میشه‌‬ ‫دۆخی به‌خشیوه‌ به‌ گۆڕانكاری‬ ‫و نوێبوونه‌وه‌ی سیسته‌م‪ .‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌شدا (نا)كان هه‌میشه‌ پێویستیان‬ ‫به‌ ئۆبژەی جیاواز هه‌بووه‌ كه‌ بیانخاته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪ ،‬له‌ كۆتوبه‌ندی گوته‌ ڕزگاریان‬ ‫بكات و بتوانێت خۆی بكات ‌ه خاوه‌نیان‪.‬‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫یه‌كێك له‌و گرفت و دیارد ‌ه‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییانه‌ی سه‌رده‌مانێك ‌ه ل ‌ه‬ ‫كۆمه‌ڵگای ئێمه‌دا ڕیشه‌ی خۆی‬ ‫داكوتاو ‌ه و چه‌ندین ڕووداو و‬ ‫كاره‌ساتی ناخۆش و جیابوونه‌وه‌ی‬ ‫خێزانیی به‌دوای خۆیدا هێناوه‌‬ ‫و تائێستاش هه‌ستی پێده‌كرێت‬ ‫له‌نێو زۆربه‌ی زۆری خێزانه‌كاندا‪،‬‬ ‫دڵپیسییه‌‪ .‬ئه‌ڵبه‌ت دڵپیسی‬ ‫هه‌ر له‌نێوان ژن و پیاوه‌كاندا‬ ‫ڕوونادات‪ ،‬به‌ڵكو وه‌ك فرۆید‬ ‫ده‌ڵێت‪ ،‬له‌ناو خێزانه‌كانیش‪ ،‬یان‬ ‫مندااڵن‪ ،‬یان نێوانی دوو خوشك‪،‬‬ ‫یان دوو برا ڕووده‌دات‪.‬‬ ‫راپۆرت‪ :‬دڵشاد ساڵح‬

‫ژنێك‪ :‬مێرده‌كه‌م ته‌نیا ژماره‌ی كچانی پێیه‪ ‌،‬ئیرت چۆن لێی دڵنیابم!‬

‫دڵپیسی له‌ شێرپه‌نجه‌ خراپتره‌‬ ‫ناهیده‌ عه‌بدولڕەحیم‪ ،‬ژنی ماڵه‌وه‌یە‪،‬‬ ‫دەڵێت «غیره‌ له‌ پیاوه‌كه‌م ده‌كه‌م چونكه‌‬ ‫له‌ كۆمپانیا ئیش ده‌كات له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵێك‬ ‫ژن و كچدا‪ ،‬به‌یانی ده‌ڕوات و ئێواره‬ ‫‌دێته‌وه‌‪ .‬ماوه‌یه‌كیشه‌ هه‌ست ده‌كه‌م زۆر‬ ‫مه‌یل به‌ ئێمه‌ ن��ادات‪ .‬نه‌ به‌ من نه‌ به‌‬ ‫منداڵه‌كان و هه‌ر باسی كۆمپانیا و سه‌یران‬ ‫و گه‌شت ده‌كات‪ ،‬به‌ مه‌رجێك ئێمه‌ داوای‬ ‫سه‌یرانێك‪ ،‬یان چوونه‌ده‌ره‌وه‌یه‌كی لێ‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬ه��ه‌زار و ی �ه‌ك بیانوومان بۆ‬ ‫ده‌دۆزێته‌وه‌‪ ،‬پیاوه‌كه‌م قۆزه‪ ‌،‬چاوی شینه‌‪،‬‬ ‫بااڵی به‌رزه‌ و ئۆتۆمبیلێكی ئاخر مۆدیلی‬ ‫پێیه‪ ،‬هه‌موو كچێك بیبینێت حه‌زی‬ ‫لێیه‌تی‪ ،‬خۆشی دایم قۆز ده‌كات و له‌وه‌دا‬ ‫لێی ده‌ترسم»‪.‬‬ ‫هه‌تاو‪ ،‬كه‌ ژنی ماڵه‌وه‌یه‪ ‌،‬خاوه‌نی‬ ‫(‪ )3‬منداڵه‌‪ ،‬به‌م شێوه‌یه‌ باسی له‌وه‌ كرد‬ ‫«پیاوه‌كه‌م دوكانی كه‌مالیاتی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ڕۆژان �ه‌ ژن و كچ سه‌ردانی دوكانه‌كه‌ی‬ ‫ده‌ك����ه‌ن‪ .‬ئ�ه‌م�ه‌ س����ه‌ره‌ڕای كۆمه‌ڵێك‬

‫مه‌عمیلی تایبه‌تی خۆی‪ ،‬واهه‌ست ده‌كه‌م‬ ‫پیاوه‌كه‌م په‌یوه‌ندیی هه‌بێت له‌گه‌ڵ‬ ‫كچێكدا‪ ،‬بۆیه‌ به‌ به‌رده‌وامی دڵم لێی‬ ‫پیسه‌»‪.‬‬ ‫دوات����ر چ��ووی��ن �ه‌ الی ی�ه‌ك��ێ��ك له‌‬ ‫ئاڵتوونفرۆشه‌كان‪ ،‬ئ�ه‌وی��ش به‌رهه‌م‬ ‫مه‌حموود بوو كه‌ به‌م شێو ‌ه باسی له‌ غیره‌‬ ‫كرد‪ ،‬كه‌ ڕۆژانه‌ پیاوان و ژنان ڕوو ده‌كه‌نه‌‬ ‫دوكانه‌كه‌ی «ژن��ی وا هه‌یه‌ دێته‌ الم و‬ ‫هه‌زار و یه‌ك سوێندم پێده‌خوات‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫توخوا مێرده‌كه‌م دێته‌ ئێره‌ بۆ شتكڕین؟‬ ‫كه‌ ئایا مێرده‌كه‌ی نایه‌ت الی ئاڵتوون‬ ‫بكرێت بۆ ژنێكی تر‪ ،‬یان كچێكی هاوه‌ڵی‪،‬‬ ‫ئیرت منیش له‌به‌ر دروستنه‌بوونی كێشه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی ڕاست بێت ده‌ڵێم كه‌ پیاوه‌كه‌ی‬ ‫شتی وه‌ها ناكات‪ .‬ئیرت ئه‌مه‌ غیره‌ نه‌بێت‬ ‫كامه‌ غیره‌یه؟!»‪ .‬پاشان ئه‌و زه‌ڕنگه‌ره‌ وتی‬ ‫«غیره‌ نه‌خۆشییه‌كه‌ و هه‌ر له‌دێرزه‌مانه‌وه‌‬ ‫بوونی هه‌یه‌ له‌نێو ئه‌م كۆمه‌ڵگایه‌ی ئێمه‌دا‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ غیره‌ له‌ خێزانه‌ ڕۆشنبیر و‬

‫كراوەكاندا ڕووی له‌ كه‌می ك��ردووه‌ و‬ ‫به‌ره‌و نه‌مان ده‌چێت‪ ،‬به‌اڵم هێشتا له‌ زۆر‬ ‫خێزاندا وه‌ك خۆی ماوه‌»‪.‬‬ ‫ف��ات��ی��ح ئ�����اواره‌ ك�� ‌ه ه���ه‌م خ��ۆی‬ ‫فه‌رمانبه‌ره‌‌ و خێزانه‌كه‌شی فه‌رمانبه‌ره‌ و‬ ‫ل ‌ه دوو فه‌رمانگه‌ی جیاوازن‪ ،‬به‌م شێوه‌یه‌‬ ‫هات ‌ه دوان «خێزانه‌كه‌م فه‌رمانبه‌ره‌ و‬ ‫غیره‌ی لێده‌كه‌م‪ ،‬به‌اڵم به‌و شێوه‌ی ‌ه نییه‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه ئێمه‌ چه‌ند ساڵه‌ به‌یه‌كه‌وه‌ین و‬ ‫خاوه‌نی (‪)4‬منداڵین»‪.‬‬ ‫س��اب��ات ف��ه‌رم��ان��ب��ه‌ره‌ و پ��اش‬ ‫هه‌ڵكێشانی ئاهێك‪ ،‬وتی «پیاوه‌كه‌م به‌‬ ‫حیساب ڕۆشنبیر ‌ه و ڕۆژنامه‌نووسه‌ و‬ ‫فه‌رمانبه‌ره‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم غیره‌ی لێ ده‌ك �ه‌م‪،‬‬ ‫چونك ‌ه مۆبایله‌كه‌ی پ��ڕە له‌ ن��اوی كچ‬ ‫و ن��اوی ك��وڕی به‌ ئه‌نقه‌ست نووسیوه‌‬ ‫له‌بری ناوی كچه‌كان‪ .‬به‌ڵگه‌شم بۆ ئه‌مه‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ جارێك به‌ڕێكه‌وت ته‌له‌فۆنێكی‬ ‫ب��ۆ ه��ات ن��وورساب��وو ف �ه‌ت��اح‪ ،‬كه‌چی‬ ‫ده‌نگی كچێك بوو وتی مۆبایلی فاڵن‬

‫وا هەست دەکەم پیاوەکەم پەیوەندیی هەبێت‬ ‫لەگەڵ کچێکدا بۆ یە دڵم لێى پیسە‬ ‫كه‌سه‌‪ ،‬منیش وتم‪ :‬به‌ڵێ‪ ،‬وتی تۆكێی؟‬ ‫منیش وتم‪ :‬من خێزانی ئه‌وم‪ ،‬وتی‪ :‬من‬ ‫خۆشه‌ویستی ئ��ه‌وم‪ .‬ئیرت له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫كچه‌دا له‌ ئه‌نجامی قسه‌كردنه‌كامنان‬ ‫گرژی كه‌وته‌ نێوامنانه‌وه‌‪ .‬پاشان پیاوه‌كه‌م‬ ‫هاته‌وه‌ منیش ڕووداوه‌كه‌م بۆ گێڕایه‌وه‌‪،‬‬ ‫وتی ئه‌و ‌ه مۆبایلی كوڕێكی ڕەفیقمه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم جاروبار خوشكه‌كه‌ی هه‌ڵیده‌گرێ‌‪،‬‬ ‫به‌هۆی براكه‌یه‌و ‌ه بووین به‌هاوڕێ‪،‬‬ ‫وه‌كوو خوشكی خۆم سه‌یری ده‌كه‌م»‪.‬‬ ‫شادان عه‌بدولكه‌ریم وه‌ك توێژەرێكی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‪ ،‬ده‌رب��اره‌ی ئه‌و دیارده‌یه‌‬ ‫ده‌ڵێت «غیره‌ به‌ ڕێژەیه‌كی كه‌م هه‌بێت‬

‫ئاساییه‪ ‌،‬به‌مه‌رجێك نه‌بێته‌ هۆی گرژی و‬ ‫ئاڵۆزی و دروستبوونی كێشه‌‪ .‬ئه‌و غیره‌یه‌ی‬ ‫كه‌ من باسی ده‌كه‌م هه‌بێت به‌ ڕێژەیه‌كی‬ ‫كه‌م‪ ،‬وه‌ك شێوازه‌ لێپرسینه‌وه‌یه‌ك بێت‪،‬‬ ‫ن��ه‌ك وه‌ك دوورب��ی��ن ب����ه‌رده‌وام پیاو‬ ‫چاودێری بخاته‌ سه‌ر خێزانه‌كه‌ی‪ ،‬یان‬ ‫خوشكه‌كه‌ی چی ده‌كات‪ ،‬چی ده‌ڵێت‪ ،‬یان‬ ‫ژن هه‌میشه‌ له‌ پیاوه‌كه‌ی بپرسێته‌وه‌ له‬ ‫‌كوێ‌ بوویت‪ ،‬چیت كرد؟ غیره‌ له‌ ناخه‌وه‌‬ ‫دروست ده‌بێت‪ ،‬پاشان له‌الیه‌ن یه‌كێك له‌‬ ‫دوو ڕەگه‌زه‌كه‌وه‌ ده‌دركێرنێت‪ ،‬ئێستا له‌و‬ ‫خێزانانه‌دا دروست ده‌بێت ك ‌ه جۆرێك له‌‬ ‫متامنه‌ نییه‌ له‌نێوانیاندا»‪.‬‬

‫متمانه‌‪ ،‬نواندنێكی مرۆیی و به‌هایه‌كی كۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫ئیرباهیم حاجی زه‌ڵمی‬

‫چه‌مكی متامنه‌ له‌ زاری كوردییدا‬ ‫ب ‌ه چه‌ند وش ‌ه ده‌ربڕاو ‌ه و به‌كاربراوه‌‪،‬‬ ‫له‌وانه‌ (خاترجه‌می‪ ،‬ی��ان ئارخه‌یان‬ ‫ک��ە زی��ات��ر ل�ه‌ ش��ێ��وه‌زاری ه�ه‌ورام��ی‬ ‫به‌كارده‌برێت) یان دڵ ئاسووده‌بوون‪،‬‬ ‫یان بێخه‌مبوون‪ ،‬یان بێرتسبوون‪ ،‬بێ‌‬ ‫دوو دلێ‌ و ڕاڕاییبوون‪ ،‬مومته‌ئین بوون‪،‬‬ ‫بڕوایی بوون)‪.‬‬ ‫چه‌مكی م��ت�مان�ه‌ب��وون جۆرێك‬ ‫له‌ به‌ها به‌خشینی تاكه‪ ‌،‬یان پێڕ و‬

‫كۆمه‌ڵ و كه‌سانێكه‌ به‌ كردار و ڕەفتار‬ ‫و هه‌ڵسوكه‌وتی ئه‌وانی تر‪ .‬سا ئیرت ئه‌و‬ ‫ئه‌وانی تره‌ له‌ تاك و پێڕ و گرووپ و‬ ‫كۆمه‌ڵ و كه‌سانه‌وه‌ بیگره‌ تا هه‌ر‬ ‫گیاندارێك‪ ،‬یان هه‌ر بوویه‌كی تری‬ ‫ماددی یان مه‌عنه‌وی»‪.‬‬ ‫چه‌مكی متامنه‌ به‌ده‌ر له‌وه‌ی وه‌ك‬ ‫به‌هایه‌یه‌كی كۆمه‌اڵیه‌تی ده‌توانێت‬ ‫خ��ۆی منایان بكات‪ ،‬ل ‌ه هه‌مانكاتدا‬ ‫چه‌مكێكی كۆمه‌اڵیه‌تی و ده‌روونیشه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ خودی متامن ‌ه مانای كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫ده‌دات و وه‌ك بابه‌تێكی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫كاریگه‌ریی ده‌ب��ێ��ت‪ ،‬وه‌خته‌كارێك‬ ‫ده‌توانێت شوێنه‌وار و ڕەنگی خۆی‬ ‫له‌سه‌ر جۆر و بڕ و چۆنێتی په‌یوه‌ندییه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان دابنێت و له‌سه‌ر‬ ‫جومگ ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫كاریگه‌ریی جۆراوجۆر دابنێت‪.‬‬ ‫یانی به‌ واتایه‌كی تریش متامنه‌‬ ‫ڕەنگ و تاپۆی كۆمه‌اڵیه‌تی هه‌یه‌ و‬ ‫وه‌ك چه‌مكێكی كۆمه‌اڵیه‌تیی دێت‬ ‫و خۆی منایان ده‌ك��ات‪ .‬وه‌خته‌كارێك‬ ‫ده‌توانێت متامن ‌ه كاریگه‌ری له‌سه‌ر‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان دابنێت و‬ ‫په‌یوه‌ندیی ڕاسته‌وانه‌ی هه‌بێت له‌سه‌ر‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان‪ .‬یانی به‌ هه‌بوون و‬ ‫گه‌شه‌كردنی متامن ‌ه له‌ناو كۆمه‌ڵگه‌‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندیی تاكه‌كان و گرووپه‌كانی‪..‬هتد‬

‫ناو كۆمه‌ڵگه‌ پته‌وتر ده‌بێت و فراوانرت‬ ‫و به‌هێزتر ده‌بێت‪ .‬به‌ پێچه‌وانه‌شه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ر كزبوون و الوازبوون و خه‌له‌لێك له‌‬ ‫سه‌ر بوون و بڕی ئاماده‌باشیی متامنه‌‬ ‫له‌ناو تاك و گرووپه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌دا‬ ‫ڕوو بدات‪ ،‬ڕاسته‌وخۆ دیارده‌ی نائارامی‬ ‫و پشێوی و بێزاربوون و خراپبوونی‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانی لێ‬ ‫به‌رهه‌م دێت‪.‬‬ ‫ب��وون��ی متامنه‌ ل �ه‌ كۆمه‌ڵگادا‬ ‫بۆ خ��ۆی مانای جوانی ده‌ب��ێ��ت‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌رهه‌می ئاسووده‌یی و سه‌قامگیری و‬ ‫ڕەزامه‌ندبوونی زیاتری تاكه‌كان به‌ یه‌كرت‬ ‫و به‌ ڕەفتاره‌كانی یه‌كدی و دواج��ار‬ ‫ب�ڵاوب��وون�ه‌وه‌ی ڕێ��ز و خۆشه‌ویستی‬ ‫ده‌بێت‪ .‬متامن ‌ه زیاتر چه‌مكێكی گشتی‬ ‫و فره‌ ڕەهه‌نده‌‪ ،‬خۆی ب ‌ه هه‌موو كون‬ ‫و قوژبنه‌كانی ژیانی كۆمه‌اڵیه‌تیدا‬ ‫ده‌كات و له‌سه‌ر هه‌ریه‌ك ‌ه له‌ ڕەفتاره‌‬ ‫جۆربه‌جۆره‌ مرۆڤییه‌كان ده‌وه‌ستێت‪.‬‬ ‫خودی متامنه‌ له‌ ده‌رگ��ای هه‌ڵوێسته‌‬ ‫ئینسانییه‌كاندا به‌ لۆژیكییانه‌ ده‌وه‌ستێت‬ ‫و مۆركی خۆی و ڕێژەی خۆی له‌سه‌ر‬ ‫جۆری هه‌ڵوێسته‌ ئینسانییه‌كان ده‌بێت‬ ‫و بڕ و شێواز و چۆنیه‌تی هه‌ڵوێسته‌‬ ‫ئینسانییه‌كان دی���اری و س��ن��ووردار‬ ‫ده‌كات‪ .‬چه‌مكی متامنه‌ وه‌خته‌كارێك‬ ‫وه‌كو چه‌مكێكی ئینسانیی كۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫ده‌یهێنین ‌ه ئه‌ژماردن‪ ،‬كه‌ مرۆڤ بۆخۆی‬ ‫مانا و ڕۆح و واتای پێده‌به‌خشێت‪.‬‬ ‫ی��ان��ی ئ����ه‌وه‌ خ����ودی م��رۆڤ��ه‌‪،‬‬ ‫ده‌ت��وان��ێ��ت وات��ا و به‌ها ب�ه‌ متامنه‌‬ ‫ببه‌خشێت‪ .‬وه‌خته‌كارێك له‌نێو سلووك‬ ‫و ڕەفتاره‌كانیدا ڕەنگدانه‌وه‌ی ده‌بێت‪،‬‬ ‫بڕ و جۆری كار و چه‌ندی و چۆنی و‬ ‫ده‌سكراوه‌یی زیاتر له‌ نواندنی ڕەفتار و‬ ‫وته‌و كرداره‌كانیدا له‌ به‌رانبه‌ر ئه‌وانی‬ ‫تردا ك ‌ه به‌شداری ده‌كه‌ن ل ‌ه پرۆسه‌ی‬ ‫متامنه‌كه‌دا‪ ،‬دیاری ده‌بێت‪.‬‬ ‫م��ت�مان�ه‌ ب��ۆخ��ۆی پ��رۆس�ه‌ی�ه‌ك�ه‌‬ ‫له‌نێوان دوو یان زیاتردا‪ ،‬ك ‌ه به‌خشین‬ ‫و به‌ده‌ستهێنان‪ ،‬پێدان و سه‌ندن و‬ ‫وه‌رگ��رت��ن ه�ه‌ی�ه‌‪ .‬یانی ده‌گونجێت‬ ‫ب��وت��رێ��ت‪ :‬م��رۆڤ خ��ۆی به‌خشه‌ری‬ ‫متامنه‌یه‌ ب �ه‌وان��ی ت��ر‪ ،‬ب��ه‌اڵم ئ �ه‌وه‌‬ ‫ئاماده‌یی و ئاماده‌باشیی زیاتری ئه‌و و‬ ‫ئه‌وانی تره‌ له‌ پرۆسه‌ی متامنه‌بوونه‌كه‌دا‬ ‫تا زیاترین مانا و زۆرترین به‌رهه‌می‬ ‫ئینسانی و ڕەفتاری ئینسانی و ئازادی‬ ‫و ده‌ستكراوه‌یی زیاتر بۆ به‌خشه‌ر‬ ‫و به‌خرشاوی نێو پرۆسه‌ی متامنه‌كه‌‬ ‫فه‌راهه‌م ده‌كات ‪.‬‬ ‫ده‌ب��ێ��ت ل�ه‌ ه�ه‌م��وو حاڵه‌تێكدا‬ ‫ئه‌و ڕاستییه‌ له‌به‌رچاو بێت كه‌ خودی‬ ‫متامنه‌ كرده‌یه‌كی ئینسانییه‌‪ ،‬له‌الیه‌ن‬ ‫مرۆڤ و كۆمه‌ڵگه‌وه‌ سه‌رهه‌ڵده‌دات‬

‫و تیایدا م���رۆڤ م��ان��او ب��وون��ی پێ‬ ‫ده‌به‌خشێت‪ .‬سه‌رچاوه‌كانی متامن ‌ه‬ ‫ب��ۆ م��رۆڤ ده‌گونجێت گ �ه‌وره‌ت��ر و‬ ‫له‌ ده‌ره‌وه‌ی مرۆڤه‌وه‌ بن‪ ،‬ب�ه‌اڵم بۆ‬ ‫جێگه‌گرتن و مانابه‌خشین پێیان‪ ،‬دواجار‬ ‫ده‌بێت بێنه‌وه‌ كۆمه‌ڵگه‌ و كولتوور و‬ ‫كۆمه‌ڵگاكه‌ی ڕەنگ و بۆی خۆیانی پێدا‬ ‫بكه‌ن و پرۆسه‌ی متامنه‌به‌خشینه‌كه‌‬ ‫ته‌واو كارامه‌ بكه‌ن‪.‬‬ ‫له‌نێو مرۆڤ و كۆمه‌ڵگاكانیشدا‬ ‫هه‌رچی زیاتری توانای مرۆڤه‌كان له‌‬ ‫نواندنی به‌هاجوانه‌كانی خۆشه‌ویستی‬ ‫و خۆشه‌ویستی كردن و ڕاستگۆیی و‬ ‫په‌یامنداری و ڕووخۆشی و دروستكردنی‬ ‫پ �ه‌ی��وه‌ن��دی��ی دۆس��ت��ان �ه‌ و ‪..‬ه��ت��د‪،‬‬ ‫دووركه‌وتنه‌وه‌ له‌ به‌ها دژەكانیان وه‌ك‬ ‫خیانه‌ت و دزی و بۆخۆویستی و فرت‬ ‫و فێڵ و هه‌لپه‌رستی و ‪..‬هتد‪ ،‬هه‌موو‬ ‫بۆ هێنانه‌دی فه‌زایه‌كی سازاو و گونجاو‬ ‫بۆ سازدانی پرۆسه‌ی متامنه‌كردنن به‌‬ ‫یه‌كرت‪.‬‬ ‫ل�ه‌ك��ات��ێ��ك��دا م��ت�مان�ه‌ ڕۆحێكی‬ ‫سایكۆلۆژییانه‌ی له‌به‌ردایه‌ و دواجار‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌روونی سازاوی تاكه‌كانه‌ متامنه‌‬ ‫تیایاندا شكۆفه‌ ده‌كات و كۆمه‌ڵگاش‬ ‫ڕەن��گ و ب��ۆی خ��ۆی له‌ چه‌ندێتی و‬ ‫چۆنیه‌تی دروستكردنی و چاندنی‬ ‫فه‌راهه‌م ده‌كات‪.‬‬

‫‪13‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)46‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/30‬ساڵی یەکەم‬

‫‪birura_bayan@yahoo.com‬‬

‫ڕوانین‬

‫سۆكرات‪ ،‬فه‌لسه‌فه‌ی ئه‌خالق‬ ‫)‪(12‬‬ ‫د‪ .‬سه‌باح به‌رزنجی *‬

‫فه‌لسه‌فه‌ی كالسیكی یۆنان ب ‌ه‬ ‫شێوه‌یه‌كی كرده‌یی ل ‌ه سۆكرات (‪-470‬‬ ‫‪399‬پ‪.‬ز)ە‌و ‌ه ده‌ستپێده‌كات‪ .‬ئه‌و به‌‬ ‫دامه‌زرێنه‌ری راسته‌قینه‌ی فه‌لسه‌فه‌ی‬ ‫ئه‌خالق نارساوه‌‪ .‬بۆ ئاگاداربوون له‌‬ ‫بیروبۆچوونه‌كانی‪ ،‬ته‌نها سه‌رچاوه‌ی‬ ‫به‌رده‌ست بریتیی ‌ه ل ‌ه دایه‌لۆگه‌كانی‬ ‫ئ��ه‌ف�لات��وون‪ .‬ل��ه‌م دای �ه‌ل��ۆگ��ان �ه‌دا‬ ‫ده‌بینین سۆكرات هاونشینانی خۆی‬ ‫ده‌دوێنێت و ب���ه‌رده‌وام ده‌یه‌وێت‬

‫ف��ێ��ری ب��ی��رك��ردن�ه‌و ‌ه و هه‌ڵسوكه‌وتی‬ ‫دروستیان بكات‪ .‬له‌م پێناوه‌شدا گرفتاری‬ ‫زۆر دوژمنایه‌تی بوو له‌گه‌ڵ ناح ‌هزانی‪ ،‬تا‬ ‫سه‌ره‌نجام ساڵی ‪399‬پ‪.‬ز دادگایی كرا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫تۆمه‌ته‌ی خرای ‌ه پاڵ ك ‌ه دژی خودایان ‌ه و‬ ‫گه‌نجان ل ‌ه ڕێ الده‌دا‪ ،‬هه‌ر بۆی ‌ه بڕیاری‬ ‫مه‌رگیان به‌سه‌ردا سه‌پاند و ژە‌هرخواردیان‬ ‫كرد‪ .‬له‌وساته‌و ‌ه سۆكرات بوو ‌ه منوونه‌ی‬ ‫ئه‌و كه‌سه‌ی ك ‌ه له‌سه‌ر بیروبڕوای خۆی‬ ‫ئاماده‌ی ‌ه گیانفیدایی بكات و رازی نییه‌‬ ‫ده‌ستبه‌رداری هه‌ڵوێست و بۆچوونه‌كانی‬ ‫ببێت‪.‬‬ ‫ته‌وه‌ری سه‌ره‌كيی فه‌لسه‌فه‌كه‌ی ئه‌م‬ ‫دوو پرس ‌ه گرنگ ‌ه بوو‪ :‬چاك ‌ه ( ‪)agathon‬‬ ‫چییه‌؟ شكۆمه‌ندیی (‪ ) arête‬چییه‌؟ له‌م‬ ‫ده‌ستپێكه‌و ‌ه ئه‌م گوته‌یه‌ی به‌رزكرده‌وه‌‬ ‫«ب ‌ه خۆت خۆت بناسه‌»‪.‬‬ ‫خۆناسین وات��� ‌ه تاقیكردنه‌وه‌ی‬ ‫زانسته‌كانی مرۆڤ و ده‌ستنیشانكردنی‬ ‫هه‌ر چاكه‌یه‌ك ك ‌ه ده‌درێت ‌ه پاڵی‪ .‬ك ‌ه دێته‌‬

‫سه‌ر باسی شكۆمه‌ندیی مرۆڤ‪ ،‬بڕوای وای ‌ه‬ ‫ك ‌ه گیان وه‌ك به‌هره‌یه‌كی خودایی كانگای‬ ‫ماهییه‌تی مرۆڤ و شكۆمه‌ندیی ئه‌وه‌‪،‬‬ ‫وات ‌ه چاكه‌كردن بریتیی ‌ه ل ‌ه شكۆمه‌ندیی‬ ‫تایبه‌ت ب ‌ه مرۆڤ‪ .‬كه‌وابێ ناسینی ره‌فتاری‬ ‫چاك و گه‌یشنت پێی‪ ،‬به‌رزترین ئه‌ركێك ‌ه كه‌‬ ‫پێویست ‌ه مرۆڤ ئه‌نجامی بدات‪.‬‬ ‫ب ‌ه بڕوای سۆكرات هه‌رچه‌ند ‌ه خه‌ڵك‬ ‫هه‌موو بڕوایان ب ‌ه چاك ‌ه و ب ‌ه شكۆمه‌ندیی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم ب ‌ه ك��رد ‌ه زۆری��ان كۆیله‌ی‬ ‫زانستی رووكه‌ش و رواڵه‌تین‪ .‬ك ‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫گفتوگۆی جیددییان له‌گه‌ڵ بكرێ‪ ،‬توانای‬ ‫رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌یان نابێت‪.‬‬ ‫له‌م پیناوه‌دا سۆكرات شێوازێكی‬ ‫جه‌ده‌لیی تایبه‌تی داڕش��ت‪ ،‬ئه‌م شیوازه‌‬ ‫ب ‌ه پرسیاركردن ده‌ستپێده‌كات‪ ،‬تا كه‌سی‬ ‫ب ‌هرامبه‌ر ده‌گات ‌ه ئ�ه‌و قه‌ناعه‌ته‌ی كه‌‬ ‫ئه‌و زانا نییه‌‪ ،‬ك ‌ه ئه‌مه‌ش ده‌بێت ‌ه خاڵی‬ ‫وه‌رچ��ه‌رخ��ان ل ‌ه تێگه‌یشتنی ئ��ه‌ودا و‬ ‫ئاماده‌ی ده‌كات بۆ فێربوون و وه‌رگرتنی‬

‫زانست‪ ،‬ده‌یخات ‌ه سه‌ر رێگای توێژینه‌و ‌ه و‬ ‫گ ‌هڕان ب ‌ه دوای زانستدا‪.‬‬ ‫ئامانجی س��ۆك �رات ل � ‌ه دی��ال��ۆگ‪،‬‬ ‫به‌ده‌ستهێنانی زانستێكی كرده‌ییه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫بریتیی ‌ه ل ‌ه ده‌ستنیشانكردنی چاك و خراپ‪.‬‬ ‫دواتر دڵنیابوون لێی ب ‌ه ئه‌زموونكردنی‬ ‫ره‌خنه‌گرانه‌‪ .‬تا ل ‌ه پراكتیكدا بگه‌ینه‌‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وتی دروست‪.‬‬ ‫زۆرینه‌ی خه‌ڵك توانای ناساندنی‬ ‫شكۆمه‌ندیی (الفضیله‌) ی��ان نیی ‌ه به‌‬ ‫منوونه‌هینانه‌و ‌ه نه‌بێت‪ ،‬وات � ‌ه ناتوانن‬ ‫پێناسه‌ی چه‌مكه‌كه‌ی و ماهییه‌ته‌كه‌ی‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬بۆی ‌ه شێوازی سۆكرات له‌خۆگری‬ ‫ل��ۆگ��ۆس��ی ب��ی��رك��ردن �ه‌و ‌ه ب���وو‪ .‬چه‌ند‬ ‫هه‌نگاوێكی پێویست بۆ گه‌یشنت به‌‬ ‫بیروبۆچوون و هه‌ڵوێستی ره‌وا‪.‬‬ ‫گ� ‌هڕان ب �ه‌دوای شكۆمه‌ندیدا‪ ،‬واته‌‬ ‫گرنگیدان ب ‌ه گیان‪ ،‬وات ‌ه باش مامه‌ڵه‌كردن‬ ‫له‌گه‌ڵ خه‌ڵك‪ ،‬گیانی مرۆڤیش ته‌نها‬ ‫كاتێك ده‌توانێت شكۆمه‌ندییه‌كی ته‌واوی‬

‫هه‌بێت‪ ،‬ك ‌ه بیركردنه‌و ‌ه و ژیریی بره‌وی‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬نه‌ك ن ‌هزانی‪ ،‬چونك ‌ه هه‌ر كاتێك‬ ‫ن ‌هزانی زاڵ بێت‪ ،‬ئه‌وا گیان شكۆمه‌ندیی‬ ‫خۆی له‌ده‌ستده‌دات و ده‌كه‌وێت ‌ه هه‌ڵه‌‬ ‫و ت��اوان�ه‌وه‌‪ .‬به‌م پێودانگ ‌ه سه‌رچاوه‌ی‬ ‫هه‌موو چاك ‌ه و خراپه‌یه‌ك بریتیی ‌ه ل ‌ه گیان‪.‬‬ ‫سۆكرات له‌مباره‌و ‌ه وتی «هیچ مرۆڤێك‬ ‫تاوان و هه‌ڵ ‌ه ئه‌نجام نادات ب ‌ه خواستی‬ ‫خۆی‪ ،‬چونك ‌ه هه‌ر خراپه‌یه‌ك ل ‌ه ن ‌هزانییه‌وه‌‬ ‫سه‌رهه‌ڵده‌دات»‪ .‬وات ‌ه له‌و كه‌سه‌و ‌ه كه‌‬ ‫نازانێت چاك ‌ه چیی ‌ه و خراپ ‌ه چییه‌‪ .‬ئه‌گه‌رنا‬ ‫كه‌سی زانا له‌به‌ر زاناییه‌كه‌ی‪ ،‬بۆ خۆی‬ ‫كه‌سێكی خێرخواز و چاكه‌كاره‌‪.‬‬ ‫ئه‌و رای وابوو ك ‌ه زۆرینه‌ی خه‌ڵك‬ ‫ل ‌ه هه‌ڵسه‌نگاندنی ریزبه‌ندییه‌كانی ژیاندا‬ ‫ده‌كه‌ون ‌ه هه‌ڵه‌وه‌‪ ،‬كاتێك وتی‬ ‫«ئه‌و ‌ه شه‌رم ل ‌ه خۆت ناكه‌ی ك ‌ه تا‬ ‫پێت ده‌كرێت ب �ه‌دوای ده‌وڵه‌مه‌ندی و‬ ‫ناوبانگ و ده‌ركه‌وتندا ده‌ڕۆی‪ ،‬ل ‌ه كاتێكدا‬ ‫هیچ گرنگییه‌ك ب ‌ه راستی ناده‌یت و‬

‫بیری لێناكه‌یته‌وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت له‌خۆت‬ ‫ناڕوانیت و بیری لێناكه‌یته‌و ‌ه تا ب ‌ه پێی‬ ‫توانا راست و دروست بێت!»‪.‬‬ ‫ب � ‌ه حوكمی ئ���ه‌وه‌ی دایكی‬ ‫س��ۆك �رات پیشه‌ی مامانی ب���وو ‌ه ‪،‬‬ ‫فه‌لسه‌فه‌كه‌شی ب� ‌ه ه�ه‌م��ان شێوه‌‬ ‫زانست و راستی ب�ه‌وه‌ل�ه‌د دێنێت‬ ‫(التولید)‪ ،‬ئه‌و بڕوای وابوو ك ‌ه فه‌لسه‌فه‌‬ ‫ته‌نها یاریده‌ری مرۆڤ ‌ه بۆ هێنانه‌بوونی‬ ‫ئه‌و راستییانه‌ی ك ‌ه مرۆڤێك ل ‌ه خودی‬ ‫خۆیدا هه‌ڵیگرتوون‪.‬‬ ‫سۆكرات ب ‌ه فه‌لسه‌فه‌كه‌ی توانی‬ ‫یه‌كێتیی بیر و ره‌فتار ب ‌ه شێوه‌یه‌كی‬ ‫منوونه‌یی بسه‌ملێنێت‪ .‬بۆ ئه‌م كاره‌ش‬ ‫وه‌اڵمده‌ره‌وه‌ی ئه‌و ده‌نگ ‌ه ده‌روونییه‌ی‬ ‫ناخی بوو ك ‌ه رێنامیی ره‌فتاری ئه‌وی‬ ‫ده‌ك���رد و نیشانه‌ی ئ��ه‌و س��ن��ووره‌‬ ‫خوداییه‌ی ‌ه ك ‌ه بۆ گیان دانراوه‌‪.‬‬ ‫هەفتانە دەینووسێت‬

‫هه‌رێمێكی بیمار له‌ سایه‌ی سیاسه‌تی ناته‌ندروستدا‬ ‫عومه‌ر عه‌لی محه‌مه‌د‬ ‫دواكه‌وتوویی‌و نه‌خۆشی دیارده‌یه‌كی‬ ‫مرۆیی جیهانیین‌‪ ،‬له‌ هه‌ر كۆمه‌ڵگه‌یه‌كدا‬ ‫به‌ جۆرێك له‌ جۆره‌كان بوونیان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ له‌ هه‌ریه‌كه‌یاندا به‌ شێواز و‬ ‫فۆرمی تایبه‌تی ده‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬نه‌خۆشی‬ ‫به‌ شێوه‌یه‌كی گشتی رووده‌كاته‌ هه‌موو‬ ‫زی����ن����ده‌وه‌ران‪ ،‬ب���ه‌اڵم ل��ه‌ الی م��رۆڤ‬ ‫تایبه‌مته‌ندیی خۆی هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ سه‌ره‌ڕای‬ ‫حاڵه‌ته‌ بایۆلۆژییه‌كه‌ی‪ ،‬مرۆڤ كائینێكی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی ‌ه و له‌ناو ئ�ه‌و سیستمه‌دا‬ ‫ژی��ان به‌سه‌ر ده‌ب��ات‪ ،‬په‌یوه‌ندییه‌كانی‬ ‫ژیانی خۆی له‌ناو سیستمی جۆربه‌جۆردا‬ ‫وا رێكده‌خات‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ نه‌خۆشی الی‬ ‫مرۆڤ حاڵه‌تێكی هه‌مه‌الیه‌نه‌ و گشتگیری‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ جه‌سته‌ و عه‌قڵ ‌و سایكۆلۆژیا‬ ‫و زۆر بواری تر ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬دواكه‌وتوویی‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌ دیارده‌كانی نه‌خۆش‪ ،‬كه‌ یه‌كێك‬ ‫له‌ ماناكانی هه‌ستكردنه‌ به‌ حه‌قیقه‌تی‬ ‫شته‌كان به‌شێوه‌یه‌كی هۆشیارانه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ته‌نها به‌ هۆكاری نه‌زانی نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫به‌هۆی نه‌بوونی بیركردنه‌وه‌یه‌كی عه‌قاڵنیی‬ ‫دروسته‌ ك ‌ه كه‌وتووه‌ته‌ ژێر كاریگه‌ریی‬ ‫كۆمه‌ڵێك هۆكاری ناعه‌قاڵنیی‪ ،‬به‌ شێوه‌یه‌ك‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌ ترادسیۆنێكی دواكه‌وتووه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ توانای گوزه‌ركردنی و ره‌خن ‌ه لێ‌‬ ‫گرتنی نییه‌‪.‬‬ ‫به‌شێكی تری دیارده‌یه‌كی سلبیی‬ ‫مرۆڤی مۆدێرنه‌ كه‌ مرۆڤێكی پراگامتیی‬ ‫به‌رژە‌وه‌ندپه‌رسته‌ و ته‌نها له‌ روانگه‌ی‬ ‫خۆیه‌و ‌ه مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ دیارده‌كاندا ده‌كات‪،‬‬ ‫نه‌خۆشی كاتێك ده‌رده‌كه‌وێت كه‌ به‌ره‌و‬ ‫رووی مه‌ترسییه‌ ده‌ره‌كییه‌كان ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌مه‌ش سیستمی به‌رگری تاقیده‌بێته‌وه‌‬ ‫كه‌ تاچه‌ند توانای به‌رگریی هه‌یه‌‪ ،‬له‌م‬ ‫روان��گ �ه‌ی �ه‌و ‌ه ئه‌گه‌ر سه‌یری هه‌رێمی‬

‫كوردستانیش بكه‌ین‌و به‌ چاوێكی زانستی‬ ‫بگه‌ڕێین به‌ شوێن نه‌خۆشییه‌كانیدا‪،‬‬ ‫له‌ زۆرب���ه‌ی الیه‌نه‌كاندا جه‌سته‌یه‌كی‬ ‫نه‌خۆش ده‌بینیت كه‌ جۆره‌ها ڤایرۆس‬ ‫‌و به‌كرتیا و ك �ه‌ڕو و شتی تر لێیداوه‌‪،‬‬ ‫مه‌ترسییه‌كه‌ش له‌وه‌دایه‌ نه‌ پزیشكێكی‬ ‫كارا هه‌یه‌ نه‌خۆشییه‌كانی ده‌ستنیشان‬ ‫بكات‪ ،‬نه‌ ده‌رمانێكی وا له‌ كوردستاندا‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ هیوابه‌خش بێت بۆ چاكبوونه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئ �ه‌و ب��ارودۆخ �ه‌ش��ی ك�ه‌ باسی‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬وه‌ك هه‌مان دۆخی و ‌هزاره‌ت��ی‬ ‫ته‌ندروستی وایه‌ كه‌ چۆن مامه‌ڵ ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ئاسایشی ته‌ندروستی ده‌كات له‌ هه‌رێمی‬ ‫كودستاندا‪ .‬له‌كاتێكدا كه‌ ئه‌م و ‌هزاره‌ت�ه‌‬ ‫به‌رپرس ‌ه به ‌الن��ی ك�ه‌م له‌ دابینكردنی‬ ‫ده‌رمانی بێخه‌وش و دروست و نوێ‌‪ ،‬له‌‬ ‫هه‌مان كاتدا بنیاتنانی نه‌خۆشخانه‌ و ئه‌و‬ ‫به‌شانه‌ی كه‌ نه‌خۆش پێویستی پێیه‌تی‬ ‫له‌ ته‌كنۆلۆژیا و هۆكاری چاره‌سه‌ری‬ ‫ن��وێ‌‪ ،‬له‌ هه‌مانكاتدا له‌ پێگه‌یاندنی‬ ‫نه‌وعیه‌تی تایبه‌تی له‌ پزیشكی ك��ارا و‬ ‫مرۆڤدۆست‌و هه‌ڵگری ئه‌خالقی پزیشكی‬ ‫و به‌توانا‪ ،‬به‌اڵم سه‌د مه‌خابن له‌ كاتێكدا‬ ‫كه‌ رووداوێ��ك روو ده‌دات‪ ،‬حه‌قیقه‌تی‬ ‫ئ �ه‌م وه‌زاره‌ت���ه‌ ده‌رده‌ك��ه‌وێ��ت‪ ،‬ئاستی‬ ‫خه‌مخۆری ‌و مرۆڤدۆستیی ده‌بیرنێت‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌م مه‌به‌سته‌ش ده‌توانی له‌ رووداوه‌كه‌ی‬ ‫ده‌رزی (ئاڤاستین) ‌و هه‌ڵوێستی وه‌زاره‌ت‬ ‫‌و حكومه‌ت و سه‌ندیكای پزیشكانیش‬ ‫ئه‌و راستییانه‌ هه‌ڵسه‌نگێنیت‪ ،‬كه‌ له‌م‬ ‫روانگه‌یه‌وه‌ ده‌توانین بڵێین حكومه‌تی‬ ‫ه �ه‌رێ��م��ی ك��وردس��ت��ان وه‌زاره‌ت��ێ��ك��ی‬ ‫ته‌ندروستیی نه‌خۆشی هه‌یه‌ و پێویستی‬ ‫به‌ چاره‌سه‌ره‌‪.‬‬ ‫لێره‌دا ده‌پرسین ل ‌ه حكومه‌تێكدا‬ ‫ك ‌ه و ‌هزاره‌ت��ی ته‌ندروستی نه‌خۆش بێت‪،‬‬ ‫ئایا بۆ چاره‌سه‌ر په‌نا بۆ كوێ‌ ببه‌ین؟ له‌م‬ ‫روانگه‌یه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه ئاسایشی ته‌ندروستی‬ ‫له‌ژێر سایه‌ی و ‌هزاره‌تی ته‌ندروستیدا ئه‌وه‌‬ ‫حاڵی بێت‪ ،‬ئایا ده‌بێت و ‌هزاره‌ته‌كانی تر چ‬ ‫حاڵه‌تێكیان هه‌بێت؟ ئه‌و چین ‌و توێژانه‌ی‬ ‫ك ‌ه ئ �ه‌و به‌رپرسه‌ لێیان‪ ،‬چ ژیانێكیان‬ ‫هه‌بێت؟!‬ ‫نه‌خۆشییه‌كانی كوردستان‪ ،‬ره‌هه‌ندی‬ ‫ج��ۆرب �ه‌ج��ۆری��ان ه �ه‌ی �ه‌‪ ،‬هه‌ریه‌كه‌یان‬

‫له‌ له‌حزه‌یه‌كی زه‌مه‌نیی دیاریكراودا‬ ‫س �ه‌ره �ه‌ڵ��ده‌ده‌ن‪ ،‬ل �ه‌و ساته‌وه‌ختانه‌دا‬ ‫نین تۆ ئاستی نه‌خۆشییه‌ك ‌ه و رێژه‌كه‌ی‬ ‫‌و ه��ۆك��اره‌ك��ان��ی دی���اری بكه‌یت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫رووداوانه‌ی كه‌ ئاستی نه‌خۆشییه‌كان دیاری‬ ‫ده‌كه‌ن له‌ رووی قه‌باره‌و جۆره‌وه‌ جیاوازن‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا كه‌ شه‌ڕی ناوخۆی كورد به‌ كورد‬ ‫هه‌ڵده‌سه‌نگێنی و سه‌یری ده‌كه‌یت‪ ،‬كه‌‬ ‫مێژووه‌كه‌ی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ده‌یان ساڵی‬ ‫له‌وه‌وپێش له‌ بزووتنه‌وه‌ی رزگاریخوازی‬ ‫گه‌لی ك��ورد‪ ،‬تا ده‌گاته‌ شه‌ڕەكانی ئه‌م‬ ‫دواییه‌ له‌ كه‌پكی حه‌مه‌ئاغا و كه‌سنه‌زان‬ ‫و گ��ردی گۆ‪ ،‬ده‌توانی عه‌قڵی نه‌خۆشی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی سیاسیی كورد به‌ هه‌موو‬ ‫الیه‌نه‌ سیاسییه‌كانی ب�ه‌ش��دارب��وو له‌و‬ ‫شه‌ڕانه‌دا هه‌ڵسه‌نگێنی‪ ،‬كه‌ چ عه‌قڵێكی‬ ‫نه‌خۆش راب ‌هرایه‌تیی ئ �ه‌م بزووتنه‌وه‌‬ ‫سیاسییه‌ی كردووه‌‪ ،‬چۆن تووشی چه‌نده‌ها‬ ‫شه‌ڕی بێ‌ ئامانج ‌و نا سرتاتیجیی كردووه‌‪،‬‬ ‫چ��ۆن ل�ه‌م پێناوه‌شدا خوێنی ه��ه‌زاران‬ ‫مرۆڤی بێ‌ تاوان رژاوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م نه‌خۆشیی ‌ه ب���ه‌رده‌وام درێ��ژە‌ی‬ ‫هه‌بووه‌‪ ،‬نه‌ پزیشكێك ته‌شخیسی كردووه‌‪،‬‬ ‫نه‌ چاره‌سه‌رێكی به‌كارهێناو ‌ه و زۆربه‌ی‬ ‫سه‌ركرده‌كانیش هه‌ر به‌و نه‌خۆشییه‌وه‌‬ ‫م����ردوون و ب��وون �ه‌ ره‌م���زی خ �ه‌ب��ات ‌و‬ ‫به‌رخۆدان‪ .‬ئه‌م نه‌خۆشییه‌ی الی سه‌ركرده‌‬ ‫سیاسییه‌كانی كورد فره‌ڕە‌هه‌نده‌‪ ،‬قه‌یرانه‌كان‬ ‫له‌ كوردستاندا مه‌ترسیی ئه‌م نه‌خۆشییانه‌مان‬ ‫بۆ ده‌رده‌خه‌ن‪ .‬ئه‌و قه‌یرانانه‌ی كه‌ هه‌ڕە‌شه‌‬ ‫له‌ ئاینده‌ی ئێستا و ئاینده‌ی گه‌لی كورد ‌و‬ ‫ئه‌زموونه‌ سیاسییه‌كه‌ی ده‌كه‌ن‪ ،‬شوێنكاری‬ ‫چه‌ندان نه‌خۆشیی ترسناكن ك ‌ه له‌ عه‌قڵی‬ ‫سیاسی ‌و ئه‌كادیمی ‌و پزیشك ‌و كارمه‌ند‬ ‫‌و ته‌نانه‌ت هاوواڵتیانی ئه‌م هه‌رێمه‌شی‬ ‫داوه‌‪ ،‬ئ �ه‌م عه‌قڵه‌ نه‌خۆشانه‌‪ ،‬بێجگه‌‬ ‫له‌ نه‌خۆشی‪ ،‬ناتوانن هیچ شتێكی تر‬ ‫باڵوبكه‌نه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر ئه‌مه‌شه‌ له‌ سیستمی‬ ‫سیاسیی هه‌رێمی كوردستاندا هیوایه‌ك‬ ‫بۆ چاكسازی نییه‌‪ ،‬چونكه‌ چاكسازی‬ ‫چاكبوونه‌وه‌یه‌ له‌ نه‌خۆشی ‌و كۆتایهێنانه‌‬ ‫به‌ شوێنكاری ڤایرۆس‌و به‌كرتیا‪ .‬ئه‌وكاته‌ش‬ ‫كۆتایی به‌ كاریگه‌ری ‌و رۆڵی ئه‌وانه‌ دێت‬ ‫كه‌ له‌ الیه‌ك پزیشكی به‌توانا نه‌خۆشییه‌كان‬ ‫دیاری بكات‪ ،‬ل ‌ه هه‌مانكاتدا نه‌خۆشێكی‬

‫هۆشیارت هه‌بێت كه‌ پزیشكه‌كه‌ بكات ‌ه‬ ‫جێی متامنه‌ی خۆی و ب ‌ه دڵسۆزی له‌قه‌ڵه‌م‬ ‫ب��دات‪ ،‬چاره‌سه‌ره‌كان ‌و ده‌رمانه‌كان به‌‬ ‫باشی ‌و له‌ كاتی خۆیدا به‌كاربهێنێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم مه‌ترسیی ره‌وشه‌كه‌ له‌ كوردستاندا‬ ‫له‌وه‌دا خۆی ده‌بینێته‌وه‌ كه‌ نه‌خۆشه‌كان‬ ‫دان ب ‌ه بوونی نه‌خۆشییه‌كانیاندا نانێن‪،‬‬ ‫باسی جه‌سته‌یه‌كی ته‌ندروست ده‌كه‌ن‬ ‫ب��ۆ خ��ۆی��ان‪ ،‬ئ �ه‌و حاڵه‌ته‌ دروستییه‌ش‬ ‫ده‌یانه‌وێت بیكه‌ن ب ‌ه ئه‌زموونێك بۆ عێراق‬ ‫‌و ناوچه‌كه‌‪ ،‬نه‌خۆشه‌كانی ئێمه‌‪ ،‬نه‌ك خۆیان‬ ‫به‌ نه‌خۆش نازانن‪ ،‬به‌ڵكو به‌بێ‌ خوێندن ‌و‬ ‫هیچ ئه‌كادیمیا و زانستێك خۆیان له‌ پزیشك‬ ‫به‌تواناتر له‌ قه‌ڵه‌م ده‌ده‌ن بۆ چاره‌سه‌ری‬ ‫نه‌خۆشه‌كان‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی ك��وردی ئێستا خۆی له‌‬ ‫ئه‌م بارودۆخه‌ ناهه‌مواره‌دا ده‌بینێته‌وه‌‪ ،‬له‌‬ ‫كاتێكدا كه‌ نه‌خۆشی سه‌رتاپای جه‌سته‌ی‬ ‫حكومه‌ت ‌و په‌رله‌مان ‌و و ‌هزاره‌ته‌كان ‌و‬ ‫به‌رپرسه‌كانی داگرتووه‌‪ .‬ئایا ده‌بێت چ‬ ‫هیوایه‌ك هه‌بێت بۆ چاره‌سه‌ری قه‌یرانه‌كان‬ ‫ل �ه‌ ك��وردس��ت��ان��دا؟ ن��ه‌ك��ه‌س ده‌زان��ێ��ت‬ ‫نه‌خۆشه‌كان كێن ‌و هۆكاره‌كانی چین‪ ،‬به‬ ‫‌بێ‌ ده‌ستنیشانكردنی هۆكاره‌كان ‌و كه‌سه‌‬ ‫نه‌خۆشه‌كان ده‌یانه‌وێت چاكسازی بكرێت‪.‬‬ ‫ئایا نه‌خۆشێك بێ‌ ده‌ستنیشانكردنی‬ ‫نه‌خۆشییه‌كه‌‪ ،‬بێ‌ بوونی ده‌رمانێك بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ر‪ ،‬ئایا نه‌خۆش خۆی چاره‌سه‌ری‬ ‫خ��ۆی پ� ‌ێ ده‌ك��رێ��ت؟ هه‌تا ئه‌وكاته‌ی‬ ‫نه‌خۆش دان به‌ بوونی نه‌خۆشییه‌كه‌یدا‬ ‫نه‌نێت‌و نه‌چێته‌ به‌رده‌م پزیشك‪ ،‬ئه‌سته‌مه‌‬ ‫چاره‌سه‌ركردن ك ‌ه چاكسازییه‪ ‌،‬بێته‌ ئارا‪.‬‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ‌و م��ی��دی��ای ئ���ازاد ‌و‬ ‫رێكخراوه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ی م�ه‌ده‌ن��ی‪،‬‬ ‫دڵسۆزی جه‌سته‌ی نه‌خۆشی سیستمی‬ ‫سیاسیی هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬ده‌یانه‌وێت‬ ‫دان به‌ نه‌خۆشییه‌كه‌یدا بنێت ‌و هه‌نگاو‬ ‫بنێت به‌ره‌و چاره‌سه‌ر و چاكبوونه‌وه‌‪ ،‬له‌‬ ‫سیستمی دیموكراسیشدا هه‌موو ئه‌وانه‌ی‬ ‫كه‌ باسامن كردن‪ ،‬له‌پێناو پاراستنی كۆی‬ ‫سیستمه‌كه‌دایه‌ له‌ گه‌نده‌ڵی ‌و تاكڕە‌وی ‌و‬ ‫سته‌مكاری‪.‬‬ ‫ب�ه‌اڵم به‌ پێچه‌وانه‌وه‌‪ ،‬ئ �ه‌وه‌ی الی‬ ‫ئێمه‌ ده‌بیرنێت ئه‌و جه‌سته‌ نه‌خۆشه‌ كه‌‬ ‫خاوه‌نی دام��ه‌زراوه‌ی زه‌به‌الحی ئه‌منی‬

‫‌و عه‌سكه‌ری ‌و میدیایه‌‪ ،‬رووب���ه‌ڕووی‬ ‫ئه‌و ئیراده‌ دڵسۆزانه‌ ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬تا ئاستی‬ ‫كوشنت هێرشیان ده‌كاته‌ سه‌ر‪ ،‬كوشتنی‬ ‫خۆپیشانده‌رانی ئاشتیخواز له‌ ‪17‬ی شوبات‪،‬‬ ‫ئه‌شكه‌نجه‌ و كوشتنی رۆژنامه‌نووسان ‌و‬ ‫سووتاندنی باره‌گای پارته‌ ئۆپۆزسیۆنه‌كان‬ ‫‌و هێنانی هێزی چه‌كدار بۆ سه‌رای ئازادی‬ ‫له‌ ‪17‬ی شوباتدا‪ ،‬ئاماژە‌ی زۆر مه‌ترسیدار‬ ‫بوون‪ .‬چونكه‌ ئه‌و كارانه‌ كوشتنی سیستمی‬ ‫به‌رگری بوو له‌ جه‌سته‌ی نه‌خۆشی هه‌رێمی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬چونكه‌ به‌ كۆنرتۆڵكردنی ئه‌و‬ ‫الیه‌ن ‌و دام�ه‌زراوان�ه‌ ئیرت نه‌خۆشییه‌كه‌‬ ‫سه‌رجه‌می جه‌سته‌ی سیستمی سیاسی‬ ‫‌و ئابوری ‌و كۆمه‌اڵیه‌تی داده‌گرێت‪ ،‬به‌‬ ‫ت�ه‌واوی جه‌سته‌كه‌ به‌ره‌و مردن ده‌بات‪.‬‬ ‫ئه‌و نه‌خۆشییه‌ی له‌ جه‌سته‌ی هه‌رێمی‬ ‫كوردستاندا ده‌بیرنێت‪ ،‬سه‌د مه‌خابن له‌‬ ‫نه‌خۆشییه‌ ڤایرۆسییه‌ مه‌ترسیداره‌كانه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ڤایرۆسانه‌ ته‌واوی خانه‌كانی به‌رگری له‌ناو‬ ‫ده‌به‌ن ‌و جه‌سته‌كه‌ به‌ره‌و مردن ده‌به‌ن‪،‬‬ ‫نه‌خۆشییه‌كەی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫هاوشێوه‌ی نه‌خۆشیی ئایدزه‌‪ .‬چونكه‌ ئه‌و‬ ‫كه‌سه‌ی هه‌ڵگری نه‌خۆشیی ئایدزه‪ ‌،‬چه‌ندان‬ ‫ساڵ پێش ده‌ركه‌وتنی نیشانه‌كی‪ ،‬هه‌ڵگری‬ ‫ڤایرۆسه‌كه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم نه‌خۆشه‌كه‌ هه‌ستی‬ ‫پێ‌ ناكات‪ ،‬ئه‌مه‌ش ده‌توانین له‌وباره‌دا‬ ‫ببینین كه‌ جه‌سته‌ نه‌خۆشه‌كه‌ی هه‌رێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ب �ه‌و ه�ه‌م��وو نه‌خۆشییه‌ی‬ ‫ك ‌ه هه‌یه‌تی‪ ،‬ده‌ڵێت هه‌ولێر ده‌كه‌ینه‌‬ ‫دوب�ه‌ی ‌و ئه‌زموونه‌ دیموكراسیه‌كه‌مان‬ ‫ده‌گوازینه‌وه‌ بۆ ناوچه‌كه‌‪ ،‬نه‌خۆشیی ئایدز‬ ‫كه‌ نیشانه‌كانی ده‌ركه‌وتن‪ ،‬ئیرت ئه‌مه‌ مانای‬ ‫مه‌رگی نه‌خۆشه‌‪ ،‬چونكه‌ هه‌تا ئێستاش به‌و‬ ‫هه‌موو دامه‌زراوه‌ پزیشكی‌و ته‌كنۆلۆژییه‌‬ ‫پێشكه‌وتووانه‌وه‌‪ ،‬نه‌توانراوه‌ چاره‌سه‌رێكی‬ ‫بۆ بدرۆزرێته‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ئه‌م ڤایرۆسه‌‬ ‫ناتوانرێت بنه‌بڕ بكرێت‪ ،‬چونكه‌ هه‌ر‬ ‫له‌ س�ه‌ره‌ت��اوه‌ سیستمی به‌رگریی له‌ش‬ ‫ناهێڵێت ‌و پاشان خانه‌كانی له‌شی مرۆڤ‬ ‫ده‌كاته‌ سه‌رچاوه‌ی به‌رهه‌مهێنانه‌وه‌ی‬ ‫ڤایرۆس‪ ،‬ئه‌م ڤایرۆسه‌ی ئێستا له‌ سیستمی‬ ‫سیاسیی هه‌رێمی كوردستانی داوه‌‪،‬‬ ‫هه‌مان ڤایرۆس بوو كه‌ له‌ رژێمه‌ تاكڕە‌و و‬ ‫عه‌سكه‌رتاره‌كانی ناوچه‌كه‌ی دابوو‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر پێش رووخانی رژێمه‌كه‌ی‬

‫قه‌زافی‪ ،‬موباره‌ك‌و بن عه‌لی یه‌كێك بیوتای ‌ه‬ ‫جه‌سته‌ی ئه‌م ده‌وڵه‌تانه‌ی ئێوه‌ نه‌خۆشه‌‪،‬‬ ‫چۆن وه‌اڵمیان ده‌دایه‌وه‌؟ ئایا وه‌اڵمه‌كان به‌‬ ‫فیشه‌ك‌و زیندانی‌و ئه‌شكه‌نجه‌ نه‌ده‌بوون؟‬ ‫به‌اڵم دواج��ار ڤایرۆسه‌كه‌ جه‌سته‌ی ئه‌و‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌ زه‌به‌الحانه‌ی داڕزان��د ‌و كۆتایی‬ ‫به‌ ته‌مه‌نیان هێنا‪ ،‬ده‌بوایه‌ به‌رپرسانی‬ ‫سیاسی له‌ هه‌رێمی كوردستان مردنی‬ ‫ئه‌و سه‌ركردانه‌یان به‌هه‌ند وه‌ربگرتایه‌‬ ‫و ده‌ستنیشانی ئه‌و ڤایرۆسه‌یان بكردایه‌‬ ‫كه‌ ئه‌وانی پێ‌ م��ردن‪ ،‬ده‌بوایه‌ له‌جیاتی‬ ‫ب �ه‌رده‌وام��ب��وون له‌سه‌ر هه‌مان رێبازی‬ ‫نه‌خۆشی ئه‌وان‪ ،‬نه‌خشه‌ رێگه‌ی چاره‌سه‌ر‬ ‫و چاكسازیان هه‌ڵبژادایه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌داخه‌وه‌‪ ،‬نه‌ مه‌رگی ئه‌وان بووه‌‬ ‫مایه‌ی به‌خۆداچوونه‌وه‌‪ ،‬نه‌ نه‌خۆشییه‌كانی‬ ‫ئه‌وان بووه‌ مایه‌ی بیركردنه‌و ‌ه له‌ رێگه‌ی‬ ‫چاسه‌ر‪ ،‬چونكه‌ جه‌سته‌ی نه‌خۆشی ئه‌و‬ ‫سه‌ركرده‌ عه‌سكه‌رتارانه‌ وه‌ك جه‌سته‌ی‬ ‫نه‌خۆشه‌كانی ئایدز‪ ،‬یه‌ك چاره‌نووسیان‬ ‫ه���ه‌ب���وو‪ ،‬ن �ه‌خ��ۆش �ه‌ك��ان��ی ئ��ای��دز له‌‬ ‫سه‌ره‌مه‌رگیاندا هه‌موو كه‌س بێزار ده‌بێت‬ ‫لێیان‪ ،‬دواج��اری��ش باشرتین رێگه‌چاره‌‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه كه‌ جه‌سته‌یان بسوتێرنێت‪ ،‬هه‌تا‬ ‫كۆتایی به‌و ڤایرۆسان ‌ه بێت‌و نه‌گوازرێنه‌وه‌‬ ‫بۆ كه‌سی تر‪.‬‬ ‫چاره‌نووسی دیكتاتۆره‌كانیش له‌‬ ‫مێژوودا به‌ هه‌مان رێگه‌ بووه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌‬ ‫مردنیان خه‌ڵك هه‌ناسه‌ی ژیان ‌و ئازادیی‬ ‫هه‌ڵمژیوه‌‪ ،‬هه‌موو ئه‌وه‌ی كه‌ ئه‌و سه‌ركرده‌‬ ‫نه‌خۆشانه‌ تووشی بوون‪ ،‬به‌ ده‌ست خۆیان‬ ‫بووه‌‪ ،‬چونك ‌ه ده‌كرا نه‌خۆشێكی ئایدز خۆی‬ ‫له‌ هۆكاره‌كانی توشبوون به‌و نه‌خۆشییه‌‬ ‫بپارێزێت تا تووشی نه‌بێت‪ ،‬ده‌كرێت‬ ‫س �ه‌رك��رده‌ی �ه‌ك��ی سیاسیش خ��ۆی له‌و‬ ‫چاره‌نووسه‌ بپارێزێت به‌ گرتنه‌به‌ری رێگه‌ی‬ ‫چاكسازی ‌و چه‌سپاندنی دیموكراسی‬ ‫‌و ع �ه‌دال �ه‌ت��ی ك��ۆم�ه‌اڵی�ه‌ت��ی‪ ،‬هه‌رێمی‬ ‫كوردستانیش ئێستا له‌ دووڕیانێكدایه‌‪،‬‬ ‫یان گوێگرتن بۆ به‌هێزكردنی سیستمی‬ ‫به‌رگری كه‌ میدیای ئ��ازاد و ئۆپۆزسیۆن‬ ‫‌و رێكخراوه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی ‌و‬ ‫هاوواڵتیانی ناڕازییه‌‪ ،‬یان كوشتنی ئه‌م‬ ‫سیستمه‌ و دواج���ار خۆشی ب �ه‌م ك��اره‌‬ ‫ده‌مرێت‪.‬‬

‫‪12‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)46‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/30‬ساڵی یەکەم‬

‫‪birura_bayan@yahoo.com‬‬

‫خاوه‌نشكۆكان ده‌شكێن‬ ‫خیانه‌ته‌كانی‬ ‫شێخانی كه‌نداو‬ ‫مه‌سعود عه‌بدولخالق‬ ‫ئه‌وه‌ی به‌سه‌ر ئیخوانی میرس هات‬ ‫له‌سه‌ر ده‌ستی شێخانی كه‌نداو‪ ،‬ن ‌ه یه‌كه‌م‬ ‫جار ‌ه و ن ‌ه دواجاری ئه‌و خیانه‌تانه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئ ‌هوان ‌ه ب ‌ه ڕاستی پاس ‌هوانی سایكس پیكۆ‬ ‫و ئاسایشی نه‌ته‌وه‌ی ئیرسائیلن ب ‌ه ئاشكرا‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌‪ ،‬چه‌ندین هاوپه‌یامنیی‬ ‫ڕۆژئاوا له‌گه‌ڵ شێخه‌كانی كه‌نداو‪ ،‬به‌‬ ‫مه‌به‌ستی دروستكردنی ده‌وڵه‌تۆك ‌ه به‌پێی‬ ‫ستانداردی به‌ریتانیا مۆركرا‪ ،‬ل ‌ه پێش‬ ‫هه‌موویان ڕێكه‌وتنی قه‌تیف ساڵی ‪،1915‬‬ ‫هه‌روه‌ها ڕێكه‌وتنی تر له‌گه‌ڵ شێخه‌كانی‬ ‫كه‌نداو‪ ،‬ل ‌هوانه‌‪ :‬به‌ریتانیا و قواسمه‌كان‬ ‫ساڵی ‪ ،1806‬دووه‌م ساڵی ‪ 1820‬له‌گه‌ڵ‬ ‫شێخه‌كانی ره‌ئسولخه‌یمه‌‪ ،‬ئه‌بوزه‌بی‪،‬‬ ‫به‌حره‌ین‪ ... ،‬تاد‪ .‬دوای هاوپه‌یامنێكی‬ ‫تر له‌گه‌ڵ ئه‌بوزه‌بی له‌‪ ،1892‬به‌ڵێنیان به‌‬ ‫به‌ریتانیا دا ك ‌ه ئه‌و برا گه‌وره‌یان بێت له‌‬ ‫هه‌موو ئیشوكارێكی ناوه‌و ‌ه و ده‌ره‌وه‌‪ ،‬به‌‬ ‫تایبه‌تی كاری نه‌وت‪ ،‬پێشرتیش ل ‌ه ‪1737‬‬ ‫ب ‌ه سه‌رپه‌رشتبی به‌ریتانیا ڕێكه‌وتنامه‌یه‌ك‬ ‫ل ‌ه نێوان حه‌مدی كوڕی ئال سعود و‬ ‫محه‌ممه‌د كوڕی عه‌بدولوه‌هاب كرا‪ ،‬له‌‬ ‫ساڵی ‪ 1915‬ڕێكه‌وتنی شه‌ریف له‌گه‌ڵ‬ ‫ماكامهۆنی به‌ریتانی مۆركرا‪ ،‬بوو ‌ه هۆی‬ ‫سه‌ركه‌وتنی گه‌وره‌ی به‌ریتانیا به‌سه‌ر‬ ‫خیالفه‌تی عوسامنی‪ ،‬زۆربه‌ی ئه‌و‬ ‫شێخان ‌ه له‌ژێر سایه‌ی عوسامنی بوون‪،‬‬ ‫به‌اڵم مووچه‌یان ل ‌ه به‌ریتانیا هه‌بوو به‌‬ ‫خیانه‌ت‪ ،‬یه‌كه‌م جار گۆڤارێكی به‌هێزی‬ ‫ئه‌و سه‌رده‌م به‌ناوی (شۆون خارجیه‌)‬ ‫ك ‌ه لە له‌نده‌ن ده‌رده‌چوو‪ ،‬ل ‌ه ‪1927‬‬ ‫له‌ژێر ناونیشانی (امراء العرب وداوتنغ‬ ‫بسكریت) لیستێكی مووچه‌ی مانگانه‌ی‬ ‫ئه‌میر و شێخ و كه‌سایه‌تیی عه‌ره‌بی‬ ‫تێدا باڵوكرایه‌و ‌ه «ئینب سعود ‪100.000‬‬ ‫جونه‌ی‪ ،‬شه‌ریفی مه‌كك ‌ه ‪100.000‬‬ ‫جونه‌ی‪ ،‬فه‌هد ه ‌هزال ‪ 140.000‬روپێ‪،‬‬ ‫‪ »...‬له‌كاتێكدا ئه‌و مووچ ‌ه بۆ شێخ‬ ‫مه‌حمودی حه‌فید پیشنیار كرا ڕە‌تی‬ ‫كرده‌وه‌‪ ،‬بۆ هه‌ند ‌ێ زانای ئاینیی تری‬ ‫شیعی و سونن ‌ه دانرا ڕە‌تیان كرده‌وه‌‪،‬‬ ‫یه‌كه‌م پێگه‌ی ئیستعامریش ل ‌ه جیهانی‬ ‫ئیسالمی هه‌ر ل ‌ه كه‌نداو بوو‪ ،‬ب ‌هرامبه‌ر‬ ‫ئه‌و خزمه‌ت ‌ه سرتاتیژییه‌ی بۆ به‌ریتانیا‬ ‫ده‌یكه‌ن‪ ،‬به‌ریتانیا بڕیاری دا ل ‌ه پاداشی‬ ‫ئه‌و هه‌موو چاكه‌یه‌ی بنه‌ماڵه‌ی (شه‌ریفی‬ ‫مه‌ككه‌) بۆ هێزه‌كانی هاوپه‌یامنان له‌‬ ‫دژی عوسامنی كردیان‪ ،‬خه‌اڵتی بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌وكات هه‌ر واڵتێك بۆ سه‌رۆك یان‬ ‫مه‌لیكێكی عه‌ره‌بی دیاری بكرابایه‌‪،‬‬ ‫ده‌بوای ‌ه پاڵپشتێك ل ‌ه الی ڕێكخراوی‬ ‫زایۆنی بهێنێت‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی یه‌هودییه‌كان‬ ‫بتوانن ب ‌ێ ڕێگری بۆ فه‌له‌ستین كۆچ‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬تا ده‌بن ‌ه زۆرین ‌ه‌و حوكمیشی‬ ‫ده‌گرن ‌ه به‌ر‪ ،‬ب ‌ه هه‌مان ئاڕاست ‌ه مه‌لیك‬ ‫فه‌یسه‌ڵ ل ‌ه ‪ 1919/5/3‬ڕێكه‌وتنێكی‬ ‫له‌گه‌ڵ (حایم وایزمان) مۆر كرد‪،‬‬ ‫پێكهاتبوو ل ‌ه نۆ مادده‌‪ ،‬تا ئه‌و ساته‌ش‬ ‫شێخه‌كانی كه‌نداو ئه‌و ڕۆڵ ‌ه ده‌بینن‪ ،‬له‌‬ ‫هێرشه‌كه‌ی ئیرسائیل بۆ سه‌ر حه‌ماس‬ ‫دیسان ب ‌ه ماڵ و سامانی ئه‌و شێخانه‌‬ ‫بوو‪ ،‬ئیستاش ئه‌و ئینقالبه‌ی میرس هه‌ر‬ ‫ئ ‌هوانن‪ ،‬ئه‌وه‌ی جێی سه‌رسوڕمانه‌‪،‬‬ ‫الیه‌ن ‌ه ئیسالمییه‌كانی كوردستان زۆر‬ ‫حه‌ز ناكه‌ن خۆ له‌و بابه‌تان ‌ه بده‌ن‪ ،‬كه‌‬ ‫شێخه‌كانی كه‌نداو مێژوویان ئاوا خیانه‌ته‌‬ ‫و ب ‌ه ته‌ریبیش كۆمه‌ڵێك زانای ئاینییان‬ ‫ل ‌ه خزمه‌ت بووه‌‪ ،‬خۆپیشاندان دژ به‌‬ ‫موباره‌ك ح ‌هرام و ده‌رچوون بوو ‌ه له‌‬ ‫وه‌لی ئه‌مر‪ ،‬كه‌چی كوده‌تا و خۆپیشاندان‬ ‫دژ ب ‌ه مورسییه‌كی قورئانخوێن ئه‌ركه‌‪،‬‬ ‫ب ‌ه فتوای ئ ‌هوانه‌ی ‌ه سه‌ركه‌وتنی بزاڤه‌‬ ‫ئیسالمییه‌كان له‌بار ده‌چێت‪.‬‬

‫كامه‌ران حه‌سه‌ن‬ ‫شكۆداری و ناوبانگی ده‌وڵه‌تان‬ ‫و ك �ه‌س��ای �ه‌ت��ی و س���ه‌رك���رده‌ك���ان‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ستبوونه‌ به‌ كۆمه‌ڵێك پێوه‌ر‪ ،‬كه‌‬ ‫جه‌وهه‌ری ئه‌و پێوه‌رانه‌ رێزگرتن و‬ ‫پابه‌ندبوونه‌ به‌ مافه‌كانی مرۆڤەوە‪،‬‬ ‫مافی هاوواڵتیبوون‪ ،‬به‌شداریی سیاسی‪،‬‬ ‫ماف له‌ داه��ات و خێروبێری واڵت‪،‬‬ ‫ئازادییه‌كان‪ ،‬یه‌كسانبوون له‌ به‌رده‌م‬ ‫یاسادا‪ .‬ئه‌و كاته‌ی له‌و پێوه‌رانه‌ ال‬ ‫ده‌درێ��ت‪ ،‬ئه‌وجا شكۆداری و ناو و‬ ‫ناوبانگی هه‌ره‌س دێنن‪ ،‬ئه‌وجا دروشم‬ ‫و وشه‌ی گه‌وره‌كان بێپێز و بێئه‌رزش‬ ‫ده‌ب��ن‪ .‬له‌م یه‌ك دوو ساڵه‌ی دواییدا‬ ‫له‌سه‌ر ئاستی ده‌وڵه‌تان و سه‌رۆكه‌كان‪،‬‬ ‫زۆر ناوبانگ و شكۆداریامن بینی كه‌‬ ‫ته‌خت بوون‪.‬‬ ‫ی��ه‌ك��ه‌م‪ :‬میرنشینی سعودیه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م واڵت�ه‌ وه‌ك واڵتێكی ئیسالمی و‬ ‫نوێنه‌ری سوننه‌ خۆی منایش ده‌كات‪،‬‬ ‫پاشانیش نازناوی «خزمه‌تكاری دوو‬

‫حه‌ره‌مه‌ پیرۆزه‌كه‌ى هه‌ڵگرتووه‌‪ ،‬راست ‌ه‬ ‫له‌ الی نوخبه‌ی سیاسی و رۆشنبیر‬ ‫ن��اوه‌رۆك و جۆری حوكمرانێتیی ئه‌م‬ ‫واڵت �ه‌ ش���اراوه‌ نیی ‌ه و زۆرت��ر له‌ هی‬ ‫سه‌ده‌كانی ناوه‌ڕاست ده‌چێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كوده‌تای ‪30‬ی حوزه‌یرانی سوپای میرس‬ ‫به‌سه‌ر سه‌رۆكایه‌تی و حكومه‌تێك كه‌‬ ‫ئیخوانه‌كان پێكیان هێنابوو‪ ،‬پشتیگیریی‬ ‫راسته‌وخۆی ئه‌و میرنشینه‌ له‌ كوده‌تای‬ ‫سوپا و عه‌ملانییه‌كان‪ ،‬ناوناوبانگ و‬ ‫ش��ك��ۆداری��ی ئ �ه‌م واڵت���ه‌ی ل�ه‌ ئاستی‬ ‫جه‌ماوه‌ری گشتیدا وێرانكرد‪ ،‬ده‌وڵه‌تێك‬ ‫وا خۆی نیشان ده‌دات كه‌ پشتیوان‬ ‫و پشتگیری موسڵامنانی جیهانه‌‪،‬‬ ‫ب�ه‌اڵم پشتگیری و پشتیوانی سوپا و‬ ‫عه‌ملانییه‌كان ده‌ك��ات بۆ رووخاندنی‬ ‫دێرینرتین و ره‌سه‌نرتین هێزی ئیسالمی‪.‬‬ ‫ئه‌م هه‌ڵوێسته‌ی سعودیه‌ كۆمه‌ڵێك‬ ‫چه‌مكی ئ��اوه‌ژوو ك��رد‪ ،‬كه‌ ده‌وڵه‌تی‬ ‫سعودیه‌ی له‌سه‌ر بیاترناوه‌‪ ،‬یه‌كێكیان‬ ‫بریتییه‌ له‌وه‌ی هه‌ڵسان له‌ دژی حاكم‬ ‫و سه‌رۆكی واڵت (خروج الحكام) له‌‬ ‫هیچ بارێكدا حه‌اڵڵ و رێگه‌پێدراو نییه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ده‌بیرنێت خۆیان پشتیگرییان له‌‬ ‫هه‌ڵسان و دژایه‌تیی حاكم و سه‌رۆكێكی‬ ‫موسڵامن و ئیسالمی كرد‪.‬‬ ‫دووه‌‪ :‬كۆماری ئیسالمیی ئێران‬ ‫كاتێك له‌ ساڵی ‪ 1979‬كۆماری‬ ‫ئیسالمیی ئێران راگ�ه‌ی�ه‌ن�را‪ ،‬كێرڤی‬ ‫شكۆداری و ناو و نابانگیان له‌ لوتكه‌دا‬

‫ب��وو‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌ ل �ه‌وه‌ی كه‌ حوكمی‬ ‫پادشایه‌تییه‌كی گه‌نده‌ڵ و دیكتاتۆری‬ ‫رووخاندبوو‪ ،‬له‌ هه‌مانكاتدا ئه‌م كۆماره‌‬ ‫نوێیه‌ وه‌ك هێزێكی پشتگیر و پشتیوانی‬ ‫چ��ه‌وس��اوه‌ و زه‌حمه‌تكێش و بێ‬ ‫مافه‌كانی دونیا خۆی ناساند‪ ،‬له‌ زۆربه‌ی‬ ‫واڵتانی دونیا پشتگیری و كۆمه‌كی‬ ‫شۆڕشه‌ ئازادیخوازه‌كانی ده‌كرد‪ ،‬له‌وانه‌‬ ‫ش��ۆڕی ك��ورد له‌ كوردستانی باشوور‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌و مێژووه‌ به‌ دواوه‌ هێدی هێدی‬ ‫كێرڤی شكۆدارییان له‌ دابه‌زیندایه‌‪.‬‬ ‫پشتگیریی ك��ۆم��اری ئیسالمیی‬ ‫ئێران له‌ رژێمی به‌عس و به‌شار ئه‌سه‌د‬ ‫له‌ دژی شۆڕشی ئازادیخوازی گه‌النی‬ ‫سوریا‪ ،‬گه‌وره‌ترین و قورسرتین گورزه‌‬ ‫كه‌ له‌ ئاستی جه‌ماوه‌ردا به‌ر شكۆداری‬ ‫و ناو و ناوبانگی كۆماری ئیسالمی‬ ‫ده‌ك��ه‌وێ��ت‪ ،‬ئیرت دروشمبازیی ئه‌م‬ ‫كۆماره‌ كۆتایی هات‪ ،‬ئیرت ئینساندۆستی‬ ‫و چ�ه‌وس��اوه‌دۆس��ت��ی كۆتایی ه��ات‪،‬‬ ‫ئێستا چۆن هه‌موو دونیا ده‌زانێت كه‌‬ ‫ئه‌مریكا باسی دیموكراسییه‌ت ده‌كات‬

‫درۆیه‌كی گه‌وره‌یه‌‪ ،‬هه‌ر ئاواش ئێران‬ ‫به‌ ته‌نها جه‌نگی به‌رژەوه‌ندییه‌كانی‬ ‫خۆی ده‌كات‪ ،‬حیزبوڵاڵ هه‌مان پێوه‌ری‬ ‫كۆماری ئێران ده‌یگرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫سێیه‌م‪ :‬سه‌ركرده‌كانی كورد‬ ‫ساڵی ‪ 1991‬كه‌ راپه‌ڕین كرا‪ ،‬شكۆی‬ ‫دوو سه‌ركرده‌ كورده‌كه‌ له‌ لوتكه‌دا بوو‪،‬‬ ‫جه‌نگی ناوخۆ گورزێكی گه‌ور ‌ه بوو له‌‬ ‫شكۆی ئه‌و دوو سه‌ركرده‌یه‌ «جه‌الل‬ ‫تاڵه‌بانی‌و مه‌سعود بارزانی»‪.‬‬ ‫به‌اڵم كاتێك له‌ په‌رله‌مان داوای‬ ‫لێبوردنیان کرد و هه‌ریه‌كه‌یان پاكانه‌ی‬ ‫بێتاوانیی بۆ ئه‌وی تر ده‌كرد‪ ،‬خه‌ڵكی‬ ‫كوردستان هیوایه‌كیان بۆ دروستبوو كه‌‬ ‫ئه‌م دوو سه‌ركرده‌یه‌ وه‌ك ئه‌زموونێك له‌‬ ‫رابووردوویان به‌ سه‌ره‌تایه‌كی كوردانه‌ و‬ ‫كوردستانییانه‌ ده‌ستپێده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پێچه‌وانه‌كه‌ی ده‌رچوو‪ ،‬ل ‌ه سایه‌ی ئه‌م‬ ‫دوو سه‌ركرده‌دا‪ ،‬گه‌وره‌ترین گه‌نده‌ڵی و‬ ‫تااڵنی‪ ،‬گه‌وره‌ترین نادادی و نایه‌كسانی‪،‬‬ ‫زۆرترین پشێلكردنی یاسا‪ ،‬گه‌ورترین‬ ‫قۆرخكاری و خۆسه‌پاندن فه‌راهه‌م‬

‫قبوڵكردنی درێژكردنه‌وه‌ی ماوه‌ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێم له‌ الیه‌ن بارزانییه‌وه‌‪،‬‬ ‫بووه‌ لوتكه‌ی شكاندنی شكۆی ئه‌و سه‌رۆكه‌‬

‫ه��ات‪ ،‬هه‌موو ئه‌مانه‌ش شكۆداریی‬ ‫ئه‌و دوو خاوه‌ن شكۆیه‌یان شكاند‪ ،‬له‌‬ ‫هه‌رێمی سه‌وز جیابوونەوه‌ی گۆڕان‬ ‫بووه‌ ته‌واكه‌ری شكاندنی شكۆی مام‬ ‫جه‌الل‪ ،‬به‌ جۆرێك كه‌ هه‌موو سه‌ركه‌وتن‬ ‫و س��ه‌روه‌ری و گه‌وره‌بوونه‌كانی مام‬ ‫ج��ه‌الىل نیوه‌ ك���رده‌وه‌‪ .‬ل�ه‌ هه‌رێمی‬ ‫زه‌ردی��ش قبوڵكردنی درێژكردنه‌وه‌ی‬ ‫ماوه‌ی سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێم له‌ الیه‌ن‬ ‫بارزانییه‌وه‪ ‌،‬بوو ‌ه لوتكه‌ی شكاندنی‬ ‫شكۆی ئ �ه‌و س �ه‌رۆك �ه‌‪ ،‬ئیرت چیرۆكی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ ب��وون‪ ،‬حیكایه‌تی ده‌نگی‬ ‫جه‌ماوه‌ر و دروشمبازیی دیموكراسی‌‬ ‫كۆتایی هات‪ ،‬ئیرت ئێستا ئه‌و سه‌رۆكه‌‬ ‫ده‌یه‌وێت به‌ هه‌ر نرخێك بێت له‌سه‌ر‬ ‫كورسی مبێنێته‌وه‌‪ ،‬له‌وانه‌یە زه‌مه‌نێك‬ ‫بێت قوربانیی زیاتر ب ‌ه شكۆ و ناوبانگی‬ ‫خۆی بدات بۆ مانه‌وه‌ی زیاتر‪.‬‬ ‫به‌اڵم گرفتی گه‌وره‌ لێره‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫خاوه‌ن شكۆكان ده‌شكێن‪ ،‬به‌ شكاویش‬ ‫هه‌ر ده‌مێننه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر حاكمن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ واڵت��ان��ی دیموكراسی ئ �ه‌و كاته‌ی‬ ‫شكۆی خاوه‌نشكۆ ده‌شكێت‪ ،‬ئیرت‬ ‫ده‌چێته‌وه‌ ماڵه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك ئه‌و سه‌رۆك‬ ‫و سه‌ركرده‌ ئه‌مریكی و ئه‌ورپییانه‌ی‬ ‫كه‌ له‌ حوكمڕانێتیدا شكستیان خوارد‪،‬‬ ‫یاخود كاری ئابڕوبه‌رانه‌یان لێده‌ركه‌وت‪،‬‬ ‫نه‌یانتوانی مبێننه‌وه‌ و چوونه‌ ماڵه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ج��ی��اوازی��ی ن��ێ��وان سیستمی‬ ‫دیكتاتۆری و سیستمی دیموكراسییە‪.‬‬

‫ئیسالمییه‌كانی كوردستان و گرووپ ‌ه تووندڕه‌وكان‬ ‫جه‌الل حه‌سه‌ن‬ ‫ت��وون��دوت��ی��ژی و ت��وون��دڕەوی��ی‬ ‫هه‌ندێك له‌ گرووپه‌ ئیسالمییه‌كان‪،‬‬ ‫ته‌نها بۆ منوونه‌ له‌ سوریا و تونس بووه‌‬ ‫به‌ دیارده‌یه‌كی به‌رچاو‪ ،‬پێویستی به‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی وردت��ر هه‌یه‌ تا بزانین‬ ‫ه��ۆك��اری س �ه‌ره �ه‌ڵ��دان و گ�ه‌ش�ه‌ و‬ ‫چاره‌سه‌ری چییه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی لێره‌دا‬ ‫ده‌مه‌وێت ئاماژەی پێ بكه‌م‪ ،‬هه‌ڵوێستی‬ ‫الوازی حیزبه‌ ئیسالمییه‌كانی كوردستانه‌‬ ‫ده‌رباره‌ی ئه‌م دیارده‌یه‌ و هه‌وڵنه‌دانی‬ ‫جیدییانه‌یانه ‌بۆ هه‌ڵته‌كاندنی بناغه‌‬ ‫په‌ڕپووته‌كانی فیكری تووندوتیژیی ئه‌م‬ ‫گرووپانه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی بارودۆخی ئێستای‬ ‫واڵتی تونسی ئاڵۆز كردووه‌ و بووەته‌‬ ‫ه��ۆی ئیحراجكردنی حكومه‌ته‌كه‌ی‬ ‫غ�ه‌ن��وش��ی‪ ،‬ئ �ه‌وه‌ی �ه‌ ك �ه‌ گرووپێكی‬ ‫ئیسالمیی ت��وون��دڕەو هه‌ستاون به‌‬ ‫تیرۆركردنی دوو سه‌ركرده‌ی سیاسیی‬ ‫ئه‌و ده‌وڵه‌ته‌ و ڕەنگه ‌ئه‌م منوونه‌یه‌ له‌‬ ‫كوردستانیشدا دووباره‌ ببێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وكات‬ ‫پارته‌ ئیسالمییه‌كانی كوردستان تووشی‬ ‫ئیحراجییه‌كی گه‌وره‌تر نه‌بن‪.‬‬ ‫ڕەن��گ��ه‌ ب��وت��رێ��ت ك��ه‌ ئ��ه‌وه‌ت��ا‬ ‫ئیسالمییه‌كانی كوردستان به‌یاننامه‌ی‬ ‫ن���اڕەزای���ی ده‌رده‌ك�����ه‌ن ب �ه‌رام��ب �ه‌ر‬ ‫تووندوتیژیی ئه‌م گرووپانه‌ له‌ سوریا‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم ده‌رك��ردن��ی به‌یاننامه‌ ته‌نها‬

‫جووڵه‌یه‌كی سیاسیی ئه‌م حیزبانه‌یه‌‪،‬‬ ‫ل�ه‌ هه‌ندێك حاڵه‌تیشدا ده‌توانین‬ ‫بڵێین گوزارشت نییه‌ له‌ ڕاوبۆچوونی‬ ‫هه‌موو ئه‌ندامانیان‪ ،‬ئه‌گه‌ری ئه‌وه‌شی‬ ‫هه‌یه‌ له‌ژێر فشاری خه‌ڵك و تۆڕە‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كاندا ئه‌م به‌یاننامانه‌‬ ‫ده‌ركرابن‪ ،‬نه‌ك ڕەنگدانه‌وه‌ی تێڕوانینی‬ ‫ئ��ه‌و الی�ه‌ن��ان�ه‌ ب��ن ب��ۆ پێكه‌وه‌ژیان‬ ‫و مامه‌ڵه‌ی دادپ���ه‌روه‌ران���ه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌موو مرۆڤه‌كاندا‪ .‬ئه‌وه‌ی كه‌ گرنگه‌‬ ‫ئیسالمییه‌كان بیكه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ كه‌ به‌‬ ‫ئاشكرا له‌ مه‌نهه‌جیه‌تی گه‌وره‌كردن و‬ ‫په‌روه‌رده‌كردنی ئه‌ندامانیاندا بێ پێچ و‬ ‫په‌نا ته‌ئسیلی ناشه‌رعیبوونی ئه‌م جۆره‌‬ ‫له‌ تووندوتیژی بكه‌ن و بیكه‌نه‌ به‌شێك‬ ‫ل�ه‌و فه‌لسه‌فه‌یه‌ی بونیادی ژی��ان و‬ ‫تێڕوانینی خۆیان و ئه‌ندامانیانی له‌سه‌ر‬ ‫ده‌نێن‪.‬‬ ‫ڕەن��گ�ه‌ چه‌ند هۆكارێك هه‌بن‬ ‫بۆ ئ��ه‌وه‌ی كه‌ پارته‌ ئیسالمییه‌كانی‬ ‫كوردستان به‌ ته‌واوه‌تی نه‌یانتوانیبێت‬ ‫ب���ه‌ ئ��اش��ك��را و ل���ه‌ ڕێ����ی ده‌زگ����ا‬ ‫ج��ۆراوج��ۆره‌ك��ان��ی��ان �ه‌وه‌ ه�ه‌س�تن به‌‬ ‫هه‌ڵته‌نكاندن و ڕیشه‌كێشكردنی بناغه‌‬ ‫فیكرییه‌كانی تووندڕەوی‪ ،‬له‌وانه‌‪:‬‬ ‫ی �ه‌ك �ه‌م‪ :‬مامه‌ڵه‌كردنی حیزبه‌‬ ‫ئیسالمییه‌كانی كوردستان له‌ هه‌مبه‌ر‬ ‫ئ �ه‌و گ��رووپ�ه‌ ت��وون��دڕەوان �ه‌ی لێره‌ و‬ ‫له‌وێ قێزه‌ونرتین شێوازی تووندوتیژی‬ ‫به‌كارده‌هێنن له‌سه‌ر بناغه‌ی «ئیسالمی»‬

‫بوونی هه‌ردوو الیانه‌‪ ،‬پێیانوایه‌ ده‌بێت‬ ‫مافی برایه‌تییان له‌گه‌ڵ بپارێزن به‌وه‌ی‬ ‫له‌ خراپرتین حاڵه‌تدا ته‌نها لۆمه‌یان‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ئه‌و بناغه‌ فیكرییانه‌ی له‌ ڕێیه‌وه‌‬ ‫ئ �ه‌و گرووپانه‌ په‌نا بۆ ت��وون��دڕەوی‬ ‫ده‌به‌ن‪ ،‬به‌ ناشه‌رعی و ناجائیز له‌ قه‌ڵه‌م‬ ‫نه‌ده‌ن‪ .‬لێره‌دا ده‌بێت ڕوونی بكه‌مه‌وه‌‬ ‫كه‌ مه‌به‌ستم له‌ بناغه‌ فیكرییه‌كانی‬ ‫ئه‌م گرووپانه‌ شێوازی ته‌ئسیلكردن‬ ‫و شه‌رعیه‌تپێدانی كاره‌كانیانه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫سه‌رچاوه‌كانی ته‌رشیع‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ :‬هه‌ندێك له‌ ئیسالمییه‌كانی‬ ‫كوردستان وای ده‌بینن كه‌ هه‌ركات له‌‬ ‫الیه‌ن ئه‌و گرووپانه‌وه به‌ڵگه‌ی قورئان و‬ ‫سوننه‌ت و بۆچوونی زانایان هێرنایه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ��ه‌وا ئیرت بۆ ئه‌مان ناكرێت ڕەدی‬ ‫ئه‌و به‌ڵگانه‌ بكه‌نه‌وه‌‪ .‬له‌ڕاستیدا ئه‌م‬ ‫بۆچوونه‌ له‌ كاڵفامی و هه‌ژاریی فیكری‬ ‫و بێده‌ره‌تانیی زانستی به‌والوه‌ هیچی‬ ‫تر نییه‌‪ .‬قورئان و فه‌رمووده‌ ناكرێت‬ ‫به‌ شێوه‌یه‌كی ئینتیقائی مامه‌ڵه‌یان‬ ‫له‌گه‌ڵ بكرێت‪ ،‬واته‌ ناكرێت دانه‌ دانه‌‬ ‫له‌ ده‌ره‌وه‌ی سیاقدا به‌كاربهێرنێن و‬ ‫بقۆزرێنه‌وه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی ده‌بێت بزانرێت‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی �ه‌ ك �ه‌ ق��ورئ��ان ب��ۆ هێنانه‌دی‬ ‫كۆمه‌ڵێك مه‌به‌ست هاتووەته‌ خواره‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌مه‌ش زۆر به‌ ڕوونی له‌ ئایه‌ته‌كاندا‬ ‫ئ��ام��اژەی پێكراوه‌‪ .‬له‌ من��وون�ه‌ی ئه‌و‬ ‫مه‌به‌ستانه‌ پێكه‌وه‌ژیانی ڕەنگ و ده‌نگه‌‬ ‫جیاوازه‌كانه‌ (و جعلناكم شعوبا و قبائل‬

‫پارت ‌ه ئیسالمییه‌كان جورئه‌تیان نیی ‌ه‬ ‫خوێندنه‌وه‌یه‌كی نوێ بۆ ده‌قه‌كان بكه‌ن و‬ ‫خۆیان ل ‌ه میراتی ڕابردوو قوتار بكه‌ن‬

‫لتعارفوا)‪ ،‬نه‌ك له‌ناوبردن و له‌باربردنی‬ ‫جیاوازییه‌كان‪ ،‬ئه‌م مانایه‌ش له‌ ژیانی‬ ‫پێغه‌مبه‌ر خۆیدا ڕەنگی داب��ووه‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆ منوونه‌ له‌ ده‌س��ت��ووری مه‌دینه‌دا‬ ‫زۆر به‌ ڕوونی ئاماژە به‌ مافی ژیان و‬ ‫ڕاده‌ربڕین و به‌ندایه‌تیی یه‌هودییه‌كان‬ ‫ده‌كات‪ ،‬هۆز هۆز ناویان ده‌هێنێت‪.‬‬ ‫سێیه‌م‪ :‬هۆكارێكی تر ئه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌شێك له‌ سه‌ركردایه‌تی و ئه‌ندامانی‬ ‫ئه‌و حیزبه‌ ئیسالمییانه‌ قه‌ناعه‌تیان‬ ‫وای���ه‌ ك �ه‌ ئ��ه‌م پ��ێ��ك �ه‌وه‌ژی��ان �ه‌ی كه‌‬ ‫تا ڕاده‌ی���ه‌ك له‌ كوردستاندا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫حاڵه‌تی ناچارییه‌ و ئه‌سڵ وایه‌ كه‌ به‌‬ ‫زه‌بری هێز هه‌موو كایه‌كانی ژیان له‌‬ ‫«عه‌ملانییه‌كان» بگرن و وه‌ده‌ریان نێن‬ ‫له‌ كۆی پرۆسه‌ی سیاسی و ته‌رشیعی‪.‬‬ ‫الی ئه‌مان‪ ،‬بنه‌ڕەت له‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫«عه‌ملانییه‌ مورشیك و بێباوه‌ڕەكاندا»‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ لووله‌ی چه‌كیان به‌رامبه‌ریان‬ ‫بێت‪ .‬وای ده‌بینن ئه‌م دۆخه‌ی ئێستا‬ ‫ناچارییه‌ و موئامه‌ره‌ی هێزی ده‌ره‌كی‬ ‫و ناوه‌كییه‌ له‌سه‌ریان‪ .‬هه‌رچه‌ند ڕەنگه‌‬ ‫له‌ نێوان ئیسالمییه‌كانی كوردستاندا‬ ‫ئه‌مه‌ تێڕوانینی زاڵ نه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پێویسته‌ پێش گه‌وره‌تربوون و گه‌شه‌ی‬ ‫ئه‌م ڕەوته‪ ‌،‬ئاڕاسته‌یان ڕاستبكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ده‌بیاتێكی ئیسالمیی ئاخێرناو به‌‬ ‫پێكه‌وه‌ژیانیان بخرێته‌ به‌رده‌ست و‬ ‫زانستییانه‌ خه‌له‌له‌ فیكرییه‌كانیان بۆ‬ ‫ڕێكبكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫چ��واره‌م‪ :‬زانایانی ئاینی ئه‌ندام‬ ‫له‌ناو پارته‌ ئیسالمییه‌كاندا‪ ،‬وایان لێ‬ ‫چ���اوه‌ڕوان ده‌ك��رێ��ت كه‌ داینه‌مۆی‬ ‫ت��ازه‌گ �ه‌ری��ی ئاینی ب��ن‪ ،‬ب����ه‌رده‌وام‬ ‫خه‌ریكی خوێندنه‌وه‌ و لێكۆڵینه‌وه‌ بن‬ ‫ده‌رب��اره‌ی قورئان و ئه‌و مه‌به‌ستانه‌ی‬ ‫بۆی هاتووه‌ته‌ خوار‪ ،‬به‌اڵم جێی داخه‌‬ ‫كه‌ له‌بری ئه‌م ئه‌ركه‌‪ ،‬خۆیان سه‌رقاڵی‬

‫ك��اری سیاسی ك���ردووه‌ و خه‌ریكی‬ ‫ك��اری ڕێكخستنن و هه‌ندێكیشیان‬ ‫ئاواته‌خوازی بوونه‌ ئه‌ندام په‌رله‌مان‬ ‫و وه‌رگرتنی پۆستی حكومین‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ده‌رگ���ای ك��ردووه‌ت��ه‌وه‌ بۆ كۆمه‌ڵێك‬ ‫خه‌ڵك كه‌ ئاستی زانستییان الوازه‌ و بێ‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ و به‌ پشت به‌سنت به‌ فتوای‬ ‫هه‌ندێك شێخی ك �ه‌ن��داو‪ ،‬خه‌ریكی‬ ‫تۆخكردنه‌وه‌ی دژایه‌تیی ئاین و ڕەنگه‌‬ ‫جیاوازه‌كان بن‪.‬‬ ‫پێنجه‌م‪ :‬پ��ارت �ه‌ ئیسالمییه‌كان‬ ‫هێشتا ناڕوونن ده‌رب��اره‌ی كۆمه‌ڵێك‬ ‫چه‌مك‪ ،‬سه‌ریان لێ شێواوه‌ له‌ چۆنیه‌تی‬ ‫مامه‌مه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵیان‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌ش‬ ‫كاریگه‌ریی هه‌بووه‌ له‌سه‌ر گه‌شه‌كردنی‬ ‫ڕەوتێكی تووندوتیژ كه‌ كه‌مرت باوه‌ڕی‬ ‫به‌ پێكه‌وه‌ژیان هه‌یه‌‪ ،‬ئ�ه‌وه‌ن��ده‌ش‬ ‫جورئه‌تیان نییه‌ كه‌ خوێندنه‌وه‌یه‌كی‬ ‫ن��وێ بۆ ده‌ق�ه‌ك��ان بكه‌ن‪ ،‬خۆیان له‌‬ ‫پشتبه‌ستنی بێمه‌رج به‌ میراتی ڕابردوو‬ ‫قوتار بكه‌ن‪ .‬بۆ منوونه‌ ئه‌و ئایه‌تانه‌ی‬ ‫باس له‌ ئاشتی و ئازادی و پێكه‌وه‌ژیانی‬ ‫ئاینی ده‌كه‌ن‪ ،‬ژماره‌یان ده‌یان ئایه‌ته‌‪،‬‬ ‫وه‌ك (لكم دینكم و لی دین)‪ ،‬كه‌چی‬ ‫جورئه‌تی ئه‌وه‌ ناكه‌ن ئه‌و هه‌ڵه‌ زه‌قه‌‬ ‫ڕاستبكه‌نه‌وه‌ كه‌ پێیوایه‌ ئه‌و ده‌یان‬ ‫ئایه‌ته‌ هه‌موویان نه‌سخبوونه‌ته‌وه‌‬ ‫و كاریان پێناكرێت‪ ،‬چونكه‌ ئایه‌تی‬ ‫شه‌ڕ(قتال) هاتووه‌ته‌ خوار‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ مشتێك بوو له‌ خه‌رمانی‬ ‫ئه‌و هۆكاری الوازییه‌ی له‌ هه‌ڵوێستی‬ ‫پ��ارت�ه‌ ئیسالمییه‌كانی كوردستاندا‬ ‫هه‌یه‌ به‌رامبه‌ر تووندوتیژیی هه‌ندێك‬ ‫گرووپی ئیسالمی‪ ،‬ب �ه‌اڵم ئه‌مه‌وێت‬ ‫ئ �ه‌وه‌ش بڵێم كه‌ الوازی و به‌هێزیی‬ ‫هه‌ڵوێستی دژ به‌و گرووپه‌ تووندڕەوانه‌‪،‬‬ ‫له‌ پارتێكی ئیسالمییه‌وه‌ بۆ یه‌كێكی‬ ‫تریان جیاوازه‌‪.‬‬

‫‪15‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)46‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/30‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫گفتوگۆ‬

‫د‪ .‬سه‌ردار عه‌زیز‪ ،‬نووسه‌ر‌و مامۆستای زانكۆ‪:‬‬

‫له‌ هه‌رێمى کوردستان ده‌بێت ملكه‌چ و چاوشۆڕی‬ ‫قۆرغكه‌رانی داهاتی گشتی بیت‬

‫فازیل ئه‌حمه‌د‬ ‫به‌یان‪ :‬نه‌بوونی ده‌زگا وه‌ك ئامرازی‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن له‌ هه‌رێمی كوردستاندا‪،‬‬ ‫ب��ه‌ ب��ێ‌ گ���ه‌ڕان���ه‌وه‌ ب��ۆ ڕەه��ه‌ن��ده‌‬ ‫مێژووییه‌كه‌ی‪ ،‬هۆكاره‌ ئێستاییه‌كانی‬ ‫چین؟ ده‌رئه‌نجامی نه‌بوونی ده‌زگا‬ ‫چی ده‌بێت ئه‌گه‌ر سامانی رسوشتی به‌‬

‫بەڕێوەبەرى هونەرى‪:‬‬ ‫ڕەوشت محەمەد‬ ‫‪rawshtmail@yahoo.com‬‬ ‫‪07501112083‬‬

‫ئەنداماىن بۆرد‪:‬‬ ‫سەاڵح ساالر‬ ‫ئیدریس سیوەیىل‬

‫حكومه‌ت كاتێك خه‌ڵك‬ ‫له‌ داهاتی سامانی‬ ‫سروشتی به‌شدار ده‌كات‪،‬‬ ‫كه‌ ده‌ستبه‌رداری مافه‌‬ ‫سروشتییەكانیان ببن‬

‫««‬

‫خاوەىن ئیمتیاز و سەرنووسەر‪:‬‬ ‫هاوژین عومەر کەریم‬ ‫‪hawzheenk@yahoo.com‬‬ ‫‪07701543488‬‬

‫بەڕێوەبەرى کارگێڕى‪:‬‬ ‫جیهانگیر ئەحمەد‬ ‫‪bayanreklam@yahoo.com‬‬ ‫‪07702455504‬‬

‫دكتۆر سه‌ردار عه‌زیز‪ ،‬نووسه‌ر ‌و مامۆستای زانكۆ‪ ،‬له‌م‬ ‫دیداره‌دا باس ل ‌ه سامانی سروشتیی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئه‌و پێی وای ‌ه له‌بری ئه‌وه‌ی سامانی سروشتی بۆ‬ ‫سوودی هه‌موان به‌كاربێت‪ ،‬ب ‌ه پێچه‌وانه‌و ‌ه بۆ كۆنترۆڵكردنی‬ ‫هه‌موان به‌كاردێت‪ .‬سه‌باره‌ت به‌ مامه‌ڵه‌ی حكومه‌تی هه‌رێمیش‬ ‫له‌گه‌ڵ خه‌ڵكی ئه‌و نووسه‌ر ‌ه رای وای ‌ه كه‌ حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫وه‌ك بارێك مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ خه‌ڵكی كوردستاندا ده‌كات‪ .‬بۆی ‌ه‬ ‫ته‌نها كاتێك به‌شداریان ده‌كات ل ‌ه داهاتی سامانی سروشتی‬ ‫ك ‌ه ده‌ستبه‌رداری مافه‌ سروشتییه‌كانیان ببن‪.‬‬

‫««‬

‫منوونه‌ وه‌ربگرین؟‬ ‫د‪ .‬سه‌ردار عه‌زیز‪ :‬له‌ كوردستان‬ ‫ده‌زگ��ا نییه‌‪ ،‬چونكه‌ كه‌سایه‌تی زاڵه‌‪.‬‬ ‫ده‌زگ��ا یانی به‌ڕێوه‌بردن له‌ رێگای‬ ‫یاساوه‌ له‌ میانه‌ی ده‌زگ���ادا‪ .‬ده‌زگ��ا‬ ‫یانی نه‌مانی رۆڵی كه‌س‪ ،‬نه‌هێشتنی‬

‫رۆڵ��ی بااڵده‌ستی خواستی ت��اك ب ‌ه‬ ‫س��ه‌ر س��ی��اس�ه‌ت و ب �ه‌ڕێ��وه‌ب��ردن��دا‪.‬‬ ‫چونكه‌ تاكه‌كه‌س هه‌میشه‌ زیاتر بۆ‬ ‫به‌رژەوه‌ندیی خۆی و داروده‌سته‌كه‌ی‬ ‫كار ده‌ك��ات‪ .‬كاتێك ده‌زگا نییه‌‪ ،‬یانی‬ ‫یاساش نییه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر یاساش هه‌بێت‪،‬‬ ‫وه‌ك نوورساوێك ئ�ه‌وا هیچ رۆڵێكی‬ ‫پیاده‌كه‌رانه‌ی نییه‌‪ ،‬چونكه‌ ته‌نها له‌‬ ‫رێگای ده‌زگ��اوه‌ یاسا پیاده‌ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫كه‌ ده‌زگا و یاسا له‌ گۆڕێ نییه‌‪ ،‬كه‌واته‌‬ ‫حوكمكردن حكومی شه‌خسه‌‪ .‬حوكمی‬ ‫شه‌خس هه‌میشه‌ ناسه‌قامگیره‌‪ ،‬مه‌گه‌ر‬ ‫ئ �ه‌و كه‌سه‌ دیكتاتۆر بێت‪ .‬كه‌سی‬ ‫دیكتاتۆر حوكم له‌ژێر سایه‌یدا ده‌بێته‌‬ ‫ئه‌مرێكی سه‌خت بۆ خه‌ڵكی‪.‬‬ ‫گه‌ر له‌ رووی سامانی رسوشتییه‌وه‌‬ ‫لێی بنواڕین‪ ،‬نه‌بوونی ده‌زگ��ا یانی‬ ‫هاتنه‌ ئ��ارای سیسته‌می كرێخۆری‪.‬‬ ‫كرێخۆری یانی هه‌وڵدان بۆ كڕینی‬ ‫وه‌الئ���ی خه‌ڵكی‪ ،‬ده‌ن��گ��ی خه‌ڵكی‪،‬‬ ‫ژی��ان��ی سیاسیی خ�ه‌ڵ��ك��ی ل�ه‌س�ه‌ر‬ ‫پ��اره‌ی ده‌ستبه‌سه‌راگیرانی سامانی‬ ‫رسوشتی‪ .‬سیسته‌می كرێخۆری مرۆڤ‬ ‫كورتده‌كاته‌وه‌ بۆ ئاستی ئاژەڵ‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫به‌ خواردن و جێگا و پۆشاك رازی بێت‪،‬‬ ‫به‌بێ ئ �ه‌وه‌ی هیچ مافێكی سیاسیی‬ ‫هه‌بێت له‌ ب��ڕی��اردان‪ ،‬له‌ ده‌ربڕین‪،‬‬ ‫له‌ بیركردنه‌وه‌‪ ،‬له‌ به‌شداریكردن‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی مایه‌ی نیفاقه‌ له‌ سیسته‌مێكی‬ ‫پشتبه‌ستو به‌ سامانی رسوشتی نا ئازاد‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ سامانی خه‌ڵكی به‌كاردێت‬ ‫دژ ب �ه‌ خ�ه‌ڵ��ك��ی‪ .‬خه‌ڵكی له‌پێناو‬ ‫ده‌ستكه‌وتنی بڕێك له‌ سامانی خۆیان‪،‬‬ ‫ده‌بێت باجێكی گه‌وره‌ بده‌ن له‌ رووی‬ ‫ئازادی‪ ،‬كه‌رامه‌ت و حورمه‌ته‌وه‌‪ .‬مرۆڤ‬ ‫كاتێك له‌وه‌ ده‌خرێت كه‌ بوونه‌وه‌رێكی‬ ‫سیاسی بێت‪ ،‬به‌ كورتی یانی ژیانی له‌‬ ‫ده‌ست حاكامنی واڵت��دا‪ ،‬له‌ چه‌ندین‬ ‫ئاستدا به‌ بێ بوونی هیچ مافێكی‬ ‫داكۆكیكردن‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬به‌كاربردنی سامانی رسوشتی‬ ‫له‌ هه‌رێمی كوردستاندا‪ ،‬له‌ په‌یوه‌ندی‬ ‫ب �ه‌ دادپ�����ه‌روه‌ری و هێنانه‌ ئ��ارای‬ ‫سیسته‌مێكی دادپ�����ه‌روه‌ره‌وه‌ چۆن‬ ‫ده‌بینن؟‬ ‫د‪ .‬س�����ه‌ردار ع���ه‌زی���ز‪ :‬دی���اره‌‬ ‫دادپ���������ه‌روه‌ری ش���ێ���وازی زۆره‌‪.‬‬ ‫دادپ���ه‌روه‌ری���ی ئ��اب��ووری‪ ،‬سیاسی‪،‬‬ ‫ك���ۆم���ه‌اڵی���ه‌ت���ی‪ .‬ه���ه‌ری���ه‌ك ل��ه‌م‬ ‫دادپه‌روه‌رییانه‌ به‌ شێوه‌یه‌كی ئۆرگانی‬ ‫پێكه‌وه‌ گرێدراون‪ .‬به‌ مانایه‌كی تر‪،‬‬ ‫ئه‌سته‌مه‌ دادپه‌روه‌رییه‌ك هه‌بێت و‬ ‫دادپه‌روه‌رییه‌كی تر نه‌بێت‪ .‬دیاره‌‬ ‫دادپ�����ه‌روه‌ری ره‌ه���ا مه‌حاڵه‌ بێته‌‬ ‫دی‪ .‬ل�ه‌ هه‌مانكاتدا دادپ����ه‌روه‌ری‬ ‫له‌گه‌ڵ ئازادیدا قه‌یرانی هه‌یه‌‪ .‬گه‌ر‬ ‫ئ��ازادی هه‌بێت‪ ،‬ئ �ه‌وا دادپ���ه‌روه‌ری‬ ‫ئ��اس��ان نییه‌‪ .‬ب��ه‌اڵم ل��ه‌و مۆدیله‌ی‬ ‫ئێمه‌ پێشنیارمان ك��ردووه‌ بۆ سامانی‬

‫رسوشتی له‌ هه‌رێم‪ ،‬ئه‌ویش به‌كورتی‪،‬‬ ‫دابه‌شكردنی داهاتی سامانی رسوشتی‬ ‫به‌سه‌ر خه‌ڵكدا و له‌ قه‌ڵه‌مدانی وه‌ك‬ ‫داهاتی تاكه‌كه‌سی‪ ،‬پاشان له‌ گه‌ڵ‬ ‫هه‌ر داهاتێكی تردا باج بخرێته‌ سه‌ری‬ ‫بۆ به‌ڕێوه‌بردنی ك��اره‌ گشتییه‌كان‪،‬‬ ‫وه‌ك خوێندن‪ ،‬ته‌ندروسی‪ ،‬رێگاوبان‬ ‫و سوپا‪ .‬مۆدیله‌كه‌ی ئێمه‌ ه �ه‌ژاری‬ ‫ناهێڵێت‪ ،‬بێ شوێنی ناهێڵێت‪ ،‬برسێتی‬ ‫ناهێڵێت‪ ،‬له‌ هه‌مانكاتدا ده‌رفه‌تی‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌ڕخسێنێت كه‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‬ ‫ته‌ندروست له‌ نێوان حكومه‌ت و‬ ‫خه‌ڵكدا بێته‌ ئاراوه‌‪ .‬هه‌روه‌هابواریش‬ ‫ده‌دات به‌ بووژانه‌وه‌ی بواری كه‌لتوور‬ ‫و هونه‌ر و جوانی و مرۆڤایه‌تی‪ .‬هه‌ر‬ ‫كه‌سێك ئازادانه‌ ده‌توانێت ژیانی خۆی‬ ‫ته‌رخان بكات بۆ ئه‌وه‌ی خوازیاریه‌تی‪.‬‬ ‫نه‌ك وه‌ك سیسته‌می سه‌رمایه‌داری كه‌‬ ‫ناچارت ده‌كات به‌وه‌ی ژیانێك بژیت كه‌‬ ‫سیسته‌می ئابووری بۆت داده‌ڕێژێت‪،‬‬ ‫زۆر جار دژ به‌ خواستی خۆت‪ .‬یان له‌‬ ‫مۆدێلی سیسته‌می هه‌رێمدا ده‌بێت‬ ‫ژیانێك بژیت به‌ ملكه‌چی و چاوشۆڕی‬ ‫بۆ قۆرغكه‌رانی داهاتی گشتی‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬له‌ كتێبی (حكومه‌ت و سامانی‬ ‫رسوشتی له‌ هه‌رێمی كوردستان)‪،‬‬ ‫ئاماژە به‌ گرنگیی وزه‌ ده‌كه‌ن كه‌ به‌‬ ‫شێوه‌یه‌كی كاریگه‌ر ڕۆڵی هه‌یه‌ له‌سه‌ر‬ ‫حوكمكردن و په‌یوه‌ندیی حكومه‌ت و‬ ‫خه‌ڵك‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌م دیده‌ له‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردستاندا ل�ه‌ ئاستی تیۆرییه‌وه‌‬ ‫بگوێزینه‌وه‌ بۆ ئاستی كرده‌یی‪ ،‬شوناس‬ ‫و تایبه‌مته‌ندییه‌كانی چین؟‬ ‫د‪ .‬س��ه‌ردار عه‌زیز‪ :‬وزه‌ خوێنی‬ ‫ئ���اب���ووری و ژی���ان و ژی����اری ئ�ه‌م‬ ‫سه‌رده‌مه‌یه‌‪ .‬بۆ كورد سه‌رباری ئه‌مانه‪‌،‬‬ ‫تاكه‌ سه‌رچاوه‌ی داهاته‌‪ ،‬به‌ شێوه‌یه‌كی‬ ‫زۆر‪ .‬سامانی رسوشتی‪ ،‬سامانی هه‌موانه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ده‌بێت حكومه‌ت ئه‌و ناوه‌نده‌‬ ‫بێت له‌ نێوان رسوشت و خه‌ڵكدا‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی ئه‌م سامانه‌ رسوشتییه‌ به‌ سوود‬ ‫و قازانجی هه‌موان به‌كاربهێرنێت‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ دیدێكی ساده‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم گرنگه‌‪.‬‬ ‫سامانێك كه‌ هه‌یه‌ هی هه‌موانه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌تا ئێستا له‌بری ئه‌وه‌ی به‌ سوودی‬ ‫هه‌موان به‌كاربێت‪ ،‬به‌ پێچه‌وانه‌وه‌‬ ‫بۆ كۆنرتۆڵكردنی هه‌موان به‌كاردێت‪.‬‬ ‫بۆیه‌ سامانی رسوشتی یان ره‌حمه‌ته‌‬ ‫یان نه‌عله‌ت‪ .‬ئه‌گه‌ر بێت و له‌ ئاستی‬ ‫تیۆرییه‌وه‌ بیگوێزینه‌وه‌ بۆ عه‌مه‌لی‪،‬‬ ‫ئه‌وا ده‌بێت كۆمه‌ڵگایه‌ك بێته‌ ئاراوه‌ كه‌‬ ‫مرۆڤ ناچار نه‌كرێت‪ ،‬هه‌ژار نه‌كرێت‪،‬‬ ‫برسی نه‌كرێت‪ ،‬پ�ه‌راوێ��ز نه‌خرێت‪.‬‬ ‫چونكه‌ من��وون�ه‌ی واڵمت��ان هه‌یه‌ كه‌‬ ‫كاری وه‌هایان كردووه‌‪ .‬وه‌ك نه‌رویج‪،‬‬ ‫بۆتسوانا‪ ،‬ئه‌السكا‪ .‬دیاره‌ له‌ به‌رامبه‌ردا‬ ‫منوونه‌ی خراپیش هه‌یه‌‪ ،‬وه‌ك زۆر‬ ‫واڵتانی تری خاوه‌ن سامانی رسوشتی‪.‬‬ ‫به‌ كورتی له‌ كوێدا خه‌ڵك وه‌ك مرۆڤ‬

‫رێزیان لێگیرا‪ ،‬سامانی رسوشتی ل ‌ه‬ ‫خزمه‌تیاندا به‌ڕێوه‌ده‌برێت‪ ،‬له‌ كوێدا‬ ‫خه‌ڵك وه‌ك بارێك ته‌ماشاكران به‌سه‌ر‬ ‫حكومه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا سامانی رسوشتی دژ‬ ‫به‌ خه‌ڵك به‌كاردێت‪ .‬حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫وه‌ك بارێك مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ خه‌ڵكی‬ ‫كوردستاندا ده‌كات‪ .‬بۆیه‌ ته‌نها كاتێك‬ ‫به‌شداریان ده‌كات له‌ داهاتی سامانی‬ ‫رسوش��ت��ی‪ ،‬ك�ه‌ ده‌س��ت��ب �ه‌رداری مافه‌‬ ‫رسوشتییه‌كانیان بنب‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬لە هه‌رێمی كوردستان وه‌ك‬ ‫جێگای دابینكردنی وزه‌ی توركیا‪،‬‬ ‫ئه‌و په‌یوه‌ندییه‌ چۆن بونیاد نراوه‌ و‬ ‫به‌كاربراوه‌؟ كاریگه‌رییه‌ ئه‌رێنی و‬ ‫نه‌رێنییه‌كانی له‌سه‌ر ئێستا و داهاتووی‬ ‫ئه‌م هه‌رێمه‌ چۆن ده‌بێت؟‬ ‫د‪ .‬سه‌ردار عه‌زیز‪ :‬توركیا رۆژانه‌‬ ‫پێویستی به‌ ‪ 700‬هه‌زار به‌رمیل نه‌وت‬ ‫هه‌یه‌ و به‌ بڕێكی زۆری��ش له‌ غاز‪.‬‬ ‫توركیا خۆی واڵتێكی هه‌ژاره‌ له‌ رووی‬ ‫سامانی رسوشتییه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ پێویستی‬ ‫به‌وه‌یه‌ كه‌ هه‌موو ئه‌م بڕە له‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫بهێنێت‪ .‬ئه‌م بڕە زۆره‌ بارێكی زۆره‌‬ ‫به‌سه‌ر ئابووریی واڵت�ه‌وه‌‪ ،‬كه‌ سااڵنه‌‬ ‫ده‌بێته‌ مایه‌ی كه‌مهێنانی بودجه‌‪.‬‬ ‫توركیا ناتوانێت ببێته‌ واڵتێكی كاریگه‌ر‬ ‫له‌ ناوچه‌كه‌دا‪ ،‬گه‌ر ئابووریی گه‌شاوه‌‬ ‫نه‌بێت‪ .‬ئابووریی توركیا گه‌شاوه‌ نابێت‪،‬‬ ‫گه‌ر وزه‌ مسۆگه‌ر نه‌بێت‪ .‬توركیا پالنی‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ ئه‌م وزه‌یه‌ له‌ رووی نه‌وت و‬ ‫غازه‌وه‌ له‌ هه‌رێم بۆخۆی دابین بكات‬ ‫له‌ داهاتوودا‪ .‬به‌ جۆرێك كه‌ مسۆگه‌ره‌‪،‬‬ ‫نزیكه‌‪ ،‬ه �ه‌رزان �ه‌‪ .‬ب�ه‌م پێیه‌ هه‌رێم‬ ‫ده‌بێته‌ دابینكه‌ری خوێنی ئابووریی‬ ‫توركیا‪ .‬بۆیه‌ توركیا پێویستی به‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫هه‌رێم به‌ خۆیه‌وه‌ بلكێنێت‪ .‬ئایا ئه‌مه‌‬ ‫چ فۆرمێك وه‌رده‌گرێت؟ هێشتا روون‬ ‫نییه‌‪ .‬به‌اڵم راكێشانی بۆریی نه‌وت‪،‬‬ ‫بۆریی غ��از‪ ،‬هه‌بوونی پالنی هێڵی‬ ‫شه‌مه‌نده‌فه‌ر‪ ،‬كاڵبوونه‌وه‌ی سنوور و‬ ‫ئاشتیی باكوور‪ ،‬هه‌موو ئه‌مانه‌ رێگا‬ ‫له‌ ب �ه‌رده‌م توركیادا خۆشده‌كات بۆ‬ ‫پێكه‌وه‌لكانی باشوری كوردستان به‌‬ ‫توركیاوه‌‪ .‬داود ئۆغلۆ له‌ سرتاتیژی‬ ‫قووڵدا‪ ،‬جه‌ختی له‌سه‌ر ده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫ه�ه‌روه‌ه��ا له‌ دوا دیداره‌كانیشیدا‪.‬‬ ‫به‌تایبه‌ت دیدارێكی له‌گه‌ڵ رۆژنامه‌ی‬ ‫«یه‌نی شه‌فه‌ق» له‌ پانزه‌ی مانگی‬ ‫سێی ئه‌مساڵ‪ .‬ئه‌گه‌ر به‌ پالنی توركیا‬ ‫بێت‪ ،‬هه‌رێم ده‌بێته‌ پاشكۆی توركیا‪،‬‬ ‫كه‌ ده‌بێته‌ جێگایه‌ك وزه‌ی توركیا‬ ‫دابینده‌كات و ك��ااڵی توركیی تێدا‬ ‫ساغده‌بێته‌وه‌‪ .‬به‌ مانایه‌كی تر‪ ،‬یانی‬ ‫كۆمه‌ڵگایه‌كی ژی��او له‌سه‌ر سامانی‬ ‫رسوش��ت��ی‪ ،‬ب �ه‌رخ��ۆری ك��ااڵی توركی‪،‬‬ ‫پاشكۆی ده‌وڵ �ه‌ت��ی ت��ورك��ی‪ ،‬رۆژ له‌‬ ‫دوای رۆژ زیاتر و زیاتر به‌ تورككراو له‌‬ ‫الیه‌ن قوتابخانه‌ و زانكۆكانی گویالن و‬ ‫كۆمپانیاكان و میدیاكانه‌وه‌‪.‬‬

‫به‌یان‪ :‬له‌گه‌ڵ سامانی رسوشتیدا گوتاری‬ ‫به‌ده‌وڵه‌تبوون ئاماده‌یی هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م گوتاره‌‬ ‫تا چه‌ند واقیعییه‌ بۆ دۆخی ئێمه‌؟ یاخود‬ ‫ئه‌و سامانه‌ رسوشتییه‌ ده‌توانێت ئه‌و‬ ‫ئه‌گه‌ره‌ بكات به‌ واقیع؟‬ ‫د‪ .‬سه‌ردار عه‌زیز‪ :‬له‌ كتێبه‌كه‌مدا‬ ‫من ئه‌م تێزه‌م وروژان��دووه‌‪ ،‬له‌ رووی‬ ‫ئ��اب��ووری و كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌‪ .‬به‌اڵم‬ ‫له‌ رووی نێوده‌وڵه‌تییه‌وه‌ گومانم‬ ‫ه��ه‌ی��ه‌‪ .‬دی����اره‌ ن���ه‌وت یه‌كێكه‌ له‌‬ ‫ئامرازه‌كانی ب��وون به‌ ده‌وڵ���ه‌ت له‌‬ ‫تیۆره‌ی به‌ده‌وڵه‌تبوونی هه‌رێم‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌ الیه‌ن شاره‌زایانی بیانی بۆ ئێستای‬ ‫هه‌رێم داڕێ����ژراوه‌‪ .‬ب��ه‌اڵم روودان��ی‬ ‫ئه‌مه‌ له‌ ئێستادا مه‌حاڵه‪ ،‬چونكه‌ بۆ‬ ‫ئ�ه‌وه‌ی ئه‌وه‌ بێته‌ دی‪ ،‬پێویستی به‌‬

‫له‌بری ئه‌وه‌ی سامانی‬ ‫سروشتی بۆ سوودی‬ ‫هه‌موان به‌كاربێت‪،‬‬ ‫به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ بۆ‬ ‫كۆنترۆڵكردنی هه‌موان‬ ‫به‌كاردێت‬

‫تێكچوونی ت��ه‌واوی دۆخه‌كه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫دیاره‌ تیۆره‌یه‌كی تر ئه‌وه‌یه‌ كه‌ عێراق‬ ‫سه‌رله‌به‌ر هه‌ڵوه‌شێت‪ .‬به‌اڵم توركیا‬ ‫نیازی زیندووكردنه‌وه‌ی كوردستانی‬ ‫عوسامنیی هه‌یه‌‪ .‬ئایا هه‌رێم ده‌بێته‌‬ ‫ده‌وڵ �ه‌ت��ێ��ك��ی س �ه‌ت �ه‌الی��ت��ی توركیا‬ ‫«سه‌ته‌الیت ئه‌و جۆره‌ واڵتانه‌یه‌ كه‌‬ ‫سه‌ر به‌ واڵتێكی ت��رن‪ ،‬بۆ منوونه‌ له‌‬ ‫كاتی سه‌رده‌می جه‌نگی سارددا واڵتانی‬ ‫ئ��ه‌وروپ��ای رۆژه����ه‌اڵت سه‌ته‌الیتی‬ ‫یه‌كێتیی سۆڤیه‌ت بوون»‪.‬‬

‫ناونیشاىن بەیان لە ئینتەرنێت‪:‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬ ‫‪E.mail: bayanpress@yahoo.com‬‬ ‫‪www.facebook.com/bayanpres‬‬

‫رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامىن ‪ -‬شەقامى ئیرباهیم پاشا ‪ -‬تەالرى بنار نهۆمى پێنجەم ‪ -‬شوقەى ژمارە ‪ .3‬تەلەفۆن‪07480605181 :‬‬

‫بایی (‪ )750‬دینارە‬

‫‪14‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)46‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/7/30‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫با چیدی دیموكراسی ئه‌تك نه‌كرێت‌‬ ‫مودریك عه‌لی عارف‬ ‫ماوه‌ی نزیكه‌ی چاره‌كه‌سه‌ده‌یه‌كه‌‬ ‫له‌م به‌شه‌ی كوردستاندا حكومه‌تێكی‬ ‫ساوامان هه‌یه‌‪ ،‬به‌ كوڵ ‌و به‌ دڵ دوعای‬ ‫به‌سه‌ردا ده‌خوێنین‪ ،‬به‌ هه‌موومانه‌وه‌‬ ‫ده‌ستیامن گرتووه‌‪ ،‬له‌وه‌ش زیاتر له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌موو (وڕككردن)‌و بڕوبیانوو عه‌جولی‌و‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌و ناعه‌داله‌تی‌و زه‌ره‌روزیانه‌كانیدا‬ ‫سازاوین‪ ،‬تا ئه‌ندازیه‌كیش دڵ�مان پێی‬ ‫خۆشه‌ ‌و كردوومانه‌ته‌ جێی ئومێدمان‪،‬‬ ‫زۆر جاریش به‌ بااڵی كورتیدا هه‌ڵامنداوه‌‪،‬‬ ‫هۆنیومانه‌ته‌وه ‌‌و ب��ه‌ ده‌ریچه‌یه‌كی‬ ‫ده‌زان��ی��ن ب��ۆ ئ���ازادی ‌و سه‌ربه‌ستیی‬ ‫پارچه‌كانی دیكه‌ی جه‌سته‌ی كوردستانی‬ ‫گه‌وره‌ی په‌رتكراومان‪.‬‬ ‫ئێمه‌ی هاوواڵتیانی ئه‌م هه‌رێمه‌‬ ‫پێنه‌گرتووه‌‪ ،‬ك��ه‌م��وك��ورت��ی ‌و دزی ‌و‬ ‫گه‌نده‌ڵی ‌و سته‌مه‌كانی ئه‌م ده‌سه‌اڵته‌‬ ‫ده‌بینین‪ ،‬نه‌ كه‌ڕ و كوێرین‪ ،‬نه‌ گه‌وج ‌و‬

‫ساویلكه‌ و نه‌ ترسنۆكیشین‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر به‌و‬ ‫ئومێده‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو ڕۆژێك ئه‌م ده‌سه‌اڵته‌‬ ‫نادادپه‌روه‌ره‌ بفامێت‌و بێته‌وه‌ به‌خۆیدا‌و‬ ‫پێ‌ له‌ هه‌ڵه‌كانی بنێت‪ ،‬ئاوڕێك له‌ خه‌م‌و‬ ‫خه‌ون‌و خواسته‌كانی ئه‌م خه‌ڵكه‌ بداته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو بزانێ‌ كه‌ ئه‌م گه‌له‌ به‌شمه‌ینه‌ته‌‬ ‫بۆچی خه‌باتی كرد‪ ،‬له‌ دژی كێ‌ په‌نای‬ ‫برده‌ به‌ر چیاكان ‌و ته‌حه‌مولی ئه‌نفال ‌و‬ ‫كیمیاییبارانی كرد‪ ،‬ئاواره‌یی هه‌ڵبژارد‪ ،‬به‌‬ ‫ڕاپه‌ڕین‌و كۆڕە‌ویش ئه‌وپه‌ڕی دڵسۆزی‌و‬ ‫بوێری‌و نه‌به‌ردیی خۆی نیشاندا‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم وادی�����ار ‌ه ئ���ه‌م ده‌س��ه‌اڵت��ه‌‬ ‫تێناگات‪ ،‬نایه‌وێ‌ تێبگات ‌و گوێی خۆی‬ ‫لێ‌ خ��ه‌وان��دووه‌‪ ،‬چاویشی نوقاندووه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌وه‌تا ڕۆژانه‌ گه‌نده‌ڵی‪ ،‬سته‌م‪،‬‬ ‫ناعه‌داله‌تی‪ ،‬ب��ه‌ه��ه‌ده‌ردان��ی سامانی‬ ‫واڵت‪ ،‬ق��ۆرخ��ك��ردن��ی ده‌س��ه‌اڵت��ه‌ك��ان‪،‬‬ ‫چه‌وساندنه‌وه‌ی هاوواڵتیان‪ ،‬پێشێلكردنی‬ ‫م��اف ‌و ئازادییه‌كان‪ ،‬پشتگوێخسنت ‌و‬ ‫شكاندنی حورمه‌تی یاسا ده‌بینین‪.‬‬ ‫كاتێك به‌ ئاشكرا‌و بۆ چه‌نده‌مین جار‬ ‫ده‌بینین له‌ هه‌ردوو زۆنی زه‌رد و سه‌وزدا‬ ‫دیموكراسییه‌ت ئه‌تك ده‌كرێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫ئه‌تككردنی دیموكراسی له‌ زۆنی زه‌ردی‬ ‫ئه‌م هه‌رێمه‌دا وه‌خت ‌ه بووه‌ته‌ كولتوور و‬ ‫نه‌ریتێكی باوی چه‌سپاو‪ ،‬كه‌ به‌ده‌گمه‌ن‬ ‫مانگ‌و هه‌فته‌‌و ته‌نانه‌ت ڕۆژ ده‌گوزه‌رێ‌‬ ‫حاڵه‌تێكی زه‌قی ئه‌تككردنی دیموكراسی‬

‫‌و ئازادی ‌و مافی مرۆڤ نه‌بینین‪ ،‬ئیدی‬ ‫خه‌ریكه‌ بێهیوا ده‌بین له‌ چاكبوونی‬ ‫ئ��ه‌م ده‌س��ه‌اڵت�� ‌ه ‌و ب��ه‌خ��ۆداچ��وون��ه‌وه‌‌و‬ ‫ڕاستبوونه‌وه‌ی‪ ،‬هه‌موو ڕۆژێك تووشی‬ ‫نائومێدی ‌و ڕە‌شبینییه‌كی زیاترمان‬ ‫ده‌كات ‌و ئه‌و كه‌مه‌ ئینتیامیه‌شامن كه‌‬ ‫م��اوه‪ ‌،‬خه‌ریكه‌ ت��ه‌واو كاڵده‌بێته‌و ‌ه ‌و‬ ‫له‌ناوده‌چێت‌‪.‬‬ ‫هه‌مووانیش باش ده‌زانین‪ ،‬تاكه‌ خاڵی‬ ‫هاوبه‌شی نێوان زۆنی زه‌رد و زۆنی سه‌وز‬ ‫له‌ به‌ڕێوه‌بردنی ئه‌م هه‌رێم‌و ده‌سه‌اڵته‌دا‪،‬‬ ‫چ ل ‌ه ماوه‌ی ڕاب��ردودا و چ ئێستا‌و چ له‌‬ ‫داهاتووشدا‪ ،‬بریتییه‌ له‌ (یه‌ك بۆ من ‌و‬ ‫یه‌ك بۆ ت��ۆ)ی سامانی واڵت ‌و قووتی‬ ‫خه‌ڵك‪ ،‬پاراسنت ‌و ده‌ستبه‌سه‌راگرتنی‬ ‫چاڵه‌ نه‌وته‌كان ‌و داهاتی گومرگه‌كان ‌و‬ ‫(‪)%17‬ی بودجه‌ی حكومه‌تی ناوه‌ندی ‌و‬ ‫ئه‌تككردنی دیموكراسییه‌ت‌و پێشێلكردنی‬ ‫مافه‌كانی هاوواڵتی ‌و گه‌نده‌ڵیی ئابووری‬ ‫‌و سیاسی‌و ‪ ...‬هتد‪.‬‬

‫ل��ه‌ سیام ه���ه‌ره‌ دی��اره‌ك��ان��ی دوو‬ ‫زۆن��ه‌ك��ه‌ی ه��ه‌رێ��م به‌گشتی ‌و زۆن��ی‬ ‫زه‌رد به‌ تایبه‌تی‪ ،‬له‌مه‌ڕ ئه‌تككردنی‬ ‫پرسی دیموكراسی ‌و ئ���ازادی ‌و مافی‬ ‫م��رۆڤ ‌و یاسا س���ه‌روه‌ری‪ ،‬بریتییه‌ له‌‬ ‫چ��ه‌ن��دی��ن من��وون��ه‌ی ناشیرینی وه‌ك‪:‬‬ ‫ئاسایبوونه‌و ‌ه ‌و خووگرتنی ده‌سه‌اڵتی‬ ‫ئه‌م زۆن��ه‌ به‌ گرتن ‌و ئه‌شكه‌نجه‌دانی‬ ‫ڕۆژنامه‌نووس ‌و ڕاگه‌یاندنكاره‌كان‪ ،‬گرتن‬ ‫‌و ده‌ستبه‌سه‌ركردن ‌و سنوورداركردنی‬ ‫چاالكی ‌و ئازادیی بیروڕا جیاوازه‌كان ‌و‬ ‫ئه‌ندام‌و كادیری الیه‌نه‌ سیاسییه‌كانی دیكه‌‪،‬‬ ‫سازكردنی شه‌ڕ ‌و پێكدادانی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫‌و پاكتاوكردنی كه‌سایه‌تییه‌ دیاره‌كانی‬ ‫ناو خێڵه‌كان‪ ،‬ڕفاندنی ڕۆژنامه‌نووس ‌و‬ ‫چاالكوان ‌و سیاسه‌توانه‌كان ‌و كوشنت ‌و‬ ‫ب ‌ێ سه‌روشوێنكردنیان ‌و پاشرت سیناریۆ‬ ‫بۆ دروستكردنیان‪ ،‬سووتاندنی بنكه‌ ‌و‬ ‫باره‌گای الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان ‌و كوشنت ‌و‬ ‫برینداركردنی سه‌ركرد ‌ه ‌و كادیره‌كانیان‪،‬‬

‫ئه‌تككردنی دیموكراسی له‌ زۆنی‬ ‫زه‌ردی ئه‌م هه‌رێمه‌دا بووه‌ته‌ كولتوور و‬ ‫نه‌ریتێكی باوی چه‌سپاو‬

‫هه‌روه‌ها مه‌هزه‌له‌ی (دانیشه‌ دانیشه‌)‬ ‫‌و (فرسه‌ته‌ فرسه‌ت)ە‌كه‌ی ناو په‌رله‌مان‬ ‫‌و تێپ ‌هڕاندنی یاساكان ‌و درێژكردنه‌وه‌ی‬ ‫م��اوه‌ی ویالیه‌تی س��ه‌رۆك‪ ،‬دواخستنی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجوومه‌نی پارێزگاكان‬ ‫بۆ كاتێكی ن��ادی��ار‪ ،‬ش��ه‌ڕە‌ بۆكسه‌كه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی پارێزه‌ران ‌و ‪ ...‬هتد‪ ،‬ئه‌مانه‌‬ ‫منوونه‌ی (مشتێك له‌ خه‌روارێك)ی ئه‌و‬ ‫ئه‌تككردنه‌ی دیموكراسییه‌تن كه‌ له‌‬ ‫سنووری زۆنی زه‌رد ‌و ژێر ده‌سه‌اڵتی ئه‌و‬ ‫ده‌ڤه‌ره‌دا ئه‌نجامدراون‪.‬‬ ‫دواجار‌و دوا منوونه‌ی ئه‌م ده‌سه‌اڵته‌‬ ‫(دیموكراسییه‌ ته‌واو عه‌یاره‌!) ئه‌گه‌رچی‬ ‫حكومه‌ته‌كه‌ی هێشتا س��اوای��ه ‌‌و پێی‬ ‫نه‌گرتوو ‌ه ‌و داره‌ داره‌یه‌تی‪ ،‬بریتیبوو له‌‬ ‫هێرش ‌و جه‌نگی (گه‌رده‌لولی ته‌مات ‌ه ‌و‬ ‫هێلكه‌!) كه‌ بۆ كه‌سی تاوانلێكراو (كه‌مال‬ ‫سه‌ید ق��ادر) ئه‌نجامدرا‪ ،‬ئه‌و سیناریۆ‬ ‫نه‌زۆكه‌ی ك ‌ه به‌ مه‌به‌ستی په‌رده‌پۆشكردنی‬ ‫كاره‌ نامرۆڤانه‌كه‌ی داڕێژرابوو‪ ،‬هه‌روه‌ك‬ ‫ئ��ه‌و سیناریۆ قێزه‌ون ‌و ن��ه‌زۆك��ه‌ی كه‌‬ ‫بۆ تیرۆركردنی س��ه‌رده‌ش��ت عوسامنی‬ ‫ڕۆژنامه‌نووس‌و هاوشێوه‌كانی ساز كرا‪.‬‬ ‫ئه‌م كاره‌ نادیموكراسی ‌و نائه‌خالقی‬ ‫‌و نامرۆییانه‌ی ك��ه‌ ب��ه‌ درێ��ژای��ی ئه‌م‬ ‫چه‌ند ساڵ ‌ه ڕوو ده‌ده‌ن‪ ،‬ئ��ه‌م دوایین‬ ‫منوونه‌یه‌ی هێرشكردنه‌ سه‌ر هاوواڵتی ‌و‬ ‫كه‌سایه‌تییه‌كی زانستیی ئه‌م هه‌رێمه‌ش‪،‬‬

‫ه��ه‌ر ك��ه‌س ‌و ده‌زگ���ا ‌و الیه‌نێك پێی‬ ‫هه‌ستابێت‌و بۆ هه‌ر ئامانجێكی نادروست‬ ‫بووبێت‪ ،‬له‌م دوو حاڵه‌ته‌ به‌ده‌ر نییه‌‪:‬‬ ‫‪1‬ـ ی��ان ئ��ه‌وه‌ت��ا خ��ودی ده‌س��ه‌اڵت‬ ‫‌و الیه‌نی سیاسیی بااڵده‌ستی ناوچه‌كه‌‬ ‫ب��ێ‌ سڵه‌مینه‌و ‌ه ‌و ش��ه‌رم��ك��ردن پێی‬ ‫هه‌ڵده‌سێ‌‪ ،‬ئه‌ڵبه‌ته‌ به‌ پالن ‌و به‌رنامه‌ی‬ ‫بۆ داڕێژراوی پێشوه‌خته‌وه‌‪ ،‬به‌مه‌به‌ستی‬ ‫ترساندن ‌و ئاگاییدان به‌ ده‌نگ ‌و ڕە‌نگ‬ ‫‌و بیروڕا جیاوازه‌كان‌و بێده‌نگ كردنیان‌و‬ ‫چاوترساندنی ئه‌وانه‌ش كه‌ به‌ خه‌یاڵیاندا‬ ‫هاتووه‌‌و دێت‪ ،‬ده‌نگ‌و ڕە‌نگی جیاوازیان‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬به‌ تایبه‌ت له‌م كاته‌دا كه‌ له‌‬ ‫سه‌روبه‌ندی نزیكبوونه‌وه‌ی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستانداین‪.‬‬ ‫‪2‬ـ ی���ان گ��رووپ��ێ��ك��ی م��اف��ی��ای‬ ‫ده‌ستڕۆشتووی ناو ده‌س��ه‌اڵت ‌و حیزبی‬ ‫فه‌رمانڕە‌وان كه‌ به‌م كارانه‌ هه‌ڵده‌سن‪،‬‬ ‫كه‌ ده‌سه‌اڵت بۆ خۆیشی لێیان ده‌ترسێ‌‬ ‫‌و ته‌نها چه‌ند كه‌سێكی كه‌م ئاگای لێیانه‌‬ ‫‌و له‌وانه‌و ‌ه فه‌رمان وه‌رده‌گ��رن‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫له‌پێناوی پاراستنی ئه‌منی (نانی كورسیی‬ ‫ده‌س��ه‌اڵت) ‌و (تیكه‌ی زۆر چه‌وری بیره‌‬ ‫نه‌وته‌كان) ‌و (دینار و دۆالری گومرگ)‬ ‫ە‌ك��ان ‌و (چێژی خۆشی پۆست)ە‌كان‪،‬‬ ‫به‌مه‌ش ڕە‌وایی ‌و شه‌رعییه‌ت ده‌ده‌ن به‌‬ ‫هه‌موو كارێكی ناڕە‌وا و هه‌موو هه‌وڵێكی‬ ‫ترسنۆكان ‌ه‌و به‌ڵته‌جییانه‌‌و ئاژاوه‌گێڕانه‌‪.‬‬

‫سه‌مه‌ره‌كانی وه‌رگێڕان ل ‌ه كوردستان‬ ‫سه‌اڵح ساالر‬ ‫پڕۆسه‌ی وه‌رگێڕانی كتێب له‌ هه‌ر‬ ‫زمانێكه‌وه‌ بۆ زمانێكی دیكه‪ ‌،‬كارێكی‬ ‫مه‌زن و جێگه‌ی نرخاندنه‌‪ ،‬به‌ مه‌رجێك‬ ‫به‌رهه‌می وه‌رگێڕاو كه‌ڵكێكی بۆ نه‌ته‌وه‌ی‬ ‫دووه‌م هه‌بێت‪ ،‬وه‌رگێڕانه‌كه‌ش سه‌رپێیی‬ ‫نه‌بێت‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی من ده‌مه‌وێت هه‌ڵوه‌سته‌ی‬ ‫له‌سه‌ر بكه‌م‪ ،‬هه‌ندێك وه‌رگێڕاوی كتێبی‬ ‫فارسییه‌ كه‌ له‌ كتێبخانه‌كانی كوردستاندا‬ ‫ده‌یانبینین‪ .‬ل ‌ه ماوه‌ی ئه‌م یه‌ك دوو ساڵه‌دا‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ كتێبێكی تایبه‌ت به‌ مێژووی‬ ‫ده‌وڵه‌تی پاشایه‌تیی ئێران و بیره‌وه‌ریی‬ ‫سه‌ركرده‌ و كه‌سایه‌تییه‌ دیاره‌كانی ئه‌و‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌ بۆ سه‌ر زمانی كوردی وه‌رگێڕدران‪،‬‬ ‫كه‌ نووسه‌رانی كتێبه‌كان كه‌سایه‌تیی ‌ه پله‌‬ ‫یه‌ك و دووه‌كانی شاهه‌نشاهیی ئێران‬ ‫بوون‪ ،‬له‌وانه‌‪ :‬خودی محه‌مه‌د ڕە‌زا شای‬ ‫په‌هله‌وی‪ ،‬فه‌ره‌ح دیبای شاژنی ئێران‪،‬‬ ‫فه‌ریده‌ دیبا (دایكی شاژنه‌ ف��ه‌ره‌ح و‬ ‫خه‌سووی شا) و‪ ...‬تاد‪.‬‬ ‫ئه‌م كتێبانه‌ كۆمه‌ڵێك ته‌پوتۆزی‬ ‫گومانیان له‌سه‌ره‌‪ ،‬به‌ تایبه‌تی كتێبی‬ ‫(كچه‌كه‌م ف��ه‌ره‌ح)ی (فه‌ریده‌ دیبا) و‬ ‫(نهێنییه‌كانی شا و ف��ه‌ره‌ح)ی (فه‌ره‌ح‬ ‫په‌هله‌وی)‪ .‬كه‌ فه‌ره‌ح دیبا بۆخۆی ڕە‌تی‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ كه‌ دایكی نه‌ك خاوه‌نی ئه‌و كتێبه‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ده‌ڵێت «دایكم ئه‌سڵه‌ن‬ ‫هه‌ر بیره‌وه‌ریی خۆی نه‌نووسیوه‌ته‌وه‌»‪.‬‬ ‫كتێبه‌كه‌ی بیروه‌رییه‌كانی فه‌ره‌ح دیباش‬ ‫ن��اوی (كهن دی��ارا)ی��ه‌ و ئ��ه‌و كتێب و‬ ‫نوورساوانه‌ی دیكه‌ش ڕە‌تده‌كاته‌وه‌ كه‌ به‌‬ ‫ناوی ئه‌و و بنه‌ماڵه‌كه‌یانه‌وه‌ نوورساون‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و كتێبانه‌ هه‌ر كه‌س نووسیبێتنی‬

‫گرنگ ئه‌وه‌یه‌ زانیارییه‌كانی ن��اوی تا‬ ‫ڕاده‌یه‌ك به‌ وردی سه‌رده‌می سه‌ڵته‌نه‌تی‬ ‫شای په‌هله‌ویامن بۆ ده‌گێڕنه‌وه‌‪ .‬بۆیه‌‬ ‫به‌ كوردیكردنیشیان ئه‌گه‌ر به‌ ڕێكوپێكی‬ ‫بكرابان‪ ،‬له‌ پاڵ هه‌موو گومانه‌كانیشیاندا‬ ‫خزمه‌تێكیان ده‌ك���رد‪ ،‬ن���ه‌وه‌ی نوێی‬ ‫كوردستانی باشووریان به‌و مێژووه‌ ئاشنا‬ ‫ده‌كرد‪.‬‬ ‫كه‌سی وه‌رگێڕ به‌وه‌ند ‌ه به‌س نییه‌ كه‌‬ ‫شاره‌زاییه‌كی كه‌می له‌ زمانی نووسه‌ره‌كه‌‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬ئیرت شان بداته‌ به‌ر ئه‌ركێكی‬ ‫سه‌نگینی وه‌ك وه‌رگێڕان‪ ،‬كه‌ خۆی له‌‬ ‫خۆیدا ئه‌مانه‌تێكی گه‌وره‌یه‌‪ .‬زانینی ئه‌و‬ ‫زمانه‌ی كتێبه‌كه‌ی پێ ن��وورساوه‌ چه‌ند‬ ‫پێویسته‌‪ ،‬شاره‌زایی و ئاگابوون به‌ مێژووی‬ ‫ئه‌و واڵت و نه‌ته‌وه‌ و جوگرافیاكه‌ی و‬ ‫ئاگایی به‌ كه‌سایه‌تییه‌كانیشیان هێنده‌‬ ‫پێویسته‌‪.‬‬ ‫زۆرج��ار كه‌سێك كه‌ شاره‌زاییه‌كی‬ ‫وردی نییه‌ له‌ وش��ه‌ و ده‌س��ت��ه‌واژە‌ و‬ ‫ت��ه‌ن��ان��ه‌ت ن��اوه‌ك��ان��ی��ش‪ ،‬كه‌چی خۆی‬ ‫ده‌كات به‌ مه‌له‌وانی ده‌ریای وه‌رگێڕان‪،‬‬ ‫نه‌ك توانای چوونه‌ قوواڵیی فه‌رهه‌نگی‬ ‫ئه‌و زمان و واڵته‌یشی نییه‌‪ ،‬به‌ڵك ‌ه له‌‬ ‫ته‌نكاوه‌كانیشدا په‌له‌قاژە‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌مساڵ به‌ڕێزێك به‌ ناوی «سه‌میر‬ ‫حسێن» كتێبی (كچه‌كه‌م ف��ه‌ره‌ح)ی‬ ‫فه‌ریده‌ دیبای وه‌رگێڕایه‌ سه‌ر زمانی‬ ‫كوردی و چاپی كرد‪ ،‬كتێبه‌كه‌ به‌ فارسی‬ ‫ن��اوی (دخ�ترم ف��رح)ە‌‪ ،‬بیروه‌رییه‌كانی‬ ‫ف��ه‌ری��ده‌ دی��ب��ای��ه‌ ك��ه‌ دای��ك��ی شاژنی‬ ‫ئێران ف��ه‌ره‌ح په‌هله‌وی‪ ،‬یاخود فه‌ره‌ح‬ ‫دیبایه‌‪ .‬به‌شێك له‌م كتێبه‌‪ ،‬باسكردن ‌ه له‌‬ ‫كه‌سایه‌تیی سه‌رۆكوه‌زیرانی ئێران (ئه‌میر‬ ‫عه‌باس هوه‌یدا)‪ ،‬كاكی وه‌رگێڕ نه‌یزانیوه‌‬ ‫ئه‌و كه‌سایه‌تییه‌ دیاره‌ ناوی هوه‌یدایه‌‬ ‫و به‌ (هه‌ویدا) وه‌ریگێڕاوه‌‪ ،‬له‌مسه‌ری‬ ‫كتێبه‌كه‌ بۆ ئه‌وسه‌ر ناوی هوه‌یدای به‌‬ ‫هه‌ویدا نووسیوه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر ئه‌مساڵ هه‌مان وه‌رگێڕ كتێبی‬ ‫(وه‌اڵم بۆ مێژوو)ی وه‌رگێڕایه‌ سه‌ر زمانی‬ ‫ك��وردی و ب�ڵاوی ك���رده‌وه‌‪ ،‬ئ��ه‌م كتێبه‌‪،‬‬

‫وه‌رگێڕ هه‌ڵه‌ی هێنده‌ زه‌ق و كوشنده‌ی‬ ‫كردووه‌ كه‌ گریانت دێت بۆ حاڵی وه‌رگێڕان‬ ‫و دۆخی ڕۆشنبیریی ئه‌م سه‌رده‌مه‌ی كوردستان‬ ‫محه‌مه‌د ڕە‌زا شای په‌هله‌وی له‌ پاش‬ ‫ده‌ربه‌رده‌ری و له‌ ئاواره‌ییدا نووسیویه‌تی‪.‬‬ ‫من قسه‌م له‌سه‌ر ته‌واوی كتێبه‌كه‌ نییه‌‬ ‫و خوێندنه‌وه‌شی بۆ ناكه‌م‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌رفه‌تی زیاتری ده‌وێت‪ ،‬كه‌ من نیمه‌‪.‬‬ ‫ك��اك��ی وه‌رگ��ێ��ڕ‪ ،‬ل��ه‌م كتێبه‌شدا‬ ‫دی��س��ان��ه‌وه‌ ن��اوی ه��وه‌ی��دای ه��ه‌ر به‌‬ ‫هه‌ویدا نووسیوه‌‪ ،‬ئه‌م هۆكاره‌ش بۆ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ له‌ زمانی فارسییدا (هویدا)‬ ‫به‌مشێوه‌یه‌ ده‌نوورسێت‪ ،‬ئه‌ویش چونكه‌‬ ‫هیچ شاره‌زاییه‌كی له‌ مێژووی ئێران‬ ‫نه‌بووه‌ و كه‌سایه‌تییه‌ گه‌وره‌كانیشی‬ ‫نه‌ناسیون‪ ،‬بۆیه‌ هه‌ر له‌خۆیه‌وه‌ وشه‌كه‌ی‬

‫به‌ شێوه‌یه‌ك ك��وردان��دوو ‌ه و ناوه‌كانی‬ ‫تێكوپێك شكاندووه‌ به‌سه‌ر یه‌كدا‪.‬‬ ‫له‌م كتێبه‌دا‪ ،‬هه‌ڵه‌ی هێنده‌ زه‌ق‬ ‫و كوشنده‌ ده‌بینیت كه‌ گریانت دێت‬ ‫بۆ حاڵی وه‌رگێڕان و دۆخی ڕۆشنبیریی‬ ‫ئه‌م س��ه‌رده‌م��ه‌ی كوردستان‪ .‬له‌وانه‌یه‌‬ ‫تۆ بڵێیت گرنگ نییه‌ هه‌ویدا بێت یان‬ ‫هوه‌یدا‪ ،‬به‌اڵم جگه‌ له‌وه‌ی الی من گرنگه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌ر ئ��ه‌وه‌ی پیاوێك نزیكه‌ی سیازده‌‬ ‫ساڵ سه‌رۆكوه‌زیران بووبێت‪ ،‬به‌شێكی‬ ‫سه‌ره‌كی بێت ل ‌ه مێژووی ده‌وڵه‌تی شای‬ ‫دووه‌م��ی په‌هله‌وی‪ ،‬كه‌ بووه‌ قوربانیی‬ ‫نێوان شا و ئینقالب‪ ،‬گه‌نده‌ڵییه‌كانی‬

‫خۆیشی فاكته‌ری سه‌ره‌كیی تێداچوونی‬ ‫خۆی بوون‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئێمه‌ ناوه‌كه‌ی خۆی‬ ‫ب ‌ه هه‌ڵه‌ بنووسین‪ ،‬ئیدی چۆن متامنه‌ به‌‬ ‫نووسین و وه‌رگێڕانه‌كانی تر بكه‌ین؟!‬ ‫كتێبی (وه‌اڵم بۆ مێژوو) كه‌ ناوه‌‬ ‫ڕاسته‌قینه‌ فارسییه‌كی بریتییه‌ له‌ (پاسخ‬ ‫به‌ تاریخ) كه‌چی له‌ به‌رگی دووه‌م��ی‬ ‫وه‌رگێڕانه‌كه‌دا ن��وورساوه‌ (پاسخم به‌‬ ‫تاریخ) ئه‌مه‌ش واته‌ وه‌اڵمم بۆ مێژوو‪ ،‬كه‌‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌كی وه‌رگێڕە‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت له‌ پێشه‌كیی‬ ‫وه‌رگێڕدا جارێكی تر ناوی كتێبه‌كه‌ی‬ ‫شێواندوو ‌ه ب ‌ه ناوی (وه‌اڵمێك بۆ مێژوو)‪،‬‬ ‫له‌م كتێبه‌دا كه‌ به‌و حاڵه‌وه‌ كراوه‌ته‌‬ ‫كوردی‪ ،‬محه‌مه‌د ڕە‌زا شا باسی ده‌زگای‬ ‫(ساواك) ده‌كات‪ ،‬كه‌ ده‌زگایه‌كی ئه‌منی و‬ ‫سیخوڕی و سه‌ركوتكه‌ر بوو له‌سه‌رده‌می‬ ‫حوكمڕانیی خۆیدا‪ ،‬وه‌رگێڕ كه‌وتووه‌ته‌‬ ‫هه‌ڵه‌ی زۆر سه‌یر و سه‌مه‌ره‌وه‌‪ ،‬شا باس‬ ‫ل��ه‌وه‌ ده‌ك��ات چۆن ده‌زگ��ای ساواكیان‬ ‫دروس��ت ك��ردووه‌ و ته‌یموور به‌ختیار‬ ‫كراوه‌ته‌ دامه‌زرێنه‌ر و یه‌كه‌م سه‌رۆكی‬ ‫ئه‌و ده‌زگ��ای��ه‌‪ ،‬با بچینه‌ الپ��ه‌ڕە‌ (‪)255‬‬ ‫ی كتێبه‌ كوردییه‌كه‌ی وه‌اڵم بۆ مێژوو‪،‬‬ ‫بزانین چی كاره‌ساتێك ڕوویداوه‌! له‌وێدا‬ ‫ن���وورساوه‌ «دروستكردنی س���اواك‪ ،‬به‌‬ ‫مه‌به‌ستی ملمالنێ له‌گه‌ڵ چاالكی و‬ ‫جواڵنه‌وه‌ ناوخۆیی و ده‌ره‌كییه‌كانی‬ ‫دژی سه‌ربه‌خۆیی خاكی ئێران بوو‪.‬‬ ‫به‌رپرسیاریه‌تی دامه‌زراندنی ساواك له‌‬ ‫ساڵی ‪ 1953‬درا به‌ ته‌یمور به‌ختیار‪،‬‬ ‫ئه‌ویش له‌م ك��اره‌دا داوای هاوكاری له‌‬ ‫(ڕە‌ش) كرد»‪ .‬خوێنه‌ری خۆشه‌ویست‪،‬‬ ‫تۆ كاتێك ئه‌و په‌ره‌گرافه‌ ده‌خوێنیته‌وه‌‬ ‫ده‌بێت بپرسیت ئایا (ڕە‌ش) چییه‌ كه‌‬ ‫ساواك پێویستی پێی بووه‌؟!‬ ‫كاكی وه‌رگ��ێ��ڕ ب���ه‌رده‌وام ده‌بێت‬ ‫له‌ باسی ڕە‌ش و به‌مشێوه‌ نووسیه‌تی‬ ‫«ژماریه‌كی زۆر له‌ كارمه‌ندانی ساواك له‌‬ ‫ماوه‌ی ڕاهێنانیان ڕۆیشنت بۆ ئه‌مریكا و‬ ‫له‌ناو ده‌زگای ناوه‌ندی (ڕە‌ش) خه‌ریكی‬ ‫ڕاهێنان بوون»‪.‬‬ ‫ئیرت پێویسته‌ لێره‌دا بزانین (ڕە‌ش)‬

‫چییه‌ كه‌ كراویشه‌ته‌ ناو كه‌وانه‌وه‌؟ من‬ ‫نامه‌وێت زۆر درێ��ژە‌ی پێ ب��ده‌م‪ ،‬به‌‬ ‫كورتی و به‌ كوردی وشه‌ی (ڕە‌ش) وه‌رگێڕ‬ ‫لێی حاڵی نه‌بووه‌‪ ،‬ده‌نا وشه‌كه‌ بریتییه‌‬ ‫له‌ (سیا) واته‌ (‪ ،)C.I.A‬ئێستا زاینامن‬ ‫ڕە‌ش نییه‌ و ده‌زگ��ای (سی ئای ئه‌ی)‬ ‫ی ئه‌مریكایه‌‪ ،‬به‌اڵم فارسه‌كان زۆرجار‬ ‫وشه‌كه‌ ب ‌ه فارسی ده‌ن��ووس��ن (سیا)‪،‬‬ ‫نه‌ك به‌و سێ پیته‌ ئینگلیزییه‌ (‪،)C.I.A‬‬ ‫به‌اڵم كاكی وه‌رگێڕی فارسیزان ده‌بوو‬ ‫بیزانیبا له‌ فارسییدا (سیا) مانای ڕە‌ش‬ ‫نابه‌خشێت‪ ،‬به‌ڵكو (سیاه) یانی ڕە‌ش‪ ،‬ئیرت‬ ‫به‌ بێ خۆماندووكردن و گه‌ڕان بۆ مانای‬ ‫ئه‌و وشه‌یه‌ ئه‌م هه‌ڵه‌ سه‌یره‌ی كردووه‌‪.‬‬ ‫پاشرتیش له‌ الپه‌ڕە‌ (‪ )274‬دیسانه‌وه‌ ئه‌م‬ ‫قسه‌یه‌ی شای ئ��اوا وه‌رگ��ێ��ڕاوه‌ «چه‌ند‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك پێش ئه‌وه‌ی نوێنه‌ری (ڕە‌ش)‬ ‫بێت بۆ ئێران بۆ الم‪..‬ت���د»‪ .‬لێره‌شدا‬ ‫دیسانه‌وه‌ كتێبه‌كه‌ی ڕە‌شپۆش كردووه‌ به‌‬ ‫بێ ئه‌وه‌ی بیرێك له‌وه‌ بكاته‌وه‌ كه‌ ئایا‬ ‫ڕە‌ش یانی چی و نوێنه‌ری ڕە‌ش كێیه‌ و‬ ‫ئه‌م سه‌یر و سه‌مه‌ره‌یه‌ چییه‌ من ده‌یكه‌م‬ ‫به‌ ك��وردی و ن��اوی ده‌نێم وه‌رگێڕانی‬ ‫كتێب؟!‬ ‫ئ���ه‌م پ��ه‌ت��ای وش���ه‌ ن��ه‌ن��اس��ی��ن و‬ ‫وه‌رگێڕانه‌‪ ،‬كاره‌ساتێكی زۆر گه‌وره‌یه‌‪ ،‬له‌‬ ‫پاش هاتنی هاوپه‌یامنان و ڕووخاندنی‬ ‫ح��ك��وم��ه‌ت��ی ب��ه‌ع��س‪ ،‬ل��ه‌ ڕۆژن��ام��ه‌ی‬ ‫(هاواڵتی) كه‌سێك بابه‌تێكی وه‌رگێڕابوو‬ ‫كه‌ ت��ان��ه‌دان ب��وو ل ‌ه سه‌رانی ع��ه‌ره‌ب‪،‬‬ ‫نووسه‌ره‌كه‌ وشه‌ی (جنب)ی بۆ سه‌رانی‬ ‫ع��ه‌ره‌ب به‌كارهێنابوو‪ ،‬كه‌ مه‌به‌ستی‬ ‫ترسنۆكی بوو‪ ،‬كه‌چی وه‌رگێڕە‌كه‌ وشه‌كه‌‬ ‫به‌ (په‌نیر) تێگه‌یشتبوو‪ ،‬سه‌رتاپای ئه‌و‬ ‫بابه‌ته‌ش پڕ بوو له‌ په‌نیر‪ ،‬نووسه‌ر وتبووی‬ ‫یه‌كێك له‌ خه‌سڵه‌ته‌كانی سه‌رانی عه‌ره‌ب‬ ‫ترسنۆكییه‌‪ ،‬وه‌رگێڕ نووسیبووی یه‌كێك له‌‬ ‫خه‌سڵه‌ته‌كانی سه‌رانی عه‌ره‌ب په‌نیره‌!‬ ‫ئه‌وجا خوێنه‌ری ئازیز تۆش وه‌ره‌ سه‌ر‬ ‫له‌ په‌نیر و ڕە‌ش ده‌ربكه‌یت‪ ،‬بارودۆخی‬ ‫ڕۆشنبیریی كوردیی تۆش دڵت خۆش بێت‬ ‫كتێبخانه‌كان پڕن له‌ به‌رهه‌م!‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬ ‫‪www.facebook.com/bayanpres‬‬ ‫‪www.twitter/bayan2press‬‬

‫‪political general Newspaper‬‬

‫‪Tuesday, No.46‬‬ ‫‪First Year, July 30, 2013‬‬

‫هاوژین عومه‌ر‬

‫پارتی؛ سازان و نه‌سازان!‬ ‫هه‌رجارێك قه‌یرانی سیاسی له‌م كوردستان ‌ه سه‌رهه‌ڵده‌دات‪ ،‬ده‌سه‌اڵت ده‌یخات ‌ه ئه‌ستۆی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ .‬ئه‌و پێی وای ‌ه ئه‌و ‌ه الیه‌نه‌كانی ئۆپۆزسیۆنن ڕێگ ‌ه ناده‌ن ئ ‌هوان ئه‌م هه‌رێم ‌ه له‌‬ ‫كه‌ناری ئارامی و هێنانه‌دیی ئامانجە ڕەواكانی نزیك بخه‌نه‌وه‌‪ .‬به‌اڵم هه‌رجارێك قه‌یرانی نێوان‬ ‫ده‌سه‌اڵت و ئۆپۆزسیۆن به‌ره‌و خاوبوونه‌وه‌‪ ،‬یان چاره‌سه‌ر ده‌ڕوات‪ ،‬ئ ‌هوا ده‌بین ‌ه شایه‌تحاڵی‬ ‫قه‌یرانێكی نوێ‌‪ ،‬ئه‌ویش قه‌یرانی نێوان ده‌سه‌اڵت خۆی‪ ،‬یه‌كێتی و پارتی! ئه‌م ڕاستییه‌ش‬ ‫تۆمه‌ته‌كه‌ی ده‌سه‌اڵت هه‌ڵده‌وه‌شێنێته‌وه‌‪ ،‬به‌وه‌ی ئۆپۆزسیۆن سه‌رچاوه‌ی هه‌موو قه‌یرانه‌كانه‌‪.‬‬ ‫تا دوێن ‌ێ ناونیشانی سه‌ره‌كیی قه‌یرانی سیاسیی هه‌رێم‪ ،‬قه‌یرانی نێوان پارتی و‬ ‫ئۆپۆزسیۆن بوو‪ ،‬سه‌باره‌ت ب ‌ه ده‌ستوور‪ ،‬كاندیدكردنه‌وه‌ی بارزانی‪ ،‬ساخته‌كاریی و دواخستنی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ .‬ئه‌م ‌ه تا ڕادده‌یه‌ك ئاساییه‌‪ ،‬ب ‌ه تایبه‌ت كاتێك ئه‌و قه‌یران ‌ه ل ‌ه نێوان دوو الیه‌نی‬ ‫سیاسیی نه‌یاردا ده‌بێت‪ .‬به‌اڵم زۆر نائاسایی ‌ه كاتێك ئه‌و قه‌یران ‌ه ده‌كه‌وێت ‌ه نێوان هاوپه‌یامنه‌كان‬ ‫خۆیانه‌وه‌‪ ،‬یه‌كێتی و پارتی‪ ،‬ب ‌ه تایبه‌تیش سه‌باره‌ت ب ‌ه بابه‌تێك ك ‌ه كرابێت ‌ه به‌هانه‌ی سه‌ره‌كی بۆ‬ ‫سه‌پاندنی حاڵه‌تێكی زۆر نایاسایی‪ ،‬ك ‌ه ئه‌ویش درێژكردنه‌وه‌ی ویالیه‌تی بارزانییه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێتی ده‌یزانی ك ‌ه قه‌بوڵكردنی درێژكردنه‌وه‌ی ویالیه‌تی بارزانی هێند ‌ه ئاسان نیی ‌ه بۆ‬ ‫جه‌ماوه‌ره‌كه‌ی‪ ،‬به‌اڵم به‌هانه‌ی بۆ قه‌بوڵكردنی ئه‌وه‌‪ ،‬ڕازییكردنی پارتی بوو ب ‌ه گ ‌هڕانه‌وه‌ی‬ ‫پرۆژەی ده‌ستوور بۆ پ ‌هرله‌مان‪ .‬ئه‌مه‌شیان ب ‌ه مادده‌یه‌كی گه‌ور‌ه بۆ دروستكردنی جه‌ماوه‌ر و‬ ‫چه‌كی هه‌ڵبژاردنه‌كان د ‌هزانی‪ .‬به‌اڵم زۆری نه‌برد‪ ،‬ئه‌م حیزبه‌ش تووشی شۆك و موفاجه‌ئه‌یه‌كی‬ ‫گه‌ور‌ه بوو ل ‌ه الیه‌ن هاوپه‌یامنه‌كه‌یه‌وه‌‪ .‬هێنده‌ی نه‌برد‪ ،‬پارتی ب ‌ه ڕوون و ڕاشكاوی ب ‌ه یه‌كێتیی‬ ‫ڕاگه‌یاند‪ ،‬ئ ‌هوان هه‌رگیز باسیان ل ‌ه گ ‌هڕانه‌وه‌ی ده‌ستوور بۆ پ ‌هرله‌مان نه‌كردووه‌‪ ،‬ئ ‌هوان ته‌نها‬ ‫له‌سه‌ر سازان پێكهاتوون!‬ ‫ئه‌و ‌ه گرفتی یه‌كێتی خۆیه‌تی پارتی له‌سه‌ر سازان له‌گه‌ڵی ڕێكه‌وتووه‌‪ ،‬یان گ ‌هڕانه‌وه‌ی‬ ‫ده‌ستوور‪ .‬گرفتی گه‌ور‌ه ئه‌وه‌یه‌؛ ئایا پارتی مه‌به‌ستی ل ‌ه سازان چییه‌؟ من لێره‌دا ئاماژە ب ‌ه سێ‌‬ ‫خاڵ ده‌که‌م‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬ئه‌گه‌ر هه‌ر ب ‌ه ڕاستی پارتی مه‌به‌ستی ل ‌ه سازان‪ ،‬هه‌مواركردنه‌وه‌ی ده‌ستووره‌‪،‬‬ ‫ئیرت بۆ پشت له‌و ‌ه هه‌ڵده‌كات ئه‌و ڕەشنووس ‌ه ل ‌ه پ ‌هرله‌مان هه‌موار بكرێته‌و ‌ه و جه‌خت له‌وه‌‬ ‫ده‌كاته‌و ‌ه ل ‌ه ده‌ره‌وه‌ی پ ‌هرله‌مان بكرێت؟ ئه‌ی هه‌ر ئه‌و نه‌بوو ده‌یوت یه‌كێتی و ئۆپۆزسیۆنیش‬ ‫ده‌یانه‌وێت هه‌یبه‌تی پ ‌هرله‌مان نه‌هێڵن؟! ك ‌هواب ‌ێ پارتی مه‌به‌ستی هه‌مواركردنی ده‌ستوور نییه‌‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ :‬ئه‌گه‌ریش پارتی مه‌به‌ستی ل ‌ه سازان‪ ،‬خۆدزینه‌وه‌ی ‌ه له‌و به‌ڵێنه‌ی له‌گه‌ڵ یه‌كێتی‬ ‫هه‌یه‌تی‪ ،‬ئه‌مه‌ش هیچ ته‌فسیرێك هه‌ڵناگرێت‪ ،‬جگ ‌ه ل ‌ه خۆدزینه‌و ‌ه ل ‌ه هه‌مواركردنی ده‌ستوور‪.‬‬ ‫سێیه‌م‪ :‬ئه‌گه‌ر پارتی پێشیوای ‌ه گ ‌هڕانه‌وه‌ی ده‌ستوور بۆ پ ‌هرله‌مان نایاساییه‌‪ ،‬ب ‌ه بیانووی‬ ‫ئه‌وه‌ی پێشرت پ ‌هرله‌مان ده‌نگی له‌سه‌ر داوه‌‪ ،‬خۆ ده‌بێت ئه‌وه‌ش بزانن ك ‌ه درێژكردنه‌وه‌ی‬ ‫ویالیه‌تی بارزانی‪ ،‬ئه‌ویش هه‌ر نایاساییه‌‪.‬‬ ‫لێره‌و ‌ه ده‌گه‌ین ‌ه دوو ڕاستی‪ .‬یه‌كه‌م‪ :‬سه‌رهه‌ڵدانی قه‌یرانی سیاسی‪ ،‬ل ‌ه دوور و نزیك‬ ‫په‌یوه‌ندی ب ‌ه ئۆپۆزسیۆن و الیه‌نه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی ده‌سه‌اڵته‌و ‌ه نییه‌‪ .‬دووه‌میش ئه‌وه‌یه‌‪ :‬ئه‌م‬ ‫هه‌ڵوێسته‌ی پارتی ده‌یسه‌ملێنێت ك ‌ه ئه‌و هه‌رگیز ئاماده‌ی هه‌مواركردنه‌وه‌ی ده‌ستوور نییه‌‪.‬‬ ‫ك ‌هواب ‌ێ چاوه‌ڕوانی قه‌یرانێكی قووڵرت بن‪.‬‬

‫بەدەستکارییەوە‬

‫ئەى میواندارى بە ڕەحم و ڕەحمەت‬ ‫میوانى ســـفرەى ڕەمەزانى تــۆم‬ ‫لــە نـوربارانى «لـیلة القدر»ت‬ ‫بکەرەو چــاوى دڵـى ڕەنجەڕۆم‬ ‫ئەحمەدى موفتى زادە‬