BIK 5/2011

Maj 2011 |

| 67

nr 5 (417) ROK XXXVII ISSN 1232-4450 INDEX 38139x egzemplarz bezpłatny

Sympatykom BIK oraz albumu „Pieśni duszy mojej”, Artystom i Twórcom życzę szczęścia, pomyślności, spełnienia marzeń. Cieszę się z Państwem z każdego sukcesu, z każdej radości, z każdego miłego dnia. inż. Władysław Horabik

Cafe Pianola to wyjątkowy punkt na kulturalnej mapie miasta. Krzyżują się tu drogi tradycji i nowoczesności, zabytkowe instrumenty towarzyszą nowoczesnym wernisażom, spotkaniom autorskim, radiowym audycjom, multimedialnym akcjom artystycznym.

Zabytkowe instrumenty w Cafe Pianola mogą powrócić do życia! Pomóż nam i zasponsoruj koszty naprawy, uwieczniając swoje nazwisko w historii Bydgoszczy.

Kontakt: Krzysztof Magoch krzysztof@mok.bydgoszcz.pl

Zmiany w BIK-u są ostatnio tak częste, że ogłaszanie kolejnych nie wywołu-

je pewnie u nikogo żadnej reakcji. Zresztą, zmiany są błogosławione – tylko to, co się zmienia, ma szansę przetrwać. Zmieniając pismo po raz kolejny, nawiązujemy do jego tradycji (być może jedynej naprawdę cennej). Bydgoszcz dojrzała do poważnej zmiany. Radosny ferment środowisk kulturalnych przybiera coraz poważniejsze oblicze. Negocjacje społeczne zmierzają do wypracowania nowego modelu miejskiej instytucji kultury i – mam taką nadzieję – BIK jest tych zmian awangardą.

Jeżeli marzę o jakimś BIK-u, to takim, który jest pismem obywatelskim. Co to oznacza? Że ma być blisko człowieka i jego kulturalnych potrzeb, tęsknot, rozczarowań i radości. Że ma być demokratyczny w swoich intencjach, a to znaczy – nie zaniedbywać nikogo, nikogo nie wykluczać z kulturalnej oferty. Nie służyć jednym kosztem drugich. W ogóle nie robić niczego kosztem żadnej grupy – społecznej, wiekowej, jakiejkolwiek. Po prostu służyć. Być usłużnym. Nie wobec tej, tamtego, tamtych, owych, innych, ale wobec wszystkich. Karkołomne zadanie. Dlatego takie pociągające.

Właśnie dla jego realizacji BIK zachowuje swoją funkcję informacyjną. A nawet więcej – w zmienionej formie graficznej staraliśmy się uczynić jego część informacyjną jeszcze bardziej przejrzystą, pełniejszą, bardziej przyjazną. Jednak funkcja informacyjna – choćby nie wiem jak rozwinięta – nie wyczerpuje tej usłużności. Zresztą, rozumiem funkcję informacyjną dużo szerzej niż tylko jako kalendarium wydarzeń kulturalnych. Chciałbym, żeby pismo spoważniało, jak na miejski miesięcznik społeczno-kulturalny przystało, żeby tworzyło płaszczyznę poważnego dialogu.

W tym numerze to dialog kultury oficjalnej z pozainstytucjonalną. Dialog miejskich władz z ludźmi kultury. Dialog równoprawnych członków kulturalnej społeczności, bydgoskich obywateli kultury. Zachęcam do poznania uczestników tego dialogu. Nawet jeśli problem obiegów kultury w naszym mieście nie wydaje się komuś ważny czy ciekawy, dzięki naszej ankiecie może poznać ludzi, którzy pracują dla nas, bydgoszczan. Mówią naszym wspólnym językiem. Dzielą z nami problemy. Żyją wśród nas. Nasi bliscy nieznajomi. Zachęcam wszystkich do włączenia się w tę rozmowę.

Michał Tabaczyński

30 lipca na bydgoskim Różopolu wystąpi Amy Winehouse. Ta informacja

jest tak odlotowa jak jesienne wieści o Keanu Reevesie na bydgoskim lotnisku. Smooth Festival, który od dwóch lat dział się w maju na Wyspie Młyńskiej, zmienił nazwę na ARTPop Festival. W tym roku odbędzie się w lipcu, w Myślęcinku. Potrwa jeden dzień od godz. 16 do 1 w nocy. Fajnie. Oprócz Amy podczas imprezy wystąpi dziewięć innych gwiazd, w większości zagranicznych. Do zamknięcia numeru BIK agencja organizująca ARTPop nie zdradziła ich nazwisk/nazw. Dopiero pod koniec mają zamkną line-up, czyli sami dowiedzą się, kogo udało im się „załatwić”. Festiwal ma stać się kolejnym sztandarowym na muzycznej mapie Polski. Czy tak się stanie? Zobaczymy. Chwilę po ARTPopie wydarzy się Bydgoszcz Hit Festival (ała), a jesienią druga bydgoska edycja Camerimage. Liczymy na to, że do miasta zjadą turyści, którzy oprócz muzyczno-filmowych wrażeń wywiozą stąd niezapomniane wspomnienia związane z Bydgoszczą. To duże marki przygotowywane przez zewnętrzne agencje, korporacje, koncerny. Majowy BIK poświęcamy rewolucji kulturalnej, która dzieje się w mieście od zeszłego lata. My w tej rewolucji upatrujemy cele ważne dla nas – bydgoszczan. Dobrą współpracę między organizacjami trzeciego sektora i silne uczestnictwo w wydarzeniach organizowanych przez „naszych” dla naszych. Budujmy kulturę. Razem.

Dominika Kiss-Orska

Spis treści ANKIETA Bliscy nieznajomi? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 KULTUR A Społeczna – uwaga, trudne słowo! – partycypacja Michał Tabaczyński. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Nie da się manipulować…

Rozmowa z Marzeną Matowską, pełnomocniczką ds. polityki kulturalnej w bydgoskim ratuszu. . . . . . . . . . . . . . . . 14

wydawca: Miejski Ośrodek Kultury 85-104 Bydgoszcz, ul. Batorego 1/3 tel./fax 52 322 87 15 www.mok.bydgoszcz.pl redaktor prowadzący: Michał Tabaczyński michal@mok.bydgoszcz.pl redaktorka wydania: Dominika Kiss-Orska redakcja: Monika Grabarek, Marcin Szymczak, skład, opracowanie graficzne: Bogdan Prus korekta: Mikołaj Zieliński, projekt winiety: ZbyZiel, druk: Abedik, www.abedik.pl dyżur redakcyjny: pon.-pt.: 10-18, tel. 519 346 574 bik@mok.bydgoszcz.pl adres redakcji: Cafe Pianola, ul. Jagiellońska 2, czynna: pon.-pt.: 12-20, sob.: 15-22, niedz.: 15-20

BIK dostępny jest również na stronie www.issuu.com/bik_ Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów oraz zmiany tytułów. Nie ponosi odpowiedzialności za treść programów placówek kulturalnych oraz materiałów informacyjnych i graficznych. Reklamodawcy ponoszą pełną odpowiedzialność za skutki prawne wynikłe z opublikowania dostarczonych przez siebie materiałów. Opinie prezentowane przez autorów nie zawsze są zgodne ze stanowiskiem redakcji i wydawcy.

BIK 5/2011 (417) Objętość dotowana: 50 stron.

Rok XXXVI, nakład 2000 egz.

dystrybucja: częściowo bezpłatny (szczegóły www.mok.bydgoszcz.pl/bik)

Nowy model, nowa jakość Rozmowa z Marcinem Płocharczykiem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 GALERIA Wyjście z kina. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 WYDARZENIA XVIII Bydgoski Festiwal Operowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Inne sytuacje. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Galeria Autorska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 XV Festiwal Krzysztofa Drzewieckiego Młodych Organistów i Wokalistów. . . . . 26 Pałac Lubostroń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 MDK 4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Kawiarnia Literacka Modraczek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Filharmonia Pomorska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Akademia Muzyczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 WiMBP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Pałac Młodzieży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Galeria Miejska bwa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Serca biją dla Zauchy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 „Dookoła Świata”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 I Bydgoski Festiwal „Podróżnicy”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Warsztaty Obywatelskie „Moje polis”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 WOKiS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Teatr Polski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 MOK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 B I K w p o dr ó ż y II Międzynarodowy Festiwal Plakatu i Typografii Plaster w Toruniu. . . . . . . . . 43 Muzyczna majówka WCK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 OP E R A Cymelia i prezenty Rozmowa z Maciejem Figasem, dyrektorem Opery Nova . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 W YSTAWA Granice sztuki – granice rocka Marta Stawowska-Watras. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 FILM Dokument. Hanna Strychalska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Przestrzeń wspomnień. Rozmowa z Maciejem Cuske . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Cuske i Sauter dokumentalni fabularyści. Zbigniew Wróbel. . . . . . . . . . . . . . . . . 49 GRAFIKA Robić swoje, robić dobrze… 5. urodziny Bestrony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 MUZYKA Na szczęście wybrał muzykę. Rozmowa z Vadimem Brodskim . . . . . . . . . . . . . . . 52 M alarstw o Fascynuje mnie różnorodność, egzotyka. Rozmowa z Dorotą Podlaską. . . . . . . . . 54 BIK KOBIETOM Powolności można się nauczyć. Dominika Kiss-Orska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 MUZYKA Lubimy improwizować i grać bez słów. Rozmowa z zespołem Pustki. . . . . . . . . 56 UTP, UKW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58, 59 Adresy bydgoskich instytucji kultury. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 Bydgoski Insynuator Kulturalny (88). Zdzisław Pruss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

Bliscy nieznajomi?

C

zujemy, że Bydgoszcz znajduje się u progu społecznej zmiany, której sprawcą jest kultura („Kultura na rzecz zmiany społecznej” jest przy okazji jednym z haseł programu kulturalnego polskiej prezydencji 2011). Potencjał tej zmiany – to znów nasze przeczucie graniczące z pewnością – jest generowany przez współpracę instytucji kultury i organizacji pozarządowych. Od tej współpracy, dobrej woli wszystkich stron, ich aktywności i otwartości na siebie zależy dynamika i szerokość zmiany społecznej. Mówiąc wprost: im ta współpraca będzie ściślejsza, tym większa będzie siła zmian i tym lepsze będzie życie mieszkańców.

W Bydgoszczy działa Forum Kultury, które jest płaszczyzną dialogu obywateli, środowiska kulturalnego, organizacji pozarządowych i władz. Celowo nazywamy to właśnie platformą; grupa osób, które uczestniczą w debatach i rozmowach nie stanowi forum, a jest tylko widzialnym przejawem jego działania. Grupa ta jest otwarta i od początku działania zaprasza wszystkich chętnych. Od kilku miesięcy wszyscy spotykają się, debatują, spierają. Ale przede wszystkim – poznają się.

Poznają się, bo wcześniej się nie znali. Przynajmniej – nie wszyscy się znali. Kiedy już się poznali, zaczynają ze sobą współpracować. Godzą swoje sprzeczne interesy. Pracują wspólnie dla najlepiej pojętego wspólnego dobra.

Bo dzięki współpracy zwiększają potencjał zmiany.

Po kilku miesiącach spotkań i rozwijającej się współpracy postanowiliśmy zbadać, jak wzajemnie postrzegają się reprezentanci miejskich instytucji kultury i animatorzy organizacji trzeciego sektora. Poprosiliśmy ich o udział w ankiecie. Ma to i tę zaletę, że teraz i Wy, Czytelnicy, będziecie mieli możliwość ich poznania, poznania ich poglądów na role instytucji i organizacji pozarządowych w kreowaniu kultury w Bydgoszczy, poznania ich opinii o poziomie tej kultury i jej możliwościach.

Wszyscy uczestnicy ankiety odpowiadali na te same pytania (oczywiście przedstawiciele instytucji wypowiadali się na temat organizacji pozarządowych, a animatorzy trzeciego sektora mówili o instytucjach kultury).

Wszyscy ankietowani otrzymali też wytłumaczenie zastosowanej terminologii (i przy okazji, próbę usprawiedliwienia uproszczeń): Ankieta posługuje się uproszczonym modelem kultury, który zakłada – zapewne sztuczny i fałszywy - podział na kulturę oficjalną i niezależną. Decydując się na taki podział, ufamy, że wyniki ankiety pozwolą nam go ostatecznie obalić (ewentualnie: potwierdzić). A nade wszystko rozpoznać, czy te sztucznie wyodrębnione obiegi kultury wzajemnie się przenikają (i jeśli tak, to w jakim stopniu). Dzięki ankiecie chcemy dowiedzieć się, czy w naszym mieście różne obiegi kultury przenikają się, współpracują, wspierają się.

Zapraszamy do lektury i poznania naszych bohaterów. Pokładamy w nich nadzieję na rozwój naszego miasta.

I tego samego – nadziei i zmiany – życzymy Państwu.

Dominika Kiss-Orska, Michał Tabaczyński fot. ZbyZiel

O odpowiedzi poprosiliśmy: ks. Krzysztofa Buchholza, Jolantę Gawryłkiewicz, Arkadiusza Hapkę, Eleonorę Harendarską, Macieja Figasa, Sławka Janickiego, Wacława Kuczmę, Pawła Łysaka, Marcina Płocharczyka, Macieja Puto, Jacka Puzinowskiego, Kajetana Solińskiego, Andrzeja Stróża, Michała Woźniaka, Remigiusza Zawadzkiego.

Maj 2011 |

| 3

A nkieta

Czy jest Pan/Pani uczestnikiem wydarzeń kulturalnych organizowanych przez organizacje kulturalne trzeciego sektora / instytucje kultury?

Czy współpracuje Pan/Pani z organizacjami trzeciego sektora/instytucjami kultury przy organizacji wydarzeń kulturalnych?

Które z wydarzeń, instytucji lub postaci związanych z trzecim sektorem / instytucjami kultury jest Pana/Pani zdaniem najistotniejsze dla kultury Bydgoszczy?

Czego brakuje w bydgoskich fundacjach i stowarzyszeniach / instytucjach kultury, a co wykorzystują inne ośrodki kultury nieoficjalnej / oficjalnej w Polsce?

Jakie powinny być priorytety polityki kulturalnej miasta – czy miasto powinno wspierać instytucje kultury w większym niż dotychczas stopniu? Czy powinno raczej wspierać fundacje i stowarzyszenia kosztem instytucji kultury?

ks .

K rzysztof B uchholz

Fundacja Wiatrak Tak. Tak.

Trudno to określić z tego względu, że każda z instytucji jest specyficzna w swoim działaniu. Chlubą Bydgoszczy jest na pewno opera i bardzo znany w świecie Festiwal Operowy, filharmonia słynąca z najlepszej akustyki i mająca bardzo ważne miejsce w regionie, Festiwal Paderewskiego, Teatr Polski – aktualnie zaskakujący widza formą. Naszym zdaniem brakuje klasyki w teatrze, ale może właśnie opera równoważy ten brak.

Trudno wypowiadać się nam na temat mechanizmów działania instytucji kultury w Polsce. Jesteśmy jednak zdania, że nie wszystko musi być alternatywą. Kultura „tradycyjna” ma swoją wartość i powinna być promowana. Nowe wydarzenia kulturalne są jednak dowodem otwartości na nowe trendy, potrzeby i możliwości.

Naszym zdaniem trzeba znaleźć dobry balans dla finansowania kultury proponowanej przez instytucje i organizacje [pozarządowe]. Stawianie na jedną stronę zawsze będzie ze szkodą dla mieszkańców Bydgoszczy.

W imieniu fundacji: Anna Leszczyńska

A rkadiusz H apk a

Never Seen in Bydgoszcz / „B4mag”

Kino Muzeum i otwarcie wystawy Rembrandta, na której byłem odpowiedzialny za seans filmu Straż nocna Petera Greenaway’a. Szeroko działam także z Akademicką Przestrzenią Kulturalną, tworząc w jej ramach kwartalnik „B4mag”.

Działania Pawła Łysaka i zarządzanego przez niego Teatru Polskiego uważam za najistotniejsze dla kultury bydgoskiej. Jest to nowa jakość w mieście, w którym sukces mierzy się w skali lokalnej. Teatr Polski „produkuje” kulturę, która odbija się echem w kraju jako chyba jedyny w mieście. Odnosi sukcesy na festiwalach międzynarodowych (ostatnio w Moskwie), co mówi też o tym, że Teatr Polski w Bydgoszczy staje się również ważnym miejscem w skali Europy.

I znowu poza Teatrem Polskim bydgoskie instytucje są „zamknięte”. Brak pomysłu na siebie, powielanie klisz z poprzednich lat, skostniała struktura zarządzania i buta to mieszkanka, która powoduje że miasto powoli dryfuje na bezmorze frustracji i kosmicznej nudy.

Otwartość dużych instytucji kultury oficjalnej jest wyznacznikiem, jak sądzę, nowoczesnej metropolii.

Jestem przekonany, że zrównoważona polityka jest kluczem do sukcesu. Są tematy, które bez instytucji przestają istnieć. Instytucje są oparciem dla wszystkich aktywnych, dysponując zapleczem materialnym, kreują klimat, tworzą otoczenie; im bardziej samodzielne, tym bardziej oryginalne. Organizacje pozarządowe to znowu bezustanny ruch, wrażliwość na nowe prądy, to eksperymenty, to poszukiwanie. NGO’sy i instytucje kultury są jak dwa płuca tego samego organizmu.

Tak, staram się nie przegapiać premier w Teatrze Polskim.

S ławek Janicki

Tak, współorganizowałem wraz z TPB projekt Madame Pola Negri, wraz z Muzeum Okręgowym Krótko mówiąc po holendersku w ramach szerszego projektu

Tak, okazjonalnie. Wybieram wydarzenia, które mnie szczególnie interesują.

4 |

| Maj 2011

MÓZG

A nkieta

Tak, przez lata współpracowałem z Muzeum Okręgowym, szczególnie w czasach, kiedy prezentowało głównie sztukę współczesną. Ponadto współpracuję z Teatrem Polskim, Galerią Miejską bwa. W zeszłym roku nawiązaliśmy również współpracę z MOK, podczas organizacji 6th MÓZG Festival.

Mówienie, kto lub co jest naistotniejsze to bardzo trudne i bardzo subiektywne, to trochę tak, jakbym mówił o swoich gustach, a nie to przecież jest tematem rozmowy.

Zamiast więc wyliczać co istotnego robią inni, pozwolę sobie powiedzieć kilka zdań o «Mózg Festival», który z pewnością z roku na rok staje się jednym z istotnych wydarzeń w mieście. «Mózg Festival» jest esencją tego co najistotniejsze w założeniach programowych «Mózgu».

Festiwal staje się od lat rozpoznawalny na scenie muzycznej Europy i Ameryki, a pracujemy nad tym, aby strona wizualna festiwalu rozwijała się i wypracowała mocną międzynarodową pozycję. Aby festiwal stał się kilkudniowym świętem sztuki współczesnej w mieście. W założeniach «Mózg Festival» może zawierać wszystkie dziedziny sztuki, łącznie z działaniami teatralnymi czy operowymi. To festiwal sztuki współczesnej ze wszystkim, co mieści się pod tą nazwą. Zamierzamy w tym celu w nadchodzących latach współpracować z innymi organizacjami pozarządowymi oraz oczywiście z instytucjami kultury, z którymi współpraca już się rozwinęła.

W Bydgoszczy powoli staje się normalne, że instytucje się otwierają na współpracę chociażby z instytucjami pozarządowymi oraz z indywidualnymi artystami.

To działo się już za czasów Małgorzaty Winter z Muzeum Okręgowym, którego była dyrektorem, ale wtedy nie spotykało się to ze zrozumieniem władz. Być może uważano, że instytucje kultury są jedyną strukturą kulturalną, o którą warto dbać.

Moim zdaniem miasta silne kulturalnie muszą mieć ścisły kontakt z lokalnym środowiskiem artystycznym i wspierać je. Tylko w taki sposób sztuka prezentowana w danym mieście ma odniesienie społeczne. Cały ostatni rok realizowałem projekt w Australii, który miał m.in. na celu analizowanie działań dużych instytucji kultury. Okazuje się, że w bogatym kraju sprawę sztuki «ustawiono» w taki sposób, że działania dużych galerii czy sal koncertowych są zupełnie niezwiązane z tym, co dzieje się w tym kraju w środowiskach artystycz-

nych. Wystawia się pompatyczne dzieła za ogromne pieniądze, w instytucjach kultury pracują setki urzędników, którzy nie mają nic wspólnego ze sztuką i wszystko im się zgadza. Tyle, że prezentowana sztuka jest bez kontekstu, pochodzi nie wiadomo skąd. Nie możemy do tego dopuścić w Polsce, a niestety grozi to nam.

Wracając do Bydgoszczy, tak powoli instytucje się otwierają, przoduje w tym oczywiście Teatr Polski, ale można na tym polu jeszcze bardzo wiele zrobić. Wyjście działań artystycznych na ulice czy poza miejsca do tego przeznaczone to bardzo słaby punkt nas wszystkich, czyli organizatorów działań artystycznych, no ale pracujemy nad tym, chociażby w ramach Forum Kultury.

Mam nadzieję, że również «Mózg Festival» wypełni tę lukę w jakimś stopniu.

Na to pytanie jest już w dużej części odpowiedź powyżej.

Bez wspierania działań fundacji, stowarzyszeń i lokalnych artystów, bez ich współpracy z instytucjami kultury działania owych mają dużą szansę zawisnąć w próżni.

Oczywiście w polityce miasta musi się znaleźć miejsce na zapraszanie wybitnych indywidualności ze świata sztuki, ale wypracowane to musi być przez lokalne środowisko.

Nie jestem przekonany o sensowności zakupywania dużych festiwali z zewnątrz i udawania, że to nasze własne działanie. Camerimage, który jest bardzo interesującym festiwalem, jest zakupieniem działalności środowiska wywodzącego się z innego miasta.

Organizatorzy nie będą się utożsamiać z Bydgoszczą.

Czy nie właściwszym działaniem jest stymulacja własnego środowiska do stworzenia festiwali czy nawet działań codziennych na takim jak Camerimage poziomie? Czy nie jedynym sposobem na rozwój jest wspieranie tego, w czym możemy być naprawdę dobrzy i unikalni?

Bydgoszcz, jak wybitny artysta, powinna być rozpoznawalna poprzez własne, unikalne dzieło. Próba doganiania innych miast poprzez kopiowanie nie uczyni z Bydgoszczy miasta ważnego na mapie kultury. Ważne jest, aby polityka kulturalna miasta położyła właściwy nacisk na rozwój sztuki współczesnej, co w żadnym wypadku nie znaczy odcinania się od tradycji.

Należy wypracować takie sposoby działania, aby środowisko artystyczne Bydgoszczy miało stworzone warunki do pracy twórczej, aby to co nowe, niesprawdzone, nie było traktowane marginalnie. Ważne jest również, aby artyści oraz mieszkańcy miasta mieli kontakt z wybitnymi twórcami z całego świata.

Istnienie tradycyjnych działań kulturalnych (oczywiście niezbędne) czy wspieranie działań pseudoartys­ tycznych, populistycznych, w żadnym razie nie zapewni Bydgoszczy miana miasta silnego kulturalnie.

Wacław K uczma Galeria Miejska bwa Tak. Tak, ale warunkiem jest jakość podejmowanego działania.

Maj 2011 |

| 5

A nkieta

Czy jest Pan/Pani uczestnikiem wydarzeń kulturalnych organizowanych przez organizacje kulturalne trzeciego sektora / instytucje kultury?

Czy współpracuje Pan/Pani z organizacjami trzeciego sektora/instytucjami kultury przy organizacji wydarzeń kulturalnych?

Które z wydarzeń, instytucji lub postaci związanych z trzecim sektorem / instytucjami kultury jest Pana/Pani zdaniem najistotniejsze dla kultury Bydgoszczy?

Czego brakuje w bydgoskich fundacjach i stowarzyszeniach / instytucjach kultury, a co wykorzystują inne ośrodki kultury nieoficjalnej / oficjalnej w Polsce?

Jakie powinny być priorytety polityki kulturalnej miasta – czy miasto powinno wspierać instytucje kultury w większym niż dotychczas stopniu? Czy powinno raczej wspierać fundacje i stowarzyszenia kosztem instytucji kultury? programów instytucji kultury. Nie należy mylić istoty działania instytucji i trzeciego sektora.

Jest ich wiele, jak fundacja Art-House, artyści związani z Violą Kuś i Kingą Eliasz, środowisko fotografików, środowisko skupione wokół klubu Mózg i Yakiza – realizacja ważnych zjawisk w sztukach wizualnych, działania artystyczne, pokazy i festiwale filmowe, wydarzenia muzyczne, nowatorstwo, aktywność, niezależność.

I jeszcze Heniu Narewski – idea rejsu. Na wymienionych wyżej lista ta nie kończy się. Środowiska te mają duże problemy z pozyskaniem środków finansowych, brakuje im bazy materiałowo-sprzętowej. Mają niedostateczny dostęp do instrumentów promocyjnych. Ograniczone możliwości kwerendy artystycznej w przestrzeni Polski i Europy.

Niezawinione częstokroć zamykanie się w przestrzeni miasta przybliża ich do artystycznego niebytu. Ważne zjawiska i osoby powinny mieć możliwość większej aktywności artystycznej w innych przestrzeniach. Zapewne wiele z organizacji, stowarzyszeń jest zachowawcza.

Nie potrafią lub nie chcą dostrzec zmieniających się warunków i wartości. Nie podejmują prób zmiany w sposobie myślenia, udając, że nic się nie wydarzyło. Świat artystyczny to permanentna zmienność i poszukiwanie, jeżeli nie nowych, to przynajmniej innych dróg.

To jest źle postawione pytanie, nie można wspierać jednych kosztem drugich. Zupełnie inne zadanie ma instytucja kultury, a zupełnie inne stowarzyszenie czy fundacja. Te drugie mają prawo do skrajnych eksperymentów, pomyłek, niestabilności, podejmowania prób na pograniczu. Jest to pytanie na dłuższą rozmowę. Instytucja powinna określać zjawiska ogólne w kontekście zdarzeń europejskich czy światowych.

Mając do tego instrumenty, jest przygotowane na tego typu działania długofalowe. Organizacje trzeciego sektora mogą pozwolić sobie na działanie akcyjne, często doraźne i niepoukładane. Mają możliwość działania w mniejszym wymiarze czasu i przestrzeni. Są niewątpliwie ważnym głosem w kształtowaniu pejzażu kultury. Efekty ich działania wykorzystuje się do realizacji 6 |

| Maj 2011

Paweł Łysak Teatr Polski

Z zakłopotaniem przyznaję się, że w niedostatecznym stopniu uczestniczę w życiu kulturalnym miasta jako odbiorca. Usprawiedliwić może mnie tylko fakt, że większość wieczorów spędzam w teatrze, bowiem zatrzymują mnie tam obowiązki służbowe – imprezy w naszej siedzibie. Często są to właśnie wydarzenia współorganizowane przez organizacje pozarządowe – koncerty, projekcje, wykłady, wystawy, a nawet kilka festiwali.

Tak, Teatr Polski współpracuje z wieloma organizacjami trzeciego sektora. Nasza praca opiera się na idei projektów tematycznych. Podstawowym założeniem tych projektów jest zapraszanie do współpracy, w ramach które zakreślają, różnych organizacji. W dużej części to organizacje trzeciego sektora.

Z pomocy organizacji pozarządowych korzystamy też przy tworzeniu imprez towarzyszących corocznie Festiwalowi Prapremier.

Od wielu lat współorganizujemy w naszym teatrze dwa festiwale: Camera Obscura, którego głównym organizatorem jest Fundacja Art-House i Muzyka z Mózgu, Stowarzyszenia Mózg. W maju tego roku planujemy użyczenie gościny nowemu festiwalowi teatralnemu Inne Sytuacje organizowanemu przez NGO’sy; jego program zapowiada się niezwykle interesująco.

Z dotychczasowych doświadczeń wynika, że taka symbioza jest bardzo korzystna dla obu stron. W moim przekonaniu jest również realizacją misji społecznej, jaką winny realizować instytucje kultury.

Dla Bydgoszczy ważne jest rozumienie kultury jako systemu. W tym systemie niezwykle istotne, wręcz kluczowe są organizacje pozarządowe, one bowiem sku-

A nkieta

piają aktywność kulturalną mieszkańców, one są chlebem powszednim kultury. Oczywiście należy mówić o liderach, koniach pociągowych.

W zeszłym roku dużym echem odbiło się w Polsce przeniesienie festiwalu Camerimage do Bydgoszczy; ten festiwal to niezwykła okazja dla miasta i dla środowiska, ale powtarzam, takie imprezy będą kluczowe dla rozwoju Bydgoszczy tylko wtedy, gdy staną się elementem systemu kultury w mieście, jednym z narzędzi realizujących wizję rozwoju. To dotyczy również pracy innych, poza Fundacją Tumult, ważnych dla miasta organizacji – wspomnianego już tu Mózgu i Art-House’u, Yakizy Jacka Puzinowskiego, Fundacji Wiatrak czy wielu stowarzyszeń czyniących z naszego miasta potęgę muzyczną (El Jazz, Festiwal Paderewskiego itp.)

Trzeciemu sektorowi w Bydgoszczy brakuje różnorodności. Te instytucje nie powinny być przykrawane do jakiegoś wzorca, są bowiem odpowiedzią na konkretne zapotrzebowania i ich siła wynika z ich unikalności.

Myślę, że nasze miasto potrzebuje o wiele więcej organizacji pozarządowych z dziedziny kultury. Obserwując pasję i zaangażowanie młodych wolontariuszy współpracujących z teatrem, najpierw smucę się, że nie mogę ich zaangażować do etatowej pracy w teatrze (wiadomo – ograniczenia finansowe), a potem zastanawiam się, jak ich nakłonić do stowarzyszania się, do działalności na własną rękę, aby Bydgoszcz nie straciła tego potencjału.

Zamiast pytać, co te organizacje mogą nam dawać, pytajmy raczej, co my powinniśmy zrobić dla nich.

Tak, bez wątpienia przyszłość Bydgoszczy zależy w dużo większym stopniu niż dotychczas od organizacji pozarządowych. Nie sądzę, aby rozwój jednych musiał odbywać się kosztem drugich. Instytucje kultury pełnią bardzo ważną funkcję w systemie, są jego bazą, powinny zatem stanowić oparcie dla długofalowych wizji rozwoju kultury. Organizacje pozarządowe poprzez swoją zmienność i różnorodność stanowią czynnik sprzyjający szybkiemu rozwojowi systemu, ułatwiają dotarcie do wszystkich, sprzyjają demokratyzacji kultury. W obecnej sytuacji polityka miasta na pewno powinna sprzyjać rozwojowi trzeciego sektora, ale właśnie po to, aby rozwijać cały system kultury, a więc także rozwijać jej instytucje.

M arcin P łocharczyk

Koordynator ds. projektów Ośrodek działań kulturowych Las / MDK 4 / Magazyn „Take Me”

Rozdzielmy uczestnictwo na dwie kategorie: a) towarzyską, b) eksploracyjno-edukacyjną. Obie kategorie się przenikają, ale towarzyską, czyli barowo-koncertową zaspokajam głównie w Bydgoszczy, oferta jest idealnie dopasowana do moich potrzeb – Estrada Krzyżaka nr 1 w scenie hc punk w Polsce, Mózg, Yakiza… Węgliszek :) Eksploracyjno-edukacyjna jest realizowana poza naszym województwem ze względu na brak takiej oferty lub też jej ubogość – wsteczność do tego co dzieje się w Polsce/Europie. Działania w przestrzeni publicznej z pogranicza sztuki i animacji społeczno-kulturowej, urban artu, tzw. „grotowszczyzna” – to obszary, w ramach których są realizowane projekty w Olsztynie, Gdańsku, Wrocławiu, Warszawie, Poznaniu – tam uczestniczę.

Jeżeli największe performatywne zdarzenie w Byd­g oszczy w 2010 roku to wejście Rafała Bruskiego przy AC/DC na scenę w Operze Nova, dobrze to świadczy o prezydencie i jego sztabie wyborczym, ale niekoniecznie o kondycji instytucji kultury w naszym mieście.

Okazjonalnie. Nie zdarzyło mi się, żeby ktoś odmówił mi udziału w projekcie i to jest duży plus naszego miasta, jest tu zielone światło do współpracy. Problem, jaki widzę, jest taki, że inicjatywa zawsze wychodziła z naszej strony i najczęściej nie były to projekty partnerskie (w rozumieniu tego pojęcia w definicji partnerstwa przy projektach w EFS), a raczej wsparcie „sąsiedzkie”, np. udostępnienie noclegu, sali, sprzętu.

Z metapoziomu kultury naszego miasta typowałbym Ratusz (Urząd Miasta), ponieważ może integrować działania trzech wydziałów niezbędnych dla dynamicznego rozwoju kultury miasta Bydgoszczy, tj. edukacja, kultura i pomoc społeczna. Te trzy wydziały przenikają się w swoich działaniach i mogłyby mieć wspólną strategię działania zbudowaną na programach i projektach. Jaka instytucja w ramach UM mogłaby się tego podjąć? Może MOK z nowym modelem pracy. Nieformalnie obecnie robi to w pewien sposób Forum Kultury zmierzając do przygotowania kongresu obejmującego pełne spektrum kultury miasta Bydgoszczy i przygotowania master planu wspólnie z UM, ale wypadałoby, żeby powstała stabilna struktura do realizacji tego typu programów .

Standardem pracy w instytucjach edukacyjno-kulturalnych w Europie, a właściwie w kulturze euroatlantyckiej, jest długofalowa praca projektowa nastawiona na zmianę społeczną. Przygotowywanie programów międzysektorowych, eksperymentalnych, innowacyjnych. Czy nasze instytucje kulturalno-oświatowe tak pracują? No nie wiem… Nie znam badań realizowanych w tym regionie w Kujawsko-Pomorskim, a intuicja męska jest słabsza niż kobieca, więc wolałbym na swojej w tej kwestii nie bazować.

W tych obszarach, w których na co dzień się poruszam, czyli urban art (street art), animacja kulturowa, streetworking, wykluczenie społeczno-kulturowe (nieformalne grupy młodzieżowe, dzieci spędzające czas wolny na ulicy, seniorzy), to tu, w Bydgoszczy, mamy w tych sektorach pustynię kulturalną.

Maj 2011 |

| 7

A nkieta

Czy jest Pan/Pani uczestnikiem wydarzeń kulturalnych organizowanych przez organizacje kulturalne trzeciego sektora / instytucje kultury?

Czy współpracuje Pan/Pani z organizacjami trzeciego sektora/instytucjami kultury przy organizacji wydarzeń kulturalnych?

Które z wydarzeń, instytucji lub postaci związanych z trzecim sektorem / instytucjami kultury jest Pana/Pani zdaniem najistotniejsze dla kultury Bydgoszczy?

Czego brakuje w bydgoskich fundacjach i stowarzyszeniach / instytucjach kultury, a co wykorzystują inne ośrodki kultury nieoficjalnej / oficjalnej w Polsce?

Jakie powinny być priorytety polityki kulturalnej miasta – czy miasto powinno wspierać instytucje kultury w większym niż dotychczas stopniu? Czy powinno raczej wspierać fundacje i stowarzyszenia kosztem instytucji kultury?

Miasto powinno wspierać finansowo i merytorycznie wszystkie podmioty, które mają dobre prog­ ramy, projekty, pomysły mogące poprawić życie w naszym mieście. Jeżeli jest adekwatny do potrzeb mieszkańców program/projekt realizowany przez NGO lub instytucję, to wspieramy. Jeśli Kowalski czy Smith ma świetny pomysł, to też dajmy wsparcie.

Bezsensowne jest targowanie się: ile na NGO, a ile na instytucję, bo wiele osób pracuje w instytucjach, organizacjach, biznesie (ale 1 procent dla kultury – jak najbardziej tak!).

Należy precyzyjnie określać, w co chcemy inwestować, jakie chcemy mieć produkty (edukacja, kultura i pomoc społeczna również tworzy produkty), a z jakich rezygnujemy, bo są przestarzałe i nikt ich już nie konsumuje. Faktem jest, że często dużo łatwiej jest realizować innowacyjne pomysły w NGO niż w instytucjach, bo nie ma tak ciasnego, „poprawnego” gorsetu kulturalno-społecznego. Mnie bardziej interesuje nie ile, tylko na co i jak, w ramach jakich mechanizmów będzie odbywał się ten transfer środków. Warszawa i Lublin mają obecnie bardzo dobra opinię w sferze dostępności środków i powierzania zadań dla NGO.

nich bazę do działania, przekazywać kompetencje, tworzyć społeczeństwo obywatelskie w obrębie kultury i nie tylko.

K ajetan S oliński

Miejski Ośrodek Kultury Tak. Tak. Bydgoski Festiwal Jazzowy, Camera Obscura, Działalność Galerii Autorskiej, Mózg Festival. Każda z wyżej wymienionych inicjatyw dzięki pomysłowości i profesjonalnej realizacji postawionego sobie celu wypełnia pewną niezagospodarowaną niszę w bydgoskiej kulturze.

Bydgoskie fundacje i stowarzyszenia poruszają się w ramach dostępnych i realizowalnych w Bydgoszczy przestrzeni, tym samym działając na miarę kulturalnych potrzeb bydgoskiego odbiorcy.

Jacek P uzinowski

Fundacja Kultury Yakiza Bardzo rzadko.

Bardzo często.

Klub Mózg ze względu na promowanie najbardziej istotnych wydarzeń w obrębie szeroko rozumianej kultury eksperymentalnej.

Otwartości na nowe działania w obrębie kultury.

Brak też wydarzeń o znaczeniu międzynarodowym.

Miasto musi otworzyć się i wszelkimi sposobami wspierać NGO’sy, współpracować z nimi, tworzyć dla 8 |

| Maj 2011

Prawda jak zwykle leży pośrodku, poprawianie funkcjonowania kultury „oficjalnej” kosztem „nieoficjalnej” bądź na odwrót i tak będzie odbijało się negatywnie na kondycji kultury. Rozwiązaniem mogłoby być stworzenie modelu, który pozwoli na współdziałanie, wzajemne przeplatanie i uzupełnianie się fundacji, stowarzyszeń i instytucji kultury, pozwalającego na wypracowanie wspólnego, lepszego i pełniejszego efektu finalnego.

A ndrzej Stróż Teatr Niebopiekło

Tak, oczywiście. Dotyczy to przede wszystkim spektakli w Teatrze Polskim. I wydarzeń muzycznych w filharmonii.

A nkieta

W zasadzie nie. A jeśli już to z Teatrem Polskim, który użycza swojej sceny na pokazywanie spektakli Teatru Niebopiekło. No i w tym roku zdarza się współpraca w związku z Międzynarodowym Festiwalem Teatralnym INNE SYTUACJE, którego organizatorem jest Fundacja Kultury YAKIZA. Mnie poproszono o zajęcie się programem (dobór teatrów, rozmowy w sprawie warunków itp.).

To bardzo trudne dla mnie pytanie. Wszystko pewnie, co ma wartość jest istotne dla kultury Bydgoszczy.

Ustawianie tego w drabinkę ważności powoduje, że moja odpowiedzialność za słowa zaczyna krążyć w okolicach autocenzury. W ostatnim jednak czasie dużo dobrego dzieje się wokół Teatru Polskiego. Ja wiem, że spowodowane jest to kilkoma sprawami. Nie można jednak nie zauważyć wzrostu poziomu artystycznego przygotowywanych w teatrze spektakli. Znani reżyserzy, wyjazdy na festiwale, nagrody… To bardzo do przodu. I to jest wyraźna wizytówka kulturalna Bydgoszczy.

Ważny jest też festiwal Musica Antiqua… tam jest coś dalej [Europae Orientalis]. Poziom tego festiwalu bywa rewelacyjny. Pewnie do czołówki należą rzeczy organizowane w klubie MÓZG, choć brak im czasami wyrazistości w przełożeniu na ambasadorowanie w sprawach kultury. Może to wynikać z charakteru samego klubu.

To również działania związane z festiwalem Camera Obscura, któremu należy się jeszcze większe zainteresowanie, bo jest to ten właśnie poziom budowania kultury, o którym często rozmawiamy. Oni zajmują się tworzeniem tej wartości w sposób organiczny. Jest to mi bardzo bliskie. To jest ich, a może za chwilę stać się własnością kulturalną, intelektualną Bydgoszczy, kraju… się rozmarzyłem.

Kompletnie gila mnie sytuacja w Galerii Miejskiej. Dla mnie martwy stan. No, cóż, kraj jakoś nie zachłystuje się wydarzeniami kulturalnymi Made in Bydgoszcz. Czasami wręcz odwrotnie. Coś jednak jest na rzeczy, skoro w trybie pilnym sprowadzamy do miasta towary z odrzutu, albo nawet wartościowe, znane, cenione (CAMERIMAGE). Tylko to właśnie jest sygnałem, że w tym naszym marzeniu o byciu w czołówce zatracamy siebie, cedując na innych to, co sami powinniśmy wypracować.

To jeszcze jeden przykład na to, że kultura postrzegana jako instrument promocyjny może stać się miejscem typowego jarmarku, będąc bardziej zamierzeniem biznesowym niż tym, czym chcielibyśmy, żeby była.

Powietrza. Naprawdę. To wszystko jest takie stęchłe. Tam się rzadko otwiera okna. Dlatego nie ma

ani świeżego powietrza (świeżych pomysłów), ani nie słychać, co [się dzieje] na ulicy (brak komunikacji z odbiorcą). Taka sytuacja jest nie tylko w Bydgoszczy. Jaśnie Panująca Nam Kultura dalej stoi mocno na filarach niby z zamierzchłej epoki. Jej dzisiejsi animatorzy (nie wszyscy oczywiście, ale w większości dotyczy to tych gotujących na kuchniach publicznych) z lubością mówią, że jeśli zabierzemy te filary to wszystko się rozpier…

Przepisy, zapisy, niemożności, zaszłości… Tak, bydgoskie instytucje są zbyt zamknięte, za mało wychodzą w przestrzeń miasta. Za szczelnie zamkniętymi oknami odbywa się swoista walka o przetrwanie.

A ta walka nie przewiduje otwarcia. Widać to doskonale w programach Domów Kultury, od lat takich samych. Widać to również w myśleniu o kulturze ludzi odpowiedzialnych za mechanizmy i pole działania.

Widać to też na naszych debatach. Ile osób przychodzi na te debaty z czystym i nieprzymuszonym postanowieniem „zobaczę, co nowego, o czym mówią, może się przydam, może pomogę?”. Oni pracują…

I to wszystko.

Sądzę, że daleko nam jeszcze… to sprawa mentalności i pewnych nawyków. Powinniśmy zdobyć umiejętność niezależnego patrzenia i precyzyjnego wyłapywania rzeczy ważnych i istotnych. To jest priorytet. I nie jest ważne, skąd przychodzisz. Ważne jest, z czym. Ludzie kultury, twórcy, wybierają różne ścieżki w realizowaniu siebie. Wspieranie ich jest powinnością tych, których wybraliśmy. W sytuacji, w której jesteśmy, zawsze pewnie padnie to pytanie: kogo wspierać? Unikajmy jednak określenia „jeden kosztem drugiego”. Wybierajmy wartość, chociaż i tu będziemy często w niezgodzie.

Bo przecież ilu nas, tyle postrzegań tego samego. Trudny temat. Potrzeba pewnie nam subtelności i delikatności. Nieuchronne jest jednak stworzenie czegoś na wzór ligi piłkarskiej. Może to pozwoliłoby odpowiednio wspierać.

R emigiusz Z awadzki Fundacja ART-HOUSE

Tak. Głównie Teatr Polski, Galeria Miejska bwa, Muzeum Okręgowe, CSW w Toruniu.

Tak. Z Teatrem Polskim, Galerią Miejską bwa, MOK-iem.

Maj 2011 |

| 9

A nkieta

Czy jest Pan/Pani uczestnikiem wydarzeń kulturalnych organizowanych przez organizacje kulturalne trzeciego sektora / instytucje kultury?

Czy współpracuje Pan/Pani z organizacjami trzeciego sektora/instytucjami kultury przy organizacji wydarzeń kulturalnych?

Które z wydarzeń, instytucji lub postaci związanych z trzecim sektorem / instytucjami kultury jest Pana/Pani zdaniem najistotniejsze dla kultury Bydgoszczy?

Czego brakuje w bydgoskich fundacjach i stowarzyszeniach / instytucjach kultury, a co wykorzystują inne ośrodki kultury nieoficjalnej / oficjalnej w Polsce?

Jakie powinny być priorytety polityki kulturalnej miasta – czy miasto powinno wspierać instytucje kultury w większym niż dotychczas stopniu? Czy powinno raczej wspierać fundacje i stowarzyszenia kosztem instytucji kultury?

Trudno jednoznacznie wyrokować; jako aktywnie działający w tym obszarze wolelibyśmy nie wchodzić w rolę arbitrów. Jesteśmy za tzw. „zrównoważonym rozwojem” różnych obszarów bydgoskiej oferty kulturalnej. Nie wydaję się nam celowe ustalanie jakiś teoretycznych hierarchii, wskazywanie, co dla kultury jest aktualnie najważniejsze, a co powinno być ważne w przyszłości, wskazywanie instytucji dla kultury kluczowych, bądź tworzenie jakiś rankingów instytucji kultury. Uważamy jedynie, że w każdym z rozwijających się obszarów głównym kryterium powinna być jakość oferty, by wysoki standard twórczości i działalności artystycznej wpływał niejako naturalnie na ograniczanie poziomu panoszącej się bylejakości.

Można raczej powiedzieć, że mamy swoje subiektywne preferencje i dlatego kibicujemy przede wszystkim: repertuarowi TP pod dyrektorskim okiem Pawła Łysaka, działaniom Wacława Kuczmy w Galerii Miejskiej bwa, filmowej aktywności Bydgoskiej Kroniki Filmowej pod opieką Macieja Cuske i Marcina Sautera, działaniom Stowarzyszenia Mózg na rzecz propagowania kultury innej niż rozrywkowa, akcjom Marcina Płocharczyka i Stowarzyszenia Las, nonszalancji Jacka Puziowskiego i jego YAKIZY; szanujemy też prestiż i siłę CAMERIMAGE, ale bez złudzeń uważamy, że Bydgoszcz będzie tylko przystankiem w wędrówce tego wielkiego festiwalu.

Zalecałbym unikanie uogólnień. W instytucjach pracują ludzie i z jednymi lepiej się układa współpraca, z innymi gorzej. Fakt, że poza paroma chlubnymi wyjątkami bydgoskie instytucje prezentują raczej zamknięty, „wsobny” sposób tworzenia i realizacji swoich pomysłów. Instytucje unikają eksperymentowania, angażowania sił w wydarzenia prowokujące, progresywne. Wolą funkcjonować pasywnie. Tak jest bezpieczniej.

To wegetacja, ale zapewnia minimum przestrzeni do przetrwania.

Niepubliczne instytucje kultury coraz częściej też stosują uniki, bo sponsorzy nie chcą być kojarzeni z czymś obarczonym nadmiernym ryzykiem kontrowersji.

W przypadku publicznych instytucji kultury, w naszym przekonaniu, jednym ze źródeł zamknięcia są także nieadekwatne do dynamiki współczesności sposoby zarządzania nimi. Zbyt wiele energii zabiera spełnianie wymogów panoszącej się drobiazgowej sprawozdawczości, kontroli i biurokratycznej nadprodukcji regulaminów, papierów, etc. Brakuje w tym wszystkim zrozumienia wzajemnych potrzeb pomiędzy sferą kultury instytucjonalnej, a tej animowanej niezależnie (po obu stronach), umiejętności przekroczenia własnych uprzedzeń i myślenia kategoriami własnego interesu, po prostu – umiejętności gry zespołowej na rzecz ogółu.

10 |

| Maj 2011

Ale nie tylko w tej dziedzinie wolimy rywalizować niż współpracować i nie ma też u nas jakiś wyrazistych przykładów czy zachęty w postaci postulatów polityki kulturalnej miasta do tworzenia rozwiązań premiujących współpracę i otwartość. Zarządzający w tym obszarze urzędnicy wolą nadzorować, kontrolować, raportować (co dużo łatwiejsze) niż podejmować działania stymulujące kreatywność i rozwój. Wciąż nie ma takiego odpowiednika idei koprodukcji stosowanego w przypadku przedsięwzięć filmowych: jeśli w rzeczywistości środki produkcyjne są ograniczone, łączy się siły, by wszyscy na tym skorzystali.

Patrz: punkt 3 i 4. Najogólniej: priorytetem powinnny być zrównoważony rozwój, wysoka jakość, propagowanie współpracy, zachęcanie do niej pewnymi systemowymi rozwiązaniami. Stawianie sprawy, że robimy coś kosztem czegoś innego wydaje się szkodliwe. Pieniędzy na kulturę w mieście zawsze będzie za mało, tak jak w służbie zdrowia, szkolnictwie, czy w każdym niemal obszarze aktywności społecznej. Inna sprawa, że dziś jakość i profesjonalizm ściśle wiąże się z odpowiednim budżetem i bez nakładów finansowych niestety nic sensownego zrealizować się nie da.

W naszym przekonaniu kultura niepokorna z obszaru pozainstytucjonalnego napędza tę instytucjonalną i odwrotnie. Rozbudza aspiracje, co z kolei nie pozwala ludziom akceptować prymitywnego poziomu rozrywki. Rozpieszczani dobrą jakością oczekujemy coraz bardziej wyrafinowanych dań. Ponadto ludzie kreatywni, z pomysłami, powinni mieć poczucie możliwości rozwijania swoich artystycznych ambicji w Bydgoszczy, niezależnie od tego, czy będą to robić pod szyldem oficjalnych instytucji kultury, czy w ramach aktywności trzeciego sektora. Nie będzie to możliwe w sytuacji zamkniętej polityki instytucji kultury, ani przy ograniczonym z powodu permanentnego niedoinwestowania trzecim sektorze.

Priorytetem miasta powinna być zatem rozsądna, długofalowa (przekraczająca reguły kadencyjności) polityka stymulowania zrównoważonego rozwoju zarówno obszaru kultury instytucjonalnej, jak i tej tworzonej przez lokalne NGO’sy i zachęcanie ich do współdziałania; polityka kreowania na poziomie samorządowym nowych reguł służących tworzeniu takich jakby klastrów, w których przecina się sfera instytucji publicznych z obywatelską, oddolną aktywnością. Chodzi o realne partnerstwo publiczno-prywatne, w którym strony nie podchodzą do siebie z nieufnością i podejrzliwością, że jedni odbierają coś tym drugim.

kultura

Michał Tabaczyński

Społeczna – uwaga, trudne słowo! – partycypacja Sprawozdanie z prac Forum Kultury Bydgoskiej No, może wcale nie takie trudne. Zresztą, to, co się za tym słowem kryje, jest o wiele trudniejsze. Trudniejsze i bardziej ryzykowne dla wszystkich zaangażowanych w proces partycypacyjny stron. Jednak w trakcie demokratycznego procesu ustalania priorytetów rozwoju miasta (tu akurat: w wymiarze jego rozwoju kulturalnego) ryzyko jest wprost proporcjonalne do ostatecznych zysków. Strony zaangażowane w dyskusję ryzykują utratą kontroli czy władzy, a zyskują wszystko inne: społeczną zgodę, dobre pomysły, odpowiedzialnych za swoje miasto obywateli, demokratyczne umocowanie wszystkich wypracowanych decyzji.

Społeczna partycypacja to nic innego jak demokracja w działaniu. Oznacza ona istnienie płaszczyzny wymiany poglądów i negocjowanie kształtu prowa-

dzonej polityki przez mieszkańców, obywateli, społeczeństwo z demokratyczną władzą. To negocjowanie musi jednak dotyczyć poważnych problemów i musi mieć zaplanowaną formę. Kultura – nie wyobrażam sobie, żeby mogło być inaczej – jest taką poważną sprawą. Może najpoważniejszą. Bo obejmuje wszystkie sfery, od których zależy jakość życia ludzi: planowanie przestrzeni, edukację, ustalanie strategii rozwoju, problemy społeczne. Listę można oczywiście wydłużać.

Warto zdać sobie sprawę, że w Bydgoszczy ma właśnie miejsce coś, co zauważają ogólnopolskie opiniotwórcze media, coś, co stawia nas w jednym szeregu z Wrocławiem, Poznaniem czy Gdańskiem. Niezależnie od tego, czy ktoś uważa, że to tylko potwierdzenie na-

O b y w a t e l e k u l t u r y : M a r z e n a M a t o w s k a , K r z y s z t o f S a d o w s k i , R a f a ł B r u s k i , P a w e ł Ły s a k . F o t . Z b yZ i e l .

Maj 2011 |

| 11

kultura

szych możliwości, czy niezasłużony awans przekraczający nasz realny potencjał – to i tak powód do zadowolenia i wyraźny sygnał zmian, jakie tu mają miejsce.

Forum, kultura, Bydgoszcz

Forum Kultury Bydgoskiej powołane było na gruzach bydgoskiej aplikacji w konkursie ESK 2016. Akt założycielski nie był więc w pełni demokratyczny. Do forum w pierwszej kolejności weszli przecież ci, którzy dołączyli wcześniej do ogłoszonej w sposób odgórny akcji kulturalno-promocyjnej. Trudno zresztą, żeby przedsięwzięcie takie jak konkurs o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury – z całym jego wymiarem promocyjnym, ekonomicznym, politycznym wreszcie – był inicjatywą obywatelską, oddolną, społeczną. Można sobie za to wyobrazić, że inicjatywa taka jest poddawana szerokim konsultacjom społecznym i że zostaje wdrożona szeroka akcja informacyjna wśród mieszkańców miasta i regionu. W ocenie bydgoskiego wniosku wytknięto właśnie brak tych dwu elementów.

Forum kultury powstałe na gruzach tej inicjatywy zdawało sobie z tego sprawę. Jedynym rozsądnym wyjściem z pułapki niedemokratyczności było całkowite otwarcie. Forum założyła grupa inicjatywna (w jej skład weszli przedstawiciele instytucji kultury i organizacji trzeciego sektora), której kolejną – po powołaniu forum do życia – decyzją było zaproszenie wszystkich chętnych i zainteresowanych do udziału w jego pracach. By uczestnictwo w forum ułatwić, zorganizowano kilka otwartych debat i wiele spotkań roboczych.

Głównym zadaniem, jakie postawiło sobie forum, było zorganizowanie Bydgoskiego Kongresu Kultury. Do tego zdarzenia miały przygotowywać wspomniane debaty, które z jednej strony miały gromadzić wokół siebie coraz więcej osób, a z drugiej – przygotować zagadnienia, które mają zostać przedyskutowane na kongresie.

Debata, czyli spór o lepsze

Do tej pory odbyło się kilka spotkań, które nie miały formy debaty, a służyły jedynie ustaleniu kształtu dalszych prac (było to konieczne, chociaż nielubiane i łatwe do obśmiania „głosowanie nad metodą głosowania”). Ten przykry moment, przy okazji którego pojawiają się zawsze wzajemne pretensje i nieufność, zapewne minął. Chociaż naiwnością byłoby twierdzić, że nieufność zupełnie znikła. To dobrze – proces zyskiwania (czy: odzyskiwania) zaufania nie powinien kończyć się nigdy. Szczególnie – nigdy nie powinien ustawać wysiłek zapewniania o czystości intencji. Dotyczy to każdego uczestnika debaty, każdej z jej stron.

Do tej pory odbyły się dwie debaty pod hasłami – kolejno – uczestnictwa i kreatywności. Obie próbowały 12 |

| Maj 2011

nie tyle rozstrzygać problemy związane z tymi dwoma polami zagadnień, ale – realizując plan minimum – choćby je tylko nakreślić.

Chaos tych debat był dla wielu ich uczestników frustrujący. Dla wieszczących forum klęskę był radosnym potwierdzeniem ich czarnowidztwa. A jednak nawet klęski i mielizny tych debat są, w moim przekonaniu, cenne. To właśnie niewielka frekwencja, wzajemne zarzuty, niezrozumienie, brak otwartości na poglądy innych stanowią niezwykle istotną część wypracowywanej diagnozy. Te klęski debat także zarysowują obszary, o których będzie trzeba rozmawiać podczas kongresu.

Problemy w kolejce

Forum czekają kolejne debaty: o bydgoskiej tożsamości, o współpracy. Najbliższa jednak ma się zająć problemem rewitalizacji. Chodzi, oczywiście, zarówno o rewitalizację architektoniczną miasta, jak i – ściśle z nią związaną – rewitalizację społeczną. Rewitalizacja, czyli odnowa zdegradowanych przestrzeni miejskich, jest szczególnie istotna w miastach takich jak Bydgoszcz.

Tę istotność widać po zrewitalizowanej przestrzeni miejskiej na Wyspie Młyńskiej. To pierwsze miejsce w Bydgoszczy, gdzie wreszcie widać ludzi, którzy siedzą, odpoczywają, opalają się, rzucają frisbee, czują, że to miasto – jakiś jego kawałek przynajmniej – jest ich.

Ze skali problemu łatwo zdać sobie sprawę, gdy się zna nakład czasu i środków, jakie pochłonęła rewitalizacja wyspy, a przy okazji – gdy zrozumie się, jak niewielki, mimo wszystko, jest skutek społeczny tych wysiłków.

Rewitalizacja ma też swoją negatywną stronę. Rzeczywiście może przywracać ład architektoniczny i poprawiać estetykę miejskich przestrzeni, ale jednocześnie przynosi ze sobą groźbę zmiany charakteru całych dzielnic, zmiany ich przekroju społecznego, wysiedlenia dawnych mieszkańców, wzrost cen mieszkań w rewitalizowanym rejonie. Niezbędne jest działanie jednocześnie radykalne (w sferze poprawy warunków życiowych mieszkańców) i ostrożne (by radykalna poprawa warunków bytowych jednych nie oznaczała marginalizowania i zwiększenia niedogodności życia innych). I o tym właśnie trzeba debatować.

Trudność zadań, jakie stoją przed wszystkimi stronami procesu partycypacji – społecznością lokalną, organizacjami pozarządowymi i władzą – usprawiedliwia ewentualne niepowodzenia i potwierdza istotność planowanego kongresu.

Jaki statek zwodujemy?

Działalność Forum Kultury Bydgoskiej realizuje się w trybie partycypacji społecznej (cykle debat, spotkań roboczych i dyskusji, których zwieńczeniem ma być Bydgoski Kongres Kultury, w które zaangażowani są mieszkańcy, przedstawiciele organizacji pozarządowych i władze), ale nie jest to jedyna działalność

partycypacyjna, w jaką zaangażowani są członkowie forum i władze miasta. Od dwóch miesięcy odbywają się też warsztaty, które prowadzi warszawska Pracownia Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia”. Warsztaty mają doprowadzić do wypracowania kształtu przyszłej „Miejskiej Instytucji Kultury” (cudzysłów sygnalizuje tyle tylko, że nie chodzi tu o konkretną instytucję o konkretnej nazwie, ale o instytucję modelową, taką, jaką dopiero chcielibyśmy stworzyć). Ale, co oczywiste, dotyczą też szerzej rozumianej polityki kulturalnej miasta, z którą ten projekt – jeśli ma być skuteczny – musi być spójny.

Pierwsze, marcowe warsztaty zostały poświęcone określeniu wartości, jakie powinny budować taką instytucję (transparentność, otwartość, antyspektakularność, nowoczesność, kreatywność) i działań, poprzez które te wartości miałyby się realizować. Warsztaty drugie, kwietniowe – na bazie wcześniejszych rozwiązań – opisały funkcje, jakie powinna spełniać taka idealna „Miejska Instytucja Kultury”. To, co wypracowano do tej pory, zamyka się w szeroko rozumianej edukacji kulturalnej, działalności animacyjnej, której nie obejmują istniejące w tej chwili w mieście instytucje. Wizja nie jest precyzyjna, ale zarysowana w niej instytucja jest usłużna wobec mieszkańców, spełnia ich potrzeby, ignorując wszelkie środowiskowe i branżowe roszczenia, nie służy dobru elit, ale dobru powszechnemu, działa na rzecz tych, którzy nie mieszczą się w ofercie kulturalnej istniejących podmiotów.

Jednak niezależnie od wypracowanego modelu, niezależnie od jego utopijności – proces partycypacji jest cenny. Musi się on skończyć sukcesem z jednego choćby powodu: raz wdrożonego procesu partycypacji nie sposób już zatrzymać – może to zrobić tylko władza autorytarna. Raz dokonany wyłom w skostniałym systemie podejmowania decyzji – jednoosobowo, nie licząc się z opinią publiczną i jej dobrem, który to sposób chyba znamy aż zbyt dobrze – musi się tylko powiększać.

To, czy razem ze „Stocznią” zbudujemy instytucję, która będzie dumnym okrętem flagowym czy może tylko dziurawym kajakiem, zależy wyłącznie od nas.

Obywatele!

Bydgoska inicjatywa nie istnieje w próżni. Wspomniane wcześniej miasta także walczą o swoją przyszłość. Działa również ogólnopolski ruch społeczny

D e b a t a . F o t . Z b yZ i e l

Obywatele Kultury, który walczy o „przywrócenie kultury do życia społecznego”, co wiąże się ze zmianami finansowania kultury i edukacji kulturalnej w Polsce, zmianą przepisów skarbowych, by umożliwić przekazywanie 1 procenta podatku CIT na cele kulturalne i większą transparentnością w zarządzaniu kulturą i jej finansowaniu. Postulaty Obywateli Kultury zostały zawarte w Pakcie dla Kultury – dokumencie negocjowanym z rządem i poddanym pod społeczne konsultacje. Poparcie dla założeń paktu zadeklarował także Prezydent Miasta Bydgoszczy Rafał Bruski.

Sama deklaracja, co oczywiste, do niczego nie zobowiązuje, ale nie jest pustym gestem. Jest ważnym elementem budowania wzajemnego zaufania i zrozumienia. Przynajmniej tyle.

Sam pakt i prowadzone nad nim prace mają jeden niezaprzeczalny walor: przywracają podmiotowość obywatelom przez to choćby, że odnawiają i nadają pozytywną konotację samemu słowu „obywatel”.

Obywatel Kultury jest określeniem odartym z demagogii. A z drugiej strony pozbawionym eskapistycznych złudzeń – Obywatel Kultury pozostaje przecież obywatelem, obchodzą go sprawy społeczeństwa, w którym żyje, bo kultura, której jest mieszkańcem jest dziedziną codzienności. Obywatel Kultury brzmi po prostu dumnie. Nie mówiąc już o tym, że ma fajne inicjały.

Problem dewaluacji ważnych słów w naszej sferze społecznej jest zresztą jednym z najpoważniejszych hamulców jej rozwoju. Oddolne ruchy na rzecz kultury przywracają sens tym słowom. W kontekście kulturowej zmiany, o którą apelują, obywatel i dobro wspólne nie brzmią fałszywie.

Maj 2011 |

| 13

kultura

Nie da się manipulować…

Z Marzeną Matowską, pełnomocniczką ds. polityki kulturalnej w bydgoskim ratuszu, rozmawiają Dominika Kiss-Orska i Michał Tabaczyński Bydgoszcz przeprowadza pewnego rodzaju eksperyment w zakresie zarządzania kulturą. Nową politykę kulturalną, a przynajmniej jej istotny element – czyli kształt modelowej miejskiej instytucji kultury, wypracowują na warsztatach przedstawiciele trzeciego sektora, Urzędu Miasta i Miejskiego Ośrodka Kultury. Warsztaty koordynuje Pracownia Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia”. Tam, gdzie się pojawia eksperyment, tam mogą się pojawić wątpliwości. Czy Stocznia jest nam potrzebna?

To, że udało się zmobilizować pracowników MOK-u do pracy nad zmianą profilu instytucji, w której nie wiadomo, czy będą nadal zatrudnieni, to duży sukces naszych rozmów podczas forum i warsztatów prowadzonych przez Stocznię.

To jest ogromna wartość, że twórcy, odbiorcy, instruktorzy z MOK-u razem znaleźli wspólną płaszczyznę porozumienia. Razem opracowują nowy model działania miejskiej instytucji. Stocznia animuje te warsztaty z dużą dozą wolności, ale też porządkuje to, o czym rozmawiamy.

Jakie mają być efekty tej współpracy?

To jest ogromna wartość, że jej efektem będzie nowa miejska instytucja – otwarta, kreatywna. Wykorzystanie moderatorek ze Stoczni w sprawach kultury można przełożyć na inne aspekty społeczne. Na edukację, konflikty, najróżniejsze problemy społeczne. To, co się dzieje podczas Forum Kultury w mieście to przykład rodzącego się dialogu. Pracownicy MOK-u nie odebrali chęci zmian jako ataku na ich instytucję, a sami włączyli się w dialog, chętni do rozmów. Sami chcą zmienić placówkę, bo widzą jej braki. Podziwiam ich, że się otworzyli i zaczęli MOK traktować jako wspólne dobro – dla siebie, twórców, mieszkańców miasta.

Dzięki transparentności tego przedsięwzięcia nie ma mowy o jakiejkolwiek manipulacji. Ktokolwiek obawiał się manipulacji, po warsztatach wie, że tam po prostu nie da się manipulować. To, że dziewczyny ze Stoczni nie są stąd, nikogo tu nie znają, sprawia, że są obiektywne.

14 |

| Maj 2011

Warsztaty Stoczni mają wiele zadań. Oprócz tych, o których wspomnieliśmy, mają też istotny wymiar promocyjny – Bydgoszcz, mamy takie poczucie, zyskała nowoczesne, obywatelskie oblicze. Ale warsztaty mają też wymiar pragmatyczny. Czy wypracowany model pomoże przy konkursie na nowego dyrektora MOK-u?

Tak, ponieważ on będzie dokładnie wiedział, na co się decyduje. Nie będzie potrzebny jego program autorski. Do tej pory nikt nie wiedział do końca, jak ta instytucja powinna funkcjonować, stąd fiasko poprzednich konkursów. Teraz będziemy mieli szczegółowe wytyczne, model idealny, który dostosujemy do naszych miejskich realiów.

Kto powinien aplikować na to stanowisko? Proces partycypacyjny jeszcze trwa, ale można już chyba określić ramy działania osoby mającej sprawować tę funkcję.

Mar zena Matowska podc z as spotkania Forum Kultur y, w k tór ym brał udział m.in. prez ydent Rafał Brusk i i Kr z ysz tof Sadowsk i.

Fot. ZbyZiel

Nie szukamy artysty. To ma być manager kultury z doświadczeniem administracyjnym i współpracujący wcześniej z organizacjami pożytku publicznego, organizujący imprezy. Dyrektora wspierać będzie rada programowa złożona ze specjalistów. Podobna rada w najbliższym czasie zacznie działać w Galerii Miejskiej bwa. Dla dyrektora będzie ona pomocą, grupą lobbującą za dobrymi wystawami, nawet tymi kontrowersyjnymi, czyli w przypadkach, kiedy przyda mu się wsparcie.

Zresztą w innych instytucjach też działają takie rady i przynosi to realne korzyści.

kultura

Nowy model, nowa jakość Z Marcinem Płocharczykiem rozmawia Michał Tabaczyński Już wcześniej uczestniczyliśmy – jako miasto, jego mieszkańcy, ludzie kultury i władze – w procesie dialogu społecznego, który krył się pod hasłem Forum Kultury Bydgoskiej. Teraz doszedł do tego proces partycypacyjny prowadzony przez Stocznię, podczas którego ma dojść do wypracowania strategii dla miejskiej instytucji kultury. Czy miasto – mam na myśli jego władze – ryzykuje, zgadzając się na partycypacyjny model negocjacji kształtu polityki kulturalnej?

Miasto ryzykuje, ponieważ każdy pilotażowy projekt innowacyjny wiąże się z ryzykiem. Ale też stawia się na pozycji miasta zmieniającego model kultury i dostosowującego go do potrzeb kulturalnych rożnych grup społecznych. Zyskuje, bo staje się nowoczesne. Bo czym jest kultura? Do lat 50. antropologia i kilka innych nauk wytworzyło około 250 definicji. Posługując się baumanowską definicją, cytowaną między innymi w wywiadach o uczestnictwie w kulturze przez Wacława Sobaszka z Teatru Węgajty, kultura to ,,coś”, co poprzez zarządzanie i w związku z zarządzaniem podnosi społeczeństwo na wyższy poziom.

Bauman w swoim geniuszu ucieka od dywagacji o kulturze (meta-kulturze) i daje nam zwykłym praktykom-śmiertelnikom konkret. Chcesz rozmawiać efektywnie o kulturze – pamiętaj o zarządzaniu. Pytanie, w jakim modelu zarządzanie sferą społeczną/kulturą jest najbardziej efektywne? Obecnie na salonach obywatelskich króluje partycypacja społeczna (horyzontalna i wertykalna) w modelu deliberacyjnym, najkorzystniejszym dla mieszkańców i organizacji pozarządowych.

Z punktu widzenia władz miasta – jakie mogą być zyski, a jakie straty?

Miasto powinno się liczyć z możliwością utraty – przynajmniej częściowo – kontroli i przewidywalności, zanika odgórne, centralne sterowanie, pojawia się inicjatywa

Marcin Płocharc z yk , fot. ZbyZiel

oddolna. Po stronie zysków, oprócz tego, o czym było wyżej, pojawi się dobra diagnoza sytuacji. No i następuje konkretny podział odpowiedzialności – jak w każdym prawdziwym projekcie partnerskim.

No i to jest kontrowersyjny punkt. W każdym razie tu właśnie mogą pojawić się pewne obawy. Chodzi o to, czy dzielenie się odpowiedzialnością nie jest równoznaczne z pozbywaniem się odpowiedzialności. Czy ten proces, nawet jeżeli nazwiemy go inaczej i może nawet trafniej, jako udostępnianie odpowiedzialności, nie grozi raczej pozbywaniem się obowiązków?

Tak, rzeczywiście, są takie obawy. Ale takie udostępnianie odpowiedzialności przynosi już dobre rezultaty – spójrz na krótką historię polskiej partycypacji – to działa.

Działa w Europie i w USA. Istnieje na przykład projekt funduszu sołeckiego, o którego wydatkowaniu decydują mieszkańcy, zgłaszając do rady gminy propozycje zmian, które mają poprawić jakość życia mieszkańców. Jestem za stopniową decentralizacją i przekazywaniem zadań podmiotom pozarządowym.

Trochę dziwi mnie ten rozdźwięk – z jednej strony pracownicy kultury NGO strasznie narzekają na systemy totalitarne, państwo opresyjne,

partyjne, oligarchicznie sterowane, a z drugiej strony, gdy pojawiają się możliwości wypracowania mechanizmów współdecydowania, przejmowania zadań przez mieszkańców i organizacje pozarządowe, wtedy zaczyna się krytyka, że państwo czy samorząd chce pozbyć się odpowiedzialności.

Ten proces negocjacji społecznych, czy jak go tu fachowo nazywamy, proces społecznej partycypacji, chociaż od wewnątrz wydaje się mało wydajny, mozolny, trudny, to jednak ma swoją dynamikę, która – co najważniejsze – przekłada się na konkretne działania. Obserwujemy go razem od początku – jak to wygląda z twojej perspektywy?

Proces miał dwie wyraźne fazy.

Pierwsza to konflikt pomiędzy środowiskiem kulturalnym Bydgoszczy (i ogólnopolskim – Wajda!), MOK-iem i jego dyrektorką, a także zwolnionymi pracownikami, Cuske i Sauterem. Czyli moment szukania mediatora partycypacyjnego zaczął się od konfliktu. Później nastąpiła zmiana zarządzającego Miejskim Ośrodkiem Kultury. I nowy etap partycypacji, który przynosi nową jakość. Ten drugi etap zawdzięczamy grupie warsztatowej i działaniu moderatorów ze Stoczni. W tej chwili partycypacja polega na wypracowaniu nowego modelu instytucji kultury. Jest zgoda obu stron biorących w warsztatach, że to jest najistotniejsze.

Te działania to naprawdę nowa jakość w skali kraju. Bardzo niewiele instytucji w Polsce zdecydowało się na wypracowaniu linii programowej instytucji kultury poprzez zastosowanie modelu partycypacyjnego.

Istnieje mała grupa podmiotów-instytucji, które potrafią realizować ten model społecznej zmiany.

Stocznia jest jedną z nich. Partycypacja społeczna, obywatelska, jest w Polsce wciąż nową metodą zamiany społecznej; myślę, że o ile kilka lat temu na polskich salonach obywatelskich dominowała ekonomia społeczna to teraz będzie to partycypacja i wszystko to, co się z tym wiąże. Model partycypacyjny zdynamizuje polskie życie publiczne i kulturę naszych miast.

Maj 2011 |

| 15

G aleria

Adria

Wyjście z kina

Orzeł Fotografie: ZbyZiel 16 |

| Maj 2011

Pomorzanin

N

asze miasto, w którym żyje prawie 400 tysięcy ludzi, nie ma kina studyjnego. Biorąc pod uwagę frekwencję na cotygodniowych DKF „Mozaika” i „Niespodzianka”, a także na przeglądach Never Seen in Bydgoszcz, jest to poważny brak. Omijają nas dziesiątki wartościowych filmów niezależnych, ale też tych z głównego obiegu. Mamy nadzieję, że w najbliższym czasie to się zmieni. Żeby przypomnieć Wam, jak to było kiedyś, kiedy nasze miasto kinem stało, w dzisiejszej galerii przedstawiamy wyjścia z tych pałaców X muzy, które już nie istnieją i tych, które mają szansę na nowe życie. Życzymy miłych wspomnień.

Planujemy oddać naszą galerię w Państwa ręce. Bylibyśmy zachwyceni, gdyby dzisiejsza galeria zainspirowała Państwa do odkrycia nowych-dawnych bydgoskich miejsc, które opiszecie, sfotografujecie lub prześlecie nam ich kadry sprzed lat.

Bałtyk

Maj 2011 |

| 17

wydarzenia

Opera Nova XVIII Bydgoski Festiwal Operowy Niedziela 01.05.2011, godz. 19.00

Giacomo Puccini: Cyganeria („La Bohème”) – II Premiera – opera – Opera Nova w Bydgoszczy Środa 04.05.2011, godz. 19.00

Aleksander Ekman: Tryptyk Ekmana – Studium rozrywki („Ekman’s Triptych – A Study of the Entertainment”) – balet – Cullbergballet (Szwecja) Piątek 06.05.2011, godz. 19.00

Gaetano Donizetti: Maria Stuarda – opera – Teatr Wielki im. St. Moniuszki w Poznaniu Niedziela 08.05.2011, godz. 19.00

Bela Bartok: Zamek księcia Sinobrodego („A kékszakállú herceg vára”) Henry Purcell: Dydona i Eneasz („Dido and Aeneas”) – opery – Teatr Wielki w Łodzi Wtorek 10.05.2011, godz. 16.30 i 20.00

Eric Idle / John Du Prez: SPAMALOT, czyli Monty Python i święty Graal – musical – Teatr Muzyczny im. D. Baduszkowej w Gdyni UWAGA! Spektakl dla WIDZÓW DOJRZAŁYCH!

Czwartek 12.05.2011, godz. 19.00

Georg Friedrich Händel: Orlando – opera – Combattimento Consort Amsterdam (Holandia) Sobota 14.05.2011, godz. 19.00

„Aria” / „Le Chant du Compagnon Errant” / „Dionysos” – balet – Zakończenie Festiwalu – Béjart Ballet Lausanne (Szwajcaria) Imprezy towarzyszące scena kameralna im. prof. F. Krysiewiczowej

Środa 11.05.2011, godz. 18.00

Johann Sebastian Bach: Die Kunst der Fuge – scena – koncert – Combattimento Consort Amsterdam (Holandia) Operowe Forum Młodych – spektakle akademii muzycznych Poniedziałek 02.05.2011, godz. 18.00

Wolfgang Amadeusz Mozart: Wesele Figara („Le Nozze di Figaro”) – opera – Akademia Muzyczna im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy Czwartek 05.05.2011, godz. 18.00

Joseph Haydn: Aptekarz („Lo Speziale”) / Vojtech Didi: Matka Niobe – opery – Akademia Muzyczna im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy – Akademia Sztuki w Bańskiej Bystrzycy (Słowacja) 18 |

| Maj 2011

Sobota 07.05.2011, godz. 18.00

Antonio Salieri: Prima la musica e poi le parole – opera – Akademia Muzyczna im. G. i K. Bacewiczów w Łodzi Poniedziałek 09.05.2011, godz. 18.00

Maurice Ravel: Dziecko i czary („L’ Infant et les Sortilèges”) Bohuslav Martinů: Hlas lesa – Veselohra na mostě – opery – Akademia Muzyczna im. K. Szymanowskiego w Katowicach – Akademia Muzyczna w Ostrawie (Czechy) Repertuar Opery Nova po zakończeniu Festiwalu: Sobota 21.05.2011, godz. 18.00 Niedziela 22.05.2011, godz. 18.00

Amilcare Ponchielli „La Gioconda” – opera Środa 25.05.2011, godz. 19.00 Czwartek 26.05.2011, godz. 19.00

Giuseppe Verdi „La Traviata” – opera

Sobota 28.05.2011, godz. 17.00 Niedziela 29.05.2011, godz. 17.00 Poniedziałek 30.05.2011, godz. 11.00 Wtorek 31.05.2011, godz. 11.00

Bogdan Pawłowski „Królewna Śnieżka i siedmiu kras­ noludków” – baśń baletowa Dyrekcja zastrzega sobie prawo zmiany repertuaru.

Giacomo Puccini „CYGANERIA” opera w 4 obrazach

Realizatorzy: Inscenizacja i reżyseria Maciej Prus Kierownictwo muzyczne Andrzej Knap Scenografia Paweł Wodziński Kostiumy Jagna Janicka Przygotowanie chóru Henryk Wierzchoń

PREMIERA Opera Nova

Festiwalowy przegląd inscenizacji rozpocznie Opera Nova premierą „Cyganerii” Giacomo Pucciniego, wykreowaną przez mistrza reżyserii Macieja Prusa, który po raz pierwszy pracuje z bydgoskimi śpiewakami. „La Bohème”, po 30 latach nieobecności na bydgoskiej scenie, dołączy tym samym do innych wielkich dzieł Pucciniego, które znajdują się w naszym repertuarze: „Toski” i „Madamy Butterfly”, wcześniej „Turandot”.

Alexander Ekman „TRYPTYK EKMANA – studium rozrywki” balet współczesny

Realizatorzy: Inscenizacja, choreografia, dekoracje Alexander Ekman Kostiumy Bregie van Balen Reżyseria świateł Mikael Sylvest Video Elias Benxon (Premiera Cullberg Ballet, Sztokholm X 2010 r.)

Po 10. latach w Operze Nova wystąpi ponownie CULLBERG BALLET, zaliczany do najlepszych zespołów tańca nowoczesnego na świecie. Tworzący dla szwedzkich

Tr y p t y k E k m a n a , f o t . Cu l l b e r g B a l l e t

D y d o n a i E n e a s z . Te a t r W i e l k i w Ł o d z i

tancerzy Alexander Ekman jest doskonale znany na najlepszych scenach baletowych. Jego dzieła cechują inteligentne pomysły, dynamiczna choreografia i obfitość humoru.

W swym najnowszym balecie Alexander analizuje różne formy rozrywki: propozycje programów telewizyjnych, programy baletowe, koncerty, happeningi, itp.

Stawia pytanie, czy publiczność chce oglądać programy przygotowywane z coraz większym rozmachem, lecz błahe, czy też docenia programy o minimalistycznej formie, lecz odwołujące się do osobistych przeżyć , sfery uczuciowej i intelektualnej widzów. „Wspaniałe, niesamowite przedstawienie. Świetna rozrywka. Olśniewające. Zaskakujące i zabawne, czasem ekstremalnie śmieszne”. (Dagens Nyheter)

konsultacja dramaturgiczna i muzyczna Piotr Kamiński dekoracje i kostiumy Anna Wunderlich choreografia i ruch sceniczny Alexandr Azarkevitch kierownictwo chóru Marek Jaszcza (Premiera Teatr Wielki w Łodzi 5 III 2011) „Dydona i Eneasz” H. Purcella oraz „Zamek Sinobrodego” B. Bartóka to opery, które mimo dzielących je epok, połączone w jedną inscenizację, nabierają głębszego sensu. Opowiadają historię wielkiej niespełnionej miłości, która prowadzi do nieuchronnej rozłąki i dramatycznego finału. Skomplikowane koleje losu bohaterów zmuszają do refleksji nad przemijaniem i barierami, które tkwią w każdym z nas. „Dydona i Eneasz” i „Zamek Sinobrodego” w jednym przedstawieniu? Dwa utwory tak różne stylistycznie i z tak odległych epok w czasie jednego wieczoru? Wydaje się to zaskakujące i zakrawa na czystą prowokację. Czy jednak tak jest? (…)Obie opery są utworami głęboko tragicznymi i jeśli głębiej nad tym się zastanowić, ich tragizm, mimo odległości dwóch epok, w których powstawały, jest w jakimś sensie „strukturalnie” podobny. Obie są „obrazami” wielkiej miłości i obie kończą się obrazem śmierci. (…)

Z „Eksplikacji reżyserskiej” Jacka Gąsiorowskiego (materiał TW w Łodzi).

Gaetano Donizetti „Maria Stuarda” opera w dwóch aktach

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne Will Crutchfield reżyseria Dieter Kaegi scenografia Bruno Schwengl reżyseria świateł Bogumił Palewicz kierownictwo chóru Mariusz Otto (Premiera Teatr Wielki w Poznaniu 29 I 2011) Akcja opery odwołuje się do historycznej postaci królowej Szkocji, panującej w XVI wieku. Tragiczne, a zarazem burzliwe losy Marii Stuart stały się tematem inspirującym wielu artystów np. dramaty Juliusza Słowackiego czy Fryderyka Schillera. Także libretto opery Donizettiego skupia się wokół relacji pomiędzy tytułową bohaterką oraz jej kuzynką, królową Anglii. Elżbieta Wielka kocha lorda Leicestera. Ten z kolei darzy odwzajemnionym uczuciem Marię Stuart. W konsekwencji kłótni z rywalką, zazdrosna Elżbieta podpisuje na nią wyrok śmierci. Dramat znalazł dopełnienie w warstwie muzycznej: Donizetti uczynił bohaterkami swej opery właściwie dwie kobiety, stworzył dla nich trudne do wykonania arie, obfitujące w efektowne koloratury.

Eric Idle, John du Prez „SPAMALOT, czyli Monty Python i święty Graal” musical Realizatorzy: Reżyseria Maciej Korwin Kierownictwo muzyczne Dariusz Różankiewicz Scenografia i kostiumy Jerzy Rudzki Choreografia Joanna Semeńczuk, Bernard Szyc Układy stepowane Jacek Wester (Premiera Teatr Muzyczny w Gdyni 2 X 2010)

Spamalot. arch. TM w Gdyni

Henry Purcell „DYDONA I ENEASZ” opera tragiczna w trzech aktach/ Béla Bartok „ZAMEK SINOBRODEGO” opera w jednym akcie z prologiem Realizatorzy: kierownictwo muzyczne Łukasz Borowicz reżyseria Jacek Gąsiorowski

Maj 2011 |

| 19

wydarzenia

Tym, którzy zechcą zobaczyć „Spamalota…” zainspirowanego legendami arturiańskimi, należy się informacja: gdyński spektakl to żonglerka konwencjami, to parodia musicalu oparta na absurdalnym humorze rodem z filmu „ Monthy Pyton i i święty Graal”(1975r.) legendarnej brytyjskiej grupy komików.

W Gdyni stworzono widowisko z rozmachem, rozpisane na pięćdziesięcioosobowy zespół i orkiestrę. Pełno tu purnonsensu i zabawy kiczem. 405 strusich piór ozdabia piękne tancerki, nawet sceny baletowe, podobnie jak partie wokalne, utrzymane są w konwencji pastiszu.

Autorem błyskotliwego polskiego libretta, pełnego gier słownych jest Bartosz Wierzbięta.

Zwariowana i kpiarska komedia, natrząsa się z wszystkiego i nie oszczędza nikogo.

Georg Friedrich Händel „ORLANDO“ dramma per musica w 3. aktach Dyrygent Jan Willem de Vriend Reżyser Eva Buchmann Scenografia Miriam Grote Gansey Reżyseria świateł Tom Verheijen Kostiumy Jorine van Beek (Premiera Amsterdam 1 IV 2011)

Orlando jest rycerzem w służbie Karola Wielkiego.

Kocha uratowaną przez siebie księżniczkę Angelikę, lecz ta obdarza uczuciem Medora. Ból serca Orlanda jest tak wielki, że doprowadza go do utraty zmysłów.

Może go uratować tylko czarodziej Zoroastro, sprowadzając z niebios ożywiający kordiał…

BÉJART BALLET LAUSANNE ARIA

Choreografia: Gil Roman Muzyka: J. S. Bach, Nine Inch Nails, Melponem, inuickie pieśni ludowe (Premiera 20 XII 2008)

Gil Roman mówi: Poprzez ten balet chciałem poruszyć szersze kwestie niż sam taniec i jednoczesne funkcjonowanie różnych szkół myśli tanecznej, które często próbuje się sobie przeciwstawiać: wolny taniec otwarty i taniec klasyczny. Taniec dionizyjski pełen jest instynktownej siły i energii, podczas gdy taniec klasyczny, apolliński, to rozum i struktura. Moją misją jest połączenie ich w jedno.

LE CHANT du COMPAGNON ERRANT (Pieśń wędrownego czeladnika) Choreografia Maurice Béjart Muzyka Gustav Mahler (Premiera 11 III 1971) Choreografia ta często odczytywana jest jako ilustracja życia Béjarta. Motywem utworu jest wędrówka średniowiecznego czeladnika z miasta do miasta w poszukiwaniu mistrza i sensu życia.

DIONYSOS (SUITE)

O r l a n d o , f o t . L e o v a n Ve n z e n

Rekomendujemy spektakl w wykonaniu holenderskiego zespołu muzyki dawnej Combattimento Consort Amsterdam. Wyróżnikiem i ambicją zespołu jest prezentowanie unikalnego i mało znanego, acz wartościowego artystycznie repertuaru. Zespół jest znany z wysokiego poziomu przedstawień i propagowania muzyki doby baroku, począwszy od dzieł kameralnych, poprzez orkiestrowe, oratoria, aż po dzieła operowe.

W toku 28 lat istnienia zespołu ukształtował się jego własny, rozpoznawalny styl gry, który jest znany jako „szkoła Combattimento”.

Prapremiera „Orlanda” odbyła się w 1733 r., jednak dzieło, nie spotkawszy się z uznaniem, zniknęło ze scen na 200 lat. Gdy na nowo odkryto partyturę, okazało się, że jest to jedna z najpiękniejszych barokowych oper.

Libretto powstało na podstawie epickiego poematu L. Ariosta, arcydzieła XV-wiecznej literatury.

20 |

| Maj 2011

choreografia Maurice Béjart muzyka Manos Hadjidakis (Prapremiera: XII 1985) Bazą dla realizacji suity „Dionysos” był pełnospektaklowy wieczór baletowy „Dionysos” z 1984 roku do muzyki Richarda Wagnera i Manosa Hadjidakisa. Zajmuje szczególne miejsce w bogatym dorobku Béjarta. Opowiada mit o Dionizosie, o jego cudownych narodzinach, jego szalonych tańcach.

Rytm z początku wolny – «Narodziny tragedii» w scenie z tawerny – przyspiesza z wejściem bachantek, osiąga paroksyzm syrtaki tańczonym przez 20 chłopców oraz w tanecznym szaleństwie Wschodu.

Znany od 1984 r. pod nazwą BÉJART BALLET LAUSANNE (d. Balet XX wieku) gościć będzie w Operze Nova po raz pierwszy. Nazwisko zmarłego w 2007 r. wybitnego Artysty elektryzuje zawsze miłośników tańca.

Admiratorzy twórczości Maurice’a Béjarta będą mieli okazję podziwiać choreografie Mistrza, wiernie przekazywane przez zespół jego imienia. Tancerze pokażą także dzieło swego obecnego dyrektora artystycznego, Gila Romana, ucznia Béjarta, byłego solisty Baletu XX wieku, uhonorowanego prestiżowymi nagrodami Danza&Danza Award oraz Nijinski Award. inf. Ewa Chałat

wydarzenia

INNE SYTUACJE Bydgoszcz 7-10 maja 2011 Międzynarodowy Festiwal Teatralny INNE SYTUACJE ma nawiązywać do odbywającego się w latach 1991-2000, Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego OFF PREZENTACJE TEATRALNE. Festiwal ten zdobył uznanie wysokim poziomem artystycznym prezentowanym przez zapraszane grupy teatralne, profesjonalizmem organizacyjnym i stał się rozpoznawalną marką w świecie teatru. Celem festiwalu było zaprezentowanie bydgoskiej publiczności oraz widzom przyjezdnym innego spojrzenia na teatr. Podczas wszystkich edycji festiwalu, pokazy spektakli odbywały się na scenach Teatru Polskiego i cieszyły się ogromną publicznością.

Obecny festiwal przyjął nazwę Inne Sytuacje. Nazwa ta pochodzi z wypowiedzi jednego z najważniejszych twórców współczesnego teatru Eugenio Barby, założyciela Odin Teatret, ucznia Jerzego Grotowskiego. Mówi on: „…ujęcie tradycyjnych treści teatru zajmują nie nowe treści, lecz nowe relacje… To co się rodzi, to nie żaden inny teatr, to tylko inne sytuacje zaczynają nazywać się teatrem”. Chcemy, by ten festiwal akcentował przede wszystkim obecność człowieka – aktora na scenie. Uważamy, że podstawą teatru nie jest obecność na scenie scenografii, zapożyczeń środków multimedialnych, źle pojętej widowiskowości, epatowanie nowinkami technicznymi, ale aktor – człowiek. Jesteśmy przekonani, że zapraszane przez nas spektakle dają możliwość obcowania z takim teatrem, żywym, pokazującym właśnie inne/nowe sytuacje.

Wierzymy, że to za czym Państwo tęsknicie, co wspominacie, o czym marzycie, czego szukacie, odnajdziecie tu – w Teatrze. Życzymy niezapomnianych wrażeń artystycznych i estetycznych.

7, 8 maja godz. 20.00 TPB – Duża Scena Spektakl w języku angielskim

TEATR PIEŚŃ KOZŁA/Wrocław/Polska

MACBETH

Teatr Pieśń Kozła jest jednym z najciekawszych i najbardziej znaczących przedstawicieli nowej polskiej awangardy teatralnej ostatnich lat. Został powołany w 1996 roku przez Grzegorza Brala i Annę Zubrzycki.

Zespół współtworzą aktorzy ze Szwecji, Norwegii, Finlandii, Wielkiej Brytanii, Francji i Polski.

Teatr Pieśń Kozła kontynuuje długą drogę polskiego teatru laboratoryjnego, zapoczątkowanego przez Osterwę i Limanowskiego, a tak świetnie rozwijanego przez Grotowskiego, Flaszena i Staniewskiego. Kierując swe poszukiwania w stronę sztuki aktorskiej, technik wokalnych i ruchowych, wypracował własną, unikalną technikę pracy aktorskiej – technikę koordynacji.

Maj 2011 |

| 21

wydarzenia

Macbeth, będący owocem współpracy z Royal Shakespeare Company, to kolejny eksperyment Teatru Pieśń Kozła. Stanowi próbę odkrycia muzyczności w poezji Szekspira i odnalezienia korzeni tragedii. Poszukując kolorów i dźwięków szekspirowskiego języka, aktorzy starają się zgłębiać naturę dramatu.

7 maja godz. 18.00 TPB – Mała Scena

MACIEJ ADAMCZYK – TEATR PORYWACZE CIAŁ Poznań/Polska

VERY

i był asystentem Jerzego Grotowskiego w Teatrze 13 Rzędów w Opolu. W 1966 roku Odin Teatret przeniósł się do Holstebro w Danii, gdzie pracuje do dziś.

Odinowi, jak bodaj żadnej innej grupie powstałej w latach 60., udało się stworzyć nie tyle zespół, ile własną kulturę – przestrzeń pozwalającą na swobodne działanie indywidualne bez zrywania kontaktów z grupą. Światowy rezonans wywołał manifest Trzeciego Teatru sformułowany przez Eugenio Barbę w 1976 roku. Pomógł on wyodrębnić zbiorowisko teatrów różnych i od teatru konwencjonalnego, i od teatru awangardowego.

Maciej Adamczyk jest aktorem Teatru Porywacze Ciał. Wymyślił go i założył z Katarzyną Pawłowską w 1992 roku we Wrocławiu. Teatr Porywacze Ciał należy według zgodnego głosu krytyki i środowiska teatralnego do jednej z najważniejszych niezależnych grup teatralnych w Polsce. Artyści świadomie posługują się w swoich spektaklach strategią parodii i pastiszu, wykorzystują znaki i symbole kultury współczesnej, zestawiają teksty literackie z wulgaryzmami, arcydzieła z kiczem, cytaty kultury literackiej z cytatami kultury popularnej.

Very to monodram Macieja Adamczyka, do którego sam napisał scenariusz. To niezwykle osobiste, momentami ocierające się o ekshibicjonizm przedstawienie. To historia człowieka – Polaka – czekającego na przesłuchanie w komisariacie angielskiej policji.

Przesłuchujący jednak nie nadchodzi. Niech ktoś wreszcie przyjdzie i mnie przesłucha! krzyczy ze sceny Adamczyk. I z tego czekania, z tej bezradnej samotności zaczyna snuć opowieść.

8 maja godz. 18.00 TPB – Mała Scena Spektakl w języku angielskim

IBEN NAGEL RASMUSSEN – ODIN TEATRET Holstebro/Dania

ESTER’S BOOK

Twórcą i założycielem skandynawskiego teatru laboratoryjnego Odin Teatret jest Eugenio Barba, który w latach 1961-1964 studiował krótko reżyserię w Warszawie

22 |

| Maj 2011

Iben Nagel Rasmussen (ur. w 1945) - aktorka, reżyserka, nauczycielka i pisarka. Była pierwszą aktorką, która dołączyła do Odin Teatret po przyjeździe grupy do Holstebro. Jej doświadczenia zawodowe przedstawione są w książce The Actor’s Way („Droga aktora”), zredagowanej przez Erika Exe Christoffersena. Grała w takich spektaklach Odin Teatret jak: Kaspariana, Ferai, Min Fars Hus, Talabot, Itsi Bitsi. „Gdy moja matka Ester w wieku 85 lat przeniosła się do domu opieki społecznej w 2003 roku, cierpiąc na demencję starczą, zdecydowałam się ukończyć przedstawienie, które od jakiegoś czasu istniało jako pomysł czy szkic - historia jej życia. W wygodnym, lecz nieprzyjaznym pokoju w domu opieki społecznej matka i córka siedzą i rozmawiają. Z niemal tragikomicznym uporem te same słowa, pojęcia są powtarzane w nieskończoność.” (Iben Nagel Rasmussen) 9 maja godz. 17.00 TPB – Duża Scena

TEATR BRAMA Goleniów/Polska

UCZUCIE W DŹWIĘKU – APOTHEOSIS

Teatr Brama ze swoją działalnością artystyczną jest obecny w Polsce od 1996 roku. Założycielem Bramy jest Daniel Jacewicz. Siedziba teatru znajduje się w Goleniowie, gdzie zrealizowano wiele spektakli i projektów artystycznych. Działania artystyczne Teatru Brama opierają się głównie na autorskich pomysłach, które często komentują i reagują na otaczającą aktorów rzeczywis­ tość. Mówią oni o sobie i swoim środowisku z istotnym elementem odwołania do historii i tradycji jednak bez zbędnego dydaktyzmu.

wydarzenia

Uczucie w dźwięku jest działaniem artystycznym rozpiętym pomiędzy teatrem a muzyką. Spektakl mówi o miłości, radości, ale także o samotności, a przede wszystkim o wrażliwości. Jest pełen energii i zarazem delikatny i sensualny w odbiorze. Jest zaproszeniem do wędrówki po świecie skojarzeń.

9 maja godz. 20.00 10 maja godz. 18.00 TPB – Mała Scena

STUDIUM TEATRALNE Warszawa/Polska

KRÓL KIER ZNÓW NA WYLOCIE (na motywach powieści Hanny Krall)

Zespół został założony w 1996 roku przez Piotra Borowskiego. Borowski od połowy lat 70. współpracował z Jerzym Grotowskim we Wrocławiu, a następnie był aktorem i muzykiem w teatrze Gardzienice. W latach 80. i 90. pracował w Workcenter of Jerzy Grotowski w Pontederze we Włoszech.

Studium Teatralne stawia sobie za cel pogłębianie i szerzenie poczucia prawdy artystycznej poprzez sztukę teatru, docierając do najszerszych warstw społeczeństwa, a zwłaszcza do młodego pokolenia.

Król kier znów na wylocie to historia młodej Żydówki, która w trakcie II wojny światowej po ucieczce z getta udaje Polkę i Niemkę, by w ten sposób odnaleźć swojego męża i wyciągnąć go z obozu koncentracyjnego. Jej miłość staje się wstrząsającym „sposobem” na przetrwanie. Koleje życia bohaterki to historia jej „nie-obecności”, „nie-istnienia”, to los, w którym przestaje być ważne, kim ona sama jest. Liczy się tylko ten, komu pragnie pomóc i w tym celu gotowa jest zrobić wszystko.

10 maja, godz. 20.00 TPB – Duża Scena

TEATR DEREVO Drezno, St. Petersburg/Niemcy, Rosja/

HARLEKIN

Teatr DEREVO jest jednym z najsłynniejszych europejskich teatrów awangardowych. Teatr został założony w 1988 roku w St. Petersburgu przez Antona Adasińskiego, który wcześniej pracował w słynnym teatrze klaunów Licedej. Od 1997 roku artyści teatru mieszkają i pracują w Dreźnie. Derevo zyskało sobie rozgłos w całej Europie – m.in. zdobywając wiele prestiżowych nagród teatralnych. Spektakle Dereva, zawsze bezsłowne, oryginalnie i nowocześnie łączą różne style i teatralne tradycje: pantomimę, taniec współczesny, butoh, rosyjską awangardę, komedię dell’arte, klaunadę, performance, physical theatre i happening.

Harlekin. „Nie wiadomo dokładnie, czy spektakle Dereva są o czymś, ale prawdopodobnie nie są o niczym, ponieważ są czymś. Jak drzewo…”

Na podstawie materiałów Organizatora

Maj 2011 |

| 23

wydarzenia

Galeria Autorska Wystawa fotografii Bydgoszcz Jerzego Riegla i poetów czynna do 17 maja.

5 V, godz. 18

Spotkanie poetyckie z ks. Janem Sochoniem oraz promocja najnowszego tomiku Uspokój się Jan Sochoń, ur. 17.08.1953 w Wasilkowie, na Podlasiu; ksiądz, profesor zwyczajny filozofii, poeta, krytyk literacki i eseista; kierownik Katedry Filozofii Kultury na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego; wykładowca historii filozofii w warszawskim Wyższym Metropolitalnym Seminarium Duchownym. Stale współpracuje z redakcjami „Nowych Książek”, „Mszy Świętej”, „Recogito” (Paryż, pismo internetowe), „Migotań i Przejaśnień” oraz Polskim Radiem. Należy do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Pen Clubu, Polskiego Towarzystwa Tomasza z Akwinu, Polskiego Towarzystwa Filozoficznego, Zespołu Laboratorium „Więzi” oraz innych towarzystw naukowych. Autor wielu prac z zakresu filozofii, teologii, krytyki literackiej i literatury. Ostatnio opublikował Religia jako odpowiedź.

Eseje przygodne (Warszawa 2008), Tama. Opowieść o życiu i męczeństwie księdza Jerzego Popiełuszki (Kraków 2010) oraz tomy poetyckie Intencje codzienne (Rzeszów 2009, książka nominowana do Nagrody Literackiej Nike), Powtórzenie raju (Pelplin 2010). Mieszka i pracuje w Warszawie.

* * *

W poezji księdza Jana Sochonia odnajduję uciszoną mądrość, która nie musi się podpierać emocjonalnym wykrzyknikiem, żeby zaistnieć artystycznie, przechodzić w „pełne widzenie” poety i doświadczonego człowieka. Ma ona w sobie rozumny spokój (lub do niego zmierza), nie wyłączając utworów, które „dzieją się” na krawędzi, nad życiową przepaścią. Ludzko-boska naturalność tych wierszy, ich styk z mistyczną Całością, która prawie jednoczy życie ze śmiercią, wygasza wszelką doraźną „dookolność”, a może nawet jej nie rozpoznaje.

Chciałoby się powiedzieć, że człowiek-artysta przenikliwie wykorzystał jednoczącą „szansę” cierpienia i przemijania, wszedł do głębokiej i bezbrzeżnej rzeki. Teraz, jeśli zdarzy mu się wyraźniejszy gest udręczenia, to już jakby z samego dna, oświetlonego jednak zawsze rozległą, nieodpartą nadzieją. (Zbigniew Jankowski) Jan Sochoń Uspokój się, VII Uspokój się, usiądź na ganku w parne południe; kropelki potu pokryją twoje ciało, zmęczone pod słońcem, wówczas odczujesz ciążenie gwiazd, planet i własnego serca.

19 V, godz. 18

Zapis – ekspozycja fotografii i pokaz Macieja Cuske i Marcina Sautera Maciej Cuske ur. w 1972 w Bydgoszczy, gdzie ukończył Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych. Od 1995 roku twórca niezależny filmów fabularnych i dokumentalnych. Razem z Marcinem Sauterem w 2000 roku zrealizował film pt. I co wy na to Gałuszko?, którego premiera była jednym z ostatnich pokazów w kinie Pomorzanin.

W 2004 r. ukończył Kurs Dokumentalny w Mistrzowskiej Szkole Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy. Od tej pory realizuje filmy dokumentalne. Prowadził w całej Polsce kilkadziesiąt warsztatów filmowych dla młodzieży, był wykładowcą w Mistrzowskiej Szkole Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy, stworzył wraz z Marcinem Sauterem Bydgoską Kronikę Filmową – zapis chwil, ludzi i miejsc naszego regionu oczami młodych filmowców.

Od 2009 jest ekspertem Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. Autor i współautor ośmiu filmów. Laureat wielu nagród i wyróżnień.

* * *

Na polach pod Gnieznem […] filmowiec Maciej Cuske pokazał swój nowy dokument Na niebie na ziemi.

[O] czym będzie ten film: chodzi o obserwację ludzi.

Ziemia oglądana z perspektywy nieba. Oczami UFO. Czy nie tak właśnie, z góry, z fascynacją na pograni-

Jan Sochoń

24 |

| Maj 2011

wydarzenia

M a c i e j Cu s k e

czu okrucieństwa i współczucia przyglądał się ludzkiemu światu Pieter Breughel Starszy? Lub Werner Herzog w dokumencie Wiara i przesądy w Rosji […]?

Kamera Radka Łaczuka w filmie Cuskego ogląda tajemnicze Wylatowo z tą samą fascynacją, z jaką filmowali poprzednio kuracjuszy w Ciechocinku, klientów antykwariatu na Żoliborzu. Ludziom czekającym na coś, co nie chce się pojawić, ten film pokazuje, że to coś przeszło może tuż obok, niezauważone. Wystarczyło obrócić kamerę z nieba na ziemię, jak w końcowym, pięknym ujęciu, które Cuske uważa za puentę swego filmu. Zboża już zżęte. Ziarno sypie się z młockarni.

Irek rozgląda się po polach, nad którymi nie ukazała się w tym roku świetlna kula. Naraz jego spojrzenie przenosi się na córeczkę, która co roku towarzyszy mu w Wylatowie. Jakby zobaczył ją po raz pierwszy. Ujrzeć niebo na ziemi, rzeczywistość wokół siebie jako coś boskiego; czy to nie cel każdej religii? Wiara w UFO w jakimś sensie też nią jest. Jak o żywym micie XX wieku pisał o niej przed półwiekiem Carl Gustav Jung.

[C]hłop, który w filmie Maćka mówi tak: „Wojna dla Boga? Ginąć dla Boga? Jak to można? Żyjesz sam dla siebie, człowieku. Pan Bóg cię wskrzesił i masz żywym przykładem być dla drugiego. Masz robić tak, żeby było dobrze, a nie źle! Jak nie wiesz, po co żyjesz…”.

Marcin Sauter ur. 1971 r. w Bydgoszczy. Studiował fotografię w PWSFTViT w Łodzi.

W latach 1994-1998 pracował jako fotoreporter „Gazety Wyborczej”. Współpracował jako fotoreporter z dziennikiem „Rzeczpospolita” i miesięcznikiem „Pozytyw“. Członek Związku Polskich Artystów Fotografików.

Ekspert Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej Absolwent Mistrzowskiej Szkoły Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy. Od 2005 r. realizuje filmy dokumentalne jako reżyser i operator. W latach 2007-2009 wykładowca Mistrzowskiej Szkoły Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy. Od 2000 r. współpracuje z Teatrem Polskim w Bydgoszczy jako fotosista. Członek Zespołu Filmowego Paladino.

Od 2008 r. ekspert Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.

Autor 13 indywidualnych wystaw fotograficznych. Laureat wielu nagród i wyróżnień.

Tadeusz Sobolewski „Gazeta Wyborcza” 2007 M a r c i n S a u t e r, N i c e a , f o t o g r a f i a 2 0 0 8

19 V godz. 18

10 razy o fotografii – prezentacja tekstów: Wojciecha Banacha, Jarosława Jakubowskiego, Grzegorza Kalinowskiego, Franciszka Kameckiego, Zdzisława Prussa, Karoliny Sałdeckiej, Marka Kazimierza Siwca, Krzysztofa Szymoniaka, Michała Tabaczyńskiego i Jana Wacha.

Inf. Jacek Soliński Marcin Sauter

Maj 2011 |

| 25

wydarzenia

Usłyszymy błyskotliwe arie Haendla i Scarlattiego we wspaniałym wykonaniu na sopran i trąbkę, oraz mniej znane utwory Haydna i Bacha.

Koncert poświęcony pamięci jednego z pomysłodawców festiwalu, ks. Romualda Biniaka.

Szanowni Państwo, Festiwal Krzysztofa Drzewieckiego Młodych Organistów i Wokalistów im. ks. Jerzego Popiełuszki obchodzi w tym roku mały jubileusz. Z tego powodu wprowadzimy w tym roku kilka nowych elementów.

Po raz piętnasty w kościele p.w. Św. Trójcy, ale także w kościołach ewangelicko-augsburskim i ewangelicko-metodystycznym spotkamy się na muzycznych ucztach serwowanych przez młodych wykonawców.

Jak co roku rozbrzmiewać będzie wspaniała muzyka na chwałę Boga i ku pokrzepieniu naszych dusz, tym razem jednak nie tylko organowa i wokalna, ale również z towarzyszeniem trąbki.

Kolejnym nowym elementem festiwalowym jest w tym roku laur publiczności, o którego będą ubiegać się młodzi wykonawcy.

Koncerty festiwalowe będą się odbywać na trzech różnych instrumentach, a więc będziemy mieli możliwość bliższego zapoznania się z różnorodnym brzmieniem organów. Z tego też względu zachęcam Państwa do udziału we wszystkich koncertach festiwalowych, gdyż każdy z nich jest wizytówką młodych muzyków i na każdym prezentowane będą zarówno dzieła znane, jak i te, które warto poznać.

Dziękując naszym sponsorom oraz proboszczom kościołów, życzę niezapomnianych chwil z muzyką we wspaniałych wnętrzach bydgoskich świątyń. Wszystkie koncerty rozpoczną się o godzinie 19. Wstęp wolny. dr Andrzej Szadejko dyrektor artystyczny festiwalu

K A L E N DA R I U M F ESTI WA LU

(koncerty rozpoczynają się o godz. 19.00): 8 V, niedz., kościół p.w. Św. Trójcy U progu kariery. Akademia Muzyczna w Krakowie przedstawia…

Elena Chernikova – organy (Kiev) Ukraińska organistka, która kształciła się również w Polsce na stypendium Gaude Polonia, oprócz znanych preludiów chorałowych Bacha zaprezentuje zupełnie nieznane kompozycje autorów ukraińskich, holenderskich i amerykańskich.

10 V, wt., kościół ewangelicko-metodystyczny (ul. Pomorska) O Anielskie Głosy, o trąby niebiańskie…

Koncert pamięci ks. Romualda Biniaka Andrzej Szadejko – organy (Gdańsk) Magdalena Witczak – sopran (Gdańsk) Paweł Hulisz – trąbka (Gdańsk) Muzycy z Gdańska będą chcieli przenieść nas na chwilę na dwory arystokratyczne osiemnastowiecznej Europy.

26 |

| Maj 2011

12 V, czw. kościół ewangelicko-augsburski (ul. Warszawska) Młode Talenty. Akademia Muzyczna w Katowicach przedstawia…

Michał Duźniak – organy Stanisław Duda – baryton Młodzi artyści przygotowali dla nas wybuchową mieszankę utworów z czterech stuleci, a wśród nich premierowe wykonanie kompozycji Moritza Brosiga, dziewiętnastowiecznego kompozytora, zwanego wroc­ławskim Bachem.

15 V, niedz., kościół p.w. Św. Trójcy Mistrz i uczennica Waldemar Krawiec – organy (Zabrze) Małgorzata Gołąb – mezzosopran (Zabrze) Dojrzały organista i młodziutka wokalistka zaprezentują nam swój kunszt. Wśród znanych i lubianych kompozycji Bacha, Haydna, Mendelssohna czy Francka mała niespodzianka – Ave Maria w opracowaniu współczesnego śląskiego kompozytora, Józefa Świdra.

17 V, wt., kościół ewangelicko-augsburski (ul. Warszawska) Młode Talenty. Akademia Muzyczna w Poznaniu przedstawia…

Karol Mossakowski – organy Lidia Węgrzyn – sopran Koncert z cyklu znane i lubiane… w programie same znane nazwiska: Bach, Mozart, Vivaldi, Haendel, Mendelssohn i nie mniej znane fragmenty ich większych dzieł wokalnych oraz organowych, a wszystko to w wykonaniu młodych, ale bardzo utytułowanych wykonawców.

19 V, czw., kościół p.w. Św. Trójcy Młode Talenty. Akademia Muzyczna w Bydgoszczy przedstawia…

Marcin Simela – organy (Lublin) Przemysław Cierzniewski – tenor (Bydgoszcz) W wykonaniu adeptów bydgoskiej Alma Mater usłyszymy rzadko wykonywane utwory organowe Vierne’a i Surzyńskiego oraz opracowania tekstu Ave Maria, a na zakończenie koncertu i festiwalu przepiękną sonatę organową Mendelssohna. Warto dodać, że koncert ten będzie debiutem publicznym w repertuarze kameralnym młodego wokalisty.

wydarzenia

Pałac Lubostroń Dyrektor Pałacu Lubostroń Andrzej Budziak zaprasza serdecznie na następujące wydarzenia kulturalne: 14-16 kwietnia 2011 roku – w Pałacu Lubostroń będą miały miejsce eliminacje wojewódzkie 56. Ogólnopolskiego Konkursu Recytatorskiego organizowane przez Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki „Stara Ochronka” w Bydgoszczy przy współudziale instytucji kultury Pałac Lubostroń.

Niedziela, 17 kwietnia 2011 roku, godz. 17.00 CXXXVI Koncert Pałacowy.

Wystąpi Chór Kameralny Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy Dyrygenci: Janusz Stanecki i Monika Waluś Michał Gozdek – fortepian

3 maja 2011 roku, godz. 17.00 Koncert Nadzwyczajny Recital fortepianowy Marii Murawskiej.

Wstęp – 5 zł ZAPRASZAMY SERDECZNIE!

W programie m.in.: Sergiusz Rachmaninow, Piotr Czajkowski, Feliks Nowowiejski, Mikołaj Zieleński, Piotr Jańczak, Johann Sebastain Bach Wstęp – 5 zł

MDK4 PLAN IMPREZ ORAZ TEMATYCZNYCH SPOTKAŃ OTWARTYCH II semest 2010/2011

6.05.11, piątek, godz. 9.30 „TRÓJBÓJ ARTYSTYCZNY” – część III – TEATR, FINAŁ, Sala gimnastyczna 7.05.11, sobota, godz. 16.00 Spotkanie miłośników trylogii Star Wars, Sala nr 5 10.05.11, wtorek, godz. 12.00 i 16.00 „Piłkarskie potyczki” – gry i zabawy z piłką – spotkanie dla dzieci b/o wieku, Sala nr 5 11.05.11, środa, godz. 16.00 „Wiosenne bukiety” – spotkanie manualne dla dzieci i młodzieży, Sala nr 5

13.05.11, piątek, godz. 15.00 „Trzynastego w piątek” czyli milionerzy i inne gry losowe, Sala nr 5 17.05.11, wtorek, godz. 12.00 i 16.00 „Wiatr w żagle” – budujemy modele pływające – spotkanie manualne dla dzieci i młodzieży, Sala nr 5 18.05.11, środa, godz. 16.00 „Majowe śpiewanki” – karaoke dla dzieci i młodzieży, Sala nr 5 20.05.11, piątek, godz. 15.00 „W pełnym słońcu” – zabawa dla dzieci w wieku szkolnym, Sala nr 5 25.05.11, środa, godz. 16.00 „Kwieciste origami” – tworzenie bukietów na Dzień Mamy, Sala nr 5 31.05.2011, wtorek, godz. 12.00 i 16.00 „To JA” – malujemy własne portrety różnymi technikami, Sala nr 5

Modraczek Krz ysz tof Bieńkowski, fot. Jacek Filipek

12 maja gościem Kawiarni Literackiej będzie KRZYSZTOF BIEŃKOWSKI z Płocka – członek Związku Literatów Polskich, Stowarzyszenia Autorów Polskich, obecnie prezes Oddziału w Płocku, redaktor naczelny (założyciel) kwartalnika artystyczno-naukowego „ZNAJ”, ogólnopolskiego pisma SAP; autor 9 tomików wierszy: Kwiat paproci (1997), Czarne medale (1997), Klony (1998), Trzask ciszy (1999), Oczy sparzone strachem (2001), Z mostu (2003), Surowy kościół (2007), Sejsmograf (Wyd. I i II – 2007), ech…ten Broniewski (2008). Juror konkursów poetyckich, w tym „O liść dębu”, im. Stanisława Nawrockiego i in. Zredagował kilkadziesiąt książek autorskich. Publikował w almanachach, antologiach, tomikach pokonkursowych. Tłumaczył na język rosyjski, czeski, niemiecki, a był tłumaczony na język czeski, angielski, niemiecki. Laureat wielu prestiżowych, ogólnopolskich konkursów literackich.

Barbara Jendrzejewska „Kawiarnia Literacka” W DRUGI CZWARTEK MIESIĄCA. ZAWSZE O GODZ. 18

Maj 2011 |

| 27

wydarzenia

Filharmonia Pomorska niedziela, 1 maja 2011, godz. 16 Kościół pw. Świętych Polskich Braci Męczenników w Bydgoszczy

„TU ES PETRUS”

KONCERT Z OKAZJI BEATYFIKACJI JANA PAWŁA II Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis Chór „Exultate Deo” Romuald Rajs, dyrygent Agnieszka Olszewska, sopran Anna Wilk, sopran Dariusz Bereski, słowo

„Tu es Petrus et super hanc petram aedificabo Ecclesiam meam” Ty jesteś Piotr (czyli skała) i na tej skale zbuduję Kościół mój.

Słowa Chrystusa. Ewangelia św. Mateusza.

Jan Paweł II będzie świętym. „Spełnia się Santo Subito”. Wszyscy, nie tylko Jego rodacy czekali niecierpliwie na to spełnienie. Papież-Polak zostanie wyniesiony na ołtarze pierwszego dnia maja. Przepełnieni dumną pragniemy godnie i z największą radością uczcić piękną muzyką – muzyką, którą Ojciec Święty, jako poeta, artysta, niezwykle ukochał i szanował – to nadzwyczajne wydarzenie nie tylko dla świata chrześcijan.

W specjalnym koncercie Capelli wezmą udział: Chór „Exultate Deo” parafii Świętych Polskich Braci Męczenników w Bydgoszczy pod dyrekcją dr Romulda Rajsa, dwie uznanie bydgoskie sopranistki: Agnieszka Olszewska i Anna Wilk, zaś słowem uświetni aktor Teatru Horzycy w Toruniu, Dariusz Bereski. Usłyszymy m.in. Tu es Petrus, dzieło kompozytora związanego z Grodem nad Brdą, mianowicie ks. Wacława Gieburowskiego.

Wykładowca akademicki, dyrygent chóralny, kompozytor i muzykolog urodził się w 1878 w Bydgoszczy (w kamienicy przy Pl. Wolności 7), był słuchaczem Seminarium Duchownego w Poznaniu. Studiował muzykologię na uniwersytetach w Berlinie i we Wrocławiu, uzyskując stopień doktora. Od 1916 kierował poznańskim chórem archikatedralnym, który z czasem zyskał rangę najlepszego chóru męskiego w Polsce i znany był w wielu krajach Europy. Komponował i przygotowywał wiele prac z dziedziny muzyki. Zmarł w Warszawie w 1943. Dzieło ks. Gieburowskiego kontynuowali jego uczniowie, dyrygenci sławnych chórów: Stefan Stuligrosz i Jerzy Kurczewski. Na wizytę papieża Jana Pawła II w Bydgoszczy orkiestracji Tu es Petrus (pierwotnie na organy) dokonał w 1999 Bohdan Riemer. W programie tego solennego koncertu znajdą się m.in. utwory Purcella, Vivaldiego, Händla, Mozarta a także szczególnie ulubiona pieśń Ojca Świętego pt. Barka. GORĄCO ZAPRASZAMY NA KONCERT – WSTĘP WOLNY! 28 |

| Maj 2011

piątek, 6 maja 2011, godz. 19

SŁYNNE CHÓRY OPEROWE

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Chór Opery Nova w Bydgoszczy Wojciech Rodek, dyrygent Henryk Wierzchoń, przygotowanie Chóru słynne chóry z takich oper, jak: „Madame Butterfly” Pucciniego, „La Traviata”, „Nabucco” Verdiego,”Carmen” Bizeta, „Kniaź Igor” Borodina, „Cavalleria rusticana” Mascagniego Większość z nas w zasadzie nie ma wątpliwości, kto jest najważniejszym wykonawcą spektaklu operowego.

Oczywiście – śpiewacy soliści, bo przecież to oni kreują postaci akcji scenicznej, dla nich napisano wielkie partie wokalne, a gdzieś tam z boku, nieraz za kulisami towarzyszył im chór… Purcell, Handel, Rossini czy Gluck nadawali jednak partiom chóralnym wyższą, nieraz dominującą rangę, lecz mistrzostwo w tej dziedzinie osiągnął Verdi. W miarę postępujących zmian w formie opery rosło także znaczenie chóru na scenie. I tak w dziewiętnastym stuleciu, kiedy to sztuka operowa prawdziwie rozkwitała, stworzono arcydzieła z udziałem chóru śpiewającego na scenie lub poza sceną.

Niektóre nich, starannie wybrane z najsłynniejszych i najbliższych sercu usłyszymy w wykonaniu znakomitego, profesjonalnego chóru bydgoskiej Opery Nova, przygotowanego pod kierunkiem swego dyrygenta i kierownika Henryka Wierzchonia – profesora Akademii Muzycznej w Bydgoszczy, dyrygenta Orkiestry Symfonicznej PZSM w Bydgoszczy, zaś całość poprowadzi gościnny dyrygent FP, Wojciech Rodek, zaliczany do grona najbardziej obiecujących mistrzów batuty młodego pokolenia w Polsce. piątek, 13 maja 2011, godz. 19 Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Juozas Domarkas, dyrygent Lukas Geniušas, fortepian Czajkowski – I Koncert fortepianowy b-moll op. 23 Czajkowski – IV Symfonia f-moll op. 36 Na estradzie gościć będziemy wybitnych artystów zza wschodniej granicy, reprezentujących różne pokolenia, ale połączonych wielką miłością i zarazem pasją życia – muzyką. Juozas Domarkas ukończył Konserwatorium w Petersburgu, dodatkowo kształcił się u sławnego dyrygenta francuskiego I. Markevitcha. Od 1963 prowadzi Litewską Narodową Orkiestrę Symfoniczną.

Występuje gościnnie z liczącymi się orkiestrami w Rosji i innych krajach. Był członkiem jury Międzynarodowych Konkursów im. G. Fitelberga w Katowicach w latach 1991, 1995 i 2003 oraz Konkursów im. S. Prokofiewa w Petersburgu (1993, 1996). Ma na swym koncie liczne nagrania płytowe z różnymi orkiestrami. Dyryguje też muzyką współczesną, dokonał licznych premier i na-

wydarzenia

Łukasz Godyla, kompozycja Filip Syska, wiolonczela Paula Betscher, fortepian Aleksandra Turalska, sopran Kamila Paciorkowska, mezzosopran

Juozas Domarkas, dyr ygent

Lukas Geniušas, pianista

grań, litewskiemu mistrzowi batuty również dedykowano wiele kompozycji. Prowadzi Litewską Narodową Orkiestrę Symfoniczną, z którą występował w Europie i Japonii. Kieruje Wydziałem Dyrygentury Litewskiej Akademii Muzycznej. W 2006 „za rozwój kontaktów kulturalnych między Litwą a Polską” przez prezydenta RP, Lecha Kaczyńskiego odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. Lukas Geniušas, 21-letni pianista, reprezentujący Litwę i Rosję, urodził się w Moskwie, studiuje w tamtejszym Konserwatorium im. Piotra Czajkowskiego. Zdobył wiele laurów konkursów pianistycznych, ostatnie osiągnięcia to II nagroda Scottish International Piano Competition w 2007 oraz II nagroda XVI Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego w Warszawie w 2010 i nagroda specjalna Towarzystwa im. Fryderyka Chopina za najlepsze wykonanie poloneza w II etapie. Koncertuje jako solista i kameralista z bogatym repertuarem, od baroku po utwory kompozytorów współczesnych. Młodego wirtuoza klawiatury bydgoscy melomani mieli okazję usłyszeć już w 2009 i wówczas zachwycił interpretacją III Koncertu fortepianowego d-moll Rachmaninowa. piątek, 20 maja 2011, godz. 19

KONCERT DYPLOMANTÓW AKADEMII MUZYCZNEJ W BYDGOSZCZY

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Jerzy Swoboda, dyrygent

Godyla – Curriculum Vitae na orkiestrę Lutosławski – Koncert wiolonczelowy Ravel – Koncert fortepianowy G-dur Glière – Koncert na sopran z orkiestrą op. 82 Rossini – aria Rozyny z opery Cyrulik sewilski Filharmonia zawsze gościnna i życzliwa dla młodych utalentowanych ludzi, tym razem gościć będzie wyróżnionych absolwentów naszej Uczelni Muzycznej, którzy będą popisywać się w koncercie dyplomantów. Zwieńczeniem ich 17-letniej edukacji będzie dyplom nadający tytuł magistra sztuki. Dyplomanci – instrumentaliści i wokaliści – zaprezentują się w atrakcyjnym, bardzo różnorodnym repertuarze kompozytorów wieków XIX-XXI. Koncert poprowadzi Jerzy Swoboda, absolwent krakowskiej Akademii Muzycznej. Studia dyrygenckie ukończył z wyróżnieniem pod kierunkiem K. Missony.

W latach 1982-1986 był m.in. dyrygentem zespołu Capella Cracoviensis oraz prowadził działalność dydaktyczną w krakowskiej Akademii Muzycznej. Od 1986 do 1996 jako stały dyrygent współpracował z Polską Orkiestrą Kameralną oraz orkiestrą Sinfonia Varsovia. Od 1998 do 2005 był dyrektorem artystycznym Filharmonii Częstochowskiej, a w latach 2006-2008 dyrektorem artystycznym Filharmonii Dolnośląskiej w Jeleniej Górze.

Czwartek, 26 maja 2011, godz. 19

KONCERT DLA MAMY

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Adam Klocek, dyrygent Zbigniew Wodecki, śpiew

Koncert dedykowany najukochańszym i niezastąpionym w życiu każdego Osobom – wszystkim Mamom…

W Polsce zwyczaj obchodzenia tego pięknego święta zapoczątkowano w 1923 w Krakowie i odtąd co roku data 26 maja zajmuje szczególne i poczesne miejsce w naszych sercach.

Specjalnie dla Mam zaśpiewa niezwykle lubiany i ceniony piosenkarz, kompozytor, aktor, prezenter telewizyjny – artysta, który zachwyca kolejne pokolenia zarówno swym głosem, jak i grą na skrzypcach czy trąbce, czyli Zbigniew Wodecki, zaś na podium dyrygenckim stanie Adam Klocek – określony przez Krzysztofa Pendereckiego jako „jeden z najbardziej obiecujących dyrygentów młodszej generacji”, także wiolonczelista, który należy do grona wyróżniających się artystów swej generacji. Od 2006 pełni funkcję dyrektora naczelnego i artystycznego Filharmonii Kaliskiej. inf. Mariola Grochowina

Maj 2011 |

| 29

wydarzenia

Akademia Muzyczna OPEROWE FORUM MŁODYCH – patrz str. 18 CXL PORANEK MUZYCZNY dla dzieci z rodzicami niedziela, 8.05.2011, godz. 10.00 i 11.30 Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3 Wiosenny koncert

KONCERT SPECJALNY wtorek, 10.05.2011, godz. 19.00 Aula Akademii Muzycznej, ul. Słowackiego 7 Irmina Obońska, klawesyn LAUREATKA NAGRODY REKTORA AM W BYDGOSZCZY I AKADEMICKIEGO KONKURSU KLAWESYNOWEGO W POZNANIU

KONCERT DYPLOMANTÓW niedziela, 15.05.2011, godz. 18.00 Sala Koncertowa Filharmonii Pomorskiej, ul. Szwalbego 6 Lidia Kitlińska, sopran Krystyna Nowak, sopran Anna Malus, mezzosopran Janusz Stolarski, baryton Adam Zaremba, baryton Gabriela Glapska, fortepian Sara Rajewska, skrzypce Orkiestra Symfoniczna AM w Bydgoszczy Zygmunt Rychert, dyrygent

CCXXXII BYDGOSKI WTOREK MUZYCZNY wtorek, 17.05.2011, godz. 19.00 Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3

Zespoły Wydziału Dyrygentury, Jazzu i Edukacji Muzycznej AM w Bydgoszczy, kierunku Jazz i muzyka estradowa

KONCERT KATEDRY INSTRUMENTÓW DĘTYCH I PERKUSJI środa, 18.05.2011, godz. 19.00 Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3 Pedagodzy i studenci AM w Bydgoszczy

KONCERT DYPLOMANTÓW piątek, 20.05.2011, godz. 19.00 Sala Koncertowa Filharmonii Pomorskiej, ul. A. Szwalbego 6 Soliści – dyplomanci AM w Bydgoszczy: Aleksandra Turalska, sopran Kamila Paciorkowska, mezzosopran Filip Syska, wiolonczela Paula Betscher, fortepian Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Jerzy Swoboda, dyrygent Bilety można nabywać:

– na Operowe Forum Młodych w kasie Opery Nova, – na Poranki Muzyczne dla dzieci – w foyer Sali Koncertowej pół godziny przed każdą audycją, – na Koncert Dyplomantów w dn. 15.05.2011 – w Dziale Artystycznym AM oraz w FP godzinę przed koncertem, – na Koncert Dyplomantów w dn. 20.05.2011 – w kasie Filharmonii Pomorskiej.

Na pozostałe imprezy wstęp bezpłatny. inf. Anna Cudo

WiMBP Godzinami o książkach – Dyskusyjne Kluby Książki w WiMBP. Szczegóły dotyczące działalności klubów publikowane są na stronie: dkk.wimbp.man.bydgoszcz. pl. Program DKK, realizowany przez WiMBP we współpracy z Instytutem Książki, obejmuje także spotkania autorskie, z których dwa odbędą się w maju.

12.05.2011, godz. 17.00, Biblioteka Główna WiMBP, Sala Wykładowa

Spotkanie autorskie z Elżbietą Dzikowską

Historyk sztuki, sinolog, podróżniczka, reżyser i operator filmów dokumentalnych ze wszystkich kontynentów (ok. 300 zrealizowała wspólnie z mężem Tonym Halikiem tworząc cykl „Pieprz i wanilia”), autorka wielu książek: „Tropem złota”, „Hombre”, „Czarownicy”, „Polacy w sztuce świata”, seria książek „Groch i kapusta. Podróżuj po Polsce”, autorka programów telewizyjnych, audycji radiowych, artykułów publicystycznych, wystaw sztuki współczesnej. W latach 1964-1981 pracowała w redakcji „Kontynetów”. Zwiedziła wówczas całą Amerykę Łacińską. Od połowy lat siedemdziesiątych zaczęła podróżować z mężem Tonym Halikiem. W Bydgoszczy opowiadać będzie, prezentując materiał fotograficzny, o swoich podróżach, 30 |

| Maj 2011

także, miejmy nadzieję, o tej najnowszej – do Chin, która miała miejsce w marcu tego roku. Wstęp wolny!

19.05.2011, godz. 16.00, Biblioteka Główna WiMBP, Sala Wykładowa

Spotkanie autorskie z Marią Czubaszek

Polska poetka, pisarka i satyryk, autorka tekstów piosenek, także scenarzystka, felietonistka i dziennikarka.

Pracę w radiu rozpoczęła w 1960 r. W 1966 r. związała się z Programem III Polskiego Radia. Najbardziej znana jest z tekstów satyrycznych, pisanych dla znanych aktorów i prezentowanych w radiowej Trójce. W 1980 r. ukazał się zbiór jej tekstów pisanych dla radia, telewizji i „Szpilek” (wznowiony w 1994 r.). Pisała teksty piosenek do muzyki m.in. Wojciecha Karolaka, Andrzeja Dąbrowskiego, Henryka Majewskiego, Jerzego Miliana, Zbigniewa Namysłowskiego, Ryszarda Poznakowskiego, Jana Ptaszyna Wróblewskiego. Jest autorką sztuk, m.in. „Kwadrat”, „Roxy”, „Włącz kolor”, „Żona pana ministra”. Od 2010 r. występuje w improwizowanym serialu „Spadkobiercy”.

Prowadzi program internetowy „Magia Magla” – przegląd prasy kolorowej w portalu kultura.wp.pl. Prowadzi też swój własny blog. Wstęp wolny! inf. Lucyna Partyka

wydarzenia

Pałac Młodzieży wernisaż 6 maja 2011 r., godz. 17.00, GALERIA PAŁAC Kolejną ekspozycją z cyklu Młodzi zdolni jest wystawa prac uczestników warsztatów Ewy Wanko-Jastrowskiej, która będzie prezentowana od 6 do 23 maja. To kontynuacja cyklu wystaw Młodzi zdolni, którego celem jest ukazanie najlepszych prac wyróżniających się uczestników zajęć plastycznych z grup prowadzonych przez różnych nauczycieli Pałacowego Centrum Wyobraźni. Swoje prace prezentowali już młodzi artyści na co dzień pracujący pod okiem Zbigniewa Jastrowskiego i Tomasza Karcza.

Podczas tej ekspozycji zaprezentowane będą, oprócz prac wykonanych technikami tradycyjnymi, prace plastyczne będące wynikiem nowych doświadczeń warsztatowych. Zawarte w nich relacje między barwami, perspektywa jako głębia w obrazie, kompozycja jako harmonijny układ poszczególnych elementów składających się w jedną całość potwierdzą umiejętności najzdolniejszych.

Monodram 2011 Pałac Młodzieży, 14 maja 2011 r.

Początek spotkań godz. 10.00.

III Ogólnopolskie Spotkania Teatrów Jednego Aktora „Monodram 2011” są adresowane do młodzieży zainteresowanej sztuką teatralną, dla której monodram jest nie tylko fascynującą formą wypowiedzi artystycznej, ale także niezwykłą okazją do świadomego aktorskiego działania, poznania i zrozumienia istoty procesu twórczego z jego nieodłącznymi cechami: kreatywnością, dążeniem do realizacji celu na miarę wszystkich możliwości i śmiałością w podejmowaniu zadań trudnych o wielu niewiadomych. Do prezentacji konkursowej zakwalifikowane zostaną monodramy przygotowane przez młodzież pracującą pod opieką instruktorów teatralnych, jak również nie posiadającą żadnej opieki artystycznej. Oceny

DKF Niespodzianka w Pałacu Młodzieży

zaprasza na kinowe seanse w maju Czwartek, 5 maja 2011, godz. 19 The Fighter, reż. David O. Russell, USA 2010, 115 min

Czwartek, 12 maja, godz. 19 Prawdziwe męstwo, (True Grit), reż. Ethan Coen, Joel Coen, USA 2010, 110 min

monodramów dokona profesjonalne jury, którego zadaniem będzie nie tylko wyłonienie zwycięzców, ale również udzielenie istotnych wskazówek, które pomogą młodym aktorom w stawianiu pierwszych kroków w przestrzeni scenicznej, doborze właściwego materiału literackiego, umiejętnym stosowaniu środków wyrazu artystycznego. Uczestnicy konkursu walczyć będą o Złoty, Srebrny i Brązowy MONODRAM. Mam nadzieję, że konsultacje z wybitnymi fachowcami z dziedziny teatru, przyczynią się do jeszcze większego rozbudzenia u młodzieży zainteresowania nie tylko samym teatrem, ale również szeroko pojętą sztuką. Bogaty program imprezy adresowany jest też do młodzieżowej widowni, u której wykształcić powinien postawę otwartą wobec nowości, wobec zdarzeń i zjawisk wykraczających poza codzienne, potoczne doznania i doświadczenia i – co się z tym wiąże – przez poznanie wielości i różnorodności postaw twórczych – wykształcenie tolerancji dla odmienności, uznania pluralizmu w kulturze i życiu społecznym.

Jacek Małachowski pomysłodawca i kierownik artystyczny spotkań

Czwartek, 19 maja, godz. 19 Wygrany, reż. Wiesław Saniewski, Polska 2011, 110 min Czwartek, 26 maja, godz. 19 Poznasz przystojnego bruneta, (You Will Meet a Tall Dark Stranger), reż. Woody Allen, USA 2010, 98 min Kontakt: Dominik Wierski, tel. 52 321 00 81 wew. 359.

Karnety i bilety do nabycia w kasie Pałacu Młodzieży w godzinach 8.00-10.00 i 12.00-15.15 lub przed seansem.

Cena karnetu na maj: 24 zł; cena pojedynczego biletu normalnego: 8 zł; cena karnetu ulgowego: 15 zł; cena biletu ulgowego (młodzież ponadgimnazjalna, studenci): 5 zł

Maj 2011 |

| 31

wydarzenia

Galeria Miejska bwa „ROCK`N`ROLLOWA HISTORIA SZTUKI” Ann Noёl, Grzegorz Pleszyński z niewielką pomocą przyjaciół

wystawa czynna do 29 maja

NOC MUZEÓW

14 maja 19.00–24.00 Galeria Miejska bwa zaprasza na

„Wędrówki po ostrej krawędzi” Przewodnikiem wędrówki po Galerii będzie artysta, jeden ze współautorów wystawy „Rock`n`rollowa historia sztuki” Grzegorz Pleszyński.

Wędrówki odbywały się będą co półtorej godziny. Pierwsza o godz.

19.00 Będzie to autorska opowieść – swoisty happening w oparciu o pre-

fot. Krz ysz tof Pawłowski

zentowane na wystawie obiekty.

Znany z ekstremalnych wystąpień artysta zapewnia, że tym razem nie będzie żadnych „nieprzyzwoitych” prowokacji. Zatem zapraszamy odbiorców sztuki w każdym wieku!!!

Na zakończenie Nocy Grzegorz Pleszyński i Artur Maćkowiak wystąpią z koncertem z repertuaru płyty „POT ONE TEA” nagranej wspólnie z brytyjską artystką Ann Noel. inf. Ewa Krupa

Galeria Kantorek

Waldemar Byrger 1943-2001 Kontynuacja wystawy – czynna do 14 maja 2011.

Wystawa przypomina postać i twórczość tragicznie zmarłego w 2001 r. bydgoskiego artysty. Jest częścią cyklu wystaw Artyści bydgoscy – in memoriam.

Prezentuje malarstwo i rysunek, dzieła powstałe głównie w latach 1969-1980, najbardziej aktywnego, twórczego okresu artysty.

Waldemar Byrger urodził się w Bydgoszczy. Studiował w ASP w Krakowie.

W 1969 r. uzyskał dyplom w pracowni prof. Wacława Taranczewskiego. Zajmował się malarstwem i grafiką użytkową.

Miłosz Matwijewicz – malarstwo Otwarcie wystawy 20 maja 2011 (piątek) godz. 18.

Artystę inspiruje pejzaż. Poświęca mu wszystkie swoje interpretacje twórcze. Pracuje w akwareli i technice olejnej. Istotny jest dla niego kolor. Barwą stwarza atmosferę i nastrój swoich prac. Plamą barwną wydobywa kształty, określa przestrzeń, sugeruje światło. Tworzy kompozycje realistyczne, ale często zatraca kształty na rzecz siły działania układów kolorystycznych w obrazie.

Miłosz Matwijewicz ur. w 1930 r. w Lesznie. W latach 1949-1955 studiował na Wydziale Sztuk Pięknych UMK 32 |

| Maj 2011

Miłosz Mat wijewic z, Pejz aż, ak warela, 38×50 cm

w Toruniu w pracowni prof. Stanisława Borysowskiego i prof. Tymona Niesiołowskiego. Od 1955 r. jest członkiem ZPAP. Brał udział w kilkudziesięciu wystawach okręgowych i ogólnopolskich oraz wystawach sztuki polskiej za granicą. Jest autorem ośmiu wystaw indywidualnych i laureatem wielu nagród i wyróżnień. inf. Elżbieta Katorek

wydarzenia

Serca biją dla Zauchy Festiwal Pamięci Andrzeja Zauchy Serca Bicie, jest muzycznym przedsięwzięciem łączącym pokolenia i pasje. Zaucha był odnoszącym sukcesy sportowcem, znanym wokalistą, instrumentalistą i aktorem.

Odszedł przedwcześnie u szczytu kariery. Ta luka nie została niczym zastąpiona, a sam artysta skazany na zapomnienie. Jego piosenki, pełne energii i młodzieńczego entuzjazmu, posiadają ukrytą witalność, która nie wygasa. Młodzi wykonawcy, mają mało okazji by zmierzyć się z ambitną piosenką i podnieść swoje umiejętności.

Organizatorzy imprezy Serca bicie postanowili w formule festiwalowej stworzyć młodym możliwość

pracy warsztatowej z najlepszymi.

Następnie poddać konfrontacji ich umiejętności na scenie muzycznej. Przy tym przedsięwzięciu do współpracy zaproszono znanych wykonawców, krytyków muzycznych i przyjaciół ze sceny Andrzeja Zauchy. Koncert Galowy, zaplanowano w nowoczesnej scenografii i oprawie aranżacyjnej na 17 maja 2011 roku w prestiżowym budynku bydgoskiej Opery Nova. Festiwal Serca bicie ma być rozpoznawalnym znakiem firmowym na krajowym rynku muzycznym. Miejscem międzypokoleniowych spotkań z wybitnymi osobowościami artystycznymi, okazją do promowania ambitnej piosenki polskiej oraz szansą na zaistnienie dla młodych wokalistów.

Również nieszablonowym działaniem reklamującym region i miasto, w którym się odbywa.

„Dookoła Świata” piątek, 6.05.2011, godz. 17.00 Cafe Pianola Czasopismo Podróżnicze Dookoła Świata po długiej przerwie ukaże się na rynku 1 maja 2011 roku. Z okazji wydania pierwszego numeru zapraszamy na uroczystość do Cafe Pianola w Bydgoszczy przy ul. Jagiellońskiej 2 o godz. 17.00.

Spotkanie składa się z trzech części: 1. Oficjalne otwarcie połączone z podziękowaniami osób współtworzących czasopismo.

2. Otwarcie Bydgoskiego Klubu Podróżnika – przywitanie i prelekcje podróżników zapowiadające kolejne spotkania klubu.

Prelekcji udzielą: Wojciech Dąbrowski, który okrążył świat 13 razy oraz Danuta i Tomasz Gryka, którzy podróż dookoła świata odbyli za 1 grosz.

Towarzystwo Muzyczne im. I. J. Paderewskiego Miejski Ośrodek Kultury w Bydgoszczy Koncert z cyklu

MISTRZ I JEGO UCZNIOWIE środa, 18 maja 2011, godzina 18.00 MUSZLA KONCERTOWA w Parku im. W. Witosa ul. Jagiellońska 27a w Bydgoszczy

3. Wieczór autorski, podczas którego będzie można nabyć książki podróżnicze z dedykacją autorów, w tym Babcię w Afryce, książkę która otrzymała w kwietniu prestiżową nagrodę Traveler 2011 i zyskała status best­sellera.

Gościem honorowym spotkania jest Marek Fiedler, pisarz i podróżnik, syn Arkadego Fiedlera, który jest ojcem polskiego podróżnictwa.

Wejściówka – zakup czasopisma na miejscu lub okazanie wcześniej zakupionego.

Zapraszamy: redakcja DOOKOŁA ŚWIATA, firma K&DEKORATIF

UKW 31.05.2011, godz. 19.00 – monodram Tułacz na podstawie tekstów Mariana Hemara. Wykonanie Stanisław Górka.

Budynek Copernicanum, ul. Kopernika 1.

Impreza odbywa się w ramach Ogólnopolskiego Sympozjum Obecna Recepcja Twórczości Mariana Hemara.

Marian Hemar (1901-1972), poeta, satyryk, dramaturg i autor tekstów piosenek m.in. szlagierów Ten wąsik czy Upić się warto.

Maj 2011 |

| 33

wydarzenia

Muzeum Okręgowe Spichrze, ul. Grodzka 7-11 14 maja, godz. 18.00 – spot­ kanie z Grzegorzem Kalinowskim pt. „Zmącony i nieszczęśliwy ja człowiek. Zupełnie inny zostanę w moich wierszach”. O Wierszach ostatnich Czesława Miłosza.

W 2006 roku, dwa lata po śmierci Czesława Miłosza, w Wydawnictwie Znak ukazały się Wiersze ostatnie.

Kilka utworów poetyckich opublikowano za życia Autora, inne ukazały się po raz pierwszy właśnie w tym tomie. Autor nie nadał zbiorowi kompozycji, a wierszom ostatecznego kształtu. Zostały tam opublikowane utwory niedokończone, szkice poetyckie, zapisy zamysłów.

Warto przyjrzeć się tym utworom zamykającym twórczość poetycką autora Drugiej przestrzeni w kontekście całości jego poetyckiego uniwersum.

Grzegorz Kalinowski, ur. 1955 w Inowrocławiu; zajmuje się krytyką literacką, w 2010 w wydawnictwie Galeria Autorska ogłosił tom miniatur prozatorskich tylko biel; redaktor „Kwartalnika Artystycznego. Kujawy i Pomorze”; publikował w ogólnopolskich pismach literackich, współpracował z pismami regionalnymi, wydawnictwami, m.in. Wydawnictwem Pomorze, z Radiem PiK; pracuje w Państwowym Zes­ pole Szkół Plastycznych im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy; Zasłużony Działacz Kultury, Nagroda Centrum Edukacji Artystycznej za szczególny wkład w rozwój edukacji artystycznej w Polsce; w roku 2007 Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Mieszka w Bydgoszczy.

Spotkanie przygotowane zostało przy współpracy Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Okręgowego im. Le-

NOC MUZEÓW 14 maja 2011 roku, godz. 17.00-01.00

Zespół Spichrzy, ul. Grodzka 7-11 17.00-18.00 – Z kolekcji Leona Wyczółkowskiego. Dar artysty dla Muzeum Wielkopolskiego w Poznaniu – oprowadzanie po ekspozycji 18.00-19.00 – Zmącony i nieszczęśliwy ja człowiek./ Zupełnie inny zostanę w moich wierszach – spotkanie z Grzegorzem Kalinowskim nt. Wierszy ostatnich Czes­ ława Miłosza.

Czesław Miłosz – student Wydziału Prawa i Nauk Społecznych, Wilno ok. 1930 r., wł. Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu

34 |

| Maj 2011

Grzegorz Kalinowski fot. Jakub Kaja

ona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy oraz dzięki dofinansowaniu ze środków Urzędu Marszałkowskiego w Toruniu.

18.00-23.00 – pokaz malowania portretu z udziałem modelek w strojach z lat 20. i 30.

20.00-21.00; 24.00-01.00 – Pamiątki bydgoskie – oprowadzanie po ekspozycji 22.00-22.30 – Wilno Miłosza – oprowadzanie po ekspozycji 23.00-24.00 – W oparach starego kina – spektakl prezentujący piosenki z polskich filmów przedwojennych

Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2 17.00-18.00 i 19.00-20.00 – Interaktywna historia – zajęcia z użyciem kopii zabytków, m.in. zbroi średniowiecznego woja 18.00-19.00, 22.00-23.00 – W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia wczesnośredniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic – oprowadzanie po wystawie 18.00-21.00 – Zapunktuj – warsztaty konserwacji obrazów 21.00-22.00 – Olszewski Bach Trio – koncert jazzowy Projekt Olszewski Bach Trio (Piotr Olszewski – gitary, Mirosław Wiśniewski – kontrabas i gitara basowa, Jacek Pelc – perkusja) prezentuje jazzowe aranżacje muzyki Jana Sebastiana Bacha

Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 17.00-23.00 – Być jak mincerz – samodzielne wybijanie żetonów muzealnych

wydarzenia

19.00-20.00; 22.00-23.00 – Dorota Podlaska. Miejsca i ludzie – oprowadzanie po wystawie 21.00-22.00; 23.00-24.00 – Galeria Sztuki Nowoczesnej – oprowadzanie po wystawie

F o t o g r a f i a z e k s p o z y c j i „ M e n n i c a b y d g o s k a ”, fot. Łukasza Maklakiewicz

18.00-19.00; 21.00-22.00 – Mennica bydgoska – oprowadzanie po wystawie 19.00-20.00; 23.00-24.00 – Od pieniądza narodowego do euro – oprowadzanie po wystawie L e o n W y c z ó ł k o w s k i , A u t o p o r t r e t , 1921, w ę g i e l n a t e k t u r z e

Leon Wyczółkowski, ul. Mennica 7 17.00-24.00 – Muzyka z tamtych lat – prezentacja utworów muzycznych ze zbiorów Muzeum 19.00-20.00 – Fokstrot, charleston, quickstep – pokaz i nauka tańców z czasów dwudziestolecia międzywojennego 20.45-21.00 – Śladami Leona Wyczółkowskiego – inauguracja V edycji konkursu fotograficznego 21.00-22.00 – prelekcja na temat Leona Wyczółkowskiego 23.00-24.00 – Twórczość Leona Wyczółkowskiego – oprowadzanie po wystawie

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 17.00-01.00 – Jerzy Nowosielski – pokaz obrazów artysty ze zbiorów Muzeum 17.00-19.00 – Rajskie drzewo. Przedstawienia drzew w malarstwie – warsztaty dla dzieci przed Galerią Sztuki Nowoczesnej D o r o t a P o d l a s k a , Ta o s ta t n i a n i e d z i e l a , 2 010 , a k r y l n a p ł ó t n i e , f o t . Wo j c i e c h Wo ź n i a k

Wystawy czasowe: Spichrze, ul. Grodzka 7-11.

Wilno Miłosza. Wystawa czynna do 29 maja 2011 r.

Spichrze, ul. Grodzka 7-11.

Z kolekcji Leona Wyczółkowskiego. Dar artysty dla Muzeum Wielkopolskiego w Poznaniu. Wystawa czynna do 30 czerwca 2011 r.

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 Dorota Podlaska. Miejsca i ludzie Wystawa czynna do 22 maja 2011 r.

Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 Od pieniądza narodowego do euro Wystawa będzie czynna do 17 listopada 2011 r.

Wystawy stałe: Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 Mennica bydgoska Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2 W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia wczesnośredniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8a Galeria Sztuki Nowoczesnej Opera Nova, ul. Marszałka Focha 5 Fonografia operowa Spichrze, ul. Grodzka 7-11.

Pamiątki bydgoskie Spichrze, ul. Grodzka 7-11.

Bydgoscy mistrzowie malarstwa Spichrze, ul. Grodzka 7-11.

Bydgoszcz – okruchy miasta Leon Wyczółkowski, ul. Mennica 7 Leon Wyczółkowski (1852-1936), malarstwo, rysunek, grafika Inf. Mateusz Soliński

Maj 2011 |

| 35

wydarzenia

I Bydgoski Festiwal „Podróżnicy” 13-14 maja 2011, Akademicka Przestrzeń Kulturalna, WSG, Bydgoszcz, ul. Królowej Jadwigi 14 www.podroznicy.byd.pl

Wsród Polaków było i jest wielu wybitnych pod­ różników, żeby wspomnieć tylko o Kazimierzu Nowaku, Bronisławie Malinowskim, Tonym Haliku czy bardziej nam współczesnych Wojciechu Cejrowskim, Beacie Pawlikowskiej czy Martynie Wojciechowskiej.

Tradycja podróżowania, odkrywania nowych miejsc, docierania tam, gdzie dociera niewielu jest wciąż żywa, a Polacy w niczym nie ustępują podróżnikom z Zachodu. To dla takich podróżników – niezależnych, ambitnych, ciekawych świata, są organizowane festiwale podróżnicze, jak Kolosy w Gdyni czy Trzy Żywioły w Krakowie.

Piątek, 13.05. 2011 PANEL I godz. 15.30: Oficjalne otwarcie festiwalu Ania i Michał Semrau – Szczęśliwy archipelag wysp Vanuatu; Małgorzata Adamczyk i Bartosz Majchrzak – „Afryka Wschodnia w moich oczach” – Uganda, Kenia, Zanzibar; Łukasz Deręgowski i Małgorzata Żubka – Rowerem przez Turcję, Iran, Emiraty, Oman, Północne Indie i Nepal; Karolina Sypniewska – Mieszkając wśród Papuasów… Nowa Gwinea PANEL II godz. 18.15-21.00: Michał Słobodzian – Wenezuela „Amor es socialismo czyli od Chaveza po Warao”; Adam Piekarski – Najdłuższy Marsz, czyli oblicza indiańskiej Ameryki; Afrykańska szkoła – fundacja ASANTE; Asia Kotwicka – Kredki dla AFRYKI, prezentacja na podstawie placówek w Kenii, Zambii i Wybrzeżu Koś­ci Słoniowej; Ania i Robb Maciąg – Jedwabnym Szlakiem na rowerze.

Sobota 14.05.2011 PANEL I 12.00-14.30: Agnieszka i Marcin Karbowscy – Zachwycająca Japonia; Maciej Skowron – Afrykańska przygoda – wejście na Kilimandżaro, Tanzania, Kenia; Michał i Szymon Jasieńscy – Wyprawa na Spitsbergen; Mieczysław Bieniek – Hajer jedzie do Dalajlamy PANEL II godz. 15.00-18.00: Tomasz Nasiółkowski – „Bangladesz – w objęciach Gangesu i Brahmaputry”; Paweł „Baszan” Baszanowski – NO Experience Expedition- motocyklem do Afganistanu i dalej…; Zdzisław Preisner – Etiopia – Dolina Danakilska; Katarzyna Gembalik – West MAN-WOMAN 2009.

PANEL III godz. 18.30-21.30: Ania Grebieniow – żag­ lowozem przez Mongolię oraz sztafeta Afryka NOWAKA; Tomek Kowalski – Magister Kowalski; Beata Lalla Jakuszewska – Tribi Sun: saharyjskie serca.

Imprezy towarzyszące: WYSTAWY FOTOGRAFII: – „Kredki dla Afryki” – zdjęcia z Kenii, Zambii, Wyb­ rzeża Kości Słoniowej – Fundacja ASANTE. – „W kręgu obrzędów. Azja i Oceania” – Papua Nowa Gwinea, Vanuatu, Australia, Indonezja, Nepal, Indie, Malezja – wystawa poświęcona podróży Karoliny Sypniewskiej, która w 2008 roku wyruszała autostopem z Bydgoszczy w stronę Australii.

– Wystawa konkursowa – Widziane w podróży – wybrane zdjęcia prelegentów, gości festiwalowych, a dochód z ich sprzedaży zostanie przekazany biednej społeczności regionu rzeki Sepik w Papui Nowej Gwinei.

KĄCIK FILMOWY: Zapraszamy do atelier w Muzeum Fotografii, gdzie przez cały czas trwania festiwalu będą prezentowane filmiki z podróży naszych prelegentów.

KUCHNIA ŚWIATA: Greenway (wegetariańska kuchnia świata), Lord Budda (hinduskie jedzenie), Kurkuma (japońskie jedzenie) STOISKA: Biuro Podróżników FLUGO, wydawnictwa podróżnicze, sprzęt fotograficzny, CEWE foto atrakcje.

Warsztaty obywatelskie – MOJE POLIS Spotkania warsztatowe dla dzieci w wieku 9-11 lat, oparte o prostą zasadę organizacji życia obywateli w wyimaginowanym mini-państwie, pozwalającą podjąć kilkanaście interesujących kwestii z różnych dziedzin wiedzy. Zespołowa zabawa w projektowanie własnego miasta-państwa motywuje przy tym do własnej kreatywności.

Pomysł nawiązuje do tzw. pedagogiki zabawy.

Ułatwia swobodne poruszanie tematów, w których dziecko może okazać się twórcze. Warsztaty mogą pomóc uczestnikom w przyszłym śmiałym myśleniu o sobie, jako o organizatorach życia obywatelskiego.

36 |

| Maj 2011

Spotkania organizowane przez MOK będą odbywały się w soboty. Pierwsze zajęcia w maju. Uczestników warsztatów można zgłaszać pod numerem tel. 513-951-043 bądź via email dorota@mok.bydgoszcz.pl Prowadzenie: Marcin Lewandowski.

wydarzenia

WOKiS Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej Wojewódzkiego Ośrodka Kultury i Sztuki „Stara Ochronka” w Bydgoszczy Stary Rynek 18

DARIUSZ DELIK malarstwo

13 maja – 10 czerwca 2011 roku, wernisaż w piątek 13 maja godz. 17.00

…Obrazy Dariusza Delika kierują ku temu, co niewidzialne, niepojęte, niewyobrażalne. Pośród rozlicznych nieoczywistości tego malarstwa metafizyczność jest oczywista.

Przedstawiony świat jest tajemniczy, jest jakby relacją ze spotkania z nieznanym, które tylko nieznacz-

nie się odsłania… Można by powiedzieć, że te obrazy są opowieściami o poznawaniu, o spotkaniach takich, jak te, które określamy twarzą w twarz… Takie spotkania są możliwe, jeśli uprawia się sztukę w gotowości przyjęcia nieznanego i przekraczania ograniczeń. To właśnie widać na

D a r i u s z D e l i k , Ku ś w i a t ł u

Dariusz Delik , Kobierzec

Spotkanie Autorskie Marii Jolanty Kowalskiej Miłość ponad wszystko

19 maja, godz. 17.00, sala WOKiS pl. Kościeleckich 6 w Bydgoszczy.

Na spotkanie w ramach Klubu Poetycko-Wydawniczego „Arkona” zapraszają: Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki w Bydgoszczy i Robotnicze Stowarzyszenie Twórców Kultury w Bydgoszczy.

Maria Jolanta Kowalska jest z wykształcenia magistrem filologii polskiej, członkiem Związku Literatów Polskich, Robotniczego Stowarzyszenia Twórców Kultury i przewodniczącą Federacji Klubów Polskiej Książki w Bydgoszczy.

Współorganizowała pierwsze Chojnickie Noce Poetów. Wydała kolejno tomiki poetyckie: Z sercem cichym jak liść (1993),

płaszczyźnie obrazów Dariusza Delika: w kompozycjach, w poszukiwaniach kolorów, w dyscyplinie, która wyraża się w zgłębianiu spójnego świata, w dążeniu do doskonałości.

Tajemnica w obrazach Dariusza Delika łączy się z obecnością piękna, którego dzisiejsza sztuka zdaje się niekiedy wstydzić. W tych obrazach urzekająca jest harmonia najszlachetniejszych tradycji malarskich, nowatorstwa i stylu, sprawiającego, że obrazy Dariusza Delika są rozpoznawalne i niepowtarzalne.

Jerzy Rochowiak

Dariusz Delik , Szuwar y

Warkocze gwiazd chwytam (1994), Na głos miasta i serca (1996), Kaskaderka (1998), Po trzeciej stronie lustra (2000), Rozwiesiłam w obłokach marzenia (2005), Prawdy nigdy dość (2008) oraz Tańcz w ogniu miłości (2010). I tomy prozy Góry wspomnień (2000), Wpisany w Szczawnicę (2009) i artykuły publicystyczne, drukowane w czasopismach literackich i regionalnych. Jest także współautorką licznych almanachów i antologii. Poezji szuka w wędrówkach po górach, potędze mórz, w egzotyce, w zabytkach architektury i podczas spotkań z pasjonatami. A dla takich prowadzi wieczory artystyczne w klubie Odnowa i w kawiarence hotelu Centralnego w Bydgoszczy.

Maj 2011 |

| 37

wydarzenia

Teatr Polski Artur Pałyga V (F) ICD-10. Transformacje Reżyseria: Paweł Łysak Dramaturgia: Paweł Sztarbowski Scenografia: Paweł Wodziński Kostiumy: Aleksandra Semenowicz Projekcje video: Remigiusz Zawadzki Występują: Karolina Adamczyk, Marta Ścisłowicz, Małgorzata Trofimiuk, Michał Czachor, Mirosław Guzowski, Michał Jarmicki (gościnnie), Artur Krajewski.

Czy da się wypracować spójną wizję niedawnej przeszłości? Dwudziestolecie wolności to przede wszystkim parcelowanie mitu wolności, używanie go do walki politycznej, które pokazuje, że nie ma jednej narracji na temat najnowszej historii. Dlatego może warto stworzyć narrację alternatywną i spojrzeć na okres transformacji ustrojowej oczyma wykluczonych? Spojrzeć spoza systemu, ironicznie, na ukos, bo tylko wtedy można dostrzec paradoksy wszystkich dostępnych narracji.

V(F) ICD-10. Transformacje w reżyserii Pawła Łysaka nie służy wypracowaniu jedynej słusznej narracji na temat niedawnej przeszłości. Jest to raczej opowieść o ludziach tworzących historię alternatywną.

Marta Ścisłowicz, Michał Czachor, Paweł Gilewski, Mirosław Guzowski, Michał Jarmicki (gościnnie), Marian Jaskulski, Artur Krajewski, Mateusz Łasowski, Roland Nowak, Marcin Zawodziński. „[…] Pierwsza część spektaklu Łysaka, do pożaru, jest inteligentną, często ironiczną grą z teatralną konwencją wystawiania Czechowa (pojawiają się rosyjskie pieśni, na ścianie wisi strzelba). W drugiej, która ma atmosferę snu, dom Prozorowów wiruje wokół własnej osi, a współcześnie ubrani, wyzwoleni z ciasnych pokojów bohaterowie z ulgą wyzwalają się też ze swoich historii. W finale trzy siostry, stojąc, jak w pierwszej scenie, przed nosem widowni, piękne i silne snują plany na przyszłość. Interesująca, wciągająca rozmowa i z widownią, i z Czechowem.” (Aneta Kyzioł, Polityka)

Spektakle: 19, 20, 21 maja, godz. 19.00; 22 maja godz.

20.00 Festiwal Debiutantów „Pierwszy Kontakt” 2011, spektakl konkursowy – widownia z Torunia.

Jan Brzechwa Pchła Szachrajka Spektakl V (F) ICD-10. Transformacje zrealizowany w ramach projektu Goethe-Institut AFTER THE FALL/PO UPADKU Europa po 1989 roku Spektakle: 24, 25, 26, 27 maja, godz. 19.00.

Antoni Czechow Trzy siostry Tłumaczenie: Artur Sandauer Reżyseria: Paweł Łysak Scenografia: Paweł Wodziński Kostiumy: Mirek Kaczmarek Muzyka: Piotr Bukowski, Igor Nikiforow Reżyseria światła: Justyna Łagowska Występują Karolina Adamczyk, Magdalena Łaska (gościnnie), Alicja Mozga, Marta Nieradkiewicz, 38 |

| Maj 2011

Opieka reżyserska: Łukasz Gajdzis, Scenografia: Aleksandra Semenowicz występują: Małgorzata Witkowska, Paweł L. Gilewski i Marcin Zawodziński czas trwania: 55 minut Alternatywę dla wieczornej dobranocki znalazł bydgoski teatr.

Zaprasza najmłodszych widzów na „Pchłę Szachrajkę” Jana Brzechwy. Przychodzą z rodzicami, ciociami albo starszym rodzeństwem. Średnia wieku przeciskających się wśród foteli szkrabów – 5-6 lat. Zasiadają szybko podekscytowane wydarzeniem, zaciskają piąstki, nerwowo popra-

TANI BILET

DLA CZYTELNIKÓW BIK-u Z majowym numerem BIK-u bilety na spektakl

„JOANNA D’ARC. Proces w Rouen” w cenie 12 zł!

Zapraszamy w terminie:

„JOANNA D’ARC. Proces w Rouen” 18 MAJA GODZINA 20.00

Jeden egzemplarz BIK-u uprawnia do zakupu maksymalnie 4 biletów na jeden spektakl w promocyjnej cenie.

wydarzenia

wiają cisnący krawat na gumce, wyglądają ciekawie na scenę, wiercą się na kolanach rodziców. Nagle zamierają… Na deskach pojawiają się trzy osoby. Czarne spodnie, czarne koszulki, ciemne buty. Na scenie tylko czarne parawany, kilka kartonów i mroczne zasłony w tle. Tak tu szaro-buro, smutno jakoś. Nowo przybyli goście obiecują, że opowiedzą zaraz bajkę o przedziwnej pchle – szachrajce. I wtedy zaczynają się czary. (Michalina Łubecka, Gazeta Wyborcza) Spektakle: 4, 5, 6 maja, godz. 10.00.

Michał Bałucki Klub kawalerów Reżyseria: Łukasz Gajdzis Scenografia: Mirek Kaczmarek Ruch sceniczny: Aneta Jankowska Występują: Karolina Adamczyk, Michał Czachor, Paweł Gilewski, Marian Jaskulski, Magdalena Łaska, Roland Nowak, Jerzy Pożarowski, Małgorzata Trofimiuk, Małgorzata Witkowska, Marcin Zawodziński.

Joanna d’Arc. Proces w Rouen na podstawie tekstów z procesu W tłumaczeniu i opracowaniu Tomasza Śpiewaka.

Reżyseria: Remigiusz Brzyk Dramaturgia: Tomasz Śpiewak Scenografia/kostiumy /reżyseria światła: Justyna Łagowska Muzyka: Maciej Szymborski Montaż video: Grzegorz Habryn Graficzne opracowanie zdjęć: Wojciech Zamiara Koordynator projektu: Anna Włodarska Asystentka reżysera: Dorota Mrozowicz Występują: Karolina Adamczyk, Dominika Biernat, Marta Nieradkiewicz, Anita Sokołowska, Marta Ścisłowicz oraz statyści i montażyści.

Ile kobiet potrzeba, żeby sześciu kawalerów – z wyboru, konieczności i z odzysku – zmieniło poglądy na temat małżeństwa? Pisarz Michał Bałucki udzielił odpowiedzi już ponad 100 lat temu. Okazuje się, że wystarczy jedna czarująca wdowa, by panowie zapomnieli o złych doświadczeniach. Jak tego dokonał? Kto chce się przekonać, powinien wybrać się na komedię w reżyserii Łukasza Gajdzisa.

Spektakle: 12, 13, 14, 15 maja, godz. 19.00.

Mleko

Przedstawienie oparte jest na materiałach procesu z Rouen, które specjalnie do tego projektu przetłumaczono na polski – to zapis kilkudziesięciu dni, pytań sędziów i odpowiedzi Joanny, aktu oskarżenia i wyroku. Joanna d’Arc pojawiła się w historii na krótko, przeszła przez nią jak kometa – jako trzynastolatka usłyszała głosy, które kazały jej porzucić rodzinny dom i zmienić oblicze Europy. Wypełniła swoje zadanie. D’Arc udało się stanąć na czele wojska, przerwać oblężenie twierdzy Orlean obleganej przez Anglików, doprowadzić do koronacji króla Francji. W trakcie procesu oskarżona o herezję, spłonęła na stosie, do końca opierając się przed wyjawieniem tajemnicy swojego objawienia.

Spektakle: 17 maja, godz. 19.00; 18 maja, godz. 18.00 i 20.00

Reżyseria: Paweł Łysak Współpraca dramaturgiczna: Michał Tabaczyński Występują: Anita Sokołowska, Mieczysław Franaszek, Mateusz Łasowski Muzyka: Michał Dobrzyński Instrumenty perkusyjne: Michał Dobrzyński i Maciej Szymborski.

Jak kropla deszczu może stać się perłą? Co w teatrze mogą przeżyć dzieci mające niewiele ponad rok? Poraz pierwszy zapraszamy do naszego Teatru rodziców z najmłodszymi dziećmi na opowieść splecioną ze słów, dźwięków i obrazów. Spektakl Mleko bazujący na klasycznej perskiej opowieści staje się okazją do pierwszej opowieści o cudowności świata i naszej w nim obecności. Spotkanie aktorów z najmłodszymi jest dla obu stron wielką przygodą i próbą znalezienia porozumienia. W trakcie tego przedstawienia obie strony wiele się od siebie nawzajem dowiedzą.

Spektakle: 21, 22 maja, godz. 13.00 i 14.30. inf. Paweł Mikuła

Maj 2011 |

| 39

wydarzenia

Miejski Ośrodek Kultury Poeci.pl: Sławomir Matusz

wierszy Elegia transgeniczna. Transgenische Elegie – w tłumaczeniu Kurta Drawerta i Gizeli Kurpanik-Malinowskiej (2001) i Mięśnie twarzy.

Wybór wierszy z lat 1983-2001 (2002), Serdeczna mammografia. Erotyki, wiersze rodzinne i miłosne (2003) – ze wstępem Krystyny Kłosińskiej, tom prozy Narkoeseje (2004), Cycek Boży (2006), 5.31 Ojciec Konrad (2008), Pieśni odejścia i powrotu (2010).

W przygotowaniu zbiór esejów: Licznik Geigera. 20 najważniejszych współczesnych wierszy polskich w interpretacjach.

środa, 18.05.2011, godz. 18.00 Kawiarnia Artystyczna Węgliszek Sławomir Matusz – poeta, krytyk, eseista. Urodził się w 1963 roku w Sosnowcu. Debiutował wierszem w prasie w 1981 roku. Publikował wielokrotnie w czasopismach „Twórczość”, „Topos”, „Akcent”, „Opcje”, „FA-art”, „Czas Kultury”, „Śląsk” „Kartki”, „Undergrunt” i innych. Wielokrotnie antologizowany: Śląski Almanach Poetycki (1989), Macie swoich poetów, Antologia nowej poezji polskiej (2000), Zagłębie poetów (2002), Poeci Częstochowy i okolic. Antologia przyjaciół (2003), Páté. Dny poezie (2004, Broumov, Czechy). Jego wiersze tłumaczono na języki: szwedzki, słoweński, czeski, niemiecki. Jest współautorem kilku książek z zakresu eseistyki naukowej: Tradycja i współczesność w edukacji dzieci i dorosłych (20012002), Wokół archeologii słów i ich funkcjonowania (2001), Przyzywanie głębi do kręgu słów, myśli, idei i dzia-

Sławomir Matusz fot. E. Antoniak

łań (1999-2001) oraz z magazynem „Teraz” w Filadelfii, w Stanach Zjednoczonych. Wydał zbiory wierszy: Nie podaję nikomu ręki (1985), Mistyka zimą (1990), Szare mydło (1993), Podtrzymanie, podniesienie (1994), Wakacje (1995), arkusz Świadectwo urodzenia (1998), Przewrotka aniołów (1999), dwujęzyczny wybór

Wokół cyberpoezji czwartek, 19.05.2011, godz. 19.00 Cafe Pianola Cyberpoezja jest zjawiskiem interdyscyplinarnym.

Występuje raczej na terenach niszowych, chadzając własnymi mało wydeptanymi ścieżkami. Burzy dotychczasowe nawyki zarówno w procesie twórczym, jak i w odbiorze.

Cybernetykę traktowaną jako niezależna gałąź nauki zapoczątkował Robert Wiener. Pojęcie pętli jest tu fundamentalne. Powtarzalne cykliczne ciągi czynności to jedna z inspiracji. Poezja natomiast (rozumiana jako „przeciwieństwo prozy, mowa wiązana, wypowiedzi pisane wierszem”) jest w tym wypadku terminem niewystarczającym, ponieważ teren działalności cyberpoetyckiej to pogranicze literatury, muzyki i sztuk pięknych. Również Peiperowskie „tworzenie pięknych zdań” traci tu zastosowanie.

Być może przygoda z tym awangardowym fenomenem, który ostatnio za sprawą grupy młodych twórców generuje szumy coraz intensywniejsze, po40 |

| Maj 2011

„Matusz poetycko łączy to, co kultura od wieków bardzo precyzyjnie od siebie oddzieliła: ciało macierzyńskie i ciało erotyczne, pierś karmiącą, mleczną i pierś erotyczną.

W jego nowatorskich erotykach, bo jest to próba kreacji czegoś w rodzaju erotyków rodzinnych, nie ma ani dominacji zmysłowości, ani odcieleśnionej idealizacji”. Prof. Krystyna Kłosińska o tomie Serdeczna mammografia. inf. Jarosław Jakubowski

lega właśnie na poszukiwaniu.

Poszukiwaniu języka? Poszukiwaniu skierowanym w przeszłość?

Próbującym odnaleźć chwilę zanim pojawia się język, odnaleźć przedjęzyk, jeśli tak można rzec? A może to eskapada w przyszłość? Może ambicją tego nurtu literackiego (jednak) jest próba dotarcia do sytuacji, w której nie ma już języka, pozostał tylko zgiełk towarzyszący poruszaniu szczątkami?

Wszystkich zainteresowanych poezją cybernetyczną gorąco zapraszam na spotkanie autorskie z Łukaszem Podgórnim, jednym z głównych przedstawicieli kierunku, autorem tomiku noce i pętle oraz współautorem biuletynu poetyckiego Kryzys. Spotkanie odbędzie się w czytelni liBeratury w Cafe Pianola 19 maja o godz. 19.00. Multimedialny, interaktywny (gdyż przedstawienia cyberpoezji noszą znamiona performance’u) charakter wieczoru więcej wyjaśni niż artykuł niżej podpisanego.

Marcin Karnowski

wydarzenia

Słodki Całus od Buby czwartek, 12.05.2011, godz. 19.00 Węgliszek, bilety w cenie 12 zł Początki zespołu Słodki Całus od Buby sięgają lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku, kiedy to trzech wyznawców rock’n’rolla, Bellona i Kaczmarskiego postanowiło założyć zespół muzyczny celem występowania na scenach popularnych wówczas festiwali piosenki studenckiej. Po kilku latach i wielu nagrodach oraz wyróżnieniach (na scenach Yapy, Bazuny, Bakcynaliów, Piostura, Giełdy Piosenki w Szklarskiej Porębie itp.) wykrystalizował się skład zespołu, który do dzisiaj przetrwał w formie: Krzysztof Jurkiewicz – gitara, harmonijka, śpiew; Mariusz Kamper - gitary, śpiew; Jarosław Medyński – harmonijka ustna; Jacek Jakubowski – akordeon; Adam Skrzyński-Paszkowicz – perkusja; Cezary Rogalski – gitara basowa.

Zespół dwukrotnie wystąpił w konkursie na Festiwalu Piosenki Studenckiej w Krakowie (w 1991 i 1995 roku) zdobywając trzecią i drugą nagrodę.

Na 27 Ogólnopolskim Przeglądzie Piosenki Autorskiej OPPA 2009 za piosenkę autorstwa Krzysztofa Jurkiewicza „Smutek” zespół zdobył pierwszą nagrodę w plebiscycie publiczności.

Dorobek fonograficzny zespołu to 4 kasety wydane w ubiegłym wieku i 4 płyty: Nie ma rzeczy niemożliwych (2003), Bubowe Berdo (2005), Równoległe (2006), Słodki Całus ob. Buby (2007).

W 2007 roku zapoczątkowana została współpraca i tworzenie wraz z legendarnym zespołem Bez Jacka wspólnego materiału w ramach projektu Ot tak, po prostu. Płyta będąca owocem owej współpracy zatytułowana Bez Jacka i Słodki Całus Ot tak po prostu, tom 1 ukazała się w czerwcu 2008 r. Premiera płyty Bez Jacka i Słodki Całus Ot tak po prostu, tom 2 miała miejsce we wrześniu 2010 r.

Podstawą repertuaru Słodkiego Całusa od Buby są autorskie piosenki Krzysztofa Jurkiewicza i Mariusza Kampera, muzycznie mocno osadzone w rockowej i folkowej tradycji. O czym są te piosenki? O rzeczach najprostszych i najważniejszych: o Gdańsku, Pradze, miłości, górach, Hrabalu, poezji, przyjaźni, o ludziach i miejscach, które coś znaczą.

Andrzej Maziec fotografia

„Chmury” środa, 11.05.2011, godz. 19.00 Cafe Pianola

Chmury Przychodzimy na świat – chmury już na nas czekają.

Odchodzimy żegnają nas z najbliższymi.

Przez całe nasze życie wędrujemy po powierzchni kuli ziemskiej, a chmury nas otulają. Próbują nam coś przekazać – ale co? Nie poznałem jeszcze ich języka – próbuję. Pomaga mi aparat fotograficzny.

Podnieście głowy do góry.

Zapraszam Andrzej Maziec

W arsztaty

p lastyczne

Miejski Ośrodek Kultury rozpoczyna w maju warsztaty plastyczne dla młodzieży prowadzone przez art. plastyka Leszka Goldyszewicza. Zajęcia będą miały formę cykliczną poczynając od podstaw warsztatowych do wieńczącej cykl wystawy prac uczestników programu w Cafe Pianola.

Zapraszamy do udziału w zajęciach młodzież od 14 roku życia. Grupa składać się będzie z około 10

osób, które wyłonione zostaną w drodze rozmowy kwalifikacyjnej (z prezentacją prób plastycznych kandydatów) w dniu 12 maja 2011 r. o godz. 14.00 w Cafe Pianola przy ulicy Jagiellońskiej 2.

Zgłoszenia prosimy kierować na adres e-mail: leszek@mok.bydgoszcz.pl do dnia 10 maja 2011 roku.

Maj 2011 |

| 41

wydarzenia

Kultura w grze Miejski Ośrodek Kultury w Bydgoszczy rozpoczyna cykl rozgrywek piłkarskich pomiędzy bydgoskimi instytucjami kultury, pod nazwą „Kultura w grze!”. Pierwsze spotkanie zainaugurował Prezydent Rafał Bruski, który 29 kwietnia, na czele reprezentacji ratusza rozegrał zacięty mecz przeciwko MOK-owi. Gdy sportowe emocje opadły, okazało się, że głównym efektem spotkania stała się integracja wszystkich grających, co zapowiada owocną współpracę między zawodnikami obu drużyn, nie tylko na piłkarskim boisku. Tego typu wydarzenia są świetną okazją do lepszego wzajemnego

f o t . Z b yZ i e l

poznania i współdziałania środowiska kulturalnego Bydgoszczy. Kolejne mecze będą rozgrywane m.in. z

Muszla Fest 2011 We wrześniu br. odbędzie się, już po raz dziewiąty, lokalny festiwal muzyki rockowej i alternatywnej MuszlaFest. Jest on efektem znakomitej współpracy Miejskiego Ośrodka Kultury w Bydgoszczy z Rebel Music Bdg. Ważną rolę odgrywa tutaj też duża przychylność lokalnych mediów – głównie Gazety Pomorskiej i Radia PiK. Tegoroczna formuła imprezy, wzorem edycji z 2009 roku, poszerzona została o konkurs dla zespołów wykonujących szeroko rozumianą autorską muzykę gitarową. Dnia 17.06.2011 roku, na scenie Muszli Koncertowej

drużynami: Muzeum Okręgowego im. L. Wyczółkowskiego oraz Teatru Polskiego w Bydgoszczy.

(Park Ludowy im. W. Witosa, ul. Jagiellońska 27 a) zaprezentują się najciekawsi wykonawcy, nominowani przez Jury złożone z przedstawicieli organizatorów oraz reprezentantów bydgoskiego świata muzyki. Z ostatnim dniem maja br. upływa termin przyjmowania zgłoszeń.

Jako Organizatorzy dołożymy wszelkich starań, by koncert konkursowy poziomem i jakością dorównał finałowemu festiwalowi. Zwycięzcom, poza zaproszeniem do występu podczas wrześniowych koncertów, mogą być przyznane także nagrody i wyróżnienia. Wszelkie niezbędne formularze oraz informacje dotyczące konkursu dostępne są na stronach internetowych www.mok. bydgoszcz.pl oraz www.muszlafest.pl.

„Grafika” wystawa prac Jakuba Jaszewskiego 9 maja 2011, godz. 18.00, Węgliszek Jakub Jaszewski (ur. 1986) studiuje na V roku grafikę warsztatową w pracowni wypukłodruku pod okiem prof.

UMK art. graf.

Marka Basiula na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu. Zajmuje się grafiką warsztatową, grafiką projektową, fotografią oraz rysunkiem. W tym roku nagrodzony stypendium artystycznym Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

42 |

| Maj 2011

J a k u b J a s z e w s k i , Ta n k z c y k l u „ P o s t- A p o ”

B I K w podróży

II Międzynarodowy Festiwal Plakatu i Typografii Plaster w Toruniu Plakat jest pierwszą formą reklamy, która ściśle związana jest ze sztuką. Początkowo plakaty miały zachęcać do zakupu produktów, czy skłonić do wybrania konkretnego wydarzenia. Z czasem jednak plakaty stały się czymś więcej niż przekazem polecającym daną markę czy dany wyrób. Dziś plakaty są niezaprzeczalnie elementem sztuki – niosą za sobą głęboki przekaz w niepowtarzalnej formie.

Toruńskie Centrum Sztuki Współczesnej po raz drugi zaprasza na Międzynarodowy Festiwal Plakatu i Typografii Plaster.

Plaster to wydarzenie ukazujące typografię i plakat jako dziedziny sztuki bardzo aktywnie podążające za nowoczesną technologią, przełamujące stereotypy i obowiązujące konwencje, a z drugiej strony odwołujące się do nieprzemijających wartości związanych z tradycją.

Festiwal stawia sobie za cel podkreślanie wielkiego znaczenia, jakie projektowanie graficzne wywiera na kształt współczesnej kultury wizualnej i tym samym – naszego otoczenia. Nie ma żadnej definicji, która określa, na czym polega dobry, nowoczesny projekt. Plaster jako wydarzenie kulturalne i intelektualne wskazuje jedynie drogę do zapoznania się z pewną estety-

ką i filozofią charakterystyczną dla współczesnej grafiki projektowej.

PLASTER to kombinacja słów PLAKAT i POSTER. Słowo PLASTER w języku polskim oznacza coś tymczasowego, pasek materiału, który nalepiamy i po jakimś czasie zrywamy, czyli element, który działa doraźnie, podobnie jak plakat.

Ta doraźność plakatu przełamywana jest właśnie dzięki wydarzeniom takim, jak festiwal.

PLAKAT to współbrzmienie dwóch jak najbardziej równoważnych elementów: ilustracji i liternictwa. Dlatego podczas PLASTRA obok wystaw i prelekcji związanych z plakatem, odbędą się warsztaty typograficzne, których zadaniem przede wszystkim będzie rozszerzenie zakresu postrzegania klasycznej typografii.

Podczas Festiwalu będzie okazja, by zobaczyć prace wielu znanych artystów, takich jak: Władysław Pluta (PL), Ed Fella (USA), David Crowley (UK) Jacek Mrowczyk (PL) Martin Majoor (NL), Anton Koovit (EST), Barbara Wais (A), Marcel Bencik (SK) i inni.

Festiwal rusza 25 maja, o godzinie 18.00 i potrwa 3 dni. Festiwalowi towarzyszyć będą prelekcje, wykłady, pokazy filmów i koncert multimedialny. Wszystkie szczegóły dotyczące festiwalu dostępne są na oficjalnej stronie toruńskiego centrum: www.csw.torun.pl.

Edyta Iljaszewicz

Muzyczna majówka WCK Każdy z nas z niecierpliwością czeka na ciepłe weekendy majowe. Udana majówka kojarzy się ze słońcem, odpoczynkiem, muzyką i dobrą zabawą. Włocławskie Centrum Kultury po raz kolejny zapewni mieszkańcom swojego regionu pełną atrakcji imprezę plenerową.

Włocławska majówka to impreza dla wszystkich pokoleń – każdy znajdzie tam coś dla siebie. Podczas imprezy włocławianie oraz mieszkańcy regionu będą mieli okazję obejrzeć i posłuchać działających w WCK zespołów tanecznych i muzycznych. Na scenie zaprezentują się zespoły tańca nowoczesnego, klasycznego, hip-hopu, folklorystycznego oraz zespoły grające różne gatunki muzyczne.

Oprócz pokazów tanecznych i muzycznych podopiecznych Włocławskiego Centrum Kultury na scenie będzie można również zobaczyć prawdziwe gwiazdy.

Podczas majówki odbędą się koncerty zespołów takich jak: Poparzeni kawą trzy, Hamak i Guma. Poparzeni kawą trzy to formacja, w której usłyszeć można bębny Wojtka Jagielskiego, gitary dziennikarzy RMF FM i Radia Zet, a także saksofon Jacka Kreta. Muzyka zespołu to mieszkanka rocka, punka i swingu okraszona ostrymi tekstami Rafała Bryndala.

Organizatorzy zapewniają również dodatkowe atrakcje dla dzieci i młodzieży – konkursy oraz zabawy na placu zabaw. Aby tradycji stało się zadość, na majówce musi pojawić się grill i pełen wybór smakołyków kojarzących się z wiosennym piknikiem.

Zeszłoroczna frekwencja wskazuje na to, że naprawdę warto się tam pojawić.

Impreza odbędzie się 14 maja, w Parku Henryka Sienkiewicza, o godz. 16.00. Wstęp wolny.

Edyta Iljaszewicz Maj 2011 |

| 43

opera

Cymelia i prezenty Z Maciejem Figasem, dyrektorem Opery Nova w Bydgoszczy, rozmawia Wiesław Kowalski Pięć przedstawień polskich i trzy zagraniczne obejrzymy podczas XVIII Bydgoskiego Festiwalu Operowego. Do tej pory najczęściej bywało tak, że zwieńczeniem operowego święta w naszym mieście był występ teatru spoza naszego kraju, a w repertuarze dominowały spektakle polskie.

Czy tegoroczny repertuar to kolejny krok ku temu, by z bydgoskiej imprezy uczynić festiwal o randze międzynarodowej? Tym bardziej, że i poznańska Maria Stuarda została zrealizowana przez artystów zagranicznych.

Nigdy nie ukrywałem, że moim dążeniem i prawdziwym marzeniem jest, by podczas festiwalu pokazywać jak najwięcej przedstawień zagranicznych. Natomiast to, że akurat realizatorzy opery Donizettiego są również artystami spoza Polski, jest zwykłym zbiegiem okoliczności. W przypadku Marii Stuardy chodziło przede wszystkim o pokazanie opery, która dzisiaj bywa wystawiana bardzo rzadko. Nie sądzę też, by po ten tytuł sięgnęła w najbliższym czasie i opera bydgoska. Podobnie jak po dzieła Beli Bartóka i Henry’ego Purcella, które w jedno przedstawienie połączył Jacek Gąsiorowski w Teatrze Wielkim w Łodzi. Festiwal jest doskonałą okazją do tego, by publiczność mogła się z tymi dziełami zapoznać. W przypadku zagranicznych zespołów, które chcielibyśmy gościć w Bydgoszczy, zawsze pojawia się bolesny problem natury finansowej. Są to bowiem teatry, które swoje zagraniczne wojaże planują z dużym wyprzedzeniem. Dlatego często w takich sytuacjach musimy podejmować spore ryzyko właśnie finansowe.

Stąd też zaraz po zakończeniu tegorocznego festiwalu trzeba rozpocząć rozmowy z władzami województwa i naszego miasta na temat gwarancji finansowych na kolejne lata. Tym bardziej, że Opera Litewska, która w zeszłym roku zachwyciła publiczność Żydówką Halevy’ego, już czeka na nasze oficjalne zaproszenie, by móc wystąpić na festiwalu w przyszłym roku.

Obok teatrów operowych z Poznania i Łodzi pojawią się na festiwalu artyści z Amsterdamu z Orlandem Haendla. To kolejny mniej popularny tytuł, obok wspomnianej już Marii Stuardy oraz Dydony i Eneasza i Zamku Sinobrodego. Można powiedzieć same cymelia.

Combattimento Consort Amsterdam specjalizuje się w interpretacji muzyki barokowej. Jest to bez wątpienia operowa pierwsza liga. To niebywała atrakcja ujrzeć Orlanda, który swoją premierę miał zaledwie kilka tygodniu temu w Holandii.

Co do spektaklu łódzkiego – krytycy bardzo wysoko ocenili jego warstwę muzyczną. Czy wizja reżysera, połączenia dwóch dzieł tak odległych od siebie, rzeczywiście rozminęła się z tym, co zobaczymy na scenie, przekonamy się już 8 maja.

Nie przywiązywałbym się zbytnio do tego, co piszą recenzenci, tym bardziej, że ich oczekiwania 44 |

| Maj 2011

i upodobania nie zawsze są tożsame z tym, czego oczekuje od danego dzieła sama publiczność.

Dla mnie najważniejsze jest to, że wszystkie te tytuły są niezwykle frapujące i interesujące. Dlatego wierzę w to, że zadowolą nawet te osoby, które stawiają sztuce operowej oraz jej wszystkim wykonawcom i realizatorom najwyższe wymagania.

Czy po to, aby zrównoważyć repertuar tegorocznego festiwalu, Pan zdecydował się na wystawienie dzieła tak popularnego, jak Cyganeria Pucciniego?

Nie jest tak do końca. Ale tak się jakoś wszystko szczęśliwie poukładało. Natomiast mogę zdradzić, że głównym powodem byli potencjalni wykonawcy, soliści Opery Nova, którzy zaliczają się do tej nielicznej grupy śpiewaków w Polsce, którzy mogą pochwalić się znakomitymi umiejętnościami wokalno-aktorskimi i młodym wiekiem. I to właśnie młodość i autentyzm predestynują ich szczególnie do zmierzenia się na scenie z tym wybitnym dziełem. Maciej Prus był pracą z nimi zachwycony.

Czy to był główny argument, który przekonał wybitnego polskiego reżysera? Z tego co wiem Maciej Prus składał Panu też inne propozycje repertuarowe.

Na współpracy z Maciejem Prusem zależało nam od dawna. Już od kilku sezonów próbowaliśmy się umówić na realizację w Operze Nova, ale rzeczywiście za-

Maciej Figas, fot. Andrzej Makowski

M A R I A S T UA R DA . T W P o z n a ń . B a r b a r a K u b i a k j a k o E l ż b i e t a , f o t . K . Z a l e w s k a

wsze problemem był tytuł. Propozycje Pana Macieja szły w kierunku dzieł bardzo atrakcyjnych scenicznie, ciekawych i intrygujących, ale niekoniecznie znanych szerokiej publiczności. I musiało upłynąć trochę czasu, byśmy doszli w kwestii tego wyboru do pełnego porozumienia.

Rokrocznie dba Pan o to, by na festiwalu pojawiał się również repertuar lżejszy, najczęściej musicalowy. Największą ilością występów na BFO poszczycić się chyba mogą Teatr Muzyczny w Gdyni i Teatr Rozrywki w Chorzowie. W tym roku decydując się na ten pierwszy zespół, musiał Pan wybierać między Lalką a Spamalotem. Przyznam, że mnie osobiście trochę ten ostateczny wybór rozczarował.

Sięgnęliśmy po repertuar Teatru Muzycznego w Gdyni, ponieważ artyści tej sceny gwarantują wysoki i od lat stabilny poziom wykonawczy. Od początku w grę wchodziły dwa tytuły, które Pan wspomniał. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że spektakl Wojciecha Kościelniaka, oparty na powieści Bolesława Prusa, należy do realizacji bardziej ambitnych, zdecydowaliśmy się na Spamalot, w reżyserii Macieja Korwina, ponieważ w ten sposób chcielibyśmy zaprosić do opery tych – na szczęście już coraz mniej licznych – którzy jeszcze w niej nigdy nie byli. Również oczywiście tych, którym bliski jest dowcip i poczucie humoru reprezentowane przez grupę Monty Pythona. Dyrektor Korwin, pomimo moich obaw, od początku optował za pokazaniem Lalki, jednak kiedy okazało się, że spektakl będzie zaprezentowany w TVP Kultura, sam zmienił strategię i zgodził się przyjechać ze Spamalotem.

Zawsze się zastanawiałem, czy podpisując kontrakty z poszczególnymi zespołami, ma Pan wpływ na obsadę, która pojawi się na bydgoskiej scenie?

Tak, mamy takie możliwości, choć nie zawsze można być w tych rozmowach skutecznym. Jednak w przypad-

ku Marii Stuardy po obejrzeniu dwóch obsad byliśmy zdecydowani na zaproszenie do Bydgoszczy tylko Joanny Woś. I to właśnie ją usłyszymy podczas festiwalu w Operze Nova.

Gdyby miał Pan teraz zaprosić publiczność na jeden z festiwalowych spektakli, który z nich Pan by wybrał?

To trudne pytanie, dlatego że każda z tych inscenizacji jest inna. Zdaję sobie sprawę z tego, że publiczność, która z entuzjazmem zareaguje na możliwość zobaczenia Orlanda Haendla, niekoniecznie zechce przyjść na Spamalot czy balet. I odwrotnie. Są tacy, którzy od lat czekają tylko na spektakle baletowe, albowiem nasz festiwal ma w tej dziedzinie spory dorobek, niemal porównywalny z Łódzkimi Spotkaniami Baletowymi.

No właśnie. Balet to bardzo silna strona tegorocznego festiwalu. Zobaczymy aż dwa spektakle w wykonaniu tancerzy ze Szwajcarii i ze Szwecji. Czy to również specjalny prezent dla bydgoskiej publiczności i jednocześnie tancerzy bydgoskiego baletu, którzy zachwycili całą Polskę w inscenizacji Roberta Bondary wg Zniewolonego umysłu Czesława Miłosza? Przy okazji ostatnich dwóch premier baletowych w Bydgoszczy i w Operze Narodowej w Warszawie mówi się wręcz o odrodzeniu polskiej sztuki choreograficznej i baletowej.

Bardzo się z tych wszystkich opinii cieszę. I mogę przyznać, że nawet w najśmielszych oczekiwaniach nie podejrzewałem, że powstanie w Operze Nova tak wyjątkowy spektakl, który będę mógł z entuzjazmem polecać nawet tym, którzy z powątpiewaniem podchodzili do przełożenia literatury naszego noblisty na język tańca i ruchu. Dlatego występ zespołu Bejarta z Lozanny i Cullberg Balet można uznać za taki prezent.

Maj 2011 |

| 45

wystawa

Marta Stawowska-Watras

Granice sztuki – granice rocka tym samym mieście, w którym od trzydziestu lat mieszka i tworzy Ann Noël. Wystawa Rock’n’Rollowa historia sztuki w bydgoskim bwa jest efektem ich ponownego spotkania. Gromadzi prace artystów powstałe w wyniku niezależnych poszukiwań oraz najnowsze, będące owocem ich bezpośredniej współpracy, dla której wspólnym mianownikiem okazał się być rock’n’roll.

Bydgoska wystawa duetu artystycznego ukazuje dzieła przełamujące podział sztuki na odrębne dziedziny. Twórcy zaprezentowali bowiem swe dokonania z zakresu instalacji, performance’u, grafiki, malarstwa, kolażu czy wreszcie muzyki i video. Tak jak pojęcia rocka nie da się jednoznacznie zdefiniować, tak też prace Ann Noël i Grzegorza Pleszyńskiego wykraczają poza ramy artystycznych ograniczeń i wydają się krzyczeć:

Ann Noël i Grzegorz Pleszyński po raz pierwszy spotkali się niemal na krańcu świata, w odległej Australii.

Ona – urodzona Angielka, ukształtowana artystycznie na gruncie Europy Zachodniej, Nowego Jorku i w duchu Fluxusu, on – absolwent Wydziału Sztuk Pięknych toruńskiego UMK, dorastający w klimacie PRL-u i w nieznośnym kontakcie ze sztuką socrealizmu wzbogacaną od czasu do czasu „smaczkami” z nowatorskiego Zachodu. Na pierwszy rzut oka stanowią duet niemal niemożliwy, a przynajmniej koncepcyjnie zupełnie niezborny. Pleszyński od początku swej drogi artystycznej prezentował jednak własne rozwiązania i pomysły na sztukę. Z pewnością znamienny wpływ na jego twórczość wywarła, niekiedy niekonwencjonalna, praktyka dydaktyczna oraz podróże – w szczególności wspomniany wcześniej wyjazd do Australii i spotkanie z Aborygenami. Od 2009 roku przebywa w Berlinie, w

chcieć znaczy móc! Artyści nie boją się eksperymentów i odważnie realizują swoje pomysły, czego najlepszym przykładem niech będzie nagrana wspólnie z Arturem Maćkowiakiem płyta Pot one tea, utworów z której wysłuchać można w specjalnie wydzielonym, zaciemnionym pomieszczeniu ekspozycji.

Prezentowane prace pozostawiają odbiorcy szerokie możliwości rozważań i analizy. Dopatrywać się w nich można nawiązań do konceptualizmu – niekiedy zupełnie oczywistych jak Mona Lisa, tym razem w wersji bez wąsów i papierosa, lecz z doklejonymi ustami, które aż kuszą do pocałunku. Odszukać można w nich także dozę swawolnego humoru, igrającego z symbolami i utartymi znaczeniami. Szczególnie w realizacjach Ann Noël zauważalna jest krytyka i gra z popkulturą oraz lansowanymi przez media modelami kobiecego piękna, odrzucającymi defekty urody i starość, przeciw

f o t . Wo j c i e c h Wo ź n i a k

Rock’n’roll to już hasło – hasło, które jednak nie brzmi jednoznacznie i które gromadzi w sobie wiele konotacji. Dla jednych kojarzy się głównie z muzyką, inni widzą w nim rewolucjonizujący ruch lat 60., czy wręcz sposób na życie. Od 8 kwietnia do 29 maja na dwóch piętrach Galerii Miejskiej BWA Ann Noël i Grzegorz Pleszyński prezentują własną wizję rocka, opartą o subiektywne, acz dość zbieżne doświadczenia i poszukiwania artystyczne.

46 |

| Maj 2011

wystawa

f o t . Wo j c i e c h Wo ź n i a k

którym medycyna i kosmetologia wciąż szukają coraz to nowego antidotum.

Dla mnie jednak wystawa ta była powodem refleksji i zadumy, co w kontekście rockowego tytułu było ogromnym zaskoczeniem. Spodziewałam się bowiem szału, mocnego uderzenia i niczym nieskrępowanej wolności, które w tym wypadku przejawiły się raczej w różnorodności artystycznych przedsięwzięć, niż w samej wymowie i atmosferze ekspozycji. Jednym z wiodących tematów przedstawionych prac była powracająca ciągle reinterpretacja znaków drogowych, wprowadzająca nową semantykę, która antycypowała wystrzały i odgłosy zabijania dzięki niemal dźwięczącemu w uszach „bang-bang” (w tym kontekście przywołane zostały sylwetki Beatlesów). Szczęście i swawola odeszły tym samym na dalszy plan, pozostawiając jedynie miejsce na przemyślenia i sentymentalną podróż w lata buntu i kontrkultury.

Podobne odczucia wywoływały także tablice z niewielkimi portretami ówczesnych gwiazd muzyki i „pierwszych poruszycieli” rock’n’rollowego ruchu, które zamazane farbami w pastelowych odcieniach podkreślały nieodwracalną przeszłość minionych dziejów. Refleksyjną atmosferę potęgowały także nagrania z płyty artystycznego duetu. Sposób ich odegrania – poprzez słuchawki, każdy z osobna przy oddzielnych, komfortowo zróżnicowanych krzesłach, w miejscu zupełnego wyciszenia i ucieczki przed rozproszonym, jasnym światłem galerii – wprowadzał odbiorcę w stan błogości i rozluźnienia, sprzyjającego rozmyślaniom i sentymentalnym podróżom w duchu samotnych wojaży Easy Ridera.

Rockowe akcenty, jak wstawienie w przestrzeń galeryjną motoru, prace w samej formie nawiązujące do płyt winylowych, czy też powracający motyw gitary z pewnością budowały odpowiednie konotacje i nadawały wystawie tematycznej oprawy. Pomysłowość i hu-

mor Pleszyńskiego wprowadzały pewien luz i dystans do powagi świata, a różnorodność przedstawionych prac – od wizualnie atrakcyjnej kompozycji z korków po winie Ann Noël, przez kolorowe grafiki, muzykę aż po performance – uzmysławiały pluralizm postaw artystyczno-światopoglądowych. Czy to jest rock’n’rollowa historia sztuki? Chyba jednak tak, pomimo wcześniej zarzucanego braku szału i poczucia wolności, które z perspektywy przedstawiciela młodej generacji wydają się być nieodzownym atrybutem rocka.

Oczekiwania niejednokrotnie odbiegają jednak od rzeczywistości, choć wcale nie muszą wykluczać ich głównych założeń. Wystawa ta obfituje w humor, ironię, zdystansowane podejście do życia i przede wszystkim dopuszcza do głosu różnorodność. Nie odbywa się to jednak przy akompaniamencie głośnych akordów, lecz raczej przy stonowanych, transowych dźwiękach ewokujących długą, samotną podróż motorem przez bezludne drogi. Momentami jednak braknie gdzieś tego rocka, który ma patronować ekspozycji, czyniąc niektóre prace niespójnymi z założoną koncepcją. Realizacje te potrafią jednak same się wybronić swą formą i poruszaną problematyką, choć niewątpliwie oddziaływałyby lepiej w innym kontekście. Czym są tutaj? Barwnym akcentem zapobiegającym monotonności i jednowymiarowości wystawy czy raczej retrospektywnym wglądem w samodzielną twórczość obojga artystów? Paradoksalnie chyba obie tezy mają w tym wypadku rację bytu…

Rock’n’roll to potężny zbiór pojęć, nieograniczający się jedynie do gitary, długich włosów, jeansów, skór i motorów, dlatego też i możliwości podpinania pod niego różnych zjawisk wydają się być nieograniczone.

Opatrzenie wystawy takim tytułem stwarza tym samym pretekst do zaprezentowania szerokiego spektrum dorobku artystycznego – w przypadku Ann Noël i Grzegorza Pleszyńskiego niewątpliwie niezwykle ciekawego i wymownego.

Maj 2011 |

| 47

film

Hanna Strychalska

haterów. Piękno natury, zabytkowy rynek, dobrzy ludzie. Oglądający chętnie ulega tej atmosferze. I pyta sam siebie: Czy to możliwe, aby gdzieś jeszcze tak się żyło i rozmawiało ze sobą? Miasteczko to osobny ukazany w sposób życzliwy, z odrobiną cie2 kwietnia 2011 roku, w Teatrze Polskim świat, płej ironii i… w świetle, które nieco rozleniwia, trow Bydgoszczy, zaprezentowano film Mar- chę obezwładnia. Ale to nic. Nie ma powodu, aby się cina Sautera, współreżyserowany z Ma- spieszyć. Bo niby dokąd i po co? W tym miejscu i tej ciejem Cuske, Na północ od Kalabrii (2009) atmosferze wzrastają marzenia, budzą się wyznania, relacje i spełniają, ważne dla tej społeczoraz Macieja Cuske, Pamiętaj, abyś dzień nawiązują ności, cele. święty święcił (2008), powstały w ramach Zupełnie inaczej ma się rzecz z drugim filmem. cyklu Dekalog… po Dekalogu.

Wiemy tylko tyle, ile od czasu do czasu, w danym momencie, pokazuje kamera. A ta jedynie obserwuje Prezentacja ta skłoniła mnie do zadania podstawoi równocześnie rejestruje. Jest tak, jakby reżyser, scewego pytania: jaka obecnie jest różnica między filnarzysta i autor zdjęć w jednej osobie, Maciej Cuske, mem fabularnym a dokumentem, jeśli i w dokumencie mówił: Uwierzcie, nic więcej nie trzeba. Widz rozpowidz wyczuwa kreację? Rozważając tę kwestię, przyznaje wnętrze domu: pokoje, kuchnię, pracownię, pominałam sobie filmy, które przeszły już do historii korytarz. Także ulicę i kościół. Czyni to, zadowalając polskiego dokumentu, zrealisię fragmentami oraz charakzowane przez Karabasza oraz terystycznymi dla określonej Kieślowskiego, Titkowa i Fidyka, sytuacji szczegółami, czasem a także filmy fabularne, wskaznaczącym gestem. Bardzo zujące na bliskie i zamierzone ważne są zbliżenia twarzy i półpokrewieństwo z dokumenpostacie głównych bohatetem, autorstwa Piwowskiego, rów, często wypełniające cały Kondratiuka i Kieślowskiego, kadr. Przestrzeń jest zawężona, wywodzącego się z pracowni a oglądający ledwo się w niej Karabasza. Wcześniej to raczej mieści. Czuje się trochę jak indokument, jako obraz życia zatruz, bo wydaje mu się, że widzi rejestrowanego, przenikał w i słyszy za dużo. Jest przecież świat fabularnej narracji, zbliświadkiem najbardziej osobiżając ten ostatni do rzeczywistych wahań i wyborów. Jak stości. Ale nie odwrotnie. Nawet należy rozmawiać z własnym jeśli posługiwano się kreacją, dzieckiem o wierze i Bogu? wydaje się, że nie eksponowano Zgodnie z obecnym stanem tego zabiegu. ducha, czy posługując się zasaCo jest ważne w filmach dami i dogmatami katechizmu, dwóch młodych artystów, który właśnie z nim przerabiatworzących w ramach współmy, spełniając obowiązki rodziczesnej formy, innej konwencji ca? Jak utwierdzać, gdy samei najnowszej techniki? Ważne mu patrzy się z dystansu, a ma jest zdarzenie, bo dzięki niemu się pragnienie uczciwości wopoznajemy ludzi. W filmie Marbec siebie i najbliższych? W jaki cina Sautera śledzimy przygosposób obronić wewnętrzną towania do wielkiego festynu M a c i e j Cu s k e , k a d r y z f i l m u D e k a l o g I I I . P a m i e - niezależność człowieka dojrzaw małym miasteczku, które t a j a b y ś d z i e ń ś w i ę t y ś w i ę c i ł , 2 0 0 9 łego, mającego własne życie było i jest podobne innym, i na i poglądy, wobec wymagań tym właśnie polega jego urok. Film Macieja Cuske swoich rodziców, czyli innego pokolenia? Jak być angażuje nas w emocjonalno-duchowe zmagania, sobą w takiej sytuacji, a zarazem ich dzieckiem, które poprzedzające przystąpienie do Pierwszej Komunii cały czas kocha ich i szanuje? Świętej synka reżysera, Stasia.

Przeszłość i teraźniejszość dokumentu, mimo obecW pierwszym przypadku autor wyraźnie dba o esnie znacznie szerzej rozumianej obserwacji, łączy tetykę kadru. Przemawia do widza poprzez światło, dążenie do prawdy o życiu i ludziach. Prawda z życia kolor, kompozycję, a także przestrzeń w naturze wzięta, do niego przylegająca, budowana z myślą i panoramie miasteczka. Kontrastuje tematycznie o prawdopodobieństwie zdarzeń jest nadal najważzwolnione w rytmie ujęcia i w ten sposób ciągle ożyniejsza, jak wskazują filmy Sautera i Cuske. Bo nic nie wia narrację. Łączy poszczególne wątki i zdarzenia, przemawia do widza równie mocno. Żadne zmyślenie, a z każdą sceną dopełnia charakterystyki swoich bochoćby najpiękniejsze.

Dokument

48 |

| Maj 2011

film

Przestrzeń wspomnień Fotografujesz zwyczajną rzeczywistość i okazuje się, że jest w niej coś jeszcze, coś, czego normalnie nie widać.

Dla mnie sztuka klasycznego reportażu polega na umiejętności znalezienia osób i miejsc, które ocaliły swoją odrębność, dlatego coraz częściej wyjeżdżam gdzieś dalej, by rejestrować to, co bywa ukryte. Fotografię traktuję jako rodzaj komunikacji ze światem, w konsekwencji stanowi to pretekst do poznawania ludzi.

Jakie znaczenie ma dla ciebie podróż?

Będąc w drodze przeżywam szczególny rodzaj skupienia, stan oderwania od wszystkiego, co zostawiłem.

Obserwując otoczenie myślę kadrami. Zdjęcia robię intuicyjnie. Poszukuję w różnych miejscach na świecie miejsca swojego dzieciństwa, przestrzeni wspomnień, nawiązania do obrazów z pamięci. Kiedyś znajdowałem to wszystko w starych dzielnicach Bydgoszczy. Teraz szukam wciąż coraz dalej. Stąd tak ważne stały się dla mnie podróże.

Dlaczego twoje zdjęcia są oderwane od konkretnego czasu?

Marcin Sauter „Na północ od Kalabrii” Maciej Cuske „Dekalog III”

„Pamiętaj, abyś dzień święty święcił”

Projekcja filmów w Teatrze Polskim 2.04.2011 r.

Cuske i Sauter dokumentalni fabularyści Żeby móc zrobić dobry film, trzeba umieć patrzeć na świat. Trzeba chcieć starać się go zrozumieć. Obaj autorzy, będący zresztą członkami grupy artystycznej robią filmy dokumentalne, które daleko wykraczają poza potocznie przyjęty schemat dokumentu. Ich filmy zadziwiają swoją poetyckością, humorem, wnikliwością penetracji polskiej prowincji, ale przede wszystkim są fascynującą fabułą, która snuje się, podskórnie przenika, wywleka sensy daleko bardziej istotne niż to sam film przedstawia. Obaj koledzy mają podobny ogląd świata. Wnikają w dusze swoich bohaterów. Pokazują ich brzydkich, wykrzywionych karykaturalnie, ale swoiście uroczych. Patrzą z miłością, nie krzywdząc swoich bohaterów.

W trakcie oglądania ich filmów ani przez chwilę nie nudzimy się. Mimo że ich opowieści mają charakter zwiewny, swoiście subtelny, zmuszają nas do wysiłku intelektualnego. Każą „czytać nam zagadnienia” jakie przedstawiają. Zmuszają nas do tego, abyśmy wciąż szukali sensów, znaczeń, uogólnień. Przedstawiając

Unikam miejsc współczesnych. Świat przez globalizację staje się coraz mniej fotogeniczny, jego fragmenty tracą osobowość. Szukając swoich miejsc szukam atmosfery, w której zatrzymał się czas, w której ocalała przeszłość.

Jak określiłbyś swój stosunek do treści w fo­to­grafii?

Unikam jednoznaczności, nigdy nie starałem się czegoś narzucać. Wolę pozostawać neutralny. Widz może znaleźć to, co mu odpowiada i pójść w tym kierunku.

Sprawę interpretacji pozostawiam otwartą.

Czy nieprzewidywalność w tym co robisz ma duże znaczenie?

Tak, z pewnością. Nazywam to kontrolowanym przypadkiem. Czasami może to być nieoczekiwany gest, przedmiot nie na swoim miejscu: rozmycie ruchu czy gra świateł. Często takie elementy decydują o tym, czy zdjęcie jest dobre, czy ma drugie dno.

Powściągliwość tych zdjęć przywodzi na myśl stan wyalienowania.

Szukam spokoju, którego mi brakuje. Fotografowanie jest dla mnie formą terapii; równocześnie jest koniecznością. Przeżyć coś w pełni potrafię tylko przez filtr kliszy. z Marcinem Sauterem rozmawiał Jacek Soliński drobiazg, konkret, szczegół namawiają nas do tego, abyśmy rozumieli szerzej, dalej i w głąb.

Zawsze cieszę się kiedy oglądam ich kolejny film bo wiem, że nie będzie to czas zmarnowany. Tajemnica sztuki filmowej polega na umiejętności oddziaływania, na emanacji, na rozbudzaniu nie tylko wyobraźni i wrażliwości odbiorcy, ale również na tym, że widza pochłania świat przedstawiony na ekranie i przetwarza on go na własne odczucia, interpretuje, ale również buduje w sobie własne pojęcia, które później stają się jego dobytkiem, jego pożytkiem. Cuske i Sauter zmuszają do nieustannego przetwarzania, do wysiłku dla własnej korzyści i dobrego pojęcia. Żadna z ich historii nie spieszy się, nie goni. Biegnie swoim rytmem tak, jakby obecne dramatyczne, niekiedy poplątane życie nie obchodziło ich bohaterów. Oni egzystują niezależni od problemów tego świata. Chociaż na ich twarzach widać cierpienie egzystencji, to potrafią się radować mimo wszystko. Obaj wspaniali artyści przemycają w swoich opowieściach powiastkę o trudnym życiu, ale czyż warto rozczulać się nad okrucieństwem losu jeśli istnieją drobinki nadziei, pogodne nutki, których warto uchwycić się, aby znieść, wytrzymać swój los. Ich opowieści napawają, nastręczają i łudzą. Mimo kłopotów jakie przysparza życie wyłapać warto to, co może nam przysporzyć, a i to dlaczego i dla kogo warto jest żyć.

Bohaterem ich opowieści jest prowincja duszy ludzkiej.

Cuske i Sauter dobrze się na niej znają i umieją się jej przyglądać. Bohaterowie ich opowieści nie wiedzą co to jest bezrobocie, brak pieniędzy, ciężka choroba i inne zasadzki losu. Są, żyją swoją mentalnością i radzą sobie.

Przyjemnie jest przyglądać się ich losom, przechwyconym kochającym okiem kamery.

Zbigniew Wróbel Maj 2011 |

| 49

G rafika

5. urodziny Bestrony

Robić swoje, robić dobrze…

W tym roku Bestrona świętuje swoje piąte urodziny. W ciągu tych kilku lat, założycielom grupy, udało się zorganizować wiele wydarzeń, między innymi: koncert Drummin Jammin, imprezę Renegades of funk, Street Jam przy Akademickiej Przestrzeni Kulturalnej, czy cykl wystaw Re:format. Z tej okazji postanowiliśmy porozmawiać z założycielami Bestrony i zapytać o ich plany na przyszłość.

Z przedstawicielami Bestrony, Karolem Wąsikiem oraz Dawidem Błażewiczem, rozmawia Edyta Iljaszewicz.

Bestrona obchodzi w tym roku swoje 5. urodziny, jednak wielu mieszkańców Bydgoszczy nadal nie wie, czym tak właściwie jest Bestrona i czym się zajmujecie?

Bestrona nie jest na pewno czymś konkretnym i nikt do końca nie potrafi tego zdefiniować. Bestrona to raczej pasja i zamiłowanie do szeroko pojętej sztuki współczesnej. Tworzy ją grupa znajomych, która stara się wypełniać pustki w naszym pięknym mieście. Bestrona to kolektyw, który nigdy nie był pojedynczym tworem. Tworzą ją ludzie, którzy działają i myślą w podobnych kategoriach. To grupa identyfikująca się ze specyficznym trybem życia, z podobnym wyczuciem trendów i wyraźnym wyczuciem estetyki i smaku we wszelkich dziedzinach życia. Bestrona to też ekipa, któ-

ra bawi się i działa razem, przez co stanowi siłę i kulturę samą w sobie.

Skąd wzięła się nazwa Bestrona i co oznacza?

Nazwa powstała przy okazji luźnego spotkania w piękny, słoneczny, kwietniowy dzień, gdy wszyscy byliśmy młodzi i mieliśmy dużo wolnego czasu. Słowo Bestrona powstało z zamiłowania do liter. Może to się wydawać dziwne, ale wybieraliśmy litery, które naszym zdaniem są ciekawe w swojej budowie i ułożyliśmy je w całość, co w efekcie dało nam słowo Bestrona. Warto wspomnieć, że słowo to nie posiada w zamyśle drugiego znaczenia czy podtekstu. Bestrona to synonim naszej pasji.

Jak to się stało, że połączyliście siły i stworzyliście taki kolektyw? Jak powstała Bestrona?

W naszych głowach zrodziła się pewna idea, jednak przez długi czas nie wiedzieliśmy, co z nią zrobić. Mieliśmy, nadal mamy, podobne zainteresowania – poczynając od muzyki, dzięki której się poznaliśmy, przez projektowanie, kończąc na streetwearze. Wtedy też powstały nasze maksymy: robić swoje, robić dobrze, iść do przodu i działać. Nie czuliśmy potrzeby istnienia jako grupa – czuliśmy, i nadal czujemy, potrzebę zmieniania otoczenia na lepsze.

Kim są członkowie Bestrony?

Bestrona to ludzie jak wszyscy inni. To ruch stworzony „za dzieciaka”. Wszyscy urodziliśmy się mając jeszcze świadomość muru berlińskiego. Wszyscy staliśmy w kolejkach z mamą za mięsem, wychowaliśmy się za czasów niemieckiego MTV. Zachodnia kultura była dla nas nowa i obca, nie zaadaptowaliśmy jej do końca.

Ale dziś, mając świadomość swojej kultury, chętnie propagujemy ten kult chociażby w ostatnich wystawach Re:format.

Co zrobiliście przez te 5 lat?

Każdy z nas uzna pewnie ten czas za jakiś mały kroczek w wypełnianiu swojego portfolio. Dopiero piąte urodzi-

Wystawa grafika Animisiewasz (3 od lewej), fot. Natalia Kuligowska

50 |

| Maj 2011

Grafik Oskar Podolski, gość pierwszej wystawy Re:format, fot. Mikołaj Ziółek

Ta b u , w y s t a w a R e : f o r m a t , f o t . N a t a l i a K u l i g o w s k a

ny uświadomiły nam, że wokół jest coraz więcej „zajawkowiczów”. Zatem największym profitem jest wydobycie tych wszystkich ludzi z zaszlufadkowanej Bydgoszczy na światło dzienne i zebranie ich wokół naszej idei. Dalsze sukcesy to tak naprawdę oni i zmiany w mieście…

Co w takim razie uważacie za swój największy sukces? Z czego jesteście najbardziej dumni?

Na pewno sukcesem Bestrony, o którym nie możemy zapominać, jest to, że skupiamy wokół siebie grupę osób z różnymi pasjami – projektowanie graficzne, architektura, skateboarding, bmx, streetwear, street art, muzyka, fotografia czy film – o czym wspominaliśmy w poprzedniej odpowiedzi. Wystawa zbiorowa, którą udało nam się zorganizować w połowie kwietnia, w naszym mniemaniu, jest niewątpliwie dużym sukcesem. Udało się nam zaprosić do współpracy kilkunastu wspaniałych grafików z całej Polski, m.in. z Krakowa, Częstochowy, Warszawy, Łodzi, Łowicza, Piotrkowa Trybunalskiego i Bydgoszczy. Jest to idealne podsumowanie pięciu lat istnienia Bestrony.

Czego mogą się po was spodziewać bydgoszczanie w najbliższym czasie?

W najbliższym czasie można spodziewać się kolejnych wystaw w klubie Tabu. Pod koniec maja

zaprosiliśmy gościa z Łodzi uznawanego za jednego z lepszych plakacistów młodego pokolenia na świecie. Kolejnym krokiem będzie czerwcowa akcja Kramberry czyli Polski streetwear w Bydgoszczy.

Największe Polskie marki odzieżowe w jednym miejscu na wyciągnięcie ręki. W kolejnych latach chcemy podbić festiwal Nowa Muzyka i Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy. Mamy milion koncepcji, a ostatnio coraz mniej czasu. Za to coraz więcej pomocnych ludzi – wykorzystamy to. Widać jakieś mentalne przebudzenie, a to dopiero kropla w morzu. Chcemy, żeby ktoś poza nami pewnego dnia powiedział, że czuje się tu najlepiej i że najlepiej niczego by nie zmieniał. Że Bydgoszcz to miasto jak każde inne na świecie, ale że to jest TO jedyne miasto. Moje własne.

Pięciolecie to idealny czas na podsumowanie swoich dotychczasowych działań. Jak z perspektywy czasu oceniacie to, co zrobiliście do tej pory?

Ciężko oceniać siebie na tym etapie. Najważniejsze dopiero przed nami. Chcemy „wejść z kaloszami” do Urzędu Miasta. Na początek pojawimy się na debatach.

Możliwe, że ESK odrzucił nasz projekt, bo za późno się zorientowaliśmy. Teraz pilnujemy wszystkich inicjatyw kulturalnych w mieście i działamy.

Maj 2011 |

| 51

muzyka

Na szczęście wybrał muzykę Z Vadimem Brodskim rozmawia Urszula Guźlecka

Jest nie tylko znakomitym wirtuozem skrzypiec obdarzonym wielką charyzmą, ale też cenionym pedagogiem i… świetnym rozmówcą. Vadim Brodski – bo to o nim mowa – potrafi mile zaskoczyć i na scenie i przy mikrofonie. Ani koncert, ani rozmowa w jego wydaniu nigdy nie wygląda sztampowo. Nic więc dziwnego, że artysta jest bardzo lubiany przez dziennikarzy, z którymi rozmawia nie tylko o muzyce, ale i o życiu. Po jednej z prób do koncertu w Filharmonii Pomorskiej, kiedy szykowaliśmy się do nagrania telewizyjnego zauważyłam, że w futerale, w którym przechowuje swoje cenne skrzypce Gennaro Gagliano z 1747 roku, ma też inny skarb. Fotografie swoich dzieci – Margerity i Juliana. Na stałe – tak jak Vadim Brodski – mieszkają w Rzymie. Od nich właśnie zaczynamy rozmowę. Skrzypek z dumą pokazuje fotografie, na których widać śliczną dziewczynkę z długimi blond włosami i uśmiechniętego chłopca.

Te fotografie to taki surogat naszych spotkań – mówi Vadim Brodski. Zastępują trochę kontakt na żywo. Chciałoby się częściej ich widywać, ale cóż zrobić – taki zawód. Obecność dzieci, choćby w takiej formie, dodaje trochę siły do życia w ciągłych podróżach.

A skoro wspomniał Pan o sile – skąd Pan ją czerpie? Przecież każdy koncert to swego rodzaju egzamin przed publicznością i krytykami. A Pan ma już tych egzaminów za sobą setki, w dodatku zdawanych w różnych częściach świata.

Sił mam ostatnio jakby mniej. Zwłaszcza kiedy od listopada do końca grudnia trzeba np. trzykrotnie latać na koncerty na drugą półkulę. To jest bardzo męczące i naprawdę daje człowiekowi w kość. I to nie tylko artystom w moim wieku, ale też tym bardzo młodym bo przecież ma się do czynienia ze zmianą strefy czasu. Potrzeba dobrej kondycji fizycznej, aby odnaleźć się w nowych warunkach i dobrze zagrać. Dlatego staram się dbać o tę kondycję bo to jest ważne nie tylko dla mojego zdrowia, ale też kariery.

A w jaki sposób stara się Pan dbać o kondycję?

Bo przy tym ciągłym przemieszczaniu się to chyba trudne.

Między innymi chodzę na basen. I to często w Bydgoszczy, z którą jestem bardzo mocno związany, bo od kilku lat wykładam w bydgoskiej Akademii Muzycznej, co zresztą bardzo sobie chwalę.

Kiedy przyjeżdżam tu na dłużej, często korzystam z ośrodków sportowych, aby poćwiczyć. Muszę powiedzieć, że Bydgoszcz bardzo polubiłem i to co mówię nie jest absolutnie kokieterią. Wiem, że artyści często tak mówią i prawią komplementy 52 |

| Maj 2011

Va d i m B r o d s k i

gdziekolwiek przyjadą. Zresztą mieszkańcy chwalonych miast to uwielbiają, chociaż wykonawcy często nawet nie pamiętają, w jakim miejscu się znajdują. I nic dziwnego bo jeśli robi się tourneé złożone, powiedzmy z 20 koncertów, to ze zmęczenia człowiekowi zaczynają się mylić miejscowości, w których gra. Ale wracając do Bydgoszczy, to muszę powiedzieć, że miasto zrobiło się bardzo czyste. Mam nawet swoje ulubione miejsca. Uwielbiam np. rzeźbę Przechodzącego przez rzekę na Brdzie w okolicach ulicy Mostowej. Jest fantastyczna! Nigdzie nie widziałem czegoś podobnego. Widzę, że powstały też nowe hotele.

Bydgoszcz, jeśli chodzi o wielkość, jest miastem idealnym. Nie za duże, nie za małe. Ja mieszkam i w Rzymie, i w Warszawie. W jednym i w drugim

muzyka

mieście korki na ulicach są tak ogromne, że pochłaniają mnóstwo czasu, który tu – w Bydgoszczy – mogę przeznaczyć na pracę. Chociaż korki na Staszica czasem też widzę. Myślę, że Bydgoszcz posiada też wszystkie atrybuty miasta kulturalnego – jest filharmonia, opera, teatr, jest też ośrodek radiowy i telewizyjny.

Jest Pan znany nie tylko ze znakomitej gry, ale też z umiejętności nawiązywania kontaktu z publicznością. Mówi się, że Pana koncerty mają temperaturę, że potrafi Pan widzów zaskakiwać. Czy to jest wyreżyserowane czy też jest to raczej kwestia charakteru, Pana otwartości na ludzi?

Wyreżyserowane na pewno nie. Ostatnio coraz częściej słyszę, że mam w sobie coś diabelskiego. Cieszę się, że posiadam taki dar kontaktu. A może jest to tylko kwestia interpretacji. Kto wie… Przypomniał mi się w tej chwili wywiad Woody’ego Allena. Nie chcę się tu, broń Boże, porównywać, ale bardzo ubawiła mnie jego odpowiedź na pytanie dziennikarza, czym tłumaczy takie powodzenie swoich filmów. Na to Woody Allen mówi: „nie wiem, może to jest kwestia tłumaczenia”. Genialne poczucie humoru! A wracając do kontaktu z publicznością, jest to zawsze dla mnie duże przeżycie. Nigdy nie zdarzyło mi się koncertu odbębnić, żeby tylko było wszystko poprawnie zagrane. Bycie na scenie i granie to jest dla mnie wielka frajda. Naprawdę! Czasem mówię sobie, cóż to za wspaniały zawód!

Jeszcze mi za to płacą. Chociaż z drugiej strony kosztuje to dużo energii i dużo zdrowia. Czasem może wydawać się, że to jest takie łatwe. Wyjść i zagrać. A tu kolana się trzęsą, w gardle spazm, że słowa powiedzieć nie można. Ale ten okres już minął, choć kiedyś miewałem wielką tremę przed koncertem. Teraz już nie. Może to kwestia doświadczenia zawodowego.

Jest Pan otwarty nie tylko na ludzi, ale i na różne style muzyczne. Bo przecież od lat gra Pan nie tylko muzykę poważną, ale i rozrywkową – Beatlesów czy jazz. Czy to poruszanie się w tak różnych światach muzycznych przychodzi Panu z łatwością?

Bardzo lubię tę różnorodność. Muzyka lżejsza też może być bardzo wartościowa i odwrotnie.

Koncert Paganiniego, który zagram w Bydgoszczy kiedyś powstał jako muzyka rozrywkowa.

Kiedy się go słucha wydaje się lekki, melodyjny, słodki, ale wymaga najwyższego skupienia,

by nie powiedzieć mistrzostwa. Inaczej nie ma sensu, bo utwór brzmi wtedy jak jakiś tani kawałek muzyczny. Wydaje się, że to jest zabaweczka a potrzebuje najwyższego poziomu wykonawczego.

Postać Paganiniego jest Panu chyba szczególnie bliska, bo nie dość, że wygrał Pan w 1974 roku prestiżowy Konkurs Paganiniego, to jeszcze jako jeden z nielicznych skrzypków na świecie miał Pan okazję grać na jego legendarnych skrzypcach.

To był rzeczywiście wielki zaszczyt! Jakieś 10 lat temu na jedno z moich tourneé otrzymałem słynny instrument Guarneri del Gesu, który należał do Nicolo Paganiniego. Dla każdego skrzypka to ogromne wyróżnienie. Paganini zmarł w 1840 roku. W ciągu 160 lat od jego śmierci byłem 23. skrzypkiem na świecie, któremu pozwolono na jego instrumencie zagrać. To naprawdę wielki honor.

Powiedział Pan przed chwilą, że granie na scenie to wielka frajda. Czy wyobraża Pan sobie życie bez muzyki? Słyszałam, że w dzieciństwie był pan utalentowanym sportowcem.

Faktycznie, kiedyś miałem szansę zostać zawodowym pingpongistą. Mając 14 lat już jeździłem po Ukrainie jako młody talent sportowy. Otrzymywałem za to nawet niezłe diety. Zarabiałem wtedy więcej niż mój ojciec. Pamiętam, że któregoś dnia przyszedł do domu mój trener i powiedział rodzicom, żebym rzucił wreszcie te cholerne skrzypce, bo przez nie nie mam czasu na trenowanie tenisa stołowego. A ja chodziłem wtedy do 7-letniej szkoły muzycznej. Całe szczęście, moja mama zachowała przytomność umysłu. Powiedziała wtedy: „towarzyszu trenerze, niech on już skończy tę szkołę muzyczną. Zostało zaledwie kilka miesięcy. I wtedy na pewno zostanie tenisistą stołowym”.

Na szczęście zostałem przy muzyce a mało brakowało, żeby było inaczej. Nie wiem czy moi słuchacze dużo by stracili, gdybym nie wybrał skrzypiec, bo pewnie ktoś inny wszedłby na moje miejsce. Ale wiem na pewno, że ja straciłbym bardzo dużo. Nie wyobrażam sobie życia bez muzyki i skrzypiec. Myślę, że to jest jedyny prawdziwy talent, który posiadam. Co prawda w wolnych chwilach jestem modelarzem i robię różne modele stateczków, ale to już jest temat na inną rozmowę.

Najważniejsza jest muzyka.

Maj 2011 |

| 53

malarstwo

Fascynuje mnie różnorodność, egzotyka…

Z Dorotą Podlaską rozmawiała Monika Grabarek Kiedy poczułaś, że chcesz być artystką? Że masz coś do powiedzenia światu i chcesz to wyrazić przez sztukę?

Dokładnie nie pamiętam tego momentu, ale zawsze miałam przeczucie, że tylko sztuka mnie interesuje.

Tylko to umiem robić. Od dziecka rysowałam, malowałam i nie wyobrażałam sobie innej drogi życiowej, innej kariery.

Jak bardzo zmieniły się Twoje inspiracje od czasów studiów?

Trochę się zmieniły. Na studiach malowałam bardzo kolorowo, abstrakcyjnie, na dużych formatach. Te obrazy były oparte o ruch, ludzi. Już wtedy ekscytowało mnie wszystko co egzotyczne. Jeździłam do Zakopanego na festiwale folklorystyczne ziem górskich. Przyjeżdżały tam zespoły z całego świata. Fotografowałam ich stroje, tańce i potem na podstawie tych zdjęć tworzyłam duże, abstrakcyjne kompozycje. Malowałam również pod wpływem zasłyszanych anegdot, opowiadań moich przyjaciół.

D o r o t a P o d l a s k a , M a r z e n a M a t o w s k a i M i c h a ł Wo ź n i a k p o d czas wernisażu. Fot. A. Maziec

Potem nastał trudny czas w moim życiu. Poszłam do „prawdziwej” pracy i nie miałam czasu na wielkoformatowe malarstwo. Wtedy zaczęłam tworzyć małe obrazki, bardziej realistyczne. Była to forma autoterapii.

Malowałam swoją kierowniczkę, której nie cierpiałam albo śmieszne sytuacje w pracy, żeby sobie poradzić z tą rzeczywistością, odzyskać kontrolę nad swoim życiem. Wyrzucałam z siebie emocje i gdy tworzyłam te historyjki, byłam panią sytuacji. To ja mogłam znęcać się nad kierowniczką na obrazku. Ta praca przekręciła wizje mojego świata i sposób tworzenia. Zaczęłam bawić się małymi formami, opowiadać historie, konstruować je na gorąco pod wpływem chwili, konkretnego zdarzenia.

Wówczas nie zdawałam sobie sprawy, że robię sztukę. Wydawało mi się, że maluję swój pamiętnik. Ktoś przez przypadek zobaczył te prace i zachęcił mnie do wystawienia.

54 |

| Maj 2011

Moja świadoma kariera artystyczna zaczęła się dziesięć lat po studiach. Miałam szczęście w nieszczęściu. Ta praca, której nie cierpiałam sprawiła, że właśnie w taki sposób zaczęłam malować i odnalazłam tę drogę artystyczną.

Interesuje Ciebie radość rzeczy prostych, codzienność. Jesteś ciekawa drugiego człowieka, relacji z nim. Twoje prace są ciepłe.

Ja jednak z tym zwykłym dniem próbuję trochę walczyć. Codzienność jest trudna, szara, rządzi nią rutyna uciekam od tego fabularyzując tę rzeczywistość. Historie, które zobaczymy na tej wystawie nie zawsze są prawdziwe. Niektóre są zmyślone. To jest pomysł, by wymyślić sobie przygodę, przeżyć ją i namalować obrazek. Fascynuje mnie różnorodność, egzotyka. Takim nieocenionym źródłem inspiracji był dla mnie w Warszawie nieistniejący już stadion Dziesięciolecia. Z pozoru zwykły bazar tętnił własnym życiem. Był magicznym miejscem.

Dużo podróżujesz i to w bardzo odległe od siebie miejsca – Finlandia, Korea Południowa. Czego szukasz podróżując?

Zawsze mi się wydaje, że jak wyjadę, to gdzieś tam jest lepiej. Na miejscu okazuje się po kilku dniach, że irytują mnie dokładnie te same rzeczy co w domu.

Bardzo mnie kręcą spotkania z ludźmi. Takim niezwykłym miejscem był stadion Dziesięciolecia w Warszawie. To był prawdziwy tygiel kulturowy. Tam kontakty z kupcami z Wietnamu, Czeczenii, Nigerii były niezwykłymi doświadczeniami. Trzeba było przełamać bariery językowe. To była przygoda! Kupić coś od pani z Wietnamu, która w ogóle mnie nie rozumie. Dogadać się z nią, dowiedzieć co sprzedaje w tych tajemniczych pudełeczkach i flakonikach. To samo spotkałam w Korei, niezwykłą otwartość i życzliwość ludzi. Tam każdy chce coś do ciebie powiedzieć. Kontakt z tą odmienną kulturą był niesamowitą terapią. Dlatego zaczęłam się uczyć języka koreańskiego, by następnym razem móc się z tymi ludźmi porozumieć. Zupełnym zaskoczeniem był dla mnie kontakt z Finami. Ktoś powiedział, że do nich nigdy nie dotarła kultura śródziemnomorska, kultura dzielenia się. Są wycofani, ale można ten chłód przełamać. Tylko to trochę trwa.

Sportretowałaś swoich przyjaciół jako świętych Mikołajów. Dlaczego święty Mikołaj? Nie za bardzo banalnie? Święty Mikołaj to jedyny bohater, który się jeszcze nie skorumpował. Nie można mu postawić żadnych zarzutów. Bezpośrednią inspiracją do tego pomysłu był mój kolega, który pracuje jako święty Mikołaj przed świętami i rozdaje dzieciom cukierki na ulicach. Cały dzień paraduje w tym stroju i jest bardzo szczęśliwy. Po przeprowadzce do Warszawy czułam się bardzo samotna. Nie miałam tam jeszcze przyjaciół. Wtedy przypomniałam sobie tych wszystkich przyjaciół, za którymi tęskniłam i postanowiłam właśnie tak ich sportretować. Życzliwość tych bliskich mi osób, ich obecność w moim życiu jest dla mnie prezentem.

bik kobietom

Powolności można się nauczyć Żyjemy, działamy z prędkością światła. Nawet odpoczywamy w tempie miliona myśli na sekundę. Warto – dla zdrowia i bardziej efektywnej pracy – wziąć raz w tygodniu udział w warsztatach z… powolności.

Tym bardziej, jeśli czas zajęć wypełniony jest muzyką graną na żywo. Na wiolonczeli – Ewa Witczak, na gitarze – Marcin Maćkowski tworzą, przypominają motywy muzyki filmowej, barokowej, współczesnej, folkowej. Warsztat wymyśliła Agata Przygodzińska, która od początku roku prowadzi w Bydgoszczy Akademię Radości Życia. Zajęcia złożone są z czterech części. Rozpoczynamy od rozciągnięcia całego ciała delikatnymi, rozluźniającymi ćwiczeniami z elementami jogi.

Prowadząca – Agata – zaznacza na wstępie, że kto nie ma ochoty na wykonanie jakiejś pozycji, nie musi tego robić. W sali panuje spokój, relaks i miłe dźwięki. Gdy już jesteś­

fot. Mar ta Siołkowska

fot. Mar ta Siołkowska

my rozgrzani, dobieramy się w pary i zaczynamy wzajemny masaż relaksacyjny. Najpierw trzema rodzajami piłeczek, kończymy ołówkiem.

Następnie każdy z uczestników masuje swoją głowę, kark, szyję.

Jest niesamowicie przyjemnie. Na koniec zajęć wszyscy kładą się na karimatach, przykrywają kocykiem i słuchają Agaty, która swoją opowieścią wprowadza ich w spokojny stan relaksu. Aż żal wstawać. Dzięki zajęciom mamy nową energię, która wytwarza się z tego, że przez chwilę znaleźliśmy czas dla siebie samych.

Oderwaliśmy się od codziennych spraw i problemów. Nauczyliśmy się

Kurs fotografii 12 maja – 9 czerwca Otwieramy początkującą grupę fotografii! Warsztaty składają się z cyklu 5. spotkań, nastawionych na praktyczną naukę najważniejszych zagadnień fotografii, jak czas, prze-

czegoś nowego. Zajęcia odbywają się w Centrum Twórczego Życia i Psychoterapii, przy ulicy Obrońców Bydgoszczy 8 w Bydgoszczy. Więcej informacji znajdziecie na stronie www.arz.pl. Polecamy! Poniżej przedstawiamy krótki rozkład jazdy zajęć w Akademii Radości Życia: Warsztaty Relaksacyjne 20 kwietnia – 11 maja Przy muzyce na żywo, granej przez duet wiolonczelistki i gitarzysty klasycznego, psycholog poprowadzi warsztaty relaksacyjne, wykorzystując sprawdzone, zbadane i skuteczne metody relaksacji.

słona, kompozycja, ruch, portret, obróbka zdjęć…

Warsztaty dekoracji wnętrz 16 maja – 1 czerwca Ruszamy z zupełnie nowym cyk­ lem warsztatów dekoracji wnętrz – od haftu po decoupage.

Kurs decoupage 16 maja – 13 czerwca Marzysz o wolnym zawodzie, który byłby jednocześnie Twoją pasją?

Decoupage to obecnie jedna z najbardziej efektownych, a jednocześ­ nie popularnych, modnych i przys­ tępnych spośród technik zdobienia przedmiotów.

Kurs wizażu 28 maja Wyjątkowy Dzień Matki – makijaż dla Matki i Córki. Zapraszamy na warsztaty wizażu i analizy kolorys­ tycznej w Bydgoszczy!

Warsztat jubilerski na Dzień Matki 29 maja Z okazji Dnia Matki – proponujemy dla Mam i ich Córek wyjątkowy warsztat jubilerski. Sprezentujcie sobie nawzajem wspólnie spędzony czas, razem rozwijajcie swoje pasje.

Dominika Kiss-Orska Maj 2011 |

| 55

fot. Filip St yliński

Lubimy improwizować i grać bez słów Z grupą Pustki, przed koncertem w Mózgu, rozmawiał Marcin Szymczak.

Dawniej porównywano waszą muzykę do MC5, The Stooges, Velvet Underground. Przy okazji płyty Koniec kryzysu, zaczęły pojawiać się porównania do m.in. Radiohead. Abstrahując od fatalnego zwyczaju porównywania polskich zespołów do wykonawców zza oceanu, wasza muzyka mocno się zmieniła.

Czy czujecie, że wypracowaliście własny, niepowtarzalny styl, Pustkowe brzmienie?

Barbara Wrońska: Wydaje mi się, że Pustki zawsze miały swój specyficzny styl. Zanim pojawił się Koniec Kryzysu, o którym wspomniałeś, było Studio Pustki, które miało na maksa charakterystyczne brzmienie.

Później przeszło to w 8 Ohm, czyli muzykę bardziej eksperymentalną, z instrumentami akustycznymi, takimi jak marimba, wibrafon, skrzypce. Następnie było Domino ukierunkowane bardziej na formę piosenkową.

Myślę, że każda nasza płyta była w stylu „pustkowym”.

Po prostu ten zespół się zmienia, nasze brzmienie się zmienia, inspiracje również i przez to Pustki mają inne oblicze.

Pustki są jednym z zespołów, które moim zdaniem wyznaczają nową jakość w polskiej muzyce. Wywodzicie się ze sceny alternatywnej, ale udało się wam dotrzeć ze swoją twórczością do szerokiego grona odbiorców. Czy jako muzycy zauważacie, że jest teraz więcej zespołów, które przeszły podobną drogę i osiągnęły komercyjny sukces, nie tracąc nic na autentyczności i tworząc świetną, niebanalną muzykę?

Szymon Tarkowski: Zespół alternatywny to taki, którego mało ludzi słucha (śmiech) i jeśli taki zespół dużo gra, regularnie koncertuje, wydaje płyty, to w pewnym momencie coraz więcej ludzi się o nim dowiaduje i odbiorców jest coraz więcej. Nie jest tak, że grupa alternatywna nagle stwierdza, że przestaje być alternatywna 56 |

| Maj 2011

i zaczyna być zespołem mainstreamowym. Po prostu konsekwentnie robiąc swoje, zyskujesz większą rzeszę słuchaczy i zupełnie niepostrzeżenie stajesz się artystą, któremu bliżej do tak zwanego głównego nurtu.

Spotykamy się tutaj przy okazji festiwalu filmowego, w ramach którego widzowie mogli zobaczyć film Kuby Czekaja, który zrobił dla was teledysk.

Tworzyliście muzykę do filmów i spektakli teatralnych. Współpracowaliście z Przemkiem Wojcieszkiem, Bodo Koxem. Pustki to chyba bardzo filmowy zespół. Czy ta część zespołowej działalności jest dla was czymś ważnym?

Barbara Wrońska: To jest dla nas bardzo ważne. Sądzę, że nasza ścieżka albumowa nie byłaby na tyle dobra, gdybyśmy nie wyżywali się w teatrze i filmie. Teraz jesteśmy na etapie przygotowywania muzyki do kolejnego filmu, tym razem niemego. Do końca roku mamy zaplanowanych jeszcze kilka takich muzycznych spot­ kań. Jest to zupełnie inna forma pracy nad muzyką. Jesteśmy instrumentalistami, lubimy improwizować i grać bez słów. To również nam daje dużo energii, bardzo się nam podoba i myślę, że będziemy się tego trzymać.

W marcu graliście w Kanadzie i w USA. W maju wybieracie się do Belgii, Luksemburga, Anglii. Jak przyjmuje was publiczność za granicą? Bo prasę macie tam po swojej stronie.

Radek Łukasiewicz: Grając za granicą zauważyliśmy, że ludzie na zachód od Odry są bardzo otwarci na muzykę, której nie znają. Poza tym, przez to, że są z krajów, w których dominują zespoły anglojęzyczne, większa jest ich otwartość na twórczość w innych językach niż angielski. W przeciwieństwie do nas, sięgających głównie po płyty artystów brytyjskich czy amerykańskich.

Prasę rzeczywiście mamy za sobą, natomiast proble-

muzyka

mem pojawiającym się przy zagranicznych wyjazdach jest to, jak przyciągnąć ludzi. Te osoby, które się pojawiają na naszych występach, bo usłyszały nas np. na YouTube, reagują bardzo pozytywnie. Jednak gramy tam dla kilkudziesięciu, góra dwustu słuchaczy. Żeby nasze koncerty przyciągały trzysta, czterysta osób, musimy tam naprawdę zaistnieć, mieć płytę w obiegu. Póki co jeszcze się nam to nie udało.

śpiewaliśmy ze słowami Leśmiana. Wszystko wyszło bardzo naturalnie, bo z poezją byliśmy związani od początku. Jeden z pierwszych koncertów zagraliśmy na imprezie pisma literackiego. Potem zapraszano nas do grania na festiwalach literackich, konkursach poetyckich. Na festiwalu Port Wrocław przez kilka dni graliśmy z kilkudziesięcioma poetami. Wszystko to składało się, klocek do klocka, aż wyszła nam z tego płyta Kalambury.

Lugola to piosenka, która dla wielu znanych mi osób jest szczególną podróżą w czasy dzieciństwa. Czy zdajecie sobie sprawę, że być może nagraliście właśnie jeden z najbardziej uzależniających kawałków w historii polskiej muzyki? Jak doszło do powstania tego kawałka?

Radek Łukasiewicz: Pisząc utwór nie myśli się o takich rzeczach, po prostu tworzy się kolejną piosenkę.

Różnica jest taka, że Lugola nie była jednym z utworów pisanych w ciągu na płytę, tylko powstała jako kawałek promujący DVD. Dzięki temu mogliśmy mu poświęcić więcej czasu i może dlatego efekt robi wrażenie na wielu osobach.

Wasze ostatnie wydawnictwo to zapis koncertu w ramach cyklu „Najmniejszy koncert świata”. Czy przymierzacie się już do nowej płyty z premierowym materiałem?

Barbara Wrońska: Przymierzamy się (śmiech). Tak naprawdę przymierzamy się to jest bardzo dobre określenie. Chcielibyśmy nagrać w niedługim czasie kolejną płytę, tylko wciąż coś nas od tego odciąga. Zaczęliśmy już jednak pracę nad kilkoma nowymi piosenkami, więc myślę, że ten rok będzie decydujący, jeśli chodzi o nowy album.

Warstwa tekstowa zawsze była mocną stroną zespołu. Sięgaliście też po teksty znanych poetów, czego ukoronowaniem jest płyta Kalambury. Skąd pomysł na ten album?

Radek Łukasiewicz: Zebrało się kilka takich występków, że zagraliśmy do tekstów Wyspiańskiego, Broniewskiego. Mieliśmy również niewydane utwory, które

Pytanie do Radka. Opowiedz o współpracy z Moniką Brodką, dla której napisałeś kilka tekstów na płytę Granda. Jak do tego doszło?

Radek Łukasiewicz: Po prostu. Monika zadzwoniła do mnie i powiedziała, że podoba się jej to jak piszę i zapytała, czy nie zechciałbym napisać czegoś dla niej.

Powiedziałem, że chętnie posłucham utworów i wtedy podejmę decyzję. Posłuchałem, spodobało mi się, wybrałem piosenki i napisałem słowa. fot. Filip St yliński

Maj 2011 |

| 57

58 |

| Maj 2011

UNIWERSYTET K AZIMIERZA WIELKIEGO W BYDGOSZCZY

w w w.uk w.edu.pl

To wielkie święto nauki przygotowane przez największe uczelnie w Bydgoszczy: Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy i Wyższą Szkołę Gospodarki. W tych dniach na terenie campusów UKW, UTP oraz WSG odbędzie się szereg imprez: wykłady, warsztaty, pokazy, koncerty.

Bydgoski Festiwal Nauki to ponad 450 imprez.

Program został podzielony na kilka ścieżek tematycznych, wykłady mają charakter otwarty, natomiast na warsztaty obowiązują wcześniejsze zapisy, możliwe od 9 maja na www.festiwalnauki.bydgoszcz.pl (gdzie jest dostępny również program).

I N AU G U R AC JA 25 maja (środa) od godz. 16.00 serdecznie zapraszamy do siedziby Telewizji Polskiej w Bydgoszczy (ul. Kujawska 7). W programie wiele atrakcji: koncerty, pokazy i mnóstwo niezapomnianych emocji! Poznamy Profesora Ciekawskiego, zobaczymy tresurę psów policyjnych oraz wspólnie z naukowcami przeprowadzimy niejeden eksperyment…

Dodatkowo tego dnia Telewizja Polska otworzy swoje podwoje. Będzie można zobaczyć to, co na co dzień jest dla widzów niedostępne – studio telewizyjne!

Po raz pierwszy przygotowaliśmy program na sobotę. Zaproponowana tematyka imprez skierowana jest głównie do osób pracujących oraz do rodzin z dziećmi.

Chcemy zaprosić do udziału w naszych imprezach całe rodziny, dlatego w programie znajdują się takie propozycje jak: Wpadła gruszka do fartuszka – inspirując rodzica maluszka…; Zimno, zimniej, najzimniej…czyli bliskie spotkanie z ciekłym azotem; Przez bajki do angielskiego; Wybrane zagadnienia psychologii prokreacji – przeżywanie ciąży i rodzicielstwa przez kobiety i mężczyzn; Bob budowniczy i jego maszyny; Lot w kosmos, czyli rozwijanie zdolności twórczych dzieci; Warsztaty z językiem angielskim dla dzieci w wieku 3-4 lata.

DZ I E Ń N I E M I E C K I Rok 2011 jest rokiem wielu jubileuszy związanych z naszym zachodnim sąsiadem. W ramach obchodów zostaną zorganizowane koncerty oraz wykłady i warsztaty poświęcone kulturze, historii Niemiec. Jeśli chcesz dowiedzieć się jak wyglądała: Ucieczka do lepszego świata, czyli jak pokonywano mur berliński, usłyszeć o Ludziach z tabliczek – relacje świadków zatrudnionych w czasie II wojny światowej w DAG Fabrik Bromberg, przyjdź koniecznie!

KO N C E R T Y Zapraszamy na plenerowy koncert, który odbędzie się 27 maja (piątek) od godz. 16.00 na Wyspie Młyńskiej.

W Y K Ł A DY / WA R S Z TAT Y Kolejne dni 26-28 maja to cykl bardzo ciekawych zajęć, każdy znajdzie coś dla siebie. W tym roku między innymi zapraszamy na: Mój sokole gromowładny… czyli warsztaty o ptakach drapieżnych i sowach Bydgoszczy; Piknik Nauk Ścisłych; Origami – składanie brył z papieru; Potęga brzmienia bębnów i innych instrumentów perkusyjnych; Od pomysłu do realizacji – projektowanie i budowa autonomicznych pojazdów wyścigowych; Jak pomagać dziecku z ADHD?; Konflikty w związku – skąd się biorą i co z nimi robić? I wiele wiele innych.

W programie: • Koncert Orkiestry Bundeswehry – Wehrbereichsmusikkorps • Koncert przebojów niemieckich w wykonaniu zespołów studenckich • Stoisko Deutsch-Wagen-Tour – nauka języka niemieckiego na wesoło • Pokaz Szalonego Naukowca • Animacje dla dzieci (przy placu zabaw) • Stoiska namiotowe UKW, UTP, WSG – liczne konkursy, doświadczenia, pokazy fizyczne • Mobilny Inkubator Przedsiębiorczości Około godz. 19.00 zapraszamy na koncert gwiazdy.

Wspaniałą zabawę zapewni zespół LESZCZE. Na wszystkie imprezy organizowane w ramach Bydgoskiego Festiwalu Nauki wstęp wolny!!!

Złap bakcyla nauki! Sprawdź program i zapisz się na Festiwal!

w w w.festiwalnauk i.bydgoszc z .pl Maj 2011 |

| 59

60 |

| Maj 2011

Fot. ZbyZiel

Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku Miejski Ośrodek Kultury w Bydgoszczy serdecznie zaprasza do odwiedzania Zespołu Pałacowo-Parkowego w Ostromecku. XIX-wieczny Pałac Nowy po całkowitym odrestaurowaniu odzyskał swoją dawną świetność. Dysponuje bogato wyposażoną restauracją i bazą noclegową (22 stylowo urządzone pokoje).

Restauracja jest czynna codziennie od środy do niedzieli w godzinach 10.00–18.00, w sezonie jesienno-zimowym, a w sezonie wiosenno-letnim w godzinach 10.00–20.00.

Udzielanie ślubu w plenerze w Zespole Pałacowo-Parkowym w Ostromecku

Udzielanie ślubu w Pałacu Nowym w Ostromecku

Zespół Pałacowo-Parkowy prowadzi także szeroką działalność kulturalną. Wyjątkowo malowniczy park krajobrazowy pozwala na organizację niezwykle widowiskowych imprez plenerowych (festiwali, pikników, eventów), natomiast klasycystyczne wnętrze pałacu podnosi rangę koncertów muzyki klasycznej, wernisaży, warsztatów tanecznych. Przestrzeń Zespołu Pałacowo-Parkowego harmonijnie łączy wydarzenia ze wszystkich dziedzin sztuki, w których uczestniczą nie

Festiwal Harmonijki ustnej Fot. Dorota Ratajczak

tylko dorośli odbiorcy kultury; z myślą o młodzieży organizowane są zajęcia edukacyjne z zakresu historii sztuki, plastyki, muzyki i poznania historii Zespołu Pałacowo-Parkowego w Ostromecku.

W ofercie znajduje się ponadto kompletna organizacja wesel (z możliwością udzielenia ślubu w plenerze i we wnętrzach Pałacu), studniówek, bankietów, zjazdów, konferencji, uroczystości komunijnych, jubileuszy, spotkań rodzinnych, grillowych garden party oraz wielu innych imprez okolicznościowych.

Międzynarodowy Festiwal Harmonijki ustnej z piknikiem i degustacją produktów regionalnych Fot. Dorota Ratajczak

Rzeczka angielska w parku w Zespole Pałacowo-­ -Parkowym w Ostromecku Fot. Dorota Ratajczak

Na spokojny wypoczynek, zadumę i regenerację sił zapraszamy do parku z korzystnym mikroklimatem.

Znajdą tu Państwo wiele zacisznych miejsc z uroczym krajobrazem starorzecza Wisły.

Szczegółowe informacje znajdą Państwo na stronie: www.palacostromecko.pl Tel. 523 817 930, 523 646 411

Maj 2011 |

| 61

Adresy bydgoskich instytucji kultury AKADEMIA MUZYCZNA

Galeria GRAFFITI ul. Unii Lubelskiej 17, oferta dla młodzieży, prowadzi Anna Osińska, e-mail: annaosinska49@o2.pl, tel. 525 153 295, 604 313 266 9

im. Feliksa Nowowiejskiego, ul. J. Słowackiego 7, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 210 582 1

AKADEMICKA PRZESTRZEŃ KULTURALNA – APK, przy Wyższej Szkole Gospodarki, ul. Królowej Jadwigi 14. Galeria Nad Brdą, Muzeum Fotografii, Galeria DEBIUT. 2 ART GALERY Anny Osińskiej, ul. Gdańska 42, e-mail: annaosinska49@o2.pl, tel. 525 153 295, 604 313 266 3 Autorska Galeria Sztuki Małgorzaty Maciejewskiej, ul. Morelowa 9, 85-362 Bydgoszcz, tel. 502 714 888, www.artgalery.bydgoszcz.pl.

Bydgoskie Centrum Informacji, ul. Batorego 2, 85-109 Bydgoszcz, bci@visitbydgoszcz.pl, www.visitbydgoszcz.pl 4

BYDGOSKIE STOWARZYSZENIE ARTYSTYCZNE, ul. Pomorska 76, 85-051 Bydgoszcz, tel. 523 401 806, Prezes zarządu Wiesław Karpusiewicz.

5

BYDGOSKIE TOWARZYSTWO HERALDYCZNO-GENEALOGICZNE, ul. Wyczółkowskiego 21/1, 523 413 291, prezes Paweł Bogdan Gąsiorowski.

BYDGOSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE, SOCIETAS SCIENTIARUM BYDGOSTIENSIS, BYDGOSZCZ SCIENTIFIC SOCIETY, ul. Jezuicka 4, 85-102 Bydgoszcz, tel./fax 523 222 268, www.btn.bydgoszcz.eu, prezes prof. dr hab. inż. Marek Bieliński, czynne: pon., czw. 14-15. 6

Centrum Kultury Katolickiej WIATRAK,

ul. Bołtucia 5, 85-791 Bydgoszcz, tel./fax 523 234 810, www.wiatrak.lo.pl, e-mail: ckk@wiatrak.lo.pl.

D

om Kultury MODRACZEK, ul. Ogrody 15, tel./fax 523 713 331, www.modraczek.smbudowlani.pl, e-mail: modraczek@tvogrody.com, abuzal­ska@smbudowlani.pl, dyr. Agnieszka Buzalska.

Dom Kultury ORION, ul. 16 Pułku Ułanów Wlkp. 1, 85-319 Bydgoszcz, tel. 523 487 201, kierownik Nikoletta Stachura.

FILHARMONIA POMORSKA

dyrektor: Eleonora Harendarska, ul. Andrzeja Szwalbego 6, 85-080 Bydgoszcz. Rezerwacja telefoniczna w godz. 11-14, tel. 523 210 234; wew. 21, bilety@filharmonia.bydgoszcz.pl, www.filharmonia.bydgoszcz.pl 7

Galeria AUTORSKA

Jan Kaja i Jacek Soliński, ul. Pomorska 48, 85-097 Bydgoszcz, tel. 608 596 314, www.autorska.pl, galeria@autorska.pl 8

62 |

| Maj 2011

Galeria KANTOREK tel. 523 210 211, wstęp wolny, prezentacja i sprzedaż dzieł sztuki 10 Galeria DEBIUT przy APK, Marta Rosenthal-Sikora Galeria Francuska MISTRAL, przy WSG, prowadzi Henryka Stachowska prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej, ul. Garbary 2, budynek A, tel. 668 705 587. 11 GALERIA INNOWACJI UTP ul. Prof. S. Kaliskiego 7, 85-789 Bydgoszcz, kier. dr Anna Bochenek, czynne codziennie od 10-17 GALERIA MIEJSKA bwa dyrektor: Wacław Kuczma, 85-006 Bydgoszcz, ul. Gdańska 20, tel. 523 393 050, godz. otwarcia: wt.-czw.: 10-18, pt.: 12-20, sob.-niedz.: 11.30-16.30, w sob. wstęp wolny. bwa@galeriabwa.bydgoszcz.pl, www.galeriabwa.bydgoszcz.pl 12 GALERIA MDK 1 przy MDK nr 1, ul. Baczyńskiego 3.

GALERIA NAD BRDĄ przy APK, Karolina Prus.

GALERIA NA PIĘTRZE Studio Działań Artystycznych, ul. Długa 27, 85-034 Bydgoszcz, tel. 515 452 040, 601 443 119, sda.dluga27@interia.pl, czynne: pon.-pt. 10.00-20.00, sob. 12.00-16.00 13 GALERIA NON FERE przy II Społecznym Liceum Ogólnokształcącym.

GALERIE PRYWATNE: Galeria-Kawiarnia COLOMBINA, ul. Krasińskiego 5, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 228 023, Katarzyna Delert-Kalisz oraz Anita Gadzińska-Spiczonek. 14 GALERIA DECORAF ul. Niedźwiedzia 5, tel. 523 220 613, www.decoraf.com.pl, Hanna Radkosz-Florkowska. 15 GALERIA SZKŁA POLSKIEGO Waldemar Łachut, ul. Długa 39, tel. 698 879 887. 16 GALERIA 85 prowadzi Ewa Pankiewicz, ul. Gdańska 17, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 226 222. 17 Galeria ALIX, M. i M. Dobeccy, ul. Jezuicka 26. 18

Izba Pamięci

Adama Grzymały-Siedleckiego, WiMBP, ul. Libelta 5, tel. 523 238 207, czynne: wt. i pt. 13-18, śr. 10-15. 19

Klub ARKA, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, tel. 523 487 202, kierownik Nikoletta Stachura.

Klub HEROS, ul. Gen. W. Thomée 1, Bydgoszcz, t. 523 430 004, kierownik Danuta Antkowiak.

Klub Miłośników Kaktusów, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, przewodniczący Jerzy Balicki, tel. 523 215 538, www.republika.pl/bkmk/ KLUB MIŁOŚNIKÓW AUSTRALII I OCEANII, ul. Kopernika 1, 85-074 Bydgoszcz, prezes Lech Olszewski, tel. 607 120 182, fax 052 321 32 60, www.kmaio.logon.pl. 20 Klub ODNOWA, ul. Planu 6-letniego 38, tel. 523 631 867, kier. Grażyna Salemska.

KLUB POLSKIEJ KSIĄŻKI, Hotel Centralny, ul. Dworcowa 85, tel. 523 432 452, Jolanta Kowalska oraz przy Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 4, tel. 523 412 504, Alicja Leśniak. 21 KLUB INSPEKTORATU WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH, ul. Sułkowskiego 52 a, 85-915 Bydgoszcz, tel. 523 783 550, kierownik Marek Trojan.

Biblioteka Klubu IWsp SZ, tel. 523 783 668, kierownik Zdzisława Gajownik, czynna: pn. 10-15, wt., czw., pt. 13-18, sob. 10-15.

KLUB ŚWIATA KSIĄŻKI, ul. Dworcowa 85, tel. 523 454 698, kier. księgarni Mariola Zawisza. 21 KLUB ŚRODOWISK TWÓRCZYCH, ul. Batorego 1-3, tel./fax 523 228 715, 523 225 677, prezes Piotr Trella. 22 KOŁO FILMOWE przy Klubie POW, ul. Sułkowskiego 52a. Projekcje odbywają się w Kinoteatrze przy ul. Dwernickiego 1, tel. 523 783 550.

Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1,

ul. K.K. Baczyńskiego 3, 85-805 Bydgoszcz, tel. 523 755 349, Fax 523 450 628, e-mail mdknr1bydgoszcz@go2.pl, www.mdk1.bydgoszcz.pl, dyr. Piotr Skowroński

Młodzieżowy Dom Kultury nr 2, im. Henryka Jordana, ul. Leszczyńskiego 42, 85-137 Bydgoszcz, tel./fax 523 731 795, dyr. Adam Łętocha. Biblioteka Literatury Fantastycznej im. Janusza A. Zajdla – Gimnazjum Nr 20, ul. Tucholska 30, czynne: wt., śr. 16-19.

Młodzieżowy Dom Kultury nr 4, ul. Dworcowa 82, 85-010 Bydgoszcz, tel./fax 523 224 413, e-mail: mdk4@cps.pl, www.mdk4.bydgoszcz.pl, dyr. Małgorzata Gładyszewska. 23

Młodzieżowy Dom Kultury nr 5, ul. Krysiewiczowej 8, 85-796 Bydgoszcz, tel./fax 523 485 002, dyr. Jolanta Wawrzonkowska, www.mdk5.bydgoszcz.pl, mdk@mdk5.bydgoszcz.pl.

MOK – patrz w dziale ośrodki kultury 22 Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, ul. Berwińskiego 4, 85-044 Bydgoszcz, tel./fax 523 462 318, e-mail: muzeum@ukw.edu.pl, czynne: wt.-pt. 10-14, dyr. prof. dr hab. Adam Sudoł. 24 MUZEUM FARMACJI Apteki Pod Łabędziem, ul. Gdańska 5, tel. 523 220 187. 25 MUZEUM FOTOGRAFII – przy APK, Arkadiusz Blachowski. 2 MUZEUM KANAŁU BYDGOSKIEGO, przy III LO, ul. Nowogrodzka 3, www.muzeumkanalu.pl, tel. 693 765 075.

MUZEUM OKRĘGOWE im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, dyrektor dr Michał F. Woźniak, ul. Gdańska 4, 85-006 Bydgoszcz, Sekretariat: tel./fax 525 859 966, sekretariat@muzeum.bydgoszcz.pl; Dział Edukacji i Promocji tel. 525 859 910÷15, promocja@muzeum.bydgoszcz.pl; Biblioteka muzealna tel. 525 859 916, biblioteka@muzeum.bydgoszcz.pl.

Godziny zwiedzania Muzeum: Spichrze, ul. Grodzka 7-11: wt.-pt. 9-17, sob., niedz.

11-16, pon. – nieczynne, Budynki na Wyspie Młyńskiej: wt.-pt. 9-17, sob., niedz. 11-18, pon. – nieczynne, Soboty – wstęp bezpłatny, www.muzeum.bydgoszcz.pl 26 MUZEUM OŚWIATY, ul. M. Curie-Skłodowskiej 4, tel. 523 426 590.

O

pera NOVA dyrektor: Maciej Figas, ul. Marszałka Focha 5, 85-070 Bydgoszcz, tel. 523 251 502, Dział Promocji i Obsługi Widzów oraz przedsprzedaż biletów: tel. 523 251 655, fax 523 251 636. Kasa biletowa tel. 523 251 555. Obiekt dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych, www.operanova.bydgoszcz.pl 27

PAŁAC MŁODZIEŻY, ul. Jagiellońska 27,

85-097 Bydgoszcz, tel. 523 210 081, www.palac.bydgoszcz.pl, dyr. Joanna Busz. Tutaj: Galeria Pałac. 28

PEDAGOGICZNA BIBLIOTEKA WOJEWÓDZKA, ul. Skłodowskiej-Curie 4, 85-094 Bydgoszcz, tel. 523 413 074, www.pbw.bydgoszcz.pl, dyr. Lucyna Wojciechowska.

POMORSKIE MUZEUM WOJSKOWE, ul. Czerkaska 2, 85-641 Bydgoszcz, dyr. Arkadiusz Kaliński, tel. 523 782 026, www.muzeumpmw.cen.bydgoszcz.pl.

PROF-EUROPE Stowarzyszenie Nauczycieli Języka Francuskiego w Polsce, ul. Dworcowa 80, 85-010 Bydgoszcz.

Prezes: Marta Samolej-Chmielewska, tel./fax 523 221 661 oraz 601 679 572, www.profeurope.pl. 29

STOWARZYSZENIE ARTYSTYCZNE „MÓZG”, www.stowarzyszenie.mozg.art.pl, ul. Gdańska 10, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 455 195 30

Salezjańskie Stowarzyszenie Wychowania Młodzieży, ul. Salezjańska 1, 85-792 Bydgoszcz, www.dominiczek.salezjanie.pl, tel. 523 447 401 lub 523 766 739.

TEATR PANTOMIMY „DAR”

www.dar.art.pl; e-mail: teatrdar@wp.pl tel. 523 407 468, 602 572 021, 602 257 675 TEATR POLSKI im. Hieronima Konieczki dyrektor: Paweł Łysak, al. Mickiewicza 2, 85-071 Bydgoszcz, tel. 523 397 841, Kasa Teatru czynna jest od wtorku do piątku w godz. od 12 do 18 oraz godzinę przed spektaklem: tel. 523 397 818, fax 523 397 840 lub bilety@teatrpolski.pl, www.teatrpolski.pl 31

TOWARZYSTWO MIŁOŚNIKÓW MIASTA BYDGOSZCZY, ul. Jezuicka 4, tel./fax 523 225 196, 523 454 434, www.tmmb.pl, e-mail: tmmb@neostrada.pl, skrytka pocztowa nr 17, 85-169 B 37, prezes Jerzy Derenda.

Biuro Zarządu czynne we wt., śr., czw. 9-15, sklep TMMB z bydgostianami, ul. Długa 15, czynny: pon.-pt. 10-18, sob. 10-14. 6 TOWARZYSTWO INICJATYW KULTURALNYCH, ul. Dworcowa 51 B/4, 85-009 Bydgoszcz, tel. 523 213 371, prezes Jakub Kawałek.

32 TOWARZYSTWO MUZYCZNE im. Ignacego Jana Paderewskiego, ul. ks. Piotra Skargi 7, 85-018 Bydgoszcz, tel./fax 523 270 291, prezes Felicja Gwincińska. 33 TOWARZYSTWO OPEROWE im. prof. Felicji Krysiewiczowej, ul. Focha 5, 85-006 Bydgoszcz, prezes Zenona Tomczak, tel. 603 993 852, sekretarz zarządu Danuta Święcichowska. 27 TOWARZYSTWO POLSKO-AUSTRIACKIE, Oddział B. ul. Stary Rynek 5, 85-104 Bydgoszcz, tel. 609 678 277, lubomira.kubiak@gmail.com, prezes Lubomira Kubiak, dyżury w każdą drugą środę miesiąca. 34

TOWARZYSTWO POLSKO-NIEMIECKIE, ul. Fordońska 120. Dyżury we wtorki w godz. 13-16, tel. 523 453 673; prezes Stanisław Puls, tel. 523 411 805; sekretarz Danuta Kucik, tel. 523 454 074.

TOWARZYSTWO POLSKO-WŁOSKIE Stary Rynek 22-24 (III p., wejście przez KATALOGI), tel. 523 238 008, dyżury: 1. środa miesiąca godz. 17-19 www.api.bydgoszcz.pl; api@api.bydgoszcz.pl, prez. Elżbieta Renzetti. 35 TOWARZYSTWO PRZYJAŹNI POLSKOFRANCUSKIEJ, Siedziba na terenie WSG w Bydgoszczy ul. Garbary 2; bud.: H-01, Prezes: Małgorzata Panasewicz tel. 504 199 624, wiceprezes: Józef Owczarek, tel. 507 160 445 11

WĘDROWNICZEK – Klub Turystyczny, prezes Adam Czachorowski, tel. 523 251 635.

WiMBP BIBLIOTEKA GŁÓWNA Bydgoszcz, ul. Długa 39, tel. 523 238 008, 523 399 200 – centrala; 523 287 390 – sekretariat, fax 523 287 390, e-mail: sekretariat@wimbp.bydgoszcz.pl, www.wimbp.bydgoszcz.pl Dyrektor: Ewa Stelmachowska 35 Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki Dyrektor: Maciej Puto, pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, wok@wok.bydgoszcz. com, tel. 52 585 15 01–03; Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej, kierownik: Katarzyna Wolska, tel. 52 322 22 36, galeria@ wok.bydgoszcz.com, www.wok.bydgoszcz. com 37

URZĄD MIASTA, ul. Jezuicka 1, www.bydgoszcz.pl, infolinia 800 800 404, tel. 523 288 913, Wydział Kultury i Promocji Miasta. 36

Redakcja BIK prosi Państwa o weryfikację danych: bik@mok.bydgoszcz.pl Polecamy prenumeratę w kioskach RUCHU. Zamów BIK w cenie 2 zł (jadąc po niego do centrum wydasz 2,60 zł w jedną stronę na bilet) RUCH S.A. ul. Dworcowa 104-108, tel. 52 36 00 645 (lub końcówki 646, 614)

Maj 2011 |

| 63

Bydgoski Insynuator Kulturalny mało odpowiedzialny organ

Zdzisława Prussa (88)

Ludzki odruch drapieżnika

Lusterko wsteczne (-25)

Trzeci tom Bydgoskiej ośmiornicy okazał się o wiele bardziej drapieżny niż dwa poprzednie razem wzięte. Tym razem Ewa S. zrównała z ziemią prawie wszystkich lokalnych dziennikarzy i wdeptała w glebę większość regionalnych polityków. Szczęśliwcem, który uszedł z życiem, a nawet pod niebiosa wyniesiony został, jest Tomasz Hellen (primo voto Gąska, nota bene – małżonek), który zdaniem autorki jest „najporządniejszym facetem, jakiego w życiu spotkała”.

Ćwierć wieku temu (maj 1986):

Artysta szczyptę zazdrosny Przy okazji swego wernisażu w Cafe Pianola Franciszek Sylwanowicz, nawiązując do swych kresowych korzeni (Grodno), wyznał publicznie, że bliżej mu do Mickiewicza niż do Łukaszenki. Dodał jednocześnie, że trochę zazdrości Lepperowi, iż potrafi z białoruskim dyktatorem robić dobre interesy.

No, cóż – prawdziwi artyści głowy do interesów nie mają.

Tańce bez orkiestry Na scenie Opery Nova odtańczono Miłosza.

Zainspirowane Zniewolonym umysłem widowisko baletowe zniewoliło widzów i krytyków swoją oryginalnością i odkrywczym podejściem do sztuki scenicznego tańca. Szkoda tylko, że muzyka była mechaniczna, stąd niektórzy ortodoksyjni melomani czuli się po trosze wpuszczeni w kanał. Ten orkiestrowy, oczywiście.

Islandzkie zauroczenie Jolanta Baziak zawojowała Islandię. Jej tomik Wyspa Chwila otrzymał w krainie gejzerów bardzo dobre recenzje, a jego autorka nader wytworny szal.

Znając operatywność bydgoskiej poetki oraz wysoki stopień jej uczuciowości, należy się spodziewać, że już wkrótce powstanie nad Brdą (i w okolicy Wyspy Młyńskiej) Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Islandzkiej. Tym samym Elżbiecie Renzetti przybędzie ostra konkurencja, bo Dniom Włoskim towarzyszyć mogą Dni Islandzkie.

Ucieczka kontrolowana Kojarzony dotąd z teatrem i poezją Mieczysław Franaszek pokazał w Galerii Autorskiej swoją drugą twarz – fotografika i globtrotera. Stwierdził też w jednym z wywiadów, że podróżując, ucieka od… siebie. Cóż, od siebie to może mu się i udaje uciec, ale od Kaji i Solińskiego – nigdy.

64 |

| Maj 2011

Na scenie Teatru Polskiego zagościło Wesele S. Wyspiańskiego. W rolach Panny i Pana Młodego oklaskiwano Alicję Mozgę i Wiesława Kowalskiego.

W bwa podziwiano uwiecznione na 100 fotogramach Życie i piękno Chin.

W klubie Orion na Spotkanie w kosmosie namawiali Piotr Szymański i Sławomir Jeneralski wspierani wokalnie przez Romę Bucharowską.

W KMPiK-u przy Al. 1 maja 10 miniatury skrzypcowe prezentował Józef Rezler, a wiersze recytowała Lucyna Ćwiklik-Kaczmarek.

Dyrektor księgarni Współczesna Mirosław Michałowski ubolewał, że „łatwiej zainteresować naszych dziennikarzy wydarzeniem sportowym rangi lokalnej niż kulturotwórczą imprezą rangi ogólnopolskiej”.

www.jolatna.osdw.pl – księgarnia internetowa i stacjonarna

> wygodne formy współpracy

os. Szwederowo w centrum handlowym blisko targowiska; MZK 66, 64, 69, 79

ul. M. Konopnickiej 30 tel. 52 373 26 81 pon.–pt. 10.00–18.00 sob. 10.00–14.00

Autoryzowane Punkty Sprzedaży ul. Śniadeckich 37, Bydgoszcz, tel. 699 408 181, 52/322 36 63 ul. Mariana Rejewskiego 3, Bydgoszcz, tel. 699 406 265, 52/525 62 55

66 |

| Maj 2011