SERVICE_2011_0708 by VMN Media

nummer 7/8, juli/augustus 2011

ONAFHANKELIJK VAKBLAD VOOR PROFESSIONEEL SCHOONMAAKONDERHOUD

www.servicemanagement.nl

THEMA: SCHOONMAAK & FOOD

Reinigingsproducent Eco-Point

Van food via lab naar food Hygiëne van voeding: de schoonmaker als adviseur

1e Schoonmaaktourdag: heuveltje op, heuveltje af

Verantwoordelijk Marktgedrag: een moreel appèl

Vakblad voor professioneel schoonmaakonderhoud

t hema 07Brood _thema t hema schoonmaak & food

Van food via lab naar food Citrusvruchten, suikerbieten, kokosolie en maïs als basis voor reinigingsproducten voor de professionele schoonmaakmarkt. Het twintigjarige Eco-Point baant zich een ecologische weg. ‘We geloven in alternatieven die niet gevaarlijk zijn voor mens en milieu.’

16 Jos Hofkens HIG: krachthig schoon in foodsector

In de vijftiger jaren begonnen als glazenwasserij en via kantorenschoonmaak inmiddels uitgegroeid tot een multidisciplinair reinigingsbedrijf: Jos Hofkens HIG. De voedingsmiddelenindustrie blijkt een nichemarkt waar het bedrijf inmiddels een stevige voet aan de grond heeft.

20 Hygiëne is noodzaak en hoofdzaak ‘Door de steeds strengere eisen voor de landen tuinbouw is hygiëne in opkomst’, stelt Kévin Koene, directeur van Mammoet Produkt Service. Dat hygiëne noodzaak en hoofdzaak is voor de groene stekjes weet Wilke Goeman, manager AB op de 17 hectaren grote productielocatie in Maasdijk.

24 De schoonmaker als adviseur Een uitgave van OSB en VSR, eind 2010, over het schoonmaakbewust ontwerpen in de voedingsmiddelenindustrie komt als geroepen, gezien alle commotie rondom voedselvervuiling met de EHEC-bacterie.

28 Verantwoordelijk Marktgedrag: een moreel appèl

Minister Kamp van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ontving het eerste exemplaar van de code Verantwoordelijk Marktgedrag, waarin een appèl wordt gedaan op het maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef van de betrokken partijen. Een verslag en samenvatting van de bijeenkomst en de code.

32 Gouden jubileum schoonmaakbedrijf Meerwijk Op 16 juni was het groot feest in het Nederlands Spoorwegmuseum: het Utrechtse schoonmaakbedrijf Meerwijk vierde haar 50-jarig bestaan. Een portret.

40 1e Schoonmaaktourdag: heuveltje op, heuveltje af Koffie met Limburgse vlaai en daarna de motor op of cabrio in voor de Mergellandroute. Op 16 juni was de 1e Schoonmaaktourdag er. Een impressie.

En verder:

4 nieuws ... 14 Huuskes: zonder hygiëne geen lekker eten ... 19 & 43 productinnovatie: virusvrije toegang en Tana-calculatiemodel ... 27 & 50 columns Willem Zuydestein en Petra de Bruin ... 35 kettingcolumn ... 36 contacten en contracten ... 39 producten ... 44 verslag OSB-vergadering

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

nieuws

Erkenning voor Haagclean

Wegens succes geprolongeerd: training Calculeren Een goede calculatie kan geld besparen! Hoe? Tijdens de training Calculeren voor de schoonmanager – op dinsdag 11 oktober in het NBC in Nieuwegein – draait het om de noodzaak en manier van goed calculeren. Onmisbaar voor het maken van offertes, het beheren of verbeteren van de eigen dienst of het voorbereiden van een uitbesteding.

Na Rietbroek Voor Schoonhouden heeft Haagclean Products het prestigieuze Kroontjesestafettestokje uitgereikt gekregen. De Kroontjesestafette in de vorm van een plexiglazen stokje is voor de vakgroothandel uit Den Haag een erkenning voor bijzonder, vooruitstrevend, sociaal en maatschappelijk personeelsbeleid. De Kroontjesestafette is een trofee die organisaties aan elkaar doorgeven; glas- en gevelspecialist Rietbroek Voor Schoonhouden ontving het estafettestokje eind 2009 voor haar vooruitstrevende verzuim- en (re)integratiebeleid. De estafette is een afgeleide van

de jaarlijkse prijs Kroon op het Werk van het gelijknamige werkgeversforum. Het stokje werd in 2005 geïnitieerd en is inmiddels ruim honderd keer doorgegeven. In het pand van Haagclean Products aan de Cobbenhagenstraat 6 in Rijswijk hadden zich op 27 mei zo’n veertig medewerkers en (zakelijke) relaties verzameld. Wouter van Ginkel, directeur van Kroon op het Werk, reikte het estafettestokje uit aan Ruud ter Smitte, directeur-eigenaar van Haagclean. Van Ginkel roemde het management en de maatschappelijke betrokkenheid, waaronder ook het welzijn van de medewerkers.

Irma van Hattem, directeur van schoonmaakadviesbureau Verhoeven & Partners en Facility & Technical Management Group, is de trainer van deze eendaagse opleiding. Aan bod komen onder meer de bouwstenen van een calculatie, formatieberekening, tijdnormen, kengetallen en het ontwikkelen ervan. De training wordt afgesloten met een praktische oefening: het maken van een calculatie, met een ‘personele’ invulling en het opstellen van een simpele begroting voor het schoonmaken. Meer informatie: www.servicemanagement.nl/ opleidingen

Omzet CSU blijft op niveau Schoonmaakbedrijf CSU behaalde in 2010 een omzet van € 248 miljoen tegenover € 253 miljoen inclusief beveiligingsactiviteiten in 2009. Vooral door de extreme groei van de thuiszorgdivisie Tzorg compenseerde het bedrijf nagenoeg het omzetverlies van € 38 miljoen van de 1 januari 2010 verkochte beveiligingstak. In een licht krimpende schoonmaakmarkt steeg CSU’s schoonmaakomzet van € 209 naar € 218 miljoen, inclusief ruim € 3 miljoen

omzet door drie acquisities begin 2010 betekende dit een autonome groei van 2,7%. De omzet uit thuiszorgactiviteiten van Tzorg groeide autonoom met circa 500% van ruim € 5 miljoen naar bijna € 30 miljoen. Het bedrijfsresultaat over 2010 bedroeg € 12,9 miljoen (5,2%) tegenover € 14,3 miljoen, inclusief beveiligingsactiviteiten (5,7%) over 2009. Exclusief beveiligingsactiviteiten was dit in 2009 € 12,7 miljoen (5,9%). Het lagere resultaat is met name veroorzaakt door de dalende

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

marge binnen schoonmaak en een toename van het ziekteverzuim met ruim 0,5%. Daarnaast vonden de nodige investeringen plaats in de organisatie. Voor 2011 verwacht CSU een geringe groei van de schoonmaakomzet, waarbij de druk van de markt op de prijzen hoog zal blijven. Men hoopt dat de code Verantwoordelijk Marktgedrag positieve effecten heeft op de aanbestedingsmarkt voor schoonmaak.

nieuws

Geslaagde start samenwerking Status en SVS bij Status Uitzendbureau in Amersfoort. Met succes, want alle cursisten - op dat moment nog zonder ervaring in het schoonmaakvak zijn geslaagd voor het examen van de Basisopleiding Schoonmaken. Acht mensen hebben inmiddels een baan via Status.

De geslaagden van Status met Farid Nurad (zittend, tweede van links) en SVS-docent Dirk Knuttel (staand, rechts)

Brancheopleider SVS heeft onlangs een groep van tien werkzoekenden opgeleid, die waren ingeschreven

Farid Murad van Status Uitzendbureau, die hiervoor intensief heeft samengewerkt met de Gemeente Amersfoort: ‘De SVS-opleiding is zonder meer de moeite waard, de kandidaten waren erg gemotiveerd. Hun opdrachtgevers zijn dan ook erg tevreden.’ Opvallend is dat voorafgaand aan de eerste lesdag de eigen lesruimte is aangepast, waaronder het toilet en de vloer. Op korte termijn gaat een tweede groep van start.

Primeur certificering CO2 prestatieladder voor Asito Als eerste schoonmaakbedrijf is Asito uit Almelo gecertificeerd voor de CO2-prestatieladder. Operationeel directeur Patrick van Meeuwen: ‘Asito loopt voorop op het gebied van duurzaamheid. Daarom hebben we ons ook zo snel mogelijk laten certificeren voor de CO2-prestatieladder door DNV - Det Norske Veritas: een onafhankelijke stichting met als doel het beschermen van leven, eigendom en milieu. We hebben nu het CO2-bewust-certificaat ontvangen op het niveau 3. We onderzoeken mo-

menteel de mogelijkheden om te werken richting niveau 4.’ Ook Hanneke van Doorn, KAM-coördinator, was nauw betrokken bij de certificering: ‘De CO2 -prestatieladder is een uitstekend voorbeeld van een win-winsituatie die duurzaamheid kan creëren. Bedrijven worden zich steeds bewuster van hun CO2-uitstoot en de impact voor hun omgeving. Bedrijven die hier goed mee omgaan, maken door deze CO2-prestatieladder een betere kans op een gunning door de fictieve korting bij aanbestedingen die elk niveau met zich meebrengt.’

CWS en Simavi helpen Bangladesh CWS Nederland en Simavi ondertekenden in 2009 een partnership voor drie jaar, waarmee de specialist in sanitaire hygiëne en schoonloopmatten de missie van Simavi ondersteund om moeders in ontwikkelingslanden in staat te stellen om de gezondheid van henzelf, hun families en de gemeenschap waarin zij leven te bevorderen. Voor 2011 is dat een project in Bangladesh. In Bangladesh werkt Simavi vooral in de zuidwestelijke kustprovincies, de Char-delta, en in de Chittagong Hill Tracts in het oosten van het land. Het zijn gebieden die het meest te verduren hebben van natuurlijke rampen als overstromingen en cyclonen, waardoor de mensen bijzonder arm zijn. Het project in Bangladesh is gericht op veilig drinkwater, sanitaire voorzieningen en preventieve gezondheidszorg. Speciale aandacht voor drinkwater uit waterputten, die met arsenicum zijn besmet. De lokale partners zijn professionele organisaties, die goed en opbouwend samenwerken met de lokale gemeenschappen.

(Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

Operationeel directeur Patrick van Meeuwen en KAM-coördinator Hanneke van Doorn van Asito: trots op CO2-bewust-certificaat niveau 3

Voor België

03 - 231 33 89 www.boma.be

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

nieuws

Bezonnen bezuinigingen binnen de Wmo Marktontwikkelingen in combinatie met aanhoudende bezuinigingen dwingen gemeenten ertoe het Wmo-beleid opnieuw onder de loep te nemen. Kostenbesparing is het devies. Maar wat is wijsheid? Op donderdag 1 september organiseert facilitair adviesbureau Clean Concepts in de Kloosterhoeve in Harmelen het congres Bezonnen bezuinigingen binnen de Wmo. Gezien het aanzienlijke volume van voorzieningen vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning zijn veel gemeenten op zoek naar een andere invulling van het Wmobeleid. Landelijk zijn tal van vernieuwende initiatieven ontwikkeld, zoals marktconsultatie, alfacheques, bestuurlijk aanbesteden, convenanten-

model, zorgarrangementen en veilingmodellen. En ook aan de AWBZ-voorzieningen dagbesteding en begeleiding kan op zeer verschillende wijze invulling worden gegeven. Uit marktonderzoek en aansluitende gesprekken met gemeenten blijkt dat er behoefte is om kennis en ervaring onderling uit te wisselen. Daarom biedt Clean Concepts uit Eindhoven op 1 september een kennisplatform aan. Het programma begint ’s ochtends om 08.30 uur met vier thema’s. Na de lunch volgen twee verdiepende en interactieve werksessies, naar keuze door de sprekers van de ochtend. Rond vier uur wordt het congres afgesloten met een plenaire samenvatting, waarna er nog gelegenheid is om informeel na te praten.

SGA stapt over op ‘schoon’ rijden Het Amsterdamse schoonmaakbedrijf SGA heeft een deel van het wagenpark vervangen door de aanschaf van twaalf Volkswagens Blue Motion Polo’s en Caddy’s. Het verbruik van 1 liter op 30 km zorgt ervoor dat het milieu minder wordt belast. Hiermee is nagenoeg het hele wagenpark vervangen met milieuvriendelijke voertuigen. SGA is sinds juni 2010 ISO 14001 gecertificeerd. De VW Blue Motion Polo en Caddy voldoen ruimschoots aan de voorwaarden van deze ISO-norm, die naast de bedrijfsvoering ook eisen stelt aan het milieumanagementsysteem van een bedrijf. ‘In de huidige tijd worden verantwoord ondernemen en de zorg voor het milieu steeds belangrij-

ker. We onderschrijven deze belangen en laten door certificering zien dat we hier serieus mee bezig zijn’, legt directeur-eigenaar Piet Soomer uit. ’In mijn optiek gaat MVO veel verder dan alleen een milieu-eis. Schoner rijden is maar een onderdeel. Goed zorgen voor je personeel valt daar ook onder. De ISO-certificering is een tastbaar bewijs van onze kwalitatieve dienstverlening. Daarnaast heeft SGA het VCA-certificaat behaald, dat de veiligheid en arbeidsomstandigheden waarborgt. Bovendien beschouwen we MVO niet als een trend en levert het ook veel op. Denk maar aan de besparingen en – niet onbelangrijk – de waardestijging van het bedrijf’, aldus Soomer.

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

Digitale nieuwscarrousel Op www.servicemanagement.nl en via Twitter (@ServiceManagmnt) wordt dagelijks (branche) nieuws geplaatst. En één keer per twee weken verschijnt de gratis e-mailnieuwsbrief. Enkele recente berichten. Lustrumeditie ReinigingsDemoDagen succesvol De ReinigingsDemoDagen op 18 en 19 mei zijn druk bezocht: 4150 bezoekers kwamen op het evenement in het RDW-testcentrum in Lelystad af. De organisatie, stichting RDD, is tevreden. Werkplekkosten verder gedaald De totale kosten per werkplek zijn in 2010 gedaald met 3%. Dat blijkt uit de NFC Index over 2010, die op 26 mei is gepresenteerd tijdens het Facility Cost Control Event in de Expo in Houten. Hectas helpt Kledingbank Arnhem op weg Facilitair dienstverlener Hectas sponsort de Kledingbank Arnhem door het ter beschikking stellen van een van haar bedrijfsbussen. Op 13 mei vond op de Rijnkade in Arnhem de officiële sleuteloverdracht plaats. Alpheios doneert werkwagens aan SMHO Opnieuw heeft Alpheios tien werkwagens aan stichting Sociaal Medische Hulpverlening aan OostEuropa (SMHO) geschonken. Ook in 2010 was Alpheios de gulle gever van werkwagens aan deze goededoelenorganisatie. Nieuwe website Klus2fix De nieuwe website van Klus2Fix is gelanceerd, www.klus2fix.nl: de klussendienst van Asito voor reparaties, onderhoud en tal van preventiemaatregelen, zoals het assisteren bij ontruimingsoefeningen.

Green Selection Program Groen is een keuze Steeds meer opdrachtgevers die maatschappelijk verantwoord ondernemen serieus nemen, kiezen voor Gom. Zij weten dat het Triple-P beleid (Planet, People, Profit) binnen Gom uitstekend is verzorgd. Maar is dit ook zichtbaar voor alle gebouwgebruikers? En zijn er niet méér mogelijkheden binnen de schoonmaak? Het Green Selection Program ondersteunt als totaalconcept uw inspanningen op de planet component. Uw inspanningen op MVO gebied worden zichtbaar, en het concept omvat tevens groene sanitaire voorzieningen en de recycling van plastic automaatbekertjes. Desgewenst inclusief afvalinventaris. Een zichtbare, nieuwe, frisse dimensie in één totaalaanpak. Wilt u meer informatie? Kijk dan op www.greenselectionprogram.nl

Gom. Schoonmakers die vooruitdenken

De juiste mensen op de juiste plek

nieuws

Hazet-pand feestelijk geopend Op 26 mei vierde Hazet Dordrecht met leveranciers en klanten de opening van het nieuwe pand in Dordrecht. Door de groei verhuisde deze vestiging eind 2010 naar een nieuw pand op het bedrijventerrein Dordtse Kil lll. Hazet had speciaal voor deze gelegenheid de rode loper uitgelegd en ondanks het onstuimige weer en het fileleed die middag rond Dordrecht kan Hazet spreken van een mooie opkomst. Vele tientallen waren namelijk bij de feestelijke opening aanwezig, waaronder leveranciers die vragen over specialistische producten beantwoordden. Vestigingsleider Richard Bieshaar: â&#x20AC;&#x2DC;Het weer werkte niet helemaal mee, maar dat mocht de pret niet drukken. Samen met Drechtwerk Gastvrij die de catering verzorgde, is de feestelijke opening naar binnen verplaatst. Gelet

De directie en het verkoopteam van Hazet Dordrecht: v.l.n.r. Frans Groeneveld (directeur), Richard Bieshaar (vestigingsleider), Marcel Toonen (verkoop Binnendienst), RenĂŠ den Haan (verkoopadviseur) en Boy Claassen (verkoopadviseur)

op de enthousiaste reacties kunnen we terugkijken op een geslaagd initiatief.

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

En Hazet Dordrecht is klaar voor de toekomst!

nieuws

Dros is facilitair totaalleverancier Dros schoonmaakdiensten heeft haar dienstverlening uitgebreid. Na ruim 25 jaar ervaring in het schoonmaakvak is het bedrijf uit Apeldoorn nu totaalleverancier van facilitaire diensten. ‘We komen daarmee tegemoet aan de wens van steeds meer opdrachtgevers om de totale facilitaire dienstverlening aan één partij uit te besteden. Dit betekent dat we nu ook inzetbaar zijn voor beveiliging, catering, groenvoorziening, projectinrichting, verhuizingen en handyman/technische diensten. Daarvoor beschikken we over ervaren medewerkers en preferred suppliers per

vakgebied’, legt directeur-eigenaar Ronald Dros uit. Voor opdrachtgevers heeft het als voordeel dat zij alles bij één bedrijf kunnen inkopen, het zogenaamde one stopshopping. ’Dat biedt tal van voordelen, zoals één contactpersoon en één factuur. Voor de opdrachtgever werkt dat kostenbesparend, efficiënter en overzichtelijker, en dus kan de opdrachtgever zich nog meer richten op de eigen kernactiviteiten’, aldus Dros. Meer informatie over het nieuwe concept staat op de vernieuwde website www.dros.nl.

Brockers wint EW/Saxion Ondernemers Award

Vermop lanceert website voor Nederland Vermop heeft in mei een nieuwe website voor Nederland gelanceerd: www.vermop.nl. Op de nieuwe website worden de onderneming en de producten van de fabrikant voor professionele reinigingssystemen uitvoerig voorgesteld en ondersteund met beeldmateriaal.

De winnaar van de EW/Saxion Ondernemers Award 2011 is Patrick Brockers, vierdejaarsstudent Kunst en Techniek, met zijn reeds gestarte bedrijf APWOCO en zijn product Appwoco, een toepassing voor mobile app contentmanagement.

selectie uit ruim vijftig studenten die hun ondernemersideeën op papier hadden gezet bleven zestien studenten in de race voor de award. Op 19 mei werden zes finalisten bekend gemaakt, de finale vond op 25 mei plaats tijdens het congres Innoversum in de Grolsch Veste in Enschede.

Brockers won € 5.000 en een jaar lang professionele begeleiding door Eric Wentink, eigenaar van EW Facility Services. Deeltijdstudent Monique Aldenkamp van de opleiding Small Business en Retailmanagement, won de stimuleringsprijs van € 1.000 met haar bedrijf Cura, een kleinschalige dagbesteding voor mensen met een verstandelijke beperking. Na de eerste

De EW/Saxion Ondernemers Award is opgezet voor studentondernemers van Saxion Hogescholen door EW Facility Services en het Saxion Kenniscentrum Innovatie en Ondernemerschap. Met vestigingen in Deventer, Apeldoorn en Enschede is Saxion met ruim 21.000 studenten één van de grootste hogescholen van Nederland.

Vermop is in de professionele schoonmaakbranche een toonaangevende fabrikant in schoonmaaksystemen. Het hoofdkantoor van dit traditionele familiebedrijf zetelt in Gilching nabij München. Daarbuiten is de onderneming in veertien Europese landen vertegenwoordigd.

Adverteerdersindex Crohill 51 Diversey 2 Dr. Schnell Chemie 13 Flying Bytes Mobile bijlage GOM 7 Greenspeed diverse ICCA Advies 18 Piecom Cleaning Products 52

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

Dit is niet om over naar huis te schrijven

Incompany trainingen: schrijven op het werk Laat u inspireren door onze tekstprofessionals, leer door te doen en klim met plezier in je pen bij iedere volgende schrijfopdracht.

www.janssekoekkoek.nl

Jansse en Koekkoek bv is onderdeel van

Haal(t) meer uit uw mensen

t hema schoonmaak & food

Reinigingsmiddelenproducent Eco-Point

Van food via lab naar food Citrusvruchten, suikerbieten, kokosolie en maïs als basis voor reinigingsproducten voor de professionele schoonmaakmarkt. In 1991 lieten Ferry Samuels en Henk van Straaten de conventionele chemie achter zich en baanden zich een ecologische weg naar hygiëne. Schoonmaken met sinaasappelschillen, het klinkt bijzonder maar blijkt mogelijk en zeer succesvol. Anno 2011 vindt Eco-Point haar afzetmarkt in binnen- en buitenland en in acht branches, waaronder de voedingsmiddelenindustrie. ‘We geloven in alternatieven die niet gevaarlijk zijn voor mens en milieu.’ PETRA DE BRUIN

ie zich een weg naar Halsteren baant, rijdt door het lommerrijke gebied van Zuidwest-Brabant. Het groene gevoel wordt nog eens verstrekt bij het zien en binnentreden van het pand van reinigingsmiddelenproducent Eco-Point aan de Canadastraat 28. ‘Twaalf jaar geleden lieten we dit pand bouwen en namen daarvoor een jonge architect in de arm. Technology en ecology wilden we samen laten komen. En dat is gelukt’, concludeert directeur-grootaandeelhouder Ferry Samuels, terwijl hij naar het stalen, grijze dak en de bruine houten wanden wijst. ‘De voorgevel is opgetrokken uit duurzaam geproduceerd cederhout, een houtsoort die niet geverfd hoeft te worden, en binnen hebben we veel gebruikgemaakt van verantwoorde en/of recyclebare materialen.’

Vooroordeel Samuels maakte samen met Henk van Straaten in 1991 de overstap van de conventionele chemische industrie naar Eco-Point. ‘We werkten beiden bij een Amerikaanse producent van reinigingsmiddelen. Als laborant zag ik de stoffen

Kerngegevens

bedrijf specialisme vestigingsplaats oprichtingsjaar oprichters aantal medewerkers aantal producten jaarproductie in liters aantal klanten omzet werkgebied kernwaarden website

Eco-Point producent van professionele, ecologische reinigingsmiddelen Halsteren 1991 Ferry Samuels en Henk van Straaten (†) 50 80 1 miljoen 3000 € 9 miljoen (2010) Nederland, België, Engeland, Duitsland, Frankrijk, Italië, Spanje en Korea duurzaamheid, innovatie, integriteit, kwaliteit, passie, respect, samenwerking www.ecopoint.nl

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

» 11

t hema schoonmaak & food

nen. Henk als commerciële man en ik als productontwikkelaar.’ Die start bleek een ware beproeving, want twintig jaar geleden gingen duurzaamheid en vooroordeel hand in hand. ‘Geen enkele bank geloofde erin dat je uit raapzaadolie reinigingsmiddelen kunt maken. Dus lukte het ons niet het benodigde beginkapitaal te lenen om ons laboratorium en productieruimte in te richten en op te starten.’ De helpende hand kwam van familie. Daarbij aangetekend dat de banken inmiddels wél de deur open hebben staan voor Eco-Point: het bedrijf telt 50 medewerkers en 3000 klanten, produceert jaarlijks zo’n 1 miljoen liter reinigingsmiddelen, verdeeld over een assortiment van 60 verschillende ‘lijstproducten’ – van vloeren ovenreinigers tot ontvetters en handzeep – en twintig tailor made-producten, en zette in 2010 € 9 miljoen om. ‘Ik ben een gelukkig ondernemer’, stelt Samuels.

Geluk

Ferry Samuels, directeur-grootaandeelhouder van Eco-Point: ‘De interesse in innovatie vanuit het voedingsmiddelensegment groeit.’ die in de reinigingsmiddelen gingen, stoffen die gevaarlijk waren en zijn voor mens en milieu. Ik geloofde in alternatieven. Henk ook. Ik legde m’n ideeën aan de directie van dat bedrijf voor, die bij hun strategiekeuze bleven. Dus zijn we eruit gestapt en voor onszelf begon-

(Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

Voor België

03 - 231 33 89 www.boma.be

Dat geluk blijkt een bizarre keerzijde te hebben als Samuels over de opbouw van de organisatie praat: ‘In 2002 is Henk overleden. De gevreesde ziekte kwam na tien jaar terug, en in alle hevigheid. Ik verloor m’n compagnon

International. ‘In Nederland, België, Duitsland en Engeland hebben we eigen vestigingen, in Frankrijk, Italië, Spanje en Korea werken we via een agentschap, en ook in Polen proberen we tot een dealerschap te komen’, zet de DGA uiteen. Over de Nederlandse markt is Samuels heel duidelijk: ‘We hebben veel concurrenten die reinigingsmiddelen produceren en verkopen, al of niet met een duurzaam tintje, maar er is er geen enkel bedrijf zoals wij dat professionele reinigingsmiddelen op ecologische manier produceert.’

Duur Dat duurzaam niet duur hoeft te zijn, rekent Samuels ons voor: ‘Een halve liter glasreiniger kost gemiddeld € 3,00 dus per liter € 6,00 Ons product Hyprox kost € 9,00 per liter en verdun je met factor tien waardoor de prijs neerkomt op € 0,90 per liter en dus € 0,45 per halve liter.’ Daarmee neemt hij een ander vooroordeel weg, iets waarvan vele klanten al overtuigd zijn. Een mooie lijst met namen vormt namelijk de klantenlijst van Eco-Point: KLM, RET, Dow Chemical, maar ook grote en kleine schoonmaakbedrijven, die qua prijs zeker als kritische kopers mogen worden beschouwd. ‘Zij geloven in onze filosofie van respect & responsibi-

Dat de Eco-Point-reinigingsmiddelen worden gebruikt in de voedingsmiddelenindustrie is een prachtig voorbeeld van cradle-to-cradle en een zeer dierbare vriend.’ Het raakt Samuels zichtbaar. Dat Van Straaten nog altijd een zeer dierbare en belangrijke plaats in het bedrijf inneemt, daarvan getuigen de foto aan de muur in de werkkamer van Samuels en het beeld in de groene tuin voor het pand.

lity, of hebben een gelijke visie als de onze op het gebruik van fossiele grondstoffen, want die zijn echt niet onuitputtelijk – het houdt echt een keer op. En vergeet niet de overheidsinstanties, die verplicht zijn duurzaam in te kopen.’

Samuels zet het bedrijf nu alleen voort, gesteund door het dagelijks bestuur van Eco-Point, de drie salesmanagers – Arthur van Straaten, Arnold Veenstra en John Scheepers – drie laboranten en ruim veertig medewerkers, en general manager Wim Serno van Eco-Point

Een heel ander hoofdstuk is de voedingsmiddelenindustrie; naast de grafische sector, metaal, chemie, automotive, bouw, dienstverlening en nonprofit is het een van de branches waarop de producent uit Halsteren zich richt. ‘We doen veel in de industrie,

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

Food

t hema schoonmaak & food

(Advertentie)

maar de voedingsmiddelenindustrie is een gespecialiseerd segment. Hier voert kwaliteit de boventoon. Daarnaast stelt de overheid — al dan niet gestuurd door Europese richtlijnen — de nodige eisen aan productveiligheid, procesbeheersing, traceerbaarheid en veiligheid voor mens en milieu. Voor al onze branches hebben we speciale business units opgericht, dus Eco-Point Bouw en Eco-Point Automotive, voor food zijn we een samenwerking aangegaan met Eco2Clean.’ Eco2Clean uit Wijk bij Duurstede is een totaalaanbieder van innovatieve hygiëneoplossingen aan de voedingsmiddelenindustrie. Het bedrijf heeft een breed spectrum reinigingsmiddelen dat varieert van hoogvolumeproducten – traditionele, hoogwaardige chemische reinigings- en desinfectiemiddelen – tot de meest innovatieve, ecologische producten: de EcoPoint-producten. ‘De Eco-Point-producten hebben als gemeenschappelijk kenmerk dat de formuleringen zoveel mogelijk op plantaardige grondstoffen zijn gebaseerd. Met deze innovatieve producten zijn verrassende reinigingsoplossingen mogelijk, voor de bestaande productiereiniging en voor de reiniging van specifieke vervuiling, zoals inktvlekken, lijmvlekken en kaascoatingresten. Tot de Eco-Point-range behoren ook (voedselveilige) technische onderhouds- en smeermiddelen, zoals smeervetten en technische ontvetters’, luidt de uitleg op de website van Eco2Clean.

Cradle-to-cradle Dat Eco-Point haar olie uit sinaasappelschillen uit de twee grootste productiegebieden, Brazilië en Florida, haalt en deze gebruikt voor reinigingsmiddelen, was twintig jaar geleden uniek in de wereld. En dat die reinigingsmiddelen vervolgens worden gebruikt in de voedingsmiddelenindustrie is natuurlijk een prachtig voorbeeld van cradle-to-cradle. ‘We zijn het eerste productiebedrijf van professionele reinigingsmiddelen ter wereld met het cradle-to-cradle-certificaat uitgegeven door Michael Braungart, de grondlegger van het C2C-concept’, merkt Samuels terloops en met gepaste trots op. ‘Alles in de voedingsmiddelenindustrie is geënt op hygiëne. En de regels worden steeds strenger. Daarnaast, een bedrijf in voeding of in drank werkt weer met heel andere processen en procedures dan een zuivelbedrijf’, weet Samuels. ‘Eco2Clean ondersteunen we met name op innovatief gebied. We hebben zelf veel kennis in huis, maar voor de zo specifieke voedingsmiddelenindustrie te weinig vinden we. Dus combineren we the best of both worlds en werken we samen.’ Concreet betekent dit de verdere ontwikkeling van ecologische varianten op een aantal chemische (traditionele) reinigings- en desinfectiemiddelen voor de voedingsmiddelenindustrie, waarbij een gelijkwaardig ecologisch product met een reële prijsstelling het uitgangspunt is. ‘De interesse in innovatie vanuit het voedingsmiddelensegment groeit’, benadrukt Samuels. ‘Bovendien, biologische voeding wint terrein en goede voeding wordt steeds belangrijker gevonden. Kijk naar de impact die de EHEC-bacterie heeft, maar ook de sporen van een ontsmettingsmiddel die jaren geleden in de Olvarit-potjes met babyvoeding werden gevonden. Dat had enorme gevolgen, ook voor de producent.’ ‹‹

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

t hema schoonmaak & food

Zonder hygiëne geen lekker eten De aantallen zijn zonder meer duizelingwekkend te noemen: de ongeveer achthonderd medewerkers van Huuskes maken iedere dag maar liefst 40 tot 45.000 maaltijden klaar. Of het nu vegetarisch, natriumarm of glutenvrij moet zijn, de versproductenfabrikant voldoet aan alle menuwensen. Ook wanneer het om hygiëne gaat, staat Huuskes zijn mannetje, in een bijzondere driehoekssamenwerking met Carel Lurvink en Diversey. MARISKA TJOELKER*

omaar een recent opgeleverd kantoor in Enschede. Fris en ruim ingericht, de geur van verse koffie en medewerkers die tussen de drukke werkzaamheden door even een praatje met elkaar maken. Maar dit is niet zomaar een kantoor. Aan dit kantoor zijn namelijk immens grote keukens en productieruimtes verbonden. Samen vormen ze een indrukwekkend geheel waar logistiek vernuft en liefde voor gezond en lekker eten elkaar dagelijks ontmoeten. Voordat je

drijf werkt hiervoor nauw samen met totaalleverancier Carel Lurvink en hygiënespecialist Diversey. Deze samenwerkingsdriehoek bestaat nu zo’n drie jaar en bevalt Bert Bloksma, kwaliteitsmedewerker bij de versproductenfabrikant, uitstekend: ‘Voorheen was ons schoonmaakbedrijf tevens verantwoordelijk voor alle middelen en apparatuur. Dat wilde ik loskoppelen, omdat ik er te weinig grip op had. Bovendien klopte de gemeente bij ons aan vanwege het chloorverbruik; dat

In de grote keukens en productieruimtes ontmoeten logistiek vernuft en liefde voor gezond en lekker eten elkaar de ruimtes betreedt, wordt al duidelijk dat Huuskes – want over hun kantoor gaat het – hygiëne zeer serieus neemt. De sieraden gaan af, de beschermende kleding gaat aan en in de hygiënesluis gaan de handen en schoenen achtereenvolgens langs een wasplaats, een krachtige handdroger, een handdesinfectie-unit en een borstelbaan die de schoenen van ongewenste indringers ontdoet.

Driehoek Op iedere plek waar men met voedsel werkt, gelden strenge hygiëne-eisen en bij Huuskes is dat niet anders. Het be-

moest omlaag. Daarnaast wilde ik ook ons waterverbruik verminderen. Ik zocht dus een partner die mij daarbij kon helpen. Dat werd uiteindelijk de combinatie van Carel Lurvink en Diversey. We hebben nu een mooie driehoek: Carel Lurvink levert de middelen en materialen van onder andere Diversey en Diversey adviseert ons over onder meer het middelen- en waterverbruik. Daarnaast verzorgt Diversey ook hygiëneopleidingen voor ons. Ideaal!’

Kleurzones De samenwerking tussen Huuskes en Carel Lurvink gaat alweer zo’n vijftien

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

jaar terug. ‘Wij hechten veel waarde aan langlopende contracten met onze leveranciers’, legt Bloksma uit. ‘We weten wat we aan elkaar hebben en er is vertrouwen, dat is belangrijk. Dat wil niet zeggen dat we niet kritisch zijn hoor. Maar juist door dat opgebouwde vertrouwen kun je elkaar ook makkelijker aanspreken wanneer er een keer iets fout gaat.’ Carel Lurvink levert onder meer chemie, disposables, hygiënepapier en diverse hygiëneartikelen. Bert Bloksma is blij met zijn leverancier, en niet alleen vanwege de snelle en correcte leveringen: ‘Ze

Huuskes in een notendop Huuskes bestaat sinds 1956 en startte als vleeswarenleverancier in de regio Enschede. In de loop der jaren groeide het bedrijf uit tot een toonaangevende totaalleverancier van vers- en diepvriesproducten en kruidenierswaren die heel Nederland bedient. Het bedrijf besteedt veel aandacht aan productontwikkeling: nieuwe smaken, nieuwe maaltijden en nieuwe producten. Huuskes levert onder meer aan zorginstellingen, bedrijfsrestaurants en cateraars, en heeft vestigingen in Enschede, Winschoten, Nijkerk, Apeldoorn en Nijmegen. Meer informatie: www.huuskes.nl

t hema schoonmaak & food

denken echt met ons mee. Neem bijvoorbeeld het hygiënisch borstelwerk, de bezems dus. Hoe zorg je ervoor dat de bezem van de groenteafdeling niet op de vleesafdeling terecht komt? Carel Lurvink kwam met kleurzones en nu heeft iedere afdeling zijn eigen kleur borstelwerk.’

Kennis Ook Carel Lurvink en Diversey werken al jaren samen; Carel Lurvink is een van de official dealers van Diversey. ‘En dus zitten we regelmatig samen bij klanten,’ vertelt Jos in den Haak, sector specialist Food bij Diversey. Chris Hollanders, sales manager bij Carel Lurvink, knikt: ‘Samen bieden we een totaalpakket aan en we merken dat steeds meer klanten en prospects deze krachtenbundeling op prijs stellen. Sterker nog: door samen op te trekken, realiseren we een gezamenlijke groei. We zijn niet bang onze kennis met elkaar te delen en daardoor werkt het zo goed.’

Schoonmaakplan De werkzaamheden van Diversey bij Huuskes begonnen met het opstellen van een compleet schoonmaakplan. In den Haak: ‘Daarvoor hebben we al hun hygiënetrajecten nagelopen. Welke routings zijn er? Wie doet wat? Hoe ziet de waterhuishouding eruit? Welke middelen worden waarvoor gebruikt?’ Een van de dingen die deze samenwerking al heeft opgeleverd, is de vermindering van het waterverbruik. De waterdruk werd van veertig tot vijftig bar teruggebracht naar vijfentwintig tot dertig bar. Een fikse kostenbesparing dus, plus dat het beter voor het milieu en voor de apparatuur is. In den Haak: ‘Dat verbruik houden we nauwgezet in de gaten, zeker bij de krattenreiniging. Om de risico’s op kruisbesmetting zo klein mogelijk te maken, wast Huuskes de kratten echt na ieder gebruik. Je kunt je voorstellen dat daar veel water en chemie in omgaat, dus een vinger aan de pols is heel belangrijk.’

Visitekaartje Wanneer je door de productieruimtes loopt, valt de geordende aanpak direct op. Bij alle handenwasplaatsen hangen kaarten die in woord en beeld vertellen

De medewerkers van Huuskes maken elke dag 40 tot 45.00 verse maaltijden klaar hoe je je handen desinfecteert, een simpele en doeltreffende oplossing van Diversey. En inderdaad, bij iedere ingang kom je de blauwe, rode of gele borstelsets tegen. In een van de ruimtes staat een lange machine te glimmen, terwijl de geur van heerlijk gekruid vlees je tegemoet komt. Bloksma: ‘Hier braden we het vlees. Diversey heeft ervoor gezorgd dat die machine zo glimt. We leiden hier regelmatig gasten rond en we willen dat alles er perfect uitziet; dit is tenslotte ons visitekaartje. Die machine bleef echter dof, wat we ook deden. Diversey kwam met de oplossing en je ziet het: het resultaat mag er zijn!’

zien: wij staan voor de hoogste kwaliteit als het gaat om onze producten. Die kwaliteit kunnen we alleen maar leveren als ook de hygiëne van de hoogste kwaliteit is. En daar komt de expertise van Carel Lurvink en Diversey om de hoek kijken. We doen het samen!’ ‹‹ * Mariska Tjoelker is freelance tekstschrijver (www.tjoelkertekst.com)

(Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

Kwaliteit Diversey loopt regelmatig controlerondes bij Huuskes. Bloksma: ‘Dat vind ik erg nuttig. We bepalen dan samen wat er nóg beter kan. En het is praktisch: Diversey adviseert een bepaald product en Carel Lurvink zorgt er meteen voor dat ze dat product voor ons op voorraad houden. Je moet het eigenlijk zo

Voor België

03 - 231 33 89 www.boma.be

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

t hema schoonmaak & food

Jos Hofkens: krachthig in foodsector In de vijftiger jaren begonnen als glazenwasserij en via kantorenschoonmaak inmiddels uitgegroeid tot een multidisciplinair reinigingsberijf: Hof Hofkens HIG. Een nichemarkt die het bedrijf uit Oosterhout sinds 2008 aanboort, is de voedingsmiddelenindustrie. De miljoenenomzet mag onderstrepen dat vader en zoon Hofkens en hun ruim 600 medewerkers in de foodsector een stevige voet aan de grond hebben gezet. PETRA DE BRUIN

ie vanaf de snelweg A59 richting Oosterhout rijdt, passeert aan de linkerzijde het bedrijvenpark Weststad en ziet een in het oog springend wit pand: Jos Hofkens HIG – krachthig schoon pronkt er in oranje letters op de gevel. Dat het om een schoonmaakbedrijf gaat, maakt de oneliner direct duidelijk. En om een bedrijf van formaat, is ook meteen duidelijk.

Twee directeuren In het kantoorpand ontmoeten we begin mei Mark Hofkens, nauwelijks een maand geleden aangesteld als operationeel directeur en de beoogde opvolger van de huidig algemeen directeur en eigenaar Jos Hofkens. Zo recent de aanstelling van zoon Mark is, zo oud is het be-

drijf al: ‘We zijn al meer dan vijftig jaar een familiebedrijf. M’n opa en een oom begonnen in de vijftiger jaren met een glazenwasbedrijf en in 1987 is het bedrijf opgesplitst. Toen ontstond Jos Hofkens HIG, waarbij de drie laatste letters staan voor Hogedruk Industrie en Gevelreiniging’, steekt Hofkens van wal. Dat de enige zoon van Jos nu op een van de twee directiestoelen zit, daar is lang naartoe gewerkt: ‘Al toen ik jong was, hielp ik mee met poetsen’, zoals Hofkens junior het reinigen simplistisch omschrijft. ‘Kantoren en trappenhallen schoonmaken, maar ook met de ontstoppingsdienst liep ik mee en ik ging met hoge drukwagens mee. Ondertussen behaalde ik m’n VCA-papieren en voltooide ik m’n hbo-opleiding

Kerngegevens naam specialismen

Jos Hofkens HIG schoonmaakonderhoud, industriële reiniging, reiniging in voedingsmiddelenindustrie en 24-uurs riool- en calamiteitenservice hoofdvestiging Oosterhout nevenvestigingen Westervoort, Schoonebeek, Moerdijk en Wijster directeur-eigenaar Jos Hofkens operationeel directeur Mark Hofkens aantal medewerkers circa 600 jaaromzet € 21 miljoen website www.joshofkens.nl

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

Commerciële Economie.’ Van aanspreekpunt voor klanten via planning, bedrijfsbureau en verkoop groeide Hofkens twee jaar geleden door naar commercieel manager. Toen kwam het bedrijf voor de keuze: links- of rechtsaf? Oftewel: treedt Mark op termijn in de voetsporen van z’n vader of wordt er een extern directielid aangetrokken? De keuze was duidelijk, men koos weloverwogen voor het eerste!

Drie divisies De geboren en getogen Oosterhouter ressorteert onder z’n vader Jos en is verantwoordelijk voor de drie vestigingen van het schoonmaakbedrijf in Oosterhout, Westervoort (bij Arnhem) en Schoonebeek (in Drenthe) en twee steunlocaties in Moerdijk en Wijster (bij Hoogeveen). De drie stafafdelingen HRM, KAM en het Bedrijfsbureau vallen direct onder de operationeel directeur, evenals de drie divisies HIG schoonmaak, HIG industriële reiniging en HIG speciale projecten – alle besloten vennootschappen. Over de omvang van het multidisciplinaire bedrijf is Hofkens heel open: ‘We hebben ruim 600 medewerkers in dienst, werken over heel Nederland en onze jaaromzet is € 21 miljoen. Onze relatiebestand is heel divers. Met ons multidisciplinair dienstenpakket kunnen we namelijk elk bedrijf in elke branche bedienen met onze service’, klinkt het logisch. ‘Uiteenlopende voorbeelden hiervan zijn natuurlijk de

t hema schoonmaak & food

schoon voedingsmiddelenindustrie, golfparken, scholen- en zorginstellingen, industrieen, woningbouwcoöperaties maar ook het voetbalstadion van NAC Breda maken we schoon.’

Vier pijlers Er zijn vier pijlers waarop het Brabantse bedrijf zich richt: regulier schoonmaakonderhoud, industriële reiniging, de 24-uurs riool- en calamiteitenservice en reiniging in de voedingsmiddelenindustrie. ‘Om deze nichemarkt binnen te komen, moet je uiteraard de nodige kennis in huis hebben en eigenlijk gewoon de telefoon pakken’, vertelt Hofkens. ‘In 2008 kregen we de kans om een pilot te draaien bij een voedingsmiddelenbedrijf. Daarvoor moesten we binnen twee maanden bewijzen dat we dit specialistische reinigingswerk aankonden. Vanuit onze calamiteitendienst waren en zijn we gewend om snel op situaties in te springen. Mede daardoor lukte de pilot en bleek dus hoe belangrijk het is om ervaring op te doen in het veld.’ ‘HIG speciale projecten is partner voor bedrijven in de voedingsindustrie die hun reinigingswerkzaamheden willen uitbesteden’, vervolgt Hofkens. ‘We zijn uiteraard bekend met alle strenge eisen die deze industrie stelt aan bedrijven die

Operationeel directeur Mark Hofkens poseert voor een van de drogestoffenwagens: ‘Deze wagen is speciaal ontwikkeld voor het zuigen en blazen van droge stoffen als zand, grind, kiezels en straatgrit over grote lengtes en hoogtes, maar ook droge stoffen die hergebruikt moeten worden.’

zij kunnen het reinigingswerk moeilijker invullen. Een deel van onze medewerkers zijn speciaal opgeleid voor het werken in de voedingsindustrie.’

Heldere afspraken Dat het hier om specialistisch én bijzonder werk gaat, mag het volgende voorbeeld van Hofkens nog eens onderstrepen: ‘Een van onze klanten is een bakkerij. We hebben vooraf afspraken gemaakt hoe zij de productielijnen en -ruimten opleveren voordat we gaan schoonmaken, zodat we ook afwijkingen kunnen constateren. Op basis van het afsprakendocument stellen we de aanpak en methode vast, en maken we werkinstructies die uiteraard aan de hygiëne-, kwaliteits- en veiligheidseisen voldoen. Omdat de bakkerij dagelijks en ’s nachts produceert, lopen er doordeweeks enkele vaste medewerkers die

‘Door de steeds strenger wordende eisen kunnen bedrijven het reinigingswerk moeilijker invullen’ in productieruimten moeten werken, zoals HACCP, VCA en Vapro, een industriële vakopleiding. Veel bedrijven haken af door de steeds strenger wordende eisen voor hygiëne, kwaliteit en veiligheid;

hand-en-span-diensten uitvoeren. Bijvoorbeeld het opruimen van broodresten of het desinfecteren van een productieband. In het weekend vindt de grondige reiniging van het complete

productieproces plaats, dan ligt de productie namelijk stil. Na afloop overleggen we onder meer een zogenaamd opleveringsdocument, een soort afname-format: hoe moeten de productielijnen en -ruimten er na reiniging uitzien?’

Minder uitval Voedselveiligheid: uw verdiensten, onze zorg is een slogan van het Oosterhoutse schoonmaakbedrijf: ‘Met HIG speciale projecten willen we onze klanten ontzorgen van onderhoudsproblemen en ervoor zorgen dat bedrijven kunnen produceren in een schone en hygiënische omgeving. Dat doen we bijvoorbeeld door de continue inzet van en ondersteuning door onze medewerkers waarover ik net sprak. Want door preventieve reinigingsprogramma’s op te stellen, blijven machines in betere conditie. Dat leidt tot minder uitval tijdens de productie en in z’n algemeenheid leidt het ook tot minder werk voor de technische dienst’, weet Hofkens. In deze tijd waarin alles beter, sneller en efficiënter moet, blijft het belangrijk om ook de kwaliteit en hygiëne in het oog te houden, meldt een van de folders over de specialistische reinigingstak. ‘We beschikken over tal van certificeringen, zoals ISO 9001 en 14001, SIR en VCA, en proberen voorop te lopen in reinigingsmethoden en zoe-

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

t hema schoonmaak & food

ken voor elk project een oplossing op maat. Het unieke van ons familiebedrijf is dat alle divisies ons eigendom zijn en dus onder één dak zijn gevestigd. Dus klanten kunnen alle diensten van één leverancier afnemen. Van joint ventures of parapluvormen, zoals ik dat wel eens noem, is dus geen sprake.’

Diverse technieken Een rondleiding door het hoofdkantoor en over het bedrijventerrein aan de Koopvaardijweg leidt ons langs kantoor- en kleedruimten en een diversiteit aan apparatuur en vrachtwagens: ‘De auto’s met heetwaterunits om door vet vervuilde leidingen en machines te reinigen, zijn onze meest recente noviteit. We hebben er nu vier’, legt Hofkens uit. ‘Met de vacuüm-presswagens kunnen we snel droge stoffen opzuigen en blazen. We hebben ook hogedrukwagens en vacuüm-combiwagens, waarmee we reinigen combineren met het afvoeren van

vervuilde stoffen. Die zetten we bijvoorbeeld in bij sterk vervuilde straaten fabrieksrioleringen.’ ‘We hebben een grote diversiteit aan behandelingstechnieken in huis. In met name de vlees- en visverwerkende sectoren is schuimreiniging, desinfecteren en naspoelen de beste oplossing om te reinigen. Daarentegen mag in veel productieruimten niet worden gestraald of mogen geen reinigingsmachines worden gebruikt. We lossen dat op door onze medewerkers op te leiden voor manuele reiniging, droog en nat. Zij onderhouden de productielijnen periodiek en maken deze volledig schoon.’ En dan zijn er natuurlijk ook nog de vloeren en wanden? ‘Inderdaad’, beaamt Hofkens. ‘Daarvoor zetten we schrobzuigmachines en stoomreiniging in. En vergeet niet de sensoren en meterkasten. Daarvoor biedt droogijsstraaltechniek uitkomst: een hygiënische, veilige en schadevrije (Advertentie)

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

techniek. Bij droogijsstralen wordt gebruikgemaakt van een vaste vorm van CO2, daar komen geen water, straalgrit en chemicaliën aan te pas.’

Toekomst Lopend over het terrein van 20.000 m2 vragen we: Mark, waar sta je over vijf jaar? Je pa op de golfbaan en jij op de algemeendirecteursstoel? De glimlach op het gezicht van Mark spreekt boekdelen. En qua bedrijf? ‘We gaan ons focussen op autonome groei, richten ons op continuïteit en willen korte lijnen houden en de betrokkenheid bij onze medewerkers groot. Voor onze groei willen we in principe geen bedrijven meer overnemen (in 2008 nam Jos Hofkens HIG ABC en KCS Industrial Cleaning over, red.), maar uit onszelf groeien. Daarvoor is de voedingsmiddelenindustrie een van onze groeimarkten. Dat we een compleet pakket aanbieden, is een van onze sterke kanten.’ ‹‹

produc tinnovatie

Virusvrije toegang Virussen, bacteriën en schimmels worden door vele bedrijven steeds serieuzer genomen. De recente uitbraak van de EHEC-bacterie in Duitsland en de desastreuze gevolgen voor mensenlevens en gezondheid onderstreept de importantie nog eens, en onze kwetsbaarheid. Dus wordt er gezocht naar oplossingen om deze risico’s zo veel als mogelijk buiten de deur te houden. Ontsmettingsmatten bij de ingang van een gebouw of ruimte is zo’n oplossing. PETRA DE BRUIN

et belang van een kwaliteit en veiligheid van ons voedsel wordt onderstreept door de – steeds strenger wordende – (inter)nationale regelgeving voor reiniging en desinfectie. Daarentegen is de uitwerking voor juiste schoonmaak in deze regelgeving vaak ondermaats. Om aan de voorkant van het proces op hygiëne in te kunnen spelen, zijn er diverse producten op de markt, zoals disposable handschoenen, werkkleding, bedrijfsdouches, ontsmettingsmiddelen en hygiënesluizen waar medewerkers en bezoekers doorheen moeten lopen en waar men verplicht de handen desinfecteert. ‘Maar het ontbrak nog aan een goed werkend systeem voor delen of dingen die over de vloer naar binnen komen, zoals voertuigwielen en schoenzolen.’ Mammoet Produkt Service onderkende dit gemis en ontwikkelde een ontsmettingsmat in combinatie met een automatisch vulsysteem. Een gepatenteerde productinnovatie die inmiddels Europese erkenning geniet.

Samenstelling De ontsmettingsmat is gemaakt uit een stuk slijtvast en corrosievrij kunststofmateriaal en is in diverse afmetingen verkrijgbaar. De onderzijde is voorzien van een antislipstructuur, de bovenzijde is vloeistofdoorlatend, maar gaat tegelijkertijd de verdamping van ontsmettingsvloeistof tegen. De mat is binnen en buiten te gebruiken en eenvoudig te reinigen door het afspuiten met water.

Toevoer Omdat de desinfectievloeistof relatief snel verdampt en de ontsmettende werking moet worden gewaarborgd, moet de ontsmettingsmat regelmatig worden bijgevuld, gemiddeld vijf tot zeven keer per dag. Heel eenvoudig door het overgieten van de mat met een desinfectiemiddel, iets wat in de praktijk vaak

wordt vergeten, met alle gevolgen van dien. ‘De ontsmettingsmat die wij ontwikkelden, hoeft niet meer handmatig te worden besproeid. Ze zijn namelijk uitgevoerd met een automatische toevoer van desinfectiemiddel via een doseerpomp. Het systeem voegt onder druk desinfectievloeistof in de juiste dosering toe en vanaf één centraal punt kunnen meer matten automatisch worden gevuld’, aldus Koene. De producten- annex hygiëneleverancier uit De Lier adviseert bedrijven op het gebied van hygiëne met behulp van een stappenplan. ‘Een bedrijf moet zijn logistiek goed in kaart brengen waar zaken bijeenkomen en beweging is. Die plaatsen zijn het meest risicovol. Kortom, alles is erop gericht dat een schoon eindproduct bij de consument komt.’ ‹‹

Werking ‘Als een voertuig, zoals een heftruck of vrachtwagen over een ontsmettingsmat heen rijdt, komt het loopvlak van de band in contact met de ontsmettende vloeistof. Eventuele vervuiling blijft op de bovenlaag liggen en komt dus niet in de tussenlaag met desinfectievloeistof terecht’, legt bedenker Kévin Koene van Mammoet Produkt Service uit. ‘Voor schoenzolen werkt het ook zo, dus door over de mat te lopen wordt de kans op besmetting tot een minimaal gereduceerd’, concludeert hij.

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

t hema schoonmaak & food

Opdrachtgever aan het woord:

Hygiëne is noodzaak en hoofdzaak ‘Door de steeds strengere eisen voor de landen tuinbouw is hygiëne in opkomst. Beekenkamp Plants is een vooruitstrevend bedrijf, ook op het gebied van hygiëne’, stelt Kévin Koene, directeur van Mammoet Produkt Service. Een van zijn klanten Beekenkamp Plants produceert jaarlijks meer dan 600 miljoen bladgewassen en kool- en groenteplanten. Dat hygiëne noodzaak en hoofdzaak is voor de groene stekken van slechts enkele centimeters hoog, weet Wilke Goeman, manager Productie op de 17 hectaren grote productielocatie in Maasdijk. PETRA DE BRUIN

PMdeBruin: ‘Al vijf jaar redacteur, maar vandaag had ik m’n 1e interview voor @ServiceManagmnt waarin het woord #schoonmaak niet is gevallen. #opmerkelijk.’ Deze tweet van 16 mei leverde uiteraard reacties uit de schoonmaakbranche op. Het is inderdaad opmerkelijk met en voor schoonmaak

bezig te zijn en dat het sleutelwoord tijdens een interview amper valt. Opmerkelijk was ook mijn bezoek aan een plantenkweker. Want ter voorbereiding van dit themanummer over schoonmaak & food dacht ik direct aan slachterijen, bakkerijen en groenteverwerkingsbedrijven, en niet zozeer aan kwekerijen van sla-, kool-, andijvie-,

tomaten-, komkommer- en andere groenteplantjes. Maar schoon(maak) blijkt ook hier van levensbelang. En er was nog een primeur: voor het eerst hees ik me voor een bedrijfsbezoek annex interview in een disposable overall. Daarmee was in één klap duidelijk: hier gelden strenge regels, hier gelden fijnmazige procedures.

Beekenkamp Groep De Beekenkamp Groep is een van oorspong Westlands bedrijf. Dit jaar exact zestig jaar geleden (‘Op 15 oktober vieren we feest.’) startte tuinder Beekenkamp zijn bedrijf met een tuin van 1,3 hectare. In oktober 1951 stapte hij over naar de opkweek van planten voor kwekers en drie maanden later nam Beekenkamp het eerste personeelslid in dienst. Anno 2011 telt het personeelsbestand 600 medewerkers, worden jaarlijks ruim 600 miljoen bladgewassen, groente- en koolplanten geproduceerd en bestaat de groep uit drie bedrijven: Beekenkamp Plants, Deliflor Chrysanten en Beekenkamp Verpakkingen. Kévin Koene en Wilke Goeman (r): ‘Verplichting en zekerheid speelden een belangrijke rol om het besmettingsrisico van honderd naar nul te reduceren.’

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

‘De planten kweken we op drie locaties: hier in Maasdijk, in Lutjebroek in

t hema schoonmaak & food

Beekenkamp Groep In 1951 werd G. Beekenkamp’s Plantenkwekerij als eenmanszaak opgericht in Maasdijk. De tuinder verdiende zijn brood met een tuin van 1,3 hectare. Al snel, in oktober 1951, stapte hij over naar de opkweek van planten voor kwekers. Drie maanden later nam hij het eerste personeelslid in dienst. De plantenkwekerij ontwikkelde zich geleidelijk met ups en downs tot een bedrijf van formaat met vestigingen in Maasdijk, Lutjebroek en Rousson (Frankrijk) die totaal zo’n 23,5 hectaren tellen en meer dan 600 miljoen bladgewassen, groente- en koolplanten, en twee nevenbedrijven: Deliflor Chrysanten en Beekenkamp Verpakkingen. De Beekenkamp Groep is in 2000 overgenomen door Annie en Margriet Beekenkamp, de beide dochters van de oprichter.

Noord-Holland en in Rousson in Frankrijk. In totaal gaat het om zo’n 23,5 productiehectaren’, vertelt Wilke Goeman. De vakman begon in 1990 als trainee bij het bedrijf in Maasdijk en zette enkele stappen in de organisatie om per 1 januari als manager Productie c.q. AB te worden aangesteld. Dat AB blijkt overigens te staan voor aarde en beton: ‘Vroeger had je op deze locatie links de kweek op aarde en rechts de kweek in bakken op een betonnen vloer. Vandaar de afkorting AB.’

Schoonmaak Over het schoonmaakonderhoud kunnen we kort zijn, dat is namelijk inbesteed en wordt door eigen medewerkers uitgevoerd, ‘omdat het te specialistisch is’, verklaart Goeman. Maar daar ligt wel de link met hygiëneproductleverancier Mammoet Produkt Service uit het nabij gelegen De Lier. Kévin Koene is namelijk directeur en zoon van de oprichters en directeuren Edwin en Yvonne Koene van zusterbedrijf Mammoet Schoonmaak Service. Het bedrijf met de opvallende naam, gestoeld op Mam moet schoonmaken en oerschoon, èn het bedrijf dat op 20 mei in de persoon van Kishan Oedjaghir de eerste Samuel Bucket Award won voor de meest toegewijde schoonmaker van Nederland. ‘Ooit hebben we hier het schoonmaakonderhoud verzorgd en vijf jaar geleden zijn we ingestapt als leverancier van schoonmaakartikelen’, legt Koene uit. Zijn bedrijf levert schoonmaakproducten, veiligheidskleding en

reinigingsmachines, en specialiseert zich in hygiëneproducten en -apparaten, zo ondervinden we tijdens de rondleiding door de productielocatie in

geen bacteriën of andere ongewenste ziekteverwerkers voor planten meenemen. Hun binnenkomst en aanwezigheid op de locatie moet dus zo hygiënisch mogelijk zijn’, legt Koene uit.

Hygiënesluis Om het besmettingsrisico van honderd naar nul te reduceren, gingen beide partijen samen aan de slag. Koene: ‘We hebben eerst de situatie op de huidige locatie en de nieuwbouw plus de wensen van de klant in kaart gebracht. Daaruit bleek dat Beekenkamp de risico’s nog verder wilde verkleinen en naar nog meer hygiëne streefde. Verplichting en zekerheid speelden daarin een belangrijke rol. In het hoogseizoen werken er in de productie namelijk zo’n 150 man, tegen 35 in het laagseizoen. Beekenkamp wil er uiteraard zeker van zijn dat zij allemaal de procedure volgen als zij in de productielocatie aan de slag gaan en zijn.

‘Omdat het te specialistisch is, wordt het schoonmaakonderhoud inbesteed: door eigen medewerkers verzorgd’ Maasdijk. Want we beginnen met het desinfecteren van de handen bij een non-touch handendesinfectieapparaat.

Samenwerking ‘Met 17 hectaren is Maasdijk onze grootste productielocatie. We verzorgen hier de opkweek en jonge groenteplanten in perskluiten, steenwol en trays. Jaarlijks zo’n 450 miljoen stuks, die we uitleveren aan professionele glas- en vollegrondskwekers in Nederland en Europa’, vertelt Goeman terwijl de vrachtwagencombinaties buiten af- en aanrijden. Dat de zaailingen als goed en betrouwbaar uitgangsmateriaal dienen voor de verdere teelt, weet Goeman ook: ‘Kwaliteit staat bij ons hoog in het vaandel. We werken aan duurzame relaties met zaadbedrijven, overige toeleveranciers en afnemers.’ Deze missie wordt bevestigd door de nauwe samenwerking met Mammoet Produkt Service: ‘De medewerkers die de productie ingaan, bijvoorbeeld om stekjes in kweekbakken te plaatsen, mogen

Zodoende kwamen we op een hygiënelijn met apparatuur bestaande uit een handendesinfecteerunit, een hygiënesluis voor het ontsmetten van de voeten en handen, een desinfectiebad met een automatisch vulsysteem en een door ons ontworpen en gepatenteerde ontsmettingsmat voor intern transport. Overigens beschikken de handendes-

Tips » Train het personeel en houd dit bij. » Zorg voor duidelijke, eenvoudig werkbare instructies. » Objectiveer kwaliteitseisen door ze meetbaar te maken. » Zorg voor een goede overdrachtsprocedure. » Controleer voortdurend op naleving van procedures. » Wees kritisch en controleer periodiek, ook de moeilijk bereikbare plaatsen.

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

t hema schoonmaak & food

De locatie in Maasdijk produceert jaarlijks zo’n 450 miljoen opkweek en jonge groenteplanten in perskluiten, steenwol en trays infectieunit en hygiënesluis over een tourniquet; het poortje gaat alleen open als de handen en voeten zijn ontsmet. Dat is echt heel belangrijk, want handen en voeten zijn namelijk de twee grootste besmettingsbronnen’, benadrukt Koene. Bij de hoofdingang van de productielocatie maar ook elders op de locatie staan dergelijke hygiënelijnen en desinfectiebaden, waarin de handen moeten worden gedompeld als men zich van het ene deel naar het andere deel verplaatst.

Hygiëneprotocol Clavibacter, die de veroorzaker van een veel voorkomende ziekte in planten lijkt, en andere pathogenen blijken op de loer te liggen: ‘We hebben hygiënevoorschriften opgesteld en tal van preventieve maatregelen geno(Advertentie)

men. Deze staan beschreven in het hygiëneprotocol’, legt Goeman uit. Koene vult aan: ‘Afhankelijk van de

‘Met een interactieve training maken wij de medewerkers bewust van het doel van desinfectie en de besmettingsrisico’s’ intensiteit waarmee (verkeers)ruimten worden gebruikt, want het maakt nogal wat uit of men één keer of meermalen passeert, is apparatuur geplaatst.’ Met een proefopstelling werd de uiteindelijke inrichting bepaald. Daarnaast werd een 7-stappenplan opgesteld: van het omkleden en bedrijfsschoenen aantrekken tot het opbergen van de persoonlijke spullen en het desinfecteren en wassen van de handen.

DE STANDAARD IN MICROVEZEL

+31 (0)70 - 345 87 37 www.greenspeed.eu

Goeman tot slot: ‘Om onze groeiende klantenkring nog meer zekerheid te bieden dat onze planten “schoon” zijn,

‘Het is erg belangrijk om de medewerkers bewust te maken van het doel en de besmettingsrisico’s. Daarom verzorgen we een interactieve training van een uur. We laten zien hoe makkelijk een bacterie zich kan verspreiden, maar ook wat er gebeurt als je je handen niet goed wast en ontsmet. Eigenlijk laten we dus zien waarom desinfecteren belangrijk is.’

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

bereiden we ons voor op de GSPP-certificering. Dit staat voor Good Seed and Plant Practices. Om dit keurmerk te behalen, is het van groot belang dat de interne processen voor de hygiëne goed georganiseerd zijn. Alle persoonlijke maatregelen, zoals de hygiëneunits van Mammoet Produkt Service, bieden een extra stuk zekerheid.’ ‹‹

t hema schoonmaak & food

De schoonmaker als adviseur Een uitgave van OSB en VSR, eind 2010, over het schoonmaakbewust ontwerpen in de voedingsmiddelenindustrie komt als geroepen, gezien alle commotie rondom voedselvervuiling met EHEC. De belangrijkste boodschap van het boekje is dat de schoonmaakbranche een waardevolle adviseur kan zijn bij het ontwerpen, bouwen en beheren in de hele voedingsketen. ANTON DUISTERWINKEL*

ls de EHEC-crisis één ding duidelijk maakt, dan is het dat zelfs een vermeende besmetting van voedsel de financiële nekslag van een complete tak van de voedingsindustrie kan betekenen. Kwekers van komkommer, taugé en andere groenten raken hun producten aan de straatstenen niet meer kwijt, omdat er een minimale kans is dat ze besmet zijn met een nare bacterie.

Ontwerpen Hygiëne van voeding is dus extreem belangrijk. Dat maakt schoonmaken in die industrie belangrijk – veel belangrijker nog dan het is in kantoor en op school en zelfs in een ziekenhuis. Het economische afbreukrisico van onvoldoende hygiëne is veel groter dan in welke andere branche dan ook. In dat licht was het een voorzienige blik van de brancheorganisaties OSB en VSR om vorig jaar Arnold Dijkstra en mijzelf de (Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

+31 (0)70 - 345 87 37 www.greenspeed.eu

Hygiëne van voeding is extreem belangrijk en dat maakt schoonmaken in de voedingsindustrie nog veel belangrijker dan elders opdracht te geven een speciale versie van ‘schoonmaakbewust ontwerpen’ te schrijven voor de voedingsmiddelenindustrie. Want je kunt wel eisen dat de schoonmaker de champignonkwekerij en de worstenfabriek goed schoonmaken, dat lukt natuurlijk alleen goed en snel als die kwekerij en fabriek daarop ontworpen zijn. Dat de machines aan alle kanten goed toegankelijk zijn voor de schoonmaker, bijvoorbeeld. Dat er goede hulpmiddelen zijn voor schoonmaak en desinfectie. En dat de vloer, wand en machines niet beschadigd of versleten

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

zijn, ook. Doe je dat niet, dan kan de schoonmaker zijn werk niet goed doen en is er een groter risico op gebrekkige hygiëne – of kost de schoonmaak veel meer dan nodig is. Opdrachtgevers in de voedingsmiddelenindustrie hebben dus ook een dubbel belang om schoonmaakbewust ontworpen fabrieken en installaties neer te zetten.

Luisteren De vraag is dan: hoe doe je dat? Het antwoord is: door te luisteren. Luisteren naar de productieleider en kwaliteitsmensen van de fabriek zelf. En luisteren naar de schoonmakers en

t hema schoonmaak & food

hun leidinggevenden. Want die kunnen onnoemelijk veel kennis en ervaring inbrengen. De ervaren mensen van de fabriek, inclusief de schoonmakers daar, weten zelf meestal heel goed waar de problemen zitten in de huidige fabriek. Met die kennis kun je voorkómen dat je dezelfde fouten opnieuw maakt als je een fabriek herinricht of een nieuwe bouwt. Maar daarmee ben je er niet, want voor je het weet maak je nieuwe fouten, die misschien nog wel erger zijn. Dan komt de leidinggevenden van de ingehuurde schoonmaker in beeld. Het rayon- of regiohoofd of andere centrale deskundigen van schoonmaakbedrijven die in de voedingsmiddelenindustrie werken, brengen de ervaring en kennis mee van allerlei andere fabrieken en bedrijven. Die weten wat er daar fout is gegaan en wat daar wel werkte. En die ervaring is van groot belang om met werkende oplossingen voor bekende problemen te komen, en om andere fouten te voorkomen.

Deskundigen Betrek die deskundigen meerdere keren in het hele proces van ontwerp naar bouw. Om te beginnen bij het opstellen van het programma van eisen. Daar kan men aangeven hoe het proces van vuil naar schoon moet lopen, welke materialen acceptabel zijn en welke faciliteiten er minimaal nodig zijn voor

Gedegen en snel schoonmaken lukt alleen als ook het ontwerp goed is: machines die aan alle kanten optimaal toegankelijk zijn, bijvoorbeeld in de afwerkdetails. Van afgeronde hoeken tot gesloten voegen en voldoende afschot om (spoel)water af te voeren.

Basis Deze aanpak, het benutten van de ervaring van praktijkdeskundigen, hebben we ook toegepast bij het maken van het boekje Schoonmaakbewust ontwerpen voor

Ook de schoonmaker kan niet alle EHEC’s in deze wereld wegpoetsen schoonmaak en desinfectie. Daarna bij het vlekkenplan, om na te gaan of er geen onnodige risico’s op kruisbesmetting zijn. Vervolgens bij het voorontwerp, om na te gaan of er niet te veel verschillende afwerkmaterialen worden gebruikt, bijvoorbeeld. Want dat maakt schoonmaken onnodig ingewikkeld en de kans op methodefouten groter. En dat er niet geen onnodige horizontale balken en kabelgoten zijn gepland, want dat zijn vervelende vuilvangers. En ten slotte in het eindontwerp, want het zit hem vaak

de voedingsmiddelenindustrie. Natuurlijk begonnen we niet op nul. Dijkstra bracht, als microbioloog uit de voedingsmiddelenwereld, veel kennis mee over de wetten, hygiënecode en microbiologie. Zelf had ik al boekjes herschreven over schoonmaakbewust ontwerpen in het algemeen en voor scholen in het bijzonder. De originele versie van dat boekje is ook ooit opgesteld door een aantal praktijkdeskundigen uit te vragen.

Bedrijfsbezoeken Maar dat moest nu opnieuw, want de voedingsmiddelenbranche is toch een

vak apart. Daarom zijn we eerst op een aantal bedrijfsbezoeken geweest: een worstenfabriek, een champignonverwerker, een varkensslachterij, een cacaofabriek, een proeffabriek en een koekjesfabriek. In een aantal locaties mochten we ook foto’s maken van goede en ook van minder goede situaties. We vroegen daar de mensen van de productie, de kwaliteitszorg en de locale schoonmakers de oren van het hoofd. Dat leverde al een schat van informatie op. Die hebben we gerangschikt - van belangrijk tot relatief onbelangrijk. En dat resultaat hebben we in een workshop van een dag voorgelegd aan een panel van deskundigen. Door hun commentaar is het overzicht nog vollediger en pragmatischer geworden. Toch blijft het essentieel om bij ieder (ver)bouwproject de locale deskundigen te betrekken. Want iedere fabriek is anders en de omgeving verschilt ook steeds. Zo is in een cacaofabriek stof een groot probleem, terwijl in de vleesverwerking vet en soms ook bloed de belangrijkste vervuiling geeft. Dat valt maar gedeeltelijk in een boekje te vangen, maar mensen kunnen gelukkig wel omgaan met die variaties.

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

t hema schoonmaak & food

EHEC Het is bij het schrijven van dit artikel nog onduidelijk of de EHEC-bacterie echt op groente zat. En zo ja, op welke dan en welke producent(en) daar dan verantwoordelijk voor zijn. Maar stel nu dat die komkommerkweker, taugételer of broccoliboer dit boekje had gehad en de adviezen eruit allemaal had opgevolgd: was de hele EHECcrisis dan niet gebeurd? Het eerlijke antwoord is: dat weten we niet. Ook de schoonmaker kan niet alle EHEC’s in deze wereld wegpoetsen. Schoonmaken van het product zelf – met hygiënisch schoon water – is ook essentieel. Maar de kans op zo’n crisis was kleiner geweest. En de teler kon laten zien dat hij al het redelijke had gedaan om de consument te beschermen. Door te luisteren naar schoonmakers. Moet je vaker doen! ‹‹ * Anton Duisterwinkel is wetenschapsjournalist in Delft (anton.duisterwinkel@zonnet.nl)

Tijdens bedrijfsbezoeken aan onder andere een worstenfabriek en een champignonverwerker mochten we op enkele locaties foto’s maken van goede èn minder goede situaties

(Advertentie)

Als ik een andere baan zoek wil ik alleen de allernieuwste vacatures zien

www.jobnews.nl

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

column willem zuydestein

De taal van het hospitaal verandert

e Nederlandse ziekenhuiswereld staat aan de vooravond van grote veranderingen. Niet dat iemand morgen op een knop drukt waarna alles anders zal zijn; feitelijk is er al jaren sprake van turbulentie. Maar in dit geval zullen de ontwikkelingen overal merkbaar zijn. En zal het ziekenhuis als de ‘gezondheidssuperom-de-hoek’ weldra tot het verleden behoren. Allereerst is er het streven van de overheid en de zorgverzekeraars om het aantal spoedeisende hulpposten in ziekenhuizen terug te brengen van 103 nu naar 47 straks. In diverse grote stedelijke agglomeraties zijn verschillende SEH’s operationeel, terwijl ook wel met één centrale SEH kan worden volstaan. Zolang aan een aanrijtijd van maximaal 45 minuten kan worden voldaan, resulteert dat in een betere inzet van mensen en (financiële) middelen. Bovendien zijn ambulances tegenwoordig meer rijdende SEH-posten met ICTvoorzieningen dan pure slachtoffertransportwagens. En wat te zeggen van huisartsenposten die heel goed in staat zijn SEH-functies over te nemen. Tenslotte werken ook daar dokters die ervoor geleerd hebben. En die in de ogen van het hospitaal meer zijn dan uitsluitend aanbieders van halffabricaten. In veel ziekenhuizen, met name die in de periferie, zijn aan de lokale spoedeisende hulpafdeling diverse andere functies verbonden, bijvoorbeeld een uitgebreide röntgenafdeling, een klinisch laboratorium of een intensive care. Je zou je kunnen voorstellen dat sluiting van de SEH ook voor die ziekenhuisafdelingen consequenties heeft. Zodat de facto sprake is van een volume- en mogelijk zelfs van een kwaliteitsreductie. Naast de voorgestane indikking van het aantal spoedeisende hulpposten, iets

waar zelfs de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen mee instemt, is er sprake van de ontwikkeling naar een nieuw type ziekenhuis. Tot voor enige jaren geleden kenden we het regionale ziekenhuis met een aanbodgestuurd dienstenpakket. De verwijzing vond plaats door de huisarts en de ziektekostenverzekeraar droeg zorg voor de betaling. Het ziekenhuis kende een sterke binding met de omgeving en had een veelal kerkelijke of gemeentelijke achtergrond. Het ziekenhuis van morgen maakt deel uit van een regionale keten van zorgaanbieders, waarin ziekenhuizen, huisartsen, thuiszorg, verpleeghui-

meer op de cold floor rond de zorgvrager gericht. Dat vereist een andere, meer patiëntgerichte attitude en -aanbod. Maar ook voor zelfstandige facilitaire organisaties verandert er veel. In toenemende mate zullen regionale shared service centers aan alle zorgpartners in de keten ondersteuning bieden op het terrein van facilitaire ondersteuning, ICT, HRM en financieel-administratieve support. Zodat een efficiënte bedrijfsvoering leidt tot een effectieve en slagvaardige inzet van mensen en middelen. Hoewel de ervaring leert dat samengaan van diensten en organisaties veelal leidt tot het importeren van

Als je een hamer hebt, lijkt alles er als een spijker uit te zien zen, verzorgingshuizen, apothekers en centra voor diagnostiek en behandeling nauw samenwerken. Een samenwerking die verder gaat dan het uitwisselen van telefoonnummers. Gedacht moet worden aan een gezamenlijke ICT en Inkoop, een regionaal elektronisch patiëntendossier, een regionaal budget en aan de ontwikkeling van nieuwe marktconcepten. Wouter van der Kam, voorzitter RvB van de Antonius Zorggroep Sneek noemt dit in Skipr/mei 2011: ‘De winst van het Senseo-denken: als ziekenhuis ontwikkel je met je omgeving nieuwe klantconcepten die tegemoetkomen aan de behoeften van de klant.’ Zoals in het geval van Sneek het polderziekenhuis (Emmeloord), het watersportziekenhuis en het thuiszorgziekenhuis. Waar ziekenhuizen zich aldus ontwikkelen tot regionale interventiecentra, met de nadruk op de hot floor (OK, SEH, IC), zijn de andere aanbieders

compacte vervreemding, lijken de voordelen op termijn op te wegen tegen de nadelen. Dat geldt zowel voor de aanbieder als de vrager. Alleen, als je een hamer hebt, lijkt alles er als een spijker uit te zien. ‹‹

(Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

+31 (0)70 - 345 87 37 www.greenspeed.eu

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

mark tont wikkelingen

Verantwoordelijk marktgedrag: een moreel appèl Zo’n veertig personen uit het bedrijfsleven, de vakbeweging, vertegenwoordigers van werkgeversorganisaties en brancheorganisaties, en de vakpers waren er getuige van: de overhandiging van het eerste exemplaar van de code Verantwoordelijk Marktgedrag in de schoonmaak- en glazenwassersbranche. Minister Henk Kamp van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ontving de code op 25 mei in perscentrum Nieuwspoort in Den Haag: zeven pagina’s op A5-formaat, waarin een appèl wordt gedaan op het maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef van de betrokken partijen. DICK VAN ZOMEREN

orig jaar zomer (na de grote schoonmaakstaking in het voorjaar) is de codecommissie in het leven geroepen, waarin tien bedrijven en organisaties zijn vertegenwoordigd. De NS en Schiphol Group als ‘slachtoffers’ van de stakingen, de rijksoverheid via het ministerie van SZW, de schoonmaakwerkgevers van OSB, de vereniging voor facility managers FMN, de schoonmaakmakelaars van de VMS, de vakbewegingen FNV Bondgenoten en CNV Vakmensen, het ROC Friese Poort en Erasmus Medisch Centrum. Tijdens de bijeenkomst van een uur ter gelegenheid van de lancering van de code werd onder leiding van Anne Lou van Egmond van de NS het woord gevoerd door vijf personen, waaronder minister Kamp.

oorsprong vinden in een verhardende markt, gekenmerkt door een te korte contractduur, het toespitsen op prijs met als gevolg een te hoge werkdruk en het onderdruk komen van de kwaliteit van de arbeid. Volgens Blokland is het

resultaat van acht maanden open en constructief overleg de huidige code, die hij door de eenstemmigheid omschrijft als ‘een super polderproduct’. Minister Kamp mocht vervolgens onder leiding van een FNV-lid een

Superpolderproduct Voorzitter van de codecommissie is Kees Blokland, die het nodige over de schoonmaakmarkt weet doordat hij in het verleden voor Hodon werkte. Later werkte Blokland onder meer voor Hoogovens, TNO en NS. Blokland lichtte kort toe wat de aanleiding voor de code is. Vooral de grote stakingen, die weer hun

Minister Kamp van Sociale Zaken en Werkgelegenheid nam de ramenwisser ter hand ter gelegenheid van de overhandiging van de eerste code Verantwoordelijk Marktgedrag

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

mark tont wikkelingen

glasplaat reinigen, waardoor de tekst Verantwoordelijk Marktgedrag in de schoonmaak- en glazenwassersbranche zichtbaar werd. In een onderhoudende toespraak uit de losse pols ging Kamp kort in op de toespraak van Blokland en zei dat hij als minister van Sociale Zaken juist aandacht aan groepen aan de onderzijde van de arbeidsmarkt wil schenken. Hij memoreerde dat op zijn ministerie inmiddels overdag wordt schoongemaakt met inschakeling van een derde moeilijk plaatsbare medewerkers als schoonmakers. De code noemde Kamp ‘een goed doordacht product’.

Praktijk President-directeur Jos Nijhuis van Schiphol Group refereerde aan de ingrijpende stakingen van de schoonmakers op de luchthaven en op treinstations, waarbij deze opdrachtgevers in de vervoerssector formeel geen rol speelden, omdat het een conflict betrof tussen de werknemers en hun schoonmaakbedrijf. Toch voelde de directie van de luchthaven zich bij het conflict betrokken en wilde samen met de NS ingeschakeld worden bij het overleg waarbij de code tot stand kwam. Nijhuis: ‘Een goed initiatief. We hopen dat ook sectoren die niet betrokken zijn bij vervoer deze code zullen verwelkomen.’ OSB-voorzitter Hans Simons refereerde ook al aan de wat de duur betreft recordstaking rond de cao-onderhandelingen van begin vorig jaar en onderstreepte dat het ‘polderen’ tussen de tien betrokken bedrijven en organisaties een kunst apart betekent. Het resultaat mag er zijn en Simons verklaarde dat de code een onderdeel zal vormen van het eind dit jaar te presenteren Keurmerk, dat alleen bestemd is voor OSB-leden. Over toepassing en handhaving: ‘Deze code is wat de code in de praktijk gaat doen’.

Tweedeling De vijfde en laatste bijdrage kwam van hoofdbestuurder Anja Jongbloed van FNV Bondgenoten, die zich zorgen maakt om de integratie van uitvoerende externe krachten (schoonmaakmedewerkers) binnen organisaties van opdrachtgevers. ‘Men moet de externe schoonmaker ook als een collega gaan zien. Er is sowieso sprake van een twee-

deling, omdat in ons land al 34% van de werknemers een tijdelijk contract heeft.’ Jongbloed hoopt dat de code vooral bijdraagt aan meer sociale acceptatie van schoonmaakpersoneel.

De code De zo nadrukkelijk verwelkomde code Verantwoordelijk Marktgedrag oogt als een brochure en bestaat uit zeven pagina’s op A5-formaat. De code is opgedeeld in zes hoofdstukken, gewijd aan de zo mogelijk sturende rol van de opdrachtgevers, de werkgevers (glazenwassers en schoonmakers), de werknemers, de schoonmaakmakelaars, overige partijen (verenigingen en opleidingsinstituten) en een zesde hoofdstuk implementatie/naleving. Kernwoorden bij de rol van de gebouwbeheerder/opdrachtgever zijn zorgvuldig en sociaal betrokken. Ze worden geacht niet te kiezen voor de laagste prijs, maar

Meer informatie De code in print is een uitgave van de RAS. De tekst is ook na te lezen op: www.codeverantwoordelijkmarktgedrag.nl

met de cao-bepalingen en -afspraken omgaan, een goed sociaal beleid voeren en bij voorkeur coachend leidinggeven. In een mensenbedrijf als de schoonmaak moet er bij het aannemen van personeel aandacht zijn voor vakinhoudelijke kwaliteit, het karakter en een hanteerbare span of control. Prioriteiten zijn: vakopleidingen, les in Nederlandse taal en veiligheidstraining. Bij de opdrachtgever moeten ze pleiten voor ‘fatsoenlijke bedrijfsruimtes.’ Offerten van schoonmaakbedrijven moeten geen vragen overlaten, aantoonbare en controleerbare normstellingen bevatten, gebaseerd op ‘realistische prijzen.’ De

Volgens Blokland is het resultaat van langdurig constructief overleg de huidige code: ‘Een superpolderproduct.’ voor de economisch meest voordelige inschrijving. De wegingsfactor prijs moet in een passende verhouding staan tot de wegingsfactoren die aan andere eisen zijn opgehangen. Opdrachtgevers moeten eenduidig formuleren welke criteria ze hanteren voor verantwoordelijk marktgedrag van de aanbieder, dus het schoonmaakbedrijf. Op het gebied van faciliteiten (eigen werkruimte, restauratieve voorzieningen, veiligheid) moeten ze ook aandacht hebben voor de schoonmakers en opdrachtgevers worden eveneens geacht een steentje bij te dragen aan de positieve bejegening van de eigen medewerkers richting externe personeel. Andere wensen in de code: jaarlijks een gesprek over de werkomstandigheden van de schoonmakers en erkende vakbonden moeten toegang hebben tot hun in het gebouw werkende leden.

Mensenbedrijf Dan de schoonmaak- en glazenwasondernemers. Deze moeten zorgvuldig

rechten van bij hen werkzame vakbondsleden dienen ze te respecteren en medezeggenschap te bevorderen. Opdrachtgevers moeten kunnen controleren of het schoonmaakbedrijf de code Verantwoordelijk Marktgedrag ook daadwerkelijk invult. Ook het (uitvoerend) personeel moet volgens deze code een steentje bijdragen en vakmatig en betrokken zijn om zo het beroepsbeeld te verbeteren. Ze moeten bereid zijn een vakopleiding te volgen, de Nederlandse taal te (leren) spreken tot niveau A2 en te schrijven tot niveau A1, de arboregels in acht nemen, mee te werken aan onderzoeken naar werkdruk en tevredenheid en de regels van de gebouwbeheerder te respecteren. Hun betrokkenheid moet blijken uit werkelijke interesse voor hetgeen hun werkgever, het schoonmaakbedrijf, doet. Verder meewerken aan de teamgeest en respect tonen voor andere culturen en achtergronden. Een bijdrage leveren aan medezeggenschap of actief

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

(FRQRPLVFK (FRQRPLVFK (FRQRPLVFK (FRQRPLVFK PRHLOรณNH WรณGHQ" PRHLOรณNH WรณGHQ" PRHLOรณNH WรณGHQ" PRHLOรณNH WรณGHQ" ย Z RUJDQLVDWLH ย Z RUJDQLVDWLH ย Z RUJDQLVDWLH ย Z RUJDQLVDWLH NDQ KHW DDQ NDQ KHW DDQ NDQ KHW DDQ NDQ KHW DDQ /LQNSRZHU PHHWEDDU EHWHU /LQNSRZHU PHHWEDDU EHWHU /LQNSRZHU PHHWEDDU EHWHU /LQNSRZHU PHHWEDDU EHWHU 7HDPFRDFKLQJ HQ 7HDPFRDFKLQJ HQ 7HDPFRDFKLQJ HQ 7HDPFRDFKLQJ HQ RUJDQLVDWLHRQWZLNNHOLQJ RUJDQLVDWLHRQWZLNNHOLQJ RUJDQLVDWLHRQWZLNNHOLQJ RUJDQLVDWLHRQWZLNNHOLQJ ??? 416387?-: 64 ??? 416387?-: 64 ??? 416387?-: 64 ??? 416387?-: 64

416387?-: 416387?-: 416387?-: 416387?-: 8);;1- :-;=4<))< 8);;1- :-;=4<))< 8);;1- :-;=4<))< 8);;1- :-;=4<))< ->-6?1+0< >1;1->-6?1+0< >1;1->-6?1+0< >1;1->-6?1+0< >1;187?-:-, *A 34=?-: 87?-:-, *A 34=?-: 87?-:-, *A 34=?-: 87?-:-, *A 34=?-:

mark tont wikkelingen

Foto’s: Peter Hilz

zijn voor de OR of in een vakvereniging is ook een pré.

Bescheiden deel Dan de (schoonmaak)makelaars, die net als de andere betrokken partijen zoals de FM-verenigingen en de vakopleidingen slechts een bescheiden deel tekst in de code krijgen toebedeeld. De makelaars moeten professioneel zijn, vakmanschap bezitten, onafhankelijk zijn en tot een afgewogen oordeel komen wat betreft de prijs-prestatiekwaliteitsverhouding. Ze moeten ook gecertificeerd zijn en erkend door de branchevereniging VMS. Onder de tussenkop Transparant worden aan hen slechts twee zinnen gewijd. Ten eerste: makelaars moeten objectief, transparant en onafhankelijk zijn. Ten tweede: ze mogen niet dubbel verdienen aan zowel de gebouwbeheerder als het schoonmaakbedrijf, zich houden aan de VMS-gedragscode, zorgvuldig zijn en ‘geen belang hebben bij de uitkomst van hun advies c.q. de uitslag van kwaliteitscontroles.’ Hoofdstuk 5 is nog korter dan de tekst die aan de makelaars is gewijd. Van beroepsverenigingen wordt verwacht dat hun leden de code onderschrijven, terwijl opleidingen als die van SVS de code ‘een plek zouden moeten geven’. De overheid moet de code ook omarmen om zo een rol te spelen bij marktregulering.

▶ Na de grote schoonmaakstaking in 2010 is de codecommissie in het leven geroepen, met tien bedrijven en organisaties.

▶ De code noemde minister Kamp van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ‘een goed doordacht product.’

▶ Een schoonmaakbedrijf - of een andere partij - kan verklaren de code toe te passen zonder dat aan te tonen.

▶ ‘Twee keer geel is rood. Dat betekent in het uiterste geval een schoonmaker of glazenwasser die de code negeert het OSB-lidmaatschap ontnemen.’

Enkele leden van de codecommissie: op de voorgrond Anja Jongbloed van FNV Bondgenoten en op de achtergrond links Hans Simons van OSB

Naleving Als afronding is er hoofdstuk zes over implementatie en naleving van de code. Alle tien partijen nemen zelf de verantwoordelijkheid voor handhaving en naleving van de code en de commissie blijft verantwoordelijk voor invoering en toepassing daarvan. Dat gaat gebeuren via een zelfverklaring. Met andere woorden: een schoonmaakbedrijf – of een andere partij – kan verklaren de code toe te passen zonder dat aan te tonen. De commissie komt pas in actie na berichten (ook van anderen dan de tien samenstellers) dat dit niet het geval is. De commissie wordt na de lancering van de code niet opgeheven. Men blijft de implementatie volgen en jaarlijks over de voortgang en gewenste aanpassingen rapporteren.

Handvat Na de presentatie in Nieuwspoort waren er slechts enkele vragen, waarvan er ten minste twee de controle op het niet naleven van de code betroffen plus eventuele sancties richting schoonmaakbedrijf. In de inleiding wordt de code een moreel appèl genoemd, een beroep op het maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef van alle betrokken: opdrachtgevers, schoonmaakbedrijven, uitvoerende medewerkers en makelaars of wel intermediairs. Over sancties en optreden tegen dissidenten geen woord. Nijhuis van Schiphol Group over dat laatste: ‘We willen niet straffen, maar een verandering van gedrag in gang

zetten en wel door de code meteen te implementeren.’ OSB-voorzitter Simons over datzelfde onderwerp: ‘U moet deze code zien als een handvat. Niet als een juridisch kader bij het constateren van onvolkomenheden en te nemen maatregelen. We gaan deze code wel inbrengen bij de normen voor het Keurmerk dat we aan OSB-leden kunnen toekennen. Bij incidenten die voorkomen bij leden met het Keurmerk kunnen we wel iets doen. Daarbij moet u denken aan een waarschuwing of naming & shaming, het bekend maken van de bedrijfsnaam van degenen die zich niet aan de codes van het Keurmerk houdt.’ Of zoals een OSB-bestuurslid het na de bijeenkomst in Nieuwspoort informeel stelde: ‘Twee keer geel is rood. Dat betekent in het uiterste geval een schoonmaker of een glazenwasser die de code negeert het OSB-lidmaatschap ontnemen.’ ‹‹ (Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

+31 (0)70 - 345 87 37 www.greenspeed.eu

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

schoonmaakbedrijven

Bij jubilaris Meerwijk duurt eerlijk het langst In het jubileumjaar van OSB valt er meer te vieren. Vijftig jaar geleden verrezen er overal flats. Tot genoegen van de bewoners, maar ook van glazenwassers die door de beheerders werden gevraagd meteen ook de trappenhuizen en liften schoon te houden, waardoor ze als vanzelf transformeerden tot schoonmaakbedrijven. Het gevolg is bedrijfsjubilea: het 50-jarig bestaan. Dit jaar onder meer bij Victoria in Alkmaar en bij Schoonmaakbedrijf Meerwijk in Utrecht, bedrijven waar de feestelijkheden inmiddels zijn afgerond. Een gesprek met de directie van die laatste jubilaris. DICK VAN ZOMEREN

ij Schoonmaakbedrijf Meerwijk voelen ze zich met hart en ziel met de stad Utrecht verbonden. Het 50-jarig bestaan is dan ook met zo’n 200 relaties gevierd in het Nederlands Spoorwegmuseum, terwijl de medewerkers met partners (ook bijna 400 m/v) zijn onthaald op een vaartocht met de raderboot Kapitein Kok. Onder het motto gewoon doen zijn ze bij Meerwijk inmiddels weer overgegaan tot de orde van de dag, want wat ze vooral willen uitstralen, is degelijk werken en vooral doen wat je belooft. Het voortouw daarbij nemen de beide directeuren die het heel gewoon vinden om voor dag en dauw op te staan en ’s morgens al voor zevenen in het bedrijf te zijn. Die directeuren zijn Ed Meerwijk en Coen Veer met bij elkaar meer dan zestig jaar ervaring in de schoonmaak.

Oprichter Het bedrijf is in 1961 opgericht door Hans Meerwijk die van jeugdig boekhouder bij Verzinkerij Bammens in Maarssen via de glazenwasserij van een oom in Hilversum zelf glazenwasser in Utrecht werd. Dankzij de gunning van kantooronderhoud door veevoederfabriek UTD in Utrecht werd hij vervolgens op 20-jarige leeftijd schoonmaak-

ondernemer. Na twintig jaar hard werken en vier verhuizingen kon de oprichter een eigen bedrijfspand laten bouwen aan de St. Laurensdreef in Utrecht, waar de onderneming nog steeds is gevestigd. Zijn zoon Ed had interesse om te zijner tijd het bedrijf voort te zetten en besloot vooruitlopend daarop te gaan studeren bij de Universiteit Nijenrode. Helaas werd hij uitgeloot en ging daarom rechten studeren. Dat beviel bij nader inzien niet, waarop Meerwijk junior besloot in de avonduren de heao te gaan volgen, gecombineerd met overdag werken. Eerst bij het Bouwfonds, en vanaf 1984 bij

senior in de zaak. Aanvankelijk gewoon als schoonmaker, maar op eigen initiatief stapte Ed Meerwijk over naar de commerciële kant. In 1996 kon hij het bedrijf van zijn vader overnemen, dat wil zeggen kopen, en werd op 34-jarige leeftijd directeur-eigenaar. Het tweede directielid, Coen Veer, is directeur Uitvoering en werkt al voor de derde keer bij Meerwijk. Eerst van 1978 tot 1983 bij senior. Vervolgens ging Veer tot 1989 naar Westerveld, waar hij eindigde als districtsmanager. Van 1989 tot 1990 werkte Veer opnieuw een jaar lang bij Meerwijk als directeur

Kerngegevens bedrijf vestigingsplaats oprichtingsjaar oprichter directie

Schoonmaakbedrijf Meerwijk Utrecht 1961 Hans Meerwijk Ed Meerwijk (tweede generatie) en Coen Veer aantal medewerkers 300 aantal klanten 450 omzet € 7,6 miljoen (2010) werkgebied Utrecht en omstreken website www.meerwijkbv.nl

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

schoonmaakbedrijven

divisie Kantooronderhoud. Aansluitend werkte Veer tien jaar voor ISS en stapte in 2000 over naar Teico - als operationeel manager - en trad in 2003 ten derde male in dienst van Meerwijk, maar nu bij junior.

Personeel Bij Meerwijk werken ongeveer 300 personen, inclusief tijdelijke krachten, waarvan 20% een fulltime contract heeft. De kantoorbezetting telt slechts zeven medewerkers en dan tellen we daar voor het gemak de beide directieleden nog bij. Alles gaat snel en met een no-nonsense aanpak. Het enige formele overleg vindt wekelijks plaats, tussen de directie en de drie rayonleiders. Het werkoverleg gebeurt ’s ochtends bij binnenkomst van de eerste medewerkers, de dagploeg, en dat om half zeven als de directie er ook al is. Een commerciële afdeling of functionaris is er niet. Voor telefonische acquisitie wordt vier uur per week gebruik gemaakt van een extern bureau.

Werkgebied Het werkgebied bestrijkt een cirkel van veertig kilometer rond de stad Utrecht, ruwweg begrensd door Amersfoort, Amsterdam, Almere, Nieuwegein en Veenendaal. Meerwijk telt circa 450 debiteuren, waarvan een derde bestaat uit woningcorporaties en VVE’s, verenigingen van (flat)eigenaren. Het schoonmaakbedrijf is vooral actief in de sectoren onderwijs, kantoren, woningstichtingen en de voedingsmiddelenindustrie. Gemeenten en de zorg noemt Ed Meerwijk niet. ‘Dat klopt. Het is niet zo dat we werken in de zorg mijden, maar die sector is nooit een speerpunt geweest. En het werken voor de overheid en gemeenten doen we nauwelijks, omdat die contracten allemaal verdwenen zijn in EU-inschrijvingen. Daar doen we soms wel aan mee. Maar vooral ter toetsing om te weten hoe we in de markt staan. De slechte naam van EU-inschrijvingen is ook ontstaan, omdat men met het grootste gemak na drie of vier jaar een herinschrijving houdt, zonder dat er klachten zijn over de kwaliteit van het werk. Bovendien is het een fabeltje dat een EU-inschrijving om de drie jaar moet worden herhaald.’

Ed Meerwijk (rechts) en Coen Veer van schoonmaakbedrijf Meerwijk vierden het 50-jarig jubileum met medewerkers en relaties in het Nederlands Spoorwegmuseum

Doelgroep Veer: ‘Onze primaire doelgroep is het bedrijfsleven. Vooral omdat daar de verplichting tot EU-aanbestedingen ontbreekt en contracten doorgaans

behang enzovoort. Dat werk is heel sterk gegroeid, omdat wij het aandurfden om een vaste verrekenbasis per vierkante meter te gaan hanteren. Veel collega’s durfden dat niet aan en kozen

‘Beide directeuren vinden het de normaalste zaak van de wereld om ‘s morgens al voor zevenen in het bedrijf te zijn’ voor langer dan drie jaar worden afgesloten.’ Twee derde van de omzet vloeit voort uit klassiek schoonmaakwerk, de rest is het resultaat van glas- en gevelreiniging, graffitiverwijdering en industriële reiniging. Hoogst opmerkelijk is dat Meerwijk ook ‘sloopwerk’ als activiteit opgeeft. ‘Dat is voortgekomen uit contacten met woningbedrijven. Wat we voor hen doen, is een leeggekomen woning voor een verbouwing of herbewoning strippen. Het verwijderen van oude keukens, het eruit halen van parketvloeren, muren vrij maken van

voor werken op regiebasis. Dan weet een beheerder van tevoren nooit waar hij aan toe is.’

Omzet Beide directieleden benadrukken steeds dat doen wat je belooft en eerlijk duurt het langst bij Meerwijk met hoofdletters worden geschreven. Dat klopt in ieder geval met betrekking tot hun jaarlijkse omzetopgaaf (voor ons jaarlijks marktoverzicht) waarbij ze uiterst eerlijk zijn. Zelfs een verschil van € 170.000 wordt niet toegedekt. In

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

schoonmaakbedrijven

2009 bedroeg die € 7,77 miljoen en vorig jaar € 7,6 miljoen. Menig inzender had die ruim anderhalve ton maar weggemoffeld, zo niet Meerwijk. Ed Meerwijk daarover: ‘Zo zijn we in al onze contacten. Met niet eerlijk zijn val je altijd een keer door de mand.’ Coen Veer over dat aspect: ‘We zijn echt een eerlijke en hardwerkende organisatie, met bijna ambachtelijke kenmerken.’ Die oprechtheid openbaart zich ook als we vragen hoe de omzet zich dit jaar ontwikkelt. ‘In opwaartse richting’, meent Meerwijk. Maar hij vraagt een medewerker om aan de hand van de kwartaalcijfers toch even nauwkeurig na te gaan of er dit jaar tot dusver inderdaad sprake is van een stijging. Na

diairs er belang bij hebben om de boel in beweging te houden. Dat levert voor hen inschrijvingen op, bestekken maken en na het contract kwaliteitsmetingen.’ Zijn collega Meerwijk: ‘Ze kunnen desgewenst het wantrouwen van de klant stimuleren en op gang houden, waardoor die de schoonmaaksector over één kam blijft scheren. Probeer daar als aanbieder maar eens tegengas bij te geven.’

Marktontwikkelingen Welke marktontwikkelingen in de schoonmaak baren zorgen? Meerwijk: ‘De nadruk op de prijs, bij EU-inschrijvingen én gunningen waarbij intermediairs zijn betrokken. Dat aspect is te veel doorslaggevend, terwijl men veel

‘Bonafide schoonmaakbedrijven ondervinden last van het belang dat intermediairs hebben om de boel in beweging te houden’ een kwartier komt het antwoord: 1,5 tot 2% hoger dan dezelfde periode in 2010. Gezien de inflatie komt dat neer op stabilisering. Meerwijk: ‘Daar kunnen we heel tevreden over zijn, want in een economische periode als deze ben je al spekkoper als van stabilisering sprake is. Temeer daar er toch steeds weer mutaties zijn door fusies of bedrijfsbeëindiging. En niet in de laatste plaats mutaties door de activiteiten van intermediairs die – naast EU-aanbestedingen – altijd weer voor beroering zorgen. Helaas constateren we dat die bemiddelaars ook al actief worden in de sector woningcorporaties.’ Coen Veer: ‘Wat zich tegen bonafide schoonmaakbedrijven richt, is dat de interme(Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

meer de nadruk zou moeten leggen op communicatie, bereikbaarheid, snelheid van reageren en het inspelen op ongewone voorvallen. Verder is er de gigantische concurrentiestrijd door de druk van de grote schoonmaakbedrijven op een markt, die van oudsher door MKB’ers als de onze wordt bediend, en daarnaast de toename van kleine schoonmaakbedrijven. Medewerkers die voor zichzelf beginnen. Ik kan er zo al tien op noemen die hier bij ons het vak leerden en vervolgens zelf schoonmaakondernemer in deze regio werden.’ Coen Veer: ‘Het probleem rond grote contracten is dat de landelijk opererende collega’s voor het contact en de offerte een salesmanager sturen, die na het binnenhalen van de opdracht de invulling overlaat aan het bedrijfsbureau en die weer aan de rayon- of gebouwleider. Dan ben je al zo ver van de werkvloer af dat je het ambachtelijke van het vak uit het oog bent verloren. Daardoor ontstane negatieve ervaringen zijn echter heel zorgelijk voor het aanzien van de schoonmaak als geheel.’

Keurmerk +31 (0)70 - 345 87 37 www.greenspeed.eu

Om de klant te helpen kiezen werkt OSB aan een Keurmerk, een kenmerk

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

Schoonmaakbedrijf Meerwijk is in 1961 opgericht door Hans Meerwijk, die van jeugdig boekhouder bij Verzinkerij Bammens in Maarssen via de glazenwasserij van een oom in Hilversum zelf glazenwasser in Utrecht werd voor te respecteren schoonmaakbedrijven. Gaat dat werken? Meerwijk: ‘Een mooi initiatief, maar ik ben sceptisch. We hebben OSB Plus en dat werkte ook niet. De klant vraagt zelfs niet eens of je lid van OSB bent. Men zegt steeds: “Het kan zo niet langer, maar het gaat al dertig jaar zo.” Ik profileer ons bedrijf daarom liever zelf. Door kwaliteit en vooral door communicatie met onze doelgroep.’ Wat is kenmerkend voor 50 jaar Meerwijk? Veer: ‘Hard werken, met beide benen op de grond. Invullen en doen wat je zegt, ook intern. En richting klant vooral geen dubbele agenda’s en wolligheden.’ Ed Meerwijk, de tweede generatie: ‘Werken op basis van vertrouwen en voortdurend zoeken naar niches voor onze vormen van dienstverlening.’ ‹‹

ket tingcolumn

Wie de mensen heeft, heeft de toekomst! hun probleem. Prachtig. Nu nog de kans geven aan het MKB en de minimum referentie-eisen voor netto vloeroppervlak van 100.000 m2 en twee van 40.000 m2 aanpassen. Of alleen de schoonmaakbedrijven die hier aan voldoen het probleem kunnen oplossen!

En wie de mensen houdt, creëert toekomst. Maak een keuze of je meegaat in de prijzenoorlog of dat je gaat waarvoor je staat. Kijk naar de (grote) supermarkten, wat is er gewonnen? Bij de groenteman om de hoek vind je verse groente, vriendelijke mensen met vakkennis en een goede kwaliteit- en prijsverhouding. Ja, eerst kwaliteit en daarna prijs! Even een stukje uit de code Verantwoord Marktgedrag. Van medewerkers wordt een positieve werkhouding verwacht, dat zij betrokken zijn bij de organisatie. Daarbij hoort: zich actief op de hoogte stellen, teamgeest, collegiaal opstellen en respect tonen voor andere culturen. Mooi, maar daar heb je geen branchecode voor nodig. Als bedrijf moet je altijd zorgen dat je mensen blij met jou zijn, tenslotte zijn zij de ambassadeurs, omzetdragers en -houders van je bedrijf.

Rahma el Mouden directeur van MAS Dienstverleners

De rol van de intermediairs heeft geen bijdrage geleverd aan een positieve ontwikkeling in de branche, een enkele uitzondering daargelaten. In mijn ogen is een intermediair een adviseur die de zaken van de opdrachtgever behartigd en een goed advies geeft waar ook het schoonmaakbedrijf iets mee kan. Daarnaast constateren we als MKB dat ook grote bedrijven een bijdrage leveren door contracten aan te bieden voor nop en daarmee de markt verzieken.

De MKB’ers zijn altijd bezig met hun dienstverlening, hun mensen Als bedrijf moet je altijd zorgen en langdurige relaties met onze opdat je mensen blij met jou zijn. We kunnen alleen aan onze klanten drachtgevers. Dat is de kern van de Daar heb je geen code voor nodig. business, daar moeten we naar tewaarmaken wat we hebben beloofd als onze mensen trots en blij met rug. We sluiten geen contract af, ons zijn, dat merken onze opdrachtgevers ook. Doen wij maar gaan een relatie aan met onze opdrachtgevers. Dus niet wat we beloven, dan zijn wij en onze medewerkers we raken niet in paniek: we blijven vasthouden aan onze niet (maatschappelijk betrokken. Dan hebben we geen cultuur, kwaliteit en langdurige relaties. We bieden alleen bestaansrecht! een prijs aan waar we het voor kunnen doen, daarom hebben we zulke langdurige relaties. De schommelingen in de Aanbestedingen zijn voor ons een noodzakelijk kwaad. Nog markt zitten niet bij het MKB maar bij de grote bedrijven. steeds wordt het MKB uitgesloten door (te) hoge eisen in dikke bestekken. Op een bijeenkomst van PIANOo/NEVI Het wordt tijd dat de MKB-bedrijven in staat zijn om zich mocht ik spreken over marktwaarde. Een van de sprekers te organiseren, waarbij we ook van de voordelen van de gaf aan dat een overheidsinstelling probleempanden heeft grote bedrijven gebruik kunnen maken en we ook de grote en vraagt aan schoonmaakbedrijven om een oplossing voor opdrachtgevers kunnen dienen. De overheid moet de ogen openen door de markt niet dicht te timmeren voor MKB’ers, maar juist de markt te openen. Elk initiatief juich Kettingcolumn ik toe om de branche te normaliseren, maar begin bij jezelf. Geef mensen de verantwoordelijkheid en geen hoge hekken Is er sprake van economische sectorale zelfmoord? In de zoals de vorige schrijfster aangaf. Mensen willen graag met Kettingcolumn wordt ingegaan op deze vraag en op de hun hoofd en hart werken, daarin zit de meerwaarde. Als je vraag: hoe kan de ontstane prijzenoorlog actief worden aandit kunt laten zien, dan zijn de opdrachtgevers ook bereid gepakt? Ruud Danklof van Hago Nederland, Ron Steenkuijl om meer te betalen. van Asito, Rob Alsema van Gom Schoonhouden, Jos Wortelboer van Hectas, Jacco Vonhof van Novon, Erwin Wigbold van Visschedijk Facilitair, Paul Raatgever van Proper Glas- en Gevelreiniging en Merel Kan van Verkoopbureau Kan waren eerder gastcolumnist.

Reageren? Mail pdebruin@kluwer.nl.

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

contac ten en contrac ten

Workx en Provi breiden samenwerking uit Workx Materieelverhuur heeft vier Dynajet 350th hogedruktrailers in ontvangst genomen van Provi. Daarmee is de samenwerking tussen partijen geïntensiveerd. Provi uit Vroomschoop is specialist in technische reinigings- en persluchtoplossingen en al jaren de leverancier van hogedruktrailers en andere reinigingsmachines bij Workx uit Zoetermeer. De

Dynajet-hogedruktrailers zijn een uitbreiding op het bestaande assortiment van Workx. ‘Deze geven een kwaliteitsimpuls aan het assortiment hogedruktrailers van Workx. Ze voldoen aan de hoogste Europese norm,’ aldus Provi-directeur Gerrit Visser. Sinds 2009 is Provi exclusief importeur van Dynajet hogedrukreinigers. Dit omvat hogedrukreinigers en equipment van 350 tot 2800 bar geschikt voor (zwaar) industrieel werk.

Exclusief contact voor TJ Bedrijfsdiensten TJ Bedrijfsdiensten uit Doetinchem en het internationaal opererende bedrijf Rowi Straalbedrijf uit Baak zijn een exclusieve samenwerking aangegaan voor vuilverwijdering met hogedrukwaterstralen. ‘Rowi Straalbedrijf is een dienstverlener op het gebied van mobiel stralen met specialisatie in het hogedrukwaterstralen’, aldus Janno Maljers, bedrijfsleider

van Rowi Straalbedrijf. ‘Met deze milieuvriendelijke techniek maken wij alleen gebruik van schoon drinkwater zonder chemische toevoegingen. De machines zijn breed inzetbaar, zoals voor het verwijderen van kauwgom, graffiti, rubber, coating, olie- en dieselsporen, en zelfs onkruid op grote en middelgrote oppervlakten. Dit gebeurt op verschillende ondergronden, zoals asfalt, beton, tegels en stalen brugdekken.’

Holiday Inn contracteert EW EW Facility Services heeft in opdracht van The Vincent Hotel Group per 1 mei een contract gesloten voor de housekeeping van Holiday Inn Express Schiphol. In samenwerking met Interstate Hotels & Resorts is aan de Jupiterstraat 16 in Hoofddorp een hotel ontstaan van 112 kamers. Na afronding van de volledige

verbouwing beschikt het hotel over 244 kamers. Op de foto v.l.n.r. Niek Gorter, general manager van Holiday Inn Express Schiphol, Paul Suy, regional vice president Europe van Interstate Hotels & Resorts, Bart van de Kamp, CEO van The Vincent Hotel Group en Hennie Merks, salesmanager bij EW Facility Services.

ASR Nederland kiest voor Facilicom Financieel dienstverlener ASR Nederland besteedt haar facilitaire dienstverlening sinds 1 mei uit aan Facilicom Facility Solutions (FFS). Het betreft een contract voor onbepaalde tijd voor de schoonmaakactiviteiten, catering en beveiliging op de drie kantoorlocaties van ASR Nederland in Utrecht en Amersfoort.

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

Doorslaggevend in de keuze was de dienstverlening gebaseerd op operational excellence en de integrale aanpak van de Facilicom-bedrijven. FFS biedt naast genoemde facilitaire diensten ook aanvullende servicediensten aan, en de facilitaire coördinatie. Zo staat een coffeecorner de gehele dag ter beschikking van medewerkers en klanten, en kan er onder meer gebruik worden gemaakt van een stomerij- en vermaakservice.

contac ten en contrac ten

Verslavingszorg sluit contract met Hago Zorg Op 18 mei tekenden Verslavingszorg Noord-Nederland en schoonmaakbedrijf Hago Zorg een overeenkomst voor de reiniging van 39 locaties van de zorginstelling. Het contract heeft een termijn van drie tot vijf jaar. Het contract is een voorbeeld van een samenwerkingsovereenkomst waarin bedrijfsovertuigingen en kwaliteit van het geleverde werk van grote invloed

zijn op de keuze voor een leverancier. Saco Staal, hoofd Financiële Administratie & Inkoop van Verslavingszorg NoordNederland: ‘Van de zes partijen die een aanbieding deden, staat Hago Zorg het dichtst bij onze organisatie. Dit bleek al tijdens de schouwing.’ De contractondertekening vond plaats op het hoofdkantoor van moederorganisatie Vebego, kasteel Cortenbach in Voerendaal.

Contract CSU en Koninklijke Ahrend CSU Cleaning Services en projectinrichter Koninklijke Ahrend ondertekenden op 1 april een driejarig contract voor de schoonmaak van alle twaalf vestigingen in Nederland. Koninklijke Ahrend is als internationaal toonaangevende kantoorinrichter marktleider in Nederland en geeft vorm aan duurzame werk-, leer- en leefomgevingen. Zowel CSU als Ahrend hechten

groot belang aan milieuvriendelijke schoonmaakmethodes en daarom wordt er voornamelijk met microvezel en stoom schoongemaakt. Beide bedrijven doen mee aan een pilot van de NEN voor de ISO 26000-zelfverklaring: in samenwerking met NEN wordt een verklaring opgesteld om aan te tonen dat aan de normen van ISO 26000 wordt voldaan.

Gom aan de slag voor Esprit Per 1 april maakt Gom Schoonhouden 26 locaties van Esprit schoon. Doorslag voor de gunning was een marktconforme prijsstelling en de totaalaanpak. Met deze opdracht breidt Gom Schoonhouden zijn activiteiten in de retailsector verder uit. Begin dit jaar startte het schoonmaakbedrijf uit Schiedam al bij

De Bijenkorf en V&D. Vinci Facilities, die als total facility management-aanbieder het modemerk Esprit beheert, selecteerde na een marktanalyse Gom om het schoonmaakonderhoud voor Esprit Retail Nederland uit te voeren. Ook de glasbewassing verzorgt Gom. Accountmanager Retail, Dennis van der Poel, gaat het project verder leiden en vormgeven.

Nieuw contract voor ISS bij Tata Steel Tata Steel en ISS Cleaning Services continueren de jarenlange samenwerking door een nieuwe meerjarenovereenkomst te tekenen voor het schoonmaakonderhoud op de hoofdlocatie van Tata Steel in IJmuiden. Het contract startte op 1 april. Nieuw in dit contract is dat het gebaseerd is op samen overeengekomen prestatie-indicatoren. Adviesbureau Verhoeven &

Partners heeft Tata Steel bij de uitvraag van dit traject ondersteund en geadviseerd. Op de foto v.l.n.r.: Yolanda Houtkoop (buyer Facility & Business Services Procurement Mainland Europe Tata Steel), Bart Vringer en Ronald Boesjes (beiden van ISS), Iwan Liem (CFM Manager Facility Management Tata Steel) en Bert Oldenburg (ISS).

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

contac ten en contrac ten

Latten en Hazet partners in dienstverlening Latten Dienstverlening uit Nuenen en vakgroothandel Hazet uit Zaandam hebben een samenwerkingsovereenkomst ondertekend. Latten Dienstverlening verzorgt dagelijkse en specialistische reiniging en onderhoud. Drie jaar geleden nam Remko Latten het bedrijf over van zijn vader en vond in Hazet een stabiele schoonmaakpartner met een totaalassortiment op

facilitair gebied. â&#x20AC;&#x2DC;De afgelopen jaren hebben Hazet en ons bedrijf elkaar beter leren kennen en is er een wederzijds gevoel van betrokkenheid ontstaan. Het contractmet Hazet is dan ook een weloverwogen besluit.â&#x20AC;&#x2122; Op de foto links Boy Claassen (verkoopadviseur bij Hazet), in het midden Remko Latten (directeur van Latten Dienstverlening ) en Frans Groeneveld (directeur van Hazet).

Opdracht van OPSO voor HSO Op 23 mei tekenden Bestuurscommissie OPSO (Openbaar Primair en Speciaal Onderwijs) en HSO Schoonmaakservice de samenwerkingsovereenkomst voor het schoonmaakonderhoud op diverse schoollocaties in Purmerend. Met de reeds in portefeuille zijnde scholen van onder meer OPSO en Spoor is HSO in en rond Purmerend een van de

grootste aanbieders van schoonmaak op scholen, met 24 basisschoollocaties in onderhoud. De recente opdracht bij OPSO werd begeleid door ICCA Advies uit Amsterdam. Op de foto v.l.n.r.: Marleen Hubelmeijer beleidsmedewerker huisvesting OPSO, Jelte de Graaf, algemeen directeur OPSO, John de Haan algemeen directeur HSO en Sabine Slot, manager bedrijfsbureau HSO.

Service Management op Twitter @ServiceManagmnt Sinds 1978 is Service Management het vakblad voor de professionele schoonmaaksector. Ook: vaknieuws op website en in gratis e-zine, opleidingen en congressen. http://www.servicemanagement.nl Wilt u ons volgen? Meldt u aan via http://twitter.com/#!/ServiceManagmnt.

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

producten

Vuile doeken veilig opruimen Wat te doen met vuile doeken? In de metaalindustrie, in garages, de grafische sector of de machinebouw bewijzen de herbruikbare poetsdoeken van Mewa dagelijks hun nut. Maar gebruikte poetsdoeken met oliën, vetten, inkten en andere oplosmiddelhoudende stoffen mogen niet zomaar worden weggegooid.

lener Mewa de SaCon: Safety Container: een veiligheidscontainer vervaardigd uit robuuste kunststof en luchtdicht

afsluitbaar. Geen brandgevaar meer dankzij de geïnjecteerde dekseldichting en het innovatieve sluitsysteem SaCon Fix. Een nieuwe variant is de Mewa Exelstat, uit antistatisch materiaal, bedoeld voor poetsdoeken met oplosmiddelen met een vlampunt lager dan 55°C. De containers maken deel uit van het servicesysteem Mewa TextilManagement: de doeken worden professioneel gewassen, op kwaliteit gecontroleerd en zo nodig vervangen.

De combinatie van die substanties met de zuurstof in de lucht is namelijk een potentiële brandhaard. Veiligheid voor alles. Dus ontwikkelde textieldienstver-

Veilig en snel diepstrippen

Funny Flavour

Crohill, leverancier van professionele reinigingsproducten en –systemen, heeft een nieuw product in haar assortiment. Na het topstrippen zonder droogtijd met de Solexmethode, waarbij een tijdsbesparing gerealiseerd kan worden van minimaal 30%, heeft Crohill met Powerstrip Neutra opnieuw een product dat tijdsbesparing voor het schoonmaakbedrijf oplevert.

Importeur All Care introduceert een spraydispenser, de Funny Flavour. De dispenser bevat een naar lavendel geurende vloeistof, bedoeld voor persoonlijke verzorging na de toiletgang.

De Funny Flavour spraydispenser geeft een gemakkelijk te doseren hoeveelheid fris ruikende vloeistof af, die wordt gebruikt met behulp van toiletpapier. Het gebruik van vochtige tissues, die vaak voor verstopte toiletten zorgen, is daarmee overbodig.

De Funny Flavour wordt eenvoudig geplaatst met tweezijdig kleefband. De verpakking van 400 ml is goed voor 800 keer doseringen.

Intelligente opzitmachine

Powerstrip Neutra is een diepstripper op basis van vluchtige stoffen, hierdoor blijft er geen restalkaliteit op de vloer achter. Bovendien is naspoelen niet nodig. Nadat de vloer is gestript met Powerstrip Neutra kan er na een droogtijd van vijftien minuten gelijk begonnen worden met polymeren. Hierdoor levert diepstrippen het schoonmaakbedrijf een tijdsbesparing van minimaal 30% op.

Ter uitbreiding van de MMg-lijn introduceert Fimap-importeur Armada Reinigingsmachines de MMg70 S: een compacte opzitschrob-, veegen zuigmachine.

cilindrische borstel, die direct eventueel losliggend vuil in een voor de borstel geplaatste vuillade veegt. De nieuw ontwikkelde zuigmond zorgt vervolgens voor een kurkdroge en streeploze vloer.

Deze machine met een werkbreedte van 70 cm schrobt de vloer met een

Dankzij het Intelligent Drive-concept kan iedere medewerker zonder extra training met de machine werken. Op het dashboard zit een keuzeknop, waarmee wordt ingesteld wat de machine moet gaan doen: alleen rijden, alleen schrobben en vegen, schrobben, vegen en zuigen of alleen water opzuigen. Zodra het rijpedaal wordt ingedrukt, gaat de MMg70 S de ingestelde taak uitvoeren. Eenvoudig het rijpedaal loslaten is voldoende om de machine tot stilstand te laten komen en alle functies uit te schakelen.

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

branche - evenement

1e Schoonmaaktourdag:

ik in een urenlange fotoshoot Was ik in een schilderij gekropen of zat de Zuid-Limburg het decor voor met panoramalens? Op 17 juni vorm g. de 1e Schoonmaakmotor- en cabrioda

Uit alle windstreken van Nederland kwamen de coureurs aanrijden voor de ontvangst bij Hago Nederlan d in Heerlen. Geheel in Limburgse stijl: koffie mĂŠt vlaai.

Weidse uitzichten, smalle weggetjes, be rgachtige haarspeld bochten, pittoreske dorpjes, vol geteelde landbouwvelden, beboste omgevingen en een stadse frats: de Mergellandroute heeft het allemaal.

De 34 coureurs genoten met volle teugen en onderbraken hun tourdag voor een lunch op het terras van de Gerardushoeve in Epen: een unieke plek die met de verfijnde keuken en het uitzicht over het schilderachtige heuvellandschap tussen Maastricht, Aachen en Luik bijna Frans aandeed.

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

Vanuit Klimmen voerde de 110 km lange route door een van de meest heuvelachtige delen van Nederland: Zuid-Limburg.

27 motor- en 7 cabriorijders kropen op en in hun Japanse, Duitse of ÂEngelse gemotoriseerde trots om de Mergellandroute te rijden. Motor- of autorijden is hun hobby, een baan in (of samenwerken met) de schoon. gemene deler Service Managementmaa nummer 7/8 de juli/augustus 2011 kbranche

branche - evenement

heuveltje op, heuveltje af

De deelnemers aan de 1e Schoonmaaktourdag vertegenwoordigden 21 bedrijven: ASD Schoonmaakgroep, Amsterdam RAI, A&P Reiniging, Anico Schoonmaakdiensten, Carea Services, Cinco specialistisch reinigen, CleanTech schoonmaak & advies, Clean Source Technologies, De Lelie Schoonmaakdiensten, Diversey, Hago Nederland, Hako, Key-Quality, King Nederland, MF Safe@Clean, Lexense, S-Line Products, Wero Dienstverlening, WTC Amsterdam, Yask en Service Management.

and riet van King Nederl Robin Niemantsverd gje: da g wagen’. Een rusti bestuurde de ‘bezem eg. rw de on os en geen pech alles verliep vlekkelo

Op de website www. servicemanagement.nl nog veel meer foto’s van een stralende tourdag.

Veel motorgeronk van tw eewielers én van de vier vie rwielers: één Japanner en drie Duitse rs trokken gezamenlijk op.

Noorbeek, Arensgenhout, Oensel, Geuille, Mesch, e dorpen kend Vijlen, Willern, Eys, Trintelen: de onbe at Totd en. vind en gemeenten waren moeiteloos te ontje bord utendro het zeshoekige bruine Mergella rzoek. brak. Een korte stop voor overleg en onde

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

De 1e Schoonmaakm otor- en cabriotourd ag: een sportief branche-evenemen t dat zeker voor he rhaling vatbaar is, zo maken we uit de reacties op. Met da nk aan de initiatiefnemers (v.r.n.l.) : Rob den Hertog va n Amsterdam RAI, Erik Pos van Hago Nederland en Ron van Zoelen van King Nederlan d. Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

produc tinnovatie

Model voor kostenefficiënte schoonmaak Hoe kunt u efficiënter schoonmaken? Dus met minder producten en/of met minder personeel? Tana Professional lanceert een calculatiemodel: het Tana Calculation Program, een online calculatiemodel dat in- of uitbestede schoonmaakdiensten in staat stelt om efficiënter schoon te maken.

ana Professional, een van de belangrijkste Europese merken reinigingsproducten voor professionele schoonmaak, staat bij zijn klanten – schoonmaakbedrijven, verzorgingssector, institutionele en industriële afnemers –bekend om zijn duurzame professionele reinigingsproducten én als adviseur. Het bedrijf uit Waterloo biedt zijn klanten namelijk al sinds jaar en dag opleidingen en studiedagen aan over doeltreffende en milieuvriendelijke reinigingstechnieken. Begin dit jaar lanceerde het bedrijf nog een instructie-dvd voor diegenen die professioneel aan de slag gaan met hun duurzame reinigingsmiddelen. Veiligheid, een correcte dosering en een milieuvriendelijke hygiëne staan daarbij voorop. Met het Tana Calculation Program, het nieuwe online berekenings-

model, worden klanten nu ook budgettair geadviseerd.

Optimalisering Hoe werkt het calculatiemodel? De eerste stap bestaat uit de berekening van de arbeidsduur voor dagelijks, wekelijks en periodiek schoonmaakwerk. De som van de arbeidsduur per ruimte geeft een duidelijke indicatie van de totale personeelsbehoeften voor een (schoonmaak-)organisatie per tijdstip. Daarbij wordt eveneens rekening gehouden met de uitvoering van de standaardschoonmaak evenals de uitvoering van specifieke en periodieke taken. De opmeting maakt een overzicht met metingsgegevens aan dat wordt geïmporteerd in een softwareprogramma. Door de gegevens van alle schoon te maken ruimtes te verbinden aan

schoonmaakfrequenties, kwaliteitsniveaus en de arbeidsduur in vierkante meter per uur, krijgt een organisatie op een snelle manier inzicht in de vereiste arbeidstijd voor de schoonmaak. Het schoonmaakbestek wordt overzichtelijk voorgesteld in werktijd per lokaal, verdieping of afdeling per gebouw en verdeeld in werktijden voor de dagelijkse, wekelijkse, maandelijkse en specifieke of periodieke schoonmaak. Het softwareprogramma geeft verder voor ieder lokaaltype in de calculatie de uit te voeren taken per ruimte aan, wat een duidelijk overzicht biedt van welke taken op welk moment uitgevoerd moeten worden. Dit vormt de basis voor de latere werkplanning of het dienstenrooster en de kwaliteitscontrole. Het programma kan dus gemakkelijk en efficiënt nagaan of het aantal gepresteerde schoonmaakuren al dan niet gerechtvaardigd is en hoe dit aantal bijgestuurd kan worden.

Inventarisatie Het systeem wordt gebruikt door Tana Professional bij de inventarisatie van de schoonmaakprojecten bij nieuwe klanten, maar laat ook toe om op regelmatige basis bij bestaande klanten een schoonmaakaudit te organiseren. ‘Omstandigheden veranderen continu en daarom vinden we het belangrijk dat we bij onze klanten regelmatig nagaan of het geadviseerde schoonmaakprogramma nog optimaal is en dat bij te sturen indien nodig’, licht Eric Van Raemdonck, general manager van Tana Professional Benelux, toe. ‹‹ Meer informatie: www.wmprof.com

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

brancheorganisatie

OSB viert 30-jarig bestaan

Keurmerk eind 2011 gereed voor introductie Voorjaar 1981 ontstond door een fusie tussen de Algemene Werkgeversvereniging Schoonmaakbedrijven (AWS) en de Nederlandse Vereniging voor Ondernemers in de Glazenwassers- en Schoonmaakbranche (NVOGS) de dit jaar dertig jaar bestaande OSB. De fusie werd destijds goedgekeurd tijdens een buitengewone ledenvergadering in Ouwehands Dierenpark in Rhenen. Het zesde lustrum van de Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten is half juni bescheiden gevierd, omdat de belangstelling vooral uitging naar het te introduceren OSB-keurmerk. DICK VAN ZOMEREN

e viering van het 30-jarig bestaan werd gecombineerd met een algemene ledenvergadering, die op 16 juni werd gehouden in de evenementenlocatie WaterGoed! in Valburg, tussen Arnhem en Nijmegen. De bijeenkomst werd bezocht door 130 personen, bestaande uit leden en hun partners, waarvan de laatsten tijdens de vergadering konden deelnemen een cursus

schilderen op doek, digitale fotografie of quad rijden. Aan het eind van de middag waren leden en partners weer verenigd voor het informele deel van de ledenvergadering annex jubileumbijeenkomst.

Nostalgie Het hele gezelschap werd buiten op het terras aan het water ontvangen en verrast op een optreden van een stads-

dichter met ‘sonnetten voor schoonmaakwerk’. Daarin onder meer de tekst: van groot tot MKB, allemaal trots op OSB. Aansluitend verwelkomde OSB-voorzitter Hans Simons kort de leden en partners, waarna het zakelijk programma binnen werd voortgezet. Tijdens de vergadering speelde het 30-jarig bestaan nauwelijks een rol. Niks nostalgie. Het bestuur kijkt liever vooruit dan achterom, want er werd met woorden, foto’s of een kort filmpje niet teruggeblikt naar het ontstaan en het verleden van de vereniging. Oudleden die tot de oprichters kunnen worden gerekend, waren niet uitgenodigd en werden in de toespraakjes ook niet genoemd.

Interesse

v.l.n.r. mevr. Verhoeven-Gevers, dhr. Verhoeven, mevr. Koenders, dhr. Janssen en mevr. B.S. Janssen-di Francesco van Schoonmaakbedrijf R. Janssen

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

Voorzitter Simons (sinds mei 2009 in functie) keek wel even terug naar die twee laatste jaren van OSB en stelde vast dat de leden, vooral de MKB’ers, veel meer interesse voor de vereniging tonen dan voorheen. Met name tijdens regionale vergaderingen en themabijeenkomsten. Dat komt volgens

brancheorganisatie

de voorzitter vooral door het werk van het verenigingsbureau, onder leiding van directeur Rob Bongenaar, dat veel werk heeft gemaakt van de interne communicatie. Volgens Simons staat ‘de schoonmaak nu ook in de media en bij de politiek op de kaart’, een gunstig neveneffect van de grote stakingen begin vorig jaar. Het ledental van OSB is stabiel, maar de voorzitter hoopt dat de introductie – en vooral acceptatie – van het keurmerk nieuwe leden oplevert.

Bestuur Bij het begin van de vergadering werd zonder hoofdelijke stemming ook een nieuw bestuurslid gekozen voor de vertrekkende Rob Westerlaken van Vebego. Zijn taak in het bestuur is overgenomen door Peter van Montfort, eveneens als directeur in dienst van Vebego, sinds 1987 werkzaam in de schoonmaak en aanverwante diensten. De afhandeling van het verslag van de vorige algemene ledenvergadering, de financiele rapportage, een wijziging van de statuten en de rondvraag vergde slechts enkele minuten, waarna de code Verantwoordelijk Marktgedrag schoonmaak- en glazenwassersbranche aan de orde kwam.

Naamsbekendheid Die code is inmiddels vastgelegd en het eerste exemplaar werd 25 mei in perscentrum Nieuwspoort overhandigd aan minister Henk Kamp van Sociale Zaken

Die code Marktgedrag is van groot belang, omdat hetgeen daarin is vastgelegd ook de basis is voor het keurmerk dat OSB met ingang van 1 januari introduceert. Jan Kerstens van het verenigingsbureau noemde in Valburg het komende OSB-keurmerk ‘een vertaling van de code Marktgedrag, die echter geen juridische basis heeft.’ Die code behoeft nadrukkelijk nog introductie en bekendheid. Toen Kerstens aanwezigen vroeg of er al opdrachtgevers naar de code hadden gevraagd, bleek dat nergens het geval te zijn geweest. Commissielid Wernke haakte daar op in: ‘Wat u vooral niet moet doen, is achteroverleunen en afwachten. OSB-leden moeten het voortouw nemen bij het propageren van de code.’ Kerstens: ‘De code gaat nu de testfase in en moet in feite een keerpunt worden rond aanbestedingen. OSB start daartoe een campagne richting opdrachtgevers via de media, met flyers en tijdens bijeenkomsten van facility managers.’

Acties De vakbonden spelen nadrukkelijk een rol bij navolging van de code. Met name door naming and shaming, dat wil zeggen door acties te voeren bij opdrachtgevers die alleen voor de laagste prijs gaan. Wernke: ‘Op verzoek van hun leden kunnen de bonden op bezoek gaan bij opdrachtgevers. Maar daar moeten we met hen goede afspraken over maken. Het kan niet zo zijn

‘De code Verantwoordelijk Marktgedrag vormt de basis voor het toekomstige OSB-keurmerk’ en Werkgelegenheid. Elders in dit nummer leest u meer over die bijeenkomst en de code. De code Verantwoordelijk Marktgedrag is opgesteld door een commissie, onder leiding van Kees Blokland, waarin opdrachtgevers, de vakbonden, intermediairs, schoonmaakondernemers en het onderwijs waren vertegenwoordigd. Namens OSB hadden Bert Wernke (Nederrijn Groep) en Rob Westerlaken (Vebego) zitting in de commissie.

dat de vakbonden de code alléén gaan gebruiken om hun invloed te vergroten.’ Die gedragscode is overigens geen totaaloplossing voor aanvechtbare schoonmaakcontracten. Wernke: ’Wij bepalen niet de prijs, dat doet de markt.’ Een opmerking uit de zaal: ‘U moet vooral bij de opdrachtgevers zijn, want die kiezen.’ Nog een opmerking: ‘Waarom kan OSB een offerte voor schoonmaak niet goed- of afkeuren?’ Dat was voor voorzitter Simons een

Esther Nijhove (The Voice of Holland) tijdens de slotact op het jubileumfeest brug te ver: ‘Wacht u even tot het OSBkeurmerk er is. De toekenning daarvan is al een soort goedkeurende handtekening van de vereniging.’

Keurmerk De genoemde code Verantwoordelijk Marktgedrag doet een beroep op redelijkheid van alle partijen en is in feite het vastleggen van goede bedoelingen. Ofwel: een faire prijs voor eerlijk werk. Die code vormt de basis voor het toekomstige keurmerk, dat exclusief is voorbehouden aan OSB-leden. Het gaat om een soort Bovag-erkenning en is vergelijkbaar met hetgeen de ABU (de bonafide uitzendbureaus) hanteert. Een twaalf personen tellende stuurgroep, bestaande uit OSB-leden, onder externe leiding van projectleider Edwin Lokkerbol, is druk doende vast te stellen welke aspecten in het keurmerk moet worden ondergebracht. Lokkerbol gaf een toelichting op de huidige stand van zaken waaruit bleek dat nog geschaafd wordt aan het concept dat eind van het jaar aan de ledenvergadering wordt voorgelegd. Een voortdurend punt van discussie is de toetsing c.q. controle op de naleving en sancties richting OSB-leden die in strijd met het

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

Gaat u ook voor goud? De jury van The Golden Service Awards gaat weer op zoek naar kandidaten voor de titel “Schoonmaker/schoonmaakster van het Jaar” en de schoonste gebouwen in diverse sectoren. Voor kleinere en middelgrote bedrijven bestaat er wederom de mogelijkheid mee te dingen naar de speciale MKB Award. Verder is er een Award voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen en een Award voor Beste Leerbedrijf.

De sluitingsdatum is 1 september 2011. Na die datum bepaalt de jury welke aanmeldingen door gaan naar de halve ﬁnale. Alle halve ﬁnalisten krijgen in de maanden september t/m november persoonlijk bezoek van de jury. Op 1 februari 2012 maken we in het Scheveningse Kurhaus bekend wie er met de felbegeerde Awards naar huis gaan. Meer weten? Kijk dan op de websites: www.goldenserviceawards.nl www.goldenserviceawards.be

brancheorganisatie

Marcel Stevens sloot de dag muzikaal en humoristisch af

keurmerk handelen. De stuurgroep wil de controle het liefst extern onderbrengen, bij instituten als KIWA en Lloyds. Een nadeel daarvan zijn de kosten voor de audits, maar die kunnen mogelijk worden gedrukt door via OSB een collectief contract af te sluiten. Het keurmerk stelt ook eisen aan de financiële administratie en die zijn ondergebracht in NEN 4400-1. De ABU hanteert die NEN-norm al en volgens Lokkerbol zijn deze eisen goed in te voeren, zorgen ze voor minder controle druk (fiscaal) en werken imagoversterkend.

Planning De planning ziet er als volgt uit: de eind van het jaar te houden ledenvergadering keurt de door de stuurgroep geformuleerde bepalingen en eisen goed, waarna de leden vanaf 1 januari een jaar lang de organisatie en hun systemen in overeenstemming kunnen brengen volgens de eisen van het keurmerk. Met ingang van 1 januari 2013 is het OSB-keurmerk geldig, ondersteunt met software die de vereniging beschikbaar heeft. Volgens een inventarisatie van de stuurgroep voldoet nu al 80% van de leden voor 90% aan de eisen die het keurmerk stelt. Lokkerbol somde vijf voordelen en twee nadelen op van het keurmerk. De voordelen: OSB wordt een merk, van “mindere broeders” (malafide OSB-leden) wordt afscheid genomen, er gaan duidelijke afspraken met de fiscus fungeren, de administratieve lasten worden

Jan Kerstens (OSB) presenteert de Code Verantwoordelijk Marktgedrag

minder en audits worden centraal door OSB ingekocht. De nadelen: introductie vraagt een extra inspanning en dan zijn er de kosten voor de audits, door KIWA of wie dan ook.

Scepsis Enige scepsis over het OSB-keurmerk was er wel onder de aanwezige leden, omdat de verwachtingen over het scheiden van kaf en koren ook al hoog gespannen waren bij de introductie van de ISO-certificering (twintig jaar geleden) en tien jaar geleden bij de eerste toekenning van OSB Plus. Het keurmerk wordt als een derde poging gezien, met dien verstande dat het draagvlak nu veel groter is.

Naleving Na die toelichting door de projectleider werd de ledenvergadering opgesplitst in zes discussiegroepen om te praten over de ins & outs van het keurmerk, waarbij de opmerkingen werden genotuleerd voor verwerking in het concept. Na afloop van dit programmaonderdeel kwam men weer plenair bijeen, waarna voorzitter Simons ventileerde wat hij tijdens de groepsdiscussie had opgevangen. Volgens hem wordt het initiatief breed gedragen, maar staat of valt alles met de naleving en de controle van de goede bedoelingen. Simons: ‘De controle moet streng, maar helder en inzichtelijk zijn. En als het OSB-keurmerk ertoe leidt dat we van sommige leden afscheid moeten nemen: het zij zo.’

Invoering De volgende stap is instemming aan de leden vragen voor invoering van het OSB-keurmerk. Normaal staat deze tweede ledenvergadering gepland voor half december. Maar gezien de overvolle decemberagenda met kerstborrels en andere happenings in de bedrijven, wordt overwogen om die ledenvergadering te vervroegen naar eind november. De ledenvergadering annex jubileumviering in Valburg werd ludiek beëindigd met een muzikale conference door Marcel Stevens uit Helmond, die het verloop van de vergadering puntig samenvatte en wat vragen en opmerkingen op de hak nam. Vervolgens was er een lopend buffet en op het overdekte terras het optreden van een band en een zangeres. ‹‹

(Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

+31 (0)70 - 345 87 37 www.greenspeed.eu

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

produc ten -/dienstenregister

Automatisering

Glas- en gevelreiniging

Microvezelmaterialen

Abonneren op de gratis mailnieuwsbrief van Service Management? Geef u op via www.servicemanagement.nl

Parketrenovatie

Bedrijfskleding

Glas- en gevelreiniging

Milieubewuste kwaliteitsproducten

Plafondreiniging

Duurzame schoonmaakproducten

Abonneren op de gratis mailnieuwsbrief van Service Management? • reinigen (systeem)plafonds • lamellenreiniging • armaturen reiniging • reinigen wanden • akoestisch coaten plafonds

Geef u op via www.servicemanagement.nl

info@green-clean.nl www.green-clean.nl Tel: 06 53 200 937

Meubel- en vloerreiniging

Milieubewuste kwaliteitsproducten

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

Reinigingsmiddelen onder private label

produc ten -/dienstenregister Reinigingsmiddelen onder private label

Schoonmaakartikelen

Schoonmaakorganisaties

Abonneren op de gratis mailnieuwsbrief van Service Management? Geef u op via www.servicemanagement.nl

www.hazet.igefa.nl Zaandam

Dordrecht

Schoonmaak glas- en gevelreiniging

Schoonmaakonderhoudsmiddelen

Schoonmaakgroothandel

Schoonmaakmachines

Renovatie natuursteen

Schoonmaakorganisaties

Abonneren op de gratis mailnieuwsbrief van Service Management?

WWW.DOLMANS.COM SCHOON MAAKT BLIJ

Geef u op via www.servicemanagement.nl

Schrob-/zuigmachines

Software/automatisering

Tapijtreiniging

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

Vakblad voor professioneel schoonmaakonderhoud

Service Management is een onafhankelijk vakblad voor professioneel schoonmaakonderhoud en is een uitgave van Kluwer bv. Kluwer legt uw gegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements-) overeenkomst. Uw gegevens kunnen door Kluwer, of zorgvuldig geselecteerde derden, worden gebruikt om u te informeren over relevante producten en diensten. Indien u hier bezwaar tegen heeft, kunt u contact met ons opnemen. 32e jaargang. Redactie Petra de Bruin, hoofdredacteur Dick van Zomeren, redacteur Caroline Hamerslag, eindredacteur Redactieadres Postbus 4, 2400 MA Alphen aan den Rijn Telefoon (0172) 46 66 80 Fax (0172) 42 28 04 E-mail: pdebruin@kluwer.nl dvanzomeren@kluwer.nl Uitgever Fréderique Zeemans Marketing Judith Verkerk e-mail: jverkerk@kluwer.nl Advertentieverkoop Kluwer Liesbeth van den Hoek en Arjen Tuitert Postbus 4 2400 MA Alphen aan den Rijn Telefoon (0172) 46 64 71 / 46 64 42 E-mail: lvdhoek@kluwer.nl / atuitert@kluwer.nl Advertentieplaatsingen worden uitgevoerd overeenkomstig de ‘Regelen voor het Advertentiewezen 1990’. Abonnementen Jaarabonnement € 81,- exclusief verzendkosten en btw. Studenten betalen € 55,- per jaar, inclusief verzendkosten en btw. Losse verkoopprijs € 11,50 per nummer. Vragen over abonnementen kunt u richten aan de afdeling Klantenservice, telefoon (0570) 67 33 58. Abonnementen kunnen schriftelijk tot uiterlijk drie maanden voor aanvang van een nieuw abonnementsjaar worden opgezegd. Bij niet-tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. Op alle uitgaven van Kluwer zijn de algemene leveringsvoorwaarden van toepassing. Deze kunt u lezen op www.kluwer.nl of opvragen via telefoonnummer (0570) 67 33 58. Abonnementen in België Wolters Kluwer Belgium (WKB) Motstraat 30 B-2800 Mechelen Telefoon 0800-301 43 Fax 0800-175 29 E-mail: info@kluwer.nl Abonnementsprijs op aanvraag. U vindt de algemene voorwaarden van WKB op www.kluwer.be Partners 3M Nederland, Diversey, Hectas Bedrijfsdiensten, Numatic International, SCA Hygiene/Tork, SVS en Wecovi Vormgeving en DTP COLORSCAN BV, Voorhout - www.colorscan.nl Druk DeltaHage b.v., Den Haag Auteursrecht voorbehouden Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever worden openbaar gemaakt of verveelvuldigd. Op iedere inzending van een bijdrage of informatie zijn van toepassing de Standaardpublicatievoorwaarden van Wolters Kluwer Nederland BV, gedeponeerd ter griffie van de arrondissementsrechtbank te Amsterdam onder nr. 217/1999; een kopie kan kosteloos bij de uitgever worden opgevraagd. ISSN 0928-3021 - Copyright 2003 Service Management Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, aanvaarden de auteur(s), redacteur(en) en uitgever(s) geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten en onvolkomenheden, noch voor gevolgen hiervan. ISSN 1386-0941

www.servicemanagement.nl

Lekker niksen

column

Druk is in, bereikbaar zijn moet. Maar het is ook heel gezond om eens offline te gaan: even helemaal niets doen. Lekker niksen, mag dat nog? Eigenlijk niet. Sterker nog, wie lekker nikst, moet daar minimaal over twitteren. Het is iets van nu: altijd druk, eeuwig bereikbaar. Sms’jes hoor je onmiddellijk te beantwoorden en het is ook heel normaal als je in een restaurant zit en je smartphone naast het bestek ligt. Tegenover de voordelen van flex- en parttime werken staat de ongeschreven plicht ook in eigen tijd bereikbaar te zijn. Of vinden we het stiekem wel leuk en interessant om vaak gebeld of gemaild te worden? Maar voor de naaste omgeving is het dat vaak niet. Net zoals druk-druk-druk ook niet ideaal is. Of moeten we mee hollen, vliegen en twitteren om nog mee te tellen? Nee! Altijd druk en bereikbaar moeten zijn, is een hype die niet per se gelukkig maakt. De meeste mensen hebben nu meer vrije tijd dan twintig jaar geleden, maar ervaren meer drukte. Ongeveer 40% van de Nederlanders voelt zich op een vrije dag opgejaagd en iedereen heeft het ook drukker gekregen, volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau. De verplichte bereikbaarheid, maar ook dat er meer wordt gewerkt dan vroeger, omdat steeds meer vrouwen deelnemen aan de arbeidsmarkt. Dus volop regelen en doen in het weekend. Daar gaat een heilig huisje. Veel meer dan vroeger zijn we onze identiteit gaan ontlenen aan wat we in onze vrije tijd doen. Ons vrijetijdsrepertoire delen we online. Maar activiteiten delen, bijvoorbeeld op Facebook en Twitter, is opscheppen en een bevestiging zoeken tegelijk. Het kan niet druk en bijzonder genoeg zijn, want niemand wil toch gewoontjes zijn? Knap vermoeiend. Media en commercie hebben een ideaalbeeld gecreëerd, waarin iedereen overal en altijd werkt, energiek sport en voortdurend stralend eropuit trekt om leuke dingen te doen. Maar wees eerlijk: u draait zich toch ook liever nog even om als om half zeven ’s ochtends de wekker gaat? Nietsdoen is niet alleen goed voor de ziel, maar ook voor het lichaam dat zo kan bijtanken. En zelfs voor de hersenen, die van nietsdoen creatiever worden. Uit neurologisch onderzoek van de Vrije Universiteit blijkt dat mensen in een ontfocusfase, zoals onder de douche staan of glazig in de file vooruit staren, vaak prima ideeën krijgen. Dus gaat de redactie de komende weken ontfocussen: op kampeervakantie in Frankrijk – niet te lui en niet te actief – om u in september weer een creatieve, inspirerende en prikkelende editie van Service Management te kunnen bezorgen. Ik wens u een heerlijke zomer! Petra de Bruin, hoofdredacteur Service Management

Service Management nummer 7/8 juli/augustus 2011

clear thinking, clean solutions

schoonmaken met een grote C... Ook voor úw bedrijf! Schoonmaken is een vak. Úw vak. Niemand hoeft u dus te

Zo zijn we bijvoorbeeld importeur van Kleen Purgatis, één

vertellen hoe u dat moet doen. En toch is dat wat we graag

van de grootste fabrikanten van reinigingsmiddelen in Europa.

doen bij Crohill. Niet omdat we vinden dat u iets verkeerd

Kleen loopt met haar producten voorop als het gaat om

doet, maar omdat wij denken dat het soms beter kan.

huidvriendelijkheid en sublieme geur. Dat resulteert in meer

Crohill is leverancier van professionele reinigingsproducten

werkplezier bij de schoonmakers en een langere ‘schoon-

(allen ISO 14001+) en is altijd op zoek naar verbeteringen en

beleving’ bij de eindklant. Bovendien beschikt Kleen Purgatis

oplossingen. In producten en methodieken maar ook bij

over de EMAS 14001+ registratie, die steeds

onze afnemers. We delen onze enorme kennis en geven op

belangrijker wordt bij productkeuzes en

alle vlakken ondersteuning (o.a. met analyses, aankoop- en

(Europese) aanbestedingen. Meer weten?

gebruiksadvies en trainingen). We helpen onze klanten graag

Bel voor een vrijblijvende afspraak en

zich te onderscheiden als echte specialisten. Net als wij. Dat

maak kennis met Crohill. Daar wordt u

is de meerwaarde van Crohill. De beste in de praktijk.

echt (nog) beter van.

Uw bedrijf, beter met Crohill. Schutweg 20, 8243 PC Lelystad | Telefoon: 0320 - 28 12 31 | Fax: 0320 - 28 21 92 | E-mail: info@crohill.nl | www.crohill.nl

Heeft u het al Piecom Geregeld?

Piecom. Uw Partner voor de professionele schoonmaak! Piecom is totaalleverancier voor de professionele schoonmaak. Wij voorzien u van advies, verzorgen opleidingen en leveren snel en betrouwbaar. Bestellingen doet u simpel, snel en overzichtelijk via het online Piecom Bestel Systeem, uw digitale huishoudboekje voor de professionele schoonmaak. Informeer naar de mogelijkheden om het ook Piecom Geregeld te krijgen!

CLEANING PRODUCTS

Bel 010 - 4614525 of kijk op www.piecom.nl LEVERANCIER VAN O.A.: