ژمارە پەنجاویەک

‫که‌ش‌و هه‌وا‬

‫‪/٣‬شەممە ‪/4 31‬شەممە ‪/5 32‬شەممە ‪ 33‬که‌رکوک ‪/٣‬شەممە ‪/4 39‬شەممە ‪/5 39‬شەممە ‪41‬‬ ‫هه‌ولێر ‪/٣‬شەممە ‪/4 39‬شەممە ‪/5 39‬شەممە ‪ 41‬سلێمانی ‪/٣‬شەممە ‪/4 36‬شەممە ‪/5 36‬شەممە ‪37‬‬ ‫‪ 16‬دهۆک ‬ ‫‪20‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪17‬‬

‫‪Tuesday, No, 51‬‬ ‫‪First Year, Sep 10, 2013‬‬

‫‪Reklam‬‬ ‫بایی (‪ )750‬دینارە‬

‫چاوى تۆ لەسەر ڕووداوەکان‬

‫شۆڕشی ئه‌یلوول‬ ‫سه‌ركه‌وتن یان شكستی بارزانی؟‬

‫‪14‬‬

‫رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە‪ ،‬ژماره‌ (‪ ،)51‬سێشەممە ‪ ،2013/9/10‬ساڵی یەکەم‬

‫بیروڕا‬

‫هه‌ڵبژاردن‬ ‫و نوكته‌كه‌ی‬ ‫مام رۆسته‌م‬

‫‪12‬‬ ‫کۆمەاڵیەتى‬ ‫هه‌ڵبژاردن بازاڕی‬ ‫ده‌ستگێڕه‌كانی‬ ‫شه‌وانی گه‌رم‬ ‫كردووه‬

‫‪10‬‬ ‫پریاسکە‬ ‫گەر منداڵەکەت‬ ‫شەوق و زەوقى‬ ‫نەبوو بۆ قوتابخانە‬

‫‪9‬‬

‫‪Reklam‬‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫نیعمه‌ت عه‌بدوڵاڵ‪ ،‬سه‌رۆكی یه‌كێتیی په‌رله‌مانتاران بۆ به‌یان‪:‬‬

‫كۆمه‌ڵ و یه‌كگرتوو‬ ‫ده‌نگه‌كانیان زیاد ده‌كەن‬ ‫الپەڕە‪5 :‬‬

‫نه‌وشیروان موسته‌فا‬ ‫وه‌كو موفاجه‌ئ ‌ه‬ ‫ده‌چێته‌ هه‌ولێر‬

‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫به‌پێی زانیارییه‌كانی (به‌یان)‪،‬‬ ‫نه‌وشیروان موسته‌فا‪ ،‬ڕێكخه‌ری گشتیی‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان‪ ،‬چه‌ند ڕۆژێك به‌ر‬ ‫ل ‌ه به‌ڕێوه‌چوونی هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ ،‬به‌‬ ‫كاروانێكی گ��ه‌وره‌ی ئۆتۆمبێل شاری‬ ‫هه‌ولێر به‌سه‌رده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی ئه‌و زانیارییانه‌‪ ،‬سه‌ردانه‌كه‌ی‬ ‫نه‌وشیروان موسته‌فا وه‌كو موفاجه‌ئ ‌ه و له‌‬ ‫چوارچێوه‌ی هه‌ڵمه‌ته‌كانی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ب��زووت��ن �ه‌وه‌ك �ه‌ی��دا دێ���ت‪( .‬ب �ه‌ی��ان)‬ ‫زانیویشیه‌تی بڕیار‌ه ڕێكخه‌ری گشتیی‬ ‫گۆڕان به‌ر ل ‌ه پێنج ڕۆژ ل ‌ه به‌ڕێوه‌چوونی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان و ب ‌ه یاوه‌ریی سه‌دان‬ ‫ئۆتۆمبیل‪ ،‬بچێت ‌ه شاری هه‌ولێره‌و ‌ه و‬ ‫له‌وێش وتار پێشكه‌ش بكات‪.‬‬ ‫ئ��ارام شێخ محه‌مه‌د‪ ،‬به‌رپرسی‬ ‫ژووری هه‌ڵبژاردنه‌كانی بزووتنه‌وه‌کە‬ ‫ل ‌ه په‌یوه‌ندییه‌كیدا له‌گه‌ڵ (به‌یان)‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ند ‌ه ن ‌ه زانیارییه‌كانی ڕە‌تكرده‌وه‌‬ ‫و ن ‌ه پشتڕاستیشی ك��ردن �ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ڕایگه‌یاند «ئ�ه‌و پالن ‌ه الی ڕێكخه‌ری‬ ‫گشتی خۆیه‌تی و تایبه‌ت ب ‌ه خۆیه‌تی‪،‬‬ ‫هه‌ر كاتێك چوو‪ ،‬ئێوه‌ش ئاگادار ده‌بن»‪.‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)51‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/10‬ساڵی یەکەم‬

‫بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن و ده‌رهاویشته‌كانی‬

‫به‌شێك ل ‌ه كاندیده‌كان كێشه‌ی خۆناساندنیان هه‌یه‌‬ ‫زریان جه‌وهه‌ر‬ ‫دوو هه‌فته‌یه‌ هه‌ڵمه‌ت‬ ‫و ب��ان��گ�ه‌ش�ه‌ی ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن له‌‬ ‫سه‌رانسه‌ری هه‌رێمی كوردستان‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪ ،‬له‌گه‌ڵ خۆیدا‬ ‫كۆمه‌ڵێك پێشهات و ڕووداوی‬ ‫هێناوه‌ كه‌ هه‌ندێكیان ده‌چنه‌‬ ‫قاڵبی ئه‌منی و سیاسی و داراییه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌شێك له‌و پێشهاتانه‌ش گله‌یی‬ ‫و گازه‌نده‌ی كاندیده‌كانه‌ چ له‌‬ ‫ناوخۆی حیزبه‌كانیان‪ ،‬یاخود له‌‬ ‫سه‌رپێچی و پێشێلكاریی لیسته‌‬ ‫ڕكابه‌ره‌كان‪.‬‬ ‫ل���ه‌و ڕووه‌وه‌ ب�ه‌ش��ێ��ك له‌‬ ‫كاندیده‌كان پێیان وای �ه‌ هه‌لی‬ ‫یه‌كسان بۆ بانگه‌شه‌ و ده‌ركه‌وتنیان‬ ‫ن��اڕەخ��س��ێ و زی��ات��ر كه‌سانی‬ ‫خ���اوه‌ن نفوز و پێگه‌ هه‌لیان‬ ‫له‌ ب �ه‌رده‌م��دای �ه‌‪ .‬به‌شێكیشیان‬ ‫پێیان وای���ه‌ ك �ه‌م��وك��ووڕی��ی له‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنیاندا‬ ‫هه‌ڵمه‌ته‌كانی‬ ‫ه��ۆك��اره‌ك��ه‌ی خ��ۆی��ان��ن و بە‬ ‫پێویستى نازانن پۆستەر و ڕیکالم‬ ‫بۆ ئەو شوێنانە بنێرن کە پێیانوایە‬ ‫دەنگدەرى ئەواىن لێ نییە‪ ،‬چونکە‬ ‫بەشێکیان کاندیدى ناوچەیین‪.‬‬ ‫له‌و ڕووه‌وه‌ نیگار محه‌مه‌د‪،‬‬ ‫یه‌كێك له‌ كاندیدانی یه‌كگرتووی‬ ‫ئیسالمی بۆ (به‌یان) وتی «وه‌ك‬

‫خۆم؛ له‌ كاندیده‌ پله‌ و پایه‌ به‌رزه‌كان‬ ‫زیاتر ده‌توانم بانگه‌شه‌ بكه‌م‪ ،‬هۆكاری‬ ‫نه‌بوونی پۆسته‌ره‌كانیشم له‌ سه‌رجه‌م‬ ‫ناوچه‌كان بۆ كه‌مته‌رخه‌میی خۆم‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ كه‌ پۆسته‌رم بۆ هه‌موو‬

‫ن��اوچ �ه‌ك��ان ن���ه‌ن���اردووه‌‪ .‬ده‌رف �ه‌ت��ی‬ ‫ده‌ركه‌وتن و بانگه‌شه‌ بۆ ئێمه‌ به‌پێی‬ ‫شوێنه‌»‪.‬‬ ‫هه‌رچی بزووتنه‌وه‌ی گۆڕانه‌ پێی‬ ‫وایه‌ هه‌وادارانی كاندیده‌كانن واده‌كه‌ن‬

‫كاندیدێك زیاتر یان كه‌مرت ده‌ربكه‌وێت‪.‬‬ ‫زول��ف��ا م��ح��ه‌م��ه‌د‪ ،‬ك��ان��دی��دی‬ ‫ب��زووت��ن��ه‌وه‌ی گ���ۆڕان ب��ۆ (ب �ه‌ی��ان)‬ ‫وت��ی «ه �ه‌ر كاندیدێكی ئێمه‌ پێنج‬ ‫ه��ه‌زار پۆسته‌ری بۆ چ��اپ��ك�راوه‌‪ ،‬له‌‬

‫س �ه‌روو ئ �ه‌وه‌وە هه‌رچییه‌ك هه‌بێت‬ ‫كاندیده‌كان بۆ خۆیان پێی هه‌ڵده‌سنت‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت ده‌بێت خۆشامن پۆسته‌ر بۆ‬ ‫شوێنه‌كان بگوازینه‌وه‌ و هه‌ڵیبواسین‪،‬‬ ‫حزب هیچ هاوكارییه‌كامن ناكات‪ ،‬نه‌‬

‫بۆ هه‌ڵواسین نه‌ بۆ باڵوكردنه‌وه‌ی‬ ‫ڕەنگه‌ كاندیدێك له‌ یه‌كێكی تر‬ ‫خۆشه‌ویسترت بێ و هه‌وادارانی‬ ‫ك��اری زی��ات��ری ب��ۆ ب��ك�ه‌ن‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫به‌هێزی و الوازی���ی هه‌ڵمه‌تی‬ ‫ه�ه‌ر كاندیدێك په‌یوه‌ندیی به‌‬ ‫كاندیده‌كه‌ خۆیه‌وه‌ هه‌یه‌»‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌و ڕووه‌وه‌ كاندیدێكی‬ ‫یه‌كێتی ده‌ڵێت ئ��ه‌وه‌ی پ��اره‌ی‬ ‫زیاتری هه‌بێت و بازرگان بێت‪،‬‬ ‫ده‌توانێ بانگه‌شه‌ی زیاتر بكات‪.‬‬ ‫پێشه‌وا حه‌مید‪ ،‬هۆكاری‬ ‫به‌هێزیی بانگه‌شه‌ی هه‌ندێك‬ ‫له‌ كاندیده‌كانی بۆ به‌خشیش و‬ ‫پ��اره‌داری گێڕایه‌وه‌ و بۆ (به‌یان)‬ ‫وت��ی «ئ��ه‌و كاندیدانه‌ی پ��اره‌ی‬ ‫زی��ات��ری��ان ه�ه‌ی�ه‌ و ب��ارزگ��ان��ن‪،‬‬ ‫ی��ان زی��ات��ر سه‌خین‪ ،‬ده‌ت��وان��ن‬ ‫بانگه‌شه‌ی زیاتر بكه‌ن و هه‌لی‬ ‫زی��ات��ری��ان ل��ه‌ب��ه‌رده‌م��دای��ه‌»‪.‬‬ ‫ئه‌و نه‌بوونی پۆسته‌ر و الفیته‌ی‬ ‫خۆی له‌ سه‌راپای ناوچه‌كان بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ گه‌ڕانده‌وه‌ كه‌ له‌و شوێنانه‌‬ ‫ن��ه‌ن��ارساوه‌ بۆیه‌ پ��ۆس��ت�ه‌ری بۆ‬ ‫ن���ه‌ن���اردوون‪ ،‬ل��ه‌و ڕووه‌ش����ه‌وه‌‬ ‫ڕوونیكرده‌وه‌ ئه‌ندامێكی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی جیاوازه‌ و ده‌رفه‌تی زیاتری‬ ‫له‌به‌رده‌مدایه‌‪ ،‬به‌ به‌راورد له‌گه‌ڵ‬ ‫كاندیدێك كه‌ سنووری ناسینه‌كه‌ی‬ ‫ناوچه‌یی و خۆجێییه‌‪.‬‬

‫«سیاسه‌تی به‌رەی توركامنی وه‌رچه‌رخانی به‌سه‌ردا هاتووه‌»‬

‫بۆ یه‌كه‌مجار توركمانه‌كانی گه‌رمیان كاندیدیان بۆ په‌رله‌مان هه‌ی ‌ه‬ ‫ڕەفعه‌ت محه‌مه‌د‬ ‫دوای خۆكاندیدكردنی توركامنێكی‬ ‫س��ن��ووری گ �ه‌رم��ی��ان ب��ۆ ئه‌ندامێتیی‬ ‫په‌رله‌مانی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬حاڵی ح��ازر‬ ‫ب��ه‌ره‌ی توركامنی له‌ ش��اری كفری له‌‬ ‫ئاماده‌باشیدایه‌ و هیواداریشه‌ له‌ ڕێگه‌ی‬ ‫سیستمی كۆتاو ‌ه كورسییه‌كیان به‌ركه‌وێ‌‪.‬‬ ‫ئه‌م به‌شدارییه‌ی توركامن و به‌ره‌ی‬ ‫توركامنی له‌ پڕۆسه‌ی سیاسیی هه‌رێمدا‬ ‫و له‌ سنووری گه‌رمیان‪ ،‬پاش ‪ 21‬ساڵ له‌‬ ‫حوكمڕانیی كوردیی دێت له‌ هه‌رێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان و ده‌ڤ���ه‌ری گ�ه‌رم��ی��ان‪ ،‬كه‌‬ ‫ڕێژەیه‌كی به‌رچاو توركامنی تێدا ده‌ژی‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌و حاڵه‌ته‌ی به‌شداریی‬

‫ب �ه‌ره‌ی توركامنی له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستان‪ ،‬عه‌لی حسێن‬ ‫عه‌لی‪ ،‬كاندیدی توركامن و هه‌ڵگری‬ ‫بڕوانامه‌ی ماسته‌ر له‌ یاسای نێوده‌وڵه‌تی‪،‬‬ ‫به‌ (به‌یان) ی وت «ئه‌مساڵ له‌ زانكۆی‬ ‫ئه‌نقه‌ره‌ بڕوانامه‌ی ماسته‌رم به‌ده‌ستهێنا‪،‬‬ ‫كه‌ گه‌ڕامه‌وه‌ بۆ كوردستان و بۆ شاره‌كه‌م‪،‬‬ ‫كفری‪ ،‬پێشنیازی ئه‌وه‌یان بۆ كردم وه‌ك‬ ‫كاندیدی به‌ره‌ی توركامنی به‌شداری له‌‬ ‫كێبه‌ركێی هه‌ڵبژاردندا بكه‌م‪ .‬ئێمه‌ی‬ ‫ت��ورك�مان ئومێدمان هه‌یه‌ له‌ ڕێگه‌ی‬ ‫سیستمی كۆتاوه‌ بتوانین وه‌كو پشكی‬ ‫توركامنی كفری كورسییه‌كامن به‌ركه‌وێ‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ڕێ��ژەی �ه‌ك��ی ب��اش ل �ه‌ خێزانه‌‬ ‫توركامنه‌كان دانیشتووی شاری كفرین‪ ،‬له‌‬

‫ل ‌ه سنووری پارێزگای سلێمانی‌‬ ‫زریان جه‌وهه‌ر‬ ‫سااڵنه‌ كه‌رتی په‌روه‌رده‌ و خوێندن‬ ‫له‌ هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬ب ‌ه ده‌ست كه‌میی‬ ‫بینا و زۆری��ی ڕێ��ژەی خوێندكارانه‌وه‌‬ ‫گ��رف��ت��اره‌‪ ،‬ک��ە ئ��ەم��ەش ک��ێ��ش��ەى بۆ‬ ‫خودى پرۆسەى پ��ەروەردە و فێرکردن‬ ‫دروستکردووە‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌مساڵی خوێندنیش‪ ،‬تا ئێستا‬ ‫نیوه‌ی ژم��اره‌ی بینای قوتابخانه‌ كه‌‬ ‫ڕەزامه‌ندیی بنیاتنانیان بۆ ده‌رچ��ووه‌‪،‬‬ ‫ده‌ست به‌ كاركردن تیایاندا نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش هێنده‌ی تر واده‌ی ته‌واوبوون‬

‫شاره‌كانی سلێامنی و هه‌ولێریش له‌الیه‌ن‬ ‫چه‌ندین كه‌سه‌وه‌ په‌یوه‌ندیم پێوه‌كراوه‌‬ ‫و به‌ڵێنی ده‌نگپێدانم له‌ هه‌ڵبژاردندا‬ ‫پێدراوه‌»‪.‬‬ ‫س����ه‌ب����اره‌ت ب���ه‌ ه �ه‌ڵ��وێ��س��ت��ی‬ ‫سه‌ركردایه‌تیی سیاسیی به‌ره‌ی توركامنی‪،‬‬ ‫ك �ه‌ چ��ۆن قاییلبوون توركامنه‌كانی‬ ‫هه‌ولێر و كفری به‌شداریی هه‌ڵبژاردن‬ ‫بكه‌ن له‌كاتێكدا ب �ه‌ره‌ی توركامنی به‌‬ ‫فه‌رمی دان به‌ هه‌رێمی كوردستاندا‬ ‫دان��ان�ێ‌‪ ،‬ئ�ه‌و كاندیده‌ ئاشكرایده‌كات‬ ‫ماوه‌یه‌كه‌ هه‌ڵوێستی سیاسیی به‌ره‌ی‬ ‫توركامنی گۆڕانی پێوه‌دیاره‌ و جۆرێك‬ ‫له‌ نزیكبوونه‌وه ‌و لێكگه‌یشنت له‌نێوان‬ ‫ه�ه‌ردوو سه‌ركردایه‌تیی كورد و به‌ره‌ی‬

‫توركامنی هاتووه‌ت ‌ه ئ��ارا‪ ،‬بۆیه‌ به‌ره‌ی‬ ‫توركامنی هیچ كۆسپ و فشارێكی‬ ‫نه‌خستووه‌ته‌ به‌رده‌م به‌شداربوونیان له‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی په‌رله‌مانی كوردستاندا‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی جێگه‌ی س �ه‌رن��ج �ه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫به‌شدارییه‌ی به‌ره‌ی توركامنی له‌كاتێكدایه‌‬ ‫به‌ره‌ی توركامنی به‌و ‌ه تۆمه‌تبار ده‌كرێ‌‬ ‫كه‌ له‌ژێر ركێف و فه‌رمانی ده‌وڵه‌تی‬ ‫توركیادایه‌ و ب��ره‌و به‌ سیاسه‌ته‌كانی‬ ‫ئه‌نقه‌ره‌ ل ‌ه عێراق و هه‌رێمی كوردستان‬ ‫ده‌دات‪ ،‬ب�ه‌اڵم سه‌ركردایه‌تیی به‌ره‌كه‌‬ ‫هه‌میشه‌ ئه‌و تۆمه‌تانه‌ ڕەتده‌كاته‌وه‌ و‬ ‫وا ڕاده‌گه‌یه‌نێت ك ‌ه ئاڕاسته‌ی سیاسیی‬ ‫سه‌ربه‌خۆیه‌ و فشاری توركیای له‌سه‌ر‬ ‫نییه‌‪.‬‬

‫‪ 100‬پڕۆژه‌ی خوێندنگ ‌ه زه‌وییان بۆ دابیننه‌كراوه‬

‫و ئاماده‌بوونیان بۆ وه‌رگرتنی خوێندكار‬ ‫دواده‌خ���ات و كێشه‌ی كه‌میی بینای‬ ‫قوتابخانه‌ش زه‌قرتده‌كاته‌وه‌‪ ،‬به‌ تایبه‌ت‬ ‫كه‌ وه‌رزی خوێندن نزیكه‌ و له‌گه‌ڵیشیدا‬ ‫وه‌رزی ب����اران و س��ه‌رم��ا و سۆڵه‌‬ ‫نزیكده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ل �ه‌ب��اره‌ی دواك�ه‌وت��ن��ی پرۆژكانی‬ ‫په‌روه‌رده‌ كه‌ چه‌ندینجار بووه‌ته‌ دیارده‌‪،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری گشتیی په‌روه‌رده‌ی سلێامنی‬ ‫ڕایگه‌یاند بۆ ئه‌مساڵ تائێستا ته‌نیا نیوه‌ی‬ ‫پڕۆژەكانی بنیاتنانی خوێندنگه‌ كاریان‬ ‫تێدا كراوه‌ و نیوه‌كه‌ی دیكه‌ی ئه‌گه‌ری‬ ‫دواكه‌تنیان زۆره‌‪.‬‬

‫مامۆستا نه‌جمه‌دین عه‌لی بۆ‬ ‫(ب �ه‌ی��ان) وتیشی «ل �ه‌ ك��ۆی دووس��ه‌د‬ ‫بینای خوێندنگ ‌ه كه‌ بڕیاردراوه‌ ئه‌مساڵ‬ ‫دروستبكرێن‪ ،‬ئه‌ركی بنیاتنانی نیوه‌یان‬ ‫كه‌ سه‌د بینایه‌‪ ،‬به‌ كۆمپانیاكان دراوه‌‪،‬‬ ‫زه‌وییان بۆ ته‌رخانكراوه‌ و هه‌وڵده‌درێت‬ ‫به‌منزیكانه‌ ده‌ست به‌ كاكردن تیایاندا‬ ‫بكرێت‪ .‬به‌اڵم سه‌د بینای دیكه‌ ماون‬ ‫كه‌ به‌هۆی نه‌بوونی شوێن و زه‌وییه‌وه‌‬ ‫تائێستا پ���ڕۆژەی دروستكردنیان به‌‬ ‫كۆمپانیاكان نه‌دراوه‌»‪.‬‬ ‫هه‌مان س�ه‌رچ��اوه‌ ڕوونیكرده‌وه‌‬ ‫ئ���ه‌وان ده‌رب����اره‌ی گرفتی نه‌بوونی‬

‫شوێن داوای��ان له‌ به‌ڕێوه‌به‌ری ناحی ‌ه‬ ‫و س��ه‌رۆك شاره‌وانییه‌كاىن سنووری‬ ‫پارێزگای سلێامنی ك���ردووه‌‪ ،‬هه‌رچی‬ ‫زووه‌ هه‌وڵبدرێت زه‌وی و شوێن بۆ ئه‌و‬ ‫خوێندنگه‌ بڕیارله‌سه‌ردراوانه‌ ته‌رخان‬ ‫بكه‌ن‪ .‬ئاماژەی به‌وه‌ش كرد هه‌ر كاتێك‬ ‫شوێنی پێویست له‌ ه�ه‌ر ناوچه‌یه‌ك‬ ‫ده‌ستنیشانكرا‪ ،‬ئ �ه‌وان ته‌نده‌رینی بۆ‬ ‫ده‌ك���ه‌ن و ه���ه‌وڵ���ده‌ده‌ن ده‌س���ت به‌‬ ‫كاركردن له‌ پڕۆژەكاندا بكرێت‪ ،‬به‌اڵم له‌‬ ‫ئێستادا سه‌د بینای قوتابخان ‌ه بێ‌ شوێنه‌‬ ‫و هیچ شتێك له‌باره‌ی دروستكردنیانه‌وه‌‬ ‫دیارنییه‌‪.‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)51‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/10‬ساڵی یەکەم‬

‫گرتنه‌ده‌ستی ده‌سه‌اڵت به‌ ئه‌گه‌رێكی به‌هێز داده‌نێت‬

‫ئۆپۆزسیۆن پێشبینی بۆ قۆناغی دوای هه‌ڵبژاردن ده‌كات‬ ‫شڤان عه‌لی‬ ‫‪21‬ی ئه‌م مانگه‌ هه‌ڵبژاردنی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستان به‌ڕێوه‌ ده‌چێت‪.‬‬ ‫چ��اوه‌ڕوان��ده‌ك��رێ��ت هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ئ�ه‌م��ج��اره‌ وه‌رچ �ه‌رخ��ان��ێ��ك به‌سه‌ر‬ ‫نه‌خشه‌ی سیاسیی هه‌رێمدا بهێنێت‬ ‫و پێكهاته‌ی سیاسی سه‌رله‌نوێ‬ ‫دابڕێژێته‌وه‌‪ ،‬ه��ه‌روه‌ك پێشبینیی‬ ‫گۆڕانكاریی گه‌وره‌ به‌سه‌ر قه‌باره‌ و‬ ‫قورسایی هێزه‌سیاسییه‌كانی هه‌رێمی‬ ‫كوردستاندا ده‌ك��رێ��ت‪ .‬ئه‌مه‌ جگه‌‬ ‫ل��ه‌وه‌ی به‌شێك له‌ چ��اودێ �ران وای‬ ‫ده‌بینن گۆڕانكارییه‌ك ‌ه تا ئه‌و ئاسته‌‬ ‫گه‌وره‌ بێت‪ ،‬جێگۆڕكێ به‌ حیزبه‌كانی‬ ‫ده‌سه‌اڵت و ئۆپۆزسیۆنیش بكات‪.‬‬ ‫ل���ه‌و ڕووه‌وه‌ الی �ه‌ن �ه‌ك��ان��ی‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ب �ه‌ دووری ن��ازان��ن‬ ‫هه‌ڵبژاردنی داهاتوو بیانگه‌یه‌نێته‌‬ ‫ده‌س �ه‌اڵت و پێكهێنانی حكومه‌ت‪،‬‬ ‫به‌وپێیه‌ی (وه‌ك خ��ۆی��ان ده‌ڵێن)‬ ‫شه‌پۆلێكی گه‌وره‌ی ده‌نگی ناڕە‌زایی‬ ‫له‌ شه‌قامی كوردیدایه‌ كه‌ ئومێدی ئه‌و‬ ‫شه‌پۆله‌ و ده‌نگه‌ ناڕازییه‌كانی‪ ،‬ته‌نیا‬ ‫ئۆپۆزسیۆنه‌‪.‬‬ ‫ماجید خ�ه‌ل��ی��ل‪ ،‬مامۆستای‬ ‫زانكۆ و چاودێری سیاسی‪ ،‬پێیوایه‌‪:‬‬ ‫هیچ واڵتێك نییه‌ ئۆپۆزسیۆن تێیدا‬ ‫ده‌سه‌اڵتی نه‌گرتبێته‌ ده‌ست‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌ واڵتانی ڕۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاستیش‬

‫كه‌ زۆرینه‌یان سیستمه‌كانیان له‌سه‌ر‬ ‫كوده‌تا هه‌ڵچرناوه‌‪ ،‬به‌اڵم دواجار ئیراده‌ی‬ ‫سیاسیی خه‌ڵك سه‌ركه‌وتووه‌ و ته‌نگی به‌‬ ‫كوده‌تاچییان و میراتگرانیان هه‌ڵچنیوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و چاودێره‌ له‌باره‌ی واقیعی سیاسی‬ ‫و بارودۆخی هه‌رێمیش بۆ (به‌یان) وتی‬ ‫«ته‌نیا ئیشكال ل �ه‌وه‌دا ده‌بینم‪ ،‬كه‌ له‌‬ ‫هه‌رێمی كوردستان ڕێڕەوی حوكمڕانی‬ ‫ئ��اراس��ت�ه‌ی خ��ۆی ن�ه‌گ��رت��ووه‌‪ ،‬گه‌مه‌كه‌‬ ‫به‌جۆرێكه‌ ناتوانین بڵێین پارتی‌ و یه‌كێتی‬ ‫هه‌ردووكیان له‌ ده‌سه‌اڵتدان‪ .‬یان ناتوانین‬ ‫بڵێین كیانی سیاسیی هه‌رێم چه‌سپاوه‌‪،‬‬

‫چونكه‌ ئێم ‌ه له‌ نیمچه‌ هه‌رێمێكداین كه‌‬ ‫نیوه‌كه‌ی دیكه‌ی له‌ قوڕگی مالیكیدایه‌»‪.‬‬ ‫الی خ���ۆی���ان���ه‌وه‌ الی �ه‌ن �ه‌ك��ان��ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیش وای ده‌بینن كه‌ ده‌توانن‬ ‫بگه‌ن ‌ه ده‌س��ه‌اڵت و یه‌كێتی و پارتیش‬ ‫ناچارن ده‌سه‌اڵتیان ڕاده‌ست بكه‌ن‪ ،‬به‌‬ ‫پێچه‌وانه‌وه‌ ڕووبه‌ڕووی ده‌نگی نه‌یارانی‬ ‫گه‌نده‌ڵی و ده‌سه‌اڵت ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ل��ه‌وب��اره‌ی��ه‌وه‌ یوسف محه‌مه‌د‪،‬‬ ‫سه‌رۆكی لیستی ب��زووت��ن�ه‌وه‌ی گ��ۆڕان‬ ‫كه‌ الیه‌نێكی ئۆپۆزسیۆنه‌‪ ،‬ئاماژە به‌وه‌‬ ‫ده‌ك��ات‪ .‬له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا ئۆپۆزسیۆن‬

‫ده‌س�ه‌اڵت ده‌گرێته‌ده‌ست و حكومه‌ت‬ ‫پێكده‌هێنێت‪ .‬ئه‌و پشتگیریی گه‌وره‌ی‬ ‫هاوواڵتیانی هه‌رێمی كوردستان بۆ‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬به‌ تاك ‌ه هانده‌ری گه‌وره‌ی‬ ‫خۆیان ده‌زانێت‪.‬‬ ‫له‌ ئێستادا به‌شێك له‌ چاودێرانی‬ ‫بارودۆخی هه‌رێم مه‌ترسییان هه‌یه‌ و‬ ‫ب �ه‌دووری ده‌زان��ن یه‌كێتی و پارتی به‌و‬ ‫ساده‌ییه‌ شكست قبوڵ بكه‌ن و ده‌سه‌اڵت‬ ‫ڕاده‌س��ت��ی ئۆپۆزسیۆن بكه‌ن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫داه��ات و هێزی ئه‌منی و سه‌ربازیی‬ ‫هه‌رێمیان له‌ژێر ده‌ستدایه‌ و به‌ ئاسانی‬

‫ده‌ستبه‌رداری نابن‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌و پرسه‌ش یوسف محه‌مه‌د بۆ‬ ‫(به‌یان) ده‌ڵێت «یه‌كێتی و پارتی ناتوانن‬ ‫ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردن قه‌بوڵ نه‌كه‌ن‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌وه‌ میلله‌ته‌ هه‌ڵده‌بژێرێت و‬ ‫بڕیار ده‌دات‪ ،‬ئه‌وان ده‌بێت مل بۆ ده‌نگی‬ ‫میلله‌ت بده‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر نا هه‌رێم تووشی‬ ‫قه‌یرانێكی گ��ه‌وره‌ ده‌ك��ه‌ن كه‌ خۆیان‬ ‫زه‌ره‌رمه‌ندی یه‌كه‌می ده‌بن»‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌و چوارچێوه‌یه‌دا سه‌رۆكی‬ ‫لیستی كۆمه‌ڵی ئیسالمی پێی وای�ه‌‬ ‫یه‌كێتی و پ��ارت��ی ت��ا ب��ۆی��ان بكرێت‬

‫ده‌س �ه‌اڵت ڕاده‌س��ت ناكه‌ن‪ ،‬ئاماژە‬ ‫ب��ه‌وه‌ش ده‌ك��ات وه‌ك ئۆپۆزسیۆن‬ ‫چ��اوه‌ڕێ��ده‌ك�ه‌ن ژماره‌یه‌كی زۆری‬ ‫كورسییه‌كانی په‌رله‌مان به‌رنه‌وه‌‪،‬‬ ‫تا ئه‌و ڕادده‌ی �ه‌ی بتوانن حكومه‌ت‬ ‫پێكبهێنن‪.‬‬ ‫مه‌ڕوان گه‌اڵڵی وتیشی «به‌الی‬ ‫ئ��ێ��م �ه‌وه‌ ده‌س����ه‌اڵت هێزه‌كانی‬ ‫ناوخۆ و پێشمه‌رگه‌ ده‌كاته‌ گرفتێك‬ ‫ل �ه‌ب �ه‌رده‌م ئۆپۆزسیۆندا‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئ�ه‌و هێزان ‌ه تائێستاش ناسنامه‌ی‬ ‫نیشتامنییان نییه‌ و ب���ه‌ده‌ر له‌‬ ‫ئینتیامی ئه‌ندامه‌كانیان‪ ،‬به‌گشتی‬ ‫له‌الیه‌ن یه‌كێتی و پارتییه‌وه‌ ئاڕاسته‌‬ ‫ده‌ك��رێ��ن‪ .‬وته‌كانی ئه‌مداوییه‌ی‬ ‫عه‌تا سه‌راوییش كه‌ هه‌ستیارییه‌كی‬ ‫زۆری له‌ مه‌سه‌له‌ی ڕاده‌ستكردنی‬ ‫ده‌سه‌اڵتدا پێوه‌دیاربوو‪ ،‬منوونه‌یه‌كه‌‬ ‫له‌ عه‌قڵییه‌تی ده‌سه‌اڵتی كوردی»‪.‬‬ ‫له‌ ئێستادا چه‌ندین قه‌یرانی‬ ‫س��ی��اس��ی و ئ���اب���ووری هه‌رێمی‬ ‫كوردستانی گرتووه‌ته‌وه‌‪ ،‬زۆرینه‌ی‬ ‫الیه‌نه‌كانیش سه‌رقاڵی ئاماده‌كاریین‬ ‫ب��ۆ هه‌ڵبژاردنه‌كانی په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬له‌و نێوه‌نده‌دا ئۆپۆزسیۆن‬ ‫خۆی بۆ وه‌رچه‌رخانێكی ناته‌قلیدی‬ ‫ل � ‌ه پ��ڕۆس �ه‌ی سیاسیی هه‌رێمدا‬ ‫ئ��ام��اد ‌ه ده‌ك��ات كه‌ پێیوایه‌ دوور‬ ‫نیی ‌ه ئه‌نجامه‌كه‌ی گه‌یشنت بێت به‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت‪.‬‬

‫عه‌شیره‌تی سوورچی ده‌نگدان ب ‌ه پارتی ڕه‌تده‌كاته‌وه‌‬ ‫زریان جه‌وهه‌ر‬ ‫ل� ‌ه س �ه‌روب �ه‌ن��دی هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫پ ‌هرله‌مانی كوردستان‪ ،‬به‌شێك ل ‌ه حیزب‬ ‫و الیه‌نه‌كان ك��ار بۆ زی��ن��دووك��ردن�ه‌وه‌ی‬ ‫دۆستایه‌تی ده‌ك��ه‌ن و كه‌سانێك بۆ ئه‌و‬ ‫مه‌به‌ست ‌ه به‌كاردێنن‪ ،‬ئه‌گه‌رچی ئه‌و هه‌نگاوه‌‬ ‫هه‌ر ل ‌ه بنه‌ماو ‌ه كێشه‌ی تێدابێت و قه‌ناعه‌ت‬ ‫پێهێنانی كه‌س ‌ه ب ‌ه ئامانجگیراوه‌كانیش‬ ‫ئه‌سته‌م بێت‪.‬‬ ‫یه‌كێك ل �ه‌و الیه‌نانه‌ی ك��ار له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌م مه‌سه‌له‌ی ‌ه ده‌ك��ات‪ ،‬پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستانه‌‪ ،‬الیه‌نی ب ‌ه ئامانجگیراویش بۆ‬ ‫لێكنزیكبوونه‌وه‌كه‌‪ ،‬عه‌شیره‌تی سوورچی و‬ ‫دانیشتووانی ناوچه‌ی سوورچیایه‌تیین‪.‬‬ ‫ل �ه‌و ڕووه‌و ‌ه به‌مدواییان ‌ه میدیای‬ ‫پارتی ئه‌وه‌ی ڕاگه‌یاند‪ :‬دوای سه‌ردانێكی‬ ‫عومه‌ر ئاغای سوورچی‪ ،‬سه‌رۆكی پارتی‬ ‫پارێزگارانی دیموكراتی كوردستان (هه‌ولێر)‬ ‫بۆ ناوچه‌كه‌‪ ،‬تێكڕای عه‌شیره‌تی سوورچی‬

‫به‌ڵێنیانداو ‌ه پشتیوانی ل ‌ه لیسته‌كه‌ی پارتی‬ ‫بكه‌ن و ده‌نگه‌ى پێ بده‌ن‪ ،‬ل ‌ه ب ‌هرامبه‌ردا‬ ‫چه‌ند كه‌سایه‌تییه‌كی دیاری ئه‌و عه‌شیره‌ته‌‬ ‫هه‌واڵه‌ك ‌ه ڕەتده‌كه‌نه‌و ‌ه و ده‌ڵێن نه‌مانوتووه‌‬ ‫ده‌نگ ب ‌ه پارتی ده‌ده‌ین‪.‬‬ ‫ل��ه‌وب��اره‌ی��ه‌وه‌‪ ،‬ن�ه‌ج��ات س��وورچ��ی‪،‬‬ ‫سه‌رۆكی پارتی پارێزگارانی كوردستان‬ ‫ڕایگه‌یاند هیچ كه‌س بۆی نیی ‌ه به ‌ناوی‬ ‫عه‌شیره‌تی سوورچی و پارتی پارێزگارانه‌وه‌‬ ‫قس ‌ه بكات‪ ،‬ئه‌وان ده‌توانن ته‌نیا نوێنه‌ری‬ ‫پارتی پاریزگارانی دیموكراتی هه‌ولێر بن كه‌‬ ‫پاشكۆی پارتییه‌‪.‬‬ ‫هه‌مان س�ه‌رچ��او ‌ه بۆ (ب�ه‌ی��ان) وتی‬ ‫«ئه‌و كه‌سه‌ی له‌سه‌ر ته‌له‌فزیۆن به‌ناوی‬ ‫پارێزگارانی هه‌ولێره‌و ‌ه وتی بۆی ‌ه به‌شداری‬ ‫هه‌ڵبژاردن ناكه‌ین چونك ‌ه نه‌مانتوانی‬ ‫ژماره‌ی پێویست كاندید بۆ كۆمسیۆن دیاری‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬هه‌مان كه‌س دواتر وای باڵوكرده‌وه‌‬ ‫ك ‌ه ل ‌ه به‌رژەوه‌ندیی پارتی پاشه‌كشه‌ی له‌‬ ‫پڕۆسه‌ی هه‌ڵبژاردن كردووه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی سه‌یری‬

‫ئه‌م دوو هه‌ڵوێست ‌ه بكات‪ ،‬دژیه‌كیی زۆریان‬ ‫تێدایه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌وان ل ‌ه به‌رژەوه‌ندیی پارتی‬ ‫پاشه‌كشه‌یان كردووه‌‪ ،‬با به‌شداربوونای ‌ه بۆ‬ ‫خۆیان باشرتبوو‪ ،‬چونك ‌ه النی كه‌م خێڵ و‬ ‫خه‌ڵكه‌كه‌ی خۆی ده‌نگیان پێده‌دا‪ .‬پارتییش‬ ‫باش د ‌هزان ‌ێ ئه‌و چه‌ند كه‌سی له‌گه‌ڵدایه‌»‪.‬‬ ‫نه‌جات سوورچی زیاتر وتی «خێڵی‬ ‫سوورچی به‌تایبه‌ت دوای داواكارییه‌كه‌ی‬ ‫سه‌رۆكی پارتی پارێزگارانی هه‌ولێر‪ ،‬هه‌ر به‌‬ ‫هیچ جۆرێك ده‌نگ به‌و لیست ‌ه نادات ك ‌ه ئه‌و‬ ‫پشتیوانیی ده‌كات»‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی پارتی پارێزگارانی كوردستان‬ ‫باسی ل�ه‌وه‌ش كرد دوای چه‌ندین ڕێگری‬ ‫و تۆمه‌تی جاشایه‌تی‪ ،‬هه‌رچۆنێك بووه‌‬ ‫حیزبه‌كه‌ی توانی به‌شداریی هه‌ڵبژاردن‬ ‫بكات‪ .‬ئه‌و ده‌ڵ��ێ «تۆمه‌ته‌كانم له‌الیه‌ن‬ ‫كه‌سانێكه‌و ‌ه بۆ هه‌ڵبه‌سرتاو ‌ه ك ‌ه خۆیان‬ ‫جاشی نێوده‌وڵه‌تی بوون‪ ،‬ده‌بێت له‌سه‌ر‬ ‫جاشایه‌تی و خ��ی��ان�ه‌ت‪ ،‬پ��ارت��ی ب��ه‌ر له‌‬ ‫هه‌موو كه‌س بچێت ‌ه به‌رده‌م دادگا»‪ .‬كوڕی‬

‫عومه‌ر ئاغای سوورچی پێی وابوو‪ :‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ل ‌ه كوردستان شتێكی مه‌حاڵ هه‌بێت‪،‬‬ ‫ده‌نگدانی خێڵی سورچیی ‌ه ب ‌ه پارتی له‌سه‌ر‬ ‫قسه‌ی عومه‌ر ئاغای سوورچی‪ ،‬چونك ‌ه (به‌‬ ‫وته‌ی ئه‌و) پارتی دۆڕاو ‌ه و ب ‌ه دوای كه‌سی‬ ‫دۆڕاودا ده‌گه‌ڕێت‪ ،‬وه‌ك ئه‌و كه‌سه‌ی نزیكه‌‬ ‫ل ‌ه ده‌ریادا نوقم بێت و هانا بۆ چڵه‌پووش‬ ‫به‌رێت‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی سه‌ردانه‌كه‌ی سیداد بارزانییش‬ ‫بۆ ناوچه‌ی سوورچیایه‌تی‪ ،‬ناوبراو ده‌پرسێت‪:‬‬ ‫هۆی چیی ‌ه پارتی له‌م كاته‌دا ب �رای كاك‬ ‫مه‌سعود ده‌نێرێت ‌ه سنووری عه‌شیره‌تی‬ ‫سوورچی‪ ،‬ل ‌ه كاتێكدا ل ‌ه مێژوودا یه‌كه‌مجاره‌‬ ‫شتی وا ده‌بێت و له‌سه‌دا نه‌وه‌دی ئه‌وانه‌ش‬ ‫ك ‌ه ل ‌ه پێشوازییدا بوون‪ ،‬سوورچی نه‌بوون؟‬ ‫ل ‌ه الیه‌كی دیكه‌وه‌‪ ،‬مام ساڵح خدر‪،‬‬ ‫كه‌سایه‌تیی دیار و ریشسپیی خێڵی سوورچی‬ ‫و براگه‌وره‌ی عومه‌ر ئاغا‪ ،‬ده‌ڵێت «ئێمه‌‬ ‫ئازادین ده‌نگ ب ‌ه ك ‌ێ ده‌ده‌ین‪ ،‬عومه‌ر ئاغا‬ ‫ته‌نیا یه‌ك خێزانی له‌گه‌ڵدای ‌ه و بۆی نییه‌‬

‫ب ‌ه ناوی سوورچییه‌كانه‌و ‌ه قس ‌ه بكات‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كوڕ و براكانی خۆی قسه‌ی له‌گه‌ڵ ناكه‌ن‪،‬‬ ‫ئێستا چۆن خێڵێك ب ‌ه قسه‌ی ده‌كات؟! ئه‌و‬ ‫نه‌ده‌بوای ‌ه بانگه‌ش ‌ه بۆ الیه‌نێك بكات كه‌‬ ‫باوكربای كوشت»‪.‬‬ ‫ئه‌و كه‌سایه‌تییه‌ی خێڵی سوورچی‬ ‫بۆ (به‌یان) زیاتر وتی «ده‌نگی ئێم ‌ه یان بۆ‬ ‫نه‌جات سوورچییه‌‪ ،‬یان بۆ كۆمه‌ڵی ئیسالمی‪،‬‬ ‫چونك ‌ه ئێم ‌ه ق���ه‌رزداری مامۆستا عه‌لی‬ ‫باپیرین ك ‌ه ل ‌ه ‪ 31‬ئابدا ل ‌ه ده‌ستی پارتی و له‌‬ ‫مه‌رگ ده‌ربازی كردین»‪.‬‬ ‫الی خۆیه‌وه‌‪ ،‬مه‌روان گه‌اڵڵی‪ ،‬كاندیدی‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی‪ ،‬وه‌ك الیه‌نێكی كاریگه‌ری‬ ‫ده‌ڤه‌ره‌ك ‌ه وتی «ئه‌و سه‌رده‌م ‌ه به‌سه‌رچووه‌‬ ‫س �ه‌رۆك خێڵ چی بڵێت ئه‌ندامانی خێڵ‬ ‫هه‌موو ملكه‌چی بن‪ ،‬خه‌ڵك ئێستا ئیراده‌ی‬ ‫خۆی هه‌یه‌‪ .‬له‌ناو خزمانی خێڵی سوورچی‬ ‫ده‌نگده‌ری هه‌موو الیه‌نه‌كان هه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫دوای هه‌ڵبژاردنی ڕاسته‌قین ‌ه ده‌رده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫ئه‌و خێڵ ‌ه ئێش و ئ��ازار و مه‌ینه‌تییه‌كیان‬

‫بیرناچێ ك ‌ه به‌ده‌ستی حیزبێك به‌سه‌ریاندا‬ ‫ه��ات‪ ،‬با كه‌سێكیش بۆ م ‌هرامی سیاسی‬ ‫ڕاب��ردوو په‌رده‌پۆش بكات‪ ،‬جه‌رگسووتاو‬ ‫و به‌شخوراوه‌كانی سوورچی هه‌رگیز ئه‌و‬ ‫مه‌ینه‌تیی ‌ه له‌بیر ناكه‌ن ك ‌ه به‌سه‌ریاندا‬ ‫هات»‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی خۆگورجكردنه‌وه‌ی پارتی له‌‬ ‫سنووری عه‌شیره‌تی سوورچیایه‌تی‪ ،‬مه‌ڕوان‬ ‫گه‌اڵڵی ئاماژەی به‌و ‌ه كرد‪ ،‬پارتی مه‌ترسیی‬ ‫هه‌ی ‌ه ل ‌ه له‌ده‌ستدانی ده‌نگی هاوواڵتیانی‬ ‫سنوره‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان وه‌ك كۆمه‌ڵی ئیسالمی‬ ‫(به‌هۆی هۆشیاری و ئیسالمدۆستیی خه‌ڵكی‬ ‫ده‌ڤه‌ره‌كه‌) ل ‌ه الیه‌نه‌كانی دیك ‌ه زیاتر دڵنیان‬ ‫ل ‌ه به‌ده‌ستهێنانی ده‌نگێكی باش‪.‬‬ ‫ن��اوب�راو ك ‌ه هه‌مان ك��ات به‌رپرسی‬ ‫مه‌ڵبه‌ندی سۆرانی كۆمه‌ڵی ئیسالمییه‌‪ ،‬پێی‬ ‫وابوو «ل ‌ه هه‌ڵبژاردنی ئه‌مساڵیشدا كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمی له‌و ده‌ڤه‌ر‌ه یه‌كێك ل ‌ه ده‌نگ ‌ه هه‌ره‌‬ ‫ل ‌ه پێشه‌كان ده‌بێت و متامنه‌ی ده‌نگده‌ر‬ ‫به‌ده‌ستده‌هێنێته‌وه‌»‪.‬‬

‫بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن یاساكانی هاتوچۆشی هه‌ڵپه‌ساردووه‌‬ ‫سه‌ید نامی‬ ‫هه‌ڵمه‌ت و بانگه‌شه‌ی لیسته‌كان‬ ‫بۆ هه‌ڵبژاردنی ‪21‬ی ‪ ،9‬چڕتر ده‌بێته‌و ‌ه و‬ ‫له‌گه‌ڵیشیدا چ هاوواڵتی و چ قه‌واره‌كان‪،‬‬ ‫ب ‌ه شێوازی جۆراوجۆر ڕەوش��ی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان به‌ره‌و نائاسایی ده‌به‌ن‪.‬‬ ‫له‌و ڕووه‌ش���ه‌و ‌ه پێشێلكردنی بنه‌ما‬ ‫و یاساكانی شۆفێری و هاتوچۆ‪ ،‬بووه‌ته‌‬ ‫دیارد ‌ه و به‌شێك ل ‌ه هاوواڵتیانیش ب ‌ه ئاسایی‬

‫وه‌ریده‌گرن‪.‬‬ ‫هاوكات چه‌ند ڕۆژێك ‌ه تێبینی ده‌كرێت‬ ‫كامێرای به‌ڕێوه‌ب ‌هرایه‌تییه‌كانی هاتوچۆ‬ ‫له‌سه‌ر شه‌قامه‌كان الب��راون و نابیرنێن‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش به‌شێك ل ‌ه شۆفێرانی بێخه‌مكردووه‌‬ ‫ك ‌ه له‌كاتی بانگه‌شه‌دا چ��ۆن بیانه‌وێت‬ ‫شۆفێریی بكه‌ن‪ ،‬به‌شێك ل ‌ه چاودێرانیش‬ ‫ده‌ڵێن دوورنیی ‌ه پێچانه‌وه‌ی كامێراكانی‬ ‫هاتوچۆ‪ ،‬به‌شێك بێت ل� ‌ه بانگه‌ش ‌ه و‬ ‫هه‌وڵێكیش بێت بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی ناڕەزایی‬

‫خه‌ڵك‪.‬‬ ‫ده‌رب���اره‌ی پێشێلكاریی یاساكانی‬ ‫هاتوچۆ له‌میانی بانگه‌شه‌كانی هه‌ڵبژاردندا‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ی سه‌المه‌تیی هاتوچۆ ده‌ڵێت‬ ‫ڕۆژان�� ‌ه چه‌ندین شێواز ل ‌ه پێشێلكاریی‬ ‫یاسایی ده‌بینین ك ‌ه به‌هۆی هه‌ڵمه‌ته‌كانی‬ ‫بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌و ‌ه ف ‌هرامۆشده‌كرێن‬ ‫و زه‌قناكرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫خالید عومه‌ر‪ ،‬وته‌بێژی كۆمه‌ڵه‌ی‬ ‫سه‌المه‌تیی هاتوچۆ ب��ۆ (ب �ه‌ی��ان) وتی‬

‫«گه‌رچی ئێم ‌ه له‌ساته‌وه‌ختی ده‌ستپێكردنی‬ ‫بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌و ‌ه ڕاگه‌یه‌ندراوێكامن‬ ‫باڵوكرده‌و ‌ه و كۆمه‌ڵێك هۆشیداریامن به‌‬ ‫هاوواڵتیان دا‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌و ‌ه تا ئێستاش‬ ‫به‌شێك له‌و حاڵه‌تانه‌ی پێشرت هۆشداریامن‬ ‫ل�ه‌ب��اره‌و ‌ه داب���وون‪ ،‬ه�ه‌ر م��اون و له‌گه‌ڵ‬ ‫ب �ه‌رده‌وام��ی��ی بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردندا‬ ‫ئه‌وانیش به‌رده‌وامن»‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ڕوون���ی���ك���رده‌و ‌ه زۆری��ن��ه‌ی‬ ‫سه‌رپێچییه‌كان ك ‌ه به‌شێكیان مه‌ترسیشن بۆ‬

‫سه‌ر گیانی هاوواڵتیان‪ ،‬بریتین ل ‌ه سواربوون‬ ‫له‌سه‌ر داشبوڵ و سه‌قفی ئۆتۆمبێل و‬ ‫داپۆشینی جامه‌كان ب ‌ه وێن ‌ه و پۆستكارت‬ ‫و به‌كارهێنانی منداڵ به‌شێوه‌یه‌كی خراپ‬ ‫ل ‌ه كاتی شۆفێریدا‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌ربڕینی‬ ‫حه‌ماسه‌تی بانگه‌شه‌ی ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن به‌‬ ‫ئۆتۆمبێل ك ‌ه ل ‌ه زۆر حاڵه‌تدا سه‌رپێچی‬ ‫یاساكانی هاتوچۆش له‌خۆده‌گرێت‪.‬‬ ‫ل ‌ه الیه‌كی دیكه‌و ‌ه ده‌رباره‌ی نه‌بوونی‬ ‫كامێراكانی چاودێری‪ ،‬وته‌بێژی پۆلیسی‬

‫هاتوچۆی سلێامنی ڕەتیده‌كاته‌و ‌ه كامێرا‬ ‫هه‌ڵگیرابێت و ده‌ڵێت ك ‌ه ئێستا ب ‌ه هه‌ردوو‬ ‫ڕێگه‌ی نهێنی و ئاشكراش كامێرای چاودێری‬ ‫داده‌نێن‪.‬‬ ‫نه‌قیب مه‌ریوان محه‌مه‌د بۆ (به‌یان)‬ ‫وتیشی «ته‌نیا ل ‌ه سێ ڕۆژی یه‌كه‌می‬ ‫بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردندا ‪ 7416‬سه‌رپێچیامن‬ ‫ت��ۆم��ارك��ردووه‌‪ ،‬ك ‌ه ئه‌مه‌ش ب ‌ه ب�� ‌هراورد‬ ‫ب ‌ه ڕۆژان��ی به‌ر ل ‌ه بانگه‌شه‌‪ ،‬نه‌ك كه‌می‬ ‫نه‌كردووه‌‪ ،‬به‌ڵكو زیاتر بووه‌»‪.‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)51‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/10‬ساڵی یەکەم‬

‫نیعمه‌ت عه‌بدوڵاڵ‪ ،‬سه‌رۆكی یه‌كێتیی په‌رله‌مانتاران بۆ به‌یان‪:‬‬

‫باشتر‌ه دوای هه‌ڵبژاردن حكومه‌تی بنكه‌فراوان دابمه‌زرێت‬ ‫له‌م گفتوگۆیه‌دا له‌گه‌ڵ (به‌یان)‪ ،‬نیعمه‌ت عه‌بدوڵاڵ‪ ،‬سه‌رۆكی یه‌كێتیی‬ ‫په‌رله‌مانتاران‪ ،‬تیشك ده‌خاته‌ سه‌ر تایبه‌تمه‌ندییه‌كانی هه‌ڵبژاردنی ئه‌مجاره‌ی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستان‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا پێشبینی ده‌كات هه‌ڵكشان و داكشان ل ‌ه‬ ‫ده‌نگی الیه‌نه‌ سیاسییه‌كاندا ڕووبدات‪ ،‬هه‌روه‌ك پێشیوایه‌ ك ‌ه ده‌نگه‌كانی كۆمه‌ڵ‬ ‫و یه‌كگرتوو زیاد ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫گفتوگۆ‪ :‬هاوژین عومه‌ر‬ ‫به‌یان‪ :‬سه‌ره‌تا؛ ئێوه‌ تایبه‌مته‌ندیی‬ ‫ئ�ه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ له‌ ڕووی سلبیات و‬ ‫ئیجابیاته‌وه‌‪ ،‬له‌چاو هه‌ڵبژاردنه‌كانی تردا‪،‬‬ ‫له‌ چیدا ده‌بینن؟‬ ‫نیعمه‌ت ع�ه‌ب��دوڵ�ڵا‪ :‬هه‌ڵبژاردن‬ ‫پرۆسه‌یه‌كی یه‌كجار گرنگه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ب�ه‌ش��ێ��ك��ی گ��رن��گ �ه‌ ل��ه‌ دی��م��وك �رات��ی‪،‬‬ ‫لوتكه‌ی دیموكراتییه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم هه‌موو‬ ‫دیموكراسیه‌تیش نییه‌‪ .‬ناتوانین بڵێین كه‌‬ ‫ته‌نیا به‌ هه‌ڵبژاردن پرۆسه‌ی دیموكراتی‬ ‫ت �ه‌واو ده‌ب �ێ‌‪ .‬به‌اڵم هه‌ڵبژاردن گرنگه‌‪،‬‬ ‫پرۆسه‌یه‌كه‌ هه‌موو خه‌ڵك به‌ ڕاسته‌وخۆ‬ ‫و ناڕاسته‌وخۆ‪ ،‬له‌ ڕێگه‌ی ئه‌ندامه‌كان و له‌‬ ‫ڕێگه‌ی حكومه‌ته‌وه‌ تیایدا به‌شدار ده‌بن‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی بتوانن له‌ بڕیاره‌كانیشدا به‌شدار‬ ‫بن‪.‬‬ ‫ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن��ی خ��ول��ی چ��واره‌م��ی‬ ‫پ �ه‌رل �ه‌م��ان��ی ك���وردس���ت���ان‪ ،‬ه�ه‌ن��دێ��ك‬ ‫تایبه‌مته‌ندیی هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی له‌ هه‌موویان‬ ‫گرنگرته‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان‬ ‫و ئه‌وانه‌ی به‌شدارن‪ ،‬هه‌موو به‌ لیستی‬ ‫جیاواز به‌شدارییان كردووه‌‪ ،‬هاوپه‌یامنێتی‬ ‫له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا كه‌م وه‌دیارده‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ یه‌كێكه‌ له‌ جیاوازییه‌كانی‪ .‬خاڵێكی تر‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ به‌ هۆی ئه‌وه‌ی هه‌ركه‌س لیستی‬ ‫خۆی هه‌یه‌‪ ،‬كێبڕكێیه‌كی یه‌كجار گه‌وره‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬هه‌موو الیه‌نه‌كان ده‌یانه‌وێت‬ ‫سه‌ركه‌وتن به‌ده‌ست بهێنن‪ ،‬كه‌سێك ئه‌وه‌ی‬ ‫بۆخۆی دانه‌ناوه‌ كه‌ سه‌رنه‌كه‌وێت‪ ،‬یان‬ ‫كورسیی كه‌م به‌ده‌ست بهێنێت‪ ،‬هه‌موویان‬ ‫چاوه‌ڕێی كورسیی زیاد ده‌كه‌ن‪ .‬هه‌موویان‬ ‫به‌و شێوه‌یه‌ بیرده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ هه‌تا‬ ‫ده‌گه‌ینه‌ ڕۆژی ده‌نگدان‪ ،‬هه‌ندێك پشێوی‬ ‫و ئاڵۆزی ده‌بینین‪ ،‬كه‌ ئه‌گه‌ر چاره‌سه‌ر‬ ‫نه‌كرێن و خه‌ڵكی به‌ هێمنانه‌ پڕوپاگه‌نده‌‬ ‫و بانگه‌شه‌ی خۆیان به‌ڕێوه‌نه‌به‌ن‪ ،‬له‌وانه‌یه‌‬ ‫هه‌ندێك گیروگرفتیش دروست بنب‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫كاریگه‌ریی ده‌بێ‌ له‌سه‌ر ده‌نگده‌ر‪ ،‬كه‌ به‌‬ ‫گه‌رموگوڕی به‌شداریی پرۆسه‌كه‌ نه‌كات‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئه‌و ملمالنێیه‌ له‌ هه‌ندێ‌‬ ‫شوێن توندتره‌‪ ،‬بۆ منوونه‌ له‌ سلێامنی زیاتر‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌بیرنێت‪ .‬به‌ بڕوای ئێوه‌ هۆكاری‬ ‫ئه‌م پێكهه‌ڵپژان و خۆده‌رخستنانه‌ بۆ چی‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌؟‬ ‫نیعمه‌ت عه‌بدوڵاڵ‪ :‬هۆكاری یه‌كه‌م‬ ‫الی�ه‌ن�ه‌ سیاسییه‌كه‌ نییه‌‪ ،‬ب��ۆ پێگه‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی خه‌ڵكه‌كه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆ الیه‌نی ده‌روونی‪ .‬بۆ منوونه‌ له‌ سلێامنی‬ ‫زیاتر ئه‌و گه‌رموگوڕییه‌ هه‌یه‌‪ ،‬جا ئیرت ئه‌و‬ ‫گه‌رموگوڕییه‌ به‌ سلبی بێ‪ ،‬یان ئیجابی‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ یه‌كێكه‌ له‌و خااڵنه‌ی كه‌ زیاتر له‌‬ ‫سلێامنی هه‌یه‌‪ ،‬له‌ شوێنه‌كانی تریش‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم ڕەنگه‌ ئ�ه‌و ه�ه‌وااڵن�ه‌ له‌‬ ‫سلێامنی زووتر باڵوببنه‌وه‌‪ .‬له‌ هه‌ولێریش‬ ‫ئه‌و گرژییه‌ هه‌بووه‌‪ ،‬ته‌قوتۆق هه‌بووه‌‪،‬‬ ‫لێدان و شه‌ڕ و ئاژاوه‌ش هه‌بووه‌‪ ،‬ڕەنگه‌‬ ‫له‌ زۆر شوێنی دیكه‌شدا هه‌بێ‪ .‬به‌ ڕاستی‬ ‫ئه‌مه‌ كارێكی باش نییه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬زۆرێك له‌ كاندیده‌كان‪ ،‬كه‌‬ ‫نزیكه‌ی ه �ه‌زار ده‌ب��ن‪ ،‬كاتێك گوێ‌ له‌‬ ‫گوتار و به‌ڵێنه‌كانیان ده‌گری‪ ،‬زۆرێك له‌و‬ ‫به‌ڵێنانه‌ی ده‌یده‌ن‪ ،‬به‌ڵێنی ته‌نفیزین‪ ،‬له‌‬ ‫كاتێكدا كاری په‌رله‌مانی‪ ،‬كاری یاسادانان‬ ‫و ته‌رشیعه‌‪ .‬ده‌توانین بڵێین تا ئێستا‬ ‫زۆرێك له‌ كاندیده‌كان هێشتا له‌ مانای‬

‫په‌رله‌مان و په‌رله‌مانتاری تێنه‌گه‌یشتوون؟‬ ‫نیعمه‌ت عه‌بدوڵاڵ‪ :‬ئه‌مه‌ پرسیارێكی‬ ‫گرنگه‌ و خاڵێكی گرنگیشه‌‪ .‬ئه‌و كاندیدانه‌ی‬ ‫كه‌ ئێستا به‌وشێوه‌یه‌ باس ده‌ك�ه‌ن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كاندیدانه‌ بێخه‌به‌رن ل�ه‌ سیسته‌می‬ ‫په‌رله‌مانی‪ .‬سیسته‌می په‌رله‌مانی له‌‬ ‫كوردستاندا وه‌كو ئه‌وه‌ نییه‌ كه‌ زۆربه‌ی‬ ‫كاندیده‌كان باسی شتی ته‌نفیزی ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫له‌ كاتێكدا پێویسته‌ باسی شتی ته‌رشیعی‬ ‫و یاسایی بكه‌ن‪ ،‬له‌ ڕووی یاساییه‌وه‌ هه‌وڵ‬ ‫بده‌ن‪ ،‬نه‌ك به‌ڵێنی بریقه‌دار بده‌ن‪ ،‬كه‌ ئه‌و‬ ‫به‌ڵێنانه‌ش دوایی خه‌ڵكی تووشی شۆك‬ ‫ده‌كه‌ن و ئه‌و ده‌نگده‌ره‌ی ده‌نگی پێداون‪،‬‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و بێئومێدییه‌ ده‌ڕوات‪ .‬نابێت‬ ‫ئێمه‌ بێئومێدیان بكه‌ین‪ ،‬به‌ڵكو ده‌بێت‬ ‫ئاینده‌ بینا بكه‌ین به‌ شێوه‌ی یاسایی‪ .‬با‬ ‫بڵێن ئه‌وه‌نده‌ی پێامنده‌كرێ‪ ،‬ئێمه‌ هه‌وڵ‬ ‫ده‌ده‌ین‪ ،‬نه‌ك بڵێن ئێمه‌ وا ده‌كه‌ین‪ ،‬یان‬ ‫وا ناكه‌ین‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬وات�ه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و قسه‌یه‌ی‬ ‫من هاوڕای كه‌ وتم زۆرینه‌یان له‌ كاری‬ ‫په‌رله‌مان و په‌رله‌مانتاری تێنه‌گه‌یشتوون؟‬ ‫نیعمه‌ت عه‌بدوڵاڵ‪ :‬به‌ڵێ‌‪ ،‬چونكه‌ به‌‬ ‫دڵنیاییه‌وه‌ زۆربه‌یان ئه‌وه‌ نازانن كاتێك‬ ‫ده‌چنه‌ په‌رله‌مان‪ ،‬ئیشه‌كانیان چییه‌‪،‬‬ ‫گرفته‌كه‌ لێره‌دایه‌‪ .‬كه‌سێك خۆی ده‌پاڵێوێ‌‬ ‫بۆ په‌رله‌مانتاری‪ ،‬یان بۆ هه‌ر پۆستێك‪،‬‬ ‫ده‌بێ‌ بزانێ پالنی چییه‌‪ ،‬ئه‌و ئیشه‌ چۆنه‌‪،‬‬ ‫په‌رله‌مان كاری چییه‌؟ واته‌ ناگونجێت‬ ‫تۆ هه‌ر له‌ ئێستاوه‌ ده‌زگای ته‌نفیزی و‬ ‫ته‌رشیعی تێكه‌ڵ بكه‌یت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬به‌ ڕای جه‌نابت وه‌كو سه‌رۆكی‬ ‫یه‌كێتیی په‌رله‌مانتارانی كوردستان‪ ،‬وه‌كو‬ ‫په‌یامێكیش بۆ ده‌نگده‌ران‪ ،‬ئه‌وان پێویسته‌‬ ‫له‌سه‌ر چ بنه‌ما و پێوه‌رێك ده‌نگ بده‌ن؟‬ ‫كێ‌ بۆ كاری په‌رله‌مانتاری گونجاوه‌؟‬ ‫نیعمه‌ت عه‌بدوڵاڵ‪ :‬ڕاسته‌ مه‌سه‌له‌ی‬ ‫پسپۆڕی بۆ كاری په‌رله‌مانی گرنگه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫زۆر كه‌س هه‌ن پسپۆڕیشن‪ ،‬به‌اڵم كار‬ ‫ناكه‌ن‪ ،‬واته‌ پسپۆڕە و ئیشه‌كانی خۆی‬ ‫ناكات‪ .‬هه‌ربۆیه‌ پێویسته‌ هه‌وڵ بدرێ ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی ئه‌زموونیان هه‌یه‌‪ ،‬شاره‌زاییان‬ ‫هه‌یه‌ له‌ بواره‌كاندا‪ ،‬ئه‌وانه‌ی كه‌ پێشینه‌ی‬ ‫باشیان هه‌یه‌ له‌ بواره‌كاندا‪ ،‬مێژووی باشیان‬ ‫هه‌یه‌ و پاك و بێگه‌ردن‪ ،‬خه‌ڵك ئه‌وانه‌‬ ‫هه‌ڵبژێرێ‌‪ ،‬نه‌ك به‌ دوای ئه‌وه‌ی ئه‌وه‌ له‌‬ ‫فاڵن حیزبه‌‪ .‬كه‌سی باش له‌ ژن‪ ،‬له‌ پیاو‪ ،‬له‌‬ ‫گه‌نج‪ ،‬له‌ به‌ته‌مه‌نه‌كان‪ ،‬له‌ هه‌ر شوێنێك‪،‬‬ ‫ئه‌وانه‌ مێژوویه‌كیان هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ هه‌موو‬ ‫م��ێ��ژووی خۆیان ب�ڵاوده‌ك �ه‌ن �ه‌وه‌‪ ،‬قسه‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ .‬پێویسته‌ ده‌نگده‌ر لێپێچینه‌وه‌ و‬ ‫به‌دواداچوون بكات‪ ،‬ده‌نگ زۆر بایه‌خی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬پێویسته‌ ئه‌و ده‌نگه‌ به‌فیڕۆ نه‌ڕوات‪،‬‬ ‫هه‌ر به‌ خوت و خۆڕایی یه‌كێك بێت و‬ ‫ده‌نگی پێبده‌ی! كابرایه‌ك له‌ ڕاگه‌یاندندا‬ ‫ده‌رفه‌تی هه‌یه‌ و قسه‌ ده‌ك��ات و ئه‌و‬ ‫هه‌موو چاوپێكه‌وتنه‌ی له‌گه‌ڵ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫یاخود چاالكی و پڕوپاگه‌نده‌ی زۆره‌‪،‬‬ ‫ب�ه‌وه‌ هه‌ڵنه‌خه‌ڵه‌تێن‪ ،‬به‌ڵكو به‌ دوای‬ ‫ئ �ه‌وه‌دا بگه‌ڕێن كێ‌ خزمه‌تی ده‌نگده‌ر‬ ‫ده‌كات‪ ،‬كێ‌ خزمه‌تی ئه‌م واڵته‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫كێ‌ پسپۆڕە‪ ،‬كێ‌ شایسته‌ی ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ی ته‌نیا كه‌ قسه‌ و هه‌ڵپه‌ و جووڵه‌ی‬ ‫زۆره‌‪ .‬لێره‌ ده‌نگده‌ر به‌رپرسه‌‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫دوایی گله‌یی له‌ خۆی بكات‪ ،‬نه‌ك جارێكی‬

‫تر بڵێت ئێمه‌ ده‌نگامن دا و ئه‌و كه‌سان ‌ه‬ ‫هیچیان نه‌كرد‪ .‬ئێستا خۆت حه‌كه‌م به‌‪،‬‬ ‫با ده‌نگت به‌فیڕۆ نه‌ڕوات‪ ،‬به‌شداربه‌ له‌‬ ‫ده‌نگدان‪ ،‬ده‌نگدانێكی پاك و بێگه‌رد‪.‬‬ ‫ب �ه‌ی��ان‪ :‬كاتێك چ��اودێ��ری��ی په‌یام‬ ‫و دروش��م��ی لیسته‌كان ده‌ك �ه‌ی��ن‪ ،‬به‌‬ ‫تایبه‌تیش ئۆپۆزسیۆن و ده‌س �ه‌اڵت‪ ،‬كه‌‬ ‫ئێستا ئه‌وان نه‌خشه‌ی سیاسیی كوردستان‬ ‫پێكده‌هێنن‪ ،‬ده‌بینین هه‌ندێكیان به‌‬ ‫ئاشكرا و هه‌ندێكیشیان به‌ ناڕاسته‌وخۆ‬ ‫ه �ه‌وڵ بۆ چوونه‌ ن��او ده‌س���ه‌اڵت‪ ،‬یان‬ ‫به‌شداریكردنی حكومه‌ت ده‌ده‌ن‪ .‬به‌‬ ‫پێشبینی و خوێندنه‌وه‌ی به‌ڕێزت‪ ،‬له‌ دوای‬ ‫ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌‪ ،‬نه‌خشه‌ و واقیعی سیاسی‬ ‫هه‌روه‌كو ئێستای ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن‬ ‫و ده‌سه‌اڵت‪ ،‬یان حكومه‌تێكی ئیئتیالفی‪،‬‬ ‫حكومه‌تێكی نیشتامنی دروست ده‌بێت‬ ‫و هه‌موو الیه‌نه‌كان به‌شدارده‌بن تیایدا؟‬ ‫نیعمه‌ت عه‌بدوڵاڵ‪ :‬ئه‌مه‌ش زۆر زۆر‬ ‫گرنگه‌‪ ،‬ئێمه‌ هه‌ڵبژاردن بۆ هه‌ڵبژاردن‬ ‫ناكه‌ین‪ .‬هه‌ڵبژاردن ئه‌نجامی هه‌یه‌ و‬ ‫ئامانجیشی هه‌یه‌‪ .‬له‌و خوله‌ی چواره‌می‬ ‫په‌رله‌مان و به‌ هۆی ئه‌و ڕكابه‌ری و ئه‌و‬ ‫لیستانه‌ی كه‌ به‌ ته‌نیا هاتوون‪ ،‬حه‌مته‌ن‬ ‫پێكهێنانی حكومه‌ت به‌ الیه‌نێك‪ ،‬یان‬ ‫به‌ دوو الیه‌نیش‪ ،‬زه‌حمه‌ت ده‌بێت‪ .‬له‌‬ ‫دوای ڕاگه‌یاندنی ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردن‬ ‫و به‌ ڕەچاوكردنی بارودۆخی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬كه‌ زۆرینه‌یه‌كی ڕەها بوونی‬ ‫نابێ‪ ،‬ه �ه‌روه‌ه��ا ب��ۆئ �ه‌وه‌ی باشرت ئه‌م‬ ‫ئه‌زموونه‌ی خۆمان به‌ڕێوه‌ببه‌ین‪ ،‬باشرت وایه‌‬ ‫كه‌ حكومه‌تێكی بنكه‌فراوان دامبه‌زرێنین‪.‬‬ ‫هه‌موو لیسته‌كان ئێستا موغازه‌له‌ی ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌ بچنه‌ ناو حكومه‌ته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌و هه‌ڵبژاردنه‌ بۆچی ده‌كرێ‌؟ بۆئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌ركه‌سه‌و ده‌سه‌اڵتێك وه‌ربگرێ‌‪ ،‬خۆ‬ ‫ته‌نیا بۆ ئه‌وه‌ نییه‌ كه‌ كورسییه‌كی ببێ‪،‬‬ ‫هه‌وڵ ده‌ده‌ن بنب به‌ ده‌سه‌اڵت‪ ،‬ئیرت ئه‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌ به‌ ته‌نیا ئه‌بێ یان نا‪ ،‬به‌ دووش‬ ‫زه‌حمه‌ته‌‪ .‬به‌ هاوبه‌شی و هه‌موو پێكه‌وه‌‬ ‫ه �ه‌وڵ ب��ده‌ن‪ ،‬ئه‌وكات ده‌ت��وان��ن ڕۆڵی‬ ‫خۆیان بگێڕن‪ .‬با حكومه‌تێكی بنكه‌فراوان‬ ‫له‌ كوردستان دامبه‌زرێ‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئه‌گه‌ر حكومه‌تی بنكه‌فراوان‬ ‫له‌دایك نه‌بوو‪ ،‬هه‌روه‌ها دوو لیستی تری‬ ‫جیا له‌ یه‌كێتی و پارتی‪ ،‬یان یه‌كێكیان‬

‫له‌گه‌ڵ لیستی سێیه‌مدا زۆرینه‌ دروست‬ ‫بكات‪ ،‬ئایا هیچ گۆڕانێك له‌ پێكهاته‌ی‬ ‫ده‌سه‌اڵتدا قه‌بوڵ ده‌كرێت؟ به‌و مانایه‌ی‬ ‫ئه‌گه‌ر یه‌كێك له‌و دوو الیه‌نه‌‪ ،‬یه‌كێتی یان‬ ‫پارتی‪ ،‬بخرێنه‌ ده‌ره‌وه‌ی ده‌سه‌اڵت‪ ،‬ئێوه‌‬ ‫پێشبینی ده‌كه‌ن كوردستان ئه‌م واقیعه‌‬ ‫هه‌ڵبگرێ‌؟‬ ‫نیعمه‌ت عه‌بدوڵاڵ‪ :‬نه‌خێر‪ ،‬من‬ ‫ته‌وەقوع ناكه‌م‪ ،‬ئه‌وه‌شم پێ باش نییه‌‪.‬‬ ‫ڕاسته‌ هه‌ڵبژاردن لوتكه‌ی دیموكراسییه‌‪،‬‬ ‫ب�ه‌اڵم ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنیش هه‌موو‬ ‫شتێك نییه‌‪ ،‬ده‌بێ‌ ڕەچاوی ئه‌و بارودۆخه‌‬ ‫بكه‌ی‪ ،‬ڕەچ��اوی هێزه‌كان بكه‌ی‪ ،‬كه‌ تا‬ ‫چه‌ند ئه‌وه‌ قه‌بوڵ ده‌كرێ‌؟ چه‌نده‌ هاوكار‬ ‫ده‌بن له‌ ئارامی و ئاسایشی كوردستاندا؟‬ ‫بۆئه‌وه‌ی كێشه‌ و گیروگرفت دروست‬ ‫نه‌بێ‪ .‬هه‌ربۆیه‌ ده‌ب��ێ ڕەچ��اوی ئه‌وه‌‬ ‫بكرێ‪ ،‬خه‌ڵك كردنه‌ده‌ره‌وه‌ له‌ ده‌سه‌اڵت‬ ‫ئه‌گه‌رێكی خراپه‌‪ .‬من پێشبینیش ناكه‌م‬ ‫حكومه‌تێكی بنكه‌فراوانی یه‌كجار‬ ‫گه‌وره‌ش دروست ببێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وانه‌ی‬ ‫ك��ورس��ی ده‌هێنن‪ ،‬ئ �ه‌وان �ه‌ حكومه‌ت‬ ‫پێكده‌هێنن‪ .‬ئه‌گه‌ر پێكیش نه‌یه‌ن و‬ ‫به‌ دوو الی�ه‌ن ده‌س��ه‌اڵت دروس��ت بێ‪،‬‬ ‫جا ئه‌و الیه‌نه‌ هه‌ركێ بێت‪ ،‬هه‌روه‌كو‬ ‫ئه‌و ئه‌زموونه‌ی پێشرت ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬واته‌‬ ‫گۆڕانكاریی ئه‌وتۆ دروست نابێت‪ .‬كه‌واته‌‬ ‫ئێمه‌ هه‌نگاوی گه‌شبینامن نییه‌ بۆ ئاینده‌‪،‬‬ ‫ئاینده‌یه‌كی گه‌ش چاوه‌ڕوامنان ناكات‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌و شێوه‌یه‌ بێت‪.‬‬ ‫ب���ه‌ی���ان‪ :‬ب��ه‌ ب����ڕوای ب��ه‌ڕێ��زت��ان‪،‬‬ ‫ئه‌نجامه‌كانی ئ��ه‌م ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن �ه‌‪ ،‬له‌‬ ‫ڕووی هه‌ڵكشان و داكشانی ده‌نگی‬ ‫الیه‌نه‌كانه‌وه‌ چۆن ده‌بێت‪ ،‬ب �ه‌راورد به‌‬ ‫ئه‌نجامه‌كانی هه‌ڵبژاردنی پێشوو؟‬ ‫نیعمه‌ت عه‌بدوڵاڵ‪ :‬پێشبینی ده‌كه‌م‬

‫ئه‌گه‌ر گۆڕان ده‌نگه‌كانی كه‌م كرد‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كورسییان ‌ه بۆ یه‌كێتی ده‌بێت‬ ‫كۆمه‌ڵ و یه‌كگرتوو ده‌نگه‌كانیان‬ ‫زیاد ده‌کەن‬ ‫مانه‌وه‌ی ناوی مردووه‌كان له‌ تۆماری‬ ‫ده‌نگده‌راندا‪ ،‬كاریگه‌ریی سلبی به‌جێده‌هێڵێ‬

‫حیزبه‌ ب��چ��ووك�ه‌ك��ان‪ ،‬ئ �ه‌و الیه‌نانه‌ی‬ ‫كورسییان كه‌م ب��ووه‌‪ ،‬كورسییان زیاتر‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم به‌ ڕێژەیه‌كی زۆر نا‪ .‬وه‌كو‬ ‫باسیشم كرد‪ ،‬زۆرینه‌ی ڕەها زه‌حمه‌ته‌‪،‬‬ ‫الیه‌نه‌كان زۆر نزیك ده‌بن له‌ یه‌كرته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ندێك بارودۆخی تایبه‌تیش هه‌ن‪ ،‬بۆ‬ ‫منوونه‌ گۆڕان و یه‌كێتی‪ ،‬خۆت ده‌زانی‬ ‫جه‌ماوه‌ری ئه‌م دوو الیه‌نه‌ دابه‌ش ده‌بن‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬لێره‌دا ڕاتده‌گرم بۆ دوو شت‪،‬‬ ‫یه‌كه‌م بۆ ئه‌وه‌ی گۆڕان و یه‌كێتی‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌ی پێشرت وتت حیزبی بچووك‪ .‬گۆڕان‬ ‫و یه‌كێتی كه‌ له‌ یه‌ك ئاڕاسته‌وه‌ هاتوون‪،‬‬ ‫زۆرج��ار و به‌پێی واقیعی سیاسی‪ ،‬ئه‌و‬ ‫جه‌ماوه‌ره‌یان دابه‌ش ده‌بێت‪ ،‬بۆ منوونه‌‬ ‫له‌ هه‌ڵبژاردنی پێشوودا و به‌ هۆی‬ ‫هاوپه‌یامنییان له‌گه‌ڵ پارتی‪ ،‬به‌شێك‬ ‫له‌ یه‌كێتییه‌كان ده‌نگیان بۆ گۆڕان دا‪.‬‬ ‫پێشبینی ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا‬ ‫جه‌ماوه‌ری یه‌كێتی‪ ،‬ئه‌وه‌ی پێشرت ده‌نگی‬ ‫داوه‌ به‌ گۆڕان‪ ،‬ده‌نگ بداته‌وه‌ به‌ یه‌كێتی‪،‬‬ ‫به‌ حوكمی ئه‌وه‌ی به‌ لیستی سه‌ربه‌خۆ‬ ‫دابه‌زیون؟‬ ‫نیعمه‌ت عه‌بدوڵاڵ‪ :‬به‌ڵێ‌‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫لیستی گۆڕان ده‌نگه‌كانی كه‌م كرد‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ئه‌و كورسییانه‌ بۆ یه‌كێتی ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ناشزانین هیچ كام له‌ ناڕازییه‌كان له‌‬ ‫الیه‌نه‌كانی دی‪ ،‬ده‌نگ ده‌ده‌ن به‌ گۆڕان‬ ‫یان نا؟ كه‌ ئه‌گه‌ری زیاتره‌ بۆ ئه‌وان بێت‪.‬‬ ‫ب�ه‌اڵم به‌ هه‌رحاڵ‪ ،‬ئ �ه‌وه‌ی كه‌ ده‌نگی‬ ‫گۆڕان كه‌م بكات‪ ،‬ئه‌و ده‌نگانه‌ بۆ یه‌كێتی‬ ‫دێنه‌وه‌‪ .‬به‌ حوكمی ئه‌وه‌ی به‌ یه‌ك لیست‬ ‫هاتوون‪ ،‬گۆڕانكاری ده‌بێ‪.‬‬ ‫ب���ه‌ی���ان‪ :‬پ��ێ��ش�تر وت��ت��ان حیزبه‌‬ ‫بچووكه‌كان ده‌نگیان زی��اد ده‌ك��ات‪.‬‬ ‫مه‌به‌ستت ئیسالمییه‌كانه‌؟‬ ‫نیعمه‌ت عه‌بدوڵاڵ‪ :‬به‌ڵێ‌‪ ،‬كۆمه‌ڵ‬ ‫و یه‌كگرتوو‪ .‬من پێشبینی ناكه‌م ئه‌وان‬ ‫ده‌نگیان ك�ه‌م بكات‪ ،‬پێشبینی ناكه‌م‬ ‫زۆریش زیاد بكات‪ .‬ئه‌گه‌ر ئه‌وان هه‌ر‬ ‫پارێزگاری له‌ ده‌نگی خۆشیان بكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وا هه‌ر سه‌ركه‌وتوو ده‌بن‪ .‬به‌اڵم ڕەنگه‌‬ ‫تۆزێكیش ب�ه‌س�ه‌رك�ه‌ون‪ .‬وات �ه‌ هه‌موو‬ ‫الیه‌نه‌كان حه‌قی خۆیان وه‌رده‌گرن‪ ،‬حه‌قه‌‬ ‫به‌وه‌ش ڕازی بن‪ .‬من هیوام وایه‌ هه‌موو‬ ‫الیه‌نه‌كان كورسی به‌ده‌ست بهێنن‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی هه‌موو به‌شدار بن له‌ حكومه‌ت‪.‬‬ ‫ب �ه‌ی��ان‪ :‬هیچ بۆچوونێكتان له‌ال‬ ‫دروست بووه‌ سه‌باره‌ت به‌وه‌ی ئه‌م پێنج‬ ‫حیزبه‌ی ده‌سه‌اڵت و ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬به‌ ژماره‌‬ ‫چه‌ند كورسی ده‌به‌نه‌وه‌؟‬ ‫نیعمه‌ت عه‌بدوڵاڵ‪ :‬ناتوانم ئه‌و‬ ‫پێشبینییه‌ بكه‌م‪ ،‬ئێمه‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ئیش‬ ‫ناكه‌ین‪ .‬ئێمه‌ زیاتر هه‌ڵسه‌نگاندنی گشتی‬ ‫ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬مانه‌وه‌ی ناوی مردووه‌كان‬

‫و ن��اوی دووب���ار ‌ه و جیانه‌كردنه‌وه‌ی‬ ‫ناوی ده‌نگده‌ری تایبه‌ت‪ ،‬به‌ تایبه‌تیش‬ ‫هێزه‌كانی ناوخۆ له‌ تۆماری ده‌نگده‌راندا‪،‬‬ ‫هیچ كاریگه‌رییه‌كی سلبی له‌سه‌ر ئه‌نجامی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان دروست ده‌كات؟‬ ‫نیعمه‌ت عه‌بدوڵاڵ‪ :‬ئه‌گه‌ر ڕووبدات‬ ‫ئه‌وه‌ كێشه‌ی لێده‌كه‌وێته‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫چاره‌سه‌ر نه‌كرێت‪ ،‬كێشه‌ی لێده‌كه‌وێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬واته‌ به‌ پێشبینی جه‌نابت‬ ‫كاریگه‌ریی سلبی به‌جێده‌هێڵێ؟‬ ‫نیعمه‌ت عه‌بدوڵاڵ‪ :‬به‌ڵێ‌ به‌جێی‬ ‫ده‌هێڵێ‪ .‬ئه‌مجاره‌ هه‌موو الیه‌نه‌كان‬ ‫هاتوون و وه‌كو چاودێرێك ئیش ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫نه‌ك وه‌كو به‌شداری له‌ هه‌ڵبژاردندا‪ ،‬كه‌‬ ‫ڕێ له‌ كه‌مرتین خروقات بگیرێت‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫زۆر گرنگه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئێستا له‌ عێراق مشتومڕی‬ ‫ت��ون��د س��ه‌ب��اره‌ت ب �ه‌ نه‌هێشنت‪ ،‬یان‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ی مووچه‌ی خانه‌نشینیی‬ ‫په‌رله‌مان سه‌ریهه‌ڵداوه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر ئه‌و بابه‌ته‌‬ ‫له‌وێ به‌ ئه‌نجامێك گه‌یشت‪ ،‬ئایا لێره‌ش‬ ‫ڕەنگدانه‌وه‌ی ده‌بێت؟‬ ‫نیعمه‌ت عه‌بدوڵاڵ‪ :‬به‌ڵێ‌‪ .‬ئه‌گه‌ر له‌‬ ‫عێراق گۆڕانكاری به‌وشێوه‌ گه‌وره‌یه‌ بكرێ‪،‬‬ ‫هه‌موو خانه‌نشینیی تایبه‌ت بگرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫نه‌ك ته‌نها په‌رله‌مان‪ ،‬ئه‌مه‌ كوردستانیش‬ ‫ده‌گ��رێ��ت��ه‌وه‌‪ .‬ئێمه‌ ده‌م��ان �ه‌وێ��ت له‌‬ ‫كوردستان ئه‌م یاسایانه‌ ڕێكبخه‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ بنه‌ڕەتدا له‌ دانانی مووچه‌دا ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌شی زیادت دانا‪ ،‬ئه‌گه‌ر خانه‌نشینیش‬ ‫بگۆڕدرێت‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ جیاوازی دروست‬ ‫ناكات‪ .‬ئه‌سڵه‌ن ده‌بێت خودی مووچه‌كه‌‬ ‫بگۆڕی‪ ،‬مووچه‌ی خانه‌نه‌نشین ‪%80‬یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ده‌ ملیۆن بێ‪%80 ،‬ش هه‌ر زۆره‌‪،‬‬ ‫ب�ه‌اڵم ئه‌گه‌ر بیكه‌ی به‌ پێنج ملیۆن و‬ ‫شه‌ش ملیۆن‪ ،‬ئه‌وكاته‌ باشه‌‪ .‬ئێم ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌داین بڕی مووچه‌كه‌ كه‌م بكرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆئه‌وه‌ی خانه‌نشینی كه‌م بكرێته‌وه‌‪ .‬واته‌‬ ‫جارێكی تر شێوه‌كه‌ ڕێكبخرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئه‌مه‌ بۆچوونی خۆته‌‪ ،‬یان‬ ‫یه‌كێتیی په‌رله‌مانتاران؟‬ ‫نیعمه‌ت ع��ه‌ب��دوڵ�لا‪ :‬ن���ا‪ .‬ئێمه‌‬ ‫ڕەشنووسێكیشامن ئ��ام��اده‌ك��ردووه‌ بۆ‬ ‫خولی چ���واره‌م‪ ،‬ئه‌گه‌ر په‌رله‌مان ئه‌و‬ ‫باسه‌ی هێنایه‌ گۆڕێ‌‪ .‬ئه‌و پرۆژەیه‌ هه‌ر‬ ‫دێته‌ گۆڕێش‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬وات �ه‌ ئێوه‌ وه‌ك��و یه‌كێتیی‬ ‫په‌رله‌مانتاران له‌گه‌ڵ ڕێكخستنه‌وه‌یدان؟‬ ‫نیعمه‌ت عه‌بدوڵال‪ :‬به‌ڵێ‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ڕێكخستنه‌وه‌یداین‪ .‬ئه‌وه‌ هه‌ر مووچه‌ی‬ ‫په‌رله‌مان ناگرێته‌وه‌‪ ،‬به‌ داخه‌وه‌ هه‌ر باسی‬ ‫په‌رله‌مان ده‌كرێت‪ .‬مووچه‌ی تایبه‌ت‬ ‫وه‌زیر و حاكم و مودیر عام و په‌رله‌مانتار‬ ‫و ڕاوێژكاریش ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬ئ�ه‌وه‌ زۆر‬ ‫دوورودرێژە و ده‌بێ رێكبخرێته‌وه‌‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)51‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/10‬ساڵی یەکەم‬

‫محه‌مه‌د عه‌بدولجه‌بار‬ ‫شه‌بوت‬

‫تاك و جووتی‬ ‫ئۆتۆمبیله‌كان‬ ‫هاوواڵتیان تا ڕادده‌یه‌كی‬ ‫زۆر هه‌ست به‌ بێزاری ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫له‌ كۆت و به‌ندكردنی جووڵه‌ی‬ ‫ئۆتۆمبیله‌ تایبه‌ته‌كانیان‪ ،‬له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مای تاك و جووت‪ .‬ئه‌وان ده‌ڵێن‬ ‫ده‌وڵه‌ت مه‌حرومی كردووین له‌‬ ‫سوودوه‌رگرتن له‌ موڵكه‌ تایبه‌ته‌كانی‬ ‫خۆمان‪ ،‬له‌ نێویشیاندا ئۆتۆمبیلی‬ ‫تایبه‌تی‪ .‬یه‌كێك له‌و هاوواڵتیانه‌ش‬ ‫پێی وتم‪ :‬ده‌وڵه‌ت به‌م دابه‌شكردنه‌‬ ‫بێزاركه‌ره‌‪ ،‬ب ‌ه شێوه‌یه‌كی عه‌مه‌لی‬ ‫ده‌ستی گرتووه‌ به‌سه‌ر نیوه‌ی‬ ‫ئۆتۆمبیله‌كه‌مدا‪ .‬وتیشی خۆمان‬ ‫باش ده‌زانین كه‌ كڕینی ئۆتۆمبیل له‌‬ ‫واڵتی ئێمه‌دا چه‌نده‌ كارێكی گرانه‌‬ ‫و له‌سه‌ر ئه‌و باره‌ گرانه‌شه‌وه‌‪ ،‬چۆن‬ ‫بتوانین به‌ پێ‪ ،‬یان به‌ هۆكارێكی‬ ‫نه‌شیاو بچینه‌ سه‌ر كار؟‬ ‫بێگومان ئه‌م تاك و جووته‌‪،‬‬ ‫یه‌ك له‌ ناڕەحه‌تییه‌كانی سه‌ر‬ ‫كه‌سی عێراقییه‌‪ .‬ئه‌م بڕیاره‌ چه‌ند‬ ‫ڕەهه‌ندێكی ئه‌منی و هاتووچۆ له‌خۆ‬ ‫ده‌گرێت‪ .‬له‌ ڕووی ئه‌منییه‌وه‌؛ واڵت‬ ‫به‌ بارێكی نائارامی دووالیه‌نه‌دا‬ ‫تێده‌په‌ڕێت‪ ،‬له‌الیه‌ك هێرشی‬ ‫تیرۆریستان و له‌الیه‌كه‌ی تریشه‌وه‌‬ ‫ده‌ركه‌وته‌كانی بارودۆخی سووریایه‌‪.‬‬ ‫گرووپه‌ تیرۆریسته‌كان هه‌وڵه‌كانیان‬ ‫یه‌كخستووه‌ و عێراق و سووریایان‬ ‫كردووه‌ته‌ ئامانج‪ ،‬بۆیه‌ له‌ ڕووی‬ ‫ئه‌منییه‌وه‌ ده‌زگا په‌یوه‌ندیداره‌كان‬ ‫پێویستیان به‌ كۆنرتۆڵكردنی شه‌قام‬ ‫و ناوشاره‌‪ ،‬بۆ دانانی سنوورێك‬ ‫بۆ تیرۆریستان‪ ،‬به‌ تایبه‌تیش كه‌‬ ‫ئه‌وان ژماره‌ و ئۆتۆمبیلی عێراقی‬ ‫به‌كارده‌هێنن‪.‬‬ ‫ئه‌م سیستمی تاك و جووته‌‪ ،‬له‌‬ ‫یه‌ك كاتدا ئامانجی كه‌مكردنه‌وه‌ی‬ ‫ژماره‌ی ئۆتۆمبیله‌ جواڵوه‌كانه‌ له‌سه‌ر‬ ‫شه‌قامه‌كان‪ ،‬له‌گه‌ڵ ته‌نكرتكردنی‬ ‫ئۆتۆمبیل له‌ناو شه‌قامدا‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ڕێگاوبانه‌كان له‌ توانایاندا نییه‌ ئه‌و‬ ‫ژمار ‌ه زۆره‌ی ئۆتۆمبیل له‌خۆ بگرن‪،‬‬ ‫له‌ كاتێكدا سااڵنه‌ و به‌ شێوه‌یه‌كی‬ ‫بێبه‌رنامه‌ زۆرترین ژماره‌ی ئۆتۆمبیل‬ ‫هاورده‌ ده‌كرێت‪ .‬لێره‌شدا بۆ‬ ‫سه‌رخستنی پالنی هاتوچۆ و‬ ‫ئه‌منییه‌كه‌‪ ،‬پێویسته‌ سنوورێك بۆ ئه‌و‬ ‫هاورده‌ زۆرانه‌ی ئۆتۆمبیل دابرنێت‪.‬‬ ‫هاوشێوه‌ی ئه‌م ڕێوشوێنی‬ ‫هاتوچۆیه‌ له‌ چه‌ند واڵتێكی‬ ‫تردا په‌یڕەوكراوه‌‪ ،‬هه‌ندێك واڵت‬ ‫جووڵه‌ی ئۆتۆمبیله‌كانیان بۆ‬ ‫چه‌ند كاتژمێرێكی دیاریكراو و‬ ‫له‌ چه‌ند شوێنێكی دیاریكراو‬ ‫قه‌ده‌غه‌ ده‌كه‌ن و وه‌ك ڕێزێكیش‬ ‫بۆ ده‌سه‌اڵتی ده‌وڵه‌ت قه‌بوڵ‬ ‫ده‌كرێت‪ .‬ئه‌م ڕێوشوێن ‌ه ماوه‌یه‌كی‬ ‫زۆر ناخایه‌نێت و پێویستیش‬ ‫ناكات ئه‌وه‌نده‌ بخایه‌نێت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ده‌بێت بۆ قۆناغێكی دیاریكراو‬ ‫و ب ‌ه شێوه‌یه‌كی كاتی ته‌حه‌مولی‬ ‫بكرێت‪ .‬ده‌بێت ئه‌م كاره‌ به‌شێك‬ ‫بێت له‌ تێگه‌یشتنی هاوواڵتیان و‬ ‫له‌به‌ر پێویستیی ئه‌منی و جووڵه‌‪،‬‬ ‫هاوكاریی ده‌زگا و دامه‌زراوه‌كانی‬ ‫ده‌وڵه‌ت بكرێت‪ .‬ده‌بێت ده‌وڵه‌تیش‬ ‫بیر له‌ ڕێوشوێنێكی وا ئاسان بكاته‌وه‌‬ ‫كه‌ باری هاوواڵتیان قورس نه‌كات‬ ‫و كاریگه‌ریی خراپ له‌سه‌ر ڕەوتی‬ ‫ژیانیان دانه‌نێت و بیر له‌ به‌دیلی‬ ‫سووكرت و ئاسانرت بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫و‪ :‬جهانگیر ئه‌حمه‌د‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫عێراق ئاماده‌ نییه‌ ببێته‌ به‌شێك له‌ جه‌نگی سووریا‬

‫قه‌یرانی سووریا مالیكی و نوجه‌یفی هاوڕا ده‌كات‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬شادی سه‌اڵح‬ ‫حكومه‌تی عێراق له‌ زاری چه‌ند‬ ‫به‌رپرسێكیه‌و ‌ه هێرشی ئه‌مریكای بۆ سه‌ر‬ ‫سووریا ڕەتكرده‌وه‌‪ ،‬هاوكات ئاماده‌یی‬ ‫واڵته‌كه‌شیان بۆ پاراستنی سنووری عێراق‬ ‫ـ سووریا له‌ هه‌ر ئه‌گه‌رێكدا ڕاگه‌یاند‪.‬‬ ‫له‌ یه‌كه‌مین سه‌ردانی فه‌رمیدا‪ ،‬دوای‬ ‫ده‌ستبه‌كاربوونی‪ ،‬محه‌مه‌د جه‌واد زه‌ریف‪،‬‬ ‫وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئێران‪ ،‬له‌ كۆنگره‌یه‌كی‬ ‫ڕۆژنامه‌نووسیی هاوبه‌شدا له‌گه‌ڵ هوشیار‬ ‫زێباری‪ ،‬وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی عێراق‪ ،‬زه‌ریف‬ ‫ئاماژەی ب��ه‌وه‌ دا كه‌ واڵته‌كه‌ی هه‌وڵی‬ ‫ت��ه‌واو ده‌دات بۆ ڕێگریی له‌ جه‌نگ‪.‬‬ ‫هۆشیار زێبارییش به‌ هه‌مان شێوه‌ هێرشی‬ ‫سه‌ربازیی بۆ سه‌ر سووریا ڕەتكرده‌وه‌ و‬ ‫وتیشی «هه‌موومان هه‌وڵ ده‌ده‌ی��ن به‌‬ ‫شێوه‌یه‌كی ئاشتییانه‌ مه‌سه‌له‌ی سووریا‬ ‫چاره‌سه‌ر ببێت»‪ .‬هه‌روه‌ك ئاماژەی به‌وه‌ش‬ ‫دا ك ‌ه «هیچ كه‌سێك ناتوانێت چاره‌سه‌ری‬ ‫كێشه‌كانی س��ووری��ا ب��ك��ات‪ ،‬جگه‌ له‌‬ ‫سوورییه‌كان خۆیان»‪ .‬زێباری باسی له‌وه‌ش‬ ‫كرد كه‌ «چه‌ندین گرووپی تیرۆریستی له‌‬ ‫نێوان عێراق و سووریادا بوونیان هه‌یه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫كاریگه‌رییان له‌سه‌ر ملمالنێكان هه‌یه‌»‪.‬‬ ‫وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئێران ل ‌ه حكومه‌ته‌‬ ‫نوێكه‌ی حه‌سه‌ن ڕۆحانی‪ ،‬هۆشداری‬ ‫دا ل��ه‌ب��اره‌ی ئ��ه‌وه‌ی ئه‌گه‌ر هێرش بۆ‬ ‫سه‌ر سووریا ئه‌نجام بدرێت‪ ،‬ئه‌وكاته‌‬ ‫ناتوانن ڕێگری له‌ جه‌نگ ل ‌ه ناوچه‌كه‌دا‬ ‫بكه‌ن‪ .‬باسی له‌ هه‌ستیاریی بارودۆخی‬ ‫ناوچه‌كه‌ش كرد‪ ،‬هاوكات وتیشی «عێراق‬ ‫و ئێران له‌ واڵتانی دیكه‌ له‌پێشرتن بۆ‬ ‫ئیدانه‌كردنی چه‌كی كیمیایی‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هه‌ردووكامن قوربانیی ئه‌و چه‌كه‌ین»‪.‬‬ ‫زێباریش وت��ی ه��ه‌ر هێرشێك بۆ سه‌ر‬

‫سووریا‪ ،‬مه‌ینه‌تییه‌كانی خه‌ڵكی ئه‌و واڵت ‌ه‬ ‫زیاتر ده‌كات و ده‌شبێته‌ هۆی دواخستنی‬ ‫كۆنگره‌ی دووه‌می جنێف‪.‬‬ ‫له‌ الیه‌كی دیكه‌و ‌ه و له‌ دیدارێكیدا‬ ‫له‌گه‌ڵ وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئێران‪ ،‬مالیكی‬ ‫هه‌ڵوێستی عێراقی ل��ه‌ب��اره‌ی دۆخی‬ ‫سووریاو ‌ه ڕاگه‌یاند و وتی «ئێمه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫چاره‌سه‌ری ئاشتییانه‌ی ئه‌و دۆخه‌داین‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌ هۆی ده‌ستێوه‌ردانی ده‌ره‌كییه‌وه‌ به‌ره‌و‬ ‫ئاڵۆزی چووه‌»‪ .‬ناوبراو باسی له‌وه‌ش كرد‬ ‫كه‌ چاره‌سه‌ری ئاشتی بۆ هه‌موو الیه‌نه‌‬ ‫نێوخۆیی و نێوده‌وڵه‌تییه‌كانیش سوودی‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌ درێژەی سه‌ردانه‌كه‌یدا بۆ عێراق‪،‬‬ ‫محه‌مه‌د زه‌ری��ف‪ ،‬وه‌زی��ری ده‌ره‌وه‌ی‬

‫ئێران‪ ،‬له‌گه‌ڵ هاوپه‌یامنیی نیشتیامنی‬ ‫به‌ سه‌رۆكایه‌تیی ئیرباهیم جه‌عفه‌ری‪،‬‬ ‫س��ه‌رۆك��وه‌زی��ران��ی پ��ێ��ش��ووی ع��ێ��راق‪،‬‬ ‫كۆبووه‌وه‌‪ .‬زه‌ریف جه‌ختی له‌و ‌ه كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ «گرووپه‌ ته‌كفیرییه‌كان» مه‌ترسییه‌كی‬ ‫گ��ه‌وره‌ن بۆ س��ووری��ا‪ ،‬چونكه‌ «چه‌كی‬ ‫كیمیاییان له‌به‌رده‌ستدایه‌»‪.‬‬ ‫جگه‌ ل��ه‌و هه‌ڵوێستانه‌ی خرانه‌‬ ‫ڕوو‪ ،‬ئ��وس��ام��ه‌ نوجه‌یفی‪ ،‬س��ه‌رۆك��ی‬ ‫په‌رله‌مانیش له‌ به‌یاننامه‌یه‌كدا باس له‌‬ ‫هێرشی چاوه‌ڕوانكراوی ئه‌مریكا بۆ سه‌ر‬ ‫سووریا ده‌كات و پێیوایه‌ «ئه‌و هێرشه‌‬ ‫سوودی نیی ‌ه و ده‌بێته‌ هۆی په‌ره‌سه‌ندنی‬ ‫ئاگری جه‌نگ له‌ عێراق و ناوچه‌كه‌ش»‪.‬‬ ‫نوجه‌یفی جه‌ختیشی له‌وه‌ كردووه‌ته‌وه‌‪،‬‬

‫كه‌ له‌ مه‌سه‌له‌ی سووریادا له‌گه‌ڵ نوری‬ ‫مالیكیی سه‌رۆكوه‌زیران هاوڕان و ده‌ڵێت‬ ‫«من و سه‌رۆكوه‌زیران پێامنوایه‌ هێرشی‬ ‫سه‌ربازی هۆكارێكه‌ بۆ زیاتربوونی ئاژاوه‌‬ ‫و ڕەنگه‌ كاردانه‌وه‌شی لێبكه‌وێته‌وه‌»‪.‬‬ ‫ناوبراو زیاتریش له‌و باره‌یه‌وه‌ و ده‌دوێت‬ ‫و ئه‌و ‌ه ده‌خاته‌ ڕوو كه‌ «عێراق ئاماده‌ نییه‌‬ ‫ببێته‌ الیه‌نێك له‌ جه‌نگه‌كه‌»‪ .‬هه‌روه‌ك‬ ‫ئوسامه‌ نوجه‌یفی و ن��وری مالیكی له‌‬ ‫ڕاگه‌یه‌نراوێكی هاوبه‌شدا «هه‌ڵوێستی‬ ‫یه‌كگرتووی نیشتیامنیی ده‌خه‌نه‌ ڕوو بۆ‬ ‫ڕەتكردنه‌وه‌ی هێرشی سه‌ربازی بۆ سه‌ر‬ ‫سووریا»‪.‬‬ ‫له‌ الیه‌كی دیكه‌شه‌وه‌‪ ،‬فه‌ریق عه‌لی‬ ‫غه‌یدان‪ ،‬سه‌ركرده‌ی هێزه‌ وشكانییه‌كانی‬

‫ع��ێ��راق‪ ،‬ئاماده‌یی سوپای عێراقی بۆ‬ ‫پاراستنی ‪ 600‬كیلۆمه‌تر له‌ سنووره‌كانی‬ ‫عێراق ـ سووریا ڕاگه‌یاند‪ ،‬له‌ ئه‌گه‌ری‬ ‫هێرشی سه‌ربازی بۆ سه‌ر سووریا‪ .‬غه‌یدان‬ ‫له‌ لێدوانێكی ڕۆژنامه‌نووسیدا باسی‬ ‫ل��ه‌وه‌ش ك��ردووه‌ كه‌ «هێزی سه‌ربازیی‬ ‫زیاده‌یان ڕەوان��ه‌ی سنووره‌كان كردووه‌‪،‬‬ ‫به‌ وردیش چاودێریی سنووره‌كان ده‌كه‌ن‬ ‫بۆ دزه‌نه‌كردنی چه‌ك و هێزی سه‌ربازی‬ ‫له‌ نێوان ه��ه‌ردوو واڵت��دا»‪ .‬وێ��ڕای ئه‌و‬ ‫لێدوانه‌ی ن��اوب��راو‪ ،‬سه‌عدون دلێمی‪،‬‬ ‫وه‌زی��ری به‌رگریی عێراق به‌ وه‌كاله‌ت‪،‬‬ ‫سه‌ردانێكی چاوه‌ڕواننه‌كراوی بۆ سنووری‬ ‫ع��ێ��راق ـ س��ووری��ا ك��رد ب��ه‌ مه‌به‌ستی‬ ‫ئاگاداربوون له‌ ڕێوشوێنه‌ سه‌ربازییه‌كان‪.‬‬

‫به‌رپرسان ‌ی عێراق شوێن شه‌پۆل ‌ی ناڕه‌زایی‌ خه‌ڵك كه‌وتوون‬ ‫بەیان‪ .‬عێراق‬ ‫ب��ه‌ش��ێ��ك ل���ه‌س���ی���اس���ه‌مت���ه‌دار و‬ ‫گه‌وره‌به‌رپرسان ‌ی عێراقی‌‪ ،‬ده‌یانه‌وێت‬ ‫نب و‬ ‫سوار ‌ی شه‌پۆل ‌ی ناڕەزای ‌ی جه‌ماوه‌ر ب ‌‬ ‫له‌ڕێ ‌ی ئه‌و هه‌نگاوه‌و ‌ه وێن ‌ه ‌ی نه‌خوازراوی‌‬ ‫خۆیان له‌ال ‌ی خه‌ڵك ‌ی شیرین بكه‌ن‪.‬‬ ‫كاتێك هه‌فته‌ی راب��ردوو ل ‌ه به‌غدای‌‬ ‫ت و چه‌ند پارێزگایه‌ك ‌ی تر خه‌ڵكی‌‬ ‫پایته‌خ ‌‬ ‫رژان�� ‌ه س��ه‌ر شه‌قامه‌كان بۆ ده‌ربڕینی‌‬ ‫ن��اڕەزای��ی‌‌‪ ،‬داوا ‌ی هه‌ڵوه‌شاندنه‌و ‌هی‌‬ ‫مووچ ‌ه ‌ی س ‌ێ سه‌رۆكایه‌تییه‌كه‌یان ده‌كرد‪،‬‬ ‫ئه‌و گه‌وره‌به‌رپرسان ‌ه كه‌وتن ‌ه شوێنیان ‌و‬ ‫پشتگیری ‌ی خواسته‌كانیان ده‌ك��ردن‪ ،‬له‌‬ ‫ب ‌هرامبه‌ردا ژماره‌یه‌ك به‌رپرس ‌ی تر دژ ‌ی ئه‌و‬ ‫هه‌ڵمه‌ت ‌ه وه‌ستانه‌وه‌‪.‬‬ ‫هاوواڵتیان ‌ی ناڕاز ‌ی قس ‌ه له‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن ك ‌ه موچ ‌ه ‌ی س ‌ێ سه‌رۆكایه‌تییه‌كه‌‬ ‫چه‌ندقات ‌ی هاوتاكانیان ‌ه ل ‌ه واڵتان ‌ی ئه‌وروپی‬ ‫‌‌و ناوچه‌ك ‌‌ه و نابێت به‌و شێوه‌ی ‌ه مبێنێت‪.‬‬ ‫هه‌ر بۆ منوونه‌‪ ،‬پ ‌هرله‌مانتارێك ‌ی ئه‌م‬ ‫خول ‌ه له‌كات ‌ی خانه‌نشینبوونیدا ل ‌ه سه‌دا‬ ‫هه‌شتا ‌ی كۆ ‌ی مووچه‌ك ‌ه ‌ی وه‌رده‌گرێت‪،‬‬ ‫ك ‌ه بریتیی ‌ه ل ‌ه نزیك ‌ه ‌ی سیانز ‌ه ملیۆن‬ ‫دینار‪ ،‬ئه‌م ‌ه جگ ‌ه ل ‌ه شوێن ‌ی مانه‌و ‌ه و‬ ‫هیچ باجێكیش ‌ی له‌سه‌ر نییه‌‪ ،‬له‌كاتێدا‬ ‫خانه‌نشین ‌ی هه‌ر فه‌رمانبه‌رێك ‌ی ئاسایی‌‬ ‫پاش ‪ 25‬ساڵ‌‪ ،‬له ‌‪ 400‬ه ‌هزار دینار تێپه‌ڕ‬ ‫ناكات‪ ،‬هه‌ر پ ‌هرله‌مانتار و وه‌زیرێكیش‬ ‫بۆ د ‌ه پاسه‌وان‪ ،‬بڕ ‌ی حه‌وت ملیۆ ‌ن و نیو‬ ‫وه‌رده‌گ��رن‪ ،‬هه‌موو ئه‌و ده‌سكه‌وتانه‌ش‬ ‫ته‌نها پاش چوار سا ‌ڵ خزمه‌ت‪ ،‬ب ‌ه درێژایی‌‬ ‫ژیانیان پێیان ده‌درێت‪.‬‬

‫یه‌كێك ل��ه‌و كه‌سان ‌ه ‌ی پشتگیری ‌ی‬ ‫ه��ه‌ڵ��م��ه‌ت��ه‌ك�� ‌ه ‌ی ك���رد‪ ،‬ن���ور ‌ی مالیكی‌‬ ‫سه‌رۆ‌كوه‌زیران بوو‪ ،‬كاتێك ل ‌ه وتارێكیدا‬ ‫ل��ه‌س��ه‌ر ت��ه‌ل��ه‌ف��زی��ۆن وت��� ‌ی «كێش ‌هی‌‬ ‫ده‌ستوور ‌ی ل ‌ه خانه‌نشینی ‌ی پ ‌هرله‌مانتاراندا‬ ‫هه‌یه‌»‪ ،‬ئه‌م ‌ه له‌كاتێكدا خۆ ‌ی حه‌وت ساڵه‌‬ ‫له ‌پۆسته‌كه‌یدای ‌ه و مووچ ‌ه وه‌رده‌گرێت‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه هه‌ندێ كه‌س ده‌یانپرس ‌ی ئ ‌ه ‌ی جه‌نابی‌‬ ‫سه‌رۆ‌كوه‌زیران ئه‌و چه‌ند ساڵ ‌ه بۆ بێده‌نگ‬ ‫بووه‌؟‬ ‫م��ال��ی��ك�� ‌ی ل��ه‌پ��اش ی���ه‌ك رۆژ له‌‬ ‫خۆپیشاندانه‌كان ‌ی ‪‌ 31‬ی ئاب ‌ی راب��ردوو‪،‬‬ ‫وت ‌ی «ده‌بێت چاو به ‌مووچ ‌ه ‌ی وه‌زیر‬ ‫و پ ‌هرله‌مانتار و خاوه‌ن پل ‌ه تایبه‌ته‌كاندا‬ ‫بخشێرنێته‌وه‌»‪ .‬جه‌خت ‌ی له‌وه‌ش كرده‌وه‌‬ ‫«ل ‌ه ده‌ستووردا باس ‌ی مووچ ‌ه ‌ی خانه‌نشینی‌‬ ‫نه‌كراوه‌»‪ .‬ئه‌مه‌ش هه‌مان قس ‌ه بوو كه‌‬ ‫سه‌فائه‌دین سافی‌‪ ،‬وه‌زی��ر ‌ی ده‌وڵ��ه‌ت بۆ‬ ‫ك��اروب��ار ‌ی پ ‌هرله‌مان دووپاتیكرده‌و ‌ه و‬ ‫وت ‌ی «پ ‌هرله‌مانتار مووچ ‌ه ‌ی نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ده‌رماڵ ‌ه ‌ی هه‌یه‌»‪.‬‬ ‫هه‌وڵه‌ك ‌ه ‌ی مالیك ‌ی بۆ ئه‌وه‌بوو كه‌‬ ‫ناڕەزای ‌ی خۆپیشاند ‌هران دامبركێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت ‌ی ك ‌ه ل ‌ه الی��ه‌ن هێزه‌كانیه‌وه‌‬ ‫سه‌ركوتكران‪ ،‬وه‌ك هه‌نگاوێك ‌ی جدیرتیش‪،‬‬ ‫داخ��وازی�� ‌ی خۆپیشاند ‌هران ‌ی خست ‌ه ناو‬ ‫كارنام ‌ه ‌ی دانیشتن ‌ی رۆژ ‌ی سێشه‌مم ‌هی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌ی وه‌زی��ران‪ ،‬هه‌ر له‌وێدا پرۆژە‬ ‫یاسایه‌ك گفتوگۆ ‌ی له‌باره‌و ‌ه كرا‪ ،‬له‌مڕووه‌وه‌‬ ‫سائیر بدێر ‌ی پسپۆڕ ‌ی سیاس ‌ی پێ ‌ی وایه‌‬ ‫هه‌وڵه‌كان ‌ی مالیك ‌ی «هه‌نگاوێك ‌ه بۆ‬ ‫به‌ده‌ستهێنان ‌ی ر ‌هزامه‌ندی ‌ی جه‌ماوه‌ره‌‬ ‫ناڕازییه‌كه‌»‪ .‬بدێری ده‌ڵێت «مالیكی‌‬

‫ده‌یه‌وێت تۆپه‌ك ‌ه فڕێبدات ‌ه گۆڕەپان ‌ی‬ ‫پ ‌هرله‌مانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش باشێك ‌ه ل ‌ه ناكۆكیی‌‬ ‫درێژكراو ‌ه ‌ی نێوانیان»‪.‬‬ ‫پێده‌چێت پ ‌هرله‌مانیش له‌یارییه‌كه‌‬ ‫تێگه‌یشتبێت‪ ،‬بۆی ‌ه هه‌نگاو ‌ی به ‌ئاراست ‌هی‌‬ ‫ده‌نگدان له‌سه‌ر پرۆژەك ‌ه هه‌ڵهێنا و ئوسامه‌‬ ‫نوجێف ‌ی س��ه‌رۆىك پ ‌هرله‌مان حكومه‌تی‌‬ ‫تۆمه‌تبار كرد به‌«ده‌ست ‌ی ده‌ست ‌ی پێكردن»ی‌‬ ‫خۆپیشاند ‌هران‪.‬‬ ‫بۆی ‌ه پاش دانیشتنه‌ك ‌ه ‌ی ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫وه‌زی���ران‪ ،‬وت�� ‌ی «ه��ه‌ن��د ‌ێ الی��ه‌ن داوای‌‬ ‫خۆپیشاند ‌هرانیان دواخست ‌و خۆیان‬

‫سه‌رقا ‌ڵ نه‌كرد ب ‌ه لێكۆڵینه‌و ‌ه له‌باره‌یه‌وه‌»‪.‬‬ ‫ئاماژە ‌ی به‌وه‌ش كرد ك ‌ه پ ‌هرله‌مان پێشرت‬ ‫یاسا ‌ی له‌وباره‌یه‌و ‌ه ده‌كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌‬ ‫باڵونه‌كردنه‌و ‌ه ‌ی ل ‌ه رۆژنام ‌ه ‌ی ره‌سمییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ره‌تكرایه‌وه‌‪ ،‬ب ‌ێ ئه‌و ‌ه ‌ی ناو ‌ی ئه‌و الیه‌نه‌‬ ‫بهێنێت ك ‌ه بووه‌ت ‌ه هۆكار ‌ی ره‌تكردنه‌و ‌هی‌‪.‬‬ ‫ئه‌و یاسای ‌ه ‌ی نوجێف ‌ی باس ‌ی ده‌كات‪،‬‬ ‫ل ‌ه مانگ ‌ی ئازار ‌ی رابردوو ده‌رچووه‌‪ ،‬تیایدا‬ ‫بڕیاردراو ‌ه ب ‌ه كه‌مكردنه‌و ‌ه ‌ی مووچ ‌ه ‌ی سێ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تییه‌ك ‌ه به‌رێژە ‌ی ‪ %25‬بۆ ‪،%30‬‬ ‫به‌اڵم دادگ��ا ‌ی فیدراڵ ‌ی ك ‌ه هه‌ند ‌ێ كه‌س‬ ‫تۆمه‌تبار ‌ی ده‌كه‌ن به‌و ‌ه ‌ی «كه‌وتووه‌ت ‌ه ژێر‬

‫ركێف ‌ی حكومه‌ته‌وه‌» به‌ب ‌ێ هۆیه‌ك ‌ی روون‬ ‫یاساك ‌ه ‌ی ره‌تكرده‌وه‌‪.‬‬ ‫له ‌ب ‌هرامبه‌ر ئه‌م جۆر ‌ه پشتیوانییه‌‪،‬‬ ‫ه��ه‌ر ل��ه‌ن��او پ�� ‌هرل��ه‌م��ان��ه‌و ‌ه ده‌ن��گ دژی‌‬ ‫داخوازی ‌ی خۆپیشاند ‌هران ب��ه‌رزب��ووه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب��ه‌و ‌ه تۆمه‌تباریان ك��ردن ك ‌ه «به‌هۆی‌‬ ‫ده‌ست ‌ی ده‌ركییه‌و ‌ه به‌سیاسیی كراون» له‌نێو‬ ‫ئه‌و ده‌نگانه‌شدا پ ‌هرله‌مانتار ‌ی كوتله‌ك ‌هی‌‬ ‫مالیك ‌ی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫دیارترین ئه‌وان ‌ه ‌ی دژ ‌ی یاساكه‌ن‪،‬‬ ‫كه‌ریم ‌ه ج��وار ‌ی پ ‌هرله‌مانتار ‌ی لیستی‌‬ ‫عێراقیی ‌ه ك ‌ه ئاماژە ‌ی به‌و ‌ه كرد مووچه‌كانیان‬ ‫به‌ش ‌ی نیو ‌ه ‌ی مانگه‌كه‌یان ناكات‪.‬‬ ‫هه‌ندێك ‌ی تریش ل ‌ه پ ‌هرله‌مانتاران‬ ‫پێیان وای ‌ه مووچ ‌ه ‌ی خانه‌نشین ‌ی مافێكی‌‬ ‫ره‌وا ‌ی خۆیانه‌‪ ،‬خاوه‌ن ‌ی ئه‌م بۆچوونه‌ش‬ ‫ئه‌حمه‌د چه‌له‌ب ‌‌ی و حه‌سه‌ن عه‌له‌وی‌‌‬ ‫و ف��وئ��اد مه‌عسوم ‌ی س��ه‌رۆك�� ‌ی لیستی‌‬ ‫هاوپه‌یامنی ‌ی كوردستان بوون‪.‬‬ ‫س��ه‌ر ‌هڕا ‌ی ئه‌م هه‌موو بێنه‌وبه‌رد ‌ه و‬ ‫هه‌ڵوێست ‌ه ناچوونیه‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم خۆپیشاند ‌هران‬ ‫توانییان فشار بخه‌ن ‌ه سه‌ر به‌رپرسا ‌ن و‬ ‫ناچاریان بكه‌ن گو ‌ێ ل ‌ه خواسته‌كانیان‬ ‫بگرن‪ ،‬پێشبینی ‌ی ئه‌وه‌ش ده‌كرێت ئه‌گه‌ر‬ ‫خواسته‌كانیان نه‌چێت ‌ه سه‌ر‪ ،‬ل ‌ه داهاتوودا‬ ‫گردبوونه‌و ‌ه ‌ی گه‌وره‌تر رێكبخه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌و فشار ‌ه جه‌ماوه‌ریی ‌ه به‌رهه‌مه‌ك ‌هی‌‬ ‫ت و پ ‌هرله‌مان ره‌شنووس ‌ی خۆی‌‬ ‫ده‌رك��ه‌و ‌‬ ‫له‌سه‌ر یاساك ‌ه ئاماده‌كرد‪ ،‬ره‌شنووسێكی‌‬ ‫حكومه‌تیش ‌ی پێگه‌یشت‪ ،‬ئێستا تۆپه‌ك ‌ه له‌‬ ‫ال ‌ی پ ‌هرله‌مانه‌‌ و سه‌رۆكه‌كه‌ش ‌ی بڕیاریداوه‌‬ ‫به‌پێ ‌ی په‌یڕەو ‌ی ناوخۆ كار ‌ی له‌سه‌ر بكات‪.‬‬ ‫تكارییه‌و ‌ه ل ‌ه ماڵپه‌ڕی (نیقاش) وه‌رگیراوه‌‪.‬‬

‫‪7‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)51‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/10‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ده‌نگه‌ یه‌كالنه‌بووه‌وەكانی هه‌ڵبژاردن‬ ‫ژنێك‪ :‬تا ئێستا پێج كراسم بۆ هاتووه‌ له‌الیه‌ن كانیده‌كانی ده‌سته‌اڵته‌وه‌‬ ‫ئاكار شیره‌یی‬ ‫له‌گه‌ڵ ب�ه‌رده‌وام��ی��ی بانگه‌شه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی كوردستان و گه‌رم‬ ‫و گوڕیی الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان له‌ پرۆسه‌ی‬ ‫بانگه‌شه‌كردن بۆ لیست و كاندیداكانیان‪،‬‬ ‫به‌اڵم هێشتا خه‌ڵكێكی زۆری كوردستان‬ ‫تا ئێستا خۆیان یه‌كالنه‌كردووه‌ته‌وه‌ كه‌‬ ‫ده‌نگ به‌ كام لیست و كام كاندید بده‌ن‪.‬‬ ‫چاودێرێكی سیاسیش ئه‌و ڕێژە‌یه‌‬ ‫به‌ ‪45%‬ی ده‌نگه‌كان ده‌دات �ه‌ قه‌ڵه‌م و‬ ‫پێی وایه‌ كام الیه‌ن توانی كار له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫رێژە‌یه‌ بكات‪ ،‬ده‌بێت ‌ه براوه‌ی یه‌كه‌م و‬ ‫ده‌توانێ موفاجه‌ئه‌ دروست بكات‪.‬‬ ‫ه��ێ��دی ف���ه‌ت���اح‪ ،‬ی �ه‌ك��ێ��ك ل �ه‌و‬ ‫هاوواڵتيیانه‌یه‌ كه‌ تا ئێستا بڕیاری نه‌داوه‌‬ ‫كه‌ كام لیست و كاندید هه‌ڵببژێرێت‪،‬‬ ‫وتی «من پێشرت ده‌نگم بۆ ده‌سته‌اڵت‬ ‫بووه‪ ‌،‬به‌اڵم ئه‌مجاره‌ بڕیارم نه‌داوه‌ كه‌‬ ‫ده‌نگ به‌ كامیان بده‌م‪ ،‬تا ئێستا نه‌ لیست‬ ‫و نه‌ كاندیدم دیاری نه‌كردووه‌‪ .‬له‌وانه‌شه‌‬ ‫هه‌ر نه‌چم بۆ ده‌نگدان‪ ،‬تا ئێستا كه‌سم‬ ‫پێ باش نه‌بووه‌»‪.‬‬ ‫ئه‌میره‌ ئیسامعیل كه‌ ئافره‌تێكی‬ ‫ماڵه‌وه‌یه‪ ‌،‬وتی «سه‌رجه‌م الیه‌نه‌كان‬ ‫بانگه‌شه‌ بۆ خۆیان ده‌كه‌ن و داوا ده‌كه‌ن‬ ‫ده‌نگیان پێ بده‌م‪ ،‬به‌اڵم من باوڕم پێیان‬ ‫نییه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وان ته‌نیا ئه‌وه‌نده‌یان‬ ‫ده‌وێت تا ده‌رده‌چن‪ ،‬دوایی پشتت لێ‬ ‫ده‌كه‌ن»‪.‬‬ ‫شادیه‌ خالید كه‌ كچێكی ماڵه‌وه‌یه‪‌،‬‬ ‫كاتێك پرسیارمان لێكرد كه‌ بڕیارت داوه‌‬ ‫له‌ هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی كوردستان‬ ‫ده‌نگ بده‌یت؟ به‌ پێكه‌نینه‌وه‌ وتی «من‬ ‫جارێ بڕیار ناده‌م‪ ،‬زۆر كه‌س و كاندید‬ ‫داوا ده‌ك��ه‌ن كه‌ ده‌نگیان پێبده‌ین‪.‬‬ ‫كاندیده‌كانی ده‌سته‌اڵتیش ئه‌وه‌یان‬ ‫باش ‌ه به‌ ده‌ستی ب ‌ه تاڵ نایه‌نه‌ ماڵامن‪،‬‬ ‫هه‌ریه‌كە و كراسێكی ك��وردی له‌گه‌ڵ‬ ‫خۆیان دێنن‪ ،‬تا ئێستا نزیكه‌ی ‪ 5‬كراسی‬ ‫كوردیم بۆ هاتووه‌»‪.‬‬ ‫ده‌رب��اره‌ی یه‌كالنه‌بوونه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫ڕێژە‌ ده‌نگده‌ره‌‪ ،‬مه‌سعوود عه‌بدولخالق‪،‬‬ ‫چ��اودێ��ری سیاسی‪ ،‬له‌ لێدوانێكدا به‌‬

‫(به‌یان)ی ڕاگه‌یاند «ئه‌و خه‌ڵكه‌ی ك ‌ه‬ ‫ئێستا یه‌كالنه‌بووه‌ته‌وه‌ كه‌ ده‌نگ بدات‪،‬‬ ‫ئه‌و ده‌نگده‌رانه‌ ده‌نگده‌ری پارتی و‬ ‫یه‌كێتی بوون كه‌ ‪ 50%‬بۆ هه‌ریه‌كێكیان‬ ‫یه‌كالبووبووه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌ره‌به‌ره‌ له‌به‌ر‬ ‫ئ �ه‌و گه‌نده‌ڵی و ن��ادادگ�ه‌ری��ی�ه‌ی له‌‬ ‫كوردستاندا هه‌یه‌ كه‌ چینێكی زۆردار له‌‬ ‫بازرگان و كۆنه‌ موسته‌شار و به‌رپرسه‌كان‬ ‫و مقاول‪ ،‬ئه‌وان ‌ه میلله‌تیان بێبه‌ش كردووه‌‬ ‫له‌ سه‌روه‌ت و سامانی واڵت‪ ،‬بۆیه‌ ورده‌‬ ‫ورده‌ پانتایی نادادگه‌ری زی��ادی كرد‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌و دوو حزبه‌ حوكمرانییان ده‌كرد‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه ده‌نگه‌كانیشیان كه‌می ك��ردووه‌‬ ‫له‌ هه‌ڵبژاردنی یه‌كه‌م‪ ،‬په‌نجا به‌ په‌نجا‬ ‫ل ‌ه كۆتا هه‌ڵبژاردن بوو به‌ ‪ ،29%‬ئه‌وه‌‬ ‫ده‌رخه‌ری ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ده‌نگه‌كانیان ڕۆژ‬ ‫لە دوای ڕۆژ له‌ كه‌میی دایه‌» ‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و چ��اودێ��ره‪ ‌،‬ڕێ���ژە‌ی ده‌نگه‌‬ ‫یه‌كالنه‌بووه‌وەكان و به‌شدارینه‌كردنی‬ ‫ه��اوواڵت��ی��ان ل ‌ه ده‌ن��گ��دان به‌ ‪45%‬ی‬ ‫ده‌نگه‌كانی هه‌رێم ده‌دات���ه‌ قه‌ڵه‌م‬ ‫و وت��ی تا ئێستا خه‌ڵكی كوردستان‬ ‫ب��ڕی��اری ن���ه‌داوه‌ ك �ه‌ ده‌ن���گ ب �ه‌ كێ‬ ‫ده‌دات‪ .‬ناوبراو هۆكاری ئه‌وه‌یش بۆ‬ ‫دوو خاڵ ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌‪ ،‬كه‌ خه‌ڵكه‌‬ ‫یه‌كالنه‌بووه‌وەك ‌ه ده‌نگ به‌و الیه‌نه‌ بدات‬ ‫كه‌ یه‌كه‌م‪ :‬بتوانێ ئه‌و نادادگه‌رییه‌ی له‌‬ ‫كوردستان هه‌یه‌‪ ،‬نه‌هێڵێ و په‌كی بخات‬ ‫و كه‌رته‌كانی كشتوكاڵ و ته‌ندروستی‬ ‫و بازرگانی چاك بكرێت‪ .‬دووه‌م‪ :‬له‌‬ ‫ڕووی نیشتامنییه‌وه‌ چاره‌نووسێكی‬ ‫دڵنیایی بۆ كوردستان دابین بكات‪.‬‬ ‫تاكی كوردستان ترسی له‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌‬ ‫پێیان وایه‌ دوو حزبی ده‌سته‌اڵت بۆ‬ ‫ئه‌مه‌یان جێگه‌ی متامنه‌ن‪ ،‬ب �ه‌اڵم له‌‬ ‫ڕووی چاكسازییه‌وه‌ جێی متامنه‌ نین‪.‬‬ ‫له‌وه‌دا ئۆپۆزسیۆن چاكسازیی زیاتری‬ ‫پێده‌كرێت‪ ،‬بۆی ‌ه ئه‌گه‌ر ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بتوانێ له‌ ڕووی نیشتامنییشه‌وه‌ دڵنیایی‬ ‫بدات كه‌ ئه‌وانیش خه‌مخۆر و پارێزه‌ری‬ ‫كوردستانن‪ ،‬ده‌نگێكی یه‌كجار زۆر دێنن‪،‬‬ ‫به‌اڵم تا ئێستا نه‌یان توانیوه‌ قه‌ناعه‌ت به‌‬ ‫خه‌ڵك بكه‌ن له‌ بابه‌تی نیشتامنیدا»‪.‬‬ ‫له‌ وەاڵمى پرسیارێكی (به‌یان)دا کە‬

‫ئایا ئه‌و رێژ ‌ە زۆره‌ی كه‌ تۆ باسی ده‌كه‌ی‬ ‫بۆ كام ال یه‌كالده‌بێته‌وه‌‪ ،‬ده‌سته‌اڵت یان‬ ‫ئۆپۆزسیۆن؟ ئه‌و چاودێره‌ سیاسییه‌ وتی‬ ‫«ئه‌و ده‌نگانه‌ی ك ‌ه هه‌یه‪ ‌،‬جێگیر نییه‌ و‬ ‫كاتی ماوه‌ بگۆڕێت‪ ،‬كه‌ ده‌ڵێین ‪45%‬ی‬ ‫دوودڵن‪ ،‬واته‌ كێ كاریان له‌سه‌ر بكات‬ ‫ده‌بێته‌ موڵكی ئ�ه‌و‪ ،‬چونكه‌ تا ئێستا‬ ‫موڵكی كه‌س نین‪ ،‬نه‌ ده‌سته‌اڵت نه‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن ‪،‬كێ بتوانێ ئیشیان له‌سه‌ر‬ ‫بكات و كه‌سبیان بكات‪ ،‬ده‌بێته‌ هی‬ ‫ئه‌و»‪.‬‬ ‫ئه‌مین فه‌ره‌ج‪ ،‬مامۆستا له‌ زانكۆی‬ ‫س �ه‌اڵح �ه‌دی��ن‪ ،‬ل�ه‌ ب���اره‌ی به‌شداریی‬ ‫ده‌ن��گ��ده‌ر له‌ هه‌ڵبژاردنە (به‌یان)ی‬ ‫وت «ئ �ه‌و ده‌نگده‌رانه‌ داب �ه‌ش بوون‬ ‫به‌سه‌ر چه‌ند جۆرێك‪ ،‬هه‌یانە به‌ هیچ‬ ‫جۆرێك باوه‌ڕی به‌ هه‌ڵبژاردن نییه‪ ‌،‬جا‬ ‫به‌ هۆكاری ئایینی بێت‪ ،‬وه‌ك حه‌رامیی‬ ‫ی��ان ه �ه‌ر هۆكارێكی ت��ر‪ ،‬ه�ه‌روه‌ه��ا‬ ‫هه‌ندێكیان په‌یوه‌ندیی هه‌یه‌ به‌ متامنه‌‬ ‫نه‌بوون به‌ هه‌موو حزبه‌ سیاسییه‌كان تا‬ ‫ڕاده‌ی نائومێدبوون به‌ پرۆسه‌ی سیاسیی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان»‪ .‬ئه‌و مامۆستایه‌ی‬ ‫زانكۆ به‌ پێچه‌وانه‌ی بۆچوونی هه‌ندێك‬ ‫ل�ه‌ چ��اودێ �ران��ی سیاسییه‌وه‌‪ ،‬ڕێ��ژە‌ی‬ ‫ده‌نگده‌ری یه‌كالنه‌بووه‌وه‌ ب ‌ه رێژە‌یه‌كی‬ ‫كه‌م ده‌زانێت و ده‌ڵێت «ئه‌و ده‌نگانه‌ی‬ ‫یه‌كالنه‌بوونه‌ته‌وه‌ كه‌ ده‌ن��گ به‌ چ‬ ‫لیستێك ب��دەن‪ ،‬رێژە‌یه‌كی زۆر كه‌مه‌‬ ‫له‌چاو ئه‌و ڕێژە‌یه‌ی كه‌ ده‌نگ ده‌دات‪،‬‬ ‫به‌ تایبه‌ت له‌ كوردستان‪ ،‬كه‌ حزبیی تۆخ‬ ‫به‌سه‌رییه‌وه‌ دیاره‌‪ ،‬هه‌روه‌ها تا ئێستاش‬ ‫خه‌ڵكی كوردستان نه‌گه‌یشتووه‌ته‌ ئه‌و‬ ‫ئاسته‌ی كه‌ ده‌نگ به‌ پرۆژە‌ و به‌رنامه‌‬ ‫بدات»‪.‬‬ ‫هۆگر چه‌تۆ له‌ تۆڕی شه‌مس بۆ‬ ‫چاودێریی هه‌ڵبژاردن‪ ،‬بۆ ڕۆژنامه‌ی‬ ‫(ب �ه‌ی��ان) وت��ی «ئ �ه‌وان �ه‌ی كه‌ بڕیاری‬ ‫ئه‌وه‌یان ن �ه‌داو ‌ه ده‌نگ به‌ كام الیه‌ن‬ ‫ب��ده‌ن‪ ،‬چ��اوه‌ڕێ��ده‌ك�ه‌ن تا كۆتا رۆژی‬ ‫هه‌ڵبژاردن بزانن كام الیه‌ن ده‌توانێ‬ ‫قه‌ناعه‌تیان پێبكات و ده‌نگی پێبده‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ده‌گ�ه‌ڕێ��ت�ه‌وه‌ س�ه‌ر هونه‌ری‬ ‫كاندیده‌كان و الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان»‪.‬‬

‫هه‌رێم له‌ ڕێگای حزبه‌وه‌ كه‌ركووكییه‌كان داده‌مه‌زرێنێت و ناوه‌ندیش كه‌مرتین چانسیان پێده‌دات‬

‫‌‪ 7‬وه‌زاره‌ت و ‪ 3‬ده‌سته ‌‪ ،‬كه‌ركووكیان به‌شخوراو كرد‬ ‫شڤان جه‌باری ـ كه‌ركووك‬ ‫دان���ه‌م���ه‌زران���دن ل��ه‌ ئێستادا‬ ‫گه‌وره‌ترین گرفتی ده‌رچووانی شاری‬ ‫كه‌ركووكه‌‪ ،‬كه‌ركووكییه‌كانیش به‌ هۆی‬ ‫ناكۆكییه‌كانی ه���ه‌ردوو حكومه‌تی‬ ‫ناوه‌ند و هه‌رێمه‌وه‪ ‌،‬بێبه‌شی هه‌ردوو‬ ‫ج��ه‌ژن��ه‌ك��ه‌ن و ك �ه‌م�تری��ن چانسی‬ ‫دامه‌زراندنیان هه‌یه‪ .‬له‌م چوراچێوه‌شدا‬ ‫ب��ۆ ساڵی (‪ )7( ،)2014‬وه‌زاره‌ت���ی‬ ‫عێراق و (‪ )3‬ده‌سته‌ دامه‌زراندنیان‬ ‫له‌ سه‌رتاسه‌ری پارێزگاكان ڕاگه‌یاند‪:‬‬ ‫ئه‌وه‌ی جێی هه‌ڵوه‌سته‌ له‌سه‌ركردنیشە‬ ‫به‌پێی ئه‌و ن��وورساوه‌ فه‌رمییانه‌ی كه‌‬ ‫ده‌ستی ڕۆژنامه‌ی (به‌یان) كه‌وتووه‪‌،‬‬ ‫ه�ه‌ر ی�ه‌ك له‌ وه‌زاره‌ت�ه‌ك��ان��ی ن�ه‌وت‪،‬‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ژینگه‌‪ ،‬زانست و ته‌كنه‌لۆژیا‪،‬‬ ‫شاره‌وانییه‌كان و كاره‌گشتییه‌كان‪ ،‬مافی‬ ‫م��رۆڤ‪ ،‬فێركردنی بااڵ و تۆێژینه‌وه‌‬ ‫زان��س��ت��ی‪ ،‬ده‌س��ت��ه‌ی س��ك��ااڵن��ام�ه‌ی‬ ‫موڵكداری و ده‌سته‌ی گشتیی عێراق‬

‫بۆ خزمه‌تگوزارییه‌كانی په‌خش و‬ ‫وه‌شاندنی تۆڕی ڕاگه‌یاندن و ده‌سته‌ی‬ ‫نیشتامنیی ب��ااڵ ب��ۆ لێپرسینه‌وه‌ و‬ ‫دادپه‌روه‌ری‪ .‬سه‌رجه‌می ئه‌م وه‌زاره‌ت‬ ‫و ده‌ستانه‌ی كه‌ داوایان له‌ ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگاكان ك��ردووه‌ بۆ ئ�ه‌وه‌ی به‌شه‌‬ ‫دامه‌زراندنیان بۆ بنێرن‪ ،‬كه‌ركووكیان‬ ‫بێبه‌ش ك��ردووه‌ و وه‌ك له‌ پاشكۆی‬ ‫ن��وورساوه‌ فه‌رمییه‌كاندا هاتووه‪ ‌،‬له‌‬ ‫نێوان دوو كه‌وانه‌دا پارێزگای كه‌ركووك‬ ‫جوداكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌م شێوه‌ (كركوك ال‬ ‫توجد)‪.‬‬ ‫دژ به‌م بابه‌ته‌ش‪ ،‬جوان حه‌سه‌ن‪،‬‬ ‫ئ �ه‌ن��دام��ی ل��ی��ژن �ه‌ی دم��ه‌زران��دن��ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پ��ارێ��زگ��ای ك �ه‌رك��ووك‬ ‫تایبه‌ت به‌ (به‌یان) وتی «ئه‌مه‌ جاری‬ ‫یه‌كه‌م نییه‌ كه‌ وه‌زاره‌ته‌كانی عێراق‬ ‫به‌ بێ بیانوو كاری له‌م شێوه‌یه‌ بكه‌ن‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ڕوون �ه‌ ئه‌مه‌ كارێكی سیاسییه‪‌،‬‬ ‫كه‌ركووكییه‌كان بێبه‌ش ده‌كرێن له‌‬ ‫دامه‌زراندن‪ ،‬له‌ كاتێكدا سااڵنه‌ ده‌یان‬

‫قوتابیی ئه‌م شاره‌ بڕوانامه‌ به‌ده‌ست‬ ‫ده‌هێنن و حكومه‌تیش به‌م شێوه‌یه‌‬ ‫مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ ده‌كات‪ ،‬ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگاش به‌ دڵنیاییه‌وه‌ هه‌ڵوێستی‬ ‫توندی ده‌بێت»‪.‬‬ ‫وه‌زاره‌ته‌كانی حكومه‌تی هه‌رێمی‬ ‫كوردستانیش ل �ه‌ ڕێ��گ��ای ح��زب�ه‌وه‌‬ ‫ك�ه‌رك��ووك��ی��ی�ه‌ك��ان داده‌م��ه‌زرێ��ن��ن‪،‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌و ده‌نگۆیانه‌ی كه‌ ده‌ڵێن‬ ‫ه���ه‌ردوو حزبی ده‌س���ه‌اڵت ڕێ��ژە‌ی‬ ‫دام �ه‌زران��دن �ه‌ك��ان��ی وه‌زاره‌ت �ه‌ك��ان��ی‬ ‫ه �ه‌رێ��م��ی��ان ب��ۆ ش���اری ك��ه‌رك��ووك‬ ‫قۆرخكردووه‌ و له‌ ڕێگای مه‌ڵبه‌ند‬ ‫و ل��ق��ه‌وه‌ ف��ۆرم��ی دام���ه‌زران���دن‬ ‫دابه‌شده‌كەن‪.‬‬ ‫شێرزاد ڕە‌شید كاكه‪ ‌،‬به‌ڕێوەبه‌ری‬ ‫خوێندنی كوردیی له‌ شاری كه‌ركووك‪،‬‬ ‫له‌ لێدوانێكیدا بۆ (به‌یان) نیگه‌رانیی‬ ‫خ��ۆی ل��ه‌وه‌ ده‌رب���ڕی ك�ه‌ حزبه‌كان‬ ‫پ��ل�ه‌ی وه‌زی��ف��ی ب��ۆ وه‌زاره‌ت��ه‌ك��ان��ی‬ ‫هه‌رێم به‌رزده‌كه‌نه‌وه‌ و ده‌رچ��ووان‬

‫داده‌مه‌زرێنن و دواتر وه‌زاره‌ته‌كانیش‬ ‫له‌ ڕێگای به‌ڕێوبه‌رایه‌تییه‌كانه‌وه‌‬ ‫ده‌ستبه‌كاربوونیان بۆ ئه‌نجامده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫هیواشی خواست كه‌ به‌پێی یاسا ئه‌و‬ ‫پله‌ وه‌زیفییانه‌ دابه‌شبكرێن و ئاماژە‌ی‬ ‫به‌وه‌ش كرد كه‌ چه‌ند مانگێك به‌ر‬ ‫له‌ ئێستا به‌بێ ئاگاداریی‬ ‫خوێندنی كوردیی‬ ‫پارێزگار‬

‫( ‪)100‬‬ ‫پ���ل���ه‌ی‬ ‫وه‌زیفی كه‌‬ ‫بۆ خوێندنی‬ ‫ك�����������وردی‬ ‫ه���ات���ب���ووه‌وه‌‪،‬‬ ‫دام �ه‌زران��د‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫داوای له‌ پارێزگار‬

‫كرد كه‌ شتی وا دووباره‌ نه‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ب��ۆ قسه‌كردنیش ل�ه‌س�ه‌ر ئه‌م‬ ‫گرفته‪ ‌،‬ڕۆژنامه‌ی (به‌یان) په‌یوه‌ندیی‬ ‫كرد به‌ هه‌ردوو به‌رپرسی لقی پارتی‬ ‫و به‌رپرسی مه‌ڵبه‌ندی یه‌كێتی له‌‬ ‫كه‌ركووك و په‌یوه‌ندییه‌كانیان بێ‬ ‫وه‌اڵم بوون‪ .‬به‌و پێیه‌ی‬ ‫كه‌ پارێزگار‬

‫به‌رپرسی یه‌كه‌می یه‌كه‌ی ئیداریی‬ ‫كه‌ركووكه‪( ‌،‬به‌یان) هه‌وڵی وه‌رگرتنی‬ ‫لێدوانی دا‪ ،‬ب �ه‌اڵم سكرتێره‌كه‌ی له‌‬ ‫وه‌اڵم���دا وتی «پارێزگار ئاماده‌ی‬ ‫لێدوان نییه‌»‪.‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)51‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/10‬ساڵی یەکەم‬

‫خورماتوو‪ ،‬ته‌قینه‌وه‌ی زۆر و كاره‌بای كه‌م‬ ‫هاوواڵتییه‌ك‪ :‬خاوه‌ن مۆلیده‌كانیش وه‌ك حكومه‌ت كاره‌بامان لێ ده‌ڕبن‬

‫ڕاپۆرت‪ :‬عومه‌ر ئاواره‌‬ ‫زۆری���ن���ه‌ی گ �ه‌ڕە‌ك �ه‌ك��ان��ی ش��اری‬ ‫خ��ورم��ات��وو‪ ،‬ب �ه‌ه��ۆی كه‌می ك��اره‌ب��اوه‌‬ ‫په‌نا بۆ جه‌نجاڵیی مۆلیده‌ ده‌ب�ه‌ن و له‌‬ ‫هه‌مانكاتیشدا به‌ چ��اره‌س�ه‌ری كێشه‌ی‬ ‫نه‌بوون و كه‌میی كاره‌بای دانانێن و داوای‬ ‫چاره‌سه‌رکردنێكی گشتی ده‌كه‌ن‪ ‌،‬تاكو له‌‬ ‫گه‌رمای هاوین رزگاریان بێت‪ .‬هه‌روه‌ها له‌‬ ‫خورماتوو كوشتار و ته‌قینه‌وه‌ زۆره‌ و كاره‌با‬ ‫و ڕە‌وىش ئه‌منی كه‌مه‌‪.‬‬ ‫خورشید تاهیر‪ ،‬هاوواڵتییه‌كی ته‌مه‌ن‬ ‫‪ 52‬ساڵه‌ی دانیشتووی گه‌ڕە‌كی كۆماری‬ ‫شاری خورماتووه‌‪ ،‬ئه‌و نیگه‌رانه‌ به‌رانبه‌ر‬ ‫به‌و وه‌زعه‌ی كه‌ گه‌ڕە‌كه‌كه‌یان پێیدا تێپه‌ڕ‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬به‌ هۆی كه‌می ك��اره‌ب��اوه‌‪ .‬له‌و‬ ‫باره‌یه‌وه‌ ئه‌و ده‌ڵێت «سه‌ره‌ڕای نه‌بوونی‬ ‫خزمه‌تگوزارییه‌كان و خراپبوونی وه‌زعی‬ ‫ئه‌منی‪ ،‬بێ‌ كاره‌بایی هێنده‌ی دیكه‌‬ ‫نیگه‌رانی كردووین»‪.‬‬ ‫ك��ه‌ن��ع��ان ح��ه‌م��ی��دی ‪ 31‬س���اڵ‪،‬‬ ‫دانیشتووی گه‌ڕە‌كی شه‌هیدانی شاری‬ ‫خورماتوو‪ ،‬سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی نیگه‌رانه‌ له‌و‬ ‫بێ‌ كاره‌باییه‌ی ئێستا‪ ،‬زۆریش نائومێده‌‬ ‫له‌ باشبوونی‪ .‬ئه‌و وتی «پ��ار له‌ الیه‌ن‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستانه‌وه‌ ‪10‬‬ ‫میگاوات كاره‌با درایه‌ شاره‌كه‌ و وه‌زعی‬ ‫كاره‌با زۆر باشبوو‪ ،‬به‌اڵم له‌ ئه‌مساڵدا ئه‌و‬ ‫بڕە‌ كاره‌بایه‌ نه‌ما و له‌ ئێستادا وه‌زعامن له‌‬ ‫ڕووی كاره‌بای نیشتامنییه‌وه‌ زۆر خراپه‌ و‬ ‫له‌ شه‌و وڕۆژێكدا ‪ 10‬كاتژمێر كاره‌بامان‬ ‫نییه‌»‪ .‬كه‌نعان داوا له‌ حكومه‌تی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان ده‌كات ئه‌مساڵیش وه‌كو ساڵی‬ ‫پار ئاوڕ له‌م شاره‌ كوردستانییه‌ بداته‌وه‌ و‬ ‫ئه‌و بڕە‌ كاره‌بایه‌ی پاریان بۆ بگه‌ڕێنێته‌وه‪‌،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی هیچ نه‌بێت كه‌مێك له‌ خه‌م و‬ ‫خه‌فه‌تی بێ‌ كاره‌بایی دووریان بخاته‌وه‌‪.‬‬ ‫زۆرینه‌ی گه‌ڕە‌كه‌كانی ناو شار ئه‌و‬ ‫داوای��ه‌ی كه‌نعانیان هه‌یه‌ و خوازیارن‬ ‫هه‌رچی زووه‌ ئه‌و بڕە‌ كاره‌بایه‌ی كه‌ له‌‬ ‫ساڵی پاردا حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫پێشكه‌شی خورماتووی كرد و له‌ ئه‌مساڵدا‬ ‫وه‌رگیرایه‌وه‌‪ ،‬دووباره‌ پێشكه‌شی بكاته‌وه‌‬ ‫و له‌ تاریكی و گه‌رمای هاوین ڕزگاریان‬

‫بكات‪.‬‬ ‫هه‌ڵمه‌ت س�ه‌اڵح‪ ،‬ته‌مه‌ن ‪ 24‬ساڵ‪،‬‬ ‫به‌وپه‌ڕی خۆشحاڵییه‌وه‌ الپتۆپێكی كڕیووه‪‌،‬‬ ‫به‌اڵم به‌ هۆی كه‌میی كاره‌باوه‌ تاقه‌تی‬ ‫له‌وه‌ چووه‌ كه‌ كاری پێ بكات و سوودی‬ ‫لێ وه‌ربگرێت‪ .‬ئه‌و له‌و باره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت‬ ‫«زۆرج��ار به‌وپه‌ڕی مه‌ترسییه‌وه‌ ده‌چمه‌‬ ‫سه‌ر الپتۆپه‌كه‌م كه‌ زۆر له‌ كاره‌كانم به‌‬ ‫نیوه‌ناچڵی ده‌ك �ه‌م‪ ،‬به‌ هۆی بچراندنی‬ ‫كاره‌بای نیشتامنییه‌وه‌ به‌ زۆریی هه‌ر به‌و‬ ‫هۆیه‌شه‌وه‌ تاقه‌تی كاركردنم نامێنێت‪.‬‬ ‫هه‌ڵمه‌ت ئومێدێكی ئه‌وتۆی به‌ كاره‌بای‬ ‫مۆلیده‌ش نه‌بووم‪ ،‬چونكه‌ دڵنیابوو كه‌‬ ‫ئه‌وانیش وه‌كو پێویست كاره‌با به‌ مااڵن‬ ‫ن��اده‌ن و فێڵ له‌ كاتی پێدانی كاره‌بادا‬ ‫ده‌كه‌ن»‪.‬‬ ‫ئاراز محه‌مه‌د‪ 17 ،‬ساڵ‪ ،‬ئاماژە‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ كاره‌بای خورماتوو ‪ %80‬ی لە‬ ‫ئێستادا خ�راپ ب��ووه‌ و ئه‌گه‌ر كاره‌بای‬ ‫مۆلیده‌ نه‌بێت‪ ،‬ئه‌وا ده‌بێت ئه‌م گه‌رمای‬ ‫هاوینه‌ به‌ گه‌رمی و تاریكی به‌سه‌ربه‌رن‪.‬‬ ‫ئه‌و گه‌نجه‌ وتی «هه‌رچه‌نده‌ زۆرینه‌ی‬ ‫گه‌ڕە‌كه‌كانی شاری خورماتوو ئیعتامدیان‬ ‫كردووه‌ته‌ سه‌ر كاره‌بای مۆلیده‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌‬ ‫چاره‌سه‌ر نییه‌‪ ،‬له‌ كاتی پێدانی كاره‌بای‬ ‫مۆلیده‌ ده‌بێت ئامێره‌ كاره‌باییه‌كان له‌‬ ‫م��ااڵن��دا ك �ه‌م بكرێته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ وه‌ك‬ ‫كاره‌بای نیشتامنی نییه‌ كه‌ به‌ ته‌واوه‌تی‬ ‫سوودی لێوه‌ربگیرێت»‪.‬‬ ‫هاوواڵتییه‌كی دیكه‌ باس له‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ ڕۆژانه‌ شه‌ش تا هه‌شت كاتژمێر كاره‌بای‬ ‫نیشتامنی ده‌درێ��ت كه‌ هیچ نییه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫داواكاره‌ یا چاك بكرێت‪ ،‬یاخود ببڕدرێت ‪.‬‬ ‫سامان كه‌ریم ئاماژە‌ی به‌وه‌ش دا كه‌‬ ‫له‌به‌ر بێ‌ كاره‌بایی وازی��ان له‌ زۆر شت‬ ‫هێناوه‪ ‌،‬وه‌ك خۆی وت��ی‪ ،‬هه‌ندێك له‌و‬ ‫شتانه‌ پێویسنت‪ ،‬به‌اڵم ناچارن وازی لێبهێنن‪،‬‬ ‫به‌ تایبه‌ت ئه‌و ئامێرانه‌ی كه‌ كاره‌بای‬ ‫زۆریان ده‌وێت‪.‬‬ ‫مه‌حموود وه‌ه��اب‪ ،‬هاوواڵتییه‌كی‬ ‫دیكه‌ی ته‌مه‌ن ‪ 52‬سااڵنه‌‪ ،‬ئه‌و له‌باره‌ی‬ ‫كه‌مبوونی كاره‌بای نیشتامنییه‌وه‌ ده‌ڵێت‬ ‫«ئه‌و هاوواڵتییانه‌ی كه‌ ئێستا له‌ خورماتوو‬ ‫كۆچ ده‌كه‌ن‪ ،‬هۆكاره‌كه‌ی له‌به‌ر نه‌بوونی‬

‫خزمه‌تگوزارییه‌كانه‌‪ ،‬به‌ تایبه‌ت كاره‌با ك ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ وه‌زعه‌كه‌یه‌تی و له‌ شه‌و و رۆژێكدا‬ ‫كه‌مرت له‌ كاتژمێرێك كاره‌بای نیشتامنی‬ ‫ده‌درێت ب ‌ه هاوواڵتییان‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا‬ ‫‪ 12‬كاتژمێر كاره‌بای مۆلیده‌ ده‌درێت به‌‬ ‫مااڵن»‪.‬‬ ‫تۆفێق قادر پیاوێكی به‌ته‌مه‌نی شاری‬ ‫خورماتووه‌‪ ،‬ئه‌ویش له‌باره‌ی كاره‌بای‬ ‫نیشتامنی و مۆلیده‌وه‌ وت��ی «هه‌ندێ‌‬ ‫له‌ خ��اوه‌ن مۆلیده‌كان به‌هۆی خراپی‬ ‫و كه‌می كاره‌باوه‌ به‌ ئ��اره‌زووی خۆیان‬ ‫كاره‌با ده‌ده‌ن�ه‌ مااڵن و پابه‌ند نابن به‌و‬ ‫ڕێنامییانه‌ی كه‌ بۆیان دان��راوه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌شدا زۆرجار له‌ كاتی پێدانی كاره‌بای‬ ‫مۆلیده‪ ‌،‬كاره‌بای نیشتامنی ده‌درێت و له‌‬ ‫كاتی ته‌واوبوونی كاره‌بای مۆلیده‪ ‌،‬كاره‌بای‬ ‫نیشتامنی ده‌ب��ڕدرێ��ت‪ ،‬ئه‌وانیش وه‌ك‬ ‫حكومه‌ت كاره‌بامان ده‌بڕن»‪.‬‬ ‫ئه‌و هاوواڵتییه‌ داوا له‌ ئیداره‌ی‬ ‫شاره‌كه‌ی ده‌كات كه‌ كه‌مته‌رخه‌م نه‌بن‬ ‫له‌ ئاست داواكاریی هاوواڵتییان و بكه‌ونه‌‬ ‫خۆیان ب ‌ه مه‌به‌ستی چاره‌سه‌ركردنی‬ ‫كێشه‌ی كاره‌با‪ ،‬به‌ تایبه‌ت له‌م هاوینه‌‬ ‫گه‌رمه‌دا‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌ك له‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی‬ ‫كاره‌بای خورماتوو‪ ،‬ئاماژە‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ له‌ به‌كارهێنانی ئه‌و ئامێرانه‌ی كه‌‬ ‫كاره‌بایه‌كی زۆری ده‌وێ��ت‪ ،‬به‌ تایبه‌ت‬ ‫ئامێری سپلێت كه‌ له‌ ئێستادا ‪%80‬ی‬ ‫دانیشتوانی خورماتوو به‌ كاری ده‌هێنن‪،‬‬ ‫كاره‌با كه‌م ده‌بێت و بارگرانی له‌ سه‌ری‬ ‫دروست ده‌بێت و ده‌بڕدرێت‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ وتیشی «ئه‌گه‌ر هه‌ر‬ ‫ماڵێك له‌ مااڵنی خورماتوو به‌ گوێره‌ی‬ ‫پێویست كاره‌با به‌كاربهێنن و ئه‌و ئامێرانه‌ی‬ ‫كه‌ پێویستییان پێی نییه‌ وه‌كو گڵۆپی زیاده‌‬ ‫و موبه‌ڕیده‌ی زیاده‌ و ته‌له‌فیزێونی زیاده‪‌،‬‬ ‫كه‌ ئێستا له‌ هه‌ر ماڵێكدا زیاد له‌ حه‌دی‬ ‫خۆی ئه‌و ئامێرانه‌ به‌كاردێن‪ ،‬به‌كاری‬ ‫نه‌هێنن‪ ،‬ئه‌وا ئه‌و كاره‌بایه‌ی له‌ ڕێگه‌ی‬ ‫ئه‌و ئامێرانه‌وه‌ زیاده‌ ڕۆییان پێده‌كرێت‪،‬‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ و بارگرانی له‌سه‌ری دروست‬ ‫نابێت و بچراندنی كه‌م ده‌بێته‌وه‌»‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و س �ه‌رچ��اوه‌ی �ه‌ ه �ه‌روه‌ه��ا وتی‬

‫‪ 81‬ڕووفاتی ئه‌نفالكراوان چوار ساڵه‌ چاوه‌ڕێی به‌خاكسپاردن ده‌كه‌ن‬

‫ب ‌ه لۆری ئه‌نفال كران و ب ‌ه لۆرییش برانەوە زێدی خۆیان‬ ‫شڤان جه‌باری ـ كه‌ركووك‬ ‫یه‌كێك له‌ جینۆسایده‌كانی گه‌لی‬ ‫كورد‪ ،‬كاره‌ساتی به‌ناو ئه‌نفاله‌ و حكومه‌تی‬ ‫ڕووخ���اوی پێشووی عێراق له‌ كۆتایی‬ ‫سااڵنی هه‌شتاكانی سه‌ده‌ی ڕاب��ردوو له‌‬ ‫باكوری عێراقه‌وه‌ زیاتر له‌ (‪ )182‬هه‌زار‬ ‫هاوواڵتیی كوردی گواسته‌وه‌ بۆ باشوور‪،‬‬ ‫له‌وێش به‌ شێوه‌یه‌كی زۆر دڕندانه‌ زینده‌‬ ‫به‌چاڵیان ك��ردن‪ ،‬له‌ ئێستاشدا گۆڕی‬ ‫به‌ كۆمه‌ڵی ئه‌و كوردانه‌ ده‌دۆزرێنه‌وه‌‬ ‫و ده‌ب��رێ��ن�ه‌وه‌ بۆ زێ��دی خ��ۆی��ان‪ .‬له‌م‬ ‫چوارچێوه‌شدا دوای چوار ساڵ مانه‌وه‌یان‬ ‫له‌ نه‌خۆشخانه‌ی ئازادیی كه‌ركووك‪ ،‬ڕۆژی‬ ‫‪8‬ی ئه‌یلوول (‪ )81‬ڕووفاتی ئه‌نفالكراون‬ ‫گواسرتانه‌وه‌ بۆ گۆڕستانی تۆپزاوه‌ كه‌ به‌‬ ‫شوێنی له‌ناوبردنی كورد نارساوه‌ و له‌وێ‌‬ ‫نێژران‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی جێی نیگه‌رانیی كه‌سوكاری‬ ‫ئه‌نفالكراوه‌كان بوو‪ ،‬سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی كه‌‬ ‫چوار ساڵه‌ ئه‌م ڕووفاتانه‌ دۆزراونه‌ته‌وه‌ و‬

‫پشكنینی (‪)D-N-A‬یان بۆ ناسینه‌وه‌یان‬ ‫ئه‌نجام نه‌داوه‌‪.‬‬ ‫ل �ه‌ ب�ه‌ران��ب�ه‌ری��ش��دا دك��ت��ۆر ئ��ارام‬ ‫ئ��ه‌ح��م��ه‌د‪ ،‬وەزی�����ری ش��ه‌ه��ی��دان و‬ ‫ئه‌نفالكراوه‌كانی هه‌رێمی كوردستان‪،‬‬ ‫له‌ لێدوانێكیدا به‌ ڕۆژنامه‌ی (به‌یان)ی‬ ‫ڕاگه‌یاند «هۆكاری ئه‌نجامنه‌دانی سمپڵی‬ ‫(‪ )D-N-A‬ئه‌وه‌ بووه‌ كه‌ نه‌زانراوه‌ ئه‌م‬ ‫ڕووفاتانه‌ خەڵکى چ شوێنێكن‪ ،‬ته‌نیا ئه‌وه‌‬ ‫نه‌بێت كه‌ له‌ دوای ڕاپه‌ڕین دۆزراونه‌ته‌وه‌‬ ‫و هۆكاری مانه‌وه‌یان بۆ چوار ساڵ له‌‬ ‫نه‌خۆشخانه‪ ‌،‬نه‌بوونی كاتی گونجاو بووه‌‬ ‫تاوه‌كو به‌ مه‌راسیم بنێژرێن‪.‬‬ ‫مامۆستا سامان‪ ،‬نوێنه‌ری كه‌سوكاری‬ ‫ئه‌نفالكراوه‌كانیش‪ ،‬داوای ده‌ستبه‌جێ به‌‬ ‫دادگایی گه‌یاندنی هه‌رچی موسته‌رشار‬ ‫و ئه‌نفالچییه‌كان هه‌یه‌ كرد و هیواشی‬ ‫خواست كه‌ حكومه‌ت سه‌ربازگه‌ی تۆپزاوه‌‬ ‫بكات به‌ مۆزه‌خانه‌ی نیشتیامنی‪.‬‬ ‫ڕۆژن��ام�ه‌ن��ووس ڕاب��ه‌ر ڕە‌شید له‌و‬ ‫باره‌یه‌وه‌ بۆ ڕۆژنامه‌ی (به‌یان) دواو و‬

‫وتی «مانه‌وه‌ی (‪ )81‬ڕووفات بۆ ماوه‌ی‬ ‫چوار ساڵ‪ ،‬سه‌ملێنه‌ری ئه‌و ڕاستییه‌یه‌ كه‌‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان كه‌ركووكی‬ ‫فه‌رامۆش كردووه‌ و كه‌ركووكییه‌كانیش‬ ‫هیچ بایه‌خێكیان الی ده‌سه‌اڵتدارانی‬ ‫هه‌رێم نه‌ماوه‌»‪.‬‬ ‫ئ�����ه‌وه‌ی ش���ای���اىن ه �ه‌ڵ��وه‌س��ت �ه‌‬ ‫له‌سه‌ركردنه‪ ‌،‬كه‌سوكاری ئه‌نفالكراوه‌كان‬ ‫ل���ه‌وێ ده‌ی��ان��وت ش �ه‌رم �ه‌زاری��ی �ه‌ بۆ‬ ‫ده‌سه‌اڵتدارانی كورد دوای ئه‌نفالكردنی‬ ‫ڕۆڵه‌كامنان و گوستنه‌وه‌یان به‌ لۆریی‬ ‫بارهه‌ڵگر ب��ۆ گ��ۆڕە‌ به‌كۆمه‌ڵه‌كان‪،‬‬ ‫ئه‌مڕۆش جارێكی تر و به‌ هه‌مان لۆریی‬ ‫بارهه‌ڵگر هێرنانه‌وه‌ بۆ تۆپزاوه‌ و به‌‬ ‫خاكسپێردران‪ .‬‬ ‫به‌اڵم چاودیرانی سیاسی ڕە‌خنه‌ی‬ ‫زۆریان ئاڕاسته‌ی ده‌سه‌اڵت كرد و وتیان‬ ‫چوار ساڵه‌ ‪ 81‬ڕووفات چاوه‌ڕێی ئه‌وه‌ن‬ ‫به‌خاكیان بسپێرن‪ ،‬كه‌چی ئێستا له‌ كاتی‬ ‫بانگه‌شه‌كانی هه‌ڵبژاردندا و دوای چوار‬ ‫ساڵ‪ ،‬ئینجا به‌ خاكیان سپاردن‪.‬‬

‫‪9‬‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)51‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/10‬ساڵی یەکەم‬

‫گه‌ر منداڵه‌كه‌ت شه‌وق و زه‌وقی نه‌بوو بۆ قوتابخانە‬ ‫و‪ :‬جهانگیر ئه‌حمه‌د‬ ‫زۆرێ����ك ل��ه‌ دای����ك و ب��اوك��ان‬ ‫به‌ده‌ست ئه‌و گرفته‌وه‌ ده‌ناڵێنن ك ‌ه‬ ‫منداڵه‌كانیان به‌شه‌وق و زه‌وق��ه‌وه‌‬ ‫ناچن بۆ قوتابخانه‌‪ ،‬یان دواده‌كه‌ون و‬

‫به‌ نه‌هاتوو تۆمارده‌كرێن‪.‬‬ ‫پسپۆڕانی ب��واری ده‌رونناسیی‬ ‫منداڵ‪ ،‬ئ�ه‌م دی��ارده‌ی �ه‌ به‌ فره‌الیه‌ن‬ ‫ته‌فسیر ده‌كه‌ن‪ ،‬هه‌ندێكیان پێیان وایه‌‬ ‫په‌یوه‌ندیی به‌الیه‌نی ده‌روونی خوودی‬ ‫منداڵكه‌وهه‌یه‌ و هه‌ندێكیش ده‌ڵێن‪:‬‬

‫م‬ ‫ەتین‬

‫ه ‌هموو‬

‫په‌یوه‌ندی به‌ ناوخۆی قوتابخانه‌و ‌ه‬ ‫ه��ه‌ی��ه‌‪ ،‬وه‌ك خ �راپ��ی��ی م��ام �ه‌ڵ �ه‌ی‬ ‫هاوه‌ڵه‌كانی یان مامۆستاكانی‪ .‬جاری‬ ‫واش هه‌یه‌ خویندن جگه‌ له‌ زه‌حمه‌ت‬ ‫و بارگرانی به‌الی منداڵه‌وه‌ هیچی تر‬ ‫نییه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌الیه‌وه‌زه‌حمه‌ته‌ هه‌موو‬

‫ڕۆژێك به‌یانی زوو له‌ خه‌و هه‌ڵسێت‬ ‫و جانتایه‌كی قورس بدات به‌شانیدا و‬ ‫ئه‌ركه‌كانی قوتابخانه‌ په‌یڕ و بكات!‬ ‫ئه‌مه‌ جگه‌ له‌ ئاماده‌كردنی ئه‌ركی‬ ‫ماڵه‌وه‌ به‌ به‌رده‌وامی هه‌موو ڕۆژێك‬ ‫و‪ ...‬هه‌موو ئه‌مانه‌ ده‌بنه‌ هۆی ئه‌وه‌ی‬

‫كه‌ ته‌مبه‌ڵی به‌ سه‌ر منداڵدا زاڵببێت‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌پێی دوایین لێكۆڵینه‌وه‌ی‬ ‫رێبه‌ری كۆمه‌ڵناسیی میرنشینی عومان‬ ‫(س�ه‌م��اح نه‌بتیتی) له‌ ئه‌كادیمیای‬ ‫پ��ه‌روه‌رده‌ی هاوچه‌رخ‪ ،‬ده‌ركه‌وتووه‌‬ ‫ك �ه‌ گرنگرتین ه��ۆك��اری پشت ئه‌م‬

‫كۆمه‌ڵه‌ی (برودینیت)ی ئه‌ڵامنیا بۆ پارێزگاریكردنی ددان دووپاتی كرده‌وه‌ ك ‌ه هه‌موو جۆ‌ره‌كانی شه‌كر زیانبه‌خشن بۆ ددانی‬ ‫منداڵ‪ ،‬جا ئه‌و شه‌كره‌ دروستكراو بێت وه‌كو شه‌كری سپی یان شه‌كری ئه‌سمه‌ر‪ ،‬یان رسوشتی بێت وه‌ك شه‌كری میوه‌‪ ،‬یان كلوكۆز‪،‬‬ ‫یان هه‌نگوین ب ‌ه هه‌موو جۆره‌كانیه‌وه‌‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵه‌كه‌ روونیكرده‌و ‌ه كه‌ به‌كرتیا چینێك دروست ده‌كات به‌ناوی چینی بالك و شه‌كر ده‌گۆڕێت به‌ ترشێك‪ ،‬كه‌ هێرش ده‌كاته‌‬ ‫سه‌ر (مینا)ی ددان و ده‌بێته‌ هۆی شیكردنه‌وه‌ی كانزاكانی وه‌ك كالیسیۆم و فۆسفات‪ ،‬تێیدا‪ .‬ئاماژە‌شی بۆ ئه‌وه‌ كرد ئه‌گه‌ر ئه‌م‬ ‫پرۆسه‌ كیمیاییه‌ به‌رده‌وام روویدا‪ ،‬ئه‌وا ئه‌نجامه‌كه‌ی ده‌بێته‌ هۆی تووشبوونی ددان به‌ كلۆری‪.‬‬ ‫بۆ دووركه‌تنه‌وه‌ له‌م مه‌ترسییه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵه‌كه‌ ئامۆژگاریامن ده‌كات به‌وه‌ی كه‌ پێشكه‌شكردنی حه‌وله‌ویات و شیرینی‬ ‫به‌ منداڵ كه‌مبكرێته‌وه‌ ـ یاخود هه‌ر نه‌كرێت به‌پێی توانا ـ به ‌ته‌نها له‌ چوارچێوه‌ی‬ ‫ژەم ‌ه سه‌ره‌كییه‌كاندا‪ ،‬نه‌ك وه‌ك ژە‌مه‌كانی نێوان خواردنه‌كان‪ ،‬به‌‬ ‫به‌رده‌وامی‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌‪ :‬الجزیرة‌ نت‬

‫ج‬ ‫ۆ‬ ‫ر‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫ا‬ ‫«‬ ‫نی‬ ‫س‬ ‫ن‬ ‫ش‬ ‫و‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫و‬ ‫ك‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ری‬ ‫ز‬ ‫ش‬ ‫ی‬ ‫ا‬ ‫ك‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫و‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫»‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ش‬ ‫ە‬ ‫ب‬ ‫اڵ‬ ‫‌‬ ‫ۆ‬ ‫ت‬ ‫ێ‬ ‫د‬ ‫ک‬ ‫دان‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫ك‬ ‫ی‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫س‬ ‫پ‬ ‫ی‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫د‬ ‫ە‬ ‫منداڵ‬ ‫باتەو‬

‫ە‬

‫سەریاس محەمەد‬ ‫كورته‌ فیلمی «س��ن��ووری شكاو» ل ‌ه‬ ‫ده‌رهێنانی سینه‌ماكاری ك��ورد كه‌یوان‬ ‫كه‌ریمی‪ ،‬خه‌اڵتی تایبه‌تی فیستیڤاڵی فیلمی‬ ‫مۆسرتێمپی ئیسپانیای به‌ده‌ستهێنا‪.‬‬ ‫كورته‌ فیلمی دیكۆمێنتی «سنووری‬ ‫شكاو» له‌ ده‌رهێنانی سینه‌ماكاری الوی‬ ‫بانه‌یی (ك �ه‌ی��وان كه‌ریمی) له‌ نوێرتین‬ ‫به‌شداری نێوده‌وڵه‌تیی خۆیدا له‌ به‌شی‬ ‫پێشبڕكێی فیستیڤاڵی نێوده‌وڵه‌تیی فیلمی‬ ‫مۆسرتێمپ ‪ Mostremp‬له‌ واڵتی ئیسپانیا‬ ‫منایشكرا و توانی خه‌اڵتی تایبه‌تی ئه‌م‬ ‫فیستیڤاڵه‌ به‌ده‌ستبێنێت‪.‬‬

‫ئه‌م فیستیڤاڵه‌ به‌ به‌شداری به‌رهه‌می‬ ‫سینه‌ماكارانی واڵتی جۆراوجۆر له‌ کۆتایی‬ ‫مانگی ئابی ‪ 2013‬له‌ شاری ترێمپ له‌ واڵتی‬ ‫ئیسپانیا به‌ڕێوه‌چوو‪.‬‬ ‫به‌ گشتی له‌ الی��ه‌ن سینه‌ماكارانی‬ ‫سه‌رتاسه‌ری جیهان ‪ 1100‬كورته‌ فیلم بۆ‬ ‫فیستیڤاڵی نێوده‌وڵه‌تیی فیلمی مۆسرتێمپ‬ ‫ڕە‌وانه‌ كرابوو كه‌ له‌ كۆتاییدا ‪ 8‬كورته‌ فیلم‬ ‫وه‌ك��وو كاندیدی سێ خه‌اڵتی فیستیڤاڵ‬ ‫ده‌ستنیشانكرابوون كه‌ به‌ ئاماده‌بوونی‬ ‫ئه‌حمه‌د م���ورادی ت��وێ��ژە‌ر و ه��اوك��اری‬ ‫سیناریۆی كورته‌ فیلمی «سنووری شكاو»‪،‬‬ ‫خ �ه‌اڵت��ی تایبه‌تی ئ�ه‌ن��دام��ان��ی لێژنه‌ی‬ ‫دادوه‌رانی ئه‌م فیستیڤاڵه‌ به‌م فیلمه‌ به‌خرشا‪.‬‬

‫ئه‌م ‌ه بە هه‌شته‌مین خه‌اڵتی نێوده‌وڵه‌تیی‬ ‫ئەژماردەکرێت کە بەخرشاوەتە كورته‌ فیلمی‬ ‫«سنووری شكاو» له‌ فیستیڤاڵه‌ بیانییه‌كان‪.‬‬ ‫دوای بەدەستهێنانی ئ��ەو خەاڵتە‪،‬‬ ‫س��ن��ووری ش��ک��او ل��ە ڕۆژان����ی ‪ 3‬ت��ا ‪7‬ی‬ ‫سێپته‌مبه‌ری ‪ 2013‬له‌ فیستیڤاڵی فیلمه‌‬ ‫«ئانتافاگۆستا»‬ ‫دیكۆمێنتارییه‌كانی‬ ‫‪ Antofagasta‬له‌ واڵتی شیلی منایشکرا‪.‬‬ ‫هەروەها بڕیارە له‌ درێژە‌ی به‌شدارییه‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كانیدا‪ ،‬ل ‌ه ڕۆژان��ی ‪ 2‬تا ‪8‬ی‬ ‫ئۆكتۆبەری ‪ 2013‬له‌ به‌شی كورته‌ فیلمه‌‬ ‫دیكۆمێنتییه‌كانی ‪13‬مین خولی فیستیڤاڵی‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی فیلمی به‌یرووت له‌ واڵتی‬ ‫لوبنان و منایش بكرێت‪.‬‬

‫گ��رف��ت و دی���ارده‌ی���ه‌‪ ،‬پێی ده‌ڵێن‬ ‫(التنمر) كه‌ بریتیه‌ له‌ جۆرێك له‌‬ ‫توندوتیژی و ئ��ازاردان��ی به‌رامبه‌ر‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تی له ‌الیه‌نی جه‌سته‌ییه‌وه‌‪،‬‬ ‫جا یان به‌لێدان یان به‌ ناو و ناتۆره‌ی‬ ‫ناشیرینن‪ .‬ئه‌و مندااڵنه‌ی كه‌ هه‌ڵگری‬ ‫ئ��ه‌و نه‌خۆشییه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌ن‪،‬‬ ‫له‌و خێزانانه‌وه‌ هاتوون كه‌ خێزان‬ ‫و ماڵه‌كانیان ه��اوارك��ردن و له‌یه‌كرت‬ ‫تووڕەبوون و شه‌ڕ و ئاژاوه‌یان تێدایه‌‬ ‫و ئه‌وانیش ئه‌و دیارده‌یه‌ ده‌گوازنه‌وه‌‬ ‫بۆ ن��او قوتابخانه‌ و له‌گه‌ڵ ه��اوڕێ‬ ‫منداڵه‌كانیان موماره‌سه‌ی ده‌كه‌ن‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫له‌وانه‌یه‌ هۆكاری سه‌ره‌كی نه‌چوون‬ ‫یان حه‌زنه‌كردن به‌ چوونی منداڵ بۆ‬ ‫قه‌تابخانه‌ ئه‌م دیارده‌یه‌ بێت‪ .‬بۆیه‌‬ ‫پێویسته‌ له‌سه‌ر باوك و دایك و خێزانه‌‬ ‫به‌ڕێزه‌كان ژینگه‌یه‌كی ئارام و دوور‬ ‫له‌ ئاژاوه‌ له‌ ماڵه‌وه‌ بۆ منداڵه‌كانیان‬ ‫دروس��ت بكه‌ن‪ .‬ئه‌گه‌ر گرفتێكی له‌و‬ ‫ج��ۆره‌ش بۆ منداڵه‌كانیان هاته‌ پێش‬ ‫و هه‌ستیان پێكرد‪ ،‬پێویسته‌ سه‌ردانی‬ ‫قوتابخانه‌ بكه‌ن و له‌گه‌ڵ به‌ڕێوه‌به‌ر‬ ‫و مامۆستا و توێژە‌ری كۆمه‌اڵیه‌تی و‬ ‫منداڵه‌كانی هاوڕێی ڕاوێ��ژ بكه‌ن و‬ ‫هه‌وڵی چاره‌سه‌ركردنی بده‌ن‪.‬‬

‫بەزمەساتى هەڵبژاردن‬ ‫ـ له‌ سیڤیی كانیدێكدا نوورسابوو‬ ‫پیشه‌‪ :‬بێكار‪.‬‬ ‫ـ کاندیدێکى پ��ارىت ل��ە تەلەفزیۆىن‬ ‫مندااڵندا ڕیکالمى بۆ خۆى دەکرد!‬ ‫ـ كاندیدیك نوسیویه‌تی‪ :‬دبلۆم له‌‬ ‫به‌ڕێوبردن ‪ / 2013‬ئه‌مه‌ریكا – شاریقه‪ .‬نازانم‬ ‫تۆ بڵێی له ‌ئه‌مریكا شارێك به ‌ناوی شاریقه‌‬ ‫هه‌بێت‪ .‬یاخود دبلۆمیك پێویست به‌وه‌ بكات‬ ‫له‌ ئیامرات و ئه‌مریكا بهێرنێت؟‬ ‫ـ كاندیدێك چونكه‌ خۆی باش ده‌زان��ێ‬ ‫كه‌س نایناسێت‪ ،‬ناچار نووسیبووی‪ :‬فاڵنه‌كه‌س‬ ‫(بووكی فیساره‌كه‌س) ئه‌ی هاوار له‌م ئه‌ده‌بیات‬ ‫و ئه‌ته‌كێته‌‪.‬‬ ‫ـ یه‌كێكی دی له‌ پرۆژە‌كانیدا هاتووه‌‪:‬‬ ‫«په‌رله‌مانتاره‌ قه‌یره‌كان ده‌ده‌م به‌ شوو»‬

‫ک‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ک‬ ‫ا‬ ‫تێر‬

‫بەیان‬

‫‪8‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)51‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/10‬ساڵی یەکەم‬

‫ڕیکالم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫«‬

‫‪11‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)51‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/10‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫سەرەقەڵەم‬

‫زۆرینه‌ی هاوواڵتیان له‌م‬ ‫واڵته‌دا بڕوایه‌كی ئه‌وتۆیان‬ ‫نیی ‌ه ك ‌ه هه‌ڵبژاردن بتوانێت‬ ‫گۆڕانی بنچینه‌یی دروست‬

‫د‪ .‬عالیە فەرەج*‬ ‫دوو هەفتە جارێک دەینووسێت‬

‫بكات‪ .‬ب ‌ه بڕوای زۆرێكیش‬ ‫متمانه‌به‌خشینه‌و ‌ه هیچ‬

‫كۆتای ژنان‬

‫نیی ‌ه جگ ‌ه ل ‌ه خۆفریودان‬ ‫و خۆخستن ‌ه ده‌ست‬ ‫نادیار‪ ،‬ك ‌ه هه‌ڵبژاردنیش‬ ‫ته‌واوبوو‪ ،‬به‌ڵێن و كاری‬ ‫كاندیده‌كانیش ڕاسته‌وخۆ‬ ‫كۆتایی دێت‪ .‬به‌م پێی ‌ه‬ ‫ڕه‌نگ ‌ه هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ئه‌مجار ‌ه ل ‌ه تاقیكردنه‌وه‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵگادا ده‌رنه‌چێت!‬

‫پیره‌مێردێك‪ :‬باری خه‌ڵك هه‌ر چل مه‌نه‌‬

‫ڕه‌نگ ‌ه هه‌ڵبژاردن ل ‌ه تاقیكردنه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگا ده‌رنه‌چێت‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬ڕێزان هه‌ڵه‌بجه‌یی‬ ‫دانا ئه‌حمه‌د كاسبكار وتی «ته‌مه‌نم‬ ‫‪ 40‬ساڵ ‌ه و م��اوه‌ی ‪ 22‬ساڵه‌ به‌شداری‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی كوردستان ده‌كه‌م‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هیچ سوودێكم له‌ هیچ كه‌س و الیه‌نێك‬ ‫نه‌دیوه‌ و زۆربه‌ی ئه‌و كه‌سانه‌ش كه‌ من و‬ ‫خانه‌واده‌كه‌م ده‌نگامن پێداون له‌ په‌رله‌مان‬ ‫بیرناون‪ ،‬به‌اڵم به‌ده‌ر له‌ گۆڕینی ژیانی ماڵ‬ ‫و منداڵ و پله‌ و پۆست و ناوبانگی خۆی‪،‬‬ ‫هیچ كارێكی بۆ هه‌واداران و ده‌نگده‌رانی‬ ‫نه‌كردووه‌‪ .‬به‌داخه‌وه‌ بۆیه‌ بڕیارم داوه‌ چیرت‬ ‫به‌شداری له‌و پرۆسه‌یه‌دا نه‌كه‌م ن ‌ه خۆم نه‌‬ ‫ماڵ و منداڵیشم»‪.‬‬ ‫ئیرباهیم عه‌بدولڕەحامن مامۆستای‬ ‫قوتابخانه‌ «پێم وای � ‌ه به‌رپرسانی كورد‬ ‫میلله‌تیان بیر ناكه‌وێته‌وه‌ هه‌تا كاتی‬

‫هه‌ڵبژاردن نه‌یه‌ت‪ ،‬پێمخۆشبوو ڕیكالمكردن‬ ‫بۆ هه‌ڵبژاردن له‌ ‪ 12‬مانگی ساڵدا ‪11‬‬ ‫مانگ بوایه‌‪ ،‬چونكه‌ ب ‌هڕاستی ئ�ه‌وه‌ی له‌‬ ‫كاتی ڕیكالم و پڕوپاگه‌نده‌ی هه‌ڵبژاردندا‬ ‫ده‌وترێت‪ ،‬له‌ كاته‌كانی تردا هه‌ر به‌ بیری‬ ‫ده‌سه‌اڵتدارانیشدا نایه‌ت»‪ .‬ئه‌و هه‌روه‌ها‬ ‫وتیشی «ئاخر ڕەوای حه‌قه‌ من ئه‌وه‌ ‪18‬‬ ‫ساڵ ‌ه زه‌واجم كردووه‌ و دوو منداڵم هه‌یه‌‬ ‫هه‌تا ئێستا كرێنشینم و هه‌ر ساڵه‌ی له‌‬ ‫كۆاڵنێك ده‌ژیم»‪ .‬ناوبراو باسی له‌شوه‌كرد كه‌‬ ‫سێ ساڵه‌ به‌ناو سولفه‌ی زه‌واج و خانوبه‌ره‌ و‬ ‫قه‌رزی بچووك به‌ هاوواڵتیان ده‌درێت به‌اڵم‬ ‫برایه‌كی زیاتر له‌ ساڵێك چاوه‌ڕوانی سولفه‌ی‬ ‫زه‌واجی كرد هیچی نه‌دی و ئیستاش ئه‌وه‌‬ ‫خه‌ریكه‌ ئه‌بێت به‌ باوك»‪.‬‬ ‫حه‌مه‌عه‌لی ك ‌ه دوكانی وشكه‌فرۆشی‬ ‫هه‌یه‌ به‌ ده‌م پێكه‌نینه‌وه‌ وتی «حكومه‌تی‬

‫ته‌نیا هه‌وڵی خۆده‌رخستن و ناو ناوبانگ و‬ ‫پوڵ و پاره‌یانه‌‪ ،‬میلله‌تی چی و هه‌ژاری چی‬ ‫چی و كاندیدی چی و هه‌ڵبژاردنی چی؟‬ ‫با بێت یا بۆران باری من هه‌ر چل مه‌نه‌!‬ ‫ئ�ه‌و ‌ه سێ ساڵه‌ كوڕ و كچێكم زانكۆیان‬ ‫ت �ه‌واو ك��ردووه‌ و تا ئێستاش چاوه‌ڕوانی‬ ‫دامه‌زراندنن‪ .‬كوڕەكه‌م له‌م دوكانه‌ شاگردی‬ ‫خۆمه‌ و كچه‌كه‌شم شاگردی به‌رده‌ستی‬ ‫دایكی‪ ،‬ئیرت ئه‌بێ چاوه‌ڕوانی چی بم له‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن؟»‪ .‬ئه‌و وتیشی «هه‌ڵبژاردن له‌‬ ‫كوردستان ته‌نیا گۆڕینی ده‌م و چاوه‌كانه‌ و‬

‫هیچی تر»‪.‬‬ ‫ڕەح�م�ان ع�ه‌ب��دول��ڕەح��ی��م قه‌صاب‬ ‫ده‌ڵێت «من منه‌تم به‌ هیچ كه‌سێك یان‬ ‫الیه‌نیك نییه‌ خوا بكا خۆم له‌شم ساغ بێت‬ ‫بتوانم كاسبی خۆم بكه‌م كێ ده‌رئه‌چی یان‬ ‫ده‌رناچێ كێشه‌ی من نییه‌‪ ،‬خۆ هیچكام‬ ‫سوودیان بۆ میلله‌ت نییه‌‪ .‬هه‌موویان ته‌نیا‬ ‫هه‌وڵی خۆده‌رخسنت و ناو ناوبانگ و پوڵ‬ ‫و پاره‌یانه‌ میلله‌تی چی و هه‌ژاری چی؟ له‌‬

‫ساڵی ‪1991‬ه‌وه‌ كورد حوكمڕانی ده‌كات‪،‬‬ ‫تا ئێستا جگ ‌ه له‌ به‌رپرسان و ده‌سه‌اڵتداران‬ ‫و مه‌سئووله‌كان ی �ه‌ك فه‌قیرم پێ بڵی‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ند بووبێت‪ .‬له‌وانه‌ی ‌ه كه‌سانیك به‌‬ ‫سه‌خترتین ژیاندا ڕەتبووبن ئێستا باشرت بن‪،‬‬ ‫به‌اڵم شك نابه‌م ژیانی فه‌قیرێك گۆڕا بێت»‪.‬‬ ‫حاجی سه‌عید هه‌ڵه‌بجه‌یی له‌ په‌نا‬ ‫دیواری دوكانێكه‌وه‌ به‌ خۆیی و گۆچانه‌كه‌ی‬ ‫ده‌ستیه‌وه‌ دانیشتبوو وتی «هه‌لبژاردنی‬ ‫چی‪ ،‬كوڕێكی من ئه‌وه‌ ‪ 3‬مناڵی هه‌یه‌ و‬ ‫خریجی قانوونه‌ تا ئێستا دان �ه‌م��رزاوه‌ و‬ ‫كرێكاری ده‌ك��ات»‪ .‬وتیشی جاران قوتابی‬ ‫پۆلی شه‌شی سه‌ره‌تایی ده‌كرا به‌ مامۆستا و‬ ‫فه‌رمانبه‌ر و مه‌عاشیكی باشیان وه‌رده‌گرت‬ ‫و ده‌یانتوانی به‌و مه‌عاشه‌ ژیانی دوو خێزان‬ ‫دابین بكه‌ن‪ ،‬كه‌چی ئیستا له‌ ماڵێكدا چوار‬ ‫مه‌عاشخۆریش هه‌بی فریای ژیان ناكه‌ون»‪.‬‬

‫بێ به‌رنامه‌یی سه‌ری كردووه‌ته‌ هه‌موومان‬ ‫گه‌نجێك‪ :‬ژینگه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی وا ڕە‌خساوه‌ كه‌ بێ‌ به‌رنامه‌ بیت‬

‫ڕاپۆرت‪ :‬ئیره‌م ڕەئووف‬ ‫ك���ات ب �ه‌ن��رخ�تری��ن س�ه‌رم��ای�ه‌ی� ‌ه‬ ‫مرۆڤه‌كان به‌ ده‌ستیانه‌وه‌ بێت‪ ،‬له‌‬ ‫هه‌موو چاالكییه‌كانیاندا خه‌رجی ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌ویش وه‌كو هه‌ر شتێكی تر پێویستی‬ ‫به‌ ڕێكخسنت و دابه‌شكردن هەیە به‌‬ ‫س�ه‌ر به‌رنامه‌ و ك��ار و چاالكییه‌كانی‬ ‫ڕۆژانه‌ماندا‪ .‬به‌اڵم تێڕوانین و بۆچوونی‬ ‫جیاواز هه‌یه‌ سه‌باره‌ت به‌ نرخی كات و‬ ‫دانانی به‌رنامه‌ بۆ ژیانی ڕۆژانه‌‪.‬‬ ‫ته‌ها حه‌سه‌نی فرۆشیار له‌و باره‌یه‌وه‌‬ ‫وت��ی «ئ���ه‌و ن �ه‌ری��ت و ڕێ��وڕەس�مان �ه‌ی‬ ‫ل ‌ه كۆمه‌ڵگه‌دا بایه‌خیان پێده‌درێت‪،‬‬ ‫ه��ۆك��اری سه‌ره‌كین ب��ۆ كوشتنی كاتی‬ ‫هه‌موو هاوواڵتییه‌ك و تێكدانی به‌رنامه‌ی‬ ‫ڕۆژان�ه‌ تاك و كۆمه‌ڵگه‌ له‌ خزمه‌تی ئه‌و‬ ‫كه‌لتووره‌دان كه‌ جگه‌ له‌وه‌ی كاتێكی زۆر‬ ‫به‌ فیڕۆ ده‌ده‌ی��ن‪ ،‬هیچی تری تیا به‌سه‌ر‬ ‫نییه‌‪ .‬هه‌ندێك كه‌س پێیان وایه‌ كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫ب�ه‌و گ��ردب��وون�ه‌وان�ه‌وه‌ ده‌مێنێته‌وه‌‪ .‬تۆ‬ ‫ناتوانیت خ��اوه‌ن پێگه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫بیت ئه‌گه‌ر نه‌توانیت له‌و بۆنه‌ خۆش و‬ ‫ناخۆشانه‌ی كۆمه‌ڵگه‌دا به‌شداریی سه‌ره‌كی‬

‫بکەیت‪ .‬بۆیه‌ لێره‌وه‌یه‌ ناتوانیت ته‌نانه‌ت‬ ‫به‌رنامه‌ بۆ ته‌نیا ڕۆژێكیش دابنێیت»‪.‬‬ ‫ئ��اری��ان نامیقی گ �ه‌ن��ج ده‌ڵێت‬ ‫«دابه‌شكردنی كاته‌كانی ڕۆژان��ه‪ ‌،‬پێم‬ ‫وای �ه‌ په‌یوه‌ندییه‌كی ڕاسته‌وخۆی به‌‬ ‫په‌روه‌رده‌وه‌ هه‌یه‌‪ .‬نه‌وه‌یه‌ك له‌ كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫پێویسته‌ ب �ه‌ ب�ه‌رن��ام�ه‌ ك��اری له‌سه‌ر‬ ‫بكرێت‪ ،‬بۆ ئ��ه‌وه‌ی بایه‌خ و گرنگیی‬ ‫ئ�ه‌و ساتانه‌ بزانێت به‌سه‌ریدا تێپه‌ڕ‬ ‫ده‌ب��ن‪ .‬كاتێك مرۆڤ زانی خه‌ونه‌كان‪،‬‬ ‫حه‌زه‌كانی داهاتووی خۆی په‌یوه‌سته‌ به‌و‬ ‫چركه‌ساتانه‌ی ئه‌و تێیدا ده‌ژی‪ ،‬ئه‌وا خۆی‬ ‫ب ‌ه به‌رپرسیار ده‌زانێت و به‌رنامه‌ بۆ ژیانی‬ ‫دادەنێت»‪.‬‬ ‫عادل مسته‌فا ك ‌ه ماوه‌ی یه‌ك ساڵه‌‬ ‫هاوسه‌رگیری ك��ردووه‌‪ ،‬باسی له‌وه‌ كرد‬ ‫كه‌ نیگه‌رانیی مرۆڤی ئێم ‌ه هۆكارێكه‌‬ ‫بۆ ئه‌م كێشه‌یه‌‪ ،‬هه‌میش ‌ه فێری ئه‌وه‌‬ ‫كراوین ترسامن له‌ بژێویی ژیامنان و‬ ‫تێكچوونی ڕەوش��ی ئه‌منیامن هه‌بێت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئامانجی سه‌ره‌كیامن ڕاكردنه‌ به‌‬ ‫شوێن ئه‌و دوو شته‌دا‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا‬ ‫هیچ گره‌نتییه‌كیش نییه‌ بۆ داهاتوویه‌كی‬ ‫باشرت‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ش ژینگه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫وا ڕەخساوه‌ كه‌ تۆ بێ‌ به‌رنامه‌بیت‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫كه‌سێك بتوانێت كاته‌كانی ژیانی دابه‌ش‬ ‫بكات بۆ ئ �ه‌و به‌رنامه‌یه‌ی كه‌ خۆی‬ ‫ده‌یه‌وێت‪ ،‬زۆر زه‌حمه‌ته‌‪ ،‬ناڵێین كه‌س‬ ‫نییه‌ به‌اڵم ڕێژەیه‌كی زۆر كه‌من بتوانن‬ ‫له‌م كۆمه‌ڵگه‌یه‌دا به‌رنامه‌ڕێژیی ژیانی‬ ‫ڕۆژانه‌یان بكه‌ن»‪.‬‬ ‫ڕۆش��ن��ا حمه‌كه‌ریم‪ ،‬خوێندكار‪،‬‬ ‫ده‌ڵ��ێ��ت «پ��ێ��م��وای�ه‌ ئ �ه‌گ �ه‌ر بته‌وێت‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك نرخی كات بزانێت‪ ،‬پێویسته‌‬ ‫تاكه‌كان هان بدرێن و ناچار بكرێن‬ ‫به‌وه‌ی كات به‌فیڕۆ ن�ه‌ده‌ن‪ .‬به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌ كۆمه‌ڵگ ‌ه تازه‌ گه‌شه‌سه‌ندووه‌كاندا‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ته‌نیا به‌ حكومه‌ت ده‌كرێت له‌‬ ‫ڕێی داموده‌زگاكانیه‌وه‪ ‌،‬به‌ پاداشت و‬ ‫سزا‪ ،‬ئه‌رك و مافه‌كانی تاك دیاریبكات‪.‬‬ ‫نابێت ئه‌و كۆمه‌ڵگای ‌ه به‌رخۆر بێت‪،‬‬ ‫پێویست ‌ه هه‌نگاو به‌ره‌و ئه‌وه‌ برنێت ببێته‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی به‌رهه‌مهێن له‌ هه‌موو‬ ‫كایه‌كان‪ ،‬ئیدی نه‌وه‌ له‌دوای نه‌وه‌ ئه‌مه‌‬ ‫ده‌بێته‌ كه‌لتوور و مرۆڤ نرخی كاته‌كانی‬ ‫ده‌زانێت»‪.‬‬ ‫ئیسامعیل ئه‌سمه‌ری كۆمه‌ڵناس‪،‬‬ ‫پێیوایه‌ نه‌بوونی ت��وان��ای وت��ن له‌ناو‬

‫تاكی كوردی وایكردووه‌ له‌كاتی خۆیدا‬ ‫به‌رنامه‌كانی جێبه‌جێ‌ بكات‪ ،‬دواتریش‬ ‫جه‌بری كۆمه‌اڵیه‌تی كه‌ ناتوانین خۆمانی‬ ‫لێ بدزینه‌وه‌‪ .‬ئیسامعیل وتیشی «تاكی‬ ‫ئێمه‌ واقیعی نییه‌ كه‌ زۆرجار پابه‌ند نییه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم وا ده‌رناخات كه‌ به‌و شێوه‌یه‌یه‌»‪.‬‬ ‫ك‪ .‬ج بێوه‌ژنه‌‪ ،‬له‌و باره‌یه‌وه‌ وتی‬ ‫«م��ن خ��ۆم ب�ه‌ به‌خته‌وه‌رترین كه‌س‬ ‫ده‌زان��م‪ ،‬چونكه‌ هه‌تا ئێستا بیرم له‌وه‌‬ ‫نه‌كردووه‌ته‌وه‌ چۆن كاته‌كانم تێپه‌ڕ بن‪،‬‬ ‫ژی��ان هیچ نییه‪ ‌،‬بۆیه‌ پێویست ناكات‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ خۆتی پێوه‌ سه‌رقاڵ بكه‌یت‪.‬‬ ‫پێم وایه‌ هه‌ركه‌سێك خۆی به‌ به‌رپرسیار‬ ‫دابنێت به‌رانبه‌ر ژیانی‪ ،‬خه‌می ئه‌وه‌ش‬ ‫ده‌خ���وات ن��رخ ب��ۆ ك��ات داب��ن��ێ��ت‪ .‬تا‬ ‫ئێستا وه‌ك شتێكی ڕۆتینی بیر له‌ كات‬ ‫ده‌كه‌مه‌وه‌»‪.‬‬ ‫له‌ كۆتاییدا ده‌ڵێین گرنگی و بایه‌خی‬ ‫كاته‌كانی ژیانی هه‌رتاكێك په‌یوه‌سته‌ به‌‬ ‫شێوازی بیركردنه‌وه‌ و تێڕوانینی بۆ ئاینده‌‬ ‫و به‌رپرسیاریه‌تیی به‌رانبه‌ر ئه‌رك و ئه‌و‬ ‫كاته‌ی له‌ ژیانیدا پێی به‌خرشاوه‌‪ .‬ناتوانین‬ ‫بڵێین هه‌موو كه‌س وه‌كو یه‌ك باس له‌‬ ‫كات و به‌رنامه‌ڕێژیی ڕۆژانه‌ ده‌كات‪.‬‬

‫ه �ه‌ڵ��م �ه‌ت �ه‌ك��ان��ی ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن‬ ‫ك � ‌ه به‌شێكی بنه‌ڕەتین ل � ‌ه پ��ڕۆس�ه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن‪ ،‬هه‌ڵگری دەاللەت ‌و چیرۆك‬ ‫‌و ب�ه‌س�ه‌ره��ات��ی ب��ه‌رده‌وام��ب��وون��ن بۆ‬ ‫كاندیدانی هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌و ده‌نگد ‌هران‬ ‫‌و داموده‌زگا ‌و پارت ‌ه سیاسییه‌كانیش‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫یه‌كێك ل ‌ه چاوه‌ڕوانییه‌كانی ده‌نگده‌ر‬ ‫بۆ هه‌ڵمه‌ته‌كانی هه‌ڵبژاردن‪ ،‬بریتیی ‌ه له‌‬ ‫ڕاده‌ی نوێكاری‌و داهێنانكاریی هه‌ڵم ‌هت‌‬ ‫و الیه‌نی هه‌ڵسوڕێنه‌ری هه‌ڵمه‌ته‌كان‪،‬‬ ‫ل ‌ه چۆنیه‌تی به‌كارهێنانی ڕەنگ ‌و ده‌نگ‬ ‫ل ‌ه الی �ه‌ك ‌و به‌كارهێنانی كه‌سایه‌تیی‬ ‫كاندید ‌و مێژووی كاندید ‌و پارته‌كه‌ی ‌و‬ ‫ئاستی گۆڕانكاری ‌و داهێنانكاری ل ‌ه هه‌ر‬ ‫هه‌ڵمه‌تێكدا‪ .‬له‌مه‌و ‌ه جێی خۆیه‌تی بۆ‬ ‫هه‌ڵمه‌ته‌كانی ئێستای كوردستان چه‌ند‬ ‫پرسیارێك بوروژێنین‪ ،‬ك ‌ه ده‌توانین ته‌نیا به‌‬ ‫چاوی تێبینی‪ ،‬خۆمان وه‌اڵم بۆ پرسیاره‌كان‬ ‫ئاماد ‌ه بكه‌ین‪ ،‬له‌و پرسیارانه‌‪:‬‬ ‫ـ تا چه‌ند هه‌ڵمه‌ته‌كانی هه‌ڵبژرادنی‬ ‫پ��ارت ‌و كاندیده‌كان ڕێ��ز ل ‌ه عه‌قڵ ‌و‬ ‫زاكیره‌ی هاوواڵتی كوردستانی ده‌گرێت؟‬ ‫ـ تا چه‌ند ‌ه هه‌ڵمه‌تی كاندید ‌و‬ ‫پارته‌كان هه‌ست ‌و س��ۆزی هاوواڵتیی‬ ‫كوردستانی وه‌كو شتێك ل ‌ه شته‌كان له‌‬ ‫قاڵب ده‌ده‌ن ‌و ب ‌ه به‌رده‌وامی ل ‌ه ڕێی‬ ‫وروژاندنی سۆز و هه‌سته‌و ‌ه هه‌وڵ ده‌ده‌ن‬ ‫ئیلغای كیانی هاوواڵتی بكه‌ن؟‬ ‫ـ تا چه‌ند ‌ه كاندید ‌و پارته‌كان بنه‌ما‬ ‫زانستییه‌كان ل ‌ه هه‌ڵمه‌ته‌كانیاندا ڕەچاو‬ ‫ده‌كه‌ن ‌و ڕاوێژكار ‌ه پڕۆفیشناڵه‌كان ڕۆڵی‬ ‫كارایان پێده‌درێت؟‬ ‫ـ ت��ا چ�ه‌ن��د ‌ه ڕاگ�ه‌ی��ان��دن��ك��اران له‌‬ ‫سه‌روبه‌ندی هه‌ڵمه‌ته‌كاندا دووج��ۆر‬ ‫مامه‌ڵ ‌ه له‌گه‌ڵ كاندیدی پیاو ‌و كاندیدی‬ ‫ژن پیاد ‌ه ده‌كه‌ن ‌و به‌رده‌وام دیمه‌نه‌كانی‬ ‫جیاكاری جێنده‌ری دووبار ‌ه ده‌كه‌نه‌وه‌؟‬ ‫ـ ت��ا چ�ه‌ن��د ‌ه پ��ارت� ‌ه سیاسییه‌كان‬ ‫هه‌روه‌ك هه‌ڵمه‌ته‌كانی تر‪ ،‬په‌نا ده‌بەنه‌وه‌‬ ‫بۆ ژنانی بنكه‌ی ڕێكخستنه‌كانیان ‌و‬ ‫شه‌و ‌و ڕۆژی��ان پێ ده‌ده‌ن� ‌ه سه‌ر یه‌ك ‌و‬ ‫بێبه‌شیشیان ده‌كه‌ن ل ‌ه گرته‌كانی كامێرای‬ ‫ك���ه‌ژاو ‌ه ‌و كه‌رنه‌ڤاڵه‌كاندا‪ ،‬تا له‌سه‌ر‬ ‫شاشه‌كانیان ده‌ربكه‌ون؟‬ ‫ـ تا چه‌ند ‌ه پارتە سیاسییەکان به‌‬ ‫فشاری یاسای سه‌پێرناو ژنان ل ‌ه ڕیزبه‌ندی‬ ‫لیسته‌كان تۆمار ده‌ك��ه‌ن ‌و بێبه‌شیان‬ ‫ده‌كه‌ن ل ‌ه هه‌ل ‌و پاڵپشتیی هاوتا له‌گه‌ڵ‬ ‫كانیدانی پیاو؟‬ ‫ـ به‌رده‌وامبوونی سیستمی كۆتا كه‌‬ ‫زامنی به‌رده‌وامیی به‌شداریی ژنان ‌ه به‌و‬ ‫ڕێژەیه‌ی ك ‌ه سیستمه‌ك ‌ه دیاریی كردووه‌‪،‬‬ ‫خۆی بۆ خۆی نیشانه‌ی ‌ه بۆ هه‌لومه‌رجی‬ ‫سه‌لبی بۆ ژنانی پارت ‌ه سیاسییه‌كان‪ ،‬له‌وانه‌‪:‬‬ ‫به‌رده‌وامبوونی سیستمی كۆتا به‌پێی‬ ‫شیكردنه‌وه‌ی جێنده‌ریی بۆ واقیعی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی كۆمه‌ڵگاكان نیشانه‌ی‬ ‫به‌رده‌وامیی جیاكارییه‌كان ‌ه ب ‌هرانبه‌ر ژنان‬ ‫ل ‌ه كایه‌ی سیاسیی ئه‌و كۆمه‌ڵگایانه‌دا‪.‬‬ ‫ب �ه‌رده‌وام��ب��وون��ی سیستمی كۆتا‬ ‫بۆ خۆی سه‌ملێنه‌ر‌ه بۆ چه‌قبه‌ستوویی‬ ‫كولتوور ‌ه لۆكاڵییه‌كان ب ‌هرانبه‌ر ژنان‬ ‫‌و ئیحتیاجیی ژن��ان بۆ گۆڕینی وێنه‌‬ ‫كولتوورییه‌كان ‪.Culture Images‬‬ ‫ب �ه‌ش��داری��ك��ردن��ی ژن���ان ل � ‌ه ڕێی‬ ‫سیستمی ك��ۆت��اوه‌‪ ،‬بۆ خ��ۆی نیشانه‌یه‌‬ ‫له‌سه‌ر به‌رده‌وامیی ئایدیای پیاوساالری به‌‬ ‫ئاستێكی دامه‌زراوه‌یی به‌رده‌وام‪.‬‬ ‫* پسپۆڕ ل ‌ه بواری جێنده‌ر‌و خێزان‬

‫‪10‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)51‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/10/9‬ساڵی یەکەم‬

‫ كۆمه‌ڵناسیی‬ ‫ خۆمانە‬ ‫ڕایان عوسامن‬ ‫دەینووسێت‬

‫وه‌سفه‌كانی‬ ‫ئێم ‌ه‬ ‫وه‌سف؛ ئاماژەی ‌ه ب ‌ه ناسینه‌وه‌ی‬ ‫شتێك‪ ،‬تا ئاستێك ك ‌ه بتوانێت كۆی‬ ‫دیارده‌ك ‌ه بناسێنێت‪ .‬به‌دیارخستنی‬ ‫كۆی پارچه‌كانی وه‌سفكراو‪ ،‬دیاركه‌وتنی‬ ‫شتێك ‌ه ك ‌ه ئه‌گه‌ر وه‌سف نه‌بێت‪،‬‬ ‫ناتوانین وه‌ك خۆی بیناسێنین‪ ،‬بینینین‬ ‫و گوزارشتی لێبكه‌ین‪ .‬وه‌سف ئه‌ركی‬ ‫ده‌رخه‌ری هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم پێشمه‌رجی‬ ‫ئه‌م ده‌رخه‌رییه‌ش بابه‌تیبوونه‌‪.‬‬ ‫بابه‌تیبوون وه‌سف ناچار ده‌كات له‌‬ ‫هه‌موو گۆشه‌نیگایه‌كه‌و ‌ه خه‌ریكی‬ ‫چاودێریكردن بێت‪ .‬ئێم ‌ه به‌م چه‌شنه‌‬ ‫وه‌سف ناكه‌ین‪ ،‬وه‌سفكردن الی ئێمه‌‬ ‫ته‌نیا به‌دیارخستنی ڕواڵه‌ت و دیدگای‬ ‫تایبه‌تی خۆمان ‌ه بۆ سه‌ر شته‌كان‪.‬‬ ‫چۆن مبانه‌وێت‪ ،‬چۆن بگونجێت‪ ،‬وه‌ها‬ ‫وه‌سف ده‌كه‌ین‪ .‬ته‌نانه‌ت وه‌سف بۆ‬ ‫ده‌رخستنی الیه‌ن ‌ه باشه‌كانی كه‌سێك‬ ‫یان ئه‌زموون و جیهانبینیی خه‌ڵكه‌‪.‬‬ ‫وه‌ك ڤێبه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬بۆ ئه‌وه‌ی بابه‌تی‬ ‫بین‪ ،‬ده‌بێت ل ‌ه وه‌سفكراو بێینه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪ .‬له‌م باره‌دا وه‌سفكراو نابێته‌‬ ‫دیلی وه‌سفه‌كانی ئێمه‪ ،‬به‌ڵكو كۆی‬ ‫پارچه‌كانی وه‌سفكراو وه‌ك خۆی‬ ‫ده‌بینین‪ .‬كه‌وات ‌ه وه‌سفكردن ئه‌وه‌‬ ‫نیی ‌ه ك ‌ه خه‌ریك بین ب ‌ه پێداهه‌ڵگوتنی‬ ‫ئه‌وانی تر و ستایشكردنیان‪ ،‬وه‌سفكردن‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه بۆ بینینی شتێك وه‌ك خۆی‬ ‫ده‌بێت پابه‌ندی ئه‌و گشتایه‌تیی ‌ه بین‬ ‫ك ‌ه ده‌مانكات ‌ه ده‌ره‌وه‌ی حه‌ز و مه‌یله‌‬ ‫تایبه‌تییه‌كامنان‪.‬‬ ‫بابه‌تیبوون ناچارمان ده‌كات ته‌نیا‬ ‫ل ‌ه دیدگا و مه‌یله‌كامنانه‌و ‌ه وه‌سفی‬ ‫دیارده‌یه‌ك نه‌كه‌ین‪ ،‬به‌اڵم چانسی‬ ‫ئه‌وه‌شامن ده‌دات ‌ێ كوێران ‌ه دیدگای‬ ‫خۆمان نه‌سه‌پێنین‪ .‬وه‌سفه‌كانی ئێمه‌‬ ‫هه‌میش ‌ه ته‌نیا دیارخه‌ری مه‌یله‌‬ ‫تایبه‌تییه‌كانن‪ ،‬بێ بوونی ڕوانینی‬ ‫بابه‌تییانه‌‪ .‬الی ئێم ‌ه وه‌سف كه‌وتووه‌ته‌‬ ‫بۆسه‌ی الیه‌نگیرییه‌وه‌‪ .‬الیه‌نگیری واته‌‬ ‫جیاكردنه‌وه‌ی وه‌سف ب ‌ه شێوه‌یه‌ك‬ ‫ك ‌ه ده‌مانه‌وێت‪ ،‬وات ‌ه دابڕانی ل ‌ه كۆی‬ ‫پارچه‌كانی‪.‬‬ ‫لێره‌و ‌ه وه‌سف دیارخه‌ری دیدگای‬ ‫تایبه‌تیی ‌ه نه‌ك به‌دوای ناسینه‌وه‌ی‬ ‫شته‌كانه‌و ‌ه بێت‪ .‬ده‌بێت وه‌سف له‌‬ ‫چوارچێوه‌ی ده‌سه‌اڵتی تایبه‌تی ئێمه‌‬ ‫بێت ‌ه ده‌ره‌و ‌ه ئه‌وكات وه‌ك وه‌سف‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌‪ .‬ئه‌م كردنه‌ده‌ره‌وه‌یه‌ش‬ ‫گۆشه‌نیگای جیاواز و كراوه‌‬ ‫ده‌خوڵقێنێت‪.‬‬ ‫كرانه‌وه‌ی دیدگا وه‌ك ئه‌وه‌ی‬ ‫ك ‌ه وه‌سف ته‌نیا ب ‌ه ناساندن و‬ ‫بڕیاردانێكی ته‌سكه‌و ‌ه نابه‌ستێته‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌رجه‌م وه‌سفه‌كامنان ل ‌ه ئاست‬ ‫ڕووداو و دیارد ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان‬ ‫و هه‌ڵسه‌نگاندنی ب ‌هرانبه‌ره‌كامنانه‌وه‌‬ ‫ل ‌ه بڕیاری پێش وه‌ختان ‌ه و مه‌یلی‬ ‫تایبه‌تییه‌و ‌ه دێن‪ ،‬ئه‌مه‌ش وایكردووه‌‬ ‫وه‌سف هه‌میش ‌ه ب ‌ه ته‌نیا ناساندن‬ ‫و دیدگایه‌كی هه‌ڵسه‌نگاندنه‌وه‌‬ ‫مبێنێته‌وه‌‪ .‬سه‌رجه‌م وه‌ستان و‬ ‫نادینامیكییه‌تی گوتار ل ‌ه كۆمه‌ڵگای‬ ‫ئێمه‌وه‌‪ ،‬هه‌مان ئه‌و كاركردنه‌ی ‌ه له‌‬ ‫زه‌مینه‌ی وه‌سفی پارچه‌كراودا‪ .‬كێشه‌كه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه خوێندنه‌وه‌ی پارچه‌یه‌ك له‌‬ ‫بونیادی شتێك ده‌كرێت ‌ه پێوه‌ر بۆ كۆی‬ ‫بونیاده‌ك ‌ه و خه‌ته‌ری سه‌رهه‌ڵنه‌دانی‬ ‫دیدی تر دێت ‌ه ئاراوه‌‪.‬‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫هه‌ڵبژاردن ل ‌ه زۆر ڕووه‌و ‌ه‬ ‫گه‌رموگوڕیی خستووه‌ت ‌ه‬ ‫بازاڕ و ناوه‌نده‌كانی تره‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی زۆرێك پێیان‬ ‫وای ‌ه هه‌ڵبژاردن خۆشی‬ ‫به‌دوای خۆیدا ناهێنێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم بۆ ده‌ستگێڕ و‬ ‫فرۆشیار ‌ه گه‌ڕۆكه‌كانی‬ ‫شه‌وان‪ ،‬په‌یداكردنی‬ ‫فرۆشێكی باشتر و گه‌رمی‬ ‫بازاڕه‌‪ .‬ب ‌ه وته‌ی خۆیان‪،‬‬ ‫زۆربه‌یان تا دره‌نگانێكی‬ ‫شه‌و ده‌مێننه‌و ‌ه و ب ‌ه‬ ‫هۆی زۆریی كڕیار و‬ ‫بانگه‌شه‌كارانه‌و ‌ه ماندووش‬ ‫ده‌بن‪.‬‬

‫چایچییه‌ك‪ :‬داهاتی شه‌وێكم له‌ ‪ 200‬دۆالر تێده‌په‌ڕێت‬

‫هه‌ڵبژاردن بازاڕی ده‌ستگێڕه‌كانی شه‌وانی گه‌رم كردووه‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬ڕەزا هه‌ورامی‬ ‫ئ��ازاد‪ ،‬م��اوه‌ی ‪ 10‬ساڵه‌ تۆمارگه‌ی‬ ‫شه‌وانی هه‌یه‌ و له‌به‌رده‌م مزگه‌وتی‬ ‫گ �ه‌وره‌ی سلێامنی سیدی ده‌فرۆشێت‪.‬‬ ‫ئەو دەڵێت «بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن زۆر‬ ‫كاریگه‌ريی له‌سه‌ر بازاڕگه‌رمی هه‌یه‌ و‬ ‫ئه‌مشه‌و نزیكه‌ی ‪ 300‬سیدیم فرۆشتووه‌»‪.‬‬ ‫ئازاد باسی له‌وه‌كرد كه‌ زۆربه‌ی گه‌نجان‬ ‫بۆ بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن ڕووی تێده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫بۆیە‌ داهاتی له‌م شه‌وانه‌دا چه‌ند هێنده‌‬ ‫زیادی كردووه‌‪.‬‬ ‫سه‌رهه‌نگ محه‌مه‌د و براكانی كه‌‬ ‫زۆر ماندوو دیاربوون‪ ،‬باسی ئه‌وه‌یان كرد‬ ‫كه‌ به‌ خۆیان و ‪ 4‬شاگرده‌وه‌ فریا ناكه‌ون‬ ‫له‌فه‌ بۆ كڕیاران ئاماده‌ بكه‌ن‪ .‬سه‌رهه‌نگ‬ ‫وتیشی «ئێمه‌ هه‌ندێكامن له‌ مزگه‌وتی‬

‫گه‌وره‌ و نیوه‌شامن له‌ گرده‌كه‌ین‪ .‬بازاڕی‬ ‫سه‌هۆڵه‌كه‌ له‌ هی مزگه‌وتی گ�ه‌وره‌‬ ‫باشرته‌‪ ،‬چونكه‌ خه‌ڵك و بانگه‌شه‌كاری‬ ‫زیاتری لێیه‌‪ .‬جۆشوخرۆشی ئه‌ویش به‌‬ ‫هه‌مان شێوه‌ زیاتره‌»‪.‬‬ ‫خاوه‌نی ب��رژاوی خاوێن ده‌ڵێت‬ ‫«ئه‌م ڕۆژان �ه‌ زۆر ماندوو ده‌ب��م‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫زۆرم ده‌س��ت��ده‌ك �ه‌وێ��ت‪ .‬خ��وا بكات‬ ‫هه‌میشه‌ ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن بێت‪ .‬هه‌ست‬ ‫ده‌ك �ه‌م ماندوویه‌تیم نامێنێت كاتێك‬ ‫ئامانجێكم هه‌یه‌ و زۆریشم ده‌ست‬ ‫ده‌كه‌وێت»‪.‬‬ ‫بڕیار عه‌لی‪ ،‬كوڕێكی بانگه‌شه‌كار‬ ‫بوو و ئااڵی الیه‌نێكی كڕیبوو به‌ ‪2000‬‬ ‫دینار و وت��ی «ه��ی��وادارم فێری ئه‌وه‬ ‫‌ببین كه‌ فره‌ڕەنگی بپارێزین و ئه‌مه‌ش‬ ‫باشه‌ بۆ داه��ات��ووم��ان‪ .‬من به‌ كڕینی‬

‫خاوه‌نی برژاوێك‪ :‬خوا بكات هه‌موو كاتێك‬ ‫هه‌ڵبژاردن بێت‬ ‫ئ��ااڵی الیه‌نه‌كه‌ی خۆم هه‌ست ناكه‌م‬ ‫پاره‌كه‌م به‌ فیڕۆ بچێت و ده‌روونم پێی‬ ‫ئاسوده‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ هه‌موو شه‌وێك دێمه‌‬ ‫بازاڕ و زۆرجاریش له‌وێ‌ خواردنی شه‌وان‬ ‫ده‌خۆم و دره‌نگانێك ده‌چمه‌وه‌ ماڵه‌وه‌»‪.‬‬ ‫چایچیی ڕەن��ج له‌ گ��رده‌ك��ه‪ ‌،‬زۆر‬ ‫ماندوو بوو‪ ،‬به‌پێی وته‌ی خۆی شه‌وانی‬ ‫ت��ر و ج���اران داه��ات��ی ن���ه‌وه‌د ه �ه‌زار‬ ‫دی��ن��ار ب���ووه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم ل��ه‌م ئانوساته‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كاندا شه‌وانه‌ ده‌گاته‌ ‪200‬‬

‫دۆالر‪ .‬خاوه‌نی ئه‌م چایخانه‌یه‌ ده‌ڵێت‬ ‫«بانگه‌شه‌كاران زۆر زۆرن و شه‌وان دێنه‌‬ ‫المان و جاران تا ‪12‬ى شه‌و ده‌ماینه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ وایكردووه‌ تا ‪3‬ی‬ ‫شه‌و ئێمه‌ كار بكه‌ین»‪.‬‬ ‫الوه‌‪ ،‬ك��وڕێ��ك��ی ڕۆح���س���ووك‬ ‫ب���وو‪ ،‬وادی���ارب���وو الیه‌نێك ل �ه‌ پشت‬ ‫فرۆشتنی ئااڵكانیه‌وه‌ ب��وو‪ ،‬له‌باره‌ی‬ ‫ئاكاری هه‌ڵبژاردن و به‌ڵێنه‌كانه‌وه‌ به‌‬ ‫دڵسافییه‌وه‌ وتی «ده‌سه‌اڵت فێری شتی‬

‫خراپامن ده‌كات‪ .‬من ناچارم ئااڵی ئه‌م‬ ‫الیه‌نه‌ بفرۆشم‪ ،‬ئه‌گینا پێم خۆش نییه‌‬ ‫دژی هیچ كه‌س و الیه‌نێك بوه‌ستمه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ هۆی ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌شه‌وه‌ زۆر سوود‬ ‫و قازانج به‌ فرۆشیاری سه‌ر عه‌ره‌بانه‌‬ ‫و ده‌ستگێڕەكان ده‌گ��ات‪ ،‬ئه‌مه‌ش بۆ‬ ‫داهاتی چینه‌كانی خواره‌وه‌ باشه‌»‪.‬‬ ‫س��ام��ان ئ �ه‌ح��م �ه‌د ل�ه‌ف�ه‌ی�ه‌ك��ی‬ ‫گ�ه‌وره‌ی به‌ده‌مه‌وه‌ بوو‪ ،‬دوای ئه‌وه‌ی‬ ‫ته‌واوی كرد‪ ،‬له‌باره‌ی مانه‌وه‌ی شه‌وانی‬ ‫هه‌ڵبژاردن و بانگه‌شه‌ و قه‌ره‌باڵغییه‌وه‌‬ ‫لێامن پرسی‪ ،‬ئه‌ویش وتی «ئێمه‌ چه‌ند‬ ‫گه‌نجێكی گۆڕانخوازین و شه‌وانه‌ له‌ بازاڕ‬ ‫ده‌مێنینه‌وه‌‪ ،‬نان و چاكه‌شامن بردووه‌ته‌‬ ‫ئ �ه‌وێ‌ و زۆر خه‌ڵكی تریش هه‌ن بۆ‬ ‫خواردن ڕوو ده‌كه‌نه‌ ئه‌م شوێنه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫تاموچێژێكی تایبه‌تی هه‌یه‌»‪.‬‬

‫باسكردنی ڕابوردوو الى هاوسەران‪ ،‬باش ‌ه یان ئاگر ده‌نێته‌وه‌؟‬ ‫كچێكی گه‌نج‪ :‬بۆ دروستبوونی متامنه‌ وا باشه‌ هه‌رچیت هه‌یه‌ بیڵێیت‬

‫ڕاپۆرت‪ :‬ئاراس ڕەفیق‬ ‫هه‌موو مرۆڤێك له‌ هه‌ر قۆناغێكی‬ ‫ژیاندا بێت خاوه‌ىن كۆمه‌ڵێك نهێنیی‬ ‫تایبه‌ته‌‪ ،‬بۆیه‌ هه‌ندێك له‌ مرۆڤه‌كان به‌‬ ‫پێویستی ده‌زانن بیانپارێزین‪ ،‬چونكه‌‬ ‫په‌یوه‌سنت به‌ ژیانی تایبەىت خۆمانه‌وه‌‬ ‫و پێویست ناكات كه‌س پێیان بزانێت‪‌،‬‬ ‫هه‌ندێكی دیكه‌ش تێڕوانینی جیاوازیان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ به‌تایبه‌تی جه‌خت‬ ‫له‌سه‌ر دوای پرۆسه‌ی هاوسه‌رگیری‬ ‫ده‌كه‌ینەوە‪ .‬ئایا پێویسته‌ هه‌موو شتێك‬ ‫الی هاوسه‌ره‌كه‌ت باس بكه‌یت‪ ،‬یان به‌‬ ‫پێچه‌وانه‌وه‪ ‌،‬تاچه‌ند كاریگه‌ریی ده‌بێت‬ ‫له‌سه‌ر ژیانی نوێ‌ كه‌ وێستگه‌كانی‬ ‫ژیانی هاوسه‌رییه‌؟‬ ‫شیالن كه‌ریم‪ ،‬كچێكی گه‌نجی‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 22‬ساڵه‌ و ده‌ڵێت «كه‌سێك‬ ‫كاتێك ده‌چێته‌ ناو پرۆسه‌یه‌كی پیرۆزی‬ ‫وه‌ك هاوسه‌رگیرییه‌وه‪ ‌،‬ده‌بێت شاره‌زای‬ ‫هه‌موو هه‌ڵسوكه‌وت و ڕەفتاره‌كانی‬ ‫ئ�ه‌و كه‌سه‌ بێت كه‌ ماوه‌یه‌كی زۆر‬ ‫له‌گه‌ڵیدا ده‌ژیت‪ ،‬پێویسته‌ ڕاستگۆبن‬ ‫له‌گه‌ڵ یه‌كدا و هه‌موو شتێك باس‬

‫بكه‌ن بۆ یه‌كرت‪ .‬ته‌نانه‌ت ده‌بێت باسی‬ ‫ئه‌وه‌ش بكه‌ن ئه‌گه‌ر پێشرت په‌یوه‌ندیی‬ ‫خۆشه‌ویستیان له‌گه‌ڵ كه‌سێكی تردا‬ ‫هه‌بوو بێت‪ ،‬بۆ ئ��ه‌وه‌ی ڕاستگۆیی‬ ‫خۆیان بسه‌ملێنن»‪.‬‬ ‫ژی��ان خالیدی ته‌مه‌ن ‪24‬س��اڵ‪ ،‬‬ ‫وت��ی «پێویسته‌ سه‌ره‌تا ئ�ه‌و كه‌سه‌‬ ‫بناسیت ئینجا هه‌نگاو به‌ هه‌نگاو‬ ‫بتوانیت ئ��ه‌وه‌ی پێویست ده‌ك��ات‬ ‫باسی بكه‌یت‪ ،‬پاش ناسینی كه‌سی‬ ‫به‌رانبه‌ر ه�ه‌ر شتێك كه‌ ده‌زانیت‬ ‫شوێنه‌واری خ �راپ به‌جێده‌هێڵێت‬ ‫له‌سه‌ر هاوسه‌رگیرییه‌كه‌تان‪ ،‬هه‌ر‬ ‫به‌ نهێنی مبێنێته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ هه‌موو‬ ‫كه‌سێك له‌ دوای ماوه‌یه‌ك مامه‌ڵه‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌ركه‌سێكدا كرد‪ ،‬به‌ ته‌واوی‬ ‫ش���اره‌زای ب��ی��رك��ردن�ه‌وه‌ و رسوشتی‬ ‫ده‌بێت و هه‌روه‌ها ئاستی ڕۆشنبیریی‬ ‫ئه‌و كه‌سه‌ی بۆ ده‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫به‌پێی ئه‌وه‌ پێویسته‌ هه‌ڵسوكه‌وت‬ ‫بكه‌یت»‪.‬‬ ‫ڕازاو ح���ه‌س���ه‌ن دوو س��اڵ�ه‌‬ ‫هاوسه‌رگیریی ك��ردووه‌‪ ،‬له‌وباره‌یەوه‌‬ ‫پێیوایه‌ واب��اش�تره‌ كه‌سێك ئه‌گه‌ر‬

‫كێشه‌یه‌كی ه�ه‌ب��وو ی��ان نهێنییه‌ك‬ ‫هه‌بوو له‌ ناخیدا و سه‌رقاڵی كردبوو‪،‬‬ ‫خۆی خاڵی بكاته‌وه‌ و نهێنی و ڕازی‬ ‫دڵ��ی خ��ۆی بۆ كه‌سێك ب��اس بكات‪،‬‬ ‫باشرته‌ ل��ه‌وه‌ی ب�ه‌ نهێنی له‌ ناخی‬ ‫خۆیدا بیهێڵێته‌وه‌‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێت‬ ‫«ب �ه‌اڵم من به‌پێی ئه‌زموونی ژیانی‬ ‫خ��ۆم‪ ،‬پێم وای�ه‌ هه‌ندێك شت هه‌یه‌‬ ‫پێویست ناكات له‌گه‌ڵ هاوسه‌ری‬ ‫خۆتدا باسی بكه‌یت‪ ،‬چونكه‌ له‌وانه‌یه‌‬ ‫زیانی زۆرتربێت‪ ،‬به‌ تایبه‌ت ئه‌وه‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندیی به‌ ڕابوردوویه‌كه‌وه‌ هه‌بێت‬ ‫و له‌گه‌ڵ ڕەگه‌زی به‌رانبه‌ردا په‌یوه‌ندیی‬ ‫خۆشه‌ویستی هه‌بووبێت‪ ،‬ئەمە ده‌بێته‌‬ ‫ه��ۆی نه‌مانی متامنه‌‪ ،‬له‌بری ئه‌وه‌‬ ‫باشرته‌ الی هاوڕێیه‌كی تر باس بكرێت‪.‬‬ ‫به‌پێی كۆمه‌ڵگه‌كانیش ده‌گۆڕێت‪،‬‬ ‫له‌وانه‌یه‌ له‌ كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی تردا ئه‌وه‌ی‬ ‫الی ئێمه‌ زۆر گرانه‌ باس بكرێت‪ ،‬الی‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌ت له‌ واڵتانی تر ئاسایی‬ ‫بێت»‪.‬‬ ‫گ��ێ�لاس م��ح�ه‌م�ه‌د ل �ه‌ ئ �ه‌گ �ه‌ری‬ ‫ه��اوس �ه‌رگ��ی��ری��ك��ردن��ی‪ ،‬وت���ی «ب �ه‌‬ ‫بۆچوونی من پێویسته‌ هیچ شتێك له‌‬

‫هاوسه‌ره‌كه‌ت نه‌شاریته‌وه‪ ‌،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌ ڕابوردوودا به‌سه‌رت هاتووه‌‪،‬‬ ‫له‌وانه‌یه‌ ڕۆژێ��ك هاوسه‌ره‌كه‌ت ل ‌ه‬ ‫كه‌سێكی تره‌وه‌ به‌ شێوه‌یه‌كی نه‌شیاو‬ ‫بیبیستێت و تووشی شۆكی بكات و‬ ‫متامنه‌ له‌ نێوانتاندا نه‌مێنێت‪ .‬دواجار‬ ‫ناكۆكیی گه‌وره‌ له‌ خێزانه‌كه‌تدا دروست‬ ‫ببێت‪ .‬ئه‌و كه‌سانه‌ی ب��ه‌رده‌وام شت‬ ‫ده‌شارنه‌وه‌ له‌ خێزانه‌كانیان‪ ،‬به‌رده‌وام‬ ‫له‌ دڵه‌ڕاوكێدان و ترسی ئه‌وه‌یان هه‌ی ‌ه‬ ‫ڕۆژێ��ك له‌ ڕۆژان هه‌موو شته‌كانیان‬ ‫ده‌رب��ك �ه‌وێ��ت‪ ،‬ژیانی هاوسه‌رییان‬ ‫هه‌ڵبوه‌شێته‌وه‌»‪.‬‬ ‫ب �ه‌ی��ان كه‌ریمی ده‌روون��ن��اس‪،‬‬ ‫پێیوایه‌ به‌پێی رسوش��ت��ی ه��ه‌ردوو‬ ‫ڕەگه‌زه‌كه‌ ده‌گۆڕێت و له‌سه‌ر خۆیان‬ ‫وه‌ستاوه‌ كه‌ بتوانن چۆن وه‌ریبگرن‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها باشرته‌ پێش هاوسه‌رگیری‬ ‫زۆر شت یه‌كالیی بكرێته‌وه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫دواتر بۆ هه‌ندێك كه‌س ببێته‌ گرفت و‬ ‫هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی خێزانی‪ .‬به‌یان وتیشی‬ ‫«له‌ زۆر باردا باسكردنی باشرته‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گه‌ر بزانرێت بۆ به‌رانبه‌ر كێشه‌یه‌‪،‬‬ ‫بشاردرێته‌وه‌ باشرتە»‪.‬‬

‫‪13‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)51‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/10‬ساڵی یەکەم‬

‫‪birura_bayan@yahoo.com‬‬

‫ڕوانین‬

‫ئه‌ره‌ستۆ‪ ،‬مامۆستای یه‌كه‌م‬ ‫)‪(17‬‬

‫««‬

‫د‪ .‬سه‌باح به‌رزنجی *‬

‫لۆجیكی ئه‌ره‌ستۆ‬ ‫سیستمێكی یاسایی ‌ه‬ ‫بۆ بیركردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ل ‌ه چه‌مكه‌وه‌ بۆ‬ ‫گوزاره‌ و له‌ویشه‌و‌ه‬ ‫بۆ ئه‌نجام و‬ ‫به‌ڵگه‌هێنانه‌وه‌‬

‫ئه‌ره‌ستۆ ك ‌ه نارساو ‌ه ب ‌ه مامۆستای‬ ‫یه‌كه‌مینی فه‌لسه‌ف ‌ه و ب��ی��ردۆزی‬ ‫مرۆڤایه‌تی‪ ،‬ل ‌ه ‪384‬پ‪ .‬ز ل ‌ه ئیستاگیرا‬ ‫له‌دایكبووه‌‪ ،‬بیست ساڵ ل ‌ه ئه‌كادیمیا‬ ‫شاگردی ئه‌فالتوون ب��ووه‌‪ .‬ساڵی ‪342‬‬ ‫پ‪ .‬ز داوای لێكرا ببێت ‌ه مامۆستا و‬ ‫ئامۆژگاری ئه‌سكه‌نده‌ر‪ .‬دواتر ل ‌ه ئه‌سینا‬ ‫فێرگه‌یه‌كی تایبه‌تی دامه‌زراند ك ‌ه به‌‬ ‫فێرگه‌ی (مه‌ششائییان ) نارسا‪ .‬ژماره‌یه‌ك‬ ‫دانراوی گرنگی له‌پاش خۆی به‌جێهێشت‬ ‫ك ‌ه بریتین له‌‪:‬‬ ‫ـ نوورساوه‌ لۆجیكییه‌كان كه‌ ئێستا به‌‬ ‫ناوی ئۆرگانوون ناوزه‌د ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ـ دانراو ‌ه رسوشتییه‌كان‪.‬‬ ‫ـ كتێبه‌ ئه‌خالقییه‌كان‪.،‬‬ ‫ـ به‌رهه‌م ‌ه هونه‌ری و ئه‌ده‌بییه‌كان‪.‬‬ ‫زۆرت��ری��ن ن��اوب��ان��گ��ی ئه‌ره‌ستۆ‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌و ‌ه بۆ دامه‌زراندنی بناغه‌كانی‬ ‫زان��س��ت��ی ل��ۆج��ی��ك (م �ه‌ن��ت��ی��ق)‪ ،‬كه‌‬ ‫كاریگه‌رییه‌كی ریشه‌یی و گ �ه‌وره‌ی‬

‫له‌سه‌ر كۆی هزری مرۆڤایه‌تی هه‌بوو‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫جۆرێك ك ‌ه مه‌نتیقی ئه‌ره‌ستۆ دواتر بووه‌‬ ‫بناغه‌ی هه‌موو لۆجیكێكی كالسیكی‬ ‫دوای خۆی‪.‬‬ ‫لۆجیكی ئه‌ره‌ستۆ ك ‌ه ب ‌ه لۆجیكی‬ ‫شێو ‌ه ن��ارساوه‌‪ .‬سیستمێكی یاسایی ‌ه بۆ‬ ‫بیركردنه‌وه‌‪ ،‬ل ‌ه چه‌مكه‌و ‌ه بۆ گوزار ‌ه و‬ ‫له‌ویشه‌و ‌ه بۆ ئه‌نجام و به‌ڵگه‌هێنانه‌وه‌‪.‬‬ ‫چه‌مك (املفهوم) بنه‌ڕەتیرتین خشتی‬ ‫بینای لۆجیكی ئه‌ره‌ستۆیه‌‪ .‬چه‌مكی‬ ‫ت��اق��ان � ‌ه الی ئ���ه‌و ده‌ب��ێ��ت � ‌ه گ��وت � ‌هزا‬ ‫(املقوله‌)‪ ،‬گوت ‌هزاكانیش ‪ 10‬گوت ‌هزای‬ ‫س�ه‌ره‌ك��ی��ی��ن‪ :‬ج��ه‌وه��ه‌ر‪ ،‬چه‌ندێتی‪،‬‬ ‫چۆنیه‌تی‪ ،‬خستنه‌پاڵ‪ ،‬شوێن‪ ،‬كات‪ ،‬بار‪،‬‬ ‫خاوه‌ندارێتی‪ ،‬كاریگه‌ری و كارلێكران‪.‬‬ ‫وش��ه‌ك��ان ه�ه‌ڵ��گ��ری چه‌مكن و‬ ‫گوزاره‌كان ده‌ربڕی بڕیاری ژیرین‪ ،‬ئه‌و‬ ‫بڕیاران ‌ه یان گشتین یان هه‌نده‌كین‪ .‬ئه‌م‬ ‫بڕیاران ‌ه ده‌مانگه‌یه‌نن ب ‌ه ئه‌نجامگه‌لی‬ ‫ێ ل ‌ه رێگه‌ی ب��� ‌هراورده‌و ‌ه ك ‌ه پێی‬ ‫ن��و ‌‬

‫ده‌ڵێت‪ :‬قیاس‪ ،‬ك ‌ه به‌هێزترین جۆری‬ ‫به‌ڵگه‌هێنانه‌وه‌ی ‌ه الی ئه‌ره‌ستۆ‪.‬‬ ‫ل ‌ه قیاس خوارتر جۆری ئیستیقرایه‌‪،‬‬ ‫ك ‌ه بریتیی ‌ه ل ‌ه كۆكردنه‌وه‌ی بڕیارگه‌لی‬ ‫هه‌نده‌كی بۆ گه‌یشنت ب ‌ه حوكمێكی‬ ‫كوللی‪ ،‬وات ‌ه ل ‌ه تیۆرییه‌و ‌ه بۆ یاسا‪ ،‬ك ‌ه ئه‌مه‌‬ ‫ب ‌ه خاڵێكی جیاوازیی ل ‌ه نێوان ئه‌فالتوون‬ ‫و ئه‌ره‌ستۆ داده‌نرێت‪ ،‬ك ‌ه دیار ‌ه ده‌شبێته‌‬ ‫ئامرازێك بۆ به‌ده‌ستهێنانی زانست‬ ‫ل ‌ه رێگای هه‌سته‌كانه‌وه‪ .‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ئامانجی هه‌ر زانستێك ئه‌وه‌ی ‌ه ل ‌ه شتێكی‬ ‫تایبه‌ت هۆكارێكی گشتی به‌ده‌ست‬ ‫بهێنین‪ ،‬ب�ه‌اڵم نكۆڵی ل ‌هو‌ناكرێت كه‌‬ ‫ئیستیقرا بۆخۆی رێكارێكی دڵنیاییبه‌خشه‌‬ ‫ب ‌ه مرۆڤ بۆ هه‌ڵێنجانی یاسای گشتی له‌‬ ‫هه‌ناوی واقیعی به‌رچاو‪.‬‬ ‫م����رۆڤ ل��� ‌ه رێ���گ���ه‌ی چه‌مكه‌‬ ‫گشتییه‌كانی ره‌گ �ه‌ز (الجنس) و جۆر‬ ‫(النوع) و بڕ (الفصل) و تایبه‌مته‌ند‬ ‫(الخاصة) و رواڵه‌تی گشتی (العرض‬

‫العام)ە‌و ‌ه ده‌توانێت بگات ‌ه پێناس ‌ه و‬ ‫وێناكان (التعریفات و ال��رس��وم)‪ .‬بۆ‬ ‫منوون ‌ه پێناسه‌ی جۆری مرۆڤ بریتیی ‌ه له‌‪:‬‬ ‫زینده‌وه‌ری هۆشمه‌ند‪.‬‬ ‫ئه‌ره‌ستۆ ل ‌ه پێناسه‌و ‌ه ده‌ڕوات بۆ‬ ‫شیكردنه‌وه‌ی گوزاره‌كان و په‌یوه‌ندیی‬ ‫نێوانیان‪ ،‬گ���وزاره‌ش یا گوزاره‌یه‌كی‬ ‫خستنه‌پاڵ (القضية الحمليه‌)‪ ،‬یان‬ ‫گوزاره‌ی مه‌رجدار ‌ه (القضية الرشطية)‪.‬‬ ‫هه‌ركام له‌مانه‌ش یا گشتیی ‌ه (كيل)‪،‬‬ ‫یان هه‌نده‌كی (جزيئ)‪ .‬ل ‌ه هه‌مان كاتدا‬ ‫ی��ان ئه‌رێنیی ‌ه (موجبه‌) ی��ان نه‌رێنی‬ ‫(سالبه‌)‪ .‬ل ‌ه دابه‌شكردنێكی دیكه‌دا‬ ‫گ���وزار ‌ه ی��ان كه‌سیی ‌ه (شخصی) یان‬ ‫رسوشتیی ‌ه (طبیعی)‪.‬‬ ‫پ �ه‌ی��وه‌ن��دی��ی ن��ێ��وان گشتی و‬ ‫هه‌نده‌كی په‌یوه‌ندییه‌كی جه‌ده‌لیی‬ ‫پ��ێ��ك �ه‌وه‌گ��رێ��دراوه‌‪ ،‬ج���اری وا هه‌یه‌‬ ‫هۆشیاریی م��رۆڤ ل ‌ه هه‌نده‌كییه‌وه‌‬ ‫ده‌ڕوات ب�ه‌ره‌و گشتی‪ ،‬ك ‌ه ئه‌م ‌ه وه‌ك‬

‫ومتان ئیستیقرایه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر ل ‌ه‬ ‫گشتییه‌و ‌ه بڕوات به‌ره‌و هه‌نده‌كی‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و ‌ه پێی ده‌وت����رێ هه‌ڵێنجان‬ ‫(االستنباط)‪.‬‬ ‫به‌رهه‌می ه�ه‌ر هه‌ڵێنجان و‬ ‫هه‌ر ئیستیقرایه‌ك به‌پێی راده‌ی هێز‬ ‫و الوازیی گوزاره‌كان دیاریده‌كرێت و‬ ‫ل ‌ه پێنج سنعه‌تدا به‌رجه‌ست ‌ه ده‌بێت‪:‬‬ ‫ـ بورهان‪ :‬گوزاره‌ یه‌قینییه‌كان‪.‬‬ ‫ـ جه‌ده‌ل‪ :‬گوزاره‌ گوماناوییه‌كان‪.‬‬ ‫ـ خه‌تابه‌‪ :‬گوزاره‌ سه‌ملێرناوه‌كان‪.‬‬ ‫ـ شیعر‪ :‬گوزاره‌ خه‌یاڵییه‌كان‪.‬‬ ‫ـ سه‌فسه‌ته‌‪ :‬گوزاره‌ چه‌واشه‌ییه‌كان‪.‬‬ ‫ئه‌ره‌ستۆ ب ‌ه داڕشتنی ئه‌م زانسته‌‬ ‫توانیی نه‌خشه‌ڕێگای بیركردنه‌وه‌ی‬ ‫م��رۆڤ دی���اری بكات و چه‌ندین‬ ‫سه‌د ‌ه حوكمڕانی بكات ل ‌ه جیهانی‬ ‫فه‌لسه‌فه‌دا‪.‬‬ ‫* هەفتانە دەینووسێت‬

‫نووسین‪ ،‬ل ‌ه رۆشنبیریی كوردیدا‬ ‫بێستون ئه‌بوبه‌كر‬ ‫پرۆسه‌ی نووسین‪ ،‬ده‌كرێت الیه‌ن ‌ه‬ ‫سیاسییه‌كان‪ ،‬وه‌ك بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫بۆ بواری رۆشنبیری كاری له‌سه‌ر بكه‌ن‪،‬‬ ‫چونكه‌ نووسین و وت��ن كاریگه‌ریی‬ ‫به‌سه‌ر هه‌موو جومگه‌كانی ده‌سه‌اڵته‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬له‌ هه‌موو سه‌رده‌مێكدا كاری‬ ‫پێ ده‌ك��رێ��ت‪ .‬پرۆسه‌ی نووسین‪ ،‬به‌‬ ‫هه‌موو ره‌هه‌نده‌كانیه‌وه‌‪ ،‬جۆرێكه‌ له‌‬ ‫خاڵیكردنه‌وه‌ی ن��اخ‪ ،‬بۆ پڕكردنه‌وه‌ی‬ ‫بۆشایی ناخ و ده‌روون��ی ده‌وروب��ه‌ر‪.‬‬ ‫چ��ون��ك �ه‌ زۆرج�����ار ن���ووس���ه‌ر شتێك‬ ‫ده‌نووسێت كه‌ خوێنه‌ر هەمان ئه‌و‬ ‫بابه‌ته‌ له‌ مێشكیدا هه‌یه‌ و ناتوانێت‬ ‫ده‌ری��ب��ڕێ��ت‪ ،‬ه��ه‌ر ئ��ه‌م ه��ۆك��اره‌ش�ه‌‬ ‫ه�ه‌واداران��ی نووسه‌ر زیاتر ده‌ك��ات و‬ ‫ناوبانگی پێ په‌یدا ده‌ك��ات‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫په‌یامه‌كانی له‌خزمه‌ت مرۆڤایه‌تیدا بن‪.‬‬ ‫نووسه‌ر هەیە‪ ،‬هێنده‌ په‌نجه‌ی‬ ‫ل �ه‌گ �ه‌ڵ ق �ه‌ڵ �ه‌م ئاشنا ب���ووه‪ ‌،‬هه‌ر‬ ‫ده‌نووسێت‪ ،‬هه‌ندێك كات بۆی ناكرێت‬ ‫بخوێنێته‌وه‌! ئه‌مه‌ش هه‌ندێ سات‬ ‫جۆرێك له‌ خودپه‌سه‌ندی بۆ نووسه‌ر‬ ‫دروستده‌كات‪.‬‬ ‫له‌ مێژوودا گرفتی كه‌میی نووسین‬ ‫و دۆكیۆمێنتی كوردی به‌ روونی دیاره‌‪،‬‬ ‫له‌ ئێستاشدا زۆریی نووسینی سیاسی‬ ‫و كه‌میی نووسینی رۆشنبیریی گشتی‬ ‫و كۆمه‌اڵیه‌تی و كلتوری و زانستی له‌‬ ‫ئارادایه‌‪.‬‬ ‫ك��ۆم�ه‌ڵ��ێ��ك ن���ووس���ه‌ری ب��اش�مان‬ ‫ه�ه‌ن‌ كه‌ ده‌ن��ووس��ن‪ ،‬ب �ه‌اڵم هه‌ندێك‬ ‫له‌وانه‌ له‌نێو نووسینه‌كانیاندا كه‌مرت‬ ‫ژیان ئه‌زموون ده‌كه‌ن‪ .‬ئه‌زموونكردنی‬ ‫نووسین هه‌ندێك ج��ار بۆ كۆمه‌ڵگا‬ ‫جێده‌هێڵن‪ ،‬ج��ار ج��ار كۆمه‌ڵگاش‬

‫له‌ده‌ستیان زی��ان ده‌ك���ات‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫واده‌كات نووسه‌ر و رۆشنبیر بكه‌وێت ‌ه‬ ‫هه‌ڵه‌وه‌‪ ،‬دواتر خۆشی دان به ‌هه‌ڵه‌ی‬ ‫خۆیدا بنێت‪.‬‬ ‫زۆری�����ی ن��ووس��ی��ن و كه‌میی‬ ‫كاریگه‌ری له‌نێو ده‌سه‌اڵتی سیاسیدا‪،‬‬ ‫ئاماژەیه‌ به‌ دووبارەبوونه‌وه‌ی گرفته‌كان‬ ‫له‌نێو ژی��ان��دا‪ ،‬ئ��ه‌م��ه‌ش نووسنی‬ ‫ك��وردی خستووه‌ته‌ ژێ��ر پرسیاره‌وه‌‪.‬‬ ‫ئایا نووسینێك كاریگه‌ریی له‌سه‌ر كار‬ ‫و پیشه‌ی مرۆڤه‌كان زۆر كه‌م بێت‪،‬‬ ‫بنوورسێت یان نه‌نووسێرێت باشرته‌؟‬ ‫كه‌میی ك��اری��گ �ه‌ری��ی نووسین‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ نه‌بوونی پرۆگرامی‬ ‫پالنبۆداڕێژراو له‌ دایه‌نگه‌ تا زانكۆ‪،‬‬ ‫چونكه‌ نه‌وه‌ی ئه‌مڕۆ ده‌بێته‌ فه‌رمانبه‌ر‬ ‫و چ��اودێ��ری��ی ده‌س��ه‌اڵت��ی سبه‌ینێی‬ ‫كۆمه‌ڵگا ده‌كات‪ ،‬ئه‌گه‌ر بارودۆخ به‌ره‌و‬ ‫باشرت بڕوات‪.‬‬ ‫له‌ نووسینی ئه‌مڕۆدا‪ ،‬به‌هێزترین‬ ‫نووسین ئ��ه‌و ن��ووس��ی��ن��ان�ه‌ن‪ ،‬له‌نێو‬ ‫جه‌رگه‌ی ده‌سه‌اڵت ده‌دات‪ ،‬كه‌لێنه‌كان‬ ‫و ن��ادی��اره‌ك��ان��ی و ناڕەواییه‌كانی‬ ‫ده‌س�ه‌اڵت ئاشكرا ده‌ك��ات‪ .‬یاخود ئه‌و‬ ‫جۆره‌ نووسینانه‌ن‪ ،‬كه‌ رابردووی مرۆڤه‌‬ ‫دیاره‌كانی نێو كۆمه‌ڵگا پیشان ده‌دەن‬ ‫و قسه‌ ل �ه‌س �ه‌ر كه‌موكورتییه‌كانی‬ ‫ده‌كات‪ ،‬باسی كاره‌ هه‌ڵه‌كانی ده‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌م شێوازه‌ نووسینه‌ خوێنه‌ری زۆر‬ ‫ده‌یخوێنێته‌وه‌‪ .‬دوای ئه‌م نووسینه‌‪،‬‬ ‫نووسینه‌ له‌سه‌ر بابه‌تی تابوو (بابه‌ته‌‬ ‫یاساغه‌كانی نێو كولتوور) خوێنه‌ری‬ ‫زۆره‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش زۆر جار ئه‌و كارانه‌یه‌‬ ‫ده‌كرێت به‌ نووسین‪ ،‬كه‌ تێكه‌ڵیی نێوان‬ ‫ره‌گه‌زه‌كان به ئاشكرا باس ده‌كات‪ ،‬فاڵن‬ ‫وای كرد و فیسار وای كرد!‬ ‫بابه‌تی سێیه‌م له‌ نووسیندا‪ ،‬كه‌‬ ‫باڵوه‌ و خوێنه‌ری زۆره‌‪ ،‬كوشنت و بڕینه‌‬ ‫به‌ شێوه‌كی نادروست‪ ،‬وه‌ك سه‌ربڕین‬ ‫و پارچه‌پارچه‌كردن و ‪ ...‬هتد‪ .‬زۆر‬ ‫جار ئه‌م جۆره‌ رووداوان��ه‌ له‌ناوخۆدا‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌اڵم راگه‌یاندنی كوردستان له‌‬ ‫واڵتانی دراوس��ێ و ئه‌وروپی منوونه‌ی‬ ‫ئ���ه‌و رووداوان������ه‌ ده‌ه��ێ��ن��ێ��ت و به‌‬

‫له‌مڕۆدا‪ ،‬به‌هێزترین نووسین ئه‌و نووسینانه‌ن‪،‬‬ ‫له‌نێو جه‌رگه‌ی ده‌سه‌اڵت ده‌دات و ناڕه‌واییه‌كانی‬ ‫ده‌سه‌اڵت ئاشكرا ده‌كەن‬

‫وێنه‌ی كاریگه‌ر و نووسینی هونه‌ری‬ ‫ده‌ی �ڕازان��ێ��ت �ه‌وه‌ ت��ا خ��وێ��ن�ه‌ری زیاتر‬ ‫له‌ده‌وری خۆی كۆبكاته‌وه‌!‬ ‫ئ�ه‌م شێوازانه‌ له‌ نووسین‪ ،‬زۆر‬ ‫جار كار له‌ الشعور (نه‌ست)ی مرۆڤ‬ ‫ده‌ك��ەن‪ ،‬دوات��ر ورده‌ ورده‌ ئه‌و جۆره‌‬ ‫رووداوانه‌ له‌نێو كۆمه‌ڵگا باڵوده‌بنه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ندێكی زۆر له‌ شێوازه‌كانی خۆكوشنت‬ ‫له‌ كوردستان ئه‌زموون كراون‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‬ ‫له‌ واڵتانی ده‌ره‌وه‌ پێشرت روویاندابوو له‌‬ ‫رێگه‌ی ئینته‌رنێت و كه‌ناڵی راگه‌یاندن‬ ‫و سایته‌كانه‌وه‌ بۆ تاكی كوردی په‌خش‬ ‫ك��ران‪ ،‬دوات��ر له‌نێوخۆش ت��اڕاده‌ی�ه‌ك‬ ‫روویانداوه‌‪.‬‬ ‫پرۆسه‌ی نووسین‪ ،‬پرۆسه‌یه‌كی زۆر‬ ‫هه‌ستیاره‌‪ ،‬چونكه‌ به‌و مرۆڤه‌ ده‌ڵێن‬ ‫خوێنده‌وار كه‌ بتوانێـت بخوێنێت‪ ،‬یان‬ ‫بتوانێت بنووسێت‪.‬‬ ‫هه‌ركات مرۆڤ بوو به‌خوێنده‌وار‪،‬‬ ‫نووسین و خوێندن ل �ه‌ یه‌كێك له‌‬ ‫بواره‌كاندا‪ ،‬ده‌بێته‌ پیشه‌ی‪ ،‬تا ته‌مه‌نی‬ ‫ماوه‌ له ‌ژیاندا له‌گه‌ڵیدا ده‌ژی‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫بابه‌تێكی زۆر گرنگ و هه‌ستیاره‌‪.‬‬ ‫پێداچوونه‌وه‌ به‌ نووسنی كوردی‪ ،‬یان‬ ‫چی بنوورسێت و چی باڵوبكرێته‌وه‌؟‬ ‫یه‌كێك‌ له‌و گرفتانه‌ی رۆشنبیریی كوردی‬ ‫له‌ ئێستادا ده‌بیرنێت‪ ،‬به‌ رێژەیی زیانی‬ ‫داوه‌ له‌كۆمه‌ڵگا‪ ،‬ئه‌م گرفه‌ته‌یه‌‪.‬‬ ‫زۆرب���وون���ی ن��ووس��ی��ن ل��ه‌ ه�ه‌ر‬ ‫بوارێكدا‪ ،‬هه‌ندێك كات‪ ،‬ئاماژەیە به‌‬ ‫زۆری��ی گرفت ل �ه‌و ب���واره‌دا‪ .‬زۆری��ی‬ ‫نووسینی سیاسی و زۆربوونی چاودێری‬ ‫سیاسی و كادیری سیاسی‪ ،‬ئاماژەن به‌‬ ‫قه‌یران و گیروگرفتی گه‌وره‌ له‌و بواره‌دا‪،‬‬ ‫چونكه‌ زۆر جار گرفت هه‌یه‌‪ ،‬تا له‌سه‌ری‬ ‫نه‌نوورسێت و قسه‌ی له‌سه‌ر نه‌كرێت و‬ ‫نه‌بێته‌ هه‌واڵ‪ ،‬هه‌وڵی چاره‌سه‌ركردنی‬ ‫نادرێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر چی ئه‌و كێشه‌یه‌ زۆر‬ ‫به‌رچاو بێت بۆ به‌رپرسانی حكومه‌ت‪،‬‬ ‫وات�ه‌ زۆر دی��ار بێت‪ .‬ئه‌مه‌ش گرفته‌‪،‬‬ ‫جۆرێكه‌ له‌ شێوازێك بۆ درێژكردنه‌وه‌ی‬ ‫گرفته‌كان‪ ،‬مانه‌وه‌ی كه‌لێن له‌ بواری‬ ‫ده‌س �ه‌اڵت��ی به‌ڕێوه‌بردنی سیاسیدا‪،‬‬ ‫چ��ون��ك�ه‌ ئ �ه‌م �ه‌ ئ���ه‌وه‌ ده‌گ�ه‌ی�ه‌ن��ێ��ت‬

‫كه‌ ئ�ه‌وان�ه‌ی ل�ه‌و ب���واره‌دا كارده‌كه‌ن‬ ‫نایانه‌وێت زوو گۆڕانكاری له‌ بواری‬ ‫ده‌س��ه‌اڵت��ی ب�ه‌ڕێ��وه‌ب��ردن��ی سیاسیدا‬ ‫رووبدات‪ ،‬چونكه‌ خۆیان زیان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ئ�ه‌م خاڵه‌ش یه‌كێكه‌ له‌ شالقه‌كانی‬ ‫گرفته‌كان له‌نێو هه‌رێمدا‪ ،‬كه‌ درێژەدانه‌‬ ‫به‌و جۆره‌ سیاسه‌ته‌ی له‌ كوردستاندا‬ ‫ئ �ه‌زم��وون ك���راوه‌‪ ،‬له‌ دوای راپه‌ڕین‬ ‫تائێستا به‌ گۆڕانێكی كه‌مه‌وه‌ ئه‌م جۆره‌‬ ‫له‌ سیاسه‌تی به‌ڕێوه‌بردن له‌بروه‌ودایه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ناڕەزایی و نادادپه‌روه‌ری هه‌ر ماوه‌‬ ‫تا ئێستا‪.‬‬ ‫رۆشنبیریی كوردیامن‪ ،‬له‌ ئێستادا‪،‬‬ ‫خاوه‌ن رۆشنبیرییه‌كی تێكه‌ڵی كه‌لێنداره‌‬ ‫له‌ ب��واری پراكتیكدا‪ ،‬چونكه‌ الیه‌نی‬ ‫تیۆرییه‌كه‌ی گرفت و چاره‌سه‌ری گرفت‪،‬‬ ‫زۆر به‌ روونی دیاری كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم زۆر‬ ‫له‌سه‌رخۆ چاره‌سه‌رەكان به‌كارده‌خرێن‪.‬‬ ‫له‌ چوارچێوه‌ی زم��ان��دا‪ ،‬وت��ن یاخود‬ ‫نووسین‪ ،‬درێژە به‌م بواره‌ دراوه‌‪ ،‬بووه‌ته‌‬ ‫هێزێكی كاریگه‌ر بۆ ئه‌وه‌ی سیاسه‌تی‬ ‫پێ به‌ڕێوه‌بربێت له‌ الیه‌ن حیزبه‌كانی‬ ‫نێو هه‌رێمی كوردستانه‌وه‌‪.‬‬ ‫دان��ان��ی كه‌سایه‌تیی پسپۆڕی‬ ‫ده‌روون����ی زی��ات��ر ب��ۆ چ��اودێ��رك��ردن��ی‬ ‫پ��رۆس �ه‌ی ن��ووس��ی��ن‪ ،‬ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ی چی‬ ‫پ��ێ��وس��ت�ه‌ ب��ن��وورسێ��ت‪ ،‬ی���ان له‌چی‬ ‫بوارێكدا بنوورسێت‪ ،‬یان چی بابه‌تێك‬ ‫پێوسته‌ وه‌ربگێڕدرێت‪ ،‬چ نووسه‌رێك‬ ‫نووسینه‌كانی بۆ ئێستای كورد پێوسته‌‬ ‫كه‌ وه‌ربگڕدێرێن‪ ،‬كێ ببێته‌ وه‌رگێڕ و‬ ‫نووسن وه‌ربگرێت‪ ،‬ئه‌مانه‌ و چه‌ندین‬ ‫گرفتی تر له‌ بورای رۆشنبیریدا پێوستیان‬ ‫به‌ چاره‌سه‌ر هه‌یه‌‪ ،‬ده‌كرێت بكرێته‌‬ ‫پرۆگرامی حیزبێكـ ی��ان الیه‌نێك له‌‬ ‫هه‌ڵبژاندا‪ ،‬كه‌ به‌ڵێنه‌كانی بریتینب له‌‬ ‫پرۆژەیاسه‌یه‌كی تێروته‌سه‌ل بۆ ئه‌و‬ ‫بواره‌ و بانگه‌شه‌ی خۆیانی پێ بكه‌ن‪،‬‬ ‫پرۆسه‌ی نووسین پاكژتر و جوانرت له‌‬ ‫داهاتووی نزیدا ببیرنێت له‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬هاوكات رۆشنبیریی كوردی‬ ‫له‌ زۆر بواردا هه‌ژاریی پێوه‌ دیاره‌‪ ،‬وه‌ك‪:‬‬ ‫نووسینی فه‌لسه‌فی و راڤه‌ی ئایینی و‬ ‫بابه‌تی په‌روه‌رده‌یی و ‪ ...‬هتد‪.‬‬

‫‪12‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)51‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/10‬ساڵی یەکەم‬

‫سیاسه‌تی‬ ‫پارتی و‬ ‫ئۆپۆزۆسیۆن‬

‫ئیسالمییه‌كان ده‌نگ ب ‌ه كێ بده‌ن؟‬

‫عه‌لی سیرینی‬ ‫هه‌ڵبژاردن نزیكبووه‌ته‌وه‌‪ ،‬ل ‌ه نێو‬ ‫جه‌سته‌یه‌كی نه‌خۆش‪ ،‬ك ‌ه له‌م ‪ 22‬ساڵه‌ی‬ ‫دوای ‌ی نه‌خۆشییه‌كانی قووڵرتبوونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫كوشنده‌ترین ده‌ردیشی گه‌نده‌ڵییه‌‪ .‬له‌‬ ‫سه‌ر ئاستی ئیقلیمیدا‪ ،‬پارتی سیاسه‌تێكی‬ ‫سه‌ركه‌وتووانه‌ی ئه‌نجام داوه‌‪ .‬توانیویه‌تی‬ ‫ل ‌ه نێو یاریزان ‌ه به‌هێزه‌كان‪ ،‬پێگه‌ی هه‌رێم‬ ‫به هاوسه‌نگییه‌كی ئارام ڕابگرێت‪ .‬له‌م‬ ‫میانه‌دا‪ ،‬سه‌ركردایه‌تیی پارتی په‌یوه‌ندی‬ ‫لەگه‌ڵ توركیای ئۆردوغان به‌هێز و قووڵ‬ ‫كردووه‌‪ ،‬ك ‌ه ئه‌مه‌ش ب ‌هڕای من به‌ڵگه‌ی ‌ه له‌‬ ‫سه‌ر تێگه‌یشتنێكی سرتاتیژییانه‌ی پارتی‬ ‫بۆ پێگه‌ی كورد له‌م ناوچه‌ی ‌ه ل ‌ه سه‌ر‬ ‫ئاستی مێژوو‪ ،‬هه‌روه‌ها ل ‌ه میانه‌ی دوور‬ ‫ڕوانین ل ‌ه ئاینده‌‪ .‬ل ‌ه ئاستی مێژوودا‪ ،‬كورد‬ ‫هه‌میش ‌ه له‌گه‌ڵ فارسی شیع ‌ه ناكۆك بووه‌‪.‬‬ ‫ملمالنێیه‌كه‌ش بۆ پێش ئیسالم ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم كورد ل ‌ه نێو عوسامنیه‌تدا‪،‬‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی خۆی پاراستوو ‌ه و بوژانه‌وه‌ی‬ ‫ب ‌ه خۆیه‌و ‌ه بینیوه‪ .‬جگ ‌ه له‌وه‌ی ته‌نانه‌ت‬ ‫بااڵده‌ستیش بوو ‌ه له‌و بازنه‌یه‌ی میلله‌تانی‬ ‫مسوڵامنی ب ‌ه خۆو ‌ه گرتبوو‪ .‬ك ‌هواته‌‬ ‫په‌یوه‌ندی قووڵ له‌گه‌ڵ ئۆردوغان و‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كی دیبلۆماسییانه‌ی وشیار‬ ‫له‌گه‌ڵ ئێران‪ ،‬مایه‌ی لێزانینی سه‌ركردایه‌تیی‬ ‫پارتییه‌‪ .‬من و تۆ پێامن خۆش بێت یان نا‪،‬‬ ‫ئه‌م ‌ه هه‌قیقه‌ته‌كه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ی خراپیی پارتی ل ‌ه چیدایه‌؟ بێگومان‬ ‫ل ‌ه گه‌نده‌ڵیی‪ .‬گه‌نده‌ڵیی ل ‌ه ناو هه‌رێمدا‪،‬‬ ‫هه‌موو مانا خراپه‌كانی سیاسه‌تێكی‬ ‫ناعه‌داله‌تییانه‌ی به‌رپا كردووه‌‪ .‬گه‌نده‌ڵیش‬ ‫وه‌نه‌بێ ماركه‌ی بازرگانیی تایبه‌ت بێت به‌‬ ‫پارتی‪ ،‬به‌ڵكو سه‌رجه‌م توێژ و چینه‌كانی‬ ‫میلله‌تی گرتووه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم زیاتر له‌‬ ‫ده‌سته‌اڵت ده‌رده‌كه‌وێ‪ .‬ئه‌مه‌شیان‬ ‫هه‌رچه‌ند ‌ه ل ‌ه پێگه‌یه‌كی به‌هێزه‌وه‌‬ ‫سه‌رچاو ‌ه ده‌گرێ‪ ،‬به‌اڵم چه‌كێكی كوشنده‌یه‌‬ ‫دژ ب ‌ه ده‌سته‌اڵتی گه‌نده‌ڵ خۆی‪ .‬ل ‌ه به‌ر‬ ‫ئه‌و ‌ه هه‌ر چه‌ند ‌ه ده‌سته‌اڵتێك به‌هێز بێت‬ ‫ل ‌ه سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم گه‌نده‌ڵیی‬ ‫ناوه‌خۆ وه‌ك كرمی ناودار ده‌یڕزێنێت‪.‬‬ ‫تا ئێستا ئۆپۆزۆسیۆن سه‌ركه‌وتوو نه‌بووه‪‌،‬‬ ‫ل ‌ه ڕاستكردنه‌وه‌ی باری خواری كوردستان‬ ‫و بنبڕكردنی گه‌نده‌ڵی‪ .‬بۆ؟ چونك ‌ه بێ‬ ‫به‌رنامه‌و ویست و جورئه‌ت بوون‪ .‬زۆر‬ ‫جار سوكایه‌تییان نواندوو ‌ه ب ‌هرامبه‌ر به‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت‪ .‬ئه‌مه‌ش وێڕای هه‌ڵه‌ی كوشنده‌‪،‬‬ ‫متامنه‌ی خه‌ڵكیشی ل ‌ه ده‌ست داوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مڕۆ خه‌ڵك گه‌ر ده‌نگ ب ‌ه ئۆپۆزۆسیۆن‬ ‫بدات‪ ،‬دژی گه‌نده‌ڵییه‌كه‌ی ده‌سه‌اڵت‬ ‫ئه‌م كار‌ه ده‌كات‪ .‬به‌اڵم ل ‌ه هه‌مان كاتدا‪،‬‬ ‫متامنه‌ی ب ‌ه ئۆپۆزۆسیۆن نیی ‌ه ك ‌ه هه‌مان‬ ‫سیاسه‌ت ‌ه سه‌ركه‌وتووه‌كه‌ی پارتی ب ‌ه ئه‌نجام‬ ‫بگه‌یه‌نێت‪ ،‬ل ‌ه ئاستی ئیقلیمیی و ئاساییشی‬ ‫ناوخۆی كوردستان‪.‬‬ ‫ئۆپۆزۆسیۆن حوكمی كوردستانی‬ ‫پێناكرێت‪ .‬ل ‌ه الیه‌ك خیربه‌ی نییه‌‪ .‬ل ‌ه الیه‌كی‬ ‫تر هێزی نییه‌‪ .‬گه‌ر سه‌ریش بكه‌وێت‬ ‫بۆ تۆڵه‌كردنه‌وه‌ی ‌ه ل ‌ه پارتی‪ .‬ئه‌مه‌شیان‬ ‫مه‌زهه‌بی «كه‌ری دێزه‌یه‌» ب ‌ه شێوازێكی تر‪.‬‬ ‫سیاسه‌ت هونه‌ری پێكانی ئه‌نجامی به‌رز‬ ‫و جوانه‌‪ .‬ئۆپۆزۆسیۆن باشرتین كار بیكات‬ ‫دروستكردنی زه‌غتی ناوه‌خۆی ‌ه ل ‌ه سه‌ر‬ ‫ده‌سه‌اڵت بۆ چاره‌سه‌ركردنی گه‌نده‌ڵیی به‌‬ ‫شێوازێكی مه‌ردانه‌‪ .‬ئه‌مه‌یان سه‌ركه‌وتنێكی‬ ‫ڕاسته‌قینه‌یه‌‪ .‬چونك ‌ه ڕووخاندنی پارتی‬ ‫گه‌ر به‌دیلێكی باشرت و ڕە‌وشێكی ئارامرت‬ ‫نه‌هێنێت ‌ه كایه‌وه‌‪ ،‬چ سودێكی هه‌ی ‌ه بۆ‬ ‫تاكی كورد؟‬ ‫ده‌بێ ئه‌وه‌ش بزانین بار و زروفی‬ ‫ناوچه‌ك ‌ه ب ‌ه گشتی ل ‌ه ناو له‌پی شه‌یتاندایه‌‪.‬‬ ‫هه‌ڵه‌ی ‌ه ده‌ستكه‌وتی باش‪ ،‬بۆ تۆڵه‌كردنه‌وه‌‬ ‫له‌م و له‌و‪ ،‬له‌ناو بربدرێت!‬

‫‪birura_bayan@yahoo.com‬‬

‫ئیدریس سیوه‌یلی‬ ‫په‌یڕە‌وكردنی شێوازی نیمچه‌كراوه‌‬ ‫له‌ هه‌ڵبژاردنی ئه‌م خوله‌ی په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬وای له‌ سه‌رجه‌م حزبه‌كان‬ ‫كردوو ‌ه ژماره‌یه‌كی زۆر پاڵێوراو بخه‌نه‌‬ ‫ناو لیسته‌كانیانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش جۆرێك له‌‬ ‫زۆروبۆریی له‌ناو لیسته‌كاندا دروست‬ ‫كردووه‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ ئه‌گه‌ر به‌ شێوه‌یه‌كی‬ ‫ت �ه‌ن��دروس��ت مامه‌ڵه‌ ل �ه‌گ �ه‌ڵ لیستی‬ ‫نیمچه‌كراوه‌دا بكرێت‪ ،‬ئه‌وا ده‌توانرێت‬

‫نوێنه‌ری سه‌رجه‌م توێژە‌كانی كۆمه‌ڵگ ‌ه‬ ‫له‌ناو لیسته‌كه‌دا جێبكرێته‌وه‪ ‌،‬به‌جۆرێك‬ ‫كه‌ لیستێكی فره‌پاڵێوراوی به‌هێزی لێ‬ ‫دروست بكرێت‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی تێبینیده‌كرێت‪ ،‬بوونی‬ ‫ئه‌و ژمار ‌ه زۆره‌ی پاڵێوراو وای كردووه‌‬ ‫كه‌ كه‌سانی نه‌شیاو بۆ كاری په‌رله‌مان‬ ‫بخزێرنێنه‌ ن��او لیسته‌كان‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫هه‌ندێك له‌ لیسته‌كان په‌نایان بردووه‌ته‌‬ ‫به‌ر كوڕی سه‌رۆك عه‌شیره‌ت و كه‌سایه‌تیی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی نارساو و نه‌وه‌ی شه‌هید و ‪...‬‬ ‫هتد‪ .‬بێگومان هبچ لیستێكیش له‌م حاڵه‌ته‌‬ ‫به‌ده‌ر نییه‌‪ ،‬به‌اڵم رێژە‌كه‌ له‌ لیستێكه‌وه‌ بۆ‬ ‫لیستێكی تر ده‌گۆڕێت‪.‬‬ ‫ئیسالمییه‌كان كه‌ ه �ه‌ردوو لیستی‬ ‫ك��ۆم �ه‌ڵ و ی�ه‌ك��گ��رت��وو پێشه‌نگیانن‪،‬‬ ‫چ��اوه‌ڕوان��ی ئ �ه‌وه‌ی��ان لێده‌كرێت له‌م‬ ‫ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن�ه‌دا هه‌ریه‌كه‌یان ژم��اره‌ی‬ ‫كورسییه‌كانی بۆ دوو هێنده‌ی خولی‬

‫پێشووی په‌رله‌مان به‌رزیبێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ده‌ره‌نجامی ژماره‌یه‌ك هۆكاری خودی و‬ ‫بابه‌تییه‌‪ ،‬كه‌ لێره‌دا ده‌رفه‌تی باسكردنیان‬ ‫نییه‌‪.‬‬ ‫هه‌ڵبه‌ت ‌ه له‌ خولی پێشووی په‌رله‌مان‬ ‫ك ‌ه ماوه‌كه‌ی درێژكرایه‌وه‌ و هێشتا له‌‬ ‫كاردان‪ ،‬په‌رله‌مانتارانی یه‌كگرتوو و كۆمه‌ڵ‬ ‫ب��ه‌راورد به‌ كه‌میی ژم��اره‌ی��ان‪ ،‬چ��االك و‬ ‫گورجوگۆڵ بوون‪ .‬ئه‌وه‌نده‌ی من ئاگادار‬ ‫بم تا راده‌ی�ه‌ك��ی زۆر جه‌ماوه‌ره‌كه‌یان‬ ‫و ئ �ه‌ن��دام و الیه‌نگرانی حزبه‌كه‌یان‬ ‫له‌ كاره‌كانیان رازی ب��وون‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌ش‬ ‫ده‌كرێت وه‌ك ئه‌زموونێكی سه‌ركه‌وتووی‬ ‫كاری په‌رله‌مانتاریی ئه‌و دوو حزبه‌ لێی‬ ‫بڕوانرێت‪.‬‬ ‫په‌رله‌مان و په‌رله‌مانتاری‪ ،‬ئه‌ته‌كییه‌ت‬ ‫و تایبه‌مته‌ندیی خۆی هه‌یه‌‪ .‬هه‌ندێك‬ ‫له‌و پاڵێوراوانه‌ی له‌ناو لیستی كۆمه‌ڵ‬ ‫و یه‌كگرتوو هه‌ن‪ ،‬شایسته‌ی ئه‌وه‌ نین‬

‫ببنه‌ په‌له‌مانتار‪ ،‬بۆیه‌ له‌ ئێستادا ئه‌ندام‬ ‫و جه‌ماوه‌ری ئه‌و دوو حزبه‌ له‌به‌رده‌م‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌یه‌كی گ���ه‌وره‌دان‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫وریایانه‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ هه‌ڵبژاردن بكه‌ن‪،‬‬ ‫له‌ناو ئه‌و هه‌موو پاڵێوراوه‌ی حزبه‌كه‌یاندا‬ ‫كه‌سانی شیاو و شایسته‌ بۆ خولی نوێی‬ ‫په‌رله‌مان هه‌ڵبژێرن‪.‬‬ ‫ئ���ه‌گ���ه‌ر ئ�����ه‌دای چ����وار س��اڵ��ی‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌كانیان جێی شانازیی‬ ‫ئێستایانه‌‪ ،‬ده‌بێت له‌ بیری ئ �ه‌وه‌دا بن‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌و چوار ساڵه‌دا كردوویانه‌‪ ،‬به‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی كه‌سی ناشایسته‌ بۆ ئه‌م‬ ‫خوله‌ی په‌رله‌مان ن�ه‌ی��ده‌ن به‌ ئ��اودا‪.‬‬ ‫ده‌بێت بزانن حزیه‌كانیان به‌ دیاریكردنی‬ ‫ژماره‌یه‌كی زۆری پاڵێوراو خستوونیه‌تییه‌‬ ‫ب��ه‌رده‌م به‌رپرسیارێتییه‌كی مێژوویی‪،‬‬ ‫چونكه‌ له‌ هه‌ڵبژاردنی نیمچه‌كراوه‌دا‬ ‫ریزبه‌ندیی پاڵێوراوه‌كان رۆڵێكی ئه‌وتۆ‬ ‫نابینێت‪ ،‬ئ��ه‌وه‌ متامنه‌ی ج �ه‌م��اوه‌ره‌‬

‫پاڵێوراوێك ك�ه‌ ل�ه‌ زنجیره‌ی كۆتایی‬ ‫لیسته‌كه‌دایه‪ ‌،‬ده‌كاته‌ ئه‌ندامی په‌رله‌مان‪.‬‬ ‫بۆیه‌ پاڵێوراو له‌ ده‌نگی جه‌ماوه‌ره‌وه‌‬ ‫متامنه‌ وه‌رده‌گرێت‪ ،‬نه‌ك له‌ ریزبه‌ندیی‬ ‫ناوه‌كان‪ ،‬ئه‌مه‌ش ئه‌و به‌رپرسیارێتییه‌ كه‌‬ ‫ل ‌ه ئه‌ستۆی جه‌ماوه‌ری هه‌ر حزبێكدایه‌‬ ‫وشیارانه‌ ده‌نگ به‌ كه‌سی شیاو بدات‪،‬‬ ‫تا له‌ چوار ساڵی داهاتوو كاری باشرت له‌‬ ‫خوله‌كانی پێشوو ئه‌نجام بده‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌رنا‬ ‫له‌ده‌ستدانی ئه‌م ده‌رفه‌ته‌ مێژووییه‌ و‬ ‫هه‌ڵبژاردنی كه‌سی نه‌شیاو‪ ،‬باجه‌كه‌ی‬ ‫هه‌ر ئه‌وه‌ نییه‌ كه‌ حزب په‌رله‌مانتارێكی‬ ‫الوازی هه‌بێت‪ ،‬به‌ڵكو كاریگه‌ریی له‌سه‌ر‬ ‫رێگوزه‌ری ئه‌و حزبه‌ و هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫داه��ات��ووت��ری هه‌رێمی ك��وردس��ت��ان و‬ ‫عێراقیش ده‌ب��ێ��ت‪ .‬ه�ه‌رب��ۆی�ه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئیسالمییه‌كان چاویان له‌سه‌ر ئاینده‌یه‪‌،‬‬ ‫ده‌بێت كه‌سی شیاو بۆ خولی داهاتووی‬ ‫په‌رله‌مان هه‌ڵبژێرن‪.‬‬

‫ئه‌و ڕووداوه‌ی ئاڕاسته‌ی هه‌ڵبژاردن ده‌گۆڕێت‬ ‫فه‌رمان ڕەشاد‬ ‫ب������ه‌رده‌وام ئ���ه‌و گ���ۆڕان���ك���اری و‬ ‫ڕووداوان����ه‌ی به‌ماوه‌یه‌كی ك�ه‌م ب�ه‌ر له‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن ڕووده‌ده‌ن‪ ،‬كاریگه‌ریی گه‌وره‌‬ ‫له‌سه‌ر نه‌خشه‌ی ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردن‬ ‫دروس��ت��ده‌ك��ه‌ن‪ ،‬ئ �ه‌م �ه‌ش ب��ۆ س�ه‌رج�ه‌م‬ ‫واڵت��ان راس��ت�ه‌‪ ،‬له‌نێویشیاندا هه‌رێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ .‬ئه‌گه‌ر به‌ تایبه‌ت له‌سه‌ر‬ ‫هه‌رێمی كوردستاىن شیكردنه‌وه‌یه‌كی‬ ‫خ��ێ �را ب��ك �ه‌ی��ن‪ ،‬ك��اری��گ �ه‌ری��ی �ه‌ك �ه‌ی به‬ ‫‌ئاشكرا ده‌بینین‪ ،‬به‌ منوونه‌ یه‌كێك له‌‬ ‫فاكته‌ره‌كانی سه‌رنه‌كه‌وتنی لیستی‬

‫چاكسازی و خزمه‌تگوزاریی (یه‌كگرتوو‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵ‪ ،‬زه‌حمه‌تكێشان‪ ،‬سۆسیالیست) له‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ‪ 2009-7-25‬له‌ پاڵ رسوشتی‬ ‫هاوپه‌یامنیه‌تییه‌ك ‌ه ئه‌و ده‌نگدانه‌ بوو‬ ‫ك ‌ه له‌ په‌رله‌مان بۆ پرۆژەی ده‌ستوور ئه‌و‬ ‫الیه‌نانه‌ دایان و چوونه‌ ژێر باری فشاری‬ ‫پارتی و یه‌كێتی به ‌ماوه‌یه‌كی كه‌م به‌ر له‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ ،‬كه‌ خۆشیان دانیان به‌و‬ ‫راستییه‌دا ناوه‌‪ .‬بۆیه‌ جوڵه‌ و هه‌ڵوێستێكی‬ ‫به‌ر ل ‌ه هه‌ڵبژاردن به‌ماوه‌یه‌كی كه‌م‪ ،‬ڕەنگه‌‬ ‫ده ‌جار كاریگه‌رتر بێت له‌و هه‌ڵوێستانه‌ی‬ ‫كه‌ له‌ دۆخی ئاسایی ده‌گیرێنه‌به‌ر‪ ،‬چونكه‌‬ ‫وه‌ك ده‌گوترێ یادگه‌ی خه‌ڵكی كوردستان‬ ‫به‌هێز نییه‪ ‌،‬به‌شێوه‌یه‌ك ڕووداوه‌كانی به‬ ‫‌كاریگه‌ری وه‌ك خۆی به‌سه‌رەوە به‌جێ‬ ‫مبێنێت‪ .‬ئ �ه‌وه‌ی تایبه‌ته‌ به‌ هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ئه‌مجاره‌ی هه‌رێم‪ ،‬پێموایه‌ ئه‌و ڕووداوه‌ی‬ ‫ك ‌ه خاڵی وه‌رچه‌رخانه‌ له‌سه‌ر ئه‌نجام و‬ ‫ده‌نگی الیه‌نه‌كان‪ ،‬بریتیی ‌ه له‌ ڕووداوه‌كانی‬ ‫‪ 30‬ی حوزه‌یران و درێژكردنه‌وه‌ی ماوه‌ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێم‪ ،‬كه‌ ئه‌ندازیاری‬

‫ئ��ه‌و ه�ه‌ن��گ��اوه‌ یه‌كێتیی نیشتیامنیی‬ ‫كوردستان ب��وو‪ .‬درێ��ژك��ردن�ه‌وه‌ی ماوه‌ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیی بارزانی ئه‌و ڕووداوه‌ بوو كه‌‬ ‫زۆرینه‌ی هه‌ر ‌ه زۆری خه‌ڵكی كوردستان‬ ‫به‌شێوه‌ی ج��ۆراوج��ۆر قسه‌یان له‌سه‌ر‬ ‫كرد‪ .‬ده‌نگدانه‌وه‌ی ئه‌و ڕووداوه‌ به‌شێكی‬ ‫گ���ه‌وره‌ی په‌یوه‌ندیی ب���ه‌وه‌وه‌ هه‌بوو‬ ‫خه‌ڵكی ناوچه‌ی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست‬ ‫خه‌ریكی ڕووخ��ان��دن��ی ئ �ه‌و رژێ�مان�ه‌ن‬ ‫كه‌ سه‌رۆكه‌كانیان به‌شێوه‌ی نایاسایی‬ ‫جۆراوجۆر ماوه‌ی ده‌سه‌اڵتداریی خۆیان‬ ‫درێژكردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌جۆرێك ‪ 30‬حوزه‌یران‬ ‫به‌ هه‌نگاوێكی گه‌وره‌ی به‌ره‌و بنه‌ماڵه‌یی‬ ‫سیسته‌می سیاسیی هه‌رێم لێكدرایه‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه به‌دڵنیاییه‌وه‌ هێنده‌ی كاردانه‌وه‌ی‬ ‫ئ�ه‌و ڕووداوه‌ له‌سه‌ر خه‌ڵكی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬كاریگه‌ری له‌سه‌ر ئه‌نجامی‬ ‫هه‌ڵبژاردن دروستده‌كات‪.‬‬ ‫ئ���ه‌گ���ه‌ر ب���ه‌ وردی ئ���ه‌و دۆخ���ه‌‬ ‫لێكبده‌ینه‌وه‌‪ ،‬پێموایه‌ ده‌گه‌ینه‌ ئه‌و‬ ‫ئه‌نجامه‌ی براوه‌ی ئه‌و ڕووداوه‌ ئۆپۆزسیۆن‬

‫ده‌بێت‪ ،‬له‌نێو ئۆپۆزسیۆنیش گ��ۆڕان ب ‌ه‬ ‫تایبه‌ت‪ ،‬ئه‌وه‌شی باجی ئه‌و دۆخه‌ ده‌دات‬ ‫به‌ پله‌ی یه‌كه‌م یه‌كێتییه‌ پاشان پارتی‪.‬‬ ‫به‌دڵنیاییه‌و ‌ه ئه‌گه‌ر ڕووداوی ‪30‬ى حوزه‌یران‬ ‫نه‌بوایه‪ ‌،‬پێموایه‌ ئاراسته‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫به‌ قازانجی ده‌س �ه‌اڵت ت �ه‌واو ده‌ب��وو‪ ،‬به‌‬ ‫تایبه‌ت له‌ دوای یادی یه‌كێتی‌و هه‌ڵوێستی‬ ‫توندی ئ�ه‌و حیزبه‌ له‌مه‌ڕ ده‌س��ت��وور و‬ ‫ئاهه‌نگه‌ گه‌وره‌كه‌ی ل ‌ه هه‌ولێر‪ ،‬چاوه‌ڕێ‬ ‫ده‌كرا یه‌كێتی به‌خێرایی به‌ كاریگه‌رییه‌كی‬ ‫گه‌وره‌وه‌ ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنه‌كان به‌الی‬ ‫خۆیدا بشكێنێته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ خواستی لیستی‬ ‫سه‌ربه‌خۆ له‌نێو جه‌ماوه‌ر و هه‌وادارانی‬ ‫یه‌كێتی‪ ،‬پێشوازی گ �ه‌وره‌ی لێكرا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫‪30‬ى حوزه‌یران بووه‌ ئه‌و رۆژەی جارێكی‬ ‫تر یه‌كێتی له‌ هه‌ورازه‌وه‌ به‌ره‌و نشێوێكی‬ ‫تر به‌رێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌شی پاشه‌كشه‌ی یه‌كێتیی‬ ‫ل ‌ه ساحه‌كه‌ تۆخرتكرده‌وه‌‪ ،‬قۆستنه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫هه‌ل ‌ه بوو له‌ الیه‌ن بزووتنه‌وه‌ی گۆڕانه‌وه‌‬ ‫و كاریگه‌ری دروستكردن له‌سه‌ر جه‌ماوه‌ری‬ ‫یه‌كێتی‪ ،‬كه‌ لێره‌و ل�ه‌وێ ته‌نانه‌ت بووه‌‬

‫هۆكاری ئه‌وه‌ی چه‌ندین كادیری ئه‌و حیزب ‌ه‬ ‫ده‌س��ت له‌كاربكێشنه‌وه‪.‬پێموایه‌ له‌پاڵ‬ ‫ئه‌وه‌شدا‪ ،‬پارتیش پشكی خۆی له‌ زیانی ئه‌و‬ ‫ڕووداوه‌ به‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬به‌النی كه‌مه‌وه‌ له‌‬ ‫بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن به‌و ئاسانییه‌ ناتوانێ‬ ‫ب��ڕوا به‌ خه‌ڵك بهێنێ خه‌می ئەو به‌ره‌و‬ ‫پێشوه‌چوونی دیموكراسییه‌ و كه‌ڵكه‌ڵه‌ی‬ ‫دیكتاتۆری له‌ سه‌ریدا نییه‌!‬ ‫ئ�ه‌وه‌ی ئیسالمییه‌كانیش له‌و دۆخه‌‬ ‫ده‌ستیانكه‌وت‪ ،‬ئاشتكردنه‌وه‌ی به‌شێكی‬ ‫الیه‌نگرانیان بوو ك ‌ه پێشرت به‌هۆی هه‌ندێ‬ ‫هه‌ڵوێستی سیاسییەوەن تۆرابوون‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ناكرێ هه‌ڵوێستی به‌هێزی ئیسالمییه‌كانیش‬ ‫نادیده‌ بگرین له‌ ‪30‬ى حوزه‌یراندا‪.‬‬ ‫دواجار ده‌بێت هه‌موو الیه‌نه‌كان له‌وه‌‬ ‫تێبگه‌ن هه‌موو ئه‌و راپرسییانه‌ی كه‌ به‌ر له‌‬ ‫‪30‬ى حوزه‌یران بۆ ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫ك���راون‌‪ ،‬هه‌رگیز ناتوانن گ��وزارش��ت له‌‬ ‫ئه‌نجانی هه‌ڵبژاردنه‌كان بكەن‪ .‬دوای ‪30‬ى‬ ‫ح��وزه‌ی�ران واقعێكی تره‌ و پێویستی به‌‬ ‫گریامنه‌ی تر هه‌یه‌‪.‬‬

‫هه‌ڵبژاردن و نوكته‌كه‌ی مام رۆسته‌م‬ ‫سه‌ملان كۆچه‌ری‬ ‫گومان له‌وه‌دا نییه‌ كه‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫پێوه‌رێكی راسته‌قینه‌ی دروستكردنی‬ ‫حوكمه‌تێكی شه‌فاف و ده‌سه‌اڵتێكی‬ ‫دیموكراسییه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی چۆن‬ ‫هه‌ڵبژاردن ده‌كرێت و چ كه‌سانێك ده‌بنه‌‬ ‫نوێنه‌ری گه‌ل‪ ،‬زۆر جار ئه‌و پرۆسه‌یه‌ له‌‬ ‫به‌رگه‌ جوانه‌كه‌ی خۆی به‌ده‌ر ده‌كات و‬ ‫ناشیرنی ده‌كات‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی ل �ه‌ ك��وردس��ت��ان هه‌ستی‬ ‫پێده‌كرێت و خه‌ریكه‌ هه‌موو چینه‌كان‬ ‫به‌ره‌و په‌رله‌مان ده‌چن‪ ،‬به‌ جۆرێك گه‌ر‬ ‫زۆری��ن�ه‌ی دكتۆره‌كان ده‌رب��چ��ن‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ڕەنگه‌ په‌رله‌مان ببێته‌ نه‌خۆشخانه‌‪،‬‬

‫گه‌ر زۆرینه‌ی مامۆستایان ده‌ربچن ئه‌وا‬ ‫ده‌بێته‌ قوتابخانه‌!‬ ‫له‌ زۆرێ��ك له‌ واڵت��ان��ی ئه‌وروپی‬ ‫ڕێگه‌ به‌ زۆر كه‌س نادرێت خۆی كاندید‬ ‫بكات‪ ،‬له‌وانه‌ گه‌ر وه‌رزشوانێكی زۆر به‌‬ ‫ناوبانگ ویستی ناتوانێ خۆی كاندید‬ ‫بكات‪ ،‬مه‌گه‌ر پێنج ساڵ به‌سه‌ر وازهێنان‬ ‫له‌ پیشه‌كه‌یدا تێپه‌ڕ بووبێت‪ ،‬به‌اڵم له‌‬ ‫كوردستان هیچ پێوه‌رێك نییه‌‪ ،‬ته‌نیا‬ ‫ئه‌وه‌ نه‌بێت ته‌مه‌نی له‌ ‪ ٢٥‬ساڵ كه‌مرت‬ ‫نه‌بێت‪ .‬به‌داخه‌وه‌ ئه‌و هه‌موو خواسته‌ی‬ ‫له‌سه‌ر كاندیدبوون بۆ په‌رله‌مان‪ ،‬یان به‌‬ ‫په‌رله‌مانتار بوون هه‌یه‌‪ ،‬زۆری بۆ مووچه‌‬ ‫و به‌شێكیشی بۆ ناوبانگه‪ .‬له‌گه‌ڵ ڕێزم بۆ‬ ‫مامۆستای ئاینی یان بانگخواز‪ ،‬گه‌ر بێت‬ ‫و ئه‌وان له‌ ده‌ره‌وه‌ی په‌رله‌مان كار بكه‌ن‬ ‫زۆر باشرته‌ له‌وه‌ی بچنه‌ په‌رله‌مانه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ هۆشیاركردنه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگا‬ ‫گرنگرتین ئه‌ركه‌ كه‌ ده‌توانین بونیادی‬ ‫شێوازی حوكم و ده‌سه‌اڵتی پێ بگۆڕین‪،‬‬ ‫له‌وه‌ سه‌رنجڕاكێشرت ئه‌وه‌یه‌ كه‌ به‌شێك‬ ‫له‌ پۆسته‌ری كاندیده‌كان ده‌بینین‪ ،‬ده‌ڵێی‬ ‫پێشا‌نگای منايىش جلوبەرگە‪ ،‬به‌جۆرێك‬

‫گه‌ر هه‌ندێك ل �ه‌وان بچنه‌ په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫یه‌كه‌م داوایان كردنه‌وه‌ی ژووری تایبه‌ت‬ ‫و ئارایشت له‌ په‌رله‌مان ده‌بێت‪.‬‬ ‫پوخت وته‌نی و مام ڕۆسته‌م وته‌نی‪،‬‬ ‫ناكرێت هه‌موومان ببینه‌ ده‌مڕاست و‬ ‫ناشكرێت هه‌موومان ببینه‌ ڕاوكه‌ر‪ .‬ئه‌و‬ ‫چیرۆكه‌ی مام ڕۆسته‌م كه‌ له‌ خواره‌وه‌‬ ‫هاتووه‪ ‌،‬نه‌قڵ ده‌كه‌م‪ ،‬له‌گه‌ڵ ڕێزم بۆ‬ ‫په‌رله‌مان و كاندیده‌كان و ئافره‌تان‪،‬‬ ‫مه‌به‌ستیشم له‌ گێڕانه‌وه‌ی چیرۆكه‌كه‌‬ ‫سوكایه‌تیكردن نییه‌ به‌ هیچ توێژێكی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‪ ،‬چونكه‌ هه‌ر چینێك گرنگیی‬ ‫خۆی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم «به‌رد له‌جێی خۆی‬ ‫سه‌نگینه‌» و پێوسته‌ ته‌ندروستانه‌ و‬ ‫ئه‌كادیمییانه‌ بڕوانینه‌ پۆست و ئه‌رك و‬ ‫شوێن‪.‬‬ ‫م��ام رۆس��ت �ه‌م‪ ،‬سه‌رتیپی (‪)٢١‬ی‬ ‫كه‌ركوك بوو‪ ،‬ژنێك به‌ناوی (هـ‪ ،‬ر) ده‌بێته‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌ له‌ ساڵی (‪ .)١٩٨٣‬ژنه‌كه‌‬ ‫جلوبه‌رگی پێشمه‌رگانه‌ی له‌به‌ردابوو‪،‬‬ ‫ده‌گه‌ڕا له‌گه‌ڵیان و دابه‌شده‌بوو له‌ مااڵن‪.‬‬ ‫جارێك رووده‌كه‌نه‌ گوندێك‪ ،‬پێشمه‌رگه‌‬ ‫ژنه‌كه‌ به‌ جلوبه‌رگی ژنانه‌ و تفه‌نگه‌وه‌‬

‫ملده‌نێ بۆ كانیی ژنان‪ ،‬ژنه‌كانی ئه‌وێ‬ ‫ودەم پەلێن و هه‌موو هه‌ڵدێن‪ ،‬مام‬ ‫رۆسته‌م هاوار ده‌كات‪ ،‬مه‌ڕۆن له‌خۆتانه‌!‬ ‫هه‌ر له‌و گونده‌‪ ،‬پێشمه‌رگه‌كان‬ ‫یه‌ك له‌دوای یه‌ك دێن و مامه‌ حوسه‌یه‌ك‬ ‫یه‌ك یه‌ك ماچیان ده‌كات‪ ،‬ده‌گاته‌ نۆبه‌ی‬ ‫ژنه‌ پێشمه‌رگه‌كه‌‪ ،‬مام رۆسته‌م ده‌ڵێت‬ ‫«كوره‌ نه‌كه‌ی ماچی بكه‌ی‪ ،‬ئه‌وه‌ وه‌ك‬ ‫خۆمان نییه‌»‪ .‬دوایی مام رۆسته‌م ده‌ڵێت‪،‬‬ ‫بڕوام به‌وه‌ نییه‌ ژن ببێته‌ پێشمه‌رگه‌‪،‬‬ ‫ئێستا گونجاو نییه‌‪ .‬به‌كه‌ڵك نایه‌ت‪.‬‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ گفتوگۆ له‌گه‌ڵى و ژنه‌کە‬ ‫ده‌ڵێت «هاوڕی رۆسته‌م ئه‌ڵێی بڕوات‬ ‫ب�ه‌وه‌ نییه‌ ژن ببێته‌ پێشمه‌رگه‌؟ مام‬ ‫رۆسته‌م به‌ وشه‌ی هاوڕی گرژ ده‌بێت‪.‬‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬بڕوام پێی نییه‌‪ ،‬چونكه‌ ژن و‬ ‫پیاو جیاوازییان هه‌یه‌‪ .‬پێشمه‌رگه‌ ژنه‌كه‌‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬چ��ۆن؟ مام رۆسته‌م ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫واقیعی ئێمه‌ وه‌هایه‌ له‌ دیوه‌خانێك‬ ‫ده‌خ �ه‌وی��ن‪ ،‬ته‌سك و ت��اری��ك‪ ،‬جێامن‬ ‫نابیته‌وه‌ و تێهه‌ڵكێش ده‌خه‌وین‪ ،‬قاجی‬ ‫تۆ ده‌كه‌ویته‌ سه‌ر كۆشی پێشمه‌رگه‌یه‌ك‬ ‫و قاجی پێشمه‌رگه‌یه‌كیش ده‌كه‌ویته‌‬

‫سه‌ر كۆشی تۆ‪ ،‬بۆیه‌ نابێت‪ .‬پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫ژنه‌كه‌ش نایسه‌ملێنی و قه‌ناعه‌ت ناكات‪.‬‬ ‫م��ام رۆس��ت�ه‌م ده‌ڵ��ێ��ت‪ :‬دایكی دایكم‬ ‫شه‌و نۆره‌ حه‌ره‌سیاته‌ و تۆ خه‌وتوی‪،‬‬ ‫ده‌س��ت له‌ ه �ه‌ر شوێنێكت ب��ده‌م له‌‬ ‫خه‌و هه‌ڵتبسێنم‪ ،‬عه‌یبه‌‪ ،‬نازانم چۆن‬ ‫به‌خه‌به‌رت بهینم بۆ حه‌ره‌سیات‪.‬‬ ‫پێشمه‌رگه‌ ژنه‌كه‌‪ ،‬ده‌ڵێت‪ :‬ئاساییه‌‪.‬‬ ‫مام رۆسته‌م ده‌ڵێت‪ :‬ئاخر جیاوازیامن‬ ‫زۆره‌‪ ،‬ئێمه‌ پێشمه‌رگه‌ین و له‌و گوێ چه‌مه‌‬ ‫خۆمان رووتده‌كه‌ینه‌وه‌ و جله‌كامنان‬ ‫ده‌شۆین و مه‌یله‌و رووتین تا وشك‬ ‫ده‌بینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ بۆ ژن نابێت و ناكرێت‪.‬‬ ‫پێشمه‌رگه‌ ژنه‌كه‌ هه‌ر نایسه‌ملێنێ و‬ ‫قه‌ناعه‌ت ناكات‪ ،‬ده‌ڵێت ژن و پیاو وه‌ك‬ ‫یه‌كن‌‪ .‬ده‌توانێت پێشمه‌رگه‌ بێت‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫دواكه‌وتنه‌‪ .‬مام رۆسته‌میش توڕەو په‌ست‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌كه‌ر جیاوازیامن نییه‌‬ ‫با به‌ پێوه‌ میزێك بكه‌ین‪.‬‬ ‫تێبینی‪ :‬ئه‌مه‌ چیرۆكێكی هه‌قیقییه‌‬ ‫و رووی��داوه‌‪ ،‬ده‌توانن ته‌ماشای كتێبی‬ ‫«شنه‌ی شاخ»ی كاك رابه‌ری سه‌ید برایم‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬

‫‪15‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)51‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/10‬ساڵی یەکەم‬

‫خوێندنه‌وه‌یه‌ك بۆ ڕووداو و گۆڕانكارییه‌كانی میسر‬ ‫هه‌ژار حاته‌م‬ ‫وه‌ك ده‌زان��ی��ن ش��ۆڕش��ی (‪25‬ی‬ ‫یه‌نایه‌ر) كۆتایی هێنا به‌ رژێمی (‪)30‬‬ ‫ساڵه‌ی موباره‌ك له‌ واڵت��ی میرس‪ .‬ئه‌م‬ ‫شۆڕشه‌ كه‌ به‌ شۆڕشی «گه‌نجان»‪ ،‬یان‬ ‫شۆڕشی «فه‌یسبووك»یش ناوزه‌د كرا‪ ،‬به‌‬ ‫به‌شداریی هه‌موو چین و پێكهاته‌كانی‬ ‫میرس به‌ڕێوه‌چوو‪ ،‬له‌م س �ه‌ری چه‌پ‬ ‫بۆ ئه‌و سه‌ری راست؛ به‌اڵم له‌ڕاستیدا‬ ‫(اخ��وان املسلمین) ده‌وری سه‌ره‌كیی‬ ‫هه‌بوو تیایدا‪ .‬به‌ ئیعرتافی شاره‌زایان‬ ‫و چ��اودێ �ران��ی سیاسییش‪ ،‬ئیخوان‬ ‫جه‌ماوه‌ریرتین و رێكخراوترین الیه‌ن بوو‬ ‫له‌و رووه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌ده‌ر له‌وه‌ی هه‌شتا‬ ‫ساڵه‌ دام��ه‌زراوه‌ و له‌و ده‌ی��ان ساڵه‌دا‬ ‫ره‌گوڕیشه‌ی خۆی به‌ ناخی جه‌ماوه‌ردا‬ ‫داك��وت��اوه‌‪ ،‬ه �ه‌روه‌ه��ا قوربانیده‌ری‬ ‫یه‌كه‌میش بووه‌ به‌رامبه‌ر زوڵم و زۆری‬ ‫رژێمه‌كانی میرس‪ ،‬بۆیه‌ ج�ه‌م��اوه‌ری‬ ‫ئیخوان و ئه‌و هه‌سته‌ی كه‌ تیایدا چێرناوه‌‬ ‫و هه‌میشه‌ ئاماده‌یه‌ بۆ قوربانیدان‪،‬‬ ‫الی میدیا جیهانی و ناوه‌نده‌كانی‬ ‫توێژینه‌وه‌ش‪ ،‬جێگه‌ی تێڕامان و ئیعتیبار‬ ‫بووه‌‪.‬‬ ‫رێڕەوی رووداوه‌كان به‌ هه‌ڵبژاردنی‬ ‫په‌رله‌مان و دواتر سه‌رۆكایه‌تیی كۆمار‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها دانانی ده‌ستوورێكی مه‌ده‌نییانه‌‬ ‫بۆ میرس‪ ،‬گه‌رمبوونی به‌خۆیه‌وه‌ بینی‪،‬‬ ‫ب�ه‌اڵم جارێكی دیكه‌ش عه‌ملانییه‌كان‪،‬‬ ‫ب �ه‌ ت��ای��ب�ه‌ت پ��اش�ماوه‌ك��ان��ی رژێمی‬ ‫له‌ناوچوو كه‌ له‌ به‌رژەوه‌ندییان درابوو‪،‬‬ ‫كه‌وتنه‌خۆ‪ :‬جارێ‌ وتیان هه‌ڵبژارنه‌كه‌‬ ‫ته‌زویری تێدا ك�راوه‌! به‌اڵم ب ‌ه ره‌سمی‬ ‫نه‌یانتوانی بیسه‌ملێنن‪ .‬پاشان ناڕەزایی و‬ ‫چه‌واشه‌كارییه‌كانیان ئاڕاسته‌ی پڕۆژەی‬ ‫ده‌س��ت��وور ك��رد‪ ،‬گوایه‌ ده‌ستوورێكی‬ ‫ئیسالمییه‌‪ ،‬ب �ه‌ ه�ه‌ڵ��وه‌ش��ان��دن�ه‌وه‌ی‬ ‫لیژنه‌ی داڕشتنی ده‌ستوور و دانانی‬ ‫نوێنه‌ری هه‌موو پێكهاته‌ و الیه‌نه‌كان‪،‬‬ ‫به‌ قبتیی ‌ه مه‌سیحییه‌كانیشه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫پڕوپاگه‌نده‌یه‌شیان چاره‌سه‌ركرا‪ .‬زۆری‬ ‫نه‌برد ك ‌ه ناڕەزایه‌تییه‌كانیان ده‌ستى‬ ‫پێكرده‌وه‌‪ :‬كاتێ‌ له‌ (‪ )%52‬هاوواڵتیانی‬ ‫م��ی�سر‪ ،‬ده‌ن��گ��ی��ان ب��ه‌ «ب���ه‌ڵ���ێ‌» به‌‬ ‫ده‌ستووره‌كه‌ دا‪.‬‬ ‫هه‌ر بۆیه‌ له‌و رۆژەوه‌ ده‌ستووره‌كه‌‬ ‫ده‌ن��گ��ی پێویستی هێنا‪ ،‬چ���ه‌پ* و‬ ‫عه‌ملانییه‌كان** كه‌وتنه‌ خۆپیشاندان و‬ ‫ناڕەزایی ده‌ربڕین‪ ،‬په‌نایان بۆ هه‌موو‬ ‫رێگه‌ و شێوازێك برد‪ ،‬بۆ له‌كارخستنی‬ ‫ده‌ستووره‌كه‌‪ ،‬یان لێدان له‌ ئه‌زموونی‬ ‫ئیخوان و مورسی‪ .‬به‌اڵم بۆچی بارودۆخی‬ ‫میرس به‌و شێوه‌یه‌ی لێهات؟ بێگومان‬ ‫هۆكاره‌كان زۆرن و پیالنه‌كه‌ش زۆر له‌وه‌‬ ‫گه‌وره‌تره‌ كه‌ باسی لێوه‌ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫شیكردنه‌وه‌ی هۆكاره‌كان‬ ‫لێره‌دا هه‌وڵده‌ده‌ین گۆڕانكاریی‬ ‫و رووداوه‌ك��ان��ی میرس شیبكه‌ینه‌وه‌ و‬

‫له‌و هۆكارانه‌ بدوێین كه‌ بوونه‌ هۆی‬ ‫ك��اره‌س��ات و رووداوه‌ك��ان��ی گۆڕەپانی‬ ‫سیاسیی میرس‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ش هۆكاره‌كان‬ ‫دابه‌ش ده‌كه‌ین بۆ‪:‬‬ ‫‪ -1‬هۆكاری بابه‌تی (املوضوعي)‪ ،‬یان‬ ‫هۆكاری ده‌ره‌كی (العوامل الخاریجیة‌)‪.‬‬ ‫‪ -2‬هۆكاری خودیی (ال��ذايت)‪ ،‬یان‬ ‫هۆكاری ناوخۆیی (العوامل الداخلیة‌)‪.‬‬ ‫به‌ حوكمی نزیكیامن له‌ رووداوه‌كان‪،‬‬ ‫پێموایه‌ هۆكاره‌ بابه‌تییه‌كان (العوامل‬ ‫الخاریجیة‌) رۆڵێكی گه‌وره‌تری گێڕاوه‌‪.‬‬ ‫دواتر به‌ وردیی لێی ده‌دوێین‪.‬‬ ‫‪ -1‬هۆكاره‌ بابه‌تییه‌كان‪ :‬هۆكاری‬ ‫بابه‌تی ی��ان ده‌ره‌ك����ی؛ ه �ه‌م��وو ئه‌و‬ ‫هۆكارانه‌ن كه‌ په‌یوه‌سنت‌ به‌ پیالن و‬ ‫ده‌س��ت��ی ده‌ره‌ك���ی ل�ه‌ رووداوه‌ك���ان���دا‪،‬‬ ‫ه��ه‌روه‌ه��ا ره‌خ��ن �ه‌ و چاالكییه‌كانی‬ ‫نه‌یارانی ئیخوان ده‌گرێته‌و ‌ه كه‌ دژی‬ ‫مورسی و ئه‌زموونه‌كه‌ی به‌ ئه‌نجامیان‬ ‫گه‌یاند‪ .‬ئێستاش با بزانین گرنگرتینی ئه‌و‬ ‫هۆكارانه‌ چین؟‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬هۆكاری یاسایی (ده‌ستوور)‪:‬‬ ‫نه‌یارانی مورسی هه‌ر له‌ سه‌ره‌تاوه‌‬ ‫ل � ‌ه پ����ڕۆژەی ره‌ش��ن��ووس��ی ده‌س��ت��وور‬ ‫ب�ه‌دگ��وم��ان ب���وون‪ ،‬ده‌ی���ان ره‌خنه‌یان‬ ‫لێده‌گرت‪ ،‬له‌ گرنگرتینیشیان‪:‬‬ ‫‪ -1‬ده‌ی��ان��وت‪ :‬م��ورس��ی جێگری‬ ‫بۆ خۆی (وه‌ك سه‌رۆككۆمار) دیاری‬ ‫ن �ه‌ك��ردووه‌‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ تاكو ئیخوان‬ ‫ده‌سه‌اڵتی وه‌رگرت‪ ،‬سه‌رۆككۆمار جێگری‬ ‫هه‌بوو‪.‬‬ ‫‪ -2‬سه‌رۆككۆمار (مورسی) حه‌قی‬ ‫ب ‌ه خۆی داوه‌‪ ،‬سه‌رۆكی هه‌موو ده‌زگا‬ ‫چاودێرییه‌كان دیاری بكات‪.‬‬ ‫‪ -3‬له‌ مافه‌كانی سه‌رۆككۆمار‪،‬‬ ‫دیاریكردنی ئه‌فسه‌ره‌كانی سوپا و‬ ‫دوورخ��س��ت��ن�ه‌وه‌ی��ان�ه‌‪ ،‬ب�ه‌ ب��ێ دانانی‬ ‫رێكارێكی یاسایی‪.‬‬ ‫‪ -4‬ه���ه‌روه‌ه���ا م��اف��ێ��ك��ی ت��رى‬ ‫سه‌رۆككۆمار‪ ،‬ته‌كلیفكردنه‌ له‌ سه‌رۆكی‬ ‫ئه‌نجوومه‌نی وه‌زی��ران بۆ پێكهێنانی‬ ‫كابینه‌ی حكومه‌ت‪ ،‬بێئه‌وه‌ی پێوه‌ر‬ ‫دیاری كرابێت بۆ هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكی‬ ‫ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیران‪.‬‬ ‫‪ -5‬سه‌رۆككۆمار ده‌توانێت باری‬ ‫ته‌نگه‌تاوی (حالة‌ الطوارئ) رابگه‌یه‌نێت‪،‬‬ ‫دوای وه‌رگرتنی ر ‌هزامه‌ندیی ئه‌نجوومه‌نی‬

‫دووه‌م‪ :‬هۆكاره‌ گه‌وره‌كه‌ (پیالنی‬ ‫نه‌یاران)‬ ‫ه����ه‌ر ل���ه‌گ���ه‌ڵ س��ه‌رك��ه‌وت��ن��ی‬ ‫ئیسالمییه‌كان به‌ گشتی و ئیخوان به‌‬ ‫تایبه‌ت له‌ هه‌ڵبژارنه‌كاندا‪ ،‬چ�ه‌پ و‬ ‫عه‌ملانییه‌كان‪ ،‬به‌ هه‌ماهه‌نگیی چه‌ند‬ ‫واڵتێكی هه‌رێمی و موخابه‌راتی رۆژئاوا‪،‬‬ ‫كه‌وتنه‌ داڕشتنی پیالن بۆ لێدان له‌‬ ‫سومعه‌ و ئه‌زموونی ئیخوان و مورسی‪،‬‬ ‫به‌ چه‌ندین رێگه‌ و شێواز‪ ،‬ئه‌وانیش‪:‬‬ ‫‪ -1‬ه��ێ��رش��ك��ردن�ه‌ س���ه‌ر ك�ه‌رت��ی‬ ‫(غه‌ززه‌) له‌ الیه‌ن ئیرسائیله‌وه‌‪ ،‬له‌ ساڵی‬ ‫رابوردوودا‪ ،‬بۆ پێكانی چه‌ند مه‌به‌ستێك‪:‬‬ ‫أ‪ -‬ئه‌وه‌ هیچ كه‌ وه‌ك دروستكردنی‬ ‫قه‌یرانێك‪ ،‬دواتر بۆ ئه‌وه‌ی هه‌ڵوێست‬ ‫و په‌رچه‌كردار (رد الفعل)ی مورسی‬ ‫به‌كرداریی ببینن‪ ،‬ئه‌ویش به‌ توندترین‬ ‫رێگه‌ و شێواز دژایه‌تی بۆ هه‌ڵمه‌ته‌كه‌‬ ‫ده‌ربڕی‪ ،‬رێڕەوی (رفح)ی به‌ به‌رده‌وامیی‬ ‫كرده‌وه‌‪ ،‬هاوكاریی ماددیی و مرۆیی بۆ‬ ‫ناردن‪ ...،‬تاد‪.‬‬ ‫ب‪ -‬تۆڵه‌كردنه‌وه‌ ل ‌ه مورسی‪ ،‬چونكه‌‬ ‫بۆريی غازی رسوشتی له‌ ئیرسائیل گرته‌وه‌‬ ‫و ره‌وانه‌یكرد بۆ كه‌رتی (غه‌ززه‌)‪.‬‬ ‫‪ -2‬ژێربه‌ژێر هانی واڵتی (ئه‌سوبیا)‬ ‫یان دا‪ ،‬كه‌ به‌نداوی (النهضة‌) له‌ سه‌ر‬ ‫رووباری نیل دروستبكات‪ ،‬كه‌ بێگومان‬ ‫ب ‌ه ته‌واوبوونی‪ ،‬قه‌یرانێكی مرۆیی و‬ ‫سیاسیی گه‌ور ‌ه بۆ میرس دروست ده‌كات‪،‬‬ ‫چونكه‌ هه‌ر (‪ )27‬پارێزگاكه‌ی میرس‪ ،‬له‌‬ ‫سه‌ر ئه‌و رووباره‌ دروستكراون‪.‬‬ ‫‪ -3‬هێرشی راگ�ه‌ی��ان��دن‪ :‬هێرشی‬

‫خاوەىن ئیمتیاز و سەرنووسەر‪:‬‬ ‫هاوژین عومەر کەریم‬ ‫‪hawzheenk@yahoo.com‬‬ ‫‪07701543488‬‬

‫بەڕێوەبەرى کارگێڕى‪:‬‬ ‫جیهانگیر ئەحمەد‬ ‫‪bayanreklam@yahoo.com‬‬ ‫‪07702455504‬‬

‫وه‌زی����ران‪ ،‬دوات���ر ده‌خ��رێ��ت�ه‌ ب��ه‌رده‌م‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬نه‌ك بە پێچه‌وانه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ -6‬هه‌ر سه‌رۆككۆمار ده‌توانێت‬ ‫(‪ )4/1‬یه‌ك له‌ سه‌ر چواری ئه‌ندامانی‬ ‫ئه‌نجوومه‌نی پ��ی �ران دی���اری بكات‪،‬‬ ‫ك��ه‌ ده‌س���ه‌اڵت���ی ره‌خ��ن �ه‌ل��ێ��گ��رت��ن و‬ ‫هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی هه‌ر پڕۆژە یاسایه‌كیان‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ له‌ ئه‌نجوومه‌نی گه‌ل (مجلس‬ ‫الشعب)ە‌وه‌ ده‌رده‌چێت‪.‬‬ ‫چه‌ندین ره‌خنه‌ی دیكه‌ش‪....‬‬ ‫كه‌واته‌ ده‌ستوور قه‌یراێكی گه‌وره‌ی‬ ‫ب��ه‌دوای خۆیدا هێنا‪ ،‬ده‌ك��را ه�ه‌ر له‌‬ ‫سه‌ره‌تاوه‌ لیژنه‌ی داڕشتنی ده‌ستوور‬ ‫فره‌ڕەنگیی زیاتری پێوه‌ دیار بوایه‌‪.‬‬

‫راگ �ه‌ی��ان��دن و پ��ڕوپ��اگ �ه‌ن��ده‌ك��ردن ب ‌ه‬ ‫به‌رده‌وامی و له‌ هه‌موو كه‌ناڵ و هۆكانی‬ ‫راگه‌یاندنەوە‪( :‬رۆژنامه‌ و گۆڤاره‌كان‪،‬‬ ‫ته‌له‌فزیۆن‪ ،‬رادیۆ‪ ،‬تۆڕە كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان)‬ ‫دژی ئیخوان و مورسی‪.‬‬ ‫ئ�ه‌و پڕوپاگه‌نده‌ ئیعالمییانه‌ به‌‬ ‫شێوه‌یه‌ك چڕوپڕ و به‌رنامه‌ بۆداڕێژراو‬ ‫ب��ووه‌‪ ،‬كه‌ به‌پێی وتارێكی (د‪ .‬فه‌هی‬ ‫هوه‌یدی‪ /‬بیریاری ئیسالمی) ل ‌ه سه‌دا‬ ‫نه‌وه‌دی وتار و راپۆرته‌ ئیعالمییانه‌كان‪،‬‬ ‫ك��ه‌ ل��ه‌ م��اوه‌ی��ه‌ك��ی دی���اری���ك���راودا‪،‬‬ ‫باڵوكراونه‌ته‌وه‌‪ ،‬دژی مورسی بوون‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ب��ۆچ��ی ئ���ه‌و ك��اران��ه‌ی��ان‬ ‫ده‌ك���رد؟ بێگومان بۆ ناشیرینكردنی‬ ‫سومعه‌ی به‌هاری عه‌ره‌بی‪ ،‬به‌ تایبه‌ت‬ ‫ئیسالمییه‌كان‪ ،‬تاكو گه‌النی تری ناوچه‌كه‌‬ ‫و جیهانیش چاویان لێنه‌كه‌ن و له‌ رژێمه‌‬ ‫خۆسه‌پێن و دیكتاتۆره‌كانیان رانه‌په‌ڕن‪،‬‬ ‫به‌ تایبه‌ت له‌ سعودیه‌ و ئه‌رده‌ن‪.‬‬ ‫‪ -4‬خۆپیشاندانی ب �ه‌رده‌وام‪ :‬ته‌نها‬ ‫ل ‌ه ماوه‌ی ساڵێكی ئه‌زموونی مورسی‪،‬‬ ‫س�ه‌دان خۆپیشاندان ب ‌ه پاره‌ و پیالنی‬ ‫(ئیرسائیل‪ ،‬سعودیه‌‪ ،‬ئیامرات‪ ،‬ئه‌رده‌ن‪،‬‬ ‫‪...‬ت��اد) ئه‌نجام دران‪ ،‬هه‌ر ج��اره‌ی به‌‬ ‫پاساوێك‪ .‬لێدوانه‌كه‌ی (توفیق عكاشه‌)‬ ‫خاوه‌نی كه‌ناڵی ئاسامنیی (فراعین)‪ ،‬كه‌‬ ‫ئێستا له‌ تۆڕی كۆمه‌اڵیه‌تیی (یوتیوب)‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬باشرتین به‌ڵگه‌ و دۆكیۆمێنته‌‪.‬‬ ‫(عكاشه‌) ده‌ڵێت‪ :‬شه‌ش ملیار دۆالرمان‬ ‫س�ه‌رف��ك��رد‪ ،‬ته‌نها دوو ملیۆن و نیو‬ ‫خه‌ڵكامن پێ هاته‌ سه‌ر شه‌قام!‪.‬‬ ‫سێیه‌م‪ :‬هۆكاری ئابووری‪:‬‬ ‫میرس واڵتێكی ه��ه‌ژاره‌ و رێژەی‬ ‫بێكاری و هه‌ژاریی زۆر ب�ه‌رزه‌‪ .‬به‌پێی‬ ‫ئ��ام��اری (ده‌زگ���ای ن��اوه‌ن��دی��ی میرسی‬ ‫بۆ ئ��ام��ار) له‌ دوای شۆڕشی (‪/25‬ی‬ ‫یه‌نایەر)ە‌وه‌‪ ،‬رێژەی بێكاری بۆ (‪)13%‬‬ ‫ب��ه‌رزب��ووه‌ت��ه‌وه‌ ‪ .‬ه��ه‌روه‌ه��ا رێ��ژەی‬ ‫ه�ه‌ژاری��ش كه‌ ه�ه‌ر هه‌مان ناوه‌ندی‬ ‫حكومی ب ‌ه ئاماره‌كه‌ هه‌ستاوه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫(‪ )%25,5‬به‌رزبووه‌ته‌وه‌ ‪.‬‬ ‫قه‌یرانی ئابووريی كه‌ڵه‌كه‌بووی‬ ‫ده‌ی����ان س��اڵ �ه‌ و ب��ه‌ ه��ه‌م��ان شێوه‌‬ ‫چاره‌سه‌ركردنیشی كاتێكی زۆری ده‌وێت‪،‬‬ ‫سته‌میش له‌ ئیخوان و مورسی ده‌كرێت‪،‬‬ ‫گ�ه‌ر بوترێت‪ :‬بۆیان چاره‌سه‌رنه‌كرا‪،‬‬ ‫چونكه‌ به‌ ساڵێك و دوان ناكرێت!‬

‫بەڕێوەبەرى هونەرى‪:‬‬ ‫ڕەوشت محەمەد‬ ‫‪rawshtmail@yahoo.com‬‬ ‫‪07501112083‬‬

‫‪ -2‬هۆكاری خودیی (الذاتی)‪:‬‬ ‫هۆكاری خودیی‪ ،‬یاخود ئه‌وه‌ی پێی‬ ‫ده‌وترێت هۆكاری نێوخۆیی‪ ،‬هه‌موو‬ ‫ئه‌و هه‌ڵه‌ و كه‌موكورتییانه‌ ده‌گرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ئیخوان وه‌ك حزب و (مورسی)یش‬ ‫وه‌ك سه‌رۆك كردوونی‪ ،‬كه‌ نه‌ده‌بوو به‌و‬ ‫شێوازه‌ بیانكات‪ .‬واته‌‪ ،‬ئه‌م هۆكارانه‌ هیچ‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كیان ب ‌ه ده‌ستی ده‌ره‌كی و‬ ‫پیالنگێڕیی ئه‌مالوالوه‌ نییه‌‪ .‬له‌ گرنگرتین‬ ‫ئه‌و هۆكارانه‌ش‪ ،‬ئه‌مانه‌ن‪:‬‬ ‫‪ -1‬له‌ رووی راگه‌یاندنه‌وه‌‪ :‬ئیخوان‬ ‫هه‌تا سه‌ركه‌وتنیشی له‌ هه‌ڵبژارنه‌كانی‬ ‫دوای ش��ۆڕش��دا‪ ،‬كه‌ناڵێكی ئاسامنیی‬ ‫نه‌بووه‌‪ ،‬دوای ئه‌وه‌ كه‌ناڵی (مرص ‪)25‬‬ ‫یان دامه‌زراند‪ .‬بۆیه‌ ل ‌هڕاستیدا له‌ كاری‬ ‫راگه‌یاندن و رۆژنامه‌نووسییدا‪ ،‬الواز‬ ‫بوون‪.‬‬ ‫‪ -2‬كه‌سێتیی مورسی‪ :‬له‌ناو واقیعی‬ ‫میرسدا‪ ،‬مورسی به‌ كه‌سایه‌تییه‌كی زۆر‬ ‫به‌هێز نه‌نارساوه‌‪ ،‬جا ئایا به‌ راستی وایه‌؟!‬ ‫چونك ‌ه خۆ نه‌یانهێشت توانای حه‌قیقیی‬ ‫ده‌ربكه‌وێت‪.‬‬ ‫ئیخوان كاتێك مورسیی دیاریكرد بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكایه‌تیی كۆمار‪ ،‬كه‌مرت‬ ‫له‌ مانگێكی مابوو بۆ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وان (خیرت الشاطر)یان دیاریكردبوو‪،‬‬ ‫كه‌ به‌ «عه‌قڵی ئ��اب��ووری»ی ئیخوان‬ ‫دێ��ت �ه‌ ه���ه‌ژم���ار‪ ،‬ب���ه‌اڵم ب��ه‌ پ��اس��اوی‬ ‫«هه‌اڵتن له‌ زی��ن��دان» دوورخ �رای �ه‌وه‌‪.‬‬ ‫دوورخستنه‌وه‌شی هه‌ر پیالن بوو!‬ ‫بۆی ‌ه له‌ڕاستیدا ئیخوان به‌ په‌له‌‬ ‫(م��ورس��ی)ی��ان ده‌ستنیشانكرد‪ .‬له‌ناو‬ ‫میرسییه‌كاندا‪ ،‬وا باو ب��وو؛ ده‌یانوت‪:‬‬ ‫مورسی ناتوانێت له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌دا‬ ‫سه‌ركه‌توو بێت‪ ،‬چونكه‌ (د‪ .‬ابو الفتوح)*‬ ‫خۆی كاندید كردووه‌‪.‬‬ ‫‪ -3‬په‌له‌كردن له‌ ده‌ربڕینی چه‌ند‬ ‫هه‌ڵوێستێكدا‪ :‬مورسی‪ ،‬به‌ دڵێكی سافی‬ ‫شۆڕشگێڕانه‌ و پشتدانه‌وه‌ و دڵنیابوون‬ ‫له‌ سوپا‪ ،‬چه‌ند هه‌ڵوێستێكی ده‌ربڕی‪،‬‬ ‫كه‌ دواتر سوپا و چه‌ند واڵتێكی ئیقلیمی‬ ‫و رۆژئ��اواش‪ ،‬ب ‌ه مه‌ترسی وه‌ریانگرت‪،‬‬ ‫له‌وانه‌ش‪:‬‬ ‫أـ ده‌كردنی باڵیۆزی سوریا له‌ قاهیره‌‬ ‫و پچڕاندنی په‌یوه‌ندییه‌كان له‌گه‌ڵیدا‪.‬‬ ‫ب‪ -‬ده‌ربڕینی هاوسۆزییه‌كی زۆر و‬ ‫به‌ ئاشكرا‪ ،‬بۆ بزووتنه‌وه‌ی «حه‌ماس» و‬

‫ئەنداماىن بۆرد‪:‬‬ ‫سەاڵح ساالر‬ ‫ئیدریس سیوەیىل‬

‫كه‌رتی غه‌ززه‌‪.‬‬ ‫ج‪ -‬سه‌ردانیكردنی چه‌ند واڵتێكی‬ ‫وه‌ك‪( :‬ئێران‪ ،‬پاكستان‪ ،‬روسیا‪ ،‬چین‪،‬‬ ‫ب�ه‌ڕازی��ل‪ ،‬هیندستان) و ئه‌نجامدانی‬ ‫پڕۆتۆكۆالتی ئ��اب��ووری و هاریكاری‪.‬‬ ‫ئه‌و واڵتانه‌ش هیچیان دڵگیر نین الی‬ ‫ئیرسائیل و ئه‌مریكا‪ ،‬چونكه‌ چ ئه‌مریكا‪،‬‬ ‫چ ئیرسائیل‪ ،‬ه��ه‌روه‌ه��ا سعودیه‌ و‬ ‫ئیامراتیش‪ ،‬نایانه‌وێت میرس زیندوو‬ ‫ببێته‌وه‌ و ببێت ‌ه مه‌ترسی بۆ سه‌ر ئیرسائیل‬ ‫و واڵتانی ده‌وروب���ه‌ری‪ ،‬به‌ تایبه‌ت به‌‬ ‫باكگراوندێكی ئیسالمییانه‌وه‌!‬ ‫د‪ -‬پ�ه‌ل�ه‌ك��ردن ل�ه‌ له‌كارالبردنی‬ ‫داواكاری گشتی‪.‬‬ ‫ه‪ -‬متامنه‌كردن به‌ سوپا و بێخه‌م‬ ‫بوون لێیان‪ ،‬ده‌یانوت‪« :‬إن الجيش قد‬ ‫طلق السياسة إيل االبد»(‪ ،)3‬سوپا بۆ هه‌تا‬ ‫هه‌تایه‌ دووركه‌وتووه‌ته‌وه‌ له‌ سیاسه‌ت و‬ ‫بێالیه‌ن ده‌بێت!‪.‬‬ ‫و‪ -‬هه‌ڵه‌یه‌كی تری زۆر گ�ه‌وره‌ی‬ ‫م��ورس��ی دی��اری��ك��ردن��ی (پ�لان �ه‌ سه‌د‬ ‫رۆژییه‌كه‌ی ب��وو)‪ ،‬بۆ چاره‌سه‌ركردنی‬ ‫ق�ه‌ی�ران و كێشه‌كان‪ .‬واڵتێك رێ��ژەی‬ ‫ه �ه‌ژاری له‌ (‪ )%25‬زیاتر بێت‪ ،‬رێژەی‬ ‫بێكاریی (‪ )%13‬بێت‪ ،‬ئ �ه‌و هه‌موو‬ ‫هێرشه‌ ئیعالمی و خۆپیشاندانانه‌ رووی‬ ‫تێكردبێت‪ ....‬تاد‪ ،‬ئایا ده‌گونجێت به‌‬ ‫(‪ )100‬رۆژ چاره‌سه‌ر بكرێن؟! ره‌نگه‌‬ ‫هۆكاری دیكه‌ش هه‌بن‪ ،‬به‌اڵم له‌ڕاستیدا‬ ‫من ئه‌وانه‌یانم به‌ گرنگرت زانیوه‌‪.‬‬

‫سه‌رچاوه‌ و په‌راوێز‪:‬‬ ‫* چه‌په‌كان له‌ ئێستادا‪ ،‬خۆیان ل ‌ه‬ ‫حه‌ره‌كه‌ی «‪ 6‬أبریل»دا ده‌بیننه‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫شانبه‌شانی (إخوان) به‌شداریی شۆڕشیان‬ ‫ك��رد‪ ،‬ه�ه‌روه‌ه��ا ژم��اره‌ی �ه‌ك نووسه‌ر و‬ ‫رۆشنبیریشیان هه‌یه‌ ك ‌ه رۆژنامه‌یه‌كی‬ ‫رۆژان���ه‌ ده‌رده‌ك���ه‌ن به‌ ن��اوی (مرصی‬ ‫الیوم)‪ .‬‬ ‫** الیه‌ن ‌ه عه‌ملانییه‌كانیش زۆرن‪،‬‬ ‫به‌اڵم دیارترینیان «جبهة االنقاذ»ە‌‪ ،‬كه‌‬ ‫سێ‌ پارت ل ‌ه خۆ ده‌گرێت‪ ،‬ئه‌وانیش‪:‬‬ ‫(ح���زب ال��دس��ت��ور‪ ،‬امل��ۆمت��ر الشعبی‪،‬‬ ‫التیار الشعبی)‪ .‬ئه‌و سێ پارته‌ش لە‬ ‫الیه‌ن (حه‌مدین صباحی‪ ،‬عه‌مر موسا‪،‬‬ ‫موحه‌مه‌د به‌رادعی)یه‌وه‌‪ ،‬رابه‌رایه‌تی‬ ‫ده‌كرێن‪.‬‬ ‫ موقع البدیل‪ ،‬بتأریخ‪/17 :‬مارس‪/‬‬‫‪http://elbadil.com/hot‬‬‫‪،2013‬‬ ‫‪.issues-reports‬‬ ‫����������������� �‪www.mas‬‬ ‫ موقع امل�صراوی‪،‬‬‫‪rawy.com/news/various/gener‬‬‫‪ ./ al/2013/janua‬والجزیرة‌نت‪www. ،‬‬ ‫‪/aljazeera.net/ereports‬‬ ‫* (د‪ .‬ابو الفتوح)‪ ،‬پێشرت خۆیشی‬ ‫یه‌كێك ب��ووه‌ ل ‌ه سه‌ركرده‌ دیاره‌كانی‬ ‫ئیخوان‪ ،‬به‌اڵم دواتر وازیهێنا له‌ ئیخوان‬ ‫و وه‌ك سه‌ربه‌خۆ خۆی پااڵوتبوو‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫زۆربه‌ی سه‌له‌فییه‌كان له‌ خولی یه‌كه‌می‬ ‫هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكایه‌تیی كۆماردا‪،‬‬ ‫ده‌نگیان به‌ ئه‌و دا‪.‬‬ ‫‪ 3‬موقع الیوم السابع‪http:// /‬‬ ‫‪c o m / N e w s . .w w w . y o u m 7‬‬ ‫‪. asp?NewsID=1169543‬‬

‫ناونیشاىن بەیان لە ئینتەرنێت‪:‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬ ‫‪E.mail: bayanpress@yahoo.com‬‬ ‫‪www.facebook.com/bayanpres‬‬

‫رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامىن ‪ -‬شەقامى ئیرباهیم پاشا ‪ -‬تەالرى بنار نهۆمى پێنجەم ‪ -‬شوقەى ژمارە ‪ .3‬تەلەفۆن‪07480605181 :‬‬

‫بایی (‪ )750‬دینارە‬

‫‪14‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)51‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/9/10‬ساڵی یەکەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫شۆڕشی ئه‌یلوول‪ ،‬سه‌ركه‌وتن یان شكستی بارزانی؟‬

‫بارزانی ل ‌ه‬ ‫كۆتاییه‌كانی ته‌مه‌نیدا‬ ‫وتوویه‌تی «ژیانی من‬ ‫هه‌ر فه‌شه‌ل بووه‌‪،‬‬ ‫هیچ نیی ‌ه ك ‌ه هێند‌ه‬ ‫بایه‌خی گێڕانه‌وه‌ی‬ ‫هه‌بێ‌»‬

‫شۆڕشی ئه‌یلول ل ‌ه‬ ‫سه‌ره‌تادا ڕاپه‌ڕینێكی‬ ‫چه‌كداریی خێڵه‌كی بوو‬ ‫دژی یاسای چاكسازیی‬ ‫زه‌وی‌و پارتی‬ ‫قۆستیه‌و‌ه و سواری‬ ‫شه‌پۆله‌كه‌ بوو‪.‬‬

‫سۆڤیه‌ت له‌ڕێگه‌ی‬ ‫(ناسكۆڤی) سكرتێری‬ ‫یه‌كه‌می باڵیۆزخانه‌كه‌و‌ه‬ ‫پاره‌ی ده‌دای ‌ه ده‌ستی‬ ‫باوه‌ڕپێكراوێكی بارزانی‪،‬‬ ‫ك ‌ه بارزانی خۆی‬ ‫ده‌ستنیشانی كردبوو‪.‬‬

‫دژی یاسای چاكسازیی زه‌وی ‌و پارتی‬ ‫قۆستیه‌وه‌ و سواری شه‌پۆله‌كه‌ بوو‪.‬‬ ‫بارزانی به‌ هیچ جۆرێك له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌ڵگیرساندنی شۆڕشی ئه‌یلوول نه‌بوو‬ ‫دژی ڕژێمی عه‌بدولكه‌ریم قاسم‪،‬‬ ‫تا ڕۆژی ‪16‬ی ئه‌یلوول بۆردوومانی‬ ‫ناوچه‌ی بادینان ‌و گوندی بارزان كرا‪،‬‬ ‫هێزه‌كانی سوپاش هێرشیان بۆ سه‌ر‬ ‫بارزان ده‌ستپێكرد‪ ،‬به‌ ناچاری بڕیاری‬ ‫شه‌ڕیان دا‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌ سه‌ره‌تای هه‌ڵگیرساندنی‬ ‫شۆڕشی ئه‌یلووله‌وه‌‪ ،‬پارتی به‌سه‌ر‬ ‫دوو ب��اڵ��دا داب���ه‌ش ب���وو‪ ،‬ب �ه‌ دوو‬ ‫باڵیش سه‌رپه‌رشتیی شه‌ڕەكانیان‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬به‌ره‌كانی شه‌ڕ له‌ ناوچه‌كانی‬ ‫ك��ه‌رك��وك‪ ،‬سلێامنی ‌و هه‌ولێر له‌‬ ‫الی��ه‌ن باڵی مه‌كته‌ب سیاسی‪ ،‬له‌‬ ‫ناوچه‌كانی بادینانیش له‌ الیه‌ن باڵی‬ ‫بارزانییه‌وه‌ سه‌رپه‌رشتی ده‌كران‪ .‬دوای‬ ‫ڕێكه‌وتنی ‪10‬ى شوباتی ‪1964‬ی نێوان‬ ‫عه‌بدولسه‌الم عارف ‌و مه‌ال مسته‌فا‪،‬‬ ‫ناكۆكییه‌كانی نێوان دوو باڵه‌كه‌ی پارتی‬ ‫به‌ ئاشكرا ده‌رك���ه‌وت ‌و ب��ووه‌ هۆی‬ ‫لێكرتازان‌و دابه‌شبوونی شۆڕش‪ .‬بارزانی‬ ‫له‌گه‌ڵ ڕێكه‌وتننامه‌ی ‪ 10‬ی شوبات‬ ‫بوو ‌و باڵی مه‌كته‌ب سیاسیش له‌ دژی‬ ‫بوو‪.‬‬ ‫ش��ۆڕش��ی ئ�ه‌ی��ل��وول ب��ووه‌ هۆی‬

‫زیانی كورد ده‌شكایه‌وه‌‪.‬‬ ‫شۆڕشی ئه‌یلول له‌ الیه‌ن واڵتانی‬ ‫هه‌رێمی ‌و نێوده‌وڵه‌تییه‌وه‌ قۆزرایه‌وه‌‬ ‫و وه‌ك كارتی فشار به‌كارده‌هات‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ش په‌یوه‌ندیی ئه‌و واڵتانه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ش��ۆڕش��ی ئ�ه‌ی��ل��وول دروس���ت ب��وو و‬ ‫هاوكاری ‌و كۆمه‌كی شۆڕشیان ده‌كرد‬ ‫تا له‌ به‌رژەوه‌ندیی خۆیان بیقۆزنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ل �ه‌ ك��ات��ی س��ه‌ردان��ی ب��ارزان��ی��دا‬ ‫بۆ سۆڤیه‌ت‪ ،‬به‌ڵێنیان پێدابوو كه‌‬ ‫هاوكاریی گه‌لی ك��ورد بكه‌ن ‌و به‌‬ ‫فڕۆكه‌ چه‌ك ‌و ته‌قه‌مه‌نیی بۆ بنێرن‬ ‫بۆ ئ�ه‌و شوێنه‌ی كه‌ ب��ارزان��ی بۆیان‬ ‫دیاریده‌كات‪ ،‬ب�ه‌اڵم ئه‌و به‌ڵێنه‌ به‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ جێبه‌جێنه‌كرا‪ ،‬له‌بریدا بڕێك‬ ‫پاره‌ ته‌رخان كرا تاوه‌كو شۆڕش خۆی‬ ‫له‌ڕێی قاچاخچییه‌كانه‌وه‌ چه‌كی پێ‬ ‫بكڕێ‪ .‬باڵیۆزخانه‌ی سۆڤیه‌ت له‌ به‌غدا‬ ‫ئه‌ڵقه‌ی په‌یوه‌ندیی نێوان مۆسكۆ ‌و‬ ‫بارزانی ب��وو‪ ،‬له‌ڕێگه‌ی (ناسكۆڤی)‬ ‫سكرتێری یه‌كه‌می باڵیۆزخانه‌كه‌وه‌‬ ‫ئه‌و پاره‌یه‌ی ته‌رخان ده‌كرا‪ ،‬ده‌گه‌یشته‌‬ ‫ده‌ستی باوه‌ڕپێكراوێكی بارزانی‪ ،‬كه‌‬ ‫بارزانی خۆی ده‌ستنیشانی كردبوو‪.‬‬ ‫پ �ه‌ی��وه‌ن��دی ‌و یارمه‌تییه‌كانی‬ ‫سۆڤیه‌ت بۆ كورد كه‌ هه‌ر له‌ ساڵی‬ ‫‪ 1961‬تا ‪ 1972‬ب���ه‌رده‌وام ب��وو‪ ،‬له‌‬ ‫چاره‌كه‌ ملیۆنێك دۆالره‌وه‌ ده‌ستی‬

‫ناچاری په‌نای برده‌ به‌ر دانوستاندن‪،‬‬ ‫كه‌ دواج��ار به‌یاننامه‌ی ‪11‬ی ئازاری‬ ‫‪1970‬ی لێكه‌وته‌وه‌‪ .‬پارتی به‌ (‪ )5‬وه‌زیر‬ ‫به‌شداری له‌ حكومه‌تی به‌عسدا كرد‪.‬‬ ‫دوای هاتنه‌سه‌ركاری به‌عس‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان ‌و لێكنزیكبوونه‌وه‌ی‬ ‫عێراق‌و سۆڤیەت له‌ به‌هێزبووندا بوو‪،‬‬ ‫وه‌فدێكی سۆڤیەت له‌ ‪7‬ى نیسانی‬ ‫‪1972‬دا به‌ سه‌رۆكایه‌تیی «ئه‌لیكسی‬ ‫كۆسگین»ی سه‌رۆك وه‌زیرانی سۆڤێت‬ ‫گه‌یشته‌ به‌غدا ‌و په‌یامنی دۆستایه‌تی‬ ‫‌و هاوكارییان بۆ ماوه‌ی ‪ 15‬ساڵ واژۆ‬ ‫كرد‪ ،‬وێڕای ئه‌وه‌ی ده‌ستی له‌ په‌تڕۆڵی‬ ‫عێراق گیركرد‪ ،‬نزیكه‌ی هه‌موو چه‌ك‬ ‫‌و تفاقی جه‌نگی عێراق له‌ سۆڤیەت‬ ‫ده‌كڕدرا‪.‬‬ ‫ت�����اران ‌و واش��ن��ت��ۆن ل���ه‌ الی‬ ‫خۆیانه‌وه‌ به‌ گومان ‌و دوودڵییه‌وه‌‬ ‫له‌و په‌ره‌سه‌ندنه‌ی په‌یوه‌ندییه‌كانی‬ ‫(عێراق‪-‬سۆڤیه‌ت) یان ده‌ڕوانی‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫له‌سه‌ر پێشنیاری شای ئێران ئیداره‌ی‬ ‫ریچارد نیكسۆن له‌ ‪1972‬دا بڕیاریدا‬ ‫یارمه‌تیدانیی بزووتنه‌وه‌ی كوردی به‌‬ ‫پاره‌‌و چه‌ك بدات‪.‬‬ ‫واشنتۆن بڕیاریدا كه‌ په‌یوه‌ندی‬ ‫له‌گه‌ڵ سه‌ركردایه‌تیی شۆڕشی ئه‌یلوول‬ ‫دروس��ت بكات ‌و ‪ 16‬ملیۆن دۆالر‬ ‫كۆمه‌كی دارای���ی بكات‪ ،‬ب��ه‌اڵم به‌و‬

‫««‬

‫««‬

‫««‬

‫دوای سه‌ركه‌وتنی شۆڕشی ‪23‬ی‬ ‫ته‌مموزی ‪1952‬ی میرس‪ ،‬یه‌كه‌م شانه‌ی‬ ‫نهێنی (ئه‌فسه‌ره‌ ئازادیخوازه‌كان) له‌‬ ‫نێو ڕیزه‌كانی سوپای عێراقدا له‌ هه‌مان‬ ‫ساڵ له‌ الیه‌ن هه‌ندێ‌ له‌ ئه‌فسه‌رانه‌وه‌‬ ‫به‌ ئامانجی كۆتایی هێنان به‌ رژێمی‬ ‫پاشایه‌تی عێراق‪ ،‬پێكهێرنا‪ .‬تا دواجار‬ ‫له‌ كاتژمێر ‪6‬ی به‌ره‌به‌یانی رۆژی ‪14‬ی‬ ‫ته‌مموزی ‪ ،1958‬ڕژێمی پاشایه‌تییان‬ ‫ڕووخ��ان��د‪ ،‬سیسته‌می كۆمارییان‬ ‫راگ �ه‌ی��ان��د و ت����ه‌واوی خ��ان��ه‌واده‌ی‬ ‫پاشایه‌تییان كوشت‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌دوای ڕاگه‌یاندنی شۆڕش به‌‬ ‫كه‌مرت له‌ كاتژمێرێك‪ ،‬پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان له‌ كه‌ركوك بروسكه‌یه‌كی‬ ‫پیرۆزباییان بۆ سه‌ركردایه‌تیی شۆڕش‬ ‫ن��ارد ‌و پشتیوانیی خۆیان بۆ شۆڕش‬ ‫ده‌رب���ڕی‪ .‬له‌ ‪6‬ى ترشینی یه‌كه‌می‬ ‫‪ 1958‬مه‌ال مسته‌فا بارزانی گه‌ڕایه‌وه‌‌و‬ ‫گه‌یشته‌ ب �ه‌غ��دا‪ ،‬ل�ه‌ رۆژی دوات��ردا‬ ‫س��ه‌ردان��ی (ق��اس��م)ی ك��رد ‌و دوای‬ ‫ده‌ربڕینی سوپاسگوزاری‪ ،‬رایگه‌یاند كه‌‬ ‫خۆی به‌ سه‌ربازێكی شۆڕشی ته‌مموز‬ ‫ده‌زانێت له‌ژێر فه‌مانی زه‌عیمدا‪ ،‬له‌‬ ‫ب�ه‌رام��ب�ه‌ردا قاسم رێ��زی له‌ خ��ۆی ‌و‬ ‫بنه‌ماڵه‌كه‌ی گرت‪.‬‬ ‫له‌ س�ه‌ره‌ت��ادا په‌یوه‌ندیی نێوان‬ ‫شۆڕش ‌و بزووتنه‌وه‌ی كوردی له‌ الیه‌ك‬ ‫‌و په‌یوه‌ندیی نێوان عه‌بدولكه‌ریم‬ ‫قاسم ‌و مه‌المسته‌فای رێبه‌ری كورد له‌‬ ‫الیه‌كی تر‪ ،‬باش‌و پته‌و بوو‪ ،‬بۆیه‌ پارتی‬ ‫پشتگیریی حكومه‌ته‌كه‌ی قاسمی ده‌كرد‬ ‫دژی ركابه‌ر و نه‌یارانی رژێمه‌كه‌ی‪،‬‬ ‫له‌ وێنه‌ی ئه‌وانه‌‪ :‬به‌شداریكردن له‌‬ ‫سه‌ركوتكردنی بزووتنه‌وه‌كه‌ی عه‌قید‬ ‫روك��ن ع �ه‌ب��دول��وه‌ه��اب ش���ه‌واف له‌‬ ‫موسڵ له‌ ‪8‬ى ئازارى ‪ ،1959‬هه‌روه‌ها‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی شێخ ره‌شیدی لوالن كه‌ له‌‬ ‫هه‌ولێر له‌ ئایارى ‪ 1959‬به‌رپا بوو‪.‬‬ ‫ل���ه‌ س���ه‌ره‌ت���ای س��اڵ��ی ‪1960‬‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانی نێوان كورد ‌و قاسم‬ ‫به‌ره‌و گرژی ‌و ئاڵۆزی ده‌ڕۆیشت‪ ،‬به‌‬ ‫تایبه‌تی دوای ئه‌وه‌ی بارزانی له‌سه‌ر‬ ‫بانگهێشتی سۆڤێت ل �ه‌ ترشینی‬ ‫یه‌كه‌می ‪ 1960‬سه‌ردانی مۆسكۆی كرد‬ ‫بۆ به‌شداریكردن له‌ ئاهه‌نگی یادی‬ ‫ئۆكتۆبه‌ر و تا كانونی دووه‌می ‪1961‬‬ ‫نه‌گه‌ڕایه‌وه‌ بۆ به‌غدا‪ .‬بارزانی له‌گه‌ڵ‬ ‫هاتنه‌وه‌ی هه‌وڵیدا چ��اوی به‌ قاسم‬ ‫بكه‌وێت‪ ،‬ب�ه‌اڵم به‌هۆی به‌ده‌نگه‌وه‌‬ ‫نه‌هاتنی قاسم‪ ،‬تا مانگی شوبات‬ ‫نه‌یتوانی چاوی پێی بكه‌وێت‪ ،‬دواى‬ ‫چاوپێکەوتنى هه‌وڵی ئاسایكردنه‌وه‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانی دا له‌گه‌ڵی‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ب �ێ‌ ئه‌نجام ب��وو‪ ،‬ب��ۆی�ه‌ ل �ه‌ مانگی‬ ‫ئ��ازاردا بارزانی به‌ یه‌كجاری به‌غدای‬ ‫به‌جێهێشت‌و چوو بۆ بارزان‪.‬‬ ‫ده‌رك��ردن��ی ی��اس��ای چاكسازیی‬ ‫زه‌وی ‌و باجی زه‌وی���وزار‪ ،‬ن��اڕەزای��ی‬ ‫خێڵ ‌و ده‌ره‌ب �ه‌گ ‌و ئاغاكانی كوردی‬ ‫لێكه‌وته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ هه‌ستان به‌ ده‌ربڕینی‬ ‫ناڕەزایی ‌و ئه‌نجامدانی گردبوونه‌وه‌ی‬ ‫چه‌كداری له‌ ناوچه‌كانی كوردستاندا‪،‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریشدا قاسم هێزی زیاتری‬ ‫ڕەوانه‌ی كوردستان ده‌كرد‪.‬‬ ‫له‌ به‌رامبه‌ر ئه‌م له‌شكركێشییه‌ی‬ ‫حكومه‌تدا‪ ،‬پارتی په‌نای ب��رده‌ به‌ر‬ ‫شێوازێكی هێمنانه‌ ‌و مه‌ده‌نییانه‌ بۆ‬ ‫به‌ئاگاهێنانه‌وه‌ی قاسم ‌و پیشاندانی‬ ‫هێزی جه‌ماوه‌ری ‌و هاوكاریی گه‌لی‬ ‫كورد بۆ پارتی‪ ،‬داوایكرد له‌ ڕۆژی ‪6‬‬ ‫ئه‌یلوولدا له‌ یادی ڕاپه‌ڕینی ‪ 6‬ئه‌یلولی‬ ‫‪1930‬ى مانگرتنێكی سیاسیی گشتی له‌‬ ‫كوردستاندا ئه‌نجامبدرێت‪ .‬مانگرتنه‌كه‌‬ ‫هه‌موو ناوچه‌كانی كوردستانی گرته‌وه‌‪.‬‬ ‫هاوكات له‌گه‌ڵ ئه‌م مانگرتنه‌دا چه‌ند‬

‫««‬

‫رێباز مەحموود‬

‫هۆزێكی كوردی له‌ ناوچه‌كانی سنوری‬ ‫پ��ارێ��زگ��ای سلێامنی به‌بێ‌ خواست‬ ‫‌و ڕەزام�ه‌ن��دی��ی پارتی‪ ،‬ده‌ستیان به‌‬ ‫خۆپیشاندانی چه‌كداری كرد‪.‬‬ ‫بۆیه‌ قاسم له‌جیاتی گوێگرتن‬ ‫ل��ه‌ داواك���ان���ی���ان‪ ،‬ل��ه‌ ‪ 9‬ئه‌یلوولی‬ ‫‪ 1961‬ف �ه‌رم��ان��ی ك���رد ب��ه‌ لێدانی‬ ‫گردبوونه‌وه‌كانی كورد له‌ ده‌ربه‌ندیخان‬ ‫‌و بۆردومانكردنی به‌ تۆپ ‌و هێزی‬ ‫ئاسامنی‪ .‬پاشان له‌ ‪ 11‬ئه‌یلوولی ‪1961‬‬ ‫هێزی ئاسامنیی حكومه‌تی عێراق‬ ‫بۆردومانی گردبوونه‌وه‌ی چه‌كداره‌كانی‬ ‫كوردی له‌ ده‌ربه‌ندی بازیان ‌و دۆڵی‬ ‫خه‌له‌كان ‌و بادینان ‌و ده‌وروپشتی‬ ‫ده��ۆك ك��رد‪ ،‬له‌ پ �ه‌رچ �ه‌ك��رداری ئه‌م‬ ‫هێرشه‌ی حكومه‌تی عێراقدا ‌و بۆ‬ ‫به‌رگریكردن لە هاوواڵتیان ‌و مافه‌كانی‬ ‫گه‌لی ك��ورد‪ ،‬بزووتنه‌وه‌ی چه‌كداری‬ ‫هه‌ڵگیرسا كه‌ به‌ شۆڕشی ئه‌یلوول نارسا‪.‬‬ ‫له‌سه‌ر هه‌ڵگیرساندنی شه‌ڕی‬ ‫ئه‌یلوول‪ ،‬له‌ سه‌ره‌تاوه‌ پارتی دیموكراتی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ب��وون ب�ه‌ دووب��ه‌ش��ه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌شێكیان به‌ هیچ جۆرێك له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌ڵگیرساندنی ش��ۆڕش��دا ن�ه‌ب��وون‪،‬‬ ‫به‌شه‌كه‌ی تریان له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا بوون‬ ‫ئه‌و ناڕەزایی ‌و ڕاپه‌ڕینه‌ چه‌كدارییه‌‬ ‫خێڵه‌كییه‌ ب��ق��ۆزن �ه‌وه‌ و ل �ه‌ الی �ه‌ن‬ ‫پارتییه‌وه‌ سه‌ركردایه‌تی بكه‌ن‪.‬‬ ‫ب��ۆی �ه‌ س �ه‌ره �ه‌ڵ��دان��ی ش��ۆڕش��ی‬ ‫ئه‌یلوول له‌ سه‌ره‌تادا گردبوونه‌وه‌ و‬ ‫ڕاپه‌ڕینێكی چه‌كداریی خێڵه‌كی بوو‬

‫الوازب��وون��ی حكومه‌ته‌كانی عێراق‬ ‫‌و ئه‌نجامدانی چه‌ندین كوده‌تا له‬ ‫‌ناوخۆی عێراقدا‪ ،‬به‌اڵم سه‌ركردایه‌تیی‬ ‫شۆڕشی كورد نه‌یتوانی ئه‌و دۆخه‌ی‬ ‫عێراق له‌ به‌رژەوه‌ندیی پرسی كورد‬ ‫بقۆزێته‌وه‌‪ ،‬به‌ به‌ڵێنی زاره‌كی شه‌ڕی‬ ‫دژی حكومه‌ت ‌و سه‌رانی كوده‌تاكان‬ ‫ڕاده‌گ��رت ‌و له‌كاتی هاتنه‌ سه‌ركاری‬ ‫كوده‌تاچییه‌كان ‌و الوازیی حكومه‌ته‌‬ ‫یه‌ك له‌دوای یه‌كه‌كانی عێراق‪ ،‬شه‌ڕی‬ ‫راده‌گرت ‌و به‌ دانوستاندنه‌وه‌ سه‌رقاڵ‬ ‫ده‌كرا‪ ،‬تا ئه‌و كاته‌ی حكومه‌ت خۆی‬ ‫ده‌گرت ‌و به‌هێز ده‌ب��ووه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وكاته‌‬ ‫ح��ك��وم �ه‌ت ب���ۆردووم���ان ‌و پ��اش��ان‬ ‫له‌شكركێشیی سه‌ربازی ده‌كرده‌ سه‌ر‬ ‫كوردستان‪ ،‬وه‌ك دانوستانه‌كانی سااڵنی‬ ‫‪63‬و ‪64‬و ‪66‬و ‪.70‬‬ ‫ل���ه‌ ه���ه‌م���وو دان��وس��ت��ان��دن‬ ‫‌و ڕێ��ك �ه‌وت��ن��ن��ام �ه‌ و ده‌رك���ردن���ی‬ ‫به‌یاننامه‌كانه‌دا حكومه‌ت مه‌به‌ستی‬ ‫ده‌ستخستنی كات ‌و خۆبه‌هێزكردن‬ ‫بووه‌‪ ،‬پاشان پێوەی پابه‌ند نه‌بووه‌ و‬ ‫شه‌ڕی دژی كورد ده‌ستپێكردووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫چونكه‌ سه‌ركردایه‌تیی كورد نه‌یتوانی‬ ‫ده‌رس له‌ ئه‌زمونی مێژوو وه‌ربگرێت‪،‬‬ ‫له‌و كاتانه‌دا كه‌ حكومه‌تی عێراق الواز‬ ‫بوو پێوست بوو شه‌ڕ بكرێت له‌پێناو‬ ‫به‌ده‌ستهێنانی مافه‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌كانی‬ ‫ك���ورد دا‪ ،‬س �ه‌رك��ردای �ه‌ت��ی شۆڕشی‬ ‫ئه‌یلوول دانوستاندنی ده‌كرد‪ ،‬هه‌موو‬ ‫دانوستاندنه‌كانیش بێ‌ ئه‌نجام ‌و به‌‬

‫پێكردووه‌ تا له‌ ساڵی ‪1972‬دا گه‌یشته‌‬ ‫یه‌ك ملیۆن دۆالر‪ .‬تا ئه‌و كاته‌ی پارتی‬ ‫داوای سۆڤیه‌تی بۆ به‌شداریكردن‬ ‫له‌ به‌ره‌ی نیشتامنیی پێشكه‌وتنخواز‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌عسدا ڕەتكرده‌وه‌ و په‌یوه‌ندی‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌مریكادا دامه‌زراند‪ ،‬سۆڤیه‌ت‬ ‫په‌یوه‌ندی ‌و یارمه‌تییه‌كانی له‌ شۆڕشی‬ ‫كورد بڕی‪.‬‬ ‫له‌ الیه‌كی تره‌وه‌ ئێران له‌ دوای‬ ‫هه‌ڵگیرسانی شۆڕشی ئه‌یلووله‌وه‪ ‌،‬له‌‬ ‫ڕێگه‌ی (عیسا په‌ژمان)ی ئه‌فسه‌ری‬ ‫ساواكه‌وه‪ ‌،‬په‌یوه‌ندیی به‌ شۆڕشه‌وه‌ كرد‪،‬‬ ‫هاوكاری ‌و یارمه‌تییه‌كانی تا هه‌ره‌سی‬ ‫شۆڕشی ئه‌یلوول به‌رده‌وامبوو‪ .‬شای‬ ‫ئێران‪ ،‬له‌كاتی گه‌رمبوونی شه‌ڕەكانی‬ ‫ش��ۆڕش ل�ه‌گ�ه‌ڵ ب �ه‌غ��دا‪ ،‬یارمه‌تی ‌و‬ ‫هاوكارییه‌كانی بۆ شۆڕش زیاد ده‌كرد و‬ ‫له‌ كاتی ئاگربه‌ست‌و دانوستاندنه‌كاندا‪،‬‬ ‫كۆمه‌كییه‌كانی له‌ شۆڕشی كورد ده‌بڕی‬ ‫و سنوره‌كانی به‌ ڕوودا داده‌خست‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئیرسائیل یه‌كێك بوو‬ ‫له‌و واڵتانه‌ی كه‌ په‌یوه‌ندیی له‌گه‌ڵ‬ ‫سه‌ركردایه‌تیی شۆڕشی ئه‌یلوولدا‬ ‫هه‌بوو‪ ،‬هاتوچۆ و په‌یوه‌ندی له‌نێوان‬ ‫نوێنه‌رانی ه����ه‌ردووالدا ه �ه‌ب��وو و‬ ‫كۆمه‌كی شۆڕشیان ده‌كرد‪.‬‬ ‫دوای ئ��ه‌وه‌ی حزبی به‌عس له‌‬ ‫ساڵی ‪ 1968‬له ‌ڕێگه‌ی ئه‌نجامدانی‬ ‫كوده‌تایه‌كه‌وه‌ ده‌سه‌اڵتی گرته‌ده‌ست‬ ‫‌و نه‌یتوانی به‌ رێگه‌چاره‌ی سه‌ربازی‬ ‫پ��رس��ی ك���ورد چ��اره‌س��ه‌ر ب��ك��ات‪ ،‬به‌‬

‫مه‌رجه‌ی په‌یوندییه‌كه‌ ت �ه‌واو نهێنی‬ ‫بێت‪ .‬ئه‌و پشتگیرییه‌ دارای��ی�ه‌ش ل ‌ه‬ ‫الیه‌ن ئاژانسی هه‌واڵگریی ئیرسائیل‬ ‫(مۆساد) ‌و ئاژانسی هه‌واڵگریی ئێران‬ ‫(س���اواك)ە‌وه‌ پێشكه‌ش به‌ كورد كرا‪.‬‬ ‫به‌نده‌كانی به‌یاننامه‌ی ‪11‬ی ئازار كه‌‬ ‫ده‌ب��وو له‌ م��اوه‌ی (‪ )4‬ساڵدا تا ساڵی‬ ‫‪ 1974‬جێبه‌جێ‌ بكرێن‪ ،‬به‌اڵم دواجار‬ ‫جێبه‌جێنه‌كران و حزبی به‌عس دوای‬ ‫ئ��ه‌وه‌ی خ��ۆی به‌ به‌هێز بینی‪ ،‬لێی‬ ‫پاشگه‌ز ب���ووه‌وه‌‪ ،‬ل�ه‌ الی خۆیه‌وه‌‬ ‫تاكالیه‌نانه‌ یاسایه‌كی ئۆتۆنۆمی بۆ‬ ‫كوردستان ڕاده‌گه‌یه‌نێت ‌و داوا له‌‬ ‫پارتی ده‌كات پێی ڕازی بێت‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ له‌به‌ر ئه‌وه‌ی له‌ ماوه‌ی‬ ‫چ��وار ساڵی ئۆتۆنۆمیدا‪ ،‬ده‌سه‌اڵتی‬ ‫ئۆتۆنۆمی ‌و سه‌ركردایه‌تیی شۆڕش‬ ‫تووشی گه‌نده‌ڵی بووبوو‪ ،‬بۆیه‌ حه‌زیان‬ ‫به‌ هه‌ڵگیرساندنه‌وه‌ی شه‌ڕ و شۆڕش‬ ‫نه‌ده‌كرد‪ .‬به‌اڵم له‌سه‌ر داوای ئێران‌و به‌‬ ‫ئومێدی پشتگیری ‌و كۆمه‌كی ئه‌مریكا‪،‬‬ ‫ئۆتۆنۆمییه‌كه‌ی به‌عسیان ڕەتكرده‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌بوو شه‌ڕ ده‌ستی پێكرده‌وه‌‬ ‫و جه‌نگ بۆ ماوه‌ی یه‌ك ساڵ (‪-1974‬‬ ‫‪ )1975‬به‌رده‌وامبوو‪ .‬تا سه‌رئه‌نجام‬ ‫ل �ه‌ رۆژی (‪6‬ی ئ����ازاری ‪)1975‬دا‬ ‫رێكه‌وتننامه‌ی جه‌زائیر له‌ نێوان (سه‌دام‬ ‫حسێن) جێگری س���ه‌رۆك كۆماری‬ ‫عێراق ‌و (محه‌مه‌د ره‌زا) شای ئێران‬ ‫به‌ ئاماده‌بوونی (ه��ه‌واری بومدین)‬ ‫ی س�ه‌رۆك��ی جه‌زائیر له‌ پ�ه‌راوێ��زی‬

‫ل ‌ه ماوه‌ی چوار ساڵی‬ ‫ئۆتۆنۆمیدا‪ ،‬ده‌سه‌اڵتی‬ ‫ئۆتۆنۆمی‌و سه‌ركردایه‌تیی‬ ‫شۆڕش تووشی گه‌نده‌ڵی‬ ‫بووبوو‪ ،‬بۆی ‌ه حه‌زیان ب ‌ه‬ ‫هه‌ڵگیرساندنه‌وه‌ی شۆ‌ڕش‬ ‫نه‌ده‌كرد‪.‬‬

‫ك��ۆب��وون�ه‌وه‌ی رێكخراوی ئۆپێك ل ‌ه‬ ‫واڵتی جه‌زائیر‪ ،‬واژۆ كرا‪ .‬به‌پێی ئه‌و‬ ‫رێكه‌وتننامه‌یه‌‪ ،‬عێراق ده‌ستبه‌رداری‬ ‫نیوه‌ی شه‌تولعه‌ره‌ب ‌و زه‌وییه‌ كێشه‌‬ ‫له‌سه‌ره‌ سنوورییه‌كانی خۆی بوو له‌‬ ‫به‌رامبه‌ر له‌ناوبردنی بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫ڕزگاریخوای كورددا‪.‬‬ ‫له‌ دوای ڕێكه‌وتننامه‌ی جه‌زائیر‬ ‫و له‌ ‪17‬ى ئ���ازار‪ ،‬پارتی له‌ ڕێگه‌ی‬ ‫بروسكه‌یه‌كه‌وه‌ داوای گفتوگۆ و‬ ‫دانوستاندنی له‌ حكومه‌تی عێراق كرد‬ ‫‌و ڕایگه‌یاند ئه‌وان به‌ به‌نده‌كانی یاسای‬ ‫ئۆتۆنۆميی عێراق بۆ كوردستان ڕازین‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌غدا وه‌اڵمی نه‌دایه‌وه‌‪.‬‬ ‫دواج���ار ل�ه‌ ش��ه‌وی ‪19‬ی ئ��ازار‬ ‫بارزانی بڕیاری كۆتاییهێنان به‌ شۆڕش‬ ‫‌و خه‌باتی چه‌كداری ‌و كشانه‌وه‌یدا‬ ‫بۆ ئێران‪ ،‬كه‌ هه‌وڵدان بۆ ڕازیكردنی‬ ‫ئێران ‌و الیه‌نه‌كانی تر ڕۆڵی گه‌وره‌ی‬ ‫هه‌بوو له‌ ده‌ركردنی ئه‌و بڕیاره‌دا‪ .‬كه‌‬ ‫ئه‌وه‌ش له‌ناو پێشمه‌رگه‌ ‌و جه‌ماوه‌ر و‬ ‫خه‌ڵكی ناڕایی كوردستاندا به‌ ئاشبه‌تاڵ‬ ‫نا‌وزه‌ندكرا‪ .‬به‌وه‌ش شۆڕشی ئه‌یلول كه‌‬ ‫نزیكه‌ی (‪ )14‬ساڵی خایاند‪ ،‬شكستی‬ ‫هێنا‪.‬‬ ‫ده‌رك��ردن��ی ب��ڕی��اری كۆتایهێنان‬ ‫(ئاشبه‌تاڵ) به‌ شۆڕشی ئه‌یلوول‪ ،‬له‌‬ ‫كاتێكدا ش��ۆڕش خاوه‌نی توانایه‌كی‬

‫گه‌وره‌ی مرۆیی ‌و دارایی ‌و لۆجستی‬ ‫ب��وو‪ ،‬ل��ه‌و ك��ات �ه‌دا ش��ۆڕش خاوه‌نی‬ ‫نزیكه‌ی ‪ 60‬ه���ه‌زار پێشمه‌رگه‌ ‌و‬ ‫چه‌ندین ملیۆن دینار و ‪ 15‬ملیۆن‬ ‫فیشه‌ك ‌و ‪ 5‬هه‌زار گولله‌تۆپ‌و هاوه‌ن‬ ‫‌و كاتیۆشاو ‪ 40‬ه��ه‌زار كیلۆمه‌تری‬ ‫چوارگۆشه‌ له‌ ناوچه‌ی ئازادكراو بوو‪.‬‬ ‫ه��ه‌ر ل �ه‌ ه �ه‌م��ان ئ��ه‌و ش��ه‌وه‌ی‬ ‫بارزانی بڕیاری كۆتایيهێنان به‌ شۆڕش‬ ‫(ئاشبه‌تاڵ)یدا‪ ،‬ب��ارزان��ی له‌ ڕێگه‌ی‬ ‫(جیم هۆگله‌ند)ی په‌یامنێری رۆژنامه‌ی‬ ‫واشنتۆن پۆسته‌وه‌ داوای له‌ ئه‌مریكا‬ ‫ك��ردووه‌ مافی په‌نابه‌رێتی به‌ خۆیی‬ ‫‌و بنه‌ماڵه‌كه‌یی ‌و هاوڕێ‌ نزیكه‌كانی‬ ‫بدات‪.‬‬ ‫بارزانی له‌ كۆتاییه‌كانی ته‌مه‌نیدا‬ ‫دانی به‌ شكستی خۆیدا ناوه‌‪ .‬كاتێك بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ر له‌ ئه‌مریكا ده‌بێت‪ ،‬هاوه‌ڵه‌‬ ‫ئه‌مریكیيه‌كانی داوای لێده‌كه‌ن‬ ‫یاداشته‌كانی بنووسێته‌وه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم به‌‬ ‫توندی ڕەتیده‌كاته‌وه‌و جارێكیان له‌‬ ‫وه‌اڵمدا ده‌ڵێت‪« :‬ئه‌گه‌ر سه‌ركه‌وتبام‪،‬‬ ‫ده‌مكرد‪ ،‬به‌اڵم ژیانی من هه‌ر فه‌شه‌ل‬ ‫ب��ووه‌‪ ،‬هیچ نییه‌ كه‌ هێنده‌ بایه‌خی‬ ‫گێڕانه‌وه‌ی هه‌بێ‌»‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كان‬ ‫‪ .1‬مه‌هدی محه‌مه‌د قادر‪ :‬پێشهات ‌ه‬ ‫سیاسییه‌كانی كوردستانی عێراق ‪-1945‬‬ ‫‪.1958‬‬ ‫‪ .2‬عبدالفتاح ع�لي ال��ب��وت��اين‪:‬‬ ‫التطورات السياسية الداخلية يف العراق‬ ‫‪14‬متوز ‪8-1958‬شباط‪.1963‬‬ ‫‪ .3‬واح��ی��د ع��وم��ه‌ر محێدین‪:‬‬ ‫دان��وس��ت��ان��ه‌ك��ان��ی ب���زوت���ن���ه‌وه‌ی‬ ‫رزگ��اری��خ��وازی ن �ه‌ت �ه‌وه‌ی��ی ك��ورد‌و‬ ‫حكومه‌ته‌كانی عێراق (‪.)1968-1921‬‬ ‫‪ .4‬شكیب عقراوی‪ :‬سنوات املحنة‌‬ ‫يف كردستان‪ .‬أهم الحوادث السیاسیة‌‬ ‫والعسكریة‌ يف كردستان والعراق من‬ ‫‪ 1958‬إلی ‪.1980‬‬ ‫‪ .5‬مه‌سعود ب��ارزان��ی‪ :‬بارزانی‌و‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی رزگاریخوازی كورد‪ ،‬شۆڕشی‬ ‫ئه‌یلول ‪ ،1975 -1961‬به‌رگی سێیه‌م‪،‬‬ ‫به‌شی یه‌كه‌م‪.‬‬ ‫‪ .6‬مه‌سعود بارزانی‪ :‬بارزانی ‌و‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی رزگاریخوازی كورد‪ ،‬شۆڕشی‬ ‫ئه‌یلول ‪ ،1975 -1961‬به‌رگی سێیه‌م‪،‬‬ ‫به‌شی دووه‌م‪.‬‬ ‫‪ .7‬جه‌الل تاڵه‌بانی‪ :‬كوردستان‌و‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی نه‌ته‌وه‌یی كورد‪.‬‬ ‫‪ .8‬ئیرباهیم ج��ه‌الل‪ :‬خ��وارووی‬ ‫كوردستان‌و شۆڕشی ئه‌یلول‪ ،‬بنیاتنان‌و‬ ‫هه‌ڵته‌كاندن ‪.1975 -1961‬‬ ‫‪ .9‬ایوب بارزانی‪ :‬الحركة التحرریة‌‬ ‫الكوردیة‌ و ال�صراع القوی االقلیمیة‌‬ ‫والدولیة‌ ‪.1975-1958‬‬ ‫‪ .10‬س���ۆزان ك �ه‌ری��م مسته‌فا‪:‬‬ ‫به‌عسیزم‌و كورد ‪.1975-1947‬‬ ‫‪ .11‬گۆران ئیرباهیم ساڵح‪ :‬دۆزی‬ ‫ك��ورد ل�ه‌ ب��ازن �ه‌ی په‌یوه‌ندییه‌كانی‬ ‫ئه‌مریكاو عێراقدا ‪.1989 -1975‬‬ ‫‪ .12‬ع��وس�مان ع�ه‌ل��ی‪ :‬ئاینده‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانی ئه‌مریكا‌ و ك��ورد‪،‬‬ ‫ئایا كوردستان ده‌بێته‌ كۆڵۆنییه‌كی‬ ‫ئه‌مه‌ریكی‪.‬‬ ‫‪ .13‬عیسمه‌ت شه‌ریف وانلی‪:‬‬ ‫كوردستانی عێراق‪.‬‬ ‫‪ .14‬الحزب الدميقراطي الكردستاين‬ ‫اللجنة التحضريية‪ :‬تقييم مسرية الثورة‬ ‫الكردية وانهيارها وال��دروس والعرب‬ ‫املستخلصة منها‪.‬‬ ‫‪ .15‬وری���ا ره‌ح�مان��ی‪ :‬شۆڕشی‬ ‫ئه‌یلوول له‌ به‌ڵگه‌نامه‌ نهێنییه‌كانی‬ ‫ئه‌مریكادا‪.‬‬ ‫‪ .16‬گۆڤاری واته‌‪ ،‬ژماره‌ (‪.)3‬‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬ ‫‪www.facebook.com/bayanpres‬‬ ‫‪www.twitter/bayan2press‬‬

‫‪political general Newspaper‬‬

‫‪Tuesday, No. 51‬‬ ‫‪First Year, Sep 10, 2013‬‬

‫‪Reklam‬‬ ‫هاوژین عومه‌ر‬

‫ڕۆژنامه‌ی به‌یان؛ ساڵێك ته‌مه‌ن‬ ‫ئه‌مڕۆ سێشه‌ممه‌‪ ،‬كۆتاڕۆژی ساڵی یه‌كه‌می ته‌مه‌نی ڕۆژنامه‌ی (به‌یان)ە‌‪ ،‬هه‌روه‌ك‬ ‫سبه‌ی چوارشه‌ممه‌ش‪ ،‬ده‌بێت ‌ه یه‌كه‌مین ڕۆژی ساڵی دووه‌می ته‌مه‌نی‪ .‬ئه‌م ڕۆژنامه‌یه‌‪ ،‬وه‌كو‬ ‫هه‌وڵێكی نوێی ڕۆژنامه‌نووسی و ب ‌ه بۆن و ب ‌هرامێكی تا ڕادده‌یه‌ك جیاوازه‌وه‌‪ ،‬ل ‌ه ڕۆژی‬ ‫‪ ،2012/9/11‬یه‌كه‌مین ژماره‌ی چاپ و باڵوبووه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ند ‌ه ئه‌مڕۆ باسوخواسی هه‌ڵبژاردن هه‌موو كوردستانی ته‌نیو ‌ه و قسه‌وباس‬ ‫ل ‌ه هه‌ر بابه‌تێكی تر سه‌دایه‌كی ئه‌وتۆی نابێت‪ ،‬به‌اڵم قسه‌كردن ل ‌ه ساڵێك ته‌مه‌نی ئه‌م‬ ‫ڕۆژنامه‌ی ‌ه و گرفت و ئیجابیه‌ته‌كانی‪ ،‬ل ‌ه دوو ڕووه‌و ‌ه سوودی خۆیان ده‌بێت‪ .‬ل ‌ه الیه‌ك‬ ‫قسه‌كردن ‌ه له‌و گرفت و ناڕەحه‌تییانه‌ی زۆرێك ل ‌ه ڕۆژنامه‌كانی هاوشێوه‌ی ڕۆژنامه‌ی (به‌یان)‬ ‫پێیانه‌و ‌ه ده‌ناڵێنن‪ ،‬ل ‌ه الیه‌كی تریش قسه‌كردن ‌ه ل ‌ه هه‌ر تایبه‌مته‌ندییه‌ك ك ‌ه ئه‌م ڕۆژنامه‌یه‌‬ ‫ب ‌هراورد به‌وانی تر هه‌یه‌تی و ده‌بێت ‌ه زیاتر ناساندنی نه‌هج و بیركردنه‌وه‌ی‪.‬‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی ئه‌م ڕۆژنامه‌یه‌ی ل ‌ه غه‌یری خۆی جیاكردووەته‌وه‌‪ ،‬ئاماده‌یی دیدێكی‬ ‫ئیسالمییانه‌ی ‌ه بۆ بابه‌ت و مه‌سه‌ل ‌ه سیاسی و ئابووری و كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان‪ ،‬ب ‌ه تایبه‌تیش‬ ‫ئه‌و مه‌سه‌النه‌ی چانسی چوون ‌ه سه‌ر الپه‌ڕەی ڕۆژنامه‌كانیان هه‌یه‌‪ .‬لێره‌شدا مه‌به‌ست له‌‬ ‫دیدی ئیسالمییانه‌‪ ،‬دیدێكی سه‌رچاوه‌گرتوو ل ‌ه بیروبۆچوونێكی ته‌سكی حیزبی ناگه‌یه‌نێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ته‌وزیفكردنی ئیسالمی پیرۆز و حوكم و ڕێنامییه‌كانێتی‪ ،‬ل ‌ه لێكدانه‌و ‌ه و خستنه‌ڕووی‬ ‫چاره‌سه‌ری كێش ‌ه و ڕووداوه‌كان‪ .‬نه‌بوونی ڕۆژنامه‌یه‌كی وه‌كو (به‌یان) له‌ناو خانه‌ی ڕۆژنامه‌‬ ‫ئه‌هلی و ئازاده‌كاندا‪ ،‬كه‌لێنێكی دیار بوو‪ .‬هه‌موو ئه‌و ڕۆژنام ‌ه و باڵوكراوانه‌ی هه‌ڵگری نازناوی‬ ‫ئه‌هلی و ئازادن‪ ،‬نه‌بوونه‌ت ‌ه خاوه‌نی ئه‌و دیدگا ئیسالمیی ‌ه بۆ تاوتوێكردنی مه‌سه‌له‌كان‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫هه‌ندێكیان ل ‌ه سۆنگه‌ی ئاماده‌یی بیرێكی چه‌پ‪ ،‬یان عه‌ملانی ل ‌ه پشتیانه‌وه‌‪‌ ،‬بێ سێ و‬ ‫دوو‪ ،‬هه‌ڵوێستیان ل ‌ه بابه‌ت ‌ه ئیسالمییه‌كان وه‌رگرتووه‌‪( .‬به‌یان) به‌و دید ‌ه كاری كردووه‌‪ ،‬به‌‬ ‫گرنگیشی د ‌هزانین ك ‌ه هه‌موو خاوه‌ن قه‌ڵه‌م و بیروبۆچوون ‌ه ئیسالمییه‌كانیش‪ ،‬ئه‌م ڕۆژنامه‌یه‌‬ ‫ب ‌ه ڕووبه‌رێك بۆ لێكدانه‌و ‌ه و بیروڕاكانی خۆیان سه‌باره‌ت ب ‌ه پێشهات و ڕووداوه‌كان بزانن‪.‬‬ ‫ل ‌ه ب ‌هرانبه‌ریشدا زۆر بواری تر هه‌ن ك ‌ه ڕۆژنامه‌ی (به‌یان) ب ‌ه ده‌ست ‌ه خوشك و براكانی‬ ‫تری ل ‌ه ڕۆژنام ‌ه و باڵوكراو ‌ه ئه‌هلییه‌كان ده‌به‌ستنه‌وه‌‪ .‬هه‌مووشامن كۆمه‌ڵێك كێش ‌ه و‬ ‫ئاسته‌نگی هاوبه‌شامن هه‌ن‪ ،‬ك ‌ه تا ئێستاش چاره‌سه‌ر نه‌كراون‪ .‬به‌شێك له‌وانه‌ش بریتین له‌‪:‬‬ ‫گرفتی ده‌ستخستنی زانیاری‪ ،‬كه‌میی سپۆنسه‌ر و هاوكاریی دارایی میدیای ئه‌هلی‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫قه‌یرانی دابه‌شكردن و گه‌یاندنی ب ‌ه زۆرینه‌ی شوێن و جێگه‌كان‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌موو ئه‌و كێش ‌ه ته‌كنیكی و داراییانه‌شدا‪ ،‬ئه‌وه‌ی جێگه‌ی دڵخۆشییه‌‪ ،‬ڕۆژ‬ ‫ل ‌ه دوای ڕۆژ ئه‌م میدیای ‌ه كاریگه‌رییه‌كانی زیاتر ده‌بن‪ .‬ل ‌ه ماوه‌ی ساڵی ڕابردووشدا بۆم‬ ‫ده‌ركه‌وت ك ‌ه پێوه‌ری به‌ره‌وپێشچوونی هه‌ر میدیایه‌ك‪ ،‬ئه‌ندازه‌ی كاریگه‌رییه‌كه‌یه‌تی له‌سه‌ر‬ ‫بڕیاری سیاسی و ئابووری و كۆمه‌اڵیه‌تی‪ ،‬نه‌ك ڕێژەی فرۆشنت و ده‌ستكه‌وتی دارایی‪.‬‬

‫‪Reklam‬‬