Visie 12 - 29 juni 2023

Het einde van het schooljaar betekent voor veel jonge mensen hun eerste stappen in het werkend leven. Ze doen een vakantiejob. Zo leer je wat werken is, klinkt het. Daar is iets van aan. Als jongere heb je vaak geen flauw idee wat dat is, gaan werken. Vakantiewerk laat jonge mensen kennismaken met een wereld die ze niet kennen, maar die heel belangrijk zal zijn in hun verdere leven.

Studentenwerk is de laatste jaren wel heel erg veranderd. Vroeger speelde het zich exclusief af in de zomervakantie. Echt vakantie werk. De laatste jaren zien we studentenwerk ook vaak opduiken tijdens het schooljaar. Veel studenten klussen heel het jaar bij, bijvoorbeeld in de horeca. In sommige supermarkten kun je met je eigen ogen vaststellen dat jobstudenten de winkel draaiende houden. Voor veel jongeren is het ook geen kwestie meer van een extra zakcentje verdienen. Het is noodzakelijk om hun studie te financieren. Het gaat zelfs zover dat studentenwerk soms een hypotheek legt op de

studieresultaten, blijkt uit het recent verschenen rapport studentenarbeid van uitzendkantoor Randstad. Het aantal studenten dat werkt tijdens de blok stijgt jaar na jaar, van 24 procent in 2018 naar 35 procent nu. De helft van de jobstudenten geeft aan door de werkgever onder druk te worden gezet om tijdens de blok en examens te komen werken.

En dan is er nog iets waar we het moeten over hebben. Uit dat nieuwe rapport van Randstad blijkt ook dat het aantal minderjarige jobstudenten dat zonder contract moet werken, in het zwart dus, 37 procent bedraagt. In werkelijkheid ligt dat cijfer waarschijnlijk nog veel hoger: veel studenten hebben een contract, maar lang niet alle gepresteerde uren worden aangegeven. Jobstudenten zelf hebben daar absoluut geen voordeel aan. Ze betalen bijna geen sociale bijdragen en kunnen die dus ook niet ontduiken. Studenten kiezen dan ook niet bewust voor zwartwerk. Ze gaan gewoon naar hun werk, krijgen een schort in hun handen geduwd en zien nooit een contract. Dat komt neer op misbruik

Studentenwerk, correct en beschermd.

van kinderen die hun rechten niet kennen en om de tuin worden geleid. Als er een arbeidsongeval gebeurt, wat vaker bij jobstudenten voorkomt dan bij gewone medewerkers, zijn ze de pineut.

Zwartwerk bij jobstudenten moet dan ook veel hoger op de prioriteitenlijst staan van de inspectiediensten. En wettelijke sancties voor het aanbieden van werk zonder contract bij jeugdige werknemers moeten veel strenger. Zo zorgen we ervoor dat jonge mensen leren wat werken is, correct en beschermd. En niet wat zwartwerken is.

Ann Vermorgen verkozen tot nieuwe voorzitter van het ACV

De 300 leden van de Algemene Raad van het ACV hebben zich in een geheime stemming uitgesproken over de voordracht door het Nationaal Bestuur van Ann Vermorgen als voorzitter van het ACV. Ann Vermorgen haalde ruim twee derde van de stemmen. Op 1 januari 2024 neemt ze het mandaat van huidig voorzitter Marc Leemans over. Volgens Vermorgen staat de vakbond

voor pittige uitdagingen: internationale conflicten, de energiecrisis, maar ook de 500.000 langdurig zieken en de arbeidskrapte in ons land. Ze wil de belangen van werknemers ter harte nemen te midden van de klimaatverandering en de politieke verkiezingen met collectieve en solidaire oplossingen, gesteund door de inspraak van militanten: ‘Ik geloof heel sterk in de kracht van de sociale dialoog.’

Armoede maakt vaak eenzaam

Mensen met een lager inkomen voelen zich veel vaker eenzaam dan mensen met een hoger inkomen. Dat blijkt uit gegevens van Statbel. Meer dan 40 procent geeft aan zich soms eenzaam te voelen. Bijna twintig procent voelt zich altijd of meestal eenzaam. Dat is bijna het dubbele van mensen met de hoogste inkomens.

Het koor ‘Onze Rijkdom’ in Antwerpen brengt al twaalf jaar mensen in armoede samen en is zo ook een medicijn tegen eenzaamheid. Ze schrijven en zingen hun eigen teksten op basis van

eigen ervaringen. Visie ging luisteren naar enkele podiumbeesten.

Bekijk de video 'Onze rijkdom' op www.visie.net

Redactieadres Visie, PB 20, 1031 Brussel ¬ e-mail: info@visieredactie.be ¬ Lezersbrieven lezers@visieredactie.be ¬ Abonnementen jennifer.lavers@acv-csc.be - 02 244 32 81 ¬ Verantwoordelijke uitgever Bart Vannetelbosch ¬ Redactie Simon Bellens, Lies Van der Auwera, Nils De Neubourg, Dominic Zehnder, Djorven Ariën, Lieven Bax, Sim Geerts, Tinne Van Woensel, Rooni Theeboom, David Vanbellinghen ¬ Hoofdredactie An-Sofie Bessemans, Wim Troch ¬ Vormgeving Gevaert Graphics ¬ Druk Coldset Printing Partners ¬ Visie verschijnt tweewekelijks en is inbegrepen in het lidmaatschap van ACV bouw - industrie & energie, ACV-CSC METEA, ACV-Transcom en ACV Voeding en Diensten

Nelis Jespers, stafmedewerker Jong ACV

Marc Leemans, voorzitter ACV

Actueel. De impact van destructief management

Help, mijn baas is een bullebak!

# !

Steeds vaker halen getuigenissen over tirannieke leidinggevenden de media, denk maar aan Europarlementslid Assita Kanko (N-VA) of de voormalige Plopsa-CEO. Waarom komt het tot zulke uitwassen en wat kun je eraan doen? ‘Dergelijke bazen kunnen vaak ongemoeid hun gang gaan, omdat ze veel opbrengen voor hun bedrijf.’

¬ Tekst Dominic

Zehnder

Hans* werkt in de logistiek. ‘Eigenlijk doe ik mijn werk heel graag, maar toch ga ik elke dag met tegenzin werken, door het gedrag van de baas. Dat uit zich vooral in verbale agressie, maar ook psychologische spelletjes zijn hem zeker niet vreemd.’

‘Hij gedraagt zich als een ware dictator. In het hele bedrijf heerst er een angstcultuur voor de directie. Normale communicatie ontbreekt volledig. Er wordt enkel naar ons gebruld. Zo kregen wij net nog op de werkvloer naar ons hoofd geslingerd dat wij lui crapuul zouden zijn. Met je klachten kun je intern bij niemand terecht. De personeelsdienst kiest resoluut de kant van de directie en de interne vertrouwenspersoon heeft het bedrijf al een tijdje geleden vaarwel gezegd. Wanneer de

vakbondssecretaris wil bemiddelen, krijgt ook hij enkel geschreeuw en verwijten.’

‘Er is een totaal gebrek aan respect en waardering voor de collega’s’, zucht Hans. ‘Alles wat misgaat wordt in onze schoenen geschoven en mensen worden meteen via een aangetekend schrijven vermaand. Onlangs liep er iets mis tijdens een levering bij een klant. Dat was duidelijk te wijten aan de klant zelf, maar toch kregen wij ervan langs omdat de baas naar eigen zeggen toch moeilijk de klant de schuld kan geven. Dan worden wij maar als zondebok gebruikt.’

‘Ik ben zelf al meermaals aan de deur gezet de voorbije jaren, maar telkens ik onderweg naar huis ben, belt mijn baas me met verontschuldigingen en geeft hij me mijn

Wat kun je doen wanneer je baas een grens overschrijdt?

Jij bepaalt wanneer een grens overschreden is. Maak duidelijk dat dit gedrag niet oké is en stel duidelijk je grenzen. Ga zelf niet in de tegenaanval. Praat er vervolgens ook zo snel mogelijk over met iemand uit je omgeving. Schakel indien nodig verdere hulp in:

• Stap naar je personeelsdienst

Wanneer je (directe) leidinggevende grenzen overschreden heeft, kun je in eerste instantie aankloppen bij je personeelsdienst.

• Ga naar de vertrouwenspersoon

Wil je liever discreet en anoniem je verhaal kwijt, dan kan de vertrouwenspersoon een goede gesprekspartner zijn. Die persoon is opgeleid in het omgaan met vertrouwelijke informatie, kan raad geven en bemiddelen op de werkvloer.

• Contacteer de externe preventiedienst Stap je liever niet naar de vertrouwenspersoon of interne preventieadviseur, of heeft je bedrijf geen vertrouwenspersoon? Of je merkt dat de feiten ernstig zijn en het gedrag zich blijft herhalen? Dan kun je je externe preventiedienst inschakelen. De contactgegevens vind je in je arbeidsreglement. Je kunt steeds (anoniem) terecht bij de preventieadviseur psychosociale aspecten (PAPS) voor een gesprek.

Vergeet niet de vakbondsvertegenwoordigers in je onderneming in te lichten. Zij spelen een belangrijke rol in het aankaarten van ongewenst gedrag.

~ www.hetacv.be/welzijn

baan terug. Zoiets heeft een psychologische impact. Ik heb door alle stress een burn-out opgelopen waar ik nog steeds niet volledig van hersteld ben.’

Waarom Hans dan niet de eer aan zichzelf houdt? ‘Ik heb heel fijne collega’s die ik niet zomaar in de steek wil laten. Wij zijn een hechte groep die hier al heel wat jaren aan de slag is. Bovendien, waar moet ik naartoe? Ik ben eind de 50. Bedrijven staan niet te springen om nog iemand van mijn leeftijd aan te nemen.’

Destructieve leiders

Hoogleraar managementwetenschappen aan University College Dublin Jan Rosier ziet dergelijke praktijken in het werkveld geregeld voorkomen. ‘Dit is een schoolvoorbeeld van een destructieve leider. Een dergelijke manager doet alles om een doel te bereiken, ook al gaat dat ten koste van werknemers. Dat is iemand die mensen gebruikt, geen acht slaat op wie zij zijn en waar hun gevoeligheden liggen, en die niet stilstaat bij hoe zijn gedrag een negatieve impact heeft op het leven en welzijn van anderen. Het enige doel van een destructieve baas is zichzelf er goed doen uitkomen in de ogen van zijn oversten.’

‘Vaak wordt gezegd dat macht gek maakt, al is dat niet noodzakelijk zo. Maar wanneer een leidinggevende te lang in eenzelfde positie zit zonder van in het begin op gezonde en duurzame wijze om te gaan met zijn medewerkers, dan kan dat op termijn omslaan in destructief leiderschap. Daarom is open in dialoog kunnen gaan met je leidinggevende

zo belangrijk. Ik ben er wel nog steeds van overtuigd dat destructieve leiderschap ook een aantal kenmerken met zich meedraagt die al van in het begin aanwezig waren in de persoon. Het is niet voor niets dat veel topmanagers bijvoorbeeld een groot ego hebben.’

Hand boven het hoofd

Rosier benadrukt dat in managementscholen wel degelijk aandacht besteed wordt aan goed leiderschap, maar dat dat snel wordt vergeten zodra iemand in een hypercompetitieve context terechtkomt. ‘Een goede managementopleiding leert studenten om te focussen op de talenten en kennis van personen en dat juist te voeden en ondersteunen. Maar telkens weer krijg je van oud-studenten te horen dat ze dat moeilijk in de praktijk kunnen omzetten omdat ze zware druk voelen om zo snel mogelijk hun winstdoelen te behalen. In die context handelen ze op den duur niet langer naar eer en geweten om zelf te kunnen overleven in die omgeving.’

Dat destructieve bazen vaak lang ongemoeid hun gang kunnen gaan is geen wonder, stelt Rosier. ‘Wanneer je een manager hebt die zijn team slecht behandelt, maar die wel heel wat opbrengt voor de organisatie, dan moet je al heel sterk in je schoenen staan als bestuur om dat gedrag te corrigeren, met als risico dat alles wat die voor het bedrijf al realiseerde teniet wordt gedaan. Kijk maar naar Plopsaland. Pas toen het imago van het bedrijf op het spel stond, werd ingegrepen. Daarom trek je als werknemer in dat geval nog te vaak aan het kortste eind.’

‘De enige oplossing om dit soort gedrag tegen te gaan – en dit zal bij veel toplui wellicht in het verkeerde keelgat schieten – is een verdere democratisering van ondernemingen. Want wie stuurt nu de onderneming? Al wie kapitaal inbrengt. Bij een doorgedreven democratisering van een onderneming waarbij ook diegenen die hun arbeid en tijd investeren, de werknemers dus, zou het mogelijk zijn dat ook zij vertegenwoordigers krijgen in de raad van bestuur en dus onder andere mee kunnen beslissen over wie het bedrijf leidt. Daardoor moet de baas ook verantwoording afleggen aan het personeel en niet enkel aan de geldschieters’, besluit Rosier.

*Hans is een schuilnaam

Na stevige onderhandelingen komt de eindmeet in zicht voor de sectorakkoorden. Zo hebben onder andere de bouw- en de chemiesector een ontwerpakkoord klaar. Dat moet wel nog door de verschillende vakbonden en werkgeversorganisaties worden goedgekeurd. ‘Sectorakkoorden zijn van vitaal belang voor werknemers in alle bedrijven.’

¬ Tekst Dominic Zehnder

Eindmeet voor sectorakkoorden in zicht

Omdat de meeste sectorakkoorden eind juni aflopen, zitten de sociale partners in de verschillende sectoren in de laatste rechte lijn om de laatste puntjes op de i te zetten van de sectorakkoorden. ACVBIE-voorzitter Patrick Vandenberghe legt uit waarom de akkoorden van groot belang zijn. ‘Akkoorden die voor de volledige sector gesloten worden, komen alle werknemers ten goede. Daarmee kunnen we de arbeidsvoorwaarden verbeteren van wie in een bedrijf zonder eigen syndicale delegatie aan de slag is. Dus iedereen – van arbeiders in de grootste fabrieken tot wie in een piepkleine kmo werkt – wordt hier beter van.’

Vandenberghe schoof zelf mee aan de onderhandeltafel voor de bouwsector, en is alvast tevreden over het bereikte akkoord. ‘Binnen de beperkingen van de koopkrachtpremie hebben we toch een aantal zaken kunnen afspreken, waardoor heel wat werknemers op deze extra premie kunnen rekenen. En hoewel door de loonnormwet geen loonsverhogingen doorgevoerd kunnen worden, hebben wij onder andere de ecocheques en andere voordelen verhoogd om de koopkracht van onze mensen te vrijwaren. Daarnaast konden we ook een dag extra anciënniteitsverlof voor werknemers met 30 jaar anciënniteit binnenhalen en werd de drempel voor de mobiliteitsdagen verlaagd. Bovendien zijn er nieuwe stappen gezet om het

verschil tussen arbeiders en bedienden weg te werken in onze sector.’

Minimumakkoorden

Ook in de chemiesector werd een ontwerpakkoord gesloten. Koen De Kinder, secretaris van ACVBIE: ‘Wij kozen vooral voor duidelijkheid. De koopkrachtpremie bedraagt bij ons 350 euro voor alle bedrijven die winst gemaakt hebben het afgelopen jaar, ongeacht hoe hoog die winst was. Zo is het heel eenvoudig en duidelijk wie zijn personeel de premie moet toekennen. Ook de minimumlonen en ploegenpremies zijn gestegen.’

‘Het ontwerpakkoord is bovendien enkel bindend in de niet-geconventioneerde ondernemingen (ondernemingen die niet aan een cao gebonden zijn, red.). Dat is van groot belang voor de werknemers in die voornamelijk kleine bedrijven. Het akkoord dient bovendien als minimum voor de onderhandeling op bedrijfsniveau met de grote spelers, voor minder gaan we in ieder geval zeker niet.’

Bij het ter perse gaan moesten de akkoorden nog aan de achterban ter goedkeuring voorgelegd worden. Pas wanneer alle vakbonden en werkgeversverenigingen akkoord gaan, worden de verbeteringen en wijzigingen van kracht.

Achtergrond. Arbeidsmigranten moeten krapte op de arbeidsmarkt oplossen, maar hebben nood

Zien werkgevers meer dan enkel goedkope arbeidskrachten?

Op een jaar tijd verdubbelde het aantal arbeidsmigranten van buiten de Europese Unie. Maar recente schandalen bij onder meer chemiereus Borealis tonen aan dat er nood is aan een betere regulering en meer controle. Op 7 juli komen de bevoegde ministers samen.

Ruim 16.000 arbeidsmigranten van buiten de Europese Unie kwamen vorig jaar met een gecombineerde vergunning in Vlaanderen werken. Bijna dubbel zoveel als het jaar daarvoor, dat blijkt uit het jaarverslag van de Vlaamse Dienst Economische Migratie. Het aantal aanvragen (meer dan 20.000) liep zo hoog op dat de administratie ze niet allemaal tijdig kan bolwerken.

Het gaat om vrachtwagenchauffeurs, chef-koks, en werknemers in de zorgsector, maar net zo goed om bakkers, slagers, of pijpfitters. Turkije, Marokko, India en de Filipijnen zijn de grootste herkomstlanden buiten de Europese Unie. Om mensen van buiten Europa aan te trekken, moeten werkgevers kunnen aantonen dat ze geen Belgische werknemers vinden. Daarnaast werkt de overheid met een knelpuntberoepenlijst. Wanneer voldoende andere Europese landen voor dezelfde beroepen een tekort op de arbeidsmarkt aangeven, mogen werkgevers die profielen sowieso buiten Europa zoeken. In dat geval moeten ze een ‘gecombineerde vergunning’ aanvragen, voor werk- en verblijfsrecht.

antwoord op de krapte op de arbeidsmarkt. Met name de werkgeversorganisaties pleiten daarom voor soepelere regels. Arbeidsmigratie zorgt voor werkkrachten om de hoognodige klimaattransitie snel genoeg door te voeren, of om het groeiende aantal ouderen in de samenleving te verzorgen. Anderzijds loopt het vaak mis bij de werk- en woonomstandigheden van arbeidsmigranten.

‘We hebben een nieuw sociale-dumpingprobleem in ons land’, concludeert onderzoeker Frederic De Wispelaere van het HIVA-onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving (KU Leuven). ‘Recente schandalen leggen een crisis bloot in enkele arbeidsintensieve sectoren zoals de bouwsector. Inbreuken op de sociale wetgeving, veiligheidsvoorwaarden die niet worden nageleefd op een werf, illegale tewerkstelling, lonen van drie à vier euro per uur in plaats van dertien of veertien, en ellenlange werkdagen zijn er schering en inslag.’

Arbeidsmigranten belanden vaak in precaire woon- en werkomstandigheden, zoals ook de slachtoffers van sociale dumping in de zaak-Borealis.

Gedumpt

Arbeidsmigratie is een dubbeltje op z’n kant. Enerzijds is het een

Bovendien schiet het bij de huisvesting van arbeidsmigranten vaak tekort, zegt Brecht Beelen van beweging.net. ‘Werkgevers zouden al bij de gecombineerde vergunningsaanvraag moeten aantonen dat ze een kwaliteitsvolle woning kunnen aanbieden. Nu worden te veel arbeidsmigranten in slechte omstandigheden gehuisvest.’

¬ Tekst Simon Bellens ¬ Foto ID / Jan Van der Perre

arbeidskrachten?

‘Het gaat nu eenmaal om groepen die sneller loon- en arbeidsvoorwaarden accepteren waarvoor Belgen en Europeanen passen’, zegt De Wispelaere. ‘Zo dreigt een neerwaartse spiraal. Maar ik vrees dat het moeilijk is om de frustratie van werkgevers over de arbeidsmarktkrapte los te zien van hun wens naar goedkopere en flexibelere werkkrachten.’

Instapcursus

Omdat arbeidsmigranten vaak in precaire woon- en werksituaties belanden, is het volgens Brecht Beelen en Stefaan Peirsman, expert arbeidsmigratie van het ACV, belangrijk dat ze een instapcursus, tijdens de werkuren en gratis voor de arbeidsmigrant, krijgen. ‘Ze moeten weten op hoeveel loon ze recht hebben, waar ze de informatie kunnen vinden, of waar ze terechtkunnen als het fout gaat.’

Huisvesting onder de verantwoordelijkheid van de werkgever en een instapcursus zijn maar enkele thema’s op het bord van de bevoegde ministers – onder meer Vlaams minister van Werk Jo Brouns (CD&V), staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (CD&V) en federaal minister van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS). Zij moeten op een interministeriële conferentie, gepland op 7 juli, zowel

het uitbuitingsvraagstuk aanpakken, als de werkgeverseis van meer en soepelere arbeidsmigratie.

Cruciaal is om de rekruteringskanalen van arbeidsmigranten beter te reguleren, vindt Peirsman. ‘Net zoals voor uitzendkantoren zouden enkel erkende rekruteringsbureaus mogen optreden.’

180 dagen

Toch staat of valt de regulering met de controle. Vandaag komt de sociale inspectie handen en ogen tekort. Peirsman wil dat de sociale inspectie standaardcontroles uitvoert bij ondernemingen met veel arbeidsmigranten. ‘Wie slachtoffer wordt van uitbuiting moet dan een voldoende lange periode krijgen om een nieuwe werkgever te zoeken’, aldus Peirsman. ‘Wij vragen 180 in plaats van de huidige 90 dagen. Dat is veel te kort om je te heroriënteren.’

‘Soms lijken politici en werkgevers te vergeten dat het niet alleen draait om vacatures invullen’, besluit De Wispelaere. ‘Het gaat om mensen. Met eigen dromen en rechten, een eigen cultuur en denken. Daar komt meer bij kijken dan een snelle aanwerving.’

Bijna twee jaar geleden kwam Abdallah Abdou (33) naar België als arbeidsmigrant, met een gecombineerde vergunning. Een neef van hem, die als onderaannemer in de transportsector zit, bood hem een baan als vrachtwagenchauffeur aan. ‘Ik zocht een uitweg uit Egypte’, vertelt hij. ‘Ik was meteen klaar om te vertrekken. Eerder had ik al vier maanden in Saoedi-Arabië gewerkt. In Egypte is er geen toekomst.’

In het begin was zijn baas verwelkomend. Zijn eerste maand in België verbleef Abdallah in diens woning. Maar daarna moest hij het huis uit en in zijn vrachtwagencabine slapen. ‘Ik overnachtte op een parking of in de buurt van de laatste opdrachtgever van de dag. Aan de kant van de snelweg. Mijn baas bleef zeggen dat ik geduld moest hebben en dat hij een appartement zou regelen. Daar kwam niets van, bijna een jaar lang.’

Al die tijd kreeg Abdallah zijn loon onregelmatig uitbetaald, en vaak slechts een deel van het bedrag. Hij besloot een klacht neer te leggen tegen zijn werkgever. Die procedures lopen nog, en inmiddels heeft Abdallah ook een tijdelijke verblijfsvergunning. Hij overleeft van het achterstallige loon dat de rechtbank van zijn voormalige werkgever terugvordert.

‘Maar om werk te vinden, is mijn Egyptisch rijbewijs niet genoeg. Ik heb een Belgisch rijbewijs C nodig. En om de verplichte lessen daarvoor te kunnen volgen, moet ik Nederlands, Frans of Duits leren. De overheid wil dat je na zes maanden een Belgisch rijbewijs hebt, daarvan had mijn baas me niets gezegd. Om zo snel Nederlands te leren en het rijbewijs te halen, heb je een mirakel nodig. Ik dacht dat werken in België vrijheid betekende. Maar op die manier blijf je gebonden aan de werkgever die je naar hier heeft gehaald. Net zoals in SaoediArabië. De werkgever is de enige die een verlenging van je vergunning kan aanvragen.’ Zijn droom is nu, vertelt hij, om zo snel mogelijk Nederlands te leren en het rijbewijs te halen zodat hij hier aan de slag kan.

Abdallah Abdou (33) kwam als arbeidsmigrant uit Egypte naar België

‘Ik leefde in België in een vrachtwagen’

Klare taal. Tot je dienst

KLARE TAAL

Klein verlet voor pleegouders en -kinderen

Sinds 25 mei hebben pleegouders en -kinderen volwaardig recht op klein verlet. Dat wil zeggen dat zij kunnen rekenen op het recht op betaalde afwezigheid bij bijzondere gebeurtenissen, zoals een huwelijk, een overlijden of een plechtige communie.

Voor pleegouders en pleegkinderen is dit een stap vooruit, stelt Piet Van den Bergh, expert arbeidsrecht bij het ACV: ‘Het recht op klein verlet betekent dat pleegkinderen nu bijvoorbeeld ook recht op betaalde afwezigheid hebben wanneer een broer of zus huwt of overlijdt. Ook de pleegouders kunnen gebruikmaken van dit recht op klein verlet wanneer hun pleegkind bijvoorbeeld de plechtige communie doet.’

De gebeurtenis, zoals een huwelijk of overlijden, moet binnen een periode van langdurige pleegzorg vallen, dat wil zeggen minstens zes maanden. Maar ook na de pleegzorg blijven pleegkinderen die minstens drie jaar in het pleeggezin verbleven, dit recht behouden. Een belangrijke nuance, want heel wat gebeurtenissen zoals huwelijken doen zich pas later voor.

De nieuwe regel kwam er na een advies van de Nationale Arbeidsraad. Het ACV heeft altijd al geijverd voor een gelijke behandeling van pleeggezinnen ten aanzien van andere gezinnen, benadrukt Van den Bergh: ‘Toch hebben pleegouders nog geen toegang tot alle bestaande systemen, zoals ouderschapsverlof. We blijven er dan ook voor pleiten om de toegang tot alle bestaande systemen, zoals tijdskrediet en ouderschapsverlof, verder uit te breiden voor pleegouders. Zij hebben evenveel nood aan een goede werk-privé-balans als biologische ouders’, stelt Van den Bergh.

Vacatures

Het ACV zoekt

• Administratief en logistiek medewerker – Schaarbeek – deeltijds

ACVBIE zoekt

• Sociaaljuridisch medewerker (arbeidsrecht) – Mechelen

• Coach dienstverlening – Brussel

• Boekhouder – Brussel

COV zoekt

• Sociaaljuridisch adviseur – Schaarbeek

www.hetacv.be/jobs

Femma zoekt

• Algemeen directeur – Schaarbeek

• Zakelijk directeur – Schaarbeek

~ www.femma.be/vacatures

FEITEN

In 1956 neemt de Zweedse groep, toen nog Atlas Diesel genoemd, de Belgische compressorenfabriek ARPIC in Wilrijk over. Onder de naam Atlas Copco Airpower groeit de vestiging uit tot een wereldspeler voor het ontwerp en de productie van compressoren. In de fabriek in Wilrijk, die deel uitmaakt van de Zweedse moedergroep, werken zo’n 3.400 werknemers: 1.600 arbeiders en 1.800 bedienden. Atlas Copco vierde in juni zijn 150-jarig bestaan met optredens van onder andere Regi en Kapitein Winokio.

Compressoren van Atlas Copco

De geur van machinerie verwelkomt ons in het walhalla van de perslucht. Van grote machines die enorme productie-installaties draaiende houden tot de kleine versies voor fanatieke doe-het-zelvers: ze worden met alle zorg gemaakt door deze gedreven collega's langs de A12 in Wilrijk.

STACEY VAN MOER (39), logistiek methode/ vakbondsafgevaardigde

‘Ik ben hier als jobstudent begonnen. Wat je dan mag doen is beperkt: op je zeventiende enkel

logistiek, vanaf achttien mag je de tools en de brug bedienen. Toen ik hier vast in dienst kwam, heb ik vijf jaar aan de lijn gestaan. De laatste jaren zijn vrouwen in opmars in de productie, maar ik was lang de enige. Dat heb ik nooit erg gevonden: dat was op de motorcross en tijdens mijn studie automechanica ook zo.’

NORDIN EL HADDOUCHI (34), preset

‘Op mijn achttiende kwam ik hier stage doen. Dat was enkel voor de slimsten van de klas! Al die machines maakten een grote indruk op me. De eerste werkdag vond ik de uitgang zelfs niet meer ( lacht). Inmiddels zijn we meer dan vijftien jaar later. Ik werk als steller : je zet alles klaar, zorgt dat de slijpmachine in orde is, bereidt alle gereedschap voor. We hebben een goed loon en een mooi aantal vrije dagen. Er is geen collectieve sluiting. Die flexibiliteit vind ik een voordeel.’

JEROEN DE BLESER (32), CNC operator

‘De buurman van mijn ouders wees me op een vacature hier. Ik ben altijd al geïnteresseerd geweest in techniek. Met computergestuurde machines maak ik van een ruw stuk een afgewerkt product, zoals de schroef hier op de foto. (Jeroen neemt spontaan schoonmaakmiddel en -doek om de machine op te blinken, red.) Ik heb mechanische vormgeving gestudeerd, deze baan lag mooi in de lijn van wat ik wou doen.’

ALI BOUAZZA (40), hoofdafgevaardigde

‘Atlas Copco is zo groot dat ik voltijds bezig ben met syndicaal werk. Veiligheid is onze belangrijkste bekommernis: die móét voor de winst blijven komen. Er worden steeds vaker mensen zonder diploma aangenomen. Dan moet er voldoende opleiding op de werkvloer zijn om veilig met het materiaal te leren werken. Je voelt wel dat de solidariteit onder collega’s onder druk staat: mensen voelen de zwaarte van hun lening of hebben andere bezorgdheden. Maar uitdagingen zullen er altijd zijn, we blijven trots om hier te werken.’

¬ Tekst An-Sofie Bessemans ¬ Foto’s Wouter Van Vooren

TENTOONSTELLING DE KAT OP PAD

Na Parijs, Bordeaux, Caen, Genève, Monaco en Montreux is de tentoonstelling van stripfiguur De Kat eindelijk in Brussel, geboortestad van cartoonist en humorist Philippe Geluck, te zien. Voor de gelegenheid met twee nieuwe bronzen beeldhouwwerken. De enorme beelden van de wereldberoemde, eigenwijze kat staan in het Warandepark tot 10 september. De app ‘Le Chat’ is gratis beschikbaar (in drie talen) en is een echte audiogids die rijk geïllustreerd is met foto’s, tekeningen en video’s.

1. 2. 3.

KUNSTENFESTIVAL

Poëzie en andere kunst in Watou

Van 1 juli tot en met 3 september kun je weer in de Westhoek terecht voor het Kunstenfestival Watou. Het werk van dertig kunstenaars en twintig dichters is op verschillende plaatsen te bewonderen. Het festival pakt dit jaar uit met enkele nieuwe locaties, een podcast met Jelle Van Riet en een poëziefietsroute met oorlogsgedichten. Niet alleen de poëzie en de andere kunstwerken lonen de moeite om te ontdekken, ook het inspirerende landschap is de uitstap meer dan waard.

www.kunstenfestivalwatou.be

Workshops voor jonge steenkappers, smeden en bakkers

En als je toch in de buurt bent, kun je evengoed eens binnenspringen in het BELvue-museum, naast het Koninklijk Paleis. Daar is tot 7 januari de gratis tentoonstelling ‘Art nouveau. Topstukken uit de collectie van de Koning Boudewijnstichting’ te zien.

Wil je steenkapper, bakker of smid worden? Dan kun je deze zomer terecht in het Museum voor de Oudere Technieken in Grimbergen. Op maandag, woensdag en vrijdag kunnen kinderen van 3 tot 12 jaar workshops volgen en zelf de beroepen van weleer uitoefenen. Je leert een tekening in een steen te kappen, je eigen brood te maken, of een werkstuk in ijzer te maken. Na afloop word je lid van de gilde.

~ www.mot.be

EERDER WAAR

Wat moet ik weten als jobstudent?

‘De vraag die we het vaakst horen is: Hoeveel mag ik eigenlijk werken? Een terechte vraag, want wie niet goed oplet, kan nadien een extra rekening gepresenteerd krijgen. Drie zaken moet je onthouden.’

‘Allereerst mag je als jobstudent 600 uur werken per jaar. Die regel is versoepeld sinds 1 januari 2023. Voordien mocht je maximaal 475 uren per jaar kloppen. In dit systeem betaal je een bijdrage sociale zekerheid van 2,71 procent. Wie meer dan 600 uur werkt, betaalt de normale bijdrage van 13 procent. Je betaalt dan meer, maar bouwt tegelijk ook rechten op.’

Er zijn heel wat aanwijzingen dat inkomen uit kapitaal weinig belast wordt. Het grootste deel van kapitaalinkomsten moet niet worden aangegeven op de belastingbrief. Meerwaarde-inkomsten zoals reële huurinkomsten zijn zo goed als belastingvrij. Omdat er tot nu toe geen politieke bereidheid is om een vermogensbelasting in te voeren is het bijna onmogelijk om in te schatten hoe vermogen wordt belast.

De federale regering zit volop in onderhandelingen over de fiscale hervorming van minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V). Die moet ervoor zorgen dat werken meer loont. Tegelijk rijst de vraag hoe we die verlaging van de lasten op arbeid kunnen compenseren. Professor publieke financiën André Decoster (KU Leuven) ziet

daarvoor maar één mogelijke piste: ‘Er is een verschuiving nodig naar inkomen uit vermogen.’

België kent op dit moment geen echte meerwaardebelasting, legt Decoster uit. ‘De reële huurinkomsten worden bijvoorbeeld niet belast. Er zijn wel vermogensbelastingen zoals erfenisrechten, maar dan gaat het meestal om zaken die niet regelmatig betaald worden.’

Voorlopig lijkt er binnen de regering weinig animo om vermogensinkomsten aan te spreken. Daarentegen wil minister Van Peteghem wel de btw-tarieven van zes en twaalf procent samenbrengen in één tarief van negen procent. ‘Ik begrijp niet waarom men consumptie zwaarder wil belasten. Eigenlijk belast je op die manier het inkomen dat je verdient door te werken nog een tweede

keer wanneer je dat uitgeeft. De rekening belandt dus bij dezelfde groep die je probeert te ontzien’, stelt Decoster.

Maar Decoster maakt wel een belangrijke nuance bij de hoge lasten op arbeid. ‘De gemiddelde belastingdruk in de personenbelasting ligt vandaag een beetje boven de twintig procent. De rest van wat wij afdragen zijn socialezekerheidsbijdragen. Maar die worden uitsluitend geheven op inkomens uit arbeid. Ik ben nog steeds het voorstel genegen om een veralgemeende sociale bijdrage in te voeren, waardoor niet enkel arbeid, maar àlle inkomens, dus ook dividenden en andere kapitaalinkomens de sociale zekerheid mee financieren, zoals het ook in Frankrijk bestaat. Daardoor kun je ook de sociale bijdragen op arbeidsinkomens verlagen. Dat idee is hier echter nooit echt van de grond gekomen.’

‘Je recht op het groeipakket blijf je behouden als minderjarige. Wie meerderjarig is en meer dan 80 uur per maand werkt, verliest zijn of haar groeipakket wel. Je eerste 600 uren tellen hier niet mee.’

‘Ten slotte kan jouw inkomen als jobstudent ook een impact hebben op de belastingen van je ouders. Ben je ten laste van je ouders, dan geldt een plafond van maximaal 7.965 euro belastbaar inkomen. Als kind van een alleenstaande ligt de grens op 10.090 euro belastbaar inkomen. Zit je daar één euro boven, dan krijgen je ouders de rekening gepresenteerd op hun belastingbrief. Die kan oplopen tot meer dan 1.000 euro.’

‘We merken dat, doordat het maximumaantal uren is opgetrokken naar 600 per jaar, jobstudenten ook sneller aan dit plafond zitten zonder dat ze het beseffen. Op heel wat infosites staat te lezen dat wie binnen de 600 uur blijft, safe is. Maar dat klopt dus niet.’

~ www.chatmetisa.be

Nelis Jespers, expert studentenarbeid bij Jong ACV

© GUY PUTTEMANS

‘Het verschil tussen belastingen op arbeid en op kapitaal is groot’

2 jaar na de waterbom

Midden juli 2021 werd ons land geteisterd door extreme regenval. Het noodweer in België en Duitsland maakte zo’n 220 dodelijke slachtoffers en beschadigde talrijke woningen en bedrijven. Visie ging kijken en luisteren op de plaats van de ramp, twee jaar later, en vroeg ook naar de voorspellingen van weerman Frank Deboosere.

‘Rosa en ik leerden elkaar kennen op kamp in Marcourt. Op 14 juli begon het heel erg te regenen. Door de deur van het kamphuis zagen we de beek steeds woester worden. Ons kamphuis lag heel laag, vlak bij het water. We klommen de heuvel op, maar een vloedgolf overspoelde het veld. Rosa werd door het water gegrepen. Ik heb haar proberen te redden, maar kwam zelf onder water en ze is uit mijn handen geglipt.

Drie dagen later werd haar lichaam gevonden langs de oever van de Ourthe.’

‘De maanden erna waren een hel voor mij. Toen heb ik besloten om samen met de vrienden en familie van

Rosa de campagne #ClimateJusticeForRosa op te starten. Om te tonen dat de klimaatcrisis in de eerste

plaats gaat om mensenlevens. Daarom vind ik het ook belangrijk dat 15 juli een herdenkingsdag wordt voor de slachtoffers. Ook om stil te staan bij hoeveel mensen er nog zullen sterven als we niets doen. Deze ramp is geen uitzondering, kijk naar wat in mei in Italië is gebeurd. Het zal alleen maar erger worden.’

‘Een herdenkingsdag is geen beleidsverandering. Ik heb de kans gehad om met veel politici te praten. Ik moet van mezelf geloven dat dat een verschil maakt. Premier Alexander De Croo (Open VLD) heeft mij vorig jaar een belangrijke belofte gedaan. Hij heeft het verhaal van Rosa verteld op de eerste verjaardag van de ramp en mij beloofd dat hij zijn best ging doen voor het klimaat. Tot nu toe heeft hij dat nog niet waargemaakt. Ik zal hem er blijven op aanspreken. Hij kan maar beter niet op de pauzeknop drukken.’

‘We kregen aanvankelijk nog grappige berichtjes van familie en vrienden. Maar al snel werd de toon ernstiger. Ze waarschuwden ons dat we ons huis niet meer zouden binnen kunnen. En dus keerden we terug. In ons huis stond het water 1,80 meter hoog. Alles was verwoest. Tot overmaat van ramp werd ook

¬ Esther De Soomer, Djorven Ariën en An-Sofie Bessemans

De Eupense familie Nols was op vakantie toen de waterbom barstte

‘Het water stond 1,80 meter hoog’

Benjamin Van Bunderen Robberechts (16) uit Dworp verloor zijn vriendin Rosa op de vlucht voor een vloedgolf die hun kamphuis overspoelde

‘Drie dagen later werd haar lichaam gevonden’

© GUY PUTTEMANS

‘Ook materiaal voor scholen’

‘De beelden in Wallonië hebben me hard geraakt. Onmiddellijk na de vloed zocht ik via Facebook mensen die mij konden informeren wie waar wat nodig had. Vanaf het begin vond ik medestanders om de geteisterde gebieden te helpen. Ook de gemeenten Overijse en Hoeilaart hebben bijgedragen met bestelwagens en chauffeurs. We hebben elk weekend zeven à acht gemeenten tussen Luik en Verviers gesteund met voeding, koelkasten, fietsen, bedden, maar ook materiaal voor scholen. Je ziet dat er vooruitgang is, maar nog steeds brengen mijn man en ik hulpgoederen voor wie het echt nodig heeft. Ik ben 76, dozen stapelen houdt me fit ( lacht). Onze auto heeft het wel begeven onder al dat gewicht. We zijn gestopt met tellen hoe vaak we de rit gemaakt hebben.’

‘Maar we hebben er geen seconde spijt van. We hebben veel vriendschappen gesloten. Dat overstijgt een verschil in taal of politieke strekking. Sommige contacten zijn heel emotioneel geweest. Een vrouw met derdegraadsbrandwonden die ze opgelopen heeft doordat ze in contact kwam met door mazout vervuild water, wou gewoon een knuffel. Het was volop covid, maar we hebben haar toch vastgepakt.’

Weersvoorspeller Frank Deboosere houdt zijn hart vast voor zomerfestivals

‘Dit kan ook in Vlaanderen’

‘We krijgen in de toekomst meer lange, hete zomers. Met buien die intenser zullen worden. De waarnemin gen bevestigen de theorie. De temperatu ren stijgen en daardoor kan er meer waterdamp in de lucht aanwezig zijn. Dus ook het potentieel voor een waterbom groeit. Hoe warmer, hoe heviger de buien. Wie al eens in de tropen zat, kent die forse buien, waarbij veel water valt op korte tijd.’

‘Wat gebeurde in de Ardennen twee zomers geleden, kan ook in Vlaanderen gebeuren. Die kans stijgt geleidelijk. Denk ook aan de ramp op Pukkelpop. Ik hou mijn hart vast voor de festivals. De klimaatverandering is geen ver-van-ons-bedshow. Onze dijken zijn goed onderhouden, er is fors geïnvesteerd om onze kust goed te beschermen. Maar uiteindelijk zal het allemaal veel meer kosten als we de echte oorzaken negeren.’

In de fabriek Kabelwerk Eupen waar werknemersafgevaardigde Laurent Conzen werkt, richtte het water een ravage aan

mijn werkplek getroffen. Ik had geen huis meer, geen werk meer. Heel mijn identiteit was weggespoeld. In het begin wist ik niet of ik mijn baan voor altijd kwijt zou zijn. Maar al snel bevestigde het bedrijf dat we voor de heropbouw zouden gaan. Ik verdeelde mijn tijd tussen thuis en het werk. Gelukkig kregen we veel hulp. Van vrienden en vrijwilligers, maar ook van collega’s. De solidariteit was enorm. Toch konden we pas na een jaar weer in ons huis intrekken.’

‘De machines zaten onder de modder, sommige waren meegesleurd door het water. We hebben bobijnen teruggevonden in het naburige dorp. Gelukkig hebben we niemand verloren, de meeste mensen waren met vakantie. Maar voor velen is Kabelwerk een deel van wie ze zijn. Ze werken hier hun hele leven. Als dat verloren dreigt te gaan, dan doe je alles. En dus hielp iedereen elkaar. Oudere collega’s boden zich aan om te gaan stempelen, zodat de jongeren hun werk konden behouden. Want die laatsten hebben nog een lening lopen en kinderen te onderhouden.’

Wie over het fabrieksterrein loopt, ziet nog altijd de sporen. Sommige machines zijn nog niet in gebruik. Vergaderruimtes staan leeg, op de muren zie je hoe hoog het water stond.

‘Tot eind 2021 concentreerden we ons volledig op de heropbouw’, vertelt Conzen. ‘Vanaf dan startte de productie weer op. Sinds begin dit jaar zitten we op een productiecapaciteit van 85 procent.’

‘De vloed heeft een grote put geslagen, ook financieel. We worden daar dagelijks aan herinnerd. Gelukkig hebben we loyale klanten.’

Bekijk ook de videoreportage over de ramp in de Vesdervallei, met muziek van Jef Neve, op www.visie.net

Vrijwilliger Eliane Roofthooft uit Overijse brengt al twee jaar hulpgoederen naar de regio

‘Nog altijd maar 85% productie’

INDIVIDUEEL MAATWERK

Nieuwe regels voor werknemers met beperking

Begin volgende maand gaan de nieuwe regels rond individueel maatwerk in voege. Met die nieuwe regels wil de Vlaamse overheid meer mensen met een arbeidsbeperking aan het werk helpen.

Vandaag bestaan er al verschillende manieren voor mensen met een arbeidsbeperking om aan de slag te gaan. Zo zijn er bijvoorbeeld maatwerkbedrijven (beschutte en sociale werkplaatsen) of is er lokale diensteconomie (met bijvoorbeeld sociale restau-

rants, energiesnoeiers of vervoer- en boodschappendiensten). Vanaf 3 juli worden die samengebracht onder individueel maatwerk.

‘Een vereenvoudiging is positief’, vertelt Wilfried Herpoele, secretaris bij ACVBIE. ‘Het is evenwel geen wonderoplossing. De vraag is of er nu meer werkgevers en werknemers zullen instappen in dat nieuwe systeem.’

Werkgevers kunnen een beroep doen op premies voor de organisatie en/of de begeleiding om mensen met een beperking aan het werk te zetten. Voortaan zal het als werknemer met een beperking ook makkelijker zijn om bij kleine zelfstandigen aan de slag te gaan.

‘Het is nog niet helemaal duidelijk voor wie dit nieuwe decreet nu bedoeld is. Er zijn wel de parameters die de VDAB hanteert, maar de beschrijving ‘personen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt’ laat ruimte voor interpretatie. Gezien de hoge druk op werkzoekenden hopen we dat de screening correct gebeurt, en dat de juiste personen in individueel maatwerk terechtkomen. Belangrijk is ook dat voldoende wordt ingezet op begeleiding.’

Een knelpunt is volgens Herpoele dat bij individueel maatwerk voortaan uitzendwerk mogelijk is. ‘Het gaat om kwetsbare werknemers. Nog meer dan anderen hebben zij nood aan duurzame werkgelegenheid. Hopelijk zijn het niet die kwetsbare mensen die als eerste zullen worden ontslagen, wanneer het bedrijf een moeilijkere periode kent.’

BETERE BESCHERMING VOOR HUISHOUDHULPEN

Huisbezoek bij nieuwe dienstenchequeklanten

Binnenkort zullen dienstenchequebedrijven eerst een bezoekje aan hun klanten moeten brengen, vooraleer hun huishoudhulpen bij iemand aan de slag mogen. Op die manier wil Vlaams minister van Werk Jo Brouns (CD&V) de poetshulpen beter beschermen.

Werknemers in de dienstenchequesector hebben het niet makkelijk. Onderzoek leerde vorig jaar dat heel wat bedrijven niet bezig zijn met de gezondheid en het welzijn van hun werknemers. ‘Nochtans werken de huishoudhulpen met gevaarlijke (schoonmaak) producten en is het materiaal waarmee ze werken niet altijd ergonomisch’, verduidelijkt Kris Vanautgaerden, nationaal secretaris van ACV Voeding en diensten. ‘Dienstenchequebedrijven treden zelden

op, onder het valse voorwendsel dat de werknemers werken in de privésfeer van de klanten, en dat ze daar geen toezicht kunnen houden.’

Werkgevers blijven echter verantwoordelijk voor de veiligheid en gezondheid van hun personeel. Een nieuw Vlaams decreet, dat nog voor de zomervakantie moet worden ingediend, zet de puntjes op de i. ‘Wanneer iemand zich aanmeldt bij een dienstenchequebedrijf, zal eerst iemand ter controle op huisbezoek gaan. Niet alleen om praktische afspraken te maken, maar ook om de klant te wijzen op het gebruik van gevaarlijke of verboden producten – zoals javel – en om te kijken of de materialen – zoals emmers, borstels of ladders – voldoende ergonomisch zijn.’

ACV Voeding en diensten ziet hier enkele grote kansen in. ‘Zo zouden huishoudhulpen die door gezondheidsproblemen niet meer kunnen poetsen, kunnen worden omgeschoold tot controleurs. De volgende stap is een medisch onderzoek. Hoewel we zien dat heel wat schoonmakers op langere termijn gezondheidsproblemen krijgen, weigeren de meeste werkgevers om hen regelmatig naar de arbeidsarts te sturen voor een medisch onderzoek. Terwijl dat bij andere beroepen met gezondheidsrisico’s wel de regel is. We zijn dan ook blij dat minister Brouns bereid is om stappen te zetten richting een verplicht medisch onderzoek’, aldus Vanautgaerden.

Tijdens de coronacrisis werden in dit maatwerkbedrijf in Evere mondmaskers gemaakt. © BELGA

STUDENTENARBEID

‘Extra uren, extra centen?’

Yes … de zomervakantie begint! Voor heel wat studenten meteen ook het startschot voor een studentenjob. Hopelijk heb je een leuke job in het vooruitzicht want vanaf dit jaar mag je tot 600 uren als jobstudent aan de slag in plaats van 475 uren. Extra werken betekent extra centen? ‘Ja en neen want het is niet al goud wat blinkt', zegt jongerenverantwoordelijke Lies Thielemans van ACV provincie Antwerpen.

Goedkoop!

Als jobstudent mag je tegenwoordig 600 uren werken aan een verlaagde sociale zekerheidsbijdrage. Besliste de regering uit de goedheid van haar hart om het aantal uren van de jobstudenten op te trekken tot 600? ‘Nope', zegt Lies. ‘Deze maatregel komt vooral de werkgevers ten goede. Zij kunnen nu tot 600 uren iemand goedkoper aan het werk zetten. Voor een jobstudent moet de werkgever minder sociale zekerheidsbijdrage betalen en wordt er geen bedrijfsvoorheffing ingehouden.’

Boerenbedrog!

Als jobstudent kan je dan wel meer geld verdienen, toch? ‘Eigenlijk is dit boerenbedrog’, zegt Lies. ‘Als je het aantal uren als jobstudent overschrijdt, moet je betaald worden alsof je een ‘volwaardige’ job hebt. Nu is dat dus pas vanaf het 601ste uur.’ Je betaalt vanaf dan zelf wel een hogere sociale zekerheidsbijdrage maar krijgt er andere voor-

delen voor in de plaats. ‘Als je de eindafrekening maakt, zou dit beter zijn voor de bankrekening van de student. Die 125 extra uren op de teller zijn m.a.w. een ‘vergiftigd’ geschenk.’

Goochelen?

Jong ACV pleit dan ook al een tijdje voor een hervorming van het jobstudentenwerk! ‘Zouden ook studenten een volwaardig statuut krijgen, dan zouden ze financieel beter af zijn én de nodige rechten opbouwen’, legt Lies uit. ‘Goochelen met bijdrages en tellers is niets meer dan de zoveelste ‘truc van de foor’ om studentenarbeid te presenteren als een gunst.’

Concurrentie?

Bovendien zorgt studentenarbeid al jaar en dag voor oneerlijke concurrentie! ‘Op heel wat tijdstippen wordt een schare goedkope werkkrachten op de arbeidsmarkt losgelaten ten nadele van andere, kwetsbare werknemers’, zegt Stef. Bovendien is studentenarbeid het zoveelste statuut dat de sociale zekerheid ondergraaft. ‘Telkens maar beknibbelen op onze sociale zekerheid gaat ons op een zeker moment duur komen te staan.’

Toegang?

Vandaar het pleidooi van Jong ACV om ook jobstudenten toegang te geven tot de sociale zekerheid! ‘Dan betalen ze -net zoals andere werknemers- de volledige bijdrage maar bouwen ze ook -net zoals andere werknemers- rechten op voor vakantiegeld, werkbonus, 13e maand, uitkeringen … Aan het einde van de rit houden ze zo zelfs netto meer loon over. Dat zou pas een stap vooruit zijn voor de meer dan half miljoen jobstudenten in ons land’, aldus Lies.

KORT

de 3 meest voorkomende vragen over studentenwerk:

1. Krijg je al student meer betaald wanneer je werkt op een feestdag?

Dit hangt af van de sector waarin je werkt, want studenten volgen de sectorafspraken. Het kan dus zijn dat je meer betaald wordt wanneer je op een feestdag werkt. Over het algemeen krijg je voor werken op een feestdag evenveel betaald als wanneer je werkt op een zondag, maar er zijn natuurlijk uitzonderingen

2. Mag je als student werken in het jaar dat je 15 jaar wordt?

Je mag vanaf je vijftiende verjaardag werken als student. Het is echt de dag van de verjaardag die telt, dus je mag geen dag eerder starten. Let op! Er zijn 2 belangrijke voorwaarden om als min 17-jarige als jobstudent te mogen werken:

¬ Ben je 15 jaar? Dan moet aan je voltijdse leerplicht voldaan hebben. Dat wil zeggen dat je minstens 2 jaar van het secundair onderwijs afgewerkt hebt. Is dat niet het geval, dan moet je 16 jaar zijn om als jobstudent te kunnen werken.

¬ Ben je 15 of 16 jaar dan moet je tijdens je studentenjob voltijds of deeltijds onderwijs volgen.

3. Moet een jobstudent een eigen belastingaangifte invullen?

Ja, maar de meeste jobstudenten krijgen een ‘voorstel van vereenvoudigde aangifte’ en hoeven verder niets te doen als dat voorstel correct is. Pas als de grens van 13.242,86 euro belastbaar inkomen overschreden is, zullen er ook effectief belastingen betaald moeten worden. Het ‘belastbaar inkomen’ is een bedrag tussen bruto en netto in en vind je telkens op de loonfiche terug. Tijd voor de belastingaangifte? Kijk de vereenvoudigde belastingaangifte goed na! Ga er zeker niet vanuit dat dit klopt. Het gebeurt regelmatig dat de belastingdienst een fout maakt. Leg je loonfiches naast de aangifte.

~ Twijfel je nog? Stel je vraag aan de Infolijn Studentenarbeid van Jong ACV via chat of mail ons op isa@acv-csc.be

~ Meer info? Je kan alles terugvinden op: www.jongacv.be Of scan de QR-code

OPLEIDING SYNDICAAL WERK

Wist je dat je aan de UCLL Campus Sociale Hogeschool in Heverlee een graduaatsopleiding Syndicaal Werk kan volgen? We spraken met Peter Steyaert, (rechts op de foto), coördinator van de opleiding, en Bart Heyndrickx (links), ACV-afgevaardigde bij Pfizer, die de opleiding volgt.

BART ¬ ‘Ik ben voor het eerst opgekomen bij de sociale verkiezingen in 2016. Ik wilde bij de syndicale delegatie te gaan, omdat dat het kloppende hart van je werking is, de plek waar de beslissingen genomen worden. Ik heb dan de basisvorming voor militanten gevolgd, maar ben vervolgens het Graduaat Syndicaal Werk gaan volgen om mijn vakbondswerking nog meer te verbeteren.’

‘Door deze opleiding heb ik een veel bredere kijk gekregen op het syndicaal werk, maar vooral ook op de maatschappij. Door vakken als Historische vraagstukken en Sociaaleconomische vraagstukken heb ik veel meer inzicht gekregen. Hoe komt het dat onze staat er zo uitziet?

Waar komen de verschillende partijen vandaan? Daardoor begrijp ik ook beter waar sommige standpunten van andere vakbonden vandaan komen.’

‘In het vak Beroepspraktijk leer je reflecteren over wat je doet,

hoe je dingen aanpakt, hoe je met collega’s interageert, hoe je je mannetje kunt staan. Daar heb ik heel veel uit geleerd. Het vak Onderhandelen en bemiddelen is ook heel interessant.’

PETER ¬ ‘Er is ook een vak Politieke vraagstukken. Volgend jaar, in een verkiezingsjaar, is dat natuurlijk extra boeiend. We vinden het belangrijk dat de militanten daarin mee zijn. We maken ook de analyse van de verschillende partijen in Vlaanderen, ten opzichte van de visie van het ACV, en vergelijken standpunten die in de media gedeeld worden met effectief stemgedrag in bijvoorbeeld het Europees Parlement. Je kan wel wat oneliners lanceren op TikTok of op Twitter, maar het is het stemgedrag dat van belang is.’

BART ¬ ‘Misschien wel de grootste leerschool binnen de opleiding is het contact met je medestudenten. Je krijgt inzicht in andere syndicale werkingen,

firma‘s, sectoren. Die kruisbestuiving is een grote meerwaarde. En sommige vakken worden ook gevolgd door personeelsleden van het ACV. Zo leg je contacten die nuttig kunnen zijn in je syndicaal werk. Zo kan ik een filmpje van een ACV-medewerkster over het klimaat op de kern laten zien en er vervolgens over in gesprek gaan. We zijn een verkiezingsprogramma aan het maken, en het klimaat wordt misschien een speerpunt in onze volgende campagne.”

“Deze opleiding combineren met mijn job en mijn gezin, is pittig. Je kan wel gebruik maken van het Vlaams opleidingsverlof en het syndicaal verlof, waardoor je de lessen kunt volgen. Alle balletjes in de lucht houden, ik worstel daar soms wel mee, zeker nu er in mijn privéleven veel op me af komt: een verbouwing, een zoon die een school moet kiezen… Het is geen walk in the park. Je moet er wel wat voor opofferen, maar je krijgt ook heel veel terug. Ik groei, als

militant, maar ook als mens.”

“Je kunt gelukkig altijd terecht bij Peter. Er is ook veel begrip voor je persoonlijke situatie. Ik heb op een gegeven moment verteld dat het me niet lukte om de deadline voor een bepaalde opdracht te halen. Ik ga dat nu in augustus doen. Daar wordt niet moeilijk over gedaan.’

PETER ¬ ‘Ik stel voor elke student een pakket samen. Het is een modulaire opleiding waar je op een aantal weken een bepaald vak afwerkt en meteen een examen aflegt. Hoe lang de opleiding duurt, verschilt van persoon tot persoon. Gemiddeld doen werkende studenten er zo’n vijf jaar over. Ik waak erover dat ze niet in overdrive gaan door echt maatwerk aan te bieden. De student blijft wel de baas van zijn traject, hij kan het tempo bepalen. Stel dat een student op een bepaald moment aangeeft dat vier vakken dat jaar niet lukt, dan passen we dat aan.’

Wil je zelf de opleiding Syndicaal Werk volgen?

Neem dan contact op met Peter Steyaert: peter.steyaert@ucll.be

‘Geen walk in the park, maar je krijgt ook heel veel terug’

©

Guy Puttemans

STUDENTENARBEID

Extra uren, extra centen?

Yes … de zomervakantie begint! Voor heel wat studenten meteen ook het startschot voor een studentenjob. Hopelijk heb je een leuke job in het vooruitzicht want vanaf dit jaar mag je tot 600 uren als jobstudent aan de slag in plaats van 475 uren. Extra werken betekent extra centen? ‘Ja en neen want het is niet al goud wat blinkt’, zegt jongerenverantwoordelijke Stef Linsen van ACV Limburg.

¬ Tekst en foto Vicky Jans

Goedkoop

Als jobstudent mag je tegenwoordig 600 uren werken aan een verlaagde sociale zekerheidsbijdrage. Besliste de regering uit de goedheid van haar hart om het aantal uren van de jobstudenten op te trekken tot 600? ‘Nope’, zegt Stef. ‘Deze maatregel komt vooral de werkgevers ten goede. Zij kunnen nu tot 600 uren iemand goedkoper aan het werk zetten. Voor een jobstudent moet de werkgever minder sociale zekerheidsbijdrage betalen en wordt er geen bedrijfsvoorheffing ingehouden.’

Boerenbedrog

Als jobstudent kan je dan wel meer geld verdienen, toch? ‘Eigenlijk is dit boerenbedrog’, zegt Stef. ‘Als je het aantal uren als jobstudent overschrijdt, moet je betaald worden alsof je

een ‘volwaardige’ job hebt. Nu is dat dus pas vanaf het 601ste uur.’ Je betaalt vanaf dan zelf wel een hogere sociale zekerheidsbijdrage maar krijgt er andere voordelen voor in de

Goochelen

Jong ACV pleit dan ook al een tijdje voor een hervorming van het jobstudentenwerk. ‘Zouden ook studenten een volwaardig statuut krijgen, dan zouden ze financieel beter af zijn en impersant de nodige rechten opbouwen’, legt Stef uit. ‘Goochelen met bijdrages en tellers is niets meer dan de zoveelste truc van de foor om studentenarbeid te presenteren als een gunst.’

Concurrentie

Bovendien zorgt studentenarbeid al jaar en dag voor oneerlijke concurrentie. ‘Op heel wat tijdstippen wordt een schare

goedkope werkkrachten op de arbeidsmarkt losgelaten ten nadele van andere, kwetsbare werknemers’, zegt Stef. Bovendien is studentenarbeid het zoveelste statuut dat de sociale zekerheid ondergraaft. ‘Telkens maar beknibbelen op onze sociale zekerheid gaat ons op een zeker moment duur komen te staan.’

Toegang

Vandaar het pleidooi van Jong ACV om ook jobstudenten toegang te geven tot de sociale zekerheid. ‘Dan betalen ze -net zoals andere werknemers- de volledige bijdrage maar bouwen ze ook -net zoals andere werknemers- rechten op voor vakantiegeld, werkbonus, 13e maand, uitkeringen … Aan het einde van de rit houden ze zo zelfs netto meer loon over. Dat zou pas een stap vooruit zijn voor de meer dan half miljoen jobstudenten in ons land’, aldus Stef.

plaats. ‘Als je de eindafrekening maakt, zou dit beter zijn voor de bankrekening van de student. Die 125 extra uren op de teller zijn m.a.w. een vergiftigd geschenk.’

Je bent jong en je wilt wat? Check alle info op www.jongacv.be of luister naar onze ‘jongste’ editie van Het Betoog met Daan & Stef op www.hetacv.be/podcast!

Jouw regio. West-Vlaanderen

ACV-ARBEIDSMARKTEXPERT: RECHTEN EN PLICHTEN WERKZOEKENDEN

In de afgelopen maand won het ACV West-Vlaanderen twee rechtszaken tegen de VDAB.

‘De arbeidsrechtbank oordeelde telkens dat de schorsing van de werkzoekende buitenproportioneel was. We stellen helaas vaak vast dat de VDAB bij sancties te weinig rekening houdt met de context’, zegt Eline Vansteelandt, arbeidsmarktexperte bij ACV West-Vlaanderen.

¬ Tekst en foto Jeroen Pollet

Wie een werkloosheidsuitkering ontvangt, moet beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt en moet inspanningen doen om een job te vinden. De VDAB begeleidt de werkzoekende daarin. Wie zich niet aan de afspraken met de VDAB houdt, kan een sanctie krijgen. Die varieert van een verwittiging over een schorsing (een periode waarin je geen uitkering ontvangt) tot een volledige uitsluiting. Eline: ‘In theorie is dit een goed systeem: wie niet bereid is om te gaan werken, moet ook geen werkloosheidsuitkering krijgen. In de praktijk zien we helaas te vaak sancties die louter gebaseerd zijn op administratie.’

Afspraak gemist

‘Een dame miste een afspraak met de VDAB, omdat ze op vakantie was. Dat is een recht: ook werkzoekenden hebben verlofdagen waarop ze niet beschikbaar hoeven te zijn. De dame had dit correct aangegeven op haar controlekaart’, gaat Eline verder. ‘Omdat ze de afspraak gemist had, legde de VDAB haar 13 weken schorsing op. We vroegen aan de VDAB een herziening met het bewijs dat ze rechtmatig op vakantie was, maar dit is geweigerd. Onbegrijpelijk, dit heeft niets met werkonwilligheid te maken. Daarom gaan we in beroep bij de arbeidsrechtbank.’

Geen domicilie

De vakbond kijkt ondertussen uit naar de afloop van enkele andere beroepsprocedures. Afgelopen maand gaf de Brugse arbeidsrechtbank het ACV al in twee zaken gelijk. Eline: ‘Een man kreeg 13 weken schorsing, omdat hij niet gereageerd had op een aangetekende brief van de VDAB. Die brief was echter naar een oud adres gestuurd. Door allerlei omstandigheden bui-

ten zijn wil om (o.a. onregelmatig ontslag) was hij in de problemen geraakt en is hij de woning uitgezet. Voor een korte periode had hij geen domicilie. De VDAB hield daar geen rekening mee bij de sanctie. De arbeidsrechtbank oordeelde dat de man ‘eerder slachtoffer dan een te sanctioneren partij was’ en zette de schorsing om in een verwittiging.’

Niet werkonwillig

In de andere zaak werd een man definitief uitgesloten van werkloosheidsuitkeringen. Eline: ‘De man had een afsprakenblad van de VDAB getekend waarin hij akkoord ging om een competentiescreening te volgen. Hij ging echter door een moeilijke periode – wat volgens de rechtbank duidelijk bleek – en daagde twee keer niet op voor de

screening. Voldoende reden voor de VDAB om de man definitief uit te sluiten. De arbeidsrechtbank wees erop dat de man niet werkonwillig was – dat stond zelfs in zijn VDAB-dossier – en zette de definitieve schorsing om in 13 weken.’

Ook rechten

‘Werkzoekenden hebben niet alleen plichten, ook rechten. Ze hebben bv. recht om hun dossiers op een menselijke manier behandeld te zien. In de drie vermelde situaties zagen we telkens hetzelfde probleem: de VDAB keek voor de sancties amper naar de context. De arbeidsrechtbank bekijkt wel het bredere plaatje en stelt ons in de overgrote meerderheid van de zaken in het gelijk. Veel mensen durven echter de stap naar de rechtbank niet te zetten, waardoor ze soms onrechtvaardige sancties ondergaan. ACV-leden hebben na zes maanden lidmaatschap recht op gratis rechtsbijstand in de arbeidsrechtbank, dus wij voeren die procedures voor hen. Wij zullen consequent die onrechtvaardige sancties blijven aanvechten tot de VDAB het sanctiebeleid bijstuurt’, besluit Eline.

‘VDAB houdt weinig rekening met context’

Eline Vansteelandt, ACV West-Vlaanderen: ‘We blijven – gratis voor onze leden –onrechtvaardige sancties van de VDAB aanvechten tot ze het sanctiebeleid wijzigt.’

EEN

eetcafé Toreke

Waar lekker eten en zorg voor werknemers samengaan

Een bevraging die het ACV hield onder Oost-Vlaamse kmo-werknemers wees uit dat het Gents sociaal eetcafé Toreke goed scoort op vlak van onthaal en opleidingen voor werknemers. Een ACV-delegatie gaf hen hiervoor een pluim, onder de vorm van een ingekaderde cartoon.

¬ Tekst Tanja Durinck, Franky Vlaeminck

¬ Foto Jens Van Heuverswijn

Eetcafé Toreke is een opleidings- en tewerkstellingsproject voor mensen die het moeilijk hebben op de arbeidsmarkt. In 2012 startte dit project vanuit de nood aan een ontmoetingsplaats, de nood aan werk voor laaggeschoolden en de nood aan een plaats om gezond te eten in de buurt (van de Gentse Rabotwijk nvdr). En zo was eetcafé Toreke geboren. Intussen vinden de VDAB,

de stad Gent en andere partners vlot de weg naar dit sociaal restaurant.

Chris Monten stuurt samen met Joost Vande Winkel en twee instructeurs een 20-koppig team aan dat de zaal en keuken van dit Gents sociaal restaurant draaiende houdt.

‘Lekker eten is natuurlijk belangrijk in een restaurant,

OPLEIDING EN ONTHAAL WERKPUNT IN VEEL KMO’S

maar ik vind gelijkwaardigheid en openheid in een groep minstens even belangrijk. Elke vrijdagnamiddag houden we een groepsgesprek. Als er iets moet worden uitgepraat, dan moet je direct het gesprek durven aangaan, vind ik. En dat probeer ik ook te stimuleren bij de medewerkers. De groep is heel divers maar heeft respect voor elkaar. Ik heb een zware job, maar ik hou het vol net

Spijtig genoeg haalt niet elke kmo een goede score op vlak van onthaal en opleidingen voor werknemers zoals het Toreke, zo blijkt uit de antwoorden op de bevraging die 641 Oost-Vlaamse kmo-werknemers invulden.

Uit de resultaten blijkt dat 39% nooit de kans krijgt om een opleiding te volgen. In de recente arbeidsdeal staat nochtans dat ondernemingen met gemiddeld 20 of meer werknemers een individueel opleidingsrecht van meerdere dagen per jaar moeten garanderen. Het ACV betreurt dat de werknemers in kleinere ondernemingen daarbij uit de boot vallen en dat niet alle ondernemingen voor wie de verplichting wel geldt, dit ook naleven.

In dezelfde bevraging gaf bijna de helft van de kmo-werknemers aan dat ze op hun eerste werkdag geen of onvoldoende informatie kregen over de risico’s en gevaren op de werkvloer. Dit is hallucinant in de wetenschap dat in 2021 liefst 58,3 % van de dodelijke ongevallen op de arbeidsplaats in kmo’s gebeurden (bron: Fedris).

Het ACV onderstreept het belang van voldoende opleiding voor werknemers en een goed onthaal met alle nodige info over gevaren en risico’s en vraagt om een beter toezicht hierop door de overheid.

door de diversiteit van de mensen in mijn team.’

‘Na een opleiding van één tot vijf jaar, afhankelijk van het soort traject, stromen de ‘allround horecamedewerkers’ door naar het ‘normaal economisch circuit’ zoals dat dan heet. Ze komen altijd ergens terecht, eentje startte zelfs zijn eigen restaurant!’

Donkere wolken pakken zich samen boven dit mooie project. ‘Vanaf 1 juli dreigt een deel van de structurele subsidies vervangen te worden door ‘persoonsgebonden budgetten’. En daarmee verdwijnt ook een deel van de structurele financiering van de organisatie. Dat zorgt voor onzekerheid.’

Eetcafé Toreke wil ook de buurt betrekken bij zijn werking door een buurtbarbecue, een Cubaans of Afrikaans optreden of eetfestijn, een filmof een spellenavond ... En dat gebeurt met wisselend succes.   ‘Alle mooie en lelijke verhalen – en het zijn er veel - giet ik ooit nog in een boekje’, vertrouwt Chris ons nog toe. We kijken er alvast naar uit. Leg maar al een exemplaar klaar.

PLUIM voor

Jazzpianist en componist

Jef

Neve gevat in 5 woorden

Jazz Gevoelig

‘Als kunstenaar heb je een maatschappelijke rol te vervullen, vind ik. Wat er gebeurt in de wereld, raakt mij ook. Na de overstroming in de Vesdervallei heb ik bijvoorbeeld een requiem geschreven voor de slachtoffers, met teksten van schrijver David Van Reybrouck. Jazz is voor mij meer dan een muziekvorm: het is een manier om in het leven te staan. Historisch staat jazz voor sociaal engagement, voor gelijkheid, voor bevrijding. Het is een muziekvorm die bij uitstek rond improvisatie en kruisbestuiving draait. Elke muzikant op het podium legt zijn persoonlijkheid in die muziek, je daagt elkaar uit. Dat ligt mij.’

Kamperen

‘Ik ben een gevoelig mens. Ik ben gevoelig voor schoonheid, voor emoties. Ik hou van een harmonieuze omgeving. Als ik in de clinch lig met iemand, wil ik dat onmiddellijk uitklaren, anders vreet dat aan mij. Anderzijds heb ik wel een olifantenvel als het over kritiek gaat van mensen die ik niet ken. In die zin staat mijn gevoeligheid me niet in de weg om te doen wat ik wil in het leven.’

‘Mijn ideale vakantie? Da’s sowieso in het zuiden, want ik heb de zon nodig. Ik kampeer heel graag. Geef mij maar een tent op een Italiaanse boerderij, op een plek waar er lekker eten en goede wijn in overvloed is. Mijn man en ik zijn beiden bourgondiërs. Liefst is er ook water in de buurt: ik zwem graag, en ook kitesurfen vind ik geweldig. Die kite oplaten, over de golven glijden, daarmee maak ik mijn hoofd echt helemaal leeg.’

Nieuwsgierig Evenwicht

‘Ik kan goed om met stress en drukke periodes. De enige voorwaarde is dat er een duidelijk eindpunt aan vast moet zitten. Dan kan ik zonder problemen volle bak gas geven. Maar ik ben me er wel van bewust dat je voor je motor moet zorgen. Dat je regelmatig je batterijen moet opladen. Deze zomer drukken we daarom heel bewust de pauzeknop in. Ik ben iemand die werkt om te leven, en niet omgekeerd.’

‘Mocht ik geen pianist zijn geworden, dan was ik vast archeoloog. Zo’n eeuwenoude site blootleggen met een borsteltje om dan een heel nieuwe wereld te ontdekken: heerlijk. Plus, ik ben nogal jachtig van aard, dus zo’n traag, voorzichtig onderzoek zou het perfecte tegengewicht zijn. Geschiedenis interesseert mij ook mateloos. Ik verslind biografieën, over de Bourgondiërs tot de Zonnekoning. Maar recenter ook over het leven van Madonna bijvoorbeeld. Ik ben altijd benieuwd naar hoe mensen ergens toe zijn gekomen. Wat heeft ertoe geleid dat ze staan waar ze nu staan? Heel inspirerend.’

Jef Neves nieuwe album That Old Feeling is nu overal beschikbaar. De concertreeks in de theaters start vanaf september. Het Rain Requiem, opgedragen aan de slachtoffers van de vloed in de zomer van 2021, kun je hier gratis beluisteren.

¬ Tekst Karlien De Vrieze ¬ Foto Jules August Photography

oost-vlaanderen