SERVICE_2012_03 by VMN Media

nummer 3, maart 2012

ONAFHANKELIJK VAKBLAD VOOR PROFESSIONEEL SCHOONMAAKONDERHOUD

www.servicemanagement.nl

THEMA: MARKTOVERZICHT Schoonmaakbranche 2011

Blijvende prijsdruk zorgt voor felle concurrentie

Schoonmakers goed betaald?

Extra stofvorming in luchtkanalen

Nieuw: Nederlandse schoonmaakmarkt

Verantwoord specialist

cleaning services

Vakblad voor professioneel schoonmaakonderhoud

t hema 07Brood _thema mark toverzicht

10 Blijvende prijsdruk zorgt voor felle concurrentie Het jaar 2011 gaat de boeken in als een zwaar jaar voor de Nederlandse schoonmaakbranche. De omzetstijging van de deelnemende bedrijven aan het omzetonderzoek van Service Management bedroeg, gecorrigeerd voor prijsstijgingen en overnames, slechts 0,3 procent.

18 Het kan en moet anders

In een op zijn zachtst gezegd turbulente markt vraagt Service Management een leverancier, een opdrachtgever, een schoonmaakbedrijf en een intermediair het hemd van het lijf. Als beeld komt een moordende concurrentiestrijd naar voren. Het kan en moet anders, zeggen de spelers dan ook.

21 De visie van... Michel de Bruin (MSG Greenspeed), Dick van Hattem (Verhoeven & Partners), Charles Scholte (SVS) en Gerard Veerman (Succes Schoonmaak, foto). “We zetten in op het nog beter organiseren van onze dienstverlening,” zegt die laatste.

26 Maakt loongebouw schoonmaak aantrekkelijk? Volgens werkgevers en onderzoekers krijgen schoonmakers, vooral beginnende, relatief goed betaald. Wel ligt het salarisplafond lager dan in concurrerende sectoren. En wat betekent het loongebouw voor de branche?

30 Betrokken Richelle schoonmaakster van het jaar

Richelle Fox van Asito is schoonmaakster van het jaar. Ze won de belangrijkste Golden Service Award in het Kurhaus. “Zo op de voorgrond hoeft voor mij niet, maar ik ben wel erg blij met de prijs.”

33 Reiniging en vervuiling luchtkanalen Een lagere schoonmaakfrequentie en het beperken van stofzuigen tot ‘bijtippen’ heeft een onmiddellijk resultaat: de kosten kunnen omlaag. Maar er is een onbedoeld neveneffect: extra stofvorming in luchtkanalen. Een gesprek met de marktleider voor reiniging van luchtbehandelingssystemen.

46 Regionale bundeling in Clean Services Group Het landelijk samenwerken van regionale schoonmaakbedrijven is niet nieuw en kwam al begin jaren tachtig voor. Wat echter wel nieuw is, is de regionale samenwerking zoals Clean Services Group die in de markt zet. Coverfoto: Shutterstock

En verder: 4 nieuws... 29 column Victor van Hooijdonk... 36 interview met Khadija Tahiri... 39 de code: nog een wereld te winnen... 42 column Facilicom... 43 9 mei: Neder-

landse schoonmaakmarkt... 44 seminar codecommissie... 49 bewuster vervuilen... 51 OSB-nieuws... 52 contacten en contracten... 55 mensen... 56 producten-/ dienstenregister... 58 column Ronald Bruins

Service Management nummer 3 maart 2012

nieuws

“Schoonmaak is gewoon ons ding” Schoonmaakbedrijf Hago en brancheorganisatie Skills Netherlands hebben hun samenwerking verlengd. Ze tekenden onlangs een overeenkomst voor nog eens vier jaar. Skills is de stichting die met vakwedstrijden bouwt aan het imago van vakmanschap en talentontwikkeling in beroepsonderwijs. In 2009 tekenden Hago en Skills Netherlands hun eerste partnershipcontract. Hago blijft minimaal vier jaar als exclusief partner in schoonmaakdienstverlening aan Skills verbonden. Met het partnership maken Hago en Skills zich

gezamenlijk sterk voor een beter imago van de branche. Het nieuwe schoonmaakteam heeft de zware taak om de prestaties van het gouden team van EuroSkills 2010 te evenaren. Zij werden in Portugal drievoudig Europees kampioen met de titel beste schoonmaker, beste schoonmaakteam en beste supervisor. Anne de Bruyne, Brian Timmerman en Henriët van der Heiden weten wat ze willen en waarom ze meedoen. “Omdat schoonmaak gewoon ons ding is en we Nederland willen laten zien dat schoonmaken een vak is.” Op de foto: Peter van den Berg, operationeel directeur Skills Netherlands, Henriët van der

Heiden, Brian Timmerman, Ruud Danklof, algemeen directeur Hago en Anne de Bruyne toasten op de verlenging van het partnership tussen Hago en Skills Netherlands.

Nadruk ISSA Benelux op innovatie In zijn maidenspeech voor zijn collega’s in de branche legde Michel de Bruin, directeur van MGS Greenspeed, tijdens de lancering van ISSA Benelux onlangs de nadruk op innovatie. “Hoe kan het zijn dat we nog te vaak met achterhaalde schoonmaaksystemen werken?” ISSA Benelux is de nieuwe regionale afdeling van het wereldwijd opererende ISSA. Deze staat onder aanvoering van De Bruin. Hij hamerde op innovatie. Die moet de werkvloer bereiken. “Hoe kan het dat dit niet voldoende gebeurt? Zit dat in de vertaling, in innovaties die niet bijzonder genoeg zijn of is de investeringsbereidheid er niet?” De Bruin stelt die vragen in alle openheid, zonder daarbij te wijzen. “We moeten trots zijn op wat we doen en wat we voor de wereld betekenen”, stelde de Bruin. ISSA (Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

Voor België

03 - 231 33 89 www.boma.be

Benelux wil innovaties nadrukkelijk op de kaart te zetten en wil daarvoor tijdens de ISSA/Interclean een seminar houden en gaat het gesprek aan met de branche om erachter te komen waar het stokt. Maar is het niet logisch dat in een markt die onder prijsdruk staat, er nauwelijks in innovaties wordt geïnvesteerd? De Bruin: “Het wil niet altijd zeggen dat de kosten hoger zijn.

Investeringen kunnen snel worden terugverdiend. Dit moet natuurlijk goed inzichtelijk gemaakt worden. Daarnaast kunnen moderne systemen en innovaties juist de efficiëntie en effectiviteit verbeteren en het imago van de branche goed doen. Leveranciers staan te popelen om daar aan mee te werken.” Op de foto de werkgroep van ISSA Benelux met helemaal rechts De Bruin.

Nieuw schoonmaakplatform kleinere ondernemers Nederland is een nieuw schoonmaakplatform voor kleinere schoonmaakondernemers en -glazenwasserijen rijker. Het bestuur van het platform onder de naam SchoonmakeniseenVak (SIEV) bestaat uit Aalbers, Hoogvliet en Rutgrink. Sabine Aalbers van Aalbers Schoonmaakdiensten: “Binnen het MKB blijkt er duidelijk behoefte aan een schoonmaakplatform voor de kleinere schoonmaakondernemers en

Service Management nummer 3 maart 2012

-glazenwasserijen, tot een omzet van 1 miljoen euro.” Achter de schermen wordt er op dit moment hard gewerkt aan de website www. schoonmakeniseenvak.com maar ook aan de eerste officiële presentatie van het platform op Schoonmaakmarkt 2012, behorende bij de ISSA/Interclean. Het nieuwe platform is te bereiken via info@schoonmakeniseenvak.com

nieuws

Nieuwe thermoplastische dispersie met een matte glans Qlien Benelux in Enkhuizen introduceert op de Benelux-markt voor vloeronderhoud het product Optima, een door Pramol Chemie AG uit Zwitserland geproduceerde nieuwe thermoplastische dispersie met een matte glans. Het gaat om een met polyurethaan versterkte dispersie die met een inzetlamel op harde vloeren

wordt aangebracht. Optima wordt geleverd in cans van tien liter en dient in twee lagen te worden opgebracht. Na het drogen ontstaat een matglanzende, harde, taaie en trekvaste beschermlaag. Het product is volgens de producent bijzonder goed te gebruiken op linoleum, PVC en steen. Optima wordt tijdens de ISSA/

Interclean gepresenteerd in de stand van Pramol Chemie.

Regionale bedrijven bundelen zich De Nederlandse Cleaning Alliantie is een nieuw samenwerkingsinitiatief in de schoonmaaksector. Zo’n vijftien tot twintig regionale schoonmaakbedrijven bundelen binnen NCA hun krachten tot een nieuwe landelijke speler. In een sector die gekenmerkt wordt door een top vijf die steeds groter

wordt, is het voor de kleinere bedrijven in de branche steeds moeilijker om te groeien. Daar komt bij dat opdrachten in omvang toenemen en een aanzienlijk deel van de markt Europees wordt aanbesteed. Voor regionale schoonmaakbedrijven zijn deze opdrachten veelal onbereikbaar omdat zij niet aan de gestelde omzet- en referentie-eisen kunnen voldoen of niet over voldoen-

de kennis c.q. capaciteit beschikken. Via NCA komen deze opdrachten nu ook binnen handbereik van de deelnemers. Ook op het inkoopvlak bundelt NCA de krachten. Oprichter van NCA is Jan-Willem Leenhouts, voormalig facility manager bij diverse organisaties zoals CZ. Op dit moment zijn er vijf bedrijven aangesloten bij NCA (www.nlca.nl).

Wie stuurt de servicemedewerker aan? Servicemedewerkers zorgen voor een verbetering van de kwaliteit van leven voor bewoners van zorginstellingen. Maar er is onduidelijkheid over wie deze medewerkers moet aansturen en vanuit welk budget zij moeten worden gefinancierd. “Dat staat een succesvolle inzet van servicemedewerkers echter in de weg”, aldus Janine de Vries van ZorgSupport. Ze trekt die conclusie na onderzoek onder een panel van 400 facilitaire specialisten die werkzaam zijn in de zorg.

“Ondanks dat de ondervraagden de toegevoegde waarde van servicemedewerkers onderkennen, worden zij veelal ad-hoc ingezet. Nog niet alle servicetaken zijn gebundeld en ondergebracht bij één persoon. Als voornaamste reden hiervoor geven organisaties aan er nog niet klaar voor te zijn of omdat zij druk zijn met andere activiteiten die inhoud moeten geven aan de opgelegde bezuinigingen.” De taken van servicemedewerkers zijn nauw verbonden met het primaire zorgproces, zoals het verspreiden van linnengoed en kleding of hulp bieden bij het voorbereiden en serveren

van maaltijden. Volgens 36 procent van de ondervraagden uit het onderzoek zijn voedingsassistenten het meest geschikt om de functie van servicemedewerker te vervullen. Schoonmaakmedewerkers worden door 24 procent als geschikte functionaris gezien.

Facilicom Services Group neemt ZZG ThuisService over Facilicom Services Group heeft thuishulporganisatie ZZG ThuisService overgenomen van ZZG Zorggroep in Groesbeek. ZZG ThuisService wordt geïntegreerd in de bedrijfsvoering van Facilicom-dochteronderneming Axxicom Thuishulp. ZZG Thuisservice heeft 1.000 medewerkers en een omzet van 13 miljoen euro. Door de overname wordt Axxicom Thuishulp in één keer

bijna twee keer zo groot. De 1.000 uitvoerende medewerkers en 4.500 cliënten van ZZG ThuisService gaan op in de nieuwe organisatie. Simone Schraepler, directeur van Axxicom (foto): “We zijn al een tijd lang op zoek naar een goede overnamekandidaat in deze regio. ZZG ThuisService is een goede en gezonde organisatie die heel goed bij Axxicom past.”

Service Management nummer 3 maart 2012

nieuws

ISSA/Interclean Amsterdam grootste beurs ter wereld Met 23.415 bezoekers is ISSA/ Interclean in Amsterdam de grootste beurs ter wereld op het gebied van schoonmaak. Dat blijkt uit recent vrijgegeven cijfers van de schoonmaakbeurzen. De nummer twee (IIC North America, 15.868 bezoekers) en drie (CMS Berlin, 15.500 bezoekers) volgen op respectabele afstand. Het merendeel van de bezoekers aan de ISSA/Interclean komt uit het buitenland (16.625). 6.790 bezoekers komen uit Nederland. Ook wat betreft aantallen exposanten prijkt de ISSA/Interclean met 651 bovenaan, op de voet gevolgd met 645 door de eerder genoemde Noord-Amerikaanse beurs. Tijdens de ISSA/Interclean op 8, 9 en 10 mei in de RAI in Amsterdam wordt ook een innovatieaward uitgereikt. De internationale

jury voor de innovatieaward, waarin Service Management is vertegenwoordigd door Dick van Zomeren, kijkt naar originaliteit, impact, duurzaamheid, besparing voor de eindgebruiker en de praktische toepassing.

De verkiezing kent drie categorieën: 1. Machines, accessoires en componenten, 2. Apparatuur/hulpmiddelen voor reinigen, zorg en veiligheid, en 3. Reinigingsbeheer en trainingsoplossingen.

Vakbeurs trekt meer dan 20.000 bezoekers

Op de Vakbeurs Facilitair (18, 19 en 20 januari) viel Weska met zijn Ik hou van Holland-stand op, naast goed geoutilleerde stands van onder andere CSU, Diversey, Satino Black, ISS, Atir, Facilicom en CWS. Organisator Holapress zegt dat de beurs in totaal 20.517 bezoekers heeft getrokken. Hago Next creëerde gezelligheid op de stand door niet alleen ruim-

schoots eten te verzorgen, maar ‘s middags ook een jazzbandje te laten spelen. Met zes hallen was er weer genoeg ruimte om te verdwalen en menig bezoeker ging de hallen door met een kaart in de hand. Even verderop, bij Piecom, is een racespel te spelen, waarbij de beste tijd à la Top Gear op een rondebord komt en hebben Uniqcare en De Proper Groep acteurs ingeschakeld. Die zetten een schoonmaakster en een glazenwasser

Service Management nummer 3 maart 2012

neer, waarbij de laatste in mime de ramen lapt en het niet kan laten om af en toe een bezoeker wat nat te spuiten. Maar ruimte voor meer serieuze onderwerpen is er ook, bijvoorbeeld een goed gedocumenteerd schoonmaakprogramma van Diversey voor kleine oppervlakten. En ook partijen als de code Verantwoordelijk Marktgedrag, SVS Opleidingen en de Vereniging Research Schoonmaak presenteerden zich.

nieuws

Jorritsma opent pand Atir en HTC De burgemeester van Almere, mevrouw Annemarie Jorritsma, heeft onlangs de nieuwe locatie van Atir schoonmaakstrategen en HTC Horeca, Catering en Recreatie aan de Edvard Munchweg 61 in Almere officieel geopend. Zij verrichtte met het aannemen van een luxe kop koffie uit

de espressobar de opening. Jorritsma verricht weinig openingen, maar voor HTC Advies en Atir maakte zij een uitzondering. Dit omdat beide ondernemende bedrijven in Almere zijn gekomen om zo centraal mogelijk een meeting point te vormen, voor zowel werknemers, bedrijven en klanten.

Kleine naar IBN, Dillema zijn opvolger Jan Kleine wordt per 1 maart directeur bij IBN Facilitair. Hij is 28 jaar werkzaam geweest voor Westerveld, waarvan de laatste twintig jaar als algemeen directeur. “Het werd tijd voor een nieuwe uitdaging.” Kleine ontwikkelde naar eigen zeggen een interesse voor een eindverantwoordelijke functie bij een bredere facilitaire organisatie. “Dat is mede het gevolg van het feit dat ik in 2011 mijn Master of Facility Management heb behaald aan de Rijksuniversiteit in Groningen.” Vebego, de holding van zowel Westerveld als IBN, heeft hem dan ook aangesteld als directeur bij die laatste organisatie, gevestigd in Uden. IBN Facilitair is een complete dienstverlener: schoonmaak, catering, document services, bodeen receptiediensten en groenvoorziening. Vebego heeft inmiddels ook een “uitstekende opvolger” gevonden. Dat is Rick Dillema. Hij heeft een ruime ervaring in de schoonmaakbranche. In zijn laatste functie was Dillema operationeel directeur bij Robbers Schoonmaakdiensten BV.

Asito mag predicaat klimaatneutraal voeren Asito heeft het predicaat ‘klimaatneutraal gegarandeerd’ ontvangen. Asito krijgt deze nadat volgens het bedrijf objectief is vastgesteld dat de CO2-uitstoot van de schoonmaakdienstverlening van Asito is teruggebracht en dat het deel dat nog niet gereduceerd kan worden, 100 procent is gecompenseerd. Daarnaast zet Asito zich actief in om dat zo te houden. Asito is een van de eerste organisaties in Nederland die het keurmerk mag voeren. Om het predicaat te mogen voeren, is allereerst de CO2-uitstoot in kaart gebracht. Vervolgens zijn volgens het bedrijf concrete inspanningen geleverd om de uitstoot te beperken.

Asito heeft onder meer de volgende maatregelen genomen. De keuze voor leaseauto’s wordt beperkt door een CO2-plafond dat elk jaar naar beneden wordt bijgesteld. Meer dan 150 Asito-medewerkers hebben een cursus gevolgd om de CO2-uitstoot van hun auto te minimaliseren. Zij worden hierop gemonitord. Voor alle kantoren is een lichtplan gemaakt en uitgevoerd om het energieverbruik te minimaliseren. Climate Neutral Group heeft de CO2-uitstoot van Asito objectief getoetst. Het predicaat is uitgereikt tijdens een feestelijke bijeenkomst in de Watertoren in Bussum. Sander Haas, manager duurzaamheid van Asito, ontving het uit handen van René Toet, directeur van Climate Neutral Group.

Adverteerdersindex 3M Nederland 60 CSU 2 Diversey 22 Dr. Schnell Chemie 41 Gom 17 Greenspeed diverse ISSA/Interclean 59 ISSA/Interclean bijlage Metsa Tissue 35 Nocore 47 Numatic 13 Romaro Schoonhouden Gebouwen 8-9 Succes Schoonmaak 15 SVS-opleidingen 38 en 54 Wecovi 28

Service Management nummer 3 maart 2012

ADVERTORIAL

1 * "+ 4 ;%" 0 1 " $ %"

1 ! 1 ! 2 4 " ! 1 . " "3 % /)-% , ! 4 1 " !3 # $ "3 3 & ! 1 ' . " "3 2 ( 3 4 ! % "3

! "#$" $

" "

" % %' & " %#$" "& &

+ " ! 6 . 2 2 + " ! 6 3 5 2 ! 10 ! !

! "

2 2 10 ! % 2 & % 0

''' " "

) 4 ! " !"" 3 14 0!% 0 4 2 " & "

" !

3 14 2 2 3 0 ! * "

3 1 05 6 ! 3

t hema mark toverzicht

Schoonmaakbranche 2011

Prijsdruk zorgt voor felle concurrentie Het jaar 2011 gaat de boeken in als een zwaar jaar voor de Nederlandse schoonmaakbranche. De omzet van de deelnemende bedrijven aan het omzetonderzoek van Service Management nam in 2011 weliswaar toe met 3,1 procent, maar deze stijging werd voornamelijk gerealiseerd door prijsstijgingen en overnames. Gecorrigeerd voor deze twee factoren bedroeg de omzetstijging slechts 0,3 procent. ROEL TER STEEG EN BAS TROMMELEN

mdat er op korte termijn geen verbetering wordt verwacht, zal ook 2012 waarschijnlijk een moeilijk jaar worden voor de Nederlandse schoonmaakbranche. Dit jaar hebben 74 schoonmaakbedrijven deelgenomen aan het omzetonderzoek van Service Management. Deze bedrijven realiseerden in 2011 gezamenlijk een omzet van 1,72 miljard euro. Dat is een toename van 52 miljoen euro ten opzichte van de gezamenlijke omzet van diezelfde bedrijven in 2010. Deze omzetstijging van 3,1 procent werd voornamelijk gerealiseerd vanwege overnames en prijsstijgingen. De gezamenlijke omzetgroei van de deelnemende bedrijven door overnames bedroeg in 2011 circa 17 miljoen, oftewel 1 procent. De prijzen in de (Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

schoonmaakbranche zijn volgens de berekeningen van het CBS met 1,8 procent toegenomen. Gecorrigeerd voor deze twee factoren komt de omzetstijging uit op 0,3 procent.

Geen verbetering

+31 (0)70 - 345 87 37 www.greenspeed.eu

De bedrijven die in 2010 deelnamen aan het marktonderzoek van Service Management realiseerden destijds gezamenlijk een omzetstijging van 2,6 procent. Wat dat betreft lijkt de gere-

Service Management nummer 3 maart 2012

aliseerde omzetstijging in 2011 van 3,1 procent een verbetering ten opzichte van het afgelopen jaar. Wanneer echter nauwkeuriger naar de cijfers wordt gekeken blijkt dit niet het geval. Van de 74 schoonmaakbedrijven die dit jaar meededen aan het onderzoek, waren 68 afgelopen jaar eveneens deelnemer. Deze 68 bedrijven realiseerden in 2010 een omzetstijging van 3,6 procent ten opzichte van 3,1 procent in 2011. Geen verbe-

t hema mark toverzicht

Overzicht overnames in de schoonmaakbranche 2011 Verkoper

Koper

Arcadis Aqumen Facility Management (AAFM)

Asito Dienstengroep

Thuiszorg Groningen

Asito Dienstengroep

OCS Nederland

CSU Total Care

Schoonmaakbedrijf Tienstra

Dolmans Groep

Schoonmaakbedrijf Nijman

Vastenburg

Omring Thuisservice (50% aandelenbelang ISS)

Omring

Schiphol Dienstverlening

Vebego International

Veilig &Vertrouwd Wonen (25%)

Hectas

Jobeto

Romaro

Unico Dienstverlening

Jansen-Hubers Schoonmaakdiensten

tering, maar een (beperkte) verslechtering dus wat betreft omzetgroei voor deze bedrijven. Het merendeel van de deelnemende bedrijven realiseerde in 2011 een omzetstijging: 44 van de 74 bedrijven (59 procent). Vier bedrijven (5 procent) bleven op hetzelfde omzetniveau en de overige 26 bedrijven (36 procent) realiseerden een omzetdaling. Het totaal aantal medewerkers van de bedrijven op de lijst bedraagt dit jaar 79.470, een toename van 1.200 (1,5 procent) ten opzichte van 2010. Omdat de totale omzet met 3,1% is toegenomen, betekent dit een verdere toename van de efficiëntie in de sector en daarmee een hogere werkdruk voor het schoonmaakpersoneel. De omzet per medewerker nam in 2011 toe van 21.354 euro tot 21.692 euro. Dat het niet beter gaat dit jaar in de schoonmaakbranche is ook terug te zien aan het aantal deelnemers aan het omzetonderzoek. Dit jaar waren 74 bedrijven bereid mee te werken aan het onderzoek ten opzichte van 91 bedrijven in 2010. Twee ontbrekende bedrijven werden in 2011 overgenomen (OCS Nederland en Schoonmaakbedrijf Nijman). De overige 21 bedrijven wilden of konden vanwege uiteenlopende redenen niet meewerken aan het onderzoek of bleven voor de redactie onbereikbaar. Deze groep ontbrekende bedrijven was in 2010 nog goed voor een omzet van 372 miljoen euro. Gelukkig zijn er ook dit jaar weer enkele nieuwe aanmeldingen. De hoog-

2010 nog de 24e plaats in op de lijst met een omzet van 12 miljoen euro.

ste binnenkomer is Price Cleaning uit Venray (nummer 50: 2,3 miljoen euro). Niet ver daarachter staat een andere binnenkomer: Maas en Waal schoonmaak- & bedrijfsdiensten uit Beneden Leeuwen (nummer 52: 2,1 miljoen euro). Andere nieuwkomers die we dit jaar op de lijst mogen verwelkomen zijn: SBS regulier schoonmaakonderhoud en Stubbe Glas- en Gevelreiniging uit Hoensbroek, ADG & De Water schoonmaakbedrijf uit Boxtel en De Parel Dienstverlening uit Wijk bij Duurstede.

De top-10 groeit Grote afwezige in de lijst dit jaar is de Asito Dienstengroep. Het Almelose familiebedrijf was in 2010 nog goed voor de tweede plaats op de lijst met een jaaromzet van 268 miljoen euro. Door de afwezigheid van Asito schuift de rest van de top-10 één plaatsje op en is er dus een nieuwkomer in de top-10: ICS Nederland (nummer 10: 26 miljoen euro). Ondanks een flinke omzetdaling (- 4,8 procent) is ISS Cleaning Services ook in 2011 het grootste schoonmaakbedrijf van Nederland met een omzet van 313 miljoen euro (2010: 329 miljoen euro). Nummer twee (CSU Cleaning Services) zag haar omzet in 2011 wel toenemen. Het Brabantse familiebedrijf realiseerde een omzetgroei van 20 miljoen euro (8 procent). Een gedeelte van deze omzetgroei werd veroorzaakt door de overname van OCS Nederland. Het Rijswijkse schoonmaakbedrijf, voornamelijk actief in West- en Noord-Nederland, nam in

Nummer drie (Hago Nederland) was in 2011, net als de voorgaande twee jaren, de grootste absolute groeier met een omzetgroei van 21 miljoen euro (8 procent). De totale omzet van Hago Nederland (Vebego), inclusief Hago Airport Services, Hago Food & industrie, SW en schoonmaakjointventures, komt in 2011 uit op 266 miljoen euro. Ook Hago Nederland realiseerde een gedeelte van haar omzetgroei met overnames door de acquisitie van de activiteiten van Schiphol Dienstverlening en Schiphol Airport Information. Met de omzetdaling van de marktleider en de omzetstijging van de nummers twee en drie is de top drie in de Nederlandse schoonmaakbranche weer dichter bij elkaar gekomen. Als geheel boekte de top-10 van de Nederlandse schoonmaakbranche in 2011 een omzetstijging van 3,8 procent.

De kleintjes hebben het zwaar Waar de grotere schoonmaakbedrijven een omzetgroei realiseerden zien we bij de kleinere schoonmaakbedrijven een omzetkrimp. De schoonmaakbedrijven met een omzet tot 2 miljoen

Verantwoording omzetonderzoek 2011 Het Service Management Marktoverzicht 2011 is uitgevoerd op basis van gegevens die door de bedrijven zelf zijn aangeleverd. De bijna 500 bij de redactie van Service Management bekende schoonmaakbedrijven zijn (per e-mail) gevraagd cijfers aan te leveren. In totaal heeft Service Management dit jaar van 74 bedrijven informatie ontvangen. De sectorspecialisten Roel ter Steeg en Bas Trommelen van Mazars Berenschot Corporate Finance hebben de beschikbare gegevens geanalyseerd en geïnterpreteerd. MBCF begeleidt ondernemers en management bij financieel strategische vraagstukken, zoals koop en verkoop, het financieren en het waarderen van ondernemingen.

Service Management nummer 3 maart 2012

t hema mark toverzicht

Bedrijfsnaam

Plaats

ISS Cleaning Services

Utrecht

Omzet 2011 Omzet 2010 Omzet 2009 Omzet 2008 Omzet 2007 Aantal in euro’s in euro’s in euro’s in euro’s in euro’s medewerkers 2011

Aantal medewerkers 2010

Aantal medewerkers 2009

Aantal medewerkers 2008

Schoon- Speciamaak listische schoonmaak

Aantal medewerkers 2007

GlasThuis- Facilitaire Overige bewassing zorg diensten

313.200.000 329.000.000 339.073.000 347.360.000 355.660.000

15.200

16.000

16.365

17.380

17.925 x

CSU Cleaning Services Uden

268.000.000 248.000.000 214.000.000 204.000.000 190.000.000

14.200

13.100

10.000

9.500

8.900 x

Hago Nederland (Vebego)*

Voerendaal

265.700.000 245.200.000 209.500.000 185.800.000 158.060.000

10.135

10.129

9.506

7.800

6.866 x

Gom Schoonhouden (Facilicom)

Schiedam

183.700.000 169.500.000 182.600.000 174.700.000 145.800.000

7.805

7.398

8.601

8.304

6.913 x

2.354 x

Dolmans Groep

IJsselstein

76.300.000

74.200.000

73.000.000

72.000.000

Arnhem

64.500.000

62.500.000

54.800.000

51.500.000

Hectas Bedrijfsdiensten

Arnhem

59.000.000

60.000.000

59.500.000

Schoonmaakbedrijf Succes (DieDrie)

Volendam

39.100.000

35.900.000

34.300.000

31.400.000

69.000.000

2.522

2.475

2.426

2.500

3.360

3.300

2.920

2.850

55.000.000

2.950

3.000

3.300

3.250

3.200 x

30.200.000

1.425

1.225

1.151

1.019

908 x

x x

VLS Groep

Zwijndrecht

30.000.000

30.100.000

28.750.000

26.650.000

25.500.000

1.689

1.735

1.690

1.595

1.525 x

ICS Nederland

Eindhoven

25.723.000

23.800.000

27.200.000

26.100.000

25.600.000

1.361

1.329

2.150

2.060

2.020 x

Temco Euroclean Services

Rotterdam

21.201.000

23.320.000

24.192.000

24.040.000

20.660.000

1.045

1.150

1.250

1.202

868 x

Fonville SchoonmaakCoevorden bedrijven

21.064.000

17.825.000

18.540.000

18.666.500

20.851.851

1.495

1.427

1.573

1.998

2.065 x

Stoffels Bleijenberg (Vebego)

20.000.000

21.900.000

22.500.000

967

1.000

1.333

1.301

1.431 x

19.700.000

19.900.000

21.600.000

20.800.000

21.300.000

790

796

902

913

963 x

19.150.000

18.450.000

16.100.000

14.600.000

11.700.000

735

697

608

555

486 x

1.103 x

186

x x

Terneuzen

Robbers SchoonmaakNieuwegein diensten (Facilicom) Wormerveer

Teico Service Westerveld Schoonhouders (Vebego)

Hilversum

18.600.000

22.000.000

21.700.000

23.900.000

25.300.000

724

749

915

1.004

Fortron (Vebego)

Hoensbroek

18.100.000

18.500.000

17.200.000

15.200.000

12.810.000

221

212

201

192

De Vos Groep

Houten

15.200.000

15.100.000

13.900.000

475

480

410

Nivo Noord

Leeuwarden

13.800.000

13.600.000

13.400.000

11.350.000

10.400.000

1.010

960

935

755

725 x

Romaro SchoonmaakRidderkerk groep

13.800.000

13.700.000

12.400.000

11.600.000

11.500.000

530

540

525

510

525 x

Nederrijn Groep (DieDrie)

Duiven

13.625.000

13.400.000

13.200.000

13.100.000

12.200.000

785

746

724

928

910 x

Visschedijk Facilitair

Hengelo

12.400.000

10.100.000

7.400.000

1.150

920

740

Novon Schoonmaak

Zwolle

12.250.000

11.000.000

10.405.023

9.200.000

8.100.000

975

850

825

800

600 x

Effektief Groep

Groningen

10.100.000

8.800.000

8.100.000

8.400.000

5.400.000

582

532

570

430 x

Schoonmaakbedrijf Vlietstra (DieDrie)

Franeker

9.800.000

9.300.000

10.000.000

10.200.000

578

551

583

620

Schoonmaakbedrijf G. Raggers & Zn.

Uithoorn

9.400.000

9.300.000

9.050.000

8.800.000

8.100.000

485

499

521

De Groot & Geluk Schoonmaak (v/h Adiar)

Rotterdam

8.709.000

9.410.000

9.825.000

9.650.000

3.300.000

420

505

Schoonmaakbedrijf Meerwijk

Utrecht

8.186.000

7.605.000

7.770.000

7.110.000

6.543.700

185

Schoonmaakbedrijf Victoria

Alkmaar

7.800.000

6.900.000

7.050.000

6.850.000

6.250.000

Basita Schoonmaakdiensten (Facilicom)

Rhoon

7.700.000

9.100.000

10.500.000

9.200.000

x x

633 x

588

561 x

525

735

135 x

184

148

147

144 x

420

410

385

375 x

10.500.000

359

412

532

496

546 x

x x

Ancora Multidiensten Amsterdam

7.403.000

7.382.000

7.346.000

7.330.000

7.302.000

178

176

170

173

169 x

Ede

7.200.000

7.350.000

7.200.000

6.600.000

5.200.000

405

409

420

390

320 x

Coppejans Schoonhouders (Facilicom)

Tilburg

6.900.000

7.500.000

5.800.000

5.600.000

200

213

235

236

243 x

Schoonzorg

Amsterdam

6.130.000

4.890.000

4.260.000

3.921.820

3.850.102

248

218

162

148

137 x

VSP Schoonmaak (Facilicom)

Harderwijk

6.100.000

7.600.000

8.400.000

9.000.000

10.300.000

231

272

337

391

439 x

Toekomst Schoonmaakbedrijven

Schijndel

5.916.000

5.987.000

5.681.102

5.233.897

4.324.610

327

334

312

280

258 x

Dros Schoonmaakdiensten (SchoonGroep)

Apeldoorn

5.838.000

5.396.000

5.154.218

5.005.416

3.940.000

390

387

389

400

348 x

Ditshuizen Schoonmaakdiensten (Facilicom)

Zevenaar

5.100.000

5.900.000

8.000.000

9.000.000

330

374

504

595

599 x

Eresdé

Harlingen

4.800.000

4.200.000

4.100.000

3.600.000

1.200.000

175

145

135

112

65 x

Service Management nummer 3 maart 2012

MB Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten

De winst van duurzaamheid

TTV-678 Vario Uiterst betrouwbare en gebruiksvriendelijke schrobzuigmachine. Voorzien van water- en chemiebesparende technologie. Vijf jaar gratis service en twee jaar garantie

www.numatic.nl

de winst van duurzaamheid

t hema mark toverzicht

Schoon- Speciamaak listische schoonmaak

Aantal medewerkers 2007

GlasThuis- Facilitaire Overige bewassing zorg diensten

Plaats

Meijer Multicleaning

Diemen

4.350.000

4.000.000

4.702.000

4.635.704

4.400.000

76 x

HSO Schoonmaakservice

Purmerend

3.650.000

3.000.000

2.750.000

2.500.000

109

74 x

Peeters GebouwenserKerkrade vice (SchoonGroep)

3.360.000

3.020.000

2.830.000

2.674.000

2.422.000

140

116

125

104

94 x

KSD Schoonhouders (Facilicom)

Krimpen a/d IJssel

3.300.000

3.900.000

4.300.000

5.000.000

5.100.000

170

194

234

275

290 x

Willems & Zn. SchoonWormer maakbedrijven

3.137.000

2.953.000

2.800.750

2.746.826

2.581.143

102

95 x

Schoonmaakbedrijf Vastenburg (SchoonGroep)

Hoorn

3.109.000

2.930.000

2.760.000

2.330.000

2.067.934

122

164

128

129

118 x

Asko Schoonmaak- en Zwaag Bedrijfsdiensten

3.057.000

3.069.000

3.003.707

2.715.754

2.444.120

86 x

Degenaar Glas- en gevelonderhoud

3.020.000

2.592.000

2.730.000

2.060.000

1.760.000

Den Haag

Omzet 2011 Omzet 2010 Omzet 2009 Omzet 2008 Omzet 2007 Aantal in euro’s in euro’s in euro’s in euro’s in euro’s medewerkers 2011

Aantal medewerkers 2008

Aantal medewerkers 2009

Aantal medewerkers 2010

Bedrijfsnaam

x x

Cleaning Services 2001 Den Haag

2.850.000

2.500.000

2.654.237

2.588.736

2.570.682

140

130

120

123

120 x

ACW Glazenwasserij

2.530.000

2.700.000

2.600.000

2.520.000

2.460.000

61 x

Barones SchoonmaakWateringen diensten

2.350.000

2.469.000

2.144.508

1.100.000

780.000

36 x

Price Cleaning

124

133

130

115

134

155

215

160

145

Hoogvliet

2.310.000

2.240.000

Proper Glas- & GevelLelystad reiniging Lelystad

Venray

2.175.000

2.025.000

Maas en Waal schoonBenedenmaak- & bedrijfsdienLeeuwen sten (SchoonGroep)

2.125.000

2.010.000

Aktief Schoonmaakdiensten

Gorinchem

2.100.000

2.300.000

2.910.000

2.860.000

QPC Schoonmaak (SchoonGroep)

Uden

2.100.000

1.950.000

2.200.000

2.040.000

Van de Pol DienstverTerschuur lening (SchoonGroep)

2.063.000

1.687.000

1.328.837

1.174.072

907.127

140

Fix-it schoonmaakbedrijf

1.450.000

1.550.000

1.600.000

1.500.000

Mirliton SchoonmaakDronten bedrijf (SchoonGroep)

1.424.000

1.401.000

1.230.000

1.310.000

1.230.000

SBS regulier schoonmaakonderhoud (WAD)

Hoensbroek

1.422.000

1.465.000

Schoonmaakbedrijf Breedweer

Heemskerk

1.250.000

1.200.000

1.059.236

968.502

De Spiegel Haarlem (SchoonGroep)

Haarlem

1.149.000

1.243.000

1.203.378

1.230.000

Anico Schoonmaakdiensten

Kampen

1.066.000

874.480

891.000

Stubbe Glas- en GevelHoensbroek reiniging bv (WAD)

1.055.000

1.353.000

TyClean Bedrijfsdiensten

Haarlem

1.050.000

1.120.000

1.150.000

1.036.000

Achterveld

1.735.000

2.000.000

1.850.000

205

207 x

125

115

117

103

80 x

108

118

166 x

1.400.000

65 x

736.000

40 x

630.000

45 x

1.250.000

x 7 x

Dozo Glazenwasserij

Schiedam

1.050.000

1.200.000

1.150.000

Schoonmaakbedrijf Orion

Zaandam

863.000

525.000

508.452

377.839

Schoonmaakbedrijf Delta

Vlissingen

662.000

607.000

548.458

553.000

452.212

HSD Specialistische Dienstverlening

Purmerend

635.000

642.000

525.000

700.000

600.000

Schoonmaakbedrijf Pellikaan

Gorinchem

601.302

613.303

Schoonmaakbedrijf Bodegraven

Bodegraven

390.000

410.000

ADG & De Water schoonmaakbedrijf

Boxtel

375.000

370.000

425.000

Fideel Dienstverlening Best

342.500

337.000

344.250

CleanTech schoonmaak en advies

338.000

447.000

113.000

INT-EXT Glasbewassing De Goorn

302.000

259.000

283.513

De Parel Dienstverlening

265.000

260.000

Totaal

Waarle

Wijk bij Duurstede

480.000

390.000

273.813

480.000

364.000

264.000

1.724.470.802 1.671.978.303 1.606.110.149 1.529.422.879 1.353.971.481

* Inclusief Hago Airport Services, Hago Food & industrie, SW en schoonmaakjointventures

Service Management nummer 3 maart 2012

79.504

78.302

2.570.000

74.742

x x

35 x

24 x

67.770

x x

77.047

x 3

t hema mark toverzicht

euro moesten in 2011 gemiddeld 1,4 procent van hun omzet inleveren. De middelgrote schoonmaakbedrijven, met een omzet tussen de 2 en 15 miljoen euro, realiseerden in 2011 wel een omzetgroei (3 procent). De kleinere schoonmaakbedrijven hebben het extra moeilijk door de forse stijging van het aantal aanbestedingen (in 2011 al 65 procent) en de daarbij behorende strenge deelnemingseisen. Opvallend was in 2011 ook de sterke daling van het aantal medewerkers bij de kleinere schoonmaakbedrijven. In een poging de kosten te verlagen en de efficiëntie te verhogen namen de kleinere schoonmaakbedrijven gemiddeld afscheid van ruim 7 procent van het personeel. Ondanks de algemene negatieve tendens bij de kleinere schoonmaakbedrijven waren er in 2011 ook enkele positieve uitzonderingen. Zo steeg de omzet van Schoonmaakbedrijf Orion uit Zaandam procentueel het meest van de gehele ranglijst van 525.000

euro in 2010 naar 863.000 euro in 2011 (+ 65 procent) en nam de omzet van Schoonzorg uit Amsterdam toe van 4,9 miljoen in 2010 naar 6,1 miljoen euro in 2011 (+ 25 procent). Uit de cijfers blijkt verder dat de samenwerkingsverbanden het in 2011 goed hebben gedaan. De gezamenlijke omzet van het samenwer-

procent tot 50,1 miljoen euro. De kleinere schoonmaakbedrijven die onderdeel uitmaken van deze samenwerkingsverbanden slagen er dus in een hogere omzetgroei te realiseren dan de schoonmaakbedrijven die geen onderdeel uitmaken van een samenwerkingsverband. Hiermee lijkt dus geconcludeerd te kunnen worden dat

Het aantal faillissementen is in 2011 met maar liefst 22 procent toegenomen kingsverband DieDrie, dat bestaat uit Schoonmaakbedrijf Succes, Nederrijn Groep en Schoonmaakbedrijf Vlietstra, steeg in 2011 van 58,6 miljoen naar 62,5 miljoen euro (+ 6,7 procent). Samenwerkingsverband SchoonGroep Nederland, dat in 2011 één deelnemer zag vertrekken (Schoonmaakbedrijf Vitesse uit Dokkum), realiseerde met de overige 18 leden een omzetstijging van 10,4

de samenwerkingsverbanden een goed antwoord zijn op het toenemend aantal aanbestedingen en de blijvende prijsdruk.

De strijd neemt toe Zoals ook uit de omzetranglijst blijkt, neemt het volume van de Nederlandse schoonmaakmarkt niet meer toe. Dit wordt onder meer veroorzaakt door een afname van kan-

(Advertentie)

Krachtig in schoonmaken tot in de kleinste details Sukkelt u ook met het resultaat van de dagelijkse reiniging, met als resultaat onnodige stress voor facility managers? Dan bent u bij Succes aan het juiste adres. De krachtige schoonmaakaanpak van Succes is verfrissend goed. Wij doen wat we afspreken. Dit willen wij graag krachtig en gemotiveerd aan u bewijzen. Dus als u niet van half werk houdt, maar van 100% schoon, belt u Succes: 0299-392000, of kijkt u op www.succesvolendam.nl.

Krachtig in schoonmaken

Service Management nummer 3 maart 2012

t hema mark toverzicht

toorruimte als gevolg van de economische teruggang en de opkomst van het Nieuwe Werken. Daarnaast neemt sinds enkele jaren ook de omvang van de beroepsbevolking af. Als gevolg van de niet meer groeiende markt neemt de concurrentie tussen de verschillende schoonmaakbedrijven steeds verder toe. Opdrachtgevers maken hier gebruik van door scherpe tarieven aan de schoonmaakbedrijven te vragen voor hun dienstverlening. De prijzen voor schoonmaakdiensten stegen in 2011 met 1,8 procent minder hard dan de algemene inflatie, die afgelopen jaar 2,3 procent bedroeg. Door deze prijsdruk nemen de marges van de schoonmaakbedrijven verder af met als gevolg dat steeds meer, vooral kleinere, schoonmaakbedrijven het lastig hebben het hoofd boven water te houden. Uit cijfers van het CBS blijkt dat het aantal faillissementen in de Nederlandse schoonmaakbranche dit jaar met maar liefst 22 procent is toegenomen van 101 in 2010 tot 123 in 2011. Naast een toename van het aantal faillissementen steeg in 2011 ook het aantal overnames. Dit jaar werden er in totaal tien overnames gesignaleerd ten opzichte van drie in het vorige jaar (zie tabel 1). De grootste overnames werden gedaan door de Asito Dienstengroep met de

ISS, na negatieve reacties van haar aandeelhouders op de bieding.

Geen verbetering in zicht Het volume van de schoonmaakmarkt neemt af en met het oog op de verslechtering van de economie sinds de

Een samenwerkingsverband lijkt een goed alternatief om de strijd aan te gaan overname van het Arcadis onderdeel AAFM en van Thuiszorg Groningen. Andere grote overnames werden gedaan door CSU Cleaning Services, dat het Rijswijkse OCS Nederland acquireerde en de Dolmans Groep uit IJsselstein die het Groningse Schoonmaakbedrijf Tienstra inlijfde. Naast deze landelijke overnames was er in 2011 ook bijna een internationale overname die grote invloed zou hebben gehad op de Nederlandse markt. Het Britse beveiligingsbedrijf G4S zag echter af van de overname van het Deense schoonmaakbedrijf

tweede helft van 2011 en de verdere afname van de beroepsbevolking in de komende jaren, wordt op korte termijn geen verbetering van de huidige situatie verwacht. Het jaar 2012 zal dan ook waarschijnlijk een zwaar jaar worden voor de Nederlandse schoonmaakbranche. Vooral de kleinere schoonmaakbedrijven zullen het moeilijk krijgen het hoofd boven water te houden door de blijvende prijsdruk en toenemende concurrentie. De grotere schoonmaakbedrijven zullen de overcapaciteit in de markt waarschijnlijk proberen te laten verdwijnen

Service Management nummer 3 maart 2012

door de kleinere schoonmaakbedrijven uit de markt te drukken met verdere prijsverlagingen en overnames. De kleinere schoonmaakbedrijven kunnen zich richten op nichemarkten, zoals de zorg, (voedingsmiddelen)industrie of de reiniging van vervoersmiddelen, waar nog hogere marges gerealiseerd kunnen worden. Daarnaast lijkt, vooral vanwege het toenemende aantal aanbestedingen, het oprichten van een samenwerkingsverband een goed alternatief om de strijd aan te gaan met de grotere schoonmaakbedrijven. Uiteindelijk moeten vraag en aanbod in de Nederlandse schoonmaakbranche weer in evenwicht moeten komen. Het is dan ook te hopen voor de schoonmaakbedrijven dat de markt en daarmee de vraag snel aantrekt, want anders gaat het ten koste van het aanbod. â&#x20AC;šâ&#x20AC;š Roel ter Steeg en Bas Trommelen werken in het sectorteam zakelijke dienstverlening van Mazars Berenschot Corporate Finance (www.mbcf.nl).

Marktoverzicht in de toekomst?

Zoals u in dit nummer van Service management kan lezen, is Gom schoonhouden dit jaar in omzet gegroeid. Een belangrijke reden hiervoor is dat wij in onze dienstverlening de behoeften van de klant centraal stellen. Met heel concrete oplossingen. En klanten waarderen dit. Een voorbeeld is onze ondersteuning bij Het Nieuwe Werken. Al enige jaren geleden legden wij de basis voor ons concept, waarmee we Het Nieuwe Werken ondersteunen. De ontwikkelingen in Het Nieuwe Werken blijven doorgaan. Dat blijkt uit de grote interesse voor onze visie en praktische aanpak. Een aanpak waarin we niet alleen op andere tijden werken, maar met hierop aangepaste taakinvulling en hulpmiddelen concreet inspelen op de veranderende behoefte. Een van deze hulpmiddelen is geur. Hiermee spelen we in op beleving. De ontwikkeling van geurtoepassingen is in 2011 gestart en na enkele pilots hebben diverse klanten al belangstelling getoond. In 2012 gaan wij dit dan ook inzetten. Hoe wij dat doen? Neem gerust contact met ons op en wij vertellen het u graag. Ook hoe onze insteek van hostmanship ons concept n贸g verder ondersteunt. Kijk voor meer informatie op www.gom.nl of bel (010) 298 11 44. Wij zijn u graag van dienst. Gom. Schoonmakers die vooruitdenken

De juiste mensen op de juiste plek

t hema mark toverzicht

Loskomen van de prijzenoorlog

“Op prijs kun je niet concurreren” In een op zijn zachtst gezegd turbulente markt vraagt Service Management een leverancier, een opdrachtgever, een schoonmaakbedrijf en een intermediair het hemd van het lijf. Als beeld komt een moordende concurrentiestrijd naar voren. Het moet en kan anders, zeggen de spelers dan ook. “Hoe kan ik mijn klant daadwerkelijk helpen, zou voorop moeten staan.” RONALD BRUINS

eter Specker is categoriemanager schoonmaak bij de Rijksoverheid. Hij stuurt aanbestedingen van de 350 organisaties van het Rijk vanuit één punt aan. “Dat is een enorme verbetering ten opzichte van de oude situatie waarin iedere organisatie zijn eigen schoonmaak inkocht.” Dat wil niet zeggen dat het Rijk één groot contract

maakt, daarvoor zou het alleen al een te groot contract zijn. “Maar bedoeling is wel dat we de inkoop vanuit hetzelfde perspectief doen en niet iedere organisatie het wiel gaat uitvinden.” Over dat perspectief is hij duidelijk. “Prijs blijft belangrijk, maar maatschappelijk verantwoord ondernemen en kwaliteit wegen zwaarder mee.”

Slechte markt Onder MVO verstaat Specker zaken als milieu, dagschoonmaak, mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een plek gunnen en, nu ook, de positie van de schoonmakers en de verhouding tot de code Verantwoordelijk Marktgedrag. Zijn inschatting van de markt? “Deze is slecht. Steeds meer kantoren staan leeg en hoeven dus niet meer schoongemaakt te worden. Het Rijk gaat van vier miljoen naar drie miljoen vierkante meter. Dat betekent dat er een kwart minder schoongemaakt hoeft te worden.”

Peter Specker: “Ik wil een dialoog aangaan met de markt.”

Lang niet in alle gevallen wordt schoonmaak apart aanbesteed, beschouwt Specker. “Dat is een bestuurlijke keuze. Soms wil een Rijksonderdeel een hoofdcontract met daarin beveiliging, catering en schoonmaak.” De categoriemanager schoonmaak vindt dat hij de markt niet de wet kan voorschrijven. “Ik wil dan ook de dia-

Service Management nummer 3 maart 2012

loog aangaan met de markt. Bijvoorbeeld: ik heb schoonmaakbedrijven uitgenodigd en hen gevraagd wat ze billijk vonden. Uitkomst is een contract van acht jaar waarin je de tijd hebt om te innoveren en te investeren in opleiding en nieuwe vormen van schoonmaak. Ik laat schoonmaakbedrijven met plannen voor die acht jaar komen. Hoe wil je die periode doorkomen? In die acht jaar is dan ook de omzet gegarandeerd, met uitzondering uiteraard van de gebouwen, die worden afgestoten.” Die contractduur gaat in tegen de stroom van de markt, constateert Specker tot zijn spijt. “De trend beweegt zich helaas naar steeds kortere tijden, waardoor je ook sociale onrust krijgt.” Specker is lid van de codecommissie Verantwoordelijk Marktgedrag die wat betreft aanbestedingen een bodem in de markt moet leggen. “De stevige aanpak van de commissie werkt. Als een opdrachtgever alleen een aanbesteding doet, komt de commissie langs. Als ze dan nog doorgaan, krijgen ze het heel moeilijk. Dan hebben ze een probleem met zowel werknemers als werkgevers in de schoonmaakbranche. Alleen maar goed, vind ik.” In zekere zin is het treurig dat het nodig is om afspraken te maken in een code, zegt Specker. “Het is armoede als je alleen maar op prijs kunt gunnen. Dat is ook een ge-

t hema mark toverzicht

Kirsten de Jong: “Vaak is er een gebrek aan kennis van het schoonmaakvak.” brek aan kwaliteit van een inkoper. Veel inkopers kiezen voor de veiligste weg en dat is kijken naar een dubbeltje meer of minder. Dat is ook gemakkelijk voor ze. Als je kennis, expertise en professionaliteit in schoonmaak meeneemt, is dat lastiger beoordelen, maar dat wil niet zeggen dat het niet kan. Geef maar concreet invulling aan goed opdrachtgeverschap, social return, kwaliteit en milieu.”

klus zou moeten kosten.” Innovatieve manieren om aan te besteden vinden volgens De Jong langzamerhand hun weg naar de praktijk. “Zo kwam ik laatst een inkoper bij een gemeente tegen die

gen… Het komt allemaal voorbij en het biedt voor ons ook wel weer zijn kansen.” Als MKB-bedrijf maakt hij het uitknijpen van schoonmaakprogramma’s nog maar weinig mee, alhoewel er wel

“Er is altijd wel iemand te vinden die zeventien euro biedt”

Materiedeskundigheid Kirsten de Jong is operationeel manager bij Alpha Adviesbureau, onder meer specialist in aanbestedingen voor het onderwijs. “In een goed bestek zeg je wat je wilt en wat je van de ander verwacht.” In schoonmaakaanbestedingen mist ook zij vaak bij inkopers materiedeskundigheid en dat is dan ook meteen een bedreiging. “Inkopers zijn prima in staat om een aanbesteding te begeleiden, maar vaak is er een gebrek aan kennis van het schoonmaakvak. Daardoor is het lastig te bepalen wat haalbaar is voor een bepaalde prijs en heb je dus alleen prijs om op af te gaan. Daarbij komt dat ik nog wel eens schrik van de aanbiedingen van schoonmaakbedrijven. Het bestek wordt dan zo gemaakt dat ze precies binnen de aangegeven prijs blijven. Dat is ingegeven door een moordende concurrentie, niet door het realistisch inschatten van wat de

beslist de schoonmakers zelf ook aan tafel wilde hebben om zo ook het element van werkdruk te toetsen. Waarom ook niet?” De Jong probeert ook MKB-bedrijven steeds meer bij aanbestedingen te betrekken, maar dat is nog niet gemakkelijk. “Ze zien het als lastig. Veel werk voor een onzekere uitkomst…. Dat is jammer en ik hoop dat die MKB-bedrijven wat loskomen bij aanbestedingen. Want daar zit een hele grote kracht om zaken voor elkaar te boksen. En ze zijn heel zuiver in het offreren... Je treft daar geen partijen die laag inschrijven en er vervolgens op de werkvloer te weinig van bakken.” Quiryn van den Broek is directeur-eigenaar van QPC Schoonmaak. Hij bemerkt een duidelijke krimp van de markt. “Fusies, overnames, bezuinigin-

bedrijven zijn die een paar uurtjes minder schoonmaak willen. Hij merkt daarnaast dat klanten meer en meer vragen om maatschappelijk verantwoord ondernemen. “Wat doen jullie daarmee, is dan de concrete vraag. Zaken als goed met het milieu en de spullen omgaan, maar ook arbeidsvoorwaarden zijn ineens onderwerp van gesprek. En dat » (Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

+31 (0)70 - 345 87 37 www.greenspeed.eu

Service Management nummer 3 maart 2012

t hema mark toverzicht

houden van het gebouw van de opdrachtgever moet omhoog. Het is trouwens niet alleen een kwestie van gebrek aan aandacht bij schoonmaakbedrijven…. Wellicht vertellen wij als leveranciers ook het verhaal wel niet goed genoeg. Alleen met kennis van zaken kun je als schoonmaakbedrijf meerwerk verkopen. Laat zien dat schoonmaken een vak is. Bijvoorbeeld door aan te geven dat je vloeren goed gesloten moet houden, zodat er geen probleem voor longpatiënten in een ziekenhuis ontstaan. Een ander voorbeeld: weet wat er moet gebeuren als er virus uitbreekt. Dat is concrete winst voor een opdrachtgever. Op prijs kun je niet concurreren, is mijn mening. Als jij de schoonmaak voor achttien euro per uur doet, is er altijd wel iemand te vinden die zeventien euro biedt.” Pim Hilgerdenaar: “Met kennis van zaken kun je meerwerk verkopen.” vind ik eigenlijk alleen maar goed.” ‘Zijn’ schoonmaakbedrijf telt 200 medewerkers. “De kracht van het MKB zit in direct contact. Al mijn klanten hebben mijn 06-nummer en kunnen bellen wanneer ze willen.” Van den Broek is bezig in de Schoongroep om die kracht te bundelen en een landelijke dekking te verzorgen. “Een lappendeken van krach-

formatie heb je dan realtime beschikbaar, van opdrachtgever tot aan directie.” Voor Pim Hilgerdenaar, directeur van Crohill Schoonmaaksystemen was het een positief jaar. “We zijn gegroeid en zijn ook nog eens voor het eerst in de zorg begonnen.” Hij hamert op het belang van innovatie in een branche die

“Het is armoede als je alleen maar op prijs kunt gunnen” tige MKB-bedrijven die binnen het uur bij een klant op de stoep kunnen staan. Veel meer dan 30 kilometer moet je ook niet willen omspannen. Voordeel van de samenwerking binnen de Schoongroep voor klanten is één factuur over al die schoonbedrijven heen, met daarop alle locaties en data waarop is schoongemaakt. En misschien gaan we in die groep ook wel meer gericht aan sales doen.” Met het letten op de kosten wordt ook digitalisering belangrijker, zegt Van den Broek. “Digitale urenregistratie, maar ook een digitale kwaliteitscontrole willen we van de grond krijgen. Wellicht dat we zelfs de fulltime schoonmakers bij ons met een iPhone uitrusten waarop hij of zij digitaal de werkzaamheden kan registeren. Die in-

wat hem betreft wel sneller innovaties mag omarmen. “Daar zijn we niet zo goed in, terwijl daar voor schoonmaakbedrijven ook een kans ligt om zich te onderscheiden. Als je bijvoorbeeld urinestank definitief kunt weghalen, is dat duidelijk een pre, lijkt me. Als je je rendement met dertig procent kunt verbeteren, dan doe je dat toch? Het vergt een andere manier van denken en het kost in de schoonmaakbranche veel energie om innovatieve producten onder de aandacht te brengen.”

Uitweg Dat terwijl daar volgens Hilgerdenaar een uitweg uit de prijsspiraal naar beneden te vinden is. “De aandacht voor materialen, hygiëne en het in conditie

Service Management nummer 3 maart 2012

Van den Broek verwacht veel van het keurmerk van werkgeversorganisatie OSB. “Je kunt daardoor, net als bij het keurmerk Bovag voor garagebedrijven, aan de opdrachtgever laten zien dat je wat waard bent. Dat is alleen maar goed, denk ik.” Ook de code Verantwoordelijk Marktgedrag juicht hij toe. “Ik hoop dat dergelijke initiatieven het imago van de branche verbeteren, want dat heeft de branche nodig na al die stakingen van het FNV. Maar ik hoop dat de code alsmede het keurmerk niet een speeltje van de top vijf gaat worden.” In aansluiting daarop is het goed dat de schoonmaker zichtbaarder wordt, beschouwt Van den Broek. “Die zichtbaarheid is al heel goed in het MKB, maar dagschoonmaak draagt daar alleen maar aan bij. Ik geloof in persoonlijk contact. Vertrouwen en je een klus gunnen. Daar draait het om. Om dat te creeren moet je zichtbaar zijn.” Specker, Hilgerdenaar en De Jong zijn dat met hem eens. Zichtbaarheid, het verhaal van schoonmaak vertellen, innoveren, kennis overdragen… Het zijn zaken die in een overvolle markt nog te weinig gebeuren, maar waar volgens de geïnterviewden toch duidelijk de winst te pakken is. “Alleen zo kom je los van de prijzenoorlog”, beschouwt Hilgerdenaar. De Jong sluit daar tot slot op aan. “Hoe kan ik mijn klant daadwerkelijk helpen, dat zou voorop moeten staan. Niet alleen in aanbestedingen, maar ook in de dagelijkse praktijk op de werkvloer.” ‹‹

t hema mark toverzicht

De visie van... Gerard Veerman

“Beter organiseren van je dienstverlening” G

erard Veerman is financieel directeur bij Succes Schoonmaak.

Op het moment van spreken is het hectisch bij Succes Schoonmaak. Waar bent u precies mee bezig? “We zijn volop bezig met een interne reorganisatie. Deze richt zich zowel op onze stafafdelingen als op de operationele lijn. Doel hierbij is om al onze processen effectiever en efficiënter te laten verlopen. Verder zijn we betrokken bij een aantal belangrijke, grote aanbestedingen en bij één daarvan trekken we samen met CSU op. Dat vraagt veel van onze aandacht, want de belangen zijn groot.”

Wat valt u op in de huidige aanbestedingen? “Dat het niet alleen meer draait om prijs. Klanten willen de kwaliteit hebben die ze beogen gegarandeerd hebben en weten dat ze niet gebaat zijn bij bodemprijzen. Dat laatste geldt trouwens ook voor het schoonmaakpersoneel en voor de schoonmaakbedrijven. Uiteindelijk gaat het om een goed product voor een fatsoenlijke prijs. De balans is in het verleden te vaak naar te commercieel gedrag doorgeschoten. Ik ben daarom blij met de code Verantwoordelijk Marktgedrag, die ook door klanten lijkt te worden omarmd.”

U bent ook volop bezig met het investeren in ICT. Wat mogen klanten verwachten? “We werken aan oplossingen om zowel voor onze klanten, als voor onszelf, processen gemakkelijker te kunnen volgen en aansturen. Dit doen we middels een zeer geavanceerde applicatie voor de iPad. Na een wat langere aanloop dan gepland is deze inmiddels door onze leidinggevenden in gebruik genomen. Deze wordt binnenkort aangeboden aan onze klanten. Met deze app kun je gemakkelijk managementinformatie met je klant delen, maar ook bijvoorbeeld klantervaringen, kwaliteitsmetingen en DKS-controles registreren of ideeën en klachten doorgeven. Dat laatste bijvoorbeeld door een melding met foto te sturen naar onze servicedesk die de melding oppakt. Verder: medewerkers hoeven niet meer naar kantoor te bellen, maar hebben de klanten personeelsgegevens altijd up-to-date bij zich en kunnen zo snel reageren. Bedoeling is om het voor managers en medewerkers zo efficiënt mogelijk in te kleden, waardoor we – zonder de uitvoering extra te belasten - een goed product tegen een laag budget kunnen blijven aanbieden. In het proces van aansturing zien we dat er nog veel winst is te behalen en ICT helpt ons die winst te verzilveren. Daarnaast zetten we flink in op opleiden in het voortraject, direct nadat een medewerker bij ons binnenkomt. Ook dat helpt bij efficiënter werken, omdat een medewerker dan precies weet wat hij moet doen. Duidelijk is dat de schoonmaakmarkt niet meer groeit en marges onder druk staan. Daarom zoeken we het dus in het nog beter organiseren van onze dienstverlening.” ‹‹

Service Management nummer 3 maart 2012

Schoon tot in detail Als het om gebouwenonderhoud gaat, is geen detail te klein â&#x20AC;&#x201C; en elk oppervlak van belang. Daarom vertrouwen schoonmaakbedrijven wereldwijd al meer dan een eeuw op Diversey voor de levering van de door hen benodigde reinigings-, desinfectie- en hygiĂŤneoplossingen. Wij vereenvoudigen processen, verbeteren de doeltreffendheid en leveren innovatieve producten die onze klanten nodig hebben om vertrouwen op te bouwen en de rentabiliteit te verhogen. Wij zijn Diversey en wij leiden de wereld naar een schonere, gezondere toekomst. Meer informatie? Bezoek ons op www.diversey.com of bel 030 - 247 6911

# $ # ! #

! ! " ### #

t hema mark toverzicht

De visie van… Michel de Bruin

“Innovatie bereikt nog te weinig de werkvloer” M

ichel de Bruin is directeur van MGS Greenspeed en bestuurslid ISSA Europe.

U legde in uw maidenspeech tijdens de lancering van ISSA Benelux de nadruk op innovatie. Waarom eigenlijk? “Ik vind dat innovatie nog te weinig de werkvloer bereikt. Hoe kan het dat dat dit niet voldoende gebeurt? Zit dat in de vertaling, in innovaties die niet bijzonder genoeg zijn of is de investeringsbereidheid er niet? Ik kom niet met een beschuldigend vingertje. Integendeel. We moeten trots zijn op wat we doen en wat we voor de wereld betekenen. Met ISSA Benelux wil ik innovaties nadrukkelijker op de kaart zetten. We houden daarom tijdens de ISSA/Interclean een seminar en we gaan het gesprek aan met de branche om erachter te komen waar het stokt. Of het logisch is dat in een markt die onder prijsdruk staat, er nauwelijks in innovaties wordt geïnvesteerd? Dat vind ik niet. Innoveren wil niet altijd zeggen dat de kosten hoger zijn. En investeringen kunnen snel worden terugverdiend. Dit moeten we natuurlijk wel goed inzichtelijk maken. Daarnaast kunnen moderne systemen en innovaties juist de efficiëntie en effectiviteit verbeteren en het imago van de branche goed doen. Leveranciers staan te popelen om daaraan mee te werken.” Wat voor een jaar was 2011 voor MGS Greenspeed? “We zijn tegen de stroom in gegroeid. We hebben meer en meer samen met distributeurs de eind-

gebruikers benaderd en dat legt geen windeieren. Meer dan de helft van onze omzet komt van dat kanaal. Ik merk ook dat de zogenoemde cowboys die met containers goedkoop materiaal de markt opkwamen, zijn verdwenen. Continuïteit en kwaliteit leveren loont dus uiteindelijk. De crisis schudt zo aan de boom. De bedrijven die goed georganiseerd zijn, een duidelijke visie en vooral een toegevoegde waarde hebben, blijven zich positief ontwikkelen en behouden hun bestaansrecht. Dat neemt niet weg dat er een behoorlijke focus op prijs is in de schoonmaakmarkt. Daarom is het zo belangrijk om te investeren in kennis en specialisme. Dan kun je je meerwaarde blijven behouden en voor de klant duidelijk inzichtelijk maken wat de toegevoegde waarde is van de samenwerking. Daarbij komt het feit dat wij, als leveranciers en fabrikanten, continu de markt moeten blijven verrassen met innovaties en productverbeteringen. Zo behoud je de aandacht van de klant en kan je de samenwerking blijvend interessant houden.” Waar zit wat u betreft de meerwaarde van een schoonmaakbedrijf? “Als branche kunnen we onszelf heel slecht verkopen en zijn we wat behoudend. Als je weer macht wilt terugkrijgen, moet je iets kunnen vertellen wat je opdrachtgever niet weet. Zo simpel is dat. Je verkoopt in feite kennis en expertise. En biedt een specialisme in de vorm van bijvoorbeeld tapijtreiniging, onderhoud voor harde vloeren en calamiteiten-

service. Door specialisme en kwaliteit te leveren kunnen we onder de prijsdruk vandaan komen. Schoonmaakbedrijven zullen meer en meer moeten gaan investeren in het leveren van kwaliteit. Laat ook zien wat je doet, met welke systemen je werkt en waarom je dat zo doet. Op de werkvloer onderscheidend zijn… Daar gaat het om. Alleen zo kun je voorkomen dat schoonmaak een commodity wordt. De opdrachtgever wil dan best luisteren. Zeker als het gaat om maatschappelijk gezien zeer actuele thema’s als gezondheid en hygiëne. Daar moeten we naar de opdrachtgevers en uiteindelijk naar de medewerkers van de opdrachtgevers toe veel beter op aansluiten. Tevens zou natuurlijk dagschoonmaak ons hierbij ontzettend helpen. Maak visueel wat je doet.” ‹‹

Service Management nummer 3 maart 2012

t hema mark toverzicht

De visie van… Dick van Hattem

“Code met beide handen aangrijpen” D

ick van Hattem is directeur bij Verhoeven & Partners Facility Management Adviesbureau BV.

Wat ziet u als hoogtepunt in de huidige schoonmaakmarkt? “De code Verantwoordelijk Marktgedrag is niet hét hoogtepunt in de huidige marktomstandigheden, maar de code kan wel een belangrijke bijdrage leveren aan de bewustwording. Ik zie het eerder als een dieptepunt dat het blijkbaar nodig is om zo’n code op te stellen. Ik hoop dat het gezamenlijk, werknemers, werkgevers, bonden en intermediairs, lukt om een fundament in de markt te leggen. Wij laten werkdruk een integraal onderdeel zijn van de aanbesteding. Daarbij gaan wij als adviesbureau eigenlijk al twintig jaar uit van de beoordeling van alleen reële offertes. De laatste jaren gebruiken wij een systematiek die in onze aanbestedingspraktijk leidt tot een reële en toch voldoende uitdagende prijs- en prestatievorming. Ik merk wel dat schoonmaakbedrijven nog steeds de grenzen van verantwoordelijk marktgedrag opzoeken. Als intermediairs zijn wij medeverantwoordelijk om transparantie door te voeren en daarmede het kaf van het koren te scheiden. Ik merk dat er veel nieuwe zelfstandige intermediairs toetreden die soms grote opdrachtgevers en zelfs schoonmaakbedrijven bij aanbestedingen begeleiden, terwijl ze bijvoorbeeld geen lid zijn van VMS of NEVI. Dat baart me zorgen. Het spreekt voor zich dat ook intermediairs zich bewust moeten zijn van hun rol en naast prijs ook inhoud te berde moeten brengen. Transparantie in verdienmodellen zou een verbetering zijn.”

Wat verwacht u voor dit jaar? “Ik verwacht dat 2012 de springplank wordt voor allerlei nieuwe en frisse ideeen in de schoonmaak. Onder druk wordt alles vloeibaar. Er ontstaan kennisplatforms om schoonmaakkennis te delen en duurzaam werken, ofwel maatschappelijk verantwoord ondernemen krijgt vorm. Aanbesteden en werken volgens de ISO 26000 en met resultaatgericht contractmanagement wordt de manier om je echt te onderscheiden. Natuurlijk willen opdrachtgevers nog steeds een marktconforme prijs betalen, maar als bodem worden duurzaamheideisen gesteld.” U ziet het regiemodel van facilitaire organisatie groeien…. “De transformatie naar een facilitaire regieorganisatie zal zeker invloed hebben op de huidige marktontwikkelingen. Afhankelijk van de knip zal de facilitaire organisatie de regie over de uitbestede diensten, waaronder schoonmaak, houden. Dit is zowel een kans als een bedreiging. Ook hier geldt dat kennis van inhoudelijke zaken van groter belang is. In de huidige marktontwikkeling zitten de facilitaire organisaties ook in een fase van bewustwording en keuzen maken over de inrichting naar regie. De brancheorganisatie NEVI, de vereniging voor

Service Management nummer 3 maart 2012

contractbeheer, de facilitaire branche en beroepsverenigingen zoals FMN, FMG en Fmex zijn nauw betrokken bij het vormen van die regieorganisaties. Transparantie over het inkoopproces, aanbestedingen, het contractbeheer en kwaliteitscontroles kunnen leiden tot vernieuwende inzichten. Kennis delen door open te staan, bijvoorbeeld ook via sociale netwerken zoals LinkedIn, kan voor iedere betrokken partij waarde, waardering en waardigheid creëren. Kortom, ons motto is: gewoon doen. En: doe gewoon.” ‹‹

t hema mark toverzicht

De visie van... Charles Scholte

“Het goede in één keer goed doen” C

harles Scholte is directeur SVS Opleidingen.

Hoe gaat het? “Het gaat ons voor de wind. De nadruk op opleiden is meer en meer aanwezig. In 2011 hebben we 7.000 mensen in de schoonmaak en de facilitaire branche opgeleid. Dat is een derde meer dan vorig jaar. Het getal had nog hoger kunnen uitkomen, als er meer gebruik was gemaakt van de ruime vergoedingsregeling vanuit de Stichting Raad voor Arbeidsverhoudingen Schoonmaak- en Glazenwassersbranche. Je ziet dat die regeling een drempel slecht, maar werkgevers kunnen deze nog meer bij hun personeel onder de aandacht brengen. Tegelijkertijd hebben we natuurlijk ook te maken met een slecht economisch klimaat en ligt de nadruk bij bedrijven op het reduceren van kosten. Veel schoonmaakbedrijven willen wel opleiden, maar maken nu even een pas op de plaats.” In de code Verantwoordelijk Marktgedrag wordt de nadruk gelegd op opleiden en ook vakbonden hebben gehamerd op het nakomen van opleidingsbeloften. Maar kunt u een enorme toestroom wel aan? “Jazeker, dat is geen enkel probleem. Dat hebben we bij de glazenwassers laten zien. Toen zijn we in no time van het opleiden van veertig naar achthonderd glazenwassers gegaan. We hebben dan ook een korps van tweehonderd docenten die schoonmakers en glazenwassers tot professionals kunnen smeden. Je ziet dat er meer ruimte komt voor dagschoon-

maak en dat daarmee hogere communicatievaardigheden van medewerkers worden gevraagd. Hij of zij wordt steeds meer deel van het team van een bedrijf. Om een voorbeeld te geven: passagiers op Schiphol lopen eerder met een vraag naar een schoonmaker dan naar de infobalie. De hospitality-gedachte waarin schoonmakers een grote rol spelen, gaat dus steeds meer leven. Het levert ook zichtbaarheid en meer respect op, een term die tijdens de stakingen veel werd gebruikt. Een diploma draagt daar ook aan bij. Aan trots van een individu, maar ook aan het voorkomen van verzuim. Je weet hoe je onder welke arbeidsomstandigheden kunt werken. Hoe voorkom je fouten? Hoe ga je met werkdruk om? Door medewerkers op te leiden kun je ook daarmee aan de slag en dat draagt bij aan de efficiëntie. Oftewel: door op te leiden kun je het goede in een keer goed doen. ” Hoe ziet u de toekomst? “De conjunctuur zit niet bepaald mee en de crisis in de eurozone laat ook ons niet koud. Maar ik ben van nature een positief ingesteld mens. We blijven hetzelfde doen als we al 35 jaar doen: mensen stappen laten maken. Bijvoorbeeld leren hoe ze met een werkprogramma om moeten gaan of hoe je op grote hoogte werkt. Maar denk ook aan de Nederlandse taal. In 2011 mochten we het 100.000e diploma uitreiken. Dat was voor ons een mijlpaal. En drie jaar geleden zijn we van stichting naar

BV omgetoverd en staan we nu dus volledig op eigen benen. Dat dat lukt, geeft een kick. Maar uiteindelijk doe je het allemaal voor die schoonmaker. Die moet optimaal uitgerust zijn om gastheer of gastvrouw te kunnen zijn.” ‹‹ (Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

Voor België

03 - 231 33 89 www.boma.be

Service Management nummer 3 maart 2012

t hema mark toverzicht

Minder ruimte voor doorgroei

Maakt loongebouw schoonmaak aantrekkelijk? Volgens werkgevers en onderzoekers krijgen schoonmakers, vooral beginnende, relatief goed betaald. Wel ligt het salarisplafond lager dan in concurrerende sectoren op de arbeidsmarkt. Uiteraard is niet iedereen het eens met dit oordeel. Maar wat betekent het loongebouw voor de branche? KOOS PLEGT

ls er één sector is waar dit jaar veel te doen is over werkomstandigheden, dan is het de schoonmaaksector wel. Begin 2010 en 2011 sprongen de grote stakingen in het oog, waarbij vooral de werkdruk in de branche onder de aanbracht kwam. Aanbestedingen waarbij de inkopende partijen vooral prijs als criterium namen, leidden tot een hoge werkdruk onder schoonmakers. De zogenaamde ‘rolschaatstarieven’, nauwelijks nog realistische uurtarieven, waren een manier voor aanbieders van schoonmaakdiensten om in de hypercompetitieve markt het omzetverlies zoveel mogelijk te beperken. Inmiddels zijn initiatieven op gang gekomen om meer op kwaliteit aan te besteden en de branche zodoende gezonder te maken. Maar ook was er aandacht voor de salariëring. Vooral vakbonden vroegen een aanpassing van de beloning, met het oog op de koopkracht van hun leden.

Benchmark Toen in de loop van het jaar duidelijk werd dat er nieuwe acties aan zaten te komen, besloot de Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten (OSB) zelf onderzoek te laten uitvoeren naar de salarissen in de schoonmaak.

De werkgeversorganisatie had de behoefte aan nadere inzichten over de marktconformiteit van het loongebouw van de CAO in het Schoonmaak- en Glazenwassersbedrijf. EVZ organisatieadvies voerde in opdracht van OSB een benchmark uit, waarin het de salarisniveaus van de CAO in het schoonmaaken glazenwassersbedrijf vergeleek ten opzichte van de belangrijkste arbeids-

horeca (17-28 procent hoger), de bedrijfscatering (9-15 procent hoger) en de institutionele catering (18-25 procent) is dit zelfs substantieel hoger. Kijkend naar de vergelijking van de hogere salarisniveaus hanteren zes van de negen branches hogere maximumsalarissen dan de schoonmaak. Alleen in de horeca, catering en textielverzorging hanteert men lagere maximumsalaris-

“Het blijft relatief laag opgeleid werk, dat vergeet men vaak” marktconcurrenten. Hieruit volgde de conclusie dat de minimumsalarisniveaus van de CAO voor het schoonmaaken glazenwassersbedrijf in vergelijking met het merendeel van de arbeidsmarktconcurrenten op een vergelijkbaar niveau liggen, en voor drie referenten (horeca, bedrijfscatering en institutionele catering) zelfs hoger. De benchmark met daarin negen branches met een vergelijkbare arbeidsmarkt laat onder andere zien dat de minimumsalarissen in de CAO van de schoonmaakbranche hoger zijn. Bij de

Service Management nummer 3 maart 2012

sen (6 tot 8 procent lager). OSB trekt uit de uitkomsten van het onderzoek de conclusie dat de sector een “sterk en realistisch loongebouw” heeft. De schoonmaakbranche heeft volgens OSB een eerlijke en realistische beloningsbalans tussen minimum- en maximumsalarissen, een stevig loongebouw dat de basis vormt om de huidige economische crisis het hoofd te bieden.

Waardeoordeel Hoe objectief is dat oordeel? Ruud Niessen, directeur en partner van EVZ organisatieadvies, wijst erop dat de

t hema mark toverzicht

blijft relatief laag opgeleid werk, dat vergeet men vaak.” De conclusie van een sterk en realistisch loongebouw onderstreept hij nogmaals. “Dat is een onderbouwde conclusie. Het minimumloon in de schoonmaak is 1.693 euro bruto per maand, 118 procent van het wettelijk minimumloon. Met huursubsidie en zorgtoeslag kom je uit op 2.100 euro. Met een iets hoger loon heb je hier ineens geen recht op.”

conclusie een waardeoordeel is van OSB zelf, maar legt graag uit hoe het onderzoek is uitgevoerd. “We hebben eerst gekeken naar concurrerende bedrijfstakken op de arbeidsmarkt, waarin mensen op vergelijkbaar functieniveau werken. Daarna hebben we over negen sectoren gezocht naar de meest zuivere manier van vergelijken. Wij hebben gekozen voor de ORBA-methode, een functiewaarderingsmethodiek, ook veel gebruikt als basis voor Nederlandse CAO’s.” Hij wijst erop dat er puur is gekeken naar primaire beloning. Primaire grondslagen in andere branches zijn teruggebracht naar de schoonmaak, die een CAO kent van 38 uur per week in plaats van de vaak gebruikelijke 36 uur. “Een ander belangrijk aspect is dat een aantal CAO’s die we onderzocht hebben, minimumCAO’s zijn. Er is niet onderzocht wat de feitelijke beloning is.” Werknemersorganisatie FNV is het niet zozeer met de conclusie van de OSB eens. Mari Martens, eerste onderhandelaar namens FNV Bondgenoten in de CAO-onderhandelingen, zegt het onderzoek te kennen en “voor kennis aangenomen” te hebben. “Wij hebben laten zien dat werknemers sinds 1990 in Nederland aan koopkracht inleveren en dat willen we in de schoonmaak niet meer doen. De koopkracht moet op peil blijven en zelfs verbeteren. De werkgevers betalen het eerste jaar negen euro per uur. Dat is net iets meer dan het minimumloon. Er zijn 35.000 nieuwe werknemers in dienst getreden die langer dan een halfjaar zijn gebleven. Dit gegeven is niet meegenomen in het on-

derzoek.” Ron Meyer, campagneleider van de Vakbond van Schoonmakers, legt de nadruk vooral op de hoge werkdruk en zegt dat schoonmakers niet langer “tot het onmogelijke gehouden” willen worden. Meyer: “Negentig seconden om een toilet schoon te maken, van 42 mensen terug naar zeventien voor hetzelfde gebouw en oppervlak. Dat noem ik onredelijk. Net als voor 1,3 miljoen euro bezuinigen op tweehonderd schoonmakers en tegelijkertijd een bo-

Bongenaar verwijst naar een artikel dat in NRC Handelsblad verscheen, waarin beloningsdeskundige Hans van der Spek (Berenschot) op basis van een database van Hay Group met daarin ruim 300.000 salarissen constateerde dat schoonmakers best goed worden betaald. Een 23-jarige schoonmaker die een jaar werkt, verdient 118 procent van het wettelijk minimumloon. “Kom daar maar eens om in de supermarkt, de catering of horeca”, zegt Van der Spek in het dagblad. “Iemand zonder opleiding die net begint en achttien procent meer verdient dan het minimumloon… Dat is niet niets.” De OSB-directeur verwijst ook naar de dis-

“We moeten werken aan de doorgroei van medewerkers in de branche” nus van 3 miljoen euro voor zes directieleden, of het malussen bij voorbaat aftrekken van een toch al veel te lage prijs. Die onredelijkheid, dat is de kern van de strijd van de schoonmakers.”

Perceptie Als het startsalaris in de schoonmaak volgens het genoemde onderzoek relatief hoog is, waarom dan de controverse? Rob Bongenaar, directeur van OSB vraagt het zich ook af en wijt het aan perceptie bij het grote publiek dat schoonmakers te weinig zouden verdienen. “Daar is moeilijk tegen te vechten. Wij worden als werkgeverspartij ook continu achter de vodden aan gezeten, al is en was het tegen bonden ook vaak vechten tegen de bierkaai. Niet gehinderd door enige kennis heeft iedereen de perceptie dat schoonmakers te weinig verdienen. Laten we wel wezen: het

cussie over de wachtdagen in de schoonmaak. “We hebben een hele lijst van branches waarin wachtdagen heel normaal zijn, zoals de uitzendbranche, beveiliging en horeca. Heeft men geen wachtdagen, dan is de uitkering hoger en andersom. Bovendien is het ook een middel in de verzuimbestrijding.” Martens ziet het middel echter niet werken. “De werkdruk in de schoonmaak is gierend en dat verklaart het hoge verzuim. De wachtdagen worden gebruikt om werknemers te straffen en dat werkt niet. De schoonmaak heeft het hoogste verzuim in Nederland.” Ook denkt ze dat het FNV een oplossing heeft voor het vraagstuk rond toeslagen. “Een groot deel van het bruto loon willen we omzetten in een netto vergoeding, bijvoorbeeld om de reiskosten te vergoeden. Vandaar onze hoge

Service Management nummer 3 maart 2012

t hema mark toverzicht

Betekenis voor branche

Rob Bongenaar, OSB: “Realistisch loongebouw.” looneis. We willen eindelijk beginnen met het vergoeden van kosten die een schoonmaker moet maken om zijn werk te doen. De OSB beloofde de vorige keer om dit te gaan doen en dat kan dus niet zonder meer geld beschikbaar te willen stellen.”

Aangenomen dat schoonmakers gemiddeld een relatief hoog startsalaris krijgen en een relatief laag maximumsalaris, wat betekent dat voor de branche? Verwent de sector haar medewerkers niet teveel? Bongenaar moet lachen om de suggestie. “Dat zou mooi zijn, maar dat is natuurlijk ook niet zo. Het gaat om de medewerkers die onze prestatie neerzetten en werkgevers zijn gebaat bij een sterke branche. Daarom hebben zij ook een duit in het zakje gedaan en zijn met een reeel en aantrekkelijk bod gekomen. Het FNV is daar niet realistisch mee omgegaan en het lijkt erop dat zij bewust hebben aangestuurd op een breuk. Je ziet in alle branches dat CAO-onderhandelingen zijn vastgelopen, maar nergens staakt men.” Het relatief lage maximumsalaris brengt weer een ander risico met zich mee, namelijk dat van ervaren medewerkers die de branche verlaten

omdat zij elders meer kunnen verdienen. Dit onderkennen ook de werkgevers. Bongenaar: “We moeten werken aan de doorgroei van medewerkers in de branche, al komt het lage maximumsalaris ook doordat er minder hogere functies bestaan binnen ons loongebouw.” Toch pleit hij voor meer doorgroei van medewerkers naar functies die nog binnen het loongebouw zitten, zoals de functie van objecten teamleider. Het meer stimuleren van vakopleidingen door werkgevers noemt hij als een middel hiervoor. Toch is het niet alleen een kwestie van opleiding en startkwalificaties. “Er werken in de schoonmaak ook veel parttimers, zoals studenten, die schoonmaken vanwege het goede salaris en de mogelijkheid de tijden te combineren met andere activiteiten en die na verloop van tijd kiezen voor een andere branche. De schoonmaak is van oudsher aantrekkelijk als startsector.” ‹‹

(Advertentie)

Nieuw! Padstop voor Pro’s 100% gerecyclede polyester vezels

De schoonste vloerpads voor schoonmaakprofessionals. Vloerpads die de professionele, milieubewuste facilitaire dienstverlener uit het hart zijn gegrepen. Door Wecoline vervaardigd van 100% gerecycled materiaal. Wecoline pads by Americo. Een garantie dat u schoonmaakt met de beste en schoonste vloerpads!

In het productieproces worden uitsluitend latex harsen op waterbasis gebruikt

Service Management nummer 3 maart 2012

WECOLINE PADS BY

www.wecoline.com

column vic tor van hooijdonk

Kentering geeft vertrouwen

e schoonmaakbranche heeft het al vele jaren zwaar te verduren. Ga maar na: een markt die te maken heeft met krimp als gevolg van toenemende leegstand van kantoren, een keiharde concurrentiestrijd met als inzet behoud van marktaandeel, steeds kortere contracten als gevolg van de aanbestedingswetgeving. een matig tot slecht imago door recente arbeidsconflicten en onvoldoende kwaliteit (mede als gevolg van concurrentiestrijd) en een klant die zich toenemende mate laat leiden door externe adviseurs, waardoor het directe contact met de klant wordt beĂŻnvloed. Er moet steeds meer tijd en geld naar verkoop en er is steeds minder geld voor het organiseren en verbeteren van de dienstverlening. Niet echt een scenario om je vingers bij af te likken.

Kentering En toch lijkt er een kentering te ontstaan die vertrouwen geeft. Aan de leegstand van vierkante meters, die alleen maar groter wordt de komende jaren (van 14 procent naar wellicht wel 25 procent), valt weinig te doen. Onder invloed hiervan zijn schoonmaakbedrijven al sinds jaren koplopers in uitbreiding van hun dienstenpakket, waardoor ze minder afhankelijk worden van die afnemende schoonmaakmarkt. De grote winst valt de komende jaren echter te halen in verbetering van het imago en daarbij behorende kwali-

teit van dienstverlening. Investeren in een betere afstemming van de dienst met de wens van de klant. En dan vooral van de eindgebruiker. Investeren in goede technische voorzieningen, klantonderzoeken en bezettingsanaly-

dat deze is opgesteld door vertegenwoordigers van alle relevante stakeholders. De cruciale vraag is alleen of het gaat helpen en niet alleen een tijdelijk feestje is voor een select aantal grote opdrachtgevers en schoonmaakbedrij-

De grote winst valt te halen in verbetering van het imago en bijbehorende kwaliteit van dienstverlening ses. Hoeveel mensen komen er vandaag? Wat verwachten ze van de dienstverlening en hoe kan ik extra omzet genereren door meer diensten aan deze klant te verkopen? En niet vergeten, door te investeren in de eigen medewerkers.

Stap in goede richting Een stap in de goede richting voor verdere professionalisering is de onlangs afgesloten code Verantwoordelijk Marktgedrag die in samenspraak tussen werkgevers, vakbonden, opdrachtgevers, overheid en intermediairs is afgesloten. Dat is een code waarin spelregels zijn opgesteld die moeten leiden tot minder grote werkdruk voor de schoonmakers, betere tarieven en hopelijk uiteindelijk een verbetering van de kwaliteit voor de opdrachtgever. Het unieke aan deze richtlijn is

ven. Ik hoop van harte van niet, ondanks deze tijd waarin organisaties op zoek blijven naar kostenreductie in deze markt met zoveel (soms wat opportunistische) aanbieders. Op termijn is er geen weg meer terug en zal samenwerking niet meer langs de oude rituelen worden uitgevoerd. Het initiatief van onder andere NS en Schiphol is dan ook toe te juichen en kan de schoonmaakbranche, of beter gezegd, de schoonmaakmedewerkers een stapje voorwaarts helpen. Nu maar hopen dat meer opdrachtgevers het goede voorbeeld gaan volgen en schoonmaakbedrijven het herwonnen vertrouwen gaan investeren in de kwaliteit van dienstverlening. Victor van Hooijdonk is directeur van VFM Facility Experts.

Service Management nummer 3 maart 2012

â&#x20AC;šâ&#x20AC;š 29

evenementen

The Golden Service Awards

Richelle Fox schoonmaakster van het jaar Richelle Fox van Asito is schoonmaakster van het jaar. Ze won de belangrijkste Golden Service Award in het Kurhaus. Na de bekendmaking met Oscarachtige taferelen is ze er beduusd van. “Zo op de voorgrond hoeft voor mij niet, maar ik ben wel erg bij met de prijs.” RONALD BRUINS

ox begon op haar achttiende als schoonmaakmedewerker. Sinds 2005 werkt ze voor Asito bij International Flavors & Fragrances Inc. in Hilversum. Dat is een fabrikant van geur-, kleur- en smaakstoffen. Ze deed eerst mee aan een

verkiezing binnen Asito. “Mijn leidinggevende gaf me daarvoor op.” Ze haalde de finale, maar won niet. Echter, de collega die had gewonnen, trok zich uiteindelijk terug. In het Kurhaus mocht ze zich de winnaar noemen van vijf finalisten: Anne de

Een door de aandacht enigszins beduusde Richelle Fox van Asito.

Service Management nummer 3 maart 2012

Bruyne van Hago, Skender Imeraj van Schoonmaakbedrijf Willems, Ahmed Misbahi van Succes Schoonmaak, Dirkje Venema van Asito en Richelle zelf dus. Fox had niet verwacht dat ze zou winnen: “Ik had die andere verkiezing ook niet gewonnen, dus dacht

evenementen

niet dat ik nu wel zou winnen.” Ze dacht dat er een fout werd gemaakt toen ze haar naam hoorde. Maar dat bleek niet het geval, waarna ze werd bedolven door fotografen die een foto van de winnaar wilden maken.

De wekker Maar voor Fox ging de wekker de volgende morgen weer om 5.00 uur. “Ik vind het erg leuk dat ik heb gewonnen, maar het leven gaat door.” De jury roemt Fox om haar betrokkenheid. “Ze maakt onder andere in de spoelerij en het laboratorium schoon. Zeer nauwkeurig werken is een absolute vereiste en bovendien is het schoonmaakprogramma afhankelijk van de productie, zodat er nogal wat improvisatietalent nodig is. Daarnaast weet zij haar mannetje te staan en aarzelt ze niet haar collega’s als dat nodig is op hun werkresultaten aan te spreken.” De verkiezing van schoonmaakster van het jaar was de apotheose van The Golden Service Awards in de prachtige aangeklede zaal van het Kurhaus. Daar werd, in een wervelende show, iedereen die een opmerkelijke prestatie had geleverd in de schoonmaakbranche in het zonnetje gezet. Pakweg 250 aanwezigen konden genieten van een topshow gebracht door illusionist Hans Klok. Wijnflessen werden gedupliceerd alsof het niets was, de kaarten vlogen uit de mouwen en de begeleidende dames doken op waar het publiek het het minst verwachtte. Magie in optima forma. Magie was het ook wat de winnaars hadden gepresenteerd. Een onafhankelijke jury beoordeelde de inzendingen. Centraal daarbij stond de kwaliteit van de dienstverlening. Die kwam bijvoorbeeld uitermate goed uit

bij het best schoongemaakte project in de categorie recreatie en cultuur. Daar ging Hago met het GelreDome in Arnhem er met de prijs vandoor. “Topsport. Zo is de schoonmaak hier te typeren. Regelmatig is het hele complex tweemaal per dag verhuurd voor twee totaal verschillende activiteiten. Vaak moet de grasmat naar binnen of naar buiten gerold worden. Een schoonmaakuitdaging. Bij onzorgvuldigheid loopt het veld namelijk vast.” Ook het best schoongemaakte project in de categorie kantoren en openbare gebouwen, EW Facility Services met BHP Billiton in Den Haag, kon op lovende woorden rekenen. “Zelden kom je een object tegen waar alles zo strak is geregeld en beschreven, terwijl de uitvoerenden zich er toch prettig onder voelen.” De award voor best schoongemaakte project in de gezondheidszorg ging naar Hago Zorg met het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis in Amsterdam. “De medewerkers voeren alle schoonmaakprocessen uit met VIP: oftewel vakmanschap, interactie en plezier. Iedereen weet dat het om de patiënt draait en dat de processen daaraan ondergeschikt zijn.”

Hogeschool gaat voor kwaliteit De award voor best schoongemaakte project in het onderwijs ging ook naar Hago, maar dan met de Zuyd Hogeschool in Heerlen. De jury: “Door verandering van het contract van taakgericht naar prestatiegericht zijn alle medewerkers opnieuw opgeleid en ingewerkt voor het anders werken. Daarbij is er niet bezuinigd: Hogeschool Zuyd gaat voor kwaliteit.” Het best schoongemaakte project in de industrie is het Albert Heijn-distributiecentrum in Tilburg waar Asito aan de slag is. “Het is een drukte van belang op deze locatie, waar vorkheftrucks,

Over The Golden Service Awards… The Golden Service Awards zijn een initiatief van Kimberly-Clark Professional. Alpheios is gold co-sponsor. De awards zijn voor het eerst uitgereikt in Engeland in 1991. In Nederland en België zijn de awards voor het eerst uitgereikt in 2002. Het was dit jaar dan ook de tiende keer, een jubileum dus. Met de awards worden opmerkelijke prestaties in de schoonmaaksector bekroond. Een onafhankelijke jury beoordeelt de inzendingen.

rollende karren, medewerkers en chauffeurs zich een weg banen door de paden van voedselopslag. In het primaire proces, van hamsterweken tot bonusaanbiedingen, werkt een groep zeer gemotiveerde schoonmaakmedewerkers. Zij spelen in op constant wisselende processen en nemen zelf initiatief. Dat gaat hand in hand met een goede uitvoering van het schoonmaakproces in een zeer moeilijke omgeving.” Naast de schoonmaakprojecten was er ook een award voor het beste leerbedrijf. Concern voor Werk uit Emmeloord kon deze dolblij ophalen op het podium. De jury: “Dat is een werkvoorziening voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Er is een schoonmaakbedrijf opgezet waarin nu bijna zestig medewerkers actief zijn. Een belangrijk punt dat meegegeven wordt, is beroepstrots. Lezen en schrijven krijgen extra aandacht, omdat de deelnemers hierin om verschillende redenen vaak een achterstand hebben opgelopen. Dankzij intensieve begeleiding op sociaal en maatschappelijk vlak stromen medewerkers ook door naar reguliere schoonmaakbedrijven.” De award voor maatschappelijke verantwoord ondernemen ging naar CSU. De jury: “CSU is al geruime tijd bezig met MVO en onderneemt veel acties op MVO-gebied. Alle aspecten van MVO krijgen aandacht en worden, gesteund door alle lagen van het personeel, in praktijk gebracht. Als eerste schoonmaakbedrijf in Nederland heeft CSU zich onlangs aan de NEN ISO 26000 geconformeerd. Bijdragen aan het milieu, aan diversiteit en aan gezondheid ziet CSU niet als verplichtingen maar als kansen.” Op het bordes in de vrieskou bij de boulevard van het Kurhaus werd een fotosessie opgezet met alle winnaars. Er was vervolgens alle reden voor winnaars en publiek om feestelijk een drankje te drinken op het succes van tien jaar The Golden Service Awards. De awardshow bleek in tijden van crisis en stakingen een broodnodig feestelijk evenement waar de kwaliteit in de schoonmaak naar hartenlust wordt gevierd… Een uitermate welkome opsteker.

Service Management nummer 3 maart 2012

evenementen

“Zelden kom je een object tegen waar alles zo strak is geregeld en beschreven.” Het best schoongemaakte project in categorie kantoren en openbare gebouwen: EW Facility Services met BHP Billiton in Den Haag.

“Medewerkers opnieuw opgeleid en ingewerkt voor het anders werken.” Best schoongemaakte project in de sector onderwijs: Hago met Hogeschool Zuyd in Heerlen.

“Vakmanschap, interactie en plezier.” Categorie best schoongemaakte project in gezondheidszorg: Hago Zorg met Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis.

rsiteit “Bijdragen aan het milieu, aan dive verals niet en aan gezondheid ziet CSU OMV De ” sen. kan plichtingen maar als . award ging naar CSU

“Goede uitvoering in zeer moeilijke omgeving.” Best schoongemaakte proj ect in de industrie: Asito met het Albert Heijn-distributiecentrum in Tilburg.

“Topsport.” Best schoongemaakte project, sector recreatie en cultuur: Hago met GelreDome in Arnhem. 32

Service Management nummer 3 maart 2012

“Beroepstrots.” Uitgeroepen tot beste leerbedrijf: Concern voor Werk uit Emmeloord.

mark tont wikkelingen

Specialistische reiniging luchtkanalen

Verband tussen reinigingsfrequentie en vervuiling Het verlagen van de schoonmaakfrequentie en het beperken van stofzuigen tot ‘bijtippen’ heeft een onmiddellijk resultaat. De kosten kunnen omlaag. Maar er is een onbedoeld neveneffect: extra stofvorming in luchtkanalen. Een gesprek met de marktleider voor reiniging van luchtbehandelingssystemen in kantoorpanden, instellingen en de industrie. DICK VAN ZOMEREN

n de jaren tachtig verrezen er talloze hoge kantoorgebouwen en hotels met ramen die niet open konden. Dat werd mede ingegeven door de wens de klimaatbeheersing

in de hand te houden en klachten over koude en tocht te voorkomen. Om toch luchtverversing te bewerkstelligen werden luchtbehandelingssystemen geïnstalleerd, kortweg ge-

zegd bestaande uit een kast met filters, koeling, verwarming en ventilatoren die de geconditioneerde lucht via kanalen naar de werkruimten voert. Een gecompliceerde installatie waarvan alleen de luchttoe- en afvoerroosters in de werkruimten de aanwezigheid verraden. De zichtbare aanslag op en rond deze roosters vormen wat het reinigen betreft nog het minste probleem. Maar het periodiek schoonmaken van de luchtkanalen is werk voor specialisten.

De grootste In ons land zijn een tiental ondernemingen actief op het gebied van reiniging van luchtbehandelingssystemen in de sector utility, zeg maar bedrijfs- en overheidsgebouwen alsmede zieken- en verpleeghuizen en schepen. Daarvan is de Altena Group uit Waalwijk verreweg de grootste. Het reinigen van luchtbehandelingssystemen en toebehoren doet de groep voornamelijk in de Benelux en West-Europa; dit draagt ruwweg tweederde bij aan de omzet. De tweede sector waarin de Altena Group mondiaal actief is, vormt industrial, de petro-

Service Management nummer 3 maart 2012

mark tont wikkelingen

chemische industrie. In het bijzonder specialistische reiniging in raffinaderijen en productieplatforms van oliemaatschappijen, waar ook ter wereld. De groep heeft 120 medewerkers in dienst, allemaal fulltime, die beschikken over een vloot van tachtig voertuigen. Afgezien van het hoofdkantoor in Waalwijk heeft de onderneming sub-vestigingen bij opdrachtgevers elders in Brabant, in de Rijnmond en in IJmuiden. De groep wordt bestuurd door de gebroeders Dick en Guus Euwen, beiden eigenaar van het bedrijf. Dick Euwen (48) is commercieel directeur, zijn broer Guus (41) financieel directeur. Het begon allemaal in 1976 toen senior, B. Euwen, in het Land van Heusden en Altena het bedrijf Altena

ons beter dan het klassieke schoonmaakwerk, dat we liever overlaten aan reguliere schoonmaakbedrijven.” Bedrijven zijn in steeds mindere mate gevestigd in eigen panden. Ze huren gebouwen van investeerders en beleggers. Het zijn dus vooral de huurders die alert moeten zijn op schone luchtbehandelingssystemen, want volgens de OSB-uitgave ‘Wat doet schoonmaak?’ leiden sterk vervuilde luchtbehandelingssystemen tot 8 procent minder productiviteit en tot 1,6 procent meer ziekteverzuim. Volgens Dick Euwen is de meest voorkomende gang van zaken dat de gebouwgebruikers onderzoek en reiniging in gang zetten. “Het begint meestal met irritaties van luchtwegen en ogen, waarna we via de bedrijfs-

“We zien in het onderwijs verbetering en meer aandacht voor ventilatie” Chemie oprichtte. Senior wist alles van oven- en ketelbouw (‘de vuurzijde’), waarop hem gevraagd werd ook werk te verrichten aan ‘de waterzijde’ (onder andere het verwijderen van ketelsteen). Daaruit ontstond Altena Chemie, waar vijf jaar later de beide zoons Dick en Guus Euwen deel van gingen uitmaken. In de jaren negentig verschoof het accent al naar het reinigen van luchtbehandelingssystemen in overheidsgebouwen en ziekenhuizen. Precies rond de eeuwwisseling verhuisde de inmiddels tot Altena Group omgedoopte onderneming naar een nieuwbouwpand in Waalwijk. Het bedrijfsterrein beslaat een oppervlak van 15.000 vierkante meter, waarvan een derde is bebouwd.

arts het verzoek krijgen om onderzoek te doen. Dat doen we door middel van een microbiologisch en endoscopisch onderzoek. Dat laatste is een visuele inspectie van de luchtkanalen, al of niet met camera’s. De uitkomsten van het microbiologisch onderzoek zijn in handen van een ex-

Specialistisch werk Klassiek schoonmaakwerk komt niet voor in het dienstenpakket van de groep. In bedrijfsgebouwen en de zorg legt men zich alléén toe op de reiniging van luchtbehandelingsinstallaties. Dick Euwen: “Maar dan ook helemaal. Van de aanzuigroosters en de luchtbehandelingskast tot aan het roostertje dat de gebouwgebruiker ziet. Dat is specialistisch werk en ligt

Service Management nummer 3 maart 2012

tern laboratorium, omdat we de situatie willen vermijden van de slager die zijn eigen vlees keurt. De eisen waaraan de luchtkwaliteit moet voldoen, zijn vastgelegd in het NVRL Keurmerk Kantoorgebouwen.”

De kosten De frequentie voor periodiek onderzoek van luchtbehandelingssystemen is moeilijk vast te stellen. Euwen: “Dat ligt aan het soort gebouwen, de aanwezigheid van apparaten en computers, wel of geen tapijt, gedrag van gebouwgebruikers en bovenal de schoonmaakfrequentie. We weten allemaal dat het stofzuigen is geminimaliseerd, net als de frequentie van het stof afnemen. Dat leidt tot conflicten tussen verhuurder en gebouwgebruiker. De huurder klaagt over onvoldoende schone ventilatie, terwijl de verhuurder stelt dat onvoldoende frequent schoonmaken tot een te snelle vervuiling van het luchtbehandelingssysteem leidt. Met verschil van mening worden we de laatste jaren erg vaak geconfronteerd.” Opdrachten voor de Altena Group komen via mond-tot-mond reclame rechtstreeks binnen, via accountmanagers en dankzij contacten met de grote installateurs, de bedrijven die airconditioningssystemen in bedrijfs-

mark tont wikkelingen

gebouwen installeren. Of, zoals eerder geschetst, via bedrijfsartsen. Microbiologisch en endoscopisch onderzoek: dat klinkt nogal begrotelijk voor huurders van een bedrijfsgebouw dat immers niet hun eigendom is. Maar dat blijkt mee te vallen. De commercieel directeur van de Altena Group: “Een onderzoek kost per luchtbehandelingssysteem 285 euro. Per gebouw kan dat meer zijn, want er zijn panden waar bijvoorbeeld maar één of twee systemen in gebruik zijn, terwijl anderen er vijf hebben. Dat is vaak bouwkundig bepaald of afhankelijk van de gebruiker. Maar hoe dan ook staan de kosten van een onderzoek in geen verhouding tot die van mindere prestaties en onnodig verzuim.”

Luchtwerveling Gebouwgebruikers mogen elkaar graag wijzen op de vervuiling op en rond toe- en afvoerroosters van het luchtbehandelingssysteem. Toegegeven, het ziet er niet fris uit. Maar volgens Dick Euwen wil dat absoluut niet zeggen dat het systeem zelf is vervuild. “Je moet bedenken dat rond die roosters altijd een luchtwerveling ontstaat. Deze werveling veroorzaakt statische elektriciteit en die trekt op en rond de roosters wervelend stof aan. Net als bij een beeldscherm. Maar die aanhechting zegt niets over het systeem zelf. Het zegt alleen dat de lucht nog steeds circuleert.” Tapijt draagt zonder twijfel bij aan vervuiling van het luchtbehandelingssysteem. Stof op harde vloerbedekking

zoals linoleum is zichtbaar en gemakkelijker te verwijderen. Mede daardoor wordt in de gezondheidszorg altijd harde vloerbedekking toegepast. Euwen: “Dat klopt. Maar daar staat tegenover dat er in ziekenhuizen bedden worden opgemaakt en verschoond en er veel meer textiel wordt gebruikt dan in kantoorgebouwen. Dus ook daar ontkom je niet aan schoonmaak van luchtbehandelingssystemen.” In de al genoemde OSB-uitgave ‘Wat doet schoonmaak?’ staat ook: Onderzoek op scholen toonde aan dat verdubbeling van de ventilatie leidde tot een toename van 14 procent van de leerprestatie. Dat effect treedt echter niet op als het ventilatiesysteem zelf niet goed is schoongemaakt. Die uitkomsten hadden effect, want inmiddels is er 100 miljoen euro beschikbaar gekomen voor verbetering van de ventilatie op scholen. Dick Euwen: “In dit geval heeft de overheid heel rap gehandeld. In verband met de energiebalans hadden veel scholen vaste ramen, maar nu worden overal dak-units geplaatst, gaten in het plafond gemaakt en luchtverversing geeffectueerd. We zien in die sector absoluut verbetering en meer aandacht voor ventilatie.”

Reinigen en/of desinfecteren Ruim een jaar geleden ontstond er een voor de Altena Group hoogst actuele discussie rond de reiniging en (vooral) de desinfectie van luchtbehandelingssystemen, vooral van be-

▶ Sterk vervuilde luchtverversingssytemen leiden volgens de OSB tot acht procent minder productiviteit. ▶ Onderzoek en reiniging worden vaak in gang gezet door (klachten van) gebouwgebruikers. ▶ De kosten van een onderzoek wegen ruimschoots op tegen die van verminderde prestaties en onnodig verzuim. lang in de gezondheidszorg. Reinigen is immers niet hetzelfde als desinfecteren, omdat bij dat laatste vuilrestanten kunnen achterblijven die niet per se gevaarlijk voor de gezondheid hoeven te zijn. De besprekingen daarover tussen overheid, leveranciers, gebruikers en last but not least ziekenhuishygiënisten zullen nog wel even voortduren. Euwen: “De overheid redeneert als volgt: als je reinigt met het doel bacteriën te doden, wordt het geacht desinfecteren te zijn. Dat is een te respecteren standpunt, maar het bemoeilijkt voor ons als uitvoerders wel de keus van het product en de werkmethode. We komen er vast wel uit. Maar de Altena Group zou daar best eens met het ministerie van VROM en de Nederlandse Vereniging van Zeepfabrikanten over willen discussiëren.” Wordt vervolgd dus… ‹‹

(Advertentie)

Service Management nummer 3 maart 2012

inter view

Khadija Tahiri, president schoonmaakparlement:

“Ik wil dat schoonmakers Het was even wennen voor onderhandelaars van FNV, CNV en OSB. Ineens zat daar Khadija Tahiri (42), de gekozen president van het schoonmaakparlement, aan tafel om mee te praten in de onderhandelingen over de nieuwe CAO. “Ik wil dat schoonmakers uit de schaduw stappen.” RONALD BRUINS

ejuich, gejoel, klappen en het scanderen van ‘actie’. Wie er bij de oprichting van het schoonmaakparlement, een initiatief van FNV Bondgenoten, bij was, kon niet ontsnappen aan de nieuwe vorm van actievoeren. Drieduizend leden van FNV kozen 75 schoonmakers in het parlement en die kozen op hun beurt weer een president. Doelstelling is de vakbond dichterbij de werknemers te brengen, aldus FNV Bondgenoten. En dus stond er voor de president een antieke stoel met groenfluwelen bekleding klaar. Achttien schoonmakers deden een gooi naar het ultieme leiderschap, maar uiteindelijk ging Tahiri met de eer strijken. Ze werkt in het BovenIJ ziekenhuis in Amsterdam-Noord. “Ik ben niet zomaar een schoonmaakster”, zegt ze zelfbewust. “Zonder mij zijn artsen of verpleegsters nergens. Hygiëne, daar draait het om in een ziekenhuis.” (Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

+31 (0)70 - 345 87 37 www.greenspeed.eu

Tahiri werkt vijf dagen ’s middags en ’s avonds in het Amsterdamse ziekenhuis, waar ze de werkdruk heeft zien oplopen. “We moeten de hygiëne controleren met een spiegeltje, maar daar is simpelweg geen tijd voor. En de operatiekamers kun je er simpelweg niet even bij doen. Prullenmanden overslaan, de wc’s minder goed doen, dat kan niet. Een ziekenhuis moet gewoon schoon zijn.” Ze is pas twee jaar lid van het FNV en verklapt in 2011 niet met de stakingen te hebben meegedaan. “Ik ben blij dat ik me bij de bond heb aangesloten. Het heeft me mondiger gemaakt en ik heb geleerd meer voor mezelf op te komen.”

Spanning Tahiri zat bij de CAO-onderhandelingen. “Ik had wel even wat spanning, maar ik ben blij dat ik erbij was. Ik had een kaarsje meegenomen voor de goede sfeer. Eerst keek ik even hoe het eraan toe ging, maar al snel kon ik me met veel zaken bemoeien.” Terwijl tijdens marsen van respect en woede harde woorden vielen, viel het aan de CAOonderhandelingstafel volgens de president wel mee. “Over sommige dingen waren we het gewoon eens en over heel veel zaken konden we het gewoon goed hebben. Alleen de wachtdagen waren een duidelijk breekpunt.” Onderwerpen zoals doorwerken tot het 65e levensjaar, pensioenen en opleidingen vlogen over tafel. “Wat kun je wel en wat kun je niet tot je 65e doen? Ik gaf bij zo’n onderwerp het perspectief van de werkvloer. Maar ook bijvoorbeeld bij de

Service Management nummer 3 maart 2012

wachtdagen. Wat je ziet, is dat veel schoonmakers zich maar langer ziekmelden omdat ze anders de eerste dagen zelf moeten betalen. De huidige wachtdagenregeling werkte zo averechts.” Na de onderhandelingen koppelde ze de onderwerpen terug aan het bestuur van het schoonmaakparlement, waar twaalf schoonmakers in zitten. “Terugkoppelen aan 75 mensen kan nu eenmaal niet. Dan wordt het wat te druk.” Tahiri werd het boegbeeld van acties die in de maand januari tot een hoogtepunt kwamen. Doodnormale dingen wilden de FNV’ers, en dat werd in vele grote steden nog maar weer eens aan de grote klok gehangen. “Ik merkte daar dat de saamhorigheid toenam. Als je lid van de bond bent, hoor je ergens toe. Je hebt je woordje klaar.” De voorvrouw bij het Amsterdamse ziekenhuis maakt al tien jaar schoon. Na de stakingen van 2011 werd ze lid van FNV Bondgenoten. “Ik vond de acties destijds sympathiek en besloot me aan te melden.” 15.000 schoonmakers zijn lid van FNV Bondgenoten. Tahiri werd als voorvrouw gevraagd om kaderlid te worden. Ze vergadert daarvoor een keer per maand op het hoofdkantoor van FNV in Amsterdam. “Welke onderwerpen spelen er? Waar moeten we mee aan de slag? Hoe gaan we dingen veranderen? Dat zijn de vragen die we daar behandelen.” Ze werd kaderlid omdat ze dat als kans zag om woordvoerder te zijn voor collega’s en om het belang van schoonmaak voor het voetlicht te brengen. “Schoonmaakwerk wordt gezien

inter view

uit de schaduw stappen”

Khadija Tahiri biedt onderhandelaar Anton Witte van de OSB een gouden Calimero aan in onderhandelingsplaats Dalfsen. als de laagste stand en wordt soms ook zo behandeld. Dat terwijl het heel belangrijk werk is, gedaan door heel gedreven mensen, vaak van buitenlandse afkomst. We mogen best trots op ons werk zijn. Nergens is schoonmaak zo hard nodig als in een ziekenhuis. Anders kun je niet opereren en je wilt er niet bij stilstaan wat er gebeurt als een intensivecareafdeling niet schoon is. Opdrachtgevers snappen dat denk ik wel, maar overzien de gevolgen niet als ze bezuinigen op schoonmaak. Ik snap dat bedrijven in het huidige economische klimaat moeten bezuinigen, maar bezuinigingen in de schoonmaak komen uiteindelijk terecht op de werkvloer. Een collega van mij werkt op eigen kosten elke dag een uur over. Dat kan niet de bedoeling zijn.” Schoonmaak moet serieuzer genomen worden, vindt ze. “Als ik nu ergens aanklop, ben ik maar van de schoonmaak. Dat vind ik vreemd. Je moet met opgeheven

hoofd je werk kunnen doen. Of je nu allochtoon, autochtoon, jong of oud bent…. Dat maakt niet uit. Er moet niet op schoonmaak worden neergekeken.”

Niet durven Veel schoonmakers durven niet te zeggen waar ze mee zitten, zegt Tahiri.

“Ze durven niet uit de schaduw te stappen en natuurlijk zijn er ook collega’s met een taalachterstand. Ik kan als president wat voor hen betekenen.” De activiteiten voor FNV zijn vrijwilligerswerk en daar houdt haar werkgever Hago rekening mee. “Ze geven me de ruimte om dit op te pakken. De meeste colle-

Voor het eerst: gekozen werknemer aan CAO-tafel Met Khadija Tahiri zit er voor het eerst een gekozen werknemer aan tafel bij de CAO-onderhandelingen. In die hoedanigheid heeft de schoonmaakbranche een primeur te pakken. Dat smaakt naar meer, constateert Tahiri zelf. “Wellicht dat dit navolging gaat krijgen in andere branches, want het is zeker een verrijking. CAOonderhandelingen zien er veel anders uit als ook de stem van de werkvloer rechtstreeks doorklinkt. Ik ken de problemen en kan ze meteen vanuit de praktijk naar voren brengen. Ik kan vertellen dat we vier uur aan een stuk door werken en dat dat zelfs soms niet genoeg is. Dat is winst.” Op de vraag van het Algemeen Dagblad of ze ooit de opvolger van Agnes Jongerius wordt, moet ze lachen. “Nou, ik ben nu president van het schoonmaakparlement en daar ben ik druk genoeg mee. Maar een trotse schoonmaker als voorzitter van het FNV zou ik best zien zitten. Dan ben je toch een rolmodel voor velen die ook uit de schaduw moeten stappen.”

Service Management nummer 3 maart 2012

» 37

inter view

De president van het schoonmaakparlement spreekt de bij Philips in Amsterdam bijeengekomen schoonmakers van FNV Bondgenoten toe. ga’s vinden het ook leuk dat ik dit doe. Ik kreeg uit allerlei hoeken, ook van mijn leidinggevende, felicitaties toen ik president van het schoonmaakparlement werd. Erg leuk.” Als moeder van vijf kinderen is het niet gemakkelijk om het presidentschap te

combineren met werk en gezin, maar door de steun van haar man lukt het Tahiri toch. Ze treedt steeds vaker op de voorgrond. “Of dat eng is? Nee, nu niet meer omdat ik het steeds vaker doe. Tijdens mijn verkiezing sprak ik vanuit mijn hart. Ik had niets voorbereid. Wat moet er in de schoonmaak veranderen? (Advertentie)

Service Management nummer 3 maart 2012

Daar heb ik het over gehad. Dat ging over je waardevol voelen, een fatsoenlijk loon en geen wachtdagen. En over schoonmaakbedrijven die geen aanbestedingen moeten aannemen als ze tegenover een bepaalde prijs geen kwaliteit kunnen zetten. Maar het ging ook over schoonmakers die in de organisaties waar ze schoonmaken, belangrijker worden. Een patiënt vraagt iets eerder aan mij dan aan de medewerker van de informatiebalie. We zijn zo meer en meer gastvrouwen en –mannen. We zijn vrouwen en mannen met een hart voor het werk dat we doen. Wij zullen ook altijd proberen, hoe erg er ook wordt bezuinigd, om toch de kwaliteit te behalen, terwijl dat eigenlijk onmogelijk is. In die zin vechten we, net als schoonmaakbedrijven, voor een eerlijke prijs. En winst moet niet ten koste gaan van mensen. Ik heb ook het gevoel dat we voor hetzelfde vechten, alhoewel dat tijdens de acties misschien niet altijd zo lijkt. Voor onze toegevoegde waarde moet betaald worden.” ‹‹

code

Een halfjaar later...

Nog een wereld te winnen aan opdrachtgevers Op 21 juni 2011 is de code Verantwoordelijk Marktgedrag voor de schoonmakers- en glazenwassersbranche gepresenteerd. Inmiddels zijn we dus ruim een halfjaar verder en hebben meer dan 560 organisaties de code ondertekend. CINDY VAN DER BLOM*

pvallend is dat dit vrijwel allemaal schoonmaakbedrijven zijn en er van het totaal slechts zo’n acht procent opdrachtgevers zijn die de code hebben ondertekend. Met zo’n twee miljoen bedrijven in Nederland zouden er naar schatting toch wel meer dan de huidige 47 de code moeten kunnen ondertekenen. Overigens lijkt het alsof er ook geen grote schoonmaakbedrijven en intermediairs zijn die de code hebben ondertekend, maar dat valt mee. Deze partijen zijn aangesloten bij de Ondernemersorganisatie Schoonmaaken Bedrijfsdiensten (OSB) respectievelijk de Stichting van gecertificeerde Makelaars in Schoonmaakdienstverlening (VMS) en doordat deze organisaties hebben ondertekend, hebben de bij hen aangesloten bedrijven dit ook gedaan. Dat neemt niet weg dat er op het gebied van intermediairs natuurlijk ook nog het een en ander te winnen is. Er zijn ongeveer tachtig schoonmaakintermediairs actief in de Nederlandse markt en daarvan heeft er, naast de VMS-leden, nog maar één de code ondertekend. Het is dan ook de wens van de VMS dat veel meer

Cindy van der Blom: “De code heeft ertoe geleid dat alle betrokken marktpartijen zich bewuster zijn geworden van hun eigen gedrag in de markt.” organisaties en schoonmaakadviseurs de code onder tekenen.

Is er iets veranderd? Wat velen willen weten, is of er met deze code iets veranderd is in de

branche. Het antwoord op die vraag is wat ons betreft ja. In ieder geval in houding. De code geeft namelijk gespreksstof aan alle betrokken partijen en is een hulpmiddel om op een gelijkwaardigere manier met elkaar

Service Management nummer 3 maart 2012

code

om te gaan. Want al staat er in de code eigenlijk gewoon dat je netjes met elkaar omgaat, de code heeft ertoe geleid dat alle betrokken marktpartijen zich bewuster zijn geworden van hun eigen gedrag in de markt en de bijdrage die zij kunnen leveren in het verantwoordelijk gedragen van alle betrokkenen in de markt. Kennelijk was de code nodig om in een overzichtelijk document samengevat te hebben wat ‘netjes met elkaar omgaan’ dan is. Dat zie je terug in veel aanbestedingsdocumenten. Opdrachtgevers maken hierin bijvoorbeeld bekend dat zij de code onderschrijven en stellen als eis dat de inschrijvers handelen naar deze code bij het opstellen van hun offerte en de uitvoering van de opdracht daarna. Sommige opdrachtgevers vermelden in hun aanbestedingsdocumenten dat zij de ingediende offertes toetsen op de naleving van de code. Dat kan als vooraf bekend is gemaakt op welke manier dat gedaan wordt, zodat duidelijk is waarop beoordeeld wordt. In de code zijn immers geen harde kaders gesteld voor tarieven en prestatienormen. De melding ‘inschrijven met inachtneming van de code’ is wat ons betreft dan ook vooral een moreel appel van opdrachtgevers aan schoonmaakbedrijven. Het is aan opdrachtgevers om daar bij het opstellen van hun bestek en beoordelingsmethodiek verstandig mee om te gaan. Wees realistisch en helder in je eisen en wens alleen wat je echt wilt. Verder is het belangrijk dat een opdrachtgever zelf vooraf weet wat de (Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

+31 (0)70 - 345 87 37 www.greenspeed.eu

Waar de VMS zich voor inzet…. Enkele onderwerpen waar de VMS zich voor inzet en die direct verband houden met de code Verantwoordelijk Marktgedrag zijn…. » het bevorderen van en het toezien op een juiste uitoefening van het makelaarsschap » het bevorderen van de erkenningsregeling voor makelaarskantoren in schoonmaakdienstverlening » het geven van voorlichting aan de leden en derden

in te kopen dienst ongeveer gaat kosten, en wat de kostencomponenten in de opdracht zijn. Op die manier kan de opdrachtgever namelijk bepalen welke kaders er gelden voor de inschrijvende schoonmaakbedrijven voor prijzen en prestaties. En zeker niet minder onbelangrijk: de opdrachtgever kan zijn eisen en wensen in het bestek bijstellen vóórdat de uitvraag gedaan wordt, zodat de uitvoering daarvan werkelijk mogelijk is in het beschikbare budget.

Veel te winnen In dat opzicht is er wat de VMS betreft nog veel te winnen met de code en in de markt. Doordat lang niet al-

taarten af moet. Dat fenomeen moet gestopt worden. En dat is volgens de VMS één van de zaken die bereikt kunnen worden met de naleving van de code Verantwoordelijk Marktgedrag. Hierin moeten schoonmaakadviseurs hun rol pakken. De VMS is van mening dat werkelijk verantwoordelijk marktgedrag alleen bereikt kan worden als de omstandigheden daarvoor aanwezig zijn. Gelegenheid maakt immers de dief en het is dus aan opdrachtgevers en hun adviseurs om zorg te dragen voor goede aanbestedingen van hun zijde. Het belang van goede ondersteuning daarbij door betrouwbare

Veel meer organisaties en schoonmaakadviseurs moeten de code ondertekenen tijd de gunningscriteria en de hantering daarvan in evenwicht zijn met de te behalen aanbestedingsdoelstellingen, komt het voor dat schoonmaakbedrijven creatief zijn in hun prijsaanbiedingen. Op zichzelf is het niet verwerpelijk dat een commercieel bedrijf probeert omzet te genereren of te behouden. Belangrijk is echter wel dat een commercieel bedrijf blijft streven naar winst. Anders komt immers de continuïteit in gevaar. Wat soms vergeten lijkt te worden in de markt van schoonmaakaanbestedingen is dat omzet nog geen winst is. Treurig wordt een aanbesteding als een schoonmaakbedrijf zichzelf en haar mensen in de uitverkoop doet als een bakker die op zaterdagmiddag 16.00 uur van zijn

Service Management nummer 3 maart 2012

specialisten is volgens de VMS vanzelfsprekend groot. Om opdrachtgevers te helpen bij hun afweging en keuze voor externe adviseurs in hun aanbesteding is de VMS begonnen aan de ontwikkeling van een erkenningsregeling voor schoonmaakadviesbureaus. In tegenstelling tot de certificering als schoonmaakmakelaar is deze erkenning niet persoonsgebonden, maar bedrijfsgebonden. Het bezitten van de erkenning geeft daarmee garanties over het handelen in (en na) aanbestedingen van het hele adviesbureau. Voor deze erkenningsregeling is door de deelnemers in de stichting VMS het afgelopen jaar hard gewerkt aan het leggen van een stevige basis. Hiervoor is een nieuwe

code

(Advertentie)

Oprichtingsvergadering VMS Onlangs vond de oprichtingsvergadering van de Vereniging van Makelaarskantoren in Schoonmaakdienstverlening (VMS) plaats. Tijdens deze constructief kritische en in prettige sfeer verlopen oprichtingsvergadering is het eerste bestuur van de nieuwe VMS benoemd. Het bestuur telt de volgende zes bestuursleden: 1. De heer R. Daemen (Key Quality) 2. De heer J. Halfman (Masterkey) 3. De heer E. Petersen (Atir) 4. De heer R. Romeijn (Seiso) 5. Mevrouw C. van der Blom (CSG) 6. De heer D. van Hattem (Verhoeven & Partners)

Vereniging van Makelaarskantoren in Schoonmaakdienstverlening (VMS) opgericht en heeft de Stichting Erkenning van Makelaarskantoren en Certificering van Adviseurs in Schoonmaakdienstverlening (EMCAS) het levenslicht gezien.

Te goeder naam en faam De vereniging staat open voor schoonmaakadviesbureaus die te goeder naam en faam bekend staan in de schoonmaakbranche. En met inachtneming van een periode van één jaar om de erkenning te bereiken, kent de Vereniging alleen leden die voldoen aan de Erkenningsregeling voor makelaarskantoren in schoonmaakdienstverlening. De Stichting EMCAS op haar beurt is verantwoordelijk voor het opzetten en onderhouden van een certificatieschema en een register voor gecertificeerde makelaars in schoonmaakdienstverlening. Daarnaast voert het de Erkenningsregeling voor Makelaarskantoren in schoonmaakdienstverlening uit en is het verantwoordelijk voor het opzetten en onderhouden van een register van Erkende Makelaarskantoren in Schoonmaakdienstverlening. Dit betekent bijvoorbeeld heel concreet dat er in de loop van 2012 een openbaar register beschikbaar komt waarin naast de gecertificeerde makelaars ook de erkende makelaarskantoren in schoonmaakdienstverlening zijn opgenomen.

Stand: 02.111 – 2012 8.9.10.11 mei

Uiteindelijk wil de VMS een zo groot mogelijk ledenbestand opbouwen. Dat betekent immers dat er veel adviesbureaus zijn die de kwaliteitstoets hebben doorstaan en voldoen aan de eisen zoals gesteld in de Erkenningsregeling. Het streven is vervolgens om het gebruik van het register van de Stichting EMCAS door opdrachtgevers te bevorderen. ‹‹ * Cindy van der Blom is bestuurslid van de net opgerichte Vereniging van Makelaarskantoren in Schoonmaakdienstverlening (VMS) en werkt bij CSG, bureau voor facilitaire dienstverlening.

Service Management nummer 3 maart 2012

column geer t van de laar

Het succes van hostmanship

teeds meer opdrachtgevers beseffen dat de facilitaire dienstverlening vaak de smeerolie is van een organisatie. Ook op de werkplek moet alles liefst schoon, heel en veilig zijn. Bovendien moeten medewerkers en gasten zich welkom voelen en zich goed ondersteund weten. Dat speelt des te meer nu (op de lange termijn) krapte op de arbeidsmarkt dreigt en bedrijven het belangrijk vinden dat medewerkers het naar de zin hebben op hun werk. Dat voorkomt immers verzuim en verloop en het bevordert de productiviteit. Het Nieuwe Werken versterkt die wens nog eens. Voor medewerkers die maar soms op kantoor zijn is het nóg belangrijker dat ze zich welkom voelen en precies de ondersteuning krijgen die ze (op dat moment) nodig hebben. Opdrachtgevers verlangen daarom tegenwoordig ook meer van een facilitair dienstverlener dan alleen een goede uitvoering van het feitelijke werk. Ze vragen óók om gastheerschap, dienstbaarheid en beleving. Een vraag die ook is te vertalen als een vraag om meer kwaliteit.

doen het ook op locaties waar nog op een traditionele manier wordt gewerkt, zelfs bij industriële bedrijven waar lange dagen worden gemaakt, zoals Douwe Egberts. Dat zorgt voor een belangrijke kwaliteitsimpuls.

Ware dienstverleners De schoonmakers maken niet alleen schoon, maar groeien uit tot ware dienstverleners die meteen ook het gezicht zijn van de organisatie van de opdrachtgever. Het werk krijgt daardoor meer inhoud. De medewerkers zijn veel zichtbaarder. En ze zijn tevredener over hun werk. Een goede zaak. Want een hoge medewerkerstevredenheid zorgt tevens voor een hoge klanttevredenheid.

De sleutel Het zijn onder andere deze signalen en wensen die ertoe hebben geleid dat Facilicom op zoek is gegaan naar de mogelijkheid om facilitaire medewerkers toe te rusten voor een nieuwe maGeert van de Laar van Facilicom nier van werken. Wij denken dat we de sleutel hebben gevonden, Hostmanship leert en stimuleert en wel in hostmanship. Hostonze medewerkers om net manship leert en stimuleert onze medewerkers net dat beetje dat beetje extra te doen extra te doen door contact te zoeken met de eindgebruikers, open te staan voor vragen en verzoeken, en zelf met ideeën en initiatieven te komen. Ook schoonmakers zijn we daarin aan het trainen. Dat is zonder meer nodig op locaties waar de werkorganisatie anders is ingericht en de schoonmakers nu service hosts zijn die overdag schoonmaken en dan ook meteen de automaten servicen, de voorraad kantoorartikelen op de afdelingen aanvullen en storingen zelf verhelpen of toch in ieder geval doorgeven. Maar we

Service Management nummer 3 maart 2012

Dat komt goed uit in een tijd dat er nog te vaak uitsluitend wordt gekeken naar de laagste prijs. Daar moet wel bij worden aangetekend dat die medewerkerstevredenheid óók afhangt van de eigen organisatie. Door medewerkers te trainen in hostmanship worden ze mondiger, stellen ze vragen en komen ze met ideeen. Daar moet de organisatie goed mee omgaan. Daarom is het belangrijk dat de hele organisatie wordt getraind in hostmanship en dat deze andere houding ook wordt aangenomen tegenover de eigen mensen. Alleen dan kan hostmanship een succes worden. ‹‹

Geert van de Laar is al 23 jaar werkzaam voor Facilicom en is nu als concerndirecteur facilitaire bedrijven Nederland eindverantwoordelijk voor de divisies Gom, Trigion, Prorest en Facilicom Facility Solutions.

Training in hostmanship Eind 2010 is Facilicom een pilot begonnen met hostmanship. Enkele maanden geleden is besloten om al het kader te gaan trainen in hostmanship. Het is de bedoeling dat uiteindelijk zo’n 13.000 medewerkers zich hostmanship eigen maken.

vakbeurzen

Tijdens ISSA/Interclean

Nederlandse Schoonmaakmarkt op 9 mei Nieuw in 2012: de Nederlandse Schoonmaakmarkt. Deze is bedoeld voor schoonmaakprofessionals uit Nederland en België. De markt zal plaatsvinden in Amsterdam op woensdag 9 mei ten tijde van ’s werelds toonaangevende vakbeurs voor de schoonmaaksector: ISSA/Interclean Amsterdam. RONALD BRUINS

e Schoonmaakmarkt is uniek door de aanwezigheid van zes grote distributeurs uit Nederland en België: Boma, Gelecom, Hijman, Dirksen, Exclusiva en Hazet. Ook bedrijven zoals Hago en GCA en de kennisinstituten ISSA Benelux, SVS en VSR en de OSB zijn deelgenoot van dit mooie Nederlandse initiatief. Het belooft een dag te worden waarbij volop kan worden genoten van Nederlandse gezelligheid. Op de markt wordt er onder het genot van een hapje en een drankje gesproken over schoonmaaknieuwtjes, de nieuwste producten, relevante technologische en economische trends en de laatste ontwikkelingen op het gebied van scholing, weten regelgeving en certificering.

Foto’s: RAI

Er is afgelopen jaar, door middel van marktonderzoek onder potentiële bezoe-

kers en naar aanleiding van gesprekken met de distributeurs, schoonmaakbedrijven, kennisinstituten en de media, hard gewerkt aan dit nieuwe netwerkevenement. Deze is specifiek gericht op inkopers van schoonmaakmiddelen of schoonmaakapparatuur en een ieder die via distributeurs in Nederland of België zaken doet. Bij een bezoek aan de beursvloer zijn op meer dan 50.000 vierkante meters alle mogelijke oplossingen voor hygiëne en schoonmaak te zien. Op de meest complete marktplaats ter wereld staan talloze innovaties en Europese en wereldwijde primeurs uitgestald. ISSA/ Interclean Amsterdam faciliteert met meer dan 650 exposanten uit 42 landen en bezoekers uit meer dan 116 landen, het grootste internationale netwerk van hygiëne- en schoonmaakproducenten en professionals.

Minicongres

minicongres geeft een afgevaardigde van de World Health Organization een lezing over handhygiëne in het seminar van ISSA en WFBSC over cleaning in the 21th century. Tevens kunnen bezoekers van de Nederlandse Schoonmaakmarkt relevante media vinden zoals Service Management. En natuurlijk is er informatie en is inschrijven mogelijk voor de tweede schoonmaakmotortourdag 2012 (15 juni) en de vijfde schoonmaakgolfdag 2012 (ook een evenement waar Service Management nauw bij is betrokken, elke derde dinsdag in september). De schoonmaakmarkt wordt georganiseerd in de Europa Foyer van Amsterdam RAI ten tijde van hét vakevenement op het gebied van professionele schoonmaak: de ISSA/Interclean Amsterdam. ‹‹

Op woensdag 9 mei wordt het nationale minicongres voor de vierde maal georganiseerd door OSB, NVZ, SVS, VSR, ISSA en Amsterdam RAI. Thema is deze keer Schoon is gezond. Het programma staat onder leiding van Hans Simons (voorzitter OSB). Het minicongres gaat in op een aantal interessante ontwikkelingen in de professionele schoonmaakbranche. Duurzaamheid en de beleving van schoonmaak worden steeds belangrijker. Aansluitend aan dit nationale

Service Management nummer 3 maart 2012

seminar s

Kees Blokland, voorzitter codecommissie

“Aanscherping code op gebied van werkdruk nodig” De code Verantwoordelijk Marktgedrag blijft de branche bezighouden. Onder leiding van voorvechter Kees Blokland - “dit is mijn persoonlijke vendetta” – organiseerde de codecommissie daarom een seminar. Om toch vooral eens goed uit te leggen wat de code behelst. De conclusie? “De code geniet grote bekendheid, maar kan nog aangescherpt worden.” RONALD BRUINS

n Utrecht luisterden 100 mensen uit de branche naar de sprekers Willem Lageweg (directeur van MVO Nederland), Khadija Tahiri Hyati (president van het schoonmaakparlement van FNV) en Doekle Terpstra (voorzitter college van bestuur van hogeschool Inholland). Aansluitend ondertekenden veertien organisaties de code. Onder hen Terpstra namens Inholland. Na de opening door Kees Blokland, voorzitter van de codecommissie, kreeg Willem Lageweg, directeur van MVO (Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

Voor België

03 - 231 33 89 www.boma.be

Kees Blokland interviewt Khadija Tahiri Hyati. “Werkgevers moeten meer voor hun schoonmakers opkomen.” Nederland, het woord. Hij gaf aan dat organisaties aantoonbaar beter presteren als ze maatschappelijk verantwoord ondernemen, waarbij ze rekening houden met de vijf belangrijkste stakeholders (waaronder medewerkers, opdrachtgevers en opdrachtnemers). Hij prees de schoonmaaksector die met de code Verantwoordelijk Marktgedrag in de voorhoede van het denken aan meerdere stakeholders loopt. Khadija Tahiri Hyati, president van het schoonmaakparlement van FNV Bondgenoten bracht, in een interview met

Service Management nummer 3 maart 2012

Kees Blokland, de code vanuit het perspectief van de werkvloer over het voetlicht. Ze riep opdrachtgevers op om te communiceren met de schoonmakers. Werkgevers zouden naar haar mening meer voor hun schoonmakers moeten opkomen. Van werknemers verwachtte ze dat ze doorgaan en niet opgeven.

Adem of geest Terpstra is van mening dat maatschappelijk verantwoord ondernemen zonder de vierde P van Pneuma lastig is. Dit Pneuma (Grieks voor adem of geest) moet in de ziel van de organisa-

seminar s

Verantwoordelijkheid

Doekle Terpstra van Inholland (rechts) ondertekent de code. In totaal deden veertien organisaties dat tijdens het seminar. tie zitten en zo ontstaat op alle niveaus van een organisatie een gezamenlijke verantwoordelijkheid. De schoonmaker is naar zijn mening hierin een belangrijke schakel. Blokland is het hier van harte mee eens. “De sociale infrastructuur binnen de schoonmaakbedrijven is uitgekleed. Zo is de span of control van een leidinggevende vaak zo bizar hoog dat de begeleiding van de individuele schoonmaker erbij inschiet. De communicatie wordt mede door de druk gemarginaliseerd. Dat is doodzonde.” De code is volgens hem een succes en geniet een grote bekendheid. “Het is vooral een succes aan de aanbestedingskant. Niemand kan er meer omheen. Maar aan de achterkant, bij de genoemde sociale problematiek, moet de code meer tanden krijgen.” De FNV is wat betreft Blokland terecht kritisch over de werkdruk van schoonmakers. “Dat is een reëel probleem en dat probleem moeten we niet bagatelliseren. Ik kan me voorstellen dat schoonmakers hierover kwaad worden.” Hij is dan ook vast van plan om werkdruk bij een herziening van de code over een jaar een plaats te geven. “Ik bekijk de mogelijkheden hoe ik dat onderwerp goed in de code kan verwerken.” Naast zoveel mogelijk ondertekenaars verwerven wil Blokland ook de druk op de ketel houden. “De code moet blijven leven. Je hebt als organisatie niet getekend om vervolgens achterover te leunen. We organiseren als codecommissie daarom bijeenkomsten zoals dit seminar en gaan inzichtelijk

maken wat er verandert in de schoonmaakbranche.” Blokland was van 1977 tot 1990 als personeelschef actief bij een groot schoonmaakbedrijf en van 2006 tot 2010 hoofd P&O bij de NS. Hij vindt dat de situatie sindsdien sterk is verslechterd. “De kennis bij opdrachtgevers om bij aanbesteding professionele en kwaliteitsnormen te hanteren en toe te passen is uitgehold. Daarnaast: de productiviteit die geëist wordt, bijvoorbeeld het aantal vierkante meters dat per uur moet worden schoongemaakt, is vaak uitzonderlijk hoog. Tel daarbij op dat de gemiddelde contractduur is gehalveerd, waardoor een echt partnership tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers niet tot stand kan komen.” Maar het is niet allemaal kommer en kwel, constateert Blokland. “Hay Group en Hago hebben dagschoonmaak op een inventieve manier georganiseerd. De NS heeft zijn aanbesteding van treinenschoonmaak op vakmanschap ingezet. Schiphol heeft een kwaliteitsdrive op een lopend contract doorgevoerd. Er zijn heus wel voorbeelden van hoe het moet. Die voorbeelden moeten wij koesteren en in de etalage zetten.”

Blokland vindt daarnaast dat uitbestedende bedrijven meer hun verantwoordelijkheid moeten nemen voor de werknemers bij de aannemende partij. “De sociale verantwoordelijkheid beperkt zich niet tot het CAOgebied, maar geldt ook voor werknemers achter het contract met het schoonmaakbedrijf.” Daarnaast vindt hij de verwaarlozing van de kwaliteit van de arbeid uitermate storend. “In de branche zijn veel allochtonen werkzaam en voor velen is dit een eerste ervaring op de arbeidsmarkt. Dat wordt zo in de beleving de slechtst mogelijke entree, waarbij je nauwelijks kunt spreken van maatschappelijke integratie.” Om sociaal vooruit te komen is samenwerking tussen opdrachtgever en schoonmaakbedrijf nodig, benadrukt Blokland. Op papier heet dat “een bestendige relatie onderhouden met het schoonmaakbedrijf en zijn werknemers of de opdrachtgever, waarbij de opbouw en het behoud van een vertrouwensrelatie cruciaal is.” Dat kan bijvoorbeeld betekenen het samen met de opdrachtgever opstellen van het bestek, zoals René Schaefer van het gelijknamige schoonmaakbedrijf ooit vertelde te doen. “Daarna lopen we samen alle ruimten door om te kijken of de activiteiten in het schoonmaakprogramma zinvol zijn. Kortom: we hebben gezamenlijk een verantwoordelijkheid voor een langdurige relatie. Daarbij moet er over en weer oog zijn voor elkaars belangen. Als we worden geconfronteerd met onredelijke eisen en een te hoge werkdruk, dan pakken we simpelweg de klus niet aan.” Blokland hoopt dat dat goede voorbeeld volgers krijgt. “Dit is precies hoe het wél moet.” ‹‹

Veertien organisaties ondertekenen de code Aan het eind van het seminar ondertekenden veertien organisaties de code. Dit zijn: 365, Brouwer Clean Consult, Hogeschool Inholland, Hogeschool van Amsterdam, KSB Diensten, Ned Cleaning Services NCS, Opleiding Facilitaire Diensten Groep, Oude Avenhuis & Van Dijk, Savantis, SecNed, SPF Beheer, Stichting RAS, Universiteit van Amsterdam en Verhoeven & Partners facility management. Voorafgaand aan het seminar onderschreven Essent, Enexis, ABN Amro en Gemeentelijk vervoersbedrijf GVB de code.

Service Management nummer 3 maart 2012

mark t trends

Uitgangspunt reĂŤle werktaak

Regionale bundeling in Clean Services Group Het landelijk samenwerken van regionale schoonmaakbedrijven is niet nieuw en kwam al begin jaren tachtig voor. Wat echter wel nieuw is, is de regionale samenwerking zoals Clean Services Group die in de markt zet: twee regionale schoonmaakbedrijven Clean Vision uit Haarlem en Clean Building uit Amsterdam, die hun kennis en kunde bundelen. DICK VAN ZOMEREN

De vijf participanten in de Clean Services Group: Ed Joosten, RenĂŠ Wesseling, Martijn Boss, Erwin Groeneveld en Rikkert Ouwerkerk

Service Management nummer 3 maart 2012

mark t trends

(Advertentie)

e aanbestedingstrajecten worden selectief uitgekozen met als uitgangspunt een reële werktaak voor de medewerker, tegen een reële prijs. Daarbij staat niet alleen de afgesproken technische schoonmaakkwaliteit centraal, maar vooral de belevingskwaliteit van de gebouwgebruiker.

Clean Vision De eerste partner, Clean Vision, werd bijna dertien jaar geleden in Zaandam opgericht door René Wesseling (51), een MTS’er bouwkunde die in 1984 bij Van Heusden Schoonmaakspecialisten aan de slag ging, tot dit bedrijf werd overgenomen door ISS. Vervolgens werkte Wesseling bij diverse schoonmaakbedrijven waaronder Robbers. Daarna trad hij in dienst bij adviesbureau Verhoeven & Partners. In juni 1999 werd hij zelfstandig ondernemer met Clean Vision. Erwin Groeneveld (36 en afgestudeerd HBO’er facility management) versterkte Clean Vision in 2003 nadat hij drie

“Betrokken regionale schoonmaakbedrijven kunnen vaak een betere service verlenen”

Software voor Schoonmaakbedrijven

Geïnstalleerd op uw eigen computer of online werken via de Cloud. Geen investeringen in hardware,

jaar als rayonmanager voor ISS Facility Services werkte. In 2007 verhuisde het bedrijf van Zaandam naar Haarlem en twee jaar later opende Clean Vision een tweede vestiging in Nieuwegein. Momenteel is Clean Vision een bedrijf met circa 160 medewerkers (40 procent fulltime) en een omzet van circa 5 miljoen euro. Het klantenbestand bestaat grotendeels uit de gezondheidszorg, de lagere overheid, woningcorporaties en de kantorenmarkt.

gegarandeerd veilig en altijd bereikbaar waar u ook bent.

Clean Building De andere partner, Clean Building, is een relatief jong schoonmaakbedrijf dat de deuren in 2007 opende in Amsterdam. Martijn Boss (35) en Rikkert Ouwerkerk (37) zijn de oprichters en vormen samen de dagelijkse leiding van het bedrijf. Martijn Boss (35) voltooide zijn HBO-studie facility management in 2000 en volgde aansluitend een post-hbo-opleiding ICT Consultancy. Boss begon in 2002 zijn loopbaan bij Gom Schoonhouden, waar hij in diverse commerciële functies werkzaam was. Ouwerkerk was daar zijn collega, eerst als personeelsfunctionaris en later als lijnmanager aan de operationele kant. In 2007 besloten Boss en Ouwerkerk voor zichzelf te beginnen en dat leidde tot de oprichting van Clean Building te Amsterdam. Van een kantoor-aan-huis vestigde het schoonmaakbedrijf zich op het WG-plein en verhuisde recent naar de Nieuwpoortkade in het Westerpark. Maar de vestiging op het WG-plein wordt gezien als de centrale ligging tussen de opdrachtgevers en blijft gehandhaafd. Bijna vijf jaar na de oprichting noteert Clean Building met circa 130 medewerkers (30 procent fulltime) een omzet van 3,5 miljoen euro. Het klantenbestand bestaat grotendeels uit de kan-

www.nocore.nl

Service Management nummer 3 maart 2012

» 47

mark t trends

torenmarkt, de vastgoedsector en de industrie.

Clean Services Group Boven beide zelfstandige schoonmaakbedrijven is sinds begin dit jaar een nieuw bedrijf opgericht, de Clean Services Group. Deze stap tot de oprichting van een BV boven de twee schoonmaakbedrijven kan niet los worden gezien van de bemiddelende rol van Ed Joosten als, zoals hij het zelf zegt, een ‘smeermiddel’. Joosten kende beide ondernemers en hun bedrijven omdat hij al bijna veertig jaar actief is in deze branche. Vanaf 1974 bij ISS, toen bij Van Heusden en vanaf 1984 tot 2008 als directeur bij Robbers Schoonmaakbedrijven. Hij vervult geen vrijblijvende rol, want vijf personen participeren in Clean Services Group, waaronder Joosten zelf. De andere vier participanten zijn de al genoemde Martijn Boss, Rikkert Ouwerkerk, René Wesseling en Erwin Groeneveld. Bij elkaar opgeteld hebben de vijf eigenaren van Clean Services Group een eeuw ervaring in de schoonmaakbranche. Clean Services Group is een actieve BV, gevestigd in Amsterdam, met nevenvestigingen in Haarlem, Nieuwegein en in de nabije toekomst ook onder de rook van Den Haag. Boss: “Daardoor heeft Clean Services Group een goede spreiding van kantoren om de doelgroep onderscheidend te kunnen bedienen.” Het werkgebied beslaat de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht waarin wordt schoongemaakt van A tot Z. Dus alléén schoonmaak? “Schoenmaker blijf bij je leest”, zegt Wesseling daarover. (Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

+31 (0)70 - 345 87 37 www.greenspeed.eu

Doelgroep De doelgroep van Clean Services Group bestaat uit opdrachtgevers in het werkgebied die ‘genoodzaakt’ zijn hun schoonmaak aan te besteden volgens de Europese richtlijnen (de bekende EU-inschrijvingen) en alle opdrachten die via adviesbureaus/ intermediairs op de markt komen. Eerder is al aangegeven dat de groep selectief gaat inschrijven. Boss over dat aspect: “Dit betekent dat Clean Services Group niet op alle trajecten gaat inschrijven, maar juist daar waar de opdrachtgever grote waarde hecht aan een reële werktaak voor de schoonmaakmedewerker, waarbij naast een afgesproken technische schoonmaakkwaliteit de belevingskwaliteit van de gebouwgebruiker hoog staat aangeschreven. En dat uiteraard tegen een marktconforme prijs.” Wesseling: “Als een opdrachtgever de kwaliteit echt wil veranderen en het menselijke aspect belangrijk vindt, dan is hij of zij bij ons aan het juiste adres.” Beide zelfstandige schoonmaakbedrijven wisten ondanks een krimpende schoonmaakbranche te groeien, met

door een eerder gepubliceerd onderzoek in Service Management bevestigd. Vandaar dat steeds nadrukkelijker gekeken wordt naar de meer betrokken regionale schoonmaakbedrijven, die vaak een betere service kunnen verlenen.” Wesseling over de grote aanbestedingen: “We hebben recentelijk een aanvraag gekregen van vijf ziekenhuizen, die het werk in zeven tot acht clusters hebben verdeeld om zo te kunnen kiezen voor kleinere en meer betrokken regionale schoonmaakbedrijven. Maar dat betekent ook dat gekeken wordt naar de dekkingsgraad en omvang. Dan kunnen wij instappen met de Clean Service Group.”

Klantentrouw Het nieuwe bedrijf mikt onmiskenbaar op grotere opdrachten en zal er dus vooral aan moeten werken bekend en herkenbaar te zijn. Dat is vooral de taak van Ed Joosten in de rol van generalist, zoals Wesseling het noemt. Joosten: “Zie mij als gangmaker in de groep, als relatiebeheerder en deurenopener. Als Clean Services Group willen we, zoals gezegd, selectief meedoen aan (EU-)inschrijvingen en zullen ons

“Als een opdrachtgever het menselijke aspect belangrijk vindt, dan is hij of zij bij ons aan het juiste adres” behoud van een gezond rendement. Waarom dan een samengaan? René Wesseling: “Door de vraag uit de markt. Bij grote aanbestedingen kun je steeds vaker als combinatie inschrijven en dan ben je met bijna tien miljoen euro omzet een meer serieuze aanbieder dan als afzonderlijke partijen. Maar het is niet alleen volume dat bij gunningen telt. Ook je referenties in de regio en de dekkingsgraad spelen mee.” Martijn Boss over het gezamenlijk optrekken: “Het is een antwoord op beweging in de markt. Bij omvangrijke opdrachten was het voorheen stuivertje wisselen tussen de top tien, bedrijven die ten opzichte van elkaar als weinig onderscheidend worden gezien. Dat wordt

Service Management nummer 3 maart 2012

daarom op korte termijn presenteren bij de adviesbureaus en intermediairs.” Volgens het ondernemende duo zijn zowel Clean Vision als Clean Building sterk aanwezig binnen de eigen doelgroep door het aan zich binden en ‘ontzorgen’ van de opdrachtgevers door middel van een gewaarborgde en servicegerichte dienstverlening. Zowel Wesseling als Boss zeggen dat in beide organisaties geen grote ego’s centraal staan, maar vooral de medewerkers die het werk uitvoeren. Dat heeft volgens hen geleid “tot een mooi en tevreden klantenbestand”. Vandaar dat ze blaken van zelfvertrouwen bij hun streven de doelgroep van Clean Services Group net zo te bedienen. ‹‹

vakkennis

Het nieuwe schoonmaken

Bewuster vervuilen door de gebruikers Na het nieuwe werken is er ook het nieuwe schoonmaken. Daarbij is het duidelijk dat er een grote aanpassing van het gedrag van gebruikers moet worden bewerkstelligd. Het is namelijk niet meer van deze tijd om permanente dienstverlening op peil te houden, zonder hier een inspanning van gebruikers tegenover te zetten. PATRICIA KARMAN

et nieuwe werken heeft de afgelopen jaren een vlucht genomen. Het maakt inmiddels een vast onderdeel uit van het bedrijfsleven. In de meeste organisaties wordt tegenwoordig kritisch gekeken naar de inzet van arbeidskrachten, optimale productiviteit en eigen verantwoordelijkheid voor medewerkers. En daar waar het nieuwe werken nog niet is ingeburgerd, wordt in ieder geval onderzocht in welke mate het geïmplementeerd kan worden in de (nabije) toekomst. Het veranderde gebruik van kantoren en werkplekken heeft ook veel gevolgen voor facilitaire dienstverleners. In het huidige economische werkklimaat is het van groot belang om mee te denken met de opdrachtgever en in te spelen op het gewijzigde gebruik van de werkomgeving. Dit gebeurt onder meer met de ontwikkeling van het nieuwe schoonmaken. Dit biedt een heel nieuwe kijk op de indeling en uitvoering van de schoonmaakwerkzaamheden. Het klinkt wellicht wat vreemd, maar het uitgangspunt is bewuster en efficienter vervuilen van het pand door haar eigen bewoners/gebruikers. Dit betekent feitelijk een grote aanpassing in gedrag door de gebruikers.

Verlangen naar respect De CAO-onderhandelingen in januari spitsten zich toe op het verlangen naar

Karman: “Na aanloopperiode is methode zeer succesvol.”

Service Management nummer 3 maart 2012

vakkennis

respect voor de schoonmaakmedewerkers. Waardering voor de uitvoerenden en het object in een bepaalde basisstaat overdragen aan de facilitair dienstverlener is in deze tijd een terechte verwachting. Het is actueler dan ooit om veran-

in het programma. Het is belangrijk dat gebruikers worden begeleid in de voor hen veranderde rol. Door een e-mail ter beschikking te stellen die door de facilitair manager naar de gebruikers kan worden verstuurd,

Verandering in gedrag door de gebruikers gaat niet zonder slag of stoot dering in gedrag door de gebruikers van de objecten te verwachten. Dat dit niet zonder slag of stoot gaat, is overduidelijk. Vooral de facilitair manager staat voor een belangrijke keuze. Aan de ene kant is verandering in een organisatie altijd moeilijk te realiseren en aan de andere kant is het niet meer van deze tijd om een permanente dienstverlening op peil te houden zonder hier een inspanning van de gebruikers tegenover te zetten. Bij de implementatie van het nieuwe schoonmaken draait het om bewuster en efficiënter vervuilen door de bewoners. Dit scheelt zowel in de vervuilingsgraad als in de hoeveelheid afval die wordt geproduceerd. Uiteraard moeten hier duidelijke afspraken over worden gemaakt. Door een richtlijn op te stellen over wat er van de gebruikers wordt verwacht, is inmiddels aangetoond dat er een forse en structurele besparing kan worden gerealiseerd. Daarnaast wordt de dienstverlening beter afgestemd op het gebruik. Essentieel voor het succesvol invoeren van het nieuwe schoonmaken is de communicatie over de wijzigingen (Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

+31 (0)70 - 345 87 37 www.greenspeed.eu

kunnen we voorkomen dat, hoewel de afspraken tussen de facilitair manager en de dienstverlener volkomen helder zijn, er toch miscommunicatie ontstaat over de staat van dienstverlening voor de gebruikers. Als er eenmaal onduidelijkheid is ontstaan, is het moeilijk om dit weer weg te nemen. Het voorkomen van klachten door duidelijke afspraken en communicatie hierover is de basis voor het succes van het nieuwe schoonmaken.

Mogelijke maatregelen Voorbeelden van mogelijke maatregelen die bij het nieuwe schoonmaken genomen kunnen worden: 1. Centraal inzamelen van nat afval. Hiermee kan de frequentie van het legen van prullenbakken bij de werkplek omlaag. 2. Het invoeren van een duidelijke clean desk policy. Dit draagt bij aan de toegankelijkheid voor zowel de bewoners als schoonmaakmedewerkers. Naast dat het eenvoudiger is om de werkplek te reinigen, is het ook eenvoudiger flexplekken in te richten. Dit kan een bijkomend voordeel voor de opdrachtgever opleveren. 3. Afspraken over eigen verantwoordelijkheid bij ongelukjes. Als er meer verantwoordelijk ligt bij de gebruikers om bijvoorbeeld zelf de stofzuiger te pakken als er een perforator valt, of als er koffie wordt gemorst bij het koffieapparaat dit zelf even te verwijderen, dan kunnen er scherpere afspraken over frequenties gemaakt worden en hoeft er minder ruimte voor calamiteiten worden ingeruimd. Uiteraard wordt per object bekeken welke maatregelen er doorgevoerd

Service Management nummer 3 maart 2012

kunnen worden. Een goede inventarisatie en het bespreken van de diverse mogelijkheden zijn hiervoor het uitgangspunt. Het doorvoeren van dergelijke ingrijpende maatregelen heeft, behalve budgettaire voordelen, natuurlijk ook nadelen voor de gebruikers tot gevolg. Bijvoorbeeld bij het centraal inzamelen van nat afval is het van groot belang voor de algemene hygiëne dat gebruikers zich hieraan houden. Als er onverhoopt toch fruitafval in de afvalbak terechtkomt, is het mogelijk dat er overlast van fruitvliegjes ontstaat. Voorlichting en communicatie zijn de sleutel. Door voorlichting te geven aan de gebruikers over de gevolgen en actief te controleren kan het concept succesvol worden geïmplementeerd. Daarnaast is het belangrijk om de gebruikers te motiveren door de voordelen van het nieuwe schoonmaken en hun positieve bijdrage hieraan permanent over te brengen.

Spagaat De facilitair manager vindt zichzelf bij de implementatie van het nieuwe schoonmaken regelmatig in een spagaat. Enerzijds moet er een moeizaam verandertraject worden doorlopen en kan de facilitair manager weerstand onder de gebruikers verwachten. Anderzijds wordt de dienstverlening beter afgestemd op de behoefte bij de interne klant en wordt er tevens een kostenreductie gerealiseerd. Bovendien wordt het afval meer op een centrale plaats geproduceerd, waardoor er behalve schoonmaakbudget ook afvalzakjes worden bespaard. Dit is weer van groot belang om de afvalberg te verminderen. Wij hebben het nieuwe schoonmaken al bij diverse opdrachtgevers geïntroduceerd. Deze methode is na een relatief korte aanloopperiode van enige weken zeer succesvol gebleken. Er wordt een duidelijke tijdsinvestering verwacht in de aanloopfase. Echter, na enige tijd van gewenning, blijkt het concept goed uitvoerbaar en is een nieuwe fase van partnership het gevolg. ‹‹ Patricia Karman is werkzaam bij Cantorclin Schoonmaak

osb - nieuws

Gedragscode: samen voor een schone zaak Vorig jaar maakte de Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten (OSB) een start met het actief onder de aandacht brengen van de code Verantwoordelijk Marktgedrag in de schoonmaaken glazenwassersbranche bij ondernemers, vooral bij opdrachtgevers.

ellicht heeft u de advertentie in AD, Spits of Telegraaf gezien. Of heeft u via de radiozenders Q-music, BNR Nieuwsradio of Radio 1 de speciale spotjes over de code gehoord. Ook dit jaar gaat OSB verder met de landelijke campagne om ondernemers te vertellen dat er een gedragscode is afgesproken in de schoonmaaken glazenwassersbranche. OSB vindt het zeer belangrijk dat de code een succes wordt en dat de afspraken uit de code worden nageleefd. Voor de leden hebben we een aantal communicatiemiddelen ontwikkeld waarmee de code eenvoudig uitgedragen kan worden.

Boekjes en posters We hebben een boekje gemaakt waarin op een gemakkelijk leesbare wijze is uitgelegd wat de code is en hoe deze werkt. Deze uitgave kan bijvoorbeeld

worden gebruikt om met offertes mee te sturen, of aan uw opdrachtgever te geven. In dit boekje vindt u een ingekorte en gemakkelijk leesbare versie van de code. Ook hebben we posters van de advertentie gemaakt.

Certificaten In het boekje zitten twee certificaten waarmee, samen met de opdrachtgever, verklaard kan worden dat u de gedragscode naleeft. Eén exemplaar is voor uw opdrachtgever en het andere exemplaar is voor u. Het doel is om zoveel mogelijk certificaten te laten ondertekenen. Op de speciale codewebsite www. gedragscodeschoonmaakbranche.nl worden alle ondertekenaars gepubliceerd.

Websitebanner Er zijn ook banners gemaakt, die u op uw eigen website kunt plaatsen. Dit

beeld kunt u linken naar de campagne website www.gedragscodeschoonmaakbranche.nl.

Code onderdeel van OSB-keurmerk Vanaf 1 januari 2013 wordt het OSBkeurmerk van kracht. De code Verantwoordelijk Marktgedrag wordt hier één van de drie onderdelen van. De andere onderdelen zijn de NEN-4400 norm en een aantal schoonmaakspecifieke eisen. Het OSB-Keurmerk is een belangrijke graadmeter voor kwaliteit voor opdrachtgevers. Alleen OSB-leden mogen het speciale OSB-Keurmerklogo voeren en ermee naar buiten treden. Bijvoorbeeld op hun briefpapier of als sticker op het raam van de vestiging. Het OSBKeurmerk stelt eisen aan schoonmaaken glasbewassersbedrijven die lid zijn van de OSB. Kijk voor meer info op www.osb-keurmerk.nl. Om de code een succes te laten worden, zal OSB gedurende lange tijd hand in hand met leden moeten optrekken. Het is dé kans om de marktverhoudingen te verbeteren. De inzet van ons allemaal is hiervoor nodig. OSB vertrouwt erop dat zij op de inzet en medewerking van alle leden mag rekenen. De Gedragscode Schoonmaakbranche: samen voor een schone zaak. ‹‹ OSB - ondernemend voor de schoonmaakbranche: er gebeurt veel in en rond de werkgeversvereniging. Daarom maandelijks in Service Management: OSB-nieuws, een pagina met actuele brancheen verenigingsinformatie.

Service Management nummer 3 maart 2012

contac ten en contrac ten

Cantorclin verlengt samenwerking met BOMA Cantorclin en BOMA hebben hun samenwerking voortgezet. BOMA kwam als eerste uit de bus bij een tender die eind vorig jaar werd uitgeschreven. De sterke verhouding tussen prijs en kwaliteit, het fijnmazig distributiesysteem en het inzichtelijk maken van de kosten per object waren BOMA’s sterkste troeven, aldus een persbericht.

Met de contractverlenging wordt de samenwerking, die al meer dan zestien jaar bestaat, verder voortgezet. Cantorclin is een landelijke schoonmaakorganisatie. BOMA is al meer dan 35 jaar een leverancier van oplossingen voor de schoonmaakbranche. Het bedrijf heeft tien vestigingen. Op de foto: Geerling Kok, directeur BOMA Nederland, en Harold Elema, senior operational manager Cantorclin.

Nederlandse combinatie vloerverzorging naar Ierland Het Ierse BioClean heeft een exclusieve handelsovereenkomst gesloten met bluQ.nl en Biofriends, respectievelijk leveranciers van de Q-wax en Reflex systemen. BioClean zegt overtuigd te zijn van de “superieure resultaten” van beide producten. BioClean-directeur Andele Boomsma besloot dan ook dat “ook Ierland toe is aan deze vloerverzorgings-

combinatie.” Het Q-waxsysteem bestaat uit vier producten die “het onderhoud en de verzorging van watervaste vloeren radicaal vereenvoudigen.” Met het Reflex mopsysteem (foto) wordt de klassieke mop vervangen door een combinatie van een “ergonomische mopping tool” en geïmpregneerde microvezeldoeken. BioClean is leverancier voor de professionele schoonmaak met vestigingen in Cork, Limerick en Dublin.

Vloot schrobzuigmachines voor Ipse De Bruggen Romac heeft onlangs een nieuwe vloot aan schrobzuigmachines afgeleverd bij de Zwammerdamse locatie van Ipse De Bruggen. Volgens Aad van de Laar van De Bruggen is er bewust gekozen voor de nieuwe Numatic TTB-1840 schrobzuigmachine. “Deze kleine snoerloze machine vervult de wens om meer machinaal te reinigen

daar waar de vloeroppervlakken te groot worden voor handmatig moppen.” Volgens Maribel Cisterna is de TTB-1840 zeer geschikt voor kleinere ruimtes waar veel obstakels aanwezig zijn. “En dat is duidelijk het geval in het landgoed.” De acht machines werden allemaal geleverd met een extra accupack waarmee men extra lang kan schrobben.

Teico verzorgt schoonmaak Kennedy van der Laan Teico Service gaat met ingang van 1 april het schoonmaaken glasonderhoud voor advocatenkantoor Kennedy van der Laan verzorgen. De aanbesteding is uitgevoerd door ADC Performance Improvement. Het contract omhelst het schoonmaakonderhoud met een omvang van ongeveer 5.100 vierkante meter vloeroppervlak, het glasonderhoud (ongeveer 1.500 vierkante meter),

Service Management nummer 3 maart 2012

alsmede aanvullende diensten. De contractondertekening vond onlangs plaats op het kantoor van Kennedy van der Laan. Op de foto: staand van links naar rechts: Wijnand van Heerd (ADC), Shirley Greven (Kennedy van der Laan), Iris van Grafhorst (ADC) en Dick van der Plaat (Teico). Zittend van links naar rechts: Casper Schouten en Cecile Schobben (beiden van Kennedy van der Laan) en Pieter Dokter (Teico).

contac ten en contrac ten

Eerste exemplaar stofzuiger voor Dolmans Dolmans Facilitaire Diensten kreeg onlangs het allereerste exemplaar van de EuroClean Stofzuiger overhandigd. Annelieke Peels, kwaliteitsmanager Dolmans, ontving deze stofzuiger uit handen van Pim Hilgerdenaar, directeur van Crohill. De stofzuiger is ontwikkeld

door Numatic. Deze partij ontwikkelde de innovatieve EuroClean Stofzuiger, een stofzuiger die niet alleen op laag vermogen start, maar ook minder CO2-uitstoot veroorzaakt. Het starten op laag vermogen bespaart energie. Op de foto: Wim Holleman (Numatic), Annelieke Peels (Dolmans), Pim Hilgerdenaar (Crohill) en Albert van Wijk (Dolmans).

IBN sluit contract met Fitland Maarten van Kempen, algemeen directeur Fitland (links op de foto), en Ed de Leeuw, algemeen directeur IBN, hebben in Mill een schoonmaakcontract ondertekend voor een groot aantal Fitland-vestigingen. Fitland en IBN Facilitair gaan een contract aan voor de schoonmaakdienstverlening voor een groot aantal

Fitland-vestigingen. IBN verzorgt op dit moment al bij een aantal vestigingen naar tevredenheid de schoonmaak. Dit contract wordt uitgebreid naar de helft van de Fitland-vestigingen, hoofdzakelijk in Brabant en Limburg. IBN heeft besloten om het bedrijfsfitness-contract bij Fitland, waardoor medewerkers tegen een gereduceerd kunnen sporten, te verlengen.

Canon en ISS vernieuwen schoonmaakcontract Canon Europe en ISS Cleaning Services vernieuwen het contract voor de schoonmaakdienstverlening op de locaties van Canon in Amstelveen en Schiphol. De reeds vijf jaar bestaande samenwerking wordt met het aangaan van het nieuwe contract per 12 januari 2012 ver-

lengd. Ronald Boesjes, commercieel directeur ISS Cleaning Services: â&#x20AC;&#x153;Het spreekt voor zich dat ISS bijzonder verheugd is met de voortzetting van de samenwerking tussen Canon en ISS. Dit betekent dat de relatie goed is en dat men vertrouwen heeft in onze dienstverlening voor nu en in de toekomst.â&#x20AC;?

Price Cleaning treedt toe tot de AMC-groep Schoonmaakorganisatie Price Cleaning in Venray is toegetreden tot de AMC-groep. Price Cleaning opereert als zelfstandig bedrijf in de AMC-groep vanuit Venray. Het blijft derhalve een zelfstandige entiteit met 150 medewerkers. Zo blijven de bekende contactpersonen hetzelfde. De directie en de projectleiders blijven de aanspreekpunten middels dezelfde

contactgegevens. AMC is al 37 jaar met meer dan 300 medewerkers actief op het gebied van schoonmaak, specialistische reiniging, gevelreiniging, gevelrenovatie en bedrijfscatering. AMC opereert in heel Zuid- en Midden-Nederland vanuit haar hoofdkantoor in Wijchen en nevenvestigingen Venray en Tiel. Op de foto van links naar rechts: Haico Klerks (AMC), Monique Zuure (Price Cleaning) en Jan Kersten (AMC).

Service Management nummer 3 maart 2012

contac ten en contrac ten

Both biedt voedselbank helpende hand Schoonmaakbedrijf Both is sponsor van Stichting Voedselbank Hoeksche Waard geworden. Het bedrijf roept ook anderen op spullen die niet meer gebruikt worden, maar nog wel goed zijn, langs te brengen. Anders dan de naam doet vermoeden, helpt de stichting niet alleen met voedsel, maar ook met kleding, huisraad, speelgoed, servies, meubilair, enzo-

voorts. Schoonmaakbedrijf Both levert gebruiksartikelen vanuit het eigen assortiment. Daardoor zitten er wekelijks in de pakketten wat bruikbare producten zoals zeep, toiletpapier, schoonmaakmiddel, doekjes, enzovoorts. Nog bruikbare spullen kunnen op vrijdagmiddag langsgebracht worden. Schoonmaakbedrijf Both is te vinden aan de Spykerlaan 1 in Oud-Beijerland. Voor meer informatie: (0186) 618745.

Romac levert eerste mobiele unit aan Jacobsen Jos Jacobsen (foto) is de eerste gebruiker van de Portapower (een nieuw product van Romac) in Nederland. Deze mobiele unit is speciaal gemaakt om met een RO-systeem op moeilijk bereikbare plaatsen te komen. De eigenaar van het schoonmaaken glazenwasbedrijf uit

Alphen aan de Rijn is er blij mee. Met een RO-systeem en de Portapower kan hij op moeilijk bereikbare plaatsen komen. Slechts een waterslang en een 230V-aansluiting volstaan. Met een capaciteit van 200 liter per uur kan er volgens Romac non-stop gewerkt worden. Met de 12V-accuversie kan snoerloos gewerkt worden.

(Advertentie)

Verplichte modulen

Service Management nummer 3 maart 2012

Enkele keuzemodulen

mensen

Kram start adviesbureau Peter Kram, directeur en mede-eigenaar van Cantorclin Schoonmaak, heeft na vijftien jaar besloten zijn aandelen te verkopen om een eigen facilitair adviesbureau op te zetten onder de naam FM Assist (www.fmassist.nl). Na de uitbouw van Cantorclin naar een landelijk werkend schoonmaakbedrijf met 1400 medewerkers vond Kram het tijd voor een nieuwe uitdaging. “De advisering is vooral een grote toegevoegde waarde voor schoonmaakbedrijven en eigen diensten.”

Van Leijen commercieel directeur Hago Zorg

Konings (Alpheios) met pensioen

Margot van Leijen is aangesteld als commercieel directeur van Hago Zorg. De zorgsector is voor Hago een groeiend - en van oudsher belangrijk - marktsegment en vraagt om specialistische kennis en expertise. “De aanstelling is dan ook een strategische keuze”, aldus een persbericht. Met diverse functies in zorgbedrijven binnen en buiten moederorganisatie Vebego International heeft Van Leijen inmiddels dertien jaar ervaring in de zorg.

Nick Konings gaat met pensioen. De binnenkort 65-jarige Maastrichtenaar heeft zich bijna 35 jaar lang ingezet voor Vebego, waarvan 24 jaar voor Alpheios. Konings begon bij de toenmalige stichting Vebego, na tien jaar trad hij in dienst van dochteronderneming Alpheios. Als productmanager bezorgde hij Alpheios volgens collega’s een toonaangevende positie in de markt. Zo stond hij onder meer aan de wieg van de droge onderhoudsmethode.

Ook in deze rubriek? Mail de redactie van Service Management: Tammo Huizinga (63) treedt terug bij Hectas

Hofmeester treedt aan bij Hazet

Tammo Huizinga (63) treedt terug als algemeen directeur van Hectas Bedrijfsdiensten. Huizinga kwam in 1984 in dienst bij Schoonderbeek, de voorloper van Hectas. Na ruim een kwart eeuw werd hij onlangs opgevolgd door Ludo van de Watering. In de afgelopen jaren maakte Huizinga deel uit van het directieteam, sinds 2010 als algemeen directeur. Huizinga heeft ervoor gekozen om het wat eerder rustiger aan te gaan doen.

John Hofmeester is bij Hazet in dienst getreden als verkoopadviseur. Hij versterkt het team in Dordrecht.

servicemanagement@kluwer.nl

Hofmeester is met ongeveer twintig jaar werkervaring geen onbekende in de branche. Voorheen deed Hofmeester werkervaring op onder andere bij Deb Benelux, Kiehl, Werner & Mertz (chemie) en Trital Safety (PBM).

Service Management nummer 3 maart 2012

produc ten -/dienstenregister

Automatisering

Glas- en gevelreiniging

Microvezelmaterialen

Abonneren op de gratis mailnieuwsbrief van Service Management? Geef u op via www.servicemanagement.nl

Glas- en gevelreiniging

Parketrenovatie

Milieubewuste kwaliteitsproducten

Duurzame schoonmaakproducten

Bedrijfskleding

Abonneren op de gratis mailnieuwsbrief van Service Management? Geef u op via www.servicemanagement.nl

Meubel- en vloerreiniging

Parkeervoorzieningen

Reinigingsmiddelen onder private label

Schoonmaakartikelen on line GROOTHANDEL Schoonmaak- en glazenwassersartikelen NU online bestellen bij:

DE PARKEERBEUGEL MET AFSTANDSBEDIENING

072 - 511 59 27 www.privapark.nl

Service Management nummer 3 maart 2012

www.deregenboog.nu

produc ten -/dienstenregister Reinigingsmiddelen onder private label

Sanitaire dienstverlening

Schoonmaakartikelen

Schoonmaakorganisatie

www.hazet.igefa.nl )$ & . , )*(!"# & /* )+' & '* . . !& ' &$ -* '%

www.serving-nature.nl

Schoonmaak glas- en gevelreiniging

Schoonmaakonderhoudsmiddelen

Zaandam

Schoonmaakgroothandel

Schoonmaakmachines

Renovatie natuursteen

Schoonmaakorganisaties

Abonneren op de gratis mailnieuwsbrief van Service Management?

WWW.DOLMANS.COM SCHOON MAAKT BLIJ

Geef u op via www.servicemanagement.nl

Schrob-/zuigmachines

Dordrecht

t0 088 - 365 62 00 f s.com e info@dolman

Software/automatisering

Tapijtreiniging

Vakgroothandel reinigingssystemen

www.hazet.igefa.nl Zaandam

Dordrecht

Service Management nummer 3 maart 2012

Vakblad voor professioneel schoonmaakonderhoud

Service Management is een onafhankelijk vakblad voor professioneel schoonmaakonderhoud en is een uitgave van Kluwer bv. Kluwer legt uw gegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements-) overeenkomst. Uw gegevens kunnen door Kluwer, of zorgvuldig geselecteerde derden, worden gebruikt om u te informeren over relevante producten en diensten. Indien u hier bezwaar tegen heeft, kunt u contact met ons opnemen. 33e jaargang. Redactie Ronald Bruins, hoofdredacteur Dick van Zomeren, redacteur Caroline Hamerslag, eindredacteur Redactieadres Postbus 4, 2400 MA Alphen aan den Rijn Telefoon (0172) 46 66 80 Fax (0172) 42 28 04 E-mail: rbruins@kluwer.nl Uitgever Fréderique Zeemans Marketing Judith Verkerk e-mail: jverkerk@kluwer.nl Advertentieverkoop Kluwer Liesbeth van den Hoek en Arjen Tuitert Postbus 4 2400 MA Alphen aan den Rijn Telefoon (0172) 46 64 71 / 46 64 42 E-mail: lvdhoek@kluwer.nl / atuitert@kluwer.nl Advertentieplaatsingen worden uitgevoerd overeenkomstig de ‘Regelen voor het Advertentiewezen 1990’. Abonnementen Jaarabonnement € 85,- exclusief verzendkosten en btw. Studenten betalen € 55,- per jaar, inclusief verzendkosten en btw. Losse verkoopprijs € 11,50 per nummer. Vragen over abonnementen kunt u richten aan de afdeling Klantenservice, telefoon (0570) 67 33 58. Abonnementen kunnen schriftelijk tot uiterlijk drie maanden voor aanvang van een nieuw abonnementsjaar worden opgezegd. Bij niet-tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. Op alle uitgaven van Kluwer zijn de algemene leveringsvoorwaarden van toepassing. Deze kunt u lezen op www.kluwer.nl of opvragen via telefoonnummer (0570) 67 33 58. Abonnementen in België Wolters Kluwer Belgium (WKB) Motstraat 30 B-2800 Mechelen Telefoon 0800-301 43 Fax 0800-175 29 E-mail: info@kluwer.nl Abonnementsprijs op aanvraag. U vindt de algemene voorwaarden van WKB op www.kluwer.be Partners 3M Nederland, Diversey, Hectas Bedrijfsdiensten, Numatic International, SCA Hygiene/Tork, SVS en Wecovi Vormgeving en DTP COLORSCAN BV, Voorhout - www.colorscan.nl Druk Ten Brink, Meppel Auteursrecht voorbehouden Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever worden openbaar gemaakt of verveelvuldigd. Op iedere inzending van een bijdrage of informatie zijn van toepassing de Standaardpublicatievoorwaarden van Wolters Kluwer Nederland BV, gedeponeerd ter griffie van de arrondissementsrechtbank te Amsterdam onder nr. 217/1999; een kopie kan kosteloos bij de uitgever worden opgevraagd. Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, aanvaarden de auteur(s), redacteur(en) en uitgever(s) geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten en onvolkomenheden, noch voor gevolgen hiervan. ISSN 0928-3021

www.servicemanagement.nl

Service Management nummer 3 maart 2012

Verhalen vertellen

column

Het is roerig in de branche. Op het moment van schrijven zijn actievoerders van FNV op de koffie gegaan bij wat retorisch door de vakbond ‘schoonmaaksjeiks’ worden genoemd, oftewel de topmannen van Vebego en Facilicom. Die hebben trouwens, naar goed communicatief gebruik, de deuren open gezet en hebben de schoonmakers allervriendelijkst ontvangen. Dat getuigt van klasse. De Telegraaf maakt ondertussen melding van een woedende Philips. Door een gepland bezoek van FNV aan hun topman thuis zou de privacy worden geschonden. De communicatieadviseurs van de elektronicagigant hebben duidelijk hun huiswerk niet gedaan. Van Pieter Storms van Breekijzer vroeger tot aan de stakers van januari.... Je ontvangt iedereen eerst maar eens met een kopje koffie. In alle relatieve rust, zoals Gom en Facilicom hebben gedaan.

Teken aan de wand Nu vraagt u zich wellicht af: wat heeft dit allemaal met schoonmaak te maken? Ik werk me suf om mijn objecten spic en span schoon te krijgen. Wat heeft dit ermee van doen? Ik voel van harte met u mee. Ook ik heb me het me de afgelopen periode wel eens afgevraagd: wat heeft dit nog met het echte schoonmaken van doen? Of, zoals Dick van Zomeren, nog volop verbonden aan Service Management, steevast zegt: houd het bij de schoonmaak! Wars van managementtaal als hij is. Ik ben het ook van harte met hem eens. Tegelijkertijd zijn de acties een teken aan de wand. Van opdrachtgevers die blijkbaar schoonmaak zien als een commodity, een lelijke Engelse term voor iets wat er gewoon moet zijn, maar waar jammer genoeg weinig aandacht voor is. Ook ons marktoverzicht verraadt dat de marges meer en meer onder druk staan.

Gekoesterde inhoud Hoe komen we uit deze impasse? Het antwoord ligt volgens mij in de door Dick en mij zo gekoesterde inhoud. Het begint bij vakkennis. Weten wat op de werkvloer wel en niet werkt en wat nieuw is. Van stripper tot wax, van schrobmachine tot aan werkwagen... Met kennis van zaken kun je vervolgens een verhaal vertellen. Dat moet aansluiten op de belevingswereld van de klant. Want immers, schoonmaken doe je niet zomaar. Dat doe je omdat je iets bijdraagt aan de primaire bedrijfsvoering van je klant. In het geval van het ziekenhuis is dat de gezondheid van de patiënt. Zoals enkele leveranciers van schoonmaakartikelen tegen me zeiden: het lijkt in de schoonmaak dat we ons verhaal niet goed over de bühne kunnen krijgen. Ik zie hier een belangrijke rol weggelegd voor Service Management. Wij doen niet anders dan verhalen vertellen en dat al sinds 1978. Dat zijn verhalen die goed gelezen worden. Door opdrachtgevers, leveranciers, het intermediair en natuurlijk schoonmaakbedrijven zelf. Maar we zijn wel kritisch, net als de klant in de praktijk. Is dit echt nieuw of is het nieuwe wijn in oude zakken? Ronald Bruins hoofdredacteur Service Management rbruins@kluwer.nl

AMSTERDAM

Sinds 1967

’s Werelds grootste en meest internationale vakbeurs voor schoonmaak en hygiëne o o

o o o

www.issainterclean.com

COMPLEET

INNOVATIEF

INTERNATIONAAL

SCHOONMAAKMARKT 9 MEI

8.9.10.11 MEI

2012 AMSTERD

ALS JE MEER VUIL KUNT BUITEN HOUDEN KUN JE MEER WINST BINNEN HALEN. ZET UW SCHOONMAAKVISIE OP SCHERP VRAAG NU EEN GRATIS DEMO AAN.

WWW.SCHOONMAAKMARATHON.NL

OWN THE FLOOR