ZooBranża Luty 2022

2/2022

SPECJALISTYCZNY MAGAZYN BRANŻY ZOOLOGICZNEJ DLA PRACOWNIKÓW SKLEPÓW I HURTOWNI ZOOLOGICZNYCH W CAŁEJ POLSCE

LUTY 2022

NR 2 (69) ISSN 2450-0372

Alternatywne źródła węglowodanów w karmach dla psów i kotów

NOWA

SKALA DYSTRYBUCJI Piotr Bieliński - prezes ACTION S.A.

MyPetStory: APLIKACJA MOBILNA TWOJEGO SKLEPU

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

RY

PS

CE P M T U M IU

RE

PR E

E

BEZ

OI

DODATKU

NO

W

NICY, S ZE

ZDROWE I SMAKOWITE Na bazie naturalnych składników dla zdrowego, codziennego żywienia kotów

NATURALNY WYBÓR DLA CIEBIE I TWOJEGO KOTA Kot wreszcie pojawił się w domu. Co teraz? Idealnym wyborem będzie karma jakości premium, opracowana z naturalnych składników i dużej ilości jakościowego białka, preferowanego przez koty: kurczaka, indyka, jagnięciny i łososia. Wszystko wzbogacone sosem z wątróbek drobiowych dodanym w końcowej fazie gotowania. Do tego zioła, witaminy, minerały i prebiotyki dla doskonałej kondycji i witalności.

ZDROWA SIERŚĆ zawartość olejów bogatych w kwasy omega-3 dla wsparcia kondycji skóry i sierści karmybrit.pl

WSPARCIE DRÓG MOCZOWYCH optymalizacja pH moczu pomagająca w utrzymaniu zdrowych dróg moczowych

ODPORNOŚĆ dbałość o budowanie mocnej odporności od pierwszych chwil życia BritPolska

40%

TAURYNA zapewnienie prawidłowej pracy serca, narządu wzroku oraz funkcjonowania mózgu BritPolska

Szanowni Państwo, w czwartek, 17 lutego, przypada Światowy Dzień Kota.

Nie wszyscy jednak wiedzą, że sympatyczne mruczki mają w ciągu roku jeszcze jedne święto – 8 sierpnia jest bowiem obchodzony Międzynarodowy Dzień Kota. Również i psy świętują na przestrzeni dwunastu miesięcy co najmniej dwa razy: od 2007 r. w dniu 1 lipca w Polsce obchodzony jest Dzień Psa, zaś Międzynarodowy Dzień Psa przypada 26 sierpnia. No i jest jeszcze Dzień Kundelka świętowany 25 października. A czy inne popularne domowe zwierzaki również mają swoje dni? Oczywiście! I tak już 20 lutego będziemy obchodzić Światowy Dzień Akwarystyki. Z kolei 4 kwietnia to Światowy Dzień Szczura (a także Dzień Zwierząt Bezdomnych!), a 12 kwietnia – Światowy Dzień Chomika. Mamy też Światowy Dzień Żółwia (23 maja), Światowy Dzień Papug (31 maja), Światowy Dzień Węży (16 lipca), Międzynarodowy Dzień Świnki Morskiej (21 lipca), Dzień Szynszyli (30 lipca) oraz Międzynarodowy Dzień Królika (25 września). Wszyscy domowi pupile mają też swoje wspólne święto. To Światowy Dzień Zwierząt obchodzony tradycyjnie 4 października, a więc w dniu św. Franciszka z Asyżu – patrona zwierząt, ekologów i ekologii. Warto zapamiętać te wszystkie daty, stanowią bowiem idealną okazję do zaplanowania wokół nich działań marketingowych, zaskoczenia swoich klientów oraz zaproponowania im zakupu prezentów dla ich ukochanych zwierzaków.

Jeśli już o działaniach marketingowych i skutecznym stymulowaniu klientów mowa, to idealnym rozwiązaniem jest aplikacja mobilna MyPetStory. Dzięki precyzyjnie stargetowanym kuponom pozwala ona na dotarcie w ułamku se-

kundy do dziesiątków tysięcy zaangażowanych opiekunów zwierząt i przedstawienia im swojej oferty. To nie wszystko!

Użytkownicy MyPetStory z łatwością odnajdą Wasz sklep wyświetlający się im na liście okolicznych placówek oraz bezbłędnie dotrą do niego, korzystając z praktycznej funkcji drive-to-store sprzężonej z nawigacją Google. Co więcej, w aplikacji znajdziecie również atrakcyjne kupony ofertowe B2B od dostawców – dystrybutorów i producentów artykułów zoologicznych, skierowane specjalnie do profesjonalistów z branży zoologicznej. MyPetStory pozwala więc nie tylko skutecznie wesprzeć sprzedaż, lecz także oszczędzić Wasz czas i pieniądze poprzez sprytne i nowoczesne zatowarowanie sklepu. Warto się o tym przekonać i już dziś zarejestrować swój sklep na www.panel.mypetstory.pl.

Joanna Zarzyńska Redaktor naczelna

REKLAMA

SPIS TREŚCI

W numerze 03 Od redakcji 06 ACTION S.A. – nowa skala dystrybucji!

10 Echa Branży 14 Etyka, kultura i dobre praktyki biznesowe w segmencie B2B 20 Społeczna odpowiedzialność biznesu w zoologii w praktyce 26 Czy TikTok ma sens w branży zoologicznej?

30 Alternatywne źródła węglowodanów w karmach dla psów i kotów 38 Naturalne nutraceutyki w diecie psów i kotów 46 Nowe technologie w produkcji żwirków dla kotów 52 Kłopoty z kotem – jak „ujarzmić” domowego tygrysa?

58 Problemy w akwarium – jak ich uniknąć?

62 Wyprawka dla chomika

Ewa Chilmańska specjalistka ds. social mediów i PR w agencji marketingowej Wypisz Wymaluj. Pomaga markom wydobywać ich potencjał i budować społeczność, która stanie się gronem wiernych klientów i ambasadorów. Prywatnie jest miłośniczką natury i opiekunką owczarka niemieckiego, z którym trenuje i wędruje po okolicznych lasach. Psy i marketing to jej największe pasje, które przeplatają się w życiu zawodowym i prywatnym.

Dorota Szadurska praktykująca behawiorystka posiadająca brytyjską licencję Centre of Applied Pet Ethology (COAPE), certyfikowana behawiorystka Studium Kot specjalizująca się w problematyce kociej. Od kilku już lat uczy opiekunów rozumienia skrytego kociego świata, pomaga w poprawianiu relacji z ich podopiecznymi i rozwiązywaniu problemów, które pojawić się mogą w najlepszym nawet kocio-ludzkim układzie. Ukończyła Studia Podyplomowe „Pielęgniarstwo i Chów Zwierząt Towarzyszących” organizowane przez Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu na wydziale Biologii i Hodowli Zwierząt oraz Studia Podyplomowe „Psychologia Zwierząt” na Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Odbyła wiele szkoleń i warsztatów, między innymi: Podstawy Felinoterapii (2011), Vicky Halls: „Zaburzenia behawioralne u kotów, zapobieganie i terapia” (2012), Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu: „Mechanizmy zachowania zwierząt i sposoby ich modelowania” (2013), Dr Sabine Schroll: „Medycyna behawioralna kotów dla praktyków” (2017), Jon Bowen: „Zaburzenia zachowania kotów. Profilaktyka i terapia” (2018). Wykłada na seminariach i konferencjach, ucząc zrozumienia tajemniczego świata naszych mruczących przyjaciół.

dr Jacek Wilczak specjalista w zakresie żywienia, dietoprofilaktyki schorzeń metabolicznych i promocji zdrowia. Adiunkt w Zakładzie Biochemii i Dietetyki Instytutu Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie. Opiekun czekoladowego labradora retrievera – więc z autopsji wie, jak ważna jest właściwie zbilansowana dieta dla prawidłowego wzrostu i rozwoju psa. Autor publikacji naukowych i popularno-naukowych z zakresu żywienia, dietoprofilaktyki, wykorzystania związków biologicznie czynnych w żywieniu człowieka i zwierząt.

68 Co nowego na rynku?

74 Krzyżówka dr n. wet. Joanna Zarzyńska doktor nauk weterynaryjnych, lekarz medycyny weterynaryjnej, absolwentka Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego oraz Studium Doktoranckiego przy Wydziale Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie. Od 2006 r. pracuje naukowo na stanowisku adiunkta w Katedrze Higieny Żywności i Ochrony Zdrowia Publicznego WMW SGGW. Prowadzi m.in. zajęcia fakultatywne dla studentów z zakresu pielęgnacji zwierząt egzotycznych i słuchaczy Studiów Podyplomowych.

dr inż. Paweł Zarzyński z wykształcenia doktor nauk leśnych, absolwent Wydziału Leśnego Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Z zamiłowania akwarysta. Zawodowo związany z zoologią od 2002 r.

Pracował w sklepie zoologicznym, hurtowni zoologicznej i dużej firmie akwarystycznej. Od lat prowadzi szkolenia z zakresu marketingu, akwarystyki i zoologii. Autor lub współautor ponad 4300 publikacji ukazujących się w ponad 70 periodykach naukowych, popularno-naukowych, popularyzatorskich i w prasie codziennej oraz 35 książek.

Podziel się wiedzą!

Zostań autorem „ZooBranży”.

Skontaktuj się z nami. redakcja@zoobranza.com.pl

4

Joanna Żulicka praktyk z ponad 15-letnim doświadczeniem w branży zoologicznej, właścicielka i manager, twórca dużych projektów zoologicznych, m.in. kilku sklepów stacjonarnych, w tym jednego działu zoo w centrum ogrodniczym o powierzchni ponad 600 mkw. inicjator i patron akcji Hotele Przyjazne Zwierzętom. Współzałożyciel i administrator największej w kraju grupy w social mediach zrzeszającej podmioty z branży zoologicznej. Zdeterminowana do poprawy funkcjonowania całej branży zoologicznej – jej celem jest reprezentowanie interesów sklepów zoologicznych.

Producent i oficjalny dystrybutor

+48 34 320 46 70

a m i p l a y @ a m i p l a y. e u

w w w. a m ipla y. eu

WYWIAD

NOWA SKALA DYSTRYBUCJI! ACTION S.A. Piotr Bieliński prezes ACTION S.A.

Skala i możliwości – takie słowa nasuwają się po wizycie w firmie ACTION S.A., która jest nowym graczem w branży zoologicznej. Przywitało nas ponad 2000-litrowe akwarium z kilkoma okazałymi arowanami. ACTION S.A. to nowoczesne i całkowicie zautomatyzowane centrum logistyki i dystrybucji w Zamieniu pod Warszawą, gotowe do współpracy „od zaraz” ze sklepami zoologicznymi. O planach związanych z kanałem zoologicznym rozmawiamy z panem Piotrem Bielińskim, prezesem ACTION S.A. – pasjonatem i czynnym zawodnikiem kolarstwa (o czym świadczą liczne trofea zgromadzone w jego gabinecie), miłośnikiem akwarystyki oraz opiekunem trzech czworonożnych przyjaciół.

6

Bernadeta Stańko-Łuczka: Panie Piotrze, firma ACTION S.A. jest znana w branży IT. Specjalizuje się w szeroko pojętej dystrybucji sprzętu IT, AGD oraz sprzętu elektronicznego. Skąd zatem zainteresowanie branżą zoologiczną?

Piotr Bieliński, prezes Action S.A.: To prawda, w branży IT działamy z powodzeniem od ponad 30 lat. Mogę śmiało powiedzieć, że w tej dziedzinie jesteśmy ekspertami. Jeśli chodzi o branżę zoologiczną, to od lat ją bacznie obserwuję. Prywatnie od zawsze kochałem zwierzęta i one były w moim domu, odkąd pamiętam. Obecnie mam trzy psy: towarzyskiego i energicznego Jack Russell terriera, dwuletnią sunię owczarka staroniemieckiego oraz landseera.

To duży, fajny pies – jest trochę jak dziecko, kocha zabawki, lubi być w domu, niestety, bardzo się ślini. Wszystkie moje psy uwielbiają jazdę samochodem i kąpiele. Nic nie zastąpi kontaktu z psem, w tym żaden produkt IT, który mamy w swojej ofercie . Myślę, że rozumie to coraz więcej osób w Polsce, które chętnie zostają opiekunami czworonożnych przyjaciół, a potem z dużym zaangażowaniem i miłością troszczą się o swoich pupili. Te obserwacje, w połączeniu z pasją do psów, skłoniły mnie do tego, by na poważnie zająć się branżą zoologiczną.

BS: Wzorem krajów Europy Zachodniej opiekunowie zwierząt w Polsce wydają coraz więcej na swoich podopiecznych, a co za tym idzie – branża zoologiczna w Polsce rośnie z dynamiką 5–7% rocznie. Jak rozumiem, widzi Pan w tym szansę rozwoju?

PB: Bardzo lubię wyzwania, dlatego już pod koniec 2007 r. chciałem kupić firmę zoologiczną. Jednak dopiero w ubiegłym roku pojawiła się realna możliwość przejęcia znanego już w swojej kategorii na rynku KrakVet-u. Podjęliśmy to wyzwanie, gdyż dało to nam możliwość wejścia w branżę zoologiczną, gdzie widzimy niszę i potencjał rozwojowy. Te same mechanizmy obserwowaliśmy przez lata w IT. Co więcej, będąc w listopadzie zeszłego roku na targach zoologicznych w Bolonii, miałem wrażenie, jakby to były targi z branży IT 10 lat temu. Ta energia, inno-

Jest wiele do zrobienia w tej branży, a my z racji tego, że przetarliśmy już ten szlak rozwoju w segmencie IT jako ACTION S.A., mamy ogromnie dużo do zaoferowania sklepom zoologicznym.

7

WYWIAD

To, co jest w systemie ACTION S.A., będzie u klienta w sklepie następnego dnia.

Warunek jest jeden, zamówienie trzeba złożyć do godz. 16:00.” wacje produktowe, technologiczne.

Moim zdaniem jest wiele do zrobienia w tej branży, a my z racji tego, że przetarliśmy już ten szlak rozwoju w segmencie IT jako ACTION S.A., mamy ogromnie dużo do zaoferowania sklepom zoologicznym – przede wszystkim sprawdzone w IT rozwiązania logistyczne, które dziś są na wagę złota, gdyż pomagają rozwijać e-commerce.

BS. Czyli oferta ACTION S.A. jest skierowana do sklepów zoologicznych?

PB: Tak, interesuje nas sektor B2B. Zależy nam, aby mieć powtarzalnego klienta, który będzie regularnie i chętnie wracał. Już w chwili obecnej nasze sklepy mają dostępnych ponad 5000 zoologicznych S.K.U. Co więcej, każdy klient B2B, który ma konto w naszym profilu, może zamawiać produkty z całej oferty 30 tys. indeksów ACTION S.A. – od elektroniki, przez AGD, po fotowoltaikę, narzędzia ogrodowe czy sprzęt sportowy, a nawet tekstylia. Jednym słowem wszystko, co potrzebne jest tak naprawdę w każdym domu i w firmie.

BS: To z pewnością jest zaletą, ale myślę, że sklepy zoologiczne będą zainteresowane konkretny-

8

mi argumentami. Dlaczego warto współpracować z ACTION S.A.?

PB: Po pierwsze, to, co jest w systemie ACTION S.A., będzie u klienta w sklepie następnego dnia. Warunek jest jeden, zamówienie trzeba złożyć do godz. 16:00. Nasze centrum logistyczne jest w pełni zautomatyzowane. Paczki są konfekcjonowane na liniach praktycznie bez udziału człowieka. Ingerencja pracownika ACTION S.A. jest ograniczona głównie do kontroli jakości. Nie ma tu miejsca na pomyłki. Skupiamy się na sprawdzonych, pewnych markach, produktach o nowoczesnych składach, dobrze rotujących.

Po drugie, wysokie standardy.

Wszystkie wysyłki są realizowane z zachowaniem najwyższych standardów zaczerpniętych z branży IT. Począwszy od specjalnych opakowań, w których wysyłamy zamówienia do klientów. Są automatycznie klejone na linii, by ograniczyć ilość tektury i wypełniaczy. Kolejne to doświadczenia klientów związane z obsługą zamówienia, śledzenie jego realizacji, obieg dokumentów – wszystko to w jednym, wygodnym systemie.

Po trzecie, polityka cenowa i minima logistyczne są tak skonfigurowane, aby każdy sklep mógł bez przeszkód kilkakrotnie w ciągu miesiąca towarować się w ACTION S.A. BS: Wspomniał Pan o systemie B2B – to Wasz łącznik z klientem?

PB: Dokładnie tak. To nasz system i jednocześnie ułatwiające pracę narzędzie, po zalogowaniu w którym klient uzyskuje całą wiedzę o swo-

ich płatnościach, wysyłce, serwisie, cenach. Zalogowany w systemie klient będzie widział całą ofertę ACTION S.A., jednak klient z branży zoologicznej w pierwszej kolejności zobaczy produkty branżowe. Rozwiązania IT pozwalają nam jeszcze lepiej spełniać oczekiwania klientów, dlatego każdego dnia nasz zespół programistów rozwija system, i to jest nasza przewaga. Ale oprócz tego zatrudniamy również handlowców w terenie.

BS: Jaka jest rola handlowców?

PB: Rolą handlowców jest budowanie relacji z klientami i wsłuchiwanie się w ich potrzeby. Jeśli klient ma jakiekolwiek pytania, potrzebuje pomocy, zawsze może się skontaktować z naszym handlowcem. Naszym celem jest, aby klient otrzymał taką ofertę, jakiej oczekuje.

BS: Brali Państwo udział w targach zoologicznych Animals & Veterinary Days w październiku oraz we wspomnianej już Bolonii. Jakie są Wasze spostrzeżenia i wrażenia?

PB: Owszem, wystawialiśmy się na targach Animals & Veterinary Days w Nadarzynie. Mieliśmy jednak bardzo mało czasu na przygotowanie, więc głównie obserwowaliśmy tam branżę, nawiązywaliśmy cenne kontakty i daliśmy się poznać potencjalnym klientom.

Zauważyło nas kilku producentów oraz wielu klientów. Niektórzy, kojarząc firmę z branżą IT, byli pozytywnie zdziwieni naszą obecnością. Na kolejnej edycji tych targów również się wystawimy, ale już z produktami.

Będziemy się promować jako dystrybutor, który ma coś ekstra.

W zeszłym roku braliśmy również udział w targach w Bolonii, gdzie jak wspomniałem była niesamowita atmosfera, a w obecnym roku planujemy aktywności na targach w Norymberdze oraz Orlando, jeśli te imprezy się odbędą. Sprzedajemy w Polsce, ale też w całej Europie. Obecnie połowę sprzedaży stanowi eksport, a zamówienia zagraniczne realizujemy w 48 godzin. Dlatego zależy nam na obecności na tych zagranicznych eventach w branży zoologicznej.

BS: Na zakończenie obiecał Pan kilka ciekawostek dotyczących pracy ACTION S.A. PB: Proszę bardzo. Podczas gdy inne firmy na przełomie grudnia i stycznia robiły inwentaryzację i nie realizowały zleceń, my działaliśmy i wysyłaliśmy towar normalnie.

Inwentaryzację robimy codziennie, nie potrzebujemy wstrzymywać pracy firmy i zamykać magazynów, by zliczyć i sprawdzić ich stan. Poza tym nasz system pracy wykształcony przez ostatnie dwa lata sprawił, że co drugi piątek jest dniem wolnym w ACTION S.A. Natomiast zamówienia z realizacją na poniedziałek są pakowane i wysyłane w niedzielę.

BS: Czy przez pierwsze miesiące Państwa działalności w branży zoologicznej były jakieś zaskoczenia?

PB: Raczej wyzwania. Branża zoologiczna, zwłaszcza w Polsce, wchodzi w fazę rozwoju, więc można pracować całą dobę, a i tak będzie niedosyt. I to daje mi ogromne pokłady energii, choć kosztuje czasem nieprzespane noce.

BS: Jakie są Wasze plany na przyszłość?

PB: W Branży IT mamy 5 tys. klientów, którzy robią 98% zamówień on-line.

Wierzymy, że w perspektywie kilku lat podobny udział kanału cyfrowego jest możliwy również w branży zoologicznej. Mimo trudnych czasów, chcemy budować stabilne i trwałe relacje zarówno z dostawcami, jak i sklepami zoologicznymi. Nie chcemy przy tym zaniżać cen, tak jak dzieje się to w Internecie, bo to droga donikąd. Chcemy być wiarygodnym partnerem w biznesie, na rozwój którego mamy mnóstwo pomysłów i zapał do ich realizacji. Dlatego zapraszamy do współpracy wszystkich, którym tak jak nam nie brakuje determinacji do rozwoju.

BS: Dziękuję za rozmowę i życzę wielu sukcesów w nowej branży.

9

ECHA BRANŻY 1300 kg karmy w finale 3. edycji akcji charytatywnej „Pełna miska dla schroniska”!

W sobotę, 22 stycznia miał miejsce finał 3. edycji akcji charytatywnej „Pełna miska dla schroniska” organizowanej w aplikacji mobilnej MyPetStory. Tym razem użytkownicy aplikacji pomagali podopiecznym Fundacji Azylu Pod Psim Aniołem w Warszawie. Dzięki ich zaangażowaniu udało się zebrać aż 1300 kg karmy! Sponsorem tej edycji akcji była firma FARMINA PET FOODS POLSKA. Włoskie dziedzictwo Farminy sięga 1965 roku. Dzisiaj firma świadczy usługi doradcze poprzez Program Zarządzania Zdrowiem Farmina, który pomaga rodzicom psów i kotów w osiągnięciu i utrzymaniu dobrego samopoczucia ich zwierząt. Dziękujemy!

Finał akcji był połączony z wielkim spacerem charytatywnym, podczas którego licznie przybyli do Azylu goście mieli możliwość zabrać na spacer psy oczekujące tam na adopcję. Pogoda dopisała, frekwencja również, a zainteresowanie spacerem było tak wielkie, że już po kilkudziesięciu minutach w schronisku... zabrakło psów do wyprowadzania . Każdy uczestnik spaceru otrzymał upominek ufundowany przez firmę Farmina oraz aplikację MyPetStory.

Fundacja Azylu Pod Psim Aniołem w Warszawie to jedna z najbardziej zasłużonych stołecznych organizacji charytatywnych pomagających potrzebującym czworonogom. W tym roku przypada 20. rocznica jej istnienia. W tym czasie jej członkom udało się znaleźć nowe domy dla kilkunastu tysięcy bezdomnych psów i kotów!

Przypominamy, że akcja „Pełna miska dla schroniska” trwa nadal. Żeby do niej dołączyć wystarczy pobrać aplikację MyPetStory, zarejestrować w niej zwierzaka i codziennie z niej korzystać. W ten sposób napełniamy wirtualną miskę karmy, która dzięki wspaniałym sponsorom zamienia się na prawdziwą karmę wędrującą do potrzebujących zwierzaków. Zapraszamy do pomagania! Im więcej osób włączy się do akcji, tym więcej głodnych czworonogów uda się nakarmić. Ten gest nic nie kosztuje, a może uczynić wiele dobrego!

Już ponad 5100 kg karmy zebranej w akcji „Pełna miska dla schroniska”!

To niesamowite! Choć akcja charytatywna „Pełna miska dla schroniska” w aplikacji mobilnej MyPetStory trwa zaledwie od kilku miesięcy, to udało się zebrać już ponad 5100 kg karmy, która trafiła dla potrzebujących zwierzaków w fundacjach i schroniskach w całej Polsce! Wszystko to dzięki wspaniałym użytkownikom aplikacji, którzy codziennie klikają w miseczkę i pomagają głodnym czworonogom. Dziękujemy Wam za to!

Jak pomóc potrzebującym zwierzakom? To proste! Wystarczy zainstalować bezpłatną aplikację MyPetStory i codziennie z niej korzystać. Klikając w ekran powitalny, napełniamy wirtualne miski, które zamieniają się w porcje prawdziwej karmy ufundowane przez wyjątkowych sponsorów. Sponsorami akcji byli jak dotąd: firma Josera, firma Hobby – dystrybutor marki HappyDog, Fundacja PetsWorld, firma VetExpert oraz firma Farmina Pet Foods Polska. W imieniu głodnych czworonogów dziękujemy im za wielkie serce dla zwierząt!

Zebrana karma trafiła do brzuszków podopiecznych Schroniska dla Zwierząt w Gaju, Stowarzyszenia Cztery Łapy Żuromin, Fundacji Anioły Zwierząt Niczyich, Bezpiecznej Przystani, Fundacji Kocięta i Koty z Interwencji oraz Fundacji Azylu Pod Psim Aniołem.

Akcja „Pełna miska dla schroniska” trwa nadal! Im więcej osób się w nią zaangażuje, tym więcej jedzenia otrzymają kolejne potrzebujące zwierzaki! Ty też możesz zrobić coś dobrego dla innych! Jeszcze dziś zainstaluj aplikację MyPetStory i dołącz do akcji. Zapraszamy wszystkich do wspólnego pomagania!

10

Adopcyjny LIVE z Katarzyną Sieto, współautorką PROPSa!

Charytatywno-edukacyjna akcja wokół sprzedaży Poradnika Rewelacyjnego Opiekuna Psa nabrała dodatkowego tempa w ostatnich tygodniach stycznia. Tuż przed podsumowaniem całego przedsięwzięcia miał miejsce live, którego gościem była jedna ze współautorek Poradnika. Katarzyna Sieto prowadzi we Wrocławiu dom tymczasowy Zamerdany Tymczas. Podczas spotkania zorganizowanego przez markę Brit odpowiadała widzom na pytania związane z odpowiedzialnym przygotowaniem się do podjęcia decyzji o przygarnięciu czworonoga. Na podstawie swoich doświadczeń opowiedziała też, jak wygląda prowadzenie domu tymczasowego. Bogactwo informacji dotyczyło nie tylko obowiązków, lecz także wyzwań, które towarzyszą wzięciu pod swój dach potrzebującego psa. Współautorka przyznała jednocześnie, że wszelkie ciężkie chwile odchodzą w zapomnienie, gdy udaje jej się znaleźć pewny dom dla jej podopiecznego. Z pewnością to jeszcze nie koniec spotkań z Katarzyną Sieto, która ma jeszcze bardzo wiele do przekazania w kwestii odpowiedzialnego podejścia do adopcji zwierząt. www.props-brit.pl

Uwaga! Zmiany w sprzedaży internetowej produktów leczniczych weterynaryjnych OTC

Uwaga, pod koniec stycznia bieżącego roku została wprowadzona istotna zmiana dotycząca sprzedaży internetowej produktów leczniczych weterynaryjnych OTC. Jest ona związana z wejściem w życie rozporządzenia unijnego w sprawie obrotu tymi produktami (rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2021/1904 z dnia 29 października 2021 r. w sprawie przyjęcia projektu wspólnego logo dla sprzedaży detalicznej weterynaryjnych produktów leczniczych na odległość).

W myśl nowego rozporządzenia przedsiębiorcy tacy jak sklepy zoologiczne po dokonaniu odpowiedniego zgłoszenia wojewódzkiemu lekarzowi weterynarii nadal mogą prowadzić obrót detaliczny tymi produktami również w internecie. Jednak po 28 stycznia 2022 r. ta forma sprzedaży wymaga od nich dostosowania strony internetowej do określonych w rozporządzeniu wymagań technicznych. Na stronie musi znaleźć się logo, które ma umożliwiać identyfikację podmiotów prowadzących obrót detaliczny produktami OTC w internecie. Powinno ono zawierać hiperłącze do znajdującego się na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Weterynarii wykazu sprzedawców detalicznych uprawnionych do oferowania weterynaryjnych produktów leczniczych na odległość.

Uwaga! Po 28 stycznia 2022 roku każda tego typu działalność prowadzona bez odpowiednio funkcjonującej strony internetowej uważana jest za nielegalną i może skutkować dotkliwymi karami!

Więcej informacji na temat nowych przepisów można znaleźć tutaj: • https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:32021R1904) • https://www.wetgiw.gov.pl/main/aktualnosci/Komunikat-Glownego-Lekarza-Weterynarii-w-sprawie-wymagantechnicznych-dla-wspolnego-logo-podmiotow-uprawnionych-do-prowadzenia-sprzedazy-w ysylkowej-weterynaryjnych-produktow-leczniczych-o-kategorii-dostepnosci-OTC/idn:1950

11

ECHA BRANŻY PETNER powiększa zespół handlowy!

Młoda, dynamicznie rozwijająca się marka PETNER zaprasza do współpracy sklepy zoologiczne. Nowy zespół handlowy z bogatym doświadczeniem w zoologii gwarantuje profesjonalną obsługę, atrakcyjne warunki handlowe, stabilną politykę cenową, pełną dostępność produktu oraz wsparcie w odsprzedaży! Do współpracy zapraszają: • Bartłomiej Wojtala, Regionalny Kierownik Sprzedaży południowa Polska, tel. 608 065 908, e-mail: bartlomiej.wojtala@petner.pl • Maciej Hojan, Key Account Manager centralno-wschodnia Polska, tel. +48 881 949 451, e-mail: maciej.hojan@petner.pl • Radosław Woźniak, Senior Key Account Manager centralno-zachodnia Polska, tel. +48 505 925 703, e-mail: radoslaw.wozniak@petner.pl • Ireneusz Budzik, Petner General Manager, ireneusz.budzik@petner.pl Sprawdź porfolio produktów na www.petner.com.pl oraz zarejestruj się na https://b2b.petner.com.pl/ i sprawdź, ile możesz zyskać!

Probiotyk dla psów ProPlan® FortiFlora najbardziej uznanym suplementem na gali Top for Dog 2021!

W grudniu 2021 r. podsumowano wyniki VIII konkursu TOP FOR DOG w Mareckim Centrum Edukacyjno-Rekreacyjnym w Markach. W tej edycji zgłoszono 146 produktów dla psów w 20 kategoriach. Zgłoszone produkty zostały poddane testom przez starannie wybranych i powołanych Ambasadorów. Dzięki temu każdy mógł zapoznać się z niezależną opinią przed podjęciem decyzji o oddaniu głosu na dany produkt. Głosowanie odbywało się na stronie topfordog.pl. W tym roku wzięło w nim udział ponad 32 tys. internautów! I to właśnie głosy opiekunów psów decydowały o tym, kto otrzyma statuetkę – symbol jakości i popularności. W kategorii PREPARATY UZUPEŁNIAJĄCE I SUPLEMENTY zwyciężył dostępny od 15 lat probiotyk Purina® ProPlan® FortiFlora™. Uznanie dla probiotyku Purina® ProPlan® FortiFlora™ podkreśla zaufanie, jakie zdobył, dzięki najliczniejszym opublikowanym badaniom i potwierdzonej skuteczności tego zastrzeżonego, mikrokapsułkowanego szczepu bakterii SF68®, którego działanie jest swoiste wyłącznie dla preparatu FortiFlora.

Finałowi tego największego konkursu branży kynologicznej w Polsce jak co roku towarzyszyła Gala charytatywna „Ty fundujesz dobro”.

W tym roku hasłem przewodnim działań charytatywnych było: „Nakarm zwierzaka za 2 zł”. Akcja wzbudziła duże zainteresowanie. Liczny odzew opiekunów zwierząt pokazał, jak ważne jest działanie na rzecz psów ze Schroniska w Korabiewicach. Do akcji oprócz anonimowych darczyńców przyłączyły się firmy i partnerzy Gali, przekazując Vouchery na karmę i preparaty weterynaryjne. Zespół Purina® ProPlan® Veterinary Diets ufundował dla schroniska 1000 kg (1 tonę) specjalistycznej diety weterynaryjnej „od serca”, przełomowej diety Purina® ProPlan® Veterinary Diets Canine CC Cardiocare, która, jak udowodniły badania metabolomiczne, wspiera serce psa już od pierwszych szmerów (opóźniając rozwój niewydolności serca u psów, zanim jeszcze choroba się rozwinie).

Nagrodę odebrała i darowiznę wręczyła kierowniczka marketingu weterynaryjnego i komunikacji naukowej, dr n. wet.

Sybilla Berwid-Wójtowicz (na zdjęciu).

12

CALITTI – ZAPRASZAMY DO WSPÓŁPRACY! SPRAWDŹ NASZĄ OFERTĘ!

Calitti to nowa marka żwirków dla kotów. W ofercie mamy żwirki silikonowe, bentonitowe i roślinne. Do gamy nowych produktów dołączył żwirek Calitti® FRESH WHITE. Wszystkie nasze żwirki są produkowane z najlepszych surowców mineralnych i roślinnych. Szukamy nowych partnerów handlowych do dalszej ekspansji na rynku polskim.

Zapraszamy również klientów detalicznych zainteresowanych produktem.

Napisz do nas: k meow@calitti.com K www.calitti.com E CalittiCatLitter Q Calitti

Karma Brit Care Hair & Skin Insect & Fish dla psów najlepszym produktem roku 2022!

Pod koniec stycznia odbyła się 11. edycja gali ogólnopolskiego badania konsumenckiego „Najlepszy Produkt 2022 – Wybór Konsumentów” realizowanego przez Instytut GfK Polonia. W badaniu corocznie biorą udział rozmaite towary, które trafiły do sprzedaży w minionym okresie. Tegoroczna akcja uwzględniła produkty pojawiające się na rynku w przedziale od 1 września 2020 do 30 września 2021 r. Wśród nominowanych znalazła się karma Brit Care Hair & Skin Insect & Fish, która została wyróżniona złotym medalem i uzyskała tytuł Najlepszego produktu roku 2022 w kategorii: produkty dla zwierząt. Konsumenci docenili innowacyjną formułę karmy opartą na lekkostrawnym, hipoalergicznym i ekologicznym białku pochodzącym z owadów. Dzięki uzyskanemu tytułowi receptura otrzymała prawo do korzystania z prestiżowego logotypu wyróżniającego od blisko dziewięciu lat najbardziej udane premiery rynkowe na półkach sklepów.

Według badań aż 75% konsumentów wybiera produkty oznaczone tym znakiem. www.karmybrit.pl REKLAMA

Karma sucha dla psa i kota ze świeżym mięsem i naturalnymi składnikami Centralna i Północna Polska: Rokus Hurtownia Zoologiczna Północno-Zachodnia Polska: Wet-Art Hurtownia Zoologiczna

www.ownat.com

13

WSPARCIE SPRZEDAŻY

ETYKA, KULTURA

i dobre praktyki biznesowe w segmencie B2B Joanna Żulicka

właścicielka sklepów Megazoologiczny

Czym jest profesjonalna obsługa klienta? Kto jest klientem? Czy „Klient nasz pan” to prawda wciąż aktualna? Co znaczy „dobra praktyka biznesowa”? Czym jest „kultura biznesowa”? Jakie mogą być skutki złych praktyk? Czy innowacje w obsłudze klienta są ważne? Odpowiedzi na te pytania są oczywiste z poziomu B2C, a czy te same reguły obowiązują w segmencie B2B? Jak to wygląda w praktyce z punktu widzenia przedstawicieli branży zoologicznej?

14

Absolutnie niedopuszczalne są tzw. patologie cenowe, gdzie dany dostawca sprzedaje również w detalu i to po cenach nierzadko niższych, niż oferuje swojemu najważniejszemu odbiorcy – sklepowi.

Chociaż czasy feudalne już dawno odeszły w przeszłość, a obecnie panuje demokratyczna równość, warto mieć na uwadze, że powiedzenie „Klient nasz pan” jest wciąż aktualne, czy się nam to podoba, czy też nie.

W tym łańcuchu biznesowym należy uświadomić sobie, kto odgrywa jaką rolę oraz jak to wpływa na pewną hierarchię w relacjach między kontrahentami. Dla producenta/ dystrybutora hurtownia jest klientem, dla hurtowni/ dystrybutora dostarczającego bezpośrednio sklep jest klientem, dla sklepu najważniejszym elementem jest klient ostateczny.

W literaturze tzw. biblioteki człowieka sukcesu, w różnego rodzaju biuletynach, miesięcznikach, na setkach stron internetowych znajdujemy mnóstwo opracowań tematu wzorowej obsługi klienta ostatecznego z punktu widzenia sprzedawcy detalicznego, w tzw. modelu B2C – business to consumer – klasyczny model skierowany do indywidualnego użytkownika końcowego, czyli konsumenta. Obecnie jednak coraz częściej mówi się o zacieraniu granic między modelami B2C a B2B (business to business), tymczasem w praktyce w zoologii pojęcie klienta docelowego, którym w naszej branży jesteśmy właśnie my – sklepy – często jest pomijane i bagatelizowane.

W tym artykule skupimy się zatem na ogniwach w sektorze B2B.

„Nowy ład” – nowe wymagania

Rok 2022, a wraz z nim nadejście ery tzw. nowego ładu, stawiają przed kontrahentami jeszcze wyższe wymagania niż dotychczas. Jest to związane z podwyższeniem progów podatkowych, a także galopującą obecnie in-

flacją, wyzwaniami związanymi z cyfryzacją (systemy wyposażone w JPK), idącymi za tym wymogami innowacji (kasy on-linowe, obowiązkowe już wszędzie terminale gotówkowe) oraz ogólny nieuchronny postęp technologiczny i pojawiające się wraz z nim możliwości, a tym samym rosnące oczekiwania ze strony klienta, obojętnie, czy jest nim klient docelowy (jak np. sklep zoologiczny), czy ostateczny (detalista), jak (np. w przypadku sklepu) przesyłanie faktur w formie plików, co powoli staje się podstawą dla tego, kto ma na celu rozwój swojego biznesu i podążanie z duchem czasu. Istotne stały się również wielokanałowość i łatwość komunikacji, szybkie reagowanie w odpowiadaniu na potrzeby klienta, umiejętność elastycznego dopasowywania się do oczekiwań rynku.

Takie są obecne trendy, takie jest zapotrzebowanie, ale czy ten popyt spotyka się z podażą? Jak to wygląda w praktyce? Głos branży wypowiada się na ten temat bardzo różnorodnie, może zatem warto, by niektórzy z dostawców/ hurtowni poznali punkt widzenia swoich klientów, póki jeszcze nimi są, i – zanim ewentualnie zdecydują się poszukać dla siebie nowych dostawców. Nie zapominajmy bowiem, że tzw. poczta pantoflowa to wciąż najskuteczniejsza reklama (lub antyreklama), przy czym jedną z cech współczesnego świata jest duży wybór nie tylko towarów, lecz także dostawców, idąca za tym duża łatwość dotarcia do nowych kontrahentów i sprawna logistyka.

Poza kwestiami technicznymi istnieją jeszcze inne, o wiele ważniejsze (jeśli nie najważniejsze) – to tzw. ludzka twarz w biznesie, a więc relacje i idąca w parze z tym etyka bizne-

sowa, kultura danej firmy oraz coś, co w tym artykule nazwiemy praktykami biznesowymi, które mogą być zarówno dobre, jak i złe, z praktyki sklepów wynika zaś, że spotykane są zarówno te pierwsze, jak i niestety wciąż dość często te drugie, niechciane i niemile widziane.

Co zatem może zdecydować o lojalności klienta danego dostawcy?

Zacznijmy od pozytywów .

Win-win or no-deal Czytelna platforma sprzedażowa – powinna opierać się na nowoczesnym oprogramowaniu, przyjaznemu użytkownikowi, funkcjonalnemu, przejrzystemu, tak aby klient mógł łatwo i szybko znaleźć interesujący go towar (np. na podstawie unikalnego kodu producenta tzw. EAN, po kluczowym wyrazie, z możliwością filtrowania dla wariantów rozmiarowych, kolorystycznych). Miło również, gdy taki panel pokazuje ceny ostateczne po rabatach lub liczbę zebranych punktów lojalnościowych. Istotny jest również koszyk – powinien umożliwiać zachowanie zawartości przy wielokrotnym logowaniu z różnych stanowisk, również po wygaśnięciu ważności danej sesji, oraz rzetelne stany magazynowe podczas dodawania do koszyka.

Opcje dodatkowe, jak dodawanie do schowka lub ulubionych oraz automatyczne powiadomienia o ponownej dostępności, to już prawie pełen raj dla kupującego. Tych cech można wymienić jeszcze kilka, ale nie to jest tematem niniejszego artykułu.

Niemniej może warto, by firmy przeprowadziły wśród swoich klientów badania dla lepszego wpasowania się w potrzeby rynku, a tym samym skuteczniejszej sprzedaży.

15

WSPARCIE SPRZEDAŻY Sposób traktowania to stała, która zostaje w pamięci na długo. Klient zrażony to klient stracony, natomiast dostawcy stosujący zasadę „I-care” mogą liczyć na przyrost klientów, ponieważ są chętnie polecani w swojej grupie docelowej.

Czas realizacji zamówienia – w dobie rosnącej liczby internetowych sklepów zoologicznych niezwykle ważnym aspektem jest, by towar dotarł do odbiorcy błyskawicznie, ponieważ jednymi z ważniejszych innowacji rynkowych są obecnie modele sprzedażowe w B2C oparte na cross-dockingu lub dropshipingu oraz sklepy typu marketplace, gdzie towar w chwili zakupu przez klienta ostatecznego znajduje się na magazynie zewnętrznym (obcym). Również stacjonarne sklepy zoologiczne, starając się konkurować ze sklepami internetowymi, muszą jak najprędzej zaspokoić potrzebę klienta nim ten, zniecierpliwiony oczekiwaniem i chodzeniem po sklepach, zdecyduje się dokonać zakupu w internecie.

Dobre ceny – za takie uważa się powszechnie w środowisku branżowym nie tyle niskie ceny, co ceny intratne, czyli dające możliwość zarobienia nie tylko dostawcy, lecz także sklepowi, który może zachować przynajmniej minimalne marże w stosunku do cen konkurencji, w tym również internetowej. Absolutnie niedopuszczalne są tzw. patologie cenowe, gdzie dany dostawca sprzedaje również w detalu, i to po cenach nierzadko niższych, niż oferuje swojemu najważniejszemu odbiorcy – sklepowi, tymczasem wartość i wielkość rynku dla B2C szacunkowo, według danych raportu „E-Commerce Polska”, po przeliczeniu daje ok. 14 mln kupujących w internecie. W B2B możemy mówić zaledwie o ok. 2 mln, biorąc pod uwagę cały rynek dla wszystkich branż, niemniej często marginalizuje się fakt, że to właśnie klienci B2B wydają na zakupy w sieci niemal 10 razy więcej niż klienci indywidualni, nie wspominając już o kosztach logi-

16

stycznych wysyłek. To zjawisko jest uważane za wysoce nieetyczne, jest zatem nieakceptowalne i piętnowane do tego stopnia, że sklepy z dnia na dzień potrafią wycofać z oferty produkty takiego dostawcy, a nie zapominajmy, że to właśnie one odgrywają główną rolę w promowaniu i tworzeniu popytu na dany towar.

Ponadto, i przede wszystkim, z punktu widzenia biznesowego nadrzędną sprawą jest powszechnie znana złota zasada: „Win-win or no deal”(!)

H2H – human to human Obecnie mówi się już nie tylko o B2B lub B2C jako o modelu podejścia, lecz do dobrych praktyk biznesowych możemy również z całą pewnością zaliczyć podejście zakładające, że odbiorca to też człowiek, a nie tylko klient. Człowiek, który jako taki powinien być postrzegany jako odbiorca doświadczeń, a w dobie pędu cywilizacyjnego dodatkowo jako człowiek zabiegany, przygnieciony liczbą obowiązków, działający nierzadko pod presją czasu i wymagań ze strony klienta ostatecznego, zatem firmy chcące iść z duchem czasu coraz więcej inwestują w analizę takich danych (big data) oraz automatyzację, by dopasować swoje usługi nie tylko do rynku, lecz także do człowieka, zatem obsługa klienta zdaje się być jednak jak zawsze kwestią kluczową. Na początek dobra komunikacja, a to nie tylko łatwa, ale też uprzejma i sympatyczna komunikacja.

Szacunek do klienta – firmy okazujące szacunek klientowi zawsze, niezależenie od tego, jak duża prowizja przypada przedstawicielowi albo jakie słupki przedstawia wykres z zakupów w danym okresie, zdobywają

lojalność klienta. „Raz na wozie, raz pod wozem” – to często okoliczność zmienna, ale sposób traktowania to stała, która zostaje w pamięci na długo. Klient zrażony to klient stracony, natomiast dostawcy stosujący zasadę „I-care” mogą liczyć na przyrost klientów, ponieważ są chętnie polecani w swojej grupie docelowej.

Reklamacje Brak trudności przy rozpatrywaniu reklamacji oraz zaufanie do kontrahenta są nieodzowne. „Prosimy o przekazanie przedstawicielowi” (który może być za miesiąc lub dwa) spleśniałych kości, uszkodzonych w dostawie worków z karmą, połamanej w dostawie kuwety itp. A przecież w dobie elektroniki za wystarczające uznaje się zdjęcie okazujące zastaną sytuację – tak postępują nowoczesne firmy. Przechowywanie zepsutych towarów nie jest już mile widziane. No i co z wzajemnym zaufaniem? Jeśli znamy się już dość długo, czy to biznesowo, czy też nierzadko i osobiście przy okazji wydarzeń typu targi lub inne spotkania szkoleniowe czy też biznesowe, to może powinno wystarczyć słowo właściciela? Potrzeba dokumentowania, udowadniania czasami odbierana jest jako praktyka nie tyle może zła, co na pewno w złym guście...

I po prostu czasami tak nie wypada...

Niech nie musi być tylko pobożnym życzeniem klienta w B2B, by kultura w polskim biznesie nie ustępowała w tym względzie stylowi bycia kontrahentów zagranicznych, z którymi osobiście niejednokrotnie zdarzało mi się mieć do czynienia w różnych branżach, również w zoologii, i których wspominam o wiele milej niż czasem współpracę z rodakami.

Elastyczność – nie musi być tożsama z „wolną amerykanką”. O profesjonalizmie firmy stanowi nie tylko poziom zaufania wspomniany wyżej, idący proporcjonalnie do doświadczenia z danym kontrahentem, ale też brak pewnej małostkowości, która bywa wręcz niesmaczna...

Przykład? Jeśli kontrahent nie ma w danej firmie żadnych zadłużeń, wszystko jest na tak zwane „czysto”, to wymogi polegające na „proszę o przesłanie potwierdzenia wpłaty, ponieważ ustawiona forma płatności to przedpłata, albo kierowca nie zostawi towaru”, jest już nie tylko praktyką złą, ale po prostu żenującą u dostawcy. Nadmiar zasad i biurokracji z pewnością nie służy zachowaniu zasad dobrej współpracy ani savoir-vivre’u przedsiębiorcy. Takie sytuacje niczemu dobremu nie służą, a jedynie powodują niepotrzebną presję, stres, a w efekcie niechęć do dalszej współpracy z daną firmą w przyszłości.

Brak etyki i złe praktyki Ach, Ci przedstawiciele handlowi... Czasami tak miło, gdy przekroczą próg naszego sklepu, można na chwilę oderwać się od faktur, zamienić kilka słów o przysłowiowej pogodzie, a potem przejść do interesów i nierzadko zrobić niezłego „deala” na podstawie aktualnych gazetek, które mogłyby być przeoczone, jeśli miałyby być przeczytane tylko w e-mailu... ALE czasami osoba reprezentująca daną firmę potrafi też niestety uczynić więcej złego niż dobrego... Będąc administratorką w „grupasklepyzoologiczne.pl”, ale i działając w branży przez ponad 15 lat w zaprzyjaźnieniu z wieloma innymi właścicielami sklepów,

niejedno już słyszałam, niejednego też doświadczyłam na własnej skórze, nie tylko we własnej firmie, lecz także reprezentując interesy innych podmiotów. Co więc jest jedną z najgorszych praktyk zdaniem głosu branży? Jest to brak tajemnicy handlowej, nietakt, ale przede wszystkim – łamanie prawa. Na https://poradnikprzedsiebiorcy. pl/-tajemnica-handlowa-a-tajemnica-przedsiebiorstwa znajdujemy informację: Tajemnica handlowa a tajemnica przedsiębiorstwa to ta sama tajemnica. O tym, czym jest i co obejmuje tajemnica przedsiębiorstwa stanowi art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, który brzmi: „Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności”. W mowie potocznej i praktyce codziennej przyjmuje się, że tajemnica handlowa firmy może obejmować np. dane klientów, wiedzę o ich zapotrzebowaniach, wszelkie koszty usług, istotne kontakty, know-how, dane finansowe firmy oraz działania podejmowane przez nią w celu osiągnięcia zysku, rozwoju.

Tymczasem... przychodzi przedstawiciel do sklepu, od drzwi informując pracownika (!) o zobowiązaniu finansowym właściciela. Informacja ta trafia nie tylko do jednej osoby nieupoważnionej, lecz nierzadko wtajemniczeni zostają także obecni w sklepie klienci, co jest całkowicie niedopuszczalne, pomijając, że nadaje się do wyREKLAMA

szklane Akcesoria Bezpieczny kontakt z żywnością organiczne farby

Animal Island EU animal_island_eu

WSPARCIE SPRZEDAŻY

Współpraca handlowa to nie tylko przedstawienie oferty i finalizacja sprzedaży, to także gros innych czynników stanowiących fundament, przesądzających o owocnej współpracy i ewentualnej jej kontynuacji.

ciągnięcia konsekwencji na drodze sądowej. Wygląda zatem na to, że niektóre firmy nie mają w swojej kulturze organizacyjnej odpowiedniego przeszkolenia dla ludzi, których zatrudniają jako osoby reprezentujące swoją firmę i jej interesy – coś, nad czym nie tylko warto, lecz wręcz koniecznie trzeba popracować. Bywa również, że dzwoni ktoś na znaleziony w internecie kontakt firmy (np. taki dla klientów) i bez względu na to, kto podniósł słuchawkę – przekazuje poufne dane firmy. Być może jest to adept lub świeżo zatrudniony stażysta, a zadłużenie może być nawet jednodniowe albo i dopiero przed upływającym niedługo terminem zapłaty – nikt tego nawet nie weryfikuje, ma misję zadzwonić, więc dzwoni i tak zupełnie po prostu ujawnia sprawy firmy osobom niepowołanym, bez żadnej uprzedniej weryfikacji. Pamiętajmy więc, że są to działania niezgodne z prawem i podlegają karze.

Last but not least Ostatnim, ale nie mniej ważnym zagadnieniem z kategorii braku odpowiedniej kultury biznesowej jest tzw. potocznie „wciskanie” przez przedstawiciela towarów, które pragnie sprzedać, by zapewnić sobie jak najlepsze wynagrodzenie prowizyjne u swojego pracodawcy. W tym celu stosowane są przeróżne zabiegi, jeśli tylko przedstawicielowi dana jest choćby odrobina wolnej ręki. Bywa że w dostawie znajdzie się raptem kilka przemyconych towarów, ale bywa również, że przedstawiciel wy-

18

korzystuje chwilową nieobecność osoby decyzyjnej i wrzuca „hulaj dusza”, a nuż się uda. Do nagminnych należy również wykorzystywanie braku doświadczenia osoby odpowiedzialnej za zamówienia, nim ta się nauczy. Do nieetycznych należą natrętne próby działania za plecami, mimo innych ustaleń, za każdym razem licząc na chwilę nieuwagi.

Takie działania również zniechęcają do dalszej współpracy z daną firmą, ponieważ pamiętajmy, że matactwa są jak kłamstwa, a te mają dość krótkie nogi i wcześniej czy później wychodzą na światło dzienne. Krótkowzroczność i nieuczciwe postępowanie zalicza się oczywiście do złych praktyk biznesowych.

Podsumowując, współpraca handlowa to nie tylko przedstawienie oferty i finalizacja sprzedaży, to również gros innych czynników stanowiących fundament, przesądzających o owocnej współpracy i ewentualnej jej kontynuacji. W naszej grupie bardzo dużo rozmawiamy w tym temacie, dużo pada również pochwał na temat tych, którzy na nie zasłużyli. Przykład poniżej. (pisownia oryginalna).

Klient to jednak jest klient, wciąż i niezmiennie najważniejszy, a –

niestety – wielu dostawców często zdaje się o tym zapominać, że sklep to jest właśnie ich klient i należy o niego dbać dokładnie tak samo, na pewno nie mniej, jak sklep dba o swojego klienta ostatecznego, bo dziś jest, a jutro może go nie być. Od tego przede wszystkim może zależeć sukces danego sprzedawcy, czyli również dostawcy, jakim jest hurtownia/ dystrybutor. Również osoba bezpośredniego kontaktu – czy to firmowy kierowca, czy przedstawiciel, czy dzwoniąca pani księgowa lub dyspozytorka np. przyjmująca zamówienia telefonicznie – te osoby odpowiadają za relacje z kontrahentami i wizerunek danej firmy, reprezentują również kulturę organizacyjną oraz mają wpływ na to, jak odbierane są praktyki danej firmy. Może warto postarać się o to, by etyka, kultura i praktyki zawsze były najwyższych lotów, szczególnie teraz, gdy czasy są zarówno wymagające, jak i dość niełatwe, jeśli zatem chcesz coraz lepszej firmy, pamiętaj o zasadzie „win-win”, dzięki której wszystkie strony będą usatysfakcjonowane, zostaną zaspokojone potrzeby uczestników i osiągnięte rezultaty pożądane przez każdą ze stron WSPÓŁPRACY.

Twój dystrybutor artykułów dla zwierząt Zapewnij sobie stałe dostawy do Twojego sklepu.

Rozpocznij współpracę już dziś. fachowe doradztwo w zakresie branży ZOO: 10 000 produktów wygodny system zamówień on-line B2B www.is3.action.pl limity kredytowe towar u klienta w 24h zamówienia weekendowe z dostawą na poniedziałek cotygodniowy newsletter

Zapraszamy do ACTION S.A. Zamienie, ul. Dawidowska 10, 05-50 Piaseczno tel. +48 22 332 16 00 zoo@action.pl www: action.pl Nasi handlowcy: Adrian Oleksiewicz adrian.oleksiewicz@action.pl tel. 728 348 231 Damian Krakowiak damian.krakowiak@action.pl tel. 664 700 412

WSPARCIE SPRZEDAŻY

SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ BIZNESU W ZOOLOGII Społeczna odpowiedzialność biznesu (corporate social responsibility – CSR) to bardzo popularna obecnie koncepcja, według której przedsiębiorstwa na etapie budowania strategii uwzględniają interesy społeczne i ochronę środowiska, a także relacje z różnymi grupami interesariuszy. W myśl polityki CSR bycie odpowiedzialnym nie oznacza tylko spełniania przez organizacje biznesowe (przedsiębiorstwa) wszystkich wymogów formalnych i prawnych, ale oprócz tego również zwiększone inwestycje w zasoby ludzkie, w ochronę środowiska i relacje z podmiotami, które mogą mieć faktyczny wpływ na efektywność działalności gospodarczej tych organizacji oraz ich innowacyjność. Ta koncepcja jest coraz szerzej realizowana także w branży zoologicznej. Jakie są tego przykłady i co w związku z tym zmieni się w najbliższym czasie w polskiej i światowej zoologii?

CSR – od czego się zaczęło?

Aby poznać genezę powstania koncepcji CSR, cofnijmy się do końcówki XIX w. W USA był to czas gwałtownych przemian i narodzin przyszłych magnatów finansowych.

Wielkie firmy rosły jak na drożdżach dzięki bezwzględnemu nastawieniu na zysk, a ich właściciele świadomie ignorowali potrzeby pracowników, społeczeństwa czy państwa (np. unikając płacenia podatków oraz wykazując całkowity brak troski o środowisko naturalne). Aby ukró-

20

cić ten proceder, zostały sformułowane pierwsze prawa mające regulować stosunki między przedsiębiorcami, państwem i społeczeństwem.

Następne obostrzenia legislacyjne pojawiły się w czasach Wielkiego Kryzysu, a kolejne począwszy od lat.

60. ubiegłego wieku. W ich rezultacie przedsiębiorstwo przestało być „samotną wyspą”, a zaczęło ponosić odpowiedzialność za swoją działalność i odczuwać na własnej skórze jej reperkusje. Tak właśnie narodziła się koncepcja CSR w jej obecnym pojmowaniu.

Dla wdrożenia idei CSR w zoologii konieczne są aktywności mające na celu odpowiedzialną edukację opiekunów pupili oraz przeciwdziałanie niepożądanym zjawiskom powiązanym z branżą, takim jak bezdomność zwierząt, nielegalny obrót zagrożonymi gatunkami lub wprowadzanie do sprzedaży taksonów inwazyjnych.

CSR – co to znaczy?

W największym skrócie koncepcja społecznej odpowiedzialności biznesu oznacza sposób funkcjonowania przedsiębiorstwa ukierunkowany nie tylko na zysk za wszelką cenę, lecz uwzględniający także szeroko pojęte interesy społeczne, w tym tak istotną dziś potrzebę ochrony środowiska oraz poprawne relacje z różnymi grupami interesariuszy reprezentującymi określone poglądy. Początkowo większość przedsiębiorców rozumiało jej realizację jako „bycie fair” wobec państwa i swoich pracowników, a więc spełnianie wszelkich wymogów legislacyjnych i formalnych, w tym regularne płacenie podatków i wynagrodzeń oraz stosowanie osłon socjalnych. Dzisiaj jednak koncepcja CSR uległa znacznemu rozszerzeniu. W myśl obecnych standardów wdrażające ją firmy nie tylko wywiązują się z wyżej wymienionych zobowiązań prawno-fiskalnych, lecz także świadomie i dobrowolnie lokują swoje zasoby oraz dopasowują politykę produkcyjną i sprzedażową do potrzeb i oczekiwań społeczeństwa. W tym celu rozwijają zasoby ludzkie, inwestują w ochronę środowiska naturalnego, poszukują nowych, bardziej przyjaznych technologii oraz budują pozytywne relacje z grupami społecznymi mogącymi mieć wpływ na ich działalność biznesową. Wszystko to sprawia, że firmy te – a przez ich pryzmat również produkty – są postrzegane przez klientów jako przyjazne i bywają chętniej kupowane. Oczywiście beneficjentami takiej polityki są również państwa,

społeczeństwa i cała nasza planeta – a więc pośrednio my wszyscy.

CSR a środowisko naturalne Bodaj najsilniejszym trendem w koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu jest dzisiaj troska o nasz wspólny dom, czyli środowisko naturalne. Dla nikogo nie jest tajemnicą, że wskutek rabunkowej działalności człowieka w ciągu ostatnich kilkuset lat poniosło ono ogromne straty, a proces ten gwałtownie przyspieszył w drugiej połowie XX w.

W dużej mierze jest za to odpowiedzialny przemysł eksploatujący zasoby Ziemi, niszczący jej naturalne ekosystemy oraz generujący mnóstwo zanieczyszczeń (w tym plastiku). Wymiernym tego dowodem są choćby obserwowane w ostatnich dekadach niepokojące zmiany klimatyczne mogące doprowadzić do ogólnoświatowej katastrofy. Aby temu zapobiec, w 2015 r. w Nowym Jorku podczas Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych wszystkie 193 państwa członkowskie ONZ jednogłośnie przyjęły Agendę na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030 zawierającą Cele Zrównoważonego Rozwoju, określając 17 celów zrównoważonego rozwoju oraz związane z nimi 169 zadań, które mają zostać osiągnięte przez świat do 2030 r. (więcej na ten temat pisaliśmy w poprzednim numerze „ZooBranży”).

Dzięki wdrożeniu innowacyjnych technologii i inwestowaniu w recykling możliwe jest zatrzymanie, a nawet cofnięcie poczynionych dotąd szkód.

Co więcej, takie działania przyczyniają

się do budowy dobrego wizerunku firmy, a to stanowi cenny kapitał pozwalający na zwiększenie w przyszłości jej zysków. Poza tym przedsiębiorstwa kierujące się regułami społecznej odpowiedzialności biznesu są doskonale postrzegane przez pracowników, przez co łatwiej im zbudować prężnie działający zespół oraz przyciągać do siebie wartościowe jednostki. Nie bez znaczenia pozostaje też fakt, że firmy proekologiczne mogą znacząco obniżać koszty prowadzenia działalności, chociażby przez zmniejszone zużycie wody i energii, a także np. partycypując w rozmaitych ulgach podatkowych oraz grantach i dotacjach.

CSR w zoologii Według badań przeprowadzonych przez agencję Euromonitor International w branży zoologicznej polityka CSR w kwestii ochrony środowiska realizowana przez wielkie światowe koncerny oraz mniejszych graczy koncentruje się obecnie wokół trzech podstawowych kwestii. Są to: • recykling i biodegradowalność opakowań, w tym opakowań zbiorczych, • odpowiedzialny sposób pozyskiwania surowców pochodzących z naturalnych źródeł, głównie z mórz i oceanów, służących do produkcji karm dla zwierząt domowych, • ograniczenie emisji dwutlenku węgla aż do zera, czyli tzw. zerowy ślad węglowy.

Osiągnięcie stuprocentowej skuteczności w powyższych zakresach jest deklarowane przez poszczególnych producentów na lata 2025–2050.

21

WSPARCIE SPRZEDAŻY Nie sposób nie zauważyć, że małe firmy, a zwłaszcza nowoczesne start-upy składają w tej dziedzinie dużo odważniejsze zobowiązania od wiodących światowych liderów odpowiedzialnych za znaczną część produkcji karm i akcesoriów dla zwierząt.

Nie tylko korporacje...

Często błędnie uważa się, że koncepcja społecznej odpowiedzialności biznesu dotyczy tylko wielkich, światowych korporacji. Nic bardziej mylnego – jej zasady są obecnie wdrażane na całym świecie również w małych i średnich firmach. Wymierne korzyści z ich zastosowania mogą uzyskać także nieduże przedsiębiorstwa z branży zoologicznej.

W większości są to wszak firmy rodzinne (lub o takiej genezie powstania), mocno osadzone w lokalnych społecznościach, a więc pozostające w ścisłym związku z potrzebami i oczekiwaniami miejscowych obywateli. Co więcej – z uwagi na charakter branży – bywają postrzegane jako przyjazne dla środowiska i promujące zdrowe wzorce społeczne.

22

Bardzo często samoistnie angażują się w działania, takie jak wspieranie lokalnych inwestycji prośrodowiskowych, wspomaganie edukacji czy rozwój rynku pracy, nawet nie wiedząc, że realizują w ten sposób koncepcję CSR. W tym miejscu warto zaznaczyć, że ta idea jest w Polsce coraz bardziej popularna, a jej wprowadzanie w życie deklaruje już ponad 2/3 menadżerów krajowych przedsiębiorstw.

Bądź odpowiedzialny!

Koncepcja CSR w branży zoologicznej ma również swój specyficzny charakter. Musimy bowiem pamiętać, że ponosi ona niejako społeczną odpowiedzialność za dobrostan zwierząt będących domowymi pupilami.

Popularne wśród miłośników zwierząt powiedzenie mówi, że „Jesteś odpowiedzialny za to, co oswoiłeś”.

W przypadku właścicieli sklepów zoologicznych można by sparafrazować je na „Jesteś odpowiedzialny za to, co sprzedałeś” lub „Jesteś odpowiedzialny za tych, dla których produkty sprzedałeś”. Dla wdrożenia tej idei konieczne są aktywności mające na

celu odpowiedzialną edukację opiekunów pupili oraz przeciwdziałanie niepożądanym zjawiskom powiązanym z branżą, takim jak bezdomność zwierząt, nielegalny obrót zagrożonymi gatunkami lub wprowadzanie do sprzedaży taksonów inwazyjnych, potencjalnie niebezpiecznych dla rodzimych ekosystemów. Dlatego wiele firm, w tym liczne sklepy zoologiczne, aktywnie angażuje się m.in. we wspieranie przemyślanych adopcji zwierząt oraz akcje zwiększające świadomość społeczeństwa.

Gatunki inwazyjne i modyfikowane przez człowieka Polityka CSR obejmuje również rygorystyczne przestrzeganie zakazów dotyczących wprowadzania do handlu gatunków roślin i zwierząt inwazyjnych, a także modyfikowanych przez człowieka. W sposób szczególny dotyczy to organizmów hodowanych w akwariach. Na listach gatunków inwazyjnych są zarówno pospolite rośliny akwario-

Żadnych zmartwień, gdziekolwiek jesteś.

Beaphar Canishield® Obroża z deltametryną ochroni psy przed pchłami i kleszczami. Łatwa w aplikacji, zabezpiecza nawet do 6 miesięcy.

Bezpieczna w zastosowaniu dla psów już od 7 tygodnia życia.

Beaphar Canishield®. NAZWA; Beaphar Canishield®, obroża z deltametryną dla psów dużych L 65cm, obroża z deltametryną dla psów małych i średnich S\M 48cm. ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ; obroża dla dużych psów L 65cm zawiera 1,04g deltametryny, obroża dla psów małych i średnich S\M 48cm zawiera 0,77g deltametryny. WSKAZANIA LECZNICZE; do zwalczania i zapobiegania inwazji pcheł (Ctenocephalides fellis) u psów.

Czas trwania ochrony przeciwko inwazjom pcheł wynosi 16 tyg. Do zwalczania inwazji kleszczy (Ixodes ricinus). Maksymalną skuteczność przeciwko kleszczom osiąga 7 dni po aplikacji. Trwanie ochrony do 6 m-cy. Bezwonny. Nie systemowy. PRZECIWSKAZANIA; Nie stosować u psów poniżej 7 tyg. życia. Nie stosować u kotów. Przed użyciem zapoznaj się z treścią ulotki dołączonej do opakowania. Przedstawiciel podmiotu odpowiedzialnego w Polsce; Beaphar Polska Sp. Z o.o., 84-240 Reda, UL. Ogrodników.

beaphar.com

WSPARCIE SPRZEDAŻY

Według badań przeprowadzonych przez agencję Euromonitor International w branży zoologicznej polityka CSR w kwestii ochrony środowiska realizowana przez wielkie światowe koncerny oraz mniejszych graczy koncentruje się obecnie wokół trzech podstawowych kwestii. Są to: recykling i biodegradowalność opakowań, odpowiedzialny sposób pozyskiwania surowców pochodzących z naturalnych źródeł oraz ograniczenie emisji dwutlenku węgla. we, jak i mięczaki, skorupiaki oraz ryby. Nie brak tam również gadów, a zwłaszcza żółwi wodno-lądowych.

Z kolei do zwierząt modyfikowanych przez człowieka zaliczają się zarówno organizmy transgenetyczne, takie jak popularne ryby „fluo” uzyskane poprzez wszczepienie do ich genomu fragmentów DNA bezkręgowców morskich, a także ryby modyfikowane na zasadzie sztucznego barwienia (iniekcji). Handel nimi jest nie tylko prawnie zabroniony i może spowodować reperkusje karne, lecz przede wszystkim nieetyczny i nie licuje z polityką działania odpowiedzialnego i świadomego sklepu zoologicznego.

Jak realizować koncepcję CSR w firmie?

Koncepcję społecznej odpowiedzialności biznesu w przedsiębiorstwie można realizować, wykorzystując wiele dostępnych narzędzi dopasowanych do lokalnych potrzeb. Bardzo skutecznym rozwiązaniem może być inicjowanie i prowadzenie kampanii społecznych z wykorzystaniem takich instrumentów, jak cause related marketing czy programy etyczne dla pracowników.

Doskonałym rozwiązaniem jest też

24

wprowadzenie tzw. znakowania społecznego polegającego na umieszczeniu na opakowaniach produktów dodatkowych informacji z zakresu ekologicznej lub społecznej odpowiedzialności. Bardzo wymiernym wyrazem wdrożenia koncepcji CSR będą również wszelkie działania mające na celu ograniczanie ilości zanieczyszczeń i gazów cieplarnianych emitowanych przez przedsiębiorstwo. Można to osiągnąć dzięki optymalizacji procesów produkcji, transportu i logistyki – także w przypadku sklepu zoologicznego (np. dzięki wdrożeniu systemu odpowiedzialnego zamawiania towarów, współpracy z lokalnymi dostawcami, wielokrotnemu wykorzystywaniu opakowań zbiorczych do wysyłek itp.). To tylko przykłady – każda firma może wypracować własne narzędzia i standardy optymalnie dopasowane do jej potrzeb i możliwości działania.

MyPetStory – edukacja i pomaganie!

Doskonałym rozwiązaniem do realizacji polityki CSR w zoologii jest aplikacja mobilna MyPetStory. Po pierwsze, przyczynia się ona do nieustannej edukacji już niemal 40 tysięcy opiekunów zwierząt i rozwoju

ich wiedzy. Dzięki znajdującemu się w aplikacji aktywnemu asystentowi połączonemu z tysiącami merytorycznych artykułów przygotowanych przez specjalistów opiekunowie zwierząt mogą w prosty sposób dowiedzieć się, jak jeszcze lepiej zadbać o swoich pupili oraz jak szybko i skutecznie rozwiązać ewentualne problemy dotyczące ich żywienia, pielęgnacji, a nawet zdrowia. Po drugie, dzięki regularnemu korzystaniu z aplikacji można w wymierny sposób pomóc bezdomnym zwierzętom, i to całkowicie za darmo! Służy do tego akcja charytatywna „Pełna miska dla schroniska”. Każdy użytkownik aplikacji i każdy sklep zoologiczny, który poleca swoim klientom jej zainstalowanie, przyczynia się do tego, że ufundowana przez sponsorów karma trafia do wybranych schronisk i fundacji opiekujących się bezdomnymi zwierzętami i napełnia ich puste brzuszki. Co więcej, aplikacja MyPetStory wspiera również odpowiedzialne adopcje zwierząt. Można znaleźć w niej mnóstwo kuponów adopcyjnych przygotowanych przez działające w aplikacji schroniska i fundacje, które pozwolą zaleźć przyjaciela i zmniejszą problem bezdomności zwierząt.

25

WSPARCIE SPRZEDAŻY

CZY TIKTOK MA SENS W BRANŻY ZOOLOGICZNEJ? Ewa Chilmańska

WYPISZ WYMALUJ, www.wypisz-wymaluj.com

TikTok to aplikacja, która na polskim rynku jest dostępna od kilku lat. Początkowo wiele osób bagatelizowało ją w kontekście marketingu i promocji firm. Uważano, że to medium dla dzieci i bardzo młodych ludzi, którzy nie dysponują swoim budżetem samodzielnie. Aplikacji wróżono szybki koniec popularności i wyczerpanie formatu. Okazuje się jednak, że rzeczywistość wygląda zupełnie inaczej, a TikTok dynamicznie się rozwija i zdobywa coraz więcej użytkowników w różnym wieku. Z tego artykułu dowiesz się, czym tak właściwie jest TikTok, kto z niego korzysta i czy warto go uwzględnić w swoich działaniach marketingowych.

26

REKLAMA

Czym jest TikTok? TikTok to bezpłatna aplikacja mobilna, w której króluje format video. Umożliwia użytkownikom tworzenie krótkich filmów (do 3 minut, jednak twórcy rozważają wydłużenie tego czasu nawet do 10 minut) o dowolnej tematyce. W aplikacji dostępnych jest wiele narzędzi, które pozwalają na montaż kreatywnych filmów. Twórca może zastosować ciekawe filtry, przejścia, efekty dźwiękowe lub utwory muzyczne, dodać napisy i w łatwy sposób przyciąć materiał. Wybór możliwości jest bardzo duży, a dzięki dobremu poznaniu wszystkich funkcji można stworzyć naprawdę imponujące video! Z aplikacji możesz korzystać z telefonu oraz komputera – musisz jednak wiedzieć, że niektóre funkcje edycji są dostępne tylko z poziomu smartfona.

Przeglądanie treści w tym medium jest bardzo łatwe, a algorytm jest mocno wyczulony na nasz gust i preferencje. Jeśli polubisz materiał, który dotyczy np. spaceru z psem czy żywienia królika, możesz liczyć na to, że na Twojej tablicy będzie pojawiać się więcej treści dotyczących zwierząt. Przy zakładaniu konta możesz podać swoje główne zainteresowania, co ułatwi aplikacji dopasowywanie treści dla Ciebie. W opisach filmów używane są #hasztagi, które podobnie jak na Instagramie pozwalają odnaleźć ciekawe materiały.

Kto korzysta z TikToka?

Jeszcze trzy lata temu uważano, że z TikToka korzystają tylko dzieci w wieku ok. 13 lat. Rozwój aplikacji sprawił, że sytuacja ta uległa zmianie. Z raportu „Jak marki powinny komunikować się z użytkownikami TikToka” opracowanego w 2021 r. przez agencję OpenMobi wynika, że 60% odbiorców jest w wieku od 18 do 34 lat! Osoby poniżej 18. roku życia stanowią 34% odbiorców, a powyżej 34. roku życia 6%. Jak widać, dominują osoby z generacji Z, która wkracza w dorosłe życie i samodzielnie dysponuje swoim budżetem. Jeśli czytałeś mój ostatni artykuł w „ZooBranży” (nr 1/2022), to już wiesz, że w branży zoologicznej te osoby są ważną grupą klientów – świadomie podchodzą do opieki nad swoimi zwierzętami domowymi i skupiają na nich całą swoją uwagę, ponieważ przesuwają mocno w czasie decyzję o posiadaniu dziecka. Sprawnie poru-

WSPARCIE SPRZEDAŻY powyżej 34 lat

Z raportu „Jak marki powinny komunikować się z użytkownikami TikToka” opracowanego w 2021 r. przez agencję OpenMobi wynika, że 60% odbiorców jest w wieku od 18 do 34 lat! Osoby poniżej 18. roku życia stanowią 34% odbiorców, a powyżej 34. roku życia 6%.

szają się w świecie social mediów i chętnie z nich korzystają.

Z danych umieszczonych w raporcie wynika, że 63% użytkowników to kobiety, jednak liczba mężczyzn w tym medium stale wzrasta! Staraj się, żeby komunikacja nie była ukierunkowana tylko na jedną płeć – treści uniwersalne będą najlepszą z opcji. 66% respondentów przyznało, że na TikToku spędza ponad godzinę dziennie – to naprawdę bardzo dużo! Dla Ciebie to dobra wiadomość – masz większe szanse na to, że Twoje treści zostaną przez nich zauważone. Zwłaszcza że aż 15% z nich przyznało, że najchętniej przegląda treści poświęcone zwierzętom! Materiały dotyczące zwierząt znacząco wyprzedziły treści dotyczące fitnessu, domu, makijażu i trendów! 35% użytkowników najchętniej ogląda treści dotyczące tańca i śpiewu, 22% chętnie sięga po tutoriale, a 19% lubi

34% 60% 18 - 34 lata

Wykres 1. Wiek użytkowników TikToka (wg raportu „Jak marki powinny komunikować się z użytkownikami TikToka” opracowanego w 2021 roku przez agencję OpenMobi) oglądać challenge. Dlatego jeśli zdecydujesz się tworzyć treści na TikToka, połóż duży nacisk na tutoriale i challenge dotyczące domowych pupili – możesz np. pokazać, jak używać zabawek edukacyjnych dla psa, jak wybrać akwarium dla swoich rybek, jak korzystać z aplikacji MyPetStory czy pokazać recenzję drapaków dla kotów. Możliwości jest naprawdę wiele, a łącząc ten rodzaj treści ze zwierzętami, masz szansę dotarcia do naprawdę dużej liczby odbiorców! Co ciekawe, użytkownicy mogą pobierać na telefon filmiki, które ich zainteresują – jeśli utworzysz ciekawy tutorial, całkiem możliwe, że Twój potencjalny klient go pobierze i będzie często do niego wracać.

TikTok pozwoli Ci dotrzeć do wielu osób – szacuje się, że w czerwcu 2021 r. z aplikacji korzystało 8 mln użytkowników na polskim rynku! Zapewne teraz jest ich znacznie więcej.

Wykres 2. Użytkownicy TikToka wg płci (wg raportu „Jak marki powinny komunikować się z użytkownikami TikToka” opracowanego w 2021 roku przez agencję OpenMobi)

mężczyźni

37% 63% kobiety

28

poniżej 18 lat

6%

Czy TikTok jest przydatny w sprzedaży?

Pora odpowiedzieć na najważniejsze pytanie z perspektywy przedsiębiorcy – czy TikTok pomoże we wzroście sprzedaży moich produktów? Z danych opublikowanych w raporcie wynika, że tak, zwłaszcza jeśli prowadzisz sprzedaż internetową. Aż 94% badanych przyznało, że lubi robić zakupy on-line, a do ich ulubionych metod płatności należą BLIK (39%) oraz karta (33%). Użytkownicy TikToka lubią marki łatwo dostępne, cenią zakupy i płatności on-line za wygodę i nie mają z nimi żadnych problemów. Jeśli nadal nie masz sklepu internetowego lub nie prowadzisz sprzedaży on-line na żadnym znanym marketplace (np. allegro.pl), to warto rozważyć tę opcję.

Nie zniechęcaj się jednak, jeśli prowadzisz sprzedaż tylko stacjonarną, a Twój sklep mieści się w niewielkiej miejscowości – 29% użytkowników mieszka w miejscowości, która liczy mniej niż 50 000 mieszkańców. Odpowiednio dobierz #hasztagi i docieraj do osób z Twojej okolicy.

Na TikToku jest możliwość publikowania płatnych reklam, które również przyczynią się do wzrostu sprzedaży w Twojej firmie. Z wcześniej przytoczonego raportu wynika, że użytkownicy pozytywnie oceniają treści reklamowe na TikToku. Ich zdaniem są one ciekawsze od tych publikowanych na innych social mediach (61% respondentów), wyglądają na bardziej autentyczne i dobrze wtapiają się w treści organiczne (43%

tutoriale

22%

treści dotyczące tańca i śpiewu

challenge

19%

35% 9%

15% treści poświęcone zwierzętom

inne

Wykres 3. Preferencje użytkowników TikToka (wg raportu „Jak marki powinny komunikować się z użytkownikami TikToka” opracowanego w 2021 roku przez agencję OpenMobi) respondentów) publikowane przez twórców. 58% użytkowników ocenia je jako ciekawe, a 32% przyznaje, że dokonało zakupu pod wpływem reklamy w tej aplikacji! Musisz też wiedzieć, że konkurencja w ekosystemie reklam na TikToku jest znacznie mniejsza niż np. na Facebooku, dlatego za mniejsze kwoty uda Ci się dotrzeć do większego grona odbiorców. Szacuje się, że dzięki reklamom na TikToku w kategorii zwierzęta możesz dotrzeć nawet do 4,7 mln użytkowników!

Dobre praktyki na TikToku Osoby korzystające z TikToka szukają na nim rozrywki, treści edukacyjnych oraz ciekawych tipów, które mogą wykorzystać w życiu codziennym. Tworząc strategię dla swojego profilu, uwzględnij potrzeby użytkowników i staraj się publikować treści, które będą bawić i uczyć.

Obserwuj popularne virale oraz challenge, a jeśli masz ciekawe pomysły, to twórz swoje własne i zachęcaj innych do wzięcia w nich udziału. Pamiętaj o kilku istotnych aspektach: • video dobrej jakości – to podstawa, żeby Twój materiał przyciągnął uwagę użytkowników. Wystarczy Ci telefon z dobrej jakości kamerą. Pilnuj odpowiedniego oświetlenia i kadrowania materiału – nie nagrywaj pod nienaturalnym kątem i dbaj o estetykę całego kadru. Materiały możesz montować bezpośrednio w aplikacji lub skorzystać z zewnętrznych narzędzi, np. CapCut. Staraj się, żeby Twoje filmiki nie były zbyt długie – te krótsze cieszą się zdecydowanie większym zainteresowaniem. Zadbaj o interesujący początek, żeby skutecznie zatrzymać uwagę użytkowników; • wygląd profilu – zadbaj o to, żeby publikowane materiały były w podobnej stylistyce, która nawiązuje do identyfikacji Twojej marki – warto korzystać z napisów w kolorach Twojej firmy. Dodaj estetyczne zdjęcie profilowe – w przypadku profilu firmowego dobrze, żeby był to logotyp. Uzupełnij tzw. BIO, gdzie dokładnie opiszesz, czym się zajmujesz, w tym miejscu możesz podlinkować swoje pozostałe social media, np. profil na Instagramie czy Facebooku; • opis – do każdego filmiku na TikToku możesz dodać opis i #hasztagi. Zdecydowanie warto korzystać z tej

Aż 94% badanych użytkowników TikToka przyznało, że lubi robić zakupy on-line, a do ich ulubionych metod płatności należą BLIK (39%) oraz karta (33%). Użytkownicy TikToka lubią marki łatwo dostępne, cenią zakupy i płatności on-line za wygodę i nie mają z nimi żadnych problemów.

możliwości. Opis powinien być w miarę zwięzły i interesujący, warto zastosować lukę informacyjną lub śmieszne stwierdzenie. #hasztagi działają podobnie jak na Instagramie i pozwalają użytkownikom odnajdywać ciekawe treści, dlatego niech ich wybór będzie przemyślany. Wybieraj te, które najbardziej pasują do tego, co jest na filmiku, i Twojej profesji; • bądź na bieżąco – śledź i analizuj, co wzbudza największe zainteresowanie wśród użytkowników, do których chcesz dotrzeć. Nie chodzi o to, żeby kopiować innych twórców, ale dzięki dobrej analizie i wyciąganym wnioskom wzniesiesz swoją komunikację na wyższy poziom. Być może znajdziesz ciekawą piosenkę lub efekt, który będzie idealnie pasować do Twojego nowego materiału. Trendy na TikToku dynamicznie się zmieniają, dlatego dobrze jest trzymać rękę na pulsie; • współprace – do promocji swojej marki możesz wykorzystywać innych TikTokerów. Wielu z nich jest chętnych do współpracy, dlatego nie bój się nawiązywać kontaktu z twórcami. Możesz do tego podejść jak do nawiązywania relacji z influencerami – artykuł na ten temat został jakiś czas temu opublikowany w „ZooBranży” (nr 12/2021).

Tworzenie treści na TikToku to działanie, które zdecydowanie warto wdrożyć w promocję swojej firmy w 2022 r. Wszystkie znaki na ziemi i niebie wskazują na rosnącą popularność formatu video i tego kanału komunikacji. Obecnie konkurencja jest tam dużo mniejsza niż na pozostałych social mediach, dlatego warto nie odkładać tej decyzji w czasie – im szybciej dołączysz, tym szybciej i łatwiej zbudujesz społeczność wokół swojej marki.

Montaż video może początkowo zajmować Ci sporo czasu, jednak z czasem nabierzesz wprawy i cały proces stanie się bardziej intuicyjny. W TikToku możesz tworzyć naprawdę kreatywne treści bez specjalistycznych umiejętności! Użytkownicy na TikToku wykazują dużą aktywność, co dobrze wróży Twoim działaniom. W mojej ocenie jest to kanał idealny dla branży zoologicznej – możesz znaleźć w nim swoją grupę docelową, która chętnie poszukuje treści poświęconych zwierzętom.

29

PIES/KOT

ALTERNATYWNE ŹRÓDŁA WĘGLOWODANÓW

w karmach dla psów i kotów

dr inż. Jacek Wilczak

Zakład Biochemii i Dietetyki, Katedra Nauk Fizjologicznych, Instytut Medycyny Weterynaryjnej, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Czy węglowodany w karmach dla psów i kotów są niezbędne? Odpowiedź na to pytanie może wywoływać liczne dyskusje, zwłaszcza w kwestii karm dla kotów. Niemniej w przypadku karm suchych są one bezzasadne, bowiem węglowodany stanowią po prostu ich niezbędny składnik. Wynika to z prostych względów technologicznych.

Bez węglowodanów nie da się bowiem wyprodukować ładnych, zwartych granulek. Tradycyjnie jako źródła węglowodanów w karmach suchych używane są różnego rodzaju zboża. Obecnie jednak między innymi na skutek kampanii przeciw glutenowi coraz częściej zastępuje się je alternatywnymi źródłami tych substancji. Jakie to źródła i jakie przewagi konkurencyjne zapewniają?

30

Cotecnica

www.cotecnica.es Mięso dostarcza wszystkich niezbędnych składników odżywczych dla psów i kotów: białka, tłuszczu, minerałów, witamin i wilgoci. Karmy wyprodukowane ze świeżego mięsa zapewniają wyższą wartość biologiczną białka dzięki zawartości wszystkich niezbędnych aminokwasów i znacznie wyższej strawności procentowej niż inne źródła białka.

Mięso zawarte w karmach Ownat jest świeże, lokalnego pochodzenia i podlega takim samym kontrolom jakości i higieny, jak mięso przeznaczone do spożycia przez ludzi. Do ich produkcji stosujemy całe kawałki z pełną zawartością mięśni, kości, chrząstek i skóry, ponieważ składniki te dostarczają niezbędnych dla zwierzęcia witamin i minerałów. Nie używamy piór, nóg i dziobów. Podczas procesu gotowania karm Ownat w temperaturze 100–120ºC przez około 2–3 minuty wyznaczony został dokładny czas gotowania, aby zachować wszystkie wartości odżywcze naturalnych składników w nienaruszonym stanie. Na przykład nasza linia Ownat Grain Free jest przygotowywana w 50% ze świeżych ryb i mięs, dostarczając białka najwyższej jakości, zapewniając wyjątkową smakowitość, a także optymalnie wykorzystując składniki odżywcze.

Do czego służą węglowodany?

Węglowodany należą do tych składników odżywczych, o roli których w organizmie w zdecydowany sposób decyduje strawność w przewodzie pokarmowym. Będący konsekwencją budowy chemicznej najprostszy podział węglowodanów zakłada występowanie węglowodanów prostych i złożonych. Jednakże bazując tylko i wyłącznie na takiej uproszczonej nomenklaturze, sprowdzilibyśmy węglowodany do składników dostarczających energię metaboliczną, podczas gdy ich funkcji w organizmie jest bardzo dużo i coraz liczniejsze dowody wskazują na ich udział w takich procesach, jak odporność organizmu czy transport błonowy innych składników odżywczych i substancji aktywnych.

U zwierząt trawienie węglowodanów zaczyna się dopiero po zadziałaniu amylazy trzustkowej w świetle jelita cienkiego, począwszy od dwunastnicy. Brak aktywności amylazy ślinowej powoduje, że węglowodany we wcześniejszych fragmentach przewodu pokarmowego psa nie mogą być trawione – nie oznacza to jednak, że węglowodany proste nie mogą być już wchłanianie wcześniej niż w jelicie cienkim. Pewne jest, że najwydajniejszym źródłem energii są węglowodany, których metabolizowanie i utlenianie jest stosunkowo szybkie i nie angażuje dużej liczby czynników endogennych. Wynika to m.in. z faktu, że związki te mogą być magazynowane w ustroju w postaci łatwo dostępnych rezerw. W przypadku zwiększonego ich zużycia (jak np. w czasie wysiłku) bądź zmniej-

szonej podaży (np. w czasie głodzenia) mogą być wykorzystywane bez szkody dla organizmu. W przypadku węglowodanów mamy do czynienia z najkorzystniejszym metabolicznie utlenianiem biologicznym – stosunek zużytego tlenu do wyprodukowanego dwutlenku węgla jest najkorzystniejszy – zakłada się, że współczynnik oddechowy zbliżony jest do 1, czyli tyle samo moli tlenu jest potrzebne do utlenienia 1 grama węglowodanów, co do powstania dwutlenku węgla. Współczynnik energetyczny 1 grama węglowodanów uwzględniający zmniejszoną strawność w przewodzie pokarmowym psa wynosi 3,5 kcal (jest to wartość mniejsza niż w przypadku człowieka i należy tę wartość uwzględnić, obliczając wartość energetyczną produktów spożywczych).

Źródła węglowodanów w diecie psa i kota

Co zatem jest źródłem węglowodanów w diecie psa i kota? Zaczynając od tych pochodzenia zwierzęcego, to jest nim glikogen mięśniowy i wątrobowy. To dobrze wykorzystywane w czasie hydrolizy źródło glukozy, szybko metabolizowane i zużywane, ale jego zapas jest zbyt mały, żeby pokryć zapotrzebowanie na glukozę przez długi czas. Dlatego efektywnymi źródłami węglowodanów są produkty zbożowe, których skład oraz zawartość włókna pokarmowego decyduje zarówno o efektywności uwalniania węglowodanów, jak i o wpływie na funkcje przewodu pokarmowego. Oczywiście ilość węglowodanów w diecie zależy od gatunkowych predyspozycji i ewolucyjnie

nabytej zdolności efektywnego ich trawienia i wykorzystywania – dlatego też w diecie psa teoretycznie ich udział może być zdecydowanie wyższy niż w diecie kota. Należy tutaj zaznaczyć, że jest to duże uogólnienie, a takie czynniki, jak stan zdrowia, istnienie wybranych jednostek chorobowych czy specyfika metabolizmu w czasie wysiłku fizycznego są tymi, które należy brać pod uwagę, dobierając ilość i jakość węglowodanów w dietach psów i kotów.

Karma mokra czy sucha?

Istotnym, jeśli nie najistotniejszym, czynnikiem decydującym o udziale węglowodanów w dietach psów i kotów jest ich rodzaj. O ile w karmach mokrych (wszystkich ich odmianach) ilość i rodzaj węglowodanów wynikają z konieczności zapewnienia bilansu energetycznego i świadomego uzupełniania diety we frakcje włókna pokarmowego, o tyle już w przypadku karm suchych – z konieczności zapewnienia odpowiedniej struktury gotowego produktu.

Nie ma takich możliwości technologicznych, aby wyprodukować karmę suchą bez udziału surowców stanowiących źródła węglowodanów oraz ich wpływu na budowanie lepkości, kruchości, wilgotności czy wytrzymałości gotowego krokieta. Tutaj pojawia się podstawowy problem dotyczący wyboru rodzaju źródeł węglowodanów w karmach suchych.

W ich produkcji od lat wykorzystywane są zboża traktowane jako nasiona roślin jednoliściennych lub dwuliściennych, które dzieli się z kolei na zboża właściwe (kukurydza, ryż, pszenica i różne jej odmiany:

31

PIES/KOT

Maria Milczarek

Specjalista ds. żywienia zwierząt towarzyszących Complete Dog – Food & Mind www.complete-dog.com

pszenica zwyczajna, pszenica durum, samopsza, płaskurka, semolina czy orkisz), trawy (jęczmień, proso, owies, sorgo, pszenżyto) oraz zboża rzekome (amarantus, gryka czy komosa). Wszystkie inne „zamienniki” surowców niezbożowych (soczewica, ciecierzyca, groch) także są bogate w skrobię, czyniąc karmy wyprodukowane w oparciu o ich udział karmami pokrywającymi duży udział energii psa/ kota właśnie z węglowodanów.

Dla psa lub kota nie jest ważne źródło pochodzenia danego składnika odżywczego, zatem jeżeli jedynym powodem, dla którego chcąc pozbyć się z diety psa lub kota węglowodanów miałoby być wykorzystanie karm bezzbożowych, to taki cel nie zostanie osiągnięty. Karmy bezzbożowe są także źródłem węglowodanów, a nawet procentowe pokrycie zapotrzebowania energetycznego przez węglowodany w tego typu karmach może być wyższe niż w przypadku standardowych karm zbożowych. Dość istotnym problemem staje się także fakt, że karmy o wysokiej zawartości węglowodanów mogą jednocześnie zawierać mniejszą ilość białka ogółem, a szczegółowa analiza bilansu aminokwasów może wskazywać na niedobór wybranych z nich (szczególnie metioniny). Temat węglowodanów w diecie psów stał się obecnie tematem numer jeden wśród twórców różnych teorii żywieniowych, dzięki czemu powoduje konsternację i niepewność wśród opiekunów tych czworonogów. Jako zwolennik wykorzystywania w żywieniu psów produktów nieprzetworzonych zakładam, że źródłem węglowodanów złożonych są zboża oraz surowce z nich powstające oraz

32

Świadome żywienie zwierząt towarzyszących opiera się na znajomości składników pokarmowych i doborze najlepiej zbilansowanego pożywienia. Obecność węglowodanów w karmach suchych oraz półwilgotnych ma bardzo istotne znaczenie. Są one przede wszystkim źródłem energii oraz pełnią funkcję spoiwa, które pozwala zachować prawidłową konsystencję krokietów. W karmach Genesis Pure Canada całkowicie zrezygnowano z węglowodanów pochodzących ze zbóż, zastępując je alternatywnymi źródłami. W składzie znaleźć można łatwo przyswajalną dynię, plantany czy pasternak, które stanowią bogactwo włókna pokarmowego, odpowiedzialnego m.in. za prawidłową perystaltykę jelit. Ponadto są to produkty o niskim indeksie glikemicznym, co oznacza, że ich trawienie następuje znacznie wolniej, a energia uwalniana jest dłużej. Zapobiega to nagłym wyrzutom insuliny i wahaniom poziomu cukru we krwi. W konsekwencji zmniejsza to ryzyko otyłości i zachorowań na choroby towarzyszące, takie jak cukrzyca.

warzywa. Błędem jest traktowanie tych surowców wyłącznie jako źródła węglowodanów prostych (czytaj: glukozy). Wśród węglowodanów występujących np. w zbożach istnieje cała gama frakcji włókna pokarmowego pełniącego różne funkcje w przewodzie pokarmowym: od właściwości wypełniających (nielubianych przez zwolenników diety bezzbożowej), po składniki prebiotyczne i beta-glukany pełniące funkcje immunostymulujące komórki układu odpornościowego w przewodzie pokarmowym.

Zarówno zboża, jak i warzywa oprócz węglowodanów dostarczają cennych składników biologicznie czynnych, witamin i składników mineralnych i dzięki ich wykorzystaniu w diecie psa nie ma konieczności jej bilansowania w syntetyczne składniki mineralne i witaminowe. Dlatego też ta grupa produktów spożywczych (przy założeniu, że modelem podstawowym jest karma sucha) powinna być obecna w diecie psa. Problemem jest tylko ilość oraz źródła węglowodanów, zbyt duża może prowadzić do objawów insulinooporności, zbyt mała nie dostarczy wystarczającej ilości energii dla prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych białek i tłuszczy. Nadmiar łatwostrawnych źródeł węglowodanów w diecie psa i kota w bezpośredni sposób przekłada się na wzrost stężenia glukozy w surowicy, która w przypadku zwiększonego zapotrzebowania na energię jest włączana w przemiany energetyczne.

Skutki uboczne stosowania karm bezzbożowych

Wprowadzenie na rynek karm dla zwierząt towarzyszących karm bezzbożowych, które jednocześnie

oparte są na jednym źródle białka zwierzęcego (tzw. karmy monoproteinowe), doprowadziło do pojawienia się licznych przypadków zachorowań psów na chorobę serca, jaką jest kardiomiopatia rozstrzeniowa. Choroba ta występowała do tej pory sporadycznie jako tzw. choroba pierwotna, jednak nigdy nie wiązano jej występowania ze spożywaniem przez psy określonych rodzajów karm komercyjnych. Prowadząc intensywne badania naukowe, stwierdzono, że przypadki choroby występują u psów otrzymujących karmy suche (97% przypadków) wielu różnych firm i trudno ich przyczyn szukać w produktach jednego producenta.

Natomiast stosunkowo szybko udało się ustalić, że zwiększona częstość zachorowań dotyczy psów otrzymujących karmy bezzbożowe, karmy zawierające groch i/ lub soczewicę, a także ziemniaki. W efekcie można przyjąć, że choroba pojawiła się przede wszystkim u psów otrzymujących powszechnie promowane karmy bezzbożowe, zawierające jedno źródło białka pochodzenia zwierzęcego. Ryzyko wystąpienia kardiomiopatii rozstrzeniowej u psów otrzymujących dostępne obecnie na rynku karmy suche bezzbożowe i monobiałkowe może wynikać z faktu, że w przypadku produkcji takich karm konieczne jest użycie innych niż zbożowe źródeł skrobi (głównie ziemniaków) oraz innych niż zbożowe źródeł białka (np. grochu i/ lub soczewicy). Specyfika produkcji karmy komercyjnej dla psów wymaga całkowitego zbilansowania karmy w taki sposób, aby powstała karma pełnoporcjowa (tzw. kompletna i zbilansowana), która dostarczy psu wszystkich niezbędnych składni-

Animal Island

W Animal Island współpracujemy z dietetykami żywienia psów i kotów, więc nie są nam obce najnowsze badania i trendy z zakresu żywienia. W karmach Animal Island dla kota jest tylko mięso i podroby, nie ma dodatków zbożowych, owocowych i warzywnych. Kot to bezwzględny mięsożerca i taki posiłek mięsny dla kotów proponuje Animal Island. Do wyboru trzy smakowite posiłki: kurczak & łosoś, kurczak & kaczka, indyk & przepiórka.

W karmach Aniaml Island dla psów zboża zastąpiliśmy warzywami i owocami – są one jednak na samym końcu składu, co oznacza, że są to naprawdę niewielkie ilości. I tak np. w karmie dla psa z wołowiny 98% składu to mięso i podroby, a tylko 1% to marchewka, 1% minerały. Nie obawiajmy się w składach karm dla psów takich warzyw, jak: marchewka, bataty czy ziemniaki. Pies to względny mięsożerca, jest ewolucyjnie przystosowany do wszystkożerności i radzi sobie z trawieniem węglowodanów. W naszych karmach nie ma zbóż, które zawierają gluten. Dzięki temu w pewnym stopniu minimalizujemy ryzyko wystąpienia alergii pokarmowych. Animal Island ma w swojej ofercie pięć smakowitych posiłków dla psa: jeleń z ziemniakami, dziczyzna z ziemniakami, wołowina z marchewką, kaczka z marchewką oraz bażant z marchewką.

Anna Derkacz ¼695 571 515

Wawrzyniec Winsch ¼665 930 774

ºhello@animalisland.eu ÎAnimal Island.eu Úaniaml_island_eu

ków pokarmowych. Bilansując karmę przy pomocy dwóch lub więcej składników pochodzenia zwierzęcego, dostarczamy zwierzęciu wszystkich aminokwasów niezbędnych, a także wielu pozostałych aminokwasów wykorzystywanych w organizmie, wśród których jest także tauryna. Jeżeli w recepturze obecny będzie tylko jeden składnik pochodzenia zwierzęcego, a karma będzie bilansowana białkiem pochodzenia roślinnego, to, owszem, dostarczane są wszystkie aminokwasy egzogenne, ale białko roślinne nie dostarcza tauryny. W efekcie większość obecnie dostępnych karm monoproteinowych może zawierać zdecydowanie mniej tauryny niż standardowe karmy komercyjne dla psów.

I nawet mimo tego, że zawierają one zgodną z normami zapotrzebowania pokarmowego (FEDIAF 2019) ilość aminokwasów siarkowych, z których

powstaje tauryna, to u psów ras dużych (np. labradory) mogą pojawić się problemy z wystarczającą podażą tauryny w organizmie. Wynika to ze specyfiki syntezy tauryny u psów ras dużych, które mogą mieć mniejszą zdolność do syntezy tauryny, kiedy otrzymują dietę zawierającą ilość aminokwasów siarkowych zbliżoną do wartości minimalnych, ale wystarczającą do utrzymania optymalnej masy ciała. To oznacza, że psy ras dużych otrzymujące karmy monoproteinowe bezzbożowe, zbilansowane białkiem roślinnym, mogą nie dostarczać wystarczających ilości prekursorów tauryny, nawet mimo teoretycznie prawidłowego zbilansowania w recepturze ilości aminokwasów siarkowych.

Czym karmić pupila?

Zatem jak traktować obecność zbóż w karmach dla psów? Każdy

opiekun, wybierając dla swojego psa/ kota model żywienia oparty na karmie suchej, musi sobie zdawać sprawę z tego, że w każdej suchej karmie muszą być obecne surowce węglowodanowe, mniej lub bardziej przetworzone i oczyszczone.

Technologia produkcji karmy suchej wymaga dodatku takich składników, dzięki czemu możliwe jest otrzymanie końcowego produktu w dobrze znanej formie. Skrobia, włókno pokarmowe, celuloza, białko zbożowe to składniki, które odpowiadają za właściwości reologiczne krokietów.

Opiekun po dokładnej analizie etykiety karmy suchej może świadomie wybrać spośród karm suchych taką, która surowców pochodzenia zbożowego zawiera najmniej. Nie ma żadnych przesłanek, które wskazywałyby na to, że obecność zbóż w diecie psów (w przypadku kotów w mniejszej ilości) jest niewskazana.

REKLAMA

PIES/KOT

lek. wet. Kamil Kowalczyk

ekspert Brit ds. żywienia zwierząt

W karmach linii Brit Care zastosowano wiele różnorodnych źródeł węglowodanów. Na przykład w produktach Brit Care Adult możemy zobaczyć między innymi ryż, który stanowi doskonałą alternatywę dla innych zbóż, ponieważ dostarcza nie tylko korzystnych węglowodanów, lecz jest także źródłem białka bogatego w wiele aminokwasów! W przeciwieństwie do wielu innych zbóż nie zawiera glutenu, a do tego ma umiarkowany indeks glikemiczny, dlatego nadaje się nawet dla zwierząt, u których pożądana jest redukcja masy ciała czy tych borykających się z cukrzycą. Węglowodany dostarczane są również za pośrednictwem drożdży piwnych, które same w sobie są prebiotykami, a tym samym wspierają naturalną mikroflorę jelitową psich organizmów!

W składzie znajdziemy też zioła, które stanowią ważne źródło witamin i minerałów.

Najbardziej sprawdzone zasady żywienia opierają się na urozmaiceniu diety w jak najliczniejsze produkty ze zróżnicowanych źródeł składników odżywczych, a zachowanie zdrowia będzie możliwe dzięki stosowaniu odpowiednich ich ilości adekwatnie do aktualnego zapotrzebowania.

Przewód pokarmowy psa w większym stopniu, kota w stopniu wystraczającym są przystosowane do trawienia węglowodanów poprzez wydzielanie amylazy trzustkowej trawiącej wszystkie węglowodany złożone do prostych i do wchłaniania glukozy dzięki aktywnemu mechanizmowi transportu transbłonowego. Jedyną przesłanką wykluczającą zboża z diety psa i kota jest potwierdzona nietolerancja pokarmowa na gluten występujący m.in. w pszenicy, jęczmieniu i nawet zwykłym owsie. Ale już wybranie karmy bazującej na ryżu rozwiązuje ten problem i może być ona stosowana w żywieniu zwierząt z objawami nietolerancji na gluten.

Wspominając o karmach suchych w kontekście zawartości węglowo-

34

danów, to większym problemem jest stopień ich przetworzenia, a nie zawartość węglowodanów. Wysoka temperatura, surowce wcześniej oczyszczone, obecność cukrów redukujących i białek, niższa strawność białka, straty składników odżywczych w procesie technologicznym – to niektóre aspekty, na które należy zwrócić uwagę, wybierając karmę niż to, czy występują w niej zboża, czy też nie. Zatem w czym tkwi problem ze złym postrzeganiem zbóż? Coraz większa grupa opiekunów postrzega dbałość o zdrowie swoich psów poprzez wykluczenie z diety pewnych produktów, które ich zdaniem są odpowiedzialne za pogarszanie się stanu zdrowia lub w warunkach naturalnych nigdy w diecie psa by się nie znalazły. Jednak najbardziej spraw-

dzone zasady żywienia opierają się na urozmaiceniu diety w jak najliczniejsze produkty ze zróżnicowanych źródeł składników odżywczych, a zachowanie zdrowia będzie możliwe dzięki stosowaniu odpowiednich ich ilości adekwatnie do aktualnego zapotrzebowania.

Pamiętajmy, że współcześnie żywione psy muszą mieć możliwość pokrywania swojego indywidualnego zapotrzebowania na wszystkie składniki odżywcze. Stąd też podstawę powinna stanowić urozmaicona dieta bazująca na mięsie i produktach pochodzenia zwierzęcego uzupełniona o składniki węglowodanowe, których źródłami mogą być warzywa bądź produkty zbożowe bez względu na kontrowersje, jakie budzą.

ENRIC H

ENRIC H

ENRIC H

CHED WI RI CHED WI RI

TION

F

MNA LE

TION

CHED WI RI

TION ES

3

MNA LE

C&

C&

N

F

EN

ENRIC H

NRRIC ENEREN IC HICHH

E IN E ININE

EN EEN N

ES

ES

TION

CHED WI RI

EN

DH E DD W EW CHEC RI RIRCI H I WI I

E IN

EN

F

EEN IN

ES

NANA EMMNA M LEL LE

E S EE S TS IO I ONN TTINO

TAUR

MNA LE

C&

&TT TA AAU CC& C &URR UR NN N

P I MPI M P FFOORFRO IM R

TT T

F FF

TAUR

N

T

P

VED D

TAUR

P

FOR IM

ZE MIĘSA ZE ŚWIEŻEGO ŚWIEŻEGO MIĘSA MIĘSA

P

WZBOGACONA RO R OM O 3 G O VD I D I G VED E GM A EGA 3 O WITAMINĘ C ED WITH SH MEA VITAMI ED RE TH I ŚWIEŻE TAURYNĘ MIĘSO WZBOGACONA WZBOGACONA ŚWIEŻE MIĘSO WZBOGACONA WZBOGACONA DLADLA LEPSZEGO O RZĘSĘ WODNĄ O WITAMINĘ C C LEPSZEGO O RZĘSĘ WODNĄ O WITAMINĘ WZMOCNIENIE TRAWIENIA I TAURYNĘ (LEMNA AAM HHM ITI H L.), L.), TAURYNĘ (LEMNA STRAWIENIA EEA VVITIT DDW M W I T M H S E H RREORAZ E A I TTH E WZMOCNIENIE ŹRÓDŁO KWASÓW ORAZ R WZMOCNIENIE ŹRÓDŁO KWASÓW O WITM ODPORNOŚCI SH VITAMI TŁUSZCZOWYCH O MEA D I G HE A 3 ED RE V E G D SIERŚCI kg ZDROWEJ SIERŚCI ODPORNOŚCI TŁUSZCZOWYCH TH ODPORNOŚCI ZDROWEJ TŁUSZCZOWYCH kg przygotowano 1kg produktu I SKÓRY ORAZ WŁAŚCIWOŚCI OMEGA-3 I SKÓRY ORAZ WŁAŚCIWOŚCI kg ORAZ WŁAŚCIWOŚCI OMEGA-3 OMEGA-3 3 3 ŚWIEŻE MIĘSO WZBOGACONA WZBOGACONA ANTYOKSYDACYJNE ANTYOKSYDACYJNE IOPOLIFENOLI RRO G z 600g świeżego, surowego 3I GPOLIFENOLI DLA OOMM RZĘSĘ O WITAMINĘICPOLIFENOLI DI I G ANTYOKSYDACYJNE EEG AA33 WODNĄ OVVELEPSZEGO EDD DG RTRAWIENIA O (LEMNA 1kg produktu przygotowano I TAURYNĘ L.), I O E IN

F

1 kg

1kg1 kg produktu przy 1 kg WZBOGACONA 33 zproduktu 600g świeżego, O RZĘSĘ WODNĄ 1kg1kg przygotowano produktu przygotowano (LEMNA L.), 1 kg surowego z 600g świeżego, z 600g świeżego, surowego mięsa ŹRÓDŁO KWASÓW 3 mięsa mięsa N

T

T

FOR IM

FOR IM

wyłącznie wyłącznie WYPRODUKOWANA ZE WYPRODUKOWANA ZEŚWIEŻEGO ŚWIEŻEGO WYPRODUKOWANA WYPRODUKOWANA wyłącznie MIĘSA MIĘSA wyłącznie ZE ŚWIEŻEGO wyłącznie

ŚWIEŻE MIĘSO DLA LEPSZEGO TRAWIENIA ORAZ ZDROWEJ SIERŚCI I SKÓRY

WITH ED

ONLY FRESH MEAT DOGOFOOD M E G AW3IT M H S E VITAM M HWITH H EA VIITAMI ED RAS RE RESADLA ED PSÓW DOROSŁYCH WSZYSTKICH TH TH E IN

G

TAUR

P

R

C&

FOR IM

I OV E D D ZBÓŻ WYPRODUKOWANA BEZ WYPRODUKOWANA

N

T

VITAMI TH

MNA LE

SH MEA RE

MEGA 3

11

1kg produktu produktu przygotowano przygotowano mięsa zz1kg 600g świeżego, surowego 600g świeżego, surowego z 600g świeżego, surowego mięsa mięsa mięsa

ORAZ WZMOCNIENIE ŹRÓDŁO KWASÓW ŚWIEŻE MIĘSO WZBOGACONA WZBOGACONA ŚWIEŻE MIĘSO-WZBOGACONA WZBOGACONA ZDROWEJ SIERŚCI DLA LEPSZEGO ODPORNOŚCI OO RZĘSĘ WODNĄ OOWITAMINĘ CC TŁUSZCZOWYCH ŚWIEŻE MIĘSO WZBOGACONA WZBOGACONA DLA LEPSZEGO RZĘSĘ WODNĄ WITAMINĘ TRAWIENIA TAURYNĘ -C (LEMNA L.), I SKÓRY ORAZ WŁAŚCIWOŚCI OMEGA-3 DLA LEPSZEGO O RZĘSĘ WODNĄ OIIWITAMINĘ TRAWIENIA TAURYNĘ (LEMNA L.), ORAZ WZMOCNIENIE ŹRÓDŁO KWASÓW ANTYOKSYDACYJNE I POLIFENOLI TRAWIENIA I TAURYNĘ (LEMNA L.), ORAZ WZMOCNIENIE ŹRÓDŁO KWASÓW ZDROWEJ SIERŚCI ODPORNOŚCI TŁUSZCZOWYCH ORAZSIERŚCI WZMOCNIENIE ŹRÓDŁO KWASÓW ZDROWEJ ODPORNOŚCI TŁUSZCZOWYCH IISKÓRY ORAZ WŁAŚCIWOŚCI OMEGA-3 ZDROWEJ SIERŚCI ODPORNOŚCI TŁUSZCZOWYCH SKÓRY ORAZ WŁAŚCIWOŚCI OMEGA-3 ANTYOKSYDACYJNE IIPOLIFENOLI I SKÓRY ORAZ WŁAŚCIWOŚCI OMEGA-3 ANTYOKSYDACYJNE POLIFENOLI ANTYOKSYDACYJNE I POLIFENOLI

ŚWIEŻA RYBA ŚWIEŻA RYBA

Z CIECIERZYCĄ I JABŁKAMI Z CIECIERZYCĄ I JABŁKAMI

wzbogacona o korzeń imbiru, żurawinę wzbogacona o korzeń imbiru, żurawinę i cykorię i cykorię

ŚWIEŻA WOŁOWINA ŚWIEŻA RYBA ŚWIEŻA WOŁOWINA ŚWIEŻA ŚWIEŻA RYBA RYBA ŚWIEŻA RYBA Z JABŁKAMI Z GROSZKIEM I DYNIĄ Z GROSZKIEM I DYNIĄ ZZ CIECIERZYCĄ CIECIERZYCĄ CIECIERZYCĄ IIIJABŁKAMI JABŁKAMI

Z CIECIERZYCĄ I JABŁKAMI wzbogacona korzeńimbiru, imbiru, żurawinę wzbogacona żurawinę wzbogacona oo o korzeń korzeń imbiru, żurawinę iwzbogacona icykorię cykorię o korzeń imbiru, żurawinę i cykorię

wzbogacona o rokitnik, skorupki jaj ijaj rozmaryn wzbogacona o rokitnik, skorupki i rozmaryn

ŚWIEŻY INDYK ŚWIEŻY INDYK

Z CZERWONĄ SOCZEWICĄ Z CZERWONĄ SOCZEWICĄ I RZĘSĄ WODNĄ I RZĘSĄ WODNĄ

wzbogacona o spirulinę, jagody i tymianek wzbogacona o spirulinę, jagody i tymianek ŚWIEŻY INDYK ŚWIEŻY INDYK ŚWIEŻY INDYK ŚWIEŻY INDYK Z CZERWONĄ SOCZEWICĄ ZZ CZERWONĄ SOCZEWICĄ CZERWONĄ SOCZEWICĄ

ŚWIEŻAWOŁOWINA WOŁOWINA ZI RZĘSĄ ŚWIEŻA ŚWIEŻA WOŁOWINA CZERWONĄ SOCZEWICĄ I RZĘSĄ WODNĄ WODNĄ ŚWIEŻA WOŁOWINA I RZĘSĄ WODNĄ WWW.CARNILOVE.COM.PL GROSZKIEM I DYNIĄ WWW.CARNILOVE.COM.PL Z ZGROSZKIEM I DYNIĄ I RZĘSĄ WODNĄ

Z GROSZKIEM I DYNIĄ wzbogacona oo spirulinę, jagody ii tymianek wzbogacona o spirulinę, i tymianek wzbogacona spirulinę, jagodyjagody tymianek Zwzbogacona GROSZKIEM I DYNIĄ wzbogacona oo rokitnik, skorupki jaj rozmaryn wzbogacona o rokitnik, skorupki i rozmaryn wzbogacona o spirulinę, jagody i tymianek rokitnik, skorupki jaj iijaj rozmaryn wzbogacona o rokitnik, skorupki jaj i rozmaryn CARNILOVEPOLSKA CARNILOVE_PL CARNILOVEPOLSKA CARNILOVE_PL Dostępne opakowania: 11.411.4 kg, kg, 4 kg, 1.4 1.4 kg kg Dostępne opakowania: 4 kg,

WWW.CARNILOVE.COM.PL WWW.CARNILOVE.COM.PL WWW.CARNILOVE.COM.PL WWW.CARNILOVE.COM.PL

Dostępne kg Dostępneopakowania: opakowania:11.4 11.4 kg, kg, 1.4 kgkg Dostępne opakowania: 11.4kg, kg,444kg, kg,1.4 1.4 Dostępne opakowania: 11.4 kg, 4 kg, 1.4 kg

CARNILOVEPOLSKA CARNILOVEPOLSKA CARNILOVEPOLSKA CARNILOVEPOLSKA

CARNILOVE_PL CARNILOVE_PL CARNILOVE_PL CARNILOVE_PL

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

Zastosowanie diety Brit Veterinary Diet Hypoallergenic w rozpoznawaniu i leczeniu alergii pokarmowej u psów i kotów

wojem nadwrażliwości natychmiastowej – objawy pojawiają się w ciągu kilku minut/ kilku godzin od spożycia pokarmu. Drugi rodzaj reakcji określa się mianem nietolerancji pokarmowej (bez podłoża immunologicznego) i może być związany z metabolicznymi lub farmakologicznymi, negatywnymi odpowiedziami (np. nietolerancją laktozy). W tej grupie znajdują się również reakcje przypominaJej udział jest powszechniejszy jące alergię pokarmową, ale niż uczulenia na alergeny śroCo 3 kot i co 5 pies z problemami dowiskowe u młodych psów skórnymi cierpi alergię pokarmową pozbawione mechanizmu immunologicznego. Związane są (poniżej 1 roku). Zakład Diaone ze spożyciem przez zwierzę pokarmu z dużą gnostyki Klinicznej i Dermatologii Weterynaryjnej ilością histaminy (np. zepsutych ryb).

UP W Lublinie przeprowadził pod kierownictwem Alergia pokarmowa jest jedną z najczęściej występujących przyczyn problemów dermatologicznych, dotykających psy i koty. Według przeprowadzonych badań epidemiologicznych wykonanych w Polsce, 19,6% przypadków dermatologicznych u psów i 31,1% chorób skóry u kotów jest powiązane z występowaniem alergii pokarmowej.

dr. hab. Marcina Szczepanika badania mające na celu wykazanie skuteczności stosowania diety Brit Veterinary Diet Hypoallergenic u psów i kotów z alergią pokarmową.

Rodzaje negatywnych reakcji na pokarm Dla jak najlepszego usystematyzowania problemu negatywnego reagowania na podawany pokarm podzielono możliwość reakcji organizmu na dwa rodzaje. Pierwszy stanowi odpowiedź o podłożu immunologicznym (główny podmiot przeprowadzanego badania), drugi zaś prezentuje typ pozbawiony uwarunkowań tego typu.

Związana z podłożem immunologicznym reakcja w postaci alergii pokarmowej najczęściej występuje w związku z roz-

36

Główne alergeny i mechanizmy odpowiedzialne za ich tolerancję Sytuacje, w których dochodzi do uszkodzenia mechanizmów odpowiedzialnych za tolerancję na alergeny, mogą predysponować organizm zwierzęcia do rozwoju alergii pokarmowych. Mogą być to różnego rodzaju zakażenia jelit lub obecność pasożytów przewodu pokarmowego, ale także współwystępowanie innych chorób alergicznych, w szczególności atopii. Do głównych antygenów odpowiedzialnych za rozwój uczuleń zaliczyć można glikoproteiny. U psów są to: wołowina, mleko i jego przetwory, jagnięcina, jaja, soja, drób, zboże (głównie pszenica oraz kukurydza), sporadycznie ryby i królik. U kotów: ryby, wołowina, jaja, drób, wieprzowina, mleko i jego przetwory, królik i konina. Bardzo często nadwrażliwość występuje na więcej niż jeden alergen (w przypadku około: 40% psów i 50% kotów).

Objawy kliniczne choroby W przypadku psów objawy kliniczne alergii pokarmowej są zwykle identyczne, jak przy atopowym zapaleniu skóry, dominuje bardzo silny świąd. Typowymi jego lokalizacjami są: głowa, małżowiny uszne, pachy, pachwiny i dalsze odcinki kończyn.

Na skórze pojawiają się grudki, krosty, pokrzywka, oraz zmiany poświądowe, jak wyłysienia oraz strupy. Często towarzyszy temu zapalenie przewodu słuchowego (około 20%), czasem biegunki i wymioty.

Rozpoznanie alergii pokarmowej

poprawy klinicznej, zostały skierowane na leczenie atopowego zapalenia skóry i odsunięte od dalszej analizy statystycznej. Ostatecznie w dalszej analizie wzięło udział 13 psów (w wieku od 1 do 9,75 lat) oraz 12 kotów (od 2 do 12 lat).

Metodologia i wyniki Grupa badawcza zwierząt przez 10 tygodni była żywiona karmą Brit Veterinary Diet Hypoallergenic. Wszystkie szczegółowe informacje związane z metodologią badania są dostępne w pełnej wersji artykułu badawczego. W czasie stosowania diety stopniowo poprawiał się stan kliniczny pacjentów (zmniejszała się ilość zmian skórnych) oraz spadała intensywność świądu. Wszystkie współczynniki ulegały stałemu obniżaniu przez czas stosowania karmy. Poprawa pojawiła się szybciej w przypadku psów.

Rozpoznanie choroby jest procesem długotrwałym, a jej odróżnienie od atopii na podstawie cech klinicznych jest niemalże niemożliwe. Dodatkowo na początek należy wykluczyć alergiczne pchle zapalenie skóry oraz inwazje pasożytnicze jak wszy, Metodologia i wyniki wszoły i świerzbowce. Jedyną pewną metodą diagnostyczną jest zastosowanie diety eliminacyjnej Według części autorów już 3 tygodnie stosowania i następnie wykonanie próby prowokacyjnej. Pospecjalnej diety pomaga w poprawie stanu kliniczwinna być ona stosowana przez okres minimum nego. Powyższe badanie pokazało, że tak krótki 4-6 tygodni (niektóre przypadki wymagają 10-13 czas stosowania jest niewystarczający, ponieważ tygodni) i powinna zostać wprowadzana stopw takim okresie poprawa wystąpiła u zaledwie niowo. Według autora warto zastosować dietę 25% chorych zwierząt. Dalsze stosowanie Brit Vekomercyjną przeznaczoną dla zwierząt z alergią terinary Diet Hypoallergenic sprawiło, że objawy pokarmową, która jest przygotowana na bazie hyalergii pokarmowej ustąpiły lub zostały znacznie drolizowanego białka (niska Po około 2 miesiącach stosowania Brit zredukowane po 6-10 tygomasa cząsteczkowa nie jest Hypoallergenic objawy alergii ustępują dniach od rozpoczęcia stow stanie wywołać reakcji sowania. lub zostają zredukowane alergicznej). Po uzyskaniu Część pacjentów może potrzebować wydłużenia poprawy tożsamej z potwierdzeniem rozpoznania kuracji do 13 tygodni. Szybsze efekty wystąpiły pojedynczo można podać wcześniejsze składniki, u zwierząt z objawami ze strony układu pokarmopozwalające na wykazanie ich za czynnik potwierwego (nawet po 2-4 tygodniach). dzający wywołanie choroby.

Receptura Brit Veterinary Diet Hypoallergenic dla Grupa badawcza psów oraz dla kotów stanowi skuteczne narzędzie W badaniach wzięło udział 19 psów i 18 kotów zarówno w przypadku rozpoznania, jak i leczenia z objawami atopowego zapalenia skóry/ alergii poalergii pokarmowej. Dieta przyniosła widoczną karmowej. U wszystkich zwierząt przeprowadzopoprawę u większości badanych zwierząt już po no badania na obecność około 4 tygodniach od zastosowania. innych pasożytów i zaU większości zwierząt znaczna poprawa pewniono im profilaktykę nastąpiła po miesiącu stosowania Brit przeciwpchelną. OsobHypoallergenic niki (6 kotów i 6 psów), Redukcja zmian skórnych i świąd o ponad 50% waru których nie doszło po tości wyjściowych nastąpiła po 6 tygodniach w przy6 tygodniach od wprowapadku psów i 8 tygodniach w przypadku kotów. dzenia diety do znaczącego obniżenia świądu oraz

37

PIES/KOT

NATURALNE NUTRACEUTYKI W DIECIE PSÓW I KOTÓW

Dlaczego warto je stosować?

dr n. wet. Joanna Zarzyńska Redaktor naczelna

Nutraceutyki to składniki dietetyczne o udokumentowanym (lub sugerowanym) działaniu odżywczym i zdrowotnym, wpływające korzystnie na funkcjonowanie organizmu. Twórcą tego pojęcia jest słynny kanadyjski biochemik Richard Béliveau, który zauważył, że niektóre powszechnie stosowane komponenty naszej diety nie tylko zaspokajają głód, pokrywając podstawowe potrzeby odżywcze organizmu, lecz także wspomagają go w walce z wieloma chorobami. Dokładnie tak samo wygląda to w diecie naszych czworonożnych pupili – psów i kotów. Producenci karm dawno zauważyli ten trend, wzbogacając swoje produkty w liczne naturalne dodatki o działaniu nutraceutycznym. Jakie to dodatki i jaka jest ich rola?

38

Żywią i... pomagają!

Nutraceutykami nazywamy środki spożywcze, które mogą pomóc w utrzymaniu dobrej kondycji organizmu oraz przyczynić się do ochrony przed niektórymi chorobami. Stają się coraz popularniejsze również w dziedzinie żywienia zwierząt domowych. Wiele z nich to składniki naturalne dodawane do karm lub oferowane jako ich suplementy. Zaliczają się do nich rozmaite warzywa i owoce, zioła, oleje, grzyby, a nawet cyjanobakterie i bezkręgowce. Oto niektóre z nich.

Warzywa i owoce Zacznijmy od warzyw i owoców. W karmach dla psów i kotów do najczęściej dodawanych ze względu na ich właściwości prozdrowotne należą m.in.: • DYNIA – jej miąższ zawiera bardzo duże ilości beta-karotenu, a przez to korzystnie wpływa między innymi na wzrok oraz jakość okrywy włosowej zwierząt i kondycję ich skóry. Beta-karoten jest też silnym przeciwutleniaczem – hamuje szkodliwe procesy oksydacyjne, dzięki czemu może zapobiegać rozwojowi chorób nowotworowych. Wspiera również prawidłową pracę serca oraz układu krwionośnego. Dodatkowo dynia zawiera inne przeciwutleniacze, jak wit. C i E, a także jest bogata w wapń, magnez, selen, potas oraz cynk. Stanowi doskonałe źródło włókna pokarmowego (2,8 g/100g). Jest niskokaloryczna. Istnieją źródła wskazujące, że dynia ma właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze (hamuje wzrost np. E. coli, Staph. aureus, Bacillus spp., Candida albicans, Aspergillus niger). Naukowcy wyodrębnili z miąższu dyni figolistnej substancję D-chiro-inozytol, która ma działanie podobne do insuliny.

• KARCZOCH – zawiera cynarynę (czyli kwas 1,5-di-

kawoilochinowy), która wpływa na funkcjonowanie wątroby i dróg żółciowych, trawienie i metabolizm pokarmów, poziom cholesterolu i lipidów we krwi. Cynaryna wspomaga organizmy cierpiące na zaburzenia pracy jelit, w tym zespół jelita drażliwego. Poza tym karczoch jest dobrym źródłem flawonoidów, garbników, witamin (zwłaszcza B3, niacyny – jedno z najbogatszych jej źródeł), minerałów i włókna pokarmowego rozpuszczalnego (inulina). Zawarty w nim kwas chlorogenowy ma silne działanie przeciwutleniające.

Inne przeciwutleniacze, które możemy znaleźć w tej roślinie to kwercetyna, rutyna, kwas galusowy czy silimaryna. Dodatek karczocha w karmie pobudza prawidłową pracę układu pokarmowego, funkcjonowanie wątroby, w tym wydzielanie żółci i soków trawiennych.

Ma też działanie oczyszczające na organizm, w tym łagodnie zwiększa produkcję moczu, co ułatwia usuwanie szkodliwych produktów przemiany materii.

Jagody goji wspierają działanie układu sercowo-naczyniowego oraz wątroby i układu oddechowego. Obniżają też poziom cukru we krwi oraz wspomagają prawidłowe funkcjonowanie i kondycję stawów. Spowalniają przy tym procesy starzenia.

39

PIES/KOT Grupa Zolux

BIODENE – zdrowie psa w zgodzie z naturą

Coraz częściej opiekunowie czworonogów, zadając sobie pytanie, jak odwłaściciel marki Laboratoire Francodex powiednio dbać o zdrowie i kondycję swojego pupila, sięgają po żywność www.francodex.com/pl funkcjonalną. Wychodząc naprzeciw tym oczekiwaniom, marka Laboratoire Francodex* stworzyła specjalną linię naturalnych produktów ekologicznych Biodene z myślą o tym, by zadbać o zdrowie psa w zgodzie z naturą. Opracowane pod kontrolą weterynaryjną karmy uzupełniające Biodene to produkty powstałe w 100% z naturalnych składników i surowców pochodzących z rolnictwa ekologicznego. Linia obejmuje cztery preparaty zawierające odpowiednio zbilansowane ekstrakty z roślin. Wspomagający prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu preparat „Stawy i witalność seniora” charakteryzuje się wysoką zawartością czarciego pazura, aceroli i wiązówki błotnej. Preparat „Jedwabista i lśniąca sierść” dzięki wyciągowi z aloesu, olejkowi z nasion chia i spirulinie wzmacnia barierę ochronną skóry. Zapobiegający dolegliwościom żołądkowym preparat „Wspomaganie trawienia” zawiera karczocha, cykorię i ostropest plamisty, natomiast działający uspokajająco preparat „Kontrola zachowania” został stworzony na bazie waleriany, melisy i passiflory.

• SZPARAGI – są bogate w witaminy (zwłaszcza K i kwas

Czarci pazur (Harpagophytum procumbens) wykazuje działanie przeciwreumatyczne, odtruwające, zapobiega dolegliwościom trawiennym i usuwa z organizmu nagromadzone w nim toksyny. Jest stosowany zwłaszcza w karmach dla psich i kocich seniorów.

40

foliowy) i sole mineralne. Wyodrębniono z nich ponad 100 aktywnych substancji! Białko szparagów dostarcza wszystkich aminokwasów egzogennych! Jest to też dobre źródło włókna pokarmowego (frakcji rozpuszczalnej i nierozpuszczalnej). Szparagi zawierają liczne przeciwutleniacze korzystnie działające na skórę, a glutation ma właściwości detoksykujące. Wykazują działanie moczopędne, dzięki czemu zapobiegają tworzeniu się kamieni nerkowych. Zawarta w nich asparagina powoduje spadek ciśnienia tętniczego, rozszerzenie naczyń wieńcowych, wzmożenie siły skurczów mięśnia sercowego przy równoczesnym spowolnieniu ich rytmu. Szparagi działają proapoptotycznie na komórki nowotworowe oraz oczyszczają organizm, stymulując pracę nerek. Dodatek szparagów jest więc stosowany zwłaszcza w przypadku karm dla zwierząt cierpiących na choroby układu moczowego. Wskazuje się, że szparagi mogą spowalniać procesy starzenia się i ograniczyć stany zapalne. Przyczyniają się do utrzymania równowagi bioty jelitowej.

• IMBIR – sproszkowane kłącza imbiru stosowane jako dodatek do karmy dla zwierząt zawierają witaminy B1, B2, E, A i K, kwas foliowy oraz wapń, fosfor, żelazo i potas.

Znajduje się w nich również wiele olejków eterycznych i żywic (m.in. gingerol i zinferon) o działaniu przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym, przeciwwirusowym i wykrztuśnym. Dodatek imbiru do karmy działa przeciwbólowo i przeciwgorączkowo. Zmniejsza też lepkość krwi, chroniąc tym samym przed tworzeniem się zatorów i zakrzepów, wpływa korzystnie na pracę serca, dodaje energii oraz witalności. Poprawia wreszcie ukrwienie i dotlenienie komórek, dzięki czemu korzystnie działa na układ odpornościowy. Wspomaga trawienie.

• ŻURAWINA – jej owoce zarówno świeże, jak i suszone zawierają liczne witaminy, składniki mineralne i związki aktywne, w tym kwercetynę i myricetynę o silnym działaniu antyoksydacyjnym. Żurawina wykazuje też działanie ochronne na drogi moczowe. Prawdopodobnie wynika to z hamowania przylegania komórek bakterii do powierzchni komórek dróg moczowych, a także z wysokiej zawartości proantocjanidyn typu A, tanin, które chronią drogi moczowe. Jest cennym źródłem włókna pokarmowego. Wskazuje się także na rolę żurawiny w ograniczaniu powstawania płytki nazębnej.

• JAGODY GOJI – to owoce krzewów z rodzaju kolcowój

(Lycium spp.), bardzo modne obecnie jako dodatek do karm. Są bogate w aminokwasy (19, w tym 8 egzogennych). Zawierają bogactwo witamin, w tym witaminy A w postaci związków karotenowych (zawartość jedna z najwyższych ze wszystkich roślin jadalnych), wit. C oraz liczne substancje aktywne, w tym polisacharydy. Wspierają działanie układu sercowo-naczyniowego oraz wątroby i układu oddechowego. Obniżają też poziom cukru we krwi oraz wspomagają prawidłowe funkcjonowanie i kondycję stawów. Spowalniają przy tym procesy starzenia. Chronią przed chorobami oczu związanymi z procesami starzenia się. Według najnowszych badań jednym z najcenniejszych składników jagód goji jest bioaktywny kompleks polisacharydowy LBP. Wykazuje on działanie pobudzające pracę układu odpornościowego, właściwości antyoksydacyjne i przeciwnowotworowe.

Magia ziół Zioła stanowią naturalne dodatki diety znane od tysiącleci. Wiele z nich zawiera biologicznie czynne substancje oddziałujące na poszczególne funkcje organizmu. Niektóre są stosowane jako dodatek do karm oraz suplementów diety psów i kotów. Należą do nich m.in.: • CZARCI PAZUR (Harpagophytum procumbens) to afrykańska roślina o właściwościach przeciwzapalnych i przeciwbólowych. Wykazuje też działanie przeciwreumatyczne, odtruwające, zapobiega dolegliwościom

trawiennym i usuwa z organizmu nagromadzone w nim toksyny. Jest stosowany zwłaszcza w karmach dla psich seniorów, pomagając im w uporaniu się z dolegliwościami wynikającymi z podeszłego wieku.

• ALOES – ta doskonale znana roślina lecznicza wspiera funkcjonowanie układu pokarmowego, poprawia przemianę materii i reguluje pH żołądka. Usprawnia przy tym działanie kosmków jelitowych oraz stymuluje układ immunologiczny do walki z wirusami i bakteriami (kwas salicylowy, sterydy roślinne). Wspomaga również funkcję oczyszczania nerek oraz wspiera pracę układu sercowo-naczyniowego. Jest bogata w witaminy – przeciwutleniacze (A, C, E), wit. B12, kwas foliowy. W skład aloesu wchodzi siedem aminokwasów egzogennych.

• ROZMARYN – zawiera liczne flawonoidy, garbniki, kwasy fenolowe i terpeny o właściwościach antybiotycznych i przeciwzapalnych. Jego dodatek w karmie ma działanie ochronne na naczynia krwionośne. Zapobiega też starzeniu się komórek i łagodzi dolegliwości trawienne, a także bóle związane z chorobami reumatycznymi. Poprawia też ukrwienie organizmu oraz wykazuje właściwości bakteriostatyczne i bakteriobójcze.

Wiele ziół, poza ich funkcjami prozdrowotnymi, odgrywa również w karmach rolę atraktantu i zwiększa ich smakowitość dla psów, dzięki czemu są one chętnie przyjmowane nawet przez wybredne czworonogi. Można tu wymienić np. oregano.

REKLAMA

PIES/KOT Olej z konopi siewnych Do bardzo popularnych i modnych obecnie nutraceutyków naturalnych stosowanych w suplementach diety dla psów i kotów należy olej z konopi siewnych (Cannabis sativa). Zawiera on wiele substancji aktywnych, które mają funkcje prozdrowotne, w tym wielonienasycone kwasy tłuszczowe, a zwłaszcza n-6, oraz fitokannabidiony, w tym CBD (kannabidiol). Wykazano, że CBD działa przeciwlękowo, uspokajająco, przeciwbólowo, przeciwzapalnie. Ogranicza także drgawki epileptyczne (jak również efekty uboczne napadów drgawkowych), zmniejsza objawy cukrzycy i jej powikłań czy ogranicza zmiany w niedokrwieniu mięśnia sercowego. U psów potwierdzono działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe w problemach kostno-stawowych oraz działanie przeciwlękowe (lęki separacyjne i społeczne oraz fobie dźwiękowe) oraz uspokajające. Łagodzi nadpobudliwość mózgu, pobudza aktywność GABAergiczną. Poprawia nastrój.

Omułek zielonowargowy (Perna canaliculus) zawiera wiele substancji aktywnych, takich jak wapń, proteoglikany, chondoroityna, glikoproteiny i glikozaminoglikany. Dzięki temu wykazuje działanie ochronne na chrząstkę stawową, poprawia ruchomość stawów oraz wspomaga wzrost kości.

42

CBD z powodzeniem stosuje się też w chorobach neurozwyrodnieniowych oraz chorobach nowotworowych dla uśmierzenia bólu (a także ograniczenia efektów ubocznych). Poleca się je również dla seniorów w celu poprawy komfortu ich życia. Starsze zwierzęta często doznają chronicznego bólu, a także pojawiają się u nich lęki, niepokój (np. bezcelowe chodzenie nocne). Dzięki zastosowaniu CBD psy łatwiej zasypiają i relaksują się. Olej z CBD podaje się także przy zespole jelita drażliwego (IBD). Dodatkowo wskazuje się efektywne działanie w podróży (ułatwia zasypianie), zrelaksowanie w sytuacjach stresowych (np. wizyta u groomera, w gabinecie weterynaryjnym, pobyt w hotelu), obniżenie reakcji skórnych przy alergiach, poprawę stanu suchej i podrażnionej skóry, wspomaganie funkcjonowania przewodu pokarmowego.

Naturalne źródła MOS i FOS Nutraceutyki naturalne są również źródłem tak pożądanych obecnie w karmach dla psów i kotów mannooligosacharydów i fruktooligosacharydów określanych skrótami MOS i FOS. Wykazują właściwości prebiotyczne.

Mannooligosacharydy to np. ekstrakt z drożdży Saccharomyces – bogaty w witaminy z grupy B, enzymy i sole mineralne. Pobudza miejscową odporność błony śluzowej jelit (IgA), a także hamuje wzrost patogennej mikrobioty bakteryjnej. Fruktooligosacharydy stanowią frakcję włókna rozpuszczalnego, zakwaszają treść jelitową. Ich źródłem może być np. pulpa buraczana, korzeń cykorii (bogaty w inulinę – polisacharyd), bulwa topinamburu.

MOS i FOS dostarczają substancji odżywczych do wzrostu bakterii korzystnych w okrężnicy. Obniżają pH środowiska jelit, mogą wiązać receptory bakterii chorobotwórczych, co umożliwia ich usunięcie z przewodu pokarmowego. Dzięki obniżonemu pH wzrasta przy-

REKLAMA

swajalność wielu pierwiastków (np. Ca, Zn, Cu, Fe).

Prebiotyki te hamują też wytwarzanie endotoksyn.

Zmniejszają ilość substancji gnilnych w jelitach (obniżając ich zgazowanie). Nie zwiększają jednocześnie objętości odchodów. FOS jako dodatek diety suk zwiększają liczbę przeciwciał w siarze.

Fruktooligosacharydy można znaleźć w karmach – jest to włókno pokarmowe – wielocukry nieskrobiowe czy też oligosacharydy, pektyny, polisacharydy (jak inulina z cykorii, topinamburu, karczocha, słonecznik bulwiasty). Naturalnym źródłem FOS są buraki, szparagi, banany. Ekstrakt z korzenia cykorii jest częstym dodatkiem karm dla seniorów. Dodatek fruktanów jest też ważny w diecie szczeniąt.

„Zielone mięso” Do chętnie stosowanych przez producentów karm i suplementów diety dla psów i kotów nutraceutyków naturalnych należy również spirulina (Arthrospira platensis). Ta cyjanobakteria (dawniej klasyfikowana jako glon i nadal powszechnie za takowy uważana) występuje w słonych i słonawych wodach tropikalnych i subtropikalnych regionów świata. Do celów komercyjnych hoduje się ją na specjalnych fermach. Stanowi jeden z fenomenów przyrody. Zwana jest często „zielonym mięsem”, bowiem w suchej masie zawiera nawet cztery razy więcej białka niż wołowina. Walory odżywcze to jednak nie wszystko – spirulina jest bogata w aminokwasy egzogenne, beta-karoten (ma go więcej niż marchew!), witaminy, zwłaszcza z grupy B, kwas gamma-linolenowy (spirulina jest najbogatszym źródłem GLA – do 30%, który chroni układ krążenia, ale też wspomaga barierę skórną) oraz mnóstwo minerałów (w tym mangan, magnez, potas i cynk). Działa wzmacniająco, stymuluje układ odpornościowy (podobnie jak MOS i FOS wspomaga prawidłową pracę jelit i odbudowę mikrobiom po przebytych chorobach), usuwa zmęczenie, wykazuje właściwości antywirusowe, detoksykacyjne, a nawet hamuje wzrost komórek nowotworowych. Nie bez racji jest więc zaliczana do grupy tak zwanych superfoods.

Stosuje się również wyciągi z brunatnic, irlandzki mech, czerwone algi, morszczyn pęcherzykowaty – kelp (często zwany kelpem norweskim), sałatę morską. Są bogate w naturalne witaminy z grupy B i pierwiastki śladowe, włączając cynk, mangan, chrom, krzem i selen, a także naturalnie przyswajalny jod (w sumie w wyciągach z wodorostów morskich stwierdzono występowanie ponad 90 składników mineralnych). W kelpie występuje aż 50 razy więcej minerałów niż w warzywach – są to naturalne chelaty, co ułatwia ich wchłanianie. Jest też dobrym źródłem białka (9–11%, w tym aminokwasów egzogennych) i kwasów n-3. Kelp doskonale się sprawdza przy problemach z przewodem pokarmowym. Reguluje perystaltykę – włókno prebiotyczne. Polisacharydy w kelpie pomagają kontrolować odczucie głodu/ sytości, usprawniają metabolizm (to zasługa także jodu) i zapobiegają nadwadze. Algi zawierają wiele cennych aminokwasów zbliżonych właściwościami do kolagenu. Mączka z alg poprawia pigmentację skóry i sierści oraz generalnie poprawia jakość skóry i przyspiesza wzrost włosa.

PIES/KOT Nie tylko rośliny...

Naturalne nutraceutyki mogą pochodzić nie tylko z surowców roślinnych, lecz także zwierzęcych.

W karmach dla psów bardzo często stosowany jest dodatek mięczaków morskich, a zwłaszcza małży nowozelandzkiej, zwanej też omułkiem zielonowargowym (Perna canaliculus).

Zawiera on wiele substancji aktywnych, takich jak wapń, proteoglikany, chondoroityna, glikoproteiny i glikozaminoglikany. Dzięki temu wykazuje działanie ochronne na chrząstkę stawową, poprawia ruchomość stawów oraz wspomaga wzrost kości.

Dodatek małży nowozelandzkiej jest często stosowany zwłaszcza w karmach dla szybko rosnących młodych psów i kotów dużych ras, ale również w karmach dla seniorów w celu zachowania prawidłowego funkcjonowania ich aparatu ruchowego.

Kryl arktyczny zamieszkuje przede wszystkim czyste wody Oceanu Arktycznego (wolne od metali ciężkich), jest dobrym źródłem aminokwasów (18), witamin (11), kwasów omega-3, 70 minerałów i przeciwutleniaczy (zwłaszcza astaksantyny).

Poleca się go dla zwierząt, które nie

44

lubią produktów rybnych. Można go odnaleźć w karmach, a liofilizowany jest także suplementem diety. Na rynku jest też olej z kryla. Kraby i krewetki są naturalnym źródłem GAG-ów i chondroityny, które wspierają zdrowie stawów i mają udokumentowane działanie regeneracyjne.

Odnajdziemy je w karmach na kości i stawy oraz w suplementach diety wspomagających stawy, poprawiających jakość życia psów starszych czy suplementach/ karmach dla psów młodych rosnących. Krewetki to też atrakcyjny składnik karm mokrych dla kotów. Co ciekawe, krewetkom przypisuje się także pozytywny wpływ na układ krążenia, opóźnianie procesów starzenia, działanie przeciwzapalne (dzięki zawartości astaksantyny) i przeciwnowotworowe. Są bogatym źródłem białka i NNKT.

Narzędzie marketingowe Różnego rodzaju nutraceutyki naturalne są coraz częściej obecne w karmach komercyjnych dla psów i kotów. Producenci reklamują je zwykle jako dodatki funkcjonalne.

Wiąże się to z obserwowanymi od jakiegoś czasu trendami na rynku karm dla zwierząt domowych. Jak

wynika między innymi z publikowanych w ostatnich latach raportów agencji Euromonitor International, najwięksi gracze na rynku zrezygnowali bowiem z tradycyjnego sposobu walki o klienta polegającego na obniżeniu cen produktów na rzecz ulepszania ich jakości. Jednym ze sposobów na osiągnięcie tego celu jest oferowanie bogatszej, bardziej urozmaiconej receptury. Nutraceutyki naturalne idealnie się do tego nadają, bowiem bardzo łatwo przekuć ich obecność w karmie w chwytliwe i atrakcyjne dla klienta argumenty sprzedażowe.

Warto zaznaczyć, że jeszcze do niedawna trend dotyczył głównie droższych karm z segmentów premium i super premium. Obecnie jednak coraz częściej dodatki funkcjonalne, w tym również nutraceutyki naturalne, pojawiają się w karmach z półki ekonomicznej. Wiąże się to z coraz większą konkurencją w tym segmencie karm oraz coraz wyższymi wymaganiami ich nabywców.

Tym samym coraz szersza grupa psów i kotów ma szansę przekonać się o prozdrowotnych walorach tych naturalnych składników diety i skorzystać z dobrodziejstw ich działania.

PRACUJEMY Z NAJLEPSZYMI I DLA NAJLEPSZYCH

CATERING

MULTIMEDIA

KONKURSY

SPOTKANIA INTEGRACYJNE

tel. 607 555 707 • mail: ANETA.TYCZYNSKA@MARKETINGANDMORE.COM.PL

KOT

NOWE TECHNOLOGIE

w produkcji żwirków dla kotów

Niedawno na łamach „ZooBranży” pisaliśmy obszernie o „żwirkowej rewolucji” w zakresie surowców, z których powstają nowoczesne wypełnienia kocich kuwet. To jednak nie wszystko – „żwirkowa rewolucja” dotyczy bowiem również sposobu wytwarzania tych podłoży. Dzięki nowoczesnym technologiom zyskują one dodatkowe walory użytkowe i jeszcze lepiej spełniają swoje zadanie. Co zatem zmieniło się w ostatnich latach w procesie produkcji żwirków?

Zapytaliśmy o to wiodących polskich i europejskich producentów, których produkty wyróżniają się na rynku jakością i innowacyjnością.

46

Rewolucja technologiczna Opracowując nowe technologie wytwarzania żwirków dla kotów, producenci kładą szczególnie duży nacisk na bezpieczeństwo zwierząt oraz wygodę ich opiekunów oraz walory użytkowe gotowego produktu. – W procesie produkcji Żwirek ze słomy Velti jest dwukrotnie odpylony, dzięki czemu jest pozbawiony wszelkiego rodzaju kurzu, piasku i pyłu, a co za tym idzie – jest bezpieczny dla nozdrzy i oczów kotów oraz innych zwierząt domowych – podkreśla Gabriel Okraska, Dyrektor Handlowy Velti Sp. z o.o. – Termiczny proces w temperaturze około 90° pozwala na usunięcie szkodliwych dla zdrowia wszelkiego rodzaju wirusów, pleśni i grzybów oraz drobnoustrojów. Dzięki temu żwirek jest hipoalergiczny, co wpływa bezpośrednio na zwiększenie bezpieczeństwa zwierząt na nim przebywających. Podczas specjalnego procesu granulacji higroskopijność (wchłanialność) żwirku zwiększa się do 400%!

Wśród innowacji niezmiernie ważna jest również czystość i zapewnienie jak najdalej idącej higieny, zarówno użytkownikowi kuwety, czyli kotu, jak i jego opiekunowi.

– Naszą innowacją jest podejście do żwirku – jako pierwsi zrobiliśmy żwirek z otrąb pszennych o delikatnym zapachu eukaliptusa, delikatny dla kocich łapek, co jest odpowiedzią na potrzeby płynące od konsumentów, jak i doświadczenie naszego „kamerdynera” – mówi z dumą Patryk Kamiński, Kierownik ds. produktów dla zwierząt w firmie Gdańskie Młyny Sp. z o.o. – Nasz żwirek Kot Bury został zaprojektowany tak, aby zapewniał czystość i świeżość do trzech dni przy jednym kocie. Jego kompozycja zapachowo-dezodorująca jest unikalna – gwarantuje kuwetę zawsze czystą, suchą i pachnącą. Podobnego produktu nie ma na rynku, można stosować go od pierwszych dni życia kota. Jest zbrylający – a więc wyrzuca się tylko to, co faktycznie kot zużyje, delikatny dla kocich łapek, nie pyli, ulega biodegradacji, jest naturalny i łatwy w usuwaniu z kuwety. Drobny granulat w formie małego wałeczka (3 mm) nie męczy kocich łapek, pochłania i wiąże trwale nieprzyjemne zapach i ogranicza ślad węglowy. Zadbaliśmy o skrócenie do minimum łańcucha dostaw. Oferujemy produkt w 100% polski, z lokalnej firmy, a nie z importu.

Krzysztof Wankiewicz TopCats

Coraz większa świadomość ekologiczna klientów, odpowiedzialność za wspólną planetę kierują klientów ku żwirkom pochodzenia naturalnego. Jednocześnie ludzie mają coraz mniej czasu, oczekują wygody, szybkiego i skutecznego działania w postaci zbrylania i możliwie łatwej utylizacji. Te wszystkie cechy posiada nowoczesny żwirek, jaki mamy przyjemność oferować – LEO.

Krzysztof Serek technolog w firmie CERTECH

W przypadku żwirków kukurydzianych wykorzystuje się naturalne cechy samej kukurydzy (zdolność pochłaniania nieprzyjemnych zapachów oraz zdolność zbrylania), a zastosowana technologia prasowania ziaren pod wysokim ciśnieniem bez użycia lepiszcza czy jakichkolwiek dodatków chemicznych sprawia, że uzyskiwany produkt jest bardzo bezpieczny dla użytkownika.

Przy produkcji żwirków z linii Pinokio – kruszona zbrylającego i peletu zbrylającego używamy technologii przesiewania – uchyla rąbka tajemnicy Agata Puk, kierownik NPD marki COMFY w Grupie AQUAEL. – Stosujemy również metodę zamgławiania zapachem lub cząsteczkami nanosrebra, która jest zdecydowanie bardziej efektywna i zmniejsza użycie środków. Dodatkowo dbamy o to, aby średnica i ciężkość każdej granulki były odpowiednie. Przesiewanie kruszonów i peletów w procesie produkcyjnym pozwala zminimalizować ilość pyłu w opakowaniu. Zamgławianie z kolei, w przypadku naszych żwirków bezpiecznymi dla zwierząt aromatami lub działającymi antybakteryjnie i przeciwgrzybiczo cząsteczkami nanosrebra, pozwala na złagodzenie nieprzyjemnych zapachów. Jako metoda jest również bardziej kompleksowe.

Jeśli chodzi o granulki, to są one stworzone w taki sposób, żeby były przyjazne dla kocich łapek, a jednocześnie zapobiegały wynoszeniu podłoża z kuwety.

Dobór nowoczesnych procesów technologicznych stosowanych w produkcji żwirku jest również ukierunkowany na ich cechy użytkowe, takie jak zbrylanie się i pochłanianie zapachów. – Żwirek LEO jest wyprodukowany w 100% z odnawialnych surowców roślinnych, które cechuje naturalna stała dostępność w przeciwieństwie do innych żwirków typu bentonit – zauważa Krzysztof Wankiewicz z firmy TopCats – Użycie naturalnych składników daje możliwość neutralizacji żwirku po zużyciu w sposób naturalny przez kompostowanie. Zastosowana technologia produkcji pozwoliła uzyskać najwyższej jakości produkt zachowujący wszystkie niezbędne cechy żwirku, takie jak wchłanianie wilgoci, zbrylanie czy pochłanianie zapachów.

Potwierdza to Stephanie Sansanese, Product Manager w firmie Zolux: W ofercie żwirków dla kotów marki Zolux na szczególną uwagę zasługuje niezwykle chętnie wybierany przez klientów, ultralekki, mineralny żwirek zbrylający PureCat Premium. Stworzony z naturalnej gliny żwirek posiada bardzo silne właściwości zbrylające, które wydłużają okres jego użytkowania, a tym samym zmniejszają zużycie.

Charakteryzuje się też wysoką chłonnością wynoszącą aż 300%. Dzięki niezwykłej wydajności opakowanie o pojemności 16 l wystarcza nawet na 90 dni regularnego użytkowania.

Czy technologie stosowane w produkcji żwirku dla kotów wymagają zaawansowanej wiedzy i nowoczesnych rozwiązań? Okazuje się, że tak. – Choć wydaje się, że to nic skomplikowanego, w końcu to „tylko piasek do kociej kuwe-

KOT

Gabriel Okraska Dyrektor Handlowy Velti Sp. z o.o.

Obserwujemy coraz większe zainteresowanie Żwirkiem i Granulatem ze słomy Velti. Widzimy zmianę w podejściu Klientów, którzy powiedzieli „nie” sztucznym żwirkom z silikonu w kuwetach ich kotów, który jest sprowadzony statkami z fabryk produkujących go w Chinach. Kupując żwirek ze słomy Velti, Klient ma pewność, że kupuje polski produkt w przeciwieństwie do innych zamienników.

ty”, to w rzeczywistości okazuje się, że uzyskanie dobrego jakościowo produktu o czasami unikalnych właściwościach wymaga nowoczesnej technologii i wiedzy całego zespołu ludzi – wyjaśnia Krzysztof Serek, technolog w firmie CERTECH. – Dobrymi przykładami takich żwirków są cały czas jeszcze nowe na rynku żwirki bentonitowe o wyjątkowo wysokich zdolnościach sorpcyjnych Super Benek Canadian Cat oraz kukurydziane z serii Super Benek Corn o wyjątkowych, pożądanych i oczekiwanych cechach użytkowych. W pierwszym przypadku stosowana jest podwójna aktywacja oraz kilkustopniowy proces separacji ziaren gwarantujący zdolność sorpcyjną na poziomie 450%. W przypadku żwirków kukurydzianych wykorzystuje się naturalne cechy samej kukurydzy (zdolność pochłaniania nieprzyjemnych zapachów oraz zdolność zbrylania), a zastosowana technologia prasowania ziaren pod wysokim ciśnieniem bez użycia lepiszcza czy jakichkolwiek dodatków chemicznych sprawia, że uzyskiwany produkt jest bardzo bezpieczny dla użytkownika.

Patryk Kamiński

Kierownik ds. produktów dla zwierząt Gdańskie Młyny Sp. z o.o.

Opracowaliśmy technologię produkcji żwirku bez użycia wody oraz produkujemy w technologii zero waste – niczego nie marnujemy, niczego nie wyrzucamy. Nasz żwirek został wyprodukowany z części ziarna, które pozostało z produkcji mąki w naszym młynie.

48

Wśród innowacji technologicznych stosowanych podczas produkcji żwirku liczą się również nowoczesne rozwiązania co do jego składu, zastosowanych surowców i dodanych komponentów stosowanych w trosce o bezpieczeństwo i wygodę użytkownika. – Celpap ma szeroki dostęp do kopalin mineralnych, więc dla swojej marki mógł wybrać najlepsze surowce – zaznacza Joanna Bąkowska, Product Manager. – W linii żwirków Select Ag+ i Bazyl Ag+ innowacyjnie zastosowano dobroczynne nanosrebro Ag+, co potęguje ochronę higieny i czystości. Nawet po systematycznym usuwaniu nieczystości w kuwecie znajdują się niewidoczne gołym okiem mikroby. Nanosrebro Ag+ ma własności antybakteryjne i działa jak naturalny antybiotyk.

W swoim szerokim spektrum działania niszczy ponad 650 gatunków chorobotwórczych wirusów, bakterii i grzybów!

W trosce o planetę... Żwirki dla kotów to typowe produkty FMCG kupowane i zużywane przez użytkowników w dużych ilościach.

Sposób ich produkcji, rodzaj zastosowanego surowca oraz możliwości naturalnej dekompozycji mają wobec tego niebagatelne znaczenie dla ochrony środowiska i zachowania jego zasobów naturalnych. – Oczywiście!

Nowoczesne technologie stosowane w produkcji żwirków ze słomy Velti mają wpływ na ochronę środowiska i zasobów naturalnych naszej planety – potwierdza Gabriel Okraska. – Zużyty żwirek można z powodzeniem kompostować lub użyć jako nawóz naturalny. Nie zakwasza gleby, lecz ją użyźni. Nasz żwirek produkuje się ze słomy, którą pozyskuje się corocznie na tych samych uprawianych ziemiach w lokalnych gospodarstwach. Nie zawiera on jakichkolwiek dodatków chemicznych i spoiw. Co więcej, zapewnia naturalną neutralizację nieprzyjemnych zapachów, w niewielkich ilościach można usuwać go drogą sanitarną, nie zbryla się, szybko chłonie mocz, a zwiększając swoją objętość, rozpada się. Pozwala to na miejscową wymianę podłoża w kuwecie, a nie całej ściółki.

Jedną z najmodniejszych filozofii stosowanych obecnie w produkcji jest podejście zero waste, a więc maksymalna oszczędność nie tylko surowców, lecz także energii i wody (pisaliśmy na ten temat szerzej w poprzednim numerze magazynu „ZooBranża”). Czy ta filozofia może znaleźć zastosowanie w produkcji żwirku dla kotów? – Tak, jak najbardziej, opracowaliśmy technologie produkcji żwirku bez użycia wody oraz produkujemy w technologii zero waste, niczego nie marnujemy, niczego nie wyrzucamy – mówi Patryk Kamiński. – Nasz żwirek Kot Bury został wyprodukowany z części ziarna, które pozostało z produkcji mąki w naszym młynie.

Priorytetyzujemy rozwiązania zgodne z naturą i stosowanie recyklingu na każdym etapie – potwierdza Anna Kubicka, dyrektor marketingu AQUAEL. – Na poziomie opakowań sukcesywnie przechodzimy z folii dwuskładnikowej na jednoskładnikową, co umożliwia jej całkowity recycling.

Nasze proekologiczne nastawienie potwierdza też sposób, w jaki przeprowadzamy proces produkcyjny z wykorzystaniem metody przesiewania – pył pozostały z danej produkcji poddajemy recyklingowi, to znaczy przerabiamy go na pełnowartościowy pelet przy kolejnej produkcji. Chcąc zwrócić uwagę klientów na produkty przyjazne środowisku, w 2021 roku przeprowadziliśmy relaunch opakowań drewnianego żwirku Pinokio, które pozwalają na lepszą nawigację po jego wariantach, oraz wprowadziliśmy na rynek kukurydziany

CatSpring AUTOMATYCZNE POIDŁO DLA KOTA

Polska produkcja

Pojemność magazynowania

Całodobowa praca

Dioda LED

WIĘCEJ W DZIALE "NOWOŚCI"

Cichy tryb pracy

Producent:

+48 22 644 76 16

AQUAEL Janusz Jankiewicz sp. z o.o.

sprzedazkraj@aquael.pl

Krasnowolska 50, 02-849 Warszawa

www.comfypet.pl

KOT

Joanna Bąkowska

Product Manager, Celpap Nanosrebro Ag+ ma własności antybakteryjne i działa jak naturalny antybiotyk. W swoim szerokim spektrum działania niszczy ponad 650 gatunków chorobotwórczych wirusów, bakterii i grzybów. Nowoczesne technologie zastosowane przy produkcji żwirków Bazyl ograniczają zużycie energii i emisji CO2. Żwirki są produkowane z naturalnych surowców w 100% biodegradowalnych.

życia żwirek emituje ok. 70% mniej CO2 niż jego tradycyjne odpowiedniki. Jest również o ok. 40% lżejszy od tradycyjnych ściółek bentonitowych – zaznacza Stephanie Sansanese. – Nowoczesne technologie zastosowane przy produkcji żwirków Bazyl ograniczają zużycie energii i emisji CO2 – dodaje Joanna Bąkowska. – Żwirki są produkowane z naturalnych surowców w 100% biodegradowalnych. W przypadku żwirków kukurydzianych firmy CERTECH zastosowane technologie są całkowicie bezodpadowe, co ma wpływ na ochronę środowiska – podkreśla z dumą Krzysztof Serek. – Powstałe nowe grupy produktów o wysokich cechach użytkowych, możliwe do uzyskania dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii, dają użytkownikowi nie tylko nową, lepszą jakość, lecz także komfort wyboru. Oczekiwania te są widoczne w preferencjach zakupowych klientów, a nowoczesne żwirki znajdują coraz więcej coraz bardziej zadowolonych użytkowników!

Czego oczekują klienci? żwirek Cornelius. Żwirki stanowią strategiczną kategorię dla marki Comfy ze względu na duży potencjał sprzedażowy na rynku, dlatego wszelkie innowacje w kategorii żwirków planujemy w kontekście żwirków naturalnych.

A co z kwestią biodegradowalności żwirków i możliwością ich szybkiego rozkładu oraz powrotu do naturalnego obiegu tworzących je pierwiastków? Czy nowe technologie mogą w tym pomóc? Jak najbardziej! – To, co dodatkowo wyróżnia żwirek LEO, to fakt, że w kontakcie z wodą ulega całkowitemu rozpuszczeniu, dzięki czemu można go bezpiecznie utylizować w toalecie – podkreśla Krzysztof Wankiewicz. – To odpowiedź na zmieniające się preferencję użytkowników. Oszczędność czasu, zmniejszenie ilości generowanych odpadów, brak dodatkowych foliowych torebek na zużyty żwirek.

Potwierdzają to również inni wiodący producenci. – Purecat Premium firmy Zolux nie tylko zapewnia komfort najbardziej wrażliwym i wymagającym kotom, lecz także pozwala zadbać o ochronę środowiska. W ciągu swojego cyklu

Stephanie Sansanese Product Manager, Zolux

Purecat Premium nie tylko zapewnia komfort najbardziej wrażliwym i wymagającym kotom, lecz także pozwala zadbać o ochronę środowiska. W ciągu swojego cyklu życia żwirek emituje ok. 70% mniej CO2 niż jego tradycyjne odpowiedniki. Jest również o ok. 40% lżejszy od tradycyjnych ściółek bentonitowych.

50

Jak wynika z powyższego, rewolucja technologiczna zastosowana w produkcji nowoczesnych żwirków dla kotów jest w dużej mierze ukierunkowana na ochronę środowiska naturalnego i wdrażanie w życie filozofii zero waste. Czy koresponduje to z oczekiwaniami współczesnych klientów? – Tak! Klientów obecnie interesują żwirki naturalne, takie jak nasz Kot Bury, którymi można zastąpić silikon i bentonit z racji podwyżki cen tych ostatnich, oraz produkty produkowane zgodnie z naturą, od lokalnych dostawców, a nie importowane – potwierdza Patryk Kamiński. – Klienci są coraz bardziej świadomi i szukają ekologicznych produktów, które będą spełniać wysokie wymagania zarówno ich, jak i ich pupili – dodaje Gabriel Okraska. – Ściółki Velti zapewniają komfort i bezpieczeństwo zwierzętom oraz ich właścicielom, a przy tym są najbardziej ekologicznymi i naturalnymi, jakie są dostępne. Obserwujemy coraz większe zainteresowanie Żwirkiem i Granulatem ze słomy Velti. Widzimy zmianę w podejściu Klientów, którzy powiedzieli „nie” sztucznym żwirkom z silikonu w kuwetach ich kotów, który jest sprowadzony statkami z fabryk produkujących go w Chinach. Kupując żwirek ze słomy Velti, Klient ma pewność, że kupuje polski produkt w przeciwieństwie do innych zamienników. Żwirek ze słomy, w odróżnieniu do bentonitowych, jest biodegradowalny i pomoże użyźnić glebę, a nie ją zatruwać.

Zgadza się z tym Anna Kubicka: – Wśród konsumentów rośnie trend ekologiczny. Tym bardziej dotyczy to opiekunów zwierząt, którzy mają bardziej empatyczne podejście do natury, o czym możemy dowiedzieć się z raportu „Pet Care Post-COVIDTrends in Europe” przygotowanego w 2021 r. przez agencję Euromonitor International. Jako producent artykułów dla zwierząt w sierpniu przeprowadziliśmy konsumenckie badania ilościowe, które osobiście opracowaliśmy.

Wynika z nich, że żwirki to najczęściej kupowana kategoria, dlatego ich cena musi być atrakcyjna. Ich głównym zadaniem powinno być skuteczne pochłanianie zapachów. Ze względu na łatwość usuwania coraz większą popularnością cieszą się żwirki zbrylające. Jeśli chodzi o rodzaj żwirku, to największy udział w rynku mają żwirki naturalne. Znacząca część konsumentów wybiera żwirki w opakowaniach do 10 l, jednak dzięki rozwojowi e-commerce przyspieszonemu przez sytuację pandemiczną świetnie sprzedają się też żwir-

ki w dużych opakowaniach lub wielopakach. Dostrzegamy tę preferencję i zarazem potrzebę konsumencką, dlatego już niedługo wprowadzamy na rynek warianty żwirków Pinokio i Cornelius w opakowaniach 25 l.

Z opinią tą zgadza się również Krzysztof Wankiewicz – Coraz większa świadomość ekologiczna klientów, odpowiedzialność za wspólną planetę kierują klientów ku żwirkom pochodzenia naturalnego. Jednocześnie ludzie mają coraz mniej czasu, oczekują wygody, szybkiego i skutecznego działania w postaci zbrylania i możliwie łatwej utylizacji.

Te wszystkie cechy posiada nowoczesny żwirek, jaki mamy przyjemność oferować – LEO. Opiekunowie kotów przy wyborze żwirku dużą wagę przywiązują do wygody dbania o higienę – dodaje na zakończenie Joanna Bąkowska. – Kuweta jest kocią toaletą i utrzymanie jej w czystości często jest „niemiłym obowiązkiem”.

Szukają więc ściółki takiej jak Bazyl, która sprawi, że dbanie o higienę w kociej kuwecie będzie szybkie, łatwe i przyjemne!

Według dostępnych danych w Polsce żyje obecnie około 7 mln kotów, z których większość regularnie korzysta ze żwirku i zużywa duże jego ilości. Na szczęście, jak wynika z powyższych opinii i wypowiedzi wiodących krajowych i europejskich producentów, współczesne technologie skutecznie wychodzą naprzeciw coraz bardziej restrykcyjnym wymogom związanym z ochroną środowiska naturalnego, jak również rosnącym oczekiwaniom konsumentów. Należy zatem przypuszczać, że

Anna Kubicka

dyrektor marketingu AQUAEL

Proekologiczne nastawienie marki Comfy potwierdza sposób, w jaki przeprowadzamy proces produkcyjny z wykorzystaniem metody przesiewania – pył pozostały z danej produkcji poddajemy recyklingowi, to znaczy przerabiamy go na pełnowartościowy pelet przy kolejnej produkcji. Chcąc zwrócić uwagę klientów na produkty przyjazne środowisku, w 2021 roku przeprowadziliśmy relaunch opakowań drewnianego żwirku Pinokio, które pozwalają na lepszą nawigację po jego wariantach, oraz wprowadziliśmy na rynek kukurydziany żwirek Cornelius.

wspomniana żwirkowa rewolucja technologiczna będzie trwała nadal i w ciągu kolejnych lat na rynku pojawią się następne produkty, które zaskoczą kupujących zarówno całkowitym brakiem negatywnego wpływu na naszą planetę, jak i wyjątkową jakością oraz niespotykanym dotąd komfortem stosowania.

REKLAMA

Jakość znalazła imię™

E CalittiCatLitter Q calitti

www.calitti.com

Calitti® CRYSTALS to żwirek silikonowy dla najbardziej wymagających kotów i ich właścicieli. Błyskawicznie wchłania ciecz i już w kilka sekund eliminuje brzydkie zapachy.

Bezpyłowa Dust-Free formuła sprawia, że jest w pełni bezpieczny dla ludzi i kotów z alergią. Dodatkowo zapobiega rozwojowi bakterii, dzięki czemu utrzymanie domu w czystości będzie niezwykle łatwe i długotrwałe. A Ty zaoszczędzony czas poświęcisz na zabawę ze swoim ukochanym kotem.

Błyskawicznie Eliminuje wchłania mocz brzydkie zapachy

Delikatny dla łapek

Antybakteryjny

KOT

KŁOPOTY Z KOTEM

Jak „ujarzmić” domowego tygrysa?

Dorota Szadurska behawiorystka COAPE

Z różnych problemów behawioralnych agresja jest chyba największą bolączką szczególnie w domach, w których mieszka więcej niż jeden kot. Nawet początkujący koci opiekun zwykle tak szybko ulega fascynacji swoim pupilem, że prędzej czy później podejmuje decyzję o drugim, a niejednokrotnie i o trzecim kocie. Biorąc pod uwagę fakt, że koty są zwierzętami terytorialnymi, konieczność dzielenia mieszkania z innym kotem często prowadzi do waśni i sporów. Niekiedy sytuacja wręcz przerasta opiekunów, najczęściej zupełnie nieprzygotowanych na taki scenariusz...

52

Czym są zachowania agresywne?

Zachowania określane jako agresywne to ogromny wachlarz zachowań, od drapania po gryzienie, niekiedy straszenie innego kota bądź opiekuna poprzez syczenie bądź warczenie. Wszystkie te rodzaje aktywności określane są krótko jako „agresja” i pod takim hasłem koci opiekunowie szukają rozwiązania na wygaszenie niepokojących zachowań. Tymczasem agresja nie jest sama w sobie zaburzeniem klinicznym czy „diagnozą”, jest jedynie sygnałem, że kot uruchomił dane zachowanie w celu rozwiązania jakiegoś swojego problemu bądź uzyskania istotnego w swoich oczach dobra. Może też być objawem choroby, reakcją na ból bądź reakcją na strach i poczucie zagrożenia. W zależności od przyczyny różne będą środki zaradcze.

Źródła zachowań agresywnych Najogólniej rzecz ujmując, zachowania określane jako agresywne mają swoje źródło w zachowaniach

łowieckich, obronie terytorium bądź obronie wynikającej z poczucia zagrożenia. Mogą być w związku z tym skierowane na ludzi, inne koty lub inne zwierzęta. Zajmijmy się najpierw zachowaniami agresywnymi mającymi swoje źródło w zachowaniach łowieckich, czyli tym, co potocznie określa się „agresją z zabawy”.

Urodzony myśliwy Niezależnie od procesu udomowienia przeprowadzonego przez człowieka kot zachował niezwykle silną potrzebę zachowań łowieckich, nawet taki urodzony w zaciszu domowym, który nigdy nie musiał sam zadbać o swoje pożywienie. Łańcuch łowiecki kota to wiele uporządkowanych elementów zachowania: wypatrywanie =>> skradanie się =>> atak =>> schwytanie =>> zabicie. W przypadku naszych domowych mruczków ostatni element oczywiście nie ma zastosowania, bo mieszkające w domach koty nie muszą zabijać zdobyczy, żeby zdobyć pożywienie. Prezentowanie pozostałych elementów jest natomiast jedną z najważniejszych

potrzeb kota domowego, niezależnie od jego rasowości bądź bezrasowości.

Jeśli nie dostarczymy mu odpowiedniej dawki zabawy „w polowanie”, napełni go to frustracją i kot zacznie znajdować sobie zajęcia zastępcze, obiekty, na których można łańcuch łowiecki zrealizować chociażby częściowo. Agresja z zabawy skierowana na opiekuna obejmuje typowe elementy łańcucha, czyli skradanie się i atak, często poprzedzone przyczajeniem się i wypadem „z zasadzki”.

Poruszające się nogi i umykające przed kotem łydki są fantastycznym wręcz obiektem do polowań. Podobnie kot zacznie postrzegać nasze ręce, jeśli będziemy się z nim bawić bez odpowiednich zabawek. Zabawa ręką, bez użycia piórek czy innych elementów, które kot może uchwycić zębami, to bardzo często popełniany błąd w przypadku interakcji z kociętami. Są małe, słodkie, obejmują nasze przedramię wszystkimi czterema łapkami i tak zabawnie udają tygrysa. W przypadku kociąt takie zachowania wydają się niegroźnie, zapominamy jednak, że bardzo REKLAMA

NIEPOKÓJ I STRES? Na pierwszy rzut oka wydaje się, że kot (który zyskał miano domownika mniej absorbującego od psa) nie wymaga naszej pomocy i pracy, a problemowe zachowania go niemal nie dotyczą.

Miłośnicy kotów wiedzą jednak, że to nieprawda – koty wykazują się dużą wrażliwością na zmiany takie jak przeprowadzka, powiększenie się rodziny, pojawienie się drugiego zwierzaka, w dodatku często uwidacznia się to nie tylko w zachowaniu, ale również negatywnie odbija na zdrowiu kota.

Rozwiązywanie problemów z zachowaniami kota takimi jak znaczenie moczem, agresja, drapanie mebli i przedmiotów to łamigłówka, bo zwykle wymaga od opiekuna pewnych zmian. Jej rozwiązanie może być jednak łatwiejsze dzięki produktom adaptacyjnym, które pomogą zredukować napięcie i stres.

www.drseidel.pl Więcej informacji u Przedstawicieli Laboratorium DermaPharm

g

ę

wn

eźć al

Odpowiednie również dla kociąt

im odn óż

ró

Zawierają odpowiedniki naturalnych feromonów uspokajających.

Pom

dermafarm 1/2 poziom owa

KOT

Tomasz Uhlenberg

Marketing Beaphar Polska Sp. z o.o. www.beaphar.com

Każdy kot ma swój charakter oraz wachlarz innych zachowań. Jeśli opiekun nie nauczy niektórych rzeczy kota, może mieć problemy w przyszłości. Do takich kłopotów możemy zaliczyć kilka głównych aspektów: problem z korzystaniem z kuwety, problem podczas podróży, brak apetytu, niszczenie mebli lub naszych ulubionych kapci, atakowanie ludzi, obawa lub strach, nocne harce naszego pupila, prześladowanie innego kota. W przypadku problemu podczas podróży oraz strachu lub atakowania ludzi w ofercie firmy Beaphar znajdą Państwo naturalne produkty behawioralne oraz te na bazie feromonów, czyli No Stress Tabletten – tabletki na bazie melisy, szyszek chmielu i kwiatu lipy, które skutecznie pomogą wyciszyć naszego kota lub Starter pack z lawendowym zapachem. Jeśli chodzi o feromony, to można polecić Starter pack; dzięki możliwości podłączenia do prądu opiekun zwierzęcia nie będzie wyczuwać żadnego zapachu, a nasz pupil będzie spokojniejszy. W podróży warto użyć Spray’u CatComfort. Jeśli opiekunowi uda się przyzwyczaić pupila do korzystania z kuwety, proponuję Multi Fresh – Neutralizator Zapachów, który pozwoli pozbyć się nieprzyjemnych zapachów z kuwety. Dodatkowo do czyszczenia kuwety możemy zastosować MultiCleaner – produkt zapewni doskonałe czyszczenie na poziomie mikroskopowym i wspomaga mikrobiom środowiskowy domowego otoczenia. Produkt szybko rozkłada resztkową materię organiczną i pozostawia warstwę bakterii probiotycznych, które zapobiegają nowym zanieczyszczeniom. Twój dom pozostanie zdrowy i czysty. Nasz kot może też niszczyć rzeczy, np. podgryzać lub drapać nasze najlepsze kapcie. Wtedy wystarczy kupić produkt Keep off, płyn zniechęcający dla kotów, który po spryskaniu naszych kapci pozostawi cytrynowy zapach, oduczy on naszego pupila złego zachowania. W przypadku nocnych harców najlepszym domowym sposobem będzie aktywniej spędzić wieczór z naszym czworonogiem na zabawie, zamiast przed telewizorem . Kot prześladujący innego kota zapewne ma problem, który może wynikać ze złego wprowadzenia kota, możliwe że nasi pupile się nie poznali zbyt dobrze, ale zawsze jest czas i możliwość na zmianę tego aspektu, jednak wymaga to pracy ze zwierzętami.

Agresja nie jest sama w sobie zaburzeniem klinicznym czy „diagnozą”, jest jedynie sygnałem, że kot uruchomił dane zachowanie w celu rozwiązania jakiegoś swojego problemu bądź uzyskania istotnego w swoich oczach dobra.

54

szybko z małego dziecka wyrośnie spory niekiedy kot, a utrwalony sposób zabawy stanie się dla nas bardzo uciążliwy, często nawet groźny i bolesny. Dlatego tak ważne jest, żeby bawić się z kotem odpowiednimi zabawkami, piórkami na sznureczku, na druciku, na patyczku; musi to być obiekt, który kot może uchwycić zębami i „zabić”.

Jeśli powodem zachowań agresywnych jest poczucie zagrożenia bądź silny instynkt terytorialny, nie da się problemu rozwiązać prostym przepisem, tutaj już potrzebna nam będzie fachowa pomoc. Tego typu agresja jest częstym gościem w domach, w których mieszka więcej niż jeden kot. Zachowania z kręgu agresywnych prezentowane przez koty w takich przypadkach są bardzo różne, od agresji biernej, polegającej na wpatrywaniu się w oponenta, poprzez zastawianie ciałem dostępu do ważnych zasobów, takich jak jedzenie czy kuweta, mniej lub bardziej wyraźne manifestowane fizyczne grożenie, aż do otwartych napaści i walk. Walki potrafią być naprawdę poważne, doprowadzające do uszkodzeń, a ich jeszcze poważniejszym następstwem jest życie kotów w ciągłym strachu i poczuciu zagrożenia, i to nie tylko dla tych, które są bezpośrednio zaangażowane w konflikt, ale i pozostałych, które obserwując

potyczki, nie czują się komfortowo i pewnie – nigdy nie wiadomo, kto będzie następny.

Agresja bierna Chciałabym skupić się przez chwilę na agresji biernej, bo jest to problem bardzo często przeoczany przez opiekunów. Polega ona na wpatrywaniu się w drugiego kota spojrzeniem uniemożliwiającym podejście do jedzenia czy kuwety, zasłanianiem własnym ciałem dostępu do ważnych zasobów. Nie ma przy tym żadnych odgłosów, nie ma czynnego ataku, nie ma syczenia ani warczenia, ale poddany takiemu treningowi kot nie jest w stanie swobodnie funkcjonować w obecności agresora. Nie korzysta z ulubionego legowiska, a jeśli widzi w pobliżu oponenta – nie podchodzi do jedzenia. Agresji biernej nie wolno lekceważyć, ponieważ jej skutki są bardzo poważne. Prześladowany kot będzie coraz bardziej wycofywał się z aktywnego życia, a poddawany stałemu napięciu i stresowi może wpaść w apatię i zupełnie „zniknąć”. Apatia i wycofanie są często niedocenianymi problemami; dzieje się tak, ponieważ kot apatyczny nie sprawia właściwie żadnych problemów, wydaje się być idealnym mieszkańcem grupy, nie bawi się, ale też nie wdaje się

Vitakraft

www.vitakraft.pl

Koty domowe żyją w krainie mlekiem i miodem płynącej. Podczas gdy drapieżniki muszą zdobywać swoje pożywienie na świeżym powietrzu, dla naszych kotów domowych oczywistą rzeczą jest, że każdego dnia podaje się im jedzenie. Fazy głodu i stres związany z karmieniem? Nie ma.

Nie jest to do końca odpowiednie dla kociego gatunku. Pomijając fakt, że nasi koci przyjaciele regularnie nie mają prawdziwego poczucia spełnienia, to przyjemność z jedzenia również szybko się kończy: zwykle po prostu wyjadają jedzenie z miski.

Niektóre koty mogą potrzebować polowania, ekscytacji, spełnienia do normalnego funkcjonowania. Bez tego mogą wyładowywać swoje emocje w inny sposób.

Ważne jest, aby wymyślić sposób na podawanie jedzenia, zamiast tylko „karmić”. Kot może dostawać pożywienie w formie zabawy, gdzie musi znaleźć posiłek ukryty w mieszkaniu, używając zmysłu węchu. Dodatkowo można wprowadzić zabawki z przekąskami (czy to kupne, czy zrobione samodzielnie). Powyższe przykładowe pomysły sprawiają, że karmienie jest bardziej ekscytujące, a co za tym idzie – satysfakcjonujące dla naszych domowych tygrysów.

Jeśli powodem zachowań agresywnych jest poczucie zagrożenia bądź silny instynkt terytorialny, nie da się problemu rozwiązać prostym przepisem, tutaj już potrzebna będzie fachowa pomoc.

w bójki i spory, nie jest agresywny.

Ma najczęściej jakieś głęboko zaszyte i niewidoczne dla otoczenia „swoje miejsce”, je, gdy innych kotów nie ma w pobliżu, robi wszystko, żeby być „przezroczystym”. Niestety, takie zachowanie prowadzi do zaburzeń somatycznych, kot z niewiadomych przyczyn okazuje się mieć różne schorzenia, które „wychodzą” przy okazji badań okresowych. Najczęstszymi chorobami wywołanymi przewlekłym stresem są schorzenia dróg moczowych (przetrzymywanie moczu powodowane lękiem przed wejściem do blokowanej przez innego kota kuwety), cukrzyca i inne choroby metaboliczne (stale podniesiony poziom kortyzolu, hormonu stresu) czy różnego rodzaju problemy z układem pokarmowym. Sfrustrowany kot może zacząć przejawiać różne stereotypie (np. ssanie tkanin) czy zachowania kompulsyjne (nadmierne wylizywanie się, często

do gołej skóry, i to bardzo rozległych części ciała, jak brzuch i tylne łapy).

Agresja czynna Agresja czynna to bardzo szeroki wachlarz zachowań, od postawy grożącej, nastroszonego grzbietu, poprzez syczenie, warczenie, a w ostateczności atak łapami z wysuniętymi pazurami i gryzieniem. Otwarte ataki są bardzo często zaplanowane – agresor potrafi czekać cierpliwie przy newralgicznych punktach, jak wyjście z kuwety czy ścieżka do miski z jedzeniem po to tylko, żeby zaatakować drugiego kota, gdy ten jest najmniej przygotowany na obronę.

Ataki potrafią być systematyczne i doprowadzić drugiego kota do stanu, w którym żyje on w chronicznym stresie i nie jest w stanie zajmować się typowo „kocimi” sprawami, co grozi wszystkimi opisanymi już wyżej konsekwencjami. Jednym z powodów pchających nasze mruczki do

tak skrajnych zachowań jak agresja czynna jest instynkt terytorialny.

Obrona terytorium Mimo że nasze koty mają stały dostęp do jedzenia i picia i nie są w żaden sposób zagrożone, w ich umysłach zakorzeniony jest pierwotny sygnał każący im kontrolować i bronić tego, co uważają za swoje terytorium. Dla kota domowego jest to dostępne dla niego mieszkanie, jeśli jest to dom z ogrodem, w obręb terytorium wchodzi jeszcze i on.

Najczęściej w obrębie terytorium kot ma jakieś swoje punkty strategiczne, taką sferę prywatną, którą uważa za absolutnie własną i nienaruszalną.

Jeśli inny kot polubi akurat te same strategiczne punkty, wówczas traktowane jest to jako wejście na terytorium zakazane i wywołuje u kota reakcję mającą na celu odsunięcie drugiego kota z kluczowych stref.

Agresja wywołana potrzebą obrony terytorium ma na ogół dobrze

55

KOT

Grupa Zolux

właściciel marki Laboratoire Francodex www.francodex.com/pl

Ukojenie kocich nerwów z dyfuzorem Zen & Calm Przeprowadzka, pojawienie się nowego członka rodziny czy wizyta u lekarza weterynarii – wszystkie te sytuacje dla naszego kota mogą stanowić wyjątkowo stresogenne okoliczności. Reakcją na stres może zaś być znaczenie mieszkania moczem lub pazurami czy agresywne zachowanie w stosunku do opiekunów. Aby pomóc pupilowi zmierzyć się z nowymi, trudnymi dla niego wydarzeniami, marka Laboratoire Francodex stworzyła dyfuzor relaksujący dla kota z linii Zen&Calm.

Produkt ten uwalnia syntetyczne odpowiedniki frakcji F3 feromonów policzkowych kota, naturalnie emitowanych przez te zwierzęta, by pomóc im się wyciszyć i zrelaksować. Dyfuzor wystarczy odkręcić i umieścić w gniazdku w pozycji pionowej. Innowacyjna formuła zapewnia długotrwałe działanie, aż do sześciu tygodni.

Sfrustrowany kot może zacząć przejawiać różne stereotypie (np. ssanie tkanin) czy zachowania kompulsyjne (nadmierne wylizywanie się, często do gołej skóry, i to bardzo rozległych części ciała, jak brzuch i tylne łapy).

widoczną fazę grożenia, dobrze zaznaczoną, wspomaganą syczeniem lub wręcz warczeniem, po czym następuje szybki pościg mający na celu „przepędzenie” intruza. W lekkich postaciach pościg ustępuje w momencie opuszczenia przez drugiego kota okolicy uznanej za kluczową – ulubionej półki, legowiska, miejsca na drapaku i w takich wypadkach stosunkowo łatwo można kotom pomóc. Gorsze są rokowania dla sytuacji, w której kot przejawiający ataki agresji terytorialnej uznaje za własność właściwie wszystko i nie toleruje obecności drugiego kota gdziekolwiek. To stosunkowo rzadkie wypadki, ale i takie się zdarzają.

W przypadku takich kotów atak nie ulega wygaszeniu z chwilą usunięcia się drugiego kota, ale jest kontynuowany i systematycznie powtarzany.

Agresja przekierowana Gdy kot nie może zareagować na rzeczywiste źródło swojego niepo-

56

koju, na przykład na przechodzącego za oknem obcego kota, bardzo często przekierowuje atak na innego, będącego w zasięgu towarzysza, a niekiedy wręcz na opiekuna. W przypadku tego rodzaju agresji obserwujemy na ogół fazy wstępne, czyli grożenie w stosunku do widzianego przez kota, ale nieosiągalnego „zagrożenia”, po czym atak przeniesiony jest na kota bądź człowieka znajdującego się obok. W przypadku agresji przemieszczonej bardzo ważne jest, żeby opiekun ustalił jej rzeczywiste źródło, bo tylko w ten sposób może skutecznie zareagować. Innym przykładem tego typu agresji jest przekierowanie wywołane frustracją. W przypadku takiej agresji bardzo często nie ob-

serwujemy w ogóle fazy grożenia. Im większa frustracja, tym krótsza faza grożenia, w przypadkach skrajnych nie ma jej wcale i atak następuje bez ostrzeżenia. Łańcuch przemieszczania zachowań agresywnych nie musi dotyczyć jedynie kotów, ma często związek z relacjami w całym kocim świecie, czyli między kotem a jego kompanami, innymi zwierzętami, a także ludźmi. Krzyki i kłótnie między opiekunami mogą wprowadzać kota w stan frustracji i lęku, które to emocje odreaguje on na innych kotach bądź którymś z domowników.

Najczęściej powodem kociej frustracji są jednak inne koty, za mało atrakcyjnych z punktu widzenia kota miejsc uznanych za bezpieczne i nuda.

REKLAMA

„Agresja do nierozpoznanego” Szczególnym rodzajem agresji terytorialnej jest „agresja do nierozpoznanego”. To zestaw zachowań agresywnych w stosunku do członka grupy dobrze znanego, niekiedy wręcz lubianego, ale z jakichś powodów „nierozpoznawalnego”, na przykład przesiąkniętego obcymi zapachami po wizycie u lekarza weterynarii, szczególnie po dłuższych zabiegach. Nie jest to groźny typ, na ogół kończy się na syczeniu, ogólnej dezorientacji i demonstrowaniu niechęci, ale najczęściej nie ma czynnych ataków i stan ten trwa na ogół dobę, najdłużej dwie. To typ zachowań agresywnych, którym łatwo zapobiec, rozdzielając koty na dzień lub dwa, dopóki groźne obce zapachy nie wywietrzeją.

Zachowania agresywne motywowane strachem Zachowania agresywne motywowane strachem pojawiają się, gdy kot nie widzi możliwości ucieczki z jakiejś budzącej lęk sytuacji i w swoim mniemaniu walczy o życie.

To taka odpowiedź „wszystko albo nic”. Na tym etapie kot bardzo często nie jest już w stanie w sposób świadomy kontrolować sytuacji, nie potrafi ocenić, na ile jego zaangażowanie potrzebne jest do odsunięcia niebezpieczeństwa, bardzo często nie jest w stanie nawet zauważyć, że niebezpieczeństwo już minęło. Taki kot jest bardzo niebezpieczny i niejednokrotnie nie ma już dla niego znaczenia, czy w pobliżu będzie uspokajający głos opiekuna. Uważny opiekun na ogół bardzo szybko orientuje się, jakie sytuacje wywołują w jego kocie tak silny lęk i będzie ich unikał. „Próg strachu”, po przekroczeniu którego kot wpada w niekontrolowaną agresję, jest bardzo różny dla poszczególnych kotów. U jednych paniczny lęk wywołują nieznane dźwięki, obcy ludzie w domu, u innych nawet proste zabiegi pielęgnacyjne, które wymagają na przykład unieruchomienia.

Znajomość mocnych i słabych punktów naszego kota jest kluczowa dla określenia sposobu postępowania mającego na celu wykluczenie lub przynajmniej poważne ograniczanie sytuacji wywołujących strach.

Agresja z powodu choroby/ bólu Jeszcze jednym, bardzo niedocenianym, a niezwykle ważnym powodem zachowań agresywnych jest choroba bądź ból. Podejrzewamy taką przyczynę zawsze, gdy zachowania pojawiły się dość niespodziewanie i kot dotąd łagodny i pogodny zrobił się nagle niedotykalski, drażliwy i nerwowy. Koty bardzo starannie ukrywają swoje niedomagania, w związku z tym im gorzej się czują, tym bardziej „na zapas” reagują agresją, żeby nikt nie domyślił się, że nie są w pełni sił. Wszelkie zmiany w zachowaniu są dla nas generalnie najważniejszym wyznacznikiem pojawiających się problemów z kocim zdrowiem. Źródeł bólu jest mnóstwo, mogą to być problemy w jamie ustnej, jak bolące zęby czy dziąsła, ból w układzie ruchu (szczególnie należy się go spodziewać u kotów starszych) bądź ból brzucha. Mogą to być też jakieś zaburzenia metaboliczne, np. nadczynność tarczycy, dlatego przy zmianach w zachowaniu, których nie potrafimy wytłumaczyć jakąś radykalną zmianą w życiu kota, należy zawsze w pierwszej kolejności udać się do lekarza weterynarii.

AKWARYSTYKA

PROBLEMY W AKWARIUM

Jak ich uniknąć?

dr inż. Paweł Zarzyński Pasjonaci akwarystyki zgodnie twierdzą, że pięknie urządzony zbiornik stanowi ukojenie dla psychiki człowieka i pomaga mu odprężyć się po ciężkim dniu pracy. To oczywiście prawda, ale... no tak – jest jedno „ale”. Dotyczy to tylko sytuacji, kiedy pielęgnacja zbiornika nie przysparza żadnych problemów. Niestety, zwłaszcza w przypadku początkujących akwarystów często bywa inaczej.

W akwarium pojawiają się kłopoty, które skutecznie odbierają radość z jego posiadania. Jakie to kłopoty?

58

Za zjawisko „białej wody” odpowiadają pierwotniaki, które w niekontrolowany sposób rozmnażają się w wodzie akwarium. Aby się o tym przekonać, wystarczy pobrać kroplę wody ze zbiornika i obejrzeć ją pod mikroskopem.

Co w akwarium może pójść „nie tak”?

Lista kłopotów, które mogą dotknąć początkującego akwarystę, jest stosunkowo długa, jednak zdecydowanie najczęściej występującymi problemami są: tzw. biała woda, zielona woda oraz glony osiadłe. Co jest ich przyczyną, jak się przed nimi ustrzec i jak skutecznie je rozwiązać?

BIAŁA WODA – ze zjawiskiem tym zetknął się chyba każdy pasjonat akwarystyki, zwłaszcza na początku swojej kariery. Woda w akwarium traci klarowność, staje się mętna, nawet do mlecznobiałej, co zdecydowanie utrudnia obserwację ryb i obniża walory dekoracyjne zbiornika. Tym samym zjawisko to przyczynia się do frustracji i irytacji u akwarysty. Odpowiadają za nie pierwotniaki, które w niekontrolowany sposób rozmnażają się w wodzie akwarium. Aby się o tym przekonać, wystarczy pobrać kroplę wody ze zbiornika i obejrzeć ją pod mikroskopem.

Oczywiście nie dzieje się to bez przyczyny. Najczęstszym powodem tzw. zakwitu pierwotniaków jest niedojrzały zbiornik. Wynika to z błędu akwarysty, który zbyt szybko wpuścił do akwarium ryby. Aby tego uniknąć, pamiętajmy, że od momentu założenia akwarium do umieszczenia tam pierwszych mieszkańców powinno upłynąć co najmniej 10, a jeszcze lepiej 14 dni.

Inną bardzo częstą przyczyną zmętnienia wody jest zbyt słaba lub źle dobrana filtracja w akwarium.

Jeżeli filtr nie jest w stanie spraw-

nie realizować filtracji biologicznej, w zbiorniku nie wytworzy się równowaga biologiczna. A stąd już tylko krok do pojawienia się pierwotniaków. Często zresztą dzieje się to nawet w sytuacji, gdy filtr został dobrze dobrany, ale jest nieprawidłowo konserwowany. Pamiętajmy, że wkłady odpowiedzialne za filtrację biologiczną, a więc gąbki, ceramikę itp. należy myć, a właściwie płukać wyłącznie w wodzie spuszczanej z akwarium podczas podmian. Mycie ich w wodzie kranowej, często praktykowane przez niedoświadczonych akwarystów, prowadzi do wyjałowienia wkładów i w rezultacie do zaniku filtracji biologicznej w akwarium.

Kolejną przyczyną zmętnienia wody mogą być zaniedbania pielęgnacyjne zbiornika, to znaczy zbyt małe podmiany wody i niedokładne czyszczenie dna. Należy pamiętać, że w typowym akwarium powinniśmy co tydzień podmieniać około 20–30% wody, aby usunąć z niego nadmiar toksycznych związków azotowych. Dodatkowo, jeżeli podłoże stanowi klasyczny żwir lub piasek, należy usuwać podczas podmian z jego powierzchni zalegającą tam martwą materię organiczną, a więc muł, resztki pokarmu, odchody ryb itp. W przeciwnym razie staną się one pożywką dla pierwotniaków.

Przyczyną białej wody może być też permanentne przekarmianie zwierząt akwariowych. Początkujący akwaryści często w najlepszej wierze podają im zbyt dużo pokarmu, którego niezjedzone resztki powodują rozwój niepożądanych mikroorganizmów.

Znacznie rzadziej zdarza się wreszcie, że przyczyną pojawienia się dużych ilości pierwotniaków w wodzie akwariowej jest źle dobrane podłoże (a dokładnie zbyt drobny piasek, w którym zachodzą procesy gnilne) lub dekoracje, a zwłaszcza nieprawidłowo wypreparowane kawałki drewna i korzeni, które – gnijąc w wodzie – stanowią idealną wręcz pożywkę dla pierwotniaków.

Podsumowując, aby uniknąć zjawiska białej wody w akwarium, należy wpuszczać ryby i inne zwierzęta wyłącznie do dojrzałego zbiornika, zapewnić w nim odpowiednią filtrację i prawidłową konserwację wkładów filtracyjnych, regularnie podmieniać wodę akwariową czyszcząc przy tym podłoże w akwarium, nie przekarmiać ryb oraz umieszczać w zbiorniku wyłącznie sprawdzone podłoże oraz dekoracje. Po usunięciu tych błędów woda z reguły bardzo szybko wraca do pełnej klarowności. Aby przyspieszyć ten proces, można zainstalować w akwarium sterylizator UV, który w ciągu kilkudziesięciu godzin rozprawi się z pierwotniakami. Pamiętajmy jednak, że jest to tylko zwalczanie objawów. Pełne rozwiązanie problemów wymaga usunięcia ich przyczyn.

W ofercie niektórych firm są też niewielkie sterylizatory UV wyposażone w diody LED, które mają działanie profilaktyczne. Zainstalowane w filtrze w znacznym stopniu chronią przed pojawieniem się pierwotniaków. Takie urządzenia warto polecać zwłaszcza początkującym akwarystom, aby mogli oni uniknąć uciążliwego problemu ze zmętnieniem wody.

59

ZIELONA WODA – kolejnym częstym problemem w akwarium jest zazielenienie się wody. Za to zjawisko odpowiedzialne są również mikroorganizmy, tyle tylko, że nie pierwotniaki, ale mikroskopijne glony pływające. Analogicznie jak w przypadku białej wody przyczyną pojawienia się tych glonów są błędy akwarysty.

Do najczęstszych z nich należy zbyt silne oświetlenie akwarium. Zielone glony kochają bowiem światło i jeżeli jest go pod dostatkiem, błyskawicznie się rozmnażają. Dlatego główną przyczyną ich pojawienia się jest ustawienie akwarium zbyt blisko okna, gdzie narażone jest na ekspozycję silnego światła słonecznego i/ lub oświetlenie zbiornika światłem sztucznym, zbyt silnym albo przez zbyt długi okres w ciągu doby.

Główną przyczyną zazieleniania się wody akwariowej jest ustawienie akwarium zbyt blisko okna, gdzie narażone jest na ekspozycję silnego światła słonecznego i/ lub oświetlenie zbiornika światłem sztucznym, zbyt silnym albo przez zbyt długi okres w ciągu doby.

60

Glony potrzebują również pożywki, a konkretnie związków azotowych i fosforanów, dlatego ich rozwojowi sprzyja źle dobrana lub zbyt słaba filtracja, przekarmianie ryb oraz – tak samo jak w przypadku mlecznej wody – zaniedbania w pielęgnacji zbiornika (czyli zbyt małe podmiany wody i niedokładne czyszczenie dna).

Aby rozwiązać problem zielonej wody, należy usunąć przyczyny leżące u jego podstaw, a więc – jeżeli istnieje taka potrzeba – odsunąć akwarium od okna lub ewentualnie zasłonić okno np. dobrej jakości roletą lub specjalną folią. Należy również dostosować ilość sztucznego światła stosowanego do oświetlenia akwarium do jego potrzeb oraz upewnić się, że pracuje ono przez odpowiednią liczbę godzin w ciągu doby. Standardowo w przypadku zastosowania coraz popularniejszego światła ledowego jego moc w akwarium w przeliczeniu na litr wody powinna wynosić w zależności od wymagań uprawianych w nim roślin od ok. 0,15 do ok. 0,6 W/l. Z kolei długość dnia powinna wynosić od 10 do 12 godzin. Uwaga! W nowo założonym akwarium, w którym rośliny nie rozpoczęły jeszcze intensywnego wzrostu ilość światła należy początkowo ograniczyć, jak również zaleca się skrócić długość dnia nawet do 4 godzin dziennie i stopniowo wydłużać ją do docelowych 10–12 godzin. Nieprzestrzeganie tego zalecenia często skutkuje zakwitem glonów pływających (i nie tylko). W celu pozbycia się problemu zaleca się również zintensyfikowanie filtracji biologicznej

wody, na przykład poprzez wymianę filtra na bardziej wydajny lub zainstalowanie w filtrze lepszych wkładów filtracyjnych. Dodatkowo należy pamiętać, aby nie przekarmiać ryb, regularnie podmieniać wodę i czyścić dno akwarium. Po zastosowaniu tych porad problem szybko powinien się rozwiązać. W celu przyspieszenia usunięcia zjawiska zielonej wody, podobnie jak w przypadku pojawienia się pierwotniaków, można zastosować sterylizator UV, który szybko upora się z tym problemem. Pamiętajmy również, że najlepszym naturalnym rozwiązaniem skutecznie eliminującym glony (i to nie tylko te pływające) jest uprawa w akwarium dużej liczby zdrowych, zadbanych roślin. Mają one dokładnie takie same potrzeby jak glony, to znaczy wymagają związków azotowych i fosforanów, które wychwytują z wody, są jednak pod tym względem o wiele sprawniejsze niż glony i praktycznie rzecz biorąc uniemożliwiają im rozwój. To dlatego w akwariach z dużą liczbą wypielęgnowanych roślin problem z glonami zarówno pływającymi, jak i innymi praktycznie nie istnieje.

GLONY NA ROŚLINACH I DEKORACJACH – problemy z glonami nie ograniczają się w akwarium wyłącznie do zjawiska zielonej wody. Równie uciążliwe są glony porastające na roślinach, dekoracjach, szybach i wyposażeniu technicznym akwarium. W zależności od warunków panujących w zbiorniku mogą rozwinąć się różne rodzaje glonów, między innymi zielenice, różnorodne krasnorosty, w tym szantransje, lub – rza-

Wkłady odpowiedzialne za filtrację biologiczną, a więc gąbki, ceramikę itp., należy myć, a właściwie płukać wyłącznie w wodzie spuszczanej z akwarium podczas podmian. Mycie ich w wodzie kranowej prowadzi do wyjałowienia wkładów i w rezultacie do zaniku filtracji biologicznej w akwarium.

dziej – okrzemki. Za ich pojawienie się winę ponownie ponosi akwarysta, a raczej popełnione przez niego błędy. Poszczególne rodzaje glonów występujących w akwarium różnią się nieco wymaganiami, aczkolwiek część ich potrzeb jest taka sama.

Najczęstszą przyczyną ich pojawienia się jest źle dobrane oświetlenie w akwarium – zbyt silne lub nieco rzadziej zbyt słabe (w przypadku okrzemek). Wszystkie glony osiadłe, podobnie jak opisane wcześniej zielone glony pływające, wymagają też znacznych ilości związków azotowych i fosforanów znajdujących się w wodzie akwariowej.

Substancje te stanowią dla nich naturalną pożywkę do wzrostu. Bez niej nie są w stanie się rozwijać.

Podobnie jak w przypadku wcześniej opisywanych problemów kluczową rolę odgrywa więc tutaj prawidłowo dobrana filtracja biologiczna wody. Poza tym wiele gatunków glonów ma dość specyficzne wymagania co do parametrów wody akwariowej i jeżeli nie są one spełnione, nie rozwijają się w akwarium.

Jak zatem uniknąć pojawienia się w akwarium glonów osiadłych?

Przede wszystkim należy odpowiednio dobrać oświetlenie zbiornika pod kątem pielęgnowanych w nim roślin (0,15-0,6 W/l wody w przypadku oświetlenia ledowego). Po drugie, warto sprawdzić jakość wody w akwarium. Do tego celu przydadzą się specjalistyczne testy do pomiaru poziomu związków azotowych (głównie azotanów) oraz fosforanów.

Jeżeli stwierdzimy, że poziom tych substancji jest za wysoki (poziom

azotanów powinien być nie wyższy niż 15 mg/l, zaś fosforany powinny pozostawać w akwarium na poziomie niewykrywalnym przez tradycyjne testy), należy zintensyfikować filtrację biologiczną poprzez wymianę filtra na bardziej wydajny lub modyfikację wkładów w filtrze. Dodatkowo można zastosować specjalistyczne wkłady chemiczne do wyeliminowania z wody związków azotowych i/ lub fosforanów. Równolegle należy zadbać o to, aby nie „dokładać” tych substancji do wody akwariowej, a więc nie przekarmiać ryb oraz pamiętać o regularnej pielęgnacji zbiornika poprzez systematyczne podmiany wody i czyszczenie dna.

Niektórych glonów można pozbyć się z akwarium również poprzez korektę parametrów wody w akwarium.

Większość z nich preferuje wodę twardą i zasadową. Przy twardości ogólnej poniżej 8°d oraz odczynie pH równym 6,5 wiele glonów praktycznie się nie rozwija. Do obniżenia odczynu wody można zastosować specjalny preparat (wraz z nim niezbędny jest test kropelkowy na odczyn pH, żeby akwarysta wiedział, o ile obniża ten parametr). W celu obniżenia twardości ogólnej wody najlepszym wyjściem jest dolewka wody demineralizowanej pochodzącej z filtra RO (tutaj również konieczny jest test do pomiaru twardości wody w celu oceny skuteczności tego zabiegu).

W walce z glonami niezwykle skuteczna jest również „broń biologiczna” w postaci wspomnianych już zdrowych, wypielęgnowanych roślin, które skutecznie eliminują te organi-

zmy, odbierając im z wody konieczne do życia substancje. Dodatkowo warto pamiętać, że wiele zwierząt akwariowych żywi się glonami, skutecznie oczyszczając z nich liście roślin, dekoracje oraz urządzenia techniczne. Do najlepszych „glonojadów” należą między innymi krewetki oraz niektóre zbrojniki, ale również wiele pospolitych gatunków ryb akwariowych, w tym ryby żyworodne, takie jak gupiki, mieczyki czy molinezje.

Zadbajmy o klienta!

Opisane wyżej problemy występujące w akwarium są bardzo pospolite i dotykają większości początkujących akwarystów. Z punktu widzenia interesów sklepu zoologicznego jest to bardzo istotne, bowiem od skutecznego rozwiązywania tych kłopotów w dużej mierze zależy utrzymanie klienta. Pamiętajmy, że jeżeli początkujący akwarysta, który z entuzjazmem zakupił swoje pierwsze akwarium, napotka już na starcie na liczne problemy, to istnieje duże ryzyko, że szybko zniechęci się do nowego hobby. A my stracimy w ten sposób potencjalnego klienta, który mógłby przynosić nam zyski przez długie lata. Dlatego zarówno podczas sprzedaży i kompletowania sprzętu do akwarium, jak i później podczas obsługi klienta należy dołożyć wszelkich starań, aby prawdopodobieństwo wystąpienia problemów zostało zredukowane do minimum, a udzielone przez nas wyczerpujące porady pomogły akwaryście w prosty i szybki sposób rozwiązać trapiące go kłopoty.

61

KRÓLIKI I GRYZONIE

WYPRAWKA DLA CHOMIKA Chomik syryjski należy do najpopularniejszych domowych gryzoni. Niestety, ta popularność sprawiła, że wokół tego sympatycznego zwierzęcia narosło wiele mitów. Sporo z nich dotyczy kwestii doboru optymalnej klatki oraz jej wyposażenia. Początkujący opiekunowie często w najlepszej wierze popełniają błędy, które rzutują negatywnie na późniejszy dobrostan pupila. W tym artykule podpowiemy, na co zwrócić uwagę, polecając klatkę i pozostałą część wyprawki dla chomika, tak aby zapewnić mu doskonałe warunki i sprawić, że jego opiekunowie unikną niepotrzebnych problemów behawioralnych.

62

Minimalna powierzchnia dna klatki dla chomika syryjskiego powinna być nie mniejsza niż 5000 cm2. Warunki te spełnia na przykład pomieszczenie o wymiarach 100 x 50 cm. To absolutnie minimum, jednak oczywiście im więcej, tym lepiej.

Jakiej klatki potrzebuje chomik?

Zacznijmy od klatki. Po pierwsze dlatego, że to najważniejsze i największe akcesorium konieczne dla dobrego samopoczucia chomika.

Po drugie, ponieważ przyszli opiekunowie tego zwierzęcia popełniają chyba najwięcej błędów, jeśli chodzi o wybór właśnie tego produktu.

Chomik jest z natury samotnikiem i należy pielęgnować go wyłącznie pojedynczo. Pewnie dlatego wciąż, niestety, pokutuje mit, że to zwierzę zadowala się już bardzo małym pomieszczeniem. Tymczasem pamiętajmy, że chomik syryjski, zwłaszcza w porównaniu z innymi chomikami, jest całkiem pokaźnym gryzoniem.

Niektóre okazy tych sympatycznych zwierząt mogą osiągać masę ciała ponad 150 g (a sporadycznie nawet więcej). Są przy tym stosunkowo ruchliwe i wymagają dużo miejsca,

ponieważ potrzebują osobnej przestrzeni do biegania, jedzenia, zabawy oraz załatwiania swoich potrzeb fizjologicznych. Tymczasem wielu producentów, a także niedoświadczonych doradców w sklepach zoologicznych wciąż proponuje jako „idealne” dla tego gatunku klatki o długości 50–60 cm, a niekiedy – o zgrozo – nawet 40 cm. Należy wyraźnie podkreślić, że próby przetrzymywania chomika w tak malutkim pomieszczeniu są zwykłym barbarzyństwem i w żaden sposób nie zapewniają mu odpowiednich warunków do życia! Jak duża powinna być zatem klatka dla tego gryzonia? Większość specjalistów jest tutaj zgodna i podkreśla, że minimalna powierzchnia dna klatki dla chomika syryjskiego powinna być nie mniejsza niż 5000 cm2. Warunki te spełnia na przykład pomieszczenie o wymiarach 100 x 50 cm. To absolutnie minimum, jednak oczywiście im więcej, tym lepiej. Niestety, w tym

momencie pojawia się dość istotny problem. Na rynku jest bowiem stosunkowo niewiele klatek o takich wymiarach, które są w 100 procentach odpowiednie dla chomików. Chodzi tutaj głównie o konstrukcję i zabezpieczenie plastikowej kuwety, tak aby chomik nie mógł jej podgryzać oraz – przede wszystkim – odstępy między prętami. Większość klatek dla gryzoni o tych wymiarach ma bowiem pręty o rozstawie co najmniej kilkunastu milimetrów, a to w przypadku chomika zdecydowanie za wiele. Pamiętajmy, że to zwierzę jest bardzo sprawne, potrafi spłaszczyć swoje ciało, z łatwością przecisnąć się między prętami klatki i uciec (albo – co gorsza – zaklinować się między nimi). Aby tego uniknąć, rozstaw prętów powinien być nie większy niż 7–10 mm. Pręty powinny być ocynkowane lub chromowane, a nie malowane kolorowymi farbami. Chomik ma bowiem ostre zęby i z łatwością ogryza farbę z prętów, co może spowodować

63

KRÓLIKI I GRYZONIE Tomasz Uhlenberg

Marketing Beaphar Polska Sp. z o.o. www.beaphar.com W przypadku wyprawki dla chomika firma Beaphar posiada w ofercie mleko dla małych zwierząt – jest to kompletny pokarm mlekozastępczy dla nowo narodzonych i osieroconych chomików. Można również stosować preparat jako karmę uzupełniającą podczas odsadzania małych zwierząt lub jako odżywki dla ciężarnych samic, w czasie laktacji, chorych lub małych zwierząt w czasie rekonwalescencji. Formuła o obniżonej zawartości laktozy, wysokiej zawartości tłuszczu zawiera łatwo przyswajalne, wysokiej jakości białka. Mleko wzbogacone jest również o niezbędne witaminy, minerały i pierwiastki śladowe potrzebne do wspierania optymalnego wzrostu i rozwoju. W ofercie znajdą Państwo również karmę Care+ Hamster zawierającą źródła białka pochodzenia zwierzęcego i wysoką koncentrację tłuszczu, która dostarcza chomikom energię zgodnie z ich potrzebami. Każda granulka ma jednakowy skład, co jest istotne dla zapewnienia zbilansowanej diety. Twarde granulki przyczyniają się do naturalnego ścierania się zębów. Granulki zostały pozbawione ostrych krawędzi, więc nie będą kaleczyć worków policzkowych.

Minimalna średnica kołowrotka dla chomika syryjskiego powinna wynosić 27 cm, a najlepiej 30–35 cm. Należy polecać wyłącznie kołowrotki o pełnej bieżni.

zatrucie delikatnego zwierzęcia toksyczną farbą oraz znacząco obniża walory estetyczne samej klatki.

Niezmiernie ważna jest również budowa kuwety stanowiącej dno klatki. Powinna być ona tak skon-

64

struowana, aby chomik nie mógł jej nadgryźć i wygryźć w niej dziury, przez którą może uciec. Niestety, wiele chomików ma do tego wyraźne tendencje. Zdecydowanie należy więc unikać klatek, w których kuweta

ma krawędzie mogące ułatwić zwierzęciu jej nadgryzienie. Poza tym powinna być odpowiednio głęboka.

Pamiętajmy, że minimalna grubość warstwy ściółki, jaką należy zapewnić chomikowi, to 10 cm, a wielu opiekunów preferuje grubość ściółki nawet powyżej 20 cm. Chomiki syryjskie z upodobaniem kopią bowiem nory i jest to ich naturalna potrzeba, którą należy uszanować. Im wyższa kuweta, tym lepiej, ponieważ pozwala na zastosowanie grubszej warstwy ściółki oraz zapobiega jej wysypywaniu na zewnątrz. Pod tym względem idealne są klatki oferowane przez niektórych producentów, których dolna część jest wykonana ze szkła i stanowi rodzaj akwarium, zaś gór-

Zolux

www.zolux.com.pl Wyprawka w stylu skandynawskim z gamą Neo Kolekcja NEO marki Zolux to gama klatek i akcesoriów dla gryzoni i królików doskonale komponujących się z każdym nowoczesnym wnętrzem. Cała seria zaprojektowana w minimalistycznym, skandynawskim stylu, z dbałością o stonowaną, uniwersalną kolorystykę i materiały wychodzi naprzeciw miłośnikom modnych rozwiązań opiekujących się małymi ssakami. Dostępne w trzech wariantach kolorystycznych, komfortowe i przestronne klatki zostały dostosowane do indywidualnych potrzeb każdego gatunku. Drewniane wyposażenie zapewnia zwierzętom różne aktywności, a bogaty wachlarz dostępnych akcesoriów w postaci miseczek z kamionki czy karmników i poidełek w kilku rozmiarach pozwala skomponować pełną wyprawkę dla nowego członka rodziny.

na część jest wykonana z metalowej kratki. W takich klatkach może zapewnić chomikowi nawet 30-centymetrową warstwę ściółki, co pozwala mu na swobodne kopanie nor i ułatwia utrzymanie czystości. Przy tak grubej warstwie ściółki można bowiem wymieniać ją w całości nawet raz na 2–3 miesiące, ograniczając się do usuwania na bieżąco odchodów zwierzęcia gromadzących się z reguły w jednym narożniku klatki.

Ważna jest również wysokość klatki dla chomika. Nie powinna być ona zbyt duża, bowiem zwierzę traktuje często ścianki jako drabinki do wspinaczki. Jeżeli spadnie z dużej wysokości, może zrobić sobie krzywdę. Optymalnym rozwiązaniem jest więc taka wysokość klatki, która zapewnia możliwość zainstalowania kołowrotka (patrz niżej), a więc 35 cm lub niewiele więcej.

Klatki wielopoziomowe? Tak, ale...

Wielu producentów oferuje również piętrowe klatki dla chomików. Wyglądają one bardzo atrakcyjnie i z pozoru są korzystne dla zwierzęcia, bowiem zwiększają dostępną dla niego powierzchnię. Niestety, należy podkreślić, że takie rozwiązania są stosunkowo niebezpieczne, ponieważ chomik – choć z pozoru solidnej budowy – jest zwierzęciem bardzo delikatnym i upadek nawet ze stosunkowo niedużej wysokości może spowodować poważne uszkodzenia jego ciała. Dlatego jeżeli oferujemy klatkę wielopoziomową, należy postawić na model, który po pierwsze ma na wszystkich poziomach pełną podłogę umożliwiającą chomikowi komfort, a po drugie – przejścia między poszczególnymi poziomami są w pełni bezpieczne i gwarantują, że zwierzę nie spadnie i nie zrobi sobie krzywdy.

Tunelom mówimy „nie” Wiele klatek „dla chomików” posiada również kolorowe tunele w założeniu ich producentów mające stanowić imitację nory. Zdecydowanie nie jest to najlepsze rozwiązanie i należy go unikać. Chomik syryjski jest zwierzęciem stosunkowo masywnym i z łatwością może zaklinować się w takim tunelu, co prowadzi nawet do jego śmierci. Poza tym chomiki mają tendencję do traktowania wspomnianych tuneli jako latryn i oddawania tam moczu. W przypadku gdy zwierzę utnie sobie drzemkę w takim tunelu, opary amoniaku unoszące się z nagromadzonych tam pokładów moczu, mogą spowodować jego zatrucie. Dlatego

65

KRÓLIKI I GRYZONIE klatki wyposażone w tunele nie są dobrym rozwiązaniem. Problem polega na tym, że często podobają się one klientom, a zwłaszcza dzieciom.

Aby uniknąć pokusy, najlepiej po prostu nie mieć ich w swojej ofercie.

Dobrostan i... biznes  Kompletując ofertę klatek dla chomika, warto postarać się, aby były w niej modele odpowiadające powyższym wskazówkom. Coraz więcej opiekunów chomików jest bowiem świadomych potrzeb tych zwierząt i oczekuje od sklepu zapewnienia właściwego pomieszczenia dla ich przyszłego pupila. Jeżeli nie znajdą go u nas, jest wysoce prawdopodobne, że pójdą na zakupy do konkurencji lub dokonają ich w internecie. Poza tym pamiętajmy, że kwestia udanej sprzedaży większej klatki zapewnia nie tylko dobrostan dla chomika (to przede wszystkim), lecz także dodatkowe zyski dla naszego sklepu. Im większą klatkę klient kupi, tym większy będzie paragon przy jej sprzedaży oraz – o czym często zapominamy – większe późniejsze paragony m.in. za podłoże. Dlatego sprzedając klatkę dla chomika, warto postarać się do-

66

kładnie przedstawić kupującemu potrzeby tego zwierzęcia i zaoferować mu jak największy model.

A może terrarium?

Klatka nie jest jedynym rozwiązaniem kwestii pomieszczenia dla chomika. Gryzoń ten świetnie czuje się również w dużym, horyzontalnym, odpowiednio urządzonym terrarium.

Pod względem wymiarów powinno być ono analogiczne jak opisana wyżej klatka, a więc co najmniej 100 x 50 cm. Terrarium ma tę przewagę nad klatką, że chomik nie jest w stanie wspinać się po jego ściankach, dzięki czemu ograniczamy prawdopodobieństwo upadku i uszkodzenia ciała zwierzęcia do minimum. Należy jednak zadbać o to, żeby terrarium miało odpowiednią wentylację, co jest bardzo istotne z punktu widzenia zapewnienia chomikowi odpowiednich warunków. Z tego powodu do pielęgnacji chomików nie nadają się pozbawione wentylacji akwaria.

Co do klatki?

Prawidłowo dobrana klatka lub terrarium to dopiero połowa sukcesu. Żeby zapewnić chomikowi jak

najlepsze warunki, należy je odpowiednio wyposażyć. Co powinno wchodzić w skład „umeblowania” chomiczego lokum?

DOMEK – prawidłowo dobrany domek jest niezbędny dla chomika. Służy mu bowiem za schronienie i sypialnię. Najlepiej sprawdzają się domki drewniane. Są one solidne, naturalne i stosunkowo długowieczne. Niestety, nawet domek drewniany będzie najprawdopodobniej podgryzany przez chomika, dlatego z czasem trzeba będzie wymienić go na nowy. Do wyścielenia wnętrza domku konieczna jest specjalna ściółka. Z reguły poleca się w tym celu ściółkę bawełnianą. Ciekawą alternatywą domku są oferowane przez niektóre firmy tekturowe rurki od razu wypełnione wspomnianą ściółką. Chomik po prostu wygryza sobie w nich otwór i sam urządza swoje mieszkanie.

KOŁOWROTEK – jednym z najbardziej istotnych elementów wyposażenia klatki dla chomika jest odpowiednio dobrany kołowrotek.

Gryzoń ten na wolności średnio pokonuje podobno nawet 8 km dziennie, dlatego kołowrotek jest niezbędny dla zapewnienia mu ko-

Chomik jest z natury samotnikiem i należy pielęgnować go wyłącznie pojedynczo. Pewnie dlatego wciąż, niestety, pokutuje mit, że to zwierzę zadowala się już bardzo małym pomieszczeniem.

niecznej dla zdrowia dawki ruchu.

Powinien być odpowiednio duży – ze względu na jego okrągły kształt korzystające z niego zwierzę z konieczności nienaturalnie wygina bowiem swój kręgosłup. Jeżeli wygięcie to jest zbyt duże (w zbyt małym kołowrotku), może doprowadzić do dyskomfortu, a nawet zdeformowania lub uszkodzenia ciała. Dlatego minimalna średnica kołowrotka dla chomika syryjskiego powinna wynosić 27 cm, a najlepiej 30–35 cm. Należy polecać wyłącznie kołowrotki o pełnej bieżni (to znaczy takie, których obręcz jest zabudowana, a nie złożona z metalowych szczebelków, zapobiega to ugrzęźnięciu między nimi nóżek chomika i zapewnia mu komfort biegania). W przypadku kołowrotków wolno stojących, a więc takich posiadających stelaż, bardzo ważne jest również, aby od strony stelaża były one zabudowane. Inaczej zwierzę, biegnąc w kołowrotku, może wsunąć nogę między kołowrotek a stelaż i doprowadzić do jej obcięcia lub złamania (tzw. efekt nożyc). Kołowrotek powinien być przy

tym trwały, aby chomik zbyt szybko go nie zniszczył.

MISKI – chomik potrzebuje co najmniej dwóch miseczek: jednej na pokarm suchy, a drugiej na pokarm wilgotny. W sprzedaży są dostępne miseczki plastikowe i metalowe, ale nie spełniają one swojego zadania, gdyż są za lekkie i zwierzę z łatwością je wywraca, co powoduje zabrudzenie pokarmu (spożycie zabrudzonego pokarmu może być groźne dla zdrowia, a nawet życia gryzonia!) i jego straty. Zdecydowanie lepsze są ciężkie miski ceramiczne lub kamionkowe o szerszej podstawie, na tyle stabilne, aby chomik nie był w stanie ich przewrócić.

POIDŁO – chomiki potrzebują stałego dostępu do wody pitnej. Wielu producentów klatek rozwiązuje ten problem, instalując klasyczne poidełko smoczkowe. Specjaliści podkreślają jednak, że w przypadku chomika syryjskiego nie jest to najlepsze rozwiązanie, ponieważ korzystanie z takiego urządzenia wymusza u tego gryzonia konieczność nienaturalnego wygięcia kręgosłupa. Dlatego wielu

doświadczonych opiekunów chomików zamiast poidła smoczkowego poleca niewielką miskę z wodą. Koniecznie musi być ona ciężka (ceramiczna lub kamionkowa), tak aby chomik jej nie wrócił i nie wylał wody.

TOALETA – chomiki to zwierzęta bardzo czyste i z reguły załatwiają swoje potrzeby fizjologiczne w jednym, stałym miejscu, najczęściej w rogu klatki – aby ułatwić sprzątanie chomiczej latryny, najlepiej ustawić tam niewielką, narożną toaletę.

ZABAWKI – ten element wyposażenia chomiczej klatki często stanowi spore zaskoczenie, zwłaszcza wśród początkujących opiekunów. Tymczasem prawidłowo dobrane zabawki są bardzo istotne dla zapewnienia gryzoniowi dobrostanu. Wykonane z drewna służą mu do korekty stale rosnących siekaczy (poprzez ich obgryzanie) oraz zapewniają zwierzęciu niezbędną gimnastykę, utrzymując je w dobrej kondycji. Dlatego w klatce chomika powinny być obecne tego typu akcesoria. Chomiki są przy tym jak dzieci i szczególnie interesują się nowymi zabawkami. Dlatego warto podsunąć opiekunowi pomysł, aby regularnie kupował swojemu podopiecznemu kolejne zabawki.

Oprócz wyżej wymienionych akcesoriów każdy chomik potrzebuje również produktów FMCG, takich jak odpowiednio dobrane podłoże oraz pokarm. To już jednak odrębny temat, którym zajmiemy się w kolejnych wydaniach „ZooBranży”.

67

CO NOWEGO NA RYNKU? Boony Bits w nowym rozmiarze od Vitakraft!

Boony Bits to pyszna przekąska – nagroda, idealna na trening zarówno podczas uprawiania sportu, jak i szkolenia. Smakołyki w rozmiarze M są idealne dla większych psów.

Nieodparcie smaczne i w idealnym rozmiarze na przekąskę: Boony Bits M zmieszczą się w każdej kieszeni, nie krusząc się i nie zostawiając tłustych plam. Zamykana torebka zawiera do 100 sztuk.

Boony Bits są produkowane według receptury bez cukru i zawierają zdrowe witaminy. Idealne dla wszystkich psów!

• Pyszne, mięsne przysmaki • Idealne jako przekąska treningowa lub jako mała nagroda • Nie kruszą się, nie zostawiają tłustych plam • Bez dodatku cukru • Z witaminami • W zamykanej, stojącej torebce • Zawartość: do 100 sztuk Producent: VITAKRAFT D-28295 Bremen, Niemcy Dystrybutor: VITAKRAFT www.vitakraft.pl

VITA® NATURALS LIQUID – 100% naturalne, płynne przekąski dla kotów

Dzięki płynnym przekąskom Vita® Naturals właściciele kotów mogą teraz naturalnie rozpieszczać swoich ukochanych podopiecznych! Przekąska z kawałkami wołowiny lub łososia w jakości MSC jest szczególnie kremowym, prawdziwym przysmakiem dla domowych tygrysów. Koty uwielbiają tę w 100% naturalną przekąskę. Vita® Naturals Liquid Snack można podawać bezpośrednio z saszetki lub dodawać do karmy.

• 100% naturalna przekąska • Kremowa przekąska • Z wysokiej jakości łososiem MSC lub kawałkami wołowiny • Bez dodatku cukru • Bez zbóż • Bez dodatku barwników i konserwantów • Bez sztucznych wzmacniaczy smaku • 5 indywidualnie zapakowanych przekąsek w kartonowym pudełku Producent: VITAKRAFT D-28295 Bremen, Niemcy Dystrybutor: VITAKRAFT www.vitakraft.pl

amiplay BeHappy – zestawy produktów

Kolekcja BeHappy to wybór różnorodnych akcesoriów w soczystych kolorach. Można w niej znaleźć obroże, smycze, szelki oraz torebki na worki i przysmaki w sześciu wzorach dla psów różnej wielkości. Ta nowość, która od kilku miesięcy gości w ofercie amiplay, zdobywa coraz więcej fanów wszędzie, gdzie się pojawia, stając się niekwestionowanym bestsellerem.

Komplety obroży i smyczy BeHappy to podstawowy wybór klientów poszukujących modnych produktów dla mniejszych i większych psich przyjaciół. Wesołe wzory doskonale sprawdzają się dla młodych psów, przez co są chętnie wybierane jako pierwsze produkty przez nowych opiekunów.

Polecamy je do nauki chodzenia na smyczy i mamy nadzieję, że ubarwią na wiosnę szafy z akcesoriami wielu psich opiekunów.

Wykonane są z najwyższej jakości materiałów z pięknym nadrukiem. Jak zawsze w amiplay, zadbano o bezpieczeństwo oraz funkcjonalność, a także długą trzyletnią gwarancję. www.amiplay.eu

68

KONG SqueakStix – bezpieczne aportowanie

Zabawki są bardzo istotnym elementem w prawidłowym rozwoju każdego zwierzęcia. Naturalne potrzeby eksploracji otaczającego świata i niewykorzystane pokłady energii powinny mieć swoje ujście w formie zabawy. Minimalizuje to ryzyko niepożądanych zachowań i zniszczeń. KONG to wiodący producent, legenda z USA od ponad czterdziestu lat produkująca innowacyjne zabawki. Podbiła ona serca miłośników zwierząt na całym świecie, a jej oferta jest nieustannie powiększana i rozwijana, tak by każdy znalazł tu coś idealnego dla swojego czworonoga.

KONG SqueakStix to wyjątkowo trwała zabawka do aportowania i ciągnięcia, stanowiąca bezpieczną alternatywę dla drewnianych patyków. Ta długa zabawka skręca się i wygina, pozwalając na dynamiczne szarpanie. Jej bezpieczne, zaokrąglone krawędzie i dwie strefy piszczenia zapewniają wyśmienitą zabawę. KONG SqueakStix ma wysoką elastyczność, dzięki czemu odbija się w niespodziewanych kierunkach, a po przebiciu nadal wydaje dźwięki, co zapewnia długą zabawę.

Dystrybutor: www.amiplay.pl

Biogance Szampon neutralizujący zapach dla psów

Biogance jest pierwszą francuską linią pielęgnacyjną dla zwierząt, która czerpie swoją inspirację z otaczającego nas środowiska naturalnego. Oferta produktów francuskiej marki jest niezwykle bogata, obejmuje różnorodne kosmetyki dla zwierząt.

Firma stawia na formuły oparte na naturalnych składnikach.

Jej produkty nie zawierają parabenów. Zadbano o to, by ich pH odpowiadało naturalnemu dla skóry. Nie zapomniano również o francuskim rodowodzie i produkty zachwycają pięknymi kompozycjami zapachowymi.

Szampon neutralizujący zapach od Biogance to delikatny produkt przeznaczony do codziennej pielęgnacji. Jego formuła w 98% jest oparta na naturalnych składnikach. Zawarte w szamponie olejki eteryczne z sosny i rozmarynu oraz aktywny składnik biotechnologiczny neutralizują nieprzyjemne zapachy, w tym woń mokrej sierści. Skóra i sierść pozostają przyjemnie odświeżone oraz odpowiednio nawilżone.

Produkty są dostępne w opakowaniach 250 ml oraz 1 l.

Dystrybutor: www.amiplay.eu

Genesis Pure Canada My Green Field – dla kotów wrażliwych

Genesis Pure Canada My Green Field to bezzbożowa karma oparta na białku zwierzęcym, przeznaczona dla wrażliwych, dorosłych kotów. Unikalne połączenie najwyższej jakości wołowiny Angus, gęsi i kurczaka doskonale wspiera smakowitość karmy.

Odpowiedni skład i jakość służy dobrostanowi kotów wrażliwych.

Wysoko wartościowe składniki odżywcze pozwalają zapewnić odpowiednią wartość kaloryczną przy mniejszej objętości karmy, co ułatwia jej trawienie. Doskonale zbilansowane dodatki wspomagają dbanie o delikatne żołądki. Zestawienie węglowodanów o niskim indeksie glikemicznym gwarantuje błonnik pokarmowy i energię niezbędną do prawidłowego funkcjonowania. Mieszanka jagód i żurawiny dopełnia recepturę, dostarczając potrzebne witaminy i antyoksydanty. Dodatek bogatego w kwasy tłuszczowe omega-3 wysokiej jakości oleju z łososia wspomaga skórę i sierść.

Karmy dostępne w dwóch wielkościach opakowań: 0,34 kg oraz 2,26 kg.

Dystrybutor: www.karmygenesis.pl

69

CO NOWEGO NA RYNKU? Eco friendly szklane akcesoria do karmienia z certyfikatem contact food

W Animal Island dobrze wiemy, jak ważne jest serwowanie i przechowywanie przepysznych posiłków. Dlatego z prawdziwą dumą przedstawiamy Wam linię eleganckich, szklanych naczyń, które są przyjazne naturze i pupilom.

Wysokiej jakości szkło, z których są wykonane, pochodzi z recyklingu. Piękny wzór i kolor został naniesiony organicznymi farbami, a szkło w pełni nadaje się do przetworzenia. To nasz wspólny wkład w ochronę środowiska! To, w czym podajesz jedzenie swojemu Pupilowi, ma znaczenie!

Tworząc te piękne akcesoria, troszczymy się o naturę oraz o zdrowie Twojego pupila: • Szklane miski na karmę są bezpieczne dla zwierząt (co potwierdzamy certyfikatem bezpiecznego kontaktu z żywnością) • Do produkcji wykorzystaliśmy szkło pochodzące częściowo z recyklingu, które nie jest obciążone ołowiem • Opakowanie i pojemnik możesz przekazać do ponownego przetworzenia • Oryginalny wzór i eleganckie kolory otrzymaliśmy, malując je organicznymi farbami • Piękne bukowe dodatki dodają całości elegancji • Drewno do produkcji podstawki i wieczka pochodzi ze zrównoważonego rozwoju i posiada certyfikat FSC • Szklane akcesoria są zapakowane w pudełka kartonowe, a papier do produkcji opakowań pozyskiwany jest z recyklingu i ma również certyfikat FSC. Kontakt: Anna Derkacz 695 571 515 • Wawrzyniec Winsch 665 930 774 • Mail: hello@animalisland.eu Zapraszamy na nasze profile: E Animal Island.eu Q aniaml_island_eu

Animal Island naturalne kabanosy i kiełbaski dla psów w każdym wieku

Jedzenie ma znaczenie! To wyśmienita i zdrowa przekąska dla psów w każdym wieku. To esencja naturalności w formie poręcznego kabanosa lub kiełbaski. Dzięki temu idealnie nadaje się jako nagroda podczas treningu lub spontaniczny wyraz miłości do psa. Do wyboru jest mięso z jelenia, kaczki, bażanta, sarny, dzika oraz wołowiny. Rozpieszczanie ma znaczenie!

Nieodparty smak naszych przekąsek bierze się z natury: • to 100% naturalnych i aromatycznych składników • to od 96% do 98% wysokiej jakości świeżego mięsa mięśniowego • to jedno źródło białka pochodzenia zwierzęcego (monoproteina) idealne dla delikatnych psich brzuszków.

W Animal Island traktujemy wszystkie zwierzaki z szacunkiem, więc nie oszukujemy: nasze kabanosy nie zawierają zbóż oraz sztucznych barwników, cukru, składników wabiących, konserwantów ani polepszaczy smaków.

Animal Island prezentuje pyszne i aromatyczne posiłki dla dorosłych Kotów wszystkich ras

Jedzenie ma znaczenie! Karmy dostępne są w trzech wybornych miksach mięsnych: przepiórka z indykiem, kurczak z kaczką i kurczak z łososiem. Wyborna kompozycja tych soczystych mięs to gwarancja królewskiej uczty.

Kocią satysfakcję zapewniają: • aż 99% mięsa (bez zbędnych wypełniaczy oraz sosu i bulionu – samo mięso!)

• mięso jakości human grade (mogłoby znaleźć się na Twoim talerzu), soczyste, świeże, aromatyczne • w 100% naturalne i zdrowe składniki • krótki i czytelny skład • wyborna smakowitość, idealne dla kocich niejadków i wybrednych smakoszy!

W Animal Island traktujemy wszystkie zwierzaki z szacunkiem, więc nie oszukujemy: nasze karmy dla kotów produkowane są z lokalnych składników i nie zawierają zbóż, sztucznych barwników, sztucznych zagęstników oraz konserwantów ani polepszaczy smaku i zapachu. Wszystkiemu, co niezdrowe, mówimy kategoryczne Nie! Skład karmy ma znaczenie!

Kontakt: Anna Derkacz 695 571 515 • Wawrzyniec Winsch 665 930 774 • Mail: hello@animalisland.eu Zapraszamy na nasze profile: E Animal Island.eu Q aniaml_island_eu

70

Animal Island prezentuje pyszne i aromatyczne posiłki dla dorosłych Psów wszystkich ras

Jedzenie ma znaczenie! Karmy Animal Island to w pełni kompletne i zbilansowane mokre dania, które uszczęśliwią każdego dorosłego psa i dadzą mu energię na codzienne dzielenie się psią miłością z domownikami. Przygotowaliśmy dla nich wspaniałe kompozycje kruchych i szlachetnych mięs (bażant, kaczka, jeleń, dziczyzna i wołowina) ze zdrowymi warzywami.

Za co Twój futrzak poda Ci łapę?

• za mięso w składzie od 80 do 98% mięsa (w zależności od smaku) • za w 100% naturalne i aromatyczne składniki od lokalnych dostawców • za mięso w jakości human grade (mogłoby znaleźć się na Twoim talerzu), soczyste, świeże, aromatyczne • za jedno źródło białka pochodzenia zwierzęcego (monoproteina) idealne dla psich alergików • za brak zbóż zawierających gluten • bez rosołu, tylko samo mięso!

• za krótki i czytelny skład.

Skład karmy ma znaczenie! W Animal Island traktujemy wszystkie zwierzaki z szacunkiem, więc nie oszukujemy: nasze karmy dla psów przygotowywane są z świeżych i sprawdzonych składników. Nie zawierają sztucznych barwników, konserwantów, zagęstników ani polepszaczy smaku i zapachu.

Świece usuwające nieprzyjemne zapachy

Włożyliśmy dużo wysiłku i mnóstwo serca, by wybrać dla Was najwspanialszą kompozycję zapachową zaczerpniętą z natury. Nasze świece nie tylko pięknie pachną, lecz także skutecznie eliminują nieprzyjemne zapachy.

Z troski o środowisko dodaliśmy do naszych świec certyfikowany olej rzepakowy, a szkło po wypaleniu świeczki w pełni nadaje się do recyklingu. Co więcej! Po całkowitym wypaleniu szklana forma może posłużyć za pudełko na drobiazgi lub biżuterię, zyskując nowe życie.

Nasze świece wykonaliśmy z wysokiej jakości wytrzymałego szkła. Pięknie pomalowane organicznymi farbami staną się niebanalną ozdobą Waszego domu. Drewniany bukowy dekielek podkreśla wyjątkowy charakter i sprawia, że idealnie nada się na prezent dla zaprzyjaźnionego opiekuna czworonoga. Świece dostępne są w trzech przyjemnych kompozycjach zapachowych: białe kwiaty, czerwone owoce, wanilia & karmel.

Co wyróżnia świecę Animal Island?

• Skutecznie usuwa niechciane zapachy • W trosce o środowisko wyprodukowaliśmy ją z dodatkiem oleju rzepakowego • Jest wyprodukowana zgodnie ze standardami RAL (brak okopcania i dymienia; bezpiecznej wielkości, jasny i spokojny płomień) • odpowiednie osadzenie knotów i równomierne wypalanie świecy • Wysoka jakość zastosowanych surowców (surowce nieobciążone zanieczyszczeniami) • Jest ręcznie wykonana – zadbaliśmy o każdy detal! • Jej opakowanie w pełni nadaje się do recyklingu • Formę świecy wykonaliśmy z wysokiej jakości wytrzymałego szkła • Drewno użyte do produkcji bukowego dekielka ma certyfikat FSC – co oznacza, że wspieramy odpowiedzialną gospodarkę leśną.

Kontakt: Anna Derkacz 695 571 515 • Wawrzyniec Winsch 665 930 774 • Mail: hello@animalisland.eu Zapraszamy na nasze profile: E Animal Island.eu Q aniaml_island_eu

Powrót smakołyków dla psów Woolf z borówkami i żurawiną!

Dystrybuowane przez firmę Azan i cieszące się coraz większym zainteresowaniem smakołyki marki Woolf mogą pochwalić się naprawdę szeroką gamą poszczególnych rodzajów. Wśród nich znajdują się nie tylko kąski oparte na jednym mięsie, np. króliku lub jagnięcinie, lecz także rozmaite wariacje powstałe w sposób zestawienia dwóch wariantów smakowych. Tak duży wybór pozwala na idealne dopasowanie ulubionych przysmaków zgodnie z preferencjami psa. Wraz z początkiem roku do portfolio powracają długo wyczekiwane smaki, które w swoim składzie mają dodatek dobroczynnych owoców: • Woolf Chicken with Blueberry Bites 100 g • Woolf Soft Blueberry Strips 100 g • Woolf Soft Cranberry Strips 100 g Borówka i żurawina stanowią bogate źródło cennych substancji odżywczych. Można w nich znaleźć wiele korzystnych witamin, składników mineralnych oraz polifenoli, które są antyoksydantami o działaniu dobroczynnie wpływającym na organizm psa.

Kontakt: sklep@azan.com.pl

71

CO NOWEGO NA RYNKU? OptiBent – podwodny świat bez granic

OptiBent Set to kompletny, bogato wyposażony i designerski zestaw akwarystyczny. Jego zaokrąglone narożniki pozwalają zachwycać się pięknem podwodnej aranżacji z każdej perspektywy, a zastosowanie szkła typu opti zwiększa przejrzystość zbiornika. Dzięki temu całość tworzy unikatowy efekt wizualny, a Ty możesz czerpać pełnię przyjemności z obserwacji rezultatów swojej pasji.

Zestawy dostępne są w dwóch rozmiarach (20 i 30 l), w kolorze białym lub czarnym. www.aquael.pl

CatSpring – poidło automatyczne dla kota

CatSpring to przepływowe poidło dla kotów i psów. Posiada cichą, energooszczędną pompę o bezpiecznym napięciu 5V z klasą szczelności IPX8, czujnik zabezpieczający przed pracą pompy „na sucho” oraz diodę LED sygnalizującą poziom wody niewystarczający do prawidłowej pracy pompy. Duża pojemność magazynowania (2,5 l) sprawia, że woda w urządzeniu nie musi być często uzupełniana, chociaż zaleca się jej codzienną wymianę oraz czyszczenie poidła minimum raz na siedem dni. O czystość wody w zbiorniku dba dołączony do zestawu filtr o dwóch warstwach: zadaniem gąbki jest wyłapywanie sierści, a warstwa węgla aktywowanego usuwa nieprzyjemny smak i zapach.

CatSpring wyposażone zostało w funkcję awaryjnego przechowywania wody na najwyższym poziomie pojemnika, co gwarantuje zwierzęciu nieprzerwany dostęp do wody nawet w przypadku awarii zasilania. Sposób pracy poidła można dostosować do potrzeb pupila. W pierwszym trybie powstaje delikatny efekt źródła ze zwiększoną zawartością tlenu w wodzie. W drugim trybie natomiast woda spływa z ozdobnego elementu rozprysku, tworząc charakterystyczny ruch, który intryguje zwierzęta i zachęca do częstszego picia.

Poidło CatSpring polecane jest dla wszystkich kotów i psów, a w szczególności dla starszych, cierpiących na schorzenia układu moczowego, karmionych suchym pokarmem oraz wykazujących niechęć do picia wody z tradycyjnej miski.

Gwarantuje czworonogom stały dostęp do przefiltrowanej wody, co może pozytywnie wpływać na ich zdrowie. Jego minimalistyczny, uniwersalny design i ozdobny element rozprysku wody sprawiają, że może stanowić oryginalną ozdobę mieszkania. CatSpring produkowane jest w Polsce, co zapewnia jakość i bezpieczeństwo tworzyw, możliwość serwisowania i dostępność filtrów wymiennych. www.comfypet.pl

Tom Norw – wygoda w skandynawskim stylu

COMFY TOM NORW to nowoczesne akcesoria spacerowe dla psa utrzymane w modnym skandynawskim stylu! Szelki typu norweskiego podszyte miękkim, delikatnym dla skóry psa neoprenem, innowacyjna obroża z wygodnym uchwytem i ultralekka smycz z regulacją zadowolą każdego – nawet najbardziej wymagającego psa i jego opiekuna. Uszyte z wytrzymałego materiału akcesoria zostały wyposażone w mocne i trwałe zapięcia z zabezpieczeniem oraz przeszycia z odblaskowej nici, które poprawiają widoczność psa, dbając o jego bezpieczeństwo na spacerze.

Atrakcyjna, kontrastowa kolorystyka akcesoriów już z daleka zwróci uwagę kupujących. www.comfypet.pl

72

HILTON TRESERKI – nowa linia przysmaków dla psów

Wysokiej jakości, naturalne, suszone przysmaki Hilton Treserki. Stanowią doskonałą przekąskę podczas treningu. Używane jako nagrody, wzmacniają proces uczenia się.

Nie zawierają glutenu. Charakteryzują się wysoką zawartością białka i niską zawartością tłuszczów.

Opakowanie: 80 g Dostępne w czterech smakach: • z łososiem • z kaczką • z wołowiną • z kurczakiem. www.zoo-factory.pl

Nowość wśród żwirków! Calitti® FRESH WHITE

Calitti® FRESH WHITE Bezzapachowy to śnieżnobiały, zbrylający się żwirek dla kota.

Stworzony w 100% z naturalnego, białego bentonitu, który bardzo dobrze wchłania płyny, zapobiegając rozwojowi bakterii i powstawaniu brzydkich zapachów. Szybko zbryla się w mocne i łatwe do usunięcia bryłki, dzięki czemu utrzymanie czystości będzie niezwykle łatwe. Specjalne aktywne granulki wchłaniają brzydkie zapachy, pozostawiając świeżość w kuwecie na jeszcze dłużej.

Cechy Calitti® FRESH WHITE: • Zachowuje świeżość w kuwecie na jeszcze dłużej.

• Zbryla się w mocne i trwałe kulki.

• Eliminuje brzydkie zapachy.

• Mało pylący.

• Mniej roznosi się z kuwety.

• Bezzapachowa formuła.

Zapraszamy do współpracy! www.calitti.com meow@calitti.com

OWNAT GRAIN FREE w trzech liniach produktów – w odpowiedzi na potrzeby klienta!

Dlaczego warto wybrać karmę bezzbożową OWNAT GRAIN FREE? To alternatywa żywieniowa odtwarzająca dietę, którą naturalnie stosowałby pies lub kot żyjący na wolności i do której jego organizm został stworzony.

Ownat Grain Free oferuje szeroką gamę karm bezzbożowych. Znajduje się w niej kilka linii produktów (Just, Prime Hypoallergenic) z różną zawartością świeżego mięsa i w różnych przedziałach cenowych. To najszersza oferta różnych odmian karmy dla psów i kotów na rynku dostosowana do rasy, wieku, kondycji fizycznej, a także do potrzeb specjalnych, np. nietolerancji pokarmowych, alergii lub wysterylizowanych zwierząt.

• 0% zbóż.

• Wysoka zawartość świeżego mięsa i ryb.

• Wysoka zawartość białka i składników pochodzenia zwierzęcego.

Karmy OWNAT GRAIN FREE to odpowiedź na wszystkie potrzeby klientów! www.cotecnica.es

73

KRZYŻÓWKA Poziomo 2) potocznie duże międzynarodowe przedsiębiorstwo 7) charakterystyczny kapelusz z wypukłym denkiem 10) zimowa w Pekinie 13) narzędzie pracy murarza 14) słodki przysmak toksyczny dla psów 16) charakterystyczne progi skalne na Dnieprze 18) mistrzowsko grał na nich Niccolo Paganini 19) opowiada się ją dzieciom na dobranoc 25) pióra w ogonie ptaka 26) obwoźny sprzedawca lub przedstawiciel handlowy 27) słynny niebieski ser pleśniowy z Lombardii 28) służy do wzbogacania wody akwariowej w tlen 29) pojemnik na atrament Pionowo 1) urządzenie do naświetlania wody w akwarium światłem UV 3) graniczy z Węgrami i Bułgarią 4) np. syryjski lub Roborowskiego 5) zimowa przerwa od nauki 6) dawny władca Egiptu 8) słynna powieść Bolesława Prusa 9) artysta tworzący muzykę 11) popularny, zimny sos na bazie gorczycy 12) minerał z którego produkuje się żwirki dla kotów 15) prawosławna świątynia 17) popularna, żyworodna ryba akwariowa 20) rzemieślnik wytwarzający uprzęże dla koni 21) ojczyzna papużek falistych 22) podobno był ojcem Mieszka I 23) służy do wyprowadzania psa na spacer 24) inaczej zmiana

Na pięć osób, które jako pierwsze prawidłowo rozwiążą krzyżówkę i prześlą jej zdjęcie na adres redakcja@zoobranza.com.pl, czekają nagrody w postaci poradników PROPS ufundowane przez firmę AZAN – dystrybutora marki BRIT!

Fundatorem nagród jest firma AZAN – dystrybutor marki BRIT.

Życzymy miłej zabawy!

Laureatem poprzedniej edycji naszej krzyżówki został Pan Mateusz Wojtala. Zwycięzca otrzymał książkę pt. „Nanoakwarium. Zwierzęta. Technika. Aquascaping” ufundowaną przez redakcję magazynu „ZooBranża”. Gratulujemy!

WWW.ZOOBRANZA.COM.PL Wydawnictwo: FIDELIS PRESS Sp. z o.o.

Redaktor naczelna: dr n. wet. Joanna Zarzyńska joanna.zarzynska@zoobranza.com.pl Redaktor prowadzący: dr inż. Paweł Zarzyński pawel.zarzynski@zoobranza.com.pl Sekretarz redakcji: Żaneta Żołnierczuk zaneta.zolnierczuk@zoobranza.com.pl Reklama: Bernadeta Stańko-Łuczka bernadeta.stanko@zoobranza.com.pl tel. 606-448-000 Adres redakcji: ZooBranża ul. Bankowa 11A/2 05-090 Dawidy Bankowe Copyright © FIDELIS PRESS Sp. z o.o.

74

Współpraca autorska: tech. wet. Agnieszka Cholewiak-Góralczyk Sabina Janikowska prof. dr hab. Michał Jank dr n. wet. Grzegorz Madajczak lek wet. Beata Milewska-Ignacak prof. dr hab. Piotr Ostaszewski dr inż. Jacek Wilczak dr n. wet. Joanna Zarzyńska dr inż. Paweł Zarzyński i inni.

Projekt graficzny: PRO CREO Piotr Łuczka piotr.luczka@procreo.pl Skład i łamanie: Łukasz Wójcik Korekta: Ewa Wilczyńska Nakład: 4000 egz.

ISSN 2450-0372

/ZOOBRANZA

Redakcja nie zwraca materiałów nie zamówionych. W przypadku materiałów opublikowanych redakcja zastrzega sobie prawo do ich skracania i zmiany tytułów. Warunkiem przyjęcia materiału do druku jest złożenie przez autora oświadczenia, że nie został on złożony do opublikowania w innej redakcji.

Materiały publikowane w magazynie Z ­ ooBranża mogą by wykorzystywane publicznie pod warunkiem podania źródła.

Opinie wyrażane na łamach pisma nie zawsze są zgodne z poglądami redakcji.

Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść opublikowanych ogłoszeń i reklam. Jednocześnie zastrzega sobie prawo odmowy przyjęcia lub odmowy publikacji albo też wstrzymania publikacji ogłoszenia, reklamy lub insertu na wcześniej uzgodnionych warunkach, bez ponoszenia jakiejkolwiek odpowiedzialności z tego tytułu, z przyczyn siły wyższej, sprzeczności ogłoszenia, reklamy lub insertu z prawem bądź zasadami współżycia społecznego (dobrymi obyczajami), albo też sprzeczności z linią programową bądź charakterem publikacji, a także z negatywną oceną przez redakcję tytułu treści zawartych w ogłoszeniu, reklamie lub insercie, oraz sądowego zabezpieczenia bądź zgłoszenia przez osoby trzecie przeciwko Wydawcy, lub osobom trzecim roszczeń lub uprawdopodobnionych zastrzeżeń związanych z ogłoszeniem, reklamą lub insertem bądź ich emisją w zakresie objętym umową.

ponad

40 000 zwierzaków w apce

APLIKACJA łącząca sklepy zoologiczne z klientami i dostawcami!

Zarejestruj sklep na panel.mypetstory.pl