REDUKCJA / MIKROPRZESTRZENIE. SYNCHRONIZACJA

Seria: Projektowanie

Redukcja / Mikroprzestrzenie.

Synchronizacja.

Reduction / Micro-spaces.

Synchronicity.

Redukcja / Mikroprzestrzenie. Synchronizacja Reduction / Micro-spaces. Synchronicity

Fundacja Bęc Zmiana

Reduction / Micro-spaces. Synchronicity

Bęc Zmiana New Culture Foundation

Redukcja / Mikroprzestrzenie. Synchronizacja

Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana

Contents

Part I — External Space

> Tablica Plate VI

141 Witout Scale — Aleksandra Wasilkowska 144 Rehumanising Architecture — Dariusz Hyc 150 Critical Self-destruction — Ewa Rewers interviewed by Katarzyna Roj 154 The City as an Idea, the City as a Structure — Krzytof Nawratek interviewed by Agata Pyzik 161 Provisory – The Eternal Present of the Big City — Marek Krajewski 165 MarketMeter. A Creeping Trade — Aleksandra Wasilkowska 168 Liberation from the Power of Sight — Joanna Erbel 171 Animate Structure — Martin Hanczyc interviewed by Joanna Erbel 175 Congested By Force — Rafaela Dražić interviewed

by Bogna Świątkowska

Part II — Internal Space 179 Horrible Evil Demands a Horrible Medicin — Krzysztof Gutfrański, Filip Laskowski 182 Day Home, Night Home. Sleep as Spatial Experience — Kuba Mikurda

Part III — Design / Reduction 187 Reduction. Commentary on a Project — Jakub Szczęsny 191 Expanding Urban Density — Roman Rutkowski 193 Object as a Bal and Chain — Szymon Hanczar interviewed by Paulina Jeziorek 196 White Knight Paradox — Nicolas Grospierre interviewed by Bogna Świątkowska 199 Developers, investors and markets — Magdalena Zakrzewska interviewed by Szymon Żydek 202 Residential Achilles Heal — Waldemar Siemiński interviewed by Szymon Żydek 205 Perfect Present for a Conditional Future — Jan Strumiłło Synchronicity_2010 210 About the authors

Spis treści

Część I — Przestrzeń zewnętrzna

> Tablica Plate I

> Tablica Plate II

> Tablica Plate III

> Tablica Plate IV

> Tablica Plate V > Tablica Plate VI

9 Bez skali — Aleksandra Wasilkowska 12 Rehumanizacja architektury — Dariusz Hyc 18 Krytyczna autodestrukcja — z Ewą Rewers rozmawia Katarzyna Roj 25 Miasto jako idea, miasto jako struktura — z Krzysztofem Nawratkiem rozmawia Agata Pyzik 40 Prowizorka – wieczna teraźniejszość wielkiego miasta — Marek Krajewski 47 Bazaromat. Pełzający handel — Aleksandra Wasilkowska 50 Multisensualna percepcja przestrzeni — Joanna Erbel 59 Ożywiona struktura — z Martinem Hanczycem rozmawia Joanna Erbel 69 Dogęszczanie siłowe — z Rafaelą Dražić rozmawia Bogna Świątkowska

Część II — Przestrzeń wewnętrzna 73 Potworne zło wymaga potwornych lekarstw — Krzysztof Gutfrański, Filip Laskowski 97 Dom dzienny, dom nocny. Sen jako doświadczanie przestrzeni — Kuba Mikurda

Część III — Projektowanie / Redukcja 103 Redukcja. Komentarz do projektu — Jakub Szczęsny 108 Dogęszczanie miasta — Roman Rutkowski 112 Przedmiot jako kula u nogi — z Szymonem Hanczarem rozmawia Paulina Jeziorek 116 Paradoks białego rycerza — z Nicolasem Grospierre’em rozmawia Bogna Świątkowska 121 Deweloperzy, inwestorzy i rynek — z Magdaleną Zakrzewską rozmawia Szymon Żydek 128 Mieszkaniowa pięta achillesowa — z Waldemarem Siemińskim rozmawia Szymon Żydek 136 Przyszłość to idealna teraźniejszość — Jan Strumiłło Synchronizacja_2010 210 O autorach

Barbara Brukalska Zasady społeczne projektowania osiedli mieszkaniowych Trzaska, Evert i Michalski Warszawa 1948

[…] Pod względem wielkości i wyposażenia mieszkanie społecznie najpotrzebniejsze stanowi dolną granicę standardu mieszkaniowego, uznanego za dopuszczalny z punktu widzenia gospodarki społecznej dla danej miejscowości w danym okresie czasu. […]

W miarę wzrostu dobrobytu powszechnego wyposażenie i powierzchnia mieszkania społecznie najpotrzebniejszego powiększa się, w razie ubytku dóbr społecznych zmniejsza […] Ten sam tedy wzrost wyposażenia i powierzchni mieszkania korzystającego z udogodnień gospodarczych przyznawanych mieszkaniom społecznie najpotrzebniejszym może oznaczać jedno z dwojga: wzrost powszechnego dobrobytu albo wytwarzanie się przywilejów […]

Edward T. Hall, Ukryty wymiar [The Hidden Dimension, 1969] tłum. T. Hołówka, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA Warszawa 2003

Ludność świata tłoczy się w miastach, a budowniczowie i projektanci pakują ludzi we wznoszone pionowo pudełka biur i domów mieszkalnych. Traktując ludzi tak, jak czynili dawni handlarze niewolników, rozważając ich potrzeby przestrzenne wyłącznie w kategoriach granic wyznaczonych przez ciało, nie przywiązuje się należytej wagi do skutków zatłoczenia. Jeżeli jednak spojrzymy na człowieka jako na coś tkwiącego w sieci niewidzialnych otoczek przestrzennych o wielkościach wymierzalnych, architektura przedstawi się nam w zupełnie nowym świetle. Zaczyna się wtedy pojmować, że ludzie mogą być skrępowani przestrzenią, w której muszą żyć, pracować. Mogą, co więcej, czuć się wpędzeni w zachowania, więzi i reakcje emocjonalne, które okazują się dla nich ponad miarę stresujące. Podobnie jak grawitacja, wzajemny wpływ dwu ciał na siebie jest odwrotnie proporcjonalny nie tylko do kwadratu dzielącego je dystansu, lecz może nawet do jego sześcianu.

W miarę narastania stresu zwiększa się też wrażliwość na zatłoczenie – ludzie stają się bardziej napięci – potrzebują coraz więcej przestrzeni w miarę tego, jak dostają jej coraz mniej.

Część I

Przestrzeń zewnętrzna

Aleksandra Wasilkowska

Bez skali

W społeczeństwie sieciowym skala już nie istnieje. Procesy i relacje nie mają skali, lecz stany przejściowe i masy krytyczne. Potencjał rośnie wykładniczo do liczby węzłów w sieci. Kooperacja i asamblaże, tymczasowe sojusze, atomy i bity łączą się w sploty w coraz bardziej rozproszonej miejskiej rzeczywistości.

Mikro/Makro

> Tablica I — 4, 5

Zjawisko zwane emergencją występuje w wielu kontekstach, od fizyki poprzez nauki społeczne po architekturę i teorię miasta. Proces emergentny to taki, w którym interakcja wszystkich elementów składowych prowadzi do wyłonienia się nowych właściwości całości danego systemu.

Jednocześnie właściwości te są nieredukowalne, czyli nie są widoczne na poziomie mikro, na poziomie jednostki. Emergencja jako zjawisko wydaje nam się oczywista, wszystkie struktury wokół nas, takie jak miasto czy społeczeństwo, są złożoną siecią relacji i kształtują się na zasadzie interakcji wszystkich elementów ze wszystkimi. Poziom makro wyłania się z interakcji na poziomie mikro, a następnie poziom makro determinuje działania mikro. Wszyscy, komunikując się, negocjujemy naszą kolektywną rzeczywistość. Jednak to, co jest najciekawsze z punktu widzenia badania struktur emergentnych, to ich nieliniowość i nieprzewidywalność.

Szczególne momenty i mechanizmy powodujące wyłanianie się nowych

9

i nieoczekiwanych zjawisk są oczywiste dopiero post factum. Ukryte szczeliny, błędy, atraktory, repelery i outliery nagle zmieniają lub odwracają wektory rozwoju procesów. To właśnie niezwykle rzadkie zdarzenia, skokowe zmiany, bifurkacje, powodują, że przyszłość jest niedeterminowalna.

Niewielka, wręcz niedostrzegalna, lokalna zmiana może wpłynąć na cały system. W związku z tym ogłosiliśmy już śmierć utopii, wiemy już, że nie wszystko wiemy i że przyszłości nie da się zaprojektować, rewolucje zamieniliśmy na ewolucje, a demokracja się rozproszyła. Z powszechnej fragmentaryzacji działań i rozproszenia kontroli wyłania się wartość dodana.

Scalanie/Rozpraszanie

> Tablica I — 3

Maskotką badaczy zajmujących się emergencją jest śluzowiec [ang. slime mold]. Ta fascynująca hybryda jest zarówno ławicą, jak i jednym organizmem. Śluzowiec oscyluje pomiędzy wielością a jednością w zależności od warunków zewnętrznych. Grzyb ten żyje w glebie i jest w stanie znaleźć najkrótszą drogę do pokarmu w labiryncie. Na czas poszukiwań śluzowiec rozpada się na komórki, które przemieszczają się i komunikują między sobą poprzez sygnał chemiczny, feromon. Komórki znajdujące się najbliżej pokarmu wydzielają najwięcej feromonu i w ten sposób przyciągają pozostałe. Inteligencja śluzowca polega więc na dynamicznej adaptacji do nowych warunków. Samoorganizacja i inteligencja zbiorowa wyłania się na poziomie ławicy komórek, mimo że na poziomie mikro żadna z komórek nie posiada systemu nerwowego. Strategia śluzowca polega więc na wykorzystaniu siły oddziaływania wielu małych jednostek. Śluzowiec doskonale odzwierciedla proces samoorganizacji i adaptacji poprzez skuteczną komunikację wszystkich jednostek elementarnych.

Handel, którego podstawową motywacją jest zysk, samoorganizuje się jak śluzowiec. W pobliżu generatorów dochodów, takich jak na przykład węzły komunikacyjne, pojawia się pierwsze łóżko z pumeksem, sznurówkami i wkładkami do butów. Za moment przyciąga kolejne jednostki z książkami, ręcznikami lub kwiatami, scalając się w oddolnie zorganizowane targowisko (Stadion Dziesięciolecia czy plac Defilad). W tradycję bazaru wpisana jest migracja. Kolejnym etapem rozwoju warszawskich bazarów jest rozproszenie i szukanie nowych lokalizacji.

Niezwykle Rzadkie Miejsca Teoria Niezwykle Rzadkich Zdarzeń rozwinięta w ramach nauk o złożoności między innymi przez Nassima Nicholasa Taleba [Black Swan Theory] i prof. Andrzeja Nowaka mówi o tym, jak najistotniejsze zmiany w systemie powstały w wyniku zaistnienia Niezwykle Rzadkiego Zdarzenia, które

10

> Tablica I — 1, 2

z definicji nie daje się ani przewidzieć, ani powtórzyć. W kontekście miejskim są to mikrozdarzenia czy też rzadkie miejsca, które wykraczają poza odgórnie narzucony plan i nie podlegają kontroli władzy. Takim zjawiskiem był Krzyż na Krakowskim Przedmieściu, który wygenerował niesłychaną społeczną energię, konflikt, a następnie dyskusję o przestrzeni publicznej. Takim miejscem była też uliczka z zupami na Stadionie X-lecia, która nieoczekiwanie wyłoniła się i wzmocniła przy pomocy plotki.

Miasto rozwija się więc skokowo, nielinearnie. 19-letni Mark Zuckerberg w ciągu miesiąca stworzył sieć społeczną, która dziś łączy 500 milionów ludzi. Bity wzmacniają atomy. Błędy i przypadki generują często bardziej adekwatne odpowiedzi niż odgórnie zaplanowane działania planistyczne.

Być może więc zamiast antycypować i programować przyszłość miasta, otwórzmy system planowania na Czarne Łabędzie i miastotwórcze Niezwykle Rzadkie Miejsca.

11

Bazaromat Wrzuć monetę i bazaruj!

ZŁOTE

=1h

a

a., b.

Bazaromat to system adaptacyjny ulicznego handlu opartego na regulacji analogicznej do systemu parkomatów i parkowania w centrum miasta. Uliczni handlarze mają prawo tymczasowo zawłaszczyć przestrzeń publiczną, fragment chodnika lub

tablica plate I — 6

stanowisko parkingowe, ale według precyzyjnie określonych zasad.

W określonych strefach ulic, chodników i skwerów w lico posadzki zostaną wbudowane wysuwne stoły, czyli potencjalne stoiska handlu. Po uiszczeniu w Bazaromacie określonej kwoty, w zależności od

czasu bazarowania, stoły odblokowują się i można wysunąć je z chodnika, a następnie rozłożyć na nich swój towar.

Projekt: Aleksandra Wasilkowska

c.

Bazaromat, sekwencje Projekt: Aleksandra Wasilkowska

b

c a., b.

MarketMeter [Bazaromat] is a system of street trading adaptation based on the analogous regulations of parking in the city centre.

Street sellers have the right to temporarily appropriate public space, such as part of the pavement or a parking place, but conforming to

tablica plate I — 7

precise officially stipulated rules. In selected zones of streets, pavements and squares, special sliding tables will be installed in the surface of the floor as potential trading stalls. When a specified fee has been paid in the Trading meter, depending on the ordered trading time, tables will be

unlocked and pulled out of the pavement to provide room for goods on sale.

Design: Aleksandra Wasilkowska

c.

MarketMeter, sequences Design: Aleksandra Wasilkowska

Rafaela Dražić

Jerzy Goliszewski

A visual communication designer, MA graduated from Arts Academy University of Split, who works as a freelance designer on self-initated and client commissioned projects in the field of culture and non-governmental associations.

In 2005 she worked in Zagreb for the Museum of Contemporary Art and in 2006 moved to London to work in Barnbrook Design studio.

Currently she is based between Split and Warsaw where she works on her PhD studies in the field of graphic design concerning mainly on historyof reading and artists books. www.rafaeladrazic.net

(b. 1981) – studied painting and graphic arts at the Academy of Fine Arts in Warsaw. Deals with installation, painting and printmaking. His works mostly feature ordinary materials – wood or paper, although he also ventures to experiment with other matter. Lives and works in Warsaw. www.jerzygoliszewski.com

Joanna Erbel (b. 1984) – sociologist, photographer. Ph.D. Thesis in preparation at the Institute of Sociology of the University of Warsaw on the role of non-human actors in transformations of urban spaces. Editorial board member of “Krytyka Polityczna” and co-founder of the DuoPolis Association. Works as a sociologist in social consultancy processes, using methods from the field of art. Usually moves around the city by bike. Lives in Warsaw.

Piotr Fabirkiewicz (b. 1985) – architect. Student of the Faculty of Architecture at Warsaw University of Technology. Co-operates with the architectural office Centrala. Lives and works in Berlin.

Tomasz Gancarczyk (b. 1984) – architect. Undergraduate of the Faculty of Architecture at Warsaw University of Technology. Since 2008 he has co-operated with the architectural office Centrala. Lives in Warsaw. www.tomekgancarczyk.pl

210

Nicolas Grospierre (b. 1975 in Geneva) – moved to Poland in 1999. Lives in Warsaw. Studied political science at Institut d’Études Politiques de Paris and London School of Economics. Photographer, artist. Mainly portrays architecture, details and remnants of the communist period in Poland and Eastern Europe. Analyses the ideas behind visual representations of institutions.

Author of photographs for the Polish Pavilion at the 2008 Venice Architecture Biennial, exhibition “Hotel Polonia – the Afterlife of Buildings”, curators: Grzegorz Piątek, Jarosław Trybuś, awarded main prize, the Golden Lion.

Photographs for magazines (“Piktogram”, “Fluid”, “Fotopozytyw”), books (e.g. Warszawa w poszukiwaniu centrum [Warsaw in Search for Its Centre], Mutation. Une Ambassade à Varsovie, The Wallpaper City Guide.

Warsaw), exhibitions: “Flight”, “Portraying Communities: Kamionka”, “Lithuanian Bus Stops”, “Hydroclinic”, “The Library”, “The Bank”, “Mausoleum”, “Kunstkamera”, among others. www.grospierre.art

Rafaela Dražić

Jerzy Goliszewski

Projektantka komunikacji wizualnej, absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Splicie, pracuje jako niezależny twórca przy własnych projektach lub na zamówienie organizacji kulturalnych i pozarządowych. W 2005 roku pracowała w Zagrzebiu w Muzeum Sztuki Współczesnej, w 2006 roku przeniosła się do Londynu, by podjąć pracę w studiu Barnbrook Design.

Obecnie kursuje między Splitem a Warszawą, gdzie robi doktorat z projektowania graficznego, poświęcony przede wszystkim historii czytania i książkom artystycznym. www.rafaeladrazic.net

(ur. 1981) – studiował malarstwo i grafikę na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych.

Zajmuje się instalacją, malarstwem i grafiką warsztatową. W swoich pracach wykorzystuje najczęściej zwykłe materiały takie jak drewno czy papier, jednak zdarza mu się również eksperymentować z innymi tworzywami. Żyje i pracuje w Warszawie. www.jerzygoliszewski.com

Joanna Erbel (ur. 1984) – socjolożka, fotografka. Pisze doktorat w Instytucie Socjologii na Uniwersytecie Warszawskim na temat roli aktorów nie-ludzkich w przemianie przestrzeni miejskich. Członkini „Krytyki Politycznej”, współzałożycielka Stowarzyszenia Duopolis. Pracuje jako socjolożka w procesach konsultacji społecznych, używając metod z pola sztuki. Po mieście porusza się głównie rowerem. Mieszka w Warszawie.

Piotr Fabirkiewicz (ur. 1985) – architekt inżynier. Student Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej.

Współpracuje z Grupą Projektową Centrala.

Mieszka i pracuje w Berlinie.

Tomasz Gancarczyk (ur. 1984) – architekt inżynier. Kończy studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Od 2008 roku współpracuje z Grupą Projektową Centrala. Mieszka w Warszawie. www.tomekgancarczyk.pl

211

Nicolas Grospierre (ur. 1975 w Genewie) – w 1999 roku przeprowadził się do Polski. Mieszka w Warszawie.

Studiował nauki polityczne w Institut d’Études Politiques de Paris oraz London School of Economics. Fotograf, artysta. Portretuje głównie architekturę, detale i pozostałości po okresie komunistycznym w Polsce i Europie Wschodniej. Analizuje idee stojące za wizualnymi reprezentacjami instytucji. W 2008 roku wykonał fotografie do polskiego pawilonu na Biennale Architektury w Wenecji, na wystawę Hotel Polonia – budynków życie po życiu kuratorowaną przez Grzegorza Piątka i Jarosława Trybusia, nagrodzoną główną nagrodą – Złotym Lwem. Fotografie publikuje w czasopismach („Piktogram”, „Fluid”, „Fotopozytyw”), książkach (np. Warszawa w poszukiwaniu centrum, Mutation. Une Ambassade à Varsovie, The Wall-paper City Guide. Warsaw), prezentuje na wystawach (m.in. Lot, Portret społeczności: Kamionka, Litewskie przystanki autobusowe, Hydroklinika, Biblioteka, Bank, Mauzoleum, Kunstkamera). www.grospierre.art

Krzysztof Gutfrański

Martin Hanczyc

(b. 1982) – polite and devoted amateur of accidentality. His interests and research work merge interdisciplinary approach with conscientiousness of an art historian. Since 2010, curator of Studio & Kitchen – experimental space at CoCA “Znaki Czasu” in Toruń. Permanent collaborator of Bęc Zmiana New Culture Foundation in Warsaw (curator of interdisciplinary series Expectative, editor of experimental magazine “Format P”). Co-curator of Hell of Things at CCA Kronika in Bytom (2009), curator of research programme “Athletic Cinema” at Entropia Gallery in Wrocław. Contributes with texts to various printed and electronic publications. Editor of Grzegorz Klaman and ABECE Azorro.

(b. 1970) – Associate Professor at the Department of Physics and Chemistry and the Center for Fundamental Living Technology (FLinT) of the University of Southern Denmark. He is also an Honorary Senior Lecturer at the Bartlett School of Architecture, University College London. Develops innovative synthetic systems based on properties of living organisms.

Diploma in biology at the Pennsylvania State University, Ph.D. in genetics at Yale University.

Former post-Ph.D. member of Jack Szostak’s team at Harvard University. Interested mainly in developing protocell models into new technologies and their applications in art and design.

Author of research projects. Develops protocell synthesis technology.

Szymon Hanczar

Paulina Jeziorek

(b. 1978) – interior architect, graduate of the Academy of Fine Arts in Wrocław, since 2006 Assistant at the Academy. Scholarship at Akademie der Bildenden Künste in Munich, internship at the office Niki Szilagyi – Matteo Thun Partner in 2004. Participant of numerous exhibitions, prize winner in competitions (“Kalwaria Project” 2005, “Bathroom” 2006).

Author of numerous projects of public utility interior design. Works with the industry and on his own low-circulation projects. Happy owner of the smallest flat in Wrocław, or likely all Poland (13 sqm). www.hanczar.com

(b. 1978) – graduate of Culture Studies (specialising in Film Studies) at the University of Łódź. Interested in documentary forms and projects that challenge the pre-existent and useless structures of reality, offering new solutions. Permanent collaborator of Bęc Zmiana New Culture Foundation since 2007, active supporter of the festival Planete Doc Review since 2008.

212

Kompott Design Studio A multidisciplinary collaboration between young, creative people: Paweł Jasiewicz, Maja Ganszyniec, Krystian Kowalski and Marcin Krygier. www.lovekompott.com

Krzysztof Gutfrański

Martin Hanczyc

(ur. 1982) – uprzejmy i oddany amator przypadkowości. W swoich zainteresowaniach, jak i w pracy badawczej, łączy interdyscyplinarne podejście z dbałością pracy historyka sztuki.

Od 2010 roku jest kuratorem Pokoju z Kuchnią – eksperymentalnej przestrzeni w CSW „Znaki Czasu” w Toruniu. Współpracownik Fundacji Nowej Kultury Bęc Zmiana (kurator interdyscyplinarnej serii łączącej naukę i sztukę, Ekspektatywa, redaktor eksperymentalnego magazynu „Format P”). Współkurator Piekła rzeczy w bytomskiej Kronice (2009), kurator badawczego programu Athletic Cinema we wrocławskiej Galerii Entropia. Publikował w rozmaitych wydawnictwach internetowych i drukowanych, redaktor publikacji Grzegorz Klaman i ABECE Azorro.

(ur. 1970) – profesor nadzwyczajny w Instytucie Fizyki i Chemii oraz Centrum Podstawowej Biotechnologii, Fundamental Living Technology (FLinT) w Danii, honorowy wykładowca w Bartlett School of Architecture, University College w Londynie. Pracuje nad innowacyjnymi systemami syntetycznymi opartymi na właściwościach organizmów żywych. Otrzymał dyplom w dziedzinie biologii na stanowym uniwersytecie w Pensylwanii, a doktorat w dziedzinie genetyki na Uniwersytecie Yale. Był również postdoktoranckim członkiem zespołu pod kierownictwem Jana Szostaka na Uniwersytecie Harvarda. Jego głównym zainteresowaniem jest rozwijanie modeli postkomórkowych w nowe technologie oraz ich zastosowanie w sztuce i projektowaniu. Zajmuje się tworzeniem projektów naukowych oraz rozwojem technologii syntezy protokomórek.

Szymon Hanczar (ur. 1978) – architekt wnętrz, absolwent wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych, od 2006 roku asystent na macierzystej uczelni.

W roku 2004 odbył stypendium w Akademie der Bildenden Künste w Monachium, a także praktyki w biurze Niki Szilagyi – Matteo Thun Partner. Uczestnik licznych wystaw i laureat konkursów (projekt Kalwaria 2005, Łazienka 2006).

Autor projektów wnętrz użyteczności publicznej.

Współpracuje z przemysłem, realizuje także własne projekty w niskonakładowych seriach.

Szczęśliwy posiadacz najmniejszego mieszkania we Wrocławiu, a może i w Polsce (13 m2). www.hanczar.com

213

Paulina Jeziorek (ur. 1978) – ukończyła kulturoznawstwo (specjalizacja: filmoznawstwo) na Uniwersytecie Łódzkim. Interesują ją formy twórczości dokumentalnej oraz projekty, które kwestionują zastane i nieprzydatne struktury rzeczywistości, proponując nowe rozwiązania. Od 2007 roku związana z Fundacją Nowej Kultury Bęc Zmiana, a od 2008 roku swoimi działaniami wspiera festiwal Planet Doc Review.

Kompot Design Studio Multidyscyplinarna współpraca młodych, kreatywnych ludzi: Pawła Jasiewicza, Mai Ganszyniec, Krystiana Kowalskiego i Marcina Krygiera. www.lovekompott.com

Marek Krajewski (b. 1969) – sociologist, Professor at Adam Mickiewicz University in Poznań (Institute of Sociology). Author of numerous articles on popular culture, consumption and art, as well as books: Kultury kultury popularnej [Cultures of Popular Culture] (first edition, Poznań 2003, second edition, 2005), POPamiętane [POPremembered] (Gdańsk 2006). Scientific editor and co-editor of books: W stronę socjologii przedmiotów [Towards Sociology of Objects] (Poznań 2005), Prywatnie o publicznym. Publicznie o prywatnym [Privately on the Public. Publicly on the Private] (Poznań 2007), Wyobraźnia społeczna. Horyzonty – źródła – dynamika [Social Imagination. Horizons – Sources – Dynamics] (Poznań 2008), Handmade. Praca rąk w postindustrialnej rzeczywistości [Handmade. Manual Labour in Postindustrial reality] (Warszawa 2010). Curator of AMS External Gallery (1998–2004) and initiator of the project “Invisible City”. www.niewidzialnemiasto.pl Filip Laskowski (b. 1987) – student of the 4th year of painting in Prof. Lech Wolski’s workshop at the Nicolaus Copernicus University in Toruń. Individual exhibitions: Grzegorz Klaman Live (In-constant Gallery, 2009), Found Buzz (011 Gallery, 2010). Group exhibitions: Found Paintings (Ego-is-t Gallery, 2010), Survival 7, Review of Young Art in Extreme Conditions (Four Denomination District, 2009), Young Painting (Ego-is-t Gallery, 2009).

214

Kuba Mikurda (b. 1981) – Ph.D. student at the Graduate School for Social Research at the Institute of Philosophy and Sociology of the Polish Academy of Sciences, critic, translator. Editor of “Linia Filmowa” of the Ha!art publishing house. Member of editorial boards of “Wide Screen”, “International Journal for Žižek Studies” and “Krytyka Polityczna”. Co-operates with the Contemporary Culture Department and the Centre for Advanced Studies in the Humanities (both at the Jagiellonian University in Cracow) and “video” – New Media Workshop at the National Film School in Łódź.

Prize-winner in Krzysztof Mętrak’s competition in 2007 and 2008. In 2008, awarded first prize in the Polish edition of the competition “International Young Screen Entrepreneur”, organised by the British Council.

Krzysztof Nawratek (b. 1970) – Ph.D. in architecture and urban studies, (meta-)architect and urbanist. Lectures in architecture at the School of Architecture, Design and Environment, Faculty of Arts of the University of Plymouth in Great Britain. Author of books: Ideologie w przestrzeni. Ćwiczenia z demistyfikacji [Ideologies in Space. Demystification Exercises] (Cracow 2005), City as a Political Idea (Cracow 2008, English ed. Plymouth 2011). Co-author of W Is for Warsaw (Warsaw 2007). His research revolves around the relations between space and political ideologies, particularly in the context of socialist cities and their evolution. Works on a research project concerning admission of ideas and practices of cognitive capitalism in the space of post-socialist cities. Blogger krzysztofnawratek.blox.pl

Marek Krajewski

Kuba Mikurda

(ur. 1969) – socjolog, profesor na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Instytut Socjologii). Autor licznych artykułów dotyczących kultury popularnej, konsumpcji i sztuki oraz książek: Kultury kultury popularnej (wyd. I Poznań 2003, wyd. II 2005), POPamiętane (Gdańsk 2006), Za fotografię! W stronę radykalnego programu socjologii wizualnej (wraz z Rafałem Drozdowskim; Warszawa 2010). Redaktor i współredaktor naukowy książek: W stronę socjologii przedmiotów (Poznań 2005), Prywatnie o publicznym. Publicznie o prywatnym (Poznań 2007), Wyobraźnia społeczna. Horyzonty – źródła – dynamika (Poznań 2008), Handmade. Praca rąk w postindustrialnej rzeczywistości (Warszawa 2010). Kurator Zewnętrznej Galerii AMS (1998–2004) oraz pomysłodawca projektu Niewidzialne miasto. www.niewidzialnemiasto.pl

(ur. 1981) – tłumacz, redaktor, teoretyk kultury.

Studiował w Szkole Nauk Społecznych przy Instytucie Filozofii i Spcjologii Państwowej Akademii Nauk, na Uniwersytecie Jagiellońskim i na Uniwersytecie w Lublanie. Współpracuje z Katedrą Kultury Współczesnej w Instytucie Kultury Uniwersytetu Jagiellońskiego. Należy do zespołów redakcyjnych „International Journalfor Žižek Studies” i „Krytyki Politycznej”. Redaktor Linii filmowej w Korporacji Ha!art. Mieszka w Krakowie.

Filip Laskowski (ur. 1987) – student IV roku malarstwa w pracowni prof. Lecha Wolskiego na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wystawy indywidualne: Grzegorz Klaman Live (Galeria In-constant 2009), Szum (Galeria 011 2010).

Wystawy zbiorowe: Obrazy odnalezione (Galeria Ego-is-t 2010), Survival 7, Przegląd Młodej Sztuki w Ekstremalnych Warunkach (Dzielnica czterech wyznań 2009), Młode malarstwo (Galeria Ego-is-t 2009).

215

Krzysztof Nawratek (ur. 1970) – doktor architektury i urbanistyki, jest (meta)architektem i urbanistą. Wykłada architekturę w School of Architecture, Design and Environment, Faculty of Arts na Uniwersytecie w Plymouth w Wielkiej Brytanii.

Autor książek Ideologie w przestrzeni. Próby demistyfikacji (Kraków 2005) oraz Miasto jako idea polityczna (Kraków 2008), współautor W Is for Warsaw (Warszawa 2007). Jego badania koncentrują się na relacjach pomiędzy przestrzenią a ideologiami politycznymi, szczególnie w kontekście miast socjalistycznych i ich ewolucji. Pracuje nad projektem badającym przyjęcie idei i praktyk kapitalizmu kognitywnego w przestrzeni miast postsocjalistycznych.

Prowadzi bloga krzysztofnawratek.blox.pl

Grzegorz Piątek

Ewa Rewers

(b. 1980) – architecture critic, architect by education. Curator (alongside Rob Wilson, RIBA) of the exhibition OPEN:POLAND. Architecture and Identity (London 2009). Curator (alongside Jarosław Trybuś) of the exhibition Hotel Polonia. The Afterlife of Buildings in the Polonia Pavilion, honoured with a Golden Lion at the Venice Architecture Biennial in 2008.

Since 2005, content-editor of the “Architektura Murator” monthly.

(b. 1952) – Professor, Dr hab., Director of Urban Culture Department at the Institute of Cultural Studies of Adam Mickiewicz University in Poznań. Deals with aspects of contemporary cultural spaces – mainly in the city. Author or co-author of books: Język i przestrzeń w poststrukturalistycznej filozofii kultury [Language and Space: The Poststructuralist Turn in the Philosophy of Culture], Post-polis. Wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta [Post-polis. Introduction to the Philosophy of Postmodern City], Pojednanie tożsamości z różnicą? [Reconciliation of Identity and Difference], Przestrzeń, filozofia i architektura [Space, Philosophy and Architecture], Man within Culture at the Threshold of the 21st Century, Nowoczesność po ponowoczesności [Modernity after Postmodernity], Sztuka – kapitał kulturowy polskich miast [Art – Cultural Capital of Polish Cities], Miasto w sztuce – sztuka miasta [City in Art – Art of the City]. Research secretary of the Presidium of the Committee on Cultural Studies at the Polish Academy of Sciences.

Agata Pyzik (b. 1983) – studied American Studies, Philosophy, History of Art at the Inter-Faculty Individual Studies in the Humanities at the University of Warsaw. Deals with literary, artistic, film and cultural critique. Published texts in “Lampa”, “Gazeta Wyborcza”, “Literatura na Świecie”, “Fluid”, “Obieg”, “Glissando”, “Dwutygodnik”, „Przekrój”. Translator and blogger (nuitssansnuit.blogspot.com).

Permanent collaborator of Bęc Zmiana Foundation and “Notes na 6 Tygodni” since 2009. She is preparing, among others, a book with conversations with people of the art world.

Commutes between Warsaw and London.

216

Katarzyna Roj (b. 1980) – graduate of Art History at the University of Wrocław, Ph.D. Thesis in philosophy in preparation. Worked as a journalist for the Cultural Section of “Gazeta Wyborcza” in Wrocław. Co-operated with the WRO Center for Media Art Foundation. Active in numerous exhibition projects in Poland and abroad. In 2007 started running the Design gallery (BWA Gallery Wrocław). www.bwa.wroc.pl

Grzegorz Piątek

Ewa Rewers

(ur. 1980) – krytyk architektury, z wykształcenia architekt. Kurator (wraz z Robem Wilsonem, RIBA) wystawy OPEN:POLAND. Architecture and Identity (Londyn 2009). Kurator (z Jarosławem Trybusiem) wystawy Hotel Polonia.

The Afterlife of Buildings w Pawilonie Polonia, nagrodzonej Złotym Lwem podczas Biennale Architektury w Wenecji w 2008 roku. Od 2005 roku redaktor merytoryczny w miesięczniku „Architektura Murator”.

(ur. 1952) – profesor zwyczajna, doktor habilitowana, kierownik Zakładu Kultury Miasta w Instytucie Kulturoznawstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zajmuje się problemami współczesnych przestrzeni kulturowych – głównie miejskich. Autorka lub współautorka książek: Język i przestrzeń w poststrukturalistycznej filozofii kultury, Language and Space: The Poststructuralist Turn in the Philosophy of Culture, Post-polis. Wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta, Pojednanie tożsamości z różnicą?, Przestrzeń, filozofia i architektura, Man within Culture at the Threshold of the 21st Century, Nowoczesność po ponowoczesności, Sztuka – kapitał kulturowy polskich miast, Miasto w sztuce – sztuka miasta. Sekretarz naukowy Prezydium Komitetu Nauk o Kulturze Państwowej Akademii Nauk.

Agata Pyzik (ur. 1983) – studiowała amerykanistykę, filozofię i historię sztuki na Międzywydziałowych Indywidualnych Studiach Humanistycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się krytyką literatury, sztuki, filmu, kultury. Publikowała m.in. w „Lampie”, „Gazecie Wyborczej”, „Literaturze na Świecie”, „Fluidzie”, „Obiegu”, „Glissandzie”, „Dwutygodniku”, „Przekroju”.

Zajmuje się przekładem, prowadzi bloga (nuitssansnuit.blogspot.com). Od 2009 roku związana z Fundacją Nowej Kultury Bęc Zmiana i „Notesem na 6 tygodni”. Przygotowuje do publikacji m.in. książkę z rozmowami z ludźmi sztuki. Kursuje między Warszawą a Londynem.

217

Katarzyna Roj (ur. 1980) – absolwentka historii sztuki na Uniwersytecie Wrocławskim, pisze doktorat z filozofii. Przez kilka lat pracowała jako dziennikarz sekcji Kultura „Gazety Wyborczej” we Wrocławiu. Współpracowała z Fundacją WRO Centrum Sztuki Mediów oraz realizowała liczne projekty wystawiennicze w Polsce i za granicą.

Od 2007 roku prowadzi galerię Design (BWA Wrocław). www.bwa.wroc.pl

Roman Rutkowski

Jan Strumiłło

(b. 1972) – graduate of the Faculty of Architecture at Wrocław University of Technology (M.A. 1996, Ph.D. 2005). Owner of architectural office Roman Rutkowski Architects, architecture critic co-operating with several architectural titles in Poland and abroad, Assistant Professor at the Public Utility Architecture Planning Workshop of the Faculty of Architecture, Wrocław; Polish expert of the European Union Prize for Contemporary Architecture Mies van der Rohe Award and the publication Worldwide Architecture, accompanying the Venice Architecture Biennial. Architect of numerous single-family houses, among others, his own 120 m² house on a lot of 319 sqm in Wrocław. www.rr-a.pl

(b. 1979) – after graduating from Warsaw University of Technology in 2005, he worked for JEMS in Warsaw for a year before enrolling for a postgraduate MAS programme at the ETH in Zurich, where he studied housing under Dietmar Eberle. Subsequently he worked as architect for Baumschlager Eberle in Switzerland and Austria. He returned to Warsaw to establish an architectural practice at the beginning of 2010.

His main interests are dwelling and housing and their interdependence with sociology, economy and sustainability. The work encompasses urbanism, architecture and interior design as well as graphic design. Currently pursues Phd studies in the field of architecture at the Warsaw University of Technology. In 2010 the convinction that in today’s world research can trigger and generate new forms and solutions to old problems led him to co-found the EESTT: Eastern European Study Think Tank, an independent research body targeted on architecture and design. www.janstrumillo.com, www.eestt.com

Waldemar Siemiński (b. 1943) – doctor of sociology, author and co-author of about 100 scientific publications, including four books on sociology of space or problems of local self-government concerning local society development. Employee of the Faculty of Administration and Social Science at Warsaw University of Technology and the Institute of Spatial Management and Housing in Warsaw.

218

Jakub Szczęsny (b. 1973) – architect, lecturer and curator.

Studied at the Paris La Défense School, the Faculty of Architecture of ETSAB in Barcelona and at the Faculty of Architecture of the Warsaw University of Technology. Member of the Centrala architectural office. Co-author of, among others, sports hall in Bieruń, temporary installation of the Museum of the History of Polish Jews, interiors of the new Cervantes Institute in Warsaw and the architectural entourage of Polish video avant-garde exhibitions in Warsaw’s CCA and the Sala Rekalde in Bilbao. Lives and works in Warsaw. www.centrala.net.pl

Roman Rutkowski

Jan Strumiłło

(ur. 1972) – absolwent Wydziału Architektury (ur. 1979) – po ukończeniu Politechniki Politechniki Wrocławskiej (dyplom – 1996, Warszawskiej w 2005 roku pracował dla JEMS. doktorat – 2005). W 2000 roku założył W 2008 roku rozpoczął podyplomowe studia pracownię Roman Rutkowski Architekci, a od MAS na federlanej politechnice ETH w Zurychu 2006 roku wraz z Łukaszem Wojciechowskim pod kierunkiem Dietmara Eberle. Po uzyskaniu współtworzy grupę ReWritable Research Team. tytułu pracował dla Baumschlager Eberle.

Jako krytyk architektury współpracuje z kilkoma Od stycznia 2010 działa jako samodzielny pismami architektonicznymi w kraju i za granicą. architekt w Warszawie.

Na Wydziale Architektury Politechniki WrocJego zainteresowania to mieszkanie i architekławskiej prowadzi wykłady i zajęcia z projektura mieszkaniowa oraz jej związki z socjologią, towania budynków użyteczności publicznej, ekonomią i zrównoważonym rozwojem. Zakres podstaw projektowania oraz teorii architektury. wykonanych projektów obejmuje urbanistykę, Od 2006 roku jest wiceprezesem oddziału architekturę i design. Obecnie przygotowuje wrocławskiego Stowarzyszenia Architektów doktorat na Wydziale Architektury Politechniki Polskich. Brał udział w wielu warsztatach i kon- Warszawskiej. Przekonany, że w dzisiejszym ferencjach jako tutor i wykładowca. W 2004 świecie badania i rozwój otwierają drogę do roku zaprojektował we wrocławskiej dzielnicy nowych rozwiązań dla starych problemów, Krzyki dom o powierzchni 120 m² na działce w 2010 roku założył wspólnie z Marią Jeglińską liczącej 320 m².

EESTT: Eastern European Study Think Tank www.rr-a.pl – niezależne ciało badawcze ukierunkowane na architekturę i design.

Waldemar Siemiński www.janstrumillo.com www.eestt.com (ur. 1943) – doktor socjologii, autor i współautor około stu publikacji naukowych, w tym czteJakub Szczęsny rech książek z dziedziny socjologii przestrzeni czy problemów samorządu terytorialnego (ur. 1973) – architekt, wykładowca i kurator. w rozwoju społeczeństwa lokalnego. Pracownik Studiował w szkole Paris La Défense, na Wydziału Administracji i Nauk Społecznych Wydziale Architektury ETSAB w Barcelonie Politechniki Warszawskiej oraz Instytutu oraz na Wydziale Architektury Politechniki WarGospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa szawskiej. Członek Grupy Projektowej Centrala. w Warszawie.

Współautor, m.in. hali sportowej w Bieruniu, instalacji tymczasowej Muzeum Historii Żydów Polskich, wnętrz nowego Instytutu Cervantesa w Warszawie oraz oprawy architektonicznej wystaw polskich awangard wideo w warszawskim CSW i Sala Rekalde w Bilbao. Mieszka w Warszawie. www.centrala.net.pl

219

Aleksandra Wasilkowska

Ania Witkowska

(b. 1978) – architect, graduate of the Faculty of Architecture of Warsaw University of Technology and École d’Architecture de Bretagne in France. Lectured and taught at The Architecture Foundation in London, Chelsea College of Art and Design, Museum of Modern Art in Warsaw and OSSA2010 in Łódź, among others.

Runs seminars on the city at the Public Space/ Art/Democracy studies at the Warsaw School of Social Sciences and Humanities. Deals with new models of producing knowledge on the city (self-organisation, participation techniques, mechanisms of informal public space creation) as well as house, interior, exhibition and installation design. Author of book: Warszawa jako struktura emergentna [Warsaw as an Emergent Structure], in co-operation with Prof.

Andrzej Nowak, in connection with her project for virtual communication platform Em_Wwa as well as interest in the science of complexity (in the frame of the project Expectative of Bęc Zmiana Foundation). Projects and installations on display at Bęc Zmiana, Museum of Modern Art, Zachęta National Gallery of Art, Avantgarde Institute, CCA in Warsaw, Chelsea College of Art and Design in London as well as awarded in competitions, e.g. modernisation of Grzybowski Square in Warsaw or garden revitalisation in Pontivy in France. www.olawasilkowska.com www.labiennale.art.pl

(b. 1978) – deals with visual arts (installation, video) and graphic design. Often addresses pop culture and consumer world, infecting it with the virus of art, frolicks with the world of advertising and marketing strategies. www.aniawitkowska.com Adam Witkowski (b. 1978) deals with visual arts (painting, graphics, installation, video), sound and music (radio projects, theatre and film music, field recordings). As of 2007, lecturer at the Academy of Fine Arts in Gdańsk, Workshop of Multimedia Graphics. www.adamwitkowski.com Magdalena Zakrzewska (b. 1949) – architect, graduate of Pratt Institute in New York. After 1984 worked in the United States. Has dealt with various aspects of real estate development process. Founder and president of Sarah Wells Development Corporation. In 1993–1999 permanent collaborator of the company Century-21. Owner of American and Polish brokerage licence. In 2000–2009 director of Residential Property Consultancy at Knight Frank in Poland. Currently runs her own consultancy Advance.

Szymon Żydek (b. 1987) – student of the final year of culture studies at the Institute of Polish Culture, University of Warsaw. Since 2009, permanent collaborator of Bęc Zmiana New Culture Foundation.

220

Aleksandra Wasilkowska

Ania Witkowska

(ur. 1978) – architektka, ukończyła Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej i École d’Architecture de Bretagne we Francji. Od 2007 roku prowadzi własną pracownię. Wraz z Agnieszką Kurant zrealizowała instalację Emergency Exit na XII Międzynarodowym Biennale Architektury w Wenecji. Wykładała i uczyła m.in. w Architecture Foundation w Londynie, Chelsea College of Art and Design, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie oraz OSSA2010 w Łodzi, prowadzi seminaria o mieście w ramach studiów Przestrzeń Publiczna/Sztuka/Demokracja w SWPS w Warszawie. Zajmuje się nowymi modelami produkcji wiedzy o mieście (samoorganizacja, techniki partycypacyjne, mechanizmy powstawania nieformalnych przestrzeni publicznych), a także projektowaniem domów, wnętrz, wystaw i instalacji. Autorka książki Warszawa jako struktura emergentna, która powstała we współpracy z prof. Andrzejem Nowakiem wokół jej projektu wirtualnej platformy komunikacyjnej Em_Wwa, a także zagadnień związanych ze złożonością (w ramach projektu Ekspektatywa Fundacji Bęc Zmiana). Jej projekty i instalacje były pokazywane m.in. w Fundacji Nowej Kultury Bęc Zmiana, Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Zachęcie, Instytucie Awangardy, Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie, Chelsea College of Art and Design w Londynie, a także wyróżniane w konkursach, m.in. na modernizację placu Grzybowskiego w Warszawie czy ogrodu w Pontivy we Francji. www.olawasilkowska.com www.labiennale.art.pl

(ur. 1978) – zajmuje się sztuką wizualną (instalacja, wideo) i projektowaniem graficznym. Często nawiązuje do popkultury, świata konsumpcji, wprowadzając w nie wirusa sztuki, igra ze światem reklamy i strategiami marketingowymi. www.aniawitkowska.com

221

Adam Witkowski (ur. 1978) – zajmuje się sztuką wizualną (malarstwo, grafika, instalacja, wideo) oraz dźwiękiem i muzyką (projekty radiowe, muzyka teatralna, muzyka filmowa, nagrania terenowe). Od 2007 roku wykłada na ASP w Gdańsku w pracowni Grafiki Multimedialnej. www.adamwitkowski.com Magdalena Zakrzewska (ur. 1949) – architekt, absolwentka Pratt Institute w Nowym Jorku. Od 1984 roku pracowała w Stanach Zjednoczonych. Zajmowała się wieloma aspektami procesu deweloperskiego.

Założycielka i prezes Korporacji Sarah Wells Development. W latach 1993–1999 związana z firmą Century-21. Posiada amerykańską i polską licencję brokera. W latach 2000– –2009 roku była dyrektor Działu Doradztwa Mieszkaniowego w polskim oddziale firmy Knight Frank. Obecnie prowadzi własną firmę doradczą Advance.

Szymon Żydek (ur. 1987) – student ostatniego roku wiedzy o kulturze w Instytucie Kultury Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Od 2009 roku współpracuje z Fundacją Nowej Kultury Bęc Zmiana.

Reduction / Micro-spaces. Synchronicity Warsaw 2010 ISBN 978-83-62418-06-0 First edition Printed in Poland

Editor Editorial team

Bogna Świątkowska Elżbieta Petruk, Paulina Sieniuć

Translations

Emilia Bulman, John Kubiniec, Agnes Le Nart, Krystyna Mazur, Łukasz Mojsak

Graphic design

Tomek Bersz, Marian Misiak berszmisiak.com

Publisher

Bęc Zmiana New Culture Foundation 65/7 Mokotowska St. 00–533 Warsaw www.funbec.eu bec@funbec.eu +48 22 827 64 62 Every reasonable attempt has been made to identify owners of copyrights. Error or omissions will be corrected in subsequent editions.

Print

PW Stabil 16 Nabielaka St. 31–410 Cracow Special thanks to Radical Poznań, www.rozbrat.org and to Sinfonia Varsovia, www.sinfoniavarsovia.org The project is realised with financial support of the City of Warsaw.

Redukcja / Mikroprzestrzenie. Synchronizacja Warszawa 2010 ISBN 978-83-62418-06-0 Wydanie pierwsze Printed in Poland

Redaktor Zespół redakcyjny

Bogna Świątkowska Elżbieta Petruk, Paulina Sieniuć

Tłumaczenia

Emilia Bulman, John Kubiniec, Agnes Le Nart, Krystyna Mazur, Łukasz Mojsak

Projekt graficzny

Tomek Bersz, Marian Misiak berszmisiak.com

Wydawca:

Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana ul. Mokotowska 65/7 00–533 Warszawa www.funbec.eu bec@funbec.eu +48 22 827 64 62 Poczyniliśmy wszelkie starania, by skontaktować się z właścicielami praw autorskich publikowanych materiałów. W przypadku pominięcia któregokolwiek z właścicieli praw prosimy o pilny kontakt z wydawcą.

Druk

PW Stabil ul. Nabielaka 16 31–410 Kraków Specjalne podziękowania dla Radykalnego Poznania, www.rozbrat.org oraz dla Sinfonia Varsovia, www.sinfoniavarsovia.org Projekt realizowany jest dzięki dotacji otrzymanej od m.st. Warszawy.

Fundacja Bęc Zmiana 2010 ISBN 978-83-62418-06-0 Cena: 40 zł

ISBN 978-83-62418-06-0

9 788362 418060