Zorginstellingen nr. 8 by VMN Media

zorg Platform voor managers in ziekenhuizen en ouderenzorg

37e jaargang nr. 8 December 2012

Verwarming & Koeling

Het Nieuwe Wachten MVO-onderzoek

LIN

instellingen

Zorghotel Merlinde zet de toon

Thema

WW W. ZO

GASTVRIJHEID ZIT IN EEN KLEIN KOPJE

Douwe Egberts Professional levert sinds jaar en dag totaaloplossingen afgestemd op de specifieke wensen vanuit de zorg. Een goed voorbeeld daarvan is de Coffee To You trolley; perfect in te zetten als koffievoorziening in wachtruimtes. Voor betere wachtbeleving en waardering.

Meer weten? Schenk voor uzelf een kopje koffie in en ga naar www.de.nl

Inhoud

Zorghotel Merlinde

Nieuws

Column Frederiek Morees

Actueel MVO-onderzoek

Publicatie Ziek, gewoon blijven werken

Het Nieuwe Wachten

Energiebesparing bij BethaniĂŤ

Het EPD bij VieCuri

Prestatiecontract Nij Smellinghe

Facility trends

Management Opvolgingsbeleid

Markt & Product

Servicewijzer

Vakbeurs Facilitair

Agenda en Advertentie-index

36 Online > ZorgInstellingen is sinds enige tijd ook op Twitter te volgen. Ga naar www.twitter.com/zorginstelling en wordt volger. Zo blijft u dagelijks op de hoogte van het laatste nieuws uit de zorgsector. Niet alleen interessant voor uzelf, maar u heeft ook de mogelijkheid om uw eigen volgers snel op de hoogte te stellen van het nieuws door te retweeten.< > Wat is er te doen? Voor welke cursus kan ik me inschrijven. Welk congres is interessant om bij te blijven in mijn vakgebied? En naar welke beurs moeten mijn medewerkers beslist toe? De website van uw eigen vakblad houdt evenementen en andere belangrijke agenda-onderwerpen nauwgezet in de gaten. Ga voor het complete overzicht naar de website. lees verder < www.zorginstellingen.nl/evenementen

> Eens per twee weken verschijnt ZorgInstellingen in de vorm van een digitale nieuwsbrief. Iedereen die geĂŻnteresseerd is in het laatste nieuws uit de zorgsector kan zich abonneren op deze gratis nieuwsbrief. Ook bevat de nieuwsbrief informatie over de nieuwste producten en diensten. Abonneren? lees verder < www.zorginstellingen.nl > De winnaars van de Gastvrijheidszorg Awards 2012 zijn in juni bekendgemaakt. Niet gewonnen? Ook in 2013 is het weer mogelijk het gastvrijheidsniveau van uw zorginstelling te laten beoordelen. De inschrijving van de editie 2013 van Gastvrijheidszorg met Sterren is inmiddels geopend. Ga daarom snel naar de website www.zorgmetsterren.nl voor alle informatie over het gastvrijheidsproject. Schrijf u in en ook uw zorgorganisatie heeft kans om goede sier te maken met de uitslag. Van harte aanbevolen!

2012-December / ZorgInstellingen

made by Electrolux.

De was doen in gratis machines van Electrolux. www.payperwash.nl

T: 020 56 92 911 | Mail: frits.sauve@electrolux.nl www.electrolux.nl/laundrysystems | twitter.com/eluxprofnl

Uw zorginstelling vraagt om een efficiënte en betaalbare oplossing als het gaat om het dagelijks verschonen en drogen van uw beddengoed en werkkleding. Electrolux Professional komt daarom nu met ‘PayperWash’. Geen investering, maar een vast bedrag per was. Desgewenst inclusief onderhoud, installatie en service!

redactioneel

Colofon

Seniorvriendelijk Een aantal ouderenbonden komt na de zomer van 2013 met een nieuw keurmerk voor ziekenhuizen: het Keurmerk Seniorvriendelijke Ziekenhuizen. Onlangs werden de criteria bekend waarop ziekenhuizen beoordeeld zullen worden. Het gaat om 15 kwaliteitsaspecten op het gebied van de inhoud en organisatie van de zorg, het zorgbeleid en de fysieke omgeving (inrichting en toegankelijkheid van het gebouw en de afdelingen). Voor de niet-zichtbare informatie kunnen de ziekenhuizen een online vragenlijst invullen, voor de zichtbare informatie beoordelen speciaal opgeleide seniorscouts de instellingen op locatie. Hierbij gaat het om aspecten als toegankelijkheid, gastvrije ontvangst, inrichting, bewegwijzering en oriëntatie en de inrichting van de afdelingen. Het keurmerk ziet er gedegen uit. De ouderenbonden zijn zeker niet over een nacht ijs gegaan en de opzet en uitrol komen doordacht over. Het keurmerk kent een aantal voordelen. Een daarvan is – zo blijkt uit de begeleidende documentatie – dat patiënten straks bewust kunnen kiezen voor zorg die het beste bij hun hulpvraag past. Hoe goed ook bedoeld, ik heb daar mijn twijfels bij. Met name ouderen zijn vaak minder mobiel en zullen kiezen voor een ziekenhuis in de nabije omgeving. Anders gezegd: als je tachtigjarige vader een keer per maand naar de internist moet, ga je niet naar een ziekenhuis vijftig kilometer verderop omdat dat zo seniorvriendelijk is. Dan kies je toch voor een ziekenhuis op vijf kilometer afstand van je huis, ook al is dat misschien een ziekenhuis zonder keurmerk. Waar ik meer in geloof, is dat het keurmerk en de criteria professionals stimuleren om de zorg en de fysieke omgeving te verbeteren en dat managers eerder worden geprikkeld middelen vrij te maken om bepaalde voorzieningen nu eens eindelijk te realiseren en/of te verbeteren. Het lijkt me zinvol voor facilitaire afdelingen van ziekenhuizen nu alvast de keurmerkcriteria op te vragen en te bekijken. Wellicht kunnen ziekenhuizen bij komende verbouwingen al bepaalde aanpassingen meenemen die leiden tot een meer seniorvriendelijke omgeving. Veel mensen die een ziekenhuis nodig hebben, vallen in de groep ouderen, en die groep wordt alleen maar groter. Voor nu, maar ook voor de nabije toekomst, kan het zeker lonend zijn in de fysieke omgeving daar al rekening mee te houden. GERARD DESSING

hoofdredacteur

ZORGINSTELLINGEN IS EEN UITGAVE VAN VAKMEDIANET

HOOfDREDAcTEUR Gerard Dessing, gerarddessing@vakmedianet.nl EINDREDAcTEUR Dennis van Asselt REDAcTIERAAD Chiel Bos, Noor van den Bergh en Rob van den Bergh MEDEWERKERS AAN DIT NUMMER Aline de Bruin, Steven van Dort, Ellen Gijsbers, Arnoud van Hal, Frank den Hond, Martijn Louws, Carolien Meijer, Frank Meijer, Eline Meijer, Frederiek Morees, Daniël Slijfer, Thijs van der Spil, Ronald Stiefelhagen, Hanneke Vos en Douwe Wijbenga cOVERONTWERp Eshuis Fotografie ART DIREcTION & VORMGEVING Euradius UITGEVER Frederique Zeemans, frederiquezeemans@vakmedianet.nl MARKETING Leendert van Wezel AccOUNTMANAGER Jeroen Baar, jeroenbaar@vakmedianet.nl AbONNEMENTENADMINISTRATIE & TRAffIc Jolanda van Selm, traffic@vakmedianet.nl ADRES Vakmedianet Postbus 448 2400 AK Alphen aan den Rijn Tel: 088-5840800 www.zorginstellingen.nl redactie@zorginstellingen.nl AbONNEMENTEN ZorgInstellingen verschijnt acht keer per jaar. Jaarabonnement Nederland €115,00 (excl. bTW), belgië €122,50 buitenland overig €150,00. Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij twee maanden voor vervaldatum schriftelijk is opgezegd. Los nummer €17,50 (excl. bTW). bANKRELATIE ING bank 65.23.73.763 DRUK Van der Wiel & Rosmalen Drukkers, Arnhem DOELGROEp Algemeen & financieel management, facilitair management, hoofden inkoop & voeding, IcT-management & hoofden administratie. cOpyRIGHT Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. copyright: ©2012 DIScLAIMER: Alle in ZorgInstellingen opgenomen informatie is met de grootste zorgvuldigheid samengesteld. De juistheid en volledigheid kunnen echter niet worden gegarandeerd. Vakmedianet en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden dan ook geen aansprakelijkheid voor schade die het directe of indirecte gevolg is van het gebruik van de opgenomen informatie. VAKMEDIANET IS AANGESLOTEN bIJ HET OpLAGE INSTITUUT (HOI)

2012-December / ZorgInstellingen

nieuws Criteria seniorvriendelijke ziekenhuizen bekend De kwaliteitscriteria voor seniorvriendelijke ziekenhuizen zijn bekend. Ziekenhuizen kunnen op 15 verschillende kwaliteitsaspecten bewijzen dat ze de organisatie van zorg en de inrichting en toegankelijkheid van de gebouwen hebben afgestemd op ouderen. Als de ziekenhuizen voldoen aan de criteria, komen ze in aanmerking voor het Keurmerk Seniorvriendelijke Ziekenhuizen dat na de zomer 2013 wordt uitgereikt door de ouderenbonden Unie KBO, PCOB, NOOM en NVOG. Doel van het keurmerk is om de zorgen dienstverlening van ziekenhuizen aan patiënten van zeventig jaar en ouder met twee of meer aandoeningen te verbeteren. “Het is de hoogste tijd dat de ziekenhuizen hun beleid en inrichting gaan aanpassen aan ouderen met meerdere aandoeningen”, zegt Marjolein de Booys, projectleider namens de gezamenlijke bonden. “De afgelopen dertig jaar is er op dit vlak nauwelijks iets veranderd, en dat terwijl de bezoekersgroep steeds ouder wordt met steeds complexere zorgvragen.”

Zorgtotaal 2013: hét platform voor de zorg De grootste vakbeurs in de Benelux voor professionals werkzaam in de zorg, Zorgtotaal, vindt van 13 tot en met 15 maart 2013 plaats in Jaarbeurs Utrecht. Bezoekers vinden hier een compleet aanbod van de nieuwste producten, technieken en diensten voor de intramurale- en thuiszorg. Naast een groot exposantenaanbod biedt de beurs een uitgebreid inhoudelijk programma vol lezingen, demonstraties en simulaties. Het is bovendien een plek om te netwerken en te leren hoe andere bedrijven en instellingen probleemoplossend te werk gaan. Het aanbod is opgedeeld in vier sectoren: Zorg & Verpleging, Zorg & Revalidatie, Zorg & Voeding en Zorg & Facilitair. De thema’s die deze editie centraal staan zijn gastvrijheid, veiligheid en ergonomie. Bezoekers van Zorgtotaal hebben bovendien gratis toegang tot de beurs Zorg & ICT en andersom. Meer info: www.zorgtotaal.nl

Gerdi Verbeet nieuwe voorzitter NPCF Gerdi Verbeet is de nieuwe voorzitter van patiëntenfederatie NPCF. Dat is bekendgemaakt tijdens het afscheid van de vorige voorzitter, Jopie Verhoeven. Verbeet was vanaf 2006 tot aan de verkiezingen van september 2012 voorzitter van de Tweede Kamer. Wilna Wind, directeur van de NPCF, kijkt uit naar de samenwerking. “Met Gerdi Verbeet hebben we een krachtige voorzitter, die met haar kwaliteiten een belangrijke rol kan spelen in het versterken van de positie van patiënten en van onze organisatie in het zorgveld.” Gerdi Verbeet is enthousiast over haar voorzitterschap. “De zorg is volop in beweging; de positie van de patiënt verandert. Ik denk dat we als patiëntenfederatie een belangrijke bijdrage kunnen leveren om de zorg beter aan te laten sluiten bij de wensen en behoeften van patiënten.” Voor Verbeet is de zorg geen onbekend terrein. “Als Kamerlid heb ik me onder meer beziggehouden met ouderenbeleid. Een thema dat nu actueler is dan ooit, waar ik me als voorzitter van de patiëntenfederatie zeker verder voor in zal zetten.“

Flexpool voor zorgmedewerkers Gom ZorgSupport is gestart met een nieuw initiatief: de flexpool. In deze pool zitten medewerkers van ZorgSupport die zorgondersteunende taken uitvoeren. De flexpool moet een oplossing bieden aan zorginstellingen die kampen met een capaciteitsprobleem. Dit najaar is in het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam voor het eerst gebruikgemaakt van de flexpool. Als er door vakantie of ziekte sprake is van een personeelstekort binnen een zorginstelling, kunnen er via de flexpool tijdelijke voedingsassistenten, facilitaire zorgmedewerkers of servicekrachten worden ingezet. “Voor onze schoonmaakmedewerkers is het een mooie kans om carriere te maken”, zegt Janine de Vries, manager Projecten & Kwaliteit van Gom ZorgSupport. “Dit is een omvangrijk programma, waarmee we onze gastvrije dienstverlening naar een nog hoger niveau willen tillen.” Als schoonmaakmedewerkers deel uit willen maken van de flexpool, moeten ze voldoen aan een aantal criteria. “Je moet de Nederlandse taal goed beheersen, een klantgerichte instelling hebben, goed kunnen samenwerken en beschikken over inlevingsvermogen”, aldus De Vries.

2012-December / ZorgInstellingen

nieuws

www.zorginstellingen.nl

Minder vrijheidsbeperking in dementiezorg Zorginstellingen passen steeds minder vrijheidsbeperkende maatregelen toe bij de zorg voor mensen met dementie. Dat blijkt uit de Monitor Woonvormen Dementie van het Trimbos-instituut. Van de 140 onderzochte woonvormen maakt 70 procent geen gebruik meer van onrustbanden. Dat is een toename van 20 procent ten opzichte van 2009. Ook telde het Trimbos dit jaar minder bedhekken en verpleegdekens. Het Trimbos-instituut ziet nog wel ruimte voor verbetering. Zo is er nog geen vermindering in het aantal dementerenden dat antipsychotica krijgt. Gemiddeld gebruikt nog steeds meer dan één op de vier bewoners in de onderzochte woonvormen deze medicijnen, terwijl uit onderzoek blijkt dat antipsychotica schadelijke gevolgen kunnen hebben voor deze doelgroep. Uit de monitor blijkt ook dat persoonsgerichte zorg samengaat met een betere kwaliteit van zorg. Wanneer er meer persoonsgerichte zorg wordt geboden, is het gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen en psychofarmaca lager en worden bewoners meer bij activiteiten betrokken.

Meerderheid zorginstellingen heeft domoticasysteem Ruim de helft van de zorginstellingen werkt met een domoticasysteem. Dertien procent heeft daarnaast plannen om een systeem te plaatsen. Dit blijkt uit de BouwKennis Zorg Bouwplannen Scan 2012. Wanneer zorginstellingen beschikken over een domoticasysteem, dan is dit vooral geplaatst om veiligheidsredenen of om zorg op afstand te bieden (beiden 24 procent). Voor de automatisering van de zorg zelf heeft 15 procent van de instellingen een domoticasysteem geplaatst, terwijl 10 procent dit deed om het comfort van de patiënten te vergroten. Domotica staat voor technologische toepassingen die als hulpmiddel dienen in huis en in zorginstellingen. Door deze slimme systemen kunnen patiënten langer zelfstandig wonen en krijgen zorgverleners een steuntje in de rug.

UMC’s grootverdieners in zorg Universitair medische centra halen veel meer inkomsten binnen dan andere ziekenhuizen. Dat blijkt uit een rapport van onderzoeksbureau SIRM, in opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Ziekenhuizen (NVZ). Een universitair ziekenhuis verdient gemiddeld 714 miljoen euro per jaar. Dat is bijna 2,7 keer zoveel als een zogenoemd topklinisch ziekenhuis en 6,3 keer zoveel als een basisziekenhuis. Volgens een woordvoerder van de NVZ onderscheiden de universitaire ziekenhuizen zich door wetenschappelijk onderzoek. De ziekenhuizen maken extra kosten, juist door die academische componenten. “Daarvoor krijgen ze subsidie van zowel het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, als Onderwijs, Cultuur en Wetenschap", zegt de woordvoerder. Nederland telt acht universitair medische centra: twee in Amsterdam en één in Utrecht, Leiden, Rotterdam, Nijmegen, Maastricht en Groningen. De acht centra zijn goed voor 21,9 procent van alle opbrengsten van ziekenhuizen.

Fors aantal ontslagen in de thuiszorg Bij verschillende thuiszorgorganisaties wordt waarschijnlijk een fors aantal mensen ontslagen. Dat melden de vakbonden Abvakabo FNV en CNV. Faveo, de grootste aanbieder van thuiszorg in Rotterdam, ontslaat ongeveer zeshonderd medewerkers. In en rond Gorinchem dreigen bijna driehonderd medewerkers van de thuiszorg hun baan kwijt te raken. Ze werken bij zorgaanbieder Rivas, die niet meedeed aan een aanbestedingsronde in het gebied en daardoor zijn opdracht verliest. Het is niet zeker of de medewerkers bij een andere organisatie aan de slag kunnen.

Untitled-1 1

3-10-2012 7 2012-December / ZorgInstellingen

12:03:33

ACTUEEL

Onderzoek

MVO nog in de kinderschoenen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) staat bij de Nederlandse algemene ziekenhuizen nog in de kinderschoenen. Dat blijkt uit een onderzoek van Royal HaskoningDHV naar de duurzaamheidsprestaties van deze ziekenhuizen, de MVO Monitor Ziekenhuizen 2011. Het beste scoren ziekenhuizen nog op zorg voor mensen. Tekst en figuur Frank Meijer, Ronald Stiefelhagen en Eline Meijer

Uit het onderzoek van ingenieursen adviesbureau Royal HaskoningDHV naar MVO bij de Nederlandse algemene ziekenhuizen, de MVO-monitor Ziekenhuizen 2011, blijkt dat de ziekenhuizen gemiddeld in de beginfasen staan van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Ziekenhuizen scoren nog het beste als het gaat om zorg voor mensen (zie kader en figuur). De voorbeelden van duurzame initiatieven zijn beperkt, er is geen sprake van een duidelijke structuur in het duurzaam ondernemen en er is nog weinig visie te bespeuren. Overigens is de kwaliteit van zorg geen onderwerp geweest. MVO gaat over de verantwoordelijkheid voor de impact van de beslissingen en activiteiten op maatschappij en milieu door middel van transparant en ethisch gedrag. “Iedereen kan geïnspireerd worden door MVO”, zegt Cathy van Beek, lid van de raad van bestuur van het UMC St Radboud. “Vanuit onze organisatie zijn veel ideeën naar boven gekomen zoals het Bewust Afval Scheiden project.” Juist bij de algemene ziekenhuizen verdient MVO

2012-December / ZorgInstellingen

een prominente plek op de agenda. Overal ontstaan fundamentele discussies over de kosten en de financiering van de zorg in relatie tot de kwaliteit van leven. De houdbaarheid van het huidige systeem lijkt aan een belangrijke grens te zijn gekomen en de uitdagingen zijn enorm. “Het wordt de hoogste tijd dat ook ziekenhuizen inhoud gaan geven aan MVO-beleid”, vindt Michel van Schaik, directeur Gezondheidszorg bij Rabobank Nederland. “Rabobank zal dat steeds meer gaan meewegen in de kredietrisicobeoordeling.” Een cruciaal instrument voor het onderzoek is een praktisch model om MVO binnen ziekenhuizen te besturen, geïnspireerd op de internationale ISO260000-richtlijn voor MVO en gebruikmakend van vijf speerpunten. Ten eerste wordt gekeken of instellingen zorgen voor een effectieve MVO-sturing en transparantie over de doelen, prestaties en overwegingen. Zorg voor de publieke middelen is het tweede punt. Gaan instellingen verantwoord om met de financiële middelen en leggen ze verantwoording af over de bestedingen? “Management met oog voor duurzaamheid zorgt ook voor een gezonde financiële

ACTUEEL

Onderzoek

situatie”, zegt Piet Sprengers, hoofd Duurzaamheidsbeleid bij ASN Bank. “Dat is een voorwaarde voor een goed functionerende zorginstelling.” Het derde speerpunt is zorg voor mensen. Het gaat hierbij om alle activiteiten die gericht zijn op de patiënten, de gezondheid, veiligheid en het welzijn van de medewerkers en op de maatschappelijke betrokkenheid van ziekenhuizen. De zorg voor het milieu komt natuurlijk ook aan bod, met als doel de negatieve impact op het milieu terug te dringen. En als laatste: zorg voor de keten. Instellingen moeten hierbij sturen op duurzaam beheer van de toeleveranciersketen en hun eigen invloed effectief benutten.

<MVO-aspecten zijn van toenemend belang in onze inkoopprocessen> Het is de eerste keer dat de algemene ziekenhuizen tegen de MVO-meetlat worden gelegd. Verduurzaming zal voor alle ziekenhuizen de komende jaren steeds belangrijker worden. Met name zorgverzekeraars en banken zullen ziekenhuizen actiever gaan aanspreken op hun MVO-prestaties. Zorgverzekeraars willen de zorg de komende jaren duurzamer gaan

MVO Monitor Ziekenhuizen 2011 De belangrijkste conclusies MVO-sturing en -transparantie Ziekenhuizen laten over het algemeen geen overkoepelend MVO-beleid zien. Ook ontbreekt het in de publiekelijk beschikbare informatie aan duidelijk geformuleerde MVO-ambities, doelen en Kern Prestatie Indicatoren. Publieke middelen Het gaat er hier om in welke mate een ziekenhuis verantwoording aflegt over de overwegingen en keuzes bij de bestedingen van de financiële middelen. Deze mate van transparantie wordt in de jaarverslagen nog niet geboden. Mensen De meeste ziekenhuizen hebben beleid gericht op goed werkgeverschap. Bijna elk jaarverslag besteedt aandacht aan gezondheid, welzijn, veiligheid en de ontwikkeling van medewerkers. Milieu Bijna alle ziekenhuizen beschikken over een milieuprogramma. Veelal ontbreekt echter een duidelijke analyse en beschrijving van de precieze milieu-impact van de verschillende aspecten van de bedrijfsvoering. De meeste ziekenhuizen richten zich alleen op alleen afval en energie. De keten Zelden beschikken instellingen over beleid gericht op duurzaam inkopen of ketenbeheer. De uitzonderingen geven voornamelijk invulling aan de milieuaspecten van de ingekochte goederen. Wel zijn er diverse samenwerkingsverbanden tussen de ziekenhuizen onderling.

inkopen en voor banken en investeerders wordt een maatschappelijk verantwoorde bedrijfsvoering die aantoonbaar stuurt op risico’s voor

mens en milieu steeds belangrijker. Gwen van Roekel, senior adviseur Maatschappelijk Ondernemen bij Coöperatie VGZ, licht toe: “MVOaspecten zijn van toenemend belang in onze inkoopprocessen, en dat gaat voor zorginkoop natuurlijk ook gelden.“ Ziekenhuizen zouden stakeholdergroepen duidelijk moeten identificeren en betrekken bij het formuleren van beleid op milieu-, maatschappelijke en sociaal-ethische onderwerpen. De ziekenhuizen kunnen hier invulling aan geven door voor elk van de gepresenteerde speerpunten een nulmeting uit te voeren, concrete herkenbare doelen en activiteiten te formuleren en hier transparant over te communiceren.

2012-December / ZorgInstellingen

BELEVING

Gasttevredenheid

Het Nieuwe Wachten

Wachten in een zorgomgeving is vaak saai en tijdrovend. Het is belangrijk om aandacht te hebben voor alles wat met wachten te maken heeft. Wachten, zo blijkt uit recent onderzoek naar services in Nederlandse ziekenhuizen, is een cruciale factor in relatie tot gasttevredenheid. Tekst Arnoud van Hal

Wachten in een zorgomgeving. Het is haast onvermijdelijk, maar is er nu niets wat het wachten aangenamer kan maken? Of zijn ziekenhuizen zich helemaal niet bewust van het belang van de wachtervaring? Conceptontwikkelaar Hospitality Design onderzocht in de periode januari tot juli 2012 de beleving van ziekenhuisbezoekers in

2012-December / ZorgInstellingen

het onderzoek Take Care of Experience. Wat vinden gasten belangrijk en wat niet? En waarin kunnen ziekenhuizen zich onderscheiden? Een positieve wachtervaring leidt tot verbetering van de algehele tevredenheid en zelfs tot meer loyaliteit. Daarbij is het leveren van hoogstaande producten en diensten niet langer genoeg om

organisaties te voorzien van een goede concurrentiepositie. Ziekenhuizen merken dat zij niet enkel en alleen meer op de medische prestaties worden beoordeeld. Juist de niet-medische aspecten zijn voor de meeste gasten belangrijke pijlers. Dat zet beleving op de strategische agenda. Niet alleen van patiĂŤnten, ook van bezoekers.

BELEVING

Gasttevredenheid

pes van Kano in kaart gebracht. Vanzelfsprekende basisbehoeften, zoals de aanwezigheid van een toilet, voorkomt ontevredenheid. Met het vervullen van uitdrukkelijke verzoeken van de gast (one-dimensionals), zoals bereikbaarheid, blijf je de concurrentie bij. Maar wil je echt een voorkeurspositie creëren en de concurrent voor zijn, dan is een customer delight noodzakelijk. Een goede invulling van de factor wachten blijkt een echte customer delight. Wat betekent dat in de praktijk?

Een wachtkamer in Ziekenhuis Amstelland in Amstelveen.

Ziekenhuizen meten vaak alleen patiënttevredenheid. Het onderzoek Take Care of Experience kijkt naar de beleving van alle gastgroepen: patiënt, bezoeker en medewerker. De guest journey is een goede manier om alle belevingselementen per type gast te doorlopen. Facilitair managers van ziekenhuizen weten welke elementen binnen de guest journey goed of minder goed scoren, blijkt uit de interviews. Maar om te investeren in bepaalde elementen, is het relevant te weten wat het meeste effect hebben op de tevredenheid. Niet elk element weegt namelijk even zwaar. Het inzicht in de mate waarin bepaalde elementen bijdragen aan de tevredenheid, helpt ziekenhuizen in het stellen van prioriteiten. Daarom zijn de verschillende guest journeys in combinatie met de customer delight princi-

Basisbehoeften

Factoren als bereikbaarheid, toegankelijkheid, zichtbare beveiliging en een gastvrij welkom zijn zeer uitdrukkelijk gewenst, maar maken niet het verschil. Over het algemeen vinden gasten faciliteiten voor eten en

Ziekenhuizen kunnen zich onderscheiden in een goede wachtbeleving. Maar hoe ziet deze eruit en nog belangrijker: hoe creëer je deze? Gasten vinden het in zekere mate niet erg om te wachten wanneer aan het wachten een goede invulling is gegeven. Aspecten als een rustige ruimte die beschikt over regelmatige en up-to-date informatievoorziening (bijvoorbeeld wachttijden), restauratieve faciliteiten (coffee corner) en voldoende toiletten dragen voor gasten bij aan de ideale wachtvoorziening. Gasten willen weinig tot geen overlast ondervinden van tocht en er dient voldoende afleiding te zijn in de vorm van muziek, kranten, tijdschriften, en informatieve televisie. De gewenste beleving en de waardering van een element binnen de guest journey verschillen per type gast, afhankelijk van het bezoekdoel. Om de

<Ziekenhuizen meten vaak alleen patiënttevredenheid, maar het draait om de beleving van alle gastgroepen> drinken niet belangrijk, maar is de coffee corner wel een expliciete basisbehoefte. Goede bereikbaarheid per openbaar vervoer en een overdekte fietsenstalling zijn voorbeelden van must be’s, een soort noodzakelijke basisbehoeften. Als deze niet aanwezig zijn, zijn gasten ontevreden; bijdragen aan tevredenheid doen deze factoren helemaal niet.

De wachtruimte De ideale wachtruimte is een rustige ruimte met: l Regelmatige en up-to-date informatievoorzieningen (bijvoorbeeld wachttijden) l Eet- en drinkfaciliteiten l Voldoende toiletten l Weinig tot geen overlast van tocht l Voldoende afleiding (muziek, kranten, tijdschriften, informatieve tv)

gewenste ervaring te kunnen creëren is bewustwording van de verschillen per type gast stap één. Inspelen op de gewenste beleving per type is stap twee.

Personeel

De meeste facilitair managers geven in de interviews aan dat de factor personeel cruciaal is in het creëren van een beleving. De ideale wachtbeleving volgens de gast bestaat uit meer dan menselijk gedrag. Product en omgeving spelen ook een grote rol. Het is dan ook onmogelijk een gewenste beleving te creëren als product, omgeving en gedrag niet integraal en in samenhang worden ontwikkeld. De gebruikers, de verschillende gastgroepen, vormen daarbij het vertrekpunt. Medewerkers bepalen alleen het succes, als product en omgeving daar maximaal in ondersteunen.

2012-December / ZorgInstellingen 11

THEMA VERWARMING & KOELING

Energiebesparing

www.zorginstellingen.nl

Verduurzamen met gasmotorwarmtepomp Nieuwbouw van een woonzorgcomplex gaat tegenwoordig hand in hand met duurzaamheidsdoelstellingen. Ook bij de nieuwbouw van woon-, zorgen dienstencentrum Bethanië in Ede is dit geval. Een gasmotorgedreven warmtepomp helpt daarbij. Tekst Martijn Louws

Bethanië vernieuwt. Het complex aan de Platteellaan in Ede wordt verrijkt met een nieuw, intramuraal hoofdgebouw, waarin drie groepswoningen zijn gerealiseerd. Iedere woning is geschikt voor zeven bewoners. Verder komen er 36 appartementen voor bewoners die vooral hulp nodig hebben vanwege lichamelijke beperkingen. “Het oude

2012-December / ZorgInstellingen

Bethanië werd 28 jaar geleden opgeleverd, met kamers van 30 vierkante meter. Toen groot, nu te klein”, vertelt Aline Poolen-van den Brink, directeur en lid van de raad van bestuur van Bethanië. Door de toenemende zwaarte van de zorg voor de bewoners is er volgens haar een gebrek aan ruimte in de bestaande appartementen en het gebouw.

Nieuwbouw was het devies, mede omdat aanbouwen en renoveren geen oplossing boden. Zo heeft het bestaande gebouw betonrasters tussen de appartementen, die zich moeilijk laten doorbreken. Bovendien zijn de gangen smal en de liften te klein voor het verplaatsen van bedden. Poolen: “Daarbij bleek dat er slechts vijf

THEMA VERWARMING & KOELING

Legionella

Behalve de energieprestatie van de gaswarmtepomp kleeft er nog een belangrijk voordeel aan het systeem: een gaswarmtepomp kan warmte leveren tot 70 graden Celsius. “Zeker voor zorginstellingen is dit belangrijk, onder meer in verband met legionellabestrijding in de leidingen van de tapwaterkranen”, vertelt Ruben Meijer van Reduses.

procent verschil zat tussen de kosten van verbouwing en nieuwbouw.” De werkzaamheden aan het intramurale hoofdgebouw begonnen in november 2011. “Bethanië is een zorgcomplex met een protestantschristelijke identiteit”, legt Poolen uit. “Vanuit die gedachte vinden we dat wat wij doen de aarde zo min mogelijk moet belasten. Duurzame bouw dus.” Daarom is er naast een uitermate goed geïsoleerde schil ook een gasmotorgedreven warmtepomp geïnstalleerd. “Warmte in de winter en koudelucht in zomer: het is erg belangrijk in een zorgcomplex”, vertelt Matthijs Dull, installatieadviseur van adviesbureau Huisman & Van Muijen. “Niet voor niets slokken de energiekosten een groot deel van het budget van een zorginstelling op. Daarop besparen heeft dus veel nut.” Dull heeft onder meer de bouw en installatie van de gasmotorgedreven warmtepomp gecoördineerd voor Bethanië. “Doelstelling was om een uitmuntende energieprestatie te leveren in de nieuwe gebouwen zonder dat het comfort van de bewoners erop achteruitgaat. Een prestatie die minimaal 18 procent onder de in het bouwbesluit genoemde Energie Prestatie Coëfficiënt ligt. Mede dankzij de gasgedreven warmtepomp lukt dit. Bethanië bespaart per jaar

Het nieuwe Bethanië herbergt onder meer 36 appartementen voor bewoners die vooral hulp nodig hebben vanwege lichamelijke beperkingen.

Energiebesparing

Vlnr: Aline Poolen-van den Brink (Bethanië), adviseur Matthijs Dull (Huisman & Van Muijen), Sander van der Wilt (Installect Advies) en Ruben Meijer (Reduses).

honderd ton CO2-uitstoot ten opzichte van een conventionele installatie.”

Ondergronds

De gaswarmtepomp in Bethanië wordt gecombineerd met een ondergronds systeem voor warmte en koudeopslag (WKO). In de bodem wordt zowel het warme als het koude water opgeslagen. Het opgepompte koude water koelt de ruimtes en de vloeren in de zomer. Het ventilatiesysteem verspreidt gekoelde lucht door het complex. In de winter wordt het opgepompte warme water gebruikt om de ruimtes te verwarmen. “De warmte die in de zomer in de bodem wordt gestopt kan in de winter weer worden gebruikt voor de verwarming. Hoe meer warmte in de zomer dus in de bodem wordt gestopt, hoe meer er in de winter beschikbaar is en hoe meer de warmtepomp ingezet kan worden”, zegt Sander van der Wilt van Installect Advies, het adviesbureau voor de duurzame installatie van de gasmotorgedreven warmtepomp. Deze

methode bespaart veel energie. Van der Wilt: “Het toepassen van een WKO-systeem levert alleen al voor de koeling een energiebesparing op van 93 procent ten opzichte van een conventioneel koelsysteem.” Voor de verwarming kwam in eerste instantie een elektrische warmtepomp in aanmerking. Deze warmtepomp kon 38 procent van de warmtevraag van Bethanië leveren. Het overige deel zou door traditionele HR CV-ketels worden geleverd. “Dit aandeel vonden wij nogal laag”, aldus Van der Wilt van Installect. “Als je daarbij rekent dat bij de opwekking van elektriciteit grofweg vijftig procent van de energie verloren gaat, dan is de verduurzaming van de warmtevoorziening relatief laag." Installect zocht naar een verbetering van de warmtevoorziening. Van der Wilt: “Een belangrijke stap hierbij was het omzeilen van de omzetting van fossiele brandstof naar elektriciteit. Door direct met het aardgas de warmtepomp aan te drijven, kan alle

2012-December / ZorgInstellingen 13

THEMA VERWARMING & KOELING

Energiebesparing

warmte, ook die van de motor en de verbrande gassen, nuttig worden gebruikt.” Dit levert een aanzienlijke verbetering op, zo rekent Van der Wilt voor. “Het aandeel in warmtelevering stijgt naar 58 procent, terwijl de CO2-besparing van 29 naar 62,5 ton stijgt.”

<Het aandeel in warmtelevering stijgt naar 58 procent> Maar behalve de energieprestatie van de gaswarmtepomp kleeft er nog een belangrijk voordeel aan het systeem: een gaswarmtepomp kan warmte leveren tot 70 graden Celsius. “Zeker voor zorginstellingen is dit belangrijk, onder meer in verband met legionellabestrijding in de leidingen van de tapwaterkranen”, vertelt Ruben Meijer van Reduses, de leverancier van de gasmotorgedreven warmtepomp en onderdeel van Installect. Meijer vertelt

dat het werkingsprincipe van de gaswarmtepomp bijna hetzelfde is als bij een conventioneel, elektrisch aangedreven warmtepompsysteem. “Echter, het verschil zit in de verhouding tussen warmte- en koudelevering. Door de warmte uit de uitlaatgassen en motorwarmte te gebruiken, is het aandeel warmtelevering ten opzichte van het aandeel koudelevering van de gasmotorgedreven warmtepomp groter. Deze techniek maakt tevens watertemperaturen van 70 graden Celsius mogelijk, zonder dat daarvoor extra gas wordt verbruikt. Wat heet: circa 50 procent minder dan een HR-ketel. Erg duurzaam dus.” De gasmotorgedreven warmtepomp dekt ook mede hierdoor een belangrijk deel van de warmtevraag bij Bethanië. Voor de resterende vraag en voor de piekmomenten, bijvoorbeeld wanneer het lange tijd extreem koud blijft, zijn twee CV-ketels geïnstalleerd.

Terugverdientijd

De gasmotorgedreven warmtepomp vergt wel een forse investering. “Maar de terugverdientijd is ook korter”, haast Meijer van Reduses zich te

Terugverdientijd De investering voor een gaswarmtepomp is groter dan voor een elektrische warmtepomp. De jaarlijkse besparing is echter ook groter. In het onderstaande overzicht is rekening gehouden met energieprijsstijgingen, maar ook met onderhoudskosten. WKO met elektrische warmtepomp l Investering: 200.000 euro l Terugverdientijd: 8 jaar WKO met gaswarmtepomp Investering: 345.000 euro l Terugverdientijd: 7 jaar l

2012-December / ZorgInstellingen

Bethanië koos voor een gasmotorgedreven warmtepomp vanwege de hogere energiebesparing.

zeggen. Daarbij, zo stelt Sander van der Wilt van Installect Advies, is echter wel belangrijk dat de prestaties van de installatie continu worden gemeten. “Juist geïntegreerde klimaatsystemen met WKO en warmtepompen vergen veel kennis van meeten regeltechniek. Daar waar nodig moet worden bijgestuurd om het optimale rendement eruit te halen. En ook hier geldt: meten is weten. Door de meetuitkomsten te vergelijken met het energiebesparingsplan wordt duidelijk of de energiebesparing met de hieraan gekoppelde terugverdientijd ook werkelijk een voordeel heeft opgeleverd.” En dit laatste is wel belangrijk voor Bethanië, vindt directeur Aline Poolen-van den Brink. “Duurzaamheid is vanuit de christelijke identiteit van deze zorginstelling belangrijk. Maar natuurlijk kijken ook wij naar de langere termijn: levert dit systeem ons dan geld op?” Matthijs Dull verzekert dat dit zo is. “De gasmotorgedreven warmtepomp rendeert en gaat minimaal 15 jaar mee. En na een forse revisie kan die nog eens 15 jaar mee. De komende 30 jaar opereert Bethanië dus energiezuinig en duurzaam. En daarbij zitten de bewoners er te allen tijde warmpjes bij.”

Vertrouw de zorg voor een gezond klimaat toe aan de specialist. Ziekenhuizen en zorginstellingen zijn er in tal van variaties. Maar ze hebben allemaal één ding gemeen: een zo optimaal mogelijke welzijnstoestand van de patiënt. Carrier heeft hetzelfde doel. Een goed klimaatbeheersingssysteem kan immers het welzijn van een patiënt beïnvloeden. Gezonde lucht voor een gezond klimaat. Carrier is ’s werelds grootste expert. Als uitvinders van de airconditioning zijn we altijd een stap verder in technologie, om u in iedere situatie de optimale oplossing te bieden. Klimaatbeheer op afstand bijvoorbeeld, dat doen we al in ruim 20% van alle Nederlandse ziekenhuizen. Dus, voor élke klimaatoplossing: turn to the experts. Carrier Airconditioning. Do you turn? T (071) 341 71 11, www.carrier.nl

turn to the experts

THEMA VERWARMING & KOELING

Prestatiecontract

www.zorginstellingen.nl

Nij Smellinghe bespaart energie met een ESCo

Zorginstellingen kunnen veel energie besparen, maar kampen vaak met een beperkt budget. Samenwerken met een Energy Service Company (ESCo) op basis van een prestatiecontract is een goede optie, zo laten ziekenhuis Nij Smellinghe en Honeywell Building Solutions zien. Tekst Steven van Dort

Nij Smellinghe, een ziekenhuis in Drachten met 339 bedden, bedient ongeveer 120.000 inwoners van Zuidoost-Friesland. De ambitie van het ziekenhuis is om de energiekosten en uitstoot van CO2 maximaal te verlagen. Daarom sloot Nij Smellinghe in 2008 een prestatiecontract met ESCo Honeywell Building Solutions. Een ESCo is een bedrijf dat door toepassing van verschillende maatregelen energiebesparing voor een gebouwbeheerder garandeert. Centraal staat het energieprestatiecontract waarin de afspraken over de besparingsdoelen staan. Worden deze doelen niet gehaald? Dan is het risico voor de ESCo. Bij de zoektocht naar een geschikte partner en het afsluiten van het energieprestatiecontract is een goede voorbereiding noodzakelijk, zo stelt Jan-Gerrit Rinia van Nauta van Nij Smellinghe.

2012-December / ZorgInstellingen

“Als aanbestedend ziekenhuis is inzicht nodig in de praktische realiseerbaarheid en moet je inschatten wat de komende jaren aan extra onderhoud, beheer en risico’s valt te verwachten.” Honeywell heeft op zijn beurt grondig vooronderzoek gedaan om inzicht te krijgen in de energiestromen binnen het ziekenhuis. Gezamenlijk is een plan van aanpak opgesteld waaruit een aantal energiebesparende maatregelen is gedestilleerd. Het ziekenhuis heeft hiervoor additioneel budget ingezet. Alle werkzaamheden zijn vervolgens gebundeld bij Honeywell neergelegd. “We hadden ook verschillende leveranciers kunnen inschakelen, maar dan moet je de onderlinge verdeling van de taakgebieden heel grondig afbakenen”, aldus Van Nauta. Volgens plan implementeerde Honeywell een aantal maatregelen. Er werd

Win-winsituatie

Een samenwerking met een ESCo creëert volgens Henk Waaldijk van Agentschap NL een win-winsituatie. "Omdat beide verdienen aan de gerealiseerde energiebesparing. Hoe meer energiebesparing, hoe meer winst.”

onder meer een warmtekrachtkoppeling geïnstalleerd die elektriciteit en warmte opwekt, in de schoorsteen van één van de drie stoomketels werd warmte teruggewonnen en het CV- koelwatercircuit werd optimaal ingeregeld. Het ziekenhuis is verantwoordelijk voor het beheer van de nieuwe apparatuur. Dat

gebeurt precies volgens de specificaties van de leverancier. Dat is belangrijk, want het komt regelmatig voor dat slecht ingeregelde installaties voor een onnodig hoog energieverbruik en een slecht binnenklimaat zorgen.

<Een ESCo vraagt van een zorginstelling professioneel opdrachtgeverschap> Nij Smellinghe bespaart met de maatregelen zo’n 15 procent op de energiekosten, oftewel 114.000 euro per jaar. “Dat is nog een voorzichtige prognose”, zegt René Simons, business development manager Energy Solutions bij Honeywell. “Gebruikt het ziekenhuis meer warmte, dan besparen ze meer energie.” De CO2-emissie van het ziekenhuis is met 750 ton afgenomen. De gegarandeerde besparingen gelden voor de periode van de verwachte terugverdientijd van 7,5 jaar. Simons: “In die periode verzorgen we de energiemonitoring en rapportage van de behaalde resultaten. We monitoren de prestaties specifiek per maatregel. De implementatie is flexibel: als het efficiënter blijkt, kunnen we tussentijds verbeteringen doorvoeren.”

labels maken Eenvoudig professionele P-touch D200VP beletteringsysteem: Beleef meer plezier aan het ordenen van uw werkomgeving. Creëer snel en eenvoudig kleurrijke en slijtvaste labels voor verschillende items zoals ordners, archiefdozen, bewegwijzering en naamplaatjes. www.brother.nl

THEMA VERWARMING & KOELING

Prestatiecontract

Voordat een organisatie besluit om samen te werken met een externe partij, moet het zich vanzelfsprekend wel goed in de materie verdiepen. “Een ESCo vraagt van een zorginstelling professioneel opdrachtgeverschap”, zegt Henk Waaldijk, adviseur Utiliteitsbouw en Zorg bij Agentschap NL. “Partijen moeten echt in staat zijn om te werken met een prestatieverplichting in plaats van een inspanningsverplichting. Sommige willen alles in eigen hand houden en zijn niet gewend elkaar af te rekenen op prestaties. Ze kopen nog in op de traditionele manier en kijken veelal naar de laagste prijs, terwijl kwaliteit belangrijker wordt bij dit type contracten.” Het prestatiecontract tussen Nij Smellinghe en Honeywell

Andere voordelen van een ESCo l

l l

Geen technische en financiële risico’s voor de opdrachtgever. Bestaande budgetten intact bij een budgetneutrale oplossing en beschikbaar voor andere doeleinden. Geen specialistische kennis of personeel nodig. Turn-key uitgevoerd. Milieudoelstellingen worden gehaald. Verdiensten rechtstreeks terug naar opdrachtgever.

Voor meer specifieke informatie over ESCo’s, kijk op www.agentschapnl.nl/esco of download gratis de whitepaper ‘ESCo voor wederzijds voordeel en gratis energiebesparing’ via www.fmm.nl onder ‘rapporten’. Ook op www.esconetwerk.nl is meer informatie te vinden.

2012-December / ZorgInstellingen

Verbetermaatregelen Honeywell implementeerde de volgende maatregelen bij ziekenhuis Nij Smellinghe: l Een warmtekrachtkoppeling die elektriciteit en warmte opwekt. l Warmteterugwinning in de schoorsteen van één van de drie stoomketels. l Het regelen van de benodigde hoeveelheid ventilatielucht afhankelijk van de bezetting en buitentemperatuur. l Het optimaal inregelen en ingeregeld houden van het CV- en koelwatercircuit. l Nieuwe luchtregelkleppen in de operatiekamers en het bezettingsafhankelijk regelen van de luchthoeveelheden per OK. l Een energiemanagementsysteem voor het monitoren en aantonen van besparingen.

bestaat uit een overeenkomst waarin de uitgewerkte maatregelen staan met concrete berekeningen, terugverdientijden, meetbare doelstellingen en prestatieafspraken. Honeywell merkt dat in Nederland ESCo’s en energieprestatiecontracten terrein winnen. De technisch dienstverlener ziet het werken met prestatiecontracten vooral bij ziekenhuizen en in de publieke sector toenemen. Simons: “Maar onbekend maakt nog onbemind. De techniek of het concept is vaak niet het probleem. Het is belangrijker om de juiste boodschap over te brengen en dat de opdrachtgever commitment heeft om het concept te omarmen.”

Terugbetaald

Sinds vijf jaar is Honeywell ook partner van het Lievensberg Ziekenhuis in Bergen op Zoom. Dit ziekenhuis koos voor een ESCo omdat de investering in de gegarandeerde energiebesparende maatregelen door Honeywell verzorgd werd en door de besparingen wordt terugbetaald. Zo kunnen de besparingsmaatregelen voor het ziekenhuis budgetneutraal worden uitgevoerd. Aantrekkelijk, want ook het

Lievensberg Ziekenhuis zag zich met bezuinigingen geconfronteerd. Bovendien garandeerde Honeywell de energiebesparingen via een energieprestatiecontract. Het ziekenhuis wist dus precies waar het aan toe was. Honeywell installeerde een warmtepomp en een warmtekrachtkoppeling die voor het hele ziekenhuis elektriciteit opwekken. De nieuwe installaties besparen het ziekenhuis jaarlijks 101.000 euro. Inmiddels is ook de luchtbehandelingskast gerenoveerd die een jaarlijkse besparing oplevert van 36.500 euro. Een samenwerking met een ESCo creëert volgens Henk Waaldijk van Agentschap NL een win-winsituatie. “Beide partijen hebben baat bij een goed resultaat, omdat beide verdienen aan de gerealiseerde energiebesparing. Hoe meer energiebesparing, hoe meer winst. De opdrachtgever ziet dat terug op zijn maandelijkse energierekening, voor de ESCo blijft er na het afbetalen van de investering simpelweg meer winst over. De financiering van de investering –als die ook door de ESCo verzorgd wordt- loopt bovendien via energiebesparing. Een zekere bron van inkomsten kortom.”

TRENDS

Facility management

Vijf ontwikkelingen in de facilitaire wereld Wat zijn de belangrijkste trends in de facilitaire markt volgens de professionals? Facility Management Nederland (FMN) en Twynstra Gudde hebben hier onderzoek naar gedaan. ZorgInstellingen bekijkt de vijf belangrijkste trends. Tekst Thijs van der Spil, Ellen Gijsbers, DaniĂŤl Slijfer en Hanneke Vos

Trend 1: Minder kosten door innovatie In het onderzoek komt het reduceren van kosten als belangrijkste trend naar voren. In 2012 had 54 procent van de facilitaire managers een gemiddelde besparingsdoelstelling van 10,7 procent. Los van maatregelen gericht op de formatie, hebben facilitaire organisaties ook ingezet op meer innovatieve manieren om besparingen te realiseren. ICT-middelen zijn door 57 procent ingezet. Meer dan de helft van de facility managers heeft voordelen gezocht in het verbeteren van zowel de interne (57 procent) als externe samenwerking (52 procent).

Trend 2: Het Nieuwe Werken Ruim 61 procent van de facilitaire managers heeft Het Nieuwe Werken geĂŻmplementeerd of is ermee bezig. 73 procent wil hiermee kosten reduceren, 62 procent wil klanten en medewerkers binden of aantrekken, 53 procent wil de productiviteit verhogen en 12 procent geeft aan Het Nieuwe Werken in te zetten als instrument voor marketing. De meeste organisaties bevinden zich nu in de fase waarin zij intern meer samenwerken (60 procent). Door de invoering van elkaar versterkende maatregelen op het gebied van mens en organisatie, de werkomgeving en de informatievoorziening, zoeken zij naar de ideale combinaties om werkmethoden te creĂŤren die effectief zijn voor de klant, de organisatie en de medewerkers.

2012-December / ZorgInstellingen

Nieuwe kijk De resultaten van het marktonderzoek bevestigen dat er, naar aanleiding van de voortdurende crisis en de grootschalige veranderingen in onze maatschappij, een nieuwe kijk op facility management is ontstaan die tot veranderingen heeft geleid en verder zal leiden. Er zijn nieuwe manieren van werken en organiseren ontstaan. De nieuwe kijk wordt gekenmerkt door een duurzaam bewustzijn van de toegevoegde waarde van facilitair management.

TRENDS

Facility management

Trend 3: Een overkoepelende formule Het introduceren en/of (door)ontwikkelen van concepten, zoals hospitality, blijft een belangrijk thema. Meer dan een derde van de facilitaire professionals ziet de toegevoegde waarde van het verlenen van diensten vanuit een overkoepelende formule. Van de aanbieders geeft 68 procent aan onderscheidend te willen zijn in de toegevoegde waarde van de unieke beleving van de dienstverlening. Aanbieders zoeken deze beleving met name in het bieden van een service en/of een concept. Ook innovatie en het verbeteren van de kwaliteit van dienstverlening zijn op dit gebied belangrijk.

Krimpende markt In de totale facilitaire markt, inclusief vastgoed, ging in 2011 een omzet van 62,8 miljard om. De trend van een krimpende facilitaire markt zet door, al is deze niet zo verstrekkend als twee jaar geleden. De crisis op de financiĂŤle markten is vijf jaar onderweg, maar toch blijken er nog steeds mogelijkheden te zijn om op facilitaire kosten te besparen. De facilitaire marktomvang exclusief vastgoed is 33 miljard euro, iets minder dan de 33,4 miljard euro in 2009. Dat is een krimp 1,3 procent.

Trend 4: Regie is de nieuwe standaard Voor het eerst sinds de start van dit marktonderzoek is de facilitaire regieorganisatie het dominante organisatiemodel. De verwachting is dat deze trend zich de komende twee tot drie jaar in sterke mate verder manifesteert. Waar het verschil met traditioneel georganiseerde facilitaire beheerorganisaties in 2010 nog enkele procenten bedroeg, is het in 2012 de facilitaire regieorganisatie die met 46 procent de nieuwe standaard vormt. Ten opzichte van 2010 blijkt verder dat het aantal organisaties zonder formeel facilitair bedrijf met twee procent afneemt en het aantal demand managementorganisaties, waarbij ook de regiefunctie is uitbesteed, met twee procent stijgt.

Trend 5: MVO verliest tijdelijk terrein

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) was in 2012 het slachtoffer van de noodzaak tot kostenbesparingen, maar over twee tot drie jaar is MVO naar verwachting weer de belangrijkste facilitaire trend. Veel facilitaire organisaties hebben de afgelopen jaren met duurzaamheidsmaatregelen bijdragen geleverd. Het opnemen van duurzaamheidscriteria in het inkoopbeleid blijkt de meest populaire maatregel, op de voet gevolgd door energiebesparende maatregelen zoals het daglichtafhankelijk regelen van de verlichting, het aanbrengen van bewegingssensoren en het afzuigen van het warmteoverschot bij de bron.

De resultaten van het onderzoek van FMN en Twynstra Gudde zijn gepubliceerd in het Facility Management Marktonderzoek 2012, een overzicht met cijfers, trends en ontwikkelingen.

2012-December / ZorgInstellingen 21

Gastvrijheidszorg met sterren is een initiatief van loC, Koksgilde en vakmedianet

u doet het allemaalvoor uw cliĂŤnten Meld u nu aan voor GastvrijheidszorG Met sterren Schrijf in op www.zorgmetSterren.nl

Gastvrijheidszorg met Sterren 2012 werd mede mogelijk gemaakt door:

CLIENT: ZWANENBERG PROJECT: LOGO T.B.V. HUISSTIJL

Last modified: Delivered:

24 - 01 - 2008 24 - 01 - 2008

TECHNICAL DATA Software: ILLUSTRATOR CS 2 Used fonts: DIN, FAGO File: LOGO DEF Jobnr.: 07-315 Country: Artwork: PH

Pict: Highres Lowres Printed material: PAPER Printing technic: OFFSET /

Printed colours only for reference. Trapping and clipping paths are not included. ARTWORK IS COLOUR MANAGED. USED PROFILES ARE EMBEDDED

Amount of colours: CMYK PANTONE:

PMS 288 U

PMS 200 U

PMS 871 U

0000

Postbus 4315, 3006 AH Rotterdam T: 010-4 53 10 33, E: traffic@btm.nl I: www.btm.nl

VOORBESCHOUWING

Beurzen

Veel noviteiten op vakbeurs Facilitair

Voor de vijftiende maal wordt in januari vakbeurs Facilitair georganiseerd in de Branbanthallen in 's-Hertogenbosch. Beursmanager Esther Kunstt streeft naar een flinke verhoging van het aantal bezoekers. “We zijn uitgegroeid tot de belangrijkste beurs in de facilitaire sector. Er is maar één echte vakbeurs Facilitair.” Tekst Carolien Meijer

2012-December / ZorgInstellingen

VOORBESCHOUWING

Beurzen

Van beursmoeheid is op vakbeurs Facilitair niets te merken, zegt beursmanager Esther Kunstt. Het aantal standhouders is als vanouds zo’n vierhonderd. “Er zijn wel standhouders die er het ene jaar wel, het andere niet staan. Maar in feite is er een vrij stabiele belangstelling.” Uit de reacties van de standhouders blijkt dat veel van hun relaties van plan zijn de beurs te bezoeken. Kunstt: “We streven naar een flinke verhoging van het bezoekersaantal van 20.500 vorig jaar naar 25.000. Mensen zeggen toch: er is maar één echte vakbeurs Facilitair. We moeten daar heen.” Bezoekers worden in de watten gelegd. Standhouders voorzien hun VIP-relaties van bonnen voor gratis eten en drinken. Bezoekers met een VIP-pakket hoeven ook niet te betalen voor het parkeren. De beurs heeft geen overkoepelend thema, maar bezoekers krijgen wel de nodige themapresentaties voorgeschoteld. Standhouders worden aangemoedigd om productdemonstraties te organiseren. Acht op de tien beursbezoekers vindt themapresentaties een verrijking van de beurs. Facilitaire managers worden erin bijgepraat over actuele kwesties in hun vakgebied. Dat varieert van het nieuwe eten en drinken op het werk tot het doden van ziekenhuisbacteriën met nanotechnologie en fotokatalyse.

Relatiebeheer

Naast een uitgebreid en gevarieerd aanbod, van kerstpakketten tot natuurlijk afbreekbare bordjes, zijn de netwerkmogelijkheden belangrijk. Beursmanager Kunstt: “Omdat de

beurs zo vroeg in het jaar is, bieden we standhouders de gelegenheid om hun nieuwjaarsreceptie op de beursvloer te organiseren. We stellen ook de gemeenschappelijke ruimtes in de Baroniehal beschikbaar. Relatiebeheer wordt steeds belangrijker.” Een ontmoetingsplek is ook het facilitair café. Het is niet alleen een gelegenheid om iets te eten en te drinken; er is ook een internetaansluiting. Elders op de

Beursinformatie De vijftiende editie van vakbeurs Facilitair wordt op 16, 17 en 18 januari 2013 in de Brabanthallen in ‘s-Hertogenbosch georganiseerd. De beurs richt zich op facilitair management en gebouwbeheer. Vakbeurs Facilitair is op woensdag en donderdag geopend van 10.00 tot 19.00 uur en op vrijdag van 10.00 tot 17.00 uur. Tussen ’s-Hertogenbosch Centraal Station en de Brabanthallen rijdt een pendelbus. Voorregistratie is mogelijk op www.vakbeursfacilitair.nl.

beurs worden specifieke werkplekken met internetaansluiting ingericht om te werken of te vergaderen. Nieuw is het Noviteitenpaviljoen. Daar kan de bezoeker zich op een centrale plaats laten informeren over de aangeboden nieuwtjes op het gebied van facilitair management en gebouwbeheer. De gepresenteerde noviteiten dingen mee naar de FGNoviteitenprijs die op de eerste beursdag wordt uitgereikt. Kandidaten strijden in zes categorieën: Mens, Werkplek, Fysieke Werkomgeving, Technische Werkomgeving, Veilige Werkomgeving en Gebouwbeheer. In het paviljoen zijn noviteiten aanwezig als de OLF Active geurabsorberende folie van Fleetshield die onaangename luchtjes opneemt. Ook een noviteit is het Documentmanagementsysteem van VisieDosis Informatievoorziening, een beheerssysteem voor digitale documenten en dossiers.

2012-December / ZorgInstellingen 25

VOORBESCHOUWING

Beurzen

Facilitair café ingang Facilitair

1.030

Toiletten

3.004

3.005 3.006

3.007

3.008

3.009

3.010 3.011

3.012

3.013 3.014

3.023

H A L 3 : L A nG ST rA A T H A L

3.002

1.033

1.034

3.020

3.019

3.018

3.017

3.016

3.015

3.024

3.029

3.031

3.030

3.032

3.033

3.026

3.034

3.035

3.036

3.037

3.038

3.039

3.045 3.053

1.022

1.025

1.023

1.021

1.036

1.035

1.038

1.039

1.037 2.004

2.002

2.006

2.008

2.009

3.052

3.051

3.050

3.048

3.047

3.044

3.043

2.010

2.013

2.014

1.067

1.060

1.068

1.064

3.040 2.011

3.046

1.061

1.059

1.058

1.057

2.007 1.063

3.027 3.028

1.024

1009 1.010 1.0

2.005

1.062

3.025

1.008

1.026 1.028

2.003

2. 001

3.022 3.021

3.001

1.027

1.031

CATerinG

1.007

1.006

1.029

Centrale entree

3.003

1.002 1.003 1.004 1.005

1.001

1.069

1.070

1.071

1.072

1.103 1.105

1.102

1.101

1.100

1.104 3.055

3.041

3.063 3.056

3.058

3.059

3.060

3.061

3.062

2.012

3.065

2.020

2.018

2.021

2.019

2.017 1.106

1.066

CATerinG

3.072

3.071

4.001

4.002

3.070

1.107

4.006

4.008

4.011

4.010

4.012

3.068

1.137

1.136 1.135 1.134

H A L 2: Ke m pe nH A L

4.005

4.015 4.013

1.109

1.113 1.114

1.116

2.022

3.066

3.067

4.003

4.007

4.009

3.069

1.111 1.112

1.110

3.064 2.023

1.099

1.065

1.131

1.133

1.130 1.129 1.128

H A L 1 : B rA B A nT H A L

HAL 4: D i e ZeH A L

4.014 4.016

4.022 4.021

4.024

4.020 4.017

4.023 4.025 4.026

4.027 5.002

4.018

4.028

5.003

5.005 5.006

5.004

5.007

5.008

5.009 5.010

5. 001

5.022 5.021

5.020

5.019

H A L 5 : pe e LH A L

5.016

5.012

5.017

5.013

5.018

5.023

5.011 10 11

5.050

5.027

5.028

5.029

5.031

5.030

5.046

5.042

Stadsentree

5.035

5.036

10 11

5.063 5.064 5.065 5.066 5.067

5.061

5.082

5.081

5.070

5.080

5.069 5.068

5.079

5.078

5.073

5.075

5.074

CATerinG

10 11

11 10

H 12

i 12

Toiletten

H A L 6: B Aro nieH A L

Stand- Naam nr.

5.018 1-Line Safety & Security Management 1.071 3D tradelink 2.018 ABO Klimaat 1.116 Absoluta Food & Facilities Hal 6 Acaleph Opleiding, Training & Adviezen 5.073 Actiforce Trading 1.009 AENC Audiovisual 5.075 Aero-Dynamiek 3.003 Aestic Produkten

3.052 5.002 2.011 1.080 Hal 6 1.074 5.021 3.011 5.003 5.032 5.070

1.021 4.018 1.054 4.026 3.048 Hal 6 3.009

3.001 3.019 5.064 3.031 2.013 3.063

2012-December / ZorgInstellingen

Ahrend Inrichten Akta Trading Holland Albeda College Aldipro Systems Allsens Alvero Kantoormeubelverhuur Animo Anode Energie Appèl Applicom Brandpreventie AquaServa

Arend, De Armstrong Floor Products ArrangeGroup Art in Aluminium Arti Teq Ascom (Nederland) a.s. winkel- en projectinrichters 5.067 ATECA Watercare & Services 3.017 Atir schoonmaakadvies 2.004 Autobar Holland

2 L

CATerinG TerrAS

Stand- Naam nr.

5.076

Toiletten

5.071

5.077

10 11

5.038

5.072

9 5.059 5.055

ingang Facilitair

5 1

5.041 5.040

5.052

5.083

5.034

5.037

5.039 5.047

5.051

5.053

5.033

10 11

7 A

5.032 5.026

AVDL Nederland AVEX Avyr document services Axxerion Facility Services Beelen Groep Bender Foodservice Equipment 3.068 Bike - Safe 1.048 BioCompact Environmental Technology 1.091 BioFriends Nederland

VOORBESCHOUWING

Beurzen

Flexwerkplekken

011

1.012

Toiletten

1.013

1.014

1.015 1.016

1.020

1.019

1.017

1.018

1.047 1.048 1.043

1.040

1.041

1.049

1.042

1.050 1.054

1.056

1.052

1.055

1.051 1.053

1.076

1.073

1.074

1.080

1.075 1.077

1.081 1.097

1.095

1.098

1.092

1.096

1.115

1.093

1.119 1.118

1.121

1.117

1.127

1.120

1.126

1.125

1.124

1.090 1.088 1.091 1.089

KoFFieTerrAS

1.082 1.083

1.084

1.123

L Stand- Naam nr.

1 5 8 10

5.036 BioLab 1.091 bluQ by Remasystems Cleanstore 3.033 BMA Ergonomics 4.006 Boels Verhuur 3.021 Boerhof Projectinrichters 3.012 BOMA 3.070 Bomefa 1.083 Brakels Acoustic Solutions 5.016 Brandsma Koffie 3.030 Bravilor Bonamat 1.041 Bruynzeel Storage Systems 3.006 Burgman Security 5.006 Burgman Supply 1.106 Business Art Service 3.061 BuzziSpace 5.067 C A G 1.092 Casala 1.107 Cegelec 5.024 Checkbuster.com 1.130 CLB 1.038 Coffee Fresh 1.003 Combico Display Hal 6 CREO-CPS 1.069 CSU 2.019 Cuna International 1.055 CWS Nederland 3.023 Daloc AB 3.036 D&B The Facility Group 1.136 deister electronic 1.011 DELPHI Sleutelbeheersystemen 1.113 Dem Cleaning Products 1.101 De Projectinrichter 1.051 DESKO kantoormeubelen 1.073 De Vos Groep Ergonomics 5.004 DGtC beveiligingen 3.003 Digilock Europe 5.009 Disan centrale stofzuigsystemen 1.102 Diversey 1.022 Dokkumer Vlaggen Centrale 3.037 Dolmans Facilitaire Dienstverlening 3.014 Donkergroen 3.038 Dorp Installaties, Van 3.040 DRAABE Industrietechnik 5.077 Dr. Schutz Benelux 5.076 DSS Dutch Special Solutions 1.128 DURABLE Nederland 5.046 DuurzaamGebouw Hal 6 Dynamic Ergonomics 3.026 EAZZ 4.012 Ecobility Benelux 1.036 Ecolab

Stand- Naam nr.

5.040 3.041 1.057 1.012 4.021 1.050

1.035 1.082 3.044 1.133 3.071

3.007 5.042 Hal 6 5.028 4.020 3.035

1.053 5.079 Hal 6 1.131 1.020 4.011 2.010 2.005 1.095 4.023 5.029 4.009 3.018 1.088 5.008 1.049 3.017 1.066 2.012 5.030 3.032 5.037 4.024 3.053 1.127 1.007 1.124 3.055 1.030 5.051 1.062 1.047 3.025 5.074 2.021 3.072 5.011 Hal 6 1.033 1.033 3.062 1.110 5.072 3.008 Hal 6 1.089 1.025 1.099 1.016 1.084 1.077 1.015 5.065 3.017 5.020 1.073 1.023 2.008 3.037 1.031 5.069 2.022 1.043 3.002 1.002 1.039 1.121 3.060 1.111 1.056 1.112 3.005 1.137 5.081 1.109 1.100 4.027 1.114 1.103

EcoSmart Nederland edding Legamaster Eijsink Afrekensystemen Electrocar Electrolux Professional Eloma - Innovative cooking and baking technology Eltink Projectmeubilering EPUTAN Kunststoftechniek e-Ressource Eromes Projectinrichters Eurofiles Euromovers Nederland European Master Facility- & Real Estate Management Evers Kassasystemen EW Facility Services Exclusiva Exsta Nederland Extreme Air Products Facilicom Services Group Facilitaire Verhuisspecialisten Facility Management Magazine Facility Management Nederland Facility Synergy Facility Talents Falck BHV Falco FAMAS FM Solutions Feyen Groothandel Fleurop Interflora Nederland Forbo Flooring Fortron FP-Ruys Frama Nederland G10 Gazprom Energy Gebroeders Koffie Gispen Glasfolie Nederland Goudsmit Magnetic Design Grabo Specialty Flooring GRB Verlichting Groveko Haagh Protection Hacom Facilitaire Diensten Hago Nederland Hago Zorg Hahebo Hakvoort Professional HCS Building Automation Health2Work Heigo Heijprho Rentall Het NIC Hifri frituren zonder vet High Five Health Promotion Hobart Nederland Hofland Grootkeuken & Catering Equipment HoLaPress Communicatie Hoogendoorn Interieurbouw HTC Horeca Recreatie & Catering Advies Hulshoff Bedrijvengroep Humanscale Hutten HVL / Armada Outdoor Icova ICS Nederland IGO-POST Image Care Incradible Indeko Holland Ingersoll Rand Security Technologie Initial Inside Information Interstuhl Inter Visual System ISS Facility Services Jalema Jan Kuipers Nunspeet Jaski Automaten J. en A. van den Noort Transport J.J. Darboven JOMO Foodservice Jongens X-Mas JURA Nederland Kaars Koffie

1.123 Hal 6 4.016 5.033 4.027 3.029 Hal 6 4.022 1.135 1.020 5.005 2.020 5.041 1.014 2.003 1.066 3.020 1.070 3.034 3.022 3.010 1.018 1.093 3.045 2.006 3.037 1.081 3.047 1.072 5.019 1.042 3.016 4.005 3.058 1.052 1.104 1.005 1.063 5.038 3.028 1.076 1.065 3.051 1.010 4.010 3.043 1.028 1.097 1.134 1.058 1.096 2.023 2.021 Hal 6 2.014 1.117 5.031 1.026 1.020 1.008 Hal 6 3.013 3.002 3.069 3.039 2.002 Hal 6 1.068 1.040 3.024 1.129 4.015 1.013 5.074 1.019 3.037

Kärcher KEMAS Klaver Fietsparkeersystemen Klemko Techniek Klerk Bloemsierkunst en Interieurbeplanting, De KLS/Van den Berg Kobespa Energie Collectief KreaD`or Kunstplanten Lavans Lavazza / Bluespresso Leeuw, De LIORIS Operations, Semecs Netherlands Lipton thee Little Van Gogh Loeff's patent LUXimprove Lyreco Nederland Madeko Office Solutions Madico Entreematten & Antislipproducten Magna Carta Chipcard Solutions Mailprofs Uitzendbureaux MAIN Energie / Milieu Service Nederland Markant Nederland Masterkey-Plus Mastermate Mauer® Locking Systems Meiko Nederland Melitta SystemService Benelux Menoor MK2 Audiovisueel MPL Groep Natureko biodisposables Nedap Locker Management Systems Nescafé op het werk Nespresso Business Solutions NIEBO International Nitesco Noki Lock Numatic International OCS Workplaces Office Depot OmniCard Oostwoud International OSB Osmoworks Overtoom Overwijk Koffiesystemen Palmberg Buroinrichtingen + Service Paper for Paper Pebetex Pentair PeoplePower Piecom Cleaning Products Plandatis Planon Plastica Plaat Plymovent Pol Electrotechniek, Van den Prognotice Proper Groep Lelystad Puro Fairtrade Coffee Quality Equipment Benelux Raderadvies Randwijk Paperflow Solutions, Van RAS Rebo Beletteringssystemen Receptel Recogtech Redbeans Regel Partners Reisswolf Archiefvernietiging en -opslag Remmers Bouwchemie RetroFix LED Rhea Vendors Benelux RHIMA Nederland Rietbroek voor Schoonhouden Rofianda Consultancy Roldo Rent Royal Campen impex Rubbermaid Commercial Products SAB Catering

1.029 1.118 5.077 4.007 3.004 1.037 3.067 4.014 2.009 Hal 6 3.015 1.060 3.050 5.066 Hal 6 5.022 1.106 3.056 3.046 Hal 6 5.024 3.059 5.035 5.068 3.065 1.006 4.001 5.039 5.071 1.115 5.017 1.090 Hal 6 1.027 4.007 3.064 1.067 1.075 3.066 4.028 1.126 1.125 Hal 6 2.007 1.098 1.001 Hal 6 2.017 1.064 4.003 5.037 4.013 Hal 6 5.063 3.036 Hal 6 1.123 1.059 1.014 1.061 4.008 4.017 2.001 1.105 3.027 1.024 1.025 1.004 3.043 1.034 Hal 6 4.002 5.026 4.025

SALTO Systems Satelliet Meubelen Safety2 Satino Black, by Van Houtum Saval Scandinavian Business Seating Benelux SCA - Tork schaerer benelux Scratchnomore Segafredo Zanetti Sellox SG|facilitor SignPlan Smit & Dorlas koffiebranders Smoke Free Systems SolutionLab SONESTO SPARQ Spirit Hosting & Promotions Staples Nederland S&S Facility Services Standley Security Solutions STAS picture hanging systems Steelcase Solutions Stell Sign-Projects Stichting Register Erkend Onderhoudskundige Vastgoed Stichting Veiligvoedsel.nl Still Design Styled by Suzanne Sunproof Doorkijkrolgordijn SV Collection SVS Swan Products Synorga electrical management Systemflex Tarkett Nederland Techcomlight TECSIGN Industrial Identification temp-rite International Holding TH&P Tiktak / Segafredo Zanetti Nederland TOLETTO duurzaam toilet design & realisatie TOPdesk Top Movers Nederland Total Energy Solutions Traditech Traka Nederland TransQuest Tag & Tracing Solutions Uitgeversgroep (De Toerist/ De Dienst) Ultimo Software Solutions UNIQCARE Van Beek Ingenieurs Van Dam Bodegraven VANDENBERG-ID Vandeputte Medical Vecos Europe Vending@Work Vendor Verhees art of stamps Verheij Integrale groenzorg Vermaat Groep VisieDoc Informatievoorziening Vivon Vries Projekt Design, De wala.nl Watercompany Waterzorg Friesland Wecycle weekblad Facilitair & gebouwbeheer Werner & Mertz Benelux Western Airconditioning Wewo Europe Wheelylift.com Xafax Nederland Xigna Yask YPEX Eurosales Zonneman werkplekzonwering Zuidkoop Zumex Nederland

2012-December / ZorgInstellingen 27

AMBIANCE

Merlinde

Een hotel dat zorg draagt

Het Bredase zorghotel Merlinde werd dit voorjaar tijdens de VENUEZ Hospitality & Style Awards verkozen tot beste hotelconcept. Het was voor het eerst dat deze Oscars van de Nederlandse horeca naar een zorginstelling gingen. Hotelmanager Chris Opgenoort kan terugkijken op een succesvol jaar. Tekst Frank den Hond - Foto's Eshuis Fotografie

2012-December / ZorgInstellingen

AMBIANCE

Merlinde

Damessalon

Bezoek zorghotel Merlinde en meteen is duidelijk waarom deze instelling is verkozen tot beste hotelconcept van Nederland. In alles lijkt Merlinde namelijk op een gewoon hotel. Dat begint al bij de ontvangst, waar gezorgd is voor een prettige uitstraling. “We zijn volgeboekt”, zegt hotelmanager Chris Opgenoort trots. “Wanneer de ziekenhuizen in de vakantietijd minder opereren, neemt het aantal herstelgasten af. Dan richten we ons op de groep mantelzorgers die we tijdelijk de zorg uit handen nemen. Ook hebben we veel vakantiegangers met een zorgvraag die komen genieten van al het moois dat Breda heeft te bieden.” Sinds Merlinde twee jaar geleden de deuren opende, weten steeds meer mensen het zorghotel te vinden. Dit heeft volgens Opgenoort te maken met de bijzondere ambiance, die tot in de puntjes is uitgedacht. “Toen we hierover zijn gaan nadenken, hebben we de traditionele volgorde omge-

Herensalon

draaid. Terwijl veel zorghotels beginnen met de zorg, hebben wij juist inspiratie opgedaan in de hotelwereld. We hebben veel reguliere hotels bezocht en gesproken met hoteliers. Daarbij hebben we het beste uit de zorg en de hotelwereld gecombineerd.” Zo zijn de gasten altijd verzekerd van een gekwalificeerd team van verzorgend personeel en verpleegkundigen. Tegelijk beschikken de kamers over alle gebruikelijke zorgvoorzieningen en hulpmiddelen. Die zijn echter alleen zichtbaar als ze opgenomen zijn in het zogenaamde Persoonlijk Hospitality Plan van de gast, dat tijdens het verblijf steeds wordt bijgesteld. Daardoor heeft het zorghotel zo min mogelijk een zorguitstraling.

Sfeer

Ronald Huiskamp van Hospitality Concepts & Development was betrokken bij de ontwikkeling van het concept. Volgens hem zet Merlinde

Merlinde Suite Executive

2012-December / ZorgInstellingen 29

AMBIANCE

Merlinde

de toon. “De meeste zorghotels zijn vrij functioneel. Ze zijn bijvoorbeeld gelegen naast een ziekenhuis en binnen vind je systeemplafonds en schuifwanden. Bij Merlinde zie je dat niet.” Verder is in het ontwerp bewust gekozen voor mooie ruimtes. Die moeten bij de gasten de sfeer van weleer oproepen. Het gevoel van huiselijkheid speelt daar volgens Huiskamp een belangrijke rol in. “Dat hebben we gedaan door dieptewerking te creëren. Dat zie je terug in de knusse vertrekken, waarin je doorkijkjes hebt naar andere vertrekken.” Goede voorbeelden daarvan zijn de damesen de herensalon. De ruimtes zijn gescheiden van elkaar, maar lijken door grote openingen toch met elkaar verbonden. Volgens Huiskamp is dit een wereld van verschil met de grote ruimtes die je in veel zorginstellingen tegenkomt.

A PRODUCT FROM HME WIRELESS

r ! vooratie s n l o nst 38 Be emo 3 07 d 4 een035 5

Is een hotelaanpak ook elders in de zorg ook toe te passen? Hotelmanager Chris Opgenoort denkt van wel en verwijst daarbij naar het Amerikaanse Henry Ford West Bloomfield Hospital. In dit ziekenhuis in Detroit staat de Nederlander Gerard van Grinsven aan het roer. Hij was eerder werkzaam voor het Ritz-Carlton. Deze hotelketen staat bekend om de royale behandeling van zijn personeel en gasten. Dit gebeurt onder het motto ‘ladies and gentlemen serving ladies and gentlemen’. De CEO zette het ziekenhuis op als een community center waar een gezonde leefstijl wordt gepromoot. Er zijn zo min mogelijk drempels, om ook mensen zonder een medische indicatie aan te trekken. Om dat te bereiken, is niet alleen veel aandacht besteed aan zaken als een uitnodigende ingang, maar ook aan medewerkers die in staat zijn om de wensen en behoef-

ten van de gast centraal te stellen.

Mensen

Merlinde telt ook weinig drempels. Iedereen is welkom, ongeacht de zorgvraag. Daarnaast komen regelmatig patiëntenverenigingen over de vloer. Zij mogen onder gunstige voorwaarden gebruikmaken van de locatie. In ruil daarvoor brengen zij hun eigen kennis en ervaring in, waardoor het personeel de toekomstige gasten beter kan helpen. Het zorghotel laat zien dat de wensen en behoeften van gasten een steeds belangrijkere rol gaan spelen in de zorg, waarbij de zorguitstraling naar de achtergrond verdwijnt. Dit betekent dat er op een andere manier naar mensen moet worden gekeken. “Het wordt tijd dat een zorgvrager niet als een ziek iemand maar als een mens wordt gezien”, besluit Opgenoort.

Patiënten oproepsysteem

Gastvrijheid tijdens het wachten! · Wachtbeleving wordt positief, de gast kan zich na het melden aan de balie vrij bewegen door het ziekenhuis, of buiten. · De arts bepaalt in welke volgorde de patiënten mogen komen. · Geen wachtrijen, onnodige stress en ergernis meer tijdens het wachten. · Een duidelijk signaal dat voor slechtziende of slechthorende patiënten niet kan worden gemist.

Ontdek de voordelen voor uw bedrijf en bel ons vandaag nog! 035 543 07 38

Innovatieve communicatie oplossingen en advies voor hospitality gerelateerde toepassingen - www.vedosign.com

2012-December / ZorgInstellingen

column

Vriendschap Ik reis zelden met de trein. Alle negatieve publiciteit rond de NS heeft mijn enthousiasme voor deze wijze van reizen flink ontmoedigd. Maar vandaag heb ik geen andere keuze, omdat mijn auto mij in de steek heeft gelaten. Ik sta op het perron en verneem via de omroeper dat mijn trein niet rijdt vanwege een dodelijk ongeluk op het spoor. Dan weet je al hoe laat het is en dat in dit geval de NS geen blaam treft. Overmacht heet dat. In gedachte ga ik jaren terug: Anna was mijn beste vriendin. Soms spraken wij elkaar maanden niet, maar als we elkaar dan weer aan de telefoon hadden, kletsten we over alles wat ons na aan het hart lag. Tenminste, dat dacht ik. Ik spiegelde mij aan haar. Ze was mooi en charmant; een stralende verschijning. Ze had een modelgezin met een leuke man, drie redelijk geslaagde kinderen en ze woonde in een prachtig huis. Vaak beaamde ze dat zelf ook allemaal. Dan zei ze: wat heb ik toch geluk gehad met alles. Ze nam het niet als vanzelfsprekend, leek het. Humor had ze ook. Wat had ze eigenlijk niet? Op een avond, zes weken nadat ik haar voor het laatst gezien had, belde mijn vader mij op: ik moet je iets verschrikkelijks vertellen. Nu, twaalf jaar later, snap ik er nog steeds niets van. Waarom was mij niks opgevallen? Alleen de laatste keer dat ik haar sprak, had ik een soort vertwijfeling bij haar bespeurd. Het nieuwe huis, de nieuwe woonplaats, met alles een nieuw begin moeten maken. Ze zag dat niet zo zitten. Maar ja, dat had ik ook, zeker als ĂŠĂŠn keer per maand de hormonen door mijn lijf gierden. Maar daarna ebde dat gevoel altijd wel weer weg. Daarom had haar sombere bui mij niet verontrust. Ik voelde mij verraden en boos. Waarom had ze nooit iets met mij willen delen over haar diepere gevoelens? Waarom had ze zich zo anders voorgedaan, zo vrolijk, zo blij met alles? Is dat vriendschap? Wat is vriendschap eigenlijk? Mag je je twijfels en onzekerheden delen met je vrienden, of ben je minder waard als je je kwetsbaar opstelt? Of word je gezien als een zeur? Misschien is onze maatschappij te gehaast geworden en te veel gericht op glamour en succes en klampen we ons allemaal krampachtig vast aan dat beeld. Om te bewonderen en bewonderd te worden, zoals Anna. Mooie, vrolijke Anna die uit het leven stapte toen ze 47 was, omdat ze de schijn niet langer op kon houden.

Frederiek Morees is directeur van een zorginstelling ergens in Nederland. Zij schrijft over zaken waarmee zij in de dagelijkse praktijk te maken heeft. Morees heet in werkelijkheid anders.

2012-December / ZorgInstellingen 31

Unieke inruilactie

Bezoe k websit de e:

www vaatw .mijn a kiezensser .nl

van Miele Professional

Ruil nu uw professionele vaatwasser of huishoudvaatwasser in, voor de beste professionele afwasautomaat. Uitermate geschikt voor verpleegafdelingen in verpleeg- en ziekenhuizen, kleinschalige woongroepen en groepswoningen.      

Korte programmatijden; tussen 6 en 23 minuten Twee beladingsniveau‘s Ingebouwde waterontharder Voorbereid op automatische vloeibare zeepdosering Zuinig met water en energie Lange levensduur

Nu met € 500,extra inruilpremie*!

* Bij aankoop van een Miele professionele afwasautomaat G 7855 of G 7856. Geldig van 1 oktober t/m 31 december 2012. Prijzen exclusief btw.

Alle apparatuur van Miele Professional is KIWA gecertificeerd.

Miele Professional 4130 ED Vianen Telefoon: (0347) 37 88 84 E-mail: professional@miele.nl www.miele-professional.nl

PUBLICATIE

Verzuimmanagement

‘Bij ziekte gewoon blijven werken’ Blijven werken – ook als je ziek bent – is vaak een gezondere optie dan thuisblijven. Dat stelt Marleen Teunis in haar boek Werken, iedereen wordt er beter van. Het boek introduceert een vernieuwende methode die op een andere manier omgaat met ziekte en verzuim. Tekst Aline de Bruin

Met haar methode van oplossingsgericht verzuimmanagement, beschreven in het boek Werken, iedereen wordt er beter van, stelt Marleen Teunis dat het mogelijk is om het verzuim terug te dringen tot in ieder geval drie procent. Teunis heeft twintig jaar werkervaring als trainer en organisatieadviseur. Ze is tevens directeur van een organisatieadviesbureau. Zieke medewerkers zijn er volgens Teunis meer bij gebaat om zo snel mogelijk weer aan het werk te gaan. “Natuurlijk mogen zieke mensen thuis uitzieken. Als dat helpt om sneller beter te worden, moet je dat vooral doen. Maar de ervaring leert dat het voor zowel werkgevers als werknemers beter is om weer snel aan de slag te gaan.” Mensen die blijven werken, zijn nuttig bezig en kunnen bij collega’s hun verhaal kwijt, zegt Teunis. “Het kan best zijn dat je minder productief bent, maar dat maakt niet uit. Je mag erbij blijven horen. Als je lang thuiszit, voel je je vergeten en dat is sowieso niet goed voor het herstel.” De methode van oplossingsgericht verzuimmanagement laat mensen eerder terugkeren op hun werk door oprecht aandacht aan hen te besteden en met hen te bespreken hoe het ontstane probleem opgelost moet worden. Dat kan door middel van een hervattingsplan. “Na een aantal dagen zijn de meeste mensen weer mobiel en in staat om naar kantoor te komen”, aldus Teunis. “De werkgever stelt dan een aantal praktische vragen over het

ziekteproces. Hoe gaan we ervoor zorgen dat je zo snel mogelijk gaat herstellen? Hoe lang denk je nodig te hebben om weer aan het werk te gaan? Het is belangrijk om meteen te visualiseren wat er van je verwacht wordt. Uit onderzoek blijkt namelijk dat herstel langer duurt als er geen einddatum is gevisualiseerd.” Teunis stelt nadrukkelijk dat zowel de werkgever als de werknemer verantwoordelijk is voor een goed resultaat. De werknemer moet alles doen om te herstellen en de werkgever moet alles doen wat in zijn vermogen ligt om de medewerker weer aan het werk te krijgen.

Wetenschappelijk

Het boek Werken, iedereen wordt er beter van is ruim twee jaar geleden verschenen. De reactie van een aantal mensen uit het veld was aanvankelijk wat sceptisch. “Ze zeiden: je hebt mooi praten, maar we weten al hoe het werkt. Nu wordt mijn methode steeds meer wetenschappelijk onderbouwd en zie je dat het verzuimpercentage ook echt omlaag gaat. Maar het blijft confronterend voor veel mensen. Je moet de

manier van leidinggeven namelijk ook aanpassen. Een cultuurverandering binnen de organisatie is noodzakelijk.” Voor veel werkgevers is verzuim een grote kostenpost en het kan nooit kwaad om die aan te pakken, vindt Teunis. “Met de methode van oplossingsgericht verzuimmanagement is het mogelijk om het verzuim in de zakelijke dienstverlening terug te dringen tot twee procent en in de sectoren zorg en onderwijs tot drie procent. Dat bespaart een hoop geld.”

Het boek Titel: Werken, iedereen wordt er beter van Auteur: Marleen Teunis ISBN: 9789013078527 Prijs: 34 euro tot en met 31 december; daarna 40 euro Bestellen: www.gidsonline.nl/shop

2012-December / ZorgInstellingen 33

MANAGEMENT

Succession planning

‘Opvolgingsbeleid in de zorg is onderbelicht’ Veel zorgorganisaties hebben geen opvolgers voor sleutelposities op het oog. Er staan vaak geen geschikte mensen klaar om bestuurders en topmanagers te vervangen. Douwe Wijbenga, directeur Zorg en Welzijn bij HR-adviesbureau Leeuwendaal, legt uit hoe het anders zou moeten. Tekst Douwe Wijbenga

Succession planning is in het bedrijfsleven een belangrijk thema. Het staat hoog op de strategische HR-kalender en er is behoorlijk veel in geïnvesteerd en onderzoek naar verricht. In het publieke domein is dit nauwelijks het geval. Opmerkelijk, want een goed opvolgingsplan kan de efficiëntie en effectiviteit van organisaties fors vergroten. Bovendien laten organisaties dan zien dat zij de talenten van hun medewerkers serieus nemen en dat het gewaardeerd wordt als iemand zijn of haar talenten ontwikkelt. Bestuurders en topmanagers binnen het publieke domein worden steeds

<Het gros van de zorgorganisaties in Nederland houdt zich niet actief bezig met opvolgingsplanning> vaker geconfronteerd met druk vanuit de samenleving. Er zijn verschillende publieke organisaties negatief in het nieuws gekomen: denk aan COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers), Hogeschool Inholland, Vestia en onlangs nog VUmc. Er wordt nog al

2012-December / ZorgInstellingen

wat van het topmanagement gevraagd. Goed en consistent leiderschap is daarom belangrijker dan ooit. Opmerkelijk feit is dat de meeste benoemde bestuurders en topmanagers in het publieke domein van buiten de organisatie komen, terwijl uit verschillende onderzoeken en de literatuur blijkt dat in het bedrijfsleven intern benoemde topmanagers als succesvoller worden ervaren dan extern benoemde.

Voorkeur

HR-adviesbureau Leeuwendaal heeft in samenwerking met de Vrije Universiteit Amsterdam onderzoek verricht naar het opvolgingsbeleid van bestuurders en topmanagers binnen het publieke domein, waaronder de zorg. Uit dit onderzoek blijkt dat twee op de drie bestuurders en topmanagers van buiten de organisatie afkomstig zijn. Daarbij is opvallend dat raden van toezicht aangeven een voorkeur te hebben voor een externe kandidaat. Raden van bestuur geven echter de voorkeur aan interne kandidaten. Vaak wordt gedacht dat extern benoemde kandidaten een beter afgedekt netwerk hebben. Maar alleen met een

MANAGEMENT

Succession planning

goed netwerk kom je er niet. Intern benoemde kandidaten hebben vaak een beter draagvlak opgebouwd en kennen het bedrijf door en door. Het is belangrijk hier een balans in te vinden. Tevens bevestigde dit onderzoek dat intern benoemde bestuurders en topmanagers als succesvoller werden ervaren dan extern benoemde.

<Zorgorganisaties komen vaak pas in actie als er vacatures zijn > Het gros van de zorgorganisaties in Nederland houdt zich niet actief bezig met opvolgingsplanning. Dat terwijl de organisatie ontwricht is als iemand op

een sleutelpositie wegvalt en geschikte opvolgers ontbreken. Een actiever en assertiever opvolgingsbeleid binnen de zorg is nodig. Zorgorganisaties komen vaak pas in actie als er vacatures zijn en laten contacten verwateren als de actuele vacatures zijn vervuld.

Een continu proces van spotten en scouten is noodzakelijk; vooral bij functies op het eerste en tweede leidinggevende niveau. Zorgorganisaties moeten altijd in contact zijn met mogelijke kandidaten, ook als er geen actuele vacatures zijn. Daarbij is het cruciaal dat organisaties interne talenten in beeld brengen en goed begeleiden. Er dient een verschuiving plaats te vinden van werven naar verwerven. Een goede balans tussen doorstroom vanuit de organisatie en vers bloed van buitenaf is hierbij van groot belang. Voor elke sleutelpositie zouden zorgorganisaties een kandidaat van binnen en van buiten de organisatie op het oog moeten hebben. Zo zijn de juiste mensen tijdig aan boord, krijgt talent ruimte en wordt de continuïteit van de organisatie veel beter gewaarborgd.

• U beperkt afval, wat goed is voor het milieu. • U bespaart geld, wat goed is voor uw bedrijf. • U bespaart tijd, wat goed is voor iedereen vooral voor uw klanten.

De ideale dispenser voor elke locatie.

JustOne®: het efficiënte servetsysteem

Bezoek ons op de

Horecava

Hal 10 Standnr. 10.310

2012-December / ZorgInstellingen 35 www.lotusprofessional.eu

Meer informatie over onze producten kunt u vinden op www.lotusprofessional.eu

De JustOne® dispensers geven gegarandeerd één servet van topkwaliteit af

ZORG & ICT

VieCuri Medisch Centrum

Digitalisering leidt tot kwaliteitsverbetering VieCuri Medisch Centrum in Venlo startte in 2008 met het digitaliseren van bestaande medische dossiers. ZorgInstellingen sprak destijds met Ton Linders, die als unithoofd Zorgadministratie betrokken was bij dit traject. Nu, drie jaar later, maakt hij de balans op.

De invoering van het Elektronisch Patiëntendossier (EPD) was voor VieCuri Medisch Centrum aanleiding om in 2008, samen met partner Xerox, een begin te maken met het digitaliseren van bestaande medische dossiers. Daarnaast waren ruimtegebrek en de bijkomende kosten ook redenen om voor digitalisering te kiezen en de dossiers ook digitaal beschikbaar te stellen. Hoe staat dit traject er drie jaar na dato voor en wat heeft het ziekenhuis ervan geleerd? Ton Linders, destijds unithoofd Zorgadministratie bij VieCuri, is inmiddels manager Organisatorische Eenheid HRM. ”Sinds de start in 2008 hebben we grote stappen gemaakt”,

zegt Linders. “We zijn begonnen met het scannen van alle dossiers vanaf 2004 en met prioriteit de dossiers die werden opgevraagd in verband met opname of specialistenbezoek. We begonnen met de vakgroep Chirurgie en inmiddels is een groot deel van de vakgroepen over. Naast patiëntendossiers heeft de afdeling PO&O nu ook al haar personeelsdossiers laten inscannen.” VieCuri heeft in totaal inmiddels ruim 330.000 dossiers gescand. De papieren dossiers worden in principe nog drie jaar bewaard. Naast Venlo heeft VieCuri Medisch Centrum ook een locatie in Venray, waar het archief twee jaar geleden gesloten kon worden. Alle overgeble-

ven dossiers werden naar één centrale plek in Venlo overgeheveld. Omdat het ziekenhuis momenteel de overgang maakt naar een ander EPD-systeem, staat het scanproject op dit moment op een laag pitje.

Kijkje in de keuken VieCuri Medisch Centrum staat open voor zorginstellingen die meer willen weten over digitalisering en is bezig om in dit kader een kijkje in de keuken te organiseren. Geïnteresseerden kunnen contact opnemen met Susanne Dols, manager Organisatorische Eenheid Zorgadministratie bij VieCuri, via sdols@viecuri.nl.

2012-December / ZorgInstellingen

ZORG & ICT

VieCuri Medisch Centrum

Ton Linders: we hoeven de dossiers niet meer constant te verplaatsen tussen en binnen de diverse locaties.

Ton Linders ziet veel voordelen in het digitaliseringstraject van VieCuri. “Zo’n groot proces vergt een investering die zich niet direct terugbetaalt. Dat is ook het punt waar andere ziekenhuizen tegenaan lopen en is vaak een reden om de investering niet te doen. Maar wanneer je in kaart brengt wat de besparingen op de lange termijn zijn, dan is het juist een slimme bezuinigingsmaatregel. Onze business case wees uit dat wij bijvoorbeeld bij alleen al in het archief circa tien fte’s konden bezuinigen.“ Bovendien zijn de dossiers volgens Linders veel beter beschikbaar, omdat ze op elk moment en vanaf elke plek opvraagbaar zijn. “We hoeven de

dossiers niet meer constant te verplaatsen tussen en binnen de diverse locaties. Dit scheelt ook in transporten logistieke kosten. Daarnaast hebben we personele besparingen kunnen doorvoeren, omdat we het archief met minder mensen bemannen. Een ander belangrijk voordeel voor ons is de ruimtebesparing. Al die opgeslagen dikke dossiers beginnen nu steeds meer verleden tijd te worden. Het feit dat we met minder dossiers te maken hebben, brengt ook veel meer rust op bijvoorbeeld de polikliniek: er ligt niet meer overal papier.”

Eenvoudig

VieCuri is te spreken over de dienstverlening van Xerox. Linders: “De specialisten zijn tevreden. Via het EPD en DocuShare, waarin de dossiers zijn gearchiveerd die nog niet in het EPD staan, kunnen ze heel eenvoudig bij

hun goed leesbare dossiers. Ik ben blij dat we destijds besloten hebben om alle activiteiten op het gebied van het digitaliseren van de papieren dossiers uit te besteden. Daardoor hebben we er zelf nu geen werk meer aan.” Door de ervaringen van de afgelopen jaren heeft Ton Linders wel een aantal tips voor zorginstellingen die zelf met deze activiteit aan de slag willen. Ten eerste blijkt dat het belangrijk is om als organisatie een goede business case te maken en er rekening mee te houden dat de praktijk altijd weerbarstiger is. Daarnaast raadt hij aan om eerst een maand of twee te gaan testen, om eventuele kinderziektes eruit te kunnen halen. Maar bovenal is een betrouwbare partner cruciaal. Linders: “Op die manier kun je het proces echt samen doen en eventuele problemen ook snel oplossen.“

Concrete tips l

Zorg dat de leverancier een samenwerkingspartner is, op die manier kunnen eventuele problemen snel opgelost worden. De start kan lastig zijn, het is immers nieuwe materie. Neem daar de tijd voor. De ondersteuning van ICT is ontzettend belangrijk. De ICT van het ziekenhuis en de ICT van de leverancier moeten goed op elkaar aangesloten worden. Probeer eerst een maand of twee te testen met scannen, dat maakt het startproces eenvoudiger.

2012-December / ZorgInstellingen 37

Product & Markt Draadloos oproepsysteem geeft patiënten meer vrijheid Het oproepsysteem van VeDoSign geeft patiënten in ziekenhuizen en klinieken meer bewegingsvrijheid. Als patiënten zich bij de balie melden, krijgen ze de pager mee. De baliemedewerker kan de patiënt via de pager oproepen, die een melding krijgt in de vorm van een visueel, akoestisch en/of trilsignaal. Hiermee zijn ook slechthorende of slechtziende gasten te bereiken. De signalen zijn discreet en storen daardoor niet. Ook is het mogelijk om tekstboodschappen naar de patiënt te versturen. Medewerkers kunnen maximaal vijf boodschappen vooraf laten bepalen. Artsen kunnen met het draadloos systeem vanuit de behandel- of spreekkamer een tekstboodschap verzenden naar één of meer assistenten. Deze ontvangen de oproep en zien in welke kamer assistentie nodig is. Het systeem werkt zonder netwerk en is volledig stand-alone. Zo behoudt de assistent bewegingsvrijheid en staat toch altijd ter beschikking van één of meerdere artsen. Meer info: www.vedosign.com

Carrier introduceert klimaatinstallatie met Greenspeed-technologie Als specialist in koelen airconditioninginstallaties introduceert Carrier Airconditioning de Aquaforce met Greenspeed-technologie, een volledige serie watergekoelde koelmachines en warmtepompen met nieuwe frequentiegeregelde schroefcompressoren. Volgens Carrier biedt de Aquaforce met Greenspeed verbeterde prestaties voor onder andere gebouwen met wisselende belasting, wat met name in ziekenhuizen en zorginstellingen een voordeel kan zijn. Aquaforce kan de elektriciteitskosten en CO2-footprint van een gebouw aanzienlijk verminderen. De machine is buitengewoon betrouwbaar en zorgt voor minimale bedrijfskosten, gereduceerde servicekosten en biedt een zeer hoog deellastrendement, aldus Carrier. Inmiddels beheert Carrier meer dan 20 procent van alle ziekenhuisklimaatinstallaties vanuit haar eigen monitoringcentrum door middel van het i-Vù gebouwbeheersysteem. i-Vù biedt controle, vanaf elke plek ter wereld, met behulp van een standaard webbrowser. Met i-Vù kunnen alle essentiële beheerfuncties eenvoudig worden uitgevoerd. Het systeem wordt gebruikt voor het beheer van maximaal 100 koelmachines, warmtepompen, universele regelingen en Aquasmart systemen op het Carrier Comfort Netwerk. Meer info: www.carrier.nl

Nieuwe vorstbestendige en vetbrandschuimblus van Saval Saval, onderdeel van de SK FireSafety Group (SK), speelt met deze nieuwe schuimblussers in op de behoefte in de markt voor blussers die met zeer strenge vorst te gebruiken zijn. Het bestaande aanbod schuimblussers is slechts vorstbestendig tot temperaturen van 15 graden onder nul. Het huidige klimaat dwingt echter tot blussers die ook met strengere vorst te gebruiken zijn. De Bioclass B2C en B3C vorstbestendige schuimblussers voldoen aan deze eisen en zijn vanaf nu leverbaar. De Bioclass brandblussers van Saval hebben een speciale samenstelling van het FP schuim zodat deze tot 30 graden onder nul goed buiten te gebruiken zijn. Het zorgt ervoor dat deze blussers kunnen worden gebruikt in ruimtes waar vorstrisico’s zijn, maar de omstandigheden wel blusschuim vereisen, zoals in voertuigen, parkeergarages of onverwarmde werkplaatsen. Daarnaast is er een nieuwe 2 en 3 liter Bioclass variant voor olie- en vetbranden. Geschikt voor de kleinere bedrijfskeuken of thuis. “Een financieel interessant alternatief voor de 6 liter uitvoering wanneer het brandbare object minder groot is, maar de veiligheid gelijk moet zijn.”

Meer info: www.skfiresafetygroup.com

Couwenberg biedt vernieuwd assortiment Couwenberg Noodverlichting heeft het assortiment systeemkasten onlangs vernieuwd. Het bedrijf kan elk gebouw voorzien van een op maat gemaakt centraal systeem: 24V, 48V of 230V. Volgens de leverancier krijgt iedereen precies wat nodig is en wordt hiermee tot 30 procent bespaard in aanschaf en onderhoud. “In veel gebouwen is noodverlichting aanwezig die niet (meer) voldoet aan de huidige eisen. Een zorgelijke zaak, vooral bij een calamiteit. Om veilig te kunnen vluchten dient noodverlichting honderd procent betrouwbaar te werken.” Couwenberg ontwerpt, bouwt en onderhoudt centrale systemen volledig in eigen beheer en is specialist in decentrale noodverlichting. “Ieder bestaand systeem in Nederland kan onderhouden en zo nodig aangepast worden”, aldus de leverancier. “Couwenberg-systemen 230V zijn geschikt om bestaande verlichting te laten fungeren als noodverlichting en/of zelfsluitende deuren te koppelen die alleen sluiten bij brand.”

Via couwenberg.noodverlichting@hetnet.nl is een gratis veiligheidsprojectering aan te vragen.

2012-December / ZorgInstellingen

Product & Markt Nestlé Professional presenteert Milano Lounge Na de succesvolle lancering in 2011 van het Milano-concept voor commerciële locaties en het Alegria-concept voor het midden- en kleinbedrijf, komt Nestlé Professional komend jaar met het een nieuw belevingsconcept: Milano Lounge. De complexiteit van het bedienen van veeleisende koffieliefhebbers, gecombineerd met de wens naar eenvoud in bediening en onderhoud, is waar Nestlé Professional met het nieuwe concept op in wil spelen. Milano Lounge voorziet in beide wensen en verpakt dit tevens in een ultramodern jasje. Milano Lounge wordt gepresenteerd op de stand van Nestlé Professional tijdens de Vakbeurs Facilitair in de Brabanthallen, Hal 1, stand 1.072. Meer info:

www.nestleprofessional.nl

Rheavendors brengt vrolijke koffiemachines op de markt Rheavendors Benelux steunt Stichting CliniClowns Nederland door als eerste een ‘vrolijke’ koffiemachine op de markt te brengen. Bij elke verkochte machine wordt 250 euro gedoneerd aan Stichting CliniClowns Nederland. Op deze manier kunnen nog meer zieke en gehandicapte kinderen een moment van afleiding en plezier ervaren. De vrolijke koffiemachines zijn volgens Stichting CliniClowns perfect inzetbaar voor het bedrijfsleven (MKB), overheid, semi-overheid, en instellingen en zijn daarnaast ook nog eens energiezuinig en duurzaam. Met de mogelijkheid tot het programmeren van meerdere koffievariaties en specialiteiten zoals bijvoorbeeld cappuccino, espresso, latte macchiato, Wiener melange en chocolade/cacao en thee, is er voor ieder wat wils. Rheavendors werkt voor de uitlevering, plaatsing, afstelling en onderhoud van de vrolijke koffiemachines samen met een landelijk dekkend netwerk van dealers, die ook hun steentje bijdragen aan het werk van CliniClowns.

Meer info: www.rheavendors.nl en www.cliniclowns.nl

Netwerken begint bij een professioneel platform

B+B VAKMEDIANET

informatieplatforms voor professionals 2012-December / ZorgInstellingen 39

www.vakmedianet.nl

Servicewijzer AutomAtisering

Bedrijfskleding

fAcilitAire diensten Lloyd’s Register

Quarto De specialist in betaaloplossingen voor (kleinschalige) zorginstellingen Westbaan 200 2841 MC Moordrecht Postbus 59 2840 AB Moordrecht T 0182-700500 E info@quarto.nl I www.quarto.nl

Beveiliging

George Pisa & Zn. Stijlvolle bedrijfskleding George Pisa & Zn. Tailleurs Kanaaldijk Noord 15B 5613 DZ Eindhoven T 040-2433631 E info@georgepisa.nl I www.georgepisa.nl

erkende certificAtieinstellingen

VDZ Security Hoofdkantoor Papendorpseweg 53-59 3528 BJ Utrecht Tel: 030-7991106 Regio Kantoor Oost Nederland Metaalstraat 2c 7483 PD Haaksbergen T 053-5742294 E info@vdzsecurity.nl I www.vdzsecurity.nl Beveiligingsdiensten voor zorgsector VDZ Security levert vakbekwaam en goed opgeleid beveiligingspersoneel.

Bureau Veritas Certification Computerweg 2 3821 AJ Amersfoort T 088-4505500 E verkoopnederland@ nl.bureauveritas.com I www.bureauveritas.nl

Quality Assurance Certificatie en Training P.O. Box 701 3000 AS Rotterdam K.P. van der Mandelelaan 41a 3062 MB Rotterdam T 010-2018445 I www.lrqa.nl

TUV Nederland QA De Waal 21c 5684 PH Best T 0499-339500 E info@tuv.nl I www.tuv.nl TUV Nederland is uw partner in certificatie: o.a. de HKZ T, V&V, Gehandicaptenzorg, Jeugdzorg, Revalidatie, Kinderopvang en Zorg-boerderijen en Veiligheidsmanagementsystemen. Wij komen graag bij u langs !

evAcuAtie DNV Postbus 9599 3007 AN Rotterdam T 010-29 22 700 E certificatie@dnv.com I www.dnv.nl/zorg Zichtbare kwaliteit door certificering? DNV certificeert managementsystemen volgens: HKZ, ISO 9001, NTA 8009, NEN 8048, OHSAS 18001, ISO 14001. Onze unieke auditmethode Risk Based Certification® gaat nét even verder en haalt het maximale uit uw certificatietraject. Resultaat? Betrouwbare zorg van hoge kwaliteit.

2012-December / ZorgInstellingen

Landuwasco Bellstraat 10 3133KE Vlaardingen E mail@landuwasco.nl I www.landuwasco.nl Landuwasco Wasserijtechniek levert meer dan 48 jaar het totale pakket wasmachines, droogmachines en strijkmachines aan de wasserijindustrie, instellingen, campings, hotels, scheepvaart en professionele inhuiswasserijen.

Newasco Newasco Diensten BV Nijverheidsweg 40 2102 LL Heemstede T 023-5474004 E diensten@newasco.nl I www.newasco.nl Innovatieve regionale wasserijbedrijven met hoge kwaliteit, ontzorgt volledig op het gebied van textielvoorziening. Onze dienstverlening sluit aan op de nieuwe AWBZ. Facturatie per bewoner is mogelijk.

inrichting

Escape Mobility Company Marconistraat 32 6372 PN Landgraaf T 045-5727031 E info@escape-mobility.com I www.escape-mobility.com

Eromes Projectinrichters Nieuweweg 240 Postbus 13 6600 AA Wijchen T 024-7502300 I www.eromes.nl Eromes ontwerpt, produceert en levert creatieve oplossingen voor zorgen werkomgevingen. Creativiteit die voorkomt uit nieuwe inzichten en ook door anders te kijken naar bestaande.

E.S.T.I.D.A Interieurontwerp en - fabricage Amsterdam Scannerstraat 21 1033 RV Amsterdam T 020-3371576 E info@estida.nl I www.estida.nl E.S.T.I.D.A ontwerpt, realiseert en produceert totaalinterieurs en interieuronderdelen voor zorginstellingen, horeca, retail, kantoren en wellness. Uw inrichtingspartner voor nieuwbouwprojecten, uitbreiding, renovaties en stoffering.

ARTIMO textiles

Gerflor Benelux

Postbus 1150 4700 BD Roosendaal De Meeten 53 4706 NK Roosendaal T 0165-543940 E info@artimo.nl I www.artimo.nl Artimo is leverancier van permanent vlamvertragende gordijnen meubelstoffen voor projecten.

Postbus 7102 5605 JC Eindhoven T 040-2661700 E gerflornl@gerflor.com I www.gerflor.nl of www.gerflor.be Sinds 1937 wereldwijd producent van professionele PVC projectvloeren en specialist in vloeroplossingen voor de gezondheidszorg.

Servicewijzer s

lABels

Artevo Alexanderstraat 6 6882 BG Velp T 026-3619334 E top@artevo.nl I www.naamlabels.nl Zelf investeren of uitbesteden? ARTEVO naamlabels maakt al ruim dertig jaar naamlabels voor uw kleding die wasecht en chemisch reinigbaar is.

instAllAtietechniek en onderhoud

trAiningen

Straight Systems

BLR-Bimon airconditioning Postbus 72 3417 ZH Montfoort T 0348-472247 E airconditioning@ blr-bimon.nl I www.blr-bimon.nl BLR-Bimon is de specialist op het gebied van airconditioning.

Imtech Care & Cure Rivium Boulevard 122 2909 LK Capelle aan den IJssel Postbus 8584 3009 AN Rotterdam T 010-4477400 I www.zorg.imtech.nl

kAssAsystemen

Bureau Veritas Training Computerweg 2 3821 AJ Amersfoort T 088-4505551 F 088-4505555 E bvct@ nl.bureauveritas.com I www.bureauveritas.nl Theoretisch of toege-past, standaard of maatwerk, intern of open inschrijving: training is altijd een bron voor het creëren van meerwaarde.

Straight Systems, één adres voor al uw kassa- en betalingsuitdagingen in de zorg en ziekenhuizen. Kattenburg 29-31 6651 AL Druten T 0487-517700 I www.straight.nl

De kosten voor een vermelding in deze Servicerubriek (logo, adresgegevens en ca. 20 woorden tekst) bedragen 750 euro per jaar. Inclusief plaatsing van een logo/link op de website www. zorginstellingen. nl in de rubriek producten. Informatie: Jeroen Baar: T 035-6940740 E jeroenbaar@ vakmedianet.nl

2012-December / ZorgInstellingen 41

agenda

Agendatip? Mail de redactie van ZorgInstellingen: redactie@zorginstellingen.nl

16 – 18 januari

5 maart

‘s Hertogenbosch www.vakbeursfacilitair.nl

Ede www.nationalevoedingscongres.nl

Vakbeurs Facilitair

Nationale Voedingscongres

17 januari

7 maart

Utrecht www.leidscongresbureau.nl/congres/ integrale_zorg

Nijmegen www.financeindezorg.nl

Landelijke studiedag Integrale Zorg

23 – 24 januari

BioVak ‘13 Zwolle www.biovak.nl

4-6 februari

HorecaEvenTT Assen www.horecaeventt.nl

Jaarcongres Finance in de Zorg 13 – 15 maart

Beurs Zorg & ICT Utrecht www.zorg-en-ict.nl

13 – 15 maart

Beurs Zorgtotaal Utrecht www.zorgtotaal.nl

7 februari

19 maart

Doorn www.overdi.nl/congres

Utrecht www.magentapublishing.nl/tarieven/ congressen

Inspiratiemiddag Over Duurzame Inzetbaarheid 2013

Congres Healthcare 2013

advertentie-index alklima Brother Carrier douwe egberts electrolux Lotus Professional Miele nestlé techxx vedoSign Wecycle

2012-December / ZorgInstellingen

44 17 15 2 4 35 32 43 7 30 19

NESTLÉ PROFESSIONAL PRESENTEERT TIJDENS DE VAKBEURS FACILITAIR

MILANO LOUNGE HET INNOVATIEVE KOFFIEZETTEN!

Nestlé Professional introduceert met trots het revolutionaire belevingsconcept MILANO LOUNGE. Met de MILANO LOUNGE speelt Neslté

Professional

complexiteit van het bedienen van veeleisende koffieliefhebbers en de wens naar eenvoud in bediening en onderhoud. MILANO LOUNGE voorziet in beide wensen en verpakt dit tevens in een ultramodern jasje. De MILANO LOUNGE is dan ook perfect in te zetten bij “het nieuwe wachten”. Ontdek tijdens de Vakbeurs Facilitair wat Milano Lounge kan betekenen voor uw instelling. MILANO LOUNGE wordt gepresenteerd op de stand van Nestlé Professional in Hal 1, standnummer 1.072. Wij nodigen u uit om zelf kennis te komen maken met deze innovatie en te kiezen uit meer dan 300 variaties! VAKBEURS FACILITAIR 16, 17 en 18 januari 2013, Brabanthallen ‘s-Hertogenbosch

Zorg

Een zorgeloos binnenklimaat Een comfortabel binnenklimaat in uw zorginstelling is belangrijk, sterker nog het is van levensbelang. Want een warme zomer en koude winter hebben een sterk effect op

Energiezuinige warmtepompen

Inbouw binnenunits

Systeem bedienen

uw cliĂŤnten. De klimaatsystemen van Mitsubishi Electric koelen, verwarmen, filteren en ventileren en zorgen hierdoor voor een ideaal binnenklimaat.

Meer informatie over de onderdelen van het klimaatsysteem vind u op mitsubishi-climatecare.nl

Handige tools