DE BELOFTE VAN DE IMMUNOLOGIE Over het immuunsysteem is een nieuw boek verschenen. Daniel Davis beschrijft gedetailleerd hoe kernprincipes van de menselijke afweer de afgelopen jaren zijn ontdekt. Een boek voor doorzetters.
Het immuunsysteem! Op het moment van schrijven gaat bijna al het nieuws over het coronavirus en de grote gevolgen ervan. Dat het immuunsysteem belangrijk is, behoeft dus geen uitleg. Dat het coronavirus nieuw is, dat we er nog geen geen antistoffen tegen hebben, dat daarom al die maatregelen nodig zijn; dat vooral ouderen getroffen worden, en dat we na enige tijd ook weer immuun worden; het zijn allemaal zaken, waarvan de fysiologische basis aan de orde komt in Immuun van immunoloog Daniel Davis. Het boek verscheen in 2018 en sinds een paar maanden ligt een vertaling in de winkel. Anders dan de ondertitel suggereert (‘over de rol van het afweersysteem bij de bestrijding van ziekten’), is Immuun geen ABC van de immunologie. Op elke pagina lezen we over de veelsoortige wisselwerking tussen T- en B-cellen, celreceptoren, eiwitten, genen en andere stoffen van dit waanzinnig geheel. Wie een eenvoudige uitleg zoekt, kan beter een ander boek pakken. Davis wil vooral vertellen over de praktijk van het immunologisch onderzoek, zoals zich dat na de Tweede Wereldoorlog heeft ontwikkeld. Hij wijst op fundamentele nieuwe inzichten die in de loop der jaren werden gelanceerd en onderbouwd. Hij beperkt zich daarbij niet tot de wetenschappelijke inhoud, maar vertelt ook over de persoonlijke levens van de onderzoekers, over de weerstand die zij ondervonden, en over hoe lastig het blijkt om een vruchtbaar idee werkelijk hard te maken. Hij doorspekt zijn betoog graag met mijmeringen over de grillen van de wetenschap, over hoe onverwacht dingen kunnen lopen.
24
Dendritische cellen Zo’n nieuw concept is bijvoorbeeld dat van de dendritische cel. Dit zijn immuuncellen die schadelijke indringers kunnen opeten en hiermee naar de lymfeklieren reizen. Daar laten ze de indringer zien aan T- en B-cellen, wat hen aanzet om zich tegen de infectie te keren. Het is één van de intrigerende relaties binnen het immuunsysteem.Een ander nieuw concept was dat het immuunsysteem niet alleen geactiveerd moet worden, maar na gedane arbeid ook weer ‘afgeschaald’. Zo zijn er niet alleen T-cellen die indringers aanvallen, maar ook ’regulatoire T-cellen’ die een afweerreactie afremmen. Het zal duidelijk zijn dit veel met reuma te maken heeft, waar ten onrechte afschaling achterwege blijft.
Insecten Al lezend komen we grappige dingen tegen, zoals onderzoek aan insecten, dat essentiële kennis over het menselijk immuunsysteem heeft opgeleverd. Zo wordt tegenwoordig veel onderzoek gedaan aan toll-like receptors, receptoren op de buitenzijde van immuuncellen, die indringers kunnen herkennen. Deze receptoren zijn voor ’t eerst gevonden bij fruitvliegjes! Later bleken ze bij muizen voor te
REUMA magazine.nl
22_Artikel_13L_2.indd 24
22-06-20 09:32
