BIK 11/2011

Listopad 2011 |

| 79

nr 11 (422) ROK XXXVII ISSN 1232-4450 INDEX 38139x egzemplarz bezpłatny

listopad 2011

80 |

| Listopad 2011

Stowarzyszenie Umarłych Krytyków Z prawdziwą niechęcią godzę się na to, żeby w BiK-u moje nazwisko pojawiało się inaczej niż w stopce redakcyjnej czy obok tekstów mojego autorstwa. Jak zawsze, tak i teraz musiałem pokonywać moją niechęć, kiedy okazało się, że przywołał mnie Zdzisław Pruss w swojej stałej rubryce. Że każdy je tam odnajdzie (pod postacią inicjału co prawda, jak oskarżony), to zasługa dwu przesłanek: mojej niechęci do cenzury i kontekstu. Cenzura komentarza nie wymaga, ale kontekst i owszem – przywołany zostałem jako autor recenzji literackich ze stałego działu BiK-u. Dokładnie – jednej recenzji. Wspomniany akurat przypadek nie jest ciekawy, tym bardziej, że nie jest też odosobniony – ciekawy jest tylko jako problem. Po pół roku redagowania pisma potrzebna jest być może rekapitulacja moich założeń: otóż BiK jest pismem służebnym – ma służyć bydgoszczanom, bydgoskim odbiorcom kultury i odbiorcom kultury bydgoskiej. Służymy im tak poprzez informowanie o wydarzeniach kulturalnych, jak i poprzez próbę oceny tych wydarzeń. Kto chce być spod takiej oceny wyjęty, nie powinien uczestniczyć w życiu społeczności. Kto się od takiej oceny uchyla, z życia społeczności kulturalnej sam się wyklucza.

Podczas niedawnego kongresu prof. Szlendak w swoim wykładzie inauguracyjnym tak ładnie mówił o krytyku, że jest zawodem przyszłości (bo w świecie nadmiaru oferty kulturalnej ma być dostarczycielem hierarchii). Kongres się skończył, a wraz z nim skończyła się – zanim się w ogóle zaczęła – pobłażliwość wobec krytyków. Wśród części środowiska artystycznego Bydgoszczy panuje przekonanie, że dobry krytyk, to krytyk chwalący. Otóż, krytyk bezwarunkowo chwalący to nie jest zawód przyszłości, ale teraźniejszości – to ni mniej ni więcej tylko copywriter, pracownik agencji reklamowej. A copywriter to krytyk umarły. Krytyk żywy wywołuje u niektórych potrzebę riposty; jednak, niestety, riposty te nie nadają się do druku – przynajmniej pojedynczo.

Mam takie przekonanie, że raczej będzie przybywało kartek w mojej teczce z materiałami do czekającego na napisanie szkicu Przypadki prowincjonalnego krytyka literatury.

Michał Tabaczyński

J

esień i zima to pory roku, w których można nauczyć się nowego języka, gotować, szyć, nadrobić zaległości ze światowej kinematografii, skomponować utwór, zacząć trenować jakiś sport. Można też czytać książki.

Dlatego polecam Państwu akcję „Książka w ruch”, która 11 listopada odbędzie się w Pianoli. Ideą bookcrossingu jest uwalnianie książek, czyli nieodpłatne przekazywanie ich sobie. Podczas akcji „Książka w ruch” dodatkowo wpisujemy w książkę dedykację; dlaczego polecamy lekturę, co nas w niej najbardziej urzekło, co komuś, naszym zdaniem, spodoba się w niej najbardziej.

W wakacje zaeksperymentowałam z tym pomysłem. Kupiłam na kiermaszu w bibliotece „Zabawę w koty i inne opowiadania” Węgra Istvána Örkény.

Wpisałam dedykację i zawiozłam przyjaciółce przy okazji naszych corocznych spotkań na niezależnym festiwalu filmowym w Żydowie. Wiedziałam, że przyjaciółka, tuż po tym wydarzeniu wyjeżdża w podróż dookoła świata. To było na początku sierpnia. 17 października dostałam wiadomość: „Doma, uprzejmie Cię informuję, że Twoja książka została przekazana dalej.

Stało się to w Mexico w Tuxtla Gutiérrez gdzie nocowałam u takich dwóch chłopaków z Polski, którzy w Meksyku uczą języka angielskiego. Ba! Nawet pytali się, czy nie mam jakiejś polskiej książki, bo oni już powoli tęsknią za polską kulturą i słowem. Książkę z dedykacją zatem przekazałam Rafałowi z Lublina. On też ma przykazane przekazać ją dalej zanim opuści Mexico. Buziaki, D. (Jeszcze z Meksyku jutro już z Gwatemali.)”

Fajnie, prawda?

Dominika Kiss-Orska

Spis treści B y d g o ski K o n g r e s K u l t u r y Michał Tabaczyński, I po kongresie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Miejska instytucja kultury – rekomendacja. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Bydgoszcz wg Bydgoszczan Bydgoszczan prywatna topografia (2). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 muzyka Taniec to muzyka, którą widać, rozmowa z Karolem Urbańskim . . . . . . . . . . . . . . 8 „…znów będę drzeć mordę…”, rozmowa z Łukaszem Jędrzejczakiem . . . . . . . 10 Mózg jest artystyczny, rozmowa ze Sławkiem Janickim. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 7th Mózg Festival – program. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 V Bydgoskie Drums Fuzje 2011 – program. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Muzyka u Źródeł – program. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 bydgoszcz / toruń Waldemar Lewandowski, Uniwersytet i smakosze kultury. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Adresy bydgoskich instytucji kultury. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

wydawca: Miejski Ośrodek Kultury dyrektor: Marzena Matowska 85-104 Bydgoszcz, ul. Batorego 1/3 tel./fax 52 322 87 15 www.mok.bydgoszcz.pl redaktor naczelny: Michał Tabaczyński michal.tabaczynski@mok.bydgoszcz.pl redaktorka wydania: Dominika Kiss-Orska redakcja: Monika Grabarek, skład, opracowanie graficzne: Bogdan Prus korekta: Mikołaj Zieliński, projekt winiety: ZbyZiel,

druk i oprawa: Abedik, www.abedik.pl

Wydarzenia Teatr Polski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Filharmonia Pomorska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Opera Nova w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Rebel Music BDG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Pałac Młodzieży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Akademicka Przestrzeń Kulturalna WSG. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Galeria Miejska bwa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Akademia Muzyczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Towarzystwo Muzyczne im. I.J. Paderewskiego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 MDK Nr 1, MDK Nr 4, MDK Nr 5, DK Modraczek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Miejski Ośrodek Kultury. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Stowarzyszenie Artystyczne „Mózg” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Estrada stagebar Bydgoszcz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Kino Trzecie Oko. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 XVIII Dni Austrii 2011. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 B ik w p o d r ó ż y Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

dyżur redakcyjny: pon.-pt.: 10-18, tel. 795 143 063 bik@mok.bydgoszcz.pl adres redakcji: Pianola, ul. Jagiellońska 2, czynna: pon.-pt.: 12-18, sob., niedz.: 15-18 BIK dostępny jest również na stronie www.issuu.com/bik_

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów oraz zmiany tytułów. Nie ponosi odpowiedzialności za treść programów placówek kulturalnych oraz materiałów informacyjnych i graficznych.

Reklamodawcy ponoszą pełną odpowiedzialność za skutki prawne wynikłe z opublikowania dostarczonych przez siebie materiałów. Opinie prezentowane przez autorów nie zawsze są zgodne ze stanowiskiem redakcji i wydawcy.

BIK 11/2011 (422) Objętość dotowana: 50 stron.

Rok XXXVII, nakład 2000 egz.

dystrybucja: częściowo bezpłatny (szczegóły www.mok.bydgoszcz.pl/bik)

bik k o bi e t o m Świat Bab. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 rotfl Szymon Andrzejewski, Bydgoszcz – podręcznik użytkownika. . . . . . . . . . . . . . . 63 KSIĄŻKI Się nam wydaje. W Bydgoszczy (4) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Plastyka Hanna Strychalska, Artysta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 Wyższa Szkoła Gospodarki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 ostromecko Zapraszamy do Ostromecka!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 H is t o r i a Adam Gajewski, Juryści łokietkowi na wieki gotowi! Krzyżacy też. . . . . . . . . . . 74 Zdzisław Pruss, Bydgoski Insynuator Kulturalny (93) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

Czytaj w Internecie!

www.bik.bydgoszcz.pl www.issuu.com/bik_

K ongres

I po kongresie…

Michał Tabaczyński

1. Sukce s

cia kongresowych obrad plenarnych, ale brak imiennych zaproszeń.

Obie krytyki są zasadne w stopniu bardzo nikłym.

To nie brak zmysłu praktycznego kazał organizatorom ustalić taką datę, ale raczej plan działań instytucji kultury, kalendarz polityczny (wybory), pogoda (jak mogliśmy się przekonać, słusznie, bo trzy ostatnie dni września okazały się bardzo ładne, co było o tyle ważne, że wiele wydarzeń artystycznych miało miejsce w przestrzeni miasta). Obrady plenarne musiały odbywać się rano, żeby nie stanowiły konkurencji dla prac stolików tematycznych i wydarzeń artystycznych.

Natomiast brak imiennych zaproszeń do wszystkich potencjalnych uczestników wydarzeń kongresu, a zamiast tego – apele i zaproszenie wszystkich zainteresowanych we wszystkich lokalnych mediach i maile rozsyłane według szerokich list mailingowych, było jedynym rozsądnym wyjściem. Nie potrafię sobie wyobrazić klucza, według którego dobierano by te osoby; nie potrafię sobie wyobrazić, kto by decydował o tym, kogo pominąć, kto zgromadziłby adresy tych osób, kto dbałby o ochronę danych osobowych. Nie rozumiem, dlaczego kongres miałby rezygnować ze swojej otwartej i demokratycznej formuły. Nie rozumiem, dlaczego ktoś nie chciałby w nim uczestniczyć mimo tego, że nie dostał zaproszenia.

Poza tym, krytycy kongresowej frekwencji popełniają błąd perspektywy. Otóż opisują tylko pierwszy dzień kongresowych obrad. Nie biorą pod uwagę, że spotkania w teatrze trwały trzy dni, że po tzw. obradach plenarnych odbywały się spotkania stolików tematycznych (skoro było tych stolików co najmniej 25, to licząc, że w każdym brało udział 10 osób, otrzymujemy liczbę 250 osób zaangażowanych w kongres, a w obu stolikowych naradach, w których brałem udział – literatura i edukacja – było tych osób więcej niż 10). Nie biorą też pod uwagę frekwencji na wydarzeniach artystycznych, zapominając, że te miały miejsce ze względu na kongres, z jego powodu, że były jego integralną częścią.

2. Frek wencja

Kongres – takie było zamierzenie – miał być rozmową, stąd wszyscy liczyli na to, że krytyka kongresu stanie się istotnym głosem ludzi kongresem rozczarowanych, głosem niezadowolonych, że tym samym włączą się oni do kongresowej dyskusji. Nie było to wcale zamierzenie cwane, nie bya to w żadnym razie pułapka – było to, owszem, zgodne z filozofią organizatorów kongresu: według niej bowiem, nie można być poza kongresem, z rozmowy o kulturze nie sposób być wykluczonym, więc osoby krytyczne wobec kształtu kongresu, które się z niego same wykluczyły i tak zostaną włączone w dyskusję na równych prawach.

Czy Bydgoski Kongres Kultury okazał się sukcesem? To raczej źle postawione pytanie. Właściwe brzmi raczej: czy kongres w ogóle miał szansę się nie udać? Proszę mnie nie podejrzewać o cynizm, ani nawet o ironię.

Nie myślę tu wcale o jakimś gwarantowanym propagandowym sukcesie, który – ze względu na taki a nie inny kształt kongresu, zaangażowane w niego osoby itd. – byłby pewnikiem.

Do odpowiedzi na pytanie o sukces kongresowych wydarzeń (od plenarnych obrad, poprzez prezentacje pracy stolików tematycznych, po wydarzenia artystyczne) potrzebna jest przede wszystkim rekonstrukcja ich celów.

Po pierwsze więc, jeżeli celem kongresu było zaprezentowanie potencjału organizacyjnego grupy tworzącej i obsługującej kongresu, okazał się on sukcesem. Trwający trzy dni festiwal obejmował dyskusje panelowe, w których wzięli udział zaproszeni goście w liczbie kilkudziesięciu, obrady stolików tematycznych (których było grubo powyżej dwudziestu), wreszcie – trzy dni (dokładniej: noce) wydarzeń artystycznych.

A to wszystko koordynowało ledwie kilka osób, które na dodatek robiły to społecznie.

Po drugie, jeżeli celem było zjednoczenie środowisk artystycznych, animatorów kultury i władz samorządowych wokół idei „miasta kultury” (czyli: miasta rozwijającego swój potencjał ekonomiczny, społeczny, tożsamościowy itd. na bazie rozwoju kulturalnego), to kongres jest sukcesem. To, że wszyscy uczestnicy kongresu podpisali deklarację końcową, to nic wielkiego – szczególnie w porównaniu z faktem, że kongres dał szansę spotkania się ludzi ze sfery sztuki i władzy (spotkania poza urzędem), a także – w konsekwencji tego spotkania – dawał szansę pokazania decydentom potencjału ludzi kultury.

Po trzecie, jeżeli celem kongresu była prezentacja wydarzeń artystycznych w ramach Nocy kultury (jako, powiedzmy, przedsmak tego, co nas może czekać w mieście kultury), to także okazał się sukcesem.

O najważniejszym celu kongresu napiszę na końcu.

Frekwencja na kongresowych wydarzeniach była chyba największą okazją do dezawuowania zarówno sensu kongresu, jak i kompetencji organizatorów.

Jarosław Reszka („Express Bydgoski” z dnia 30 września) zarzuca im „brak rozumu praktycznego” – ni to po kantowsku, ni to po grubiańsku po prostu. Za to Krzysztof Derdowski (portal bydgoszcz24.pl, już w dniu rozpoczęcia kongresu, właściwie – już 4 godziny po jego inauguracji) też wini organizatorów, ale nie za ustalenie takiej, a nie innej godziny rozpoczę-

3. Krytyka

Listopad 2011 |

| 3

K ongres

Niewielu z tej możliwości skorzystało. Mówię oczywiście o rzeczowej krytyce. Trudno za taką uznać teksty na portalu bydgoszcz24.pl, skoro pierwszy kongresowy materiał (ten sam, który ukazał się przed piętnastą pierwszego dnia kongresu) nosił tytuł Bydgoski Kongres Kultury poniżej oczekiwań. W tekście końcowym tonacja pozostaje bez zmian. Z zarzutów warto zwrócić uwagę na dwa (oba sformułowane przez Krzysztofa Derdowskiego): pierwszy dotyczy zdominowania kongresu przez środowiska lewicowe, jak pisze Derdowski, „beneficjenci życia kulturalnego III RP”. Nie mam pojęcia, czy tak jest w istocie, ale skoro Derdowski wie, to dobrze, przyjmijmy to do wiadomości. Skąd się ta – nawet jeśli rzekoma tylko – dysproporcja reprezentacji wzięła? Otóż z braku zaangażowania w kongres ludzi, znów Derdowski, „zorientowanych bardziej prawicowo”, którzy mogliby zmienić oblicze Forum Kultury Bydgoskiej (które przed kongresem zorganizowało przynajmniej kilka otwartych debat, podczas których ponawiało prośby o aktywne uczestictwo w podejmowanych przez siebie działaniach). drugi jest bardziej jeszcze kuriozalny: otóż Krzysztof Derdowski sugeruje chyba fikcyjność podpisanej deklaracji końcowej, skoro podpisywał ją prezydent ze swoimi… urzędnikami. Po pierwsze, nie wiem, kto z urzędników ratusza podpisywał deklarację (moim zdaniem żaden, ale mogę się mylić, bo deklarację podpisało kilkadziesiąt osób). Po drugie, nie rozumiem dlaczego Paweł Łysak czy Marzena Matowska – bo to o nich wspomina w swoim wpisie Derdowski – mieliby tracić swoją myślową suwerenność wraz z przyjęciem propozycji pracy w miejskiej instytucji.

Takie zresztą myślenie jest charakterystyczne dla wiecznych niewydarzonych rewolucjonistów; otóż filozofia kongresu była inna – chodziło o to, by przedstawić władzom miasta potencjał kulturalnej Bydgoszczy i przekonać je, do wspierania i rozwijania bydgoskiej kultury. Nie chodziło o to, żeby robić coś przeciwko rządzącym, ale razem z nimi. A dokładniej, chodziło o to, żebyśmy przestali mówić o nas i o nich, ale uwierzyli we wspólnotę celów. Nie chcę powiedzieć, że to łatwe, ale na pewno sensowne. Każda okazja jest dobra do przełamywania wzajemnej nieufności – z tej, widać, Krzysztof Derdowski nie skorzystał.

Inna jeszcze opinia pojawiła się w „Expressie Bydgoskim” dnia 8 października. To tekst Jak pokroić ten torcik? autorstwa Jarosława Jakubowskiego (z groźnym podtytułem: „Miasto będzie miało wielki ból głowy z realizacją oczekiwań artystów”). Tytuł, a już szczególnie podtytuł, są groźniejsze niż sam artykuł. Opiera się on jednak na błędnej przesłance: że oto wszystkie postulaty, czy choćby większość z nich, wymagały dodatkowych pieniędzy – na dodatek takich, które miejskich urzędników przyprawiałyby o ból głowy. Owszem, były i takie postulaty – nie są one tak kosztowne, jak mogłoby się to wydawać (trzeba zauważyć, że postu4 |

| Listopad 2011

laty finansowe wysuwały zazwyczaj środowiska bardzo niedoinwestowane, stąd też i pomoc im w porównaniu z dużymi wydarzeniami, jakie dotuje miasto, to kwota niewielka). Jednak wiele postulatów dotyczyło raczej zmiany trybu współpracy pomiędzy samorządem a animatorami kultury i organizatorami życia kulturalnego (mówiąc w skrócie: bardziej niż na dodatkowych pieniądzach zależy im na usprawnieniu komunikacji, konsultacjach w podejmowaniu decyzji, pomocy we współpracy pomiędzy różnymi podmiotami, w których to kontaktach ratusz uczestniczyłby raczej jako gwarant realizacji ustaleń). Wiele postulatów, choćby dlatego warto było zorganizować pracę w stolikach tematycznych, uświadomiło ich uczestnikom, że sporo zależy od nich samych – wiele bowiem z tych postulatów nie było kierowanych do władz miasta, ale raczej pod własnym adresem.

4. Eksperyment

Czas na wyjaśnienie do końca, dlaczego kongres nie mógł okazać się porażką, nawet gdyby istotnie nią był.

Otóż nadrzędnym celem kongresu było przeprowadzenie diagnozy bydgoskiego środowiska kultury. Moim zdaniem kongres był integralną częścią prowadzonych badań kultury Bydgoszczy, a także trwającego od roku cyklu debat. W takiej perspektywie nawet fiasko kongresu mówiłoby wiele o stanie bydgoskiej kultury; tym bardziej że był on przygotowany na tyle starannie, że – przez sam fakt takiej organizacji (badania socjologiczne, debaty, dyskusje) – posiadał narzędzia do diagnozy własnej porażki. Na szczęście tak się nie stało. Na szczęście kongres dostarczył pozytywnego materiału do przygotowywanej diagnozy.

Trzeba zdać sobie sprawę z tego, że Bydgoszcz jest miastem, w którym trwa – chwilowo na niewielką skalę – eksperyment społeczny w dziedzinie kultury. Kongres nie był ani jego zamknięciem, ani jego punktem kulminacyjnym. Na dobrą sprawę był właściwym jego otwarciem. Jego powodzenie nie jest wcale pewne, jego skutki nie są w tej chwili rozstrzygnięte – nikt nie może ich zresztą przewidzieć. Dlatego tak ważne jest, aby o tę rozpoczętą pracę dbać. Kolejnym etapem jest stworzenie i przyjęcie Paktu dla Kultury, następnym – budowanie tzw. master planu.

Jarosław Reszka w przywoływanym felietonie drwił sobie, że skoro ten plan w założeniu jest już „master”, to nie może się okazać zły. Rozumiem żart, ale mnie on nie bardzo śmieszy. Tak jak nie bardzo mnie śmieszy stan bydgoskiej kultury. Na taki żart odpowiadam z kamienną miną naiwniaka: master plan nie ma nic wspólnego z pobrzmiewającym w jego nazwie mistrzostwem, chociaż dobrze by było, gdyby był mistrzowsko dopracowany. Master plan to inaczej plan całościowy, generalny, a więc taki, który obejmuje całe pole kultury. Taki, który przynosi, choćby częściowe, rozwiązanie problemów Bydgoszczy w oparciu albo chociaż ze szczególnym uwzględnieniem jej kulturowych potrzeb. Diagnozę, która posłuży do jego sporządzenia przyniósł kongres kultury i szczere zaangażowanie wielu osób. Praca dopiero się zaczyna.

K ongres

W trakcie warsztatów partycypacyjnych (odbyły się trzy spotkania, w których uczestniczyli przedstawiciele Miejskiego Ośrodka Kultury, członkowie Forum Kultury Bydgoskiej, przedstawiciele Urzędu Miasta Bydgoszczy, a których moderatorkami były członkinie Pracowni Badań i Innowacji Społecznych Stocznia) ustalono zarys struktury nowej (bądź zmodernizowanej) miejskiej instytucji kultury, a także opisano rolę, jaką powinna ona spełniać.

Poniżej przedstawiamy zarys tego projektu; zgodnie z ustaleniami podjętymi podczas ostatniego spotkania projekt ten powinien zostać poddany konsultacji – opiniodawcami mają być osoby reprezentujące podmioty wchodzące w skład grupy warsztatowej.

Miejska instytucja kultury – rekomendacja 1.

Założenia ogólne Zadania miejskiej instytucji kultury były podczas warsztatów definiowane negatywnie, w tym znaczeniu, że: po pierwsze, instytucja ta ma spełniać zadania i zagospodarowywać potrzeby grup społecznych, które nie są realizowane przez istniejące podmioty (zmiana modelu); po drugie, instytucja ta nie powinna kontynuować – przynajmniej w pełnym wymiarze – swojej dotychczasowej działalności (zmiana funkcji); po trzecie, instytucja nie powinna funkcjonować w dotychczasowym modelu organizacyjnym (zmiana struktury).

Miejska instytucja kultury powinna spełniać też rolę platformy kulturalnej (w trakcie warsztatów określano to roboczo – uzgodniono, że nazwa ze względu na złą konotację akcentującą istnienie problemu, nie powinna zostać zachowana – jako „węzeł kultury”).

Określono też trzy główne zadania instytucji: • wspieranie i inicjowanie działań kulturalnych i prospołecznych na terenie miasta, • stwarzanie warunków dla rozwoju inicjatyw artystycznych, • umożliwienie współpracy osób związanych z różnymi obszarami kultury.

Zadania te należy rozumieć jako realizację różnych

celów i założeń takiej instytucji.

Pierwsze zadanie określa zadania miejskiej instytucji kultury w wymiarze społecznym (kultura jako narzędzie społecznej zmiany).

Drugie wiąże się z udostępnieniem jej zaplecza materialnego (miejsce, sprzęt) dla pozainstytucjonalnych inicjatyw kulturalnych, dla których największym problemem jest brak dostępu do przestrzeni dla działań i sprzętu.

Trzecie jest związane z umiejscowieniem tej instytucji w systemie innych miejskich instytucji, a także stowarzyszeń kulturalnych: miejska instytucja kultury – wracamy tu do metafory węzła lub platformy – ma być strukturą łączącą działania i skupiającą inicjatywy.

2.

Schemat zadań Instytucja powinna spełniać rolę edukacyjną (na tym bowiem w pierwszym rzędzie ma polegać inkubacja kulturowa) w tych obszarach, które nie są zagospodarowane przez istniejące już instytucje kulturalne, edukacyjne i społeczne. Powinna więc spełniać rolę komplementarną wobec działającego już systemu w wymiarach:

demograficznym (wiekowym) – zajmując się grupami wiekowymi, które nie są objęte edukacją kulturalną przez istniejące instytucje (domy młodzieży, szkoły, itp.), czyli: seniorami, nieformalnymi grupami młodzieżowymi, itp.

społecznym – instytucja ta powołana jest do działania w grupach wykluczonych kulturowo.

geograficznym – mają działać tam, gdzie nie Listopad 2011 |

| 5

K ongres

docierają istniejące instytucje zgromadzone najczęściej w centrum miasta (jedyną instytucją realizującą model demokracji kulturowej w wymiarze geograficznym jest Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna).

tematycznym – zajmując się tymi obszarami kultury, na które w danym czasie istnieje społeczne zapotrzebowanie, co wiąże się też ze zmianą trybu działania takiej instytucji (rozpoczęcie na dużą skalę działań projektowych – elastyczny i dostosowany do bieżących potrzeb model).

3.

Struktura organizacyjna

Najistotniejszym postulatem dotyczącym struktury organizacyjnej było powołanie w obrębie działu programowego koordynatorów projektów / kuratorów poszczególnych działów. Taka struktura organizacyjna ma wspomagać projektowy model funkcjonowania miejskiej instytucji kultury (koordynatorzy mają

sprawować kontrolę nad poszczególnymi dziedzinami sztuki lub obszarami działań, dobierać osoby realizujące dane działania, a także badać zapotrzebowanie społeczne na określone działania w przestrzeni kultury).

Postulowano także powołanie (wewnątrz instytucji) zespołu programowego – ciała, w skład którego wchodziłby dyrektor tej instytucji, szef działu promocji, a także szefowie (koordynatorzy) poszczególnych działów programowych.

Ważna rekomendacja dotyczy także skali zatrudnienia w takiej instytucji. Po rozpatrzeniu wszystkich zadań i pola działania takiej instytucji postulowano zwiększenie kadry miejskiej instytucji kultury szczególnie w jej dziale programowym (wyrażono to w postaci postulatu o ograniczaniu ilości projektów, które koordynuje jedna osoba przy jednoczesnym postulowanym zwiększeniu ilości realizowanych projektów – celem tego postulatu jest zachowanie jakości realizowanych projektów i sprawowanie nad nimi przez koordynatorów właściwego nadzoru).

Wizualizacja projektowanej struktury nowej Miejskiej Instytucji Kultury, która powstała w trakcie warsztatów partycypacyjnych. Przedstawia ona ideę instytucji jako „węzła kultury”, czyli miejsca, gdzie krzyżują się różne drogi animacji kulturalnej i stykają się obszary działań różnych środowisk – Miejskie Centrum Kultury ma za zadanie skupiać te środowiska, jako ich partner ma tworzyć warunki skutecznej realizacji projektów, a także inicjować działania kulturalne i – co istotne – prospołeczne w opisanych na wykresie obszarach: edukacji, integracji oraz organizacji i koordynacji.

6 |

| Listopad 2011

B y dgoszcz w g B y dgoszczan

Bydgoszczan prywatna topografia (2)

Aleksandra Jasiek, bydgoszcznka we Francji Bydzia, bydzia… Bydgoszcz. Miejsce urodzenia, które muszę często przywoływać przy okazji różnych spraw administracyjnych za granicą.

Zapisuje je szybko przed urzędniczką lub wyciągam z torby karteczkę. Żeby było prościej.

Jest to dla miejsce „samo-w-sobie”, rzecz niezależna, wymykająca się sądom. Szukam często słów, zdań, by wziąć udział w jakiejś dyskusji na forach w sprawach bydgoskich typu: władza, brudne chodniki, festiwal hitów na czasie i nie potrafię… bo zawsze jestem za, przeciw, w obronie a jednocześnie uważam zupełnie odwrotnie.

Kiedy dowiedziałam się, że mam napisać o „mojej Bydgoszczy” bardzo się ucieszyłam i przestraszyłam

jednocześnie, ponieważ pisać o bydzi, to jak pisać o sobie samej.

Zatem gdy zamykam oczy, widzę Sklep Znicz. Brak cudzysłowu nie jest tu błędem ortograficznym, gdyż w przestworzach naszej pamięci nazwy własne czy też pospolite nie mają żadnego znaczenia.

Słyszę głosy moich przyjaciółek z liceum „Byłaś w Zniczu?”, „Idziemy do Znicza”, „Widziałam go jak wchodził do Znicza”. Sklep ten, nie pamiętam już czy „Społem” czy „PSS” znajdował się na rogu ulicy Libelta i Krasińskiego. Budynek znajduje się tam zresztą do dziś, tyle że jest w nim apteka. W czasach, gdy do Znicza „się chodziło” (co z tego, że tylko w naszych kręgach?) był to zwykły „spożywczak”. Nie pamiętam nawet dokładnie, co można było tam wtedy kupić, jakie były ceny, czy ekspedientki były mile, czy miały na

sobie białe stylony czy już może coś bardziej „nowoczesnego”. A jednak pamiętam Znicz jako coś bardzo bydgoskiego. Pamiętam popołudnia z kiszoną kapustą i nawet jeśli nie była kupiona w Zniczu, to jakie to ma właściwie znaczenie? Szczególnie jednak w pamięci pojawiają się śniadania. Głównie te sobotnie, gdy trzewia zmęczone piątkowymi imprezami domagały się… spokoju, czy może raczej serka homogenizowanego, rogala, sera żółtego i masła.

P.S. Być może, niektórych z Was, tak jak mnie, nurtuje pytanie, skąd używana przez nas nazwa „Znicz”.

Możecie mi wierzyć albo nie. Sprawdziłam to dopiero dziś. Sklep ten znajdował się na terenie Spółdzielni Mieszkaniowej o tym wdzięcznym imieniu. Ale czy miało to kiedykolwiek jakiekolwiek znaczenie?

f o t . Z b yZ i e l

Listopad 2011 |

| 7

muz y ka

Przygotowywał Pan już choreografie do muzyki m.in. Bacha i Rossiniego. Tym razem zdecydował się Pan na Feliksa Mendelssohna i jego „Sen nocy letniej”. Skąd pomysł na zrealizowanie baletu do tej muzyki w Operze Nova w Bydgoszczy?

Muzyka klasyczna zawsze mnie niezwykle inspiruje, stąd tak chętnie po nią sięgam. A propozycja stworzenia inscenizacji baletowej opartej właśnie na komedii Wiliama Szekspira padła ze strony Dyrekcji Opery i szefa zespołu baletu Pani Ilony Madejskiej. A ponieważ muzyka sceniczna Mendelssohna jest kojarzona z komedią autora „Hamleta” postanowiłem z niej w mojej realizacji skorzystać. Materiał muzyczny dopełniłem innymi utworami kompozytora, tak by mogło powstać przedstawienie pełnowymiarowe.

i ważny. Bo to jest świadectwo istnienia związku pomiędzy światem ludzi i światem elfów, co jest u Szekspira zaznaczone zresztą bardzo delikatnie. Powodem zainteresowania Tytanii i Oberona światem istot ziemskich jest również to, że kiedyś byli uwikłani w przelotne związki z Hipolitą i Tezeuszem. I to jest wątek, który będzie się u mnie też pojawiał.

A zatem o czym będzie „Sen nocy letniej” w choreografii Karola Urbańskiego?

Kiedy przygotowuję swoje przedstawienia, istotne są dla mnie dwie rzeczy: historia, którą mam na scenie opowiedzieć i muzyka, którą wybieram. Muzyka jest bardzo znaczącym elementem w moich spektaklach.

Dla mnie taniec to jest inny rodzaj muzyki, to muzyka,

„Sen nocy letniej” w Operze Nova

Taniec to muzyka, którą widać Z choreografem Karolem Urbańskim rozmawia Wiesław Kowalski Podobnie wcześniej postępowali, tworząc swoje wielkie choreografie, Balanchine i Ashton.

U Ashtona była trochę inna sytuacja, bo on miał przy boku Johna Lanchbery’ego, który opracował spektakl muzycznie. To pozwoliło na wykorzystanie tylko pewnych tematów muzycznych, które zostały przetworzone i tworzyły spójną całość. W przypadku bydgoskiej inscenizacji dołączyliśmy do muzyki „Snu nocy letniej” całe części z symfonii I, II, III i IV oraz uwerturę „Piękna Meluzyna”.

Dotknęliśmy już tradycji wystawiania utworu Mendelssohna, która jest dość bogata. Dzisiaj mówi się, że londyńska choreografia Ashtona z 1964 roku należy do najdojrzalszych inscenizacji w dorobku tego choreografa. Czy Pan będzie się jakoś odnosił do tradycji, czy też pragnie stworzyć dzieło w pełni autonomiczne i osobiste?

Staram się nie odwoływać do tych wielkich realizacji. Ashton przygotowując swój spektakl w Anglii mógł sobie pozwolić na pewien rodzaj parafrazy i wykorzystanie tylko niektórych motywów. W mojej choreografii chciałbym być wierny tekstowi Szekspira i zdecydowałem się na pokazanie wszystkich wątków.

U Ashtona w centrum jego uwagi były postaci Tytanii i Oberona. To oni rozpoczynali spektakl pantomimiczną sceną kłótni.

Tak, natomiast pominięty zupełnie został wątek Hipolity i Tezeusza, który dla mnie jest bardzo istotny 8 |

| Listopad 2011

którą widać. W związku z tym materiał muzyczny, jaki wybieram jest bardzo ważny, choć nie decydujący. Jest jeszcze jedna rzecz. Dla mnie taniec klasyczny jest wciąż żywą techniką, to nie zabytek przeszłości, ale technika taneczna, która jest częścią dziedzictwa europejskiego, tworem tej kultury i ciągle funkcjonuje jako żywy język, którym można opowiadać teatralne historie. Zostałem do Bydgoszczy zaproszony, by przygotować spektakl baletowy. Tyle, że nie robię baletu klasycznego, jedynie balet w technice klasycznej. Natomiast chciałbym, aby struktura i konstrukcja tego spektaklu nie odwoływała się w jakiś szczególny sposób do tradycji baletu klasycznego jako takiego. To jest raczej balet fabularny, który płynie w dosyć naturalny sposób, tyle że jego tworzywem jest akurat technika tańca klasycznego.

Zatem jeszcze raz zapytam. Czy będzie to spektakl o miłości, czy też kondycji człowieka, o naturze ludzkiej…

Na pewno z racji tego, że „Sen nocy letniej” jest komedią, będą w przedstawieniu elementy humorystyczne. Również dlatego, że chciałbym, aby powstał spektakl w wymowie pogodny. Natomiast jego rdzeniem będzie myśl, że zarówno ludzie, jak i bogowie podlegają pewnej ciemnej sile miłości, pożądania etc., na którą nie mają wpływu; i jeżeli zostaną przez nią dotknięci to wtedy postępują wbrew wszelkim racjonalnym przesłankom. Siła ta staje się dla nich źródłem cierpienia, z którym nie potrafią sobie poradzić. Bo nie

muz y ka

wiedzą skąd ta siła się bierze. Dla mnie to jest w tej historii rzecz najważniejsza i kluczowa. Choć rzeczywistość „Snu nocy letniej” tworzona jest na poziomie świata ludzkiego i świata duchów, to w tym pierwszym też dzieją się rzeczy jakby na dwóch płaszczyznach. Przeciwwagą dla poważnych ludzkich dylematów jest świat rzemieślników, ludzi prostych, którzy postrzegają rzeczywistość w jeszcze inny sposób. Czyli w przedstawieniu będą koegzystować ze sobą trzy plany: świat elfów, kochanków i rzemieślników. Myślę również o pokazaniu zależności, jaka istnieje między ładem w świecie duchów i w świecie ludzi. Że zaburzenie ładu w jednym z nich przekłada się również na konflikt w drugim.

Wspomniał Pan o rzemieślnikach. Czyli nie zabraknie ich w Pana spektaklu?

Tak, bo oni stworzą kontrast dla tych rozterek miłosnych, które przeżywają Hermia, Helena, Demetriusz i Lizander. Pokażą, że problemy, które są bolesne i tragiczne można pokazać w formie groteski.

Jak to pomieszanie światów przełoży się na przestrzeń spektaklu?

Dla mnie najważniejsi są tancerze, dlatego scenografia ma być z założenia bardzo prosta i symboliczna.

Nie ukrywam, że będziemy też korzystać z możliwości współczesnej technologii, choćby z projekcji i multimediów.

Ten balet daje wiele możliwości tancerzom, bo jest w nim do zatańczenia i stworzenia wiele ról. Czy łatwo było Panu znaleźć obsadę dla tych wszystkich postaci?

Uważam, że w zespole bydgoskim tkwi wielki potencjał i chciałbym go w pełni na scenie wykorzystać. Zespół baletowy Opery Nova jest zespołem średniej wielkości. Jest w nim na przykład siedemnastu tancerzy, a do obsadzenia było osiemnaście ról męskich. Dlatego zbudowanie obsady nie było takie łatwe. Ale na szczęście mam bardzo zdolnego asystenta w osobie pani Małgorzaty Chojnackiej, która bawi się w łamigłówki, pozwalające budować różne konstelacje obsadowe.

Przy założeniu jednak, że prawie każdy z tancerzy uczy się kilku partii. A wszystko dlatego, że zdecydowałem się na pokazanie wszystkich wątków komedii Szekspira, stąd zobaczymy na scenie całe bogactwo ludzkich charakterów i osobowości. Mam nadzieję, że wszyscy będą mogli się w tym spektaklu spełnić i w swoich rolach odnaleźć. Poza tym ludzie, z którymi pracuję zawsze stanowią dla mnie inspirację. Staram się tworzyć taki materiał ruchowy, który z jednej strony jest dla tancerzy wyzwaniem, z drugiej daje możliwość sprostania mu.

Czy dokonywał Pan w poszukiwaniu inspiracji jakiegoś specjalnego researchu?

Plakat – Michał Bator y

Nie, bo w to nie wierzę. Wierzę w to, że jeżeli jest się otwartym na świat, to wszystkie doświadczenia się w nas zbierają i w odpowiednim momencie z nas wychodzą. Niezależnie od tego czy uzewnętrzniają się w sposób mniej lub bardziej świadomy. Mam takie poczucie, że to wszystko, co widziałem i czego się w życiu nauczyłem, też oddziałuje na to, co robię w tej chwili.

I to jest raczej proces czerpania z takich przetworzonych zasobów niż współczesny research.

Czy to, że dąży Pan do stworzenia spektaklu pogodnego może oznaczać, że będzie to przedstawienie familijne?

Myślę, że tak. Bo jeśli nawet pokazuję sferę cielesności, seksualności, która jest związana z uczuciem, nad którym nie panujemy, czy też namiętności jakimi targani są Tytania i Spodek zamieniony w osła, to staram się to pokazywać w sposób niezwykle delikatny. Dojrzali widzowie na pewno te erotyczne wątki zauważą, a młodzi może nawet ich nie dostrzegą. Zatem jestem przekonany, że na spektakl będą mogli przychodzić nie tylko dorośli.

Listopad 2011 |

| 9

muz y ka

Marcin Szymczak

„…znów będę drzeć mordę…”

Przed laty dał się poznać jako wokalista hard core’owej grupy Sora. Później był głosem bydgosko-toruńskiego zespołu Tin Pan Alley, garściami czerpiącego inspiracje z amerykańskiej alternatywy lat dziewięćdziesiątych.

Ostatnio wziął udział w sesji nagraniowej grupy George Dorn Screams, a owoce tej współpracy można usłyszeć na nowym wydawnictwie bydgoszczan.

O swojej muzycznej inicjacji, lokalnej scenie oraz planach na przyszłość opowiedział nam Łukasz „Twix” Jędrzejczak.

Powiedz kiedy i od jakich wykonawców zaczęło sie Twoje świadome słuchanie muzyki oraz o tym momencie, gdy chwyciłeś za mikrofon, instrument i uznałeś, że to jest coś dla Ciebie.

Zaczęło się, gdy miałem osiem, może dziesięć lat i to była muzyka z płyt mojego ojca. Kilka z nich mnie zainteresowało: Queen, Black Sabbath, pierwsza ep-ka Slayera. Nieco później, w szkole, jak każdy przechodziłem przez różne etapy: techno, hip hop. Takie kolektywne słuchanie z rówieśnikami. Przełom nastąpił w okresie licealnym, gdy trafiłem na punk i hard core. Również wtedy pojawiła się myśl, żeby coś z tym zrobić i samemu próbować tworzyć taką muzykę. Przemawiały do mnie zaangażowane teksty, etos „zrób to sam”. Chciałem być częścią tego środowiska i robić coś swojego w tej dziedzinie sztuki.

Jaki był pierwszy zespół w którym występowałeś?

Zupełnie pierwszy zespół nazywał się Ania. Graliśmy szorstki, prosty punk rock. Nie potrafiliśmy grać na instrumentach, ale chcieliśmy coś wykrzyczeć i pohałasować. To wszystko opierało sie na takich kumplowskich, licealnych relacjach. Jeden kolega kupił gitarę, drugi w zasadzie nie miał nic. Znalazł się jakiś plastikowy mikrofon, poźniej doszedł perkusista i tak powstała ta grupa. Skład szybko się rozwiązał, jak wiele innych efemerycznych projektów powstających w okresie licealnym.

Później była Sora. Trzech chłopaków z Fordonu i ja w charakterze wokalisty.

Sora różniła się od Tin Pan Alley, z którym kojarzy cię większosć słuchaczy, zarówno pod względem materii muzycznej, jak i rodzaju wokalenej ekspresji. Czy jest szansa, że usłyszymy jeszcze twój krzyk?

10 |

| Listopad 2011

To nawet więcej niż szansa. Można powiedzieć, że to właśnie się dzieje, bowiem powstał projekt w którym grają Marek „Krzyżak” Hegenbarth, Schizmaciek, Laczo i Pirania. Właśnie zaczynamy próby w tym składzie, który ja zasilam wokalnie. Nie ma jeszcze nazwy, ale już wiadomo, że całość będzie oscylowała wokół grania hardcore’owego, czerpiąc z różnych nurtów gatunku. Tym samym, choć myślałem, że już nie wrócę do takiego grania, wygląda na to, iż znów będę drzeć mordę.

W marcu tego roku ukazała się druga płyta Tin Pan Alley. Wydawnictwo zebrało entuzjastyczne recenzje, a w sieci pojawiła się informacja na temat zakończenia działalności pod tą nazwą i w dotychczasowym składzie. Później zagraliście jeszcze kilka koncertów z Tomkiem Popowskim. Co w tej chwili dzieje się z tym projektem?

W tej chwili jest zawieszony i nic na razie nie robimy w tym składzie. Rzeczywiście zagraliśmy kilka koncertów we trójkę, ale póki co na tym stanęło. Istnieje pomysł, by w przyszłości wrócic do tematu i nagrać te utwory, które wspólnie skomponowaliśmy, ale dalsze losy tego przedsięwzięcia są niesprecyzowane.

Kilka miesięcy temu zagraliście z Kubą Ziołkiem i Tomkiem Popowskim koncert przed grupą Nomeansno. Czy granie przed Kanadyjczykami było dla Ciebie czymś szczególnie znaczącym?

To było duże przeżycie. Nie dość, że grupa Nomeansno to prawdziwa legenda sceny niezależnej, to stres wynikał również z faktu grania w tej nowej wówczas, trzyosobowej konfiguracji. Okazało się przy okazji, że kanadyjczycy to mili, wyluzowani goście, którzy nie tworzą wokół siebie aury niedostępności. Zdarzyła się nawet taka sytuacja, że gitarzysta Nomeansno podarował Kubie efekt gitarowy i bardzo przychylnie wypowiadał się na temat naszego grania.

Wiem, że masz bardzo szerokie spektrum muzycznych zainteresowań. Co w ostatnim czasie zrobiło na Tobie największe wrażenie i czy jest jakiś zespół lub wykonawca, którego muzyka nigdy Ci się nie nudzi?

Bardzo podoba mi sie nowy singiel George Dorn Screams, co cieszy tym bardziej, że to zespół z Bydgoszczy. Poza tym Emeralds, amerykańska grupa grająca psychodeliczną muzykę, opartą na współbrzmieniu

muz y ka

gitar i syntezatorów. Daje to bardzo interesujące efekty i ciekawe, syntetyczne brzmienie.

Jeśli chodzi o żelazny repertuar to na pewno muzyka z lat dziewięćdziesiątych. Kapele takie jak Fugazi, Jawbox. Ostatnio siegnąłem po Red Hot Chilli Peppers. Byłem ciekaw, jak po wielu latach od pierwszego przesłuchania spodoba mi sie Blood Sugar Sex Magik. Poza tym muzyka z lat siedemdziesiątych. Takie psychodeliczne brzmienia jak Amon Düül czy ostatnio Ash Ra Tempel.

Skoro już wspomniałeś o George Dorn Screams, to powiedz które z bydgoskich zespołów lub jakich wykonawców darzysz szczególnym szacunkiem i jaka jest według Ciebie kondycja lokalnej sceny muzycznej?

Strasznie się cieszę, że w Bydgoszczy jest tak wielu muzyków i wszystkich, bez wyjątków, darzę szacunkiem. Również tych tworzących gatunki, którymi się jakoś szczególnie nie interesuje. Szanuję ich za to, że tworzą jakąś scenę i są zdeterminowani by to robić mimo przeciwności. Przykładem jest kapela Unborn Suffer.

Nie jestem fanem takiego grania, ale imponujące jest to, że zespół niedługo obchodzi dziesięciolecie i konsekwentnie robi swoje.

Z kolei jeśli chodzi o to co mi sie podoba i czego z przyjemnością słucham w domu, to bez wątpienia bliski mojemu sercu i poczuciu estetyki jest zespół Ed Wood. Jest to granie, które nawiązuje do zainteresowań muzycznych, wspólnych dla mnie i chłopaków z Ed Wooda.

Oczywiście George Dorn Screams. Gdyby mi się nie podobało to co grają, to pewnie byśmy nie współpracowali. Cenię również projekty tworzące się wokół

Mózgu. Rafał Gorzycki, Sławek i Kuba Janiccy. Poza tym jest świetna scena hardcore’owa ze Schizmą na czele.

Upside Down. Dzieje się naprawdę sporo i na wysokim poziomie.

Oprócz grania pracujesz również jako dziennikarz i tym samym nieźle orientujesz się w ofercie kulturalnej Bydgoszczy. Co wydaje Ci się szczególnie interesujące, a czego w Twojej ocenie brakuje w naszym mieście?

Z tym dziennikarstwem to się nie zapędzajmy. Zajmuję się tym dopiero do niedawna i w tej dziedzinie nadal jestem strasznym leszczem. Dotychczas udało mi się pracować przy Kongresie Kultury, a teraz relacjonuję, wciąż trwający, festiwal Camera Obscura. Na pewno te wydarzenia zasługują na szczególną uwagę.

Bydgoski Kongres Kultury był dla mnie dużym przeżyciem. Czułem, że uczestniczę w wydarzeniu naprawdę ważnym dla naszego miasta. Camera Obscura to również bardzo ciekawe przedsięwzięcie i cieszy mnie możliwość obserwowania tego z bliska.

Za niezwykle wartościowe uważam inicjatywy klubu Mózg, oraz to co robi Artur Maćkowiak, czyli działalność Fundacji Nowa Sztuka Wet Music. Oczywiście to, co się dzieje wokół klubów Estrada czy Yakiza. Taka oddolna działalność, która napędza to miasto. Cieszy również coraz większa otwartość instytucji miejskich, choćby MOK-u, który współorganizuje Muszla Fest.

Wkurza mnie to, że cały czas jest za mało tego co dobre i pewne tematy są realizowane po omacku. Często brakuje pomysłu na to, by dotrzeć z interesującymi i cennymi inicjatywami do szerokiego grona odbiorców.

Listopad 2011 |

| 11

muz y ka

Mózg jest artystyczny O Mózg Festivalu, sytuacji artystów i sztuki w obecnych czasach ze Sławkiem Janickim rozmawia Monika Grabarek Czy uważasz, że format festiwalu mieści się w Bydgoszczy? Czy program festiwalu nie jest zbyt awangardowy?

Program festiwalu jest trudny, bo to festiwal dla ludzi inteligentnych, a takich przecież w Bydgoszczy nie brakuje. Ostatnie lata spędziłem głównie poza Polską, a teraz postanowiłem przyjechać i pracować przez dłuższy czas w Bydgoszczy, gdyż nabrałem przekonania, iż niesłychanie ważne jest pracować we własnym domu, w miejscu, z którego się pochodzi. Jestem pewien, że w Bydgoszczy jest wiele do zrobienia i że drzemie tu ogromny potencjał, który trzeba podrażnić do działania. Nie sądzę, by nasze miasto było za małe dla tego festiwalu.

Na jakiej publiczności Tobie zależy?

Nie ukrywam, że ten festiwal jest dla zaawansowanych w sztuce, ludzi inteligentnych, ludzi z otwartą głową, którzy tak jak my traktują sztukę jako narzędzie poznania siebie, swojego życia i otaczającego świata.

To nie są imprezy, które celem są samym w sobie, gdzie idziemy, bawimy się i jest super, tutaj w ogóle nie chodzi o żadną zabawę. Ten festiwal to propozycja intelektualna. Wiadomo, że trzeba mieć jakieś podłoże, aby przyjmować tę sztukę, jakieś obeznanie w temacie, ale to, co najważniejsze to wrażliwość, wrażliwość trzeba mieć w sobie. Ten festiwal to propozycja dla ludzi wrażliwych oraz poszukujących, ciekawych świata. Mimo, iż w kraju mamy ogromną ilość bardzo ciekawych festiwali, „Mózg Festival” ma publiczność z wielu części Polski, którzy doceniają specyficzność tego wydarzenia.

Czy widzisz rozdźwięk pomiędzy stałą klientelą Mózgową, a tymi którzy uczestniczą w festiwalu?

Czy to są ci sami ludzie? Czy to jest jednoznaczne – spędzanie czasu w klubie, należenie do tzw. rodziny mózgowej i bycie odbiorcą festiwalu?

Myślę, że jest rozdźwięk. Przede wszystkim publiczność mózgowa jest bardzo szeroka i zróżnicowana w tej chwili. Jeśli mówisz tutaj o rodzinie mózgowej, to masz na myśli tych najbardziej stałych bywalców i duża część z nich to osoby, które interesują się festiwalem i uczestniczą w nim. Wiem to z doświadczenia, że i tym razem pojawią się na festiwalu. Pojawiają się też ludzie, którzy w ogóle do Mózgu nie przychodzą, których nie interesuje życie klubowe, ale interesuje ich sztuka i biorą udział w takim właśnie wydarzeniu artystycznym. Odchodząc jednak na chwilę od festiwalu, od kilku miesięcy interesuje mnie bardzo mocno problem uczestnictwa, wyraźnie odczuwa się brak ludzi interesujących się 12 |

| Listopad 2011

czymkolwiek związanym ze sztuką. Wiesz dobrze, że Mózg robi dużo przeróżnych rzeczy i tak jak festiwal nastawiony jest przede wszystkim na eksperyment, w „codziennym” programie Mózgu znaleźć można szeroki wachlarz propozycji artystycznych. Z moich obserwacji wynika, że naprawdę mało z tych propozycji spotyka się z zainteresowaniem. Ludzie z zasady przychodzą na rzeczy im znane, na zasadzie „lubię piosenki, które znam”. Nie ma potrzeby odkrywania, szukania, analizowania. Nawet jak mój syn Qba robi imprezy Dj’skie, to w sali, w której produkuje się dj, przebywa 20-30 osób, a cała reszta, czasem 300 i więcej osób stoi przed klubem, w palarni, w barze, i w ogóle nie uczestniczy w imprezie, nie słucha muzyki, nie jest zainteresowana tym, co robi Dj. Ja nie próbuję robić tragedii z tej sytuacji, ale chciałbym mieć jakąś rzeczową analizę tego stanu rzeczy. Ciekawi mnie ten problem, ponieważ jestem człowiekiem, który przygotowuje pewną ofertę kulturalną i jestem ciekawy, jakie pokolenie ona interesuje. Kiedy zakładaliśmy Mózg, to w naszym pokoleniu każdy coś robił, każdy czegoś chciał, każdy coś planował. Siedzieliśmy w klubie, gadaliśmy tak jak teraz wszyscy gadają, piliśmy alkohol, rozmawialiśmy żeby coś zrobić i następnego dnia to robiliśmy. Takich ludzi było pełno, nie tylko muzyków, ale i plastyków, performerów, poetów. Z czasem ta ekipa się porozjeżdżała i teraz okazjonalnie wpada, żeby zrobić coś tutaj na scenie. Twoje pokolenie dzisiejszych trzydziestolatków jest pokoleniem, w którym bardzo dużo się dzieje muzycznie. Można powiedzieć, że jest spora aktywność tej dziedzinie, ale w sztukach wizualnych już tego ruchu nie widzę.

Być może internet stał się teraz podstawową przestrzenią sztuk wizualnych?

Być może, ale ja nie winiłbym internetu za nic, bo jest to tylko pomoc. Ubolewam nad tym, że nie słyszę aby ludzie rozmawiali o sztuce, dyskutowali, spierali się.

Chyba trochę jednak przesadzasz, bo zdarzają się tu takie gorące dyskusje i rozmowy…

No zdarzają się, owszem… Chciałem zaznaczyć, że klub Mózg nie ma tylko ambicji być fajnym klubem do spotkań, gadania i picia piwa, ale naprawdę zależy mi i kilku osobom, które tutaj pracują, abyśmy mogli zaproponować ciekawą ofertę intelektualną oraz artystyczną z udziałem artystów z całego świata i robimy to.

Ale zależy nam również, aby nasze działania odbywały się w kontekście lokalnej rzeczywistości, środowisk artystycznych, lokalnej społeczności, której jesteśmy częścią. Zależy mi zatem, aby sprowokować dysku-

muz y ka

sję wśród ludzi młodych. Szczególnie interesuje mnie przedział 20-30 lat. Czym oni się właściwie interesują, czego oni chcą. Bardzo mnie to nurtuje. O co im w ogóle chodzi w życiu. Klub jest otwarty w szczególności dla tych, którzy mają coś do zaproponowania, którzy chcą eksperymentować. Ludzie, którzy czymkolwiek się interesują powinni wchodzić tutaj drzwiami i oknami, a niestety jakoś tak się nie dzieje. Chciałbym wiedzieć dlaczego tak nie jest i chciałbym coś z tym zrobić.

Chciałbym wzbudzić szerszą dyskusję na ten temat.

Niestety podejrzewam, że świadczy to o ubogości tego naszego bydgoskiego społeczeństwa, bo bardzo wiele zdolnych, kreatywnych osób stąd wyjechało i cały czas wyjeżdżają ci najciekawsi. Być może ci co zostają są beznamiętni i niewiele ich interesuje. Nie mają wiele do powiedzenia i nawet nie chcą próbować. Martwi mnie to, że nie ma w odbiorcach, a nawet muzykach tej ciekawości, zaciekawienia innym. Przyjeżdża dobry muzyk z drugiego końca świata, a nikogo to nie interesuje.

Oczywiście trochę przejaskrawiam, ale robię to specjalnie, żeby ktoś, kto to przeczyta i poczuje że to właśnie o nim/niej mówię, wkurzy się i ruszy w końcu tyłek i coś zrobi. Skoro nam się udało pewne rzeczy przeforsować, przegadać, przemyśleć podczas kongresu, to teraz te sprawy muszą iść w miasto i powinna zostać wzbudzona potężna dyskusja na ten temat.

Jakie jest miejsce Mózgu w kulturalnej polityce naszego miasta, którą miał wypracować kongres?

Myślę, że kluczowe. Dla mnie jest to oczywiste i myślę, że wiele osób podczas kongresu to zrozumiało, że organizacje pozarządowe to jest trzon życia kulturalnego naszego miasta. Nie instytucje, w większości przypadków całkowicie oderwane od lokalnej rzeczywistości. Organizacje pozarządowe mają szanse zbudować prawdziwą kulturę w naszym mieście. Mają to, co najważniejsze – kontakt z artystami, środki do pozyskiwania funduszy i współpracują z instytucjami. W tym mieście są trzy czołowe organizacje: Yakiza, Art-House i my Stowarzyszenie Artystyczne Mózg. No i działamy.

Oprócz naszych własnych projektów przygotowujemy bardzo poważną propozycję już na rok 2012. Robocza nazwa to „Bydgoszcz Summer Art Festival”. W założeniach ma to być największy projekt artystyczny w regionie i jeden z ważniejszych festiwali sztuki w Polsce. Ale o szczegółach porozmawiamy nieco później.

w całym mieście. Dlatego świetnie się stało że odbył się Kongres Kultury. Myślę, że większość ludzi nie wie, jak ważna rzecz się wydarzyła. Czeka nas wciąż oczywiście bardzo dużo pracy, ale wywalczyliśmy (szeroko rozumiane środowisko twórcze) dla siebie szansę, aby zadziałać jako grupa, a tylko siłą grupy jesteśmy w stanie do zmian doprowadzić. Co jesteśmy warci okaże się to już w ciągu kilku nadchodzących tygodni.

Mózg jest artystyczny, ale czy przez to jest hermetyczny?

Oczywiście, że Mózg jest artystyczny, takie było założenie i taki ma być, ale absolutnie nie jest hermetyczny i jeśli ktoś uważa, że to co artystyczne jest tożsame z tym co hermetyczne, to znaczy, że ma bardzo wąskie pojmowanie świata. Tu oczywiście potrzebna jest edukacja, aby ludziom tłumaczyć te wszystkie rzeczy. Na kongresie dowiedzieliśmy się na jak wielu płaszczyznach potrzebna jest edukacja artystyczna.

Zakładając Mózg prawie 18 lat temu, myślałeś, że to będzie tak długo trwało?

Nie, w ogóle nie zakładałem takiego długiego czasu trwania klubu, mieliśmy plany, aby zamknąć klub w 5. urodziny. Ale kto wie co się wydarzy w 18. rocznicę działalności. To wszystko zależy też od was – klubowiczów, uczestników działalności artystycznej Mózgu, od ludzi, dla których Mózg jest ważny.

S ł a w e k J a n i c k i . F o t . Z b yZ i e l

Przez tych prawie 18 lat działalności Mózg stał się marką samą w sobie, rozpoznawalną na terenie naszego kraju i nie tylko.

Skoro mówisz, że tak jest, to ja się bardzo cieszę. To zasługa bardzo dużej ilości ludzi, którzy w Mózgu tworzą, występują czy są tzw. odbiorcami. Mózg jest marką rozpoznawalną na świecie, ale przyjeżdżając po 5 latach zobaczyłem, że dużo rzeczy tu na miejscu się zmieniło, że jest legenda, a rzeczywistość, codzienność nie wygląda wcale tak dobrze. Zrozumiałem, że potrzebny jest ogrom pracy, na którą się decyduję z powodów, o których mówiłem wcześniej. A ta praca musi być wykonana nie tylko w Mózgu, o którym głównie rozmawiamy, ale Listopad 2011 |

| 13

Prog r am festiwalu

17.11.2011, czwartek

20.00 Adam Witkowski – performance (Mózg) 20.45 Essi Kausalainen – performance (Mózg) 21.30 Alexandra Zierle, Paul Carter – performance (Mózg) 22.15 Ed Wood – koncert (Mózg)

18.11.2011, piątek 16.00 Adam Garnek – Instalacja „Utopia Praktyczna“ oraz koncert wizualny (Galeria Handlowa „Drukarnia“) 18.00 Verena Stenke & Andrea Pagnes – performance/film (Mózg) 20.00 Helmut Nadolski – koncert (Teatr Polski) 21.00 Ecstasy Project – koncert (Teatr Polski) 22.00 Trevor Watts & Veryan Weston – koncert (Teatr Polski) 00.00 Igor Box & VJ Spectribe – koncert (Mózg)

19.11.2011, sobota 18.30 Adam Garnek – koncert wizualny (Mózg) 20.00 Bydgoska Orkiestra Muzyki Współczesnej – koncert (Teatr Polski) 21.00 The Ames Room – koncert (Teatr Polski) 22.00 Steven Bernstein & Sex Mob – koncert (Teatr Polski) 00.00 NAWER vs Temporary Space Design – mapping (Mózg)

CZWARTEK/THURSDAY 17.11.2011 Adam Witkowski

Adam Witkowski pochodzi z Bydgoszczy. Zajmuje się sztuką wizualną (malarstwo, grafika, instalacja, wideo) oraz dźwiękiem i muzyką (projekty radiowe, muzyka teatralna, muzyka filmowa, nagrania terenowe). Jest doktorem Sztuk Pięknych oraz wykładowcą na Akademi Sztuk Pięknych w Gdańsku w pracowni Grafiki Multimedialnej.

wo i kontekstowo, obejmując dziedziny od live artu/sztuki performance, happeningów i interwencji, po dźwięk, video i instalację. Poprzez praktykę Zierle i Carter krytycznie badają różne sposoby komunikacji oraz to, co znaczy być człowiekiem, zarówno jako jednostka, jak i byt kolektywny. Ich praca podejmuje zagadnienia pojęcia przynależności, kulturalnej tożsamości, dynamikę wewnątrz związków, harmonię poprzez konflikt oraz transformację ograniczeń.

Praca Zierle i Cartera umiejscawia ucieleśnione śledztwo wewnątrz ludzkich interakcji z ich bezpośrednim środowiskiem oraz ilustruje gruntowną ciekawość nieznanego, pustki, ucieleśnienia i teraźniejszości.

Ed Wood

Girth McGarth – gitara, wokal Pan Wsadeusz aka Hegezjasz zwany Nawołującym Do Śmierci aka Stiff Alpinista – perkusja Ed Wood to noise-rockowe duo z Bydgoszczy powstałe w połowie pierwszej dekady dwudziestego pierwszego wieku. W jego skład wchodzą Sam Waterston i Oleum et operam perdidi znani z Gumki Olik i XiuperSiu. Ich muzyka opiera się na trudnych partiach gitary i jeszcze trudniejszych partiach instrumentów perkusyjnych. Partie wokale są tak trudne, że samo pisanie o nich to jak architektura tańca, anatomia rekina, czy też areopagityka św. Pawła. W ich muzyce można dopatrywać się inspiracji tuzami amerykańskiego grania niezależnego skupionego wokół takich wytwórni jak Touch & Go, czy Amphetamine Reptile – aczkolwiek muzycy dopiero odkąd im powiedziano, że się nimi inspirują, zaczęli poznawać tych wykonawców. Zespół znany jest z nieprzewidywalnych koncertów-happeningów, w trakcie których wykonawcy np. masturbują publiczność. Jak dotąd w ich dorobku znajduje się debiutancki album „Anal Animal” (Lado ABC, 2010).

PIĄTEK/FRIDAY 18.11.2011 Verena Stenke & Andrea Pagnes

Essi Kausalainen studiowała sztukę performance i teorię performance w Akademii Sztuk w Turku oraz Fińskiej Akademii Teatralnej. Od 2000 roku Kausalainen jako performerka bierze udział w licznych festiwalach na całym świecie (Europa, Azja, Ameryka). Zrealizowała 3 wystawy indywidualne w Helsinkach (2007, 2008 i 2010). Jak sama mówi, interesuje ją ludzkie ciało/człowiek w relacji z przestrzenią, która go otacza.

s i n ∞ f i n przedstawia dwójkę performerów wędrujących wszerz i wzdłuż sfer życia, opowiadających nie o tym, z czego składają się najdalsze zakątki świata, lecz jakie one wywołują w człowieku myśli. Artystyczny projekt filmowy s i n ∞ f i n składa się z różnych etapów czerpiących z tzw. live art. Dwie bezimienne postaci przemierzają przepełnione wizjami i wspomnieniami struktury przestrzeni wewnętrznych. Sekwencje snu przeplatają się z codzienną rzeczywistością i napotykają na tło Patagonii i Północnych Indii.

Alexandra Zierle & Paul Carter

Helmut Nadolski

Essi Kausalainen

Współpraca Alexandry Zierle i Paula Cartera jest interdyscyplinarna, wielozmysłowa oraz oddziałująca miejsco14 |

| Listopad 2011

Helmut Nadolski to pochodzący z Gdyni kompozytor, instrumentalista, poeta, aktor, performer, artysta mul-

muz y ka

timedialny. Jest jedną z najbarwniejszych i najbardziej kontrowersyjnych postaci na polskiej scenie muzycznej.

Jest mistrzem swojego instrumentu. Stworzył własną muzykę nacechowaną niewiarygodną wprost siłą…

Nadolski łączy dwa przeciwstawne bieguny – awangardowość i emocjonalizm. W kraju związany z awangardową sceną free–jazzową (m.in. Sesja 72), współtworzył Grupę Niemen, z którą zrealizował nagrania płytowe: Strange is this World (CBS, 1972) i Marionetki (wydane na poczatku jako LP Niemen vol.1 i Niemen vol.2). Do ważniejszych pozycji dyskograficznych należą też: Meditation (z udziałem Czesława Niemena), „Four Dialogues with Conscience” (1973) i „New Music from Poland – H. Nadolski” (1979). Artysta koncertował na wielu estradach w kraju i za granicą (m.in. na festiwalu Jazz Jamboree’75 z Czesławem Niemenem, na Warszawskiej Jesieni, w galeriach sztuki i kościołach w Polsce, Austrii Norwegii i w Niemczech. Stworzył muzykę do wielu filmów fabularnych i telewizyjnych.

Rafał Gorzycki Ecstasy Project

Zespół założony przez perkusistę Rafała Gorzyckiego w 1998 r. właśnie zakończył pracę nad najnowszym, piątym już albumem – They were P. Premiera – 30.10.2011.

Rafał Gorzycki obecnie uważany jest za jednego z najważniejszych i oryginalnych muzyków jazzowych, liderów i kompozytów młodego pokolenia w Polsce.

Należy do grona „nowego tchnienia w polskim jazzie”.

To za sprawą jego autorskich projektów, jak właśnie Ecstasy Project, czy Trio Poems oraz współtworzonych przez niego Sing Sing Penelope i najnowszego projektu „Dziki Jazz” Rafał Gorzycki uznawany jest przez polskie, europejskie oraz amerykańskie media, krytyków, recenzentów, za artystę, który przyczynił się do pokoleniowej zmiany warty w polskim jazzie.

Trevor Watts & Veryan Weston

Veryan Weston zaczynał pracując jako pianista jazzowy w Londynie (1972), grając również w Little Theatre Club. W roku 1975 otrzymał stypendium oraz staż w Digswell House w Hertfordshire, gdzie współtworzył i komponował dla Stinky Winkles oraz współpracował z artystami wizualnymi, między innymi ze Stephenem Cochranem. Komponował również muzykę filmową, w którym to zakresie na największą uwagę zasługuje jego praca z długoterminowym przyjacielem i współpracownikiem Lolem Coxhillem nad Caravaggio (1985) Dereka Jarmana. W latach 80. i 90. nawiązał międzynarodową współpracę z Eddie Prévost Quartet oraz Trevor Watts’ Moiré Music.

Trevor Charles Watts to jazzowy i improwizujący w stylu wolnym saksofonista altowy oraz sopranowy.

Jest w dużej mierze samoukiem, w wieku lat 12 rozpoczął naukę gry na kornecie, który w wieku lat 18 zamienił na saksofon. Choć początkowo był mocno identyfikowany z awangardą, Watts jest wszechstronnym muzykiem, który tworzył w każdym gatunku od czysto jazzowych kontekstów po rock i blues. Jego własne projekty skupiają się zwłaszcza na mieszaniu jazzu z mu-

zyką afrykańską, by chociażby wspomnieć Moiré Music ensemble.

Igor Boxx & VJ Spectribe

Igor Boxx to solowy projekt Igora Pudło – współtwórcy legendarnego duetu Skalpel, jednego z najważniejszych polskich projektów muzycznych ubiegłego dziesięciolecia. Skalpel ma na koncie dwa wydawnictwa („Skalpel” 2004, „Konfusion” 2005), które ukazały się nakładem legendarnej londyńskiej wytwórni Ninja Tune. Igor nową dekadę otworzył solowym projektem Igor Boxx, którego owocem jest album „Breslau”, wydany w barwach Ninja Tune. Płyta to muzyczna fantazja na temat oblężenia Wrocławia przez Armię Czerwoną w 1945 r. Wrocław Igora Boxxa to niezwykle sugestywny, różnorodny i abstrakcyjny świat, opisany nowoczesnym muzycznym językiem. Muzyka artysty pełna jest niepokojących, psychodelicznych dźwięków składających się zarówno na pełne energii, mocno zrytmizowane utwory jak i mroczne, ambientowe dźwiękowe krajobrazy.

SOBOTA/SATURDAY 19.11.2011 Bydgoska Orkiestra Muzyki Współczesnej

Idea stworzenia nowego zespołu wykonującego muzykę współczesną powstała w wyniku obserwacji wydarzeń muzycznych w Bydgoszczy. Bydgoska scena muzyczna od wielu lat znana jest ze swojej otwartości na nowe działania, w dalszym ciągu jednak wydarzenia związane z muzyką współczesną wywodzącą się od tzw. muzyki “klasycznej” odbywają się wyjątkowo rzadko i przemijają bez większego rozgłosu. Bydgoska Orkiestra Muzyki Współczesnej to zespół stworzony w celu wykonywania muzyki współczesnej zarówno młodych i nieznanych kompozytorów, jak i klasyków w tej dziedzinie. Zespół w doborze swojego repertuaru ma na celu wyszukiwanie twórców naprawdę wyjątkowych. W repertuarze: Zaid Jabri, Dobromiła Jaskot, Aleksandr Porakh, Bartłomiej Chmara

The Ames Room

Trzech członków The Ames Room (Jean-Luc Guionnet – saksofon altowy, Clayton Thomas – kontrabas, Will Guthrie – perkusja) jest zaangażowanych w mnogość muzycznych działań – włączywszy wolną improwizację, kompozycję elektroakustyczną, jazz, instalacje, noise oraz rock. Niemniej jednak cała trójka współdzieli zamiłowanie do free jazzu.

Jean-Luc Guionnet Pozbawiony granic XXI-wieczny muzyk, nieskrępowany i doświadczony praktycznie na każdym polu kreatywnej muzyki, włączając w to kompozycję elektroakustyczną, nagrywanie w terenie i rozpraszanie, wolną improwizację oraz performance radykalny. Jako znacząca postać paryskiej sceny muzyki współczesnej od niemal 20 lat Jean-Luc przeciwstawia się kategoryzacji.

Clayton Thomas Australijski kontrabasista żyjący w Berlinie. Od przeprowadzki do Europy w roku 2007 podróżował od siły Listopad 2011 |

| 15

muz y ka

do siły, pracując z wieloma światowej klasy improwizatorami. Jego zainteresowanie grą siłową, złożonym dźwiękiem oraz ekstremalną kontrolą dynamiki doprowadziło go do kolaboracji z Peterem Brötzmannem, Matsem Gustaffsonem, Peterem Evansem i in.

Will Guthrie Od przeprowadzki do Europy 5 lat temu australijski perkusista/perkusjonalista Will Guthrie jest głównie znany z używania instrumentów domowej roboty, śmieciowych, znalezionych i wzmocnionych mikrofonów i sprzętów elektronicznych na równi z bardziej konwencjonalnymi bębnami i talerzami.

Steven Bernstein & Sex Mob

Steven Bernstein – trąbka suwakowa Briggan Krauss – saksofon altowy Tony Scherr – gitara basowa Kenny Wollesen – perkusja

Steven Bernstein jest trębaczem/trębaczem suwakowym, liderem, aranżerem oraz kompozytorem, który żyje poza muzycznymi konwencjami. Niedawno wydał trzy uznane przez krytyków płyty – Diaspora Soul, Diaspora Blues (wraz z Sam Rivers trio), oraz najnowszą Diaspora Hollywood. Wszystkie trzy zostały wydane pod szyldem Tzadik Johna Zorna. Jego zespół Sex Mob koncertuje na całym świecie od roku 1995. Ich ostatnia płyta Sexotica, została nominowana do Grammy w roku 2006 jako Najlepszy Album Współczesnego Jazzu.

Briggan Krauss. Saksofonista, muzyk elektroniczny oraz kompozytor. W roku 1994 Briggan przeniósł się na Brooklyn w Nowym Jorku, gdzie mieszka do dziś.

Briggan występował i nagrywał z takimi muzykami jak: John Zorn, Wayne Horvitz, Bill Frisell, Eyvind Kang, Robin Holcomb, Anthony Coleman, Sex Mob, Medeski Martin and Wood, Hal Willner, Joey Baron, the New York Composer’s Orchestra i wieloma innymi. Briggan nagrał trzy płyty jako lider Knitting Factory Records oraz pojawił się na trzydziestu innych płytach jako sideman.

Tony Scherr. Od przybycia do Nowego Jorku w latach 80. Tony Scherr stał się jednym z najpłodniejszych i najbardziej poszukiwanych sidemanów w mieście, pełniąc integralną rolę w muzyce tak wybitnych artystów, jak: Bill Frisell, John Lurie (Lounge Lizards), Steve Bernstein (Sex Mob) oraz Norah Jones.

Jego debiutancki album Come Around jest pewnego rodzaju serią ponownych pojednań: pomiędzy dwoma braćmi, pomiędzy Tonym i elektryczną gitarą oraz pomiędzy braćmi a rockowo-piosenkowym idiomem.

Kenny Wollesen. Perkusista Kenny Wollesen wystąpił na ponad 30 albumach w latach 90. Nagrywał i jeździł w trasy z muzykami każdego rodzaju, od Toma Waitsa (Wolleson występuje na kolaboracji Waitsa z Williamem S. Burroughsem z roku 1993 – Black Rider), Seana Lennona, po Rona Sexsmitha (Wollesen występuje na jego drugim albumie – Other Songs). Kenny Wollensen lepiej niż ktokolwiek przed nim zmieszał drive i eklektyzm nowoczesnego perkusjonalisty z wewnętrznym szacunkiem dla dziewiętnastowiecznej klez­merskiej leksyki.

16 |

| Listopad 2011

Nawer vs Temporary Space Design

Nawer vs Temporary Space Design stanowi interakcję pomiędzy dżwiękiem, płaską grafiką malowaną na ścianie oraz wizualizacją - mappingiem 3D. Projekt jest poszukiwaniem przestrzeni i głębi w płaskiej z założenia grafice, stanowi próbę ożywienia obrazu i wprowadzenia do statycznej formy wrażenia ruchu i dynamiki tworząc tym samym złudzenie trójwymiarowości.

W ciągu ostatnich dwóch lat projekt był realizowany w rozmaitych częściach Europy, w tym w Warszawie, Glasgow, Paryżu, Berlinie czy Lyonie.

Sławek Janicki o festiwalu Międzynadorowy Festiwal Muzyki Współczesnej i Sztuk Wizualnych, „Mózg Festival“ jest sztandarowym projektem Stowarzyszenia Artystycznego „Mózg“, esencją tego, czym od prawie 18 lat zajmuje się grupa osób tworzących „Mózg“, miejsce powołane do życia przez i dla ludzi zajmujących się i interesujących sztuką niezależną, sztuką traktowaną jako narzędzie poznania.

Doborowi artystów biorących udział w projekcie przyświeca jedna główna idea – sztuka prezentowana na festiwalu musi być autorska, oryginalna, zawierać znamiona wybitnej.

Mówiąc o muzyce współczesnej, w przypadku tego festiwalu, nie mamy wyłącznie na myśli tej wywodzącej się z klasyki muzyki poważnej, ale tę tworzoną obecnie – muzykę, która może mieć swoje korzenie zarówno w klasyce, jazzie, wszystkich odmianach rocka, muzyce elektronicznej, czy eksperymentalnej.

Mówiąc o sztukach wizualnych, mamy na myśli zarówno performance art, video art, instalacje wizualne i audiowizualne, jak również malarstwo, fotografię, teatr czy film.

Także w tym wypadku użyć by można określenia‚ współczesne sztuki wizualne, czyli pozostające w związku z tradycją, ale tworzone teraz, w odniesieniu do obecnej rzeczywistości zarówno w świecie sztuki (współczesne techniki czy środki wyrazu), jak i współczesnych zagadnień społecznych. „Mózg festival“ jest projektem lokalnym o randze międzynarodowej. Nie jest i nigdy nie będzie propozycją rozrywki dla masowej publiczności, to propozycja intelektualna dla wrażliwej grupy odbiorców.

Festiwal to nie tylko prezentacje artystów, to także warsztaty, spotkania, wieczory muzyki improwizowanej.

Podczas tegorocznej edycji festiwalu sztuki wizualne prezentowane będą w „Mózgu“, przestrzeniach na zewnątrz budynków, a także w Domu Mody „Drukarnia“.

Główne działania muzyczne odbędą się na scenie Teatru Polskiego.

V DRUMS FUZJE 2011 Bydgoszcz jest miastem wyróżniającym się muzycznie również dzięki wybitnym perkusistom grającym nad Brdą, jak i w różnych międzynarodowych składach.

Bydgoskie Drums Fuzje 2011 to już V edycja festiwalu wyjątkowa zarówno poprzez dobór wykonawców, jak i miejsc odbywania się koncertów, które mogą wpływać na klimat wydarzenia.

Okazuje się, że poza wybitnymi perkusistami jazzowymi możemy także pochwalić się mistrzami, których talent i pasję odnajdujemy w różnych stylach muzycznych, jak choćby muzyka rockowa, czy jej bardziej surowy odłam – punk rock. Miejski Ośrodek Kultury w tym roku „wychodzi” z festiwalem na zewnątrz do popularnych klubów, jak Mózg czy Estrada, do Akademii Muzycznej, a nawet miejsc tak nietypowych jak Katedra pw. św. Marcina i Mikołaja (Fara). Przede wszystkim pragniemy dotrzeć do szerszej grupy odbiorców, zaskakując ich i zapraszając do odbioru dobrej muzyki w miejscach, w których bywają. Drums Fuzje stają się więc ogólnobydgoskim świętem muzycznym. Udział w nim wymaga jedynie pasji i ciekawości muzycznej, gdyż żadna z imprez NIE JEST BILETOWANA. Do zobaczenia!

20.11.2011, niedziela, godz. 16.00 Pałac Nowy w Ostromecku

KSW – Karol Szymanowski / Michał Kulenty / Zbigniew Wrombel / Piotr Biskupski

Karol Sz ymanowski

Karol Szymanowski – czołowy polski wibrafonista jazzowy, kompozytor, aranżer, pedagog. Studiował na Akademii Muzycznej w Bydgoszczy na Wydziale Instru-

mentalnym oraz na Akademii Muzycznej w Katowicach na Wydziale Jazzu i Muzyki Rozrywkowej. Prowadzi ożywioną działalność koncertową głównie na polu muzyki jazzowej, lecz także współpracuje z zespołami bluesowymi i grupami wykonującymi muzykę etniczną. Dzięki stworzonej przez siebie sześciopałkowej technice gry na wibrafonie, może wykonywać gatunki muzyczne wcześniej dla wibrafonistów niedostępne.

Jest wykładowcą Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy.

KSW – Zespół KSW jest grupą, która w sposób wręcz idealny wpisuje się w główne założenia i idee festiwalu Drums Fuzje. Bowiem jej cechą charakterystyczną jest właśnie cały szereg połączeń, zestawień, złożeń, syntez – jednym słowem – fuzji. Pierwszym z tych elementów jest fuzja dwóch instrumentów perkusyjnych w zespole – zestawu perkusyjnego (drum set) i wibrafonu. Kolejny, to skład grupy będący fuzją muzyków bydgoskich i jazzmanów z Polski.

21.11.2011, poniedziałek, godz. 19.00, Klub Mózg

BUCHANAN/JANICKI/JANICKI

Steve Buchanan – saksofon altowy, elektronika, taniec Sławek Janicki – kontrabas Qba Janicki – perkusja, elektronika Qba Janicki (Bydgoszcz/Kraków) – urodził się w 1989 r. w Bydgoszczy. Naukę gry na perkusji rozpoczął w wieku lat 4, a w wieku lat 11 zaczął używać instrumentów elektronicznych. Dorastał w bydgoskim klubie MÓZG od najmłodszych lat otoczony przez twórców sceny yassowej. Były uczeń PZSM im. Artura Rubinsteina w Bydgoszczy oraz student krakowskiej Akademii Muzycznej. Członek Stowarzyszenia Artystycznego MÓZG i menadżer klubu MÓZG. Steve Buchanan – urodzony w Filadelfii muzyk i tancerz, występujący zawodowo od ponad 35 lat w wielu składach, zarówno muzycznych, jak i tanecznych. Steve Buchanan gra na kilku instrumentach (saksofon altowy, gitary, banjo), a także tańczy, przenosząc ruchy swojego ciała na skonstruowany przez siebie instrument elektroniczny. Długa lista projektów, w których uczestniczył związana jest m.in. z takimi artystami jak: Fred Frith, Sun Ra, Mark Dresser, David Moss, Elliott Levin, Ron Anderson, Heike Fiedler, Jon Rose, Paed Conca, Steve Dalachinsky, Tatsuya Yoshide, Antoine Chessex, Nicholas Field i wieloma innymi.

Sławek Janicki (Sydney/Bydgoszcz) – zaczynał swoją działalność sceniczną na początku lat 80’, występując w wielu składach. Później stał się członkiem znanego w tamtym czasie w kręgach niezależnych zespołu Henryk Brodaty. W 1999 r. rozpoczyna współpracę ze świaListopad 2011 |

| 17

muz y ka

towej sławy tubistą Zdzisławem Piernikiem. W 2001 r.

Janicki po raz pierwszy wyjeżdża do Australii, gdzie zostaje rezydentem Casula Power House w Sydney i wraz z Grzegorzem Pleszyńskim tworzy spektakl, w którym oprócz autorów bierze udział 4 kontrabasistów. Gra koncerty na festiwalach w Europie, a także w Sydney i Melbourne.

21.11.2011, poniedziałek, godz. 21.00, Klub Mózg

Dziki Jazz – Rafał Gorzycki z zespołem Rafał Gorzycki – perkusja Kamil Pater – gitara Irek Wojtczak – saksofon Paweł Urowski – kontrabas

Rafał Gorzycki (Bydgoszcz) – Perkusista, kompozytor. Muzyk o przygotowaniu klasycznym i jazzowym. Ukończył Państwową Szkołę Muzyczną II stopnia w Bydgoszczy w klasie perkusji prof. Mirosława Żyty.

Studiował na Wydziale Jazzowym Państwowej Szkoły Muzycznej II stopnia w Warszawie jako wolny słuchacz, pod okiem profesora Kazimierza Jonkisza. Przez wiele lat pobierał nauki u wybitnego perkusisty i pedagoga Piotra Biskupskiego.

Dziki Jazz – Kwartet jazzowy Dziki Jazz przygotowuje premierę najnowszego albumu o tytule Akineton na grudzień 2011 r. W ramach festiwalu Drums Fuzje artyści zaprezentują muzykę z tego albumu po raz pierwszy! Ten przedpremierowy występ będzie jeszcze o tyle specjalny, że na saksofonach zagra wyjątkowa postać – Irek Wojtczak (Trójmiasto) – jeden z najbardziej rozchwytywanych instrumentalistów na scenie improwizowanej. Artyści na co dzień tworzą takie zespoły jak: Sing Sing Penelope, Contemporary Noise Sextet, Ecstasy Project, Freeyo.

udzielali się nieżyjący już trębacz – Andrzej Przybielski oraz saksofonista wywodzący się z legendarnej „Miłości” – Mikołaj Trzaska. Od września 2011 r. Tomasz Dorn jest członkiem łódzkiego zespołu Moskwa.

Moskwa – Zespół powstał w 1983 r. w Łodzi, założony przez Pawła „Gumę” Gumolę (wokal, gitara), Piotra „Rogoza” Rogozińskiego (gitara basowa) i Tomasza Grona (perkusja). W 1987 r. członkowie zespołu również dokonali nagrań na debiutancką płytę Moskwa, która ukazała się dwa lata później (1989 r.). Na przełomie 1988/1989 skład zespołu stał się płynny. Między wrześniem 1989 r. a lutym 1990 r. „Guma”, „Stopa”, basista Jacek Topolski oraz gitarzyści: Piotr Jełowicki i Leszek Sokołowski nagrali drugą płytę Życie niezwykłe, na której już prawie zupełnie odeszli od punk rocka zastępując go lekkim rockowym graniem. Pod koniec 1990 r.

Moskwa zagrała swoje ostatnie koncerty. W połowie 1991 r. zespół przerwał działalność. We wrześniu 2001 r.

Paweł Gumola reaktywował zespół.

23.11.2011, środa, godz. 19.00 Akademicka Przestrzeń Kulturalna

Irek Zaręba & Sebastian Makowski – W ogniu Drums Fuzji Ireneusz Zaręba – w 2003 r. wziął udział w muzycznym spektaklu Ballady morderców – piosenki Nicka Cave’a w wykonaniu aktorów Teatru Polskiego oraz w solowych projektach Jarka Webera i Sławka Uniatowskiego. Z racji rockowych korzeni ciągnęło go do cięższego grania, tak powstał zespół Freak i płyta Skowyt.

Od 2009 r. gra w składzie zespołu Róże Europy, z którym koncertuje w całej Polsce do dzisiaj.

22.11.2011, wtorek, godz. 19.00, Klub Estrada

Tomasz Dorn z zespołem Moskwa, prowadzenie – Paweł KONJO Konnak Tomasz Dorn – Perkusista o „mocnym uderzeniu”, jeden z założycieli zespołu Abaddon (Bydgoszcz, 1982 r.).

Tomasz Dorn kontynuował granie od 1989 r. w zespole Variété. Przez prawie dziesięć lat wspólnego muzykowania nagrał z tą formacją trzy krążki, gdzie gościnnie Ireneusz Zaręba

To m a s z D o r n

18 |

| Listopad 2011

Sebastian Makowski – wokalista powstałego w 2003 r. polskiego zespołu PtakY, z którym nagrał dwie płyty: Ptaky w 2004 r. oraz Szkoła Latania w 2008 r.

Sebastian Makowski ma na koncie dwa solowe albumy.

W 2001 r. Wojciech Waglewski wyprodukował pierwszy, w pełni autorski album Sebastiana pt. Atomowy Łabędź.

W 2007 r. Sebastian Makowski nagrywa drugą solową płytę zatytułowaną Perła. W marcu 2011 r. Sebastian nagrywa nowe piosenki i przygotowuje koncerty solowe, które są mieszaniną kina i muzyki. Wszystkie utwory grane są z obrazem – fabularyzowanymi zdjęciami, sekwencjami miniatur filmowych. Nowa płyta solowa Synergia planowana jest na jesień 2011 r.

muz y ka

24.11.2011, czwartek, godz. 19.00 Katedra pw. św. Marcina i Mikołaja (Fara)

Duke Ellington – „Sacred Concert” Chór Akademicki UMK, Eljazz Big Band, perkusja – Józef Eliasz Józef Eliasz – Perkusista i lider wielu zespołów. Animator muzyki jazzowej oraz założyciel klubu Eljazz.

Organizator cykli imprez i koncertów jazzowych: Europejskie Spotkania Jazzowe, Zaduszki Jazzowe, Zaduszki Bluesowe. W 1999 r. Józef Eliasz tworzy kolejną swoją orkiestrę. Tym razem z muzyków wyłącznie z bydgoskiego środowiska muzycznego powstaje ELJAZZ Big Band. Wokół klubu i big bandu skupia się środowisko zaprzyjaźnionych jazzmanów i jazz fanów. Wykorzystując swoje wieloletnie doświadczenie w pracy z dziećmi i młodzieżą na Dziecięcych Warsztatach Muzycznych w Margoninie przygotowuje Warsztaty Jazzowe dla Niepełnosprawnych.

Duke Ellington – „Sacred Concert” – Ellington zatytułował swoje dzieło „Sacred Concert” – „święty koncert”. Jak sam wyraźnie zaznaczył – „…nie chciał tworzyć typowej dla klasyki formy mszy…” Koncert wykonywano wielokrotnie w kościołach na całym świecie.

W koncercie weźmie udział działający od 1979 r. pięćdziesięcioosobowy Chór Akademicki UMK z dyrygentem Benedyktem Odya na czele, orkiestra Eljazz Big Band, a z nią założyciel i perkusista – Józef Eliasz.

Józef Eliasz

25.11.2011, piątek, godz. 20.00 Kawiarnia Artystyczna Węgliszek

City Jazz Trio – Jacek Pelc, Bartosz Hadała, Grzegorz Nadolny Jacek Pelc – Urodził się w 1959 r. w Bydgoszczy. Polski muzyk jazzowy. Absolwent klasy perkusji Państwowego Liceum Muzycznego w Bydgoszczy (1978) oraz Wydziału Jazzu i Muzyki Rozrywkowej Akademii Muzycznej w Katowicach (1982).

W latach 1992-1995 współpracował z kwartetem Jana „Ptaszyna” Wróblewskiego. W latach 1999-2003 grał z własną formacją Electric Trio z udziałem gitarzysty Piotra Olszewskiego oraz basisty Grzegorza Nadolnego.

Równolegle zaczął regularną współpracę artystyczną z formacjami Leszka Kułakowskiego. W roku 2008 założył mini formację GuDrumBa – duet z udziałem perkusisty Marcina Jahra. Wziął udział w koncertach z Justyną Bacz promujące płytę Brassens Mon Amour. W 2009 r. wziął

Jacek Pelc, fot. Piotr Markowski

udział, w roli solisty na Festiwalu Prapremier, w zespole Leszek Kułakowski Ensemble Piccolo i NOSPR. City Jazz Trio – Formacja jazzowa o charakterze otwartym założona przez Jacka Pelca w 1993 r. Podczas tegorocznych Drums Fuzji gościem City Jazz Trio będzie wybitny muzyk, pianista, kompozytor i aranżer Bartosz Hadała. Muzyka City Jazz Trio to przekrój i prawdziwa mozaika nastrojów, temp, klimatów i dynamiki. Wzajemna interakcja, błyskotliwość, humor, muzyczna inteligencja i fantazja to nieodłączne cechy artystów biorących udział w projekcie. Koncert będzie promocją autorskiej płyty DVD Jacek Pelc Graj Muzykę, nie patenty.

26.11.2011, sobota, godz. 15.00, Akademia Muzyczna, Sala Koncertowa, ul. Staszica 3

Warsztaty mistrzowskie, prowadzenie – David Goloschokin, Piotr Biskupski David Goloschokin – artysta, kompozytor, muzyk jazzowy reprezentujący czołówkę rosyjskiego jazzu.

Uznany na całym świecie multi-instrumentalista, dyrektor artystyczny i założyciel Jazz Philharmonic Hall w St. Petersburgu (1989 r.). Aktywny na scenie jazzowej od 45 lat. Od 1968 r. David Goloschokin jest dyrektorem grupy jazzowej David Goloschokin Band. Od 16 lat jest dyrektorem muzycznym i twórcą Międzynarodowego Festiwalu Jazzowego Jazz Białych Nocy, w którym niejednokrotnie uczestniczyli polscy artyści. Od wielu lat prowadzi serię programów o jazzie w rosyjskiej telewizji.

26.11.2011, sobota, godz. 18.00, Akademia Muzyczna, Sala Koncertowa, ul. Staszica 3

Mała Filharmonia Jazzu – Piotr Biskupski, David Goloschokin, Grzegorz Nadolny, Piotr Olszewski Piotr Biskupski – Absolwent Akademii Muzycznej w Poznaniu w klasie prof. J. Zgodzińskiego. Laureat nagród indywidualnych konkursów jazzowych: Złota Tarka, Jazz nad Odrą. Współpracował z czołówką polskiej sceny jazzowej: Z. Namysłowski, W. Karolak, T. Szukalski, a ponadto z R. Rossem, M. Hendrix, D Brown, B. Molenhofem, S Weinert. Od wielu lat współtworzy większość projektów artystycznych W. Nahornego, J. Strobla, M. Bogdanowicza. Prowadzi klasę perkusji w Akademii Muzycznej w Bydgoszczy. Wykłada na licznych kursach perkusyjnych i jazzowych. Propaguje muzykę jazzową w cotygodniowej autorskiej audycji Jazz po północy na antenie rozgłośni Polskiego Radia PiK. Listopad 2011 |

| 19

Klasycznie, romantycznie i filmowo...

– zabrzmi „Muzyka u Źródeł” W dwa listopadowe weekendy 2011 roku odbędzie się w Bydgoszczy kolejna edycja Festiwalu Muzyki Kameralnej „Muzyka u Źródeł”.

Będzie jak zwykle – muzycznie i klimatycznie.

Wartością tegorocznego festiwalu będzie niewątpliwie jego program oraz wyjątkowi artyści.

Zaproszenie do udziału w koncertach przyjęli Kevin Kenner (USA), Krzysztof Herdzin oraz koncertujące na całym świecie Motion Trio.

W gronie festiwalowych gwiazd wystąpi również młody zespół z Bydgoszczy – BMF Piano Trio, odnoszący spektakularne sukcesy na międzynarodowych konkursach.

Jak zwykle gospodarzem festiwalowych koncertów będzie bydgoski Barock Quartet.

Festiwalowe koncerty odbędą się w odrestaurowanej i efektownie prezentującej się sali koncertowej Collegium Copernicanum. Tegoroczna przeprowadzka spowodowana jest trwającymi w hali pomp wodociągowych (miejscu dotychczasowych edycji festiwalu) pracami modernizacyjnymi obiektu.

PROGRAM: HERDZIN KLASYCZNIE 11 listopada 2011 piątek, godz. 18.00 – inauguracja festiwalu K. Herdzin – Kwartet smyczkowy K. Herdzin / F. Chopin – Kwintet fortepianowy „Chopiniana Con Delizia” K. Herdzin – Bajkowe opowieści Wykonawcy: Krzysztof Herdzin – fortepian, Paweł Gusnar – saksofon, Barock Quartet Wieczór kompozycji znanego twórcy, aranżera, dyrygenta i multiinstrumentalisty Krzysztofa Herdzina, który jako jeden z nielicznych artystów z powodzeniem łączy działalność na polu muzyki klasycznej i jazzowej. W programie m.in. prawykonanie kwartetu smyczkowego napisanego dla muzyków Barock Quartet.

Bilety: 30 zł

20 |

| Listopad 2011

KEVIN KENER – ROMANTYCZNIE U ŹRÓDEŁ 12 listopada 2011 sobota, godz. 18.00 J. Brahms – sonata g-dur J. Zarębski – kwintet fortepianowy g-moll op. 34 Wykonawcy: Kevin Kenner – fortepian, Wojciech Kołaczyk – skrzypce, Barock Quartet Amerykański pianista, laureat wielu nagród i konkursów, m.in. zwycięzca Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. F. Chopina (1990). „Jeden z najlepszych pianistów amerykańskich ostatnich lat” – Chicago Tribune. „Ogromny talent… artysta, którego intelekt, wyobraźnia i artyzm przemawiają mocno i wymownie” – The Washington Post.

Bilety: 40 zł

MŁODZI LAUREACI – BMF Piano Trio 13 listopada 2011 niedziela, godz. 18.00 Franciszek Schubert – Adagio Es-dur ‘Notturno’ D. 897 Dymitr Szostakowicz – I Trio fortepianowe c-moll op. 8 Andrzej Panufnik – Trio fortepianowe op. 1 Eduard Franck – sekstet smyczkowy nr 2 op. 50 BMF PIANO TRIO w składzie: Bartłomiej Wezner – fortepian, Michał Szałach – skrzypce, Filip Syska – wiolonczela, Barock Quartet BMF Piano Trio to młodzi muzycy nagradzani najwyższymi laurami na prestiżowych międzynarodowych konkursach (m.in. International Chamber Music Competition in Thessaloniki 2010 oraz St. Martin’s Chamber Music Competition w Londynie 2011).

Bilety: 30 zł

FILMOWY KONCERT – „GORĄCZKA ZŁOTA” 19 listopada 2011 sobota, godz. 18.00 BAROCK QUARTET w składzie: Wojciech Kołaczyk – skrzypce, Dariusz Groblewski – skrzypce, Zbigniew Szczęch – altówka, Michał Litwa – wiolonczela.

Wyjątkowy koncert! Tego wieczoru zgromadzona publiczność będzie miała okazję poczuć magię kina z początku XX wieku. W programie projekcja filmu „Gorączka złota” z klasyki niemego kina z muzyką na żywo. Artyści zagrają przygotowaną specjalnie na tę okazję muzykę, będącą opracowaniem oryginalnej ścieżki dźwiękowej dwukrotnie nominowanej do Oscara, a napisanej pierwotnie przez Charliego Chaplina. Opracowanie muzyczne: Zbigniew Szczęch.

Bilety: 30 zł

MISTRZOWIE AKORDEONU: MOTION TRIO – BRAHMS AND LISZT 20 listopada 2011 niedziela, godz. 18.00 J. Brahms – tańce węgierskie 1, 5, 19, 21 J. Brahms – Herzlich tut mich verlangen a-moll Nr 10, Op. 122 Motion Trio – Pierwszy dzień wiosny F. Liszt – Rapsodia węgierska nr 2 cis-moll F. Liszt – Sen o miłości nr 3 es-dur K. Penderecki – Chaconne in memoria Giovanni Paolo II – „Polish Requiem” F. Chopin – Preludium e-moll op 28 nr 4 W. Kilar – Orawa MOTION TRIO w składzie: Janusz Wojtarowicz, Paweł Baranek, Marcin Gałażyn. Światowej klasy akordeoniści wykorzystujący w swej twórczości wszelkie zalety i możliwości brzmieniowe akordeonu, laureaci wielu prestiżowych nagród. Entuzjastycznie przyjmowani przez publiczność. Zdobyli uznanie krytyków koncertując w 34 krajach świata, na wszystkich kontynentach. „Ci, którzy postrzegają akordeon jako instrument przestarzały, po koncercie Motion Trio radykalnie zmieniają swój pogląd..” – Francuski Liberation „Trio gra po mistrzowsku przy pomocy sugestywnych brzmień...” – Frankfurter Allgemeine Zeitung „To zupełnie nowy muzyczny byt, doskonały przykład współczesnej kameralistyki polskiej” – Gazeta Wyborcza.

Bilety: 40 zł Patronat honorowy: Prezydent Bydgoszczy Rafał Bruski Główny Mecenas Festiwalu: Miejskie Wodociągi i Kanalizacja w Bydgoszczy Organizator: Fundacja Muzyka u Źródeł Bilety: 30, 40 zł Karnety na wszystkie koncerty: 140 zł.

Bilety do nabycia na portalu www.ticketpro.pl oraz w sklepach EMPiK, Media Markt i Saturn.

Zamówienia na bilety grupowe przyjmujemy pod numerem tel. 0 608 516 875.

Miejsce koncertów: sala koncertowa Collegium Copernicanum UKW, ul. Kopernika 1, Bydgoszcz.

Więcej informacji: www.muzykauzrodel.art.pl.

Listopad 2011 |

| 21

b y dgoszcz / toru ń

Po dwóch głosach toruńskich (Grzegorz Giedrys – dziennikarz kulturalny toruńskiej „Gazety Wyborczej” i Tomasz Cebo – współwłaściciel klubu NRD) przychodzi czas na głos bydgoszczanina. Nie tylko dzięki temu, że autor pochodzi z Bydgoszczy, przyjmuje zupełnie inną perspektywę. Waldemar Lewandowski – zastępca redaktora naczelnego „Gazety Pomorskiej” – zupełnie gdzie indziej niż poprzednicy szuka źródeł stabilnego rozwoju miejskiej kultury.

Uniwersytet i smakosze kultury Cykl dyskusji o stanie kultury w Bydgoszczy i w Toruniu został przez „BIK” rozpoczęty przed Bydgoskim Kongresem Kultury. Pisząc na te tematy dzisiaj, nie sposób zignorować tego, co BKK przyniósł. Nawet jeśli – zdaniem niektórych – przyniósł wyłącznie potwierdzenie stereotypowych obaw na temat nieporadności, skłócenia i braku wizji działania (osobiście nie podzielam aż tak radykalnego poglądu), to nie można nie dostrzec, że BKK był obrazem realnego stanu środowisk. A z tym nie ma się co kłócić. Można tylko kombinować, jak z tego, co mamy, ulepić cokolwiek lepszego niż dotąd.

Zacząłem od Bydgoskiego Kongresu Kultury i w większej części na bydgoskim punkcie widzenia chcę się skoncentrować. Porównania z Toruniem, do których ucieknę się nieco dalej, siłą rzeczy będą nasycone postrzeganiem stereotypowym. Opartym bardziej na wiedzy zapożyczonej niż na bieżącym – świeżym i głębokim – doświadczeniu. Wytłumaczenie brzmi prosto: jestem przykładem takiego mieszkańca regionu, który jakoś doświadcza istnienia ponadmiejskiej wspólnoty

22 |

| Listopad 2011

terytorialnej, a z zawodowych powodów ma nawet codzienny kontakt z torunianami i z informacjami pochodzącymi z ich miasta, ale mimo tego wszystkiego nie mam zazwyczaj ani głębszej potrzeby, ani możliwości, by regularnie żyć atmosferą tamtego miasta.

Nie, nie chodzi o żadne sąsiedzkie animozje. Chodzi o to, co jest udziałem przytłaczającej większości pracujących ludzi – czasoprzestrzenne oddalenie obu miast. To, że dotarcie do Torunia, by doświadczać tamtejszego bogactwa oferty kulturalnej jest o wiele mniej skomplikowane niż peregrynacja w tym samym celu do Warszawy, Krakowa czy Wrocławia, nie znaczy, że w ogóle nie jest skomplikowane. Jest – wymaga czasu, pieniędzy, woli pokonania zmęczenia i gotowości na niewygody tułania się w drodze powrotnej.

I wbrew hurraoptymistom przekonanym, że jakaś „konieczność historyczna” już jutro, najdalej pojutrze, każe obu miastom zrosnąć się we wspólny organizm, ja nie widzę szansy, by stało się to szybko. Tak na marginesie tego o czym piszę, przyszło mi na myśl, że warto byłoby kiedyś zdobyć lub zrobić wnikliwe badania na temat wzajemnego uczestnictwa w potocznej kulturze mieszkańców Gdyni i Gdańska, albo – dajmy na to – Sosnowca i Zabrza. Intuicja podpowiada mi,

b y dgoszcz / toru ń

że nawet godna pozazdroszczenia kolejka SKM nie ma wpływu na to, czy gdańszczanie miewają impuls do „wyskoczenia” do gdyńskich pubów, kin lub Teatru Muzycznego tak na co dzień, a nie od święta (wydarzeń o oddziaływaniu ogólnokrajowym, jak Open’er, nie liczę). I choć to tylko intuicja, to na niej opieram moje głębokie przekonanie, że Bydgoszcz i Toruń bywają dla siebie konkurencją gospodarczą, edukacyjną, nawet kulturowo-demograficzną, ale nie są i nie będą dla siebie konkurencją kulturalną. Cenne natomiast może być nasze sąsiedztwo pod względem bliskiej obserwacji doświadczeń i wyciągania z niej nauki.

Wróćmy jednak na bydgoskie podwórko. Do miasta, w którym – odkąd pamiętam – obowiązującą manierą publicystyczną jest (niewypowiedzianie smutne w wyrazie) przywoływanie statystyk demograficznych, gdy trzeba uzasadnić nasze aspiracje posiadania bujnego życia kulturalnego.

Dla niektórych publicystów „potencjał demograficzny” sam w sobie jest dowodem, że dzieje się u nas dużo, bo tak wynika z liczb (zwłaszcza, gdy podlać to sosem statystyk o najszerzej pojętych instytucjach kultury).

Dla innych – to powód do mantrycznego utyskiwania, że nasze życie kulturalne nie sięga do „potencjału demograficznego”, więc coś jest nie tak; albo ludzi niezasłużenie za dużo, albo ta masa ludzi nie zauważa, że powinna więcej (ze wspólnej kasy oczywiście) na kulturę „dawać”. Debata o stanie kultury prowadzona na taką nutę, ma tę cechę, że sprowadza cały temat do tego, co jest teraz i co z tego można mieć wkrótce. Rozumiem, że to ważne. Dla artystów i ludzi kultury chcących łączyć powołanie z zarabianiem na godne życie, perspektywa najbliższej dotacji i serii najbliższych budżetów jest szalenie istotna. Tyle, że wszystkich nas pakuje do tego samego chomiczego kołowrotka, napędzanego przez kadencyjność naszych demokratycznych władz. I przez ich rytm pracy, według którego przez parę miesięcy opłaca się mościć na stanowisku, przez parę następnych jako-tako administrować, a przez ostatnie półtora roku

najlepiej nic nie zmieniać, by nie stracić głosów wyborców. W tym samym rytmie przebiega finansowanie instytucji kulturalnych (jak i zresztą finansowanie niemal wszystkiego, na co idą pieniądze publiczne). Miejsca na wielkie reformy w tym niewiele, za to sporo przestrzeni na tradycyjne wyszarpywanie sobie skromnych dotacji.

Często w oparciu o wydeptane wcześniej towarzyskie ścieżki do tego czy owego wyższego urzędnika.

Bardzo przepraszam – ale nie w takim rytmie budowały siłę swego kulturalnego oddziaływania ośrodki najbardziej dziś z niej znane.

OK, więc spróbujmy – tak roboczo – zerknąć na Bydgoszcz i jej kulturę w perspektywie szerszej. Na przykład pokoleniowej, a nawet i dwu- lub trójpokoleniowej. To nie jest zabawa dla tych, którzy chcieliby radykalnej zmiany „bo jak nie, to ja się stąd wyprowadzam”. To raczej ćwiczenie dla tych, którzy z Bydgoszczą związali się na dobre i na złe, i gotowi są trochę na to „dobre” popracować. W moim najgłębszym przekonaniu istnieją pewne fundamenty, od których zależy, czy kulturalne oddziaływanie miasta jest płytsze czy głębsze, długotrwałe czy przelotne, zależne od mody lub pokolenia czy rozlewające się szeroko na rozmaite środowiska. Co więcej, takie fundamenty niekoniecznie odnoszą się do kultury pojmowanej wąsko jako uczestnictwo w sztuce czy jako działanie instytucji kulturalnych.

To ważne zastrzeżenie, bowiem z tej części Bydgoskiego Kongresu Kultury, którą dane było mi dotknąć i doświadczyć, zapamiętałem m.in. niepodjętą propozycję, aby zająć się na początek zdefiniowaniem kultury, która ma być przedmiotem debat. Miało to sens, jeśli wziąć pod uwagę skłonność tzw. „środowiska” do stawiania siebie w centrum uwagi i do wykluczania innych ze swego grona. Słowem, do dzielenia się na grupy, kanapy i towarzystwa. Ale z uwagi na tę właśnie skłonność przeprowadzone być nie mogło.

Listopad 2011 |

| 23

b y dgoszcz / toru ń

Ja natomiast, na użytek tych rozważań mogę fundamenty kulturalne miasta definiować po swojemu i bardzo szeroko. Na początek przykład.

W lipcu miałem przyjemność obserwować (po trosze wziąć udział) w plenerowej akcji-debacie o wolności w internecie. Nie było to jakieś gigantyczne przedsięwzięcie. Zajęło niewielki wycinek Placu Wolności. Rozstawienie skromnego nagłośnienia nie zajęło więcej czasu niż rozdanie wśród zaskoczonych przechodniów garści ulotek. Zeszło się na czas kilkoro zaproszonych dyskutantów i przez godzinę zaskoczeni przechodnie mogli posłuchać nieco zaangażowanych wypowiedzi przetykanych muzyką. Parę osób nawet ośmieliło się zabrać głos, korzystając z podstawionego przez młodych organizatorów mikrofonu.

Akcja nie była wyjątkowa w tym sensie, że przyniosła jakieś nadzwyczajne poruszenie społeczne. Wspominam o niej dlatego, że długo przed nią i długo po niej nic podobnego się w mieście nie odbyło. Ujmujące, że był to pomysł młodych ludzi z portalu Moje Miasto Bydgoszcz, zrealizowany z udziałem młodych ludzi z Wyższej Szkoły Gospodarki, a głos „starych” (dr Grzegorz Kaczmarek, dr Karol Zamojski czy niżej podpisany) był tam tylko ozdobnikiem i skutkiem akcji, a nie jej zaczynem.

Spotkanie z pogranicza społecznej debaty i happeningu z pozoru niedokładnie kultury w mieście się tyczy. Tylko z pozoru. Bowiem dla mnie jest zjawiskowo rzadkim przykładem oddolnego fermentu, bez którego nie ma mowy także o spontanicznym uczestnictwie w kulturze. Tej kulturze, która jest żywą tkanką rozpiętą poza kalendarzami i programami działania szacownych instytucji kulturalnych.

Od pierwszych chwil tego happeningu poczułem się niezwykle dobrze i na miejscu, ale zarazem uwierało mnie, że nie kojarzę skąd znam to poczucie. No bo przecież w Bydgoszczy nie miałem okazji, by… No tak:

24 |

| Listopad 2011

to nie o Bydgoszcz chodziło. To z podświadomości wychynęły reminiscencje podobnych, czasem spontanicznych, czasem na wpół zaplanowanych akcji, których tyle widziałem i doświadczyłem a to na studiach, a to podczas pracy w redakcji kulturalnej jednego z poznańskich dzienników.

Użyłem już słowa „ferment”? Weźmy je w dłoń, poprzyczepiajmy do niego rozmaite okoliczniki, zmieniające to słowo w pojęcia takie jak „ferment artystyczny”, „ferment umysłowy”, „ferment światopoglądowy” czy „ferment ideologiczny”. A potem postarajmy się sobie wyobrazić przestrzeń lub organizm, który na wszystkie te rodzaje fermentu pozwala, inspiruje je, daje do nich narzędzia (choćby myślowe i pojęciowe), a nawet w kluczowych chwilach daje schronienie niosącym takie fermenty ludziom i powstałym w takich fermentach ideom. To oczywiście uczelnie, mówiąc językiem klasycznych pojęć: uniwersytety, ale życie pokazuje, że nie tylko one. Och, wiem oczywiście, jak wiele artystycznych i społecznych idei rodziło się wbrew uniwersytetom, wbrew „myśleniu akademickiemu”, w klasycznej opozycji uczniów wobec mistrzów itd. Ale nawet w tych przypadkach warunkiem niezbędnym do walki z uniwersytetem było… istnienie uniwersytetu.

Gdy jakieś duże miasto obiera sobie na siedzibę grupa twórców wiedziona tym, że elit tu niewiele, uczelnie nie produkują „magistrów sztuki” za to ludożerka liczna i spragniona rozrywki – można na tym zbudować jakieś życie kulturalne. Ale też można łatwo je zamordować gdy takie przyszyte do miasta środowisko podzieli się, wymrze, wyemigruje. To kultura-chwilówka, oparta na nielicznych odbiorcach nauczonych, że „trzeba bywać” i traktujących to trochę jak rytuał bez treści.

b y dgoszcz / toru ń

Jednym z najważniejszych dla mnie fundamentów, na których zbudowana jest kultura angażująca ludzi dlatego, że „coś” im się chce, jest zatem ambitna tkanka akademicka. Nienastawiona wyłącznie (choć i to ważne), na dostarczenie rynkowi pracy ludzi w potrzebnych zawodach, ale także na badania, poszukiwania, eksperymentowanie i wymianę myśli. W takim tyglu mieszają się ludzie twórczy z tymi, w których wzrośnie potrzeba uczestnictwa w kulturze. W takim tyglu powstają i zderzają się idee zarówno jałowe, jak i twórcze. Dzięki oparciu w uczelnianej bazie i dzięki uczelnianemu zapleczu (powiedzmy z angielska, ale chyba trafniej – backupowi) myślowemu, raz po raz zapracowani mieszczanie zaskakiwani są czymś barwnym, poruszającym, czasem groteskowym, często prowokującym. Czymś, co napada ich znienacka także poza murami uczelni i poza ścianami studenckich klubów. Czymś, czego bardzo by zapracowanym mieszczanom brakowało, gdyby nagle zniknęło.

Ciekawa cecha tego akademickiego podglebia to również sztafeta pokoleń. Pojedyncze instytucje, choćby nie wiem jak mocno promieniujące, bardzo często dokonują żywota wraz z pokoleniem, które je rozsławiło. Jeśli trwają dłużej, to jako makiety ze „starych, dobrych czasów”. Universitas to miejsce, gdzie pokolenia wymieniają się płynnie, zderzają się ze sobą w jednostajnym przepływie czasu, mając niepowtarzalną nigdy później okazję do polemizowania i korespondowania z ideami czy wzorcami innych pokoleń i środowisk.

Obiecałem, że jeszcze odniosę się do przykładu Torunia. Cóż, po tym co napisałem powyżej, wnioski są dość proste. Toruniowi zazdroszczę nie jednej czy drugiej sławetnej knajpy, Baja Pomorskiego, nawet nie tak bardzo CSW. Pozazdrościć mogę wpływu, jakim na tym mieście odbiło się ponad 60 lat uniwersyteckości. To, jak zastrzegałem, spojrzenie człowieka z zewnątrz, więc bardzo mało zniuansowane. Ale mam przekonanie, że

wpływ ten sięga o wiele, wiele dalej niż sama żywotność klubu Od Nowa. Ludzie, którzy przez tę uczelnię przeszli, nasiąkali skutecznie tą potrzebą współuczestnictwa, która wyraża się nie tylko w „obłożeniu” staromiejskich knajpek i nie tylko w mnogości sklepów z rękodziełem. Wyraża się ona także – jak mniemam – w doskonale w Toruniu rozumianej i akceptowanej potrzebie chuchania na każdy kolejny przejaw kulturalnej czy artystycznej oryginalności.

Czy dołączywszy przed sześciu laty do grona miast akademickich, Bydgoszcz jest na prostej drodze do tego, by posiąść taką solidną tkankę pod przyszły rozkwit życia artystycznego i kulturalnego? Niełatwo ocenić. Nic nie dzieje się samo. Na pewno uniwersytetowi (i nie tylko tej uczelni) trzeba pomagać i o niego dbać.

Nie deprecjonować tylko dlatego, że jest na dorobku.

Właśnie dlatego kibicować mu tym bardziej. Wierzę, że celna krytyka też jest formą wsparcia. Takiej celnej krytyki pozazdrościłem niedawno kolegom z “Gazety Wyborczej”, gdy wszczęli debatę o zbyt małym oddziaływaniu kulturalnym UKW w porównaniu z choćby przywołaną wcześniej przeze mnie (a mniejszą przecież) niepubliczną WSG. Wyniosłe odrzucenie przez UKW tych zarzutów wpisuje się w marną tradycję, ale ja się nie zniechęcam. Też wskazuję palcem w bydgoski uniwersytet i nawołuję do pracy nad tym, by z każdym rokiem stawał się coraz prężniejszą universitas – „ogółem uczniów i profesorów”, a nie tylko lepiej nazywającą się szkołą zawodową. Wówczas zaludni nam miasto naprawdę wymagającymi smakoszami kultury.

Waldemar Lewandowski autor jest publicystą i zastępcą redaktora naczelnego „Gazety Pomorskiej”

Listopad 2011 |

| 25

Adresy bydgoskich instytucji kultury AKADEMIA MUZYCZNA

Galeria GRAFFITI ul. Unii Lubelskiej 17, oferta dla młodzieży, prowadzi Anna Osińska, e-mail: annaosinska49@o2.pl, tel. 525 153 295, 604 313 266 9

im. Feliksa Nowowiejskiego, ul. J. Słowackiego 7, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 210 582 1

AKADEMICKA PRZESTRZEŃ KULTURALNA – APK, przy Wyższej Szkole Gospodarki, ul. Królowej Jadwigi 14. Galeria Nad Brdą, Muzeum Fotografii, Galeria DEBIUT. 2 ART GALERY Anny Osińskiej, ul. Gdańska 42, e-mail: annaosinska49@o2.pl, tel. 525 153 295, 604 313 266 3 Autorska Galeria Sztuki Małgorzaty Maciejewskiej, ul. Morelowa 9, 85-362 Bydgoszcz, tel. 502 714 888, www.artgalery.bydgoszcz.pl.

Bydgoskie Centrum Informacji,

ul. Batorego 2, 85-109 Bydgoszcz, bci@visitbydgoszcz.pl, www.visitbydgoszcz.pl 4

BYDGOSKIE STOWARZYSZENIE ARTYSTYCZNE, ul. Pomorska 76, 85-051 Bydgoszcz, tel. 523 401 806, Prezes zarządu Wiesław Karpusiewicz.

5

BYDGOSKIE TOWARZYSTWO HERALDYCZNO-GENEALOGICZNE, ul. Wyczółkowskiego 21/1, tel. 523 413 291, prezes Paweł Bogdan Gąsiorowski.

BYDGOSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE, SOCIETAS SCIENTIARUM BYDGOSTIENSIS, BYDGOSZCZ SCIENTIFIC SOCIETY, ul. Jezuicka 4, 85-102 Bydgoszcz, tel./fax 523 222 268, www.btn.bydgoszcz.eu, prezes prof. dr hab. inż. Marek Bieliński, czynne: pon., czw. 14-15. 6

Dom Kultury MODRACZEK,

ul. Ogrody 15, tel./fax 523 713 331, www.modraczek.smbudowlani.pl, e-mail: modraczek@tvogrody.com, abuzal­ska@smbudowlani.pl, dyr. Agnieszka Buzalska.

Dom Kultury ORION, ul. 16 Pułku Ułanów Wlkp. 1, 85-319 Bydgoszcz, tel. 523 487 201, kierownik Nikoletta Stachura.

FILHARMONIA POMORSKA

dyrektor: Eleonora Harendarska, ul. Andrzeja Szwalbego 6, 85-080 Bydgoszcz. Rezerwacja telefoniczna w godz. 11-14, tel. 523 210 234; wew. 21, bilety@filharmonia.bydgoszcz.pl, www.filharmonia.bydgoszcz.pl 7

FUNDACJA „WIATRAK”, Prezes Fundacji: Ks. Krzysztof Buchholz ul. Bołtucia 5, 85-791 Bydgoszcz tel. 523 234 810, fax 523 234 811 www.wiatrak.org.pl, e-mail: sekretariat@wiatrak.org.pl, Biuro Fundacji „Wiatrak” czynne: pon.-pt. 8.00-20.00

Galeria AUTORSKA

Jan Kaja i Jacek Soliński, ul. Pomorska 48, 85-097 Bydgoszcz, tel. 608 596 314, www.autorska.pl, galeria@autorska.pl 8

26 |

Galeria KANTOREK tel. 523 210 211, wstęp wolny, prezentacja i sprzedaż dzieł sztuki 10 Galeria DEBIUT przy APK, Marta Rosenthal-Sikora Galeria Francuska MISTRAL, przy WSG, prowadzi Henryka Stachowska prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej, ul. Garbary 2, budynek A, tel. 668 705 587. 11 GALERIA INNOWACJI UTP ul. Prof. S. Kaliskiego 7, 85-789 Bydgoszcz, kier. dr Anna Bochenek, czynne codziennie od 10-17 GALERIA MIEJSKA bwa dyrektor: Wacław Kuczma, 85-006 Bydgoszcz, ul. Gdańska 20, tel. 523 393 050, godz. otwarcia: wt.-czw.: 10-18, pt.: 12-20, sob.-niedz.: 11.30-16.30, w sob. wstęp wolny. bwa@galeriabwa.bydgoszcz.pl, www.galeriabwa.bydgoszcz.pl 12 GALERIA MDK 1 przy MDK nr 1, ul. Baczyńskiego 3.

GALERIA NAD BRDĄ przy APK, Karolina Prus.

GALERIA NA PIĘTRZE Studio Działań Artystycznych, ul. Długa 27, 85-034 Bydgoszcz, tel. 515 452 040, 601 443 119, sda.dluga27@interia.pl, czynne: pon.-pt. 10.00-20.00, sob. 12.00-16.00 13 GALERIA NON FERE przy II Społecznym Liceum Ogólnokształcącym.

GALERIE PRYWATNE: Galeria-Kawiarnia COLOMBINA, ul. Krasińskiego 5, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 228 023, Katarzyna Delert-Kalisz oraz Anita Gadzińska-Spiczonek. 14 GALERIA DECORAF ul. Niedźwiedzia 5, tel. 523 220 613, www.decoraf.com.pl, Hanna Radkosz-Florkowska. 15 GALERIA SZKŁA POLSKIEGO Waldemar Łachut, ul. Długa 39, tel. 698 879 887. 16 GALERIA 85 prowadzi Ewa Pankiewicz, ul. Gdańska 17, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 226 222. 17 Galeria ALIX, M. i M. Dobeccy, ul. Jezuicka 26. 18

Izba Pamięci

Adama Grzymały-Siedleckiego, WiMBP, ul. Libelta 5, tel. 523 238 207, czynne: wt. i pt. 13-18, śr. 10-15. 19

| Listopad 2011

Klub ARKA, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, tel. 523 487 202, kierownik Nikoletta Stachura.

Klub HEROS, ul. Gen. W. Thomée 1, Bydgoszcz, tel. 523 430 004, kierownik Danuta Antkowiak.

Klub Miłośników Kaktusów, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, przewodniczący Jerzy Balicki, tel. 523 215 538, www.republika.pl/bkmk/ KLUB MIŁOŚNIKÓW AUSTRALII I OCEANII, ul. Kopernika 1, 85-074 Bydgoszcz, prezes Lech Olszewski, tel. 607 120 182, fax 052 321 32 60, www.kmaio.logon.pl. 20 Klub ODNOWA, ul. Planu 6-letniego 38, tel. 523 631 867, kier. Grażyna Salemska.

KLUB POLSKIEJ KSIĄŻKI, Hotel Centralny, ul. Dworcowa 85, tel. 523 432 452, Jolanta Kowalska oraz przy Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 4, tel. 523 412 504, Alicja Leśniak. 21 KLUB INSPEKTORATU WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH, ul. Sułkowskiego 52 a, 85-915 Bydgoszcz, tel. 523 783 550, kierownik Marek Trojan.

Biblioteka Klubu IWsp SZ, tel. 523 783 668, kierownik Zdzisława Gajownik, czynna: pn. 10-15, wt., czw., pt. 13-18, sob. 10-15.

KLUB ŚWIATA KSIĄŻKI, ul. Dworcowa 85, tel. 523 454 698, kier. księgarni Mariola Zawisza. 21 KLUB ŚRODOWISK TWÓRCZYCH, ul. Batorego 1-3, tel./fax 523 228 715, 523 225 677, prezes Piotr Trella. 22 KOŁO FILMOWE przy Klubie POW, ul. Sułkowskiego 52a. Projekcje odbywają się w Kinoteatrze przy ul. Dwernickiego 1, tel. 523 783 550.

Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1,

ul. K.K. Baczyńskiego 3, 85-805 Bydgoszcz, tel. 523 755 349, Fax 523 450 628, e-mail: mdknr1bydgoszcz@go2.pl, www.mdk1.bydgoszcz.pl, dyr. Piotr Skowroński

Młodzieżowy Dom Kultury nr 2, im. Henryka Jordana, ul. Leszczyńskiego 42, 85-137 Bydgoszcz, tel./fax 523 731 795, dyr. Adam Łętocha. Biblioteka Literatury Fantastycznej im. Janusza A. Zajdla – Gimnazjum Nr 20, ul. Tucholska 30, czynne: wt., śr. 16-19.

Młodzieżowy Dom Kultury nr 4, ul. Dworcowa 82, 85-010 Bydgoszcz, tel./fax 523 224 413, e-mail: mdk4@cps.pl, www.mdk4.bydgoszcz.pl, dyr. Małgorzata Gładyszewska. 23

Młodzieżowy Dom Kultury nr 5, ul. Krysiewiczowej 8, 85-796 Bydgoszcz, tel./fax 523 485 002, dyr. Jolanta Wawrzonkowska, www.mdk5.bydgoszcz.pl, mdk@mdk5.bydgoszcz.pl.

Miejski Ośrodek Kultury, ul. Batorego 1/3, 85-104 Bydgoszcz, tel. 523 228 715, www.mok.bydgoszcz.pl 22 Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, ul. Berwińskiego 4, 85-044 Bydgoszcz, tel./fax 523 462 318, e-mail: muzeum@ukw.edu.pl, czynne: wt.-pt. 10-14, dyr. prof. dr hab. Adam Sudoł. 24 MUZEUM FARMACJI Apteki Pod Łabędziem, ul. Gdańska 5, tel. 523 220 187. 25 MUZEUM FOTOGRAFII – przy APK, Arkadiusz Blachowski. 2 MUZEUM KANAŁU BYDGOSKIEGO, przy III LO, ul. Nowogrodzka 3, www.muzeumkanalu.pl, tel. 693 765 075.

MUZEUM OKRĘGOWE im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy: ul. Gdańska 4, 85-006 Bydgoszcz, Dyrektor Muzeum dr Michał F. Woźniak; Sekretariat: tel./fax 52 58 59 966, e-mail: sekretariat@muzeum.bydgoszcz.pl; www.muzeum.bydgoszcz.pl, www.exploseum.pl, Dział Edukacji i Promocji: tel. 52 58 59 910-15, e-mail: promocja@muzeum.bydgoszcz.pl; Biblioteka muzealna: tel. 52 58 59 916.

Godziny zwiedzania Muzeum: wtorek – piątek 9.00-16.00, sobota, niedziela 10.00-16.00, poniedziałki – nieczynne Soboty – wstęp bezpłatny 26 MUZEUM OŚWIATY, ul. M. Curie-Skłodowskiej 4, tel. 523 426 590.

MUZEUM WOJSK LĄDOWYCH, ul. Czerkaska 2, 85-641 Bydgoszcz, dyr. Mirosław Giętkowski, tel. 523 782 026, www.muzeumwl.pl.

O

pera NOVA w Bydgoszczy dyrektor: Maciej Figas, ul. Marszałka Focha 5, 85-070 Bydgoszcz, tel. 523 251 502, Dział Promocji i Obsługi Widzów oraz przedsprzedaż biletów: tel. 523 251 655, fax 523 251 636. Kasa biletowa tel. 523 251 555. Obiekt dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych, www.operanova.bydgoszcz.pl 27

PAŁAC MŁODZIEŻY, ul. Jagiellońska 27,

85-097 Bydgoszcz, tel. 523 210 081, www.palac.bydgoszcz.pl, dyr. Joanna Busz. Tutaj: Galeria Pałac. 28

PEDAGOGICZNA BIBLIOTEKA WOJEWÓDZKA, ul. Skłodowskiej-Curie 4, 85-094 Bydgoszcz, tel. 523 413 074, www.pbw.bydgoszcz.pl, dyr. Lucyna Wojciechowska.

PROF-EUROPE Stowarzyszenie Nauczycieli Języka Francuskiego w Polsce, ul. Dworcowa 80, 85-010 Bydgoszcz.

Prezes: Marta Samolej-Chmielewska, tel./fax 523 221 661 oraz 601 679 572, www.profeurope.pl. 29

STOWARZYSZENIE ARTYSTYCZNE „MÓZG”, www.stowarzyszenie.mozg.art.pl, ul. Gdańska 10, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 455 195 30

Salezjańskie Stowarzyszenie Wychowania Młodzieży, ul. Salezjańska 1, 85-792 Bydgoszcz, www.dominiczek.salezjanie.pl, tel. 523 447 401 lub 523 766 739.

TEATR PANTOMIMY „DAR”

www.dar.art.pl; e-mail: teatrdar@wp.pl tel. 523 407 468, 602 572 021, 602 257 675 TEATR POLSKI im. Hieronima Konieczki dyrektor: Paweł Łysak, al. Mickiewicza 2, 85-071 Bydgoszcz, tel. 523 397 841, Kasa Teatru czynna jest od wtorku do piątku w godz. od 12 do 18 oraz godzinę przed spektaklem: tel. 523 397 818, fax 523 397 840 lub bilety@teatrpolski.pl, www.teatrpolski.pl 31 TOWARZYSTWO MIŁOŚNIKÓW MIASTA BYDGOSZCZY, ul. Jezuicka 4, tel./fax 523 225 196, 523 454 434, www.tmmb.pl, e-mail: tmmb@neostrada.pl,

skrytka pocztowa nr 17, 85-169 B 37, prezes Jerzy Derenda.

Biuro Zarządu czynne we wt., śr., czw. 9-15, sklep TMMB z bydgostianami, ul. Długa 15, czynny: pon.-pt. 10-18, sob. 10-14. 6 TOWARZYSTWO INICJATYW KULTURALNYCH, ul. Dworcowa 62/2, 85-009 Bydgoszcz, tel. 523 213 371, prezes Maria Papała. 32 TOWARZYSTWO MUZYCZNE im. Ignacego Jana Paderewskiego, ul. ks. Piotra Skargi 7, 85-018 Bydgoszcz, tel./fax 523 270 291, prezes Felicja Gwincińska. 33 TOWARZYSTWO OPEROWE im. prof. Felicji Krysiewiczowej, ul. Focha 5, 85-006 Bydgoszcz, prezes Zenona Tomczak, tel. 603 993 852, sekretarz zarządu Danuta Święcichowska. 27 TOWARZYSTWO POLSKO-AUSTRIACKIE, Oddział B. ul. Stary Rynek 5, 85-104 Bydgoszcz, tel. 609 678 277, e-mail: lubomira.kubiak@gmail.com, prezes Lubomira Kubiak, dyżury w każdą drugą środę miesiąca. 34 TOWARZYSTWO POLSKO-NIEMIECKIE, ul. Fordońska 120. Dyżury we wtorki w godz. 13-16, e-mail: tpn1@wp.pl prezes Stanisław Puls, tel. 523 411 805; sekretarz Danuta Kucik, tel. 523 454 074.

TOWARZYSTWO POLSKO-WŁOSKIE Stary Rynek 22-24 (III p., wejście przez KATALOGI), tel. 523 238 008, dyżury: 1. środa miesiąca godz. 17-19 www.api.bydgoszcz.pl; api@api.bydgoszcz.pl, prez. Elżbieta Renzetti. 35 TOWARZYSTWO PRZYJAŹNI POLSKOFRANCUSKIEJ, Siedziba na terenie WSG w Bydgoszczy ul. Garbary 2; bud.: H-01, Prezes: Małgorzata Panasewicz tel. 504 199 624, wiceprezes: Józef Owczarek, tel. 507 160 445 11

WiMBP BIBLIOTEKA GŁÓWNA Bydgoszcz, ul. Długa 39, tel. 523 238 008, 523 399 200 – centrala; 523 287 390 – sekretariat, fax 523 287 390, e-mail: sekretariat@wimbp.bydgoszcz.pl, www.wimbp.bydgoszcz.pl Dyrektor: Ewa Pronobis-Sosnowska 35 Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki Dyrektor: Maciej Puto, pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, wok@wok.bydgoszcz. com, tel. 52 585 15 01–03; Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej, kierownik: Katarzyna Wolska, tel. 52 322 22 36, galeria@wok.bydgoszcz.com, www.wok.bydgoszcz.com 37

URZĄD MIASTA, ul. Sielanka 8a, www.bydgoszcz.pl, tel. 525 858 189, Wydział Kultury i Współpracy z Zagranicą 36 WĘDROWNICZEK – Klub Turystyczny, prezes Adam Czachorowski, tel. 523 251 635.

Redakcja BIK prosi Państwa o weryfikację danych: bik@mok.bydgoszcz.pl Polecamy prenumeratę w kioskach RUCHU. Zamów BIK w cenie 2 zł (jadąc po niego do centrum wydasz 2,60 zł w jedną stronę na bilet) RUCH S.A. ul. Dworcowa 104-108, tel. 52 36 00 645 (lub końcówki 646, 614)

Listopad 2011 |

| 27

w y darzenia

Teatr Polski 3, 8, 9 listopada, godzina 10.00 5 listopada, godzina 11.00 6 listopada, godzina 16.00 czas trwania: 55 minut

Jan Brzechwa Pchła Szachrajka reżyseria Łukasz Gajdzis; scenografia Aleksandra Semenowicz; występują: Małgorzata Witkowska, Paweł L. Gilewski i Marcin Zawodziński Alternatywę dla wieczornej dobranocki znalazł bydgoski teatr. Zaprasza najmłodszych widzów na „Pchłę Szachrajkę” Jana Brzechwy. Przychodzą z rodzicami, ciociami albo starszym rodzeństwem. Średnia wieku przeciskających się wśród foteli szkrabów – 5-6 lat. Zasiadają szybko podekscytowane wydarzeniem, zaciskają piąstki, nerwowo poprawiają cisnący krawat na gumce, wyglądają ciekawie na scenę, wiercą się na kolanach rodziców. Nagle zamierają… Na deskach pojawiają się trzy osoby. Czarne spodnie, czarne koszulki, ciemne buty. Na scenie tylko czarne parawany, kilka kartonów i mroczne zasłony w tle. Tak tu szaro-buro, smutno jakoś. Nowo przybyli goście obiecują, że opowiedzą zaraz bajkę o przedziwnej pchle-szachrajce. I wtedy zaczynają się czary.

spicjent Hanna Gruszczyńska; występują: Mirosław Guzowski, Marta Nieradkiewicz, Artur Krajewski, Magdalena Łaska, Mateusz Łasowski, Małgorzata Witkowska, Piotr Żurawski; chór: Justyna Majewska, Paweł Mikuła, Łukasz Jędrzejczak, Marta Radomska, Joanna Śmiałkowska, Patrycja Wawrzonkowska, Damian Wilma, Izabela Wiśniewska; dzieci: Julia i Krzysztof Gilewscy, Julia Fedder, Gracjan Łęt, Klaudia Niekraszewicz, Mateusz Zawadzki. prapremiera polska 5 marca 2011 r.

Hekabe – to jedna z 17 zachowanych tragedii napisana przez Eurypidesa. Opowiada historię królowej Troi – mitycznej Hekabe, która uchodziła za żonę króla Priama. Była matką dziewiętnastu spośród jego 50 dzieci, m.in.: Hektora, Parysa, Deifobosa, Polidora, Kasandry, Helenosa, Kreuzy, Polikseny, Laodike, Medesykasty, Polidamasa, Troilosa i Pandarosa. W czasie burzenia Troi przeżyła śmierć wszystkich swych dzieci i została niewolnicą Odyseusza. Wg innej wersji mitu: po śmierci najmłodszego z synów, zamieniona w sukę wyjącą na jego grobie, rzuciła się z rozpaczy do morza. Motyw smutku Hekabe przejawia się w sztuce i literaturze, jako symbol nieszczęścia, rozpaczy i bólu.

Michalina Łubecka, „Gazeta Wyborcza” W i e l k i G a t s b y, f o t . K r z y s z t o f B i e l i ń s k i

4, 5, 6 listopada, godzina 19.00

Francis Scott Fitzgerald Wielki Gatsby adaptacja, reżyseria, opracowanie muzyczne, video Michał Zadara; scenografia Robert Rumas; kostiumy Julia Kornacka; reżyseria światła, zdjęcia Artur Sienicki; asystent reżysera Łukasz Korczak; asystent kostiumografa Arkadiusz Ślesiński; występują: Karolina Adamczyk, Dominika Biernat, Michał Czachor, Mirosław Guzowski, Michał Jarmicki, Marian Jaskulski, Artur Krajewski, Mateusz Łasowski, Roland Nowak, Anita Sokołowska, Marta Ścisłowicz, Małgorzata Trofimiuk, Jakub Ulewicz, Małgorzata Witkowska, Barbara Wysocka (gościnnie), Marcin Zawodziński, Piotr Żurawski Akcja Gatsby’ego toczy się w latach dwudziestych XX. wieku w USA (…). Oczywiście, że czytam Gatsby’ego w latach dwudziestych XXI wieku w Polsce dlatego, że widzę w tych ludziach bohaterów naszego czasu i naszego kraju (…). Gatsby odbywa się sto lat temu w USA i dzisiaj w Polsce równocześnie – tak jak przy lekturze: czytam dzisiaj, a historia jest dawna.

Michał Zadara

11, 12, 13, 16 listopada, godzina 19.00 czas trwania: 65 minut

Eurypides Hekabe tłumaczenie Jerzy Łanowski; reżyseria / adaptacja Łukasz Chotkowski; scenografia Anna Met; muzyka Piotr Bukowski (muzyka instrumentalna) oraz Joanna Halszka Sokołowska (muzyka i głosy dla chóru); video Bodek Kruczewski; reżyseria swiatła Robert Łosicki; in28 |

| Listopad 2011

w y darzenia

23, 24, 26, 27 listopada, godzina 19.00

Bertolt Brecht Opera za trzy gorsze reżyseria Paweł Łysak; scenografia i kostiumy Paweł Wodziński; kierownictwo muzyczne Michał Dobrzyński; kierownictwo wokalne Agnieszka Sowa; dramaturgia Paweł Sztarbowski; choreografia Zbigniew Szymczyk; reżyseria świateł Robert Łosicki; projekcje wideo Wojciech Zamiara; asystent reżysera Anna Włodarska; występują: Karolina Adamczyk, Michał Czachor, Mieczysław Franaszek, Paweł Gilewski, Mirosław Guzowski, Michał Jarmicki, Marian Jaskulski, Magdalena Łaska, Mateusz Łasowski, Alicja Mozga, Marta Nieradkiewicz, Roland Nowak, Jerzy Pożarowski, Małgorzata Trofimiuk, Jakub Ulewicz, Małgorzata Witkowska, Marcin Zawodziński, Piotr Żurawski Gra orkiestra pod dyrekcją Michała Dobrzyńskiego w składzie: Magdalena Sikorska (flet), Szymon Łukowski, Izabela Król (saksofony), Krzysztof Marlewski, Mariusz Skotnicki (trąbki), Adam Piórek (puzon), Kacper Chabrowski (akordeon), Monika Zarębska (fortepian), Paweł Tomaszewski (gitara hawajska), Agnieszka Balewska (fagot), Magdalena Kozber (wiolonczela), Radosław Manthey (kontrabas), Grzegorz Sikorski (perkusja) „Po prostu rozwal witrynę sklepową i wywieź na wózku rzeczy, które chcesz” – głosili inicjatorzy niedawnych zamieszek w Londynie. Anarchiści? Bandyci? A może po prostu wściekli na obecny system i panujące w nim zasady? Zdaniem Bertolta Brechta

kapitalizm to przestępczy system. Utwór napisany został w 1928 roku, w czasie narastającego spoDLA CZYTELNIKÓW BIK-u łecznego przesilenia i był Z listopadowym numerem BIK-u przeczuciem nadchodząbilety na spektakl cego wielkiego kryzysu. „Wielki Gatsby” Być może dlatego sztuka i „Hekabe” tak dobrze współgra ze w cenie 12 zł! współczesnymi czasami, gdy pod wpływem nieZapraszamy w terminie: dawnej paniki na giełdach „Wielki Gatsby” światowych coraz częściej 6.11.2011, godz. 19.00 mówi się o zwyrodnie„Hekabe” niach kapitalizmu, o tym, 11.11.2011, godz. 19.00 że cała globalna władza Jeden egzemplarz BIK-u uprawnia do oddana została w ręce zakupu maksymalnie 4 biletów na jenieposkromionego, autoden spektakl w promocyjnej cenie. rytarnego kapitału. Świat sytego Zachodu rozpada się na naszych oczach.

W spektaklu Pawła Łysaka z oryginalnego tekstu nie wykreślono nawet słowa. Ale kontekst nie pozostawi złudzeń, że rzecz dzieje się współcześnie. Bo przecież pod słynnym pytaniem: „Czymże jest włamanie do banku wobec założenia banku?” podpisaliby się dziś nie tylko ci, którzy spłacają długi w szwajcarskich frankach.

TANI BILET

25.11.2011, godz. 18.00 i 20.00 Pokazy gościnnego projektu

„NIE JA”

w reżyserii Igi Gańczarczyk inspirowanego sztuką Samuela Becketta.

Michał Bałucki Klub kawalerów W listopadzie planowane są prezentacje spektaklu w ramach Forum Młodej Reżyserii w Krakowie 17 listopada oraz w projekcie TEATR POLSKA – 15 listopada w Mogilnie i 25 listopada w Wałczu.

Mickiewicz. Dziady. Performance „Mickiewicz. Dziady. Performance” będzie prezentowany 22 listopada w Teatrze Wybrzeże.

Szwoleżerowie Artur Pałyga

Pokazy spektaklu „Szwoleżerowie” zostały zaplanowane w trakcie Festiwalu R@port w Gdyni 19 listopada oraz podczas Festiwalu Ars Cameralis w Katowicach 29 listopada. inf. Katarzyna Kamerduła

Listopad 2011 |

| 29

w y darzenia

Filharmonia Pomorska Inauguracja XXX Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej sobota, 5 XI 2011, godz. 17, Katedra Świętych Marcina i Mikołaja w Bydgoszczy Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis Chór Exsultate Deo z parafii Św. Polskich Braci Męczenników w Bydgoszczy Agnieszka Olszewska, sopran Romuald Rajs, dyrygent W programie utwory m.in.: Bacha, Mozarta, Schuberta Tygodnie Kultury Chrześcijańskiej to imprezy o charakterze religijno-kulturalnym organizowane przez duchowieństwo katolickie i laikat od połowy lat 70. Oficjalny I TKCh odbył się 20-27 IV 1975 w kościele akademickim św. Anny w Warszawie. Pod koniec lat 70. TKCh rozpowszechniły się zarówno w dużych miastach, jak i mniejszych ośrodkach, m.in. dzięki istotnemu wsparciu ordynariuszy diecezji. Jubileuszowy, XXX Tydzień Kultury Chrześcijańskiej w Bydgoszczy, odbędzie się w dniach od 2 do 13 listopada. W bogatym programie, któremu Capella Bydgostiensis

przyświeca hasło „Żyć wiarą pierwszych chrześcijan”, zaplanowano liczne spotkania, dyskusje oraz imprezy artystyczne. Z tej okazji w Katedrze będzie miał koncert z udziałem Capelli Bydgostiensis oraz doskonale znanego bydgoszczanom Chóru Exsultate Deo prowadzonego od 1987 przez dr. Romulada Rajsa, sopranowe partie solowe wykona zaś stale współpracująca z chórem Agnieszka Olszewska.

Koncerty Finałowy Międzynarodowego Konkursu Młodych Pianistów „Arthur Rubinsten in Memoriam” niedziela, 6 XI 2011, godz. 18 poniedziałek, 7 XI 2011, godz. 18 Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Ian Hobson, dyrygent 30 |

| Listopad 2011

Koncert Laureatów Międzynarodowego Konkursu Młodych Pianistów „Arthur Rubinstein in Memoriam” wtorek, 8 XI 2011, godz. 19 Od 1993 w Bydgoszczy organizowany jest Międzynarodowy Konkurs Młodych Pianistów „Arthur Rubinstein in memoriam”. Pomysł zrodził się pod wpływem słów samego Artura Rubinsteina, który koncertując w nowo zbudowanej sali Filharmonii Pomorskiej, w roku 1960 powiedział: „Macie wspaniałą salę koncertową, należałoby tu organizować koncerty międzynarodowe.” Patronat nad konkursem objęła małżonka A. Rubinsteina Aniela Młynarska-Rubinstein, obecnie Ewa Rubinstein, córka, która ufundowała specjalną nagrodę im. Anieli Rubinstein. W konkursie mogą brać udział pianiści w wieku od 14 do 21 lat. środa, 9 XI 2011, godz. 19 Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis Jerzy Swoboda, dyrygent W programie m.in. Dvořák – Walce Za pulpitem dyrygenckim stanie Jerzy Swoboda, ceniony polski mistrz batuty. W swej bogatej biografii odnotował pracę z najlepszymi orkiestrami w Polsce i za granicą, koncertując w wielu krajach Europy, a także w USA, Kanadzie, Korei Płd., Meksyku, Japonii, Tajwanie.

Współpracował z artystami tej klasy, co Lord Y. Menuhin, G. Kremer, J. Frantz, M. Petri.

Usłyszymy m.in. walce Antonina Dvořáka największego – obok Smetany – kompozytora naszych południowych sąsiadów. Twórca ten jeszcze w większym stopniu niż jego poprzednik przyczynił się do włączenia muzyki swego kraju w nurt kultury europejskiej.

Rola Dvořáka w czeskiej kulturze muzycznej bywa porównywana z tą, jaką Czajkowski odegrał w muzyce rosyjskiej. Imponujący dorobek autora słynnej Symfonii z Nowego Świata obejmuje wszystkie gatunki muzyki instrumentalnej i wokalnej. Był bowiem kompozytorem niezwykle płodnym, miał ogromną łatwość tworzenia wpadających w ucho pięknych melodii, którymi jest przepojona jego bogata muzyczna spuścizna. Reprezentuje ona styl późnoromantyczny, wyrastający z tradycji muzyki klasycznej, zwłaszcza Beethovenowskiej, z elementami muzyki ludowej, rodzimej i obcej. Trzeba podkreślić, iż należy on do grona największych kompozytorów świata, jest twórcą nowoczesnej symfoniki oraz muzyki wokalno-instrumentalnej i kameralnej.

Koncert świąteczny piątek, 11 XI 2011, godz. 19 Filharmonia Pomorska Hanna Banaszak z zespołem

w y darzenia

Hanna Banaszak

Hanna Banaszak urodzona w Poznaniu, polska piosenkarka jazzowa i estradowa, wykonuje standardy muzyki jazzowej i rozrywkowej lat 20. i 30. oraz nowe piosenki, nierzadko pisane specjalnie dla niej.

Karierę solową rozpoczęła w 1980. Współpracowała m.in. z Jeremim Przyborą, Jerzym Wasowskim, Zbigniewem Górnym, Jonaszem Koftą, Wojciechem Młynarskim. Zrealizowała też kilka recitali telewizyjnych.

W 1986 zdobyła Grand Prix belgijskiego festiwalu piosenki Europopstar. Użyczyła swego głosu postaci Hanki Ordonówny w filmie „Miłość ci wszystko wybaczy” (1981), zaśpiewała arię ze Stabat Mater w filmie Siekierezada (1985). Artystka brała udział w wielu przedsięwzięciach telewizyjnych i scenicznych, jest autorką tomiku wierszy pt. „Zamienię Samolubie na Szczodruchy”.

School of Music & Drama w Londynie u Yfraha Neamana. Koncertowała w Niemczech, Austrii, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Holandii, Monte Carlo. MACIEJ KAMROWSKI. Wiolonczela, koncertmistrz. Jest absolwentem Akademii Muzycznej w Bydgoszczy. Prowadzi aktywną działalność koncertową jako solista, a także kameralista w Kwartecie Pomorskim. MAREK SWATOWSKI, obój, ukończył Akademię Muzyczną w Bydgoszczy. Po studiach podjął pracę w bydgoskiej Filharmonii, współpracuje z Capellą Bydgostiensis, a także z innymi zespołami symfonicznymi w kraju, prowadzi ożywioną działalność koncertową. JANUSZ WITKOWSKI, kierownik grupy fagotów, uzyskał dyplom także w bydgoskiej uczelni muzycznej. Od 1981 pracuje jako muzyk solista Orkiestry Symfonicznej.

Koncertuje również jako solista, wykonując różnorodny repertuar fagotowy z wieloma orkiestrami w Polsce. Za pulpitem stanie mistrz batuty JAN KRENZ, który jest jednym z najwybitniejszych polskich dyrygentów, ale również komponuje. Wcześniej debiutował jako kompozytor niż dyrygent: w 1943 roku w okupowanej Warszawie, na konspiracyjnym koncercie wykonany został jego I Kwartet smyczkowy.

Potem intensywniejszej pracy twórczej przeszkadzała błyskotliwa kariera dyrygencka, między kolejnymi utworami bywały wieloletnie przerwy.

Jan Krenz

piątek, 18 XI 2011, godz. 19 Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Jan Krenz, dyrygent Aldona Cisewska, skrzypce Maciej Kamrowski, wiolonczela Marek Swatowski, obój Janusz Witkowski, fagot Krenz – Aria i Perpetuum mobile na orkiestrę Haydn – Symfonia koncertująca B-dur na obój, fagot, skrzypce i wiolonczelę op. 84 Dvořák – Serenada na smyczki Koncert wyjątkowy w kalendarzu listopadowym, bowiem partie solowe będą wykonywać instrumentaliści mający pierwsze głosy w orkiestrze. Koncertmistrzyni, I skrzypce, ALDONA CISEWSKA. Naukę na skrzypcach rozpoczęła w wieku 6 lat. Od 1975 została uczennicą Stefana Hermana, w 1981 została studentką Folkwang Hochschule w Essen w klasie Paraschkevova (koncertmistrz Wiedeńskich Filharmoników). Następnie kontynuowała studia w Guildhaal

Recital Bachowski środa, 23 XI 2011, godz. 19 Julian Gembalski, organy Johann Sebastian Bach – Fantasia sopra: Komm, heiliger Geist, Herre Gott” BWV 651, Preludium chorałowe „Schmücke dich, o liebe Seele” BWV 654, Fantazja i fuga a-moll, BWV 561, Partita diversa sopra „O Gott, du frommer Gott” BWV 767, Concerto a-moll wg. Antonio Vivaldiego, BWV 593, Fantazja i fuga (improwizowana) c-moll BWV 562 Prawdziwa uczta duchowa dla wielbicieli muzyki organowej, koncert ten przyniesie też nieczęstą okazję do wysłuchania, w całej okazałości, naszych wspaniałych organów (gwoli przypomnienia są to organy mechaniczne Riegera-Klossa z 47 rejestrami). Solistą będzie Julian Gembalski, jeden z czołowych polskich organistów, ceniony pedagog, rektor uczelni w Katowicach (której jest absolwentem – klasy organów i teorii muzyki). Zdobywca pierwszych nagród w konkursach improListopad 2011 |

| 31

wiu, w której prowadzi klasę dyrygentury jako profesor zwyczajny.

Duet wirtuozów sobota, 26 XI 2011, godz. 19 Filharmonia Pomorska Ekaterina Frolova, skrzypce (Rosja) Vesselin Stanev, fortepian (Bułgaria)

Julian Gembalski

wizacji fortepianowej i organowej w Gdańsku i Weimarze, a także prestiżowej nagrody Orfeusz podczas 38.

Festiwalu Warszawska Jesień. piątek, 25 XI 2011 godz. 19 Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Marek Pijarowski, dyrygent Paweł Kowalski, fortepian Toruński Kwartet Waltorniowy Hübler – Koncert na cztery rogi Szymanowski – IV Symfonia koncertująca Paweł Kowalski jest jednym z najwszechstronniejszych polskich pianistów, wykonującym blisko czterdzieści koncertów fortepianowych od Mozarta, Beethovena, Chopina, Paderewskiego, Saint-Saënsa, Rachmaninowa po Ravela, Gershwina, Poulenca i Góreckiego. Był pierwszym po Krystianie Zimmermannie wykonawcą Koncertu fortepianowego Lutosławskiego, a także jednym z pierwszych interpretatorów Koncertu fortepianowego Panufnika. Studiował w Kolonii, Warszawie oraz w Vancouver (dzięki stypendium Witolda Lutosławskiego). Pianista występował w słynnych salach koncertowych i na festiwalach Europy, jak również z wieloma orkiestrami filharmonicznymi zarówno krajowymi, jak i europejskimi, dokonał nagrań dla kilkunastu radiofonii, nagrał płyty kompaktowe z utworami Chopina, Beethovena, Brahmsa i Zarębskiego. Kwartet Waltorniowy z Torunia w występuje od 2007 w składzie: Robert Józefowicz, Janusz Stanecki, Michał Szczerba i Andrzej Sekuła. Waltorniści są etatowymi muzykami – solistami Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej oraz absolwentami i studentami akademii muzycznych: w Bydgoszczy (R. Józefowicz i J. Stanecki), w Gdańsku (M. Szczerba) a także Hochschule für Musik w Weimarze i Saarbrücken (A. Sekuła). Maestro Marek Pijarowski znakomity polski dyrygent Marek Pijarowski, wieloletni dyrektor naczelny i artystyczny Filharmonii Wrocławskiej (1980-2002) oraz dyrektor artystyczny Festiwalu Polskiej Muzyki Współczesnej we Wrocławiu (1980-2000), pedagog Akademii Muzycznej we Wrocła32 |

| Listopad 2011

Schumann – Fantazje na fortepian i skrzypce op. 73 Beethoven – Sonata na fortepian i skrzypce A-dur op. 47 „Kreutzerowska” Brahms – Sonata na fortepian i skrzypce nr 3 d-moll op.108 Ravel – Rapsodia koncertowa na skrzypce i fortepian „Cyganka” Rosyjska skrzypaczka EKATERINA FROLOVA (ur. w 1985) pochodzi z rodziny muzyków w Sankt Petersburgu, zadebiutowała w wieku siedmiu lat. Od 2004 uczyła się w konserwatorium w swoim rodzinnym mieście, które ukończyła w 2009. Studia kontynuowała u Michaela Frischenschlagera na University of Music and Performing Arts w Wiedniu. W 1998 otrzymała I nagrodę oraz nagrodę główną w Konkursie Młodych Skrzypków im. Louisa Spohra w Weimarze oraz w następnym roku I nagrodę w Premium Yuri Temirkanov w Sankt Petersburgu. W 2002 zdobyła nagrodę specjalną w Konkursie Czajkowskiego w Moskwie, a rok później wygrała Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Louis a Spohra we Fryburgu Bryzgowijskim. W 2009 zdobyła I nagrodę w Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym i Altówkowym Festival Bled (Bled, Słowenia). We wrześniu 2010 uzyskała II nagrodę w VII Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym im. Kreisler w Wiedniu. Jako solistka występowała z orkiestrami w Chinach, Rosji, Niemiec, Finlandii, Słowenii i Szwajcarii, VESSELIN STANEV urodził się w 1964 w Warnie (Bułgaria). Studiował w Akademii Muzycznej w Sofii, następnie wyjechał do Moskwy, by studiować u Dmitrija Bashkirova w Konserwatorium im. Czajkowskiego. W Paryżu ukończył Conservatoire National Supérieur de Musique. Nagrodzony został w Konkursie im. Czajkowskiego w Moskwie i Konkursie „Marguerite Long – Jacques Thibaud” w Paryżu. Stanev nagrał sześć płyt kompaktowych z dziełami Schumanna, Brahmsa, Liszta, Chopina i Rachmaninowa dla bułgarskiej wytwórni Gega New.

Andrzejki w filharmonii środa, 30 XI 2011, godz. 19 Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis Jan Walczyński, dyrygent, aranżer Sympatyczne wieczory muzyczne organizowane w dniu imienin Andrzeja są stałą i bardzo wyczekiwaną przez słuchaczy pozycją repertuaru Filharmonii. Zgodnie z wieloletnią tradycją Koncert Andrzejkowy wypełnią światowe, najbardziej ulubione hity. inf. Mariola Grochowina

w y darzenia

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna 9.11.2011, godz. 18.00 WiMBP, Sala Wystawowa, Stary Rynek 24 (II piętro)

Spotkanie poetyckie z Wiesławem Trzeciakowskim promujące nowy tomik poezji Miasto ze słów

Jest to 5. w kolejności książka poetycka, a 21. książka w aktualnym dorobku pisarza, tłumacza i krytyka literatury polskiej i niemieckiej XIX wieku. Jest poetą osobnym na tle współczesnej poezji polskiej, zarówno warsztatowo, jak też pod względem języka i treści.

Spotkanie poprowadzi Kazimierz Rink.

11 listopada 2011 r., przed Czytelnią Główną Ekspozycja czynna do 20 stycznia 2012 r.

Ekspozycja Bydgoszcz w drodze do wolności

Wystawa została podzielona na dwie części. Pierwsza poświęcona jest odrodzeniu państwa polskiego 11 listopada 1918 r. i walce o jego granice; druga wyzwoleniu Bydgoszczy 20 stycznia 1920 r. W skład kompozycji wchodzą odezwy rządów polskich, plakaty, wycinki z gazet, medale okolicznościowe, fotografie, mapy i śpiewniki pieśni patriotycznych.

Godzinami o książkach – Dyskusyjne Kluby Książki w WiMBP.

LISTOPAD 2011 – wybrane zajęcia edukacyjne 2.11.2011, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 30 dla dorosłych i dla dzieci ul. Toruńska 185) „Zwyczaje i obrzędy zaduszkowe” – zajęcia edukacyjne.

8.11.2011, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 13 dla dzieci i młodzieży ul. Połczyńska 3) „Co pisze na płocie? – czyli rzecz nie całkiem poważna o całkiem poważnych błędach językowych” – zajęcia edukacyjne.

10.11.2011, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 12 dla dzieci i młodzieży ul. Pielęgniarska 17) „To dla Polaków ważny dzień” – zajęcia edukacyjne o Święcie 11 listopada. Wykonywanie kotylionów w barwach narodowych.

17.11.2011, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 9 dla dzieci i młodzieży ul. Marii Konopnickiej 28) „Historia pluszowych misiów” – zajęcia edukacyjne połączone z konkursem plastycznym.

18.11.2011, godz. 10.00, WiMBP (Filia nr 15 dla dzieci i młodzieży ul. Gawędy 1) „Artyści z głębi jaskiń” – rysunki ludzi pierwotnych – zajęcia plastyczne dla dzieci.

18.11.2011, godz. 16.00, WiMBP (Filia nr 14 dla dorosłych i dla dzieci ul. Dworcowa 33) Zajęcia teatralne na podstawie legendy warszawskiej pt. „Złota kaczka” A. Oppmana.

Szczegóły dotyczące działalności klubów publikowane są na stronie: dkk.wimbp.man.bydgoszcz.pl. Program DKK, realizowany przez WiMBP we współpracy z Instytutem Książki, obejmuje także spotkania autorskie.

21.11.2011, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 3 dla dzieci i młodzieży ul. Grunwaldzka 59) „Misie znane nie od dziś” – quiz poświęcony najsłynniejszym misiom i niedźwiadkom z literatury dziecięcej.

16.11.2011, godz. 17.00, Biblioteka Główna WiMBP, Sala Wykładowa

22.11.2011, godz. 13.30, WiMBP (Filia nr 12 dla dorosłych ul. Ujejskiego 58) Konkurs recytatorski dla gimnazjalistów pt. „Poezja Marii Pawlikowskiej – Jasnorzewskiej”.

23.11.2011, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 17 dla dzieci i młodzieży ul. Brzęczkowskiego 2) Bal w bibliotece ph. „Dziś w bibliotece jest wesoło, wszystkie dzieci tańczą wkoło”.

Spotkanie autorskie z Martą Sztokfisz

– pisarką, dziennikarką, krytykiem filmowym i felietonistką. Jest autorką cyklu scenariuszy filmów dokumentalnych oraz książek: „Dlaczego kłamałaś Anastazjo?”, „Cena sławy”, „W „Klanie”, „Na huśtawce”, „Księżniczka deptaku. Opowieść o Edycie Klein”. Na podstawie „Ceny sławy” powstał scenariusz filmowy. W Bydgoszczy M. Sztokfisz będzie promować swoją najnowszą książkę „Jerzy Hoffman. Gorące serce” (wydaw. „Marginesy”).

Spotkanie poprowadzi Hanna Grudzińska – właścicielka wydawnictwa „Marginesy”. Wstęp wolny! inf. Lucyna Partyka

24.11.2011, godz. 11.00, WiMBP (Biblioteka Główna ul. Stary Rynek 24)

BIBLIOTEKA BAWI:

Z okazji Światowego Dnia Pluszowego Misia w Bibliotece Głównej zorganizowane zostaną „Misiowe czytanki” – głośne czytanie w bibliotece w towarzystwie misiowych przyjaciół oraz spotkanie autorskie z Łukaszem Wierzbickim, autorem książki dla dzieci „Dziadek i niedźwiadek”.

29.11.2011, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 3 dla dzieci i młodzieży ul. Grunwaldzka 59) „Magia andrzejkowych wróżb” – poznajemy polskie zwyczaje i obrzędy andrzejkowe – zajęcia edukacyjne.

Listopad 2011 |

| 33

w y darzenia

Muzeum Okręgowe im. L. Wyczółkowskiego 25 listopada 2011, godz. 18.00 Ekspozycja czynna do 29 stycznia 2012 r.

Zespół Spichrzy, ul. Grodzka 7-11

Otwarcie wystawy „Gdzie się spełnił cud… Szopki krakowskie ze zbiorów Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie”

Wystawa przedstawia genezę, dzieje i rozwój szopki krakowskiej. Jednak głównym celem ekspozycji, jest ukazanie walorów artystycznych szopek krakowskich, ich baśniowej architektury, wyszukanej kompozycji, misternie wykonanych i skomponowanych detali, gry kolorów, świateł i cieni, a także wielkiej różnorodności – mimo zachowanego i powtarzającego się we wszystkich szopkach podstawowego wzorca: ozdobnej fasady świątyni. Zaprezentowane szopki (24 obiekty), to jedne z najpiękniejszych i najciekawszych w kolekcji Muzeum Etnograficznego w Krakowie.

Wybrane prace stanowią przegląd nie tylko wielorakich form architektonicznych i stylów ich komponowa-

nia, ale przede wszystkim ukazują wielość wątków oraz treści zawartych w szopkach i ich bohaterach. Obok szopek przedstawiających legendarne czy też historyczne postaci, takie jak: Lajkonik, smok wawelski, Jan Paweł II, Kopernik, Stańczyk czy marszałek Józef Piłsudski, staną obiekty prezentujące współczesne osobistości oraz wydarzenia, np. piłkarzy krakowskiej Wisły czy strajk służby zdrowia.

Najstarsze dzieła reprezentuje ponaddwumetrowa kopia szopki kukiełkowej wykonanej w latach 90. XIX wieku przez Michała Ezenekiera – prekursora stylu nazywanego ezenekierowskim, oraz szopka, tzw. bet­ lejemka, Kazimierza Sudera z 1916 r. Kolejne szopki pochodzą z organizowanych w Krakowie konkursów w latach: 40., 60., 70., 80., 90. XX wieku oraz z pierwszej dekady XXI wieku.

Przedstawione prace są świadectwem niezwykłej inwencji twórczej, fantazji i wielkiego kunsztu szopkarzy krakowskich. Świadczą o żywotności polskich tradycji, o urodzie, oryginalności i bogactwie obchodów świątecznych Bożego Narodzenia.

Maria Flinik-Huryn

Fotograf ie: 1. Szopka krakowska tzw. betlejemka, wyk. Kazimierz Suder, Kraków 1916, wł. Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie. F o t . J a c e k K o b i e n a

3. Szopka krakowska, wyk. Włodzimierz Łesyk, I nagroda na 32 Konkursie Szopek Krakowskich w 1974 r., wł. Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie. F o t . J a c e k K o b i e n a

2. Szopka krakowska, wyk. Bronisław Pięcik, III nagroda na 42 Konkursie Szopek Krakowskich w 1984 r., wł. Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie. F o t . J a c e k K o b i e n a

4. Szopka krakowska, wyk. Witold Głuch, I nagroda na 32 Konkursie Szopek Krakowskich w 1974 r., wł. Muzeum Etnograficzne im.

Seweryna Udzieli w Krakowie. F o t . J a c e k K o b i e n a

Wystawy czasowe:

Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 „Mennica bydgoska”

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8a „Rewolucje graficzne. Albrecht Dürer i szkoła niemiecka XV i XVI wieku”.

Wystawa czynna do 4 grudnia 2011 r.

Leon Wyczółkowski, ul. Mennica 7 „Leon Wyczółkowski (1852-1936), malarstwo, rysunek, grafika”.

Zespół Spichrzy, ul. Grodzka 7-11.

Wystawa pokonkursowa XV Ogólnopolskiego Przeglądu Amatorskiej Tkaniny Unikatowej.

Wystawa czynna do 13 listopada 2011 r.

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8a „Galeria Sztuki Nowoczesnej”.

Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 „Od pieniądza narodowego do euro”.

Wystawa będzie czynna do 17 listopada 2011 r.

Zespół Spichrzy, ul. Grodzka 7-11. „Bydgoszcz – okruchy miasta”

Wystawy stałe: ul. Dąbrowa „EXPLOSEUM – centrum techniki wojennej DAG Fabrik Bromberg” Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2 „W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia wczesnośred­ niowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic” 34 |

| Listopad 2011

Zespół Spichrzy, ul. Grodzka 7-11. „Pamiątki bydgoskie”

Zespół Spichrzy, ul. Grodzka 7-11. „Secesja. Rzemiosło artystyczne ze zbiorów włas­ nych Muzeum” Wystawa czynna do grudnia 2011 roku.

Opera Nova, ul. Marszałka Focha 5 „Fonografia operowa” Inf. Mateusz Soliński

1

2

3

4

Listopad 2011 |

| 35

w y darzenia

Opera Nova w Bydgoszczy chór Cyganów „Chi del gitano i giorni abbella” – pozostanie wielbicielem tej opery.

sobota 12.11.2011, godz. 19.00

TRAVIATA opera Giuseppe Verdiego

Tr u b a d u r, f o t . M a r e k H o f m a n

sobota 5.11.2011, godz. 19.00 niedziela 6.11.2011, godz. 19.00

TRUBADUR (Il Trovatore) opera Giuseppe Verdiego Kierownictwo muzyczne Lukas Beikircher (Niemcy) Dyryguje Jerzy Wołosiuk Reżyseria Maciej Korwin Scenografia Frank Ravel (Holandia) „Trubadur” Verdiego to dzieło, po które chętnie sięgają teatry muzyczne całego świata dla bogactwa jego przepięknych arii, duetów, chórów, dających wykonawcom możliwość zachwycenia słuchacza melodyjnością, ekspresją i dramatyzmem scenicznym.

Od chwili swego powstania „Trubadur” rozpoczął triumfalny pochód przez operowe sceny: teatr „Apollo” w Rzymie, Madryt, Odessa, Warszawa, Lwów, Rio de Janeiro, Meksyk, ba! Bombaj, Filipiny. Verdi żartował, że „Trubadura” można usłyszeć nawet w głębi afrykańskiego lądu.

Libretto bazujące na romantycznej powieści Antonio Gutierreza ukazuje średniowieczną Hiszpanię targaną wewnętrznymi walkami, tragiczne dzieje dwóch braci rozdzielonych w dzieciństwie: romantycznego trubadura i okrutnego szlachcica, obóz cygański, więzienny loch, miłość kpiącą ze śmierci. „Trubadur” z repertuaru Opery Nova zyskał uznanie widzów dla efektownych kostiumów, koncepcji reżyserskiej czytelnie przeprowadzającej przez zawiłości libretta i umiejętnie wygrywającej relacje między postaciami dramatu oraz dla kreacji wokalnych. Każdy, kto choć raz usłyszy arię „Stride la vampa”, mistrzowski chór zakonnic a capella z II aktu, arie Manrica, czy słynny 36 |

| Listopad 2011

kierownictwo muzyczne Maciej Figas reżyseria Bodo Igesz (USA) scenografia Łucja Kossakowska (premiera 1998 r.)

Marie Duplessis, do której wzdychał cały „Jockey-Club” utrzymywany przez najbogatszych mężczyzn z paryskiego towarzystwa, kochanka najbardziej wpływowych i znanych osobistości, także artystów – Franciszka Liszta i Aleksandra Dumas-syna, kochająca luksus i… kamelie, dała „życie” literackiej postaci Małgorzacie Gauthier, tytułowej „Damie kameliowej” z XIX-wiecznego bestselleru powieściowego.

Na jego kanwie powstało libretto do „największego melodramatu wśród operowych historii” „La Traviaty” Giuseppe Verdiego. Tytułowa „kobieta upadła” nazywa się tu Violetta Valery. Opera ta należy do szczególnych utworów, które – słuchane nawet wielokrotnie – nadal podbijają słuchacza muzyczną urodą.

Dzieło zawiera wszystko, co od ponad stu lat gwarantuje mu miłość wykonawców i publiczności: wspaniałe partie wokalne, niezapomniane muzyczne dialogi bohaterów, dramatyczną akcję z tragicznym finałem, piękne sceny zbiorowe i chóralne (ze słynnym toastem na chwałę miłości „Libiamo…” i Coro dei Zingarelle).

sobota 19.11.2011, godz. 19.00, Premier a niedziela 20.11.2011, godz. 19.00, II PremierA

SEN NOCY LETNIEJ balet do muzyki Feliksa Mendelssohna-Bartholdy’ego

Inscenizacja i choreografia Karol Urbański Kierownictwo muzyczne Jerzy Wołosiuk Scenografia Wacław Tadeusz Ostrowski Kostiumy Tijana Tyski Asystent choreografa Małgorzata Chojnacka Przygotowanie chóru żeńskiego Henryk Wierzchoń Światła Maciej Igielski Projekcje Krystian Drywa BALET I ORKIESTRA OPERY NOVA Komedia Szekspira, muzyka Mendelssohna (w tym słynny marsz, bez którego nie obędzie się żaden ślub) i… balet. Neoklasyczny? Współczesny?

To już druga premiera baletowa przygotowana przez tancerzy Opery Nova w tym roku. I tym razem do realizacji zaproszona została ekipa młodych twórców.

Czy powtórzą sukces marcowego „Zniewolonego umysłu”? Wierzymy, że tak. inf. Ewa Chałat

w y darzenia

Rebel Music BDG Star Guard Muffin support: BETHEL 3.11.2011, Estrada, godz. 19.00, bilety: 25/30 zł szczegóły – patrz: dział Wydarzenia, Estrada stagebar

Katarzyna Nosowska 12.11.2011, Filharmonia Pomorska, godz. 20.00 22 sierpnia 2011 r. miał swoją premierę utwór „Nomada”, będący zapowiedzią nowej płyty Nosowskiej zatytułowanej „8”. Artystka postawiła na sprawdzonych współpracowników. Autorem wszystkich piosenek jest Marcin Macuk, który razem z Marcinem Borsem (m.in. Nosowska „Osiecka”) jest również producentem płyty. Teksty oczywiście napisała Katarzyna. Premiera albumu miała miejsce 23 września. Wydawcą jest Supersam Music, firma założona przez management artystki.

Vavamuffin 18.11.2011 Bydgoszcz – klub Estrada, start koncertu 21, bilet 25/30 zł Vavamuffin powstało w lutym 2003 roku w Warszawie.

Dokładnie rzecz biorąc na warszawskich Siekierkach, łącząc w sobie zieleń otaczającą niedalekie jeziorko czerniakowskie i dym z kominów E.C. Siekierki. Vavamuffin to połączenie dwu słów: jamajskiego „raggamuffin” oznaczającego styl śpiewania, nawijania i „Vava” czyli po prostu Warszawa. W skład zespołu weszli zarówno debiutanci, jak i utytułowani już zawodnicy polskiej sceny reggae. Vavamuffin ma na swoim koncie kilkaset koncertów, od małych salek klubowych po występy przed ponadstutysięczną publicznością.

Coma 24.11.2011, Estrada ul. Dworcowa 51 (wejście od bulwaru), godz. 20, bilety 45/50 zł Pod koniec października rusza największa dotychczas jesienna trasa COMY. Łodzki zespół rockowy zobaczymy w ponad dwudziestu miastach Polski! Najlepsze kluby i ośrodki studenckie jak zwykle zapełnią się po brzegi, tym bardziej, że na trasie pojawi się całkiem premierowy materiał. Na nowy, studyjny album fani COMY czekali aż 3 lata. Zespół promujący podczas trasy swój najnowszy czerwony album zaprezentuje fanom także ulubione przez publiczność utwory.

Closterkeller

Support: SPLENDOR 12.11.2011, Estrada, godz. 20.00, bilety: 25/30 zł CLOSTERKELLER to czołowy przedstawiciel nurtu tzw. „klimatycznego” rocka na polskiej scenie. Rozpoczynali w 1988 roku, grając ciężką muzykę spod znaku brytyjskiej nowej fali.

16 września 2011 roku swoją premierę będzie miała najnowsza płyta warszawskiego kwintetu, zatytułowana „Bordeaux”. Od września do grudnia br CLOSTERKELLER rusza na kolejną edycję trasy Abracadabra Gothic Tour 2011, która odwiedzi łącznie 33 miasta !!!

Koniec Świata + Mordercy P

25.11.2011, klub Mózg, start godz. 19, bilet 15/20 zł Koniec Świata to rock&rollowo-folkowa wizytówka Śląska. Od 2000 roku zagrali ponad 700 koncertów w Polsce, a także Niemczech, Czechach, Słowacji i Ukrainie, w tym kilka wspólnych tras m.in z zespołami Akurat, Happysad i Farben Lehre. Byli na największych festiwalach: Przystanek Woodstock, Jarocin, Seven Festival. Na pięciu albumach wydanych przez Koniec Świata, znajdziemy energetyczne utwory o miłości, rewolucji i życiu w metropolii zawieszonej gdzieś poza czasem i szerokością geograficzną.

Listopad 2011 |

| 37

w y darzenia

Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński czwartek 3.11.2011, godz. 18.00 Ekspozycja czynna do 15.11.2011

„By nie zapomnieć”,

spotkanie poetyckie i wystawa poświęcona pamięci ks. prałata Romualda Biniaka, Andrzeja Budziaka, Leopolda Buczkowskiego, Waldemara Byrgera, Kazimierza Hoffmana, Kazimierza Jułgi, Wiktora Kaczmarkiewicza, Zbigniewa Kluszczyńskiego, Hieronima Konieczki, Sławomira Kuczkowskiego, Ireny Kużdowicz, Zbigniewa Lubaczewskiego, Ryszarda Milczewskiego-Bruno, Bronisława Zygfryda Nowickiego, Krzysztofa Nowickiego, Zdzisława Polsakiweicza, Andrzeja Przybielskiego, Leona Romanowa, Zofii Rybiańskiej, Lecha Skarżyńskiego, Henryka Słysza, Krzysztofa Solińskiego, Joanny Witt-Jonscher i Edwarda Woyniłłowicza, czytanie tekstów Alicja Mozga i Mieczysław Franaszek.

Spotkanie poetyckie oraz wystawa pod tytułem By nie zapomnieć to szczególny apel umarłych – wspomnienie nieobecnych przyjaciół i twórców. Wszystkie te postaci: ks. Romuald Biniak, Andrzej Budziak, Leopold Buczkowski, Waldemara Byrgera, Kazimierz Hoffman, Kazimierza Jułga, Wiktor Kaczmarkiewicz, Zbigniew Kluszczyński, Hieronim Konieczka, Sławomir Kuczkowski, Irena Kużdowicz, Zbigniew Lubaczewski, Ryszard Milczewski-Bruno, Bronisław Zygfryd Nowicki, Krzysz-

By nie zapomnieć

38 |

| Listopad 2011

tof Nowicki, Zdzisław Polsakiewicz, Andrzej Przybielski, Leon Romanow, Zofia Rybiańska, Lech Skarżyński, Henryk Słysz, Krzysztof Soliński, Joanna Witt-Jonscher i Edward Woyniłłowicz stały się częścią naszej rzeczywistości widzialnej i niewidzialnej. Prowadzenie Galerii Autorskiej to kreowanie działań twórczych i jednocześnie pielęgnowanie kontaktów z ludźmi, by ocalać wartości i po to, by pamięć o umarłych nie traciła swej mocy i siły oddziaływania na rzeczywistość. Sztuka stanowi „materię” wypełniającą przestrzeń obecności, w której odnajdujemy się i poznajemy. Podstawowym sensem tej działalności jest poszukiwanie i wzbogacanie różnych języków kontaktu, aby każdy jej uczestnik mógł stawać się „tłumaczem” w dialogu z innymi. Dzięki takiej formie obcowania przekraczamy wyobrażenia, systemy, schematy, a w konsekwencji stawiamy kolejny krok w nieznane. Granice rozumienia i odczuwania są ruchome, bywają doskonale nieprzewidywalne i nieprzezroczyste. Wciąż uczymy się od innych, zaciągając wobec nich dług wdzięczności. Szczególnego znaczenia nabiera pamięć o nieżyjących twórcach związanych z Galerią Autorską. Każdy z nich pozostawił trwały ślad w naszej świadomości. Ekspozycja i spotkanie poświęcone tym postaciom to znak naszej pamięci.

W dniu po Wspomnieniu Wszystkich Wiernych Zmarłych pragniemy oddać im hołd.

Jacek Soliński

czwartek 17.11.2011, godz. 18.00 Ekspozycja czynna do 20.12.2011

Otwarcie wystawy prac Aleksandra Widyńskiego pt. „Przestrzeń szarości” Aleksander Widyński, studia w latach 1981-1986 na Wydziale Malarstwa i Grafiki PWSSP w Gdańsku. Dyplom z malarstwa w pracowni prof. Kazimierza Ostrowskiego.

Zajmuje się malarstwem, grafiką i tkaniną drukowaną.

Od 1989 pracuje w ASP w Gdańsku, obecnie na stanowisku profesora nadzwyczajnego, prowadzi pracownię Sztuki Włókna w Katedrze Specjalizacji Artystycznych na Wydziale Malarstwa oraz kieruje tą katedrą.

Umowna przestrzeń szarości to wszystko co mnie otacza, to życie pędzące w zawrotnym tempie, które staram się mimo wszystko „wyciszyć”, a następnie przetworzone zamknąć we własną indywidualną estetykę. W druku cenię prostotę, środkiem do uzyskania tego stanu jest matryca, która przy swoich ograniczeniach formalnych, mimo wszystko daje możliwość porządkowania, estetyzacji płaszczyzny. To propozycja wycieczki w czasie, w obszar nie wirtualny, gdzie pion i poziom, rytmicznie powtarzane jako proste znaki graficzne, systematyzują przestrzeń, a przez to przekaz staje się uproszczony i klarowny.

Wystawa pt. „Przestrzeń szarości” obejmuje wybrane prace z lat 2006-2007, wykonanych techniką serigrafii.

Aleksander Widyński

czwartek 17.11.2011, godz. 18.00

Spotkanie poetyckie, z Jarosławem Jakubowskim pt. „Góra św. Jana” Czytanie wierszy Alicja Mozga i Mieczysław Franaszek

Jarosław Jakubowski, ur. 1974 w Bydgoszczy. Ukończył politologię na Uniwersytecie Gdańskim. Poeta, prozaik, dziennikarz, krytyk literacki. Autor książek poetyckich: Wada wymowy, Kamyki, Marta, Wyznania ulicznego sprzedawcy owoców, Wszyscy obecni, Pseudo, Ojcostych, Slajdy (proza) oraz dramatów, m.in. Życie i Generał.

Współpracuje z sopockim „Toposem”. Publikuje także we „Frondzie”. Mieszka w Koronowie z żoną Anią i dziećmi Olafem i Zofią.

Alek s an der W id y ńsk i, b e z t y tu ł u, s erigr af ia , 10 0×70 cm, 20 07

Dlaczego piszę?

Jest to pytanie podchwytliwe, lokuje bowiem literaturę w rzędzie takich, praktycznych ludzkich działań, jak budownictwo czy medycyna. Literatura nic nie „ma” ani nic nie „musi”. Co najwyżej „może” (choć z reguły nie może).

Niemniej nie unieważnia to wcale pytania „dlaczego”.

Himalaiści pytani o powód wspinania się na niebotyczne góry lubią odpowiadać: „dlatego, że góry są”.

W ślad za nimi mogę powiedzieć, że piszę dlatego, że są gdzieś we mnie słowa. Brzmi to nawet ładnie. Ale gdyby pisanie było tylko wydobywaniem na światło dzienne Ukrytego, można by je zostawić psychoanalizie.

Więc może piszę dlatego, że tych słów nie ma? To odpowiedź równie zgrabna co poprzednia, a przy tym nie udaje skromności. A przecież samym aktem pisania raz na zawsze zostawiamy skromność za sobą. Najpiękniejszy tekst to taki, którego nie ma, tekst-zamysł, tekst-idea. Dramat zaczyna się w momencie, gdy próbujemy tę ideę podać w formie podłużnego „słupka” zwanego wierszem czy też rozwleczonej na całe strony prozy.

Jest to dramat niemożności, kompromisu.

Piszę więc dlatego, że wiem, iż porywam się na coś niewykonalnego. Świadomie uczestniczę w dramacie, który rozgrywa się między mną, rzeczywistością i trzecim wymiarem, który mógłbym nazwać tradycją literacką, metaliteraturą.

W pewnych kręgach zwykło się uważać, że pisanie ma na celu „wyrażanie siebie”. Zadanie to może jednak nie wystarczyć tym, którzy nie uważają „ja” za coś specjalnie godnego uwagi. Stąd na przykład odwoływanie się do tradycji albo skok w rzeczywistość, obie metody bardziej lub mniej skutecznie odwracają uwagę odbiorcy od „ja” piszącego.

Moje pisanie usytuowałbym gdzieś na przecięciu się tych trzech wymienionych wyżej „wytycznych”, choć dalibóg nie wiem skąd się moje pisanie bierze i dokąd zmierza. A raczej wiem dokąd chciałbym, żeby zmierzało. Mianowicie – do prawdy.

Jeśli kogoś nie zadowala ta – przyznaję – dość wymijająca odpowiedź, to ujmę rzecz na sposób rzemieślniczy: piszę dlatego, żeby pisać coraz lepiej. DOBRY TEKST zaś nie jest tylko kategorią estetyczną, ale przede wszystkim etyczną. Pisząc chcę doskonalić swój warsztat, ale też dokonywać rozprawy z sobą samym, jak trafnie wyraził to w jednym z wywiadów prasowych Tymoteusz Karpowicz.

Uprawianie literatury po to, by stawać się lepszym albo chociażby mniej złym człowiekiem. Przyznam, że to fascynujący postulat.

Jarosław Jakubowski

Listopad 2011 |

| 39

w y darzenia

Pałac Młodzieży 8.11.2011, godz. 10.00 Konkurs wiedzy „Żyć wiarą pierwszych chrześcijan” w ramach Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej, 14.11.2011, godz. 9.30-10. „Proza jak poezja” – konkurs recytatorski.

16.11.2011 „Magia teatru” – Środowe Spotkania z Teatrzykami Dziecięcymi. Na scenie zaprezentują się młodzi aktorzy z Teatru Gwarancja, działającego w Domu Kultury w Białych Błotach. Przedstawią publiczności spektakl pt. „Wesoły pociąg”

23.11.2011, godz. 10.00 i 11.30 Audycja muzyczna, czyli interaktywna lekcja muzyki.

25.11.2011, godz. 11.00 Światowy Dzień Pluszowego Misia.

26.11.2011, godz. 9.00 XVII Konkurs recytatorski dla uczniów szkół podstawowych.

30.11.2011, godz. 17.00 Wieczór wróżb i magii, czyli „Andrzejki”. inf. Dominika Kosińska

DKF Niespodzianka w Pałacu Młodzieży zaprasza na kinowe seanse w listopadzie

troskie i wolne, prowadzi go do zderzenia z miejscem, z którego może już nie być ucieczki.

czwartek, 3 listopada, godz. 19.30

Chico i Rita (Chico & Rita),

reż. Tono Errando, Fernando Trueba, Javie Mariscal, Hiszpania/Wielka Brytania 2010, 94 min.

Bardzo zmysłowy, przepełniony urzekającą kubańską muzyką film animowany dla dorosłych. Hawana, koniec lat 40. XX wieku. Chico to młody pianista, który marzy o sukcesie, Rita to młoda wokalistka obdarzona pięknym głosem. Muzyka i miłość łączą bohaterów, ale przynoszą także ból… Piękny portret świata, który bezpowrotnie przeminął. czwartek, 10 listopada, godz. 19.30

Drzewo życia (The Tree Of Life),

reż. Terrence Malick, USA 2011, 138 min.

Kontrowersyjny film słynnego reżysera Terrence’a Malicka, zdobywca Złotej Palmy w Cannes. Brawurowo skomponowana, metaforyczna opowieść o życiu, wieczności, rodzinie i Bogu. W rolach głównych wielkie gwiazdy światowego kina: Sean Penn i Brad Pitt. czwartek, 17 listopada, godz. 19.30

2≠1, reż. Jose Luis Juarez, Polska 2011, 3 min.

Etiuda zrealizowana w PWSFTViT. Samuel próbuje uciec od swojej przeszłości. Spotyka kogoś czystego, ale jego lęk oślepia go. To, co wydawało się piękne, bez-

Chico i Rita

Drzewo życia

2≠1

W imieniu Diabła,

reż. Barbara Sass, Polska 2011, 100 min.

Anna ma dwadzieścia parę lat. Jest piękną, mądrą, wrażliwą dziewczyną. Po traumatycznych przejściach w „chorej” rodzinie postanowiła szukać schronienia w klasztorze. Wydaje się, że jest pełna wewnętrznego spokoju. Jednak złe wspomnienia powracają w postaci koszmarnych snów. Przełożona klasztoru, która darzy Annę dziwnym uczuciem twierdzi, że opętał ją szatan.

Obiecuje pomóc, powołując się na swoje niezwykłe kontakty z Matką Boską. czwartek, 24 listopada, godz. 19.30

O północy w Paryżu (Midnight In Paris),

reż. Woody Allen, USA 2011, 94 min.

Powrót do naprawdę wielkiej formy Woody’ego Allena. Tym razem najsłynniejszy filmowy nowojorczyk przenosi widzów do magicznego Paryża. Bohaterowie filmu, Inez i Gi, przybywają do światowej stolicy romansu, aby wziąć ślub. Wierność zakochanych zostanie jednak wystawiona na ciężką próbę, gdy na ich drodze pojawią się wyrafinowany znawca sztuki Paul oraz tajemnicza i zmysłowa muza Adriana. Humor i romantyzm, jakie uzyskać potrafi chyba tylko Allen.

W imieniu Diabła

O północy w Paryżu

CENA KARNETU: 24 ZŁ • CENA POJEDYNCZEGO BILETU NORMALNEGO: 8 ZŁ • CENA KARNETU ULGOWEGO: 15 ZŁ • CENA BILETU ULGOWEGO (MŁODZIEŻ PONADGIMNAZJALNA, STUDENCI): 5 ZŁ Karnety i bilety do nabycia w kasie Pałacu Młodzieży w godzinach 8.00-10.00 i 12.00-15.15 lub przed seansem. Z B I K - i e m b i l e t 5 z ł Kontakt: Pałac Młodzieży w Bydgoszczy, Dominik Wierski, tel. 52 321 00 81 wew. 359.

40 |

| Listopad 2011

w y darzenia

Akademicka Przestrzeń Kulturalna Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy

wernisaż 28.11.2011, godz. 18.00

Wystawa plakatów Szkoły Wajdy

Adam Adamski, fotograf ia

wernisaż 4.11.2011, godz. 18.00 wystawa potrwa do 8.12.2011

„Rozmaitość spojrzenia” – wystawa dorobku ZPAF Okręgu Toruńsko-Bydgoskiego Dziś w dobie ekspansji technologii zapisu obrazów, praktycznie każdy w jakimś stopniu jest fotografem, każdy z fotografii korzysta. Co zatem jest wyróżnikiem dla twórczości członków ZPAF? W moim odczuciu jest to przede wszystkim świadomość złożoności zjawisk towarzyszących dystrybucji obrazów fotograficznych.

Prace prezentowane na wystawie to w istocie przekrój postaw twórczych, ukazujący sposoby użycia obrazów technicznych – jak jeden z teoretyków ubiegłego stulecia nazwał wielką rodzinę obrazów, których rodowód tkwi w fotografii. Będziemy mogli zobaczyć zdjęcia wywodzące się z najstarszej tradycji dokumentacji rzeczywistości, jak i takie, gdzie medium staje się narzędziem kreacji wyobraźni. Zbiorowy charakter ekspozycji i różnorodność zastosowanych technik sprawi, że pewnie każdy z widzów znajdzie tam coś interesującego dla siebie. I tak zobaczymy m.in. konceptualne prace Kingi Eliasz, inspirowane twórczością Chopina; pełne kontemplacji klasyczne pejzaże Dariusza Gackowskiego.

Marcin Sauter zaplanował prezentacje najnowszych prac ze swoich filmowych podróży, a Adam Adamski przybliży nam fascynujący świat podwodnej przyrody.

Tekst: Marek Noniewicz

Szczegółowe informacje na stronie www.muzeumfoto.byd.pl inf. Elżbieta Schulz

W tym roku mija 10 lat, od kiedy Andrzej Wajda z Wojciechem Marczewskim założyli szkołę filmową. Właśnie podczas 19. Festiwalu Plus Camerimage Szkoła Wajdy świętuje swoje urodziny. Z tej okazji zaplanowano m.in. mistrzowskie wykłady twórców polskich i zagranicznych, pokazy filmowe oraz wystawy – w tym m.in. wystawę najlepszych plakatów filmowych z ostatnich dziesięciu lat. Wśród nich znajdą się te do filmów m.in. Bartka Konopki, Marcina Sautera, Agnieszki Smoczyńskiej czy Marty Minorowicz.

Prezentowane plakaty są najlepszym dowodem na to, że Wajda Studio i Szkoła Wajdy to nie tylko filmy. Ich produkcja to najważniejszy z etapów, przez które przechodzą zgłoszone tutaj projekty, ale zaledwie jeden z wielu. Szkoła Wajdy i Wajda Studio realizowane u siebie projekty obejmuje opieką artystyczną, a następnie dba o dystrybucję i promocję swoich fabularnych i dokumentalnych filmów.

Wśród autorów prezentowanych plakatów znaleźli się: Ewa Natkaniec, Tymek Jezierski, Ewelina Rytel, Jerzy Korput, Malwina Kühn, Monika Łyko, Piotr Jackowski, Robert Czerniawski, Thierry Paladino, Piotr Jarecki, Bartłomiej Skolimowski, Artur Wyrzykowski, Lesław Dobrucki, Swava Harasymowic oraz Ola Niepsuj.

Przewidywanym Gościem Specjalnym Galerii Nad Brdą będzie Zbigniew Libera – jeden z najciekawszych i najważniejszych polskich artystów. Znany i ceniony nie tylko w Polsce, ale i poza granicami kraju.

Twórca przenikliwy i przewrotny, stawiający pytania o stereotypy współczesnej kultury. Tegoroczny laureat pierwszej edycji Nagrody Filmowej Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie we współpracy z Mistrzowską Szkołą Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy.

Szczegółowe informacje na stronach www.apk.wsg.byd.pl oraz www.wernisaze.wsg.byd.pl Listopad 2011 |

| 41

w y darzenia

Galeria Miejska bwa 19.11.2011, godz. 17.00 OTWARCIE WYSTAWY:

Nowe Tendencje w malarstwie polskim Od 19 listopada 2011 do 26 lutego 2012 w Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy prezentowana będzie wystawa „Nowe tendencje w malarstwie polskim”. Jest to już druga edycja tej wystawy. Pierwsza odbyła się na przełomie 2006 i 2007 roku i była znaczącym wydarzeniem w polskim życiu artystycznym. Wzięło w niej udział 25 współczesnych malarzy polskich. Do udziału w drugiej edycji wystawy kapituła projektu (Marta Smolińska, Małgorzata Jankowska, Jolanta Ciesielska, Jerzy Brukwicki, Paweł Lewandowski-Palle, Wacław Kuczma) wybrała prace 14 twórców (Beata Białecka, Magda Moskwa, Radosław Szlaga, Jan Berdyszak, Krzysztof Gliszczyński, Kamil Kuskowski, Pascale Héliot, Wojciech Gilewicz, Jakub Julian Ziółkowski, Wojciech Leder, Bartłomiej Otocki, Konrad Jarodzki, Maciej Łubowski, Roman Lipski) oraz jednej grupy artystycznej – The Krasnals.

Informacje o śmierci malarstwa od zawsze były mocno przesadzone i przejaskrawiane. Brzmiały nieświeżo i nieprawdziwie. Nie wierzę w koniec malarstwa. Należę do tych, którzy nigdy nie zwątpili w jego sens. Malarstwo bezustannie jest najpopularniejszą dyscypliną sztuki. Ma swoją publiczność, swój twardy i wcale niemały elektorat, ma uroczyście obchodzone święta, do których należą też II Nowe Tendencje w Malarstwie Polskim. (Paweł Lewandowski-Palle, fragm. tekstu do katalogu) Nowe tendencje w malarstwie reprezentowane są przez dzieła niepokorne, autotematyczne lub krytyczne wobec czasów w jakich powstają, nasycone materialnością, lub tej materialności pozbawione, wychodzące poza definicje, czasami nawet podobne do tego co było dawniej a jednak zupełnie inne niż obrazy sprzed kilku lat. (Małgorzata Jankowska, fragm. tekstu do katalogu wystawy) niedziela, 27.11.2011, godz. 18.00 Wystawa czynna do 31.12.2011 OTWARCIE WYSTAWY:

Andrzej Wajda. Rysunki Organizatorami wystawy jest Festiwal Plus Camerimage oraz Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy, a możliwa jest dzięki uprzejmości Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha” w Krakowie.

Andrzej Maciej Łubowski, Presja I, 200×300 cm olej pl 2008

Andrzej Wajda, Kyomizu- dera świąt ynia cz ystej wody, 8.11.1987

B eat a Bia ł e ck a , W ho k ill e d Amanda Palm er, 2011, 10 0×14 0 cm, o l ej na p ł ótnie

42 |

| Listopad 2011

A n d r z e j Wa j d a , O g r ó d 15 k a m i e n i w ś w i ą t y n i R y o a n j i

w y darzenia

stycznych, przeanalizowane najciekawsze wypowiedzi i manifesty artystyczne, działalność galerii autorskich, odgrywających ważną rolę w polskim życiu artystycznym lat powojennych.

Jerzy Brukwicki urodził się 17 listopada 1945. Szef warszawskiej Galerii Krytyków Pokaz. W latach 80. współorganizator ruchu kultury niezależnej, współpracownik podziemnych wydawnictw i prasy (NOW-a, Wydawnictwo „Przedświt”, PWA, „Wybór”). Autor ok. trzystu wystaw w kraju i za granicą, m.in. „Czas smutku, czas nadziei”, „Polska Pieta”, „Świadectwo czasu”, „W drodze.

O sensie wędrówki przez życie”, „Wobec zła”, „Dialogi”. wstęp wolny A n d r z e j Wa j d a , f o t . M a r c i n K u ł a k o w s k i ( P I S F )

W Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy publiczność tegorocznego Festiwalu PLUS CAMERIMAGE będzie miała wyjątkową okazję obejrzenia unikatowej ekspozycji dedykowanej twórczości Andrzeja Wajdy. Wystawa 55 rysunków Wajdy, które powstawały równolegle do jego działalności filmowej, stanowi wybór spośród ponad 300 dzieł opublikowanych w albumie Andrzej Wajda „Rysunki z całego życia”. Wydawcą albumu, jak i pomysłodawcą wystawy jest Antoni Rodowicz, wieloletni przyjaciel reżysera. Uroczyste otwarcie odbędzie się drugiego dniu Festiwalu w Galerii Miejskiej bwa, w niedzielę 27 listopada o godz. 18.00, w obecności autora rysunków, Andrzeja Wajdy. Wystawę będzie można oglądać do końca grudnia 2011. Kolekcję rysunków reżysera pozyskano na wystawę dzięki uprzejmości Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha” w Krakowie.

22.11.2011, godz. 18.00 WYKŁADY O SZTUCE

Jerzy Brukwicki. Sztuka pierwszych lat powojennych (druga połowa lat 40., lata 50.)

W ramach Akademii Sztuki Jerzy Brukwicki zaprezentuje cykl sześciu wykładów „Sztuka polska po 1945 roku” poświeconych dziejom i dorobkowi polskiej sztuki ostatnich sześćdziesięciu pięciu lat opisywanych i komentowanych przez krytykę artystyczną. Tematy wykładów: Sens i istota sztuki współczesnej. Artysta – widz – krytyk /wykład odbył się 26.10.2011/, 22.11.2011, godz. 18.00: Sztuka pierwszych lat powojennych (druga połowa lat 40., lata 50.), 15.12.2011, godz. 18.00: Socrealizm (1949-1954). Różne oblicza odwilży (1956-1968).

Wykłady w 2012: Lata 1968-1980. Druga połowa lat 70.

– narodziny krytyki politycznej, Lata 80. Ruch kultury niezależnej, Sztuka krytyczna (lata 90.). Po roku 2000.

W ich trakcie, ze szczególną uwagą, omówione zostaną główne nurty i tendencje polskiej sztuki współczesnej oraz uwarunkowania społeczne i polityczne rodzących się strategii artystycznych, działalność ważnych instytucji kulturalnych, najistotniejsze wydarzenia i imprezy wystawiennicze, piśmiennictwo o sztuce. Zaprezentowany zostanie dorobek najważniejszych grup arty-

18.11.2011, godz 19.30 Pokazy Filmów Dokumentalnych

Prezentacja dwóch filmów Marcela Łozińskiego: „Tonia i jej dzieci” oraz „Próba mikrofonu” Tonia i jej dzieci, 57 min, reż. Marcel Łoziński Złoty Lajkonik na Krakowskim FF – 2011 r. Złote Grono Łagów 2011 r. 11-letnia Werka ze swoim 9-letnim bratem Marcelem znaleźli się przed drzwiami Domu Dziecka we Wrocławiu. Na pytanie kim są, Werka odpowiedziała: „My jesteśmy dziećmi komunistów”. Usłyszeli wrzask: „Tylko żydokomunę nam tu przysyłają.” Jest 1949 r. Mama Werki i Marcela. przedwojenna komunistka została aresztowana. Oskarżona o współpracę z wywiadem amerykańskim odsiedzi 5 i pół roku. Ten czas jej dzieci spędzą w kolejnych domach dziecka. Film o rodzeństwie naznaczonym wyborami ideowymi rodziców.

Próba mikrofonu, 19 min, reż. Marcel Łoziński Warszawski dziennikarz przeprowadza rozmowy z pracownikami fabryki kosmetyków „Pollena-Uroda”.

Radiowęzeł pracuje jak inne (jest rok 1979). Pracownik radiowęzła postanawia jednak zrobić program serio – pyta robotnice czy czują się gospodarzami fabryki. Odpowiedzi zaskakują dyrekcję. Prawda „człowieka z dołu” zderza się z kłamstwem tych „na górze”.

Marcel Łoziński jeden z najważniejszych reżyserów filmów dokumentalnych w Polsce i na świecie. Uczeń Kazimierza Karabasza. Realizuje filmy od 1967 roku.

Wśród kilkudziesięciu nagród filmowych na festiwalach całego świata jest nominacja do Oskara za film 89 mm do Europy.

Po prezentacji spotkanie z reżyserem.

29.11.2011, godz. 19.30 Pokazy Filmów Dokumentalnych

prezentacja 2 filmów Pawła Łozińskiego: „Chemia” oraz „Siostry” Chemia, 58 min, 2009, reż. Paweł Łoziński Krakowski FF – Srebrny Lajkonik. Film dedykowany Katarzynie Maciejko-Kowalczyk, zmarłej w roku 2008 montażystce, współpracowniczce reżysera. Niezwykły, zbioListopad 2011 |

| 43

w y darzenia

rowy portret ludzi chorych na raka, pacjentów Oddziału Chemioterapii Dziennej Centrum Onkologii w Warszawie. Reżyser filmuje ich podczas kilku godzin, jakie spędzają na oddziale podłączeni do kroplówek z lekami.

Przychodzą sami albo w towarzystwie bliskich – mężów, żon, rodziców, dorosłych dzieci. Wnoszą ze sobą swoje przeżycia, nadzieje, obawy, przemyślenia. Tych kilka godzin to czas refleksji i rozmów zarówno z bliskimi, jeśli ci są w pobliżu, jak i z obcymi współtowarzyszami niedoli.

Bo rak jest mniej straszny, jeśli można o nim z kimś porozmawiać. To pozwala go oswoić, ale też oswoić własny strach. Pacjenci są różni, w każdym wieku, z rozmaitych środowisk – rak to bardzo „demokratyczna” choroba. Na oddziale spotykają się więc: bosman i właścicielka warzywniaka, przyszła matka, która podczas chemioterapii czuje ruchy dziecka, i matka 5-miesięcznego malucha, który czeka na nią w domu, uczeń, który martwi się, jak na wieść o jego chorobie zareagują koledzy z klasy, i młody muzyk, który marzy o kolejnej gitarze, nauczycielka, która wspomina swoich ulubionych uczniów, i ratownik medyczny, który uratowawszy dziesiątki ludzi od śmierci, teraz sam stoi w obliczu śmiertelnego zagrożenia, kobieta, której dzieci mieszkają daleko za granicą,

i mężczyzna, któremu towarzyszy troskliwy syn student.

Wszystkich łączy ta sama choroba, lecz każdy patrzy na nią po swojemu. Jedni mówią o niej z rezygnacją, inni ze złością. Niektórzy próbują żartować na jej temat, inni widzą w niej fatum. Wspólna jest nadzieja: że wyzdrowieją, że przerzutów nie będzie, albo że w końcu się zatrzymają. Walczą więc z rakiem, przełamując własną słabość. Ci, dla których lekarze nie mają dobrych wieści, już nawet nie marzą o całkowitym wyzdrowieniu. Chcieliby tylko zatrzymać na trochę czas, spowolnić jego bieg, wytargować z Bogiem choćby parę miesięcy czy tygodni.

Bo jeszcze tak wiele chciałoby się zrobić, zobaczyć, jak wiedzie się dzieciom, znów pójść na spacer z mężem czy żoną. Bo przecież dobrze jest żyć. Oni to wiedzą najlepiej. [TVP] Siostry, 12 min, 1999, reż. Paweł Łoziński Krakowski FF – Złoty Lajkonik 1999. Kilkanaście minut z życia dwu starszych pań, tytułowych sióstr. Film nakręcony na podwórku tego samego warszawskiego bloku, w którym toczy się akcja „Takiej historii”.

Paweł Łoziński, syn Marcela, realizuje filmy dokumentalne od 1992 r. Autor filmu fabularnego „Kratka” Po prezentacji spotkanie z reżyserem.

Galeria Miejska bwa, Galeria Kantorek

Ignacy Bulla „Twarze” otwracie wystawy 4.11.2011, godz. 18.00 czynna do 30 listopada 2011/ Ignacy Bulla ur. 1940 – Syberia – tajga. Studia – Państwowa Wyższa Szkoła Sztyk Plastycznych w Poznaniu Wydział Malarstwa, Grafiki i Rzeźby. Dyplom – 1967 r.

Uprawia malarstwo, grafikę i rysunek. Jest ministerialnym rzeczoznawcą w dziedzinie malarstwa współczesnego. Prace w zbiorach Muzeum Okręgowego im.

Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, CSW w Toruniu oraz w zbiorach prywatnych w kraju i za granicą: Niemcy, Kanada, Francja, Anglia, Dania, Norwegia, Austria, Australia, Finlandia, USA, Japonia (15 prac u prywatnego kolekcjonera w Chicago i 6 prac w Tokio). Autor 14 wystaw indywidualnych, uczestnik 45 wystaw zbiorowych w kraju i za granicą. Laureat wielu nagród i wyróżnień. „SZTUKA jest dla mnie doświadczeniem zamierzonego i nieoczekiwanego. Staram się nie zawężać swojej twórczości do „jednego obrazu”, nie ograniczać się do jednej formy wypowiedzi. A mimo to być rozpoznawalnym poprzez ten sam „charakter pisma”.

Szczególne miejsce w mojej twórczości stanowi PORTRET. Staje się nim poprzez ukazanie różnorodnych stanów właściwych człowiekowi a wyrażanych w ekspresji życia. Staram się ująć człowieka całościowo, w pełni jego osobowości. Pracując nad portretem dążę nieustannie do nawiązania emocjonalnego i intelektualnego kontaktu z modelem. Szukam w nim jakby własnego odzwierciedlenia a dokładniej łącznika z własnym światem duchowym. Stawiam sobie za cel nie tylko ukazanie zewnętrznego podobieństwa, 44 |

| Listopad 2011

I g n a c y B u l l a , Tw a r z , 2 011, o l e j , p ł ó t n o , 10 0 ×70 c m

chodzi mi również o to, by oglądający szukał psychologicznego wizerunku danej osoby i odczuwał emocjonalne oddziaływanie płynące z konkretnego portretu” (Ignacy Bulla). inf. Elżbieta Kantorek

w y darzenia

Akademia Muzyczna CXLII PORANEK MUZYCZNY dla dzieci z rodzicami niedziela, 6.11.2011, godz. 10.00 i 11.30 Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3 Jesienne muzykowanie

Poranek Muz yc zny dla dzieci

WIELKIE CYKLE – PAUL HINDEMITH wtorek, 8.11.2011, godz. 19.00 Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3 Jadwiga Stanek, altówka Radosław Kurek, fortepian

CCXXXI BYDGOSKI WTOREK MUZYCZNY wtorek, 15.11.2011, godz. 19.00 Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3 Laureaci konkursów muzycznych

CXVII KONCERT PAŁACOWY niedziela, 20.11.2011, godz. 17.00 Pałac w Lubostroniu Joanna Krempeć-Kaczor, kontrabas Filip Maciborski, fortepian

KONCERT KOMPOZYTORSKI w ramach VIII Międzynarodowego Sympozjum Dzieło muzyczne jako znak wtorek, 22.11.2011, godz.

19.00 Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3 Pedagodzy, studenci, goście AM w Bydgoszczy Joanna Krempeć-Kaczor

VIII Międzynarodowego Sympozjum Dzieło muzyczne jako znak 22-23.11.2011, Aula Akademii Muzycznej, ul. Słowackiego 7 prof. AM dr Anna Nowak, kierownictwo naukowe Bilety można nabywać: – na Poranki Muzyczne dla dzieci – w foyer Sali Koncertowej pół godziny przed każdą audycją, – na Koncerty Pałacowe – w Pałacu w Lubostroniu pół godziny przed koncertem.

Na pozostałe imprezy wstęp bezpłatny. inf. Anna Cudo

Towarzystwo Muzyczne im. I.J. Paderewskiego w Bydgoszczy • Towarzystwo Muzyczne im. Ignacego Jana Paderewskiego • Urząd Miasta Bydgoszczy • Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego • Port Lotniczy im. I.J. Paderewskiego

Zapraszają na nadzwyczajny koncert z okazji

151. Rocznicy Urodzin Ignacego Jana Paderewskiego sobota, 5 listopada 2011, godzina 16.00 Port Lotniczy im. I.J. Paderewskiego Al. Jana Pawła II 158, 85-151 BYDGOSZCZ Wystapi:

CLAIRE HANGCI

zwyciężczyni VIII Konkursu Pianistycznego im. F. Chopina w Miami, USA Inf. Agata Szpadzińska

Listopad 2011 |

| 45

w y darzenia

Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki 22 października – 13 listopada

Wystawa XV Ogólnopolskiego Przeglądu Amatorskiej Tkaniny Unikatowej Bydgoski Przegląd to biennale z ćwierćwiekową tradycją, unikatowe w skali kraju przedsięwzięcie artystyczne, święto tkaczy z całej Polski. Biorą w nim udział artyści reprezentujący wszelkie rodzaje technik tkackich, zarówno tkaninę artystyczną, jak i ludową, o tradycyjnych motywach i sposobie wykonania. Organizatorom zależy na rozpowszechnieniu tej rzadko uprawianej dziedziny sztuki, stworzeniu możliwości twórczej konfrontacji. Technika wymaga oprócz talentu – cierpliwości i niezwykłego skupienia. Jeśli uda się pokonać wszelkie trudności, powstają niezwykle wysublimowane dzieła sztuki. Tkanina towarzyszy człowiekowi od zawsze, czyniąc przyjaznym i ciepłym jego otoczenie.

Przegląd ma formę konkursu, zapraszani są znani twórcy indywidualni, wszystkie kluby działające w kraju. W poszukiwaniu nowych talentów organizatorzy docierają do różnych placówek kulturalnych, także tych zajmujących się dziećmi i młodzieżą. Zwracają się też do ośrodków pracujących z niepełnosprawnymi oraz

do ludzi, którzy twórczość swoją odnoszą do tradycji.

Zwieńczeniem konkursowych zmagań jest jesienna wystawa w salach Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy. Wernisaż jest zawsze wielkim świętem, na który tłumnie zjeżdżają tkacze z wszystkich zakątków Polski. Wyjeżdżając zabierają ze sobą nagrody, refleksje dotyczące sztuki i niezapomniane wrażenia. Dla mieszkańców Bydgoszczy i regionu wystawa jest okazją do spotkania z rzadko prezentowaną dziedziną sztuki.

W tym roku 200 prac przysłały 133 osoby. Jury wybrało na wystawę 167 prac. Źródło: archiwum Galerii SLiN

10-13 listopada, Tucholski Ośrodek Kultury w Tucholi

Ogólnopolskie Warsztaty Piosenkarskie z udziałem Grażyny Łobaszewskiej i Joanny Zagdańskiej Organizator: Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki „Stara Ochronka” w Bydgoszczy, Tucholski Ośrodek Kultury w Tucholi Wykładowcy: Grażyna Łobaszewska, Joanna Zag­ dańska, Roman Fieberg, Eugeniusz Posadzy, Adam Żółkoś i Andrzej Żółkoś.

Organizatorzy przyjmują zapisy do 4 XI 2011 r. Koszt uczestnictwa (akredytacja) wynosi 340 zł/os. – przyjmujemy maksymalnie 25 osób! Wszyscy uczestnicy mają zapewnione zakwaterowanie, wyżywienie oraz profesjonalną kadrę wykładowców. Praca z wykładowcami odbywać się będzie dwa razy dziennie w godz. 10.0014.00 oraz 16.00-19.30.

Zapraszamy uzdolnioną wokalnie młodzież od 15 roku życia oraz osoby dorosłe. Zapewniamy miłą atmosferę i bardzo interesujące zajęcia warsztatowe.

Warsztaty zakończą się uroczystym koncertem uczestników wraz z wykładowcami.

Kontakt i zgłoszenia: Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki „Stara Ochronka” w Bydgoszczy, tel: 52 585 15 (01-03), fax: 52 585 15 06 15 listopada, godz 18, „Galeria Nad Brdą”, Akademicka Przestrzeń Kulturalna WSG, ul. Królowej Jadwigi 14, Bydgoszcz.

„Tu zakwitają wiersze” Pokłosie konkursu poetyckiego kwalifikującego do udziału w XXIII Ogólnopolskich Literackich Spotkaniach Pokoleń Kruszwica – Kobylniki 2011.

Alicja Kochanowska, Ptaki dziwaki

46 |

| Listopad 2011

Na spotkanie zapraszają: Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki „Stara Ochronka” w Bydgoszczy, Centrum Kultury i Sportu „Ziemowit” w Kruszwicy, Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy i Robotnicze Stowarzysze-

w y darzenia

nie Twórców Kultury w Bydgoszczy. Almanach wydany ze środków Urzędu Miejskiego w Kruszwicy.

W programie spotkania: „Wiersze z almanachów” w wykonaniu Zespołu Wokalnego „CANTABILE” działającego przy Centrum Kultury i Sportu „Ziemowit” w Kruszwicy. Muzyka i aranżacja – Iwona Jasińska, akompaniament – Dariusz Lewandowski. Prowadzenie: Alina Rzepecka.

Almanach poetycki „Tu zakwitają wiersze” to pokłosie konkursu poetyckiego, kwalifikującego do udziału w XXIII Ogólnopolskich Literackich Spotkaniach Pokoleń, które odbywały się od 8 do 11 września 2011 r., na przychylnej ziemi kujawskiej w Kruszwicy i Kobylnikach i na terenie gminy (spotkania autorskie w szkołach i przedszkolach).

Od 2007 r. almanachy realizowane są ze środków Urzędu Miejskiego w Kruszwicy, natomiast wydawcą od dwóch lat jest Centrum Kultury i Sportu „Ziemowit” w Kruszwicy.

Książka poetycka „Tu zakwitają wiersze” redagowana była pod czujnym okiem i piórem Elżbiety Nowosielskiej, która przewodziła zespołowi redakcyjnemu w składzie: Magdalena Jagiełłowicz, Maciej Maciejewski, Dariusz Witczak i Krystyna Wulert. Projekt okładki i zdjęcia przygotował Maciej Maciejewski. Fotografia anioła na okładce jest autorstwa Pawła Wiśniewskiego.

Publikację wydrukował ARTPRESS sp.j. Studio Grafiki Komputerowej w Inowrocławiu.

Istotne jest to, że zdjęcie na okładce przedstawia

fragment Pałacu w Kobylnikach – miejsce, które od dziewiętnastu lat jest bardzo przyjazne poetom i ich twórczości. Należy nadmienić, że wiersze osób zakwalifikowanych do udziału w OLSP wyłoniło i oceniało jury w składzie: Grzegorz Kalinowski , Krzysztof Myszkowski, Dorota Ryst, Mieczysław Wojtasik i Maria Żywicka-Luckner.

Krystyna Wulert

17 grudnia 2011, Kinoteatr „Adria”, ul. Toruńska 30

XI Ogólnopolskie Konfrontacje Zespołów Tanecznych Zapraszają Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki „Stara Ochronka” w Bydgoszczy oraz Kinoteatr „Adria” Ramowy program imprezy: 8.00-9.00 przyjazd i rejestracja zespołów 8.00-10.00 próby sytuacyjne na scenie

10.00 spotkanie z kierownikami zespołów

10.20 próba prezentacji finałowej zespołów Grupy A

11.00 rozpoczęcie imprezy

16.00 wręczenie nagród Grupy A 15.00-16.00 próby sytuacyjne zespołów z Grupy B

16.30 prezentacje konkursowe Grupy B około 18.30 ogłoszenie wyników i wręczenie nagród INFORMACJE: Główny instruktor ds. tańca mgr Małgorzata Wójcik, tel. 52 585 15 01 (02, 03) pon. i śr. w godz. 12.00-14.00, tel. komórkowy 600 227 962 ; e-mail: malgorzata.wojcik@interia.eu

Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej, Stary Rynek 18

Wystawa prac Adriany Wituckiej 10 listopada, godz. 17.00, wystawa czynna do 25 listopada.

Zapraszam Państwa na wystawę moich prac powstałych na przestrzeni ostatnich miesięcy – są to batiki i nieodłączna ceramika. Jestem artystą plastykiem tworzącym już od ponad 30 lat, swoją pierwszą wystawę prezentowałam w klubie Odnowa w Bydgoszczy w 1978 roku. Był to cykl pasteli. Od tamtej pory cały czas sztuka przewijała się przez całe moje życie, poprzez podróże – a odwiedziłam wszystkie kontynenty, w tym ponad 140 krajów – mogłam wzbogacać swój warsztat i rozwijać swoją wrażliwość…

Moje prace znajdują się w zbiorach osób prywatnych i galeriach świata, m.in. w Niemczech, Holandii, Francji, Hiszpanii, Anglii, Norwegii, w Meksyku, Peru, Turcji, Syrii, Brazylii a także w USA i Australii. W przeciągu tych lat brałam udział w wystawach indywidualnych i zbiorowych w wielu krajach Europy (Niemcy, Hiszpania, Holandia, Norwegia, Anglia), także w Syrii i Turcji.

Uprawiam takie dziedziny sztuki jak malarstwo, rysunek, grafikę, batik i ceramikę, zapewne wielu z Państwa wie, że zajmuję się także odtwarzaniem ceramiki pre-

historycznej kultur europejskich a także kultur Ameryki Środkowej i Południowej.

Obecna wystawa jest inspirowana ostatnimi przeżyciami – jestem pod urokiem natury i zwierząt, które od zawsze mi towarzyszyły, uważam, że życie jest piękne i należy je uszanować w każdej postaci, czy to będzie roślina, ptak, motyl, kot czy pies…

Mam nadzieję, że moje prace sprawią Państwu odrobinę radości i pozostaną w duszy jako odwieczny hymn natury – zapraszam.

Adriana Witucka

Listopad 2011 |

| 47

w y darzenia

Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1 4.11.2011, godz. 16.30

Zaduszki poetycko-muzyczne poświęcone życiu i twórczości Juliana Tuwima 12 .11.2011, godz. 9.30

XIV Bydgoska Odsłona Literacka – eliminacje.

Konkurs literacki skierowany do dzieci ze szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, którego celem jest popularyzowanie literatury. Jak co roku, także i w tym uczestnicy prezentować będą dwa teksty: tym razem dowolny tekst poetycki oraz fragment prozy Ernesta Hemingwaya.

19.11.2011, godz. 9.30

XIV Odsłona Literacka – finał.

23-24.11.2011, godz. 9.00

XIV Muzyczna Jesień Przedszkolaka – eliminacje

Festiwal piosenki skierowany do dzieci 5-6 letnich z bydgoskich przedszkoli, którego celem jest promocja dziecięcej twórczości muzycznej oraz wyłonienie najlepszych zespołów, solistów, utalentowanych wykonawców, poprzez stworzenie możliwości wszechstronnego zaprezentowania ich uzdolnień. Mali uczestnicy prezentują swoje umiejętności wokalno-tanecznych w jednej z pięciu kategorii konkursowych: śpiew solo, śpiew duet, śpiew zespół, taniec zespołowy, opowieść taneczno-ruchowa. Finał „XIV Muzycznej Jesieni Przedszkolaka” zaplanowany jest na dzień 1 grudnia 2011 r.

26.11.2011

DAJ MATA – II Ogólnopolski konkurs rozwiązywania zadań szachowych. inf. Katarzyna Sawczuk

Dom Kultury MODRACZEK 2.11.2011, środa, godzina 10.00 Gimnastyka dla seniorów

Zajęcia plastyczne – „Jesienne parasolki” – malujemy na płótnie batiki

2.11.2011, środa, godzina 15.00 Spotkanie klubu seniora

16.11.2011, środa, godzina 10.00 Gimnastyka dla seniorów

2.11.2011, środa, godzina 16.30 Rytmika – zabawy ruchowe

16.11.2011, środa, godzina 15.00 Spotkanie klubu seniora

5.11.2011, sobota, godzina 15.30-19.30 Popołudnie taneczne w klubie seniora

19.11.2011, sobota, godzina 15.30-19.30 Popołudnie taneczne w klubie seniora

6.11.2011, niedziela, godzina 10.00-16.00 „Oddaję ratuję” – piknik rodzinny połączony ze zbiórką krwi (Krwiobus przy DK MODRACZEK ul. Ogrody 15)

21.11.2011, poniedziałek, godzina 16.00 i 17.45 Zajęcia plastyczne – „Kartka świąteczna” – projekt i wykonanie kartki

7.11.2011, poniedziałek, godzina 16.00 i 17.45 Zajęcia plastyczne – „W świecie bajek” – rysujemy olejną pastelą ilustracje do bajki 9.11.2011, środa, godzina 10.00 Gimnastyka dla seniorów 9.11.2011, środa, godzina 15.00 Spotkanie klubu seniora 10.11.2011, czwartek, godzina 18.00

Kawiarnia Literacka, gość Marta Gracz

z Rybnika, na gitarze klasycznej Sławomir Ciecierski, poprowadzi Barbara Jendrzejewska 12.11.2011, sobota, godzina 15.30-19.30 Popołudnie taneczne w klubie seniora 14.11.2011, poniedziałek, godzina 16.00 i 17.45 48 |

| Listopad 2011

23.11.2011, środa, godzina 10.00 Gimnastyka dla seniorów 23.11.2011, środa, godzina 15.00 Spotkanie klubu seniora 23.11.2011, środa, godzina 16.30 Rytmika – tworzymy orkiestrę 26.11.2011, sobota, godzina 15.30-19.30 Taneczne Andrzejki w klubie seniora 28.11.2011, poniedziałek, godzina 16.00 i 17.45 Zajęcia plastyczne – „Jeże na spacerze” – tworzenie figurek 30.11.2011, środa, godzina 10.00 Gimnastyka dla seniorów 30.11.2011, środa, godzina 15.00 Spotkanie klubu seniora

w y darzenia

Młodzieżowy Dom Kultury Nr 5 5.11.2011, godz. 17.00 Fordońska Piwnica „ArtMuza5”

Koncert pieśni patriotycznych „Pieśni Biało-Czerwone”

Koncert „Pieśni Biało-Czerwone” to piękna lekcja historii Polski w muzyce, to śpiewana historia naszego narodu. Podczas koncertu usłyszymy pieśni patriotyczne, legionowe, żołnierskie, które przez pokolenia zagrzewały nasz naród do walki za Polskę, począwszy od pieśni śpiewanych w XIII wieku po pieśni współczesne.

Wykonawcami będą uczestnicy sekcji wokalnych Michaliny Spychalskiej i Małgorzaty Grabowicz oraz sekcji instrumentalnych Gabrieli Witkowskiej i Any Matijewić-Komorowskiej.

5.11.2011, Galeria MDK-5

„Perły architektury”

wystawa rysunków i rozstrzygnięcie konkursu „ZABYTEK” 19.11.2011, godz. 11.00

XIV Fordoński Turniej Szachowy 28.11.2011, godz. 17.00, Galeria MDK-5 Wernisaż wystawy prac powstałych w ramach projektu

„Nie święci garnki lepią”

W ramach Bydgoskiego Grantu Oświatowego Pracownia Ceramiki MDK-5 rozpoczęła kolejną edycję międzykulturowego i międzypokoleniowego projektu edukacyjnego „Nie święci garnki lepią”. Uczestnikami projektu są uczniowie bydgoskich szkół podstawowych, podopieczni Stowarzyszenia Osób Niepełno-

sprawnych TRIUMF-START Bydgoszcz, Warsztatów Terapii Zajęciowej TĘCZA oraz nauczyciele, opiekunowie, rodzice i rodzeństwo uczestników projektu.

Motywem tegorocznej edycji stała się kultura starożytnej Grecji. Uczestnicy brali udział w XVI Festynie Archeologicznym „ Grecja – narodziny Europy”. Pobyt w Biskupinie umożliwił rozszerzenie wiedzy historycznej na temat osiągnięć starożytnych Greków w dziedzinie kultury, sztuki i nauki. Bezpośredni udział w wystawie eksponatów z Muzeum Narodowego w Warszawie stał się inspiracją do kolejnych działań twórczych.

W ramach projektu odbył się warsztat z toczenia na kole garncarskim. Warsztat poprowadził garncarz z Koronowa – Tomasz Poraziński i Danuta Biczkowska – Pracownia Ceramiki MDK-5 Finał – wernisaż wystawy prac powstałych w ramach projektu „Nie święci garnki lepią” 8-10.11.2011 Projekt edukacyjny – Muzyczna Scena:

„Skrzypek na dachu”

– koncerty dla dzieci i młodzieży

Młodzieżowy Dom Kultury Nr 4 2.11.2011, środa, godz. 16.00. Sala nr 5

„Światło i cień”

– zabawa w teatrzyk cieni. Kalambury i skecze. Spotkanie dla dzieci w wieku szkolnym.

4.11.2011, piątek, godz. 16.00. Sala nr 5

„Mój anioł stróż”

– kompozycje przestrzenne.

8.11.2011, wtorek, godz. 16.00. Sala nr 5

„Jesienne sałatki”

– spotkanie o tematyce kulinarnej dla dzieci b/o wieku.

9.11.2011, środa, godz. 16.00. Sala nr 5

„Latawce, dmuchawce…”

– wykonujemy latawce. Spotkanie manualne dla dzieci w wieku szkolnym.

15.11.2011, wtorek, godz. 16.00. Sala nr 5

„W krainie dźwięku”

– rozpoznajemy głosy otaczającego świata. Spotkanie dla dzieci w wieku szkolnym 16.11.2011, środa, godz. 16.00. Sala nr 5

„W jesiennych rytmach…”

– zabawa taneczna z konkursami dla młodzieży szkolnej.

18.11.2011, piątek, godz. 16.00, Sala nr 5

„Moja muzyka”

– zaprezentuj swoją ulubioną muzykę w formie plastycznej. Konkurs dla dzieci w wieku szkolnym.

25.11.2011, piątek, godz. 16.00, Sala klubowa

„WIECZÓR MŁODYCH POETÓW”

– konkurs poezji śpiewanej, impreza ogólnopolska 29.11.2011, wtorek, godz. 16.00, Sala nr 5

„Andrzejkowe harce”

– zabawa taneczna dla dzieci inf. A. Merder, S. Pacewicz

Listopad 2011 |

| 49

w y darzenia

Miejski Ośrodek Kultury 3.11.2011, czwartek, godz. 19.00, K.A. Węgliszek

„Pamięci tych, co odeszli”

„Spieszmy się kochać ludzi, tak szybko odchodzą”, prowadzenie Zdzisław Pająk.

Wspomnienia o ks. Romualdzie Biniaku, o. Czesławie Chabielskim, ks. prof. Józefie Tischnerze, dr Tadeuszu Bermańskim, ks. biskupie Janu Nowaku. Akompaniament: Elżbieta Szubertowska, śpiew: Włodzimiera Różyczka. Spotkanie w ramach XXX Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej.

4.11.2011, piątek, godz. 19.00, Cafe Pianola

„Kobietopatrzenie – Męskowidzenie” – wystawa fotografii Moniki Gawin i Michała Dąbrowskiego

Projekt zrealizowany przez dwójkę bydgoskich fotografów: Monikę Gawin-Gogolewską i Michała Dąbrowskiego pokazuje dwa spojrzenia fotograficzne na tę samą modelkę. Nie chodzi tu bynajmniej o dzielenie

4.11.2011, piątek, godz. 20.00, K.A. Węgliszek

Cykl: Diabolus In Musica, koncert zespołu Jimi Birchwood, prowadzenie Maciej Myga

W ramach cyklu „Diabolus in Musica” tym razem zespół rockowy. Grupa gra w składzie: Marcin Walczak – wokal, Wojtek Hencel – bass, Marcin „Komar” Puszka – gitara, Kuba „Qbon” Gordon – bębny, Marcin „Bankier” Chmielecki – gitara.

Jimi Birchwood działa od 2009 r., ale muzycy zadebiutowali na scenie niedawno – w sierpniu zgłosili się do konkursu Jack Rock Battle. Miesiąc temu odbył się finał rywalizacji kapel, w której JB zajął pierwsze miejsce. Warto dodać, że nazwa zespołu to imię i nazwisko Amerykanina, który przyjechał do Polski w okresie międzywojennym. – To mało znana postać. Ta nazwa to hołd dla tego skromnego muzyka i kolejarza, który pokochał nasz kraj – mówi Wojtek, basista zespołu. Jimi Birchwood pracował na kolei, jako maszynista. Był zafascynowany Polską. Prowadził skromne, samotne życie na wsi. W czasie wolnym komponował proste melodie na swojej dwustrunowej gitarze, którą skonstruował jeszcze w USA z ojcem. Zginął w czasie wojny, podczas transportu uzbrojenia dla polskich żołnierzy. Jego pociąg został wysadzony przez okupantów.

Monika Gawin- Gogolewska, fotograf ia

Michał Dąbrowski, fotograf ia

50 |

| Listopad 2011

w y darzenia

świata na kobiecy i męski, ale o pokazanie oczywistych różnic w ludzkim postrzeganiu. Jak sami mówią o przesłaniu swojej wystawy: – Mamy za sobą wiele wspólnych projektów fotograficznych i jednym z wniosków do jakiego doszliśmy jest to, że każde z nas widzi trochę inaczej. Nawiązuje trochę inną relację z fotografowaną osobą, inaczej z nią współpracuje. Dostrzega w modelce/modelu odmienne cechy warte pokazania. Czasem te różnice są znikome, a czasem ogromne, ale co najważniejsze nie dzielą nas tylko łączą, scalają we wspólnej pasji jaką jest fotografia.

5.11.2011, sobota, godz. 19.00, K.A. Węgliszek

„Gitarą, Sercem i Duszą” – Leonard Luther i jego gość Jacek Herzberg

Bilety w cenie 10 zł do nabycia w MOK (ul. Batorego 1/3) oraz przed koncertem, ilość biletów ograniczona.

Gościem bydgoskiego barda tym razem będzie Jacek Herzberg – muzyk bluesowy, gitarzysta i wokalista, założyciel i lider kilku formacji muzycznych: Green Grass, Double Six czy Doktor Blues.

5.11.2011, wtorek, godz. 18.00 K.A. Węgliszek Rekomendacje ZLP

„Dom książek” – spotkanie autorskie z Robertem M. Giannettim

prowadzi Dariusz T. Lebioda Robert M. Giannetti urodził się w nowojorskiej dzielnicy Queens w 1942 roku i dorastał na Long Island. Był oficerem amerykańskiej armii, nauczycielem akademickim, śmieciarzem i właścicielem firmy. Obecnie mieszka w Lewiston, w stanie Nowy Jork, gdzie prowadzi antykwariat Bob’s Olde Books. Jest autorem zbioru wierszy Drawn by the Creek, opublikowanego w 2003 roku.

6.11.2011, niedziela, godz. 17.00, Cafe Pianola

MOKINO: Pokaz nagrodzonych filmów podczas 8. Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Reportażu CAMERA OBSCURA,

prezentacja filmu Macieja Cuske „Na niebie na ziemi” Filmową niedzielę prowadzi Jarosław Jaworski, wstęp wolny. „Pojechałem do Wylatowa, gdyż czułem, że mogę zrobić tam film o pewnej niesamowitej pasji. Problematyka UFO już mnie tak nie interesowała. Sam w sobie posiadam sporo zapału i zaangażowania w to, co robię i w podobny sposób fascynują mnie ludzie, którzy odczuwają tak samo. (…) To dokument dotykający pasji graniczącej wręcz z szaleństwem, a nawet prowadzącej do zatracenia” – tłumaczy reżyser.

6.11.2011, niedziela, godz. 9.30-12.30, Cafe Pianola

Magiczny Poranek Rodzinny

Spotkanie z iluzjonistą i brzuchomówcą. Czarodziej będzie uczył dzieci i rodziców magicznych trików. Dr Magik, który nas odwiedzi w niedzielne przedpołudnie, opowie również dzieciom o swojej pracy, czyli o terapii śmiechem. W programie: niewidzialne pismo, szyfrowanie wiadomości, sztuczki prosto z rękawa, tajemnicze pudełko i wiele innych zaskakujących zabaw z magią.

7.11.2011, poniedziałek, godz. 17.00, Cafe Pianola

„Kroczownik” – warsztaty plastyczne prowadzi artysta plastyk Leszek Goldyszewicz.

7.11.2011, poniedziałek, godz. 19.00, Cafe Pianola

Bydgoszcz miastem komiksu – prelekcja Macieja Jasińskiego. Ogłoszenie naboru na bezpłatne warsztaty komiksu.

Najważniejsze komik sy bydgoskich autorów z ostatnich lat

5.11.2011, sobota, godz. 16.00, Cafe Pianola

„Najbardziej poetyckie jest to, co nie może być spisane” [V. Woolf] warsztaty poetyckie, prowadzenie Jolanta Baziak 5.11.2011, sobota, godz. 15.00-18.00

Spacerownik Bydgoski

Z wizytą w pracowni malarza Bartka Skolimowskiego.

Spacerownik Bydgoski to nowy cykl. Będziemy gościć z bydgoszczanami w pracowniach malarskich, studiach nagrań, w pracowniach literackich oraz na warsztatach artystycznych. – Pierwsze spotkanie odbędzie się w pracowni malarza Bartka Skolimowskiego, przy ulicy 20 Stycznia.

O godz. 15.00 spotykamy się w Pianoli, by następnie przespacerować się do artysty, który opowie nam o swojej pracy i zaprosi do pracowni – zachęca Dominika Kiss-Orska.

Listopad 2011 |

| 51

w y darzenia

Mówiąc o największych polskich twórcach komiksowych, jednym tchem wymienia się czwórkę: Jerzy Chmielewski, Janusz Christa, Grzegorz Rosiński, Jerzy Wróblewski. Ten ostatni autor urodzony w Inowrocławiu, całe swoje artystyczne życie związał z Bydgoszczą. Od 1959 r., przez blisko 20 lat zilustrował dla tego dziennika ponad 70 historii, co daje łączną liczbę ponad 4300 komiksowych pasków, które narysował. Fani komiksu kojarzą Jerzego Wróblewskiego przede wszystkim z serią „Kapitan Żbik” – zilustrował 24, spośród 53 zeszytów tej serii. Prowadzący opowie także o pozycji bydgoszczan tworzących dziś komiksy, wśród których są: Andrzej Janicki, Jacek Michalski, Michał Śledziński, Andrzej Nowakowski, Krzysztof Wyrzykowski, Krzysztof Różański, Jacek Przybylski, Janusz Wyrzykowski, Jakub Mathia, Łukasz Chmielewski, Łukasz Ciaciuch, Maciej Simiński, Krzysztof Trystuła, Maciej Jasiński.

lektorów – tym razem Tom Pop muzykę współczesną będzie miksować z piosenkami patriotycznymi.

9.11.2011, środa, godz. 20.00, K.A. Węgliszek Bilety w cenie 10 zł do nabycia w MOK (ul. Batorego 1/3) oraz przed koncertem.

Koncert bluesowy grupy TORTILLA

TORTILLA to zespół doskonale znany z dokonań bluesowych, reprezentujący, jako jedna z nielicznych grup w Polsce autentycznego bluesa elektrycznego. Zespół czerpie z bluesowych korzeni, jednak wyraźnie przełamuje narzuconą w tym nurcie konwencję, podążając własną, niebanalną drogą. TORTILLA jest laureatem festiwalu Rawa Blues 91.

10.11.2011, czwartek, godz. 17.00-20.00, Cafe Pianola

Koło Gospodyń Miejskich – prowadzenie Anna Tomasik

W planach produkcja rodzinnych breloczków z: filcu, skóry, metalowych kółeczek, oczek, nici, cekinów, kleju, akcesoriów pasmanteryjnych i krawieckich. Zapraszamy ponadto na pogadankę Eweliny Szczepaniak z Winarium na temat wina i zupy z dyni, w ramach akcji Para z gara.

11.11.2011, piątek, godz. 12.00-15.00, Cafe Pianola

Muzyka XX-lecia międzywojennego w wykonaniu Orkiestry Stara Pianola

11.11.2011, piątek, godz. 15.00-18.00, Cafe Pianola

Książka w ruch – bezgotówkowy kiermasz książek

Ważnym elementem transakcji będzie wpisywanie dedykacji z uzasadnieniem, dlaczego warto książkę przeczytać. Dodatkową atrakcją spotkania będzie dwugodzinna prezentacja umiejętności „dj-skich” lokalnych se-

52 |

| Listopad 2011

12.11.2011, sobota, godz. 20.00, K.A. Węgliszek

Koncert grupy B.O.K

W ramach cyklu Instytut Muzyki Miejskiej, prowadzenie Tomasz Kaźmierski Projekt B.O.K (BiszOerKay&DjPaulo) to współpraca czterech indywidualności o nieprzeciętnych umiejętnościach. Każdy dąży do bycia mistrzem w swojej dziedzinie: Bisz (Jarek Jaruszewski) – raper, poeta, tekściarz, twórca uznawanej za klasyk w Polskim podziemiu epki „Zimy”; Oer (Rafał Skiba) – beatmaker, producent, ukończył inżynierię dźwięku na Uniwersytecie w Wolverhampton (UK); Kay (Karol Tomas) – wokalista/ instrumentalista, student na kierunku Music Production, Uniwersytetu w Wolverhampton (UK); Dj Paulo (Paweł Molenda) – kolekcjoner nietuzinkowych płyt vinylowych, ortodoksyjny PROpagator analogowego brzmienia czarnej płyty. W 2007 r. połączyli swoje siły, aby stworzyć najlepszy „debiut” ostatnich lat. Jako projekt, BOK z materiałem „Ballady, Hymny i Hity”, zajął czwarte miejsce w konkursie WuDoo 2008.

14.11.2011, poniedziałek, godz. 19.00, Cafe Pianola,

MOKINO: „Historia Pana w Kapeluszu, czyli portrety okupowanego miasta”

Archiwum B. Adama Gajewskiego, wstęp wolny Zdjęcia Bydgoskiego Września wykorzystano m.in. w czołówce popularnego niegdyś serialu „Wichry wojny” – epickiej roboty hollywoodzkiej, z samym Robertem Mitchumem w jednej z głównych ról. Poszły też w świat poprzez różne albumy, podręczniki szkolne, niezliczone filmy dokumentalne. Jednym z najczęściej powielanych dramatycznych epizodów jest „łapanka” przy ulicy Parkowej, fotografowana 8 września 1939 roku.

Te zdjęcia mówią sporo rozmaitymi szczegółami.

Ulica Parkowa wylotem skierowana jest na Gdańską – okna tamtejszych budynków wciąż są oklejone papie-

w y darzenia

17.11.2011, czwartek, godz. 17.30, K.A. Węgliszek

„Odsłony kapitalizmu” – Mirosław Geise, Maria Ewa Szatlach,

Na promocję książki i spotkanie z autorami zaprasza Instytut Nauk Politycznych, Wydział Humanistyczny UKW 18.11.2011, piątek, godz. 18.00, K.A. Węgliszek

„Bydgoskie Kadry” – wernisaż wystawy Andrzeja Łapińskiego

P a n w K a p e l u s z u n a z y w a ł s i ę A l o j z y D z i e w u l s k i…

rowymi taśmami na wypadek bombardowania. Tymczasem prawdziwa walka toczy się na bruku. Pod ścianą stłoczeni ludzie, ręce wyciągnięte nad głowami.

Andrzej Łapiński urodził się 16.05.1958 r. w Szubinie.

Od dziecka przejawiał zainteresowanie sztuką. W wieku 18 lat zapisał się do grupy PLAMA’S, gdzie uczył się malować pod okiem Henryka Wojtasa. Pobierał również lekcje u Edwarda Moszyńskiego w Toruniu. Skończył studia na Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy. Od ponad 30 lat maluje obrazy. Jego ulubionymi tematami są pejzaże, portrety oraz widoki miejskie. „Bydgoskie Kadry” to debiutancka wystawa artysty w Bydgoszczy.

15.11.2011, wtorek, godz. 18.00, Cafe Pianola

Obserwatorium kultury. Postscriptum do Bydgoskiego Kongresu Kultury

„Przejrzyste zasady finansowania kultury” prowadzenie: Ewa Gruszka, Instytut Kulturoznawstwa WSG i Karol Zamojski, Obserwatorium Kultury WSG. To pierwsza z serii pokongresowych debat, realizująca postulat zgłaszany podczas kongresu przez kilka stolików – wypracowania zasad przydzielania środków na działania kulturalne.

16.11.2011, środa, godz. 18.00, K.A. Węgliszek

„Place zabaw ostatecznych”

- gościem w ramach cyklu POECI.PL będzie Przemysław Dakowicz, prowadzenie Jarosław Jakubowski.

Przemysław Dakowicz – ur. w 1977 r. w Nowym Sączu. Poeta, krytyk literacki, historyk literatury; doktor nauk humanistycznych; stały współpracownik dwumiesięcznika literackiego „Topos”. Wydał zbiory wierszy Süßmayr, śmierć i miłość (2002), Albo-Albo (2006) i Place zabaw ostatecznych (2011), książkę krytycznoliteracką Helikon i okolice. Notatki o poezji współczesnej (2008) oraz rozprawę historycznoliteracką „Lecz ty spomnisz, wnuku.

Recepcja Norwida w latach 1939-1956. Rzecz o ludziach, książkach i historii (2011).

Andrzej Łapiński, Autopor tret

19.11.2011, sobota, godz. 16.00, Cafe Pianola

„Najbardziej poetyckie jest to, co nie może być spisane” [V. Woolf],

warsztaty poetyckie, prowadzenie: Jolanta Baziak

Listopad 2011 |

| 53

w y darzenia

19.11.2011, sobota, godz. 19.00, K.A. Węgliszek

Koncert Jędrzeja Kubiaka połączony z promocją płyty „Shortsighted”

W Kawiarni Artystycznej „Węgliszek” odbędzie się koncert premierowy płyty Jędrzej Kubiak – „Shortsighted”. W pierwszej części występu Jędrzej zagra solo, część drugą uświetnią zaproszeni goście: Paweł Szymański – gitara, śpiew, Aleksandra Siemieniuk – gitara i Roman Badeński – harmonijka ustna.

z zawodu historyk. Napisał magisterium pt.: „Geneza, recepcja i znaczenie dukata na ziemiach polskich w XIV-XVII wieku”. Doktor nauk humanistycznych w zakresie historii. Rozprawę doktorską napisał na temat «Sokół» na Pomorzu 1893-1939”. Pracował przez wiele lat jako nauczyciel i dyrektor w bydgoskich szkołach.

23.11.2011, środa, 18.00, Cafe Pianola

„Fantastyczna Pianola”

– „Wiktor Żwikiewicz i jego literackie laboratorium” prelekcja Tadeusza Krajewskiego 24.11.2011, czwartek, godz. 18.00, K.A. Węgliszek

„Cud na wyciągnięcie ręki”

– kolejne „Tajemnice w Węgliszku” odkryje Tadeusz Oszubski 25.11.2011, piątek, godz. 18.00, Cafe Pianola

Jędrzej Kubiak , fot. A . Kłódkowski

Płyta Jędrzeja Kubiaka „Shortsighted” jest zbiorem autorskich, instrumentalnych kompozycji na gitary rezofoniczne (zwane gitarami dobro) i gitarę akustyczną.

Krążek zabiera słuchacza w świat muzyki zawieszonej gdzieś pomiędzy tradycyjnym folkiem, bluesem, a współczesną muzyką gitarową fingerstyle.

20.11.2011, niedziela, godz. 15.30-17.30, Cafe Pianola

Popołudnie z bajką:

spotkanie na poduszkach dla najmłodszych i ich opiekunów. W programie: czytanie bajek wraz z rodzicami, słuchanie opowieści z adaptera, malowanie bajkowych postaci, wspólne układanie bajek, ilustrowanie.

Potrzebne: kolorowe poduszki, kocyki, zeszyty, przybory do malowania, rysowania. Prowadzenie: Dominika Kiss-Orska 21.11.2011, poniedziałek, godz. 17.00, Cafe Pianola

„Zdzisław Pająk zaprasza – wokół królowej (zespół Queen)”

prelekcja z okazji rocznicy śmierci wokalisty grupy Queen 22.11.2011, wtorek, godz. 18.00, K.A. Węgliszek

Benefis Andrzeja Boguckiego

60-lecie urodzin i 50-lecie działalności pro publico bono, prowadzenie: Stefan Pastuszewski, fotoTeka: Paweł B. Gąsiorowski, muzyka: Krzysztof Filasiński Andrzej Bogucki, ur. 1951 r. w Bydgoszczy. Wychowanek Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, 54 |

| Listopad 2011

„Spotkanie z Liberaturą” – projekt „emiter_franczak poezja konkretna”, prowadzenie Marcin Karnowski

Nasz pomysł na pracę z dźwiękiem i obrazem polega na użyciu powszechnie dostępnych przedmiotów. Kreatywnym przekształcaniu, recyklingu rzeczywistości w przestrzeni dźwiękowej i wizualnej.

W styczniu 2009 ukazała się płyta dvd emiter_franczak vs poezja konkretna. Projekt emiter_franczak prezentowany był m.in w galeriach: Kronika (Bytom), Arsenał (Poznań), Entropia (Wrocław), Wieża Ciśnień (Konin), CSW Łaźnia (Gdańsk), Scena (Koszalin), BWA Sanok, Muzyka Miejsca (Sejny, Ośrodek Pogranicze sztuk, kultur, narodów) i festiwalach: In_Out (Gdańsk), netmage08 (Bolonia), musica transsonica (Jasło), Szum03 (Lublin), Kino na obrzeżach (Słupsk), open’er (Gdynia), 23 Dni Sztuki Współczesnej (Białystok), MAK Nite (Wiedeń).

Projekt poświęcony jest poezji konkretnej a jego realizacja opiera się na ścisłej obecności i współpracy warstwy audio i wideo. Jest to hołd złożony poezji, której kontynuację widzimy w rytmach ulicy, w graficznych formach pojawiających się w mieście. Samplujemy dźwięk i obraz. Litery są ożywione.

26.11.2011, sobota, godz. 10.00, Cafe Pianola

– Czytająca Bydgoszcz, STOP!!!

TU CZYTAMY KSIĄŻKI;

gościem kolejnej Bydgoskiej Biesiady Czytelniczej Jolanty Niwińskiej będzie Dorota Suwalska pisarka, ilustratorka, scenarzystka.

Dorota Suwalska jest autorką znanych i popularnych książek dla dzieci i młodzieży – Znowu kręcisz Zuźka, Zuźka w necie i realu (2006), Bruno i siostry (2007 wyróżnienie literackie w konkursie Polskiej Sekcji IBBY Książka Roku), Marionetki Baby Jagi (2008) Ratunku, marzenia!

(2011); wszystkie wydane zostały nakładem Naszej Księ-

w y darzenia

garni. Współautorka książki Bajkoterapia, czyli dla małych i dużych o tym, jak bajki mogą pomagać. Spotkanie poprowadzi Jolanta Niwińska. Wstęp wolny 27.11.2011, niedziela, godz. 10.00-11.00, Galeria Miejska bwa i Strefa Jogi Eweliny Bejgrowicz

Koło Gospodyń Miejskich

– w ramach spotkań kobiecych godzina jogi w nietypowej przestrzeni.

26.11.2011, godz. 20.00, Pianola

28.11.2011, poniedziałek, godz. 19.00, Cafe Pianola

„Otworzenie – Spotkania z Fotografią Otworkową” – wernisaż wystawy połączony z koncertem

Wystawa zawiera fotografie wykonane techniką camera obscura zebrane na okoliczność „Otworzenia” I Stargardzkich Spotkań z Fotografia Otworkową 2010.

Uczestnikami są twórcy z całej Polski.

Efekty właściwe tej technice pozwalają odczarować rzeczywistość, spojrzeć na nią z zupełnie innej perspektywy, dostrzec przemijalność rzeczy, zmienność świata i natury.

REBEKA / LIVE/

support: Sharon Stoned, Mat Nife, Klark Cant / HowDoYouDoCrew/ Muzyka Rebeki to eksperymentalny pop. Artyści łączą brzmienia zabawkowego klawisza Casio z poważnymi syntezatorami, a czasem z gitarami. Zaskarbili sobie zainteresowanie publiczności za sprawą legendarnych demówek Rebeki, koncertowej ekspresji oraz wyjątkowego głosu. Rebeka początkowo istniała jako solowy projekt Iwony Skwarek. W 2008 roku jej założenia były proste: tworzenie elektronicznych, minimalistycznych i brudnych lecz bardzo emocjonalnych utworów z pomocą keyboardu Casio i komputera. W 2010 roku Iwona postanowiła zaproponować współpracę Bartoszowi Szczęsnemu, który miał spełniać funkcję producenta, osoby katalizującej pomysły, ale także kompana na scenie. Od tego momentu projekt Rebeka funkcjonuje jako duet.

27.11.2011, niedziela, godz. 17.00, K.A. Węgliszek, wstęp wolny

„Cynamonowe piosenki”

– koncert Ludmiły Małeckiej (wokal), Artura Grudzińskiego (piano), swym klimatem wpisujący się w kolorystykę pory roku oraz nastrój tuż przed świętami.

Ludmiła Małecka – aktorka scen muzycznych, maluje, śpiewa, tańczy, prowadzi warsztaty dla młodych wokalistów i tancerzy.

Sławomir Dera, fotograf ia ot workowa

28.11.2011, poniedziałek, godz. 21.00, K.A. Węgliszek

Jazzowy Poniedziałek, zespół Around Jazz Quintet zaprezentuje twórczość Cedara Waltona

Cedar Walton to amerykański pianista hardbopowy urodzony w 1934 r. Jego matka była pianistką i nauczycielką. To ona zabierała syna na koncerty, dzięki którym poznał muzykę Nat King Cole’a, Errola Garnera, Theloniousa Monka oraz Arta Tatuma. W czasach odbywania służby wojskowej grywał z Leo Wrightem, Donem Ellisem oraz Eddiem Harrisem, później osiadł w Nowym Jorku, gdzie dołączył do Jazz Messengers. Pod koniec lat 70. zaczął nagrywać płyty dla CBS, między innymi „Animation” oraz „Soundscapes”.

29.11.2011, wtorek, godz. 18.00 K.A. Węgliszek

„Lekcja zapomnianej tożsamości” – Archiwum B. Adama Gajewskiego

Artur Grudziński – bydgoszczanin, absolwent Akademii Muzycznej w Poznaniu, wszechstronny pianista, instrumentalista studyjny i aranżer. Koncertował między innymi z Marylą Rodowicz, Ewą Bem, Lorą Szafran.

Od 2006 jest współtwórcą i współprowadzącym nadawanych na żywo muzycznych programów młodzieżowych Teleranek i Songowanie Na Ekranie.

„Lekcje zapomnianej tożsamości” winny przywrócić bydgoszczanom i gościom naszego miasta poczucie wyjątkowości miejsca, w którym przyszło nam żyć, pracować, uczyć się. – Na owe „lekcje” chciałbym zapraszać ciekawych ludzi, opowiadać o wydarzeniach z przeszłości dalekiej i bliższej, przypominać anegdotki czy postaci historyczne – podkreśla Adam Gajewski.

Pierwszą lekcją będzie spotkanie z „Bydgoszczą ery Belle Epoque”, o której chcą opowiedzieć nam: Agnieszka Wysocka oraz Daria Bręczewska-Kulesza z Towarzystwa Miłośników Miasta Bydgoszczy.

Listopad 2011 |

| 55

w y darzenia

Stowarzyszenie Artystyczne „Mózg” 3.11.2011, godz. 21.00, wstęp: 10 zł

Searching for Calm – koncert SFC to jeden z najoryginalniejszych zespołów rockowych w kraju. Searching For Calm to skrzyżowanie hałasu i ciszy, eksplozja energii i emocji, niespodziewane połączenie melodii i zgiełku. W swojej muzyce łączą post rock, jazz, post hardcore, math rock, a niekiedy i noise z melodiami.

4.11.2011, godz. 21.00, wstęp: 20/25 zł

lubiszTo!: Łona & Webber Zapraszamy na występ mistrzów niekonwencjonalnego podejścia do hip-hopu. Koncert odbędzie się w ramach trasy promującej najnowszą płytę „Cztery i pół”. W czerwcu pojawił się singiel „Nie pytaj nas”. Patronat objęło m.in Polskie Radio Czwórka.

5.11.2011, godz. 22.00, wstęp: 10 zł

dj Soulitary + Rywacki + Minoo LIVE ACT (Asfalt rec.)

Minoo (właściwie Paweł Pruski), producent muzyczny tworzący na pograniczu elektroniki i hip-hopu. Od 2011 roku związany z polską wytwórnią Asfalt Records.

Minoo to nie tylko artysta studyjny, ale także zapalony uczestnik różnego rodzaju live actów. „White Mice” to producencki album Minoo.

Minoo Album ukazał się nakładem Asfalt Records na płycie winylowej.

Jan Rywacki, skłądajac w całość połamane hip-hopowe beaty, crunk, wonky i bliżej nie określoną muzykę elektroniczną zabiera słuchacza w niezwykłą podróż po peryferiach Nowej Muzyki.

SOULITARY, dj, kolekcjoner płyt vinylowych, perkusista, promotor „jakościowych” imprez z tzw. czarną muzyką. Animator większości bydgoskich, cyklicznych wydarzeń klubowych z naciskiem na innowację i eksperymenty.

9.11.2011, godz. 21.00, wstęp: 20/30 zł

DagaDana – koncert

DAGADANA bo o nich mowa, jest polsko-ukraińskim zespołem, łączącym różne style muzyczne. Przeplatając jazz, folk i elektronikę, tworzą niepowtarzalny język zespołu. Pełne humoru koncerty, pokazują, że jest to ten rodzaj muzyki, który uszczęśliwia zarówno słuchaczy, jak i twórców. Ciepłe wokalizy, przetwarzanie głosu na żywo, odważne plastikowe brzmienia, transowy kontrabas oraz wykorzystanie dziecięcych instrumentów 56 |

| Listopad 2011

muzycznych, to recepta DAGADANY na oczarowanie słuchacza dźwiękami, których nigdy dosyć. Międzykulturowy projekt powinien przypaść do gustu każdemu słuchaczowi otwartemu na słowiańską duszę, szaloną z jednej, łagodną z drugiej strony. Debiutancki album „Maleńka” został doceniony przez wielu recenzentów a Polskie Radio „Trójka” udzieliło mu patronatu.

10.11.2011, godz. 21.00, wstęp: 10 zł

LOW CUT – koncert

Chociaż to zupełnie nowa nazwa na polskiej scenie alternatywnej, grupa nie jest tworzona przez nowicjuszy! Większość składu Low-Cut ma za sobą dziesiątki koncertów w kraju i zagranicą, występy na takich festiwalach jak OFF, Opener czy chociażby w radiowej Trójce.

Jednak Low-Cut to nowy rozdział w karierze młodych artystów. Grupa powstała na gruzach ostrzeszowskiej kapeli Let The Boy Decide. Artur Rojek umieścił utwór grupy na autorskiej składance „OFF The Record”, a ich muzyka gościła w wielu rozgłośniach radiowych w całym kraju.

Płyta Low-Cut „LTBD” trafiła do sklepów w październiku. Pierwszy koncert zespołu odbył się 29 października w ostrzeszowskiej Kawiarni Baszta na Feel On Festivalu!

11.11.2011, godz. 22.00, wstęp: 5 zł

LAN (Berlin) – koncert

LAN to elektroniczny pop-rockowy zespół z Berlina.

Zarówno na scenie, jak i w studio członkowie grupy po-

w y darzenia

ruszają się pomiędzy dwiema płaszczyznami: z jednej strony muzyką pop a z drugiej eksperymentalnymi rozwiązaniami elektronicznymi.

12.11.2011, godz. 22.00, wstęp: 5 zł

Tomasz Pawlicki/Artur Maćkowiak – koncert

„The Duluoz Legend” to współczesne nagrania duetu Tomasz Pawlicki (m.in Extasy Project, Maestro Trytony) i Artur Maćkowiak (m.in. Something Like Elvis, Potty Umbrella), inspirowane dokonaniami Beat Generation z lat 50. XX wieku, w szczególności twórczością Jacka Kerouaca. Zarówno tytuł płyty, jak i tytuły poszczególnych utworów są tytułami powieści Kerouaca.

Muzyka na płycie jest efektem swobodnego podejścia do muzyki, dalekiego od schlebiania jakimkolwiek gatunkom muzycznym. Dziewięć nagranych utworów to wynik wspólnych eksperymentów na gitarę, flet i elektronikę, okraszonych udziałem kwartetu smyczkowego oraz głosem jednego z europejskich performerów – BBB Johannesa Deimlinga.

13.11.2011, godz. 21.00, wstęp: 10 zł

ET Tumasson (Islandia) – koncert

Nie ma islandzkiego artysty, który w ostatnich latach częściej odwiedzał Polskę. Zagrał już w naszym kraju pięć tras koncertowych! Po rocznej przerwie, w listopadzie, przyjedzie na kolejną! Dał w sumie na terenie Polski 70 koncertów, które były bardzo entuzjastycznie przyjmowane, wydał w naszym kraju płytę. Powiedzieć, że ET Tumason gra bluesa, to prawie nic nie powiedzieć.

Gra najdzikszego delta-bluesa, jakiego można zagrać tylko na akustycznej gitarze i samemu zaśpiewać!!! Polska publiczność go uwielbia!

22.11.2011, godz. 21.00, wstęp: 10 zł

Gurzuf (Białoruś) – koncert

Gurzuf to białoruski duet założony w 2005 roku.

Tworzą go od początku Egor Zabelov i Artem Zalesskiy.

Pierwszy z nich jest prawdziwym wirtuozem akordeonu guzikowego, drugi natomiast znakomitym perkusistą, dbającym o rytm i puls zespołu. Twórczość grupy to niezwykle oryginalna i wybuchowa mieszanka muzyki klasycznej, jazzu, wschodniego folku a nawet punk rocka i hip hopu.

Zespół ma na koncie ogromną ilość koncertów w całej Europie. Muzycy grali na jednej scenie z takimi gwiazdami jak FunDaMental, Transglobal Underground, Secret Chefs 3 czy Leningrad.

nia. Niczym u początków fotografii, artystka zaprosi nas do swojego atelier – w czarnej sali klubu – na performance fotograficzny. W trakcie tego wieczoru każda i każdy z nas przymierzy swoją postać do osobiście wybranej rodziny, a może nawet stanie się jej członkiem. To nie będzie tradycyjne pozowanie do rodzinnego zdjęcia…

Każdy uczestnik otrzyma od artystki fotografię rodzinną. „Tradycyjna Polska Rodzina” ukazuje płynność usankcjonowanych norm społecznych. Jest projektem przeszłości jak i przyszłości, tworem społecznym istniejącym od zawsze, ale w pewnej części – rodzina homoseksualna – jedynie na płaszczyźnie wykluczenia.

Zadaje pytanie o sens różnicowania, klasyfikowania, oceniania, gdy tworzone relacje opierają się na mocnej więzi, akceptacji, zrozumieniu, wreszcie miłości Anita Lipiec – ur. 1975, artystka fotograf, mieszka i pracuje w Poznaniu, w latach 1997-2003 studiowała na Wydziale Komunikacji Multimedialnej ASP w Poznaniu.

Pokaz jest częścią projektu „Prezentacja Eksperyment Działanie”, finansowanego przez Miasto Bydgoszcz.

25.11.2011, godz. 21.00, wstęp: 15/20 zł

Koniec Świata + Mordercy P – koncert O koncercie czytaj na str. 37

27.11.2011, godz. 21.00, wstęp: 10 zł

Levity – koncert

Levity to Jacek Kita (klawisze), Piotr Domagalski (basy) i Jerzy Rogiewicz (perkusja). Zadebiutowali w 2009 roku płytą „levity” wydaną przez wydawnictwo Lado ABC. Rok później nagrali „Chopin Shuffle”, podwójny album na którym gościnnie wystąpił jeden z najwybitniejszych trębaczy światowej awangardy – Toshinori Kondo.

Oprócz niego w nagraniu udział wzięli: Gabriela Kulka, Tomasz Duda, Raphael Roginski oraz Grzegorz Uzdański. „Chopin Shuffle” zostało przez wielu dziennikarzy wymienione wśród najważniejszych płyt 2010.

30.11.2011, godz. 21.00, wstęp: 5 zł

The Big Nose Attack (Ateny) – koncert powiedzmy andrzejkowy

24.11.2011, godz. 21.00, wstęp: wolny

Tradycyjna Polska Rodzina – performance fotograficzny z udziałem publiczności

Poznańska artystka fotograf Anita Lipiec zaprezentuje w Mózgu swoją pełną wizję rodziny wolną od wykluczeListopad 2011 |

| 57

w y darzenia

Estrada stagebar Bydgoszcz Koncerty w listopadzie: czwartek, 3.11.2011, start godz. 19.00, bilety 25/30 zł, dostępne w klubie oraz sklepie Muzyka przy ul. Śniadeckich 50

STAR GUARD MUFFIN i KAMIL BEDNAREK Zespół powstał w Brzegu, w maju 2008 roku. Od samego początku kapela dużo koncertuje, bierze udział w wielu festiwalach, na których sięga po liczne nagrody. Bez wątpienia medialny rozgłos SGM zawdzięcza swojemu frontmanowi – Kamilowi Bednarkowi, który zdobył II miejsce w III edycji programu „Mam talent!” w TVN. To spektakularne wydarzenie spowodowało, iż debiutancki album zespołu, zatytułowany „Szanuj”, który został wydany w listopadzie 2010 roku przez wrocławską firmę Lou & Rocked Boys i stał się prawdziwym bestsellerem. W grudniu osiągnął status Złotej Płyty, a w styczniu 2011 podwójnej Platyny. W styczniu 2011 grupa wyruszyła w bardzo długą trasę koncertową po całym kraju. Natomiast w kwietniu młodzi muzycy spełnili swoje artystyczne marzenie, jadąc do legendarnego studia Boba Marley’a „Tuff Gong”, w Kingston na Jamajce. Zrealizowali tam pięć własnych kompozycji, z udziałem wielu szacownych gości z ojczyzny muzyki reggae.

Efekt finalny to płyta „Jamaican Trip”.

Przed nimi zagra BETHEL (www.bethel.art.pl) piątek, 4.11.2011, otwieramy o 20.00, koncert startuje o 23.00, bilety 29/35 zł dostępne w klubie oraz punktach Ticketpro: EMPIK, Media Markt, Saturn, sprzedaż internetowa: www.ticketpro.pl oraz www.muno.pl

O.S.T.R.

Zapraszamy na koncert jednego z najbardziej znanych polskich raperów: O.S.T.R. (www.ostr.net) obok niego wystąpią: KOCHAN & DJ HAEM. Organizator: Agencja Illegalbreaks.

HIRAX

58 |

sobota, 5.11.2011, bilety w cenie 50 zł w przedsprzedaży oraz 60 zł w dniu koncertu są już dostępne wyłącznie w sieci TicketPro.pl

Hirax i Assassin gwiazdami PozerKill 4ever Tour!!! 3 koncerty w Polsce!!!

Hirax to amerykański thrash metalowy zespół z Orange County w Kalifornii. Historia grupy rozpoczęła się w 1984 roku, pod wodzą wokalisty Katona W. De Pena. Hirax dużo koncertował z zespołami takimi jak Slayer, Metallica czy Exodus. Po raz pierwszy odwiedzili Polskę w kwietniu tego roku, otrzymując niesamowite przyjęcie. Niedługo później nakładem Season of Mist wyszedł split trzech EP-ek zatytuowany «Noise Chaos War», który jest ostatnim wydawnictwem zespołu.

Assassin to niemiecka grupa muzyczna wykonująca thrash metal. Powstała 1983 roku w Düsseldorfie, grupę rozwiązano w 1989 roku wskutek straty całego sprzętu w wyniku kradzieży. Grupa ponownie wznowiła działalność w 2002 roku. W tym roku wydała nowy, bardzo dobry album «Breaking The Silence». Będzie to ich pierwsza wizyta w Polsce od 2006 roku. W składzie m.in. były muzyk Sodom – Michael Hoffmann. niedziela, 6.11.2011 – OCTOPUSSY poniedziałek, 7.11.2011 – SCARRED BY BEAUTY czwartek, 10.11.2011 – INDEPENDENT DAY: impreza DRUM&BASS – KLITA piątek, 11.11.2011 – CLITORIS JAKO GEJSZA, CZYLI HARAKIRI W ESTRADZIE sobota, 12.11.2011 – CLOSTERKELLER piątek, 18.11.2011 – VAVAMUFFIN sobota, 19.11.2011 – STREET AT TITUDE: impreza skate’owa + DJ GRZANA + KILLED BY CAR niedziela, 20.11.2011 – CALM THE FIRE wtorek, 22.11.2011 – MOSKWA czwartek, 24.11.2011 – COMA sobota, 26.11.2011 – GRUBSON A s s a s s i n , f o t . Sv e n Vu e l l e r s

| Listopad 2011

w y darzenia

Kino Trzecie Oko Kino Trzecie Oko to kino ruchome prezentujące wybitne, współczesne dzieła filmowe z repertuaru kina artystycznego niedostępne w kinach komercyjnych.

Cykl pokazów w różnym miejscach Bydgoszczy jest odpowiedzią na brak kina studyjnego w Bydgoszczy prezentującego filmy artystyczne.

17 listopada, czwartek, godz. 19.00, Teatr Polski, mała scena, wstęp 10 zł

„Kieł” (Dogtooth)

– film fabularny, reż. Yorgos (Giorgos) Lanthimos, Grecja 2009, 94 min nominacja do Oscara – najlepszy film nieanglojęzyczny 20 listopada, niedziela godz. 19.00 Teatr Polski, mała scena, wstęp 10 zł

„Szczęście ty moje” (My joy)

film fabularny, reż. Siergiej Łoźnica, Ukraina/Holandia/ Niemcy 2010, 127 min, prawdziwa Rosja zwykłych ludzi 24 listopada, czwartek godz. 20.00, klub Mózg, wstęp 10 zł

„Nowe oblicza polskiej animacji” 10 listopada, czwartek, godz. 19.00 Multikino sala 3, wstęp wolny (pierwszeństwo dla rezerwacji mailowych)

„Jaskinia zapomnianych snów 3D” (Cave of the Forgotten Dreams 3D)

– film dokumentalny, reż. Werner Herzog, Francja 2010, 90 min Pierwszy pokaz Kina Trzecie Oko to bezpłatna dla widzów prezntacja filmu wybitnego dokumentalisty Wernera Herzoga „Jaskinia zapomnianych snów”. W powszechnej opinii technika 3D jest przypisana komercyjnym projektom. Herzog udowadnia, że nowa technologia może służyć także prawdziwej sztuce. Jaskinia zapomnianych snów to niezwykła, poruszająca filmowa podróż w przeszłość – w głąb ludzkiej kultury i tradycji.

– zestaw artystycznych filmów animowanych „Danny Boy”, „Ichthys”, „Miasto płynie”, „Radoszki”, „Dwa kroki za” 25 listopada, piątek godz. 19.00, Kino Adria, wstęp 10 zł

„Rozstanie” (Nader And Simin, A Separation)

reż. Asghar Farhadi, Iran 2011, 123 min „Rozstanie” to okrzyknięte przez światową krytykę arcydziełem współczesnego kina i nagrodzone na festiwalu w Berlinie Złotym Niedźwiedziem za najlepszy film, a także nagrodami aktorskimi. „Rozstanie”, w reżyserii twórcy głośnego „Co wiesz o Elly”, to opowieść o dwóch rodzinach, których losy w dramatyczny sposób splatają się ze sobą na skutek przypadkowego zbiegu okoliczności. Film w doskonały sposób łączy elementy thrillera i dramatu psychologicznego, trzymając w napięciu do nieoczekiwanego finału.

XVIII Dni Austrii 2011 9 listopada 2011 (środa), godz. 18.00 Pałac Nowy w Ostromecku Literacko-filmowo-muzyczny wieczór autorski przy kawie

„Bronisław Huberman – zjednoczenie Europy i skrzypce”

Projekcja filmu oraz spotkanie z reżyserem Piotrem Szalą z Wiednia – autorem książki i wielu publikacji oraz wystaw. (przejazd zapewnia organizator imprezy, wyjazd godz.

17.00 z Placu Kościeleckich, powrót ok. godz. 20.30) (wstęp za zaproszeniem)

10 listopada 2011 (czwartek), godz. 18.00 sala koncertowa Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz, ul. Kopernika 1

Koncert z okazji roku Franciszka Liszta Gustawa Mahlera i Arnolda Schönberga

wykonawcy: Cigdem Sayarslan (sopran) – śpiewaczka Volksoper w Wiedniu Lech Napierała (fortepian) – absolwent Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Muzycznego w Wiedniu Po koncercie lampka wina (wstęp za zaproszeniem) O R G A N I Z AT O R Towarzystwo Polsko-Austriackie Oddział w Bydgoszczy Listopad 2011 |

| 59

B ik w podróż y

Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu W dolinie Osy – poplenerowa wystawa fotograficzna Wystawa prezentowana jest w Grudziądzu w Galerii Małej (Zespół Placówek Młodzieżowych „Bursa” w Grudziądzu, ul. Hallera 37).

Wystawa czynna do połowy listopada.

Wstęp wolny Krajobrazy znad Osy w grudziądzkiej „Bursie” W Galerii Małej w Zespole Placówek Młodzieżowych „Bursa” w Grudziądzu prezentowana jest przygotowana przez Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury wystawa poplenerowa W dolinie Osy. Niewiele osób dobrze zna Osę – rzeczkę meandrującą w malowniczym, zróżnicowanym krajobrazie północnej Europy na historycznym pograniczu Warmii i Ziemi Chełmińskiej. Według przekazów historycznych Bolesław Chrobry nakazał wbijać żelazne słupy graniczne na jej brzegu w okolicach dzisiejszego Słupskiego Młyna, odgradzając w ten sposób Królestwo Polskie od ziem Prusów. Wzdłuż rzeki Osy do 1945 r. były wyznaczane kolejne granice między państwem polskim a pruskim. Rzeka płynie wąską i głęboką doliną, strome zbocza pocięte są parowami, wypłukanymi przez niemal zamarłe latem strumienie, które jesienią i wiosną zamieniają się w rwące potoki. W 1994 r. doceniono

Zdjęcia z wystawy W dolinie Osy

uroki niepowtarzalnych krajobrazów tego zakątka Polski, ustanawiając w jej środkowym biegu ścisły rezerwat przyrody Dolina Osy. Od 28 sierpnia do 1 października 2011 r. grupa miłośników fotografii artystycznej, pochodzących z Torunia, Grudziądza, Gruty, Kościerzyny i Żnina, spotykająca się od kilku lat na zajęciach fotograficznych prowadzonych przez Stanisława Jasińskiego w Wojewódzkim Ośrodku Animacji Kultury w Toruniu, penetrowała w kolejne weekendy wybrane miejsca wzdłuż przebiegu rzeki, od granicy województwa kujawsko-pomorskiego za jeziorem Płowęż po ujście Osy w Zakurzewie pod Grudziądzem, nie zważając na upały, niemalże stuprocentową wilgotność nad brzegami, dwumetrowe pokrzywy, ostre krzewy i chmary komarów, deszcze i gradobicie, które zdolne byłoby rozbić szyby samochodów osobowych. Był to swego rodzaju wyczyn sportowo-fotograficzny, po którym na długo w pamięci pozostanie wspomnienie wspaniałej przygody, w poszukiwaniu której nie trzeba wyruszać na koniec świata, gdyż możliwość zdobycia podobnego doświadczenia ma każdy mieszkaniec regionu.

Poruszając się wzdłuż doliny rzeki Osy, natknęliśmy się na unikalne zabytki kultury, takie jak np. wczesnośredniowieczne grodzisko w Świeciu nad Osą, ruinę gotyckiego kościoła w Zajączkowie i zamku w Radzyniu, drewniany kościół kryty strzechą w Jarantowicach,

Buk Pomorski

Słupski Mł yn, fot. Marzena Samborska

R o g ó ź n o Z a m e k , f o t . E w a Ły s i a k

R e z e r w a t D o l i n y O s y, f o t . M a ł g o r z a t a R e p l i ń s k a

60 |

| Listopad 2011

B ik w podróż y

średniowieczne freski w kościele w Okoninie, zarastający most na nieczynnej od lat linii kolejowej w Buku Pomorskim, klasztor w Rywałdzie, największą w Polsce stodołę zachowaną w Salnie, pełen tajemnic młyn w Słupskim Młynie z czynną turbiną wodną produkującą prąd elektryczny… A przede wszystkim poznawaliśmy las, tak inny od tych, które znamy z wędrówek po okolicach Torunia. Na wystawie prezentujemy zaledwie 30 powiększeń z setek wykonanych ujęć oraz prezentację multimedialną złożoną z około 100 zdjęć. Autorami prac są: Justyna Drążek, Stanisław Jasiński, Piotr Kriesel, Krzysztof Krzemień, Ewa Łysiak, Joanna Nacfalska, Maciej Pasieka, Małgorzata Replińska i Marzena Samborska.

Stanisław Jasiński, kurator wystawy

W Miejskiej i Powiatowej Bibliotece Publicznej im. Franciszka Becińskiego w Radziejowie od 15 listopada prezentowana będzie wystawa

„Kujawy i Pałuki”,

którą opisaliśmy w poprzednim numerze.

Portfolio Plastyki Amatorskiej w Województwie Kujawsko-Pomorskim Wirtualna galeria regionalnej plastyki amatorskiej Serdecznie zachęcamy wszystkich plastyków – amatorów do dzielenia się swoją twórczością w Portfolio Plastyki Amatorskiej. Udział w projekcie jest bezpłatny.

Portfolio jest internetową galerią, w której każdy artysta uprawiający amatorsko malarstwo, grafikę, rysunek lub rzeźbę może przedstawić reprodukcje swoich prac oraz najistotniejsze informacje o sobie. Zamieszczone w portfolio prace będą prezentowane na stronie internetowej Wojewódzkiego Ośrodka Animacji Kultury (www.woak.torun.pl) oraz – w przyszłości – w kiosku elektronicznym w Galerii Spotkań w siedzibie Ośrodka, dzięki czemu będą oglądane przez setki osób interesujących się sztuką.

W ramach projektu zostaną opracowane indywidualne portfolia poszczególnych artystów, czyli artystyczne biogramy twórców: nota biograficzna (imię, nazwisko, data urodzenia, określenie dziedziny uprawianej twórczości, wykształcenie, wykonywany zawód, biografia artystyczna – początki uprawiania sztuki, dokonania, wystawy indywidualne i zbiorowe, nagrody w konkursach, przynależność do grup artystycznych, opis prac, wypowiedź artysty o własnej twórczości, wykaz recenzji i innych publikacji o przedstawianej twórczości), prezentacja wybranych tekstów publikowanych w prasie i katalogach, zdjęcie artysty, wybrane reprodukcje obrazów, fotografie rzeźb (do dziesięciu reprodukcji lub zdjęć), możliwość kontaktu (zależnie od uznania artysty: adres, telefon, e-mail, adresy internetowe, linki).

Zgromadzone informacje będą sukcesywnie aktualizowane i uzupełniane.

Na potrzeby projektu przyjmuje się, że plastyk amator to osoba dorosła, uprawiająca twórczość artystyczną w dziedzinie plastyki, nie będąca absolwentem

uczelni i szkoły artystycznej o profilu plastycznym, nie należąca do związków i stowarzyszeń zrzeszających plastyków profesjonalistów, prezentująca swoje prace na wystawach indywidualnych i zbiorowych – i sama siebie uznająca za plastyka amatora. Decyzję o prezentacji w Portfolio – a więc przynależności do grona twórców amatorów – podejmuje sam artysta.

Regulamin Portfolio Plastyki Amatorskiej w Województwie Kujawsko-Pomorskim i inne niezbędne formularze są dostępne na stronie internetowej Wojewódzkiego Ośrodka Animacji Kultury w Toruniu.

Szczegółowych informacji udziela Kamil Hoffmann – e-mail: kamil.hoffmann@woak.torun.pl Zapraszamy również do udziału w podobnym projekcie w dziedzinie fotografii: Internetowej Galerii Amatorskiej Fotografii Artystycznej.

Szczegóły na www.woak.torun.pl

Najbliższe warsztaty i szkolenia:

4-6 listopada – Organizacja imprez dla małej i dużej grupy. Warsztaty z pedagogiki zabawy – zajęcia prowadzi Alicja Usowicz. Warsztaty obejmują 20 godzin dydaktycznych. Koszt akredytacji 80 PLN. 5-6 listopada – Domowe studio – zajęcia prowadzą Artur Grudziński i Erwin Regosz. Warsztaty obejmują 15 godzin dydaktycznych. Koszt akredytacji 150 PLN. 17 listopada – E-kultura i prawa autorskie – praktyczne warsztaty dla instytucji kultury.

19 listopada – Przegląd Małych Form Teatralnych w ramach projektu Teatr PLUS 2.0.

W trakcie przeglądu zaprezentowane zostaną spektakle przygotowane pod kierunkiem instruktorów WOAK przez uczestników projektu Teatr PLUS 2.0 Projekt Teatr PLUS 2.0 realizowany jest z udziałem środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Edukacja Kulturalna.

26-27 listopada – Muzyka ciała i dźwięku naturalnego. Zajęcia prowadzą: Erwin Regosz i Krystian Wieczyński. Termin zgłoszeń: 14 listopada. Warsztaty obejmują 20 godzin dydaktycznych. Koszt akredytacji 100 PLN. 9-11 grudnia – Jak wzbogacić warsztat pracy z dziećmi i młodzieżą. Warsztaty z pedagogiki zabawy – zajęcia prowadzi Alicja Usowicz. Termin zgłoszeń: 25 listopada. Warsztaty obejmują 20 godzin dydaktycznych. Koszt akredytacji 80 PLN. 10-11 grudnia – Muzykoterapia. Zajęcia prowadzą: dr Lucyna Matuszak i Erwin Regosz. Termin zgłoszeń: 25 listopada. Warsztaty obejmują 15 godzin dydaktycznych. Koszt akredytacji 100 PLN. Inf. Jerzy Rochowiak, Kamil Hoffmann

Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu ul. Szpitalna 8, 87-100 Toruń, tel./fax: 56 6522027, 56 6522028, 56 6522755, 56 6570290, 56 6570291 www.woak.torun.pl; e-mail: woak@woak.torun.pl Listopad 2011 |

| 61

B ik kobietom

Świat Bab proponuje

Warsztaty makijażu | 20 XI 2011

W listopadzie spotkamy się z sześcioma Paniami na kolejnych warsztatach makijażu z Moniką Madaj. Podczas warsztatów Panie nauczą się dobrze wykonywać makijaż dzienny, ponadto od Moniki dowiedzą się jakim typem urody są, jakie kolory i odcienie kolorowych kosmetyków są dla nich najlepsze oraz co koniecznie powinno znaleźć się w ich kosmetyczce. Michał Truchanowicz, fryzjer-stylista w Salonie Akademii Papaver, oceni jaka fryzura pasuje do ich twarzy i sylwetki.

Spotkanie rozpocznie się o godzinie 10 i potrwa 5 godzin w miłej i inspirującej atmosferze przy filiżance kawy lub herbaty i drobnej słodkiej przekąsce. Każda z uczestniczek warsztatów otrzyma na własność pędzelek niezbędny do wykonania perfekcyjnego makijażu oraz certyfikat potwierdzający uczestnictwo w warsztatach.

Ramowy plan: • 10.00-11.00 – prezentacja multimedialna Moniki Madaj + indywidualne określanie typów urody • 11.00-11.45 – makijaż pokazowy – nauka aplikacji kosmetyków • 11.45-12.15 – prezentacja multimedialna Michał Truchanowicz • 12.15-14.00 – indywidualna analiza zawartości kosmetyczki (ocena doboru kolorów i kosmetyków), indywidualna nauka makijażu (Monika wykonuje makijaż na połowie twarzy uczestniczek, drugą połowę Panie malują własnoręcznie), indywidualne konsultacje fryzjerskie • 14.00-15.00 – pytania, zakończenie, wręczanie certyfikatów.

DATA: niedziela 20 listopada 2011; MIEJSCE: Salon Akademia Papver, ul. Gdańska 3/1; OPŁATA: 160 zł od osoby (wymagana przedpłata); LICZBA MIEJSC: minimum 4 osoby, maksimum 6 osób; REZERWACJA MIEJSC i KONTAKT: kasia@swiatbab.pl

SWAP PARTY Zamieniada | 26 XI 2011

Kolejna edycja bydgoskiej Zamieniady czyli SWAP PARTY odbędzie się w sobotę 26 listopada 2011 w Akademickiej Przestrzeni Kulturalnej w Bydgoszczy.

Z a m i e n i a d a – A P K , 8 .10 . 2 011, f o t . P i o t r R a f i ń s k i

62 |

| Listopad 2011

Co to jest SWAP? Idea swapa opiera się na założeniu, że w szafie każdego z nas znajdują się ciuchy których nie nosimy bo np. jest to wynik nietrafionego prezentu, nieudanego zakupu, zmieniliśmy styl, rozmiar itp. SWAP PARTY to idealna okazja żeby pozbyć się takich rzeczy znajdując im nowego właściciela. SWAP PARTY to tani i ekologiczny sposób na odświeżenie garderoby.

ZASADY ZAMIENIADY: 1. Zgłaszasz chęć przybycia (w mailu napisz ile osób z Tobą przyjdzie i czy będziecie miały własny sprzęt do ekspozycji ciuchów) mailowo na adres kasia@ swiatbab.pl – zgłoszenia nie są obowiązkowe, ale bardzo ułatwią nam przygotowania.

2. Zabierasz ze sobą ciuchy (lub inne przedmioty) których już nie będziesz nosić (używać), zapraszasz je na wycieczkę do APK. UWAGA: ciuchy powinny być czyste i w dobrym stanie!

3. Wieszasz/rozkładasz/eksponujesz w miejscu Zamieniady i wymieniasz się na ciuchy z innymi osobami.

Zachęcamy do wymiany ciuszków i rzeczy dziecięcych. Mile widziane książki i rękodzieło.

Dopuszczalne jest również rozliczenie pieniężne.

Impreza otwarta dla wszystkich, nie ma ograniczeń dla płci lub wieku. (Panowie wstęp gratis).

Korzystamy z wyposażenia APK, rzeczy można eksponować na stołach, ławach i krzesłach. Można przywieźć ze sobą wieszaki stojące lub wypożyczyć wieszak na miejscu za 5 zł.

TERMIN: sobota 26 listopada 2011; MIEJSCE: Akademicka Przestrzeń Kulturalna przy Wyższej Szkole Gospodarki w Bydgoszczy ul. Królowej Jadwigi 14 (budynek Muzeum Fotografii, wjazd na parking od strony ul. Królowej Jadwigi na hasło: Świat Bab); GODZINA: 15.00-17.00; WSTĘP: 5 zł, Panowie wstęp gratis; WYPOŻYCZENIE WIESZAKA STOJĄCEGO: 5 zł

7 spotkanie „Biznes dla Kobiet” | 24 XI 2011

7 spotkanie „Biznes dla Kobiet” odbędzie się w ostatni czwartek listopada o godz. 17.30 zapraszamy do Restauracji Eljazz w Bydgoszczy przy ul. Krętej 3.

Spotkanie będzie poświęcone zarządzaniem finansami w firmie.

Propozycję spotkań kierujemy do kobiet, które prowadzą działalność gospodarczą lub po prostu chcą się rozwijać zawodowo. Celem spotkania jest wymiana doświadczeń biznesowych, kontaktów oraz poznanie potencjalnych klientów i kontrahentów. Spotkania odbywają się cyklicznie raz w miesiącu i są poprzedzone 30-minutowym szkoleniem z zakresu rozwoju kompetencji.

Udział w spotkaniu jest bezpłatny, wymagane zamówienie dań/napojów z menu restauracji za minimum 20 zł od osoby. Dla najmłodszych gości, dzieci, pokój zabaw wraz z wykwalifikowaną opiekunką.

ORGANIZATORZY: Katarzyna Fik (organizacja eventów i wydarzeń dla firm i osób prywatnych – www.SwiatBab.pl), Joanna Czerska-Thomas (Agencja Reklamowa M4Bizz, www.m4bizz.pl); TERMIN: 24 listopada 2011 r., godz.

17.30; TEMAT SPOTKANIA: Zarządzanie finansami; MIEJSCE: Restauracja Eljazz, ul. Kręta 3 (1 piętro); OPIEKA DLA DZIECI: po wcześniejszej rezerwacji – płatne 10 zł/dziecko, wiek min. 3 lata; ZAPISY: kasia@swiatbab.pl – ograniczona ilość miejsc, max. 15. Konieczność rezerwacji i zgłaszania dzieci do 20 listopada 2011 r.

rotfl

Szymon Andrzejewski

Bydgoszcz – podręcznik użytkownika Wszystko zależy. Zależy od punktu widzenia, zależy od środków przelanych lub zainwestowanych, zależy ci się coś w lodówce i masz problem. Zależy czy urodziłeś się tam, czy tu. Zależenie mieni się prawie prawem, jeśli chodzi o zasiedzenie. Ale tylko prawie. Zależy czy wyjdziesz na ciężki deszcz w czapce czy bez czapki.

Jeżeli bez, to pada, nawala i jest mokro. Jeżeli założysz czapkę, to masz wrażenie, że jest tylko wilgotno w powietrzu, ponieważ nie masz tego pierwszego odczucia mokrości. Zależenie o dziewiątej rano może okazać się fatalne w skutkach. Zależy od ciebie, ode mnie, tobie, mnie, nam, im. Wszystkim zależy kiedyś coś gdzieś albo na czymś, albo na kimś. Jeden z najbardziej niedocenianych czasowników.

Kiedy mieszka się w stolicy, to końcówka twojego przynależenia brzmi kozacko: „wiak”. Kiedy mieszka się bardziej na południe poziom bycia rewelacyjnym wzrasta. Nie tylko możesz użyć tej samej, bardzo przybliżającej do mety przedstawiania się, końcówki, ale, w tym samym czasie, mieszkasz, po prostu, w fajnym, żywym mieście. W moim przypadku sprawdza się końcówka „anin”. Brzmi i wygląda całkiem dobrze, ale, niestety, jest poprzedzona aktem urynalnej agresji. Kiedy mówię ludziom skąd jestem zawsze następuje po tym pytanie, które jest zużyte jak guma do żucia na imprezie gdzie pije się tylko wodę mineralną, a rodzice twierdzą, że wszystko jest OK, bo syn nie kupił piwa. Pytanie brzmi: „I jak tam ci się żyje?”, a w oczach widzę inne: „Ja pierścienię, dlaczego i po co?”. Pewna, nie tak dogłębnie jak bym chciał, poznana przeze mnie Małgorzata, słysząc, skąd jestem i ile mam lat stwierdziła „No trochę ciężar”.

Pewnie, że tak, skoro nie ma dokąd pójść i wszędzie nie słychać własnych myśli. Jedyna dobra knajpa, której nie znają moi kumple, to tramwaj linii 6. Spokój, cisza i, tak samo jak w knajpie, ktoś przez cały czas pije piwo. Siedzę tam często i nurzam się w ogromie niezrozumienia tego co dookoła, doświadczając jednocześnie słów nacechowanych potrzebą przeprowadzenia niebezpiecznego ataku sraczki. Gałęzie uderzają w okno i ludzie uderzają się nawzajem pięściami albo zapachem. Często obydwoma tymi rzeczami naraz (co jest absolutną zbrodnią przeciwko człowieczeństwu). Boli mnie ich widok. Boli mnie, że nie było tutaj długo sklepu Tommy’ego Hilfigera. Boli mnie kostka. Lewa. Jeżeli ktoś urodzi się w Kenii, to może zostać genialnym biegaczem, bo ma 30 km do najbliższej wody. Ja urodziłem się po szyję w umaczanym w niewierze blichtrze. Mieszka tu 370 tysięcy znaczków na list. Z miastem sąsiedzkim sprzeczamy się o czterech facetów jeżdżących w kółko i to ciągle w lewo. A oni mają znaczący uniwersytet, więc mogą sobie pozwolić na luksus takiej dysputy. Dosyć!

Wiem, że każde z was może w tej chwili przestać czytać, bo pojawił się argument, ile mam lat. To na końcu.

Czy jest to tak naprawdę ważne? Widziałem siedemdziesięciolatka w papciach wysiadającego z 911-tki.

I to nie jest określenie bardzo perwersyjnego seksu.

Widziałem go na parkingu pod Stuttgartem. Był szczęśliwy i nieświadom tego, że po tych wszystkich latach dostarczania pieniędzy do systemu można od rzeczo-

nego systemu niczego nie dostać. I to też, oczywiście jest złudne, bo kiedy piszę te słowa Niemcy mają problem. Ale miał opcję. W moim mieście emeryt z takim samym stażem pracy ma Astrę i jest obiektem zazdrości wszystkich młodzieńców, ponieważ ma sprawny samochód z ubezpieczeniem. Jak na reklamach.

Gówno prawda. Żyję w mieście, które znajduje się, mniej więcej bliżej Niemiec niż Rosji i żyję. A to nie jest proste, biorąc pod uwagę, że nasz mały Berlin gnieciony był butem, opresją i brakiem perspektyw. Żyję w kraju, który jest nieogarnięty do tego stopnia, że Heisenberg miał o nas mokre sny. Żyję w mieście, którego architektura nie może się zdecydować, czy być. Żyję w czasie, kiedy wszyscy kłócą się ze wszystkimi. Przyzwyczaiłem się i (wierzcie mi, bogowie geograficznego żartu nie pozwolą nam odczuwać niczego innego) ssanie z cycka szarości zapewnia tylko rozrost płata czołowego. Żyję w kraju, który zadał bobu największym tego świata tylko dlatego, że nie chciało nam się wytrzeźwieć albo rozmawiać, albo zaczynaliśmy (tudzież byliśmy w trakcie, tudzież kończyliśmy) jakiś ruch, który miał na celu uwolnienie reszty uciskanych albo cen wódki (albo powoływaliśmy ruch wyzwoleńczy, który sprawił, że Pan Wąsik powiedział „Zburzyć mi to!”). Znajomy z tego miasta podniósł kiedyś książki dziewczynie na uniwerku w Stanach. Bo jej spadły. Został oskarżony o molestowanie seksualne. Tym bowiem aktem miał podobno próbować dowieść swej wyższości nad rodzajem kobiecym. Jeżeli coś komuś spada, to starasz się temu komuś pomóc. Tak powinno być.

Pomyślałem sobie kiedyś, siedząc na ławce na skałkach, gdzie wszyscy zamieniają środki płatnicze na możliwość oddalenia się od ich zdobywania, że może niesłusznie traktujemy to miejsce jak stację przesiadkową pomiędzy wrzaskiem narodzin a wrzaskiem wydawanym z gardła w momencie, kiedy dopada nas rzeczywistość. Może niesprawiedliwie i zbyt pejoratywnie postrzegamy miasto, które jest o niczym i w tym właśnie tkwi największa jego siła. Czytamy wieszczy (tych dawnych i tych współczesnych), słuchamy proroków zdzierających struny głosowe po to, by wbić w nasze czaszki trochę prawdy. Wszyscy oni głoszą pochwałę chaosu i sprzedają produkt oznaczony nalepką „Nie konsumuj – przeżywaj”. Oczywiście nikt ich tak naprawdę nie słucha. Lekko na bani toczymy rozmowy o tym, jak wolni chcielibyśmy być i jak swawolnie chcielibyśmy kontestować to, co dookoła. Jednak coś nie wychodzi.

Tam, na tej ławce, stwierdziłem, że gdyby faktycznie podążyć za tym snem o ludziach doświadczających, o ludziach kontestatorach, to jakież lepsze jest do tego miejsce niż tutaj? Poznań, Warszawa, Wrocław? Za bogato, za szybko, za wszystko. Tutaj, jak w małych miasteczkach, czas płynie inaczej. Tutaj mieszka 370 tysięcy znaczków na list i liznąłeś kleju od prawie wszystkich.

Postaram się przybliżyć wam to dziwaczne miejsce na Ziemi.

Parafrazując mistrza Brysona: Mam na imię Szymon.

Mam 37 lat. Jestem z Bydgoszczy. Ktoś musi być.

Do następnego zachmurzenia.

Listopad 2011 |

| 63

Michał Tabaczyński

Się nam wydaje.

W Bydgoszczy (4) Tryptyk, czyli ekstatyczny tren

Jerzy Szatkowski nie ucieka od swojej młodości, nigdy zresztą od niej nie uciekał, pozostając wiernym poetyckiemu idiomowi z czasów swojego debiutu, pozostając wiernym swoim najbardziej prywatnym okolicom (w każdym bodaj sensie tego słowa, co tu może oznaczać: wierny swoim zasadom, wierny tej buntowniczej, wagabundowskiej etyce, wierny światu, którego obraz ukształtował się dawno temu, a który jest wzruszająco niedzisiejszy), a także – co wymieniam na końcu, ale co w kontekście jego najnowszej książki jest może najistotniejsze – pozostając wiernym swoim poetyckim przyjaźniom. Tu akurat najbardziej jednej poetyckiej przyjaźni – z Edwardem Stachurą (chociaż postaci z tego kręgu pojawia się tam więcej i w różnych rolach: Różański, Żernicki, Milczewski-Bruno – cała ta na wpół zapomniana generacja).

Jerzy Szatkowski pozostając wiernym swojej młodości i jej przyjaciołom, pozostaje poetą wciąż niezwykle młodym (nie w tym znaczeniu, w jakim młody pozostaje Bohdan Zadura, który odnawia swój poetycki idiom pod wpływem kolejnych pokoleń poetów, ale w tym znaczeniu, że pozostaje w swojej własnej młodości zamknięty; nie wiem, który z tych wariantów wiecznej młodości jest lepszy, myślę, że z pewnością ten, który z punktu widzenia autora daje lepsze rezultaty – jeśli nie poetyckie, to przynajmniej osobiste korzyści: energię do życia, pasję tworzenia itd.). Przy okazji nasuwa się taka refleksja: Sta64 |

| Listopad 2011

chura, który dla mojego pokolenia jest literacką legendą (pomijam tu sferę wartościowania, chodzi o to, że będąc legendą staje się postacią istniejącą poza konkretnym czasem – jest autorem przeniesionym do historii, w najmniejszym stopniu współczesnym, pradawnym właściwie), jest (czy: był) tylko trzy lata od Szatkowskiego starszy.

Tryptyk jest w całości właściwie poświęcony Stachurze (nawet jeżeli jego istotna część nie odnosi się wprost do postaci przyjaciela, to i tak oddaje mu hołd właściwie każdym słowem, które kieruje nas od razu do Stachury jako wielkiemu prawodawcy tego poetyckiego języka). Ale nie jest książką w żadnym stopniu smutną – mam zresztą wrażenie, że smutna książka poświęcona Stachurze byłaby niemożliwa do

napisania jego, Stachury, językiem.

Tryptyk jest – że powtórzę oksymoron z tytułu tej recenzji – ekstatycznym trenem, czyli taką pieśnią żałobną, która potrafi opiewać stratę w taki sposób, by nie obarczać za nią odpowiedzialnością nikogo (ani Boga, ani świata), by nad poczuciem straty dominowała wdzięczność za dar przyjaźni, który tę stratę poprzedził. Owo wzniosłe opłakanie jest zresztą wyrażone wprost jako wciąż żywy imperatyw twórczości Szatkowskiego: „mnie się nie marzą już żadne cuda / coraz to bliżej »niebieska tancbuda« // jeszcze mi tylko napisać ten tren / za przyjaźń »zawsze« odprawić »mszę«”.

Ta msza, jak mówi tytuł, składa się z trzech części: Jaskółki, Motyle, Tren dla Steda. Pierwsza i trzecia są melanżem wierszy i prozy (w części pierwszej proza stanowi większą część), druga – jest krótką prozą.

Jednak te podziały są zupełnie umowne, w istocie – całym pisaniem Szatkowskiego rządzi żywioł poetycki: poza tym, że niektóre z wierszy są rymowane, to proza w sensie stylistycznym nie różni się znacznie od wierszy. To oczywiście wyraźny trop wiodący do stachurowej tradycji.

W pierwszej części, jak wspomniałem, znajdujemy obszerną prozę – to stylizowany list więźnia do swojego wychowawcy (ewentualnie – bo chronologia zdarzeń jest tam zaburzona: wychowanka domu poprawczego lub byłego wychowanka poprawczaka, a obecnie więźnia do swojego byłego wychowawcy; nie to jest jednak najistotniejsze). Wyróżnić go trzeba dlatego choćby, że pojawia się tam kluczowy, tytułowy zresztą, motyw: jaskółek. Wspomnienie morderstwa dwóch jaskółek powraca co jakiś czas, dając nam – oprócz innych znaczeń, jakie niesie – znak czułości do świata, który jest charakterystyczną cechą tej poezji.

Ale zauważmy, że i jaskółka, i motyl w tym przypadku są metaforą

książki

poety – a Stachura, przynajmniej dla Szatkowskiego, jest ucieleśnieniem poety idealnego, materializacją archetypu poety. Jaskółka więc to poza oczywistą symboliką (ptak czyli poeta, niebieski ptak) to także symbol poety, który jest pożyteczny, który komunikuje ludziom swoim lotem (wysokim lub niskim) pogodę. Na jaką więc opowieść o Stedzie składają się te trzy części?

Kolejno: wysoki wzlot zwiastujący pogodę (tak zresztą kończy się ta więzienna proza: „Jaskółki wysoko latają. Będzie pogoda! Ty słyszysz mnie, Sted.”), później – krótki, ale piękny żywot motyla, a wreszcie – radosny tren po tym jaskółczo-motylim życiu.

To piękna, może nawet zbyt piękna (w takim cepeliowym pięknie) pochwała poezji i świata, co jednak istotne – jest ona ostatnią deklaracją tego zapomnianego pokolenia. Co może w tym wydaniu razić, to jego zbytnia wystawność: lśniąca, twarda okładka, nachalnie złoty kolor – zupełnie nie pasują do swojskości poetyckiego języka, do powszedniości i zwyczajności, jaka jest tłem narracji, do siermiężnych czasów, jakie opisuje Szatkowski, do Stachury, do przaśnej scenerii przygód dwóch poetyckich przyjaciół: Szatkowskiego i Stachury.

Bydgoszcz, przewodnik turystyczno-kulturalny, czyli mozół

„Wydanie drugie, poprawione i uzupełnione” – a taki przypisek znajdziemy w książce – ściga się ze swoją wcześniejszą wersją na okazałość i obfitość, to oczywiste. Ściga się też – ale to dopiero w drugiej kolejności – z innymi wydawnictwami tego typu. A że wydawnictw takich nie ma wielu (prawdę powiedziawszy, choćby w części tak okazałych jak to, nie ma bodaj wcale), tym większa odpowiedzialność. Mniejsza też motywacja do ścigania się.

Trzeba więc docenić ten zupełnie nieprawdopodobny ogrom pracy, jaki autorzy tego przewodnika (tym bardziej, że jest ich tylko dwoje: Lucyna Miller i Zbigniew Wróbel) włożyli w jego przygotowanie. Ponad pięćset stron wydaje się nie do

ogarnięcia przez tak mikroskopijny zespół, właściwie duet autorski. Ów przewodnik powstał w efekcie wielkiego mozołu, który – za chwilę do tego dojdę – widać, niestety; ten mozół z całą siłą narzuca się czytelnikowi. Co nie zmienia faktu, że trzeba cieszyć się tym, że pojawia się tak obszerne i pełne kompendium wiedzy o Bydgoszczy.

Jaki obraz Bydgoszczy powstaje po przeczytaniu tego kompendium? To powinno być podstawowe pytanie, jakie każdy twórca powinien sobie zadać przed rozpoczęciem pracy. Wszystkie swoje starania powinien bowiem podporządkować wizji, jaka pojawi się w udzielonej odpowiedzi. W przypadku tego przewodnika rekonstrukcja takiej wizji nie jest łatwa. Chociaż przewodnik jest skonstruowany tak, że opisuje długą trasę spacerową po Bydgoszczy, nie jest ona (ta trasa) na tyle jasna, by można ją było prześledzić bez poczucia zagubienia.

To zresztą może i dobry pomysł, ale efekt nie jest czytelny. Może lepiej byłoby skonstruować kilka tras spacerowych w kolejnych rozdziałach książki. Taka niekończąca się trasa spacerowa obejmująca całą książkę jest w praktyce niewykonalna – w tym znaczeniu, że nie da się jej przejść za jednym razem. Dlaczego więc jej nie podzielić?

Jeżeli bym koniecznie chciał odpowiedzieć na pytanie o wizję, jaka się z tej książki wyłania, to powiedziałbym: Bydgoszcz jest miastem nieoczywistym, bo jej piękno ukryte w detalach nie jest widoczne od razu, jest miastem, którego poznanie i polubienie wymaga wysiłku (o ile nie: mozołu). Jest to miasto pozbawione spójnego obrazu, miasto bogate w szczegóły, któremu brak

spajającej wizji. Czy to dobrze? Nie wiem, wiem, że z punktu widzenia turysty (a to chyba naturalny adresat takiej pozycji) może to być niejakim kłopotem.

Ale książka – pomimo całego mozołu i trudu, który w to zadanie włożyli jej twórcy – ma całkiem sporo wad. Oczywiście rzecz to nie do uniknięcia w takiej publikacji, ale jednak. Po pierwsze więc, książka prezentuje niezwykle archaiczną szatę graficzną (wszystkie pomysły składaczki, bo za skład odpowiedzialna była Lucyna Miller, są dyskusyjne: od ramek, przez zastosowane czcionki, obróbkę fotografii, cieniowania, po słaby projekt okładki; najbardziej irytują zdjęcia wstawiane w inne zdjęcia). Po drugie, przytłacza nadmiarem zdjęć, które – jak to w takim nadmiarze – czasem bywają słabe i źle skomponowane. Po trzecie, mimo tego, że to wydanie poprawione, pojawiają się informacje nieaktualne, wiele nieaktualnych zdjęć (chodzi mi o te, które można by z pożytkiem zamienić na aktualne – np. ul. Mostowa w budowie fotografowana od strony rzeki). Po czwarte, wiele tekstów jest po prostu przegadanych, często informacje tam zawarte nie są ciekawe (nie tylko dla turysty, ale i dla większości bydgoszczan), a wiersze mające w zamierzeniu uatrakcyjnić obraz Bydgoszczy, bez wyjątku chyba są słabe, najczęściej – bardzo słabe.

A jednak – mimo wszystko – trzeba docenić taką inicjatywę, tym bardziej, że przecież wszyscy następcy autorów (a i oni sami przy kolejnych edycjach przewodnika) będą się mogli zarówno uczyć na błędach, jak i korzystać ze sprawdzonych pomysłów. Trzeba docenić ten mozół autorów, ich zaangażowanie, licząc na to, że ta książka będzie dla turystów – czego jako rodowity bydgoszczanin może nie potrafię zauważyć – pomocą i rozrywką.

Jerzy Szatkowski, Tryptyk, Biblioteka „Tematu” nr 47, Bydgoszcz 2011 Lucyna Miller, Zbigniew Wróbel, Bydgoszcz, przewodnik turystyczno-kulturalny, KRD, Multimedia Art, Bydgoszcz 2011 Listopad 2011 |

| 65

sztuka

Z d z i s ł a w N o w a k- C z a r n y w l a t a c h 5 0 . X X w. [ f o t . : a r c h i w u m p r y w a t n e a r t y s t y]

Artysta

Hanna Strychalska

8 października 2011 roku mija trzecia rocznica śmierci Zdzisława Nowaka-Czarnego, jednego z najwybitniejszych artystów plastyków środowiska bydgoskiego. Zajmował się plakatem, grafiką, malarstwem oraz rysunkiem i karykaturą. Aranżował wnętrza, projektował meble, uprawiał grafikę książkową i szeroko pojętą grafikę użytkową. Do syntetycznej charakterystyki jego twórczości wybrałam grupę dzieł z różnych dziedzin plastyki, w obszarze której działał pięćdziesiąt lat. Określają one duże możliwości techniczne, a także intelektualne inspiracje Zdzisława Nowaka-Czarnego. Niektórym tematom i motywom, przekształcanym formalnie, wierny był przez znaczącą część swojego długiego, owocnego, a często dramatycznego życia.

W pierwszym okresie twórczości najbliższy artyście był plakat. W tej dziedzinie też zdobył najwięcej nagród i wyróżnień. Rzeczywiście, myślenie właściwe dla sztuki plakatu naznaczyło jego dojrzałą i późną twórczość, również malarstwo.

Plakat do dramatu Powrót Alcestry (prapremiera – Toruń, Państwowe Teatry Ziemi Pomorskiej, wrzesień 66 |

| Listopad 2011

1958) autorstwa, a także w adaptacji i reżyserii Artura Maryi Swinarskiego, jak każdy dobry plakat, jest przykładem komunikatywnego skrótu myślowego.

Tradycyjne środki wyrazu, jasna, kilkuelementowa kompozycja oraz pełna znaczenia kolorystyka, pozwala spojrzeć na to dzieło z perspektywy czasu, i uznać, że znakomicie reprezentuje tak zwaną polską szkołę plakatu. Powrót Alcestry to plastyczna kwintesencja greckiego dramatu antycznego, według Zdzisława Nowaka-Czarnego. Oto karykaturalna głowa męska wychynęła z wnętrza amfory, którą – na wysokości szyi naczynia – krwawo dosięga ostrze miecza. To człowiek ukryty we wnętrzu ceramicznej wazy, czy też postać fantastyczna, której organiczną częścią jest ta waza?

Bez względu na charakter jej fizjonomii, miecz raniący szyję wazy, będącej na wysokości szyi człowieka, zawiera w sobie bardzo czytelny przekaz. Wszystkie elementy przedstawienia wydobyte są z beżowego, neutralnego tła, poprzez właściwy sobie charakter linii, czasem obrysowującej taką samą barwną plamę.

Właśnie linia określa odmienność tworzywa, jakim jest ludzkie ciało, brunatna i chropowata waza, niebieski, gładki aż po ostrze, krótki miecz, czy żywa, ciepła czerwień krwi. Dopełnieniem kompozycji jest liternictwo, inspirowane antykiem.

Znaczną część powierzchni plakatu Chrońmy zabytki kultury (1962), zalewa nieokreślona czerń. Z gęstej i płynnej masy wyłaniają się, u dołu przedstawienia, wojenne widma. Ludzie, a może raczej barbarzyńcy?

Nad czernią góruje biała, „gołębia” dłoń, przywodząca na myśl formy znane z obrazów i grafik Picassa. Unosi ona, wyjęty z realnego otoczenia, obiekt architektury.

Jest to szara, smukła bryła manierystycznego ratusza w Chełmnie.

Podstawą plakatu Archeologia podwodna (1978) jest układ kilku barwnych, różnokształtnych płaszczyzn, oddających przestrzeń ciemnoturkusowego nieba ze słońcem, oraz wody. Przyglądamy się jej, poczynając od dotkniętej słońcem powierzchni, po coraz głębsze warstwy. Najpierw widzimy ukośne, rytmicznie rozświetlone pasy zieleni, wystające ponad powierzchnię wody, które sugerują fragment warownego ogrodzenia, przypominającego Biskupin. Na samym dnie granatowej głębiny nasz wzrok, naprowadzony smugą światła, odnajduje hełm i krótki miecz, będący wskazaniem na drużynę księcia Mieszka lub wojów króla Bolesława Chrobrego. Jest jeden szczegół plakatu, który – poprzez skojarzenie – cofa widza jeszcze bardziej w czasie. To dekoracyjne, drobne fale, unoszące się na jasnej powierzchni wody. Podobne są do fal poruszanej wiatrem roślinności i morza, widocznych na malowidłach z pałacu w Knossos. Czy jest to jedynie przejaw fantazji artysty, wzmocnionej wiedzą o historii malarstwa, czy może subtelne zaznaczenie ciągu kulturowego – od przedgreckiej Egei do państwa pierwszych Słowian – wraz z zawartą w podtekście naszą przynależnością cywilizacyjną? Rozstrzygnięcia nie są tu najważniejsze.

sztuka

Trudno jednak posądzić dojrzałego już wtedy artystę – wykształconego przez hołdującą kulturze klasycznej, przedwojenną, akademicką kadrę profesorów – o niewiedzę lub zupełnie przypadkowe użycie pewnych motywów.

Tu warto wspomnieć o profesorze Michale Bylinie (1904-1982), w którego pracowni, w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w 1958 roku, Zdzisław Nowak-Czarny uzyskał dyplom artysty plastyka. Michał Bylina był malarzem, grafikiem i ilustratorem, a z pochodzenia, wykształcenia i powierzchowności – prawdziwym arystokratą. Był synem hrabiego Prażmowskiego, pierwszego, po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, prezydenta Lwowa. Michał Bylina, uważany za „malarza marszałka Rydza-Śmigłego”, pasjonował się historią Polski i kochał konie. Stąd pewnie tak wiele w jego dorobku, realistycznie ujętych scen historycznych i batalistycznych, a także typowo polskich pejzaży. Choć jeszcze jako członek „Szkoły Warszawskiej” (1929-1939), założonej przez uczniów Tadeusza Pruszkowskiego, malował również sceny rodzajowe i martwe natury.

Michał Bylina był zaangażowany w walkę o wolność oj„ P o r t r e t ż o n y ” (19 93 , p a s t e l , t e m p e r a) [fot.: Sławomir Her zig]

czyzny. W trakcie kampanii wrześniowej dowodził plutonem karabinów maszynowych I Pułku Szwoleżerów.

Ranny pod Chorzelami, trafił do niemieckiej niewoli.

Uczestniczył również w powstaniu warszawskim, jako dowódca jednego z oddziałów na Mokotowie, w stopniu porucznika. Młody, będący na początku własnej drogi, Zdzisław Nowak-Czarny, czuł się szczególnie wyróżniony, gdy profesor Bylina, którego cenił jako artystę i człowieka, obdarował go tak osobistym narzędziem pracy, jakim dla malarza jest… pędzel. Do tej pory przechowywany w domu artysty. A tematy i techniki podejmowane przez profesora Bylinę? Wszystkie one, z upływem czasu, pojawiają się w twórczości jego wybitnego ucznia.

W zupełnie innej estetyce wykonał artysta dwa kolejne plakaty, mające towarzyszyć we Francji prezentacji zbiorów Galerii Współczesnego Malarstwa Pomorskiego w Grudziądzu. Galerie de la Peinture Poméranienne Contemporaine (1963) stanowi przykład uporządkowanej abstrakcji geometrycznej, gdzie tempera, zmieszana z dużą ilością wody, udaje akwarelę. Wśród szarości, beżów, brązów, oliwki i rozbielonego różu, naszą uwagę zwraca zestawienie bieli i czerwieni. Projekt plakatu, wykonanego tłustą kredką, Galerie de la Moderne Peinture de la Pomeranie-Pologne (1963), przedstawia natomiast figurę szachową lub rzeźbę ludową, której wnętrze wypełnione jest fowistycznie barwnym i dynamicznym melanżem. Przeważają tu róże, od jasnych po amarant, dalej błękity, granaty i fiolety, dopełnione smolistą czernią. W feerii barw ponownie dostrzegamy zestawienie bieli i czerwieni. Wydaje się, że różnie pojęte techniczno-znaczeniowe imitacje oraz metafory, będące cechą wspólną obu propozycji, wskazują – według Nowaka-Czarnego – na charakter ówczesnego malarstwa polskiego.

Zdzisław Nowak-Czarny czuł się równie swobodnie w dziedzinie grafiki. Patrząc na czarno-białe wyobrażenia instrumentów strunowych, a wśród nich na wspaniałą mandolinę (Viola d’amore, 1997, olej), będącą późniejszym, malarskim odpowiednikiem koncepcji graficznej, myślimy o kubistycznych, muzycznych kolażach i obrazach Picassa. To najprostsze ze skojarzeń. W tym przypadku jednak widz spotyka się z instrumentem-indywidualnością, którego kształtu nie zakłóca obecność żadnego innego instrumentu ani człowieka. Z analizy jego kształtu powstaje synteza, a z właściwym ujęciem „portretowanego” harmonizuje, najlepiej wyrażająca jego charakter, technika.

Raz mamy do czynienia z ostrą kreską i, wynikającym z jej zmiennego nagromadzenia, bogactwem walorów, co przyczynia się do stworzenia dynamicznego i przestrzennego tła. Instrument jawi się na nim, jak zarysowana przez chwilę smuga światła, bliska jednak materii otoczenia (Instrument XIII, 1965, sucha igła). Innym razem wizerunek instrumentu w ujęciu en face, skonstruowany jest na podstawie zestawienia prawie jednolitej bieli i czerni. Z tła drukarskiej czerni wycięto Listopad 2011 |

| 67

sztuka

„Instrument XIII” (1965, sucha igła) [fot.: B. Chojnacka, Grafika i rysunek w Bydgoszczy 1945-2005, fot. Ł. Maklakiewicz, W. Woźniak, Bydgoszcz 2006. Katalog do wystawy.]

Marian Turwid (lata 80. XX w., czarny pisak, karykatura) [fot. w: Zdzisław Nowak- Czarny. Malarstwo, plakat, grafika, rysunek, wstęp Ł. Płotkowski, fot. K. Jułga, Bydgoszcz 2001. Katalog do wystawy.]

„Tr z y c z as y – D ziś” (19 95, o l ej, ak r y l) [fot . : archiw um p r y watn e ar t ys t y]

jasną, wyraźnie określoną bryłę pudła rezonansowego, przechodzącą płynnie w kształt gryfu. Biel, a właściwie beż odbitki graficznej, naznaczona jest śladami dłuta, przypominającymi ryty w drewnie (Instrument II, 1965, linoryt). Oto prezentacja instrumentów różnie „ożywionych” i posiadających w sobie coś „człekopodobnego”. Wirtuozeria techniczna autora sprawia, że to zbliżamy się, to znów oddalamy od rzeczywistego materiału, z jakiego buduje się drewniane instrumenty strunowe. „Tożsamość” instrumentu zmienia się wraz ze spojrzeniem artysty. Instrument sam w sobie będący dziełem sztuki i skonstruowany z tworzywa, które na zawsze przechowuje w sobie ślady dawnego życia, jest źródłem najbardziej abstrakcyjnej i ulotnej ze sztuk – muzyki.

Grafiki, których tematem są rośliny, również łączy motyw przenikania różnych światów w naturze. Wykonany, z chirurgiczną precyzją, przekrój nieokreślonego kwiatu, od płatków do korzenia, zawiera w sobie mostek, żebra, a nawet płaty płuc (Kwiat IV, 1964, linoryt barwny). Kiedy indziej kilka jędrnych pędów, jak z renesansowego zielnika, wyrasta wprost z organu przypominającego serce, co znajduje potwierdzenie w tytule (Serce żyje, 1968, sucha igła). Człowiek oraz jego szlachetne, bo artystyczne, imaginacje, są częścią natury, a granice pomiędzy jej stworzeniami, istotą ludzką, rośliną i dziełem sztuki – wcale nie takie oczywiste.

Zdzisław Nowak-Czarny to znakomity rysownik i karykaturzysta. Znany był z licznych karykatur bydgoskich artystów i ludzi kultury. Powstały ich setki. Tworzone spontanicznie, przy każdej nadarzającej się okazji. W latach 80. i 90. XX wieku, posługując się tuszem i czarnym pisakiem, paroma kreskami scharakteryzował między 68 |

| Listopad 2011

innymi: Ignacego Bullę, Jerzego Puciatę, Kazimierza Jułgę, Michała Kubiaka, Mariana Turwida, Łukasza Płotkowskiego, Aleksandra Dętkosia, Andrzeja Maźca i Urszulę Danielewską.

Na uwagę zasługuje też cykl „ilustracji”, wykonanych białym tuszem na czarnym kartonie w 1993 roku, zainspirowanych myślami rzymskiego filozofa-eklektyka, Seneki (I w. p.n.e./I w. n.e.). To oryginalna, autorska interpretacja niewielkich fragmentów utworów O dobrodziejstwie ksiąg siedmioro, O gniewie, O pocieszeniu do Marcji, Listy moralne do Lucyliusza oraz dramatów Oktawia i Herkules szalejący. Bohaterem narracyjnych scenek Zdzisław Nowak-Czarny uczynił osła. Zdaje się, że do wyboru tak szczególnego przewodnika po myślach filozofa, skłoniły artystę Metamorfozy, czyli Złoty osioł, autorstwa rzymskiego pisarza, Apulejusza z Madaury (II w. n.e.). To fantastyczne dzieło, odczytywane już w momencie powstania jako moralitet, opowiada o tym, jak to głupota czyni z człowieka osła, i o długiej drodze, pełnej ciężkich prób i cierpienia, która kończy się powrotem do człowieczeństwa.

Wyjątkowym dziełem, wśród prac malarskich Zdzisława Nowaka-Czarnego, jest Portret żony (1993), wykonany pastelą i temperą. To wizerunek osoby mu najbliższej, którą malował wiele razy w latach 80. i 90. XX wieku, a także później, po roku 2000, w różnych konwencjach, rejestrując wewnętrzne przemiany zachodzące w ich wspólnym życiu. Tak, to prawda, że patrząc na Portret żony, wracamy spojrzeniem do ekspresyjno-lirycznych, kobiecych portretów Witkacego, ale odnajdujemy tu także kameralność i ciepło „z Wyspiańskiego”. Kobieta ukazana jest w ujęciu trzy czwarte i skierowana nieco w prawą stronę. Spokojna, dłonie opiera na niewidocznej podstawie, a w szczupłych palcach delikatnie trzyma

sztuka

biały irys. Ubrana jest w niebieską – jak tło, na którym ją widzimy – szeroką suknię odkrywającą szyję. Kobieta?

Może raczej dziewczyna o jasnej karnacji, złotych włosach i błękitnych oczach, których wejrzenie przenika wszystko, ale nie napotyka wzrokiem widza. Zza jej prawego ramienia wychylają się barwne, pokrewne ciepłej kolorystyce twarzy, kwiaty.

Tonacja obrazu opiera się na błękitach, niebieskościach i fioletach, skontrastowanych z gamą ciepłych barw, wśród których przeważają żółcienie i biele. Budulcem form jest niespokojna, zróżnicowana w swej płynności, grubości i ostrości, linia, która z cierpliwością okiełznana, nie tracąc nic na charakterze, zamknięta zostaje w półplastyczną postać i fantastyczne kształty kwiatów. Sylwetka kobiety nie jest jednoznaczna.

Z chłodnego tła wyłania się wyraźnie skonstruowana głowa, osadzona na smukłej szyi, która przechodzi płynnie w mocny zarys ramion, ukrytych już pod suknią. Z nagromadzenia jasnych i ciepłych barw, które zwyciężają wszechobecność tonów niebieskich i błękitnych, powstaje twarz o wyrazistych rysach: dużych oczach, znaczącym nosie, pełnych ustach i zarysowanej szczęce. Twarz młodej kobiety o zmysłowej urodzie.

Kobieta ubrana jest w niebieską, obficie marszczoną, miękko układającą się suknię, o długich, bufiastych rękawach, po której ślizga się światło – i to odróżnia strój

„Galerie de la Peinture Poméranienne Contemporaine” (1963, plakat) [fot.: Sławomir Her zig]

od tła, w tej samej kolorystyce. Materialność kobiecej sylwetki jest wyczuwalna, wzmocniona przez konstrukcję i proporcje, ale znacznie mniej ważna niż konkretna charakterystyka twarzy. Cielesność, przejawiająca się w śladach ciepłej tonacji, dotyka jeszcze wyraźnie rąk kobiety, ale może tylko po to, aby utrzymały biały irys… podobny białej lilii.

Trzy czasy Apokalipsy – Dziś (1995), w technice oleju i akrylu, to jeden z obrazów inspirowanych Apokalipsą św. Jana, intensywny kolorystycznie i wskazujący na zainteresowania autora abstrakcją oraz symbolizmem. Na prawie jednolitym tle widzimy trzy krzyże i sugestie trzech postaci ze wzniesionymi rękoma. Środkowej postaci Chrystusa asystują aniołowie, rozpoznawalni dzięki nimbom i dwóm parom skrzydeł, jak u cherubinów w mistycznych i malarskich wizjach.

Anielskie skrzydła łączą zupełnie obce sobie elementy natury. Ich wewnętrzna para przypomina dwie skalne bryły. Do wnętrza jednej z nich – groty, wiedzie drabina. Zewnętrzna para podobna jest skrzydłom czarnego motyla, tkniętym przez kolor. Wydaje się, że postacie unoszą się w przestrzeni, otoczone porażająco jasnym, intensywnym i nieprzeniknionym turkusem. Barwa ta wypełnia kadr przedstawienia szczelnie, w sposób uporządkowany, wręcz zrytmizowany.

Równocześnie w fakturalnych pociągnięciach pędzla czujemy siłę i dynamizm. Materia i narzędzie malarskie staje się więc dopełnieniem treści. Oto w nieskończoności nieba ukrzyżowane anioły sprawują wieczystą straż przyboczną. Anioły, których lot jest uwięziony w skale, tworzą schronienie dla trzech dni – najważniejszych dla losów świata.

Zdzisław Nowak-Czarny, plakacista, grafik, malarz, rysownik, karykaturzysta, zajmujący się również sztuką użytkową. Urodził się w Jeżewie pod Bydgoszczą, w 1931 roku.

Studia w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie zakończył dyplomem w pracowni profesora Michała Byliny, w 1958 roku. Współzałożyciel plastycznej „Grupy Czterech”, wraz z Romanem Kobierskim, Zenonem Kubiakiem i Andrzejem Nowackim (wspólna wystawa – BWA w Bydgoszczy, 1965).

Jest laureatem wielu konkursów regionalnych i ogólnopolskich na plakat i grafikę. Uczestniczył w kilkudziesięciu wystawach zbiorowych w kraju i za granicą (m.in. Bydgoszcz, Grudziądz, Toruń, Kraków, Warszawa, Bielsko-Biała, Sopot, Katowice, Poznań, Radom, a także Niemcy, Francja, Włochy, Czechosłowacja). Prace artysty znajdują się m.in. w zbiorach Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy, Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu, Muzeum Plakatu w Wilanowie, a także w licznych zbiorach prywatnych w kraju i za granicą, m.in. w USA, Anglii, Niemczech.

Zdzisław Nowak-Czarny zmarł 8 października 2008 roku w Bydgoszczy.

Tekst inspirowany jest wystawą, zorganizowaną w Galerii Miejskiej bwa – Galerii „Kantorek” (wernisaż, 1.09.2008), z okazji jubileuszu 50-lecia pracy artystycznej Zdzisława Nowaka-Czarnego.

Listopad 2011 |

| 69

70 |

| Listopad 2011

Eksperymentalna Grupa Teatralna RABAN Aktorzy amatorzy! Czas narobić rabanu! Połączmy swoje siły, pasje, energię – działajmy!

Poszukiwani – głodni aktywności aktorzy nieprofesjonalni Cel – spożytkowanie twórczej energii, kształtowanie warsztatu aktorskiego, organizacja happeningów, tworzenie spektakli Metody – czerpanie z eksperymentalnych technik aktorskich oraz sztuki improwizacji Zgłoszenia, w których zawrzecie krótki opis swoich aktorskich poczynań, prosimy wysyłać na adres: raban@mok.bydgoszcz.pl Dajcie o sobie znać — zróbmy

Festiwal Filmów Animowanych ANIMOCJE odbędzie się w dniach od 23 do 26 lutego 2012.

Będzie to kontynuacja zeszłorocznych, piątkowych przeglądów animacji.

W programie dużo krótkometrażowych animacji, wystawy, goście, konkurs i niespodzianki.

Zanimowane jury będzie oceniać prace konkursowe w dwóch kategoriach:

1. Zawodowcy i studenci wyższych szkół artystycznych.

2. Twórcy nieprofesjonalni.

Więcej informacji na stronie www.mok.bydgoszcz.pl w zakładce ANIMOCJE 2012 oraz pod adresem animocje@mok.bydgoszcz.pl.

Księgarnia Jolanta

księgarnia internetowa www.jolanta.osdw.pl i stacjonarna ul. M. Konopnickiej 30 tel. 52 373 26 81

czynna:

os. Szwederowo w centrum handlowym blisko targowiska; MZK 64, 66, 69, 79

pon.–pt. 10.00–18.00 sob. 10.00–14.00

www.radiopik.pl Listopad 2011 |

| 71

Zapraszamy do Ostromecka!

Fot. ZbyZiel

Drodzy Państwo!

Przypominam sobie czasy kiedy to spacerowałem po parku bacznie wsłuchując się w odgłosy przyrody prowadząc dyskusje ze sobą, a czasem z pięknymi znajomymi, które przywoziłem tam specjalnie (taki podstęp), by zyskać lepsze tło dla moich umizgów. Ilekroć odwiedzałem Park myślałem też o tym, co się dzieje za drzwiami Pałacu Starego i Nowego? Za drzwiami dodajmy – zamkniętymi (najczęściej) dla gości. Wiedziałem, że u Mostowskich czasami grają albo zapraszają na wystawy ale co działo się w Pałacu Nowym? Minęły lata. Pałac wyremontowano ale drzwi do niego zostały (nie wiem dlaczego?) zaledwie uchylone. Miesiąc temu otworzyliśmy drzwi! Od tego czasu pałac tętni muzyką, w weekendy po parku spacerują setki mieszkańców Bydgoszczy, Torunia, Grudziądza – jednym słowem – sąsiedzi. Wielu z nich nie miało pojęcia, że kilka kilometrów od Bydgoszczy znajduje się tak piękny kompleks.

Z dużą radością oprowadzam naszych gości, rozmawiam z nimi, pokazuję im Pałac, nie może zabraknąć informacji o tym, że mamy także miejsca noclegowe o świetnym standardzie (No proszę, nie wiedzieliśmy).

Rzeczywiście gro gości jest zaskoczonych.

A my mamy przecież w Ostromecku stałych bywalców. Staramy się by byli coraz bardziej zadowoleni z wizyt w Pałacu. Po pierwsze – otworzyliśmy po latach DRZWI. A co w listopadzie?

W listopadzie zapraszamy co tydzień na koncerty.

W tym miesiącu królować będzie muzyka klasyczna, ale nie zabraknie też koncertu w ramach kolejnych Drums Fuzji. Bydgoszczanie będą mogli też w pałacu spotkać austriackiego twórcę, pisarza, filmowca zaproszonego przez MOK oraz Towarzystwo Polsko-Austriackie, 11 listopada zapraszamy na spotkanie z Historią i pieśniami patriotycznymi – zaprasza Krystyna Berndt. Będzie się naprawdę dużo działo. A to nie wszystko.

W październiku na pałacowy taras przy pięknej pogodzie wystawiliśmy stoliki. Prawie wszyscy goście restauracji momentalnie chcieli przy nim spędzać czas, na słońcu z przyjaciółmi pić kawę, jeść pyszne desery autorstwa naszego szefa kuchni i odpoczywać. Skoro o odpoczynku mowa: na wiosnę na Pałacowych tarasach pojawią się stoliczki, foteliki i …nie zabraknie także leżaków. To miejsce ma być dla WAS! Zmienimy w nim naprawdę dużo. Przyjedźcie i przekonajcie się, że warto spędzać czas w Ostromecku! Zapraszam.

Andrzej Gawroński P.S. Zapraszamy na Bal Andrzejkowy. Szczegóły na naszej stronie internetowej!

72 |

| Listopad 2011

6.11.2011, niedziela, godz. 11.00-17.00, Pałac Nowy w Ostromecku

Ostromecko w obiektywie fotografa

– jesienne impresje, kreatywna fotografia pejzażu, warsztaty poprowadzi Wojciech Woźniak Wojciech Woźniak – jest członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików. Od 1996 r. fotograf w Muzeum Okręgowym im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy.

Celem warsztatów „Ostromecko w obiektywie fotografa – jesienne impresje, kreatywna fotografia pejzażu” jest doskonalenie technik fotograficznych, kreatywne spojrzenie na fotografię pejzażową oraz stworzenie fotograficznych wariacji na temat walorów krajobrazowych Ostromecka. Planowane jest stworzenie grupy ok. dwudziestoosobowej, udział w warsztatach jest bezpłatny.

6.11.2011, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy w Ostromecku. Bilety w cenie 10 zł do nabycia w MOK i przed koncertem.

Koncert z cyklu „Świat to gra, świat to zna”. Wystąpią Beata Zaborowska skrzypce, Patryk Koralewski fortepian.

Królować będzie muzyka klasyczna. W programie: F. Chopin, L. Janacek, K. Szymanowski.

9.11.2011, środa, godz. 10.00, Pałac Nowy w Ostromecku

Szkółka nie/Codzienna w Ostromecku

W ramach projektu „W salonach i na szlaku przeszłości” Miejski Ośrodek Kultury w Bydgoszczy prowadzi „Poranki edukacyjne w Ostromecku”. Są to lekcje historii, muzyki i plastyki, połączone z prezentacją tego pięknego, zabytkowego obiektu. Bezpłatna oferta adresowana jest do gimnazjów i liceów oraz innych placówek prowadzących zajęcia z młodzieżą. Wszelkie informacje: dorota@mok.bydgoszcz.pl 9.11.2011, środa, godz. 18.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp wolny

Spotkanie autorskie z reżyserem i pisarzem Piotrem Szalszą z Wiednia, prezentacja filmu „Bronisław Huberman czyli Zjednoczenie Europy i skrzypce”.

Zaprasza Towarzystwo Polsko-Austriackie z okazji XVIII Dni Austrii.

ostromecko

Piotr Szalsza (ur. 26 maja 1944 w Bytomiu) – reżyser, muzyk, scenarzysta, tłumacz, pisarz, dziennikarz, publicysta, redaktor i producent widowisk telewizyjnych, organizator projektów muzycznych, teatralnych i naukowych. Szalsza jest autorem kilkudziesięciu haseł Wielkiej Encyklopedii Muzycznej Austrii oraz tłumaczeń sztuk austriackich autorów. Napisał muzykę do licznych spektakli teatralnych i telewizyjnych. Od 1983 r. przebywa na stałe w Wiedniu.

9-10 listopada 2011, godz. 11.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp wolny

„Spotkanie z piosenką patriotyczną” w ramach programu „Niewidomi dla Miasta”

Program realizowany jest przez Okręgowy Klub Aktywności Twórczej i Kulturalnej „OKATiK” działający w Okręgu Kujawsko-Pomorskim Polskiego Związku Niewidomych i dofinansowany przez Urząd Miasta Bydgoszczy. Koordynatorem programu „Niewidomi dla miasta” jest prezes Klubu „OKATiK” – Helena Skonieczka.

W Ostromecku zaśpiewa chór „Harmonia” z Janowca Wielkopolskiego, prowadzony przez Romana Bleję.

11.11.2011, piątek, godz. 16.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp wolny

„IV Edycja Śpiewnika Polskiego”,

prowadzenie Krystyna Berndt oraz Anna Grzybek-Korzeniewska, w ramach XXX Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej.

Usłyszymy znane i mniej znane dawne pieśni polskie, odkrywane jak co roku w Święto Niepodległości.

Wykonawcami będą: dzieci i młodzież z Zespołu Szkół w Ostromecku oraz studentki UKW. 13.11.2011, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy w Ostromecku. Bilety w cenie 10 zł do nabycia w MOK (ul. Batorego 1/3) oraz przed koncertem

Koncert z cyklu „Świat to gra, świat to zna”: Marta Szymańska fortepian/ Tomasz Mrowiński skrzypce

W programie: J.S. Bach, N. Paganini, C. Debussy, F. Chopin, D. Shostakovich, F. Mendelssohn, P. Czajkowski.

20.11.2011, niedziela, godz. 11.00 i 12.00, Pałac Nowy w Ostromecku. Bilety w cenie 10 zł, konieczna wcześniejsza rezerwacja miejsc.

Koncert dla rodzin z małymi dziećmi,

współorganizowany z Fundacją Kreatywnej Edukacji.

20.11.2011, niedziela, godz. 17.30, Pałac Nowy w Ostromecku

„Imaginacja” – wernisaż wystawy Renaty Uzarskiej-Bielawskiej.

Renata Uzarska-Bielawska – profesor Uniwersytetu Ka-

R e n a t a U z a r s k a - B i e l a w s k a „ R e q u i e m ”, 13 0 ×13 0 c m

zimierza Wielkiego, urodziła się w Toruniu. Ukończyła Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Bydgoszczy, a następnie Wydział Sztuk Plastycznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Obrazy artystki prezentowane były na wystawach w kraju i za granicą.

23.11.2011, środa, godz. 10.00, Pałac Nowy w Ostromecku

Szkółka nie/Codzienna w Ostromecku 27.11.2011, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy w Ostromecku. Bilety w cenie 10 zł do nabycia w MOK (ul. Batorego 1/3) oraz przed koncertem

„Świat to gra, świat to zna”

Koncert muzyki klasycznej: Katarzyna Kempińska fortepian, Szymon Rona śpiew, Barbara Solecka śpiew.

W programie m.in.: S. Niewiadomski „Między nami nic nie było”, M.K. Ogiński „Piękna pani”, N. Rutkowski „Mów do mnie jeszcze”, K. Szymanowski „Lecioły zórazie”, St. Moniuszko „Łza”, M. Glinka „W krawi garit agon”, Pieśń neapolitańska „O sole mio”, B. Smetana – „Kdybych se co takoveho…”, St. Moniuszko – „Szumią jodły”, F. Lehar – „Twoim jest serce me”, G. Verdi – „La donna e mobile”, E. Kalman – „Co się dzieje, oszaleję” duet z operetki „Księżniczka czardasza”.

30.11.2011, środa, godz. 20.00, Pałac Nowy w Ostromecku

Zapraszamy na Bal Andrzejkowy.

Oferujemy wykwintne menu, doskonałą muzykę oraz niepowtarzalna atmosferę. Nie zabraknie także tradycyjnych wróżb andrzejkowych. Kontakt i inf. tel.

519 346 578.

Listopad 2011 |

| 73

historia

Pierwotny proces polsko-krzyżacki toczył się naprzemiennie w Inowrocławiu i Brześciu Kujawskim; jego odtworzeniem zainteresowali się pasjonaci z Inowrocławia oraz Bydgoszczy…

Juryści łokietkowi na wieki gotowi!

Krzyżacy też Gdy stawiałem ostatnią kropkę w poniższym tekście, do daty premiery widowiska pozostawał już tylko niecały tydzień. Przygotowania trwały niemalże dwa miesiące, a całość powieść mogła się jedynie za sprawą mecenatu Naczelnej Rady Adwokackiej w Warszawie oraz Okręgowej Rady Adwokackiej w Bydgoszczy. Bydgoscy prawnicy bowiem pierwsi dostrzegli potencjał edukacyjny pomysłu Katarzyny Podczaskiej z Inowrocławia, której zamarzyło się żywe wspomnienie polsko-krzyżackiej rozprawy o Pomorze Gdańskie.

Rozprawa takowa rzeczywiście odbywała się w latach 1320-1321. Proces inowrocławsko-brzeski przyciągnął najtęższe umysły, najzacniejszych jurystów zwaśnionych stron; w scenariuszu Katarzyny Podczaskiej uwzględniono obecność wielu spośród nich. Symboliczną – dużo przecież późniejszą w rzeczywistych dziejach – narrację powierzono zaś skwapliwemu kronikarzowi Janowi Długoszowi, który w swoich sławetnych Rocznikach zawarł sporo relacji o wielkim pojedynku polskiej i krzyżackiej myśli prawniczej.

Współczesność ma jednak swoje prawa: komentarz „Długosza” w inscenizacji uzupełniły trzy mini-wykłady, objaśnienia. Kogo bowiem uczą w dzisiejszej szkole, cóż znaczy „nemo iudex in propia causa” oraz „qui inimici sunt”?

Z próby na próbę kostiumów i rek wiz y tów prz yby wało.

Fot. Włodzimier z Podc z aski

74 |

| Listopad 2011

Zebrali się miłośnicy Historyczne teatrum, wystawiane w murach inowrocławskiego kościoła p.w. św. Mikołaja, czyli w parafii będącej spadkobierczynią świątyni, w której obradował ówczesny trybunał, zostało całkowicie powierzone amatorskim wykonawcom. Przysporzyło to pewnie niejednej zgryzoty Tomaszowi Szymańskiemu, dyrektorowi gnieźnieńskiego Teatru im. Aleksandra Fredry, który w epilogu i prologu przygotowań służył bydgosko-inowrocławskiej ekipie pasjonatów zawodowymi radami.

W rezultacie wizualna cześć widowiska została nieco stonowana i pokierowana w kierunku teatru rapsodycznego, teatru słowa. Profesjonalny reżyser do samej

Sąd sądem, ale sprawiedliwość musi(ała) być po naszej stronie!

Kujawski proces wszech czasów

S

ąd nad krzyżackim władztwem, mieczem ustanowionym nad Pomorzem Gdańskim, był w swoim czasie ważką sprawą międzynarodową, uzyskując status procesu „papieskiego”, to jest sprawowanego w imieniu papieża Jana XXII. Wielki protektor sprzyjał Polakom, wykluczając z góry m.in. możliwość składania apelacji od wyroku przez Zakon. Linia postępowania krzyżackich pełnomocników polegała zatem na nieustannym negowaniu samej zasadności procesu, kompetencji sędziów wyznaczonych przez króla Władysława Łokietka, braku ich bezstronności. Prawniczy pojedynek toczył się przez rok, przy czym juryści polscy nie cofali się nawet przed opcją kontynuacji procesu bez obecności pozwanego.

Rangę całego wydarzenia, z pewnością wyjątkowego w dziejach regionu, pomniejsza fakt, iż faktycznie z góry przewidziany wyrok – oddanie Pomorza oraz kontrybucję – Krzyżacy po prostu zbojkotowali.

historia

Co mają na swoja obronę, czyli głos ma Obsada…

Lubię teatr!

Weronika Krzyżańska inowrocławska licealistka, odtwórczyni roli królowej Jadwigi Tak się składa, że właśnie ta postać jest patronką mojej szkoły, nawet więcej, bo patronką całego miasta!

W spektaklu mam krótką, ale bardzo „uduchowioną” rolę – mam wygłosić przepowiednię, ostrzec Krzyżaków przed karami, jakie spotkają ich za krzywdy wyrządzone Królestwu Polskiemu. Ta przepowiednia królowej Jadwigi jest lokalną, kujawską legendą, przechodzącą z pokolenia na pokolenie…

Pierwsze próby; scena zaprzysiężenia rycerza Żyry. Kije od szczotek w rękach „biskupów” imitują pastorały. Fot. Włodzimierz Podczaski

istoty pomysłu odniósł się entuzjastycznie: – Od każdego można coś wybrać, podpatrzeć, a tym bardziej od ludzi, którzy teatrem chcą się zajmować z miłości – bo przecież „amator” to po prostu miłośnik, czyli ten, który z czystego uczucia zabiera się do jakiejś roboty. A czyste uczucia są w sztuce wciąż najważniejsze – stwierdził Szymański.

Od scenariusza po kostium Spektakl zrodził się rzeczywiście z fascynacji, czystej pasji. Pasji Katarzyny Podczaskiej, która będąc po fachu historykiem sztuki, uwielbia duchowe i materialne dziedzictwo średniowiecza: – W kościele św. Mikołaja bywałam wielokrotnie i już od lat dojrzewała we mnie taka myśl, aby podkreślić jego świetność poprzez powrót do wydarzenia, które miało międzypaństwową, a nawet europejską rangę! Cud, że znaleźli się ludzie, którzy zapalili się do tak trudnego, a przy tym zupełnie niekomercyjnego pomysłu!

Podczaska jest nie tylko autorką scenariusza, ale wykonała samodzielnie również sporą cześć rekwizytów, kilka strojów. Zawsze przy tym sięgała do źródeł, śred­ niowiecznej ikonografii.

Być jak arcybiskup Janisław…

Oto główne role i ich wykonawcy: Sławomir Jezierski (jako Jan Długosz), Paweł Lewartowski (Janisław, arcybiskup gnieźnieński), Andrzej Kortas (Domarat, biskup poznański), Maciej Owsianik (Filip, kanclerz królewski), Piotr Kubicki (Zbyszko, podkanclerzy królewski)…

Ja też tam byłem, na drakoński wyrok sądu srodze się piekliłem… Krzyżactwo wszak zobowiązuje. „Zygfryd z Papowa, prezbiter krzyżacki” czyli Adam Gajewski

Piotr Kubicki bydgoski aplikant adwokacki, odtwórca roli kleryka Mikołaja Lubię teatr! Nie musiałem się długo zastanawiać, czy wziąć udział w takim przedsięwzięciu. Nie jest to pierwszy raz, gdy członkowie bydgoskiej palestry są zaangażowani w przedsięwzięcie o teatralnym charakterze; w ubiegłym roku w Klubie Adwokata w Bydgoszczy też przygotowaliśmy inscenizację.

W Inowrocławiu przypadły nam role „prawnicze”, niejako branżowe, ale osadzone kilkaset lat wstecz.

Sławomir Jezierski dziennikarz radiowy z Inowrocławia, odtwórca roli Jana Długosza Zaszczytne przypadło mi stanowisko, zaszczytna postać. Czytam stylizowane sprawozdanie kronikarskie, wygłaszam najdłuższe partie tekstu w całej inscenizacji. Zatem jestem dość blisko tego, co wykonuję na co dzien. W radio mam słuchaczy, ale nie widzę ich, w kościele stanę przed nimi „na żywo”.

Właśnie zacny kanonik Jan Długosz historycznie opisał proces sądowy, który przypominamy – czuję odpowiedzialność mojej roli!

Maciej Owsianik bydgoski adwokat, odtwórca roli kanclerza Filipa Niemalże „zawodowa” wizyta w XIV wieku jest dla mnie sporym zaskoczeniem, ale niezwykle ciekawym doświadczeniem. Od razu zauważyłem, że proces tamten nie miał wiele wspólnego z dzisiejszym procesem, gdy porównuje się zasady. Przede wszystkim pewne delikatnie mówiąc „wątpliwości” musi budzić bezstronność sądu mianowanego przez Władysława Łokietka, widoczna dla każdego widza nierówność pomiędzy stroną krzyżacką, a stroną polską.

Notował A.G.

Listopad Listopad 2011 2011 | |

| 75 | 75

Bydgoski Insynuator Kulturalny mało odpowiedzialny organ Igrający z pasją Znana z energii twórczej i temperamentu osobistego Wiesława Barbara Jendrzejewska odznaczona została zaszczytnym tytułem „Kobiety z pasją”. To, co ucieszyło krąg jej wielbicieli i bywalców „Kawiarni Literackiej” przy „Modraczku”, powinno wywołać niepokój u recenzenta Michała T. Jego ocena ostatniej książki Jendrzejewskiej mogła doprowadzić autorkę do takiej pasji, która określana bywa jako szewska i może skutkować ofiarami w ludziach. Lekkomyślnemu krytykowi radzimy więc, aby przez najbliższy czas poruszał się, albo pod ochroną nocy, albo… ochroniarzy.

Pochwała wszechstronności W obszernej (719 s.) monografii Sławomira Wojciechowskiego opisującej powstanie i pierwsze trzy dekady działalności bydgoskiego klubu „Polonia” zatytułowanej „Zapomniane pokolenie” – sporo miejsca poświęcono Stanisławowi Iżeli. Ten popularny przed laty tenor stojący u progu powstania bydgoskiej opery udanie łączył sztukę śpiewania ze sztuką kopania i w latach 40-tych popisywał się na piłkarskiej murawie. Spośród dzisiejszych solistów operowych jedynie Ryszard Smęda łączy kulturę wokalną z kulturą fizyczną, namiętnie uprawiając sporty wodne w Pieczyskach.

Co za dużo, to…

Zasłużona tancerka związana przez długie lata z poznańską operetką i estradą, a obecnie z bydgoskim Klubem Środowisk Twórczych – Wanda Maćkowska ma ostatnio duże zasługi na polu terapeutycznym. Tak bowiem roztańczyła seniorów z Domu Dziennego Pobytu przy ul.

Jodłowej, że ci zamiast po aptekach latają po dyskotekach i zamiast o chorobach rozprawiają o choreografii. Ta nienormalna sytuacja musiała w końcu wzbudzić zainteresowanie odpowiednich służb. Jak nam więc donoszą, na baletowych próbach u p. Wandy pojawiają się zamaskowani wysłannicy ZUS-u z podstępną misją cofnięcia co bardziej żwawym tancerzom uprawnień rentowych i emerytalnych.

Obiecujący Krzysztof Dobrze się zapowiadający poeta młodego pokolenia Krzysztof Ciemnołoński po latach warszawskich debiutów prasowych i książkowych osiadł nad Brdą. Choć jego poezja zdaniem Marcina Orlińskiego „balansuje między faktem a mitem” to jednoznacznym faktem jest to, że

76 |

| Listopad 2011

Zdzisława Prussa (93)

ambitny Krzysztof z żadnymi mitami nie boi się zmierzyć. Dość powiedzieć że wszedł w dyskurs z samym Mikołajem Kopernikiem zamieszczając w tomiku „Eskalacje” swoją, a jakże lapidarną wersję „O obrotach ciał niebieskich”: Kiedyś jak każdy wrócisz do ziemi bez żadnych zaświatów w zanadrzu

Zima bez wyrazu?

Jak do tej pory Bydgoszcz nie przechodziła aż tylu nietypowych i sztuką znaczonych pór roku.

Po Europejskim Lecie Artystycznym nastała Bydgoska Niepokorna Jesień. Rodzi się pytanie jaka będzie nadchodząca Zima: Bydgoska czy Europejska, Ostra, Kosmiczna czy Potulna. Synoptycy i wizjonerzy milczą jakby nabrali wody (a może lodu) w usta.

Lusterko wsteczne (-25) Ćwierć wieku temu (listopad 1986): Na Scenie Kameralnej Teatru Polskiego oklaskiwano „Pożądanie w cieniu wiązów” E. O’Neila w reżyserii Jarosława Kuszewskiego, ze świetną rolą Zbigniewa Szpechta.

Filharmonia Pomorska zapraszała na Koncert Nadzwyczajny, w którym wystąpiła Polska Orkiestra Kameralna pod dyrekcją Jerzego Maksymiuka.

W ramach dorocznej Dekady Książki Społeczno-Politycznej w filii bibliotecznej nr. 19 przedstawiono „Wieczór poezji rosyjskiej i radzieckiej” opracowany przez Marzenę Matowską.

W KMPiK przy Powstańców Wielkoposkich 26 Bolesław Favre mówił o „Cenzurze mitów”.

Lech Lutogniewski rozpływał się w zachwytach nad recitalem Krystyny Bartkiewicz, bo aktorka podobnie jak on „uwielbia przedwojenny styl”.

Listopad 2011 |

| 81

78 |

| Listopad 2011