RCC K&L nr. 7/8 by VMN Media

105e Jaargang JULI/augustus 2012

orgaan van de koninklijke nederlandse vereniging voor koude - KNVvK

IN M FO EE ud RM R ee nl ATIE uc h

w .ko

RCCk&l

lin

Refrigeration & climate control | koude & luchtbehandeling

Nieuwe chillers zijn hot

Ook in dit nummer

Ventilatie volgens kring Natuvent Gustav Lorentzen Conferentie Voorbeschouwing Chillventa

www.gearefrigeration.com Zie onze advertentie op pagina 2

GEA Grasso heeft recentelijk de BluAstrum serie ontwikkeld bestaande uit zes verschillende NH3 koudwateraggregaten. De BluAstrum serie heeft een capaciteitsgebied van 500 - 2000 kW. Het zwaartepunt van het ontwerp ligt op het gebruik van een nieuwe generatie toerengeregelde GEA Grasso schroefcompressor, voorzien van een automatische Vi regeling, in combinatie met een speciaal ontwikkelde verdamper en condensor. Dat heeft geresulteerd in een zeer compacte chiller met de volgende bijzondere eigenschappen: • Maximale efﬁciency onder alle bedrijfsomstandigheden (ESEER 8.0) • Lage operationele kosten • Zeer compacte afmetingen (ontwerp op deurbreedte) en eenvoudig te onderhouden • Laag geluid en trillingsniveau • De beste lange termijn oplossing door toepassing van het natuurlijke koudemiddel NH3

GEA Refrigeration Netherlands N.V. Country Sales Organization - Components Benelux P.O. Box 343, 5201 AH 's-Hertogenbosch, The Netherlands Phone: +31 (0)73 6203 911 info@gea.com, www.gea.com

engineering for a better world

GEA Refrigeration Technologies

redactioneel redactioneel Koude & luchtbehandeling RCC

Nieuwe chiller In alle gebouwen in Nederland wordt energie gebruikt. En niet weinig ook. Alleen de HVAC&Rinstallaties zijn al verantwoordelijk voor niet minder dan veertig procent van dat energiegebruik. En door de uitstoot van CO2 zijn het ook vervuilers van het milieu. In Brussel wordt geprobeerd om daar zoveel mogelijk maatregelen tegen te nemen. Het energiegebruik en dus de CO2-uitstoot moeten omlaag. De vastgoedsector is zich daar inmiddels goed van bewust. Steeds meer HR-bouwconcepten worden ingezet om de energie- en operationele kosten over de totale levensduur van een gebouw te reduceren. Het is het mooist om dit al zo vroeg mogelijk in de ontwikkeling van een gebouw te implementeren, want dan is het effect het hoogst. Dit met het oog op de duurzaamheidscertificaten voor gebouwen die aan de hand van een certificeringsprocedure kunnen worden verkregen. Maar ook omdat duurzaamheid steeds hoger in het vaandel staat van alle partijen. Op het gebied van warmtepompen, ventilatie en airconditioning is in de loop der jaren al veel bereikt. Het inzetten van chillers speelt daarbij een rol van belang. Steeds meer adviesbureaus proberen hun klanten te stimuleren om hun oude installatie, die vaak nog R22 als koudemiddel voert, te vervangen door een nieuwe installatie. Dit met het oog op de energiezuinigheid, die door middel van onder andere warmteterugwinning en condensatiewarmte sterk verbeterd is in de afgelopen jaren, maar ook op grond van de wijziging van het koudemiddel. R22 moet immers worden uitgefaseerd en retrofitten is niet altijd een optie. Bovendien is het terugbrengen van de hoeveelheid gebruikte koudemiddel ook een doel. In dit nummer meer over HVAC&R in het vastgoed en het gebruik van chillers. Veel leesplezier.

Christine Linneweever Hoofdredacteur RCC Koude & Luchtbehandeling

koude & luchtbehandeling Officieel Orgaan van: KNVvK Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Koude, (Royal Dutch Association of Refrigeration) Kantoor: Zandlaan 29, 6717 LN Ede; Postadres: Postbus 32, 6710 BA Ede. tel.: (0318) 69 71 98; fax: (0318) 69 71 99 E-mail: info@knvvk.nl Internet: www.knvvk.nl postgiro: 97360 / bankrelatie: RABO-bank 36.28.35.829 Directeur van het KNVvK-bureau: Gerard J. M. Vos NVKL, Nederlandse Vereniging van ondernemingen op het gebied van de Koudetechniek en Luchtbehandeling Postbus 190, 2700 AD Zoetermeer, tel.: (088) 400 84 90 / fax: (088) 400 84 01 Email: info@nvkl.nl Internet: www.nvkl.nl NEKOVRI, Vereniging van Nederlandse Koel- en Vrieshuizen ‘De Beukenhof’, Strijpsestraat 51, Eindhoven Postbus 901, 5600 AX Eindhoven tel.: (040) 2565263 / fax: (040) 2553320 E-mail: info@nekovri.nl / Internet: www.nekovri.nl VERAC, Vereniging van leveranciers van airconditioning-apparatuur Postbus 12 - 3740 AA Baarn tel.: (035) 542 75 26 / fax: (035) 542 76 26 E-mail: info@verac.nl / Internet: www.verac.nl LUKA, Nederlandse Vereniging van Luchtkanalenfabrikanten Secretariaat LUKA / Old Hickoryplein 12 6461 EZ Kerkrade / Post adres: Postbus 153 / 6460 AD Kerkrade tel: 045-5350734 / fax: 045-5350735 E-mail: info@luka.nl / internet: www.luka.nl FKL, Federatie Koude- & Luchttechniek Boerhaavelaan 40 / Postbus 190 2700 AD Zoetermeer tel: (079) 353 13 50 / fax: (079) 353 13 65 E-mail: fk&l@fme.nl / Internet: www.federation-fkl.org VLA, Vereniging van Leveranciers van Luchttechnische Apparaten Boerhaavelaan 40 / Postbus 190 2700 AD Zoetermeer tel.: (079) 353 11 24 / fax: (079) 353 13 65 E-mail: vla@fme.nl Internet: www.gezondeluchtingebouwen.nl RAAD VOOR DE KOUDE, Beekenstein 86, 3328 ZD Dordrecht tel: +31(0)78 617 00 99 / fax: +31(0)78 618 95 24 E-mail: info@raadvoordekoude.nl Internet: www.raadvoordekoude.nl NEDERLANDSE KOELTECHNISCHE INDUSTRIE (NKI), Boerhaavelaan 40 / Postbus 190 2700 AD Zoetermeer tel.: (079) 353 11 24 / fax: (079) 353 11 15 E-mail: nki@fme.nl Internet: www.koelindustrie.nl Met medewerking van het Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het Technisch Installatiebedrijf (OTIB). Verschijnt maandelijks Uitgever, redactie en advertentie- administratie B+B Vakmedianet, Albrechtlaan 1, 1404 AH Bussum - Postbus 219, 1400 AE Bussum - Tel 035-6940740 redactie@vakmedianet.nl Accountmanagement Gejo Flierman (coördinatie) - Tel 035-6940740; mobiel 06 53 22 73 16 gejoflierman@vakmedianet.nl Uitgever Drs. Ruud Bakker Hoofdredacteur Christine Linneweever Eindredacteur Aline de Bruin Marketing Leendert van Wezel Traffic & Abonnementen-administratie Jolanda van Selm, traffic@vakmedianet.nl Art Direction / Vormgeving Mr. Richardson, Gerbert Roggekamp Voorzitter Redactieraad Ing. Dick Havenaar - dhavenaar@zonnet.nl Redactieraad Ing. E. Berends / Dr. Ir. C. van den Berg / H. Blok (secretaris) / Dr.Ir. J. Broeze / J. L. F. Hartmans / Ing. K. van Heiningen / Dr. Ir. C. A. Infante Ferreira / Mr. Henry Kruiper/ Ir. C.A. de Schipper MBA / G. J. M. Vos / B. P. M. Willems Abonnementen Nederland E 105,00 (excl. BTW) Buitenland E 125,00 (excl. BTW) Losse nummers E 11,00 (excl. BTW) Drukker Van der Wiel & Rosmalen Drukkers, Arnhem ISSN 0925-630X

105 e Jaargang JULI/AUGUSTUS 2012

Wij zijn groener dan u denkt! (H)itachi (D)uurzame klimaatsystemen

| 3316 KC Dordrecht | t. +31 (0)88 4355400 e. info@hdkl.nl | www.hdklimaatsystemen.nl

Carneool 400

inhoud Koude & luchtbehandeling RCC

Lennox lanceert de grootste chiller

28 Experts 40 Onderwijs 44 Productinfo

20 Advertentie-index

Natuurlijke ventilatie op zijn best

07 Nieuws 12 Verenigingsnieuws

Nieuwe generatie warmtepompen

Verder in dit nummer

Airview Luchtbehandeling

Ambrava / Samsung

Andrews Sykes

APAC 11 BITZER K端hlmaschinenbau

BVA Auctions

Cool Green Solutions

CoolEnergy 7

Daikin Airconditioning

Emerson Network Power

Energie Consult Holland

Gafco-Altron 19

Chillventa 2012

Gasengineering GHP GEA Refrigeration HD Klimaatsystemen Installatie Vakbeurs Hardenberg

Gustav Lorentzen

39 1, 2 4 27

Lennox Benelux

Lodam Electronics

Multi Import

NVKL 30 Recool 11 Sabroe Products

Wijbenga 43 105 e Jaargang JULI/AUGUSTUS 2012

ECOLEAN

LUCHTGEKOELDE WATERKOELMACHINE EN WARMTEPOMP

20 - 200 kW

R410A multi scrollcompressoren

eDrive™-pomp met variabel toerental

Owlet™-ventilatoren

CLIMATIC™ 60 regeling

lennoxemea.com Lennox Benelux • Watergoorweg 87 • P.O. BOX 1028 • 3860 BA NIJKERK Tel.: + 31 33 2471 800/Fax.: 31 33 2479 220/Email: info.nl@lennoxeurope.com

Natuurlijk koelen met een Sabroe Chiller Sabroe ChillPAC - Sabroe zuigercompressor - Ammoniak als koudemiddel - Compacte bouw - Hoge COP - 200-1400 kW - Lange levensduur - Uitstekende eigenschappen

Wenst u meer informatie of een vrijblijvend advies, neemt u dan contact op met ons via telefoon: +31 (0)78 - 6543944 of email: cg-eur-sabroe-dordrecht@jci.com

Sabroe Products Benelux l Postbus 399 l 3300 AJ Dordrecht l www.sabroe.com

nieuws RCC Koude & luchtbehandeling

AvEPA vestigt zich in Hilversum

De Associatie van Energie Prestatie Adviseurs (AvEPA) heeft ervoor gekozen om het secretariaat van de vereniging onder te brengen bij F&B in Hilversum. De synergie met activiteiten van F&B, gecombineerd met mogelijkheden voor samenwerking met de Federatie van Energieconsultants (FedEC), waarvan F&B ook het secretariaat voert, hebben geleid tot deze keuze van AvEPA.

AvEPA is de brancheorganisatie van en voor Energie Prestatie Advies (EPA) bureaus. De vereniging is al sinds 2000 betrokken bij de ontwikkeling en perfectionering van het energieprestatieadvies. De vereniging stimuleert haar leden om objectief, onafhankelijk, en klantgericht te werken. Leden van AvEPA hebben inmiddels bijna één miljoen woningen en bedrijven voorzien van een energieadvies of een

energielabel. In deze adviezen zitten aanbevelingen voor energiebesparende maatregelen die, wanneer ze worden uitgevoerd, meer dan 500.000 ton CO2uitstoot besparen. Inmiddels werken AvEPA en FedEC al samen met de Initiatief Werkgroep Communicatie Energielabel (IWCe) aan een communicatieplan ‘Communicatieoffensief energielabel’ voor het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Cauberg-Huygen klimt hoger op de CO2-Prestatieladder

Rainer Hundsdorfer volgt Beilke op

Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs BV beschikt vanaf heden over het CO2-bewust certificaat niveau 4 op de CO2Prestatieladder van SKAO. Met het behalen van dit certificaat laat Cauberg-Huygen zien als bedrijf niet alleen aandacht aan duurzaamheid te geven in de rol van adviseur, maar ook verantwoordelijkheid te nemen om binnen de eigen organisatie aan CO2emissiereductie te werken. Vermindering van CO2-uitstoot, zorg voor duurzaamheid, leefbaarheid en energiebesparing zijn de pijlers van het MVO-beleid van Cauberg-Huygen. Om niveau 4 op de CO2-Prestatieladder te bereiken, inventariseerde Cauberg-Huygen de overige indirecte CO2-emissies - de zogenaamde scope 3-emissies - en stelde hiervoor reducties op. De voor Cauberg-Huygen maatgevende posten zijn onder andere woon-werkverkeer, gebruik van het OV voor zakelijk verkeer en papierverbruik. Halverwege februari 2012 vond vervolgens de audit plaats door certificeringsinstituut KIWA, dat resulteerde in toekenning van niveau 4. Vanaf 2011 beschikte Cauberg-Huygen al over het certificaat op niveau 3.

Na zes jaar als voorzitter van de Raad van Bestuur van de ebm-papst group, zal Hans-Jochen Beilke (62) zoals gepland op 30 september 2012 met pensioen gaan. Vanaf september 2012 zal hij bij deze fabrikant van ventilatoren en motoren opgevolgd worden door Rainer Hundsdorfer. Hundsdorfer is afkomstig van het mechanische engineeringbedrijf en de auto-onderdelenleverancier Schaeffler AG. Bij Schaeffler was hij voorzitter van de divisie Industrie en lid van de Raad van Bestuur sinds 2008. De 54-jarige Hundsdorfer begon zijn loopbaan bij Trumpf in Ditzingen. Rainer Hundsdorfer is al zeer vertrouwd met de regio. Van 2003 tot 2008 was hij voorzitter van de raad bij Weinig AG, een producent van machines en systemen voor de houtbewerking in de stad Tauberbischofsheim in de deelstaat Baden-Württemberg. De aandeelhouders van ebm-papst zijn blij met de komst van in Rainer Hundsdorfer, een internationaal ervaren manager die Hans-Jochen Beilke zal volgen in het ontwikkelen van de ebm-papst group.

Koeling huren

Een perfecte pasvorm bij storingen, onderhoud of verbouwingen www.coolenergy-rentals.nl

nieuws RCC Koude & luchtbehandeling

Central Plant Optimization™ levert maximale energiebesparing Het Central Plant Optimization™-aanbod (CPO) van Johnson Controls helpt eigenaars van gebouwen het energiegebruik in koelwaterinstallaties tot vijftien procent te verminderen. Door het gebruik van CPO kunnen de centrale installatie en de onafhankelijke onderdelen van een gebouw nu hun volle bedrijfspotentieel bereiken door samen te werken als een enkelvoudig, geïntegreerd systeem. CPO beschikt over een innovatieve regeltechniek en geavanceerde algoritmen die koelinstallaties in staat stellen hun maximale

Subsidie voor Museum Boerhaave

efficiëntie te bereiken door – in real time – de optimale bedrijfsparameters van de installatie te bepalen en zo het koelingsniveau

van het gebouw te bereiken met een zo laag mogelijke kracht. De oplossing kan zowel worden gebruikt in bestaande gebouwen als in nieuwe constructies om de operationele kosten en de milieu-impact te beperken en om een aanzienlijke return on investment te realiseren. Monitoring van afstand en diagnostiek worden aangeleverd door web-based software, waardoor de reactie op systeemalarmen en storingen sneller gebeurt. Meer informative: www.johnsoncontrols.com

De Raad voor Cultuur heeft zijn adviezen uitgebracht over de subsidieaanvragen van de rijksmusea. Voor Museum Boerhaave pakte dit goed uit. Stonden zij een jaar geleden bij gebrek aan voldoende eigen inkomsten nog ‘aan de verkeerde kant van de streep’ en dreigde sluiting, nu heeft staatssecretaris Zijlstra laten weten dat hij voornemens is de subsidie voor de periode 2013-2016 te continueren. Het afgelopen jaar hebben velen zich voor

het behoud van Museum Boerhaave ingespannen. Culturele instellingen, de wereld van politiek en bestuur, de wetenschap, het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, particulieren - het is vooral dankzij de brede steun die ze uit alle hoeken van de samenleving ontvangen hebben, dat zij de noodzakelijk sprong voorwaarts hebben kunnen maken. Intussen zijn ze druk bezig de ingenomen posities te consolideren en uit te bouwen, opnieuw met hulp van vele partners.

geïntroduceerd, in 2005 opgevolgd door een nieuw ERP pakket: Syntess Atrium. Op dit moment werken meer dan drieduizend installatiebedrijven met producten

van Syntess Software. Syntess Software ontwikkelt, verkoopt en implementeert administratieve, logistieke en mobiele softwareoplossingen voor kleine, middelgrote en grote bedrijven in de installatiebranche, de bouwsector en de nautische sector. De missie van Syntess Software is daarbij deze bedrijven de beste software te bieden met de hoogst mogelijke mate van klanttevredenheid. De organisatie telt ruim 100 medewerkers, werkzaam vanuit vestigingen in Gorinchem en Zierikzee. Meer informatie: www.syntess.nl

Syntess Software 25 jaar Syntess Software vierde in juni 2012 haar 25-jarig jubileum. Ontstaan vanuit de praktijk van een installatiebedrijf uit Zierikzee heeft Syntess Software zich ontwikkeld als een speler met een geheel eigen visie: één pakket bieden met alle functionaliteit, uniform opgebouwd, in de taal van de werkvloer, uitmondend in een financiële administratie. Syntess Software is de langst bestaande automatiseerder voor de installatiebranche. Zo werd al in 1987 Syntess Prisma

WKO Unica Ecopower als zeer goed beoordeeld Tijdens het druk bezochte seminar ‘Behaalt uw WKO het maximale rendement?’ van Unica Ecopower op dinsdag 12 juni in Amsterdam, zijn de eerste inzichten gepresenteerd uit het project ‘WKO waar voor je geld’ van de Gemeente Amsterdam. Dit project omvat de evaluatie van het energierendement van 57 warmte–koude opslag (WKO)installaties op basis van de Wet Milieubeheer. De WKO-installatie

JULI/AUGUSTUS 2012 105 e Jaargang

van de Faculteit Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica (FNWI) van de Universiteit van Amsterdam (UvA) op Sciencepark Amsterdam wordt gekwalificeerd als één van de best presterende installaties. Deze WKO is gezamenlijk door de UvA en Unica Ecopower ontworpen, gefinancierd en gerealiseerd en wordt sinds 2009 door Unica Ecopower geëxploiteerd. Universiteit van Amsterdam heeft duurzaamheid en daarmee duurzame energie hoog in haar vaandel staan. ‘Met WKO als betrouwbare techniek voor het opwekken van duurzame energie,realiseren wij een groot gedeelte van onze CO2-doelstelling.

Vereenvoudig uw ventilatiesysteem Voor een duurzame planeet

Intelligente, energie-efficiënte, vraaggestuurde oplossingen. Dat is onze passie. Comfort voor uw klanten, lage installatiekosten, alsmede de zorg voor ons milieu, zijn de ingrediënten voor continue ontwikkeling van Lodam’s sensoren voor luchtbehandelingsunits. Lodam’s DUAL verschildrukopnemer optimaliseert aanvries- en fliteralarmeringen en is uitgevoerd met twee verschildruksensoren. Dit verbetert de functionaliteit, waarbij niet alleen ruimte wordt bespaard in de luchtbehandelingsunits, maar eveneens kostbare montagetijd. De Modbus interface biedt de mogelijkheid de gegevens van de beide verschildrukopnemers samen te voegen, alsmede de interne en externe temperatuursensoren. Lodam’s compacte RH sensor is een van de meest nauwkeurige, verkrijgbaar in de markt, en kan worden toegepast in systemen voor het automatisch regelen van de ventilatorsnelheid voor een vraaggestuurde ventilatie. Zuivere, groene, energie-efficiënte, intelligente oplossingen in overeenstemming met uw behoeften. Met Lodam is het zo eenvoudig.

Sensor.lodam.com

Efficient energy control for better living.

nieuws RCC Koude & luchtbehandeling

André van Uum Commercieel Manager Small Business

Western Airconditioning, al 25 jaar leverancier van airconditioners, koelmachines, warmtepompen en luchtbehandelingsapparatuur, heeft onlangs haar Sales team uitgebreid met Commercieel Manager André van Uum. André zal dealers, adviseurs, installateurs en eindgebruikers adviseren over het Small Business leveringsprogramma van Western Airconditioning.

Solid Air neemt meerderheidsbelang in DarT Afbouwsystemen

Solid Air International, onderdeel van Nijburg Industrie Groep, neemt een meerderheidsbelang in DarT Afbouwsystemen. DarT produceert, levert en installeert alle soorten klimaatplafonds, systeemplafonds, verplaatsbare scheidingswanden, metal-stud wanden, verhoogde vloeren en verlichting. Aangevuld met interieurbouw, biedt DarT een totaalpakket aan binnenafbouw. DarT zal per direct verder gaan onder de naam Solid Air Klimaatplafonds, waarbij

Dennis van der Wal geeft Almeco duwtje in de rug

Denis Van der Wal wordt de nieuwe vertegenwoordiger voor de afdeling Industriële ventilatoren en blowers van Almeco. Bij Almeco waren ze al langer op zoek om de aanwezigheid op de Nederlandse markt een stevige duw in de rug te geven. Met de komst van Denis wordt deze doelstelling dan ook verwezenlijkt. Almeco kreeg begin dit jaar de vertegenwoordiging van FPZ-

Gafco-Altron dealer van Bock compressoren Op maandag 9 juli 2012 is door Rutger van Halteren (Algemeen directeur van GafcoAltron) en Maikel Acosta (Regional Sales Manager Gea Bock en Gea Searle voor

juni 2012 105 e Jaargang

de vestigingsplaats hetzelfde blijft. Hierdoor verbreedt Solid Air Luchtverdeeltechniek zijn productlijn met de introductie van klimaatplafonds. Solid Air Luchtverdeeltechniek ontwikkelt, produceert en levert technisch hoogwaardige producten op het gebied van luchtverdeeltechniek en adviseert over klimaatoplossingen. De fabrieken in Nederland en de UK hebben eigen engineeringafdelingen, die samen met de klant specifieke oplossingen en producten kunnen ontwikkelen. Solid Air en Solid Air Klimaatplafonds maken deel uit van de Nijburg Industrie Groep uit Sappemeer. Meer informatie: www.solid-airklimaatplafonds.nl

zijkanaalblowers toegewezen. “Dit zal dan ook mijn belangrijkste taak worden”, zegt Van der Wal. “In het verleden heb ik al ervaring opgedaan als verkoper van deze producten, maar het gamma van Almeco is heel wat uitgebreider wat het een pak interessanter maakt.” Naast de zijkanaalblowers van FPZ biedt Almeco ook ventilatoren van eigen productie aan, onder het merk AAA-fans. Denis vervoegt het Nederlandse team van Almeco in het verkoopskantoor van Valkenswaard waar ook de verkoopsafdeling van de koeltorens gevestigd is.

Nederland) het contract getekend, waardoor Gafco-Altron het dealerschap heeft verkregen van Bock compressoren. Bock is een innovatieve producent met duitse kwaliteit tegen een concurrerende prijs. Bock heeft een aantal technische voordelen t.o.v. de gerenommeerde merken. Tevens heeft Bock het meest complete assortiment van critical en transcritical compressoren. Ook Searle heeft een compleet assortiment van CO2-koelers en CO2-condensors. Hiermee is Gafco-Altron een echte CO2-specialist. Gafco-Altron gaat, samen met Euro-Cold en Maikel Acosta, de Nederlandse markt actief

Woningbouwproject De Zwanen gerealiseerd met BIM

Stabiplan, als softwareontwikkelaar voor de installatiebranche, houdt de branche bezig. Je merkt en leest het overal. In de bladen en zeker ook bij klanten. Zo werd kortgeleden in Rotterdam de BIM-week van de BVR-groep gehouden. Remy Broeken van Breman Zuid was erbij als tekenaar. Remy Broeken: “Het doel van de BIMweek was om met alle partners het project ‘De Zwanen’ bij Rotterdam compleet in 3D uit te werken. Samen met acht andere tekenaars, van iedere partij één, maakten we ontwerpen in het pakket en ik tekende dus alles in StabiCAD 8. Knelpunten in de ontwerpen, maar ook in het proces kun je direct bespreken en oplossen. Alle ontwerpen van deze week vormen samen één model, waar alle betrokken partijen toegang toe hebben. Het model is de basis voor de realisatie van het project. En doordat iedereen in hetzelfde model werkt, beschikt iedereen over de laatste gegevens. Zo verminderen we de faalkosten aanzienlijk. We gaan er in de toekomst zeker mee door!”

bewerken met Bock compressoren. Donderdag 6 september organiseert GafcoAltron een kick-off. Alle noviteiten van het Bock programma, alsmede het Searle CO2programma en de nieuwe Searle luchtgekoelde condensors, worden gepresenteerd. Hiervoor kunt u contact opnemen met onze vertegenwoordigers. Voorts zal Gafco-Altron op 11, 12 en 13 september samen met Gea Bock en Gea Searle acte de presence geven op de Installatie Vakbeurs in Hardenberg, Hal 6 standnr. 672. Meer informatie: http:// www.gafco-altron.nl/Html/Downloads/ Downloads/nl/gafco/04Sale.html

Noodkoeler huren? De verrijdbare lucht/water split airconditioners in verhuurconfiguratie van Recool vormen de oplossing! Deze verrijdbare airconditioners, type FACSW, zijn uitermate geschikt voor situaties waarbij behoefte bestaat aan extra koelvermogen of aan noodkoeling. De units zijn uitgevoerd met geïntegreerde thermostaat waardoor deze voor zowel comfort airconditioning als voor ruimtekoeling ingezet kunnen worden.

Scherpe huurtarieven! Direct leverbaar!

De belangrijkste kenmerken van deze unit zijn: Flexibel inzetbaar

Overal inzetbaar

• Vloeistofleidingen koppelbaar tot 30 meter • Binnenunit eenvoudig verrijdbaar • 3 ventilatorstanden, maximale luchtopbrengst 1500 m³/uur

• Hoog koelvermogen van bijna 7 kW • Krachtige geïntegreerde pomp voor hoge opvoerhoogte • Compacte afmetingen • Koelfunctie van 10ºC tot 35°C

Snel inzetbaar • Leverbaar binnen een paar uur • Eenvoudig koppelbare vloeistofleidingen • 230 Volt voeding, afzekerwaarde 16 Ampère

Goedkoop inzetbaar • Zeer gunstige huurtarieven • Meer informatie bel Recool: 078 – 69 11 000

ADVISERING I ONDERSTEUNING I TOTAALOPLOSSING

Al 25 jaar een voorsprong in techniek APAC is een krachtige combinatie van drie zelfstandige opererende bedrijven, verbonden door hun vergaande specialisatie en hoge kwaliteitsnormen. APAC Airconditioning BV is dé specialist op het gebied van datacenterkoeling en koeling van computerruimtes. De missie van APAC is om met behulp van slimme technieken energiezuinige producten en installaties te leveren die bijdragen aan een beter milieu.

www.apac.nl

Scan de QR-code met uw smartphone of tablet voor meer informatie!

RECOOL Verhuur in KoelingAirconditioning

Anders denken in klimaatoplossingen

Recool BV I 078 - 691 10 00 I www.recool.nl

KNVVK verenigingsnieuws RCC Koude en luchtbehandeling

10e IIR Gustav Lorentzen conferentie 2012 Terugblik op de conferentie

Met een deelnemersaantal van ruim 280 deelnemers en ruim 140 sprekers en vijf keynotesprekers werd op 27 juni 2012 de 10e Gustav Lorentzen conferentie die voor het eerst in Nederland werd gehouden afgerond met de sluitingsceremonie, waarbij de IIR conferentie– organisatie overgedragen werd aan de Chinese delegatie. De IIR-Gustav Lorentzen conferentie wordt over twee jaar gehouden in China en wordt georganiseerd door de Chinese Association of Refrigeration (CAR) De Chinese delegatie bestond uit de heren Jin Jiawei, Wangyang HU en Jing Huaquian. Gerard Vos droeg de IIR–vlag over aan de Chinese delegatie namens het IIR en de Nederlandse organisatie van de 10e Gustav Lorentzen conferentie 2012. De opgedane ervaringen en vooral ook de vele contacten zijn goed van toepassing voor het organiseren van de conferentie in China, zo is ook gebleken uit de contacten die er waren van vorige conferenties en congressen bij de organisatie van de conferentie in Nederland. De delegatie werd aangeboden om daar zo mogelijk gebruik van te maken. Terugblikkend op de conferentie kan worden geconstateerd dat het in alle opzichten een geslaagd congres is geweest. Niet alleen de vele interessante papers en sprekers hebben dit congres doen slagen, maar ook de informele sfeer, waarbij veel internationale contacten zijn gelegd op een ongedwon-

gen manier hebben bijgedragen aan een geslaagd evenement. Zowel van de kant van de sprekers als ook die van de deelnemers zijn vele positieve reacties ontvangen.

Social Programme

Uitreiking Kamerlingh Onnes medaille KNVvK De start van het congres op maandagmorgen werd niet alleen door de organisatie van de Gustav Lorentzen conferentie zelf ingevuld, maar ook werd hierbij Dr. P. Lebrun van CERN gehuldigd met de uitreiking van de Kamerlingh Onnes medaille die eens in de vier tot vijf jaar wordt uitgereikt. Door ir. E.J. Hoogendoorn, voorzitter van de KNVvK, werd de medaille en de oorkonde uitgereikt, nadat de voorzitter van de Kamerlingh Onnes–commissie Prof. P. Kes zijn uiteenzetting had gegeven over de keuze die gevallen was op de heer Lebrun namens deze commissie.

Na het congres op 28 juni werd een drietal

JULI/AUGUSTUS 2012 105 e Jaargang

Excursies Tijdens het congres werden in Leiden en Amsterdam voor de partners excursies georganiseerd op 26 en 27 juni.

Technische tours

technische tours gehouden naar PTC+ in Ede ten behoeve van informatie over de training met natuurlijke koudemiddelen, naar Klaas Puul in Edam/Volendam, waarbij ook de installateur van de installaties, werkend met CO2, Bort de Graaf aanwezig was en naar de sportboulevard in Dordrecht, waarbij Ernst Berends van GEA een toelichting gaf op de installaties ten behoeve van de ijsbaan, de sporthallen en het zwembad.

Naast een welkom namens de Burgemeester van Delft in het Stadhuis door de heer Krul op maandagavond 25 juni werd op de dinsdagavond een diner gegeven op de Majesteit, een Raderboot die volledig werkend onder stoom op de Maas in Rotterdam voer. Er werd daar de gelegenheid geboden om ook een kijkje te nemen in de machinekamer. Tijdens deze tocht werden de organisatoren, de KNVvK en de TU-Delft en de betrokken uitvoerenden van de organisatiecommissie van de conferentie en van het congresbureau van de TU-Delft bedankt voor al hun inspanningen om dit congres tot een succes te maken door de heren Coulomb van het IIR en Vos van de KNVvK. Door de heer van Heiningen van de Gustav Lorentzen - organisatie werden de sponsors in het bijzonder bedankt voor hun bijdrage aan de 10e Gustav Lorentzen conferentie. In dit nummer treft u verdere informatie aan over de Gustav Lorentzen conferentie 2012.

KNVVK verenigingsnieuws RCC Koude en luchtbehandeling

Nieuwe conferentie:

First Call for papers TPTPR-2013 Fourth Conference on Thermo足 physical Properties and transfer Processes of Refrigerants Intussen wordt een volgende IIR-conferentie voorbereid. Deze zal plaatsvinden op 17 tot en met 18 juni 2013 bij de TU in Delft. In het vorige nummer is hier al een eerste informatie over gegeven. De first call for papers is nu actueel. Zie de website : www.tptpr2013.nl

KNVvK verhuist

Per 1 september 2012 verhuist het secretariaat van de KNVvK naar Apeldoorn. Het nieuwe bezoekersadres is: KNVvK Ecofactorij 18 7325WC Apeldoorn. Tel.: 055-3683362 Fax: n.v.t.

Nieuwe website www.knvvk.nl De website van de KNVvK is sinds 1 JULI/AUGUSTUS 2012 in een nieuw jasje gestoken. De website voorziet in een toegankelijkere structuur en nodigt ook uit om via directe informatie op de homepage toegang te krijgen tot onder andere de agenda van themadagen en conferenties en tot het archief van de vereniging. Daarnaast zijn ook de bedrijfsbegunstigers snel te vinden met doorlinken naar hun website. De website zal up to date worden gehouden, zodat de meest recente gegevens op de site te vinden zijn. Het archief zal omgewerkt worden naar een zoekstructuur op onderwerpen en zoeknamen, zodat direct toegang wordt verkregen naar relevante artikelen die eerder werden gepubliceerd.

Zie voor meer informatie: Website: www.knvvk.nl (zie ook www.informatie足 centrumecofactorij.nl) Het postadres is: KNVvK Postbus 10209 7301GE Apeldoorn

Agenda: Energievakbeurs 2012 Van 9 tot en met 11 oktober 2012 vindt de energievakbeurs plaats in de Brabanthallen te Den Bosch. Informatie is te vinden via www.energievakbeurs.nl

15 oktober 2012 Themadag Zero Buildings Energy De KNVvK organiseert op maandag 15 oktober van 15.00 uur tot circa 19.30 uur een themadag over Zero Energy Building. De locatie is het gebouw Panorama in Veenendaal. Dit is een zero energy building waarvan we tevens de installaties kunnen bezoeken. Uitgebreide informatie is te vinden op de website www.knvvk.nl

105 e Jaargang JULI/AUGUSTUS 2012

nvkl verenigingsnieuws RCC Koude en luchtbehandeling

Cursus ‘Ontwerpen van koude-, of klimaatsystemen’

Servicemonteur opleiding niveau 3 in Winterschool-variant

NVKL, Kenteq en GO° werken samen om een missende opleiding te realiseren. Er is in het huidige kwalificatiedossier van het beroepsonderwijs geen opleiding op het gebied van servicemonteur op niveau 3. De huidige opleiding servicetechnicus is een niveau 4 opleiding en dat betekent dat leerlingen uit de monteurs opleiding (niveau 2) niet rechtstreeks kunnen doorstromen naar een opleiding gericht op service. Bovendien hoort bij een niveau 4 opleiding een landelijk examen Rekenen, Nederlands en Engels op Havo niveau, dat is onnodig zwaar. NVKL kiest de insteek deze opleiding zo snel mogelijk te gaan realiseren en heeft hiervoor de eerste stappen gezet. Ook OTIB heeft reeds haar medewerking toegezegd. GO° zal daarop vooruitlopend volgend schooljaar al starten met de opleiding tot servicemonteur op niveau 3.

In de reeks ontwikkelde trainingen voor natuurlijke koudemiddelen levert de werkgroep NK3 de cursus ‘Ontwerpen van koude-, of klimaatsystemen’ op. Feitelijk een update van de reeds bestaande training NK2. Per 1 januari 2015 zal R22 verplicht worden uitgefaseerd. Het gevolg is dat op grote schaal koude- en klimaatsystemen zullen worden aangepast en vervangen door nieuwe systemen die werken met natuurlijke koudemiddelen zoals ammoniak, kooldioxide en koolwaterstoffen. Bij koolwaterstoffen kan vooral gedacht worden aan propaan en isobutaan. Het voordeel van deze natuurlijke koudemiddelen is dat ze van nature in de atmosfeer voorkomen, dus geen gevaar vormen voor de dampkring. Echter, boven bepaalde concentraties, kunnen ze schadelijk zijn voor de mens en producten, zoals groenten en fruit. Deze koudemiddelen kunnen giftig, verstikkend of brandbaar zijn. Veilige installaties zijn dus van essentieel belang. De cursus is bedoeld voor personen die zelf in staat zijn een ontwerp te maken van een koude-, of klimaat technisch systeem met HFK- koudemiddelen of mengsels die uit HFK-koudemiddelen zijn samengesteld.

JULI/AUGUSTUS 2012 105 e Jaargang

Belangrijkste kenmerken van deze opleiding zijn: - Scholing uitsluitend in de periode van oktober tot en met maart. - Aansluitend één avond en één dag onderwijs. - Totaal aantal sessies 20 of zes blokweken - Voor overnachting en maaltijden wordt gezorgd. - Klasse grootte maximaal 12 personen. - Een goede mix tussen praktijk- en theorieonderwijs. - De opleiding komt in aanmerking voor OTIB subsidie en de belastingmaatregel Wet Vermindering Afdracht onderwijs (WVA) Deze opleiding voldoet aan het opleidingsniveau dat gevraagd wordt in de NVKL-erkenning voor het label Klimaatbeheersing. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met opleidingscentrum GO°; Paula Schonewille voor de regio Groningen, Friesland, Drenthe, Overijssel, Flevoland, en Gelderland (boven de Rijn) 06-53424282 of paula.schonewille@opleidingscentrum-go.nl Natasja Roordink voor de regio Noord Holland, Zuid Holland en Utrecht 06-12893002 of natasja.roordink@opleidingscentrum-go.nl Eric Dilweg voor de regio Gelderland (onder de Rijn), Zeeland, Noord-Brabant en Limburg 06-51402929 of eric.dilweg@opleidingscentrum-go.nl www.opleidingscentrum-go.nl

verenigingsnieuws nvkl RCC Koude en luchtbehandeling

WIE ZIJN WIJ ?

Aanvullingen op NEN EN378

NEN heeft deze week aangekondigd dat er wat kleine wijzigingen zijn op de NEN EN378 deel 1 t/m 4. Deze wijzigingen zijn in de Engelse taal al beschikbaar en zullen in de komende tijd vertaald worden door NEN. NVKL-leden die de NEN EN378 al hebben besteld en ontvangen in de periode vanaf 25 mei jl. zullen deze aanvullingen alsnog gratis ontvangen van NEN. Leden die willen wachten met het bestellen van de NEN EN378 inclusief wijzigingen in de Nederlandse taal zullen geduld moeten hebben tot oktober. De einddatum van de kortingsafspraak met NEN is daarom ook verlengd van 30 september naar 31 december 2012.

AL 40 JAAR MARKTLEIDER OP HET GEBIED VAN VERHUUR VAN AIRCONDITIONING, VERWARMING, ONTVOCHTIGING EN VENTILATIE AAN DE ZAKELIJKE MARKT

Kortingsafspraak NVKL - NEN EN 378 deel 1 t/m 4 De NVKL heeft met NEN geregeld dat NVKL-leden de norm NEN EN 378 met 15% korting kunnen bestellen. De NEN EN 378 bestaat uit 4 delen: deel 1: NEN-EN 378-1:2008+A1:2010 nl deel 2: NEN-EN 378-2:2008+A1:2009 nl deel 3: NEN-EN 378-3:2008 nl deel 4: NEN-EN 378-4:2008 nl

€ 116,00 € 116,00 € 58,20 € 72,30

Totale set bruto Totale set met 15% korting

€ 362,50 € 308,13

Digitale versie: Totale set inclusief 19% BTW

€ 366,67

Papieren versie: Totale set inclusief 6% BTW + handling kosten a €11,43 =

€ 326,61 € 338,04

Met onze producten en diensten ondersteunen wij onze klanten bij de uitdagingen die zij in de dagelijkse praktijk tegenkomen. Of het nu gaat om een geplande situatie of een noodgeval, wij zorgen ervoor dat het zo snel, deskundig, professioneel en kostenbesparend mogelijk wordt opgelost.

AIRCONDITIONERS

Uiteraard kunt u de vier delen afzonderlijk bestellen. Stuur een email met uw bestelling (digitale of papieren norm) en NAW-gegevens naar info@nvkl.nl. De norm en factuur worden door NEN naar u verstuurd. De korting geldt tot 31 december 2012.

CHILLERS

Aankondiging NVKL-regiobijeenkomsten najaar 2012 De data voor de regiobijeenkomsten dit najaar zijn bekend. Noteer ze alvast in uw agenda, meer informatie en een uitnodiging volgt: 16 oktober: Regiobijeenkomst Zwolle 18 oktober: Regiobijeenkomst Amsterdam 24 oktober: Regiobijeenkomst Eindhoven 8 november Regiobijeenkomst Dordrecht

BOILERS

Tijdstip: 19.00 - 21.15 uur Inloop vanaf 17.30 uur met mogelijkheid voor diner

Volg ons ook op Twitter; VerenigingNVKL

24/7 SERVICE

0900 26 37 397 andrewssykes.nl 105 e Jaargang JULI/AUGUSTUS 2012

CHILLER LENNOX RCC Koude & luchtbehandeling

Door ing Dick Havenaar, Voorzitter Redactieraad RCC Koude & Luchtbehandeling

Lennox lanceert communicatiestrategie en de grootste chiller Lennox launches communication strategy and largest chiller

Zijaanzicht chiller met de in V-vorm geplaatste aluminium microchillercondensorbatterijen.

Lennox introduceerde op de onlangs gehouden Mostra Convegno in Milaan haar nieuwste product. Het betreft een luchtgekoelde chiller of koudwateraggregaat met een koelvermogen van 800 kW, gebaseerd op de toepassing van scrollcompressoren en geschikt voor het koudemiddel R410A. Deze chiller is de nieuwste aanwinst in de NEOSYS Evolution-serie. Daarnaast maakte Lennox tijdens de beurs de nieuwe communicatiestrategie bekend.

JULI/AUGUSTUS 2012 105 e Jaargang

CHILLER LENNOX Koude & luchtbehandeling RCC

De stand van Lennox op de Mostra Convegno.

et nieuwe luchtgekoelde chillerconcept heeft volgens de leverancier het grootste koelvermogen dat tot nu toe in de commerciële markt beschikbaar is. Deze multi-scroll conceptchiller is opgebouwd uit meerdere scrollcompressoren model ZP 725 van Copeland, totaal (60 HP), die in parallelbedrijf het grote koelvermogen leveren. De chiller is voorzien van elektronische expansieventielen, een roestvrijstalen gesoldeerde platenwarmtewisselaar voor het uitwisselen van de verdampingswarmte van het koudemiddel en het af te koelen medium (water of een water glycolmengsel of een andere koudedrager). De condensor bestaat uit aluminium microchannelcondensorbatterijen die in speciale V-vorm zijn opgesteld binnen het chillerframe. Voor het verplaatsen van de benodigde luchthoeveelheid benodigd voor het condensatieproces van het koudemiddel zijn efficiënte eDrive Ziehl-Abegg EC-blue ventilatoren voorzien van OWLETTM profielbladen toegepast. Hierdoor wordt de geluidsproductie verlaagd. Voor het verzorgen van de benodigde waterverplaatsing is er een pomp die door een variabele toerenregeling (eDrive ‘VSD’) wordt aangedreven. Door deze toerengeregelde pomp wordt weer extra op de voor de aandrijving van de

pomp benodigde energie bespaard. De toepassing van elektronische expansieventielen en de genoemde toerenregelingen en door optimalisatie van alle componenten en slim gebruik van regeltechniek is een bijzonder efficiënt werkende chiller ontworpen die met het in de AC-branche veelvuldig en succesvol toegepaste koudemiddel R410A veel koelvermogen levert en ook veel op het energiegebruik bespaart. Dit vooral in deellastbedrijf. Tevens wordt door de toepassing van deze chiller de TCO voor de klant/gebruiker bijzonder interessant.

De nieuwe chiller met boven in de spiegel de eDriveTM Ziehl-Abegg EC-blue ventilatoren.

Overige nieuwe producten Lennox heeft al haar producten geoptimaliseerd met betrekking tot een vermindering van het energiegebruik en verlaging van het geluid. Op de beurs werd daar door productinformatie veel aandacht aan gegeven. De serie ECOLEAN 4, de nieuwste versie luchtgekoelde vloeistofkoelaggregaten en warmtepompen in multiscroll R410A-chilleruitvoering met een koelvermogen van 20200 kW. Voorzien van gesoldeerde platenwarmtewisselaar en eDriveTM EC fans en eDriveTM VSD-pomp voor extra energiebesparing. De BALTIC III-serie Rooftopunits met een koelvermogen van 24-85 kW. De rooftop units zijn verkrijgbaar voor alleen koelbedrijf, in lucht/ lucht-warmtepomp uitvoering of als watergekoelde unit, eventueel te voorzien van een extra (gasgestookte) heater. De FLEXY EC rooftopunits met een koelvermogen van 85-230 kW, verkrijgbaar voor alleen koelbedrijf, in lucht/lucht-warmtepompuitvoering of als watergekoelde unit, eventueel te voorzien van een extra (gasgestookte) heater. Verder zijn de fancoilunits van de serie ALLEGRA verkrijgbaar, waarbij weer veel aandacht is geschonken onder andere aan toerenregeling, aan het terugdringen van het geluid.

105 e Jaargang JULI/AUGUSTUS 2012

CHILLER LENNOX RCC Koude & luchtbehandeling

Over Lennox Todd Bluedorn, Chief Execution Officer van Lennox International gaf als eerste spreker een kort overzicht van Lennox als wereldleider in de markt voor verwarming, airconditioning en koeltechniek. Het bedrijf bestaat nu 117 jaar en is een New York Stock Exchange beursgenoteerde onderneming. De omzet bedraagt 3,3 miljard US dollar. Bij het bedrijf zijn wereldwijd 12.000 medewerkers in dienst. Een verdeling van de markt in Noord-Amerika laat zien dat er een 40 procent marktaandeel bestaat voor verwarming en koeling in de woningmarkt. 24 procent in de commerciële koelDe ARMONA watercassette-unit voor plafondmontage, die leverbaar is in zeven verschillende modellen. Verder zijn de MINIAIR+ compactgebouwde lucht/lucht-warmteterugwinunits leverbaar voor toepassing in woningen en kantoren en winkels voor de benodigde luchtverversing in de ruimten.

Communicatiestrategie Delphine Caserta, Communication Manager, presenteerde de nieuwe

techniek zoals supermarkten en dergelijke en 20 procent in de sector voor commerciële verwarming en koeling. 16 procent marktaandeel wordt verworven voor service en onderhoud aan installaties in genoemde sectoren. Innovatiecentrums zijn wereldwijd gevestigd. Het Europese in Mions, Frankrijk, waar ook de nieuwe concept chiller is ontworpen. Verder zijn er research centra in Dallas in Texas, in Chennai in India en in Wuxi in China. Toonaangevende innovaties zijn gerealiseerd op het gebied van commerciële zonne-energiesystemen voor de HVAC-sector. Verder de icomLennox EMEA (Europa, Midden Oosten & Afrika) communicatiestrategie met als doel de naamsbekendheid van de onderneming, het merk en de producten die Lennox op de markt brengt nog meer onder de aandacht van de doelgroep klanten en potentiële klanten in de HVACmarkt te brengen. De ondernemingstrategie is gebaseerd op vier uitgangspunten, te weten visie, ambitie, bedrijfswaarden en samenwerking.

fort Wi-FiTM Thermostaat voor huishoudelijke toepassingen en natuurlijk de Neosys chiller ontwikkelingen. Voor Europa zijn van belang de vestigingen in Frankrijk te Longvic, Mions en Genas. In Duitsland in Krukel en in Burgos in Spanje. Buiten de ontwikkeling op het gebied van chillers heeft Lennox ook een doorontwikkeling van de Balitc III, een geavanceerde compact gebouwde rooftopunit voor het koelenverwarmen en conditioneren van diverse commerciële, kantoor-en utiliteitsprojecten. De onderneming wil de komende jaren een mondiale strategische groei behalen in diverse Visie: de doelstelling van de onderneming in het vinden van de beste oplossing voor de projecten van de klant met betrekking tot Total Cost of Ownership (TCO)-oplossingen. Ambitie: het verwerven van uitstekende en langdurige relaties in het zakendoen door het voeren van een key account strategie. Bedrijfswaarden: Betrouwbaarheid en kennisoverdracht creëren met als doel het aangaan van een langdurige samenwerking met de klant. Samenwerking: Redenen voor samenwerking zijn de inzet en betrokkenheid van deskundige medewerkers en de internatonale bekendheid van de onderneming.

Meer informatie:

Specificaties van de nieuwe chiller.

JULI/AUGUSTUS 2012 105 e Jaargang

Lennox HVAC EMEA Z.I. Les Meurieres, BP 71 69780 Mions (Frankrijk) T: +33 (0)4 72 23 2251 E: delphine.caserta@lennoxeuropw.com I: www.lennoxemea.com Lennox Benelux b.v. Postbus 1028, 3860 BA Nijkerk Watergoorweg 87, 3861 MA Nijkerk T: +31 (0)33 - 2471800 F: +31 (0)33 - 2459220 I: www.lennoxnederland.com

Multi Import

Gafco-Altron is al jarenlang uw vertrouwde klimaatspecialist

officieel distributeur van

voor chillers: Eigen technische ondersteuning • Telefonische helpdesk • Verkoop spare-parts • Ondersteuning bij inbedrijfstelling VRF projecten • Technische trainingen (montage & service)

voor ventilator convectoren: Eigen verkoop ondersteuning • Levering uit voorraad • Verkoopondersteuning vanuit binnendienst • Verkoopondersteuning van onze adviseurs

voor regelapparatuur voor airconditioning:

• Snelle offerte opvolging • Snelle order afhandeling • Bestellingen via webshop

Marketing ondersteuning

voor airconditioning:

• Product trainingen • Marketing ondersteuning • Uitgebreide documentatie en folder materiaal • Acties en product introducties

Multi Import

Gafco-Altron maakt het u gemakkelijk. Bezoekt u onze website voor het gebruiksvriendelijk bestellen van onze producten via extranet.

www.gafco-altron.nl

Flexibel en snel

Hongkongstraat 10 - 14 3047 BS Rotterdam Telefoon: +31 (0)10 - 437 62 55 Fax: +31 (0)10 - 437 67 65 E-mail: info@multi-import.nl Internet: www.multi-import.nl

warmtepomp RCC Koude & luchtbehandeling

Door ing. ing. Erik van Oossanen, Directeur Trane Airconditioning BV voor Nederland en Scandinavië Bruno Girotti, Product Manager Air Cooled Scroll Chillers bij Trane

Nieuwe generatie warmtepompen met betere prestaties en lagere kosten Dankzij innovaties in verwarmings-, ventilatie- en airconditioning (HVAC) technologieën, is een compleet nieuwe reeks warmtepompen ontwikkeld. Deze produceren niet alleen aanzienlijk minder geluid maar hebben ook een nog hoger energierendement dan de machines waarvoor zij in de plaats komen. Deze nieuw ontwikkelde warmtepompen zijn ideaal voor toepassingen in stadscentra, dicht bebouwde woonwijken, gezondheidsinstellingen en andere plaatsen waar een stille of geluidsarme werking belangrijk is.

eel eigenaren en exploitanten van gebouwen in Europa zijn afhankelijk van het energierendement, de flexibiliteit en de betrouwbaarheid van hoogrendement warmtepompen voor het verwarmen en koelen van hun gebouwen. Warmtepomptechnologie is een prima keuze voor een groot aantal gebouwtypes, in oppervlakte beginnend met 500 vierkante meter. Recente ontwikkelingen in het ontwerpen en nieuwe productiemethodes van warmtepompen hebben geleid tot meer keuzemogelijkheden voor eigenaren en exploitanten

JULI/AUGUSTUS 2012 105 e Jaargang

van gebouwen die wel een stiller of geluidsarmer systeem wensen, maar dit niet ten koste willen laten gaan van het energierendement. Door het van kracht worden van strengere eisen qua geluidsniveau in een groot aantal landen in Europa, is het terugdringen van de geluidsproductie een prioriteit geworden. Fabrikanten van HVAC-systemen hebben door de jaren heen talloze technieken ontwikkeld om de geluidsproductie van warmtepompen te reduceren. Met beperkt succes. Bij de meeste ontwerpmodificaties ging het om het verkleinen van de venti-

lator of het verlagen van het toerental, waardoor de geluidsreductie in veel gevallen ten koste ging van de prestaties van het systeem of van het energierendement.

Efficiënte prestaties De Trane AquaStream3G warmtepomp is een goed voorbeeld van hoe innovatie de HVAC-prestaties verbetert en meerwaarde oplevert voor eigenaren, exploitanten en bewoners. Trane is een onderdeel van Ingersoll Rand en marktleider van interieurcomfortsystemen en -oplossingen.

warmtepomp Koude & luchtbehandeling RCC

De AquaStream3G warmtepomp onderging geavanceerde onderdelenanalyses en trillingstesten.

De in 2010 geïntroduceerde AquaStream3G is het eerste model in een lange reeks van Trane warmtepompen en koelmachines die op dit moment toegepast worden in gebouwen in Europa en elders in de wereld. Het nieuwe systeem maakt gebruik van een uniek ontwerp dat voor een aanzienlijke geluidsreductie zorgt, zonder aan energierendement of comfort voor de bewoners van het gebouw in te boeten. In zijn meest geavanceerde configuraties produceert de AquaStream3G warmtepomp momenteel het minste geluid en is het meest efficiënte verwarmings- en koelsysteem op de Europese markt. De AquaStream3G warmtepomp voldoet aan de eisen van Eurovent classificatie A, een kritische rangschikking van energierendement. De EER-waarden zijn 3,1 of hoger in de koelmodus en 3,2 of hoger tijdens verwarmen. Hij voldoet aan of overtreft alle nationale energierendementsnormen en -richtlijnen,

zoals de richtlijnen van ASHRAE, de Amerikaanse vereniging van verwarming-, koelen airconditioning ingenieurs, of voor certificeringsprogramma's voor gebouwen. De warmtepomp is leverbaar in drie akoestische modellen, die aansluiten bij de specifieke wensen van de verschillende eigenaren en exploitanten. De Compact Unit biedt een HR-werking in toepassingen waar geluidsreductie geen topprioriteit is. Voor eigenaren en exploitan-

ten van gebouwen die een stillere of geluidsarmere werking wensen vanwege akoestische voorschriften of ter plaatse geldende geluidseisen c.q. bewonerseisen, verlagen de optionele Super Quiet en Acoustic Package modellen de geluidsniveaus aanzienlijk. Vergeleken met de tegenwoordig in heel Europa gebruikte warmtepompen, verlaagt de AquaStream3G warmtepomp de geluidsniveaus met maar liefst vijf decibel (dBA) voor het Super Quiet model en acht dBA voor het Acoustic Package model. Het Acoustic Package model is de nieuwe standaard voor geluidsproductie rond 76 dBA in 50-60 kilowatt systemen. AquaStream3G warmtepompen zijn luchtgekoeld en voorzien van scrollcompressoren, stille ventilatoren en andere optimalisaties om aan deze akoestische prestaties te voldoen.

Uniek ontwerp De AquaStream3G warmtepomp gaat veel efficiënter om met energie en is veel milieuvriendelijker dan de standaard machines die tegenwoordig in Europa gebruikt worden. In een recente simulatie is de prestatie van een 344-kilowatt

De AquaStream3G warmtepomp werd zo ontworpen dat alle belangrijke punten voor onderhoud zich op minder dan 30 centimeter van de buitenrand van de machine bevinden.

105 e Jaargang JULI/AUGUSTUS 2012

warmtepomp RCC Koude & luchtbehandeling

AquaStream3G warmtepomp vergeleken met die van een conventionele machine in een kantoorgebouw in het Italiaanse Milaan. De resultaten van de test geven aan dat de AquaStream3G warmtepomp naar schatting 50.000 kilowattuur minder elektriciteit per jaar bij normaal bedrijf zal gebruiken dan een conventionele machine. Dit bespaart naar schatting 22 ton CO2-uitstoot per jaar vergeleken met een conventionele machine van vergelijkbaar koel-verwarmingsvermogen. Onlangs zijn twee AquaStream3G water/water-warmtepompen geïnstalleerd als onderdeel van een HVAC-installatie in het World Trade Center in Amsterdam. In combinatie met stadsverwarming verzorgen de warmtepompen de verwarming en koeling voor Phase IV van het complex van 125.000 vierkante meter. Door de warmtepompen en andere energiebesparende bijzonderheden zullen naar verwachting de jaarlijkse energiekosten van het complex 25 procent en de CO2-uitstoot 33 procent lager uitvallen. Nieuwe generatie warmtepompen, zoals de AquaStream3G, gebruiken geavanceerde HVAC-componenten die de prestaties, de betrouwbaarheid en het onderhoudsgemak van het systeem verbeteren. Dit zijn onder andere high-performance compressoren die speciaal ontworpen zijn voor een optimaal effect van het ozonvriendelijke koudemiddel R410A, evenals HR-warmtewisselaars, een koudemiddelkringloop voorzien van elektronisch(e) expansieventiel(en) en een innovatieve ontdooicyclus. Er zijn diverse hydraulische modules leverbaar om optimaal tegemoet te komen aan de installatiemogelijkheden in een nieuw of bestaand gebouw, waaronder configuraties met enkele of dubbele, standaard of hogedruk pompen. Het systeem gebruikt ook de modernste elektronische regelingen voor slimme ontdooicycli, die het energiegebruik verlagen en de betrouwbaarheid van het systeem verbeteren. Voor de AquaStream3G warmtepomp

JULI/AUGUSTUS 2012 105 e Jaargang

hebben de ingenieurs van Trane drie verschillende ventilatoren ontwikkeld om het rendement en de geluidseisen van de Compact unit, de Super Quiet unit en de Acoustic Package unit te kunnen bereiken. Alle drie ventilatoren zijn ontworpen voor een betrouwbare, efficiënte en stille werking, en met aanzienlijk minder trillingen dan conventionele ventilatoren. Geluidsabsorberende omkastingen, compressorkappen en andere bijzonderheden verminderen de geluidproductie van het systeem. Andere energie-efficiënte kenmerken zijn de optionele warmteterugwinmogelijkheden. Deze gebruiken de condensor-en restwarmte, die vrijkomt tijdens de normale werking, voor het verwarmen van tapwater via een secondair watersysteem. De machines zijn leverbaar in meer dan twintig types, van 50 tot 470 kilowatt, en in zes uitvoeringen. Hierdoor is er altijd wel een machine te selecteren die voldoet aan de specifieke operationele, energie en geluidseisen van de gebouwexploitant.

Nieuwe systemen Eigenaren en exploitanten van gebouwen staan tegenwoordig voor een groot aantal uitdagingen. Zij moeten hun budget efficiënt beheren, de prestaties van het gebouw verbeteren, de kosten verlagen en voldoen aan een breed scala steeds strenger wordende overheidsmaatregelen, zoals voorschriften over energiegebruik, CO2-uitstoot en geluidseisen. Bij hun zoektocht om deze soms tegenstrijdige prioriteiten in balans te houden, letten veel eigenaren en exploitanten op verbeteringen van het energierendement, met inbegrip van het vervangen van oudere, minder goed presterende HVACsystemen door nieuwe, efficiëntere en betrouwbaarder systeemoplossingen. Tijdens dit afwegingsproces, willen eigenaren en exploitanten van gebouwen weten in welke mate nieuwe generatie warmtepompen

kunnen bijdragen aan de kostenverlaging, energiebesparing, geluidsreductie, het vergroten van de betrouwbaarheid en het reduceren van de CO2-uitstoot.

Samenvatting Hoogrendement warmtepompen hebben een uitstekende reputatie in betrouwbaarheid, energierendement en flexibiliteit. Maar strengere Europese regels, richtlijnen en normen hebben o.a. eisen gesteld aan de geluidsproductie. Een nieuwe generatie warmtepompen met betere prestaties en lagere investerings- en operationele kosten komt aan deze eis tegemoet en vormt zo een nog aantrekkelijker keuze voor eigenaren en exploitanten van gebouwen. Zo levert de AquaStream3G warmtepomp van Trane een aanzienlijke geluidsreductie, zonder compromissen ten aanzien van energierendement en comfort.

Summary High-performance heat pumps have an excellent reputation in terms of reliability, efficiency and flexibility. However, as increasingly stringent acoustical requirements go into effect throughout Europe, reducing noise levels has become a priority as well. A new generation of heat pumps offers improved performance and reduced costs to meet this requirement, making them an even better choice for building owners and operators. The Trane AquaStream3G heat pump significantly reduces noise levels without sacrificing energy efficiency or the comfort of building occupants

Meer informatie: Trane Airconditioning B.V. Postbus 58 3760 AB Soest T: 035 - 60 393 00 F: 035 - 60 243 53 Service: 035 - 60 393 33 Onderdelen: 035 - 60 393 90 E: infon1@trane.com I: www.trane.com

online veiling 1 t/m 8 augustus 2012

VRIESCELLEN koelen vriesinstallaties w.o.: schroefcompressorunits • luchtkoelers • condensoren • tweetrapscompressor • koelen vriescelwanden • verdampers • reachtruck • vorkheftruck • elektrische palletwagen • stellingen • etc. merken: ‘Stal-Goedhart-Helpman-Bitzer-Bock’.

Samsung Electronics is wereldwijd marktleider op vele gebieden, variërend van monitoren en TV’s tot mobiele telefoons en geheugenchips. Via innovatieve en betrouwbare producten laat Samsung de wereld kennis maken met fantastisch nieuwe mogelijkheden. Zo ook op het gebied van klimaatbeheersing.

Data Management Server 2

Comfort en energiebesparing gaan hand in hand met de DMS2 van Samsung! Met dit geïntegreerd Data Management Systeem is het mogelijk altijd en overal uw klimaatbeheersingsinstallatie te beheren, monitoren en bedienen. Afhankelijk van eigen behoeften en wensen voor energieverbruik en gemak kunnen eenvoudig diverse instellingen en logische functies worden gemaakt, waarmee het systeem voorziet in individueel op maat gemaakte oplossingen.

kijkdag: wo. 1 augustus van 10.00 tot 16.00 uur kijkadres: Contrescarp 10, 7202 ae Zutphen

BVA-AUCTIONS.COM altijd wat te bieden

Naast leverancier van kwalitatief hoogwaardige Samsung klimaatbeheersingssystemen is Ambrava een volwaardig partner, die continue toegevoegde waarde levert bij haar product. Zij ondersteunt u met haar kennis en kunde, producttrainingen en een ruime voorraad goederen. Vandaag besteld, morgen geleverd!

www.samsung-airco.nl

NATUURLIJKE VENTILATIE RCC Koude & luchtbehandeling

Gloednieuwe website geeft overzicht van oplossingen voor een gezond binnenklimaat

Kring Natuvent toont natuurlijke ventilatie op zâ&#x20AC;&#x2122;n best

De kring Natuvent, die voorlichting geeft over de juiste toepassing en omgang van natuurlijke ventilatiesystemen, pakt uit met een totaal nieuwe website. Op www.natuvent.nl wordt een pleidooi gehouden voor natuurlijke ventilatie en de toekomst er van.

AT HOME

JULI/AUGUSTUS 2012 105 e Jaargang

NATUURLIJKE VENTILATIE Koude & luchtbehandeling RCC

ook het toekomstige antwoord voor een gezond en comfortabel binnenklimaat.

Kiezen voor de gebruiker

Richard Geraerts, voorzitter van ‘Natuvent, de keuze voor een website’.

atuvent wil vooral voorschrijvende partijen, installateurs, woningbouwverenigingen, informeren en sensibiliseren over systeem C als goed alternatief voor een gezond binnenklimaat. De lancering van een nieuwe website met heel wat praktische informatie, is daarvoor een handig hulpmiddel. “Als voorzitter en afgevaardigde van Natuvent binnen de VLA (Vereniging Leveranciers Luchttechnische Apparaten), is het sowieso mijn bedoeling om te kijken hoe we met onze kring een meer dominante positie kunnen gaan bekleden in de ventilatiewereld”, verwoordt Richard Geraerts, verkoopleider Nederland bij Duco Ventilation & Sun Control en sinds begin dit jaar voorzitter van ‘Natuvent, de keuze voor een website’. Op de website vind je heel wat nuttige informatie terug. Naast een algemene inleiding over de kring Natuvent, wordt ook de basis over ventilatie onder de loep genomen. Daarnaast worden ook essentiële ventilatiethema’s, zoals comfort, gezondheid, energiezuinigheid & duurzaamheid behandeld. Op die manier hopen de leden van Natuvent een compleet overzicht te geven van de natuurlijke ventilatiewereld, want natuurlijke ventilatie is

“Ventileren volgens systeem C staat synoniem voor gezondheid”

“Natuvent merkt dat er steeds meer aandacht uitgaat naar energiezuinigheid, duurzaam, gezondheid, comfort… Net daarom moet natuurlijk ventileren op een energetisch verantwoorde manier steeds op de eerste plaats komen. Kiezen voor natuurlijke ventilatie volgens systeem C is kiezen voor de gezondheid van de gebruiker. Of dat nu thuis, op het werk, op kantoor, in een ziekenhuis of zorginstelling is…”, vervolgt Geraerts. Ventileren volgens systeem C is de natuurlijke manier om woon-, werk- of leefomgeving te voorzien van een gezond en comfortabel binnenklimaat. De verse lucht komt rechtstreeks via zelfregelende toevoerroosters het gebouw binnen, want de kortste weg is de zuiverste. De vraaggestuurde werking op basis van CO2-, vocht- en/of temperatuurmetingen zorgt er voor dat er enkel geventileerd wordt waar, wanneer en hoeveel dat nodig is. Dat zorgt onder meer voor een beperking van de energieverliezen en

105 e Jaargang JULI/AUGUSTUS 2012

NATUURLIJKE VENTILATIE RCC Koude & luchtbehandeling

betekent dat natuurlijke ventilatie in de toekomst dé oplossing blijft. Natuvent wil zich dan ook profileren als vaandeldrager voor systeem C en draagt mee de opvatting dat onze maatschappij moet verduurzamen, in een steeds veranderende regelgeving en bouwpraktijk. “Meer isolatie, energiezuinige systemen en kanten-klare bouwconcepten waarin installatietechniek is verwerkt, worden de norm. Daarnaast groeit het besef dat onze gezondheid heel wat meer aandacht verdient en natuurlijk ventileren dus ook in de toekomst cruciaal blijft.”

Eenvoudige oplossingen “Alle ventilatiesystemen volgens systeem C hebben daarenboven het voordeel dat ze zich uiterst polyvalent tonen: zowel in nieuwbouw als in renovatie kunnen ze perfect op een simpele, snelle en budgetvriendelijke manier geïntegreerd worden. Een echte troef! Relatief eenvoudige oplossingen dragen bij tot een gezond binnenklimaat. Ventilatieroosters kunnen simpel geïnstalleerd worden en zijn gemakkelijk te onderhouden. De zelfregelende klep zorgt bovendien voor optimaal comfort: geen hinderlijke tocht en een aanzienlijke energiewinst.” Vooral in een steeds belangrijker wordende renovatiemarkt heeft systeem C het grote voordeel dat er

JULI/AUGUSTUS 2012 105 e Jaargang

“Simpele, snelle en budgetvriendelijke systemen zijn een echte troef” niet gewerkt hoeft te worden met complexe en moeilijk te onderhouden toevoerkanalen. Dat geeft de bouwheer en architect meer vrijheid en mogelijkheden tijdens het ontwerp van het gebouw. Natuvent wil dan ook graag de krachten bundelen en een gezamenlijke boodschap uitdragen die natuurlijke ventilatie centraal zet. Slimme en intelligente natuurlijke ventilatiesystemen zullen in de toekomst steeds meer aan belang winnen. Zeker omdat de EPC-eis, waar ventilatie een belangrijk onderdeel van uitmaakt, steeds strenger wordt. In 2020 moet er zelfs energieneutraal (EPC 0,0) gebouwd worden. Sinds de introductie van de energieprestatieregelgeving in 1996 is het energiegebruik van nieuwbouwwoningen in Nederland sterk gedaald. Sinds januari 2011 is een EPC van 0,6 van kracht. In 2015 wordt dat al

0,4 om uiteindelijk in 2020 op 0,0 te landen.

Slim ventileren De sensorgestuurde werking is een eerste grote stap om enkel te ventileren waar en wanneer dat nodig is. Zo daalt het aantal liters ventilatielucht en wordt er vanzelfsprekend energie bespaard. Metingen op basis van CO2, vocht en temperatuur garanderen bovendien een gezond en comfortabel binnenklimaat. In de rush naar energiezuinigheid moet gezondheid wel centraal blijven staan. De opgewarmde afvoerlucht kan bovendien bijdragen tot de opwarming van warm tapwater. Dat zorgt voor een forse energiebesparing. Net zoals elektronisch gestuurde ventilatieroosters, die zich automatisch sluiten zodra de binnenluchtkwaliteit terug optimaal is en de energieverliezen dus flink ingeperkt worden. “De toekomst van natuurlijke ventilatie blijft dankzij voortdurende innovaties ook de enige juiste keuze voor een gezond en comfortabel binnenklimaat, ongeacht de EPCeis”, besluit de voorzitter van Natuvent vastberaden. Voor meer informatie, kunt u vanaf nu terecht op www.natuvent.nl ■

Noodkoeler kopen? De door Airview Luchtbehandeling uit voorraad leverbare verrijdbare lucht/water split airconditioners vormen de oplossing! Deze verrijdbare airconditioners, type FACSW, zijn uitermate geschikt voor situaties waarbij behoefte bestaat aan extra koelvermogen of aan noodkoeling. De units zijn uitgevoerd met geïntegreerde thermostaat waardoor deze voor zowel comfort airconditioning als voor ruimtekoeling ingezet kunnen worden.

Scherpe netto prijzen! Uit voorraad leverbaar!

De belangrijkste kenmerken van deze unit zijn: Flexibel inzetbaar

Overal inzetbaar

• Vloeistofleidingen koppelbaar tot 30 meter • Binnenunit eenvoudig verrijdbaar • 3 ventilatorstanden, maximale luchtopbrengst 1500 m³/uur

• Hoog koelvermogen van bijna 7 kW • Krachtige geïntegreerde pomp voor hoge opvoerhoogte • Compacte afmetingen • Koelfunctie van 10ºC tot 35°C

Snel inzetbaar

Goedkoop inzetbaar

• Direct uit voorraad leverbaar • Eenvoudig koppelbare vloeistofleidingen • 230 Volt voeding, afzekerwaarde 16 Ampère

• Scherpe netto prijzen • Meer informatie bel Airview Luchtbehandeling: Telefoon 078 – 652 18 00

Scan de QR-code met uw smartphone of tablet voor meer informatie!

Anders denken in klimaatoplossingen

ADVISERING I ONDERSTEUNING I TOTAALOPLOSSING Airview Luchtbehandeling BV I 078 - 652 18 00 I www.airview.nl

Installatie vakbeurs

H 11, 12 en ardenberg 13 sep 14.00 – 2 tember 2012 2.00 uur

Dé vakbeurs voor de installatie en sanitairbranche

Evenementenhal Hardenberg Energieweg 2 7772 TV Hardenberg T 0523 - 28 98 98 F 0523 - 28 98 00 I www.evenementenhal.nl E hardenberg@evenementenhal.nl

14217 Installatie HB 185x131.indd 1

Ons evenement. UW

MOMENT. 10-07-2012 13:25:10

experts RCC Koude & luchtbehandeling

EXPERTS over

Chillers/koudwateraggregaten en HVAC&R-toepassingen in het (commercieel) vastgoed

Gebouwen in Europa en ook in Nederland zijn verantwoordelijk voor 40 procent van het energiegebruik. Het gaat dan om het totaalgeb ruik van de HVAC&R-installaties. Europa stuurt vanuit Brussel aan op een aanmerkelijke reductie van dit energiegebruik en daardoor ook van de CO2-uitstoot. Het gebruik van chillers kan daaraan bijdragen. Hoe kijken Director Business Development Business Line Industry & Energy van Royal Haskoning Wil Duivenvoorden en Business Teammanager van KWA Bedrijfsadviseurs ir. Fons Pennartz daar tegenaan? Vastgoedeigenaren zijn veelal door hun leveranciers op de hoogte gesteld van het feit dat Brussel aanstuurt op een aanmerkelijke reductie van het energiegebruik. De vraag is of er daadwerkelijk op basis van energie-efficiëntie en duurzaamheid door de vastgoedsector is, of voldoende, of juist niet, wordt geïnvesteerd. Wil Duivenvoorden beantwoordde deze vraag niet, omdat deze voor hem minder relevant is Fons Pennartz: In het vastgoed bestaat de verhouding: vastgoed-projectontwikkelaar, eigenaar en eindgebruiker. Deze partijen hebben hun eigen prioriteiten. Indien bij ontwikkeling de gebruiker nog niet bekend is, is de animo om duurzaamheid sterk in het project te laten gelden beperkt. Duurzaamheid dreigt een alomvattend begrip te worden, iedereen stopt er van alles onder. Als je dan alsnog duurzaamheid wil zijn moet dat weer beter zijn dan andere, eerdere duurzaamheidsconcepten. Dat is lastig en ontneemt ook het animo. Duurzaamheid krijgt nog onvoldoende plaats in de vastgoedsector. LEED en BREEAM kunnen daarbij helpen. Welke concrete voorbeelden kunnen worden genoemd? Fons Pennartz: Persoonlijk ken ik weinig projecten. Een voorbeeld is de Ecofactorij in Apeldoorn van Sparkling Projects. Wel heeft de CO2-prestatieladder waar Prorail mee is gestart, geleid tot een duurzamer voortbrengingsproces van bouwprojecten. Tietallen bouwondernemingen, installateurs hebben zich laten certificeren.

JULI/AUGUSTUS 2012 105 e Jaargang

Wat zijn de effecten van de duurzaamheidscertificaten voor gebouwen, die volgens certificeringsprocedures LEED, BREEAM, ASHRAE en dergelijke kunnen worden verkregen? Fons Pennartz: Deze procedures zijn zinvol omdat ze in een vroeg stadium het ontwerp beïnvloeden. Het valt mij op dat grote internationale concerns die MVO in het vaandel hebben staan deze certificaten willen gebruiken als onderdeel van hun duurzaamheidsbeleid. Positief is dat het ontstaat vanuit en eigen bedrijfsbeleid en niet vanuit een door de overheid opgelegd dwangmatig voorschrift dat dan ook weer gehandhaafd moet worden.

Fons Pennartz

"Wie nog R22-installaties heeft geplaatst na 1998 wist dat het eind in zicht was"

Chillers of koudwateraggregaten die nu nog werken met het koudemiddel R22 zullen nu het per 1 januari 2015 helemaal verboden is om dit koudemiddel te gebruiken, moeten worden geretrofit of worden vervangen voor nieuwe chillers. Voert uw bedrijf een actief beleid op dit terrein? Worden er quickchillerscans of climachecks uitgevoerd? Wat zijn de resultaten hiervan? Wil Duivenvoorden: Ja, wij proberen de eigenaren zich eerst bewust te laten worden van de kans tot optimalisatie van zijn bedrijfsvoering, vanuit deze zich als onvermijdelijk aandienende investering in de installaties; in plaats van te zien als ‘slechts noodzaak tot vervanging’ van een veelal meer dan tien jaar oude installatie. We proberen via de hertoetsing van de uitgangspunten (in industrie veelal: gewijzigde logistiek!!), nieuwe mogelijkheden (bijvoorbeeld combineren van meerdere systemen?) en betere mogelijkheden voor energiebesparing (bijvoorbeeld: terugwinning condensatiewarmte, andere regelingen, et cetera?) te identificeren, alvorens tot ontwerp en keuzes ten aanzien van de installatie over te gaan. De inventarisatie van de technische staat van delen van de bestaande installaties wordt daarin veeelal eveneens meegenomen en verwerkt in eventueel hergebruik binnen het vervangingsplaatje. Vrijwel altijd is er namelijk binnen (gegroeide) ondernemingen natuurlijk het nodige veranderd, met als gevolg: relevante wijzigingen op de oorspronkelijke uitgangspunten voor de betreffende koelinstallaties. Fons Pennartz: Ons bedrijf, KWA Bedrijfs-

experts Koude & luchtbehandeling RCC

adviseurs, is van mening dat gestreefd moet worden naar minimale koudemiddelvulling, met bij voorkeur natuurlijke (niet-synthetische) koudemiddelen. Veiligheid speelt vanzelfsprekend een rol en daar kan men voorzieningen voor treffen. Daarnaast produceert elke koelinstallatie warmte. Deze dient men in het verwarmingsconcept te integreren. Dit gebeurt helaas nog te weinig terwijl de huidige chillers reeds prima warmtepompfuncties of warmtewisselaars hebben ingebouwd. Bij vervanging staan andere koude opwekkingmogelijkheden tot de beschikking (warmte koude opslag, diepe meren, buitenlucht, et cetera). Dit levert een totaalconcept met een hoog energetisch rendement. Als men besluit tot een retrofit, welk koudemiddel wordt de vervanger van R22? Welke garantie wordt er dan gegeven op de goede werking? Is de leeftijd van de installatie belangrijk in de besluitvorming? Waar ligt de grens voor retrofit of nieuw? Wil Duivenvoorden: Indien mogelijk en binnen de context van beperkte aanpassingen in de oorspronkelijke uitgangspunten, is R134a voor industriële installaties een mogelijke keus; NH3 of NH3/ CO2-cascade is echter ook een goede optie, zéker als er ten aanzien van de oorspronkelijke uitgangspunten teveel wijzigingen zijn, of wanneer het bedrijf dusdanig blijkt te zijn ingericht, dat nu (in combinatie met warmteterugwinning bijvoorbeeld) één grotere centrale installatie veel aaantrekkelijker wordt in de exploitatie vanwege onderhoud en energie. Per investering moet dus zowel naar CAPEX als naar OPEX gekeken worden, om te bepalen wat de beste nieuwe installatie–opzet moet worden. Beperking van koudemiddelinhoud is hierbij in alle keuzemogelijkheden ook een doel op zich, maar is soms (vanuit de vigerende vergunningen) voor natuurlijke koudemiddelen belangrijker, dan voor ook te overwegen toepassing van chemische koudemiddelen. Fons Pennartz: De R22-installaties die er nu nog staan zijn zo’n vijftien tot twintig jaar oud. Wie nog R22-installaties heeft geplaatst na 1998 wist dat het eind in zicht was. Het is dan nu tijd voor een nieuwe installatie. Retrofitting geeft een grotere kans op lekkage, want je

Wil Duivenvoorden

"Royal Haskoning gebruikt een speciaal ontwikkelde tool om tot een optimale keuze te komen" stopt een nieuwe stof in een installatie die met R22 heeft gewerkt. Ondanks nieuwe pakkingen et cetera, is de kans op lekkages hoger met een retrofit koudemiddel. Dit is geen optie. Nieuwe chillers zijn ook energetisch beter door de voortschrijdende techniek en betere regelingen. Als er sprake is van een nieuw te leveren chiller, met welk koudemiddel wordt deze dan geleverd? Een natuurlijk koudemiddel? Een chemisch koudemiddel? Welk koudemiddel dan? Waarvan is de keuze afhankelijk? Wil Duivenvoorden: Zoals uit mijn aanvulling op de vorige vraag blijkt, is hier geen eenduidig antwoord op te geven; Royal Haskoning gebruikt ten behoeve van het beoordelings- en communicatietraject met de opdrachtgever een door ons hiervoor speciaal ontwikkelde tool, die middels wegingsfactoren de opdrachtgever helpt vanuit de vele criteria tot de voor zijn bedrijf meest optimale keuze te komen. De uiteindelijke keuze voor koudemiddel en installatieconcept is dus afhankelijk van het door de opdrachtgever zelf toegekende gewicht

aan een elk van de criteria binnen een complex van (in samenspraak met hem) relevant geachte criteria voor de specifieke inrichting. Fons Pennartz: De koudemiddelen die het meest voorkomen in chillers zijn R134a en R410a. Deze installaties zijn prefab, staan in de catalogi van grote producenten en zijn kostentechnisch aantrekkelijker dan ammoniak (natuurlijk koudemiddel) chillers. Installaties met het natuurlijke koudemiddel propaan of butaan zijn interessant voor de kleinere installaties. Niettemin vinden wij dat chillers met de natuurlijke koudemiddelen moeten worden meegenomen bij beoordeling in geval van vervanging. Indien er sprake is van een uitbreiding van het vastgoed en dus ook de installatie moet worden vergroot, wordt er dan gebruik gemaakt van meerdere kleine installaties met daarbij benodigde chillers of is een groot nieuw systeem dan economisch en duurzamer? Wil Duivenvoorden: Zie 3 en 4: dit is dus sterk afhankelijk van de specifieke situatie en wordt uiteindelijk klantspecifiek bepaald met behulp van iteriatief proces van weging via onze tool, die overigens ook ontwikkeld is met het doel, om de toch wat complexere materie van de koudemiddelkeuze voor ‘leken’ dusdanig communicatief/inzichtelijk te maken, dat er een weloverwogen en door hemzelf alsnog begrepen keuze gemaakt kan worden. Vanuit onze eigen ‘corporate strategie’ zullen we de opdrachtgever echter altijd ook de duurzaamheidsaspecten van de te maken keuze uitleggen en ook proberen daarbij ‘lange termijn afwegingen’ volwaardig te laten meewegen bij het inzetten van de tool. Fons Pennartz: Bij uitbreiding zal blijken dat de bestaande installaties deze in veel gevallen makkelijk erbij kunnen doen. Men gaat dan ook efficiënter draaien. Ook zijn er andere koelopties dan chillers (zie antwoord tweede vraag). Is uitbreiding toch nodig dan kan dat met kleine units mits die een goede regeling hebben en goed te integreren zijn met de bestaande regeling. Mogelijk is dit aanleiding om een bestaande oude regeling te moderniseren. Dit leidt tot meer functionaliteit en een beter energetisch rendement. ■

105 e Jaargang JULI/AUGUSTUS 2012

CHILLVENTA Koude & luchtbehandeling RCC

Door ing. Dick Havenaar Voorzitter redactieraad RCC Koude & Luchtbehandeling

Chillventa 2012, focus op energie-efficiëntie en duurzaamheid De derde editie van Chillventa, de belangrijkste en grootste internationale vakbeurs op het gebied van koudetechniek, airconditioning, warmtepompen, ventilatie en regeltechniek, krijgt belangstelling uit binnen- en buitenland. De voorbereidingen voor Chillventa 2012 zijn al geruime tijd in volle gang. De deelnemende bedrijven zien opnieuw het belang van deelname aan deze ‘get together’ beurs waarbij toonaangevende bedrijven uit de hele wereld samenkomen om hun expertise, kennis, kunde en vaardigheden te presenteren en te delen met de bezoekers

hillventa wordt ook dit jaar gehouden in het centrum van Europa, in het mooie en efficiënt gesitueerde tentoonstellingcomplex van de NürnbergMesse in Neurenburg. Daarin is hal 3A met 8000 m2 expositieruimte in aanbouw (gereed in 2014) en het gaat dus goed met de ontwikkeling van de NürnbergMesse, dat met een achtste plaats tot de top tien van Europa en tot de top twinig van de wereld behoort. Voor het eerst dit jaar heeft de Chillventa, op verzoek van de exposanten, nieuwe openingsdagen. De beurs worden geopend op dinsdag 9 oktober en alle experts en bezoekers zijn in de gelegenheid om deze tot en met donderdag 11 oktober te bezoeken.

Lezingenprogramma Het lezingenprogramma begint op maandag 8 oktober, dus een dag voor

de opening van de beurs. Dit lezingenprogramma wordt weer gecoördineerd door Dr.-Ing. Rainer M. Jakobs, die ook dit jaar interessante sprekers bereid heeft gevonden om medewerking te verlenen. Deelnemen aan dit lezingenprogramma is beslist een aanrader voor iedereen die zijn kennis op het gebied van duurzaamheid en Europese wetgeving wil vergroten. Uit de eerste hand vernemen welke ontwikkelingen en trends zich afspelen in het internationale vakgebied is immers van groot belang voor iedereen die betrokken is bij de ontwikkelingen in de koudetechniek..

Standhouders Veel standhouders hebben zich vroegtijdig aangemeld om hun nieuwe producten, innovaties en technische oplossingen voor energie-efficiency, energiebesparing, warmteterugwin-

ning, milieubescherming en klimaatoplossingen. Veel vierkante meters standoppervlak zijn al verkocht en de belangstelling voor deelname neemt alleen maar toe. Ook het internationale karakter van beurs is weer toegenomen. Begin mei 2012 hadden zich 704 ondernemingen uit 42 landen ingeschreven om deel te nemen. Het percentage internationale deelnemers daarvan is 62 procent. Internationale paviljoens uit China, USA, Turkije en Thailand presenteren zich. “De tentoonstellingsruimte is uitgebreid, zodat er nog ruimte beschikbaar is voor exposanten die zich nog willen registreren”, zegt Gabriele Hannwacker, director exhibitions van de NürnbergMesse. De lijst van standhouders wordt regelmatig bijgewerkt en is voor belangstellenden beschikbaar op de website www.ask-chillventa.de

105 e Jaargang JULI/AUGUSTUS 2012

CHILLVENTA RCC Koude & luchtbehandeling

Lay-out van de hallen

Hallenoverzicht De Chillventa maakt gebruik van de hallen 1, 2, 4, 4A, 5, 6 en 7. In hal 1 komen de exposanten op het gebied van de koeltechniek (producten en systemen) en cleanroomtechniek. In de hallen 2, 4, 4A en 5 staan de componentenleveranciers. In hal 6 vindt men de exposanten op het gebied meet- en regeltechniek en ook koeltechnische componenten en in hal 7 de leveranciers van airconditioningapparatuur, ventilatie en warmtepompen. Het lezingenprogramma wordt gehouden in NCC Ost. Andere belangrijke activiteiten zoals de vaktechnische forums vinden plaats in de hallen 1 en 4A. Ook de cleanroom village en de onderwijsinstellingen,

Bertold Brackemeier en Ariana Brandl, de contactpersonen van de Chillventa 2012.

JULI/AUGUSTUS 2012 105 e Jaargang

verenigingen en verkooporganisaties zijn in hal 1.

Nieuwe ontwikkelingen De Chillventa staat in het centrum van alle nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de koudetechniek en luchtbehandeling. Het brede en ook gespecialiseerde aanbod van nieuwe componenten en toepassingen gebaseerd op innovatie en duurzame oplossingen op alle gebieden waarbij koeling aan de orde is, wordt uitgedrukt zoals in de koelcyclus is aangegeven (zie bijgaande afbeelding refrigeration cycle). Of het nu gaat over warmtepompen, die een steeds belangrijkere positie gaan innemen, of over industriële koelinstallaties, commerciële-en bedrijfskoeling en cleanroomtech-

nologie met de ontwikkelingen en hieruit voortvloeiende synergie, alles is aanwezig op de deze beurs. Ondersteuning is er door het lezingenprogramma op maandag 8 oktober met symposia van EHPE, ASERCOM-EPEE, IEA HPP, ZVKKW, Zero Energy Buildings, ASHRAE Workshop Zero Energy Buildings en de workshop over de laatste ontwikkelingen op het gebied van energiereductie in datacenters. Andere onderwerpen op Chillventa Congressing zijn Smart Cities en het belang van koelen warmtepompsystemen in Smart Grids. De focus ligt ook op innovatieve oplossingen om te voldoen aan de bescherming van het klimaat en energie-efficiëntie, de presentatie van de resultaten van lopende onderzoeksprojecten in het IEA Heat

De internationale vakpers tijdens persconferentie.

CHILLVENTA Koude & luchtbehandeling RCC

Congressing Programma

Pump Programme, en de integratie van koelen warmtepompsystemen in smart grids.

Forums Tijdens de beursdagen worden weer forums gehouden. Deelnemers kunnen zich hier laten informeren door bedrijven en deskundigen over diverse onderwerpen van het programma. Op 9, 10 en 11 oktober worden de forums gehouden over cleanroomtechniek, koeltechniek en koeltechnische toepassingen, airconditioning en warmtepompen. Deze worden gehouden in de hallen 1, 4A en 7.

Trends De huidige trends zijn energieefficiëntie en bescherming van het milieu. De achtergrond hiervan zijn de toegenomen mogelijkheden van allerlei componenten en apparatuur die het functioneren van installaties

nog efficiënter en goedkoper maken. De hierbij betrokken industrie is in staat om energie-efficiënte en klimaatvriendelijke productoplossingen te leveren. Exposanten tonen componenten en regeltechniek die voldoen aan de hoogste normen en leveren een belangrijke bijdrage aan het bereiken van de nationale en Europese klimaatdoelstellingen. Op de Chillventa 2012 zien bezoekers hoe economische efficiency en duurzaamheid samenkomen voor een industrie die economie en ecologie met energiezuinige producten combineert.

Groot besparingspotentieel De potentiële besparingen in de koeltechniek gaan veel verder dan de producten zelf. Koelinstallaties kunnen gebruikt worden voor meer dan alleen koeling. In tijden van stijgende energieprijzen en toegenomen milieubewustzijn wordt zowel de opgewekte

warmte als koude gebruikt. Warmteterugwinning en het gebruik van restwarmte gegenereerd uit de processen, kunnen zo optimaal worden gebruikt in het productieproces. “Hierdoor worden ook de exploitatiekosten en investeringen verminderd”, aldus Dr. Rainer Jacobs, de coördinator van het lezingenprogramma van Chillventa.

Energienetwerken van de toekomst Als gevolg van de ontwikkeling in duurzame energieopwekking is er voor het beheer van elektriciteitsnetten een verandering noodzakelijk. Decentrale opwekking van zon- en windenergie en optredende piekbelasting stellen hoge eisen aan de energie-infrastructuur. De grootste vraag is hoe elektriciteit uit fluctuerende hernieuwbare bronnen optimaal kan worden gebruikt. Grote hoeveelheden elektriciteit die sporadisch worden

Chillventa Rossija 2013

Van links naar rechts: Bertold Brackemeier, Heinrich Reuss, Petra Wolf, Frank Venjakob, Gabriele Hannwacker, Dr. Rainer M. Jakobs en Richard Krowoza.

Zoals bekend wordt er van 5 tot en met 7 februari 2013 in Moskou op de Crocus Expo de Russische Internationale Trade Fair voor koudetechniek, airconditioning & warmtepompen voor industriële en commerciële toepassingen gehouden.

105 e Jaargang JULI/AUGUSTUS 2012

CHILLVENTA RCC Koude & luchtbehandeling

Forum Programma

Waar draait het allemaal om? Het dreigende tekort aan fossiele grondstoffen, stijgende energieprijzen en een toegenomen milieubewustzijn zorgen voor nieuwe uitdagingen in de moderne industriële samenleving. In steeds meer landen worden strenge en wettelijk bindende doelstellingen voor energiebesparing vastgesteld. De Duitse federale regering ontwikkelde een energieconcept dat tien procent reductie van het elektriciteitsgebruik in 2020 moet opleveren. De Europese Unie heeft als doelstelling om 20 procent hernieuwbare of duurzaam geproduceerde energie op te wekken in 2020. En ook om in hetzelfde jaar de reductie van de CO2-uitstoot met 20 procent te hebben verminderd. Koudetechniek, klimaatregeling, airconditioning, ventilatie en warmtepomptechnologie, gecombineerd met slimme installatietechniek en warmteterugwinning, vormen belangrijke marktsegmenten voor het bereiken van dergelijke ambitieuze streefcijfers. De sectoren koeling en airconditioning gebruiken vijftien procent van het totale elektriciteitsgebruik en zijn daarom ook belangrijk voor het realiseren van genoemde doelstellingen. Zij vormen immers een belangrijke bijdrage in de totale elektriciteitsbehoefte. Intelligente netwerken van koeltechniek in smart grids kunnen er voor zorgen om fluctuerende hernieuwbare energiebronnen in te zetten waar dat nodig is.

warmtepompen spelen daarom een cruciale rol in de energienetten van de toekomst. Voorbeeld: de combinatie van de omkeerbare warmtepomp met betonkernactivering, waardoor een gebouw kan worden ‘geladen’ met warme of koude thermische energie, terwijl er gelijktijdig een grote hoeveelheid elektrische energie ter beschikking is voor andere doeleinden. De warmte of koude die na een bepaalde tijd vrijkomt, zorgt voor een constante aangename ruimtetemperatuur, terwijl het elektriciteitsnet minder wordt belast. Daardoor ontstaat minder belasting van het milieu.

Koelen met smart grid? gegenereerd kunnen niet adequaat worden opgeslagen in het huidige grid. Het resultaat is dure productiepieken. "De koelcyclus is bij uitstek geschikt om afhankelijk van de belasting, warmte en koude gecontroleerd op te wekken. Het integreren van hernieuwbare energie door gebruik te maken van opslagcapaciteit in het bestaande systeem biedt hiervoor mogelijkheden."

Koel- en airconditioning industrie Het opslaan van thermische energie die gebruikt wordt voor het koelen en verwarmen van gebouwen is een effectieve oplossing voor het produceren en consumeren van energie en het daarbij behorende geringere energiegebruik. Koelinstallaties en

JULI/AUGUSTUS 2012 105 e Jaargang

De essentiële eis voor het afhankelijk van de belasting gebruikmaken van het netwerk van de koelen airconditioninginstallaties in de zogenaamde smart grid, is het digitaal communiceren van het netwerk van elektriciteitsproducenten, opslagfaciliteiten en verbruikers of consumenten. "Deze industrie kan, met het oog op toekomstige ontwikkelingen, een voortrekkersrol spelen in deze nog jonge markt en zich met succes positioneren met innovatieve oplossingen", aldus Dr. Jakobs.

Warmtepompen De internationale markt voor warmtepompen groeit, en de technische vooruitgang in dit segment toont aan dat de warmtepomp een prima econo-

misch alternatief is voor het opwekken van thermische energie. Omwille van de kostenbesparing, maar ook vanuit het oogpunt van bescherming van het milieu, speelt de warmtepomp een steeds belangrijkere rol.

Cleanroom Village De cleanroomtechnologie wordt in al haar facetten belicht. De ontwerpers en beheerders van cleanrooms en ultracleanrooms worden door de exposanten geïnformeerd over de laatste trends op dit gebied. Het aantal cleanrooms in high-tech industrieën neemt toe en bovendien worden er wereldwijd steeds meer eisen gesteld aan de luchtkwaliteit in industriële productieprocessen. Deze ontwikkelingen vormen nieuwe uitdagingen voor cleanroomtechnologie en zijn aanleiding tot een versnelde innovatiecyclus. ■

Meer informatie: Bertold Beackemeier, Ariana Brandl T: +49 (0) 911.86 06-82 85 F: +49 (0) 911.86 06-12 82 85 E: ariana.brandl@nuernbergmesse.de I: www.ask-chillventa.de Kenter & Co. B.V. Postbus 130, 7470 AC Goor Spoorstraat 21, 7471BV Goor T: 0547 – 275005 F: 0547 – 271831 E: info@kenter.nl I: www.kenter.nl

Spoorstraat 10 4431 NK ‘s-Gravenpolder info@coolgreensolutions.nl www.coolgreensolutions.nl

“Wij noteerden een besparing van 30% op ons energieverbruik!”

PRECISIEKOELING DIE KLAAR IS VOOR DE CLOUD TEGEN LAGERE BEDRIJFSKOSTEN.

THAT’S THE

CRITICAL DIFFERENCE.

Specialist in natuurlijke koudemiddelen Wij fabriceren innovatieve koelunits die uitsluitend gebruik maken van natuurlijke koudemiddelen. Duurzaam: geen chemische koudemiddelen meer toegepast en besparing op energieverbruik.

www.coolgreensolutions.nl Liebert® PCW adaptieve koeling zorgt voor gemoedsrust, altijd en overal.

B+B VAKMEDIANET

informatieplatforms voor professionals

www.vakmedianet.nl

EMERSON. CONSIDER IT SOLVED., Emerson Network Power and the Emerson Network Power logo are trademarks and service marks of Emerson Electric Co. ©2012 Emerson Electric Co. Liebert is a trademark of Liebert Corporation.

Netwerken begint bij een professioneel platform

Bij variabele behoefte ontstaat een wisselende warmtebelasting die de uptime in gevaar brengt. De Liebert® PCW adaptieve temperatuurregeling van Emerson Network Power past de capaciteit aan voor ongeëvenaarde energiebesparing tot wel 65% in vergelijking met standaard koelunits.

Ontdek de voordelen van slimme adaptieve koeling op www.EmersonNetworkPower.eu

GL CONFERENTIE RCC Koude & luchtbehandeling

Nederland dankzij Gustav Lorentzen op de kaart

De tiende IIR Gustav Lorentzen Conferentie in Delft was volgens alle betrokkenen een groot succes. Maar heeft de conferentie het gebruik van natuurlijke koudemiddelen gestimuleerd? RCC K&L sprak met Gerard Vos van de organisatie en enkele bezoekers.

inds 1994 komen de voorstanders van natuurlijke koudemiddelen eens per twee jaar bijeen om elkaar te inspireren met innovaties op het gebied van natuurlijke koudemiddelen. De Gustav Lorentzen Conferentie werd deze keer voor het eerst in Nederland georganiseerd. Sydney in 2010, over twee jaar Hangzhou (China), maar van 25 tot en met 27 juni jongstleden was de beurt aan de TU Delft en de KNVvK. Tal van internationale sprekers kwamen aan het woord over onderzoeksresultaten met betrekking tot natuurlijke koudemiddelen in verschillende systemen en toepassingen. Bezoekers uit de hele wereld reisden af naar Delft om kennis te vergaren, te netwerken, te borrelen en gezellig met elkaar te eten. Gerard Vos, voorzitter van het organisatiecomité, was na afloop zeer

JULI/AUGUSTUS 2012 105 e Jaargang

tevreden over het verloop van de conferentie. “Het is van a tot z goed verlopen en er was een goede sfeer. Het is niet alleen een conferentie, maar een ontmoeting met collega’s uit de hele wereld. Nederland heeft zich goed op de kaart gezet op het gebied van natuurlijke koudemiddelen en het organiseren van de conferentie, dat is wel zeker. Als je het niet goed doet, kan dat een nadelig effect hebben. Dat gevoel heb ik niet. Ik krijg nog steeds e-mails met complimenten. We hadden gerekend op 250 bezoekers en uiteindelijk hebben 280 mensen het congres bezocht.” Het doel van de Gustav Lorentzen Conferentie – zo ook in Delft - is om het gebruik van natuurlijk koudemiddelen te stimuleren. Vos: “We hebben de IIR er steeds op geattendeerd dat met name Europa natuurlijke koudemiddelen meer moet

oppakken. Daar wil Nederland het voortouw in nemen.” Wat precies het effect van de Gustav Lorentzen Conferentie in Delft zal zijn, is volgens Gerard Vos moeilijk te bepalen. “Er waren veel deelnemers uit Nederland, ongeveer 60 van de 280. Iedereen heeft natuurlijk een stimulans gekregen om natuurlijke koudemiddelen en nieuwe technieken meer te promoten, ook in Europa. Maar het effect kun je pas zien als meer bedrijven zich hiervoor gaan inzetten.” “Wat mij is bijgebleven, is dat er veel CO2-papers waren”, vertelt Vos. “Dat vind ik een goede ontwikkeling, want CO2 is een heel goed koudemiddel dat heel makkelijk ingezet kan worden, ook door installateurs. Installateurs werken met koperen leidingen die ze zelf hardsolderen. Als je met ammoniak werkt, moet je naar grotere systemen toe en moet

GL CONFERENTIE Koude & luchtbehandeling RCC

je lassers inhuren. Dat is voor de gemiddelde installateur lastig. De overgang naar CO2 is wat dat betreft een logische ontwikkeling.”

Hoge kwaliteit Ook voor Menno van der Hoff, productmanager HVAC bij Colt International en spreker in Delft, was de conferentie zeer geslaagd. Zijn presentatie ging over energiebesparing bij mini-WKO door buffer- en hybridetechnologie. “Het congres was van een hoge kwaliteit. De hele wereld was goed vertegenwoordigd. De organisatie was helemaal top.” Van der Hoff was ook enthousiast over de onderwerpen die behan-

deld werden. “Deze keer hadden de CO2-papers niet de overhand, zoals tijdens vorige congressen. Ook ammoniak en propaan kwamen goed aan bod.” Of de conferentie in Delft de Nederlandse koudemarkt voldoende heeft gestimuleerd, vraagt Van der Hoff zich af. “Voor degenen die aanwezig waren, was het wel een stimulans. Maar er zijn ook mensen niet gekomen die ik daar wel had verwacht. In verhouding waren er heel weinig adviserende partijen. Nederlandse koeltechnische adviesbureau’s heb ik niet aangetroffen. Dat is een gemiste kans. Tenslotte is het voor een adviesbureau

handig om op de hoogte te blijven van de wetenschap en internationale ontwikkelingen. Ze zullen het nu uit de vakliteratuur moeten vernemen. Maar dat doet niets af aan de kwaliteit van de conferentie. Want met 1100 pagina’s aan wetenschappelijke papers, 180 inzendingen en uiteindelijk 145 presentaties, en bijna 300 deelnemers was het een conferentie op niveau.”

De beste Twee jaar geleden was Sydney het toneel voor de negende Gustav Lorentzen Conferentie. Klaas Visser, woonachtig in Australië en eigenaar van een advies- en inge-

De Kamerlingh Onnes Medaille 2012 Tijdens de tiende Gustav Lorentzen Conferentie in Delft werd de Kamerlingh Onnes Medaille uitgereikt aan Dr. Philippe Lebrun uit Zwitserland, werkzaam bij het CERN (European Organization for Nuclear Research) in Genève. Lebrun was verantwoordelijk voor het ontwerp, de constructie en het in werking stellen van de grootste cryogene heliuminstallatie in de wereld, wat uiteindelijk leidde tot de bouw en in bedrijf stelling van de grootste en krachtigste deeltjesversneller ter wereld: de Large Hadron Collider (LHC). Deze heeft een omtrek van 27 kilometer, een bundel energie van 7TeV en bevat meer dan 1600 supergeleidende hoogveldmagneten die werken in 80.000 kg vloeibaar helium bij een temperatuur van 1,9 K. Volgens de jury van de Kamerlingh Onnes Medaille 2012 is dit een niet eerder vertoonde prestatie van formaat en een indrukwekkende demonstratie van hedendaagse ‘big science’.

105 e Jaargang JULI/AUGUSTUS 2012

GL CONFERENTIE RCC Koude & luchtbehandeling

nieursbureau, zat destijds in het organisatiebestuur. Hij kwam nu naar Delft voor zijn presentatie over de volledig geïntegreerde koolzuurinstallatie die hij ontwikkeld heeft. “Ik ben naar heel veel conferenties geweest, maar Delft was de beste tot nu toe. Het was zeer goed georganiseerd en de onderwerpen waren uitstekend, heel progressief. Alle onderdelen die met natuurlijke koudemiddelen te maken hebben, kwamen aan bod. Niet dat Sydney het slecht deed, maar wij zitten een beetje in een uithoek en hadden minder deelnemers. Er waren nu ook meer presentaties. Maar het

is geen competitie. Gerard Vos, de voorzitter van de organisatie in Delft, was hier in 2010 en hij mocht al onze kennis gebruiken om de conferentie in Delft op te bouwen. We werken allemaal samen.” “Het enige nadeel van deze conferentie is dat alle deelnemers voorstanders van natuurlijke koudemiddelen zijn”, merkt Visser echter op. “We vertellen elkaar hoe goed we zijn en geven elkaar schouderklopjes voor wat we gedaan hebben. Maar als we echt effectief willen zijn, moeten we de mensen bekeren die er niet in geloven. De vraag is hoe we dat gaan doen.”

Feiten en cijfers Hoewel de Gustav Lorentzen Conferentie in Kopenhagen van 2008 veruit de meeste bezoekers trok (397), had Delft deze keer de meeste presentaties van onderzoeksresultaten (143) en de meest vertegenwoordigde landen (37). De meeste onderzoeksresultaten werden gepresenteerd door Nederlandse en Duitse deelnemers: beide 14. Het aantal presentaties over CO2 is flink gedaald sinds de conferentie van 2006 in Noorwegen: van 71 zes jaar geleden naar 57 in 2012. Onderzoek naar de toepassing van CO2 was nu vooral gericht op de verbetering van de koudemiddelkringloop door het hierin opnemen van ejectoren waardoor een groot deel van de expansieverliezen worden gecompenseerd. Ook gingen veel presentaties in Delft over adsorptie. Compressoren kwamen niet vaak aan bod tijdens vorige edities, maar in Delft wijdde 10 procent van de sprekers tijd aan dit onderwerp. Bron: conferentierapport van Dr.ir. Carlos Infante Ferreira van de Technische Universiteit Delft en voorzitter van het scientific committee.

JULI/AUGUSTUS 2012 105 e Jaargang

Transkritische toepassing Jan Gerritsen, innovation manager bij GEA Refrigeration, sprak op de conferentie over add-on warmtepompen, die gekoppeld worden aan bestaande industriële koelinstallaties met ammoniak als koudemiddel. GEA Refrigeration was platina sponsor van de conferentie en verzorgde meerdere presentaties. Jan Gerritsen is, zoals alle betrokkenen, heel enthousiast over het verloop en de inhoud van de bijeenkomst in Delft. “Er kwamen veel onderwerpen die belangrijk zijn om te volgen, bijvoorbeeld de ontwikkelingen met transkritische toepassingen van CO2. In de supermarktbranche gaat dat heel snel. In een paar jaar tijd zijn er zo’n 1300 installaties neergezet. Kan dat in de industriële koeltechniek toegepast worden? Dat is een interessante discussie.” “De Gustav Lorentzen Conferentie heeft zeker een stimulerend effect in Nederland”, zegt Gerritsen. “Maar het is lastig te kwantificeren.” Voor Gerritsen was de conferentie vooral een prima gelegenheid om te netwerken. “De wereld van koeltechniek is klein. Ook internationaal kennen we elkaar. Het is interessant om van collega’s uit al die landen, en Nederland, te horen waar ze mee bezig zijn.” ■

Notified Body voor Drukapparatuur (PED) GESPECIALISEERD IN KOUDETECHNIEK Alle PED modules (met of zonder ISO kwaliteitssysteem) Kostenbesparend EG-typekeur (met of zonder ISO kwaliteitssysteem) Soldeer- en laskwalificaties Keuring voor Ingebruikneming Beoordelingen PGS 13 Periodieke herkeuringen (volgens WBDA) Referenties:

Assumburg Koeltechniek, BDA Cooling B.V., Bort de Graaf Koel- en Klimaattechniek, Carrier Refrigeration Benelux B.V., De Baronie Koel- en Vriestechniek, De Laat Koudetechniek, ECR Nederland, Fridina B.V., Friga Systems, Frimex Retail Services BV, GEA Refrigeration Netherlands N.V., Govers Koeltechniek B.V., Hegeman Koudetechniek, IBK Compac, IBK Koudetechniek B.V., Ingenieurs- en Handelsburo Wijbenga, Koel en Airco Service KAS BV, Koelgroep Dorenbos, Koelplan Airconditioning B.V., Koeltechniek Verhoog B.V., Koeltechnisch Buro Raamsdonksveer, KOELTEX BV, Lassche & Keizer BV, Limburgse Koelindustrie Liko B.V., MUR Conditioning BV, Nijssen Koeling, NVKL Zoetermeer, Omega Engineering, PCT International, Pool Koudetechniek, Renselaar Koeltechniek, Romijnders Koudetechniek B.V., Rosval Production & Development B.V., Saval Airchilling & Freezing, Servex Koel- en Vriestechniek, T&S Klimaattechniek, Technicool B.V., Tolsma Techniek Emmeloord b.v., Trane Airconditioning B.V., Van Abeelen Koeltechniek b.v., Van den Reek Koeltechniek B.V., Van der Laan Koeltechniek B.V., Van Gerven Koeltechnische Unitbouw B.V., Van Kempen Koudetechniek B.V., Veld Koeltechniek BV, VHI Koudetechniek BV, Wolter & Dros TBI Techniek B.V., Wooning Airconditioning.

NoBo/AKI-nummer 1242 Hertzstraat 14, 6716 BT Ede Telefoon 0318 - 55 11 06, Fax 0318 - 55 13 22 E-mail: info@energieconsult.nl, www.energieconsult.nl

De Triple

AAA energiezuinige Gaswarmtepomp

G F

energielabel A

A kwaliteit

service van A tot z

E D C B A

Tel. 0348 413 485 | e-mail: info@gasengineering.nl | www.gasengineering.nl GAS_adv-opmaak.indd 1

12-3-2012 16:14:20

ONDERWIJS RCC Koude & luchtbehandeling

Door: Daan van Leeuwen Docent: Leo de Ruijsscher

Het zien en beleven van de kunstenaar en zijn werkwijze Als docent aan de faculteit bouwkunde van de Technische Universiteit Delft in de leerstoel climate design en sustainability ben ik betrokken bij diverse afdelingen in architectuur en bouwtechnologie. In één van de workshops begeleidde ik Daan, een student die in zijn ontwerp een mooi integraal karakter wist te leggen door gebruik te maken van inventieve toepassingen. Een onderkomen voor een kunstenaar waarin hij ongestoord zijn ding kan doen en dat gelijktijdig bekeken kan worden door toeschouwers. De combinatie van een periscoop met spiegels als ventilatiekanaal en een tafel die werkt als luchtbehandelingkast laten dit zien. Door iedere werkplaats zijn eigen ondersteunende installatievoorziening te geven is er alleen een elektra-aansluiting nodig. De verwarming wordt door middel van een nieuw product gerealiseerd, gebaseerd op infraroodstralingtechniek. Van belang voor de lezer is om kennis te nemen van het integraal denken op onze faculteit en de verbinding naar nieuwe technieken en toepassingen. De onderliggende fascinatie van de ontwerper en zijn zoektocht naar het verwezenlijken van een praktische inpassing, kustenaars gezond en ongestoord laten werken terwijl de toeschouwer nota kan nemen van de vorderingen van het kunstwerk! Leo de Ruijsscher

Tussen de Beneluxtunnel en de Erasmusbrug liggen de Stadshavens van Rotterdam. Stoere havengebouwen, lange kades en fraaie uitzichten geven het gebied een bijzondere uitstraling. Wanneer de Tweede Maasvlakte klaar is, zal een deel van de havenactiviteiten wegtrekken uit deze havens. Dat schept ruimte voor nieuwe bestemmingen op en langs het water. Haven en stad zullen hiervan gaan profiteren.

JULI/AUGUSTUS 2012 105 e Jaargang

én van de deelgebieden binnen Stadshavens is Merwehaven-Vierhavens. Fruit- en sappenbedrijven bepalen daar nu nog het beeld met grote loodsen en terminals. Maar de gemeente Rotterdam heeft dit gebied aangewezen als innovatief woonwerkmilieu, dat ook voor omliggende wijken veel gaat bieden. De eerste transformaties zijn begonnen met het realiseren van

ONDERWIJS Koude & luchtbehandeling RCC

een dakpark aan de Oostzijde van het plangebied. Ten zuiden van de Keilehaven ligt de Keilestraat. Aan het einde van deze straat staat een voormalige katoenoverslag, de Katoenveem genaamd. Dit grote gebouw wordt nu door een aantal kunstenaars gebruikt als atelier en opslagloods. Het is de bedoeling dat in dit gebouw een nieuw paviljoen gaat komen wat nieuwe bewoners en gebruikers naar dit gebied gaat trekken. Deze jonge pioniers moeten dit voormalige industriegebied een positieve impuls gaan geven.

De opgave Voor mij was er dus de opgave om een paviljoen te ontwerpen dat in de Katoenveem geplaatst gaat worden. Dit paviljoen moest ontworpen worden vanuit een fascinatie. Van deze fascinatie werd niet verwacht dat deze letterlijk uitgevoerd zou gaan worden maar deze moest als een rode draad het ontwerp sturen. Verschillende onderzoeken op basis

van de fascinatie moesten het mogelijk maken de gemaakte keuzes te verantwoorden en deze terug te leiden naar de fascinatie. Deze is dus tot in detail aanwezig in het gemaakte ontwerp. Dit op het gebied van de drie hoofdthema’s: constructie, klimaat en materiaal.

‘hangen’ echt gaan beleven. Zo heeft het paviljoen helemaal geen contact met de begane vloer, zorgt slechts één elektra kabel vanuit het dak voor de benodigde energie en zal zelfs de onderste trede van de trap naar het dak afgeleid worden.

Fascinatie: ‘hangen’

Het paviljoen is ontworpen voor jonge kunstenaars. Er komt zowel ruimte voor het vervaardigen als voor het exposeren van werk. Alleen hoe komt dit programma het beste tot zijn recht? De kunstenaars werken in studio’s die in de Katoenveem ‘hangen’ waardoor er ruimte onder deze studio’s ontstaat waar geëxposeerd kan worden. Maar hoe weet je welk kunstwerk bij een kunstenaar

De door mij gekozen fascinatie is eigenlijk een reactie op de Katoenveem zelf. Dit grote, zware, betonnen gebouw met een logische constructie van betonnen kolommen en liggers daagde mij uit hier juist een compact en licht paviljoen in te ‘hangen’. Deze fascinatie komt niet alleen in het constructieve deel terug maar de bezoeker zal dit

Expositieruimte 2.0

105 e Jaargang JULI/AUGUSTUS 2012

ONDERWIJS RCC Koude & luchtbehandeling

plafond, wanden en meubels, zonder enig risico worden verwarmd tot een temperatuur van 20 tot 23°C. Ze accumuleren de warmte en geven deze terug aan de ruimte wat resulteert in een snelle en homogene opwarming. Door de eenvoudige montage van deze panelen kunnen deze als onderdeel van de binnenwand geplaatst worden. Extra daglicht wordt in de studio gebracht door een combinatie van heliostatische spiegels met kroonluchters van spiegels. Hierdoor komt er continu daglicht het gebouw binnen met een mooi visueel effect. hoort? En is er niet een mogelijkheid om te zien hoe de exposerende kunst gemaakt wordt? Deze vragen leidden tot een onderzoek naar de expositieruimte 2.0 Een ruimte waar zowel interactie is tussen studio en het gemaakte werk als tussen de bezoeker en de kunstenaar. Door de vloer onder de studio en de onderkant van de studio dezelfde contrasterende kleur te geven en dit vlak af te schermen met een wand en de trap die naar de bovengelegen studio leidt, wordt de focus gelegd op de ruimte onder de studio. Hierdoor ontstaat er een plek die de bezoeker meteen koppelt aan de bovengelegen ruimte, daar waar de kunstenaar bezig is. Spiegels boden een uitkomst om in contact te komen met de kunstenaar. Door middel van een periscoop in de begrenzende wand kan er in de studio gekeken worden. Op de begane vloer zit de spiegel op ooghoogte terwijl de spiegel in de studio boven de kunstenaar hangt. Door een grotere hoek van 55° wordt er op het werk van de kunstenaar gekeken zonder dat hij of zij hierdoor gestoord wordt.

Klimaatuitwerking De net genoemde periscoop vormt

JULI/AUGUSTUS 2012 105 e Jaargang

ook de invoerschacht voor schone lucht naar de studio. Ook bij het klimaatontwerp is er namelijk gezocht naar een toepassing die het beste past in het geformuleerde concept. De basis van de installatie is een ventilator die geplaatst is in de werkbank middenin de studio. Deze blaast lucht naar buiten door de vloer van de studio. Door de onderdruk die de ventilator in de studio creëert zal er lucht aangezogen worden door het enige ‘lek’ in de ruimte: de periscoop. Zo komt er verse lucht binnen. Gebruikte lucht wordt op twee plekken afgezogen. In de plint van de werkbank en net onder het werkblad zodat ernstig vervuilde lucht die kan ontstaan tijdens het vervaardigen van kunst meteen wordt afgezogen. Alle gebruikte lucht wordt dus verzameld in een ruimte onder de werkbank en wordt door een filter de ventilator ingetrokken. Zo ontstaat er een eenvoudige maar doeltreffende circulatie van lucht in de studio die ook aansluit bij de focus op het paviljoen en de expositieruimte die hierbij hoort. De studio wordt verwarmd door infrarood panelen. Deze stralen biogenetische infraroodstralen uit waardoor de totale massa, dus vloer,

Kunstenaarsfamilie ‘Katoenveem’ Deze studio is speciaal ontworpen voor een beeldhouwer, maar naast deze kunstvorm zullen er ook studio’s in de Katoenveem komen voor andere soorten kunstenaars. De opbouw zal wel hetzelfde blijven. Zo meet de studio maximaal 5,6 x 5,6 meter inclusief trap en zal de studio altijd boven de expositieruimte van de desbetreffende kunstenaar liggen. De focus hierbij ligt op de interactie tussen bezoeker en kunstenaar. Bij de beeldhouwer was dit het kunnen meekijken bij het vervaardigen van het beeld. Maar er zijn ook nog andere configuraties mogelijk. Zo kan bijvoorbeeld de ruimte voor een schilder zo ontworpen worden dat er extra ruimte ontstaat om schilderijen op te hangen. Voor een documentairemaker kan er een ligbioscoop onder de studio gemaakt worden zodat hier de zojuist gemaakte documentaire getoond kan worden. Een ander voorbeeld kan een producer zijn die een geluidsdichte ruimte onder de studio heeft hangen. Zo heeft iedere kunstvorm zijn eigen palviljoenconfiguratie en beleeft de bezoeker iedere vorm van kunst op een andere specifieke manier en ontstaat er de kunstenaarsfamilie ‘Katoenveem’. ■

Perfecte wisselwerking! Compact Volledig gelast, geen pakkingen Flexibele oplossingen mogelijk Geschikt voor hoge drukken Groot temperatuurbereik Kleine vulling

Natuurlijk de beste oplossing

Q-plate速

+31 (0)345 68 15 49, info@wijbenga.nl, www.wijbenga.nl

Netwerken begint bij een professioneel platform

B+B VAKMEDIANET

informatieplatforms voor professionals

www.vakmedianet.nl

product informatie RCC Koude & luchtbehandeling

Nieuwe warmtepompen Carrier: 30WG en 61WG De Aquasnap 30WG serie is een nieuwe watergekoelde warmtepomp geoptimaliseerd voor koeling en ontworpen voor residentiële, commerciële en industriële toepassingen. Met een nominale koelcapaciteit van 24-95 kW en een warmwatertemperatuur tot +60°C bereikt deze unit een uitzonderlijk hoog rendement van EER 4,7 en ESEER tot 6,0. (Eurovent). De unit is stapelbaar, waardoor slechts een zeer klein vloeroppervlak benodigd is en heeft een master/slave uitvoering. Carriers Aquasnap serie 61WG, is geschikt voor verwarmingstoepassingen voor zowel nieuwbouw als renovaties. De unit heeft een wateruittredetemperatuur van +65°C, een nominale verwarmingscapaciteit van 30-115kW en een prestatiecoëfficiënt (COP) tot 5,5 (Eurovent). De 61WG heeft de mogelijkheid voor aansturing van een 3-weg klep voor keuze tapwater- of CV-verwarming. Beide units zijn geluidsarm en plug & play, waardoor installatiegemak gewaarborgd is en tevens door de demontabele paneelzijdes eenvoudig serviceonderhoud uitgevoerd kan worden. Bovendien zijn de units integreerbaar in het Carrier Aquasmart control system, zodat bediening op afstand vanuit één centraal punt mogelijk is. Meer informatie: www.carrier.com

CoolEnergy vergroot bedrijfszekerheid van machinepark

De machines van CoolEnergy moeten op elke moment op elke plaats kunnen worden opgesteld. CoolEnergy heeft hiervoor het juiste machinepark, met uitsluitend A-merken. Om de bedrijfszekerheid te vergroten laat CoolEnergy de lucht/warmtewisselaars, indien noodzakelijk reinigen en voorzien van een progreen® oppervlaktebehandeling door Conpro uit Dordrecht. Hierdoor is de huurder verzekerd van de juiste machines, met kwalitatief hoogstaande producten, schone warmtewisselaars én een optimaal beschermende luchtwarmtewisselaar tegen de locale agressieve atmosferen. Door de brede relatiekring van CoolEnergy kunnen de machines op verschillende locaties worden opgesteld, met daarbij verschillende agressieve atmosferen. Met de progreen®

JULI/AUGUSTUS 2012 105 e Jaargang

York® YVAA koelmachine beschikbaar met capaciteit tot 1225 kW

oppervlaktebehandeling zijn Conpro en CoolEnergy in staat om met één product de gehele conserveringsvraag te beantwoorden. Door deze oppervlaktebehandeling wordt corrosievorming voorkomen en als gevolg hiervan wordt voorkomen dat de componenten van de installatie, zoals bijvoorbeeld de compressoren, zwaarder worden belast. Storingen worden voorkomen. Meer informatie: www.coolenergy-rentals.nl

Energyst introduceert nog efficiëntere 500kW chiller

Energyst introduceert de efficiëntere 500kW chiller, de nieuwe standaard voor de verhuurmarkt. Brede inzetbaarheid, groot bedieningsgemak, milieuvriendelijk en energiezuinig (COP/EER) zijn de kenmerken van deze Eurovent-gecertificeerde koelmachine. Inzetbaar bij omgevingstemperaturen tussen -18°C en +54°C voor de productie van gekoelde vloeistoffen met temperaturen tussen -9°C en +15,6°C. Standaard uitgevoerd met een krachtige, frequentiegestuurde pomp, maar via een interne bypass kan ook gebruik worden gemaakt van een externe pomp. De bedrijfszekerheid en het bedieningsgemak worden verhoogd door het gebruik van onder andere volledig frequentiegeregelde schroefcompressoren, universele elektrische aansluitingen en wateraansluitingen én een meertalig bedieningspaneel. Componenten zoals de high efficiency fallingfilmverdamper, de microchannelcondensors, de volledig frequentiegestuurde condensorventilatoren en de frequentiegeregelde schroefcompressoren, zorgen ervoor dat de chiller zeer energiezuinig is. Dit resulteert in verminderd gebruik van koudemiddelen, geen piekstromen bij opstart en lager geluidsniveau. Geinteresseerd? Neem contact op met uw lokale Energyst-dealer voor meer informatie! www.energyst.com

Johnson Controls heeft de capaciteit van de York® YVAA luchtgekoelde, toerengeregelde schroefkoelmachine verhoogd tot 1225 kW. De YVAA biedt de hoogste energie-efficiëntie ratio (EER) bij zowel maximale belasting als bij off-design omstandigheden wanneer de temperatuur van de koellast van het gebouw en/ of koeltorenwater lager zijn. Bij vervangingsprojecten levert de YVAA energieprestaties die tot 30 procent hoger liggen dan die van de oude chillers; in nieuwe projecten geeft de YVAA tot 17 procent meer rendement dan de koelmachines van concurrenten De YVAA-chiller biedt flexibele energieconsumptie: hij kan wordt afgesteld om ontwerpefficiënties tot 3.4 EER te bereiken, en een geïntegreerde waarde bij gedeeltelijke belasting (ESTEER) tot 4.8 EER. Minder energieconsumptie betekent minder uitstoot van broeikasgassen. De YVAAschroefkoelmachine gebruikt het HFC-134a koudemiddel. Met minder scharnierpunten en dus minder mogelijke lekpunten wordt het koelmiddel veilig in het systeem gehouden, terwijl een gepatenteerde vallendefilmverdamper en geavanceerde microkanaalcondensorbatterijen de koudemiddelinhoud reduceert met 15 procent. Bezoek de YVAA-webpagina of contacteer het dichtstbijzijnde Johnson Controls bijkantoor voor meer informatie over de YVAA-chiller.

Nieuwe aluminium dakdoorvoer met dubbele uitgang Talrijke installateurs hebben reeds de Linum dakdoorvoeren ontdekt voor hun HVAC&R en PV-installaties op platte daken. Het installatiegemak en de perfecte afwerking zorgen

product informatie RCC Koude & luchtbehandeling

immers keer op keer voor een probleemloze, veilige en esthetische doorsteek van kabels en leidingen naar de dakunit. Naast de reeds bestaande modellen met enkele uitgang, kan Linum nu ook een model in aluminium aanbieden met dubbele uitgang. De unit heeft een vierkante koker van 200x200 mm, waardoor – met een enkele doorvoer- een extra hoeveelheid aan bekabeling en/of leidingen via twee verschillende richtingen over het dak kan verdeeld worden. Beschikbaar via de Linum E-Shop: www.linum.eu

stapsgewijze expansie van het gehele verhuurassortiment rooftops in warmtepompuitvoering. Alle verhuurrooftops zijn gemonteerd in speciale stalen huurframes en voorzien van uitblaasplenums, waarop luchtslangen aangesloten kunnen worden. Hierdoor zijn de units geschikt voor een snelle inzet ten behoeve van tijdelijke oplossingen. De speciaal uitgevoerde units kunnen eenvoudig en snel geplaatst worden en door toepassing van de flexibele luchtslangen is het mogelijk om de units aan te sluiten op een bestaand kanalensysteem of om de units direct in de ruimte uit te laten blazen.

Makita geeft startschot campagne comfortabel doorwerken met AVT

Begin juli lanceert Makita de campagne ‘Comfortabel en langer doorwerken met AVT’. Met deze campagne benadrukt Makita het belang van gezond werken door het reduceren van trillingen die vrijkomen bij gebruik van handgereedschap. De door Makita ontwikkelde actieve Anti Vibratie Technologie (AVT) absorbeert de trillingen waardoor de machines voelbaar rustiger in de hand liggen. Hierdoor mag en kan de gebruiker tot 83% langer doorwerken met dit gereedschap. Tot en met eind september deelt Makita een gratis M4S SDS-MAX boor, zelfslijpende puntbeitel of koudbeitel uit bij aanschaf van een combihamer of breekhamer met AVT. Makita heeft een groot deel van de boor-, combi- en breekhamers met AVT voorzien van een actief aangestuurd contragewicht. Sommige machines zijn zelfs uitgerust met een anti-vibratie achtergreep. Meer informatie: www.makita.nl/avt

Verhuurrooftops met warmtepomptechnologie Recool breidt het verhuurassortiment in tijdelijke klimaatoplossingen verder uit. Deze uitbreiding met rooftops van 50 en 110 kW met warmtepompfunctie is een belangrijk onderdeel van de

Doordat de verhuurrooftops zijn uitgevoerd met omkeerbaar koelcircuit is het mogelijk om met een en dezelfde unit te koelen of te verwarmen. Hierdoor zijn deze units geschikt voor inzet gedurende het hele jaar voor het conditioneren van middelgrote tot grote ruimtes. Meer informatie: www.recool.nl

Uitbreiding Constant Flow-verdelers

In de praktijk blijkt dat drukschommelingen bij vloerverwarming niet altijd goed opgelost kunnen worden met inregelen. Of er wordt überhaupt niet of onjuist ingeregeld met comforten temperatuurklachten als gevolg. Daarom heeft Riho-Techniek als eerste fabrikant in 2010 een Constant Flow-verdeler geïntroduceerd. Deze serie is verder uitgebreid en bestaat nu uit vier verdelers: een Boxer Constant Flow verdeler, een VK Constant Flow verdeler, een LTV Constant Flow verdeler en een Constant Flow verdeler voor stadsverwarming. Ook de nieuwe Constant Flow-verdelers zijn per groep voorzien van automatische drukverschilregelaars. Hierdoor worden de afzonderlijke groepen niet beïnvloed door drukschommelingen en blijft elke groep 100 procent hydraulisch in balans. Het resultaat is een stabiel debiet over de groepen en dus een stabiele temperatuurregeling. De ventielen kunnen eenvoudig ingesteld worden op de gewenste volumestroom. Ook comforten temperatuurklachten, welke bijvoorbeeld ontstaan door het naregelen van vloerverwarmingsystemen, behoren met de Constant Flowverdelers voorgoed tot het verleden. Meer informatie: www.rihotechniek.nl

De MUB/F past zich aan De MUB/F rookafvoerventilator van Rucon Systemair past zich aan de situatie in het gebouw aan. Deze ventilator kan zowel binnen als buiten de brandzone geplaatst worden, zonder extra isolatie. De MUB/F is geschikt voor binnen- en buitenopstelling en kan verticaal of horizontaal geïnstalleerd worden. De uitblaasrichting van de MUB/F kan ter plekke worden aangepast door eenvoudig de posities van de zijpanelen te veranderen. Zo kan de uitblaasrichting veranderd worden van rechtdoor naar zijuitlaat. Een ronde luchtinlaat is standaard vooraf geïnstalleerd. De complete serie is uitgerust met motoren die bestand zijn tegen hoge temperaturen. (F400 - 400oC/120 min.) De MUB/F is ook uitstekend geschikt voor de dagelijkse ventilatiebehoefte bij normale temperaturen tot 55oC. Er kan gekozen worden uit motoren met één of twee toerentallen. Meer informatie: www.ruconsystemair.com

Nieuwe compacte blikschaar

Würth Nederland BV introduceert de nieuwe compacte, links- en rechtssnijdende, compacte plaatschaar van het merk Zebra. De schaar is zowel te gebruiken voor recht knippen als voor het knippen van links en rechtse bochten in plaatmateriaal (RVS tot 0,8 mm dik en plaatstaal tot 1,2 mm dik). Dankzij de ingebouwde hefboomoverbrenging is in alle gevallen slechts een geringe krachtinspanning nodig om het plaatstaal te knippen. Als de schaar linkssnijdend wordt gebruikt, dan kijkt de gebruiker links op het werkstuk en als de schaar rechtssnijdend wordt toegepast dan heeft de gebruiker zicht op het rechtergedeelte van het werkstuk. Het

105 e Jaargang JULI/AUGUSTUS 2012

product informatie RCC Koude & luchtbehandeling

snijgedeelte van de schaar is vervaardigd van gelegeerd staal, met inductief geharde snijkanten. De compacte plaatschaar is slechts 180 mm lang en in vergelijking met een standaard blikschaar zo’n 30 procent lichter. Standaard wordt deze schaar geleverd in de Würth-kleuren zwart/rood. Meer informatie: www.wurth.nl

Gratis iPad 3 Wi-Fi bij aankoop van een NIBE F1345 warmtepomp

Tot eind dit jaar kunnen installateurs in Nederland en België bij NIBE Energietechniek B.V. profiteren van een aantrekkelijke actieaanbieding: zij ontvangen gratis een 16 Gb iPad 3 met Wi-Fi ter waarde van 479 euro bij aankoop van een geavanceerde F1345 solo water/waterwarmtepomp. De begin 2012 geïntroduceerde NIBE F1345 is ontworpen om woningen en utiliteitsgebouwen kostenefficiënt en milieuvriendelijk te verwarmen, via een boiler te voorzien van warmtapwater en eventueel te koelen in combinatie met een platenwarmtewisselaar. De warmtepompen zijn leverbaar in vermogens van 22, 30, 40 en 60 kW. Door tot negen warmtepompen in cascade op te stellen, kan een maximaal vermogen van 540 kW worden gerealiseerd. De iPad 3 heeft een 9,7 inch display met een ongekende resolutie van 2048 x 1536 pixels. Dankzij de krachtige dual core A5X processor wordt informatie razendsnel verwerkt. Dat betekent: snel programma’s openen, ongestoord video’s kijken en gamen en haarscherpe foto’s maken. De accu gaat bovendien tot wel tien uur mee. Actievoorwaarden en meer informatie: www.nibenl.nl

JULI/AUGUSTUS 2012 105 e Jaargang

mbWEB2go: onderweg inzicht in machine of installatie

Wanneer een machine of installatie voorzien is van een industriële router van MB Connect Line kan met de dienst mbWEB2go op afstand de status van de machine of installatie bekeken worden met een smartphone of tablet. De mbNET industriële router wordt gekoppeld aan een PLC, operator panel of servobesturing van de machine of installatie. Met het webportaal mbCONNECT24.net wordt een veilige VPN-verbinding vanaf een PC of labtop gerealiseerd. Met de aanvullende dienst mbWEB2go is nu een eenvoudige en mobiele webtoegang gecreëerd en is het mogelijk machine- of installatiedata als webvisualisatie te bekijken. De data wordt via de geïntegreerde webserver van de mbNet-router als webvisualisatie ter beschikking gesteld. Deze mogelijkheid is voor zowel de leverancier als de gebruiker van een installatie of machine een handige tool om snel inzicht te krijgen. Meer informatie: www.4s4s.nl

A1000 frequentieregelaar nu ook inzetbaar voor zware omgevingen

YASKAWA heeft een tweetal nieuwe frequentieregelaars op de markt gebracht. De A1000 frequentieregelaars zijn zeer complete regelaars in alle opzichten. Met de IP54 modellen is de A1000 frequentieregelaar nu ook uitermate geschikt voor vochtige en stoffige omgevingen. De A1000 IP54 is beschikbaar in twee verschillende types. De A1000 IP54 Ready is een met montageflens geleverde regelaar voor montage door de achterwand van het paneel. De warmte verlaat via de achterkant de behuizing. De A1000 IP54 Ready is een optimale oplossing voor kleinere, op maat gemaakte panelen met een hoge beschermingsgraad. De A1000 IP54 Wall Mount is een regelaar gemaakt voor decentrale installatie. Ongeacht of het een nieuwe machine betreft of retro fit, voorzien van een ingebouwde EMC-filter, duidelijk LCD-display, optionele hoofdschakelaar en de standaard mogelijkheid om in acht verschillende

talen te communiceren, maakt dat deze regelaar in korte tijd geïnstalleerd en ingeregeld kan worden. Meer informatie: www.mcabv.nl

Nieuwe toerengeregelde schroefkoelmachine met watergekoelde condenser Johnson Controls introduceert de York® YVWA watergekoelde schroefkoelmachine. Het innovatieve design van deze nieuwe chiller, met energiebesparende, toerengeregelde technologie, helpt de energiekosten te verlagen en vermindert de CO2-uitstoot met 25 percent. De toerenregeling bespaart energie tijdens de 97 procent operationele uren in offdesign omstandigheden wanneer de koelvraag of het condensortraject lager zijn. Daardoor levert de YVWA een ESEER (European Seasonal Energy Efficiency Ratio) die tot 30 procent hoger ligt dan de traditionele schroefkoelmachines. De YVWA is hiermee de beste is in zijn klasse. Het gebruik van het koudemiddel HFC-134a maakt de YVWA tot een duurzame oplossing. Door het innovatieve compressordesign met ruim 50 procent minder bewegende delen dan conventionele schroefcompressoren is de machine zeer betrouwbaar. Bovendien reduceert Johnson Controls’ eigen fallingfilmverdamper de koudemiddelinhoud van de machine tot 30 procent in vergelijking met de conventionele types. Omdat de YVWA schroefkoelmachine een breed werkingsgebied heeft, kan hij zowel in warmteopslag- als in warmtepomptoepassingen worden gebuikt en in combinatie met droge koelers en (hybride) koeltorens. Hij levert daarbij de hoogst mogelijke efficiëntie. Meer informatie: www.johnsoncontrols.com/yvwa

A . P S. 1 2 0 3 _ K-VA R I S P E E D -I Q _ B L _ N L //

OCTAGON VARISPEED

EENVOUDIGE EFFICIËNTIE? DE INTELLIG ENTE OPLOSSING.

Het aanhoudende succes van de BITZER intelligente compressoren is begonnen met de OCTAGON VARISPEED-serie. Haar geïntegreerde, zuiggasgekoelde frequentieregeling verlaagt de energiekosten aanzienlijk en levert een betrouwbare en efﬁ ciënte functionering, zelfs bij hoge omgevingstemperaturen. Bovendien kan deze uitvoerig geteste BITZER compressor-serie eenvoudig en snel in gebruik genomen worden en bevat ze onderhoudsvrije frequentieregelaars. Kom meer te weten over onze producten via www.intelligent-compressors.com

Geloof ons. Het origineel is beter!

VRV van Daikin. Het origineel. ®

In de installatiemarkt vormen de drie letters VRV al jaren een begrip. VRV maakte het als eerste mogelijk om meerdere ruimtes individueel te koelen en te verwarmen met één buitendeel. Andere aanbieders volgden met het VRF-systeem. Inderdaad, dat scheelt maar één letter. Maar het is niet het origineel. Om dat duidelijk te maken, hebben we een klein en krachtig boekje voor u klaarliggen met daarin 24 originele voordelen van VRV. Op www.hetorigineelisbeter.nl kunt u het bestellen. Of meteen een afspraak maken voor een persoonlijke presentatie.

24 originele

V RV

voordelen

Bestel gratis op www.hetorigineelisbeter.nl

Daikin maakt het u steeds comfortabeler.