BAZ Magazine 36 – Voorjaar 2023

hen Ry m OOR e Vorm en Materiaal

VAN ARMAN TOT ZADKINE

moderne internationale beeldhouwkunst

arman, brusse, césar, chadwick, feng-shu, van der gaag, gilioli, hajdú, honegger, van pallandt, penalba, ryder, tajiri, volti, xiao-fan, zitman e.a.

expositie: t/m 21 april 2023

Galerie Quintessens

Nieuwegracht 53, 3512 LE Utrecht telefoon 06-514 53 501 woe. t/m za. 12-17 uur info@galeriequintessens.nl

www.galeriequintessens.nl

Ossip

Zadkine (1888-1967), Le compositeur, 1936, brons (Rudier, 2/3), h. 45 cm.

BRAVE NEW WORLD

16 SCHILDERS VOOR DE 21STE EEUW

Njideka Akunyili Crosby

Louis Fratino

Raquel van Haver

Loie Hollowell

Cui Jie

Sanya Kantarovsky

Melike Kara

Neo Matloga

Antonio Obá

Christina Quarles

Marina Rheingantz

Avery Singer

Salman Toor

Anh Trần

Issy Wood

Portia Zvavahera

Schilders van nu combineren eeuwenoude technieken met hedendaagse thema’s, verhalen en motieven en laten zien dat de schilderkunst in onze tijd het perfecte paard van Troje kan zijn; aantrekkelijk en verleidelijk, maar vaak met een vlijmscherpe boodschap.

Brave New World toont het werk van zestien schilders van onder de 40, die behoren tot de absolute internationale top. Een tentoonstelling vol meervoudige perspectieven, gevarieerde geschiedenissen en nieuwe esthetische kaders, samengesteld door schrijver en kunstcriticus Hans den Hartog Jager.

Sanya Kantarovsky, Wet Hands, 2015, olieverf, pastel, aquarel, oliekrijt op doek, 190,5 x 139,7 x 3,4 cm, Raf Simons Collectie, België.

Perry Green: Lustoord voor de ware sculptuurliefhebber

Joost Bergman over het landgoed van henry moore

een beeldcolumn van Jiska de Waard

‘Ik mis de grandeur’

een interview met kleinkunstenaar Karel de Rooij door marjan Overdijk

Creatieve beginselen

over Piet en Fransje Killaars door Dick van Broekhuizen

Alle rivieren stromen naar zee

Brigitte Bloksma over de tentoonstelling van Stephen Wilks

Vuur en fictie over Frank Van den Broeck door Joost Bergman

De derde zijde van de penning

Jadwiga Pol-Tyszkiewicz over Da van Daalen

Sneeuw en schaal

Paulien ’t hoen interviewt Anne-marie van Sprang over het werken in Studio aan Zee

Project Segador door Lot Fakkeldij

Strelen

een column door max Douw

Colofon

Vorm en Materiaal

Als opgroeiend meisje zag ik voor het eerst de sculpturen van Henry Moore (1898-1986) in Tate Britain. Met name Recumbent Figure (1938) maakte grote indruk op mij. Ik vroeg me af hoe het mogelijk is om in een harde steensoort de zachte vormen van een vrouw vast te leggen, zo krachtig en sensueel. Om met Michelangelo te spreken; ‘alsof het beeld al verborgen lag in de steen.’ Zelf zei Henry Moore daarover: ’My sculpture has a force, is a strength, is a life, a vitality from inside it, so that you have a sense that the form is pressing from inside trying to burst.’

De sculpturen van Henry Moore wakkerden mijn liefde voor de beeldhouwkunst aan. Ik ben dan ook bijzonder trots dat museum Beelden aan Zee vanaf 7 april een groots overzicht van deze grootmeester van de moderne beeldhouwkunst presenteert. Aan de hand van een groot aantal objecten en sculpturen wordt het geheim van zijn beeldhouwkunst ontrafeld. Als bezoeker word je meegenomen in de ontwikkeling die Henry Moore doormaakte zowel als ambachtelijk en als vernieuwend beeldhouwer.

De tentoonstelling Henry Moore: Vorm en Materiaal focust op de invloed van de natuur op zijn werk. Zijn unieke vormentaal ontleende hij grotendeels aan tijdens wandelingen gevonden voorwerpen, zoals door weer, wind en water gepolijste stenen, botten en schelpen. Dergelijke objecten toonden hem niet alleen de belangrijkste principes van vorm en ritme, maar ook hoe de natuur zelf als beeldhouwer te werk gaat.

Henry Moore is nog altijd een groot voorbeeld voor hedendaagse kunstenaars, ook voor Stephen Wilks die vanaf 17 mei een totaalinstallatie in de Zeezaal en het Kabinet

toont van meer dan 1500 keramische petflessen.

Een plastic fles op zichzelf is geen object waar men waarde aan hecht. De fles wordt leeggedronken en weggegooid. Het toppunt van consumptie. Maar wat als deze fles van textuur verandert? Wat als de fles gemaakt is van een fragiel materiaal als keramiek?

Op slag verandert de betekenis en waarde van de fles, hoewel hij zijn vorm en uiterlijk behoudt. Een machinaal vervaardigd product transformeert in een ambachtelijk vervaardigd kunstwerk. Dat is wat Stephen Wilks met zijn Bottle River doet. Het alledaagse object, de massaproductie omgezet in schoonheid. In zijn Berlijnse atelier werd iedere keramieken fles één voor één gemaakt. Geen geautomatiseerd proces waarin duizenden flessen tegelijkertijd worden geproduceerd, maar met aandacht voor ieder afzonderlijk object. Iedere fles heeft zijn eigen karakter. Meanderend door de Zeezaal en het Kabinet van het museum lijkt de rivier van flessen uit te monden in de zee. De installatie van Wilks lijkt daardoor op te gaan in het museum en haar uitzonderlijke architectuur.

Henry Moore was van mening dat zijn beelden het beste konden worden getoond in het landschap. De natuur in deze tentoonstelling is, ook letterlijk, gelukkig nooit ver weg. Overal in het museum bent u immers omringt door het duinlandschap. Ik nodig u uit om na het bekijken van de tentoonstelling een wandeling te maken langs de zee. En ik beloof u, een schelp, kiezel of petfles zal, wanneer u met de ogen van Henry Moore of Stephen Wilks kijkt, nooit meer hetzelfde zijn.

BRIGITTe BLOKSmA, DIReCTeuR BeeLDen AAn Zee

henry moore in zijn tuin, werkend aan zijn tekening Mother and Child in Rocking Chair, 1950

Het zorgvuldig aangelegde parklandschap met bomen, struiken en kleurige bloemenborders zorgde

sculpturen

Perry Green:

Lustoord voor de ware

sculptuurliefhebber

Slechts een uurtje treinen boven Londen ligt in het graafschap Hertfordshire het idyllische plaatsje Much Hadham. Daar vlakbij, verscholen in de typische Engelse countryside met uitgestrekte eikenbossen, glooiende velden en houtwallen, ligt het landgoed Perry Green, voormalig woonhuis en werkplaats van Henry Moore (18981986). In 1977 bracht de kunstenaar het onder in de Henry Moore Foundation die zijn nalatenschap zou gaan beheren.

Hoglands

Tegenwoordig zijn de Henry Moore Studios & Gardens gedurende het jaar zeven maanden opengesteld als beeldentuin, galerie en museum. Engelands belangrijkste modernistische beeldhouwer streek er in 1940 noodgedwongen neer, nadat zijn atelier en woonhuis in Londen tijdens een luchtaanval door een bomexplosie onbruikbaar was beschadigd. Vrienden die in de omgeving woonden wezen Moore en zijn vrouw Irina op de mogelijkheid om het huis Hoglands te huren. Een huis dat ze de eerste tijd moesten delen met een boerenfamilie. Toen het pand in 1941 in de verkoop kwam besloten ze het te kopen, daartoe in staat gesteld door de verkoop van een sculptuur waarmee de aanbetaling voldaan kon worden. Het omliggende terrein, met een verwaarloosde tuin, schuren en garages die als atelier konden dienen was uitermate geschikt voor een beeldhouwer wiens ster rijzende was.

Groei

Moore maakte in die tijd naam als oorlogskunstenaar met tekeningen van schuilende mensen in het Londense metrostelsel en zijn sculpturen bereikten een groeiend koperspubliek.

Als het mogelijk was kochten de Moores met de opbrengsten van zijn werk kleine stukken land aan, grenzend aan de hunne en breidden op die manier geleidelijk aan het terrein uit. Bestaande bebouwing werd gesloopt, opgeknapt of verbouwd tot ateliers met elk een eigen discipline. Zo staan er nog altijd een aantal ter bezichtiging waaronder zijn allereerste, de Top Studio, gesitueerd in een voormalige stal waarvan het interieur volledig is gereconstrueerd naar zoals

voor de ideale omgeving voor zijn

Henry Moore werkend aan Two Piece Sculpture No. 10: Interlocking, 1968, gips

de werkplaats er in de jaren vijftig en zestig uitgezien moet hebben.

De Yellow Brick Studio kan beschouwd worden als de opvolger van de vorige toen Moores ambitie aanzienlijk meer ruimte nodig had. Ook de schaal van zijn werk en het aantal opdrachten groeiden daarin mee. Evenals het aantal medewerkers dat hij nodig had om hem te assisteren. Moore gebruikte het atelier veelal als opslag voor beelden, als showroom

voor geïnteresseerde kopers en als plek om te beeldhouwen in hout of steen.

Vlak daarnaast bevindt zich tegenwoordig een grote ruimte, de Exhibition Gallery, waarin wisselende, thematische tentoonstellingen worden georganiseerd.

Zwembad

Zeer tot de verbeelding sprekend is de Bourne Maquette Studio, die Moore zelf omschreef als een ‘very important habitat’, een ruimte gevuld met allerlei in de natuur gevonden voorwerpen, in feite een eindeloze hoeveelheid aan mogelijke ideeën. Het is hier dat Moore werkte aan zijn maquettes, kleine modellen van gips die hij gemakkelijk in zijn hand kon houden en vormgeven. Het kleine, draaiende tuinhuisje Summer House, dat Moore in de jaren vijftig als

tekenatelier gebruikte om vele schetsboeken te vullen, staat er nog steeds. Het werd echter slechts korte tijd als zodanig gebruikt en functioneerde vervolgens als kleedhokje bij het kleine, voor dochter Mary aangelegde zwembad.

Begin jaren zestig, toen hij vanwege prestigieuze opdrachten bestemd voor de openbare ruimte nog monumentaler ging werken, liet hij een extra groot atelier maken, de Plastic Studio, waarin hij samen met zijn medewerkers sculpturen van vele meters hoog kon voorbereiden.

De Aisled Barn is een 16de eeuwse schuur die Moore in 1981 speciaal naar Perry Green liet verplaatsen. Daarin worden grote wandtapijten getoond die Moore naar zijn tekeningen liet maken en uitvoeren door gespecialiseerde wevers.

Perry Green

Het zorgvuldig aangelegde parklandschap met bomen, struiken en kleurige bloemenborders zorgde voor de ideale omgeving voor zijn sculpturen.

Two Piece Reclining Figure: Points, 1969, brons en Three Piece Sculpture: Vertebrae, 1968-1969, brons; Perry Green

Perry Green, ca 1960

Henry Moore werkend aan Two Piece Reclining Figure: Points, 1969-1970, polystyreen gips

Begin jaren zestig, toen hij vanwege prestigieuze opdrachten bestemd voor de openbare ruimte

nog monumentaler ging

werken, liet hij een extra groot atelier maken, de Plastic Studio, waarin

hij samen met zijn medewerkers sculpturen

van vele meters hoog kon voorbereiden

Three Way Piece No. 1: Points 1964-1965, gips met gekleurd oppervlak

Op deze manier kon Moore de werken van grote afstand en onder alle weersomstandigheden goed bekijken.

Perry Green groeide uit tot een park van 70 hectare, een waar lustoord voor liefhebbers van moderne sculptuur waar staatslieden, museumdirecteuren en beroemdheden het liefst persoonlijk naartoe kwamen om met de kunstenaar over zijn werk, tentoonstellingen en aankopen te praten. Onderhandelingen vonden in dergelijke gevallen vaak plaats aan de keukentafel van Hoglands of in een van de rijk met kunst en kunstnijverheid gedecoreerde salons. Het hoorde bij de ervaring van het dagelijks leven op Perry Green die Moore zijn bezoekers graag bezorgde. Met een veelheid aan voorzieningen zoals een lunchroom, een pub, bewegwijzering en picknickplaatsen is Perry Green inmiddels voor veel mensen een vertrouwd adres voor een kunstzinnig dagje uit in het groen.

Schapen

Wereldwijd zijn er slechts weinig artist estates die op dit niveau en in deze omvang leven en werk van een beeldhouwer kunnen tonen. De Judd Foundation in Marfa, Texas die de

nalatenschap van minimal art kunstenaar

Donald Judd (1928- 1994) beheert kan zich ermee meten. Ook Bolton Landing, New York, woon- en werkplaats van de Amerikaan David Smith (1906- 1965) is ermee vergelijkbaar, maar in tegenstelling tot de twee eerder genoemde instellingen is deze niet voor het publiek toegankelijk.

Het gaat te ver om Perry Green als Moores

belangrijkste nalatenschap te kenschetsen, maar onmiskenbaar is de unieke positie van zijn landgoed waarin leven, werk, huis en inspiratiebronnen zo harmonieus samenvallen.

Die eenheid ervaar je ook als je er bent. In voorbereiding op de tentoonstelling in museum Beelden aan Zee mocht ik er zelf een paar dagen doorbrengen voor de laatste

besprekingen en archiefonderzoek. Dat bood me de kans om het landgoed te verkennen. Hoewel ik doorgaans nogal kritisch ben op beeldentuinen, die ik persoonlijk vaak te vol en te wisselend van kwaliteit vind, vormde Perry Green daarop een gunstige uitzondering. Het verschafte me veel plezier om over het terrein te zwerven, ateliers binnen te stappen, de paden en gazons te bewandelen, een hek over te klimmen en het danig door schapen bevuilde weiland te doorkruizen om de monumentale sculpturen Sheep Piece (1971-’72) en Large Reclining Figure (1984) van dichtbij te bekijken. Hier voelde het nu eens opmerkelijk ongekunsteld om er allerlei sculpturen tegen te komen en ze zelfs aan te mogen raken. Alsof ze er nog maar net waren neergezet. Elk moment verwachtte ik dan ook om Moore zelf te zien die de hoek om komt fietsen. Hier rondlopen draagt ontegenzeggelijk bij aan een beter begrip van zijn werk. Echt een ervaring. Na het bekijken van de tentoonstelling in museum Beelden aan Zee is een bezoek aan Perry Green dan ook zeker de moeite waard.

JOOST BeRGmAn, COnSeRVATOR BeeLDen AAn Zee

Toen het pand in 1941 in de verkoop kwam besloten ze het te kopen, daartoe in staat gesteld door de verkoop van een sculptuur waarmee de aanbetaling voldaan kon worden

Reclining Figure, 1985, brons

‘Ik mis de grandeur’

Als ik de sfeervolle werkkamer van kleinkunstenaar Karel de Rooij binnenkom valt mijn oog vrijwel direct op een beeldje van een goede bekende van museum Beelden aan Zee, Iris Le Rütte. Het beeldje stelt een door haar dikwijls afgebeelde haas voor. Deze keer een die bokje lijkt te springen met een spiegeltje als gezicht.

‘Dat beeldje hoort bij De Blijvend Applaus Prijs die ik samen met Peter de Jong kreeg in 2013,’ antwoordt Karel op mijn vraag over het hoe en waarom van deze springende haas.

De Blijvend Applaus Prijs wordt uitgereikt aan oud-podiumkunstenaars voor hun gehele oeuvre.

Karel en Peter ontvingen hem voor hun optreden als Mini & Maxi, een kleinkunstduo dat optrad van 1969 tot 2017.

Bijzondere vrienden

De tijd van Mini & Maxi ligt inmiddels achter hem, maar optreden zeker niet. Vorig jaar nog trad hij drie zondagochtenden op in Muzee Scheveningen met de voorstelling Rendezvous: Karel de Rooij & bijzondere vrienden Op deze zondagochtenden in augustus ging Karel in gesprek met bijzondere gasten als illusionist Hans Klok, schrijfster Yvonne Keuls en Kees en Barbara van Kooten. De gesprekken gingen grotendeels over de hoogtijdagen van het variété, het circus, het cabaret en de muziek in vergelijking met het hedendaagse entertainment op Scheveningen.

‘Met Hans Klok, die veel optrad in bijvoorbeeld de Verenigde Staten sprak ik onder andere over hoe we de grandeur weer terug zouden moeten brengen op Scheveningen, toch een internationale badplaats,’ zegt Karel de Rooij. ‘Scheveningen gaat me aan het hart en ik vind het verschrikkelijk dat alle mooie dingen van vroeger zijn verdwenen. Eigenlijk is er alleen

‘In burgemeester Van Zanen heb ik wel vertrouwen. Hij zou bijvoorbeeld de Kurhauszaal tot cultureel erfgoed moeten maken’

Karel de Rooij

nog maar ouderwetse grandeur te vinden in museum Beelden aan Zee en in het Circus Theater. Al is dat laatste met zijn Nederlandse musicals natuurlijk niet erg internationaal, maar wel klasse!

Even later volgt er nog een toevoeging: ‘Ook het Oranjehotel heeft een mooie, internationale uitstraling.’ Karel verwijst hier naar het Nationaal Monument Oranjehotel dat in 2019 na een jarenlange restauratie werd geopend. Het Oranjehotel was de bijnaam voor de Scheveningse gevangenis tijdens de Tweede Wereldoorlog waar tussen 1940 en 1945 ruim 25.000 mensen, als verzetsmensen opgesloten zaten

Palais de Dance

Kees van Kooten vertelde op een van die zondagochtenden in Muzee hoe hij als jongen uit de Haagse Vreeswijkstraat zijn toen nog vriendin Barbara bezocht die boven Palais de Dance woonde, omdat haar vader daar directeur was. Op de plek waar nu het Kurhaus staat werd in de negentiende eeuw het Stedelijk Badhuis gebouwd. Omdat het badhuis zeer succesvol was werd het in 1856 uitgebreid met twee zalen en 93 kamers. Naast het badhuis bouwde men een Salle de Théâtre. Vanaf 1924 veranderde het gebouw in een danspaleis, waar op vrijdagavond

het dragen van avondkleding verplicht was. In 1974 werd het gebouw gesloopt.

’In Palais de Dance, aan het Gevers Deynootplein, speelden grote nationale en internationale orkesten. Maar ook Haagse bands als Tielman Brothers, traden er op,’ vertelt Karel.

Kurhauszaal

Toen na de Tweede Wereldoorlog de opvattingen over de heilzame werking van zeelucht en water drastisch waren veranderd, werd het zogenaamde Inhalatorium dat was ondergebracht in de zuidvleugel van Hotel

Kurhaus verbouwd tot het Kurhaus Cabaret. Na een brand in 1958 werd het omgedoopt tot Kurhaus Paviljoen. Grote namen als Wim Kan en Corry Vonk traden daar op.

De Kurhauszaal was een begrip in die jaren na de oorlog. Jongeren konden voor drie tientjes, aangeboden door de gemeente, drie maanden lang naar alle voorstellingen in het Kurhaus. Je kon er o.a. het Residentie Orkest en de Berliner Philharmonicar horen spelen, Jacques Brel, Edit Piaff en Gilbert Bécaud horen zingen en genieten van huispianist Sandor Vidak.’

Jeugdjaren

De liefde voor de grandeur van het vroegere Scheveningen van Karel komt niet zo maar uit de lucht vallen. Die moet gezocht worden in zijn bijzondere jeugd. ‘Mijn vader was Nico de Rooij. Hij was jazzpianist. Mimi de Rooij-Das van Grol, mijn moeder, was violiste en mijn grootvader Karel Das van Grol was orkestleider. Zij traden veel op in het Scheveningen van voor en vlak na de oorlog.’ Karels vader overlijdt als Karel nog maar elf jaar is. ‘De tijd is ineens minder zorgeloos; mijn moeder moet zorgen dat er brood op de plank komt voor mij en mijn broer Nico, die later overigens concertpianist is geworden en met vele orkesten heeft mogen spelen, wat resulteerde in een vaste aanstelling bij het Nederlands Balletorkest’ Karel staat al heel jong op het podium van het Kurhaus. In een kinderoperette, als clowntje en dat bevalt goed. ‘Dat kon eigenlijk niet anders met zo’n jeugd en achtergrond als ik had.’ Hij volgt een klassieke muziekopleiding en speelt trombone en viool en speelde zelfs als rempla-

çant een periode bij het Residentie Orkest. ‘Maar ik miste iets; ik zocht de lach. En daarom deed ik in 1967 auditie bij Tom Manders die in die tijd optrad als Dorus. En daar heb ik Peter de Jong ontmoet met wie ik in 1969 Mini & Maxi vormde.’

Toekomst

Maar terug naar het oorspronkelijke onderwerp van gesprek : het verdwijnen van de grandeur op Scheveningen. En hoe ziet de toekomst eruit? Is het tij nog te keren?

‘De gemeente zou hierin de leiding moeten nemen. Maar of die altijd de juiste beslissingen neemt daar twijfel ik aan. Denk maar aan het gemak waarmee ze een gezelschap als De Appel en het North Sea Jazz Festival lieten verdwijnen. In de stad Den Haag zelf is er voldoende niveau. Denk aan het Nederlands Dans Theater dat jarenlang onderleiding stond van een man als Jiri Kylian. En verder zijn er vele festivals en voorstellingen. Ook in de Koninklijke Schouwburg valt veel moois te zien.’

In het Paradijs, het zoldertheater van de schouwburg, speelt De Rooij op dit moment nog zijn voorstelling Mijn Paradijs (10,11 en 17,18 juni). ‘Vijf jaar geleden stierf mijn moeder. In de coronatijd heb ik alle spullen van haar tevoorschijn gehaald en uitgepakt. Aanplakbiljetten, stukken in de krant, contracten, foto’s, al die tastbare herinneringen leidden tot de voorstelling.’

Maar terug naar de oplossing. ‘In burgemeester Van Zanen heb ik wel vertrouwen. Hij zou bijvoorbeeld de Kurhauszaal tot cultureel erfgoed moeten maken. Het is toch van de gekke dat er in die zaal, waar alle groten van de wereld hebben gestaan, niets meer wordt gedaan. Het is bij uitstek de plek om de grandeur weer terug te brengen op Scheveningen. Maar laten we ook blij zijn met wat er nog wel is, zoals museum Beelden aan Zee. Al moet ik wel zeggen dat er een groot verschil is tussen podiumkunst en beeldende kunst: beelden zijn op een gegeven moment af, maar wij podiumartiesten zijn nooit uitgeboetseerd.’

Zhang Dali. Body and Soul – 18 maart t/m 25 juni 2017, Grote Zaal |

mARJAn OVeRDIJK, eInDReDACTeuR BAZ-mAGAZIne

Karel de Rooij als clowntje in 1952

Kunst 10 daagse 2023 Bergen

Atelier route ‘s-Gravenland

20 mei – 21 mei 2023

Kunstkijk Zeeland in Herkingen

19 mei – 21 mei 2023

Hamel museum “Vogels” Gorinchem

20 april – 20 augustus

6e international Art fair Luxemburg

20 april – 23 april 2023

Lausanne Art Fair

28 september – 1 oktober 2023

BEELDENINSOEST2023

t/m 14 oktober

sculpturen/objecten van o.a. leden van de NKvB permanente collectie HazArt

HazArt

kunststichting/artfoundation

Pimpelmees 3, Soest

www.hazart.nl

Galerie:

5 april t/m 3 juni

‘Onder de Oppervlakte’

Ned. Kring van Beeldhouwers

14 juni t/m 8 juli

Eindexamenwerk van de Ned. Keramiekopleiding

16 juli t/m 19 november

Tentoonstellingen met recente werken van leden van de Ned. Kring van Beeldhouwers

entree: gratis

Zhang Dali. Body and Soul – 18 maart t/m 25 juni 2017, Grote Zaal |

Gonda van der Zwaag ‘Levenbrenger’

Creatieve beginselen

De tentoonstelling in het Kabinet, Piet Killaars en Fransje

Killaars, is ontstaan uit het idee om een presentatie te maken van de aan het museum geschonken beelden van Piet Killaars, in 2020. Directeur Bloksma zag meteen de bijzondere spanning die zou ontstaan als ook Fransje

Killaars actief in dat kleine tentoonstellingsproject zou worden betrokken, en Fransjes enthousiasme om een kleurige installatie te maken was meteen groot.

de keukentafel

Zuilen werden bomen

Het grondthema zou de natuurlijkheid en de ingreep in de ruimte moeten zijn, twee begrippen die zowel in het werk van Fransje als in het werk van haar vader aanwezig zijn. Het project begon vorm aan te nemen, toen Fransje de zuilen van het kabinet meer ging zien als bomen en minder als sacraal. Tegelijkertijd voelde ze dat een tentoonstelling met haar vader samen, een unicum in de familietentoonstellingsgeschiedenis, voor haar ook een kans bood om beide kunstenaarsstemmen te laten horen in samenspraak met elkaar.

Vader

Piet Killaars was een bekende kunstenaar uit Limburg met een grote productie. Hij werd in Maastricht opgeleid en zijn eindexamententoonstelling liep parallel aan die van Hélène, zijn latere vrouw, die net als hij cum laude afstudeerde. Hij had groot respect voor wat hij een ‘creatief begin of beginsel’ noemde. Dat creatieve beginsel, waarbij geen compromis wordt gesloten, omdat het kunstwerk zo puur uit de kunstenaarspersoonlijkheid voortkomt, zag hij bij de middeleeuwers en bij de existentialisten.

Installaties

Piet en Hélènes dochter, Fransje, heeft het kunstenaarsgen geërfd en werd een installatiekunstenares die in de jaren 1990 haar naam vestigde. Ze werkt vaak met kleurige textielen, die ze op een ruimtelijke manier en specifiek voor plek (site-specific), inzet. De overeenkomst met haar vader is: de ingreep van de kunstenaar moet geen decoratie zijn, geen versier-spel, maar een daadwerkelijke verandering van ervaring. Fransje is gehuwd met de kunstenaar Roy Villevoye, alweer een bekende naam in de collectie Nederland. Alle vier hebben zij een eigen visie op de kunst en zij hielden elkaar scherp aan de keukentafel. Het is een toeval dat het museum ongeveer in dezelfde (corona-)periode de beschikking kreeg over een lichtbak-installatie van Roy Villevoye (getiteld LIKE), die nu in de gang te bewonderen is. Zo is het museum verrijkt met bijzondere abstracte beelden van Piet Killaars, het werk van Villevoye, en de tentoonstelling van Fransjes installatie. Dit alles wordt aangevuld met tekst en beeldmateriaal in de Cinema.

DICK VAn BROeKhuIZen, COnSeRVATOR BeeLDen AAn Zee

Alle vier hebben zij een eigen visie op de kunst en zij hielden elkaar scherp aan

Piet Killaars (1922-2015), Wervelend, 2002, gips en bamboe, schenking erven Piet Killaars, 2020

“Catwalk” 70 x 15 cm

Als een vloeiende beweging van water en wind die langs de flessen ruist stroomt de flessenrivier van beeldend kunstenaar Stephen Wilks (1964) door de museumzalen van Beelden aan Zee. De installatie van meer dan 1500 keramische flessen lijkt haast onderdeel te zijn geworden van de architectuur van het gebouw, alsof hij er altijd is geweest. Een harmonisch geheel dat zich manifesteert als een vanzelfsprekendheid.

Eenvoud

Maar wie langer naar de keramische installatie kijkt, zal laag voor laag de verschillende betekenissen ontdekken en zien dat deze flessen voorbij de notie van plastic wegwerpobjecten een schitterend en fascinerend kunstwerk vormen, dat een reflectie biedt op meerdere hedendaagse vraagstukken, van massacultuur tot uniciteit, van massaproductie tot ambachtelijkheid. De eenvoud van één installatie op de tentoonstellingsvloer van het Kabinet en de Zeezaal maakt het werk tot een krachtig, ruimte vullend element.

Schoonheid

Alle rivieren stromen naar de zee

Een plastic fles is op zichzelf geen object waar men waarde aan hecht. De fles wordt leeggedronken en weggegooid. Het toppunt van consumptie. Maar wat als deze fles van textuur verandert? Wat als de fles gemaakt is van een fragiel materiaal als keramiek? Op slag verandert de betekenis en waarde van de fles, hoewel hij zijn vorm en uiterlijk behoudt. Een machinaal vervaardigd product transformeert in een ambachtelijk vervaardigd kunstwerk. Stephen Wilks transformeert het alledaagse object, hij zet de massaproductie om schoonheid. In zijn Berlijnse atelier werd iedere keramieken fles één voor één door hem en zijn vrouw gemaakt. Geen geautomatiseerd proces waarin duizenden flessen tegelijkertijd worden geproduceerd, maar met aandacht voor ieder afzonderlijk object. Iedere fles heeft dan ook zijn eigen karakter en uitstraling.

Ezels

Met zijn werk levert Stephen Wilks vaak kritiek op de hedendaagse maatschappij, bijvoorbeeld door een vergelijking te trekken tussen mens en dier en hun onderlinge relatie om te keren. Zo creëerde hij een aantal stoffen ezels die op de rug van mensen door heel Europa reisden. Mensen verleenden de ezel asiel en brachten hem naar een

volgend adres dat ze kenden en vertrouwden. De ezel als last op je schouders. Is dit een directe verwijzing naar diegenen in onze maatschappij die zelf draagkracht missen? Of worden wij als mens vergeleken met de ezel? Zijn werk Donkey Roundabout (2010) biedt eveneens een zeer kritische reflectie op thema’s als migratie, hebzucht, ijdelheid en uitsluiting. Het bestaat uit een carrousel vol skeletachtige mensfiguren die een zware last dragen, wederom in de vorm van een ezel. Het menselijk leven wordt hier voorgesteld als niets meer dan een oneindige cirkelbeweging vol ontkenningen en verboden.

Terracottaleger

Stephen Wilks werkt met tal van materialen en in diverse disciplines. Tekeningen, textielsculpturen, fotografie en keramiek, zoals in de installatie Bottle River in Beelden aan Zee te zien is. Zijn werk refereert vaak aan het werk van andere kunstenaars, monumenten en sculpturen. Zo is in het werk Bottle River een duidelijke gelijkenis te zien met het terracottaleger van Qin Shi Huangdi. Maar ook refereert het werk aan hedendaagse kunst. Bijvoorbeeld aan het werk van Tony Cragg, die massaproductie én kleine unieke elementen combineert, prachtige sculpturen maakt, maar vooral ook kritiek op de maatschappij levert. En Richard Long, die zijn kunst in de natuur plaatst en de simpele beweging van het lopen weergeeft in stille acties. Bottle River heeft nog een extra dimensie. Al duizenden jaren gaan we het gevecht aan met het water en proberen we een balans te vinden tussen de natuur, de mensheid en ons leefmilieu. De rivier die we hier zien, lijkt gemaakt te zijn van plastic petflessen. Flessen die de oceanen vervuilen en de natuur aantasten, maar ook water in zich dragen. De fles beschermt, bewaart en maakt de verplaatsing van water, een van de eerste levensbehoeften, mogelijk. Is de petfles waardeloos of waardevol? Het werk Bottle River nodigt uit tot nadenken. Juist hierdoor past dit werk van Stephen Wilks zo goed binnen de muren van Beelden aan Zee. Het enige museum gebouwd in de duinen naast de zee. Bottle River is een werk met meerdere betekenissen en verschillende lagen, wachtend op uw eigen interpretatie.

BRIGITTe BLOKSmA, DIReCTeuR BeeLDen AAn Zee

Stephen Wilks (1964), Installatie keramische flessen

Stephen Wilks. Bottle River

Slot Zeist 2023

Toekomstige Exposities

Svetlana Tartakovska & Rien Bekkers

‘MASTERPIECES’

Van 18 april t/m 4 juni wordt de expositie ‘Masterpieces’ gehouden. Een combinatie van magische, monumentale schilderijen van Tartakovska (1979) en kleurrijke schaalmodellen van theaterkostuums met een historische twist van Bekkers (1950).

De Nederlandse Portretprijs 2023

Van 9 juni t/m 3 september toont Slot Zeist de 50 portretten die genomineerd zijn voor de Nederlandse Portretprijs 2023. De tentoonstelling geeft een gevarieerd beeld van hedendaagse portretkunstin zowel schilder- als in beeldhouwkunst, waarbij elk portret een eigen uniek verhaal vertelt. Bezoekers kunnen stemmen op zijn of haar favoriete portret voor de Publieksprijs.

KUBES

‘DE KUNST VAN HET ANDERS ZIEN’

Van 12 september t/m 29 oktober presenteren blinde en slechtziende kunstenaars op deze expositie zowel 2- als 3 dimensionale werken. De bezoekers worden uitgenodigd om een aantal werken te betasten, van dichtbij te bekijken, of te ervaren met een bril die een bepaalde vorm van slechtziendheid simuleert. KUBES zet zich al 35 jaar in voor de toegankelijkheid van kunst en cultuur voor blinden en slechtzienden.

Den Haag Zutphen

Maanweg 68

2516AA Den Haag Tel: 070-3060655 info@beeldhouwwinkel nl

De Stoven 9 7206AZ Zutphen

dinsdag t/m zaterdag van 10 00 tot 17 00 uur

steen

klei

gips hout

siliconen machines werkplaatsinrichting en heel veel gereedschap

Schrijf u in voor verschillende, hoogst interessante lezingen over de klassieke Nederlandse beeldhouwkunst. In onze mooie ambiance nemen wij u graag mee in de wereld van onze grote Nederlandse beeldhouwers. Onze lezingen zijn een reis door de tijd, met grote namen als: Claus Sluter, Artus Quellinus & Rombout Verhulst, Hildo Krop, Charlotte van Pallandt, de ‘school’ van prof. Bronner, Praalgraven en de ‘Kunst van het Beeldhouwen - techniek is de basis’. De lezingen worden gegeven door kunsthistorici of kunstenaars en gaan over onze rijke beeldhouwtraditie, die teruggaat tot circa 1120. Geschikt voor groepen tot ± 30 personen > Hapje en drankje > Leer anders kijken naar de beeldhouwkunst.

Zhang Dali. Body and Soul – 18 maart t/m 25 juni 2017, Grote Zaal |

Stichting doK, informatiecentrum Nederlandse beeldhouwkunst

VUUR & f ICTIE

Sculpturen, foto’s en tekeningen omtrent sculpturen, zo kan de presentatie met de uitnodigende titel Vuur en Fictie van kunstenaar

Frank Van den Broeck (Eindhoven, 1950) in het Kabinet van museum Beelden aan Zee beknopt worden omschreven.

Eigen handschrift

Van den Broeck is voornamelijk bekend geworden als tekenaar. Hij maakt prachtige bladen met poëtische visioenen in een heel eigen handschrift die in tal van Nederlandse museale collecties zoals het Stedelijk Museum

Amsterdam, Centraal Museum

Utrecht en De Pont in Tilburg zijn vertegenwoordigd.

Sinds 1998 maakt hij ook sculpturen. Die vinden naar eigen zeggen hun oorsprong in het reservoir van waarnemingen, ‘visuele’ ervaringen, herinneringen, artistieke invloeden en werken uit heden en verleden. Kortom: fictie.

Spannend

Het levert tronies en koppen op in diverse gemoedstoestanden

die raken aan de volledige abstractie. Het doorgaans experimentele en improviserende ontstaansproces blijft zichtbaar. De handelingen om tot vorm te komen, tot voorstelling als het ware, is vastgelegd in de klei. Zo ontstaan bepaalde motieven waarin tegenstellingen als licht-donker en zwaar-licht een grote rol spelen. Het levert onverminderd spannende beelden op.

‘Acteurs’

In zijn atelier maakt Van den Broeck met deze beelden vervolgens opstellingen die hij, en daar is de kunstenaar zeer aan gehecht, analoog fotografeert. In samenspel met flinterdunne, doorschijnende doeken of gecombineerd met tekeningen en fragmenten daarvan levert het een theatraal geheel op. De sculpturen worden daarin nadrukkelijk opgevoerd als ‘acteurs’. Voor Frank Van den Broeck vormt het spel met het materiaal, de objecten onderling, en de variaties in schaal een belangrijk onderdeel van zijn kunstenaarschap. Ook in zijn museumpresentatie komt die vrije omgang binnen het metier tot uitdrukking. Al mag je het ook ‘losheid’ noemen. Als demonstratie van de zo door Van den Broeck gekoesterde sprezzatura, de in de zestiende eeuw door schrijver Baldassare Castiglione bekend geworden ‘bestudeerde nonchalance’. Het leidt tot een tentoonstelling waarin de sculpturale output van kunstenaar Van den Broeck en zijn veelzijdigheid in andere media ten volle tot uitdrukking komt.

JOOST BeRGmAn, COnSeRVATOR BeeLDen AAn Zee

| Frank Van den Broeck. Vuur en Fictie – 8 juli t/m 17 september 2023

Atelierfoto

Een kop door frank Van den Broeck (1950)

Linksboven: Interieur, 2022, messing en plexiglas (keerzijde)

Linksmidden en middenboven: Eric, 2018, terracotta

Linksonder en rechtsboven: Restauratie, 2022, messing en plexiglas

D E DERDE ZI j DE VAN EEN PENNING

Na haar studie aan de Rijksakademie te Amsterdam richtte Da van Daalen (1956) zich vooral op het hakken van beelden in natuursteen. Totdat zij een penningopdracht ontving en ontdekte hoe spannend het is om op klein formaat te werken. In haar eigen woorden: ‘Hoewel het maken van een penning heel andere eisen stelt dan een groot beeld in steen hakken, vraagt het dezelfde zoektocht naar oplossingen en biedt gelijkwaardige spannende avonturen maar dan in handzaam formaat.

Domkerk

De recente aanschaf van een penningserie Domkerk was de directe aanleiding voor het organiseren van een expositie van het werk van Da van Daalen in de Quistvitrine van Beelden aan Zee. Zij maakte deze serie van vijf penningen in opdracht van de Domkerk te Utrecht, waarbij zij telkens een thema uit de meer dan tweeduizendjarige geschiedenis van de plek en het gebouw koos en deze op de penningen weergaf. Dat resulteerde in een buitengewoon geslaagd geheel, niet alleen qua thematiek maar ook qua formele oplossingen. Iedere penning bestaat uit drie lagen messing en een laag doorzichtige plexiglas. Door uitsparingen in de penning wordt het gekleurde plexiglas zichtbaar en speelt de binnenzijde mee als derde zijde van de penning. De

Domkerkserie neemt een centrale plaats in op de tentoonstelling, waarbij de voor- en keerzijde van iedere penning ruime aandacht krijgt.

Portretten

Da van Daalen staat bekend om haar uitstekende portretten op penningen, waarvoor zij graag de ‘traditionele’ boetseertechniek gebruikt. Maar zij blijft niet in de traditie hangen en past ook moderne mogelijkheden toe zoals digitaleen lasertechniek. Op de expositie komen de verschillende materialen en technieken uitvoerig naar voren. Naast de geboetseerde portretten van drie beeldhouwers kan men de onlangs met behulp van lasersnijtechniek gemaakte portretten van drie kunstenaars - een architect, een fotograaf en een beeldhouwer - op de expositie bewonderen.

Architectuur

De wisselwerking tussen mens en architectuur is een thema in het werk van Da van Daalen. Dit thema is terug te zien in de expositie in de vorm van kleinplastiek in natuursteen en penningen in het materiaal porcelino gietmassa, dat gekozen is vanwege de overeenkomst met natuursteen. Ook in deze objectjes spelen de uitsparingen een belangrijk rol net als bij de penningserie Domkerk Da van Daalen combineert op meesterlijke wijze de traditie en de moderniteit en verbaast door haar uiterst creatieve oplossingen en haar interessante houding tegenover de penningkunst.

JADWIGA POL-TySZKIeWICZ, COnSeRVATOR PennInGen BeeLDen AAn Zee

SNEEUW en schaal

In Studio aan Zee heeft het robuuste werk van Johan Tahon plaatsgemaakt voor het subtiele, fragiele werk van Anne-Marie van Sprang. Zij is na hem uitgenodigd om een jaar lang de Studio als haar tweede atelier te gebruiken tussen november 2022 en oktober 2023.

Gloriëtte

Anne-Marie van Sprang: ‘Mijn eigen atelier in Middelburg speelt in de nieuwe opstelling een grote rol. In Studio aan Zee staat een maquette (schaal 1:10) opgesteld met de naam Gloriëtte 63 4331 KN. Gloriëtte betekent prieel of (tuin)sieraad. Het is een vergeten woord, terwijl Gloriëttes nog steeds bestaan, bijvoorbeeld in de kasteeltuin van Schlosspark Schönbrunn in Wenen. Naast prieeltje, tuinhuis of tuinkoepel, kan het ook een gebouwtje zijn in een tuin met een verhoogde ligging ten opzichte van het omringende landschap. Een ruimte waarin je een andere blik kunt ontwikkelen op de werkelijkheid. De cijfers in de naam verwijzen naar het huisnummer en de postcode van mijn Zeeuwse atelier. De maquette werkt voor mij als een 3D-schetsruimte voor het uitproberen van opstellingen.’

Podium

Het atelier in de Studio zelf is van een heel andere orde. Het is hoofdzakelijk een podium, dat ondanks de geringe hoogte van twintig centimeter werkt als een sokkel. Hierop staat een tafel met een bureaulamp en het bronzen beeldje Maatje dat met de handen op de rug bemoedigend kijkt naar de kunstenaar aan het werk. Het podium is een soort ‘denkpiste’ in de ogen van Van Sprang. Van hieruit kan ze het museum bezien en werken aan een beeld of een aantal beelden voor de aangrenzende patio. Bezoekers zijn welkom om op het podium te komen, een praatje te maken of vragen te stellen. Een film over de werkwijze van de kunstenaar is permanent te zien (Studio Gerrit Schreurs, 10 minuten).

Sneeuwkristallen

Aan de wand achter de tafel hangt nu een serie van zeventig kopieën van tekeningen en knipsels, geïnspireerd op sneeuwkristallen. Hoewel sneeuwvlokken nooit identiek aan elkaar zijn, zijn ze altijd opgebouwd uit zes gelijke vormen. De inspiratiebron voor deze serie hangt ook aan de muur: een ingelijste pagina van het NRC-katern Wetenschap & Onderwijs uit 1991. Hierop staan oude afbeeldingen van sneeuwkristallen, een gedicht over sneeuw en informatie over het ontstaan van sneeuwvlokken. In een drietal vitrines rondom het podium staan diverse werken opgesteld, waarin het thema ‘schaal’ een grote rol speelt. ‘Met mijn beelden wil ik het fragiele krachtig laten worden. Welke maat heeft een beeld nodig om dat te laten zien? Daarbij moet het materiaal het idee versterken. Mijn beelden zijn gemaakt van porselein, papier, parafine, gepatineerd brons of kunststof (3D geprint). Al deze materialen zijn bruikbaar om mijn ideeën te versterken, afhankelijk van de situatie, of ze buiten of binnen staan, tijdelijk of permanent.’

Catalogus

In de loop van de tijd zullen de beelden, tekeningen en projecten wisselen, zowel aan de wand, als in de vitrines en in de maquette van het atelier in Middelburg. Afhankelijk van de plannen voor de patio komen er op een gegeven moment schetsen/proeven, en wie weet een deel van het beeld dat ter plekke gemaakt gaat worden. Er zijn ook plannen voor een kinderboek en een penning. Wie nu al iets tastbaars van de kunstenaar in huis wil halen; ze maakte in de loop van de tijd drie werken in oplage, speciaal voor Beelden aan Zee, die in de museumwinkel te koop zijn. Net als een catalogus overigens; voor als u graag een overzicht wilt zien van haar werk. Of een voorproefje wilt krijgen van wat voor soort dingen er zouden kunnen gebeuren, komend jaar in Studio aan Zee.

PAuLIen ’T hOen, KunSThISTORICuS en PRAKTISCh FILOSOOF

| Studio aan Zee. Anne-Marie van Sprang. T/m oktober 2023

Anne-marie van Sprang aan het werk

Dummy voor Studio aan Zee

Het podium is een soort ‘denkpiste’ in de ogen van Van Sprang. Van hieruit kan ze het museum bezien en werken aan een beeld of een aantal beelden voor de aangrenzende patio

Anne-Marie van Sprang (1960), Ontwerp Ambtsketen Essentiel (Vlokkenketting)

De ontdekker van Escher

Samuel Jessurun de Mesquita

Project Segador

Mijn eerste kennismaking met museum Beelden aan Zee was in 2017 toen ik bezig was met de inventarisatie van alle werken van beeldhouwer Mari Andriessen voor een digitale oeuvrecatalogus. In het depot, de Gipsotheek en de bibliotheek leerde ik de prachtige collectie goed kennen. Toen ik de vacature voor projectcoördinator van Project Segador - vernoemd naar de allereerste aangekochte sculptuur uit de collectie - mocht gaan vervullen was dit een buitenkans om in Beelden aan Zee aan de slag te gaan.

Venancio Blanco (1923-2018), Segador (maaier), ca 1965, brons

Museumdepot

De functieomschrijving was als volgt: het herinrichten van het museumdepot, het optimaliseren van de collectieregistratie en het ontwikkelen van een nieuwe collectiewebsite. Als liefhebber van kunst, opruimen en aanpakken is dit de perfecte baan! In januari 2022 ging ik definitief aan de slag met de eerste taak: de herinrichting van het museumdepot.

Het belangrijkste wapenfeit van een museumdepot is, naast duurzaam opslaan, de makkelijke ‘vindbaarheid’ van de objecten. Om die reden hebben we het depot opgedeeld in categorieën, van figuratieve sculpturen tot non-figuratief en portretten/koppen. Daarnaast is het depot praktisch ingedeeld op basis van grootte en materiaal. Dat wil zeggen dat de kleinste en lichtste sculpturen van hout of gips op de bovenste planken van de kasten staan. En de grotere en zwaardere bronzen of stenen sculpturen op pallets op de vloer. Alle sculpturen zijn nu direct te vinden door middel van een objectlabel en de vermelding van standplaatsen in de digitale database. Bij deze herinrichting had ik hulp van een groep enthousiaste en gemotiveerde vrijwilligers, de partners, van het museum.

Collectieregistratie

Deze groep partners assisteert ook bij het optimaliseren van de collectieregistratie. Voor goed collectiebeheer en -behoud is niet alleen

de opslag van belang, maar ook een up-to-date collectieregistratie. Alle gegevens van een sculptuur worden volledig in- en aangevuld met afbeeldingen, afmetingen, datering, materiaal, aanwezigheid van een signatuur en een beschrijving. Al deze informatie wordt ingevoerd in onze online collectiedatabase. Het bijzondere is dat voor de registratie onder andere gebruik wordt gemaakt van de archieven van Lida Scholten, een van de oprichters van het museum. Deze archieven geven een extra dimensie aan de collectieregistratie in de vorm van foto’s van de kunstenaar met het kunstwerk of brieven van of aan de kunstenaar die onze kennis van de collectie vergroten en verdiepen.

Website

We willen deze opgedane kennis graag delen met een breed publiek, en wel door middel van een nieuwe collectiewebsite. De sculpturencollectie van Beelden aan Zee is te bijzonder en interessant om slechts af en toe tentoongesteld te worden. Elke sculptuur moet voor iedereen, van de geïnteresseerde bezoeker tot de onderzoeker en de scholier te bekijken en te bestuderen zijn. En niet alleen ‘online’, we hopen mensen te inspireren en te verleiden tot een bezoek aan dit prachtige museum aan zee. En dat is de missie die ik met dit project voor ogen heb.

LOT FAKKeLDIJ, PROJeCTCO öRDInATOR en COLLeCTIeBeheeRDeR BeeLDen AAn Zee

Bovenste foto: het depot voor de herinrichting, juni 2022, onderste foto: Lot fakkeldrij en Louwrents Reitsma tijdens de herinrichting, augustus 2022

Invoer van de nieuwe standplaatsen door Sjoerd Koolen en Roos Allart, oktober 2022

WEBSHOP

Bekijk de nieuwe webshop van museum Beelden aan Zee op museumwinkelbeeldenaanzee.nl

Ontvang een

GRATIS B aZ

POSTKAART

bij iedere

bestelling!

Ontvang 10% KORTING als vriend van Beelden aan Zee*

* Korting niet geldig op boeken en consignatieverkoop.

Grand Hotel Amrâth Kurhaus

Strand arrangement

Heerlijk uitwaaien op het Scheveningse strand?

Geniet volop van zon, zee en strand en alles wat het Grand Hotel Amrâth Kurhaus te bieden heeft.

Als u uitgewandeld bent, staan wij klaar om u te verwelkomen.

• Overnachting in een Superior kamer

• ‘Le Good Morning Amrâth’ ontbijt

• Chocolade op kamer bij aankomst

• Welkomstdrankje

• 3-gangendiner

Vanaf € 139,- per persoon

Scan de QR-code en ontvang 10% korting

STRELEN Column

Ik ben nog nooit in Beelden aan Zee geweest. Al voelt het wel zo door de documentaire Twee rivieren van Rob Niemantsverdriet uit 2021. Het is een filmportret over het kunstenaarsechtpaar theatermaker Erik Vos (93) en zijn inmiddels overleden vrouw en schrijver Inez van Dullemen, destijds 95 jaar oud. Hun bezoek aan het museum zal ik niet snel kunnen overtreffen. Toch wandel ik ter voorbereiding op deze column richting Scheveningen. Bij de boulevard wijst een klein Oekraïens meisje naar het ijzeren beeld van de reus Gulliver. Ze moet hard lachen. Dan staat ze stil bij Moby Dick en aait met een handje het hoofd van de walvis, heel aandachtig en heel teder. Dan rent ze naar het mannetje met de galg om zijn nek en gaat met de slappe lach op de grond liggen. Haar slappe lach heeft weinig meer met de beelden te maken en de moeder roept haar dochtertje - een beetje gegeneerd- terug naar de kinderwagen.

Het was de kunst die haar lach ontketende. De lat voor mijn eigen Beelden aan Zee ervaring wordt zo steeds hoger gelegd. Ik vraag me af of ik niet al genoeg heb om over te schrijven en overweeg om helemaal niet naar binnen te gaan. Het geeft me meteen weer dat lekkere spijbelgevoel van vroeger. Een beetje onzinnig, want ik had me juist verheugd op dit museumbezoekje. De puber in mij heeft niets met beeldende kunst. Muziek is voor mij altijd een eerste levensbehoefte geweest. Beeldende kunst kwam later in mijn leven, toen ik als theaterschoolstudent mijn eerste museumjaarkaart kocht. Ik kan nu als ZZP-er musea bezoeken op momenten dat er geen of weinig mensen rondlopen. Dat is voor mij een vereiste want een museumbezoek is voor mij iets heel intiems. Je zou zomaar van mijn gezicht kunnen aflezen wat een kunstwerk bij mij losmaakt en dat terwijl ik als kleinkunstenaar mijn naaktheid altijd in een welluidend poëtisch jasje steek.

Toch ben ik ook weleens jaloers op beeldend kunstenaars. Dan denk ik: ‘Lekker makkelijk. In je atelier iets in elkaar kleien, dumpen in een galerie en dan lekker thuis op de bank zitten als mensen je werk bekijken.’ Ik ben er altijd bíj als mensen mijn kunst tot zich nemen. Ook als zij, geheel tegen mijn bedoeling in, door een liedje in een duisterder deel van hun gevoelslandschap terecht komen, hun wenkbrauwen optrekken of onverschillig hun tijd uitzitten. Ik kijk op van de poppetjes naar het gebroken gezicht dat voor het museum uit het duingras komt en zie Erik en Inez het museum in schuifelen. De camera legt vast hoe Inez blijft staan bij een houten beeld van Zadkine. ‘Levend hout is het geweest,’ zegt ze. ‘Dat vind ik echt heel bijzonder. Die barsten en alles wat er zo in is. Die kleine rotte plekjes.’

Erik gaat dichtbij haar staan en vraagt aan Inez of zij zich nog herinnert dat zij Zadkine ooit vertelde over haar schrijverschap. ‘En toen pakte hij jouw hand,’ zegt hij. Hij pakt haar hand en legt hem op het beeld van Zadkine en streelt haar hand heel langzaam naar beneden over het kunstwerk, net zo geconcentreerd als het meisje bij de stalen walvis. En Erik fluistert: “En toen zei Zadkine tegen je: ‘Ik ben ook schrijver. Ik schrijf in hout.’”

Als ik bij de ingang aan kom zie ik dat een grote groep 70-plussers klaar staat het museum onveilig te maken. Vergeten dat het zaterdagmiddag is. Ander keertje dan maar.

mAx D OuW, KLeInKunSTenAAR

Max Douw verzorgt met muzikant Jaime Nanoha maandelijks zijn muziektheatervoorstelling met diner Greens Chantant. Er zijn nog kaarten voor 29 april & 12 mei. www.greensinthepark.nl

Museum Beelden aan Zee is het enige museum in nederland dat zich exclusief richt op de moderne beeldhouwkunst, het museum is een stichting die werd opgericht door echtpaar Theo en lida scholten. Beelden aan Zee is 100% particulier en ontvangt geen structurele subsidie, maar wordt ondersteund door een groot aantal vrienden en zakenvrienden, sponsors, fondsen en circa 150 vrijwillige medewerkers.

museum Beelden aan Zee

Harteveltstraat 1

2586 EL Den Haag

Telefoonnummer: 070-358 58 57

E-mail: info@beeldenaanzee.nl

Openingstijden

Dinsdag t/m zondag van 10.00 tot 17.00 uur.

Toegangsprijzen

Toeslag 3,50

Museumkaart gratis

Vereniging Rembrandt gratis

Volwassenen 17,50

Kinderen 13-18 8,75

Kinderen < 13 gratis

Vriendenloterij VIP-kaart gratis

Van werken van beeldende kunstenaars aangesloten bij een CISAC-organisatie is het auteursrecht geregeld met © Pictoright Amsterdam. Niets aan deze uitgave mag worden gereproduceerd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, foto-kopie, film en of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Beelden aan Zee is niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden in deze uitgave. Beelden aan Zee is niet aansprakelijk voor handelingen van derden die mogelijkerwijs voortvloeien uit het lezen van deze uitgave. Beelden aan Zee behoudt zich het recht voor ingezonden materiaal aangepast te publiceren. Over speciale acties kan niet worden gecorrespondeerd.

De uitgever heeft ernaar gestreefd de rechten met betrekking tot de illustraties volgens de wettelijke bepalingen te regelen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.

Uitgever

Louise Bos

Redactie

Dick van Broekhuizen

Marjan Overdijk

eindredactie

Marjan Overdijk overdeijnse@planet.nl

Fotoredactie

Elizabeth Muilwijk

aan dit nummer werkten mee

Joost Bergman, Brigitte Bloksma, Dick van Broekhuizen, Max Douw, Lot Fakkeldij, Pauline ’t Hoen, Marjan Overdijk, Jadwiga Pol-Tyszkiewicz, Jiska de Waard

Fotografie

Met dank aan de Henry Moore Foundation

Tony Evans 8 (onderste foto)

John Hedgecoe cover

Errol Jackson 7, 9

Henry Moore Archive 6

Michael Phipps 12

Jonty Wilde 8 (bovenste foto) 10, 11

Wim de Boer 32

Courtesy Galerie Andriesse-Eyck, Peter Cox 23

Da van Daalen 27

Lot Fakkeldij 33 (rechterfoto)

Godelieve Huijskens 33 (onderste foto)

Daphne van Iperen 16

Gerrit Schreurs 20, 28 (linksboven)

Alex Schröder 37

Anne-Marie van Sprang 28 (rechtsonder) 29

Frank Van den Broeck 26

Emanuela Varga 33 (bovenste foto)

Ontwerp

Studio Mooijman en Mittelberg www.mooijmanenmittelberg.nl

Druk

Veldhuis Media, Meppel

advertentieverkoop

Ireta/Gideon Krebs, (06) 24 60 98 25 museumbeeldenaanzee@ireta.nl

© 2023 museum Beelden aan Zee

ISSN 1876 9284

sculptuur Instituut

Harteveltstraat 1

2586 EL Den Haag

Telefoonnummer: 070-358 90 76

E-mail: vanbroekhuizen@sculptuurinstituut.nl

Het Sculptuur Instituut is een onderzoeksinstituut op het terrein van de moderne en hedendaagse internationale beeldhouwkunst en is gelieerd aan museum Beelden aan Zee. Het Sculptuur Instituut werkt samen met de Universiteit Leiden, vanuit het Instituut worden de colleges Moderne en hedendaagse beeldhouwkunst uitgedacht en gegeven.

In samenwerking met:

Partner:

sponsors:

stichting stijgbeugel

stichting Will en Rita Jaeger Fonds

Zakenvrienden:

aRDIs

autoBinck Group

Fugro n.v.

Onno schamhart Beheer

Rabobank Regio Den haag

Van lanschot Kempen

Met dank aan Board of Trustees, Sculpture Club, Gouden Vrienden, Vrienden en vrijwilligers van museum Beelden aan Zee.

DIT IS

FUTURISME

Het futurisme & Europa. De esthetiek van een nieuwe wereld