10
VRAAG EN ANTWOORD
Filip Cauwelier vangt slachtoffers op na traumatische ervaring
‘Ik blijf tot wanneer het eigen netwerk kan overnemen’ Om zijn job staan de meeste mensen niet te springen. Filip Cauwelier brengt na een ongeval de familie van het slachtoffer op de hoogte. In elke crisissituatie waarbij de politie betrokken wordt, is hij het eerste aanspreekpunt. ‘Als je verschrikkelijk nieuws te horen krijgt, dan valt het laagje beschaving weg.’
TEKS T MARTINE CREVE FOTO JAMES ARTHUR
Na een dodelijk verkeersongeval moet je de naasten inlichten. Hoe doe je dat? ‘Ik ga eerst naar de plaats van het ongeval als het in de omgeving van Gent is gebeurd of als ik daar mensen moet opvangen. Is dat niet het geval, dan rijd ik naar het kantoor om gegevens op te zoeken. Wie moet ik inlichten? Wat is hun adres en telefoonnummer? Waar werken ze? ’s Nachts treffen we de mensen meestal thuis aan. Overdag moeten we de nabestaanden vaak elders proberen te bereiken. Samen met een politieagent ga ik naar hen toe. Ik bel aan en vraag om binnen te komen. Bent u de echtgenote/ouder van … is het eerste wat ik vraag. Krijg ik bevestiging, dan vertel ik vrijwel onmiddellijk het vreselijke nieuws: Uw man/ kind is overleden.’ Je windt er geen doekjes om? ‘Wachten met de waarheid te zeggen, is alleen maar uitstel van executie. Onzekerheid brengt twijfel en roept vragen op. Wat is er aan de hand? Als wij voor de deur staan, voelen mensen al dat er iets niet klopt. We willen mensen geen pijn doen. Maar wat gebeurd is, is gebeurd. Door te talmen kunnen we dat niet ongedaan maken.’ Ben je voorbereid op de reacties? ‘Als je verschrikkelijk nieuws hoort, valt het laagje beschaving weg. Sommigen beginnen onbedaarlijk te huilen of hysterisch te roepen. Anderen worden kwaad en gooien met dingen. Hoe mensen reageren, hangt af van hun persoonlijkheid. Ik greep een keer in bij een koppel aan wie ik het overlijden van hun zoon had gemeld. De extraverte vrouw reageerde
Filip Cauwelier 45 jaar volgde de opleiding maatschappelijk werk werkt sinds 2014 als slachtofferbejegenaar bij de Lokale Politie Gent
Filip Cauwelier: ‘Als wij voor de deur staan, voelen mensen al dat er iets niet klopt.’ heel emotioneel en gooide dingen omver. Haar introverte man liet dat niet toe en probeerde zijn vrouw te kalmeren. Toch verdiende zijn vrouw die ruimte om te roepen.’
Hoelang blijf je? ‘Als het eigen netwerk de opvang kan overnemen, dan vertrek ik. Het best is dat nabestaanden omringd zijn door mensen die zij op dat moeilijk moment graag bij zich willen. Ik vraag wie dat is en probeer die persoon er ook bij te halen. Enkele dagen later bel ik weer of ga ik opnieuw langs. Voel ik aan dat de verwerking op eigen houtje niet zal lukken, dan verwijs ik door.’
‘Soms is de reactie compleet onverwacht. Een man aan wie ik kwam vertellen dat zijn broer zelfmoord had gepleegd, antwoordde dat hij geen broer had. Ik vreesde dat ik mij had vergist, maar dat was ‘Laat het weten als er niet zo. Zijn vader bleek voor het iets is. Daarmee stelt huwelijk met zijn moeder al eens vooral de omgeving eerder getrouwd te zijn en had zich gerust’ daar ook kinderen. Van de voorgeschiedenis van zijn vader was FILIP CAUWELIER de man niet op de hoogte.’ Hoe vang je mensen die slecht nieuws hebben gekregen op? ‘Mensen hebben het recht om te weten wat er is gebeurd. Alle informatie die ze vragen en waarvan we zeker zijn, geef ik door. Ik ben zelf geen politieman, maar sta wel de hele tijd in contact met de mensen die het ongeval vaststelden. Vooral aan de stiltes in het gesprek moest ik wennen. Slachtoffers hebben die stiltes nodig om te laten binnenkomen wat ik gezegd heb. Voor mezelf was die stilte in het begin een ongemakkelijk moment, maar voor de nabestaanden niet. Wie traumatisch nieuws krijgt, heeft tijd nodig om dat te laten doordringen. Door voortdurend zelf te babbelen, overdonder ik hen misschien met informatie waar ze niet klaar voor zijn. En ik ontneem hen de ruimte om na te denken over wat ze precies willen weten.’
Iedereen moet wel eens een moeilijk gesprek voeren. Heb je tips vanuit jouw ervaring als professioneel slechtnieuwsbrenger? ‘Mijd moeilijke onderwerpen niet. Mensen hebben vaak schrik om iets verkeerds te zeggen. Maar voor wie iemand verloren heeft, is het net heel pijnlijk dat de omgeving de overledene doodzwijgt. Je rouwproces is bezig als je weer kunt praten over de overleden persoon. En niet alleen over het overlijden, maar ook over wie de persoon was. Zeker als het overlijden in verschrikkelijke omstandigheden is gebeurd, bijvoorbeeld een verhanging in de eigen woning. Dat is een fragment uit een volledig leven. Maar in het begin kun je alleen maar dat zien. Door herinneringen op te halen over hoe die persoon als partner, ouder of kind was, kun je dat als omgeving helpen doorbreken.’ ‘Laat het weten als er iets is. Daarmee stelt vooral de omgeving zich gerust. Mensen hebben er niet veel aan. Neem zelf initiatief. Als mensen er niet willen
