BAZ Magazine 34 – Voorjaar 2022

Het magazine van Cursuscentrum Dierverzorging

VOORJAAR 2022 | Jaargang 15 | Editie 34

MAGA ZINE

ABSTRACT + BEELD

“Verrijking stopt verveling.”

Zhang Dali. Body and Soul – 18 maart t/m 25 juni 2017, Grote Zaal |

1

You used to fly, go everywhere and wake up those who are asleep

16 april 2022 t/m 5 maart 2023 friesmuseum.nl

partners fries museum

partners tentoonstelling vrienden fries museum

MUSEUM DE FUNDATIE 18 december 2021 t/m 26 juni 2022, Museum de Fundatie Zwolle

ROB SCHOLTE REPRODUCTIE VERPLICHT

Een veelomvattende overzichts­ tentoonstelling van de schilderijen van Rob Scholte, de onmisbare exponent van de roerige jaren ’80.

Rob Scholte, De Schreeuw, 1985, acryl op doek 180 x 150 cm, property Städel Museum, collectie Städelsches Kunstinstitut, Frankfurt am Main.

16 april t/m 21 augustus, Museum de Fundatie Zwolle

NATURE TALKS

KUNST & DESIGN WAARIN DE MENS NIET CENTRAAL STAAT I.S.M. HKU

Jonge activistische makers gaan de samenwerking met de natuur aan in deze nieuwe Fundatie Future Factory tentoonstelling.

Stan Smeets, The Plant-Based Instrument, 2021, projectie, monitor, planten, bruikleen van de kunstenaar.

3 mei t/m 4 september, Kasteel het Nijenhuis

YURI HONING & MARIECKE VAN DER LINDEN BLAUWBAARD BOUDOIR ABATTOIR

BEELDENTUIN KASTEEL HET NIJENHUIS

Meer dan 100 beelden uit de collecties van Museum de Fundatie, Provincie Overijssel en Museum Beelden aan Zee in de tuinen en bossen rond Kasteel het Nijenhuis.

Een multimediale installatie met muziek van Yuri Honing Acoustic Quartet en video­art en schilderijen van Mariecke van der Linden.

Mariecke van der Linden, Firmament, 2022, olieverf op doek, 100 x 200 cm.

Beeldentuin Kasteel het Nijenhuis, foto: © Peter Tijhuis.

HET NIJENHUIS & FUNDATIE COLLECTIE KASTEEL MUSEUM DE FUNDATIE ZWOLLE CITROEN, CREMER, DIX, HEARTFIELD & GROSZ, VAN GOGH, JANSSENS, MAGNASCO, MICHEL, MODERSOHN-BECKER, RAUCH, STROZZI, SEVERINI, TURNER EN MEER.

Paula Modersohn-Becker, Selbstbildnis, 1897, olieverf op doek, 25 x 31 cm, collectie Museum de Fundatie (langdurig bruikleen particuliere collectie) Zwolle en Heino/Wijhe; Joseph Mallord William Turner, Wolken en water, ca. 1840, olieverf op doek, 32,2 x 49,1 cm, collectie Museum de Fundatie, Zwolle en Heino/Wijhe; Vincent van Gogh, De molen ‘Le blute-fin’, 1886, olieverf op doek, 55,2 x 38 cm, collectie Museum de Fundatie, Zwolle en Heino/Wijhe.

MUS7025_Adv BAZ Magazine 204x264mm_v5.indd 1

21-04-2022 11:05

VOORJAAR 2022 | Jaargang 15 | Editie 34

10

In dit BAZ magazine 05

Editorial

06

Brigitte Bloksma, gedreven en gepassioneerd Marjan Overdijk interviewt de nieuwe directeur van Beelden aan Zee

10

ABSTRACT+BEELD Joost Bergman over de tentoonstelling in de Grote Zaal

13

Een beeldcolumn van Jiska de Waard

16

Mart Visser Dick van Broekhuizen over de tentoonstelling van de couturier

16 18

Zhang Miao een artikel over een bijzondere Chinese kunstenaar

22

Een unieke aanwinst door Jadwiga Pol-Tyszkiewicz

24

Like Emma van Proosdij over een werk van Roy Villevoye

26

Een eigen plek Joanna Paszkiewicz-Jägers over Mitoraj

30

LIDA Fonds Een artikel over een bijzondere geefkring

18

32

Kunst. Het blijft werk een column van Bob Schwarze

34

Colofon

Cover: William Crovello (1929), Hogoromo, 1974, roestvrij staal, 62 x 30 x 33 cm., aankoop Theo en Lida Scholten, 1976

32

Openlucht

H

et is aan de Engelse beeldhouwer Henry Moore (1898 –1986) te danken dat ook dit voorjaar weer tal van beeldenparken en beeldenroutes hun poorten en dreven openen. Moore vluchtte in 1941 uit het door Duitse bommen bedreigde Londen naar het gehucht Perry Green waar hij verslingerd raakte aan het glooiende landschap van Hertfordshire. Zijn fascinatie voor organische vormen harmonieerde met de natuurlijke golvingen van de pastorale, door ronddwarrelende schaapskuddes verlevendigde omgeving. Moore kwam Henk Visch (1950), The Architect, 2015, tot de vaste overtuiging dat beeldhouwkunst alleen brons, Parc Broekhuizen in de openlucht en bij voorkeur in een natuurlijke omgeving kan ademen en die boodschap vond internationale navolging naarmate zijn sculptuur wereldfaam ging oogsten. In 1948 organiseerde hij in Battersea Park, Londen, de eerste openluchttentoonstelling van moderne beeldhouwkunst. In 1949 volgden Sonsbeek, Arnhem en in 1950 Middelheim bij Antwerpen dat voorbeeld. Voor het eerst in de geschiedenis werden beelden om hun artistieke merites in het openbaar geëxposeerd, objecten louter voor het esthetisch genot, daarmee de ontelbare keizers en generaals, pausen en heiligen op hun voetstuk het nakijken gevend. De traditie van Battersea Park is nog altijd springlevend, ook in Nederland. Denk aan Sonsbeek, Art Zuid (Amsterdam), Lustwarande (Tilburg), Into Nature (Drenthe) om er maar een paar te noemen. Beelden aan Zee is ruimhartig met het uitlenen van beelden voor dit openbare doel en zo ademen tientallen stukken uit de eigen museumcollectie sinds jaar en dag in de tuinen van Kasteel Het Nijenhuis in Heino (Museum De Fundatie) en havezate De Havixhorst in De Wijk. Onlangs stond Beelden aan Zee vijftien bruiklenen af voor Sculpture at the Parc in en rond het prachtige landhuis Parc Broekhuizen in Leersum die daar, in combinatie met nog zo’n vijftien beelden uit andere collecties, tot oktober aanstaande te zien zijn. Henry Moore zelf komt spoedig naar Scheveningen want na tweemaal uitstel staat zijn grote retrospectief definitief gepland voor het prille voorjaar van 2023. Daarvoor, gedurende de zomermaanden, is de Grote Zaal het podium voor selfmade multitalent Mart Visser die in de herfst zal gaan bivakkeren op datzelfde Parc Broekhuizen. Toeval bestaat niet.

Jan teeuwisse, directeur Beelden aan Zee

Zhang Dali. Body and Soul – 18 maart t/m 25 juni 2017, Grote Editorial Zaal |

5

‘I

k vind het enorm moedig van verzamelaars om een museum te stichten. Moedig om dat wat jij mooi vindt en de moeite waard hebt gevonden om te verzamelen te willen delen met anderen. Vanaf het moment dat jouw verzameling te zien is in een museum mogen anderen zich er een mening over vormen. En omgaan met die mening is soms moeilijk en uitdagend.’

Aan het woord is Brigitte Bloksma die met ingang van 1 mei Jan Teeuwisse opvolgde als algemeen directeur van museum Beelden aan Zee.

Overeenkomst Met deze woorden verwijst zij niet alleen naar de moed van het echtpaar Theo en Lida Scholten dat in 1994 in de duinen van Scheveningen museum Beelden aan Zee liet bouwen naar een ontwerp van Wim Quist.

Een museum waar hun verzameling getoond wordt aan een groot publiek. Maar Bloksma verwijst ook naar buitenplaats Kasteel Wijlre, gelegen in het gelijknamige Zuid-Limburgse dorp. In 1981 werd het kasteel aangekocht door het echtpaar Jo en Marlies van Eyck, dat het omtoverde tot een zeer aangenaam onderkomen voor hun kunstcollectie. Ook zij hadden de moed om hun collectie te tonen aan een groot publiek.

Brigitte Bloksma gedreven en gepassioneerd Transformatie

Raad voor Cultuur

De laatste zeven jaar was Brigitte Bloksma werkzaam als directeur-bestuurder op deze buitenplaats en transformeerde zij het particuliere initiatief tot een publiek museum. Zij ontwikkelde een nationaal en internationaal programma met tentoonstellingen van beeldend kunstenaars als Giuseppe Penone, Peter Struycken, Klaas Kloosterboer en Eva Rothschild.

‘Naast het hedendaagse kunstpaviljoen Hedge House maken het park en het erfgoed deel uit van de tentoonstellingsruimte; natuur, architectuur en kunst vallen samen. Een verwevenheid van ruimtes en denkbeelden die mij ook zo aanspreekt in museum Beelden aan Zee.’

Bloksma houdt zich niet alleen bezig met de artistiek inhoudelijke kant van de kunsten cultuurwereld. Ook gaf zij onderwijs aan de Master Arts & Heritage van Maastricht University en was zij artistiek leider van de bacheloropleiding Interdisciplinary Arts (iArts) van de Hogeschool Zuyd. Sinds 2016 is Bloksma kroonlid van de Raad voor Cultuur, het belangrijkste, wettelijke adviesorgaan voor de Nederlandse regering en het parlement op het gebied van kunst, cultuur en media. Daarnaast is zij vicevoorzitter van de Commissie Collectie Nederland. Deze commissie, met als voorzitter Sybrand van Haersma Buma, is vorig jaar ingesteld door de Raad voor Cultuur. Bloksma: ’Deze commissie met als belangrijkste doel de bescherming van ons erfgoed geeft adviezen over het behoud en de bescherming van onze roerende kunstvoorwerpen. Hoe zorgen we daar op de juiste manier voor.’ Op 7 maart heeft de commissie zijn rapport met de titel Onvervangbaar & onmisbaar-naar een dynamisch beschermingsmodel voor de Collectie Nederland overhandigd aan de staatssecretaris Cultuur en Media Gunay Uslu, in wie Bloksma desgevraagd zegt veel vertrouwen te hebben.

Londen Brigitte Bloksma (1980) wordt geboren in Amersfoort in een gezin waar kunst en cultuur een belangrijke rol spelen. Toch is het in haar jeugd nog geen uitgemaakte zaak dat zij na de middelbare school in Utrecht Kunstbeleid en Management zou gaan studeren en daarna werkzaam zou zijn in de wereld van kunst en cultuur. ‘Ik wilde eigenlijk danser worden,’ vertelt Bloksma, ‘maar een zwaar ongeluk maakte een einde aan deze droom.’ Ze behield de liefde voor de podiumkunsten. Haar eerste baan was bij Globe Theater, het theater in Londen waar van oudsher de toneelstukken van Shakespeare worden opgevoerd.

Maastricht Na Londen komt Maastricht, waar Bloksma programmadirecteur is van kunstinstelling Marres en de Jan van Eyck Academie, het postacademische instituut voor kunst en design. Samen met haar man en dochter woont ze daar nog steeds. ‘Verhuizen naar Scheveningen gebeurt waarschijnlijk pas over twee jaar.

Ik vind het belangrijk dat onze dochter haar middelbare school af kan maken in Maastricht. Vanaf mei werk ik twee dagen voor Beelden aan Zee en vanaf september fulltime. De komende tijd zal ik dus ook veel reizen met de trein, waarin je overigens heerlijk kunt werken.’

‘Een verwevenheid van ruimtes en denkbeelden die mij ook zo aanspreekt in museum Beelden aan Zee’ Gedreven

Ik ben onder de indruk van het uitgebreid curriculum vitae van de nieuwe directeur van Beelden aan Zee en het is dan ook bijna onvermijdelijk dat ik haar vraag of zij zichzelf ambitieus vindt. ‘Niet ambitieus,’ antwoordt ze. ‘Wel gedreven en gepassioneerd. Die gedrevenheid en passie komen voort uit een grote liefde voor cultuur.’ Toen Brigitte als tienermeisje haar grootmoeder, die woonde aan het Scheveningse Rederserf op een steenworp afstand van Beelden aan Zee, bezocht kon zij niet weten dat zij ooit in het gebouw dat zij toen voltooid zag worden werkzaam zou zijn.

Of het toen al haar droom was die uit is gekomen? Dat denk ik niet. Maar het is wel een mooie stap in een tot nu toe prachtige carrière van een vrouw die kunst en cultuur zeer belangrijk vindt en die niet te beroerd is om hard te werken. ‘Als het nodig is dan poets ik ook de vitrines. Je doet het samen als team.’

Aan Bloksma het laatste woord: ‘Ik kijk er enorm naar uit om te werken in dit unieke particuliere museum. In dit bijzondere gebouw waar de tentoonstellingen en de elementen van de zee als lucht, water en licht de bezoeker iedere keer een nieuwe ervaring geeft.’

Marjan Overdijk, eindredacteur BAZ-magazine

|

7

8

| Zhang Dali. Body and Soul – 18 maart t/m 25 juni 2017, Grote Zaal

BEELDENinSOEST2022 van 8 mei t/m 29 oktober

Den Haag

Maanweg 68 2516AA Den Haag Tel: 070-3060655 info@beeldhouwwinkel.nl De Stoven 9 7206AZ Zutphen dinsdag t/m zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur

Zutphen

klei

HazArt

gips

Pimpelmees 3 - Soest - info@hazart.nl

steen

hout siliconen machines werkplaatsinrichting en heel veel gereedschap

beeldentuin

Openingstijden: woensdag t/m vrijdag 10-17 uur zaterdag 10-16 uur met steun van de Hazelaar ART SUPPLIES

www.hazart.nl

ABSTRACT + BEELD

H

et verhaal is al vaker verteld. De stichters van museum Beelden aan Zee, Theo en Lida Scholten, hadden een voorliefde voor figuratieve beeldhouwkunst, specifiek de weergave van het mensbeeld, die zij vanaf 1969 enthousiast begonnen te kopen in galeries en bij kunstenaars op het atelier. Het grootste deel van de museumcollectie bestaat dan ook uit portretten, borstbeelden, torsen en naakten.

Non-figuratief Minder bekend is dat het echtpaar Scholten in de beginjaren wel degelijk uitstapjes maakte naar de meer abstracte, soms zelfs geheel non-figuratieve, beeldhouwkunst die toen in zwang was. Sculptuur kortom, die niet afgerekend kan worden op een bepaalde gelijkenis of die een illustratie is van een verhaal, maar het puur moet hebben van formele kwaliteiten zoals vorm, volume, compositie, kleur en materiaal. Uit het aankooparchief blijkt dat er, met name in de jaren zeventig, een behoorlijk aantal non-figuratieve sculpturen door de Scholtens werd aangekocht.

In die periode werd bijvoorbeeld Oval Rings van Nederlands bekendste non-figuratieve beeldhouwer André Volten aangeschaft, met wie ze bevriend raakten. Maar ook Vorm in aluminium van Frans de Wit en Bol van Jan Verschoor werden aan de collectie toegevoegd.

Van Shinkichi Tajiri werden in augustus 1974 bij de kunstenaar maar liefst vier werken tegelijkertijd verworven: BRM, Penal Colony, Tower of Babel en Pre Columbian Landscape.

Zeven jaar later werd dat ensemble aangevuld met de aankoop van Obiit, afkomstig uit een particuliere collectie, waarna in 1983 nog de aanschaf van zijn figuratieve Guerrier volgde.

10

|

Galeries

Museum

Bij galerie Bouma in Amsterdam kochten ze in 1976 van de Amerikaanse kunstenaar William Crovello de stalen geometrische sculptuur Hagoromo die ze fraai fotografeerden op de balkonrand van hun appartement in Scheveningen.Blijkbaar was het een vertrouwd adres want ook van Peter Chinni die in Amerika bekend stond om zijn sensitive formalism werden er sculpturen aangekocht. Datzelfde gold blijkbaar voor Galerie D’Eendt in Amsterdam en Kunstzaal De Hoge Hees in Eersel waar in 1973 op de tentoonstelling Natuur en Sculptuur een abstract ogend Voelbeest van Hanneke MolsVan Gool werd gekocht. De daarin eveneens exposerende kunstenaar Jan Mulder trok ruim een jaar later de stoute schoenen aan om de Scholtens middels een briefje te wijzen op hun interesse in zijn werk indertijd en ze uit te nodigen voor een bezoek aan zijn atelier.

Dat resulteerde – de Scholtens gingen na een atelierbezoek vrijwel nooit met lege handen naar huis – in de aankoop van ijzerplastiek Pyloon III, een ‘architectonische situatie’ zoals de kunstenaar het werk zelf omschreef. De Japanse kunstenaar Nobuo Sekine had in 1978 een tentoonstelling in het Kröller Müller Museum waar hij de nieuwe beeldenzaal omtoverde in een environment. Uit die presentatie kochten de Scholtens – Theo was lid van het College van Regenten van het museum – de zwart granieten sculptuur Phase of Nothingness/Declining cone. De indrukwekkende cortenstalen sculptuur Scherpe hoeken van Yvonne Kracht kwam bij Galerie Nouvelles Images in Den Haag vandaan, nog zo’n galerie waar graag werd gekocht. Zo werd ook het werk van Hil Andringa en de al eerder genoemde Frans de Wit daar verworven.

Cornelius Rogge (1932), Ingesnoerde tafel met 4 buiten hangende objecten, 1969, ijzer (verchroomd), 115 x 115 x 24 cm., schenking Richard Bionda, 2019

|

11

David Vandekop (1937 – 1994), Eoos, 1990, keramiek, rood geglazuurd, h. 54 cm., schenking Richard Bionda, 2019

In de jaren erna wordt de non-figuratieve sculptuur diep weggestopt in het depot Mensbeeld In de jaren tachtig neemt die aandacht voor de totale abstractie zienderogen af. Tegen de overheersende abstracte tendens in beginnen De Scholtens zich exclusief op de weergave van het mensbeeld te richten. Incidentele abstracte aankopen worden er nog gedaan van kunstenaars als Lex Willems, Verkenner; Andreas Helming, Königspaar; Gooitzen de Jong, Salomé en Per Abramsen, Table Close. Werken waarin weliswaar verregaande, abstracte tendensen waarneembaar zijn, maar waarin de natuur of de menselijke figuur, nog herkenbaar is. De titels getuigen daar eveneens van. In de jaren erna wordt de non-figuratieve sculptuur diep weggestopt in het depot.

Schenkingen Het overgrote deel van het non-figuratieve werk zou echter middels schenkingen de collectie binnenkomen. Zo ontving museum Beelden aan Zee in 2019 bijvoorbeeld twee omvangrijke schenkingen op dit gebied waaraan al eerder in dit magazine enige aandacht werd besteed.

De schenking Bionda bevatte voornamelijk werk van David Vandekop en Cornelius Rogge, waardoor een prachtig beknopt overzicht van hun beider oeuvre in ons bezit kwam. Die van Lampe/Plompen betrof moderner werk van ondermeer Klaas Kloosterboer, Adam Colton en Arie Berkulin. Architect Wim Quist, de ontwerper van het museum, schonk ter ere van de opening van de door hem ontworpen nieuwe studiezaal het museum een fraai, groot textiel Wandkleed uit de jaren zeventig van de eigenzinnige kunstenaar Krijn Giezen (1939- 2011), bestaande uit aan elkaar genaaide stukken tentdoek, leer, touw en jute. Van de erven Piet Killaars mochten we in 2020 een groep werken uit de periode 1972-2002 ontvangen waaronder twee vernuftig uit bamboestokken geconstrueerde sculpturen Vloedgolf en Wervelend.

Aankopen Aankopen op dit gebied werden er ook gedaan, zoals ondermeer de uit stenen platen opgebouwde wandsculptuur Onderbroken van Berend Bodenkamp. Ook het werk van Ben Guntenaar en Hieke Luik werd door het museum aangekocht. Een belangrijke non- figuratieve aanwinst, die met medewerking van de BankGiroLoterij tot stand kwam is Four Stems uit 1960 van Herman de Vries , een van de hoogtepunten binnen de collectie. Datzelfde geldt voor de aankoop van Anthony Caro’s ijzeren Table Piece CLXIX uit 1973- 74.Er wordt binnen BAZ weliswaar niet gestreefd naar een volledig overzicht van de non-figuratieve beeldhouwkunst, maar de groei van deze deelcollectie biedt inmiddels al vele mogelijkheden op het vlak van presentaties. Schenkingen blijven doorlopend een grote bijdrage leveren aan de ontwikkeling en verbreding van de collectie. Inmiddels neemt de non-figuratieve sculptuur daarin een belangrijke plaats in.

Joost Bergman, conservator Beelden aan Zee Bovenste foto: William Crovello (1929), Hogoromo, 1974, roestvrij staal, 62 x 30 x 33 cm., aankoop Theo en Lida Scholten, 1976 Onderste foto: Nabuo Sekine (1942), Phase of Nothingness – Declining Cone, 1976, graniet, 25 x 35 x 35 cm., aankoop Theo en Lida Scholten, 1976

12

| ABSTRACT+BEELD Uit de collectie van Beelden aan Zee – 29 april t/m 29 juni 2022

Roy

Asmat Ville voye Beeldcolumn Jiska de Waard |

13

museum no hero

TWENTSE LUSTHOVEN TUINONTWERP EN TUINBELEVING IN DE 19 E EEUW NIJENHUIS

NIJENHUIS TWICKEL WELDAM

TWICKEL

MUSEUM

WELDAM

DELDEN

www.museumnohero.nl

1mei t/m 2 oktober 2022 14

| Zhang Dali. Body and Soul – 18 maart t/m 25 juni 2017, Grote Zaal

Jaap Hartman exposeert Galerie Simon Woudwijk Rijen 10 juli-14 augustus Kunst Kijk Zeeland 26 en 29 mei Hand van de meester, Museum Mohlmann Appingedam tot 26 september IJzerberg Leuven België maand september Kunstroute ‘s Gravenland 21 en 22 mei

Beeldentuin de Hulenhof vanaf 19 mei

Jaap Hartman 0653700183

Selfie, Tronie of Statement?

9 juli – 20 november 2022 Het Centraal Museum Utrecht presenteert in Slot Zeist een verrassende selectie uit zijn omvangrijke collectie moderne en hedendaagse kunst.

Meer dan 50 zelfportretten uit een periode van 150 jaar werden geselecteerd voor deze tentoonstelling.

Met werken van o.a. Pyke Koch, Carel Willink, Jan Mankes, Peter Vos, Erika Visser, Louise Fritzlin, evenals recente aanwinsten van Maaike Schoorel en Jacoba Haas. De selectie zit vol verrassingen en is prikkelend.

SCAN & BEKIJK ONZE CULTURELE AGENDA Voor meer informatie, tijden en reserveren.

© Pyke Koch, zelfportret met Zwarte Band, c/o Pictoright Amsterdam 2022

www.slotzeist.nl • openingstijden Expositie en Orangerie: dinsdag t/m zondag 11.00 – 17.00 uur Zhang Dali. Body and Soul – 18 maart t/m 25 juni 2017, Grote Zaal |

15

Mart Visser in zijn atelier

Mart M Visser

art Visser (1968) is al sinds de Mitorajtentoonstelling -geopend in de Grote Zaal op 19 juni 2021- kind aan huis in museum Beelden aan Zee. Wij kwamen in gesprek met hem, door zijn sculpturen en door een bescheiden aankoop in 2015 van zijn werk Scherf (2015, beschilderd hout), een kleine, abstracte kop van sloophout. Mart Visser, vooral bekend van zijn couture en

16

| Zhang Dali. Body and Soul – 18 maart t/m 25 juni 2017, Grote Zaal

kledingontwerp, is al jaren bezig om zijn activiteiten uit te breiden naar de beeldhouwkunst en de schilderkunst.

Voor de Mitorajtentoonstelling maakte Visser een interventie in de tentoonstelling, die het geheel op een nieuw plan bracht: een abstracte theatrale ingreep van blauwe, doorzichtige vlakken in combinatie met een ruimtelijk parfum en een soundtrack bracht de tentoonstelling op een ander zintuiglijk niveau.

Slechts een thema Als beeldhouwer is Mart Visser gefascineerd door een abstracte versie van het menselijke hoofd. De kop is heel vaak het leidende principe voor zijn objecten. Het gebruik van een zo’n thema is een strategie die wel vaker wordt toegepast, want dat geeft de kunstenaar houvast én vrijheid. Philip Akkerman maakt alleen maar zelfportretten en Klaas Gubbels heeft zijn hart gegeven aan de koffiekan. De keuze voor één thema opent de weg naar vele variaties.

Meerdere soorten materiaal Allereerst is er de keuze voor de materialen.

Mart Visser, vooral bekend geworden door zijn couture in bijzondere soorten textiel, keert voor zijn beelden naar de harde en zware materialen, als sloophout en objets trouvées. Maar hij modelleert ook in onvermoede materialen als oude telefoonboeken en speelblokken.

Beelden kunnen zijn gegoten in brons, een traditioneel beeldhouwersmateriaal, maar ze kunnen ook gemaakt zijn van met aluminium overtrokken karton. Of in het oorspronkelijke materiaal waarin hij het beeld aanvankelijk maakte. Het materiaal staat niet alleen voor alle mogelijkheden die de kunstenaar ter beschikking staan, maar ook voor de omgeving waarin Mart Visser zich heeft bevonden: een stapel oud bouwmateriaal, gevonden op weg in Frankrijk was een uitgelezen kans om nieuw materiaal te verzamelen. Achtergelaten decorstukken, gered uit de container van een theater kunnen

de basis vormen voor een reeks sculpturen.

Zo is de biografie, Vissers dagelijks leven, niet op een directe, maar op een indirecte manier van belang voor zijn kunstwerken. Overigens maakt Visser geen principiële keuze tussen de media schilderkunst en beeldhouwkunst. De beelden kunnen zijn beschilderd. En de schilderijen hebben die sculpturale kwaliteit van de contourgerichte tekening. Natuurlijk brengt museum Beelden aan Zee vooral een keuze van sculpturen, maar het platte vlak zal zeker een rol spelen in de tentoonstelling.

Verschillende formaten Variaties in materiaal zijn er dus te over, en variaties in formaat ook. Die verschillende formaten lopen van het beeld in de hand tot een groot reliëf aan de muur. Een beeld kan zo groot zijn als een menselijk hoofd, twee maal zo groot of tien maal. Dat maakt het gebaar overtuigend en ambitieus. De detaillering wordt bij grotere formaten steeds belangrijker, want hoe groter het beeld, hoe meer er te beleven valt. Toevalstechnieken gaat Mart Visser niet uit de weg. Een uit kleine geometrische elementen opgebouwde, manshoge kop, te complex om in één keer in brons te gieten, wenst hij dan toch in één gieting te maken. De bronsgieter voert dat schoorvoetend uit, wetend dat er fouten in het gietsel zullen komen. Na het gieten reageert Mart Visser verheugd: de rafelige, niet volgelopen zones in het gietsel geven het beeld in zijn geheel meer leven, een minder voltooid

gewicht, een lichtheid die de sculptuur draaglijk en éénmalig maakt.

9000 gezichtsuitdrukkingen De variaties in materiaal en formaat zijn er duidelijk, maar het is eveneens mogelijk om te spreken over variaties in de verbeelding, in de iconografie. Dat lijkt vreemd, omdat we steeds weer kijken naar een kop. Zoals Visser zegt: er zijn meer dan 9000 gezichtsuitdrukkingen mogelijk in het menselijk gezicht. Daarmee wil hij zeggen, dat die variaties in zijn beelden steeds weer iets anders kunnen zeggen.

Het telefoonboekpapier verwijst naar de maatschappij, onze plek in de maatschappij, onze identiteit. Sommige koppen zien er uit als aerial views van een stad. Soms verwijst hij naar de kunstgeschiedenis, naar helden van Mart Visser als Alberto Giacometti of Constantin Brancusi. Soms combineert Visser figuratief vormgegeven schouders, met een toevalstreffer van een houtblok, wat tezamen een surrealistisch of dada-achtig borstbeeld oplevert. Soms lijkt het beeld op een existentialistische assemblage uit de jaren vijftig, maar als je tussen de oogharen doorkijkt wordt het toch weer een kop. Soms denk je dat er een eenzaam betonblokje op een sokkel staat, maar dan vervormt het brein het geheel toch weer tot een kop.

Dick van Broekhuizen, conservator Beelden aan Zee

Mart Visser in zijn atelier

Mart Visser Sculptuur – 9 juli t/m 1 oktober 2022 |

17

Zhang Miao

Zhang Miao (1985), Snowhouse, 2021, ​aluminium constructie, metaalprimer, acrylverf, 30 x 70 x 17 cm.

H

et werk van de Chinese kunstenaar onderverdelingen in disciplines is een kenmerk van Zhang Miao’s werk.

Zhang Miao (1985) is sterk beïnvloed Hij overschrijdt daarbij als vanzelfsprekend de Chinese landsgrenzen, in door de postmoderne, vaak Amerikaanse dit tijdsgewricht al een politieke stellingname van gewicht. architectuurtheorie uit de jaren negentig in de vorige eeuw. Architecten-auteurs als Rem Koolhaas Kunsttempel Bij Zhang Miao is het onmogelijk om te weten of hij een wandobject (Delirious New York 1978, S M L XL 1995), Roberto heeft gemaakt als een schilderij, een sculpturaal reliëf, een Venturi (Learning from Las Vegas 1972) of John Hejduk architectuurmodel of een stuk speelgoed, (Such Places as Memory. Poems zo ver gaat hij in de relativering van 1998) zijn voor Zhang Miao van Dat wil niet zeggen de verschillende kunstvormen. De groot belang, omdat zij niet alleen museumbezoeker is in Zhang Miao’s geest dat zijn werk totaal bouwen, maar ook in geschrifte niet alleen een kerkganger die de tempel van proberen uit te leggen wat voor onbegrijpelijk is of de kunst heeft betreden, maar de bezoeker architectuur zij nastreven en wat bewoont, bekijkt en bespreekt de kunst, volmaakt relativistisch het vak voor hen inhoudt. gebruikt die als het ware, en de functie van Politieke stellingname Voor deze architecten is architectuur een tekening, een tekst, een film, een echt gebouw en een sculptuur tegelijkertijd, een kunstwerk dat gebruikt kan worden door de mensen, die er naar kijken als een toeschouwer, het gebruiken als een bewoner of het bespreken als een kunstcriticus. Dit prettige gebrek aan scheidingslijnen en

18

| Zhang Dali. Body and Soul – 18 maart t/m 25 juni 2017, Grote Zaal

de bezoeker is net zo fluïde als de betekenis van de objecten die Zhang Miao presenteert. Dat wil niet zeggen dat zijn werk totaal onbegrijpelijk is of volmaakt relativistisch. Integendeel, hij wil ons aansporen om een positie in te nemen. Hij wil dat de kijker zich realiseert dat elk aspect van het object is bedoeld, is gemaakt door de kunstenaar om te overwegen, te bekijken, te zien en te verwonderen hoe het in elkaar steekt en te genieten van de kleuren en de texturen.

Bij Zhang Miao is het onmogelijk om te weten of hij een wandobject heeft gemaakt als een schilderij, een sculpturaal reliëf, een architectuurmodel of een stuk speelgoed Huiswerk Niet alleen de theorie, maar ook het maken zelf is voor Zhang Miao van groot belang, want hij beschouwt het kunstenaarschap als een geheel van denken en doen. Hoe reageer je als toeschouwer op het object, en hoe zou je daar taal aan geven? Dat is een onderwerp dat Zhang Miao mateloos interesseert. Wel wat huiswerk voor een bezoeker, maar het is de moeite waard om deze Chinese avantgardist eens serieus te bekijken!

Body Work,(1985), Skull 8/6/17, silver chromed 3Dstaal, print, ZhangofMiao Still Life, 2020, roestvrij laminated mirrored sheets, metaalprimer, acrylverf, 40 30 x 43x 30 x 20x 170 cm.cm, 2019

Dick van Broekhuizen, conservator Beelden aan Zee

Zhang Miao, Over Arc, staal, metaalprimer, acrylverf, textiel

Zhang Miao. Over Arc – 8 juni t/m 3 september 2022 |

19

Foto: Klaas Gubbels op locatie, Christian Ouwens Galerie

Korte Welleweg 1 | 3218 AZ Heenvliet Open van donderdag t/m zondag 12:00 - 17:00 uur

www.beeldentuinravesteyn.nl

Adv Beeldentuin B100 x H130mm staand 2022.indd 1

20

| Zhang Dali. Body and Soul – 18 maart t/m 25 juni 2017, Grote Zaal

07-02-22 13:

Wiebke Siem

11 JUN T/M 30 OKT 2022

Koop je kaarten op kunstmuseum.nl Zhang Dali. Body and Soul – 18 maart t/m 25 juni 2017, Grote Zaal |

21

IJskruid In deze penning zijn namelijk - uit de tuin van de kunstenaar in Nagoya – vier plantjes van Lampranthus spectabilis (ijskruid) verwerkt die in de zomer tot bloei komen. Hiermee is het unieke karakter van Seta’s werk meteen onthuld. De planten in zijn tuin vormen voor de kunstenaar een voortdurende bron van inspiratie en worden regelmatig in zijn composities verwerkt. Seta’s techniek komt ook goed van pas: de planten worden direct in het gietproces meegenomen, hun vorm wordt niet nageboetseerd. Seta studeerde aan de Tokyo University of the Arts en specialiseerde zich in het gieten van metalen. Iedere penning die hij maakt wordt in zijn oven thuis met grote precisie en kunde gegoten.

Teylers

Tetsuji Seta (1960), I’m in the Museum Beelden aan Zee, 2020, zilver, 125 mm.

Een unieke aanwinst In 2021 kreeg de Japanse kunstenaar Tetsuji Seta (1960) een exclusieve opdracht van Beelden aan Zee om een penning te maken die thematisch met museum verbonden is. De zilveren penning, getiteld July 8, 2017 I’m in the Museum Beelden aan Zee Den Haag bereikte in het najaar 2021 zijn bestemming en verwonderde iedereen met zijn schoonheid en originaliteit.

De voor het museum verworven penning refereert aan het bezoek van de kunstenaar aan Beelden aan Zee op 8 juli 2017. Op deze dag werd in de bibliotheek van het Sculptuur Instituut een bijeenkomst van de Nederlandse FIDEM-leden gehouden waar Seta een voordracht hield. Een dag daarvoor ontving hij in Teylers Museum in Haarlem een prestigieuze prijs, de Internationale Jaap van der Veen/Teylers Museum Prijs voor de Moderne Penningkunst. Deze prijs wordt eenmaal in vijf jaar uitgereikt aan een penningkunstenaar die zich bijzonder onderscheidt. In het geval van Seta oordeelde de internationale jury als volgt: His work is based on events that occur in his life connected with small events he observed in nature. Thanks to his perfect techniques, each individual medal is a small yet monumental work of art that continues to fascinate us.

Korte zin Deze karakterisering zegt in het kort wat Seta in zijn penningen bezig houdt. Hij registreert en verbindt kleine gebeurtenissen in zijn leven, die schijnbaar niets met elkaar te maken hebben, tot een geheel.

Dat doet hij door een korte zin op de dunne twee lagen metaal te plaatsen en deze met elkaar te verbinden door middel van een organisch element, de plant. De compositie oogt licht en sierlijk en de tekst intrigeert door zijn eenvoud en toevalligheid. Onze penning draagt de tekst: (boven) July 8, 2017 I’m in The Museum Beelden ann (sic) Zee Den Haag The Netherlands, (onder) May 2020 I’am staying home / Lampranthus spectabilis. De vier plantjes verbinden twee cirkels tot één geheel.

Jadwiga Pol-Tyszkiewicz, conservator penningen Beelden aan Zee

22

| Eigen+Penning – t/m 6 juni 2022

Beeldcolumn Jiska de Waard |

23

LIKE I

n 1996 initieerde de Haagse kunstverzamelaar Anno Lampe voor het Leyenburg ziekenhuis, waar hij destijds werkte, een werk van Roy Villevoye (Maastricht, 1960), ter gelegenheid van een verbouwing. Het werk LIKE was bestemd voor de kraamafdeling.

Kleuren Het bestaat uit zes 'doorzicht dia’s', elk gemonteerd in een aluminium lichtbak. Op drie van de panelen wordt een kleurvlak opgehouden door mensenhanden. De foto hiervan is telkens buiten gemaakt, enkele in de natuur van verre oorden. Het eerste vlak is magenta, op het vlak erna is een Indiase vader te zien met een kind op de arm, het

24

|

derde vlak is cyaan, het vierde is een Asmat vader met een kind op de rug, het vijfde vlak is geel. Het zesde vlak is een rug van een wit persoon omarmd door twee vrouwenhanden.

Met deze kleuren samen, gemengd met zwart en wit, kunnen alle mogelijke kleuren gemaakt worden. De titel LIKE verwijst naar de gelijkenis tussen mensen overal ter wereld, maar ook naar de liefde van mensen ten opzichte van elkaar en van ouders en volwassenen voor de kinderen.

Depot ziekenhuis Door opeenvolgende verbouwingen en herindelingen van de afdelingen in het ziekenhuis, waarbij er steeds minder muuroppervlak in het ziekenhuis beschikbaar kwam en door de wisselende smaak van de gebruikers van de ruimte, is het werk

uiteindelijk in het depot van het ziekenhuis terechtgekomen en werd er gezocht naar een nieuwe bestemming voor het werk.

Anno Lampe droeg Beelden aan Zee aan en zodoende is het werk in 2020 in de collectie van het museum terechtgekomen. Het is een prachtige aanwinst voor de collectie die in eerste instantie, bij de start van het museum in 1994, geënt was op de menselijke figuur en gaandeweg een ontwikkeling doormaakte naar conceptuele kunst en abstractie. In LIKE komen de menselijke figuur, abstractie en kleurgebruik samen.

Papoea-Nieuw-Guinea Roy Villevoye doorliep de Rijksacademie van beeldende kunsten in Amsterdam en werkte midden jaren ’80 als assistent van de Amerikaanse minimal artist Sol LeWitt.

Roy Villevoye (1960), Like, 6 transparante platen, elk gemonteerd in een aluminium lichtbak, schenking 2020

Van 1999 tot 2017 doceerde hij aan de Rijksakademie. Zijn carrière als kunstenaar begon hij als schilder, waar hij zich gedurende een aantal jaren hartstochtelijk op stortte.

en naar een plek te gaan die qua cultuur zo dicht mogelijk bij de oorsprong ligt. Die wens bracht hem naar de Asmat in het regenwoud in Papoea-Nieuw-Guinea, een cultuur van jagers-verzamelaars waar kunst een middel is om in contact te treden met de voorouders en geesten.

Bekend is zijn vriendschap met Omomá uit Nieuw-Guinea, van wie hij een levensgroot en realistisch beeld maakte met in de handen de pasgeboren dochter Céline van Villevoye en zijn echtgenote Fransje Killaars. Het beeld staat symbool voor de gevoelens en ervaringen die hem zijn bijgebleven na zijn talrijke bezoeken aan Papoea-Nieuw-Guinea.

De titel LIKE verwijst naar de gelijkenis tussen mensen overal ter wereld, maar ook naar de liefde van mensen ten opzichte van elkaar en van ouders en volwassenen voor de kinderen Geleidelijk groeide bij hem het verlangen om uit de veilige en bekende kunstkring te stappen

Film Om zijn ervaringen in het tropisch regenwoud vast te leggen maakt Villevoye ook gebruik van fotografie en film. Voor filmprojecten werkt hij regelmatig samen met beeldend kunstenaar Jan Dietvorst. Hun films begeven zich op de grens van antropologische documentaires en beeldende kunst.

Het werk LIKE is te zien op de tentoonstelling ABSTRACT+BEELD waarin het museum de non-figuratieve beeldhouwkunst uit de eigen collectie toont, in een tentoonstellingsontwerp van Trude Hooykaas.

Emma van Proosdij, hoofd artistiek bedrijf Beelden aan Zee

ABSTRACT+BEELD Uit de collectie van Beelden aan Zee – 29 april t/m 29 juni 2022 |

25

Igor Mitoraj (1944 – 2014)

Een eigen plek E

en kunstenaar moet een eigen land hebben.

Zeker als dat een plek is die gunstig uitpakt voor het realiseren van zijn artistiek potentieel. Laten we de term plek en niet land gebruiken. De plek waar een kunstenaar zich bevindt, is essentieel. Het is de moeite waard om dit aspect in de biografie van Igor Mitoraj nader te belichten. Het niet hebben van een eigen plek is namelijk ronduit dramatisch in zijn eerste levensfase die zich in Polen afspeelt, een periode waarin politieke, artistieke en persoonlijke motieven met elkaar zijn vervlochten.

Dichtbij Auschwitz

Igor Mitoraj wordt in 1944 geboren in Oderdon bij Dresden als zoon van een officier van het Franse vreemdelingenlegioen, die daar krijgsgevangen was en van een jonge Poolse die dwangarbeid verrichtte. Deze verbintenis zal de oorlog niet overleven. De vader keert terug naar Frankrijk; moeder en kind gaan naar Polen, naar het dorp Grojec, waar haar ouders wonen. Dit historische dorp ligt op 26

|

slechts 6 km van Oswiecim. Tussen 1940 en 1945 bevond zich hier het grootste van alle naziconcentratiekampen, eigenlijk was het een complex van drie, waarin het 175 hectare tellende KL Auschwitz II-Birkenau een vernietigingskamp was.

Adoptie In 1948 trouwt de moeder met Czeslaw Mitoraj die haar zoon adopteert. Mitoraj is dus geen artistiek pseudoniem, maar de familienaam van de stiefvader. Zijn eigenlijke voornaam Jerzy zal in de toekomst vervangen worden door het aantrekkelijker klinkende Igor. Het echtpaar krijgt vijf kinderen. Hoe een jongen, die zijn eigen vader niet kende en die duidelijk anders was dan zijn stiefbroers en -zussen, zich wel moest voelen in dat gezin kan men slechts vermoeden.

Krakau Igor Mitoraj verlaat de technische scheikundige school, voltooit het Staats Lyceum voor Beeldende Kunsten, neemt afstand van zijn acteursplannen en begint een opleiding aan de prestigieuze Academie voor Schone Kunsten in Krakau. In de jaren 1967-1969 is Tadeusz Kantor, die later wereldberoemd wordt als de vernieuwer van het avant-garde theater daar een van de docenten. Mitoraj slaagt erin om in diens Atelier voor de Schilderkunst te

komen. De invloed van Kantors magnetische persoonlijkheid is beslissend. ‘Hij opende ons voor de kunst en voor onszelf, ’ vertelt Mitoraj in een aan Tadeusz Kantor gewijde Poolse documentaire. De verplichting voor kunstenaars om de doctrine van het sociaalrealisme te volgen, is in Polen in 1955 losgelaten. Er heerst een zekere artistieke vrijheid, maar het claustrofobisch gevoel afgesneden te zijn van de wereldstromingen, kwelt hen op allerlei gebieden. Tadeusz Kantor haalt zijn student over om het land te verlaten en zich ‘vast te klampen’ aan één van de wereldhoofdsteden.

Parijs In 1968 neemt Mitoraj de trein naar Parijs. In de bovengenoemde documentaire toont hij een postkaart die Kantor hem stuurde. Het begin luidt: U dient in Parijs zo lang te blijven als u kunt volhouden, maakt u zich geen zorgen over de Academie (einde citaat). Mitoraj begint aan een reis, die niet alle emigranten – volgens de officiële opinie vluchtelingen, die de kant van de vijand kozen – zouden overleven. Het verblijf in West-Europa zonder legale documenten en tegelijkertijd zonder mogelijkheid om naar zijn vaderland terug te keren, of het zelfs maar te bezoeken, was voor hem een zware psychische en fysieke uitdaging. Het was een periode getekend door armoede en dagelijkse

problemen ‘om niet te verdwijnen’; alsook door angst voor achtervolging. Mitoraj werkt hier en daar om in leven te blijven en begint een studie aan de École Nationale Superieure des Beaux Arts. Zijn verblijf in Frankrijk zou verband houden met pogingen om zijn vader te vinden, maar op het laatste moment laat hij dit voornemen varen.

Mentaliteitsverschil

het vlak van het mentaliteitsverschil tussen de West- en Oost-Europese maatschappij. Hij was hier bijzonder gevoelig voor en de kwestie van de culturele botsing dringt dan ook door in zijn gehele oeuvre.

functioneren uitsluit, bijvoorbeeld door het verlies van hoofd of ledematen, door uitgesneden lichaamsdelen en verwondingen gesuggereerd door windsels. Het onherstelbaar afbreken van de kracht van de beeldschone lichaamssculptuur, kan niet alleen geïnterpreteerd worden als een waarschuwing aan de stabiele en verzadigde maatschappij voor de komst van het onverwachte, het onafwendbare, maar ook als een samenvattende kijk op het Poolse deel van de eigen biografie.

Hoewel de carrière van Mitoraj zich uitsluitend buiten Polen voltrok, heeft hij in dat land de meest belangrijke, vormende levensjaren doorgebracht en zag hij de 19e- en 20e-eeuwse geschiedenis van dit land door het prisma van de vernietigingen.

Deze inbreuk heeft vooral een destructieve vorm die de mogelijkheid tot functioneren uitsluit, bijvoorbeeld door het verlies van hoofd of ledematen

Iedere kunstenaar stelt zichzelf wel eens de dramatische vraag over hoe je uit de anonimiteit kunt treden. Deze vraag is dubbel dramatisch voor de nieuwkomers in een onbekend land, afkomstig uit het oosten van Europa. Tadeusz Kantor zegt daarover: Om in het zogenaamde westen te overleven, moet men dit westen bestormen en zich niet aan dit westen onderwerpen (einde citaat).

Mitorajs eerste rechtstreekse confrontatie met West-Europa speelt zich onder andere af op

Verstoring van de klassiek Het naar voorbeeld van de klassieke oudheid of de renaissance geboetseerde lichaam, wordt door Mitoraj onderworpen aan heftige verstoring. Deze inbreuk heeft vooral een destructieve vorm die de mogelijkheid tot

Joanna Paszkiewicz-Jägers, kunstenaar

(De tekst is uit het Pools vertaald door Jadwiga Pol Tyszkiewicz)

Igor Mitoraj (1944 – 2014), Eros Bendato, Hoofdmarkt (Rynek Glowny), Krakau

|

27

WEBSHOP Bezoek nu de webshop van museum Beelden aan Zee op museumwinkelbeeldenaanzee.nl Ontvang een GRATIS BaZ POSTKAART bij iedere bestelling!

* Korting niet geldig op boeken en consignatieverkoop.

28

| Zhang Dali. Body and Soul – 18 maart t/m 25 juni 2017, Grote Zaal

10% ING KORT end

ng Ontva

als vri en eld van Be e* e aan Z

Grand Hotel Amrâth Kurhaus Strand arrangement Heerlijk uitwaaien op het Scheveningse strand?

Geniet volop van zon, zee en strand en alles wat het Grand Hotel Amrâth Kurhaus te bieden heeft.

Als u uitgewandeld bent, staan wij klaar om u te verwelkomen.

• Overnachting in een Superior kamer • ‘Le Good Morning Amrâth’ ontbijt • Chocolade op kamer bij aankomst • Welkomstdrankje • 3-gangendiner Vanaf € 139,- per persoon

Scan de QR-code en ontvang 10% korting

‘Het museum, zo prachtig gelegen op het duin, geheel gewijd aan de beeldhouwkunst, was en is nog steeds een rustpunt in het drukke Scheveningen’

Lida Scholten-Miltenburg en Jan Teeuwisse tijdens de 25ste verjaardag van museum Beelden aan Zee

30

|

30

| Zhang Dali. Body and Soul – 18 maart t/m 25 juni 2017, Grote Zaal

LIdAFONDS

I

n 2019 vierde museum Beelden aan Zee zijn 25ste verjaardag.Ter ere van dit zilveren jubileum richtte het museum, samen met vijf founders, het LIDA Fonds op. De naam LIDA verwijst naar de oprichtster van museum Beelden aan Zee, Lida Scholten-Miltenburg die inmiddels bijna honderd is en nog altijd op bijzondere wijze verbonden aan het museum. Zij en haar echtgenoot, wijlen Theo Scholten, namen het initiatief voor de bouw van dit unieke museum voor moderne beeldhouwkunst op Scheveningen.

Particulier museum

Het LIDA Fonds moet het nog steeds 100% particuliere museum Beelden aan Zee in staat stellen grote tentoonstellingen zoals Niki de Saint Phalle aan Zee en Zadkine aan Zee mogelijk te maken. Door deze financiële garantie kunnen de conservatoren en het relatief kleine team van Beelden aan Zee zich volledige focussen op de organisatie en kwaliteit van de tentoonstelling zelf. De jaarbijdrage van het LIDA Fonds is vastgesteld op €10.000 voor twee personen. Museum Beelden aan Zee heeft een ANBIstatus, waardoor de donateur zijn gift kan aftrekken van de inkomstenbelasting. Het lidmaatschap dient dan wel vastgelegd te worden voor een periode van vijf jaar door middel van een periodieke uitkering.

Al twintig jaar betrokken Karin Doeksen en Gerty van Styrum zijn beiden bestuurslid van het Lida Fonds. Karin is al bijna twintig jaar betrokken bij het museum. ‘Wij kwamen uit New York in Den Haag wonen en dit museum trok mij enorm aan. Het prachtige gebouw, de unieke ligging aan zee en de exclusieve focus op beelden.’ Ook Gerty benadrukt de ligging van het museum: ‘Het museum, zo prachtig gelegen op het duin, geheel gewijd aan de beeldhouwkunst, was en is nog steeds een rustpunt in het drukke Scheveningen.’

Krachtige vrouwen Op de vraag waarom zij zich inzetten voor dit fonds antwoordt Karin: ‘Tijdens de inrichting van de tentoonstelling Niki de Saint Phalle aan Zee ontstond het plan om een fonds te lanceren. En, aangezien het hier om een zeer sterke vrouw ging en haar kleindochter de tentoonstelling kwam openen (wederom een sterke vrouw), wilden we voor de opening ook krachtige vrouwen uitnodigen. Jan Teeuwisse, de directeur van Beelden aan Zee kwam hierdoor op het idee om het fonds op te dragen aan een zeer krachtige vrouw en tevens oprichter van het museum, Lida Scholten.’ Gerty vindt het met name boeiend om betrokken te zijn bij de exposities die het museum organiseert. ‘En,’ vult zij aan, ‘wij proberen een stuk verdieping te creëren door het geven van colleges, waarvan de volgende op 12 mei zal plaatsvinden.’

Excursies In juni zullen de leden van het LIDA Fonds de Henry Moore Foundation in Londen bezoeken. Gerty: ‘Dat doen wij vooruitlopend op de tentoonstelling die volgend voorjaar in het museum is geprogrammeerd.’ Naast zo’n activiteit als een excursie biedt het LIDA Fonds ook andere zaken. Karin: ‘We organiseren bijvoorbeeld een jaarvergadering met jaardiner. Of een college waarbij een van de curatoren of de directeur van het museum een ontwikkeling of tijdperk uit de beeldhouwkunst bespreekt.’

Rooskleurig ‘Wij hopen op korte termijn nog drie nieuwe leden toe te kunnen voegen aan het LIDA Fonds,’ zegt Karin als haar gevraagd wordt hoe zij de toekomst voor het fonds ziet. ‘Dan zouden de beoogde plannen en dromen waargemaakt kunnen worden.’ Zij gaat ervan uit dat dat zal lukken: ‘Ik zie de toekomst dan ook zeer rooskleurig.’

Marjan Overdijk, eindredacteur BAZ-magazine

Voor meer informatie over het LIDA Fonds kunt u contact opnemen met Maud van der Meer (vandermeer@beeldenaanzee.nl).

|

31

Column

Kunst. Het blijft werk Hoe eeuwig een beeldhouwwerk is, zo vluchtig is de podiumkunst. De waarde van een voorstelling zal dan ook nooit stijgen met de jaren, want hij houdt op te bestaan als het doek valt. Ook de toneelspeler wordt na zijn dood vergeten. Helaas voor de investerende verzamelaar: je kunt een vroeg zeventiende-eeuwse Shakespeare-vertolking door de The Kings Men niet voor miljoenen verkopen. Jammer. Tegelijkertijd ook fantastisch, want hoe vaak zie je in levenden lijve een kunstwerk ontstaan? En dat de kunstenaar het dan ook nog speciaal voor jou maakt. Ze zetten een lamp erop en jij mag vanuit het donker toekijken hoe het daar ter plekke ontstaat. Een bijna voyeuristische beleving.

Hoewel de toneelspeler al snel als ijdel wordt bestempeld, behoort hij tot de meest bescheiden kunstenaars. Aan het einde van de voorstelling haalt hij het applaus. We noemen het ook wel bedanken.

Hij buigt voor het publiek en zegt: ‘Dank u wel dat u naar ons wilde kijken. Dat u helemaal hier naartoe bent gekomen om ons te zien. U hebt er zelfs een kaartje voor gekocht!’ Bijna verontschuldigend.

Het is een tijd erg stil geweest in de theaters en de boel komt veel te traag weer op gang.

Ga weer eens kijken. Het kan weer, het is veilig en het is heerlijk om kunstenaars in levenden lijve een tijdelijke illusionaire wereld te zien scheppen. Een kunstwerk dat even snel verdwijnt als het verschenen is, maar dat je in je herinnering kunt meedragen. De meest vluchtige van alle kunsten. Zo vluchtig als het leven. De podiumkunst. Geen reproducerende kunst, maar iedere avond weer een nieuwe schepping met dezelfde woorden. In het hier en nu, in het moment, gevonden en getoond. Waarbij de acteur je de hand reikt en zegt: ‘Hier ben ik. Voor jou. Kom maar. Dan laat ik je mijn wereld zien en beleven.’ Zeker in een klein theater als Theater Branoul krijg je als toeschouwer dat gevoel. En daarna loop je mijmerend over de voorstelling naar huis. Net als de toneelspeler, die na het applaus en de diepe buiging voor het publiek ook stilletjes huiswaarts gaat, op de bank ploft, het laatste nieuws kijkt en in bed kruipt. Al dan niet voldaan over de geleverde prestatie van die avond. Meestal niet. ‘Morgen weer een kans het hoogste niveau te bereiken,’ denkt hij en hij is alweer bezig met hoe hij dat zal aanpakken. Kunst. Het blijft werk.

Bob Schwarze, acteur

Bob Schwarze speelde onder andere bij het Nationale Toneel en Toneelgroep de Appel en is daarnaast, samen met Manon Barthels, hart en ziel van Theater Branoul, waar hij veel van zijn beste voorstellingen maakte onder regie van Manon. In 2005 ontving hij de Arlecchino voor zijn rol als Michel Dzjerzinsky in Elementaire Deeltjes (regie Johan Doesburg) bij het Nationale Toneel.

Bob is ook een veel geziene gast in tv-series en film. Voor zijn rol in Supernova (regie Tamar van den Dop) werd hij genomineerd voor een Gouden Kalf.

32

|

BaRbaRa HepwoRth

ADVERTORIAL

In de RIJKSmuSeumtuInen

Komende zomer in de tuinen van het Rijksmuseum: de sculpturen van beeldhouwer Barbara Hepworth (1903–1975). Maar liefst negen topstukken van een van de meest vooraanstaande Britse vertegenwoordigers van het modernisme in de beeldhouwkunst verlaten eenmalig hun vaste standplaats in het Verenigd Koninkrijk om neer te strijken in hartje Amsterdam. De sculpturen tonen de kunstenaar op de toppen van haar kunnen. Dr. Sophie Bowness, kleindochter van Hepworth, is gastconservator van de tentoonstelling.

Met dank aan een particuliere schenker via het Rijksmuseum Fonds, Pon en de Rijksmuseum Club is het werk van Hepworth deze zomer in Nederland te zien. En dat is niet toevallig.

De kunstenaar had een bijzondere band met ons land. Zo verwijst ze met het geometrische beeld Construction (Crucifixion) naar de beeldtaal van haar goede vriend Piet Mondriaan.

In 1938 was haar werk voor het eerst te zien in Nederland, tijdens een tentoonstelling in het

BaRbaRa HepwoRth weRKt aan, pRototype vooR SIngle FoRm (MemoRIal), PalaIS de DanSe, St IveS, JanuaRy 1962. Foto: StudIo St IveS. © BowneSS

3 Jun–23 oKt 2022

Stedelijk Museum in Amsterdam. Het is daarna opgenomen in verschillende Nederlandse museumcollecties, zoals in het Kröller-Müller Museum. Bovendien wijdde het museum twee overzichtstentoonstellingen aan haar.

De tentoonstelling bij het Rijksmuseum geeft een overzicht van het monumentale, naoorlogse werk van Hepworth, met een zwaartepunt in de jaren ’60 en vroege jaren ’70. Bij de beeldengroep The Family of Man (1970) uit Snape Maltings (Suffolk, VK) en Single Form (1961/62) uit het Londense Battersea Park komt haar kenmerkende stijl – het doorbreken van steen met gaten – perfect naar voren. Van dat laatste werk staat een grote versie voor het gebouw van de Verenigde Naties in New York.

Ontdek deze zomer de sculpturen van de Britse beeldhouwer Barbara Hepworth in de vrij toegankelijke tuinen van het Rijksmuseum.

Open van 9–18 uur.

RIJKS MUSEUM |

Zhang Dali. Body and Soul – 18 maart t/m 25 juni 2017, Grote Zaal |

33

Museum Beelden aan Zee is het enige museum

Uitgever

in Nederland dat zich exclusief richt op de

Louise Bos

moderne beeldhouwkunst, het museum is een

Partner: Sponsors:

stichting die werd opgericht door echtpaar

Redactie

Theo en Lida Scholten. Beelden aan Zee is

Dick van Broekhuizen

100% particulier en ontvangt geen structurele

Marjan Overdijk

subsidie, maar wordt ondersteund door een

Emma van Proosdij

groot aantal vrienden en zakenvrienden, sponsors, fondsen en circa 150 vrijwillige

Eindredactie

medewerkers.

Marjan Overdijk overdeijnse@planet.nl

museum Beelden aan Zee Harteveltstraat 1

Fotoredactie

2586 EL Den Haag

Elizabeth Muilwijk

Telefoonnummer: 070-358 58 57 E-mail: info@beeldenaanzee.nl

Aan dit nummer werkten mee Joost Bergman

Openingstijden

Dick van Broekhuizen

Dinsdag t/m zondag van 10.00 tot 17.00 uur.

Marjan Overdijk Joanna Paskiewick-Jägers Jadwiga Pol-Tyszkiewick

Toegangsprijzen Museumkaart

gratis

Emma van Proosdij

Vereniging Rembrandt

gratis

Bob Schwarze

Volwassenen

17,50

Jan Teeuwisse

Kinderen 13-18

8,75

Jiska de Waard

Kinderen < 13

gratis

Vriendenloterij VIP-kaart

gratis

Met dank aan de Board of Trustees, Sculpture Club, Fotografie

Gouden Vrienden, Vrienden en vrijwilligers van

Jan Teeuwisse 5

museum Beelden aan Zee

Van werken van beeldende kunstenaars

Richard Stark 6

aangesloten bij een CISAC-organisatie is het

Gerrit Schreurs cover, 10, 11, 12

Sculptuur Instituut

auteursrecht geregeld met © Pictoright Amsterdam.

Chee van TK photography 16, 17

Harteveltstraat 1

Niets aan deze uitgave mag worden gereproduceerd

Zhang Miao 18, 19

2586 EL Den Haag

en/of openbaar gemaakt door middel van druk,

Wim de Boer 22

Telefoonnummer: 070-358 90 76

foto-kopie, film en of op welke andere wijze dan ook

Roy Villevoye 24/25

E-mail: vanbroekhuizen@sculptuurinstituut.nl

zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van

© Atelier Mitoraj 26

de uitgever.

Jennifer Boyer (CC BY2.0) 25

Het Sculptuur Instituut is een onderzoeksinstituut

Naomi Modde 30

op het terrein van de moderne en hedendaagse

Job Hendriks 32

internationale beeldhouwkunst en is gelieerd aan

Beelden aan Zee is niet aansprakelijk voor eventuele

museum Beelden aan Zee.

onjuistheden in deze uitgave. Beelden aan Zee is niet aansprakelijk voor handelingen van derden die

Ontwerp

mogelijkerwijs voortvloeien uit het lezen van deze

Studio Mooijman en Mittelberg

Het Sculptuur Instituut werkt samen met de

uitgave. Beelden aan Zee behoudt zich het recht voor

www.mooijmanenmittelberg.nl

Universiteit Leiden, vanuit het Instituut worden de colleges Moderne en hedendaagse beeldhouwkunst

ingezonden materiaal aangepast te publiceren. Over speciale acties kan niet worden gecorrespondeerd.

Druk Vellendrukkerij BDU B.V. , Barneveld

De uitgever heeft ernaar gestreefd de rechten met betrekking tot de illustraties volgens de wettelijke

Advertentieverkoop

bepalingen te regelen. Degenen die desondanks

Ireta/Gideon Krebs, (06) 24 60 98 25

menen zekere rechten te kunnen doen gelden,

museumbeeldenaanzee@ireta.nl

kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.

© 2022 museum Beelden aan Zee ISSN 1876 9284

34

Stichting Otto B de Kat Stichting Will en Rita Jaeger Fonds

|

uitgedacht en gegeven.

BEELDENTUIN Het Kröller-Müller Museum heeft een van de grootste beeldentuinen van Europa.

Een buitenzaal van 25 hectare waarin moderne beeldhouwkunst een natuurlijke bestemming vindt. De tuin is het hele jaar open en ademt ieder seizoen een andere sfeer. Verspreid door de tuin staan ruim 160 sculpturen van kunstenaars als Aristide Maillol, Jean Dubuffet, Marta Pan en Pierre Huyghe.

PLANT-DENKEN IN HEDENDAAGSE KUNST ‘Botanischer Wahnsinn!’ verzucht kunstenaar Joseph Beuys als hij in 1976 vergeefs de vegetatie afspeurt op zoek naar een zeldzame Japanse dwergrododendron die in het Canadese Halifax te vinden zou zijn.

Kunstenaars van over de hele wereld en met de meest uiteenlopende achtergronden tonen de laatste jaren een opmerkelijke interesse in planten en bomen. Deze botanische belangstelling kan niet los worden gezien van de heuse revolutie die zich de afgelopen decennia voltrekt op het gebied van onze kennis over planten.

Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat planten geen ‘dingen’ zijn, maar intelligente wezens die niet alleen in staat zijn om te zien, ruiken, voelen, communiceren en horen, maar ook om zich te oriënteren en te herinneren.

GROEN IN VELE KLEUREN In de tentoonstelling Botanischer Wahnsinn presenteert het Kröller-Müller Museum een caleidoscopische selectie van werken van kunstenaars, die vanuit verschillende gezichts-punten naar de rijke wereld van planten kijken.

De tentoonstelling omvat werken in uiteenlopende media, waaronder herbaria, foto’s, tekeningen en prenten, sculpturen en installaties van Gemma Anderson, Joseph Beuys, Sjoerd Buisman, Mel Chin, Mark Dion, Ian Hamilton Finlay, Lili Fischer, Pierre Huyghe, Michael Landy, Candice Lin, Ana Mendieta, Otobong Nkanga, Giuseppe Penone, Anaïs Tondeur, herman de vries en Lois Weinberger.

Voor actuele informatie en online kaartverkoop zie www.krollermuller.nl of scan de qr code

21.05 2022 30.10 2022

Zhang Dali. Body and Soul – 18 maart t/m 25 juni 2017, Grote Zaal | KMM 22 adv BAZ_Botanische Wahnsinn 204x264mm_8.indd 1

35

15/04/2022 13:37

ACTIVITEITEN AGENDA

TUSSEN TRADITIE EN ESSENTIE HET BEELDEND UNIVERSUM VAN EJA SIEPMAN VAN DEN BERG

Opening en boekpresentatie 29 MEI 2022, 14.00 U Dorpskerk, Van Lyndenlaan 5

Filmpremière met inleiding door Victor Deconinck en/of Frank Peters 18 - 19 JUNI 2022, 14.00 U Graag reserveren per email info@projectruimte-hoofdstraat17.nl Dorpskerk, Van Lyndenlaan 5

Kunstweekend Beetsterzwaag Thema “Laat je raken” 2 - 3 JULI 2022 Beetsterzwaag

Lezing kunsthistoricus Huub Mous 4 SEPTEMBER 2022, 14.00 U Dorpskerk, Van Lyndenlaan 5 Projectruimte-Hoofdstraat17

Open monumentendag & kunstmarkt 10 SEPTEMBER 2022 Beetsterzwaag

Lezing en rondleiding door de heer Theo van den Heuvel (Bronsgieterij Atelier80) |en Bert Looper (voorzitter van de Stichting Beheer Beeldencollectie Eja Siepman van den Berg) 2 OKTOBER 2022, 14.00 U Dorpskerk, Van Lyndenlaan 5 Projectruimte-Hoofdstraat17

Finissage expositie Eja Siepman van den Berg 27 NOVEMBER 2022, 14.00 U Projectruimte-Hoofdstraat17

29 MEI – 27 NOV 2022 Projectruimte-Hoofdstraat17 9244 CL Beetsterzwaag T +31 (0)512 729080 Openingstijden: vr t/m zo 13.00 - 18.00 En op afspraak

Beeldengalerij Het Depot* “Villa Hinkeloord” Wageningen

ProjectruimteHoofdstraat17, Beetsterzwaag

* presenteert een permanente collectie van Eja Siepman van den Berg

36

| Zhang Dali. Body and Soul – 18 maart t/m 25 juni 2017, Grote Zaal