Alexander Claeys

Alexander Claeys, nieuwe voorzitter Bioforum: ‘Communicatie tussen bio- en gangbare wereld is de sleutel’

Alexander Claeys, de nieuwe voorzitter van Bioforum in Vlaanderen, wil de biologische en de gangbare landbouw en voeding, en daarmee ook de zuivel, verder naar elkaar laten toegroeien. Communicatie tussen de bioen gangbare wereld is de sleutel voor succes. “De tijd is er rijp voor”, zegt de medeoprichter van kaasmakerij Het Hinkelspel.

Tekst: Yves De Groote

Vanwege zijn ruime ervaring als melkverwerker is Alexander Claeys, gekozen tot de nieuwe voorzitter van Bioforum in Vlaanderen. Hij volgt veehouder Kurt Sannen op. Als lid van de werkgroep kaas van Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (Vlam) kent Alexander Claeys de zuivelindustrie in België. Samen met twee vrienden richtte hij in 1983 de coöperatieve kaasmakerij Het Hinkelspel op. Economische crisis en werkloosheid heersten. “We zaten samen rond de tafel en wilden kaas maken. Geen fabriekskaas, nee, die was er al in overvloed. We waren op zoek naar smaak en authenticiteit en dus vertrokken we van rauwe verse melk, zonder toevoegingen.” Eerst was de melk niet biologisch. “Bio was en is nog steeds een extra element binnen onze visie over goed voedsel te

Een succesvolle groei van bio moet door de volledige keten gedragen te worden. (Foto: Joachim De Wilde)

maken”, zegt Claeys. “We zijn pas in 1994 overgeschakeld naar biologische melk nadat we boeren hadden gevonden die hoge kwaliteit biologische melk konden leveren.” De biologische landbouw stond begin jaren tachtig nog in de kinderschoenen. Het Hinkelspel slaagde erin zijn leveranciers aan zich te binden doordat de veehouders hun melk leveren voor een zuivelproduct waar ze 100 procent achter staan. “Maar waar ze ook goed voor worden betaald, tot 10 cent meer per liter ten opzichte van gangbaar met als basis de reële kostprijs van hun melk”, voegt Claeys toe. “Dat is een belangrijk aspect binnen de biologische sector, waar de ganse keten regelmatig samenzit. Dankzij deze ketenwerking tussen boeren, verwerkers en verkopers komen we tot een faire prijs voor alle partijen en kunnen we kwaliteitsvolle producten leveren.”

Twee marktsegmenten Van meet af aan slaagde Claeys met Het Hinkelspel twee sterk verschillende, marktsegmenten te bereiken: de biologische winkels en de kaasspeciaalzaken. “Voor kaasspecialisten is vooral de kwaliteit van de rauwe melk van belang, terwijl voor biowinkels uiteraard het bioaspect primeert. Door die twee te combineren hadden we makkelijk toegang tot beide verkoopkanalen, wat

Alexander Claeys:“Praktijken die normaal zijn in biolandbouw worden nu ook meer en meer toegepast in de gangbare landbouw.” (Foto: Astrid Agemans)

hun specifieke visies ook heeft verruimd.” Volgens het meest recente marktoverzicht van Bioforum (maart 2020) maakten de aankopen aan biozuivel 21 procent van de Belgische biobesteding uit. Het marktaandeel biozuivel binnen het totale zuivelsegment bedroeg 4 procent. Binnen het zuivelsegment groeien zowel kazen, yoghurts, boter en desserten. Bioforum zien ook het aanbod aan biologische zuivel in de verkoopkanalen toenemen. Conventionele kaasmakerijen starten met de productie van biologische kazen. Biologische zuivel is ook te koop in de supermarkten.

Green Deal “Communicatie tussen de bio- en de gangbare wereld is voor mij als voorzitter een heel belangrijk aandachtspunt”, zegt de voorzitter van Bioforum. Door de klimaatverandering dringen zich andere landbouwmethoden op om droogte te bestrijden door een betere grondbewerking, zoals het inzaaien van robuustere grassoorten gemengd met klaversoorten voor natuurlijke stikstofverrijking en op die manier een gevarieerder rantsoen voor onze koeien, wat dan weer de smaak van het eindproduct verrijkt en inwerken van groenbemesters. “Praktijken die normaal zijn in biolandbouw worden nu ook meer en meer toegepast in de gangbare landbouw. Op die manier groeien de twee naar elkaar toe en komen we dichter bij een duurzaam landbouwmodel”, zegt Clayes. De Green Deal (routekaart om de economie van de EU duurzaam te maken, red.) ziet hij als een opportuniteit voor de verdere groei van bio in België. “Europa wil volgens de Green Deal tegen 2030 30 procent biolandbouw. Dat is ontzettend veel en betekent een omwenteling. Voor sommige landen is dat geen probleem, zoals Oostenrijk met 24 procent. De meeste landen zitten op 10, 11 procent. België rond 8 procent.” Persoonlijk ben ik niet zo voor het vooropstellen van streefcijfers; het belangrijkste is dat we onvermijdelijk en gestaag in die richting aan het evolueren zijn.”

Biologo Om meer melkveebedrijven – en ook andere landbouwbedrijven – achter het biologo te krijgen, is een optie het aanpassen van de specificaties voor het biologo. “De Europese uitgangspunten van bio moeten uiteraard behouden blijven. Voor Bioforum is dit Europees biolabel het startpunt, namelijk een stevige, wettelijke basis die je nog kunt uitbreiden met specifiekere regels.” Biologische bedrijven die nog verder willen gaan, kunnen bijkomend ook aansluiten bij het nationale biogarantielabel in België.

Omschakelen Rekening houdend met de omschakeltijd (drie jaar maximaal) van gangbare

Biogarantie Belgisch

Bioforum en de Waalse biologische organisatie Unab en Probila willen sinds 2019 nog sterker inzetten op lokale origine en eerlijke prijs door middel van de lancering van een Biogarantie Belgisch-label. Een voedingsmiddel dat het ‘Biogarantie Belgisch’-logo draagt, is geproduceerd in België en ook het primaire ingrediënt moet er geteeld of gekweekt zijn. Er wordt een systeem ontwikkeld om de producenten een kostendekkende en faire prijs te garanderen. Eerlijke handel is volgens de initiatiefnemers meer dan alleen een eerlijke prijs. Eerlijke handelsvoorwaarden zijn gebaseerd op dialoog, transparantie en respect. Er moet dan ook minstens één overleg per jaar plaatsvinden tussen de producent en zijn afnemer over volumes, prijsbeleid en kwaliteitsvoorwaarden met het doel om afspraken te maken voor minstens één jaar. Verder is ook een korte betalingstermijn de basis van een duurzame handelsrelatie. De betaling aan de landbouwer dient binnen de dertig dagen na levering te gebeuren.

naar biologische landbouw is het belangrijk dat zuivelondernemers beseffen dat alleen een succesvolle groei van bio door de volledige keten dient gedragen te worden. “Natuurlijk begint de groei van bio bij de vraag van de consument – en die stijgt, onder andere door de coronacrisis – maar de boer moet die omschakeling wel realiseren door voldoende kwaliteitsvolle biologische producten te leveren”, onderstreept Claeys. “Boeren zullen gemotiveerd worden tot omschakelen door bindende afspraken met de retail en een correcte prijszetting. Dit vereist communicatie in de keten op regelmatige basis om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen. Op die manier kan er vertrouwen ontstaan om boeren de stap te doen zetten naar bio.”