ژمارە ٤٩

‫که‌ش‌و هه‌وا‬

‫‪/٣‬شەممە ‪/4 36‬شەممە ‪/5 36‬شەممە ‪ 37‬که‌رکوک ‪/٣‬شەممە ‪/4 43‬شەممە ‪/5 43‬شەممە ‪45‬‬ ‫هه‌ولێر ‪/٣‬شەممە ‪/4 43‬شەممە ‪/5 44‬شەممە ‪ 45‬سلێمانی ‪/٣‬شەممە ‪/4 40‬شەممە ‪/5 41‬شەممە ‪42‬‬ ‫‪ 23‬دهۆک ‬ ‫‪27‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪20‬‬

‫مەالىل جویا‪ ،‬چاالکوان و پەرلەمانتارى‬ ‫پێشووى ئەفغانسان‪ ،‬بۆ بەیان‪:‬‬

‫بایی (‪ )750‬دینارە‬

‫چاوى تۆ لەسەر ڕووداوەکان‬

‫‪31‬ى ئاب وەک خۆى!‬

‫‪7‬‬

‫دلێریی خه‌ڵكی كوردستان هه‌میش ‌ه‬ ‫بۆ من ئیلهامبه‌خش بووه‌‌‬ ‫‪14‬‬

‫رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە‪ ،‬ژماره‌ (‪ ،)49‬سێشەممە ‪ ،2013/8/27‬ساڵی یەکەم‬

‫بیروڕا‬

‫ڕێگەچارەیەک‬ ‫بۆ ڕۆژئاواى‬ ‫کوردستان‬

‫‪12‬‬ ‫وەرزش‬

‫کۆنتى‬ ‫نەیهێشت‬ ‫بۆفۆن‬ ‫بڕوات‬

‫‪Tuesday, No, 49‬‬ ‫‪First Year, Aug 27, 2013‬‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫نوری حه‌مید‪ ،‬به‌رپرسی راگه‌یاندنی ئه‌لپارتیی سووریا بۆ به‌یان‪:‬‬

‫په‌یه‌ده‌(‪ )1500‬بیره‌نه‌وت‬ ‫بۆ ڕژێمى سووریا ده‌پارێزێت‬

‫نه‌جمه‌دین كه‌ریم‬ ‫له‌به‌ر گه‌راجێك‬ ‫مزگه‌وتێك‬ ‫ده‌ڕووخێنێت‬

‫الپەڕە‪5 :‬‬ ‫به‌یان‪ .‬كه‌ركووك‬ ‫ل��ه‌ گ��ه‌ڕەك��ی ن���ه‌رسی ش��اری‬ ‫كه‌ركووك‪ ،‬خێرخوازێك له‌سه‌ر ئه‌ركی‬ ‫خ��ۆی و ه��اوك��اری��ی مسوڵامنانی‬ ‫گه‌ڕەكه‌كه‌‪ ،‬م��اوه‌ی نۆ ساڵه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ڕووب �ه‌ری (‪ )1300‬مه‌تر و تێچووی‬ ‫(‪ )160‬ه���ه‌زار دۆالر‪ ،‬خه‌ریكی‬ ‫دروستكردنی مزگه‌وتێكه‌ و ته‌واویش‬ ‫نه‌بووه‪ .‬هۆبه‌ی نه‌هێشتنی زیاده‌ڕۆیی‬ ‫ل �ه‌ پۆلیسی ك��ه‌رك��ووك خ��اوه‌ن��ی‬ ‫مزگه‌وته‌كه‌ی ئاگاداركردووه‌ته‌وه‌ كه‌‬ ‫مزگه‌وته‌كه‌ ده‌ڕووخێنێت‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫نیگه‌رانیی دروستكردووه‌ و هاوواڵتیان‬ ‫ه �ه‌ڕەش �ه‌ی خۆپیشاندان ده‌ك��ه‌ن‪،‬‬ ‫چونكه‌ مزگه‌وتی تر له‌ گه‌ڕەكه‌كه‌یان‬ ‫نییه‌‪.‬‬ ‫دروس��ت��ك�ه‌ری مزگه‌وته‌كه‌ به‌‬ ‫(به‌یان)ی راگه‌یاند «لەبه‌ر گه‌راجێك‪،‬‬ ‫پ��ارێ��زگ��اری ك��ه‌رك��ووك ب��ڕی��اری��دا‬ ‫مزگه‌ته‌كه‌ بڕووخێنێت»‪.‬‬ ‫بڕوانه‌ الپه‌ڕەی په‌یجور‪.‬‬

‫‪8‬‬ ‫پریاسکە‬ ‫بیکاشۆیەک‬ ‫بە ‪ 40‬وەرەقە‬

‫‪9‬‬

‫ژماره‌یه‌ك فه‌رمانبه‌ر‬ ‫به‌بێ‌ مووچ ‌ه‬ ‫ده‌نێردرێن ‌ه ماڵه‌وه‌‬ ‫دوو ڕفێندراوى كورد‬ ‫به‌ هه‌شتا هه‌زار دۆالر‬ ‫ئازاد ده‌كرێن‬ ‫به‌یان‪ .‬گه‌رمیان‬ ‫پ��اش مانگێك ل ‌ه ڕفاندنیان ل ‌ه‬ ‫الیه‌ن گرووپ ‌ه چه‌كداره‌كانی ده‌شتی‬ ‫حه‌مرینه‌و ‌ه و ل ‌ه پاش س ‌ێ هه‌فت ‌ه له‌‬ ‫دانوستان‪ ،‬ڕۆژی یه‌كشه‌مم ‌ه ‪ 8/25‬ئه‌و‬ ‫دوو هاوواڵتیی ‌ه ئازاد كران‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌ك ل ‌ه كه‌سوكاری ئه‌و‬ ‫دوو هاوواڵتیی ‌ه ب ‌ه (به‌یان)ی ڕاگه‌یاند‬ ‫«سه‌ره‌تا ئه‌و گرووپ ‌ه داوای پێنجسه‌د‬ ‫ه ‌هزار دۆالری��ان كرد‪ ،‬پێامن وتن ئه‌و‬ ‫پاره‌یه‌مان نیی ‌ه و ئه‌و دووان ‌ه پیشه‌یان‬ ‫كرێكارییه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ناچاربووین ب ‌ه فرۆشتنی‬ ‫خانوو و ئۆتۆمبێل و كۆكردنه‌وه‌ی پاره‌‬ ‫ل ‌ه خزم و دۆستان‪ ،‬تا بڕە پاره‌ك ‌ه گه‌یشته‌‬ ‫هه‌شتا ه ‌هزار دۆالر‪ ،‬دواج��ار به‌و بڕە‬ ‫پاره‌یە رازی بوون و ل ‌ه ناوچه‌یه‌كی نزیك‬ ‫به‌رزاییه‌كانی حه‌مرین ئازادیان كردن»‪.‬‬

‫به‌یان‪ .‬هه‌ولێر‬

‫قائیمقامی پێنجوێن‪ :‬ئێمه‌ ته‌نها داواكاریامن بۆ به‌رزكردوونه‌ته‌وه‌‬

‫(‪ )3‬هه‌زار هاوواڵتیی ئێرانی ل ‌ه پێنجوێن داوای‬ ‫وه‌رگرتنی پێناس و ڕەگه‌زنام ‌ه ده‌كه‌ن‬ ‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫به‌پێی ئ �ه‌و زانیارییانه‌ی ده‌ست‬ ‫(به‌یان) كه‌وتوون‪ ،‬نزیكه‌ی سێ‌ هه‌زار‬ ‫هاوواڵتیی ئێرانی له‌ سنووری پێنجوێن‬ ‫داوای وه‌رگرتنی پێناسی باری شارستانی‬ ‫و ڕەگه‌زنامه‌ی عێراقییان كردووه‌‪ ،‬ئێستاش‬ ‫مامه‌ڵه‌كانیان ڕەوانه‌ی سلێامنی و هه‌ولێر‬ ‫كراوه‌‪ .‬گومانیش ده‌كرێت ئه‌و كه‌سانه‌ بۆ‬ ‫ده‌نگدان له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان به‌كاربهێرنێن‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی تایبه‌ت به‌ (به‌یان)‬ ‫ی ڕاگه‌یاند «له‌ مانگی ڕەم �ه‌زان �ه‌وه‌ تا‬

‫ئێستا نزیكه‌ی سێ‌ ه��ه‌زار هاوواڵتیی‬ ‫ئێرانی له‌ فه‌رمانگه‌كانی باری شارستانیی‬ ‫(گه‌رمك‪ ،‬ناڵپارێز‪ ،‬پێنجوێن) داواكاریی‬ ‫ده‌رك��ردن��ی پێناسی ب��اری شارستانی و‬ ‫ڕەگه‌زنامه‌ی عێراقییان پێشكه‌ش كردووه»‪.‬‬ ‫ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ وتیشی «مامه‌ڵه‌ی ئه‌و‬ ‫هاوواڵتییانه‌ ڕەوان���ه‌ی قائیمقامیه‌تی‬ ‫پێنجوێن ك���راوه‌‪ ،‬له‌وێشه‌وه‌ ڕەوان��ه‌ی‬ ‫پارێزگاكانی سلێامنی و هه‌ولێر كراوە‪ ،‬بۆ‬ ‫ته‌واوكردنی مامه‌ڵه‌كانیان»‪.‬‬ ‫ڕەزا محه‌مه‌د‪ ،‬قائیمقامی پێنجوێن‪،‬‬ ‫به‌ (به‌یان)ی ڕاگه‌یاند «نازانم ئه‌و ژماره‌یه‌‬

‫چه‌نده‌‪ ،‬به‌اڵم به‌و حوكمه‌ی قه‌زاكه‌ی ئێمه‬ ‫قه‌زایه‌كی سنوورییه‌ و خه‌ڵكانێكی زۆر له‌‬ ‫سااڵنی ڕابردوودا له‌ هه‌ردوو الوه‌ به‌ر له‌‬ ‫سه‌رژمێریی ساڵی ‪ 1957‬هاتوون بۆ ئێره‌‪،‬‬ ‫یان به‌ پێچه‌وانه‌وه‌‪ ،‬خه‌ڵكێكی زۆری ئێمه‌‬ ‫له‌ شاره‌كانی بانه‌ و مه‌ریوان نیشته‌جێ‬ ‫بوون‪ .‬به‌پێی یاسا ئه‌گه‌ر ئه‌و كه‌سه‌ باوك‪،‬‬ ‫یان برا‪ ،‬یان خوشك‪ ،‬یان مام‪ ،‬یان كه‌سێكی‬ ‫له‌ تۆماره‌كانی باری شارستانی ناوی الی‬ ‫ئێمه‌ تۆمار بێت‪ ،‬كه‌سه‌كانی ده‌توانن‬ ‫داوای پێناس‪ ،‬یان ڕەگه‌زنامه‌ بكه‌ن‪ ،‬له‌سه‌ر‬ ‫یه‌كێك له‌وانه‌ی ئاماژەمان پێدا‪ .‬له‌سه‌ر‬

‫ئ �ه‌و بنه‌مایه‌ ئێمه‌ ته‌نها داواك��اری�مان‬ ‫بۆ به‌رزكردوونه‌ته‌وه‌‪ ،‬پێدانی پێناس و‬ ‫ڕەگه‌زنامه‌ الی ئێمه‌ نییه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ به‌پێی یاسا‬ ‫پێیان ده‌درێت‪ ،‬یان ڕەتده‌كرێته‌وه»‪.‬‬ ‫قائیمقامی پێنجوێن ئه‌گه‌ری مه‌ترسیی‬ ‫به‌كارهێنانی ئه‌و كه‌سانه‌ی بۆ هه‌ڵبژاردن‪،‬‬ ‫ڕەتكرده‌وه‌ و وتی «ئه‌وه‌ شتێكی یاساییه‌ و‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌ هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ نییه‌‪ ،‬هه‌موو‬ ‫كاتێك ئه‌وه‌ ده‌كرێت‪ .‬ئێستا ماوه‌یه‌كی‬ ‫كه‌می ماوه‌ بۆ هه‌ڵبژاردن‪ ،‬ئه‌وه‌ی داواشی‬ ‫پێشكه‌ش ك��ردووه‌‪ ،‬له‌م ماوه‌یه‌دا نابێته‌‬ ‫خاوه‌نی پێناس یان ڕەگه‌زنامه‌»‪.‬‬

‫نۆزدە فه‌رمانبه‌ری تازه‌دامه‌زراو‬ ‫ل ‌ه پارێزگای هه‌ولێر‪ ،‬دوای دوو مانگ‬ ‫ده‌وام��ك��ردن‪ ،‬ده‌نێردرێنه‌و ‌ه ماڵه‌وه‌‪.‬‬ ‫بەوهۆیەشەوە و ‌هزاره‌تی پیشه‌سازی و‬ ‫بازرگانیی هه‌رێم و لیژنه‌ی دامه‌زراندن‬ ‫ل ‌ه پارێزگای هه‌ولێر‪ ،‬یه‌كرت تۆمه‌تبار‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫یه‌ك له‌و فه‌رمانب ‌هران ‌ه ب ‌ه (به‌یان)‬ ‫ی ڕاگه‌یاند «ئێم ‌ه ل ‌ه ڕێگه‌ی فۆڕمەوە‬ ‫دامه‌زرابووین‪ ،‬دوای لێكۆڵینه‌و ‌ه بۆمان‬ ‫ده‌رك �ه‌وت��ووە ك ‌ه ل ‌ه ڕێگه‌ی واسته‌وه‌‬ ‫و ‌هزاره‌ت���ی پیشه‌سازی ته‌نیا دوازدە‬ ‫فه‌رمانبه‌ری دام���ه‌زران���دووه‌‪ .‬ئێستا‬ ‫و ‌هزاره‌تی دارایی پێامن ده‌ڵ ‌ێ و ‌هزاره‌تی‬ ‫پیشه‌سازی داوای ك��ردوو ‌ه ته‌نیا ئه‌و‬ ‫كه‌سان ‌ه دامبه‌زرێنن ك ‌ه خۆیان داوایان‬ ‫كردووه‌»‪.‬‬ ‫ب ‌ه وته‌ی به‌رپرسێكی و ‌هزاره‌تیش‪،‬‬ ‫و ‌هزاره‌ت���ی پیشه‌سازی ده‌ی�ه‌وێ��ت بۆ‬ ‫ساڵی داهاتوو ئه‌و فه‌رمانب ‌هران ‌ه دووباره‌‬ ‫دامب �ه‌زرێ��ن��ێ��ت �ه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌مساڵ‬ ‫كێشه‌یان بۆ دروستبووه‌‪.‬‬ ‫بڕوانه‌ الپه‌ڕەی په‌یجور‪.‬‬

‫‪3‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)49‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/8/27‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫وه‌زیرێک‪ :‬تا ئێستا دەزگایەک بۆ مامەڵە لەگەڵ ڕووداوە مرۆییەکان نییە‬

‫بێسه‌روبه‌ری ب ‌ه كۆمه‌ككردنی ئاواره‌كانی خۆرئاواو‌ه دیاره‌‬ ‫سه‌ید نامی‬ ‫گه‌یشتنی ده‌یان هه‌زار خێزانی‬ ‫ئ����اواره‌ی خ��ۆرئ��اوای ك��وردس��ت��ان‬ ‫بۆ ناوچه‌ جیاجیاكانی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬حاڵه‌تێكی مرۆیی نوێی له‌‬ ‫هه‌رێمی كوردستان هێناوه‌ته‌ئارا‪ ،‬كه‌‬ ‫كۆكردنه‌وه‌ی كۆمه‌ك و دابه‌شكردنی‬ ‫به‌سه‌ریانداى وه‌ك دیارده‌یه‌كی نوێ‬ ‫به‌شوێن خۆیدا هێناوه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌گ���ه‌ڵ ف���راوان���ب���وون���ی‬ ‫ب��ان��گ�ه‌وازه‌ك��ان��ی كۆمه‌ككردن و‬ ‫ف �راوان�ترب��وون��ی خ��ودی پڕۆسه‌ی‬ ‫كۆمه‌كییه‌كه‌ له‌الیه‌ن هاوواڵتیانه‌وه‌‪،‬‬ ‫پێكهێنانی ژوورێ��ك��ی عه‌مه‌لیاتی‬ ‫بۆ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و بڕە زۆره‌ی‬ ‫یارمه‌تیی ك��ردووه‌ت��ه‌ پێویستی‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت كه‌ بۆ هه‌رێمی كوردستان‬ ‫ئ�ه‌م پڕۆسه‌ مرۆییه‌ ئه‌زموونێكی‬ ‫نوێیه‌‪.‬‬ ‫له‌و ئاقاره‌شدا نێچیرڤان بارزانیی‬ ‫سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێم بڕیاری‬ ‫ته‌رخانكردنی ‪ 25‬ملیۆن دۆالری له‌‬ ‫بودجه‌ی حكومه‌ت بۆ ئاواره‌كان دا‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ك سه‌رۆكی هه‌رێم پێشنیازی‬ ‫بڕینی به‌شێك له‌ بودجه‌ی حزب‬ ‫و وه‌زاره‌ت و سه‌رۆكایه‌تییه‌كانی‬ ‫بۆ هه‌مان مه‌به‌ست ك��رد‪ ،‬لێره‌و‬ ‫ل �ه‌وێ��ش ل �ه‌ ڕێ��گ �ه‌ی كه‌مپین و‬ ‫هه‌ڵمه‌تی میللییه‌وه‌ كۆكردنه‌وه‌ی‬ ‫یارمه‌تی به‌ هه‌موو جۆره‌كان‪ ،‬بۆ‬ ‫ئ��اواره‌ك��ان��ی خ��ۆرئ��اوا ب �ه‌رده‌وام �ه‌‪.‬‬ ‫ب��ه‌اڵم وه‌ك ده‌رده‌ك���ه‌وێ���ت كۆی‬ ‫پڕۆسه‌ی پشتیوانیی كوردانی خۆرئاوا‬ ‫بێسه‌روبه‌ری و نامه‌ركه‌زییه‌تی‬ ‫پێوه‌ دیاره‌ و كۆمه‌كییه‌كانیش وه‌ك‬ ‫پێویست ناگه‌نه‌ شوێنی خۆیان‪.‬‬ ‫له‌ به‌دواداچوونێكی (به‌یان)‬ ‫دا وه‌زیره‌كانی حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫ڕایده‌گه‌یه‌نن ئ��ه‌وان ئاگادارنین‬

‫حكومه‌ته‌كه‌یان كه‌ی بڕیاری داوه‌ ‪25‬‬ ‫ملیۆن دۆالر بۆ ئاواره‌كانی خۆرئاوای‬ ‫كوردستان خه‌رج بكات و به‌ چ میكانیزمێك‪.‬‬ ‫به‌رپرسی فه‌رمانگه‌ی په‌یوه‌ندییه‌كانی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی حكومه‌تی هه‌رێمیش ئاماژە‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات ئه‌وان داوای هاوكارییان‬ ‫ب��ۆ ئ��اواره‌ك��ان��ی خ��ۆرئ��اوا ن��ه‌ك��ردووه‌‪.‬‬ ‫وه‌زیری هه‌رێم بۆ كاروباری په‌رله‌مانیش‬ ‫ده‌ڵێت تائێستا له‌ هه‌رێمی كوردستان‬ ‫ده‌زگایه‌كی مه‌ركه‌زیی سه‌ربه‌خۆمان نییه‌‬ ‫سه‌رپه‌رشتیی كۆكردنه‌وه‌ و دابه‌شكردنی‬ ‫كۆمه‌كی مرۆیی بكات‪.‬‬ ‫فه‌الح مسته‌فا به‌رپرسی فه‌رمانگه‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم بۆ (به‌یان) وتی «وه‌ك ئاگادارین‬ ‫حكومه‌تی ه�ه‌رێ��م ب�ه‌ سه‌رپه‌رشتیی‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی ناوخۆ و به ‌ك��اری ڕۆژان �ه‌ی‬

‫ه�ه‌رس�ێ‌ پارێزگاكه‌ و ب�ه‌ هاوكاریی‬ ‫ئاژانسه‌كانی دی��ك�ه‌ی په‌یوه‌ندیدار‪،‬‬ ‫ئه‌و كاره‌ (كۆمه‌كیی كوردانی خۆرئاوا)‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌به‌ن‪ ،‬به‌اڵم خه‌رجكردنی ئه‌و‬ ‫بڕەپاره‌یه‌ی له‌الیه‌ن سه‌رۆكی حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمه‌وه‌ ته‌رخانكراوه‌‪ ،‬ته‌نیا له‌ ڕێگه‌ی‬ ‫الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كانی حكومه‌ت‪ ،‬واته‌‬ ‫پارێزگاكانه‌وه‌ ده‌بێت»‪.‬‬ ‫فه‌الح مسته‌فا زیاتر وتی «داوامان‬ ‫له‌ كۆمه‌ڵگه‌ی نێوده‌وڵه‌تی ك��ردووه‌‬ ‫له‌ڕێی رێكخراوه‌ ناحكومییه‌كانه‌وه‌ یان‬ ‫له‌ڕێی ئاژانسی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كانه‌وه‌‬ ‫كۆمه‌كیی ك��ورده‌ ئاواره‌كانی خۆرئاوا‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬به‌وپێیه‌ی هاوكاریی ڕێكخراوه‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كان ناگاته‌ ده‌ست حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم و له‌وێوه‌ دابه‌شبكرێت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ڕاسته‌وخۆ ده‌گاته‌ ئ��اواره‌ك��ان خۆیان‪،‬‬

‫حكومه‌تی هه‌رێمیش داوای نه‌كردوو ‌ه‬ ‫له‌ ڕێگه‌ی خۆیه‌وه‌ هاوكاریی ڕێكخراوه‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كان بگه‌یه‌نرێت‪ ،‬به‌ڵكو ئێمه‌‬ ‫ده‌مانه‌وێت ڕێكخراوه‌ ناحكومییه‌كان‬ ‫خۆیان بێن و ڕاسته‌وخۆ هاوكارییه‌كانیان‬ ‫بگه‌یه‌نن‪ ،‬ی��اخ��ود ئ��اژان��س �ه‌ مرۆییه‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كان به‌و كاره‌ هه‌سنت»‪.‬‬ ‫ده‌رب��اره‌ی میكانیزمی كۆكردنه‌وه‌‬ ‫و دابه‌شكردنی هاوكارییه‌كانیش‪ ،‬سه‌عد‬ ‫خالید‪ ،‬وه‌زی��ری هه‌رێم بۆ كاروباری‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬بۆ (به‌یان) دانی ب �ه‌وه‌دا نا‬ ‫مه‌ركه‌زییه‌ت له‌ پ��ڕۆس�ه‌ك�ه‌دا نییه‌ و‬ ‫وتی «ئه‌و هاوكارییانه‌ی بۆ ئاواره‌كان‬ ‫كۆكراونه‌ته‌وه‌‪ ،‬مه‌ركه‌زی و له‌ ڕێگه‌ی‬ ‫ده‌سته‌ و ده‌زگایه‌كی ڕەسمییه‌وه‌ نه‌بوون‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ل�ه‌ ڕێ��گ�ه‌ی كۆمه‌ڵێك كه‌ناڵی‬ ‫ڕاگه‌یاندن و چه‌ند ده‌زگایه‌كه‌وه‌ بوون‪،‬‬

‫له‌وانه‌ش هه‌رسێ كه‌ناڵی زاگرۆس و په‌یام‬ ‫و سپێده‌‪ ،‬ه��ه‌روه‌ك حكومه‌تیش بڕی‬ ‫‪ 25‬ملیۆن دۆالری بۆ هه‌مان مه‌به‌ست‬ ‫ته‌رخانكردووه‌»‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌وه‌ی ئه‌و بڕە پاره‌یه‌ی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم بڕیاری خه‌رجكردنی بۆ‬ ‫ئاواره‌كانی خۆرئاوا داوه‌‪ ،‬به‌ كۆبوونه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی وه‌زی���ران یاخود بڕیاری‬ ‫تاكه‌كه‌سیی سه‌رۆكی حكومه‌ت بووه‌؟‬ ‫ناوبراو ڕایگه‌یاند كه‌ له‌ ساتی ده‌رچوونی‬ ‫بڕیاره‌كه‌دا له‌ سه‌فه‌ر ب��ووه‌ و ئاگادار‬ ‫نه‌بووه‌‪ ،‬هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ ئاگاداره‌ بڕیاری‬ ‫خه‌رجكردنه‌كه‌ دراوه‌ و ورده‌كارییه‌كانی‬ ‫نازانێت‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی میكانیزمی دابه‌شكردنی‬ ‫ئاواره‌كان به‌سه‌ر ناوچه‌كانی هه‌رێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��دا‪ ،‬ئ �ه‌و الی �ه‌ن �ه‌ی ئه‌ركه‌كه‌‬

‫داوا ده‌كه‌ن سه‌ره‌تا بگه‌ڕێرنێته‌وه‌ سه‌ر هه‌رێم‬

‫کوردانى خورماتوو دژی به‌پارێزگاكردنی قه‌زاكه‌یانن‬ ‫عه‌بدوڵاڵ ئه‌حمه‌د‬ ‫ماوه‌یه‌ك ‌ه چه‌ند لێپررساوێكی توركامن‬ ‫له ‌به‌غدا باس ل ‌ه ب ‌ه پارێزگاكردنی ق ‌هزای‬ ‫خورماتوو ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌م ڕۆژانه‌شدا ل ‌ه میدیاوه‌‬ ‫ئه‌م بابه‌ته‌یان ورووژان��دووه‌‪ .‬هاوواڵتیانی‬ ‫خورماتووش ل ‌ه ڕێگه‌ی (به‌یان)ە‌و ‌ه ئاماژە‬ ‫ب �ه‌و ‌ه ده‌ك��ه‌ن تاوه‌كو ق�� ‌هزای خورماتوو‬ ‫نه‌گه‌ڕێته‌و ‌ه سه‌ر هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬له‌‬ ‫باس و خواسی ب ‌ه پارێزگاكردنی ناڕازین‪.‬‬ ‫هاوواڵتیه‌كی دانیشتووی ق � ‌هزای‬ ‫خورماتوو به‌ناوی شێرزاد كه‌مال به‌(به‌یان)‬ ‫ی راگه‌یاند ق ‌هزای خورماتوو له ‌بنه‌ڕەتدا‬ ‫یه‌كێك ‌ه ل ‌ه ق ‌هزاكانی س�ه‌ر ب ‌ه پارێزگای‬ ‫كه‌ركوك‪ ،‬ب �ه‌اڵم ڕژێمی پێشووی به‌عس‬ ‫ساڵی ‪ 1976‬ب ‌ه سیاسه‌تی ته‌عریب له‌‬ ‫كه‌ركوكی دابڕاند و خستی ‌ه سه‌ر پارێزگای‬ ‫سه‌اڵحه‌دین‪ .‬ئ�ه‌م ق� ‌هزای�ه‌ش یه‌كێك ‌ه له‌‬ ‫ناوچ ‌ه كوردستانییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی ئیداره‌ی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬له‌ئێستاشدا هه‌ندێك‬ ‫به‌رپرسی توركامن ل ‌ه به‌غدا هه‌وڵی به‌‬ ‫پارێزگاكردنی ده‌ده‌ن‪ ،‬ب�ه‌اڵم ئێم ‌ه وه‌كو‬ ‫دانیشتووانی ق ‌هزای خورماتوو رازی نابین تا‬ ‫ئه‌و كاته‌ی ناوچه‌كه‌مان ده‌گه‌ڕێته‌و ‌ه سه‌ر‬ ‫ئیداره‌ی هه‌رێمی كوردستان‪.‬‬

‫ئه‌و هاوواڵتیی ‌ه زیاتر وتی «دڵنیام‬ ‫ئه‌م هه‌وڵه‌یان مایه‌پووچ ده‌بێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ن ‌ه حكومه‌ت و ن ‌ه پێكهاته‌كانی ق� ‌هزای‬ ‫خورماتوو‪ ،‬به‌م حاڵه‌ی ئێستای ق ‌هزاكه‌وه‌‬ ‫هه‌رگیز ڕازی نابن بكرێت ‌ه پارێزگا»‪.‬‬ ‫هاوواڵتییه‌كی دیكه‌ی ق ‌هزای خورماتوو‬ ‫به‌ناوی ئاالن عوبێد ب ‌ه (به‌یان)ی راگه‌یاند‬ ‫مه‌سه‌له‌ی ب ‌ه پارێزگاكردنی ق ‌هزای خورماتوو‬ ‫ته‌نیا ل ‌ه ڕێگه‌ی راگه‌یاندنه‌كانه‌و ‌ه چه‌ند‬ ‫به‌رپرسێكی توركامن باسیان لێو ‌ه كردووه‌‪،‬‬ ‫به‌و لێدوانانه‌شیان مه‌به‌ستیان بوو هه‌م‬ ‫له‌الیه‌ن حكومه‌تی ن��اوه‌ن��ده‌و ‌ه هه‌میش‬ ‫ل �ه‌الی �ه‌ن ت��ورك��ی��او ‌ه پشتگیریی بكرێن‪.‬‬

‫هه‌ڵوێستی ئێم ‌ه له‌و هه‌واڵ ‌ه ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫هه‌ر ب ‌ه بیستنیشی ناڕەزایی ده‌رده‌بڕین‪،‬‬ ‫تا ئه‌و كاته‌ی ده‌گه‌ڕێته‌و ‌ه سه‌ر هه‌رێمی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫ئه‌و هاوواڵتیی ‌ه زیاتر وتی «ق� ‌هزای‬ ‫خورماتوو چه‌ندین جار سته‌می لێكراوه‌‪،‬‬ ‫ساڵی ‪ 1976‬ل ‌ه كه‌ركوكی دایك دایانبڕیوه‌‬ ‫و لكاندوویان ‌ه به ‌پارێزگایه‌كی عه‌ره‌بیی‬ ‫وه‌كو سه‌اڵحه‌دینه‌وه‌‪ ،‬ئێستاش له‌جیاتی‬ ‫ئ��ه‌وه‌ی ب��اس ل ‌ه گ � ‌هڕان��دن �ه‌وه‌ی بۆ سه‌ر‬ ‫پارێزگای كه‌ركوك و له‌ڕێی ئه‌ویشه‌و ‌ه بۆ‬ ‫سه‌ر هه‌رێمی كوردستان بكه‌ن‪ ،‬كه‌چی‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌كی وه‌ك��و ب ‌ه پارێزگاكردنی‬

‫ده‌خه‌ن ‌ه به‌رباس‪ ،‬بێ ئه‌وه‌ی ئه‌م جۆر‌ه پالن ‌ه‬ ‫هیچ سوودێكی بۆ پێكهات ‌ه جیاوازه‌كانی‬ ‫ق ‌هزاك ‌ه هه‌بێت‪.‬‬ ‫الی خۆیانه‌و ‌ه دانیشتووانی عه‌ره‌بی‬ ‫ق� ‌هزاك�ه‌ش ب ‌ه هه‌وڵی ب ‌ه پارێزگاكردنی‬ ‫نیگ ‌هرانن و ڕەتی ده‌كه‌نه‌وه‌‪ .‬له‌و ڕووه‌وه‌‬ ‫تاڵیب عوسامن ك ‌ه دانیشتوویه‌كی عه‌ره‌بی‬ ‫ق ‌هزای خورماتووه‌‪ ،‬له‌باره‌ی ب ‌ه پارێزگاكردنی‬ ‫ق ‌هزاكه‌و ‌ه بۆ (به‌یان) ڕایگه‌یاند ئه‌وه‌ی باس‬ ‫له‌به‌پارێزگاكردنی ق ‌هزای خورماتوو ده‌كات‪،‬‬ ‫با ج��ارێ ڕەوش��ی ئه‌منیی ق� ‌هزاك� ‌ه چاك‬ ‫بكات‪ ،‬چونك ‌ه ل ‌ه هه‌نگاوی ب ‌ه پارێزگابوون‬ ‫زیاتر ئێمه‌ی دانیسشتووان پێویستیامن‬ ‫ب ‌ه سه‌قامگیربوونی ئه‌منی و دابینكردنی‬ ‫خزمه‌تگوزارییه‌‪ ،‬نه‌ك هه‌ندێك باس و بابه‌ت‬ ‫بهێرنێن ‌ه ئارا ك ‌ه خزمه‌ت ب ‌ه ڕەوشی شاره‌كه‌‬ ‫ناكه‌ن‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌سه‌ر ئه‌و پرسه‌‪ ،‬سه‌باح جومعه‌‪،‬‬ ‫ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی ق ‌هزای خورماتوو به‌‬ ‫(به‌یان)ی وت «ئێم ‌ه وه‌كو ئه‌نجومه‌نی‬ ‫ق�� ‌هزای خورماتوو مامه‌ڵ ‌ه ته‌نیا له‌گه‌ڵ‬ ‫بڕیاری فه‌رمیدا ده‌كه‌ین‪ ،‬له‌ئێستاشدا له‌سه‌ر‬ ‫مه‌سه‌له‌ی ب ‌ه پارێزگاكردنی ق ‌هزای خورماتوو‬ ‫ن ‌ه ل ‌ه حكومه‌تی ناوه‌ندی به‌غداو ‌ه و ن ‌ه له‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن و پارێزگای سه‌اڵحه‌دینه‌وه‌‪ ،‬هیچ‬

‫نوورساوێكی ڕەسمیامن پێ نه‌گه‌یشتووه‌‪،‬‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌م بابه‌ت ‌ه ته‌نیا هه‌ندێك به‌رپرسی‬ ‫توركامن لێدوانیان داو ‌ه گوایا هه‌وڵده‌ده‌ن‬ ‫ق��� ‌هزای خورماتوو بكه‌ن ‌ه پارێزگا‪ ،‬ئه‌م‬ ‫لێدوانانه‌ش ته‌نیا ل ‌ه ڕێگه‌ی ڕاگه‌یاندنه‌وه‌‬ ‫باڵوبوونه‌ته‌و ‌ه و هیچی تر»‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی ئه‌نجومه‌نی ق ‌هزای‬ ‫خورماتوو وتیشی «خورماتوو یه‌كێك ‌ه له‌‬ ‫ناوچ ‌ه كوردستانییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی ئیداره‌ی‬ ‫هه‌رێمی ك��وردس��ت��ان و ده‌ب��ێ��ت ب��اری‬ ‫ئیدارییه‌كه‌ی به‌پێی ده‌ستوور چاره‌سه‌ر‬ ‫بكرێت و بگه‌ڕێته‌و ‌ه س��ه‌ر هه‌رێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئه‌وسا ده‌كرێت قس ‌ه له‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫بكرێت ئاخۆ بكرێت ‌ه پارێزگا یاخود نا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ل ‌ه ئێستادا ئه‌گه‌ر به‌فه‌رمییش داخوازییه‌كی‬ ‫له‌و شێوه‌یه‌مان ئاڕاست ‌ه ك�را‪ ،‬به ‌هه‌موو‬ ‫شێوه‌یه‌ك دژی ده‌وه‌ستینه‌وه‌«‪.‬‬ ‫شاری خورماتوو ل ‌ه ‪1951‬دا كراوه‌ته‌‬ ‫ق ‌هزا و سه‌ر ب ‌ه كه‌ركوك بووه‌‪ .‬ل ‌ه ‪1976‬دا به‬ ‫‌مه‌رسومێكی كۆماری ل ‌ه پارێزگای كه‌ركوك‬ ‫داب��ڕێ��ن��دراو ‌ه و خ�راوه‌ت� ‌ه س�ه‌ر پارێزگای‬ ‫سه‌اڵحه‌دین‪ .‬ئاماری دانیشتووانی ‪ 80‬ه ‌هزار‬ ‫كه‌سه‌‪ .‬پێكهاته‌ی دانیشتووانه‌كه‌ی ب ‌ه پله‌ی‬ ‫یه‌كه‌م ك��ورد و دوای ئه‌ویش توركامن و‬ ‫عه‌ره‌ب ب ‌ه پله‌كانی دووه‌م و سێیه‌م دێن‪.‬‬

‫ده‌گرێته‌ ئه‌ستۆ‪ ،‬وه‌زی��ری هه‌رێم‬ ‫ب��ۆ ك���اروب���اری پ��ه‌رل��ه‌م��ان وت��ی‬ ‫«به‌دڵنیاییه‌وه‌ حكومه‌ت به‌سه‌ر‬ ‫ناوچه‌كاندا دابه‌شیان ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ژماره‌كه‌ زۆره‌ و له‌ سه‌ره‌تاوه‌ ئاسان‬ ‫نییه‌ هه‌موویان وه‌ربگرێت‪ ،‬ڕاسته‌‬ ‫ئه‌مان په‌نابه‌ر نین و واڵتی خۆیانه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم بته‌وێت و نه‌ته‌وێت هه‌مووی‬ ‫شوێنی ده‌وێت‪ ،‬خه‌ده‌ماتی ده‌وێت‪،‬‬ ‫خ��واردن��ی ده‌وێ��ت‪ ،‬به‌تایبه‌ت كه‌‬ ‫تائێستا نزیكه‌ی ‪ 200‬هه‌زار ئاواره‌ی‬ ‫خ��ۆرئ��اوا گه‌یشتوونه‌ته‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردستان»‪.‬‬ ‫ل��ه‌ب��اه‌ری ئ �ه‌گ �ه‌ری به‌ستنی‬ ‫دانیشتنێكی تایبه‌تی په‌رله‌مانیش‬ ‫بۆ چاره‌سه‌ری دۆسیه‌ی ئاواه‌ركانی‬ ‫خۆرئاوا‪ ،‬هه‌مان سه‌رچاوه‌ پێشبینیی‬ ‫كرد چیرت په‌رله‌مان كۆنه‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌وپێیه‌ی هه‌ڵبژاردن نزیكه‌ و كات‬ ‫بۆ كۆبوونه‌وه‌ی په‌رله‌مان نه‌ماوه‌‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی دیكه‌وه‌ وه‌زیرێكی‬ ‫حكومه‌تی ه�ه‌رێ��م بێئاگایی له‌‬ ‫چۆنیه‌تی ب��ڕی��اردان��ی س�ه‌رۆك��ی‬ ‫حكومه‌ت له‌سه‌ر ته‌رخانكردنی ‪25‬‬ ‫ملیۆن دۆالر بۆ ئاواره‌كانی خۆرئاوا‬ ‫ده‌بڕی‪.‬‬ ‫كامیل حاجی عه‌لی‪ ،‬وه‌زیری‬ ‫ئ��ه‌وق��اف و ك���اروب���اری ئایینیی‬ ‫حكومه‌تی ه �ه‌رێ��م ب��ۆ (ب �ه‌ی��ان)‬ ‫بێئاگایی له‌ بڕیاره‌كه‌ نیشانداو وتی‬ ‫«من نازانم چۆن بڕیاری له‌سه‌ر‬ ‫دراوه‌‪ ،‬چ ئه‌نجومه‌نی وه‌زی��ران‬ ‫ب��ڕی��اری داب��ێ��ت و چ س �ه‌رۆك��ی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم‪ ،‬یه‌ك شته‌‪ .‬كێ‌‬ ‫ده‌ڵێت سه‌رۆكی حكومه‌ت خۆی‬ ‫بڕیاره‌كه‌ی نه‌داوه‌؟ ئه‌و هاوكارییه‌‬ ‫كاتی خۆی له‌ ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران‬ ‫قسه‌ی له‌سه‌ر كرا‪ ،‬به‌اڵم چۆن ئێستا‬ ‫دارای��ی بڕیاری خه‌رجكردنی داوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌یان نازانم»‪.‬‬

‫ڕوونکردنەوە‬ ‫ل��ه‌ ژم�����اره‌ی ڕاب�����ردووی‬ ‫ڕۆژنامه‌ به‌ڕێزه‌كه‌تان‪ ،‬ڕاپۆرتێك‬ ‫ل �ه‌ب��اره‌ی به‌ڵێنه‌كانی به‌ڕێز‬ ‫نێچیرڤان بارزانی كه‌ به‌ توركامن‬ ‫و مه‌سیحییه‌كانی داب���وو‪،‬‬ ‫باڵوبووه‌ته‌وه‌‪ ،‬كه‌ لێدوانێكی‬ ‫منیشی تێدایه‌‪ .‬ل�ه‌ به‌شێكی‬ ‫لێدوانه‌كه‌دا من وتبووم «به‌هۆی‬ ‫ئه‌وه‌ی ئێمه‌ وه‌كو توركامنه‌كان‬ ‫یه‌كده‌نگ نین‪ ،‬بۆیه‌ به‌ڵێنه‌كان‬ ‫جێبه‌جێنه‌كراون»‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‬ ‫تێبینی ده‌كرێت ئه‌و ڕسته‌یه‌ له‌‬ ‫لێدوانه‌كه‌مدا البرابوو‪.‬‬ ‫شێردڵ ته‌حسین‬ ‫سه‌رۆكی لیستی هه‌ولێری توركامن‬

‫ونبوون‬ ‫ڕەگه‌زنامه‌یه‌كی عێراقی‬ ‫به‌ناوی (سه‌میره‌ سدیق عه‌لی)‬ ‫ونبووه‌‪ ،‬هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌وه‌‬ ‫پ �ه‌ی��وه‌ن��دی ب��ك��ات ب �ه‌ ژم��اره‌‬ ‫مۆبایلی ‪07501070625‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)49‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/8/27‬ساڵی یەکەم‬

‫داوای به‌شداریی گه‌رموگوڕ له‌هه‌ڵبژاردندا ده‌كه‌ن‌‬

‫هه‌ڵبژاردن ئۆپۆزسیۆنی سه‌رقاڵكردووه‌‬ ‫شڤان عه‌لی‬ ‫ه��اوك��ات ل�ه‌گ�ه‌ڵ ڕاوه‌ستانی‬ ‫ك��ۆب��وون��ه‌وه‌ س��ێ قۆڵییه‌كانیان‬ ‫و ت���اڕادده‌ی���ه‌ك خ��اوب��وون��ه‌وه‌ی‬ ‫چاالكییه‌كانیان كه‌ ب �ه‌م دواییانه‌‬ ‫بووه‌ته‌ جێی پرسیاری به‌شێك له‌‬ ‫هاوواڵتیان‪ ،‬الیه‌نه‌كانی ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫ك ‌ه به‌ گه‌رموگوڕییه‌و ‌ه به‌شداریی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی داهاتوو ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫داواش له‌ خه‌ڵكی كوردستان ده‌كه‌ن‬ ‫له‌ ڕێگه‌ی سندوقی ده‌نگدانه‌وه‌ ئه‌و‬ ‫چاكسازییه‌ی ده‌یانه‌وێت بیكه‌ن‪.‬‬ ‫ه �ه‌روه‌ه��ا ده‌ڵێن ه �ه‌وڵ بۆ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌ده‌ن په‌رله‌مانی داهاتوو بكه‌نه‌‬ ‫مه‌یدانی گۆڕانكاریی ڕیشه‌یی له‌‬ ‫سیستمی سیاسیی هه‌رێمدا‪.‬‬ ‫ئه‌بوبه‌كر ع �ه‌ل��ی‪ ،‬ئه‌ندامی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسیی یه‌كگرتووی‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬ڕاوه‌ستانی كۆبوونه‌وه‌‬ ‫ه��اوب�ه‌ش�ه‌ك��ان��ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن بۆ‬ ‫سه‌رقاڵبوونیان به‌ ئاماده‌سازیی‬ ‫بۆ هه‌ڵبژاردن ده‌گێڕێته‌وه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫ڕووه‌وه‌ ب�ه‌ (ب��ه‌ی��ان)ی ڕاگه‌یاند‬ ‫«ڕەن��گ �ه‌ مه‌سه‌له‌كه‌ ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن‬ ‫بێت‪ ،‬چونكه‌ هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مان‬ ‫له‌پێشه‌ و ئۆپۆزسیۆنیش به‌ لیستی‬ ‫جیا دابه‌زیوه‌‪ ،‬بۆیه‌ ناونیشانی ئیشی‬ ‫ئه‌م قۆناغه‌ زیاتر له‌نێوان ده‌زگاكانی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ئۆپۆزسیۆندایه‌‪ ،‬واته‌‬

‫جۆرێك له‌ هه‌ماهه‌نگی له‌نێوانیاندا هه‌یه‌‬ ‫تاوه‌كو یه‌كرت نه‌كه‌نه‌ ئامانج‪ ،‬به‌جۆرێك‬ ‫كێبه‌ركێی ه���ه‌ره‌ له‌پێشیان له‌گه‌ڵ‬ ‫ه��ه‌ردوو حزبه‌ ده‌س�ه‌اڵت��داره‌ك�ه‌ بێت‪،‬‬ ‫به‌مه‌ش هه‌ماهه‌نگی له‌نێوانیاندا ده‌بێت‪.‬‬ ‫ب�ه‌ره‌ی ئۆپۆزسیۆن پارێزراو ده‌بێت و‬ ‫مونافه‌سه‌ ب ‌ه شێوه‌یه‌كی ته‌ندروست‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌چێت»‪.‬‬ ‫ئ �ه‌ب��وب �ه‌ك��ر ع��ه‌ل��ی ده‌رب�����اره‌ی‬ ‫ك���ۆن���ه‌ب���وون���ه‌وه‌ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ی��ش‬ ‫به‌مدواییانه‌‪ ،‬ئاماژەی ب�ه‌وه ‌كرد هه‌ر‬ ‫شتێك بێته‌ پێشه‌وه‌ و ئ���ه‌وان وه‌ك‬ ‫الیه‌نه‌كانی ئۆپۆزسیۆن به ‌گرنگی بزانن‪،‬‬ ‫هیچ ڕێگرییه‌ك نییه‌ كۆببنه‌وه‌‪.‬‬

‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی مه‌كته‌بی سیاسیی‬ ‫یه‌كگرتوو له‌باره‌ی دیدی ئۆپۆزسیۆن بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ئه‌مجاره‌‪ ،‬وتی «گه‌شبینین‬ ‫و پ��ێ�مان وای���ه‌ پێگه‌ی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كاندا به‌هێزه‌‪ ،‬به‌پێی‬ ‫پێشبینییه‌كان هیچ گرفتێكامن له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌ڵبژاردن نییه‌ و پێامن وای ‌ه ده‌نگی زیاتر‬ ‫له‌ ڕابردوو به‌ده‌ستده‌هێنین‪ .‬له‌ هه‌موو‬ ‫حاڵێكدا ئه‌وه‌ی الی ئێمه‌ گرنگه‌ پاك و‬ ‫بێگه‌ردیی پڕۆسه‌ی هه‌ڵبژاردن ‌ه كه‌ ئه‌مه‌‬ ‫ئامانجێكی زۆر گه‌وره‌یه‌‪ .‬په‌یامیشامن‬ ‫بۆ ده‌نگده‌ران ئه‌وه‌یه‌ به‌ گه‌رموگوڕی‬ ‫به‌شداریی هه‌ڵبژاردن بكه‌ن و هانی‬ ‫كه‌سانی دیكه‌ش ب��ده‌ن بۆ ده‌نگدان‪،‬‬

‫له‌پێناو چاكسازیی بنه‌ڕەتی ل ‌ه هه‌رێم»‪.‬‬ ‫ه �ه‌ر ده‌رب���اره‌ی دۆخ��ی ئێستای‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن و پ�ه‌ی��وه‌ن��دی��ی�ه‌ك��ان��ی‬ ‫نێوانیان‪ ،‬وته‌بێژی بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان‬ ‫ڕوون���ی���ك���رده‌وه‌ هێشتا هه‌ڵمه‌تی‬ ‫هه‌ڵبژاردن ده‌ستی پێنه‌كردووه‌ و له‌‬ ‫ئێستادا هه‌مووان سه‌رقاڵی هه‌ڵمه‌تی‬ ‫هه‌ڵبژاردنین‪ .‬محه‌مه‌د تۆفیق ڕەحیم بۆ‬ ‫(به‌یان) ئه‌وه‌شی وت «په‌یوه‌ندییه‌كامنان‬ ‫وه‌ك ئۆپۆزسیۆن به‌هێزه‌ و له‌ ئێستادا‬ ‫پێویست ناكات كۆببینه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن گرنگرتین شته‌ و خه‌ریكی‬ ‫ئاماده‌سازیین بۆی‪ .‬قسه‌ی ئێمه‌ش بۆ‬ ‫ده‌نگده‌ران ئه‌وه‌یه‌ هه‌ر كه‌س ئاماده‌ی‬

‫ده‌نگدان بێت‪ ،‬ئه‌مه‌ هه‌لێكه‌ ڕەخساو ‌ه‬ ‫تا له‌ ڕێی سندوقه‌كانی ده‌نگدانه‌وه‌ ئه‌و‬ ‫گۆڕانكاریی ‌ه بێته‌ئارا كه‌ هه‌رێم پێویستی‬ ‫پێیه‌تی‪ .‬بۆ ئ �ه‌وه‌ش هه‌وڵده‌ده‌ین له‌‬ ‫په‌رله‌مانی داهاتوودا سیستمی سیاسی‬ ‫بگۆڕین»‪.‬‬ ‫الی خ��ۆی �ه‌وه‌ م����ه‌روان گ�ه‌اڵڵ��ی‪،‬‬ ‫س �ه‌رۆك��ی لیستی دادگ����ه‌ری‪ ،‬لیستی‬ ‫(كۆمه‌ڵی ئیسالمی)‪ ،‬سه‌باره‌ت به‌ كار‬ ‫و چاالكیی الیه‌نه‌كانی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ل��ه‌ س���ه‌روب���ه‌ن���دی ه�ه‌ڵ��م�ه‌ت�ه‌ك��ان��ی‬ ‫هه‌ڵبژاردندا‪ ،‬بۆ (به‌یان) وتی «وه‌ك‬ ‫ئۆپۆزسیۆن هه‌رالیه‌ك دی��اره‌ سه‌رقاڵی‬ ‫هه‌ڵمه‌تی هه‌ڵبژاردنی خۆیه‌تی‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هه‌ریه‌كه‌مان ب ‌ه ته‌نیا داده‌ب �ه‌زێ��ت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر پێشهاتێكی گرنگیش بێته‌پێشه‌وه‌ و‬ ‫پێویست به‌ هه‌ڵوێستی هاوبه‌ش بكات‪،‬‬ ‫بێگومان كۆده‌بینه‌وه‌‪ .‬هه‌ریه‌كه‌شامن‬ ‫ده‌بێت تیشك بخه‌ینه ‌سه‌ر ئه‌و خاڵ و‬ ‫دیاردانه‌ی سه‌لبین و تائێستا له‌ سیستمی‬ ‫سیاسیی هه‌رێمدا ماون»‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی لیستی دادگ�ه‌ری وتیشی‬ ‫«په‌یامی ئێمه‌ بۆ جه‌ماوه‌ری كوردستان‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ هه‌وڵده‌ده‌ین به‌ پشتیوانیی‬ ‫خوا جێی متامنه‌ی ئه‌وان بین‪ ،‬بڕوامان‬ ‫وای���ه‌ ك��وردس��ت��ان ب��ه‌ ئه‌زموونێكی‬ ‫شكستخواردووی حوكمڕانیی هه‌ردوو‬ ‫حزبی ده‌س��ه‌اڵت��دا ت��ێ��ده‌پ�ه‌ڕێ��ت‪ ،‬كه‌‬ ‫زیاتر له‌ بیست ساڵه‌ خۆیان كردووه‌ته‌‬ ‫ده‌مڕاستی میلله‌ت و خێر و بێره‌كه‌یان‬ ‫قۆرخكردووه‌‪ ،‬ئێمه‌ پێامن وای�ه‌ حزب‬

‫ل��ه‌ ه��ه‌م��وو ج��وم��گ�ه‌ك��ان��ی ئ�ه‌م‬ ‫حوكمدارییه‌دا خ���اوه‌ن ب��ڕی��ار و‬ ‫ئیراده‌ی یه‌كه‌مه‌‪ .‬ده‌خوازین میلله‌ت‬ ‫ب ‌ه ده‌نگ و بڕیاری خۆی گۆڕانكاری‬ ‫بكات‪ ،‬بڕیار بدات په‌ره‌ به‌ ئه‌زموونی‬ ‫كه‌سانێك ب���دات ك �ه‌ ل��ه‌و پشكه‌‬ ‫كه‌مه‌ی ده‌س �ه‌اڵت و په‌رله‌مان كه‌‬ ‫به‌ده‌ستیانه‌وه‌ بووه‌‪ ،‬ئه‌مین و جێی‬ ‫متامنه‌ بوون»‪.‬‬ ‫س���ه‌ب���اره‌ت ب��ه‌ پێشبینیی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن بۆ ئاینده‌ی سیاسی‬ ‫و تێبینی ل�ه‌س�ه‌ر ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن و‬ ‫میكانیزمه‌كانی‪ ،‬م��ه‌روان گه‌اڵڵی‬ ‫ڕایگه‌یاند «بڕوامان وایه‌ گۆڕانكاری‬ ‫له‌ په‌رله‌مان و حكومه‌تی داهاتوودا‬ ‫ڕووده‌دات‪ .‬شێوازی حوكمڕانیی‬ ‫سااڵنی ڕابردوو‪ ،‬كوردستانی به‌ره‌و‬ ‫گێژاوی ئیختیناق و بوغز و قین‬ ‫ب��ردووه‌‪ .‬هه‌ڵبژاردنیش موفاجه‌ئه‌‬ ‫و شتی ش���اراوه‌ی تێدایه‌‪ ،‬ب��ڕوام‬ ‫وای��ه‌ ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن ش�ه‌ف��اف ب��ێ و‬ ‫ساخته‌كاریی تێدا نه‌كرێت‪ ،‬شته‌كان‬ ‫ده‌گ��ۆڕێ��ن‪ ،‬به‌ چه‌شنێك بااڵنسی‬ ‫هێزی جه‌ماوه‌ری و پێگه‌ی سیاسیی‬ ‫هه‌ر الیه‌نێك به‌رز و نزم ده‌كات‪.‬‬ ‫گ �ه‌رچ��ی ب���ه‌داخ���ه‌وه‌ تائێستاش‬ ‫كۆمسیۆنی ب��ااڵی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫نه‌چووه‌ته‌ ژێر ئه‌و به‌رپرسیارێتییه‌ی‬ ‫گره‌نتیی هه‌ڵبژاردنێكی ت �ه‌واو‬ ‫شه‌فاف و دوور له‌ گه‌مه‌كاریی‬ ‫بدات»‪.‬‬

‫كۆمەڵ و گۆڕان هەڕەشەى سکااڵى یاسایی لە کۆمسیۆن دەکەن‬

‫چه‌ندین پێناس و به‌ڵگه‌نام ‌ه بۆ ده‌نگدان به‌كارده‌هێنرێن‬ ‫زریان جه‌وهه‌ر‬ ‫به‌پێی ی��اس��ای پ�ه‌س�ه‌ن��دك�راوی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی كوردستان‪،‬‬ ‫به‌مه‌به‌ستی دوورخستنه‌وه‌ یان النی كه‌م‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ی حاڵه‌ته‌كانی ته‌زویر و‬ ‫فرتوفێڵ له‌ هه‌ڵبژاردندا‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌ژێر‬ ‫فشاری ئۆپۆزسیۆن و ڕێكخراوه‌كانی‬ ‫كۆمه‌ڵی مه‌ده‌نی‪ ،‬په‌رله‌مانی كوردستان‬ ‫بڕیاری دا ده‌نگده‌ر ته‌نیا به‌ ڕەگه‌زنامه‌ی‬ ‫عێراقییه‌وه‌ مافی ده‌نگدانی هه‌بێت‪،‬‬ ‫ب�ه‌اڵم پێچه‌وانه‌ی ئه‌و بڕیاره‌‪ ،‬له‌ دوا‬

‫هه‌ڵویستیدا كۆمیسۆنی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫ڕایگه‌یاند هه‌ركه‌سێك هه‌ر كام له‌ پێناس‬ ‫و به‌ڵگه‌نامه‌كانی باری شارستانی‪ ،‬مۆڵه‌تی‬ ‫شوفێری‪ ،‬پێناسی پیشه‌یی‪ ،‬پێناسی‬ ‫خانه‌نه‌شینیی پێبێت‪ ،‬ده‌توانێت ده‌نگ‬ ‫ب��دات‪ .‬ئه‌مه‌ش پێچه‌وانه‌ی یاسایه‌كی‬ ‫ڕوونی په‌رله‌مانی كوردستان و مایه‌ی‬ ‫نیگه‌رانیی الیه‌نه‌كانی ئۆپۆزسیۆنه‌‪.‬‬ ‫له‌و ڕووه‌وه‌ ئیرباهیم محه‌مه‌د‪،‬‬ ‫به‌رپرسی ن��اوه‌ن��دی هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی بۆ (به‌یان) وتی «له‌‬ ‫ئه‌گه‌ری جێبه‌جێكردنی ئه‌م بڕیاره‌ی‬

‫كۆمسیۆن‪ ،‬ئێمه‌ هه‌موو ڕێكارێكی‬ ‫یاسایی ده‌گرینه‌به‌ر و بڕیاره‌كه‌ش‬ ‫ل �ه‌ ڕووب���ه‌ڕووب���وون���ه‌وه‌ی ت �ه‌زوی��ر و‬ ‫ساخته‌كاری ساردمان ناكاته‌وه‌‪ .‬ئێمه‌‬ ‫سكااڵ له‌سه‌ر كۆمیسۆن تۆمار ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫چونكه‌ كاری كۆمیسۆن نییه‌ هه‌مواری‬ ‫یاساكان بكات‪ ،‬به‌ڵكو ده‌بێ‌ ته‌نیا ڕێنامیی‬ ‫بۆ جێبه‌جێكردنی یاساكان ده‌ربكات‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ به‌رپرسیارێتیی تاك و ده‌سه‌اڵته‌‬ ‫له‌ هه‌بوون یان نه‌بوونی ڕەگه‌زنامه‪.‬‬ ‫بۆیه‌ كۆمسیۆن ئه‌گه‌ر ئه‌و بڕگه‌ یاساییه‌‬ ‫جێبه‌جێ نه‌كات‪ ،‬ڕووب��ه‌ڕووی دادگای‬

‫ده‌كه‌ینه‌وه‌»‪.‬‬ ‫ه���ه‌م���ان ب��ه‌رپ��رس��ی ك��ۆم�ه‌ڵ��ی‬ ‫ئیسالمی زیاتر وتی «گه‌رچی به‌م بڕیاره‌‬ ‫زه‌مینه‌ی ت�ه‌زوی��ر زیاتر ده‌ڕەخ��س��ێ‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌مه‌ واناكات پاشه‌كشه‌ بكه‌ین و‬ ‫مه‌یدانه‌كه‌یان بۆ چۆڵ بكه‌ین‪ .‬ئێمه‌ له‌‬ ‫مه‌ترسیی به‌كارهێنانی خه‌ڵكی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫هه‌رێم بۆ ده‌نگدان ئه‌و یاسایه‌مان به‌‬ ‫په‌رله‌مان ده‌رك��رد‪ ،‬چونكه‌ ده‌رهێنانی‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌و پێناس و به‌ڵگه‌نامانه‌ی‬ ‫كۆمسیۆن بڕیاری له‌سه‌ر داون‪ ،‬ئاسانه‌‬ ‫و وه‌ك ڕەگه‌زنامه‌ نین‪ .‬ئێمه‌ پێامن وایه‌‬

‫به‌و كار ‌ه كۆمیسۆن ده‌بێته‌ به‌شێك له‌‬ ‫زه‌مینه‌ی ساخته‌كاری‪ ،‬له‌بری ڕێگریی‬ ‫لێی»‪.‬‬ ‫الی خۆیه‌وه‌ وته‌بێژی بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫گ����ۆڕان ده‌ڵ��ێ��ت «ئ��ێ��م �ه‌ش ه�ه‌م��ان‬ ‫هه‌ڵویستی كۆمه‌ڵی ئیسالمیامن هه‌یه‌‬ ‫و هه‌موو ڕێكارێكی یاسایی و مه‌ده‌نی‬ ‫ده‌گرینه‌به‌ر‪ .‬تائێستا هیچ وه‌اڵمێكی ڕوون‬ ‫و دیاریكراو نییه‌ كه‌ بۆچی كۆمسیۆن‬ ‫یاساكه‌ی په‌رله‌مان جێبه‌جێ ناكات‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئێمه‌ ئه‌و بڕیاره‌ به‌ به‌رژەوه‌ندیی‬ ‫الیه‌نێكی ده‌سه‌اڵت ده‌زانین»‪.‬‬

‫له‌به‌رامبه‌ردا هه‌ندرێن محه‌مه‌د‪،‬‬ ‫به‌رپرسی ئۆفیسی هه‌ولێری كۆمسیۆنی‬ ‫ب��ااڵی سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌كان بۆ‬ ‫(ب �ه‌ی��ان) وت��ی «ئێم ‌ه ته‌نیا ڕێنامیی‬ ‫جێبه‌جێ ده‌كه‌ین و الیه‌نێكی ته‌نفیزیین‪،‬‬ ‫ده‌بێ ئه‌وه‌ له‌ به‌غداد بپرسن»‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر ل���ه‌و چ���وارچ���ێ���وه‌ی���ه‌دا‬ ‫(به‌یان) چه‌ندینجار په‌یوه‌ندیی كرد‬ ‫ب �ه‌ س�ه‌رب�ه‌س��ت مسته‌فا‪ ،‬سه‌رۆكی‬ ‫ك��ۆم��س��ی��ۆن��ی ب����ااڵی س��ه‌رب��ه‌خ��ۆی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانەوە‪ ،‬به‌اڵم په‌یوه‌ندییه‌كان‬ ‫وه‌اڵم نه‌درانه‌وه‌‪.‬‬

‫ل ‌ه گه‌رمیان ئه‌ندازیار‌ه میسرییه‌كان سووكایه‌تی ب ‌ه كرێكار‌ه كورده‌كان ده‌كه‌ن‬ ‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫م��اوه‌ی چه‌ند مانگێك ‌ه به‌شێكی‬ ‫زۆر له‌ ناوچه‌كانی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫بوونه‌ته‌ گۆڕەپانی ك��ار و بیرلێدانی‬ ‫چه‌ندین كۆمپانیای بیانی‪ ،‬به‌مه‌به‌ستی‬ ‫گه‌ڕان و دۆزینه‌وه‌ی نه‌وت‪ ،‬بێ‌ ئه‌وه‌ی‬ ‫خه‌ڵك و دانیشتووانی ئ�ه‌و ناوچانه‌‬ ‫پێشوه‌خت له‌ هاتنی كۆمپانیاكان‬ ‫ئاگاداربكرێن‪.‬‬ ‫له‌ ده‌ڤ �ه‌ری گه‌رمیانیش ئێستا و‬ ‫له‌ ڕاب��ردووش��دا‪ ،‬چه‌ندین كۆمپانیای‬ ‫(كه‌ندی‪ ،‬ئه‌نگۆلی‪ ،‬چینی‪ ،‬ئه‌مریكی‪،‬‬ ‫هیندی‪ ،‬میرسی) به‌ ده‌ی��ان شوێنیان‬ ‫ب��ۆ گ���ه‌ڕان به‌شوێن ن �ه‌وت��ی خ��او و‬

‫دۆزی��ن �ه‌وه‌ی��دا ده‌ستنیشانكردووه‌‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌ كێڵگه‌ی نه‌وتی (حه‌سیره‌)وه‌‬ ‫تا چه‌ند مانگێك له‌مه‌وبه‌ریش ڕۆژانه‌‬ ‫‪ 30 - 25‬تانكه‌ر نه‌وتی خاو بۆ عه‌مباری‬ ‫شاره‌كانی دیكه‌ی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫گوازراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ ئێستادا ئه‌وه‌ی مایه‌ی نیگه‌رانیی‬ ‫هاوواڵتی و كرێكارانی گه‌رمیانه‌‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌‬ ‫به‌شێك له‌ ئه‌ندازیارانی كۆمپانیایه‌كی‬ ‫م��ی�سری��ی ده‌ره��ێ��ن��ان��ی ن����ه‌وت‪ ،‬به‌‬ ‫شێوه‌یه‌كی شۆڤێنییانه‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫كرێكاره‌ كورده‌كان ده‌ك �ه‌ن‪ .‬ته‌نانه‌ت‬ ‫به‌گوێره‌ی زانیارییه‌كانی (به‌یان)‪ ،‬دوو‬ ‫كارمه‌ندی هه‌مان كۆمپانیا به‌هۆی‬ ‫داكۆكی له‌ كوردبوونیان‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌كی‬

‫كاتی له‌ كاره‌كانیان دوورخراونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫به ‌وته‌ی سه‌رچاوه‌یه‌كی تایبه‌ت‬ ‫به‌ (ب �ه‌ی��ان)‪ ،‬یه‌كێك له‌ ئه‌ندازیاره‌‬ ‫میرسییه‌كان به‌ناوی (عه‌ال) وتوویه‌تی‬ ‫«من بێزم دێت كورد هه‌بێت و حه‌زیش‬ ‫ناكه‌م ببیستم هیچ كه‌سێك به‌ كوردی‬ ‫قسه‌ بكات‪ ،‬ئه‌گه‌ر ب ‌ه ده‌ست منیش بێت‬ ‫ناهێڵم كه‌س به‌ كوردی قسه‌ بكات»‪.‬‬ ‫ل ‌ه وه‌اڵم��ی ئ�ه‌و سووكایه‌تییه‌دا‬ ‫كارمه‌ندیكی كورد وه‌اڵمی ده‌دات �ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ل��ه‌س����زای ئ���ه‌و ه�ه‌ڵ��وێ��س��ت�ه‌ش��ی��دا‬ ‫كارمه‌نده‌كه‌ م��اوه‌ی سێ‌ هه‌فته‌ له‌‬ ‫كاره‌كه‌ی دوورده‌خرێته‌وه‌ و هه‌ڕەشه‌ی‬ ‫ده‌ركردنیشی لێده‌كرێت‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر ل���ه‌ چ���وارچ���ێ���وه‌ی ئ �ه‌و‬

‫كێشه‌یه‌شدا ئه‌ندازیارێكی دیكه‌ی‬ ‫میرسی به‌ ناوی (تامر)‪ ،‬چه‌ند جارێك‬ ‫شۆفێر ‌ه كورده‌كانی به‌ (ب��ێ عه‌قڵ)‬ ‫ناوبردووه‌‪ .‬هاوكات كارمه‌ندێكی دیكه‌ی‬ ‫ك��وردی هه‌مان كۆمپانیا به‌ (به‌یان)‬ ‫ی وت «كاتێك من به‌رپه‌رچی ئه‌و‬ ‫ئه‌ندازیاره‌م دایه‌وه‌‪ ،‬له‌جیاتی ستایش و‬ ‫پشتگیری‪ ،‬كه‌چی سكااڵم له‌سه‌ر تۆماركرا‬ ‫و سه‌رزنشت كرام و داوام لێكرا پۆزش بۆ‬ ‫ئه‌ندازیاره‌ میرسییه‌كان بهێنمه‌وه‌»‪.‬‬ ‫الی خۆیانه‌وه‌ تا ئێستا الیه‌نه‌‬ ‫ب�ه‌رپ��رس و ئیدارییه‌كانی ناوچه‌كه‌‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای ئاگادارییان له‌ كێشه‌كه‌‪،‬‬ ‫ن �ه‌ی��ان��ت��وان��ی��وه‌ ئ��اس��ت��ێ��ك ب��ۆ ئ �ه‌و‬ ‫سووكایه‌تییانه‌ دابنێن‪.‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)49‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/8/27‬ساڵی یەکەم‬

‫نوری حه‌مید‪ ،‬به‌رپرسی راگه‌یاندنی ئه‌لپارتیی سووریا بۆ به‌یان‪:‬‬

‫ئه‌و شه‌ڕە‌‪ ،‬شه‌ڕی په‌یه‌د‌ه و نوسره‌یه‌‪ ،‬نه‌ك كورد و عه‌ره‌ب‬ ‫نوری حه‌مید‪ ،‬به‌رپرسی‬ ‫راگه‌یاندنی پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردیی‬ ‫سووریا (ئه‌لپارتی)‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت ئه‌وان‬ ‫له‌سه‌ر ڕێبازی بارزانین‬ ‫و په‌یه‌ده‌ش ل ‌ه سووریا‬ ‫رێگری له‌ ته‌واوی كار‬ ‫و چاالكییه‌كانیان ده‌كات‬ ‫و ژماره‌یه‌ك ئه‌ندام‬ ‫و الیه‌نگریشیان ل ‌ه‬ ‫زیندانه‌كاندا به‌ندكراون‪.‬‬ ‫ناوبراو له‌سه‌ر چه‌ند‬ ‫پرسێكی گرنگ له‌باره‌ی‬ ‫كوردانی ڕۆژائاواو ‌ه بۆ‬ ‫(به‌یان) ده‌دوێت‪.‬‬

‫په‌یه‌د‌ه بۆ‬ ‫به‌رژەوه‌ندیی رژێمى‬ ‫سوریا ‪ 1500‬بیر‌ه‬ ‫نه‌وت ده‌پارێزێت‬ ‫به‌جێهێشتنی خاكی‬ ‫سووریا له‌ الیه‌ن‬ ‫كورده‌كانه‌وه‌‪ ،‬زۆر‬ ‫مه‌ترسیداره‌‬ ‫رێكه‌وتنی په‌یه‌د‌ه‬ ‫و ئه‌لپارتی و‬ ‫ئێران‪ ،‬نهێنی و‬ ‫ئیستیخباراتییه‌‬

‫گفتوگۆ‪ :‬شاخه‌وان عه‌لی‬ ‫به‌یان‪ :‬ب��اس ل �ه‌وه‌ ده‌كرێت ك ‌ه‬ ‫په‌یه‌ده‌ له‌ رۆژئاوا رێگه‌ی به‌ چاالكیی‬ ‫هیچ حزبێكی تر نادات و دیكتاتۆرانه‌‬ ‫كارده‌كات‪ .‬ئه‌وه‌ تا چه‌ند ڕاسته‌؟‬ ‫ن��وری حه‌مید‪ :‬ئێمه‌ پێشرت له‌‬ ‫ساڵی ‪ 2012‬ڕێكه‌وتننامه‌ی هه‌ولێرمان‬ ‫واژۆ كرد له‌ نێوان الیه‌نه‌كاندا‪ ،‬له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مای ئه‌وه‌ی نابێت په‌یه‌ده‌ سیاسه‌تی‬ ‫ئ �ه‌وه‌ پ�ه‌ی��ڕەو بكات كه‌ ته‌نها یه‌ك‬ ‫حزب ده‌سه‌اڵتی هه‌بێت و به‌ ته‌نها‬ ‫حوكم بكات‪ .‬له‌سه‌ر ئ �ه‌و بنه‌مایه‌‬ ‫ئێمه‌ رێكه‌وتنی هه‌ولێرمان واژۆ كرد‪،‬‬ ‫كه‌ پێكه‌وه‌ شه‌ریك بین و بتوانین‬ ‫هه‌رێمی كوردی به‌ شێوه‌یه‌كی ئارام‬ ‫و دیموكراتی به‌ڕێوه‌ببه‌‪ .‬به‌داخه‌وه‌‬ ‫په‌یه‌ده‌ غ��روور گرتی‪ .‬دوای ئه‌وه‌ی‬ ‫ڕژێمی سووریا ده‌سه‌اڵتی ته‌سلیم به‌‬ ‫په‌یه‌ده‌ كرد‪ ،‬په‌یه‌ده‌ پابه‌ند نه‌بوو به‌‬ ‫ڕێكه‌وتنی هه‌ولێره‌وه‌‪ ،‬به‌ ته‌نها حوكمی‬ ‫ناوچه‌ كوردییه‌كان به‌ڕێوه‌ده‌بات‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئه‌و كۆمه‌ڵكوژییه‌ی باس‬ ‫ده‌كرێت له‌ ڕۆژئاوای كوردستان‪ ،‬ئایا‬ ‫واقیعییه‌‪ ،‬هیچ بنه‌مایه‌كی ڕاست و‬ ‫دروستی هه‌یه‌؟‬ ‫نوری حه‌مید‪ :‬بنه‌مایه‌كی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌ كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی كورد له‌سه‌ر‬ ‫پێشنیازی جه‌نابی س�ه‌رۆك مه‌سعود‬ ‫بارزانی كۆمیته‌یه‌ك دامه‌زرا و رۆیشنت‬ ‫بۆ ئه‌وێ‌ بۆ ئه‌وه‌ی بگه‌ڕێن‪ ،‬ته‌له‌فۆمنان‬ ‫بۆ ك��راوه‌‪ ،‬پێیان راگه‌یاندووین ئه‌و‬ ‫كۆمیته‌یه‌ به‌ شێوه‌یه‌كی ئ��ازاد كاری‬ ‫خ��ۆی��ان ن���ه‌ك���ردووه‌‪ ،‬ت���اڕادده‌ی���ه‌ك‬ ‫توانیویانه‌ كاره‌كانی خۆیان ئه‌نجام‬ ‫ب��ده‌ن‪ ،‬خه‌ڵك ده‌ڵێن ئه‌و كۆمیته‌یه‌‬ ‫ب�ه‌ شێوه‌یه‌كی ئ���ازاد ك��اری خۆیان‬ ‫نه‌كردووه‌‪ ،‬ده‌ڵێن كۆمه‌ڵكوژیی له‌ (ته‌ل‬ ‫ع �ه‌ران و ته‌ل عارس و ته‌ل ئه‌بیه‌ز)‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌ره‌ی نورسه‌ وه‌ك كاردانه‌وه‌‬ ‫بۆ سه‌ر په‌یه‌ده‌ هه‌یه‌ و هاتووە شه‌ڕی‬ ‫په‌یه‌ده‌ بكات‪ ،‬خه‌ڵكیش بۆ به‌رگری‬ ‫له‌ خۆیان دژیان وه‌ستانه‌وه‌‪ .‬هه‌ندێك‬ ‫خه‌ڵك كه‌ ده‌وری ‪ 20‬ك�ه‌س ده‌ب��ن‪،‬‬ ‫ك��وژراون له‌الیه‌ن شۆڤێنییه‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ندێكیان په‌یه‌ده‌ن و هه‌ندێكیشیان‬ ‫هاوواڵتی سڤیل بوون‪ ،‬به‌رگرییان له‌‬ ‫گوند و ماڵ و حاڵی خۆیان كردووه‪.‬‬ ‫ئه‌م شته‌ ده‌ستی پێكردووه‌‪ ،‬پێده‌چێت‬ ‫كۆمه‌ڵكوژی ڕووب��دات و جینۆساید‬

‫ببێت‪ ،‬له‌ ئه‌نجامی شه‌ڕی په‌یه‌ده‌ و‬ ‫هێزی ئیسالمیی توندڕەوەوه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬واته‌ ئه‌و شه‌ڕانه‌ له‌ نێوان‬ ‫هێزه‌ ئیسالمییه‌كان و په‌یه‌ده‌دا بووه‌؟‬ ‫ن���وری ح�ه‌م��ی��د‪ :‬ل �ه‌ س��ه‌ره‌ت��ادا‬ ‫واب��ووه‌‪ ،‬له‌ سه‌ره‌تادا به‌ره‌ی نورسه‌ و‬ ‫ده‌وڵه‌تی ئیسالمیی عێراق بووه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌‬ ‫ته‌عه‌دایان له‌ خه‌ڵكی ئێمه‌ كردووه‌ و‬ ‫مه‌ترسین بۆ خه‌ڵكی ئه‌وێ‌‪ ،‬میدیا كردی‬ ‫بۆ ئ �ه‌وه‌ی شه‌قامی ك��وردی برتسێت‬ ‫و به‌ ئاڕاسته‌یه‌كیدا به‌رن بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫شه‌ڕی كورد و عه‌ره‌ب ڕووبدات‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫دژی ئه‌و شه‌ڕەین و ئه‌وه‌ قبوڵ ناكه‌ین‬ ‫شه‌ڕی كورد و ع �ه‌ره‌ب ببێت‪ .‬ئێستا‬ ‫ئه‌و شه‌ڕەی كه‌ هه‌یه‌‪ ،‬شه‌ڕی په‌یه‌ده‌‬ ‫و به‌ره‌ی نورسه‌یه‌‪ ،‬نه‌ك شه‌ڕی كورد‬ ‫و ع��ه‌ره‌ب‪ ،‬وات �ه‌ شه‌قامی ك��وردی و‬ ‫شه‌قامی عه‌ره‌بی یه‌كرتی ناكوژن‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬په‌یوه‌ندیی په‌یه‌ده‌ و به‌شار‬ ‫ئه‌سه‌د له‌سه‌ر چ بنه‌مایه‌كه‌‪ ،‬پێتان‬ ‫وایه‌ ئه‌و په‌یوه‌ندییه‌ خزمه‌ت به‌ كورد‬ ‫بكات؟‬ ‫ن��وری حه‌مید‪ :‬ده‌ڵێن خزمه‌ت‬ ‫ده‌ك���ات‪ ،‬تاكه‌ی خزمه‌ت ده‌ك��ات و‬ ‫چ��ۆن خزمه‌ت ده‌ك���ات؟ له‌ سووریا‬ ‫كۆمیته‌یه‌كیان دروست كردووه‌‪ ،‬ڕژێمی‬ ‫ئه‌سه‌د به‌خۆی ده‌ڵێت رژێمی كیمیاوی‪،‬‬ ‫ب��اش �ه‌ رژێ��م��ێ��ك ن���اوی خ��ۆی بنێت‬ ‫كیمیاوی‪ ،‬له‌ پاشه‌ڕۆژ و داهاتوودا ئه‌و‬ ‫ڕژێمه‌ ده‌ڕووخێت‪ ،‬رووخانی ئه‌سه‌د‬ ‫و ئێران و حزبوڵاڵش ئاماده‌یه‌ له‌به‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی الیه‌نێكی شه‌ڕن‪ .‬نابێت كورد‬ ‫ببێته‌ قوربانی ئه‌و شه‌ڕە هه‌رێمییانه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر بگه‌ڕێینه‌وه‌ بۆ مێژووی كورد‪،‬‬ ‫سه‌یر ده‌كه‌یت كورد هه‌میشه‌ بووه‌ته‌‬ ‫قوربانیی ش�ه‌ڕە ناوچه‌ییه‌كان‪ ،‬ئه‌ی‬ ‫رێكه‌وتنی جه‌زائیر و خیانه‌تی جه‌زائیر‬ ‫نایه‌ته‌وه‌ بیری په‌یه‌ده؟! كاتێك ئێران‬ ‫غه‌دری له‌ ئێمه‌ كرد‪ ،‬كاتێك شای ئێران‬ ‫و سه‌رۆكی جه‌زائیر و سه‌دام حسه‌ین‬ ‫شه‌تولعه‌ره‌بیان فرۆشت به‌ ئێران و‬ ‫جارێكی تر محه‌مه‌د شێخۆ بڵێت‬ ‫ئای خوایه‌ میلله‌تی ئێمه‌ بێدۆست و‬ ‫بێكه‌سن‪ ،‬ئه‌وه‌ هه‌ڵه‌یه‌ بچینه‌ شه‌ڕی‬ ‫ئه‌جێندای ناوچه‌ییه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬په‌یه‌ده‌ ته‌نیا شه‌ڕ له‌ دژی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی س��ووری��ا ده‌ك���ات‪ ،‬یان‬ ‫له‌گه‌ڵ سوپای ئه‌سه‌دیشدا ده‌یكات؟‬

‫نوری حه‌مید‪ :‬رێكه‌وتن له‌ نێوان‬ ‫ئه‌وان و رژێمدا هه‌یه‌‪ ،‬په‌یه‌ده‌ و ڕژێم‬ ‫ته‌نسیقیان له‌ نێواندایه‌ و له‌ دژی یه‌كرت‬ ‫شه‌ڕ ناكه‌ن‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬وات�ه‌ په‌یه‌ده‌ ته‌نیا شه‌ڕ‬ ‫له‌گه‌ڵ ئۆپۆزسیۆنی سووریا ده‌كات؟‬ ‫نوری حه‌مید‪ :‬ئاخر په‌یه‌ده‌ ده‌ڵێت‬ ‫م��ن به‌رگریی ل�ه‌ هه‌رێمی ك��وردی‬ ‫ده‌كه‌م‪ ،‬به‌اڵم كاتێك مه‌حسوبه‌ له‌سه‌ر‬ ‫به‌ره‌ی شیعه‌‪ ،‬شتێكی دیكه‌یه‌‪.‬‬ ‫ب��ه‌ی��ان‪ :‬ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌ك��رێ��ت‬ ‫رێ��ك �ه‌وت��ن��ی ژێ��رب��ه‌ژێ��ر ه �ه‌ی �ه‌ بۆ‬

‫داب�ه‌ش��ك��ردن��ی ب��ی��ره‌ ن �ه‌وت��ی ناوچ ‌ه‬ ‫كوردییه‌كان له‌ نێوان په‌یه‌ده‌ و ڕژێمی‬ ‫ئه‌سه‌ددا‪ ،‬ئێوه‌ تاچه‌ند ئاگادرای ئه‌و‬ ‫ڕێكه‌وتنه‌ن؟‬ ‫ن��وری حه‌مید‪ :‬نزیكه‌ی ‪1500‬‬ ‫بیره‌ ن �ه‌وت هه‌یه‌‪ ،‬په‌یه‌ده‌ پابه‌نده‌‬ ‫به‌ پاراستنیانه‌وه‌‪ ،‬بۆ به‌رژەوه‌ندیی‬ ‫ڕژێم ئه‌و بیره‌ نه‌وتانه‌ ده‌پارێزێت‪،‬‬ ‫ده‌ڵێن ته‌سلیمی هه‌ندێك چه‌كداری‬ ‫ع�ه‌ره‌ب��ی چه‌ته‌ومه‌ته‌ ب��وون‪ .‬نه‌وت‬ ‫ن �ه‌وت��ی حكومه‌ته‌‪ ،‬ن��ه‌ك پ �ه‌ی �ه‌ده‌‪،‬‬ ‫په‌یه‌ده‌ بیره‌ نه‌وته‌كان ده‌پارێزێت و‬

‫ئێم ‌ه له‌گه‌ڵ پارتی دیموكرات یه‌كین و‬ ‫له‌سه‌ر ڕێبازی بارزانین‬ ‫دوای ئه‌وه‌ی ڕژێمی سووریا ده‌سه‌اڵتی ته‌سلیم‬ ‫به‌ په‌یه‌د‌ه كرد‪ ،‬په‌یه‌ده‌ پابه‌ند نه‌بوو ب ‌ه‬ ‫ڕێكه‌وتنی هه‌ولێره‌وه‌‬

‫رژێم مامه‌ڵه‌یان پێوه‌ ده‌كات و له‌ژێر‬ ‫كۆنرتۆڵی رژێمدان‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئه‌ی سه‌باره‌ت به‌ داهاتی‬ ‫ئه‌و خاڵه‌ سنوورییه‌ی له‌ژێر ده‌ستی‬ ‫په‌یه‌ده‌دایه‌‪ ،‬ئه‌و داهاته‌ بۆ كێیه‌؟‬ ‫نوری حه‌مید‪ :‬ته‌بعه‌ن ئه‌و پارانه‌‬ ‫بۆ په‌یه‌ده‌ خۆیه‌تی‪.‬‬ ‫ب��ه‌ی��ان‪ :‬ئ��ه‌گ��ه‌ر باسێكی ئ�ه‌و‬ ‫رێكه‌وتنه‌ی پ�ه‌ی�ه‌ده‌ و ئه‌لپارتی و‬ ‫ئێرامنان بۆ بكه‌یت‪ ،‬ئ�ه‌و رێكه‌وتنه‌‬ ‫چۆنه‌؟‬ ‫نوری حه‌مید‪ :‬ئه‌و شته‌ نهێنییه‌ و‬ ‫ئیستیخباراتییه‌‪ ،‬من زۆر ئاگاداری نیم‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ده‌ڵێن ناوچه‌ كوردییه‌كان‬ ‫ژماره‌یه‌كی زۆر چه‌كداری ئه‌سه‌دیان‬ ‫لێیه‌‪ ،‬ب��وون��ی ئ��ه‌و چ �ه‌ك��داران �ه‌ له‌و‬ ‫ناوچانه‌دا چۆنه‌؟‬ ‫نوری حه‌مید‪ :‬نه‌ك ته‌نیا چه‌كدار‪،‬‬ ‫پێده‌چێت هێزی ئیستخباراتی هه‌بن‪،‬‬ ‫ته‌نسیق له‌گه‌ڵ په‌یه‌ده‌ بكه‌ن كه‌ الیه‌نی‬ ‫جێبه‌جێكاره‌ له‌ ناوچه‌ كوردییه‌كان‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تی له‌ عفرین و كوبانی‪ ،‬له‌‬ ‫جه‌زیره‌ و قامشلۆ و مه‌تار‪ ،‬پێكه‌وه‌ن‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬چاالكییه‌كانی ئێوه‌ وه‌ك‬ ‫ئه‌لپارتی ئێستا له‌ رۆژئاوای كوردستان‬ ‫چین؟‬ ‫نوری حه‌مید‪ :‬قه‌ده‌غه‌ن‪ ،‬چاالكیی‬ ‫ئێمه‌ وه‌ك ئ�ه‌ل��پ��ارت��ی ق �ه‌ده‌غ �ه‌ی �ه‌‪،‬‬ ‫ژم��اره‌ی �ه‌ك��ی زۆر هه‌ڤاڵی ئێمه‌ له‌‬ ‫زی��ن��دان��دان و ب�ه‌ن��دك�راون ل��ه ‌الی�ه‌ن‬ ‫په‌یه‌ده‌وه‌‪ .‬په‌یه‌ده‌ ده‌سه‌اڵتی ئیدارییه‌‪،‬‬ ‫هه‌موو شتێكه‌ له‌ ناوچه‌كه‌‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫كاتێك چاالكییه‌ك ئه‌نجام بده‌ین‪،‬‬ ‫ئه‌ندامه‌كامنان ده‌ستگیرده‌كرێن‪ ،‬له‌م‬ ‫ماوه‌یه‌شدا پێنج بۆ ش�ه‌ش كه‌سامن‬ ‫ده‌ستگیركراون و له‌ زینداندان‪.‬‬ ‫ب �ه‌ی��ان‪ :‬هیچ ئامارێكتان الیه‌‬ ‫چه‌ند ئه‌ندامتان له ‌الیه‌ن په‌یه‌ده‌وه‌‬ ‫ده‌ستگیركراون؟‬ ‫ن���وری حه‌مید‪ :‬ل��ه‌م م��اوه‌ی �ه‌دا‬ ‫شه‌ش كه‌س بوون‌‪ ،‬پێشرتیش خه‌ڵكامن‬ ‫ده‌ستگیركراون‪ ،‬ده‌ستگیركردن هه‌ر‬ ‫هه‌یه‌ و له‌ زیندانی په‌یه‌ده‌دان‪ ،‬چاالكوان‬ ‫له‌ حزبی ئێمه‌ بێت یان له‌ ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫حزبی ئێمه‌‪ ،‬ده‌ستگیرده‌كرێت‪ ،‬واته‌ كێ‌‬ ‫له‌ ده‌ره‌وه‌ی (په‌یه‌ده‌)وه‌ بێت و له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌واندا نه‌بێت‪ ،‬ده‌ستگیری ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬به‌جێهێشتنی خاكی سووریا‬

‫له‌ الیه‌ن كورده‌كانه‌وه‌‪ ،‬زیان به‌ ئاینده‌ی‬ ‫كورد له‌و ناوچه‌یه‌ ناگه‌یه‌نێت؟‬ ‫ن���وری ح�ه‌م��ی��د‪ :‬خ��ه‌ت��ه‌ره‌‪ ،‬زۆر‬ ‫خه‌ته‌ره‌‪ ،‬كاریگه‌ریی له‌سه‌ر گۆڕانی‬ ‫دیمۆگرافی ده‌ك���ات‪ ،‬له‌وانه‌یه‌ ئه‌و‬ ‫ن��اوچ��ان�ه‌ ل �ه‌ ك��وردس��ت��ان �ه‌وه‌ ب�بن به‌‬ ‫عه‌ره‌بستان و عه‌ره‌ب بێته‌ ناوچه‌كه‌‪.‬‬ ‫ب �ه‌ی��ان‪ :‬بۆچی ك��وردان��ی رۆئ��اوا‬ ‫كه‌ سووریا جێده‌هێڵن‪ ،‬زۆربه‌یان له‌‬ ‫سنووری دهۆك و هه‌ولێر ده‌مێننه‌وه‌ و‬ ‫ناگه‌نه‌ سنووری سلێامنی؟‬ ‫ن����وری ح��ه‌م��ی��د‪ :‬ل���ه‌ كه‌مپی‬ ‫عه‌ربه‌تیش هه‌ن له‌ سنووری سلێامنی‪.‬‬ ‫ئ��ه‌وه‌ داخ��وازی��ی خه‌ڵكی ئێمه‌یه‌‪،‬‬ ‫خه‌ڵكی ئێمه‌ حه‌ز ناكه‌ن له‌ سنووری‬ ‫خۆیان دوورب��ك �ه‌ون �ه‌وه‌‪ ،‬سلێامنیش‬ ‫سه‌رسه‌رمانه‌‪ ،‬ك�ه‌رك��ووك و سلێامنی‬ ‫و هه‌ولێر و ده��ۆك جیاوازیی نییه‌‬ ‫بۆمان‪ ،‬ب�ه‌اڵم بۆیه‌ هه‌ولێر و دهۆك‬ ‫جێی ته‌ركیزی ئێمه‌یه‌‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ نزیكی سنووره‌كانی خۆمانن‪ .‬كاتێك‬ ‫خه‌ڵكی ئێوه‌ له‌ هه‌رێمی كوردستان‬ ‫ئ��اواره‌ ب��وون بۆ ئێران‪ ،‬له‌و شوێنانه‌‬ ‫م��ان �ه‌وه‌ ك �ه‌ ل �ه‌ س��ن��ووری هه‌رێمی‬ ‫كوردستانه‌وه‌ نزیكبوون‪ ،‬ئیستسامری‬ ‫سیاسی هه‌ڵه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬هه‌ندێك جار باس له‌وه‌‬ ‫ده‌كرێت كه‌ ئێوه‌ نزیكن له‌ پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ه��ۆك��اری م��ان�ه‌وه‌ت��ان�ه‌ ل �ه‌ سنووری‬ ‫ده‌سه‌اڵتی پارتیدا‪ ،‬ئه‌مه‌ تاچه‌ند راسته‌؟‬ ‫نوری حه‌مید‪ :‬ئێمه‌ له‌گه‌ڵ پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان یه‌كین و له‌سه‌ر‬ ‫رێبازی بارزانین‪ ،‬زۆر له‌یه‌كرتی نزیكین‪.‬‬ ‫یارمه‌تی و ه��اوك��اری گۆڕینه‌وه‌ له‌‬ ‫نێوامناندا هه‌یه‌‪ ،‬ئێمه‌ خۆمان به ‌یه‌ك‬ ‫حزب حساب ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬وات �ه‌ ئ�ه‌و یه‌كبوونه‌تان‬ ‫له‌گه‌ڵ پارتی ه��ۆك��اری ئ�ه‌وه‌ی�ه‌ كه‌‬ ‫په‌یه‌ده‌ رێگه‌ به‌ ئێوه‌ نادات چاالكیتان‬ ‫هه‌بێت له‌ رۆژئاوا؟‬ ‫نوری حه‌مید‪ :‬مه‌رج نییه‌‪ ،‬په‌یه‌ده‌‬ ‫ن�ه‌ك ئێمه‌‪ ،‬هیچ حزبێكی تر قبوڵ‬ ‫ن��اك��ات‪ ،‬بڵێن حزبێكی ت��ر س �ه‌ر به‌‬ ‫یه‌كێتیی نیشتیامنییه‌‪ ،‬په‌یه‌ده‌ رێگه‌ی‬ ‫پێده‌دات؟ نه‌خێر‪ ،‬په‌یه‌ده‌ رێگه‌ به‌ هیچ‬ ‫حزبێكی تر نادات‪ ،‬جگه‌ له‌ خۆی كه‌س‬ ‫قبوڵ ناكات‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)49‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/8/27‬ساڵی یەکەم‬

‫حه‌مید ئه‌لكیفائی‬

‫«الوازم بكه‌ی الوازت‬ ‫ده‌كه‌م»‪..‬‬ ‫چۆن ده‌توانین ل ‌ه واڵتێكدا باس له‌‬ ‫سه‌ركه‌وتن بكه‌ین‪ ،‬ك ‌ه ڕۆژان ‌ه ئۆتۆمبیل و‬ ‫پشتێنی بۆمبڕێژكراویان تێدا ده‌ته‌قێته‌وه‌‬ ‫و ل ‌ه بازاڕ و شه‌قام و قاوه‌خان ‌ه و‬ ‫مزگه‌وته‌كان‪ ،‬هاوواڵتیانی سیڤیل ده‌كاته‌‬ ‫قوربانی؟ زۆر ئاسان ‌ه لۆمه‌ی هه‌موو‬ ‫ئه‌و پاشه‌كشه‌كردن و شكستان ‌ه بخه‌ینه‌‬ ‫ئه‌ستۆی نوری مالیكی و حكومه‌ته‌كه‌ی‪،‬‬ ‫ك ‌ه شكستیان هێنا ل ‌ه به‌رگرتنی‬ ‫هێرش ‌ه تیرۆریستییه‌كان‪ .‬هه‌روه‌ك‬ ‫ساناكردنه‌وه‌یه‌كی بێتامیش ‌ه ك ‌ه ته‌نها‬ ‫كه‌سێك‪ ،‬یان گرووپێكی دیاریكراو لۆمه‌‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬بێئه‌وه‌ی ل ‌ه ڕەهه‌نده‌كانی تریه‌وه‌‪،‬‬ ‫سه‌یری كێشه‌ی عێراق بكه‌ین‪.‬‬ ‫چه‌ندین هێزی سیاسی و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی و ئابووریی كاریگه‌ر هه‌ن‪،‬‬ ‫ك ‌ه نوری مالیكی ته‌حه‌كومیان پێو ‌ه ناكات‪،‬‬ ‫ئه‌م هێزان ‌ه به‌شدار نین ل ‌ه پرۆسه‌ی‬ ‫چه‌سپاندنی پایه‌كانی ئارامیدا‪ .‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌شدا چه‌ندین گه‌مه‌كاری ناوخۆیی و‬ ‫ده‌ره‌كیامن هه‌ن ل ‌ه گۆڕەپانی عێراقدا‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌سه‌ریان پێویست ‌ه به‌رپرسیارێتیی خۆیان‬ ‫ل ‌ه ئه‌ستۆ بگرن‪ .‬ئاسایش ب ‌ه ته‌نها كه‌سێك‪،‬‬ ‫یان حزبێك و به‌بێ به‌شداریی ئه‌وانی تر‪،‬‬ ‫نایه‌ته‌دی‪.‬‬ ‫ل ‌ه عێراق‪ ،‬زۆرینه‌ی كوتله‌‬ ‫سیاسییه‌كانی به‌شدار ل ‌ه پ ‌هرله‌مان‪،‬‬ ‫ل ‌ه حوكمیش به‌شدارن‪ ،‬زۆرێك له‌‬ ‫ئه‌ندامه‌كانیشیان پۆستی ئه‌منی و‬ ‫خزمه‌تگوزاریی گرنگیان هه‌یه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫هێزان ‌ه پێویست ‌ه به‌شێك ل ‌ه لۆمه‌ك ‌ه بخه‌نه‌‬ ‫ئه‌ستۆی خۆیان‪ ،‬نه‌ك ته‌نها به‌هۆی‬ ‫ئه‌گه‌ری بوونی هه‌ر كه‌موكورتییه‌ك له‌‬ ‫ئه‌دای ئه‌ندامه‌كانیاندا‪ ،‬به‌ڵكو له‌به‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی ئه‌و هێزان ‌ه هه‌وڵ بۆ ئارامیی‬ ‫عێراق ناده‌ن‪ ،‬نه‌بادا ئه‌و ئارامیی ‌ه ببێته‌‬ ‫«ده‌ستكه‌وتێك» بۆ نه‌یار ‌ه سیاسییه‌كانیان‪.‬‬ ‫ئه‌م ‌ه ل ‌ه حاڵێكدا هه‌ندێكی تریش له‌و‬ ‫هێزانه‌‪ ،‬به‌شدارن ل ‌ه توندكردنه‌وه‌ی‬ ‫ملمالنێی تائیفی و په‌رتكردنی چین و‬ ‫توێژەكانی كۆمه‌ڵگه‌ی عێراقی‪ ،‬بۆ هه‌مان‬ ‫مه‌به‌ست‪.‬‬ ‫سیاسیی ‌ه عێراقییه‌كان جه‌خت‬ ‫ل ‌ه مه‌سه‌ل ‌ه الوه‌كییه‌كان ده‌كه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ل ‌ه كاتێكدا مه‌سه‌ل ‌ه گرنگ و‬ ‫چاره‌نووسسازه‌كانیان پشتگوێ خستووه‌‪،‬‬ ‫ئامانجی ئه‌م كاره‌شیان‪ ،‬الوازكردنی‬ ‫نه‌یاره‌كانیانه‌‪ .‬له‌گه‌ڵ توندبوونه‌وه‌ی‬ ‫هه‌ڵمه‌تی «الوازم بك ‌ه و الوازت‬ ‫ده‌كه‌م»‪ ،‬عێراق هه‌مووی به‌ره‌و‬ ‫الوازی و داڕووخان ده‌ڕوات‪ .‬ن ‌ه هێزه‌‬ ‫ئه‌منییه‌كان توانای ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی‬ ‫گرووپ ‌ه تیرۆریستییه‌كانیان هه‌یه‌‪ ،‬نه‌‬ ‫سیاسییه‌كانیش توانای هاریكاریی‬ ‫یه‌كرتیان هه‌یه‌‪ ،‬ل ‌ه پێناو دروستكردنی‬ ‫ده‌وڵه‌تێكی هاوچه‌رخدا‪.‬‬ ‫ل ‌ه هه‌ڵبژاردنه‌كانی ڕابردووه‌وه‌‪،‬‬ ‫نه‌یاره‌كانی مالیكی هه‌وڵی زۆریان دا‬ ‫ب ‌ه مه‌به‌ستی الدانی ل ‌ه ده‌سه‌اڵت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌وڵه‌كانیان بێئه‌نجام بوو‪ .‬ئه‌گه‌ر پێشرت‬ ‫به‌هانه‌ی ئه‌م كار ‌ه هه‌بووبێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێستا گونجاو نیی ‌ه بۆ به‌رده‌وامبوون‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و هه‌واڵنه‌‪ ،‬چونك ‌ه عێراق‬ ‫ڕووبه‌ڕووی مه‌ترسیی تیرۆر بووەته‌وه‌‪.‬‬ ‫پاشانیش ویالیه‌تی دووه‌می مالیكی له‌‬ ‫كۆتایی نزیكبووه‌ته‌وه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی پێویسته‪‌،‬‬ ‫پشتیوانیكردنی حكومه‌ت ‌ه له‌پێناو‬ ‫نه‌هێشتنی تیرۆر و سه‌پاندنی هه‌یبه‌تی‬ ‫ده‌وڵه‌تدا‪.‬‬ ‫نه‌یاره‌كانی مالیكی پێویست ‌ه بزانن‬ ‫ك ‌ه ئه‌و ب ‌ه شكستخواردوویی ده‌سه‌اڵت‬ ‫به‌جێناهێڵێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌ش ڕوویدا‪،‬‬ ‫ئه‌و ‌ه ل ‌ه به‌رژەوه‌ندیی كه‌سدا نییه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم كاتێك ب ‌ه ویستی خۆی ده‌سه‌اڵت‬ ‫به‌جێده‌هێڵێت‪ ،‬ك ‌ه هه‌ستی كرد هه‌ندێك‬ ‫ده‌ستكه‌وتی هه‌بووە‪.‬‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ب سه‌عد حاكم‪ :‬هه‌ند ‌ێ فه‌رمانبه‌ر و پارێزه‌ر ‌ی گه‌ند ‌ه ‌ڵ به‌ڵگه‌نام ‌ه ‌ی ساخت ‌ه پێشكه‌ش ‌ی دادگا ده‌كه‌ن‬ ‫نه‌قی ‌‬

‫ل ‌ه موس ‌ڵ ئاگات له‌خۆت نه‌بێت‪ ،‬خانووه‌كه‌ت فرۆشراوه‌‬ ‫‌نیقاش‪ .‬عه‌بدوڵاڵ سامل‬ ‫پ��اش ئ��ه‌و ‌ه ‌ی ب ‌ه شێوه‌یه‌ك ‌ی ساخت ‌ه‬ ‫ده‌ست به‌سه‌ر ماڵه‌كه‌یدا گیراو فرۆرشا‪ ،‬فایز‬ ‫مونیر هیچ ڕێگایه‌ك ‌ی ل ‌ه به‌رده‌مدا نه‌ما‪،‬‬ ‫ته‌نها ئه‌وه‌ند ‌ه نه‌بێت په‌نا بۆ دادگا ببات‪.‬‬ ‫فائیز م��او ‌ه ‌ی چه‌ند ساڵێك ‌ه له ‌ئه‌مه‌ریكا‬ ‫نیشته‌جێی ‌ه و له‌و ماوه‌یه‌دا خانووه‌ك ‌ه ‌ی له‌‬ ‫گه‌ڕەك ‌ی سۆمه‌ر ‌ی موس ‌ڵ داو ‌ه ب ‌ه كرێ‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كاتێك ل ‌ه مانگ ‌ی ئایار ‌ی ئه‌مسا ‌ڵ گ ‌هڕاوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫بینیویه‌ت ‌ی كرێنشینه‌ك ‌ه ‌ی ب ‌ه فه‌رمان ‌ی غیابی‌‬ ‫دادگا خانووه‌ك ‌ه ‌ی فرۆشتووه‌‪.‬‬ ‫ڕێك ل ‌ه حاڵه‌تێك ‌ی هاوشێو ‌ه ‌ی فایزدا‪،‬‬ ‫س��امل جه‌رجیس ك ‌ه سااڵنێك ‌ه نیشته‌جێی‌‬ ‫به‌لجیكایه‌‪ ،‬به ڕێكه‌وت له‌گ ‌ه ‌ڵ دراوسێیه‌كی‌‬ ‫كۆن ‌ی له ‌فه‌یسبوك گفتوگۆیان ك��ردوو ‌ه و‬ ‫زانیوێت ‌ی ك ‌ه خانووه‌ك ‌ه ‌ی ئه‌ویش به‌بێ‌‬ ‫ئ��اگ��اداری � ‌ی خ��ۆ ‌ی ل��ه‌گ �ه‌ڕەك � ‌ی م�ه‌ی��دان‪،‬‬ ‫فرۆرشاوه‌‪.‬‬ ‫له ‌پاش ساڵ ‌ی ‪2003‬و ‌ه ب ‌ه هۆ ‌ی ئه‌و‬ ‫بێسه‌روبه‌ره‌یی ‌ه ‌ی ل ‌ه عێراقدا دروستبوو‪،‬‬ ‫چه‌ندین حاڵه‌ت ‌ی له‌م شێوه‌ی ‌ه روویانداوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هۆكار ‌ی هه‌ر‌ه سه‌ره‌كی ‌ی ئه‌م حاڵه‌تانه‌‬ ‫په‌یوه‌ند ‌ی هه‌ی ‌ه ب ‌ه كارنه‌كردن ‌ی فه‌رمانگ ‌هی‌‬ ‫تۆمار ‌ی خانووبه‌ر‌ه ‌ی موسڵ‌‪ ،‬ك ‌ه هه‌ر ل ‌ه ساڵی‌‬ ‫‪2006‬ە‌و ‌ه ب ‌ه هۆ ‌ی كوژران ‌ی به‌ڕێوه‌به‌ره‌كه‌ی‬ ‫‌‌و هه‌ڕەش ‌ه ‌ی سه‌ر فه‌رمانبه‌ره‌كانی‌‪ ،‬داخراوه‌‪.‬‬ ‫و ‌هزاره‌ت��� ‌ی دادی��ش ئاشكرا ‌ی ك���ردوو ‌ه كه‌‬ ‫چه‌ندین ساخته‌كار ‌ی ل� ‌ه ت��ۆم��ار ‌ی ئه‌و‬ ‫فه‌رمانگه‌یه‌دا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئ�ه‌و فه‌رمانگه‌ی ‌ه ك ‌ه ل �ه‌ال ‌ی خه‌ڵكی‌‬ ‫موس ‌ڵ ب ‌ه تاپۆ ‌ی زهور نارساو ‌ه و ده‌كه‌وێته‌‬ ‫ال ‌ی چ�ه‌پ� ‌ی ش���اره‌ك���ه‌وه‌‪ ،‬سه‌رپه‌رشتیی‌‬ ‫تۆمار ‌ی خانووبه‌ره ‌و زه‌وی ‌ی كشتوكاڵی ‌‌و‬ ‫نیشته‌جێبوون‌و بازرگان ‌‌ی و گشت ‌ی ده‌كات‌و‬ ‫ڕاگرتن ‌ی كاره‌كه‌یش ‌ی كێش ‌ه ‌ی زۆر ‌ی له‌بازاڕی‌‬ ‫خانووبه‌ره‌دا دروستكردووه‌‪ .‬ئ ‌هوان ‌ه ‌ی ئێستا‬ ‫ده‌یانه‌و ‌ێ خانوو و زه‌و ‌ی بكڕن یان بفرۆشن‪،‬‬ ‫ناچارن په‌نا ببه‌ن ‌ه به‌ر دادگا تا ب ‌ه شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫كات ‌ی تۆمار بكرێت بۆ ئه‌وكات ‌ه ‌ی تۆماری‌‬ ‫خانووبه‌ر‌ه ده‌كرێته‌و ‌ه و به‌فه‌رم ‌ی ده‌كرێت‬ ‫به ‌ناویانه‌وه‌‪ .‬ئه‌م حاڵه‌ت ‌ه بوار ‌ی زۆر ‌ی بۆ‬ ‫ساخته‌كاران ڕەخساندوو ‌ه تا سوود له‌كه‌لێنه‌‬ ‫یاساییه‌كان وه‌ربگر ‌ن و به ‌داوا ‌ی غیاب ‌ی له‌‬ ‫دژ ‌ی ئ ‌هوان ‌ه ‌ی بۆ ده‌ره‌و ‌ه كۆچیان كردووه‌‪،‬‬ ‫یان گیانیان له‌ده‌ستداو ‌ه و گیراون‪ ،‬موڵ ‌ك و‬ ‫ماڵه‌كه‌یان بكه‌ن ب ‌ه ناو ‌ی خۆیانه‌و ‌ه و دوایی‌‬

‫بیفرۆشنه‌وه‌‪ ،‬یان بیده‌ن به‌كرێ‌‪.‬‬ ‫فه‌یس ‌ه ‌ڵ ئه‌حمه‌د ك ‌ه دادوه‌رێ��ك � ‌ی‬ ‫خانه‌نشینه‌‪ ،‬ڕای��گ�ه‌ی��ان��د ب�ه‌ش� ‌ی زۆری‌‬ ‫ساخته‌كارییه‌كان له‌ال ‌ی به‌ش ‌ی چه‌پ ‌ی موسڵ‌‬ ‫روویانداو ‌ه ‌و ل ‌ه زۆرب � ‌ه ‌ی حاڵه‌ته‌كانیشدا‬ ‫قوربانییه‌كان مه‌سیحییەکان ‌ی نیشته‌جێبووی‌‬ ‫ف و ده‌وروبه‌ر ‌ی بوون‪ ،‬ك ‌ه ل ‌ه سێ‌‬ ‫ق ‌هزا ‌ی تلكێ ‌‬ ‫ده‌ی ‌ه ‌ی رابردوودا به‌هۆكار ‌ی جیاواز كۆچیان‬ ‫كردووه‌‪ .‬دادوه‌ر فه‌یس ‌ه ‌ڵ ئه‌و ‌ه روونده‌كاته‌وه‌‬ ‫ك ‌ه زۆرب ‌ه ‌ی جاره‌كان ئه‌و ‌ه ‌ی تاوان ‌ی ب ‌هرامبه‌ر‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬یان چووه‌ت ‌ه ده‌ره‌و ‌ه ‌ی واڵت ‌و‬ ‫كه‌س نیی ‌ه موڵك‌و ماڵه‌ك ‌ه ‌ی بۆ به‌ڕێو ‌ه ببات‪،‬‬ ‫یان گیان ‌ی له‌ده‌ستداوه‌‪ ،‬یان خاوه‌نه‌ك ‌ه ‌ی دیار‬ ‫نییه‌‪ .‬وتیش ‌ی «ل ‌ه حاڵه‌ت ‌ه باوه‌كاندا ئه‌و ‌هی‌‬ ‫تاوانه‌ك ‌ه ده‌ك��ات‪ ،‬یان خۆ ‌ی كار ‌ی كڕین ‌و‬ ‫فرۆشتن ‌ی خانوو و زه‌وییه‌‪ ،‬یان ئاگاداری‌‬ ‫ورده‌كارییه‌كانه»‪.‬‬ ‫له ‌دوا ‌ی گ � ‌هڕان �ه‌و ‌ه ‌ی فایز مونیر له‌‬ ‫دادگا ‌ی تاوانه‌كان‪ ،‬داوا ‌ی دژ ‌ی ساخته‌كاریی‌‬ ‫دزین ‌ی ماڵه‌ك ‌ه ‌ی تۆماركردوو ‌ه و تان ‌ه ‌ی له‬ ‫‌بڕیار ‌ی دادگ��ا ‌ی ب ‌هرای ‌ی داو ‌ه بۆ فرۆشتنی‌‬ ‫خانووه‌ك ‌هی‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش الیه‌نێك ‌ه له ‌یاسای‌‬ ‫عێراق ‌ی بۆ گیڕانه‌و ‌ه ‌ی موڵك‌و ما ‌ڵ بۆ خاوه‌ن‬ ‫موڵك‪ .‬پارێزه‌ره‌ك ‌ه ‌ی فایز ك ‌ه ناو ‌ی محه‌مه‌د‬ ‫نورییه‌‪ ،‬ئاماژە به‌و ‌ه ده‌كات ك ‌ه دادگا به‌پێی‌‬ ‫یاسا چه‌ند ڕێوشوێنێك ‌ی هه‌ی ‌ه بۆ ئه‌و كاره‌‪،‬‬

‫وه‌ك ئه‌و ‌ه ‌ی ئه‌و كه‌س ‌ه ‌ی ل ‌ه خانووه‌كه‌دای ‌ه‬ ‫ڕایده‌گه‌یه‌نێت ك ‌ه ئه‌و كڕیوێتی ‌‌و پاره‌ك ‌هی‌‬ ‫به‌ت ‌هواو ‌ی داوه‌‪ ،‬بۆی ‌ه دادگا ‌ی ب ‌هرای ‌ی له‌ڕێی‌‬ ‫فه‌رمانبه‌ر ‌ی خۆیه‌و ‌ه ئاگاداركردنه‌وه‌یه‌ك‬ ‫ده‌نێرێت بۆ ناونیشان ‌ی خاوه‌ن موڵك‪ ،‬تا له‌‬ ‫دانیشتن ‌ی دادگا ئاماده‌بێت‪.‬‬ ‫م��ح �ه‌م �ه‌د ده‌ڵ��ێ��ت «ئ���ه‌گ���ه‌ر ئ �ه‌و‬ ‫كه‌س ‌ه ‌ی داواك �راو ‌ه له‌و شوێن ‌ه نه‌بوو‪ ،‬ئ ‌هوا‬ ‫فه‌رمانبه‌ر ‌ی ئاگاداركردنه‌و ‌ه له‌ال ‌ی خۆ ‌ی به‌‬ ‫ناونیشان نادیار تۆمار ‌ی ده‌كات‪ ،‬پاش ئه‌وه‌‬ ‫له‌ڕێ ‌ی ڕۆژنامه‌یه‌كه‌و ‌ه ئاگادارده‌كرێته‌وه‌‬ ‫و مۆڵه‌ت ‌ی مانگێك ‌ی پێ ده‌درێ��ت‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌ر وه‌اڵم ‌ی نه‌بوو‪ ،‬تیم ‌ی پشكنین ده‌چێته‌‬ ‫سه‌ر خانووه‌ك ‌ه بۆ ئ�ه‌و ‌ه ‌ی دڵنیا بێت ئه‌و‬ ‫كه‌س ‌ه ‌ی داوا ‌ی ده‌ك��ات له‌ناویایه‌تی‌‪ ،‬پاش‬ ‫ئ �ه‌و ‌ه ده‌یكات ب�ه‌ن��اوی�ه‌وه‌»‪ .‬ئ�ه‌م بڕیاری‌‬ ‫تۆماركردن ‌ه یه‌كالكه‌ره‌و ‌ه نییه‌‪ ،‬چونك ‌ه دواتر‬ ‫ت و‬ ‫قوربانییه‌ك ‌ه ده‌توانێت تان ‌ه ‌ی لێبدا ‌‬ ‫دادگاش شوێن هه‌موو ئ ‌هوان ‌ه ده‌كه‌وێت كه‌‬ ‫ساخته‌ركاییه‌كه‌یان ئه‌نجام داوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش ئه‌و‬ ‫كاره‌ی ‌ه ك ‌ه ئه‌مڕۆ فایز ده‌یكات‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و پ���ارێ���زه‌ر‌ه ده‌ڵ��ێ��ت «ه �ه‌ن��دێ‌‬ ‫كه‌س پاش سااڵنێك ‌ی دوورودرێ��ژ ئینجا به‌‬ ‫چاره‌نووس ‌ی موڵك ‌و ماڵه‌كه‌یان د ‌هزان �ن‌‬ ‫و به‌شێك ‌ی تریش به ‌ه��ۆ ‌ی ئ��ه‌و ‌ه ‌ی هیچ‬ ‫په‌یوه‌ندییان ب ‌ه عێراقه‌و ‌ه نه‌ماوه‌‪ ،‬هه‌ر‬

‫ئاگایان لێ نه‌ماوه‌‪ ،‬هه‌ندێكیش به‌مه‌سه‌له‌كه‌‬ ‫د ‌هزانن‪ ،‬به‌اڵم كاتێك لێك ‌ی ده‌ده‌نه‌وه‌‪ ،‬د ‌هزانن‬ ‫تێچوون ‌ی گ ‌هڕانه‌و ‌ه بۆ عێراق‌و كرێ ‌ی پارێزه‌ر‬ ‫و ڕێوشوێنه‌كان ‌ی تر زۆر زیاتر‌ه ل ‌ه نرخی‌‬ ‫خانووه‌كانیان‪ ،‬بۆی ‌ه هه‌ر لێ ‌ی ده‌گه‌ڕێن»‪.‬‬ ‫فائیز له‌بار‌ه ‌ی ئه‌و فێڵ ‌ه ‌ی لێیكراوه‌‪،‬‬ ‫وت��ی «ده‌م �ه‌وێ��ت چیرۆكه‌كه‌م ببێت به‌‬ ‫زه‌نگ ‌ی ئاگاداركردنه‌و ‌ه بۆ ئه‌و هاوواڵتیان ‌هی‌‬ ‫موس ‌ڵ ك ‌ه ل ‌ه ده‌ره‌و ‌ه نیشته‌جێن ‌و خانووی‌‬ ‫به‌كرێدراو‪ ،‬یان چۆڵیان هه‌یه‌‪ ،‬بۆ ئه‌و ‌هی‌‬ ‫ئ ‌هوانیش نه‌بن ‌ه قوربانی‌»‪.‬‬ ‫به‌پێ ‌ی ئه‌و ئاماران ‌ه ‌ی ل ‌ه دادگا ‌ی ق ‌هزاكانی‌‬ ‫تلكێف ‌و سنجار و حه‌مه‌دانی ‌ه و موسڵه‌وه‌‬ ‫ده‌ستكه‌وتوون‪ ،‬ل ‌ه ماو ‌ه ‌ی د ‌ه ساڵ ‌ی رابردوودا‬ ‫‪ 580‬بۆ ‪ 600‬حاڵه‌ت ‌ی ده‌ستبه‌سه‌رداگرتنی‌‬ ‫خانووبه‌ر‌ه ب ‌ه حوكم ‌ی غیاب ‌ی ئه‌نجامدراون‬ ‫‌و ته‌نها ‪‌ %20‬ی ئ ‌هوان ‌ه توانیویان ‌ه موڵك ‌و‬ ‫ماڵه‌كه‌یان به‌ده‌ست بهێننه‌و ‌ه و ب ‌ه هۆی‌‬ ‫ساخته‌كاریشه‌و ‌ه چه‌ند پارێزه‌رێك دراونه‌ته‌‬ ‫دادگ���ا‪ .‬ه �ه‌ر ب�ه‌ه��ۆ ‌ی ه�ه‌م��ان ت��اوان �ه‌وه‪‌،‬‬ ‫فه‌رمانبه‌رێك ‌ی ئاگاداركردنه‌و ‌ه ‌ی دادگا به‌‬ ‫شه‌ش مانگ زیندان ‌ی حوكمدرا و یه‌كێكی‌‬ ‫تریش ب ‌ه ‪ 20‬ملیۆن دینار وه‌ك قه‌ره‌بوو‪،‬‬ ‫سزا دراوه‌‪ .‬ئه‌م ‌ه جگ ‌ه له‌و ‌ه ‌ی سزا ‌ی گرتن‬ ‫‌و قه‌ره‌بوو به‌سه‌ر چه‌ند ساخته‌كارێكدا‬ ‫سه‌پێرناو ‌‌ه و هه‌ندێك ‌ی تریش هه‌ڵهاتوون‪.‬‬

‫ل����ه‌م����ڕووه‌و ‌ه ن �ه‌ق��ی��ب � ‌ی پ��ۆل��ی��س‪،‬‬ ‫سه‌عد حاكم‪ ،‬ڕایگه‌یاند ك ‌ه هه‌ند ‌ێ له‌‬ ‫كۆچكردووه‌كان ‌ی موس ‌ڵ موڵك ‌و ماڵه‌كه‌یان‬ ‫لێرباو ‌ه و ل ‌ه ترس ‌ی گرووپ ‌ه چه‌كداره‌كانیش‬ ‫ناوێرن په‌نا ببه‌ن ‌ه به‌ر دادگا‪ ،‬ته‌نانه‌ت هه‌ندێ‌‬ ‫له‌و خانووان ‌ه ل ‌ه نێوان سااڵن ‌ی ‪ 2005‬بۆ ‪2007‬‬ ‫ته‌قێندراونه‌ته‌وه‌‪ .‬نه‌قیب سه‌عد ده‌ڵێت «له‌م‬ ‫پرۆسه‌یه‌دا هه‌ند ‌ێ فه‌رمانبه‌ر و پارێزه‌ری‌‬ ‫گه‌ند ‌ه ‌ڵ ڕۆڵیان هه‌ی ‌‌ه و به‌ڵگه‌نام ‌ه ‌ی ساخته‌‬ ‫پێشكه‌ش ‌ی دادگا ده‌كه‌ن»‪ .‬ناوبراو هه‌روه‌ها‬ ‫ده‌ڵێت «كێش ‌ه گه‌وره‌ك ‌ه بۆ خه‌ڵك ‌ه نیه‌ت‬ ‫پاكه‌ك ‌ه ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه ڕەنگ ‌ه چه‌ند جارێك‬ ‫كڕی ‌ن و فرۆش ب ‌ه موڵكه‌كه‌و ‌ه بك ‌ه ‌ن و به‌‬ ‫تێپه‌ڕبوون ‌ی كات ئه‌و دۆسێی ‌ه وه‌ك تۆپێكی‌‬ ‫به‌فر هه‌ر گه‌ور‌ه ده‌بێت»‪.‬‬ ‫له‌گ ‌ه ‌ڵ هه‌موو ئه‌م كێشانه‌شدا‪ ،‬هێشتا‬ ‫كڕین ‌و فرۆشتن ‌ی خانووبه‌ر‌ه ب ‌ه حوكمی‌‬ ‫غیابی‌‪ ،‬ل ‌ه دادگ��اك��ان به‌رد ‌هوامی ‌ی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه خاوه‌ن ‌ی خانووه‌ك ‌ه شوێن ‌ی دیار نیی ‌ه و‬ ‫ڕۆتینیش ئه‌وه‌ند ‌ه ‌ی تر كاره‌ك ‌ه قورس ده‌كات‪،‬‬ ‫یان تێیدای ‌ه هه‌ر ب ‌ه ڕاست ‌ی خاوه‌نه‌ك ‌هی‌‬ ‫خانووه‌ك ‌ه ‌ی پێ فرۆشتووه‌‪ ،‬بۆ دادگا ناتوانێت‬ ‫ئه‌و هه‌نگاو ‌ه ڕابگرێت‪.‬‬ ‫تاكو و ‌هزاره‌ت ‌ی داد سوور بێت له‌سه‌ر‬ ‫ڕاگرتن ‌ی فه‌رمانگ ‌ه ‌ی خانووبه‌ره‌‪ ،‬پێناچێت‬ ‫چاره‌سه‌رێك ‌ی تر بۆ ئه‌و كێشه‌ی ‌ه بدۆزرێته‌وه‌‪.‬‬

‫چایخانه‌كانی به‌غدا‪ :‬چا و نێرگه‌ل ‌ه و ته‌رم‬ ‫و‪ :‬جیهانگیر ئه‌حمه‌د‬ ‫سه‌یرێكی الی ڕاست و چه‌پی خۆت‬ ‫ده‌كه‌یت‪ ،‬كورسییه‌كه‌ت هه‌ستێكی ناخۆشت‬ ‫ال دروست ده‌ك��ات‪ ،‬ئه‌و عه‌ره‌قه‌ش ك ‌ه به‌‬ ‫ناوچه‌وانتدا دێته‌خوارێ‌‪ ،‬نازانی ب ‌ه هۆی‬ ‫گه‌رما به‌تینه‌كه‌وه‌یه‌‪ ،‬یان ب ‌ه هۆی ترس‬ ‫و بیمه‌وه‌یه‌‪ .‬ب ‌ه په‌ل ‌ه ده‌بێت چایه‌كه‌ت‬ ‫بخۆیته‌وه‪ .‬ئه‌گه‌ر چاوه‌ڕوانی هاوڕێیه‌كیشت‬ ‫بیت‪ ،‬دوعا دوعات ‌ه ك ‌ه ل ‌ه مه‌وعیده‌كه‌ی خۆی‬ ‫دوانه‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫خوا نه‌كات سینیی ‌ه چایه‌ك ل ‌ه ناكاو‬ ‫ل ‌ه چایخانه‌یه‌كی قه‌ره‌باڵغدا ل ‌ه ده‌ستی‬ ‫شاگرده‌ك ‌ه بكه‌وێت ‌ه خ���واره‌وه‌‪ ،‬یه‌كسه‌ر‬ ‫ڕاده‌چڵه‌كێی و دڵت ده‌كه‌وێت ‌ه په‌له‌په‌ل و‬ ‫ته‌نگ ‌ه نه‌فه‌س ده‌بیت و ده‌موچاوت زه‌رد‬ ‫هه‌ڵده‌گه‌ڕێت‪ ،‬به‌اڵم كاتێك ده‌بینیت ته‌نها‬ ‫سینیی ‌ه چایه‌ك ‌ه كه‌وتووەت ‌ه خواره‌و ‌ه و چه‌ند‬ ‫پیاڵه‌یه‌ك شكاون‪ ،‬دێیته‌و ‌ه سه‌ر خۆت‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫دیمه‌نی گه‌نجێك ‌ه ك ‌ه ل ‌ه چایخانه‌یه‌كی‬ ‫به‌غدادا دانیشتووه‌‪.‬‬

‫چایخانه‌كان بوونه‌ت ‌ه پڕۆژەی مردنی‬ ‫به‌كۆمه‌ڵ‪ ،‬ئه‌و تاك ‌ه شوێنه‌ی ك ‌ه گه‌نجه‌‬ ‫عێراقییه‌كان كاتی خۆیانیان تێدا به‌سه‌ر‬ ‫ده‌برد‪ ،‬بووەت ‌ه جێگای هه‌ڕەشه‌ی كه‌سانی‬ ‫داخراو و چه‌قبه‌ستوو‪.‬‬ ‫ئێستا دانیشنت ل ‌ه چایخانه‌كان وه‌كو‬ ‫ج��اران مایه‌ی ئاسووده‌یی نییه‌‪ .‬زوو زوو‬ ‫زه‌نگی مۆبایله‌كه‌ت لێده‌دات و ماڵه‌وه‌‬ ‫په‌یوه‌ندیت پێو ‌ه ده‌كه‌ن و ل ‌ه سه‌المه‌تیت‬ ‫ده‌پرسن‪ ،‬تۆش نابێ بڵێی ل ‌ه چایخانه‌م‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫بزانن له‌وێی‪ ،‬ئه‌وا ده‌كه‌ویت ‌ه به‌ر هه‌ڕەشه‌ی‬ ‫باوكت و ڕێ��ژەی شه‌كره‌كه‌ی دایكیشت‬ ‫به‌رزده‌بێته‌و ‌ه و ده‌كه‌وێت ‌ه هه‌ناسه‌بڕكێ‌‪،‬‬ ‫ب �را گ�ه‌وره‌ك�ه‌ش��ت س��وار ئۆتۆمبیله‌كه‌ی‬ ‫ده‌بێت و به‌په‌ل ‌ه خۆی ده‌گه‌یه‌نێت ‌ه الی تۆ‬ ‫و ده‌ستده‌كات ب ‌ه لۆم ‌ه و سه‌رزه‌نشتكردنت‪،‬‬ ‫چونك ‌ه تۆ ل ‌ه مه‌ترسیدایت و شه‌پۆلی ترسیش‬ ‫ڕوویكردووه‌ت ‌ه ماڵه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م ترس ‌ه ل ‌ه خۆو ‌ه نییه‌‪ ،‬ته‌قینه‌وه‌ی‬ ‫چایخان ‌ه میللییه‌كان بووەت ‌ه دیارده‌یه‌كی‬ ‫باو‪ .‬الش ‌ه و ته‌رمی قوربانییانی سووتاوی‬

‫دوای ته‌قینه‌وه‌ك ‌ه و وێنه‌گرتنیان ب ‌ه مۆبایل و‬ ‫باڵوبوونه‌وه‌ی وێنه‌كانیشیان ل ‌ه فه‌یسبووك‪،‬‬ ‫بووەت ‌ه كارێكی نیمچه‌ئاسایی‪.‬‬ ‫یه‌كه‌م ته‌قینه‌وه‌‪ ،‬ل ‌ه مانگی نیسانی‬ ‫ڕابردوودا چایخانه‌یه‌كی ناوچه‌ی (عامریه‌)ی‬ ‫ڕۆژئاوای به‌غدای كرد ‌ه ئامانج‪ ،‬ك ‌ه كوژرانی‬ ‫‪ 27‬كه‌س و برینداربوونی ‪ 51‬كه‌سی تری‬ ‫لێكه‌وته‌وه‌‪ .‬پاشان چه‌ند ته‌قینه‌وه‌یه‌كی‬ ‫تریشی ب ‌ه دوای خویدا هێنا ل ‌ه به‌غدا و‬ ‫چه‌ند پارێزگایه‌كی تر و ماشێنی دوورینه‌وه‌ی‬ ‫ڕۆحی هاوواڵتیان به‌رده‌وام بوو تا ناوچه‌ی‬ ‫(ئه‌عزه‌میه‌)‪.‬‬ ‫ب ‌ه هۆی باڵوبوونه‌وه‌ی ترسی مردن‪،‬‬ ‫ئێستا گه‌نجان بیر ل ‌ه چوون ‌ه چایخانه‌كان‬ ‫ن��اك�ه‌ن�ه‌وه‌‪ ،‬ل ‌ه شارێكی داخ���راوی وه‌كو‬ ‫ب �ه‌غ��دادا ك� ‌ه شوێن ‌ه جوانه‌كانی وێ �ران‬ ‫ب��وون و سینه‌ماكانی داخ��راون و شوێنی‬ ‫یاریكردنه‌كانیشی خ���ۆره‌ن ب��ۆ گیانی‬ ‫هاوواڵتیان‪ ،‬گه‌نجه‌كانی ئه‌م واڵت � ‌ه ڕوو‬ ‫ل� ‌ه ك��وێ ب��ك�ه‌ن؟ ل��ێ��ره‌دا ته‌نها گ��رووپ‬ ‫و میلیشیاكان ب��ه‌رپ��رس نین ل��ه‌وه‌ی‬

‫گه‌نجه‌كانیان خزاندووەت ‌ه كونجی ماڵه‌كانیان‪،‬‬ ‫به‌ڵكو حكومه‌تیش كه‌مته‌رخه‌م ‌ه و هاوكاری‬ ‫ئه‌و بار ‌ه نائاساییه‌یه‌‪ .‬بۆ منوون ‌ه ل ‌ه مانگی‬ ‫ڕەم ‌هزاندا پارێزگا بڕیاری داخستنی هه‌موو‬ ‫چایخان ‌ه میللییه‌كانی ده‌ركرد و ڕێگای دا به‌‬ ‫عه‌شیره‌ته‌كانیش ك ‌ه ڕێگربن ل ‌ه هه‌ركه‌سێك‬ ‫ك � ‌ه ب �ه‌دزی��ی �ه‌و ‌ه بیه‌وێت بیانكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ب��وو ‌ه هۆی هه‌اڵیسانی شه‌ڕ له‌‬ ‫نێوان عه‌شیره‌ته‌كان و یه‌كێك ل ‌ه خاوه‌ن‬ ‫چایخانه‌كان و به‌وهۆیه‌و ‌ه گه‌نجێكی ته‌مه‌ن‬ ‫بیست ساڵ كوژرا‪ .‬دوای ڕژانی خوێنه‌كه‌ش‪،‬‬ ‫پارێزگا به‌په‌ل ‌ه ب ‌هرائه‌تی خۆی له‌و بابه‌ته‌‬ ‫ڕاگه‌یاند‪.‬‬ ‫دوای زیادبوونی ژماره‌ی ته‌قینه‌وه‌كانی‬ ‫ناو چایخانه‌كان و مه‌حكومكردنیان له‌الیه‌ن‬ ‫سه‌ركردایه‌تیی الی�ه‌ن� ‌ه سیاسییه‌كان و‬ ‫سه‌ركرده‌ی گرووپه‌كانی مردنه‌وه‌‪ ،‬میلیشاكان‬ ‫پشتیان ب ‌ه چه‌ند ڕێگایه‌كی تر به‌ست‪،‬‬ ‫ڕێگای (ه��ان��دان بۆ خراپه‌كاریی)‪ ،‬وه‌ك‬ ‫تۆمه‌تێكی تر بۆ خاوه‌ن چایخان ‌ه میللییه‌كان‬ ‫ب� ‌ه مه‌به‌ستی داخستنیان‪ .‬وا هه‌ست‬

‫ده‌كرێت ئه‌م كاره‌شیان ب ‌ه ڕەزامه‌ندیی‬ ‫حكومه‌ت كردبێت‪ ،‬بۆچی نا؟ گه‌نجان له‌‬ ‫ناوخۆیاندا هیچ په‌یوه‌ندییه‌ك ب ‌ه یه‌كیانه‌وه‌‬ ‫نابه‌ستێته‌و ‌ه و ب ‌ه هۆی پ ‌هراوێزخستنیان له‌‬ ‫بڕیاری سیاسیی واڵتدا‪ ،‬ب ‌ه ناچاری ل ‌ه ماڵه‌وه‌‬ ‫ده‌مێننه‌و ‌ه و ده‌بن ‌ه بینه‌ری كه‌ناڵ ‌ه ئاسامنییه‌‬ ‫تایه‌فییه‌كان‪ ،‬حكومه‌تیش به‌و ‌ه خۆی ڕزگار‬ ‫ده‌كات ل ‌ه هه‌ر فشار و ڕاپه‌ڕینێكی گه‌نجانه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ند ‌ه به‌پێی سه‌رژمێرییه‌كی نه‌ته‌وه‌‬ ‫یه‌كگرتووه‌كان ڕێژەی ‪%50‬ی دانیشتوانیش‬ ‫پێك ده‌هێنن و به‌تاڵه‌ش گه‌یشتووەت ‌ه ‪ %21‬و‬ ‫‪%23‬ی دانیشتوانیش ب ‌ه ده‌ردی هه‌ژارییه‌وه‌‬ ‫ده‌ناڵێنن‪.‬‬ ‫دواجاریش گه‌نجێك ب ‌ه گاڵته‌و ‌ه به‌‬ ‫هاوڕێكانی ك ‌ه ل ‌ه چایخانه‌یه‌كدا دانیشتبوون‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬من لێر‌ه هاوڕێی خۆم نابینم‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫كۆمه‌ڵێك تابووت ده‌بینم ك ‌ه ڕیزكراون و‬ ‫یه‌كی ئااڵیه‌كیان پێدادراوه‌‪.‬‬ ‫ب ‌ه ده‌ستكارییه‌و ‌ه ل ‌ه ڕۆژنامه‌ی (السفیر)‬ ‫وه‌رگیراوه‌‪.‬‬

‫‪7‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)49‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/8/27‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫‪31‬ى ئاب وه‌ك خۆی!‬ ‫ئه‌حمه‌د سوورداشی‬ ‫چه‌ند تێبینییه‌كی گشتی له‌سه‌ر ڕاپۆرته‌كان‪:‬‬ ‫‪1‬ـ وه‌ك���و پێشرتیش ئ���ام���اژەم بۆ‬ ‫ك���رد‪ ،‬ه �ه‌م��وو ئ��ه‌م ڕاپ��ۆرت��ان � ‌ه ل�ه‌الی�ه‌ن‬ ‫(به‌ڕێوه‌ب ‌هرایه‌تیی هه‌واڵگریی سه‌ربازی)‬ ‫یه‌وه‌‪ ،‬ئاڕاسته‌ی سه‌رۆكایه‌تیی كۆماری كراون‪.‬‬ ‫‪2‬ـ م��ێ��ژوو و ژم���اره‌ی ڕاپ��ۆرت �ه‌ك��ان‪،‬‬ ‫ڕێكوپێكن و ب �ه‌دوای یه‌كدان‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫له‌سه‌ر هه‌ر هه‌مووشیان یه‌ك واژۆ (ئیمزا)‬ ‫ده‌بیرنێت‪ ،‬ك ‌ه ئه‌ویش ئیمزای (اللوا‌ء الركن‪:‬‬ ‫مدير اإلستخبارات العسكرية العامة‌)یه‌‪.‬‬ ‫‪3‬ـ ناونیشانی هه‌موو ڕاپۆرته‌كان‬ ‫یه‌ك شته‌‪ ،‬ئه‌ویش «هه‌ڵوێست ل ‌ه ناوچه‌ی‬ ‫حكومی زاتی»‪.‬‬ ‫‪4‬ـ راپۆرته‌كان ل ‌ه ‪/20‬ئابی‪1996/‬ە‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌ستپێده‌كەن‪ ،‬تاكو ‪/2‬ئه‌یلوول‪.1996/‬‬ ‫‪5‬ـ ل ‌ه ڕاپۆرته‌كاندا‪ ،‬هه‌ردوو زاراوه‌ی‬ ‫«دلیلی الخیانه‌» بۆ هێزه‌كانی یه‌كێتی‬ ‫و «سلیلی الخیانه‌»یش ب��ۆ (پ��ارت��ی)ی‬ ‫به‌كارهاتووه‌‪ ،‬تاكو ڕوودانی (‪ )31‬ئاب‪ ،‬كه‌‬ ‫ئیرت بۆ پارتی‪« ،‬چه‌كداران» به‌كارهاتووه‌‪..‬‬ ‫ك��ۆی خاڵه‌كانی س���ه‌ره‌وه‌‪ ،‬به‌ڵگه‌ی‬ ‫دروستیی ڕاپۆرته‌كان به‌هێزتر ده‌كات‪.‬‬ ‫شه‌نوكه‌وكردنی ڕاپۆرته‌كان‬ ‫ن��اوه‌ڕۆك��ی ڕاپ��ۆرت �ه‌ك��ان ب� ‌ه زۆری��ی‬ ‫باسوخواسی شه‌ڕی نێوان یه‌كێتی و پارتییه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌و كاردانه‌و ‌ه و جێكه‌وتانه‌ی كه‌‬ ‫ب ‌ه دوای خۆیدا ده‌یهێنێت‪.‬‬ ‫چه‌ند هه‌واڵ و زانیارییه‌كی دیكه‌شیان‬ ‫تێدایه‌‪ ،‬وه‌ك ته‌دریب و ڕاهێنانی هێزه‌كانی‬ ‫پێشمه‌رگه‌‪ ،‬لێدوان و هه‌واڵی جیاجیای الیه‌ن‬ ‫و كه‌سایه‌تیی ‌ه سیاسییه‌كان‪.‬‬ ‫ئێستاش با بێین ناوه‌ڕۆكی ڕاپۆرته‌كان‬ ‫زیاتر شیبكه‌ینه‌وه‌‪:‬‬ ‫راپۆرتی یه‌كه‌م‪( :‬التأریخ‪/20 :‬آ‌ب‪..1996/‬‬ ‫العدد‪ :‬م‪/1‬ش‪/3‬ق‪.)51769/2‬‬ ‫ئه‌م ڕاپۆرت ‌ه باسی شه‌ڕ و كوشتاری‬ ‫نێوان (یه‌كێتی) و (پارتی)ی ده‌ك��ات له‌و‬ ‫ناوچانه‌ی كه‌وتوونه‌ت ‌ه باشووری ڕێگه‌ی‬ ‫گشتیی نێوان (جوندیان ـ حاجی ئۆم ‌هران)‪.‬‬ ‫راپ��ۆرت��ی دووه‌م‪( :‬ال��ت��أری��خ‪/22 :‬‬ ‫آب‪ ..1996/‬العدد‪ :‬م‪/1‬ش‪/3‬ق‪.)52305/2‬‬ ‫ـ ئه‌م ڕاپۆرته‌یان باسی شه‌ڕ و كوشتاری‬ ‫(یه‌كێتی) و (پارتی) ده‌كات و ده‌نووسێت‪:‬‬ ‫«ه �ه‌ن��ووك �ه‌ش ب�����ه‌رده‌وام»ە‌‪ ،‬ه�ه‌روه‌ه��ا‬ ‫ڕاپۆرته‌ك ‌ه ئاماژە بۆ ئه‌و ‌ه ده‌كات ك ‌ه (یه‌كێتی)‬ ‫توانویه‌تی كۆنرتۆڵی ته‌واوه‌تی ڕێگه‌ی گشتیی‬ ‫(جوندیان ـ چۆمان ـ حاجی ئۆم ‌هران) بكات‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ند ‌ه هێزه‌كانی (پارتی) هه‌وڵیاندا‬ ‫ناوچه‌كانیان لێ بستێننه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم سه‌ركه‌توو‬ ‫نه‌بوون‪.‬‬ ‫ـ ژم��اره‌ی ك��وژراو‪ .)137( :‬بریندار‪:‬‬ ‫(‪ .)50‬دیل‪( .)7( :‬ژماره‌كان هی هه‌ردوو‬ ‫الیه‌نه‌كه‌یه‌)‪.‬‬ ‫ـ هه‌ر ل ‌ه ڕاپۆرته‌كه‌دا هاتووه‌‪ ،‬پارتی‬ ‫ده‌ڵ��ێ��ت‪ :‬یه‌كێتی ب ‌ه پاڵپشتیی تۆپخانه‌‬ ‫دوورهاوێژەكانی ئێران‪ ،‬توانویه‌تی پێشڕەویی‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫ـ ل ‌ه الپ �ه‌ڕەی سێیه‌می ڕاپۆرته‌كه‌دا‪،‬‬ ‫هاتووه‌‪ :‬الیه‌ن ‌ه سیاسیی ‌ه كورده‌كانی سوریا‬ ‫به‌یاننامه‌یه‌كیان باڵوكرده‌و ‌ه و ده‌نووسن‪:‬‬ ‫«سوپای ئێران ب ‌ه تۆپی قورس و سارووخ‬ ‫بۆردوومانی پێگه‌كانی پارتیی كرد‪ ،‬ئه‌وه‌ی‬ ‫ل ‌ه كوردستان ده‌گوزه‌رێت سنووری شه‌ڕی‬ ‫نێوخۆی كوردیی تێپ ‌هڕاندووه‌‪ ،‬به‌ڵكو مۆركی‬ ‫جه‌نگێكی هه‌رێامیه‌تیی وه‌رگرتووه‌‪ ،‬ك ‌ه ئێران‬ ‫ڕۆڵی سه‌ره‌كیی تێدا ده‌بینێت»‪.‬‬ ‫راپ��ۆرت��ی س��ێ��ی�ه‌م‪( :‬ال��ت��أری��خ‪/24 :‬‬ ‫آب‪ ..1996/‬العدد‪ :‬م‪/1‬ش‪/3‬ق‪.)52691/2‬‬ ‫ـ شه‌ڕ درێ��ژەی هه‌یه‌‪( ..‬یه‌كێتی) له‌‬ ‫كۆنرتۆڵكردنی ڕێگه‌ی گشتیی (جوندیان ـ‬ ‫چۆمان ـ حاجی ئۆم ‌هران) به‌رده‌وامه‌‪...‬‬ ‫ـ هه‌ر به‌و هۆیه‌شه‌وه‌‪ ،‬ئاواره‌بوونی‬ ‫هاوواڵتیان له‌و گوند و ناحیانه‌ی شه‌ڕیان‬ ‫تێدایه‌‪ ،‬به‌رده‌وامه‌‪.‬‬

‫(‪/31‬ئاب‪ )1996/‬ل ‌ه دۆكیۆمێنته‌كانی ڕژێمی به‌عسدا‬

‫ئه‌م ڕاپۆرته‌‪ ،‬گێڕانه‌وه‌ی ڕۆژانی پێش و دوای كاره‌سات و ڕووداوی ‪/31‬ئاب‪ 1996/‬ده‌خاته‌ڕوو‪،‬‬ ‫به‌ (‪ )13‬ڕاپۆرتی «نهێنی و تایبه‌ت»ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی (هه‌واڵگریی سه‌ربازیی گشتی)ی ڕژێمی‬ ‫ئاماده‌كراوه‌‪ .‬كە لەسەرچاوەیەکى تایبەتەوە دەست ڕۆژنامەى (بەیان) کەوتوون‪ .‬كۆی ئه‌و‬ ‫(به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی هه‌واڵگریی سه‌ربازی)یه‌وه‌‪ ،‬ئاڕاسته‌ی سه‌رۆكایه‌تیی كۆماری كراوه‌ له‌‬

‫ـ زیان ‌ه گیانییه‌كان‪ :‬زی��اد ل ‌ه (‪)400‬‬ ‫ك��وژراو و بریندار و دیل ه ‌ه ‌ن (ه �ه‌ردوو‬ ‫الیه‌نه‌كه‌)‪.‬‬ ‫ـ ل ‌ه الپ�ه‌ڕەی چواره‌می ڕاپۆرته‌كه‌دا‪،‬‬ ‫هاتووه‌‪« :‬چه‌كدارانی پارتی ب ‌ه ته‌واوه‌تی‬ ‫بێ هێز بوون و ل ‌ه ب ‌هرانبه‌ر چه‌كدارانی‬ ‫یه‌كێتی خۆیان پێناگیرێت‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ب��ه‌رده‌وام بارزانی و سه‌ركرده‌كانی پارتی‬ ‫سه‌ردانی به‌ره‌كانی پێشه‌وه‌ی شه‌ڕەكان‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم نه‌یانتوانیو ‌ه وره‌ی هێزه‌كانیان‬ ‫به‌رزبكه‌نه‌وه‌‪».‬‬ ‫راپۆرتی چواره‌م‪( :‬التأریخ‪/27 :‬آب‪..1996/‬‬ ‫العدد‪( :‬ناخوێندرێته‌وه‌)‪.)53332/‬‬ ‫ـ ش��ه‌ڕ درێ����ژەی ه �ه‌ی �ه‌‪( ..‬پ��ارت��ی)‬ ‫ناوچه‌كانی ژێر ده‌سه‌اڵتی (یه‌كێتی) له‌‬ ‫(بنه‌ساڵوه‌‪ ،‬ناحیه‌ی ڕەوان���دوز‪ ،‬لوتكه‌ی‬ ‫هه‌ندرێن و كاڵوقاسم‪ )..‬بۆردوومان ده‌كات‪.‬‬ ‫ـ ڕۆژی (‪/24‬ئ����اب‪ )1996/‬هێزێكی‬ ‫(یه‌كێتی) هێرشی ك��رد ‌ه س �ه‌ر بنك ‌ه و‬ ‫باره‌گاكانی (پارتی) ل ‌ه شارۆچكه‌ی هه‌ڵه‌بجه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم سه‌ركه‌توو نه‌بوون‪.‬‬ ‫ـ هه‌روه‌ها هێزێكی تری (یه‌كێتی)‬ ‫هێرشی كرد ‌ه سه‌ر بنك ‌ه و باره‌گاكانی (پارتی)‬ ‫ل ‌ه ناوچه‌ی زیاره‌ت (هیران ـ شه‌قاڵوه‌)‪..‬‬ ‫ـ ئاواره‌بوونی هاوواڵتیانیش ل ‌ه ترسی‬ ‫شه‌ڕوشۆڕ‪ ،‬به‌رده‌وامه‌‪.‬‬ ‫ـ زیان ‌ه گیانییه‌كان‪ :‬ته‌نیا ل ‌ه ماوه‌ی دوو‬ ‫ڕۆژدا‪ ،‬هێزه‌كانی (یه‌كێتی) زیاد ل ‌ه (‪)120‬‬ ‫كوژراو و برینداریان هه‌یه‌‪( .‬زیانه‌كانی پارتی‬ ‫باس نه‌كردووه‌!)‪.‬‬ ‫ـ ل ‌ه الپ�ه‌ڕەی چواره‌می ڕاپۆرته‌كه‌دا‪،‬‬ ‫هاتووه‌‪« :‬ب ‌ه ته‌وجیهی پارتی‪ ،‬هاوواڵتیان‬ ‫ل ‌ه شاره‌كانی‪( :‬ده��ۆك‪ ،‬زاخ��ۆ‪ ،‬شه‌قاڵوه‌‪،‬‬ ‫ئاكرێ) خۆپیشاندانیان ئه‌نجامدا‪ ،‬ل ‌ه به‌رده‌م‬ ‫باره‌گای ڕێكخراوی نه‌ته‌و ‌ه یه‌كگرتووه‌كان و‬ ‫ئه‌و ڕێكخراوانه‌ی پێیان ده‌وترێت مرۆیی‪،‬‬ ‫ك ‌ه داوای كۆتاییهاتن ب ‌ه شه‌ڕ و دانانی‬ ‫سنوورێكیش بۆ ده‌ستێوه‌ردانی ئێران له‌و‬ ‫ش ‌هڕانه‌دا ده‌كرا‪ ».‬‬ ‫راپۆرتی پێنجه‌م‪( :‬التأریخ‪/29 :‬آب‪..1996/‬‬ ‫العدد‪ :‬م‪/1‬ش‪/3‬ق‪.)54063/2‬‬ ‫ـ شه‌ڕ درێ��ژەی هه‌یه‌‪ ..‬دوای ئه‌وه‌ی‬ ‫(یه‌كێتی) ت��وان��ی ش��اخ��ی (ك�ڵاوق��اس��م؛‬ ‫ڕۆژهه‌اڵتی ناحیه‌ی شه‌قاڵوه‌) ب ‌ه ته‌واوه‌تی‬ ‫كۆنرتۆڵ بكات‪ ،‬هه‌نووك ‌ه بۆردوومانی ڕێگه‌ی‬ ‫سه‌ره‌كیی (ش�ه‌ق�ڵاو ‌ه ـ حه‌ریر) ده‌ك��ات‪.‬‬ ‫ه�ه‌روه‌ه��ا هێزه‌كانی (پارتی)یش چه‌ند‬ ‫دژە هێرشێك ل ‌ه چه‌ند الیه‌كه‌و ‌ه بۆ سه‌ر‬

‫هێزه‌كانی (یه‌كێتی) ئه‌نجام ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ـ زیان ‌ه گیانییه‌كان‪ :‬ل ‌ه ماوه‌ی سێ ڕۆژدا‪،‬‬ ‫هێزه‌كانی (یه‌كێتی) زیاد ل ‌ه (‪ )95‬كوژراو‬ ‫و (‪ )220‬برینداریان هه‌بووه‌‪( .‬زیانه‌كانی‬ ‫پارتیی باس نه‌كردووه‌!)‪.‬‬ ‫ـ ل ‌ه ڕۆژی (‪/27‬ئ��اب‪)1996/‬دا‪ ،‬جه‌الل‬ ‫تاڵه‌بانی ڕایگه‌یاند‪« :‬ئاماده‌ن شه‌ڕ ڕابگرن‪،‬‬ ‫ب��ه‌و م �ه‌رج �ه‌ی پ��ارت��ی پێشوه‌خت شه‌ڕ‬ ‫ڕابگرێت»‪.‬‬ ‫ـ ل ‌ه خاڵی چ��واره‌م��ی ڕاپ��ۆرت�ه‌ك�ه‌دا‬ ‫هاتووه‌‪« :‬ڕاگه‌یاندنی یه‌كێتی ه �ه‌واڵ و‬ ‫زانیاری باڵوده‌كاته‌وه‌‪ ،‬سه‌باره‌ت ب ‌ه بوونی‬ ‫هه‌ماهه‌نگی ل ‌ه نێوان ده‌وڵه‌متان و پارتی‬ ‫دا‪ ،‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێن‪ :‬هێرشه‌كانی پارتی به‌‬ ‫پاڵپشتیی تۆپه‌خانه‌كانی ئێمه‌یه‌‪».‬‬ ‫راپۆرتی شه‌شه‌م‪( :‬التأریخ‪/31 :‬آب‪..1996/‬‬ ‫العدد‪ :‬م‪/1‬ش‪/3‬ق‪.)54244/2‬‬ ‫ـ ل �ه‌گ �ه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ش���دا ك � ‌ه زۆرب���ه‌ی‬ ‫ئاژانس و كه‌ناڵه‌كانی ڕاگه‌یاندن ئاماژەیان‬ ‫ب ‌ه ڕێككه‌وتنی یه‌كێتی و پارتی ك��رد؛ بۆ‬ ‫وه‌ستاندنی شه‌ڕ و ده‌ستپێكردنی گفتوگۆكان‬ ‫ل ‌ه ڕۆژی (‪/30‬ئ����اب‪ )1996/‬ل ‌ه له‌نده‌نی‬ ‫پایته‌خی به‌ریتانیا‪ ،‬ب ‌ه نێوانگیریی (ڕۆبه‌رت‬ ‫دۆچ‪/‬ئه‌مریكی) و به‌كرێگیراو احمد الجلبی‪..‬‬ ‫ب �ه‌اڵم ته‌قوتۆق ل ‌ه الی �ه‌ن ه���ه‌ردوو الوه‌‬ ‫به‌رد ‌هوامه‌‪..‬‬ ‫ـ یه‌كێتی به‌رده‌وام ‌ه ل ‌ه باڵوكردنه‌وه‌ی‬ ‫ت��رس و دڵ��� ‌هڕاوك���ێ‪ ،‬ئ��ام��اژە ده‌ك���ات بۆ‬ ‫چ��وون��ه‌ن��اوه‌وه‌ی هێزه‌كامنان ب��ۆ ش��اری‬ ‫هه‌ولێر و چه‌مچه‌ماڵ‪ ،‬بۆی ‌ه هێزی زیاتری‬ ‫ك��ۆك��ردووه‌ت��ه‌وه‌‪ ،‬كه‌مینی ش�ه‌وان�ه‌ی��ان‬ ‫چڕكردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬په‌یوه‌ندییان ب ‌ه نه‌ته‌وه‌‬ ‫یه‌كگرتووه‌كانیشه‌و ‌ه كردووه‌‪ ،‬ك ‌ه چاودێریی‬ ‫جوڵه‌ی هێزه‌كامنان بكه‌ن‪.‬‬ ‫راپۆرتی حه‌وته‌م‪( :‬التأریخ‪/31 :‬آب‪..1996/‬‬ ‫العدد‪ :‬م‪/1‬ش‪/3‬ق‪.)54490/2‬‬ ‫ل����ێ����ره‌دا پ���وخ���ت���ه‌ی ڕووداو و‬ ‫گۆڕانكارییه‌كانی ڕۆژی ‪/31‬آب‪ ،1996/‬تاكو‬ ‫سه‌عات (‪)16‬تان بۆ ده‌خه‌ینه‌ڕوو‪:‬‬

‫‪1‬ـ هێز ‌ه چه‌كداره‌كامنان پڕۆسه‌ی «آب‪/‬‬ ‫توكلنا علی الله»یان ڕووه‌و شاری هه‌ولێر‬ ‫ده‌ستپێكرد‪ ،‬به‌م شێوه‌یه‌‪:‬‬ ‫أـ فیرقه‌ی یه‌كه‌می ئ��ال��ی‪ ،‬ڕووه‌و‬ ‫(بنه‌ساڵوه‌‪ /‬ڕۆژهه‌اڵتی هه‌ولێر) و (كه‌سن ‌هزان‬ ‫و سێبه‌ردان) جوواڵن‪ ،‬بۆ گه‌مارۆدانی هه‌ولێر‬ ‫ل ‌ه ڕۆژهه‌اڵته‌وه‌‪.‬‬ ‫ب ـ فیرقه‌ی حه‌وته‌می پ��ی��اده‌ش‪،‬‬ ‫ل ‌ه هه‌مان ڕۆژ و كاتدا‪ ،‬ڕووه‌و (داره‌ت��وو‪/‬‬ ‫باشووری هه‌ولێر) جوواڵن‪ ،‬بۆ گه‌مارۆدانی‬ ‫شاری هه‌ولێر ل ‌ه باشووره‌وه‌‪.‬‬ ‫ج ـ هێزێكی گاردی كۆماریش له‌سه‌ر‬ ‫ڕێگه‌كانی (دیبه‌گ ‌ه ـ هه‌ولێر‪ ،‬گوێڕ ـ هه‌ولێر‪،‬‬ ‫موسڵ ـ هه‌ولێر) پێشڕەوییان كرد‪.‬‬ ‫د ـ هه‌روه‌ها هێزێكی دیكه‌ش ڕووه‌و‬ ‫ش��اری (قوشته‌په‌) ڕۆیشنت و ل ‌ه سه‌عات‬ ‫حه‌ت و نیوی هه‌مان ڕۆژ‪ ،‬كاره‌كه‌یان به‌‬ ‫سه‌ركه‌توویی ئه‌نجامدا‪.‬‬ ‫ه ـ چ�ه‌ن��دی��ن ه��ێ��زی دی��ك �ه‌ش له‌‬ ‫لیواكان توانییان ل ‌ه باشووره‌و ‌ه بچن ‌ه شاری‬ ‫ه �ه‌ول��ێ��ره‌وه‌‪ ،‬دوات���ر گه‌یشتن ‌ه گه‌ڕەكی‬ ‫(ڕووناكی)‪.‬‬ ‫كاردانه‌وه‌كان له‌باره‌ی (‪/31‬ئاب)ە‌وه‌‬ ‫ـ ه �ه‌ر هه‌مان ڕۆژی ڕووداوه‌ك���ه‌‪،‬‬ ‫وته‌بێژی كۆشكی سپی ڕایگه‌یاند‪ :‬ئه‌مریكا‬ ‫چاودێریی جموجۆڵه‌كانی سوپای عێراق‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ل ‌ه ناوچ ‌ه كوردییه‌كان‪.‬‬ ‫ـ پنتاگۆنیش ڕای��گ �ه‌ی��ان��د‪ :‬پالنی‬ ‫له‌ناكاومان هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم تاكو ئێستا هیچ‬ ‫بڕیارێكامن نه‌داوه‌‬ ‫ـ تاكو ه�ه‌ن��ووك� ‌ه ب��ۆم��ان یه‌كالیی‬ ‫ن �ه‌ب��ووه‌ت �ه‌و ‌ه س��وپ��ای ئ��ێ�ران به‌شداریی‬ ‫شه‌ڕەكانی كردبێت‪ ،‬ته‌نیا ئه‌و زانیارییه‌مان‬ ‫الی ‌ه ك ‌ه تاوانبار ج �ه‌الل تاڵه‌بانی داوای‬ ‫كردوو ‌ه سوپای پاسداران پاڵپشتی بكه‌ن‪.‬‬ ‫ته‌علیقی گشتی‪:‬‬ ‫ـ كاردانه‌وه‌ی نێوده‌وڵه‌تی به‌و شێوه‌‬ ‫توند ‌ه نه‌بوو ك ‌ه ده‌وترا‪.‬‬ ‫ـ ل�� ‌ه پ���رۆس���ه‌ك���ه‌دا ڕووب�����ه‌ڕووی‬

‫كه‌ به‌ پشتبه‌ستن‬ ‫به‌عسی له‌ناوچوو‪،‬‬ ‫ڕاپ��ۆرت��ان �ه‌ ل�ه‌الی�ه‌ن‬ ‫دووتوێی (‪ )53‬الپه‌ڕه‌دا‪.‬‬

‫به‌رگرییه‌كی توند نه‌بووینه‌وه‌‪ ،‬به‌ده‌ر له‌‬ ‫ناوچه‌ی (بنه‌ساڵوه‌)‪.‬‬ ‫ـ هه‌روه‌ها بۆمان ده‌ركه‌وت به‌رگریی‬ ‫چه‌كدارانی مه‌سعود بارزانی‪ ،‬ل ‌ه ئاستی‬ ‫پێویستدا نییه‌‪ ،.‬هه‌ر ئ�ه‌وه‌ش بوو ‌ه هۆی‬ ‫دواك�ه‌وت��ن��ی��ان ل� ‌ه پ��اك��ك��ردن�ه‌وه‌ی ش��ار و‬ ‫شارۆچكه‌كاندا‪.‬‬ ‫چه‌ند پێشنیازێك‪:‬‬ ‫‪1‬ـ په‌له‌كردن ل ‌ه پاككردنه‌وه‌ی شاری‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬پێش ئه‌وه‌ی هه‌ڵوێستی نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫بگۆڕێت‪.‬‬ ‫‪2‬ـ ج�ه‌خ��ت��ك��ردن�ه‌و ‌ه ل � ‌ه م��ان �ه‌وه‌ی‬ ‫كه‌رته‌كانی زرێپۆش و تانك ل ‌ه ده‌ره‌وه‌ی شار‬ ‫و شارۆچكه‌كان و پارێزگاریكردنیان ل ‌ه الیه‌ن‬ ‫هێزی پیاده‌وه‌‪.‬‬ ‫‪3‬ـ كه‌ناڵ ‌ه میدیاییه‌كانی جه‌ماعه‌تی‬ ‫مه‌سعود بارزانی هه‌وڵ بده‌ن كاریگه‌ریی‬ ‫ل ‌ه مه‌عنه‌ویاتی گرووپی ڕێب ‌هرانی خیانه‌ت‬ ‫(مه‌به‌ست یه‌كێتییه‌) بكه‌ن‪ .‬بۆ منوونه‌‪:‬‬ ‫ده‌توانن ئاگادارییه‌ك باڵوبكه‌نه‌وه‌‪ :‬هه‌ر‬ ‫كه‌سێك به‌شداریی شه‌ڕی نه‌كردبێت‪ ،‬له‌‬ ‫الیه‌ن مه‌سعود بارزانیـیه‌وه‌‪ ،‬به‌ر لێبووردنی‬ ‫گشتی ده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫‪4‬ـ به‌هێزكردنی پێگه‌مان ل ‌ه كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫(بنه‌ساڵوه‌)‪ ،‬تاكو ئه‌و ڕێگ ‌ه سرتاتیجییه‌‬ ‫ل ‌ه ڕێب ‌هرانی خیانه‌ت بگرین‪( :‬هه‌ولێر‪،‬‬ ‫بنه‌ساڵوه‌‪ ،‬گۆمسپان‪ ،‬كۆیه‌‪ ،‬سلێامنی) بۆ‬ ‫ڕێگریكردن ل ‌ه گه‌یشتنی كۆمه‌ك بۆ شاری‬ ‫هه‌ولێر‪.‬‬ ‫‪5‬ـ دیاریكردنی هاتوچۆی شه‌وانه‌‪،‬‬ ‫بۆ ڕێگریكردن ل ‌ه گه‌یشتنی تێكد ‌هران و‬ ‫نزیككه‌وتنه‌وه‌یان لێامن‪.‬‬ ‫راپۆرتی هه‌شته‌م‪( :‬التأریخ‪/1 :‬ایلول‪..1996/‬‬ ‫العدد‪ :‬م‪/1‬ش‪/3‬ق‪.)54570/2‬‬ ‫ل ‌ه ڕاپۆرته‌دا ئاماژە كراو ‌ه به‌و كارانه‌ی‬ ‫ك ‌ه دوای كاره‌ساتی (‪/31‬ئاب) پارتی و به‌عس‬ ‫له‌ناو هه‌ولێر و ده‌وروب �ه‌ری پێیهه‌ستاون‪،‬‬ ‫ل ‌هوانه‌‪:‬‬ ‫ـ پ��اك��ك��ردن �ه‌وه‌ی شارۆچكه‌كانی‬ ‫ده‌ورب��ه‌ری هه‌ولێر‪ ،‬ب ‌ه هاوبه‌شی له‌گه‌ڵ‬ ‫هێزه‌كانی به‌عس ل ‌ه پاشاموه‌ی تێكد ‌هران‪.‬‬ ‫ـ ده‌ركردنی لێبووردنێكی گشتی له‌‬ ‫الیه‌ن مه‌سعود بارزانیـیه‌وه‌‪ ،‬بۆ چه‌كدارانی‬ ‫«ڕێب ‌هرانی خیانه‌ت» ‪.‬‬ ‫راپۆرتی نۆیه‌م‪( :‬التأریخ‪/1 :‬ایلول‪..1996/‬‬ ‫العدد‪ :‬م‪/1‬ش‪/3‬ق‪.)54696/2‬‬ ‫ل�ه‌و ڕاپ��ۆرت�ه‌ش��دا ئاماژە ك��راو ‌ه به‌و‬ ‫كارانه‌ی ك ‌ه پارتی و به‌عس له‌ناو هه‌ولێر و‬

‫ده‌وروبه‌ری پێیهه‌ستاون‪ ،‬له‌وانه‌‪:‬‬ ‫ـ جه‌ختكردنه‌و ‌ه ل� ‌ه ب�ه‌رده‌وام��ی��ی‬ ‫پاككردنه‌وه‌ی شارۆچكه‌كانی ده‌ورب �ه‌ری‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ب ‌ه هاوبه‌شی له‌گه‌ڵ هێزه‌كانی‬ ‫به‌عس ل ‌ه پاشاموه‌ی تێكد ‌هران‪.‬‬ ‫ـ هه‌ر له‌و چوارچێوه‌یه‌شدا‪ ،‬پێامن‬ ‫گه‌یشتوو ‌ه ك ‌ه چه‌كدارانی مه‌سعود بارزانی‪،‬‬ ‫هه‌ستاون ب ‌ه ده‌ستبه‌س ‌هراگرتن و دزینی‬ ‫گه‌نجینه‌ی ڕێكخراو ‌ه مرۆییه‌كانی ناو‬ ‫هه‌ولێر‪.‬‬ ‫ـ سه‌رچاوه‌كانی ه�ه‌واڵ�مان ده‌ڵێن‪:‬‬ ‫به‌كرێگیراو ج �ه‌الل تاڵه‌بانی ل ‌ه ڕێگه‌ی‬ ‫باشامخه‌و ‌ه گه‌یشت ‌ه ئێران‪.‬‬ ‫راپۆرتی ده‌یه‌م‪( :‬التأریخ‪/1 :‬ایلول‪..1996/‬‬ ‫العدد‪ :‬م‪/1‬ش‪/3‬ق‪.)54702/2‬‬ ‫ئ �ه‌م ڕاپ��ۆرت �ه‌ش درێ���ژەی ئ �ه‌و ك��اره‌‬ ‫هاوبه‌شانه‌ی پارتی و به‌عس ‌ه له‌ناو هه‌ولێر و‬ ‫ده‌وروبه‌ری پێیهه‌ستاون‪ ،‬له‌وانه‌‪:‬‬ ‫ـ به‌عس ئاماژە ب ‌ه به‌رزبوونه‌وه‌ی وره‌ی‬ ‫هێزه‌كانی ده‌كات‪ ،‬چونك ‌ه چه‌ندین ساڵبوو‬ ‫سه‌ركه‌وتنیان به‌ده‌ست نه‌هێنابوو‪.‬‬ ‫ـ له‌گه‌ڵ جه‌ختكردنه‌و ‌ه ل ‌ه به‌رده‌وامیی‬ ‫پاككردنه‌وه‌ی شارۆچكه‌كانی ده‌ورب �ه‌ری‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ب ‌ه هاوبه‌شی له‌گه‌ڵ هێزه‌كانی‬ ‫به‌عس ل ‌ه پاشاموه‌ی تێكد ‌هران‪ ،‬به‌عس داوا‬ ‫ده‌كات سنوورێك دابرنێت بۆ جیاكردنه‌وه‌ی‬ ‫چه‌كدار و بێ چه‌ك‪.‬‬ ‫ـ هه‌روه‌ها له‌م ڕاپۆرته‌دا ئاماژە به‌‬ ‫كاردانه‌وه‌كانی ئیرسائیل‪ ،‬ئێران‪ ،‬سعودیه‌‬ ‫كراوه‌‪ ،‬له‌باره‌ی كاره‌ساتی (‪/31‬ئاب)ە‌وه‌‪.‬‬ ‫راپۆرتی یانزه‌یه‌م‪( :‬التأریخ‪/2 :‬ایلول‪..1996/‬‬ ‫العدد‪ :‬م‪/1‬ش‪/3‬ق‪.)54709/2‬‬ ‫له‌م ڕاپۆرته‌دا‪ ،‬جارێكی دیك ‌ه ئاماژە‬ ‫كراو ‌ه ب ‌ه كاردانه‌وه‌ی ئه‌مریكا سه‌باره‌ت به‌‬ ‫كاره‌ساتی (‪/31‬ئاب)‬ ‫ـ عێراق هێڵی (‪)36‬ی نه‌ب ‌هزاندووه‌‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا ئه‌مریكا ژم��اره‌ی‬ ‫هێزه‌كانی ل ‌ه ناوچه‌ك ‌ه بۆ هه‌ر ئه‌گه‌رێك زیاد‬ ‫ده‌كات و ئاماده‌ی ده‌كات‪.‬‬ ‫ـ هه‌ر له‌و چوار چێوه‌یه‌شدا‪ ،‬پێامن وایه‌‬ ‫واڵتانی دوژمن‪ ،‬له‌م كاته‌دا ناتوانن ب ‌ه هێزی‬ ‫پیاد ‌ه ڕووبه‌روومان ببنه‌وه‌‪ ،‬ته‌نیا ب ‌ه هێرشی‬ ‫ئاسامنی ‌و سارووخی دوورم���ه‌ودا چه‌ند‬ ‫ئامانجێك ده‌پێكن‪.‬‬ ‫ـ ئه‌م ڕاپۆرت ‌ه خۆی ل ‌ه خۆیدا هه‌مووی‬ ‫«زانیاری»یه‌‪.‬‬ ‫راپ��ۆرت��ی دوان��زه‌ی��ه‌م‪( :‬ال��ت��أری��خ‪/2 :‬‬ ‫ایلول‪ ..1996/‬العدد‪ :‬م‪/1‬ش‪.)54711 /3‬‬ ‫ئه‌م ڕاپۆرته‌ش زیاتر كاردانه‌وه‌ی واڵتانه‌‬ ‫سه‌باره‌ت ب ‌ه كاره‌ساتی (‪/31‬ئاب)‪:‬‬ ‫ـ به‌ریتانیا و ئه‌مریكا ل ‌ه گفتوگۆدان‬ ‫س�ه‌ب��اره‌ت ب ‌ه چۆنێتی ك��اردان��ه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫قه‌یرانه‌‪.‬‬ ‫ـ هه‌روه‌ها نه‌ته‌و ‌ه یه‌كگرتووه‌كانیش‬ ‫ب ‌ه «ته‌واوه‌تی قه‌له‌ق»ە‌‪ ،‬له‌و بارودۆخه‌ی‬ ‫باكووری عێراق پیایدا تێپه‌ڕ ده‌بێت‪.‬‬ ‫ـ توركیاش دووبار‌ه داوای پاشه‌كشه‌ی‬ ‫سوپای عێراق ده‌كات‪.‬‬ ‫راپۆرتی سیانزه‌یه‌م‪( :‬التأریخ‪/2 :‬ایلول‪..1996/‬‬ ‫العدد‪ :‬م‪/1‬ش‪.)54894 /3‬‬ ‫ئه‌م ڕاپۆرته‌ش‪ ،‬وه‌ك زۆرێكی تریان‪،‬‬ ‫ل ‌ه پێش هه‌موو شتێكه‌وه‌‪ ،‬ئ��ام��اژەی به‌‬ ‫ك��اردان�ه‌وه‌ی واڵت��ان ك��ردوو ‌ه سه‌باره‌ت به‌‬ ‫كاره‌ساتی (‪/31‬ئاب)‪:‬‬ ‫ـ ئه‌مریكا ب ‌ه ڕاشكاویی ئاگاداری‬ ‫(س���ه‌دام حسێن) ده‌ك���ات���ه‌وه‌‪ ،‬ك � ‌ه هه‌ر‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وتێكی بێ پاساو‪ ،‬جێگه‌ی قبوڵ‬ ‫نییه‌‪.‬‬ ‫ـ (بتورس غالی) ئه‌مینداری گشتيی‬ ‫ن��ه‌ت��ه‌و ‌ه ی �ه‌ك��گ��رت��ووه‌ك��ان ڕای��گ�ه‌ی��ان��د‪:‬‬ ‫جێبه‌جێكردنی به‌رنامه‌ی «نه‌وت ب ‌هرانبه‌ر‬ ‫ب ‌ه خۆراك» ل ‌ه كوردستان ڕاگیراوه‌‪ ،‬به‌هۆی‬ ‫ئ�ه‌و هێرشه‌ی ك ‌ه حكومه‌تی به‌عس بۆ‬ ‫س �ه‌ر ناوچه‌ك ‌ه پێیهه‌ستاوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫كارمه‌نده‌كانیشیان گ ‌هڕاونه‌ته‌و ‌ه شاری‬ ‫به‌غدا‪.‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)49‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/8/27‬ساڵی یەکەم‬

‫پارێزگاری كه‌ركووك له‌به‌ر خاتری گه‌راجێك‪ ،‬بڕیاری ڕووخاندنی مزگه‌وتێك ده‌دات‬

‫خێرخوازێك‪ :‬به‌رژه‌وه‌ندیی تایبەتى له‌ پشته‌وه‌یه‌‬ ‫یه‌كێك ل ‌ه ماڵه‌كانی خوای گه‌وره‌‬ ‫ك� ‌ه مسوڵامنان ن��وێ��ژی ب� ‌ه ك��ۆم�ه‌ڵ و‬ ‫په‌رستشیه‌كانی تێدا ئه‌نجامده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫مزگه‌وته‌كانن‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئ��ه‌وه‌ی ئیداره‌‬ ‫و حكومه‌تی ئێستاش هیچ گرنگییه‌ك‬ ‫ب ‌ه مزگه‌وت ن��ادات و دروستی ناكات‪،‬‬ ‫هاوكات مسوڵامنان و خێرخوازان له‌‬ ‫دوای ڕووخانی ڕژێمی پێشوه‌و ‌ه ب ‌ه ده‌یان‬ ‫مزگه‌وتیان ل ‌ه س�ه‌ر ئه‌ركی خۆیان له‌‬ ‫گه‌ڕە‌ك ‌ه كۆن و نوێكانی شاری كه‌ركووك‬ ‫دروستكردوه‌‪.‬‬ ‫ل ‌ه ئێستاشدا ل ‌ه گه‌ڕە‌كی نه‌رسی‬ ‫شاره‌كه‌‪ ،‬مزگه‌وتێك ك ‌ه خێرخواز (جومعه‌‬ ‫فه‌تحوڵاڵ) له‌سه‌ر ئه‌ركی خۆی و هاوكاریی‬

‫««‬

‫شڤان فاروق‬

‫مسوڵامنانی گه‌ڕە‌كه‌ك ‌ه بۆ م��اوه‌ی (‪)9‬‬ ‫ساڵ ‌ه له‌سه‌ر ڕووب �ه‌ری (‪ )1300‬مه‌تر و‬ ‫تێچووی (‪ )160‬هەزار دۆالره‌‪ ،‬خه‌ریكی‬ ‫دروستكردنیه‌تی و ته‌واویش نه‌بووه‌‪،‬‬ ‫ه��ۆب �ه‌ی نه‌هێشتنی زی���اده‌ڕۆی���ی له‌‬ ‫پۆلیسی كه‌ركووك خاوه‌نی مزگه‌وته‌كه‌ی‬ ‫ئ��اگ��ادارك��ردووه‌ت �ه‌و ‌ه ك ‌ه مزگه‌وت ‌ه كه‌‬ ‫به‌بیانووی ئه‌وه‌ی زه‌وییه‌كه‌ی زیاده‌ڕۆییه‌‬ ‫ده‌ڕووخێنێت‪ .‬ئه‌مه‌ش نیگ ‌هرانیی الی‬ ‫دانشتوان و ئه‌و خێرخواز ‌ه دروستكردووه‌‬ ‫و هه‌ڕە‌شه‌ی خۆپیشاندان ده‌كه‌ن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫مزگه‌وتی تر ل ‌ه گه‌ڕە‌كه‌كه‌یاندا نییه‌‪.‬‬ ‫خێرخواز جومع ‌ه فه‌تحوڵاڵ باسی‬ ‫چۆنێتیی دروستكردنی مزگه‌وته‌كه‌ی بۆ‬ ‫(به‌یان) كرد و وتی «ل ‌ه ساڵی (‪)2004‬‬ ‫كاتێك یه‌كێتی و پارتی زه‌وییان دابه‌شكرد‬

‫به‌سه‌ر الیانگرانی خۆیاندا‪ ،‬پارتییش‬ ‫ل ‌ه گه‌ڕە‌كی نه‌رس (‪ )10‬پارچ ‌ه زه‌وی دا‬ ‫ب ‌ه الیانگرانی خۆی‪ ،‬ئێمه‌ش بڕیارماندا‬ ‫ئه‌و زه‌وییان ‌ه بكه‌ین ب ‌ه مزگه‌وت‪ .‬له‌و‬ ‫س��ه‌رده‌م��ه‌دا مۆڵه‌تی ئ�ه‌وق��اف�مان بۆ‬ ‫وه‌رگ��رت و دوای كۆمه‌ڵێك به‌ربه‌ست‪،‬‬ ‫ده‌ستامن ب ‌ه دروستكردنی كرد‪ ،‬تا ساڵی‬ ‫(‪ )2011‬نزیكه‌ی (‪ )16‬ده‌فته‌ر دۆالرمان‬ ‫تێدا سه‌رف كرد‪ ،‬ئیرت ل ‌ه تواناماندا نه‌ما‬ ‫ته‌واوی بكه‌ین‪ ،‬ڕامان گرت و ڕاده‌ستی‬ ‫ئ�ه‌وق��اف�مان ك��رد ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ی ت���ه‌واوای‬ ‫بكات‪ .‬ل ‌ه به‌رده‌م مزگه‌وته‌ك ‌ه زه‌وییه‌كی‬ ‫(‪ )300‬مه‌تری هه‌بوو پیاوێك كڕی‪،‬‬ ‫زه‌وییه‌ك ‌ه ل ‌ه ڕووی پانتاییه‌و ‌ه ناڕێك بوو‪،‬‬ ‫خاوه‌نه‌كه‌ی ویستی ڕێكیبكاته‌وه‪ ،‬تۆزێك‬ ‫زیاده‌ڕۆیی تێدا بكات تاوه‌كو بیكات به‌‬

‫گ ‌هراج‪ ،‬مزگه‌وته‌ك ‌ه بوو ‌ه به‌ربه‌ست بۆی‪،‬‬ ‫نه‌یتوانی ئه‌و ‌ه بكات‪ ،‬بۆی ‌ه چوو ‌ه الی‬ ‫به‌ڕێوەبه‌ری ئه‌مالكی پارێزگار و سكاڵی‬ ‫ل ‌ه دژی مزگه‌ته‌ك ‌ه ك��رد‪ ،‬به‌ڕێوەبه‌ری‬ ‫ئه‌مالكیش ب ‌ه پارێزگاری كه‌ركووكی وت‪،‬‬ ‫پارێزگاری كه‌ركووكیش بڕیاریدا مزگه‌ته‌كه‌‬ ‫بڕووخێنێت»‪.‬‬ ‫ڕۆژنامه‌ی (به‌یان) هه‌وڵی وه‌رگرتنی‬ ‫لێدوانی پارێزگاری كه‌ركووكی دا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پارێزگا به‌رده‌ست نه‌بوو‪ .‬دواتر عه‌قید‬ ‫عه‌دنان به‌رپرسی هۆبه‌ی نه‌هێشتنی‬ ‫زیاده‌ڕۆیی ل ‌ه به‌ڕێوب ‌هرایه‌تیی پۆلیسی‬ ‫كه‌ركووك‪ ،‬ب ‌ه (به‌یان)ی ڕاگه‌یاند «به‌‬ ‫بڕیاری دكتۆر نه‌جمه‌دین كه‌ریم ئه‌مرم‬ ‫پێكراو ‌ه ئه‌و مزگه‌وت ‌ه بڕووخێنم و منیش‬ ‫ده‌یڕووخێنم»‪.‬‬

‫شێخ ئازاد‪ ،‬یاریده‌ده‌ری به‌ڕێوەبه‌ری‬ ‫ئه‌وقافی كه‌ركووك‪ ،‬سه‌ر ‌هڕای ده‌ربڕینی‬ ‫بێئاگایی خۆی ل ‌ه ڕووخاندنی مزگه‌وته‌كه‪‌،‬‬ ‫ب ‌ه (به‌یان)ی ڕاگه‌یاند ك ‌ه دژی بڕیاره‌كه‌‬ ‫ده‌وه‌ستنه‌وه‌‪ .‬وتیشی «جێگه‌ی قبوڵ نییه‌‬ ‫مزگه‌وتێك دوای ئه‌و هه‌موو مه‌رسوفاته‌‬ ‫ب��ڕووخ��ێ�نرێ��ت‪ ،‬بۆی ‌ه ه��ه‌وڵ ده‌ده‌ی��ن‬ ‫زه‌وییه‌كه‌ی ل ‌ه حكومه‌ت بكڕینه‌وه‌»‪.‬‬ ‫ل ‌ه ب ‌هرانبه‌ریشدا ئه‌و خێرخوازه‌ی‬ ‫ك ‌ه مزگه‌وته‌كه‌ی دروستكردووه‌‪ ،‬ئاماژە‌ی‬ ‫به‌و ‌ه كرد ك ‌ه ئه‌م ‌ه به‌رژە‌وه‌ندیی تایبه‌تی‬ ‫ل ‌ه پشته‌وه‌ی ‌ه و خاوه‌نی گ ‌هراجه‌ك ‌ه و‬ ‫به‌ڕێوەبه‌ری ئه‌مالكی پارێزگار ده‌ستیان‬ ‫تێكه‌ڵ ‌ه و ب��ڕی��اری ڕووخاندنه‌كه‌شی‬ ‫له ‌الیه‌ن پارێزگاره‌و ‌ه ده‌رچ��ووه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫كڕینه‌وه‌ی زه‌وییه‌كه‌ش ڕە‌فزكراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫به‌رپرسی هۆبه‌ی‬ ‫نه‌هێشتنی زیاده‌ڕۆیی ل ‌ه‬ ‫به‌ڕێوبه‌رایه‌تیی پۆلیسی‬ ‫كه‌ركووك «به‌ بڕیاری‬ ‫دكتۆر نه‌جمه‌دین كه‌ریم‬ ‫ئه‌مرم پێكراوه‌ ئه‌و‬ ‫مزگه‌وت ‌ه بڕووخێنم و‬ ‫منیش ده‌یڕووخێنم»‬

‫دوای دوو مانگ‪ ،‬به‌بێ‌ مووچ ‌ه ده‌یاننێرنه‌وه‌ ماڵه‌وه‬ ‫و ‌هزاره‌تی پیشه‌سازی و لیژنه‌ی دامه‌زاندنی پارێزگای هه‌ولێر‪ ،‬كێشه‌ بۆ ‪ 19‬فه‌رمانبه‌ر دروستده‌كه‌ن‬

‫عیسا عه‌بدولقه‌هار ـ هه‌ولێر‬ ‫‪ 19‬ف�ه‌رم��ان��ب�ه‌ری ت��ازه‌ دام���ه‌زراو‬ ‫له‌ پارێزگای هه‌ولێر‪ ،‬دوای دوو مانگ‬ ‫ده‌وام��ك��ردن‪ ،‬ده‌ن��ێ��ردرێ��ن�ه‌وه‌ م��اڵ�ه‌وه‌‪،‬‬ ‫و ‌هزاره‌تی پیشه‌سازی و بازرگانیی هه‌رێم‬ ‫و لیژنه‌ی دامه‌زراندن له‌ پارێزگای هه‌ولێر‪،‬‬ ‫یه‌كرت تۆمه‌تبار ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ه��ه‌ڤ��اڵ س �ه‌ع��ی��د‪ ،‬ی �ه‌ك��ێ��ك ل �ه‌و‬ ‫فه‌رمانبه‌رانه‌ی ک ‌ه م��اوه‌ی دوو مانگ‬ ‫به‌بێ‌ مووچه‌ ده‌وام��ی ك��ردووه‌ و دواتر‬ ‫نێردراوه‌ته‌وه‌ ماڵه‌وه‪ ‌،‬بۆ (به‌یان)ی وتی‬ ‫«ئێمه‌ ‪ 19‬فه‌رمانبه‌ر ماوه‌ی دوو مانگ‬ ‫له‌سه‌ر میالكی وه‌زاره‌ت��ی پیشه‌سازی و‬ ‫بازرگانیی هه‌رێم ده‌وام��ان كرد‪ ،‬كه‌چی‬ ‫پاشان پێیان وتین ئێوه‌ دان �ه‌م �ه‌زراون‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا ئێم ‌ه ل ‌ه ڕێگه‌ی فۆڕمەوە‬ ‫دامه‌زرابووین‪ ،‬دوای لێكۆڵینه‌وه‌ بۆمان‬ ‫ده‌رك��ه‌وت��ووە كه‌ ل ‌ه ڕێگه‌ی واسته‌وه‌‬ ‫و ‌هزاره‌تی پیشه‌سازی ته‌نیا ‪ 12‬فه‌رمانبه‌ری‬ ‫دامه‌زراندووه‌‪ .‬هه‌روه‌ها ئێستا وه‌زاره‌تی‬ ‫دارایی پێامن ده‌ڵێ‌ وه‌زاراره‌تی پیشه‌سازی‬ ‫داوای كردووه‌ ته‌نیا ئه‌و كه‌سانه‌ دامبه‌زرێنن‬ ‫كه‌ خۆیان داوایان كردووه‌‪ ،‬بۆیه‌ وه‌زاره‌تی‬

‫دارایی ئاماده‌نه‌بوو مووچه‌كامنان بدات»‪.‬‬ ‫ئه‌و هاوواڵتیی ‌ه ئه‌وه‌شی وت «سكااڵم‬ ‫دژی وه‌زاره‌ت��ی پیشه‌سازی و بارزگانی و‬ ‫به‌ڕێوب ‌هرایه‌تی بارزگانی تۆمار كردوووه»‪.‬‬ ‫له‌ب ‌هرامبه‌ر كێشه‌ی ئه‌و فه‌رمانبه‌رانه‌‪،‬‬ ‫و ‌هزاره‌تی پیشه‌سازی و بازرگانیی هه‌رێم و‬ ‫لیژنه‌ی دامه‌زراندن له‌ پارێزگای هه‌ولێر‪،‬‬ ‫یه‌كرت تۆمبارده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫حاجی سه‌باح‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری دیوانی‬ ‫و ‌هزاره‌ت����ی پیشه‌سازی و بازرگانیی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬بۆ (به‌یان)‬ ‫وتی «كێشه‌ی ئه‌و فه‌رمانبه‌ران ‌ه هه‌ڵه‌ی‬ ‫ئێمه‌ ن �ه‌ب��ووه‌‪ ،‬به‌ڵكو هه‌ڵه‌ی لیژنه‌ی‬ ‫دامه‌زراندن بووه‌ له‌ پارێزگای هه‌ولێر‪.‬‬ ‫ئێمه‌ پێویستیی خۆمان بۆ دامه‌زراندنی‬ ‫فه‌رمانبه‌ران داوه‌ت ‌ه لیژنه‌ی دامه‌زراندن‬ ‫و داوای ژماره‌یه‌كی كه‌می فه‌رمانبه‌رمان‬ ‫ك��ردب��وو‪ ،‬كه‌چی لیژنه‌ی دامه‌زراندنی‬ ‫هه‌ولێر ژم��اره‌ی �ه‌ك��ی زۆری ب��ۆ ئێمه‌‬ ‫ته‌رخانكردووه‪ ‌،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا ئێمه‌‬ ‫قبوڵامن كردن»‪.‬‬ ‫حاجی س�ه‌ب��اح وتیشی «لیژنه‌ی‬ ‫دامه‌زراندن ژماره‌یه‌كی زۆری فه‌رمانبه‌رى‬ ‫بۆ ئێم ‌ه نارد و ئێمه‌ش ده‌ستبه‌ركابوومنان‬

‫بۆ هه‌موویان كرد‪ ،‬به‌اڵم وه‌زاره‌تی دارایی‬ ‫ڕە‌زامه‌ندیی ته‌نیا له‌سه‌ر ئه‌و فه‌رمانبه‌ران ‌ه‬ ‫ده‌بڕی كه‌ ئێمه‌ داوامان كردبوون»‪.‬‬ ‫به‌ وته‌ی ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌‪ ،‬وه‌زاره‌تی‬ ‫پیشه‌سازی ده‌یه‌وێت بۆ ساڵی داهاتوو‬ ‫ئه‌و فه‌رمانبه‌رانه‌ دووباره‌ دامبه‌زرێنێته‌وه‪‌،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌مساڵ كێشه‌یان بۆ دروستبووه‌‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر ل���ه‌ب���اره‌ی ك��ێ��ش �ه‌ی ئ �ه‌و‬ ‫فه‌رمانبه‌رانه‌وه‌‪ ،‬تاهیر عه‌بدوڵاڵ‪ ،‬سه‌رۆكی‬ ‫لیژنه‌ی دامه‌زراندن له‌ پارێزگای هه‌ولێر‬ ‫وتی «ئێمه‌ به‌پێی پێویستی و ‌هزاره‌ته‌كان‬ ‫خه‌ڵكامن دام��ه‌زران��دووه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم دی��اره‌‬ ‫و ‌هزاره‌ت��ی پیشه‌سازی به‌ ئ��اره‌زووی خۆی‬ ‫خه‌ڵكی دامه‌زراندووه‌ و ئاگاداری ئێمه‌یان‬ ‫نه‌كردووه‌»‪.‬‬ ‫وتیشی «ئێمه‌ سااڵنه‌ به‌پێی پێویستی‬ ‫خه‌ڵك داده‌مه‌زرێنین‪ ،‬به‌ كتابی ڕە‌سمی‬ ‫له ‌المان هه‌یه‌ ك ‌ه و ‌هزاره‌ت��ی پیشه‌سازی‬ ‫داوای چه‌ند فه‌رمانبه‌ری كردووه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌‬ ‫فه‌رمانبه‌رانه‌مان بۆ دام��ه‌زران��دوون و‬ ‫قسه‌كانی وه‌زاره‌ت��ی پیشه‌سازی ڕاست‬ ‫نین»‪.‬‬ ‫ل��ه‌ب��اره‌ی ئ���ه‌وه‌ی ك � ‌ه وه‌زاره‌ت����ی‬ ‫پیشه‌سازی ده‌یه‌وێت له‌ به‌رانبه‌ر ئه‌و‬

‫هه‌ڵه‌یه‌‪ ،‬ساڵی داهاتوو ئه‌و فه‌رمانبه‌رانه‌‬ ‫دامبه‌رزێنێته‌وه‌‪ ،‬تاهیر عه‌بدوڵاڵ وتی‬ ‫«ئ��ه‌گ��ه‌ر م��اف��ی خ��ۆی��ان ب��ێ��ت‪ ،‬ئ��ه‌وا‬ ‫نابێت مافی كه‌س بفه‌وتێت و ئاساییه‌‬ ‫دامبه‌زرێندرێنه‌وه»‪.‬‬ ‫الی خۆیه‌وه‌ سیروان محه‌مه‌د‪،‬‬ ‫به‌رپرسی ئاماری هه‌رێم بۆ (به‌یان) وتی‬ ‫«ده‌سته‌ی ئامار و به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌كامنان‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ر ئ���ه‌و خاڵبه‌ندییانه‌ ده‌ڕۆن‬ ‫كه‌ پێشرت لیژنه‌كانی دام��ه‌زران��دن له‌‬ ‫پارێزگاكان بڕیاریان له‌سه‌ر ده‌دات‪ ،‬دواتر‬ ‫به‌ڕێوبه‌راتییه‌كانی ئێمه‌ دوای ته‌واوبوونی‬ ‫ناوی دام���ه‌زراوان‪ ،‬ب�ه‌رزی ده‌كاته‌وه‌ بۆ‬ ‫لیژنه‌كانی دام �ه‌زران��دن له‌ پارێزگاكان‬ ‫و ئ��ه‌وان وردبینیی تێدا ده‌ك��ه‌ن‪ ،‬هه‌ر‬ ‫كێشه‌یه‌ك له‌نێوان به‌ڕێوبه‌رایه‌تییه‌كان و‬ ‫لیژنه‌ی دامه‌رزاندن ڕووبدات‪ ،‬چاره‌سه‌ر‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم كێشه‌ی ئه‌و فه‌رمانبه‌رانه‌م‬ ‫نه‌بیستووه‌»‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و وتیشی «ئ �ه‌گ �ه‌ر و ‌هزاه‌رت���ی‬ ‫پیشه‌سازی ڕە‌خنه‌ی هه‌ی ‌ه له‌ دامه‌زراندنی‬ ‫ژم��اره‌ی زۆری فه‌رمانب ‌هران‪ ،‬ده‌توانێ‌‬ ‫نووسیراوێكامن بۆ بنێرێت و ئێمه‌ الی‬ ‫خۆمانه‌وه‌ چاره‌سه‌ری ده‌كه‌ین»‪.‬‬

‫‪9‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)48‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/8/20‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ه ‪ 40‬وه‌ره‌قه‌‬ ‫بیكاشۆیه‌ك ب ‌‬ ‫بەیان‬ ‫له‌ سلێامنی بیكاشۆیه‌ك ده‌زانم‬ ‫ته‌نها به‌ ‪ 40‬وه‌رق���ه‌‪ .‬له‌ كاتێكدا‬ ‫ئ�ه‌و بیكاشۆیه‌ نه‌ وه‌رگ���ه‌ڕاوه‪ ‌،‬نه‌‬ ‫تووشی ڕووداوی هاتوچۆ بووه‪ ‌،‬نه‌‬

‫بۆیه‌كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬نه‌ كێشه‌ی ژماره‌ و ن ‌ه‬ ‫هیچ له‌و به‌ندوباو‌انه‌ی هه‌یه‌‪ .‬ڕەنگه‌‬ ‫ئه‌مه‌ ببێته‌ جێگای سه‌رنجی هه‌موو‬ ‫شۆفێره‌كان‪ ،‬به‌ڵێ هه‌ر به‌ڕاست ئه‌و‬ ‫بیكاشۆی ‌ه شك ده‌ب �ه‌ن به‌بێ هیچ له‌و‬ ‫كێشانه‌وه‌ نرخه‌كه‌ی ته‌نیا ‪ 40‬وه‌رقه‌یه‌‪.‬‬

‫ب �ه‌اڵم ی�ه‌ك تێبینی بۆ ئ�ه‌وه‌ی‬ ‫ئاماده‌یه‌ بیكڕێت‪ ،‬وه‌ختێ ناوه‌كه‌ی‬ ‫ده‌كه‌یت به‌ناوی خۆته‌وه‌‪ ،‬بچۆ بۆ‬ ‫به‌شی غه‌رامه‌ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی‬ ‫هاتوچۆ ‪ 80‬وه‌رقه‌ غه‌رامه‌ی له‌سه‌ره‌‪،‬‬ ‫بیده‌ و پیرۆزت بێت‪.‬‬

‫چه‌ند یاسایه‌کی زێڕین بۆ پێستێکی جوان‬ ‫‪ -1‬دوژمنی‬ ‫س����ه‌ره‌ک����ی����ی‬ ‫پێستت خ��ۆره‌‪،‬‬ ‫ه��ه‌ر ب��ۆی�ه‌ پێش‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی بچیت ‌ه به‌ر‬ ‫خۆر ئه‌وا پێویستت‬ ‫ب��ه‌ب�ه‌ک��اره��ێ��ن��ان��ی‬ ‫ک��رێ��م��ی دژەخ�����ۆر‬ ‫ده‌بێت‬ ‫‪ -2‬بۆ ئه‌وه‌ی پێستت‬ ‫به‌ بوژاوه‌یی و گه‌نجرت‬ ‫ده‌رب��ک��ه‌وێ��ت‪ ،‬ئ �ه‌وا‬ ‫هه‌ندێک سه‌هۆڵ‬ ‫بخه‌ نێو پارچه‌یه‌ک‬ ‫قوماشی ته‌نک‬ ‫و بیخ ‌ه سه‌ر‬ ‫پ��ێ��س��ت��ت‪ ،‬تا‬

‫هه‌ست به‌ په‌مه‌ییبوونی ده‌موچاوت‬ ‫ده‌که‌یت و بیهێڵه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ -3‬به‌شێوه‌یه‌کی دروس��ت زه‌یتی‬ ‫پێست به‌کاربهێنه‌‪ ،‬له‌ ئه‌نجامدا وا ده‌کات‬ ‫که‌ ببیته‌ خ��اوه‌ن پێستێکی زیندوو و‬ ‫دره‌وشاوه‌‪.‬‬ ‫‪ -4‬زوو زوو ئه‌و به‌رهه‌مانه‌ مه‌گۆڕە‬ ‫که‌ به‌کاری ده‌هێنی‪ ،‬بۆ ده‌ستکه‌وتنی‬ ‫ئه‌نجامی ب��اش و زانینی ئ���ه‌وه‌ی چ‬ ‫ج���ۆره‌ به‌رهه‌مێک ل �ه‌گ �ه‌ڵ پێستت‬ ‫ده‌گونجێ‪ ،‬پێویستت به‌ مانه‌وه‌ له‌سه‌ر‬ ‫به‌کارهێنانیه‌تی‪.‬‬ ‫‪ -5‬النی که‌م له‌ هه‌فته‌یه‌کدا ‪ 1‬یان ‪2‬‬ ‫جار ماسکی رسوشتی به‌کاربهێنه‌‪.‬‬ ‫‪ -6‬ه��ی��چ ک���ات ب��ه‌ب��ێ ش�ت�ن و‬ ‫لێکردنه‌وه‌ی ماکیاجه‌که‌ت مه‌خه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئیامن ناسح‬

‫ئامێرێک بۆ پێوانه‌کردنی بۆنی ده‌م‬

‫هاوسه‌رگیری و شتی تریش له‌ ڕێی ئینته‌رنێته‌وه‬

‫ئەشکان‬ ‫كچه‌ك ‌ه ب �ه‌ ب��اوك��ی وت «ب��اوك� ‌ه‬ ‫گیان ل�ه‌گ�ه‌ڵ كوڕێكدا كه‌وتوومه‌ته‌‬ ‫خۆشه‌ویستییه‌وە‪ ،‬به‌اڵم تۆزێك له‌ یه‌ك‬ ‫دووری��ن‪ ،‬من له‌ هیندستانم و ئه‌و له‌‬ ‫ئه‌مریكا‪ ،‬ماوه‌یه‌كه‌ ل ‌ه ڕێی ئینته‌رنێته‌وه‌‬ ‫یه‌كرتمان ناسیوه‌‪ ،‬بۆیه‌ له‌ فه‌یسبوك‬

‫فیلمێكی به‌ڵگه‌نامه‌یی ده‌رباره‌ی ژیانی پێغه‌مبه‌ر‬ ‫مه‌تین‬

‫بەیان‬ ‫زانایان هه‌ستاون به‌ داهێنانی‬ ‫ئامێرێک بۆ پێوانه‌کردنی بۆنی ده‌م ک ‌ه‬ ‫به ‌بۆنه‌که‌یدا چاره‌سه‌ری ئه‌و کێشه‌یه‌‬ ‫ده‌کات که‌ لێوه‌ی سه‌رچاوه‌ی گرتووه‪‌.‬‬ ‫ب���ۆن���ی ده‌م ب��ێ��ج��گ��ه‌ ل�ه‌‬ ‫ناڕەحه‌تکردنی که‌سی نه‌خۆش خۆی‪،‬‬ ‫هه‌م چوارده‌وریشی ‪ ،‬کێشه‌ی گه‌وره‌تری‬ ‫به‌دوادا دێت‬ ‫زۆر ک��ات ل �ه‌ ژی��ان��ی ک��ار یان‬ ‫ه��اوس �ه‌ری��دا ب�ه‌ه��ۆی کێشه‌ی بۆنی‬ ‫ده‌مه‌وه‌ جیابوونه‌وه‌ ده‌که‌وێته‌ نێوان ژن‬

‫وێنە جیهانییەکان‬

‫بازێک لە دواى‬ ‫کۆبوونەوەى‬ ‫بیشاو‬ ‫ئا‪ :‬الس هه‌ورامی‬

‫و مێرده‌وه‌‪.‬‬ ‫«پرۆفیسۆر د‪ .‬سێدات کچوکای››‬ ‫پسپۆڕی نه‌خۆشییه‌کانی ده‌م و ددان‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬به‌هۆی مانه‌وه‌ی پاشامو ‌ه له‌سه‌ر‬ ‫ددان و دوایی جێگربوونیان له‌نێوان ددان‬ ‫و پووک ده‌بێته‌ هۆی دروستکردنی بۆنی‬ ‫ناخۆشی ده‌م‬ ‫ئه‌وه‌شامن پێده‌ڵێت سه‌ره‌تا بۆ ڕێگری‬ ‫کردن له‌ بۆنی ده‌م‪ ،‬ده‌بێت به‌ڕاستی هۆکاری‬ ‫دروستبوونه‌که‌ی ده‌ستنیشان بکه‌ین‪.‬‬ ‫کچوکای هه‌بوونی ئامێرێکیش بۆ‬ ‫پێوانه‌کردنی بۆنی ده‌م و ده‌ستنیشان‬ ‫کردنی س �ه‌رچ��اوه‌ی بۆنه‌که‪ ،‬به‌ مه‌حاڵ‬

‫نازانێت و له‌ به‌رده‌وامیی قسه‌کانیدا‬ ‫ئ��ام��اژە به‌ چه‌ند شتێکی تر ده‌ک��ات‪:‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ته‌نانه‌ت نه‌خۆشه‌که‌ خۆشی بڵێ‬ ‫که‌ بۆنی ده‌مم دێت‪ ،‬هێشتا پێویسته‌ که‌‬ ‫ئێمه‌ به‌ الیه‌نی زانستی بیدۆزینه‌وه‪ ‌،‬هه‌ر‬ ‫بۆیه‌ بۆ پێوانه‌کردنی بۆنه‌که‌ ئامێرێکی‬ ‫تایبه‌ت به‌کارده‌هێنین‪ ،‬کاتێک له‌ کۆتاییدا‬ ‫ئه‌و ئامێره‌ پێوانه‌که‌ی خۆی ده‌ستنیشان‬ ‫ک��رد‪ ،‬ئێمه‌ش ده‌ت��وان��ی��ن س �ه‌رچ��اوه ‌و‬ ‫چاره‌سه‌ره‌که‌ی بدۆزینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ�ه‌وه‌ش ئاشکرا ک�راوه‌ که‌ به‌شێکی‬ ‫زۆری بۆنی ده‌م په‌یوه‌ندیی ب ‌ه ده‌م و‬ ‫ددانه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬

‫ئ�������ه‌وه‌ی ل���� ‌ه وێ���ن���ه‌ك���ه‌دا‬ ‫ده‌رده‌ك������ه‌وێ������ت‪ ،‬دی��م �ه‌ن��ێ��ك��ی‬ ‫سه‌رنجڕاكێشی بازدانی یه‌كێك له‌و‬ ‫ه � ‌هزاران مسوڵامن ‌ه به‌نگالدیشییه‌یه‌‬ ‫ل ‌ه فارگۆنی شه‌مه‌نده‌فه‌رێكه‌و ‌ه بۆ‬ ‫فارگۆنی شه‌مه‌نده‌فه‌رێكی تر‪ ،‬كه‌‬ ‫دوای به‌شداریكردن ل ‌ه «كۆبوونه‌وه‌ی‬ ‫بیشاو»‪ ،‬به‌ره‌و ماڵه‌و ‌ه ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫«ك��ۆب��وون��ه‌وه‌ی ب��ی��ش��او» به‌‬ ‫گه‌وره‌ترین كۆبوونه‌وه‌ی ئیسالمیی‬ ‫بانگخوازان ‌ه داده‌ن��رێ��ت ل ‌ه دوای‬ ‫ح��ه‌ج و ه �ه‌م��وو ساڵێك له‌سه‌ر‬ ‫كه‌ناری ڕووب��اری (ت��وراج) ل ‌ه شاری‬ ‫(تونجی) ده‌به‌سرتێت‪ ،‬ك ‌ه بیست‬ ‫كیلۆمه‌تر ل ‌ه ب��اك��ووری (ده‌ككا)ی‬ ‫پایته‌ختی به‌نگالدیشه‌و ‌ه دووره‌‪.‬‬

‫ئ�ه‌م م ‌هراسیم ‌ه ل ‌ه ساڵی ‪1966‬ە‌و ‌ه ب ‌ه‬ ‫ده‌ستپێشخه‌ریی كۆمه‌ڵه‌ی «ته‌بلیغ و‬ ‫ده‌عوه‌» و ب ‌ه ئامانجی هه‌ڵنانی خه‌ڵكی بۆ‬ ‫شوێنكه‌وتنی ڕێنموونیی ‌ه ئیسالمییه‌كان له‌‬ ‫ژیانی ڕۆژانه‌یاندا‪ ،‬ده‌ستیپێكرد‪ .‬تیایدا به‌‬ ‫ئاماده‌بوونی چه‌ندین بیرمه‌ند و كه‌سایه‌تیی‬ ‫ئه‌كادیمیی مسوڵامن‪ ،‬به‌شداربووان نوێژ و‬ ‫ته‌ئه‌مول ئه‌نجام ده‌ده‌ن و باس ل ‌ه بابه‌ته‌‬ ‫ڕۆحییه‌كانی ئیسالم ده‌ك��ه‌ن‪ ،‬ه �ه‌روه‌ك‬ ‫باس ل ‌ه میكانیزم ‌ه سه‌ركه‌وتووه‌كانیش بۆ‬ ‫باڵوكردنه‌وه‌ی ئیسالم و ئاشتی ل ‌ه جیهاندا‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫وێنه‌ك ‌ه ل ‌ه ڕۆژی ‪ 2011/1/23‬ل ‌ه الیه‌ن‬ ‫پاڤێڵ ڕەحامنه‌و ‌ه گیراو ‌ه و ب ‌ه یه‌كێك له‌و‬ ‫وێنان ‌ه دیاریكراو ‌ه ك ‌ه دیارترین ڕووداوه‌كانی‬ ‫ساڵی ‪ 2011‬ده‌گێڕنه‌وه‌‪.‬‬

‫بووینه‌ت ‌ه ه��اوڕێ‌‪ ،‬له‌ (‪)WhatsApp‬‬ ‫پێكه‌وه‌ نامه‌گۆڕینه‌وه‌كان هه‌یه‌‪ ،‬دوو‬ ‫مانگیش ‌ه به‌ فایبه‌ر پێكه‌وه‌ قسه‌ ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫پێشنیازی بۆ ك��ردووم له‌ سكایپ قسه‌‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬بۆیه‌ داواك���ارم ڕازی بیت به‌‬ ‫هاوسه‌رگیریامن و ئاواتی باشیامن بۆ‬ ‫بخوازه‌ بابه‌ گیان»‪.‬‬ ‫باوكیشی وه‌اڵم��ی دای �ه‌وه‌ «هیوای‬

‫سه‌ركه‌وتنتان بۆ ده‌خوازم! زۆر باشه‌ ل ‌ه‬ ‫ڕێی تویته‌ره‌وه‌ زه‌واجی له‌گه‌ڵ بكه‌‪ ،‬له‌‬ ‫ڕێی تانگۆشه‌وه‌ ئاڵوگۆڕی چێژە‌كانتان‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬له‌ گوگڵ به‌ دوای مناڵدا بگه‌ڕێن‬ ‫و له‌ ئیبه‌ی (‪ )e-bay‬بیانكڕن‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌ یه‌كرتیش بێزار ب��وون و ویستتان‬ ‫جیاببنه‌وه‌‪ ،‬مناڵه‌كانتان له‌ ئه‌مازۆن‬ ‫(‪ )Amazon‬بفرۆشن»‪.‬‬

‫كه‌ناڵی (‪)PBS‬ی ئه‌مریكی‬ ‫هه‌مووانی تووشی شۆك کرد‪ ،‬كاتێك‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ ده‌ی �ه‌وێ��ت فیلمێكی‬ ‫به‌ڵگه‌نامه‌یی به‌رهه‌مبهێنێت ده‌رباره‌ی‬ ‫ژی��ان��ی (م��وح�ه‌م��م�ه‌د) پێغه‌مبه‌ری‬ ‫خوا (د‪.‬خ) له‌ژێر ناونیشانی (ژیانی‬ ‫موحه‌ممه‌د (د‪.‬خ)) له‌ سه‌ره‌تای ئه‌م‬ ‫هه‌فته‌یه‌وه‌‪.‬‬ ‫ج��ۆن ئه‌سپۆزیتۆ‪ ،‬مامۆستای‬ ‫توێژینه‌وه‌ی ئیسالمی ل�ه‌ زانكۆی‬ ‫(ج����ۆرج ت����اون)ی ئ �ه‌م��ری��ك��ی‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌شداریی كردووه‌ له‌ به‌رهه‌مهێنانی‬ ‫ئ�ه‌م فیلمه‌ به‌ڵگه‌نامه‌ییه‌دا له‌گه‌ڵ‬ ‫رۆژن��ام �ه‌ی (هافینگتون پۆست)ی‬ ‫ئه‌مریكی ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌نجامی راپرسییه‌‬ ‫جیاوازه‌كان ده‌ریانخستووه‌ ك ‌ه زۆربه‌ی‬ ‫نه‌وه‌كانی گه‌لی ئه‌مریكی و ئه‌وروپیش‬ ‫هیچ شتێك نازانن ده‌رب��اره‌ی ئیسالم‪،‬‬ ‫به‌اڵم زۆر له‌ مسوڵامنان ده‌ترسن‪.‬‬ ‫ئ�ه‌م فیلمه‌ كه‌ كه‌ناڵی (‪)PBS‬‬ ‫ی ته‌له‌فزیۆنی به‌رهه‌می هێناوه‪‌،‬‬

‫وێنه‌یه‌كی ن��وێ ل �ه‌ پێغه‌مبه‌ری خوا‬ ‫(موحه‌ممه‌دی ك��وڕی عه‌بدوڵاڵ‪ ،‬د‪.‬خ)‬ ‫ده‌رده‌خات بۆ گه‌لی ئه‌مریكی‪ .‬ئیسپۆنزۆ‬ ‫ده‌ڵێت ئه‌م فیلمه‌ به‌ڵگه‌نامه‌ییه‌ چه‌ند‬ ‫الیه‌نێكی جیاوازی ژیانی پێغه‌مبه‌ر (د‪.‬‬ ‫خ) ده‌خاته‌ڕوو له‌ ڕووى خستنه‌ڕووی ڕا‬ ‫جیاوازه‌كانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ش��ای��ان��ی ب���اس���ه‌‪ ،‬ئ����ه‌م فیلمه‌‬ ‫به‌ڵگه‌نامه‌ییه‌ (ژیانی موحه‌ممه‌د‪ ،‬د‪.‬خ)‬ ‫له‌ سێ ئه‌ڵقه‌دا به‌رهه‌مهاتووه‌ له‌‬ ‫هاوینی ‪2011‬دا له‌ الیه‌ن نووسه‌ر و‬ ‫رۆژنامه‌نووسی سۆماڵیی دانیشتووی‬ ‫به‌ریتانیا (راجح عومه‌ر)‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ل�ه‌ كه‌ناڵی (‪)BBC2‬دا په‌خش‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫ه �ه‌م��وو ئ�ه‌ڵ��ق�ه‌ی�ه‌ك ل��ه‌م فیلمه‌‬ ‫به‌ڵگه‌نامه‌ییه‌ له‌ م��اوه‌ی یه‌ك سه‌عاتی‬ ‫ته‌واودا په‌خش ده‌كرێت و ژیانی پێغه‌مبه‌ر‬ ‫(د‪ .‬خ) هه‌ر له‌ منداڵییه‌وه‌ تاكو كۆچی‬ ‫دواییكردنی ده‌خاته‌ روو‪ .‬ده‌رهێنه‌ره‌كه‌‬ ‫ده‌ست ده‌كات به‌ فیلمه‌كه‌ی له‌ مه‌ككه‌وه‌‬ ‫و وێنه‌ی كۆچكردنی پێغه‌مبه‌ر (د‪.‬خ) بۆ‬ ‫مه‌دین ‌ه ده‌كات و دامه‌زراندنی ده‌وڵه‌تی‬

‫یاسا و رۆشنبیریی ئیسالمی‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ك ئه‌م فیلمه‌ پێناسه‌یه‌كی‬ ‫میعراج و س�ه‌رك�ه‌وت��ن�ه‌ سیاسی و‬ ‫سه‌ربازی و كولتوورییه‌كان ده‌كات‬ ‫كه‌ پێغه‌مبه‌ری خوا (د‪.‬خ) به‌ده‌ستی‬ ‫هێناون‪.‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)49‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/8/27‬ساڵی یەکەم‬

‫یادەوه‌رییه‌كانی بیست ساڵ له‌مه‌وپێشی رائول زیندووكرانه‌وه‌‬ ‫وریا عه‌لی‬

‫رائ����ول گ��ۆن �زال��ێ��ز بالنكۆ‪،‬‬ ‫هێرشبه‌ری پێشووی ریاڵ مه‌درید‬ ‫و ئێستا سه‌دی قه‌ته‌ری‪ ،‬له‌ جامی‬ ‫«بڕنابیۆ»دا كه‌ له‌ نێوان یانه‌ی‬ ‫سه‌دد و ریاڵ مه‌دریددا رێكخرا‪،‬‬ ‫ب�ه‌ش��داری��ی ك��رد و ئ��ه‌م یارییه‌‬ ‫یادەوه‌ریی بیست ساڵ له‌مه‌وپێشی‬ ‫بۆ رائول زیندووكرده‌وه‌‪ ،‬كاتێك بۆ‬ ‫یه‌كه‌مجار یاری بۆ ریاڵ مه‌درید‬ ‫كرد له‌ به‌رامبه‌ر یانه‌ی ئه‌تله‌تیكۆ‬ ‫م�ه‌دردی��ددا‪ .‬ریاڵ یارییه‌كه‌ی به‌‬ ‫ئه‌نجامی (‪5‬ـ ‪ )0‬له‌ سه‌د برده‌وه‌‬ ‫كه‌ بۆ رێزگرتن بوو له‌ رائ��وول‪.‬‬ ‫ناوبراو یه‌كه‌مین گۆڵی بۆ تیپه‌كه‌ی‬ ‫كارلۆ ئه‌نچلۆتی له‌ تایمی یه‌كه‌مدا‬ ‫تۆمار كرد و له‌ تایمی دووه‌میشدا‬ ‫به‌ درێسی یانه‌ى سه‌دده‌وه‌ چووه‌‬ ‫یاریگاوه‌‪ .‬ناوبراو تایمێك بۆ ریاڵ‬ ‫به‌ درێسی ژماره‌‌ حه‌وتی نارساوه‌وه‌‬ ‫ی��اری كرد و له‌ تایمی دووه‌م��دا‬ ‫سپاردی به‌ كرستیانۆ رۆناڵدۆ‪.‬‬ ‫رائول له‌ دوای یارییه‌كه‌ی به‌‬ ‫هۆی ئه‌و پێشوازییه‌ گه‌رم و رێزه‌‬

‫زۆره‌ی له‌ ئه‌ویان نا‪ ،‬كه‌وتووه‌ته‌ ژێر‬ ‫كاریگه‌رییه‌وه‌ و ده‌ڵێت «ئه‌م یارییه‌‬ ‫چه‌ند شتێكی تێدا بوو كه‌ منیان خسته‌‬

‫ژێر كاریگه‌رییه‌وه‌‪ ،‬كرستیانۆ رۆناڵدۆ‬ ‫درێسه‌كه‌ی به‌ من دا و كاسیاسیش‬ ‫شاره‌ی كاپتنی‪ .‬هه‌موویان به‌ گه‌رمی‬

‫پێشوازییان له‌ من ك��رد‪ ،‬سوپاسی‬ ‫یانه‌كه‌ و ده‌س��ت�ه‌ی راهێنه‌رایه‌تی‬ ‫ده‌ك �ه‌م‪ ،‬ئ �ه‌وان كارێكیان كرد كه‌ وا‬

‫ناپۆلی؛ ركابه‌ر ‌ه سه‌ره‌كییه‌كه‌ی یۆڤانتۆس‬ ‫هه‌ردی عه‌زیز‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ تا ئێستا به‌ روونی‬ ‫ركابه‌ره‌كانی یانه‌ی یۆڤانتۆس له‌سه‌ر‬ ‫ب��ردن �ه‌وه‌ی ن��ازن��اوی خولی ئیتاڵی‬ ‫ده‌رن��ه‌ك��ه‌وت��وون‪ ،‬ب��ه‌اڵم بێگومان‬ ‫ناپۆلی له‌ ئێستادا له‌ پێشه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫یانانه‌ی ‌ه كه‌ ده‌كرێت وه‌ك یۆڤانتۆس‬ ‫پاڵێوراوی سه‌ره‌كی بن بۆ بردنه‌وه‌ی‬ ‫نازناوه‌كه‌‪.‬‬ ‫ن��اپ��ۆل��ی وه‌رزی‬ ‫پ���ێ���ش���وو‬ ‫ئاستی كه‌مرت‬ ‫ن���ه‌ب���وو له‌‬ ‫خامنه‌ پیره‌كه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌رده‌وام‬ ‫ن��ه‌ب��وون��ی له‌‬ ‫سه‌ركه‌وتنه‌كان‬ ‫و ب���������ه‌رز و‬ ‫نزمكردنی ئاستی‬ ‫هۆكاری سه‌ره‌كی‬ ‫ب��وو بۆ ئ��ه‌وه‌ی له‌‬ ‫كۆتاییدا له‌ ركابه‌رییه‌كه‌ بكشێته‌وه‌‬ ‫و نه‌توانێت ببێته‌ پاڵه‌وان‪ .‬ده‌كرێت‬ ‫ه��ۆك��اری ئ���ه‌وه‌ش راهێنه‌ره‌كه‌ی‬ ‫پێشووی بووبێت‪.‬‬ ‫ن��اپ��ۆل��ی ك���ه‌ ئ����ه‌م وه‌رزه‌‬

‫ژماره‌یه‌ك گرێبه‌ستی گرنگی ك��ردووه‌ ل ‌ه‬ ‫ئاماده‌سازییه‌كان و له‌ یه‌كه‌م یاریدا ئه‌وه‌ی‬ ‫ده‌رخست كه‌ له‌ توانایدایه‌ به‌هۆی ئه‌زموون‬ ‫په‌یداكردن و قورسایی دروستكردن بۆ خۆی‬ ‫له‌ خوله‌كه‌دا‪ ،‬ركابه‌رێكی سه‌ره‌كی بێت بۆ‬ ‫بردنه‌وه‌ی خولی كالچیۆ‪.‬‬ ‫س���ه‌ر ‌هڕای رۆیشتنی كاڤانی‪ ،‬ئه‌و‬ ‫یانه‌یه‌ هیچ الوازی��ی�ه‌ك به‌ ریزه‌كانیه‌وه‌‬ ‫نابینێت‪ ،‬به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ به‌‬

‫سه‌ركردایه‌تیی‬ ‫رافائیل بینیتێزی ئیسپانی‪،‬‬ ‫وا هه‌ست ده‌كه‌یت ئه‌م یانه‌یه‌ جیاوازتره‌ له‌‬ ‫هه‌موو یانه‌كانی تری ئیتاڵی‪.‬‬ ‫بینیتێز به‌ عه‌ڵییه‌تێك و شێوازێكی‬ ‫ت��ه‌واو ئینگلیزییه‌و ‌ه ی��اری ده‌ك���ات‪ ،‬له‌‬ ‫خێرایی و پشتبه‌سنت به‌ توانای جه‌ستییه‌وه‌‬

‫كۆنتی نه‌یهێشت بوفۆن بڕوات‬ ‫جیان لویجی بوفۆن گۆڵچی یانه‌ی یۆڤانتۆسی ئیتاڵی له‌‬ ‫گفتوگۆیه‌كی له‌گه‌ڵ رۆژنامه‌ی الگازێتا دیلۆ سپۆرت ئاشكرایكرد‬ ‫كه‌ ساڵی ‪ 2011‬بڕیاریدا یانه‌ی یۆڤانتۆس به‌جێبهێڵێت و روو بكاته‌‬ ‫یانه‌یه‌كی تر دوای ئه‌وه‌ی پێكان فشاری زۆری بۆ دروستكردبوو‪،‬‬ ‫كاریگه‌ری كردبووییه‌ سه‌ر ئاستی‪ ،‬ب�ه‌اڵم بوفۆن ده‌ڵێت به‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كی ته‌له‌فۆنی كۆنتی له‌ بڕیاره‌كه‌م پاشگه‌زی كردمه‌وه‌‬ ‫و نه‌رۆشتم‪.‬‬ ‫بوفۆن ده‌ڵێت «كۆنتی قسه‌ی زۆر جوانی بۆ كردم‪ ،‬دوای‬ ‫ئه‌وه‌ یۆڤانتۆسم زیاتر ال خۆشه‌ویست بوو له‌ جاران»‪.‬‬

‫ده‌جه‌نگن و به‌ كۆمه‌ڵ به‌رگری ده‌كه‌ن و‬ ‫به‌ خێراییه‌كه‌یان ده‌گه‌نه‌ سه‌ر گۆڵی تیپی‬ ‫ب ‌هرامبه‌ر‪.‬‬ ‫ئه‌وانه‌ی ئێستا له‌ ریزه‌كانی ناپۆلیدا‬ ‫یاری ده‌كه‌ن‪ ،‬پێویستیان به‌ زیاتر گونجاندنه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ یانه‌كه‪ ‌،‬چونكه‌ ئه‌ستێره‌ی یه‌كه‌م‬ ‫ی���اری م���ارك هامسیك‬

‫بوو كه‌ چه‌ندین ساڵه‌ له‌و یانه‌ی ‌ه‬ ‫یاری ده‌ك��ات‪ ،‬ئ�ه‌وه‌ش هۆی ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و‬ ‫هه‌موو متامنه‌یه‌ی به‌خۆی هه‌بێت و له‌و‬ ‫سێ گۆڵه‌ی تۆماركران‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ی یه‌كه‌می‬ ‫دروس��ت كرد‪ ،‬گۆڵی دووم و سێهه‌میشی‬ ‫تۆماركرد‪.‬‬ ‫هاوشانی هامسیك‪ ،‬هیگواین پێویستی‬ ‫به‌ كاتێكی زیاتره‌ بۆ ئ�ه‌وه‌ی متامنه‌ی بۆ‬ ‫دروستبێت‪ ،‬هه‌روه‌ك چۆن كاتێك رووی كرده‌‬

‫ریاڵ مه‌درید پێویستی ب ‌ه ماوه‌یه‌كی‬ ‫زۆر بوو تا مه‌كینه‌ی گۆڵكردنه‌كه‌ی‬ ‫ك�ه‌وت�ه‌ ك��ار دوای ئ���ه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫هامسیك بوونه‌ جووته‌‪ ،‬بێگومان زیاتر‬ ‫له‌ هاوشانییه‌كه‌ی له‌گه‌ڵ كاڤانی‪،‬‬ ‫مه‌ترسیدارتر ده‌ب���ن‪ ،‬زۆر‬ ‫نزیكه‌ جارێكی تر ناپۆلی‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌رجه‌نتینییه‌كدا‬ ‫ببێته‌وه‌ پاڵه‌وان وه‌ك ئه‌و‬ ‫سه‌رده‌مه‌ له‌گه‌ڵ مارادۆنا‬ ‫ب�ه‌ده‌س��ت��ی هێنا و به‌‬ ‫زێڕین ناوده‌برێت‪.‬‬ ‫كالیخۆنیش له‌‬ ‫یه‌كه‌م تاقیكردنه‌وه‌دا‬ ‫س��ه‌رك��ه‌وت��وو ب��وو‬ ‫پ���ێ���وی���س���ت���ی ب �ه‌‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ی زیاتر‬ ‫و یاریكردنی زیاتره‌‪ ،‬هێڵی به‌رگریی‬ ‫ناپۆلی ت��ا ئێستا ب � ‌ه شێوه‌یه‌كی‬ ‫راسته‌قینه‌ش تاقینه‌بووەته‌وه‌ و‬ ‫ده‌بێت زیاتر یارییه‌كانی ببینین‪.‬‬ ‫له‌ كۆتاییدا ده‌بێت یۆڤانتۆس‬ ‫له‌ ئێستاوه‌ له‌ خۆی برتسێت و هه‌زار‬ ‫و ی �ه‌ك حساب بكات بۆ ناپۆلی‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌گه‌ر وه‌ك وه‌رزی پێشوو‬ ‫ی��اری بكات‪ ،‬ناتوانێت به‌رگری له‌‬ ‫نازناوه‌كه‌ی بكات‪.‬‬

‫راهێنه‌ری به‌رشه‌لۆن ‌ه هه‌ڕه‌ش ‌ه ل ‌ه ریاڵ ده‌كات‬ ‫تاتا مارتینۆ راهێنه‌ری یانه‌ی به‌رشه‌لۆنه‌ی ئیسپانی دوای‬ ‫ئه‌وه‌ی گرێبه‌ستی ریاڵ مه‌درید له‌گه‌ڵ گاریس بێڵ به‌ سووكایه‌تی‬ ‫هه‌مو جیهان ناوبرد‪ ،‬جارێكی تر رایگه‌یاند كه‌ سووره‌ له‌سه‌ر‬ ‫قسه‌كانی و په‌شیامن نییه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش دوای ئه‌وه‌ی ئه‌نچیلۆتی‬ ‫وه‌اڵم��ی دابوویه‌وه‌ و وتبوی تاتا ئه‌زمونی له‌ ئه‌ورپا نییه‌ و‬ ‫نازانێت یانه‌كه‌ی خۆشی گرێبه‌ستی گه‌وره‌ی ئه‌نجام داوه‌‪ ،‬تاتا‬ ‫هه‌ڕە‌شه‌ی له‌ ریاڵ مه‌درید كرد و وتی نامه‌وێت لێره‌وه‌ له‌ كۆنگره‌‬ ‫رۆژنامه‌وانییه‌كاندا شه‌ڕە‌قسه‌یان له‌گه‌ڵ بكه‌م به‌ڵكو یاریگا و‬ ‫قاچی یاریزانه‌كامنان ده‌بێت ‌ه وه‌اڵم بۆیان‪.‬‬

‫هه‌ست بكه‌م جارێكی تر من به‌شێكم‬ ‫لێیان‪ .‬من رۆژی یه‌كه‌میش له‌ یه‌كه‌م‬ ‫یاریمدا ل�ه‌ ب�ه‌رام��ب�ه‌ر ئه‌تله‌تیكۆ‬

‫مه‌درید‪ ،‬هه‌مان هه‌ستم هه‌بوو‪.‬‬ ‫ئاماده‌بوونی پادشای ئیسپانیا له‌م‬ ‫یارییه‌دا منی تووشی موفاجه‌ئه‌‬ ‫كرد‪.‬ئه‌مڕۆ رۆژێكی زۆر تایبه‌ت‬ ‫بوو بۆ من‪ ،‬سااڵنێكی دوورودرێژ‬ ‫به‌رگرییم ل �ه‌م درێسه‌ ك��ردووه‌‪،‬‬ ‫له‌ ت���ه‌واوی ئ �ه‌و س��ااڵن �ه‌دا چێژم‬ ‫وه‌رگرتووه‌‪ .‬ئێره‌ هێشتا ماڵی منه‌‪.‬‬ ‫ئێستا ه��ه‌واداران له‌ ری��اڵ رازین‬ ‫و یه‌كێتییه‌ك له‌نێو تیپه‌كه‌دا‬ ‫دروست بووه‌‪ ،‬پرۆژە‌یه‌كی نوێیان‬ ‫ده‌ستپێكردووه‌ و ئومێده‌وار‌م كه‌‬ ‫هه‌واداران سه‌د له‌ سه‌د پشتیوانی‬ ‫له‌م تیپه‌ بكه‌ن»‪.‬‬ ‫رائ��ول پشتیوانی له‌ ئیگه‌ر‬ ‫كاسیاس ك��رد و وت��ی ن��اوب�راو له‌‬ ‫رك��اب �ه‌ری ك��ردن ل�ه‌گ�ه‌ڵ دییه‌گۆ‬ ‫ل��ۆپ��ێ��زدا ب�����ه‌رده‌وام ده‌ب��ێ��ت و‬ ‫له‌هه‌مانكاتیشدا هاتنی گاریس‬ ‫بێڵیش له‌ گرنگیی رۆناڵدۆ كه‌م‬ ‫ن��اك��ات �ه‌وه‌ «ئیگه‌ر یاریزانێكی‬ ‫پیشه‌گه‌ره‌ و خه‌ریكه‌ پێشبڕكێیه‌كی‬ ‫ت��ازه‌ ده‌ستپێده‌كات ‌و هاوكاريی‬ ‫ریاڵ ده‌كات تاكو به‌ ئامانج بگات‪.‬‬ ‫كرستیانۆ كه‌سایه‌تيی ئێستا و‬ ‫داهاتووی یانه‌كه‌یه‌ و دڵنیام هه‌روا‬ ‫ده‌مێنێته‌وه»‪.‬‬

‫لە ماوەى ‪ 11‬ساڵدا هیچ‬ ‫یارییەکى لە‌ده‌ست نەداوە‬ ‫مه‌تین‬ ‫«دینۆ زۆف» گۆڵپارێزی پێشووی‬ ‫هه‌ڵبژارده‌ی ئیتالیا‪ ،‬هه‌ڵگری چه‌ندین‬ ‫ریكۆردی سه‌یره‌‪ .،‬ناوبراو له‌ یارییه‌‬ ‫میللییه‌كانیدا له‌ نێوان ساڵه‌كانی ‪ 1972‬تا‬ ‫‪ 1974‬توانی ‪ 1142‬ده‌قیقه‌ تۆڕە‌كه‌ی به‌‬ ‫پاكی بهێڵێته‌وه‌ و ریكۆردێك تۆمار بكات‬ ‫ك ‌ه تا ئێستا كه‌س نه‌یتوانیوه‌ پێی بگات‪.‬‬ ‫زۆف ه�ه‌روه‌ه��ا دوو شانازیی ت��ری له‌‬ ‫جامی جیهانیدا هه‌یه‌ كه‌ دوای تێپه‌ڕاندنی‬ ‫‪ 35‬ساڵی ته‌مه‌نی بووه‌‪ ،‬زۆف پله‌ی چواره‌می‬ ‫جامی جیهانیی ‪1978‬ی ل�ه‌ ‪ 36‬ساڵیدا‬ ‫به‌ده‌ستهێنا و له‌ ساڵی ‪ 1982‬به‌ پیرترین‬ ‫یاریزان له‌ مێژوودا دان�را كه‌ ئه‌و جامه‌‬ ‫به‌ده‌ست بهێنێت‪.‬‬ ‫ریكۆردێكی ت��ری سه‌یری زۆف‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ له‌ یانه‌ی (یۆڤانتۆس) له‌‬ ‫ته‌مه‌نی ‪ 30‬ساڵیدا په‌یوه‌ندیی كرد به‌‬ ‫یانه‌كه‌ی شاری تۆرینۆوه‌ و ‪ 11‬ساڵ‬ ‫له‌و تیپه‌دا مایه‌وه‌‪ ،‬زۆف به‌ درێژایی‬ ‫ئ�ه‌م یانزه‌ ساڵه‌ ل ‌ه گۆڵدا ب��وو ‌و‬ ‫ته‌نانه‌ت یه‌ك یاریشی له‌ده‌ست‬ ‫نه‌دا‪.‬‬

‫ئه‌تله‌تیكۆ ب ‌ه دوای ماتاوه‌یه‌‬ ‫یانه‌ی ئه‌تله‌تیكۆ مه‌دریدی ئیسپانی ده‌یه‌وێت خوان ماتای‬ ‫یاریزانی چێڵسی و هه‌ڵبژارده‌ی ئیسپانیا بگێڕێته‌وه‌ بۆ واڵته‌كه‌ی‬ ‫له‌ ریزه‌كانیدا یاریی پێبكات‪ ،‬دوای ئه‌وه‌ی ئه‌و یاریزانه‌ الی جۆزێ‬ ‫مۆرینۆ وه‌ك یاریزانێكی سه‌ره‌كی پشتی پێنابه‌سرتێت سه‌ره‌ڕای‬ ‫ئه‌وه‌ی وه‌رزی رابردوو له‌ ریزی باشرتین یاریزانه‌كانی یانه‌كه‌یدا‬ ‫بوو‪.‬‬ ‫رۆژنامه‌ی ئاسی مه‌دریدی باڵوی كردۆته‌وه‌ كه‌ ئه‌تله‌تیكۆ‬ ‫نێردراوێكی ناردووه‌ بۆ ئینگلته‌را و ده‌یانه‌وێت له‌ زووترین كاتدا‬ ‫كۆتایی به‌ بۆندی ئه‌و یاریزانه‌ بهێنن و ئه‌گه‌ریش زۆره‌ چێڵسی‬ ‫رازیبێت به‌ فرۆشتنی‪.‬‬

‫‪11‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)49‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/8/27‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫سەرەقەڵەم‬ ‫د‪ .‬عالیە فەرەج*‬ ‫دوو هەفتە جارێک دەینووسێت‬

‫سلمییه‌تی‬ ‫ئیخوان‬

‫ــــاروباری كۆمه‌اڵیه‌تی بۆ به‌یان‪:‬‬

‫ـــــــــه‌ین ك ‌ه ژیانیان له‌ژێر هه‌ڕه‌شه‌دای ‌ه‬ ‫شێوه‌یه‌ك هانی كه‌رتی تایبه‌تیش بده‌ین‬ ‫پرۆژە له‌و بواره‌ ئه‌نجام بده‌ن‪ .‬منوونه‌ی‬ ‫ئه‌م خانانه‌ش خانه‌ی به‌سااڵچووانی‬ ‫عه‌نكاوه‌ و پرۆژەیه‌كی تری هاوشێوه‌یه‌‬ ‫له‌ هه‌ڵه‌بجه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬بیمه‌ی بێكاری بۆچی زۆربه‌ی‬ ‫چینه‌كان ناگرێته‌وه‌‪ ،‬گله‌یی ئه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌‬ ‫كه‌م بێت‪ ،‬ئایا هه‌وڵێك بۆ چاككردنی ئه‌وه‌‬ ‫له‌ئارادا نییه‌؟‬ ‫ئاسۆس نه‌جیب‪ :‬بیمه‌ی بێكاری‬ ‫تایبه‌ته‌ به‌ ده‌رچووانی زانكۆ و په‌یامنگا‬ ‫حكومییه‌كان‪ ،‬ئه‌وانه‌ی كه‌ دانه‌مه‌زراون‬ ‫و بێكارن‪ .‬به‌پێی ڕێنامییه‌كان ده‌رچووانی‬ ‫زانكۆ و په‌یامنگا حكومییه‌كان‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‬ ‫دانه‌مه‌زراون و بێكارن له‌ كه‌رتی گشتی‪،‬‬ ‫به‌ ئامانجی ده‌ستگرتن‪ ،‬سوودمه‌ند‬ ‫ده‌بن له‌ وه‌رگرتنی بیمه‌ی بێكاری‪ .‬بۆ‬

‫بۆ ئه‌مساڵ زیاتر ل ‌ه ‪ 18‬هەزار ده‌رچوو‬ ‫سوودمه‌ندبوون ل ‌ه وه‌رگرتنی بیمه‌ی بێكاری‬ ‫ئه‌م مه‌به‌سته‌ش بۆ ئه‌مساڵیش ئه‌م‬ ‫پ��رۆژەی��ه‌ به‌هه‌مان ش��ێ��وه‌ی پارساڵ‬ ‫جێبه‌جێكرا و پرۆسه‌ی دابه‌شكردنه‌كه‌ش‬ ‫تا ئێستا به‌رده‌وامیی هه‌یه‌‪ .‬سه‌باره‌ت‬ ‫به ‌چینه‌كان‪ ،‬بیمه‌ی بێكاری تایبه‌ت‬ ‫ك��راوه‌ به‌ ده‌رچ��ووان��ی دان��ه‌م��ه‌زراو‪،‬‬ ‫بۆیه‌ له‌ زۆرب��ه‌ی واڵت��ان به‌م شێوه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئامانج له‌مه‌ش ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و ده‌رچووه‌ی‬ ‫سوودمه‌ند ده‌بێت له‌ بیمه‌كه‌‪ ،‬ناوی‬

‫ل��ه‌الی��ه‌ن ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌رای��ه‌ت��ی��ی��ه‌ك��ان��ی‬ ‫به‌كارخستنی وه‌زاره‌متان تۆمار ده‌كرێت‬ ‫وه‌ك بێكار و كۆدی پێده‌درێت و به‌پێی‬ ‫پسپۆڕیه‌تییه‌كه‌یان هه‌لی كاریان له‌‬ ‫كه‌رتی تایبه‌ت بۆ ده‌دۆزرێ��ت��ه‌وه‌‪ .‬بۆ‬ ‫ئه‌مساڵ زیاتر له‌ ‪ 18‬ه��ەزار ده‌رچوو‬ ‫سوودمه‌ندبوون له‌ وه‌رگرتنی بیمه‌ی‬ ‫بێكاری‪.‬‬ ‫ب��ه‌ی��ان‪ :‬بنكه‌كانی چ��اودێ��ری��ی‬

‫كۆمه‌اڵیه‌تی و سه‌نته‌ری ڕێنامیی خێزانی‬ ‫ل ‌ه شارۆچكه‌كاندا كه‌من‪ ،‬ئێو ‌ه چیتان له‌‬ ‫به‌رنامه‌دایه‌ بۆ فراوانكردنیان؟‬ ‫ئ��اس��ۆس ن��ه‌ج��ی��ب‪ :‬ت��ای��ب��ه‌ت به‌‬ ‫ف��راوان��ك��ردن و پێشخستنی ب��وارە‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان‪ ،‬سااڵنه‌ وه‌زاره‌ت له‌‬ ‫ڕێگه‌ی به‌رنامه‌ و پرۆگرامی تایبه‌ته‌وه‌‬ ‫كار بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات كه‌ زۆرترین باڵه‌خانه‌‬ ‫و بنكه‌ و سه‌نته‌ر و بینا بۆ فه‌رمانگه‌‬ ‫و دام��ه‌زراوه‌ك��ان��ی دروس��ت بكرێن‪،‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك له‌ ئاستی خزمه‌تگوزارییه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كاندا بن‪ .‬بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی س��ااڵن��ه‌ ڕەزام��ه‌ن��دی بدرێت‬ ‫له‌سه‌ر دروستكردنیان‪ ،‬ده‌چێته‌ بواری‬ ‫جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬چۆن ده‌ڕوانیته‌ بارودۆخی‬ ‫ژن��ان له‌ كوردستان‪ ،‬ئه‌و هه‌واڵنه‌ی بۆ‬

‫به‌ره‌وپێشربدنی مافی ژنان دراون‪ ،‬چۆن‬ ‫بوون و پێویسته‌ چۆن بن؟‬ ‫ئ��اس��ۆس ن��ه‌ج��ی��ب‪ :‬ت��ای��ب��ه‌ت به‌‬ ‫پرسی ژنان له‌ناو كۆمه‌ڵگای كوردیدا‬ ‫ئه‌گه‌ر باسی ل��ه‌ب��اره‌وه‌ بكرێت‪ ،‬ئه‌م‬ ‫پرسه‌ پرسێكی هه‌مه‌الیه‌نه‌یه‌ له‌ نێوان‬ ‫سه‌رجه‌م دامه‌زراوه‌كانی حكومه‌تدا‪.‬‬ ‫تایبه‌ت به‌ وه‌زاره‌ت��ی كار و كاروباری‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیش‪ ،‬ئه‌م پرسه‌ په‌یوه‌سته‌ به‌‬ ‫ماڵی داڵده‌دانی ژنانی هه‌ڕەشه‌لێكراو و‬ ‫شه‌ڵته‌ر‪ .‬بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ ئێمه‌ له‌ ڕێگه‌ی‬ ‫شه‌ڵته‌ره‌كانه‌وه‌ كار بۆ پاراستنی گیانی‬ ‫ئه‌و ژنانه‌ ده‌كه‌ین كه‌ ژیانیان له‌ژێر‬ ‫هه‌ڕەشه‌دایه‌ و پێویستیان به‌ له‌خۆگرتن‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌ ڕێگه‌ی توێژەرانی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیشه‌وه‌ ڕاده‌هێرنێنه‌وه‌ بۆ ناو‬ ‫كۆمه‌ڵگا و كه‌سێكی دوور له‌ توندوتیژی‪.‬‬

‫په‌روه‌رده‌ی ماڵه‌و‌ه و هی دایه‌نگا بانێك ‌ه و دوو هه‌وا‬ ‫دایكێكی فه‌رمانبه‌ر‪ :‬هیچ سۆز و خۆشه‌ویستییه‌ك وه‌ك سۆز و خۆشه‌ویستیی دایك نییه‬

‫راپۆرت‪ :‬گۆنا سه‌عید‬ ‫منداڵ به‌نرخرتین و جوانرتین دیاریی‬ ‫خودای ‌ه بۆ به‌نده‌كانی‪ ،‬پارێزگاریكردن‬ ‫و په‌روه‌رده‌كردنی دروستی ئه‌و دیارییه‌‬ ‫خوداییه‌‪ ،‬ل ‌ه ئه‌ستۆی گه‌وره‌كاندایه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی‬ ‫ل ‌ه ئێستادا به‌دی ده‌كه‌ین‪ ،‬كاڵبوونه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و به‌رپرسیاریه‌تییه‌ی ‌ه له‌الیه‌ن دایك و‬ ‫باوكانه‌و ‌ه و ناردنی منداڵه‌كان ‌ه بۆ دایه‌نگه‪‌،‬‬ ‫ك ‌ه تاڕاده‌یه‌ك به‌ربه‌ستێكی دروستكردووه‌‬ ‫له‌نێوان دایك و باوكان و په‌روه‌رده‌كردنی‬ ‫منداڵه‌كانیان‪.‬‬ ‫دایكی ئه‌نیا یه‌كێك ‌ه له‌و دایكانه‌ی‬ ‫ك ‌ه به‌هۆی كاری مامۆستایه‌تییه‌وه‌‪ ،‬ئه‌نیای‬ ‫كچی ناردووه‌ت ‌ه دایه‌نگ ‌ه و پێی وای ‌ه ناردنی‬ ‫منداڵه‌كه‌ی بۆ دایه‌نگ ‌ه ئ��ه‌و ‌ه ناگه‌یه‌نێ‌‬ ‫ك ‌ه سه‌د له ‌سه‌د دایه‌نگه‌كان شوێنێكی‬ ‫په‌روه‌رده‌یی باشن بۆ منداڵ‪ ،‬ل ‌ه زۆر الیه‌نه‌وه‌‬ ‫منداڵه‌ك ‌ه سوود وه‌رده‌گر ‌ێ له‌و تێكه‌اڵوییه‌ی‬ ‫نێو كۆمه‌ڵگه‌‪ ،‬به‌اڵم ل ‌ه الیه‌كی تره‌و ‌ه الیه‌نی‬ ‫نێگه‌تیڤان ‌ه ل ‌ه منداڵه‌كه‌دا ڕەنگده‌داته‌وه‪‌،‬‬ ‫وه‌ك وه‌رگرتنی هه‌ڵسوكه‌وت و ڕەفتاری‬ ‫مناڵی تر و فێربوونی جنێو و توڕەیی‪ ،‬ك ‌ه زۆر‬

‫جار ناتوانن ئه‌و ڕەفتار و وشانه‌ی ك ‌ه فێری‬ ‫بووه‌‪ ،‬ل ‌ه بیری ببه‌نه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌و منداڵه‌‬ ‫بۆ ڕۆژی دواتر ده‌چێته‌و ‌ه هه‌مان شوێن كه‌‬ ‫ئه‌و شتانه‌ی ل ‌ێ فێربووه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش ب ‌ه یه‌كێك‬ ‫ل ‌ه خاڵ ‌ه سلبییه‌كانی دایه‌نگه‌كان داده‌نرێت‬ ‫ك ‌ه كاریگه‌ریی ده‌بێت له‌سه‌ر منداڵ‪.‬‬ ‫شلێر سه‌ید عەلی‪ ،‬فه‌رمانبه‌ر‪ ،‬وه‌ك‬ ‫دایكێك باس له‌و ‌ه ده‌كات هه‌میش ‌ه خه‌یاڵی‬ ‫الی جگه‌رگۆشه‌كه‌یه‌تی «من تا دێمه‌و ‌ه له‌‬ ‫ده‌وام به‌رده‌وام خه‌یاڵم الی منداڵه‌كه‌مه‌‪،‬‬ ‫پێنج تا ش��ه‌ش ج��ار تێل ده‌ك��ه‌م بۆ ئه‌و‬ ‫به‌خێوك ‌هران ‌ه و هه‌واڵی منداڵه‌كه‌میان‬ ‫لێده‌پرسم‪ ،‬قسه‌ش له‌گه‌ڵ منداڵه‌كه‌مدا‬ ‫ده‌كه‌م و قه‌ره‌بووشی بۆ ده‌كه‌مه‌وه‌‪ .‬له‌گه‌ڵ‬ ‫باوكی ده‌چین ‌ه ده‌ره‌و ‌ه ئیرت بۆ سه‌یران بێت‬ ‫یان ده‌یبه‌م بۆ مینی ماركێتێك یان هه‌رشتێك‬ ‫ئه‌و پێی خۆش بێت»‪.‬‬ ‫س��اك��ار ح��ه‌م��ه‌ڕەش��ی��دى ك��ارم�� ‌هن��د‪،‬‬ ‫وه‌ك دایكێك پێیوای ‌ه هه‌رگیز قه‌ره‌بووی‬ ‫ئ��ه‌و ‌ه بۆ منداڵ ناكرێته‌وه‌‪« .‬من خۆم و‬ ‫پیاوه‌كه‌شم فه‌رمانبه‌رین‪ ،‬هه‌رگیز دایكان‬ ‫ناتوانن قه‌ره‌بووی ئه‌و ماوه‌ی ‌ه بكه‌نه‌و ‌ه بۆ‬ ‫منداڵه‌كانیان‪ ،‬بۆی ‌ه ئه‌و مندااڵن ‌ه جۆرێك‬

‫ل ‌ه مه‌له‌ل دروس��ت ده‌بێت الی��ان و ل ‌ه‬ ‫ڕووی په‌روه‌رده‌شه‌و ‌ه ئه‌و به‌خێوك ‌هران ‌ه به‌‬ ‫شێوازێك په‌روه‌رده‌یان ده‌كه‌ن و دایكیشیان‬ ‫ب ‌ه په‌روه‌رده‌یه‌كی جیاوازتر‪ ،‬ئینجا وه‌ره‌‬ ‫منداڵی دام��او ب ‌ه چ شێو ‌ه په‌روه‌رده‌یه‌ك‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وت بكات»‪.‬‬ ‫تارا ڕەئووف فه‌رمانبه‌ر وتی «ناچارم‬ ‫منداڵه‌كه‌م به‌رم ‌ه دایه‌نگا‪ ،‬ئه‌گینا ل ‌ه ڕووی‬ ‫ده‌رونییه‌و ‌ه زۆر ئاسوده ‌نیم‪ ،‬چونك ‌ه هیچ‬ ‫سۆزێك وه‌ك سۆز و خۆشه‌ویستیی دایك‬ ‫نییه‌‪ .‬من یه‌ك منوونه‌م الیه‌‪ ،‬كاتێك ده‌چم‬ ‫ب ‌ه دوای منداڵه‌كه‌مدا و له ‌به‌رده‌رگاكه‌‬ ‫ده‌وه‌ستم تا دێته‌ده‌ره‌وه‌‪ ،‬كاتێك له ‌ئامێزی‬ ‫ده‌گرم هه‌ست ده‌كه‌م ئه‌م منداڵ ‌ه ئاسوده‌‬ ‫نیی ‌ه له‌و دایه‌نگایه‌»‪.‬‬ ‫ن���ه‌زی���ر‌ه ع���ه‌ب���دوول‪ ،‬ت��وێ��ژەری‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‪ ،‬له‌وباره‌یه‌و ‌ه ده‌ڵێت «بوونی‬ ‫دایه‌نگه‌كان ل ‌ه ئێستادا پێویستییه‌كی‬ ‫ژیانی خێزانی ڕۆشنبییران و ئه‌و ده‌سته‌‬ ‫و تاقامنه‌ی ‌ه ك ‌ه ه��ه‌ردوو هاوسه‌ره‌كان‬ ‫ب ‌ه یه‌كه‌و ‌ه ل ‌ه ده‌ره‌و ‌ه كار ده‌ك��ه‌ن و له‌‬ ‫نه‌بوونی متامنه‌ی ت��ه‌واو ب ‌ه كه‌سانێكی‬ ‫تر تا منداڵه‌كانیان ل ‌ه ئه‌ستۆ بگرن‪ ،‬ناچار‬

‫په‌نا ده‌به‌ن ‌ه به‌رناردنی منداڵه‌كانیان بۆ‬ ‫دایه‌نگه‌كان‪ ،‬بێگومان كاریگه‌ریی ده‌روونی‬ ‫و كۆمه‌اڵیه‌تی له‌سه‌ر منداڵ به‌جێده‌هێڵێ‌‪،‬‬ ‫ل ‌ه ڕووی ده‌روونییه‌و ‌ه ڕەنگ ‌ه منداڵ تا‬ ‫ڕاده‌یه‌ك هه‌ست ب ‌ه جیاوازیی خۆی بكات»‪.‬‬ ‫كانیاو كه‌ریم ڕەسووڵ‪ ،‬سه‌رپه‌رشتیاری‬ ‫یه‌كێك ل ‌ه دایه‌نگه‌كانی شاری سلێامنی‪ ،‬به‌م‬ ‫شێوه‌ی ‌ه بۆمان دوا «ژماره‌ی داده‌كامنان ‪15‬‬ ‫داده‌ن ك ‌ه لێر‌ه كار ده‌كه‌ن‪ ،‬جگ ‌ه ل ‌ه داده‌ی‬ ‫پاسه‌كان‪ ،‬هیچیان نه‌خوێنده‌وار نین و‬ ‫زۆربه‌یان چه‌ند ساڵێك ‌ه لێر‌ه كار ده‌كه‌ن و‬ ‫شار‌هزایی باشیان ل ‌ه بواره‌كه‌دا په‌یدا كردووه‬ ‫ل ‌ه ڕووی وه‌رگرتنی مۆڵه‌ته‌و ‌ه پێویسته‌‬ ‫هه‌موو دایه‌نگه‌یه‌ك مۆڵه‌تی كاركردن و‬ ‫مۆڵه‌تی ته‌ندروستیشی هه‌بێت‪ .‬زۆربه‌ی‬ ‫منداڵه‌كان هه‌ندێك له‌و خواردنان ‌ه ناخۆن‬ ‫ك ‌ه ل ‌ه خشته‌ی خ��واردن��ەک��ەدا دان���راون‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم ئێم ‌ه ه��ه‌ر منداڵیك وه‌رده‌گ��ری��ن‬ ‫كۆپییه‌ك ل ‌ه خشته‌ی خواردنه‌ك ‌ه ده‌ده‌ین به‌‬ ‫دایكی‪ ،‬دایكه‌كه‌ش گه‌ر بزان ‌ێ ئه‌و ڕۆژە چ‬ ‫خواردنێكامن هه‌ی ‌ه ك ‌ه منداڵه‌كه‌ی نایخوات‪،‬‬ ‫ده‌توان ‌ێ له‌فه‌یه‌ك یان شۆربایه‌كی بۆ ئاماده‌‬ ‫بكات و لێر‌ه ده‌درێت ‌ه منداڵه‌كه‌»‪.‬‬

‫ل��ه‌م ڕۆژان����ه‌دا دون��ی��ای سیاسه‌ت‬ ‫دونیای سه‌یر ‌و سه‌مه‌ره‌ی ‌ه ‌و ئه‌وه‌ی له‌‬ ‫مێژووی كاری سیاسیی مرۆڤایه‌تیدا نامۆ‬ ‫ب��وو ‌ه ئه‌مڕۆ ده‌یبینین‪ ،‬بۆی ‌ه زۆرك��ه‌س‬ ‫ئه‌وه‌ی ده‌گوزره‌ێ‌‪ ،‬ب ‌ه شانۆگه‌ری ناوزه‌ندی‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬نه‌ك به‌شێك ل ‌ه واقیعێكی بیرناو‪.‬‬ ‫ل ‌ه سه‌ده‌كانی پێشوودا تا كۆتایی‬ ‫سه‌ده‌ی بیسته‌میش‪ ،‬مه‌بده‌ئیبوون زۆر‬ ‫ئاشكرابوو بۆ هه‌موو ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌‬ ‫هه‌ڵگری ئایدیایه‌كی دیاریكراو بوون ‌و‬ ‫مۆد ‌ه م��ۆده‌ی قوربانیدان بوو ل ‌ه پێناو‬ ‫مه‌بده‌ئدا‪ ،‬تا ئ��ه‌و حاڵه‌ی ك ‌ه ئازادیی‬ ‫تاك ‌و گرووپ ‌و كۆمه‌ڵگاكان ڕاسته‌وخۆ‬ ‫گرێدرابوون ب ‌ه ڕاده‌ی قوربانیدان ب ‌ه گیان‬ ‫‌و ژیانی چه‌نده‌ها تاك ‌و گرووپی ناو‬ ‫كۆمه‌ڵگاكانی خۆیان‪ ،‬ل ‌ه ب ‌هرانبه‌ردا ویژدانی‬ ‫به‌كۆمه‌ڵی خه‌ڵكیش ئیعتیبار‌و پیرۆزیی به‌‬ ‫قوربانیدانه‌كان ده‌دا‪.‬‬ ‫ل ‌ه ده‌یه‌ی كۆتایی سه‌ده‌ی بیسته‌وه‌‬ ‫باسی به‌رجه‌سته‌بوونی ده‌سه‌اڵتێكی‬ ‫دیموكراسی‌و كۆمه‌ڵگایه‌كی گه‌شه‌سه‌ندوو‬ ‫بووه‌ت ‌ه دروشم ‌و به‌رنام ‌ه ‌و پڕۆژەی تاك‬ ‫‌و گ��رووپ ‌و پارته‌كان‪ ،‬چ ل ‌ه ده‌سه‌اڵتدا‬ ‫بن یان ئۆپۆزسیۆن بن‪ .‬موزایه‌داتیش‬ ‫به‌رده‌وام ‌ه ك ‌ه ب ‌ه به‌ها بااڵكانه‌و ‌ه ده‌كرێت‬ ‫ك ‌ه سیستم ‌ه دیموكراسییه‌كان بۆ خه‌ڵكی‬ ‫بكه‌ن ‌ه واقیع‪ .‬له‌و به‌هایانه‌ش ك ‌ه زۆرترین‬ ‫خه‌ڵك كێشده‌كه‌ن‪ ،‬ب ‌ه منوونه‌‪ :‬ئازادیی‬ ‫تاكه‌كه‌سی ‌و قه‌بوڵكردنی ب ‌هرانبه‌ری‬ ‫جیاواز ل ‌ه خود‌و پێكه‌وه‌ژیان‌و شه‌فافیه‌ت‬ ‫‌و ن ‌هزاهه‌ت ‌و ئاڵوگۆڕكردنی ده‌سه‌اڵت‬ ‫‌و ڕێزگرتن ل ‌ه ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنه‌كان‪.‬‬ ‫ده‌بینین ئ��ه‌م به‌هایان ‌ه ده‌بن ‌ه وێ��ردی‬ ‫سه‌رزمانی هه‌موو ئه‌و كه‌سانه‌ی ك ‌ه كاران‬ ‫ل ‌ه بواری سیاسیەتدا‪ ،‬یان ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌‬ ‫بانگه‌ش ‌ه بۆ سیاسه‌تی پارته‌كانیان ده‌كه‌ن‬ ‫بۆ گه‌شتن ‌ه ده‌سه‌اڵت‪.‬‬ ‫سیسته‌م ‌ه سیاسییه‌كان دیموكراسی‬ ‫بن یان نا‪ ،‬هه‌میش ‌ه ل ‌ه خزمه‌تی بونیادی‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌دان ‌و پ��ارێ��زه‌ری به‌ها بااڵ‌و‬ ‫ڕەسه‌نه‌كانی كۆمه‌ڵگاكانیانن‪ ،‬بۆی ‌ه له‌‬ ‫مێژووی مرۆڤایه‌تیدا ئه‌وه‌ی به‌رده‌وامی به‌‬ ‫كۆمه‌ڵگای به‌شه‌ری داوه‌‪ ،‬ب ‌ه پله‌ی یه‌كه‌م‬ ‫به‌ها كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان بوون‪ ،‬ك ‌ه ئه‌ركی‬ ‫ڕێكخسنت‌و كۆنتڕۆڵكردن‌و ئاڕاسته‌كردنی‬ ‫تاك‌و گرووپ‌و كۆمه‌ڵگه‌یان به‌جێهێناوه‌‪.‬‬ ‫ل��ه‌م��ه‌و ‌ه كاره‌ساتی ڕاسته‌قین ‌ه كاتێك‬ ‫ده‌بێت ك ‌ه تاك ‌و گرووپه‌كان پشتده‌كه‌نه‌‬ ‫به‌هاكانیان ‌و ته‌نها پێوه‌رێك بۆ ڕەفتاریان‬ ‫ده‌بێت ‌ه به‌رژەوه‌ندیی تاكه‌كه‌سی ‌و تاكه‌‬ ‫بوارێكیش بۆ به‌رژەوه‌ندی ده‌بێت ‌ه گرتنه‌‬ ‫ده‌ستی ده‌سه‌اڵت ‌و سڕینه‌وه‌ی ب ‌هرانبه‌ر‬ ‫ب ‌ه ته‌واوی‪.‬‬ ‫ل��ه‌م حاڵه‌تانه‌دا ن��ه‌ك ده‌سه‌اڵتی‬ ‫دیمۆكراسی ‌و به‌هاگرێدراوه‌كان پێی‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ب��وون��ی ئ��اده‌م��ی��ان�� ‌ه ب��ۆ ت��اك ‌و‬ ‫گرووپه‌كان‪ ،‬ده‌كه‌وێت ‌ه ژێر پرسیاره‌و ‌ه ‌و‬ ‫له‌گه‌ڵیدا ه ‌هزاران گومان له‌سه‌ر ئایدیاكانی‬ ‫گرووپ ‌ه سیاسییه‌كان دێته‌كایه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌م واقیع ‌ه تاڵه‌ی ئه‌مڕۆی میرسدا‪،‬‬ ‫ئه‌م شیكارییه‌ی پێشه‌و ‌ه ب ‌ه ده‌نگ‌و ڕەنگ‬ ‫ده‌بینین ‌و ب ‌ه ڕەهایی ئه‌گه‌ر ‌و گومانه‌‬ ‫به‌رزكراوه‌كان له‌سه‌ر ڕاده‌ی پابه‌ندبوونی‬ ‫ئیسالمییه‌كان ب�� ‌ه ب�� ‌هه��ا ب��ااڵك��ان��ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ڕەتده‌بێته‌و ‌ه ‌و واقیع ده‌یسه‌ملێنێت كه‌‬ ‫ب ‌ه پله‌ی یه‌قین سلمییه‌ت الی برایانی‬ ‫موسڵامن ل ‌ه میرسدا به‌شێكی ئه‌صیل ‌و‬ ‫جێگیری فیكر‌و ڕەفتاریانه‌‪.‬‬ ‫* پسپۆڕ ل ‌ه بواری جێنده‌ر‌و خێزان‬

‫‪10‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)49‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/8/27‬ساڵی یەکەم‬

‫ كۆمه‌ڵناسیی‬ ‫ خۆمانە‬

‫پرسی ژنان و كه‌مئه‌ندامان و بیمه‌ی بێكاری سه‌رجه‌میان ئه‌و شتانه‌ن ك ‌ه‬ ‫له‌پاڵ دابینكردنی مافی مندااڵن و پرۆژە یاساكانی تردا‪ ،‬هاوشێوه‌ی مافی‬ ‫كرێكاران په‌یوه‌ستن ب ‌ه وه‌زاره‌تی كار و كاروباری كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌‪ .‬ب ‌ه به‌راورد‬ ‫له‌گه‌ڵ واڵت ‌ه گه‌شه‌ند ‌ه و نیمچ ‌ه گه‌شه‌نده‌كانیش‪ ،‬هه‌نووك ‌ه واڵتی ئێم ‌ه له‌باره‌ی‬ ‫پێشه‌وه‌چوونی ئه‌م پرسان ‌ه وه‌ك پێویست هه‌نگاوی نه‌ناوه‌‪ ،‬له‌الیه‌كه‌و ‌ه یاساكان‬ ‫سه‌رجه‌میان پێویستیان ب ‌ه هه‌مواركردنه‌و ‌ه هه‌ی ‌ه و له‌الیه‌كی تریشه‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌رزاره‌تی كاروكاروباری كۆمه‌اڵیه‌تی ته‌نیا ده‌توانێت پرۆژەكان بخات ‌ه به‌رده‌م‬ ‫حكومه‌ت و ب ‌ه پێی به‌شی دیاریكراوی خۆی‪ ،‬هاوكاری جێبه‌جێكردنیان‬ ‫ده‌درێت‪ .‬له‌باره‌ی كاره‌كانی وه‌زاره‌ت و پرس ‌ه په‌یوه‌سته‌كان‪ ،‬به‌یان‬ ‫گفتوگۆی به‌ڕێز ئاسۆس نه‌جیب‪ ،‬وه‌زیری كار و كاروباری كۆمه‌اڵیه‌تی كرد‪،‬‬ ‫پرسیاره‌كانمان زۆرتر بوون‪ ،‬به‌اڵم ته‌نیا وه‌اڵمی ئه‌مانه‌مان وه‌رگرته‌وه‌‪.‬‬

‫ڕایان عوسامن‬ ‫دەینووسێت‬

‫زۆرینه‌‬ ‫زۆرینه‌ پێكهاتنێكی شه‌رعیانه‌ی‬ ‫پته‌وه‌ بۆ سه‌پاندن‪ .‬كۆكبوونێكی‬ ‫بێئه‌ندازه‌ی خۆبه‌ده‌سته‌وه‌دانه‌‬ ‫له‌ گومان‪ .‬زۆرین ‌ه هه‌میشه‌ به‌‬ ‫یه‌قینه‌كانیدا ده‌نارسێته‌وه‌‪ .‬هه‌موومان‬ ‫ده‌چینه‌ په‌یامنێكه‌وه‌ بۆ دروستكردنی‬ ‫زۆرینه‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت ده‌ست له‌‬ ‫تایبه‌مته‌ندییه‌كامنان هه‌ڵبگرین‪.‬‬ ‫زۆرین ‌ه هه‌میشه‌ ئه‌و توانایه‌ له‌ ئێمه‌‬ ‫وه‌رده‌گرێته‌وه‌ كه‌ وه‌ك بوونێكی‬ ‫سه‌ربه‌خۆ و به‌ ناسنامه‌ی خۆمانه‌وه‌‬ ‫بێین‪ ،‬هه‌موو جڤاته‌كان زۆرینه‌‬ ‫به‌رێوه‌یان ده‌بات‪ ،‬هه‌موو بڕیاره‌كان‬ ‫زۆرینه‌ یه‌كالییان ده‌كاته‌وه‌‪ .‬دیار نییه‌‬ ‫چ ده‌رده‌سه‌رێكیش ده‌خوڵقێنێت‪ .‬له‌‬ ‫زۆربه‌ی جیهانبینییه‌كاندا زۆرینه‌ واتای‬ ‫مێگه‌ل و ده‌سته‌مۆكراو و یه‌كڕیز‬ ‫وه‌سف كراوه‌‪ .‬لێره‌وه‌ مه‌رجه‌عییه‌ت‬ ‫یان شوینكه‌وته‌یی بۆ تاكه‌ باوه‌ڕ و‬ ‫بۆچوونێك و به‌ستنه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگا‬ ‫پێیه‌وه‌ سه‌رهه‌ڵده‌دات‪.‬‬ ‫مه‌رجه‌ع سوود له‌ یه‌كڕیزی‬ ‫زۆرینه‌ وه‌رده‌گرێت بۆ جێگیركردنی‬ ‫خۆی له‌ بنه‌ڕه‌تدا چونكه‌ زۆرینه‌‬ ‫كۆی بونیادی ئیراده‌ و بڕیاری‬ ‫تاكه‌كان پێكده‌هێنێت‪ ،‬مه‌رجه‌ع‬ ‫ئه‌م ‌ه وه‌رده‌گیڕێته‌ سه‌ر خۆی و‬ ‫بڕیاری زۆرینه‌ بۆ خۆی ده‌سته‌به‌ر‬ ‫ده‌كات‪ .‬زۆرینه‌ گه‌لێك گرفتی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌وانه‌ كاتێك ئه‌و هه‌یه‌ گوتاری تر‬ ‫سه‌رهه‌ڵناده‌ن‪ ،‬سایكۆلۆژیای ئه‌و‬ ‫واتای ڕه‌نگكردنی كۆی كۆمه‌ڵگاكه‌ی‬ ‫خۆیه‌تی‪ .‬ئێمه‌ وه‌ك هۆبز ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ناچینه‌ ناو زۆرینه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫تاكبوونی خۆمان بپارێزین‪ .‬به‌ڵكه‌‬ ‫زۆرین ‌ه هه‌موو تاكبوونێكی ئێمه‌‬ ‫ده‌كوژێت‪.‬‬ ‫قه‌ده‌ری ئێمه‌ له‌ زۆرینه‌دا‬ ‫دیار نییه‌ به‌ره‌و كوێ‌ ده‌چێت‪.‬‬ ‫ده‌ستبه‌رداربوونێكه‌ له‌ ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫ئیراده‌ی تاكانه‌ی ئێمه‌وه‌‪.‬‬ ‫فه‌رهه‌نگی زۆرینه‌ هه‌میشه‌ سوود‬ ‫له‌ بێده‌نگبوونی ئێمه‌ وه‌رده‌گرێت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌و گوتارانه‌ی هه‌میشه‌ به‌‬ ‫ناوی زۆرینه‌ په‌سه‌ندییه‌وه‌ دێنه‌ ناو‬ ‫كۆمه‌ڵگاوه‌‪ ،‬گوتاری یه‌كه‌یه‌كه‌ی‬ ‫تاكه‌كان خۆیان نیین‪ .‬لێره‌وه‌ مێگه‌ل‬ ‫ڕاسته‌ له‌ گرووهێك زیاتره‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ناكرێت ده‌نگی هه‌موو تاكه‌كان بێت‪.‬‬ ‫زۆرجار گوتاری تاك له‌ هی مێگه‌ل‬ ‫گونجاوتر و له‌بارتره‌ بۆ پێشكه‌وتن‬ ‫و گه‌شه‌سه‌ندنی كایه‌كان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كۆنزه‌رڤاتیف به‌ناوی ده‌ستكاریكردنی‬ ‫زۆرینه‌وه‌ ڕێگه‌ی ئه‌وه‌ نادات‪.‬‬ ‫پرسیارێك دێته‌ پێشه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئیراده‌ی تاكانه‌ له‌ زۆرینه‌دا‬ ‫ئاماده‌یی هه‌یه‌‪ ،‬بۆچی زۆربه‌ی كات‬ ‫ئه‌و ڕوانینانه‌ی كه‌ تاك ئاراسته‌یان‬ ‫ده‌كات تووشی په‌رچدانه‌وه‌ و‬ ‫قبووڵنه‌كردن ده‌بنه‌وه‌؟ بۆچی ئه‌و‬ ‫به‌شه‌ی پاسه‌وانی به‌هاكانه‌‪ ،‬باشرت‬ ‫ده‌توانێت ڕۆڵی هه‌بێت و به‌شه‌‬ ‫دینامیكییه‌كه‌ی كه‌مرت ده‌رده‌كه‌وێت؟‬ ‫دیاره‌ كه‌ زۆرینه‌ هیچكات خه‌ریك‬ ‫نابێت به‌ به‌رهه‌مهێنانی هوشیارییه‌كی‬ ‫وه‌هاوه‌ بتوانێت دینامیكییه‌ت له‌‬ ‫خۆیدا ڕێبكاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ هه‌یه‌ له‌‬ ‫ژێر ناوی ئیراده‌ی گشتییدا ڕێگری له‌‬ ‫هاتنه‌پێشه‌وه‌ی سه‌رجه‌م جێكه‌وته‌‬ ‫نوێكان ده‌كات‪.‬‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫دیدار‪ :‬ڕایان عوسامن‬

‫ئاسۆس نەجیب وه‌زیری كار و كـ‬

‫كار بۆ پاراستنی گیانی ئه‌و ژنان ‌ه ده‌كـ‬ ‫به‌یان‪ :‬ل ‌ه واڵتی ئێمه‌دا تا ئێستاش‬ ‫هه‌ندێك یاسا هه‌ن له‌بابه‌ت دابینكردنی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌ بۆ ژیانی هاوواڵتیان‪ ،‬كه‌‬ ‫نه‌خراونه‌ته‌ بواری جێبه‌جێكردنه‌وه‪ ‌،‬ئه‌مه‌‬ ‫بۆچی؟‬ ‫ئاسۆس نه‌جیب‪ :‬ئه‌گه‌ر سه‌باره‌ت‬ ‫به‌ یاسا و ڕێسا تایبه‌ته‌كانی په‌یوه‌ست‬ ‫به‌ ب��واری كۆمه‌اڵیه‌تی قسه‌ بكه‌ین‪،‬‬ ‫ه��ه‌ری��ه‌ك ل��ه‌م یاسا و ڕێسایانه‌ به‬ ‫‌شێوه‌یه‌ك له‌ شێوه‌كان پێویستی به‌‬ ‫گۆڕانكاری و هه‌مواركردنه‌وه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌وشێوه‌یه‌ی كه‌ له‌گه‌ڵ بارودۆخی‬ ‫ئێستای كوردستان و پێشكه‌وتنه‌كان‬ ‫و ڕەوش��ی ژیانی هاوواڵتیان گونجاو‬ ‫بێت‪ .‬بۆیه‌ هه‌مواركردنه‌وه‌ی یاساكان‬ ‫ئ��ه‌ول��ه‌وی��ه‌ت��ی ك��اره‌ك��امن��ان ب���ووه‌ له‌‬ ‫وه‌زاره‌تی كار و كاروباری كۆمه‌اڵیه‌تی‪.‬‬

‫ب��ۆ ئ��ه‌م مه‌به‌سته‌ش ل��ه‌ ده‌ستپێكی‬ ‫كاره‌كامناندا یاسای كار و ده‌سته‌به‌ری‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی كرێكاران هه‌مواركرایه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب��ه‌ش��ێ��وه‌ی��ه‌ك ل��ه‌گ��ه‌ڵ ب���ارودۆخ���ی‬ ‫ئێستای كوردستان گونجاو بێت‪ .‬دوای‬ ‫ه��ه‌م��واره‌ك��ه‌ش ل��ه‌ ڕێ��گ��ه‌ی لیژنه‌ی‬ ‫تایبه‌ت و سیمیناری به‌رده‌وام‪ ،‬هه‌وڵ بۆ‬ ‫جێبه‌جێكردنی بڕگه‌ و ماده‌كانی دراوه‪‌،‬‬ ‫به‌ شێوه‌یه‌ك ئه‌وه‌ی له‌ به‌رژەوه‌ندیی‬ ‫ژیانی كرێكاران و بێكاران هه‌یه‌‪ ،‬بخرێته‌‬ ‫ب��واری جێبه‌جێكردنه‌وه‪ ،‬چونكه‌ به‌‬ ‫هه‌مواركردنه‌وه‌ی یاساكه‌ ئێمه‌ ده‌توانین‬ ‫خزمه‌تی باشرت و چاكرت پێشكه‌ش بكه‌ین‪،‬‬ ‫وه‌ك ل��ه‌وه‌ی یاسا كۆنه‌كه‌ بێت كه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ بارودۆخی ئێستای كوردستان و‬ ‫پێشكه‌وتنه‌كان ناگونجێت‪ .‬بۆیه‌ ده‌توانم‬ ‫بڵێم ه��ه‌م��وارك��ردن��ه‌وه‌ی ئ��ه‌م یاسایه‌‬

‫یاسای كار و ده‌سته‌به‌ری كۆمه‌اڵیه‌تیی كرێكاران‪،‬‬ ‫بەشێوەیەک هه‌مواركراوه‌ته‌و‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانیان بگونجێت‬ ‫جه‌وهه‌ری كاره‌كامنان بوو‪ ،‬به‌و شێوازه‌ی‬ ‫خزمه‌ت به‌ كۆمه‌ڵگا و بواری كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫بكه‌ین‪ .‬له‌ الیه‌كی تره‌وه‌ هه‌وڵامن بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ داوه‌ ئه‌و بڕگه‌ و مادانه‌ی ته‌فعیل‬ ‫نه‌كرابوون به‌پێی یاسا ته‌فعیلیان بكه‌ین‬ ‫و بۆ خزمه‌تی كرێكارانی كه‌رتی تایبه‌ت‬ ‫بیخه‌ینه‌ گه‌ڕ‪ .‬ئێستا به‌رنامه‌مان هه‌یه‌ بۆ‬ ‫زیادكردنی لیژنه‌كانی پشكنینی شوێنی‬ ‫كرێكاران و به‌كارخستنی هێڵی گه‌رم‬ ‫بۆ كرێكاران‪ ،‬كه‌ كاره‌كانی له‌ قۆناغی‬

‫ئاماده‌كاریدایه‌‪ .‬هه‌ڵمه‌تی به‌رفراوانی‬ ‫زه‌مانكردنی كرێكاران و چه‌ندانی تر‪،‬‬ ‫پ��رۆژەی ب��ه‌رده‌وام��ن‪ ،‬ب��ه‌و هیوایه‌ین‬ ‫بتوانین له‌ ئاست ئه‌و پێشكه‌وتنانه‌دا‬ ‫بێت كه‌ له‌ كوردستاندا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬سه‌باره‌ت به‌ واڵتانی نیمچه‌‬ ‫گه‌شنده‌‪ ،‬بارودۆخی به‌سااڵچووانی ئێمه‌‬ ‫له‌ ڕووی خزمه‌تگوزاریی كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌‬ ‫ل ‌ه ئاستێكی خراپرتدایه‌‪ ،‬جیاوازییه‌كه‌ له‌‬ ‫كوێدایه‌؟‬

‫ئاسۆس نه‌جیب‪ :‬كاتێك ده‌توانین‬ ‫ئاماژە بۆ ئه‌وه‌ بكه‌ین كه‌ بارودۆخی‬ ‫ب��ه‌س��ااڵچ��ووان له‌ خراپیدایه‌‪ ،‬كاتێك‬ ‫شوێنێك یاخود الن��ه‌ی��ه‌ك نه‌بێت بۆ‬ ‫ب��ه‌خ��ێ��وك��ردن و له‌خۆگرتنی پیر و‬ ‫په‌ككه‌وته‌ و به‌سااڵچووان‪ .‬له‌ئێستادا‬ ‫له‌ هه‌ولێر و سلێامنی دوو خانه‌ی‬ ‫زۆر پ��ێ��ش��ك��ه‌وت��ووی ب��ه‌س��ااڵچ��ووان‬ ‫ه��ه‌ی��ه‌‪ ،‬چه‌ندین ب��ه‌س��ااڵچ��ووش له‌م‬ ‫خانه‌یه‌دا ژیان ده‌گوزه‌رێنن‪ .‬له ‌هه‌مان‬ ‫كاتیشدا به‌شی ئاسایی و په‌ككه‌وته‌‬ ‫جیاكراونه‌ته‌وه‌ به‌ شێوه‌یه‌ك خزمه‌تی‬ ‫زیاتر له‌ ڕێگه‌ی كارمه‌ندان و توێژەرانی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی به‌ به‌سااڵچووان ده‌كرێت‪.‬‬ ‫جیا ل��ه‌م��ان��ه‌ش ڕێ��گ��ه‌م��ان داوه‌ به‌‬ ‫كردنه‌وه‌ی خانه‌ی به‌سااڵچووانی ئه‌هلی‬ ‫و خێرخوازی له‌ شار و شارۆچكه‌كان‪ ،‬به‌‬

‫ڕاكه‌ڕاكه‌ی شار‪ ،‬خێزان ‌ه نوێكانی نیگه‌ران كردووه‌‬ ‫خێزاندارێك‪ :‬ڕۆژێك ببێت ‌ه ‪ 30‬كاتژمێر‪ ،‬هه‌ر فریا ناكه‌ویت‬

‫ڕاپۆرت‪ :‬ڕەزا هه‌ورامی‬ ‫ئه‌و خێزانانه‌ی ك ‌ه تاز ‌ه ڕووده‌كه‌نه‌‬ ‫شار‪ ،‬به‌ هۆی گرانبوونی نرخی خانوو و‬ ‫قورسبوونی بارودۆخی ژیانەوە‪ ،‬جۆره‌‬ ‫ماندووبوون و بێزارییه‌ك ڕووی تێكردوون‬ ‫و وه‌ك چاودێران كۆكن له‌سه‌ری‪ ،‬شار‬ ‫ب ‌ه هه‌موو جوانییه‌كانه‌و ‌ه ماندووكه‌ره‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش زیاتر ب ‌ه هۆی كه‌میی داهات و‬ ‫وه‌ستانی گه‌شه‌ی ئابوورییه‌وه‌یە ك ‌ه خێزانه‌‬ ‫نوێكان ل ‌ه سه‌ره‌تاو ‌ه زۆر پێویستیان پێیه‌تی‪.‬‬ ‫ل ‌ه سه‌ره‌تای پێكه‌وه‌نانی خێزانیشه‌وه‪‌،‬‬ ‫حكومه‌ت هاوكارییه‌كی وه‌های خێزانه‌‬ ‫نوێكان ناكات‪ ،‬ئه‌مه‌ش وایكردوو ‌ه زۆربه‌ی‬ ‫قورساییه‌ك ‌ه بكه‌وێت ‌ه سه‌رشانی خۆیان‪.‬‬ ‫«ل�� ‌ه ش��اردا ته‌نیا ڕاناكه‌یت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫پێویست ‌ه فریای ژیانی خۆشت بكه‌ویت»‪.‬‬ ‫ئه‌م ‌ه قسه‌ی سه‌فین كه‌ریم ‌ه ك ‌ه ل ‌ه بواری‬ ‫ڕاگه‌یاندندا كار ده‌كات و ده‌ڵێت «ڕاك ‌هڕاكه‌‬ ‫ل ‌ه شاردا بۆ ئه‌وانه‌ی ل ‌ه چینه‌كانی خواره‌وه‌ن‪،‬‬ ‫ته‌نیا بۆ ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه دوان��ه‌ك��ه‌ون‪ ،‬ئه‌گینا‬ ‫پێشكه‌وتنێكی وه‌ها ل ‌ه ژیانیاندا ڕوونادات»‪.‬‬

‫سه‌فین وتیشی‪ :‬هه‌رچه‌ند هه‌وڵ بده‌یت‪،‬‬ ‫هێشتا ناتوانیت شتێك بنیات بنێیت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫زۆرجار بیر ده‌كه‌مه‌و ‌ه ل ‌ه شار هه‌ڵبێم‪.‬‬ ‫به‌ناز كۆیی‪ ،‬ڕۆژنامه‌نوس و چاالىك‬ ‫كۆمه‌ڵی مه‌ده‌نی‪ ،‬پێی وای ‌ه ب ‌ه هۆی كرێی‬ ‫زۆری خانوو و گرانیی نرخی پێداویستییه‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌كانه‌و ‌ه ك ‌ه ڕۆژان�� ‌ه پێویسنت‪،‬‬ ‫ژیانی شار بێزاریی بۆ خێزان ‌ه نوێكان‬ ‫به‌دواوه‌یه‌‪ .‬به‌ناز وتیشی «ل ‌ه به‌یانییه‌وه‌‬ ‫تا ئێوار ‌ه خه‌ریكی كاركردن بیت‪ ،‬هیچت‬ ‫دیار نییه‌‪ .‬ئه‌م ‌ه ده‌بێت ‌ه هۆی به‌رده‌وامیی‬ ‫ئ��ه‌و جیاوازییه‌ی ك ‌ه ل ‌ه گه‌شه‌كردنی‬ ‫ئابووری و كۆمه‌اڵیه‌تیی چینه‌كاندا هه‌ست‬ ‫پێده‌كرێت‪ .‬ه��ه‌روه‌ه��ا وه‌ك پێویست‬ ‫ناتوانرێت ب ‌ه سه‌رجه‌م الیه‌نه‌كان بگه‌یت»‪.‬‬ ‫لهۆن تاهیر یه‌كێك ‌ه له‌و گه‌نجانه‌ی‬ ‫ك ‌ه ب ‌ه تازه‌یی خێزانی پێكه‌و ‌ه ناو ‌ه و له‌‬ ‫ب��اره‌ی قورسیی ژیانی ش��اره‌و ‌ه ده‌ڵێت‬ ‫«هه‌موو شتێك زۆر ب ‌ه قورسی به‌ده‌ست‬ ‫دێ��ت‪ ،‬ك ‌ه به‌ده‌ستیشی ده‌هێنیت خێرا‬ ‫له‌ده‌ستی ده‌ده‌یت‪ .‬بۆ وێن ‌ه كرێی خانوو‬ ‫و زۆری��ی پێداویستیی ڕۆژان�� ‌ه و گرانیی‬

‫نرخی كه‌لوپه‌له‌كانی بازاڕ‪ ،‬ئه‌و شتانه‌ن كه‌‬ ‫ڕووب��ه‌ڕووی خێزان ‌ه نوێكان بوونه‌ته‌وه»‪.‬‬ ‫لهۆن وتیشی «له‌شاردا كاتژمێره‌كان ئه‌گه‌ر‬ ‫ببن ‌ه ‪ 30‬كاتژمێریش ل ‌ه ڕۆژێكدا‪ ،‬ڕەنگ ‌ه فریا‬ ‫نه‌كه‌ویت»‪.‬‬ ‫ه��ان�� ‌ه ج���ەالل م���اوه‌ی دوو ساڵه‌‬ ‫ڕوویكردووه‌ت ‌ه شار و به‌م چه‌شن ‌ه باس له‌‬ ‫قورسیی ئه‌م ماوه‌ی ‌ه ده‌كات «شار گوێ‌‬ ‫ل ‌ه داه��ات و ئاستی بژێویی خێزانه‌كان‬ ‫ناگرێت‪ ،‬ناپرسێت ك ‌ێ وه‌زع و گوز ‌هرانی‬ ‫باش ‌ه و كێش له‌و ئاسته‌دا نییه‌»‪ .‬هانه‌‬ ‫ه��ه‌رو ‌هه��ا ده‌ڵێت «ل�� ‌ه ش��اردا ده‌رف��ه‌ت‬ ‫زۆره‌‪ ،‬به‌اڵم له‌چاو ئه‌و گۆڕان ‌ه كتوپڕەدا‬ ‫ف��ری��ان��اك��ه‌وی��ت‪ .‬لێر‌ه ڕیكالمیش زۆر‬ ‫بایه‌خی هه‌ی ‌ه و وات لێده‌كات به‌رده‌وام‬ ‫ل ‌ه بازاڕەكان بیت‪ ،‬به‌مه‌ش زۆرت له‌سه‌ر‬ ‫ده‌كه‌وێت»‪.‬‬ ‫م��ه‌ع��از ف��ه‌رح��اىن ڕۆژن��ام��ه‌ن��ووس‬ ‫له‌وباره‌یه‌و ‌ه ده‌ڵێت «ئه‌م سه‌رده‌م ‌ه بۆ‬ ‫زۆربه‌ی ئینسانه‌كان سه‌رده‌می جه‌نجاڵی‬ ‫‌و فریانه‌كه‌وتنه‌‪ ،‬بۆ خێزان ‌ه تازه‌كانیش‬ ‫ب ‌ه تایبه‌ت ئه‌وانه‌ی له‌سه‌ر پێی خۆیان‬

‫ڕانه‌وه‌ستاون‪ ،‬زیاتر قورس بووه‌‪ .‬هه‌موو‬ ‫شتیك ل ‌ه ش��اردا ب ‌ه پاره‌یه‌‪ :‬قسه‌كردن‪،‬‬ ‫ڕۆیشنت‪ ،‬خ��واردن‪ ،‬سه‌ردانكردن‪ .‬هه‌ر له‌‬ ‫سه‌ره‌تای ژیانه‌و ‌ه ئێمه‌ومانان ئه‌وه‌نده‌ی‬ ‫بیرمان بۆ دابینكردنی بژێویی ژیان ده‌چێت‪،‬‬ ‫نیو ئ��ه‌وه‌ن��د ‌ه بیر ل ‌ه موماره‌سه‌كردنی‬ ‫خۆشییه‌كان ناكه‌ینه‌وه‌‪ .‬دروستكردنی ژیان‬ ‫ل ‌ه شاردا خۆدانه‌به‌ر ڕەنج‌و ماندووبوونێكی‬ ‫زۆره‌‪ ،‬ده‌ستبه‌رداربوونی به‌شێك ل ‌ه حه‌ز‌و‬ ‫خۆشییه‌كان ‌ه بۆ په‌یداكردنی نان»‪.‬‬ ‫كێلام كامیلۆ‪ ،‬مامۆستای زانكۆ له‌‬ ‫واڵت��ی ب ‌هرازیل و ش��ار ‌هزای ب��واری شار‬ ‫و شارناسی ل ‌ه واڵتانی جیهانی سێیه‌م‪،‬‬ ‫ل��ه‌ب��اره‌ی ئ��ه‌م دی��ارده‌ی��ه‌و ‌ه ب ‌ه (به‌یان)‬ ‫ی ڕاگه‌یاند‪ :‬شاره‌كان هه‌میش ‌ه خێران‪،‬‬ ‫ب ‌ه چه‌شنێك ك ‌ه بۆرژواكانیش زۆرك��ات‬ ‫نایانگه‌نێ‌‪ .‬فه‌رهه‌نگی شاری پێویستی‬ ‫به‌و خێزانانه‌ی ‌ه ك ‌ه ده‌سهاتیان به‌رزه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫زۆرج��ار به‌هۆی گه‌شه‌ی ناهاوسه‌نگی‬ ‫شارییه‌و ‌ه خێزانی زۆر ڕووده‌كه‌ن ‌ه شار و‬ ‫ده‌بێت باری قورسی ئه‌و ‌ێ و ‌ه ئه‌ستۆی‬ ‫خۆیان بخه‌ن»‪.‬‬

‫‪13‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)49‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/8/27‬ساڵی یەکەم‬

‫‪birura_bayan@yahoo.com‬‬

‫ڕوانین‬

‫ئه‌فالتوون‪ ،‬مرۆڤناسی و ئاكار‬ ‫)‪(15‬‬ ‫د‪ .‬سه‌باح به‌رزنجی *‬

‫««‬

‫ئه‌فالتوون پله‌ی‬ ‫جه‌سته‌ی خستووه‌ت ‌ه‬ ‫خوار پله‌ی رۆحه‌وه‌‬

‫ئه‌فالتوون وه‌ك له‌ میتافیزیكدا‬ ‫ب��ڕوای به‌ دوو ره‌ه�ه‌ن��د ه�ه‌ب��وو‪ ،‬ل ‌ه‬ ‫مرۆڤناسیشدا به‌ هه‌مان شێوه‌ بڕوای‬ ‫وابوو كه‌ مرۆڤ دوو ره‌هه‌ندی هه‌یه‌‪:‬‬ ‫ره‌هه‌ندی رۆح و ره‌هه‌ندی جه‌سته‌‪.‬‬ ‫رۆح و جه‌سته‌ له‌ یه‌ك جودان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫رۆح خ��اوه‌ن��ی ده‌س��ه‌اڵت��ه‌ به‌سه‌ر‬ ‫جه‌سته‌دا‪.‬‬ ‫رۆح ن �ه‌م��ر و ج��اوی��دان��ه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ئ��ه‌م پ��رس �ه‌ش به‌ڵگه‌گه‌لی ج��ی��اواز‬ ‫ده‌هێنێته‌وه‌ له‌ دایالۆگی فیدۆندا‬ ‫به‌ڵگه‌كانی پوختده‌كاته‌وه‌‪ ،‬یه‌ك له‌و‬ ‫به‌ڵگانه‌ ئه‌وه‌یه‌ مادام رۆح ده‌توانێت‬ ‫درك به‌ مناكان‪ ،‬واته‌ بوونی راسته‌قینه‌‬ ‫بكات‪ ،‬كه‌واته‌ ده‌بێ وه‌ك ئه‌وان نه‌مر‬ ‫بێت‪ ،‬یه‌كێكی تر ئه‌وه‌یه‌ مادام رۆح‬ ‫ژیانبه‌خشه‌ به‌ مرۆڤ‪ ،‬كه‌واته‌ نابێت‬ ‫خۆی گرفتاری مه‌رگ ببێت‪.‬‬ ‫ئامانجی رۆح له‌م ژیانه‌ی ئێستای‬ ‫س �ه‌رزه‌وی ئه‌وه‌یه‌ كه‌ بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬

‫كانگای بوونی خۆی‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌ش به‌‬ ‫پێودانگی عه‌قڵ ده‌بێ‪.‬‬ ‫رۆح له‌ سێ ب �ه‌ش پێكهاتووه‌‪:‬‬ ‫به‌شێكی خودایی كه‌ بریتییه‌ له‌ عه‌قڵ‪.‬‬ ‫دوو به‌شی سه‌ر به‌ جیهانی درككردن‬ ‫كه‌ وه‌ك دوو لق وان‪ ،‬لقه‌ به‌رزه‌كه‌ی‬ ‫كه‌ پێی ده‌ڵێت‪ :‬ئازایه‌تی و دلێریی‪،‬‬ ‫لقه‌ نزمه‌كه‌ی ناوی ده‌نێت‪ :‬شه‌هوه‌ت‬ ‫و ئاره‌زوو‪.‬‬ ‫ئ �ه‌م س��ێ ب�ه‌ش�ه‌‪ ،‬وات��ه‌ عه‌قڵ و‬ ‫ئازایه‌تی و شه‌هوه‌ت‪ ،‬به‌ عه‌ره‌بانه‌‬ ‫و دوو ئه‌سپ ده‌شوبهێنێت‪ ،‬عه‌قڵ‬ ‫ل��ێ��خ��وڕی ع��اره‌ب��ان��ه‌‪ ،‬ئ��ازای��ه‌ت��ی و‬ ‫شه‌هوه‌تیش به‌ دوو ئه‌سپه‌كه‌‪ ،‬به‌و‬ ‫جیاوازییه‌ كه‌ ئازایه‌تی ئه‌سپێكی نه‌رم‬ ‫و گونجاوه‌‪ ،‬به‌اڵم شه‌هوه‌ت ئه‌سپێكی‬ ‫سه‌ركه‌ش و شێته‌‪.‬‬ ‫ئه‌ركی سه‌رشانی عه‌قڵ ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫مرۆڤ فێری حیكمه‌ت بكات‪ ،‬ئه‌ركی‬ ‫سه‌رشانی ئازایه‌تیش ئه‌وه‌یه‌ كه‌ زۆر له‌‬

‫مرۆڤ بكات بۆ گوێرایه‌ڵی له‌ عه‌قڵ‪،‬‬ ‫واته‌ فێری لێبورده‌یی ببێ‪ ،‬به‌اڵم كاری‬ ‫شه‌هوه‌تیش ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ملكه‌چی عه‌قڵ‬ ‫بێت و میانڕەوانه‌ ره‌فتار بكات‪.‬‬ ‫كه‌واته‌ مرۆڤ پیویستی به‌ سێ‬ ‫خه‌سڵه‌ته‌‪ :‬حیكمه‌ت و لێبورده‌یی و‬ ‫میانڕە‌وی‪ ،‬خه‌سڵه‌تی چواره‌میش كه‌‬ ‫زۆر پێویسته‌ بریتییه‌ له‌ دادگه‌ریی‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ش كاتێكه‌ كه‌ هه‌ر سێ به‌شه‌كه‌ی‬ ‫عه‌قڵ به‌ ئه‌رك و فرمانه‌كانیان هه‌سنت‬ ‫و به‌ پێوه‌رێكی گونجاو كردار بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئ�ه‌م خه‌سڵه‌تانه‌ تا ئێستاش به‌‬ ‫چوار خه‌سڵه‌تی جومگه‌یی له‌ زانستی‬ ‫ئاكار هه‌ژمار ده‌كرێن و هاتووەته‌ ناو‬ ‫زانستی ئه‌خالقی ئیسالمییه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ئ��ه‌وه‌ی دوات��ر راغیبی ئه‌سفه‌هانی‬ ‫و غه‌زالی و مسكوه‌یهی تیۆریزه‌ی‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ك �ه‌وات �ه‌ ب �ه‌ ه �ه‌م��وو شێوه‌یه‌ك‬ ‫ئه‌فالتوون پله‌ی جه‌سته‌ی خستووه‌ته‌‬

‫خوار پله‌ی رۆحه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌ وتراو ‌ه‬ ‫«ئه‌و چ له‌ مه‌عریفه‌ناسی و ئاكار و چ‬ ‫له‌ مرۆڤناسیدا‪ ،‬یه‌ك دیدگای سه‌باره‌ت‬ ‫به‌ جیهانی به‌رهه‌ست هه‌یه‌»‪ .‬وه‌ك‬ ‫چ��ۆن ناتوانین له‌ جیهانی م��ادده‌دا‬ ‫هیچ زانستێكی راسته‌قینه‌ به‌ده‌ست‬ ‫بهێنین و شتێكامن جگه‌ له‌ گومان‬ ‫چنگ ناكه‌وێت‪ ،‬به‌ هه‌مان شێوه‌ هه‌ر‬ ‫هه‌وڵ و كۆششێكی مرۆڤ پێویسته‌‬ ‫ب��ه‌ره‌و جیهانی عه‌قاڵنییه‌ت بێت‪.‬‬ ‫واته‌ بۆ ده‌ربازبوون بێت له‌ زیندانی‬ ‫جه‌سته‌‪ .‬پاداشتی ئه‌مه‌ش ته‌نها له‌‬ ‫جیهانی پاش مه‌رگ به‌ده‌ست دێت‪.‬‬ ‫وات �ه‌ كاتێك كه‌ رۆح ده‌چێته‌وه‌ بۆ‬ ‫جیهانی عه‌قڵی پوخت و راسته‌قینه‌‪ .‬كه‌‬ ‫ئه‌مه‌ش به‌ زانست و حیكمه‌ت ده‌بێت‬ ‫و كه‌سی ن �ه‌زان لێی بێبه‌شه‌‪ .‬سزای‬ ‫نه‌زانیش ئه‌وه‌یه‌ كه‌ له‌ به‌هره‌ی بینینی‬ ‫جوانییه‌كانی عه‌قڵ و منا مه‌حرووم‬ ‫ده‌بێ‪ .‬كه‌واته‌ مرۆڤی زانا دوو ئه‌ركی‬

‫گه‌وره‌ی له‌سه‌ر شانه‌‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬ئه‌ركێكی په‌روه‌رده‌یی‪،‬‬ ‫كه‌ بریتییه‌ له‌وه‌ی خه‌ڵك په‌روه‌رده‌‬ ‫بكات له‌سه‌ر تێگه‌یشنت بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫جوانییه‌كانی عه‌قڵ ببینن‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ :‬ئه‌ركێكی سیاسی‪ ،‬كه‌‬ ‫بریتییه‌ له‌وه‌ی هاوكاریان بێت بۆ‬ ‫به‌رزبوونه‌وه‌ بۆ جیهانی مناكان له‌‬ ‫رێی زانین و كرداری چاكه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌شی له‌ بیر ناچێت‬ ‫كه‌ حسابێك بۆ چێژ و خۆشی بكات‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌فالتوون له‌ دایالۆگی‬ ‫فیلیپۆسدا ده‌ڵێت «ژیانێكم پێخۆشه‌‬ ‫كه‌ هه‌نگوینی چێژ تێكه‌ڵ به‌ ئاوی‬ ‫سه‌رنجی هاوسه‌نگ ببێت»‪ .‬واته‌‬ ‫ئه‌و چێژە‌ی له‌ خزمه‌تی چاكه‌دا بێت‬ ‫الی ئه‌فالتوون جێگه‌ی بایه‌خ بووه‌‪.‬‬ ‫* هەفتانە دەینووسێت‬

‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی كوردستان و وه‌اڵمی جه‌نراڵه‌ ئه‌مریكیيه‌كه‌‬ ‫نزار ته‌یب هه‌ورامی‬

‫««‬

‫پێویسته‌ سه‌رجه‌م پارت ‌ه‬ ‫سیاسییه‌كان بیر ل ‌ه‬ ‫ئه‌نجامدانی هه‌ڵبژاردنێكی‬ ‫ته‌ندروست بكه‌نه‌وه‌ بۆ‬ ‫ده‌ستاوده‌ستكردنی ده‌سه‌اڵت‬

‫پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردن ئالیه‌تێكه‌ بۆ‬ ‫ده‌ستاوده‌ستكردنی ده‌سه‌اڵتی سیاسی له‌‬ ‫سیسته‌می دیموكراسیدا‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی هیچ‬ ‫ده‌سه‌اڵتێك یا سیسته‌مێكی سیاسی بۆ‬ ‫هه‌تاهه‌تایی له‌سه‌ر كورسیی ده‌سه‌اڵت‬ ‫نه‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬ب ‌ه ڕێگه‌ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫ه��اوواڵت��ی��ان ب�ه‌ شێوه‌یه‌كی ئ��ازادان �ه‌‬ ‫نوێنه‌ری خۆیان بۆ به‌ڕێوه‌بردنی كاروباری‬ ‫واڵت ده‌ستنیشان ده‌كه‌ن‪ .‬هه‌ڵبه‌ت ئه‌مه‌‬ ‫وه‌كو ئه‌وه‌ی كه‌ له‌ زاراوه‌ی هه‌ڵبژاردندا‬ ‫شیكاری بۆ ك �راوه‌ و زانستی سیاسی‬ ‫شیكاریی بۆ ك��ردووه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم له ‌رووی‬ ‫پراكتیكییه‌وه‌ تا چه‌ند ئه‌مه‌ په‌سه‌نده‌‬ ‫و دادگ���ه‌ری جێبه‌جێ ده‌ك��ات؟ ئه‌مه‌‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌كی دیكه‌یه‌ و پێویستی به‌‬ ‫وه‌اڵمی خۆی هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ ل ‌ه زۆربه‌ی‬

‫هه‌ڵبژاردنه‌كاندا كه‌ ئێستا له‌ جیهاندا‬ ‫پارتی براوه‌ ده‌سه‌اڵت ده‌گرێته‌ده‌ست‪،‬‬ ‫به‌ زۆرینه‌ی س��اده‌ (أغلبیة‌ البسیطة‌)‬ ‫ده‌س �ه‌اڵت ده‌گرنه‌ده‌ست‪ ،‬واته‌ په‌نجا‬ ‫كۆ یه‌ك‪ ،‬ئه‌مه‌ش مانای ئه‌وه‌ ناگه‌یه‌نێت‬ ‫پارتی براو ‌ه نوێنه‌ری سه‌رجه‌م توێژە‌كانی‬ ‫كۆمه‌ڵگایه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی ئێستا له‌ كوردستانی‬ ‫عێراق پێیدا تێپه‌ڕ ده‌بین‪ ،‬ئاماده‌كارییه‌‬ ‫بۆ پرۆسه‌ی بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستان‪ .‬له‌م سه‌روبه‌نده‌دا‬ ‫پێویسته‌ سه‌رجه‌م پارته‌ سیاسییه‌كانی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان بیر له‌ ئه‌نجامدانی‬ ‫هه‌ڵبژاردنێكی ته‌ندروست بكه‌نه‌وه‌‬ ‫بۆ ده‌ستاوده‌ستكردنی ده‌س�ه‌اڵت‪ ،‬له‌م‬ ‫ڕێگه‌یه‌وه‌ و دوور ل ‌ه هه‌موو ناكۆكییه‌كی‬ ‫زه‌ره‌رمه‌ند به‌ پرۆسه‌ی سیاسیی كوردستان‬ ‫و پارته‌ سیاسییه‌كان‪ ،‬یه‌كرتی بخوێننه‌وه‌‪،‬‬ ‫حساب بۆ هێزی یه‌كدی بكه‌ن و هیچ‬ ‫الی��ه‌ك پ �ه‌راوێ��ز ن�ه‌خ�ه‌ن‪ ،‬به‌ تایبه‌تی‬

‫ئه‌مه‌ ئه‌ركی ده‌زگا په‌یوه‌ندیداره‌كان و‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستانه‌‪ ،‬وه‌كو‬ ‫ده‌سه‌اڵتی جێبه‌جێكردنی په‌یوه‌ندیدار به‌‬ ‫ئه‌نجامدانی هه‌ڵبژاردنێكی ته‌ندروست‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی پێویسته‌ ل �ه‌س �ه‌ر پارته‌‬ ‫سیاسییه‌كانی ب �ه‌ش��دار ل� ‌ه پرۆسه‌ی‬ ‫سیاسی و هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ ،‬ركابه‌رییه‌كی‬ ‫گونجاو بكه‌ن و دوور له‌ هه‌موو كارێكی‬ ‫شه‌ڕانگێزی‪ ،‬پێویسته‌ گیانی لێبوورده‌یی‬ ‫له‌ناویاندا په‌ره‌ پێ بده‌ن‪ ،‬به‌ تایبه‌تی له‌‬ ‫پرۆسه‌یه‌كی گرنگی وه‌كو هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫و دوای ڕاگه‌یاندنی ئه‌نجامه‌كان‪ ،‬شكستی‬ ‫پارتێك و سه‌ركه‌وتنی پارتێكی دیكه‌ قبوڵ‬ ‫بكرێـت‪ .‬پارتی شكستخواردوو دان به‌‬ ‫شكسته‌كه‌ی خۆیدا بنێت و ڕێگه‌ بدات‬ ‫پارته‌كانی دیكه‌ی ب �راوه‌ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫كاروباری ده‌سه‌اڵت به‌ڕێوه‌به‌رن‪ .‬ئه‌مه‌ی‬ ‫ب��اس�مان ك��رد ل���ه‌ڕووی ئایدۆلۆژیاوه‌‬ ‫قسه‌مان له‌سه‌ری نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو ته‌نها‬

‫الیه‌نه‌ پراكتیكییه‌كه‌ی دیموكراسییه‪.‬‬ ‫ل �ه‌ واڵت��ێ��ك��ی وه‌ك���و ئ�ه‌م��ری��ك��ادا زۆر‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی پراكتیكی ده‌بیرنێت و پارتی‬ ‫شكستخواردوو له‌به‌رده‌م جه‌ماوه‌ره‌كه‌یدا‬ ‫دان به‌شكخستی خ��ۆی��دا دێنێت‪،‬‬ ‫رێگه‌ بۆ پارتی ركابه‌ری خۆش ده‌كات‬ ‫كاروباری واڵت به‌ڕێوه‌ببات و خۆی بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی چوار ساڵی دیكه‌ ئاماده‌‬ ‫ده‌ك��ات‪ .‬ساڵی ‪ 2008‬له‌ كاتی پرۆسه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی سه‌رۆكایه‌تیی ئه‌مریكادا‬ ‫بۆ هه‌ر یه‌ك له‌ (دیك چینی – كۆماری‬ ‫و ئۆبامای – دیموكراتی ) پرسیارم له‌‬ ‫یه‌كێك له‌ فه‌رمانده‌ مه‌ده‌نییه‌كانی‬ ‫ئه‌مریكا كرد به‌ ناوی (مسرت دان )‪ ،‬كه‌‬ ‫ئایا ده‌نگ به‌ نوێنه‌ری دیموكراته‌كان‬ ‫ده‌ده‌یت یاخود نوێنه‌ی كۆمارییه‌كان؟‬ ‫له‌ وه‌اڵمدا پێی وتم پرسیارێكی قورست‬ ‫لێكردم و وه‌اڵمێكی قورسیشی ده‌وێ‪،‬‬ ‫وتی‪ :‬هه‌مان ئه‌م پرسیاره‌ی تۆ له‌ شاری‬

‫به‌غدا له‌ الیه‌ن رۆژنامه‌نووسێكه‌وه‌ له‌‬ ‫فه‌رمانده‌یه‌كی سه‌ربازیی ئه‌مریكی كرا‬ ‫و له‌ وه‌اڵم��دا وتی‪ :‬پرسیارێكی قورست‬ ‫لێكردم و وه‌اڵمه‌كه‌شت ده‌ستناكه‌وێ!‬ ‫ده‌م��ه‌وێ پێت بڵێم ئێمه‌ وه‌ك��و گه‌لی‬ ‫ئه‌مریكا هونه‌ری مانه‌وه‌ی گه‌له‌كه‌مان‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌مه‌ وه‌ستاوه‌ ئه‌م جۆره‌ پرسیارانه‌‬ ‫ت�ه‌ن��ان�ه‌ت ل �ه‌ن��او خ��ۆش�مان��دا له‌یه‌كرت‬ ‫نه‌كه‌ین‪ .‬ئێستا ئێم ‌ه كه‌ له‌ عێراقین‬ ‫كه‌سامن نازانێ ده‌نگ به‌ كێ ده‌ده‌ین‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ش ئاشكرا بكه‌ین ناتوانین‬ ‫كاروباری واڵت به‌ڕێوه‌به‌رین‪ ،‬به‌ تایبه‌تی‬ ‫ئێستا ئه‌مریكا نه‌ك حوكمڕانی خۆی‪،‬‬ ‫به‌ڵكو زۆرب��ه‌ی سه‌ربازه‌كانی به‌سه‌ر‬ ‫واڵتی جیهاندا دابه‌شبوون و به‌ جۆرێك‬ ‫له‌ جۆره‌كان حوكمڕانیی واڵتانی دیكه‌ی‬ ‫جیهان ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ وه‌اڵمی ئه‌م‬ ‫پرسیاره‌ت ده‌ستناكه‌وێ‪ ،‬منیش هه‌مان‬ ‫وه‌اڵمم هه‌یه‌ بۆ پرسیاره‌كه‌ت ‪.‬‬

‫كولتووری بێگانه‌ و خۆمانه‬ ‫مه‌ال ئه‌حمه‌د قامیشی‬

‫««‬

‫ئه‌مڕۆ هه‌ند ‌ێ ده‌روێشی‬ ‫ڕۆژئاوا بێگوێدانه‌ هیچ‬ ‫به‌هایه‌ك‪ ،‬ده‌یانه‌وێت‬ ‫سه‌راپا ئه‌و نه‌ریته‌ی‬ ‫هه‌مان ‌ه فڕێی بده‌ن‬

‫لێره‌ و له‌و ‌ێ به‌رگوێامن ده‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫خه‌ڵكانێك ب ‌ه ناوی ڕۆژنامه‌نووس‪ ،‬یان‬ ‫چاالكوان له‌ بواری كۆمه‌ڵگای مه‌ده‌نی‪،‬‬ ‫ت��ان �ه‌وت �ه‌ش �ه‌ر ده‌ده‌ن ل �ه‌ ڕاب����ردوو و‬ ‫ڕە‌سه‌نایه‌تی ئه‌م گه‌له‌‪ ،‬له‌و ڕێگه‌یه‌وه‌‬ ‫دژایه‌تیی دینه‌كه‌ش ده‌ك��ه‌ن‪ ،‬ب��اس له‌‬ ‫كولتوور ده‌ك��ه‌ن‪ ،‬كولتوور بریتیی ‌ه له‌‬ ‫شێوازی ژیان و بیركردنه‌وه‌ و هه‌ڵسوكه‌وت‬ ‫و نه‌ریتی هه‌ر گه‌ل و نه‌ته‌وه‌یه‌ك‪ ،‬كه‌‬ ‫دواج��ار ده‌بێته‌ جێگه‌ی شانازی بۆ ئه‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌‪ ،‬به‌ ه �ه‌ردوو الیه‌نی سلبی و‬ ‫ئیجابی‪ ،‬كه‌ ده‌بێت الیه‌نه‌ جوانه‌كانی‬ ‫ك��ول��ت��وور پ��ه‌ره‌ پ��ێ ب��درێ��ت و الیه‌نه‌‬ ‫خراپه‌كانی البربێت‪.‬‬ ‫ب��ه‌داخ��ه‌وه‌ ئ���ه‌وه‌ی ل � ‌ه ئ�ه‌م��ڕۆی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��دا ده‌ب��ی�نرێ��ت‪ ،‬بریتییه‌ له‌‬

‫س��ڕی��ن��ه‌وه‌ی ه��ه‌م��وو داب��ون �ه‌ری��ت��ی‬ ‫ن �ه‌ت �ه‌وه‌ك �ه‌م��ان ب �ه‌ چ��اك و خ �راپ �ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ل �ه‌ب �ه‌رئ �ه‌وه‌ی گ��وای�ه‌ ك��ول��ت��ووری ئێمه‌‬ ‫وه‌حشیگه‌رانه‌یه‌ و خێڵه‌كییه‌ و هیچی‬ ‫له‌گه‌ڵ دونیای مۆدێرن ناگونجێ‌‪ .‬له‌كاتێكدا‬ ‫واڵتێكی وه‌كو سوید كه‌ له‌ لوتكه‌ی ئاشتی‬ ‫و دیموكراتی و پێشكه‌وتندایه‌‪ ،‬تا ئێستاش‬ ‫شانازی به‌ دی��ارده‌ی�ه‌ك��ەوە ده‌ك��ه‌ن كه‌‬ ‫له‌ كۆندا پێڕە‌ویان لێكردووه‌‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫دیارده‌ی چه‌ته‌ی ده‌ریایی‪ ،‬ئه‌وان ده‌ڵێن‬ ‫ڕاسته‌ چه‌ته‌ی ده‌ریا كارێكی خراپه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێمه‌ وه‌ك كولتوور ڕێزی لێده‌گرین‪ ،‬ئه‌ی‬ ‫بۆ ئێمه‌ ڕێزنه‌گرین له‌ كولتووری كوردیامن‬ ‫كه‌ پڕە‌ له‌ به‌های ب�ه‌رزی مرۆڤایه‌تی و‬ ‫ئه‌خالقی و ئاینی؟ كه‌چی پێامن شه‌رم بێت‬ ‫باسی بكه‌ین و بچین بۆ كولتووری بێگانه‌‬ ‫و شانازی بكه‌ین به‌ شه‌ڕە‌په‌ڕۆ و شه‌ڕە‌ئاو‬ ‫و شه‌ڕە‌قسه‌وە! بۆ له‌بیر خۆمانی به‌رینه‌وه‌‬

‫ئه‌و هه‌موو هاوكاری و خۆشه‌ویستییه‌ی‬ ‫خه‌ڵكی گونده‌كانی كوردستان له‌گه‌ڵ‬ ‫میوان و خزمه‌تی پێشمه‌رگه‌ و ئازادكردنی‬ ‫سه‌رجه‌م ئه‌و سه‌ربازانه‌ی ڕژێمی پێشوو‬ ‫ساڵی (‪ )1991‬ك ‌ه بۆ له‌ناوبردنی ئێمه‌‬ ‫هاتوون‪ ،‬بۆ ده‌بێت ئه‌م ڕەوشته‌ جوانانه‌‬ ‫به‌ قێزه‌ون و خێڵه‌كی لێكبدرێته‌وه‌؟ ئه‌گه‌ر‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌ك نه‌ریت و كولتوری نه‌ما‪ ،‬چیی‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌ شانازی پێوه‌ بكات؟ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئێمه‌ ڕێ��ز له‌ حوجره‌یه‌ك نه‌گرین كه‌‬ ‫چه‌ندین كه‌ڵه‌پیاوی پێگه‌یاندووه‌ كه‌ ئێستا‬ ‫نامه‌ی ماسته‌ر و دكتۆرا له‌سه‌ر ژیان و‬ ‫نووسینه‌كانیان به‌ده‌ست دێنن‪ ،‬ئه‌ی بڵێین‬ ‫ئه‌و زانا به‌رزانه‌مان له‌كوێوه‌ هاتوون‌؟‬ ‫ئه‌گه‌ر پشتامن كرد له‌ جلوبه‌رگی كوردی‬ ‫و ڕە‌سه‌نایه‌تیی گه‌له‌كه‌مان‪ ،‬هه‌ر ومتان‬ ‫(ئۆكه‌ی‪ ،‬بای بای و ‪ ...‬هتد) چی له‌ كولتوور‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬به‌ تایبه‌ت كولتووری ئێمه‌ی‬

‫كورد دووجار جێگه‌ی شانازیامنه‌ كه‌ ل ‌ه‬ ‫ئیسالمه‌وه‌ سه‌رچاوه‌ی گرتووه‌‪ ،‬پڕیه‌تی‬ ‫له‌ گیانی لێبورده‌یی و خۆشه‌ویستی و‬ ‫ڕێزگرتن‪ .‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ ئه‌مڕۆ هه‌ندێ‌‬ ‫ده‌روێ��ش��ی ڕۆژئ����اوا بێگوێدانه‌ هیچ‬ ‫به‌هایه‌ك‪ ،‬ده‌یانه‌وێت سه‌راپا ئه‌و كولتوور‬ ‫و نه‌ریته‌ی هه‌مانه‌ فڕێی بده‌ن و به‌ناوی‬ ‫پێشكه‌وتن و مۆدێرنه‌وه‌ ب ‌ه دروشمه‌كانی‬ ‫ڕۆژئاوا خه‌ڵه‌تاون‪ ،‬نازانن كه‌ دروشمێكی‬ ‫بۆشه‌ و ده‌نگی ده‌هۆڵ ‌ه و له ‌دووری‬ ‫خۆشه‌‪.‬‬ ‫ه��ه‌رچ��ه‌ن��ده‌ ئ����ه‌وان ل��ه‌ ڕووی‬ ‫ته‌كنه‌لۆژیا و پێشكه‌وتوون‪ ،‬به‌اڵم ئێستاش‬ ‫ئه‌و كۆمه‌ڵكوژی و جینۆسایده‌ی كورد‪،‬‬ ‫فه‌له‌ستین‪ ،‬بۆرما‪ ،‬میرس و ئه‌فغانستان‪،‬‬ ‫ه��ه‌م��ووی ب��ه‌ پ��ی�لان��ی رۆژئ���اوای���ه‌ و‬ ‫به‌ندیخانه‌كانی وه‌ك (ئه‌بوغرێب و‬ ‫گوانتانامۆ) شایه‌تن بۆ ئه‌م ڕاستییه‌ كه‌‬

‫هه‌موو دروشمه‌كانی ئازادی و مافی مرۆڤ‬ ‫به‌درۆده‌خاته‌وه‌‪ ،‬خۆ ئه‌گه‌ر مه‌به‌ست له‌‬ ‫پێشكه‌وتن مه‌سه‌له‌ی كۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی‬ ‫بێت‪ ،‬ئ �ه‌وا پێغه‌مبه‌ر (دروودی خوای‬ ‫له‌سه‌ر بێت) نزیكه‌ی ه ‌هزار ساڵ پێش‬ ‫فه‌یله‌سوفه‌كانی وه‌ك (جۆن لۆك‪ ،‬جان‬ ‫جاك ڕۆسۆ) بنیاتنه‌ری كۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی‬ ‫بوو ‌ه له‌ شاری مه‌دینه‌ی پیرۆز‪ ،‬له‌ سایه‌ی‬ ‫ده‌ستووری مه‌دینه‌دا مه‌سیحی و جوله‌كه‌‬ ‫و بتپه‌رست و موسڵامن پێكه‌وه‌ ده‌ژیان‪،‬‬ ‫بۆ ده‌بێت ئه‌مڕۆ به‌ فیتی خه‌ڵكانێك‬ ‫كه‌ هه‌ست به‌ پرسیاریه‌تی ناكه‌ن‪ ،‬تف‬ ‫له‌ ڕاب��ردوی خۆمان بكه‌ین‪ ،‬كه‌ به‌وه‌ش‬ ‫شه‌رمه‌زاری دنیا و دواڕۆژ ده‌بین‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ده‌بێت ئه‌و كولتووره‌ جوان و په‌سنده‌‬ ‫بپارێزین له‌ توانه‌وه‌ و شوێنكه‌وتنی بێگانه‌‪،‬‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی خراپیشه‌ ی��ان چ��اك بكرێ‪ ،‬یان‬ ‫البربێ‪.‬‬

‫‪12‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)49‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/8/27‬ساڵی یەکەم‬

‫حه‌جكردن‬ ‫پێویست نییه‌‬

‫ڕێگه‌چاره‌یه‌ك بۆ رۆژئاوای كوردستان‬

‫عه‌لی سیرینی‬ ‫حه‌ج ته‌نها ڕوكنێكه‌ له‌ ئیسالم‬ ‫په‌یوه‌ست كراوه‌ به‌ مه‌رج‪ ،‬مه‌رجی‬ ‫بوونی پاره‌و توانا‪ .‬هه‌روه‌ها ئه‌ركه‌كانی‬ ‫ئیسالم‪ ،‬گه‌ر بوون به‌ مایه‌ی ئازاردانی‬ ‫مرۆڤ‪ ،‬له‌جیاتی واجببوون‪ ،‬حه‌رام‬ ‫ده‌بن‪ .‬بۆ منوونه‪ ‌،‬گه‌ر ڕۆژووگرتن بووه‌‬ ‫هۆی له‌ناوچوون‪ ،‬یان نه‌خۆشییه‌كی‬ ‫كوشنده‌‪ ،‬پێویسته‌ ده‌ستبه‌جێ بشكێت‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ زۆر به‌ ڕووىن و ئاشكرا له‌‬ ‫شه‌ریعه‌تدا به‌یان كراوه‌‪ .‬له‌ الیه‌كی‬ ‫تریش‪ ،‬سه‌باره‌ت به‌ حه‌جكردن‪،‬‬ ‫مسوڵامن پێویسته‌ ئه‌وه‌ بزانێت كه‌‬ ‫شه‌رع‌ شتی سه‌ره‌كی و الوه‌كیی تیایه‌‪.‬‬ ‫گه‌ر تۆ خزمێكت یان جیرانێكت یان‬ ‫مسوڵامنی واڵتێكی تر (ته‌نانه‌ت مرۆڤی‬ ‫غه‌یه‌ره‌ مسوڵامنیش) دووچاری نه‌مان‬ ‫ببێته‌وه‌ به‌ هۆی قاتوقڕ‪ ،‬حه‌جكردن و‬ ‫سه‌رفكردن له‌جیاتی خێر‪ ،‬ده‌بێته‌ حه‌رام‬ ‫و گوناهێكی گه‌وره‌ش‪ .‬پێویستیامن‬ ‫به‌وه‌ نییه‌ منوونه‌ بێنینه‌وه‌‪ ،‬كه‌ له‌‬ ‫زۆرێك واڵتانی مسوڵامنان‪ ،‬ملیۆنان‬ ‫دووچاری برسیه‌تیی و ده‌ربه‌ده‌ریی‬ ‫بوونه‌ته‌وه‌‪ .‬خه‌ڵكێكی زۆر له‌ جیهانی‬ ‫ئیسالم‪ ،‬له‌ ئه‌فریقا‪ ،‬له‌ ئاسیا له‌‬ ‫برسا ده‌مرن‪ .‬كه‌وات ‌ه واجبی تۆ وه‌ك‬ ‫مسوڵامنێك‪ ،‬وه‌ك سه‌ره‌تاییرتین ئه‌رك‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ مرۆڤ له‌ مردن ڕزگار بكه‌یت‪.‬‬ ‫یه‌عنی له‌ كاتێكدا ملیۆنان كه‌س‬ ‫دووچاری له‌ناوچوون هاتوون‪ ،‬تۆش به‌‬ ‫زه‌وقێكی خۆشه‌وه‌ به‌ره‌و گه‌شتوگوزاری‬ ‫حه‌جكردن به‌ڕێده‌كه‌وی‪ ،‬گوایه‌ خودای‬ ‫گه‌وره‌ له‌ خۆت ڕازی ده‌كه‌ی‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫باش بزانه‌ كه‌ تۆ له‌ ئه‌لف و بێی ئیسالم‬ ‫تێنه‌گه‌یشتووی‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌ الیه‌ك‪ .‬له‌ الیه‌كی تره‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌موو كه‌س ده‌زانێ واڵتی مه‌ككه‌‬ ‫و مه‌دینه‌ كه‌وتووه‌ته‌ ژێر ده‌ستی‬ ‫بنه‌ماڵه‌یه‌ك‪ ،‬نۆكه‌ری هه‌ره‌ به‌نرخی‬ ‫دوژمنانی ئیسالمن‪ ،‬ئه‌مریكا و‬ ‫ئیسڕائیل‪ .‬هه‌رچی پاره‌وپولی ئه‌م واڵته‌‬ ‫هه‌یه‪ ‌،‬دژ به‌ مسوڵامنان به‌كاردێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌ میرس‪ ،‬به‌ پاره‌ی واڵتی حیجاز‪،‬‬ ‫هه‌زاران مسوڵامنی میرس كوژران‬ ‫و بریندار بوون‪ .‬مه‌لیك عه‌واڵی‬ ‫(سعودیه‌)‪ ،‬له‌ گه‌ڵ شانشینه‌كانی تری‬ ‫كه‌نداو‪ 13 ،‬ساڵ ئابڵوقه‌ی عێراقیان‬ ‫دا‪ ،‬زیاتر له‌ ملیۆنێك منداڵ‪ ،‬پیر و‬ ‫نه‌خۆش بوونه‌ قوربانیی‪ .‬جگه‌ له‌مه‌ش‪،‬‬ ‫هه‌رچی پاره‌وپولی به‌ناو شانشینی‬ ‫سعودیه‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌رده‌وام به‌ره‌و‬ ‫ئه‌مریكا ده‌چێت (تا ساڵی ‪2001‬‬ ‫زیاتر له‌ ‪ 850‬ملیار دۆالر)‪ .‬ته‌نانه‌ت‬ ‫مه‌ككه‌ و مه‌دینه‌ هه‌ژاری زۆری تیایه‌‬ ‫و له‌ ‪%20‬ی دانیشتوان بێكارن‪ .‬جگه‌‬ ‫له‌مه‌ش‪ ،‬بێكاریی ده‌مامكدراویش‬ ‫زۆر له‌مه‌ زیاتره‌‪ .‬به‌ یه‌ك باران بارین‪،‬‬ ‫شاری جه‌دده‌ كه‌وته‌ ژێر ئاوه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ خزمه‌تگوزاری تیا ناكرێت‪ .‬به‌ناو‬ ‫ئه‌میر‪ ،‬وه‌لید بن ته‌اڵڵ‪ ،‬ك ‌ه خاوه‌نی‬ ‫‪%15‬ی سیتی بانكی ئه‌مریكییه‌‪ ،‬شوێنی‬ ‫ئیشه‌كه‌ی له‌ جه‌دده‪ ‌،‬باڵه‌خانه‌یه‌كی‬ ‫مه‌زنه‌‪ ،‬ئافره‌ت بۆی نییه‌ به‌ حیجاب‬ ‫پۆشییه‌وه‌ بچێته‌ ناوی! ئه‌م بنه‌ماڵه‌یه‌‬ ‫به‌ داوێنپیسی ناوبانگیان ده‌ركردووه‌‪،‬‬ ‫هه‌واڵه‌كانیان له‌ میدیای ڕۆژئاوا‬ ‫ده‌زرینگێته‌وه‌‪ .‬پێش ماوه‌یه‌ك میرێكیان‬ ‫له‌ به‌ریتانیا‪ ،‬هاوڕە‌گه‌زبازه‌كه‌ی خۆی‬ ‫كوشت‪ .‬ئه‌وه‌ی خودا و پێغه‌مبه‌ر‬ ‫پێی ناخۆش بێت‪ ،‬ئه‌م بنه‌ماڵه‌یه‌‬ ‫ده‌یكات‪ .‬مسوڵامنانی ساده‌ش‪ ،‬به‌ ناوی‬ ‫حه‌جه‌وه‌‪ ،‬ده‌چن پاره‌وپول ده‌خه‌نه‌‬ ‫گیرفانه‌كانیانه‌وه‌‪ ،‬بۆ به‌كاهێنانی دژی‬ ‫ئیسالم و مسوڵامنان!‬

‫‪birura_bayan@yahoo.com‬‬

‫نازم عه‌بدوڵاڵ‬ ‫پێویسته‌ كوردانی خۆرئاوا به‌دوای‬ ‫ڕێگه‌چاره‌یه‌كی ڕیشه‌ییدا بگه‌ڕێن‪ ،‬تاوه‌كو‬ ‫ئه‌و ئازادییه‌ی به‌هۆی شۆڕشه‌كانی به‌هاری‬ ‫عه‌ره‌بییه‌وه‌ كورد لێی سودمه‌ندبووه‌‪ ،‬هه‌تا‬ ‫هه‌تایی بێت‪ ،‬چونكه‌ حیزبی به‌عسی‬ ‫س��وری تێڕوانینی بۆ ك��ورد نه‌گۆڕاوه‌ و‬ ‫هه‌مان قه‌ناعه‌ت و بۆچونی پێشوی خۆی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم گۆڕانكارییه‌ هه‌رێامیه‌تی و‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كان وایان كردووه‌ كوردان‬ ‫زه‌مینه‌یه‌كی له‌باریان بۆ بسازێت و بنب به‌‬ ‫خاوه‌نی خاكی ئازادكراوی خۆیان‪ ،‬وه‌كو‬ ‫ڕێگه‌چاره‌یه‌ك بۆ رۆژئاوای كوردستان‪ ،‬ئه‌م‬

‫هه‌نگاوانه‌ به‌پێویست ده‌زانم‪:‬‬ ‫‪-1‬حیزبی به‌عسی سوریا به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫كاتی به‌هۆی فشاری ئۆپۆزسیۆنه‌وه‌ و به‌‬ ‫ڕێكه‌وتنێك له‌گه‌ڵ هه‌ندێك له‌ سه‌ركرده‌‬ ‫و الیه‌نه‌ كوردییه‌كان‪ ،‬ناوچه‌ كوردییه‌كانی‬ ‫چۆڵكردووه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌ هه‌نگاوێكی باشه‌‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم پێویسته‌ سه‌ركردایه‌تیی ك��ورد‬ ‫گره‌نتیی نێوده‌وڵه‌تی و ده‌س��ت��ووری‪،‬‬ ‫مسۆگه‌ر بكات‪ ،‬تا گره‌نتییه‌ك بێت‪،‬‬ ‫جارێكی تر له‌شكری حكومه‌تی سوریا‬ ‫نه‌گه‌ڕێته‌وه‌ ناو خاكی كوردستان‪ ،‬كه‌‬ ‫هه‌ركات ئۆپۆزسیۆن سه‌ركه‌وتو نه‌بوون‪،‬‬ ‫ی��ان له‌گه‌ڵ به‌شار ئه‌سه‌د رێكه‌وتن‪،‬‬ ‫هێزی پێشمه‌رگه‌ و الیه‌نه‌ كوردییه‌كان‬ ‫وه‌ده‌رن �ه‌ن��ێ��ت و ب�ه‌ هێزی س�ه‌رب��ازی‬ ‫هه‌موو ناوچه‌ كوردییه‌كان نه‌گرێته‌وه‌ و‬ ‫قه‌تڵوعامی خه‌ڵكی كوردستان نه‌كات‪،‬‬ ‫بۆیه‌ تاكه‌ چاره‌سه‌ر له‌م قۆناغه‌دا گه‌ڕانه‌‬ ‫به‌دوای گره‌نتی و پشتیوانیی نێوده‌وڵه‌تیدا‪،‬‬ ‫كوردستانی باشور جگه‌ له‌وه‌ی ئه‌زمونی‬ ‫شۆڕشی زیاتر له‌ (شه‌ست) ساڵی هه‌بوو‪،‬‬ ‫نه‌یده‌توانی له‌سه‌ر پێی خۆی بوه‌ستێت‪،‬‬

‫ئه‌گه‌ر بڕیاری ئه‌نجومه‌نی ئاسایشی‬ ‫(‪ )688‬نه‌بوایه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌و بڕیاره‌ رێگریی له‌‬ ‫به‌كارهێنانی هێزی ئاسامنیی حكومه‌تی‬ ‫عێراق كرد‪ ،‬ئه‌وه‌ش سه‌ره‌تایه‌ك بوو بۆ‬ ‫جێگیركردنی فیدراڵیه‌ت له‌ ده‌ستووری‬ ‫عێراق‪ ،‬هه‌ركاتێك پشتیوانیی نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫بۆ كوردانی ڕۆژئاوا ده‌سته‌به‌ربوو‪ ،‬ئه‌وكاته‌‬ ‫ده‌توانن له‌سه‌ر پڕۆژە‌ی فیدڕاڵی یان هه‌ر‬ ‫پڕۆژە‌یه‌كی گونجاو‪ ،‬له‌گه‌ڵ حكومه‌تی‬ ‫س��وری��ادا ڕیكبكه‌ون‪ ،‬نابێ‌ ئه‌وه‌شامن‬ ‫ل ‌ه بیر بچێت‪ ،‬كه‌ ئۆپۆزسیۆنی سوریا‬ ‫به‌ ڕە‌سمی دان��ی ن��اوه‌ به‌ جێگیركردنی‬ ‫مافی ك��ورد ل� ‌ه ده‌س��ت��ووری س��وری��ادا‪،‬‬ ‫پێویست ‌ه سه‌ركردایه‌تیی كورد متامنه‌ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی سوریا له‌ده‌ستنه‌دات‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌وان ئه‌لته‌رناتیفی حیزبی به‌عسن‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌م مه‌به‌سته‌ش پێویست ‌ه سه‌ركردایه‌تی‬ ‫رۆژئ��اوای كوردستان‪ ،‬به‌ لێكتێگه‌یشنت‬ ‫خۆیان بپارێزن له‌ ش �ه‌ڕی الیه‌نه‌كانی‬ ‫ت��ری ئۆپۆزسیۆنی حكومه‌تی سوریا‪،‬‬ ‫چونكه‌ شه‌ڕ و نائارامی له‌ به‌رژە‌وه‌ندیی‬ ‫ك��ورد نییه‌‪ ،‬بۆیه‌ له‌جیاتی ئ�ه‌وه‌ ده‌بێ‌‬

‫له‌ هه‌وڵی بنیاتنانی كوردستاندا بن و‬ ‫خه‌ڵك و میلله‌ت دڵخۆش بكه‌ن‪ ،‬له‌جیاتی‬ ‫به‌رژە‌وه‌ندیی حیزبی‪ ،‬به‌رژە‌وه‌ندیی ئه‌وان‬ ‫له‌به‌رچاو بگرن‪ .‬تا ئێستا دیار نیی ‌ه كورد‬ ‫له‌سه‌ر چ بنه‌مایه‌ك له‌گه‌ڵ حكومه‌تی‬ ‫س��وری��ادا ریككه‌وتووه‌‪ ،‬پێویسته‌ ئه‌و‬ ‫ڕێكه‌وتن ‌ه به‌شاراوه‌یی نه‌مێنێته‌وه‌ و گه‌لی‬ ‫سوریا ناوه‌رۆكه‌كه‌ی بزانن‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫جار ‌ێ ئه‌م بابه‌ته‌ گه‌رماوگه‌رمه‌‪ ،‬چاودێران‬ ‫و ڕاگه‌یاندنه‌كان باس له‌ كه‌موكورتی و‬ ‫خه‌له‌له‌كانی الیه‌ن و پارته‌كانی كوردستان‬ ‫ناكه‌ن‪ ،‬خۆ ئ�ه‌م خاترگرتنه‌ش تا سه‌ر‬ ‫نابێت‪ ،‬ئه‌وكاته‌ كێشه‌ و گرفتی زۆریان بۆ‬ ‫دروستده‌بێت‪.‬‬ ‫‪-2‬به‌زووترین كات هه‌وڵی پێكهێنانی‬ ‫ده‌س��ه‌اڵت و ئیداره‌یه‌كی بنكه‌ ف �راوان‬ ‫بده‌ن‪ ،‬له‌ هه‌موو الیه‌ن و پێكهاته‌كانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌وه‌ تاكه‌ ڕێگه‌یه‌ كه‌‬ ‫ده‌ستی واڵتانی دراوسێی تێنه‌كه‌وێت و‬ ‫ل ‌ه پێناوی به‌رژە‌وه‌ندیی خۆیاندا شه‌ڕی‬ ‫ن��اوخ��ۆی��ان پ �ێ‌ دروس���ت ن �ه‌ك �ه‌ن‪ ،‬خۆ‬ ‫ئه‌زموونی شه‌ڕی ناوخۆی كوردوستانی‬

‫باشوور دوور نییه‌‪ ،‬ك ‌ه هه‌ر كات الیه‌كیان‬ ‫ب ‌هرامبه‌ر به‌ ئه‌وی تریان الواز ده‌بوون‪،‬‬ ‫په‌نایان بۆ واڵتانی دراوسێ‌ ده‌برد‪ ،‬ڕۆژێك‬ ‫هێنانی له‌شكری حكومه‌تی عێراق‪ ،‬ڕۆژێك‬ ‫توركیا و ڕۆژێكی تر ئێران‪.‬‬ ‫‪-3‬ده‌بێت بیركردنه‌وه‌یه‌كی خۆماڵیان‬ ‫هه‌بێت و خۆیان بپارێزن له‌ هه‌موو‬ ‫ئه‌جێندایه‌كی ده‌ره‌كیی پارت و الیه‌نه‌‬ ‫سیاسییه‌ كوردییه‌كانی پارچه‌كانی تری‬ ‫كوردستان‪ ،‬چونكه‌ ئ�ه‌وه‌ ڕیگه‌یه‌كه‌ بۆ‬ ‫توڕە‌نه‌كردنی حكومه‌ته‌كانی ناوه‌ندی‬ ‫ناوچه‌كه‌‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ل ‌ه سه‌رهه‌ڵدانی‬ ‫شۆڕشه‌كانی كورده‌وه‌ تا ڕووخانی ڕژێمی‬ ‫به‌عسیش‪ ،‬ڕێكه‌وتنێكی ئیسرتاتیژی له‌‬ ‫نێوان هه‌ر چوار ده‌وڵه‌تی عێراق و سوریا و‬ ‫توركیا و ئێراندا هه‌بووه‌‪ ،‬بۆ یه‌كهه‌ڵوێست‬ ‫بوون به‌رانبه‌ر به‌ شۆڕشی كورد‪ ،‬به‌گوێره‌ی‬ ‫پێویست كۆبوونه‌ته‌وه‌ بۆ پیالن دانان و‬ ‫ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی جموجوڵه‌كانی كورد‪،‬‬ ‫ل ‌ه هه‌ر چوار پارچه‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم گۆڕانكارییه‌‬ ‫هه‌رێامیه‌تییه‌كان ئه‌و ڕێكه‌وتنه‌یان زۆر‬ ‫الواز كردووه‌‪.‬‬

‫فه‌رهاد سه‌نگاویی له‌ نێوان سێمبۆل و سونبولدا‬ ‫نالی پێنجوێنی‬ ‫زۆرب��ه‌م��ان ب� ‌ه ده‌ن��گ�ه‌ زواڵڵ و‬ ‫وروژێنه‌ره‌كه‌ی كاك فه‌رهاد سه‌نگاویی‬ ‫ئاشناین‪ ،‬له‌ كاتی ش��ۆڕش ل ‌ه شاخ و‬ ‫ل ‌ه ده‌م��ی ڕاپ �ه‌ڕی��ن‪ ،‬له‌ ساته‌وه‌ختی‬ ‫پێشكه‌شكردنی هه‌واڵه‌كان‪ ،‬هه‌موومان‬ ‫وه‌ك پوره‌ی هه‌نگ له‌ ده‌وری ڕادیۆكان‬ ‫كۆده‌بووینه‌وه‌‪ ،‬تا به‌ ده‌نگه‌ زواڵڵه‌كه‌ی‬ ‫ئه‌و گوێبیستی هه‌واڵ و ڕووداوه‌كانی‬ ‫شۆڕش و پێشمه‌رگه‌ و ڕۆژگ��ار ببین‪.‬‬

‫دوای گوێگرتنامن ل�ه‌ ه�ه‌واڵ�ه‌ك��ان‪،‬‬ ‫هه‌موومان وره‌مان به‌ قه‌د چیای گۆیژ ‌ە‬ ‫ب �ه‌رزده‌ب��ووه‌وه‌ و ده‌مانویست ببینه‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌ و په‌الماری دوژمن بده‌ین‪ .‬له‌‬ ‫سه‌رده‌می شۆڕش‪ ،‬ڕاگه‌یاندنه‌كان زیاتر‬ ‫مۆركی كوردانه‌ و نیشتامنییانه‌یان پێوه‌‬ ‫دیاربوو‪ ،‬وه‌ك ئه‌مڕۆ مۆتیڤی حیزبی‬ ‫و ئایدیۆلۆژی هه‌ناوی دانه‌ڕزاندبوون‪،‬‬ ‫هه‌موو ئه‌وانه‌شی له‌و بواره‌دا كاریان‬ ‫ده‌كرد و ده‌رده‌كه‌وتن‪ ،‬خۆشه‌ویستی‬ ‫و ڕێ��زی خه‌ڵكیان مسۆگه‌ر ده‌ك��رد‪.‬‬ ‫كاك فه‌رهاد سه‌نگاوی‪ ،‬ئه‌ستێره‌یه‌كی‬ ‫گه‌شاوه‌ی ئه‌و ڕۆژگاره‌یه‌ و ئێستاش‬ ‫ئه‌دره‌وشێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌مڕۆژانه‌دا كه‌ناڵێكی ئاسامنی‪،‬‬ ‫میوانداریی ك��اك ف �ه‌ره��ادی��ان ك��رد‪،‬‬ ‫ته‌وه‌ری به‌رنامه‌كه‌ قسه‌كردن بوو له‌مه‌ڕ‬ ‫كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی‪ .‬ئه‌و وتووێژە‌ و‬ ‫وه‌اڵمه‌كان یه‌ك دوو تێبینی و سه‌رنجیان‬

‫ال درووس��ت��ك��ردم‪ ،‬ل��ێ��ره‌دا ئاماژە‌یان‬ ‫پێبده‌م‪.‬‬ ‫ی�����ه‌ك�����ه‌م‪ :‬ك��ه‌س��ای��ه‌ت��ی��ی��ه‌‬ ‫هه‌ڵكه‌وتووه‌كانی ئێمه‌ ڕۆشنبیر‪،‬‬ ‫نووسه‌ر‪ ،‬هونه‌رمه‌ند‪ ،‬شاعیر‪ ،‬موڵكی‬ ‫هه‌موو كۆمه‌ڵگه‌ن‪ ،‬به‌ گشت ڕە‌نگ‬ ‫و ده‌ن��گ�ه‌ ج��ی��اوازه‌ك��ان��ی �ه‌وه‌‪ ،‬ناكرێ‬ ‫و ن��اب��ێ‪ ،‬بكرێنه‌ موڵكی الیه‌نێك‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و ج��ۆره‌ هه‌ڵوێستانه‌ ق �ه‌ب��اره‌ و‬ ‫قورساییان بچوكده‌كاته‌وه‌‪ .‬به‌داخه‌وه‌‬ ‫ل���ه‌م���ڕۆدا خ��ه‌ری��ك�� ‌ه ح��ی��زب��ای�ه‌ت��ی‬ ‫هۆكارێكه‌وه‌ بۆ ڕێكخستنی ژیانی‬ ‫سیاسیامن‪ ،‬ده‌كرێته‌ ئامانج و بۆ‬ ‫ده‌سته‌به‌ركردنی به‌رژە‌وه‌ندیی گرووپ‬ ‫و تاقمێك وه‌گه‌ڕده‌خرێت‪ ،‬سه‌ره‌نجام‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیی بااڵ و گشتیش پشتگوێ‬ ‫ده‌خرێت‪ .‬ئه‌مه‌ واقیعێكه‌ و ناتوانین‬ ‫نكوڵی لێبكه‌ین‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ :‬پێشكه‌شكاری به‌رنامه‌كه‌‬

‫ك���اك ف���ه‌ره���ادی وه‌ك ن��ووس��ه‌ر و‬ ‫ڕۆش��ن��ب��ی��رێ��ك ن��اس��ان��د‪ ،‬ن���ه‌ك وه‌ك‬ ‫ڕاگه‌یاندنكارێكی پێشمه‌رگه‌ و دێرین‪،‬‬ ‫له‌ وه‌اڵم��ی پرسیارێكدا‪ ،‬كاك فه‌رهاد‬ ‫سه‌نگاوی له‌بری سێمبۆل (‪)Symbol‬‬ ‫به‌هه‌ڵه‌ سونبولی به‌كارده‌هێنا‪ ،‬ئاشكرایه‌‬ ‫واتای سێمبۆل و سونبول زۆر جیاوازن‪.‬‬ ‫سونبول وشه‌یه‌كی عه‌ره‌بییه‌‪ ،‬به‌ واتای‬ ‫گوڵه‌گه‌نم دێ��ت‪ .‬م�ه‌ح��وی ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫دڵ��م وه‌ك خونچه‌ پڕخونی فیراقی‬ ‫سه‌بز پۆشێكه‌‪ ،‬وه‌كو سونبول حه‌واسم‬ ‫ته‌فره‌قه‌ی كاكۆڵ به‌دۆشێكه‌‪.‬‬ ‫سێمبۆل وشه‌یه‌كی ئینگلیزییه‌ و‬ ‫به‌واتای ڕە‌مز دێت‪ .‬كه‌سی ڕاگه‌یاندنكار‬ ‫و نووسه‌ر‪ ،‬به‌ پله‌ی یه‌كه‌م‪ ،‬له‌گه‌ڵ زماندا‬ ‫مامه‌ڵه‌ ده‌كات‪ ،‬نابێ ئه‌و جۆره‌ هه‌ڵه‌یه‌‬ ‫به‌سه‌ریا تێپه‌ڕێ‪ .‬زمان ڕۆڵی سه‌ره‌كی له‌‬ ‫سه‌ركه‌وتن و پێشكه‌وتنی ڕاگه‌یاندنكاردا‬ ‫ده‌گ���ێ���ڕێ‪ ،‬ب��ۆی �ه‌ ج��ێ��ی خ��ۆی �ه‌ت��ی و‬

‫پێویستیشه‌ گرنگیی زۆری پێبدات‪ .‬ب ‌ه‬ ‫ئاگایی و وریاییه‌وه‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ وشه‌و‬ ‫ڕست ‌ه و ده‌سته‌واژە‌كاندا بكات و ڕاست و‬ ‫دروست به‌كاریان بێنێت‪.‬‬ ‫ب�ه‌داخ�ه‌وه ‌ئه‌مڕۆ له‌ كوردستان‬ ‫هه‌ر كه‌سێكی ڕۆشنبیر و سیاسی و ‪...‬‬ ‫هتد‪ ،‬له‌بوارێكدا نارسا و ده‌ركه‌وت‪ ،‬بێ‬ ‫هیچ خۆئاماده‌كردنێك له‌ ڕووی زمانه‌وه‌‬ ‫خۆی به‌ نووسینه‌وه‌ مه‌شغوڵ ده‌كات‪،‬‬ ‫دوات��ر وه‌ك نووسه‌ر ده‌رده‌ك�ه‌وێ��ت و‬ ‫ده‌نارسێت‪ ،‬با له‌و بواره‌شدا ده‌ستوپێ‬ ‫سپی بێت‪ .‬ئ��ه‌وه‌ش دنیای نووسین‬ ‫و ڕۆشنبیریی ئێمه‌ی ت���ه‌واو الواز‬ ‫ك��ردووه‌‪ .‬هه‌رچیش ده‌نوورسێت‪ ،‬بێ‬ ‫هیچ سانسۆرێك له‌ ڕووی زمانه‌وه‌‪ ،‬له‌‬ ‫الپه‌ڕە‌ی زۆربه‌ی ڕۆژنامه‌كاندا په‌خش‬ ‫و باڵوده‌كرێته‌وه‌‪ .‬له‌ كۆتاییدا هیوای‬ ‫سه‌ركه‌وتنی زیاتر‪ ،‬بۆ به‌ڕێز كاك فه‌رهاد‬ ‫سه‌نگاوی ده‌خوازم‪.‬‬

‫هه‌ڵوێستی شێخی ئه‌زهه‌ر و سعودیه ‌‪ ،‬ل ‌ه كوشتاری میسر‬ ‫سه‌الم ناوخۆش‬ ‫ك��وش��ت��اری ه��اوواڵت��ی��ان��ی میرس ب ‌ه‬ ‫جۆرێكی هێنده‌ وه‌حشیگه‌رانه‌ ب��وو‪ ،‬كه‌‬ ‫هه‌ندێك له‌ عه‌ملانیی ك��وردی به‌ ده‌نگ‬ ‫هێنا‪ ،‬بڵێ ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ مۆدێلی دیموكراتیه‌ته‌‬ ‫نه‌فره‌ت له‌ دیموكراسیه‌ت بێت! هه‌روه‌ها‬ ‫هه‌موو ته‌له‌فزیۆنه‌كانی باشووری كوردستان‬ ‫به‌ عه‌ملانی و ئیسالمییه‌وه‌ ناچار بوون هه‌ر‬ ‫یه‌كه‌ی به‌ هۆیه‌كه‌وه‌ باسی ئه‌و قه‌سابخانه‌‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئ��ه‌وه‌ی ل �ه‌م وت��اره‌ گرنگه‌ جه‌ختی‬ ‫له‌سه‌ر بكه‌م‪ ،‬هه‌ڵوێستی شێخی ئه‌زهه‌ر‬ ‫و سعودیه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و دووه‌ له‌ نێو‬ ‫كوردی عه‌ملانیدا‪ ،‬نوێنه‌ری ئیسالم بوون‪ ،‬به‌‬

‫هه‌ڵوێستی ئه‌و دووه‌ش هێرشیان ده‌كرد ‌ه‬ ‫س �ه‌ر ئ �ه‌و موسڵامنه‌ی باكگراوه‌ندێكی‬ ‫ئیسالمییان هه‌یه‌‪ .‬هه‌ڵوێستی ئه‌و دووه‌‬ ‫له‌ كوشتاری میرس‪ ،‬په‌رده‌ی له‌سه‌ر ڕووی‬ ‫ئیسالمییه‌تی ئه‌و دووه‌ هه‌ڵامڵی‪.‬‬ ‫ده‌زگ����ای ئ��ه‌زه��ه‌ر ل �ه‌س �ه‌ر ئاستی‬ ‫سیاسی‪ ،‬ده‌زگایه‌كه‌ له‌ هه‌ژموونی سیاسیی‬ ‫عه‌ملانییه‌كانی میرس ده‌رنه‌چووه‌‪ .‬ڕژێمی‬ ‫م��وب��اره‌ك هه‌رچییه‌كی كردبێت دژی‬ ‫دی��ارده‌ی ئیسالمی‪ ،‬ئه‌و ده‌زگایه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫بۆیه‌كی ئیسالمی بۆ نه‌كردبێت‪ ،‬هه‌تا‬ ‫پیاوانی ئاسایشی موباره‌ك شه‌رعیه‌ت بده‌نه‌‬ ‫كاره‌ دڕنده‌كانیان‪ ،‬ئه‌وا به‌ الی كه‌م نقه‌یان‬ ‫لێوه‌ نه‌هاتووه‌‪ .‬تاكی خودان باكگراوه‌ندی‬ ‫ئیسالمی هاواری ده‌كرد به‌وه‌ی ئه‌و ده‌زگایه‌‬ ‫هیچ هه‌ژموونی به‌ سه‌ر بڕیاری سیاسیی‬ ‫ده‌وڵه‌تی عه‌ملانیی موباره‌كەوە نییه‌‪ .‬شێخی‬ ‫ئه‌زهه‌ر له‌ كوده‌تای كوده‌تاچییه‌كان و‬ ‫كوشتاری میرس‪ ،‬پشتی له‌ پرانسیپه‌كانی‬ ‫ئیسالم ك��رد و پشتی كوده‌تاچییه‌كانی‬ ‫میرسی گرت‪ .‬له‌ هه‌مووی سه‌یرتر‪ ،‬شێخی‬ ‫ئ �ه‌زه �ه‌ر ده‌ڵ��ێ��ت «ئ��اگ��ای ل�ه‌ كوشتاری‬

‫میرسییه‌كان نییه‌ و له‌ ڕاگه‌یاندنی عه‌ره‌بی‬ ‫گوێی له‌و مه‌سه‌له‌یه‌ ب��ووه‌!»‪ .‬ئه‌وه‌نده‌‬ ‫به‌رامبه‌ر كوده‌تاچییه‌كان زه‌لیله‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫وه‌ك به‌رادعیی جێگری س�ه‌رۆك كۆماری‬ ‫كوده‌تاچییه‌كان نه‌یتوانی ئیدانه‌ی ئه‌و‬ ‫قه‌سابخانه‌یه‌ بكات‪.‬‬ ‫ب�ه‌و هه‌ڵوێسته‌ی ته‌نتاوی‪ ،‬شێخی‬ ‫ئه‌زهه‌ر پ��ه‌رده‌ی له‌سه‌ر ڕووی ده‌زگ��ای‬ ‫ئه‌زهه‌ر هه‌ڵامڵی‪ ،‬به‌وه‌ی هێنده‌ پاڵپشتیی‬ ‫عه‌ملانییه‌كانی میرس ده‌كات‪ ،‬ئه‌وانیش له‌‬ ‫ڕیزی پشته‌وه‌ له‌ پاش ئه‌سقۆفی قیپتییه‌كان‬ ‫دایده‌نێن! كه‌واته‌ هه‌قه‌ چیرت عه‌ملانی كورد‬ ‫هه‌ڵوێستی شێخی ئه‌زهه‌ر له‌سه‌ر ئیسالم‬ ‫حسێب نه‌كات‪ ،‬هه‌روه‌ها ده‌بێت عه‌ملانی‬ ‫و ئیسالمیی كورد چ��اوه‌ڕێ بكه‌ن شێخی‬ ‫ئه‌زهه‌ر چۆن له‌ به‌رانبه‌ر ڕە‌وت و ئه‌زموونی‬ ‫ئیسالمیی میرس چاوی نوقاند‪ ،‬له‌ به‌رانبه‌ر‬ ‫دۆزی كوردیشدا هه‌ردوو چاوی بنوقێنێت‪.‬‬ ‫هه‌ڵوێستی سعودیه‌‬ ‫له‌ ساڵی ‪ 1992‬چاالكوانێكی سعودی‬ ‫له‌ باشووری كوردستان وتی «سیسته‌می‬ ‫سعودیه‌ له‌سه‌ر عه‌ملانیه‌ت دام��ه‌زراوه‌»‪.‬‬

‫خۆم به‌رانبه‌ر ئه‌و قسه‌یه‌ مه‌نده‌هۆش‬ ‫بووم‪ ،‬بۆیه‌ پرسیم‪ :‬چۆن‪ ،‬ئه‌دی مه‌ككه‌ و‬ ‫مه‌دینه‌ له‌ سعودیه‌ نیین‪ ،‬ڕە‌وتێكی ئیسالمی‬ ‫پشتگیریی ئه‌و ده‌وڵه‌ته‌ ناكات؟ له‌ وه‌اڵمدا‬ ‫ئه‌حمه‌د توركی سعودی وت��ی «نیزامی‬ ‫سعودی جگه‌ ل �ه‌وه‌ی له‌سه‌ر سیسته‌می‬ ‫بنه‌ماڵه‌یی دام�����ه‌زراوه‌ ك �ه‌ دووره‌ له‌‬ ‫سیسته‌می ده‌وڵه‌تكاری ئیسالمی‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫له‌ رسوودی نیشتیامنی و پیاهه‌ڵدانی‬ ‫سه‌رانی ئال سعود‪ ،‬ئه‌و بنه‌ماڵه‌یه‌ ده‌ستیان‬ ‫به‌ سه‌ر قووتی خه‌ڵكدا گرتووه‌ ‪ »...‬سعودیه‌‬ ‫له‌ ش�ه‌ڕی عێراق و ئێراندا چه‌ندان جار‬ ‫به‌رگریی له‌ ده‌وڵ�ه‌ت��ی به‌عسی عێراقی‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬ده‌شیزانی له‌ ڕواڵ �ه‌ت��دا ئێران‬ ‫ئیسالمیرته‌ له‌ ڕژێمی به‌عس!‬ ‫له‌ به‌رانبه‌ر كوشتنی سیڤیلی میرس‪،‬‬ ‫س��ع��ودی�ه‌ ل �ه‌ پێشه‌نگی ئ��ه‌و ده‌وڵ �ه‌ت �ه‌‬ ‫دواكه‌وتوانه‌ی ناوچه‌كه‌ بوو كه‌ پشتگیریی‬ ‫خ���ۆی ب��ۆ ك��وده‌ت��اچ��ی و ع �ه‌س��ك �ه‌ر و‬ ‫عه‌ملانییه‌كانی ب��ه‌ره‌ی ئینقازی میرسی‬ ‫ده‌ربڕی‪ .‬ئه‌و هه‌ڵوێسته‌ی سعودیه‌ له‌ الی‬ ‫ئیسالمییه‌كانی میرس و باشووری كوردستان‬

‫نوێ نه‌بوو و چاوه‌ڕێكراو ب��وو‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ئه‌ندامه‌كانی ئال سعود و ئیامرات زۆربه‌ی‬ ‫سامانی واڵت خه‌رج ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌س ئه‌وان له‌‬ ‫به‌زم و سه‌فای خۆیان بژین! سعودیه‌ له‌ دوا‬ ‫به‌یانی خۆی پشتگیریی حكومه‌ت و گه‌لی‬ ‫سعودی بۆ كوده‌تاچییه‌كان ده‌ربڕی‪ .‬له‌وه‌ش‬ ‫زیاتر سیڤیله‌كانی سه‌رشه‌قامی میسڕی به‌‬ ‫تیرۆریست ناوزه‌د كرد!‬ ‫كه‌واته‌‪ ،‬به‌ ئیزنی موته‌نه‌بی‪:‬‬ ‫من أهل الكرب دامئا تأيت مكارب‬ ‫پ���ی���رۆزه‌ ل��ه‌ ه���ه‌م���وو ك��وردێ��ك��ی‬ ‫باكگراوه‌ند ئیسالمی‪ ،‬له‌ كوشتاری سیڤیلی‬ ‫عه‌ره‌بدا ده‌ركه‌وت ته‌نتاویی شێخی ئه‌زهه‌ر‬ ‫و ئال سعود زۆر دوورن له‌ هه‌ڵویستی‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬ه �ه‌روه‌ه��ا ئ �ه‌و دوو ده‌زگایه‌‬ ‫ئاماده‌ن له‌ پێناو مانه‌وه‌ی خۆیان‪ ،‬گه‌نجی‬ ‫ه��اوڕه‌گ �ه‌زی خۆیان به‌ تیرۆریست له‌‬ ‫قه‌ڵه‌م ب��ده‌ن‪ .‬به‌ حوكمی ئ�ه‌وه‌ی هه‌موو‬ ‫عه‌ملانییه‌كانی هه‌رێم ئاگادارن له‌ ڕە‌وشی‬ ‫میرس و هه‌ڵوێستی ئه‌زهه‌ر و سعودیه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫له‌ كۆڵ تۆمه‌تی هه‌ڵویستی ناجوامێرانه‌ی‬ ‫ئه‌زهه‌ر و سعودیه‌ ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬

‫‪15‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)49‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/8/27‬ساڵی یەکەم‬

‫گفتوگۆ‬

‫ـــه‌ت بۆ به‌یان‪:‬‬

‫و بیانوویه‌ك زیاتر نییه‌‬ ‫پرۆفایل‪:‬‬

‫ـ له‌ ساڵی ‪ 1978‬له‌ ئه‌فغانستان له‌دایك بووه‌ و له‌ ساڵی ‪1984‬ە‌وه‌ ئه‌فعانستانی به‌جێ‌هێشتووه‌‬ ‫و له‌ خێوه‌تگه‌كانی ئێران و دواتر له‌ پاكستان ژیانی به‌سه‌ربردووه‌‪.‬‬ ‫ـ له‌ ته‌مه‌نی ‪ 16‬ساڵیدا ده‌ستی به‌ خوێندن كردووه‌‪.‬‬ ‫ـ له‌ سه‌رده‌می حوكمی تاڵیباندا گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌ ئه‌فغانستان‪.‬‬ ‫ـ ساڵی ‪ 2005‬بووه‌ته‌ ئه‌ندامی په‌رله‌مانی ئه‌فغانستان و بچووكرتین په‌رله‌مانتار بووه‌ و ساڵی ‪2007‬‬ ‫ئه‌ندامێتیی لێسه‌ندراوه‌ته‌وه‌ به‌ هۆی لێدوانه‌ توونده‌كانی له‌سه‌ر په‌رله‌مان و حكومه‌تی واڵته‌كه‌ی‪.‬‬ ‫ـ چه‌ند جارێك له‌ هه‌وڵی تیرۆركردن ڕزگاری بووه‌‪.‬‬ ‫ـ ساڵی ‪ 2009‬خه‌اڵتێكی نێوده‌وڵه‌تیی له‌ هۆڵه‌ندا به‌ده‌ستهێناوه‌ و ساڵی ‪ 2010‬گۆڤاری تایمی‬ ‫ئه‌مریكی ناوی له‌ سه‌د كه‌سه‌ كاریگه‌ره‌كانی جیهان و له‌ به‌شی پاڵه‌وانه‌كاندا‪ ،‬باڵوكردووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ـ راگه‌یاندنی ڕۆژئاوا نازناوی (چاالكرتین ئافره‌تی ئه‌فغانستان)یان پێداوه‌ و ئێستاش به‌رده‌وامه‌‬ ‫له‌سه‌ر كاره‌كانی و وه‌ك چاالكوانێك له‌ بواری مافه‌كانی ژن و مافه‌كانی مرۆڤ كار ده‌كات‪.‬‬ ‫‪ 10‬ساڵ له‌ شه‌ڕ‪ ،‬سێ‌ دوژمنامن هه‌یه‌»‪.‬‬ ‫ئایا ئێستا ئه‌فغانستان چه‌ند دوژمنی‬ ‫هه‌یه‌؟‬ ‫مه‌اللی جویا‪ :‬ئێستاش میلله‌تی‬ ‫زوڵملێكراو و چ �ه‌وس��اوه‌ی ئێمه‌ سێ‌‬ ‫دوژم��ن��ی هه‌یه‌‪ ،‬داگیرك ‌هرانی بێگانه‌‬ ‫(ئه‌مریكا و ن��ات��ۆ‪ ،‬واڵت��ان��ی دراوس��ێ‌‬ ‫به‌گشتی)‪ ،‬دوو دوژم��ن��ی نێوخۆیی‬ ‫(تیرۆریستانی هاوپه‌یامنیه‌تی باكوور‪،‬‬ ‫تاڵیبانی دڕن��ده‌) ك ‌ه هه‌ریه‌كه‌یان وه‌ك‬ ‫گورگی دڕنده‌ كه‌وتوونه‌ته‌ گیانی خه‌ڵكی‪.‬‬ ‫جه‌نگی ب �ه‌ن��او ت��ی��رۆر ل �ه‌ الی �ه‌ن‬ ‫ئه‌مریكاوه‌‪ ،‬له‌ فێڵ و بیانوویه‌ك زیاتر‬ ‫نییه‌‪ ،‬له‌ م��اوه‌ی ‪ 11‬س��اڵ داگیركاریی‬ ‫واڵت�ه‌ك�ه‌م��ان��دا‪ ،‬خوێنی ده‌ی��ان ه �ه‌زار‬ ‫هاوواڵتیی بێتاوانیان ڕشتووه‌‪ ،‬كه‌ دژی‬ ‫تاڵیبان شه‌ڕیان ك��ردووه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم ئێستا‬ ‫حكومه‌تی بێ‌ نرخی كارزای ئه‌و كه‌سانه‌ی‬ ‫كه‌ عه‌قڵیه‌تیان هی سه‌ده‌كانی ناو ‌هڕاسته‪‌،‬‬ ‫به‌ برا ناڕازییه‌كان ناو ده‌بات و داوایان‬ ‫ل��ێ��ده‌ك��ات ك� ‌ه ل�ه‌ ده‌وڵ��ه‌ت�� ‌ه گه‌نده‌ڵه‌‬ ‫مافیاییه‌كه‌یدا به‌شدار بن‪ ،‬پاشكۆكانی‬ ‫ئه‌مریكا ئه‌مڕۆ به‌ ئاشكرا ڕایانگه‌یاندووه‌‬ ‫كه‌ ئیرت تاڵیبان دوژمنیان نییه‌‪ ،‬من ‪10‬‬ ‫ساڵ ‌ه چه‌ندین جار وتوومه‌ تاڵیبان دوژمنی‬ ‫هاوواڵتیانی ئه‌فغانستانه‌‪ ،‬نه‌ك ئه‌مریكا‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت ل�ه‌م م��اوه‌ی�ه‌ی ڕاب���ردوودا له‌‬ ‫قه‌ته‌ر نووسینگه‌یه‌كیان به‌ ناوی ئیامره‌تی‬ ‫ئیسالمیی ئه‌فغانستان كردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌م‬ ‫شێوه‌یه‌ ئه‌وان ده‌الوێننه‌و ‌ه و ئاماده‌یان‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی ده‌سه‌اڵت به‌ده‌ست‬ ‫بهێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫ب��ه‌ی��ان‪ :‬ت��ۆ پێشرت پ�ه‌رل�ه‌م��ان��ی‬ ‫ئه‌فغانستانت به‌ «باخچه‌ی ئ��اژەاڵن»‬ ‫ن��او ب���ردووه‌‪ ،‬ئایا ئێستاش په‌رله‌مانی‬ ‫ئه‌فغانستان باخچه‌ی ئاژەاڵنه‌؟‬

‫مه‌اللی جویا‪ :‬به‌ڵێ‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ل ‌ه‬ ‫هه‌ندێك ڕووه‌وه‌ له‌ باخچه‌ی ئ��اژەاڵن‬ ‫خراپرته‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬بۆچی؟‬ ‫مه‌اللی جویا‪ :‬له‌ باخچه‌ی ئاژەاڵندا‬ ‫ئه‌گه‌ر ئاژەڵێك برسیی ببێت‪ ،‬دوای‬ ‫تێربوون‪ ،‬بۆ ماوه‌یه‌ك ئارام ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم شتانێك كه‌ به‌ دوو پێ‌ ده‌ڕۆن‪،‬‬ ‫له‌ چوارپێكان خراپرتن‪ ،‬دوای تێرییش‬ ‫دانامركێنه‌وه‌‪ ،‬په‌رله‌مانی ئێستا مافیاییرت‬ ‫و گ�ه‌ن��ده‌ڵ�تره‌ ل�ه‌ په‌رله‌مانی پێشوو‪،‬‬ ‫زۆرب��ه‌ی ئه‌ندامه‌كانی ئ�ه‌و كه‌سانه‌ن‬ ‫ك �ه‌ ب �ه‌ ش��ێ��وه‌ی�ه‌ك��ی ن��ای��اس��ای��ی و به‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنێكی پڕ له‌ ساخته‌كاری و‬ ‫مه‌سخه‌ره‌ به‌وێ‌ گه‌یشتوون‪ ،‬شه‌و و ڕۆژ‬ ‫خه‌ریكی مامه‌ڵه‌ی خراپن‪ ،‬هه‌ریه‌كه‌یان‬ ‫بیر له‌ پڕكردنی گیرفانی خۆی ده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫خواسته‌كانی میلله‌تیان به‌ الوه‌ گرنگ‬ ‫نییه‌‪ .‬له‌م كۆتاییانه‌دا پێنج یاسایان دژی‬ ‫ژنان ده‌ركردووه‌‪ ،‬كه‌ ل ‌ه ڕووی یاساییه‌وه‌‬ ‫تووشی ڕەخنه‌ی زۆر و فراوانی خه‌ڵك و‬ ‫ڕۆشنبیران بوونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د به‌هزاد یه‌كێك له‌ به‌ناو‬ ‫ئ�ه‌ن��دام��ان��ی پ �ه‌رل �ه‌م��ان �ه‌‪ ،‬ك �ه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫پاسه‌وانه‌كانیدا به‌ تووندی هێرشیان‬ ‫كردووه‌ته‌ سه‌ر پۆلیسێكی هاتوچۆ به‌و‬ ‫ت��اوان�ه‌ی کە ده‌ی�ه‌وێ��ت یاسای له‌سه‌ر‬ ‫جێبه‌جێ‌ بكات! یاخود هه‌ر له‌م ماوه‌ی‬ ‫ڕاب��ردوودا به‌ تۆمه‌تی گه‌نده‌ڵی و كاری‬ ‫قاچاخ‪ ،‬شه‌ش ئه‌ندام په‌رله‌مان تێوه‌گالون‪،‬‬ ‫به‌اڵم تا ئێستا دۆسیه‌كه‌یان بچووكرتین‬ ‫قۆناغی نه‌بڕیوه‌‪ .‬له‌م منوونانه‌ زۆرن‪ ،‬ئه‌م‬ ‫په‌رله‌مانه‌ كارتۆنییه‌ و نوێنه‌رانی دژی گه‌ل‬ ‫زیاتر خۆیان بۆ خه‌ڵك ئاشكرا ده‌كه‌ن!‬ ‫به‌یان‪ :‬ئێو ‌ه له‌باره‌ی كوردستانه‌وه‌‬ ‫هیچتان بیستووه‌؟‬

‫ئه‌و ڕۆشنبیرانه‌ زمان‬ ‫و قه‌ڵه‌مه‌كه‌یان ل ‌ه‬ ‫خزمه‌تی دژایه‌تیكردنی‬ ‫خه‌ڵكی خۆیاندایه‌‬

‫م �ه‌الل��ی ج��وی��ا‪ :‬ب �ه‌ڵ �ێ‌‪ ،‬ل��ه‌ ڕێ��ی‬ ‫نوورساوه‌كانه‌وه‌ به‌ ناوی كورد و كوردستان‬ ‫ئاشنا بووم‪ ،‬به‌ تایبه‌ت خه‌بات و دلێرییان‬ ‫بۆ من هه‌میشه‌ ئیلهامبه‌خش ب��ووه‪.‬‬ ‫من له‌باره‌ی ژنان و پیاوانی خه‌باتكاری‬ ‫كوردستان و به‌رگرییانه‌وه‌‪ ،‬زۆرم بیستووه‪‌،‬‬ ‫كه‌ چ��ۆن ئازایانه‌ و چاونه‌ترسانه‌ بۆ‬ ‫به‌ده‌ستهێنانی مافه‌كانیان و ئازادییان‬ ‫خۆڕاگر بوون و قوربانیی زۆریان داوه‌‪ ،‬تا‬ ‫ئێستاش له‌و خه‌باته‌ به‌رده‌وامن‪.‬‬ ‫له‌یال قاسم‪ ،‬ئه‌و ژنه‌ خه‌باتكاره‌ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬هه‌میشه‌ سه‌رچاوه‌ی ئیلهامی‬ ‫من ‌ه كه‌ ئازایانه‌ پێش له‌سێداره‌دانی به‌‬ ‫به‌ دوژمنه‌كانی وتبوو «ئێمه‌ بكوژن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ باش بزانن ك ‌ه به‌ مردنی ئێمه‌‬ ‫ه��ه‌زاران ك��ورد له‌ خ�ه‌وی ق��ووڵ به‌ئاگا‬ ‫دێنه‌وه‪ .‬زۆر خۆشحاڵم كه‌ به‌ سه‌ربه‌رزی‬ ‫له‌ ڕێی ئازادیی كوردستاندا گیانم فیدا‬ ‫ده‌كه‌م»‪.‬‬ ‫له‌یال زانا‪ ،‬ئه‌و خامنه‌ تێكۆشه‌ره‌یه‌‬ ‫كه‌ له‌ په‌رله‌مانی واڵته‌كه‌یدا به‌ زمانی‬ ‫كوردی قسه‌ی كرد و حسابی بۆ توڕەیی و‬ ‫سزای دوژمنه‌كانی نه‌كرد‪ ،‬ئه‌وه‌ به‌ ڕاستی‬ ‫جێگه‌ی ستایشكردنه‌‪.‬‬ ‫ه���ه‌رب���ۆی���ه‌ ك���وردس���ت���ان‪ ،‬ئ��ه‌و‬ ‫سه‌رزه‌مینه‌یه‌ كه‌ به‌ خوێنی ئازادیخوازانی‬ ‫س����ووره‌ و ڕێ��گ��اك �ه‌ش��ی��ان ت��ا ئ�ه‌م��ڕۆ‬ ‫به‌رده‌وامیی هه‌یه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت ژنانیان‬ ‫كه‌ ل ‌ه ڕیزی پێشه‌وه‌ی تێكۆشاندان بۆ‬ ‫عه‌داله‌ت و دژایه‌تیكردنی زوڵم و ستم‪،‬‬ ‫كه‌ ئێمه‌ ئه‌و ‌ه زۆر به‌رز ده‌نرخێنین‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬له‌و باوه‌ڕەدایت كه‌سانی باش‬ ‫له‌ كوردستان و عێراقدا هه‌بن؟‬ ‫مه‌اللی جویا‪ :‬به‌ڵێ‌‪ ،‬هه‌ر واڵتێك‬ ‫خه‌ڵكانی باش و گ �ه‌وره‌ و شه‌ریف و‬ ‫نیشتیامنپه‌روه‌ری هه‌یه‌‪ ،‬به‌ هه‌مان‬

‫شێوه‌ كه‌سانی خائین و خ��ۆف��رۆش و‬ ‫واڵتفرۆشیش هه‌ن‪ .‬له‌ كه‌سه‌ گه‌وره‌كانی‬ ‫كورد‪ :‬ئه‌حمه‌د كایا‪ ،‬له‌یال قاسم‪ ،‬شیرین‬ ‫عه‌له‌م هۆلی‪ ،‬فه‌رزاد كه‌مانگه‌ر‪ ،‬سه‌كینه‌‬ ‫جانسز و هتد ه�ه‌ن‪ ،‬كه‌ خه‌باتكارانی‬ ‫ڕاسته‌قینه‌ن و گیانی شیرینی خۆیان‬ ‫ل�ه‌ ڕێ��گ��ای به‌ده‌ستهێنانی ئ���ازادی و‬ ‫مافه‌كانیاندا به‌خت ك���ردووه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌‬ ‫منوونه‌ی ش ‌هرافه‌ت و جوانیی مرۆڤه‌كانن‪،‬‬ ‫كه‌ ئێمه‌ ڕێزیان ده‌گرین و رۆحی ئازادیان‬ ‫ده‌نرخێنین‪.‬‬ ‫ل���ه‌و واڵت���ان���ه‌دا ك��ه‌ حكومه‌ته‌‬ ‫فاشیست و دیكتاتۆر و دژ به‌ خه‌ڵكه‌كان‪،‬‬

‫ده‌س �ه‌اڵت��دارن‪ ،‬ڕۆشنبیرانی ڕاسته‌قین ‌ه‬ ‫و دۆستی میلله‌ت زۆر س��ن��وردان‪ ،‬كه‌‬ ‫هه‌ر ڕۆژێك به‌سه‌رهات و كێشه‌ی نوێ‌‬ ‫ده‌بینین تیایدا‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وانیش به‌ نهێنی‬ ‫كار ده‌ك�ه‌ن‪ .‬بۆیه‌ به‌ بڕوای من ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌ل به‌و كه‌سانه‌ بدرێت‪ ،‬به‌ تایبه‌ت له‌‬ ‫ئاسته‌ بااڵكانی به‌رپرسیارێتیدا‪ ،‬ئه‌وكاته‌‬ ‫دیموكراسی‪ ،‬مافه‌كانی مرۆڤ‪ ،‬عه‌داله‌ت‪،‬‬ ‫مرۆڤایه‌تی له‌ واڵتدا به‌رقه‌رار ده‌بن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ ڕاستی ڕێگای خه‌بات و گه‌یشنت به‌‬ ‫ئامانج دژواره‌‪ ،‬ده‌بێت له‌به‌ر نیشتیامن‬ ‫و هاوواڵتیان ئه‌و ناڕەخه‌تییانه‌ بچێژین‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر به‌ مه‌رگی خۆیشامن‬

‫بێت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬به‌ بڕوای تۆ میلله‌تانی وه‌ك‬ ‫كورد و ئه‌فغان ده‌بێت چی بكه‌ن بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی به‌ ئازادیی خۆیان بگه‌ن؟‬ ‫مه‌اللی جویا‪ :‬به‌ ب��ڕوای من تاكه‌‬ ‫ڕێگای ڕزگاریی میلله‌تانی وه‌ك كورد و‬ ‫ئه‌فغاىن و واڵتانی دیكه‌ی سته‌مدیده‌‪،‬‬ ‫یه‌كگرتوویی و خه‌باتی خه‌ڵكی تێكۆشه‌ره‌‪،‬‬ ‫مێژوو ئه‌وه‌ی چه‌سپاندووه‌ كه‌ تا خه‌ڵك‬ ‫بۆ ئازادی‪ ،‬عه‌داله‌ت و دیموكراسی‪ ،‬خوێن‬ ‫و عاره‌ق نه‌ڕێژن‪ ،‬هه‌رگیز ناتوانن له‌ كۆتی‬ ‫داگیركه‌ر رزگار بن و ئازادیی ڕاسته‌قینه‌ی‬ ‫خۆیان به‌ده‌ست بهێنن‪.‬‬

‫ئه‌مریكا ده‌ستی ل ‌ه هه‌ر‬ ‫ئه‌مریكا له‌ژێر ناوی‬ ‫ڕێكخراو و ده‌زگا‬ ‫سیخوڕییه‌كان ڕۆشنبیرانیان (ئازادكردنی ئه‌فغانستان) واڵتێك وه‌ردابێت‪ ،‬تەنیا‬ ‫له‌ناوچوون و وێرانكاریی‬ ‫تووشی نه‌نگی كردووه‌ و واڵته‌كه‌مانی به‌ره‌و‬ ‫بۆ خه‌ڵك‌هێناوه‌‬ ‫له‌ناوچوون بردووه‌‬ ‫كڕیویانن‬

‫له ‪ 11‬ساڵ داگیركاریدا‪،‬‬ ‫ئه‌مریكا و ناتۆ‬ ‫واڵته‌كه‌مانیان كردووه‌ت ‌ه‬ ‫پایته‌ختی ماده‌ی هۆشبه‌ر‬

‫هیچ میله‌تێك له‌ژێر‬ ‫سێبه‌ری هێزی ده‌ره‌كیدا‬ ‫ناتوانێت ب ‌ه ئازادی و‬ ‫ڕزگاری بگات‬

‫««‬

‫««‬

‫««‬

‫««‬

‫««‬

‫««‬

‫خاوەىن ئیمتیاز و سەرنووسەر‪:‬‬ ‫هاوژین عومەر کەریم‬ ‫‪hawzheenk@yahoo.com‬‬ ‫‪07701543488‬‬

‫بەڕێوەبەرى کارگێڕى‪:‬‬ ‫جیهانگیر ئەحمەد‬ ‫‪bayanreklam@yahoo.com‬‬ ‫‪07702455504‬‬

‫بەڕێوەبەرى هونەرى‪:‬‬ ‫ڕەوشت محەمەد‬ ‫‪rawshtmail@yahoo.com‬‬ ‫‪07501112083‬‬

‫ئەنداماىن بۆرد‪:‬‬ ‫سەاڵح ساالر‬ ‫ئیدریس سیوەیىل‬

‫ناونیشاىن بەیان لە ئینتەرنێت‪:‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬ ‫‪E.mail: bayanpress@yahoo.com‬‬ ‫‪www.facebook.com/bayanpres‬‬

‫رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامىن ‪ -‬شەقامى ئیرباهیم پاشا ‪ -‬تەالرى بنار نهۆمى پێنجەم ‪ -‬شوقەى ژمارە ‪ .3‬تەلەفۆن‪07480605181 :‬‬

‫بایی (‪ )750‬دینارە‬

‫‪14‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)49‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/8/27‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫گفتوگۆ‬

‫مـه‌اللی جـویا‪ ،‬چـاالكوان و ئـه‌ندامی پێشـووی پـه‌رله‌مانی ئـه‌فغانستان تایبـــ‬

‫جه‌نگی به‌ناو تیرۆر ل ‌ه الیه‌ن ئه‌مریكاوه‌‪ ،‬ل ‌ه فێڵ‬

‫په‌رله‌مانی ئه‌فغانستان ل ‌ه‬ ‫باخچه‌ی ئاژه‌اڵن خراپتره‌‬

‫««‬

‫به‌یان‪ :‬هه‌رچه‌ند كه‌سێكی نارساون‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم ده‌مانه‌وێت له‌ زمانی خۆته‌وه‌‬ ‫پێناسه‌یه‌كی خۆمتان بۆ بكه‌یت؟‬ ‫مه‌اللی جویا‪ :‬ناوم مه‌اللی جویایه‌‪،‬‬ ‫یه‌كێكم ل�ه‌ چ��االك��وان و پ��ارێ��زه‌ران��ی‬ ‫مافه‌كانی ژن و مافه‌كانی م��رۆڤ له‌‬ ‫ئه‌فعانستان‪ ،‬كه‌ دژی ده‌وڵه‌ته‌ گه‌نده‌ڵ‬ ‫و ب��ێ ن��رخ �ه‌ك �ه‌ی حامید ك����ارزای و‬ ‫داگیركه‌ری ئه‌مریكی و ناتۆ تێده‌كۆشم‪،‬‬ ‫تا نیشتیامنه‌كه‌مان ب ‌ه ئاشتی‪ ،‬یه‌كسانی و‬ ‫دیموكراسی بگات‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئێوه‌ خاوه‌نی چه‌ند كتێنب و له‌‬ ‫چ بوارێكدان؟‬ ‫مه‌اللی جویا‪ :‬ته‌نیا یه‌ك كتێبم هه‌یه‌‬ ‫به‌ ناوی (زنی در میان جنگساالران ـ ژنێك‬ ‫له‌ نێوان شه‌ڕخوازاندا)‪ ،‬كه‌ سه‌رگوزشته‌ی‬ ‫ژیانی خۆمه‌ له‌ مێژووی سیاسیی سێ‌‬ ‫ده‌یه‌ی ڕابردووی ئه‌فغانستان‪ .‬ئه‌م كتێبه‌م‬ ‫چه‌ند ساڵێك پێش ئێستا به‌ هاوكاریی‬ ‫كه‌سێكی كه‌نه‌دی به‌ ناوی دێریك ئۆكیف‬ ‫كه‌ الیه‌نگری یه‌كسانی و دژی جه‌نگه‌‪ ،‬به‌‬ ‫زمانی ئینگلیزی نووسیوه‌‪ ،‬كه‌ تا ئێستا بۆ‬ ‫(‪ )13‬زمان وه‌رگێڕدراوه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئه‌ی ئه‌و كتێبه‌ی به‌ ناوی‬ ‫(مه‌اللی جویا‪ ،‬ئه‌فسانه‌ی ئازایه‌تیی‬ ‫رۆژگ��اری ئێمه‌) چاپ كراوه‌‪ ،‬ئه‌و كتێبه‌‬ ‫له‌باره‌ی چییه‌وه‌یه‌؟‬ ‫مه‌اللی جویا‪ :‬ئه‌و كتێبه‌ كۆمه‌ڵه‌ وتار‬ ‫و نووسینه‌‪ ،‬كه‌ الیه‌نگرانم دوای لێدوان و‬ ‫هه‌ڵوێسته‌كانم له‌ (لۆیا جه‌رگه‌)ی یاسای‬ ‫بنه‌ڕەتی له‌ ساڵی ‪ 2003‬بۆ پشتگیریی‬ ‫من نووسیویانه‌‪ ،‬كه‌ له‌ الیه‌ن یه‌كێك له‌‬ ‫مێژوونووسانی ئه‌فغانستانه‌و ‌ه به‌ ناوی‬ ‫ئه‌عزه‌م سیستانی‪ ،‬له‌ كتێبێكدا ڕێكخراون‬ ‫و باڵوكراونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ده‌كرێت بزانین ئێوه‌ چیتان‬ ‫بۆ گه‌لی ئه‌فغانی كردووه‌؟‬ ‫م��ه‌الل��ی ج��وی��ا‪ :‬ت��ا ئ���ه‌و ك��ات�ه‌ی‬ ‫واڵت�ه‌ك�ه‌م له‌ژێر سێبه‌ری داگیركاریی‬ ‫ئه‌مریكا و ناتۆ و بوكه‌ڵه‌ بێزراوه‌كانیاندا‬ ‫بێت‪ ،‬به‌رزكردنه‌وه‌ی ئاستی هوشیاریی‬ ‫خه‌ڵكم به‌ یه‌كه‌مین كاری خۆم زانیوه‌‪،‬‬ ‫به‌رده‌وام ده‌بم له‌ باڵوكردنه‌وه‌ی تاوانی‬ ‫دوژمنانی ناوخۆیی و ده‌ره‌كی‪ ،‬كه‌ چۆن‬ ‫مشه‌خۆرانه‌ كه‌وتوونه‌ته‌ گیانی میلله‌ت و‬ ‫نیشتیامنه‌كه‌م‪.‬‬

‫ئ���ه‌و ش����ه‌ڕە ب����ه‌رده‌وام����ه‌ی ل ‌ه‬ ‫ئه‌فغانستاندا هه‌یه‌‪ ،‬ته‌نیا جه‌نگێكی‬ ‫س �ه‌رب��ازی نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئیعالمییشه‌‪،‬‬ ‫ك��ه‌ ئ�ه‌م��ری��ك��ا م��ل��ی��ۆن��ان دۆالری بۆ‬ ‫خ �ه‌رج ك���ردووه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت ل ‌ه ڕێگه‌ی‬ ‫ڕاگه‌یاندنه‌وه‌‪ ،‬خه‌ڵك ده‌گه‌وجێنێت‪ ،‬به‌م‬ ‫شێوه‌یه‌ش تاوانه‌ قێزه‌ونه‌كانی په‌رده‌پۆش‬ ‫ك����ردوو ‌ه و ڕێ��گ �ه‌ی ب��ۆ وێ�ران��ب��وون��ی‬ ‫ئه‌فغانستان زیاتر ك��ردووه‌ت �ه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئاشكراكردنی ڕووی ڕاسته‌قینه‌ی ئه‌مریكا‪،‬‬ ‫به‌ كارێكی گرنگی خ��ۆم ده‌زان���م‪ ،‬كه‌‬ ‫ب�ه‌داخ�ه‌وه‌ ب �ه‌ره‌ی ئۆپۆزسیۆن الواز و‬ ‫زۆر بێتوانان‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ من هه‌وڵی زۆر‬ ‫ده‌ده‌م كه‌ ده‌ستوپێوه‌نده‌كانی ئه‌مریكا و‬ ‫به‌كرێگیراوه‌كانیان ئاشكرا بكه‌م‪ .‬له‌ ئاستی‬ ‫كاریگه‌ریی نێوده‌وڵه‌تیی خۆیشمه‌وه‪‌،‬‬ ‫خه‌ڵكی ڕۆژئاوا به‌ئاگا دێنمه‌وه‌ كه‌ بزانن‬ ‫واڵته‌كانیان خه‌ریكی چین و فشاریان‬ ‫له‌سه‌ر دروستبكه‌ن‪ ،‬تا خزمه‌تێك به‌‬ ‫خه‌ڵكی واڵته‌كه‌م بكه‌م‪.‬‬ ‫به‌داخه‌وه‌ كه‌ بنیاتنه‌رانی ڕێگریی‬ ‫چاكسازیی‪ ،‬ڕێگری له‌ من و ژن و پیاوه‌‬ ‫هه‌ڵكه‌وتووه‌كانی دیكه‌ی واڵته‌كه‌م‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش وایكردووه‌‪ ،‬نه‌ك ته‌نیا‬ ‫من‪ ،‬به‌ڵكو هه‌موو چاالكوان و كه‌سه‌كانی‬ ‫دیكه‌ش رووب��ەڕووى هه‌ڕەشه‌ ببنه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌موو ڕۆژێ��ك كێشه‌یه‌كی نوێامن بۆ‬ ‫دروست ده‌كه‌ن‪ ،‬بۆی ‌ه به‌و شێوه‌یه‌ی كه‌‬ ‫شیاو بێت‪ ،‬نه‌مانتوانیوه‌ خزمه‌تی خه‌ڵكی‬ ‫واڵته‌كه‌مان بكه‌ین‪.‬‬ ‫ب�ه‌ی��ان‪ :‬ئایا ل ‌ه ئه‌فغانستانیشدا‬ ‫رۆشنبیرانێك ه��ه‌ن ك �ه‌ خیانه‌ت له‌‬ ‫میلله‌ته‌كه‌یان ده‌كه‌ن؟‬ ‫م��ه‌الل��ی ج��وی��ا‪ :‬رۆش��ن��ب��ی �ران له‌‬ ‫واڵتانی دیكه‌ له‌گه‌ڵ خه‌باتی خه‌ڵكی‬ ‫واڵته‌كه‌یاندان و ڕابه‌رایه‌تیی خه‌ڵك‬ ‫ده‌كه‌ن دژی چه‌وسانه‌وه‌ و دواكه‌وتوویی‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ب���ه‌داخ���ه‌و ‌ه ل �ه‌ واڵت���ی ئێمه‌دا‬ ‫زۆربه‌ی رۆشنبیران بێده‌نگن‪ ،‬یان خۆیان‬ ‫به‌ده‌سته‌وه‌ ده‌ده‌ن و س��ازش له‌سه‌ر‬ ‫مافه‌كانی خه‌ڵك ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئ �ه‌م��ری��ك��ا دوای داگ��ی��رك��ردن��ی‬ ‫ئه‌فغانستان‪ ،‬جگه‌ ل ‌ه شه‌ڕخوازه‌كان‪،‬‬ ‫ده‌سته‌یه‌كی به‌ناو رۆشنفیكرانی له‌ پۆسته‌‬ ‫گرنگه‌كانی ده‌سه‌اڵتی حكومه‌تی كارتۆنیدا‬ ‫دانا‪ ،‬كه‌ وه‌ك سوپایه‌كی وێرانكه‌ر به‌كاریان‬

‫ده‌هێنێت‪ ،‬له‌ منوونه‌ی ئه‌وانه‌ش (ڕەنگین‬ ‫سپنتا‪ ،‬ئه‌نوه‌ر ئه‌لحه‌ق ئه‌حه‌دی‪ ،‬ئه‌رشه‌ف‬ ‫غه‌نی ئه‌حمه‌دزی‪ ،‬عه‌بدوڵاڵ‪ ،‬زه‌ڵمی‬ ‫ڕەسوڵ و خه‌ڵكانی دیكه‌ش)‪ ،‬كه‌ بوونه‌ته‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری كاره‌كانی ئه‌و ده‌سه‌اڵته‌ بێ‌‬ ‫نرخه‌‪ ،‬كه‌ هه‌موویان به‌ناو ڕۆشنبیرن و‬ ‫ل ‌هڕاستیدا دژی خه‌ڵكن‪ ،‬ك ‌ه له‌ ‪ 11‬ساڵی‬ ‫ڕابردوودا وێنه‌یه‌كی نارشینیان پێشكه‌ش‬ ‫كردووه‌‪ ،‬له‌ كاتێكدا ئه‌گه‌ر پێناسه‌یه‌كی‬ ‫واقیعی بۆ ڕۆشنبیر بكرێت‪ ،‬ئه‌وانه‌‬ ‫ناكرێت به‌ ڕۆشنبیر له‌قه‌ڵه‌م بدرێن‪.‬‬ ‫له‌ الیه‌كی دیكه‌وه‌ هه‌ندێك له‌و‬ ‫ڕۆشنبیرانه‌ خزمه‌تی ده‌زگا داپلۆسێنه‌ر‬ ‫و به‌ربه‌رییه‌كانی كۆماری ئیسالمیی‬ ‫ئێران ده‌كه‌ن و له‌ خزمه‌تی ئه‌و ڕژێمه‌‬ ‫مرۆڤكوژە ئاخوندییه‌ی ئێراندان‪ ،‬ئه‌وانه‌ش‬ ‫له‌سه‌ر بنه‌مای مه‌زهه‌بی و زم��ان‪ ،‬به‌‬ ‫وه‌رگرتنی به‌رتیل‪ ،‬جاسوسی بۆ ئه‌و واڵته‌‬ ‫ده‌كه‌ن و كارێك ده‌كه‌ن كه‌ ئه‌فغانستان‬ ‫ب�ه‌ره‌و ڤایرۆسی وێرانكه‌ری (ویالیه‌تی‬ ‫فه‌قیهـ) ببه‌ن‪.‬‬ ‫ه���ه‌روه‌ه���ا دۆالر و ڕێ��ك��خ �راوه‌‬ ‫ناحكومییه‌كان و ده‌زگا سیخوڕییه‌كانیش‪،‬‬ ‫ڕۆشنبیرانیان تووشی نه‌نگی ك��ردووه‌‬ ‫و كڕیویانن‪ .‬بۆی ‌ه من زۆر له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫شیعره‌ی شاعیری شۆڕشگێڕی گواتیامال‪،‬‬ ‫ئاتو رنه‌ كاستێلۆدام كه‌ ده‌ڵێت (ڕەنگه‌‬ ‫رۆژێك بێت‪ ،‬كه‌ ساده‌ترین كه‌سانی واڵتی‬ ‫ئێمه‪ ،‬لێپرسینه‌وه‌ له‌ ڕۆشنبیرانی دیاری‬ ‫واڵت بكه‌ن‪ ،‬بپرسن كاتێك میلله‌ت وه‌ك‬ ‫ئاگری ته‌نور‪ ،‬بچوك و ته‌نیا‪ ،‬وه‌ك پیاوێكی‬ ‫شكستخواردووی لێهات‪ ،‬ئێوه‌ به‌ چییه‌وه‌‬ ‫سه‌رقاڵ بوون؟)‪.‬‬ ‫به‌داخه‌وه‌ رۆشنفیكرانی ڕاسته‌قینه‌ی‬ ‫ئێمه‌ كه‌ دژی داگیركه‌ران و به‌كرێگیراوانیان‬ ‫خه‌بات ده‌كه‌ن‪ ،‬ده‌ستیان كورته‌ و تووشی‬ ‫زۆرترین كۆت و به‌ند ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬كه‌ له‌‬ ‫سی ساڵی ڕاب���ردوودا‪ ،‬ئه‌مریكا له‌ ڕێی‬ ‫ئوسوڵییه‌كانه‌وه‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی تووشی‬ ‫له‌ناوچوون و تیرۆر ك��ردووه‌ و مێشكی‬ ‫ئازادیخوازانی واڵته‌كه‌مانی سڕیوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ب��ه‌ی��ان‪ :‬ج��ی��اوازی��ی ن��ێ��وان ئ�ه‌و‬ ‫ڕۆشنبیرانه‌ و ده‌وڵه‌تانی داگیركه‌ر چییه‌؟‬ ‫مه‌اللی جویا‪ :‬ب ‌ه ب��ڕوای من هیچ‬ ‫جیاوازییه‌ك له‌ نێوانیاندا نییه‪ .‬هه‌ڵبه‌ت‬ ‫ئه‌و ڕۆشنبیرانه‌ خائین و خۆفرۆشن كه‌‬

‫خه‌بات و دلێریی خه‌ڵكی‬ ‫كوردستان بۆ من هه‌میشه‌‬ ‫ئیلهامبه‌خش بووه‌‬

‫««‬

‫گفتوگۆ‪ :‬محه‌مه‌د جه‌مال‬

‫««‬

‫له‌گه‌ڵ هاوڕێیه‌كی رۆژنامه‌نووسی ئه‌فغانیی دانیشتووی ئه‌مریكادا‪ ،‬ڕۆژان ‌ه‬ ‫ده‌كه‌وتین ‌ه باسوخواسی واڵته‌كانمان و زانیاریمان ده‌گۆڕییه‌وه‪ .‬ئه‌وه‌ی به‌الی‬ ‫منه‌وه‌ سه‌رنجڕاكێش بوو ئه‌و لێكچوونه‌ زۆره‌ بوو‪ ،‬له‌ نێوان كوردستانه‌كه‌ی من‬ ‫و ئه‌فغانستانه‌كه‌ی ئه‌ودا هەبوو‪ ،‬ئه‌م ‌ه بیرۆكه‌ی كارێكی رۆژنامه‌وانیی ال دروست‬ ‫كردم‪.‬هاوڕێكه‌م پێشنیاری (مه‌اللی جویا)ی چاالكوان و ئه‌ندامی پێشووی په‌رله‌مانی‬ ‫ئه‌فغانستانی بۆ كردم‪ ،‬وتی «ئه‌و ده‌توانێت ڕوونتر و قووڵتر نه‌زانراوه‌كانی‬ ‫ئه‌فغانسان بگێڕێته‌وه‌»‪ .‬قسه‌ی هاوڕێكه‌م ته‌واو بوو‪ .‬ئه‌وه‌ی ده‌یخوێننه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫گفتوگۆیه‌یه‌ كه‌ له‌گه‌ڵ (مه‌اللی جویا) ئه‌نجامم دا‪.‬‬

‫له‌ خزمه‌ت سیاسه‌تی داگیركه‌راندان و‬ ‫خۆیان ده‌خه‌ڵه‌تێنن‪ ،‬زمان و قه‌ڵه‌مه‌كه‌یان‬ ‫ل�ه‌ خزمه‌تی دژایه‌تیكردنی خه‌ڵكی‬ ‫خۆیاندایه‌‪ ،‬بوونه‌ته‌ پاشكۆ و شه‌و و ڕۆژ‬ ‫ل ‌ه خه‌یاڵی ئ��ه‌وه‌دان چۆن تاوانه‌كانی‬ ‫جه‌نگ و كاره‌ خراپه‌كانیان درێژە پێبده‌ن‬ ‫و ڕاستییه‌كان ئاوه‌ژوو بكه‌ن‪ ،‬كه‌ هه‌رگیز‬ ‫خه‌ڵك و مێژووی ئه‌م واڵته‌ لێیان خۆش‬ ‫نابێت‪.‬‬ ‫ب�ه‌ی��ان‪ :‬به‌رپرسانی ئه‌فغانستان‬ ‫له‌گه‌ڵ میلله‌ته‌كه‌یاندا ڕاستگۆن؟ ئایا‬ ‫كارێك ده‌كه‌ن كه‌ خزمه‌ت بێت به‌ واڵت؟‬ ‫مه‌اللی جویا‪ :‬تا ئه‌و كاته‌ی حكومه‌تی‬ ‫ئه‌فغانستان حكومه‌تێكی بێ‌ نرخ‪ ،‬مافیایی‬ ‫و گه‌نده‌ڵ بێت‪ ،‬له‌ سه‌روو ئه‌وه‌شه‌وه‌ كه‌‬ ‫به‌كرێگیراو و بێده‌سه‌اڵته‌‪ ،‬چاوه‌ڕێی هیچ‬ ‫خزمه‌تێكی بچووكیش له‌ حكومه‌ت و‬ ‫به‌رپرسانی ناكرێت كه‌ به‌ خه‌ڵكه‌كه‌یانی‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬درۆ و پیالن و هه‌ڵخه‌ڵەتاندن‬ ‫سیامی ئه‌م واڵته‌ن‌‪ ،‬ئه‌و ده‌وڵه‌ته‌ی پله‌ی‬ ‫یه‌كه‌می گه‌نده‌ڵیی هه‌ی ‌ه له‌ نێو واڵتانی‬ ‫جیهاندا‪ ،‬هه‌موو ئه‌ركه‌كانی بووه‌ته‌ كاری‬ ‫مافیایی ماده‌ی هۆشبه‌ر‪ ،‬بۆیه‌ چاوه‌ڕێی‬ ‫ل���ه‌وه‌ زی��ات��ری لێناكرێت‪ ،‬ده‌وڵ �ه‌ت��ی‬ ‫ئه‌فغانستان به‌بێ‌ ئه‌زموونییه‌كه‌ی له‌نێو‬ ‫خه‌ڵكدا بێزراوه‌‪ ،‬هیچ ژێرخانێكی مرۆیی‬ ‫نیی ‌ه و ل ‌ه دڵی خه‌ڵكدا نییه‌‪ ،‬ته‌نیا به‌ زۆری‬ ‫دۆالر و هێزی سه‌ربازیی ئه‌مریكا و ناتۆ‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬به‌ بڕوای تۆ كێ‌ ده‌توانێت بۆ‬ ‫واڵته‌كه‌ی باش بێت؟‬ ‫مه‌اللی جویا‪ :‬كه‌سانێك كه‌ ده‌ستیان‬ ‫به‌ خوێنی میلله‌ته‌كه‌یان سوور نه‌بێت‪،‬‬ ‫ڕاستگۆ و به‌وه‌فا بن له‌گه‌ڵ نیشتیامن‬ ‫و میلله‌ته‌كه‌یاندا‪ ،‬كه‌سانێك ك ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫خواستی خه‌ڵكدا ب��ن و ڕێ��زی��ان بۆ‬ ‫دیموكراسی‪ ،‬مافی ژن‪ ،‬مافی م��رۆڤ‪،‬‬ ‫ئاشتی و یه‌كسانی هه‌بێت و ئاماده‌ بن‬ ‫له‌و پێناوه‌دا قوربانی بده‌ن‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئایا ئه‌و ج��ۆر ‌ه كه‌سانه‌ له‌‬ ‫ئه‌فغانستاندا بوونیان هه‌یه‌؟‬ ‫مه‌اللی جویا‪ :‬به‌ڵێ‌‪ ،‬واڵته‌كه‌ی ئێمه‌‬ ‫له‌و جۆره‌ كه‌سانه‌ی زۆر تێدایه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌داخه‌وه‌ ئه‌مڕۆ له‌ژێر زه‌بر و زه‌نگی‬

‫تیرۆرستییه‌كان شه‌هید بوون و به‌ خوێنی‬ ‫خۆیان ئااڵی ئازادییان بۆ پارێزگاری له‌‬ ‫مافی ژن و مافی مرۆڤ هه‌ڵكردووه‌‪.‬‬ ‫ب��ه‌ی��ان‪ :‬كێشه‌ نێوخۆییه‌كانی‬ ‫ئه‌فغانستان‪ ،‬وه‌ك (كێشه‌ی مه‌زهه‌بی‪،‬‬ ‫مادده‌ی هۆشبه‌ر‪ ،‬كێشه‌ی نێوان گه‌له‌كان‪،‬‬ ‫ئازادیی ژن) ئێستا به‌ چ شێوه‌یه‌كن؟‬ ‫مه‌اللی جویا‪ :‬خه‌ڵكی ئه‌فغانستان‬ ‫سااڵنێكی زۆره‌ ب �ه‌ ه��ۆی ملمالنێی‬ ‫مه‌زهه‌بی‪ ،‬نه‌ته‌وه‌یی‪ ،‬مافیایی‪ ،‬زمان‪،‬‬ ‫پاكتاوی ڕەگ��ه‌زی و نه‌ژادیی گ �ه‌الن و‬ ‫هتد‪ ،‬ده‌ناڵێنن‪ ،‬ئه‌م ناكۆكییانه‌ ل ‌ه الیه‌ن‬ ‫ئه‌مریكا و رۆژئاواوه‌ پیالنیان بۆ دانراوه‌‪،‬‬ ‫به‌كرێگیراوه‌كانیشیان زیاتر قووڵی‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌ و هه‌وڵ ده‌ده‌ن ئه‌فغانستان‬ ‫وێ��ران بكه‌ن‪ ،‬سیاسه‌تی دووب �ه‌ره‌ك��ی‬ ‫په‌یڕەو ده‌كه‌ن و حكومه‌تداریی ئینگلیز‬ ‫به‌ شێوه‌یه‌كی نوێ‌ دروست ده‌كه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ی هیچ كاتێك ئه‌فغانستان‬ ‫خۆشبه‌ختی و ئارامی به‌ خۆیه‌وه‌ نه‌بینێت‪.‬‬ ‫بارودۆخی ژنانیش ڕۆژبه‌ڕۆژ خراپرت‬ ‫ده‌ب��ێ��ت‪ ،‬له‌ كاتێكدا جیهان له‌باره‌ی‬ ‫مافه‌كانی ژن له‌ ئه‌فغانستاندا قسه‌‬ ‫ده‌ك �ه‌ن‪ ،‬ژنانی واڵتی ئێمه‌‪ ،‬به‌ تایبه‌ت‬ ‫له‌ ناوچه‌ دووره‌ده‌سته‌كان‪ ،‬ته‌نانه‌ت له‌‬ ‫مافه‌ سه‌ره‌تاییه‌كانی م��رۆڤ بێبه‌شن‪.‬‬ ‫ده‌ستدرێژیی سێكسی‪ ،‬گوێ‌ و لووت‬ ‫بڕین‪ ،‬تێزاب پێداكردن‪ ،‬به‌زۆر به‌شوودان‪،‬‬ ‫كوشنت له‌سه‌ر شه‌ره‌ف‪ ،‬لێدان له‌ شوێنی‬ ‫گشتی و هتد له‌ ب ‌هرانبه‌ر ژناندا ڕۆژبه‌ڕۆژ‬ ‫په‌ره‌ده‌سه‌نێت‪.‬‬ ‫له‌ الیه‌كی دیكه‌وه‌‪ ،‬له‌ ماوه‌ی ‪ 11‬ساڵ‬ ‫داگیركاریدا‪ ،‬ئه‌مریكا و ناتۆ واڵته‌كه‌مانیان‬ ‫كردووه‌ته‌ پایته‌ختی مادده‌ی هۆشبه‌ر‪ ،‬كه‌‬ ‫زیاتر ‪%90‬ی تلیاك له‌ جیهاندا لێره‌ به‌رهه‌م‬ ‫ده‌هێرنێت‪ .‬سااڵنه‌ ده‌یان و سه‌دان ملیۆن‬ ‫دۆالر له‌ بازرگانی و قاچاخچێتیی مادده‌ی‬ ‫هۆشبه‌ردا به‌ده‌ستدێنن‪ .‬به‌ ب��ڕوای من‬ ‫مه‌ترسیی م��ادده‌ی هۆشبه‌ر له‌ تیرۆر‬ ‫زیاتره‌‪ ،‬كه‌ ژیانی چه‌ند ملیۆن ئه‌فغانی‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت گه‌نجان و ژن��ان‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫مندااڵنی وێران كردووه‌‪ ،‬مادده‌ی ژەهراوی‬ ‫و بكوژی ئه‌فغانستان به‌ هه‌موو جیهاندا‬ ‫باڵوبووه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫ئه‌مریكا له‌ ڕێگه‌ی‬ ‫ڕاگه‌یاندنه‌وه‌‪ ،‬خه‌ڵك‬ ‫ده‌گه‌وجێنێت‬ ‫به‌ ئازادی و ڕزگاری بگات‪ ،‬باوه‌ڕی ته‌واوم‬ ‫به‌وه‌ هه‌یه‌ هه‌ر میلله‌تێك بانگه‌شه‌ی‬ ‫ئازادكردنی میلله‌تێكی دیكه‌ بكات‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫ئه‌و میلله‌ته‌ به‌ره‌و ناڕەخه‌تی و به‌نده‌بوون‬ ‫ده‌بات‪ ،‬خۆمان چه‌ندین جار ئه‌مه‌مان له‌‬ ‫واڵتی خۆمان ئه‌زموون كردووه‌‪ ،‬ئه‌مریكا‬ ‫له‌ژێر ناوی (ئازادكردنی ئه‌فغانستان)‬ ‫واڵته‌كه‌مانی به‌ره‌و له‌ناوچوون بردووه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ من زۆر دڵنیام و باوه‌ڕم به‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ ئازادیی هه‌ر میلله‌تێك ته‌نیا‬ ‫به‌ده‌ستی خه‌ڵكی ئه‌و میلله‌ته‌ به‌ده‌ست‬ ‫دێت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ویالیه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانی‬ ‫ئه‌مریكا ده‌ت��وان��ێ��ت دیموكراسی بۆ‬ ‫ئه‌فغانستان به‌دی بهێنێت؟‬ ‫مه‌اللی جویا‪ :‬به‌ بڕوای من‪ ،‬نه‌ك ته‌نیا‬ ‫ئه‌مریكا‪ ،‬به‌ڵكو هیچ واڵتێكی ده‌ره‌كی‬ ‫ناتوانێت به‌هاكانی (ئازادی‪ ،‬دیموكراسی‪،‬‬ ‫مافه‌كانی ژن و هتد) بۆ واڵتێكی دى‬

‫كوردستان‪ ،‬ئه‌و سه‌رزه‌مینه‌ی ‌ه كه‌ به‌ خوێنی ئازادیخوازانی سوور‌ه و‬ ‫ڕێگاكه‌شیان تا ئه‌مڕۆ به‌رده‌وامیی هه‌یه‌‬ ‫دوژمنه‌ جۆراوجۆره‌كاندا ده‌ناڵێنن‪ ،‬ڕۆژ‬ ‫ل��ه‌دوای ڕۆژ سنووری چاالكییه‌كانیان‬ ‫به‌رته‌سكرت و مه‌ترسیدارتر ده‌بێت‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌شدا كه‌سانێكن كه‌ خه‌بات دژی‬ ‫داگیركاریی ده‌كه‌ن و دژی تیرۆرستانیشن‪،‬‬ ‫له‌ ڕابردووشدا كه‌سانی وه‌ك (ئه‌مانوڵاڵ‬ ‫خان‪ ،‬عه‌بدوڕەحامن مه‌حمودی‪ ،‬غواڵم‬ ‫نه‌بی خ��ان چه‌رخی‪ ،‬مه‌جید كلكانی‪،‬‬ ‫عه‌بدولخالق‪ ،‬سه‌ید كه‌مال‪ ،‬قیوم ڕەهبه‌ر‪،‬‬ ‫دكتۆر فه‌یز ئه‌حمه‌د‪ ،‬مینا و كه‌سانی‬ ‫دیكه‌ش)مان هه‌بوون‌‪ ،‬كه‌ زۆرینه‌یان به‌‬ ‫ده‌ستی ڕژێمه‌ سه‌ركوتكه‌ره‌كان و بانده‌‬

‫ه���ه‌ر ل��ه‌ب��ه‌ر ئ���ه‌م ه��ۆی��ان�ه‌ش�ه‌‪،‬‬ ‫تا ئه‌وكاته‌ی داگیرك ‌هرانی بێگانه‌ و‬ ‫ده‌ستوپێوه‌نده‌كانیان له‌ واڵته‌كه‌مان‬ ‫ده‌رن �ه‌ك �ه‌ی��ن‪ ،‬هه‌رگیز خه‌ڵكی ئێمه‌‬ ‫خۆشبه‌ختی‪ ،‬ئاشته‌وایی و خۆشگوزه‌رانی‬ ‫نابینێت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬به‌ ڕای ئێوه‌ هیچ میلله‌تێك‬ ‫ده‌توانێت ئ��ازادی بۆ میلله‌تێكی دیكه‌‬ ‫فه‌راهه‌م بێنێت؟‬ ‫مه‌اللی جویا‪ :‬نه‌خێر‪ ،‬هه‌رگیز‪ ،‬من‬ ‫چه‌ندین جار وتوومه‌‪ ،‬هیچ میلله‌تێك‬ ‫له‌ژێر سێبه‌ری هێزی ده‌ره‌كیدا ناتوانێت‬

‫ف ‌هراهه‌م بهێنێت‪ ،‬به‌ تایبه‌ت ئه‌مریكا‬ ‫ده‌ستی له‌ هه‌ر واڵتێك وه‌ردابێت‪ ،‬جگه‌‬ ‫له‌ له‌ناوچوون و وێرانكاریی‪ ،‬هیچی‬ ‫دیكه‌ی بۆ خه‌ڵك به‌ده‌ست نه‌هێناوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ته‌ماشای مێژووی ئه‌مریكا بكه‌ین‪،‬‬ ‫به‌ تایبه‌ت له‌ دوای جه‌نگی دووه‌م��ی‬ ‫جیهانییه‌وه‌‪ ،‬ب ‌ه ڕاسته‌وخۆ و ناڕاسته‌وخۆ‬ ‫ده‌ستی وه‌رداوه‌ت���ه‌ ك��اروب��اری ده‌ی��ان‬ ‫واڵته‌وه‌‪ ،‬میلله‌ته‌كانی كردووه‌ به‌ خاك و‬ ‫خوێن‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬تۆ پێشرت ده‌توت «ئێمه‌ پێشرت‬ ‫ته‌نیا یه‌ك دوژمنامن هه‌بوو‪ ،‬به‌اڵم دوای‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬ ‫‪www.facebook.com/bayanpres‬‬ ‫‪www.twitter/bayan2press‬‬

‫‪political general Newspaper‬‬

‫‪Tuesday, No.49‬‬ ‫‪First Year, Aug 27, 2013‬‬

‫ئیدریس سیوه‌یلی‬

‫ڕیکالمکردن لە ڕۆژنامەى‬

‫موزایه‌ده‌ی كوردایه‌تی!‬ ‫چه‌ند مانگی ڕابردوو‪ ،‬ڕۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست گۆڕانكاریی خێرا‌و زۆری به‌خۆیه‌و ‌ه‬ ‫بینی‪ ،‬كوردیش ئه‌گه‌ر به‌شێكی كارا نه‌بووبێت له‌و ڕووداوانه‌‪ ،‬ئه‌وا له‌ كاریگه‌رییه‌كانی‬ ‫بێبه‌ش نه‌بووه‌‪ ،‬به‌ تایبه‌تیش ڕەوشی سووریا‌و ده‌نگۆی كۆمه‌ڵكوژیی كورد له‌ ڕۆژئاوای‬ ‫كوردستان‪ .‬بێگومان ئه‌و ڕووداوان �ه‌ش ئه‌ڵقه‌یه‌كن له‌ زنجیره‌ڕووداوێك كه‌ هێشتا‬ ‫كۆتاییه‌كه‌ی ڕوون نییه‌‌و نازانرێت یارییه‌كه‌ له‌ به‌رژەوه‌ندیی كێ كۆتایی دێت‪.‬‬ ‫به‌ وردبوونه‌وه‌ له‌ ڕووداوه‌كان‪ ،‬هه‌ر هێزێك له‌ ڕوانگه‌ی به‌رژەوه‌ندیی خۆیه‌وه‌‬ ‫پۆلێنی دۆست ‌و دوژمنی كردووه‌‪ ،‬پله‌به‌ندی بۆ سرتاتیژ ‌و تاكتیك كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌و‬ ‫نێوه‌نده‌دا‪ ،‬كورد به‌ فره‌تێڕوانین‌و نه‌بوونی سرتاتیژیه‌تێكی ڕوون هه‌نگاو ده‌نێت‪ ،‬كۆی‬ ‫گشتیی هه‌ڵوێست‌و تێڕوانینی كه‌س‌و هێزه‌ كوردییه‌كان له‌ دیدێكی به‌رته‌سكه‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫زۆر جار دیدێكی حزبی‪ ،‬یان بنه‌ماڵه‌ییه‌‪ ،‬به‌رجه‌سته‌ ده‌بێت‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵكوژیی كورد ل ‌ه ڕۆژئاوای كوردستان‪ ،‬هێزه‌كانی بۆ دوو به‌ره‌ دابه‌شكرد‪،‬‬ ‫هه‌ندێك با‌رته‌قای ئه‌نفال‌و كاره‌ساتی هه‌ڵه‌بج ‌ه به‌ گه‌وره‌ لێی ده‌ڕوانن‪ ،‬هه‌ندێكی تر به‌‬ ‫گومانه‌وه‌‌و به‌ سیناریۆی هێزێكی سیاسیی ده‌زانن‪ ،‬له‌و نێوه‌نده‌شدا تۆمه‌تبه‌خشینه‌وه‌‬ ‫‌و ته‌خوینكردنی یه‌كرتیشی لێكه‌وتووه‌ته‌وه‌‪ .‬داخستنی سنووریش به‌ ڕووی كوردانی‬ ‫ڕۆژئ��اوا‪ ،‬تووشی هه‌مان كێشه‌ی كردینه‌وه‌‪ ،‬پارتی ك ‌ه هێزی بااڵده‌ستی هه‌رێم ‌ه ‌و‬ ‫سنووری داخستبوو‪ ،‬له‌ژێر فشاری ته‌خوینكردن ‌و موزایه‌ده‌ی كوردایه‌تیی ئه‌وانی تر‪،‬‬ ‫سنووره‌كانی كرده‌وه‌‪ .‬ئێستا هه‌ندێك له‌وانه‌ی پێشرت دژی داخستنی سنوور بوون‪ ،‬باس‬ ‫له‌ مه‌ترسیی چۆڵكردنی ڕۆژئاوای كوردستان ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ وێڕای ئه‌وه‌ی جێكه‌وته‌كانی‬ ‫كردنه‌وه‌ی سنوور و نیشته‌جێكردنی ئاواره‌كان له‌ كه‌مپه‌كان‪ ،‬چه‌ندین گرفتی به‌دوای‬ ‫خۆیدا هێناوه‌‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵكوژیی ڕۆژئاوای كوردستان‌و داخستنی سنوور‪ ،‬دوو منوونه‌ن له‌ په‌رته‌وازه‌یی‬ ‫هه‌ڵوێست‌و موزایه‌ده‌ی كوردایه‌تی‪ .‬خۆ ئه‌گه‌ر باس ل ‌ه مه‌سه‌له‌ی هه‌ڵبژاردن‌و كۆنگره‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی بكه‌ین‪ ،‬ئه‌وا هه‌مان دابه‌شبوونی هه‌ڵوێست‌و تێڕوانین به‌ زه‌قی ده‌بینین‪.‬‬ ‫ده‌زگاكانی ڕاگه‌یاندن ‌و تۆڕە‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانی ئینته‌رنێت‪ ،‬له‌و كایانه‌دا ڕۆڵێكی‬ ‫خراپ ده‌گێڕن‪ ،‬زۆر جار بێ وردبوونه‌و ‌ه ل ‌ه ڕاستی‌و دروستیی هه‌واڵه‌كان‪ ،‬هه‌ڵوێستێك‬ ‫ده‌نوێرنێت‪ ،‬ئه‌وه‌ش بووه‌ته‌ فه‌وزا و ڕایگشتیی له‌سه‌ر دروست ك�راوه‌‪ ،‬بێئه‌وه‌ی‬ ‫ڕەهه‌نده‌كانی ئه‌و هه‌ڵوێسته‌ ب ‌ه ته‌واوی تاوتوێ كرابن‪ ،‬نه‌یارانی ئه‌و هه‌ڵوێسته‌ش‬ ‫به‌ خیانه‌تكار له‌ نه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌قه‌ڵه‌مدراون‪ ،‬ئه‌مه‌ش له‌ سایه‌ی نه‌بوونی ده‌زگایه‌كی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییدایه‌ كه‌ هه‌موان متامنه‌یان پێی هه‌بێت ‌و بتوانێت به‌رژەوه‌ندییه‌ بااڵكانی‬ ‫كورد ده‌ستنیشان بكات‪ ،‬تا چیرت له‌ فه‌وزای ته‌خوینكردن و كورتبینیدا نه‌ژین‪ .‬هه‌ڵبه‌ته‌‬ ‫ئه‌مه‌ش ئه‌وه‌ ناگه‌یه‌نێت كه‌ هه‌موو یه‌كهه‌ڵوێست ‌و یه‌ك تێڕوانین ‌و بۆچوومنان‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌وه‌ حاڵه‌تێكی ته‌ندروسته‌ كه‌ خوێندنه‌وه‌ی جیاواز بۆ ڕووداوه‌كان‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم ئاسایی نیی ‌ه ئه‌و دیده‌ جیاوازه‌ سووكایه‌تیكردن ‌و تۆمه‌تبه‌خشینه‌وه‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵدا بێت‪ ،‬به‌ تایبه‌تیش به‌ ناوی كوردایه‌تییه‌وه‌‪ ،‬كه‌ له‌ڕاستیدا ئه‌وه‌ جگه‌ له‌‬ ‫موزایه‌ده‌یه‌ك‪ ،‬هیچی تر نییه‌‪.‬‬

‫ڕۆژنامەى بەیان ئامادەى ڕیکالمکردنە بۆ لیست و کاندیدى قەوارە‬ ‫بەشداربووەکانى هەڵبژاردنى پەرلەمانى کوردستان‪ ،‬لە خوارەوە زانیاریى‬ ‫تەواو خراوەتەڕوو سەبارەت بە قەبارە و شوێنى ڕیکالمکردن‪.‬‬

‫بۆ پەیوەندیکردن و زانینى نرخى ڕیکالمەکان‪:‬‬ ‫مۆبایل‪07702455504 :‬‬ ‫ئیمەیل‪bayanreklam@yahoo.com :‬‬ ‫‪bayanpress@yahoo.com‬‬

‫‪1‬ـ الپه‌ڕەی یه‌كه‌م ـ ڕەنگاوڕەنگ‬ ‫بۆكسی سه‌ره‌وه‌ (‪ )11×5‬سانتیمه‌تر‬

‫‪2‬ـ الپه‌ڕەی یه‌كه‌م ـ ڕەنگاوڕەنگ‬ ‫نیوالپەڕە‪ ،‬به‌شی خواره‌وه‌ (‪)26×13‬‬ ‫سانتیمه‌تر‬

‫‪3‬ـ الپه‌ڕەی یه‌كه‌م ـ ڕەنگاوڕەنگ‬ ‫چاره‌كی الپه‌ڕە‪ ،‬به‌شی خواره‌وه‌‬ ‫(‪ )13×13‬سانتیمه‌تر‬

‫‪4‬ـ الپه‌ڕەی یه‌كه‌م ـ ڕەنگاوڕەنگ‬ ‫نیو چاره‌كی الپه‌ڕە‪ ،‬به‌شی خواره‌وه‪،‬‬ ‫ئاسۆیی‌ (‪ )13×7‬سانتیمه‌تر‬

‫‪5‬ـ الپه‌ڕەی یه‌كه‌م ـ ڕەنگاوڕەنگ‬ ‫نیو چاره‌كی الپه‌ڕە‪ ،‬به‌شی خواره‌وه‪،‬‬ ‫ستووىن‌ (‪ )7×13‬سانتیمه‌تر‬

‫‪8‬ـ الپه‌ڕەكانی ناوه‌وه‌ ـ ڕەش و سپی‬ ‫نیوالپه‌ڕە (‪ )26×19‬سانتیمه‌تر‬

‫‪9‬ـ الپه‌ڕەكانی ناوه‌وه‌ ـ ڕەش و سپی‬ ‫چاره‌كی الپه‌ڕە (‪ )13×19‬سانتیمه‌تر‬

‫‪10‬ـ الپه‌ڕەكانی ناوه‌وه‌ ـ ڕەش و سپی‬ ‫نیوچاره‌كی الپه‌ڕە (‪ )13×9‬سانتیمه‌تر‬

‫‪11‬ـ الپه‌ڕەكانی ناوه‌وه‌ ـ‬ ‫ڕەنگاوڕەنگ‬ ‫یه‌ك الپه‌ڕە (‪ )26×38‬سانتیمه‌تر‬

‫‪12‬ـ الپه‌ڕەكانی ناوه‌وه‌ ـ ڕەنگاوڕەنگ‬ ‫هه‌ردوو الپه‌ڕەكه‌ (‪ )38×56‬سانتیمه‌تر‬

‫‪15‬ـ الپه‌ڕەكانی ناوه‌وه‌ ـ‬ ‫ڕەنگاوڕەنگ‬ ‫نیوچاره‌كی الپه‌ڕە (‪ )13×9‬سانتیمه‌تر‬

‫‪16‬ـ الپه‌ڕەی كۆتایی ـ ڕەنگاوڕەنگ‬ ‫یه‌ك الپه‌ڕەی ته‌واو (‪)26×37‬‬ ‫سانتیمه‌تر‬

‫‪17‬ـ الپه‌ڕەی كۆتایی ـ ڕەنگاوڕەنگ‬ ‫ته‌نیشت ستوونه‌كه‌ (‪)17×18‬‬ ‫سانتیمه‌تر‬

‫‪18‬ـ الپه‌ڕەی كۆتایی ـ ڕەنگاوڕەنگ‬ ‫ته‌نیشت ستوونه‌كه‌ (‪)17×9‬‬ ‫سانتیمه‌تر‬

‫‪19‬ـ الپه‌ڕەی كۆتایی ـ ڕەنگاوڕەنگ‬ ‫ته‌نیشت ستوونه‌كه‌ (‪ )8×9‬سانتیمه‌تر‬

‫‪6‬ـ الپه‌ڕەكانی ناوه‌وه‌ ـ ڕەش و سپی‬ ‫یه‌ك الپه‌ڕەی ته‌واو (‪)26× 38‬‬ ‫سانتیمه‌تر‬

‫‪20‬ـ الپه‌ڕەی كۆتایی ـ ڕەنگاوڕەنگ‬ ‫نيو الپه‌ڕە (‪ )26×17‬سانتیمه‌تر‬

‫‪7‬ـ الپه‌ڕەكانی ناوه‌وه‌ ـ ڕەش و سپی‬ ‫دووالپه‌ڕەی ته‌نیشت یه‌ك (‪ )38×56‬سانتیمه‌تر‬

‫‪13‬ـ الپه‌ڕەكانی ناوه‌وه‌ ـ‬ ‫ڕەنگاوڕەنگ‬ ‫نیوالپه‌ڕە (‪ )26×19‬سانتیمه‌تر‬

‫‪14‬ـ الپه‌ڕەكانی ناوه‌وه‌ ـ‬ ‫ڕەنگاوڕەنگ‬ ‫چاره‌كی الپه‌ڕە (‪19‬ـ‪ )13‬سانتیمه‌تر‬

‫‪21‬ـ الپه‌ڕەی كۆتایی ـ ڕەنگاوڕەنگ‬ ‫به‌شی خواره‌وه‌ (‪ )17×13‬سانتیمه‌تر‬

‫‪22‬ـ الپه‌ڕەی كۆتایی ـ ڕەنگاوڕەنگ‬ ‫به‌شی خواره‌وه‌ (‪ )13× 8‬سانتیمه‌تر‬