140124 amt 001

AUTO & MOTOR TECHNIEK DÉ K E NNISBRON VOOR AU T OMO T I V E PROF E S SION A L S

Garage-afval, last of lust?

THEMA MOTORVERVUILING

Praktische dieseltips van Kleinjan

Medicijnen tegen vier vervuilingsproblemen JANUARI 2014

WWW.AMT.NL

1

DEZE MAAND IN AMT Van Nieuwenhoven gaat groen Vakgarage Van Nieuwenhoven scoort met ebikes, scooters en scootmobielen. Volgens Caroline van Nieuwenhoven liggen hier ook voor andere bedrijven kansen.

16

Garantie of niet?

Federal Mogul geeft tips om fouten bij montage van stuur-, rem- en motordelen te voorkomen.

20

Passie voor oldtimers Beerens Classic Division stalt, onderhoudt en verkoopt oldtimers.

24

Werkplaatslaptop Mazda-dealer De Voorstad toont de voordelen van een Panasonic-Toughbook. Hoe doet zo’n laptop het in de werkplaatspraktijk?

28

Auto in beeld

Besparen met afval Is afval een kostenpost of een inkomstenbron? Autobedrijf DAGO laat zien wat zorgvuldig scheiden van afval oplevert.

52

Verleiden de foto’s die autobedrijven op Autotrader, Autotrack, Autoscout en hun eigen website zetten, de autoconsument om naar de showroom te komen? Hoe maak je eigenlijk goede occasionfoto’s?

42

Duurzaam tanken

Kleinjan Dieseltechniek groeit door

Green Planet is een tankstation met duurzame brandstoffen, een vergader- en informatiecentrum, maar ook een winkel, brasserie, terras en autobedrijf.

44

Dieselspecialist met vermogenstestbank helpt autobedrijven bij diagnose.

30

Bibberen bij bandenontwikkeling AMT ontwikkelt mee aan een toekomstige Continental winterband in het Conti-testcentrum in Lapland.

48

VASTE RUBRIEKEN

THEMA MOTORVERVUILING Motorvervuiling: oorzaken, gevolgen en oplossingen. En: presteert een gereinigde motor beter op de testbank?

34

Meer vermogen, minder verbruik Adiabatische RTU-motoren behalen een toprendement. Hoe werkt dat?

Ondernemen

4

Diagnosetips uit de praktijk

8

Diagnosetester getest

10

Vraag en antwoord

12

Autonieuws

14

Productinformatie

59

ATC-informatie

60

56 AMT | 2014

3

ONDERNEMEN

Strakke planning en hard werken

Hoe lever je 180 auto’s in zes weken af?

Nog nooit was een plug-in hybridemodel zo populair als afgelopen jaar. Oorzaak? 0%-bijtelling gedurende vijf jaar mits in 2013 op naam gezet. De Nederlandse Mitsubishi-dealers stonden voor een flinke uitdaging. Hoe lever je in korte tijd duizenden Outlander PHEV’s af?

Het is dinsdagavond 30 december 2013. De laatste van in totaal twaalf ‘PHEV-afleveravonden’ bij Mitsubishi-dealer De Auto Avenue in Tilburg. Rond 19.00 uur worden de laatste veertien kersverse PHEV-eigenaren verwacht. Altijd spannend, een nieuwe auto in ontvangst nemen, maar De Auto Avenue maakt er iets bijzonders van. Een feestje!

Wat gaat daar aan vooraf?

Strakke voorbereiding 180 afleveringen in zes weken tijd.

Dat klinkt als een uitdaging. “Dat was het zeker”, zegt eigenaar Marco van Veldhuizen. “De eerste orders kwamen in het voorjaar van 2013, terwijl de aflevering pas na de zomer zou zijn. We wisten dus dat het een druk najaar zou worden. We hebben besloten geen verlof meer te geven na augustus. De medewerkers verleenden alle medewerking waarna ik begon met het uitwerken van een planning. Wanneer komen de eerste auto’s binnen en voor wie zijn deze bestemd?”

Planning is key Chef werkplaats Ed Timmermans verzorgde de planning in de werk-

Eerst centrale uitleg en vervolgens persoonlijk in de auto. Alles wordt ingesteld en doorgenomen. Van Bluetooth tot navigatie en audio-instellingen.

4

AMT | 2014

Maak van het afleveren een feestje! De Auto Avenue Tilburg hield in totaal twaalf PHEV-afleveravonden en leverde zo 180 Outlander PHEV’s in zes weken af. plaats en vult aan: “Nagenoeg elke PHEV wordt geleverd met een uitgebreid multimediasysteem. Dat geeft veel inleerwerk naast een nulbeurt.

Ook moesten we veel accessoires in- of opbouwen. Van trekhaak tot alarmsysteem, van spoiler tot winterwielenset”. Timmermans bepleit eveneens dat de planning de sleutel was voor het slagen van de afleveringen: “Ik zette de jongere technici niet in op het monteren van een spoiler, maar wel op het verzorgen van de multimediainstellingen. De juiste persoon op de juiste taak. Verder planden we een of twee dagen in de week vrij van ander werk om alleen PHEV’s klaar te maken. Dankzij de planning van Marco wisten we exact wanneer de auto’s binnen kwamen en wanneer deze klaar moesten zijn. Heel belangrijk want per auto kan het

afleveringklaarmaken 2 uur tot wel 14 uur in beslag nemen”.

Upselling Ook de verkoop zat niet stil. Verkoopleider Leonard van de Wiel: “We hielden de klanten voortdurend op de hoogte. De klant waardeerde dit enorm, en zo’n contactmoment gaf ons de mogelijkheid aan upselling te doen. Zo verkochten we vaak alsnog een trekhaak of alarmsysteem. Ook vanavond zitten we niet stil. Een foto van een weggesmolten stopcontact bij een klant toont het gevaar van langdurig 10 A laden indien het thuisnet niet op orde is.

Door de klant goed voor te lichten verkopen we wellicht nog een thuislaadstation. Een win-winsituatie”.

Leren van ervaring Hoe gingen de vorige elf aflever-

www.amt.nl/januari2014

avonden? Timmermans: “Dit was ook nieuw voor ons en gedurende de weken hebben we geleerd hoe het beter kon. Twaalf tot vijftien auto’s is echt het maximum op een avond anders kun je de klant niet genoeg aandacht geven. Daarnaast kregen we in het begin iets meer vragen terug. Daar hebben we onze presentatie en uitleg op aangepast. Veelal zijn het klanten die ons nog niet kennen, een goede eerste indruk is dus erg belangrijk”.

Start van de avond Het is inmiddels 19.00 uur en de eerste nieuwe eigenaren druppelen binnen. Vaak met vrouw en kinderen. Dit wordt een speciale avond, dat staat vast. Naast een welkomstdrankje ontbreken ook de oliebollen niet op de een na laatste dag van het jaar. Na even bijpraten verplaatst

WWW.AMT.NL AMT maanddossier verdiept uw kennis

Garantie op onderhoud met VWE en Autotrust

Wilt u na het lezen van deze AMT nóg meer weten? Ga dan naar het maanddossier op www.AMT.nl. Daar vindt u wetenswaardige documenten, interessante artikelen en video’s behorend bij de informatie in deze AMTeditie. Ook treft u er links aan naar de belangrijke nieuwsbriefberichten en productnieuwtjes van de afgelopen maand. Mis het niet op:

VWE biedt sinds 2009 het Occasion Garant Plan aan. VWE werkt daarvoor nu nog samen met CarGarantie.

Vanaf 2014 werkt VWE samen met Autotrust. Hierdoor kan het autobedrijf via VWE nieuwe garantiediensten aanbieden, zoals garantie op onderhoud.

De samenwerking tussen VWE en Autotrust moet zorgen voor meer gemak en flexibiliteit voor autobedrijven. Tot nu toe was het alleen mogelijk om garantie op occasions te geven. De nieuwe garantiedekkingen sluiten volgens VWE beter aan bij de veranderende behoeften van het autobedrijf.

ADVERTENTIE

www.amt.nl/januari2014 het gezelschap zich onder leiding van Van de Wiel naar de op dat moment nog donkere werkplaats.

We gaan van start.

bruggen een PHEV omhoog zodat geïnteresseerden ook de onderkant kunnen bekijken. Vervolgens gaat de individuele aflevering van start.

Belangrijke tips In de werkplaats staan veertien Outlander PHEV’s verscholen onder doeken. Eerst volgt een korte presentatie. “Het scheelt enorm veel tijd door deze uitleg in één keer te doen aan veertien klanten”, zegt Timmermans.

Verkoopleider Van de Wiel gaat van start met belangrijke tips: “Zet de auto altijd in P of N bij het uitstappen. Je hoort namelijk niet of de motor ‘loopt’ en zonder dat je er erg in hebt kan de auto gaan rijden als je hem niet afzet”. Ook volgt een korte uitleg over de verschillende aandrijvingsvormen en de diverse regeneratiestanden. Hybride rijden is toch net even anders.

Timmermans sluit de presentatie af met uitleg over het multimediasysteem waaronder ‘remote control’, het aansturen van bijvoorbeeld de standkachel via de smartphone.

Dan is het tijd voor de onthulling.

Het licht in de werkplaats gaat aan, en de doeken gaan van de auto’s.

Als toetje gaat op een van de hef-

Persoonlijke uitleg Jan van Beek neemt zijn witte PHEV in ontvangst en krijgt gedurende een uur persoonlijke uitleg van Timmermans. Van Beeks smartphone wordt aan de WiFi van de PHEV gekoppeld voor de ‘Remote Control’.

Hierna volgt uitleg over de audio, Bluetooth, navigatie en diverse andere knoppen en mogelijkheden.

Buiten de auto geeft Timmermans extra toelichting over de laadkabel en het aansluiten hiervan.

Waarom koos Van Beek voor de Outlander PHEV? “Ik lever mijn lease Audi Q5 2.0 TFSI in. Ja, dat is een stap terug qua afwerking en vermogen, maar de Outlander valt me absoluut niet tegen. De auto biedt genoeg ruimte, heeft 4wd voor de wintersport en een automaat was ik al gewend. En ook niet onbelangrijk.

Het bespaart me 700 euro in de maand aan bijtelling. Daar kun je toch geen nee tegen zeggen?”

Tip: Kijk voor meer foto’s in ons maanddossier via www.amt.nl/ januari2014 .

Autoverkopers kunnen met het Occasion Garant Plan garantie geven op voertuigen tot tien jaar oud, die niet meer dan 200.000 kilometer gereden hebben. Nieuwe mogelijkheden zijn het verlengen van de garantietermijn en het afsluiten van een verzekering na onderhoud aan een voertuig.

Autotrust is sinds 2005 specialist op het gebied van garantieverzekeringen voor particulieren en autobedrijven. Via www.autotrust.nl biedt het bedrijf de verzekeringen aan. Het Occasion Garant Plan-garantielabel wordt via het dienstenplatform van VWE aangeboden.

COMMENTAAR Kansen missen, kansen pakken Post van BMW Motorrad. Er kan een productiefout zitten in het achteraslager van mijn BMW F800ST-motorfiets uit 2008. Als ik me bij de BMW Motorrad-dealer meld, doet die een snelle controle en zo nodig een gratis reparatie. Ik kan een week later terecht. Alle tijd om te googelen.

Ik zie gruwelijke beelden van verweerde achteraslagers met vele millimeters speling. Een YouTube-video toont hoe de aandrijfriem (ja, die heeft zo’n BMW) een paar millimeter over de achteraspoelie uitsteekt.

Als de eigenaar de motor opbokt en het achterwiel ronddraait, loopt de riem geleidelijk terug naar waar die hoort: links tegen de opstaande rand van de poelie. Mijn riem ligt altijd links tegen de opstaande rand.

Over mijn achteraslager maak ik mij dus geen zorgen. Als ik me een half uurtje verlekkerd heb aan al het moois in de BMW-showroom, bevestigt de receptionist dat. Wel merkt hij op dat mijn voorband lelijk aan het cuppen is. We spreken af dat hij belt zodra de nieuwe Michelin Pilot Road 4 binnen is.

Weer thuis, zie ik het meteen: de aandrijfriem ligt niet aan! Hij steekt een paar millimeter rechts uit over de poelie. Op mijn telefoontje wordt lauw gereageerd: “Dat kan wel zijn, maar dat ligt niet aan ons. Misschien is de achteraspoelie versleten, die zag er niet best uit”.

Een paar dagen later staat mijn BMW bij motorfietsbedrijf BTH. “Als die poelie versleten is, stop ik met dit werk”, zegt eigenaar Hennie Derksen.

Ik laat hem alleen en keer aan het eind van de dag terug. Hennie legt uit dat hij de beschermkappen heeft gedemonteerd, de riemspanning heeft gecontroleerd, de voorste poelie heeft onderzocht, nog eens een rondje is gaan rijden en toen..., toen ontdekte hij het. De centrale asmoer zat niet meer dan handvast. Hennie heeft hem netjes op het voorgeschreven moment gezet.

Eén keer raden wie die nieuwe voorband gaat leveren.

Erwin den Hoed Adjunct hoofdredacteur

AMT | 2014

5

ONDERNEMEN

Jouw schadeherstelervaring is slim gereedschap waard!

Schadeherstel is emotie. Als je van een mooie schade weer een mooie auto maakt, kun je met recht trots zijn op je werk. En dan maakt het niet uit of je moet slijpen, lassen, richten en spuiten of dat je ‘alleen maar’ hoeft uit te deuken zonder spuiten. AMT is op zoek naar schadeherstel waar jij trots op bent. En natuurlijk belonen we je foto’s en verhaal met praktisch gereedschap!

Wij belonen je met deze vijfdelige bekledingsvorkenset van Sonic Equipment.

Het gaat er niet om wat voor klus het was. Het gaat er om dat jij er trots op bent. Vertel AMT het verhaal erachter en stuur ons ‘voor’ en ‘na’ foto’s.

De schadeherstelbranche staat onder druk. Het waarom is al vaak genoemd: de gestuurde schadestroom eist steeds meer efficiëntie, het aantal ongelukken in het verkeer neemt af en door de populariteit

onderscheiden. In AMT 2 laten we zien hoe schadehersteller Rolph van Markus de kansen pakt die er wel zijn. Sleutelwoorden daarbij zijn: innovatie, samenwerken, creativiteit en vakmanschap. Overigens schreven we al eerder over ondernemers die het maximale uit schadeherstel halen. Auto(schade)bedrijf Ambting is daar een goed voorbeeld van.

ADVERTENTIE

AMT is op zoek naar het verhaal achter een schadeherstelklus waar jij trots op bent.

van autootjes uit het A- en Bsegment neemt ook het gemiddeld schadebedrag af.

Bij de pakken neerzitten dus maar? Absoluut niet! Juist als het moeilijk wordt, krijg je de kans je te

DÉ TURBO SPECIALISTEN VAN NEDERLAND SINDS 1985 NIEUW - RUIL - REVISIE www.turbochargers.nl T. 033 - 46 55 379

6

AMT | 2014

Alle reden om trots te zijn Voor nu zijn we op zoek naar schadeherstel waar jij trots op bent.

Dat mag een megaschade zijn, maar dat hoeft helemaal niet. Het gaat er

www.amt.nl/januari2014

alleen maar om dat de klus voor jou bijzonder was. Dat kan zijn omdat het een bijzonder lastige klus was, omdat je een (voor jou) nieuwe reparatietechniek hebt gebruikt, omdat je er een klant écht gelukkig mee hebt gemaakt, omdat het resultaat oogverblindend was of om een heel andere reden.

Heb je zo’n klus gedaan? Vertel AMT je verhaal, stuur het naar AMT@ reedbusiness.nl en stuur er een paar mooie ‘voor’ en ‘na’ foto’s bij.

Wij belonen je inzending met een vijfdelige bekledingsvorkenset van Sonic Equipment.

WWW.AMT.NL Gemist in de Nieuwsbrief?

Waar kiest u voor ?

Wilt u voldoen aan de APK norm...

PLATENBANK

Daling autoverkoop stopt nog niet We zijn eruit, de autoverkopen over 2013 vallen eigenlijk best mee. Of misschien beter: niet zo erg tegen. Dankzij een voorspelbaar verkooprecord in december.

Met als vervelend bijverschijnsel dat daardoor de prognose voor 2014 verandert van een iets aantrekkende markt, naar weer een daling. Of kan het opnieuw meevallen in 2014?

Hoe ver groeit de verkoop van winterbanden via internet?

Profile Tyrecenter en Winterbanden.nl melden een spectaculaire groei van de winterbandenverkoop via internet. Een ander verkoopkanaal heeft Winterbanden. nl niet, die levert via partners in hun Selected Dealer Netwerk. Daar bieden ze nu zelfs daglevering.

Maar koopt straks echt iedereen zijn (winter)banden via internet?

Bovag-systeem voor bijtelling autobedrijven Wie een auto van de zaak gebruikt moet voor de belastingdienst bijtelling opgeven. In het bijzonder moet tegenwoordig de werkgever dat doen. Die moet dus berekenen hoeveel bijgeteld dient te worden, op basis van welke auto hijzelf en eventuele medewerkers rijden.

Ook voor universele autobedrijven kan daartoe nu het Bovagprogramma BARS worden ingezet.

Wat is daarvan het voordeel?

Merkspecialisten vinden op Voordeelgarage.nl

...of wilt u uw diensten meer (gemotiveerd) kunnen verkopen?

Internet en social media maken heel wat los in de autobranche, zowel bij de aanbod- als vraagzijde.

Een nieuwe richtingwijzer is Voordeelgarage.nl, waar universele autobedrijven te vinden zijn met een merkspecialisatie, al of niet in combinatie met lidmaatschap van een garageformule. Hoe vangt u de klanten die massaal over de elektronische snelweg razen op zoek naar het beste aanbod?

Remmentest- en diagnosebanken

Tesla opent Supercharger snellaadstations in Nederland Miljoenste Coldax-accu naar Autoprofi/Automat Hoogeveen Wat waren de trends in de autobranche in 2013?

Autoverkoop 17 procent gedaald in 2013 Tevreden klanten en efficiĂŤnter werken in het autobedrijf met Claire

Advies nodig?

BEL 0348 - 477000 Wij zijn niet alleen equipmentleverancier maar zijn nog liever uw partner in werkplaatsbusiness!

Deze berichten kunt u nalezen in het maanddossier www.amt.nl/januari2014. Elke week de nieuwsbrief ontvangen?

Ga naar www.amt.nl/nieuwsbrief.

AMT | 2014

7

DIAGNOSETIPS UIT DE PRAKTIJK

AMT BELGIË

Sergoyne Diagnostics is een diagnose- en opleidingscentrum. “Het is onze missie ervoor te zorgen dat garagebedrijven gewapend zijn om diagnose te stellen aan moderne wagens”, zeggen diagnosetechnici Jeroen Vertongen en Niels Andries. Dit doet Sergoyne met knowhow en tools. Volstaan die niet, dan doen klanten een beroep op het diagnosecentrum.

Een garagehouder heeft een Volkswagen Golf VI van het bouwjaar 2010 in de werkplaats staan met een storing in het ABS-systeem.

De auto geeft een foutcode op de wielsensor linksvoor. De garagehouder vervangt de wielsensor, maar de storing blijft aanwezig. Hij zoekt verder maar komt er niet uit. Hij brengt de auto naar Sergoyne Diagnostics.

Systeemkennis Jeroen vervolgt: “De sensor is al vernieuwd en acht ik niet als de veroorzaker. Om verder te kunnen met het oplossen van deze storing, is de nodige systeemkennis vereist.

“Wanneer we een storingswagen binnen krijgen, De wielsnelheid komt vragen we ons vaak af: Hoe komt het dat het garanamelijk niet binnen in de ABS ECU. Wat zit gebedrijf geen oplossing vindt voor de betrefer tussen de wielsenfende storing?”, zegt Jeroen Vertongen, eigenaar sor en ABS ECU? En van Sergoyne Diagnostics. “Had hij niet de juiste wat heeft de sensor apparatuur? Of was het een gebrek aan systeemnodig om te kunnen kennis waardoor hij geen oplossing vond? Om functioneren? Voedit te achterhalen starten we onze diagnose wel ding? Massa?” Jeroen eens met dezelfde apparatuur als het garagebegaat op zoek naar het drijf, indien we deze zelf ter beschikking hebben schema. In de diagnonatuurlijk. De garagehouder werkt met een Bosch sehandleiding in ESI Meten is weten. Waar verdwijnt het signaal van de wielsensor onderweg naar de ABS ECU? KTS en die hebben wij ook, dus we gaan hiermee vindt hij de nodige aan de slag.” informatie. “De wielsensor is een Hall-sensor en versie, via de voeding- of massadraad richting geen inductieve sensor zoals die veel voorkomt.

Uitlezen foutcodes stuurdoos gestuurd. Bij deze Golf VI verwacht ik Iets om rekening mee te houden met het meten.

Jeroen sluit de Bosch KTS aan op de Golf IV en signaalvormen op de massadraad, althans dat Het schema in ESI geeft me verder voldoende zoekt naar het aanwezige ABS-systeem. De Golf is is wat de informatie uit ATIS en ESI mij vertelt. informatie over waar ik moet meten, en hoe het voorzien van een Teves MK70 ABS/ASR-systeem Echter wanneer ik het meetresultaat bekijk zie ik signaal van de wielsensor bij de ABS ECU terecht en de KTS vindt foutcode ‘0087 Toerentalsensor iets vreemds. De voeding aan de sensor is in orde, komt. Ik kan aan de slag!” linksvoor’. Jeroen: “Dat klopt met het verhaal van maar de massa en de bijhorende signaalvorming de garagehouder, maar ik wil meer weten”. Hij ontbreken.” Deze eerste meting was met contact Meten is weten klikt door en ziet ‘foutcode aanwezig’ staan. “Dat aan en draaiend wiel. Jeroen herhaalt de meting zegt me dat het een harde fout betreft die continu “Ik start onze scope op en begin te meten bij de met contact aan maar met de stekker van de wielaanwezig is, en dus ook niet is te wissen.” Jeroen wielsensor. Deze sensor heeft twee draden. Een sensor los. Hij meet precies hetzelfde signaal. maakt een proefrit en leest live de wielsnelheden voor de 12V-voeding, de andere hangt aan massa. uit. Zoals verwacht blijft de snelheid van het linker Beide draden komen uit de stuurdoos. Het signaal Draadbreuk? voorwiel te allen tijde nul. van de wielsnelheid wordt, afhankelijk van de “Ik vermoed dat de massadraad tussen de wielsensor en ECU onderbroken is. Gezien de eerder geconstateerde ‘harde fout’ ga ik op zoek in het schema naar de verbinding tussen beide onderVoeding op de sensor = 13.6V delen. Eenmaal gevonden meet ik de spannings(wagen aan de lader), deze is dus perfect in orde! val over de draad tussen de ECU en wielsensor.

Bingo! Hier klopt duidelijk iets niet. Een draadbreuk is de oorzaak van dit probleem. Had de garagehouder dit eerst gemeten, hij had tenslotte de beschikking over dezelfde informatie, dan was vervanging van de wielsensor niet nodig geweest.” Jeroen belt nog even met de garagehouMassa op de sensor = ???, deze is duidelijk niet in orde! der en legt hem uit wat de oorzaak was. Jeroen: “Ik heb hem ook uitgelegd hoe hij een volgende keer de beschikbare informatie goed kan vinden in zijn KTS. Het leverde weer een tevreden klant op en daar doen we het tenslotte voor!”

De voeding op de wielsensor is prima in orde, maar van het massasignaal klopt weinig.

8

AMT | 2014

www.amt.nl/januari2014

10

Uw werkplaats: Onze zorg.

DIAGNOSETESTER GETEST “Snel”, “Intuïtief te bedienen”, “Kan 95% van het wagenpark aan”, “Diepgang op OEM-niveau”. Leveranciers van diagnosetools zijn meestal erg enthousiast over hun producten. Maar hoe werkt zo’n apparaat in de praktijk? Technisch Specialist Frank Bouman pakt een diagnosetool uit en gaat er meteen mee aan de slag in zijn werkplaats. Zijn oordeel? Lees maar…

Unboxing het Cartrend autodiagnoseapparaat De trend dat de autobezitter zelf zijn onderdelen inkoopt via webshops kenden we al. Nu zien we ook goedkope diagnoseapparaten in webshops verschijnen. Volgens de productbeschrijvingen en reviews zijn ze uitermate geschikt voor het zelfstandig diagnose stellen aan en repareren van de eigen auto. Dat het meestal gaat om een EOBD-scanner, die alleen emissiegerelateerde systemen uitleest, wordt niet duidelijk vermeld. AMT wilde wel eens zien wat zo’n diagnoseapparaat echt kan.

Eerst dus maar eens zo’n apparaat aanschaffen via een webshop. We kozen voor het Cartrendautodiagnoseapparaat van Conrad. Bestelproces en levering verlopen vlekkeloos. Het Cartrenddiagnoseapparaat is een handheld scanner.

Voeding komt van de OBD-connector. Foutcodes worden via het éénregelig display weergegeven, waarna in een papieren handboek de omschrijving in het Engels of Duits kan worden opgezocht.

Tevens is een CD-rom bijgeleverd met daarop een foutcodedatabase. Laten we eens kijken hoe het de Cartrend in de praktijk afgaat.

In de werkplaats Het gaat hier om een OBD-II scanner. Voertuigen met een benzinemotor vanaf 2001 komen dus in aanmerking voor een praktijktest. Als we een diesel willen testen, moet die van na 2004 zijn.

We testen op een Honda Civic Ima van 2004. De Honda heeft een brandend motorstoringslampje en volgens de Cartrend is foutcode P0134 opgeslagen in het OBD-II geheugen. De beschrijving volgens de CD-rom bij deze foutcode is ‘O2 sensor CKT No activity (Bank 1 Sensor 1)’. De opbouw van de communicatie met het motormanagement gaat snel. Net als een APK-reader scant de Cartrend de protocollen af tot het juiste is gevonden.

Tot zover gaat het dus goed. Normaliter zal de technicus graag enkele meetwaarden willen bekijken bij een dergelijke foutcode. Hiervoor is de Cartrend niet geschikt. Het bekijken van meetwaarden wordt immers niet ondersteund. Ter controle lezen we de Honda nogmaals uit, maar dan met de APK2-reader. Ook nu vinden we de P0134 storing.

10

AMT | 2014

Heilige graal Is diagnose stellen dan zo eenvoudig? Volgens de reviews in de webshop hebben kopers die ons voorgingen hun auto zelf, zonder tussenkomst van een professioneel autobedrijf, kunnen repareren. Nee, zo eenvoudig is het niet. Een foutcode is geen heilige graal. Een foutcode is het startpunt van de diagnose, niet het eindpunt. Stel dat we nu in de Honda klakkeloos de voorste lambda-sonde vernieuwen, dan lossen we wellicht de storing op.

Na opstarten van de diagnose voert de Cartrend een automatische protocolscan uit.

Er is een foutcode aanwezig. De Cartrend leest alleen emissiegerelateerde systemen uit!

De Cartrend wordt geleverd met opbergtas en foutcodeopzoekboek.

Maar de kans dat we de storing niet oplossen is net zo groot. Immers zijn er vele andere mogelijke oorzaken te noemen, als een defecte zekering van de verwarming van de lambda-sonde of een overgangsweerstand in de bedrading van de lambda-sonde. Met name bij complexe storingen is uitlezen van de storingscode niet voldoende.

Denk aan storingen gerelateerd aan de luchtmassameter, bijvoorbeeld een P0101, waarbij niet de luchtmassameter de boosdoener is, maar een vervuild gasklephuis de luchtaanzuiging zo beïnvloedt dat het P0101 signaal luchtmassameter te klein gezet wordt. In deze gevallen heb je naast een compleet diagnoseapparaat ook een dosis systeemkennis en goede technische documentatie nodig.

Mag de Cartrend blijven?

In het kader van deze rubriek moeten we deze vraag beantwoorden. Nee, de Cartrend mag niet blijven. Het apparaat biedt een professional te weinig. Echter, het zou beter zijn de vraag anders te formuleren: Gaat de autobezitter nu zelf diagnose stellen? Zonder de drie-eenheid kennis, informatie en tools zal dit ook voor de autobezitter, ondanks het bezit van een Cartrend diagnoseapparaat, een pittige klus zijn. En zoals altijd geldt ook hier: gokken is dokken!

Durft u het aan?

Alleen de code wordt weergegeven, niet de omschrijving. Maar zelfs al heeft hij die omschrijving, kan de autobezitter dan een goede diagnose stellen?

Durft u het aan om uw diagnose-equipment te laten testen in de alledaagse diagnosepraktijk van Frank Bouman?

Mail dan naar amt@reedbusiness.nl.

Kijk voor nog veel meer reviews van diagnoseapparatuur en EOBD-scanners op www.amtdiagnosewijzer.nl.

www.amt.nl/januari2014

2UILPRODUCTEN UIT VOORRAAD LEVERBAAR #OMMON RAIL POMPEN EN VERSTUIVERS 6ERDELER EN LIJNPOMPEN 2UILPRODUCT TOPPRODUCT 4ESTEN VAN "RANDSTOFPOMPEN 6ERSTUIVERS 0OMPVERSTUIVERS "ENZINE INJECTOREN

$% 30%#)!,)34 ).

"2!.$34/&3934%-%.

6/%245)'34/2).' $)!'./3% 4%34%.

2%6)3)% %. 2%0!2!4)%

$IAGNOSE AAN 6OERTUIGEN 6OERTUIGTESTS IN TESTCABINE 2OET端LTER REINIGING EN INBOUW 4RAINING AAN TECHNICI

"/3#( $%,0() $%.3/ 6$/ 34!.!$9.% 4%(!' 9!.-!2

GEZIEN OP FACEBOOK

WWW.AMTGARAGEFORUM.NL

Onderstaande foto’s kwamen afgelopen maand langs op de AMT Facebookpagina. Bent u zelf ook iets leuks tegengekomen in de werkplaats? Deel het met ons via www.facebook.com/AMTautotechniek.

Garagebedrijf Halici: “Hij is zo krom als een banaan”.

Daar moet duidelijk wat rechtgezet worden.

Opgelost dankzij AMT Garageforum!

Autobedrijf Klein: “Wat is hier niet goed?”

Heeft u een autotechnisch probleem waar u niet uitkomt? Vraag uw collega’s om raad op AMT Garageforum. En wellicht komt úw kennis anderen van pas. Op www.amtgarageforum.nl wordt iedereen wijzer. Onder meer deze storing kwam in AMT Garageforum tot een oplossing:

Begrenzing na reset Autobedrijf Wil Teurlings: “Deze waterpomp van een Audi A3 was hard aan vervanging toe!”

Bart Ebben: “Zelfs een Citroen C1 heeft voldoende motorolie en regelmatig onderhoud nodig...”

Bosch Car Service Jan Wals: “Je vraagt je dan toch af waarom bepaalde constructies de rit niet uitrijden”.

Vos diesel service: “Ik denk dat de koppakking gesneuveld is bij deze Renault Kangoo”.

Een Renault Trafic van 2007 met 2.5 9GU dieselmotor heeft problemen met het roetfilter. De autotechnicus heeft de regeneratie opgestart maar de elektronica blijft aangeven dat het roetfilter vol zit. Op advies van een Renault-dealer is de ECU gereset en zijn de verstuivers opnieuw ingeleerd. Dat bracht geen verbetering. De autotechnicus liet het roetfilter reinigen en 62 gram as werd verwijderd. Na montage waren er geen storingen meer en de Trafic loopt weer goed. Tot de autotechnicus een proefrit maakt. Bij 90 km/u lijkt de Trafic begrenst. De autotechnicus raadpleegt de dealer maar die ziet ook niets vreemds. Wat nu?

Hij plaatst het probleem op AMT Garageforum.

De autotechnici op AMT Garageforum duiken op dit merkwaardige probleem en vele reacties volgen. Smoort de auto niet? Is de turbodruk in orde? De autotechnicus geeft aan dat alles in orde is. Het lijkt op een begrenzing net als bij een vrachtwagen. Er volgen

meer tips. Zijn de injectoren in de juiste volgorde ingeleerd? Staat de auto niet in transportmodus?

De autotechnicus geeft aan dat hij nogmaals alles heeft nagelopen.

Alles is in orde. Van het drukverschil over het weer gemonteerde roetfilter, tot de instellingen in de ECU. Ook een harde reset helpt niet.

De autotechnicus besluit de Trafic weer bij de dealer neer te zetten en na een software-update is het probleem verholpen.

Maar wat was nu de oorzaak?

Zelfs de dealer wist het niet en had dit nog niet meegemaakt. Een autotechnicus van een universeel garagebedrijf herkent later alsnog de storing: “Ik heb dit ook eens gehad en het bleek dat een parameter in de computer stond ingesteld op Arabische landen. Daar geldt een maximum snelheid van 90 km/u.

Waarschijnlijk is deze instelling na de software-update weer veranderd naar Europa. Ik heb me toen ook gek gezocht naar de oorzaak tot mijn oog op deze instelling viel.

Dit was ook bij een Trafic na het resetten van alle parameters. Wellicht hebben jullie er wat aan”.

Meer interessante technische problemen Vind AMT leuk! www.facebook.com/AMTautotechniek

12

AMT | 2014

Op AMT Garageforum vindt u veel meer interessante technische problemen.

Zelf een vraag of nuttige tip? Ga naar www.AMT.nl en klik op het tabblad Garageforum, of kies direct www.amtgarageforum.nl.

www.amt.nl/januari2014

VRAAG VAN DE MAAND

Accupool los, accu opnieuw aanmelden?

Kun je bij een auto met een ‘intelligente accupool’ de accu verwijderen en weer aanbrengen (i.v.m. een reparatie) zonder dat je deze zelfde accu weer moet aanmelden? Als universeel autobedrijf beschikken wij namelijk niet over alle aanmeldingsmogelijkheden.

Voor het officiële antwoord leggen we de vraag voor aan Laurent Sijs.

Hij is sales en marketing manager bij Johnson Controls, de fabrikant van Varta-accu’s: “Als het Battery Management System (BMS) een andere batterijspanning waarneemt, zonder dat het systeem stroom in of uit de batterij heeft zien gaan, keurt het systeem in veel gevallen de batterij af. Die dient dan opnieuw aangemeld te worden. Hetzelfde geldt als er starthulp wordt gegeven die niet door het BMS herkend wordt.

Dus in de meeste gevallen moet na het verwijderen van de klemmen een aanmelding van de batterij

uitgevoerd worden met behulp van diagnose-apparatuur”.

Job la Riviere van Midtronics, leverancier van acculaders, is het daar niet mee eens: “Met een goede lader moet het lukken. Zolang er maar wordt gezorgd voor een stroomvoorziening die niet onderbroken wordt”.

Dus gaan we op zoek naar een officieus antwoord. En dat krijgen we met een kort belrondje langs enkele AMT Garageforum-Topmonteurs.

Zij zijn unaniem in hun antwoord: “Ik haal wel vaker een accupool los bij een auto met BMS. Daarna hoef je de accu echt niet opnieuw aan te melden”. Ze adviseren wel de accu niet tussentijds bij te laden en ook niet weken buiten de auto te laten staan: “Neem geen risico en zorg dat de ladingstoestand van de accu tussen uitbouwen en weer inbouwen onveranderd blijft”.

Ook bij starthulp is aanmelding niet nodig: “Tenminste, als je daarvoor

Kun je de polen van een accu met batterijmanagementsysteem loskoppelen zonder de accu daarna weer aan te melden? het boostpunt, (ook wel satelliet) dat op dit soort auto’s zit, gebruikt.

Dan loopt de stroom namelijk via de batterijsensor”.

Dus nee, voor deze reparatie hoeft het autobedrijf de accu niet te kunnen aanmelden. Bij accuvervanging

is aanmelding van de accu echter wel nodig. Wie dus een graantje wil meepikken van de golf aan accuvervangingen die er bij deze moderne auto’s met BMS aankomt, zal toch een accu moeten kunnen aanmelden.

“Het MIL-lampje moet gaan branden wanneer het contact wordt ingeschakeld, maar nergens staat dat het uit moet gaan als de motor loopt. Op AMT Live bleek dat veel keurmeesters denken dat het lampje ook weer uit moet gaan, maar dat klopt niet”, zegt Martin Pardoel van PSB. “In artikel 45b op pagina 136 wordt uitsluitend de keuringseis genoemd die gaat over de werking van het MIL-lampje en niet die over de oorzaak van het brandende lampje. Antwoord C was alleen juist geweest als daar had gestaan: Goedkeur, als de foutcodes geen aanleiding geven tot afkeur, de status van de MIL-lamp overeenkomt met de status in de

EOBD-scanner en bij de uitlaatgastest de voorgeschreven normen niet worden overschreden.”

MIL-lampje blijft branden tijdens APK Tijdens AMT Live testte PSB de kennis van de APK-keurmeesters.

In december publiceerde AMT de vragen en de antwoorden op AMT.nl. E.M. van Wenum uit Winterswijk vraagt zich af of een van de antwoorden wel juist is. PSB geeft extra uitleg.

Een vraag die Particuliere School Benschop stelde was: “Tijdens de EOBD-test van een voertuig, datum eerste toelating 10 februari 2006, ziet de keurmeester dat het MIL-lampje op het dashboard gaat branden als hij het contact aan zet.

Wanneer hij de motor start gaat het lampje niet uit. Wat is nu de juiste keuringsbeslissing?”

De deelnemers konden kiezen uit de antwoorden: A. Afkeur, het lampje moet uitgaan nadat de motor is gestart.

B. Goedkeur, als het lampje maar gaat branden als het contact wordt aangezet.

C. Goedkeur, als bij de uitlaatgastest de voorgeschreven normen niet worden overschreden.

Het juiste antwoord is B. Maar waarom niet C? PSB werkt niet met het APK-boek van de RDW maar met het eigen gele boek. Dat is nu ook als app op de iPad beschikbaar. Op pagina 136 van dat door de RDW erkende boek staat: “De aanwezigheid en de goede werking van de waarschuwingsinrichting van het emissiegerelateerd diagnostisch boordsysteem wordt visueel of auditief gecontroleerd. De waarschuwingsinrichting in het voertuig moet gaan branden of een akoestisch signaal geven als het contact wordt ingeschakeld”.

Elke maand selecteert de redactie een vraag of tip van de maand. Deze belonen we met een zesdelige schroevendraaierset in handige hoes van Rodac, onderdeel van SAM Group. Deze maand gaat die naar J. Schouten uit Alphen aan den Rijn.

Een vraag? Mail de redactie U kunt uw vraag, opmerking of tip mailen naar: amt@reedbusiness.nl.

De redactie kan vragen inkorten of samenvatten, zonodig worden inzendingen anoniem gepubliceerd. Praktische autotechnische vragen stelt u op www.amtgarageforum.nl.

AMT | 2014

13

AUTONIEUWS

BMW M3/M4: toch maar turbo Na de scheiding vorig jaar van de 3 Serie in een 3 sedan en 4 coupé brengt BMW in de loop van dit jaar de traditionele toppers terug. Er verschijnt weer een M3 sedan die eerder was weggevallen, en een technisch gelijke M4 coupé. Maar niet meer met een geheel eigen, op sportiviteit gebouwde M-krachtbron.

Voor de liefhebber, vermoeden we, zullen de vorige generaties van de M3 en M5 tellen als de begeerlijkste en later als klassieker gezochte versies. De laatste waarin de M-afdeling van BMW zich mocht uitleven in eigen V8 en V10 motoren.

Raszuivere hoogtoerige sportaggregaten, bewust geen turbomotoren, zei Motorsport GmbH daar zelf van. Na de M5 schakelt nu ook de M3/M4 toch over op turbo. Zuiniger, en dichter bij de standaard motorenserie.

Meer voor minder In plaats van een 4.0 V8 met nog niet eens directe injectie krijgen de nieuwe Emmen een opgewaardeerde 335i zescilinder. Wel met directe injectie, dubbele VANOS nokkenasverstelling en Valvetronic variabele klepbediening aan inlaatzijde.

En twee parallelle turbo’s, per drie cilinders een aparte turbo.

Net als bij de huidige M5 (4.4 dubbelturbo V8) komt er met gerichte tuning van een grote-serie motor meer kracht vrij dan de V10 en V8 semiracemotoren hadden. In het geval van de M3 komt 8 kW meer vermogen en, typerend voor een turbomotor, een fors hoger koppel (+ 150 Nm) beschikbaar. Tot op zekere hoogte blijft het hoogtoerig karakter behouden. Maximaal vermogen vereiste echter geen 8.300 t/min meer, de 317 kW van de M3 en M4 is tussen 5.390 en 7.000 t/min paraat. Een beetje meer dan de 335i nodig heeft om aan 225 kW te komen, tussen 5.800 en 6.000 t/min.

En dan het koppel, bij turbomotoren doorgaans niet afhankelijk van een sneldraaiende motor. Zo ook hier, er is 550 Nm beschikbaar vanaf 1.800 t/ min, tot aan het toerental waar maximaal vermogen intreedt. De hogetoeren V8 was pas volledig bij de les met 3.900 toeren, en gaf daar 400 Nm koppel. Zo is de nieuwe M3 in trekkracht een stuk sterker dan de vorige, maar wat zwaarder zal tellen is het desondanks veel lagere brandstofverbruik. Officieel gemiddeld 8,3 l/100 km, een volle liter minder dan bij de V8.

Koolstofvezel standaard Aan het lagere verbruik helpt ook de inspanning voor lichte bouw, tegen de 100 kilogram lichter dan de vorige M3 coupé. Was er ooit de heel speciale versie CSL met koolstofvezel kunststof dak,

14

AMT | 2014

Hierbij zou je toch een transparante plexiglas motorkap willen hebben, met die motor en de carbon veerpootsteun?

Hij is er weer, de M3 sedan om zwarte strepen te trekken. Let op het detail: goudgele remklauwen duiden op koolstofvezelcomposietremmen als optie. dat is nu standaard. Ook de cardanas, de uitlaateinden en de veerpootbrug onder de motorkap bevatten koolstofvezel. Meer aluminium in plaats van staal spaart 5 kilogram in de voorwielophanging, en 3 in de multilinkachteras.

In die as zit standaard een Active M differentieel,

met elektronisch gestuurde sper die de koppelverdeling links/rechts kan aanpassen voor ‘torque vectoring’. Waar BMW niet zo braaf is als in het verlaagd brandstofverbruik: de top is volgens ‘herenafspraak’ begrensd op 250 km/h, maar een Drivers Package maakt daar 280 km/h van.

www.amt.nl/januari2014

M A N A G E M E N T > Bedrijf > Onafhankelijk autobedrijf

Vader Bert (rechts) was achtereenvolgens dealer van Simca, Mazda en Nissan.

Zijn kinderen Bart en Caroline hebben het bedrijf overgenomen, zijn lid geworden van Vakgarage en hebben Green2Go opgericht.

Elektrisch vervoer biedt kansen voor autobedrijf

Het gemengde bedrijf

Het gemengde bedrijf van Autobedrijf Van Nieuwenhoven bestaat uit een onbemand tankstation van Texaco, een Vakgarage, een erkend Nissan-reparateurschap en uit Green2Go.

Caroline en Bart van Nieuwenhoven hebben een ‘gemengd bedrijf’. De werkplaats, de autoverkoop en het tankstation zorgen allemaal voor omzet, maar om het bedrijf nog gemengder te maken, worden ook elektrische vervoermiddelen – fietsen, scooters, scootmobielen en auto’s – verkocht. Volgens Caroline van Nieuwenhoven liggen hier ook voor andere bedrijven kansen.

In 2008 stappen Bart en Caroline van Nieuwenhoven (broer en zus) het autobedrijf van hun vader in, dat ze later in een VOF van hem overnemen.

Sindsdien is Bart verantwoordelijk voor het technische gedeelte van ‘Autobedrijf van Nieuwenhoven’ in Nederweert-Eind (Limburg) en is Caroline dat samen met haar man Robert voor het commerciële gedeelte. Het bedrijf heeft dan nog een dealerschap van Nissan, maar Bart en Caroline vinden het dealerschap te veel op de voorgrond staan. In de dagelijkse beleving van veel klanten is het vooral ‘Nissan-dealer Van Nieuwenhoven’, terwijl de nadruk veel meer zou moeten liggen op het feit dat Van Nieuwenhoven al veertig jaar een dorpsgarage is, waar alle merken auto’s welkom zijn. Caroline: “Veel klanten met een andere auto dan een Nissan, dachten dat ze hier niet welkom waren. Het Nissan-stempel drukte zwaar op ons

16

AMT | 2014

en we vroegen ons af of we wel dealer moesten blijven. Het marktaandeel van Nissan is klein en we zouden waarschijnlijk – als voorwaarde om op lange termijn dealer te blijven – moeten verhuizen naar Weert. De vraag is hoeveel auto’s we dan extra gaan verkopen en het antwoord is waarschijnlijk nihil”. Het lijkt Bart en Caroline beter om het dealer-imago af te schudden en als universeel autobedrijf met een erkend reparateurschap van Nissan verder te gaan. Er worden vanaf dat moment ook jong gebruikte vreemd merk auto’s in Nederland en Duitsland ingekocht, vooral uit het A- en B-segment. Het doel is om die vreemd merk rijders ook in de werkplaats als klant te houden.

Ruil de ene importeur voor de andere?

Bij de selectie van een universeel label gaan Bart en Caroline niet over één nacht ijs. Sommige

universeelketens komen met enorme eisenpakketten, maar het is niet de bedoeling om afscheid van de ene importeur te nemen, om via de achterdeur een andere, universele ‘importeur’ binnen te halen. Geen betutteling over de kleur van het pand dus; dat kennen ze nog wel uit de tijd dat ze dealer waren van achtereenvolgens Simca, Mazda en Nissan. Caroline: “Mijn vader kreeg eens van de importeur voorgeschreven dat de verkopers een pak aan moesten. Dat werkt misschien in de Randstad, maar hier vroegen de klanten of mijn vader naar een bruiloft ging. Nog zo’n tegenstrijdigheid vind ik dat importeurs nog steeds gouden showrooms voorschrijven, terwijl er nauwelijks nog klanten naar die showrooms gaan. Als ik kijk naar al die dealerschappen dan vraag ik me af in hoeverre dat nog zelfstandige ondernemers zijn.

Bij elke ondernemer borrelt toch het onderne-

www.amt.nl/januari2014

TEKST: JOHN MULDER / BEELD: JAN LIEFTINK

Een onbemand tankstation heeft geen tankshop meer nodig. Die ruimte is nu in gebruik als showroom voor elektrische mobiliteit, zoals fietsen, scooters en scootmobielen. Een hoekje in de autoshowroom werkt niet zegt Caroline van Nieuwenhoven.

Caroline en haar man Robert kopen actief vreemd merk auto’s in. Ze doen dat in Nederland en Duitsland en kopen vooral jong gebruikte auto’s uit het A- en B-segment. Het doel is om de nieuwe klanten in de werkplaats te houden.

De basis van Vakgarage Van Nieuwenhoven is de werkplaats.

Er worden nu nog veel Nissans onderhouden, maar de garage wordt steeds merk-universeler.

De logo’s heeft Caroline zelf ontworpen. Het logo van het autobedrijf is rood, dat van Green2Go is groen. mersbloed? Als het met Nissan dus niet werkt, dan zijn we ondernemer genoeg om de koers te verleggen”.

Al snel is het Bart en Caroline duidelijk dat veel van de universele ketens vissen in de bestaande vijver van klanten. Met andere woorden: de marketingcampagnes die ze voor hun leden ontwikkelen bestaan vooral uit bewerkingen van de klantenkring die het bedrijf al heeft. Caroline: “Maar ik wil juist de vijver vergroten en nieuwe klanten aantrekken. Dat vonden we bij Vakgarage; daar is men bezig om klanten van buiten in de vijver te halen. Het is een prettige organisatie. We zien na een jaar dat er steeds meer vreemd merk rijders binnenkomen, dus het werkt”.

Breder worden met Green2Go Caroline en Bert hebben een ‘gemengd bedrijf’.

Hun dorpsgarage moet het hebben van de omzet

Green2Go is dealer van de elektrische voorwielaangedreven Omnia brommobiel. Brommen doen ze niet, dus wie verzint er een andere naam voor? in de werkplaats, van de verkoop van nieuwe en gebruikte auto’s en van de omzet van het onbemande tankstation. Om inhoud te geven aan het eigen merk – en dat merk is niet Nissan, maar ‘Autobedrijf Van Nieuwenhoven’ – ontwerpt Caroline een eigen logo en huisstijl; een gebogen weg die naar de horizon loopt, geplaatst in een cirkel.

Een jaar geleden is na een lange voorbereiding

‘Green2Go, electric mobility’ aan de activiteiten van het gemengde bedrijf toegevoegd. Green2Go verkoopt alles op het gebied van elektrische mobiliteit: elektrische fietsen, elektrische scooters, elektrische scootmobielen, elektrische ‘brommobielen’ (de 45 km-autootjes) en natuurlijk elektrische auto’s, zoals de Nissan Leaf. Caroline verwacht ook elektrische auto’s van andere merken te leveren. Caroline: “Wij moeten nog breder worden en nog meer werk naar ons toe trekken”.

Voor Green2Go is het logo groen uitgevoerd en gecombineerd met producticoontjes. Caroline: “Een scootmobiel biedt mobiliteit, en mobiliteit is vrijheid. Daar mag je van genieten. Wij zetten dat in een frisser jasje neer, dan een zorginstelling die dat doet met stempels als ‘zorg’, ‘handicap’ en ‘invalide’. De scootmobielen die wij verkopen zijn ook hipper dan het gemiddelde dat je in het straatbeeld ziet”. >

AMT | 2014

17

M A N A G E M E N T > Bedrijf > Onafhankelijk autobedrijf

Van Nieuwenhoven verkoopt ook aanhangers, die na gebruik rechtop zijn te zetten. Ze zijn ideaal voor auto’s uit het A- en B-segment, die slechts een kogeldruk van dertig kg aan kunnen. Die auto’s hebben niets aan een fietsdrager, maar kunnen met deze aanhangertjes scootmobielen, twee en zelfs vier elektrische fietsen vervoeren.

Een mooie kelder is van alle tijden. Bart heeft veel plezier van deze grote diepe kelder, die ruimte geeft aan twee auto’s.

Scootmobielen passen bij autobedrijven Caroline gaat ervan uit dat het aanbod van elektrische vervoermiddelen groeit en dat steeds meer klanten Autobedrijf Van Nieuwenhoven als een logische partij voor elektrische mobiliteit gaan ervaren. De ironie wil dat de voormalige tankshop nu dienst doet als showroom voor de elektrische producten. Caroline: “Je moet dit apart van het bestaande bedrijf doen, want een hoekje in de showroom werkt niet. Je moet er echt iets van maken. Green2Go leunt natuurlijk wel op het feit dat het een onderdeel is van Autobedrijf Van Nieuwenhoven, dat als betrouwbaar familiebedrijf al veertig jaar bestaat”.

Leveranciers, zoals Qwic (elektrische fietsen en scooters), Vermeieren, Pride (elektrische scootmobielen) en Omnia (elektrische ‘brommobielen’) vinden dat hun producten goed door autobedrij-

18

AMT | 2014

Niet iedereen is geschikt om elektrische mobiliteit te verkopen, want de verkoopgesprekken kunnen lang duren. Bovendien is niet elke verkoper gecharmeerd van de elektrische producten.

Caroline: “Je moet er tijd in steken en er echt iets van maken”.

Volgens Bart, die hier een accu doormeet, is vervuiling van de lagers bij elektromotoren een belangrijke oorzaak van teleurstellende prestaties. Als brug gebruikt hij een wielvrij schaarlift, waarvan de armen zijn gedemonteerd. De brug werd eerder voor schadeherstel gebruikt.

ven verkocht kunnen worden. Zorginstellingen, de traditionele leveranciers van scootmobielen, maar ook fietswinkels zijn vaak huiverig voor de elektrische techniek. Ze zijn daardoor minder actief met elektrische producten en anticiperen te weinig op de veranderingen in de markt. Er zijn overigens ook heel wat autobedrijven, die weinig tot geen succes boeken met de verkoop van scootmobielen en aanverwante producten.

Caroline: “Misschien hebben die bedrijven zich laten overrompelen met de gedachte dat de producten zichzelf wel verkopen. Dat is niet zo, je moet er veel voor doen. Ik presenteer Green2Go op speciale ‘zorgbeurzen’ en maak speciale advertenties en folders om het juiste publiek te bereiken. De verkoopgesprekken duren vaak lang en moeten soms – door fysieke beperkingen van de klant – meerdere keren plaatsvinden. Het afle-

veren van de scooter doe je bij de klanten thuis. Je kunt dan niet zeggen: ‘hier is ie, veel geluk’, maar zult ook even met de klant moeten proberen of de scootmobiel makkelijk de lift in en uit kan. Niet elke autoverkoper is gecharmeerd van dit publiek of van deze producten”.

Moeilijk om er tussen te komen Maatschappelijke ondersteuningsmiddelen, zoals bedden, krukken, bed- en toiletverhogers worden meestal door zorggroepen aan de gemeentes geleverd. Die zorggroepen weten weliswaar alles van krukken, rolstoelen en bedden, maar blijken in de praktijk weinig kennis van elektrische vervoermiddelen te hebben. Hier liggen duidelijk kansen voor autobedrijven, maar daarmee is het voor het autobedrijf nog geen gelopen race. De zorginstellingen zijn contractpartners van de ge-

www.amt.nl/januari2014

meentes. Vooral kleinere gemeentes verschuilen zich achter Europese aanbestedingsprocedures en -regels en zijn bang die te overtreden. Daarmee houden ze andere leveranciers af. Caroline: “Zelfs onze aanwezigheid op een door de gemeente georganiseerde bewegingsbeurs had al heel wat voeten in de aarde. Uiteindelijk is het ons wel gelukt, we hebben zelfs een leuke samenwerking met VVN opgezet, maar je moet wel doorzetten en volhouden”.

Wanneer een klant – na keuring door een arts en een gemeentelijke controle van de financiën – in aanmerking komt voor een scootmobiel, is de keus aan de klant. Die kan kiezen voor levering in natura en krijgt dan van de gemeente een scootmobiel. De klant kan ook kiezen voor een persoonsgebonden budget (PGB) en mag dan een duurdere scootmobiel kiezen, maar moet dan wel zelf het verschil bijbetalen. Caroline: “Veel gemeenten hebben een voorkeur voor levering in natura, mede omdat ze dan van de voorraad ingeleverde scootmobielen afkomen, die niet meer nodig zijn”.

“Probeer het, leer het en investeer” Green2Go levert inmiddels een kleine bijdrage aan Autobedrijf van Nieuwenhoven. Toch is volgens Caroline de omzet nog onvoldoende om het bedrijf op deze activiteit te laten draaien. “Maar we hoeven ook nog niet vandaag de vruchten te plukken, want we zien dit als een opstap naar elektrisch vervoer in de toekomst. Op de IAA in Frankfurt toonde elk automerk elektrische auto’s en er zijn in ons land meer stopcontacten dan tankstations. Wij zetten elektrische scooters als vervangend vervoer in en iedereen komt met een glimlach terug. De jeugd weet straks niet beter.

Iedereen begrijpt dat we niet om de elektrificatie van de markt heen kunnen.” Investeren in marktkennis is een voorwaarde voor succes. Caroline probeert van allerlei elektrische vervoermiddelen te leren wat de inruilwaarde zou kunnen zijn.

“Desnoods door zaken te doen via Marktplaats. Ik krijg zodoende een gevoel voor de markt. Je moet er tijd in steken, want het gaat niet vanzelf.”

Caroline kan ook andere autobedrijven adviseren om deze markt te ontwikkelen, maar wel met de kanttekening dat men niet moet denken dat dit er wel eventjes bij kan. Caroline: “Wij zijn een familiebedrijf en zetten allemaal de schouders eronder, maar vooral grote bedrijven moeten zich realiseren dat ze manuren moeten investeren. Dat kan een struikelblok zijn. Ook belangrijk is dat wij, dankzij de ruimte van de voormalige tankshop, over voldoende ruimte beschikken om onderdak te bieden aan Green2Go. Kostbare verbouwingen waren niet nodig. Als je die ruimte niet hebt of je moet er flink voor verbouwen dan wordt het een ander verhaal”. Ook moet het personeel open staan om veel techniek bij te leren. Green2Go doet alleen zaken met betrouwbare leveranciers, die garantie en onderdelen kunnen leveren, maar er zijn veel handelaren die containers met elektri-

Bart probeert altijd samen met de klant uit of de nieuwe, gerepareerde of aangepaste scootmobiel weer helemaal naar wens functioneert. Dat kost tijd, net als het ophalen en afleveren van scootmobielen bij de klanten thuis. sche voertuigen uit China importeren. Partijhandel. Voor garantie of onderdelen is zelden iemand bereikbaar. Toch pakken Bart en Caroline dit soort reparaties aan: lukt het, dan hebben ze er een klant bij. Lukt het niet, dan kunnen ze misschien

een ander product verkopen en hebben ze er ook een klant bij. Caroline: “Als een klant met een raar elektrisch stepje uit China bij de deur staat, zeg dan niet ‘dat doen wij niet’, maar probeer het, leer het en investeer er tijd en moeite in”.

Veiligheidsvoorzieningen schrikken af De meeste werkzaamheden aan de elektrische voertuigen worden door Bart van Nieuwenhoven uitgevoerd. Hij heeft de Innovam-cursus ‘Veilig werken aan elektrische & hybride voertuigen’ gevolgd en betrekt de andere monteurs ook bij het onderhoud aan elektrische voertuigen. Op het moment dat Bart aan de hoogspanning werkt en de auto veilig stelt, moet hij speciale werkschoenen aan, een beschermende kap op en dikke handschoenen aan. Bart is een voorstander van deze veiligheidsvoorzieningen, maar heeft z’n twijfels over de afzetkettingen en waarschuwingsbordjes, waarmee de werkplaats afgezet moet worden. Bart: “Als je op die manier de werkplaats afzet, denken mensen dat hun elektrische auto levensgevaarlijk is; alsof we het over een wapen of kernenergie hebben. Dat schrikt mensen alleen maar af en helpt de acceptatie van elektrisch rijden niet”. Op de foto werkt Bart aan een scootmobiel, waarvoor die veiligheidsvoorzieningen niet nodig zijn, omdat er slechts twee 12 Volt accu’s in serie zijn geschakeld.

AMT | 2014

19

W E R K P L A A T S & O N D E R H O U D > Service & Onderhoud > Onderhoud

Federal-Mogul geeft adviezen om fouten te voorkomen

Garantiegeval of montagefout?

Federal-Mogul is een wereldspeler op het gebied van motoronderdelen, stuurdelen, remdelen en onderdelen voor onderhoud en service. Waar gewerkt wordt, worden fouten gemaakt. Steve Remeysen is Technical Support & Warranty Manager Benelux bij Federal-Mogul. Hij heeft dagelijks te maken met defecte onderdelen. Waar gaat het mis en wat kunnen we daar van leren?

De merken Champion, Ferodo, Beru, Moog, Nüral, Goetze, Glyco, Payen en AE maken deel uit van Federal-Mogul. Het bedrijf produceert onderdelen voor zowel de eerste montage als de aftermarket.

“De producten voor de aftermarket komen veelal van dezelfde productielijn als de onderdelen voor de eerste montage. Kwaliteit staat bij Federal-Mogul hoog in het vaandel. Vrijwel alle autofabrikanten gebruiken Federal-Mogul-onderdelen”, zegt Sarah Telen, marketing manager Benelux.

Tijdens of na de montage gaan er echter wel eens onderdelen kapot, maar wat is dan de oorzaak?

Steve Remeysen zorgt sinds 2004 voor technische ondersteuning, geeft trainingen en behandelt garantiegevallen bij Federal-Mogul. Remeysen legt uit hoe het garantieproces in elkaar zit: “Er zit twee jaar garantie op onze producten. Normaal gesproken neemt een autobedrijf bij eventuele productproblemen of garanties contact op met zijn leverancier, de grossier. Die adviseert het autobedrijf over het onderdeel. Indien de grossier meer achtergrondinformatie nodig heeft, neemt die contact op met de distributeur. Verschillende productmanagers van de distributeur bieden technische ondersteuning aan de grossiers. Die productmanagers krijgen ondersteuning vanuit de fabrikant, dus bijvoorbeeld van mij. Als we er telefonisch of via e-mail niet uitkomen, vragen we de distributeur om de onderdelen op te sturen”.

Op locatie Alle medewerkers van de technische ondersteuning bezoeken regelmatig autobedrijven. “Aan een los onderdeel heb je niet altijd iets. Je wilt graag het complete plaatje zien. Als een motor in de soep draait en het autobedrijf claimt garantie, dan moet je het autobedrijf snel bezoeken.

De klant kan niet weken wachten tot zijn auto gerepareerd is. Tijdens zo’n werkplaatsbezoek zijn alle betrokken partijen aanwezig. Het doel is om antwoord op alle vragen te krijgen en samen tot een oplossing te komen. In het ideale geval zijn we snel ter plaatse, maar dat lukt niet altijd. Dan worden de onderdelen bewaard of opgestuurd.

Vooral als het om grote schadebedragen gaat of als de veiligheid in gevaar gebracht wordt dan

20

AMT | 2014

Een gebroken nokkenas van een VW 2.5 TDI-motor. Steve Remeysen bekijkt de breuk. Hij vermoedt dat de distributieriem te strak heeft gezeten.

onderdelen op naar de fabriek of een ontwikkelcentrum.

proberen we het autobedrijf te bezoeken”, zegt Remeysen.

Als Remeysen er zelf niet uitkomt, kan hij een van zijn technische collega’s raadplegen. Hij zit namelijk in een team van dertien medewerkers dat technische ondersteuning biedt in Europa, het Midden-Oosten en Afrika. Of hij kan Research en Development van Federal-Mogul om hulp vragen. In sommige gevallen stuurt Remeysen de

Schade, fout en oorzakelijk verband “Niet elke garantieclaim is gerechtvaardigd. Vaak wordt ten onrechte het product als schuldige aangewezen, terwijl dat 100% goed is. Toch kan het voorkomen dat een autobedrijf meerdere keren problemen ervaart met onze producten. Dan gaan we graag in gesprek. Dat waarderen autobedrijven. Je hoort waar autobedrijven tegenaan lopen en je kunt adviezen geven om problemen

www.amt.nl/januari2014

TEKST: PAUL JANSSEN / BEELD: FEDERAL-MOGUL, AMT

in de toekomst te voorkomen. Alle informatie die we tijdens een bezoek verzamelen, koppelen we terug naar onze productmanagers. Die kunnen de informatie weer gebruiken om toekomstige vragen te beantwoorden”, legt Remeysen uit.

Wanneer is een productfout de oorzaak van een defect? “Bij het beoordelen van een schade kijken we naar drie elementen: de schade, de fout en een oorzakelijk verband tussen de schade en de fout. Bij de schade kijk je naar het defect, daarbij komt ook het kostenplaatje van de schade kijken.

Het tweede onderdeel is de fout, is het onderdeel verkeerd gemonteerd, is het een ongelukkige samenloop van omstandigheden of ligt het aan het onderdeel? En wat hebben de schade en de fout met elkaar te maken? Als je dat vast kunt stellen en bewijzen, dan kun je een partij aansprakelijk stellen. Een makkelijk voorbeeld is een kapot lampje. Je vervangt het lampje en binnen een week is het lampje defect. Vaak hoor je dan: het lampje is slecht, want het vorige lampje deed het al jaren. Mensen leggen automatisch een verband tussen het vervangen en het defect. Dat is gevaarlijk, je moet nooit te snel conclusies trekken.”

Remeysen noemt een ander voorbeeld dat hij vaak tegenkomt: “Een distributieriem breekt, dat levert meestal schade aan de kleppen op. Dus die worden dan vervangen. Na 1000 kilometer breekt een nieuwe klep. Ligt het dan aan de klep? De schade is eenvoudig te zien, maar wat is de fout?

Is het een materiaalfout of een montagefout? Aan de hand van de schade kun je de oorzaak soms achterhalen. Is er een slijtagepatroon zichtbaar?

Of is het een vermoeiingsbreuk? Ook de toestand van de motor en omliggende componenten is belangrijk. Werden deze ook vervangen? Of vertonen ze slijtage? Ik voel me af en toe net een technisch rechercheur van de politie. Het onderzoeken van componenten en een schadeanalyse maken vind ik heel interessant. Je moet in zo’n onderzoek ook onderscheid maken tussen oorzakelijke en gevolgschade”.

Voorkomen van schades Hoe voorkom je schades? Remeysen geeft advies: “Vaak wordt een defect onderdeel vervangen, zonder de oorzaak van het probleem weg te nemen. Vervangen in plaats van herstellen. De tijdsdruk is tegenwoordig het grootste probleem.

Daardoor worden meestal alleen de kapotte delen vervangen. Dat leidt tot nieuwe problemen. Je moet de oorzaak wegnemen. Vaak worden alleen de distributieriem, waterpomp, rollen en kleppen vervangen bij een gebroken distributieriem. De klepgeleiders en de nokkenas worden niet vervangen. Daardoor kunnen problemen ontstaan.

Een klant vraagt vaak meerdere offertes op. Als hij dan kan kiezen uit een reparatie van 500 euro of 1.500 euro, is de keuze meestal snel gemaakt. Een economische herstelling is technisch niet altijd de beste keuze. Weet wat je doet en wat de mogelijke gevolgen zijn. Kennis is cruciaal, volg daarom trainingen en hou je aan de fabrieksvoorschriften. >

De lagerschalen hebben het begeven na het opvoeren van de deze Volvo T5Rmotor. “Dan geven we geen garantie”, zegt Remeysen.

De zuiger van deze Mercedes-Benz Actros is aan alle kanten gebroken.

De drijfstang is losgekomen van de krukas. De rekbouten werden niet vervangen en hebben het begeven.

Productfout of montagefout? De oorzaak is een opgepompte hydraulische klepstoter die licht contact tussen klep en zuiger veroorzaakt. Daardoor breekt de klepsteel in de onderste klepspiegroef.

AMT | 2014

21

W E R K P L A A T S & O N D E R H O U D > Service & Onderhoud > Onderhoud

Schuin afgesleten remblokken worden veroorzaakt door een vervormde remklauw, teveel speling in de remklauw of een onregelmatige beweging in de klauw. Ferodo, het remmenmerk van Federal-Mogul, adviseert om de remklauw na te kijken en de blokken te vervangen.

Een typisch voorbeeld van verkeerde montage: de ankerplaat is krom. Bij de montage is teveel kracht gebruikt. Hierdoor ontstaan trillingen en remgeluiden. Het vervangen van de remblokset is de enige oplossing.

Een slagmoersteutel gebruiken om te monteren? “Niet doen, een slagmoersleutel is voor demontage. Gebruik een momentsleutel om schade te voorkomen”, zegt garantiespecialist Remeysen.

Federal-Mogul biedt zijn kennis ook aan via de online Federal-Mogul Campus”. Lees meer over FM Campus in het kader op deze pagina.

Denk commerciëler!

De afgelopen jaren heeft Remeysen zich gespecialiseerd in motoren en remdelen: “De meest voorkomende klacht bij remmen is geluid.

Remgeluid zegt over het algemeen niets over de kwaliteit van een remblok. Je hoort de trillingen in een systeem.

Het is heel normaal dat onderdelen in een wielophanging gaan trillen omdat ze dynamisch belast worden. Als meerdere trillingen samenkomen kan dat remgeluid veroorzaken. Dat ligt niet alleen aan de remblokken, want dat zijn maar passieve onderdelen in het systeem. Er wordt vaak geclaimd dat een ander merk remblokken het geluidsprobleem oplost. De autotechnicus maakt de remklauw goed schoon en vervangt dan de blokken. De problemen zijn dan meestal weg,

maar ligt het dan aan de andere blokken of aan de schone remklauw? Ook hier speelt tijdsdruk een rol. Je moet het remsysteem schoonmaken om problemen te voorkomen. En natuurlijk geeft dat geen garantie dat er geen geluiden ontstaan, want een remsysteem is aan slijtage onderhevig.

Er ontstaat speling op de remklauw, de remzuigers slijten en het glijmechanisme vervuilt. Zelfs versleten ophangingsrubbers kunnen tot remgeluid leiden. Het zijn niet alleen de remblokken die je moet vervangen. Autobedrijven moeten commerciëler denken. Als je een stuurkogel vervangt, kijk dan ook naar andere componenten in de wielophanging. Het voorkomt problemen en levert meer omzet op”.

Moet je dan steeds alles vervangen om problemen te voorkomen? “Nee”, zegt Remeysen. “Het is de verantwoordelijkheid van de autotechnicus om vakkundig te oordelen of onderdelen aan vervanging toe zijn. Versleten onderdelen niet vervangen, vergroot de kans op problemen.”

WWW.AMT.NL Federal-Mogul Federal-Mogul produceert veel verschillende auto-onderdelen, van motordelen tot remdelen en van bougies tot draagarmen.

In AMT verschenen eerder artikelen over de rol die FederalMogul speelt bij de downsizing van motoren. Bekijk de artikelen in ons maanddossier op www.amt.nl/januari2014 of scan de QR-code.

22

AMT | 2014

Kwaliteitscontrole “Federal-Mogul voert tijdens het productieproces op verschillende momenten kwaliteitscontroles uit. Als er productiefouten ontstaan, worden die meteen opgelost. Tijdens het transport kunnen onderdelen beschadigen, dat komt af en toe voor. Mocht je twijfelen over een product of een schade, neem dan contact op met je leverancier.

Dan wordt er, eventueel in overleg met ons, altijd naar een passende oplossing gezocht”, zegt Remeysen.

Online kennis opdoen “Kennis is cruciaal”, zegt Steve Remeysen. Federal-Mogul ontwikkelde een online leerplatform voor werknemers in de autobranche. Iedereen kan zich online registeren voor kosteloze toegang tot de leeromgeving. Federal-Mogul Campus bestaat uit verschillende modules: Remmen, Motor, Onderdelen voor stuur- en ophangingsystemen. Elke module bestaat uit verschillende hoofdstukken en wordt afgesloten met een eindtoets. Bij een goed resultaat ontvangt de deelnemer een certificaat. Behalve uitleg over verschillende systemen geeft Federal-Mogul ook online advies over foutdiagnose.

Bezoek de FM Campus via www.fmcampus.eu of ga naar de link in ons maanddossier.

www.amt.nl/januari2014

AutomaaT

uw garagepakket sinds 1986

AutomaaT is een eenvoudig te gebruiken administratiepakket voor garagebedrijven en is een van de meest complete pakketten op de markt.

CSW automatiseert sinds 1986 garagebedrijven en handelsondernemingen. en ulair mod rijgbaar k o O rk e ve onlin

Het pakket levert alles-in-één automatisering van onder andere: werkplaats verkoop magazijn planning boekhouding. De boekhouding kan compleet geïntegreerd worden. Hierdoor heeft u geen apart boekhoudpakket nodig.

uw grossierspakket voor handelsbedrijven en bedrijfsonderdelen, van verkoop

grossiers.

TradeMate automatiseert alle tot webshop, van inkoop tot relatiebeheer.

Enkele mogelijkheden van TradeMate zijn: Baliefacturering Automatisch RAI bestanden inlezen Elektronisch bestellen via Partsnet, TecCom, QHConnect e.d.

Multivestigingsoptie

Nieuw: samenwerking met USN-Centuri. Hierdoor is er een rechtstreekse koppeling mogelijk waardoor u onder andere direct uw USN-bestelling vanuit de software kunt doen.

Prins Hendrikweg 62 Prins Hendrikweg 3881 GE Putten 62 3881 GE Putten

Tel.: 0341-355855 Tel.: 0341-355855 info@csw.nl info@csw.nl www.csw.nl www.csw.nl

M A N A G E M E N T > Bedrijf > Autoschadeherstelbedrijf & Restauratie & Carrosseriebedrijf

Beerens onderneemt met Classic Division

Klassieke auto’s in een modern bedrijf Erwin Beerens is een oldtimerliefhebber in hart en nieren. Hij aarzelde dan ook niet lang om zijn automobielbedrijf uit te breiden met een ‘Classic Division’. Het gebouw in de Antwerpse vestiging van de Beerens Group heeft met zijn prachtig uitgestald aanbod van oldtimers zelfs de allures van een museum, waar echter wel alle voertuigen te koop zijn.

De met zorg en passie ingerichte showroom heeft veel weg van een museum, maar alle voertuigen zijn te koop.

De Beerens Group is uitgegroeid tot een vaste waarde in het Vlaamse autolandschap. Niet alleen omwille van zijn talrijke concessies van merken als Volkswagen, Audi, Seat of Opel, maar ook door zijn intensieve aanwezigheid in de oldtimersector.

In zoverre zelfs dat de ‘Beerens Classic Division’ een begrip is geworden op vlak van handel, onderhoud, stalling of evenementen voor oldtimers in Vlaanderen. Die evolutie is in grote mate te danken aan de passie voor oude wagens en motoren

24

AMT | 2014

van de CEO, Erwin Beerens. “De liefde voor oldtimers zat er bij er mij van jongsaf in”, vertelt de Antwerpenaar in de Conference Hall van de Beerens Classic Division. “Thuis zaten we in de bakkerijsector, maar dat belette niet dat ik al snel wist dat ik iets in de autobranche zou doen. Ik was al vrij vroeg met oldtimers bezig en toen ik de VW-concessie AAM in Antwerpen in 1994 kon overnemen, kwam alles in een stroomversnelling.

Ik kon mijn droom realiseren met deze garages.

Indrukwekkende collectie “Aanvankelijk en nog steeds ligt de focus van de Beerens Group op de verkoop van nieuwe wagens, maar geleidelijk aan kwam er meer aandacht voor oldtimers. Die activiteit kreeg enkele jaren geleden echt gestalte met de formele oprichting van de Beerens Classic Division in onze vestiging aan de Antwerpse dokken.”

Het unieke aan de Beerens Classic Division is zijn uitgebreide infrastructuur met een showroom van

www.amt.nl/januari2014

AMT BELGIË

TEKST: ALAIN DE JONG / BEELD: DAVID NOELS

Het aanbod gaat van vooroorlogse wagens en motoren tot recente modellen.

2.500 m2 waar steeds enkele tientallen oldtimerwagens en motoren staan opgesteld in een prachtig, authentiek kader. “Die inrichting is een gevolg van onze echte passie voor classics”, verduidelijkt Erwin Beerens. “Het is een beetje nostalgie naar onze jeugd en de periode waaruit onze favoriete wagens stammen. Beerens Classic Division draait dan wel op passie voor oldtimers, het is ook een onderdeel van de onderneming dat rendabel moet zijn. Vandaar dat de handel in oldtimers zeer ernstig wordt genomen. Jaarlijks verkopen we ongeveer 200 oldtimers, waarvan de meeste hier te bezichtigen zijn.”

Het aanbod bij Beerens Classic Division is ruim en richt zich op een internationale markt. “Wij zijn niet gebonden aan één bepaald merk of periode”, legt Beerens uit. “We passen ons gamma voortdurend aan de vraag aan. Enkele jaren geleden waren de vooroorlogse modellen meer in trek. Nu zien we een verjonging in de vraag optreden en is er meer interesse voor wagens uit de jaren 50 en 60. Opmerkelijk is dat 80% van onze klanten uit het buitenland komt, wat natuurlijk een belangrijke factor is om een grotere omzet te realiseren.

Daarbij komt dat de markt een jaarlijkse groei van zo’n 5% kent. Trouwens ook in België mogen we niet klagen, want hier zijn toch 175.000 oldtimers ingeschreven, niet slecht voor een klein landje als het onze. Je ziet hier ook heel wat motoren staan.

Dat is mijn tweede persoonlijke passie, die ik zeker kan aanraden aan liefhebbers. Een motor neemt minder plaats in, dus kun je er makkelijk een kleine verzameling van aanleggen die je nog thuis kan plaatsen. Motoren vallen ook goedkoper uit, maar toch zijn er een aantal die daar uitschieten met een stevige prijs. Ik heb een Vincent die 50.000 euro waard is, maar er zijn exemplaren op de markt die voor het tienvoudige van de hand gaan.”

Veilige stalling De gebouwen van de Beerens Group nabij de Antwerpse dokken zijn ruim en lieten daarom ook toe een handige en veilige stalling voor oldtimers aan

De stallingsruimte beslaat 8.000 m2 en biedt plaats aan ruim tweehonderd wagens.

Classics met potentieel Uiteraard is het goed om weten wat de waarde van een auto bepaalt. Beerens: “Er zijn verschillende factoren: de authenticiteit, de zeldzaamheid, de originaliteit, de historiek en het palmares als het om racewagens gaat”. Het aanbod aan oldtimers is momenteel groot, maar Erwin Beerens ziet toch opportuniteiten: “Je hebt de héél exclusieve oldtimers, die voor miljoenen van de hand gingen en daarmee in het nieuws kwamen. Maar ook in de iets bescheidenere budgetcategorieën zijn er mooie resultaten te vinden. Dan denk ik in de eerste plaats aan de Mercedes-Benz 300 SL Gullwing, die zijn waarde op enkele jaren zag stijgen van zo’n 400.000 euro naar uitschieters van 1,7 miljoen euro. Dat is voornamelijk te verklaren door de beperkte productie van ongeveer 2000 exemplaren. Voor de Jaguar E-Type liep de productie op tot meer dan 100.000 stuks, zodat zijn prijs logisch lager ligt. Verder doen Ferrari’s het steeds goed, waarbij ik graag een stip geef aan de Dino 246, met een marktwaarde die ondertussen toch oploopt tot 250.000 euro. Iets bescheidener, maar zeker goed in de markt, zijn de Porsche 356 Cabrio, de Austin Healey en de Chevrolet Corvette Stingray”.

Te gekke prijzen op veilingen De waarde van sommige oldtimers stijgt naar waanzinnige hoogten. Dat geldt natuurlijk enkel voor de meest exclusieve exemplaren. Over privétransacties is weinig bekend, maar de gereputeerde veilinghuizen pakken graag uit met hun topdeals. De hoogste prijs voor een oldtimer werd in 2013 genoteerd bij Bonhams, waar een Mercedes-Benz W196 F1-wagen uit 1954 voor maar liefst 29,6 miljoen dollar onder de hamer ging. Daarmee verpulverde deze ‘Silberpfeil’ het vorige recordbedrag dat ‘slechts’ een goede 16 miljoen dollar bedroeg voor een Ferrari 250 Testa Rossa...

Hoogste veilingprijzen aller tijden: 1. Mercedes-Benz W196 (1954): $ 29.607.760 – Bonhams 07/2013 2. Ferrari 250 Testa Rossa (1957): $ 16.390.000 – Gooding & Company 08/2011 3. Ferrari 250 Testa Rossa (1957): $ 12.402.500 – RM Auctions 05/2009 4. Ferrari 250 GT SWB California Spider (1961): $ 10.894.900 – RM Auctions 05/2008 5. Bugatti Royale Kellner Coupé (1931): $ 9.800.000 – Christie’s 11/1987

te bieden. “Vele eigenaars hebben thuis gebrek aan ruimte. Daarvoor bieden we een oplossing”, licht Beerens deze activiteit toe. “Momenteel zijn hier ongeveer vijftig wagens ondergebracht in een ruimte van 8.000 m2, die plaats biedt aan een paar honderd auto’s als het moet. We zorgen er meteen voor dat de wagens rijklaar blijven, onder meer door de batterij aan een druppelaar te koppelen en de banden op druk te houden. Indien gewenst laten we de auto ook regelmatig rijden,

want zo’n oude mechaniek moet natuurlijk al eens lopen. Verder kunnen klanten hier terecht voor onderhoud en herstellingen in onze gespecialiseerde afdeling.”

‘Oude’ mecaniciens De onderhoudsafdeling voor oldtimers is strikt gescheiden van de ateliers van de moderne auto’s.

Dat heeft zo zijn reden: “We hebben hier enkele ‘mecaniciens van de oude stempel’ die echt

AMT | 2014

25

M A N A G E M E N T > Bedrijf > Autoschadeherstelbedrijf & Restauratie & Carrosseriebedrijf

Iets waar iedere technieker van droomt: werken aan een Bugatti-motor.

Deze Porsche-motor krijgt een complete revisie. De technieker is de kleppen en klepzittingen manueel aan het roderen.

De gestalde auto’s krijgen een geklimatiseerd onderkomen en worden rijklaar gehouden door ze aan een batterijdruppelaar te koppelen.

Aangenaam werken in een goed verlichte en kraaknette werkplaats. gespecialiseerd zijn in oldtimers”, zegt Beerens.

“De techniek is compleet anders en het is ook een totaal verschillende manier van werken, waar ervaring en creativiteit een belangrijke rol in spelen. Vaak begin je iets te herstellen en bots je op een ander probleem, dat uiteraard ook moet

worden opgelost. Hier doen we herstellingen en onderhoud. Soms ook kleine restauraties.”

Community feeling Het is al duidelijk dat de Beerens Classic Division meer is dan de zoveelste handelaar in oldtimers.

Profiel Beerens Group Beerens Classic Division maakt deel uit van de Beerens Group, die in 1994 werd opgericht door Erwin Beerens, de huidige CEO. Het bedrijf ging van start met een bescheiden Volkswagen-garage aan de Antwerpse Leien, maar kende een gestage groei met nieuwe concessies van diverse merken (VW, Audi, Skoda, Seat, Opel, Nissan, Abarth, Saab, ...) tot zelfs het invoerderschap van exclusieve merken als Spyker en Infiniti. Tegelijk verbreedde de Beerens Group zijn spectrum met tal van andere activiteiten, zoals de verkoop van tweedehandswagens in de B2 centra, Leasense voor autoverhuur op lange termijn, Quadriga Car Retail dat gespecialiseerd is in internationale autotrading, Belcar dat instaat voor het transport, remarketing, PDI en stockage van wagenvloten, en de Beerens Classic Division, gespecialiseerd in de handel, het onderhoud en de stockage van oldtimers. Vandaag telt de Beerens Group ongeveer 260 werknemers in veertien vestigingen.

26

AMT | 2014

Dit bedrijf draait op passie voor de wagens van weleer en maakt er werk van om een stevige band te smeden met zijn klanten en doelpubliek. Jaarlijks wordt een rally georganiseerd en ook de Conference Hall is vaak de locatie van evenementen voor clubs en bedrijfsactiviteiten. “De community feeling is belangrijk in de oldtimerwereld, daar geniet ik zelf nog elke keer van, en daarom ben ik steeds bereid om tal van initiatieven te steunen”, legt Erwin Beerens de aanpak uit.

“Je voelt ook dat die evenementen leven bij het publiek. Onze eerste rally werd door een kleine groep verreden, maar de voorbije editie hadden we al ruim 240 inschrijvingen en moesten we op twee locaties vertrekken om de bijeenkomst vlot te laten verlopen. De Conference Hall stellen we ook ter beschikking voor andere samenkomsten en zelfs bedrijfsevenementen. Alleen fuiven sluit ik uit, met ons gamma oldtimers erin is dit daarvoor niet de geschikte locatie.”

www.amt.nl/januari2014

REINIGING EN BESCHERMING VAN DE TURBO

速 速

Voor

Reiniging van de uitlaatkant van de turbo

Na

Tel.: 00-80025525550 (gratis) distribution@wynns.eu www.wynns.nl

Reiniging van de inlaatkant Smeert en legt van de turbo* een oliefilm op de onderdelen van de turbo

PN28679 200 ml *zonder demontage

PN29792 500 ml

PN12292 500 ml

PN47041 325 ml

W E R K P L A A T S & O N D E R H O U D > Equipment & Gereedschap > Diagnoseapparatuur

Mazda-dealer De Voorstad in Zoetermeer gebruikt de Panasonic Toughbook CF-19 bij elke onderhoudsbeurt.

Door het beeldscherm om te klappen fungeert de laptop als tablet.

Panasonic levert goed gereedschap aan Mazda-dealers

Werkplaatsproof laptop Goed gereedschap is het halve werk. Mazda-dealers investeren daarom in betrouwbare laptops. “Je moet klanten snel en goed kunnen helpen, daar hoort goed gereedschap bij”, zegt Rob de Bruin, support engineer en homologation specialist bij importeur Mazda Motor Nederland. Hoe doet zo’n laptop het in de praktijk?

De werkplaats van Mazda-dealer De Voorstad in Zoetermeer ziet er keurig uit. “Klanten komen normaal gesproken niet in de werkplaats, alleen bij aflevering van de auto”, vertelt Rob de Bruin. “Of bij een storing. Je leest de auto uit en kunt inschatten hoe lang de diagnose en reparatie duurt. Als de klant er bij staat, moet je niet zitten stuntelen met je uitleesapparatuur. Goede apparatuur is belangrijk en draagt positief bij aan de uitstraling van de werkplaats en dus aan het autobedrijf.”

In 2004 introduceerde Mazda een nieuwe diagnosetester. De interface wordt via een computer of laptop bediend. De Bruin: “Bij de introductie van de nieuwe diagnosetesters zochten we naar geschikte laptops. Is Dell een optie? Dat merk doet het goed in de zakelijke markt. Maar een

28

AMT | 2014

werkplaatslaptop moet aan andere eisen voldoen.

Panasonic had destijds al een laptop die stof- en schokbestendig was. Op een bijeenkomst van Mazda-technici demonstreerden we een van de modellen van Panasonic Toughbook. De laptop overleeft zelfs een val op de grond. Inmiddels beschikt bijna elke Mazda-dealer over een Toughbook. Vanuit Mazda Nederland adviseren we de laptops, maar we verplichten ze niet. Een groot voordeel van de laptops is hun lange levensduur.

Veel van de in 2004 aangeschafte laptops zijn nog steeds operationeel”.

Tijd voor een update In 2012 introduceerde Mazda een nieuwe diagnose-interface. Nieuwe automodellen beschikken

over technieken zoals SkyActiv en dodehoeksensoren. De diagnosesoftware kreeg een grote update. De nieuwe software vereist ook nieuwe laptops. “De dealers beslissen zelf welke nieuwe laptop ze aanschaffen. Via Mazda Motor Nederland kunnen ze de Panasonic-laptops met een aantrekkelijke korting aanschaffen. En als je vijf jaar met zo’n laptop doet, dan vallen de kosten per jaar mee”, zegt De Bruin. Panasonic legt de voordelen van een Toughbook uit: “Jaarlijks gaan 20% van alle laptops binnen een bedrijf defect. De grootste oorzaak is dat een laptop valt. In de meeste gevallen ontstaat er dan schade aan het toetsenbord, het beeldscherm of de harde schijf. In de werkplaats is de kans op schade aan een laptop groter dan op kantoor. De laptop staat immers niet op

www.amt.nl/januari2014

TEKST: PAUL JANSSEN / BEELD: WIM VAN IJZENDOORN

Autotechnici gebruiken naast de Panasonic Toughbook ook iPads in de werkplaats. Via een webbased systeem kan de autotechnicus met de serviceadviseur communiceren. Hier hoeft hij dus niet meer naartoe te lopen. een bureau maar wordt op verschillende plaatsen in de werkplaats en tijdens testritten gebruikt. Als een laptop kapot gaat, brengt dat niet alleen reparatiekosten met zich mee, maar ook omzetverlies.

Een computer is onmisbaar in de werkplaats. Een ander voordeel van de Toughbook-laptops is de levensduur van de batterij. Naarmate een laptop ouder wordt, neemt de levensduur van de batterij af. De batterij van de Toughbook wordt gemiddeld pas na vier jaar vervangen. Batterijen van goedkope laptops zijn vaak na twee jaar al versleten.

Een Toughbook is duurder qua aanschaf, maar een langere levensduur en meer betrouwbaarheid zorgen uiteindelijk voor lagere kosten”.

Mazda hanteert pakketprijzen voor standaardwerkzaamheden. Het uitlezen van een auto valt daar ook onder. Op de factuur staat uitlezen of resetten apart vermeld. “Dealers kunnen dat kosteloos doen, maar ze mogen er geld voor rekenen.

Bij vijf doorgangen per dag tikt dat snel aan.

Mazda-klanten zijn loyaal. Je kunt het uitlezen en resetten goed verkopen omdat het voorgeschreven werkzaamheden zijn. Het belangrijkste is dat de klant de kosten vooraf weet”, zegt De Bruin.

Computerapparatuur in de werkplaats De computer wordt gebruikt bij elke auto die in de werkplaats komt. Bij storingen neemt de autotechnicus de laptop mee tijdens een testrit.

De laptop slaat dan de gegevens op van vooraf ingestelde signalen. “Tijdens zo’n testrit is de kans op schade groter dan wanneer een laptop in de werkplaats staat. Als je bijvoorbeeld hard moet remmen kan de laptop van de passagiersstoel schuiven”, zegt De Bruin. “Je gereedschap, in dit geval de laptop, moet daar tegen kunnen.”

Mazda De Voorstad gebruikt ook andere computerapparatuur in de werkplaats, namelijk iPads. De Bruin legt uit hoe het werkt: “Autotechnici hebben een tablet in de werkplaats. Die wordt gebruikt als digitale werkorder, in plaats van een werkorder op papier. Via de tablet houdt de autotechnicus contact met de receptionist. Zowel met de Toughbook als met de iPad kan hij inloggen op de online Mazda-portal waar werkplaatshandboeken en technische informatie staan”.

“Met de iPad kun je een auto niet uitlezen, dus een laptop blijft noodzakelijk”, zegt De Bruin.

“Het beeldscherm van de Panasonic CF-19 is een touchscreen. Je kunt het omklappen zodat je een tablet hebt. Je kunt dan je vinger of een pennetje gebruiken om te klikken.”

De laptop wordt niet alleen voor het resetten en

De eerste laptop, die De Voorstad sinds 2004 gebruikt, is nog steeds operationeel. Links staat de oude, rechts de nieuwe. uitlezen gebruikt. De interface is via een kabel met de laptop verbonden. De Bruin: “Mazda heeft bewust voor een niet draadloze optie gekozen.

Tijdens het herprogrammeren wil je namelijk voorkomen dat data onjuist overgedragen wordt.

Dat kan voor fouten zorgen. Bij een draadloze verbindingsoverdracht is de kans op fouten groter.

Tijdens het herprogrammeren gebruiken we een losse acculader om de batterijspanning van de auto op peil te houden”.

Storingsdiagnose met scope “Als een auto voor een onderhoudsbeurt binnenkomt, voeren we eerst een zelftest uit via de Mazda-software. Eventuele storingen worden dan getoond op het scherm. In de webportal kunnen we meer informatie bekijken. Voor diepgaande diagnose gebruiken we een Pico-scope. Die is niet verplicht voor dealers, maar helpt ons wel bij lastige storingen”, zegt De Bruin.

Mazda-dealers zijn niet de enige bedrijven die Toughbook notebooks en tablets gebruiken. Ook hulpverleners en technici van nuts-, water- en installatiebedrijven gebruiken ‘ruggedized’ computerapparatuur. Betrouwbaarheid en efficiëntie zijn daar erg belangrijk, net als in de werkplaats.

“Elke auto die in de werkplaats komt, wordt uitgelezen. We voeren standaard een zelftest uit. Het uitlezen wordt apart op de factuur vermeld”, legt Rob de Bruin van Mazda Motor Nederland uit.

WWW.AMT.NL Werkplaatsproof computers Een iPad is kwetsbaar gereedschap in de werkplaats. Vorig jaar toonde AMT een aantal oplossingen om een tablet te beschermen in de werkplaats. Bezoek het maanddossier op www.amt. nl/januari2014 of scan de QR-code om het artikel terug te lezen.

AMT | 2014

29

W E R K P L A A T S & O N D E R H O U D > Service & Onderhoud > Dieselservice

Kleinjan Dieseltechniek breidt weer uit

Complete specialist Een familiebedrijf met ruim vijftig jaar traditie lijkt misschien niet de plaats waar je de modernste dieseltechniek verwacht.

Toch is die te vinden bij Kleinjan Dieseltechniek, net verbouwd en weer uitgebreid, terwijl de derde familiegeneratie het roer overneemt. Hoe is het dieselspecialisme gegroeid, en wat kan dit bedrijf allemaal bieden? Martin Kleinjan legt het uit.

Toen in 1962 opa Kleinjan begon was dat niet meteen als dieselspecialist. Het was wel een van de bijzonderheden bij de handel in automaterialen, dat daarin diesel- en elektro-onderdelen een specialiteit waren. In een tijd, moet daarbij bedacht worden, dat dieselauto’s nog allesbehalve gebruikelijk waren op de Nederlandse wegen, al hadden trucks wel dieselmotoren. En wat was er aan ‘elektro’? Startmotoren en generatoren, verder bestond het elektrisch systeem uit niet meer dan een accu, verlichting en een kachelventilator.

Hendri Kleinjan nam de zaak in 1975 van zijn vader over en besloot in 1999 de handel in automaterialen als AD grossier te staken. Zo bleven de goedlopende specialiteiten over. Martin vertelt: “het werd noodzakelijk als grossier een uitgebreide bezorgdienst voor onderdelen op te zetten. Daar zagen we niets in”. Het bedrijf was toch al zo gegroeid dat in 2001 de huidige locatie in Nijverdal werd gebouwd. Op een industrieterrein dat net in ontwikkeling kwam. “De straat had nog geen naam, we stelden de gemeente voor om die Rudolf Dieselstraat te noemen. Dat mocht, het paste in het plan om uitvindersnamen te gebruiken voor straten in deze wijk.”

Diesel en perslucht Zo groeide het bedrijf naar twee specialismen, dieseltechniek en perslucht. Een aparte afdeling levert compressoren, vooral voor bedrijfstoepassingen, met onder meer een eigen lijn compressoren. “We moeten het hebben van installatie en onderhoud. Een compressor kun je overal kopen, tegen prijzen waarmee nauwelijks te concurreren valt. Maar daar zit dan niet het aansluiten bij, of service tijdens het gebruik. Dat verzorgen wij wel.” Meerwaarde leveren loont, blijkt hier maar weer. “Vooral voor bedrijven, waar de compressor altijd goed moet werken. We hebben bijvoorbeeld zwembaden als klant. Als er wat is met de compressor willen ze dat er onmiddellijk iemand komt helpen.”

30

AMT | 2014

Vader Hendri en zoon Martin Kleinjan in de ruime instructiezaal. “Met betonvloer, zodat we er later alles van kunnen maken wat we nog willen”, zegt Martin.

Het elektrospecialisme, revisie van startmotoren en generatoren, noemt Martin Kleinjan ‘een aflopende zaak’. Het prijsverschil met nieuwe onderdelen wordt te klein. Met ingang van dit jaar nemen de zonen Martin en Ronald de leiding van het bedrijf van Hendri Kleinjan over, die ons heel ontspannen verzekert zich geen minuut te zullen gaan vervelen.

Martin staat helemaal achter het besluit de onderdelenhandel eraan te geven. “Zes keer per dag bezorgen is echt niet meer vol te houden. Er zijn ook teveel grossiers, autobedrijven kennen geen trouw meer en winkelen bij allemaal. De garagehouder is daarmee verwend geraakt, ik denk dat die terug zal moeten naar het aanhouden van een eigen voorraadje in de meest gangbare delen. Grossiers krijgen het steeds moeilijker, de merkdealer komt meer op als leverancier van de juiste onderdelen.”

Een voorbeeld ligt dicht bij huis. Kleinjan deed de onderdelenhandel over aan een ander, die daarvoor wel een deel van het nieuwe pand aan de Rudolf Dieselstraat wilde huren. Vervolgens

werd deze grossier overgenomen door een grotere partij, die wat later besloot deze vestiging te sluiten. Er zijn al veel grossiers in deze buurt, licht Martin Kleinjan toe. In het vrijkomend stuk van het bedrijfsgebouw vestigde Kleinjan toen de persluchtafdeling, zodat er meer ruimte kwam voor het dieselspecialisme.

Specialist in alle dieselmerken Hoewel diesels geen heel groot marktaandeel hebben in het Nederlandse wagenpark, zo relativeert Martin, blijft het bedrijf groeien. Daarom is net een nieuwe ingang eraan gebouwd. Met daarin een nette receptie, met een comfortabele afzonderlijke wachtkamer waar klanten die voor een diagnose komen met tv, uitgeleende laptop en koffie terecht kunnen terwijl het dieselcentrum tests uitvoert.

Voor testen, revisie en reparatie heeft Kleinjan Dieseltechniek een A-licentie van alle belangrijke merken van inspuitsystemen: Bosch, Denso, Delphi, VDO-Siemens/Continental. Dat vereist

www.amt.nl/januari2014

TEKST: PETER FOKKER / BEELD: JAN LIEFTINK

Speciaal voor Kleinjan Dieseltechniek maakte Maha een 4WD vermogensbank met middenin een schuifstuk voor lengteverstelling. De grote testhal biedt ruimte voor forse bestelauto’s, en veel plek rondom de auto om te werken.

De nieuwe aanbouw sluit in stijl aan op het bestaande gebouw en brengt weer veel nuttige ruimte erbij.

Keurige nieuwe receptie, in hetzelfde ontwerp als de gevel. nogal wat ruimte, te meer omdat het werken aan inspuitventielen een bijzonder schone werkomgeving vraagt. Het kleinste vuiltje is bij de microscopische toleranties in een common rail-injector al een probleem. De aangebouwde ontvangstruimte maakte weer meer plaats vrij voor het specialistische werk.

Boven de nieuwe entree is er naast kantoren nog een ruime zaal waar instructie gegeven kan worden, bijvoorbeeld aan grossiers. Met enige trots laat Martin ook het nieuwe magazijn naast de receptie zien, dat erg weinig ruimte inneemt. Dat is namelijk een zeer eigentijds carrousel op maar drie bij drie meter vloeroppervlak. Dit carrousel is wel ruim vijf meter hoog, tot onder het dak. In laden liggen de injectors en allerlei kleine onderdeeltjes, waarbij in de carrousel automatisch de kleinst mogelijke hoogte tussen de laden wordt ingesteld. Zeer veel economischer dus dan opslag in stellingen met vakken.

Er liggen heel wat injectoren, maar Kleinjan reviseert niet in grotere series. “Daarvoor zijn er veel te veel verschillende typen, zelfs bij één automerk.

Meestal worden ze ook niet in complete sets van vier of zes vervangen, maar per stuk in plaats van kapotte exemplaren.”

De opslagcarrousel trekt de laden naar binnen en parkeert ze boven elkaar met minimale tussenruimte, afhankelijk van wat er in de vakjes ligt.

Diagnose op de vermogensbank Niet alleen bij de testbanken voor injectoren en inspuitpompen is er volop vrije loopruimte, ook

voor de vermogenstestbank werd een royale plek gereserveerd. De vermogensbank is vrijwel geheel voor eigen gebruik, licht Martin toe, voor diagnose. “Dan hoeven we niet op de weg te testen om problemen vast te stellen, met de gevaren en beperkingen die daaraan kleven. Je bent geen twee man kwijt, een om te rijden en eentje die meet. En wat doe je als er iemand komt met een dikke auto, en de klacht dat hij bij 160 wat lijkt in te houden? Of die alleen een motorstoring krijgt als hij met zijn caravan de bergen in gaat?

Dat is dan vaak een koelingsprobleem dat alleen bij zware belasting optreedt. Eén man kan elke gewenste rijsituatie en belasting op de bank simuleren, met alle meetapparatuur bij de hand. En meteen controleren of een reparatie of vervangen van een onderdeel het probleem heeft verholpen.”

Sinds een goed jaar is een nieuwe Maha vermogensbank met vier aangedreven rollen in gebruik, op maat gemaakt voor Kleinjan. “Ons voordeel is dat we volop ruimte hebben. Daarom konden we een verstelbare bank laten maken voor wielbases van een smart tot een lange bestelauto. Met een kettingbaan verschuiven de rollen, een put neemt de ketting op als een kortere wielbasis wordt ingesteld. De bank is geschikt voor testen met vierwielaandrijving, dat kom je nu steeds vaker tegen. We kunnen hiermee elk soort auto aan.”

Het onderstreept dat Kleinjan niet alleen gespecialiseerd is op inspuitsystemen, maar op totale

AMT | 2014

31

W E R K P L A A T S & O N D E R H O U D > Service & Onderhoud > Dieselservice

Smetteloze ruimte voor de common rail verstuivertesters, achteraan een testbank voor roterende dieselpompen. diagnose van dieselauto’s. Er is dus ook een werkplaats met bruggen om aan auto’s te werken, Martin geeft aan dat de wens nu nog is om het aantal bruggen uit te breiden.

Er is al een afgeschoten ruimte voor proefdraaien en werkzaamheden die veel lawaai opleveren, “een dieselsysteemfabrikant wilde dat eigenlijk om vuil sleutelwerk gescheiden te kunnen houden van schoon montagewerk”.

Bewaaradvies Op respectabele afstand van deze werkplaats is dan ook de ruimte waar roetfilters worden gereinigd. Ook daar is goede vraag naar, horen we van Martin. Alweer, complete service is het streven. Klanten komen daar van steeds verder weg op af, constateert hij, “zeg maar, alles binnen een uur rijden van hier. We krijgen ook klanten uit Duitsland. En versturen injectoren per post”.

Dat brengt ons nog op een vraag die eerder bij AMT binnenkwam. Hoe bewaar je eigenlijk gedemonteerde injectoren? En is het zo dat moderne piëzo-injectoren een speciale gebruiksaanwijzing hebben om te voorkomen dat ze stuk gaan (kortsluiting in de piëzo-stack) als je ze niet op de

32

AMT | 2014

In de oudere testruimte kunnen alle soorten dieselpompen en (pomp)verstuivers van oudere generaties worden beproefd.

juiste wijze bewaart?

“Na lang liggen kan een injector inwendig gaan kleven. Er zit diesel in, maar volgens de tegenwoordige brandstofnorm bevat die weinig vettigheid. Na een tijd uitdampen is de smerende werking weg, en kan de biocomponent problemen veroorzaken. We raden sterk aan een gedemonteerde injector meteen af te doppen.

Dan komt er geen vuil in, en bederft de diesel binnenin niet gauw. Anders krijg je na een paar weken verkleving.

Bij piëzo-injectoren werkt de diesel ook als isolator rond de piëzo-stack. Overigens bergen we onze injectoren op met testvloeistof erin, daarop gaan ze niet kleven. Als een injector na montage niet werkt is dat kleven vaak het probleem. De motor slaat niet aan omdat de injectoren vastgeplakt zitten, en als de motor niet aanslaat wordt er ook geen verse diesel door de injector geperst zodat hij loskomt. Als we hem hier doorspoelen blijkt de injector vaak helemaal niet kapot, zoals de garagehouder vreest.”

Tja, dat zijn de praktische puntjes die de dieselspecialist weet, en kan verhelpen.

Twee wagens vol hogedrukpompen wachten op revisie, wat geen doorlopend seriewerk is bij Kleinjan.

De werkplaats is niet klein, maar nog wat meer bruggen zouden welkom zijn. Rechtsachter de afgesloten ‘testkamer’ voor vuil en luidruchtig werk.

www.amt.nl/januari2014

advertorial

Hoe zit dat nou met:

Roetmeting en fijnstof Sinds de introductie van de roetmeting in de APK in 1996 is er heel wat veranderd in dieselland. Keurden we destijds nog wel eens een diesel af vanwege een te hoge roetuitstoot, met het oplopen van de Euronorm naar 2-3-4-5 en inmiddels 6, is er geen roetdeeltje meer in de uitlaat te ontdekken.

3 Roet wordt dus eigenlijk geconstateerd doordat het uitgezonden licht wordt geblokkeerd. De delen met een omvang >200 nm doen dat inderdaad maar delen < 50 nm doen dat nauwelijks. Het roet dat zich manifesteert in kleinere deeltjes en daarom “fijnstof” genoemd wordt kunnen we dus niet meten.

Toch wordt er vanuit de medische wereld en als gevolg daarvan door de politiek, enorm veel druk uitgeoefend om het gemotoriseerde verkeer uit de binnenstad en de dichtbevolkte gebieden te weren. De drijfveer hierachter is niet de roetuitstoot maar de uitstoot van fijnstof. Fijnstof is minder zichtbaar maar veel schadelijker dan roet. Doordat de deeltjes zo klein zijn dringen zij diep door in de menselijke luchtwegen en kunnen daar onherstelbare schade aanrichten. Het enige verschil tussen fijnstof en roet in uitlaatgassen is de afmeting van de deeltjes.

Het milieu wordt met deze meting dan ook absoluut niet meer gediend.

Wat moeten we dan?

Er is een nieuwe generatie opaciteitsmeters. Deze werkt i.p.v. met een lichtbron en ontvanger, met een laser en een ontvanger in de vorm van een bord dat de invalshoek van de straal kan detecteren. De laser botst op de roetdelen, ook op de hele kleintjes, en verandert van richting. Het licht wordt als het ware “verstrooid”. De ontvanger detecteert de invalshoek en omdat de grote delen een andere hoek veroorzaken dan de kleine kan zo de verdeling tussen grote en kleine deeltjes worden bepaald.

De meting is veel zuiverder dan die van de traditionele roetmeters doordat alle deeltjes worden gedetecteerd.

Deze methode kan niet worden gebruikt om de “fijnstofmassa” per kilometer te bepalen. Daarvoor hebben we echt de duurdere apparatuur nodig. We kunnen echter wel meten in een bereik dat relevant is bij moderne voertuigen en we kunnen constateren of het roetfilter zijn werk naar behoren doet. Er zijn immers miljoenen aan subsidie uitgegeven zonder dat we weten wat we er voor terug krijgen.

Waarom meten we dan geen fijnstof i.p.v. roet?

Dat heeft te maken met de tekortkomingen van de in gebruik zijnde roetmeters. Deze werken op basis van “opaciteit”, dit is “lichtdoorlatendheid”. In een buis met een vastgestelde lengte wordt aan de ene kant een lichtbron gemonteerd, aan de andere kant een ontvanger. De buis wordt gevuld met uitlaatgas, de roetdelen blokkeren gedeeltelijk de lichtstraal, de ontvanger registreert hoeveel licht er niet is aan gekomen en geeft dit weer in een K factor. Inmiddels kleven er grote tekortkomingen aan deze meetmethode.

1 Onvoldoende nauwkeurigheid, de toegestane roetuitstoot bij de Euro 4 norm is al zo laag dat roet nauwelijks kan worden waargenomen met een conventionele opaciteitsmeting.

Iedere leverancier van roetmeters herinnert zich nog wel de storingsmeldingen dat de roetmeter defect was omdat die steeds “0” aangaf.

2 Roetmeters werken meestal met groen licht. De naverbranding in roetfilters en katalysatoren verhogen de concentratie NO2 van 10% naar meer dan 40%. Het vervelende is dat deze NO2, groen licht absorbeert waardoor de meting totaal wordt verstoord.

Natuurlijk hebben we bij de regelgeving rond de APK te maken met Europese normen maar dat hoeft ons er niet van te weerhouden om zelf na denken over wat goed is voor onze leefomgeving. In de praktijk veroorzaakt 5% van ons wagenpark, 25% van de luchtvervuiling door motorvoertuigen. Het is de hoogste tijd om deze vervuilers er tussen uit te gaan halen.

MOTORVERVUILING

Praktische oplossingen tegen motorvervuiling

Opgeruimd staat netjes Achter motorvervuiling gaan complexe mechanismen schuil. Wie die kent, kan oplossingen van reinigingsspecialisten beter op waarde schatten. Dus gaan we op zoek naar de werking van die mechanismen en we vragen de reinigingsspecialisten naar hun oplossingen voor enkele veelvoorkomende vervuilingsproblemen.

Op onze oproep om ervaringen met motorvervuiling te delen, kwamen tal van reacties. We selecteerden er vier voorbeelden uit en legden die voor aan de Forté’s, Tunaps, Liqui Moly’s, Wynn’s en andere reinigingsspecialisten van deze wereld.

Het eerste voorbeeld is een oude bekende: de dichtgeslibte EGR, in dit geval die van een Mercedes S320CDI. De auto gaf een storingsmelding op het dashboard en ging in noodloop. De dealer verving de EGR-klep, maar toch kwamen de klachten terug. Net als de foutmelding: ‘Aangezogen luchtmassa groter dan gewenste waarde’.

Na onderzoek bleek ook de EGR-koeler volledig vervuild te zijn.

Ook het tweede voorbeeld is bekend in veel werkplaatsen. Het gaat om de PSA 1.6 HDi-motor, in dit geval in een Peugeot 307. Onderhoud was niet de eerste prioriteit van de berijder. De olie was al lang niet ververst en de computer gaf al langere tijd aan dat het roetfilter vervangen moest worden. Pas toen de motor nauwelijks nog vermogen leverde, meldde hij zich bij Perk Auto Onderhoud in Sommelsdijk. Rijkelijk laat, want toen zat het staal van de turbo al letterlijk door de hele motor.

Het derde voorbeeld komt van het AMT Garageforum. Helaas kwam het ook daar niet tot een happy end. Het ging om een TSI-motor van een auto uit de VAG-groep. Vuilopbouw op de inlaatkleppen leidde tot compressieverlies, cilinderoverslag en uiteindelijk een defecte katalysator.

Bij voorbeeld vier was de schade het grootst. Daar ging het om een 1.6 VVTi motor uit een Toyota Corolla van 2005 met pas 88.000 km op de teller.

De motor zat volledig onder de bruine lakaanslag.

Nadat de oliedruk te laag werd, kwam de motor bij OMC in Hoogvliet terecht. Voor revisie.

Motorvervuiling heeft soms een desastreuze uitwerking. Welke adviezen geven reinigingsspecialisten om motorproblemen te verhelpen en te voorkomen.

Oorzaak en oplossing Deze vier voorbeelden legden we voor aan een reeks reinigingsspecialisten. Natuurlijk stelden we er per voorbeeld een serie vragen bij: “Wat zou de oorzaak van dit probleem kunnen zijn? Hoe voorkom je dit probleem? En hoe los je het op voor er schade optreedt, zoals in de voorbeelden 2, 3 en 4?”

Voor we bij hun uitleg komen, eerst even terug

naar voorbeeld 4. Grote vraag daar is natuurlijk: Waarom was er geen oliedruk meer? Kwam dat doordat de bruine lak overging in black sludge, die de oliezeef verstopte? “Nee”, zegt expert/ taxateur Marcel Zuidgeest, “een goudbruine lakafzetting ontstaat bij hoge temperaturen. In tegenstelling tot black sludge, want die vieze oliedrab ontstaat juist doordat bij veel korte stukjes het condensvocht niet kan verdampen.

34

AMT | 2014

Bij dit probleem speelt een ontwerpfout in de zuigers een belangrijke rol. Bij de olieschraapveer ontbreken namelijk olie-afvoergaatjes. Dat leidt tot onvoldoende koeling van de olie daar, zodat de compressiezuigerveren vast komen te zitten, vooral bij auto’s die onvoldoende op temperatuur komen. Dat geeft meer olieverbruik en door alle olie in het uitlaattraject verstopt de katalysator.

Door de hoge uitlaattegendruk neemt dan de

www.amt.nl/januari2014

TEKST: ERWIN DEN HOED, PAUL JANSSEN / BEELD: DIVERSE REINIGINGSSPECIALISTEN EN AUTOBEDRIJVEN

Voorbeeld 1: De EGR-klep was al vervangen, maar ook de EGRkoeler is zwaar vervuild. Hoe reken je af met die vervuiling én hoe voorkom je dat het opnieuw gebeurt? motortemperatuur toe, zodat de olie verdampt en lakafzetting veroorzaakt. Omdat het olieverbruik zo hoog is, neemt het risico op een te laag olieniveau toe. En met zo’n kleine oliehoeveelheid neemt de olietemperatuur verder toe. Tijdens een incidentele langere snelwegrit onder zwaardere belasting verdampt de benzine uit de olie, is er onvoldoende oliedruk en valt de smering weg”.

Toyota bevestigt deze uitleg, maar stelt wel: “Er is destijds een verandering doorgevoerd, waarbij een verbeterde koeling werd gerealiseerd”.

Interessante bonusvraag: zouden de reinigingsspecialisten deze verklaring voor bruine lakaanslag in de Toyota-motor kennen? We verklappen het antwoord vast: Nee! Verder valt op dat een aantal aanbieders adviseert om het roetfilter uit voorbeeld 2 te reinigen, of te lijf te gaan met een middel dat de regeneratie op gang brengt. Of dat verstandig is als de fabrikant voorschrijft dat het vervangen moet worden?

Forté: Diagnose stellen met reinigingsproducten Op het AMT-Garageforum wordt het gebruik van Forté-producten regelmatig genoemd als oplossing voor motorproblemen. In een eigen laboratorium in België doet Forté continu onderzoek naar motorvervuiling. Vaak in opdracht van autofabrikanten. Dat onderzoek levert producten op die alleen aan professionals worden verkocht.

Waarom? “Stel je hebt een reinigingsmiddel dat black sludge losweekt. Heel mooi, maar als de motorolie het vuil daarna niet kan opnemen, maak je de problemen alleen maar groter”, legt motorvervuilingsspecialist Peter de Leeuw uit. En dus heeft Forté behalve adviseurs die de autotechnicus met raad en daad bijstaan ook zijn eigen ‘bijbel’. Dat boekwerk, dat ook via het alleen-voor-klanten deel van de Forté-website bereikbaar is, bevat een groot aantal technische bulletins voor de meest uiteenlopende vervuilingsproblemen.

Het eerste van onze vier voorbeelden wordt exact omschreven in zo’n technisch bulletin. Zelfs de foutcode: ‘Gemeten hoeveelheid lucht komt niet overeen met berekende hoeveelheid lucht’, staat er in. Voor de behandeling met Forté-producten

THEMA

Voorbeeld 2: Turbo defect en het gruis door de hele motor, van het zeefje van de vacuümpomp tot in de carterpan. De olie was al lang niet ververst en de computer gaf al langere tijd aan dat het roetfilter vervangen moest worden…

Voorbeeld 4: Lakafzettingen op zuigers en cilinderwanden ontstaan als de motor zelden of nooit op temperatuur komt.

Maar deze Toyota VVTi-motor is bruin van top tot teen. Zijn daar niet juist hoge temperaturen voor nodig? Kortom, hoe ontstaat deze vervuiling?

Voorbeeld 3: Vuilopbouw op de inlaatkleppen leidde tot compressieverlies, cilinderoverslag en uiteindelijk een defecte katalysator. verwijzen we dan ook naar dit bulletin. Belangrijk is verder de oorzaak die het bulletin noemt: ‘Onjuiste mengselbereiding’. En dus volstaat het bulletin niet met aanwijzingen om het luchtinlaatsysteem te reinigen, maar geeft het ook aanwijzingen voor inwendige reiniging van de motor en reiniging van de injectoren.

Hetzelfde verhaal voor ons tweede voorbeeld, de turboschade bij de 1.6 HDi. Interessant is dat het bulletin laat zien dat dat begint bij een slechte verbranding als gevolg van vervuilde of lekkende verstuivers. Let dus op bij zichtbare lekkage langs de verstuivers! Als het oliefilter, het zeefje in de olieaanvoerleiding van de turbo en het zeefje in de vacuümpomp ernstig vervuild zijn, schrijft dit bulletin een reeks extra controles voor, tot en met de controle van de drijfstanglagers aan toe.

Bij het derde voorbeeld, dat van de VW TSI, hecht Forté er aan onderscheid te maken tussen kleppen die verkleven en zo een moeizame koude loop veroorzaken, en vervuilde klepschotels die in eerste instantie de mengselbereiding verstoren en later ook voor compressieverlies kunnen zorgen, met misfire tot gevolg: “Dat eerste zien we niet vaak bij deze motoren, het tweede wel”. Uiteraard biedt Forté technische bulletins voor beide problemen. De Leeuw: “Let op, in dit voorbeeld was de katalysator vervangen. Maar vaak zie je dat door een combinatie van een verkeerde mengselbereiding en een vervuilde eerste lambdasonde

de kat niet alles volledig kan verbranden. De tweede lambdasonde ziet dan af en toe zuurstof.

Reden voor de computer om te denken dat de kat niet werkt. Omdat ons product Gas Treatment niet alleen de mengselbereiding verbetert, maar ook na de verbranding reinigt, kan die de eerste lambdasonde reinigen. Daarna weet je of de kat kapot is of niet. Zo kun je dus ook diagnose stellen met reinigingsproducten”.

Ook voor het vierde voorbeeld heeft Forté een technisch bulletin. Het legt uit dat lakafzettingen op cilinderwanden, zuigerveergroeven en het topland ontstaan als motoren langdurig niet op bedrijfstemperatuur komen, en hoe die afzettingen voor een verhoogd olieverbruik zorgen.

Ook hier weer bespreekt het bulletin de gehele reinigingsprocedure én een advies dat helpt om bij onderhoudsbeurten aan ‘verdachte’ auto’s dit probleem te voorkomen.

Tunap: Auto Apotheek tegen vervuiling De ontwikkelaars op het Tunap-hoofdkantoor in Wolfratshausen werken veelvuldig samen met de auto-industrie. “Daardoor zijn we er snel bij met oplossingen als zich nieuwe vervuilingsproblemen voordoen”, zegt René van der List namens Tunap. Als voorbeeld noemt hij een nieuw soort vervuiling van injectoren. “Om moderne brandstof met biocomponenten stabiel te houden voegen oliemaatschappijen een stof toe die afgekort PIBSI heet. Die stof zorgt voor een keiharde verlakking, een soort glasachtige laag op de verstuivernaald, een heel andere vervuiling dus dan het vuil op de

AMT | 2014

35

MOTORVERVUILING

MotorCheckUp beoordeelt oliekwaliteit Met MotorCheckUp beoordeel je snel de status van de motorolie. Marc Nederveen van MotorCheckUp legt uit hoe: “Breng een druppel motorolie aan op het testpapier. De oliedruppel vloeit uit en krijgt een bepaalde vorm en kleur. Die kun je met de voorbeelden op een referentiekaart vergelijken. Zit er veel vuil, brandstof of condens in de olie? Of is de olie ernstig geoxideerd?

Dat wordt zichtbaar in de test. De service-adviseur kan het resultaat van de test gebruiken als argument om een oliewissel uit te voeren of verdere diagnose te stellen. Het tijdig vervangen van olie kan grote problemen en kosten voor de klant besparen”.

Zit er veel vuil, water of brandstof in de olie? Een testje met MotorCheckUp laat het zien. Tijdig actie nemen, kan veel motorellende voorkomen.

verstuiverkop dat we al heel lang kennen.”

Om automotive professionals te helpen alle mogelijke typen motorvervuiling te bestrijden organiseert Tunap trainingen. Opvallend is dat daarin ook aandacht is voor de receptionist.

Van der List: “Voor veel klanten is het onderhoud al duur genoeg. Een reinigingsproduct laten ze dan liever zitten. In de training bieden we receptionisten scripts gericht op bewustwording. ‘Tijdens het onderhoud hebben wij het EGR-systeem gecontroleerd en een sterke roetverontreiniging vastgesteld. Een vervanging kost al gauw € ...

Daarom adviseren wij u nú het EGR-systeem te laten reinigen met een roetverwijderaar.’ Dan nog

kan de klant ‘nee’ zeggen, maar dan kun je het op de factuur zetten”.

Deze scripts en tal van vervuilingsproblemen heeft Tunap-Benelux in zijn zogenoemde Auto Apotheek gezet, die binnenkort beschikbaar komt voor automotive professionals.

Met het noemen van de roetverwijderaar is de stap naar het eerste voorbeeld, dat van de vervuilde EGR-koeler, maar een kleine. Tunap legt uit dat zolang de koeler niet compleet geblokkeerd is, reiniging met zijn MP129-roetverwijderaar mogelijk is. Tunap wijst verder op het belang van het gebruik van de juiste motorolie en het aanhouden van de voorgeschreven service-intervallen. Wie bij

Grondige reiniging met MotorVac

De MotorVac Diesel Systeem Reiniger vult het inlaatkanaal onder hoge druk met een reinigend schuim. Dat werkt beter in op koolafzetting en verkleint de kans op waterslag.

36

AMT | 2014

Snap-on-dealers leveren ook producten van MotorVac. De MotorVac Diesel Systeem Reiniger reinigt het inlaatsysteem en de EGR-klep. Snap-on adviseert elke 40.000 km een reiniging uit te voeren. De MotorVac-reiniger spuit het reinigingsmiddel als schuim in het inlaatkanaal. Het middel lost de vervuiling laag voor laag op.

Arnold Vennink van Snap-on waarschuwt voor het onnodig vervangen van de EGR-klep: “Vaak wordt de klep vervangen, terwijl alleen reinigen voldoende is. Het gevaar van alleen de klep vervangen is dat de rest van het systeem vervuild blijft, waardoor problemen terugkeren”.

Voor benzinemotoren levert Snap-on de MotorVac Benzine Systeem Reiniger. Met een speciale adapter wordt de reinigingsvloeistof in de inlaat verneveld zodat koolstofafzettingen op de gasklep, de kleppen en in de verbrandingskamer verwijderd worden. Voor preventieve reiniging levert Snap-on het Carbon Clean 1000-systeem met de CarbonClean MV-5 reinigingsvloeistof.

Ten slotte levert Snap-on de MotorVac Motorolie Systeem Reiniger, die reinigt het smeersysteem van zowel benzine- als dieselmotoren.

de olieverversing de MP157 inwendige motorreiniger toevoegt en bij de onderhoudsbeurten MP983 aan de diesel toevoegt, voorkomt volgens Tunap bovendien het probleem in de toekomst.

Die preventietips werken ook bij het tweede voorbeeld, dat van de defecte turbo op de Peugeot HDi-motor. Mocht de motor nog starten, dan denkt Tunap dat het roetfilter nog te redden is: “Dat kan zonder demontage met Tunap 131 in een drukbekerpistool via de aansluiting van de temperatuursensor”. Opvallend, want aan de andere kant zegt Tunap: “Als de fabrikant zegt: ‘Je mag niet reinigen, maar je moet vervangen op 150.000 km’, dan gaan wij niet reinigen”.

Dan de vervuilde inlaatkleppen van de direct ingespoten VW-motor: “Onze MP133 vernevel je in het inlaattraject. Dat werkt goed als de inlaatkleppen nog niet te zwaar vervuild zijn of als preventief middel”. Bij meer extreme vervuiling moet het granulaatsysteem in actie komen. Daarvoor wordt het inlaatspruitstuk verwijderd en het granulaat op de gesloten inlaatkleppen gestraald: “Het verbruikte granulaat wordt samen met de losgekomen afzettingen via een aangesloten stofzuiger weggezogen. Dit systeem staat in de belangstelling van verschillende autofabrikanten als oplossing in de garantieperiode”.

Bij de ernstig verlakte Toyota-motor maakt Tunap geen onderscheid tussen lak- en sludgevorming.

Het Tunap-advies lijkt dan ook vooral uit te gaan van black sludge als oorzaak: “Controleer en reinig de zeef van de oliepomp”.

Tunap eindigt met een tip: “Als je een reinigingsmiddel kiest, kijk dan wat er in zit. Er zijn producten in de handel die 70 tot 90% kerosine bevatten.

Als je nou weet dat diesel al voor 42% uit kerosine bevat, wat kan zo’n product dan doen?”

Wynn’s: Voorkomen en genezen Autobedrijf en automobilist kunnen samen het nodige doen om motorvervuiling te voorkomen, weet Wynn’s. Hoe? “Regelmatig een brandstofsysteemreiniger gebruiken, Super Friction Proofing aan de olie toevoegen, dat verbetert het reinigend en vuilopnemend vermogen van de olie en vermindert de wrijving”. De automobilist doet er goed aan de motor rustig op temperatuur te laten komen: “Dat vermijdt zware roetvorming”.

Gaat het toch nog mis, zoals in de vier voorbeelden, ook dan biedt Wynn’s de helpende hand. Bij voorbeeld 1 maakt Wynn’s EGR Cleaner demontage van de vervuilde EGR-koeler naar eigen zeggen overbodig. Toevoegingen aan de olie en brandstof moeten daarna herhaling voorkomen.

De defecte turbo op de PSA HDi-motor wordt veroorzaakt door roet in de motorolie, zegt Wynn’s. Dat verstopt namelijk de oliekanalen in de turbo, zodat die het door een gebrek aan smering begeeft. Voorkomen kan door inzet van brandstofsysteemreiniger Diesel Clean 3, turboreiniger Turbo Cleaner en olieverbeteraar Super Friction Proofing.

Bij voorbeeld 3, de vervuilde inlaatkleppen van

www.amt.nl/januari2014

THEMA

Engine Flush bij iedere olieverversing had de problemen met de Peugeot-motor uit voorbeeld 2 en de Toyota-motor uit voorbeeld 4 voorkomen, zegt Liqui Moly. Deze motor is er flink van opgeknapt.

Super Friction Proofing verbetert het reinigend en vuilopnemend vermogen van de olie en vermindert de wrijving. Wynn’s adviseert het bij alle vier de voorbeelden.

Voorbeeld 2, de Peugeot HDI (DV-6) eindigt met een defecte turbo, maar begint met een slechte verbranding door vervuilde of lekkende verstuivers, legt Forté uit in een technisch bulletin.

Lekkage langs een verstuiver is de eerste indicatie.

Netjes! Zo zien de inlaatkleppen van de VW TSI uit voorbeeld 3 er uit na Tunap Granulaatreiniging.

de VW TSI-motor bespreekt Wynn’s zowel het probleem van de in de klepgeleiders klevende kleppen als dat van de vervuilde klepschotels. De oplossing voor het eerste probleem ziet Wynn’s in het voor verversing toevoegen aan de olie van Oil System Cleaner. Het tweede probleem pakt Wynn’s aan met zijn EGR Cleaner.

Bij het vierde voorbeeld, dat van de ‘verlakte’ Toyota-motor, vermoedt Wynn’s te late olieverversing: “Als de reserves zijn opgebruikt, gaat de motorolie oxideren en polymeriseren en zet vernis zich af. Daardoor dikt de olie in. Samen met sludgevorming leidt dat tot oliedrukproblemen”.

Oil System Cleaner en Super Friction Proofing voorkomen verlakking.

ringsapparaat met de klant en lees dan meteen de status van het roetfilter uit. Zit dat voor meer dan 50% vol, zet dan de net geïntroduceerde DPF Professional Cleaning Kit in” (Zie: AMT-Maanddossier voor de YouTube-instructie). Bardahl stelt zelfs dat dat apparaat de voorgeschreven vervanging van het roetfilter overbodig kan maken.

De vervuilde inlaatkleppen van de VW TSI uit voorbeeld 3 reinigt Bardahl eveneens met het reconditioneringsapparaat. Hoe zo’n reiniging van het brandstofsysteem van een direct ingespoten benzinemotor vervuiling op de inlaatkleppen wegneemt, legt Bardahl niet uit.

De oorzaak van de problemen bij de Toyota-motor uit voorbeeld 4 zoekt Bardahl in een gebrek aan onderhoud: “Juist als motoren weinig kilometers maken is tijdig olie verversen noodzakelijk en vooral ook met kwaliteitsolie. Daarnaast is ons

Bardahl: Instructies op YouTube Bardahl ziet twee oorzaken voor de verstopte EGR-koeler in voorbeeld 1: “Olieverbruik en onvolledige verbranding”. Wat het eerste betreft: “Een viscositeitsgraad hoger (bijvoorbeeld van 5W-30 naar 5W-40) zal het olieverbruik met zo’n 50% kunnen doen afnemen”. En wat het tweede betreft: “Roet hecht zich aan de injectorkop, met onvolledige verbranding als gevolg”.

Dus adviseert Bahrdal een EGR-reiniger te gebruiken en daarna het brandstofsysteem te reinigen met het Bardahl reconditioneringsapparaat. Hoe dat werkt? Dat toont Bardahl op YouTube (zie het AMT-Maanddossier).

Ook bij de HDI-motor uit het tweede voorbeeld had dit apparaat ellende kunnen voorkomen, zegt Bardahl: “Bespreek inzet van het reconditione-

Veel vervuilingsproblemen beginnen in het brandstofsysteem.

Bardahl reinigt dat met zijn reconditioneringsapparaat. Hoe dat werkt? Bekijk de video via het AMT-Maanddossier.

advies minimaal 1x per jaar een brandstofreiniger toe te voegen aan de brandstof”.

Liqui Moly: Geen ‘one 10W-40 fits all’ “Veel korte ritjes en snel opschakelen kunnen de EGR-vervuiling uit voorbeeld 1 veroorzaken”, zegt Liqui Moly. De Proline Diesel Ansaug Systemreiniger pakt de vervuiling in het volledige inlaatsysteem aan zonder dat er iets gedemonteerd hoeft te worden. Dat maakt het product volgens Liqui Moly ook heel geschikt voor preventief gebruik tijdens regulier onderhoud.

Ook de vervuiling op de inlaatkleppen uit voorbeeld 3 komt via de EGR en pakt Liqui Moly dus met hetzelfde product aan.

Bij voorbeeld 2, de HDi-motor, is alleen het vervangen van de turbo niet voldoende, zegt Liqui Moly. “Bij deze motoren bouwt het vuil in het smeersysteem zich geleidelijk op, om uiteindelijk de turbo om zeep te helpen. Vermogensverlies, rook en turbolawaai zijn waarschuwingssignalen.

Het probleem voorkomen, doe je door voor iedere olieverversing Engine Flush te gebruiken. Zo komt de verse olie in een schone motor terecht.”

Flushen had ook de ellendige situatie van de Toyota-motor uit voorbeeld 4 kunnen voorkomen, zegt Liqui Moly: “Vermoedelijk is hier een verkeerde olie gebruikt of zijn de onderhoudsintervallen genegeerd”. En wat die verkeerde olie betreft: “Er is geen ‘one 10W-40 fits all’. Kijk op onze online oil guide voor de juiste olie voor deze motor”.

Ten slotte nog een tip voor de automobilist: “Vraag

AMT | 2014

37

THEMA

MOTORVERVUILING je garage om een litertje olie van het juiste type.

Dan weet je zeker dat je bijvult met de juiste olie”.

Wie biedt wat in motorreiniging?

Xenum: Reinigen met de I-Flux Xenum kennen we van de I-Flux 100. In AMT 5 van vorig jaar deden we ervaring op met dat apparaat (zie: AMT-Maanddossier). “De EGR-koeler van de Mercedes uit voorbeeld 1 is zonder demontage met de I-Flux 100 te reinigen”, zegt Xenum. Door de I-Flux preventief in te zetten was de storing te voorkomen geweest. Wie het goed wil doen, vult bij onderhoud het nieuwe brandstoffilter met injectiereiniger, zodat de motor de eerste minuten op injectiereiniger draait. Mocht de klant goedkope benzine tanken, dan adviseert Xenum ook een brandstofadditief.

De defecte turbo van de HDi-motor uit voorbeeld 2 wijt Xenum aan te lang doorrijden met opgebruikte motorolie. Xenum M-Flush gebruiken zou de problemen moeten voorkomen. En wie met de DPF Flush zonder demontage het roetfilter reinigt, hoeft dat volgens Xenum niet te vervangen...

Tegen de vervuilde inlaatkleppen op de VW TSI uit voorbeeld 3 adviseert Xenum een inlaatreinigende spray. En verder: “Sluit het inlaatkanaal af van de carterventilatie en gebruik een extern opvangbakje”. Toegegeven, het zou kunnen werken, maar of het milieutechnisch verantwoord is...

De lakaanslag op de Toyota-motor in voorbeeld 4 wijt Xenum volledig aan een gebrek aan onderhoud: “Daar is weinig aan te doen, behalve de klant adviseren om tijdig onderhoud te laten doen”.

Autodelta www.nextlubricants.nl Brandstofadditieven Bardahl www.bardahl.nl Smeermiddelen, koelmiddelen en reinigingsmiddelen Forté www.forte-nwe.com Compleet aanbod van reinigingsmiddelen IPM Solutions www.ipm-solutions.nl Motoroliecontrolemiddel Liqui Moly www.liqui-moly.de Smeermiddelen en reinigingsmiddelen MotorCheckUp www.motorcheckup.net Motoroliecontrolemiddel Snap-On www.snap-on.eu MotorVac-reinigingsmiddelen

Oplossingen van Autodelta Autodelta adviseert de EGR-koeler uit voorbeeld 1 te reinigen met NXT-217250 Diesel Air Intake Cleaner. De Restrictor Plate voorkomt daarbij dat de motor op hol slaat. Verder adviseert Autodelta in dit geval hun producten voor reiniging van het

Biologisch brandstofadditief Xmile optimaliseert verbranding Xmile is een biologisch additief dat de brandstofkwaliteit verbetert. De reinigende werking van het additief zorgt ook voor schonere verstuivers en voorkomt zo verstoring van het inspuitbeeld. Xmile bestaat uit achttien verschillende enzymen. Die zijn opgelost in octanol en gemengd met kerosine. Hoefnagel, leverancier van het product, voegt toe: “Xmile heeft een reinigend effect op langere termijn. Als eenmalige toevoeging gaat dit product niet werken. Wij adviseren om Xmile bij een van de aangesloten tankstations te tanken. Xmile kost 1,5 cent per liter brandstof”.

Tunap www.tunap.com Compleet aanbod van reinigingsmiddelen Xenum www.xenum.be Smeermiddelen en reinigingsmiddelen Xmile www.oliebestellen.nl Brandstofadditief Wepp www.wepp.org Compleet aanbod van reinigingsmiddelen Wolf Oil www.wolfoil.com Smeermiddelen en reinigingsmiddelen Wynn’s www.wynns.nl Compleet aanbod van reinigingsmiddelen

smeersysteem, de turbo en het emissiesysteem te gebruiken. Om de problemen te voorkomen adviseert Autodelta om bij elke servicebeurt een fles Diesel Treatment aan de brandstof en Engine Treatment aan de olie toe te voegen.

Bij voorbeeld 2, de defecte turbo op de HDi-motor concentreert Autodelta zich volledig op het reinigen van het roetfilter. Dat gaat met perslucht via een drukbeker met NXT-235250 DPF Regenerator Aid. Maar of dat dit probleem oplost?

De vervuilde inlaatkleppen uit voorbeeld 3 adviseert Autodelta te lijf te gaan met zijn Petrol Air Intake Cleaner. En net als bij voorbeeld 1 moet die behandeling worden aangevuld met een reiniging van het smeersysteem en van het emissiesysteem en kunnen toevoegingen aan olie en brandstof de problemen voorkomen.

Bij het vierde voorbeeld, de Toyota-motor die volledig onder de bruine lak zit, adviseert Autodelta een behandeling die black sludge bestrijdt. Ook die maakt gebruik van de smeersysteemreiniger en de emissiesysteemreiniger.

WWW.AMT.NL Meer motorvervuiling

De Xenum I-Flux reinigt de inlaatzijde van de dieselmotor. Het apparaat voert de reinigingsvloeistof gedoseerd toe. Xenum adviseert het bij de verstopte EGR-koeler uit voorbeeld 1.

38

AMT | 2014

Motorvervuiling is een hardnekkig probleem dus blijft het ook hardnekkig terugkeren in de kolommen van AMT. Kijk voor eerdere artikelen terug in het AMT-Maanddossier op www.AMT. nl/januari2014. In een van die artikelen demonstreren we het werken met de Xenum I-Flux. Verder vind je er de verwijzing naar de Bardahl-video’s.

www.amt.nl/januari2014

TEKST: ERWIN DEN HOED / BEELD: JAN LIEFTINK

THEMA

Motorvermogen vóór en ná reinigen

Motor reinigen, helpt dat?

Turbo’s, injectoren, kleppen, lagers, zuigerveren, roetfilters, katalysatoren en zo ongeveer alle andere motordelen kunnen het slachtoffer worden van motorvervuiling. Maar presteert de auto al slechter lang voor het zover is? Samen met Wepp en het Summa Automotive nam AMT de proef op de som. Hebben twee auto’s met ervaring meer vermogen na een motorreiniging?

Motortechniek in de praktijk op het Summa Automotive in Eindhoven. Leveren deze Toyota Yaris uit 2002 en een Seat Cordoba uit 1999 meer vermogen na een motorreiniging?

Even voorstellen. Auto 1 is een Seat Cordoba Vario uit 1999 met 81 kW TDI dieselmotor. De Seat heeft nu 290.000 km op de teller staan. Paul Maas, docent aan het Summa Automotive is de eigenaar van de auto. Hij rijdt er dagelijks mee van Gemert naar Eindhoven en terug. Dat is een enkele reis van zo’n 25 km over een drukke route zonder snelweg. Maas is bijzonder tevreden over de auto en zorgt dat hij netjes onderhouden blijft. De laatste onderhoudsbeurt was op km-stand 272.000.

Dan auto 2. Die is van Summa Automotive-docent Hans van Kempen. Het is een blauwe Toyota Yaris uit 2002. Onder de motorkap huist een 1.3 VVTi benzinemotor met 63 kW. Op de teller staan 277.000 km. Bijna evenveel als de Seat, maar die ziet er een stuk netter uit. Vermoedelijk is hij er onderhuids ook beter aan toe. Want Van Kempen durft het bijna niet te zeggen, maar de auto kreeg sinds hij ‘m kocht geen regulier onderhoud meer. En dat is nu een kleine vier jaar geleden.

Desondanks rijdt hij er dagelijks de 40 km tussen het Belgische Lommel en Eindhoven mee heenen-weer. Tjee, als olieverversen al overbodige

luxe is, dan hoeven we het over motorreiniging al helemaal niet meer te hebben, toch?

Verdwenen kW’s Ho ho, niet te voorbarig, laten we eerst maar eens gaan meten. Dat doen we op de vermogenstestbank van het Summa Automotive in Eindhoven.

Docent Roel Burger spant de Seat in. Als hij daarmee bijna gereed is, komt zijn klas uit de naastgelegen praktijkruimte binnen om dit experiment van dichtbij te bekijken. Als de motor op temperatuur is, kan de meting beginnen. De Seat geeft alles wat hij in zich heeft. En dus zijn de oordoppen die Burger uitdeelde geen overbodige luxe.

Als de rust in de meetruimte is teruggekeerd, laat Peter Boer namens Wepp een druppeltje olie van de peilstok op een Motoranalyser-vloeipapiertje vallen. Burger toont ondertussen de vermogensen koppelkromme op het scherm. De auto komt net niet aan 60 kW. Hij blijft steken op 59,6 om precies te zijn. Maar liefst 26% minder dan de 81 kW motorvermogen uit de fabrieksopgave. Maar ja, dit is aan de wielen. En helaas vertelt de bank

door een storing niet hoeveel vermogen er in de aandrijflijn verloren gaat. Belangrijker is natuurlijk de vraag of er straks, na reiniging, extra vermogen aan de wielen beschikbaar is.

Burger is alweer bezig de Toyota Yaris in te spannen. De druppel die Boer vanaf de peilstok op het Motoranalyser-vloeipapier laat vallen, belooft niet veel goeds. Ondanks dat de motor op temperatuur is, is dit spul bijzonder dik vloeibaar. Bovendien zit er geen druppel teveel in. De peilstok geeft aan dat het niveau op het absolute minimum staat.

Hans van Kempen ontziet zijn Yaris niet, zoveel is duidelijk.

Op de vermogenstestbank schopt de Yaris het toch nog tot 43,7 kW aan de wielen. Dat is een dikke 30% minder dan de 63 kW die Toyota opgaf in 2002. Daarmee scoort de Yaris niet eens zoveel slechter dan de Seat.

Chemisch auto-onderhoud Burger voegt aan de smeersystemen van beide auto’s een busje Wepp 2010 toe. Boer legt uit waarom: “Deze motorreiniger neemt het vuil

AMT | 2014

39

MOTORVERVUILING laagje voor laagje op. Dat kost even tijd. Je moet de motor dus een minuut of 15 à 20 laten lopen met de reiniger er in en af en toe het toerental wat verhogen. Ermee rijden mag ook. Zeker bij hardnekkige vervuiling zoals Black Sludge, verkleefde zuigerveren en tikkende klepstoters is wat meer reinigingstijd nodig. Wepp 2010 mag 250 kilometer in het smeersysteem blijven”.

Beide docenten gaan een uurtje rijden, dan kunnen ze onderweg mooi verse motorolie en een oliefilter halen voor hun auto’s. Ondertussen geeft Peter Boer Roel Burger’s klas van aankomend Technisch Specialisten een gastcollege chemisch auto-onderhoud. Moraal van zijn verhaal: “Als je de juiste chemische onderhoudsproducten op de juiste manier gebruikt, verbeter je zowel je klanttevredenheid als je winst”. Hoe dat in de praktijk werkt? Dat toonden we vier jaar geleden al eens in AMT. Lees het na in het AMT-Maanddossier.

Als de beide docenten terug zijn, krijgen hun auto’s verse olie, een nieuw oliefilter én een busje Wepp 2011: “Dit additief vermindert wrijving en slijtage en het houdt keerringen en klepseals soepel. Zeker bij deze auto’s met hun hoge kilometrages helpt dit middel zo tegen olieverbruik en olieverlies”, weet Boer.

Welkom thuis, paardenkrachten Daarmee zijn de auto’s klaar voor de tweede ronde op de vermogenstestbank. De Seat schopt het nu tot 62,5 kW. Een winst van 4%. Die winst pakt de motor niet alleen in het topvermogen, maar over een breed toerengebied dat loopt vanaf 2400 t/ min tot het maximum. Dat ziet er netjes uit en zal in de praktijk beslist merkbaar zijn. Maar het valt volledig in het niet bij wat er met de Yaris is gebeurd. Die levert nu maximaal 50,6 kW aan de wielen. Nog veel indrukwekkender is dat de koppelkromme over het hele toerenbereik 20% tot 25% hoger ligt. Hier staat ineens een heel andere auto. Nadat Hans van Kempen er in gereden heeft, beaamt hij dat volmondig: “De auto rijdt voelbaar beter. De motor pakt veel krachtiger op”.

Een paar weken later bellen we beide docenten om ze nog eens naar hun ervaringen te vragen.

De Seat loopt iets stiller en ook een beetje zuiniger dan hij normaal in de winter doet. “Ik ga heel zorgvuldig om met deze auto en ik heb hem drie jaar geleden gekocht van mensen die alle onderhoudsbeurten altijd keurig hebben laten uitvoeren. Toch zie je dat er zich vuil opbouwt in de motor. Vergelijk het met haren wassen. Olie verversen is alleen met water. Maar met shampoo wordt het toch schoner.”

En de Toyota? “Ook mijn zoon was heel enthousiast over de prestaties”, zegt Van Kempen. Over het verbruik kan hij niets zeggen. Niet alleen omdat hij dat nooit bijhoudt, maar ook omdat hij de Yaris al heel lang wilde verkopen. En dat is kort na de reiniging eindelijk gelukt. Tja, wel logisch eigenlijk.

Voor die tijd liep iedere weldenkende autokoper na een proefritje in de Yaris meteen zo hard mogelijk weg...

40

AMT | 2014

Docent Roel Burger zet de 1-CHE-563 van collega Hans van Kempen vast op de rollen.

Meting volbracht. De Yaris komt niet verder dan een bescheiden 43,7 kW aan de wielen. Ruim 30% minder dan de opgave aan de krukas van Toyota.

De Toyota moet het al meer dan drie jaar met dezelfde olie doen. Dat is te zien. Ook met de motor op temperatuur blijft dit spul extreem stroperig. Het Motoranalyser-vloeipapier geeft aan dat de olie zwaar vervuild en volledig geoxideerd is.

Bovendien zit er een enorme sloot condenswater in.

Docent en Yaris-eigenaar Hans van Kempen rijdt een blokje om, zodat motorreiniger Wepp 2010 zijn opruimwerk kan doen.

Met zulke olie moet de motor zelf inwendig ook door en door vervuild zijn. 400 ml Wepp 2010 moet dat vuil laagje voor laagje gaan aanpakken. Oh, en gevaar voor een te hoog olieniveau is er niet want alleen het onderste stukje van de peilstok was zwart.

Ondertussen geeft Peter Boer de aankomend Technisch Specialisten van het Summa Automotive les in chemisch autoonderhoud.

www.amt.nl/januari2014

THEMA

Inmiddels is docent Paul Maas met zijn Seat terug in de werkplaats. Hij ging de Toyota voor op de vermogenstestbank.

De Wepp 2010-reiniger heeft zijn werk gedaan. Dus tapt Roel Burger de olie, de reiniger ĂŠn het vuil af.

Natuurlijk krijgt de Seat een vers olieďŹ lter.

Met een vaatje verse olie is de Seat klaar voor de tweede ronde.

Natuurlijk krijgt de Toyota dezelfde behandeling.

Bevrijd van het vuil levert de Seat vol gas 4% meer vermogen.

Een busje Wepp 2011 moet bij deze Seat met ervaring olieverbruik en olieverlies tegengaan.

De winst bij de Toyota is veel indrukwekkender, kijk maar.

WWW.AMT.NL Chemisch auto-onderhoud Lange onderhoudsintervallen? Vervuiling, oxidatie en veroudering gaan in hun eigen tempo door. Dat moet wel mis gaan. Of kan chemie helpen? Lees het antwoord in het AMT-Maanddossier op www.AMT.nl/januari2014 of scan de QR-code.

AMT | 2014

41

M A N A G E M E N T > Bedrijf > Verkoop & Handel & Import

Occasions fotograferen kun je leren

Beeld verkoopt, goed beeld verkoopt beter!

Hoe staan de occasions erbij in de digitale showroom? Verleiden de foto’s, die autobedrijven op Autotrader, Autotrack, Autoscout en hun eigen website zetten, de autoconsument om naar de showroom te komen? “Meestal niet”, zegt autofotograaf Klaas-Jan Timmerman. Hoe het wel moet? Dat leren autoverkopers tijdens een Masterclass van Timmerman. AMT leerde mee.

Foto’s van voor en na de Masterclass. Voor welke BMW zou je kiezen?

Klaas-Jan Timmerman heeft van autofotografie zijn werk gemaakt. Zijn foto’s zijn terug te vinden in onder meer het tijdschrift Carros, de magazines van Audi en Porsche, in campagnes van Volkswagen en Lotus en natuurlijk op zijn website: www.klaasjantimmerman.com. “Maar ik ben ook autoconsument”, legt hij uit aan een klasje verkopers van Driessen Autogroep. “En consumenten worden getriggerd door mooi beeld.” Helaas voldoen de foto’s die autobedrijven op occasionwebsites zetten lang niet altijd aan het criterium ‘mooi beeld’. “Dealers schaffen apparatuur aan, bouwen fotohoeken en kopen dure draaiplateaus, zonder dat het een goed resultaat oplevert.

Zonde van het geld.” Timmerman toont een reeks occasionfoto’s. We zien onscherpe occasions, een keukentrapje op de achtergrond, weerspiegelde lichtpitten, zware schaduwen, ongewassen auto’s, auto’s vanuit oninteressante standpunten en auto’s in een donkere fotohoek... Niet allemaal, maar een aantal van deze foto’s komen van de website van Driessen Autogroep...

Excuses tellen niet Om te laten zien hoe het ook kan, startte Timmerman www.dealerpictures.nl en zijn Masterclasses voor autoverkopers. Eén van de verkopers van

42

AMT | 2014

Driessen Autogroep ziet geen probleem: “Occasionfoto’s hoeven niet mooi te zijn, ze moeten informatie overdragen. En dat doen ze”. Een collega denkt er anders over: “Het gaat niet alleen om informatie, het gaat vooral om emotie”. Timmerman denkt er net zo over: “Die foto’s moeten je verleiden naar de showroom te komen. Ze moeten laten zien dat hier een bijzondere occasion staat, aangeboden door een professioneel en betrouwbaar bedrijf”.

Ok, goede foto’s zijn belangrijk, maar er zijn nogal wat praktische problemen die de autoverkoper verhinderen ze te maken: “Het moet even snel tussendoor gebeuren”. En: “De directie schrijft voor dat het in die donkere fotohoek moet”.

Over fotohoeken heeft Timmerman een duidelijke mening: “Dat zijn verkeerd omgedraaide fotostudio’s, lichttechnisch een puinhoop. Het is beter de foto’s buiten te schieten, op een vaste plaats. Ik zie dat jullie hier een afdakje hebben, dat is ideaal. En wat het ‘snel tussendoor’ betreft: “Binnen een 20 minuten kun je 16 goede foto’s maken. Dat is een mooi aantal om een auto echt goed te laten zien”.

Stel zelf de camera in Dat klinkt eenvoudiger dan het is, want: “Auto’s zijn spiegels. Alles reflecteert”. En juist omdat auto’s

fotograferen zo lastig is, adviseert Timmerman de camera niet op de ‘automatisch’ te zetten: “Laat niet de camera voor jou beslissen, maar bepaal de instellingen zelf”. De Canon EOS-spiegelreflexcamera (c.a. € 265,-) waarmee Driessen Autogroep zijn verkopers heeft uitgerust, biedt die mogelijkheid. “Jullie hebben goede camera’s”, vindt Timmerman, “veel beter dan compactcamera’s. Die zijn slecht bij donkere omstandigheden, je kunt er slecht mee scherpstellen en je hebt geen zoeker om door te kijken”.

Voor ze naar buiten gaan om te fotograferen, helpt Timmerman de verkopers bij het kiezen van de juiste instellingen. Hij legt uit welke ISO- en diafragmawaarde ze moeten kiezen, en hoe ze vervolgens de sluitertijd aan kunnen passen om de juiste belichting te krijgen. “Maar let op: 1/1000e is kort, 1/40e is heel lang. Zo’n lange sluitertijd geeft kans op onscherpte door beweging. Heb je die nodig, kies dan de ISO wat hoger zodat je de sluitertijd korter kunt maken.”

Voor de interieurfoto’s, zeker van bijvoorbeeld een zwart dashboard, mag de ISO verder omhoog: “Jullie camera’s kunnen zelfs naar 6400, maar dan kan het beeld vlokkerig worden”. En dan is er de compositie: “Laat je zoomlens op 55 mm staan en beweeg zelf om de goede compositie te vinden.

www.amt.nl/januari2014

TEKST: ERWIN DEN HOED / BEELD: AMT, DEALERPICTURES.NL

Voor de Masterclass: Een interieur in een donkere fotohoek of in fel zonlicht. Er na: vanuit de juiste hoek in het diffuse licht van een bewolkte hemel.

Waar staat je onderwerp? Steeds precies in het midden? Speel daarmee en kijk goed waarop je scherp stelt. Je compositie is net zo belangrijk als je belichting”.

De kunst van het weglaten Aan de slag dus, eerst de exterieurfoto’s: “Zorg dat de verlichting aan staat, dat staat sjiek”, adviseert Timmerman. En: “Maak foto’s vanaf achterlicht- of koplamphoogte. Door de knieën, dus”.. Nog een belangrijke tip: “Vergroot de foto meteen op je schermpje. Is de belichting goed? Is ie scherp?

Klopt de compositie? Nee? Meteen weggooien en opnieuw. Ga uit van 16 superstrakke foto’s, dan hoef je straks bij het uploaden geen selectie meer te maken. Dat scheelt tijd”.

In het interieur draait Timmerman de rechtervoorstoel naar beneden om vanuit het rechterachterportier het dashboard te fotograferen. “Zorg dat je

laag genoeg blijft, zodat je niet door de voorruit naar buiten fotografeert. Doe je dat wel, dan krijg je er niet alleen een achtergrond bij die je niet wil, maar ook te veel licht, zodat je interieur te donker wordt.”

“Hoe krijg ik het hele interieur erop?”, wil een van de verkopers weten? Goede vraag, maar: “Een paar goede dashboardfoto’s zijn genoeg. Concentreer je daarna op details. Je hoeft niet alles te laten zien”, vindt Timmerman. “Fotograferen is de kunst van het weglaten. Deze auto is bekleed met mooi leer, toch hoef je niet het hele leren interieur te laten zien. Pak een stukje stoel met zo’n mooie stiknaad mee op de foto van de middenconsole.”

Fotograferen wordt fun!

“Fotografie betekent schrijven met licht”, zegt Timmerman als hij toont hoe je met de reflectie van een wit kartonnen A4-tje een deurpaneel

“Laat niet de camera voor jou beslissen, maar bepaal de instellingen zelf”, adviseert Klaas-Jan Timmerman de verkopers van Driessen Autogroep.

fraai kunt oplichten. En zo krijgen Timmerman’s Masterclass-cursisten al doende steeds meer plezier in het fotograferen. Het wordt al donker als ze de auto van alle kanten hebben vastgelegd.

Timmerman vindt het tijd om terug te gaan naar het trainingslokaal: “We moeten de foto’s gaan uploaden. En let op, ook daar gaat vaak veel mis.

Zowel de man van 70 met zijn Internet Explorer als de yup met zijn Apple Macbook Pro wil je de juiste weergave van de auto laten zien. Je wilt bovendien dat het uploaden snel en efficiënt gaat.

Ik laat jullie zien hoe je dat doet met een editor die je gewoon op het www vindt en die ook nog eens prima samenwerkt met het veel gebruikte OBS-voorraadmanagementplatform.”

Op weg naar het klaslokaal stopt een van de verkopers bij de receptie om de bloemen op de balie vast te leggen. Hij toont ze uitvergroot op het schermpje van zijn camera. Super strak!

“Vergroot de foto meteen op je schermpje. Is de belichting goed? Is ie scherp? Klopt de compositie?

Nee? Meteen weggooien en opnieuw”, zegt Timmerman tegen zijn cursisten.

AMT | 2014

43

M A N A G E M E N T > Bedrijf > Onafhankelijk autobedrijf

Als tankstation is de dôme een bizar gebouw. Links onder de dôme kan getankt worden, rechts bevinden zich de horeca- en kantoorruimtes. Boven het dak torenen twee windmolens uit, die energie opwekken.

Tien jaar vechten om een tankrevolutie te bouwen

Green Planet: beste van twee werelden Groene brandstoffen, zoals biodiesel en groen gas worden nauwelijks aangeboden, omdat er te weinig vraag naar is. En er is weinig vraag naar, omdat er nauwelijks aanbod is. Green Planet wil dit doorbreken. Green Planet is, behalve een tankstation, ook een vergader- en informatiecentrum met een winkel, brasserie en terrassen. Na tien jaar plannen is het eindelijk open.

Volgens Edward Doorten bestaat de wereld van een gemiddeld tankstation uit fossiele brandstoffen, fastfood en haastige passanten. Dat kan anders. Waarom zou je niet duurzame brandstoffen tanken in een tankstation dat z’n eigen energie opwekt en grotendeels energieneutraal is? Waarom niet een uitgebreide tankshop met twee horecagelegenheden, waar de genuttigde broodjes gezonde ingrediënten hebben, waar een binnen- en buitenterras is en een businesscentrum, dat – in het kader van het ‘nieuwe werken’ – werk- en vergaderruimtes heeft? En wie weet in de toekomst zelfs een educatiecentrum. Met Green Planet wil Edward Doorten een doorbraak forceren. Consumenten nemen weinig duurzame brandstoffen af, omdat er weinig aanbod is. En er is weinig aanbod omdat de afzetmarkt te klein is. Bovendien wordt het weinige aanbod dat er wel is, volgens Doorten niet op de juiste wijze aangeboden.

De trage ambtelijke molens In 2003 begint Doorten met de ontwikkeling van Green Planet en in 2006 leer ik hem kennen als ik in Hoogeveen luister naar een presentatie van Doorten’s tankrevolutie. In mei 2007 sta ik

44

AMT | 2014

opnieuw naar hem te luisteren, dit keer in een drassig weiland langs de A28. Op die plaats moet het eerste ‘multifuel high convenience’ tankstation komen. Daar moet je straks – behalve benzine, diesel en LPG – ook elektriciteit kunnen laden en klimaatneutralere brandstoffen tanken, zoals Blue One 95, FlexiFuel (high blend ethanol), BDnxt30, BDnxt100 (respectievelijk low en high blend diesel) en CNG. Het plan is schitterend en de opvallende dôme is mooi en wekt ook nog eens energie op met behulp van windturbines. Doorten krijgt de wind in de rug met Al Gore’s film ‘An inconvenient truth’ en het Ministerie van Economische Zaken stelt bijna een miljoen euro subsidie ter beschikking.

Ik schrijf daarna nog een paar keer over Green Planet, zoals over het verplichte archeologische onderzoek in 2007. De kosten daarvan moet Doorten betalen en mocht er iets gevonden worden, dan zal hij ook de kosten van een vervolgonderzoek moeten betalen. De kosten daarvan zijn simpelweg niet te voorspellen. Mijn verhalen worden langzamerhand steeds korter, want Green Planet lijkt te verzanden in politiek-ambtelijke luiheid, onverschilligheid en bureaucratie.

Ondertussen heeft Doorten een concept vooront-

werp bestemmingsplan gemaakt, vervolgens een voorontwerp bestemmingsplan, daarna een ontwerp bestemmingsplan en tenslotte een definitief bestemmingsplan. Elke fase heeft maanden en maanden geduurd. Zo gaat het ontwerp bestemmingsplan naar maar liefst 24 partijen, waaronder de helft van alle ministeries, de provincie Drenthe en de gemeenten Hoogeveen en De Wolden.

Elke partij moet reageren en alles ligt ter inzage, zodat ook de bevolking bezwaar kan maken en de procedures weer opnieuw beginnen. Te elfder ure hebben enkele omwonenden – nota bene aan de andere kant van de A28, die Green Planet vanuit hun huis niet eens kunnen zien, horen of ruiken – hun bedenkingen.

Aan de kant staan is geen optie De beoogde lokatie is een weiland langs de A28. Als er iets geschikt is om een tankstation te bouwen, dan is het wel een weiland langs een snelweg. Doorten: “De procedures in dit land duren heel lang. Je kunt twee dingen doen: je kunt je er aan ergeren of je kunt je erbij neerleggen en het beste er uit halen. In het eerste geval kun je je plannen nog steeds niet realiseren. Ik ben dus aan de slag gegaan om die procedure te doorlopen.

www.amt.nl/januari2014

TEKST: JOHN MULDER / BEELD: JAN LIEFTINK

Green Planet ligt aan de oprit van de A28; daar waar de A28 de N375 elkaar kruisen. Het is mogelijk om de dôme heen te rijden. Personen- en bestelauto’s tanken onder de dôme; vrachtauto’s tanken aan de buitenkant ervan (links).

De dôme is in het landschap ingepast en daarom niet voorzien van zonnepanelen, maar van sedumplantjes (op de laagste paar meter na). De vetplantjes binden de CO2-uitstoot, verminderen fijnstof en hebben een waterbufferend vermogen.

Het dak wordt gedragen door een houten spinnenwebachtige constructie. Hout neemt CO2 op, maar het blijft bijzonder om het als constructiemateriaal bij een brandstofstation te gebruiken.

Vreemd idee: tanken onder een dak van sedumplantjes. In het hart van het houten spinnenweb zijn kleurige glazen panelen aangebracht.

Natuurlijk zijn er momenten geweest dat ik de handdoek in de ring wilde gooien, maar dan zou ik terug bij af zijn. Met lege handen aan de kant blijven staan is in mijn ogen geen optie. We hebben nu eenmaal te maken met een systeem van bestemmingsplanwijzigingen. Daar kun je iets van vinden, maar zo ligt de situatie. Wil je dat veranderen, dan moet je zorgen voor bestuurders, die andere, minder omslachtige wetten maken.

Dat is een hele route, die je niet op een achternamiddag regelt”.

Maar tien jaar wachten om je plannen te realiseren is ook bizar. “Het voelt ook lang, maar iedereen weet dat daar dit soort termijnen voor staan.”

Maar je wilde Green Planet in 2007 openen; het is 2013/2014 geworden. “Dat komt omdat ik hier geen ervaring mee had. Je denkt dat als de wethouder en de gedeputeerde enthousiast zijn, dat je dit dan kan regelen. Dat is niet zo. Je moet nog steeds door die procedures heen.” Doorten schakelde een adviesbureau in om de dialoog met de provincie op de rit te krijgen. ‘Pijnpunten’ werden in kaart gebracht, het inrichtingsplan werd ge-

wijzigd, er volgde een studie naar de landschappelijke inpasbaarheid, er werden 3D-visualisaties gemaakt en talloze ambtenaren in Brussel, Den Haag, Assen, Hoogeveen en De Wolden deden hun plasjes over het project. Ze hebben elkaar en Doorten meer dan tien jaar bezig gehouden. Krijg je wel eens complimenten voor je doorzettingsvermogen? Doorten: “Ja, dat hoor ik vaak, vooral van ondernemers. Die vinden dit lastige trajecten en hebben door de regels ook minder lust om te ondernemen. Mensen vinden het knap dat het me gelukt is, want ik heb veel barrières overwonnen”.

En dan eindelijk: het resultaat Maar nu staat het er! Green Planet wil mensen stap voor stap in aanraking brengen met meer duurzame brandstoffen. Het is de bedoeling dat automobilisten straks op een touchscreen het kenteken van hun auto invullen en dan zien of hun auto op één van de meer duurzame brandstoffen kan rijden. Green Planet wil mensen daarin begeleiden. Wellicht kan een intelligente camera door middel van kentekenherkenning zien of een

auto op alternatieve brandstof kan rijden; bij een dergelijk project is de HAN – Hogeschool Arnhem en Nijmegen – betrokken.

Er kunnen nu negen verschillende brandstoffen worden getankt plus de toevoeging AdBlue voor vrachtauto’s. Onder de grond liggen drie tanks met twaalf compartimenten. Uiteraard kunnen er ook elektrische auto’s worden geladen. Shell levert de reguliere brandstoffen, zoals FuelSave Euro, FuelSave Diesel, V-Power Euro en V-Power Diesel. Shell produceert ook twee revolutionaire brandstoffen: GTL (gas-to-liquid, diesel op basis van aardgas, dat inmiddels bij Green Planet te koop is) en LNG (liquid natural gas, vloeibaar aardgas, onderdeel van een haalbaarheidsstudie).

Doorten: “We hebben nog voor tweehonderd jaar aardgas en dat kunnen we van ruwe aardolie niet zeggen, dus dit zijn mooie transitiebrandstoffen”.

Green Planet koopt CNG (groen gas) bij Attero (voorheen VAM) in. Elke nacht worden treinen vol huisafval bij de vuilverwerkingsinstallaties in Wijster gelost. Attero maakt er groen gas van en levert het via een rechtstreekse leiding aan

AMT | 2014

45

M A N A G E M E N T > Bedrijf > Onafhankelijk autobedrijf

Blue One 95, FlexiFuel, DBnext30 en -100 zijn slechts een paar van de alternatieve brandstoffen die bij Green Planet te koop zijn. Aan de andere kant van dit bord hangt een wastafeltje, waar automobilisten na het tanken hun handen kunnen wassen.

Wie niets heeft met alternatieve brandstoffen, kan natuurlijk ook normale fossiele brandstoffen tanken bij Green Planet.

Green Planet. “Het gas dat je hier tankt is dus echt geproduceerd uit huisafval.” Daarnaast verkoopt Green Planet FlexiFuel (high blend ethanol, dat bestaat uit een mengsel van tussen de 50 en 85 procent ethanol en 15 procent benzine) en Blue One 95 van Argos (dat 15 procent ethanol bevat).

Dit ethanol heeft een hogere concentratie water en de productie ervan vergt minder energie. Er worden twee biodiesels geleverd: BDnxt30, een low blend diesel (tussen de 20 en 50 procent biodiesel en de rest gewone diesel) en BDnxt100, een high blend biodiesel (tussen de 50 en 100 procent biodiesel, aangevuld met fossiele diesel).

Door de mix van brandstoffen heeft Green Planet vier brandstofleveranciers: Shell, Tamoil, Argos en Natuurlijk kun je bij Green Planet ook elektrisch laden.

Groengas CNG (compressed natural gas) is lokaal geproduceerd groen gas, dat Attero naar Green Planet pompt. Doorten: “Het gas dat je hier tankt is geproduceerd uit huisafval”.

Wiersma Oliehandel.

Overigens is tegen Doorten door een automobilist, die z’n getankte brandstof liet analyseren aangifte gedaan, omdat Green Planet in de eerste weken na de opening euro loodvrij verkocht zou hebben als E85-ethanol. In het Dagblad van het Noorden zegt Doorten dat hij eind november nog geen E85-ethanol kon krijgen. “Bij nader inzien had ik de pomp gewoon uit moeten zetten. Het is er door alle begindrukte bij ingeschoten. Stom van me”, aldus Doorten in het Dagblad van het Noorden.

Bij elk tankeiland is een schone voorziening gemaakt (helemaal links in beeld) waar plastic handschoenen zijn te krijgen. Er zijn ook wastafeltjes gemaakt, zodat automobilisten met schone handen op weg kunnen.

46

AMT | 2014

Bijna energieneutraal Green Planet is gevestigd in een duurzame dôme, waarbij veel aandacht is uitgegaan naar duurzame bouwmaterialen, energiezuinigheid, toekomstbestendigheid, comfort en aandacht voor het milieu. Doorten is tevreden over het bouwverloop en vindt vooral de spinnenwebconstructie van de

FSC-gecertificeerde houten spanten heel mooi geworden. Het gebruik van hout is bijzonder voor een tankstation. Hout is echter ook duurzaam en heeft CO2 tot zich genomen. Doorten: “Ik begon met de ruwe lijnen van het project: een energieneutrale dôme, waarin ik alternatieve brandstoffen zou verkopen. Op het laatst ben je bezig met het haakje aan de muur en de wc-rolhouder, maar gelukkig is het aanvankelijke ontwerp overeind gebleven. Daar ben ik heel trots op”.

In de loop der jaren zijn er wel veranderingen aan het ontwerp aangebracht. Zo is afgezien van een koolzaadoliegenerator en is er ook geen aardwarmtecentrale gekomen. Doorten: “Het gebouw is heel energiezuinig en we hergebruiken ook nog warmte, dus we hebben niet veel warmte nodig.

In plaats van een aardwarmtecentrale halen we met een warmtewisselaar warmte uit de buitenlucht. De rest van de benodigde warmte halen we uit het CNG groengas van Attero”. Op het dak

www.amt.nl/januari2014

Ook nog garagist De man achter Green Planet is Edward Doorten.

In Pesse, iets ten noorden van Hoogeveen en niet ver van de A28 (Zwolle – Groningen), heeft hij een Bosch Car Service garagebedrijf met tankstation.

In 1991 neemt hij de benzinepomp en het garagebedrijf – dat achtereenvolgens dealerschappen van Datsun, Subaru en Daihatsu had – van z’n vader over.

Om klanten voor zijn tankstation te winnen, zet hij met vergunning van de voormalige gemeente Ruinen een reclamebord langs de snelweg. Na een gemeentelijke herindeling is de gemeente Hoogeveen niet blij met het reclamebord en vecht tot de Raad van State. Na 3,5 jaar procederen wint Doorten. Als ik hem er naar vraag, wuift Doorten het conflict weg. Oude koeien. Het is immers al zo lang geleden. Volgens mij zegt het iets over het doorzettingsvermogen van Doorten. En tegelijk zegt het ook iets over de lokale overheid.

De gemeente Hoogeveen zit een ondernemer uit het eigen dorp dwars op kosten van de gemeenschap. En verliest. Het enige goede van de rechtsgang is dat Doorten sindsdien met de gedachte speelt om het tankstation buiten de dorpskern te verplaatsen: Green Planet is daarvan uiteindelijk

van de dôme liggen geen zonnepanelen, maar groeien sedumplantjes. De vetplantjes binden de CO2-uitstoot, verminderen fijnstof en hebben een waterbufferend vermogen. Doorten: “Toen ik het project ontwikkelde was zonne-energie ook nog minder ‘in swung’ dan nu. Bovendien was ‘maximale inpasbaarheid in het landschap’ een eis van de provincie en dan past een mooi sedumdak beter dan zonnepanelen”. Boven de dôme steken twee windmolens uit, die elk 10 kWu opwekken.

Green Planet is daarmee niet honderd procent energieneutraal, maar komt in de buurt. Als elektrisch laden en de CNG-compressor geen stroom zouden verbruiken, zou Green Planet waarschijnlijk energieneutraal zijn.

Het beste van twee werelden Het is bekend dat de marges van de tankstations onder druk staan. Bovendien is het crisis. Zijn automobilisten wel gevoelig voor de (milieu-) voordelen van alternatieve brandstoffen? Doorten: “We doen ons best om de prijsbarrière zo klein mogelijk te houden, maar het verkopen van brandstoffen is een prijsgevoelige omzetgerichte markt met dunne marges. Gelukkig zitten we op een goede locatie en is de prijs door de combinatie met ons flexcenter en de horeca niet meer het allerbelangrijkste argument”.

Tanken is niet iets leuks, je krijgt er vieze handen van, het is buiten koud en je tankt alleen omdat je auto vol moet. Doorten kan het tanken zelf niet leuker maken, maar Green Planet maakt er wel een andere ervaring van. “We brengen het tanken

Een kilometertje verderop ligt het Bosch Car Service garagebedrijf Doorten Pesse. Het oude tankstation was ooit de inspiratie voor Green Planet. Doorten zal het ontmantelen en op de vrijgekomen ruimte een occasionplein maken. het resultaat. Doorten: “De houdbaarheid op de locatie in Pesse was beperkt. De toestroom van het verkeer was matig, de milieu-eisen werden en worden steeds strenger, dus om de continuïteit van het tankstation te waarborgen, moest ik nadenken over de volgende stap”.

Het tankstation op de oude locatie gaat Doorten nu ontmantelen en op de vrijgekomen ruimte zal hij een occasionplein maken, want dat zouden we bijna vergeten: Doorten is ook nog garagist. “Ja, ik moet twee karren trekken, maar dat lijkt me een mooie uitdaging”.

in een andere omgeving met horeca-voorzieningen en vergaderruimtes. De wereld is verslaafd aan olie en we kunnen niet zonder fossiele brandstoffen. De merkidentiteit van Green Planet moet ‘het beste van twee werelden’ zijn. We leveren dus zowel alternatieve als fossiele brandstoffen.

We verkopen hamburgers en Coca-Cola, maar

ook biologische Drentse streekproducten. We zijn franchisenemer van Délifrance, maar hebben ook een honderd procent biologische saladebar. Je kunt tanken en snel weer op weg, maar we hebben ook een ‘flexcenter’ met werk-, vergader- en ontmoetingsruimtes. We brengen die verschillen bij elkaar om het beste van het beste te bieden.”

Op het overdekte buitenterras aan de achterkant van de dôme (met uitzicht op een natuurgebied) is ruimte voor veertig personen. Er is een trampoline en er hangen televisies. Het binnenterras biedt plaats aan 25 personen.

Het beste van twee werelden. Green Planet verkoopt zowel alternatieve als fossiele brandstoffen en zowel hamburgers als biologische Drentse streekproducten. Er is een Délifrance, een Big Burger Bar, een Green Salad Bar, Segafredo-koffie en Kwekkeboom-kroketten.

Het flexcentrum heeft werk- en ontmoetingsruimtes, die vanaf een uur te huur zijn, bijvoorbeeld via het S2M-concept (Seats to Meet), waarbij met maatschappelijk kapitaal is te betalen.

Het is ook mogelijk op abonnementsbasis af en toe een kantoor te huren.

AMT | 2014

47

T E C H N I E K > Onderstel > Wielen & Banden

Continental testcentrum Arvidsjaur

We maken zelf een winterband In Lapland is het deze dagen luttele uren per dag licht. Of liever gezegd: schemerig. Komt goed uit, want daar voeren automerken, toeleveranciers en ook bandenfirma’s in het diepste geheim testen uit met zaken die ze niet in vol daglicht gefotografeerd willen zien. We liepen in Arvidsjaur een paar dagen mee bij de ontwikkeling van een toekomstige Continental winterband.

Arvidsjaur. Niet bepaald een plek waar je veel toevallige passanten aantreft. Er is weinig te doen en het is er doorgaans koud. Bijzonder koud. Samen met het op twee uur rijden gelegen Jokkmokk – ook al geen hotspot van vertier – vormt het in de regio van de poolcirkel voor Continental de ideale locatie om buiten het zicht van ongenode gasten aan de techniek van de toekomst te werken.

Tijdens een uniek bezoek aan de test- en ontwikkelingsfaciliteiten in Arvidsjaur konden we een paar dagen meelopen bij de ‘geboorte’ van een nieuwe winterband voor het komende seizoen, de WinterContact TS 850 P. Conti in de naam zal in toekomstige types namelijk vervallen.

Hij wordt volgend najaar leverbaar, ontwikkelingstopman dr. Burkhard Wies omschrijft hem als ‘Midden-Europese’ winterband voor zwaarder gemotoriseerde personenauto’s en suv’s. Dat roept zelfs voor de activiteiten van start gaan al vragen op.

Zijn er dan smaken in winterbanden? Wies: “Absoluut. Zoals er ook bij individuele automerken overigens specifieke wensen zijn over de prestaties. Ik noem de Mercedes-test tegen een heuvel op, mét alle veiligheidssystemen ingeschakeld. Hoe dan ook: algemeen gesproken heersen er in MiddenEuropa andere omstandigheden dan in noordelijke streken. En wordt anders met het prepareren van de wegen omgesprongen”.

Dat verklaart waarom de ContiVikingContact6 als speciale ‘nordic tyre’ in de lijsten staat. Volgens Burkhard Wies is die met name populair in Noorwegen, als alternatief voor banden met studs. Wat wij in de wandelgangen spijkerbanden noemen.

“In Oslo zijn die echter verboden, zodat we een band hebben ontwikkeld die met een speciaal profiel, zacht rubber en een aangepaste constructie toch voor een zo goed mogelijke tractie zorgt.”

De nieuwe WinterContact TS 850 P komt in maten vanaf 215/70 R 16 T tot aan 275/40 R 20 V, voor wat forsere auto’s, maar ook al voor een middenklasser met als optie dikkere wielen.

DHZ bandenontwerp Bij banden komt het op de kleinste details aan. De Continental ontwikkelingsafdeling bedacht een doortastende manier om ons daar op unieke en tamelijk confronterende wijze van te doordringen.

Na een korte instructie krijgen we op dag één namelijk in een team van een handvol journa-

48

AMT | 2014

www.amt.nl/januari2014

TEKST: ROB VAN GINNEKEN / BEELD: CONTINENTAL

listen de opdracht de sipes van een winterband te ontwerpen. Dat zijn de lamellen die dit type band zichtbaar van zomerbanden onderscheidt.

Daarvoor wordt een set banden met nog maagdelijk kale blokken aangeleverd. Ons naar beste weten bedachte ontwerp – aantal, breedte en hoek van de groefjes in de profielblokken – wordt vervolgens gedurende de nacht met de hand in een ‘team groen’ winterband gesneden.

De volgende morgen staan we vroeg op de testbaan in Arvidsjaur om het resultaat te beproeven.

Zelf foto’s maken? Alleen op de testbaan en van onze auto’s, luidt het commando. Want in de verte zien we onder andere Kia-modellen, maar ook de toekomstige kleine BMW, iets wat oogt als een gespierde i8 en diverse nieuwe MINI-varianten op de toegangsweg voorbij rijden.

Alle meetresultaten van de ‘team groen’ Conti’s worden intussen draadloos naar de meetkamer verzonden. Ook achter het stuurwiel wordt echter al glashelder dat banden ontwerpen echt een vak is. Optrekken en remmen in sneeuw verrassend aardig, maar op ijs en in bochten wordt onze testauto in vergelijking met serieuze winterbanden en zeker de VikingContact6 een ongeleid projectiel.

Vooruitgang in elk opzicht De VikingContact6 wordt bij ons niet geleverd, dus concentreren we ons op de komend najaar te lanceren WinterContact TS 850 P. De technici laten in een soms aardig duizelingwekkende presentatie zien dat die in zo ongeveer alle opzichten een stap vooruit is in de ontwikkeling van hun winterschoeisel.

Hij verslaat de voorganger op het gebied van handling op sneeuw, maar ook op een droge weg.

Om precies te zijn met respectievelijk vijf en twee procent. Ook de remweg is korter. Belangwekkend detail: de nieuwe krijgt op het bandenlabel een ‘C/C’-waarde mee, met 72 dB geluid. Waardes die zelfs bij zomerbanden heel verdienstelijk zijn.

Verder valt ons met name de lage rolweerstand

Testen op een bevroren en besneeuwd meer in Arvidsjaur, op de achtergrond drie verschillende hellingpercentages. Alle grote bandenconcerns hebben zulke testcentra.

op. Die blijkt met liefst 10 procent verbeterd.

Het heeft allemaal te maken met een in vier jaar ontwikkelde nieuwe structuur en techniek van deze asymmetrische winterband. De grote stuurprecisie komt volgens Burkhard Wies voor een deel voort uit de ‘kortere’ flanken. Lees: minder bol. Op de binnenste schouders heeft de nieuwe band bovendien een andere profielhoek en korter op elkaar liggende lamellen. Verder zijn er meer profielblokken op het loopvlak, dus meer ‘griphoeken’ in de dwarsrichting.

Sneeuw-op-sneeuw tractie Wies: “De lamellen op het midden en de binnenkant kunnen meer sneeuw opnemen en dat in grip omzetten. Vergis je niet hoeveel tractie sneeuw op sneeuw oplevert. Het is een belangrijke factor, naast het graven in de sneeuw met de talloze randjes, en de frictie van rubber op sneeuw”.

Stijvere buitenschouders dragen bij aan de verbeterde handling op een droge weg. De lamellen hebben een zigzagvorm die de stijfheid van het profielblok ondersteunt. Voor verbeterd remmen is een truc van zomerbanden geleend,

Alsof we er verstand van hebben tekenen we lamelgroeven af op de profielblokken van een testband.

die voorkomt dat de blokken op een nat en droog wegdek kunnen ‘omkiepen’. Het scheelt tot vijf procent remweg.

Wies toont ons ook nog een intrigerend R&Dfilmpje van remmen op ijs. “Remmen kan daar slechts tot op zekere hoogte. De viskeuze wrijving laat de temperatuur stijgen en dat smelt het bovenste laagje ijs. Vooral aan de achterkant van het blok glij je op een waterlaagje.”

Het contactvlak en het aantal blokken en lamellen is beperkt, zodat ondanks de viskeuze frictie en het wissereffect van de lamellen al rap een eind komt aan de ijsprestaties. De winst is – zo lijkt de boodschap – vooral elders te boeken. En dat heeft men hier kennelijk ook voorrang gegeven.

Zin of onzin?

Eenmaal bekomen van een dermate gedetailleerde presentatie dat we zelf ook de grip verliezen, is het achter een biertje een mooi moment om maar eens wat algemeen heersende ideeën over winterbanden tegen het licht te houden. Zo staat de auto van bovengetekende op aanraden van het autobedrijf in de winter op een wat smallere > maat banden. Zin of onzin?

Handmatig wordt het door ons bedachte profiel in de band gesneden, zodat we kunnen proberen of het werkt.

AMT | 2014

49

T E C H N I E K > Onderstel > Wielen & Banden

Nat remmen (%)

155

Grip op sneeuw bestaat uit drie elementen: Fe is de grip door het frees-effect van de lamelranden, Fc is de sneeuw-opsneeuw grip en Fa de rubber-op-sneeuw grip.

De labelpositie van de Conti-winterband schoof een hele categorie op. De rode, blauwe en gele stip geven de scores van belangrijke concurrenten aan.

Wies: “Onzin! Vroeger zat daar misschien een grond van waarheid in. Alleen in diepe sneeuw heb je wat voordeel van een smallere band, een beetje zoals je dat in de rallysport ziet. Maar onder gangbare winterse omstandigheden zijn de sneeuwprestaties van huidige banden prima.

Ik zou zelfs als tip willen geven: ga juist één inch in wielmaat omhoog. Dat geeft minder beweging in de lagere schouders, dan win je wat terug aan droge handling van wat je hebt ingeleverd door de meer beweeglijke constructie van een winterband”.

Burkhard Wies staaft dat met ervaringen met de BMW 3 Serie, die leverbaar is met een keuze uit drie bandenmaten. De bredere heeft daarbij de betere rijeigenschappen bij wat meer grip. “Je varieert bij dezelfde lastindex van een smaller en langer naar een wat korter maar breder contactvlak. Met een vergelijkbaar aantal lamellen in contact met de weg.”

De zeven graden vraag Zijn winterbanden altijd beter onder de zeven graden dan? De verzamelde specialisten willen het zorgvuldig opgebouwde marketingverhaal van de bandenwereld duidelijk niet ondergraven.

Na enig duw- en trekwerk puzzelen we uit diverse reacties bij elkaar dat een winterband op een droge weg ook bij lage temperaturen ‘minder’ is tegenover een zomerband.

Wies wil liever enkele troefkaarten voor de moderne winterband kwijt: “Bij letterlijk en figuurlijk glad gereden wegdek, zoals kort voor een

50

AMT | 2014

140

125

110

1,20

1,05

0,90

0,77

0,65

Rolweerstand (cr)

verkeerslicht, profiteer je bij koud weer wèl van de speciale eigenschappen van een winterband. Er hoeft niet perse sneeuw te liggen dus”.

Bovendien is de vraag een tikje theoretisch van aard, zo onderstreept hij. Het is volgens hem zelfs niet zo’n groot probleem om buiten de klassieke winterperiode op winterbanden te rijden. Binnen redelijk grenzen. “Nieuwe types als deze WinterContact doen het in veel opzichten beter dan een klassieke AllSeason-band. Het zijn alleskunners, niet alleen bij winters weer. Ze zijn door hun aard bijvoorbeeld comfortabeler en stiller dan menig zomerband. En gaan verrassend lang mee. Je kunt als ontwikkelaar namelijk meer criteria oplossen.

Oké: de slipstijfheid op stroef wegdek is lager. Dat levert bij extreme omstandigheden een 15 of zelfs 20 procent langere remweg op. Maar wanneer heb je op zomerbanden voor het laatst zo hard geremd dat de auto op stroef wegdek ‘in de ABS’ gaat?”

Met andere woorden: wisselen tussen zomer- en winterbanden blijft de aanrader, maar het is met echt goede banden niet nodig om ‘fundamentalistisch’ op de thermometer te kijken. Wacht alleen niet tot het echt glad wordt. Of tot de mussen flauw van het dak vallen van de warmte.

Winterbanden eerst even inrijden De R&D-chef heeft nog andere belangwekkende zaken te melden. Zo moeten in de eerste kilometers na het wisselen alle seinen op ‘oranje’ staan.

Fris uit de montagewerkplaats zijn met name winterbanden die maandenlang opgeslagen heb-

ben gelegen namelijk hard geworden..

“Vrijwel even hard als zomerbanden. In het oppervlak heeft zich een chemisch proces afgespeeld dat de hardheid wel van Shore-index 62 naar 72 omhoog brengt. Na wat kilometers rijden ruw je de band op en verbreek je netwerken in silica en roet weer. Rij dus niet regelrecht een besneeuwde parkeerplaats op om even wat te stunten.”

Hij noemt het M+S merkteken op banden een ‘relikwie uit het verleden’ waar rap iets aan moet worden gedaan. Alleen het ‘sneeuwvlokje-tegende-bergteken’ zegt echt iets van een band.

Ook de invoering van het bandenlabel mag op een kritisch oordeel rekenen. “Het is bij het grote publiek niet echt bekend. Het was niet slim van de Europese Unie om het label juist vlak voor de winter te introduceren. Toen iedereen dus met winterbanden bezig was, waar juist géén specifiek label voor bestaat.”

Bovendien valt er bij twee derde van de banden best wat op hun label af te dingen, noteren we onder de aanwezige bandentechnici. Waarmee niet is gezegd dat de labels niet kloppen. De categorieën zijn gewoon nogal breed, er is zeg maar veel verschil tussen de beste en de slechtste band met gelijk label. Een kritiekpunt dat bij meer A-merken te horen is.

De TS 830 (links) en de komende TS 850 P naast elkaar. U ziet de verschillen, asymmetrisch profiel op de nieuwe band, kleinere (en dus meer) blokken aan de binnenzijde (linkerkant van het profiel), en speciale ‘adaptieve sinus-lamellen’ in de middenblokken voor extra zijdelingse grip.

www.amt.nl/januari2014

opleidingen werkplaats informatie testapparatuur technische helpdesk

VAN

STORING OPLOSSING N A AR

1( $ () tiefilms voor demonstra

GMTO is altijd op zoek naar slimme diagnose systemen. De afgelopen tijd zijn een aantal uitbreidingen op de befaamde ATS5004D Labscope ontwikkeld waarmee snel en efficiënt diagnose kan worden gesteld op Common Rail-, Airco- en turbo-systemen. Nieuwe ontwikkelingen volgen…

RFS400 De RFS400 is een diagnose systeem waarmee de retour van de Common Rail injectoren feilloos kan worden vastgelegd. Deze unieke continu meting is te gebruiken bij zowel nullast als bij volCSR100 last als rijdend.

Adaptorset voor Met de CSR100 aansluiten Bosch adaptorset zijn Piëzo-injectoren tevens de Bosch Piëzo-injectoren (10 Bar retourdruk) te diagnosticeren.

ATP300 Met deze diagnoseset is op eenvoudige en snelle wijze de werking van het gehele aircosysteem te controleren. Als resultaat wordt de oververhitting en onderkoeling berekend en weergegeven.

FHP400 Met de FHP400 is snel en efficiënt diagnose te stellen aan het hogedruk Common Rail systeem zonder de componenten uit te hoeven bouwen.

Getest worden: 3 ( *-$ )%-'# *+ 3 *- +% $% )) ' 3 * ' +,( ,( .( * 3 %$% )) ' 3 $$ "'# ,(* ' 3 ( *-$ + '+(* APS260 De APS260 is een meetsysteem dat in staat is alle drukken en vacuum in het inlaat- en uitlaatsysteem te meten. Door de snelle meetcel zijn zelfs de drukpulsen van de inlaatkleppen te meten en dus te diagnosticeren.

Daarnaast is de optimale en juiste werking van turbo systemen te controleren.

Kosterij 24 1721 PN Broek op langedijk Tel. +31 (0)72 - 562 24 07 Fax +31 (0)84 - 729 99 85 E-mail: gmto@gmto.nl www.gmto.nl

M A N A G E M E N T > Regelgeving & Subsidie & Arbo > Regelgeving

Olie, oud papier, plastic, en al het andere afval dat vrij komt in het autobedrijf.

Wie er slim mee omgaat, spaart het milieu én zijn portemonnee.

Slim omgaan met afval is winst voor milieu en het autobedrijf

Gouden afvalbergen De werkplaats van het autobedrijf spuwt heel wat afval uit.

Het afvoeren daarvan vormde altijd een fikse kostenpost voor de ondernemer. Dat is veranderd: afvalstoffen kunnen geld in het laatje brengen: afgewerkte vloeistoffen, banden, accu’s en ga zo maar door vormen een bron van inkomsten. Hoe zit dat?

En hoe kunt u als autobedrijf uw afvalverwerking efficiënt inrichten? AMT zocht het uit.

GS-Recycling Nederland is een nieuwkomer op de Nederlandse markt voor afvalinzamelaars.

Het bedrijf is onderdeel van het in Sonsbeck (Duitsland) gevestigde KS-Recycling GmbH, samen vallen ze onder de paraplu van de KSR Gruppe. We ontmoeten Olaf Eijgelaar, directeur van GS-Recycling, op het Amsterdamse hoofdkan-

52

AMT | 2014

toor. “We zijn sinds 2010 actief op de Nederlandse markt, onze specialiteit ligt bij het inzamelen en verwerken van afgewerkte vloeistoffen, voor wat betreft de autobranche zijn dit afgewerkte oliën, koelvloeistof, brandstof en remvloeistof,” vertelt Eijgelaar. Toen GS-Recycling startte met inzamelen in Nederland, was het nog gebruikelijk dat het

Olaf Eijgelaar, directeur van GS-Recycling Nederland: “Wil je als autobedrijf het maximale uit je afvalstoffen halen, werk dan met gespecialiseerde inzamelaars”.

autobedrijf moest betalen voor het laten ophalen van deze vloeistoffen. “In Duitsland werkte dat anders; daar betaalden wij de autobedrijven voor hun afgewerkte olie. Dat concept hebben we in Nederland geïntroduceerd. Sindsdien is de markt flink veranderd,” zegt Eijgelaar.

Niet alleen krijgt het autobedrijf sindsdien geld

www.amt.nl/januari2014

TEKST: CAREL AKERSLOOT / BEELD: JAN LIEFTINK, GS-RECYCLING, CA

voor zijn afgewerkte vloeistoffen, ook worden nu álle vloeistoffen tegelijkertijd ingenomen. Eijgelaar: “Een olie-inzamelaar haalde voorheen alleen olie op. Wij nemen bij hetzelfde bezoek ook koelvloeistof, remvloeistof en brandstoffen mee. Onze vrachtwagens zijn hierop ingericht, met gescheiden tanks.” Die vrachtwagen komt uit het Duitse Sonsbeck, de Duitse chauffeur spreekt Nederlands.

De inzameling geschiedt naar wens op een afgesproken frequentie, op afroep, of de chauffeur komt ‘koud’ aanrijden, als hij toch in de buurt is. Bij de inzameling worden altijd drie monsters genomen, waarvan er eentje bij de klant achterblijft. Is er namelijk een discussie over de kwaliteit van de ingezamelde vloeistoffen (met name de mate van verontreiniging met water), dan kan GS-Recycling een monster analyseren in het eigen lab, de klant kan zijn eigen monster laten analyseren en het derde monster kan, indien nodig, naar een derde, onafhankelijk laboratorium. “Maar zo’n discussie heeft zich nog nooit voorgedaan,” zegt Eijgelaar.

Volgens Eijgelaar is het autobedrijf het best af met een gespecialiseerde inzamelaar voor bijvoorbeeld vloeistoffen, banden of accu’s. “Sommige bedrijven vinden het gemakkelijk om één adres te hebben voor al het afval, maar dat is niet per se goedkoper. Meestal ben je dan duurder uit.

Wij kunnen bijvoorbeeld alle vloeistoffen zelf innemen, verwerken in onze raffinaderij in Sonsbeck en de gerecyclede producten zelf weer verkopen.

Daar zit niemand tussen, dus krijgt het autobedrijf het beste tarief. Datzelfde geldt voor een gecertificeerde specialist in banden of accu’s.”

Een tankauto, met verschillende compartimenten voor olie, koelvloeistof, remvloeistof enzovoort haalt de vloeistoffen bij het autobedrijf op.

In de fabriek van GS-Recycling in het Duitse Sonsbeck worden alle vloeistoffen gedistilleerd en zo ontdaan van verontreinigingen.

Gebruikte en verontreinigde koelvloeistof wordt teruggebracht tot glycol, waar weer vers koelmiddel van gemaakt kan worden.

Afgewerkte olie van oud naar nieuw, met helemaal rechts verse basisolie. Het rendement is zo’n vijftig procent. Na toevoeging van additieven kan de basisolie weer als smeermiddel gebruikt worden.

Verontreinigingen Wat gebeurt er met die ingenomen vloeistoffen als ze eenmaal in de raffinaderij aankomen? Eijgelaar: “Tijdens het proces van distilleren worden alle verontreinigingen uit de vloeistoffen gehaald door verdampingsprocessen. Dat gebeurt onder vacuüm. In olie zit bijvoorbeeld altijd water, maar ook brandstof en slijtagedeeltjes. Ook remvloeistof bevat water en slijtagedeeltjes, ook wel sedimenten genoemd. In koelvloeistof zit vaak weer wat olie, veroorzaakt door een lekke koppakking. Het percentage water in afgewerkte olie bedraagt gemiddeld zo’n 5%, bij koelvloeistof is dat veel meer, tot 75%. Bij remvloeistof is het minimaal: 1 tot 2%. Voor afgewerkte olie geldt dat we uit een liter oude olie een halve liter nieuwe basisolie kunnen halen”. In Sonsbeck verlaten onder meer de volgende eindproducten de raffinaderij: basisolie die uit afgewerkte olie is gewonnen en, na toevoeging van additieven, weer als smeermiddel gebruikt wordt, fluxolie en spindelolie, glycol uit koelvloeistof, gezuiverde remvloeistof van DOT4kwaliteit en allerlei brandstoffen voor bijvoorbeeld energiecentrales.

vloeistoffen geldt: besteed veel aandacht aan scheiden. Remvloeistof en koelvloeistof zijn beide op glycolbasis, maar zijn gemengd waardeloos.

Het autobedrijf kan bij ons opslagvaten kopen, maar je kunt natuurlijk ook de vaten waarin nieuwe vloeistoffen zijn geleverd, hergebruiken als opslagvat”. In de Nederlandse autobranche is veel aandacht voor afvalverwerking, merkt Eijgelaar. “De meeste bedrijven hebben het goed geregeld, met een apart milieuhok, netjes uit het zicht. Waar je wel op moet letten als ondernemer, is dat je meeprofiteert van gewijzigde tarieven.

Wij melden het onze klanten altijd als de prijzen veranderen en ze meer kunnen krijgen voor hun vloeistoffen.” En puur praktisch gezien: “Voor onze chauffeurs is het soms lastig wanneer de vaten of tanks helemaal achterin de werkplaats staan.

De vrachtwagens hebben standaard slangen van twintig meter. Staan de vaten of tanks verder weg, moeten ze extra slangen aankoppelen, dat kan onhandig zijn in de werkplaats”.

Scheiden met aandacht Wat kan het autobedrijf zelf doen om zo veel mogelijk geld te verdienen met het afval?

Eijgelaar: “Op gebied van al het afval en dus ook

De praktijk Dat er de laatste jaren ontzettend veel veranderd is bij de verwerking van afvalstromen in het autobedrijf, wordt beaamd door Wim Lammers (60),

chef werkplaats van de Doetinchemse vestiging van de DAGO Autogroep (VW, Audi, Seat, Skoda).

“Zo’n vijftien jaar geleden was er nog niet zo veel aandacht voor afvalverwerking en kon je op dat gebied alles nog een beetje naar eigen inzicht invullen. De oudijzerboer kwam af en toe langs om het oud ijzer op te halen, nam alleen mee wat hij kon gebruiken en daar kreeg je dan vijf gulden voor. Dat ging in de fooienpot. Oude banden gingen in die tijd nog vaak naar boeren, die ze gebruikten om er de kuilen met persvoer mee af te dekken. Dat soort dingen kan nu niet meer. Je móét je afvalverwerking goed geregeld hebben.

Voor het milieu, voor het imago van het bedrijf, maar ook omdat een efficiënte afvalverwerking een integraal onderdeel is van de organisatie en structuur van het bedrijf.”

En volgens Wim Lammers kan afval, als je er op de juiste manier mee omgaat, geld opleveren voor het autobedrijf. “Een volle oudijzercontainer levert € 350,- op. En omdat we al ons plastic afval zorgvuldig scheiden, kunnen we toe met één in plaats van twee huisvuilcontainers. Dat is niet alleen een besparing van vijftig procent, maar het plastic afval levert ook weer geld op. Net als oude accu’s: een volle bak, met 30 tot 40 accu’s, is goed voor

AMT | 2014

53

M A N A G E M E N T > Regelgeving & Subsidie & Arbo > Regelgeving

Wim Lammers, chef werkplaats van VW/Audi-dealer DAGO, stelt dat een goede afvalverwerking onderdeel hoort te zijn van de bedrijfsvoering.

In het milieuhok staan alle vaten voor de verschillende vloeistoffen (behalve afgewerkte olie) en bakken voor papier, plastic en bedrijfsafval. een paar honderd euro. Die opbrengsten komen weer ten gunste van de werkplaats.”

De Doetinchemse vestiging van de DAGO Autogroep, met een Volkswagen en Audi-dealerschap, is goed voor zo’n 60-65 doorgangen per dag, met tot 75 doorgangen op de ‘topdagen’. Wim Lammers stuurt er 15 autotechnici aan, plus twee serviceadviseurs. Al met al levert een bedrijf van deze omvang aan de achterkant een flinke afvalberg op. DAGO heeft de verwerking ervan zo efficiënt en gestructureerd mogelijk geregeld.

Lammers: “Door het slim te regelen, kun je zorgen voor een schone en opgeruimde werkplaats zonder dat het tijd kost en ten koste gaat van het werkplaatsrendement”. Het afval dat de werkplaats uitspuwt, valt grofweg in tien categorieën te verdelen: dagelijks ‘huisafval’, papier, plastic, oud ijzer, afgewerkte olie en transmissievloeistof, koelvloeistof, remvloeistof, banden, accu’s en, tot slot, brandstof; DAGO krijgt gemiddeld twee keer per week een auto binnen waarbij de verkeerde brandstof is getankt.

Autotechnici kunnen de afgewerkte olie middels de centrale pomp naar het grote verzamelvat op de eerste verdieping pompen.

In de werkplaats van DAGO zijn verspreid door de werkplaats grote opvangzakken te vinden voor het plastic afval.

54

AMT | 2014

Samen doen is goedkoper De DAGO Autogroep is aangesloten bij de Doetinchemse Dealer Combinatie (DDC). Dit maakt het mogelijk om als collectief tegen scherpe tarieven contracten af te sluiten voor bijvoorbeeld het huren van de afvalcontainers en het afvoeren van oud ijzer, olie, banden en huisvuil (zonder plastic en papier). Samen doen is dus goedkoper, en omdat de DDC de afspraken maakt met de afvalverwerkers, heeft het autobedrijf er zelf minder werk mee. Dusseldorp uit Lichtenvoorde haalt het meeste afval van DAGO op, de oude banden worden ingenomen door Siba Recycling. Voor wat betreft poetsdoeken (en bedrijfskleding) heeft DAGO als dealergroep een contract afgesloten met Lavans. Het huisvuil, plastic en papier wordt wekelijks opgehaald. Voor het meeste andere afval geldt dat er op afroep opgehaald wordt.

Voor de vloeistoffen zijn er vaten van 200 liter. “Bij twee volle vaten bellen we Dusseldorp. Met de vervuilde brandstof zijn we voorzichtiger, daarvan wil ik niet te veel in het bedrijf hebben. Als er zo’n

Ook papier en karton is een aparte stroom. Door te scheiden is er nog maar één container nodig voor bedrijfsafval, in plaats van twee.

www.amt.nl/januari2014

Wat buiten staat moet goed op slot. Ook oude accu’s zijn gewild om hun waardevolle grondstoffen. Helaas nemen dieven het minder nauw met een milieuvriendelijke verwerking.

Slim omgaan met afval levert niet alleen geld op, maar is ook goed voor het imago van je bedrijf. Autobedrijf DAGO heeft het Bovag Erkend Duurzaam-schild aan de muur.

Banden, oud ijzer en glas worden buiten opgeslagen, alles in aparte containers.

120 liter in het vat zit, laat ik het ophalen,” zegt Lammers.

Afvalbakken strategisch geplaatst Door de hele werkplaats zijn op strategische plaatsen afvalbakken geplaatst, voor oud papier, plastic en regulier afval. Monteurs hoeven dus nooit een stap te veel te zetten om het afval netjes te scheiden. Opvallend zijn de enorme zakken voor het plastic afval; daarvan hangen er vier, verspreid door de werkplaats. Naast de grote zakken zijn er kratten voor oud papier/karton en afvalbakken voor gewoon afval. Er zijn geen bakken voor oud ijzer in de werkplaats. “Je moet oppassen dat je niet te veel kratten en bakken op de werkplaatsvloer krijgt. Oude remschijven, uitlaten en ander oud ijzer brengen de monteurs direct naar buiten, naar de grote container voor oud ijzer,” legt Lammers uit, die tevens aangeeft dat elke monteur verantwoordelijk is voor het netjes scheiden van afval op zijn eigen werkplek.

Voor de vloeistoffen hangt er op een centrale plek in de werkplaats een pomp, waarmee de verschillende vloeistoffen afgepompt kunnen worden naar de grote verzamelvaten die in een aparte ruimte op de begane grond staan. Afgewerkte olie wordt naar de opslagtank met een capaciteit van 2400 liter op de eerste verdieping van het pand gepompt. In de ‘afvalruimte’ op de begane grond

staan verder een papiercontainer, een container voor vertrouwelijk papier, een container voor het huisafval, een container voor plastic, twee tonnen voor respectievelijk oliefilters en oliehoudende doeken, een 200 liter vat voor remvloeistof en een 200 liter vat voor koelvloeistof. Vervuilde brandstof wordt opgeslagen in het oude dealerpand van DAGO, dat tegenover het huidige pand aan de Grutbroek 1 ligt. Buiten staan de containers voor de banden, het oud ijzer en de accu’s. Allemaal goed afgesloten, met name in het geval van de accu’s geen overbodige luxe: “In het verleden werden die wel eens gestolen. Edelmetalen in oude accu’s leveren geld op, dus die zijn interessant voor dieven. Maar die laten zich aan het netjes afvoeren van de giftige stoffen natuurlijk niks gelegen liggen, dus alles moet goed achter slot en grendel,” aldus Lammers.

Mentaliteit Op een verantwoorde manier met afval omgaan is bij DAGO de gewoonste zaak van de wereld, toch is het volgens Wim Lammers belangrijk er elke dag weer scherp op te zijn. “Het is ook een kwestie van mentaliteit. We willen allemaal zo milieuvriendelijk opereren, die plicht heb je als autobedrijf. Maar het mag niet ten koste gaan van de werkplaatsefficiëntie. Dus moet je continu de juiste balans zien te vinden, en het niet laten versloffen.” Trots wijst hij op het Bovag Erkend Duurzaam-certificaat dat aan de muur hangt.

Zo haal je meer uit afval De DAGO Autogroep werkt voor de inzameling van afval samen met onder meer Dusseldorp.

Sebas van Wijk van Dusseldorp geeft het autobedrijf enkele tips die helpen geld te besparen door slim om te gaan met afval.

Het zogeheten vast oliehoudend afval (oliefilters, gridkorrels en poetsdoeken) wordt ingezameld via route-inzameling of via stukgoedinzameling.

Wat het gunstigst is? Dat hangt af van de situatie.

Sebas van Wijk: “Autobedrijven die gemiddeld vier tot zes keer per jaar een vat van 200 liter hebben verzameld met dit afval, adviseren wij om een oliefiltercontainer te huren, die wij op vaste afspraak legen. Autobedrijven die minder vast oliehoudend afval hebben, zijn voordeliger uit met de koop van een stalen dekselvat en de incidentele afvoer van dit vat”.

Afgewerkte olie wordt door Dusseldorp eigenlijk altijd ingezameld met een bulkvoertuig. De opbrengst van de olie is een dagprijs, maar gemiddeld genomen ligt de omslag van kosten naar opbrengst bij een volume van 400 liter. Ook olie/ water/slib wordt met bulkauto’s opgehaald. Voor het autobedrijf is het het voordeligst om hiervoor een vaste frequentie per jaar af te spreken. Sebas van Wijk: “Als we dat een of twee keer per jaar ophalen, is het voor ons eenvoudig in te plannen en kunnen we de kosten betrekkelijk laag houden”.

Voor papier en karton geldt dat het afvoeren voor het autobedrijf nog steeds geld kost, ondanks dat papier wel degelijk een restwaarde heeft. “Maar die positieve waarde is klein. Voor de ondernemer zijn de kosten voor het afvoeren relatief gering, maar de logistieke kosten liggen hoger dan de opbrengst,” verklaart Van Wijk.

Het autobedrijf kan wel een flinke besparing realiseren door het ‘gewone’ bedrijfsafval zorgvuldig te scheiden. Van Wijk: “Het scheiden van papier/ karton en bijvoorbeeld verpakkingsfolie leidt tot een forse beperking in het volume. Restafval of bedrijfsafval zamelen we in met rolcontainers met uiteenlopende inhoudsmaten en verschillende ledigingsfrequenties. Naarmate het aantal ledigingen beperkt kan worden, dalen de kosten”.

Wat bij sommige autobedrijven meer aandacht behoeft, is het afvoeren van accu’s. “Accu’s zijn geld waard, toch zien we dat deze afvalstof niet altijd op de juiste wijze wordt afgevoerd (via een erkend inzamelaar) en in het grijze circuit verdwijnt. Ook worden accu’s regelmatig ontvreemd bij autobedrijven, die vervolgens later bij milieucontroles in de problemen komen.”

Om dit certificaat te krijgen, moet het autobedrijf aan tal van voorwaarden voldoen, bovendien is er jaarlijks een inspectie. “Ik denk dat het in de toekomst steeds vaker zo zal zijn dat bedrijven die Erkend Duurzaam zijn, alleen nog zaken willen doen met collega-bedrijven die ook gecertificeerd zijn. Op die manier versterk je elkaar.”

AMT | 2014

55

T E C H N I E K > Aandrijving > Alternatieve motortechniek

Geen radiateur, geen katalysator, wel 598 kW!

Wondermotor RTU eFone De efficiency van motoren is nog steeds laag. Tot 70% van de energie in de brandstof wordt niet in beweging omgezet, maar in warmte. Die verdwijnt via de uitlaat en het koelsysteem. Revolutionary Technologies United (RTU) laat zien dat dit anders kan. Hun 598 kW sterke eFone vijfcilinder heeft een energieverlies van slechts 30%, en een katalysator is overbodig. Hoe kan dat?

De eerste motor die RTU heeft ontwikkeld is op basis van de VAG 2.5 vijfcilinder. Deze 2.480 cm3 grote benzinemotor is onder meer te vinden in de Amerikaanse uitvoering van de Volkswagen Jetta.

Daarin is hij ongeblazen, heeft indirecte injectie en is goed voor 125 kW vermogen met een bescheiden koppel van 230 Nm. Audi gebruikt deze krachtbron in de TT RS. Daarin levert hij, dankzij een turbo en directe injectie, 250 kW met een koppel van 450 Nm. Heel wat meer dan een Amerikaanse Jetta, maar dit valt in het niet bij de RTU eFone-uitvoering. Die is goed voor 598 kW en heeft een koppel van meer dan 1.000 Nm. Volgens Dick Kvetnansky (Directeur van RTU) zal dat koppel een stuk hoger liggen. “Helaas gaat onze testbank maar tot 1.000 Nm, dus hebben we niet alles uit de motor kunnen halen”, legt hij uit.

Bijna geen warmteverlies RTU heeft het over een ‘Pseudo Adiabatic Engine’.

Daarin passen ze een door het bedrijf gepatenteerd verbrandingsprincipe toe waarbij nauwelijks warmte aan de omgeving wordt afgestaan. Dat is de ruggengraat van het concept. Om aan de hoge vermogens te komen en de betrouwbaarheid op peil te houden, is de motor wel volledig gemodificeerd. Maar volgens de tuner zijn er ook zonder al te ingrijpende aanpassingen rendementsverbeteringen van 15 tot 24% te verwezenlijken bij bestaande motoren.

RTU laat niet het achterste van zijn tong zien. Op een bedrijfsvideo is te zien dat er andere zuigers worden geplaatst, dat de kleppen en klepzittingen worden gewijzigd en dat er aan in- en uitlaatkanalen wordt gewerkt. Maar wat ze precies doen wordt in de film prima afgedekt. Eén ding is duidelijk, het meeste werk zit aan de inlaatkant.

Daar begint ook het hele proces.

Volgens RTU is bij de reguliere turbomotoren de verbrandingstemperatuur te hoog. Dat is mede een gevolg van de hoge temperatuur van de inlaatlucht. Dit ondanks de veelal toegepaste tussenkoeler.

Bij ontbranding van het benzine-/luchtmengsel komt in één klap een enorme hoeveelheid energie vrij. Het grootste deel daarvan, RTU heeft het over

56

AMT | 2014

De eFone-motor is duidelijk gebouwd voor race-inzet, hij past niet meer in een Audi TT. Het geheim van de extra inlaatluchtkoeling zou schuilen in de inlaatbox.

70%, wordt niet omgezet in mechanische energie, maar in warmte die verdwijnt. Ook gaat er een deel via de uitlaat verloren. De temperatuur van uitlaatgas ligt bij een turbomotor rond de 1200° Celsius.

Vriezende inlaatluchtkoeling De waardes bij de Pseudo Adiabatic Engine van RTU liggen op een aanzienlijk lager niveau. Om te beginnen ligt de inlaatluchttemperatuur onder het vriespunt. Minus 20° Celsius om precies te zijn. Daar is geen koelinstallatie voor nodig, weet Dick Kvetnansky te vertellen. “We maken gewoon gebruik van het venturi-effect. Feitelijk kan elke motorenbouwer dat, mits je maar exact weet hoe.”

Die verlaging van inlaattemperatuur heeft tot gevolg dat, ondanks de veel grotere cilindervulling, de uitlaatgastemperatuur slechts 590° Celsius bedraagt.

Een koelsysteem, dat wil zeggen een radiateur, is overbodig omdat er bij de verbranding maar weinig warmte vrijkomt. Een en ander wil niet zeggen dat de motor koelvloeistofloos is. Er circuleert nog wel een kleine hoeveelheid koelmiddel om grote temperatuurverschillen in het blok tegen te gaan.

Om de temperatuur van het uitlaatgas te verlagen, stuurt RTU dit ook door een venturi. De fabrikant claimt dat het verbrandingsproces zo schoon verloopt dat een katalysator overbodig is.

Keramiek Dick Kvetnansky doet niet geheimzinnig over een aantal wijzingen aan de motor. Zo zijn de bovenste

www.amt.nl/januari2014

TEKST: WIM RUBERG, PETER FOKKER / BEELD: RTU, AUDI

Wat is een adiabatische motor?

Een proces heet adiabatisch als er geen warmte met de omgeving wordt uitgewisseld. Dat is dus bepaald niet wat automotoren doen, of verbrandingsmotoren in het algemeen. Daardoor zetten ze niet alle energie die de verbranding oplevert om in arbeid. Het houdt in het allerbeste geval op bij zo’n 45% voor een moderne, goede diesel.

Het idee van RTU komt neer op toepassing van extreme compressie, geheid goed voor een hoger motorrendement. Alleen geeft dat bij benzinemotoren ongeregelde zelfontbranding. Behalve, vond bedenker Alberto Solaroli, als je de compressie einddruk in de cilinder hoog genoeg houdt (boven 10 bar), en de temperatuur laag genoeg.

Een turbomotor met hoge compressieverhouding (minstens 10:1) zorgt voor de vereiste druk. Maar een turbo verhit ook de inlaatlucht. Daarvoor bedacht Solaroli stap twee.

Koeling door gaskleppen In een venturi, zoals in carburateurs, wordt een gasstroom versneld. Dat gaat ten koste van warmte-energie, de gasstroom koelt ook af. Weet u het nog, carburateurs die ‘s winters bevroren?

RTU gebruikt in plaats van venturi’s gaskleppen in inlaat en uitlaat. Vandaar een inlaattemperatuur ver beneden het vriespunt. Dus (nog) betere cilindervulling en lagere cilindertemperatuur, zodat geen externe koeling nodig is.

Aan uitlaatzijde zorgt de gasklep niet alleen voor lagere uitlaatgastemperatuur, maar vooral voor veel hogere gassnelheid om de turbine beter aan te jagen. Ook al bij lage motorbelasting, zodat de compressor dan al goed op gang komt.

Vollediger verbranding bij hoge compressie moet HC in de uitlaat beperken, gematigde cilindertemperatuur houdt NOx binnen de perken. Niet ondenkbaar, misschien, dat een driewegkatalysator dan niet meer nodig is.

Betrouwbaar?

Waarom gebruikt dan niet elke motorbouwer dit idee? We zien enorme effectieve cilinderdrukken.

Keramische zuigerveren en beschermplaten op de zuiger moeten dat weerstaan. Nu is dat al veel eerder geprobeerd. Keramiek is licht en erg hard.

Maar ook zeer breekbaar, waardoor in de praktijk keramische zuigers en kleppen niet lang heel blijven, zo blijkt.

Ook drijfstangen, krukassen, kopbouten, pakkingen en cilinderblokken krijgen het extreem zwaar.

Dus of de RTU-motoren een grote praktische levensduur hebben wagen wij te betwijfelen. De zuinigheid bij lage belasting kon ook wel eens tegenvallen, als het koelsysteem met gaskleppen en de extreme drukvulling niet zo effectief zijn. Zou dat reden kunnen zijn waarom motorbouwers niet allemaal dit idee omarmen?

Ter vergelijking de originele Audi TT RS krachtbron. Ook bij de RTU-versie blijft de inlaatluchtkoeler, met een tweede koeling in de inlaatbox.

De gemeten koppel- en vermogenskrommen laten al zien dat de RTU-motor het zeker niet moet hebben van lage toerentallen. zuigerveren en de zuigerbodem van keramisch materiaal gemaakt. De zuigerveren, waarvan de samenstelling geheim is, zijn flexibel. “Je kunt ze zo om je vinger winden”, vertelt hij. “Ze kunnen de hoge cilinderdrukken beter aan dan veren van

koolstofstaal. De gemiddelde effectieve druk in de cilinders kan namelijk oplopen tot 46,1 bar. Verder is dit type veren beter bestand tegen vibraties.

Onze motoren moeten een lange levensduur en hoge betrouwbaarheid hebben. Aan veel vermo-

AMT | 2014

57

T E C H N I E K > Aandrijving > Alternatieve motortechniek

Waar komt RTU vandaan?

Het tuningbedrijf van RTU is gevestigd in Slowakije, als onderdeel van de Amerikaanse RTU-groep. Die werd in 1991 opgericht als onderzoeks- en ontwikkelingsbedrijf, op basis van een eigen patent. Toepassing van keramisch materiaal hoort daarbij, in alle soorten motoren maar ook in medische techniek.

Verder zit RTU in computersoftware, en onroerend goedontwikkeling in Albanië, zien we op hun website. De ambities zijn wereldwijd, er is een Amerikaanse en een Europese tak, maar alleen een adres in Slowakije.

Het Amerikaanse patent heeft betrekking op de hier beschreven manier waarop de eFonemotor werkt. De bedenker Alberto Solaroli is mededirecteur van RTU. Het patent werd aangevraagd in 1999, maar we zien dat helaas de betaling aan het patentbureau de laatste tijd problemen gaf. Daardoor is het patent in september dit jaar verlopen.

gen en een korte levensduur heb je niets. Vandaar de keuze voor deze materialen.”

Volgens RTU is het door hun gebruikte siliciumcarbide (carborundum) en siliciumnitride veel lichter en goedkoper dan staal en titanium. Ook draagt dit materiaal nauwelijks warmte over en is het wrijvingsloos.

Over de bewerking van de kleppen is Dick Kvetnansky ook open. “De standaard kleppen en zittingen zijn onder één hoek geslepen. Daar maken we drie verschillende, in elkaar overlopende, hoeken van. Dat draagt bij aan een betere cilindervulling en een klopvrije verbranding. We kunnen tot 50 graden voorontsteking gaan. Dit ondanks dat onze 2.5 eFone een, voor een turbomotor, hoge compressieverhouding van 14,0:1 heeft. Alleen Mazda heeft bij de SkyActiv ook zo’n hoge waarde.”

Ook voor diesels Naast de VAG-vijfcilinder heeft RTU nog een Subaru 1.6 boxermotor onder handen genomen. Die gaat vanaf januari dit jaar op de testbank draaien.

Daar wil Dick Kvetnansky nog niet veel meer over loslaten dan dat de boring en slag zijn gewijzigd.

Het koppel en het verloop daarvan hangt name-

Cilinderinhoud (l) Vermogen (kW) Koppel (Nm) Verbruik l/100 km Motorgewicht (kg) Levensduur (km)

Reguliere diesel 2.0 129 400 7,5/12,0 200 300.000

RTU-diesel 1.0 257 770 2,3/2,9 110 640.000

Deze RTU Subaru-motor is gedacht voor een LMP1 langeafstandsracer, hij zou 550 pk uit 1,6 liter leveren.

lijk volgens de Slowaak af van de verhouding tussen boring en slag waarvoor wordt gekozen. In dit geval is de slag verkort, dat is zeker. Maar hoeveel wordt niet bekend gemaakt.

RTU is niet alleen met benzinemotoren bezig, ook op het dieselfront zijn ze actief. Met hun Advanced Adiabatic Green Technology verwachten ze tot een specifiek vermogen van bijna 260 kW/liter te komen. RTU claimt ook een behoorlijke verlaging van het verbruik. Dat wordt bereikt door gewichtsbesparing, een efficiëntere verbranding en verlaging van de wrijving door gebruik van keramische materialen. Dit hele pakket zorgt volgens de fabrikant voor een langere levensduur en maakt ook bij dieselmotoren een katalysator overbodig.

De gegevens in bijgaande tabellen laten zien wat de mogelijkheden van RTU zijn. Daarin is duidelijk RTU-diesel 2.0 515 1.600 2,9/3,9 130 900.000

RTU-diesel 3.0 770 2.400 3,9/5,8 190 1.100.000

RTU-diesel 6.0 1545 4.800 5,8/7,8 250 1.500.000

Dit denkt RTU met diesels te kunnen bereiken, we vermoeden sterk dat dit puur rekenvoorbeelden zijn. De regel over levensduur zouden we heel graag met een praktijktest bevestigd willen zien. Eerst zien, dan geloven.

58

AMT | 2014

Inhoud (cm3) Inlaattemp. motor (°C) Uitlaattemp. motor (°C) Inlaattemp. turbo (°C) Uitlaattemp. turbo (°C) Koelvloeistoftemp. (°C) Koelvloeistofdruk Turbodruk (bar) Vermogen (kW) Koppel (Nm) Verbruik (l/100 km) Efficiency (%)

Standaardmotor 2.000 45 1.200 200 1.040 90 0,95 0,8 162 330 10,0 20-25

RTUmotor 2.000 -20 590 75 500 35 0,20 2,8 522 880 8,5 70

Deze tabel toont nog een voorbeeld van RTU, let vooral op de veel lagere inlaat-, uitlaat- en koelmiddeltemperaturen.

Merk op dat het meer dan verdubbelde rendement niet sterk doorwerkt in het opgegeven gemiddeld verbruik... dat alle temperaturen bij de getunede versie tot wel eenderde zijn gereduceerd ten opzichte de originele motor. Het is bijna te mooi om waar te zijn. Waarom passen autofabrikanten deze techniek niet toe? Daar heeft Dick Kvetnansky een theorie over. “Fabrikanten hebben geen voordeel bij dit soort motoren. Ze willen dat je om de vijf jaar een nieuwe auto koopt die net weer wat sneller en zuiniger is dan de voorganger.”

www.amt.nl/januari2014

PRODUCTINFORMATIE www.turbos-hoet.com/turbos

Verwarmd dieselfilter van Mann+Hummel Voorlopig is de winter nog mild, maar van diverse kanten werd al gedreigd dat we bijzonder strenge kou krijgen. Mocht dat zo zijn, dan kan het nieuwe verwarmde dieselfilter van Mann+Hummel zeer van pas komen. Ontwikkeld voor MercedesBenz personen- en bestelauto’s, maar nu ook voor de onderhoudsmarkt leverbaar. Wat doet een verwarmd filter?

Het bijzondere aan hun nieuwe filter, zegt Mann+Hummel, is de sandwichconstructie. De verwarmingsspiraal is verwerkt tussen de lamellen van het filter, en wordt dus samen met het filter gemonteerd. Geen aparte bevestiging voor de verwarming, geen extra aansluitingen die kunnen lekken en geen extra ruimtebeslag.

De verwarming in het filter moet aangesloten worden op de motorregeling. Er zit een temperatuursensor in, en een druksensor bij de aanvoerkant. Daarmee wordt de verwarming

alleen ingeschakeld als dat nodig is, inclusief een vermogensregeling zodat de verwarming niet meer stroom opneemt dan noodzakelijk.

Het verwarmde filter meet de buitentemperatuur, en ziet aan oplopende druk bij de ingang wanneer de dieselolie gaat paraffineren.

Dat vergroot de weerstand in het filter, die weer zal terugvallen als de verwarming het uitvlokken van de diesel bij koude opheft.

Maximaal neemt de verbeterde verwarming 540 watt op.

Mann+Hummel geeft op dat de verwarming het stolpunt van diesel met 8°C verlaagt. Bij zomerdiesel betekent dat probleemloos starten tot -15°C, bij winterdiesel die minder gevoelig is voor uitvlokken is er tot -28°C geen probleem.

Uitgangspunt is natuurlijk dieselbrandstof van EN590-kwaliteit. Dat kan al problemen geven bij een enkele koude nacht, als getankt wordt bij een station dat nog niet op winterdiesel is overgegaan.

Daarnaast laat Mann+Hummel weten het filtermateriaal weer verbeterd te hebben, zodat het meer vuil kan vasthouden. Vervangen van de nieuwste filters hoeft dan maar eens per drie jaar, of om de 70.000 km, zegt deze fabrikant.

HET MEEST COMPLETE TURBO AANBOD

AD Benelux Tel. (0162) 49 74 97 – www.adbenelux.com

Toolspecial levert reCore-kit voor vervangen van TPMS-ventielen Het vervangen van een TPMS-ventiel is een kostbaar en tijdrovend klusje. ”Dat kan slimmer”, vindt Toolspecial. Hoe? ”Met de TPMS reCore-kit vervang je het ventiel van een TPMS-sensor zonder de band te demonteren.” Op Equip Auto maakten we al kennis met reCore-kit. Nu haalt Toolspecial deze praktische zilveren Grand Prix-winnaar naar de Benelux.

Een afgebroken ventiel door corrosie is een veelvoorkomend probleem bij TPMS-sensoren. Tot voor kort betekende dat demontage van de band en vervangen van het ventiel of zelfs de complete sensor. Een tijdrovende klus voor de monteur en

een kostbare klus voor de klant.

Maar nu niet meer.

Met de TPMSventiel reCore-kit plaats je eenvoudig een nieuw ventiel zonder de band te demonteren, opnieuw te monteren en te balanceren, en zonder een nieuwe sensor in te leren.

Toolspecial levert de TPMS reCorekit nu exclusief in de Benelux. De kit is verkrijgbaar via de vertrouwde grossier voor € 299,- (art. 800213) en

WWW.AMT.NL Meer productnieuws op AMT.nl Deze en andere berichten lees je terug in het maanddossier op www.amt.nl/januari2014 of scan de QR-code.

ZOWEL NIEUW ALS REVISIE! wordt geleverd met een Nederlandse en Franse handleiding.

Binnen de EU-landen is het wettelijk verplicht dat nieuwe automodellen vanaf 2012 voorzien zijn van een TPMS-systeem en voertuigen vanaf 2014 een werkend TPMS-systeem aan boord hebben. Vanaf januari 2015 wordt een voertuig zelfs afgekeurd op basis van de Europese norm 2010/48EC indien het TPMSsysteem niet werkt.

Toolspecial Tel. (030) 265 03 21 – www.toolspecial.com

59 AMT | 2014 www.turbos-hoet.com/turbos

ATC INFORMATIE

Rocar-Tech en ATC West-Brabant in de werkplaats

Storingsdiagnose in de praktijk ATC West-Brabant is te gast bij Garagebedrijf Gerard Braat in Oosterhout. Daar geeft RocarTech een presentatie over diagnoseapparatuur. Waar moeten autotechnici en APK-keurmeesters op letten? En wat kunnen de ATC-leden van elkaar leren?

Jan Roozeboom startte in 2003 zijn bedrijf Rocar-Tech. Roozeboom was toen op zoek naar een universeel diagnosesysteem zonder beperkingen. Na een bezoek aan Equip Auto in Parijs begon Rocar-Tech met de verkoop van Brainbee-apparatuur.

Tegenwoordig richt het bedrijf zich niet alleen op diagnosetesters, maar op de complete werkplaatsinrichting. Denk aan hefbruggen, bandenwisselaars, remmenbanken en aircoapparatuur. “Vooral apparatuur om velgen te richten of wielen te wassen is nu populair”, zegt Roozeboom.

Rocar-Tech levert behalve Brainbeediagnoseapparatuur ook Magneti Marelli en Tecnomotor. Roozeboom merkt daarbij op dat de apparatuur van Magneti Marelli en Tecnomotor gelijk is. Sinds 2013 is Rocar-Tech ook leverancier van Autel-diagnosesystemen. Roozeboom is enthousiast over Autel: “Autel-apparatuur wordt in China geproduceerd. Het merk komt van oorsprong uit het Verenigd Koninkrijk. In China heeft het bedrijf nu 230 medewerkers die de software programmeren. Het voordeel daarvan is dat er regelmatig updates verschijnen. En in tegenstelling tot veel andere merken zijn de updates meteen beschikbaar”.

Knippercodes en Pass-Thru Voor de ATC-leden de diagnoseapparatuur gaan testen, vertelt Atte Roskam iets over de historie van diagnoseapparatuur. Roskam helpt Rocar-Tech bij de technische ondersteuning. “De eerste stap in de historie van diagnoseapparatuur was het proeflampje, daarmee kon je storingen in de verlichting opsporen en de ontsteking afstellen. De volgende stap was de introductie van de knippercodes. Je moest goed kijken en

60

AMT | 2014

Jan Roozeboom legt de ATC-leden uit hoe de Autel-diagnosetester werkt. snel kunnen tellen om de storing te achterhalen. Simpele codes zonder tekst volgden de knippercodes op.

Vooral Toyota gebruikte dat systeem lang. Veel auto’s gingen naar Afrika, waar dat systeem geliefd was door z’n eenvoud. In de jaren zeventig en tachtig kwamen de eerste moderne diagnosetesters op de markt, grote apparaten die vaak onder een stofhoes in de werkplaats stonden.

Tegenwoordig zijn de diagnosetesters een stuk handzamer en zijn ze onmisbaar in de werkplaats. Ze bevatten informatie van tientallen automerken en honderden autotypes.

Moderne diagnosesystemen werken via de EOBD-stekker. Via Pass-Thru is het mogelijk om via de EOBDpoort in de auto dealerfuncties uit te voeren. Je kunt bijvoorbeeld

software-updates uitvoeren en sleutels inleren. Je logt daarvoor in op de site van een autofabrikant en via het diagnoseapparaat wordt de software van de autofabrikant naar de auto gekopieerd. Nog niet alle diagnoseapparatuur is daarvoor geschikt en autofabrikanten brengen kosten in rekening voor deze dienst. Mijn advies is om je eerst te verdiepen in Pass-Thru voor je ermee begint.

Als je niet weet wat je doet, kunnen de kosten hoog oplopen. Verder is het belangrijk dat je de auto tijdens een update altijd aan de acculader hangt. Want als de accuspanning te laag wordt tijdens een update, heb je kans dat je het zelf niet meer op kunt lossen”. Roozeboom verwacht dat de Pass-Thru-mogelijkheden en het bedieningsgemak de komende

www.amt.nl/januari2014

jaren fors toenemen: “Over vijf jaar praten we er heel anders over”.

Foutcodes bij APK Bij de APK is diagnoseapparatuur tegenwoordig verplicht. Sinds 1 april 2012 moeten auto’s van na 31 december 2005 uitgelezen worden tijdens de APK. De scantool controleert verschillende protocollen en geeft daarna aan of de zogenoemde readinesstest ‘ok’ of ‘niet ok’ is. Roskam: “Als de uitslag ‘niet ok’ is, rijd dan een rondje met de auto en voer een viergasmeting uit. Een emissiefout leidt tot afkeur, ongeacht of het MIL-lampje brandt. Als er geen communicatie mogelijk is, moet je een viergasmeting uitvoeren”.

Roskam waarschuwt voor goedkope scantools: “De EOBD-scanner die je

TEKST: PAUL JANSSEN / BEELD: AMT Vereniging van Automobieltechnici ATC Kijk voor nadere informatie op: www.vereniging-atc.nl

tijdens de APK gebruikt moet aan bepaalde protocollen voldoen. Er zijn modellen op de markt die daar niet aan voldoen. Tijdens een steekproef kan de RDW de protocollen van de scantool controleren”.

Tijd voor de praktijk Dan is het tijd om praktijkervaringen te delen. “Een veelvoorkomende storing is een misfire. Die kan verschillende oorzaken hebben: een defecte bougie of injector. Je kunt een bougie of injector wisselen met die van een andere cilinder om zo oorzaken uit te sluiten. Of je gebruikt een scope om de componenten te controleren. Dat kost vaak wel meer tijd”, legt Roskam uit. Wat komen de ATC-leden in de werkplaats tegen?

“Ik heb een keer meegemaakt dat de piëzoverstuivers defect waren na een aanrijding, daar denk je niet direct aan. Het heeft dan ook wat tijd gekost voor we daar achter kwamen”, vertelt een ATC-lid. Een ander vertelt: “Controleer de botsschakelaar. Als die geactiveerd is zonder dat je het weet, kun je uren blijven zoeken naar het probleem”.

In de werkplaats van Garagebedrijf Gerard Braat mogen de ATC-leden zelf aan de slag met de diagnoseapparatuur van Rocar-Tech. De eerste auto is een Seat Ibiza waarvan het airbaglampje brandt. Met de hulp van Jan Roozeboom en Gerben Geerdink, die ook werkzaam is bij Rocar-Tech, gaan de ATC-leden aan de slag om de auto uit te lezen. De Autel-tester geeft een sporadische

Adreswijzigingen etc. alleen doorgeven aan het secretariaat van de eigen afdeling.

In de werkplaats demonstreert Gerben Geerdink van Rocar-Tech de Autel MaxiSys. Daarna mogen de ATC-leden zelf aan de slag.

Zelf aan het werk met de Brainbee B-touch. Is de lambdasonde nu alweer defect of is er toch iets anders aan de hand? storing in het airbagsysteem aan.

“Waarschijnlijk wordt die fout veroorzaakt door een slechte verbinding onder de stoel”, zegt Roozeboom.

“Met de diagnosetester kun je de

Ook de bedrijfsbus van Garagebedrijf Gerard Braat moet er aan geloven. De ATC-leden ontdekken een storing op de EGR-klep.

fout na controle van de bekabeling wissen.” Een andere auto met problemen is de Fiat-bedrijfsbus van het autobedrijf. De auto wordt uitgelezen en er verschijnen meerdere fouten op de EGR-klep. Via de diagnosetester is het mogelijk om de klep aan te sturen. Roozeboom: “Waarschijnlijk is de EGR-klep vervuild. Mogelijk kan hij gereinigd worden en anders is vervangen de enige oplossing”.

Met de Brainbee B-Touch kunnen de ATC-leden aan de slag aan een Suzuki Grand Vitara. De lambdasensor is een aantal weken geleden vervangen, toen leek de storing opgelost.

Maar nu verschijnt er weer een lambdastoring. “Waarschijnlijk is de katalysator defect”, zegt Roozeboom.

“Er is verder onderzoek nodig om de oorzaak te achterhalen. Je kunt het lambdasignaal controleren met een oscilloscoop.” Na het praktijkgedeelte is het tijd voor de afsluiting van de avond en kan iedereen de opgedane kennis in de eigen werkplaats toe gaan passen.

Dagelijks bestuur: Nico Tol (algemeen voorzitter) voorzitter@atcnl.nl Leon de Boer (algemeen penningmeester en ledenbeheer) pmr@atcnl.nl Hub Veders (algemeen secretaris) secretaris@atcnl.nl Louis Matthys (vice-voorzitter) vice-voorzitter@atcnl.nl Hans Boot (projecten) projecten@atcnl.nl Hub Veders (p.r. en sitebeheer) pr@atcnl.nl Centrale ledenadministratie: Jean Nefkens ledenbeheer@atcnl.nl APK-zaken: Achiel Fermans apk@atcnl.nl Wim Donkervoort (algemeen bestuurslid) Piet Roelse (algemeen bestuurslid) Amsterdam-Kennemerland: Tel.: (0297) 54 07 92 secretaris@atc-ak.nl Apeldoorn: Tel.: (055) 366 77 46 secretaris@atc-apeldoorn.nl Arnhem-Nijmegen: Tel.: 06-53 29 74 54 secretaris@atc-arnhem-nijmegen.nl België/Antwerpen/Vlaanderen: Tel.: (052) 42 76 83 secretaris-aw@atc-belgium.be secretaris-vl@atc-belgium.be Deventer-Zutphen: Tel.: (0573) 45 28 08 secretaris@atc-dz.nl/info@atc-dz.nl Drenthe: Tel.: (0524) 55 06 96 secretaris@atc-drenthe.nl Friesland: Tel.: (0512) 51 56 66 secretaris@atc-friesland.nl ‘s-Gravenhage: Tel.: (0174) 62 88 03 secretaris@atc-gravenhage.nl Groningen: Tel.: (0592) 54 26 32 secretaris@atc-groningen.nl Limburg: Tel.: (045) 541 44 30 secretaris@atc-limburg.nl Midden-Brabant: Tel.: (013) 468 38 46 secretaris@atc-middenbrabant.nl Noord-Holland Noord: Tel.: (0224) 55 15 68 secretaris@atc-nhn.nl Oost-Brabant: Tel.: (040) 842 07 48 secretaris@atc-oostbrabant.nl Rotterdam: Tel.: (0180) 42 80 19 secretaris@atc-rotterdam.nl ‘t Sticht: Tel.: ( 030) 688 50 46 secretaris@atc-sticht.nl Twente: Tel.: ( 06) 12 37 44 87 secretaris@atctwente.nl West-Brabant: Tel.: (076) 521 63 32 secretaris@atc-westbrabant.nl Zeeland: Tel.: (0113) 31 22 14 secretaris@atc-zeeland.nl Zwolle: Tel.: (0529) 43 22AMT 72 | 2014 secretaris@atc-zwolle.nl

61

ATC AGENDA

Agenda afdelingen februari 2014

Apeldoorn 27 januari ATC Apeldoorn organiseert de algemene ledenvergadering. Voor de partners is er een apart programma.

Dok Zuid, 1e Wormenseweg 460, Apeldoorn

‘t Sticht 11 februari Atte Roskam van Rocar-Tech geeft een presentatie over werkplaatsinrichting.

Iva, Buntlaan 2, Driebergen

Arnhem/Nijmegen 5 februari VB Airsuspension levert diverse soorten luchtveringen. Michaël Brilman bespreekt de toepassingsmogelijkheden. Daarna volgt de jaarvergadering.

Wapen van Elst, Dorpstraat 24, Elst

West-Brabant 11 februari ATC West-Brabant begint met de jaarvergadering. Daarna een technische presentatie over een verrassend onderwerp.

De Kievitslaar, Rijsbergseweg 354, Breda

Deventer/Zutphen 11 februari ATC Deventer/Zutphen heeft haar jaarvergadering. Die staat in het teken van het 60-jarig bestaan van deze ATC-afdeling. ‘t Langenbaergh, Deventerweg 1, Laren Drenthe 11 februari Trucktechniek van 1950 tot en met Euro6. Dirk Rijper vertelt over de geschiedenis van de vrachtauto.

De Weme, Hoofdstraat 24, Dalen

Zeeland 30 januari De avond start met de jaarvergadering. Aansluitend vertelt Liesbeth Hamelink over tuincreatie.

Goese Lyceum, Bergweg 14, Goes

Vervuilingsproblemen Marc Kooijman en Ko Overbeeke van Bardahl geven ATC Zeeland uitleg over brandstofproblemen.

Veel klachten en storingen komen voort uit vervuiling. Na een theoretische uitleg volgt een demonstratie met een brandstofsysteemreinigingsmachine.

Locatie en datum Autobedrijf Ben de Rooij, Industrieweg 4, Sint Philipsland.

Datum: 28 januari

Zeeland 13 februari Apache-specialist Perry Vroon van de Koninklijke Luchtmacht praat ATC Zeeland bij over de hoogstaande techniek in de Apache-helikopter.

Goese Lyceum, Bergweg 14, Goes

Limburg 19 februari De avond begint met de jaarvergadering. Aansluitend vertelt Bert Meijs over nieuwe verkeersregels, de toename van het aantal voertuigen en agressie in het verkeer. ‘t Kaar, Stationstraat 126, Beek

Velgenherstel ATC Amsterdam-Kennemerland begint met een korte ledenvergadering. Daarna vertelt Henk van Eeken, eigenaar van Wheeltrim, over het revitaliseren van lichtmetalen velgen. Hij legt uit hoe het herstellen werkt, wat de mogelijke gevaren zijn en wat er wel en niet mogelijk is.

Locatie en datum De Zoete Inval, Haarlemmerstraatweg 183, Haarlemmerliede. Datum: 3 februari

Noord-Holland Noord 18 februari Na een korte jaarvergadering vertelt Olaf Eijgelaar van GS-Recycling over het recyclen van olie, koelvloeistof en remvloeistof.

GMTO, Kosterij 24, Broek op Langedijk Rotterdam 11 februari Na de ledenvergadering deelt ATClid Bas Boudewijns zijn ervaringen bij Suzuki-importeur Nimag. Hij was verantwoordelijk voor de afhandeling van nieuwe voertuigen bij het Rotterdam Car Center.

Swedoro, Michelangelostraat 46, Rotterdam

Wilt u meer inlichtingen over de genoemde informatieavonden, belt u dan met de secretaris van de betreffende afdeling. De telefoonnummers treft u aan in de colofon. Of bezoek de ATC op internet: www.vereniging-atc.nl.

62

AMT | 2014

www.amt.nl/januari2014

Elf keer per jaar AMT ontvangen? Neem nu een abonnement.

Page 1

AUTO & MOTOR TECHNIEK DÉ KENNISBRON VO O R A U TO M OT I V E P R OFESSIONALS

Dé kennisbron voor automotive professionals www.AMT.nl/abonneren Diagnose van auto’s én leerlingen bij CarX pe rt

Zuur

THEMA HAND GERE EDSC HAP

Probleemoplossing voor zeventraps DSG

Wagens en gereedsc happen die het werk handiger en snel ler maken JUNI 2012

Ja, ik maak gebruik van dit aanbod en kies het volgende abonnement: Jaarabonnement met 25% korting. Ik betaal € 102,70 i.p.v. € 136,90 (659-H1300)

Bij alle abonnementen ontvangt u onze gratis e-mailnieuwsbrief!

Halfjaarabonnement met 20% korting. Ik betaal € 54,80 i.p.v. € 68,45 (659-H1301) Kwartaalabonnement met 15% korting. Ik betaal € 29,15 i.p.v. € 34,25 (659-H1302)

Voorletters

Naam

M / V Huisnummer

Adres Postcode

Knip deze bon uit en stuur het in een ongefrankeerde envelop naar:

Woonplaats

AMT

E-mail

3

Telefoon

Antwoordnummer 81 8200 VB Lelystad

Ik machtig hierbij Reed Business Media om het verschuldigde bedrag af te schrijven van mijn bank-/gironummer

Ik betaal per acceptgiro die mij wordt toegestuurd (toeslag € 2,50) Datum Dag

Mnd

Handtekening Jaar

Deze aanbiedingen zijn geldig t/m 30-06-2013, prijzen zijn excl. 6% btw. De abonnementen worden na de introductieperiode automatisch verlengd tegen het reguliere tarief, tenzij 30 dagen voor vervaldatum wordt opgezegd. Voor het buitenland geldt er een verzendtoeslag, bel voor meer informatie hierover met 0031 314 - 358 358. Reed Business bv, waarvan AMT onderdeel is, legt uw klantgegevens vast voor de uitvoering van de abonnementsovereenkomst, of wanneer u in het kader van dienstverlening contact heeft met Reed Business bv. De gegevens worden tevens gebruikt om u te informeren over producten en diensten van Reed Business bv en zorgvuldig geselecteerde derden. De adresgegevens kunnen daarnaast aan zorgvuldig geselecteerde derden ter beschikking worden gesteld voor het verstrekken van informatie of aanbiedingen. Ook als u dat niet expliciet heeft aangegeven kunt u per e-mail over gelijksoortige producten en diensten van Reed Business bv worden geïnformeerd, tenzij u daartegen bezwaar maakt. Als u geen prijs stelt op informatie of aanbiedingen per mail of per post dan kunt u dit doorgeven aan Reed Business bv, t.a.v. Adresregistratie, Postbus 808, 7000 AV Doetinchem, of aangeven bij adresregistratie@reedbusiness.nl. Voor meer informatie verwijzen wij u naar het Privacystatement op www.reedbusiness.nl/privacy

WWW. AMT.N L

6

WIJZER Stroomverdelers

AIRBAGS Hella bv Postbus 1398, 3430 BJ Nieuwegein Tel: (030) 609 56 11 / Fax: (030) 605 16 77 www.hella.nl Airbagbank (European Airbag Center BV) Het Riet 15, 5431 NL Cuijk Tel.: (0485) 33 11 99/ Fax: (0842) 13 48 00 E-mail: info@airbagbank.eu www.airbagbank.eu Uw airbag expertise team

AIRCONDITIONING

De Auto Airco Specialist Kampenstraat 2E, 7575EK Oldenzaal Tel.: 0541 536681 / Fax: 0541 536470 E-mail: info@deautoaircospecialist.nl www.deautoaircospecialist.nl

Airco Techniek Groningen Kattegat 10, 9723 JP Groningen Tel: (050) 529 18 83 / Fax: (050) 529 18 76 E-mail: info@aircotechniek.nl www.aircotechniek.nl

Autoklimaat B.V. Hoofddealer Webasto Barwoutswaarder 5d 3449 HE Woerden Tel: 0348- 434350 E-mail: info@autoklimaat.nl www.autoklimaat.nl Specialist op het gebied van airconditioning, zonnedaken en standkachels

AUTO-ONDERDELEN EN -TOEBEHOREN

Kawe bv Grundelstraat 1, 8102 HT Raalte Tel: (0572) 34 59 99 / Fax: (0572) 34 59 44 www.kawe.nl

OMC Occasion Motoren Centre Klompenmakerstraat 119, 3194 DD Hoogvliet Tel: (010) 416 57 23 / Fax: (010) 416 57 48 E-mail: info@omc-engines.nl www.omc-engines.nl Ruim 2000 gebruikte benzine- en dieselmotoren uit voorraad leverbaar

Aanvragen gebruikte onderdelen

Bart Ebben Specialist Citroën Peugeot Sluisweg 18, 6581 KA Malden Tel: (024) 345 68 94 / Fax: (024) 357 03 29 www.bartebben.com Hans de Haas auto-onderdelen De Scheper 319, 5688 HP Oirschot Tel: 0499-574574, Mob: 06-20490704 E-mail: info@hansdehaas.nl www.hansdehaas.nl Specialist in gereviseerde Onderdelen voor Opel

Batterijen/Accu’s

R&W Traktiebatterijen Import BV Bellstraat 12 6716 BA Ede Tel: 0318-690088, Fax: 0318-690236 info@r-w.nl, www.r-w.nl Importeur van TAB & Discover batterijen Fronius laders

Luchtveringsystemen

Airsus Luchtveringsystemen Kerkweg 2, 8355 BK Giethoorn Tel: +31 (0)521 76 90 26 Mobiel: +31 (0)614 66 11 14 Info@airsus.nl www.airsus.nl

Kempenlandstraat 20 5211 VN ‘s-Hertogenbosch Tel: +31 (0)737 85 05 80 info@airsuspensionshop.eu www.probleemluchtvering.nl

Onderdelen voor versnellingsbakken

Gebruikte motoren

AUTOMATERIALEN

Robert Bosch bv Henri Genessestraat 1, B-1170 Brussel Tel: +32 2 525 51 11 www.bosch.nl

64

AMT | 2014

Kleine Staarman bv Bolscher Landen 12, 7627 NP Bornerbroek Tel: 074) 384 15 67 / Fax: (074) 384 10 43 www.asiamotoren.nl Japanse en Koreaanse automotoren

Transmission Products Europe bv Arkansasdreef 30a, 3565 AR Utrecht Tel: (030) 298 08 98 / Fax: (030) 276 70 79 E-mail: info@transmission-products.nl www.transmission-products.nl Ruilstuurhuizen, pompen en reparatiesets. Tevens transmissieonderdelen en koppelomvormers

ACtronics Bornerbroeksestraat 459F, 7609 PK Almelo Tel: (0546) 66 04 10 / Fax: (0546) 66 04 19 E-mail: info@actronics.nl www.actronics.nl

BEDRIJFSMIDDELEN, DIVERSE DIENSTEN Onderhoudsproducten OCD Nederland bv Maxwellstraat 41, 3316 GP Dordrecht Tel: (078) 651 23 22 / Fax: (078) 617 48 48 www.bardahl.nl

Berner Produkten bv Vogelzankweg 175, 6374 AC Landgraaf Postbus 30034, 6370 KA Landgraaf Tel: (045) 533 91 33 / Fax: (045) 531 45 88

www.d2.nl

Smeermiddelen

Handel-Mij Noviol bv Roggeweg 11, 6534 AH Nijmegen Tel: (024) 355 21 02 www.kendall.nl

OCD Nederland bv Maxwellstraat 41, 3316 GP Dordrecht Tel: (078) 651 23 22 / Fax: (078) 617 48 48 www.bardahl.nl

Oirschot Olie bv Industrieweg 26, 5688 DP Oirschot Tel: (0499) 57 73 77 / Fax: (0499) 57 73 99 www.oirschotolie.nl

Afgewerkte olie

GS-Recycling Nederland Hoogoorddreef 9 1101 BA Amsterdam T +31 (0)85 2100 200 F +31 (0)85 2100 201 info@gs-recycling.nl www.gs-recycling.nl Uw afgewerkte olie is geld waard!!!

Beoordeling en Certificering

ViaNorm B.V. Structuurbaan 19, 3439 MA Nieuwegein Postbus 1476, 3430 BL Nieuwegein Tel: (030) 608 79 70 Fax: (030) 608 79 95 E-mail: info@vianorm.nl www.vianorm.nl

Motorenrevisie Valkenswaard Dragonder 43, 5555 XZ Valkenswaard Tel: +31(0)40 201 25 81 / Fax:+31(0)40 204 59 68 www.mrv.nl Cilinderkoppen, motoren, krukassen

REVISIE-AUTOMATEN

Startrans Barneveldsestraat 21b, 3927CA Renswoude Tel: (0318) 59 09 91 / Fax: (0318) 59 06 54 www.startrans.biz

Smeets Solutions B.V. Spaubeekerstraat 93, 6191 HN Beek Tel:+31(0)46-4571880/ Fax:+31(0)46-4571885 E-mail: info@smeetssolutions.nl www.diagnoseapparatuur.nl

DIESEL SPECIALIST

KLEINJAN

Innovam Groep Postbus 2360, 3430 DV Nieuwegein Tel: (030) 608 77 77 / Fax: (030) 608 77 00 E-mail: info@innovam.nl www.innovam.nl

ACtronics Bornerbroeksestraat 459F, 7609 PK Almelo Tel: (0546) 66 04 10 / Fax: (0546) 66 04 19 E-mail: Info@actronics.nl www.actronics.nl

DIAGNOSE APPARATUUR

OPLEIDINGEN/TRAININGEN

ATG bv Pieter Zeemanweg 116, 3316 GZ Dordrecht Tel: (078) 655 02 66 / Fax: (078) 655 02 60 E-mail: info@atg.nl www.atg.nl

MOTORELEKTRONICA/ECU’S

Kleinjan Diesel Center Rudolf Dieselstraat 20, 7442 DR Nijverdal Tel: (0548) 61 37 61 / Fax: (0548) 61 02 05 www.kleinjan.nl

Autrans bv Lunteren Tel: (0318) 48 41 44 Tilburg Tel: (013) 469 18 85 www.autrans.nl Revisie van (automatische) versnellingsbakken en koppelvormers.

Bel onze helpdesk voor diagnose en prijsopgave

ONDERDELEN VERSNELLINGSBAKKEN VERSNELLINGSBAKKEN

CF Techniek J.W. Frisostraat 31 4413 CB Krabbendijke Tel: (0113) 50 12 55 Fax: (0113) 50 66 60 www.cftechniek.nl Email: parts@cftechniek.nl For automotive, industrial And als marine engines.

Vege Benelux Ir H De Grootweg 1 3201 AB Spijkenisse Tel. : 00 31 (0) 181 652100 Fax : 00 31 (0) 181 652140 Website : www.vege.info

REVISIE EN REPARATIE Examinering en certificering

IBKI Postbus 2360, 3430 DV Nieuwegein Tel: (030) 608 77 66 / Fax: (030) 608 78 00 E-mail: info@ibki.nl www.ibki.nl

Diesel Center Noord B.V De Roef 20, 9206 AK Drachten Industrieterrein De Haven Tel (0512) 595200 / Mob 06 13948470 Fax (0512) 595209 E-mail: info@dieselcenternoord.nl

KALIBRATIE

APK-opleidingen

P.S.B. Particuliere School Benschop bv Postbus 78, 3417 ZH Montfoort Tel: (0348) 45 21 12 / Fax: (0348) 45 23 75 E-mail: info@keurmeesterapk.nl www.keurmeesterapk.nl

TTC B.V. Brouwerstraat 24, 2984AR Ridderkerk Tel: 0180 - 413777 Fax: 0180-416377 E-mail: info@ttcbv.nl Internet: www.ttcbv.nl RvA accreditatie K094 APK manometer erkenning TKD-32 KALIBRATIE OP LOCATIE ® …

MEETBARE KWALITEIT !!!

Ganzeboom Transmissies bv Planthofsweg 45, 7601 PH Almelo Tel: (0546) 81 95 10 / Fax: (0546) 82 65 16 Vestiging Rosmalen: Friezenstraat 5, 5249 JT Rosmalen Tel: (073) 522 98 33 / Fax: (073) 522 98 34 Uit-inbouw station Amsterdam Tel: (020) 411 47 50 E-mail: info@ganzeboom.net Website: www.ganzeboom.net Automatische en handgeschakelde versnellingsbakken.

Groothandel onderdelen, koppelomvormers en kleppenhuizen.

Carrec Technocenter BV Sterrenbergweg 38 3769 BT Soesterberg Tel: 0346-350890 Fax: 0346-350891 info@carrec-technocenter.nl www.carrec-technocenter.nl Revisie en reparatie

REVISIEMOTOREN MRT Engines bv Pater van den Elsenlaan 6, 5462 GG Veghel Tel: (0413) 34 20 14 / Fax: (0413) 34 39 42 E-mail: engines@mrt.nl www.mrt.nl

AMT | 2014

65

WIJZER DIVERSEN

De Boer Transmissies Karenbrug 4 8331 VE Steenwijk Tel: +31 521-526000 Fax: +31 521-526001 E-mail: info@deboertransmissies.nl www.deboertransmissies.nl Diagnose, revisie en modificatie van handgeschakelde en automatische transmissies voor personenwagens en lichte bedrijfswagens.

(AUTOMATISCHE) VERSNELLINGSBAKKEN

Transmission Products Europe bv Arkansasdreef 30a, 3565 AR Utrecht Tel: (030) 298 08 98 / Fax: (030) 276 70 79 E-mail: info@transmission-products.nl www.transmission-products.nl Dé specialist voor automatische- en handgeschakelde transmissies, koppelomvormers en revisieonderdelen. Ook voor bekrachtigde stuurhuizen.

ATS Den Haag bv Cort vd Lindenstraat 5, 2288 EN Rijswijk Postbus 3263, 2280 GG Rijswijk Tel: (070) 399 14 94 / Fax: (070) 398 98 77 www.atsdenhaag.nl

AA Equipment bv 1e Tussendijk 17, 5705 CG Helmond Tel: (0492) 52 57 17 / Fax: (0492) 52 45 74 Diagnose en Werkplaatsequipment

Carscan bvba Sint-Janshoefstraat 22 3511 Kuringen (Hasselt) België Tel: +32 470 80 39 41 E-mail: info@carscan.be www.carscan.be Werkplaatsinrichting Alles voor garage en industrie

Gereedschappen Internationale Handelsonderneming Explora bv Maxwellstraat 4, 6716 BX Ede Tel: (0318) 64 82 20 / Fax: (0318) 64 82 45 E-mail: info@explora.nl www.explora.nl

Overlander bv Morseweg 2, 3899 BP Zeewolde Tel: (036) 521 92 00 / Fax: (036) 523 44 30 E-mail: info@overlander.nl www.overlander.nl

Rocar-Tech Granaatstraat 55, 7554 TN Hengelo Tel: (074) 259 41 61 E-mail: info@rocartech.nl www.rocartech.nl

Triorep bv Glashorst 102a, 3925 BV Scherpenzeel (GLD), Tel: (033) 277 88 66 www.triorep.nl Groothandel en werkplaats voor Camper-, caravan- en traileronderstellen Partner van Westfalia, AL-KO en MAD

Perslucht Snap-on Tools bv De Trompet 2100, 1967 DC Heemskerk Tel: (0251) 20 97 15 / Fax: (0251) 20 93 47 E-mail: Benelux.info@snapon.com ww.snapon.com/nl

Sonic Equipment BV Netwerk 144, 1446 WR Purmerend Tel.: 0299 437000 / Fax: 0299 436610 E-mail: info@sonic-equipment.com www.sonic-equipment.com

Müller Werkzeug Benelux Toepadweg 4, 5301 KA Zaltbommel Tel: (0418) 68 03 43 / Fax: (0418) 68 03 44 E-mail: benelux@mueller-werkzeug.de www.mueller-werkzeug.nl

Hefbruggen

COMPLETE WERKPLAATSINRICHTING

Aanhangwagenonderdelen en toebehoren

Dealer Hansa Service BV Ambachtenstraat 76 1191 JN Oudekerk a/d Amstel Tel: 020-6177067 Fax: 020-4722112 E-mail: info@hansaservice.nl www.hansaservice.nl Uw leverancier van bandenvulsystemen

Avilo Stikstof en Persluchtsystemen B.V. Watertoren 41 D-E 3247 CL Dirksland Tel: 0187-481366 Fax: 0187-481916 E-mail: info@avilo.nl www.avilo.nl

Stikstof Amtech Automotive Spitsstraat 4A, 8102 HW Raalte Tel: (0572) 36 31 86 www.nussbaumnederland.nl

Autec – VLT Automotive Equipment Industrieterrein IJsselveld, Vlasakker 11, 3417 XT Montfoort Tel: (0348) 47 70 00 / Fax: (0348) 47 51 04 E-mail: info@autec-vlt.nl www.autec-vlt.nl

Berner Produkten bv Vogelzankweg 175, 6374 AC Landgraaf Tel: (045) 533 92 62 / Fax: (045) 533 92 92 www.berner.nl

66

AMT | 2014

Van Zetten Hefbruggen Bedrijfsstraat 9, Zuid-Beijerland Tel: (0186) 66 25 70 / Fax: (0186) 66 21 05 www.vanzettenhefbruggen.nl Saarloos Automotive Equipment bv Ambachtstraat 46, 5804 CD Venray Tel: (0478) 64 21 25 / Fax: (0478) 64 21 05 www.saarloos.com

Hansa Service BV Ambachtenstraat 76 1191 JN Oudekerk a/d Amstel Tel: 020-6177067 Fax: 020-4722112 E-mail: info@hansaservice.nl www.hansaservice.nl Lucht- stikstofkasten, Stofzuigers, doekjesautomaten

De Auto & Motor TECHNIEK WIJZER brengt u maandelijks onder de aandacht van 60.000 lezers.

Uw vermelding in de wijzer? Voor tarieven en reservering: 4BMFT# # t 5FMFGPPO

E-mail salesb2b@reedbusiness.nl

VOLGENDE MAAND IN AMT

r Thema: Lakken en Schadeherstel r Hoe milieu(on)vriendelijk is de scooter? r Nieuw licht op autoverlichting r Het roetfilter binnenstebuiten gekeerd Wilt u zich abonneren op AMT? Ga dan naar www.amt.nl/abonneren Verschijningsdatum: 21 februari 2014 Sluitdatum: 3 februari 2014 Wilt u adverteren in AMT? Ga dan naar www.adverterenbijreedbusiness.nl

Vaktijdschrift voor autotechniek, onderhoud, werkplaatsinrichting en -organisatie, schadeherstel en bedrijfsvoering.

AUTO & MOTORTECHNIEK

www.amt.nl AMT is een uitgave van Reed Business bv Hanzestraat 1, 7006 RH Doetinchem Postbus 4, 7000 BA Doetinchem Tel.: (0314) 34 99 11 Fax.: (0314) 34 39 91 www.reedbusiness.nl KvK-nummer: 33.293.475 BTW-nummer: NL003514614B01 Met mededelingen van: Vereniging van Automobieltechnici ATC. www.vereniging-atc.nl

Postbus 2360, 3430 DV Nieuwegein.

Tel.: (030) 608 77 77

Stichting Vakopleiding Carrosseriebedrijf, VOC. Postbus 294, 2170 AG Sassenheim.

Tel.: (0252) 24 23 22 REDACTIE E-mail: amt@reedbusiness.nl Hoofdredactie: Ing. Tom Polman, Redactie: Drs Ing. Erwin den Hoed, Ing. Peter Fokker, Ing. Hans Doornbos, Ing. Paul Janssen, Ing. Martijn Roskam, Michel Buyvoets (Eindredactie) Freelance medewerkers: Rob van Ginneken, John Mulder, Wim Ruberg,

Managing Director a.i.: Casper Niesink Publishing director: Aart Freriks Editorial manager: Auke Cupédo ADVERTENTIES Key Account Manager Desmond Kentrop Tel.: 06-12888773 desmond.kentrop@reedbusiness.nl Key Account Manager Desksales Joost van Duin Tel.: (0314) 34 95 15 joost.van.duin@reedbusiness.nl Key Account Manager Desksales Hans Hoogendoorn Tel.: (0314) 34 92 68 hans.hoogendoorn@reedbusiness.nl Account Development Manager Anton van der Werf Tel.: 06-20179917 Sales Manager Sebastiaan Jansen MARKETING Group Marketing Manager: Margreet van Dam Marketing: Bart Vording VORMGEVING Giesen en Thé ontwerpers, Doetinchem (Basisontwerp), Paulus Maessen, Lex Aalders (Vormgeving, DTP)

KLANTENSERVICE Tel.: (0314) 35 83 58 (op werkdagen van 08.30-17.00 u.)

Fax: (0314) 34 90 48 Adres: Postbus 808, 7000 AV Doetinchem E-mail: klantenservice@reedbusiness.nl Website: www.amt.nl/klantenservice ABONNEMENTEN Kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via www.amt.nl/abonneren of telefonisch bij onze Klantenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk 30 dagen voor de vervaldatum bij onze Klantenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over uw lopende abonnement kunt u contact opnemen met onze Klantenservice.

PRIJZEN Jaarabonnement Nederland € 150,60 (exclusief 6% btw) bij automatische incasso of elektronische facturatie.

Bij betaling via acceptgirokaart wordt € 2,50 acceptgirokosten in rekening gebracht. Jaarabonnement buitenland op aanvraag.

COPYRIGHT Het is niet toegestaan om, zonder voorafgaande toestemming van AMT, door AMT gepubliceerde artikelen, onderzoeken of gedeelten daarvan over te nemen, te (doen) publiceren of anderszins openbaar te maken of te verveelvoudigen.

LEVERINGSVOORWAARDEN Op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Reed Business bv zijn van toepassing de algemene voorwaarden die zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel in Amsterdam, Handelsregister Amster-

dam nr. 33.293.475. De algemene voorwaarden zijn in te zien op www.reedbusiness.nl/contact/voorwaarden, waar u deze kunt printen en opslaan.

DISCLAIMER Alle (redactionele) informatie, waaronder begrepen adviezen, ideeën en meningen, is op zorgvuldige wijze en naar beste weten samengesteld. De inhoud en inkleding van advertenties is bepaald door of namens adverteerders en wordt door Reed Business, de uitgever van AMT, of door de redactie niet beoordeeld op de juistheid, volledigheid en rechtmatigheid daarvan. Reed Business en auteurs zijn niet aansprakelijk voor schade in verband met gebruik van (redactionele) informatie en de inhoud en vormgeving van advertenties.

PRIVACY Reed Business, waarvan AMT onderdeel is, legt uw klantgegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements) overeenkomst, of wanneer u in het kader van dienstverlening contact heeft met Reed Business bv.

De gegevens worden tevens gebruikt om u te informeren over producten en diensten van Reed Business bv en zorgvuldig geselecteerde derden. De adresgegevens kunnen daarnaast aan zorgvuldig geselecteerde derden ter beschikking worden gesteld voor het verstrekken van informatie of aanbiedingen. Ook als u dat niet expliciet heeft aangegeven kunt u per e-mail over gelijksoortige producten en diensten van Reed Business bv worden geïnformeerd, tenzij u daartegen bezwaar maakt. Als u geen prijs stelt op informatie of aanbiedingen per mail of per post, dan kunt u dit doorgeven aan Reed Business bv, t.a.v. Adresregistratie, Postbus 808, 7000 AV Doetinchem, of aangeven bij adresregistratie@reedbusiness.nl. Voor meer informatie verwijzen wij u naar het Privacy statement op www. reedbusiness.nl/privacy.

DRUK Senefelder Misset bv, Doetinchem

AMT | 2014

67

DOC_RAPNB12013.NLA - Code SAP : 307335 - Conception et réalisation Service publicité NTN-SNR -© NTN-SNR 08/2013 - Photos : Pedro Studio Photos / Shutterstock.

LAGERS EN WIELLAGERKITS

NTN-SNR, UW

NR.

1 PARTNER

Als fabrikant en leider, staat NTN-SNR voor originele kwaliteit en dit samen met de autoconstructeurs en de vrije onderdelenmarkt.

Dankzij uw noden, de inzet van onze teams en onze know-how, kunnen wij een kwalitatieve service bieden als meerwaarde voor uw onderneming.

Daarom is NTN-SNR, wereldwijde leider in wiellagers, uw logische partner.

www.ntn-snr.com