46e jaargang nr. 6/7 juni-juli 2012
Grootste keuze in broodbeleg? (zie pag. 2) www.oordt.com
Platform voor managers in gastvrijheidszorg
GZ
Zomern ummer vol van gastvrijh eid!
thema gastvrijheid
Nationaal Congres Gastvrijheidszorg Zorg wordt steeds gastvrijer Foodspecial kruiden & specerijen | Dag van de Voeding | Levensboeken De overstap van Meesterkok Frans Gerrits
Welk broodbeleg kiest u? Zorginstellingen bieden gemiddeld zeven varianten zoet broodbeleg aan.* Met recht, want voor velen vormt de zoet belegde boterham een klein, alledaags verwenmomentje. Met portieverpakt broodbeleg kunt u zorgeloos een gevarieerd aanbod serveren. Lang houdbaar, perfect gedoseerd en hygiĂŤnisch verpakt. Portiespecialist Van Oordt biedt twee complete assortimenten.
Van Oordt broodbeleg > Zeer uitgebreide keuze > Smaakmakende uitstraling > Aantrekkelijk geprijsd
Fair Trade Original broodbeleg > Bewuste keuze > Compleet fairtrade assortiment > Onderscheidend aanbod
www.oordt.com
* Onderzoek FSPeil
Inhoud 10 Dag van de Voeding 12 Levensboeken
12
16 De overstap van  eesterkok M Frans Gerrits
abonnement? www.gastvrijezorg.nl
Verder in dit nummer:
5 Van de redactie
6 Nieuws
8
Thema
Gastvrijheid Frank Rekers
GASTVRIJHEID
Recepten
21 Nationaal Congres
Gastvrijheidszorg
26 Zorg wordt steeds
34 40 Productinformatie
42 Agenda/Advertentie-index
gastvrijer
29 Compassion for care
21 29
36 Foodspecial
kruiden & specerijen
36 Gastvrije Zorg • JUNi-juli 2012 3
colofon Gastvrije Zorg is een uitgave van B + B Vakmedianet
Van de redactie Hoofdredacteur
Carolien Meijer carolienmeijer@vakmedianet.nl
Eindredacteur
Annet van den Berg
Medewerkers aan dit nummer
De zorg is steeds gastvrijer, leest u in het Nationaal Gastvrijheid Onderzoek, waarvan de resultaten bekendgemaakt zijn op het Nationaal Congres Gastvrijheidszorg. In vergelijking met het vorige onderzoek is het eten en drinken, de ambiance, de dienstverlening en het beleid bij de deelnemende zorginstellingen gestegen tot een – in een rapportcijfer uitgedrukt – mooie 7,7. Uit de foto’s in het
Dennis van Asselt, Aline de Bruin, Gwen Man, Frank Rekers, Betty Rombout, Ted Walker en Leendert van Wezel
congresverslag in dit nummer blijkt met hoeveel enthousiasme aan gastvrije zorg
Coverontwerp
flink steentje heeft bijgedragen door zorginstellingen aan het woord te laten die
Arjan Anderiesen
Art Direction & Vormgeving
wordt gewerkt. Het is niet onwaarschijnlijk dat het blad Gastvrije Zorg daaraan een laten zien hoe het ook kan in de zorg. Van mens tot mens, geen overdreven focus
Mr. Richardson
op procedures, wel veel aandacht en inlevingsvermogen. Die verhalen inspireren
Uitgever
de lezer vast om zelf ook aan de slag te gaan en aan de slag te blijven.
Ruud Bakker, ruudbakker@vakmedianet.nl
Ook Gastvrije Zorg haalt een mooi rapportcijfer, zo bleek uit een onlangs gehou-
Marketing
den onderzoek onder onze lezers. Dat is een prettige gedachte bij een afscheid.
Leendert van Wezel leendertvanwezel@vakmedianet.nl
Accountmanagers
Linda van Iwaarden lindavaniwaarden@vakmedianet.nl Peter Hagedoorn peterhagedoorn@vakmedianet.nl
Abonnementenadministratie & Traffic
Want dit is de laatste editie van Gastvrije Zorg onder mijn verantwoordelijkheid. Na ruim tien jaar hoofdredacteurschap, eerst voor GrootConsument en sinds mei 2008 voor Gastvrije Zorg, volgt een wisseling van de wacht. Al die jaren heb ik me met veel plezier verdiept in uw wereld. Ik dank iedereen voor het delen van de passie voor lekker en goed eten en drinken en al die andere
Jolanda van Selm traffic@vakmedianet.nl
zaken die de zorg tot gastvrije zorg maken. Ik wens mijn opvolger, Jasker Kamp,
Adres
veel succes. Met velen van u ben ik verbonden via LinkedIn. Maar we zien elkaar
B + B Vakmedianet Postbus 219, 1400 AE Bussum tel. 035-6940740 www.gastvrijezorg.nl redactie@vakmedianet.nl
Abonnementen
Gastvrije Zorg verschijnt tien keer per jaar. Abonnement: Nederland € 87,50, overige landen € 115,00, los nummer € 11,00. P rijzen exclusief BTW. Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij twee maanden voor vervaldatum schriftelijk is opgezegd.
in het echt ook vast nog wel. Want gastvrijheid is nooit klaar en ik ben nog lang niet uitgewerkt.
Carolien Meijer Hoofdredacteur carolienmeijer@vakmedianet.nl
Bankrelatie:
Van Lanschot Bankiers 22.63.05.716.
Druk
Van der Wiel & Rosmalen Drukkers, Arnhem
Doelgroep
Directie & hospitalitymanagers, hoofden voeding & koks, hoofden inkoop & facilitair management in zorginstellingen, verpleeghuizen en ziekenhuizen.
Copyright
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.
Disclaimer
Alle in Gastvrije Zorg opgenomen informatie is met de grootste zorgvuldigheid samengesteld. De juistheid en volledigheid kunnen echter niet worden gegarandeerd. B + B Vakmedianet en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden dan ook geen aansprakelijkheid voor schade die het directe of indirecte gevolg is van het gebruik van de opgenomen informatie.
B+B Vakmedianet is aangesloten bij Het Oplage Instituut (HOI) ISSN-nummer: 1876-617X
Alle informatie uit deze uitgave staat ook op
www.gastvrijezorg.nl Gastvrije Zorg • JUNI-JULI 2012 5
Gastvrije Zorg | berichten
Bewegingsprogramma voor rolstoelers Zorggroep ’s Heeren Loo, voor mensen met een verstandelijke beperking, heeft een houdings- en bewegingsprogramma ontwikkeld voor rolstoelgebonden cliënten. De organisatie heeft met behulp van diverse sponsoren negen bewegingstrainers aangeschaft. Daarmee kunnen cliën-
Padua wint Gastvrijheidszorg met Sterren voor de tweede keer Voor de tweede keer is het Tilburgse zorgcentrum Padua de winnaar geworden van de Gastvrijheidszorg Award in de categorie Verpleging & Verzorging. De prijs is uitgereikt tijdens het Nationaal Congres Gastvrijheidszorg 2012 in Ede. Ook werd toen bekend dat het Sint
ten actief fietsen of zorgt een motor ervoor dat ze fietsbewegingen maken. Volgens ’s Heeren Loo zijn de apparaten gemakkelijk te gebruiken in de eigen huiskamer of werkomgeving.
Franciscus Gasthuis in Rotterdam zich een jaar lang het meest gastvrije ziekenhuis van Nederland mag noemen. Emergis in Kloetinge heeft de eerste Gastvrijheidszorg Award in de categorie GGZ gewonnen. Vorig jaar stonden vertegenwoordigers van het centrum voor geestelijke gezondheidszorg in het Zeeuwse Kloetinge ook al op het podium om de Gastvrijheidsprijs GGZ, een aanmoedigingsprijs, in ontvangst te nemen. Winnaar van de eerste aanmoedigingsprijs Kleinschalige Woonvormen is Judith Leysterhof in Hardinxveld-Giessendam geworden. De Eten is Feest! Award van Unilever Food Solutions is eveneens uitgereikt op het congres. Deze ging naar Magnushof van Woonzorggroep Samen in Schagen.
Kijk op pagina 21 voor een verslag in beeld van het congres.
Strijkservice in De Veste Sinds kort kunnen particulieren elke woensdagmiddag in verzorgingshuis De Veste in Terneuzen hun wasgoed laten strijken. De strijkcentrale wordt gerund door medewerkers van de sociale werkvoorziening. Voor 15 euro wordt maximaal 8 kilo wasgoed gestreken.
Robot voor mensen met beginnende dementie Stichting Smart Homes in Eindhoven werkt aan een gezelschapsrobot voor mensen met geheugenbeperkingen. De robot moet mensen met beginnende dementie thuis structuur bieden en hen helpen actief te blijven. De zorgrobot fungeert als
Be social ontbijt samen met Zorgcentrum Talma Haven
coach en maatje en ondersteunt de
Circa zeventig cliënten van Zorgcentrum Talma Haven in Urk werden onlangs verrast met een
gesties, aanmoedigingen en her-
gezellig gezamenlijk ontbijtbuffet. Talma Haven wilde hiermee samen met de organisatie
inneringen op fysiek, mentaal en
van be social uiting geven aan hun gedachte achter be social. Vorige week vond het be
sociaal vlak. Hierbij gaat het om
gebruiker door middel van sug-
social evenement in Heerenveen plaats, een dag waarop de zorgmarkt werd geïnspireerd
het bieden van structuur zoals het
met ‘andere’ verhalen. Erwin Ems, Hoofd Voeding en verantwoordelijk voor de maaltijd en
tijdig eten, drinken, en innemen van
gastvrijheidconcepten bij Talma Haven: “Op deze wijze zetten wij onze bewoners in het zon-
medicijnen. De robot kan activitei-
netje en worden de sociale contacten weer opgehaald”. Be social en het evenement is een
ten voorstellen zoals een wandeling
initiatief van Zwanenberg Food Group, Arla Foods en Van Hoeckel.
of een spel. Ook kan het iemand
6
Gastvrije Zorg • juni-juli 2012
Gastvrije Zorg | berichten
bellen en gebruikers herinneren aan afspraken en taken. Smart Homes denkt dat de robot bijdraagt aan een gezonder en plezieriger leven voor zowel eindgebruiker als mantelzorger.
ZZG Zorggroep verlengt contract met Holland Food Service ZZG Zorggroep uit Nijmegen en Holland Food Service zijn een
Elkerliek ziekenhuis lanceert klantbeloften
contractverlenging van 2 jaar
Het Elkerliek ziekenhuis in Helmond heeft vijf klantbeloften gelanceerd. Hiermee wil het vijfsterrenzie-
overeengekomen. Holland Food
kenhuis benadrukken dat het zijn patiënten serieus neemt. Patiënten mogen het Elkerliek altijd aanspre-
Service levert al sinds 1943 aan
ken op de beloften dat ze op een respectvolle en vriendelijke wijze tegemoet worden getreden, serieus
ZZG Zorggroep. In het contract
worden genomen (‘uw mening telt in het Elkerliek’), op een begrijpelijke wijze worden geïnformeerd,
is speciale aandacht voor klein-
worden geïnformeerd wanneer de afspraak met meer dan vijftien minuten uitloopt en dat de privacy
schalig wonen en een boodschap-
wordt gewaarborgd.
penassortiment van herkenbare producten voor de doelgroep.
Serviceconcept Laurentius ziekenhuis Het Laurentius ziekenhuis in Roermond laat patiënten van zestig jaar en ouder thuis ophalen. Het gaat om patiënten die geen beroep kunnen doen op ziekenvervoer. Tachtig vrijwilligers hebben zich aangemeld om dit initiatief mogelijk te maken. Na ontvangst bij het nieuw ingerichte ontmoetingsplein in het ziekenhuis wordt de patiënt begeleid naar de afspraak bij de polikliniek. Uiteraard wordt iedereen na afloop weer thuis gebracht. Jack Thiadens, voorzitter Raad van Bestuur van het Laurentius: “Met deze nieuwe service willen wij stress bij onze patiënten verminderen, ze met zorg omringen en de toegankelijkheid van ons ziekenhuis verder verbeteren. We willen mensen op hun gemak stellen, want een onderzoek of behandeling is voor de meeste patiënten al spannend genoeg.”
Maaltijdservice Noord wordt Van Smaak Maaltijdservice Noord uit het Friese Menaldum heeft haar naam veranderd in Van Smaak en is verhuisd naar een nieuw pand in Drachten. Het bedrijf is in 1970 opgericht onder de naam Maaltijdservice Fryslân, veranderde in 2009 naar Maaltijdservice Noord en heet nu dus Van Smaak. Er zijn 140 mensen werkzaam. De maaltijdservice levert per dag vijfduizend koelverse en duizend diepvriesmaaltijden aan zowel particulieren als cliënten van zorginstellingen en thuiszorgorganisaties in Noord-Nederland en Overijssel. Om aan de toenemende vraag te kunnen voldoen kan Van Smaak met de huidige bouw doorgroeien naar 20.000 maaltijden per dag. Doordat de maaltijden dagelijks in de eigen keuken worden gemaakt, kunnen klanten persoonlijke wensen doorgeven met betrekking tot diëten, consistenties en overige eetgewoontes, kleine of grote porties, biologisch en/of vegetarisch. Naast de maaltijden heeft Van Smaak ook een boodschappenservice.
Gastvrije Zorg • juni-juli 2012 7
Gastvrije Zorg | gastvrijheid
Waarom? Waarom? Waarom zijn sommige organisaties succesvol in gastvrijheid en waarom sommige niet? En waarom is de ene zorgverlener gastvrijer dan de andere? Ik ervaar dat er vaak veel tijd en energie gestoken wordt in: wat gaan we doen en hoe gaan we dat doen? De wat-en-hoe-vraag speelt in op het rationele. Het risico is dat je werkzaamheden doet om de werkzaamheden en dat we voorbij gaan aan dat waar het echt om gaat. Veel gesprekken gaan vervolgens over wat men doet en hoe men het doet, vaak onnodige, overbodige discussies. Dit leidt al snel tot verschillende standpunten, tegenstellingen, overtuigingen, het krijgen van gelijk, verharding, frustratie, soms leidt dit zelfs tot conflicten en het gevolg is niet effectief en efficiënt werken. Niet echt gastvrij, lijkt me. We staan onvoldoende stil bij waarom we wat doen. De waarom-vraag blijft vaak onderbelicht en helaas constateer ik dat er te weinig organisaties en mensen werken vanuit het waarom. Daarmee bedoel ik: waarom doe je de dingen zoals je ze doet? Wat is je doel? Wat is je geloof? Wat is je zingeving? Waarom bestaat de organisatie? Als je die vragen stelt, komen we tot elkaar. Zeker als het gaat om gastvrijheid. In gastvrijheid zitten nu eenmaal menselijke waarden zoals aandacht, liefde, respect, erkenning, waardering, warmte en eerlijkheid, waarin we ons allemaal herkennen. Dit speelt in op gevoel en vertrouwen, het emotionele. Je raakt mensen als je de waarom-vraag kunt beantwoorden. Leiders en zorgverleners die de waarom-vraag als uitgangspunt benutten, zijn gelukkiger en gastvrijer. Diezelfde mensen maken organisaties. Organisaties met die mensen zijn succesvoller, hebben een grotere aantrekkingskracht, zijn invloedrijker, innovatiever en bovenal gastvrijer. Ze vormen een bron van inspiratie
8
Gastvrije Zorg • juni/juli 2012
voor hun medewerkers en creëren een grotere loyaliteit. Sta bij gastvrijheid stil bij de waarom-vraag. Want als je de zin ervan ziet, krijg je er zin in. Het brengt je terug tot de essentie waar het in de zorg om gaat. Auteur Simon Sinek heeft een boek geschreven over het waarom en hij betrekt dit in een bredere context dan alleen gastvrijheid. Een must voor elke leidinggevende. Frank Rekers frank.rekers@4human.nl
Frank Rekers is oprichter van 4Human Training & Coaching, expert op het gebied van leiderschap, energiemanagement en gastvrijheid.
Seminars & Congressen
Cases & bedrijfsinformatie
Kennisuitwisseling
Crossmediale concepten & magazines
Crossmediale inspiratiebronnen voor zorgprofessionals met verstand van zaken. www.loc.nl
Uitgave 18 | zomer 2012
46e jaargang nr. 6/7 juni-juli 2012
Grootste keuze in broodbeleG? (zie pag. 2) www.oordt.com
Platform voor managers in gastvrijheidszorg over platform
e zorg door waarde-voll
ticipatie cliĂŤntenpar
zorg Platform voor managers in ziekenhuizen en ouderenzorg
37e jaargang nr. 4 Juni 2012
Winnaars Gastvrijheidszorg Awards Energie besparen met slim onderhoud
Gastvrijheid thema
thema gastvrijheid
Nationaal Congres Gastvrijheidszorg Zorg wordt steeds gastvrijer
Feng Shui in Arnhems verpleeghuis
| heid in de zorg duurzaam ent teitsdocum nieuw kwali en in het | thuiskom e shuis | liefd verzorging in de ggz
Foodspecial kruiden & specerijen | Dag van de Voeding | Levensboeken De overstap van Meesterkok Frans Gerrits
www.vakmedianet.nl
W.Z O
NIE
RG
IN
UW
STE
LL
S?
IN
GE
N.N
instellingen
THEMA ICT & DOMOTICA
GZ
Zomern ummer vol gastvrivan jheid!
WW
L
Gastvrije Zorg | DAG VAN DE VOEDING
Paul Hoogmoed, Martin Egging en Bas van der Graaff (vlnr).
Vernieuwing door samenwerking [ door carolien meijer ]
In Landhuis de Oliphant in Rotterdam is onlangs voor het eerst de Dag van de Voeding gehouden. Initiatiefnemer is Kokskwartet. Deze vereniging wil koks en voedingsassistenten inspireren om het eten en drinken, de ambiance en de gastvrijheid in de zorg en catering naar een hoger plan te tillen. Het evenement, waarbij leveranciers samenwerken aan innovatie, trok ruim tweehonderd belangstellenden. De Dag van de Voeding wordt jaarlijks georganiseerd. De tuin van De Oliphant staat vol met
en voorzitter Bas van der Graaff van
dan normaal: leveranciers moes-
paviljoens met stands van leveranciers.
Het Kokskwartet. “We wilden onze
ten samenwerken, zich verrassend
Binnen zijn workshops. “Dit is een uit
leden, zowel koks als voedingsassi-
presenteren en ambacht, innovatie en
de hand gelopen vriendendag”, vertel-
stenten, een inspirerend evenement
inspiratie samenbrengen. We hebben
len penningmeester Paul Hoogmoed
aanbieden met een andere opzet
alle deelnemers op het hart gedrukt: dit
10
Gastvrije Zorg • juni/juli 2012
Gastvrije Zorg | DAG VAN DE VOEDING
is geen gangbare beurs maar een evenement. Die invalshoek sloeg enorm aan, in no time hadden we dertig sponsoren.” Het werd een heel georganiseer, want met al die bedrijven zijn brainstormsessies gehouden om ze te prikkelen tot samenwerking. Daarom is samen-
Door de nieuwe samenwerking versterken we elkaar
Voeding is veel ruimte vrijgemaakt voor het inspireren tot gastvrij gedrag. Dat houdt menukeuze voor de bewoner in, zorgvuldig samengestelde maaltijden van het seizoen die niet weken van tevoren moeten worden gekozen. En creatieve en inspirerende medewerkers die echt contact heb-
gewerkt met Martin Egging van Food
ben met de bewoners. Als het aan
Happiness, bureau voor trendwatching
de organisatoren van De Dag van de
binnen de culinaire wereld. Egging:
Voeding ligt, komen er in de zorgsec-
“Deze aanpak is vrij uniek. We troffen
tor meer managers die hun medewer-
bedrijven aan die bereid waren kritisch
kers aanmoedigen om het welzijn van
te kijken naar de mogelijkheden tot
de cliënten centraal te stellen. Egging:
samenwerking en innovatie.’’
“Protocollen zijn er in overvloed. Ze beperken de medewerkers in hun taak
Vernieuwing
en zorgen voor middelmatigheid. Lei-
Een van de vernieuwende samen-
dinggevenden moeten hun medewer-
werkingsvormen die op de Dag van
kers inspireren om zich minder druk te
de Voeding zijn gepresenteerd, is die
maken over regels en procedures.“
tussen Heinz Foodservice en IXL, leve-
Volgens Van der Graaff gaat regelge-
rancier van de Nutri-Pulse® e-Cooker.
ving heel goed samen met gastvrij
Dit apparaat dat met elektrische pulsen
gedrag. “Zorginstellingen die zeggen
werkt, gaart een gerecht in zeer korte
het te druk te hebben, verschuilen zich
tijd op een lage temperatuur. Het koks-
presentatie, voor verrassende com-
graag achter protocollen. Maar ergens
team van Heinz heeft er receptuur
binaties, voor goede oplossingen bij
een houdbaarheidssticker op plakken,
voor ontwikkeld. Door in de backoffice
ondervoeding.”
eten goed afdekken, dat zijn voor een
samen te werken worden producten
vakman of vakvrouw automatische handelingen. Dat is het werk niet.”
beschikbare apparatuur. Zo komen
Gemotiveerde medewerkers
smaak, geur en uiterlijk zo goed moge-
Van der Graaff vult aan: “Verbeteringen
Interactie
lijk tot hun recht.
aanbrengen zit ’m ook in gemotiveer-
“Het ambacht is de basis. Koks en
Innovatie is nodig, zeggen de organi-
de medewerkers die hun vak verstaan.
voedingsassistenten zijn vakmensen,
satoren, gezien de veranderende tijden.
We hebben daarom ook opleiders
kennen hun bewoners. Via ambacht en
“De maaltijdprijs is jarenlang uitge-
als BGP en het Albeda college uitge-
inspiratie moet het komen tot innova-
molken”, aldus Egging. “We hebben het
nodigd voor deze dag. Vooral voor
tie”, zegt Hoogmoed. Gelukkig zijn er
eind wel bereikt. We willen bedrijven
voedingsassistenten ontbreekt het aan
goede ontwikkelingen, zoals de Week
uitdagen om mee te denken over cre-
goede opleidingen. Een werkgroep
van de Smaak, waar honderden zorgin-
atieve oplossingen.” Hoogmoed noemt
van Kokskwartet inventariseert mo-
stellingen aan meedoen. En het project
het een terreur dat zorgmaaltijden
menteel wat nodig is. Vaak organise-
Gastvrijheidszorg met Sterren dat ook
steeds goedkoper moeten. “Leg er een
ren zorginstellingen zelf een opleiding
elk jaar groeit. Op de vraag wat de
paar euro bij en je serveert goed eten
op de werkvloer omdat er geen goed
toegevoegde waarde is van deze Dag
en drinken. Het is nodig om zorginstel-
landelijk aanbod is.” Ook voor koks die
van de Smaak antwoorden de organi-
lingen bewust te maken waar ze mee
in een frontofficekeuken werken, is
satoren dat het vooral de interactie is
bezig zijn, maar we moeten niet alleen
training nodig. “Gelukkig kiezen koks
tussen bedrijven en Kokskwartet-leden
stilstaan bij de negatieve verhalen over
tegenwoordig vaker voor de zorg maar
en tussen marktpartijen onderling. “Die
beperkte budgetten. Deze dag moet
goede koks zijn nog steeds moeilijk te
mix van leden en leveranciers moet
ook over bezieling gaan. Daarom
krijgen. Een training kan daar ook wat
een goede invulling geven van gastvrij-
vragen we aandacht voor het ambacht,
aan verbeteren.”
heid. Als er meer wordt samengewerkt,
voor de ambiance van een mooie
Op de menukaart van de Dag van de
versterken we elkaar.” gastvrijezorg.nl
zo goed mogelijk afgestemd op de
Gastvrije Zorg • juni/juli 2012 11
Gastvrije Zorg | Levensboeken in de zorg
Betere zorgverlening dankzij levensboeken [ door Gwen Man ]
Ouderen zitten vol wijsheid en kennis, maar vooral vol levenservaring. Ze vertellen dan ook graag hun levensverhaal. Binnen de zorg wordt steeds meer aandacht besteed aan de levensverhalen van bewoners. De verhalen worden gedocumenteerd in levensboeken. “Een levensboek is niet alleen een geschikt instrument om de dagelijkse zorg te verbeteren, het stimuleert ook de herinnering van de bewoner.�
12
Gastvrije Zorg • juni/juli 2012
Gastvrije Zorg | Levensboeken in de zorg
Een levensboek is een boek over het levensverhaal van een oudere. De vorm maakt niet uit: het verhaal kan lang of kort zijn en het kan wel of geen foto’s bevatten. Ieder leven is anders en zo is ook
Een levensboek helpt de zorg enorm om een bewoner goed te leren kennen
ieder levensboek een uniek stuk. Voor veel
die familieleden hebben verloren in con-
leen leuk en belangrijk voor de bewoners,
ouderen is hun eigen boek een tastbaar
centratiekampen en daar niet over praten
maar wij kunnen hen met behulp van
bewijs van hun leven. Ze hebben behoefte
in hun levensverhaal. Maar één zin wordt
hun levensverhaal ook beter helpen. Om
om aan het einde van hun leven een soort
er aan besteed, terwijl je aan de toon voelt
goede zorg te kunnen geven, moeten
balans op te maken. Wat heeft het leven
dat dit een uiterst wezenlijk deel van het
wij een bewoner goed leren kennen. Een
mij gebracht? Sommige ouderen vinden
verhaal is. Dat maakt diepe indruk.”
levensboek helpt ons hier enorm bij”, zegt
het ook een fijn idee dat verzorgenden
verzorgende Baukje Baron.
precies weten wie ze zijn. Anderen zijn
Vertrouwen
Bewoners zijn heel enthousiast over het
bang voor dementie. Als ze niet meer voor
Levensboeken zijn bijzonder omdat
project. “Ik vind het prachtig, alle herin-
zichzelf kunnen praten, spreekt het boek
ouderen hun verhalen en gedachtes
neringen komen zo weer naar je toe”,
straks voor hen.
aan iemand toevertrouwen. Ze willen
vertelt een bewoner van De Bolder. Zijn
hun verhaal graag aan iemand kwijt; of
levensboek is gemaakt door zijn kinderen
Mooie herinneringen
dat nou een verzorgende of een fami-
en kleinkinderen en staat vol foto’s en
Als directeur van Reliëf, een christelijke
lielid is. Zorginstellingen gebruiken het
tekst. De namen van zijn klasgenootjes op
vereniging voor zorgaanbieders, startte
levensboek steeds vaker bij het verlenen
de basisschool kan hij nog zonder moeite
Thijs Tromp een onderzoek naar het
van goede zorg en begeleiding. Zorgcen-
opnoemen. “Dit is enorm, alles is vastge-
effect van levensboeken in de ouderen-
trum De Bolder in Huizen werkt al een
legd. Ik kan al mijn nazaten bekijken.”
zorg. Hij vertelt: “Toen ik door mijn werk
tijdje met de levensboeken. “Bij intrek van
in aanraking kwam met ouderen, zag ik
een nieuwe bewoner vulden we altijd al
Privacy
dat er veel behoefte was aan het vertellen
levenslopen in. Levensboeken zijn echter
De effecten van levensboeken in de ou-
van levensverhalen. Uit de praktijk waren
veel uitgebreider. De boeken zijn niet al-
derenzorg zijn verschillend. Onderzoeker
verhalen bekend over de positieve effecten die herinneren en vertellen hebben op ouderen, maar er bestond nog geen bewijs voor. Daarom ben ik met mijn onderzoek begonnen.” Dat een levensboek iets unieks is, kan Tromp beamen. “Er worden veel invulboeken gebruikt om levensverhalen te documenteren. Dat is een makkelijke en snelle manier. Helaas zijn deze boeken vaak standaard opgezet, terwijl levensverhalen alles behalve standaard zijn. Een levensboek moet passen bij diegene van wie het verhaal is, zowel in de vormgeving als bij de foto’s en andere herinneringen.” Een levensboek bestaat niet alleen uit mooie herinneringen; ook ingrijpende gebeurtenissen passeren de revue. “Er zijn verhalen die mij erg hebben geraakt. Mooie verhalen over hoe mensen elkaar hebben ontmoet in de liefde, maar ook aangrijpende verhalen. Zo zijn er mensen
Thijs Tromp: elk levensboek is uniek.
Gastvrije Zorg • juni/juli 2012 13
Gastvrije Zorg | Levensboeken in de zorg
Methode Mijn leven in kaart De methode Mijn leven in kaart gaat over het in gesprek komen met ouderen over het levensverhaal. Aan de hand van kaarten en thema’s kunnen vrijwilligers, verzorgenden of familie vragen stellen. Dit gesprek kan leiden tot een levensboek maar ook tot een poster met foto’s, placemats en gedichten. De handleiding vertelt precies hoe de methode in zijn werk gaat en de vragen dienen vooral als opstapje. Het gesprek zelf wordt als het belangrijkste gezien en is bedoeld om het leven gestructureerd te bekijken.
Thijs Tromp: “Een eerste groep vindt het
“Het is goed om het boek zo nu en dan
begonnen met zorgverleners, eindigen
plezierig om een levensboek te maken,
door te nemen met de hoofdpersoon. De
met vrijwilligers. Dat is een groot succes”,
maar hun welbevinden neemt er niet
Bolder probeert iedere dag een moment
aldus Tromp.
door toe of af. Een tweede groep heeft
te zoeken om met een bewoner en een
Een levensboek kan ook dienen als een
er juist veel baat bij. Het zijn mensen die
boek te gaan zitten. We letten wel erg op
communicatiemiddel tussen de bewoner
onlangs of langere tijd geleden ingrij-
de privacy die een levensboek met zich
en zijn of haar familie. De Bolder stimu-
pende dingen hebben meegemaakt. Je
meebrengt. Wij mogen een boek lezen,
leert dan ook de familie van bewoners om
ziet dat het vertellen hen goed doet.” Over
maar het mag niet zomaar ergens rond-
een levensboek samen te stellen. Baukje
een derde, uiterst kleine groep is nog niet
slingeren”, aldus Baron.
Baron: “Het zou een optie kunnen zijn om
veel bekend. “We hebben de indruk dat
zelf met een bewoner te gaan zitten, maar
het een groep is die zulke erge dingen
Veel levenswijsheid
wij doen hier echt een beroep op de fami-
heeft meegemaakt dat het beter is om het
Dat levensboeken ouderen helpen, is een
lie. Dit doen wij omdat zij vader of moeder
verleden te laten rusten. Je moet geen
feit. De hoofdpersoon kan kiezen of hij
het beste kennen. Daarnaast beschikken
oude wonden openhalen.”
of zij zelf een levensboek maakt of dat de
ze over foto’s en vinden ze het vaak leuk
In de dagelijkse praktijk van zorginstellin-
taak bij een verzorgende of een familielid
om te doen.”
gen is het effect van de boeken duidelijk
wordt neergelegd. Volgens Thijs Tromp
Ouderen hebben veel levenswijsheid,
te merken. Volgens verzorgende Baukje
zijn zorgverleners misschien niet altijd
waardoor ze heel diep de betekenis van
Baron kan de onrust van een bewoner
geschikt om een levensboek te maken. “Ze
een gebeurtenis begrijpen en je erop
worden verholpen door een levensver-
hebben er te weinig tijd voor en niet alle
wijzen welke dingen echt belangrijk zijn
haal. “Doordat je de historie van iemand
ouderen vinden het prettig dat zorgmede-
in het leven. Tromp: “Ouderen zeggen mij
goed kent, kun je verhalen aanhalen
werkers alle details van hun leven kennen.
vaak dat liefde en vertrouwen het allerbe-
waardoor een bewoner rustig wordt.”
Aan vrijwilligers wordt sneller iets toever-
langrijkste in het leven zijn. Wat je bereikt
Levensboeken geven veel plezier in het
trouwd, waarschijnlijk omdat ouderen
in het leven is relatief. De mensen van wie
leven van ouderen, maar er moet wel
zeker weten dat ze die vrijwilliger daarna
je houdt en die om jou geven, die blijven.”
voorzichtig mee worden omgegaan.
niet meer zien. Je ziet dat projecten die zijn
www.gastvrijezorg.nl
14
Gastvrije Zorg • juni/juli 2012
ker k e L % 0 10 ur 100% Pu tuur a n
handige Deze producten zijn verkrijgbaar in beker van 250 ml. meeneemverpakking van 500 ml of drink
Gastvrije Zorg | MEESTERKOK
De overstap van Frans Gerrits [ door carolien meijer ]
Ruim een jaar geleden maakte meesterkok Frans Gerrits de overstap van het Catherina Ziekenhuis in Eindhoven naar Unilever Food Solutions. In het chef-team, dat verder bestaat uit Edwin van Gent en Pascal van Loon, helpt hij zorginstellingen en cateringbedrijven om een lekkere maaltijd neer te zetten. Hij kijkt terug op zijn eerste jaar “in een totaal andere wereld”. Vooral de diversiteit van het werk heeft hem verrast.
16
Gastvrije Zorg • juni-juli 2012
Gastvrije Zorg | MEESTERKOK
Waarom heb je de overstap gemaakt?
over ontkoppeld koken, over het aanpas-
zijn. Er zijn goede maaltijdcomponenten
sen van recepturen. De ene keer geef ik
te koop, maar die moeten wel met ver-
“Ik ben tien jaar hoofd catering geweest bij
adviezen over energieverrijkte snacks,
stand van zaken worden geregenereerd.
het Catherina Ziekenhuis. Zo’n ziekenhuis
dan weer organiseer ik een kerstinspiratie
Het is belangrijk om als je de keuken
is een bedrijf op zich. Uitdagend werk,
voor de locaties van een grote zorginstel-
sluit, een kleine satelietkeuken te houden
want naast honderden ziekenhuismaaltij-
ling. Ik geef vaak saus- en soepsessies;
om toch een frituurhapje aan te kun-
den kookten we veel voor derden, er waren
we vergelijken dan onze producten met
nen bieden. Daarnaast zijn er ook goede
culinaire diners, wedstrijden, kooklessen.
die van onze concurrenten. Vaak komen
initiatieven. Je ziet veel frontcooking, een
Maar bezuinigingen lagen op de loer. Het
we goed uit die vergelijking, maar als een
leuke ontwikkeling, waarbij de bewo-
ziekenhuis kreeg de ene interim-manager
product van de concurrent geschikter is
ners gezamenlijk de maaltijd kunnen
na de andere, wilde meer gaan inkopen
voor de instelling, zeg ik dat ook eerlijk. Je
gebruiken in de restaurants met het zicht
in plaats van zelf maken, er moesten koks
kunt niet de hele markt bedienen.
op de open keuken. Of zoals bij Resi-
weg. Ik vond het niet fijn om te vertrek-
Wij zijn een grote jongen op het gebied
dentie Moermont in Bergen op Zoom,
ken maar ik wilde ook niet wachten tot de
van sauzen op koude basis; veel klanten
de winnaar van de Eten is Feest! Award
goede naam die de keuken van het Catha-
zijn niet gewend om daarmee te wer-
2011. Ik was daar, compleet met koks en
rina ziekenhuis had, werd afgebroken. Op
ken. Je moet er je eigen draai aan geven.
bedienend personeel, om speciaal voor
je 55e kun je nog een switch maken.”
Samen komen we tot een oplossing.”
de medewerkers en vrijwilligers een menu te koken, als onderdeel van de prijs
Hoe ziet je werkweek er uit bij Unilever Food Solutions?
Waarmee inspireer je de koks?
die ze hebben gewonnen. Er wordt daar
“Elke chef heeft zijn eigen receptuur en
in de huiskamer gekookt met verse spul-
“Geen week is hetzelfde. Ik kom uit de
zijn eigen voorkeur voor bepaalde mer-
len, er is een winkeltje met biologische
horeca, heb in een sterrenrestaurant
ken. Dat is ook goed. Chefs lopen tegen
groenten.
gewerkt, mijn Meesterkok-titel behaald en
bezuinigingen aan maar ze zijn door-
Het beeld is dus heel divers. En dat maakt
ook in het ziekenhuis waren de culinaire
gaans heel inventief. Het eten moet goed
het minder somber. Voor mijzelf zie ik
mogelijkheden niet gering. Toch ben ik
zijn maar aandacht, daar draait het om.
nog veel mogelijkheden. Ik blijf vernieu-
verrast door de dynamiek en de diversiteit
Het hoeft niet altijd duur. Ik draag allerlei
wend werken. Elke dag leer ik weer bij.
van dit bedrijf. Er zijn zoveel producten,
suggesties aan om van een simpel recept
* Meer info over smaaksturing:
voor allerlei verschillende kanalen; daar sta
iets lekkers te maken: doe eens mosterd
www.centerforgastrology.com
je niet bij stil als je in de zorgsector werkt.
door de aardappelpuree, kijk eens of een
Het duurt even voordat je zo’n groot bedrijf
beetje dille een recept kan oppeppen.
als Unilever Food Solutions leert ken-
Ik geef veel demonstraties met behulp
nen. Ik proef en test bestaande, maar ook
van de UniKIT. Dat is een nieuw concept
nieuwe producten, geef presentaties in
van Unilever Foodsolutions. De UniKIT is
de demoruimte in Rotterdam, ga het hele
een map met allerlei informatie voor en
land door voor ondersteuning van zorg-
door koks. Brochures, receptenkaarten. Ik
centra, ziekenhuizen en cateringbedrijven,
laat dan zien hoe je een lekkere, gezonde
geef kookdemonstraties op beurzen en
maaltijd kunt maken, aangepast aan het
workshops bij relaties. Mijn agenda loopt
seizoen of aan een bepaald thema of een
elke week weer vol. Die afwisseling maakt
feestdag, met bijzondere aandacht voor
het zo leuk.”
smaaksturing*. Dat slaat enorm aan.”
Welke vragen leven er bij instellingskoks?
Hoe zie je de toekomst van de instellingskok?
“Hoe ze met de (nieuwe) producten
“Dat baart me zorgen. Ik zie dat er wordt
moeten omgaan. We proberen producten
bezuinigd op koks. Keukens gaan dicht.
te introduceren die nog beter aansluiten
Op de lange duur zullen er niet veel vak-
bij de behoeften van de klant. Vragen
mensen overblijven, terwijl ze zo nodig
Frans Gerrits Meesterkok Frans Gerrits (56) is begonnen in de horeca. Hij werkte onder meer jarenlang als chef-kok bij Hostellerie du Chateau in Heeze, waar zijn team een Michelinster kreeg. In 1986 behaalde hij de titel Meesterkok, vier jaar later werd hij chef-kok en hoofd catering in het Catherina Ziekenhuis in Eindhoven. Sinds vorig jaar maart werkt Gerrits bij Unilever Food Solutions. Hij schreef twee kookboeken: Cucina Catharina en Koken met Contrast.
Gastvrije Zorg • juni-juli 2012 17
De Assist medewerker is een vast aanspreekpunt op de verpleegafdeling.
‘Hago Zorg en Assist bieden gastvrij en efficiënt zorgconcept’ Ze serveren maaltijden, verschonen bedden en ondersteunen patiënten bij alle voorkomende facilitaire vragen. In het Reinier de Graaf Gasthuis in Delft wordt gastvrijheid dagelijks in praktijk gebracht door Assistmedewerkers op de afdelingen die gefaciliteerd worden door schoonmaakmedewerkers. Het ziekenhuis werkt hiervoor samen met Hago Zorg en Assist.
18
Gastvrije Zorg • juni/juli 2012
Bedrijfsprofiel
De samenwerking tussen Assist Zorg ondersteuning en het Reinier de Graaf Gasthuis begon in 2004 met een proef. “Het concept is in samenwerking met het ziekenhuis opgezet”, zegt Erik Vrijhoeven, business unit manager van Assist. “Wij hebben vervolgens geholpen om het ontwerp verder in te voeren binnen het ziekenhuis.”
Het concept maakt een 24/7 service mogelijk
leer-werktraject dat Hago Zorg hun biedt. Onze werknemers moeten een open houding hebben, vriendelijk zijn en met plezier naar hun werk gaan.”
Succesvol Ellen Kleyweg heeft twee jaar ervaring als Assistmedewerker in het Reinier de Graaf Gasthuis. Ze noemt de werkzaamheden
Het ziekenhuis was op zoek naar een ma-
Assist. Bovendien is de dienstverlening
heel afwisselend. “Het varieert van ont-
nier om patiënten zo goed mogelijk van
veel directer. Bij het Reinier de Graaf Gast-
bijtrondes tot het verzorgen van linnen-
dienst te zijn. Volgens Margot van Leijen,
huis worden op een afdeling, afhankelijk
goed en begeleiding bij het ontslag van
commercieel directeur van Hago Zorg,
van het moment op de dag, verschillende
een patiënt. Je hebt veel leuk, persoonlijk
begint dienstverlening al bij de schoon-
vaste Assistmedewerkers ingezet. Ze zijn
contact met de patiënten. Op de afdeling
maak. “Natuurlijk is kwalitatief goede
direct herkenbaar aan hun onderschei-
Gynaecologie werd een patiënte om half
schoonmaak de basis, maar ook gast-
dende kleding. Patiënten hebben van half
acht ’s avonds opgenomen. Om acht uur
vrijheid draagt in grote mate bij aan de
acht ’s ochtends tot half negen ’s avonds
kreeg zij zelfs nog een warme maaltijd.
beleving van de patiënt. Schoonmakers
een vast aanspreekpunt.
Daar was ze heel blij mee. Ik vind het
staan vaak in direct contact met patiënten
Ifie van Maanen, teamleider van Assist:
fijn om zulke dingen voor een patiënt
en bezoekers en hebben daarin dus een
“De medewerkers zijn zeker 80 procent
te kunnen regelen”, aldus Kleyweg. De
wezenlijke rol.”
van hun diensttijd in het directe zicht van
Assistmedewerkers vormen bovendien
Daar waar Hago Zorg (medische)
de patiënt. Als een patiënt iets te drinken
ook een schakel tussen verpleging en
schoonmaakdienstverlening en aanvul-
wenst, verzorgt de Assistmedewerker dit
de patiënt. Als de Assistmedewerker iets
lende services levert, biedt Assist een
direct. Dat geeft een rustig gevoel.” Het
signaleert, geeft hij dat meteen door aan
zorgondersteuningsconcept. Het aange-
ziekenhuis heeft er bewust voor gekozen
de verpleging.
boden concept van Assist is heel geschikt
om deze medewerkers geen medische
De patiënten van het Reinier de Graaf
voor verpleegafdelingen. “Door duidelijk
taken te laten verrichten, ook al is dat
Gasthuis zijn heel tevreden met het con-
onderscheid te maken tussen verpleeg-
binnen de dienstverlening van Assist wel
cept. “Ze geven gemiddeld een 8,3 voor
kundige taken en servicewerkzaamheden
mogelijk.
de dienstverlening rondom het bed. Dat bevestigt dat het concept uitermate suc-
biedt iedereen de juiste ondersteuning en geef je invulling aan gastvrijheid, één van
Interactie
cesvol is”, zegt manager facilitair bedrijf
de beleidsspeerpunten van het zieken-
De animo voor het beroep is groot. “We
Van der Ent Braat. Volgens hem is het
huis. Patiënten weten waar ze aan toe zijn
ontvangen veel open sollicitaties. Het
inzetten van Assistmedewerkers niet al-
en dit geeft rust in het ziekenhuis”, aldus
beroep biedt bijvoorbeeld een ideale kans
leen goed voor de dienstverlening, maar
Robbert Jan van der Ent Braat, manager
voor mensen die graag in een ziekenhuis
biedt het ook financiële voordelen.
facilitair bedrijf van het ziekenhuis.
willen werken, maar nooit een specifieke
Erik Vrijhoeven, business unit manager
opleiding hebben gevolgd”, vervolgt Van
van Assist Zorgondersteuning, noemt
Efficiënt
Maanen. “Alle nieuwe medewerkers
het opmerkelijk dat veel ziekenhuizen
De Assistmedewerkers voeren alle taken
krijgen een basistraining in onder andere
ondanks de financiële druk nog vast-
rondom het bed uit die niet specifiek ver-
gastvrijheid, communicatie, diëtiek en
houden aan het oude zorgmodel. “Het is
pleegkundig zijn. Dit biedt vele voordelen.
hygiëne. Vervolgens lopen ze een aantal
niet meer van deze tijd en onvoldoende
“De verpleegkundigen wordt facilitair
weken mee met een vaste medewerker.”
op de zorgvraag afgestemd. Het concept
werk uit handen genomen, waardoor ze
Van Leijen vult aan: “Hetzelfde geldt voor
van Assist Zorgondersteuning kan een
zich meer kunnen richten op zorggerela-
medewerkers van Hago Zorg. Naast
24/7 service en dienstverlening bieden.
teerde taken. Het concept is efficiënter en
technische schoonmaakkennis maakt
Gastvrije en gemotiveerde medewerkers
biedt een antwoord op het tekort aan ver-
ook interactie met patiënten en afde-
zijn belangrijk, uiteindelijk maken ook
pleegkundigen”, zegt Erik Vrijhoeven van
lingsmanagers onderdeel uit van het
hier de mensen het verschil.”
Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Hago Zorg en Assist
Gastvrije Zorg • juni/juli 2012 19
Gastvrije Zorg | ZUIVEL
Zuivel UMC Utrecht volledig biologisch Het UMC Utrecht is als één van de eerste UMC’s overgestapt op biologische zuivel. De overgang is onderdeel van het manifest maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO), dat het UMCU in 2011 ondertekende. De mijlpaal werd feestelijk gevierd. Volgens MVO Nederland lopen Nederlandse ziekenhuizen niet voorop als het gaat om duurzaamheid. Het UMC Utrecht wil graag het goede voorbeeld geven en heeft daarom in 2011 het manifest van MVO Nederland ondertekend en zijn duurzaamheidsbeleid voorlopig onderverdeeld in vier kerngroepen: inkoop, bouw, energie en voeding. Deze maand heeft het cluster Voeding, onderdeel van het facilitair bedrijf, een grote stap richting duurzaamheid gezet door al het personeel en de patiënten uitsluitend biologische zuivel aan te bieden. Herman Bol, lid van de raad van bestuur van het UMC Utrecht, nam bij de hoofdingang het eerste glas biologische melk in ontvangst uit handen van Annemiek Nass, één van de biologische boeren van FrieslandCampina. Ook kregen alle patiënten een extra verstrekking biologische zuivel in de vorm van Campina Boerenland Drinkyoghurt. Voor Jan de Bruin, clustermanager Voeding van het UMC Utrecht, was de overgang naar biologische zuivel een logische stap. “Het zijn herkenbare producten en er is redelijk veel aanbod. Zuivel wordt door het hele ziekenhuis gebruikt, dus het vormt een mooi uithangbord voor ons duurzaamheidsbeleid. Natuurlijk is de prijs ook belangrijk. Ik heb een
goede deal kunnen sluiten, maar we nemen dan ook 260.000 liter zuivel per jaar af.” De overgang naar biologische zuivel was relatief eenvoudig voor De Bruin. “We hoefden niet veel mensen te overtuigen, want duurzaamheid is een maatschappelijke trend. We hebben goede afspraken gemaakt met onze leverancier en grossier en we hebben uiteindelijk voor FrieslandCampina gekozen omdat zij het dichtst bij onze wensen kwamen: een Nederlands product, goede ondersteuning bij de introductie en leveringszekerheid. De samenwerking verloopt uitstekend.”
In de wei De biologische zuivelproducten in het UMC Utrecht – melk, karnemelk, drinkyoghurt en vla – zijn van Campina Boerenland, een merk van FrieslandCampina. Deze producten zijn afkomstig van Nederlandse koeien die van het voorjaar tot het najaar tenminste 120 dagen per jaar, 6 uur per dag in de wei lopen. De koeien krijgen een biologisch menu van onder andere grassen, klavers en kruiden. Hormonen en preventieve medicatie zijn niet toegestaan en tijdens het verwerkingsproces worden geen chemische geur- , kleur- en smaakstoffen toegevoegd. Het UMCU gaat de komende tijd regelmatig haar patiënten naar hun mening vragen over de biologische zuivel. Het personeel is in ieder geval al enthousiast. Jan de Bruin zeker. “Biologisch smaakt voller. Ik ben op het platteland in de omgeving tussen de boerenbedrijven opgegroeid. Wij haalden onze melk bij de boer die het zo uit de melkbus in de fles deed. Heerlijk romig. Die smaak van vroeger proef ik nu terug en dat is ontzettend leuk.”
Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met FrieslandCampina Dagvers
En de winnaar is
De winnaars van de Gastvrijheidszorg Awards 2012 zijn ontzettend blij met hun prijs. Hun reacties. [ Door Dennis van Asselt en Aline de Bruin Foto’s Ted Walker ]
Gastvrije Zorg | gastvrijheidszorg met sterren
Emergis in Kloetinge mag zich voor het tweede achtereenvolgende jaar de meest gastvrije GGZ-instelling noemen. De dag van facilitair manager Camille Verhagen en groepshoofd facilitaire dienst Miranda Courtin kan niet meer stuk na het winnen van de prijs. Rivas-locatie Judith Leysterhof in Hardinxveld-Giessendam is de winnaar van de eerste Gastvrijheidsprijs Kleinschalige Woonvormen. Teamleider Piety Nijhoff is blij verrast.
Vinden jullie het terecht dat Emergis heeft gewonnen? “Voor wat betreft onze medewerkers wel. Die hebben er dit jaar heel hard aan getrokken om het voor de cliënten weer een stuk beter te doen. Dat is waar we iedere keer naar streven en waar we
Wat vindt u ervan dat u gewonnen heeft?
deze prijs ook voor gebruiken. We zijn heel cliëntgericht bezig. Op
“Ik vind het fantastisch, het ontroert me echt. Vooral omdat de
elke afdeling worden verschillende menu’s gekookt. De cliënten
medewerkers zich zo ingezet hebben en alles samen doen
hebben ook inspraak en koken mee.”
met de bewoners binnen het kleinschalig wonen.”
Wat was uw eerste reactie?
Hoe voelt het om twee jaar achter elkaar te winnen?
“Onze instelling was natuurlijk genomineerd, maar je verwacht
“Fantastisch. Winnen is leuk, zeggen we altijd. Het mooie van
nooit dat je ook daadwerkelijk wint.”
deze prijs is dat het voor een groot deel de waardering van de cliënten weergeeft. Onze cliënten die hier aanwezig zijn, zijn
Waarom hebben jullie gewonnen?
ontzettend trots. Onze dag kan niet meer stuk met zo’n prijs.”
“Onze medewerkers doen er echt alles aan om in te springen op wat de bewoners willen en wensen. Ze trekken echt samen
Wat is jullie geheim?
met de bewoners op en dat is zo mooi om te zien.”
“Wij gaan morgen weer verder; voeten op de grond en door. Verder met het nog weer beter doen, omdat onze cliënten dat
Zijn er nog toekomstplannen?
nodig hebben.”
“We zijn een voorbeeldhuis voor onze organisatie en ook voor vele andere organisaties. Dat is iets wat we willen voortzetten.
Hoe gaan jullie dit vieren?
Verder willen we ons graag verder verdiepen in de juiste vorm
“Dit gaat de hele organisatie meemaken hoor! De prijs komt bij de
van zorg voor onze psychogeriatrische doelgroep.”
hoofdentree te staan, in het zicht.”
22
Gastvrije Zorg • juni-juli mei 2012 2012
Gastvrije Zorg | gastvrijheidszorg met sterren
Het Sint Franciscus Gasthuis in Rotterdam heeft, na drie achtereenvolgende jaren in de top 10 geëindigd te zijn, de Gastvrijheidszorg Award 2012 in de categorie Ziekenhuizen gewonnen. Manager Wim van Schie van het facilitair bedrijf en voorzitter Georgine Zwinkels van de cliëntenraad: “Dit is echt een enorme stap voorwaarts!”
Zorgcentrum Padua in Tilburg heeft in de categorie Verpleging & Verzorging voor de tweede keer de Gastvrijheidszorg Award gewonnen. Directeur Kees Theeuwes is uitzinnig blij met de prijs. “Het voelt een beetje als de Oscars voor ons.” Waarom hebben jullie gewonnen? “Wij hebben geen regeltjes of we gaan langs de regels heen. We zoeken altijd de grens van het mogelijke. Waar anderen in de gezondheidszorg vragen wat het kost, willen wij weten wat
Wat is jullie eerste reactie op het winnen van deze prijs?
het oplevert voor de bewoners.”
“We zijn heel blij en trots met z’n allen. We hebben dit met alle
Wat moet je doen om het meest gastvrije zorgcentrum te worden?
1500 medewerkers gedaan!”
“Je moet mensen overtuigen en ze bewustmaken. Niet alleen
Hadden jullie het verwacht?
de medewerkers en vrijwilligers, maar ook onze bewoners.
“We wisten van te voren niet zo goed wat we moesten ver-
Ze zijn niet bij ons opgenomen, ze wonen bij ons. Probeer te
wachten. Stiekem hoopten we wel op een plaats in de top 3.
handelen vanuit deze vraag: wat zou je willen voor jezelf of je
Maar toen nummer 3 en nummer 2 genoemd werden en wij
ouders?”
daar niet bij zaten, dachten we wel even: oei. Gelukkig kwam in het jurycommentaar onze slogan gastvrij, dat zijn wij voorbij
Dus de bewoners moeten anders gaan denken?
en toen wisten we dat de eerste prijs voor ons was.”
“En hun familie ook. Het gebeurt wel eens dat mensen bij ons komen wonen en de kinderen vol trots zeggen dat ze het hondje
Vorig jaar nog nummer 5, nu nummer 1 mét vijf sterren.
van pa, dat hij al elf jaar had, hebben laten inslapen. Ze zijn dan
“Dit is echt een enorme stap voorwaarts. Het voelt bijna als een
delt ons met een probleem op, want die bewoner is iets dierbaars
soort last; we moeten dit het komende jaar gaan waarmaken.
ontnomen en de stap om bij ons te komen is al zo moeilijk.”
heel blij dat ze ons van een probleem hebben verlost. Nee, je za-
Maar dat gaat zeker lukken!”
Hoe levert dit congres een bijdrage? Wat zijn jullie plannen voor de toekomst?
“Voor onze organisatie is het een bevestiging dat waar we mee
“Volgend jaar mogen we natuurlijk niet meedoen, dan zit-
bezig zijn, heel belangrijk is. Je kunt met deze prijs mede-
ten we in de jury. Maar het jaar daarna zijn we absoluut weer
werkers en andere instellingen prikkelen om het nog beter te
deelnemer.”
doen. Want als je denkt dat je er bent, ben je er geweest. ”
Gastvrije Zorg • juni-juli 2012 23
Gastvrije Zorg | gastvrijheidszorg met sterren
De zaal in beweging: hoofd, schouders, knie en teen.
Tweede Kamerlid Pia Dijkstra van D66 mag de eerste Ster-
Sneldichteres
rengids Gastvrijheidszorg in
ÂDomique Engers
ontvangst nemen.
neemt de dag door.
Nationaal Congres Gastvrijheidszorg 2012 Theo van den Oever zorgt voor een muzikaal intermezzo.
24
Gastvrije Zorg • juni-juli 2012
Kijk voor meer informatie over het congres en de sprekers op
www.gastvrijezorg.nl
Gastvrije Zorg | gastvrijheidszorg met sterren
Uitslagen Verpleging & Verzorging Presentatie van het Nationaal Gastvrijheid Onderzoek (zie pagina 26).
1 Padua (De Wever), Tilburg 2 De Miente (ZuidOostZorg), Gorredijk 3 Ielânen (Zorggroep Plantein), Sneek 4 De Wiken (ZuidOostZorg), Drachten 5 Waerthove (Rivas Zorggroep), Sliedrecht 6 Bloemhof (Zorggroep Groningen), Ten Boer 7 Brugchelencamp (De Friese Wouden), De Westereen 8 De Hofwijck (Palet), Leeuwarden 9 Malderburch, Malden 10 Sinselhof (De Zorggroep), Venlo
Ziekenhuizen
De winnaars van de Eten is Feest! Award: zorgcentrum Magnushof in Schagen.
1 Sint Franciscus Gasthuis, Rotterdam 2 Elkerliek ziekenhuis, Helmond 3 Ziekenhuis Rivierenland, Tiel 4 Maasziekenhuis Pantein, Boxmeer 5 Ziekenhuis St Jansdal, Harderwijk 6 Amphia Ziekenhuis locatie Langendijk, Breda 7 Slingeland Ziekenhuis, Doetinchem 8 Westfriesgasthuis, Hoorn 9 Wilhelmina Ziekenhuis Assen, Assen 10 Albert Schweitzer ziekenhuis locatie Dordwijk, Dordrecht
GGZ 1 Emergis, Kloetinge 2 Landgoed De Grote Beek (GGzE), Eindhoven 3 Dimence locatie Brinkgreven, Deventer 4 De Wieken (GGNet), Groenlo 5 De Linde (GGNet), Apeldoorn
Kleinschalig Wonen Juryvoorzitter Jenneke van Veen maakt bekend wie de winnaars zijn.
1 Judith Leysterhof (Rivas Zorggroep), Hardinxveld-Giessendam 2 Voltawerk (ZuidOostZorg), Gorredijk 3 Het Gasthuis (Rivas Zorggroep), Gorinchem 4 Ielânen (Zorggroep Plantein), Sneek 5 De Geinsche Hof (Zorgspectrum), Nieuwegein
Gastvrije Zorg • juni-juli 2012 25
Bij ruim 80 procent van de instellingen is de ambiance goed geregeld
Zorg is steeds gastvrijer [ door leendert van wezel ]
26 Gastvrije Zorg • juni-juli 2012
Gastvrije Zorg | Nationaal Gastvrijheid Onderzoek
huizen en zorgcentra scoren hoog. In de geestelijke gezondheidszorg is nog veel te winnen. Van alle gemeten zorginstellingen scoort 75 procent ruim voldoende op alle gemeten items. Bij een kwart scoort gastvrijheid lager en daarvan is bij 9 procent de gastvrije zorg onvoldoende goed geregeld en ingevoerd. Het beleid rond het leveren van goede gastvrijheid is vooral bij de top tienen goed ontwikkeld. De GGZ-instellingen blijven enigszins achter. In de langdurige zorg is het beleid bij 93 procent op De zorgsector is steeds gastvrijer. Dit
225 deelnemers uitvoerig onderzoek
papier gezet. In 70 procent van de on-
komt naar voren uit het Nationaal Gast-
gedaan. Rond de twintig zorgcentra zijn
derzochte ziekenhuizen en instellingen
vrijheid Onderzoek 2012 waarvan de re-
bezocht door een mystery guest. De
is de cliëntenraad betrokken geweest bij
sultaten bekendgemaakt zijn tijdens het
overallscore voor gastvrijheidszorg in
de totstandkoming hiervan.
Nationaal Congres Gastvrijheidszorg.
Nederland is 77 procent. Dat betekent
In de communicatie met de cliëntenra-
Het grootste onderzoek over gastvrij-
dat zorginstellingen 77 procent van het
den is veel te winnen als het gaat om het
heid in Nederlandse zorginstellingen
maximaal aantal te behalen punten
creëren van draagvlak voor het gevoerde
vormt de basis van Gastvrijheidszorg
hebben behaald. In schoolcijfers uit-
beleid. Het management denkt hier po-
met Sterren 2012. In totaal zijn ruim 650
gedrukt betekent dit dat de deelnemers
sitiever over dan de cliëntenraden. Ook
items op het gebied van gastvrije zorg
aan Gastvrijheidszorg met Sterren een
in de kortdurende zorg is er een verschil
geïnventariseerd en zichtbaar gemaakt.
stevige 7,5 scoren op gastvrijheidsge-
in beleving van het management versus
De meningen van het management, de
bied. In vergelijking met vorig jaar stijgt
de cliëntenraad over hun inbreng. Het
cliëntenraad alsmede de bevindingen
de aandacht voor gastvrijheidszorg met
in de praktijk brengen van gastvrije zorg
van de auditeurs zijn in kaart gebracht.
5 punten. De zorgsector in ons land is
is bij 75 procent van de zorginstellingen
In totaal hebben circa 65 auditeurs bij
behoorlijk klantgericht. Vooral zieken-
goed geregeld. Vooral bij de langdurige zorg worden zeer veel activiteiten voor de cliënten georganiseerd. De waardering voor het eten en drinken is bij ruim 70 procent van de zorginstellingen hoog. Bij 30 procent van de deelnemers aan Gastvrijheidszorg met Sterren is het beleid voor eten en drinken voor verbetering vatbaar. Vooral in de langdurige zorg geeft bijna tweederde van het management aan dat de kwaliteit van het eten en drinken in het afgelopen jaar is verbeterd. De keuzemogelijkheden voor de cliënten worden steeds groter. In driekwart van de zorginstellingen hebben de cliënten invloed op het menu. Vooral bij de top 10 van zorginstellingen hebben bewoners veel inspraak in het bereiden en het opdienen van de maaltijden. Gastvrijezorg.nl
Gastvrije Zorg • juni-juli 2012 27
Wij danken al onze 足partners Gastvrijheidszorg met Sterren wordt mede mogelijk gemaakt door:
Gastvrije Zorg | Compassion for Care
Genezen doe je niet alleen met een medicijn of operatie “Wij geloven dat compassie het vermogen heeft om de huidige disbalans in de gezondheidszorg tussen efficiency en menselijkheid, tussen controle en vertrouwen te herstellen. Compassie tonen aan patiënten en hun familie is onmisbaar voor een helende ervaring”, een deel uit het Charter van Compassie for Care. Een document dat iedereen wil inspireren compassie weer het leidende principe in de zorgverlening te maken. Wat houdt Compassion for Care in? [ Door Betty Rombout ] Een van de oprichtsters van Com-
grote denkers en doeners een podium
in het werk willen. Maar omdat het sy-
passion for Care is Anne Spanjaart,
geven hun visie/ideeën uit te leggen)
steem niet zo in elkaar zit, laten ze het
vierdejaars student Geneeskunde aan
opkwam, vroegen we ons af waarom
varen. Dat kon toch niet! Daar wilden
de Vrije Universiteit van Amsterdam.
er nooit een arts op TED sprak. Dit
we iets aan doen”, vervolgt Spanjaart.
“Het begon bij de IFSMA, International
terwijl zeker een arts een brede maat-
Na bijeenkomsten ‘op de bank’, het le-
Federation of Medical Students As-
schappelijke verantwoordelijkheid
zen van literatuur en een ontmoeting
sociations, waar ik lid van ben. In deze
heeft. Vanuit hier zijn we gaan kijken
met Karen Armstrong – Brits auteur en
vereniging zitten bevlogen studenten
naar onze rolmodellen in de zorg en
expert op het terrein van religie, win-
die internationaal allerlei projecten
wat we willen uitstalen.” Het antwoord
nares van de TED-prijs in 2009 – ging
opzetten om global health te bevor-
blijkt eenvoudig: compassie!
het snel.
deren”, vertelt ze. “Toen een paar jaar
“In gesprekken met studenten en
Spanjaart: “Armstrong heeft het
geleden TED (Technology, Entertain-
hoogleraren kwamen we er achter dat
Charter for Compassion geschreven
ment, Design – bijeenkomsten die
de meesten innovatie en compassie
in 2010. Wij, studenten, lanceerden in
Gastvrije Zorg • juni-juli 2012 29
Gastvrije Zorg | Compassion for Care
Uroloog Michael van Balken: ook al was de dag lang, maak toch een extra rondje.
april 2011 Compassion for Care. Onze hoop? Dat alle hulpverleners zeggen: wij geloven in compassie, de menselijke maat als verbeterkracht in de zorg om tegenwicht te geven op de nadruk die nu op efficiency en kosten ligt. Het gaat erom dat we niet alleen de vakinhoudelijke kennis toepassen en zorg verlenen op basis van wat we geleerd hebben. Ook moeten we ons inleven in de patiënt, zodanig dat hij snel her-
Zeven redenen om compassie bij het personeel te cultiveren 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Verhoogt patiënttevredenheidsscore Verhoogt motivatie van personeel en behoudt ze Reduceert het risico op klachten, tuchtrechten strafzaken Verbetert patiëntveiligheid Gebruikt minder ziektekosten Bespaart op tijd van medewerkers Betere medische uitkomsten
stelt en zich prettig voelt. Natuurlijk is het belangrijk dat we alles afweten van het ziektebeeld van de patiënt. Dat we
het vak en je inleven in de patiënt, dan
literatuur lezen en alle technieken en
moet je creatief zijn. Zegt een patiënt
medicatie kennen. De patiënt heeft die
tegen je dat hij naar Nieuw-Zeeland
kennis niet. Maar hij komt naar ons toe
op vakantie gaat, maak daar dan een
als mens. Hij heeft pijn in zijn buik, kan
aantekening van in het dossier. Op
niet werken. Belangrijk is dat we de
een volgend spreekuur vraag je dan
patiënt niet alleen medisch bekijken,
even naar zijn vakantie. Echt luisteren
maar hem ook in zijn context plaat-
is belangrijk. En doorvragen. Vaak is
sen. Heeft u goede zorg thuis? Werkt u
er een vraag achter de vraag. En breng
vrouw ook?”
zelfdiscipline op om, ook al ben je moe en was de dag lang, een extra
Kleine dingen
rondje te maken. Het gaat vaak om de
Natuurlijk willen we weten hoe Com-
kleine dingen. Nog een voorbeeld? Ik
passion for Care concreet vormgege-
verbaasde mij laatst over het gemak
ven wordt. We spreken met uroloog
waarmee een onderzoeksruimte werd
Michael van Balken, werkzaam in het
binnengelopen door verplegend per-
Rijnstate ziekenhuis in Arnhem en
soneel die even iets aan de arts wilden
aanhanger van Compassion for Care.
vragen. Of iets nodig hadden dat zich
Is het niet zo dat artsen tegenwoordig
daar bevond. Precies op het moment
steeds meer administratieve handelin-
dat bij de patiënt een echo van de
gen moeten verrichten in de tijd van
prostaat werd gemaakt. Stel je eens
de patiënt? Hij antwoordt: “Ja, dat klopt.
voor als je daar zelf ligt!”
Een groot deel van de consulttijd gaat
Van Balken laat weten dat het lang-
daaraan op. De tijd en ruimte voor een
zaamaan bij sommige zorgverzeke-
Oprichter Anne Spanjaart: alle
goed gesprek is miniem. Dat is jam-
raars doordringt dat het niet alleen
hulpverleners moeten compassie
mer. Wil je niet afgestompt worden in
maar om productie gaat in de zorg.
uitstralen.
30 Gastvrije Zorg • junni-juli 2012
gastvrije Zorg | ComPassion for Care
Dat compassie in de zorg belangrijk
kanten: ziekenhuizen, het KNMG-stu-
compassie. Michael van Balken vult
is. Ook patiënten en patiëntenorga-
dentenplatform, PGGM, zorgverzeke-
aan: “De consulttijd die ik heb voor
nisaties timmeren steeds meer aan
raar CZ, Springer/BSL, Stichting Werk
compassie en warmte, is helaas kort.
de weg. Leggen uit dat de arm om de
en Gezondheid, Carrièrecentrum
In die zin is dit niet gastvrij. Creëer
schouder toch wel erg belangrijk is.
voor Artsen en nog vele anderen. Het
je omstandigheden die maken dat
“We zitten in een overgangsperiode.
Charter is momenteel door ruim 850
een patiënt zich desondanks toch bij
Vele regels zorgen voor hoge kwaliteit,
mensen/organisaties ondertekend.
jou op zijn gemak voelt, dan komt de
wordt gedacht. Hierin zijn we te ver
Ziet Anne Spanjaart een overlap met
gastvrijheid wél boven water. En juist
doorgeschoten. Ik ben optimistisch.
gastvrije zorg, is onze laatste vraag?
het kunnen tonen van die compassie
Het komt goed. We vinden de balans
Ze denkt even na en zegt: “Ja, het
aan de patiënt was destijds de reden
weer. Genezen doe je echt niet alleen
heeft zeker raakvlakken. Compassion
waarom ik dokter wilde geworden.”
met een medicijn of een operatie. De
for Care kijkt – naast het bieden van
Gastvrijezorg.nl
positiviteit van het meeleven is even
uitstekende medische zorg – naar de
belangrijk voor het genezingsproces”,
individuele patiënt. Wil hij geen witte
aldus de uroloog.
ziekenhuispyjama dragen, maar eentje met paarse stippen, dan is dat prima.
Gastvrije zorg
Het gaat niet alleen om medische
De kerngroep Compassion for Care
zorg. Een patiënt vindt het fijn als
bestaat uit tien studenten en profes-
hulpverleners aardig tegen hem zijn.
sionals. Inmiddels kent de groep een
Geef je hem het gevoel dat hij welkom
heel netwerk en is er steun van diverse
is, dan noem ik dat gastvrije zorg mét
Meer informatie: Twitter: @compassion4care web: www.compassionforcare.nl
HHago Zorg en Assist feliciteren alle winnaars van de Gastvrijheidszorg Awards van harte!
In het bijzonder feliciteren wij onze partners Emergis te Kloetinge met het voor de tweede maal op rij behalen van de eerste plek en Ziekenhuis Rivierenland Tiel, die de maximale waardering van vijf sterren kreeg. Ook zijn we trots op het Albert Schweitzer Ziekenhuis (locatie Dordwijk), Zorggroep Groningen (locatie Bloemhof) en De Friese Wouden (locatie Brugchelencamp) met hun top 10-vermelding.
www.hagozorg.nl www.assistzorg.nl
a Vebego company
HAZ0612 Adv 185x131 def.indd 1
14-06-12 15:14
Gastvrije Zorg | Bedrijfsprofiel
CuliCare kent de praktijk van alle dag Door bezuinigingen moeten veel zorginstellingen de organisatie veranderen. Vooral de hervorming van de maaltijdvoorziening is vaak een flinke uitdaging. Daar is niet alleen een passend voedingsmanagementsysteem voor nodig, maar ook een partner die op maat adviseert en de taal van het personeel spreekt.
doorlichten en advies uitbrengen middels uitgebreide rapportages. Care Culinair werkt anders”, aldus Lautenbach. Care Culinair heeft de beschikking over gekwalificeerde keukenmanagers en koks met uitgebreide zorgervaring. “Wij zetten een kok naast een kok. Ze bedenken samen oplossingen voor onder meer inkoop, logistiek, HACCP en personeelsbeleid. Onze mensen dragen een koksbuis, luisteren naar de medewerkers en werken keihard mee. We zorgen voor een praktische inventarisatie en rapportage, geen hele boekwerken. We zorgen ook voor draagvlak op directieniveau, zodat het personeel de besluiten van bovenaf begrijpt en de directie opmerkingen vanaf de vloer goed oppakt. Op die manier werkt de hele organisatie naar het nieuwe voedingsconcept toe.”
In de keuze voor een zorginstelling speelt de kwaliteit van de maaltijden een steeds grotere rol. Maar als het budget krimpt, wordt kwaliteit vaak een bijzaak. “Dat gebeurt niet opzettelijk”, zegt Duurzaam projectcoördinator Debby Lautenbach van Care Culinair. “Het Volgens Lautenbach draait het vooral om duurzaam personeelsontbreekt zorginstellingen vaak aan de ervaring om praktische beleid. “Je kunt niet zomaar mensen in de wacht zetten, dat creëert aanpassingen door te voeren. Voeding is een vak, vooral in de een hoop onrust en vertraagt het verbeteringsproces. Kijk eerst zorg. De gediplomeerde instellingskok is een verdwijnend fenonaar de aanwezige expertise en hoe je die op de juiste manier op meen. Daar is gewoon minder belangstelling voor.” andere plekken binnen voeding kunt inzetten.” Een samenwerking Care Culinair is een facilitair adviesbureau dat zorginstellingen met een zorginstelling kan een week duren, helpt met de ontwikkeling, implementatie en maar soms ook langer dan een jaar. Bovenborging van een duurzaam en passend voedien wordt het hele voedingsmanagementdingsmanagementsysteem. Daarbij werkt systeem geborgd met supervisie achteraf om het bedrijf onafhankelijk samen met verschilzeker te zijn dat het plan daadwerkelijk wordt lende toeleveranciers. Care Culinair is gestart uitgevoerd en er kwalitatief hoogwaardige in september 2011 en heeft inmiddels diverse maaltijden bij de eindgebruikers terechtkoprojecten op haar naam staan. Care Culinair men. Op die manier werkt het jonge bureau richt zich op bestaande processen, maar nu aan verschillende zorgprojecten. Lauontwikkelt ook nieuwe voedingsmanagetenbach is trots. “Verschillende grote partijen mentprojecten, bijvoorbeeld een omschawillen met ons aan tafel om te praten over sakeling van centraal naar decentraal koken. Debby Lautenbach: we zetten een kok naast menwerking. We doen het best goed voor het “Er zijn in Nederland veel adviseurs die de een kok. half jaar dat we bezig zijn.” Gastvrijezorg.nl organisatie van de voedingsdienst in de zorg Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Care Culinair.
Voortaan wordt lunchen leuker dan ooit, want elke Kips portieverpakking heeft vanaf 1 april elke dag een originele grap, wetenswaardigheid of oneliner voor je in petto. Scan de QR code op de verpakking met je smartphone en je krijgt ‘m direct op je scherm, heel eenvoudig. Hou de verpakking dus in de gaten, voor nóg meer lunchplezier!
Zwanenberg Food Group • Twentepoort Oost 5 • NL - 7609 RG Almelo • T +31 (0)546 - 54 70 00 • F +31 (0)546 - 87 12 85 • E foodservice@zwanenberg.nl • I www.zwanenbergfoodservice.nl
softer • thicker • more absorbent feel • fold • communicate
Lotus Professional Professional® NexxStyle® servetten Wilt u meer dan een 2-laags servet, maar toch niet te veel betalen? Kies dan voor NexxStyle: 2x dikker en zachter dankzij de luchtkussentjes. De exclusieve ‘dambord’ embossing zorgt voor een chique uitstraling. NexxStyle servetten zijn stevig, uiterst absorberend, mooi te vouwen en maar liefst beschikbaar in 19 kleuren uit de mix n’ match collectie.
www.lotusprofessional.eu
Geef een nieuwe dimensie aan uw tafel!
©2012 Georgia-Pacific. Alle rechten voorbehouden. Meer informatie over onze producten kunt u vinden op www.lotusprofessional.eu
NIEUW!
Gastvrije Zorg | Recepten
Joris Kriele, sous-chef Badhotel Domburg
Zeeland in de schijnwerpers De nieuwe culinaire campagne Tafelen in Nederland, Lekker Duurzaam is gelanceerd op de Floriade. Elke maand staat het streekmenu uit één provincie centraal. De campagne, waarvan Gastvrije Zorg een van de partners is, is bedoeld voor ondernemers in de restaurantsector, koks en keukenbrigades in de wereld van zorg en welzijn. Vorige maand stond Noord-Brabant centraal, in juli is het de beurt aan Zeeland. Bedenker van het julimenu is sous-chef Joris Kriele van Badhotel Domburg.
34
Gastvrije Zorg • juni-juli 2012
Gastvrije Zorg | Recepten
Menu Zeeland
Postelein met gepocheerd ei, schapenkaas-espuma en kletskop van appelchutney Gepofte biet, zeekraalkoekjes, meiraapje gevuld met doperwten en Walcherse bloemkool-aardappelcrème, geserveerd met dragonsabayon en een scholletje Mousse van hangop met kersen, gemarineerd in Cassis de Zélande, Merengue met Cassis VOORGERECHT
Postelein met gepocheerd ei, schapenkaasespuma en kletskop van appelchutney
Garneer een salade van 150 g aangemaakte zomerpostelein met 4 gepocheerde eitjes en 100 g oude geraspte schapekaas, opgelost in 21/4dl warme melk, na afkoeling in een slagroomsifon (kidde) opgeschuimd. Geef er volgens de moleculaire mode een krokantje bij: 4 jonagoldappels gaargekookt in 2 dl wittewijnazijn met 1 teen knoflook, stukje fijngehakte gember, 2 laurierblaadjes, peper, zout, dan gepureerd. Voeg 2 eetlepels van deze appelchutney toe aan een mengsel van 270 g suiker, 120 g bloem, 4 g zout, 1/2 dl appelsap en 150 g gesmolten boter. Maak na afkoeling balletjes. Bak ze 8 minuten op bakpapier bij 160°C. HOOFDGERECHT
Gepofte biet, zeekraalkoekjes, meiraapje gevuld met doperwten en Walcherse bloemkool aardappelcrème, geserveerd met dragonsabayon en een scholletje 400 g rauwe biet 60 gram grof zeezout 11/2 dl koolzaadolie 300 gram Walcherse bloemkool 31/2 dl groentenbouillon 1 dl room 650 g vastkokende aardappels (400 g droge aardappelpuree) 2 eierdooiers 1 eiwit 100 g zeekraal, geblancheerd 15 g dragonblad geblancheerd 100 g eierdooier 3/4 dl dragonvocht 150 g geklaarde boter 2 meiraapjes 100 g gedopte verse doperwten 1 theelepel bonekruid zout, peper
Eventueel
400 g scholfilet 1 ei 60 g wit broodkruim (panko) schil van 2 citroenen 25 g boter
• Strooi het zeezout in een slee, leg de bietjes erop. Dek af met aluminiumfolie. Pof ze in een oven van 170°C in ongeveer 90 minuten. Pel ze, snijd ze in 8 parten en bak ze kort in 2 eetlepels koolzaadolie. Houd warm. • Zet de bloemkool aan in 1 eetlepel olie, blus af met 1 dl groentebouillon en de room. Kook de bloemkool gaar. Pureer hem in een keukenmachine en wrijf hem door een zeef. Breng op smaak met 1 eetlepel olie, zout en peper. • Schil de aardappels, kook ze, stoof ze droog. Druk ze door de aardappelpers. Meng 2 eierdooiers, grofgehakte zeekraal, 1 eetlepel koolzaadolie en peper met de aardappelpuree. Klop het eiwit stijf en spatel dit voorzichtig door het mengsel. Breng op smaak met zout en bak er koekjes van in een laagje hete koolzaadolie. • Draai de geblancheerde dragon fijn in een keukenmachine met 1 dl groentebouillon. Passeer de massa door een fijne zeef. Klop 3/4 dl van het geurige nat met 100 gram eierdooiers au bain marie gaar. Voeg van het vuur af druppelgewijs de boter toe. Breng op smaak met peper en zout. • Schil de meiraapjes. Snijd ze in 8 dunne plakken. Blancheer ze 5 minuten in licht gezouten water. Spoel ze af in ijswater. • Fruit de doperwten in 1 eetlepel olie voeg het bonenkruid toe. Blus af met bouillon, kook ze gaar, laat ze afkoelen. • Presentatie: leg 4 plakken meiraap op een bord en spuit de bloemkoolpuree erop. Leg de doperwtjes erop. Dek toe met de tweede plak meiraap. Maak de groenten warm in de magnetron of steamer. Serveer met de dragonsabayon en versier met Rock Chives. • Schol: haal de scholfilets door 1 losgeklopt ei en daarna door het broodkruim gemengd met 2 eetlepels geraspte citroenschil. Druk de paneerlaag goed aan. Bak de filets in 4 eetlepels olie met 25 gram roomboter aan beide kanten bruin. Leg de vis op warme borden en serveer als boven. NAGERECHT
Mousse van hangop met kersen, gemarineerd in Crème de Cassis de Zélande, Merengue met Cassis
Merengue: sla 70 g eiwit stijf, klop er geleidelijk 70 g suiker bij en tenslotte 1/2 dl Crème de Cassis de Zélande. Spuit rozetten op siliconenmat. Bak 11/2 uur bij 105°C. Kersen: zet 400 g ontpitte kersen een paar uur te weken in 21/2 dl Crème de Cassis. Mousse: verwarm 1/2 dl witte wijn met een mespunt vanillemerg. Los er van het vuur af 4 geweekte gelatineblaadjes in op. Meng het vocht met 250 g hangop van karnemelk en 100 g poedersuiker plus 13/4 dl lobbig geslagen slagroom. Laat opstijven in vormpjes.
Gastvrije Zorg • juni-juli 2012 35
Gastvrije Zorg | foodspecial
Gezonde sm Kruiden & Specerijen
Gastvrije Zorg | foodspecial
maakmakers Bij ouderen gaan smaak en geur vaak achteruit. Maaltijden moeten daarom hoog op smaak worden gebracht zodat ouderen goed blijven eten. Te veel zout is ongezond, dus moeten kruiden en specerijen uitkomst bieden. Er zijn veel natuurlijke producten verkrijgbaar voor een gezonde maaltijd. [ Door Dennis van Asselt ]
De juiste kruiden en specerijen kunnen twee problemen in de zorg helpen oplossen: overmatig gebruik van zout en ondervoeding. Er zijn een aantal leveranciers die met natuurlijke producten hun bijdrage willen leveren aan een gezond eetpatroon. K!CK Food zoekt het daarbij over de grens met de gedroogde smaakmakers van HACO Swiss uit Zwitserland. K!CK Food is exclusief distributeur van HACO Swiss en heeft daarmee een partner gevonden met bijna 100 jaar deskundige ervaring in 70 landen. “HACO is een producent die bezig is al zijn producten vrij te maken van toevoegingen en smaakversterkers”, zegt K!CK Food-eigenaar Sander Zielman. “Dat sluit volledig aan bij onze filosofie. Vandaar dat wij een selectie hebben gemaakt voor de Nederlandse markt. We zijn met de producten van HACO een stap verder dan anderen in Nederland, omdat dit bedrijf alleen maar bezig is met productontwikkeling. De marketing laten ze over aan distributeurs zoals wij. Daardoor blij-
K!CK Food heeft diverse producten in het assortiment om vleesproducten op smaak te brengen.
ven er meer middelen over voor het neerzetten van de juiste producten en dat proef je.” K!CK Food levert 86 verschillende droge kruidenierswaren van HACO, zoals soepen, sauzen, bouillons en kruidenmixen. De Cuisine Santé kruidenmixen zijn honderd procent natuurlijk, gluten- en lactosevrij en bevatten geen MSG (Mono-Sodium Glutamaat), smaakversterkers en kunstmatige toevoegingen. Ook zijn deze kruidenmixen vrij van de veertien meest voorkomende allergenen.
Zielman: “Dus koks hoeven geen rekening te houden met dieetwensen, die in de zorg bij zo’n 10 tot 15 procent van de maaltijden voorkomen. Dat betekent meer efficiëntie en gemak in de keuken.” De kruiden van Cuisine Santé zijn bij K!CK Food verkrijgbaar in twee variaties: algemeen en vlees en gevogelte. “Van deze producten heb je minder nodig om een gerecht op smaak te brengen dan met andere smaakmakers. Dit product is volledig opgebouwd uit natuurlijke ingrediënten.
Gastvrije Zorg • juni-juli 2012 37
Gastvrije Zorg | foodspecial
Je moet vanaf het begin met eerlijke ingrediënten werken en geen kunstmatige toevoegingen gebruiken waardoor het niet meer lijkt op hetgeen op het etiket van het product staat”, aldus Zielman. Hoewel Zielman vindt dat de kennis in de zorgkeukens over het algemeen in orde is, wil hij koks bewegen meer te kijken naar de mogelijkheden. “Men gaat niet snel over op nieuwe producten. Dat heeft te maken met de omslag die moet plaatsvinden in zo’n keuken. Je moet goed weten wat er te koop is en dat je met de juiste producten veel meer eenvoud, variatie en gemak kunt creëren.”
Makkelijk op smaak Ook Jacqueline Verhage, marketing manager bij Unilever Food Solutions, ziet voor instellingskeukens mogelijkheden voor verdere ontwikkeling. “Het is belangrijk dat koks meegaan in de laatste trends. Er
zijn niet veel vervolgopleidingen in Nederland die hier op ingaan. Daar is nog winst te behalen. Instellingen die overgaan op frontofficekoken, kiezen wel vaker voor goed geschoolde horecakoks, omdat daar op een andere manier wordt gewerkt. Maar vaak is het lastig om goed geschoold en enthousiast personeel te vinden. En dat is nodig om de gast dagelijks een smakelijke maaltijd voor te kunnen zetten.” Unilever Food Solutions heeft twee smaakmakers in het assortiment waarmee gerechten heel gemakkelijk op smaak kunnen worden gebracht. Knorr Primerba is een reeks fijngehakte kruiden in plantaardige olie, zoals dille en dragon, maar ook champignon en pesto. De nieuwste is Primerba sjallot. De totaal zestien varianten zijn zowel in dressings en marinades als soepen en sauzen toepasbaar. “Met verse kruiden kun je
een beter effect bereiken dan met gedroogde. Maar je hebt te maken met houdbaarheid en de prijs. Bovendien is de kwaliteit niet altijd constant”, legt Verhage uit. “De kruiden van Primerba hebben die problemen niet en kunnen aan het begin van het proces of aan het einde in een frontofficekeuken een gerecht meer smaak geven. Je hoeft de kruiden niet meer te snijden en het is een concentraat, waardoor er maar heel weinig van nodig is.” Ook voor het gebruik van specerijen heeft Unilever Food Solutions een gemakkelijke oplossing. Specerijen zoals kerrie of paprika kunnen niet op ieder moment aan bijvoorbeeld een soep of saus worden toegevoegd. Dat kan wel met de variaties van Knorr Professional specerijpuree. Deze zijn in het gebruik hetzelfde als de kruiden van Knorr Primerba en verkrijgbaar in zeven verschillende smaken, waaronder kerrie, gember en knoflook. De nieuwste variant is chili, een pittige peperpuree. Ook deze producten zijn geconcentreerd en bevatten geen kunstmatige conserveermiddelen of smaakversterkers, maar citrus, azijn en zout. Verhage: “Dat vind je terug in de natuurlijke frisse smaak.”
Gebakken panga met puree, op
Kleine wondertjes
smaak gebracht
Rob Baan, eigenaar van Koppert Cress, heeft een duidelijke visie op smaak en voeding in de zorg. Zijn bedrijf is de grootste kwekerij van microgroenten in Europa en is gespecialiseerd in cressen, kiemen van
met diverse producten waarin kruiden en specerijen zijn verwerkt.
38
Gastvrije Zorg • juni-juli 2012
Gastvrije Zorg | foodspecial
Met micro groenten kan veel smaak worden gegeven aan een gerecht.
planten met elk een eigen smaakprofiel: van zoet naar zuur en van zout naar bitter. Baan noemt ze zijn kleine wondertjes, waarvan zijn bedrijf inmiddels 25 verschillende variaties heeft ontwikkeld. “Om te overleven, maakt dat kleine plantje alle antioxidanten aan die ook goed zijn voor het menselijke lichaam. Het bijzondere van mijn product is dat je er niet veel van hoeft te eten. Het kunnen homeopathische hoeveelheden zijn; als je al die stofjes maar binnenkrijgt.” “Met deze plantjes kun je een mooie smaak creëren zonder zout of toevoegingen”, legt Rob Baan uit. “Mensen zullen verbaasd zijn over de mogelijkheden met deze natuurlijke, verse producten. Door planten te eten die van nature zout zijn, krijg je nooit te veel zout binnen omdat je lichaam dat reguleert. Je eet niet meer dan je lekker vindt. Als je zout door de aardappelpuree doet, krijg je altijd te veel binnen.” Koppert Cress heeft een aantal bijzondere verse cressen in het assortiment. Salicornia Cress (zeekraal) is knapperig, mild zoutachtig en is lekker bij visgerechten. Het jonge gewas hoeft alleen afgespoeld te worden en kan in zijn geheel gebruikt worden. De Rock Chives komt uit de rotsachtige bergen in Noord-Oost Azië en geeft de smaak van fijne
knoflook, zonder dat het plantje naar knoflook ruikt. Broccolikiemen zijn ook erg gezond. Broccoli is al een supergroente vol antioxidanten, maar kiemen bevatten dertig keer meer inhoudsstoffen dan rauwe broccoli en honderd keer meer dan gekookte. Broccolikiemen kunnen rauw door een salade of stamppot. Zijn deze
verse producten niet te duur voor de zorg? Baan is daar duidelijk over. “Als je voeding beschouwt als een kostenpost, is het altijd te duur. Als je voeding beschouwt als genezing, kun je op medicijnen besparen door gezondere maaltijden te serveren. Nog maar een paar instellingen hebben dat door.” Gastvrijezorg.nl
Coupe Romanoff van Koppert Cress Benodigheden 3 kilo Hollandse aardbeien ½ liter slagroom (zonder suiker) 2 bakjes Honny Cress Bereidingswijze Hollandse aardbeien wassen en in een cocktailglas plaatsen Slagroom half stijf kloppen (zonder suiker) en over de aardbeien scheppen Honny Cress afknippen en over de aardbeien en room strooien
Gastvrije Zorg | productinformatie
Waerthove krijgt nieuwe Miele-wasautomaat Raad het aantal microvezeldoeken en win een professionele wasautomaat voor
LabelLord-Midi, de maatstaf in voedselcoderingssystemen
uw zorgorganisatie. Tijdens het Nationaal Congres Gastvrijheidszorg 2012 konden bezoekers deelnemen aan een prijsvraag van Miele Professional. Zorgmedewerkster Andrea Lock van de Rivas-locatie Waerthove in Sliedrecht wist het juiste aantal doeken te raden in de wasautomaat die stond opgesteld en wist het juiste aantal van 74 microvezeldoeken te raden. Binnenkort wordt de professionele wasautomaat officieel overgedragen aan en in gebruik genomen door Andrea Lock en locatiedirecteur Twan van den Munckhof.
Iedere dag heeft zijn eigen onderscheidende kleur. Met één blik controleert u de producten en hun houdbaarheidsdatum. U ziet meteen dat
Redbeans introduceert: de nieuwe Beanmachine Small
de blauwe etiketten (bereid op maandag) op woensdag over de uiterste houdbaarheidsdatum (THT) zijn. Indien u op woensdag in de koeling kijkt dient u geen blauwe etiketten meer aan te treffen. Het LabelLord kleur-
Redbeans heeft de Redbeans Beanmachine Small geïntro-
coderingssysteem is eenvoudig in elk (bestaand) HACCP plan te integre-
duceerd. Het gaat om een compacte volautomatische es-
ren. Bespaart tijd en kosten en is bovendien gebruikersvriendelijk. Ook
pressokoffieautomaat, een alleskunner. “Verse bonen, direct
uw (ambulante) medewerkers kunt u eenvoudig vertrouwd maken met
gemalen, onder druk gezet: voor echt lekkere koffie. Prima
het systeem. In onze multiculturele maatschappij is duidelijke instructie
geschikt voor winkels, kleine kantoren of pantry’s”, meldt de
en eenduidige communicatie van groot belang. Het LabelLord systeem:
leverancier. “Met één druk op de knop een heerlijke koffie,
Kleuren spreken immers alle talen! De LabelLord filosofie: onze oplos-
espresso, cappuccino, latte macchiato, warme chocolade-
singen zijn altijd eenvoudig toe te passen, effectief en kosten- en/of werk
melk of heet water voor thee. Tien keuzetoetsen. Uniek is de
besparend. Kortom toegevoegde waarde in de dagelijkse praktijk. Alle
kannenfunctie: met één druk een klein kannetje echt verse
LabelLord-producten zijn verkrijgbaar bij de meeste horecagroothandels.
koffie (1 liter).” Readbeans geeft aan dat de 32 centimeter brede machine eenvoudig is in
Bezoek ook eens onze website: www.labelLord.eu
onderhoud, schoonmaken en bijvullen. Meer informatie: www.redbeans.nl
King Cuisine komt met nieuwe spreads
De totaalleverancier voor de zorg Le Roux Verpakkingen & Disposables is een totaalleverancier voor onder andere de Zorg en de Horeca op het gebied van hygiëne-disposables, maaltijdverpakkingen en tafelaankleding. Door het zeer brede assortiment van tafelaankleding is er voor ieder interieur iets passends te vinden. Le Roux Verpakkingen & Disposables voert merkartikelen zoals Mank, Duni, King Cuisine breidt haar assortiment uit met vijf spreads, geïnspireerd op de
AVA en Lotus, maar ook huismerken. Omdat Duni een belangrijk product
Noord-Afrikaanse keuken. De spreads hebben de verfijnde smaak die kenmer-
is binnen de Zorg heeft Le Roux Verpakkingen & Disposables een speci-
kend is voor de regio en zijn allemaal vrij van kunstmatige geur-, kleur- en
ale website ontwikkeld exclusief voor Duni artikelen: www.dunistore.com
smaakstoffen. Ze zijn leverbaar onder private label in kleinverpakking. De
Hier vindt u alle ’up-to-date’ Duni-artikelen voorzien van duidelijke foto’s.
spreads hebben een THT van 21 dagen en zijn er in de volgende smaken: fris-
Surf snel naar de website voor een impressie!
se en pittige Harissa Tomaat, lichtpikante Hummus Harissa, kruidige Hummus Koriander, frisse Baba Ganoush en zoete Paprika Amandel spread. Volgens de leveranciers zijn de spreads heerlijk op brood of op een toastje, maar ook geschikt als smaakmaker bij een feestmaaltijd. Meer informatie: www.kingcuisine.eu
40
Gastvrije Zorg • juni-juli 2012
Thee voor elk moment!
Sir Thomas Lipton was een man
Lipton Professioneel range
Rainforest Alliance
met een missie: het vinden van de
Om het dagelijkse kopje thee bijzonder te
Lipton heeft niet alleen smaak voor de beste
maken biedt Lipton de Professioneel range. Dit
thee, Lipton heeft ook smaak voor de wereld.
assortiment voldoet aan hoge kwaliteitseisen.
Als eerste theeplantage ter wereld heeft Kericho
De
in Kenia een Rainforest Alliance certificering™.
lekkerste thee ter wereld. Hij bracht de fijnste theemelanges direct van de
vernieuwde
foliezakjes
houden
de
plantages naar de winkelschappen.
theeblaadjes nog verser dan de gebruikelijke
Omdat Lipton wil bijdragen
Vandaag de dag is Lipton nog
papieren envelopjes. Bovendien is de nieuwe
aan
verpakking minder belastend voor het milieu.
streven
Er zijn verschillende smaakvarianten waaronder
in
de Kericho thee, afkomstig van onze eigen
duurzaam
plantage in Kenia.
gecertificeerd.
steeds de grootste theeproducent ter wereld, en staat het merk Lipton symbool voor smaak en kwaliteit.
een
betere
wij
2015
al
wereld,
ernaar
om
onze
thee
te
hebben
Lipton is tea, tea is Lipton.
Voor meer informatie of vragen kunt u contact opnemen met: Unilever Food Solutions Postbus 1250 3000 BG Rotterdam Service Center 010-4394308 www.unileverfoodsolutions.nl
agenda BeURZen
conGReS
10 t/m 12 september, Apeldoorn
18 september Nijmegen
Deli XL Foodservice Fair
HRM in de Zorg
www.delixl.nl
www.hrmindezorg.nl
Advertentie-index Bureau Q-linaire
42
Care Culinair 23 t/m 26 september, Düsseldorf
SeminaRS
Hogatec 2012
13 september, Kloetinge
www.hogatec.de
ZorgGilde bijeenkomst
32, 42
Deli Xl
www.zorggilde.net 21 t/m 25 oktober, Parijs
44
frieslandCampina Dagvers 15, 20 Hago Zorg / assist
18-19, 31
intrakoop
43
Sial 2012
eVenemenTen
lotus Professional
33
www.sial.fr
29 september t/m 7 oktober
Van Oordt PortionPack
1,2
Week van de smaak 2012 www.weekvandesmaak.nl
24 t/m 26 oktober, Parijs
temp-rite
4
Vending Paris
unilever food Solutions
41
www.vendingparis.com
Zwanenberg food group
33
Volgende editie van Gastvrije Zorg
Thema: thema Convenience • foodspecial desserts
Bureau Q-Linaire Food & beverage professionals
VOEDINGSMANAGEMENT “NIEUWE STIJL”…
Altijd een Professional op voorraad. Het matchen van de juiste kandidaat aan de juiste functie is een vak apart, zeker gezien de vaak complexe planning in de food & beverage sector. Dankzij onze expertise en flexibiliteit bent u in staat snel in te spelen op de wisselende personeelsbehoefte binnen uw organisatie. Hèt adres voor vakbekwame medewerkers in de horeca, catering en instellingen, bijvoorbeeld:
√ √ √ √
Interim management Keukenmedewerkers Bedieningmedewerkers Afwas / Medewerkers stewarding
Als facilitaire zorgprofessional komt u vaak in aanraking met adviseurs. Analyses, rapportages, organisatiestrategieën: veel consultants staan klaar om uw organisatie efficiënter en klantgerichter te maken. Zij bieden u een uitgebreid rapport aan, maar verwachten dat u de implementatie ervan vervolgens zelfstandig uitvoert. Care Culinair is vernieuwend en anders. Met onze 100% focus op keukenmanagement verbinden wij twee werelden: advies en uitvoering. Maak kennis met onze door en door ervaren specialisten en keukenmanagers die letterlijk meewerken om samen met uw team de keukenoperatie efficiënter te maken en een duurzame kwaliteitsimpuls te garanderen voor de lange termijn.
www.bureauqlinaire.nl of bel snel: +31(0)541 - 66 36 30 www.careculinair.nl
Meer voor minder Bij GGZ Delfland in Delft zie je met etenstijd gezellig gedekte tafels. Cliënten en medewerkers eten samen en scheppen ook zelf op. Samen aan tafel, aandacht voor elkaar: het past in de nieuwe visie van GGZ Delfland. Bij die nieuwe visie hoort ook een leverancier die daarop kan inspelen. Ellen Dekker, manager facilitair bedrijf en vastgoed: “Intrakoop heeft ons geweldig geholpen; door mee te denken en onze visie scherp te krijgen. Verder kon Intrakoop uitstekende leveranciers aanbevelen, die aansloten op onze nieuwe aanpak. Daardoor hebben we nu een leverancier die goede kwaliteit levert, tegen een scherpe prijs en met een slim bestelsysteem. Zo besparen we ongeveer drie ton. We krijgen dus meer voor minder. En we maken van de maaltijd een gezellig moment.” Ellen Dekker, manager facilitair bedrijf en vastgoed GGZ Delfland
Samen maken we goede zorg beter betaalbaar Bij uw zorgorganisatie telt elke euro. U wilt de totale kosten van middelen en diensten zo ver mogelijk terugdringen. Intrakoop ondersteunt u daarbij. Denkt u na over innovatieve inkoopprocessen, inkoopstrategieën en raamovereenkomsten? Intrakoop heeft ze al voor u bedacht en in het leven geroepen. Of we ontwikkelen ze samen met u. Zodat u kunt kiezen uit de inkoopoplossing die het beste bij uw organisatie past. We rusten niet voordat we de gunstigste voorwaarden voor u uit het vuur hebben gesleept. Samen met u doen we er alles aan, om goede zorg beter betaalbaar te maken.
www.intrakoop.nl
•
twitter.com/intrakoop
Deli XL ondersteunt relaties bij het realiseren van
Gespecialiseerde diensten voor de zorg
gastvrijheid en efficiency.
Werken aan
gastvrijheid
Op zoek naar het evenwicht tussen gastvrijheid en efficiency in uw instelling? Onze gespecialiseerde afdeling Advies & Organisatie helpt relaties in de zorg bij de realisatie van het voedingsbeleid. Met kennis van voedingsconcepten en een bedrijfskundige blik. Van strategisch voedingsbeleid tot concrete implementatie van concepten voor kleinschalig wonen.
Meer informatie? adviesenorganisatie@delixl.nl www.delixl.nl