www.amt.nl
2.0 ECOBLUE NIEUWE TROEF VAN FORD PRAKTISCH • BETROKKEN • OBJECTIEF • VERNIEUWEND
/ 78
26 AUGUSTUS 2016 | JAARGANG 76
ERVERSEN
V DSG-OLIE
THEMA OLIE & ADDITIEVEN
A-merk of budgetolie? INSCHRIJVING GEOPEND! - WWW.AMTLIVE.NL NOG
12
WEKEN!
KOM KENNIS TANKEN! RESERVEER 15 & 16 NOVEMBER IN JE AGENDA Voor de 5e editie van hĂŠt live kennisevenement voor ondernemers en autotechnici van autoservicebedrijven
Leren
Beleven
Ontmoeten
Wie bij wil blijven en nieuwe dingen wil leren zit op kennisevenement AMT Live helemaal goed. Elke dag heb je keus uit meer dan 24 ken-
Op AMT Live tonen veel bedrijven apparatuur of diensten, maar ze hebben ook allemaal een
Centraal op AMT Live staat het AMT Ontmoetingsplein, want naast leren en beleven is ontmoeten een belang-
belangrijke opdracht. Verzorg iets interactiefs! Van wedstrijd tot
rijk element van AMT Live. Ontmoet hier de redactie van AMT, spar met
demonstratie, op AMT Live is veel te beleven dat staat vast.
experts uit de branche en collega autotechnici.
nissessies met zowel technisch als ondernemen gerichte onderwerpen.
GA NAAR WWW.AMTLIVE.NL EN BLIJF OP DE HOOGTE!
REDACTIE
COMMENTAAR
twitteradres: @AMTnl
COMPLEXE SMEERMIDDELEN
H @Tom_AMT: 1e Model X te koop op Marktplaats lees ik @autoblog. Verbazingwekkender vind ik de ‘sportuitlaat’ #waarvoorisdiedan
et is vrijdag en gisteren ging weer een AMT-nummer naar de drukker. Met het redactieteam kijk ik vooruit. Wat staat er voor de komende nummers op de planning? Ah, het thema Olie & Additieven verschijnt na de zomer. Welke insteek kiezen we? Eenmaal met elkaar brainstormend over motorolie kwamen we op ‘borrelpraat’ uit. Auto’s en autotechniek zijn, althans bij mij, altijd wel onderwerp van gesprek tijdens een verjaardagsfeestje. Onlangs ging het op een feestje over het onderhoud bij de garage. “Motorolie is duur bij de garage, ik haal het gewoon bij de bouwmarkt hier om de hoek. Gaat prima!”, zegt een kennis. “Kan dat zomaar?” vraagt een ander. “Ja hoor, gewoon 5W-30, wat is voorgeschreven, en het staat op het etiket. Geschikt voor mijn moderne dieselmotor met roetfilter.” En dan komt de onvermijdelijke vraag aan mij: “Wat vind jij, Tom? Kan dat goed?” Best lastig. Ik ben van mening dat olie een dermate complex product is, met dito eisen, dat je daar secuur mee om moet gaan. Verkeerde zuinigheid dus, zo’n discounter- of winkelmerkolie. “Ach, het gaat al járen goed”, krijg je dan terug. Tja. En dan? Hoe bewijs je het tegendeel? Een artikelidee is geboren. We vragen lezers en leveranciers naar hun mening over discounterolie. Bij laatstgenoemden beseffen we wel dat de reacties niet geheel kleurloos zullen zijn. Of valt dat wel mee? Meteen ontstaat nog een artikelidee: Zouden we de verschillen in A- en B-merken olie en de mogelijke gevolgen van verkeerd gebruik daarvan niet kunnen uitzoeken? Lastig, want wie weet treedt extreme slijtage inderdaad pas op na tienduizenden kilometers. Dat is niet eventjes te testen. Ik bel nog even met wat connecties, waaronder schade-expert en columnist Marcel Zuidgeest. Hij heeft inderdaad enkele zaken gehad waarbij verkeerde olie een rol speelde, maar het bewijzen daarvan is erg lastig. Ik weet genoeg. Dit wordt te kort dag voor dit thema. Geven we je dan helemaal geen antwoord? Jazeker wel. Vanaf pagina 52 lees je de reacties van lezers en leveranciers op die discounterolie. Belangrijk is de opmerking van leveranciers dat de specificaties die vermeld worden op de verpakkingen van die olien niet mogelijk zijn. De fles zegt dat het smeermiddel voldoet aan twee specificaties die strijdig zijn met elkaar. Dus tegelijkertijd wit en zwart, even en oneven, groter dan 100 en kleiner dan 100. En het is niet één leverancier die dat claimt. Nee, Shell zegt het, net als Chevron, Den Hartog en Kroon-Oil. Niet handig dus, deze olie gebruiken in je moderne diesel met roetfilter. Maar het blijft complexe materie, die smeermiddelen. Dus nu nog even uitleggen aan die kennis… Tom Polman hoofdredacteur tompolman@vakmedianet.nl / 088 - 5840 706
ADIEU OTTO EN DIESEL?
ZUINIG RIJDEN
Bij ons was het een proefballonnetje, in Noorwegen gaan ze het echt doen: vanaf 2025 personen- en vrachtauto’s op benzine of diesel verbieden. Onlangs nam ik deel aan een workshop bij AutomotiveNL. Onderwerp: Op welke brandstof rijden de trucks en bussen van de toekomst? De waterstofbelofte kwam voorbij, net als de mogelijkheden van aardgas. Toen Ruud Bouwman namens elektrischebussenbouwer VDL uitlegde dat je voor iedere 6 km met zo’n bus één passagier op straat moet zetten, kreeg hij de lachers op zijn hand. Professor De Goey van de TU Eindhoven legde uit waarom hij wél gelooft in een toekomst voor de verbrandingsmotor. Later verdiepte ik me in de nieuwe EcoBluediesel van Ford en reed ik een Transit met zo’n motor. Ik geloof met professor De Goey mee.
Tijdens de Shell Eco-marathon in Londen mocht ik zelf een rondje over het circuit rijden. Na een korte briefing over het parcours wurmde ik me in de eco-auto. De tactiek was eenvoudig: zo min mogelijk gas geven en zoveel mogelijk, met de motor uit, laten rollen. Dat bleek nog niet mee te vallen. Telkens als ik het gas intrapte, dacht ik: daar gaat de brandstof. Ik was blij toen ik de finish bereikte. Mijn resultaat? 1 op 118,4. Een mooie prestatie, maar niet de beste. De winnaar onder de journalisten reed 1 op 225! Als je denkt dat dat al zuinig is, kijk dan eens op pagina 90. Het kan namelijk nog veel zuiniger. En over zuinigheid gesproken: motorolie bij de discounter is vaak meer de helft goedkoper dan bij het autobedrijf. Is dat een slimme keuze of verkeerde zuinigheid? Lees het op pagina 52!
Erwin den Hoed adjunct hoofdredacteur erwindenhoed@vakmedianet.nl 088 - 5840 690
@ErwinAMT: Jan en Angelique van @boschcarservice Evers in Wehl. Trotse halvefinalisten van #autobedrijfvanhetjaar in @AMTnl 7/8.
@Paul_AMT: De Shell Eco-marathon gaat vandaag van start in Londen. Benieuwd hoe de 16 NL teams presteren. #SEM2016
Paul Janssen redacteur pauljanssen@vakmedianet.nl 088 - 5840 719
verbindt automotive professionals 26 augustus 2016 | AMT | 3
IN DIT N INHOUD
28 VAN TILBORG BREIDT UIT Het pand uitbreiden is niet mogelijk voor Peugeotdealer van Tilborg. Verbouwen wel. Mectec gaat samen met de autotechnici drie dagen aan de slag.
OP HET VAK 8 TROTS DION BOOMAARS “Mijn dag is goed als ik met elektrische schema’s, de multimeter en de scope aan de slag kan.”
Opels lichtgewicht De Opel GT Concept toont innovatieve mogelijkheden om gewicht te besparen. Wat kunnen we in nieuwe Opels verwachten? En blijft de lichtgewicht conceptcar slechts een studiemodel?
STAP VOOR STAP: DSG-OLIE VERVERSEN
WERKPLAATS
6
4 | AMT | 26 augustus 2016
OLIE & ADDITIEVEN BUDGET-OLIE ALS ALTERNATIEF?
ONDERNEMEN
35
THEMA
46
UMME ER 42
Opgelost op AMT Garageforum: A4 draait 1.400 tpm stationair
FORD 2.0 ECOBLUE VERVANGT 2.2 TDCI
Gezien op Facebook: Auto met ‘bij’geluiden
De nieuwe dieselmotor is stiller, zuiniger en krachtiger. Hoe kreeg Ford dat voor elkaar?
Vraag van de maand: Foutcode heeft ‘t fout? Diagnosetips uit de praktijk: C1 valt uit na kleppen stellen GMTO behandelt verwarde Polo Column Marcel Zuidgeest: Niets is wat het lijkt De werkplaats van: Motor Centrum Eibergen
60
Workshop toekomstige aandrijvingen bus en truck
78
‘AUTOBOETIEK’ NIET ALLEEN VOOR VROUWEN
‘De dames van Hurkmans’ is een garagebedrijf dat de vrouw op haar wenken bedient. Gat in de markt?
Back to basics: rekenen aan de lucht-brandstofverhouding Column Ronald Dingerdis: Judo als additief Trots op mijn bedrijf: Jan en Angelique Evers
NIEUWE WERKPLAATSBESTENDIGE TOUGHBOOKS
Beru’s (gloei)bougietechniek onder de loep Oog voor techniek: Hyundai Ioniq Test ‘t zelf: vastzittende bouten verwijderen met Reactor
TECHNIEK
72
PRODUCT
84
Unboxing: De Snap-on Solus Edge Zuinige auto’s zwaar op de proef gesteld in Shell Eco-marathon ATC agenda
9 10 14 15 16 19 20 22 32 36 39 68 74 86 89 90 95
26 augustus 2016 | AMT | 5
WERKPLAATS
STAP 1 Zorg dat de DSG-olie op temperatuur is. Dan is de olie dunner en neem je zwevende deeltjes in de olie mee als je hem aftapt.
STAP 2
STAP VOOR STAP DSG-olie verversen DOOR PAUL JANSSEN / FOTO’S AMT
Een DSG heeft regelmatig onderhoud nodig. Ververs je de olie niet op tijd, dan levert dat vroeg of laat problemen op. “In tegenstelling tot bij een automaat is olie verversen voldoende bij een DSG. Een automaat moet je flushen”, zegt transmissiespecialist Autrans, met vestigingen in Lunteren en Tilburg. In de werkplaats van Autrans laat John Provoost zien hoe je de DSG-olie ververst bij een VW Transporter 2.0 TDI (2012) met een DQ500-bak.
STAP 3
Verwijder de aftapplug onderaan de DSG-bak en vang de olie op. Je kunt de olie in de opvangbak laten lopen.
TIP! Laat de opvangbak onder de auto staan, verwijder de olieniveauplug en draai het oliefilterhuis bovenop de bak los. “De DQ500 heeft nog een tweede filter. Dat hoef je niet te vervangen. Sterker nog: dat kun je niet vervangen zonder de DSG-bak te demonteren”, zegt John.
EEN AUTOMAAT MOET JE FLUSHEN, EEN DSG VERVERSEN
Autrans adviseert om de olie eerst in een losse bak op te vangen: “Je kunt de olie dan beter bekijken. Zitten er metaaldeeltjes in? Welke kleur heeft de olie? Het mag niet pikzwart zijn. En hoe ruikt de olie? Ruikt deze verbrand, dan zijn de koppelingen waarschijnlijk aan vervanging toe.”
STAP 4
Wist je dat? • De eerste symptomen bij DSG-problemen zijn een slippende of trillende koppeling. • Via de VAG-COM kun je zien hoe ver de koppeling versleten is. • Sommige autotechnici zetten de DSG weer in basisafstelling na het verversen, maar dat is niet nodig. Maak het filterhuis schoon. Bij voorkeur in een onderdelenreiniger. 6 | AMT | 26 augustus 2016
WERKPLAATS STAP 5
Controleer de O-ring van het huis op beschadigingen. Vervang hem indien nodig. Plaats het nieuwe filter en draai het filterhuis vast.
STAP 6
Monteer de niveaupijp weer. Autrans waarschuwt: “Let op dat je hem niet te vast draait, het pijpje is van plastic.”
STAP 7
STAP 8
Start de motor. Vul vervolgens weer olie bij totdat deze weer via de niveaupijp naar buiten stroomt. “VW schrijft voor dat je de bak bij een bepaalde olietemperatuur moet vullen. Die kun je via VAG-COM bekijken. Wij vullen de versnellingsbakken altijd op garagetemperatuur (20° C). Dan gaat er iets meer in, maar dat levert geen problemen op”, adviseert Autrans.
STAP 9
Bij deze auto gaat er ongeveer 6,5 liter in. Monteer de vul- en aftapplug, controleer het oliefilter op lekkages en maak een proefrit. Controleer of de DSG goed werkt.
Sommige DSG-bakken vul je via de aftapplug, daarvoor zijn aparte vulslangen verkrijgbaar. Bij de DQ500 is dat niet nodig, die heeft een aparte vulopening schuin bovenop het differentieel. Vul de transmissie tot de olie via de niveaupijp naar buiten stroomt. Autrans gebruikt een elektrische pomp om de DSG te vullen.
?
Meer over DSG
Last van overmatige slijtage, een trillende of slippende koppeling? AMT dook in veelvoorkomende DSG-problemen. Kijk maar op www.amt.nl/8-2016.
26 augustus 2016 | AMT | 7
WERKPLAATS
‘WEES EEN SPONS EN NEEM ALLE NIEUWE INFORMATIE OP’
Trots op het vak Wie: DION BOOMAARS, 27 jaar Wat: Technisch Specialist en beste Nissanmonteur van Nederland Waar: Automobielbedrijf Leendert van den Born, Breda 1 Waarom koos je voor dit vak? Door mijn vader. Hij werkte ook bij Van den Born. Als klein jongetje mocht ik hem helpen. Dat vond ik prachtig.
4 Welke opleiding heb je gedaan? Ik ben begonnen met Autotechnicus niveau 2. Later heb ik 3 en 4 gedaan. Ik ben APK-keurmeester en ik volg dealertrainingen voor de nieuwe modellen en de Master Techniciantrainingen van Nissan.
2 Wat maakt je dag goed? Mijn dag is goed als ik lekker met elektrische schema’s, de multimeter en de scope aan de slag kan.
5 Wat zou je willen veranderen in de autobranche? De batterijtechniek. Een elektrisch voertuig als de Leaf vind ik prachtig, maar ik zou ‘m graag een grotere actieradius geven. En dat elektrische auto’s minder onderhoud vragen? Okee, je hoeft geen olie te verversen, maar ze bieden genoeg uitdagingen.
3 Wat is je favoriete automerk? Haha, Nissan natuurlijk. Zelf heb ik een Almera uit 2000. Simpel ding, maar het blijft eeuwig rijden.
6 Waar ben je het meest trots op? Ik heb de Nederlandse finale van de Nissan International Technical Contest gewonnen. Die bestond uit tien praktijkopdrachten van
8 | AMT | 26 augustus 2016
een half uur. Op 13, 14 en 15 september ga ik naar Parijs voor de Europese finale. 7 Wat is je droombaan? ‘Flying doctor’ zijn: lastige storingen oplossen voor verschillende Nissan-dealers of voor de vier vestigingen van Van den Born. Wie weet, als ik een paar keer in de Europese finale heb gestaan... 8 Als ik niet aan het werk ben, dan… Ben ik bij mijn gezin. Wij hebben twee jongens. De oudste is 10. Hij wil mij altijd helpen. Ik weet hoe leuk dat is. 9 Heb je een tip voor collega’s? Zorg dat je bijblijft. Sta open voor nieuwe techniek. En ben je op training, wees dan een spons en neem alle nieuwe informatie in je op.
WERKPLAATS
OPGELOST OP AMT GARAGEFORUM
AMT Garageforumlid Wilco07 heeft een Audi A4 2.0 TFSI uit 2005 met motorcode BWE in de werkplaats staan. De A4 loopt af en toe op 1.400 tpm stationair. Ook staan er diverse foutcodes in het geheugen. Wat is er mis? “Wanneer de foutcodes in het geheugen staan, rijdt de auto goed en ook gasgeven is geen probleem. De foutcodes die terugkomen zijn: P2187 systeem te arm bij stationair, geen signaal en P0507 toerental hoger dan verwacht, bovengrens bereikt. Drie maanden geleden heb ik het motorblok vervangen, de motor liep toen ook al te hoog stationair. Het blok had toen geen smering gehad, ik heb het mo-
torblok dus om een andere reden vervangen. Gasklep en inlaatspruitstukklep heb ik allebei ingeleerd en de carterventilatie bovenop het blok heb ik vervangen. Verder heb ik de inlaat gecontroleerd op lekkage met behulp van een rookmachine”, schrijft Wilco07.
Vraag je collega’s om raad op AMT Garageforum. En wellicht komt jouw kennis anderen van pas. Op www.amtgarageforum.nl wordt iedereen wijzer.
Afwijkend LMM-signaal? Topmonteur Hobbyman reageert: “Je zegt zelf dat de storing er al in zat bij het oude motorblok, wat heb je precies overgezet? Het kan misschien een slechte massa zijn. Heb je de brandstofdruk al gemeten onder het rijden?” En Topmonteur Pedroo: “Heb je de EVAP al getest? En meet je een afwijkend LMM-signaal?” En Arno29: “Zijn de injectoren niet vervuild? Heb je geen aanslag of vuil in de gasklep zitten? Anders deze reinigen en opnieuw in de basisafstelling zetten.”
AutodiagnoseKennemerland: “Ik heb een keer een Audi A4 in de werkplaats gehad die de vreemdste storingen had. Door de hitte hadden veel draden onderling sluiting gemaakt.” Wilco07 reageert hierop: “Alle oude onderdelen heb ik overgezet, behalve de carterventilatie. De gasklep heb ik al gereinigd. De brandstofdruk is denk ik goed, want de auto rijdt gewoon goed en heeft voldoende vermogen. De storing komt niet direct terug, hiervoor moet je een lange proefrit maken. De LMM geeft een waarde van 2,4 bij stationair toerental. Weet iemand wat de juiste waarde is? Verder zijn de slangen naar de EVAP dicht en ik hoor de klep tikken, dus dit lijkt in orde.”
Gasklep inleren
Met behulp van een rookmachine vindt Wilco07 uiteindelijk toch de oorzaak van het probleem. Onder het spruitstuk ziet hij rook vandaan komen.
Heb je een autotechnisch probleem waar je niet uitkomt?
“Is de kabelboom die langs het blok loopt richting de ECU niet vergaan van de hitte? Ik heb vorig jaar een A4 gehad die de vreemdste storingen had. Door de hitte hadden veel draden onderling sluiting gemaakt”, zegt AutodiagnoseKennemerland. Boschdirk heeft een bestand geüpload waar meer informatie staat over foutcode P2187. Topmonteur Matronix: “Je hebt de gasklep toch wel opnieuw ingeleerd na het reinigen? Wanneer de bedrading in
GARAGEFORUM
Audi A4 loopt soms te hoog stationair
orde is, zou ik toch denken aan een lekkage in het inlaattraject. Heb je dit al uitgesloten met behulp van een rookmachine?” Ook Topmonteur Foklop denkt dat dit het moet zijn: “Deze problemen moeten haast wel door valse lucht komen.” “Volgens ons is het geen lekke inlaat. Het stationair toerental verandert spontaan en bij een keer gasgeven zakt deze weer terug naar 800 tpm. Bij een lekke inlaat moet dit weer teruggaan naar 1.400 tpm”, zegt Wilco07. “Wanneer de motor stationair draait en ik de oliedop of peilstok verwijder, dan gaat de motor anders lopen, er is aardig wat onderdruk. Wanneer ik de slangen op het klepdeksel van de carterventilatie lostrek, dan is er geen onderdruk en ook geen overdruk.”
Luchtlekkage Topmonteur Matronix: “Ik zou dan toch weer bij de basis beginnen. Hou live data eens in de gaten, zoals de temperatuur, LMM-waarden en fueltrims. Heb je lekkage uitgesloten bij EGR, rembooster, carterventilatie en EVAP?” Wilco07 neemt de adviezen ter harte: “De auto rijdt weer, ik ben toch verder gegaan met de rookmachine. Nadat ik de rookmachine op de oliepeilstok heb gezet, kwam er rook onder het inlaatspruitstuk vandaan. Er bleek een klein scheurtje te zitten in de dikke, geribbelde carterventilatieslang onder het spruitstuk. Nadat ik deze had vervangen, was het probleem opgelost.” 26 augustus 2016 | AMT | 9
WERKPLAATS
GE ZIEN OP
FACEBOOK Vreemde storingen, fraaie klassiekers, autotechnici met hart voor hun werk en opvallende staaltjes huisvlijt van hun klanten. Er gebeurt veel in de Nederlandse en Belgische werkplaatsen, én dus op de AMT Facebookpagina. Kijk maar op deze pagina’s! Ben je zelf iets leuks, geks of bijzonders tegengekomen in de werkplaats? Deel het met ons via www.facebook.com/AMTautotechniek.
Gelukkig bestaat er de APK! Emre Terlemez: “Klant kwam voor een APK langs. De rem rechtsachter haalde de keuring niet.” Ynte Pouwels reageerde: “Dit zijn speciale schijven, je hebt nu geen ABS-ring meer nodig.”
Robbert Bevaart: “Een klant kwam langs met de vraag of ik de climate control weer aan de praat kon krijgen, en zo ja, hoeveel dat dan ging kosten...”
Een klant kwam bij Frank Mulder met de klacht dat de motor olie lekte. “Er zat nog maar 300 ml in het carter, in plaats van 2,8 liter.” Patrick de Rooij wist dat dit een optie was. “Deze auto is uitgerust met de optie actieve anti-roest techniek.” 1 0 | AMT | 26 augustus 2016
Wage Maker: “Klant wilde zelf zijn band plakken. Hij kreeg de band er maar niet af en dat terwijl hij alle schroeven al los had gedraaid!”
Hoe overleef je de zomer? Remco Gijsen: “Met een zelfgemaakte mobiele ventilator natuurlijk.”
WERKPLAATS
Facebookfoto van de maand!
Een Renault Twingo uit 2012 kwam bij Emiel Bekhuis voor zijn eerste APK. Patrick Fronik geeft als tip: “Kijk altijd onder het rubber bij een keuring, je staat er van te kijken hoe vaak het daar roest.”
ANWB’er Wilfred kwam deze Opel Zafira met als storing BIJgeluiden tegen. “Met behulp van een imker zijn de bijen verwijderd en dat zonder gestoken te worden!” Iedere maand kiest de AMT-redactie een leuke, grappige, opvallende of bijzondere foto als Facebook-foto van de maand. Sonic beloont de winnaar met een zaklamp in potloodformaat. Deze maand is de compacte Sonic zaklamp voor ANWB’er Wilfred. Zijn foto is de AMT Facebook-foto van augustus 2016. Wilfred gefeliciteerd!
Angelo Fekken: “Deze Seat Ibiza ST uit 2011 gaf een storing op de verlichting en de temperatuursensor gaf -7,5 graden aan. Een steenmarter was bezig geweest, de eigenaar had de bedrading ‘gemaakt’ met kroonsteentjes.” Chris Haagsma: “Als je de dimlichten inschakelt, gaat zeker de airco koelen?”
De motor van deze Opel Meriva 1.6 liep niet lekker. Dennis Poth: “Er waren vier verschillende bougies gemonteerd.” Richard van Beek zag dat er een Renaultbougie was gemonteerd: “Een Renault-bougie in een Opel werkt natuurlijk niet, die geeft Franse vonkjes.”
De distributieriem van deze Renault Mégane 1.6 16v zat er 13.000 kilometer te lang op. Mart Kerver: “Verkeerde zuinigheid!” Harm van Bussel reageerde: “Ach, de kleppen even in de bankschroef en monteren maar.”
VIND AMT LEUK!
www.facebook.com/AMTautotechniek
Excellente diagnoseapparatuur! www. diagnosexl.nl 0595 854444
26 augustus 2016 | AMT | 11