C O R O N A C R I S I S
Zwalkend overheidsbeleid leidt tot onduidelijkheid bij Vlaamse bibliotheken
Utopia in Aalst.
Het eerste COVID-19-geval in België wordt reeds op 3 februari geconstateerd, maar vanaf begin maart begint de pandemie allengs sneller om zich heen te grijpen. Op 12 maart kondigt de Belgische overheid een aantal maatregelen af die tot 3 april van kracht blijven, waaronder het afgelasten van evenementen en het sluiten van scholen en horeca. Voor winkels geldt dat de essentiële winkels gewoon open kunnen blijven. Voor de nietessentiële winkels is dat doordeweeks toegestaan, maar in het weekend moeten zij sluiten. Op 17 maart worden de maatregelen verder verscherpt, en wordt de termijn verlengd tot 6 april: alle niet-essentiële winkels dienen nu helemaal dicht te blijven, alleen voedingswinkels, drogisterijen en apotheken mogen nog openblijven. Op 27 maart worden alle maatregelen verlengd tot en met minstens 19 april, met de mogelijkheid om deze nog zeker tot en met 3 mei te continueren.
Gezondheidsrisico’s Bij de Vlaamse bibliotheken ontstaat al snel verwarring omdat er door de overheid aanvankelijk niet erg duidelijk gecommuniceerd wordt wat de bedoeling is. Het Ministerieel Besluit van 12 maart lijkt te suggereren dat van de openbare bibliotheken verwacht wordt dat ze tot 3 april gesloten blijven, maar de FAQ op de speciale website van FOD Volksgezondheid over het coronavirus laat daarover twijfel bestaan. In die FAQ luidt het antwoord op de vraag ‘ Kan ik nog naar de bibliotheek?’: ‘Bibliotheken zijn open op weekdagen en alleen voor het uithalen van boeken, de leeszalen sluiten. In het weekend sluiten ze.’ De overheid lijkt er dus voor te kiezen voor de openbare bibliotheken dezelfde lijn aan te houden als voor de ‘niet-essentiële winkels’. De Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek, Archief & Documentatie (VVBAD) spreekt in een bericht op 15 maart over onduidelijkheid
56
Bibliotheekblad 3
bib3 2020 deel mar v2.indd 56
vanuit de overheid aangaande de te volgen beleidslijn en spreekt zich uit voor totale sluiting van de openbare bibliotheken. ‘Het sluiten van de bibliotheken zal mensenlevens sparen. VVBAD vraagt dat het advies op de website van FOD Volksgezondheid dringend wordt teruggeschroefd naar de oorspronkelijke versie van vrijdag 13 maart waardoor bibliotheken dienen te sluiten,’ aldus de beroepsvereniging, die toevoegt: ‘Natuurlijk is het spijtig dat schoolkinderen de tijd die vrijkomt door het opschorten van lessen niet in de bibliotheek kunnen spenderen. Maar dit is geen speeltijd. De wereld zit in strijd tegen een pandemie. Weegt het verderzetten van een bibliotheekdienstverlening op tegen de gezondheidsrisico’s voor leners, bezoekers en personeel?’ Intussen hebben verschillende Vlaamse bibliotheken hun deuren gesloten, terwijl andere een ophaal- of bezorgdienst starten. Op 17 maart roept de VVBAD de sector met klem op om tijdelijk de deuren te sluiten tot het einde van de overheidsmaatregelen. De VVBAD raadt bibliotheken aan om in te zetten op een digitale dienstverlening en daarop enkel voor dringende en noodzakelijke situaties een uitzondering te maken. Op 18 maart, nadat de overheid verdere verscherpte maatregelen bekend heeft gemaakt, doet de VVBAD nogmaals een oproep tot volledige stopzetting van de fysieke dienstverlening door bibliotheken, in weerwil van het feit dat de overheid die nog toestaat. ‘Gezien de verstrengde maatregelen die door de Nationale Veiligheidsraad genomen zijn en vanmiddag van kracht gingen, blijven wij aandringen op het volledig sluiten van bibliotheken en archieven voor bezoekers. Omwille van de onduidelijkheid over de veiligheid ervan raadt de VVBAD ook take-awaydiensten af in het belang van de volksgezondheid, ook al mogen deze volgens de maatregelen nog steeds plaatsvinden bij bibliotheken,’ aldus de beroepsvereniging.
Onrust Ondertussen groeit op Kenniskantoor, het online platform voor de Vlaamse bibliothecarissen, de onrust. Verschillende leden pleiten voor een meer eenduidige beleidslijn en willen duidelijkere federale richtlijnen. In Vlaanderen zijn de bibliotheken over het algemeen gemeentelijke diensten en zijn het de gemeentebesturen die beslissen over de bibliotheken, waardoor de situatie aanvankelijk per gemeente verschilt. Zo zijn de bibliotheken in Brussel, Leuven, Antwerpen, Kortrijk, Roeselare, Brugge en Aalst helemaal dicht, terwijl in andere plaatsen een afhaaldienst is georganiseerd.
Conflict Op 18 maart zijn andermaal de overheidsdirectieven aangepast. Het Nationaal Crisiscentrum maakt bekend dat de openbare bibliotheken worden beschouwd als openbare dienstverlening en gegarandeerd open moeten blijven ‘met afhaalfunctie en mits inachtneming van de maatregelen voor social distancing’. De
2020
08-04-20 12:12
