BouwMachines Maart 2024

Roet in de motor

Een bijna achteloze mededeling van de Arbeidsinspectie houdt de gemoederen in de branche flink bezig. De richtlijn voor uitstootbeperking houdt in dat op korte termijn (lees: gisteren) een enorme batterij aan machines een roetfilter moet krijgen. Brancheverenigingen laten namens de aangesloten leden duidelijk weten dat ze hierdoor zijn overvallen. De Arbeidsinspectie lijkt de schouders op te halen: zij zijn van mening dat iedereen dit al tijden geleden had kunnen weten en zien aankomen. Een ja-nee-spel waar je als ondernemer niet heel veel verder mee komt. Oplossingen zouden wel helpen, net als een minder rigide houding van de handhavende instantie.

Want dat handhaven gebeurt, is duidelijk: de eerste waarschuwingen zijn inmiddels gegeven. Een rechtlijnigheid die vooral op onbegrip stuit. De oplossing is er namelijk op korte termijn niet: zeker niet vanwege de aantallen filters die nodig zijn. Zelfs in het theoretische geval dat alle roetuitstotende machinebezitters een zak geld vinden en massaal overgaan tot aanschaf van nieuwe elektrische machines, zal voldoen aan de richtlijn niet lukken. Daarvoor is er te weinig voorraad. Een patstelling dus, waar je alleen samen uitkomt. Prima dat je duimschroeven aandraait om een urgent gezondheidsrisico aan te pakken, maar het moet wel reëel zijn. Met begrip voor al die ondernemers die heus zien dat er verandering nodig is en zelfs bereid zijn om daar mee aan de slag te gaan.

In dit nummer komen leveranciers, inspectie en gebruikers aan het woord om het brede perspectief van de verplichting te schetsen, en op die manier op weg te gaan naar een oplossing.

Een andere uitdaging is natuurlijk de wens, de eis of het verlangen om alle machines emissievrij te krijgen op redelijk korte termijn. Daar is net ook weer een veelbesproken subsidieregeling voor geïntroduceerd. Ondertussen wordt er in de praktijk behoorlijk gepuzzeld over wat dit voor de eigen onderneming betekent. Welke keuzes maak je bij vervanging en vaak grote investering en welk perspectief is er? In een korte serie artikelen komen ondernemers voorbij die daar nu mee bezig zijn. Verderop in het blad lees je hoe en vooral ook waarom Sterk uit Heukelom kiest voor elektrisch én Stage V. Niet all-in, maar stapsgewijs veranderen. Van emissiearm naar emissievrij op een manier die past. Ook dat is goed ondernemerschap.

Hoofdredacteur

Joost Valkhoff

joostvalkhoff@vmnmedia.nl

Thema Graafmachines

Hitachi heeft een opvolger voor de ZX85-6. De nieuwe ZX95-7 is een slagje zwaarder maar bovenal veel luxer dankzij de compleet vernieuwde cabine en bediening.

Ongeval schokt funderingsbranche

Op 8 februari overleed een werknemer van Vroom Funderingstechnieken toen in Rotterdam door nog onbekende oorzaak een heistelling omviel. De branche reageert geschokt.

Hoe rijdt de elektrische 10x2 vijfasser van VT?

Praktijktest: compact luxepaard Meer

Veldhuizen Trucks heeft zijn nek uitgestoken bij de realisatie van een volledig elektrische 10x2. De nieuw gebouwde truck is goed voor een netto laadvermogen van 30 ton.

Grote aannemers hebben slagkracht en budget om te investeren in elektrisch materieel. Maar hoe doe je dat als kleiner of middelgroot bedrijf? Op reportage bij Sterk-Heukelum BV.

44

Nieuwe asfaltcentrale in Nijkerk

Van Gelder Groep bouwt in Nijkerk een compleet nieuwe asfaltcentrale. De bouw hiervan startte al terwijl de sloop van de oude centrale nog volop bezig was.

48

Elektrische betonmixer van Sany

De eerste elektrisch aangedreven Sany-Putzmeister-betonmixer op Nederlands kenteken is een feit. Een primeur, want met vrachtwagens was Sany niet eerder actief in ons land.

56

De aanwinst:

Atlas 165Wsr

Bij familiebedrijf loon- en grondverzet Olminkhof in Neede stapten ze voor hun mobiele graafmachine over van Liebherr naar een gloednieuwe Atlas 165Wsr.

3 Voorwoord

6 Komatsu terug in de Formule 1

7 Elektrische betonmixer van Sany voor Hagen Beton

8 Epiroc onthult Performance Booster

9 Extra budget voor emissievrije bouwmachines

25 Dynapac-asfaltmachine honderd procent elektrisch

26 Is de roetfilterregel logisch?

28 Vraagt de Arbeidsinspectie ‘het onmogelijke’?

30 Inconsistent emissiebeleid: meer realisme graag

32 In beeld: ambachtelijk slopen

53 Hoe vind je personeel?

61 Tiende Powerscreen Titan 1800 voor Van der Heijden

62 In het volgende nummer

OP DE COVER (ADVERTENTIE):

Als laatste in de rij voegt JCB de 25Z-1 en 26C-1 toe aan de vernieuwde reeks minigravers. Een 2,5t-binnendraaier of conventionele machine die te vervoeren is op een 3,5-tons aanhangwagen, en die ontworpen is met grote zorg voor efficiëntie, duurzaamheid en betrouwbaarheid.

Komatsu terug in de Formule 1

Komatsu heeft een meerjarig contract getekend als partner van team Williams Racing. Op de blauwe bolide van rijders Alexander Albon en Logan Sargeant zal het logo van Komatsu prominent op de zijkant vermeld staan.

Williams Racing’s meerjarige samenwerking met Komatsu herstelt een eerdere langdurige relatie die werd gesmeed in de jaren 80 en 90, tijdens een van de meest succesvolle periodes van Williams Racing in de Formule 1 tot nu toe. Gedurende die periode leverde Komatsu expertise en technologie aan Williams, inclusief versnellingsbakonderdelen voor de kampioenschap winnende FW18- en FW19-auto’s. Zowel Wil-

liams als Komatsu willen die erfenis nieuw leven inblazen om samen een nieuw succesvol tijdperk op te bouwen. De dromen zijn groot.

De Japanse productiegigant staat bekend als een wereldwijd toonaangevend bedrijf dat bouw- en mijnbouwapparatuur, utiliteitsapparatuur (compacte machines), bosbouwmachines, industriële machines en andere producten produceert en verkoopt. Komatsu en Williams Racing delen beide hun diepgewortelde waarden op het gebied van samenwerking, veerkracht, uitmuntendheid en authenticiteit door hun innovatie en geavanceerde technologie om prestaties en resultaten te stimuleren.

Veldhuizen Trucks ontwikkelt 10x4 betonmixer

Veldhuizen Trucks heeft op basis van een Renault Trucks C 8x4 chassis een 10x4 betonmixer ontwikkeld met een laadvermogen van 32 ton.

De truck is goed voor een bruto voertuiggewicht (GVW) van 49 ton na de ombouw en weegt, inclusief de 15 M3 Liebherr-betonmixer, 17 ton. Veldhuizen Trucks heeft het chassis voorzien van een extra, 10 tons luchtgeveerde, fusee gestuurde as op een afstand van 181 centimeter achter de vierde as. Door een ontlastfunctie op de luchtvering op deze vijfde as is er genoeg tractie voorhanden van het aangedreven tandemstel.

Voor de besturing van de vijfde as wordt er gebruik gemaakt van een mechanisch ventiel dat zorgt voor de besturing tot 40 km per uur. Boven die snelheid is de as star, voor meer stabiliteit. De besturing vindt plaats door een stuurventiel die ongevoelig is voor zuren, omdat betonmixers veelvuldig gereinigd worden met zuren tegen cementaanslag.

Andere aanpassingen aan het chassis zijn de 385/65R22.5-banden op de vijfde as en het aanpassen van de aslasten van de truck. Die zijn nu van voor naar achter twee keer 10 ton, twee keer 9,5 ton en 10 ton voor de sturende, liftbare sleepas. Dat zorgt in totaal voor 49 ton op het kenteken. Het chassis is zo compact mogelijk gebouwd, in combi-

natie met drie sturende assen. Daardoor kan de betonmixer ook functioneren in de binnenstad of op een krappe bouwlocatie.

Af-fabriek is de Renault Trucks C uitgerust met versterkte stabilisatoren rondom en versterkte paraboolvering op de vooras voor een betere stabiliteit, ondanks het hoge zwaartepunt dat betonmixers kenmerkt. Verder is er, af-fabriek, gekozen voor een staande uitlaat achter de cabine.

Eerste elektrische Sany-betonmixer is perfecte leerschool voor Hagen Beton

De eerste elektrische Sany-betonmixer is in bedrijf genomen door Hagen Beton met vestigingen in Weesp en Almere. De betonfabrikant reed eerder al drie weken met een demotruck van hetzelfde type. “We zijn in ons land natuurlijk gewend om met 12- of 14kuubs vijfassers te rijden, de Sany neemt 8 kuub mee. Maar dat past wat betreft gewicht en afmetingen juist weer mooi voor het binnenstedelijk vervoer. De truck werkt gewoon goed, is de eerste indruk. Er rijdt bewust een jonge chauffeuse op, je merkt dat jongeren het meest openstaan voor nieuwe techniek.”

“Deze vrachtwagen past precies in de puzzel van vraag uit de markt en veranderende wetgeving”, vult Ria Hagen aan, doelend op de komende emissiezones in Amsterdam, dat midden in het werkgebied van de betoncentrale ligt. “Het financiële rendement is er nu nog niet, daarom is het ontzettend mooi dat we nu echt deze ketenaanpak hebben met de leverancier van de betonmixer en onze klant, funderingsbedrijf Van ’t Hek. Het is echt learning by doing.” Robert: “Dat is het mooie van deze samenwerking. We kijken niet allemaal individueel achter de komma, maar doen juist samen ervaring op.”

De truck doet z’n werk goed, blijkt uit de eerste signalen. Een vracht of drie kan die wel wegbrengen op een dag. De zorgen liggen vooral bij de laadinfra, legt Robert uit. “Kijk, het zijn geen personenauto’s waar je over praat. Het laden vergt veel netcapaciteit, zeker omdat we binnenkort ook een tweede elektrische truck in gebruik nemen, een Renault-trekker.” Omdat betoncentrales elektrisch werken, is een zware netaansluiting wel aanwezig. Maar overdag is die volledig benut omdat de centrale dan draait. “We hebben een 400 KvA-aansluiting. Als we overdag ook de vrachtwagens willen laden dan zullen we met bufferaccu’s moeten werken die we ’s nachts laden wanneer de centrale stilstaat. Dat kan technisch allemaal. Hoe het financiële plaatje eruit ziet, gaan we uitvinden.”

Nieuwe trilplaat van Engcon

Engcon, bekend van de draaikantelstukken, introduceert een trilplaat die geschikt is voor grotere graafmachines in de klasse vanaf 19 ton met een S70- of S80-snelwissel. De PC-trilplaten van Engcon, voor verdichting van bestratingsmateriaal, werken met een laag debiet (stroomsterkte) en zijn speciaal ontwikkeld voor gebruik onder een draaikantelstuk, om het aantal machines en uitrustingsstukken te verminderen. Net als de andere hydraulische uitrustingsstukken van Engcon hebben de trilplaten standaard het EC-Oil-automatisch snelwisselsysteem, dus een machinist hoeft de cabine niet uit om ze aan te sluiten.

Voordelen van de trilplaten volgens Engcon:

•Geschikt voor draaikantelstukken met ECOil;

•EC-Oil-automatisch snelwisselsysteem als standaard;

•Vele toepassingsgebieden voor draaikantelstukken, ook op plaatsen waar het voorheen onmogelijk was te werken (zoals op steile hellingen of in greppels);

•Nieuw ontworpen vibratie-unit/generator die een lager hydraulisch debiet nodig heeft en een grotere verdichtingskracht geeft;

•Handbediende trilplaten die kunnen vallen of gaan slingeren, en daarmee een gevaar vormen voor personen in de omgeving, worden overbodig;

•Minder slangen die kapot kunnen gaan of slijten, omdat er geen lekolieleiding nodig is.

Emissieloos werken: realisme en samenwerking

In de huidige tijd van overgang van diesel naar emissieloos bevinden we ons te midden van een cruciale transitie. Het is overbodig om te benadrukken met welke uitdagingen ondernemers in onze sector worden geconfronteerd, of hoe ambitieus de doelen van diverse overheidsorganisaties zijn. De praktijk laat echter zien dat deze ambities niet altijd worden gerealiseerd zoals gehoopt.

Aan de aanbodzijde van de markt is er nog steeds een tekort aan emissieloos materieel, waarbij de kosten aanzienlijk hoger liggen dan bij traditionele alternatieven. Dagelijks worden we geconfronteerd met voorbeelden van waar het fout gaat. Toch weten we dat actie vereist is. Het verminderen van uitstoot moet centraal staan.

Daarom pleit BMWT voor een focus op heldere keuzes en realisme. Het stimuleren van laag-emissie- en emissieloos materieel in aanbestedingen is van essentieel belang. We moeten bepalen welke projecten nog kunnen met bestaande technologieën en welke echt emissieloos moeten zijn.

Dit vraagt om openheid en vertrouwen. We moeten samenwerken om de uitstoot van werkmaterieel stap voor stap te verminderen, met een duidelijk inzicht in de kosten en opbrengsten. Op deze manier kunnen we concrete stappen zetten en de doelstellingen van het SEB realiseren. Laten we samen deze uitdaging aangaan en streven naar een duurzamere toekomst.

Jan Hommes is directeur van BMWT, branchevereniging van leveranciers van bouwmachines, magazijnstellingen, wegenbouwmachines en (interne) transportmiddelen.

Epiroc onthult Performance Booster voor sloopvergruizer

Epiroc introduceert een Performance Booster voor zijn DP 1820-sloopvergruizer, waarmee de efficiëntie van sloopwerkzaamheden sterk kan worden verbeterd.

De DP 1820-sloopvergruizer, die voor het eerst werd geïntroduceerd op de Bauma 2022 in München, heeft een modulair ontwerp, zodat hij de extra kracht van een Performance Booster aankan. De DP 1820 is speciaal ontwikkeld voor machines in de gewichtsklasse van 15-22 ton. Met de introductie van de Performance Booster is Epiroc ervan overtuigd dat de DP 1820 naar een hoger niveau wordt getild, door aanzienlijk hogere prestaties in vergelijking met standaardversies.

De DP 1820 biedt met een bedrijfsgewicht van 1820 kg en een bekbreedte van 746 mm nauwkeurige bediening en een indrukwekkende breekkracht. Het slanke, modulaire ontwerp elimineert de noodzaak van zuigerstangbescherming. Het 360° eindeloze rotatiemechanisme optimaliseert de positionering en nauwkeurige bediening.

De Epiroc DP-serie onderscheidt zich door de mogelijkheid om de Performance Booster achteraf te monteren op bestaande uitrustingsstukken. Daarmee onderscheidt de vergruizer zich aanzienlijk van andere vergelijkbare aanzetstukken.

Epiroc noemt zelf drie grote voordelen van de nieuwe toevoeging.

1. Betere prestaties: de Epiroc Performance Booster verhoogt de prestaties van de DP 1820 met maar liefst 20 procent, waardoor klussen sneller en efficiënter worden afgerond.

2. Kortere cyclustijd: de Performance Booster levert niet alleen extra vermogen, maar verkort ook de cyclustijd van opening en sluiting met maximaal 25 procent. Dit draagt bij aan een hogere productiviteit op de bouwplaats.

3. Brandstofefficiëntie: een aanzienlijke vermindering van het brandstofverbruik van de machine tot wel 35 procent.

Middelgrote bulldozers van Cat krijgen upgrades

Caterpillar kondigt een upgrade van zijn technologiepakketten aan voor de lijn middelgrote bulldozers.

Sinds begin 2024 wordt het pakket Cat Assist met ARO standaard geleverd op de Cat D4-, D5-, D6-, D6 XE- en D7-modellen. Hiermee kunnen klanten eenvoudig upgraden naar Cat Grade met 3D op de D4tot en met D7-dozermodellen.

De functies van Cat Assist omvatten:

• Stabiel blad - maakt finishen gemakkelijker;

• Tractiecontrole - vermindert het slippen van de rupsen om slijtage te minimaliseren;

• Auto Carry - maximaliseert de bladbelasting;

• Bladbelastingsmonitor - machinistondersteuning voor productiviteit;

• Slope Assist - houdt bladhoeken vast zonder GPS;

• Steer Assist - blijft automatisch recht dozeren;

• ARO - sensoren (IMU’s) op machine voor GPS-capaciteit.

Cat Grade 3D wordt opgebouwd en geïnstalleerd in de fabriek in Grenoble, Frankrijk. De optie omvat ingebouwde sensoren, GNSS-antennes en -ontvangers en een 10 inch (25,4 mm) display met aanraakscherm. In Nederland ondersteunt Sitech met service en consultancy. Voor ingebruikname wordt de machine gekalibreerd en getest. Een machinistentraining aan de SITECH Academy hoort er ook bij, zodat de machinist goed van start kan met zijn nieuwe machine.

Extra budget voor emissievrije bouwmachines

Gemeenten, waterschappen en provincies krijgen van het kabinet tot 2029 180 miljoen euro extra om te besteden aan de inzet van emissievrij materieel. Dat valt te lezen in een ontwerpregeling die donderdag 15 februari naar de Tweede Kamer is gestuurd.

Het kabinet wil hiermee de uitvraag naar emissievrij materieel in de aanbestedingen stimuleren. Dat gebeurt nog te weinig, omdat in de praktijk toch nog steeds vaak gekozen wordt voor de goedkopere (Stage V-) optie. Deze regeling hoopt te bewerkstelligen dat er uiteindelijk een ‘eerlijkere prijs’ gevraagd en uitgekeerd kan worden.

Het addertje onder het gras is dat de regeling alleen beschikbaar is voor overheden die zich hebben aangesloten bij het convenant Schoon en Emissieloos Bouwen. Op dit moment zijn dat 45 partijen (zie onderaan dit bericht). Vooral veel gemeenten zullen niet profiteren van het extra geld, want slechts 12 van de 342 gemeenten hebben op dit moment het convenant ondertekend.

De bijdrage kan worden aangevraagd voor inzet van emissieloos materieel bij aanbestede bouwwerkzaamheden ten behoeve van aanleg, verbetering, beheer en onderhoud van infrastructuur. Bij de regeling is er rekening mee gehouden dat overheden in veel gevallen de zekerheid willen dat zij daadwerkelijk een vergoeding krijgen als zij met hogere eisen aanbesteden. De hoogte van de uitkering wordt echter pas bepaald als duidelijk is welk emissieloos materieel ingezet wordt. Dat is in vrijwel alle gevallen pas nadat de aanbesteding al bekend is. Daarom wordt een systematiek gehanteerd met jaarlijkse individuele

uitkeringsplafonds (anders gezegd: budgetreserveringen) per overheid die deelneemt aan het convenant. Dit biedt zekerheid bij de aanbesteding dat er daadwerkelijk budget beschikbaar is. Alle deelnemers weten hierdoor zeker dat zij, mits ze zich houden aan de voorwaarden, een vast bedrag hebben dat ze daarvoor kunnen inzetten. Het zal dus niet zo zijn dat de ene partij naast het budget grijpt, omdat dit door een ander al opgebruikt is.

Voor 2024 is het plafondbedrag gezet op 400.000 euro per ondertekenaar van het convenant. Dat geld is er dus alleen voor de lagere overheden die voor 30 oktober hun handtekening hebben gezet. Aanvragen kunnen worden ingediend tussen 16 april en 20 augustus van dit jaar. De partijen die aanspraak maken op de extra budgetruimte zijn:

• alle 12 provincies;

• alle 21 waterschappen;

• slechts 12 gemeenten: Amsterdam, Arnhem, Breda, Den Haag, Eindhoven, Harderwijk, ’s-Hertogenbosch, Leiden, Nijmegen, Rotterdam, Tilburg, Utrecht.

Kemp Groep gaat elektrische graafmachines van

Sunward distribueren

Reesink Construction Equipment heeft een overeenkomst gesloten met het Chinese merk Sunward voor de distributierechten van elektrische minigraafmachines en rupsgraafmachines in Nederland en België. In Nederland komt de distributie van de Sunward-machines bij Kemp Groep te liggen, in België zal dat door De Bruycker-Kemp gebeuren. Sunward verwacht met deze nieuwe overeenkomst een grote stap te kunnen zetten en te groeien op het gebied van elektrische grondverzetmachines in de Benelux. De negen vestigingen van Kemp zijn voor het merk de sleutel voor een professionele service in deze markt.

Voor Kemp is de toevoeging van Sunward aan het totale leveringsprogramma (met verder merken als Kobelco, BOMAG, Atlas, Kramer) ook een duidelijke aanvulling: een kans om meer af-fabriek elektrische machines aan te bieden en daarmee te voldoen aan de verwachte groeiende vraag naar dit soort machines. De Sunward-machines zullen vooral hun weg vinden naar eindgebruikers vanuit de nieuwste locatie in De Lier. De specialisten op deze locatie zullen zich volledig richten op emissievrije machines.

Verschillende elektrische Sunward-rupsgraafmachines en Sunward-minigraafmachines zijn al geruime tijd te huur via Huur&Stuur in Nederland. Dit gebeurt onder het GEOS-concept (Green Energy On Site). De

ervaring met deze machines is dat die het vertrouwen hebben gevoed om de samenwerking verder uit te bouwen. Naast verhuur gaat nu dus ook de verkoop- en serviceorganisatie van Kemp aan de slag met de elektrische Sunward-machines. Voor de verkoop worden de Sunwardelektrische machines in de originele blauw-groene kleur geleverd. Wanneer deze worden toegevoegd aan het verhuurprogramma, worden ze omgekleurd naar het geel van het GEOS-concept.

Compact luxepaard

Hitachi heeft een opvolger voor de ZX85-6 in de startblokken staan. De nieuwe ZX95-7 is een slagje zwaarder maar bovenal veel luxer dankzij de compleet vernieuwde cabine en bediening. Resultaat is een negentons rupskraan die voor een breed publiek interessant kan zijn, want de machine is naar keuze te krijgen ofwel met een vaste giek (US) of met een zwenkgiek (USB). Een kennismaking.

Tekst en foto’s: Matthijs Verhagen

Sinds 2012 is de Hitachi ZX85 zoals we die nu kennen op de markt. Eerst nog in de zogenoemde streep vijf-uitvoering met een Stage 3-motor. In 2019 werd alleen de motor aangepast met uitlaatgasrecirculatie en een roetfilter om zo aan de Stage V-emissie-eisen te voldoen. Sindsdien spreken we over de ZX85-6 die nu nog (even) te koop is. In de basis is de machine dus al zo’n twaalf jaar praktisch ongewijzigd op de markt. Hoog tijd voor een opvolger, want met name op het vlak van comfort voor de machinist heeft de tijd natuurlijk niet stilgestaan.

Zowel met vaste als zwenkgiek

Op de Bauma in 2022 was voor het eerst duidelijk dat Hitachi bezig was met een opvolger voor de ZX85. Op die beurs stond een prototype met toen nog de naam ZX85-7. Omdat de machine totaal is vernieuwd én iets zwaarder is, heeft Hitachi er inmiddels voor gekozen om de typenaam te veranderen in ZX957. Een kenmerk dat bleef, is dat ook deze machine te koop komt in twee uitvoeringen. Met een vaste giek naast de cabine draagt deze de naam ZX95US-7, met een voorop gemonteerde zwenkgiek spreken we over de ZX95USB-7. De zwenkgiek is zowel als monogiek en als tweedelige verstelgiek te krijgen, de machine met de vaste giek die wij testen heeft altijd een vaste monogiek. Ongeveer de helft van de kopers in ons land kiest volgens de importeur voor een zwenkgiek; dat zijn vaak de ko-

pers die dat van een minigraver gewend zijn. De andere helft zijn kopers die juist grotere machines gewend zijn. Zij kiezen dan ook in deze 9 tons klasse voor een vaste giek, al dan niet in combinatie met een draaikantelstuk voor de flexibiliteit.

Nu met turbo

Dat de machine écht nieuw is, daar is weinig aan gelogen. Vooral de gehele cabine met bediening springt daarbij in het oog. De cabine is ruimer en biedt goed zicht. De joystick-consoles zitten nu vast aan de stoel en veren dus mee. Een modern 8 inch touchscreen vervangt het oude kleine schermpje. Ook aan de buitenkant oogt de machine moderner, met name aan de achterkant zie je het andere ontwerp van de bovenwagen met de antraciet gekleurde framedelen uit gietstaal. Binnenin zorgen een nieuwe indeling en opbouw ervoor dat het onderhoud makkelijker is. Tegelijk bleven er ook zaken vertrouwd. Zo ligt er nog steeds een Yanmar-viercilinder dieselmotor achterin, nu wel mét turbo; en het hydraulisch systeem en ook de onderwagen en bouwwijze van de gieken blijven in grote lijnen gelijk.

Voorbode van meer

De nieuwe ZX95US-7 is de eerste van de mini- en midigravers van Hitachi die transformeert naar de 7-serie. Dat betekent feitelijk dat deze profiteert van het comfort zoals dat op de

De cabine en bediening zijn fors verbeterd en biedt nu meer comfort. Met meer ruimte, een 8 inch scherm, joystick-consoles die meeveren met de stoel en een degelijke ruitenwisser.

Achterin ligt nog steeds de Yanmar-viercilinder. Nieuw is de turbo, die zorgt voor 20 procent meer motorvermogen. Zonder AdBlue voldoet het blok aan de Stage V-normen.

De hydrauliektank en het ventielenblok zitten rechts. Hier is ook de slang van de brandstofvulpomp. De tank zit helemaal rechts voorin.

grotere Hitachi-machines al gebruikelijk is; daar onthulde Hitachi immers al eerder de 7-serie. De ontwikkeling naar meer luxe in het compactsegment is een trend die zich marktbreed voordoet. In die zin is de vernieuwing ook noodzakelijk om de concurrentie bij te benen. Hoewel de fabrikant er zelf nog geen uitspraken over doet, lijkt het aannemelijk dat ook de andere compactmachines van Hitachi de komende jaren een upgrade krijgen. In die zin is deze ZX95 een belangrijke voorbode van wat er nog komen gaat in de lijn naar beneden tot en met de minigravers aan toe.

Hydrauliekdruk verhoogd

De Yanmar-motor was er al, in deze nieuwe versie krijgt hij een turbo. Het nominale vermogen gaat daarmee van 42,4 kW naar 50,4 kW. Zo is er nog steeds geen AdBlue-systeem nodig om aan de Stage V-eisen te voldoen; gunstig in de alledaagse praktijk. Een roetfilter (DPF) volstaat. Deze viercilinder zet z’n vermogen op drie hydrauliekpompen van respectievelijk 72, 72 en 56 liter per minuut. Dat wijzigde niet ten opzichte van de ZX85. Wél gaat de werkdruk omhoog van 260 naar 280 bar. Dat resulteert in een iets hogere opbreekkracht. De onderwagen van deze ZX95US is een fractie smaller geworden. Dankzij

een lager zwaartepunt van de bovenwagen zou de machine desondanks iets stabieler zijn. Hier speelt het iets hogere eigen gewicht ook een rol. Onze testmachine is bovendien uitgevoerd met het optionele extra aangeschroefde ballastblok van 430 kilo. Samen met het bijna 20 procent hogere motorvermo-

Op het vlak van comfort voor de machinist heeft de tijd natuurlijk niet stilgestaan

gen is de Hitachi dus echt wel meer mans geworden ten opzichte van een ZX85. Wat betreft rijwerk kun je af-fabriek kiezen voor zowel rubbertracks en volledig stalen rijwerk als ook een rijwerk met rubberpads.

Slimmer opgebouwd

De opbouw van de machine is gewijzigd om het onderhoud makkelijker te maken. Linksachter tref je nog steeds de accu’s, radiateurs en het luchtfilter aan. De koelers staan nog

Hitachi heeft nu álle filters rechtsachter gegroepeerd in de pompkamer. Ze zijn bovendien prima bereikbaar.

Luchtfilter en koelers zitten aan de linkerzijde achter de cabine zoals ook bij de ZX85. Door twee bouten los te draaien kun je de voorste koeler nu wegklappen om beter te reinigen.

Het schuifblad heeft voortaan een zweefstand zodat je achteruitrijdend kunt vlakken terwijl het blad over de grond sleept. Hoekverstelling is een optie.

TECHNISCHE GEGEVENS HITACHI ZX95US-7

Motor

Merk en type: Yanmar 4TNV98CT

Emissieklasse: Stage V, met gekoelde uitlaatgasrecirculatie en een roetfilter

Cilinders en inhoud: vier, 3,3 liter

Nominaal vermogen: 50,4 kW/68,6 pk bij toeren: 2000

Maximaal koppel: 293 Nm

bij toeren: 1300

Koeling: vloeistof

Plaatsing motor: dwars achterin

Aandrijving

Tweetraps hydraulisch met axiale plunjermotoren; rijsnelheden van 0-5,0 km/u. Maximale hellingshoek 70% (35 graden). Trekkracht 65,2 kN

Hydraulisch systeem

Open center-systeem met drie axiale plunjerpompen: 2x 72 liter/min, 1x 56 l/min, 1x tandwielpomp 20 l/ min, werkdruk 280 bar max. Uitbreekkracht ISO aan arm: 34,5 kN, aan bak: 57,5 kN. Zwenksnelheid:

10,1 rpm, zwenkkoppel: 16,6 kN

Elektrisch systeem

24 V, twee 12 V accu’s van elk 60 Ah

Maten en gewicht

Gewicht: 8450 kg (bedrijfsklaar, op 450 mm platen met pads, met bak, testmachine is uitgerust met extra ballastblok +430kg)

Hartafstand rijwerk: 2295 mm

Spoorbreedte: 1750

Vrije hoogte

onder contragewicht: 720 mm

Bodemvrijheid: 360 mm

Cabinehoogte: 2530 mm

Geluid

LwA 99 / LpA 70 dB(A)

Inhoud reservoirs

Brandstoftank: 125 liter

AdBlue-tank: n.v.t.

Hydraulisch systeem: 100 liter (waarvan tank: 52 liter)

Motorolie: 12,3 liter

steeds achter elkaar, maar zijn makkelijker te reinigen doordat je de eerste koeler weg kunt klappen. Hiertoe moet je alleen even twee bouten losdraaien. Onder de motorkap tref je de motor die redelijk toegankelijk is. Het framewerk dat onderdeel uitmaakt van het ballast, geeft de machine een zeer solide en tegelijk modern uiterlijk. Nieuw is dat nu álle filters in het compartiment rechtsachter te vinden zijn bij de pompen. Dus zowel brandstoffilters, motoroliefilters als die voor de hydrauliekolie. Ook is er voldoende ruimte om geknoei bij het losdraaien van de filters te voorkomen. Om het rondje af te maken: aan de rechterzijde tref je de hydrauliektank en het servoblok, met daarbij een kraan om de extra functie dubbel- of enkelwerkend te zetten. Ook de brandstofvulpomp met slang is hier ingebouwd. De dieseltank zelf is rechtsvoor ook bereikbaar door de kap aldaar omhoog te klappen.

Optie: schuifblad met hoekverstelling

De cabine is breder geworden en doet niet meer onder voor die van de zwaardere rupsgraafmachines. Het zicht is goed, mede dankzij de ranke giek rechts, en de ruitenwisser wist nu de gehele voorruit mee. Standaard zijn er drie camera’s die 270 graden rondomzicht bieden. De joysticks zijn voortaan gemonteerd aan de luchtgeveerde en verwarmde stoel. Dat is gunstig voor de ergonomie. Via het 8 inch kleurenscherm kun je meer dan 12 uitrustingsstukken inprogrammeren met verschillende literinstellingen. De drukken kun je als machinist mechanisch veranderen. Het scherm, dat wel gevoelig is voor zonreflectie en dus spiegeling, kun je zowel via touchscreen als via een draai-drukknop op de armleuning bedienen.

De kenmerkende monogiek is gebleven. De machine laat zich goed bedienen en is op hydraulisch vlak dan ook amper gewijzigd ten opzichte van de voorgangers.

De machine is weer helemaal bij de tijd

Verschillende werkstanden

Ook een DAB+-radio en bluetooth-functie voor het afspelen van muziek of bellen via je telefoon zijn geïntegreerd in het scherm. Er is keuze uit verschillende werkstanden die ook weer invloed hebben op het gevoel in de bediening. Het schuif-

blad bedien je met een tweede joystick; nieuw is dat Hitachi ook een schuifblad als optie kan leveren dat 20 graden naar links en rechts kan zwenken. Ook kun je de schuifbladcilinder in zweefstand zetten, om zo al achteruitrijdend je werk wat te vlakken. Tot slot is het cabineframe voorzien van montagepunten waar je zonder laswerk cabinebescherming op kunt bouten, zowel voor het dak als de voorruit. Interessant voor de sloopsector.

Waardige opvolger

Al met al is het Hitachi gelukt om de machine weer helemaal bij de tijd te brengen en tegelijk het bestaande te behouden. Die verandering was ook nodig, want de concurrentie zit in deze klasse niet stil. Zelfs dan is de cabine nu echt ruim. Je werkt in een compacte machine met de beleving van een groter model. De kenmerkend gekromde monogiek combineert een prima bereik met de mogelijkheid om deze ver achterover te trekken wanneer je wilt zwenken in een krappe ruimte. Een tweedelige giek zou de machine nóg compacter en tamelijk uniek in dit segment kunnen maken. Al biedt Hitachi met zowel een vaste giek als een zwenkgiek ook nu al een vrij brede keuze. Dit maakt de ZX95US-7 met z’n kleine zwenkradius tot een allrounder die we net zoals de ZX85 de komende tijd ongetwijfeld vaker gaan zien in de Nederlandse bouwputten en bij infra-werken.

Bijzonder blijft dat Hitachi de keuze aan de klant laat: kies je voor de US-versie met monogiek, of de USB-versie met zwenkgiek op de achtergrond.

Niet alleen de zwenkradius aan de achterzijde is beperkt, met opgetrokken giek is de machine met vaste monogiek ook compact aan de voorzijde.

VERBETER JE PRESTATIES MET CORS

Eén olie voor alle toepassingen

Verbeter jouw operationele efficiëntie

Scan de QR-code om alle details van onze nieuwe heavy-duty oplossing te ontdekken.

Optimaliseer jouw voorraad

Sector werkt veilig, bodem is instabiele factor

Ongeval schokt de funderingsbranche

Het kwam als een klap voor de kleine en hechte funderingsbranche. Op 8 februari overleed een werknemer van Vroom Funderingstechnieken toen in Rotterdam door nog onbekende oorzaak een heistelling omviel.

De branche reageert geschokt.

Tekst: Petra Platschorre Foto’s: ANP

Het funderingsbedrijf hield een week na het ongeval twee minuten stilte ter nagedachtenis aan de overleden collega. De Nederlandse Vereniging Aannemers Funderingswerken (NVAF) steunde de oproep en deelde deze. Daarop kwamen ‘enorm veel’ steunbetuigingen binnen, vertelt NVAF-directeur Jaap Estié. “We zijn een branche met veelsaamhorigheid, bedrijven kennen elkaar goed. En als je de betrokken mensen en bedrijven kent is, de impact heel groot.”

Hechter en overzichtelijker

Chris van Veldhuizen, directeur van vakvereniging HZC, beaamt dat. De vereniging voor machinegebonden personeel heeft ook leden die werken voor funderingsbedrijven en is actief in werkgroepen op het gebied van funderingstechniek en veiligheid. Ook daarin werd geschokt gereageerd op het ongeval. Het gaat in de funderingssector niet zo vaak mis, vertelt Van Veldhuizen. Dus áls er dan iets ergs gebeurt, maakt dat veel indruk.

Van Veldhuizen vindt dat de funderingsbranche goed georganiseerd is op veiligheid. Het veiligheidsbewustzijn en de grip op veiligheid in de bouwsector als geheel baren hem zorgen, maar de funderingstak is juist kleiner, hechter en overzichtelijker. En daarmee beter georganiseerd. Door het aanzienlijke formaat van de machines is bovendien het veiligheidsbewustzijn groter. Iedereen weet dat áls het misgaat, de consequenties ernstig kunnen zijn.

Branche is wakker

Dat een ongeval in de funderingsbranche ernstige gevolgen kan hebben, bleek al eerder. Vroom Funderingstechnieken maakte in 2019 een dodelijk ongeval mee en in de jaren daarvoor telde het bedrijf twee incidenten. NVAF-directeur Estié zegt dat juist Vroom als onderneming sterk betrokken is bij werkgroepen die gericht zijn op het verbeteren van de veilig-

heid. Het is extra ‘zuur’ dat zo’n ongeluk gebeurt bij een partij die er zo hard aan werkt, vindt hij. De branchevereniging ziet het ongeval niet als een wake-upcall. De gesprekken in de sector gaan er natuurlijk wel over, maar de branche is al wakker, vindt hij. De afgelopen tien jaar zag Estié de veiligheid in de branche zichtbaar verbeteren. De NVAF zet in op richtlijnen en onderwijs om het bewustzijn op peil te houden. Ook wordt er altijd een opstellingskeuring uitgevoerd. De techniek is bovendien beter geworden en de veiligheidssystemen in machines worden steeds verder doorontwikkeld.

“Het is extra zuur dat zo’n ongeluk gebeurt bij een partij die zo hard werkt aan verbeteren veiligheid”

Estié wil ook niet speculeren over mogelijke oorzaken van het Rotterdamse ongeval. Die zijn bij elk incident anders. Hoe vaak het voorkomt dat een heimachine omvalt, is lastig in te schatten. Soms gebeurt het een heel jaar niet, dan weer enkele keren in een jaar. “Daar kun je geen peil op trekken”, aldus Estié.

Gast op bouwplaats

Wel analyseert de brancheorganisatie ongevalsmeldingen uit de sector, om daar lessen uit te trekken en trends in te ontdekken. Per jaar ontvangt de NVAF enkele tientallen meldingen van veiligheidsincidenten. Incidenten door technische defecten komen vrijwel niet voor. Wel speelt soms de bodemstabiliteit een rol. Ook door menselijke fouten gaat het soms mis. Vooral de bodemgesteldheid heeft de aandacht van de branche. “Die is essentieel voor een veilig bouwterrein”, constateert Estié. Neem bijvoorbeeld een melding die onlangs bij

De impact van een ongeluk zoals in Rotterdam is heel groot.

NVAF binnenkwam. Voordat de funderingskraan op de bouwplaats was aangekomen, waren er nog wat grondboringen uitgevoerd. Dat was niet gemeld aan het funderingsbedrijf, maar kan wel invloed hebben op de stabiliteit van de bodem. De machine is niet omgevallen, maar dat had wellicht wel kunnen gebeuren. “Als funderingsbedrijf werk je altijd op het gebied van een ander. Je bent een tijdje te gast op de bouwplaats.” Dat maakt ook dat je niet altijd invloed hebt op de omstandigheden op die bouwplaats, stelt Estié.

Begaanbaarheid in geding

Dat herkent Robbert van Leeuwen. Met zijn bedrijf The Base Solutions geeft hij onder meer adviezen voor bouwterreinen met funderingsmachines. Ook hij wil niet speculeren over de oorzaak van het recente ongeval. Van Leeuwen is het wel eens met Estié: het werk is veiliger geworden, maar er mag meer aandacht komen voor de bodem.

Hij geeft een voorbeeld. Een klant wilde funderingspalen aanbrengen op de plek waar een vijver was gedempt. Niemand wist met welk materiaal de vijver was dichtgegooid en er was in het verleden alleen rondom de vijver bodemonderzoek uitgevoerd. “Dan is aanvullend grondonderzoek direct noodzakelijk.”

Draagkracht

Het zogeheten bouwterreincertificaat (btc), een onderzoek naar de draagkracht en begaanbaarheid van het bouwterrein,

wordt volgens Van Leeuwen in de dagelijkse praktijk vaak gezien als een draagkrachtberekening voor de machines. Maar zo’n certificaat moet meer zijn dan dat, stelt Van Leeuwen. Zo wordt historische informatie over het terrein lang niet altijd meegenomen of wordt er te weinig aandacht besteed aan de inrichting van het terrein.

Als het aan Van Leeuwen ligt, wordt het bouwterreincertificaat nog breder getrokken. Het certificaat gaat bijvoorbeeld ook over de omstandigheden voor personeel dat rondom de machine aan het werk is. “Ook als is aangetoond dat een kraan veilig op de bouwplaats kan staan, zie je soms nog grote waterplassen en bagger op het terrein.” De begaanbaarheid en werkomstandigheden voor personeel komen daarmee in het geding, en dat maakt het werk er niet veiliger op, vindt Van Leeuwen. “Daarin vinden opdrachtgever, hoofdaannemer en fundeerder elkaar nog te weinig.”

Goed ingerichte bouwplaats

Het knelpunt zit hem soms in de kosten, weet Estié. Aan de voorkant meer investeren in de bouwplaats kan duurder lijken voor een opdrachtgever. Terwijl een goed ontwerp en een goed ingerichte bouwplaats niet alleen voor funderingsbedrijven een voordeel zijn, maar ook voor andere aannemers. “Een bouwplaats met een stabiele ondergrond, duidelijke logistieke routes en laad- en losplaatsen is een investering in het bouwproces. Iedereen kan beter zijn werk doen. Het begint aan de voorkant, bij de keuzes die je maakt over de uitvoering.”

Met klein budget investeren in elektrische machines

Merkentrouw leidt tot ombouw van machines

De grote aannemers hebben slagkracht en budget om te investeren in elektrisch materieel. Maar hoe realiseer je dat als kleiner of middelgroot bedrijf? Een reportage bij aannemers- en verhuurbedrijf Sterk-Heukelum BV. Dat wil trouw blijven aan het huismerk, Atlas, ondanks dat dit geen elektrische machines levert. De oplossing: Sterk liet er zélf een ombouwen.

Tekst en foto’s: Matthijs Verhagen

Op een groot binnenstedelijk woningbouwproject zoemt Marco Sterk geruisloos voorbij met z’n nieuwe Atlas 160W Electric. Een primeur, want het is de eerste elektrische mobiele Atlas überhaupt. Sterk liet de machine zelf in Nederland ombouwen van origineel diesel naar nu 100 procent accu-elektrisch. Omdat de machine helemaal nieuw is én de eerste elektrische machine binnen het bedrijf, leek het de mede-eigenaar verstandig om deze eerste weken zelf met de machine te draaien. Om te voorkomen dat een van de medewerkers voor verrassingen komt te staan. “Eigenlijk niet echt nodig achteraf, want de machine draait goed en exact hetzelfde als de andere machines. Er is nog niets bijzonders voorgevallen”, legt Marco snel uit voordat hij weer verder gaat om de bouwvakkers te assisteren.

Positieve eerste indruk

In Heukelum, de thuisbasis, bevestigt z’n vader Arie Sterk dat de eerste indrukken positief zijn. “Het gaat boven verwachting, ook kunnen we bij dit project gemakkelijk een werkdag volmaken op één acculading”, stelt hij tevreden vast. Al kwam de machine er natuurlijk niet van de ene op de andere dag, het is het resultaat van twee jaar voorbereidend werk. Sterk is bijna zestig jaar geleden begonnen als stratenmaker en breidde niet veel later uit met de aannemerij en machineverhuur. Arie Sterk stapte als zoon van de oprichter alweer zo’n vijftig jaar geleden mee in het bedrijf. Sinds ruim twintig jaar staat de derde generatie mede aan het roer in de vorm van zoon Marco.

Niets doen is geen optie

Het familiebedrijf kan bogen op een breed eigen machinepark dat het ook in eigen huis onderhoudt, hoofdmoot vormen 23 graafmachines, zowel rups als mobiel. Ook zijn er twee knijperauto’s. Toen Sterk net begon waren er nog amper mobiele graafmachines. Men begon met de Atlas 512-opbouwkraan op een Ford-tractor. Toen begin jaren 70 een handelaar in het naburige Geldermalsen begon met de handel in mobiele Atlasgraafmachines was zo’n mobiele Atlas een logische vervolgstap. “Gebruikt natuurlijk, want nieuw konden we toentertijd niet betalen. Maar wat waren we er trots op.”

Sindsdien is de aannemer het Duitse merk trouw gebleven als het gaat om de mobiele machines. ”We zijn altijd Atlas-minded gebleven. Dus ook toen we steeds meer hoorden over elektrisch en we er zelf ook over na gingen denken, was opnieuw Atlas voor ons de eerste keuze.” De fabriek bouwt echter geen elektrische machines en de Nederlandse importeur zag lange tijd geen brood in het zelf ombouwen van graafmachines. “Niets doen aan het verbeteren van het milieu was voor ons geen optie! Daarop hebben we zelf een partij gezocht die voor ons een Atlas kon ombouwen van diesel naar elektrisch.”

Liever snelladen dan accu’s wisselen

Dat ombouwen had wat voeten in aarde, met name omdat de fabrikant de software in eerste instantie niet vrijgaf voor de nodige aanpassingen. Na tussenkomst van de importeur is dat alsnog gelukt. Achterop de machine staan nu twee verwisselbare accupakketten met opgeteld 360 kWh aan energie. “Oorspronkelijk was dat 280 kWh, maar tijdens het voorontwerp hebben we dat op advies verhoogd om er zeker van te zijn dat we een volle werkdag kunnen draaien. Dat lukt nu ook. Op het project werken we van zeven tot vier uur en dan zit er nog meer dan genoeg reststroom in de accu. Laden doen we gewoon aan een 32A-krachtstroomaansluiting.”

De opdrachtgever verzorgt de laadstroom, zo heeft Sterk afgesproken. Dankzij de ingebouwde lader kan de machine praktisch overal laden. Op een 32A-aansluiting heeft de machine daar echt wel de hele nacht voor nodig, maar snelladen is ook een optie. Sterk: “Daarom kiezen wij ervoor om de accupakketten niet te verwisselen. Dat is gedoe en kost extra tijd en transport. Als we langer door willen werken, kunnen we via een app een (snel)lader in de buurt opzoeken en erheen rijden, dat is het voordeel van een mobiele machine. Bijvoorbeeld op het werk in Rotterdam zijn er binnen 10 minuten rijden verschillende openbare snelladers van 100 tot zelfs 300 kW. Dan kun je de machine in korte tijd bijna weer volladen.”

Tot in detail af Doordat het contra-ballast is aangepast op het gewicht van de accu’s, is de machine exact even zwaar als het origineel. Ook de gewichtsverdeling, aslasten en de balans in de machine zijn gelijk, uiteraard omdat er een CE-keur op zit. RDW heeft daarna de totale keuring verricht. Sterk: “Ik maak niet snel reclame, maar AMT uit Breda heeft de ombouw met zijn medewerkers perfect gedaan. Zij hadden al veel ervaring in het ombouwen van Atlas-spoorkranen. Onze machine is helemaal tot in detail af!”

Inmiddels is het zelfs zover dat andere Atlas-klanten ook bij de importeur aankloppen voor zo’n elektrische machine; inmiddels is er ook al een machine geleverd aan derden. Sterk is enerzijds trots dat zijn initiatief nu navolging krijgt, anderzijds heeft hij wel een beetje een dubbel gevoel. Wij hebben natuurlijk kosten gemaakt voor de ontwikkeling van die eerste machine. Dat is niet erg want daar hebben we natuurlijk zelf voor gekozen. Nu andere bedrijven dit type machine ook willen, zijn we in overleg met de ombouwer wat we met die ontwikkelingskosten kunnen doen.”

Positief over de markt

Goedkoop in aanschaf is de machine namelijk niet. De aanschaf van de machine, de ombouw én opbouw met gps, draaikantelstuk enzovoorts, het loopt aardig in de papieren. Uit na-

Sterk liet zelf deze 160W in Nederland ombouwen en ging van een dieselmotor naar een volledig accu-elektrische aandrijving.

vraag bij de leverancier blijkt dat je al snel praat over een investering van ruim boven de 600.000 euro. “Met alle prijsverhogingen sindsdien zou hij nu nog duurder zijn, verwacht ik. De SSEB-subsidie dekt het prijsverschil ten opzichte van een diesel Stage V bij lange na niet, maar alle beetjes helpen. Onze verwachting is wel dat wanneer de machines af-fabriek

RETROFIT VOORKOMT KAPITAALSVERNIETIGING

Sterk-Heukelum B.V. heeft circa 35 grondverzetmachines en de investering om alles te elektrificeren is niet haalbaar. Daarom zet Sterk ook in op de vervanging van diesels door schonere Stage V-exemplaren in de lopende vervangingsinvesteringen. “Voordat wij ons machinepark vervangen hebben, ben je echt nog wel een tijdje bezig. Dan kun je zeggen 2030 is nog ver weg, maar dat is over zes jaar al. Niet alle huidige machines zijn dan al afgeschreven. Vroege inruil zou kapitaalsvernietiging zijn.”

Sterk doelt dan met name op de rupskranen, sommige hebben 8000 of 10.000 uur maar kunnen nog prima jaren mee. Een mooi voorbeeld was de Cat 324e Stage 3B-rupsgraafmachine van Sterk. Een zeer nette machine, maar niet superschoon. Om deze met extra uitlaatgasfilters en AdBlue-nabehandeling op te waarderen naar Stage V-emissienormen deed Sterk in 2023 een SSEB-subsidieaanvraag, tegelijk met de elektrische Atlas-graafmachine. Beide werden in eerste instantie afge-

komen, dit een positieve invloed op de aanschafprijs zal hebben.”

Sterk is wel positief over de markt. “We hebben een paar vaste opdrachtgevers die de machine willen gebruiken. Ook willen we hem zelf kunnen inzetten om eigen werk mee te scoren. Op dit moment is er best wel vraag naar dit soort machines,

wezen, maar alsnog toegekend nadat het budget was verruimd. Nu voldoet diezelfde machine aan de huidige Stage V-eisen, is hij vele malen schoner en kan nog jaren mee, eventueel door het gebruik van HVO-diesel. “Dat ombouwen is ook een behoorlijke investering, maar je koopt voor dat bedrag geen nieuwe Stage V-machine. Omdat deze machine nog technisch perfect was hebben we gekozen voor dit retrofit-filter van DLS.”

Sterk had sowieso doorgepakt met de aanschaf van de elektrische machine, maar het bedrijf had de gebruikte machine niet laten ombouwen naar Stage V als de subsidie niet was toegekend. “Zo’n ombouw is dan toch relatief prijzig. Dit hadden we dan ook niet gedaan zonder subsidie.” Technisch bevalt het wel goed. “We zijn nu een half jaar aan het toeren en hebben nog geen problemen gehad. Naast het filter bestaat de set uit sensoren, AdBlue-toevoeging en een computer in de cabine. Er komt best wat bij kijken dus.”

Sterk wisselt de accu’s in praktijk niet. Een volle dag werken lukt prima, moet de machine langer door dan rijdt men liever even naar een snellader.

Meer dan twintig machines vervang je niet zo even voor elektrisch. Dat kost miljoenen. Om toch te verduurzamen liet Sterk deze bestaande Cat 324E ombouwen naar de huidige Stage V-eisen.

merken we, ook omdat er gewoon te weinig elektrische machines in de markt zijn nu.”

Lastiger voor de kleinere speler Sterk haalt een gedeelte van zijn omzet uit losse verhuur, aan met name de grotere aannemers, het andere deel komt uit eigen aangenomen werken die het bedrijf zowel uitvoert als hoofdaannemer voor vaste klanten en overheden, als in onderaanneming voor de grotere aannemers.

Zo’n twintig vaste medewerkers zijn dagelijks aan het werk en daarmee is Sterk een kleinere speler. “Dat maakt het wel lastiger om te investeren in meerdere nieuwe elektrische machines. We willen een tweede machine aanschaffen en dan praat je opgeteld toch over flinke investeringen. We willen zelf eerst eens kijken hoe dit allemaal gaat lopen, voordat we verder gaan investeren.” Het gehele machinepark vervangen door elektrisch is daarom zeker niet aan de orde de komende tijd. “Grote bedrijven pakken door, die hebben een eigen afdeling om helemaal in te spelen op de subsidies en regelingen die er zijn en pakken hun investering terug op grote projecten die ze zelf aannemen. Die hebben er ook een ander financieel verhaal achter staan. Dat is een verschil.”

Brengt veel teweeg

Sterk-Heukelum B.V. is dankzij de eigen werken en vaste (inhuur)klantenkring evengoed in staat om de investering alsnog te doen. Wel ziet de ondernemer andere collega-bedrijven afhaken. “Er zijn andere kleinere bedrijven die de laatste jaren wat reserve opgebouwd hebben in het bedrijf en nu moeten kiezen: willen ze dat kapitaal volledig investeren in een elektrische machine waarvan het niet zeker is dat ze die terugverdienen, of stoppen ze nu? Om me heen merk ik dat verschillende ondernemers er niet aan beginnen. Ze investeren nog in stage V-machines of stoppen ermee. Wat dat aangaat brengt het best veel teweeg allemaal.”

Sterk begon bijna zestig jaar geleden met deze Atlas 512-opbouwkraan op een Ford-tractor en kocht niet veel later de eerste mobiele Atlas-graafmachine. Sindsdien bleef men het merk trouw.

Dynapac-asfaltmachine

Honderd procent elektrisch

De nieuwe Dynapac is in zijn soort ’s werelds eerste die af-fabriek geheel elektrisch is geleverd. Het model, de SD1800We, is uitgerust met een 55 kW elektrische permanente magneetmotor en een 98 kWh zwaar lithium-ion-batterijpakket.

Tekst: Marije van Doornik Foto: Heijmans

Dynapac heeft vijf van deze machines geproduceerd, waarvan er een naar Heijmans is gegaan, een naar Van Gelder en de andere drie naar Noorwegen. Heijmans heeft zijn machine eind februari voor het eerst in gebruik genomen voor het vervangen van asfalt op de brug aan het einde van de Amsteldijk in het Amstelpark in Amsterdam. De combinatie met een elektrische kleefwagen, een Volvo FE 4x2 met Burtec-opbouw, die de emulsie volledig elektrisch op de weg aanbrengt, en de elektrische wals (Dynapac CC1000E), maakt dat Heijmans deze opdracht 100 procent elektrisch uitvoert. Het transport van de accupakketten is daarin niet meegenomen.

Volledige accucapaciteit benutten

Peter Schellekens, senior inkoper bij Heijmans, heeft een sterke voorkeur voor af-fabriek-materieel: aan alles is gedacht. “Om een voorbeeld te geven: aan een asfaltspreider hangt achter de machine een balk die het asfalt gladstrijkt en die van tevoren opgewarmd moet worden. Bij deze Dynapac kun je de balk met een externe stroomvoorziening verwarmen, zodat deze warm is op het moment dat je gaat trekken. Zo kun je de volledige accucapaciteit benutten voor de werkzaamheden.” En dat is bij asfalteren extra belangrijk, want de uitdaging is dat het werk niet onderbroken kan worden. “Het is een continu proces: die asfaltbaan moet in een keer getrokken worden. Op het moment dat de machine stilstaat, krijg je een ribbel of een zogenoemde stopplek in het asfalt.” Je kunt dus niet even tussendoor stoppen om bij te laden. “We willen eigenlijk minimaal acht uur kunnen draaien.”

Pilotfase

Dat betekent alsnog het nodige denkwerk vooraf: wanneer ga je laden en hoe doe je dat? “Die opdracht ligt bij ons als aannemer: we hebben zelf accupakketten en hebben partners die ons hierin ondersteunen.”

Maar het optimalisatieproces staat nog in de kinderschoenen. “We zitten nog in de pilotfase, om te kijken hoe we in de praktijk optimaal kunnen werken. Momenteel ondervinden we nog hoe het allemaal werkt onder verschillende weersomstandigheden en diverse asfaltmengsels. Met dieselmachines wer-

ken we al honderd jaar en we weten dus echt wel hoe zo’n machine zich houdt in de praktijk, maar elektrisch is toch een uitdaging.”

Energievoorziening op de bouwplaats

Momenteel worden vaak accucontainers heen en weer gebracht om het elektrisch materieel van energie te voorzien: op de bouwplaats zelf is er meestal geen of te weinig stroom. Schellekens: “Hier zou een rol voor de opdrachtgever kunnen liggen door elektrische aansluitingen aan te vragen voordat de projecten in de markt worden gezet. Zeker als er in de toekomst meer elektrisch materieel komt.”

De nieuwe Dynapac zal voornamelijk ingezet worden in stedelijk gebied, zoals hier in Amsterdam.

“Ja, en er gaat ook gehandhaafd worden”

Roetfilterregel logisch?

Het is duidelijk dat er weerstand is tegen de werkinstructie van de Arbeidsinspectie die onmiddellijke naleving van roetfilterplaatsing op kleiner materieel voorschrijft. Maar wat vinden de werknemers, de mannen en vrouwen die met en bij dieselmachines aan het werk zijn?

Tekst: Marije van Doornik Foto: Mediabibliotheek

Chris van Veldhuizen, directeur van vakvereniging Het Zwarte Corps (HZC), snapt dat de sector erdoor is overvallen. “Het was chique geweest als de Arbeidsinspectie eerst om de tafel was gegaan met belangenvertegenwoordigers, om de praktische uitvoerbaarheid af te stemmen.”

Stand van de techniek

Wel vindt Van Veldhuizen dat de maatregel terecht is. “De Arbeidsinspectie volgt bij dit soort maatregelen altijd de stand van de techniek. Op het moment dat deze zodanig ontwikkeld is dat inzet ervan leidt tot verbetering van arbeidsomstandigheden die vastliggen in de wet, gaan ze dat dus ook invoeren.” Met andere woorden: de technologie is nu zover dat ook kleinere machines voorzien kunnen worden van roetfilters. “Het is dezelfde reden waarom in 2030 kleiner materieel elektrisch moet zijn en groot materieel nog niet: ze volgen de stand van de techniek en groter materieel is tegen die tijd nog niet zo ver. In die zin zijn de beslissingen echt niet onredelijk: ze zijn gebaseerd op gedegen onderzoek naar wat mogelijk is.”

‘Spiegel voorgehouden’

Technologisch

gezien kunnen kleinere machines voorzien worden van roetfilters.

Als vertegenwoordiger van deze branche staat Van Veldhuizen dan ook achter ‘deze spiegel die voorgehouden wordt’. Ageren tegen de wetgeving is een vorm van kortetermijndenken. “Gezonde werknemers zijn ook belangrijk: ziek personeel kost op jaarbasis ontzettend veel.” Meer dan een roetfilter in ieder geval. Het argument van de hoge investeringskosten speelt bij

een partij als de Arbeidsinspectie ook geen rol, tenzij je kunt aantonen dat het aanschaffen van de roetfilters leidt tot faillissement van je bedrijf.

Niet handhaven

Belangenbehartigers Cumela en BMWT laten een duidelijk geluid horen tegen de manier waarop de Arbeidsinspectie het aanpakt. Ondernemers in de branche hebben er ook geen goed woord voor over, maar halen er gedeeltelijk hun schouders over op. Bijna niemand lijkt te geloven dat er ook echt gehandhaafd gaat worden. Van Veldhuizen denkt dat de Arbeidsinspectie wel degelijk zal handhaven. “Je zult niet direct een boete krijgen, maar wel een waarschuwing. Er wordt gecontroleerd op korte of lange termijn.”

Stefan van der Land, rayonvertegenwoordiger bij HZC, gelooft ook dat de Arbeidsinspectie gaat handhaven, al was het maar om duidelijk te maken dat ze serieus zijn. Van der Land was vroeger machinist en kan meepraten over dieseluitstoot in de praktijk. “Als je in zo’n dieselmachine zit en de wind staat de verkeerde kant op, krijg je tranen in je ogen. Dat is op zich niet erg natuurlijk, maar het zegt iets over de schadelijke stoffen die vrijkomen, waarvan je het effect niet direct ziet. Misschien treden de effecten zelfs pas na twintig jaar op. De meeste machinisten en hun werkgevers zijn zich daar helemaal niet van bewust.”

Indirecte besluitvorming

Als belangenbehartiger van de machinist staat hij dan ook 100 procent achter de beslissing tot het invoeren van deze werkinstructie. “Er is zoveel indirecte besluitvorming aan vooraf gegaan, met als hekkensluiter het SEB-convenant.” Dit kon je volgens Van der Land dus echt zien aankomen. De enige reden dat het vast kan lopen, is de vraag of er genoeg roetfilters te leveren zijn, als iedereen opeens tegelijk besluit tot aanschaf. Uit een rondje langs de velden door BouwMachines lijkt die stormloop alles mee te vallen.

Van Veldhuizen had graag gezien dat er overleg was geweest tussen branche en Arbeidsinspectie. “Nu staat de aannemer voor een voldongen feit en blijft hij met veel onbeantwoorde vragen zitten. Als we zoiets gezamenlijk uiteen hadden gezet, hadden partijen inspraak gehad, wisselde je kennis uit en kregen mensen antwoorden. Dan kweek je veel meer begrip.”

Het maakt niet uit hoe uitdagend uw behoeften zijn, BKT biedt u een breed scala aan van OTR banden die speciaal voor de zwaarste bedrijfsomstandigheden ontworpen zijn: van mijnbouw- tot bouwlocaties.

Stevig en resistent, betrouwbaar en veilig, in staat comfort en hoge prestaties te combineren.

BKT is er altijd, zelfs als het werk moeilijk wordt.

IMPORTEUR VOOR NEDERLAND

Bohnenkamp Benelux B.V.

Centurionbaan 200 - 3769 AV Soesterberg

Tel: +31 (0) 88 220 1700

Email: info@bohnenkamp-benelux.com

www.bohnenkamp-benelux.com

WETGEVING

Nieuwe werkinstructie voor dieselmotoren

Vraagt Arbeidsinspectie ‘het onmogelijke’?

Bouwmachines met een dieselmotor van minder dan 56 kW en minder dan 10 ton moeten per direct een roetfilter met een effectiviteit van 95 procent hebben. Dat is uiteraard makkelijker gezegd dan gedaan. “Wie is er straks verantwoordelijk?”

Tekst: Marije van Doornik Foto’s: Mediabibliotheek

In december 2023, vlak voor kerst en helemaal niet verwacht, liet de Arbeidsinspectie weten actief te gaan handhaven op de werkinstructie Blootstelling aan dieselmotoremissies (DME). En wel per direct, omdat volgens de inspectie ‘werknemers die met of in de nabijheid van genoemde machines werken, worden blootgesteld aan dieselmotoremissie. Dieselmotoren stoten kankerverwekkende stoffen uit en werkgevers hebben de wettelijke plicht werknemers en derden hiertegen te beschermen.’ De brief sloeg in als een bom.

Onmogelijk

Alwin Jaarsma, productmanager bij Ammann, zegt dat het voor veel bedrijven ‘onmogelijk’ is om direct roetfilters op hun machines te installeren. Dat die roetfilters ook op kleinere machines moeten komen, vindt hij ‘niet meer dan terecht’, maar machines voorzien van een roetfilter heeft te veel voe-

HANDHAVEN ROETFILTERS DIESELAANGEDREVEN MACHINES

Een overzicht van de dieselaangedreven machines waarop het handhavingsbeleid van toepassing is:

• Graafmachines, minigravers, wielladers, shovels, schrankladers en vergelijkbare dieselaangedreven machines t/m 3 ton en tot een vermogen van 19 kW (alle Stage-/Tier-klassen)

• Graafmachines, wielladers en shovels en vergelijkbare dieselaangedreven machines van 19 tot 56 kW (t/m 10 ton); retrofit-roetfilter is bij > 19 kW niet nodig als de motor voldoet aan de Stage V-norm

• Trilplaten, trilwalsen en trilstampers

• Compressoren; retrofit-roetfilter is bij >19 kW niet nodig als de motor voldoet aan de Stage V-norm

• Aggregaten; retrofit-roetfilter is bij > 19 kW en < 560 kW niet nodig als de motor voldoet aan de Stage V-norm

ten in de aarde om dat per direct te doen. Hij verwoordt daarmee het algemene sentiment in de markt. Veel machines in dit segment zijn elektrisch geregeld. Roetfilters installeren hierop vraagt een heel ombouwproces. Zo’n machine moet dan ook opnieuw CE-gekeurd worden. Als je het projectmatig gaat doen, ben je volgens Jaarsma zo’n anderhalf tot twee jaar bezig.

Garantie

Ronald Gideonse, sales-engineer bij motortechnisch bedrijf Drive Line Systems, snapt dat de wetgeving voor velen wel erg plots in werking wordt gesteld. Hij wordt platgebeld met vragen over roetfilteroplossingen en hoe te handelen. “De ondernemer koopt een machine in de veronderstelling dat deze voldoet aan de meest recente emissie-eisen en dat is dan opeens niet meer zo. Bovendien heeft de fabrikant zelf niet een pasklare oplossing, want deze machines zijn niet gebouwd op roetfilters.”

Daarnaast noemen beide mannen de garantieproblematiek: als je een filter op een bestaande machine bouwt, geeft de fabrikant vaak niet meer thuis als het gaat om garantie. En daar wringt juist de schoen: op oudere machines is een filter bouwen geen probleem, want daar was de garantie toch al vervallen. Maar omdat het allemaal zo snel moet, worden aanpassingen gedaan op machines waar nog garantie op zit. Dit leidt tot ‘vingerwijzen’ volgens Jaarsma, “want wie is verantwoordelijk voor eventuele schade?”

Trilplaten

Af-fabriek zijn machines als trilplaten klein en je ontkomt er niet aan dat een roetfilter ruimte inneemt. Dat vindt de fabrikant niet leuk, vertelt Gideonse: “Want hij had de machine toch anders bedoeld.” Dat draagt niet bij aan zijn bereidheid tot het afgeven van garanties.

Kankerverwekkend

Toch vindt Gideonse dat de markt te fel van wal steekt in zijn kritiek. De wetgeving komt er niet voor niks: machines zijn zonder filter kankerverwekkend, dus dat ze niet een aantal jaar wachten met wetgeving, begrijpt hij.

“Op auto’s en grote machines zitten al jaren roetfilters, dus dat dit nu voor kleinere machines ook gaat gelden, was te verwachten.” Je verplaatst het probleem trouwens naar de toekomst als je nu niet aan de slag gaat: “Als bedrijf wil je ook geen zaak aan je broek omdat je werknemers gezondheidsproblemen krijgen door jouw machines zonder filter.”

‘Kattenbelletje’

De Arbeidsinspectie geeft aan begrip te hebben voor de frustratie over de korte (of afwezige) doorlooptijd, maar zegt dat organisaties al in een vroeg stadium zijn geïnformeerd, “waarmee zij de gelegenheid hebben om de benodigde investeringen in te plannen.” Jaarsma noemt het ‘onzin’ dat organisaties al vroeger dan december 2023 zijn geïnformeerd. Hij noemt de eerdere berichtgeving ‘een kattenbelletje’ dat niet wees op deze plotselinge aanscherping.

Volgens de Arbeidsinspectie is een tweede oplossing voor het probleem dat elektrische alternatieven steeds sneller hun weg naar de bouw vinden: “Informatie vanuit de branchevereniging van leveranciers leert dat hierin een grote versnelling verwacht wordt in 2024-25.”

Geen oplossing, volgens Jaarsma. Machines die tot op heden van de band rollen, zijn onverkoopbaar geworden. Momenteel is Jaarsma druk in gesprek met zijn technische dienst en de importeur over hoe je die machines toch zo snel mogelijk aan de eisen kunt laten voldoen en in de markt kunt zetten, maar ze voelen zich in hun hemd gezet.

Enige in Europa

Dat Nederland het enige land in Europa is dat deze regels invoert en handhaaft, geeft een vervelende bijsmaak. “Ten eerste moet je dus een machine ontwerpen specifiek voor een klein deel van de markt. Ten tweede voelt het als symboolpolitiek: ondanks onze druppel op de gloeiende plaat wordt met deze directheid gedaan alsof wij het verschil maken”, aldus Jaarsma.

Gideonse ziet dat anders: we moeten toch ergens beginnen. Bovendien is dergelijke wetgeving een prikkel om de markt in beweging te zetten. “Waarschijnlijk zijn fabrikanten nu op zoek naar roetfilters: dan zet je dus wel iets in gang als overheid. Wij bieden nu al eenvoudig te demonteren roetfilters voor minigraafmachines en straks ook voor trilplaten. Je kunt betwisten of dit de juiste volgorde is, maar het bereikt z’n doel wel.”

Brancheverenigingen als Cumela en BMWT ageren tegen deze regeling. Voor zover bekend is nog niemand gecontroleerd en beboet.

Het is voor veel bedrijven ‘onmogelijk’ om direct roetfilters op hun machines te installeren, is de mening van velen.

Arbeidsinspectie

voedt inconsistent emissiebeleid dieselmotoren

Branche pleit voor meer realisme

Het convenant Schoon en Emissieloos Bouwen (SEB) heeft steeds meer impact op bedrijven die met bouwmachines werken, maar het geeft niet altijd de duidelijkheid waar bouwend Nederland zo’n behoefte aan heeft.

Tekst: Hans Zwaanenburg

De onduidelijkheid komt doordat opdrachtgevers eigen keuzes maken. Enerzijds wordt binnen het SEB-convenant een keuze gemaakt voor een van de drie afgesproken ingroeipaden, anderzijds zien we dat bijvoorbeeld lokale overheden soms meer en andere helemaal geen ambities hebben. Daarnaast vaart de Nederlandse Arbeidsinspectie op het gebied van dieselmotorenemissie (DME) een eigen koers die op een aantal punten conflicteert met de doelstellingen in het SEB-convenant.

Drie niveau

Binnen het SEB-programma kunnen opdrachtgevers kiezen voor drie verschillende niveaus: het minimumniveau, het basisniveau en het ambitieniveau. Wat we echter zien is dat voor een aantal partijen – waaronder een aantal grotere gemeenten – deze niveaus niet ver genoeg gaan en dat zij aanvullende eisen stellen en dieselmachines eerder willen uitfaseren. Los van de vraag of dit te realiseren is, zorgt dit voor de nodige onduidelijkheid. Aan de andere kant zien we dat een grote groep gemeenten (330 van de 342) het convenant nog altijd niet getekend heeft en ook weinig haast lijkt te hebben. Hierdoor wordt er geen consistente koers gevaren.

Aanscherping handhavingsbeleid

De inconsistentie wordt daarnaast versterkt door een brief van de Arbeidsinspectie van 28 december 2023. Hierin staat dat het handhavingsbeleid dieselmotorenemissie per 1 januari 2024 wordt aangescherpt. Branches en marktpartijen zijn hierbij niet betrokken geweest en zijn vooraf niet geïnformeerd. Niet alleen BMWT maar ook andere brancheorganisaties binnen het platform De Groene Koers en werkgeversvereniging VNO-NCW werden volledig verrast door de aanscherping van het handhavingsbeleid voor de emissie van machines met dieselmotor minder dan 56 kW.

Overvallen

Hoewel partijen de zorg van de Arbeidsinspectie delen, voelen zij zich overvallen door dit eenzijdig door de Arbeidsinspectie

aangescherpte handhavingsbeleid dat pas op 28 december 2023 werd bekendgemaakt, mede omdat ook in de aanloop naar en bij de ondertekening van het SEB-convenant nooit is gesproken over afwijkende en verdergaande aanscherping van DME door de Arbeidsinspectie. Het door 45 partijen ondertekende convenant van 30 oktober 2023 verwijst naar de BasisInspectieModule-blootstelling (BIM) aan DME van 2020 en niet naar de nu voorliggende werkinstructie voor blootstelling aan DME 2024 waar partijen volgens de Arbeidsinspectie per 1 januari 2024 aan moeten voldoen. Dat zorgt voor onrust bij veel bedrijven. Bovendien is het niet betrekken van brancheorganisaties een gemiste kans om samen verantwoordelijkheid te nemen.

Gezamenlijke verantwoordelijkheid

Daar waar branches en overheid gezamenlijk verantwoordelijkheid zouden moeten nemen, lijkt de focus soms meer te liggen op politieke ambities. De branche heeft begrip voor de koplopersrol van sommige gemeenten, maar het is ook goed om aandacht te hebben voor realistische ambities. Dit omdat de beschikbaarheid van met name middelzware en zware emissievrije bouwmachines op dit moment nog beperkt is. Niet voor niets gaat het SEB-convenant uit van een gefaseerde aanpak. Een hoger ambitieniveau dan de mogelijkheden die het SEB-convenant geeft, biedt weinig soelaas omdat daarmee de rest van de markt tekort wordt gedaan.

Koplopers

Het schaarse ZE-materieel kan maar beperkt ingezet worden. ZE-materieel dat in de ene gemeente wordt ingezet, is daarmee dus niet elders inzetbaar. De focus op een koplopersrol van gemeenten resulteert op korte termijn in een overvraag naar ZE-machines die maar beperkt beschikbaar zijn. Dit is daarmee ook direct van invloed op de beschikbaarheid van ZEmachines voor projecten die volgens de gestelde doelen in het SEB-convenant gerealiseerd dienen te worden buiten de gemeente, waaronder nadrukkelijk ook de te realiseren projec-

WERKINSTRUCTIE BLOOTSTELLING AAN DIESELMOTOREMISSIES

De werkinstructie Blootstelling aan dieselmotoremissies is van toepassing op werkzaamheden of locaties waar werknemers worden blootgesteld aan dieselmotoremissies (DME). Deze zogeheten DME’s zijn geclassifceerd als genotoxisch carcinogeen, oftewel: gevaarlijk voor de gezondheid. De Arbeidsomstandighedenwet legt de werkgever de verplichting op om blootstelling aan kankerverwekkende stoffen te voorkomen of zoveel mogelijk te minimaliseren. Het treffen van maatregelen kent een wettelijke volgorde in prioriteit. Voorop staat de verplichting om een kankerverwekkend(e) stof of proces als DME zoveel mogelijk te vervangen door een niet-kankerverwekkend(e) stof of proces. Als dit technisch niet mogelijk is, moet de blootstelling worden voorkomen of tot een zo laag mogelijk niveau worden teruggebracht door het nemen van alle technisch uitvoerbare maatregelen. Deze maatregelen staan omschreven in de werkinstructie.

Blootstelling aan DME gebeurt bij gebruik van met dieselmotor aangedreven voertuigen en arbeidsmiddelen zoals auto’s, vrachtwagens, shovels, vorkheftrucks, generatoren en compressoren. Dit betreft niet alleen situaties binnen, ook buiten kunnen werknemers aan DME worden blootgesteld door materieel dat op diesel rijdt. Hieronder rekent de Arbeidsinspectie ook nieuwe dieselbrandstoffen zoals GTL-diesel (Gas-to-Liquid), HVO en biodiesel.

ten in Natura 2000-gebieden waar vanwege de stikstofproblematiek alleen ZE-machines welkom zijn.

Periodieke keuring

Vanwege de stikstofproblematiek, klimaatdoelen (Klimaatakkoord) en gezondheidsdoelstellingen (Schone Lucht Akkoord) is een snelle reductie van emissies door bouwmachines gewenst. Daarin valt volgens een projectonderzoek van TNO, uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, nog een slag te slaan. Om die reden wordt begonnen met de invoering van een methodiek van Emissie Monitoring met Periodieke Keuring (EMPK) waarbij alle bouwmachines geregistreerd moeten worden. Dit zou het mogelijk maken om afspraken te maken over typen en emissieklassen van bouwmachines die op een bouwproject worden ingezet en om (emissie) inspecties in de praktijk uit te voeren.

Omslagpunt

De vraag is: zit de markt hierop te wachten op een moment dat dieselmachines worden uitgefaseerd? De introductie van een nieuwe methodiek vergt al snel twee jaar, terwijl de branche hoopt rond 2026 een omslagpunt te bereiken waardoor de aanschaf van ZE-machines meer voor de hand ligt. Daarom zijn de deelnemers van het platform De Groene Koers geen voorstander van de EMPK-methodiek en vinden zij het realistischer en haalbaarder om emissiemonitoring mee te nemen in de bestaande periodieke keuring.

www.degroenekoers.nl

Sommige vooral grotere gemeenten willen dieselmachines eerder uitfaseren.

Ambachtelijk slopen

Sloopfoto’s zijn vaak mooi om te zien. Misschien zie je niet het nieuwste en zeker niet het meest blinkende materieel, maar sloopwerk is wel een indrukwekkend gezicht, vaak met machines met extra grote aanzetstukken. Grof werk waar toch het nodige gevoel en vaardigheid bij komt kijken. Zo ook bij de sloop van de asfaltcentrale in Nijkerk. Het hele verhaal over alle machines die specialist Ripping daar gebruikt, is te lezen op pagina 44.

Foto: Koos Groenewold

49-tons elektrische kipper

Hoe rijdt de elektrische 10x2 vijfasser van VT?

Tijdens de TKD presenteerde Veldhuizen Trucks een elektrische 10x2 kipper. De pionier uit Groenekan heeft zijn nek uitgestoken bij de realisatie van deze volledig elektrische 10x2. De grotendeels in eigen huis gebouwde truck is goed voor een netto laadvermogen van 30 ton. Na de presentatie op de TKD jeukten onze handen om er zelf mee aan de slag te mogen gaan.

Tekst en foto’s: Iep van der Meer

De indrukwekkende elektrische 49-tons vijfasser heeft het VT-logo in de grille, en dat staat voor Veldhuizen Trucks. De vorm van de cabine verraadt de oorsprong van de truck, maar op het kenteken is dit echt een Veldhuizen Trucks, kortweg VT. Dat heeft te maken met de ombouw en de productaansprakelijkheid. Voordat de truck klaar was voor de inzet, is er heel wat engineeringswerk in gaan zitten. De truck kwam als 6x2 uit de fabriek met een 400 kW elektromotor. Dat is omgerekend 544 pk aan piekvermogen. Dat zou voldoende moeten

zijn voor een 49-tons kipper onder Nederlandse omstandigheden. De actieradius is theoretisch 280 kilometer op de snelweg, maar binnendoor zou dat meer moeten zijn.

Ingrijpende verbouwing

De ombouw van drie- naar vijfasser had heel wat voeten in de aarde. Allereerst werden er drie van de vier accupakketten verwijderd om ruimte te maken voor de tweede en derde as. Beide luchtgeveerde assen zijn liftbaar uitgevoerd waardoor bij leeg

De auto is relatief laag opgebouwd en dat zorgt voor een strak uiterlijk.

De accu’s gaan schuil achter een fraaie afdekking.

rijden de rolweerstand verminderd wordt. Ook de vijfde as is liftbaar, waardoor er leeg maar twee assen op straat staan. De toegevoegde tweede as is tevens sturend uitgevoerd, net als de originele naloopas. As twee staat op 2135 mm van de vooras, terwijl as drie op 3950 mm van diezelfde vooras af staat. De aangedreven e-as werd 865 mm naar achteren verplaatst, de naloopas ging 820 mm naar achteren. De aslasten zijn goed voor drie keer tien voor de voorste drie assen en negentien voor het tandemstel. Dat sommetje komt uit op 49 ton, ideaal dus voor de Nederlandse omstandigheden voor bouwvoertuigen.

Accu’s verplaatst

Het chassis van de truck werd versterkt met een innen-liner ter hoogte van de aangedreven as en een extra dwarsbalk tussen as twee en drie voor de inzet als 49-tonner. Verder werd er een vangmuil gemonteerd waarmee het terreingewicht verhoogd werd naar 50 ton als combinatie. De drie gedemonteerde accu’s kregen een nieuwe plek op een rek achter de cabine, dus tussen de cabine en de kipperopbouw.

Veldhuizen benadrukt dat daarbij uitsluitend originele leidingen en koelwaterslangen gemonteerd zijn. Het rek met de accu’s gaat schuil onder een fraai vormgegeven afdekking die zodanig is ontworpen dat de lijnen van de cabine doorlopen.

Typische 10x2 inzet

Als opbouw werd er een 21 kuub grote Hyva-asfaltkipper met aluminium milieukleppen gemonteerd, compleet met asfaltsnip. De kipper is voorzien van twee hefcilinders die halverwege de laadbak aan weerszijden in het chassis gemonteerd zijn. Een frontcilinder was niet mogelijk door de plaatsing van de accu’s. Door de plaatsing van die accu’s en de uitgekiende asopstelling ontstond een uitgebalanceerde aslastverdeling.

In de truck is heel wat engineeringswerk gaan zitten

Maar tot zover de technische theorie, want hoe rijdt die 49tons elektrische VT? Daarvoor rijden we mee met Jordie Veldhuizen (geen familie van) van J. Veldhuizen BV uit Westbroek. Zijn onderneming is volop bezig met duurzaamheid en hij onderzoekt de mogelijkheden voor de inzet van de VT-elektrische vijfasser. Samen met hem doen we een aantal ritten in Noord-Holland waar grond vervoerd wordt naar een locatie op 50 kilometer afstand. Het laden vindt plaats op asfalt, het lossen op een platenbaan. Typisch een inzet waar een 10x2 prima uit de voeten kan dus.

Dubbele kiepcilinders onder de Hyva-kipper.

De accu’s zijn achter de cabine geplaatst.

Vertrouwd gevoel

De cabine van de VT verraadt voor zover dat nog niet duidelijk was de afkomst van de truck. Alleen al het logo op het stuurwiel laat daar geen misverstand over bestaan, maar ook de digitale schermpjes tonen de merknaam. De bediening is dan ook volledig vertrouwd en nadat de startknop is ingeduwd komen de systemen tot leven. Vervolgens is het een kwestie van de D inschakelen, de handrem lost automatisch, en gas of stroom geven, of hoe dat maar genoemd wordt in een elektrisch voertuig. De maximaal beladen VT zet zich rustig in beweging en als we goed opletten, horen we de versnellingsbak twee keer opschakelen. Hoewel we in de eco-stand rijden komt de 49-tons kipper vlot op gang. Alleen op een kleine helling hebben we even de neiging tot terugschakelen of de powerstand inschakelen, maar de truck komt prima boven.

Rust

Eenmaal op snelheid overheerst de grote rust in de cabine. De volledig luchtgeveerde vijfasser gedraagt zich voorbeeldig, stuurt strak en is vooral heel erg stil. Hier wen je als chauffeur heel snel aan, dat is duidelijk. In snelle bochten is er even het gevoel van overhellen, maar dat is inherent aan de luchtvering op alle assen. De VT voelt goed en vertrouwd aan, en dankzij de drie stuurassen gaat ook het manoeuvreren probleemloos.

De truck is uitgerust met conventionele buitenspiegels, maar een camerasysteem behoort ook tot de mogelijkheden. Verder valt naast de rust in de cabine de ruimte op. De truck is voorzien van een halflange cabine, met een neerklapbaar bed tegen de achterwand. Ideaal voor asfaltrijders die nog wel eens in de wacht staan dus.

Als we goed opletten, horen we de versnellingsbak twee keer opschakelen

Verbruik en opladen

Tijdens het rondje Noord-Holland met afwisselend snelweg en binnendoorwegen blijkt de VT zo’n 250 kilometer effectief af te kunnen leggen op één oplaadbeurt. Dat opladen gebeurt op de bouw, waar de truck ’s nachts onder stroom staat. Als dat nodig is, kan echter halverwege de dag worden bijgeladen aan de snellader, waarbij de 420 kWh accu’s met 160 kWh kunnen worden opgeladen. Van 20 naar 80 procent accucapaciteit kan dan in ruim een uur, bijvoorbeeld tijdens de pauze van de chauffeur. Het gemiddelde verbruik tijdens onze ritten bedroeg 290 kWh op 195 kilometer. Dat is gemiddeld 1,48 kWh per kilometer.

Jordie Veldhuizen achter het stuur van de VT 10x2.

Coen Molendijk, 29 jaar oud en 13 jaar ervaring

op de kraan

Meer dan het poppetje

MACHINIST VAN DE MAAND

Op deze besneeuwde middag in januari in een uitgestrekte polder in Oud Ade vallen we met onze neus in de boter, want Coen Molendijk (29) is bezig aan een uitzonderlijke klus: het recyclen van wegendoeken, waar deze normaal eenmalig gebruikt worden. “Extra leuk om dat ook eens te zien, toch?”

Tekst: Marije van Doornik Foto’s: Michel Velderman

Coen demonstreert gelijk waar hij mee bezig is: hij springt op zijn Develon DX 170W en draait behendig een metersbrede lat parallel aan een groot, zwart doek, zodat zijn collega ‘op de grond’ het om de lat kan draaien.

Milieutechnische winst

Weer van de machine afgesprongen, legt hij uit wat hij aan het doen is: hij verplaatst wegendoeken die gebruikt worden bij de aanleg van tijdelijke bouwwegen. Het doek is elders met een hydraulische doekroller opgerold, waarna hij het hier met zijn collega’s weer uitrolt voor nieuwe, tijdelijke wegen. Hierna worden deze rollen als gebruikt materiaal verkocht of weer ingezet op eigen werk.

“Het lijkt dom werk, maar de aanschaf van nieuw doek is duur en het afvoeren naar een afvalverwerker kost veel geld”, legt Coen in de verwarmde bouwkeet uit. “Daarnaast is het milieutechnisch winst dat we het doek een tweede of zelfs een derde keer gebruiken. Op die manier een steentje bijdragen aan het milieu is mooi.” Maar dat is niet de enige reden dat Coen plezier beleeft aan dit werk. “Het is leuk om dit eens mee te maken.”

Grote machines

Hij houdt zijn hand op kniehoogte: “Ik liep al vanaf dat ik zo’n ventje was in mijn vaders bedrijf rond. Ik vond alles interessant, vooral die grote machines.” Daar is naar eigen zeggen een basis gelegd om als machinist aan de slag te gaan.

En zo kwam Coen op zijn zestiende terecht bij verhuurbedrijf Tuytel in het Zuid-Hollandse Oud-Alblas. “Ik kende Tuytel via mijn vaders bedrijf. Zij deden zakelijk weleens wat met elkaar

en het was redelijk in de buurt van waar ik woon.” Tuytel was dus een logische keuze voor een stageplek, zonder rijbewijs kon hij dat op de fiets doen. Na zijn stage is Coen er direct gaan werken. “Hoe langer je ergens zit, hoe lastiger het is om weg te gaan: je bouwt toch wat op door de jaren heen.”

Iets te vroeg

Toevallig ging er net een collega weg, waardoor Coen direct begon op een Doosan DX 140, een 14-tonner. Hij lacht: “Achteraf gezien wel iets te vroeg voor zo’n grote machine! Als ik het opnieuw kon doen, had ik misschien eerst wat ervaring willen opdoen op kleinere machines.” Opdrachtgevers waren niet altijd even blij, vertelt hij. Zo was hij ingehuurd om de be-

“Hoe langer je ergens zit, hoe lastiger het is om weg te gaan”

strating te doen: eerst een laag gebroken puin als fundatie leggen, dan een dun laagje zand – alles mooi vlak natuurlijk, zodat de stenen er strak op kunnen. “Maar ik had nog niet het gevoel om die bak echt vlak te houden. Dus toen kwamen die grove bonken van dat gebroken puin weer naar boven. Daar kun je geen mooie, gladde straat op leggen!”

Maar je bent jong en je wilt wat, dus de ambitieuze Coen vroeg niet uit zichzelf om een maatje kleiner. “Dan ben je zo jong, dan zie je dat zelf nog niet zo. Als je dan achteraf, met de nodige ervaring, terugkijkt, denk je wel: dat was niet helemaal zoals het hoorde.”

Limach EC60.1

Werken zonder uitstoot met deze krachtige graafmachine

De Limach EC60.1 is een 6,5-tons graafmachine. Zijn accupakketten zijn door middel van een geïntegreerd afzetsysteem eenvoudig afneembaar. Zo kan de accu makkelijk worden gewisseld en meegenomen om op te laden. Dit biedt de mogelijkheid om 24/7 door te kunnen werken. Met lichtere transportbewegingen van en naar de bouwplaats.

Voldoe met de Limach EC60.1 aan alle emissienormen in stedelijk gebied en geniet van alle andere voordelen die de elektrische Limach EC60.1 biedt!

Huur uw Limach elektrische graafmachines bij ECORENT

Voor meer informatie: info@ecorent.nu • 085 – 070 8260 • www.ecorent.nu

Al sinds 2014 ervaring in de markt van volautomatisch snelwisselen

verhuur van elektrische graafmachines

Gespecialiseerd in de juiste advisering voor optimale opbouw van de systemen

Gedegen kennis van voorkomende machines en bijbehorende hydraulische systemen

Al honderden systemen in de markt gezet naar volle tevredenheid van de gebruikers

Officieel dealer in Nederland voor: &

WWW.HETNIEUWEWISSELEN.NL

In the end... it’s only about the right tool

MACHINIST VAN DE MAAND

Niet gehecht

Inmiddels zijn we dertien jaar verder en heeft de 29-jarige Coen de nodige ervaring. Hij draait nu vijf jaar op de Develon DX 170W, een 17-tonner. “De oude Doosan ging kapot en repareren was duur. Toen heeft mijn baas gezegd: ‘Joh, we doen hem weg en er komt een nieuwe’.” Met een 17-tonner kun je dan bij net wat meer klussen uit de voeten.

Gehecht aan Develon is Coen niet per se. “Het is een fijne machine, maar op de TKD probeerde ik ook wat andere machines en die draaien ook fijn.” Als hij dan toch een merk moet noemen, ligt Hyundai hem persoonlijk het minst. “Maar dat kan ook liggen aan wat ik gewend ben.”

Dagenlang in de polder

Dat hij plezier heeft in de klus waar we hem nu op aantreffen, staat buiten kijf, maar ook voor Coen geldt dat variatie het meeste plezier in zijn werk schept. “Laatst heb ik een klus gedaan voor Tennett, van de hoogspanningskabels. Dan sta je dagenlang in de polder je ding te doen. Dat uitgestrekte, die rust, ver van de bewoonde wereld, dat is mooi. Ik heb niet zoveel met het stadse, met herrie en drukte.”

Hij neemt een slok van zijn koffie en bedenkt zich: “Al geeft dat ook wel weer variatie. In een drukke stad met veel publiek eromheen, dat je goed uit moet kijken met werken omdat er veel kabels en leidingen in de grond liggen: die uitdaging is ook wel weer leuk.”

Eigen werk

Maar het is niet alleen die diversiteit waar Coen naar zoekt in zijn werk als machinist. De laatste tijd neemt Tuytel ook eigen werk aan, naast de verhuur die ze normaal doen. “Je bent dan niet langer het poppetje dat toevallig op de kraan zit die een opdrachtgever inhuurt, maar je krijgt meer verantwoordelijkheid.” De planner zet Coen dan bewust op een werk dat hij uitdagend vindt of waar hij veel ervaring mee heeft.

“Mijn inbreng wordt gewaardeerd en daar haal ik plezier uit”

Aan de bel trekken

“Je gaat zelf initiatief nemen: op een oplossingsgerichte manier werkzaamheden uitvoeren.” Laatst was dat platen leggen op het terrein van een klein boerenbedrijf: dat project heeft hij van begin tot het eind gedaan. “Dan zie ik dat er op de tekening iets bedacht is, maar dat lijkt in de praktijk dan bijvoorbeeld niet mooi om naar kijken.” Omdat het eigen werk is en hij het hele project doet, voelt Coen zich dan toch meer geroepen om er iets van te zeggen. “Ik trek in zo’n geval aan de bel van ‘joh, laten we dat anders doen’. Die inbreng wordt gewaardeerd en daar haal ik plezier uit.”

Swinkels Grondwerken over DX170W-7:

‘Stil, soepel en veilig’

Machinist en mede-eigenaar Roel Swinkels van Swinkels Grondwerken in Helmond kan zijn nieuwe

Develon DX170W-7 in drie woorden samenvatten: ‘Stil, soepel en veilig’. Het Brabantse bedrijf heeft twee van deze krachtpatsers aangeschaft, waarvan één door de mede-eigenaar zelf wordt bediend. Hij heeft er inmiddels 500 uren mee gedraaid en is tevreden.

De Develon DX170W-7 is een mobiele graafmachine, die ontworpen is voor de zware klussen in de sectoren bouw, infra, sloop en recycling. Met zijn krachtige motor, soepele bediening en comfortabele cabine is deze machine een favoriet onder machinisten.

Derde generatie

Gebr. Swinkels Grondwerken B.V. verzorgt al sinds de jaren zestig van de vorige eeuw grond-, weg- en waterbouw in en rondom Helmond. Inmiddels staan de tweede en derde generatie aan het roer; vader Willy, zoon Roel en de neven Rick en Mark.

Onder de klanten bevinden zich grote bouwbedrijven, aannemers, gemeenten en vakantieparken. Maar ook particulieren kunnen bij Swinkels terecht voor grondwerk van bouwputten of inritten. ‘We werken in een straal van ongeveer 10 kilometer rond Helmond; ons motto is dat we de kerktoren nog moeten kunnen zien’, grapt Roel.

Betrouwbaarheid

Het behoeft geen betoog dat het Brabantse familiebedrijf langdurige zakelijke relaties onderhoudt met een vaste klantenkring, waarbij betrouwbaarheid een grote rol speelt. Dat geldt ook voor het machinepark waarmee Swinkels op zijn beurt werkt. Het bedrijf is al vele jaren enthousiast over Develon, voorheen Doosan.

Duurzaamheidseisen

Tot voor kort werkten ze met onder meer een DX140W-3, DX160W-3 en een DX190W. ‘Die waren langzamerhand een beetje aan vervanging toe.’ Wat hun bestaande wagenpark betreft waren ze erg tevreden over de DX170W-5. Vandaar dat de keuze voor een DX170W-7 snel gemaakt was. Maar dat was niet de belangrijkste reden om hiervoor te kiezen: ‘Gemeenten en bouwaannemers hebben ook te maken met duurzaamheidseisen en vragen steeds

Testpanel

Ook volgens een testpanel van machinisten -ingeschakeld door de importeur/dealer- ligt de Develon DX170W-7 graafmachine lekker in de hand en is deze goed afgesteld. ‘Wij vinden hem daarnaast ook een bulk aan kracht uitstralen. Niet gek ook, met zijn krachtige Develon DL06P motor. En de grote bodemvrijheid betekent minder kans op beschadiging bij het rijden op oneffen terrein. Hierdoor kan je op de moeilijkste plekken komen zonder je zorgen te hoeven maken over je machine.’

‘Gemeenten en bouwaannemers vragen steeds vaker om inzet van duurzame machines op de bouwprojecten’

vaker om inzet van duurzame machines op de bouwprojecten. Mede hierdoor is het voor ons een goede zet om te investeren in Stage V motoren, in verband met de emissienormen.’

Soepel en rustig

Daarom werken ze bij Swinkels voortaan met twee extra krachtpatsers die luisteren naar de naam Develon DX170W-7. Hoewel de Stage V motor de belangrijkste reden voor de overstap is, heeft de machinist/mede-eigenaar nog veel meer fijne voordelen ontdekt: ‘Het is een krachtige machine, die soepel en rustig draait en veel stiller is. De joystick ligt lekker in de hand, je kunt er alles mee bedienen. De cabine is ruim en voorzien van alle gemakken. De stoel zit heerlijk. Deze zaken zijn niet alleen fijn voor mij, maar zorgen er ook voor dat ik een stuk efficiënter en veiliger kan werken. Dat laatste krijgen we terug van de mensen om ons heen als we aan het werk zijn. We doen veel straatwerk tussen de mensen en die voelen zich een stuk veiliger’, zo geven ze aan.

Brandstofbesparing

Swinkels is eveneens tevreden over de brandstofbesparing van deze machine. ‘In vergelijking met mijn vorige machine verbruik ik

nu ongeveer twintig procent minder brandstof’. Verder is het een veelzijdige krachtpatser, die voor diverse werkzaamheden kan worden ingezet. ‘Niet alleen voor graafwerkzaamheden, maar ook voor sloopwerkzaamheden en het laden van vrachtwagens kun je hem inzetten’.

Jaren mee vooruit

De conclusie van Roel Swinkels, die gedeeld wordt door andere machinisten die met de Develon DX170W-7 werken:

Voordelen voor bedrijven:

Hoge productiviteit: De krachtige motor en de efficiënte hydrauliek zorgen voor snelle cycli en een hoge graafcapaciteit.

Brandstofbesparing: De DX170W-7 is voorzien van een aantal brandstof besparende technologieën, zoals een automatische motoruitschakeling en een ECO-modus.

Laag geluidsniveau: De machine heeft een laag geluidsniveau, waardoor hij comfortabel is om mee te werken en minder milieubelastend is.

Veiligheid: De DX170W-7 is uitgerust met diverse veiligheidssystemen, zoals een overlastbeveiliging en een 360° camerasysteem.

Onderhoudsarm: De machine is ontworpen voor een lange levensduur en vereist weinig onderhoud.

Interesse in de Develon DX170W-7? Neem contact op met uw lokale Develon-dealer voor meer informatie of een demonstratie. En kijk ook even op https://eu.develon-ce.com.

‘Het is een krachtige, efficiënte en veilige mobiele graafmachine die ideaal is voor de zware klussen in de sectoren bouw, infra, sloop en recycling. Hij blinkt uit in de soepele bediening, comfortabele cabine en laag brandstofverbruik. Kort gezegd: hij is stil, soepel en veilig. We kunnen er jaren mee vooruit, niet alleen omdat we aan de huidige en toekomstige emissie-eisen van onze klanten voldoen, maar ook omdat de kwaliteit van deze machine voor een lange levensduur gaat zorgen. Daarvan ben ik overtuigd’, besluit Roel Swinkels.

Dit artikel is gesponsord door Develon Nederland.

Sloop en nieuwbouw zo veel mogelijk in elkaar geschoven

Nijkerk maakt plaats voor nieuwe asfaltcentrale

Van Gelder Groep bouwt in Nijkerk een compleet nieuwe asfaltcentrale. Die wordt groter en gaat voldoen aan de nieuwste eisen. De bouw hiervan startte al terwijl de sloop van de oude centrale nog volop bezig was.

Tekst: Henk Wind Foto’s: Koos Groenewold

De asfaltcentrale in Nijkerk dateert van 1986 en was aan het eind van de technische levensduur, vertelt William Groot van Van Gelder. Als installatiechef van de asfaltcentrale Nijkerk is hij nauw betrokken bij zowel de bouw van de nieuwe centrale als de sloop van de oude gebouwen en installatie. Die sloop begon op 30 oktober 2023 en in het najaar van 2024 hoopt Van Gelder de nieuwe centrale in gebruik te kunnen nemen.

Vergunningstraject

Dat is dan tegen de winterperiode, maar tegenwoordig is er altijd wel behoefte aan asfalt en blijven er altijd centrales doordraaien. Het geeft Van Gelder mooi de tijd om de centrale op een goede manier op te starten.

“Maar het is vooral omdat het vergunningstraject lang duurde. Daar waren we al sinds 2017 mee bezig. Toen de vergunning binnen was, zijn we ook direct gestart met slopen”, vertelt adjunct-directeur Ivo de Vries van Van Gelder. Dat het vergunningstraject zo lang duurde, kwam mede doordat ondertussen de eisen steeds strakker werden. De nieuwe centrale

voldoet straks aan de hoogste eisen. Daarbij wordt de centrale ingericht op de productie van asfalt met een lagere temperatuur, ook al omdat hotmix per 1 januari 2025 landelijk uitgefaseerd zal zijn. “Dat geeft een besparing van 20 tot 30 procent op het gasverbruik. En daarmee dus een aanzienlijke besparing op de CO2-uitstoot”, vertelt Karel Leeuwenhaag, adviseur asfalt bij Van Gelder.

Centrale opgeschoven

Om de bouwtijd te verkorten, zijn sloop en nieuwbouw zo veel mogelijk in elkaar geschoven. Dat kon ook doordat vrijwel alle installaties en gebouwen op het terrein worden vervangen en er geschoven wordt met de diverse gebouwen. “De oude centrale stond achterop het terrein, de nieuwe centrale komt voor aan de weg. Dat is ingegeven door vergunningseisen”, vertelt De Vries. Behalve de asfaltcentrale zelf komen op het terrein nog een nieuw kantoorgebouw met laboratorium en een commandogebouw met de centrale besturing, een chauffeurskantine en ruimte voor onderhoud van materieel.

Een Fuchs 340 en een Manitou voerden de sloop van de centrale uit.

De centrale zelf wordt gedemonteerd en gesloopt onder auspiciën van een buitenlandse partij die handelt in onderdelen.

Veel betere logistiek

Van Gelder is eigenlijk wel blij met deze verschuiving van de centrale. “Het geeft een veel betere logistiek. Asfaltauto’s hoeven niet meer het hele terrein op. Ze rijden naar de centrale en rijden weer weg. We plaatsen de weegbrug ook onder de centrale, zodat we precies kunnen zien hoeveel we laden.”

Daarbij worden de toevoerroutes van grondstoffen niet langer. De lopende banden krijgen alleen een andere richting. “Zand en grind komen per schip aan. De depots daarvan blijven ook aan het water. Ook de vulplaats van de lopende banden verandert niet, zodat de rijafstanden voor de shovels zo kort mogelijk blijven”, vertelt Groot.

Gebroken puin en asfalt

De bestaande depots zijn voor de sloop zoveel mogelijk leeg gemaakt. “En wat we niet op hadden gebruikt, is afgevoerd. Daardoor kunnen we de depots nu gebruiken voor de opslag van gebroken asfalt en puin, dat vrijkomt bij de sloop. Dat materiaal gaan we straks op het terrein hergebruiken”, zegt Groot. Dat puin en asfalt is gebroken door Ripping B.V. uit Bergschenhoek, dat onder meer alle opstallen sloopte, damwanden van een voormalig depot trok en ook betrokken is bij het maken van de bouwkuipen. De sloop van de asfaltcentrale zelf deed Ripping niet. Van Gelder verkocht de centrale aan een buitenlandse partij die handelt in onderdelen. Dit bedrijf liet de demontage en sloop uitvoeren door ingehuurde slopers.

Daarna was het wel weer aan Ripping om de fundering te slopen. “Een behoorlijk brok zwaar gewapend beton”, zegt directeur Cees Ripping.

Rotar-staalschaar

Ripping was al vanaf eind oktober actief op het terrein. Met onder meer de sloop van de opstallen, die veelal een staalconstruc-

De Fuchs 340 is voorzien van een volautomatische snelwissel en kan dus efficiënt gebruik maken van de diverse tools.

Terwijl de sloop nog gaande is, is de bouw van de nieuwe centrale al van start gegaan.

tie hadden. “We doen inmiddels ruim tien jaar sloopwerk, met name in infra zoals viaducten, bruggen en gemalen, en vooral voor vaste opdrachtgevers. We breiden sindsdien elk jaar ons materieel daarvoor uit. Met deze klus en nog meer van dit soort staalwerk in het vooruitzicht, was het interessant om nu een staalschaar aan te schaffen.” De keuze daarvoor viel op een Rotar RSS20, geleverd door MWS uit Hoogmade. De staalschaar sluit aan op een volautomatische snelwissel SQ80 van Lehnhoff, geleverd door Demtec uit Zoeterwoude.

Cees Ripping: “Een volautomatische snelwissel werkt snel en efficiënt, maar is ook beter voor het milieu doordat je minder kans op olielekkages hebt. Wij hebben voor Lehnhoff gekozen omdat die een grote doorstroom heeft, tot 500 liter per functie. We hebben er nu vier machines mee uitgerust en dat bevalt goed.” Daarbij heeft Ripping inmiddels een goede relatie opgebouwd met Demtec, dat hem ook de verschillende aanbouwdelen levert van het merk NPK.

Drie merken kranen

Op het werk in Nijkerk zette Ripping drie kranen in: een Hitachi ZX 350-7 met gestrekte giek, een Kobelco 270-binnendraaier en een Hidromek HMK300 met gestrekte giek. Ook plaatste Ripping een puinbreker, Keestrack R3. “We proberen alles zo veel mogelijk zelf te doen met eigen materieel. Dan heb je ook zelf je planning in de hand.”

Dat er drie verschillende merken kranen draaien in Nijkerk, komt volgens Ripping door voorkeuren van de machinisten.

“Vroeger hadden we vooral Atlas. Maar machinisten zitten er de hele dag in en daarom vinden we het belangrijk dat zij bij de keuze betrokken zijn. Wij bepalen wat voor kraan er nodig is en de machinist mag dan zijn wensen aangeven. We betrekken hun ook bij de offertes die we binnen krijgen. De machinist op de Hitachi had bij zijn vorige werkgever ook een Hitachi en wilde dat graag weer. Zo draaide de machinist van de Kobelco voorheen ook op een Kobelco-binnendraaier. We krij-

Onderdelen van de centrale worden met snijbranders in handzame stukken opgedeeld.

Ripping trok oude damwanden die waren gebruikt voor een depot. Ze bleken helaas niet herbruikbaar.

Foto: Van Gelder

gen in het najaar een bandenkraan Liebherr 916 compact. Ook die machinist draaide al op een Liebherr en wilde dat graag weer.”

Grote diversiteit

Ripping sloopte voor Van Gelder de opstallen en haalde terreinverhardingen weg. Staal werd afgevoerd en puin en asfalt gingen in de breker. Het bedrijf trok ook een aantal stalen damwanden rondom een depot. “De bedoeling was eigenlijk om die te hergebruiken, maar het waren destijds al hergebruikte damwanden. Ze waren nu zo beschadigd dat hergebruik niet opnieuw ging lukken.” Voor de damwanden wordt nu nog een andere bestemming gezocht.

Terwijl de sloop van de fundering van de centrale zelf nog in gang is, is Ripping inmiddels dus ook betrokken bij het maken van de bouwkuipen. Cees Ripping: “Wij doen vooral graag complexere werken, in plaats van heel groot. Dus geen hele woonwijk, maar bijvoorbeeld een boerderij die plaats maakt voor een aantal bouwkavels. Dan doen we sloop, bouwrijp maken en naderhand bestrating. We zijn dus ook geen concurrent van Van Gelder, maar juist een partner en werken wel vaker voor hen. Het is mooi als je dan zo’n klus met zoveel diversiteit gegund krijgt.”

Fors meer capaciteit

De nieuwe centrale, die gebouwd wordt door Amman uit Zwitserland, krijgt aanzienlijk meer capaciteit en gaat van 150.000 naar 450.000 ton per jaar. “Wat je ziet is dat er steeds minder asfaltcentrales zijn in Nederland. Er is in Nederland ruimte voor ongeveer vijftien tot twintig grotere centrales. We draaien landelijk nu ongeveer 5,5 miljoen ton asfalt per jaar, maar

dat zou eigenlijk 7 miljoen ton moeten zijn”, licht Leeuwenhaag toe.

Ivo de Vries: “Deze centrale is 100 procent eigendom van Van Gelder. Van Gelder participeert daarnaast in de asfaltcentrales Rotterdam, Amsterdam en Tiel. Met die vier centrales beslaan we 80 procent van Nederland en produceren we ongeveer 24 procent van het marktaandeel.”

Meer mogelijkheden

De nieuwe centrale krijgt een hoogte van 42 meter, waar de oude centrale niet hoger kwam dan 15 meter. Ook wordt het een ander soort centrale. Nijkerk was een zogenaamde drummixer, waarin een continue productie wordt geleverd. Het wordt een chargemolen, waarin afzonderlijke charges van 4 à 5 ton worden gedraaid. “Dat geeft meer mogelijkheden om in product te wisselen en is dus klantvriendelijker.”

De diverse opstallen zijn gesloopt door Ripping B.V., die daarvoor een Hitachi ZX 350-7 met gestrekte giek, een Kobelco 270-binnendraaier en een Hidromek HMK300 met gestrekte giek inzette.

Foto: Van Gelder

De Hitachi ZX350-7 is de zwaarste kraan die Ripping op dit werk inzette. Foto: Van Gelder

In China wordt productie opgeschroefd

Sany verrast met elektrische betonmixer

De eerste Sany-Putzmeister-betonmixer op Nederlands kenteken is een feit. Dat is een primeur, want met vrachtwagens was Sany niet eerder actief in ons land. Zowel truck als mixeropbouw zijn bovendien volledig elektrisch aangedreven.

Tekst en beeld: Matthijs Verhagen

Om de critici alvast het gras voor de voeten weg te maaien: er is vast en zeker van alles aan te merken op deze Sany 8x4. Zo is de cabine niet super ruim, zijn de aslasten van de beide voorassen niet optimaal voor de Nederlandse markt en tot slot is het uiterlijk vast ook niet ieders smaak. Dat gezegd hebbende verrast de Sany wel degelijk met haar

concept. Want een volledig elektrische mixerauto die je kanten-klaar af-fabriek kunt bestellen, die was nog niet te koop.

Sany wil aantallen bouwen

Helemaal nieuw is de truck niet, zo stond hij eerder al op verschillende beurzen zoals de IAA en de Bauma. In China heeft

De accupakketten met 350 kWu capaciteit zijn niet aan het chassis gemonteerd; ze staan in een rek achter de cabine. De LFP-accu’s komen van het eveneens Chinese CATL.

Sany er naar eigen zeggen alleen al in het introductiejaar 2022 zo’n 1300 van verkocht met deze mixeropbouw, dat zijn meer elektrische trucks dan alle Europese merken bij elkaar opgeteld, zo stellen de Chinezen.

De opbouw komt van Putzmeister, dit bekende Duitse bedrijf is inmiddels al meer dan tien jaar onderdeel van Sany en verkoopt het elektrische concept ook wel onder de naam iONTRON. Sany heeft sinds enkele jaren in China een fabriek van 400 hectare gebouwd en 1000 ingenieurs aangetrokken om de emissieloze trucks te ontwikkelen en in de markt te zetten. Volgend jaar moeten er tienduizenden van de band gaan rollen. Het bedrijf bouwt naast dit 8x4 chassis ook trekkervarianten.

Nu met typegoedkeuring

Het bijzondere is dat Sany sinds enkele maanden een Europese typegoedkeuring (COC) heeft op deze zogenoemde 408P met 9 kuubs Putzmeister-opbouw. Om de truck op kenteken te zetten, volstaat een simpele melding bij het RDW, extra keuringen zijn niet nodig. Dat Sany dit voor elkaar heeft gekregen bewijst dat de Chinese fabrikant werk maakt van de Europese markt, want zo’n typegoedkeuring is een kostbaar en tijdrovend proces. Inmiddels rijden de eerste trucks in Scandinavië en Engeland. SanyCranes.Services in Sassenheim heeft de eerste truck in Nederland op kenteken gezet en opgenomen in haar verhuurvloot. Het bedrijf is vooral bekend van de inmiddels tientallen telescoop- en vakwerkgiekkranen van Sany die het naar ons land heeft geïmporteerd en verkocht, waaronder ook diverse elektrische exemplaren. Nu ziet men ook kansen voor de mixer.

CATL-accu’s

De Sany is uitgevoerd als een echte bouwtruck met rondom bladvering. Op de achterassen is dat Hendrickson-vering met rubberblokken. Deze zorgen voor iets meer comfort, al blijft het in de basis natuurlijk een bladgeveerd chassis. Een paar zaken vallen direct op. Allereerst de kast achter de cabine; deze herbergt het accupakket, dat bestaat uit tien losse accu’s die allemaal gestapeld zijn en een rek met omkasting. De LFPaccu’s met een opgetelde capaciteit van 350 kWu komen van het eveneens Chinese CATL, veruit de grootste accufabrikant ter wereld. Een 600 volt permanent magneetmotor met een piekvermogen van 360 kW (nominaal 250 kW) verzorgt de aandrijving van het tandemstel. Ook de mixeropbouw haalt z’n voeding uit het accupack; een elektromotor drijft daar hydraulisch de trommel aan via een ZF-aandrijfkast.

Special effects

De nog maagdelijk witte Sany start gewoon met de contactsleutel, het volledig digitale dashboard trakteert je op de nodige special effects bij het opstarten. Dat duurt even. In het interieur van de dagcabine vallen de kleurrijk beklede stoelen op. Met een grote pook schakel je de transmissie van neutraal in standje D. De elektromotor zet z’n vermogen via een zestraps automaat op de assen. Het schakelen is voelbaar, vergelijkbaar met het schakelcomfort van een wat oudere dieseltruck. Dat is niet storend, maar tegelijk ook niet zo geraffineerd als andere moderne generatie trucks.

De achterassen zijn niet bladgeveerd, maar uitgevoerd met Hendrickson-vering. Dat werkt met rubberblokken die de schokken dempen.

Het interieur kenmerkt zich door een groot digitaal display en een tweede scherm voor de camerabeelden. De automaat schakel je met de grote pook.

De Sany rijdt volledig elektrisch, ook de 9 kuubs Putzmeister-trommel is elektro-hydraulisch aangedreven.

Bijzondere zaken

Tegelijk zitten er een paar bijzondere zaken op. Bij het bedienen van de richtingaanwijzer schakelt automatisch de dodehoekcamera in. Zowel aan de linker- als aan de rechterzijde. Dankzij de grote hoek van de lens heb je praktisch de gehele zijkant in beeld op het middenscherm. Tijdens het rijden meten sensoren de afstand tot obstakels, zoals je dat wellicht kent van personenauto’s. De automaat wil graag van z’n plek; het is even wennen om deze subtiel tot stilstand te brengen. In principe heb je die remmen niet vaak nodig, want met de retarder-functie is in meerdere standen prima af te remmen. De elektrische aandrijflijn regenereert de energie bovendien en laadt hiermee het accupakket bij; goed voor de actieradius. Hoe die precies uitpakt konden we tijdens onze proefrit met een onbeladen mixer natuurlijk niet vaststellen; dat zullen gebruikers in de praktijk zelf moeten gaan ervaren. Snelladen is mogelijk dankzij de dubbele CCS2-laadaansluitingen, met snelheden tot 250kW.

Het concept leent zich goed voor binnenstedelijk transport

Kansen in binnensteden

Op kenteken mag de Sany 34 ton wegen, vanwege de 7,5 tons voorassen en de 9,5 tons achterassen. Leeg weegt de truck 14.745 kilo. Resteert een laadvermogen van 19.255 kilo. Voldoende om ongeveer 8 kuub beton te laden. Omdat de truck geen uitstoot heeft én binnen de 10 meter lengte blijft, leent het concept zich goed voor binnenstedelijk transport, bijvoorbeeld in Amsterdam. Precies dat maakt de Sany op dit moment relevant voor de Nederlandse markt, zeker gezien de combinatie met de Putzmeister-opbouw zoals die hier al gangbaar is.

Putzmeister is onderdeel van Sany. De hele combi komt dus kant-en-klaar uit één huis. De opbouw is bekend werk in de Nederlandse praktijk. (Foto: Ron Blitz)

Nieuwe krachten in vergrijzende infra

Hoe vind je personeel?

Er is al jaren een trend zichtbaar in de bouw en infra: een vergrijzende beroepsbevolking en een afnemende interesse bij de jeugd voor hands-on vakmanschap. Hoe blijft de kraan op de bouwplaats ook straks nog draaien?

Tekst: Marije van Doornik Foto’s: NTP

Deze keer een blik op het oosten van het land: in gesprek met Gerrit Spaan, projectleider en stagecoördinator bij NTP in Hattem. NTP is een regionale aannemer met vestigingen in Enschede, Zevenaar, Hoevelaken en Hattem. Zij houden zich actief bezig met het aantrekken en vasthouden van jong talent.

Hoe erg is het gesteld met het aantal handen in de infra?

“Er is inderdaad een negatieve trend in de hele bouwwereld. Als ik kijk naar onze vakmensen, ligt de gemiddelde leeftijd boven de 50. Als zij gebruikmaken van de zware beroepenregeling, kunnen ze er over tien tot vijftien jaar uit. Dan verdwijnen er in korte tijd niet alleen veel handen, maar ook veel kennis en ervaring. Bij NTP komt er meestal maar één jonge kracht per jaar binnen. Dan val je dus in een gat. Dit is elders in Nederland niet anders. Daarom zijn we zo actief bezig met jong personeel krijgen dat we op kunnen leiden, zodat hij of zij het stokje overneemt als een vakman met pensioen gaat.”

Heb je een verklaring voor de afnemende interesse voor het werken in de infra?

“De wereld digitaliseert in een rap tempo en dat heeft effect op de instroom. Jongeren willen wel werken in de techniek, maar dan toch het liefst computergestuurd. Werken met de handen is minder in trek bij jongeren. Als leerlingen klaar zijn met hun mbo-opleiding, gaan ze vaak doorstuderen en naar het hbo. Maar het komt niet alleen door de ontwikkeling van technologie. Jongeren komen in hun jeugd ook minder in aanraking met de infra. Vroeger zag je je vader, oom of tante op het land rijden met een mooie machine en dacht je: ‘Dat wil ook!’ Dat is al steeds minder omdat het boerenleven steeds minder wordt. Daarnaast laten sommige zaken zich nou eenmaal niet in een klaslokaal vangen, want je kunt moeilijk een torenkraan

“Meewerken aan stages en actief jong personeel werven is pure winst”

Oud-leerling van Infravak aan het werk bij een project. Hij is nu nog steeds in dienst bij NTP.

of een asfaltverwerker een school binnenhalen. Dat maakt ook dat vanuit de vmbo’s weinig doorstroom is richting civiele techniek, omdat ze die kennis gewoon niet meekrijgen.”

Het probleem is duidelijk. Waar moeten we de oplossing zoeken?

“Wij brengen onze stagiairs in aanraking met alle facetten van civiele techniek. Wij hebben ook alles in huis. Dat begint met vakmensen opleiden die alles kunnen, zodat ze afwisseling hebben in hun werk. Als iemand dan na zijn stage zegt: ‘Ik richt me liever helemaal op asfalt’, dan kan dat. Juist door het allround aanbod hebben ze afwisseling en keuzemogelijkheden.”

“Verder is het belangrijk om actief energie te steken in het werven van jongeren in de bouw. Dat betekent regelmatig met andere belanghebbenden om de tafel: wat kunnen we doen, welke plannen hebben jullie waarbij wij kunnen helpen en andersom, welke investeringen zijn zinvol? Je moet echt de handen ineenslaan.”

“Infravak, waar wij ook mee samenwerken, is daar een goed voorbeeld van. Dat is een regionaal georganiseerde samenwerking van aannemers die een opleidingsinstituut hebben neergezet. De leerlingen worden van daaruit ingezet bij verschillende aannemers. Vier dagen per week werken, een dag naar school. In de winter, als er wat minder werk buiten is, krijgen ze meer lessen in speciaal voor het vak ingerichte werkplaatsen.”

Heb je voorbeelden van waar die samenwerking nog meer toe leidt?

“NTP is in gesprek met middelbare scholen in de regio die praktijkgericht zijn. Bijvoorbeeld het Nuborgh College in Elburg: die hebben met subsidie van de overheid een techlab ingericht. Dat is een grote ruimte met allerlei stellages. Laatst was het thema vervoer: dan hebben ze een motorblok liggen dat uit elkaar gehaald wordt. Gezamenlijk onderzoeken we nu hoe civiele techniek hier onderdeel van te maken: dat kan bijvoorbeeld met behulp van een VR-bril. Dan zie je voor je hoe een bepaalde machine werkt of wat je kunt bereiken met civiele techniek. Daardoor krijgen ze er toch een gevoel bij. In Hattemerbroek wordt dit jaar een nieuw techlab geopend. NTP denkt mee over hoe de civiele techniek ook hier een plek kan krijgen.”

“We werken ook samen met het Deltion College en ROC Twente. Samen met deze regionale mbo-scholen proberen we middelbare scholieren enthousiast te maken voor onze branche. Onlangs bestond dat uit een excursie voor derdejaars vmboleerlingen uit Zwolle. Met behulp van gps hebben zij paaltjes in de grond geslagen die ze verbonden met lint. Vervolgens ging er een drone omhoog die het resultaat filmde vanaf de bovenkant: toen lag er ineens een rotonde. Ze waren helemaal verbaasd en enthousiast dat je met gps en een satelliet een complete rotonde kunt uitzetten.”

“Bij zo’n excursie hoort ook een bezoek aan een project in uitvoering, de ontwerpafdeling en het kantoor: alles om bewustwording te creëren voor de mogelijkheden in onze branche, want daar begint het.”

Wat hoop je de komende jaren te bereiken?

“Er zijn veel partijen druk bezig, maar er valt nog een hoop te doen want de stijging heeft nog niet ingezet. Het gaat er in de eerste plaats echt om dat we de jeugd zo jong mogelijk in aanraking brengen met civiele techniek. Want we merken dat de jongeren die je trekt in deze branche, er vaak op jonge leeftijd al voor warm gelopen zijn door het ergens te zien, te ervaren en te denken: ‘Ja, dat ga ik later ook doen!’”

“Als bedrijf meewerken aan stages en actief jong personeel werven, is pure winst. Ongeveer de helft van de stagiairs gaat uiteindelijk ook aan de slag bij ons. Je helpt zo dus niet alleen de student en de branche verder, maar ook je eigen bedrijf.”

Een betonbuis aanleggen is precisiewerk.

Rücklauffilter

De aanwinst: Atlas 165Wsr

Typisch Hollands, net wat strakker en laag verbruik

Bij familiebedrijf loon- en grondverzet Olminkhof in Neede, waar de broers Jeroen en André Olminkhof de scepter zwaaien, stapten ze voor hun mobiele graafmachine over van Liebherr naar Atlas, ook in het verleden hun vertrouwde merk. Recent schaften ze een gloednieuwe Atlas 165Wsr aan.

Tekst: Marije van Doornik Foto’s: Michel Velderman

Jeroen Olminkhof: “Je moet tegenwoordig zoveel kunnen met zo’n machine.”

Jeroen Olminkhof licht de overstap toe: “Atlas is een prima graafmachine en we hebben in het verleden heel wat Atlas-machines gehad, maar Liebherr is ook een goede graafmachine en de Liebherr-dealer zit hier om de hoek: dat is wel een voordeel.” Uiteindelijk woog dat voordeel niet op tegen de overtuigingskracht van de vaste vertegenwoordiger van Kemp Groep waar ze hun Atlassen vroeger altijd haalden. Met de Atlas W140-mobiele kraan werkten ze drie jaar naar tevredenheid, vooral omdat deze machine erg compact was. Maar de aard van de werkzaamheden vroeg om een zwaardere graafmachine. “Je moet tegenwoordig zoveel kunnen met zo’n machine. We zitten vaak in de wegenbouw; dat betekent zware rioolbuizen of rioolputten sjouwen. De kraan moet een bepaald eigen gewicht hebben om de last te kunnen tillen en de veertientonner was net te licht.

Achttientonner

Dus toen de vertegenwoordiger van Kemp Groep zijn weg naar het erf in Neede weer wist te vinden, stonden de broers Olminkhof open voor zijn verhaal. “Je begint met een bak koffie, het eindigt met een folder van de Atlas 165Wsr, een achttientonner. Je bladert hem eens door en dan denk je: goh, dat ziet er niet verkeerd uit.”

In eerste plaats werd vooral gekeken naar het verbruik van de machine, want brandstof is tegenwoordig een gigantische kostenpost. Vroeger hadden ze een shovel die 22 liter per uur verteerde als je hem volop belastte, “dat was toen normaal”. Door de aanschaf van een nieuwe shovel ging het brandstofverbruik naar 12 liter per uur. Met de huidige brandstofprijzen is het verbruik een belangrijke factor bij de keuze. “Deze Atlas verbruikt ongeveer 7 liter per uur bij normale belasting, dat is niet veel.”

Wensen

“Onze vaste machinist ziet de graafmachine als zijn kindje, dus zijn beslissing woog ook mee. Hij vond het gelijk een fijne machine: heel wendbaar, echt een binnendraaimodel. Hij steekt nog geen 25 centimeter uit aan de achterkant.”

“Het verbruik is een belangrijke factor bij de keuze voor een graafmachine”

Hij wilde ook graag de pedalen aangepast zien, vanwege de beenruimte. Door de pedalen iets te verplaatsen is het weer een stukje comfortabeler geworden. Met tot slot een mooi glazen plafond en goede verlichting rondom, is de machine precies zoals hij hem hebben wil.

Typisch Nederlands

Dan ga je onderhandelen: zorgen dat je het eens kunt worden over de inruilprijs en wat je daarna nog moet betalen, want

het kost natuurlijk wel wat. “Vele extra’s is een investering, maar als je dat weer over al die jaren uitsmeert, is het niet zoveel. Onze machinist zit straks wel weer acht, negen jaar op zo’n machine, dus dat comfort is belangrijk.”

Vooralsnog beperkt het elektrisch materieel zich tot een aantal elektrische kruiwagens

‘Typisch Nederlands’ noemt Olminkhof deze multifunctionele machine. Hij was onderweg naar Düsseldorf, waar hij bij werkzaamheden graafmachines langs de weg zag staan met één bak eraan, geen snelwissel en standaardwielen erop. “Bij ons in Nederland zit er standaard een draai/kantelstuk en een snelwissel op de machine en met één druk op de knop kan de

bak verwisseld worden. We plaatsen er grotere en brede wielen onder, zodat hij onder alle werkomstandigheden uit de voeten kan.”

Achter gesloten deuren

Op het gigantische erf staan bij elkaar meer dan honderd machines, in alle denkbare formaten. De meeste landbouwmachines staan een groot deel van het jaar onaangeroerd achter gesloten deuren. “Veel machines rukken maar een paar maanden per jaar uit tijdens de oogstperiode.”

Vooralsnog beperkt het elektrisch materieel zich tot een aantal elektrische kruiwagens, maar Olminkhof ziet zichzelf wel op korte termijn een elektrische minigraver aanschaffen. In het grotere segment is dit voorlopig nog niet aan de orde: “Als zo’n machine zes of zeven uur draait en hij is leeg, worden deze machines vaak weer opgeladen met een dieselgenerator. Dan denk ik: wie houd je nou voor de gek.”

Spatborden

Olminkhof laat ons de Atlas 165Wsr zien. Hij klopt op de stalen spatborden die rondom de machine lopen. “Dat zou ik haast vergeten te vermelden, maar dit is ook een aardige aanwinst!” De standaardoptie is een kunststof spatbord waar je eigenlijk niet op kunt staan, vanwege deukgevoeligheid: bij in- en uitstappen moet je daar altijd rekening mee houden. “Heel omslachtig.” Nu is gekozen voor deze strak afgewerkte spatborden met traanplaat, tegen uitglijden. “Je stapt de machine in via het spatbord: wel zo makkelijk, snel en veilig. En het oog wil ook wat: het ziet er toch net wat strakker uit.”

DE AANWINST

BouwMachines gaat elke maand bij een andere ondernemer langs die net een nieuwe bouwmachine heeft draaien.

Deze maand: Jeroen Olminkhof met een Atlas 165Wsr.

Van der Heijden aan de slag met tiende Powerscreen Titan 1800

Van der Heijden uit Nistelrode, ook bekend onder puinbreken.nl en zeven.nl, heeft na zeef nummer 9 (een Powerscreen Horizon 6203 die eind 2023 is geleverd door Van der Spek) nu een Powerscreen Titan 1800 toegevoegd aan de uitgebreide materieelvloot. Dit is zeef nummer 10 geworden.

In totaal heeft Van der Heijden nu tien zeefmachines in de vloot, die onder andere bestaat uit Powerscreen Warrior 1800’s, Warrior 2400’s, een Powerscreen H6203 en nu dus ook een Powerscreen Titan 1800 die voorheen Warrior 1800 werd genoemd.

De Powerscreen Titan 1800 is een 32 tons rupsmobiele dubbeldeks zeefmachine met zowel een boven- als onderdek van 4870 mm lengte en 1530 mm breedte. De zeefbox is ge-

heel hydraulisch te liften, zowel aan de voorals de achterzijde, voor het doen van schoonmaakwerkzaamheden of het wisselen van zeefdekken. Om de geproduceerde fracties af te voeren zijn brede afvoerbanden in de machine geplaatst. De zij-afvoerbanden zijn 900 mm breed en kunnen grote capaciteiten afvoeren. Overmaat wordt middels een 1400 mm brede afvoerband naar de achterzijde van de machine gebracht.

Standaard gemonteerde bordessen aan beide zijden van de zeefbox zorgen voor een veilige toegang bij de zeefbox. Voor transport kunnen deze blijven zitten en hoeven niet gedemonteerd te worden. Dankzij de 500 mm brede rupsen kan de Warrior ook op slechtere ondergrond worden getransporteerd zonder direct weg te zakken.

Elektrische Case voor Wernsen

Wernsen B.V. in Hoevelaken gaat met de Case CX15EV-minigraver voor emissieloos draaien. Het bedrijf heeft gekozen voor een nieuwe elektrische Case CX15EV, die werd afgeleverd door Schmidt BouwMachines. De 1,5t-machinegraver is onder andere voorzien van: een rolbeugel met ABS-dakje met extra led-verlichting, sloop-/sorteerfunctie proportioneel bediend, 21,5 kWh lithium-ion-accu, 220V oplaadbaar (laadtijd 8 uur), snellader 380V (laadtijd 2,5 uur), lange lepelsteel en CW05 hydraulische snelwissel met twee bakken. Als er met 220 volt geladen wordt, is de 21,5 kWh lithium-ion-accu vol in acht uur. Met een 380 volt snellader, is dit in tweeënhalf uur.

Nieuwe Manitou bij

VDR Bouwgroep

VDR Bouwgroep zocht een vervanger voor de huidige verreiker. Een vereiste was dat de nieuwe machine beschikte over een grotere hefcapaciteit. Er is gekozen voor de Manitou MLT 1041, afkomstig van Almat Laren. De nieuwe verreiker is voorzien van een ruime cabine met moderne gemakken en een comfortabele Grammer-stoel, waarbij de joysticks handig zijn gemonteerd. Met zijn krachtige 145 pk Stage 5 Yanmar-dieselmotor voldoet de machine aan de strengste normen, terwijl het hefvermogen van 4,1 ton (hefhoogte van 9,65 meter met een reikwijdte van 6,5 meter) zonder stempels goed is voor het efficiënt verplaatsen van zware lasten op de bouwplaats. Verder is de verreiker uitgerust met een hydraulische vorkversteller voor extra flexibiliteit.

VDR Bouwgroep hecht veel waarde aan veiligheid en heeft daarom gekozen voor een model met camera’s rondom en ledverlichting voor optimale zichtbaarheid, ook bij weinig licht. De Manitou MLT 1041 is gespoten in de huisstijlkleuren van VDR.

Wat is er mogelijk?

Emissievrij werken in de natuur

Natuurherstelwerkzaamheden vragen om emissievrij materieel. Maar de aard van het werk vereist verschillende soorten machines en die zijn vaak niet elektrisch beschikbaar of te duur. Hoe gaat natuurherstelbedrijf Van Beers uit Hoogeloon hiermee om?

Praktijktest

Sunward SWE240 FED

We testen de 23 tons accu-elektrische rupsgraafmachine van Sunward. De Chinese machine is af-fabriek elektrisch, wat natuurlijk de nodige voordelen biedt. Deze rupsgraafmachine draait inmiddels via GEOS ook in de Nederlandse praktijk. Hoe presteert hij in de test?

De hierboven gemelde onderwerpen zijn onder voorbehoud. De volgende BouwMachines verschijnt op 26 april. Het thema is dan uitrustingsstukken.

ADVERTEREN IN BOUWMMACHINES

Wil je meer weten over de mogelijkheden om te adverteren in BouwMachines? Neem contact op met Hans.

Hij helpt je graag verder.

Hans Hoogendoorn

06-55 03 03 05

hanshoogendoorn@vmnmedia.nl

COLOFON

BouwMachines, www.bouwmachines.nl

BouwMachines is een uitgave van VMN media

Utrechtseweg 44, 3704 HD Zeist

Tel.: 088-584 07 00

Fax.: 088-584 09 00 www.vmnmedia.nl

Uitgever

Daan de Heus

Hoofdredactie

Joost Valkhoff, joostvalkhoff@vmnmedia.nl

Redactie

E-mail: redactiebouwmachines@vmnmedia.nl

Marije van Doornik, marijevandoornik@vmnmedia.nl

Najia El Zoulali

Eindredactie

Henk Hogewoning

Vormgeving colorscan bv, www.colorscan.nl

Advertenties

Hans Hoogendoorn, tel.: 06-55 03 03 05 E-mail: hanshoogendoorn@vmnmedia.nl

Klantenservice

Postbus 31, 2370 AA Roelofarendsveen

Tel.: 088-584 08 88 klantenservice@vmnmedia.nl

Adreswijzigingen adreswijziging@vmnmedia.nl

Abonnementen

Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via www.bouwmachines.nl/abonneren of telefonisch bij onze klantenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk drie maanden voor de vervaldatum bij onze klantenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk of per e-mail. Ook voor informatie over uw lopende abonnement kunt u contact opnemen met onze klantenservice.

Prijzen Jaarabonnement Nederland 449 euro (excl. 9% btw). Kijk voor voordelige introductietarieven op www.bouwmachines.nl/abonneren. Jaarabonnement buitenland op aanvraag.

Copyright

Het is niet toegestaan om, zonder voorafgaande toestemming van BouwMachines, door BouwMachines gepubliceerde artikelen, onderzoeken of gedeelten daarvan over te nemen, te (doen) publiceren of anderszins openbaar te maken of te verveelvoudigen.

Leveringsvoorwaarden

Op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van VMN media zijn van toepassing de algemene voorwaarden die zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel. De algemene voorwaarden zijn in te zien op www.vmnmedia.nl.

Privacy

VMN media, waarvan BouwMachines onderdeel is, legt klantgegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements)overeenkomst, of wanneer u in het kader van dienstverlening contact hebt met VMN media. De gegevens worden tevens gebruikt om u te informeren over producten en diensten van VMN media en zorgvuldig geselecteerde derden. De adresgegevens kunnen daarnaast aan zorgvuldig geselecteerde derden ter beschikking worden gesteld voor het verstrekken van informatie of aanbiedingen. Ook als u dat niet expliciet hebt aangegeven kunt u per e-mail over gelijksoortige producten en diensten van VMN media worden geïnformeerd, tenzij u daartegen bezwaar maakt. Als u geen prijs stelt op informatie of aanbiedingen per mail of per post, dan kunt u contact opnemen met ons via klantenservice@vmnmedia.nl. Voor meer informatie verwijzen wij u naar het privacystatement op www.vmnmedia.nl/privacy-cookie-statement

Druk

Wilco, Amersfoort