ZWIERZĘTA
PROBIOTYKI W PRAKTYCE DIETETYCZNEJ prof. dr hab. Michał Jank
Zakład Farmakologii i Toksykologii, Instytut Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie
Według jednej z klasycznych definicji probiotyki to żywe (i martwe) mikroorganizmy (oraz produkty ich metabolizmu) dodawane do pokarmu człowieka lub zwierząt, mające na celu zmianę składu mikroflory biorcy korzystną dla jego zdrowia i/ lub produkcyjności. Inna z kolei definicja mówi, że probiotyk to dodatek pokarmowy zawierający żywe mikroorganizmy, które korzystnie działają na organizm gospodarza przez poprawę bilansu mikroflory jelitowej. Stosowanie tych mikroorganizmów może przynosić wiele korzyści, w tym pobudzanie wytwarzania krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (octowego, mlekowego), regulację metabolizmu lipidów i cholesterolu, obniżanie pH w jelitach, wytwarzanie końcowych produktów metabolizmu, które bezpośrednio hamują bakterie patogenne, blokowanie przylegania bakterii patogennych do komórek jelitowych, zmniejszanie ilości amoniaku i mocznika we krwi oraz wytwarzanie witamin z grupy B.
Probiotyk a mikrobiota Jednakże we współczesnej biologii termin „probiotyk” nie funkcjonuje bez określenia „mikrobiota”. Mikrobiota to całość mikroorganizmów bytujących w danym narządzie/ układzie organizmu. Skład mikrobioty (czyli populacja mikroorganizmów) znajduje się w stanie równowagi dynamicznej i istnieje wiele czynników, które mogą go zmieniać. Takimi czynnikami są bez wątpienia
52
choroby, np. przewodu pokarmowego, które powodują zmianę warunków środowiskowych bytowania mikroorganizmów, a w efekcie nadmierną proliferację mikroorganizmów „niekorzystnych” i zmniejszenie się populacji mikroorganizmów „korzystnych”. Dlatego też obecnie probiotyki stały się podstawowym narzędziem w regulowaniu składu mikrobioty. Wynika to z faktu, że jako bakterie mogą one wchodzić w interakcję z innymi mikroorganizmami w organizmie (korzystnymi i niekorzystnymi),
