Ongeval

Wel overtreding, toch geen boete

Soms gebeurt er een arbeidsongeval waarbij wel sprake is van een overtreding, maar die overtreding niet verwijtbaar is. Als een bedrijf er aantoonbaar alles aan heeft gedaan om veilig te werken, bijvoorbeeld. Dat is dan ook precies de reden dat een boete in het hieronder besproken geval uitblijft.

tekst Radbout van Wezel

In een montagehal moet een monteur een zware as uit een machine demonteren. Hiervoor moet hij eerst het lagerhuis waar de as in zit verwijderen. De monteur heeft een hijsband om het uiteinde van de as bevestigd om de spanning op de bevestigingsbouten van het lagerhuis te verminderen. Deze hijsband zit vast aan de bovenloopkraan. Terwijl hij de hijsband om de as plaatst, merkt de monteur dat de band niet goed zit. Hij laat daarom de band wat zakken door het bedienen van de bovenloopkraan. Het bedieningspaneel houdt hij vast met zijn linkerhand. Op die manier kan hij met zijn rechterhand de hijsband naar behoren positioneren. Op het moment dat hij de hijsband wil laten zakken, drukt hij echter op de verkeerde knop. Als gevolg hiervan raakt zijn rechterduim bekneld tussen de hijsband en de as. Hierbij wordt het topje van zijn duim geamputeerd.

Oorzaken en lessen

De arbeidsinspecteur van de Inspectie SZW komt ter plaatse en stelt een onderzoek in. Het is snel duidelijk dat de monteur bekneld heeft gezeten en hoe dat heeft plaatsgevonden. Het onderzoek richt zich daarom vooral op de zogenoemde matigingsgronden. Met andere woorden: de inspecteur kijkt of de werkgever er al het mogelijke aan heeft gedaan om een incident als dit te voorkomen. Er blijkt een actuele risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) te zijn. Hierin en in het aanwezige plan van aanpak (PvA) is voldoende aandacht voor hijsen en heffen. Daarnaast is er een speciale Taak Risico Analyse (TRA) voor hijsen en heffen opgesteld. Ook is de monteur voldoende en adequaat opgeleid en beschikt hij over een VCA- certificaat. Verder worden in het bedrijf regelmatig toolboxmeetings gehouden. Ook op het gebied van hijsen en heffen. Die toolbox wordt bovendien regelmatig herhaald. Er is toezicht op de werkzaamheden geregeld en mensen worden aangesproken op onveilig gedrag. Maar de bewuste monteur is nog nooit aangesproken op onveilig gedrag.

Boeterapport

Naar aanleiding van het onderzoek heeft de arbeidsinspecteur van de Inspectie SZW geconstateerd dat de Arbeidsomstandighedenwetgeving is overtreden. Want het gevaar bekneld te raken tussen voorwerpen, producten of onderdelen daarvan is niet voorkomen of zoveel mogelijk beperkt. Het boeterapport is opgemaakt op grond van overtreding van artikel 16 lid 10 van de Arbeidsomstandighedenwet, juncto artikel 3.17 van het Arbeidsomstandighedenbesluit. Dit is een overtreding waar een bestuurlijke boete voor kan worden opgelegd volgens artikel 9.9b, eerste lid, onder c van het Arbeidsomstandighedenbesluit.

Op basis van de bevoegdheid van de boeteoplegger van de Inspectie SZW op grond van artikel 34 van de Arbeidsomstandighedenwet, is het bedrijf geen boete opgelegd. Welke motivering ligt aan deze beslissing ten grondslag? Uit het boeterapport blijkt dat het bedrijf de risico’s van de werkzaamheden waarbij de overtreding zich heeft voorgedaan, voldoende had geïnventariseerd. Verder had het een veilige werkwijze ontwikkeld die voldeed aan de eisen van de Arbeidsomstandighedenwetgeving. Ook had het deugdelijke, voor de arbeid geschikte arbeidsmiddelen en persoonlijke beschermingsmiddelen ter beschikking gesteld en verdere maatregelen getroffen. Daarnaast had de werknemer toereikende instructie gekregen. En bovendien is gebleken dat de werkgever adequaat toezicht hield op de naleving van de gegeven instructies. Samengevat betekent dit dat de geconstateerde overtreding in dit geval niet verwijtbaar was. Daardoor ontbrak de grond voor het opleggen van een boete.