I N T E R VI E W
Anton Kok:
‘De VOB moet zich geestelijk ombouwen’ Zijn opdracht is niet gering: de ontspoorde VOB weer op de rails zetten. Hoe pakt interim-directeur Anton Kok deze klus aan en wat is zijn stip op de horizon?
In september 2019, na het vertrek van voorzitter Michaël van Straalen, besloot het bestuur van de Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB), een extern adviseur aan te stellen: Anton Kok (59). De opdracht was onderzoek te doen naar de wisselwerking tussen leden, bestuur, voorzitter, directie, bureau en de buitenwereld en in de algemene ledenvergadering (ALV) van 12 december en met aanbevelingen voor verbetering te komen. Maar al op 15 november liet ook directeur Arthur Schellekens weten de VOB te zullen verlaten, vanwege een nieuwe uitdaging (directeur van het bureau van de Nederlandse Vereniging van Makelaars). Het VOB-bestuur besloot vervolgens adviseur Kok aan te stellen als interim-directeur. Uit het daarmee gepaard gaande nieuws bleek dat er problemen zijn, die aangeduid werden als ‘stilstand bij de VOB’.
aanbevelingen uit dat rapport niet in behapbare stappen zijn uitgezet. Volgens hem hebben er veel veranderingen tegelijk plaatsgevonden en heeft dat ten aanzien van de positionering zijn weerslag gehad op vereniging, bestuur en verenigingsbureau. De bibliotheken hebben zelf wel succesvol de omslag gemaakt en ontwikkelen zich, lokaal gedreven, in diverse richtingen, maar de keerzijde daarvan is dat de afstand tussen verenigingsbureau en leden is toegenomen: dé leden bestaan niet meer. Kok pleitte ervoor de VOB uit de (vecht)modus van klassieke belangenbehartiger te laten komen en plaats te laten nemen in het samenwerkingsnetwerk. Met als taak: effectief bondgenootschappen smeden. De personele bezetting moet hier volgens hem in brede zin op worden aangepast (voorzitter/bestuur/directie bureau).
Bibliotheekblad sprak in maart met Anton Kok en vroeg hem wat hij aantrof en hoe hij de VOB weer op de rails wil krijgen. Bij afronding van dit interview had Anton net de bibliotheken moeten melden dat OCW ervan uitgaat dat ook de bibliotheken sluiten in verband met het coronavirus en was hij bezig met verdere vraagstukken rondom die maatregel.
Taskforce ingesteld
Alvorens in te gaan op de VOB-problemen, eerst een korte schets van wat er over zijn optreden al eerder naar buiten kwam.
Eerste bevindingen Op 18 november organiseerde het bestuur een extra ledenbijeenkomst, waar Kok zijn eerste bevindingen presenteerde. Blijkens een verslag van deze bijeenkomst kwam Kok onder andere tot de bevinding dat de nieuwe verschijningsvormen van bibliotheekwerk divers zijn en nog niet uitontwikkeld. Hij constateerde aanzienlijke verschillen in schaalgrootte, cultuur en lokale/regionale omgeving. Hij vond dat de toekomst van de VOB adequaat beschreven lijkt in het rapport VOB 3.0 van interim-directeur Cor Wijn uit 2015, maar dat de
6
Vervolgens ging de ALV op 12 december akkoord met het voorstel een uit directeuren van leden-instellingen bestaande taskforce in te stellen, die moet proberen de stilstand bij de VOB te doorbreken en de VOB weer in beweging te brengen. In dezelfde ALV werd een manifest van vier directeuren ingebracht met de titel Sta op voor de toekomst! en een pleidooi voor ‘een fundamenteel andere branchevereniging’. De vier pleiten in verband met bezuinigingen op het lokale bibliotheekwerk voor een krachtige lobby, met als argument: ‘landelijk is er een kaalslag gaande die het hele stelsel dreigt te ondermijnen’. Een eerste lobbystap was een op 24 januari 2020 in het Mauritshuis georganiseerd symposium. Op 13 februari maakte Kok bekend dat de taskforce bestaat uit vijftien deelnemers, inclusief drie directeuren van het manifest. Op 24 februari was er een eerste ‘heisessie’. Vijftien deelnemers, is dat niet wat veel voor een taskforce? Anton Kok: ‘Nee, dat is juist goed. De taskforce is bewust groot om
Bibliotheekblad 3 2020
bib3-2020pag6-9.indd 6
09-04-20 12:00
