ZooBranża Kwiecień 2022 by Bernadeta

4/2022

SPECJALISTYCZNY MAGAZYN BRANŻY ZOOLOGICZNEJ DLA PRACOWNIKÓW SKLEPÓW I HURTOWNI ZOOLOGICZNYCH W CAŁEJ POLSCE

KWIECIEŃ 2022

NR 4 (71) ISSN 2450-0372

Nowe trendy konsumenckie Jak dotrzeć do klienta?

WCHODZIMY

W KOLEJNY ETAP ROZWOJU

Krzysztof Napora - właściciel PETMEX COMPANY

MyPetStory: APLIKACJA MOBILNA TWOJEGO SKLEPU

CMY

Naturalne, bezglutenowe smakołyki dla psa

4 Wykonane z żelatyny i mięsa 4 Nie zawierają skóry wołowej 4 Nie poddawane obróbce chemicznej 4 Pozbawione dodatków i cukrów 4 W wielu wariantach smakowych E sklep@azan.com.pl n 48 366 48 99

Szanowni Państwo, współczesny świat stanowi ogromną sieć wzajemnych powiązań, które przenikają przez strefy ekonomii, polityki i socjologii. Naruszenie jakiegokolwiek z nich powoduje daleko idące i trudne do przewidzenia konsekwencje. Ukrainia jest jednym z najważniejszych światowych producentów i eksporterów tak zwanego zboża paszowego niezbędnego do produkcji karm zarówno dla zwierząt gospodarskich, jak i dla domowych pupili. Już teraz wielu wiodących światowych producentów obawia się, że wywołana przez Rosję wojna może spowodować utrudnienia w dostępie do tego surowca. Ograniczenie dostępności rynków wschodnich wymusi na producentach poszukiwanie nowych, alternatywnych kierunków zbytu. Optymistyczne sygnały napływające z Targów Global Pet Expo w Orlando to znak, że rynek amerykański jest otwarty na produkty z Europy. Do zachodzących zmian na świecie dostosowują się również konsumenci. Euromonitor International zdefiniował 10 Top Trendów, które w tym roku zdeterminują decyzje zakupowe klientów, w tym również opiekunów zwierząt. Zdaniem analityków agencji Euromonitor International w najbliższych miesiącach jednym z wiodących trendów konsumenckich będzie zwiększona gotowość do zakupu alternatywnych produktów. Klienci w kolejnych branżach doświadczają ograniczonej dostępności wynikającej z przerwanych łańcuchów dostaw. Tym samym rośnie ich chęć do testowania nowych, innowacyjnych rozwiązań. To może być

dobry moment do wprowadzania nowych marek i produktów w sklepie zoologicznym. Jakie inne trendy konsumenckie będą kształtować rynek w najbliższych miesiącach i jak dzięki nim skutecznie dotrzeć do kupujących? Odpowiedź na to pytanie znajdą Państwo w bieżącym numerze ZooBranży. Szanowni Państwo, gorąco dziękujemy wszystkim, którzy zaangażowali się w akcję pomagania zwierzętom w aplikacji mobilnej MyPetStory. Czwarta edycja akcji „Pełna miska dla schroniska” sponsorowana przez firmę Josera Polska była dedykowana dla Fundacji pod Psim Aniołem, która przyjmuje zwierzęta z Ukrainy oraz dowozi dla nich karmę na granicę. Łącznie we wszystkich dotychczasowych edycjach akcji ponad 40 tys. użytkowników aplikacji zebrało ponad 6 ton karmy. Kolejna edycja akcji startuje już 9 kwietnia 2022 r.

Joanna Zarzyńska Redaktor naczelna

REKLAMA

SPIS TREŚCI

W numerze 03 Od redakcji 06 Wchodzimy w kolejny etap rozwoju – wywiad z Krzysztofem Naporą, właścicielem PETMEX COMPANY 10 Echa Branży 14 Czy wszystkie darowizny są tak samo opodatkowane? 18 Jak dotrzeć do klienta? Nowe trendy konsumenckie

Ewa Chilmańska specjalistka ds. social mediów i PR w agencji marketingowej Wypisz Wymaluj. Pomaga markom wydobywać ich potencjał i budować społeczność, która stanie się gronem wiernych klientów i ambasadorów. Prywatnie jest miłośniczką natury i opiekunką owczarka niemieckiego, z którym trenuje i wędruje po okolicznych lasach. Psy i marketing to jej największe pasje, które przeplatają się w życiu zawodowym i prywatnym.

Magdalena Jaworska jest doradcą podatkowym i radcą prawnym specjalizującym się w doradztwie podatkowym w zakresie podatku od towarów i usług na rzecz polskich i zagranicznych spółek z różnych branż (m.in. ecommerce, FMCG, retail, branży nieruchomościowej, finansowej). Uczestniczy w kompleksowych projektach obejmujących przegląd rozliczeń podatkowych spółek z różnych branż oraz koordynuje na ich rzecz bieżące doradztwo podatkowe (VAT, CIT, PIT, podatki międzynarodowe, odpowiedzialność karna skarbowa). Doradza i reprezentuje klientów w sporach z organami podatkowymi, w tym również przed Naczelnym Sądem Administracyjnym.

26 Content marketing w branży zoologicznej 32 Nowe trendy w karmach mokrych dla kotów 38 CBD – przy jakich problemach może pomóc zwierzakom? 44 Babeszjoza – jak uchronić czworonoga? 52 Tasiemczyce – zagrożenie nie tylko dla pupila

dr inż. Krzysztof Kazuń z zamiłowania akwarysta, z wykształcenia ichtiolog, pracownik Instytutu Rybactwa Śródlądowego im. Stanisława Sakowicza, zatrudniony w Zakładzie Ichtiopatologii i Ochrony Zdrowia Ryb, zajmuje się m.in. zagadnieniami dobrostanu oraz stanu zdrowotnego ryb słodkowodnych.

58 Leming czy piestruszka? 62 Zdrowe ryby to podstawa! Jak poprawić stan sanitarny ryb w sklepie zoologicznym? 66 Co nowego na rynku? 74 Krzyżówka

dr n. wet. Grzegorz Madajczak z wykształcenia lekarz weterynarii. Doktoryzował się z mikrobiologii w wiodącym ośrodku akademickim w Polsce, a następnie przez wiele lat prowadził badania naukowe z zakresu występowania i diagnostyki zoonoz. Jest autorem licznych publikacji naukowych i popularnych z zakresu szeroko pojętej mikrobiologii i zarządzania jakością w mikrobiologii. Przez wiele lat pracował w strukturach unijnych jako ekspert z zakresu diagnostyki molekularnej chorób zakaźnych. Obecnie zajmuje się doradztwem i edukacją z zakresu diagnostyki laboratoryjnej chorób zakaźnych. Mikrobiologia jest nie tylko przedmiotem jego pracy, lecz również pasją.

dr Jacek Wilczak specjalista w zakresie żywienia, dietoprofilaktyki schorzeń metabolicznych i promocji zdrowia. Adiunkt w Zakładzie Biochemii i Dietetyki Instytutu Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie. Opiekun czekoladowego labradora retrievera – więc z autopsji wie, jak ważna jest właściwie zbilansowana dieta dla prawidłowego wzrostu i rozwoju psa. Autor publikacji naukowych i popularno-naukowych z zakresu żywienia, dietoprofilaktyki, wykorzystania związków biologicznie czynnych w żywieniu człowieka i zwierząt.

dr n. wet. Joanna Zarzyńska

Podziel się wiedzą!

Zostań autorem „ZooBranży”. Skontaktuj się z nami. redakcja@zoobranza.com.pl

doktor nauk weterynaryjnych, lekarz medycyny weterynaryjnej, absolwentka Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego oraz Studium Doktoranckiego przy Wydziale Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie. Od 2006 r. pracuje naukowo na stanowisku adiunkta w Katedrze Higieny Żywności i Ochrony Zdrowia Publicznego WMW SGGW. Prowadzi m.in. zajęcia fakultatywne dla studentów z zakresu pielęgnacji zwierząt egzotycznych i słuchaczy Studiów Podyplomowych.

LIDERZY POLSKIEJ ZOOLOGII

WCHODZIMY W KOLEJNY ETAP ROZWOJU Krzysztof Napora

właściciel Petmex Company

Wydaje się, że na rynku przysmaków oraz karm dla zwierząt nic nowego już się nie wydarzy, a jednak pojawiają się nowe produkty i marki, które zaskakują właściwościami i jakością. Mamy więc dla Państwa niespodziankę od firmy Petmex – polskiego producenta przysmaków dla psów. O rozwoju marki i najbliższych planach biznesowych z właścicielem firmy Petmex Company, Panem Krzysztofem Naporą rozmawia Bernadeta Stańko-Łuczka. Bernadeta Stańko-Łuczka: Dotarły do nas informacje o imponujących wynikach firmy. Jak wyglądała droga Petmex od początku do 34 mln obrotu rocznie? Krzysztof Napora: Pomysł na firmę produkującą gryzaki dla psów pojawił się w 2014 roku. Na co dzień wraz z bratem pomagałem rodzicom prowadzić firmę masarską w Mszanie Dolnej. W ten sposób nawiązywaliśmy różne kontakty z naszymi kontrahentami. Dowiedzieliśmy się o możliwości wykorzystywania pozostałości po obróbce mięsa do produkcji przysmaków dla psów. Postanowiliśmy spróbować. Początkowo

byliśmy tylko dostawcami suszonych uszu i kości dla hurtowników i producentów psich gryzaków. Nie mieliśmy własnej marki, większość produkcji to były gryzaki white label. BS: Co stało się głównym motorem napędowym firmy? KN: Prawdziwy rozwój firmy rozpoczął się po kilku miesiącach działalności. Postanowiliśmy zatrudnić osobę do wyszukiwania odbiorców za granicą. W naszym obszarze zainteresowań były głównie Niemcy i Anglia. Byliśmy bardzo elastyczni, dostosowywaliśmy produkcję do potrzeb zachodnich klientów, co dało duży impuls rozwojowy dla firmy.

Obecnie 80% produkcji to przysmaki dostarczane bezpośrednio do zagranicznych partnerów. BS: Czy można stwierdzić, że gryzaki produkcji Petmex zdobyły podniebienia czworonogów w całej Europie? KN: Tak, jesteśmy obecni w prawie dwudziestu krajach Europy i rozpoczynamy eksport na rynek amerykański. Gryzaki powstają w zgodzie z koncepcją zrównoważonego rozwoju. Są w stu procentach naturalne, nie zawierają konserwantów i sztucznych dodatków, dlatego są bezpieczne i smakowite dla czworonożnych pupili. Naszą przewagą jest także dostęp

do dobrej jakości surowców i wysokie standardy produkcji wynikające z wieloletniego doświadczenia. Gotowe gryzaki są łatwe w przechowywaniu, a ich okres przydatności do spożycia to aż dwa lata. BS: Przysmaki dla psów to kategoria, która w Polsce znacznie urosła w ostatnich latach. Biznes ten okazał się strzałem w dziesiątkę? KN: Od kilku lat zauważamy wzrost świadomości opiekunów zwierząt. Stali się oni bardziej odpowiedzialni za swoich pupili, dbając o ich prawidłowe żywienie i rozwój. Mocno na tym skorzystała kategoria przysmaków i zabawek dla psów. Nałożyła się na to pandemia. Ludzie częściej pracowali zdalnie w domu i chętniej kupowali różnego rodzaju produkty i akcesoria dla swoich czworonożnych przyjaciół. Przełożyło się to na wzrost sprzedaży naszych gryzaków i w 2021 roku

osiągnęliśmy przychody przekraczające 34 mln zł. BS: Dotychczas Petmex zajmował się wyłącznie produkcją naturalnych gryzaków dla psów. Czy planuje Pan poszerzyć asortyment firmy o nowe produkty? KN: Tak, w najbliższym czasie będziemy wprowadzać na rynek wysokiej jakości karmę suchą dla psów, bez dodatków zbóż i z dużą zawartością świeżego mięsa. Dodatkowo uzupełnimy ofertę o wysokiej jakości karmę mokrą w postaci batonów i puszek. To duże wyzwanie, dlatego podzieliliśmy je na etapy, które umożliwią skuteczne wdrożenie produktów w tej wymagającej kategorii. Będziemy rozszerzać ofertę o kolejne nowości z gamy produktów pet food. Już w tym roku sklepy zoologiczne mogą spodziewać się wielu niespodzianek produktowych od Petmex .

Gryzaki powstają w zgodzie z koncepcją zrównoważonego rozwoju. Są w stu procentach naturalne, nie zawierają konserwantów i sztucznych dodatków, dlatego są bezpieczne i smakowite dla czworonożnych pupili. Naszą przewagą jest także dostęp do dobrej jakości surowców i wysokie standardy produkcji wynikające z wieloletniego doświadczenia. Gotowe gryzaki są łatwe w przechowywaniu, a ich okres przydatności do spożycia to aż dwa lata.

REKLAMA

LIDERZY POLSKIEJ ZOOLOGII

BS: Czyli obecnie kładzie Pan duży nacisk na współpracę B2B ze sklepami w kraju? KN: Zgadza się, od tego roku kierujemy więcej uwagi na rynek krajowy i rozwój dystrybucji produktów Petmex w Polsce. We współpracy z internetowym sklepem zoologicznym hubun.pl powstała wygodna platforma B2B do obsługi partnerów biznesowych z branży zoologicznej, którzy mogą na niej szybko i wygodnie zamawiać nasze produkty. W zamian gwarantujemy ich dostępność, natychmiastową realizację zamówień i atrakcyjne ceny w oparciu o nasz system rabatowy. BS: Czy marka Petmex jest dobrze znana w Polsce? KN: Tak, cały czas pracujemy nad rozpoznawalnością marki, której ambasadorem jest brązowy medalista olimpijski z Pekinu Dawid Kubacki. To nie tylko znakomity sportowiec, lecz także wspaniały i odpowiedzialny opiekun Berniego – berneńskiego psa pasterskiego. Podjęte działania promocyjne przynoszą zamierzone efekty, a gryzaki Petmex cieszą się dużą popularnością wśród polskich klientów. Wierzymy, że nasze nowe produkty także zdobędą ich uznanie. BS: Panie Krzysztofie, na zakończenie naszej rozmowy życzę dalszych sukcesów, wielu nowych inspiracji do tworzenia wyróżniających się w branży produktów. Z niecierpliwością będziemy czekali na nowe informacje od Pana. Dziękuję za rozmowę.

Cały czas pracujemy nad rozpoznawalnością marki, której ambasadorem jest brązowy medalista olimpijski z Pekinu Dawid Kubacki. To nie tylko znakomity sportowiec, lecz także wspaniały i odpowiedzialny opiekun Berniego – berneńskiego psa pasterskiego. Podjęte działania promocyjne przynoszą zamierzone efekty, a gryzaki Petmex cieszą się dużą popularnością wśród polskich klientów. Wierzymy, że nasze nowe produkty także zdobędą ich uznanie.

ECHA BRANŻY Eliza Polkowska-Matejko ambasadorem firmy Carnilove! W ostatnim czasie do grona osób reprezentujących markę Carnilove dołączyła Eliza Polkowska-Matejko, profesjonalna instruktorka szkolenia psów. Zajęcia prowadzi w swojej szkole we Wrocławiu, która od 2012 r. funkcjonuje pod nazwą Positive Dog. W swojej pracy opiera się przede wszystkim na edukacji opiekunów, którzy poznają tajniki prawidłowej relacji z psem i uczą się jego naturalnych zachowań. Dodatkowo Eliza jest instruktorką psiego fitnessu, a także certyfikowanym sędzią Dog Puller. W swoim holistycznym podejściu do zwierząt łączy również zainteresowanie kwestiami związanymi z żywieniem czworonogów oraz medycyną Wschodu. Razem z nią mieszkają trzy suczki: Rawchi i Prana (obie border collie) i Sigma (mix husky). Ze wszystkimi trenuje nosework, a z owczarkami dodatkowo ćwiczy dogfrisbee. Eliza występowała już w roli eksperta na kanale YouTube Brit Polska, gdzie udzielała porad związanych m.in. z wychowaniem. Obecnie zajmuje się wspieraniem marki Carnilove, której misją jest zapewnienie kotom i psom karm, a także przysmaków wyłącznie najwyższej jakości. www.carnilove.com.pl

Alegia po długiej przerwie spowodowanej pandemią wraca na wystawy targowe W 2022 rok wchodzimy z przytupem! Alegia po długiej przerwie spowodowanej pandemią wraca na wystawy targowe. Już 8 i 9 kwietnia możemy spotkać się w Łodzi na Targach Pet Expo Meeting. Również we wrześniu nie zabraknie nas w Bydgoszczy na targach Pet Expo. Chcąc wyjść naprzeciw potrzebom naszych Klientów i Opiekunów futerkowych pupili w tym roku wprowadzamy ogrom nowości. Duże pojemności najczęściej kupowanych ziół jak np. babka lancetowata są już w sprzedaży. Jest to nasza pierwsza pozycja jednoskładnikowa w tak dużej paczce i na pewno nie ostatnia. Nowe kwiaty, owoce i warzywa, a także kilka super mieszanek – to wszystko będzie w tym roku czekało na odkrycie przez Państwa. Serdecznie zapraszamy do kontaktu w celu poznania szczegółów oraz do spotkania z nami na tegorocznych imprezach targowych. www.alegia.pl / biuro@alegia.pl / tel. 668-979-344

KOTBURY – diabeł tkwi w szczegółach! W czym tkwi diabeł? Jak zawsze – w szczegółach. Jedną z nowych funkcjonalności żwirku KOTBURY jest dodatek zapachowo-dezodorujący, który nie tylko nadaje delikatną nutkę eukaliptusa, lecz ma także wiele funkcjonalności. Właściwości olejku eukaliptusowego są znane od stuleci – działa antyseptycznie i wykrztuśnie, stąd tak często jest stosowany przez mamy, które walczą z przeziębieniami swoich pociech. Ale także dezynfekująco, redukując ilość zarazków. Pozyskany naturalnie dodatek w żwirku kontroluje zapachy z kuwety przez powolną, acz silną absorpcję uryny w drobne paletki. Dodatkowo – po prostu przyjemnie pachnie. Użytkowanie żwirku jest łatwiejsze, gdy odczeka się chwilę, by naturalne substancje zbrylające miały czas wykonać swoją „robotę”. KOTBURY zyskał delikatnie zmienioną szatę graficzną, choć wciąż na opakowaniu znajdziemy ulubieńca social mediów – kota zabawnego, ciut bezczelnego i... burego. Poza wspomnianą nowością KOTBURY spełnia wszystkie pozostałe kryteria bycia dobrym żwirkiem (nie tylko dla kotów!), czyli zbryla, jest delikatny dla kocich łap, nie przyczepiając się do nich, nie pyli i jest łatwy do usunięcia również drogą sanitarną. Koty go lubią – po prostu. KOTBURY | Patryk Kamiński, Pet Products Manager | Gdańskie Młyny biuro@naszkotbury.pl | tel. 609 626 300

„ZooBranża” na Interzoo. Zapraszamy na stoisko nr 337 w hali 6! W dniach 24–27 maja w Norymberdze odbędą się najważniejsze światowe targi zoologiczne INTERZOO 2022. Nie zabraknie na nich redakcji magazynu „ZooBranża” i zespołu aplikacji mobilnej MyPetStory. Zapraszamy wszystkich na stoisko numer 337 w hali 6. To idealna okazja do nawiązania współpracy i zdobycia nowych inspiracji w dalszej działalności biznesowej! Zapraszamy! Czekamy specjalnie na Was na INTERZOO 2022!

24 – 27 maj 2022 | Norymberga, Niemcy

37. Międzynarodowe Targi Zoologiczne

Stoisko nr 337 Hala 6

REKLAMA

Karma sucha dla psa i kota ze świeżym mięsem i naturalnymi składnikami Centralna i Północna Polska: Rokus Hurtownia Zoologiczna Północno-Zachodnia Polska: Wet-Art Hurtownia Zoologiczna

www.ownat.com

ECHA BRANŻY OFiuFiuPL oficjalnym dystrybutorem marki KIWI WALKER w Polsce! Zapraszamy do współpracy sklepy i hurtownie. www.ofiufiudlafirm.pl ofiufiupl@gmail.com

Wyróżnienie dla pojemników do przechowywania ulubionego jedzenia i przysmaków należy do Animal Island! W Animal Island dobrze wiemy, jak ważne jest serwowanie i przechowywanie przepysznych posiłków. Tworząc te piękne akcesoria, troszczymy się o naturę oraz o zdrowie Twojego pupila: • Szklane miski na karmę są bezpieczne dla zwierząt (co potwierdzamy certyfikatem bezpiecznego kontaktu z żywnością). • Do produkcji wykorzystaliśmy szkło pochodzące częściowo z recyklingu, które nie jest obciążone ołowiem. • Oryginalny wzór i eleganckie kolory otrzymaliśmy, malując je organicznymi farbami. • Piękne bukowe dodatki dodają całości elegancji. Karmienie ma znaczenie! Dziękujemy Ambasadorom Plebiscytu Sfinksy za piękne recenzje naszych produktów oraz za każdy oddany głos! E Animal Island.eu Q animal_island_eu K www.animalisland.eu

Statuetka MUST HAVE przyznana przez Kapitułę plebiscytu Sfinksy 2022 dla karmy mokrej dla kota Animal Island Animal Island to pyszne i aromatyczne posiłki dla dorosłych Kotów wszystkich ras. Jedzenie ma znaczenie! Karmy dostępne są w trzech wybornych miksach mięsnych: przepiórka z indykiem, kurczak z kaczką i kurczak z łososiem. Pyszna kompozycja tych soczystych mięs to gwarancja królewskiej uczty. Kocią satysfakcję zapewniają: • Aż 99% mięsa (bez zbędnych wypełniaczy oraz sosu i bulionu – samo mięso!). • Mięso jakości human grade (mogłoby znaleźć się na Twoim talerzu), soczyste, świeże, aromatyczne. • W 100% naturalne i zdrowe składniki. • Krótki i czytelny skład. • Bezzbożowa receptura. • Absolutna smakowitość, idealna dla kocich niejadków i wybrednych smakoszy! Skład karmy ma znaczenie! E Animal Island.eu Q animal_island_eu K www.animalisland.eu

WSPARCIE SPRZEDAŻY

CZY WSZYSTKIE DAROWIZNY SĄ TAK SAMO OPODATKOWANE? Magdalena Jaworska

doradca podatkowy i radca prawny

Często przedsiębiorcy, którzy przekazują wszelkiego rodzaju darowizny (czy to w postaci pieniędzy, towarów, czy innych świadczeń), zastanawiają się nad konsekwencjami podatkowymi. Szczególnie ostatnio ze względu konflikt, który ma miejsce w Ukrainie, pojawiają się pytania o rozliczenia podatkowe darowizn wśród przedsiębiorców mocno zaangażowanych w pomoc Ukraińcom. W szczególności przedsiębiorcy zastanawiają się, czy przysługują im jakiekolwiek ulgi podatkowe. Na przykład pojawiają się pytania, czy wartość darowizny może stanowić koszt uzyskania przychodów w podatku dochodowym bądź czy może zostać odliczona od dochodu oraz czy od darowizny trzeba odprowadzić VAT. Niestety, jak to często w podatkach bywa, odpowiedź nie jest taka prosta. W praktyce bowiem podatkowe skutki darowizny będą zależeć od wielu czynników. Tym samym podmioty, które przekazują darowizny, spotkają się z różnymi konsekwencjami podatkowymi w zależności od przedmiotu darowizny, jej celu oraz statusu samego obdarowanego. W praktyce więc wartość potencjalnej „ulgi podatkowej” może być różna. Czasami może jej wręcz całkowicie zabraknąć. Warto więc o tym pamiętać, planując przekazanie darowizn. 14

Nie każda darowizna jest traktowana jako uzasadniająca po stronie przedsiębiorcy preferencję podatkową w podatku dochodowym. Co do zasady darowizn nie uważa się bowiem za podatkowe koszty uzyskania przychodów.

Podatek dochodowy Należy pamiętać, że nie każda darowizna jest traktowana jako uzasadniająca po stronie przedsiębiorcy preferencję podatkową w podatku dochodowym. Co do zasady darowizn nie uważa się bowiem za podatkowe koszty uzyskania przychodów. Zarówno ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak i ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych zawierają katalog wydatków, których nie można zaliczyć do kosztów przedsiębiorcy. Wskazane ustawy jednoznacznie wykluczają możliwość ujęcia w kosztach uzyskania przychodów darowizn i ofiar wszelkiego rodzaju. Wyjątek stanowią nakłady poniesione na wytworzenie większości produktów spożywczych przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego. W takim wypadku przekazane artykuły spożywcze muszą zostać przeznaczone wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez te organizacje. W konsekwencji w większości przypadków nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatków na nabycie lub wytworzenie towarów przekazanych w darowiźnie. Przedsiębiorca – podatnik podatku dochodowego może jednak skorzystać z preferencji podatkowej w postaci odliczenia darowizny od dochodu do opodatkowania. Niemniej nie każda darowizna będzie podlegać takiemu odliczeniu. Tutaj należy bowiem spełnić określony cel darowizny wskazany w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Sfera zadań publicznych, o której mowa w ustawie, obejmuje w szczególności zadania w zakresie: • pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób, • działalności charytatywnej, • podtrzymywania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej, • działalności na rzecz mniejszości narodowych, działalności na rzecz integracji cudzoziemców, • ochrony i promocji zdrowia,

• działania na rzecz osób niepełnosprawnych, • promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób • • • • • • • • • • • • •

pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy, upowszechniania i ochrony praw kobiet oraz działalność na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn, działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości, działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych, nauki, edukacji, oświaty i wychowania, krajoznawstwa oraz wypoczynku dzieci i młodzieży, kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i tradycji, upowszechniania kultury fizycznej i sportu, ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego, porządku i bezpieczeństwa publicznego, obronności państwa i działalności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji, ratownictwa i ochrony ludności, pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą.

Jednak, co ważne, nie każda darowizna na wyżej wskazany cel będzie podlegać odliczeniu. Podatnicy mogą bowiem odliczyć od podstawy opodatkowania darowiznę przekazaną na wskazane cele organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych. Warto więc przed udzieleniem darowizny sprawdzić status podmiotu obdarowanego. Sam cel darowizny (np. pomoc ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą) jako związany z pożytkiem społecznym jest bowiem niewystarczający. Organizacjami kwalifikowanymi uprawniającymi do odliczenia darowizn są m.in. jednostki prowadzące działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych. Takim podmiotem jest na przykład Polska Akcja Humanitarna.

WSPARCIE SPRZEDAŻY

Przedsiębiorca – podatnik podatku dochodowego może skorzystać z preferencji podatkowej w postaci odliczenia darowizny od dochodu do opodatkowania. Niemniej nie każda darowizna będzie podlegać takiemu odliczeniu. Tutaj należy bowiem spełnić określony cel darowizny wskazany w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Specjalne zasady opodatkowania darowizn w związku z pomocą Ukrainie Dodatkowo w obecnej sytuacji wojny w Ukrainie warto również mieć na uwadze uchwalone ostatnio specjalne regulacje dotyczące darowizn dokonywanych w związku z pomocą Ukrainie czy Ukraińcom. Tak zwana specustawa ukraińska wprowadziła korzystne rozwiązania podatkowe dla podmiotów, które zdecydowały się włączyć w pomoc charytatywną dla Ukrainy. Polscy przedsiębiorcy mogą zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki na wytworzenie lub nabycie rzeczy lub praw będących przedmiotem darowizn, a także koszty poniesione z tytułu udzielenia nieodpłatnego świadczenia. Cel darowizny musi się jednak wpisywać w „przeciwdziałanie skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy”. Co istotne, takie darowizny muszą: • być przekazane od 24 lutego do 31 grudnia br., • być przekazywane na rzecz określonego podmiotu, tj.: - organizacji opisanej w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, a więc m.in. na rzecz stowarzyszenia i fundacji. Mogą to być organizacje podlegające przepisom polskim lub równoważnym przepisom regulującym działalność pożytku publicznego w Ukrainie, - jednostki samorządu terytorialnego, - Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych, - podmiotu wykonującego działalność leczniczą lub działalność z zakresu ratownictwa medycznego w Polsce lub w Ukrainie. Z ustawy nie wynika jednak wprost, by również darowizny przekazane bezpośrednio na rzecz osób fizycznych (np. Ukraińcom na granicy) mogły być rozliczone w kosztach uzyskania przychodów (jakkolwiek istnieją w tym zakresie pewne argumenty za obroną tezy o zaliczeniu takich darowizn do kosztów uzyskania przychodów). Warto więc monitorować tę kwestię. Nie jest również wykluczone, że projektodawca rozszerzy wprost w ustawie zakres podmiotów kwalifikowanych dla celów preferencyjnego rozliczenia darowizn.

Przed przekazaniem darowizny w związku z pomocą Ukrainie należy więc sprawdzić, czy obdarowanym jest podmiot kwalifikowany wskazany w specustawie. Podatnik powinien również pamiętać, że nie można rozpoznać w kosztach uzyskania przychodów ponownie tych wydatków, które zostały już rozliczone przez niego poprzez odpisy amortyzacyjne.

VAT Co do zasady, nieodpłatne świadczenie usług jest czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT, chociaż w niektórych przypadkach opodatkowanie nie wystąpi pod warunkiem istnienia związku świadczonych usług z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą. Co do zasady darowizny towarów podlegają natomiast opodatkowaniu stawką właściwą dla towaru będącego przedmiotem darowizny, jeśli podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT od ich nabycia. Wyjątek w postaci zwolnienia z VAT darowizny towarów dotyczy jednak określonych środków spożywczych. Niemniej w związku z wejściem w życie 5 marca 2022 r. przepisów wprowadzających stawkę 0% VAT dla nieodpłatnych dostaw towarów lub świadczenia usług na cele związane z pomocą ofiarom działań wojennych w Ukrainie pojawiła się również preferencja podatkowa dla podatników VAT dokonujących darowizny innych towarów. Zastosowanie stawki 0% VAT (w miejsce stawki właściwej dla danego towaru): • obejmuje nieodpłatne dostawy towarów i nieodpłatne świadczenie usług, • na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych na terytorium Ukrainy, • dokonane wyłącznie na rzecz: Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych, podmiotów leczniczych, jednostek samorządu terytorialnego, • pod warunkiem zawarcia pisemnej umowy, z której wynika, że dostarczane towary lub świadczone usługi będą wykorzystane na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych na terytorium Ukrainy. Stawka 0% VAT dotyczy co do zasady darowizn, które zostaną dokonane od 5 marca 2022 r. do 30 czerwca 2022 r. Przewidziano jednak możliwość wstecznego zastosowania stawki 0% VAT do nieodpłatnych dostaw towarów i nieodpłatnego świadczenia usług dokonanych od 24 lutego do 4 marca 2022 r. po spełnieniu wskazanych wyżej warunków oraz potwierdzeniu na piśmie, że towary i usługi zostały przekazane na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych na terytorium Ukrainy. W zakresie VAT z preferencyjnej stawki nie skorzystają więc przedsiębiorcy przekazujący darowizny fundacjom i stowarzyszeniom nawet tym, które są zarejestrowane jako organizacje pożytku publicznego. Warto jednak pamiętać, że przepisy o VAT przewidują nadal zwolnienie darowizny produktów spożywczych dla organizacji pożytku publicznego. A tarcza antyinflacyjna wprowadziła na wiele artykułów spożywczych zerową stawkę VAT. Tym samym faktycznie w tych sytuacjach nie pojawi się obciążenie VAT w związku z darowizną. W zakresie VAT również warto śledzić na bieżąco dalsze kroki legislacyjne, nie jest bowiem wykluczone, że projektodawca zdecyduje się na wprowadzenie kolejnych zwolnień dla podatników VAT.

MEAT DREAMS ARE MADE OF THIS

Meat Lovers NOWOść!

WYSOKA ZAWARTOŚĆ MIĘSA I PODROBÓW

7 NOWYCH PRODUKTÓw 2 LINIE: PURE i MENU

Monobiałkowe Bezzbożowe Dobrze przyswajalne

17 Josera petfood sp. z o.o. I +48 61 44 44 712 I petfood@josera.pl I www.josera.pl

WSPARCIE SPRZEDAŻY

JAK DOTRZEĆ DO KLIENTA?

Nowe trendy konsumenckie

dr inż. Paweł Zarzyński Otaczający nas świat nieustannie się zmienia i zaskakuje nowymi trendami. Dotyczy to również naszych klientów – opiekunów zwierząt domowych. Czasy, gdy głównym argumentem sprzedażowym była niska cena produktu, dawno odeszły już w zapomnienie. Obecnie na rynku królują trendy, które sprawiają, że mamy niepowtarzalną możliwość skutecznego zaoferowania wymagającym klientom również o wiele droższych produktów. Wystarczy tylko wiedzieć, w jaki sposób się do tego zabrać...

Jeszcze dwa lata temu jako główny trend kształtujący zachowania konsumentów w branży zoologicznej i nie tylko wskazywano szeroko pojętą proekologiczność. Kupujący poszukiwali produktów wytworzonych z naturalnych składników, powszechnie postrzeganych jako bezpieczne dla zdrowia ich pupili oraz przyjazne dla środowiska. Rzecz jasna, trend ten nadal jest bardzo silny, niemniej specyficzna sytuacja panująca na świecie w ciągu ostatnich dwóch lat sprawiła, że uległ on pewnym modyfikacjom i uszczegółowieniom, a mechanizmy sterujące zachowaniem konsumentów znacznie się zmieniły. Miała na to wpływ zarówno wciąż jeszcze trwająca pandemia koronawirusa wraz ze wszystkimi jej konsekwencjami gospodarczymi i społecznymi, jak i niepewna sytuacja geopolityczna na świecie. Jakie tendencje kształtują zatem obecnie profil naszych klientów i wpływają bezpośrednio na podejmowane przez nich wybory zakupowe? Aby odpowiedzieć na to pytanie, postanowiliśmy zerknąć do raportów na temat najnowszych trendów konsumenckich opracowywanych przez wiodące światowe agencje badania rynku.

Top trendy 2022 według Euromonitor International

Zacznijmy od raportu „Top 10 Global Consumer Trends 2022” opublikowanego niedawno przez znaną również w branży zoologicznej firmę Euromonitor International. Zgodnie

z jego tytułem, analitycy tej agencji zdefiniowali w nim aż 10 trendów, które – ich zdaniem – będą miały wiodący wpływ na kształtowanie oblicza biznesu w bieżącym roku. 1. Planowanie alternatyw – obecna sytuacja na świecie sprawiła, że łańcuchy dostaw wielu surowców i komponentów niezbędnych do produkcji kluczowych dóbr zostały zakłócone. Jako przykład, który odczuwamy wszyscy, można wymienić utrudnioną dostępność samochodów osobowych wielu marek wynikającą z braku podzespołów elektronicznych. Co więcej, obecna sytuacja w Ukrainie może spowodować pogłębienie tego trendu również w branży zoologicznej. Ukraina była bowiem eksporterem wielu surowców służących między innymi do wyrobu karmy dla zwierząt. Ze względu na trwającą tam wojnę i zniszczenia kraju jest wysoce prawdopodobne, że producenci korzystający do tej pory z tamtejszych dostaw będą musieli znaleźć alternatywne źródła zaopatrzenia. Może to wpływać na niedobory niektórych produktów na rynku oraz, niestety, windować ich ceny. Ta sytuacja przekłada się również bezpośrednio na zachowania konsumentów, czyli klientów ostatecznych, w tym opiekunów zwierząt domowych. W obecnej sytuacji rynkowej uczą się oni, że niektóre produkty, do których zdążyli się już przyzwyczaić, mogą być czasowo niedostępne. Wobec powyższego stają się bardziej elastyczni i chętnie sięgają po nowe rozwiązania, których wcześniej nie

Klienci stają się bardziej elastyczni i chętnie sięgają po nowe rozwiązania, których wcześniej nie testowali, aby zapewnić swoim pupilom bezpieczną alternatywę w przypadku braku na rynku preferowanych wcześniej produktów. testowali, aby zapewnić swoim pupilom bezpieczną alternatywę w przypadku braku na rynku preferowanych wcześniej produktów. To akurat bardzo dobra informacja również dla sklepów zoologicznych, ponieważ pozwala na skuteczną sprzedaż produktów alternatywnych, a także na wydajny up-selling, czyli polecanie droższych, ale i lepszych rozwiązań w zastępstwie produktów, które chwilowo nie są dostępne. 2. Obawa przed zmianami klimatu – informacje o niepokojących zmianach klimatu zachodzących na świecie od kilku lat zdominowały media. Dlatego wśród konsumentów rośnie poczucie niepokoju o własną przyszłość. Z tego powodu coraz chętniej sięgają po produkty wytworzone z poszanowaniem środowiska naturalnego i w taki REKLAMA

WSPARCIE SPRZEDAŻY

Piotr Łuczka

CEO MyPetStory Sp. z o.o. Dołącz do MyPetStory już dziś! Zarejestruj swój sklep na www.panel.mypetstory.pl i rozwijaj społeczność swoich klientów w nowoczesnym kanale mobilnym.

sposób, aby było to bezpieczne dla klimatu. Wiążą się z tym zeroemisyjność, czyli ograniczenie emisji dwutlenku węgla, a także recycling i filozofia zero waste. Jak wykazały badania agencji Euromonitor International, trend ten jest szczególnie silny właśnie wśród opiekunów zwierząt domowych. Dlatego większość firm z branży zoologicznej deklaruje już teraz ograniczenie emisji dwutlenku węgla, wykorzystanie do produkcji surowców pochodzących z recyklingu oraz pozyskanych z poszanowaniem naturalnych zasobów naszej planety (tematami tym szeroko zajmowaliśmy się w poprzednich numerach „ZooBranży”). Ten trend jest bardzo korzystny z punktu widzenia sklepu zoologicznego, pozwala bowiem

lek. wet. Kamil Kowalczyk ekspert ds. żywienia Brit

Współczesny opiekun zwierzaka jest bardziej niż kiedykolwiek otwarty na nowości dla swojego pupila. To efekt nie tylko szybko zmieniającego się rynku, ale też ograniczonej dostępności produktów do których zdążył się przyzwyczaić. Znaczenia nabiera tempo w jakim jesteśmy w stanie dotrzeć z nowościami do klienta – mówi Piotr Łuczka, CEO w firmie My Pet Story Sp. z o.o. – W aplikacji MyPetStory każdy sklep zoologiczny w ciągu kilku minut może utworzyć kupon z nowością i wysłać do ponad 40 tys. opiekunów zwierzaków. Regularne prowadzenie działań w aplikacji to lojalna społeczność sklepu, która zagwarantuje skuteczność realizacji postawionych celów. Aplikacja mobilna MyPetStory jest bardzo chętnie instalowana przez opiekunów zwierząt, pomaga w prawidłowej pielęgnacji pupila oraz pozwala na zapewnienie mu coraz lepszej opieki każdego dnia – dodaje Piotr Łuczka. – A serca miłośników zwierzaków otwiera akcja „Pełna miska dla schroniska”.

na skuteczną sprzedaż droższych produktów. Konsumenci rozumieją, że wdrożenie do procesu produkcji idei ochrony środowiska wymaga zastosowania nieco bardziej kosztownych surowców oraz technologii i – jak uczy praktyka – są przygotowani na wydanie w związku z tym większej ilości pieniędzy. 3. Wzrost umiejętności cyfrowych w grupie seniorów – to bardzo ważna informacja dla sklepów i innych przedsiębiorstw prowadzących sprzedaż w kanale online. Ponad dwa lata pandemii wymusiły wzrost umiejętności posługiwania się nowoczesnymi technologiami cyfrowymi również wśród starszych konsumentów. O ile przed pandemią zdecydowana większość kupujących w sieci należała do młod-

szej grupy wiekowej, o tyle w tej chwili wśród fanów zakupów online znajduje się coraz liczniejsza grupa osób starszych. Wiąże się to z koniecznością dostosowania do ich potrzeb i oczekiwań zarówno samych witryn internetowych, jak i sposobu obsługi klienta. 4. Sprawne zarządzanie własnymi finansami – przyspieszona przez pandemię cyfryzacja sektora finansowego i bankowości prywatnej sprawiła, że konsumenci otrzymali nowoczesne narzędzia ułatwiające im zarządzanie własnymi finansami i podejmowanie racjonalnych decyzji zakupowych. Paradoksalnie więc, choć wydarzenia ostatnich dwóch lat zwiększyły niepokój klientów o stan ich finansów jednocześnie pozwoliły im sprawniej nimi zarządzać. W re-

Ekologiczna sprzedaż to już nie tylko biodegradowalne opakowania. Choć ich stosowanie jest równie niezbędne, warto także spojrzeć na inne aspekty ekologicznej produkcji. Obecnie równie ważnym elementem walki z degradacją natury jest stosowanie alternatywnych źródeł pożywienia. Jednym z najnowszych ekotrendów jest zastępowanie tradycyjnych białek zwierzęcych proteinami pochodzącymi między innymi z hodowli owadów. Niższe koszty produkcji, mniejsze zużycie energii, a do tego ograniczona produkcja szkodliwych dla środowiska substancji sprawiają, że jest to bardzo obiecujący kierunek walki o przyrodę! W Brit Care Sensitive Insect & Fresh Herring dla kotów zastosowano połączenie białka z owadów i ryby, dzięki czemu uzyskano idealną fuzję innowacji i ekologii.

Tomasz Uhlenberg

Przedstawiciel Handlowy ACTION S.A.

zultacie, jak wykazały badania agencji Euromonitor International, zwiększyło się poczucie bezpieczeństwa kupujących – ponad połowa z nich uważa, że za pięć lat ich sytuacja finansowa będzie lepsza niż obecna. To dobra informacja, bowiem zwiększa chęć klientów do zakupów, w tym również do inwestowania w droższe rozwiązania zapewniające lepszy komfort życia ich pupilom.

W przypadku trendów konsumenckich możemy wyróżnić zmianę priorytetów konsumentów, czyli klienci wiedzą, czego potrzebują, i tego rodzaju produkty kupują, wzrasta również liczba klientów korzystających z zakupów online, które są bezpieczniejsze dla zdrowia każdego kupującego, co za tym idzie – staje się to bardziej potrzebne ludziom niż zwykły kontakt między dwiema osobami. Nasza firma rozwija asortyment zoologiczny w różnych aspektach asortymentowych, pozyskujemy nowe karmy, klatki i wiele innych produktów, które warto sprawdzić na naszej platformie i-serwis. Przede wszystkim klienci bez zbędnych obaw mogą założyć konto na naszym serwisie, sprawdzić ceny oraz zapytać nasz wykwalifikowany personel o produkty, które ich interesują, mają również swobodę w doborze asortymentu, który chcą zakupić (różnorodność marek).

5. Wzrost dbałości o jakość życia – sytuacja na świecie, a zwłaszcza pandemia i zagrożenie zdrowia, a nawet życia sprawiły, że współcześni klienci kładą dużo większy nacisk na wzrost dbałości o jego jakość. Dotyczy to również ich domowych pupili. Innymi słowy, chcąc w pełni cieszyć się życiem i doceniać jego wszystkie uroki, są w stanie wydawać więcej pieniędzy na jak najlepsze rozwiąza-

nia gwarantujące dobrostan i maksymalny komfort zarówno im, jak i ich zwierzętom. To doskonała informacja dla całej branży zoologicznej, pozwala bowiem na skuteczną sprzedaż produktów z górnej półki oraz oferowanie rozwiązań, których sprzedaż wcześniej mogła być bardziej problematyczna ze względu na niechęć kupujących do wydawania dodatkowych pieniędzy. REKLAMA

WSPARCIE SPRZEDAŻY Joanna Kołodziejczyk-Kobyłecka właścicielka firmy OFiuFiuPL www.ofiufiudlafirm.pl ofiufiupl@gmail.com

6. Metaversum – według analityków Euromonitor International w najbliższym czasie jednym z kluczowych trendów będzie rozwój tak zwanego metaversum, a więc trójwymiarowych ekosystemów cyfrowych związanych z wirtualną rzeczywistością. Jak zauważają specjaliści agencji, od 2017 r. sprzedaż okularów AR/VR wzrosła aż o 56%. Otwiera to nowe możliwości, jeśli chodzi o nowoczesne kanały dotarcia do klienta, których wykorzystanie warto rozważyć również w branży zoologicznej. 7. Dłuższe użytkowanie produktów – na całym świecie coraz silniej rozwija się filozofia zero waste połączona z rosnącą niechęcią do wyrzucania ulubionych produktów. O ile dawniej regularnie zastępowano je nowymi, obecnie coraz częściej daje się im tzw. drugie życie. Rośnie

Jako wieloletni opiekunowie sporego psiego stadka, jesteśmy zobligowani do dbania o jakość życia i zdrowia naszych podopiecznych. W związku z tym staramy się bacznie obserwować wszelką literaturę oraz pojawiające się tytuły branżowe w kraju i na świecie, aby być na bieżąco z najnowszymi badaniami z zakresu żywienia oraz wychowania. Posiadamy obecnie kilkadziesiąt pozycji książkowych w tych zakresach. Ponadto jeździmy na targi branżowe w Polsce i poza granicami kraju (np. Bolonia 2021), aby mieć okazję zobaczyć, przetestować, pomacać, mówiąc kolokwialnie, wszelkie nowości. Wynosimy z takich spotkań ogromną wiedzę, dzięki temu mamy pewność, że oferujemy naszym klientom produkty bezpieczne i zdrowe. Przykładem jest nowo promowana przez nas marka KIWI WALKER – nawiązana współpraca z producentem zaowocowała szkoleniami z produktu oraz powiększeniem naszej oferty o niezwykle wysokiej jakości produkty typu Octopus, Zeppelin, liofilizowane smaczki, akcesoria spacerowe czy komfortowe akcesoria użytkowe, jak materace ortopedyczne, sofy i legowiska dla psów, bezzaciskowe obroże i smycze, butelki i miseczki podróżne oraz klasyczne, w fantastycznych wzorach i kolorach.

popularność wszelkiego rodzaju second-handów oraz aplikacji mobilnych do odsprzedaży używanych przedmiotów. Z pozoru z punktu widzenia handlu może to być zjawisko niepokojące. Pamiętajmy jednak, że daje nam ono szansę do sprzedaży droższych produktów w myśl zasady, że oszczędnego nie stać na rzeczy tanie. Świadomi konsumenci poszukują bowiem produktów trwałych, które posłużą im przez wiele lat. Są zatem gotowi inwestować w sprawdzone, wiodące marki i wyroby z górnej półki, a nawet luksusowe, wytworzone z lepszych surowców. Jako przykład można chociażby wymienić smycze dla psów czy zestawy akwariowe. W przypadku branży zoologicznej tendencja do dłuższego użytkowania rzeczy nie powinna niepokoić również dlatego, że statystycznie ok. 90% sprzedawanych

w nich produktów (biorąc pod uwagę wartość sprzedaży) to tak zwane wyroby FMCG, a więc głównie karmy dla zwierząt, a także żwirki podłoża, kosmetyki i tym podobne, których trend do dawania „drugiego życia” praktycznie nie dotyczy. 8. Tendencja do przeprowadzki na wieś – obserwowany w okresie pandemii rozwój pracy zdalnej oraz poczucie zagrożenia wynikające z powszechnej obecności koronawirusa sprawiły, że ludzie coraz chętniej wyprowadzają się z miasta na wieś. Wieś jest bowiem postrzegana jako dużo bezpieczniejsza, czystsza i bardziej proekologiczna niż miasto. Doświadczenia ostatnich dwóch lat udowodniły zaś, że może być równie dobrym miejscem pracy, jak wielkie aglomeracje. Na dłuższą metę może się to wiązać ze zmianami oblicza

Co jest największą wartością, o którą powinny zabiegać firmy? Tą wartością jest zaufanie. Z jednej strony, ciągły zalew informacji i fake newsy bombardujące konsumentów. Z drugiej zaś – problemy z łańcuchami dostaw, wzrosty kosztów spędzające sen z powiek właścicielom firm. Truizmem będzie stwierdzenie, że żyjemy w „ciekawych czasach”... Konsumenci poszukują marek, którym będą mogli zaufać. Nie mają czasu na eksperymentowanie, chcą tu i teraz korzystać z usług i produktów godnych ZAUFANIA.

Maciej Wernicki dyrektor marketingu w firmie Azan

Jeśli kupuję drapak dla kota przez internet, mam pewność, że produkt zostanie dostarczony tego dnia, który zaznaczyłem w zamówieniu. Mogę zapłacić w wygodny dla siebie sposób, a zwrot będzie darmowy. Cały serwis sklepu jest intuicyjnie zaprojektowany, a dodatkowo będę mógł przeczytać kilka wartościowych artykułów w zakładce blogowej. Wchodząc do sklepu stacjonarnego, mam pewność, że zostanę obsłużony w miły sposób, a sprzedawca fachowo mi doradzi, bez wciskania czegoś na siłę. Otrzymam kartę lojalnościową, która dodatkowo będzie mnie zachęcała do regularnych zakupów. Dostanę informację, że za dwa tygodnie w sklepie pojawi się behawiorysta, z którym będę mógł porozmawiać o swoim psiaku. Zaufanie buduje się metodą małych kroków i wymaga to czasu. Pamiętajmy jednak o starej sprawdzonej zasadzie: utrzymanie starego klienta jest tańsze niż pozyskanie nowego.

branży zoologicznej, między innymi dotyczącymi preferencji co do rodzaju domowych pupili. Na przykład na wsi więcej osób decyduje się na posiadanie dużego psa. Poza tym więcej przestrzeni, jaką oferuje wieś w porównaniu z ciasnymi miejskimi mieszkaniami, może wpływać pozytywnie na decyzje dotyczące posiadania również innych pupili, przyczyniając się do dalszego rozwoju branży. 9. Wzrost samoakceptacji i zmniejszenie znaczenia tzw. akceptacji społecznej – według specjalistów agencji Euromonitor International wśród kupujących rośnie poczucie własnej wartości. Przez to stają się oni bardziej samodzielni i autentyczni oraz mniej ulegają wpływom. Coraz częściej podejmują własne, indywidualne decyzje zakupowe bez oglądania się na ogólnoświatowe trendy modowe. To doskonała informacja dla wszystkich start-upów oraz niewielkich przedsiębiorstw rodzinnych działających w branży zoologicznej. Zjawisko to powoduje

Kupujący, chcąc w pełni cieszyć się życiem i doceniać jego wszystkie uroki, są w stanie wydawać więcej pieniędzy na jak najlepsze rozwiązania gwarantujące dobrostan i maksymalny komfort zarówno im, jak i ich zwierzętom. bowiem potrzebę indywidualizacji i wyróżnienia się na tle innych. Tym samym klienci będą chętnie sięgać po towary niszowe oraz wyprodukowane przez lokalne firmy. To również świetne informacje dla sklepów zoologicznych, oznaczają bowiem, że warto inwestować w takie produkty i pomagać klientom w personalizacji ich pupili. 10. Paradoks socjalizacji – to ostatni z trendów wskazany przez agencję Euromonitor International. Na czym polega? Otóż w ciągu ostatnich dwóch lat w związku z pandemią klienci przyzwyczaili się, że zdecydowanie najbezpieczniejszym miejscem jest ich własne mieszkanie. Poczucie to ułatwiło im przetrwanie tego stresujące-

go okresu. Niestety, wiąże się ono ze zjawiskiem utrudnionego powrotu do normalności. Jak wykazały badania, wiele osób nawet wciąż obawia się wyjścia z domu. Najlepszym dowodem na to jest fakt, że aż 76% konsumentów stosuje różnego rodzaju środki ochrony osobistej po wyjściu z domu, nawet jeżeli nie jest to wymagane przepisami prawa. Co z tego wynika? Otóż należy liczyć się z tym, że sprzedaż w kanale online, która bardzo znacząco wzrosła w ciągu ostatnich dwóch lat, nadal będzie rosnąć. W przypadku stacjonarnych sklepów zoologicznych bardzo ważne jest przekonanie klienta, że zakupy w nich dokonywane są w pełni bezpieczne, komfortowe i nie wiążą się z żadnym ryzykiem dla ich zdrowia. Dla skutecznego przyciągnięcia REKLAMA

Z A P R AS Z A M Y D O WS P Ó Ł P R ACY ! K www.ofiufiu.pl

Q ofiufiupl

E Ofiufiupl

m +48 50147698

# +48 691 215 830

DYST RY B U TO R M A R E K

WSPARCIE SPRZEDAŻY

Minął rok od premiery żwirku naturalnego KOTBURY. Z perspektywy tego czasu mogę śmiało rzec – było warto! – mówi Patryk Kamiński, Pet Products Manager | Gdańskie Młyny. – Żwirek dzięki swoim właściwościom i uważnej, acz zabawnej komunikacji z klientem bezpośrednim zyskał spore grono wielbicieli. Od pierwszych chwil na rynku wokół KOTABUREGO wrzało, jego wyróżniające się na tle konkurencji opakowanie i przychylność konsumentów przyniosła sporo zainteresowania ze strony hurtowni i sklepów – żwirek pojawił się już u największych klientów na rynku, zarówno branży zoologicznej, jak i FMCG.

Patryk Kamiński

Pet Products Manager Gdańskie Młyny biuro@naszkotbury.pl tel. 609 626 300

Firma mogła w tym czasie pracować nad ulepszeniem formuły. Zdecydowaliśmy się na działania, które jeszcze bardziej wyróżniłyby produkt na rynku – zabiera głos Patryk Kamiński – a jednocześnie ważne było, by pozostawić żwirek produktem naturalnym. Zdecydowaliśmy się na opracowanie kompozycji zapachowo-dezodorującej, która powoli, choć bardzo silnie absorbuje urynę. Dzięki temu nie tylko przyjemnie pachnie, lecz także zapobiega rozwojowi drobnoustrojów. Olejek z eukaliptusa znają chyba wszyscy, nie tylko z zapachu, ale również z jego właściwości antybakteryjnych i antywirusowych.

kupujących warto też organizować różnego rodzaju eventy mające za zadanie „ruszenie” ich z domu i sprawienie, że pojawią się w sklepie. Takie działania są o tyle skuteczne, że wiele osób mimo podświadomych obaw o swoje zdrowie jest spragnionych tego rodzaju wydarzeń i chętnie w nich uczestniczy.

Trzy kluczowe trendy konsumenckie w 2022 r. według firmy Mintel

Swój raport opublikowała również niedawno firma badawcza Mintel. Przedsiębiorstwo to zajmuje się prognozowaniem zachowań klientów w perspektywie najbliższych 10 lat i regularnie ogłasza wyniki swoich badań. Według zatrudnionych w nim specjalistów w 2022 roku będą dominować trzy najważniejsze trendy kształtujące zachowania kupujących. Jakie to trendy?

Animal Island E Animal Island.eu Q animal_island_eu m www.animalisland.eu

1. Potrzeba kontroli nad własnym życiem – obecna sytuacja na świecie sprawia, że kupujący czują się niepewnie w wielu sferach swojego życia, w tym również w sferze finansowej. Z tego powodu oczekują rozwiązań, które pozwolą im zachować maksymalną kontrolę także nad swoimi finansami. Od dostawców, w tym sklepów zoologicznych, będą zatem wymagać gwarancji jakości oraz terminowości, ale również elastyczności i umiejętności dostosowania się do ich indywidualnych potrzeb. Oczekują także jasnych i klarownych informacji dotyczących zasad współpracy oraz oferowanych przez nich produktów. Klienci poszukują też rozwiązań ułatwiających im planowanie zakupów. Na popularności będą więc zyskiwać wszelkiego rodzaju aplikacje zakupowe oraz inne nowoczesne narzędzia pozwalające na zachowanie pełnej kontroli nad procesem sprzedaży.

Tworząc Produkty Animal Island zwracamy uwagę nie tylko na zdrowie i bezpieczeństwo zwierzaków, ale również dbamy o naszą przyrodę. Począwszy od karm aż po nasze szklane akcesoria, wszystko jest z najlepszych surowców i składników. Szklane akcesoria Animal Island wytworzone są w polskiej hucie szkła, która całą swoją produkcję opiera na działaniach związanych z ochroną środowiska. •

Do produkcji szklanych akcesoriów wykorzystujemy własne szkło odpadowe, tzw. stłuczkę szklaną.

•

Drewno i papier używane do naszych akcesoriów posiadają certyfikaty FSC (co oznacza, że wspieramy odpowiedzialną gospodarkę leśną)

•

Papier do opakowań również posiada certyfikat FSC

•

Dbamy o recykling. Recyklingowi podlega nasze szkło i opakowania gotowych wyrobów szklanych – w przeciwieństwie do ceramicznych misek i pojemników, które nie podlegają recyklingowi.

Ale to nie wszystko - w trosce o zdrowie zwierzaków Szklane akcesoria Animal Island: •

Mają certyfikat food contact – czyli bezpiecznego kontaktu z żywnością.

•

Są malowane i zdobione organicznymi farbami.

•

Dodatki drewniane zabezpieczone są przed zniszczeniem olejem spożywczym.

•

Nasze produkty są zdrowe i bezpieczne (w przeciwieństwie do plastikowych i metalowych misek).

•

Nie zmieniają smaku serwowanej karmy.

Otoczenie ma znaczenie!

2. Poszukiwanie radości i szczęścia – długotrwała pandemia, a także obecna sytuacja geopolityczna na świecie powodują u ludzi stres i niepokój. W związku z tym odczuwają oni dogłębną potrzebę sprawiania sobie radości i zapewniania szczęścia, również poprzez zakupy. Poszukują więc produktów idealnie dopasowanych do ich indywidualnych potrzeb, oczekują także większej interakcji z marką i pozostawania z nią w stałym kontakcie. Z tego powodu bardzo duże znaczenie mają obecnie social media, w tym content marketing oferowany w nich przez danego producenta. Z kolei dla firm jest to wskazówka, że powinny postępować zgodnie z ideą marketingu 4.0 i bardziej angażować klientów w swój rozwój, pozwalając im na odczucie, że stanowią razem jedną wielką rodzinę i są integralnymi członkami zespołu. 3. Etyczne i realne działania – współcześni kupujący oczekują od producentów etycznych działań w biznesie dotyczących między innymi ochrony środowiska naturalnego. Wymagają jednak czegoś więcej niż tylko pustych deklaracji i poparcia ich konkretnymi, mierzalnymi danymi. Dlatego coraz więcej przedsiębiorstw składa jasne deklaracje dotyczące między innymi takich celów, jak osiągnięcie zeroemisyjności w zakresie dwutlenku węgla czy wdrożenie w 100% zasad recyklingu wraz z konkret-

ną datą, kiedy to nastąpi. Wiodący producenci publikują bieżące raporty z postępu swoich działań mających zwiększyć ich wiarygodność w oczach klientów. Takie działania można również prowadzić na poziomie sklepu zoologicznego, deklarując proste rozwiązania, jak chociażby rezygnacja z foliowych torebek jednorazowych czy zapewnienie o sprawdzonym pochodzeniu i dbałości o idealny stan zdrowotny oferowanych tam zwierząt.

Podsumowanie Jak wynika z przedstawionych wyżej wniosków sformułowanych przez wiodące agencje zajmujące się badaniem rynku, współcześni konsumenci koncentrują swoje oczekiwania głównie na jakości produktu, sposobie jego wytwarzania z poszanowaniem środowiska naturalnego oraz gwarancjach udzielanych przez producentów w zakresie świadczonych przez nich usług. Te trendy są doskonałą informacją dla branży zoologicznej. Wszystko wskazuje bowiem na to, że w dłuższej perspektywie czasowej mogą się przyczynić do jej rozwoju, pozwalając na skuteczną sprzedaż produktów z górnej półki oraz przekonanie klienta do dokonywania świadomych wyborów mających na celu zapewnienie szczęścia i radości zarówno jemu, jak i jego domowym pupilom.

REKLAMA

szklane szklane Akcesoria Akcesoria Bezpieczny Bezpieczny kontakt kontakt z żywnością z żywnością organiczne organiczne farby farby Animal Island Animal Island EU EU animal_island_eu animal_island_eu w w w.animalisland.eu www.animalisland.eu

WSPARCIE SPRZEDAŻY

CONTENT MARKETING

w branży zoologicznej

Ewa Chilmańska

WYPISZ WYMALUJ, www.wypisz-wymaluj.com

Z pojęciem „content marketing” zapewne spotykasz się nie pierwszy raz. Określenie „content” stało się jednym z ulubionych słów wielu marketerów i internetowych twórców. Jest ono wykorzystywane w mniej lub bardziej poprawny sposób, dlatego z tego artykułu dowiesz się, co tak naprawdę się pod nim kryje. Opowiem również o tym, jak wykorzystać go w branży zoologicznej i jakich efektów można się spodziewać.

Czym jest content marketing? Zacznijmy od podstaw. Słowo „content” w języku angielskim oznacza zawartość. Stwierdzenie „content marketing” należy rozumieć jako rodzaj marketingu, którego celem jest długotrwałe budowanie relacji z potencjalnymi klientami przez udostępnianie im wartościowych treści. W języku polskim określenia „content marketing” i „marketing treści” są stosowane zamiennie. Głównym założeniem tego rodzaju marketingu jest budowanie z odbiorcami silnej więzi, dzięki której łatwiej będzie im

zdecydować się na zakup danego produktu lub na skorzystanie z oferty danej firmy. Musisz pamiętać o tym, że treści powinny być interesujące i angażujące z perspektywy Twojego odbiorcy – w marketingu treści jego pytania, rozterki i problemy są najważniejsze! Stosowanie się do tej reguły pozwoli Ci skutecznie skupić jego uwagę na materiale, który opracujesz, i przyczyni się do budowania więzi. Klient, który w Twoich treściach znajdzie odpowiedzi na swoje pytania, będzie Ci bardzo wdzięczny. Co więcej, umocnisz swój ekspercki wizerunek w jego oczach –

na własnej skórze przekona się o poziomie Twojej specjalistycznej wiedzy. Content marketing umacnia wizerunek i wiarygodność firmy, buduje relacje i pozwala wyróżnić się na tle konkurencji. Musisz też wiedzieć, że z badań GroupM wynika, że aż 86 proc. kupujących rozpoczyna swoją „zakupową podróż” od zapytania niezwiązanego z żadnym brandem. Co to oznacza w praktyce? Im więcej edukacyjnych treści opublikujesz, tym większa szansa, że podczas swoich poszukiwań klient natrafi na Twój artykuł lub wpis i to właśnie u Ciebie dokona zakupu.

REKLAMA

Od czego zacząć? Od poznania swoich klientów! Skoro chcesz tworzyć interesujące treści, które faktycznie zaciekawią odbiorców, zatrzymają ich uwagę i pozwolą podejmować decyzje zakupowe, musisz wiedzieć, co ich trapi i przysparza problemów. Skąd czerpać tę wiedzę? Sposobów na to jest kilka. Przede wszystkim wyciągaj wnioski z rozmów, które prowadzisz ze swoimi klientami – zwracaj uwagę na ich wątpliwości, pytania czy problemy. Możesz stworzyć osobny dokument, w którym zapiszesz te wszystkie wątpliwości. Załóżmy, że prowadzisz sklep zoologiczny z szerokim asortymentem akcesoriów spacerowych dla psów. Zapewne wielokrotnie słyszałeś pytania: „Jakie szelki wybrać do biegania z psem?”, „A dla szczeniaka lepiej kupić obrożę czy szelki?”, „A smycz z amortyzatorem nada się do spacerów w mieście?”, „A jakiej długości najlepiej kupić linkę?”, „A czy smycz automatyczna wytrzyma szarpnięcie dużego psa?”. To idealne tematy, które warto poruszyć w swojej komunikacji! Po drugie, warto śledzić tematyczne grupy na Facebooku i zwracać uwagę na zadawane tam pytania. Jeśli mocną stroną Twojej oferty jest akwarystyka, dołącz do grup poświęconych tej dziedzinie i uważnie obserwuj. Być może początkujący akwaryści mają duży problem z doborem odpowiednich roślin wodnych, łączeniem ze sobą gatunków ryb czy z prawidłowym czyszczeniem akwarium. Po trzecie, jeśli masz aktywną społeczność w swoich social mediach, możesz zadać jej otwarte pytanie na Facebooku czy Instagramie, np. „Co sprawiało Ci najwięcej problemów w szykowaniu wyprawki dla szczeniaka?”, „Co chcesz wiedzieć o żywieniu rybek?”, „Co chcesz wiedzieć o pielęgnowaniu sierści psów i kotów?” Odpowiedzi znalezione w komentarzach są idealną bazą do tworzenia treści, których realnie potrzebują opiekunowie zwierząt domowych. Po czwarte, pożegnaj się ze swoją klątwą wiedzy! Wraz ze wzrostem Twoich umiejętności i wiedzy wiele rzeczy wydaje Ci się oczywistych. Pamiętaj jednak, że nie dla wszystkich są one tak oczywiste! Nie bój się opowiadać o podstawach i postaraj się sobie przypomnieć, co ciekawiło Cię na początku wkraczania w świat zoologiczny. To zadanie nie należy do najłatwiejszych, ale wierzę, że dasz radę! Znając dokładnie najważniejsze problemy swojej grupy docelowej, jesteś w stanie tworzyć treści, które pomogą jej rozwiać wszystkie wątpliwości i pozwolą na podjęcie decyzji zakupowej.

Jakie rodzaje treści wybrać? Content marketing daje nam szeroki wybór, jeśli chodzi o rodzaj treści. W tym przypadku najlepiej działać wielokanałowo i nie ograniczać się tylko i wyłącznie np. do bloga. Prowadzenie komunikacji w różnych kanałach i stosowanie różnych formatów pozwala Ci docierać do szerszego grona klientów. Do jednych najlepiej dotrze infografika, do innych krótki materiał video, a jeszcze inni będą preferowali wpis na blogu. Niżej omówię kilka najpopularniejszych i najskuteczniejszych rodzajów content marketingu:

• Artykuły blogowe – to świetny sposób na to, żeby docie-

rać do szerokiego grona odbiorców i budować wizerunek firmy. Odpowiednio napisany artykuł będzie świetnie pozycjonował się w wyszukiwarce Google, a dzięki temu dotrzesz do osób, które są zainteresowane np. żywieniem psów, ale jeszcze nie znają Twojej marki. Artykuły blogowe

WSPARCIE SPRZEDAŻY pozwalają Ci na mocne rozwinięcie tematu, co może być istotne dla bardzo wnikliwych i ciekawych klientów. Pamiętaj, że treści publikowane na blogu możesz wykorzystać na kilka różnych sposobów, np. opublikować linki do nich w social mediach, na ich podstawie możesz przygotować serię wpisów czy relacji na Instagramie, a nawet opracować newslettery! Firmowy blog to zdecydowanie dobry pomysł. • Infografiki – to idealny sposób komunikacji dla osób, które lubią liczby i uporządkowany przekaz informacji. Możesz wykorzystać ten format do zaprezentowania wyników branżowych raportów czy proporcji odpowiedniego odżywiania poszczególnych gatunków zwierząt. W skondensowany i czytelny sposób możesz przedstawić najistotniejsze informacje z danego zagadnienia. • Recenzje – Twoi klienci lub influencerzy, z którymi współpracujesz, wystawili recenzję na temat Twoich produktów lub firmy? Świetnie! Nie zamykaj jej w przysłowiowej szufladzie, tylko wyeksponuj w swojej komunikacji. Nic nie zachęci klienta bardziej do skorzystania z Twojej oferty niż pozytywna opinia innych osób. Zadowolenie innych pomaga nam utwierdzić się w podjęciu decyzji. Wyobraź sobie, że jedna z Twoich klientek ma psa z długą i kołtuniącą się sierścią. Posiada już dwie szczotki i szampon, które niestety nie radzą sobie z okrywą jej pupila. Gdy na Twoich social mediach znajdzie opinię zadowolonej klientki, która miała podobny problem, ale najnowsza szczotka o nazwie GroomPRO, którą kupiła w Twoim sklepie, pomogła jej ładnie rozczesać sierść swojego czworonoga, będzie bardziej skłonna do zrobienia kolejnego zakupu i przetestowania tej szczotki na swoim własnym psie! Otwarcie proś swoich klientów o recenzje i dumnie chwal się nimi w sieci – to naprawdę działa! • Case studies – to kolejny świetny sposób, żeby pokazać Twoją skuteczność. Załóżmy, że jesteś psim trenerem, a w swojej pracy spotykasz się z wieloma przypadkami. Opisanie kilku historii przemiany Twoich psich klientów, wspomnie-

Z badań GroupM wynika, że aż 86 proc. kupujących rozpoczyna swoją „zakupową podróż” od zapytania niezwiązanego z żadnym brandem. Co to oznacza w praktyce? Im więcej edukacyjnych treści opublikujesz, tym większa szansa, że podczas swoich poszukiwań klient natrafi na Twój artykuł lub wpis i to właśnie u Ciebie dokona zakupu. nie o zastosowanych praktykach i zaleceniach, które pomogły osiągnąć pożądany efekt, skutecznie zachęci Twoich nowych klientów. Udowodni im, że potrafisz rozwiązywać psie problemy i masz doświadczenie w wielu złożonych przypadkach. • Webinary i transmisje live – dzięki internetowym wykładom i transmisjom możesz skutecznie dzielić się wiedzą ze swoimi odbiorcami i angażować ich do dyskusji. Szkolenie online możesz poprowadzić samodzielnie lub zaprosić zaprzyjaźnionego specjalistę, który Cię w nim wesprze. Prowadzenie transmisji live w mediach społecznościowych jest zupełnie bezpłatne, a algorytm skutecznie wspiera ten rodzaj komunikacji. • E-booki – to kolejny sposób na edukowanie i docieranie do nowych klientów. Ten format jest ceniony przede wszystkim przez osoby, które chcą szczegółowo zwiększyć swoją wiedzę i chętnie poszukują ciekawych materiałów do czytania. Dużym plusem e-booka jest to, że podczas jego dystrybucji możesz prosić o podanie adresu e-mail, na którego zostanie on wysłany. To pozwoli Ci na zbudowanie szerokiej bazy kontaktów, którą możesz wykorzystać w swoim newsletterze. Dzięki temu będziesz w stałym kontakcie ze swoimi potencjalnymi klientami. Pamiętaj, że do jednego zagadnienia możesz wracać kilkakrotnie, zmieniając tylko formę przekazu. Załóżmy, że chcesz edukować swoich klientów w temacie żywienia kotów – możesz na ten temat przygotować artykuł na blogu, krótki e-book, serię infografik, a na końcu webinar. Każdy z tych formatów pozwoli Ci pozyskiwać nowych odbiorców w zależności od tego, jakie rodzaje komunikatów

preferują. Swoje materiały edukacyjne wykorzystuj w social mediach – artykuły blogowe możesz rozbijać na mniejsze części i tworzyć z nich edukacyjne posty na Facebooku czy Instagramie. Wpisy, które są merytoryczne i napisane w ciekawy, angażujący sposób mają dużą szansę na stanie się viralem – użytkownicy social mediów chętnie udostępniają takie treści na swoich tablicach lub wysyłają je znajomym w wiadomościach prywatnych. Im więcej udostępnień, tym większy zasięg, a im większy zasięg, tym więcej nowych odbiorców pozna Twoją markę – same korzyści! Tworząc przemyślany content marketing, który odpowiada na realne potrzeby odbiorców, jesteś w stanie zbudować silną i dobrze prosperującą firmę. Dzielenie się wiedzą i edukowanie pozytywnie wpływają na wzrost zaufania, a zaufanie jest niesamowicie istotne w procesie sprzedaży. Nikt z nas nie lubi decydować się na przysłowiowego kota w worku. W branży zoologicznej marketing treści ma bardzo duży potencjał. Opiekunowie zwierząt są coraz bardziej odpowiedzialni i aktywnie poszukują wiedzy na temat swoich pupili, żeby zapewnić im wszystko, co najlepsze. To dla Ciebie dobry znak! Dzięki temu masz spore szanse na pozyskiwanie klientów. Co więcej, dystrybuowanie edukacyjnych treści przełoży się na wzrost zaangażowania Twoich obserwatorów i zadawania pytań, a każde pytanie przybliża Cię do sfinalizowania transakcji z zainteresowanym. Pamiętaj również, że klient, który Ci ufa i docenia Twoją wiedzę to lojalny klient. A to właśnie ta grupa będzie często korzystać z Twoich usług i polecać Cię swoim znajomym. W dłuższej perspektywie marketing treści pozwoli Ci osiągnąć naprawdę wiele celów strategicznych i rozwinąć przedsiębiorstwo.

Hurtownia w Internecie myśl przyszłości? Wywiad z Karoliną Szmit, założycielką hurtowni B2B4PET.pl

Skąd pomysł na hurtownie w Internecie?

Jak można zacząć korzystać z usług?

W chwili obecnej większości biznesów funkcjonuje online. Klasyczna sprzedaż przez przedstawicieli odchodzi do lamusa. Dodatkowo pandemia przyspieszyła zdalną prace wielu firm, a spotkania osobiste zostały zastąpione cyfrową formą kontaktu. Chciałam stworzyć platformę, która będzie nowoczesna, prosta w obsłudze, samoobsługowa i dostępna 24h.

Należy zarejestrować konto na stronie: www.b2b4pet.pl, podając dane firmy (nazwa, nip). Konto zostanie aktywowane zwykle w ciągu 1h. Po aktywacji, wystarczy się zalogować i można dokonywać zakupów. Nie wymagamy minimum logistycznego, a darmowa dostawa jest powyżej 500zł brutto. Jak wygląda proces zamówienia?

Do kogo skierowana jest oferta?

Po dodaniu produktów do koszyka, wystarczy wybrać sposób dostawy, formę płatności i zamówienie jest już złożone. Ofertę kieruję przede wszystkim do sklepów zoologicznych, Jest możliwość dokonania natychmiastowego przelewu tych małych i dużych, stacjonarnych i internetowych. internetowego lub bezpośrednio na konto. Można tez zapłacić za pobraniem. Asortyment zainteresuje również inne podmioty związane Zamówienia złożone do 13:00, nadajemy tego samego dnia. z pet biznesem – szkoły dla psów, gabinety weterynaryjne O każdej zmianie statusu zamówienia, informujemy mailowo. czy sklepiki z działem dla zwierzaków domowych. Jaki asortyment znajduje się w hurtowni? Oferuję produkty dla psów i kotów, bez karm i przysmaków. Aktualnie hitem są maty do lizania, bidony, miski spowalniające jedzenie czy szelki. Sklepy znajdą też spory wybór zabawek, legowisk, ubranek i gryzaków. Nowe produkty dodawane są co kilka dni. Asortyment jest naprawdę spory. zamowienia@b2b4pet.pl

r e je s t r u j si ę!

+48 790 333 744

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

Żywienie szczeniąt i psów młodych ras dużych Cenne wskazówki Mianem psów ras dużych określa się czworonogi, które w wieku dorosłym osiągają masę ciała powyżej 25 kg. Jeśli zaś zwierzę przekroczy barierę 40 kg, można mówić o nim jako o przedstawicielu rasy olbrzymiej. Często osiągnięcie takiej docelowej masy ciała może trwać aż do 3 lat. Poszczególne etapy wzrostu psów różnej wielkości przebiegają w niejednorodny sposób. W przypadku ras dużych szczególnie przyspieszenie związane ze zwiększeniem gabarytów następuje od około 8. tygodnia do 5.-6. miesiąca życia zwierzęcia, a następnie tempo rośnięcia zwalnia. Niezwykle ważna jest na tym etapie właściwie zbilansowana karma, która będzie w stanie zapewnić harmonijny rozwój młodego organizmu. Czym powinna charakteryzować się odpowiednia karma? Najważniejszy jest dobór doskonałej jakości żywienia, które ma w swoim składzie odpowiednią ilość wartościowego białka zwierzęcego pochodzącego z mięsa. Kaloryczność poszczególnych posiłków nie powinna być zbyt wysoka, ponieważ może to skutkować nadmiernym przybieraniem na wadze oraz zbyt szybkim tempem 30 wzrostu. Za tymi zmianami mogą nie nadą-

żać stawy, kości i cała struktura mięśniowa, która ma za zadanie być spoiwem i oparciem całości. Poziom białka i tłuszczu powinien być również zdecydowanie niższy niż u psów ras małych i średnich, podobnie jak zawartość wapnia i fosforu. Młode psy ras dużych i olbrzymich są predysponowane do występowania problemów o charakterze kostno-stawowym, dlatego niezwykle ważny jest dodatek składników wspomagających rozwój i działanie stawów. Można do nich zaliczyć glukozaminę, chondroitynę oraz kolagen, a także dodatek kwasów omega-3 i omega-6, które nie tylko wspierają mózg, ale także mają działanie przeciwzapalne. Warto również zwrócić uwagę na dodatek prebiotyków i probiotyków, które będą dbały o właściwe przyswajanie substancji odżywczych z karmy oraz zdrowie jelit.

Jak właściwie dawkować jedzenie młodym psom ras dużych i olbrzymich? Odmierzoną, dzienną porcję karmy warto podzielić na minimum 2-3 dawki. U psów dużych ras dosyć często zdarza się skręt żołądka, któremu należy zapobiegać, serwując mniejsze porcje. Oprócz tego ważne jest, aby zachowywać odpowiednie odstępy czasowe pomiędzy aktywnością fizyczną a spożywaniem pokarmu. Dzienną dawkę należy dobrać do aktywności i potrzeb pupila, na bieżąco sprawdzając jego kondycję. Grubszy pies będzie cięższy, przez co jego ciało będzie znacznym obciążeniem dla stawów. Czasem opiekunowie zastanawiają się, czy wszystko, czego ich dorastający ulubieniec potrzebuje, już znajduje się w składzie karmy. Warto pamiętać, żeby wszelkie suplementowanie, zwłaszcza preparatami mineralnymi i witaminowymi konsultować i podawać wyłącznie zgodnie z zaleceniem lekarza weterynarii. Jak zapewnić optymalny poziom aktywności? Kościec, stawy i mięśnie młodych psów ras dużych rozwijają się długo i nie są przystosowane do znoszenia dużych przeciążeń w młodym wieku. Najbardziej wskazana jest rozsądna dawka niewymuszonego ruchu oraz stopniowe wydłużanie spacerów, pozwalające na rozwinięcie muskulatury. Nie można forsować zwierzęcia, zachęcając go do długich lub wymagających górskich wypraw. Do blisko 18. miesiąca życia należy zrezygnować z joggingu i biegania przy rowerze oraz poczekać na sprawdzenie zdrowia stawów zwierzęcia pod kątem ewentualnej dysplazji. Jeśli lekarz weterynarii nie będzie widział przeciwwskazań, można rozpocząć treningi o stopniowo rosnącej intensywności. Warto w młodym wieku zwracać uwagę na zabawy z innymi psami. Szaleńcze gonitwy i zapasy niejednokrotnie mogą powodować kontuzje oraz urazy. Mądry i odpo-

wiedzialny opiekun powinien pomyśleć również o zabezpieczeniu śliskich powierzchni w domu, na który szczenię może zrobić sobie krzywdę. Ważnym aspektem pozostaje również kwestia schodów, po których chodzenie powinno zostać maksymalnie ograniczone w okresie wzrostu. Dlaczego warto wybrać Brit Care Junior Large Breed? Karmy Brit Care Junior Large Breed zostały stworzone z myślą o szczeniętach i młodych psach w wieku od 3. miesiąca do 2. roku życia. Jest odpowiednio zbilansowana pod względem kaloryczności, zawartości białka, tłuszczu, wapnia oraz fosforu. Pozwala to na zapewnienie zrównoważonego, powolnego wzrostu pupila. Obydwa warianty smakowe zawierają lekkostrawne i doskonale przyswajalne białko zwierzęce – jagnięcinę lub łososia. Dodatek glukozaminy i chondroityny wspiera rosnące stawy, dbając o ich prawidłowy rozwój. Zawartość kwasów omega-3, których źródłem jest olej z łososia, pomaga wspierać pracę mózgu i wpływa na zdolności przyswajania nowych informacji. Prebiotyki MOS i FOS oraz inulina, dbają o mikroflorę bakteryjną młodego organizmu, a tym samym budują jego odporność. Dodatek ostropestu plamistego wspiera metabolizm, dba o regenerację wątroby i zapobiega stanom zapalnym. Sposób i jakość żywienia szczeniąt i młodych psów ras dużych ma niebagatelny wpływ na ich rozwój i przygotowanie do dorosłego życia. Jeśli zależy Ci na zdrowiu Twojego zwierzęcia, zawsze wybieraj karmę z wysokiej półki, która będzie umiała odpowiednio zatroszczyć się o zdrowie czworonożnego przyjaciela. 31

KOT

NOWE TRENDY

w karmach mokrych dla kotów

dr inż. Jacek Wilczak

Zakład Biochemii i Dietetyki, Katedra Nauk Fizjologicznych, Instytut Medycyny Weterynaryjnej, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Karmy mokre dla kotów stanowią znaczny segment branży zoologicznej generujący duże obroty w sklepach. Nic więc dziwnego, że ich producenci nieustannie zaskakują nas nowościami mającymi przyciągnąć uwagę klientów i skłonić ich do wyboru właśnie tych produktów. A zatem co nowego słychać w świecie puszek, saszetek i tacek? I jakich zmian możemy się spodziewać w najbliższych miesiącach oraz latach? 32

REKLAMA

Czego potrzebują koty? Dobór surowców spożywczych dostarczających składniki odżywcze musi być precyzyjnie dostosowany do potrzeb organizmu. Równowaga między ilością składników odżywczych dostarczanych a zużywanych w przemianach metabolicznych zapewnia homeostazę całego organizmu. Na wykorzystanie składników odżywczych w organizmie wpływ, chyba największy, ma jakość surowców, z których one pochodzą, a to już jest bezpośrednią konsekwencją rodzaju posiłku, jaki organizm – w tym wypadku kota – pobiera. Między innymi dlatego, że na ilość wykorzystanych składników odżywczych decydujący wpływ mają rodzaj obróbki termicznej, stopień ich przetworzenia, obecność składników towarzyszących czy wzajemne proporcje, dużą popularnością w żywieniu kotów cieszą się różne postaci karm mokrych. Dlaczego? W żywieniu kotów jest wykorzystywanych kilka stosowanych najczęściej rozdzielnie modeli: od żywienia domowego (włączając BARF), przez karmy mokre i suche. Każdy z tych sposobów żywienia wymaga od opiekuna posiadania odpowiedniej wiedzy – w przypadku żywienia domowego niezbędna jest znajomość doboru ilościowego i jakościowego surowców, a w przypadku karm gotowych – umiejętność weryfikowania składu i na tej podstawie dokonanie najlepszego wyboru. I o ile żywienie domowe wymaga poświęcenia dużej ilości czasu, zaangażowania osobistego w „produkcję” diety, o tyle gotowe karmy przemysłowe są wygodną alternatywą. Pytanie tylko, czy w przypadku każdego rodzaju karmy przemysłowej wygoda nie wpływa na jej bezpieczeństwo stosowania oraz jakie czynniki decydują o atrakcyjności w oczach opiekunów kotów danego modelu żywienia. Biorąc pod uwagę ilości poszczególnych rodzajów karm, opiekunowie kotów zdecydowanie preferują karmy mokre. W przeciwieństwie do karmy suchej karma mokra dobrej jakości – o tym w dalszej części opracowania – jest produkowana z surowców nieprzetworzonych wcześniej, a dzięki sterylizacji w zamkniętym opakowaniu jednostkowym (puszka, saszetka) nie wymaga obecności syntetycznych substancji konserwujących i przeciwutleniających. Trwałość karmy mokrej w szczelnym opakowaniu jest długa, natomiast po otwarciu powinna być ona przechowywana w warunkach chłodniczych przez bardzo krótki czas. Ważnym aspektem przemawiającym na korzyść karm mokrych jest to, że proces przetwórczy – sterylizacja w mniejszym stopniu niż ekstruzja w przypadku karm suchych wpływa na straty wartości odżywczej gotowego produktu.

ODKRYWANIE ŚWIATA

Jaką karmę mokrą wybrać? Jaki rodzaj karmy mokrej wybrać, aby mieć pewność, że jej jakość będzie odpowiednia? Tutaj można wskazać, że zmienia się podejście opiekunów, którzy chcąc w jak największym stopniu żywić kota karmą o niezmienionych walorach odżywczych, wybierają karmy typu filet w sosie, filet w galaretce. Jakość karmy mokrej jest determinowana przez zawartość wszystkich składników odżywczych pochodzących głównie z mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego przy jednoczesnym braku substancji niepożądanych, tj. substancji zapachowych, poprawiających smak, syntetycznych witamin czy składników mineralnych będących wynikiem reakcji chemicznych. Opiekun kota ma do wyboru trzy podstawowe typy karm mokrych: 1) bardzo dokład-

VITAKRAFT. Z MIŁOŚCI.

VITAKRAFT.PL

KOT Anna Rząsa

Opiekunowie kotów chcą rozpieszczać swoich pupili odpowiednią karmą. Ważne jest dla nich, aby były karmione małymi porcjami. Szczególnie istotne są dla nich naturalność i świeżość oraz wysoka jakość i różnorodność wariantów. Warto zwrócić też uwagę na rosnący wolumen rynku opakowań zbiorczych i trendu małych porcji.

Specjalista ds. sprzedaży i marketingu Vitakraft

Vitakraft wprowadził ostatnio nowość na rynek karmy dla kotów. Poésie® Petit to wysokiej jakości receptura z naturalnymi kawałkami mięsa. Dodatkowo uszlachetnione kawałkami serca lub kocią trawą i inuliną dla optymalnego trawienia. Saszetka Poésie Petit w formacie 50 g zawiera wysokiej jakości pokarm. Taka forma żywienia kota to wiele zalet: • nie pozostają żadne resztki, które wysychają lub mają nieprzyjemny zapach, • kilka małych karmień dziennie sprzyja utrzymaniu dobrej formy zwierzaka, • wybór różnych opcji smakowych (koty, jeszcze bardziej niż ludzie, mają wyrafinowane podniebienie), • karma nie zawiera dodatku cukru, pszenicy i zboża (kocia trawa nie jest definiowana jako zboże), • bez sztucznych barwników i konserwantów.

nie zmielony bądź zhomogenizowany pasztet, 2) „kawałki” karmy w sosie lub zalewie oraz 3) karmę w postaci grubo zmielonej mieszaniny surowców, gdzie jest możliwa identyfikacja poszczególnych surowców zarówno pochodzenia mięsnego, jak i warzywnego – stąd też nazwanie karmy „filet z indyka” nabiera realnego znaczenia i nie staje się wyłącznie deklaracją marketingową. Ten rodzaj karmy staje się chyba najpoważniejszą alternatywą chociażby z powodu możliwości rozróżnienia poszczególnych surowców, z których karma została wyprodukowana. Taka forma karmy w największym stopniu przypomina karmę domową oraz wyklucza możliwość wykorzystania w procesie technolo-

Animal Island E Animal Island.eu Q animal_island_eu m www.animalisland.eu

gicznym surowców i substancji, których w diecie kota nigdy by nie było. Wiarygodność producenta w oczach świadomego opiekuna staje się obecnie głównym trendem jakościowym.

Karmy funkcjonalne, czyli jakie?

Nawiązując do nowoczesnego podejścia do karm mokrych dla kotów, należy zauważyć, jak skutecznie jest realizowana idea karm funkcjonalnych dla tego gatunku. Podstawowe założenie karm funkcjonalnych bazuje na istnieniu silnego związku między jakością żywienia definiowaną zarówno przez pokrycie zapotrzebowania na składniki odżywcze, jak i obecność w diecie różnych

związków biologicznie czynnych a zmniejszoną zachorowalnością na tzw. choroby dietozależne. W przypadku kotów będą to przede wszystkim cukrzyca, choroby nerek, wątroby, nadwaga i otyłość, choroby serca oraz wszystkie inne choroby skracające czas życia kota. Dlatego też jako dziwne nie powinny być traktowane dodatki do karm mokrych związków biologicznie czynnych, występujących zarówno w surowcach pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego będących źródłem m.in. związków siarkowych, flawonoidów, izotiocjanianów, katechin, poszczególnych frakcji włókna pokarmowego, wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z rodzin n-3

W Animal Island współpracujemy z dietetykami żywienia psów i kotów więc nie są nam obce najnowsze badania i trendy z zakresu żywienia. W karmach Animal Island dla kota jest tylko mięso i podroby, nie ma dodatków zbożowych, owocowych i warzywnych. Kot to bezwzględny mięsożerca i taki posiłek mięsny dla kotów proponuje Aniaml Island. Do wyboru 3 smakowite posiłki: kurczak & łosoś, kurczak & kaczka, indyk & przepiórka. Kocią satysfakcję zapewniają: • Aż 99% mięsa (bez zbędnych wypełniaczy oraz sosu i bulionu – samo mięso!) • Mięso jakości human grade (mogłoby znaleźć się na Twoim talerzu) soczyste, świeże i aromatyczne • W 100% naturalne i zdrowe składniki • Krótki i czytelny skład • Wyborna smakowitość, idealne dla kocich niejadków i wybrednych smakoszy! W Animal Island traktujemy wszystkie zwierzaki z szacunkiem, więc nie oszukujemy: nasze karmy dla kotów produkowane są z lokalnych składników i nie zawierają zbóż, sztucznych barwników, sztucznych zagęstników oraz konserwantów ani polepszaczy smaku i zapachu. Mokre karmy dla kota Animal Island zostały nagrodzone przez Kapitułę plebiscytu Sfinksy za produkt Must Have 2022 Skład karmy ma znaczenie!

i n-6. Niski stopień przetworzenia karm mokrych pozwala wprowadzać związki biologicznie w znacznie szerszym zakresie niż w przypadku produkcji karmy suchej. Składnikami, którym przypisuje się korzystny wpływ na zdrowie kotów w bardzo szerokim spektrum są flawonoidy – bardzo zróżnicowana pod względem struktury i właściwości grupa naturalnych przeciwutleniaczy, ale obecna tylko w surowcach pochodzenia roślinnego. Pojawienie się w karmach mokrych dla kotów katechin, które są kojarzone z naparami herbacianymi, wydaje się być tylko kwestią czasu. Katechiny przez silne właściwości przeciwutleniające wykazują efekt przeciwzapalny. Skutecznie zwiększają filtrację kłębuszkową oraz działają stymulująco na wydzielanie żółci. Flawonoidy wykorzystywane jako przeciwutleniacze w karmach dla kotów skutecznie zabezpieczają wielonienasycone kwasy tłuszczowe przed utlenianiem. Większość flawonoidów zachowuje swoje właściwości podczas standardowej obróbki termicznej.

Wsparcie dla mikrobiomu W badaniach naukowych obecnie prym wiodą te związane z mikrobiomem jelita grubego także kotów. Mikrobiota zasiedlająca przewód pokarmowy tworzy skomplikowany zespół różnorodnych grup mikroorganizmów, które wpływają na mechanizmy regulujące funkcjonowanie większości jego układów i narządów. Mikrobiotyczna hipoteza rozwoju przewlekłych chorób zakłada, że mikrobiom, szczególnie w okresie okołoodsadzeniowym programuje młody organizm i stan zdrowia w późniejszych latach. Z kolei zmieniona pod względem zarówno ilości, jak i jakości mikrobiota może wpływać na nieprawidłową aktywację procesów immunologicznych oraz metabolicznych, co skutkuje rozwojem chorób, wśród których dużą część stanowią nowotwory. Dlatego też tak wielką uwagę skupia się na roli diety w modulacji składu mikrobioty. O ile dodatek probiotyków (żywych bądź utrwalonych bakterii kwasu mlekowego o właściwościach

probiotycznych) w produkcji karm mokrych jest niemożliwy, o tyle już dodatek prebiotyków jak najbardziej tak. Prebiotyki to nietrawione przez enzymy trawienne dodatki do żywności, które mają korzystny wpływ przez selektywną stymulację wzrostu i/ lub aktywności jednego lub ograniczonej liczby gatunków bakterii w okrężnicy. Do związków prebiotycznych zalicza się niektóre białka, peptydy, tłuszcze oraz oligoi polisacharydy. Najlepiej poznaną grupą substancji prebiotycznych są sacharydy otrzymywane na drodze hydrolizy polisacharydów lub syntezy enzymatycznej. Najlepiej udokumentowane prebiotyki to: fruktooligosacharydy, galaktooligosacharydy, glukozylosacharoza, maltooligosacharydy, palatinozooligosacharydy, oligosacharydy sojowe, ksylooligosacharydy i laktozosacharoza. Cała gama tych prebiotyków teoretycznie mogłaby znaleźć się w karmie mokrej dla kota, ale pod warunkiem dokładnego przebadania wpływu na efektywność trawienia składników odżywczych. Z tego też powodu najREKLAMA

KOT częstszymi dodatkami spotykanymi w karmach mokrych dla kotów są inulina i oligofruktoza należące do fruktooligosacharydów (FOS). Są to polimery D-glukozy połączone wiązaniami β-1,2-glikozydowymi występujące w takich warzywach, jak: karczochy, szparagi, salsefia. Szczególnie duża ilość inuliny występuje w korzeniu cykorii, bulwie topinamburu i dalii, dlatego też oczyszczoną inulinę produkuje się głównie z tych trzech surowców. W wyniku metabolizowania prebiotyków przez mikroflorę przewodu pokarmowego kota powstaje wiele metabolitów. I to one odgrywają tak ważną rolę w stabilizowaniu funkcji zarówno samego przewodu pokarmowego, jak i całego organizmu.

Najczęstszymi dodatkami spotykanymi w karmach mokrych dla kotów są inulina i oligofruktoza należące do fruktooligosacharydów (FOS). Są to polimery D-glukozy połączone wiązaniami β-1,2-glikozydowymi występujące w takich warzywach, jak: karczochy, szparagi, salsefia.

Rola beta-glukanów Wśród cennych nowych dodatków w karmach dla kotów coraz częściej można spotkać albo same beta-glukany, albo surowce będące ich głównym źródłem (np. drożdże piwne). Beta-glukany wywierają różnorodny wpływ na funkcjonowanie przewodu pokarmowego – wywierają działanie prebiotyczne, regulują profil mikrobiologiczny kału oraz wpływają na proporcje między krótkołańcuchowymi kwasami tłuszczowymi (SCFA) w kale. Regulują gospodarkę węglowodanową w organizmie oraz redukują insulinooporność, szczególnie u osobników otyłych. Posiadają wiele właściwości stymulujących układ odpornościowy organizmu, chroniąc go tym samym przed bakteriami, wirusami, grzybami i chorobami pasożytniczymi. Właściwości immunomodulujące beta-glukanów polegają na aktywacji komórek odpornościowych i są związane prawdopodobnie z aktywacją komórek odpornościowych, m.in. cytotoksycznych makrofagów czy limfocytów T. Beta-glukany odgrywają ważną rolę w zapobieganiu i leczeniu chorób układu pokarmowego, w tym: nieżytów śluzówki żołądka, biegunek, a także łagodzeniu skutków chorób w etiopatogenezie, w których istotną rolę odgrywa proces zapalny.

Cenne kwasy tłuszczowe Ze względu na konieczność bilansowania diety kota w tłuszcz i kwasy tłuszczowe nadal producenci karm mokrych dla tych zwierząt są zmuszeni poszukiwać ich nowych źródeł.

Mimo iż uważam, że ze względów konieczności szanowania bioróżnorodności środowiska dodatki np. krylu nie są wymagane, to wyjątkowo jest on ceniony wśród opiekunów kotów. Wysoką aktywność biologiczną mają przede wszystkim dwie rodziny kwasów tłuszczowych: n-3 i n-6. Kwasy tłuszczowe z rodziny n-3 stymulują wzrost i wywierają ochronny wpływ na komórki mięśnia sercowego, układu odpornościowego, natomiast ich niedobór prowadzi m.in. do reumatoidalnego zapalenia stawów, atopowego zapalenia skóry, łuszczycy czy rozwoju nowotworów. Eikozanoidy powstałe w wyniku przemian metabolicznych kwasu arachidonowego (kwasy tłuszczowe n-6) uważa się za czynniki działające prozapalnie, podczas gdy eikozanoidy powstałe z kwasu eikozapentaenowego (kwasy n-3) wywierają efekt przeciwzapalny. Badania naukowe wskazują m.in. na protekcyjne oddziaływanie oleju rybiego – głównego źródła kwasów tłuszczowych z rodziny n-3 – w stosunku do komórek raka jelita grubego. Stąd też wynika popularność kryla, który w swoim składzie zawiera duże ilości kwasów tłuszczowych z rodziny n-3. Niewątpliwie ten temat będzie przewodni wśród producentów karm, także karm dla kotów. Pytanie tylko, czy warto za każdym razem iść w kierunku wskazanym przez opiekunów zwierząt oraz czy na producencie nie spoczywa także obowiązek edukacji klientów. Dla-

czego niekoniecznie kryl? Mimo wysokiej wartości odżywczej szacuje się, że wysokie zainteresowanie tym surowcem przyczynia się do dużych strat w ekosystemach i zmniejsza dostępność pokarmu dla dziko żyjących organizmów. W diecie kota podobny efekt wzbogacający jego dietę w kwasy tłuszczowe n-3 wykazują tłuszcze rybie oraz podroby, głównie mózgi, śledziona czy grasica. Warto zatem zacząć traktować te surowce jako te dostarczające kwasy tłuszczowe n-3, zamiast szukać nowych, ale wpływających na środowisko w sposób negatywny. Lista dodatków funkcjonalnych dodawanych do karm mokrych dla kotów z pewnością będzie się wydłużała. Natomiast zawsze należy pamiętać, że podstawę musi stanowić karma bazująca na mięsie i produktach pochodzenia zwierzęcego. Ze względu na fakt, że opiekunowie kotów najczęściej stosują konsekwentnie tylko jeden model żywienia, istotne jest, aby wybrana karma nie zawierała obcych substancji albo żeby ich ilość była jak najmniejsza. Co prawda regulacje prawne dopuszczają do użycia tylko te substancje dodatkowe i ich dopuszczalne ilości, co do stosowania których nie ma dotychczas dowodów naukowych, że są niebezpieczne, ale biorąc pod uwagę długi okres stosowania (cały czas życia kota), ważne jest, aby karma – niezależnie od rodzaju – była bezpieczna i pozbawiona substancji dodatkowych.

ZWIERZĘTA

CBD

Przy jakich problemach może pomóc zwierzakom? dr n. wet. Joanna Zarzyńska

redaktor naczelna magazynu „ZooBranża”

Jaki produkt w ostatnim czasie wdarł się szturmem na rynek suplementów dla zwierząt towarzyszących i zdobył ogromną popularność? Odpowiedź na to pytanie jest prosta – to oleje i wszelkiego rodzaju inne preparaty zawierające kannabidiol, czyli CBD. Innymi słowy, odpowiednio przygotowany wyciąg z konopi. Choć surowiec, z którego są one wytwarzane, może budzić zrozumiałe kontrowersje, nie ma obaw – te preparaty są całkowicie bezpieczne dla zwierząt. Jednak, podobnie jak wszystkie suplementy, spełnią swoje zdanie tylko wtedy, kiedy będą podawane we właściwych sytuacjach. Jakie problemy czworonożnych pupili i ich opiekunów rozwiązują środki zawierające kannabidiol? I w jakich sytuacjach warto polecać je kupującym?

Preparaty z CBD nie są lekami i nie służą leczeniu żadnych chorób. Mogą natomiast wspierać postępowanie lecznicze oraz wspomagać zwierzęta z problemami behawioralnymi – przez działanie relaksujące, przeciwlękowe i uspokajające.

Magia konopi Konopie siewne (Cannabis sativa L.) i ich legalizacja dla ludzi to wciąż gorący temat. Fanów „zioła” interesuje przede wszystkim efekt psychoaktywny, który zawdzięczamy THC (delta-9-tetrahydrokannabinol). Jednak to nie jedyna aktywna substancja izolowana z konopi, a właściwie z żywicy pozyskiwanej z kwiatostanów tej rośliny. Oznaczono w niej bowiem niemal 200 różnych fitokannabinoidów, w tym CBD (kannabidiol) oraz CBN (kanabinol),

a także terpenoidy, terpeny, flawonoidy. W przypadku zwierząt nie ma mowy o stosowaniu THC, ponieważ np. psy mają w mózgu dużą liczbę receptorów dla THC powiązanych ze szlakami dla innych neuromediatorów, mogą zatem niezwykle silnie reagować na THC (dawka śmiertelna THC dla psa to 3000 mg/kg). THC jest toksyczne także dla kotów, więc pozwalanie kotu na podgryzanie liści konopnych nie jest najlepszym pomysłem. Natomiast stwierdzono, że CBD może pozytywnie wpływać na zdrowie zwierząt, stąd coraz bogat-

sza oferta rynku suplementów z dodatkiem CBD. Nie należy się obawiać, że CBD ma właściwości narkotyczne, nie działa psychoaktywnie, CBD jest też jak najbardziej legalny w Europie. CBD angażuje naturalny układ endokannabinoidowy zwierzęcia. Receptory CB1 i CB2 są przystosowane do reakcji na endogenne kannabinoidy wytwarzane naturalnie przez mózg. A podaż kannabinoidów pochodzenia roślinnego jak CBD zwiększa reaktywność i pomaga utrzymać homeostazę oraz zrównoważone działanie organizmu.

reklama smakolyki CBD drSeidel 207x94 v2.ai 1 18.03.2022 07:47:19

REKLAMA

ZWIERZĘTA Joanna Sztelmach Specjalista ds. marketingu Laboratorium DermaPharm Produkty konopne cieszą się rosnącą popularnością. Kannabidiol (CBD) ma bardzo szerokie spektrum działania. Wpływa korzystnie na niemalże wszystkie funkcje organizmu, przy czym nie wykazuje działania psychoaktywnego i nie uzależnia. W związku z coraz większym wzrostem zainteresowania stosowaniem produktów z CBD w przypadku zwierząt podjęliśmy decyzję o opracowaniu smakołyków dedykowanych specjalnie dla psów i kotów. Smakołyki dr Seidla na zwiększoną witalność zawierają suszone kwiaty konopi będące naturalnym źródłem CBD. Składnik ten nie tylko zmniejsza podatność organizmu na sytuacje stresowe, lecz także pomaga w regeneracji i odzyskaniu energii do działania. Ma korzystny wpływ na system odpornościowy zwierząt, sprzyja zachowaniu dobrej kondycji, pomaga utrzymać organizm na wysokim poziomie aktywności. Regularna suplementacja umożliwia zachowanie zdrowia, dodaje witalności i pomaga w zachowaniu doskonałej formy. Poza tym są doskonałym urozmaiceniem codziennej diety jako zdrowa przekąska między posiłkami. Smakołyki z CBD to strzał w dziesiątkę, nie oprze im się żaden pupil!

Jak działa CBD? CBD działa antystresowo, uspokajająco i może redukować odczucie bólu, nie daje efektów psychotycznych. Jednak żeby mieć pewność, że stosujemy bezpieczny preparat, trzeba sprawdzić, z czego został wytworzony, jakie zawiera fitokannabinoidy (i w jakich ilościach) i czy na pewno są naturalne (organiczne, a nie syntetyczne). Zawartość THC nie powinna przekraczać 0,2%. Nie podawajmy podopiecznym produktów bez dobrze opisanych składów czy dawek ani preparatów dla ludzi – mogą one zawierać sztuczne aromaty, kofeinę czy teobrominę, które są szkodliwe dla zwierząt. Niektóre firmy gwarantują bezpieczeństwo swoich produktów,

wykonując badania na zawartość pestycydów, fungicydów, metali ciężkich oraz całkowicie usuwając THC. Są też preparaty tzw. full spectrum zawierające oprócz samego CBD inne kannabidoidy (np. CBG, CBC, CBN) – działają przez efekt synergii. Preparaty z samym CBD określa się jako „broad spectrum”.

Komu polecać CBD? Przede wszystkim pamiętajmy, że preparaty z CBD nie są lekami i nie służą leczeniu żadnych chorób. Mogą natomiast wspierać postępowanie lecznicze oraz wspomagać zwierzęta z problemami behawioralnymi przez działanie relaksujące, przeciwlękowe i uspokajające. Kiedy i w jakich sytuacjach warto je polecać?

Dawki dla zwierząt zależą od ich wielkości (od 0,2–0,5 mg/kg), najlepiej zawsze zaczynać od dawki najmniejszej i stopniowo w kolejnym tygodniu stosowania ją zwiększać, aż do uzyskania pożądanych efektów. Przy długotrwałym stosowaniu również należy używać mniejszych dawek.

REKLAMA

1. Psom z epilepsją; CBD ogranicza liczbę i nasilenie napadów drgawkowych, a także ich efekty uboczne. Sprawdza się też przy padaczce lekoopornej. 2. Przy problemach układu kostno-stawowego; potwierdzono działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe, podawanie zwiększa mobilność psów. 3. Przy cukrzycy w celu ograniczenia jej powikłań. 4. W chorobach nowotworowych; dzięki działaniu przeciwbólowemu poprawiają komfort życia pacjenta. 5. W celu poprawy dobrostanu zwierzęcych seniorów – oprócz chronicznego bólu w starszym wieku często pojawiają się lękliwość, trudności z zasypianiem, niepokój, nadwrażliwość, płaczliwość. Relaksujące, uspokajające i przeciwbólowe działanie CBD z pewnością przyda się seniorom. 6. Alergikom dla poprawienia stanu skóry – przy chorobach autoimmunologicznych, ale także ogólnie na poprawę stanu skóry przesuszonej. 7. Zwierzętom z zaburzeniami funkcji przewodu pokarmowego, jak np. IBD; ograniczają wymioty i nudności, pomagają zaradzić problemom z apetytem. 8. Zwierzętom o obniżonej odporności – wspomagają pracę układu immunologicznego. 9. Zwierzętom po przejściach wykazującym lęki separacyjne i społeczne, fobie dźwiękowe. Tutaj wskazuje się na działanie przeciwlękowe CBD, relaksujące, poprawiające nastrój, obniżające nadmierne pobudzenie mózgu przez pobudzanie aktywności GABAergicznej (łatwiejsze radzenie sobie ze stresem, lepsza jakość snu). CBD wpływa na neuroplastyczność hipokampu odpowiadającego za funkcje poznawcze i emocje. 10. Przed stresującymi sytuacjami – jak podróż, wizyta w gabinecie weterynaryjnym czy u groomera, pobyt w hotelu. Również podkreśla się rolę CBD w poprawie nastroju i relaksacji (stosowanie doraźne). 11. Dla koni; na problemy mięśniowo-stawowe, poprawę apetytu, wsparcie trawienia, pobudzenie układu odpornościowego i ograniczenie reakcji skórnych; u koni stosujemy większe dawki! 12. Dla małych zwierząt towarzyszących (fretki, szynszyle, szczury).

POZWALANIE INNYM PRACOWAĆ

Jak określić dawkę? Zawartość CBD w preparatach podaje się najczęściej na całe opakowanie, np. jako „olej CBD 100” (100 mg w opakowaniu). Producenci podają stężenie CBD w kropli preparatu i w mililitrze – ułatwia to dozowanie (zazwyczaj wskazuje się, ile kropli należy podać – aplikator pipetor w buteleczce jest dostosowany do dozowania kropli). Dawki dla zwierząt zależą od ich wielkości (od 0,2–0,5 mg/kg), najlepiej zawsze zaczynać od dawki najmniejszej i stopniowo w kolejnym tygodniu stosowania ją zwiększać, aż do uzyskania pożądanych efektów. Przy długotrwałym stosowaniu również należy używać mniejszych dawek. Co ciekawe, nawet niewielkie wchłanianie powoduje, że CBD skutecznie dociera do mózgu i osiąga tam wysokie stężenia. Żeby jednak zwiększyć wchłanianie z przewodu pokarmowego, warto stosować preparaty zawierające nienasycone kwasy tłuszczowe – czyli oleje (olej rybny, oliwę z oliwek, olej z nasion konopi, olej z wiesiołka, olej kokosowy). Są też preparaty wzbogacane o witaminy, związki mineralne, a preparaty na stawy mogą zawierać dodatkowo aktywne składniki, jak czarci pazur, MSM, siarczan chondroityny, wyciąg z omułka. Natomiast preparaty na skórę są wzbogacane o kwas gammalinolenowy.

VITAKRAFT. Z MIŁOŚCI.

VITAKRAFT.PL

ZWIERZĘTA Jak podawać CBD? Samo podawanie nie jest skomplikowane. Można dozować bezpośrednio do pyszczka albo zmieszać z jedzeniem. Dla problematycznych konsumentów wymyślono ciasteczka z CBD (nie mylić z ciasteczkami z marihuaną) czy pastylki dla kotów – jednak wskazuje się, że najlepiej będzie działać preparat w płynie – łatwiej też o precyzyjne jego dozowanie. Uwaga, szarpaki z konopi nie zawierają CBD, powstają z włókien konopnych, które są bardzo wytrzymałe. Jeśli interesuje nas głównie działanie na skórę, to olej można stosować zewnętrznie w postaci wcierek lub kremu transdermalnego czy

balsamu. Najważniejsza jest regularność – CBD działa najlepiej, kiedy podaje się go 2–3 razy dziennie, aby podtrzymywać ilość aktywnej substancji w organizmie. Trzeba pamiętać, że efekt po zastosowaniu oleju z CBD nie będzie natychmiastowy, nie należy się szybko zniechęcać, warto przeprowadzić kurację przez kilka tygodni, z zastosowaniem wzrastających dawek, jak wskazano wyżej – obserwując reakcje zwierzęcia. Obserwacja pupila jest bardzo istotna, ponieważ podczas stosowania CBD mogą się pojawić skutki uboczne: suchość w jamie ustnej (spadek produkcji śliny), wymioty, biegunka, senność, zaburzenia równowagi. Ponieważ po stosowaniu

u psów wykrywano zwiększone poziomy enzymu ALP, należy ostrożnie stosować CBD u psów z problemami wątrobowymi. Duże dawki mogą spowodować przejściowe spadki ciśnienia. Nie poleca się stosowania u kotów z FIV. Zawsze, kiedy mamy wątpliwości, czy zastosować preparat u swojego zwierzęcia (i w jakiej dawce), warto skonsultować się z lekarzem weterynarii. Olej CBD i olej konopny nie są tożsame. Do ich wytworzenia wykorzystuje się inne części roślin oraz technologię produkcji. Olej konopny powstaje z nasion, zawiera duże ilości białka, może służyć jako dodatek do sałatek – ale też może uzupełniać preparaty z CBD.

MEAT FANCY

SMAK NAGRODY

Rysio: gotowy do działania

NOWE OPAKOWANIE 500 G

Cel: pyszne przekąski

starczy na dłużej! Producent: AQUAEL Janusz Jankiewicz sp. z o. o. Krasnowolska 50, 02-849 Warszawa + 48 22 644 76 16 sprzedazkraj@aquael.pl www.comfypet.pl

PIES/KOT

BABESZJOZA

Jak uchronić czworonoga?

dr n. wet. Grzegorz Madajczak Mimo bardzo szerokiej kampanii medialnej wielu opiekunów psów wciąż traktuje problem kleszczy i związanego z nim zagrożenia dla zdrowia ich pupili z pewnym przymrużeniem oka. Tymczasem te pajęczaki stanowią realne i bezpośrednie zagrożenie dla naszych czworonogów – mogą bowiem przenosić wiele bardzo groźnych chorób. Spośród nich do zdecydowanie najbardziej niebezpiecznych należy babeszjoza. Choroba ta, nieleczona, może doprowadzić nawet do śmierci psa. Warto więc wiedzieć nieco więcej na jej temat. 44

Wraz z ocieplaniem się klimatu, występowaniem łagodniejszych zim i cieplejszych jesieni okres, w którym kleszcze są aktywne, przez co mogą zarażać pierwotniakami Babesia canis, wydłuża się każdego roku.

Co to jest babeszjoza? Babeszjoza, czasem nazywana piroplazmozmozą, to choroba wywoływana przez jednokomórkowe pasożyty – pierwotniaki z gatunku Babesia canis. Są one przenoszone przez zarażone kleszcze należące do następujących gatunków: kleszcz łąkowy - Dermacentor reticulatus, brązowy kleszcz psi – Rhipicephalus sanguineus oraz niewystępujący w Polsce żółty kleszcz psi – Haemaphysalis leachi. Przedstawiciele ostatniego z gatunków kleszczy przenoszą pasożyty Babesia należące do gatunku B. gibsoni. Ostatni z gatunków – B. vogeli przenoszony przez brązowego kleszcza psiego również nie został odnotowany w Polsce, lecz przypadki zarażeń psów obserwuje się w krajach bałkańskich i basenu Morza Śródziemnego. Ze względu na ruch turystyczny możliwe jest więc zarażenie także naszych czworonogów tym pasożytem. Babeszjozę z różną częstotliwością odnotowuje się na niemal wszystkich kontynentach przez większość roku. W naszych warunkach klimatycznych zachorowania rozpoczynają się wczesną wiosną i trwają do późnej jesieni. Okresowe

występowanie zarażeń jest oczywiście związane z sezonowością występowania wektorów przenoszących te zarazki, czyli kleszczy. Należy w tym miejscu zwrócić uwagę, że wraz z ocieplaniem się klimatu, występowaniem łagodniejszych zim i cieplejszych jesieni okres, w którym kleszcze są aktywne, przez co mogą zarażać pierwotniakami Babesia canis, wydłuża się każdego roku. Chociaż babeszjoza nie jest chorobą zoonotyczną, to ze względu na ciężkość zachorowań, wysoką śmiertelność oraz utrudnioną diagnostykę i leczenie stanowi poważny problem zdrowotny u psów, co wiąże się również z konkretnymi stratami finansowymi.

W jaki sposób dochodzi do zarażenia?

Jak wspomniano uprzednio, najczęstszą drogą przenoszenia pasożyta jest pokąsanie psa przez kleszcze. Nie ma tutaj znaczenia zarówno stadium rozwojowe kleszcza, jak i pora roku czy lokalizacja. Zarówno obszary leśne, łąki czy tereny miejskie stanowią takie same zagrożenie – co jest związane z powszechnym w dzisiejszych czasach występowa-

niem kleszczy w wymienionych lokalizacjach. Innymi drogami przenoszenia babeszjozy mogą być transfuzja krwi czy też zanieczyszczenie ran krwią zawierającą pasożyty, do czego może dochodzić np. podczas walk psów. W przypadku zarażenia przez kleszcze do zakażenia dochodzi podczas pobierania krwi, kiedy to do organizmu psa zostają wprowadzone sporozoity, które przekształcają się w trofozoity. Te zaś w obrębie krwinek czerwonych ulegają podziałom na dwa merozoity o charakterystycznym gruszkowatym kształcie. Te, opuszczając krwinki czerwone, doprowadzają do ich rozpadu i zarażają kolejne komórki krwi.

Objawy kliniczne Pierwsze objawy babeszjozy są wysoce nieswoiste. U zarażonych psów obserwuje się przemijającą gorączkę, apatię, spadek apetytu, przyspieszenie tętna, a także zwiększenie częstości oddechów i szybsze męczenie się. Wraz z rozwojem choroby obserwuje się bladość błon śluzowych, obecność hemoglobiny w moczu (hemoglobinuria), niekiedy zaś wymioty i biegunkę. Jednym z pierwszych objawów obserwowanych przez opiekunów poza apatią jest charakterystyczne brązowe zabarwienie moczu wynikające właśnie ze znacznego poziomu wydalanej hemoglobiny. Ponadto

PIES/KOT

U zarażonych psów obserwuje się przemijającą gorączkę, apatię, spadek apetytu, przyspieszenie tętna, a także zwiększenie częstości oddechów i szybsze męczenie się. Wraz z rozwojem choroby obserwuje się bladość błon śluzowych, obecność hemoglobiny w moczu (hemoglobinuria), niekiedy zaś wymioty i biegunkę.

elementy uszkodzonych erytrocytów, a także wysoki poziom hemoglobiny we krwi mogą doprowadzać do uszkodzenia kłębuszków nerkowych i wątroby, co w zaawansowanym procesie chorobowym objawia się brakiem oddawania moczu oraz znacznym zażółceniem błon śluzowych. Niekiedy u psów występują objawy nerwowe, co częściej jest związane z wtórną intoksykacją niż pierwotnym zarażeniem. Niestety, choroba niejednokrotnie doprowadza do śmierci zwierzęcia – na ogół w wyniku anemii hemolitycznej prowadzącej do wstrząsu. Kolejnym poważnym zagrożeniem życia jest rozwijający się w przebiegu choroby i nieleczony zespół wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC – disseminated intravascular coagulation), który powoduje skazę krwotoczną, zakrzepicę i uszkodzenia narządów wewnętrznych na skutek mikrozatorów. Śmierć może być także następstwem rozwijającej się kwasicy metabolicznej przy braku dostatecznej ilości tlenu na skutek zmniejszonej liczby czerwonych krwinek. Gromadzący się wówczas kwas mlekowy jest przyczyną dodatkowego uszkodzenia komórek narządów. Kolejna przyczyna śmierci zwierząt to uszkodzenia kłębuszków nerkowych przez elementy rozpadłych erytrocytów, jak również przez osadzające się tam

kompleksy antygen − przeciwciało. W wyniku tego dochodzi do wzrostu poziomu związków azotowych, czego przejawem jest mocznica i intoksykacja organizmu. Zwierzęta z takimi objawami niepoddane intensywnej terapii objawowej i przyczynowej nie mają szansy na przeżycie.

Diagnostyka Ze względu na różnorodność oraz niską swoistość objawów klinicznych rozpoznawanie babeszjozy u psów może być trudne. W diagnostyce różnicowej należy brać pod uwagę leptospirozę, zatrucia warfaryną (popularny środek bójczy znajdujący się w truciźnie na gryzonie) oraz inwazję pasożytów żołądkowo-jelitowych. Należy podkreślić, że wczesne rozpoznanie zakażenia pozwala na skuteczne jego zwalczenie. Jednak ze względu na znaczną toksyczność leków przeciwpierwotniaczych przed

rozpoczęciem leczenia ważne jest precyzyjne postawienie rozpoznania. Leki te znacznie obciążają narządy miąższowe – w szczególności i tak uszkodzoną w wyniku choroby wątrobę. Podczas badania hematologicznego (badania krwi) psa chorego na babeszjozę na ogół stwierdza się niski poziom erytrocytów oraz trombocytów, spadek hematokrytu, zaś liczba białych ciałek krwi może być podwyższona lub obniżona – w zależności od organizmu. Rzadko kiedy podczas standardowego badania krwi wykrywa się obecność pasożytów. Przy intensywnej inwazji ich obecność w krwi pełnej można stwierdzić podczas obserwacji manualnie wykonanego rozmazu, niezmiernie rzadko zaś w badaniu „z automatu”, zwłaszcza w początkowym okresie choroby. Obecność charakterystycznych gruszkowatych merozoitów B. canis najłatwiej jest stwierdzić w krwi wło-

CMY

śniczkowej pobranej przez zadrapanie obwodowych części ciała, np. małżowiny usznej. Jest to związane ze zmniejszoną elastycznością zarażonych erytrocytów, które z trudem przeciskają się przez drobne włośniczki, niekiedy doprowadzając do ich zatkania. W przypadku zarażenia pasożytami z innych gatunków, np. B. gibsoni, nie obserwuje się w krwinkach charakterystycznych gruszkowatych kształtów. Tak więc mikroskopowe badanie rozmazów krwi stanowi podstawową metodę diagnozowania babeszjozy. Jednak jego wynik jest z jednej strony uzależniony od intensywności inwazji – uzależnionej między innymi od fazy choroby, z drugiej zaś, od dokładności i doświadczenia osoby wykonującej i oceniającej preparat. Zdarza się bowiem, że przy niskiej, niejednokrotnie okresowej parazytemii bardzo trudno jest wykazać obecność pierwotniaków. Ponadto często nie mają one typowego gruszkowatego kształtu, zaś erytrocyty chorych psów ulegają wakuolizacji, co dodat-

kowo utrudnia rozpoznanie zarażenia. Z tego względu istnieje ogromna potrzeba stosowania innych, bardziej obiektywnych metod badawczych, do których można zaliczyć odczyn immunofluorescencji (IF), czy metody biologii molekularnej z różnymi odmianami PCR na czele.

Profilaktyka swoista i leczenie

Do chwili obecnej naukowcom nie udało się stworzyć szczepionki w pełni chroniącej psy przed zarażeniem. Próby wprowadzenia w Polsce francuskiej szczepionki pod nazwą Pirodog zakończyły się niepowodzeniem z powodu jej niskiej skuteczności klinicznej, chociaż ten sam produkt wykazywał dobre działanie ochronne u psów na terenie Francji i Szwajcarii. Jest to najprawdopodobniej związane z geograficznym zróżnicowaniem antygenów pasożyta, co nie zostało do końca rozpracowane. Należy podkreślić, że nie tylko immunoprofilaktyka babeszjozy, lecz także jej leczenie stanowią dość po-

ważny problem. Mimo szerokiego wachlarza obecnie dostępnych leków o działaniu przeciwpierwotniaczym wskaźnik śmiertelności psów z babeszjozą jest wciąż wysoki. Obecnie lekiem z wyboru jest imidokarb, którego silne działanie bójcze polega na uszkadzaniu jąder komórkowych pasożyta. Jednak jego stosowanie powoduje u psów pojawianie się wielu działań niepożądanych, wśród których najczęściej obserwuje się ślinienie, wymioty, łzawienie oraz biegunkę. Objawy te można jednak wyeliminować, podając równocześnie atropinę. Obecnie coraz częściej obserwuje się jednak zjawisko oporności pierwotniaków Babesia na imidokarb, co stawia pod znakiem zapytania dalsze stosowanie tego leku. Inne leki stosowane w leczeniu opisywanej choroby to minazen zaburzający procesy tlenowe pasożytów, pentamidyna, a także klindamycyna, metronidazol oraz stosowany od dawien dawna błękit trypanu. Ten ostatni, mimo znacznej toksyczności ogólnej, stanowi ostatni możliwy wybór w przypad-

reklama Sabunol Plus 2021.1 207x142 v1.ai 1 23.02.2021 08:10:04

REKLAMA

eliminuje kleszcze i pchły

Obroża Sabunol Plus! To potrójna ochrona, której ufam. RAMBO Zobacz nowe przygody Rambo: youtube.com/Poradnik Psa i Kota

Współdziałanie 3 substancji aktywnych

Skuteczność potwierdzona badaniami zweryfikowanymi przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych

Obroże wodoodporne

Produkty biobójcze, nr pozwoleń: dla obroży Sabunol Plus 7282/18. Produktów biobójczych należy używać z zachowaniem środków ostrożności. Przed każdym użyciem należy przeczytać etykietę i informacje dotyczące produktu. Producent: Laboratorium DermaPharm Sp. z o.o., ul. Człuchowska 12a, 01-100 Warszawa, tel. (22) 837 38 70. www.drseidel.pl

PIES/KOT

Ze względu na utrudnioną diagnostykę, brak skutecznych szczepionek oraz kłopotliwą terapię najlepszą i zarazem jedyną formą profilaktyki zarażeń Babesia, jak i wieloma innymi patogenami przenoszonymi przez kleszcze jest stosowanie preparatów odstraszających lub zabijających te pasożyty.

ku nieskuteczności wcześniej wspomnianych preparatów. U psów w złym stanie ogólnym na skutek niedokrwistości hemolitycznej czy z DIC konieczne może okazać się przeprowadzenie transfuzji krwi.

Profilaktyka nieswoista Ze względu na utrudnioną diagnostykę, brak skutecznych szczepionek oraz kłopotliwą terapię (niekiedy równie toksyczną, co sama choroba) najlepszą i zarazem jedyną formą profilaktyki zarażeń Babesia, jak i wieloma innymi patogenami przenoszonymi przez kleszcze jest stosowanie preparatów odstraszających lub zabijających te pasożyty.

Na rynku jest dostępnych wiele różnych preparatów wykazujących działanie bójcze lub odstraszające. Wszystkie zarejestrowane preparaty są bardzo dobrze tolerowane przez zwierzęta, choć należy pamiętać o możliwości występowania odczynów alergicznych w wyniku kontaktów z tymi preparatami – ich substancjami czynnymi lub pomocniczymi zawartymi w preparatach. Sytuacje te mają jednak charakter jednostkowy. Równocześnie dotychczas nie odnotowano wśród kleszczy narastania oporności (braku wrażliwości) na powszechnie stosowane preparaty. Wyniki badań laboratoryjnych i klinicznych wykazują, że brak sku-

teczności tych preparatów może wynikać z ich niewłaściwego stosowania, to znaczy podania nieodpowiedniej dawki lub też w sposób niezalecany przez producenta preparatu. W badaniach laboratoryjnych wykonywanych na kleszczach hodowlanych i odławianych ze środowiska preparaty te nadal wykazują wysoką skuteczność. Na ich negatywny odbiór przez opiekunów stosujących opisywaną formę profilaktyki może również wpływać wydłużony okres występowania pasożytów, ich aktywność w porach roku, kiedy to właściciele przestają już stosować preparaty, sugerując się tym, że kleszczy już nie ma.

Podsumowanie Biorąc pod uwagę wydłużony czas występowania kleszczy, co jest związane głównie ze zmianami klimatycznymi, a także pojawianie się w Polsce nowych gatunków kleszczy, które również mogą przenosić opisywane pasożyty, można zasugerować, że preparaty przeciw kleszczom powinno się stosować zdecydowanie dłużej, niż powszechnie się to uznaje. Takie działanie stanowi najlepszą formę profilaktyki przeciw zakażeniom Babesia canis.

O d ro baczaj psa i kota O d ro baczaj STANDARpsa i kota

D OWO DIAERSD CSOTA3NM OCW O* I Ą C O 3 M I E S I Ą E! * O d ro baczaj O d ro baczCajE! psa psa i kota

i kota

STANDARDO STANDARDO WO WO CO 3 MIESIĄ C* O 3 MI+ELSAITĄ * C E! 3Z0AUFANIA CE! + 30 LAITA KARZY

U LE YNARII WETERA N

ZAUF

ARZY U LEK YNARII

WETER

+ T 3Z0AUFLAA NIA OW RES E KR ST OW RES E KR ST

LE OP

OBACZAJ

BE Z

OW RES E KR ST

LE OP

OW RES E KR ST D R

BE Z

ARZY U LEK YNARII

WETER

LE LE OP OP

BE BE Z Z

ARZY U LEK YNARII

WETER

+ T 3Z0AUFLAA NIA

OBACZAJ C

DRONTAL I DRONSPOT DRONTAL I DRONSPOT SĄ SKUTECZNE DRONTAL I DRONSPOT DRONTAL I DRONSPOT SĄ SKUTECZNE WOBEC WSZYSTKICH SĄ SKUTECZNE SĄ SKUTECZNE WOBEC WSZYSTKICH POWSZECHNIE WYSTĘPUJĄCYCH WOBEC WSZYSTKICH WOBEC WSZYSTKICH POWSZECHNIE WYSTĘPUJĄCYCH POWSZECHNIE WYSTĘPUJĄCYCH POWSZECHNIE WYSTĘPUJĄCYCH PASOŻYTÓW JELITOWYCH PSÓW I KOTÓW. PASOŻYTÓW JELITOWYCH PSÓW I KOTÓW. PASOŻYTÓW JELITOWYCH PASOŻYTÓW PSÓW JELITOWYCH I KOTÓW. PSÓW I KOTÓW. DR

OBACZAJ C

Już od kwietnia reklama TV, zadbaj o dostępność produktów w Twoim sklepie. Już kwietnia reklama Już od TV,kwietnia zadbaj oreklama dostępność zadbaj produktów o dostępność w Twoim produktów sklepie. w sklepie. Twoim sklepie Jużodod kwietnia reklama TV, zadbaj o TV, dostępność produktów w Twoim Jak często odrobaczać?

Jak często odrobaczać? Jak często odrobaczać? Sprawdź naodrobaczać? odrobaczanie.szczesliwyzwierzak.pl Jak często Sprawdź na odrobaczanie.szczesliwyzwierzak.pl lub zeskanujodrobaczanie.szczesliwyzwierzak.pl kod. Sprawdź na odrobaczanie.szczesliwyzwierzak.pl Sprawdź lub zeskanujna kod. lub zeskanuj kod.

lub zeskanuj kod.

Drontal DogFlavour Flavour 150/144/50 mg tabletki febantel/pyrantelu embonian/prazykwantel • Wskazania lecznicze: inwazjilecznicze: mieszanych, wywoływanych przez wywoływanych nicienie i tasiemce następujących Drontal Dog 150/144/50 mg tabletki febantel/pyrantelu Drontal Dog Flavour embonian/prazykwantel 150/144/50 mg tabletki • Wskazania febantel/pyrantelu lecznicze: Zwalczanie embonian/prazykwantel inwazjiZwalczanie mieszanych, • Wskazania wywoływanych przez Zwalczanie nicienie inwazji i tasiemce mieszanych, następujących gatunków: przez nicienie i tasiemcegatunków: następujących gatunkó Robaki obłe:Glisty Glisty (postać dorosła i późna niedojrzała): Toxocara canis, Toxascaris leonina •Toxocara Tęgoryjce (postać dorosła): stenocephala, caninum • Włosogłówki (postać dorosła): (postać Trichuris vulpisTrichuris vulp Robaki obłe: (postać dorosła i późna niedojrzała): RobakiToxocara obłe: Glisty canis, (postać Toxascaris dorosła leonina i późna • Tęgoryjce niedojrzała): (postać dorosła): canis, Uncinaria Toxascaris stenocephala, leoninaUncinaria • Tęgoryjce Ancylostoma (postać caninum dorosła): •Ancylostoma Włosogłówki Uncinaria stenocephala, (postać dorosła): Ancylostoma Trichuriscaninum vulpis • Włosogłówki dorosła): ••Tasiemce (postać dorosła i późna niedojrzała): Echinococus granulosus, Echinococcus multilocularis, Dipylidium caninum, Taeniaspp. spp., Mesocestoides spp.spp., Zwalczanie inwazji pierwotniaków Giardia spp. u szczeniąt Tasiemce (postać dorosła i późna niedojrzała): Echinococus • Tasiemce (postać granulosus, dorosła Echinococcus i późna niedojrzała): multilocularis, Echinococus Dipylidium granulosus, caninum, Echinococcus Taenia spp., Mesocestoides multilocularis, Dipylidium Zwalczanie caninum, inwazji Taenia pierwotniaków Mesocestoides Giardia spp. spp. u szczeniąt Zwalczanie inwazji pierwotniaków Giardia spp. u szczen Drontal Dog Flavour 150/144/50 mg tabletki febantel/pyrantelu embonian/prazykwantel • Wskazania lecznicze: Zwalczanie inwazji mieszanych, wywoływanych przez nicienie i tasiemce następujących gatunków: dorosłych psów.• Przeciwwskazania: Nie stosować i dorosłych w przypadku psów.• nadwrażliwości Przeciwwskazania: na substancję Nie stosować w przypadku lub na dowolną nadwrażliwości substancję na pomocniczą. substancję Nie czynną stosować lub nawdowolną 1. i 2. trymestrze substancję ciąży. pomocniczą. • Podmiot odpowiedzialny: stosować wciąży. 1. i 2.•trymestrze ciąży. • Podmiot odpowiedzialn ii dorosłych psów.• Przeciwwskazania: Nie stosować w przypadku nadwrażliwości naczynną substancję czynną lub na dowolną substancję pomocniczą. Nie stosować w 1. i 2.Nie trymestrze Podmiot odpowiedzialny: Robaki obłe: Glisty (postać dorosła izapoznaj późna niedojrzała): Toxocara canis, Toxascaris leonina • Tęgoryjce dorosła): Uncinaria stenocephala, Ancylostoma caninum • Włosogłówki (postać dorosła): Trichuris vulpis Vetoquinol S.A. • Przed użyciem Vetoquinol się z treścią Francja dołączonej • Przed do użyciem opakowania. zapoznaj się z treścią ulotki (postać dołączonej do opakowania. Vetoquinol S.A.Francja Francja • Przed użyciem zapoznaj sięS.A. zulotki treścią ulotki dołączonej do opakowania. •Dronspot Tasiemce (postać dorosła i późna niedojrzała): Echinococus granulosus, Echinococcus multilocularis, Dipylidium caninum, Taenia spp.,odpowiedzialny: Mesocestoides spp.substancji Zwalczanie inwazji pierwotniaków Giardia spp. u szczeniąt 60 mg/15 mg roztwór do nakrapiania dla Dronspot średnich 60 kotów mg/15 • prazykwantel/emodepsyd mg roztwór do nakrapiania • Podmiot dla średnich odpowiedzialny: kotów • prazykwantel/emodepsyd Vetoquinol S.A. • Zawartość • Podmiot substancji czynnych i innych Vetoquinol S.A. • Zawartość • Każda pipetka substancji 0,70 ml czynnych i innych substancji Każda Dronspot 60 mg/15 mg roztwór do nakrapiania dla średnich kotów • prazykwantel/emodepsyd • Podmiot odpowiedzialny: Vetoquinol S.A. • Zawartość substancji czynnych i innych substancji • Każda pipetka•0,70 mlpipetka 0,70 m izawiera dorosłych psów.• Przeciwwskazania: Nie stosować w Emodepsyd przypadku nadwrażliwości na substancję czynną lub15namg, dowolną pomocniczą. Nie stosować w 1.inwazji i 2.• Wskazania trymestrze ciąży. •Leczenie Podmiotmieszanych odpowiedzialny: odpowiednio: Substancje czynne: Prazykwantel zawiera60odpowiednio: mg, Substancje 15 mg, czynne: Substancje Prazykwantel pomocnicze: 60Butylohydroksyanizol mg, Emodepsyd (E320) Substancje 3,78 substancję mgpomocnicze: • Wskazania Butylohydroksyanizol lecznicze: Leczenie mieszanych (E320) 3,78 mg pasożytniczych lecznicze: inwazji pasożytniczy zawiera odpowiednio: Substancje czynne: Prazykwantel 60 mg, Emodepsyd 15 mg, Substancje Butylohydroksyanizol (E320) mg •L4 Wskazania lecznicze: Leczenie mieszanych pasożytniczych u kotów spowodowanych następujące u kotów robaków spowodowanych i robaków przez płaskich: następujące Robaki gatunki obłe (nicienie): robakówpomocnicze: Toxocara obłych i robaków cati (postaci płaskich: dojrzałe, Robaki niedojrzałe, obłe (nicienie): stadia3,78 Toxocara larwalne cati i L3), (postaci Toxocara dojrzałe, cati niedojrzałe, (stadia larwalne stadia L3) larwalne – L4 inwazji i L3), Toxocara cati (stadia larwalne L3 Vetoquinol S.A. Francjaprzez • Przed użyciemgatunki zapoznaj się zobłych treścią ulotki dołączonej do opakowania. uleczenie kotówkotek spowodowanych przez gatunki robaków obłych i ciąży robaków płaskich: Robaki obłe (nicienie): Toxocara cati (postaci dojrzałe, niedojrzałe, stadia larwalne L4i istadia L3), Toxocara catiAncylostomatubaeforme (stadia larwalne L3)(postaci – okresiemg późnej ciąży następujące wdo celu zapobiegania leczenie przeniesieniu kotek w okresie drogą późnej laktogenną w celu na potomstwo, zapobiegania Toxascaris przeniesieniu leonina drogą (postaci laktogenną dojrzałe,naniedojrzałe potomstwo, i stadia Toxascaris larwalne leonina L4), Ancylostomatubaeforme (postaci dojrzałe, niedojrzałe (postaci dojrzałe, larwalne L4), dojrza Dronspot 60 w mg/15 roztwór nakrapiania dla średnich kotów • prazykwantel/emodepsyd • Podmiot odpowiedzialny: Vetoquinol S.A. • Zawartość substancji czynnych i innych substancji • Każda pipetka 0,70 ml leczenie kotek w okresie późnej ciąży w celu zapobiegania przeniesieniu drogą laktogenną na potomstwo, Toxascaris leonina (postaci dojrzałe, niedojrzałe i(postaci stadia larwalne L4), Ancylostomatubaeforme (postaci dojrzałe, niedojrzałe i stadia larwalne L4). Robaki płaskie (tasiemce): niedojrzałe Dipylidium i stadia larwalne caninum L4). (postaci Robaki dojrzałe płaskie i niedojrzałe), (tasiemce): Dipylidium Taenia taeniaeformis caninum (postaci (postaci dojrzałe dojrzałe), i niedojrzałe), Echinococcus Taenia multilocularis taeniaeformis (postaci dojrzałe) dojrzałe), • Przeciwwskazania: Echinococcus multilocularis (postaci dojrzałe) • Przeciwwskazan zawiera odpowiednio: Substancje czynne: Prazykwantel 60 mg, Emodepsyd 15 mg, Substancje pomocnicze: Butylohydroksyanizol (E320) 3,78 mg • Wskazania lecznicze: Leczenie mieszanych inwazji pasożytniczych Nie stosowaći ustadia kociątlarwalne poniżej 8 tygodnia życia płaskie lub ważących Nie stosować poniżej u kociąt 0,5 kg. poniżej Nie stosować 8 caninum tygodnia w życia przypadkach lub ważących znanejponiżej nadwrażliwości 0,5 kg. Niena stosować substancje w przypadkach czynne lub(postaci na znanej dowolną nadwrażliwości substancję pomocniczą. na substancje •multilocularis Przed czynneużyciem lub na dowolną zapoznaj • Przed użyciem zapozn niedojrzałe L4). Robaki (tasiemce): Dipylidium (postaci dojrzałe i niedojrzałe), Taenia taeniaeformis dojrzałe), Echinococcus (postacisubstancję dojrzałe)pomocniczą. • Przeciwwskazania: usiękotów spowodowanych przez następującesięgatunki robaków obłych i robaków płaskich: Robaki obłe (nicienie): Toxocara cati (postaci dojrzałe, niedojrzałe, stadia larwalne L4 i L3), Toxocara cati (stadia larwalne L3) – zstosować treścią ulotki dołączonej do opakowania. z treścią ulotki dołączonej opakowania. Nie u kociąt poniżej 8 tygodnia życia lub ważących poniżej 0,5dokg. Nie stosować w przypadkach znanej nadwrażliwości na substancje czynne lub na dowolną substancję pomocniczą. • Przed użyciem zapoznaj leczenie kotek w okresie późnej ciąży w celupsów przeniesieniu drogą laktogenną potomstwo, Toxascaris leonina dojrzałe, niedojrzałe i stadia L4), Ancylostomatubaeforme dojrzałe, * Poznaj szczegółowy schemat odrobaczania *zapobiegania Poznaj zgodnie szczegółowy z rekomendacją schematESCCAP odrobaczania na www.esccap.pl, psówna zgodnie www.drontal.pl z rekomendacją lubESCCAP na www.dronspot.pl. na(postaci www.esccap.pl, Jednak www.drontal.pl to Twój lekarz lub weterynarii nalarwalne www.dronspot.pl. pomoże Ci najlepiej Jednak to Twój lekarz (postaci weterynarii pomoże Ci najlep się z treścią ulotki dołączonej do opakowania. niedojrzałe i stadia larwalne L4). Robaki płaskie (tasiemce): Dipylidium caninum (postaci dojrzałe i niedojrzałe), dopasować częstotliwość odrobaczania odpowiednią dopasować dla Twojego częstotliwość pupila. odrobaczania odpowiednią dla Twojego pupila. Taenia taeniaeformis (postaci dojrzałe), Echinococcus multilocularis (postaci dojrzałe) • Przeciwwskazania: * Poznaj szczegółowy schemat odrobaczania psów zgodnie z rekomendacją ESCCAP na www.esccap.pl, www.drontal.pl lub na www.dronspot.pl. Jednak to Twój lekarz weterynarii pomoże Ci najlepiej Nie stosować u kociąt poniżej 8 tygodnia życia lub ważących poniżej 0,5 kg. Nie stosować w przypadkach znanej nadwrażliwości na substancje czynne lub na dowolną substancję pomocniczą. • Przed użyciem zapoznaj dopasować częstotliwość odrobaczania odpowiednią dla Twojego pupila. się z treścią ulotki dołączonej do opakowania. * Poznaj szczegółowy schemat odrobaczania psów zgodnie z rekomendacją ESCCAP na www.esccap.pl, www.drontal.pl lub na www.dronspot.pl. Jednak to Twój lekarz weterynarii pomoże Ci najlepiej dopasować częstotliwość odrobaczania odpowiednią dla Twojego pupila.

PIES/KOT

Do 8 miesięcy nieprzerwanej ochrony przed pchłami i kleszczami.* skuteczna, wygodna, wodoodporna

PM-PL-21-0031

*ChPLW produktu Foresto 1,25 g + 0,56 g obroża dla kotów i psów ≤ 8 kg | Imidaklopryd / Flumetryna • Foresto 4,50 g + 2,03 g obroża dla psów > 8 kg | Imidaklopryd / Flumetryna PODMIOT ODPOWIEDZIALNY Bayer Animal Health GmbH, Kaiser Wilhelm Allee 50, 51373 Leverkusen, Niemcy. ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ (-YCH) I INNYCH SUBSTANCJI Jedna bezzapachowa obroża w kolorze szarym o długości 38 cm (12,5 g) zawiera imidaklopryd w dawce 1,25 g oraz flumetrynę w dawce 0,56 g jako substancje czynne. Jedna bezzapachowa obroża w kolorze szarym o długości 70 cm (45 g) zawiera imidaklopryd w dawce 4,5 g oraz flumetrynę w dawce 2,03 g jako substancje czynne. WSKAZANIA LECZNICZE KOTY: W celu leczenia i zapobiegania inwazji pcheł (Ctenocephalides felis) przez okres 7 do 8 miesięcy. W celu ochrony bezpośredniego otoczenia zwierzęcia przed rozwojem larw pcheł przez okres 10 tygodni. Foresto może być stosowane jako element strategii zwalczania alergicznego pchlego zapalenia skóry (APZS). Produkt wykazuje długotrwałą skuteczność roztoczobójczą (zabija kleszcze) (Ixodes ricinus, Rhipicephalus turanicus) i odstraszającą (zapobiega żerowaniu pasożytów) w przypadku inwazji kleszczy (Ixodes ricinus) przez okres 8 miesięcy. Produkt wykazuje skuteczne działanie przeciwko larwom, nimfom i dorosłym osobnikom kleszczy. W przypadku uprzedniego występowania kleszczy u kota przed rozpoczęciem leczenia, założenie obroży może nie spowodować śmierci pajęczaków w ciągu 48 godzin; kleszcze mogą pozostać wczepione i widoczne. Dlatego też zaleca się usunięcie kleszczy występujących już na zwierzęciu w momencie zakładania obroży. Działanie zapobiegające inwazji nowych kleszczy rozpoczyna się w ciągu 2 dni po założeniu obroży. PSY: W celu leczenia i zapobiegania inwazji pcheł (Ctenocephalides felis, C. canis) przez okres 7 do 8 miesięcy. W celu ochrony bezpośredniego otoczenia zwierzęcia przed rozwojem larw pcheł przez 8 miesięcy. Foresto może być stosowane jako element strategii zwalczania alergicznego pchlego zapalenia skóry (APZS). Produkt wykazuje długotrwałą skuteczność roztoczobójczą (zabija kleszcze) w przypadku inwazji kleszczy (Ixodes ricinus, Rhipicephalus sanguineus, Dermacentor reticulatus) oraz odstraszającą (zapobiega żerowaniu) przy inwazji kleszczy (Ixodes ricinus, Rhipicephalus sanguineus) przez okres 8 miesięcy. Produkt wykazuje skuteczne działanie przeciwko larwom, nimfom i dorosłym osobnikom kleszczy. W przypadku uprzedniego występowania kleszczy u psa przed rozpoczęciem leczenia, założenie obroży może nie spowodować śmierci pajęczaków w ciągu 48 godzin; kleszcze mogą pozostać wczepione i widoczne. Dlatego też zaleca się usunięcie kleszczy występujących już na zwierzęciu w momencie zakładania obroży. Działanie zapobiegające inwazji nowych kleszczy rozpoczyna się w ciągu 2 dni po założeniu obroży. Produkt zapewnia pośrednią ochronę przed przeniesieniem patogenów Babesia canis vogeli oraz Ehrlichia canis przez gatunek kleszcza Rhipicephalus sanguineus tym samym redukuje ryzyko babeszjozy oraz erlichiozy psów przez okres 7 miesięcy. Ograniczenie ryzyka zarażenia pierwotniakami Leishmania infantum przenoszonymi przez muchówki Phlebotomus (muchy piaskowe), przez okres do 8 miesięcy. W celu leczenia inwazji wszołów (Trichodectes canis). PRZECIWWSKAZANIA Nie stosować u kociąt w wieku poniżej 10 tygodni, ani u szczeniąt w wieku poniżej 7 tygodni. Nie stosować w przypadku nadwrażliwości na substancje czynne lub na dowolną substancję pomocniczą. Przed użyciem zapoznaj się z treścią ulotki dołączonej do opakowania. Elanco i ukośny znak są znakami towarowymi Elanco i spółek powiązanych. © 2022 Elanco Bayer i krzyż Bayer są znakami towarowymi Bayer.

PIES/KOT

TASIEMCZYCE

Zagrożenie nie tylko dla pupila dr n. wet. Joanna Zarzyńska

redaktor naczelna magazynu „ZooBranża”

Tasiemiec, zwany po staropolsku „soliterem”, kojarzy się nam z problemem z zamierzchłej przeszłości. Tymczasem nic bardziej mylnego. Pasożyty te występują powszechnie w przyrodzie i wciąż stanowią realne zagrożenie dla psów i kotów, a także dla ich opiekunów. Wiele gatunków tasiemców pasożytujących w narządach wewnętrznych domowych pupili może bowiem wybrać sobie za żywiciela również człowieka. Jakie to pasożyty? I jak skutecznie chronić przed nimi nasze zwierzęta oraz pozostałych domowników?

Czym są tasiemczyce? Tasiemczyce to groźne choroby pasożytnicze powodowane przez tasiemce – specyficzne płazińce należące do gromady Cestoda. To obligatoryjne pasożyty wewnętrzne, często o bardzo skomplikowanym cyklu rozwojowym, w skład którego wchodzą żywiciele ostateczni i żywiciele pośredni. Pierwszymi z nich są z reguły kręgowce, natomiast żywicielami pośrednimi mogą być zarówno kręgowce, jak i bezkręgowce. Niektóre tasiemce odznaczają się

okazałymi rozmiarami, dorastając nawet do 20 m długości. Mają one specyficzną budowę ciała. W większości przypadków składa się ono z główki, zwanej skoleksem, szyjki oraz członów. Na główce tasiemca występują specjalne narządy umożliwiające mu umocowanie się w przewodzie pokarmowym żywiciela. Mają one postać przyssawek lub haczyków. Szyjka stanowi z kolei strefę wzrostu i wytwarza kolejne człony. W najstarszych członach dojrzewają jaja, które są wraz z nimi wydalane na zewnątrz, gdzie mogą

stanowić źródło zakażenia kolejnych żywicieli. Tasiemce odżywiają się całą powierzchnią ciała, pochłaniając substancje odżywcze bezpośrednio z przewodu pokarmowego żywiciela. Co ciekawe, nie posiadają one własnego przewodu pokarmowego. Tasiemce są bardzo starą grupą organizmów. Pierwsze z nich występowały na Ziemi już ponad 270 milionów lat temu. Jak dotąd opisano około 3000 gatunków tych pasożytów. Które z nich należą do najgroźniejszych i najczęściej spotykanych z punktu widzenia psów i kotów oraz ich opiekunów?

Tasiemiec psi Tasiemiec psi (Dipylidium caninum) to kosmopolityczny pasożyt bytujący w jelicie cienkim psów, kotów, lisów i innych mięsożernych ssaków. Ma charakterystyczną główkę (scolex) wyposażoną w cztery przyssawki i od 4 do 7 rzędów haczyków. Postać dorosła dorasta nawet do 70 cm długości. Pasożyty te mają dość skomplikowany cykl rozwojowy. Ich dojrzałe człony wypełnione jajami, zwane proglotydami, są wydalane wraz z kałem zwierzęcia. Proglotydy mają zdolność ruchu i przypominają kształtem pestki ogórka czy dyni. Uwalniają się z nich ogromne ilości jaj, które pozostają w środowisku naturalnym. W przypadku silnego zapasożycenia w jednym psie (lub kocie) może żyć nawet kilkadziesiąt tasiemców! Okres patentny zarażenia u zwierząt zaniedbanych (np. porzuconych, schroniskowych) może trwać kilka miesięcy. Jaja można bezwiedne przenieść do domu choćby na butach. Stanowią one pokarm dla licznych bezkręgowców, w tym dla larw pcheł oraz postaci dorosłych wszołów. To właśnie te pasożyty zewnętrzne są żywicielami pośrednimi tasiemca psiego. W przewodzie pokarmowym pchły lub wszoła przechodzą one swój cykl rozwojowy od onkosfery do cysticerkoidów. Te ostatnie stanowią formę inwazyjną tasiemca. Żerujące na psie/ kocie zakażone dorosłe pchły (w które przekształciły się zapasożycone larwy) lub wszoły powodują świąd i zwierzę instynktownie się wygryza. Podczas tego zabiegu połyka pasożyty wraz ze znajdującymi się w ich wnętrzu cysticerkoidami. Te ostatnie przekształcają się w jego jelicie w postaci dorosłe tasiemca i cykl rozwojowy się zamyka. Pochłaniając znaczne ilości substancji odżywczych, powodują one postępujące osłabienie, wychudzenie i niedożywienie zwierzęcia. Poza tym wydalane przez nie toksyczne substancje oddziałują niekorzystnie na organizm żywiciela i mogą między innymi prowadzić do wystąpienia reakcji alergicznych. Jak rozpoznać obecność tasiemca u czworonoga? Do najczęstszych objawów należy tak zwane saneczkowanie, czyli pocieranie przez zwierzę odbytem o podłogę lub glebę z charakterystycznie uniesionymi do

góry tylnymi łapami (występowanie pasożytów wywołuje dotkliwy świąd okolic odbytu). O obecności tasiemca świadczą również jego dojrzałe człony widoczne w odchodach psa lub kota. Można dostrzec je także na sierści zwierzęcia w okolicach odbytu oraz na jego legowisku. Objawami wskazującymi na zapasożycenie mogą być też wymioty, biegunka, spadek masy ciała oraz widoczne pogorszenie się jakości szaty włosowej pupila (matowienie, wypadanie, zwiększona łamliwość sierści) wynikające ze zmniejszonej ilości substancji odżywczych przyswajanych z pokarmu. W celu uzyskania absolutnej pewności należy pobrać próbkę kału do badań i udać się z nią do gabinetu weterynaryjnego. Leczenie choroby jest stosunkowo proste i polega na podaniu skutecznie działających preparatów przeciwpasożytniczych. Uwaga! Tasiemiec psi może również pasożytować w organizmie człowieka, choć ten ostatni nie jest jego typowym żywicielem. Takie przypadki były wielokrotnie opisywane, zwłaszcza u dzieci. Zakażenie nie jest proste ani częste, gdyż wymaga połknięcia zainfekowanej pchły. To właśnie z tego powodu choroba ta występuje głównie u dzieci, na których trudno wymóc restrykcyjne zasady higieny. W przypadku podejrzenia tej choroby należy dokonać badania laboratoryjnego kału oraz – w razie potrzeby zastosować skutecznie działające środki odrobaczające oraz przeciwpchelne. Należy dbać o czystość w domu, wyprać psie posłania oraz wysprzątać kojce (poczwarka pchły w kokonie może przetrwać w środowisku do sześciu miesięcy – np. w dywanach, szparach podłogowych, psich posłaniach). Nowo nabyte zwierzęta przychodzące do domu powinny być odrobaczone. Rozpoznanie choroby utrudnia fakt, że u ludzi często przebiega ona praktycznie bezobjawowo.

Tasiemiec koci Dość podobne objawy daje zarażenie tasiemcem kocim (Taenia taeniaeformis; na świecie występuje ponad 60 gatunków tasiemców z rodzaju Taenia). Ten kosmopolityczny pasożyt występuje w jelicie cienkim kotów domowych, choć jego żywicielami mogą być również psy, lisy, dzikie kotowate oraz rozmaite gatun-

ki zwierząt z rodziny łasicowatych, w tym również domowe fretki. O powszechności jego występowania świadczy fakt, że według przeprowadzonych badań pasożyt ten jest stwierdzany nawet u ponad połowy kotów domowych w Polsce. Postać dorosła tego tasiemca dorasta do 60 cm długości. Ma ona dość charakterystyczny kształt, ponieważ nie występuje u niej typowa szyjka, zaś człony mają pokrój dzwonowaty. Główka posiada cztery bocznie osadzone przyssawki oraz walcowaty ryjek otoczony dwoma rzędami haczyków. Dojrzałe, wypełnione jajami człony są wydalane wraz z kałem na zewnątrz. Żywicielem pośrednim w przypadku tego pasożyta nie są jednak bezkręgowce, ale drobne ssaki, takie jak myszy, szczury, wiewiórki, a nawet króliki i nietoperze. Zarażają się one, pijąc wodę lub zjadając pokarm zainfekowany powszechnie występującymi w środowisku naturalnym jajami tasiemca. W organizmie żywiciela pośredniego z jaja uwalnia się onkosfera, która następnie przemieszcza się do wątroby lub jamy brzusznej zwierzęcia i przekształca w postać larwalną rozwijającą się w cyście. W ciągu dziewięciu tygodni dorasta ona nawet do 30 cm długości i uzyskuje zdolność inwazyjną. Żywiciel ostateczny zaraża się, zjadając zainfekowanego żywiciela pośredniego. W jelicie cienkim kota lub innego drapieżnika larwa przekształca się w postać dorosłą tasiemca, scolex przywiera do śluzówki jelita i w ten sposób cykl rozwojowy się zamyka. Okres prepatentny wynosi zwykle 5–12 tygodni (ale rekordowo nawet 34 miesiące!). Tasiemiec koci rozwijający się w jelicie żywiciela ostatecznego wytwarza stosunkowo silne toksyny, które oddziałują na układ nerwowy gospodarza. Dlatego oprócz objawów podobnych jak w przypadku tasiemca psiego (świąd okolic odbytu, saneczkowanie, obecność członów pasożyta w kale, pogorszenie się jakości sierści, osłabienie, wychudzenie) często obserwuje się symptomy neurologiczne, przypominające nieco objawy wścieklizny, w tym między innymi podniecenie i gryzienie. Poza tym u młodych zwierząt może nastąpić zahamowanie rozwoju wynikające z osłabienia organizmu. Sporadycznie psy i koty zarażają się tasiemcem Taenia crassiceps (wy-

PIES/KOT

mgr farm. Łukasz Sitek Kierownik Hurtowni Beaphar www.beaphar.com

Tasiemczyca jest chorobą wywoływaną przez tasiemca psiego (Diphylidium caninum), który jest najpopularniejszym pasożytem psa i kota (10–50% psich przypadków, do 70% kocich). Cykl rozwojowy tasiemca jest złożony, ale kluczową rolę odgrywa w nim pchła, która występuje tu jako żywiciel pośredni. Tasiemiec pasożytuje w jelicie cienkim psa i kota, ale również może dotyczyć to człowieka, wystarczy, że pies poliże swoją sierść, na której będzie pchła, i zaraz poliże człowieka. W przypadku psich i kocich zakażeń pasożytniczych obowiązuje proste leczenie czy nawet profilaktyka polegająca na okresowym odrobaczaniu (leki przeciwrobacze są zazwyczaj bezpiecznymi środkami bez działań ogólnoustrojowych). Natomiast wśród ludzi mało popularna jest taka profilaktyka (część leków przeciwrobaczych jest w Polsce bez recepty), a najczęściej zakażenie przebiega bezobjawowo przez bardzo długi okres czasu (nawet kilka lat). Dlatego w tym przypadku dla nas, domowników, równie ważna jest profilaktyka przeciw pchłom przez cały rok. Można o to zadbać, stosując preparaty firmy Beaphar linii Vermicon w postaci kropli i szamponów, naturalnych obroży BEA, biobójczych obroży Permecta lub leków OTC linii Fiprotec i Canishield.

Tasiemiec bąblowcowy jednojamowy Tasiemce, pochłaniając znaczne ilości substancji odżywczych, powodują postępujące osłabienie, wychudzenie i niedożywienie zwierzęcia. Poza tym wydalane przez nie toksyczne substancje oddziałują niekorzystnie na organizm żywiciela i mogą między innymi prowadzić do wystąpienia reakcji alergicznych.

wołuje też tasiemczycę ludzi). Postać larwalna tego tasiemca wyjątkowo rozmnaża się przez pączkowanie (bezpłciowo), więc spożycie kilku larw może być bardzo groźne. Najprawdopodobniej najbardziej narażone są osobniki z obniżoną odpornością. U psów stwierdzano wągry wewnątrzotrzewnowo, wewnątrzpłucnie, w sercu czy podskórnie.

Niektóre tasiemce nie są szczególnie niebezpieczne dla naszych pupili, ale mogą stanowić duże zagrożenie dla człowieka. Należy do nich tasiemiec bąblowcowy jednojamowy (Echinococcus granulosus). W Europie rolę żywicieli pośrednich odgrywają zazwyczaj owce oraz świnie, choć w cyklu rozwojowym mogą brać udział wszystkie kopytne zwierzęta gospodarskie (stąd należy szczególnie uważać, jeśli psy są karmione surowym mięsem) oraz pasożyt krąży w środowisku leśnym. Postacie dorosłe tego pasożyta żyją w przewodzie pokarmowym psa, lisa, wilka, szakala i rzadziej innych gatunków mięsożernych ssaków (w tym kota). Jak na tasiemce, są stosunkowo niewielkie, dorastają bowiem najwyżej do 6 mm długości. Mają charakterystyczną, kulistą główkę otoczoną podwójnym wieńcem haczyków oraz tylko trzy człony: jałowy, hermafrodytyczny i maciczny. Ten ostatni wytwarza proglotydy, które samodzielnie wydostają się na zewnątrz przez odbyt zwierzęcia i osiadają na jego skórze. Uwalniają one jaja, które w ten sposób trafiają do środowiska. Połknięte przez żywiciela pośredniego, którym może być również człowiek, jaja przekształcają się w żołądku lub jelicie w onkosfery, które wraz

z prądem krwi dostają się do narządów wewnętrznych (wątroby, płuc, mózgu, śledziony), a także do oka lub mięśni. Otorbiają się tam, tworząc charakterystyczne cysty. Cysta taka (zawiera protoskoleksy) w postaci okazałego pęcherza zaburza funkcjonowanie narządów, powodując ucisk na otaczające je tkanki. Objawy są zależne od rodzaju narządu objętego chorobą. Najgroźniejsze jest usadowienie się stadium larwalnego tasiemca w układzie nerwowym. W wielu przypadkach w celu usunięcia cyst konieczna jest nawet interwencja chirurgiczna. U człowieka do zarażenia tasiemcem bąblowcowym dochodzi najczęściej na skutek braku higieny, w tym spożywania niemytych owoców runa leśnego lub poprzez bezpośredni kontakt z zakażonymi psami i kotami. Podobnie jak w przypadku wcześniej opisanych gatunków tasiemców, najbardziej narażone są dzieci, które z reguły nie przestrzegają rygorystycznych zasad higieny. Według raportów PZH corocznie w Polsce rozpoznawanych jest 40–50 przypadków bąblowicy u ludzi.

Jak chronić psa (i siebie) przed tasiemcami?

Aby uchronić się przed tasiemczycami, niezmiernie ważna jest profilaktyka, czyli rygorystyczne zachowywanie zasad higieny. W przy-

Żadnych zmartwień, gdziekolwiek jesteś.

Beaphar Obroża BEA Wodoodporne obroże dla psów i kotów o przyjemnej kompozycji zapachowej. Działają łagodząco oraz przeciwświądowo i są nieatrakcyjne dla kleszczy, pcheł, wszoł, meszek i komarów.

beaphar.com

PIES/KOT

Jedynym w pełni skutecznym sposobem na ochronę przed tasiemcami psa oraz ludzkich członków rodziny jest regularne odrobaczanie pupila dostępnymi preparatami. Mają one postać tabletek, kropli spot on, a nawet przysmaków funkcjonalnych. Formę preparatu najlepiej dobrać do indywidualnych preferencji zwierzęcia.

padku tasiemca psiego obejmuje ona systematyczne zwalczanie pcheł i wszołów będących żywicielami pośrednimi tego pasożyta. W tym celu należy regularnie prać i odkażać psie legowiska oraz dokonywać dezynsekcji kojców, bud i innych pomieszczeń, w których przebywają nasi pupile. Warto posłużyć się do tego profesjonalnymi środkami dezynfekcyjnym dostępnymi w sklepach zoologicznych. Ważne jest również regularne kąpanie pupili w szamponach przeciwpchelnych oraz stosowanie zabezpieczenia przed pasożytami zewnętrznymi, takiego jak krople spot on, obroże przeciwpchelne, spraye lub pianki. Aby ograniczyć możliwość zarażenia pupila pasożytem kocim, należy zapobiegać zjadaniu przez koty i psy gryzoni i innych drobnych zwierząt upolowanych przez nie w czasie spacerów. Profilaktyka zakażeń tasiemcem bąblowcowym obejmuje dokładne mycie rąk, zwłaszcza po powrocie

z lasu, unikanie spożywania niemytych owoców leśnych oraz grzybów oraz dokładne mycie wszystkich owoców i warzyw trafiających na nasze stoły. Jedynym w pełni skutecznym sposobem na ochronę przed tasiemcami psa oraz ludzkich członków rodziny jest regularne odrobaczanie pupila. Jeszcze niedawno specjaliści zalecali, aby zabieg ten wykonywać standardowo raz na sześć miesięcy, a w przypadku psów szczególnie narażonych na kontakt z pasożytem (mających stały kontakt z innymi psami, na przykład przebywających w schroniskach lub też biorących regularnie udział w psich wystawach, a także pupili mających kontakt z dzikimi zwierzętami, na przykład psów myśliwskich) nawet co trzy miesiące. Obecnie jednak odchodzi się od tego zalecenia, bowiem preparaty służące do odrobaczania psa nie są obojętne dla jego zdrowia. Większość specjalistów zaleca obecnie uprzednie przeprowadzanie badania

kału zwierzęcia na obecność pasożytów przed podaniem ewentualnego preparatu przeciwpasożytniczego. Wystarczy nabyć w aptece specjalny pojemnik, pobrać próbkę odchodów psa i zanieść do lekarza weterynarii. Na podstawie wyników badania będzie on w stanie ocenić, czy zwierzę wymaga natychmiastowego odrobaczenia, czy też zabieg ten można odwlec w czasie. W ten sposób możemy ustalić, jak często należy odrobaczać naszego psa. Jeszcze kilka lat temu preparaty na odrobaczanie były dostępne tylko i wyłącznie w ofercie gabinetów weterynaryjnych. Od jakiegoś czasu można jednak nabyć je również w sklepach zoologicznych. Mają one postać tabletek, kropli spot on, a nawet przysmaków funkcjonalnych. Formę preparatu najlepiej dobrać do indywidualnych preferencji naszego pupila. Na przykład nie wszystkie psy i koty chcą połykać tabletki, wtedy wygodniejsza może się okazać forma kropli lub przysmaku. Uwaga! W przypadku podejrzenia poważnego zapasożycenia pupila (na przykład bezdomnego zwierzęcia znalezionego przez nas w lesie) najlepiej udać się do lekarza weterynarii, ponieważ taki pupil może wymagać podania specjalistycznych preparatów leczniczych niedostępnych w sklepach zoologicznych.

NAUKA NOWYCH SZTUCZEK

VITAKRAFT. Z MIŁOŚCI.

57 VITAKRAFT.PL

KRÓLIKI I GRYZONIE

LEMING CZY PIESTRUSZKA? Lubicie oryginalne gryzonie? Przedstawiamy piestruszkę, lepiej znaną pod nazwą leminga stepowego. Zwierzak ten z wyglądu przypomina nieco chomika, jednak całkowicie różni się od niego zarówno zwyczajami, jak i rodzajem preferowanej diety. Świetnie nadaje się do pielęgnacji w odpowiednio zaaranżowanych terrariach. Co więcej, piestruszki łatwo się w nich mnożą i w krótkim czasie można uzyskać od nich liczną gromadkę potomstwa... 58

Skąd pochodzi piestruszka? Piestruszka stepowa (Lagurus lagurus) lub – jak kto woli – leming stepowy jest niewielkim gryzoniem z rodziny chomikowatych (Critecidae). W naturze zamieszkuje rozległe obszary Europy i Azji od Dniepru na Ukrainie po Mongolię i Chiny. Zgodnie z nazwą preferuje obszary stepowe, porośnięte ubogą roślinnością trawiastą. W naturze tworzy liczne kolonie składające się z wielu osobników. W niektórych regionach swojego naturalnego występowania gryzoń ten jest uznawany za dotkliwego szkodnika niszczącego uprawy rolne. Od lat jest hodowany jako zwierzę terraryjne, w tym również do celów laboratoryjnych.

Jak wygląda piestruszka? Kolorystycznie piestruszka stepowa przypomina nieco chomika dżungarskiego. Podobnie jak on ma szare futro z ciemną pręgą biegnącą wzdłuż kręgosłupa. Również oczy piestruszki są podobne do chomika – ciemne i wyłupiaste. Na tym jednak podobieństwa się kończą. Długość ciała pietruszki wynosi od 7 do 10 cm. Do tego należy dodać ogon o długości około 1 do 1,5 cm. Masa ciała wynosi około 18 g, choć zdarzają się osobniki ważące nawet 33 g. Ciało piestruszki pozostającej w ruchu jest charakterystycznie wydłużone i lekko spłaszczone, natomiast gryzoń w spoczynku przypomina kształtem niewielką kulkę. Na głowie znajdują się małe uszy przypominające dwa niewielkie fałdy biegnące tuż za oczami. Krótkie i cienkie nogi opatrzone są pięcioma palcami na kończynach tylnych i czterema na przednich. Wbrew pozorom nogi piestruszek są bardzo sprawne, a chwytne palce umożliwiają im wspinanie się na trawy, a nawet niewielkie krzewy. Samce są nieznacznie większe od samic, poza tym podobnie jak u innych niewielkich gryzoni można odróżnić je po układzie otworów moczowo-płciowych, u samców (i to już kilkutygodniowych) występują dobrze widoczne jądra.

Jak trzymać – razem czy osobno?

Odpowiedź na to pytanie jest oczywista – wyłącznie razem. Piestruszki to gryzonie typowo stadne i nie wolno pielęgnować ich

pojedynczo. Jedynym właściwym rozwiązaniem jest trzymanie ich w grupach. W tym miejscu wielu początkujących opiekunów popełnia jednak istotny błąd. Wynika on z faktu, że takie rady często są znajdowane w literaturze i internecie. Błąd ten polega na trzymaniu piestruszek w grupach haremowych, to znaczy samca razem z grupą samic. Nie jest to jednak właściwe rozwiązanie, bowiem samiec mający towarzystwo samic będzie nieustannie dążył do rozrodu i w praktyce będzie to oznaczać permanentne ciąże u wszystkich samic. Oczywiście nie jest to sytuacja bezpieczna dla ich zdrowia, dlatego doświadczeni hodowcy radzą, aby poza okresem rozmnażania trzymać osobno samce i samice. Samice są łagodne i praktycznie bezproblemowo „dogadują się” z innymi samicami, nawet jeżeli pochodzą z różnych miotów. Nieco inaczej jest z samcami – zdecydowanie najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest pielęgnowanie wspólnie kilku samców pochodzących z tego samego miotu. Nawet to nie gwarantuje jednak, że sporadycznie nie dojdzie między nimi do zatargów i walk. Natomiast próby łączenia obcych samców pochodzących z różnych miotów są obarczone znacznie większym ryzykiem i należy liczyć się z tym, że zwierzęta będą ze sobą walczyć. Piestruszki są bardzo łagodne i mimo że posiadają ostre i rosnące przez całe życie zęby (podobnie jak u innych gryzoni), nie atakują człowieka. Mają natomiast ciekawy zwyczaj próbowania wszystkiego, co znajduje się dookoła, poprzez delikatne podgryzanie. Dotyczy to również ludzkich palców. W kontakcie ze skórą człowieka zaczynają ją delikatnie skrobać. Nie robią jednak przy tym krzywdy opiekunowi i praktycznie nie zdarza się, aby doszło do skaleczenia. Nie należy się więc obawiać i po oswojeniu można spokojnie dotykać te gryzonie. W tym miejscu należy jednak zaznaczyć, że piestruszki, podobnie jak inne małe ssaki, nie nadają się na pupili dla małych dzieci. Wynika to z faktu, że są bardzo delikatne i nawet uważne dziecko niechcący łatwo mogłoby zrobić im krzywdę. Są to natomiast idealne zwierzęta, które warto polecać wszystkim poszukującym oryginalnych pupili do terrarium.

Piestruszki są bardzo łagodne i mimo że posiadają ostre i rosnące przez całe życie zęby, nie atakują człowieka. Mają natomiast ciekawy zwyczaj próbowania wszystkiego, co znajduje się dookoła, poprzez delikatne podgryzanie. Decydując się na zakup piestruszek, należy pamiętać, że są to gryzonie o aktywności nocnej. Zdecydowanie najbardziej ruchliwe bywają w godzinach późnowieczornych i nocą aż do rana. Co prawda poprzez stopniowe przyzwyczajanie można nieco zmienić ich zwyczaje, jednak ustawianie terrarium z tymi zwierzętami w sypialni zdecydowanie nie jest najlepszym pomysłem.

Terrarium dla piestruszek W literaturze spotyka się niekiedy zalecenia co do trzymania piestruszek w klatkach dla gryzoni. Zdecydowanie nie jest to dobre rozwiązanie. Jak już wspomniano, piestruszki odznaczają się bardzo charakterystycznym płaskim ciałem, przez co są w stanie przeciskać się nawet przez wąskie szpary, w tym między prętami klatki. Poza tym wymagają one grubej warstwy podłoża, której kuweta klatki nie jest w stanie im zapewnić. Idealnym pomieszczeniem dla grupy piestruszek jest obszerne szklane terrarium typu poziomego o długości minimum 100 cm. Najważniejszym elementem jego wyposażenia jest dobrze dobrane podłoże. Zaleca się, aby jego dolną warstwę o grubości około 2–3 cm tworzył dobrej jakości pellet drewniany albo żwirek drewniany lub kukurydziany. Warstwa ta ma za zadanie absorpcję moczu, co znacząco ułatwia utrzymanie czystości w terrarium. Na takim „fundamencie” należy ułożyć grubą, co najmniej kilkunastocentymetrową warstwę składającą się z wymieszanych ze sobą dobrej jakości mięk-

KRÓLIKI I GRYZONIE

Piestruszki to gryzonie typowo stadne i nie wolno pielęgnować ich pojedynczo. Jedynym właściwym rozwiązaniem jest trzymanie ich w grupach.

kich, niepylących trocin oraz równie dobrej jakości siana. W praktyce wystarczy ułożyć w terrarium osobno trociny i siano, a gryzonie już same postarają się o ich dokładne „zmiksowanie”. Sprawdzonym patentem hodowców jest też posypanie całości podłoża warstwą zmielonego, suszonego rumianku. Rumianek ma działanie antyseptyczne oraz zapewnia przyjemny zapach we wnętrzu terrarium. Warto zaznaczyć, że w ofercie niektórych firm są też dostępne pellety lub żwirki od razu zawierające to zioło – można się nimi posłużyć przy układaniu wspomnianej dolnej warstwy podłoża w terrarium. Pozostałe wyposażenie terrarium powinny stanowić: dobrej jakości poidło kulkowe na wodę, miska na karmę, paśnik lub kula na siano, a także drewniane zabawki, domek, łupiny orzechów kokosowych, gałęzie, kora,

kawałki drewna. W terrarium można również umieścić duży kołowrotek o pełnej bieżni.

Czym karmić piestruszki? Piestruszki, choć z wyglądu przypominają nieco chomiki i myszy, zdecydowanie różnią się od tych gryzoni dietą. W naturze żywią się bowiem głównie suchymi oraz świeżymi częściami roślin, ale nie ziarnem. Preferują liście oraz pędy. Co więcej, są niezmiernie wrażliwe na nadmierną zawartość cukrów w diecie. Wynika to z faktu, że w naturalnym środowisku tych zwierząt praktycznie nie ma składników roślinnych zawierających duże ilości węglowodanów. O stopniu wrażliwości tych zwierząt na cukier niech świadczy fakt, że już kilkutygodniowe karmienie, nawet z pozoru tak bezpiecznymi owocami jak jabłka, może doprowadzić do ich śmierci.

Czym zatem karmić piestruszki w terrarium? Podstawę ich diety powinno stanowić dobrej jakości, suche, niepylące siano o bogatym składzie zawierającym trawy i wiele różnych ziół. Dodatkowo warto regularnie podawać im suszone zioła dostępne w sklepach zoologicznych. Dobrze sprawdzają się: rumianek, babka lancetowata, krwawnik, lucerna, koniczyna. Kolejnym filarem diety tych gryzoni jest świeża zielenina łąkowa, taka jak wszelkiego rodzaju trawy i wymienione wyżej zioła, A także liście drzew, takich jak wierzba, lipa, klon czy brzoza. Zieleninę tę najlepiej pozyskiwać we własnym ogrodzie, a jeżeli nie mamy takiej możliwości – w parku na łące lub w lesie w miejscach oddalonych od ruchu samochodowego. Dodatkowo piestruszkom można podawać warzywa, takie jak nać pietruszki, selera, koper, a także kalafior, brokuły i cukinię. Uzupełnieniem diety powinna być dobrej jakości sucha karma. Ponieważ w ofercie producentów nie ma karm dedykowanych stricte dla tego gatunku, dobrym rozwiązaniem jest stosowanie wysokojakościowej karmy dla koszatniczek. Koszatniczki, podobnie jak piestruszki, pochodzą z surowych terenów porośniętych ubogą roślinnością i potrzebują bardzo podobnej diety. Karmy dla nich nie zawierają zbóż i składają się głównie z suszonych zielonych części roślin. Są więc ze wszech miar odpowiednie dla piestruszek. W diecie piestruszek zakazane są wszelkie składniki zawierające duże ilości cukrów, a więc owoce, orzechy, nasiona dyni, słonecznika, zboża i tym podobne. Nie wolno również podawać im sztucznych przekąsek, takich jak kolby, przysmaki, gryzaki, dropsy,

REKLAMA

tabletki. Praktycznie wszystkie tego typu produkty zawierają bowiem bardzo duże ilości cukrów i ich podawanie szybko doprowadziłoby do problemów zdrowotnych i śmierci zwierząt. W charakterze przysmaku piestruszkom można natomiast podawać suszone kwiaty dostępne w ofercie wielu producentów, takie jak róża, nagietek, stokrotka, bławatek czy słonecznik. W naturze gryzonie te uzupełniają swoją roślinną dietę niewielkimi ilościami owadów, w terrarium również od czasu do czasu można podawać im żywe lub suszone owady karmowe, np. świerszcze.

Jak rozmnożyć piestruszki? Piestruszki, podobnie jak wiele innych małych gryzoni, należą do zwierząt wyjątkowo płodnych. W korzystnych warunkach zarówno w naturze, jak i w hodowli są w stanie błyskawicznie się rozmnażać i zwiększać swoją liczebność. W naturze w lata obfitujące w pokarm często obserwuje się masowy pojaw tych gryzoni. Wiąże się on z migracjami dużych ich grup. Stąd wzięły się legendy o piestruszkach (a raczej lemingach) przemierzających stadami stepy i rzucających się do rzeki lub morza. W praktyce zjawisko to rzeczywiście jest często obserwowane. Nie chodzi tu jednak o celowe samobójstwo zwierząt, jak mówią liczne legendy, ale po prostu o tragiczną w skutkach pomyłkę. Gryzonie docierają do wody i są przekonane, że jest to niewielki zbiornik, który będą w stanie przepłynąć. W przypadku gdy akwen jest zbyt szeroki, giną z wycieńczenia i toną. Jeżeli chcemy rozmnożyć piestruszki w terrarium, najlepiej umieścić samca i samicę w oddzielnym pomieszczeniu. Zwykle bardzo szybko dochodzi do kopulacji. Dla pewności jednak lepiej przetrzymać gryzonie razem przez kilkanaście dni. Należy jednak uważnie je obserwować, bowiem zdarza się, że może dojść między nimi do walk. W takim przypadku należy niezwłocznie je rozdzielić. Ciężarna samica wymaga obfitego karmienia, najlepiej z udziałem dużej ilości roślin, takich jak koniczyna, lucerna, a także wspomnianych owadów karmowych. Oprócz świeżych lub suszonych świerszczy można podawać jej również larwy mącznika, a nawet suszonego kiełża zdrojowego (gammarusa). Ciąża trwa 22–26 dni. Na ogół rodzi się od 4 do 8 młodych, chociaż rekordowo może ich być nawet kilkanaście. Maluchy rodzą się ślepe i głuche. Przez około trzy tygodnie są karmione przez samicę. W tym czasie powinna być ona karmiona bardzo odżywczym pokarmem, bowiem produkcja mleka pochłania jej dużo energii. Samicy opiekującej się młodymi należy zapewnić spokój i nie wolno jej drażnić, bowiem może to doprowadzić do porzucenia lub zabicia młodych. Maluchy rosną bardzo szybko i już po kilku dniach pokrywają się sierścią. W wieku około tygodnia opuszczają gniazdo. Co ciekawe, oczy otwierają później, bo dopiero około 11.–12. dnia życia. W wieku około trzech tygodni są już samodzielne i można odseparować je od samicy. Jednocześnie należy oddzielić samce od samic. Gryzonie te osiągają dojrzałość płciową już w wieku 6–7 tygodni, ale tak młodych osobników z oczywistych względów nie należy przeznaczać do rozrodu. Co ciekawe, młode rosną stosunkowo wolno, rozmiary właściwe dla osobników dorosłych osiągają dopiero w wieku 3–4 miesięcy. Niestety, piestruszki należą do zwierząt zdecydowanie krótkowiecznych. W naturze żyją nie dłużej niż kilka miesięcy, zaś długość ich życia w terrarium, nawet przy najlepszej opiece, rzadko przekracza dwa lata.

ODROBINA UWAGI

VITAKRAFT. Z MIŁOŚCI.

VITAKRAFT.PL

AKWARYSTYKA

ZDROWE RYBY TO PODSTAWA!

Jak poprawić stan sanitarny ryb w sklepie zoologicznym? dr inż. Krzysztof Kazuń

ichtiolog, pracownik Instytutu Rybactwa Śródlądowego im. Stanisława Sakowicza, zatrudniony w Zakładzie Ichtiopatologii i Ochrony Zdrowia Ryb

Zagadnienia związane z szeroko pojętym stanem zdrowotnym ryb w sklepach zoologicznych obejmują wiele elementów, często zupełnie niezrozumiałych ze względu na odmienność środowisk wodnego i lądowego. Trudno uznać występujące w sklepie zoologicznym warunki za optymalne dla zwierząt, a ryby ozdobne nie stanowią tu wyjątku. Akwaria zwykle urządzone są nie tyle w sposób imitujący warunki naturalne, ile w kierunku uzyskania maksymalnie prostej i bezproblemowej obsługi. Sporadycznie też dobierane są odpowiednie dla ryb parametry wody, czasami w przypadku gatunków bardziej delikatnych i cenniejszych stosowane jest obniżanie twardości i dostosowywana (zwykle podwyższana względem pomieszczenia) temperatura wody.

Co może szkodzić rybom? Co może szkodzić rybom przetrzymywanym w akwariach bądź przewożonym do sklepu? Lista branych pod uwagę czynników jest dość długa, nie wszystkie z nich muszą prowadzić bezpośrednio do śmierci zwierząt, ale wystarczy nawet osłabienie organizmu bądź uszczerbek na urodzie ryb, aby konsekwencje zaistnienia takiego czy innego problemu były dla sprzedawcy odczuwalne. Na zdrowie i samopoczucie ryb w sklepie zoologicznym wpływ mają przede wszystkim dwa elementy: niewłaściwe warunki środowiskowe (np. niewystarczająca ilość roz-

puszczonego w wodzie tlenu, zbyt wysoki poziom trucizn – z amoniakiem na czele etc.) oraz wpływ stresu związanego z odławianiem i przetrzymywaniem ryb w akwariach. Choroby ryb są często następstwem działania na nie stresu bądź zachwiania stabilności środowiska wodnego. Najbardziej niebezpieczne są choroby wirusowe, jednak istnieje niewielka szansa na ich wystąpienie w warunkach sklepu zoologicznego, gdyż ryby zaatakowane przez wirusy mają niewielkie szanse nawet na przeżycie transportu do sklepu i aklimacji do nowych warunków. Dlatego najczęściej spotykane problemy zdrowotne ryb to te związane z infekcjami bakteryjnymi i inwazjami pasożytniczymi.

Choroby bakteryjne są zwykle odpowiedzialne za straty notowane w okresie od drugiego tygodnia do około miesiąca po transporcie ryb, a skuteczna walka z nimi jest na ogół dość trudna, czasami wręcz niemożliwa w warunkach sklepowych. Często źródłem problemów zdrowotnych są bakterie stale bytujące na rybach, ale atakujące je w momencie osłabienia odporności. Stąd też roznosicielem chorobotwórczych bakterii mogą być ryby niewykazujące żadnych objawów chorobowych. Zapobieganie rozwojowi schorzeń na tle bakteryjnym zwykle polega na izolacji lub humanitarnej eliminacji osobników wykazujących wczesne oznaki chorobowe, natomiast przy podejmowaniu leczenia ryb należy działać szybko, aby nie dopuścić do zaawansowanego stanu chorobowego i nadmiernego osłabienia ryb. Warto wiedzieć, że część bakterii niebezpiecznych dla ryb może się również okazać groźnymi dla człowieka.

Flawobakterioza Przykładem choroby bakteryjnej ryb jest często rozwijająca się u nich po transporcie „choroba kolumnowa”, czyli flawobakterioza wywołana infekcją Flavobacterium columnare. Bakterie te wykazują zdolność rozwoju w bardzo szerokim zakresie temperatur (od 4 do nawet 36°C) i są o tyle ciekawe, że można je zaobserwować, oglądając pod mikroskopem świetlnym świeży preparat zrobiony z zeskrobiny ze skóry bądź płetw ryb – bakterie F. columnare wyglądają wtedy jak kołyszące się zbite stogi siana. Zapadać na flawobakteriozę mogą praktycznie wszystkie gatunki ryb, a rozwój bakterii na powierzchni ich ciała prowadzi do rozległych uszkodzeń, w wyniku czego pojawia się biały nalot przypominający strzępki waty. Często te pojawiające się uszkodzenia powłok skórnych i naloty są błędnie określane jako pleśniawki, a postępujące zmiany chorobowe mogą sięgać nawet narządów wewnętrznych. W skrzelach może następować degeneracja nabłonka oddechowego, w efekcie czego zainfekowane ryby stają się apatyczne, przestają pobierać pokarm, wykazują objawy duszności, wydzielają znaczne ilości śluzu i czasami sną jeszcze przed pojawieniem się zmian widocznych gołym okiem. Możliwość wyleczenia flawobakteriozy jest bar-

dzo ograniczona i przynosi efekty jedynie w początkowym stadium choroby. Najskuteczniejszym rozwiązaniem jest przeprowadzenie kuracji antybiotykowej, poprzedzonej wykonanym przez lekarza weterynarii badaniem mikrobiologicznym, ale w realiach sklepowych terapia opiera się zwykle na zastosowaniu długotrwałej kąpieli ryb w trypaflawinie lub w preparatach o szerokim spektrum działania opartych na nitrofuranach i sulfonamidach. Stosując takie kąpiele ryb, należy pamiętać o usunięciu z akwarium wkładów filtracyjnych, szczególnie tych zawierających aktywne media, a także podłoża biologicznie czynne, z tego względu kąpiele ryb najlepiej jest przeprowadzać na zapleczu sklepu, w osobnych zbiornikach wyposażonych jedynie w grzałkę i napowietrzanie.

Wrzodzienica i posocznica Najczęściej izolowaną od ryb bakterią, która jest uznawana za warunkowo patogenną, czyli mogącą wywoływać objawy chorobowe jedynie u osłabionych ryb, jest Aeromonas hydrophila. Ta bakteria występuje szeroko w środowisku wodnym i można ją wyizolować także na wyglądających zdrowo rybach, z powierzchni ciała i z przewodu pokarmowego. Bakteria A. hydrophila może wywoływać różniące się od siebie dwie jednostki chorobowe: wrzodzienicę i posocznicę. Wrzodzienica objawia się zmianami jedynie powłok skórnych, występowaniem wybroczyn i wrzodów (które mogą odsłonić mięśnie, a nawet szkielet ryby), czasami utratą łusek i wygaszeniem barw, natomiast posocznica (zwana czasami „puchliną wodną”) jest łączona z rozdęciem ciała, nastroszeniem łusek i wytrzeszczem oczu powstającymi w wyniku gromadzenia się płynu wewnątrz ryby. Podobnie jak przy flawobakteriozie, tu także najskuteczniejsze w działaniu leczniczym są kuracje antybiotykowe poprzedzone odpowiednim specjalistycznym badaniem. W warunkach sklepowych w celu zahamowania rozwoju choroby można się posłużyć sulfonamidem lub nitrofuranem. Zwykle dobrym pomysłem jest zastosowanie do wody niewielkiego dodatku soli kuchennej oraz podniesienie temperatury o 2°C.

Choroby pasożytnicze Choroby pasożytnicze są kolejnym problemem wpływającym negatywnie na przeżywalność ryb w sklepie zoologicznym. Najczęściej można spotkać choroby pasożytnicze ryb wywołane przez organizmy jednokomórkowe (pierwotniaki), rzadziej przez organizmy wielokomórkowe (np. przywry skrzelowe), przy czym ze względu na szybkie tempo rozmnażania się i aktywność pierwotniaków to one są zazwyczaj bardziej niebezpieczne. Pierwotniaki pasożytnicze znajdujemy głównie na powierzchni ciała ryb i w skrzelach, ale także w świetle przewodu pokarmowego, czasami w narządach wewnętrznych i krwi. Wywołują one najczęściej objawy duszności (gwałtowne, szybkie ruchy oddechowe), apatyczność albo wręcz przeciwnie – nadmierną płochliwość, czasami okresową nadaktywność ruchową połączoną z ocieraniem się o elementy wyposażenia akwarium lub podłoże, brak zainteresowania pokarmem i kulenie płetw, pojawienie się szarego nalotu na powierzchni ciała, wygaszenie barw, uszkodzenia powierzchni ciała widoczne jako powiększające się rany powstające zwykle w okolicy płetwy grzbietowej lub na trzonie ogonowym. Inwazje pierwotniacze rozwijające się w przewodzie pokarmowym skutkują pojawieniem się galaretowatych odchodów, czasami są odpowiedzialne za wychudzenie ryb lub ich problemy z prawidłowym pływaniem. Nieleczone lub leczone niewłaściwie choroby wywołane przez pierwotniaki często prowadzą do znacznych strat w pogłowiu ryb. Przykładem choroby pasożytniczej często nękającej ryby w warunkach sklepu zoologicznego jest tzw. ospa (ichtioftirioza), czyli inwazja pierwotniaka (orzęska) zwanego potocznie kulorzęskiem. Orzęsek ten może osiągać imponujące rozmiary ok. 1 mm średnicy i czasami jest widoczny gołym okiem na powierzchni ciała ryb w formie białych plamek przypominających ziarna kaszy manny. Jest on niebezpieczny praktycznie dla wszystkich gatunków ryb, potrafi wytwarzać cysty i w takim ukryciu przetrwać niekorzystne dla siebie warunki środowiskowe. Z cysty masowo wydostają się tzw. pływki – stadia rozwojowe kulorzęska atakujące ryby.

AKWARYSTYKA

Podstawowym podejściem powinno być wstrzymanie się z wprowadzaniem do sklepu ryb, co do których stanu zdrowotnego występują jakiekolwiek zastrzeżenia czy wątpliwości. Umieszczanie ryb w nowym dla nich akwarium dobrze jest przeprowadzać stopniowo, dając im czas na aklimację.

Objawami ichtioftiriozy są zwykle: odstawanie od reszty stada, składanie płetw, wydzielanie obfitych ilości śluzu, a także okresowe ocieranie się o przedmioty stanowiące wyposażenie akwarium. Cechą charakterystyczną jest pojawienie się drobnej kaszki na powierzchni ciała ryb, ale objaw ten nie zawsze występuje. Inwazja kulorzęska często kończy się całkowitym wyniszczeniem żywiciela, mogą pojawiać się wrzody sięgające narządów wewnętrznych lub kręgosłupa, co w konsekwencji prowadzi do wystąpienia licznych śnięć ryb. Próbując zwalczyć ichtioftiriozę, należy przede wszystkim pospieszyć się z działaniem, gdyż kulorzęsek (jak każdy pierwotniak) namnaża się w szybkim tempie. Pierwszym krokiem zawsze powinno być – jeśli jest to możliwe – podniesienie temperatury wody w akwarium, powyżej 27, a nawet do 29–30°C przy zapewnieniu rybom odpowiedniej ilości tlenu. Dobór zastosowanego środka leczniczego ma mniejsze znaczenie, gdyż pływki kulorzęska są bardzo wrażliwe na obecność preparatów leczniczych rozpuszczonych w wodzie. Stąd też skuteczne kąpiele przeciwpasożytnicze można przeprowadzić np. chlorkiem sodu (solą kuchenną) lub trypaflawiną. Czas trwania kąpieli powinien być skorelowany z temperaturą wody – im jest ona niższa,

tym dłuższe powinny być ekspozycje na działanie preparatu leczniczego. Zwykle przyjmuje się, że leczenie ichtioftiriozy powinno trwać co najmniej siedem dni. Po tym czasie należy wymienić wodę i pozbyć się pozostałości substancji leczniczych, np. stosując filtrację przez wkłady zawierające węgiel aktywny. Przywry skrzelowe, pasożyty wielokomórkowe zwane skrzelowcami, bytują albo na powierzchni ciała, powodując czasem powstanie widocznego gołym okiem szarego nalotu na grzbiecie ryb, albo na skrzelach, wywołując objawy duszności i rozchylenie pokryw skrzelowych, czasami też objawy podrażnienia połączone z ocieraniem się np. powierzchnią wieczka skrzelowego o podłoże lub elementy wyposażenia akwarium. Obecność przywr skrzelowych jest szczególnie dokuczliwa dla ryb młodych lub osłabionych, może prowadzić do śmierci, a zaatakowane ryby mogą stanowić rezerwuar pasożytów w zbiorniku i przez zmianę barw i zachowania stracić na atrakcyjności w oczach potencjalnego klienta sklepu. Skrzelowce bytujące na rybach mogą składać jaja albo być żyworodne, w obu przypadkach namnażają się dość szybko ze względu na dość wysoką temperaturę wody (powyżej 20°C). Osobniki w stadium larwalnym aktywnie przemieszczają się w wodzie, szukając swojego żywiciela. Po usadowieniu się na rybie odżywiają się naskórkiem lub nabłonkiem oddechowym ryb zdzieranymi mechanicznie z powierzchni ciała lub z blaszek skrzelowych, drażnią i uszkadzają tkanki ryb. Do zwalczania przywr skrzelowych stosuje się zwykle dedykowane preparaty akwarystyczne podawane do wody i dawkowane zgodnie z wytycznymi producenta. W niektórych sytuacjach można się posiłkować kuracjami przeprowadzanymi z wykorzystaniem flubendazolu lub jego pochodnych, jednak zwykle te zabiegi wymagają konsultacji z lekarzem weterynarii.

Ogólne zasady profilaktyki Aby ograniczyć możliwość zawleczenia lub rozwoju chorób w sklepie zoologicznym należy stosować ogólne zasady profilaktyki. Podstawowym podejściem powinno być wstrzymanie się z wprowadzaniem do sklepu ryb, co do których stanu zdrowotnego występują jakiekolwiek zastrzeże-

nia czy wątpliwości. Umieszczanie ryb w nowym dla nich akwarium dobrze jest przeprowadzać stopniowo, dając im czas na aklimację do innych warunków środowiskowych i flory bakteryjnej. Dotyczy to szczególnie ryb należących do delikatnych gatunków, ale również warto mieć na uwadze, że u ryb po długotrwałym transporcie wzrasta wrażliwość na działanie niesprzyjających czynników. Jeśli sklep posiada odpowiednie zaplecze techniczne, to zawsze warto jest zastosować kwarantannę dla sprowadzonych z zewnątrz ryb przeprowadzaną w oddzielnych zbiornikach wypełnionych wodą stosowaną w sklepie. Kwarantanna powinna trwać nie krócej niż dwa tygodnie, najlepiej powyżej miesiąca. W tym czasie ryby powinny znajdować się pod baczną obserwacją. Jest to też szansa na wykonanie niezbędnych zabiegów leczniczych, jeśli zostaną zaobserwowane jakiekolwiek niepokojące objawy. Aby utrzymać ryby w możliwie najlepszym zdrowiu, przede wszystkim należy unikać narażania ich na sytuacje mogące zakłócić ich dobre samopoczucie. Ponieważ ryby nie lubią szybkich zmian parametrów środowiska, w którym bytują, zbyt szybkie zmiany parametrów takich, jak odczyn wody i jej temperatura mogą stać się przyczyną rozwoju choroby. W przypadku niektórych gatunków ryb ozdobnych jest wskazane zastosowanie do wody dodatków zawierających np. związki humusowe. Zwykle dobrze jest też zapewnić rybom możliwość schronienia, stosując ceramiczne groty, korzenie bądź całe rośliny. Zbiorniki z rybami nie powinny być przegęszczone, ale z drugiej strony trzeba pamiętać, że niektóre ryby najlepiej czują się, pływając w ławicach, i samotność im zdecydowanie nie służy. W warunkach naturalnych występują fazy świtu i zmierzchu, wobec czego jest naturalne, że ryby zwykle gwałtownie reagują na szybkie zmiany oświetlenia. Aby uniknąć narażenia ryb na ten niepotrzebny stres, czasem warto przemyśleć system zapalania i gaszenia światła w pomieszczeniu z akwariami. Podobnie ryby zwykły reagować przestrachem na pojawienie się w akwarium siatki bądź ludzkiej ręki, wobec czego wskazane jest ograniczenie do minimum manipulacji przeprowadzanych bezpośrednio na rybach, jak i wewnątrz zbiornika.

PRACUJEMY Z NAJLEPSZYMI I DLA NAJLEPSZYCH

CATERING

MULTIMEDIA

KONKURSY

SPOTKANIA INTEGRACYJNE

65 tel. 607 555 707 • mail: ANETA.TYCZYNSKA@MARKETINGANDMORE.COM.PL

CO NOWEGO NA RYNKU? KOTBURY teraz również w nowej, eukaliptusowej odsłonie! KOTBURY jako polski żwirek zbożowy przedstawiał się „ZooBranży” ponad rok temu. Od tego czasu zyskał duże grono fanów i fanek, a patrząc na jego profil w social mediach – z miesiąca na miesiąc rośnie w siłę. Marka przez rok ulepszała formułę, czego rezultatem jest KOTBURY w nowej odsłonie, zyskał przyjemnego, eukaliptusowego twista. Żwirek został wzbogacony o delikatną w odczuciu, naturalną (a jakże!) kompozycję zapachowo-dezodorującą, która efektywnie kontroluje zapachy z kuwety i dodatkowo silnie absorbuje urynę. Olejek z eukaliptusa jest znany od pokoleń jako czynnik antybakteryjny. Efekt? Kuweta żwirku, który pachnie i dodatkowo ogranicza rozwój bakterii i wirusów. Jako że produkt jest zupełnie naturalny, może być stosowany od pierwszych dni życia. Dla osób, które dopiero poznają KOTABUREGO, wspomnimy, że to żwirek, który powstaje z otrąb pszennych pozyskanych w procesie produkcji mąki w Gdańskich Młynach. Jest zbrylający, biodegradowalny, delikatny dla kocich łapek, nie przykleja się do futra i co bardzo lubimy – powstaje w Polsce.

amiplay szelki guard Samba rozmiar XS dla najmniejszych psów Dobrze już wszystkim znana Samba to niewątpliwy hit, zwłaszcza gdy na zewnątrz robi się ciepło i aura zachęca do spacerów. W tej kolekcji postawiliśmy przede wszystkim na komfort i designerską kolorystykę. Seria została wykonana z miękkiej taśmy wykończonej w taki sposób, by nie powodować otarć ani odparzeń, nawet podczas długotrwałego kontaktu ze skórą psa. Neonowe kolory przenoszą nas na szalone, kolorowe ulice i plaże Rio de Janeiro. W odpowiedzi na wciąż zmieniające się zapotrzebowanie rynku rozszerzyliśmy rozmiarówkę szelek guard o rozmiar XS. Jest on rekomendowany dla psów ras miniaturowych oraz szczeniąt. Szelki są w pełni regulowane w trzech płaszczyznach, co pozwala na idealne dopasowanie do różnych psich sylwetek. Ten typ szelek najlepiej odpowiada wymogom i budowie anatomicznej psów. Nie krępuje ruchów, pozwalając na prawidłowe rozłożenie nacisku oraz odciążając kręgosłup. Szelki guard w rozmiarze XS występują we wszystkich ośmiu kolorach. Szerokość taśmy została zmniejszona do 10 mm. www.amiplay.eu

amiplay mata wodoodporna Country Wiosna to czas, kiedy zarówno my, jak i nasze zwierzęta chętnie korzystamy ze sprzyjającej na zewnątrz aury. Seria legowisk amiplay Country to odpowiedź na wszystkie outdoorowe potrzeby wypoczynkowe psów i kotów. Wodoodporne, wykonane z bardzo wytrzymałego, podgumowanego materiału, odporne na różne warunki atmosferyczne – w tym wahania temperatury, wysokie nasłonecznienie i wilgoć – legowiska doskonale sprawdzą się na tarasach, balkonach czy w ogrodach. Mata wodoodporna Country dzięki niewielkiej grubości 1,5 cm to idealny produkt także do użytku wewnątrz transportera lub na siedzeniu samochodu czy w bagażniku. Świetnie sprawdzi się podczas podróży, jest poręczna, a po zwinięciu zajmuje niewiele miejsca. Mata jest bardzo łatwa w czyszczeniu, wystarczy użyć wilgotnej ściereczki, by pozbyć się zabrudzeń. W razie potrzeby można prać ją w całości. Występuje w pięciu rozmiarach od M do XXXL oraz czterech kolorach, co pozwala na dopasowanie według indywidualnych preferencji i wymiarów psa. www.amiplay.eu

KONG Woozles – kosmiczne zabawki dla psów Sezon wiosenny zachęca do zabaw na świeżym powietrzu. Zarówno psy, jak i ich opiekunowie każdą wolną chwilę z przyjemnością spędzają na łonie natury. Aby jeszcze lepiej wykorzystać ten czas z pupilem, niezbędna będzie odpowiednia zabawka, która zainteresuje zwierzę, ale będzie też na tyle wytrzymała, by zapewnić mu długotrwałą zabawę. Z odpowiedzią na te potrzeby przychodzi KONG, legendarna amerykańska firma, która podbiła serca miłośników zwierząt na całym świecie. KONG Woozles to zabawka niezastąpiona w sezonie wiosna/ lato. To seria kolorowych kosmitów o różnych, nieco dziwacznych kształtach, która łączy w sobie wszystko to, czego pies potrzebuje podczas zabawy. Ciekawa tekstura przypominająca siatkę pozwala na wygodne chwytanie. Dzięki wykorzystaniu poliestru pluszak jest wytrzymały, ale także bezpieczny dla zębów i dziąseł psa. Świetnie nadaje się do potrząsania, podgryzania czy szarpania. Ponadto posiada ukryte piszczałki, które zaciekawią psa i zapewnią mu dobrą zabawę na dłużej. www.amiplay.eu

Genesis Pure Canada karma dla psów Blue Ocean Ostatnie lata przyniosły znaczny wzrost zainteresowania żywieniem zwierząt towarzyszących. Następstwem tego jest coraz większa uwaga, jaką zwracamy na to, co jedzą nasi czworonożni domownicy i jak powinna wyglądać ich dieta. Karma Genesis Pure Canada Blue Ocean to bezzbożowa formuła przeznaczona dla psów dorosłych. To doskonałe połączenie świeżego łososia oraz dzikiego śledzia. Dzięki obecności ryb karma ta dostarcza optymalną ilość kwasów tłuszczowych omega-3 potrzebnych do uzyskania gładkiej i lśniącej sierści. Jednym ze składników wyróżniających karmy Genesis Pure Canada jest bogate w wartości odżywcze colostrum, niezwykle ważne dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Zestawienie łatwo przyswajalnych węglowodanów o niskim indeksie glikemicznym zapewnia niezbędną energię i siłę, a tym samym ułatwia utrzymanie prawidłowej masy ciała. Specjalnie dobrana mieszanka ziół w połączeniu z żurawiną i jagodami wspomaga witalność oraz dobre samopoczucie psa. www.karmygenesis.pl

Biogance Lotion do mycia oczu i uszu dla psów i kotów Wiosna to czas, kiedy ze względu na warunki atmosferyczne można pozwolić sobie na bardziej tradycyjną formę pielęgnacji. Marka Biogance oferuje szerokie portfolio produktów, których w 98% naturalna formuła nie zawiera parabenów, fenoksyetanolu ani sylikonów. W okresie gdy zwierzęta częściej przebywają na zewnątrz, warto zadbać także o higienę ich oczu i uszu. Doskonale sprawdzą się tu lotiony do codziennej pielęgnacji Biogance. Formuła środka do mycia oczu została wzbogacona wodą różaną oraz chabrową dla zapewnienia jeszcze lepszej higieny okolic oczu i błon śluzowych. Głęboko oczyszcza i odżywia włosy. Chroni je przed powstawaniem plam spowodowanych kwasowością łez. Lotion do mycia uszu ma natomiast właściwości antyseptyczne i antybakteryjne. Formuła z mentolem oraz naturalnym ekstraktem z rozmarynu zapewnia delikatne i skuteczne czyszczenie uszu. Lotion koi i przyjemnie chłodzi, skutecznie usuwając zanieczyszczenia z kanału słuchowego. Produkty są przeznaczone zarówno dla psów, jak i kotów. www.amiplay.eu

CO NOWEGO NA RYNKU? Miski bambusowe Comfy Miski bambusowe Comfy to linia uniwersalnych misek dla psów i kotów. Zostały wykonane z bambusa, który ma naturalne właściwości antybakteryjne. Materiał wykonania sprawia, że są odporne, trwałe i nadają się do mycia w zmywarce. Posiadają praktyczną gumową podstawę, która zapobiega ślizganiu się po podłodze. Są dostępne w czterech rozmiarach. Ze względu na szaro-niebieski kolor i fakturę imitującą kamień bambusowa miska Comfy może stanowić gustowną ozdobę domu. www.comfypet.pl

WATERLIGHT TRIO – feeria światła w Twoim ogrodzie WATERLIGHT TRIO to innowacyjna lampa ledowa dostępna w wersjach White oraz Colour. Zapewnia idealną iluminację oczka wodnego oraz ogrodu. Może pracować zarówno pod wodą, jak i ponad jej powierzchnią, zużywając przy tym bardzo mało energii elektrycznej. Jest wyposażona w wygodny siedmiometrowy przewód zasilający. Pracuje w bezpiecznej technologii 5 V, więc może być instalowana nie tylko w oczkach wodnych, lecz także w basenach kąpielowych. Reflektorki posiadają regulację kąta nachylenia świecenia. Wersja Colour umożliwia wybranie jednego z aż 16 trybów świecenia i rozświetlenia stawu i ogrodu prawdziwą feerią różnorodnych barw! www.aquael.pl

VITA® NATURALS LIQUID – 100% naturalne, płynne przekąski dla kotów Dzięki płynnym przekąskom Vita® Naturals właściciele kotów mogą teraz naturalnie rozpieszczać swoich ukochanych podopiecznych! Przekąska z kawałkami wołowiny lub łososia w jakości MSC jest szczególnie kremowym, prawdziwym przysmakiem dla domowych tygrysów. Koty uwielbiają tę w 100% naturalną przekąskę. Vita® Naturals Liquid Snack można podawać bezpośrednio z saszetki lub dodawać do karmy. • 100% naturalna przekąska. • Kremowa przekąska o płynnej konsystencji. • Z wysokiej jakości łososiem MSC lub kawałkami wołowiny. • Bez dodatku cukru. • Bez zbóż. • Bez dodatku barwników i konserwantów. • Bez sztucznych wzmacniaczy smaku. • 5 indywidualnie zapakowanych przekąsek w kartonowym pudełku. Producent: VITAKRAFT D-28295 Bremen, Niemcy Dystrybutor: VITAKRAFT www.vitakraft.pl

Nowe mokre karmy od COUNTRY&NATURE COUNTRY&NATURE poszerza swoje portfolio karm mokrych dla psów o dwa nowe warianty smakowe: Łosoś z ziemniakiem i pomidorem oraz Kaczka z burakiem i jabłkiem. Ich zbilansowana receptura oparta na białku zwierzęcym zapewnia wszystkie składniki odżywcze, aby pies był zdrowy i pełen energii. W dotychczasowej ofercie znajduje się pięć wariantów smakowych: dziczyzna z żurawiną, indyk z brokułem, jagnięcina z jabłkiem, wieprzowina ze szpinakiem, wołowina z warzywami. Produkty cechuje wysoka zawartość składników mięsnych – minimum 96% – w połączeniu z owocami i warzywami dbającymi o układ pokarmowy pupila. Prosty, naturalny skład, receptura monobiałkowa, brak zbóż, sztucznych konserwantów, barwników i aromatów sprawia, że produkt jest idealny dla psów z wrażliwym układem pokarmowym. Dostępne opakowania: puszki 410 g i 850 g www.drpetcare.pl, biuro@drpetcare.pl

Karmy mokre Josera Meat Lovers – siedem nowych produktów w dwóch liniach: Menu i Pure Meat Lovers Pure to monobiałkowe, bezzbożowe karmy oparte na jednym źródle białka, co minimalizuje ryzyko reakcji alergicznej u psów. Linia Menu to odpowiednio zbilansowane posiłki o wysokiej zawartości mięsa z dodatkiem pysznych i zdrowych warzyw. To, co wyróżnia karmy Meat Lovers, to bardzo dobra przyswajalność, smakowitość i wysoka zawartość mięsa. Idealnie nadają się do codziennego żywienia dorosłych psów wszystkich ras oraz jako smaczny dodatek do diety czworonogów. • Mokra karma o wysokiej zawartości mięsa. • Wysoko przyswajalne składniki dla prawidłowego trawienia. • 100% czysty skład – brak ukrytych składników w karmach. • Bez dodatku cukru, barwników, aromatów, konserwantów oraz zbędnych składników. Więcej informacji u Przedstawicieli Handlowych Josera petfood Sp. z o.o

Naturalne kabanosy dla kotów VITA NATURALS od Vitakraft! Dzięki Vita® Naturals Cat Stick można rozpieszczać koty w 100% naturalnie! Pyszne, mięsne kabanosy nie zawierają żadnych dodatków. Koty uwielbiają tę w 100% naturalną przekąskę. Dwie wersje smakowe: z kurczakiem bądź z łososiem w jakości MSC. Dzięki rowkom do łamania można je również idealnie porcjować i podawać po kawałku. W tym VITA Promise: obietnica Vitakraft dotycząca 100% naturalnych składników w karmach dla zwierząt, oczywiście bez dodatków i wyprodukowanych w Niemczech. • 100% naturalne przekąski. • Mięsna przekąska. • Dwa warianty smakowe – kurczak bądź łosoś w jakości MSC. • Bez dodatku cukru. • Bez zbóż. • Bez dodatku barwników i konserwantów. • Bez sztucznych wzmacniaczy smaku. • Z rowkami do podziału: idealny do porcjowania. • 4 kabanosy w zestawie. Producent: VITAKRAFT D-28295 Bremen, Niemcy Dystrybutor: VITAKRAFT www.vitakraft.pl

Suplement Healthy Teeth od DrPetCare Suplement w postaci proszku wspomaga zdrowie jamy ustnej i zębów u psów i kotów w każdym wieku. Preparat do codziennego stosowania w celu zapobiegania odkładaniu się płytki nazębnej i tworzenia kamienia. Dodatkowo ogranicza nieprzyjemny zapach z jamy ustnej. Dodawany do pokarmu działa na płytkę nazębną zarówno chemicznie – rozpuszczając ją, jak i mechanicznie, ścierając podczas żucia. Więcej na www.drpetcare.pl, biuro@drpetcare.pl, tel +48 729 927 908

CO NOWEGO NA RYNKU? Alegia płatki słonecznika i płatki róży już dostępne w sprzedaży! Chcąc w dalszym ciągu dostarczać naszym klientom jak najlepszych i wartościowych produktów Linia Natural powiększyła się o dwa nowe produkty: płatki róży 25 g oraz płatki słonecznika 25 g. Płatki słonecznika wykazują działanie przeciwgorączkowe, zawierają sole mineralne i związki gorzkie za sprawą których płatki słonecznika pomagają przy dolegliwościach układu trawiennego, ponadto mają rewelacyjny wpływ na skórę i sierść. Płatki róży również są jednym ze zdrowszych przysmaków, zawierają wysoką zawartość witamin w tym wit.C oraz A, działają także wzmacniająco przeciwko przeziębieniom, pozytywnie wpływają na przewód pokarmowy. • Idealne uzupełnienie codziennej diety • Zawiera m.in. witaminę C • W 100% naturalne • Wyłącznie naturalne składniki – bez sztucznych aromatów, barwników • Pakowane ręcznie Producent: Alegia Rater Łukasz. Polska www.alegia.pl

Alegia Loffki – Hit tegorocznych nowości ! Loffki to nowa linia produktów jakości human grade dla gryzoni, królików, papug oraz gadów. Są to najlepszej jakości produkty spełniające normy żywnościowe dla ludzi co daje gwarancję że produkt będzie w pełni bezpieczny dla Twojego pupila. Owoce poddane są procesowi liofilizacji dzięki czemu zachowuje się jeszcze więcej witamin i związków mineralnych niż przy suszeniu. Co również istotne nie stosuje się żadnych konserwantów. Szeroka gama produktów pozwoli dobrać odpowiedni przysmak dla każdego pupila. W skład linii Loffki wchodzą: kiwi, banan, żurawina, mango, truskawka oraz agrest. • Pysznie chrupiące • Bez dodatku cukru i konserwantów • 100% naturalne • Mnóstwo naturalnych witamin • Idealne uzupełnienie codziennej diety • Pakowane ręcznie Więcej informacji pod adresem: https://alegia.pl/aktualnosci/nowosci/loffki-nowosc-alegia/ Producent: Alegia Rater Łukasz. Polska www.alegia.pl

Alegia Babka Lancetowata w nowym większym opakowaniu 300g! Babka lancetowata to idealny naturalny ziołowy przysmak dla gryzoni, królików, gadów oraz ptaków. Dzięki dużej zawartości włókna surowego, zapewnia optymalne trawienie oraz wspomaga ścieranie zębów, ponadto zwiększa wydzielanie soków żołądkowych, ułatwiając tym samym trawienie. Wykazuje również działanie przeciwzapalne, osłaniające oraz przeciwbakteryjne. Stanowi naturalny przysmak, który doskonale sprawdzi się jako zdrowe dopełnienie diety Twojego pupila. • Idealna przekąska dla urozmaicenia i uzupełnienia diety • Zawiera m.in. witaminę C • W 100% naturalna • Wyłącznie naturalne składniki – bez sztucznych aromatów, barwników • Nowe ekonomiczniejsze opakowanie • Pakowana ręcznie Producent: Alegia Rater Łukasz. Polska www.alegia.pl

Animal Island naturalne kabanosy i kiełbaski dla psów w każdym wieku Jedzenie ma znaczenie! To wyśmienita i zdrowa przekąska dla psów w każdym wieku. To esencja naturalności w formie poręcznego kabanosa lub kiełbaski. Dzięki temu idealnie nadaje się jako nagroda podczas treningu lub spontaniczny wyraz miłości do psa. Do wyboru jest mięso z jelenia, kaczki, bażanta, sarny, dzika oraz wołowiny. Rozpieszczanie ma znaczenie! Nieodparty smak naszych przekąsek bierze się z natury: • to 100% naturalnych i aromatycznych składników, • to od 96% do 98% wysokiej jakości świeżego mięsa mięśniowego, • to jedno źródło białka pochodzenia zwierzęcego (monoproteina) idealne dla delikatnych psich brzuszków. W Animal Island traktujemy wszystkie zwierzaki z szacunkiem, więc nie oszukujemy: nasze kabanosy nie zawierają zbóż oraz sztucznych barwników, cukru, składników wabiących, konserwantów ani polepszaczy smaków. Zapraszamy na nasze profile: E Animal Island.eu Q animal_island_eu

Animal Island prezentuje pyszne i aromatyczne posiłki dla dorosłych psów wszystkich ras Jedzenie ma znaczenie! Karmy Animal Island to w pełni kompletne i zbilansowane mokre dania, które uszczęśliwią każdego dorosłego psa i dadzą mu energię na codzienne dzielenie się psią miłością z domownikami. Przygotowaliśmy dla nich wspaniałe kompozycje kruchych i szlachetnych mięs (bażant, kaczka, jeleń, dziczyzna i wołowina) ze zdrowymi warzywami. Za co Twój futrzak poda Ci łapę? • za mięso w składzie od 80 do 98% mięsa (w zależności od smaku), • za w 100% naturalne i aromatyczne składniki od lokalnych dostawców, • za mięso w jakości human grade (mogłoby znaleźć się na Twoim talerzu), soczyste, świeże, aromatyczne, • za jedno źródło białka pochodzenia zwierzęcego (monoproteina) idealne dla psich alergików, • za brak zbóż zawierających gluten, • bez rosołu, tylko samo mięso! • za krótki i czytelny skład. Skład karmy ma znaczenie! W Animal Island traktujemy wszystkie zwierzaki z szacunkiem, więc nie oszukujemy: nasze karmy dla psów przygotowywane są ze świeżych i sprawdzonych składników. Nie zawierają sztucznych barwników, konserwantów, zagęstników ani polepszaczy smaku i zapachu.

Świece usuwające nieprzyjemne zapachy Włożyliśmy dużo wysiłku i mnóstwo serca, by wybrać dla Was najwspanialszą kompozycję zapachową zaczerpniętą z natury. Nasze świece nie tylko pięknie pachną, lecz także skutecznie eliminują nieprzyjemne zapachy. Z troski o środowisko dodaliśmy do naszych świec certyfikowany olej rzepakowy, a szkło po wypaleniu świeczki w pełni nadaje się do recyklingu. Co więcej, po całkowitym wypaleniu szklana forma może posłużyć za pudełko na drobiazgi lub biżuterię, zyskując nowe życie. Nasze świece wykonaliśmy z wysokiej jakości wytrzymałego szkła. Pięknie pomalowane organicznymi farbami staną się niebanalną ozdobą Waszego domu. Drewniany bukowy dekielek podkreśla wyjątkowy charakter i sprawia, że idealnie nada się na prezent dla zaprzyjaźnionego opiekuna czworonoga. Świece dostępne są w trzech przyjemnych kompozycjach zapachowych: białe kwiaty, czerwone owoce, wanilia & karmel. Co wyróżnia świecę Animal Island? • Skutecznie usuwa niechciane zapachy • W trosce o środowisko wyprodukowaliśmy ją z dodatkiem oleju rzepakowego • Jest wyprodukowana zgodnie ze standardami RAL (brak okopcania i dymienia; bezpiecznej wielkości, jasny i spokojny płomień) • odpowiednie osadzenie knotów i równomierne wypalanie świecy • Wysoka jakość zastosowanych surowców (surowce nieobciążone zanieczyszczeniami) • Jest ręcznie wykonana – zadbaliśmy o każdy detal! • Jej opakowanie w pełni nadaje się do recyklingu • Formę świecy wykonaliśmy z wysokiej jakości wytrzymałego szkła • Drewno użyte do produkcji bukowego dekielka ma certyfikat FSC – co oznacza, że wspieramy odpowiedzialną gospodarkę leśną. Kontakt: Anna Derkacz 695 571 515 • Wawrzyniec Winsch 665 930 774 • e-mail: hello@animalisland.eu Zapraszamy na nasze profile: E Animal Island.eu Q animal_island_eu

CO NOWEGO NA RYNKU? KIWI WALKER – prezentujemy nową markę w naszej ofercie dystrybucyjnej i detalicznej KIWI WALKER to kompleksowa seria akcesoriów, zabawek oraz przysmaków dla naszych pupili. Wszystkie produkty cechują się bardzo wysoką jakością materiałów i wykonania, przyciągającym oko designem oraz piękną kolorystyką. W ofercie znajdziemy: materace ortopedyczne, legowiska oraz sofy, klasyczne miski w różnych wzorach wraz z wersjami podróżnymi i specjalnymi butelkami. Są też niezatapialne zabawki typu Frisbee, Ring, Zeppelin oraz innowacyjne Ośmiornice – które świetnie się sprawdzą jako aporty i/ lub szarpaki. Wykonane z bezpiecznej, gęstej pianki TPR, która przy okazji oczyszcza zęby. Ponadto są też dostępne liofilizowane przysmaki/ nagrody, treningówki o bardzo zdrowym składzie i świetnych smakach wraz z dedykowanymi saszetkami na spacery oraz wiele innych, jak piłeczki, obroże i smycze ze specjalnym systemem antyzaciskowym czy nawet woreczki porządkowe na spacery. Produkty KIWI WALKER nadają się dla każdego psiaka, niezależnie od wielkości i wieku. Importer i dystrybutor marki Kiwi Walker w Polsce: OFiuFiuPL Joanna Kołodziejczyk-Kobyłecka www.ofiufiudlafirm.pl ofiufiupl@gmail.com

OWNAT GRAIN FREE w trzech liniach produktów – w odpowiedzi na potrzeby klienta! Dlaczego warto wybrać karmę bezzbożową OWNAT GRAIN FREE? To alternatywa żywieniowa odtwarzająca dietę, którą naturalnie stosowałby pies lub kot żyjący na wolności i do której jego organizm został stworzony. Ownat Grain Free oferuje szeroką gamę karm bezzbożowych. Znajduje się w niej kilka linii produktów (Just, Prime, Hypoallergenic) z różną zawartością świeżego mięsa i w różnych przedziałach cenowych. To najszersza oferta różnych odmian karmy dla psów i kotów na rynku dostosowana do rasy, wieku, kondycji fizycznej, a także do potrzeb specjalnych, np. nietolerancji pokarmowych, alergii lub wysterylizowanych zwierząt. • 0% zbóż. • Wysoka zawartość świeżego mięsa i ryb. • Wysoka zawartość białka i składników pochodzenia zwierzęcego. Karmy OWNAT GRAIN FREE to odpowiedź na wszystkie potrzeby klientów! www.cotecnica.es

Happy Dog Sensible India – dla czworonożnych smakoszy! Wegetariańska sucha karma Happy Dog Sensible India to pozycja obowiązkowa dla wszystkich czworonożnych smakoszy. Kompozycja lekkostrawnego ryżu i groszku, inspirowana kuchnią indyjską, to smaczna odmiana w Twojej ulubionej misce. Oprócz dobrze tolerowanego ryżu nasza wegetariańska karma dla psów zawiera groszek jako wysokiej jakości źródło białka i błonnika. W połączeniu z kurkumą ten 100-procentowy wegetariański przepis jest szczególnie przyjazny dla żołądka i jelit. Dodatkowo kokos, który jest bogaty w cenne kwasy tłuszczowe, wspiera zdrową skórę i lśniącą sierść. W połączeniu z żurawiną, która dostarcza witamin i przeciwutleniaczy, sucha karma jest idealną dietą dla wymagających i wrażliwych koneserów ras średnich i dużych. Karma Happy Dog Sensible India została opracowana przez naszych dietetyków jako karma pełnoporcjowa. Daje Ci to pewność, że Twój czworonożny przyjaciel otrzyma wszystkie potrzebne mu składniki odżywcze i witaminy, nawet jeśli będzie karmiony wyłącznie Happy Dog India. Ponadto jest idealna dla psów wrażliwych lub cierpiących na nietolerancję pokarmową. HAPPYDOG & HAPPYCAT P.W. HOBBY kom. +48 693 777 999 mail: pb@happydog.pl www.happydog.pl www.hobby.bydgoszcz.pl

24 – 27 maj 2022 | Norymberga, Niemcy

37. Międzynarodowe Targi Zoologiczne

ZNOWU RAZEM NA NAJWAŻNIEJSZYCH TARGACH BRANŻY ZOOLOGICZNEJ W NORYMBERDZE! Dzięki tym wyjątkowym Targom dokonasz kompleksowego przeglądu branży zoologicznej, skorzystasz z niezliczonych inspiracji, poznasz najważniejsze trendy i innowacje oraz nawiążesz cenne kontakty biznesowe – a wszystko to specjalnie dla Ciebie na Interzoo!

Dołącz do nas osobiście i z sukcesem! Bądźmy w kontakcie!

INTERZOO.COM Organizator

Sponsor honorowy

Organizacja

73 Wstęp na targi wyłącznie dla zarejestrowanych gości

KRZYŻÓWKA Poziomo 2)

popularna turecka potrawa

naczynie do sadzenia kwiatów

inaczej świadectwo np. jakości

Na trzy osoby, które jako pierwsze prawidłowo rozwiążą krzyżówkę i prześlą jej zdjęcie na adres redakcja@zoobranza.com.pl czekają nagrody-niespodzianki ufundowane przez firmę ACTION, nowoczesnego dostawcę produktów dla zwierząt domowych!

10) uczulenie, np. na pyłki 13) zwyczajowo robimy je na wiosnę 16) przeprowadza go dziennikarz 17) niejedna na sośnie 20) osoba powszechnie znana i popularna 23) utrzymuje się z odsetek od kapitału 24) łańcuch górski we Włoszech 25) dojrzałe człony ciała tasiemca 26) stolica Kanady 27) wskazana w przypadku świeżo zakupionych ryb akwariowych 28) służyła dawniej do rozniecania ognia Pionowo 1)

wiosenny, śmiertelnie trujący grzyb

płynie w nim rzeka

droga szybkiego ruchu

dźwiga ją atleta

melodia wykrywana przez zegar

element smyczy służący do jej przypinania

groźna choroba odkleszczowa psów

11) jedna z chorób ryb powodowanych przez Aeromonas hydrophila 12) czterolistna podobno przynosi szczęście 14) kwitnie wiosną w lesie 15) dawna broń drzewcowa używana m.in. przez strażników 18) sypialnia w klasztorze 19) dawna ludowa nazwa kukułki 21) inaczej spis z natury 22) do odławiania ryb z akwarium

Fundatorem nagród jest firma

Życzymy miłej zabawy!

Laureatami poprzedniej edycji naszej krzyżówki zostali Państwo: Marta Kaczyńska, Aniela Szycko i Mateusz Wojtala. Zwycięzcy otrzymali nagrody-niespodzianki ufundowane przez firmę AQUAEL – właściciela marki COMFY. Gratulujemy!

WWW.ZOOBRANZA.COM.PL Wydawnictwo: FIDELIS PRESS Sp. z o.o. Redaktor naczelna: dr n. wet. Joanna Zarzyńska joanna.zarzynska@zoobranza.com.pl Redaktor prowadzący: dr inż. Paweł Zarzyński pawel.zarzynski@zoobranza.com.pl Sekretarz redakcji: Żaneta Żołnierczuk zaneta.zolnierczuk@zoobranza.com.pl Reklama: Bernadeta Stańko-Łuczka bernadeta.stanko@zoobranza.com.pl tel. 606-448-000 Adres redakcji: ZooBranża ul. Bankowa 11A/2 05-090 Dawidy Bankowe Copyright © FIDELIS PRESS Sp. z o.o.

Współpraca autorska: tech. wet. Agnieszka Cholewiak-Góralczyk Sabina Janikowska prof. dr hab. Michał Jank dr n. wet. Grzegorz Madajczak lek wet. Beata Milewska-Ignacak prof. dr hab. Piotr Ostaszewski dr inż. Jacek Wilczak dr n. wet. Joanna Zarzyńska dr inż. Paweł Zarzyński i inni. Projekt graficzny: PRO CREO Piotr Łuczka piotr.luczka@procreo.pl Skład i łamanie: Łukasz Wójcik Korekta: Ewa Wilczyńska Nakład: 4000 egz. ISSN 2450-0372

/ZOOBRANZA

Redakcja nie zwraca materiałów nie zamówionych. W przypadku materiałów opublikowanych redakcja zastrzega sobie prawo do ich skracania i zmiany tytułów. Warunkiem przyjęcia materiału do druku jest złożenie przez autora oświadczenia, że nie został on złożony do opublikowania w innej redakcji. Materiały publikowane w magazynie Z ooBranża mogą by wykorzystywane publicznie pod warunkiem podania źródła. Opinie wyrażane na łamach pisma nie zawsze są zgodne z poglądami redakcji. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść opublikowanych ogłoszeń i reklam. Jednocześnie zastrzega sobie prawo odmowy przyjęcia lub odmowy publikacji albo też wstrzymania publikacji ogłoszenia, reklamy lub insertu na wcześniej uzgodnionych warunkach, bez ponoszenia jakiejkolwiek odpowiedzialności z tego tytułu, z przyczyn siły wyższej, sprzeczności ogłoszenia, reklamy lub insertu z prawem bądź zasadami współżycia społecznego (dobrymi obyczajami), albo też sprzeczności z linią programową bądź charakterem publikacji, a także z negatywną oceną przez redakcję tytułu treści zawartych w ogłoszeniu, reklamie lub insercie, oraz sądowego zabezpieczenia bądź zgłoszenia przez osoby trzecie przeciwko Wydawcy, lub osobom trzecim roszczeń lub uprawdopodobnionych zastrzeżeń związanych z ogłoszeniem, reklamą lub insertem bądź ich emisją w zakresie objętym umową.

ZooBranża Kwiecień 2022

Articles inside

Zdrowe ryby to podstawa! Jak poprawić stan sanitarny ryb w sklepie zoologicznym?

Co nowego na rynku?

Krzyżówka

Tasiemczyce – zagrożenie nie tylko dla pupila

Leming czy piestruszka?

Babeszjoza – jak uchronić czworonoga?

Wchodzimy w kolejny etap rozwoju – wywiad z Krzysztofem Naporą, właścicielem PETMEX COMPANY

Nowe trendy w karmach mokrych dla kotów

Czy wszystkie darowizny są tak samo opodatkowane?

Od redakcji

CBD – przy jakich problemach może pomóc zwierzakom?

Jak dotrzeć do klienta? Nowe trendy konsumenckie

Content marketing w branży zoologicznej

Echa Branży