Notes.na.6.tygodni #127 by Fundacja Bęc Zmiana

ISSN 1730—9409 / wydawnictwo bezpłatne

notes na 6 tygodni / nr 127 / grudzień / 2019

44. BIENNALE MALARSTWA

BIELSKA JESIEŃ 2019

pod honorowym patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

8.11 – 29.12. 2019 Galeria Bielska BWA Bielsko-Biała, ul. 3 Maja 11

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury

Karol Palczak, Stanął w ogniu nasz wielki dom, dom dla psychicznie i nerwowo chorych, 2019, (fragment)

www.galeriabielska.pl; www.bielskajesien.pl

okładka

Jan Możdżyński Parametry pożądania, 2019 Wywiad z artystą, wyróżnionym przez redakcję NN6T podczas 44. Biennale Malarstwa Bielska Jesień 2019, czytaj na str. 90.

Jan Możdżyński w 2018 r. ukończył Wydział Malarstwa warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. W swoich pracach porusza tematy związane z tożsamością płciową, płcią kulturową oraz stygmatyzacją związaną z preferencjami seksualnymi. Stara się uchwycić sytuacje związane z odgrywaniem ról, rozsadzać to, co tradycyjnie rozumiane jest jako męskie i kobiece. Uprawia boks i prowadzi zajęcia bokserskie dla znajomych. Mieszka i pracuje w Warszawie.

Notes na 6 tygodni

nakład: 3000 egz. Wydawca

Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana Adres redakcji

ul. Mokotowska 65/7, 00−533 Warszawa nn6t@beczmiana.pl Redaktorka naczelna

Bogna Świątkowska, bogna@beczmiana.pl

Redaktorka działu „Orientuj się”

Aleksandra Litorowicz, ola@beczmiana.pl

Redaktor działu badania i raporty:

Maciej Frąckowiak, nn6t@beczmiana.pl Reklama i patronaty

Bogna Świątkowska, bogna@beczmiana.pl

Wersja elektroniczna

issuu.com/beczmiana notesna6tygodni.pl nn6t.pl Projekt / skład

Laszukk+s / Hegmank+s Druk

Petit Skład-Druk-Oprawa ul. Tokarska 13 20–210 Lublin +48 81 744 56 59

Informacje i ilustracje w dziale „Orientuj się” pochodzą z materiałów prasowych promujących wydarzenia kulturalne. Drukujemy je dzięki uprzejmości artystów, kuratorów, galerii, instytucji oraz organizacji kulturalnych. Kontakt z redakcją: nn6t@beczmiana.pl

Prezeska Zarządu

Bęc Księgarnia Internetowa

Departament Dystrybucji

BĘC SKLEP WIELOBRANŻOWY

Bogna Świątkowska, bogna@beczmiana.pl Ignacy Krzemień, ignacy@beczmiana.pl Olga Gniadzik, olga@beczmiana.pl zamówienia, kontakt z księgarniami i wydawcami: +48 515 984 508 magazyn@beczmiana.pl Księgarnie Bęc / Zespół:

Magda Citko, Zuzanna Kramarz, Ola Krawczyk, Katarzyna Nowakowska, Józefina Tomaszewska, Julia Wrzosek

beczmiana.pl/sklep

Warszawa, ul. Mokotowska 65 pn.–pt. 11–19, sob. 12–18 +48 22 629 21 85, +48 516 802843 BĘC: KSIĄŻKI I RZECZY

Warszawa, pl. Żelaznej Bramy 1 pt.–sob. 11–21, niedz. 11–20 +48 515 985 146 Znak FNKBZ

Małgorzata Gurowska

Lokal przy ul. Mokotowskiej 65 w Warszawie jest wykorzystywany przez Fundację Bęc Zmiana na cele kulturalne dzięki pomocy Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy.

127 grudzień 2019

Ada Banaszak, Zofia Janina Borysiewicz, Justyna Chmielewska, Bolesław Chromry, Magda Citko, Maciej Frąckowiak, Aleksander Hudzik, Imperium Ducha (Aleksandra Korzelska, Piotr Puldzian Płucienniczak, Łukasz Podgórni), Agata Kiedrowicz, Julia Kozakiewicz, Adrian Krężlik, Marta Królak, Aleksandra Litorowicz, Andrzej Marzec, Michał Michalski, Antoni Michnik, Nagrobki (Maciej Salamon, Adam Witkowski), Kasia Nowakowska, Kati Pomorova, Elizabeth A. Povinelli, Adam Przywara, Katarzyna Roj, Agnieszka Sosnowska, Bogna Świątkowska, Tosia Ulatowska, Łukasz Zaremba

SYSTEM DO MIESZKANIA. PERSPEKTYWY ROZWOJU DOSTĘPNEGO BUDOWNICTWA MIESZKALNEGO Agata Twardoch

Zamów online: beczmiana.pl/sklep zakladka_druga_poziom.indd 3

MIESZKANIA. DOSTĘPNEGO ESZKALNEGO Agata Twardoch

nline:

a.pl/sklep 19.04.2019 09:30

U–jazdowski

The Residents

Rozmowy z rezydentami i rezydentkami Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski

30 4

Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski Jazdów 2, Warszawa www.u–jazdowski.pl

Partnerzy medialni

Rezydencje współfinansowane przez

CZUŁY MODERNIZM Społeczna historia Mistera Warszawy 50 lat razem

pod redakcją Emilii Kiecko i Wiktorii Szczupackiej z fotografiami Antoniny Gugały Instytut Architektury Warszawa–Kraków 2019

Książkę będzie można nabyć wyłącznie podczas spotkań autorskich: 13 grudnia 2019, 18:00 – Pawilon Architektury ZODIAK 16 grudnia 2019, 17:00 – Klub Osiedlowy PROMYK 17 grudnia 2019, 17:00 – Biblioteka Publiczna Żoliborz CZYTELNIA POD SOWAMI

projekt dofinansowuje m.st. Warszawa

U–jazdowski 31/01/2020

Rozdanie nagród

{Project 2019 Room}

Nominowani

Marta Krześlak Dom Mody Limanka Jan Moszumański-Kotwica

Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski 1Jazdów 2, Warszawa www.u–jazdowski.pl

Instytucję finansuje

Partnerzy medialni

Wiktoria Walendzik Horacy Muszyński Róża Duda i Michał Soja

RADOMSKA KOLEKCJA

SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ

DWURNIK

(1943–2018)

E D W A R D

OBRAZY i RYSUNKI Z KOLEKCJI MUZEUM iM. JACKA MALCZEWSKIEGO W RADOMIU

wystawa czynna OD 28.10.2019 do 5.01.2020 Mazowieckie Centrum SZtuki Współczesnej ELEKTROWNIA Radom, ul. Kopernika1 w w w . m c s w e l e k t r o w n i a . p l

2020 NOWY OBRAZ NOWE SPOJRZENIE 9. edycja Konkursu Malarskiego o Nagrodę Artystyczną UAP

ZGŁOSZENIA DO: 29 LUTEGO 2020 szczegóły i regulamin:

.nowyobraz.uap.edu.pl

UNIWERSYTET ARTYSTYCZNY W POZNANIU

Patronat Honorowy nad 100-leciem UAP sprawuje Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego

CAŁA POLSKA wyprawa do źródeł sztuki nieinstytucjonalne przestrzenie sztuki w Polsce

14.12.2019 –01.03. 2020

od czwartku do niedzieli: 12.00–18.00 w środy: 12.00–20.00 (wstęp wolny) w galerii sztuki współczesnej BWA Wrocław Główny na antresoli Dworca PKP ul. Piłsudskiego 105

Organizator

Partner Wystawy

Fundacja Sztuki Polskiej ING i Fundacja Bęc Zmiana przedstawiają:

Wszystko, co chcielibyście dzisiaj wiedzieć o kolekcjonowaniu sztuki w dobrych i złych księgarniach Zamów dziś!

www.beczmiana.pl/sklep

KOMUNA WARSZAWA

TEREN WSPÓLNY OPEN CALL 2020

zespół kuratorski

TIM ETCHELLS, MARTA KEIL I GRZEGORZ RESKE info

www.komuna.warszawa.pl termin

do 31.12.2019

Strona zaprojektowana krojem pisma Arszyn / patrz s. 158

W Galerii Szarej w Katowicach odbywa się wystawa Szymona Szewczyka Górne światło, której narracja krąży wokół nietrwałości wiedzy i ludzkich dokonań oraz uporczywego poszukiwania porządku w świecie. Więcej na str. 42 Fot. Szymon Szewczyk: Valonia ventricosa, 2017

orientuj się / sztuka i życie

Justyna Chmielewska dla NN6T:

#POLSKA Koniec starego roku i start w nowy, lepszy, sprzyja podsumowaniom

i robieniu postanowień. Jak zwykle rytualnie obiecujemy sobie, że tym razem naprawdę, skutecznie i na pewno zejdziemy ze starych, pordzewiałych torów, o których już wiemy, że nie zaprowadzą nas w żadne interesujące rejony, i w myślach z werwą mapujemy nowe terytoria. Życzę nam wszystkim rączej niczym stado pegazów wyobraźni, dzięki której, snując te łatwo ulotne projekty, sięgniemy tam, gdzie wzrok w zimowej szarudze sięgać często nie ma mocy. A na wypadek gdyby ktoś bezczelny odgórną dyrektywą starał się odebrać nam możliwość chadzania po życiu tamtędy, którędy lubimy, albo wręcz próbował zatrzeć ślady naszych demokratycznie wytyczanych przedeptów – życzę nam, byśmy znaleźli inne ścieżki, które też powiodą nas tam, dokąd podążamy, może nawet ciekawszą trasą. Możemy się pocieszyć, że wybieranie dróg na skróty ponoć nie przynosi chluby, a zmiany – choćby i nieplanowane – bywają całkiem dobre.

orientuj się / sztuka i życie

Fot. Józefina Tomaszewska

Zubożenie kultury

Rok kończymy trzeźwym stwierdzeniem faktów: na kulturę jest coraz mniej pieniędzy. Zwłaszcza na kulturę współczesną, autonomiczną, nie będącą narzędziem doraźnej polityki obecnego rządu. Instytucje kultury finansowane ze środków publicznych cierpią z powodu polityki kadrowej Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, otrzymują nominowanych dyrektorów o kompetencjach otwarcie kwestionowanych przez środowisko. Miasta pod ciężarem konieczności ponoszenia wydatków na edukację i rozpoczęte inwestycje szukają oszczędności także w kulturze. W tym trudnym momencie środowisko ludzi kultury musi radzić sobie samo. Tym bardziej cenne są wszystkie inicjatywy szukające nowych sposobów funkcjonowania i pełnienia swojej misji. Działają na mało ekologicznym paliwie entuzjazmu, który, jak wiemy, w niesprzyjających przez czas dłuższy warunkach, w końcu się wyczerpuje. Potrzebne są nowe sposoby wspierania kultury oparte na strategiach pasujących do obecnej chwili. To co działało, już nie działa. Nie ma co się czarować. Rok 2020 na pewno przyniesie spore zmiany.

orientuj się / sztuka i życie

(Post)

artystycznie

Trwa Rok Antyfaszystowski – ogólnopolska, oddolna koalicja instytucji kultury, organizacji pozarządowych, ruchów społecznych, samodzielnych kolektywów oraz indywidualnych aktywistek i artystek, którzy wspólnie pracują nad stworzeniem sieci antyfaszystowskich i antywojennych wydarzeń kulturalnych i działań społecznych. W NN6T regularnie informujemy o wpisanych w Rok Antyfaszystowski wydarzeniach w całym kraju, które są odpowiedzią na ewolucję myśli antyfaszystowskiej, a także jej realizacją poprzez działanie, jak na przykład warszawskie street party „Za wolność waszą i naszą”, zorganizowane 11 listopada przez Koalicję Antyfaszystowską w sojuszu z Akcją Demokracją, Porozumieniem Kobiet 8 Marca, Obozem dla Klimatu. Jego częścią było działanie z flagami, na których przedstawiono różne interpretacje motywu trzech strzał, czyli symbolu światowego ruchu antyfaszystowskiego. Choreografię do tego wydarzenia przygotowała Bożna Wydrowska, a projekty flag Krzysztof Bielecki, Magdalena Frankowska, Małgorzata Gurowska i Anna Siekiera, Jakub Jezierski, Zofia Kofta, Kaja Kusztra, Miłosz Lindner, Krzysztof Pyda. rokantyfaszystowski.org

orientuj się / sztuka i życie

Konsorcjum Praktyk Postartystycznych: próby do marszu „Za wolność naszą i waszą”, listopad 2019. Fot. Monika Bryk

orientuj się / sztuka i życie

Malarski

aktywizm Sprzeciw wobec przemocy może przejawiać się na różne sposoby. Jest to również jedna z najczęściej podnoszonych kwestii w aktualnej debacie społeczno-politycznej. Twórczość Miriam Cahn, prezentowana na wystawie Ja, istota ludzka, jest w całości aktem dezaprobaty w stosunku do opresyjnych działań. Szwajcarska artystka poza bogatą w rozmaite media twórczością ma na koncie także działalność aktywistyczną. Jednocześnie w globalnych kryzysach dostrzega materialność i jednostkę, stawiając ciało jako stały punkt odniesienia. U niej ciała są kontrolowane, tak jak każdy człowiek doświadczający przemocy. Wystawa kuratorowana przez Martę Dziewańską jest pierwszą monograficzną prezentacją prac artystki w Polsce. do 01.03.2020 Warszawa, Muzeum nad Wisłą, ul. Wybrzeże Kościuszkowskie 22 artmuseum.pl

orientuj się / sztuka i życie

Miriam Cahn, b.t., 18. + 31.6.18, 2018. Dzięki uprzejmości artystki oraz Galerie Jocelyn Wolff, Paris i Meyer Riegger, Berlin/Karlsruhe

orientuj się / sztuka i życie

Historia szeptana

Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowskim kończy 30 lat. Urodziny instytucji zbiegły się z kontrowersyjną zmianą dyrekcji, co postawiło pod znakiem zapytania kontynuację prowadzonego do tej pory programu. Historię instytucji na wystawie O wiele historii za dużo, by zmieścić w tak małym pudełku opowiadają goście z zewnątrz – holenderski duet Bik Van der Pol. Artyści sięgają pamięcią do początków CSW, do pracy Lawrence’a Weinera, która stała się inspiracją do sformułowania tytułu wystawy, oraz do prac znajdujących się w kolekcji i w archiwum instytucji. Wszystko to składa się na historię, którą opowiadają (a raczej szepczą) zaproszeni artyści. Można przyjść w wybrane dni, posłuchać, a także opowiedzieć ją samemu – w końcu pamięć bywa zawodna. U-jazdowski tworzy zespół i publiczność, dlatego w układaniu narracji artystom i kuratorce Joannie Zielińskiej pomagały osoby współpracujące z instytucją. I wy też możecie. do 03.05.2020 Warszawa, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, ul. Jazdów 2 u-jazdowski.pl

Joanna Czerwińska: performans w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, w ramach Międzynarodowego Seminarium Sztuki odbywającego się w dniach 22–27.11.1988. Fot. Romuald Ereński, Wojciech Beszterda

orientuj się / sztuka i życie

Agnieszka Brzeżańska: Źródło, 2018, praca zakupiona do zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku. Fot. Szymon Rogiński

Ekologiczne mantry,

graficzne zaklęcia

Cała Ziemia parkiem narodowym to wpadający w ucho slogan, ale czy zrozumiały? Jak to cała Ziemia, a nasze miasta, autostrady i lotniska, a pola uprawne, obszary zajęte wojną i klęską ekologiczną? Jak to narodowym? Autorka hasła artystka Agnieszka Brzeżańska zakłada podbój całej Ziemi dokonany przez któryś z istniejących narodów czy raczej zjednoczenie wszystkich Ziemian pod jednym kosmicznym sztandarem? Dowiemy się tego na wystawie w Królikarni, kuratorowanej przez Agnieszkę Tarasiuk. Zobaczymy zbiór pięknych przedmiotów wykonanych zarówno w klasycznych technikach artystycznych, jak i przy użyciu technik wypracowanych przez rzemieślnicze tradycje z różnych stron świata. Zwiedzający sam decyduje, jak reagować na jej pracę: kontemplować zapowiadaną katastrofę czy śmiać się z jej żartów oraz z własnego zagubienia. DO 1.03.2020 Warszawa, Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego, Oddział Muzeum Narodowego w Warszawie, ul. Puławska 113A krolikarnia.mnw.art.pl

orientuj się / sztuka i życie

U źródeł Instytucje sztuki współczesnej bywają dziś w Polsce nie tylko polem symbolicznej walki, ale i adresatami zarzutów o hermetyczność, jałowość programową, kompromisowość czy pogoń za frekwencją. Doświadczenia „pielgrzymek kuratorskich” z lat 80. XX wieku, podejmowanych przez badaczy i kuratorów sztuki w okresie bojkotu instytucjonalnego, pokazały, że aby odnaleźć serce sztuki, trzeba wyjść poza mury instytucji. Gdzie dziś buzuje twórczy ferment i rodzą się pozainstytucjonalne inicjatywy? Jakie tematy znajdują się w centrum ich zainteresowania? Poszukuje ich kuratorowana przez Annę Mituś wystawa Cała Pol ska. Wyprawa do źródeł sztuki (nie instytucjonalne przestrzenie sztuki w Polsce), która powstała na bazie rozmów telefonicznych, licznych spotkań w małych mieszkaniach, ogrodach, placach budowy, intymnych galeriach i niezależnych przestrzeniach o różnym modelu funkcjonowania. Czy zebrane w jednym miejscu, pokażą coś, czego jeszcze nie znamy? 13.12.2019–1.03.2020 Wrocław, Galeria BWA Wrocław Główny, ul. Piłsudskiego 105 bwa.wroc.pl

orientuj siÄ&#x2122; / sztuka i Ĺźycie

Groszowe sprawy, Obroty Dominiki Olszowy. Fot. Monika Stolarska

orientuj się / sztuka i życie

Rewolucyjność flory

Nasze parapety w ostatnim czasie zaczęły się uginać pod ilością roślin. Stanowią one najpopularniejszy element dekoracyjny, co widać szczególnie w mediach społecznościowych albo różnego rodzaju magazynach lifestylowych i wnętrzarskich. Rośliny trzymane w domach nie tylko ozdabiają przestrzeń. Mają też zdolności terapeutyczne, koją nasze nerwy i choćby w symboliczny sposób zbliżają nas z powrotem do natury. Na wystawie Flora philia. Rewolucja roślin kuratorowanej przez Anetę Rostkowską zyskują też szerszą podmiotowość. Podobnie jak ludzie – mają swoją historię, pamięć i tempo życia. Na tej wystawie nie ma typowego zwiedzania – jej przestrzeń stała się anarchistycznym laboratorium przyszłej rewolucji, która dokona się poprzez współpracę różnych gatunków. Wystawa to także produkcja wiedzy – jeden z tekstów Porządek ziemniaków. O czystości i różnorodności w ho dowli roślin Åsy Sonjasdotter udostępniamy jako partner wystawy na naszej stronie www.nn6t.pl do 29.12.2019 Warszawa, Biennale Warszawa, ul. Marszałkowska 34/50 biennalewarszawa.pl

orientuj się / sztuka i życie

Åsa Sonjasdotter: partycypacyjna hodowla roślin, żywy bank nasion w Allkorn, Organic Grain Association, Alnarp, Szwecja, 2019

orientuj się / sztuka i życie

Chwila prawdy Project Room to miejsce prezentacji wystaw młodych polskich artystów i artystek, a tym samym ich instytucjonalnego debiutu. Najbardziej obiecujący są zgłaszani przez 23 ekspertów i wybierani na podstawie portfolio. W tym roku w U-jazdowskim swoje prace pokazali: Marta Krześlak, Dom Mody Limanka, Jan Moszumański-Kotwica, Wiktoria Walendzik, Horacy Muszyński oraz Róża Duda i Michał Soja. Przestrzeń Project Roomu zamieniała się między innymi w salę balową z głębin oceanu, plac zabaw z piaskownicą czy plan filmowy serialu. Przyszedł czas na wyłonienie najciekawszych propozycji. Międzynarodowe jury przyzna nagrodę główną i drugą nagrodę w wysokości odpowiednio 20 000 zł i 10 000 zł. O oprawę artystyczną wydarzenia dba performerka i choreografka Marta Ziółek.

31.01.2020 Warszawa, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, ul. Jazdów 2 u-jazdowski.pl

orientuj się / sztuka i życie

Marta Krześlak: Bal u plastyków. Fot. Maciej Landsberg

orientuj się / sztuka i życie

Maria Dutkiewicz: Wrogowie wyobraźni

Wielokrotny użytek

Trzydziesta dziewiąta edycja Konkursu im. Marii Dokowicz na najlepszy dyplom Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu jest poświęcona tematowi Obszary sztuki. Pokazuje to, że organizatorzy nie operują w próżni, ale odnoszą się do aktualnych globalnych problemów – w dobie kryzysu klimatycznego również obszar sztuki musi się zmieniać. Podążając tym tropem, nasza redakcja przyznała swoje wyróżnienie Marii Dutkiewicz za pracę Wrogowie wyobraźni (promotor: prof. dr hab. Joanna Imielska, Wydział Edukacji Artystycznej i Kuratorstwa, Katedra Interdyscyplinarna). Praca składa się z książki artystycznej, drukowanej na odzyskanym papierze, w której znajdują się ankiety przeprowadzone z absolwentami polskich uczelni artystycznych, dotyczące nakładów czasowych i finansowych przeznaczonych na tworzenie dyplomów. Na obronie odbyło się również działanie performatywne, polegające na zasadzeniu drzewa na dziedzińcu UAP. Wyróżnienie przyznajemy za podanie w wątpliwość sensu produkcji w czasach nadprodukcji, za wypowiedź pokazującą, że warto podejmować zachowania proekologiczne także na polu sztuki i wynikającej z niej materialności. konkursdokowicz.pl

orientuj się / sztuka i życie

Magdalena Bielesz: bez tytułu, 2002, kolekcja Agnieszki Marii Wasieczko. Fot. Anna Zagrodzka

Zabawa non stop Wystawa Rytuały przejścia. Gry planszowe zestawia wczesne obrazy Magdy Bielesz, odnoszące się do tematu dzieciństwa, z nowymi obrazami, filmami, rysunkami, obiektami mówiącymi o pełnionej przez nią dzisiaj podwójnej roli – matki i artystki. Zobaczymy między innymi gry planszowe, które od kilku lat artystka tworzy wspólnie z synem. Jako reprezentanci swoich pokoleń układają różne kombinacje, rysują, tworzą narracje. Formą performansu poprzez zabawę dokumentują również filmy z ich niedawnych pobytów rezydencyjnych w Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia w Gdańsku. Rytualne zabawy nad morzem przypominają, że każdy przecież był dzieckiem, także rodzic.

DO 12.01.2020 Warszawa, Miejsce Projektów Zachęty, ul. Gałczyńskiego 3 zacheta.art.pl

orientuj się / sztuka i życie

W cztery oczy

Biały sześcian to przeżytek. Co innego złoty. Najlepiej taki o wymiarach 2,5 × 2,5 × 2,5 metra. Pokój, który otwiera się tylko dla ciebie. I można w nim oglądać sztukę. Mieszczący się na jednym z wrocławskich podwórek Złoty Kiosk prezentuje naraz tylko jedną realizację i wpuszcza do swojego wnętrza tylko jedną osobę. Wizyta w nim to chwila na indywidualny kontakt z dziełem, pozbawiona rozpraszających bodźców z zewnątrz. Artyści biorą udział w projekcie na zasadzie sztafety, nominując siebie wzajemnie. Od lipca 2019 roku odbyły się prezentacje Yuriya Bileya, Barbary Gryki i Elżbiety Jabłońskiej. Teraz czas na Honoratę Martin. Odsłona IV: do 10.01.2020 Poza wernisażami Kiosk działa w modelu „otwarte na żądanie” Wrocław, ul. Prusa 37 facebook.com/zlotykiosk

orientuj się / sztuka i życie

Złoty Kiosk. Fot Marta Sobala

orientuj się / sztuka i życie

Tam, gdzie

nie sięga mit Legendarna polska gościnność – szlachecka oznaka honoru, przyjmowanie pod dach każdego podróżnego, dodatkowe nakrycie przy wigilijnym stole, radość ze spotkania z przybyszem, kultura wspólnego biesiadowania, gotowość niesienia pomocy potrzebującym, powiązana z osławioną wolnością wyznania i akceptacją mniejszości religijnych. Czy dzisiaj też możemy określić się jako gościnny naród? Artystki i artyści zaproszeni do wystawy Polska gościnność kuratorowanej przez Karolinę Jaklewicz odnoszą się do tej idei w oparciu o zaobserwowane wydarzenia. Stosunek do uchodźców, mniejszości etnicznych, kwestionowanie praw osób niebinarnych zmuszają do zastanowienia, czy mit gościnności wypacza rzeczywistość, czy też może być impulsem do konstruktywnych działań.

do 2.03.2020 Wrocław, Muzeum Współczesne, pl. Strzegomski 2A. muzeumwspolczesne.pl

orientuj się / sztuka i życie

Monika Drożyńska: Obrus, fragment

orientuj się / sztuka i życie

Szum informacyjny Mnogość i równorzędność źródeł wiedzy rzadko pozwalają na poczucie niekwestionowanej pewności jakiegoś faktu. Współczesne podejście do wiedzy, emocjonalne i subiektywne, zbliża się do sposobu, w jaki od zawsze patrzyliśmy na sztukę – a to najbardziej interesuje Radka Szlagę, który w swoim nowym cyklu malarskim zastanawia się nad rolą medium i istnieniem faktu. W czasach nadprodukcji i nadmiaru wiedzę najczęściej zdobywamy w sposób szybki, równie szybko o niej zapominając. Czy w tej perspektywie o zasadności jakiegoś przekazu decyduje siła jego przebicia, a nie treść? Na wystawie Miejsca, których nie miałem zamiaru zobaczyć kuratorowanej przez Ewę Borysiewicz artysta przygląda się między innymi mapie, globusowi czy atlasowi – obiektom, które zmieniły swoje pierwotne znaczenie. Warto dostrzec, że nadal mówią – tylko już o czymś zupełnie innym.

07.12.2019–09.02.2020 Warszawa, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, plac Małachowskiego 3 zacheta.art.pl

Radek Szlaga: bez tytułu, (fragment), 2019. Dzięki uprzejmości artysty i galerii LETO. Fot. Bartosz Górka

orientuj się / sztuka i życie

Renata Motyka: FOMO – Fear of Missing Out, 2019

Uwodzicielskie widma

Żyjemy dziś w dwóch różnych wymiarach. Dzielimy swój czas na rzeczywistość wirtualną i realną, często dając zdecydowaną przewagę tej pierwszej. Czy w takiej sytuacji możemy powiedzieć, że znajdujemy się w miejscu, w którym jesteśmy fizycznie? Czy jeśli patrzymy na fotografię, to jesteśmy tu czy tam, gdzie zostało zrobione zdjęcie? Wystawa 9. edycji Konkursu Fundacji Grey House zatytułowana Zamieszkiwanie ma za zadanie popularyzować najwybitniejsze dokonania młodych polskich artystów w szerokim spektrum dziedzin. Do współczesnego pojęcia tożsamości odnoszą się jej finaliści: Barbara Gryka, Emilia Kina, Renata Motyka, Filip Rybkowski i Wiktoria Walendzik. Czy podpowiedzą, jak pogodzić przywiązanie do danej przestrzeni z wirtualną, bezcielesną egzystencją? do 20.12 Kraków, Fundacja Grey House Szara Kamienica, Rynek Główny 6 szarakamienica.pl

orientuj się / sztuka i życie

Pseudoarcheologia Narracja wystawy Górne światło Szymona Szewczyna krąży wokół nietrwałości wiedzy i ludzkich dokonań. Pokazywane obiekty, kolaże, instalacje przybierają trudne do umiejscowienia w czasie formy spreparowanych pseudoarcheologicznych eksponatów. Wystawie towarzyszy esej inspirowany fotografią przedstawiającą meteoryt otoczony zgliszczami Muzeum Narodowego w Rio de Janeiro. Na zawsze zmiótł z powierzchni ziemi „freski z Pompejów przedstawiające morskiego smoka, fragmenty szkieletu kobiety o imieniu Luiza sprzed 12 000 lat, drewniany tron podarowany Portugalczykom przez króla afrykańskiego państwa Dahomej w ramach umacniania przyjaźni zbudowanej na handlu niewolnikami, oryginalny dokument Lei Áurea znoszący niewolnictwo w 1888 roku, prekolumbijskie maski, 5 milionów motyli”. Artysta uporczywie poszukuje porządku w świecie oraz bada relacje między człowiekiem a jego materialnym i kulturowym otoczeniem. 13.12.2019–01.02.2020 Katowice, Galeria Szara, ul. Misjonarzy Oblatów NMP 4 galeriaszara.pl

Życie

symboli Nie ma wielu w całym świecie fauny zwierząt tak obciążonych symboliką jak jeleń. Wystawa Wcielenia jelenia prezentuje fenomen, transformacje i powroty wizerunku jelenia w kulturze od XVIII w. w malarstwie i ornamentyce, od landszaftów poprzez kulturę ludową i tradycyjną po współczesne popkulturowe odsłony. Kuratorka Olga Drenda na jego przykładzie śledzi proces kształtowania się wrażliwości estetycznej i gustu masowego odbiorcy i pyta, czy kicz wciąż istnieje, a jeśli tak, to co możemy określić tym mianem? I czy być może pora już zrehabilitować jelenia? DO 1.03.2020 Warszawa, Państwowe Muzeum Etnograficzne, ul. Kredytowa 1 ethnomuseum.pl →

orientuj się / sztuka i życie

Fotel wykonany na zamówienie Adama Chętnika, autor Konstanty Chojnowski, 1948 rok, Jankowo Młodzianowo. Fot. Edward Koprowski

orientuj się / Sztuka i życie

Poza słowami

Wojna jest przede wszystkim ludzkim doświadczeniem – osobistym i zbiorowym. Znane są w historii i teraźniejszości sytuacje zagłuszania i wypierania znaków ją zwiastujących i ignorowania nadchodzącego niebezpieczeństwa. Między innymi te wątki porusza wystawa II wojna światowa – dramat, symbol, trauma. Prace artystów i artystek takich jak Mirosław Bałka, Alina Szapocznikow czy Artur Żmijewski są tu reakcją na liczne kwestie związane z przebiegiem II wojny światowej: od antysemickiej propagandy przez tragedię życia w gettach po powstanie warszawskie i zagładę. To dokumentacja nie tylko historii, ale i świadomości społecznej. A sam artysta pozostaje tu – jak mówi tytuł jednego z wątków – jedynie świadkiem dramatu. do 22.03.2020 Kraków, MOCAK Muzeum Sztuki Współczesnej, ul. Lipowa 4 mocak.pl

Władysław Hasior, z cyklu Czerwona wojna, lata 50. XX wieku. Dzięki uprzejmości Muzeum Tatrzańskiego

orientuj się / Sztuka i życie

Spotkanie rezydenta Andreja Polukorda z Marianną Grabską. Fot. dzięki uprzejmości Fundacji Artystów Kolonia Teraz

Pod jednym dachem Fundacja Artystów Kolonia Teraz od dwóch lat prowadzi projekt rezydencji artystycznych dla młodych twórców z zagranicy. Gość przez kilka tygodni poznaje gdańską dzielnicę Oliwa oraz lokalną scenę artystyczną, mieszkając pod jednym dachem z kuratorką. Codzienne przebywanie ze sobą i nawiązana w wyniku tego relacja to najważniejsze wymiary projektu. Do tej pory rezydencje odbywali artyści z krajów bałtyckich, a w tym roku są to producentka muzyczna Sign Libra z Rygi oraz galerzysta i artysta-hobbysta Andrej Polukord z Wilna. Do tegorocznej, trzeciej odsłony projektu poszukiwani są młodzi kuratorzy i kuratorki z Ukrainy lub Białorusi, a jej założeniem jest poprawa przepływ informacji pomiędzy „nieznajomymi sąsiadami” i tworzenie nowych ścieżek komunikacji na polu sztuki.

Informacji o programie szukaj na FB i Instagramie Fundacji Artystów Kolonia Teraz

orientuj się / Sztuka i życie

Guerrilla Girls: Estrogen Bomb, 2003–2017. Dzięki uprzejmości artystek

ŁUKASZ ZAREMBA DLA NN6T:

Wojny w Zatoce W czasie gdy w warszawskim Muzeum Sztuki Nowoczesnej zamyka się wystawa antywojenna, w filii nowojorskiego Muzeum Sztuki Nowoczesnej rozpoczyna się Theater of Operations. The Gulf Wars 1991–2011. Ekspozycja umożliwia przyjrzenie się sztuce w jej relacji z trwającą już trzy dekady serią działań wojennych, które zmieniły znaczenie tego, czym dziś jest wojna, jakimi narzędziami jest prowadzona, a może przede wszystkim tego, jak ją sobie wyobrażamy. Niezliczone teorie o wojnie jako medialnym spektaklu – najpierw telewizyjnym (za pierwszego Busha), a potem telewizyjnym i internetowym (po 9/11 i wojnie Busha Juniora) – jak wskazuje lista zaproszonych artystek i artystów, są na tej wystawie skonfrontowane z perspektywą lokalną i swoistością terytoriów działań wojennych. Oby! Ile razy można oglądać nawet najlepsze obrazy o wojnie Haruna Farockiego… do 1.02.2020 Nowy Jork, MoMA PS1, 22–25 Jackson Avenue moma.org

orientuj się / PRZED BREXITEM

JULIA KOZAKIEWICZ DLA NN6T:

Portret przyszłości „Na tych zdjęciach znajdziecie bankiera, mordercę i kogoś, kto nie dożyje 21. roku życia” – zapowiada Steve McQueen, brytyjski artysta i reżyser oscarowego filmu Zniewolony. Wystawa Year 3 to finał trwającego trzy lata projektu, którego celem było stworzenie rozległego portretu wielokulturowej londyńskiej społeczności u progu dorosłego życia. Wykonanych przez towarzyszący McQueenowi zespół twórców 3128 zdjęć przedstawia 76 035 uczniów trzecich klas szkoły podstawowej z 33 dzielnic Londynu, stanowiąc tym samym największe przedsięwzięcie artystyczne w historii Wielkiej Brytanii. Poza Tate Britain, gdzie projekt prezentowany jest na ścianach galerii Duveen, wielkoformatowe zdjęcia można było oglądać przez trzy tygodnie listopada na ponad 600 bilbordach rozrzuconych po całym mieście.

do 3.05.2020 Londyn, Tate Britain, Millbank tate.org.uk

Clifton Primary School ©Steve McQueen & Tate

orientuj się / przed brexitem

JULIA KOZAKIEWICZ DLA NN6T:

Piękno w wykluczeniu

Anselm Kiefer, 2019 JULIA KOZAKIEWICZ DLA NN6T:

Król malarstwa materii

W znajdującym się w południowej części Londynu oddziale galerii White Cube trwa wystawa Anselma Kiefera zatytułowana Superstrings, Runes, the Norns, Gordian Knot. Uważany za nestora niemieckiej sztuki współczesnej artysta w swojej twórczości porusza tematy związane z rolą pamięci i historii, wykorzystując przy tym materiały takie jak ołów, smoła, drewno lub beton. Jego rzeźbiarsko-malarskie pejzaże krytycznie odnoszą się do mitologii III Rzeszy. Nowe, utrzymane w czerniach i szarościach prace sięgają tym razem poza historię – do wywodzącej się z matematyki i fizyki teorii strun. Posługując się skomplikowaną doktryną naukową wyrażoną w formie obrazów, Kiefer pokazuje zależności między mitologiami, historią a kosmiczną materią. do 26.01.2020 Londyn, White Cube, 144-152 Bermondsey St. whitecube.com

Po tym jak w 2018 roku nowojorska Marian Goodman Gallery zaczęła reprezentować legendę amerykańskiej fotografii queerowej Nan Goldin, pod koniec tego roku w swoim londyńskim oddziale otworzyła wystawę Syreny. Jest to pierwsza od 2002 roku europejska retrospektywa artystki, na której zobaczyć można archiwalne fotografie, a także najnowsze i wcześniej niewystawiane prace wideo. Nan Goldin opowiada historie swoich przyjaciół, sąsiadów i bliskich, dotkniętych kryzysem narkotykowym wywołanym między innymi przez łatwy dostęp do oksykodynu, silnie uzależniającego leku przeciwbólowego przepisywanego w Stanach Zjednoczonych w przypadku nawet najmniejszych dolegliwości. Amerykańska fotografka tworzy spójny portret społeczeństwa dotkniętego nałogiem, skupiając się przy tym na obrazowaniu tych najbardziej wykluczonych: osób niebinarnych i członków społeczności LGBTQ+. Wystawie towarzyszy specjalnie skomponowana ścieżka dźwiękowa autorstwa Mica Levi. do 11.01.2020 Londyn, Marian Goodman Gallery, Lower John St. mariangoodman.com →

orientuj się / przed brexitem

Greer modeling jewelry, Nowy Jork, 1985. © Nan Goldin

orientuj się / ARCHITEKTURA I MIASTO

ŁUKASZ ZAREMBA DLA NN6T:

Pomnik Theodore’a Roosevelta przed Muzeum Historii Naturalnej. Fot. slgckgc (CC BY 2. 0)

Dinozaur na postumencie

Gdzieś pomiędzy ekspozycją poświęconą królowi dinozaurów T. Rexowi a prezentacją spektakularnego filmu o oceanach, w nowojorskim Muzeum Historii Naturalnej skrywa się niewielka wystawa dotycząca obiektu, o którym muzeum do niedawna nie myślało jako o swoim eksponacie. Dziś samo go tak opisuje, by uciec od poważniejszych decyzji. Chodzi o okazały, odsłonięty w 1940 roku pomnik konny prezydenta Theodore’a Roosevelta, przedstawiający zmarłego w 1919 roku polityka, twórcę amerykańskiej sieci parków narodowych, rasistę, w towarzystwie alegorycznych figur reprezentujących kontynenty: Amerykę Północną i Afrykę. Hierarchiczna, posługująca się stereotypem grupa rzeźbiarska przez dekady budziła kontrowersje. W ostatnich kilku latach, wobec podważenia oczywistości istnienia niemal tysiąca pomników konfederackich w USA i wobec protestów ruchów Black Live Matters i decolonize museums, również spiżowy Roosevelt został oskarżony o potwierdzanie hegemonii białych i trwałości strukturalnego rasizmu w Stanach. Ani władze miasta, ani samo muzeum nie zdecydowały się jednak na naruszenie pomnika. W zamian dostajemy wystawę Adressing the Statue – w sposób typowy dla uprzywilejowanego centrum ważącą racje rzekomo symetrycznych stron konfliktu, po to, by nie musieć mierzyć się z samym dinozaurzym obiektem.

Nowy Jork, American Museum of Natural History, 200 Central Park West amnh.org

orientuj się / ARCHITEKTURA I MIASTO

Czułe spojrzenie

Książka Czuły Modernizm. Społeczna historia Mistera Warszawy. 50 lat razem to opowieść o modernistycznym bloku tzw. Desce przy ulicy Promyka 5. Od ukończenia budowy i Anadania budynkowi tytułu „Mistera Warszawy” mija właśnie 50 lat. Autorzy (Emilia Kiecko, Wiktoria Szczupacka, Piotr Knapik, Małgorzata Złotkowska-Mikita oraz odpowiadająca za zdjęcia Antonia Gugała) pytają o to, jak ten konkretny reprezentant modernistycznej architektury sprawdził się jako „maszyna do mieszkania”. Biorąc pod uwagę fakt, że większość mieszkańców bloku to pierwotni lokatorzy „Deski”, można przypuszczać, że projekt bardzo dobrze zdał ten egzamin. W publikacji znajdują się dokumenty historyczne, eseje i teksty naukowe, a istotną część stanowią archiwalia, fotografie wnętrz mieszkań, zapisy rozmów z dawnymi i obecnymi mieszkańcami bloku czy historia pawilonów handlowych mieszczących się w przyziemiu. Książkę można nabyć podczas spotkań autorskich w grudniu. Wydawca: Instytut Architektury instytutarchitektury.org