BIK 1/2012

Styczeń 2012 |

| 83

nr 1 (424) ROK XXXVIII ISSN 1232-4450 INDEX 38139x cena 2,10 zł (5% VAT)

styczeń 2012

Leon Wyczółkowski, Autoportret, 1912, akwarela, papier

82 |

| Styczeń 2012

Szał podsumowań?

Oto i paradoks: zaczyna się nowy rok, a my tkwimy w poprzednim: ogarnął nas szał podsumowań? rok 2011 darzymy jakimś specjalnym sentymentem? lub inaczej: rok 2012 napełnia nas lękiem i kunktatorsko wstrzymujemy się przed wstąpieniem w tę niewiadomą? Nie dopatrywałbym się tu irracjonalności, ale zwykłego pragmatyzmu. Najprostszy mechanizm rozwoju zakłada przecież i to, by kontynuować działania dobre, zaniechać albo zmienić te złe. Żeby to zrobić, musimy ten rok podsumować.

Jeżeli więc „szał podsumowań”, to szał metodyczny. Przy okazji zaznaczyć trzeba, że zarówno to, co pomijamy w podsumowaniu, jak i to co i w jakiej formie podsumowujemy jest znaczące.

Dla mnie osobiście ważna jest pewna instytucja życia kulturalnego w Bydgoszczy, która nie doczekała się w tym numerze podsumowania. Bo i nie mogła. Bo ten numer sam jest podsumowaniem jej zmiany w roku 2011. To oczywiście „Bydgoski Informator Kulturalny”. Zmieniony i ciągle – choć delikatnie – zmieniany. Ciągła zmiana na lepsze jest bowiem racją jego istnienia.

Zresztą, jest racją istnienia kultury po prostu.

Obserwujmy te zmiany, kibicujmy im i angażujmy się!

Michał Tabaczyński

S

tandardowo od nowego roku rzuca się palenie, zrzuca wagę, uczy języka, idzie do lekarza. Wszystkie noworoczne postanowienia zwykle utykają w martwym punkcie gdzieś około 15 stycznia. Albo nam wtedy spada poziom noworocznej adrenaliny, albo stwierdzamy, że właściwie mamy jeszcze kilkanaście miesięcy na konsekwencję w działaniu.

Słowem – odpuszczamy. Każdy chyba wie, o czym mówię, większość taką niechlubną historię na swoim koncie ma (niektórzy mają co roku). A skoro większość, to może nie niechlubną, a po prostu ludzką. No więc, ja mam taką propozycję. Niczego sobie w tym roku nie postanawiajmy. Ewentualnie idźmy do tego lekarza, bo zdrowie, jak mówią, najważniejsze.

A jakbym mogła czegoś sobie życzyć, to chciałabym, żeby bydgoszczanie częściej korzystali z kultury i mieli więcej poczucia humoru. Miłego roku!

Dominika Kiss-Orska

Spis treści podsumowania Bydgoszcz pokongresowa, Michał Tabaczyński. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Poruszać kwestie związane z naszym życiem…, z Wacławem Kuczmą rozmawia Monika Grabarek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Mocny Miłosz, kameralny Puccini, grzeczny Szekspir, Wiesław Kowalski. . . . . . 6 Teatr od A do Z, Dominika Kiss-Orska, Kuba Ignasiak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Gdzie się podziały tamte imprezy?, Kuba Ignasiak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 muzyka_w_bydgoszczy_2011, Tomasz Kaźmierski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Sny umysłu, z Maciejem Jasińskim rozmawia Alicja Dużyk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Rok w Muzeum, Hanna Strychalska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Życie literackie 2011. Raport z nudy?, Michał Tabaczyński. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 bydgoszcz / toruń ZbyZiel, Bydgoszcz. Widoki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 rozmowa Nie chcę być Janem Tomaszewskim bydgoskiej kultury, Kuba Ignasiak rozmawia z Krzysztofem ‚Modelem’ Kornakiem. . . . . . . . . . . . . . . . 26 Bydgoszcz wg Bydgoszczan Bydgoszczan prywatna topografia (4). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 wydawca: Miejski Ośrodek Kultury dyrektor: Marzena Matowska 85-104 Bydgoszcz, ul. Batorego 1/3 tel./fax 52 322 87 15 www.mok.bydgoszcz.pl redaktor naczelny: Michał Tabaczyński michal.tabaczynski@mok.bydgoszcz.pl redaktorka wydania: Dominika Kiss-Orska redakcja: Alicja Dużyk, Monika Grabarek, Marcin Szymczak skład, opracowanie graficzne: Bogdan Prus projekt winiety: ZbyZiel,

druk i oprawa: Abedik, www.abedik.pl

dyżur redakcyjny: pon.-pt.: 10-18, tel. 795 143 063 bik@mok.bydgoszcz.pl adres redakcji: Pianola, ul. Jagiellońska 2, czynna: pon.-pt.: 12-18, sob., niedz.: 15-18

Adresy bydgoskich instytucji kultury. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Wydarzenia Teatr Polski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Akademia Muzyczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Opera Nova w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Filharmonia Pomorska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Stowarzyszenie Artystyczne „Mózg” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Pałac Młodzieży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Biblioteka Główna UKW. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 4. Festiwal Pamięci Andrzeja Zauchy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Art Gallery Anny Osińskiej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Galeria Miejska bwa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Akademicka Przestrzeń Kulturalna WSG. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Młodzieżowy Dom Kultury Nr 4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Klub „Odnowa”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Młodzieżowy Dom Kultury Nr 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Dom Kultury MODRACZEK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Młodzieżowy Dom Kultury Nr 5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Towarzystwo Muzyczne im. I.J. Paderewskiego w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . 59 Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Kinoteka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Miejskie Centrum Kultury. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

BIK dostępny jest również na stronie www.issuu.com/bik_

B ik w p o d r ó ż y Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów oraz zmiany tytułów. Nie ponosi odpowiedzialności za treść programów placówek kulturalnych oraz materiałów informacyjnych i graficznych. Reklamodawcy ponoszą pełną odpowiedzialność za skutki prawne wynikłe z opublikowania dostarczonych przez siebie materiałów. Opinie prezentowane przez autorów nie zawsze są zgodne ze stanowiskiem redakcji i wydawcy.

KSIĄŻKI Się nam wydaje. W Bydgoszczy (6) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

BIK 1/2012 (424) Objętość dotowana: 50 stron.

Rok XXXVIII, nakład 2000 egz. dystrybucja: częściowo bezpłatny

film Zbrodnia doskonała, Jarosław Jaworski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 rotfl Szymon Andrzejewski, Bydgoszcz – podręcznik użytkownika (3). . . . . . . . . . . . 74 ostromecko Moc wrażeń gwarantowana. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Historia Adam Gajewski, 12 książek, które wstrząsnęły naszym małym światem… . . . . 78 Zdzisław Pruss, Bydgoski Insynuator Kulturalny (95) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

Galeria Miejska bwa opera nova Teatr polski scena klubowa alternatywa komiks muzeum okręgowe literatura

Bydgoszcz pokongresowa

Można być fanem Bydgoskiego Kongresu Kultury i doceniać jego przełomową rolę, można też być jego przeciwnikiem i deprecjonować dorobek wszystkich tych spotkań, rozmów i dyskusji (może nawet trzeba, bo poważnych, merytorycznych krytyków kongresu właściwie nie ma, obrodziło za to żałosnymi ideologami, którzy wykorzystać go chcą do walki politycznej).

Niezależnie od ocen tego wydarzenia, jedno jest pewne: rok 2011 upłynął pod znakiem przygotowań do kongresu, samego kongresu i pokongresowych prac, których istotnym (choćby w sensie symbolicznym tylko) etapem było sformułowanie i uroczyste podpisanie Paktu dla Kultury.

Pakt nie jest dokumentem, który automatycznie zapewnia gwałtowny wzrost jakości bydgoskiej kultury – jest jednak czymś istotniejszym od takiego zapewnienia: jest wyrazem przekonania, że kultura jest dobrem wspólnym, a to znaczy, że należy jej się troska zarówno ze strony władz, jak i twórców kultury, ze strony każdego odbiorcy i każdego urzędnika. Że budowana wspólnota mieszkańców Bydgoszczy zależy od poważnego potraktowania tego przekonania. Tak poważnego, jak to ujęto w preambule: „Świadomi tego, że kultura musi być przedmiotem szczególnej odpowiedzialności władz samorządowych i obywateli, że prawo do kultury zapisane w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej jest prawem do pełnego rozwoju zarówno poszczególnych mieszkańców jak i całego miasta; realizując przyjętą przez Radę Miasta Bydgoszczy „Agendę 21 dla Kultury”, zapewniającą kulturze kluczowe miejsce w polityce miasta, postanawiamy wspólnie działać na rzecz rozwoju Bydgoszczy, budowy jej kapitału kulturowego i społecznego; stworzenia obywatelskiego modelu zarządzania kulturą, opartego na odpowiedzialnym uczestnictwie społecznym”.

Podsumowujemy ten wyjątkowy rok w kulturze. Wyjątkowo chwilami nudny, wyjątkowo chwilami ekscytujący, wyjątkowo momentami słaby, wyjątkowo momentami świetny. Czyli taki, jak bywają lata. Z jednym wyjątkiem: nie co roku odbywają się w Bydgoszczy kongresy kultury.

Michał Tabaczyński Styczeń 2012 |

| 3

podsumowania

Poruszać kwestie związane z naszym życiem…

Z dyrektorem Galerii Miejskiej bwa, Wacławem Kuczmą, rozmawia Monika Grabarek Jaki był ten miniony rok w bwa? Co ciekawego i ważnego się wydarzyło?

Niewątpliwe najważniejszym wydarzeniem było otwarcie wystawy Nowe tendencje w malarstwie polskim 19 listopada 2011 roku, to jedno z najciekawszych zdarzeń w tej materii w Polsce również z tego powodu, że malarstwo jest ciągle spychane na tor boczny, i to do tego stopnia, że na wrocławskim konkursie malarstwa im. Gepperta pokazuje się video instalacje. To jest jakaś szalona pomyłka. Malarstwo to jest malarstwo i tu albo komuś coś się myli, albo ma się mylić. Ważne jest to, że my tą wystawą przywracamy do pełnego życia właśnie malarstwo, są to wypowiedzi artystyczne wykonane w tej tradycyjnej formie, niekoniecznie na płótnie, bo także na papierze, na desce, na ścianie, na różnym podłożu, ale to jest jednak malarstwo.

Okazuje się, że w malarstwie można tak samo doskonale wypowiadać się artystycznie i poruszać kwestie związane z naszym życiem, niekoniecznie musi to być tylko video. Oczywiście video jest równoprawne, jak performance czy inne formy wypowiedzi, ale chodzi o to, żeby to malarstwo zachować. By w Polsce pewne rzeczy były równoważone, bo jak się mówi o nowoczesności, to zaraz ma się na myśli nowe media, a to wcale nie jest prawda, bo można robić nowe media, które są starymi mediami, można robić malarstwo które jest sztuką nową z nowymi ideami. Wspomnę tu o grupie the Krasnals czy o Jakubie Julianie Ziółkowskim, czy Janie Berdyszaku, który jest artystą już w bardzo słusznym wieku, ale ciągle potrafi kreować nowe wartości w malarstwie właśnie.

Wystawa Nowe tendencje w malarst wie polskim 2

4 |

| Styczeń 2012

Tu chodzi o jakość malarstwa i przywrócenie go do należytej pozycji, poza tym malarstwo jest królową sztuk, tak było, jest i będzie, i tyle. Oczywiście ono jest trudniejsze w odbiorze, do odbioru malarstwa trzeba być niestety przygotowanym, bo trudniej je się czyta niż video czy performance, czy inne nowe media. Nie jest to być może wystawa dla wszystkich, dla całego społeczeństwa, bo tak nigdy nie było i nigdy nie będzie. Sztuka nie jest dla całego społeczeństwa, to jest niemożliwe. Ta wystawa świadczy o tym, że ta kultura wysoka jednak istnieje i pomimo takiego zapędu, szczególnie w Polsce i Bydgoszczy, że nie ma już kultury wysokiej, że nie ma tego podziału, który jest szalonym błędem i w ogóle jakąś paranoją, bo to trzeba nazwać paranoją intelektualną nie do końca świadomych ludzi.

Twórczość ma docierać do ludzi, którzy maja pewne podbudowy intelektualne, bo jeżeli skasujemy kulturę, a szczególnie tę sztukę wysoką i będziemy ją robić dla wszystkich to możemy zapomnieć o rozwoju gospodarczym i o jakimkolwiek rozwoju naukowym.

Ciekawostką dla Bydgoszczan było otwarcie wystawy rysunków Andrzeja Wajdy podczas festiwalu Plus Camerimage. Nie każdy wie, że ten wybitny reżyser studiował malarstwo…

Tak, chyba przez trzy lata był na Akademii Sztuk Pięknych i gdyby nie łódzka filmówka, to pewnie w tej akademii by został, nie wiadomo, jak to by się artystycznie skończyło. Wajda śmieje się, że został Matejką polskiego kina. Posługiwanie się przez niego ołówkiem czy piórem jest takim jego zapisywaniem, notatnikiem. Sam mówił, że wiele osób używa aparatu fotograficznego, a on po prostu ołówka po to, by dokonać zapisu pamięci. Bardzo fajnie, że mogliśmy pokazać tu te rysunki Wajdy, nie tyle wielkiego artysty, co bardzo ważnej postaci dla naszej kultury, za którym nie przepadają wszystkie środowiska. Te rysunki mówią jak plastycznie, malarsko Wajda patrzy na świat. Dlatego tak plastyczne i malarskie są jego filmy, pewnie by takie nie były gdyby nie miał takiej wizji postrzegania świata. Ta wystawa udała nam się dzięki współpracy z Markiem Żydowiczem i pomogła wypromować Współczesne tendencje…, bo cała masa osób przychodziła tu podczas festiwalu i podziwiała ją. Goście z zagranicy mogli zobaczyć to co najbardziej wartościowe w malarstwie polskim.

Była też u nas sztuka albańska…

To druga bardzo ważna wystawa w bwa, Sztuka albańska, która była pokazywana do lutego 2011 roku.

Ta wystawa, może nie przez wszystkich, ale przez część

J o h a n n e s D e i m l i n g w B y d g o s z c z y, f o t . Z b yZ i e l

ludzi była bardzo krytykowana, że po co, że dlaczego, po co w ogóle wydawać na to pieniądze. A była to ekspozycja, o której mówiły wszystkie media, zgłaszały się do nas galerie, które chciały ją u siebie pokazywać.

Pojechała nawet do Kowna. Okazało się, że Polacy mają jak zwykle bardzo krótką pamięć i mają mentalność Kalego, okropnych ludzi Europy i jeśli tego nie zmienimy, to ciągle będziemy w jej ogonie i to jest ta potworność naszej rzeczywistości. Przecież jeśli ktokolwiek uważa się za człowieka dość inteligentnego, to powinien zdawać sobie sprawę, że poznawanie innych kultur i prezentowanie ich naszemu społeczeństwu jest ważnym krokiem do tego, że, raz, budujemy wspólna Europę, a dwa, że tworzymy stosunki międzyludzkie, że budujemy przyjaźnie i w ten sposób unikamy agresji.

Mieliśmy też niepokorną jesień tego roku w Bydgoszczy…

To była wystawa fotografii studentów z łódzkiej filmówki, ciekawe prace, trochę inny duch nowe spojrzenie na fotografię. Powiał nowy wiatr od tej fotografii.

A wiosną poznaliśmy Rock’n’rollową Historię Sztuki w wykonaniu Ann Noël i Grzegorza Pleszyńskiego.

Dzięki tej wystawie, zwłaszcza za sprawą Ann Noël, powiało nowością w naszej galerii. To fantastyczne, że Grzegorz Pleszyński współpracuje z takimi osobami, jak ta znakomita artystka, bo dzięki temu on sam ma możliwość artystycznej konfrontacji. Po tej wystawie widać, że Pleszyński jest artystą bydgoskim, ale jemu chce się coś robić i to robi. Bardzo ważne jest to, że mu się chce i próbuje.

Dużym powodzeniem cieszyła się wystawa skierowana do najmłodszych odbiorców sztuki Kid Art Island, zorganizowana przez Fundację Art.-House.

Wystawy dla dzieci są bardzo ważne, bo u nas w Polsce, niestety, nie istnieje edukacja artystyczna w szkołach. Pomyślałem sobie, że właściwie przez cały czerwiec mogłyby trwać u nas takie wystawy. Jeśli

tylko fundacja dalej będzie chciała to robić, a wiem, że chcą, to mają w bwa zielone światło. Rzeczywiście, takie wydarzenia przyciągają do galerii tłumy. W taki sposób możemy przybliżać kulturę i sztukę młodemu człowiekowi.

Galeria zaprezentowała też ciekawą twórczość młodej artystki Joanny Pałys.

Jest to bardzo młoda artystka, która dopiero wchodzi w ten artystyczny świat. Przyznałem jej nagrodę w postaci wystawy, na konkursie Promocje; to konkurs dla absolwentów artystycznych uczelni wyższych. To niesamowita artystka, która ostatnio większą cześć swojego życia spędza w Indiach. Jeśli ona utrzyma to swoje podejście do pracy, to będzie bardzo ważną osobowością w polskiej sztuce.

Podsumowując rok nie można zapomnieć o Nocy z performancem i o wizycie Johannesa Deimlinga u nas.

Wspólnie z Danką Milewską sprowadziliśmy Deimlinga, reszta artystów to byli bydgoscy performerzy, Wojtek Kowalczyk, Danka Milewska… Bojąc się o finanse ograniczyłem tę Noc z performancem, okazało się, że niesłusznie, że można to było trochę rozbudować. Ta impreza pokazuje, że ludzie są ciekawi tego co się w tym przedmiocie dzieje i co twórcy mają do powiedzenia.

Na koniec więc: jaki był ten miniony rok w bwa?

Moim zdaniem był dobry, ale zawsze znajdą się tacy, którzy powiedzą, że tu się jak zwykle nic nie działo.

Oczywiście można przyjąć taka postawę. Jednak ja uważam, że pokazaliśmy bardzo ważne wystawy i mam nadzieję, że tak, jak to miało miejsce w latach ubiegłych, znowu zaliczą nas do najważniejszych galerii w Polsce prezentujących najciekawsze tendencje współczesne w sztuce, pamiętając o tym, że my nie jesteśmy centrum sztuki współczesnej tylko Galerią Miejską i wbrew opinii naszych oponentów łączymy twórczość światową z bydgoskimi twórcami.

Styczeń 2012 |

| 5

podsumowania

Mocny Miłosz, kameralny Puccini, grzeczny Szekspir

Wiesław Kowalski

Miniony rok w Operze Nova w Bydgoszczy należy bez wątpienia zaliczyć do udanych, a to za sprawą przede wszystkim znakomitych i utalentowanych twórców, których udało się dyrektorowi Maciejowi Figasowi zaprosić do współpracy. A są to najgorętsze nazwiska zarówno w dziedzinie baletu – Karol Urbański i Robert Bondara, jak i teatru – Maciej Prus i Paweł Wodziński. Ale od wielu już lat każdy nowy rok zaczyna się w bydgoskiej operze od specjalnie przygotowywanego okolicznościowego koncertu, będącego muzycznym spotkaniem publiczności ze swoimi ulubionymi śpiewakami i tancerzami.

Rok 2011 przywitany został rozrywkowym programem zrealizowanym przez Sebastiana Gonciarza (reżyseria), Mariusza Napierałę (scenografia) i Iwonę Badurek (choreografia). I o ile w pierwszej części znany już bydgoskim melomanom tercet twórców nie wyszedł poza konwencjonalną formę tradycyjnie sprowadzoną do zaistnienia artystów w malowniczo zaaranżowanej i zakomponowanej światłem przestrzeni, to druga część koncertu była już pod względem stylu i różnorodności inscenizacyjnych pomysłów zdecydowanie bardziej kreatywna i zaskakująca. Do dziś pozostaje w pamięci scena wynurzających się z otchłani orkiestronu muzyków, grających temat z filmu „Siedmiu wspaniałych” z Maciejem Figasem, w roli sugestywnego szeryfa.

Na kolejną premierę Opery Nova czekała już ze zniecierpliwieniem cała Polska. Bo oto młody, niespełna 30-letni tancerz Opery Narodowej w Warszawie, który jako choreograf zasłynął baletem When You End and I Begin… do muzyki Pawła Szymańskiego i miniaturą The Garden’s Gates z muzyką Szabolcsa Esztényia, postanowił zmierzyć się na scenie ze Zniewolonym umysłem Czesława Miłosza. Jeszcze do dziś mam w pamięci sarkastyczne komentarze, i to niekiedy całkiem światłych umysłów, które pukały się w czoło, słysząc o tym – co by nie mówić – jednak zaskakującym pomyśle, do tego wykorzystującym muzykę Philipa Glassa i Wojciecha Kilara. Tymczasem za sprawą Zniewolonego umysłu udało się pokazać na scenie, że język tańca i ekspresja ruchu są w stanie oddać refleksje natury filozoficzno-politycznej zawarte w słynnym utworze Czesława Miłosza. Bondara rzeczywiście dokonał rzeczy zdałoby się z pozoru niemożliwej. Zainspirowany esejem filozoficznym polskiego Noblisty, dziełem osobistym i demaskatorskim, opowiedział gestem, ruchem i tańcem porażającą i wzruszającą historię ludzi rzuconych w sam środek totalitarnego piekła. Historię, która może się stać dla widza nie tylko przeżyciem estetyczno-emocjonalnym, ale również ciekawą do rozwikłania zagadką intelektualną. Zniewolony umysł stał się bowiem dla Bondary tylko inspiracją, zaledwie punktem wyjścia, a nie prostym, ilustracyjnym i dosłownym nawiązaniem do problematyki utworu, rozliczającego się z epoką 6 |

| Styczeń 2012

stalinizmu i z mechanizmami rządzącymi komunistyczną Polską. Stąd w głównych postaciach baletowego dramatu trudno byłoby się doszukiwać biograficznych skojarzeń czy odniesień do Jerzego Andrzejewskiego, Tadeusza Borowskiego, Jerzego Putramenta czy Gałczyńskiego. Bydgoskim realizatorom zależało na uniwersalizacji świata przedstawionego, stąd zarówno w ascetycznej i surowej scenografii Diany Marszałek, jak i w biało-szaro-czarnych kostiumach Mariusza Napierały brak jakichkolwiek nawiązań do konkretnych miejsc czy historycznych wydarzeń. Ale choć znajdujemy się w przestrzeni-otchłani jakby poza czasem, poruszająca się w niej bryła-głaz, z wielką ścianą w kształcie trójkąta, niepokoi i budzi lęk od pierwszej sceny. Wrażenie to potęgują sytuacje, kiedy staje się ona murem nie do pokonania czy też swoistą machiną śmierci dla tych, którzy z woli Tyrannosa idą na stracenie. Ta mnożąca perspektywy przestrzeń jest z jednej strony jak widowiskowa maszyna, z drugiej jak arena, która raz się rozszerza, to znów ginie we mgle, a światłem zaskakująco wydo-

Próby b al e tu Zniewolony umysł : J o anna Strojna i To mas z Woj cie chowsk i, w tl e S eb as tian Sk alsk i. Fot . An dr zej M akowsk i

film

Próby baletu Zniewolony umysł: Anna Sąsiadek,asystent choreografa i Robert Bondara. W tle balet Opery Nova. Fot. Andrzej Makowski

bywa nowe podprzestrzenie i zakamarki. Ale tak samo jak idee, pojęcia czy wartości, równie istotne w Zniewolonym umyśle są uczucia. A przede wszystkim miłość, która podszyta strachem o życie drugiego człowieka nabiera zupełnie nowych znaczeń, barw i odcieni. Raz czule niezgrabnych, to znów niezgrabnie serdecznych.

Ale i jedne, i drugie na długo pozostają w pamięci.

Na przełomie kwietnia i maja odbył się XVIII Bydgoski Festiwal Operowy, który otworzyła tym razem Cyganeria Giacomo Pucciniego oparta na wyraźnie zaznaczonym montażu filmowym, świadomie rezygnującym z nowych rozwiązań i radykalnych poszukiwań reżysersko-inscenizacyjnych. Siłą bydgoskiej realizacji była jej kameralność widoczna równie mocno w warstwie muzycznej spektaklu. Nie znaczy to jednak, że przedstawienie ostentacyjnie manifestowało wierność Pucciniemu. Maciej Prus postawił przede wszystkim na wyeksponowanie młodości głównych bohaterów oraz na głęboką i precyzyjną analizę psychologiczną. Wszystko, co oglądamy na scenie jest profesjonalne, rzetelne, staranne i niezwykle ludzkie.

Prus skonstruował miłosną opowieść, w której soliści nie tylko śpiewają, ale i grają, zaś chór poprzez zakomponowany ruch staje się bohaterem zbiorowym.

Współpraca z Pawłem Wodzińskim, odwołująca się do oryginalnej koncepcji plastyczno-scenograficznej, w konstruktywistyczną przestrzeń II i III aktu pozwoliła wpisać realistyczny, choć nie pozbawiony poezji akt I i IV. Zarówno dekoracje, jak i kostiumy Jagny Janickiej próbują zachować proporcje między umownością a czasem określonym historycznie. Realia fin de siecle’owe, secesyjne motywy dekoracyjne i rodzajowość miejsca nie były tutaj najważniejsze. Wszystko razem wzięte pozwoliło nam oglądać spektakl dobrze skrojony, nieprujący się w szwach, prowadzony silną i konsekwentną reżyserską ręką, mający swój rytm i przemyślane rozplanowanie przestrzenne. Ale bez wątpienia najważniejszym wydarzeniem artystycznym minionego Bydgoskiego Festiwalu Operowego był Tryptyk Ekmana – Studium Rozrywki. Możliwość obcowania z artystami Cullbergballet to satysfakcja dużej miary, nie tylko ze względu na doskonałe umiejętności warsztatowe i techniczne zespołu tancerzy, lecz przede wszystkim na możliwość smakowania nowoczesnej formy teatralnej, która próbuje odpowiedzieć

na pytanie – jakże istotne i ważne w czasach zdominowanych przez popkulturę – czym jest szeroko pojęta rozrywka, i to w swoich przeróżnych wcieleniach, od telewizyjnego show po działania performatywne i happeningowe, od tak modnych dziś projektów po klasyczne koncerty i mniej lub bardziej konwencjonalne artystyczne przedsięwzięcia. A ponieważ Alexander Ekman idzie w swoich formalno-kompozycyjnych poszukiwaniach bardzo daleko, jego Studium Rozrywki jednych zachwyciło nowoczesnością choreograficznych układów, olśniewającą dynamiką i energią emanującą ze sceny, innych zniesmaczyło wizyjną natarczywością i nagromadzeniem nagości, rozczarowało małą ilością tańca, na rzecz dominacji obrazów i działań zdecydowanie bliższych teatrowi dramatycznemu i instalacjom tanecznym niż tradycyjnej sztuce baletowej. Ekman robi to wszystko w sposób szalenie inteligentny, jednocześnie ironiczny, zabawny i dowcipny, bawiąc się różnymi konwencjami, nawiązującymi do Bollywood, musicalu czy slapsticku. Zupełnie inaczej skonstruowana została część trzecia spektaklu.

W niej dominuje przede wszystkim nastrój refleksyjny, w inscenizowanych obrazach, niekiedy długich i statycznych, odwołujący się i nawiązujący do malarstwa.

Wizyjność tego fragmentu spektaklu jest naprawdę poruszająca, a dla widza to swoista łamigłówka intelektualna, cudowna możliwość odszyfrowywania tego, co może wyrażać ludzkie ciało.

Zupełnie inaczej potraktował tworzywo literackie Karol Urbański, przygotowując z bydgoskimi tancerzami Sen nocy letniej Szekspira, do muzyki Mendelssohna-Bartholdy’ego. Choreograf skupił się przede wszystkim na wiernym opowiedzeniu historii, pogodnej, lirycznej, romantycznej, choć nie stroniącej momentami od wątków ukazujących bardziej mroczną stronę miłosnych uniesień. Powstał typowy balet fabularny o sennych harcach nocnych, klasyczny w geście, ruchu i kostiumie, nie aspirujący do rozstrzygania kwestii dotyczących pułapek i odmian erotyzmu. A wszystko to rozegrane zostało przy współudziale niezwykle pięknych projekcji wideo Krystiana Drywy, rewelacyjnej pracy świateł Macieja Igielskiego i umownych dekoracji Wacława Tadeusza Ostrowskiego, które podbijały oniryczny charakter całego widowiska.

Styczeń 2012 |

| 7

podsumowania

Teatr od A do Z Subiektywne podsumowanie roku działalności Teatru Polskiego w Bydgoszczy Dominiki Kiss-Orskiej i Kuby Ignasiaka Aplauz – największy otrzymały spektakle Mickiewicz.

Dziady. Performance Pawła Wodzińskiego i Szwoleżerowie Jana Klaty. Dziady na pewno zasłużenie. Szwoleżerowie wg Kuby również, gdyż technicznie był to kawał dobrego teatru. Wg Domy mniej zasłużenie, gdyż liczyła na większą uniwersalność tekstu Artura Pałygi.

Banał – dla Kuby dość banalna była Opera za trzy grosze, bo była zbyt dosłowna. Nie było tam miejsca na domysły. Jednak wiemy, że w tym tekście nie można zmieniać praktycznie niczego. Bydgoscy aktorzy wypadli dość banalnie jako wokaliści. Oprócz Magdy Łaski i Karoliny Adamczyk.

Czachor – wielki progres. Michał wyskoczył w tym sezonie z roli komedianta, a także pozbył się denerwującej maniery. Świetny jako Gatsby, Domy i Kuby nie zawiódł też w roli Konrada; genialna Wielka Improwizacja.

Dzieci – czyli Mleko. Nowatorski projekt Pawła Łysaka, o którym wiemy niewiele, bo nie mamy dzieci. Wiemy zaś z rozmów z aktorami, że maluchy zaskakują swoimi chęciami w udziale w spektaklu i inwencją. Słowem – dobry pomysł.

Ekran – teatr od dłuższego czasu korzysta z nowoczesnych technologii. Kuba najbardziej pamięta ekrany z Wielkiego Gatsbiego, w którym w Teatrze Polskim po raz pierwszy na taką skalę użyto przekazu obrazu w czasie rzeczywistym. To na pewno zwiększyło możliwości wielowymiarowego odbioru spektaklu. Domie w głowie utkwił obraz morza wieńczący Łagodną Barbary Wysockiej. Pokulała jej się łza.

Farsa

– Klub kawalerów Łukasza Gajdzisa to udana adaptacja i bardzo zabawna. I Czachor nie irytował Kuby swoją manierą. Do tego stopnia, że Kuba myślał, że Michał w młodości też był czarny i grał w kosza.

Gościnność – jak co roku Teatr Polski dawał przykład innym miejskim instytucjom jako bardzo otwarte i gościnne miejsce. Z udanym skutkiem.

Hekabe – rzadko zdarza się, że adaptujemy u nas starożytne dzieła. Hekabe Łukasz Chotkowskiego była 8 |

| Styczeń 2012

pierwszą nowożytną próbą przeniesienia jej na deski teatru. Bardzo udana scenografia i muzyka Piotra Bukowskiego były największymi zaletami tego spektaklu.

Z resztą było trochę gorzej.

Irytacja – Domę i Kubę denerwowało to, że bydgoskim aktorom kazano tyle śpiewać w tym sezonie. Śpiew nie jest ich najmocniejszą stroną. Pomijając Magdę Łaskę i Karolinę Adamczyk.

Jazda

– mieliśmy już auto na scenie (Witaj/Żegnaj), kilka razy pojawiał się motor. Cieszy nas, że Klata zrobił spektakl o żużlu w Bydgoszczy. Podobało nam się, jak motory jeździły po scenie, nawet symbolicznie jako krzesła. Zwiększało to dynamikę spektaklu. Fajnie też, że Szwoleżerowie nie mieli nic wspólnego z gorzowskim Zapachem żużla. Oprócz żużla.

Kostiumy – zapomnieliśmy wspomnieć przy Hekabe, że bardzo nam się podobały. Szacunek dla chłopaków za dwie godziny w kompletnym stroju żużlowca w Szwoleżerach. Łącznie z kaskiem. Kuba jeździł w pełnym kasku (full face) na rowerze i wie, że to nic fajnego.

Doma nie ma takich doświadczeń.

Lekcja – nowością tego roku są premiery belferskie w TPB. My chodziliśmy do teatru w szkole i wiemy, że jest to droga donikąd. Pozdrawiamy w tym miejscu panią profesor Poleską.

Łysak – kochamy Pawła!

Musical – mimo miłości do Pawła, uważamy, że zmuszanie naszych aktorów do śpiewania, graniczy z katowaniem ich i nas - publiczności. Oprócz Magdy Łaski i Karoliny Adamczyk

Nuda – nudziliśmy się trochę na Hekabe i trochę na Operze za trzy grosze.

Orkiestra – tak jak nasi aktorzy nie powinni śpiewać (oprócz wiadomo kogo), tak angażowanie orkiestry pod batutą Michała Dobrzyńskiego uważamy za bardzo dobry pomysł. (Zauważyliśmy, że Michał Czachor ma ochotę pograć, co udowodnił kradnąc trąbkę tręba-

podsumowania

czowi w jednej ze scen Opery za trzy grosze. Może warto to uwzględnić przy następnej produkcji?)

Prapremiery – tegoroczne zadowoliły nas wysokim poziomem spektakli. Dobrze, że postawiono na jakość a nie ilość. Dla Kuby najlepsza była Nasza klasa (wyczołgał się po spektaklu) i podobał mu się Wroniec, który był bardzo plastyczny. Doma była pod wrażeniem Trzech furii (też się wyczołgała). Tematyka „herstoryczna” (wspomnienia wojenne kobiet) jest jej bardzo bliska.

Zziewaliśmy się na Sierotach Grażyny Kani.

Repertuar – dużo klasyki i wielkich nazwisk. Eurypides, Mickiewicz, Fitzgerald, Brecht – brzmią jak ściąga na maturę. Łukaszu (Chotkowski), wróć do rozemocjonowanych pań – Doma prosi.

Smutek – złamanie nogi jednego, aresztowanie drugiego, zachłyśnięcie się w dzień zaplanowanej premiery jeszcze innego. No, smutek…

Tragedia – patrz: wyżej.

Ewa Dąbska, dziennikarka kuturalna Polskiego Radia PiK, typuje najlepsze spektakle Teatru Polskiego w Bydgoszczy w roku 2011 1. Mickiewicz. Dziady. Performance. Za świetne widowisko, za nowoczesne, oryginalne odczytanie, za dobrą reżyserię i za rolę Michała Czachora.

2. Hekabe. Za odwagę wprowadzenia tekstu do polskiego teatru (bo to przecież prapremiera), za inteligentne odczytanie antyku i za role Marty Nieradkiewicz i Mateusza Łasowskiego.

3. Ex equo: Opera za trzy grosze i Wielki Gatsby.

Jednak to remis ze wskazaniem na Operę – za widowisko, które jest być może zbyt obskurne scenograficznie, ale za to świetnie wyreżyserowane, za to, że to spektakl rozwojowy (co oznacza, że muzycznie i wokalnie będzie coraz lepszy).

Dyscypliny dodatkowe: Mleko. Za odwagę, za to, że to pionierski projekt (o czym świadczy choćby fakt, że inne teatry dopiero teraz, jak choćby Baj Pomorski, podejmują podobne próby).

Mimo mojego podziwu i dla Klaty, i dla Pałygi – Szwoleżerowie są rozczarowaniem tego sezonu (szczególnie jeśli jeśli weźmie się pod uwagę stosunek nakładów sił do uzyskanego efektu).

Uznanie – w tym roku w Polsce i na świecie doceniono wiele bydgoskich spektakli. W lutym mieszkańcy Brna trzykrotnie mieli okazję zobaczyć V(F) ICD10. Transformacje Artura Pałygi. W marcu i kwietniu bydgoski zespół odwiedził Moskwę, Katowice, Łódź i Warszawę ze spektaklem Babel Elfriede Jelinek. Miesiąc później sztuka trafiła również do Gdańska. W stolicy pokazano ponadto spektakl dla dzieci Brzechwa 2. Szelmostwa Lisa Witalisa w reż. Łukasza Gajdzisa.

Klub Kawalerów Michała Bałuckiego zobaczyło Opole, a Trzy siostry wg Czechowa w reż. Pawła Łysaka Toruń.

W listopadzie nasz teatr zaprezentował się w Mogilnie, Krakowie, Gdyni, Gdańsku, Wałczu i Katowicach, a 12 grudnia Mickiewicz. Dziady. Performance w reż. Pawła Wodzińskiego zobaczyła publiczność krakowskiego festiwalu Boska Komedia.

Bydgoską scenę doceniono również w ogólnopolskich rankingach. I tak w rankingu „Wprost” stworzonym w oparciu o opinie 30 ludzi teatru (krytyków, dyrektorów, reżyserów i aktorów) TPB znalazło się na 5. miejscu wśród 10 najlepszych scen w Polsce. W prestiżowej ankiecie miesięcznika „Teatr”, TPB został uznany za najlepszy Teatr Roku przez Joannę Derkaczew („GW”), Łukasza Drewniaka („Przekrój”) i Jacka Sieradzkiego („Przekrój”). W tej samej ankiecie spektakl Mickiewicz.

Dziady. Performance w reż. Pawła Wodzińskiego został uznany przez Łukasza Drewniaka za najlepszy w sezonie 2010/2011. Drewniak wyróżnił też Michała Czachora jako Konrada za najlepszą rolę sezonu, podobnie jak Joanna Derkaczew, która ponadto wskazała Pawła Wodzińskiego jako najlepszego reżysera.

Uznanie jury 22. Biennale Plakatu Polskiego w Katowicach zdobył również plakat promujący spektakl Joanna d’Arc. Proces w Rouen autorstwa Joanny Górskiej i Jerzego Skakuna ze studia Homework, które przyznało mu Nagrodę Fundowaną ASP we Wrocławiu.

A skoro o uznaniu mowa, to nie moglibyśmy przeoczyć również, że Karolina Adamczyk zakwalifikowała się z muzycznym Projektem Ofelia do Nurtu Off na Przeglądzie Piosenki Aktorskiej (a nie mówiliśmy?).

Wdzięk

– Anita Sokołowska wdzięcząca sie do Artura Krajewskiego w Wielkim Gatsbym – mistrz! Marta Nieradkiewicz próbująca zaszczepić miłość do „poezji” w Michale Czachorze w Szwoleżerach.

Yeti – w tym roku nie widzieliśmy go na deskach teatru. Ani nigdzie indziej.

Zespół – Błażej Gawliński, Sławek Szudrowicz, Maciej Szymborski i Kuba Ziołek czyli Polish Hammer, zespół, który zapewnił całą oprawę dźwiękową w Szwoleżerach. Łącznie z rykiem silników – czapki z głów!

Styczeń 2012 |

| 9

podsumowania

Kuba Ignasiak

Gdzie się podziały tamte imprezy?

Rok 2011 wydaje się być znaczącym dla bydgoskiej kultury. Pomijając Kongres mieliśmy bardzo dobry Festiwal Prapremier, sporą ilość naprawdę przyzwoitych koncertów, drugą odsłonę PlusCAMERIMAGE. Niestety, ten okres wzrostu szerokim łukiem ominął bydgoską scenę elektroniczną. Zamknięcie Tabu tylko pogłębiło ten stan elektroapatii…

Początek roku na to nie wskazywał. Tabubar – bodaj jedyna miejscówka w Bydgoszczy oferująca clubbing bez zadęcia jako tako funkcjonowała. Nigdy nie byłem jakimś wielkim jego fanem, ale istnienie tego lokalu dawało jakąś pewność, że jeśli najdzie mnie ochota na weekendową potańcówkę w elektronicznych klimatach, to tam mogę na nią podbijać w ciemno. Wiem skądinąd, że już wtedy właściciele Tabu borykali się z poważnymi problemami finansowymi, których jedną z przyczyn była z pewnością drastycznie spadająca frekwencja, niemniej wtedy nic jeszcze nie wróżyło upadku. W knajpie co weekend grali lokalsi, rzadziej gwiazdy większych formatów, z czego zdecydowanie największą w ubiegłym roku był Justin Berkovi. I tak to się kręciło, aż do połowy roku. W czerwcu właściciel doszedł do wniosku, że dłużej tak nie pociągnie i zamknął Tabu na cztery spusty. Podejrzewam, że dla wielu miłośników bydgoskiego clubbingu był to szok. Tym większy, że Bydgoszcz tak naprawdę nie oferowała im nic w zamian. Owszem, powstał River Side, czyli klubowy taras bydgoskiej Warzelni Piwa, ale umówmy się, że poza ładnym widoczkiem miejsce to ma o wiele mniejszy potencjał. Część imprez, szczególnie tych bardziej połamanych, znalazła swą przystań w Estradzie (za sprawą dj’a Piko) oraz w Mózgu, do czego przyczynił się Qba Janicki. Nie zmienia to faktu, że żadne z powyższych miejsc nie jest stworzone (i przygotowane) do organizacji dobrych, profesjonalnych imprez klubowych, a już na pewno nie w takim stopniu jak Tabu, o takich dinozaurach jak Sono nawet nie 10 |

| Styczeń 2012

wspominając (swoją drogą to ciekawe, że za Sono też nigdy nie przepadałem, a jednak od kilku lat wyraźnie na nim tęsknię…). W efekcie miejsca, które kiedyś wielu z nas traktowało jako idealne na starter i over klubowego wieczoru, nagle stały się jedynymi miejscami, w których niemainstreamowej muzyki klubowej w ogóle można posłuchać. Smutne to trochę, ale jak mówią starzy górale: lepszy cyc niż nic. Ostatnio do tej listy lokali pseudoelektronicznych, czyli takich, w których można się do takowej muzyki pobawić próbuje dołączyć PRL, ale umówmy się, że to chyba jakiś żart jest… Oczywiście wciąż funkcjonuje Moralist, ale jego przesłodzona i przelansowana formuła nigdy do mnie nie przemawiała. Pisząc te słowa zacząłem się też zastanawiać, jak wielka część stałych bywalców Vanilii oddała się po jej zburzeniu pod opiekę jej młodszego brata? Ciekawe…

W końcówce roku na bydgoskim rynku muzyki elektronicznej pojawił się też nowy gracz – Soho, które powstało w miejscu dawnego Klanu (wybaczcie, nie pamiętam późniejszych nazw tego lokalu, nie muszę chyba wyjaśniać dlaczego).

Nie wiem, nie byłem (i pewnie nie dotrę), nie znam się, zarobiony jestem…

Ostatnio na jednym z portali społecznościowych z „buźką” w nazwie znalazłem wpis znanego tu i ówdzie Arkadiusza Hapki, który publicznie zapytał, gdzie się teraz chodzi na klubowe imprezy w mieście B.? Komentarze nie napawały optymizmem.

W zasadzie, poza narzekaniem pojawiły się dwie konkretne odpowiedzi – do Mózgu (cały czas bez urazy Qba) i… na domówki. Myślę, że komentarz jest zbędny.

Postanowiłem jednak poprosić o niego kilka osób, które bydgoski świat(ek?) muzyki elektronicznej znają od podszewki. Oto co mi powiedzieli…

– Ogólnie rzecz biorąc, to zaryzykowałbym stwierdzenie, że jest padaka – odpowiedział po chwili namysłu Daniel Drwęcki znany jako dj Eswuer, członek i manager formacji Arysto Music. – Tabu umarło i razem z nim imprezy klubowe „siadły”. Myślę tu o imprezach dookoła fajnych hałsów podchodzących pod techno.

Nie zmienia to faktu, że w ubiegłym roku było sporo do-

podsumowania

brych imprez, jak chociażby Justin Berkovi w Tabu – jak dla mnie jedna z lepszych bibek A.D. 2011. No i urodził się River Side…

Z oczywistym smutkiem i rozrzewnieniem o Tabu wspomina też jego były właściciel. – Zamknięcie Tabu miało niestety dość znaczący wpływ na pogorszenie się sceny klubowej w Bydgoszczy – przyznaje Bartek Lewandowski. – Jakość imprez ucierpiała, przyjeżdża tu mniej gwiazd z zagranicy. Brakuje też miejsc dających możliwości zorganizowania czegoś konkretniejszego. Została Estrada, która niestety Tabu nie zastąpi. Efekt jest taki, że obecnie w Bydgoszczy brakuje takiego miejsca pomiędzy Estradą a Landryną. Co prawda, powstają nowe kluby – Soho czy Soda, ale wciąż nie wiadomo, w jakim to pójdzie kierunku. Pierwszy z nich już na samym początku dał się poznać ze złej strony, a Soda – jeśli ma być kontynuacją Buena Visty – również raczej nie namiesza na lokalnej scenie klubowej. Może stać się jedynie alternatywą dla Landryny. Prawda jest taka, że Bydgoszcz jest bardzo specyficznym miastem i, niestety, jest tu bardzo ciężko zadowolić publikę. Po cichu liczyłem na to, że Tabu przejmie ktoś, kto będzie chciał dalej kontynuować „misję” klubu, ale niestety poszło to w zupełnie innym kierunku.

Po kilku tygodniach ponownie zmienił się najemca tego miejsca, co w mojej opinii również nie jest pomysłem trafionym, a już na pewno nie można liczyć na to, że lokal przy Wiatrakowej stanie się mekką bydgoskiej sceny elektronicznej. Słowem, w drugiej połowie minionego roku wszystko wróciło do czasów sprzed Tabu i znów nie pozostaje nam – klubowiczom – nic innego, jak tylko czekać aż coś znów drgnie w dobrym kierunku.

Od siebie zaś dodam, że zamknięcie Tabubaru było tym smutniejsze, że odbyło się w kilka miesięcy po tym, jak lokal trafił do pierwszej setki (na 88. miejscu) najlepszych klubów na świecie według DJ Mag, obok takich potęg, jak chociażby londyński Fabric. Kto choć raz był w jednym i drugim klubie, ten wie, że tak dobra pozycja Tabu nie wynikała raczej z jego warunków lokalowych, a jedynie z wierności i lojalności (kto wie, może nawet miłości) jego bywalców, którzy chętnie oddawali nań swoje głosy. Tym bardziej jest to smutne… Żeby jednak dorzucić łyżkę miodu do tej beczki dziegciu, zacytuję na koniec naczelnego junglistę Bydgoszczy:

– Jeśli chodzi o ilość imprez, to uważam że w 2011 roku było ich chyba najwięcej od kilku ładnych lat, o ile nie w ogóle w klubowej historii Bydgoszczy. Szczególnie biorąc pod uwagę martwy okres, jakim co roku są wakacje – twierdzi Filip Lewandowski, lepiej znany jako dj Piko. – Jeżeli zaś chodzi o ich jakość to z przykrością muszę przyznać, że strasznie się to załamało, szczególnie po upadku Tabubaru. Było to miejsce, które skupiało wokół siebie ludzi z różnych „klimatów”.

Przychodzili tam zarówno zwolennicy drum’n’bass, jak i amatorzy house, choć nie brakowało też ludzi przypadkowych, zupełnie niezwiązanych z którymkolwiek z powyższych nurtów. Oni po prostu wpadali do Tabu, żeby się pobawić, wypić piwko… Wracając jednak do natłoku imprez nie najwyższych lotów warto wspomnieć o tych kilku eventach z prawdziwymi gwiazdami, które ku mej uciesze odwiedziły w tym roku Bydgoszcz. Myślę tu między innymi o dj’ach: Twista (UK), K (Kanada), Grafix (UK?), Justin Berkovi (UK), jak również o jednym z ostatnich bydgoskich gigów z udziałem Radikal Guru (PL). Szczególnie podczas tej ostatniej imprezy byłem w prawdziwym szoku, bo chyba po raz pierwszy widziałem, że ludzie naprawdę wiedzieli, na co i na kogo przychodzą, wiedzieli, czego się po tej imprezie spodziewać. Nikt nie zrzędził przy wejściu, że bilety drogie, a i podczas samej imprezy atmosfera w klubie była naprawdę niesamowita.

I tym optymistycznym akcentem…

PS. Doma wierci mi dziurę w brzuchu, że w tym podsumowaniu nie mogę pominąć występu Rebeki w Pianoli. Chcąc być dobrym kolegą, wspominam więc o niej, choć przyznaję, że nie byłem, więc zdania na ten temat nie mam. Polegam jednak na Domy guście i imprezowej wiedzy i skoro twierdzi, że było niesamowicie, a wręcz genialnie, to pewnie tak było. Ja tylko ubolewam, że impreza ta odbyła się w Pianoli właśnie. Nie żebym nie lubił tego miejsca, przeciwnie – większość tego tekstu powstała właśnie tam – ja jednak całym sercem swym tęsknię za klubem z prawdziwego zdarzenia, z kolorowymi drinkami, dobrym nagłośnieniem i imprezami na poziomie. Wiem, dziś sam jestem dziadkiem i marudzę na potęgę, dlatego zamilknę i pójdę potańczyć… do Mózgu.

Styczeń 2012 |

| 11

podsumowania

Tomasz Kaźmierski

muzyka_w_bydgoszczy_2011 W Bydgoszczy pojawiło się w zeszłym roku kilka płyt. Postanowiłem zestawić je porządku alfabetycznym. Dlaczego? Dlatego, że nie chcę bawić się w konkurs, zresztą dla każdego słuchacza ważniejsze są jego upodobania muzyczne, ważniejsze niż nawet mistrzowska płyta w gatunku, którego nie cierpi.

BOK, W stronę zmiany (My Music)

Bisz, Oer, Kay i dj Paulo wreszcie wydali album, jak to się mówi w środowisku hip-hopowym: „na legalu”, czyli dzięki wytwórni płytowej.

Oficyna My Music zaskakuje nieco doborem artystów, mają w katalogu Dj Magica, Agnieszkę Włodarczyk i Indios Bravos, teraz jest także BOK. Jeśli pomyślimy o tej płycie w kontekście tego, co zazwyczaj mniemają ludzie o hip-hopie, to ten album jest bardzo oryginalny. Raczej zaliczyłbym BOK do hip-hopu niezależnego. Z dwóch powodów: bitów Oera i tekstów Bisza. Zaskakuje otwartość muzyczna Oera.

W niektórych kawałkach mamy wrażenie, że słuchamy mocnego, nowoczesnego rocka. W innych ujawnia się jego słabość do bluesa, funku i, ale to już w hip-hopie w miarę częste, do jazzu. Oer sampluje z poszanowaniem mistrzów, od których pożycza, zachowuje odpowiednie proporcje między swoimi dźwiękami a samplami. Jeszcze lepiej na tle „hip-hopowej przeciętnej” wypada Bisz. Jego osobiste, nieocierające się jednak o ekshibicjonizm teksty utwierdzają nas w tym, że w hip-hopie można poruszać też inne tematy niż palenie trawy, chodzenie na imprezy, tłuczenie frajerów i obwieszczanie kto jest królem hip-hopowej piaskownicy.

Bisz zabiera nas do swojego świata, do świata pokolenia wchodzącego w życie, które ostatnio ochrzczono „pokoleniem przegranych” czy „pokoleniem bez etatu”. Chwilami jest poetycki, nie wspominając o obowiązkowej dla rapera umiejętności „cięcia-gięcia” słów. Zresztą Bisz jest też członkiem grupy poetyckiej, z którą związał się podczas studiów. Kay ostatnio współpracuje z zespołem raczej korespondencyjnie, gdyż jako reprezentant wspomnianego pokolenia szuka dla siebie miejsca na Wyspach, ale i jego wokalizy usłyszymy na tej płycie, która, gdyby była krótsza, byłaby jeszcze lepsza.

12 |

| Styczeń 2012

Ectasy Project, They were P (Rafał Gorzycki i Stowarzyszenie Artystyczne Mózg)

Płyta godna poświęcenia jej dużej uwagi. Rafał Gorzycki odbył w ostatnich latach wspaniałą muzyczną podróż.

Czuć, że to jego szczera, bezkompromisowa artystyczna droga. Od brzmień kojarzących się z wysublimowanym, chłodnym, europejskim jazzem dotarł do krainy współczesnej kameralistyki. Uwielbiam ten album głównie za umiejętne operowanie ciszą i dźwiękowym drobiazgiem. Największe wrażenie robią na mnie te ciche, intymne rozmowy między instrumentami. Gorzycki pozwala bez wyznawania jakiejkolwiek wiary wkroczyć do jego prywatnej świątyni. Zdawałoby się, że do odbioru tego albumu potrzebna jest pewna doza kompetencji, jednak jeśli jesteśmy choć trochę otwarci, nie będziemy mieli problemu z wejściem w ten dostojny, lecz nie koturnowy świat. Wspaniale odnalazł się w nim także Tomasz Pawlicki. Chwilami może gra na skrzypcach Górewicza jest zbyt patetyczna, no ale muszę się do czegoś przyczepić. Z przyjemnością od lat obserwuję artystyczny rozwój Rafała Gorzyckiego. Generalnie czapki z głów.

George Dorn Screams, Go crying on somebody else’s shoulder (Ampersand)

Już po przesłuchaniu pierwszego utworu czuć, że ta płyta jest inna niż poprzednia – nagrywana w Stanach dość mocna wypowiedź. Delikatność i czystość (perlistość?) brzmienia zwiastuje, że grupa obrała inny kurs. W stronę muzyki nieco przystępniejszej, piosenkowej, a nawet kojarzącej się z angielskim indie. Ta przemiana nie boli, nie jest żadnym gestem w stronę słuchaczy, zdaje się, że tak im w duszy grało.

Znajdziemy tu także mocniejsze momenty, dopytywałem się nawet muzyków, czy te „głośniejsze” kawałki, są starsze niż reszta utworów na tej płycie, w przypadku utworu nr 5 rzeczywiście tak jest. Zespół wrócił do swojego rdzenia jeśli chodzi o skład czyli: Magda Powalisz – vocal i gitara, Radek Maciejewski – gitara, klawisz, Wojtek Trempała – bas i Tomek Popowski – bębny. Już jako gość pojawił się Kuba Ziołek (Ed Wood) oraz Łukasz Jędrzejczak (Tin Pan Alley). Może to niezbyt ważne, ale ja

podsumowania

na to zwracam uwagę: płyta jest świetnie opracowana graficznie. Krótko mówiąc: George wzięli ziołowe leki uspokajające, zamieszkali w ładnej, ale melancholijnej okolicy, w pokoju przykleili fototapetę z kojącym widokiem (np. na norweskie fiordy) i nieco poprawili fryzury.

Miasto, Każdy chce się bawić (Offside)

Długo można się zastanawiać, długo trzeba rozmyślać by coś dobrego powiedzieć o tej płycie. Czy zespół z premedytacją moczy nogi w polskiej muzyce pierwszej połowy lat 90.? Nie wiem. Przy całej sympatii dla Muchy i ekipy, trzeba stwierdzić, że ta muzyka jest przede wszystkim anachroniczna. Trudno znaleźć motywację by grać dziś w ten sposób. To, jak się kiedyś mówiło, „czadowa muza”, która idealnie pasowałaby do akcji społecznych typu „Wojna z trzema schodami” i programu LUZ z publicznością w rozciągniętych swetrach w studiu. Może potwierdzeniem tezy o latach 90. będzie gościnny udział Roberta Brylewskiego oraz cover Kapłanów Szatana. I ta trąbka brzmiąca jak wiadomo czyja waltornia. Sprawę nieznacznie ratuje dub na końcu krążka. Na pocieszenie można też dodać, że wciąż wiele nawet młodych zespołów tak gra, a ich koncerty nadal cieszą się dużą popularnością. Dziwne, bo Mucha w zespole Dubska to zupełnie inna jakość.

Noël Pleszyński Maćkowiak, Pot One Tea (Wet Music) Dobrze, że pod jednym z nazwisk firmujących ten album jest też muzyk. Ann Noël i Grzegorz Pleszyński to artyści, powiedzmy, wizualni.

Artura Maćkowiaka przedstawiać nie trzeba. O tej płycie dowiedzieliśmy się przy okazji wystawy w Galerii Miejskiej bwa Rock’n’rollowa historia sztuki. Mamy zatem miłą pamiątkę z tego artystycznego spotkania. „Gra” Pleszyńskiego na trąbce kojarzy się tu raczej z jego performance’ami sprzed lat, gdy w butach z cegieł dął w coś co trąbkę przypominało. Kolorytu dodają melorecytacje Noël. Niezły jest trzeci kawałek. Słychać, że to projekt artystyczny, choć w kilku utworach gitara i elektronika Artura dodaje rasowego chillowo-miejskiego klimatu.

Ot, miła ciekawostka.

Pawlicki Maćkowiak, The Duluoz Legend (Wet Music)

Podobno Jack Kerouac chciał napisać książkę w której każdy rozdział będzie zatytułowany tak jak jego wcześniejsze powieści. Nie zdążył, ale za niego zrobili to w formie muzycznej Tomasz Pawlicki i Artur Maćkowiak. Czego tu nie ma: field recording, kwartet smyczko-

wy, elektronika, flet, klawisze i gitara. Może to sugerowanie się przywołaną historią Kerouaca, ale chwilami robi się tu amerykańsko, czuć zwłaszcza sielskie i prowincjonalne Stany. Kilka razy, dzięki skrzypcom, ta płyta kojarzy się z muzyką Badalamentiego do filmu Lyncha Prosta historia. Co zaskakujące, znając dokonania obu panów, udało im się tu utkać kilka wspaniałych melodii! Doceniam też humor monologu w piątym kawałku.

Tin Pan Alley, All Hail the Omnipotent Universe (Antena Krzyku)

Uwaga! Tego zespołu w zasadzie już nie ma. Teraz poważniej: nie ma go w tym składzie.

Została płyta, bo grupa, sądząc po koncertach, zrobiła stylistyczny zwrot. Szkoda, bo lubiłem pierwszą płytę i lubię tę. Nazwa zespołu sugeruje miałkość i piosenkowość, ale wymyślano ją porozumiewawczo mrugając okiem. Melodyjność linii wokalnych ciekawie kontrastuje z gitarowymi zawałami serca – w odpowiednich proporcjach. Przy okazji tego albumu warto napisać o, żeby się nie obraził, bydgoskim diamencie czyli Kubie Ziołku, który do muzyki podchodzi totalnie. Udziela się w kilku składach i zawsze ta aktywność jest co najmniej intrygująca. Warto śledzić jego poczynania, bo dokonuje świadomych wyborów, które wkrótce, mam nadzieję, zaowocują jeszcze lepszymi płytami. Krzepiące jest też to, że można go spotkać na stadionie Zawiszy. Dla kogo ta płyta? W ciemno mogą ją brać ci, którzy lubią amerykańską alternatywę. Smaczku albumowi dodaje fakt zrobienia masteringu przez Boba Westona znanego np. z Shellaca.

Na koniec chciałbym jeszcze wspomnieć o bydgoskim duecie producenckim. Teraz mieszkają chyba w Poznaniu,ale trzeba zwrócić uwagę na to co udało im się wypuścić. Projekt nazwali Chmara/Winter – to po prostu ich nazwiska. Barłomieja Chmarę pamiętać możemy z Popo, a Krzyśka Wintera z legendarnych imprez elektronicznych w Gongu gdzie grał jako Sssixa. Ich kawałek „Powidlo” jest kwintesencją świetnej produkcji elektronicznej, a brzmi jakby organicznie. Doskonały numer, zresztą doceniono go podobno w klubowym światku. Warto przyglądać się zatem jak potoczy się kariera tego duetu. W tym roku ukazały się też płyty grup: Kontagion, Vidian, Nihil Quest, Xanadu, ale jeśli chodzi o klimaty około metalowe to poruszam się tylko w death metalu i grind corze wczesnych lat 90., za co serdecznie przepraszam.

Tomasz Kaźmierski Muzyka Spoza Układu Polskie Radio PiK

Styczeń 2012 |

| 13

podsumowania

Sny umysłu Z Maciejem Jasińskim – twórcą popularnych scenariuszy komiksowych, miłośnikiem sztuki kreowanej na styku literatury i filmu, rozmawia Alicja Dużyk Ponad piętnaście lat temu spotkaliśmy się w redakcji studenckiego pisma „WySyPisko”. Byłeś dwudziestokilkulatkiem zafascynowanym komiksem…

Powiedz, co w nim jest takiego, że pociągnęło ciebie, że zachwyca czytelników?

Komiks to specyficzny sposób opowiadania historii za pomocą obrazu i słowa. To gdzieś w połowie drogi między literaturą a filmem. Jest to jednak forma szybsza do zrealizowania niż dwie pozostałe, głównie dzięki temu, że praca jest dzielona na kilka osób. Stworzenie scenariusza zajmuje kilka tygodni. Rysunki mogą być tworzone równolegle przez kilku autorów – ktoś szkicuje, inny rysownik kładzie tusz, jeszcze inny kolor i na końcu ktoś jeszcze wstawia dymki.

A co zachwyca w komiksie? Komiks ma swoją stylistykę, która z jednej strony pozwala na uproszczenia, ale jednocześnie daje nieograniczone wręcz możliwości jeśli chodzi o tematykę i świat opowiadanej historii. Nie potrzeba efektów specjalnych rodem z Incepcji, a można w komiksie stworzyć wiarygodny obraz snu, wydarzeń rozgrywanych w umyśle bohatera. Ta swoboda kreacji pociąga twórców. A czytelników – poza opowiedzianymi historiami – z pewnością zachwyca warstwa plastyczna. „Prawie wszystko można powiedzieć za pomocą obrazu i dźwięku, prawie nic za pomocą słów” – stwierdził R.J. Flaherty. Trudno mi się z tym zgodzić. A tobie? W czym tkwi tajemnica przekazu komiksiarzy posługujących się obrazami i nielicznymi słowami?

Najtrudniej zrobić komiks bez słów. Tak wymyślić historię i podzielić ją na kadry, aby czytelnik śledząc sam 14 |

| Styczeń 2012

obraz miał możliwość jej pełnego zrozumienia. Osobiście lubię komiksy, które zbliżają się w stronę filmu i są w nich całe sekwencje akcji bez zbędnych dialogów.

Natomiast męczą mnie, i pewnie nie tylko mnie, komiksy przeładowane dymkami.

Bydgoszcz jest jednym z ważniejszych ośrodków komiksu w Polsce.

To prawda. Z Bydgoszczy wywodzi się kilkunastu znakomitych rysowników komiksowych. Część z nich rozjechała się po kraju – Krzysztof Wyrzykowski i jego brat Janusz mieszkają w Gdańsku, podobnie jak Krzysztof Różański, Michał Śledziński w Warszawie, Maciej Simiński w Toruniu. Każdego roku środowisko powiększa się o nowych twórców, których pociąga komiks i jego tworzenia.

Wiadomo, że „na początku był Wróblewski”. A czego o nim samym nie wiedzą bydgoszczanie?

Jerzy Wróblewski kojarzony jest głównie z komiksem, przede wszystkim z Kapitanem Żbikiem – zilustrował 24, spośród 53 zeszytów tej serii. Stworzył także popularne serie: Podziemny front, Dziesięciu z wielkiej Ziemi czy Tajemnica złotej maczety. Ogromnym sukcesem okazały się komiksy: Wywiadowca XX wieku, Czarna róża, Vahannara, Fortuna Amelii, Skradziony Skarb oraz Figurki z Tilos i in. Ale gdyby spojrzeć na całokształt twórczości Wróblewskiego, to na komiks przeznaczał mniej niż połowę swego czasu. Stworzył kilka tysięcy ilustracji prasowych i humorystycznych, przez kilkanaście lat rysował winiety do gazet, narysował kilkadziesiąt karykatur i wiele obrazów, stosując bardzo różnorodne techniki.

Co przyniósł 2011 rok w dziedzinie bydgoskiego komiksu?

Kolejne publikacje. Krzysztof Wyrzykowski narysował dwa albumy z serii Wilcze Tropy, opowiadające o tak zwanych „żołnierzach wyklętych”, czyli oddziałach, które po zakończeniu II wojny światowej nie złożyły broni. Ukazało się drugie wydanie zbiorcze Osiedla swoboda Michała Śledzińskiego, a także Uczeń Heweliusza narysowany przez Krzysztofa Trystułę i wydany w związku z rokiem tego wybitnego naukowca. Do tego doczekaliśmy się wielu krótkich komiksów oraz spotkań z dużą imprezą na czele, czyli z Bydgoską Sobotą z Komiksem, organizowaną przez Wydział Promocji Urzędu Miasta. Na to wydarzenie z roku na rok dociera coraz więcej osób z całej Polski.

podsumowania

14 grudnia 2011 r. miała miejsce premiera komiksu historycznego Zin Zin Pressu, Wolna Polska 650 metrów pod ziemią. Jesteś autorem scenariusza; rysował Jacek Michalski. Opowiedz o idei tego przedsięwzięcia.

Komiks powstał na zamówienie Kompanii Węglowej i opowiada o najdłuższym strajku Stanu Wojennego, który odbył się w Kopalni Węgla Kamiennego „Piast” w Bieruniu na głębokości 650 metrów pod ziemią. Trwał od 14 do 28 grudnia 1981 r. Brało w nim udział dwa tysiące osób. Komiksową historię uzupełniają w tym albumie teksty historyczne oraz materiały przybliżające sylwetki organizatorów strajku. Komiks nie trafi do sprzedaży – cały kilkutysięczny nakład będzie rozdany w szkołach na Śląsku oraz w trakcie uroczystości rocznicowych w samej kopalni. W ten sposób kopalnia chce przybliżyć młodym ludziom to, co się wydarzyło 30 lat temu, a także zachować pamięć o bohaterach tamtych dni, których z roku na rok jest coraz mniej wśród żywych.

Jesteś autorem także innych, ciekawych scenariuszy komiksowych. W jaki sposób wybierasz tematy?

Mówiliśmy o obrazach, a jakimi regułami rządzi się język komiksu?

Realia są takie, że zazwyczaj robi się komiksy, które ktoś chce wydać. Więc tematyka często bywa narzucona, ale forma już nie. Dlatego staram się eksperymentować, tak jak w przypadku komiksu o Kopalni Wujek, który prawie w całości jest opowiadany za pomocą obrazu i symboli. Cieszy mnie, że takie działania są doceniane przez recenzentów i samych czytelników.

W szufladzie mam oczywiście masę niezrealizowanych pomysłów, które czekają na rysownika. Do

niektórych z nich wracam po latach. Tak było z Człowiekiem Kolejką… Scenariusz napisałem na początku studiów, później do komiksu przymierzało się kilku rysowników, ale każdy się wycofywał. Aż udało mi się namówić Kubę Mathię i zrobił to na tyle dobrze, że zdobyliśmy w sumie za ten komiks aż pięć nagród, w tym prestiżową I nagrodę na Międzynarodowym Festiwalu Komiksu i Gier w 2010 roku, a także nagrodę specjalną Tomka Bagińskiego.

W tym roku napisałem scenariusze dwóch komiksów dla dzieci W świecie błękitnej energii oraz Uczeń Heweliusza. Komiks dla dzieci to nadal niezagospodarowana w Polsce część rynku, a tworzenie ich sprawia dużą frajdę, więc mam nadzieję, że uda mi się jeszcze kilka podobnych projektów zrealizować.

Czy bydgoscy twórcy komiksów mogą utrzymać się z ich tworzenia? Na ile to hobby, a na ile praca zawodowa?

Z samych komiksów byłoby ciężko. Nakłady są za małe, aby w pełni zwracał się czas poświęcony na pracę nad komiksem. Dlatego trzeba to traktować nadal bardziej jako hobby. Oczywiście co jakiś czas zdarzają się komercyjne zlecenia dla agencji reklamowych czy dużych firm.

MOK w sobotę 21 stycznia 2012 roku rozpoczyna bezpłatne warsztaty KomiX w Bydgoszcz City.

W jaki sposób zachęciłbyś do udziału młodych ludzi?

To będzie niepowtarzalna okazja, aby spotkać się z doświadczonymi twórcami komiksowymi. Podczas takich warsztatów można dużo się dowiedzieć o tworzeniu komiksów, więc każdy kto lubi komiks i lubi rysować, powinien się zgłosić, bo naprawdę warto.

Po zakończeniu warsztatów planowana jest wystawa prac, które powstaną w ich trakcie, więc to będzie z pewnością dodatkowe wyróżnienie dla młodych twórców.

Styczeń 2012 |

| 15

podsumowania

Hanna Strychalska

Rok w Muzeum Mijający 2011 rok dla Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego, był bardzo różnorodny pod względem wystawienniczym. Na wstępie warto zwrócić uwagę na ekspozycje odbywające się poza Bydgoszczą i poza Europą.

Bogatą twórczość patrona Muzeum przedstawiono w Muzeum Regionalnym w Piasecznie (Leon Wyczółkowski, 1852-1936) oraz w Muzeum w Częstochowie (Świat oczami Leona Wyczółkowskiego. Malarstwo, rysunek, grafika ze zbiorów Muzeum w Bydgoszczy). Muzeum Okręgowe posiada bardzo ciekawe, różnorodne, a dość rzadko prezentowane, zbiory etnograficzne.

W Muzeum Ziemi Wałeckiej w Wałczu trwa jeszcze ekspozycja Pod betlejemską gwiazdą, gdzie wystawiono szopki bożonarodzeniowe pochodzące ze zbiorów obu placówek muzealnych.

Szczególnej rangi wydarzeniem wystawienniczym stała się prezentacja Polskie malarstwo i grafika XIX i XX wieku ze zbiorów Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego, w Muzeum w Ningbo, we wschodniej części Chin. Była ona skutkiem przystąpienia, w 2008 roku, Muzeum Okręgowego do Międzynarodowego Związku Muzeów Miast Partnerskich Ningbo. W ramach współpracy zawiązanej pomiędzy instytucjami muzealnymi, między innymi z Niemiec, Anglii, Japonii i Korei, prowadzona ma być wymiana wystaw i wspólne badania naukowe. Pewnego rodzaju odpowiedzią na dużą i reprezentatywną ekspozycję polskich zbiorów była prezentacja Shao Keping. Czas przemian. Wystawa prac chińskiego grafika ze zbiorów Muzeum w Ningbo. Ciekawa tematycznie i formalnie wystawa miała charakter monograficzny, a więc objęła pięćdziesiąt lat pracy twórczej jednego z najbardziej znanych chińskich artystów. Egzotyka i zręczność techniczna z burzliwą historią i propagandą polityczną w tle.

Muzeum w oparciu o zbiory własne zaprezentowało ekspozycję Secesja. Rzemiosło artystyczne. W aranżacji eleganckiego saloniku ozdobionego popularnym motywem wici roślinnej wystawiono dzieła wybitnych przedstawicieli stylu z Polski i Europy.

W ramach współpracy z Muzeum Narodowym w Poznaniu stworzono prezentację Z kolekcji Leona Wyczółkowskiego. Dar artysty dla Muzeum Wielkopolskiego w Poznaniu, a kontynuując współpracę z Muzeum Narodowym w Gdańsku, w ostatnich miesiącach 2011 roku otwarto wystawę Rewolucje graficzne. Albrecht Dürer i szkoła niemiecka XV i XVI wieku.

16 |

| Styczeń 2012

Oprócz wystaw plastycznych, dzieł dawnych i współ­c zesnych pojawiły się ekspozycje historyczne, a więc przygotowane przez Instytut Pamięci Narodowej – Komitet Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Rzeszowie, trzy Wystawy IPN poświęcone historii Ruchu Ludowego. Muzeum, wraz z Wyższą Szkołą Gospodarki i Uniwersytetem Kazimierza Wielkiego, włączyło się w program edukacyjny, służący upamiętnieniu 700. rocznicy urodzin Kazimierza Wielkiego – ostatniego władcy z dynastii Piastów na tronie polskim, urodzonego w Kowalu, niedaleko Włocławka.

Przygotowało interaktywną ekspozycję Opus Regis.

Miejskie i obronne fundacje Kazimierza Wielkiego na Kujawach, którą po Bydgoszczy można było ostatnio oglądać w Muzeum Solca im. Księcia Przemysła w Solcu Kujawskim. Zobaczyliśmy również wystawę z zakresu historii literatury, Wilno Miłosza.

Pod każdym względem przyciągnęły uwagę widza ekspozycje indywidualne. Jedne prezentowały dorobek artystyczny z lat ostatnich, jak Dorota Podlaska.

Miejsca i ludzie oraz Meblarium. Wystawa mebli Pawła Grunerta. Inne, miały ambicje monografii: Leszek Wyczółkowski. Grafika – kod naturalny.

Wystawa Graficzny autoportret. Artyści-pedagodzy gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych dotyczyła natomiast charakterystyki środowiska połączonego ideą i miejscem tej samej instytucji. Przegląd prac obejmujący kilkadziesiąt lat o zróżnicowanej tematyce i technice, od drzeworytu poprzez techniki kwasorytnicze aż po nowoczesną grafikę cyfrową, uświadomił widzowi, jak szerokie jest pojęcie grafiki współczesnej, a także jak blisko jej w efekcie do plakatu, fotografii czy malarstwa.

Całości obrazu wystawienniczego dopełniły ekspozycje cykliczne. We współpracy z Wojewódzkim Ośrodkiem Kultury i Sztuki „Stara Ochronka” powstała Wystawa XV Ogólnopolskiego Przeglądu Amatorskiej Tkaniny Unikatowej, a w związku z coroczną inicjatywą Agencji „Zegart” – Wystawa dzikiej przyrody 2011.

Te zdarzenia, warto o tym pamiętać, zaistniały na „bogatym tle” wystaw stałych lub prezentowanych przez kilka lat, czy też ostatnich miesięcy. Każda z nich, ze względu na specyfikę kolekcji, miejsce i pomysł realizacji, tworzy odrębną „rzeczywistość” epoki, okresu historycznego, dzieła sztuki lub świadectwa historii.

Wiele z tych ciekawych wizualnie ekspozycji spełnia w naturalny sposób zadanie edukacyjne. Zachowując swój własny charakter, przybliża historię miasta nad Brdą. Nową prezentacją, przygotowaną w lipcu 2011 roku, jest Exploseum – Centrum techniki wojennej DAG Fabrik Bromberg.

Z wielu wymienionych tutaj wystaw kilka chciałabym wyróżnić. Prezentacja dzieł plastycznych nieco przewrotnie nazwanych meblami, autorstwa Pawła Grunerta, przeniosła widza w świat natury i fantazji.

Temat ekspozycji, Meblarium. Wystawa mebli Pawła

Grunerta dotyczył sztuki użytkowej i jej granic, a może raczej ich braku. Krzesła, fotele, stoły, określane też jako rzeźby, powstały z różnorodnych, skontrastowanych ze sobą materiałów i faktur. Klasyczne w formie, najczęściej jednak nowoczesne, opływowe i niewątpliwie oryginalne. Stal, wiklina, plastik, słoma, szkło, drewno i bluszcz wzajemnie na siebie wpływały, zaskakując zestawieniami. Wystawa przypomniała, że natura to całe otoczenie człowieka. To, co żywe, jak i to, co stworzone w ciągu rozwoju cywilizacyjnego.

Stal oraz plastik, błękitny i wrażliwy na światło, jak niebo i woda, zyskiwały na szlachetności przez połączenie lub sąsiedztwo drewna, słomy i płótna. Skojarzone zostały z tym, co przyjazne, wręcz bliskie człowiekowi, bo ulegające wyraźnym przemianom w obszarze i czasie ludzkiego życia. I tak, mogliśmy w niewielkiej przestrzeni wyznaczonej przez białe ściany z płótna, siedząc na dużym, sprężynującym fotelu z plastiku, patrzeć na skonstruowane z gałęzi smukłe drzewo wyrosłe w otwartym centrum aranżacji przed wyobrażonym przez nas oknem.

W atmosferę podróży wprowadziła widza ekspozycja prac Dorota Podlaska. Miejsca i ludzie. Różne były miejsca i ludzie. Mieszały się kultury Wschodu i Zachodu. Wspólne było poczucie samotności w tłumie, a nawet izolacji. Zmienny rytm środków komunikacji, donośne brzmienie wielojęzycznych zapowiedzi lotniczych, gwar wschodnich bazarów. Malarstwo, rysunek w połączeniu z tekstem, na wzór ksiąg iluminowanych, fotografia oraz obiekty podróżne. Była też instalacja skonstruowana w sali wystawowej i dzieląca jej przestrzeń na dwie części – jak na dwie mentalności – która wyznaczała zdecydowanie drogę zwiedzania, podróżowania, refleksji. Znana nam rzeczywistość odtworzona w szczegółach, a równocześnie mająca wymiar uniwersalny. Współczesność w popartowskim ujęciu, bezosobowym, zdystansowanym i zabarwionym komercją. Jednak niezupełnie pozbawiona uczuć…

Warto wspomnieć o prezentacji niepowtarzalnych i inspirujących grafik, pt. Leszek Wyczółkowski. Grafika – kod naturalny, których matematycznie uporządkowana ekspozycja połączona była nicią filozoficzno-religijnej refleksji. Z charakteru grafik wysnuto zamysł ich przedstawienia, co stało się przyczyną formalno-intelektualnej jedności. Utwierdzono też uważnego widza w fakcie istnienia oraz wartości sztuki wystawienniczej. A to już zasługiwało na osobne odnotowanie (Opisanie świata według Leszka Wyczółkowskiego, BIK nr 6, czerwiec 2011).

Wyjątkową wystawą było Wilno Miłosza. Stare fotografie ze zbiorów Biblioteki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu połączono tu z fragmentami wspomnień poety i jego wierszami. Mozaikę, na którą złożył się obraz miasta, zdarzeń z lat młodzieńczych, wizerunki przyjaciół, w tym młodych literatów, dopełniono o rzetelny komentarz historyczny. Wilno ożyło jako miasto piękne, z długą i ciekawą przeszłością, Styczeń 2012 |

| 17

podsumowania

wielokulturowe i wieloreligijne. Miasto uniwersyteckie, pełne zabytkowych kościołów i tajemniczych zaułków, placów i alei, gdzie spotkaliśmy ludzi – jakże innych od nas, współczesnych. Światło i cień. Po prostu – Wilno Miłosza. Wystawa kameralna, spokojna, tradycyjna w formie, a więc obecnie – unikatowa.

Wypełniona treścią. Skrywająca subtelne powiązania pomiędzy obrazem a słowem. Ekspozycja w pewnym sensie dla nielicznych, wytrwałych, skupionych, a po jej obejrzeniu – szczęśliwych.

Muzeum zaprezentowało też skarby kolekcji, którą Leon Wyczółkowski, w 1921 roku, ofiarował Muzeum Wielkopolskiemu w Poznaniu. W zamian zakupił „dworek” w Gościeradzu, niedaleko Bydgoszczy, gdzie zamieszkiwał wraz z żoną do swojej śmierci, w 1936 roku.

Niezwykłe było zróżnicowanie zaprezentowanych eksponatów. Obok grafiki japońskiej z XVIII i XIX wieku, ceramiki z Chin, Persji i Japonii oraz wschodnich kobierców z XVII i XVIII wieku – barokowe ornaty tkane złotem, renesansowe, wypukłe i wielkoornamentowe aksamity z Włoch, a także łowickie hafty ludowe. Przy akwarelowym Studium konia z jeźdźcem Piotra Michałowskiego – cykl rzymskich grafik Giovanni Piranesiego. Ponadto autoportret i martwe natury autorstwa Wyczółkowskiego, w których widz odnajdował zgromadzone wokół przedmioty z jego „wschodniej kolekcji”. Była to między innymi znana „błękitna waza” z Persji z XVIII/XIX wieku i hebanowy, inkrustowany kością słoniową kabinet z 1600 roku pochodzący z Włoch.

Wystawa stanowiła okazję do ukazania sztuki wschodniej, jako źródła inspiracji dla europejskiej sztuki nowożytnej. Ujawniała też fascynację sztuką Wschodu samego Wyczółkowskiego, a także jego zamiłowanie do przedmiotów pięknych i cennych, wywodzących się z różnych kultur, epok i miejsc.

Ekspozycji patronował Feliks Jasieński „Manggha” (1861-1929), grafik, znawca i kolekcjoner sztuki, a także przyjaciel „Wyczóła”. Został tu przypomniany trojako i w sposób wyrafinowany. Najpierw – poprzez przedmioty, które dzięki jego wiedzy i radzie zakupił Leon Wyczółkowski. Także poprzez te dzieła sztuki, które podobno Jasieński ujął z własnej kolekcji i ofiarował artyście w zamian za jego kolejny, wspaniały obraz.

Po wtóre, był obecny za pośrednictwem miedziorytu Złote schody, z 1894 roku. Była to kopia obrazu o tym samym tytule, autorstwa Edwarda Burne-Jonesa, angielskiego malarza, grafika i projektanta sztuki użytkowej. W końcu Feliks Jasieński zaistniał poprzez skromny, niewielki, graficzny wizerunek, gdzie widzimy go przy pracy, czyli nad warsztatem graficznym.

Litografia, wykonana przez Leona Wyczółkowskiego w 1903 roku, związana jest z początkami ich znajomości i uważana za jedną z pierwszych prac w dorobku graficznym artysty.

Wystawą, która przyciągnęła tłumy zwiedzających, potwierdziła, jak wielkim zainteresowaniem i szacunkiem cieszy się sztuka dawna – ile pozytywnych 18 |

| Styczeń 2012

emocji może wzbudzić – była ta, sygnowana inicjałami A. D. pt. Rewolucje graficzne. Albrecht Dürer i szkoła niemiecka XV i XVI wieku. Ekspozycja była bogatym przeglądem grafiki niemieckiej z szeroko pojętego okresu przełomu XV i XVI wieku, gdy ciągle żywe treści i formy sztuki średniowiecznej nasycano stopniowo estetyką i humanizmem sztuki włoskiej – synonimem renesansu. Jest to również czas przełomu ideowego – reformacji. Mała Pasja i Wielka Pasja, cykl apokaliptyczny według Świętego Jana, projekt łuku triumfalnego na zlecenie cesarza Maksymiliana I, Msza Świętego Grzegorza, Święty Eustachy, personifikacja Wielkiej Fortuny, wizerunki Matki Bożej z dzieciątkiem na tle pejzażu, koronowanej przez anioły. Słynne przedstawienia: Melancholia, Rycerz, śmierć i diabeł oraz Św. Hieronim w pracowni. Te i inne jeszcze grafiki Dürera, oświetlone punktowo, w prostej aranżacji z czerwonych brył oraz czarnych i białych płaszczyzn, jawiły się jako bezcenne dzieła sztuki, na których skupiono uwagę widza. Obok mistrz, Martin Schongauer, z czułością zarysowujący ostrą, giętką linią, kształty postaci w scenach Ukrzyżowania i Zaśnięcia Marii. W odniesieniu do zaprezentowanych wątków tematycznych wyeksponowano znakomitych reprezentantów „szkoły naddunajskiej”: Albrechta Altdorfera, Lukasa Cranacha Starszego, Hansa Baldunga Griena.

Wystawa ta, poprzez zgromadzenie tak wielu dzieł najwyższej klasy artystycznej, wykonanych w różnych technikach graficznych (drzeworyt, miedzioryt, akwaforta), uzupełnionych jeszcze o rysunki piórkiem i tuszem, które mogły stanowić wstęp do pracy graficznej, otwierała szeroko oczy widza na bogactwo i oryginalność grafiki niemieckiej. Tematyka religijna, moralizatorski wydźwięk przedstawień, ich ukryta i skomplikowana symbolika oraz niewyobrażalna wręcz precyzja techniczna, zamknięta czasem w formacie miniatury. Wszystko to budziło podziw w połączeniu z trudną, nieklasyczną kompozycją, nietypowym ujęciem, wielością szczegółów, a także realizmem w charakterystyce postaci i fragmentami autentycznego pejzażu. A przy tym jeszcze wrażenie przestrzeni w dalekich perspektywach. Atmosfera ekspozycji niezwykła: głębia modlitewnego skupienia, niekiedy stłumionych, a wielkich emocji, czy mistycznych przeżyć.

Bogaty program wystawienniczy, współpraca z muzeami w kraju i za granicą, różnymi instytucjami kulturalnymi i ośrodkami naukowymi, powodują, iż Muzeum Okręgowe samo prezentuje się jako instytucja otwarta, związana z propagowaniem sztuki oraz edukacją. Dodajmy do tego lekcje muzealne, warsztaty, a także seminaria i wykłady na wysokim poziomie, jak i koncerty, głównie muzyki poważnej – towarzyszące wybranym wystawom. Szkoda tylko, że o wielu z nich, naprawdę ciekawych i ważnych, dowiadujemy się przypadkowo albo zbyt późno. Niestety.

podsumowania

Życie literackie w Bydgoszczy chyba istnieje. Żyją tu pisarze, działają animatorzy życia literackiego i promotorzy czytelnictwa, są szkoły wyższe, których studenci potencjalnie przynajmniej powinni być uczestnikami takiego życia literackiego, nawet więcej: jego kreatorami, działa też kilka wydawnictw, działają regionalne oddziały dwóch największych stowarzyszeń pisarskich. Czyli teoretycznie Bydgoszcz ma wszelkie podstawy do tego, by istniało tu życie literackie. Także takie, które jest istotne w skali kraju, którego wytwory (książki, wydarzenia literackie, nagrody, czasopisma) mogą liczyć się w Polsce. Tymczasem najważniejsze czasopismo („Kwartalnik Artystyczny”), owszem, liczy się w Polsce, ale pozostaje w istocie niezwykle niszowe (600 egzemplarzy nakładu), nie kreuje żadnych trendów, skostniało w swojej wyniosłej doskonałości, nie wspomaga lokalnego życia literackiego. Tymczasem autorów, którzy publikują mniej lub bardziej regularnie w prasie i wydawnictwach ogólnopolskich jest kilku (i to kilku oznacza tu raczej czterech niż dziewięciu). Tymczasem uczestnictwo we wszelkich wydarzeniach literackich jest dramatycznie niskie. Poprawa tej sytuacji powinna być naszą wspólną troską.

Michał Tabaczyński

Życie literackie 2011. Raport z nudy?

Strzała Łuczniczki, czyli nagroda i awantura

W tym roku laureatem Konkursu na Bydgoską Książkę Roku 2010 o „Strzałę Łuczniczki” (tak brzmi oficjalna nazwa) został Grzegorz Kalinowski za debiutancki tomik prozatorski tylko biel (Galeria Autorska, Bydgoszcz 2010). Drugim laureatem ­– bo nagroda jest przyznawana w dwóch kategoriach (wartości merytoryczne/edukacyjne i wartości edytorskie) – został Bydgoski Dom Wydawniczy Margrafsen, książka Mit, muzyka, marka albo jej autor, Henryk Martenka (kto jest faktycznym laureatem tego drugiego wyróżnienia, nie potrafię stwierdzić; najwłaściwszym bowiem byłoby nagradzanie autora projektu graficznego i/lub składacza – to w istocie wzgardzeni przez organizatorów konkursu bohaterowie, wspaniali, skazani na wieczne niedocenienie twórcy książek).

Nagroda wzbudziła – jak zwykle – kontrowersje i wywołała – jak zwykle – awanturę. Właściwie to nic złego. Kontrowersje i awantura to coś, czym każda ważna nagroda literacka się żywi – Nobel czy Booker bez kontrowersji i awantury straciłyby większość swojego uroku. Problem w tym, że Strzała to mała, nieistotna poza granicami administracyjnymi Bydgoszczy nagroda, niewielka także w swoim finansowym wymiarze, przyznawana w środowisku, w którym niewielu pisarzy istnieje na ogólnopolskim rynku wydawniczym. W takiej sytuacji awantura wokół tej nagrody wcale jej nie służy – przeciwnie, ośmiesza i ją, i całe środowisko.

Nie zamierzam tu rozstrzygać słuszności werdyktu (mam jednak takie przeczucie, że gdyby istotnie tylko

biel była naprawdę najlepszą książką roku 2010, to o bydgoskiej literaturze świadczyłoby to nie do końca dobrze). Jednak niezależnie od opinii dotyczącej jakości i poziomu nagrodzonej książki, każdy chyba dostrzegł kilka co najmniej problemów, które wpływają na poziom emocji i rozżalenie bydgoskiego środowiska literackiego. By nagroda ta była warta utrzymania i by stymulowała rozwój bydgoskiej literatury i bydgoskiego środowiska literackiego, należy te kilka przynajmniej problemów rozwiązać: 1. skład jury. Obecne jury (Mieczysław Orski, Zbigniew Górny i dokooptowany w tym roku Aleksander Jurewicz) grzeszy przynajmniej w dwójnasób: po pierwsze, nie składa się z poważnych krytyków Stefan Pastuszewski, radny, animator życia kulturalnego, wydawca Ważną książkę bydgoską, choć nie z literatury pięknej, jest rafała Bergera, Hassan Konopacki – Tatar. W sposób bardzo rzeczowy, ale i też emocjonalny, więc da się czytać, dokumentuje losy 20-30 procent nowych bydgoszczan, którzy wlali swoją krew i… kulturę do bydgoskiego tygla po II wojnie światowej.

Z końcem roku 2011 ukazał się zbiór rewelacyjnych gawęd adwokackich Witolda Burkera, Zezowata Temida. Autor, były jazzman i kabareciarz opisuje malownicze postaci z bydgoskiego światka kryminalnego, ale też humorystyczne scenki z sal sądowych i… więzień.

Styczeń 2012 |

| 19

podsumowania

literatury (Górny nie jest nim wcale – to raczej promotor literatury, Jurewicz to dobry pisarz, ale też nie krytyk, a Orski to krytyk o bardzo specyficznym, nazwijmy to, guście), po drugie, mniej istotne, ich (Orskiego i Jurewicza) współpraca z „Kwartalnikiem Artystycznym” narzuca podejrzenia o stronniczość (nie sposób tych podejrzeń dowieść, a tylko niepotrzebnie zwiększają one niezadowolenie i eskalują awanturę). Rozsądna zmiana jury rozwiązywałaby oba te problemy.

2. regulamin. Trzeba go koniecznie doprecyzować.

Zarówno jeśli chodzi o definicję „książki bydgoskiej”, jak i o szczegółowe zapisy (brak regulacji pozwolił jury w tym roku zmienić regulamin i o zmianie poinformować podczas odczytywania werdyktu: mianowicie, jury ogłosiło, że postanowiło nie brać pod uwagę książek autorów, którzy w poprzednich latach byli laureatami tej nagrody).

3. kategorie. Należałoby zapewne przemyśleć sens istnienia obecnych kategorii. Szczególnie dotyczy to nagrody za walory edytorskie – po pierwsze, nie wiadomo do końca, kogo się nią nagradza (ale na pewno nie nagradza się osoby dla kształtu książki najważniejszej), po drugie, przyznawać ją powinno inne, kompetentne w tym zakresie jury (domyślam się, że teraz żaden z członków jury nie jest specjalistą w zakresie edytorstwa). Być może sensowniejsza byłaby rezygnacja z nagrody edytorskiej i utworzenie dwóch lub nawet trzech nagród za walory literackie (np. na wzór Nagrody Literackiej Gdynia: poezja, proza, eseistyka/literatura niefikcjonalna).

Wszystkie ewentualne zmiany powinny być podporządkowane celowi tej nagrody, jej idei, która także powinna zostać (na nowo?) zdefiniowana: czy ma ona służyć promocji bydgoskich pisarzy? czy ma służyć rozwojowi bydgoskiego środowiska literackiego? czy jest ukrytą dotacją (to w przypadku wydawnictw)?

Trzeba też pamiętać, że ostatecznie wszystkie kontrowersje uderzają w nagrodzonego autora – to przede wszystkim ze względu na jego dobro (nagroda nie może przecież być karą, to oczywiste) trzeba zabezpieczyć proces jej przyznawania.

Wieczorek poetycki jako instytucja życia literackiego

Właściwie nie trzeba wiele więcej mówić. Wieczorek autorski, szczególnie ten w archaicznej nieco formie, nudnawy i standardowy w każdym znaczeniu tego słowa pozostaje najważniejszą chyba instytucją życia literackiego w mieście. Najczęściej bywa wydarzeniem towarzyskim, a nie literackim. Byłbym wdzięczny, gdyby ktoś wytłumaczył mi cel takich spotkań. Nie rozwijają one lokalnego środowiska literackiego, bo tego środowiska przedstawiciele nie przychodzą na te spotkania (chociaż wydawałoby się, że stanowią ich naturalną publiczność). Nie jednoczą one poróżnionych stron literackich barykad i nie służą wzajemnemu 20 |

| Styczeń 2012

Dariusz Tomasz Lebioda, prezes Bydgosko-Toruńskiego Oddziału Związku Literatów Polskich, wykładowca akademicki W 2011 roku szczególnie zainteresowały mnie dwie książki autorów z naszego środowiska: Tryptyk Jerzego Szatkowskiego i Żyłka Marka Kazimierz Siwca.

Pierwsze dzieło to poszerzona wersja wcześniej opublikowanego tomu, poświęconego relacjom pisarza z Edwardem Stachurą. To analiza, a zarazem ważkie dopowiedzenie, jeszcze jedna glosa do zjawiska kulturowego, które wybuchło w Polsce pod koniec lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia, a swoje apogeum miało w latach osiemdziesiątych. Szatkowski przyjaźnił się ze Stachurą i wspierał go w różnych momentach życia, nigdy też nie pogodził się z prymitywnym podejściem do jego fenomenu i przedłożył własną interpretację. Prawdę powiedziawszy jest to pierwsze tak odważne i tak pełne podsumowanie, a zarazem rodzaj epitafium, ostatnie podanie ręki przyjacielowi.

Z kolei Żyłka Marka Kazimierza Siwca zainteresowała mnie z powodów osobistych, bo przez wiele lat przyjaźniłem się z tym poetą i poznając go bardzo dobrze, do końca go nie rozumiałem.

Nowy zbiór wierszy jest dla mnie w tym względzie istotną nauką i jakby odkrywaniem znanego mi człowieka na nowo - pokazuje fenomen intelektualisty, który zawsze szukał swojej drogi i uważnie studiował fakty, zdarzenia, ludzkie zachowania. Poddając swoje otoczenie licznym ocenom, zarazem wiedział, że jego eksperymenty stawały się cząstką innego wielkiego sprawdzianu. Jednak szedł swoją drogą, tworzył wiersze daleko wykraczające poza lokalne opłotki i stale uważnie wpatrywał się w ciemność. Zapłacił za to wysoką cenę, ale też zawsze zdawał sobie sprawę z tego ile kosztuje totalna niezależność i chęć tworzenia szerokich, filozoficznych podsumowań. W takim rozumieniu jego nowy zbiór wierszy jest świadectwem słabości i siły, istnienia i snu na jawie, chwil świętych i trudnych do jednoznacznego zaklasyfikowania, mających znaczenie tylko dla jednostkowego losu. Choć może też dla innej, nawet nie przeczuwanej przez ogół, numinalnej rzeczywistości. Poeta magnesował ją ku sobie i zawsze ku niej orbitował… poznaniu, skoro – jak już było wyżej – lokalni literaci nie są nimi zainteresowani albo, gdy już się zjawią, to najczęściej w kluczu towarzyskim lub przynależności środowiskowej (starzy przychodzą na starych, młodzi na młodych, ZLP na ZLP, a SPP na SPP itd.). Nie służą wymianie poglądów, bo najczęściej ani pisarze, ani tym bardziej publiczność żadnych poglądów nie potrafią wyartykułować.

podsumowania

Gdyby dobrze policzyć, okaże się, że w roku 2011 w każdym miesiącu odbyło się po kilka mniejszych lub większych wydarzeń tego typu. Może nawet średnio jedno w tygodniu. To, że są to wydarzenia towarzyskie, nie jest niczym złym. Dobrze jest się spotykać. Skoro literatura może sprawić, że ludzie chcą się ze sobą spotykać, to może być to racja jej istnienia. Nie można jednak mieć złudzeń, że w jakikolwiek sposób wpływa to na rozwój literatury.

Dwa festiwale i jeden problem

Ten problem to frekwencja. Bydgoszcz jest miastem niezwykle trudnym, gdy idzie o frekwencję – składa się na to zapewne wiele przyczyn; jedną na pewno jest „niewygodne” położenie centrów kultury względem dzielnic, w których mieszka większość odbiorców, kolejną – słaby poziom bydgoskiej humanistyki uniwersyteckiej (studenci nie są uczestnikami tego typu wydarzeń). Gdyby ktoś miał choćby przeczucia co do innych przyczyn, a jeszcze lepiej – ewentualne pomysły na rozwiązanie tych problemów, chętnie je poznam.

Te dwa festiwale to Bydgoski Trójkąt Literacki i Festiwal Liberatak. Oba na dość dobrym poziomie, chociaż szczególnie ten pierwszy był krytykowany za brak szerszego udziału bydgoskich twórców czy, mówiąc dokładniej: sprowokował pretensje bydgoskich literatów spowodowane ich zbyt skromnym udziałem w tych wydarzeniach. Oba też festiwale borykają się z innymi problemami (wspólnym jest frekwencja, chociaż Liberatak – gdy wziąć pod uwagę jego awangardowość – gromadził publiczność całkiem przyzwoitą):

gdy Liberatak jest nową inicjatywą o ściśle określonym profilu (ma promować liberaturę i przedstawiać nowe zjawiska literackie, a także zjawiska z pogranicza sztuk wizualnych i literatury), to Trójkąt jest festiwalem, którego formuła wymaga odświeżenia i przedefiniowania.

Jedno jest raczej pewne: żaden z nich nie przetrwa, ani nie poszerzy grona odbiorców, jeśli nie wyjdzie poza ustalone, tradycyjne ramy prezentacji i będzie nadal rezygnował z działań edukacyjnych i popularyzatorskich.

Bo właśnie w tym, w popularyzacji literatury i czytelnictwa, a także w nowoczesnej edukacji literackiej tkwi największy potencjał tego typu wydarzeń.

Książki 2011

Najbardziej zapewne znany bydgoski utwór roku 2011 nie ukazał się w książce, ale w czasopiśmie – chodzi o sztukę Jarosława Jakubowskiego Generał drukowaną w „Dialogu” (w grudniu 2010 roku, jednak trzeba ją umieścić w podsumowaniu roku 2011 ze względu na jej tegoroczną teatralną realizację i jej sukcesy). Można różnie ją oceniać (jako dziełu literackiemu dramatowi temu – tak powiedzmy – daleko do doskonałości, ale braki nadrabia kontrowersyjnym tematem i sukcesem

Wojciech Banach, prezes Bydgoskiego Oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich Moje typy wśród tegorocznych książek: 1. Robert Mielhorski, Poszczególność. Potwierdzenie klasy.

2. Karolina Sałdecka, Na własne oczy. Świetny debiut.

3. Michał Tabaczyński, LiberNAUTICA. Ciekawy eksperyment.

4. Jerzy Szatkowski, Tryptyk oraz Marek Kazimierz Siwiec, Żyłka.

Muszę też koniecznie wyróżnić dwa wydania albumowe: Marka K. Jeleniewskiego, Z zakamarków pamięci i z dna szuflady, oraz Zdzisława Prussa i Zdzisława Krakowiaka, Bydgoszczanie czarno na białym i twarzą w twarz. To niezwykle ciekawe i pięknie wydane bydgostiana.

Nie mogę też nie wspomnieć o ukazujących się właśnie kolejnych trzech tomach Biblioteki Bydgoskiego Oddziału SPP (Krzysztof Derdowski, Wstyd; Jolanta Baziak, Pochyłe niebo; Małgorzata Maniszewska, Literatura. Rozmówki), ufając, że nie zajmują one miejsca w tym (i każdym innym) rankingu tylko dlatego, że gdy piszę te słowa, książki opuszczają dopiero drukarnię.

Karolina Sałdecka

realizacji scenicznej), nie sposób jej jednak zignorować.

Gdybym miał wskazać najlepszą książkę mijającego roku, pokryłaby się ona z moim prywatnym wyróżnieniem w kategorii debiut roku: chodzi o tom poetycki Na własne oczy Karoliny Sałdeckiej (książka jest co prawda opatrzona datą 2010 i była dołączona do ostatniego numeru „Toposu” z tamtego roku, ale faktycznie ukazała się, jak samo pismo, dopiero w marcu 2011). Autorka wydała go w serii Biblioteka Toposu, co zawdzięcza zwycięstwu w Ogólnopolskim Konkursie im. Reinera Marii Rilkego. Mocny język, pewność każdego wersu, siła wielogłosowości, a na dodatek zupełny brak strachu przed drażliwymi, intymnymi tematami.

Styczeń 2012 |

| 21

b y dgoszcz / toru ń

Bydgoszcz. Widoki

22 |

| Styczeń 2012

b y dgoszcz / toru ń

Dotychczas w naszej dyskusji udział wzięli: Grzegorz Giedrys, dziennikarz kulturalny toruńskiej „Gazety Wyborczej”, Tomasz Cebo, współwłaściciel klubu NRD, Waldemar Lewandowski, zastępca redaktora naczelnego „Gazety Pomorskiej” i Olga A. Marcinkiewicz, była szefowa biura ESK Toruń 2016, a obecnie ekspertka przy Komisji Kultury EU. W tym numerze prezentujemy oryginalny „głos” (obraz?) w tej dyskusji – Zbigniew Zieliński próbuje nam pokazać, czym jest dzisiejsza Bydgoszcz, jak ją widzi, co w niej widzi, co w niej ceni. W którejś z kolejnych odsłon naszego cyklu postaramy się zaprezentować także oblicze Torunia. A póki co – Bydgoszcz z przytłaczającą przewagą widoków szwederowskich.

Styczeń 2012 |

| 23

b y dgoszcz / toru ń

24 |

| Styczeń 2012

b y dgoszcz / toru ń

Fotografie: ZbyZiel

Styczeń 2012 |

| 25

rozmowa

Nie chcę być Janem Tomaszewskim bydgoskiej kultury Z Krzysztofem ‚Modelem’ Kornakiem o koncertach, muzyce, kulturze i życiu rozmawia Kuba Ignasiak Jak byś podsumował ubiegły rok pod kątem koncertów? Było dobrze, było źle? Było bardzo źle???

Pytasz o poziom artystyczny, czy frekwencję?

Pytam o stronę organizacyjną. Wszak zajmujesz się tym od blisko dwudziestu lat, więc powinieneś być w tej materii osobą skrajnie kompetentną.

Wiesz, rok jak każdy inny. Obfitował w różne wydarzenia – jedne udane, drugie mniej. Przy tej ilości wydarzeń, które robimy jako Rebel Music BDG mamy praktycznie pełen wachlarz doświadczeń.

Dobra, spytam inaczej. Czy pod względem samej ilości wydarzeń muzycznych rok 2011 jakoś wyróżniał się na tle lat wcześniejszych?

To też nie jest takie proste. Ilość koncertów, które organizuję w roku zależy też od tego, czym się zajmuję w danym okresie. Jeżeli podróżuję po Polsce i Europie z zespołami zajmując się ich managementem i organizacją koncertów dla konkretnego wykonawcy, wtedy z oczywistych względów mam mniej czasu na to, żeby zajmować się organizacją koncertów w naszym regionie. Pierwsza połowa ubiegłego roku była dla mnie głównie czasem spędzonym na jeżdżeniu z zespołami, druga upłynęła mi głównie na organizacji koncertów w Bydgoszczy, Toruniu, Złotowie, Grudziądzu… Było tego dość sporo, trafiło się kilka naprawdę znaczących wydarzeń.

Na przykład?

Przede wszystkim koncert legendarnej formacji US3 – koncert, w realizację którego wierzyło naprawdę niewiele osób. Wielu traktowało to jak żart, plotkę, ale się udało i pod względem artystycznym uważam, że był to bardzo, bardzo udany koncert…

Pod względem frekwencyjnym już niekoniecznie.

Fakt, pod względem frekwencyjnym daleko było temu wydarzeniu do sukcesu i trudno powiedzieć, co było tego przyczyną. W takich wypadkach zazwyczaj powodów jest więcej, więc trudno jest zdiagnozować problem. Widocznie kwestia zainteresowania tym koncertem nie była taka, jak mi się wydawało, że być powinna. Cena biletu niestety też nie zachęcała. Nie zmienia to jednak faktu, że jestem z tego koncertu zadowolony, z tego, że udało się go sprawnie przepro26 |

| Styczeń 2012

wadzić od strony organizacyjnej. Szczególnie, że jest to bardzo wymagający zespół, więc zorganizowanie jego występu tu na miejscu, w Bydgoszczy, w dość trudnych warunkach lokalowych uważam za sukces.

Tym bardziej cieszy mnie fakt, że się to udało. Tę radość z pewnością zrozumieją wszyscy, którzy zajmują się organizacją tego typu imprez, którzy wiedzą jak trudno jest zorganizować występ takiego zespołu, mającego pozycję globalną – znanego na każdym kontynencie. Widok uśmiechniętych muzyków przy barze w Estradzie w jakimś stopniu rekompensuje ten trud. Ich zadowolenie z występu, z bycia w Bydgoszczy, pewna forma fascynacji miejscem. Już od dawna US3 nie grali w undergroundowym klubie i wiem, że im się podobało – nie tylko dlatego, że są miłymi ludźmi, tylko naprawdę dobrze się tam czuli, dobrze się bawili. Po wielu latach doświadczeń myślę, że jestem w stanie dostrzec kiedy jest to prawdziwe zadowolenie zespołu, a kiedy zwykła kurtuazja. Jako potwierdzenie powiem, że menadżera zespołu tak naprawdę poznałem dopiero po koncercie, co świadczy o tym, że wszystko było dobrze, bo gdyby było inaczej, to na pewno poznałbym go zaraz po wejściu do klubu.

Ok, to mamy artystyczny sukces, a największa klapa?

Wiesz, ciężko mi oceniać koncerty, które sam organizuję… Ciężko jest też mi się do nich odnosić, bo przecież nie jest tak, że organizuję wyłącznie koncerty zespołów, które sam lubię. Zasada jest taka, że zespół powinien prezentować jakiś poziom artystyczny, my dorzucamy do tego sprawną organizację, która zagwarantuje słuchaczowi właściwy odbiór na wszystkich poziomach, a to czy to jest fajne czy nie, to dla mnie jako odbiorcy jest już kwestią drugorzędną. Wiesz, ja zajmuję się profesjonalnym organizowaniem koncertów, co siłą rzeczy wiąże się z tym, że nie zawsze zapraszam składy, które sam lubię, czy cenię.

To oceń te, na których byłeś.

Nie udaje mi się zbyt często bywać na innych koncertach, ale jednak czasem się zdarzy. Świetnie bawiłem się na Blood For Blood w Estradzie i na Ed Wood w Mózgu.

W obu przypadkach była to czysta koncertowa energia.

Dla mnie zdecydowanie największą koncertową porażką w ubiegłym roku w Bydgoszczy był ARTPop Festival.

Oczywiście nie była to do końca porażka stricte arty-

rozmowa

styczna. Zadziałało tu raczej połączenie kilku klap naraz. Bo nie ukrywam, że w ramach tego festiwalu z przyjemnością wysłuchałem koncertu córki Stinga (I Blame CoCo – dop. red.) i uważam, że był to bardzo przyjemny występ, choć nie tak duży, nie tak popularny i wreszcie nie tak „nośny” dla tego festiwalu, jak mogłoby się to wielu wydawać. Co nie zmienia faktu, że był to na pewno występ bardzo wartościowy.

A jak w kontekście tego festiwalu postrzegasz na przykład występ toruńskiej Sofy, który moim zdaniem był niezwykle energetyczny i chyba trochę niesłusznie zepchnięty gdzieś na bok, na dach autobusu w przerwie między koncertami „gwiazd”?

Inaczej – jak w ogóle postrzegasz występy polskich wykonawców na ubiegłorocznym ARTPopie?

Widzę je w nieco koślawym świetle. Dokładnie, umieszczenie niezwykle energetycznych zespołów na dachu autobusu, na bocznej scenie było słabe chociażby pod względem czysto przestrzennym. Miałem okazję obcować z tym autobusem już wcześniej, więc zdanie na jego temat mam wyrobione. Niezaprzeczalną wartością jest fakt, że te zespoły w ogóle mogły na tym festiwalu zagrać. Przy tym rozmachu imprezy, przy planowanym jej rozmachu – co z tego wyszło, wszyscy wiedzą – te zespoły miały prawdziwą szansę zaprezentowania swej twórczości szerszej publiczności. Nie zmienia to jednak faktu, że nie zawsze to, że ktoś jest z zagranicy gwarantuje lepszy występ niż koncert zespołu rodzimego. Dawno wyzbyłem się tego rodzaju złudzeń względem muzyki, że jeżeli ktoś wydaje w dużej wytwórni za granicą i zna go trochę więcej ludzi, to znaczy, że jest lepszy od lokalnych składów, muzyków.

Takie myślenie prowadzi donikąd. Niektóre zespoły na tym festiwalu tylko potwierdziły tę opinię, ugruntowały ją. W tym kontekście oczywiście, że szkoda było Sofy czy Skini Patrini, których występ był równie energetyczny, pełen takiej scenicznej szczerości. Widać było, że komuś chce się coś fajnego zrobić…

A po ludziach widać było, że chce im się tego słuchać, bawić się przy tej muzyce.

Tak, to było widać gołym okiem. Wracając jednak do porażek tego festiwalu, to dla mnie największą z nich było to, że nie zagrał tam żaden bydgoski zespół.

Z drugiej strony świadczy to tylko o tym, że muzyka bydgoska nie oferuje zapewne odpowiednich stylistycznie brzmień i ciężko byłoby tu kogoś znaleźć, kto artystycznie pasowałby do tej formuły. Co z kolei potwierdza pewną tezę, że nie ma w Bydgoszczy środowiska na tego typu imprezy. Można więc powiedzieć, że w pewnym sensie profil muzyczny, pomijając już występ Amy Winehouse, który miał się w ramach tego festiwalu odbyć, był nie do końca trafiony. Wiadomo – gdyby był sukces, byłoby fajnie, nie ma sukcesu, wydarzyło się to, co się wydarzyło. Niemniej jednak sama koncepcja budowania na jednej gwieździe dużego widowiska muzycznego jest z gruntu błędna i skazana na porażkę.

Z tego co mówisz, nie tylko brak Amy Winehouse na ARTPopie, ale również nieodpowiedni dobór programu do miasta zaważył na tym, że w Myślęcinku zamiast 20 tysięcy było tylko 4 czy 5?

To nawet nie chodzi o to, co ja na ten temat myślę. To rynek weryfikuje tego typu rzeczy, a w tym przypadku rynek zweryfikował, że pomimo sprzedaży biletów – w końcowej fazie promocji – za 49 zł a nie za sto ileś, ludzie nie byli chętni ich kupić. Moja opinia nie ma na to najmniejszego wpływu. To ludzie swoimi pieniędzmi i swoją chęcią uczestnictwa pokazali jakiego rodzaju było to wydarzenie. Widocznie oferta ARTPopu, nawet w tej cenie, nie była dla nich w żaden sposób atrakcyjna.

Czyli patrząc na to od strony organizacyjnej, jeżeli ten festiwal w najbliższych latach nie zmieni swej formuły, nie dostosuje się do lokalnych oczekiwań, to jak rozumiem wróżysz kolejne spektakularne klapy?

Ja nie jestem wróżbitą. Ten festiwal może się w przyszłym roku okazać sukcesem. Nie opuszcza mnie jednak wrażenie, że ARTPop ze swoją konwencją adresowany jest do publiczności, która ma już dość obszerną ofertę ugruntowanych festiwali w tym kraju i z nową ofertą jest mu bardzo ciężko się przebić. Pojawia się więc pytanie, czy warto wydawać duże skądinąd pieniądze na budowanie tego typu imprezy, czy nie lepiej znaleźć jakąś niszę na być może mniejszą imprezę, z nieco mniejszym budżetem startowym, a w konsekwencji pewnie również publicznością, ale stworzyć imprezę, która w ciągu roku, dwóch, trzech będzie w stanie wypracować pewną pozycję na rynku regionalnym, a w przyszłości być może krajowym? Tak powstawał Open’er, tak powstawał OFF Festival, tak powstawały inne tego typu imprezy. Recepta jest prosta – muszą to robić ludzie, którzy wiedzą czego chcą, co chcą zrobić, a nie jakiś sztuczny twór złożony z ludzi, którzy dają pieniądze i tych, którzy nie mają pojęcia o regionalnych zapotrzebowaniach.

Moim zdaniem zabrakło tu osób, które znałyby te oczekiwania. Heineken ma swojego szefa, OFF ma swojego szefa, który artystycznie wie co robi i jak widać oba te festiwale się znakomicie bronią i rozwijają. Uważam, że w przypadku ARTPopu zabrakło takiej osoby.

Ok, wróćmy do twoich imprez. Wspominaliśmy o ich walorach artystycznych, teraz podejdźmy do tematu czysto pragmatycznie, czyli porozmawiajmy o frekwencji. Czas na twoje typy największej klapy i największego sukcesu. Może jakieś największe zaskoczenie?

Myślę, że bronią się te projekty, które są bardzo dopracowane i nastawione na dawanie publiczności czegoś więcej. Tu największymi sukcesami, nie tylko w skali Bydgoszczy, ale w skali wszystkich miast, do których zawitały okazały się koncerty Kasi Nosowskiej, która u nas wystąpiła w Filharmonii Pomorskiej. Był to artystyczny i produkcyjny majstersztyk. W Bydgoszczy, poza paroma niedociągnięciami, których zwyczajnie nie da się uniknąć w tej sali, czyli pewnych niedostatków brzmieStyczeń 2012 |

| 27

rozmowa

niowych – bo nie ukrywajmy, nie jest to sala dostosowana do nieco mocniejszych brzmień – to myślę, że ludzie, którzy na ten koncert przyszli dostali produkt z najwyższej półki, koncert na poziomie światowym. Było to naprawdę niesamowite wydarzenie muzyczne i wizualne.

Połączenie tego wszystkiego pokazało prawdziwą wartość tej artystki, a przecież nie jest to prosta muzyka, nie jest to zwykły pop. Muzyka Nosowskiej jest bardzo wymagająca, czy to w sferze tekstowej, czy muzycznej.

Drugą taką rzeczą, która na pewno była sukcesem, był koncert zespołu Coma, który w Estradzie pokazał zdecydowanie inną jakość. Pokazał, że można w tym klubie zrobić coś powalającego. Z punktu widzenia produkcyjnego było to naprawdę majstersztyk i podejrzewam, że ci, którzy byli na tym koncercie doznali takich samych uniesień. Był to świetny koncert pod względem muzycznym – jeżeli ktoś oczywiście lubi zespół Coma – jak również świetny koncert od strony wizualnej. Znakomite światła, produkcja z najwyższej półki. Żeby oddać poziom zaangażowania w przygotowanie tego koncertu dodam, że po raz pierwszy do klubu przywiozłem dodatkowy agregat prądotwórczy, żeby produkcja mogła być obsłużona odpowiednią ilością prądu. Zapotrzebowanie na niego było tak duże, że musiałem posiłkować się instalacją, której używa się na koncertach plenerowych.

Jeżeli chodzi o frekwencyjne klapy, to do takich na pewno musimy zaliczyć wspomniany wcześniej koncert US3. Z pewnością niedocenione – pod względem frekwencji oczywiście – były też koncerty, które odbyły się w Mózgu, czyli solowy występ wokalisty Lao Che – Spiętego, swoją drogą naprawdę znakomity koncert, no i koncert formacji Świetliki, który po paru latach nieobecności zawitał ponownie do Bydgoszczy i dał naprawdę przyzwoity, dwuipółgodzinny koncert.

Te znakomite wydarzenia nie przyciągnęły niestety tłumów, których należałoby się po nich spodziewać.

Nie zmienia to faktu, że oba z pewnością obroniły się pod względem artystycznym i jestem przekonany, że każda osoba, która na nich była wyszła z nich zadowolona. W obu przypadkach potwierdzały to zresztą bisy i wspólna zabawa muzyków z publicznością, która jest przecież esencją tego typu wydarzeń.

Gdzie w tym zestawieniu umieściłbyś MuszlaFest, której jesteś również współorganizatorem? Sukces?

Klapa? Samograj???

Na pewno nie nazwałbym Muszli samograjem, bo jest to wydarzenie, które wymaga dużej energii, ogromnego wkładu pracy i wbrew pozorom całkiem sporej ilości główkowania nad tym, co robić, żeby zrobić jedną z większych imprez w tym mieście, na którą co rok – od 9 lat – przychodzi naprawdę bardzo dużo ludzi. Główkowania nad tym, jak zrobić takie wydarzenie za praktycznie minimalne środki i bez wykorzystania żadnych dużych, i znanych, a co za tym idzie drogich podmiotów wykonawczych, gwiazd. Bardzo łatwo jest zrobić duży koncert zapraszając trzech znanych artystów, płacąc im wysokie gaże i w ten sposób przyciągnąć grono fanów.

28 |

| Styczeń 2012

Dużo trudniej jest zrobić taką imprezę bazując, tak jak w naszym przypadku, na lokalnych zespołach i dlatego myślę, że jest to ewidentny sukces. Martwi mnie tylko troszeczkę, że ten nasz sukces z wolna kilka innych osób próbuje sobie w pewien sposób przywłaszczyć, co zresztą nie jest zjawiskiem nowym, wszak funkcjonuje takie powiedzenie, że sukces ma wielu ojców, porażka jednego.

Skoro mówimy już o artystach, to powiedz mi, czy ci, których zapraszasz, z którymi z pewnością też sporo rozmawiasz, czy oni postrzegają Bydgoszcz jako miasto koncertowe? Czy lubią naszą publiczność, czy ich zdaniem ta publiczność chce i umie się bawić na koncertach, czy raczej postrzegają nas jako kolejny punkt na trasie koncertowej, niczym szczególnym się nie wyróżniający?

Bydgoska publiczność jest na pewno publicznością wyrobioną, która widziała już niejedno. I chociaż jesteśmy „tylko Bydgoszczą”, to jednak jeśli chodzi o ilość wydarzeń muzycznych, których można tu doświadczyć, to z pewnością nie mamy się czego wstydzić. Ja oczywiście najwięcej mogę powiedzieć o muzyce rockowej i w tym kontekście jestem pewien, że poziom tych koncertów, jakość dźwięku czy inne sprawy natury technicznej plasują nas bezwzględnie w krajowej czołówce.

Nigdy na tym nie oszczędzamy – tu mogę mówić oczywiście wyłącznie o sobie – i wiem, że wielu artystów, ale też odbiorców bardzo to docenia. Docenia tę pewność, że idąc na koncert, który może im się nawet nie podobać pod względem artystycznym, wiedzą że technicznie będzie to po prostu dobre. A zespoły? Myślę, że lubią tu przyjeżdżać, choć nasze miasto traktowane jest jako trudne, podobnie jak miejscowe kluby, w których najczęściej robi się koncerty, w których zrobienie czegokolwiek zazwyczaj wymaga ogromnego nakładu pracy, wysiłku i mimo wszystko dostosowywania tego, co chciałoby się zrobić do możliwości lokalowych. Nie zmienia to faktu, że zespoły, artyści lubią Bydgoszcz, choć nieskromnie uważam, że lubią pracować ze mną.

I nie jest to z mojej strony jakaś forma zarozumialstwa, bowiem niejednokrotnie słyszałem, że przyjeżdżają tu z przyjemnością w dużej mierze dlatego, że wiedzą, że wszystko będzie się zgadzać.

Skoro już poruszyłeś kwestie lokalowo-techniczne, co twoim zdaniem trzeba by w Bydgoszczy zmienić, żeby zwiększyć jej atrakcyjność? Problemem jest brak dużej, koncertowej sali z prawdziwego zdarzenia, a może brak profesjonalizmu ze strony właścicieli klubów?

Prawda jest taka, że fakt posiadania odpowiedniego miejsca nie jest jeszcze gwarancją stuprocentowej jakości danego wydarzenia. Są to dwie różne rzeczy, warto więc je rozbić. Coś jest powodem tego, że te większe koncerty z reguły nie są organizowane przez kluby. Jest to pewnego rodzaju norma (nie tylko bydgoska) i jeśli ktoś choć odrobinę orientuje się lokalnym światku muzycznym, to wie kto jakie koncerty robi. Wiadomo, że na

rozmowa

plakatach głównie widnieje nazwa klubu, co sprawia, że dane wydarzenie jest w prostej linii wiązane z tym właśnie miejscem, niemniej w 90 procentach imprezy większego formatu robione są przez ludzi z zewnątrz.

Jeżeli zaś chodzi o miejsce, to wiadomo, że przydałby się klub – nieduży, bo wiadomo, że zapotrzebowanie na tego typu wydarzenia w mieście też jest w pewnym stopniu ograniczone i nie chodzi o to, żeby budować hale na kilka tysięcy ludzi – klub, do którego można by bez stresu wpuścić z tysiąc osób, z odpowiednią infrastrukturą. Przydałby się lokal przemyślany, w odpowiedni sposób zbudowany czy zaadaptowany, w jakiś sposób „przegadany” z ludźmi, którzy się po prostu na tym znają. Jak zwykle diabeł tkwi w szczegółach, które z reguły decydują o jakości klubu.

Czyli stawiałbyś raczej na klub, nie na salę koncertową?

Niekoniecznie. Mogłaby to być oczywiście wielofunkcyjna sala, co więcej, taka sala byłaby pewnie najlepszym rozwiązaniem nie tylko w przypadku organizacji imprez muzycznych. Bydgoszcz ma sporo sal siedzących o różnej wielkości, ma kilka sal klubowych, które są jednak pełne niedostatków. To oczywiście nie przeszkadza to w robieniu w nich koncertów, ale z pewnością w pewnym stopniu je ogranicza.

Dobra, nie będę cię już męczył o te koncerty. Chciałbym jeszcze zapytać o Bydgoski Kongres Kultury, na którym spotykaliśmy się praktycznie codziennie.

Wiem, że bacznie się przyglądałeś temu, co się tam działo, brałeś aktywny udział w kilku dyskusjach.

Jak oceniasz ten kongres w kontekście poprawy jakości szeroko rozumianej kultury w naszym mieście? Czy twoim zdaniem było to takie gadanie dla samego gadania, czy jednak efektem BKK mogą być jakieś konkretne zmiany w bydgoskiej kulturze?

Podstawowa sprawa jest taka, że po owocach ich poznamy.. Miałem okazję zapoznać się dokumentem podpisanym chyba 7 grudnia i z mojego punktu widzenia udało się stworzyć kolejny dokument mówiący o tym, co należałoby zrobić, pozbawiony najmniejszego konkretu. Oczywiście ten Pakt daje jakieś nadzieje na lepszą przyszłość, ale uważam, że to jeszcze nie jest czas, by go oceniać. Zobaczymy, co z tego dalej wyniknie. Czytając wnikliwie ten dokument rozbawiłem się punktem bodaj czwartym mówiącym o wolności i równości sztuki.

Mam bowiem w pamięci niedawne wydarzenie, chodzi o nową płytę Artura Maćkowiaka, która została pozbawiona dofinansowania ze strony miasta ze względu na to, że na okładce tej płyty znajduje się kobiecy akt. Jest to dla mnie przejaw hipokryzji, stojący w sprzeczności z tym co zostało w tym Pakcie zapisane. Jeżeli pozostałe punkty tego dokumentu będą tak adekwatnie stosowane jak ten przeze mnie wspomniany, to nie wróżę temu dokumentowi, tej strategii jakiegoś wielkiego sukcesu.

Co nie zmienia faktu, że całemu temu kulturalnemu poruszeniu w mieście gorąco kibicuję. Niemniej zarówno Kongres, jak i późniejsze, ale i wcześniejsze wydarzenia

mają dla mnie podstawowy problem, że – o czym się zresztą mówi – nie są otwarte na nowych ludzi.

Będąc w oku tego cyklonu widziałem tam przede wszystkim wciąż te same osoby, które już od dawna są beneficjentami miejskich pieniędzy przeznaczonych na kulturę i nie widzę tu jakiejś wielkiej chęci zmiany. No chyba, że się mylę, że jest to etap walki o to, by otworzyć się na nowe środowiska… Bardzo bym chciał, żeby tak było, mam wręcz nadzieję, że tak jest. Niemniej na przestrzeni tych kilku miesięcy, kiedy dość uważnie się temu przyglądam mam takie wrażenie, jakie miałem już po zakończeniu Bydgoskiego Kongresu Kultury, że wszystko to, co miałoby się odbyć, odbyło się już wcześniej, a sam Kongres… No dobrze, że się odbył i dobrze, że było fajnie, ale pewne rzeczy działy się gdzieś obok.

Dla mnie podstawowym komentarzem do Kongresu były słowa, że skoro mówi się o tym, że w Bydgoszczy z kulturą jest tak źle, to czemu w ostatecznym sygnale płynącym z Kongresu do władz miasta była informacja, że w sumie jest całkiem dobrze?

Rozumiem, że nie odczułeś tej energii, która się wokół Kongresu zebrała, o której tak chętnie mówią bydgoscy urzędnicy i ludzie kultury?

Nie. Oczywiście nie chciałbym tu mówić w niczyim imieniu poza swoim. Osobiście uważam, że w każdym środowisku potrzebny jest taki konstruktywnie krytyczny głos, który patrzy na pewne istotne rzeczy z nieco innej perspektywy. Wiadomo, że ja akurat na działania kulturalne patrzę z innej perspektywy, ponieważ współpracuję z wieloma twórcami czy organizatorami życia kulturalnego, którzy żyją jednak w nieco innym świecie.

Moje wydarzenia kulturalne w 99 procentach są samofinansujące się. Różni moi koledzy, znajomi czy instytucje, z którymi współpracuję lub obserwuję ich prace bazują na pieniądzach miejskich czy innych dotacjach. Dlatego nasza forma organizacyjna jest jednak różna i sposób patrzenia od strony organizacyjnej na pewne wydarzenia jest różny. Wydaje mi się, że tak jak ja mogę się od tych osób nauczyć wiele, tak samo przydałoby się, żeby i one czasem nadstawiły ucha, nie tylko do mnie, ale żeby schyliły się do poziomu ludzi, którzy tworzą kulturę na innym, być może dużo niższym poziomie, na którym nie zawsze są dostrzegani, i posłuchali trochę głosu ulicy. Myślę, że każdemu by to dobrze zrobiło.

Ok, pozwolę sobie wrócić jeszcze do MuszlaFest.

Czy nie korciło cię, żeby przy okazji Kongresu zawalczyć o większe środki na tę imprezę, czy lepszą promocję Muszli? Bo nie ukrywajmy, że w ogromnym stopniu to ty jesteś twarzą tego festiwalu, ty załatwiasz patronaty, publikacje, relacje. Czujesz w ogóle jakieś wsparcie ze strony miasta?

Tak naprawdę MuszlaFest robią dwie osoby, przy ogromnym wsparciu i finansowaniu ze strony MOK, co Styczeń 2012 |

| 29

30 |

| Styczeń 2012

rozmowa

zresztą zawsze podkreślam. Co do zawalczenia o Muszlę podczas Kongresu, to z jednej strony zdaję sobie sprawę, że powinniśmy, z drugiej zaś myślę sobie, że i bez tego co rok robimy jakiś krok do przodu. Być może są to małe kroczki, ale faktem jest, że impreza co roku się rozwija, co roku jest lepsza. Zakładam, że w roku 2012, w którym odbędzie się 10. edycja tego festiwalu Muszla będzie jeszcze lepsza i pod wieloma względami przykryje poprzednie edycje. Mamy naprawdę wiele pomysłów na to, jak to zrobić. Jeżeli zaś chodzi o sam Kongres, to zostałem na niego zaproszony przede wszystkim po to, żeby zaprezentować nowy projekt, który bylibyśmy w stanie wspólnie z miastem stworzyć. I w tym miejscu pozwolę sobie dorzucić kolejny kamyczek do tego kongresowego ogródka, mianowicie taki, że tak naprawdę zostały na tę prezentację wydane jakieś pieniądze, stworzone zostały filmy – nie mówię tylko o naszym, bo było ich więcej – które nie doczekały się dosłownie żadnej konstruktywnej prezentacji.

Było to dla mnie dość irytujące, a z perspektywy czasu przygotowanie tych prezentacji wręcz irracjonalne.

Szkoda mojego czasu i energii, bo właściwej prezentacji doczekały się wyłącznie te projekty, które zostały przygotowane przez osoby współtworzące Kongres. Jak dobrze pamiętam tylko trzy prezentacje doczekały się swoich kilku minut z właściwą oprawą przed szerokim audytorium. Reszta została zepchnięta do poziomu telewizorka stojącego w hallu teatru z takim przesłaniem, że możesz to zobaczyć lub nie, aczkolwiek bez żadnej platformy, żeby o tym porozmawiać. Wracając więc do twojego poprzedniego pytania, dla mnie właśnie tego typu akcje odsłaniają prawdziwą stronę tego Kongresu.

Wiesz, ja nie chcę być Janem Tomaszewskim bydgoskiej kultury, ale – powtarzam to po raz kolejny – mam wrażenie, że pewne rzeczy zostały na jakimś towarzyskim poziomie wcześniej ustalone. Ja nie mówię, że to jest coś złego, bo jest to pewien naturalny proces, aczkolwiek uważam, że jako uczestnik-obserwator mam prawo to widzieć i oceniać w nie najlepszym świetle, że mam prawo głośno o tym mówić.

Zabrakło świeżej krwi, która miałaby okazję popłynąć tym szerokim nurtem?

Dokładnie. To jest to, o czym mówiłem wcześniej – ciężko jest się zmieniać tkwiąc ciągle w tym samym gronie. Tak to właśnie postrzegam – liczenie na to, że zmiany wprowadzą ludzie, którzy zajmują się tym samym od wielu lat. Nie wierzę, żeby mogło się to udać.

Pamiętajmy, że więcej nie zawsze znaczy lepiej. Boję się, że zwiększanie nakładów na kulturę przyniesie efekt odwrotny od zamierzonego, że zatrze jeszcze bardziej racjonalność wydawania miejskich pieniędzy przez niektóre podmioty. To nie jest tak, że zrobimy jeden festiwal i kilkanaście pomniejszych wydarzeń kulturalnych więcej niż dotychczas i one na pewno będą lepsze.

Kolokwialnie mówiąc, obawiasz się, że po Kongresie miasto, jego kulturalne instytucje pójdą w ilość, a nie jakość?

Tak. To już się dzieje, czego dla mnie najlepszym przykładem jest Europejskie Lato Artystyczne, w ramach którego tworzy się całe mnóstwo imprez. A ja się pytam, która z nich wywołała ekscytację bydgoszczan? I boję się, że to wszystko pójdzie właśnie w tę stronę, podczas gdy w moim przeczuciu – i Muszla jest tego znakomitym przykładem – nie są wcale potrzebne olbrzymie nakłady finansowe, czasami wystarcza odrobina pasji, a jeszcze częściej wiedzy. Wtedy pewne rzeczy można zrobić dużo prościej, dużo lepiej i będzie to miało przysłowiowe ręce i nogi. Dlatego uważam, że osoby odpowiedzialne z Kongres i za bydgoski Pakt dla Kultury powinny nieco częściej przyglądać się samym sobie i swoje wydarzenia poddać pewnej ocenie, weryfikacji. Ja sobie zdaję sprawę, że są pewne rejony kultury, które absolutnie nie są masowe i jest to dla mnie oczywiste, że tego typu wydarzenia potrzebują jakichś pieniędzy z zewnątrz, żeby zaistnieć, żeby w ogóle móc się toczyć. Nie zmienia to jednak faktu, że przydałaby się tu jakaś racjonalna ocena, jakiś przelicznik kosztów generowanych przez daną imprezę do uczestnictwa w niej. Nie sugeruję bynajmniej, żeby te imprezy, nazwijmy je niszowymi, gdzieś zrzucić, przestać je robić, tylko może warto byłoby czasem przyjrzeć im się z boku i na chłodno ocenić czy środki przeznaczone na zabawę, czy uczestnictwo grupy 30-40 osób są adekwatne, jak również to, na ile taka impreza ma charakter kulturotwórczy. Ja tak to widzę i oczywiście ktoś mógłby mi zarzucić, że przy takiej chłodnej kalkulacji wyjdzie nam, że opłacalne są wyłącznie koncerty disco polo i Hity na Czasie. Nie o to chodzi. Ja po prostu uważam, że są w Bydgoszczy imprezy, które nie generują praktycznie żadnego zainteresowania, a mimo to mają niemałe budżety, które nie rzadko finansowane lub współfinansowane są z kieszeni podatników. Oczywiście nie odmawiam im prawa do istnienia, bo jak wiadomo sztuka ma wiele twarzy, ale wydaje mi się, że przydałaby im się ponowna weryfikacja i nieco bardziej surowa ocena. I tu pojawia się problem, bo mam wrażenie, że osoby, które o tych środkach, budżetach decydują najzwyczajniej w świecie w tych imprezach po prostu nie uczestniczą. Nie mają o nich pojęcia poza tym, co wyczytają z projektów, plakatów i programów. Nie mają pojęcia o ich rzeczywistej skali i pewnym feedbacku ze strony publiczności. Brakuje tego, żeby ktoś z tych decydentów z bliska przyjrzał się temu, na co rzeczywiście wydawane są te pieniądze.

Wydaje mi się, czy mówisz o Mózg Festivalu?

Nie, nie wydaje ci się, choć nie tylko. To tylko jedna z bydgoskich imprez, którym należałoby się przyjrzeć pod kątem sensowności i wysokości kwot, które są na nie przeznaczane i temu, czy są one adekwatne do „kulturotwórczości” tych imprez i uczestnictwa w nich.

Bo o ile Mózg Festival jest na pewno dobrze zorganizowanym wydarzeniem, o tyle z punktu widzenia frekwencyjnego rynkowo nie broni się w żaden sposób.

Będąc na jednej z imprez odbywających się w ramach tego festiwalu, czy słysząc o koncercie galowym, podStyczeń 2012 |

| 31

rozmowa

czas którego na widowni Teatru Polskiego, w którym się on odbywa siedzi 40 czy 50 osób, to wydaje mi się, że to wydarzenie, jeżeli chodzi o odbiorców, jest totalnie nietrafione i robione dla nikogo. Wiem, że są to trudne wydarzenia artystyczne, niełatwe w odbiorze dla przeciętnej publiczności, niemniej wydaje mi się, że w takim wypadku należałoby lepiej dostosować skalę takiego wydarzenia i skalę wydatków na nie przeznaczonych do faktycznego zainteresowania takim festiwalem.

słyszałem, że festiwal się nie odbył, więc przyznane na niego pieniądze szybko podzielono na szybkie projekty, żeby je szybko wydać. Ja wiem, że tak jest w przypadku pieniędzy budżetowych, że jeśli ich się do końca nie wyda, to następnym razem będzie ich mniej, więc należy je za wszelką cenę spożytkować. Nie zmienia to jednak faktu, że świadczy to o jakimś słabym stylu wydawania tych pieniędzy i ewidentnym braku pomysłu na to, jak je sensownie wykorzystać.

Czyli nie myślisz o zupełnej rezygnacji z tego typu wydarzeń, tylko o zmianie ich formuły?

Oczywiście. W końcu te miejskie pieniądze wydawane na tego typu imprezy wydawane są z myślą o mieszkańcach. Jeżeli okazuje się, że pomimo starań organizatorów, pomimo zmasowanej reklamy nie trafia to na podatny grunt, to wydaje się być całkiem naturalne, że ta impreza powinna mieć po prostu inny wymiar, inny rozmiar, inną formułę. I nie jest to przytyk do organizatorów, bo wiadomo, że oni mają jak najlepsze intencje i z ich perspektywy wydaje się to być bardzo ważne. To jest bardziej przytyk do decydentów, do osób, które takie a nie inne pieniądze na to przyznają. Nie prowadzą jasnej polityki kontroli na co te pieniądze są wydawane.

Odnosząc się w tym miejscu do tego, co ja robię za miejskie pieniądze, myślę że daję dowód na to, że można.

Choć tak jak mówię, obracamy się w zupełnie innej materii, bezsprzecznie bardziej masowej.

Jak w tym kontekście postrzegasz dodatkowy milion złotych co rok na artystów zapisany w Pakcie dla Kultury? Dobry pomysł? Zły pomysł? A może kolejny przykład braku pomysłu?

Już raz to mówiłem i powiem raz jeszcze – po owocach ich poznamy. Niemniej wydaje mi się, że w dzisiejszych czasach bardziej zasadnym byłoby chyba wprowadzenie racjonalizacji wydatków i sprawdzania, na co te pieniądze rzeczywiście idą niż mnożenie ich i przeznaczanie na produkcję nie najwyższej jakości wydarzeń tylko po to, żeby je robić. A boję się, że to właśnie w takim kierunku może pójść, że za chwilę będziemy mieli pięćset festiwali różnego rodzaju, a tak naprawdę niewiele to do naszej bydgoskiej kultury wniesie.

Skoro rozmawiamy już tak konkretnie, to które jeszcze imprezy wymagają twoim zdaniem takiej ponownej re-definicji?

Ja sam nie uczestniczę we wszystkich więc ciężko jest mi tak z klucza odpowiedzieć na to pytanie. Przywołałem Mózg Festival z racji pewnej bliskości z organizatorami, dlatego też wydaje mi się, że mam na ten temat pewną wiedzę. Ale, żeby daleko nie szukać podobną prawidłowość widzę w przypadku ARTPop Festivalu. Tu nie chodzi o to, co jest meritum danego wydarzenia i do kogo jest to adresowane, tylko chodzi o to, ile osób w tym uczestniczy, ile poszło na to pieniędzy i jaki ma to sens, jaką ma wartość kulturotwórczą. Ja tak postrzegam założenia wydawania miejskich pieniędzy na kulturę, że dany event musi tworzyć coś nowego. W moim odczuciu w przypadku obu tych wydarzeń ta skala została chyba lekko zachwiana. Podobnie jak w przypadku wspomnianego już Europejskiego Lata Artystycznego, gdzie tworzy się 70 wydarzeń artystycznych różnego pokroju, po czym okazuje się we wrześniu, że scena stoi pusta więc jakby z łapanki robi się coś jeszcze, kolejny miesiąc jakichś wydarzeń na zasadzie „przyjdź i się pokaż”. Nie oceniam tego najlepiej.

Jest to niezaplanowane i nieprzemyślane. Oczywiście na pewno znajdą się tacy, którzy się ze mną nie zgodzą, bo twierdzą, że to jest fajne, że daje jakieś możliwości, niemniej to, w jaki sposób te możliwości się pojawiają, brak przemyślanej koncepcji jest po prostu słaby. Weźmy taką kwestię wydania pieniędzy na festiwal Niepokorni. Nie wiem ile jest w tym prawdy, ale w kuluarach 32 |

| Styczeń 2012

Ok, skoro mówimy już o wartości finansowej i tej dodanej – kulturotwórczej – danych eventów, co myślisz o słynnym PlusCAMERIMAGE? Czy miasto powinno za wszelką cenę walczyć o ten festiwal, godząc się na pewne niewygodne dla siebie warunki dyktowane przez Marka Żydowicza, czy raczej postrzegasz to jako imprezę obcą, która niewiele zmienia w wizerunku Bydgoszczy, nie wnosi nic nowego do jej kultury?

Niezaprzeczalną wartością tej imprezy jest to, że we wszystkich światowych mediach pojawia się słowo Bydgoszcz. I myślę, że osoby decydujące o dotacji na ten festiwal patrzą na niego głównie pod tym właśnie kątem – promocyjnym. Jest to jak najbardziej słuszne, ale… (śmiech) Ale słuchając podczas Kongresu wykładu pana Żydowicza w ramach panelu Tożsamość uderzyło mnie to, że zaczął od słów, że on tu nie musi być.

Dubaj, Paryż, Sztokholm – wszyscy na niego czekają.

Słysząc coś takiego ręce mi opadają. I tu rodzi się paradoks tego festiwalu – z jednej strony jest on na pewno błogosławieństwem dla tego miasta, z drugiej ma łatkę festiwalu wędrującego i za chwilę może się okazać, że jakiś inny ośrodek zaoferuje organizatorom większe pieniądze, a oni być może bez mrugnięcia okiem, bez żadnych skrupułów przeniosą się tam, zapominając o Bydgoszczy.

Czyli co, próbujmy go zatrzymać, ale w granicach rozsądku?

Oczywiście. Ja twierdzę, że takie miasto jak Bydgoszcz, które w skali kraju jest praktycznie z niczym kojarzone – pamiętam takie badania „Wyborczej”, że Bydgoszcz nie kojarzy się ani dobrze, ani źle, że jesteśmy taką czystą kartą czekającą na zapisanie – powinno

rozmowa

postawić na rzeczy bardziej pewne, tańsze i dużo prostsze, czyli na tworzenie własnych marek, od podstaw. Są ludzie, są organizacje, które robią takie rzeczy, jest tu wreszcie potencjał do ich tworzenia. Może warto więc na tym oprzeć naszą tożsamość. Oczywiście te marki również powinny być dokładnie prześwietlane, kontrolowane, czy one mają sens, czy nie. Nie zmienia to faktu, że będzie to dużo prostszy i na pewno dużo tańszy sposób dla miasta, a dodatkowo przyczyni się do wytworzenia pewnych elit kulturalnych. Jeżeli opieramy się na twórcach i organizatorach z regionu, to ich naturalnym i podstawowym obszarem działania, zainteresowania będzie kształtowanie ludzi wokół siebie. Zapraszanie ich do współpracy zapewniając im rozwój, a ci z kolei w konsekwencji w pewnym sensie będą się klonować i tworzyć swoje własne projekty, co spowoduje jakiś progres wśród ludzi zarówno tworzących, jak i uczestniczących. A jeśli sytuacja wygląda tak, że przyjeżdża tu ekipa z zewnątrz, robi festiwal i wyjeżdża, to ja w tym nie widzę elementu kulturotwórczego. Na pewno jest to dobry strzał marketingowy, mający duży wpływ na kampanię wizerunkową miasta, ale czy wnosi coś do miasta? Zastanówmy się, gdyby taki PlusCAMERIMAGE odbył się w zeszłym roku w Bydgoszczy po raz ostatni, to co będzie jego skutkiem, co po nim w tym mieście tak naprawdę zostanie? Czy to, że do miasta Bydgoszcz przyjedzie jakaś znana osoba jest już na tyle fantastyczne, że wystarczy i jest to wartością samą w sobie, czy też udało się dzięki temu coś fajnego w mieście zaszczepić, coś fajnego zbudować?

Mówisz o sensie, to zapytam o sens stworzenia takiego ciała jak Obywatelska Rada ds. Kultury. Czy w takiej formie, w jakiej ona powstała, czyli złożonej z „ludzi Kongresu”, z panelistów, przewodniczą-

cych poszczególnych stolików ma ona szansę coś zmienić w tym mieście?

Powiem tak, w kuluarach podczas Kongresu usłyszałem takie zdanie, rys, czym naprawdę w oczach jednego z organizatorów ten Kongres jest. Opinia była rozbrajająca: „Kongres nie jest wydarzeniem otwartym na ludzi nowych; jego zadaniem jest udowodnienie władzom miasta, że ci, którzy Kongres tworzą są fantastyczni”…

Pewnie chodziło głównie o ten dodatkowy milion…

Jeśli tak rzeczywiście było, to ja tu nie widzę żadnych perspektyw otwarcia się na nowe środowiska i jakiegoś jasnego sygnału, by te środowiska wzięły w tym udział.

Myślę, że słowa „społeczna”, czy „obywatelska” użyte są tu mocno na wyrost. Ja nie przeczę temu, że politykę kulturalną miasta powinni tworzyć ludzie, którzy się rzeczywiście kulturą zajmują, dotykają meritum i to jest ich świat. Trudno, żeby robił to ktoś inny. Niemniej wydaje mi się, że niektórym podmiotom, które się tym zajmują brakuje czysto menadżerskiego podejścia do oceniania tego co się w kulturze dzieje, do wydawania na nią pieniędzy. Wszak wiadomo, że to niestety głównie o pieniądze chodzi.

Dlaczego wobec tego sam nie zaangażujesz się w działania takiej rady, która jak wiadomo jest ciałem otwartym?

Jakoś nie odnajduję się w tej formule, nie odnajduję się w kontaktach z politykami, urzędnikami. Chyba nie jestem do tego stworzony. Brałem już kiedyś udział w działalności, która mocno otarła się o politykę. Jako jeden z inicjatorów powstania stowarzyszenia Nigdy Więcej miałem przyjemność gościć w swoim domu Jacka Kuronia. Prawda i jego własna opinia o klasie politycznej, którą przekazał mi w trakcie wielogodzinnego spotkania tylko utwierdziła mnie w przekonaniu, że nie

Styczeń 2012 |

| 33

bardzo interesuje mnie kontakt z tym środowiskiem.

Nie sądzę, żeby wiele się zmieniło. Dlatego zachowuję pewną wstrzemięźliwość.

No tak, ale przecież tam nie wszyscy są od tego.

Mógłbyś zagospodarować w tej radzie tę działkę, która by ci pasowała, działkę menadżera kultury…

Wiesz, ja chyba boję się tego, że gdybym mimo wszystko stał się częścią tego ciała, to straciłbym prawo do patrzenia na to z boku, do bycia krytykiem. Bo nie ukrywajmy, że będąc częścią większej całości usytuowanej „bliżej władzy” dużo łatwiej jest zdobyć środki na realizację własnych projektów, z pewnością jest to bardzo nęcące.

Rozumiem, że pasuje ci rola krytyka? Może nawet malkontenta?

Krytyka tak, malkontenta nie. Nie czuję się malkontentem. Ja naprawdę kocham to miasto i pewnym sensie stąd ten wywiad, z pewnej troski. Jestem otwarty na współpracę, ale potrzebuję czasu. Może faktycznie muszę w to uwierzyć, może ktoś musi mi to sensownie przedstawić. Uważam jednak, że zawsze dobrze jest, jeśli jest ktoś obok, kto czasem może tych w środku otrzeźwi, może powie coś mniej przychylnego, albo wreszcie coś, czego ci w środku nigdy nie powiedzą.

Widzę, że kłania się Żeromski i jego praca u podstaw?

Tak. Bardziej w tym momencie interesuje mnie to, żeby dobrze robić to, czym się zajmuję.

A masz jakiś swój własny pomysł na kulturę w tym mieście? Wiesz, chodzi mi o pomysł na to, jak przejść z poziomu gadania, do poziomu robienia…

Nie oszukujmy się, nie jesteśmy i nigdy nie będziemy jakąś kulturalną potęgą na świecie, bo Kongres tak postanowił. Bydgoszcz jest takim samym miastem jak inne, w którym ludzie od czasu do czasu potrzebują pójść na Hity na Czasie i jakby to nie było żenujące, to oni po prostu tego potrzebują i trzeba się z tym pogodzić. Co nie zmienia faktu, że mamy też znakomicie reprezentowaną kulturę wysoką – mamy operę, teatr, filharmonię… To wszystko mamy i to wszystko jest 34 |

| Styczeń 2012

na poziomie. Koncerty rockowe, wydarzenia, festiwale – to wszystko tu jest, dzieje się. Pytanie tylko, czy w pewnych obszarach nie powinno dziać się więcej, a w pewnych mniej? Potrzeba nam odrobiny równowagi. Myślę, że przede wszystkim trzeba wszytko robić dla ludzi. Wszystkie działania muszą być adresowane do odbiorcy, bo tylko wtedy to ma jakiś sens. Myślę, że brak jest oferty i przestrzeni dla młodzieży starszej.

Istnieją tu różne instytucje, domy kultury. Jaka jest ich oferta? Ile zespołów rockowych, hiphopowych, ilu dj-ów ma w nich swoje przystanie? Obawiam się, że nie ma takich miejsc. Kursy szydełkowania i konkursy plastyczne już nie wystarczają. Te przejawy prawdziwej twórczości młodych ludzi mają miejsce w komercyjnie wynajmowanych lokalach a nie w obiektach, które teoretycznie – jak się okazuje – są do tego powołane.

Powody takiego stanu rzeczy są oczywiste i od wielu lat niezmienne – wygodnictwo i rutyna. Skoro obiekty są wystarczy je tylko lub aż ożywić. Warto zwrócić się ku temu czym dla ludzi, szczególnie młodych ludzi, jest kultura. To oni za chwilę będą tworzyć to miasto. Oni przecież grają w garażach, w domowych studiach, tańczą, malują na murach, jeżdżą na desce. Dla nich to jest ICH prawdziwa kultura, nie opera, nie teatr i trzeba to uszanować. Niestety, myślę, że decydenci nie mają i nigdy nie mieli ochoty zejść tak „nisko” i tego zauważyć.

A bez zobaczenia tego, co ludzie robią u podstaw – na ulicy, w mieście, w śmierdzących piwnicach i tak dalej – nie da się reformować kultury. Potrzebne jest otwarcie i mix tych światów.

I znów wracamy do wniosku, że urzędnicy powinni czasem wyjść zza biurka do ludzi, do klubów, na ulice i sprawdzić, na co dają pieniądze…

Dokładnie. Uparcie twierdzę, że ludzie, którzy wykładają pieniądze na takie Europejskie Lato Artystyczne…

Się uczepiłeś tej biednej ELI… Uczepiłem się, bo uważam, że ci ludzie nie uczestniczą w tej imprezie, oni w tym czasie siedzą w ogródku, na działce, na grillu. Ta impreza jest dla nich papierowa. Najważniejszy jest duży program, duży

rozmowa

plakat. Odhaczone, zrobione, z głowy. Ja nie mówię, żeby z tej imprezy rezygnować. Niech ona się dzieje, ale niech tych wydarzeń będzie mniej, na lepszym, bardziej wartościowym poziomie. Niech to będzie przemyślane od strony artystycznej, organizacyjnej i promocyjnej. Wiadomo – ciężko jest wypromować 70 wydarzeń, ale 15 już jest łatwiej. I wtedy te wydarzenia będą miały sens i inną wagę. Zresztą na spotkaniu w MOK-u przy okazji podsumowywania MuszlaFest 2011, w rozmowie z Panią Matowską wyraziłem dokładnie taką opinię.

Wspominałeś o nowym projekcie, z którym przyszedłeś na Kongres. Możesz coś więcej o nim powiedzieć? Wykluje się coś z tego, czy pomysł upadł?

Pomysłów, krążących wokół tego, czym zajmuję się od lat mi nie brakuje i nie ukrywam, że bardzo chciałbym zagospodarować pewną niszę. I to nie jest tak, że ja się czuję jakoś specjalnie pokrzywdzony, bo nie mogę tego zrobić. W końcu robię całą masę koncertów, realizuję się organizując MuszlaFest i jestem z tego tytułu bardzo szczęśliwy, aczkolwiek wydaje mi się, że jest w tym mieście pewna grupa odbiorców kultury, nazwijmy ją rockową, czy też undergroundową, która jest dość szeroka – o czym świadczy uczestnictwo w imprezach – która moim zdaniem zasługuje na to, żeby dostać innego rodzaju imprezę, o nieco wyższym statusie niż na przykład MuszlaFest, o nieco szerszym spojrzeniu – ponadregionalnym. Jak wiadomo Muszla regionem stoi i tej konwencji nie zamierzamy w żadnym stopniu zmieniać. Co więcej, zaryzykuję stwierdzenie, że MuszlaFest jest wydarzeniem kulturotwórczym poprzez konkurs, poprzez to, że próbowaliśmy wydawać płyty młodych zespołów – raz nam się to udało. Staramy się pokazać tym młodym artystom, że nie muszą być tak bardzo znani, nie muszą być gwiazdami, a mimo to mogą wystąpić przed kilkutysięczną publicznością.

I wydaje mi się, że jest to taki sygnał, który sprawia, że tym młodym ludziom po prostu chce się grać, bo jest to na wyciągnięcie ręki. Muszli nie tworzą wielkie agencje i niedostępni ludzie. Twórców tego festiwalu można spotkać w knajpie przy barze i można z nimi najnormalniej w świecie porozmawiać. A jedynym wyznacznikiem tego, kto tam gra, a kto nie jest poziom artystyczny. Co jest równie ważne, my jako organizatorzy nie bierzemy udziału w ocenie konkursowych występów. W jury zasiadają ludzie z zewnątrz i to oni decydują. A ten nowy projekt, to miałaby to być impreza, która byłaby pozbawiona tej regionalności, aczkolwiek dawałaby szansę tym lokalnym zespołom, które już osiągnęły pewien poziom, pokazania się w towarzystwie formacji z innych regionów. Oczywiście nie chodzi tu o zapraszanie megagwiazd, bo to nas nie interesuje, bardziej interesują nas pewne nisze muzyczne i zapraszanie do Bydgoszczy reprezentantów tych właśnie nisz. Chcielibyśmy więc zrobić taki ukłon w stronę samych siebie, ale przede wszystkim w stronę słuchaczy, twórców, odbiorców i spróbować stworzyć jakiś taki większy projekt, któremu nadaliśmy roboczą nazwę Co Rock Bydgoszcz

Festival, choć nie jesteśmy do tej nazwy jakoś specjalnie przywiązani, bo nie nazwa jest tu najważniejsza. Ważne jest to, żeby ten projekt miał szansę zaistnieć i myślę, że tak jak w przypadku Harmonica Bridge, DrumsFuzji, czy MuszlaFest po kilku latach mógłby osiągnąć całkiem przyzwoity poziom, zarówno pod względem artystycznym, jak i frekwencyjnym. Wiem też, że organizacyjnie jesteśmy to w stanie przeprowadzić pod każdym względem. Niestety, wysłaliśmy pewien sygnał, który nie został odebrany, więc potulnie godzimy się z tym. Widocznie w mieście potrzebne są inne imprezy, ktoś wysyła lepsze sygnały i nasz w tym wszystkim gdzieś ginie.

Czyli rozumiem, że są raczej nikłe szanse, by ten projekt wystartował w tym roku?

Ja myślę, że szanse są żadne. Słyszałem niedawno, że rodzi się nowa inicjatywa, która będzie się nazywać Summer Art Festival, czy jakoś tak, czyli jak sądzę będzie imprezą łączącą kilka różnych dziedzin sztuki. Ma być też jakiś nowy, większy festiwal jazzowy… Myślę więc, że w tym kontekście, jak i z racji tego, że nie reprezentuję żadnej organizacji pozarządowej możliwość realizacji naszego projektu jest dużo, dużo trudniejsza, a już na pewno trudniej nam będzie przebić się w kolejce o jakieś dofinansowanie. Wierzę jednak, że kiedyś ktoś ten projekt doceni, ktoś się nad nim pochyli i może coś z tego wyjdzie…

Czyli na razie jest to projekt-półkownik?

Tak. Ja jestem bardzo cierpliwy, robię swoje od ponad dwudziestu lat i zawsze wierzę w to, że w każdej sferze życia prędzej czy później pojawiają się ludzie, którzy doceniają nie tylko hałas wokół czegoś, ale także to, że ktoś potrafi coś robić w sposób dobry. Wierzę, że w ostatecznym rozrachunku gdzieś to wypływa i zostaje docenione, dlatego też nie mam zamiaru kruszyć teraz kopii w walce o ten projekt, bo życie nie raz mi pokazało, że trzeba znać swoje miejsce w szeregu.

Smutne to trochę…

Może i smutne, ale życie nie zawsze jest wesołe i trzeba się z tym pogodzić.

Dobra, coś wesołego na koniec, jakiś banał… Czego byś życzył sobie i bydgoskim miłośnikom muzyki w tym nowym roku?

Przede wszystkim dobrej zabawy. Żebyśmy mieli okazję spotykać się, bawić i doświadczać tego wszystkiego, co najbardziej lubimy robić, a jak będziemy robić to, co lubimy, to będzie dobrze. Tego też życie uczy.

Mówisz jak Laska z filmu Chłopaki nie płaczą: „Wystarczy odpowiedzieć sobie na jedno zajebiście, ale to zajebiście ważne pytanie: Co lubię w życiu robić, a potem zacząć to robić”…

Dokładnie tak. To jest złoty środek na to, żeby dobrze spać i co rano móc spojrzeć w lustro i powiedzieć: Jest OK. F o t o g r a f i e : M i c h a ł Kw a ś n i e w s k i

Styczeń 2012 |

| 35

B y dgoszcz w g B y dgoszczan

Bydgoszczan prywatna topografia (4)

Małgorzata Stawniak-Osicka, bydgoszczanka w Trójmieście Bliskim memu sercu jest Targowisko Bartodzieje, gdzie prawie od 30 lat kupuje wsuwki do włosów i proszki do prania z Niemiec. Tu był Super Sam (bardzo był Super) i stragany typu szczęka (sprzedałam podręczniki szkolne po 3 klasie i zarobiłam na podwójną kasetę OMD), no były stoiska z nielegalnymi CD, potem chyba w latach 90. dobudowali drugi rynek, tzw. mały (choć jest większy od dużego). Generalnie mogłabym długo mówić, tylko nie wiem, czy to miejsce nadaje się do kulturalnego, bo jak je poprzerabiali i pobudowali nowe różne z pleksi budy, to wiesz, dla sentymentu tam chodzę.

Jakie tam są lumpy w sobotę, to musicie zobaczyć sami.

f o t o g r a f i e Z b yZ i e l

36 |

| Styczeń 2012

B y dgoszcz w g B y dgoszczan

Styczeń 2012 |

| 37

Adresy bydgoskich instytucji kultury AKADEMIA MUZYCZNA

G

Galeria ALIX, M. i M. Dobeccy, ul. Jezuicka 26. 18

im. Feliksa Nowowiejskiego, ul. J. Słowackiego 7, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 210 582 1

aleria AUTORSKA Jan Kaja i Jacek Soliński, ul. Pomorska 48, 85-097 Bydgoszcz, tel. 608 596 314, www.autorska.pl, galeria@autorska.pl 8

Izba Pamięci

AKADEMICKA PRZESTRZEŃ KULTURALNA – APK, przy Wyższej Szkole Gospodarki, ul. Królowej Jadwigi 14. Galeria Nad Brdą, Muzeum Fotografii, Galeria DEBIUT. 2

Galeria GRAFFITI ul. Unii Lubelskiej 17, oferta dla młodzieży, prowadzi Anna Osińska, e-mail: annaosinska49@o2.pl, tel. 525 153 295, 604 313 266 9

Klub ARKA, ul. M. Konopnickiej 24a,

ART GALERY Anny Osińskiej, ul. Gdańska 42, e-mail: annaosinska49@o2.pl, tel. 525 153 295, 604 313 266 3

Galeria KANTOREK tel. 523 210 211, wstęp wolny, prezentacja i sprzedaż dzieł sztuki 10

Autorska Galeria Sztuki Małgorzaty Maciejewskiej, ul. Morelowa 9, 85-362 Bydgoszcz, tel. 502 714 888, www.artgalery.bydgoszcz.pl.

Galeria DEBIUT przy APK, Marta Rosenthal-Sikora

B

ydgoskie Centrum Informacji, ul. Batorego 2, 85-109 Bydgoszcz, bci@visitbydgoszcz.pl, www.visitbydgoszcz.pl 4 BYDGOSKIE STOWARZYSZENIE ARTYSTYCZNE, ul. Pomorska 76, 85-051 Bydgoszcz, tel. 523 401 806, Prezes zarządu Wiesław Karpusiewicz.

5

BYDGOSKIE TOWARZYSTWO HERALDYCZNO-GENEALOGICZNE, ul. Wyczółkowskiego 21/1, tel. 523 413 291, prezes Paweł Bogdan Gąsiorowski.

BYDGOSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE, SOCIETAS SCIENTIARUM BYDGOSTIENSIS, BYDGOSZCZ SCIENTIFIC SOCIETY, ul. Jezuicka 4, 85-102 Bydgoszcz, tel./fax 523 222 268, www.btn.bydgoszcz.eu, prezes prof. dr hab. inż. Marek Bieliński, czynne: pon., czw. 14-15. 6

D

Galeria Francuska MISTRAL, przy WSG, prowadzi Henryka Stachowska prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej, ul. Garbary 2, budynek A, tel. 668 705 587. 11 GALERIA INNOWACJI UTP ul. Prof. S. Kaliskiego 7, 85-789 Bydgoszcz, kier. dr Anna Bochenek, czynne codziennie od 10-17 GALERIA MIEJSKA bwa dyrektor: Wacław Kuczma, 85-006 Bydgoszcz, ul. Gdańska 20, tel. 523 393 050, godz. otwarcia: wt.-czw.: 10-18, pt.: 12-20, sob.-niedz.: 11.30-16.30, w niedzielę wstęp wolny. bwa@galeriabwa.bydgoszcz.pl, www.galeriabwa.bydgoszcz.pl 12 GALERIA MDK 1 przy MDK nr 1, ul. Baczyńskiego 3.

GALERIA NAD BRDĄ przy APK, Karolina Prus.

om Kultury MODRACZEK, ul. Ogrody 15, tel./fax 523 713 331, www.modraczek.smbudowlani.pl, e-mail: modraczek@tvogrody.com, abuzal­ska@smbudowlani.pl, dyr. Agnieszka Buzalska.

GALERIA NA PIĘTRZE Studio Działań Artystycznych, ul. Długa 27, 85-034 Bydgoszcz, tel. 515 452 040, 601 443 119, sda.dluga27@interia.pl, czynne: pon.-pt. 10.00-20.00, sob. 12.00-16.00 13

Dom Kultury ORION, ul. 16 Pułku Ułanów Wlkp. 1, 85-319 Bydgoszcz, tel. 523 487 201, kierownik Nikoletta Stachura.

GALERIA NON FERE przy II Społecznym Liceum Ogólnokształcącym.

FILHARMONIA POMORSKA

dyrektor: Eleonora Harendarska, ul. Andrzeja Szwalbego 6, 85-080 Bydgoszcz. Rezerwacja telefoniczna w godz. 11-14, tel. 523 210 234; wew. 21, bilety@filharmonia.bydgoszcz.pl, www.filharmonia.bydgoszcz.pl 7

FUNDACJA „WIATRAK”, Prezes Fundacji: Ks. Krzysztof Buchholz ul. Bołtucia 5, 85-791 Bydgoszcz tel. 523 234 810, fax 523 234 811 www.wiatrak.org.pl, e-mail: sekretariat@wiatrak.org.pl, Biuro Fundacji „Wiatrak” czynne: pon.-pt. 8.00-20.00

38 |

GALERIE PRYWATNE: Galeria-Kawiarnia COLOMBINA, ul. Krasińskiego 5, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 228 023, Katarzyna Delert-Kalisz oraz Anita Gadzińska-Spiczonek. 14 GALERIA DECORAF ul. Niedźwiedzia 5, tel. 523 220 613, www.decoraf.com.pl, Hanna Radkosz-Florkowska. 15 GALERIA SZKŁA POLSKIEGO Waldemar Łachut, ul. Długa 39, tel. 698 879 887. 16 GALERIA 85 prowadzi Ewa Pankiewicz, ul. Gdańska 17, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 226 222. 17

| Styczeń 2012

Adama Grzymały-Siedleckiego, WiMBP, ul. Libelta 5, tel. 523 238 207, czynne: wt. i pt. 13-18, śr. 10-15. 19 85-124 Bydgoszcz, tel. 523 487 202, kierownik Nikoletta Stachura.

Klub HEROS, ul. Gen. W. Thomée 1, Bydgoszcz, tel. 523 430 004, kierownik Danuta Antkowiak.

KLUB INSPEKTORATU WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH, ul. Sułkowskiego 52 a, 85-915 Bydgoszcz, tel. 523 783 550, kierownik Marek Trojan.

Biblioteka Klubu IWsp SZ, tel. 523 783 668, kierownik Zdzisława Gajownik, czynna: pn. 10-15, wt., czw., pt. 13-18, sob. 10-15.

Klub Miłośników Kaktusów, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, przewodniczący Jerzy Balicki, tel. 523 215 538, www.republika.pl/bkmk/ KLUB MIŁOŚNIKÓW AUSTRALII I OCEANII, ul. Kopernika 1, 85-074 Bydgoszcz, prezes Lech Olszewski, tel. 607 120 182, fax 052 321 32 60, www.kmaio.logon.pl. 20 Klub ODNOWA, ul. Planu 6-letniego 38, tel. 523 631 867, e-mail:klubodnowa@interia.pl, www.klubodnowa.strefa.pl, kier. Grażyna Salemska.

KLUB POLSKIEJ KSIĄŻKI, Hotel Centralny, ul. Dworcowa 85, tel. 523 432 452, Jolanta Kowalska oraz przy Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 4, tel. 523 412 504, Alicja Leśniak. 21 KLUB ŚWIATA KSIĄŻKI, ul. Dworcowa 85, tel. 523 454 698, kier. księgarni Mariola Zawisza. 21 KLUB ŚRODOWISK TWÓRCZYCH, ul. Batorego 1-3, tel./fax 523 228 715, 523 225 677, prezes Piotr Trella. 22 KOŁO FILMOWE przy Klubie POW, ul. Sułkowskiego 52a. Projekcje odbywają się w Kinoteatrze przy ul. Dwernickiego 1, tel. 523 783 550.

Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1,

ul. K.K. Baczyńskiego 3, 85-805 Bydgoszcz, tel. 523 755 349, Fax 523 450 628, e-mail: mdknr1bydgoszcz@go2.pl, www.mdk1.bydgoszcz.pl, dyr. Piotr Skowroński

Młodzieżowy Dom Kultury nr 2, im. Henryka Jordana, ul. Leszczyńskiego 42, 85-137 Bydgoszcz, tel./fax 523 731 795, dyr. Adam Łętocha. Biblioteka Literatury Fantastycznej im. Janusza A. Zajdla – Gimnazjum Nr 20, ul. Tucholska 30, czynne: wt., śr. 16-19.

Młodzieżowy Dom Kultury nr 4, ul. Dworcowa 82, 85-010 Bydgoszcz, tel./fax 523 224 413, e-mail: mdk4@cps.pl, www.mdk4.bydgoszcz.pl, dyr. Małgorzata Gładyszewska. 23 Młodzieżowy Dom Kultury nr 5, ul. Krysiewiczowej 8, 85-796 Bydgoszcz, tel./fax 523 485 002, dyr. Jolanta Wawrzonkowska, www.mdk5.bydgoszcz.pl, mdk@mdk5.bydgoszcz.pl.

Miejski Ośrodek Kultury, ul. Batorego 1/3, 85-104 Bydgoszcz, tel. 523 228 715, www.mok.bydgoszcz.pl 22 Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, ul. Berwińskiego 4, 85-044 Bydgoszcz, tel./fax 523 462 318, e-mail: muzeum@ukw.edu.pl, czynne: wt.-pt. 10-14, dyr. prof. dr hab. Adam Sudoł. 24 MUZEUM FARMACJI Apteki Pod Łabędziem, ul. Gdańska 5, tel. 523 220 187. 25 MUZEUM FOTOGRAFII – przy APK, Arkadiusz Blachowski. 2 MUZEUM KANAŁU BYDGOSKIEGO, przy III LO, ul. Nowogrodzka 3, www.muzeumkanalu.pl, tel. 693 765 075.

MUZEUM OKRĘGOWE im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy: ul. Gdańska 4, 85-006 Bydgoszcz, Dyrektor Muzeum dr Michał F. Woźniak; Sekretariat: tel./fax 52 58 59 966, e-mail: sekretariat@muzeum.bydgoszcz.pl; www.muzeum.bydgoszcz.pl, www.exploseum.pl, Dział Edukacji i Promocji: tel. 52 58 59 910-15, e-mail: promocja@muzeum.bydgoszcz.pl; Biblioteka muzealna: tel. 52 58 59 916.

Godziny zwiedzania Muzeum: wtorek – piątek 9.00-16.00, sobota, niedziela 10.00-16.00, poniedziałki – nieczynne Soboty – wstęp bezpłatny 26 MUZEUM OŚWIATY, ul. M. Curie-Skłodowskiej 4, tel. 523 426 590.

MUZEUM WOJSK LĄDOWYCH, ul. Czerkaska 2, 85-641 Bydgoszcz, dyr. Mirosław Giętkowski, tel. 523 782 026, www.muzeumwl.pl.

O

pera NOVA w Bydgoszczy dyrektor: Maciej Figas, ul. Marszałka Focha 5, 85-070 Bydgoszcz, tel. 523 251 502, Dział Promocji i Obsługi Widzów oraz przedsprzedaż biletów: tel. 523 251 655, fax 523 251 636. Kasa biletowa tel. 523 251 555. Obiekt dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych, www.operanova.bydgoszcz.pl 27

PAŁAC MŁODZIEŻY, ul. Jagiellońska 27,

85-097 Bydgoszcz, tel. 523 210 081, www.palac.bydgoszcz.pl, dyr. Joanna Busz. Tutaj: Galeria Pałac. 28

PEDAGOGICZNA BIBLIOTEKA WOJEWÓDZKA, ul. Skłodowskiej-Curie 4, 85-094 Bydgoszcz, tel. 523 413 074, www.pbw.bydgoszcz.pl, dyr. Lucyna Wojciechowska.

PROF-EUROPE Stowarzyszenie Nauczycieli Języka Francuskiego w Polsce, ul. Dworcowa 80, 85-010 Bydgoszcz.

Prezes: Marta Samolej-Chmielewska, tel./fax 523 221 661 oraz 601 679 572, www.profeurope.pl. 29

STOWARZYSZENIE ARTYSTYCZNE „MÓZG”, www.stowarzyszenie.mozg.art.pl, ul. Gdańska 10, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 455 195 30

Salezjańskie Stowarzyszenie Wychowania Młodzieży, ul. Salezjańska 1, 85-792 Bydgoszcz, www.dominiczek.salezjanie.pl, tel. 523 447 401 lub 523 766 739.

TEATR PANTOMIMY „DAR”

www.dar.art.pl; e-mail: teatrdar@wp.pl tel. 523 407 468, 602 572 021, 602 257 675 TEATR POLSKI im. Hieronima Konieczki dyrektor: Paweł Łysak, al. Mickiewicza 2, 85-071 Bydgoszcz, tel. 523 397 841, Kasa Teatru czynna jest od wtorku do piątku w godz. od 12 do 18 oraz godzinę przed spektaklem: tel. 523 397 818, fax 523 397 840 lub bilety@teatrpolski.pl, www.teatrpolski.pl 31 TOWARZYSTWO MIŁOŚNIKÓW MIASTA BYDGOSZCZY, ul. Jezuicka 4, tel./fax 523 225 196, 523 454 434, www.tmmb.pl, e-mail: tmmb@neostrada.pl, skrytka pocztowa nr 17, 85-169 B 37, prezes Jerzy Derenda.

Biuro Zarządu czynne we wt., śr., czw. 9-15, sklep TMMB z bydgostianami, ul. Długa 15, czynny: pon.-pt. 10-18, sob. 10-14. 6

TOWARZYSTWO INICJATYW KULTURALNYCH, ul. Dworcowa 62/2, 85-009 Bydgoszcz, tel. 523 213 371, prezes Maria Papała. 32

TOWARZYSTWO MUZYCZNE im. Ignacego Jana Paderewskiego, ul. ks. Piotra Skargi 7, 85-018 Bydgoszcz, tel./fax 523 270 291, prezes Felicja Gwincińska. 33

w Bydgoszczy ul. Garbary 2; bud.: H-01, Prezes: Małgorzata Panasewicz tel. 504 199 624, wiceprezes: Józef Owczarek, tel. 507 160 445 11

TOWARZYSTWO OPEROWE im. prof. Felicji Krysiewiczowej, ul. Focha 5, 85-006 Bydgoszcz, prezes Zenona Tomczak, tel. 603 993 852, sekretarz zarządu Danuta Święcichowska. 27

URZĄD MIASTA, ul. Sielanka 8a, www.bydgoszcz.pl, tel. 525 858 189, Wydział Kultury i Współpracy z Zagranicą 36

TOWARZYSTWO POLSKO-AUSTRIACKIE, Oddział B. ul. Stary Rynek 5, 85-104 Bydgoszcz, tel. 609 678 277, e-mail: lubomira.kubiak@gmail.com, prezes Lubomira Kubiak, dyżury w każdą drugą środę miesiąca. 34

WiMBP BIBLIOTEKA GŁÓWNA Bydgoszcz, ul. Długa 39, tel. 523 238 008, 523 399 200 – centrala; 523 287 390 – sekretariat, fax 523 287 390, e-mail: sekretariat@wimbp.bydgoszcz.pl, www.wimbp.bydgoszcz.pl Dyrektor: Ewa Pronobis-Sosnowska 35

TOWARZYSTWO POLSKO-NIEMIECKIE, ul. Fordońska 120. Dyżury we wtorki w godz. 13-16, e-mail: tpn1@wp.pl prezes Stanisław Puls, tel. 523 411 805; sekretarz Danuta Kucik, tel. 523 454 074.

TOWARZYSTWO POLSKO-WŁOSKIE Stary Rynek 22-24 (III p., wejście przez KATALOGI), tel. 523 238 008, dyżury: 1. środa miesiąca godz. 17-19 www.api.bydgoszcz.pl; api@api.bydgoszcz.pl, prez. Elżbieta Renzetti. 35 TOWARZYSTWO PRZYJAŹNI POLSKOFRANCUSKIEJ, Siedziba na terenie WSG

WĘDROWNICZEK – Klub Turystyczny, prezes Adam Czachorowski, tel. 523 251 635.

Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki Dyrektor: Maciej Puto, pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, wok@wok.bydgoszcz. com, tel. 52 585 15 01–03; Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej, kierownik: Katarzyna Wolska, tel. 52 322 22 36, galeria@wok.bydgoszcz.com, www.wok.bydgoszcz.com 37

Redakcja BIK prosi Państwa o weryfikację danych: bik@mok.bydgoszcz.pl Styczeń 2012 |

| 39

w y darzenia

Teatr Polski 1, 3 stycznia 2012, godzina 19.00 4 stycznia 2012, godzina 18.00

Francis Scott Fitzgerald Wielki Gatsby adaptacja, reżyseria, opracowanie muzyczne, video Michał Zadara; scenografia Robert Rumas; kostiumy Julia Kornacka; reżyseria światła, operator kamery Artur Sienicki; asystent reżysera Łukasz Korczak; występują: Karolina Adamczyk, Dominika Biernat, Michał Czachor, Mirosław Guzowski, Michał Jarmicki, Marian Jaskulski, Artur Krajewski, Mateusz Łasowski, Roland Nowak, Anita Sokołowska, Marta Ścisłowicz, Małgorzata Trofimiuk, Jakub Ulewicz, Małgorzata Witkowska, Barbara Wysocka (gościnnie), Marcin Zawodziński, Piotr Żurawski

W i e l k i G a t s b y. F o t . K r z y s z t o f B i e l i ń s k i

Akcja Gatsby’ego toczy się w latach dwudziestych XX. wieku w USA (…). Oczywiście, że czytam Gatsby’ego w latach dwudziestych XXI wieku w Polsce dlatego, że widzę w tych ludziach bohaterów naszego czasu i naszego kraju (…). Gatsby odbywa się sto lat temu w USA i dzisiaj w Polsce równocześnie – tak jak przy lekturze: czytam dzisiaj, a historia jest dawna.

Michał Zadara

13 stycznia 2012, godzina 18.00 PREMIERA 14, 15 stycznia 2012, godzina 16.00 15, 17, 19 stycznia 2012, godzina 11.00 18 stycznia 2012, godzina 17.00 premiera 13 stycznia 2012 roku, Duża Scena patronat Duński Instytut Kultury

Opowieści zimowe wg Hansa Christiana Andersena na podstawie baśni: Choinka, Królowa śniegu, Śniegowy bałwan przekład Bogusława Sochańska; scenariusz i reżyseria Iga Gańczarczyk; scenografia Dagmara Latała i Jacek Paździor/ LATALAdesign; kostiumy Agata Skwarczyńska; choreografia Dominika Knapik; muzyka Daniel Pigoński; występują: Magdalena Łaska, Mateusz Łasowski, Anita Sokołowska, Marta Ścisłowicz, Małgorzata Trofimiuk, Jakub Ulewicz, Marcin Zawodziński, Piotr Żurawski Centralną baśnią Opowieści zimowych będzie Królowa śniegu, jedna z najbardziej znanych i najwspanialszych 40 |

| Styczeń 2012

baśni Andersena. W siedmiu częściach, pełnych niesamowitych przygód i emocji, Andersen snuje historię dojrzewania Kaja i Gerdy. Zachwycający jest nie tylko poetycki zamysł baśni, jej wielowarstwowa symbolika, ale też psychologiczna głębia obrazu dorastania: buntowi Kaja towarzyszy połączenie lęku i podniecenia, tak charakterystyczne dla wchodzenia w świat dorosłych.

Fabułę baśni napędzają poszukiwania Kaja przez Gerdę: jej wędrówka przez szereg dziwnych światów, z których każdy – jak pisze w biografii Andersena Jackie Wullschläger – „odsłania jakiś absurdalny przejaw ludzkiej słabości”. Kaj i Gerda szczęśliwie wracają do domu, ale nie są już dziećmi – jakąś część dzieciństwa bezpowrotnie utracili.

Choinka i Śniegowy bałwan to z kolei para wyjątkowo groteskowych bohaterów. Historie ich życia, opowiedziane dowcipnie, i z pewnością mniej dramatycznie niż przygody Kaja i Gerdy, są jednak dużo bardziej tragiczne. Choinka nie potrafi cieszyć się chwilą. Nigdy nie jest szczęśliwa, bo zawsze oczekuje czegoś więcej.

Starzeje się i „umiera” pogrążona w żalu i tęsknocie za tym, co przeminęło. Bałwan zakochuje się w piecu i wraz z nadejściem wiosny topi się niespełniony. I Choinka, i Bałwan przemijają tak, jak przemija każda opowieść.

Historię przypłacają niejako własnym życiem. Andersen znalazł w baśni idealny gatunek, który pozwolił mu odmalować wiele z własnych rozczarowań – Choinka jest wzruszającym, słodko-gorzkim autoportretem.

Nowatorstwo Andersena-baśniopisarza polegało na tym, że o trudnych sprawach opowiadał z wielkim poczuciem humoru. Oddają to znakomicie nowe tłumaczenia jego utworów, przygotowane przez Bogusławę Sochańską po raz pierwszy bezpośrednio z języka duńskiego. Opowieści zimowe będą sceniczną baśnią o poszukiwaniu siebie, o trudnej do spełnienia misji, o przemijaniu, o podróży przez rozmaite pory roku i niezwykłe krajobrazy. Dla małych i dużych, zbuntowanych i wrażliwych, dla tych, którzy czekają na kolejną zimę, choć tegoroczny śnieg jeszcze nie stopniał, dla marzycieli i fantastów, którzy co jakiś czas szukają pretekstu, by wyruszyć na koniec świata, choćby tylko w wyobraźni. Dla wszystkich, którzy lubią się śmiać, słuchając smutnych opowieści.

IGA GAŃCZARCZYK Dramaturżka, reżyserka. Ukończyła teatrologię na UJ i dramaturgię w krakowskiej PWST. W latach 2005-2007 pracowała w dziale literackim Starego Teatru, gdzie współtworzyła i organizowała festiwale re_wizje/romantyzm (2005) i re_wizje/antyk (2007). Jako dramaturg pracowała m.in. przy Ćwiczeniach z Czechowa według Trzech sióstr w reż. Pawła Miśkiewicza (dyplom wydziału aktorskiego PWST w Krakowie, 2004), przy spektaklach: Doświadczenie – Nowa Huta w reż. Bruno Lajary w ramach festiwalu baz@rt.fr (2004), Podróż poślubna Wladimira Sorokina w reż. Iwo Vedrala w teatrze jeleniogórskim, Krety i rajskie ptaki w reż. Macieja Pod-

w y darzenia

B IK -u E L N IK Ó W LA CZYT D w cenie ILET em BIK-u TAN I B er m u n w ym zł!

Ze st yc znioty na spek takle: we ” bile ieści zimo i n i e : w o p „O i term atsby ” „Wielki G Z a p r a s z a m y w i zimowe” „Opowieśc, godz. 16.00 atsby ” 15.01.2012 maksymalnie „Wielki G z. 18.00 kupu god 2, nia do za yjnej cenie.

01 w .2 ra up 01 u 4.

Kromoc mplar z BI takl w p

12

stawnego w Teatrze Dramatycznym w Warszawie. Wraz z Magdą Stojowską współpracowała przy spektaklu Factory 2 w reż. Krystiana Lupy w Starym Teatrze w Krakowie i przygotowała adaptację teatralną Aktorów prowincjonalnych w reż. Agnieszki Holland i Anny Smolar w Teatrze im. J. Kochanowskiego w Opolu. Wyreżyserowała Całopalenie Dei Loher w Teatrze Nowym w Krakowie, W małym dworku S.I. Witkiewicza w Teatrze im.

Jana Kochanowskiego w Opolu, spektakl taneczny Nie ja podczas PPA OFF we Wrocławiu. Redaktorka serii teatralnej wydawnictwa Ha!art.

19, 20, 21 stycznia 2012, godzina 19.00 czas trwania: 100 minut bez przerwy

Artur Pałyga V (F) ICD-10. Transformacje reżyseria Paweł Łysak; dramaturgia Paweł Sztarbowski; scenografia Paweł Wodziński; kostiumy Aleksandra Semenowicz; muzyka Maciej Szymborski, Sławomir Szudrowicz; ruch sceniczny Maćko Prusak; projekcje video Remigiusz Zawadzki; reżyseria światła Robert Łosicki; występują: Karolina Adamczyk, Marta Ścisłowicz, Małgorzata Trofimiuk, Michał Czachor, Mirosław Guzowski, Michał Jarmicki, Artur Krajewski

Siedem życiorysów ulega zagęszczeniu, scena po scenie. ze n spek Jeden eg W znakomicie wyre­ w na jede 4 biletó ży­serowanej przez Pawła Łysaka sztuce nie spotykamy wariatów, lecz osobliwych ludzi. Czasem potrafimy się z nim utożsamiać, czasem nie – całkiem jak w życiu. „Kiedyś panował system, teraz wolność” oznacza tu: „Kiedyś byłeś gdzieś na końcu świata, w czarnej dziurze, a dziś wciąż jeszcze tam tkwisz.”

Spektakl V (F) ICD-10. Transformacje zrealizowany w ramach projektu Goethe-Institut AFTER THE FALL/PO UPADKU – Europa po 1989 roku 24, 25 stycznia 2012, godzina 19.30pokazy gościnne w Landesbühne Niedersachsen Nord w Wilhelmshaven

Bertolt Brecht, Kurt Weill Opera za trzy gorsze inf. Katarzyna Kamerduła

Akademia Muzyczna CXIX KONCERT PAŁACOWY

CCXXXIII BYDGOSKI WTOREK MUZYCZNY

niedziela, 8.01.2012, godz. 17.00, Pałac w Lubostroniu Wojciech Maciejowski, tenor Alicja Tarczykowska, fortepian

wtorek, 17.01.2012, godz. 19.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3 Michał Szałach, skrzypce Filip Syska, wiolonczela Bartłomiej Wezner, fortepian

CXLIV PORANEK MUZYCZNY dla dzieci z rodzicami niedziela, 15.01.2012, godz. 10.00 i 11.30, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3 Koncert noworoczny

KONCERT KARNAWAŁOWY niedziela, 15.01.2012, godz. 18.00, Sala Koncertowa Filharmonii Pomorskiej, ul. A. Szwalbego 6 Orkiestra Symfoniczna AM w Bydgoszczy Zygmunt Rychert, dyrygent

WIELKIE CYKLE – SONATY SKRZYPCOWE wtorek, 24.01.2012, godz. 19.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3 Maciej Strzelecki, skrzypce (Akademia Muzyczna im.

I.J. Paderewskiego w Poznaniu) Laureat II miejsca – Nagrody Rektorów Polskich Uczelni Muzycznych w Bydgoszczy, Gdańsku Katowicach, Krakowie, Warszawie i Wrocławiu podczas Koncertu Roku 2011 Marcin Sikorski, fortepian Bilety można nabywać: • na Koncerty Pałacowe – w Pałacu w Lubostroniu pół godziny przed koncertem, • na Poranki Muzyczne dla dzieci – w foyer Sali Koncertowej pół godziny przed każdą audycją, • na Koncert Symfoniczny w dn. 15.01.2012 – w Dziale Artystycznym AM oraz w FP godzinę przed koncertem.

Na pozostałe imprezy wstęp bezpłatny. inf. Anna Cudo

Styczeń 2012 |

| 41

w y darzenia

Opera Nova w Bydgoszczy niedziela 1.01.2012, godz. 17.00 poniedziałek 2.01.2012, godz. 19.00

KONCERTY NOWOROCZNE Reżyseria Sebastian Gonciarz Kierownictwo muzyczne Maciej Figas Scenografia Mariusz Napierała Choreografia Iwona Runowska Przygotowanie chóru Henryk Wierzchoń Chyba żaden spektakl nie jest wyczekiwany z takim utęsknieniem w ciągu roku, jak te nadzwyczajne koncerty.

Wymagają tyle wysiłku twórców jak prawdziwa premiera. Angażują wszystkie siły wykonawcze: solistów, chór, balet, orkiestrę i realizacyjne: opracowywane są nowe układy choreograficzne, szyte są nowe kostiumy, w niecodziennych zestawieniach wykorzystywane elementy scenografii, specjalnie ustawiane światła i projekcje. Charakter koncertu wymaga wartkiego tempa, sprawnych zmian dekoracji ( a przede wszystkim kostiumów !), uwzględnia pola popisu dla artystów i „wejścia” prowadzącego. Piętnaścioro solistów chce pokazać się w niecodziennym emploi. Kto by pomyślał, że diva tak tańczy a słodki tenor objawi swe prawdziwe oblicze jako bezwzględny mafioso. Okazuje się, że wśród artystów chóru kryją się prawdziwe gwiazdy. Konkurencja nie śpi!

Najwięcej do pokazania ma balet. Orkiestra nie może się z tym pogodzić i też żąda „pełnego wynurzenia” z kanału.

W ostatnich latach na scenie były pojedynki gangów, góralskie kuligi, songi na bananowych wyspach, dekadenckie zabawy w kabaretach i – zawsze spektakularne – finały. Koncerty prowadzili: Bohdan Łazuka, Maciej Orłoś, Andrzej Poniedzielski, Artur Andrus, Jerzy Kryszak, Joanna Bartel, Piotr Bałtroczyk.

Po raz trzeci z rzędu nad kształtem scenicznym koncertów pracuje ta sama, zgrana i „sprawdzona w boju” grupa realizatorów*.

Przeboje wielkiego ekranu, melodie przedwojennych teatrzyków, genialne piosenki niedoścignionych Starszych Panów, elegancja i lekkość francuskiej piosenki oraz wielkie emocje… stadionów – tak zapowiada się przekrój programu. sobota 7.01.2012, godz. 19.00 niedziela 8.01.2012, godz. 19.00

HRABINA MARICA operetka Imre Kálmána Kierownictwo muzyczne Maciej Figas Reżyseria Laco Adamik Scenografia Łucja Kossakowska Choreografia Janina Niesobska Kompozytor znakomicie czuł się w węgierskich tanecznych rytmach, „sypał jak z rękawa” melodyjnymi ariami i duetami (któż się oprze nakazowi „Ach, jedź do Varasdin!…” czy romansowi granemu przez pięknego Cygana). Realizatorzy przywołali cały czar operetki. Soliści nie tylko śpiewają, ale tańczą z ogromnym wdziękiem walca, javę i fokstrota. Balet Opery Nova szaleje w kankanie, ognistym czardaszu i układach choreograficznych inspirowanych węgierskim folklorem. Marica przyjeżdża do swej posiadłości landem ciągniętym przez żywe konie. Wytworne suknie w pastelowych barwach wysmakowane w detalach, kapelusze, parasolki, mundury i fraki, cygańskie sute spódnice, węgierskie stroje ludowe – wskrzeszony obraz starej Europy.

A muzyka Kálmána zawsze młoda!

czwartek 12.01.2012, godz. 19.00 piątek 13.01.2012, godz. 19.00 sobota 14.01.2012, godz. 19.00 niedziela 15.01.2012, godz. 19.00 poniedziałek 16.01.2012, godz. 19.00 wtorek 17.01.2012, godz. 19.00

„Baron cygański” operetka Joanna Straussa

Koncer t sylwestrowo -noworoczny w Operze Nova.

Fot. Marek Chełminiak

Gospodarzem najbliższych siedmiu świątecznych będzie znany aktor filmowy, „spec” od komedii i kabaretu, Cezary Pazura.

Aktualnie aranżacje dla Orkiestry Opery Nova piszą Krzysztof Herdzin, Tomasz Filipczak, Przemysław Zych, Tomasz Szymuś, Dawid Lubowicz.

42 |

| Styczeń 2012

Inscenizacja, reżyseria i choreografia Janina Niesobska Scenografia i kostiumy Maria Balcerek Kierownictwo muzyczne Maciej Figas Reżyseria świateł Bogumił Palewicz Przygotowanie chóru Henryk Wierzchoń I druga w tym miesiącu operetka z węgiersko-cygańskimi motywami: „Baron cygański”, którego Johann Strauss uznawał za swe największe kompozytorskie osiągnięcie. „Baron…” należy do najbardziej efektownych realizacji w historii bydgoskiej sceny operowej.

Sen noc y letniej. Fot. Andrzej Makowski

Błękity, szmaragdy, indygo, fiolety, cekiny, zapinki, przypinki. Jedwabne falbany spódnic tworzą barwną ruchomą płaszczyznę w porywającym czardaszu, powiewają frędzle chust, błyskają i dźwięczą szable.

Oszałamia wystawność dekoracji i kostiumów wykonanych z niezwykłą pieczołowitością a układy choreograficzne, w tym czardasz „Ritter Pazman” w obozowisku Cyganów, są wyjątkowej urody. Inscenizacja zapisała się w polskiej historii wystawień operetki jako wzorcowa a na bydgoskie przedstawienie zjeżdżają wycieczki z całego kraju. piątek 20.01.2012, godz. 19.00

Koncert nadzwyczajny w 91. rocznicę powrotu Bydgoszczy do Macierzy.

Wykonawcy: Soliści, Chór, Balet i Orkiestra Opery Nova

Koncer t okolicznościow y w Operze Nova

Koncert, na który zaprasza bydgoszczan Prezydent Miasta, mieć będzie charakter pogodnego święta. W radosnej atmosferze chcemy przypomnieć podniosłe wydarzenia sprzed 91, kiedy nasze Miasto przyłączone zostało do niepodległej Polski.

środa 25.01.2012, godz. 19.00 czwartek 26.01.2012, godz. 19.00

Sen nocy letniej balet do muzyki Feliksa Mendelssohna Inscenizacja i choreografia Karol Urbański Kierownictwo muzyczne Jerzy Wołosiuk Kostiumy Tijana Tyski Scenografia Wacław T. Ostrowski Uczucia ludzi i elfów splatają się (czasem ku ich wielkiemu zdziwieniu!), każda z istot szuka miłości i poddaje się jej władzy. Leśne królestwo Oberona spowija mgła i gra zielonych cieni. To rozegra się kłótnia i pojednanie królewskiej pary, tu psoci, dwoi się i troi wszędobylski Puk – kropi na oczy śpiących sok czarodziejskiego ziela.

I każdy przestaje być panem swego losu a pragnie tylko podążać i łączyć się z pierwszą ujrzaną po przebudzeniu istotą. Podobnie jak w literackim pierwowzorze Szekspira nie braknie nutki melancholii oraz momentów czysto komediowych. Szczęśliwy koniec przynosi śluby trzech par przy dźwiękach słynnego marsza, bez którego nie może obyć się żadne wesele. Inscenizator i choreograf, Karol Urbański wykorzystał znakomicie możliwości całego zespołu baletowego Opery Nova.

Recenzentka „Twojej Muzy”, Joanna Tumiłowicz pisze w numerze 6(49): Balet Opery Nova w Bydgoszczy pracuje bardzo intensywnie i nikt nie powinien się tu czuć niewykorzystany. Dość powiedzieć, że wszystkie postacie występujące w spektaklu „Snu nocy letniej” mają aż potrójną obsadę. Sprawą drugą jest uznanie dla polityki programowej tego zespołu, bowiem w ostatnim czasie jest to już kolejne oryginalne prapremierowe przedstawienie baletowe – przypomnijmy tylko „Zniewolony umysł” Roberta Bondary na tej scenie, w którym biorą udział młodzi twórcy i realizatorzy. Fakt, że kierownictwo Opery nie obawia się powierzać im tak odpowiedzialnych zadań, które zawsze są opatrzone pewnym ryzykiem, napawa optymizmem. Tutaj nie ma rutyny, jest natomiast miejsce na eksperyment”.

Ewa Chałat

Styczeń 2012 |

| 43

w y darzenia

Filharmonia Pomorska WIEDEŃSKI KARNAWAŁ

MUZYKA CELTYCKA I BRYTYJSKA

czwartek, 5 stycznia 2012, godz. 19.00 Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Michael Maciaszczyk, dyrygent, skrzypce Adam Szerszeń, baryton arie i duety z „Zemsty nietoperza” i „Barona cygańskiego” oraz najbardziej znane uwertury, walce, polki i galopy Straussów Karnawał w stylu wiedeńskim jest niedoścignionym wzorem dla wielu w różnych zakątkach świata i stanowi synonim wyrafinowanej elegancji, wybornej zabawy na najwyższym poziomie. W pierwszym noworocznym koncercie w Filharmonii na pewno wiedeńskim akcentem będzie udział w nim Michaela Maciaszczyka, który wystąpi w podwójnej roli – kapelmistrza i wiolinisty. Artysta urodził się w Opolu, dyplom w Akademii Muzycznej w Poznaniu uzyskał w wieku 21 lat. W wieku lat 21 wygrał konkurs na koncertmistrza Wiener Kamerorchester, a od 2000 rozpoczął pracę w Wiener Philharmoniker. Jako członek orkiestry Toyota Master Players (soliści Wiener Philharmoniker), koncertmistrz Secession Players Wien oraz Wiener Kammer Ensembles występuje w najważniejszych salach koncertowych świata. Współpracuje również z Wiener Virtuosen (soliści Wiener Philharmoniker), Ensemble Wiener Collage (zespół przy wiedeńskim Schönberg Center zajmujący się muzyką nową). Od dwóch lat prowadzi także działalność koncertową jako dyrygent.

Sopranowe partie wykona Iwona Socha, absolwentka katowickiej Akademii Muzycznej, finalistka prestiżowych konkursów już jako wybijająca się studentka trzeciego roku rozpoczęła regularną współpracę z Filharmonią Śląską, wkrótce zaprezentowała się na estradach innych filharmonii, w tym wielokrotnie w bydgoskiej. W 2005 rozpoczęła współpracę z Teatrem Wielkim-Operą NaIwona Socha rodową w Warszawie, a od 2007 jest solistką Operetki Warszawskiej. Adam Szerszeń znakomity polski baryton pochodzi z Katowic, gdzie ukończył z wyróżnieniem Akademię Muzyczną.

Jest laureatem wielu nagród i wyróżnień w konkursach wokalnych. Śpiewał z większością krajowych orkiestr filharmonicznych.

Adam Szerszeń

44 |

| Styczeń 2012

środa, 18 stycznia 2012, godz. 19.00 Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis José Maria Florêncio, dyrygent Mariola Salaber, harfa Wojciech Okurowski, fletnia Pana Lindsay Davidson, dudy Händel – Uwertura do oratorium „Mesjasz” Holst – St. Paul’s Suite Zaerr – Koncert na harfę, fletnię Pana i orkiestrę smyczkową Ostatni dzień Karnawału A.D. 2012 przypada w dniu 21 lutego, z uwagi na to Filharmonia w swym kalendarzu umieściła jeszcze kilka koncertów z przyjemną, lżejszą muzyką. Do nich można z pewnością zaliczyć i ten wieczór muzyki kameralnej pod batutą José M. Florêncio, szefa dyrygenta Capelli Bydgostiensis, w którym zabrzmią egzotyczne wręcz instrumenty, towarzyszące człowiekowi od wieków, a rzadko goszczące w „solowej” roli na szacownej estradzie Filharmonii. Cudownie subtelna harfa, instrument „godny jedynie aniołów”, która znana była już w starożytności, m.in. w Mezopotamii i Egipcie 3000 lat p.n.e., w Europie pojawiła się w średniowieczu. Na harfie zagra Mariola Salaber – absolwentka Uniwersytetu Muzycznego w Santiago de Compostella z klasy Nicanora Zabaleta (Hiszpania), na co dzień muzyk Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Pomorskiej i pedagog. Fletnia Pana (także

José Maria Florêncio z Orkiestrą kameralną Capella Bydgostiensis

syringa, syrinks) wiąże się z mitem o nimfie Syrinks.

Według mitologii greckiej na fletni grywali: opiekun pasterzy i trzód, bóg Pan oraz satyrowie. Instrument ten bardzo się rozpowszechnił i spotyka się go w niektórych krajach Europy, Azji, Afryki i Ameryki Południowej. Fletnia była popularna w Polsce w okresie renesansu, kiedy to nazywana była multanką. Trudno oprzeć się „boskim”, uwodzącym dźwiękom fletni Pana, jest niezwykle lubiana. Jej urok zaprezentuje słuchaczom polski panflecista Wojciech Okurowski; absolwent po-

w y darzenia

znańskiej uczelni, który pogłębiał tajniki gry u samego George’a Zamphira, legendarnego mistrza fletni z Rumunii. Następny instrument – dudy kojarzą się przede wszystkim ze Szkocją, występują jednak w różnych częściach świata, także w Polsce, i w zależności od regionu są nazywane kozłem, gajdami lub kozą. Na dudach zagra autentyczny, szkocki artysta Lindsay Davidson bardzo utytułowany muzyk-instrumentalista, kompozytor i pedagog.

COME TOGETHER – 50 LAT KARIERY THE BEATLES

KONCERTY DLA MAŁYCH MELOMANÓW sobota, 21 stycznia 2012, godz 11.00 Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis Maciej Sztor, dyrygent Dorota Borowicz, prowadzenie Grieg – Poranek z Suity Peer Gont Haendel – Concerto Grosso G-dur Pachelbel – Kanon D-dur Strauss – Polka Pizzicato, Nad pięknym Modrym Dunajem Chaczaturian – Taniec z szablami z baletu Gajane Mozart – Uwertura do opery Wesele Figara.

piątek, 20 stycznia 2012, godz. 19.00 Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Jan Walczyński, dyrygent Zespół ŻUKI Piotr Andrzejewski, gitara, wokal Adam Staniszewski, gitara, wokal Marek Posieczek, gitara basowa, wokal Jerzy Bołka, perkusja Spuścizna Beatlesów, najsłynniejszego jak dotąd zespołu rockowego, pozostaje niezmiennie inspiracją dla innych muzyków. Mimo że nie byli „wirtuozami” i nie znali notacji muzycznej, potrafili pogodzić sukces na polu kultury elitarnej z niebywałym wręcz tryumfem w sferze kultury masowej. Do nich należy najwięcej muzycznych odkryć oraz rekordów. Zdobyli parę prestiżowych nagród Grammy oraz Oscara za film Let It Be. Szacuje się, że pod koniec lat 90. sprzedana została miliardowa płyta Beatlesów.

Jan Walczyński, wrocławski dyrygent, aranżer i kompozytor, mistrz nastrojowych koncertów, znany jest ze swych znakomitych adaptacji największych szlagierów muzyki rozrywkowej, filmowej czy musicalowej, zdołał już podbić bydgoską publiczność swymi świetnymi, interesującymi projektami. Tym razem pod jego batutą połączone zostaną dwa muzyczne światy: symfonika i rock. Zabrzmi głównie muzyka legendarnej, angielskiej grupy The Beatles w interpretacji również popularnego bydgoskiego zespołu Żuki, specjalizującego się w tym repertuarze, a także innych gwiazd rocka lat 60. i 70. Od chwili pierwszych koncertów zdobyli serca nie tylko fanów Beatlesów i podróżują praktycznie po całym świecie. W ciągu roku wykonują na żywoopokoleniowej widowni.

Filharmonia Pomorska – pionier w województwie kujawsko-pomorskim w sferze organizowania audycji i koncertów dla dzieci i młodzieży – rozpoczyna w nowym roku cykl koncertów familijnych dla MAŁEGO MELOMANA. Nowy cykl adresowany jest specjalnie do rodzin z dziećmi w wieku szkolnym, przedszkolnym oraz dzieci młodszych. Pierwszy koncert zatytułowany „Familia smyka” zapozna słuchaczy z rodziną instrumentów Capelli Bydgostiensis, będzie też okazją do nawiązania przyjaźni z głową rodziny – dyrygentem Maciejem Sztorem. Artyści z pomocą najmłodszych melomanów i moderatorki Doroty Borowicz napiszą muzyczne kartki życzeń dla babci i dziadka. Wszystkich ciekawych przygód muzycznej familii zapraszamy na ten pierwszy koncert z serii DLA MAŁEGO MELOMANA, bowiem będzie to wyjątkowa szansa wspólnego przeżycia muzycznego dla rodziców, dziadków i dzieci w przyjaznej, pełnej ciepła atmosferze oraz profesjonalnej oprawie artystycznej.

KONCERT NA KARNAWAŁ piątek, 27 stycznia 2012, godz. 19.00 Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Sławomir Chrzanowski, dyrygent Alicja Majewska, śpiew Włodzimierz Korcz, fortepian Sławomir Chrzanowski, kolejny mistrz nastrojowych koncertów, od 1990 piastuje stanowisko dyrektora naczelnego i artystycznego Filharmonii Zabrzańskiej.

Z udziałem symfoników poprowadzi koncert, w którym gwiazdą będzie ikona polskiej piosenki Alicja Majewska Opr. Mariola Grochowina

Styczeń 2012 |

| 45

w y darzenia

Muzeum Okręgowe im. L. Wyczółkowskiego alne na terenach Kaszub (m.in. wyasygnował 13 tys. marek na studia medyczne Aleksandra Majkowskiego w Monachium). W 1908 r. został przyjęty do Towarzystwa Naukowego w Toruniu, a rok później został jego dożywotnim członkiem.

Mieszkając jeszcze w Kościerzynie, zaprezentował w 1911 r. część swoich numizmatycznych zbiorów na kaszubsko-pomorskiej wystawie ludoznawczej.

Po 1919 r. zamieszkał wraz z siostrą w Sopocie, gdzie oddał się powiększaniu i porządkowaniu kolekcji numizmatycznej. Monety, prócz lokalnych znalezisk, pozyskiwał głównie poprzez wyspecjalizowane w tej dziedzinie firmy europejskie.

Polska, 2 zł, 1928 r., mennica Monachium, moneta wykonana przez Karola Geotza na zamówienie i wg projektu Walerego C. Amrogowicza

Wa l e r y C . A m r o g o w i c z p o d c z a s k u r a cj i w W i e r s h o f f e n , 19 0 9 r.

18 stycznia 2012, godz. 18.00, Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4, wystawa czynna do 9 kwietnia.

Otwarcie wystawy „Walery C. Amrogowicz (1863-1931) kolekcjoner.

Numizmatyka – malarstwo – grafika”

Urodzony w Nowogródku w powiecie lipnowskim Walery był synem Konstantego, właściciela ziemskiego i Amelii z domu Kamińskiej. Po stracie męża, matka Walerego, dbając o edukację dzieci, przeniosła się do Torunia. Tutaj Walery uczęszczał do miejscowego Gimnazjum, którego jednak nie ukończył ze względu na zły stan zdrowia (do końca życia leczył się na serce). W szkole jego ulubionymi przedmiotami były geografia i historia. Do tej ostatniej, a zwłaszcza jej wąskiej dziedziny – numizmatyki – zapałał miłością, pod wpływem swego nauczyciela Ryszarda Nadrowskiego. Po opuszczeniu Gimnazjum podjął pracę w sądownictwie pruskim na Pomorzu i Kaszubach. Początkowo piastował stanowisko sekretarza, a następnie radcy sądowego. W 1919 r. przeszedł na emeryturę.

Przez lata swojej pracy wspierał finansowo liczne fundacje kulturalne, społeczne oraz osoby indywidu46 |

| Styczeń 2012

Z umiłowania do Kaszub, zamówił, u miejscowego „artysty” Adolfa Wysockiego, 40 rysunków piórkiem i akwarel, przedstawiających zabytki kaszubskiego budownictwa drewnianego, ornamentacyjne detale architektoniczne oraz wzory haftu kaszubskiego, a u malarza Mariana Mokwy, ok. 60 akwarel związanych z Kaszubami i Bałtykiem.

Ciekawostką w zbiorach Amrogowicza jest 13 gospodarczych tabliczek neosumeryjskich z 2300 r. p.n.e.

W czerwcu 1931 r. cały swój zbiór zapisał Towarzystwu Naukowemu w Toruniu. Kolekcja znajduje się obecnie w zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu jako depozyt Towarzystwa. Na wystawie zaprezentowane zostaną, w wyborze: 293 monety, 30 medali, 11 akwarel Mariana Mokwy, 36 grafik (w tym 13 prac Daniela Chodowieckiego) oraz 2 tabliczki neosumeryjskie.

Wystawa przygotowana została w oparciu o zbiory Muzeum Okręgowego w Toruniu przy współpracy Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy.

Adam Musiałowski

25 stycznia 2012, godz. 18.00 Zespół Spichrzy, ul. Grodzka 7-11 ekspozycja czynna do 25 marca 2012 r.

Otwarcie wystawy „Ineffabilis”

Prezentacja prac Bogdana Konopki w Muzeum Okręgowym w Bydgoszczy ma formę wystawy retrospektywnej. Artysta fotografik o międzynarodowej renomie specjalizuje się w unikatowej czarno-białej fotografii.

Od lat 90. używa kamer wielkoformatowych wykonu-

w y darzenia

Bogdan Konopka, Szanghaj, z cyklu „Chiny – imperium szarości”, 2004

Bogdan Konopka, Quai de Montebello, z cyklu „Szary Paryż”, 1995

jąc odbitki w technice stykowej. Charakterystyczne dla jego twórczości są portrety miejsc, szczególnie miast, ale również domów, cmentarzy i ludzi. Łączy je sposób opisywania rzeczywistości za pomocą światła i cienia.

Sam o swoich poszukiwaniach twórczych i inspiracjach mówi: „Mistrz Leonardo da Vinci pozostawił w swoich zapiskach zdanie, które od jakiegoś czasu nie daje mi spokoju: ciało odziane cieniem. Światło jest wszakże siłą sprawczą fotografii, ale jednocześnie potrafi ją zniszczyć. Bo fotografia w elementarnym sensie nie oznacza pisania światłem, ale cieniem właśnie – cieniem, który to światło określa. Jest jeszcze jeden cień, który współtworzy fotografie: cień jej autora i jego czasu. Jeśli te cienie są zharmonizowane, może się narodzić to, co Walter Benjamin nazwał aurą. Roland Barthes z kolei operował pojęciem chambre claire, co osobiście tłumaczę jako przeciwieństwo ciemni, czyli – jaśnię. Fotograf przeprowadza swe obrazy przez ciemność ku jaśni. I to tutaj okazuje się czy ciało odziane cieniem udało się przekuć w dzieło sztuki”.

Warto zaznaczyć, że pośród kilkudziesięciu zaprezentowanych w Bydgoszczy prac zostaną pokazane fotografie wielkoformatowe, z których część była ostatni raz eksponowana w Polsce trzynaście lat temu.

Bogdan Konopka urodził się w 1953 roku w Dynowie, absolwent wrocławskiego Technikum Kinematografii – specjalność fotochemia. Twórczością fotograficzną zajmuje się od połowy lat 70. W latach 1980-1985 prowadził pracownię fotografii w IKiEM Politechniki Wrocławskiej. Tam właśnie w roku 1981 w galerii Antresola zadebiutował wystawą pt. „Solidarność”. W latach 1982-1985 współuczestnik i współtwórca programu „Fotografia elementarna” realizowanego przy galerii „Foto-Medium-Art” we Wrocławiu. Założyciel i kierownik galerii fotografii „P.S.” we wrocławskim klubie MPiK (1985-1986). Od roku 1985 pracuje jako fotograf niezależny. W 1988 roku wyjechał do Francji, gdzie mieszka i pracuje do dziś. Jest członkiem ZPAF. Stypendysta Pro Helvetia (Szwajcaria 1993), Miasta Paryż (1994), Ambasady Francuskiej w Pekinie (2005), Instytutu Kultury Francuskiej w Rumunii oraz na Białorusi (2000, 2004).

Laureat Grand Prix de la Ville de Vevey w Europejskim Konkursie Fotografii (1998). Jest autorem kilkuset wystaw indywidualnych i zbiorowych, prezentowanych na całym świecie, w takich krajach jak: Polska, Francja, Rosja, Słowacja, Litwa, Chiny, Szwajcaria, Włochy, USA, Rumunia, Węgry, Belgia, Czechy, Bułgaria, Niemcy, Taj-

Bogdan Konopka, Pekin, z cyklu „Chiny – imperium szarości”, 2003

landia, Armenia, Hiszpania, Białoruś, Japonia oraz Słowenia. Jego prace znajdują się w licznych prestiżowych kolekcjach, m.in.: Centrum Pompidou w Paryżu, FNAC w Paryżu, Museum Carnavalet w Paryżu, Europejskim Domu Fotografii w Paryżu, Zbiorach Ministra Communaule Française de Belgique w Brukseli, Muzeum Narodowym w Mińsku, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Narodowym we Wrocławiu, Muzeum Regionalnym w Cassel, Muzeum Elizejskim w Lozannie, Muzeum Aparatów Fotograficznych w Vevey (Szwajcaria) oraz Centrum Fotografii w Nicei.

Oprac. Monika Kosteczko-Grajek

Wystawy czasowe: Zespół Spichrzy, ul. Grodzka 7-11 „Gdzie się spełnił cud… Szopki krakowskie ze zbiorów Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie”. Ekspozycja czynna do 29 stycznia 2012 r.

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8a „Obszary malarskich wyobraźni. Obrazy artystów malarzy pedagogów Zakładu Malarstwa na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu”. Wystawa czynna do 5 lutego 2012 r.

Wystawy stałe: Zespół Spichrzy, ul. Grodzka 7-11 „Od Starego Rynku do placu Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy” ul. Dąbrowa „EXPLOSEUM – centrum techniki wojennej DAG Fabrik Bromberg” Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2 „W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia wczesnośredniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic” Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 „Mennica bydgoska” Leon Wyczółkowski, ul. Mennica 7 „Leon Wyczółkowski (1852-1936), malarstwo, rysunek, grafika”.

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8a „Galeriia Sztuki Nowoczesnej”.

Zespół Spichrzy, ul. Grodzka 7-11. „Bydgoszcz – okruchy miasta”

Inf. Mateusz Soliński

Styczeń 2012 |

| 47

w y darzenia

Stowarzyszenie Artystyczne „Mózg”

2.01.2012, godz. 20.00

Natalia Maciejewska „Maska” – wystawa Natalia Maciejewska – absolwentka Ogólnokształcącej Szkoły Sztuk Pięknych w Bydgoszczy, obecnie studentka Zakładu Plastyki Intermedialnej na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu.

Wystawa poświęcona jest człowiekowi współczesnemu i temu w jaki sposób w dzisiejszych czasach wyraża on własne uczucia, myśli i pragnienia. Strach, fałsz i obłuda to emocje, które według autorki instalacji towarzyszą ludziom na co dzień. Tytułowa maska to nieprawdziwa kreacja samego siebie, jaką tworzy człowiek współczesny, próbując przypodobać się innym.

13.01.2012, Start: 22.00, Wstęp: 10/15 pln

DEEPER THAN DEEP NIGHT – Skeptical (UK) / Reza, Eclipse, Preemo (Gdańsk) / Lady Katee (Łódź) – impreza

Skeptical, czyli Ashley Tindall to DJ / Producent z Londynu. Ashley miał przyjemność występować niemal w całej Wielkiej Brytanii.

Z pasji do DNB zaangażował się w działalność producencką, która pozwoliła przenieść przyjemność kontemplacji muzyki na wyższy poziom. Wydaje także w najlepszych wytwórniach zaczynając od Exit Records, poprzez Ingredients, X-tinction Agenda, kończąc na Dispatch Records oraz 31 Records.

48 |

| Styczeń 2012

Lady Katee, wokalistka. Autorka tekstów. Bezwarunkowo zakochana w muzyce, związana z wieloma gatunkami. Od ponad 9 lat czynnie udziela się na scenie klubowej w Polsce i za granicą. W 2008 połączyła swoje siły z Radicall’em co doprowadziło do powstania projektu wyznaczającego nowe granice w gatunku drum and bass. Ich współpraca zaowocowała wieloma release’ami, m.in. dla amerykańskiej wytwórni Covert Operations czy polskiego label’u Absys Records oraz licznymi imprezami na terenie całego kraju jak i za granicą.

Reza, producent z Gdańska. Reprezentant jednej z największych wytwórni muzyki drum & bass na świecie, Cylon Recordings, prowadzonej przez legendę sceny – Loxego. Eclipse, producent pochodzący z Gdańska. Członek kolektywu Deeper Than Deep. Od samego początku wierny czarnej płycie. Znany przede wszystkim ze znakomitej selekcji oraz dużej kreatywności w miksie.

Preemo, Dj i promotor. od ponad 10 lat związany z trójmiejską sceną drum’n’bass. Członek czynnie działającego projektu Deeper Than Deep. Jego sety charakteryzują się eksperymentalnymi i głębokimi brmieniami z dużą dawką hipnotyzującego basu. Kładzie ogromny nacisk na technikę mixowania i selekcję kawałków.

20.01.2012, Start: 21.00, Wstęp: 5 pln

Drekka Canid (USA) – koncert 27.01.2012, Start: 21.00, Wstęp: 5 pln

Gorzycki/Pater Duo – koncert

Rafał Gorzycki, lider Ecstasy Project i współzałożyciel Sing Sing Penelope oraz Dziki Jazz, zaliczany dziś do czołowych perkusistów i kompozytorów jazzowych w Polsce wraz z Kamilem Paterem, gitarzystą Contemorary Noise Sextet i założyciel kwartetu Dziki Jazz stworzyli wyjątkowy projekt… efemeryczny, liryczny, po prostu kontemplacyjny.

Rafal Gorzycki – perkusja Kamil Pater – gitara, elektronika

w y darzenia

Sputnik nad Bydgoszczą 2012 W Bydgoszczy po raz drugi. Edycja 4 odbyła się w styczniu 2011 w Klubie Mózg w którym został uruchomiony projekt Kino Moment. Wcześniej jako element Sputnika 3 odbyło się Rosyjskie Preludium do IV edycji Never seen in Bydgoszcz, które miało miejsce we wrześniu 2009 roku. Tegoroczna edycja festiwalu obędzie odbędzie się w klubie Mózg w dniach 16-21 stycznia.

EKRAN I REWOLUCJA 21.01.2012, Start: 21.00, Wstęp: 10 pln Dodatkowo w programie znajdzie się koncert pod tytułem Ekran i rewolucje. Jest to kontynuacja projektu Ekran w Mroku, który prezentowaliśmy na deskach sceny bydgoskiego Mózgu 14 lutego 2011. Wtedy był to seans filmu Metropolis Fritza Langa do którego na żywo muzykę wykonywał Marcin Pukaluk. Tym razem kompozytor zderzy się z klasyką radzieckiego filmu niemego.

W ramach bydgoskiej odsłony Sputnika nad Polską odbędzie się seans filmu Aelita reż. Jakow Protazanow, 1924 r. towarzystwem muzyki na żywo.

Oficjalna strona projektu: http://www.ekranirewolucja.pl

Sputnik nad Polską 5

Idea festiwalu Fundacja WSPIERAM we współpracy z Europejską Agencją Reklamową oraz firmą dystrybucyjną 35 mm od lat zajmuje się propagowaniem kultury rosyjskiej w Polsce. Po sukcesach koncertów Chóru Aleksandrowa, Rosyjskich Kozaków, zespołu Bieriozka oraz innych artystów przyszedł czas na X. Muzę.

Po długiej nieobecności kina rosyjskiego w Polsce z wielką ostrożnością przystępowaliśmy w 2007 roku do organizacji I. Festiwalu Filmów Rosyjskich. Zainteresowanie widzów przekroczyło jednak nasze najśmielsze oczekiwania. Festiwal okazał się wielkim sukcesem i udowodnił, że kino rosyjskie jest przez Polaków znane i lubiane i powinno częściej gościć, zarówno w kinach, jak i w telewizji. W tym roku „Sputnik nad Polską” już po raz piąty wzbogaci kalendarz imprez kulturalnych odbywających się jesienią w Warszawie.

Celem Festiwalu jest zaprezentowanie jak najszerszej publiczności największych osiągnięć rosyjskiej kinematografii. Podczas Festiwalu pokazywane są zarówno dzieła mistrzów kina rosyjskiego, jak i produkcje młodego pokolenia reżyserów, a także filmy dla dzieci. Naszym zdaniem obrazy te w niczym nie ustępują filmom zachodnim, jednak mimo swej niezaprzeczalnej wartości niezwykle rzadko mają okazję gościć na polskich ekranach. Wybrane przez nas filmy prezentujemy nie tylko mieszkańcom Stolicy, nasz Festiwal ma bowiem odsłony w kinach całej Polski. „Sputnik nad Polską” to jednak nie tylko seanse filmowe, ale i szereg imprez towarzyszących koncertów, wystaw, wykładów, debat, spotkań z twórcami filmowymi i krytykami.

Goście, którzy dotychczas odwiedzili Festiwal – twórcy filmowi ze strony polskiej i rosyjskiej oraz przedstawiciele władz obu państw zgodnie podkreślają polityczną i kulturową rolę tego przedsięwzięcia, które według nich z pewnością przysłuży się zbliżeniu narodów Rosji i Polski i wzbogaci wzajemne stosunki kulturowe.

Sputnik nad Bydgoszczą Klub MÓZG – 16-21.01.2012 Blok I. Konkurs. 16-17 stycznia

16.01.2012, g. 18.00, Myśliwy, Bakur Bakuradze, 16.01.2012, g. 20.15, Palacz, Aleksiej Bałabanow, 17.01.2012, g. 18.00, Obojętność, Oleg Flangolc, 17.01.2012, g. 20.15, Dom wiatru, Złotopolski

Blok II. Kalejdoskop. 18-19 stycznia 18.01.2012, g. 18.00 g. 18.00, Uprażnienia w prekrasnom, Wiktor Szamirow 18.01.2012, g. 20.00, Żyła była baba, Andriej Smirnow 19.01.2012, g. 18.00, Ziemia ludzi, Siergiej Goworuchin 19.01.2012, g. 20.15, All inclusive, Eduard Radziukiewicz

Blok III. Moskwo, kocham Cię! 20-21 stycznia

20.01.2012, g. 18.00, Moskwo, kocham Cię!

20.01.2012, g. 20.15, Człowiek z kamerą 21.01.2012, g. 16.00, Stworzył nas jazz 21.01.2012, g. 18.15, Dziwadła i ludzie, Aleksiej Bałabanow

Blok IV. Retrospektywa Kalika. 22 stycznia 22.01.2012, g. 16.00, Człowiek idzie za Słońcem 22.01.2012, g. 18.15, Do widzenia chłopcy 22.01.2012, g. 20.30, Kochać Karnet na całość: 60 zł normalny, 50 zł ulgowy Bilety: 8 zł ulgowy 10 zł normalny.

Styczeń 2012 |

| 49

w y darzenia

Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński 26.01.2012, godz. 18.00

Otwarcie wystawy rzeźby i rysunku Aliny Kluzy-Kaja pt. „Zmysły i zamysły”.

Alina Kluza-Kaja ur. 1985 w Czarnkowie. W 2005 ukończyła Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych im.

Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy. W 2005-2006 studiowała na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku na wydziale malarstwa.

W czerwcu 2011 ukończyła Akademię Sztuk Pięknych w Gdańsku na wydziale rzeźby – dyplom z wyróżnieniem w pracowni Sławoja Ostrowskiego. Autorka trzech wystaw indywidualnych; rysunku oraz fotografii reportażowej ze Szkocji.

Uczestniczyła w pięciu wystawach zbiorowych rzeźby i rysunku.

Smak , w ys. 20 cm, sól

Wzrok 30 cm, metal, szkło

TY – JA W moich pracach rzeźbiarskich chcę opowiedzieć o relacjach między dwojgiem ludzi. Każda z kompozycji rzeźbiarskich przedstawia postać będącą w dialogu z kimś. Jednak połączone rzeźby tworzące prawie

Słuch, 25 cm, metal

50 |

| Styczeń 2012

Wę c h , w y s . 35 c m , c y n a m o n

Dot yk , średnica 20 cm, ż y wica

swoje lustrzane odbicia nie obrazują dwóch osób w dialogu, ale jedną wraz z oddziaływaniem tej relacji na nią. Niepełne, ażurowe odbicie jest właśnie przedstawieniem wpływu dialogu tej osoby, czyli stanowi to co zauważa ona dzięki relacji z drugim człowiekiem. Może widzieć siebie w drugim człowieku, dzięki zauważonym podobieństwom albo również widzieć siebie, ale dzięki różnicom albo widzieć drugiego jako innego siebie. Forma podstawowa to człowiek otwarty w dialogu na drugiego. Natomiast forma ażurowa to rodzaj odbicia albo także ślad pozostawiony w drugim, jako efekt naszego wpływu. (…)

Wzrok Dzięki niemu posiadamy nieodgadnione możliwości: potrafimy za każdym razem odnajdywać coś nowego w tym samym obrazie rzeczywistości. Obrazy rejestrowane przez wzrok przyciągają przedmioty naszych myśli, przywołują wspomnienia i są zalążkiem marzeń.

W zależności od chwili to samo widzę inaczej.

Słuch Ludzkie ucho środkowe wyglądem przypomina mi instrument muzyczny, który może nie potrafi wydobyć z siebie dźwięku, ale za to bez niego dźwięki byłyby tylko teoretycznym zapisem dla wzroku. Dźwięki mają silny wpływ na mnie, jedne pomagają mi się wyciszyć, drugie potrafią mnie pobudzić, przy jeszcze innych ogarnia mnie smutek albo wypełnia radość. Jest to dowód na to, że jestem wtedy w dialogu z kimś lub czymś poprzez narząd słuchu.

Dotyk Zdaję sobie sprawę, że wykonywane przeze mnie czynności wywierają wpływ, pozostawiają ślad, w drugim człowieku, w przyrodzie, a we mnie samej z całą pewnością.

Postrzegam siebie czasem jako formę zmieniająca się pod wpływem dotyku wydarzeń.

Węch i Smak Zdarza się, że zapomniane wspomnienia zostają przywołane znie-

w y darzenia

nacka przez jakiś smak lub zapach.

Zmysł węchu i smaku nierozerwalnie uczestniczą w relacji z człowiekiem i przyrodą. Rozszerzają oddziaływanie, wzbogacając dialog o dodatkowe informacje. Niemalże wszystko wytwarza zapach, który dzięki właściwościom cząsteczek zapachowych może na nas wpływać, nawet jeśli nie widzimy jego źródła. Forma rzeźby zmysłu węchu nawiązuje do budowy nozdrza, natomiast zmysłu smaku do wyglądu rzeczywistej lizawki naruszonej przez zwierzęta w lesie oraz do przekroju języka. Do wykonania zmysłu smaku posłużyłam się lizawką dla zwierząt wykonaną z soli.

* * *

Prace rysunkowe stanowią przedłużenie moich przemyśleń dotyczących dialogu. Tworzą cykl trzech prac, z których każda przedstawia kadr ciała ludzkiego, przez który przenikają plamy barwne zamknięte w proste formy geometryczne.

Niektóre z tych form przechodzą z jednego rysunku w drugi. Zabieg ten nie tylko ma za zadanie scalać rysunki, ale również obrazować odmienny wpływ tych samych czynników (czyli dialogu z człowiekiem i ze światem) na innych ludzi.

Plamy barwne w każdej pracy swoim ciężarem i kształtem stwarzają sytuację, na którą człowiek reaguje.

Nasycone emocjami pozy bohaterów tych prac są właśnie tą reakcją, wynikiem dialogu.

Alina Kluza-Kaja

26.01.2012, godz. 18.00

Spotkanie poetyckie z ks. Janem Sochoniem pt. „Podróż z magami – wiersze świąteczne” połączone z promocją najnowszego tomu wierszy.

Jan Sochoń ur. 17.08.1953 w Wasilkowie, na Podlasiu; ksiądz, profesor zwyczajny filozofii, poeta, krytyk literacki i eseista; biograf i wydawca pism błogosławionego księdza Je-

rzego Popiełuszki. Kieruje Katedrą Filozofii Kultury na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego, wykłada w Wyższym Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Warszawie. Stale współpracuje z redakcjami różnych czasopism i Polskim Radiem. Należy do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, P.E.N. – Clubu, Polskiego Towarzystwa Tomasza z Akwinu, Polskiego Towarzystwa Filozoficznego oraz innych towarzystw naukowych. Fascynuje się sztuką romańską, fotografowaniem, muzyką jazzową i historią toskańskich winnic. Opublikował wiele książek filozoficznych, prac edytorskich oraz tekstów literackich i haseł encyklopedycznych.

Ostatnio wydał: Widzimy tylko znaki. O wierze chrześcijańskiej (Kraków 2011) oraz tomy poetyckie: Powtórzenie raju (Pelplin 2010) i Uspokój się (Bydgoszcz 2010). W druku zbiór rozpraw: Religia w kulturze postmodernistycznej (Lublin 2011).

Pracuje nad powieścią pt. Studnia i monografią poświęconą miłości Boga w tradycji filozofii zachodniej.

Mieszka w Warszawie. Strona internetowa: www.xsochon.pl

(…) Przestrzeń nie określona żadnymi granicami jest jednak zależna od naszej „transcendentnej świadomości”. Wymaga współdziałania z Dobrem, w którym „żyjemy, poruszamy się i jesteśmy” (…) Dzięki miłości zdarza się namiętna radość, pełnia, a także błysk poznania na miarę wewnętrznego olśnienia. (…)

Ksiądz Jan Sochoń, patrząc łagodnie w oczy czytelnikowi, przekonuje go własnym przykładem, że każdy dzień jest godną świadomego przeżycia, zamkniętą całością. Codziennie też warto podejmować to samo trudne zadanie – ćwiczyć się w wewnętrznej wytrwałości w dążeniu do celu…

Hanna Strychalska

* * *

W poezji księdza Jana Sochonia odnajduję uciszoną mądrość, która nie musi się podpierać emocjonalnym wykrzyknikiem, żeby zaistnieć artystycznie, przechodzić w „pełne widzenie” poety i doświadczonego człowieka. Ma ona w sobie rozumny spokój (lub do niego zmierza), nie wyłączając utworów, które „dzieją się” na krawędzi, nad życiową przepaścią. Ludzo-boska naturalność tych wierszy, ich styk z mistyczną Całością, która prawie jednoczy życie ze śmiercią, wygasza wszelką doraźną „dookolność”, a może nawet jej nie rozpoznaje. Chciałoby się powiedzieć, że człowiek-artysta przenikliwie wykorzystał jednoczącą „szansę” cierpienia i przemijania, wszedł do głębokiej i bezbrzeżnej rzeki. Teraz, jeśli zdarzy mu się wyraźniejszy gest udręczenia, to już jakby z samego dna, oświetlonego jednak zawsze rozległą, nieodpartą nadzieją.

Zbigniew Jankowski

Powrót z wykładu o Miłoszu Siedzę w prawie pustym pociągu, słońce wspomaga mój wzrok, jasno widzę krajobraz poruszany przez nieznane siły.

To zapewne Bóg, o którym mówiła mi matka, odmierzając swój krótki czas słabnącą miarą pamięci.

Nie rozmyślam o Miłoszu, ani o jego wielkim dziele: kartka po kartce naliczyłem 1344 stron do wielokrotnego czytania.

Wiem. Są sprawy ważniejsze od poezji: żywot dobry i prosty, byśmy mogli przyjąć Jezusa, od kiedy powiła Go Maryja, dla nas i całego świata. ks. Jan Sochoń

Siedlce, wrzesień 2011 r.

Styczeń 2012 |

| 51

w y darzenia

Pałac Młodzieży 10.01.2012 Międzygimnazjalny Konkurs Historyczny „Potyczki z Klio” – półfinał. W tym spotkaniu zmierzy się 6 drużyn. Rywalizacja odbędzie się z udziałem publiczności.

Zawodnicy będą musieli wykazać się znajomością wybranych zagadnień z Polski Piastów. Sala widowiskowa.

11.01.2012, godz. 9.00, 11.00 Baliki karnawałowe dla klas I-III SP. Sala widowiskowa.

12.01.2012, godz. 9.00, 11.00 Baliki karnawałowe dla klas I-III SP. Sala widowiskowa.

14.01.2012, godz. 12.00 „W karnawałowym rytmie” – otwarta zabawa dla dzieci młodszych. Sala widowiskowa.

18.01.2012, godz. 10.00 i 11.30 Audycja muzyczna. Sala widowiskowa.

19.01.2012, godz. 9.00, 11.00 Baliki karnawałowe dla klas I-III SP. Sala widowiskowa.

28.01.2012

25. Ogólnopolski Konkurs Fotograficzny „Dziecko i jego świat”

28.01.2012 w Pałacu Młodzieży odbędzie się otwarcie wystawy i wręczenie nagród laureatom XXV Ogólnopolskiego Konkursu Fotograficznego „Dziecko i jego świat”. Do wystawy kwalifikują się prace, których twórcami są uczniowie szkół artystycznych, uczestnicy zajęć fotograficznych w ośrodkach wychowania pozaszkolnego, a także osoby niezrzeszone, dla których fotografia jest pasją. Co roku liczba nadesłanych prac wskazuje na bardzo wysoki poziom zmagań konkursowych. Przewidywane nagrody: Grand Prix konkursu oraz I, II, III miejsce w obu kategoriach wiekowych.

Zainteresowani będą mogli obejrzeć fotografie, zwiedzając wystawę w Galerii „Pałac” w Pałacu Młodzieży. Ćwierćwieczna tradycja Konkursu Fotograficznego sprawia, że wydarzenie jest zaliczane do najbardziej znaczących konfrontacji fotograficznych w tej kategorii wiekowej na terenie naszego kraju. (Agata Muszyńska, biuro prasowe PM). inf. Dominika Kosińska

Autorzy nagrodzeni podczas 24. edycji konkursu

Maciej Szweda, Zespół Szkół Chemicznych w Bydgoszczy

Jakub Ochnio, akademia5klatek / kolektyw fotografów AFTERIMAGE Karolina Grzegorczyk, MDK Pod akacją, Lublin

DKF Niespodzianka w Pałacu Młodzieży zaprasza na kinowe seanse w styczniu CENA KARNETU: 24 zł CENA POJEDYNCZEGO BILETU NORMALNEGO: 8 zł CENA KARNETU ULGOWEGO: 15 zł CENA BILETU ULGOWEGO (MŁODZIEŻ PONADGIMNAZJALNA, STUDENCI): 5 zł Karnety i bilety do nabycia w kasie Pałacu Młodzieży w godzinach 8.00-10.00 i 12.00-15.15 lub przed seansem.

Kontakt: Pałac Młodzieży w Bydgoszczy, Dominik Wierski, tel. 52 321 00 81 wew. 359.

52 |

| Styczeń 2012

czwartek, 5 stycznia, godz. 19.30

Contagion – epidemia strachu (Contagion), reż. Steven Soderbergh, USA 2011, 105 min. czwartek, 12 stycznia, godz. 19.30

Służące (The Help),

reż. Tate Taylor, USA 2011, 146 min. czwartek, 19 stycznia, godz. 19.30

Ki,

reż. Leszek Dawid, Polska 2011, 93 min. czwartek, 26 stycznia, godz. 19.30

Niebezpieczna metoda (A Dangerous Method),

reż. David Cronenberg, Francja/Niemcy/Wielka Brytania/Kanada 2011, 93 min.

w y darzenia

Biblioteka Główna UKW 25 stycznia 2012, godz. 18.00

Jacek Piątek „Melanż”

Zapraszamy na spotkanie „W bibliotece o sztuce”, podczas którego nastąpi otwarcie wystawy malarstwa Jacka Piątka „Melanż”. Sylwetkę artysty przedstawi Elżbieta Kantorek. (…) Miejsce, do którego zostałem zaproszony, zainspirowało mnie do pokazania prac różnych. Tak więc można będzie zobaczyć cały przekrój popełnionych przeze mnie śladów malarskich w różnej stylistyce, temacie, technologii i formie. Jestem podekscytowany możliwością wyeksponowania prac w dość złożonej przestrzeni Biblioteki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Czy moje prace wpiszą się w przestrzeń rytmów regałów i rzędów komputerowych stoisk? Myślę, że będzie ciekawie. (Jacek Piątek)

J a c e k P i ą t e k , S k ą d p r z y s z l i ś m y? K i m j e s t e ś m y? D o k ą d i d z i e m y?, t e c h n i k a m i e s z a n a , 15 0 × 3 0 0 c m , 19 9 9 r.

4. Festiwal Pamięci Andrzeja Zauchy Chcielibyśmy zaprosić solistów/duety w wieku od 16 do 29 roku życia na 4. Festiwal Pamięci Andrzeja Zauchy „Serca Bicie”. Przesłuchania odbędą się w 14 stycznia 2012 roku w Sali konferencyjnej Hotelu City w Bydgoszczy. Kwalifikacje do półfinału, odbędą się na podstawie wykonania dwóch piosenek w języku polskim, w tym jednej z repertuaru Andrzeja Zauchy.

Do półfinału kwalifikują się uczestnicy wyłonieni przez Jury podczas przesłuchań. Osoby zakwalifikowane do Koncertu Finałowego wezmą udział w warsztatach wokalnych. Warsztaty prowadzone będą przez doświadczonych specjalistów w dziedzinie akompaniamentu i wokalistyki.

Koncert Galowy 4. Festiwalu Pamięci Andrzeja Zauchy SERCA BICIE odbędzie się w bydgoskiej Operze Nova ul. Marszałka Focha 5 w dniu 15 maja 2012 roku.

W latach ubiegłych podczas 2 części Koncertu Galowego wystąpili przyjaciele tragicznie zmarłego artysty, a zarazem gwiazdy polskiej estrady: Ryszard Rynkowski, Ewa Bem, Andrzej Sikorowski, Grażyna Łobaszewska, Mieczysław Szcześniak, Kayah, Kuba Badach, Dorota Miśkiewicz, Grzegorz Turnau, Piotr Cugowski, Krystyna Prońko, Andrzej Lampert i Janusz Szrom.

Więcej informacji o Festiwalu „Serca bicie” na www. zauchafestiwal.pl inf. Marta Wolsztyńska

Art Gallery Anny Osińskiej 17 stycznia 2012, wtorek, godz. 17.00 Wystawa portretów pt. „Wybieramy portrety bydgoszczan do cyklu Honorowi Obywatele Bydgoszczy”. Autorką portretów jest Anna Osińska.

Styczeń 2012 |

| 53

w y darzenia

Galeria Miejska bwa Panel dyskusyjny Malarstwo nowe czy nienowe?

26 stycznia 2012, czwartek, godz. 18.00, wstęp wolny W Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy odbędzie się panel dyskusyjny z udziałem kuratorów i artystów uczestniczących w wystawie „Nowe tendencje w malarstwie polskim 2”.

AKADEMIA SZTUKI wystawa czynna do 26.02.2012

Nowe tendencje w malarstwie polskim 2

2 edycja wystawy Nowe tendencje w malarstwie polskim Od 19 listopada 2011 do 26 lutego 2012 w Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy prezentowana jest wystawa „Nowe tendencje w malarstwie polskim 2”, która ma ukazać i określić istotne zmiany zachodzące w postawie polskich twórców zajmujących się malarstwem w przeciągu ostatnich lat. Jest też próbą ukazania istoty polskiego malarstwa powstającego w określonej przestrzeni kulturowej.

Kapituła wystawy wybrała prace 14 twórców: Jan Berdyszak, Beata Ewa Białecka, Krzysztof Gliszczyński, Wojciech Gilewicz, Pascale Héliot, Konrad Jarodzki, Kamil Kuskowski, Wojciech Leder, Roman Lipski, Maciej Łubowski, Magda Moskwa, Bartłomiej Otocki, Radosław Szlaga, Jakub Julian Ziółkowski oraz grupę artystyczną – The Krasnals. W skład kapituły wchodzą: Marta Smolińska, Małgorzata Jankowska, Jolanta Ciesielska, Jerzy Brukwicki, Paweł Lewandowski-Palle i Wacław Kuczma.

Galeria Miejska bwa, Galeria Kantorek

ZbyZiel „ART245896” (malarstwo, fotografia) wernisaż 20 stycznia 2012 r., godz. 18.00 ZbyZiel (1961) Sztuką zajmuje się od przeszło dwudziestu lat. Autodydakta. Wyraża się malarstwem, grafiką, fotografią, wideo, tekstem i muzyką (kompozycja). Pokazy indywidualne i zbiorowe w Polsce, Niemczech, Czechach i Grecji. Założyciel „Szkoły Bydgoskiej” wraz z Krzysztofem Gruse i Stanisławem Stasiulewiczem.

Główny organizator wystaw i działań we wnętrzu. Kasetki Szkoły Bydgoskiej (Galeria Kantorek, luty 2008 – luty 2011).

Zainteresowania twórcze ZbyZiela krążą wokół kompozycji, rozwiązań formalnych opartych na prozaicznych motywach. Przykładowe tytuły realizacji to „Czczy formalizm”, „Kartki do zniszczenia”, „Piękno”, „Jestem za”. „Minimalarstwo”. Od lat próbuje utrzymać się z projektowania plastycznego, grafiki i realizacji filmów.

54 |

| Styczeń 2012

25.01.2012, godz. 18.00 W ramach Akademii Sztuki w Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy Jerzy Brukwicki prezentuje cykl 6 wykładów pt. „Sztuka polska po 1945 roku”, poświęconych dziejom i dorobkowi polskiej sztuki ostatnich sześćdziesięciu pięciu lat opisywanych i komentowanych przez krytykę artystyczną. 25 stycznia odbędzie się kolejny wykład pt. „Lata 1968-1980.

Druga połowa lat 70. – narodziny krytyki politycznej”.

Jerzy Brukwicki urodził się 17 listopada 1945. Szef warszawskiej Galerii Krytyków Pokaz. W latach 80 współorganizator ruchu kultury niezależnej, współpracownik podziemnych wydawnictw i prasy (NOW-a, Wydawnictwo „Przedświt”, PWA, „Wybór”). Autor ok. dwustu wystaw w kraju i za granicą, m.in. „Czas smutku, czas nadziei”, „Polska Pieta”, „Świadectwo czasu”, „W drodze. O sensie wędrówki przez życie”, „Wobec zła”, „Dialogi”.

w y darzenia

Akademicka Przestrzeń Kulturalna Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy wernisaż 12.01.2012, godz. 18.00 Wystawa potrwa do 9.02.2012.

Muzeum Fotografii, Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy

Tomasz Wieczorkowski „Pryzmat osobisty” – wystawa fotografii „Pryzmat osobisty” stanowi próbę rozszczepienia codzienności na fotograficzne wycinki.

Ich ponowne składanie pozwala mi odkryć nowe wymiary otaczającej rzeczywistości, których nie sposób dostrzec lub zdefiniować bez pośrednictwa kamery i obrazu fotograficznego.

Przedstawiony cykl skupia się na obserwacji człowieka, interakcji pomiędzy nim, a „zwykłością” – wszystkim tym, co wydaje się oczywiste i naturalne. Poszukuje emocji, które uwidaczniać się mogą tak w treści zdjęć, jak i w formie.

Tomasz Wieczorkowski – rocznik 1985.

Absolwent Historii na toruńskim UMK i student Sztuki Nowych Mediów na PJWSTK w Warszawie. Fotografią zainteresował się w czasach szkolnych, jednak dopiero od niedawna zaczął wyjmować swoje zdjęcia „z szuflady”. W pogoni za „decydującym momentem” inspiruje się m.in. pracami Roberta Franka, Williama Egglestona i Roberta Doisneau, fascynuje go również historia fotografii.

Szczegółowe informacje na stronie www.muzeumfoto.byd.pl

28.01.2012, Galeria APK Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy

Art, Fashion&Design – warsztaty i wystawa designerskich kolekcji Impreza ta, zainaugurowana rok temu, wpisuje się w cykl spotkań z modą, projektowaniem i designem.

Zeszłoroczne warsztaty, seminaria i spotkania ze znanymi projektantami oraz ekspertami z dziedziny mody, a także wystawa unikatowych dodatków cieszyły się bardzo dużym zainteresowaniem. W tym roku również nie zabraknie atrakcji i ciekawych spotkań z twórcami sztuki użytkowej. Zapraszamy całe rodziny do udziału w warsztatach, zakupów oraz podziwiania unikatowych, designerskich kolekcji. Wstęp wolny.

Szczegółowe informacje na stronach www.kultura. byd.pl oraz www.apk.wsg.byd.pl Styczeń 2012 |

| 55

w y darzenia

Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki 12.01.2012, wernisaż o godz. 17.00 Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej WOKiS, Stary Rynek 18 w Bydgoszczy.

Wystawa czynna do 4 lutego

Wystawa prac pokonkursowych 20 Ogólnopolskiego Konkursu Twórczości Więziennej Bydgoszcz 2011 Bydgoski konkurs twórczości więziennej organizowany jest nieprzerwanie od 1992 roku. W jego dwudziestu edycjach wzięło udział kilka tysięcy osadzonych (mężczyzn i kobiet) z prawie wszystkich zakładów penitencjarnych w kraju. Nadesłali oni łącznie około dziesięciu tysięcy prac plastycznych i rękodzielniczych oraz utworów literackich.

Celem konkursu jest aktywizacja kulturalna środowiska więziennego oraz promowanie twórczości więziennej jako przejawu społecznie akceptowanej aktywności osadzonych.

20. Ogólnopolski Konkurs Twórczości Więziennej Bydgoszcz 2011 został ogłoszony pod hasłem „Kiedy patrzę hen za siebie”. W tym roku zamiarem organizatorów konkursu było wzbudzenie refleksji w więziennych twórcach, dotyczącej ich życia wcześniej, przed odbywaniem kary pozbawienia wolności. Czasem warto za-

trzymać się w tym pędzie życia, gdzie nie mamy na nic czasu. Nie mamy czasu na to żeby robić to, co lubimy robić, a nawet czasem zapominamy o tym co ma dla nas największą wartość. Czasem potrzeba, a czasem konieczność popatrzenia hen za siebie, aby nie zboczyć już z raz obranej drogi, którą być może w końcu udało się odnaleźć i podążyć ludziom, z którymi obcujemy na co dzień. Ale też nie zapominać o tym, że to co było kiedyś nie do końca było złe. Nie było przypadkiem.

Pewnie stało się po coś? Trzeba powiedzieć tym wszystkim ludziom, że to nie był czas stracony, że udało im się odnaleźć to, co kiedyś utracili, a może osiągnęli jeszcze więcej. Dlatego też, pomimo wywieranej dziś na nas presji, że powinniśmy być tu i teraz, patrząc optymistycznie w przyszłość, powinniśmy pamiętać o tym, że tylko zaglądając w przeszłość, patrząc hen za siebie, odnajdziemy… siebie.

Bydgoski konkurs twórczości więziennej od początku organizowany jest przez bydgoski Areszt Śledczy przy wsparciu Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Bydgoszczy.

Robert Fira

14 stycznia, godz. 11.00

Zimowe Warsztaty Piosenkarskie

dla osób chcących sprawdzić swoje predyspozycje i umiejętności wokalne. Warsztaty organizowane przez Pracownię Muzyki i Piosenki WOKiS odbędą się 14 stycznia od godz. 11.00 w siedzibie Wojewódzkiego Ośrodka Kultury i Sztuki przy pl. Kościeleckich 6 w Bydgoszczy.

Zgłoszenia przyjmujemy pod nr telefonu 52 585 15 01, wewn. 112. Zapraszamy!

Roman Fieberg

19.01.2012, godz. 17.00, Sala WOKiS, Pl. Kościeleckich 6

Spotkanie Poetyckie

W ramach klubu poetycko-wydawniczego „Arkona”.

Zaprasza Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki w Bydgoszczy oraz Robotnicze Stowarzyszenie Twórców Kultury.

19.01.2012, godz. 17.00, Hotel Ratuszowy”, ul. Długa 37

Impreza z cyklu „Spotkanie z historią”

Spotkanie utrzymane będzie w klimacie karnawału, więcej informacji już wkrótce na: www.wok.bydgoszcz.com

Rozpoczynamy VIII Wojewódzki Konkurs Historyczny „Zabytki naszego regionu”

Serdecznie zapraszamy nauczycieli historii i języka polskiego wraz z uczniami do udziału w naszym konkursie. Wśród nagród publikacja trzech najlepszych Arkadiusz Roszczynała, Zaułek

56 |

| Styczeń 2012

w y darzenia

prac na łamach rocznika „Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu”.

Wojewódzki konkurs historyczny organizowany jest w ramach szerokiej działalności Wojewódzkiego Ośrodka Kultury. Jest to kolejna impreza propagująca wiedzę o regionie kujawsko-pomorskim. Ideą przewodnią konkursu jest zainteresowanie młodzieży historią ich najbliższego otoczenia, przypomnienie mniej znanych miejsc i obiektów oraz pokazanie możliwości ich wykorzystania dla dobra lokalnej społeczności. Planujemy każdą edycję konkursu poświęcić innej grupie zabytków.

Tegoroczny konkurs odbywa się pod hasłem „Pamiątka po prababci, pamiątka po pradziadku”. Regulamin konkursu na stronie: www.wok.bydgoszcz.com

5, 12, 19, 26 stycznia 2012

Wykłady dla słuchaczy Bydgoskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku Ponadto Zajęcia stałe w ramach BUTW: Chór kameralny „Belcanto”, Teatr Form Różnych „Nasza klasa”, Zajęcia Plastyczne, Zajęcia komputerowe, Zajęcia gimnastyczne, Zajęcia brydżowe, Klub Seniora „Uniwerek” oraz działalność środowiskowa: Klub Seniora „Złota Jesień”, Zespół Wokalny „Niespodzianka” KS „Złota Jesień”, Zespół Wokalny „Tercja” KS „Złota Jesień”.

Pracownia Seniorów WOKiS

Młodzieżowy Dom Kultury Nr 4 3.01.2012, wtorek, godz. 16.00, Sala nr 5 Najważniejsze wydarzenia minionego roku – Quiz dla dzieci

24.01.2012, wtorek, godz. 16.00, Sala nr 5 „Mój najszczęśliwszy dzień w 2011 roku” – konkurs plastyczny dla dzieci b/o wieku.

5.01.2012, czwartek, godz. 16.00, Sala klubowa „WITAMY ROCK” – KONCERT ROCKOWY

25.01.12, środa, godz. 16.00, Sala nr 5 „W karnawałowych rytmach” – zabawa taneczna dla gimnazjalistów

17.01.2012, wtorek, godz. 16.00, Sala nr 5 „Maski karnawałowe” – wykonujemy stroje na bal karnawałowy.

18.01.2011, środa, godz. 16.00, Sala nr 5 „Zimowe opowieści” – tworzymy komiksy, spotkanie dla dzieci w wieku szkolnym 20.01.2011, piątek, godz. 16.00, Sala nr 5 „W karnawałowych rytmach” – zabawa taneczna z konkursami – spotkanie dla dzieci w wieku szkolnym.

27.01.2012, piątek, 16.00, Sala nr 5 „W zdrowym ciele zdrowy duch” – gry i zabawy sprawnościowe dla dzieci w wieku szkolnym.

31.01.2012, wtorek, 16.00, Sala nr 5 „Mój kolorowy kalendarz” – tworzymy barwne kalendarze inf. A. Merder, S. Pacewicz

Klub „ODNOWA” 3.01.2012, wtorek, godz. 15.30 Zabawa Karnawałowa w Klubie Seniora „Kalina”.

4.01.2012, środa, godz. 16.30 „Zimowe harce” – Zabawy plastyczne dla dzieci 9.01.2012, poniedziałek, godz. 12.30 Gimnastyka dla pań „50+”

9.01.2012, poniedziałek, godz. 15.30 „W rytmie disco” – nauka tańca nowoczesnego dla dzieci.

13.01.2012, piątek, godz. 17.00 Klub Polskiej Książki – W czarze chryzantemy. Spotkanie autorskie z poetką Małgorzatą Zalewską promujące tomik „Z dotyku słońca”. Wieczór poetycki poprowadzi Jolanta Kowalska.

16.01.2012, poniedziałek, godz. 12.30 Gimnastyka dla pań „50+” 18.01.2012, czwartek, godz. 16.40 „Walca czar” – nauka tańca dla dzieci.

20.01.2012, piątek, godz. 16.30 BAL PRZEBIERAŃCÓW DLA DZIECI. W programie zabawy, konkursy oraz wspaniałe występy muzyczno-teatralne. inf. Grażyna Salemska

Styczeń 2012 |

| 57

w y darzenia

Młodzieżowy Dom Kultury Nr 2 7.01.2012, godz. 11.00, sala nr 22

ŚWIĄTECZNE NIEZAPOMINAJKI

impreza osiedlowa – gry i zabawy dla dzieci, połączone z noworocznym koncertem muzycznym w wykonaniu zespołów i solistów MDK nr 2 15.01.2012, godz. 10.00, sala. nr 9 Mecze LIGI SZACHOWEJ 18.01.2012, godz. 10.00, sala nr 2 Drużynowe Mistrzostwa Województwa Szkół Podstawowych w Szachach

21.01.2012, godz. 10.00, sala sportowa XII Konkurs Kolęd i Pastorałek „GRAJ DUDKA, GRAJ PANU 22.01.2012, godz. 11.00, sala sportowa Koncert kół tanecznych MDK2 – „KOCHAM BABCIĘ I DZIADKA” 29.01.2012, godz. 10.00, sala sportowa Mecz III Ligi Wojewódzkiej w Szachach inf. Bogna Blachowska

Dom Kultury MODRACZEK 2.01.2012, poniedziałek, godz. 16.00 i 17.45

Zajęcia plastyczne „Witaj Nowy Rok” – kolaż 4.01.2012, środa, godz. 10.00

Gimnastyka dla Pań 4.01.2012, środa, godz. 15.00

Spotkanie „Klubu Seniora” 7.01.2012, sobota, godz. 15.30-19.30

Popołudnie taneczne dla Seniorów 9.01.2012, poniedziałek, godz. 16.00 i 17.45

Zajęcia plastyczne „Maski karnawałowe” 9.01.2012, poniedziałek, godz. 16.00

Czytamy bajki dzieciom 11.01.2012, środa, godz. 10.00

Gimnastyka dla Pań 11.01.2012, środa, godz. 15.00

Spotkanie „Klubu seniora”

12.01.2012, czwartek, godz. 18.00

Kawiarnia Literacka, gość: Alicja Podlas z Torunia Prowadzenie spotkania: Barbara Jendrzejewska 14.01.2012, sobota, godz. 15.30-19.30

Popołudnie taneczne dla Seniorów 16.01.2012, poniedziałek, godz. 16.00 i 17.45

Zajęcia plastyczne „Śnieżny nocny pejzaż” 18.01.2012, środa, godz. 10.00

Gimnastyka dla Pań 18.01.2012, środa, godz. 15.00

Spotkanie „Klubu seniora” 19.01.2012, czwartek, godz. 17.00

Koncert „Dla Babci i Dla Dziadka”

– zagrają i zatańczą Dzieci z pracowni muzycznej DK „MODRACZEK” 21.01.2012, sobota, godz. 15.30-19.30

Popołudnie taneczne dla Seniorów 23.01.2012, poniedziałek, godz. 16.00 i 17.45

Zajęcia plastyczne „Bałwankowa rodzina” 23.01.2012, poniedziałek, godz. 18.00

Warsztaty dla rodziców: „Zabawa to podstawa, o tym jak spędzić wolny czas z dziećmi 0-3 lata słów kilka…”

25.01.2012, środa, godz. 10.00

Gimnastyka dla Pań 25.01.2012, środa, godz. 15.00

Spotkanie „Klubu seniora” 28.01.2012, sobota, godz. 15.30-19.30

Popołudnie taneczne dla Seniorów 58 |

| Styczeń 2012

w y darzenia

Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1 4.01.2012. godz. 16.00

Bal karnawałowy.

Na bal zaproszone są wszystkie dzieci w wieku szkolnym uczęszczające na zajęcia do MDK1, a także ich nauczyciele. W programie przewidziano liczne konkursy, zabawy, wybór króla i królowej balu oraz nagrody za najciekawsze przebrania.

7.01.2012 r. godz. 10.00

Bal w Klubie Przedszkolaka.

Ważnym atrybutem tej imprezy jest wytworzenie pogodnego i radosnego nastroju podczas wspólnych zabaw dzieci i rodziców. Nie zabraknie również tanecznych rytmów przy ulubionych przebojach oraz udział w ciekawych konkursach i wiele innych niespodzianek.

17.01.2012 r. oraz 24.01.2012 r.

IV Grand Prix MDK 1 w szachach

coroczny cykl turniejów rozgrywanych w MDK 1;

uczestnicy otrzymują medale, nagrody główne oraz drobne upominki.

25.01.2012 r. godz. 16.30

Posłuchaj jak gramy i śpiewamy.

Koncert z dedykacją dla babci i dziadka, podczas którego swe umiejętności wokalno-instrumentalne prezentują wychowankowie uczęszczający na zajęcia w pracowni muzycznej MDK1.

26.01.2012 r.

Dzień Babci i Dziadka w Klubie Przedszkolaka

uroczyste spotkanie z okazji Dnia Babci i Dziadka uświetnią wierszyki, piosenki i tańce przygotowane przez dzieci. Na spotkaniu maluchy wręczą własnoręcznie wykonane upominki, a specjalną niespodzianką będzie wspólny poczęstunek. inf. Katarzyna Sawczuk, Grażyna Goralewska

Młodzieżowy Dom Kultury Nr 5 7.01.2012, godz. 17.00, Klub Art Muza 5

Koncert na rzecz WOŚP

MDK 5 jak co roku włącza się do akcji Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Od I akcji WOŚP organizowane są koncerty charytatywne połączone z aukcją prac plastycznych i zbiórką pieniędzy. Tak będzie i w tym roku. Serdecznie zapraszamy!

Zebrane w tym roku pieniądze przeznaczone zostaną na najnowocześniejsze urządzenia dla ratowania życia wcześniaków oraz pompy insulinowe dla kobiet ciężarnych z cukrzycą.

14.01.2012 – 12.02.2012, wernisaż 14 stycznia, godz. 13.30 2.01.2012 – 12.02.2012, Arthol Galeria

„Pejzaż zimowy” – wystawa prac plastycznych

Będzie biało, miło i puszyście choć za oknem niestety zimy nie widać. Zobaczyć można będzie bardzo różnorodne prace – w technikach graficznych, malarskich, kolażowych. W wystawie wezmą udział wszystkie sekcje plastyczne działające w MDK-u.

„W monochromacie i w kolorze”

– wystawa prac plastycznych sekcji J. i W. Zyśka 16, 17, 18.01.2012 – MDK 5, (godz. 9.00, 10.00, 11.00, 12.00) Art. Muza 5 Koncerty dla dzieci i młodzieży z serii Muzyczna Scena pt. „Karnawałowe Rytmy”

Towarzystwo Muzyczne im. I.J. Paderewskiego w Bydgoszczy środa, 11 stycznia 2012, godzina 18.00 sala koncertowa Towarzystwa Muzycznego im. I.J. Paderewskiego Najpiękniejsze Liryki Wokalne Kompozytorów Polskich:

od Chopina do Szymanowskiego

Wystapią: Studenci Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy

18.01.2012, godzina 18.00, sala koncertowa Towarzystwa Muzycznego im. I.J. Paderewskiego

Karnawałowa lekcja śpiewu z Anitą Urban-Wieczorek

Wystapią: Anita Urban-Wieczorek i studenci Wydziału Wokalnego Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy Styczeń 2012 |

| 59

w y darzenia

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna 3.01.2012, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 13 dla dzieci i młodzieży ul. Połczyńska 3) Spotkanie Kółka Plastycznego „Mały Artysta” – „Stoliczku nakryj się” – przygotowujemy fantazyjną zastawę stołową – warsztaty plastyczne.

4.01.2012, godz. 17.00, WiMBP (Filia nr 30 dla dorosłych i dla dzieci ul. Toruńska 185) Zajęcia Klubu Odkrywców – zajęcia edukacyjne dla małych dzieci.

5.01.2012, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci ul. Grunwaldzka 59) „Z Hobbitem tam i z powrotem” – głośne czytanie fragmentów powieści J.R.R. Tolkiena z okazji 120 rocznicy urodzin pisarza.

5.01.2012, godz. 16.00, WiMBP (Filia nr 7 dla dorosłych i dla dzieci ul. Nakielska 175A) „Bezpieczny Internet” – zajęcia edukacyjne.

5.01.2012, godz. 16.00, WiMBP (Filia nr 17 dla dorosłych i dla dzieci ul. Łanowa 2) „W magicznym świecie Tolkiena” – quiz dla dzieci z okazji 120 rocznicy urodzin Johana Rolanda Tolkiena.

5.01.2012, godz. 16.00, WiMBP (Filia nr 30 dla dorosłych i dla dzieci ul. Toruńska 185) Poznajemy najpiękniejsze zakątki Bydgoszczy – zajęcia edukacyjne.

9.01.2012, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 25 dla dorosłych i dla dzieci ul. Błądzimska 36) „Co by było gdyby…” – tworzymy alternatywne wersje najpopularniejszych baśni – zajęcia literackie.

10.01.2012, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 1 dla dzieci i młodzieży ul. Powstańców Wlkp. 26) Podstawy decoupage – zajęcia plastyczne dla mam.

10.01.2012, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 6 dla dzieci i młodzieży ul. Noakowskiego 4) „Poznajemy poradniki kulinarne dla dzieci” – głośne czytanie książki pt. „Cecylka Knedelek, czyli książka kucharska dla dzieci” połączone z zajęciami plastycznymi pt. „Tworzymy karty kulinarne dla mam”.

12.01.2012, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 15 dla dzieci i młodzieży ul. Gawędy 1)

„Karnawałowe szaleństwa” – wspólne wykonanie masek karnawałowych dla dzieci.

12.01.2012, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 12 dla dzieci i młodzieży ul. Pielęgniarska 17) „Zabawy słowem, czyli konkurs czytelniczy inaczej” – zajęcia edukacyjne.

12.01.2012, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 13 dla dzieci i młodzieży ul. Połczyńska 3) „Chcę być taki jak on” – tworzymy kreację ulubionego bohatera literackiego na podstawie lektur naszego dzieciństwa – zajęcia literackie dla uczniów szkół podstawowych.

13.01.2012, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci ul. Grunwaldzka 59) „Bajkowe podróże dokoła świata: Anglia” – poznajemy najpiękniejsze bajki i baśnie z różnych krajów – cykliczne zajęcia literackie.

13.01.2012, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 25 dla dorosłych i dla dzieci ul. Błądzimska 36) „Jesteśmy artystami” – tworzenie prac, których motywem są książkowe podróże – zajęcia plastyczne.

17.01.2012, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 13 dla dzieci i młodzieży ul. Połczyńska 3) „Teatrzyk Pod chmurką przedstawia, czyli kukiełkowe rozmaitości” – przygotowujemy kukiełki do wybranych baśni Braci Grimm.

19.01.2012, godz. 16.00, WiMBP (Filia nr 7 dla dorosłych i dla dzieci ul. Nakielska 175A) „Rusz głową” – zagadki i zadania dla dzieci na podstawie książki Patricka Greena pt. „Oczom nie wierzę”.

20.01.2012, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 25 dla dorosłych i dla dzieci ul. Błądzimska 36) „Książkowe podróże małe i duże” – wystawa prac dzieci.

27.01.2012, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 25 dla dorosłych i dla dzieci ul. Błądzimska 36) „Karnawał z książką, czyli zabawa karnawałowa w bibliotece” – gry i zabawy w bibliotece.

31.01.2012, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci ul. Grunwaldzka 59) „Z pamiętnika młodego skauta: tropimy zwierzęta” – cykliczne zajęcia edukacyjne.

Kinoteka Słodko-gorzki: Mike Leigh

Humanista życzliwy ludziom, bezwzględny dla społecznego porządku. Mike Leigh od lat obserwuje angielską klasę średnią. Przedstawia swoich bohaterów w charakterystyczny, słodko-gorzki sposób. Czuły realizm podszyty groteską? Wiwisekcja czy pogodny dystans?

Bohaterowie bezwiednie obsadzani w rolach przez życie – a przecież chcieli być kimś innym. Dysonans. Szukają celu w życiu czy już się poddali? Komedia to czy dramat?

60 |

| Styczeń 2012

KINOTEKA / Styczeń 2012 5.01 Życie jest słodkie (1990) 13.01 Nadzy (1993) 20.01 Współlokatorki (1997) 27.01 Kolejny rok (2010) Seanse odbywają się w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Bydgoszczy (Stary Rynek 24) w o godz. 20.00. Wstęp wolny.

w y darzenia

Miejskie Centrum Kultury 4.01.2012, środa, godz. 18.00, Pianola

Szopka Bydgoska

Nostalgiczny nastrój Belle Epoque

Życie i twórczość Jana Kiepury. Prelekcja połączona z prezentacją utworów śpiewanych niegdyś przez Jana Kiepurę. Nastrojowe spotkanie przy dźwiękach gramofonu poprowadzi Henryk Maciejewski – Konsul Honorowy Republiki Chorwacji.

5.01.2012, czwartek, godz. 17.00-20.00, Pianola

Koło Gospodyń Miejskich

prowadzi Ania Tomasik Podczas styczniowego spotkania będziemy szlifować umiejętności nabyte na ostatnim kole. Starodawną metodą hiszpańskiego malarstwa tym razem stworzymy obraz „Infantka Małgorzata”. Do tego rozgrzewająca zupa marchewkowa z imbirem i muzyczne atrakcje.

(po części w budowie)

Jan Narwaniec Budowlaniec zobaczył na murach plakat „Kultura w budowie. No to mamy trochę do zrobienia”.

Przeczytał. Nie wiem, czy był bezrobotny, czy może po prostu pracowity – niemniej udał się niezwłocznie do kuźni kultury w centrum miasta, czyli Kawiarni Artystycznej Węgliszek. Tam jednak nie było typowego frontu robót… Spotkał zaledwie kilkudziesięciu intelektualistów i aktorów, co to Szopkę robią.

7.01.2012, sobota, godz. 14.00-17.00, Pianola

Spacerownik bydgoski

– do swej pracowni zaprasza dj Yaki, czyli Bartek Chwastek. Dj, selektor, gitarzysta.

Muzyk otworzy przed nami swoje studio, które mieści się w w kamienicy przy ulicy Cieszkowskiego. spotykamy się godz. 14 w Pianoli i ruszamy na spacer!

7.01.2012, sobota, godz. 16.00, Pianola „Kobieta – od obłoku pochodzi…”

Odsłoneczne zagubienia, J. Baziak,

Kobieta w poezji a poezja kobieca

warsztaty poetyckie prowadzi Jolanta Baziak.

7.01.2012, sobota, godz. 20.00-23.00, Pianola

Lab Low w Pianoli – Marcin Masecki

Marcin Masecki, 1982, warszawiak, pianista, kompozytor, absolwent Berklee College of Music w Bostonie.

Współpracuje/ował z wieloma artystami m.in. Macio Moretti, Raphael Rogiński, Tomasz Stańko, Andrzej Jagodziński, ALCHEMIK, Pink Freud, Michał Górczyński, Niewinni Czarodzieje, Waglewski/Fisz/Emade, TAQ, Ziv Ravitz, Wacław Zimpel, Tomasz Pokrzywiński i Candelaria Saenz Valiente. Laureat wielu nagród, w tym pierwszego miejsca na Miedzynarodowym Konkursie Pianistów Jazzowych w Moskwie 2005 oraz Grand Prix w Jazz Hoeilaart’98 w Bruskeli z zespołem Alchemik. Od 2006 ściśle związany z warszawskim wydawnictwem Lado ABC. Jest członkiem zespołu PARISTETRIS. Prowadzi własny sekstet jazzowy PROFESJONALIZM. Jest też dyrektorem pierwszej edycji WORu (Warszawskiej Orkiestry Rozrywkowej).

Jego równoległą pasją jest muzyka klasyczna XVIII wieku. Od kilku lat przygotowuje płytę z nagraniem ogromnego utworu dość znanego kompozytora, o któ-

Taki znany bydgoski reżyser – Zdzisław Pruss próbował mu wytłumaczyć, że to XVI Szopka Bydgoska. W 2012 roku zobaczymy trzynaście masek, pod postacią których pojawią się: Prezydent Bydgoszczy Rafał Bruski, wojewoda Ewa Mes, poseł PO Paweł Olszewski, posłanka SLD Anna Bańkowska, Marzena Matowska – dyrektor MOK, Maciej Puto – dyrektor WOKiS, szefowa BDW Margrafsen Maria Senska, Sonia Zengel – artysta plastyk, fotografik Andrzej Maziec, Ks. Ryszard Pruczkowski ze Szwederowa, Józef Banaszak autor głośnych dzienników, mistrz skoków o tyczce Paweł Wojciechowski, a nawet rewolucyjna w kuchni Magda Gessler.

– Gonienie za medialnością zabija u niektórych poczucie sensu. Wszystko zostaje wystawione na sprzedaż, a w tym „handlu” opakowanie staje się ważniejsze niż treści. Mani nas zewnętrzność, a w środku pusto…

Wysoka kultura jest w odwrocie, gdyż została zdominowana przez biesiadną. Mimo, iż wysoka to stała się niszowa… – zdradza (zdradza się) jednak Z. Pruss.

Alicja Dużyk

6.01, piątek, 19.00, Węgliszek – premiera.

7.01, sobota, 19.00, Węgliszek – odsłona I. 14.01, sobota, 19.00, Węgliszek – odsłona II. 15.01, niedziela, 16.00, Pałac Nowy w Ostromecku – Odsłona Pałacowa.

22.01, niedziela, 19.00, TVP Bydgoszcz, ul. Kujawska 7 – Odsłona telewizyjna.

Bilety 20 zł do nabycia w MOK i Węgliszku (a na 15.01 także w Pałacu).

Styczeń 2012 |

| 61

w y darzenia

rej jednak trochę wstyd mu pisać, gdyż już zbyt wiele razy zapowiadał jej rychłe wydanie. Ale już zaraz będzie. Naprawdę. Mieszka w Warszawie i w Buenos Aires.

8.01.2012, niedziela, godz. 9.30-12.30, Pianola

Poranek Rodzinny

Pomocna łapa – poranek rodzinny z psem terapeutą.

Kolejne rodzinne spotkanie będzie poświęcone wyjątkowym zwierzakom: psom terapeutom. Dzieci będą współuczestniczyć w zabawach z psami terapeutami, posłuchamy również krótkiej prelekcji o ciężkiej i niezwykle potrzebnej pracy labradorów, dowiemy się komu i jak te zwierzaki pomagają, a także, co jest ważne w trosce o własnego zwierzaka. Po zajęciach z dogoterapii rodzice z dziećmi będą uczestniczyć w warsztatach z origami i własnoręcznie przygotujemy małe, kolorowe zoo.

8.01.2012, niedziela, godz. 16.30 Koło Gospodyń Miejskich zaprasza:

Flamenco w Galerii Miejskiej bwa

Flamenco pochodzi z Andaluzji, ale jego korzenie sięgają dawnych tańców orientalnych. Tańcem opowiada się historię.

We flamenco ruchy ciała i gesty wyrażają pewne stany emocjonalne tancerza lub podkreślają znaczenie słów i charakteru melodii, która im towarzyszy. Jeżeli chcesz poczuć magię rytmów tego tańca zapraszamy na warsztaty prowadzone przez tancerkę Dorotę Dzięcioł. Należy wziąć ze sobą wygodny strój, długą spódnicę i buty absolutnie nie szpilki.

9.01.2012, poniedziałek, godz. 21.00, Węgliszek

Jazzowy Poniedziałek

Cannonball Adderley – będzie przywołany podczas koncertu Around Jazz Quintet.

Julian Edwin „Cannonball” Adderley (ur. 1928 w Tampa, zm. 1975 w Gary) – amerykański saksofonista jazzowy grający na saksofonie altowym. Adderley początkowo mieszkał w Tampa (Floryda), lecz w latach 50. przeniósł się do Nowego Jorku. W roku 1957 dołączył do sekstetu Milesa Davisa. Uczestniczył w nagraniach takich płyt jak Milestones i Kind of Blue. Jego brat, Nat Adderley, był muzykiem jazzowym grającym na trąbce i kornecie.

12.01.2012, czwartek, godz. 19.30, Węgliszek

Avangardova Transmisja Poetycka

– debiut Literackiej Grupy Piekary 24 w grodzie nad Brdą, wstęp wolny.

Trzonem jest poezja, z reguły współczesna, recytowana przez członków GP i przyjaciół, głównie z Teatru Wróbli oraz Grupy Teatralnej Zasłuchani. Ponadto jest miejsce na prezentację własnego dorobku członków GP oraz osób chętnych go zaprezentować.

62 |

| Styczeń 2012

13.01.2012, piątek, godz. 18.00, Pianola

Warsztaty kreatywnego pisania z wykorzystaniem metody loesje,

poprowadzą Emilia Skiba i Dam Van Anh z Loesje Internationale, zaprasza MOK i Fundacja Bez Nazwy.

Warsztaty Loesje to zabawa skojarzeniami słownymi i pisanie krótkich tekstów na wybrane przez uczestników tematy. Spośród tekstów selekcjonowane są najciekawsze i najbardziej inspirujące, tworząc serię powarsztatowych plakatów utrzymanych w minimalistycznej, czarno-białej stylistyce. Teksty, które trafiają na plakaty Loesje, powstają podczas warsztatów kreatywnego pisania, organizowanych przez lokalne grupy Loesje oraz biuro międzynarodowe w Berlinie. Warsztaty promują wolność wypowiedzi, pobudzają do aktywności społecznej, kreatywności i krytycznego podejścia do rzeczywistości.

Przebieg warsztatów zależy w dużej mierze od liczebności grupy; z reguły ok. 2-2,5 godz. (przy grupie około 15 osób). Składają się z rozgrzewki, w trakcie której uczestnicy pracują na skojarzeniach słownych i układają krótkie teksty. Następnie grupa wybiera tematy, na które będzie wypowiadać się w formie krótkich tekstów utrzymanych w stylistyce Loesje. Kolejny etap to wybór najlepszych tekstów powstałych podczas warsztatów i dyskusja im poświęcona oraz praca nad layoutem plakatów. (www.loesje.pl) 13.01.2012, piątek, 20.00, Węgliszek bilety w cenie 10 zł

Koncert zespołu „hałabuda”,

oryginalnie łączącego inspiracje ludowe, jazz i blues; hałabuda – to oryginalna grupa muzyczna. Grają piosenki skomponowane przez lidera formacji. Piosenki głównie o Niej i o Nim. Czasami o ich słabościach.

Szczelnie wypełniają muzyczną przestrzeń swojego życia. Nie udają, bo nie potrafią. W materiałach prasowych hałabudy czytamy: „Grają na ludowo łamane przez dżezowo, jak wyjdzie. Ktoś posłuchał i powiedział, że nie jest to na pewno blues, ale trudno zgodzić się z kimś, kogo imię zaczyna się na F. Zespół w obecnym skła-

w y darzenia

dzie istnieje od sierpnia 2011 r. Wcześniej, od listopada 2010 r. Był jeszcze wcześniej, ale dusił się z niemocy i zażenowania. W swoich telefonach zapisali do siebie numery i czasami dzwonią, aczkolwiek częściej do siebie piszą. Bywa tak, że się spotykają. Lubią to. Za sprawą II rozbioru Polski, kilka słów znają w języku niemieckim.

Wyróżnienia: XII Ogólnopolski Przegląd Piosenki Poetyckiej w Oleśnie. IV Ogólnopolski Konkurs Twórców i Wykonawców „Piosenkarnia” w Krakowie”.

14.01.2012, sobota, godz. 13.00-18.00, Pianola

„Piękni niepełnosprawni”

spotkanie osób niepełnosprawnych, zaprasza Fundacja Arka.

Nazwa fundacji nie jest przypadkowa. Wiemy z Biblii, że Arka była schronieniem, jak również początkiem nowego lepszego świata. Współczesna Arka chciałaby poprzez szerzenie idei akceptacji, tolerancji i integracji społecznej przyczynić się do ulepszania tego świata, być wsparciem dla osób niepełnosprawnych i nie tylko.

Zadanie trudne w czasach, gdy zapomina się o podstawowych wartościach. Poprzez hasło „Odkrywamy Świat Osób Niepełnosprawnych” chcemy społeczeństwu przybliżyć niepełnosprawnych, jakich jeszcze nie znają. To umożliwi wzajemne poznanie i zrozumienie.

Poprzez „okna na świat”, jakimi są dla niepełnosprawnych akcje organizowane przez naszą fundację, dajemy im możliwość zaprezentowania swoich jakże nietuzinkowych zdolności.

15.01.2012, niedziela, godz. 10.00-12.00, Pianola

Zatańcz ze mną mamo!

warsztaty adresowane do mam i ich pociech. Chętnych prosimy o zapisy: dagmara.wroblewska@mok.bydgoszcz.pl; liczba miejsc ograniczona!

Przekonamy Was, że tańczyć można wspólnie i czerpać radość zarówno z samego tańca, jak i spędzania czasu ze swoim dzieckiem w twórczy, aktywny sposób. W programie zabawy ruchowe oraz nauka krótkiej choreografii utrzymanej w stylistyce flamenco-jazz.

Wpuścimy trochę ciepła z gorącej Andaluzji w bydgoski styczniowy poranek i doprawimy wszystko szczyptą jazzowej elegancji. (Uczestników prosimy o zabranie ze sobą wygodnego niekrępującego ruchów stroju oraz obuwia na zmianę).

Prowadząca warsztaty Dorota Dzięcioł – to wokalistka, flecistka, adeptka tańca, plastyczka. Absolwentka Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie (specjalizacja malarstwo sztalugowe) oraz Collegium Civitas i Instytutu Sztuki PAN. Przez kilka lat związana z projektem autorskim „Mamy Dobry Koniec”. Prezentowała swoją twórczość z nurtu piosenki poetyckiej zdobywając liczne nagrody na ogólnopolskich festiwalach muzycznych.

Z dziedziny tańca flamenco kształciła się pod okiem Alicji Moreny oraz u takich tancerzy scen światowych jak: Ana Azules, Vicky Barea, Teo Barea, Matilde Coral, Mercedes Ruiz, Belen Cabanes, Merche Esmeralda, Javier Latorre, czy

Inmaculada Aguilar. Uczestniczyła w warsztatach z zakresu pantomimy i tańca współczesnego w ChSD. Prowadziła warsztaty taneczne w ramach festiwalu Progressteron, dla Akademii Języka i Kultury Hiszpańskiej, podczas Międzynarodowego Festiwalu Flamenco Duende w Poznaniu oraz w ramach licznych audycji edukacyjnych. Współtwórczyni choreografii do spektaklu „Pchła Szachrajka” w Teatrze Polskim w Bydgoszczy, autorka choreografii i scenariusza do spektaklu „Andaluzyjski sen”. Współpracuje z zespołem Danza del Fuego oraz Aire Flamenco koncertując na scenach teatrów oraz przy okazji przeróżnych festiwali (Semana Flamenca, Festiwal Rytmu i Ognia Frog, Lubuskie Spotkania Gitarowe, Fiesta Alegria). Od kilku lat działa w Fundacji Kreatywnej Edukacji, gdzie prowadzi zajęcia umuzykalniające.

15.01.2012, niedziela, godz. 15.30-17.30, Pianola

Popołudnie z bajką 17.01.2012, wtorek, godz. 17.00, Pianola

„Świat przed nami”

klub Turystyczny Wędrowniczek planuje podróże na rok 2012. (gościnnie) 17.01.2012, wtorek, godz. 18.00, Węgliszek

„Nasze foki – projekt ochrony ssaków bałtyckich”

– mgr inż. Aleksandra Brochocka, w ramach „Kawiarenki naukowej UTP” zaprasza Ewa Żelazna.

Celem wystąpienia jest przedstawienie działań związanych z ochroną i restytucją ssaków występujących w południowym Bałtyku, ze szczególnym uwzględnieniem foki szarej jako gatunku niegdyś licznie występującego na polskim wybrzeżu. Prezentacja przyczyn

Styczeń 2012 |

| 63

w y darzenia

prawie całkowitego wyginięcia tych zwierząt w naszych wodach oraz nakreślenie aktów prawnych a także ochrony czynnej obejmującej hodowlę, rehabilitację, monitoring, ochronę siedlisk oraz badanie przyczyn padnięć.

Mgr inż. Aleksandra Brochocka jest absolwentką Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy. Ukończyła kierunek Ochrona Środowiska o specjalności Ochrona Środowiska Przyrodniczego. Interesuje się ochroną przyrody, a w szczególności działaniami na rzecz ratowania Bałtyku. Brała czynny udział w projekcie restytucji foki szarej poprzez wolontariat w Stacji Morskiej na Helu.

18.01.2012, środa, godz. 18.00, Węgliszek

Spotkanie z Witoldem SZIRINEM Michałowskim

pisarzem, podróżnikiem, byłym pełnomocnikiem muzułmańskiego Czeczeńskiego Związku Zawodowego, prowadzi Barbara Walicka - poetka i red. książek, temat:. Homo viator - życie i dorobek F.A. Ossendowskiego - ambasadora dialogu kultur Azjopy.

Witold St. Michałowski (Michał Bereha) - Od 1968 r. zawodowo zajmuje się budową rurociągów ropy naftowej i gazu. Był w tym czasie m.in. szefem nadzoru inwestorskiego II nitki rurociągu Przyjaźń i rurociągu Północnego w Hydrobudowie

Stanisław Luchowski mieszka w Bydgoszczy. Przez lata pracował w KWK Bogdanka koło Łęcznej niedaleko Lublina. Za pióro chwycił mając 53 lata, obecnie członek Związku Literatów Polskich. Książka, którą napisał w 2006 r. – zatytułowana „Wybraliśmy Bogdankę” – przynosiła barwną panoramę zdarzeń, dobrych i złych, radosnych i smutnych, prywatnych i zawodowych ludzi tworzących lubelskie zagłębie węglową. Od kilku lat Stanisław Luchowski emocjonalnie, a także poprzez swoją twórczość związany jest z Rudą Śląską, a konkretnie Halembą, której poświęcił kolejne dwie książki. „Bohaterowie Halemby” i „Ostatni zjazd”. Jest autorem także pozycji: „Przywrócony życiu” i,,Po drugiej stronie dnia” (poezja).

20.01.2012, piątek, godz. 20.00-3.00, Pianola

City Insite Art i The Title Complex

- koncert/impreza Kolektyw City Inside Art (CIA) to grupa poznańskich producentów i DJ-ów, zajmujących się świeżą, różnorodną elektroniką spod znaku IDM, dub, break, dubstep i minimal techno.

21.01.2012, sobota, godz. 12.00, Pianola

„KomiX w Bydgoszcz City”, inauguracja warsztatów komiksu

Jest autorem kilkudziesięciu opracowań i referatów naukowo-technicznych oraz poradnika Rurociągi dalekiego zasięgu (wspólnie z St. Trzopem). Na AGH w Krakowie otworzył przewód doktorski Techniczno-ekonomiczne uwarunkowania przemysłu transportu W roku 2011 W. Michałowski obchodził 40-lecie działalności literackiej.

19.01.2012, czwartek, godz. 18.00, Węgliszek Rekomendacje ZLP: W prozie mam oczy szeroko otwarte, a w poezji przeciwnie – zamykam

spotkanie ze Stanisławem Luchowskim

prowadzi dr hab. Wacław Lewandowski, teksty prezentuje dr Mieczysław Wojtasik.

64 |

| Styczeń 2012

Jeżeli pragniesz poznać warsztat komiksiarza i nauczyć się pisać scenariusze… Uważasz, że warto podszkolić swój warsztat plastyczny… Pragniesz poznać komiksową historię Bydgoszczy… Dowiedzieć się jak komiks inspirował pop kulturę (filmy „X-MEN”, „Batman”, „300”, „Sin City”, reklamy, teledyski)… Chcesz opowiadać obrazem…

Zgłoś się do nas: komiks@mok.bydgoszcz.pl. Na zgłoszenie czekamy od 1 grudnia do 7 stycznia 2012 r. Zajęcia odbywać się będą raz w miesiącu w siedzibach MOK, w większym bloku czasowym. Prowadzić będą cenieni polscy twórcy komiksu. Udział zadeklarowali m.in. Karol Kalinowski z Olsztyna, Krzysztof Wyrzykowski - bydgoszczanin mieszkający w Gdańsku, Łukasz Ciaciucha, Krzysztof Trystuła, Jacek Michalski, Maciej Jasiński – z Bydgoszczy. Projekt będzie trwał pół roku i zakończy się dużą

w y darzenia

Zapraszamy na bezpłatne warsztaty komiksu Chcesz opowiadać obrazem…

Pragniesz poznać komiksową historię Bydgoszczy…

Jeżeli pragniesz poznać warsztat komiksiarza i nauczyć się pisać scenariusze…

Chcesz dowiedzieć się jak komiks inspirował pop kulturę (filmy „X-MEN”, „Batman”, „300”, „Sin City”, reklamy, teledyski)…

…zgłoś się do nas:

Uważasz, że warto podszkolić swój warsztat plastyczny…

komiks@mok.bydgoszcz.pl

w Bydgoszcz City Na zgłoszenie czekamy do 15 stycznia 2012 roku.

Wystarczą trzy kroki: 1. Wyślij e-maila pt. KOMIKS podając: imię, nazwisko, miasto zamieszkania, nr telefonu.

(Zgłoszenia można przynieść do sekretariatu MOK przy ul. Batorego 1/3 w godz. 8-16) 2. Napisz: Dlaczego pragniesz uczestniczyć w warsztatach komiksu? Jeżeli masz jakieś swoje prace plastyczne – KONIECZNIE je dołącz, ale to nie jest warunek uczestnictwa.

3. Przyjdź na ROZMOWĘ kwalifikacyjną w terminie podanym przez organizatorów.

W

arsztaty rozpoczną się w styczniu 2012 roku. Zajęcia odbywać się będą raz w miesiącu w siedzibach MOK, w większym bloku czasowym. Prowadzić będą cenieni polscy twórcy komiksu. Udział zadeklarowali m.in. Karol Kalinowski z Olsztyna, Krzysztof Wyrzykowski – bydgoszczanin mieszkający w Gdańsku, Łukasz Ciaciucha, Krzysztof Trystuła, Jacek Michalski, Maciej Jasiński – z Bydgoszczy. Projekt będzie trwał pół roku i zakończy się dużą wystawą mistrzów (m.in. nieznane prace Jerzego Wróblewskieo) i uczniów.

W wyborze prowadzących oraz tematów zajęć czekamy też na Państwa sugestie.

O R g a N I Z at O R :

Styczeń 2012 |

| 65

w y darzenia

wystawą mistrzów (m.in. nieznane prace Jerzego Wróblewskiego) i uczniów. W wyborze prowadzących oraz tematów czekamy też na Państwa sugestie.

21.01.2012, sobota, godz. 17.30, Pianola Spotkanie Towarzystwa Polsko-Austriackiego.

21.01.2012, sobota, godz. 19.00, Węgliszek, Bilety w cenie 10 zł do nabycia w MOK (ul. Batorego 1/3) oraz przed koncertem

„Gitarą, Sercem i Duszą” – Leonard Luther i jego goście 22.01.2012, niedziela, godz. 9.30 i 11.00, Pianola

Międzypokoleniowe Działania Teatralne, część I – Teatr Antyczny

Rozpoczynamy rodzinną wędrówkę po świecie teatru. Zgłębmy jego tajniki razem! Czekamy na babcie, dziadków, rodziców i oczywiście dzieci. Pierwsze działania dotyczyć będą teatru antycznego. Pobawimy się jego formą, odegramy razem sceny, wykonamy maski komiczne, tragiczne i maski dla chóru. Wszystko to uwiecznimy na wspólnym zdjęciu.

23.01.2012, poniedziałek, godz. 21.00, Węgliszek

Jazzowy Poniedziałek: Tadd Dameron – będzie przywołany podczas koncertu Around Jazz Quintet

Tadd Dameron, właśc. Tadley Ewing Peake Dameron (ur. 21 lutego 1917 r. w Cleveland, zm. 8 marca 1965 r. w Nowym Jorku) – wybitny amerykański pianista, aranżer i kompozytor jazzowy. Był pierwszym aranżerem, który przeniósł nowatorskie koncepcje stylu bebop na grunt instrumentacji orkiestrowej. Prekursor modern jazzu.

24.01.2012, wtorek, godz. 17.00, Pianola

Sny zimowych nocy

– spotkanie Towarzystwa Operowego. (gościnnie) 24.01.2012, wtorek, godz. 18.30, Pianola KŚT zaprasza na rozmowę o bydgoskiej kulturze: „Blaski i cienie” (gościnnie) 24.01.2012, wtorek, godz. 18.00, Węgliszek

„Bydgoski Jarmark Pamiątek i Wspomnień”, czyli Archiwum B. Adama Gajewskiego na żywo. Zapraszamy – kręcimy!

Styczniowy Bydgoski Jarmark Pamiątek i Wspomnień” w „Węgliszku” nie będzie giełdą ni targiem staroci, ale powstającym „na żywo”, „na gorąco” zapisem Państwa prezentacji znalezionych w domach artefak66 |

| Styczeń 2012

tów, pamiątek historycznych, przedmiotów z przeszłością. Nie czekamy jedynie na „zabytki bydgoskie”; chcemy pokazać bogactwo całej historycznej spuścizny, zachowanej w naszych domach. Zabawa we wspomnienia ma nas uczyć! Podczas spotkania powstaną zdjęcia do klejonego wydania naszego historycznego miesięcznika telewizyjnego „Archiwum B.”. Serdecznie zapraszamy!

25.01.2012, środa, godz. 15.00-18.00, Pianola

Książka w ruch – bezgotówkowy kiermasz książek

Ważnym elementem transakcji będzie wpisywanie dedykacji z uzasadnieniem, dlaczego warto książkę przeczytać. Po przeczytaniu można polecać lekturę dalej.

25.01.2012, środa, godz. 18.00, Pianola

„Filozoficzne i historyczne aspekty fantastyki Jerzego Grundkowskiego”

– prelekcja Tadeusz Krajewskiego – z serii „Fantastyczna Pianola”, z udziałem pisarza.

Jerzy Grundkowski urodził się w 1953 r. w Bydgoszczy.

Ukończył studia historyczne na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Pisze fantastykę, prozę historyczną i współczesną. Swoje utwory publikował, m.in. na łamach „Twórczości”, „Tygodnika Kulturalnego”, „Faktów” i „Literatury”. Wydał m.in.: Annopolis, miasto moich snów (1983), Labirynt wyobraźni (1986); Annopolis, świat mojej wyobraźni (1988), Śmierć w kosmolocie(1988), Ja, Ulrych, miecz rewolucji (1993), Las Teutoborski (1995), Wybraniec bogów (1995).

26.01.2012, czwartek, godz. 18.00, Węgliszek

„Świat Zaginiony. Literacki mit czy fakt?”

– do dyskusji zaprasza Tadeusz Oszubski w ramach „Tajemnic w Węgliszku”.

27.01.2012, piątek, godz. 17.00, Pianola

Barwy zimy

– warsztaty plastyczne prowadzi Leszek Goldyszewicz.

28.01.2012, sobota, godz. 11.30-13.30, Pianola

Symfonia na szmery i szepty

– zapraszamy na rodzinną wyprawę do krainy muzyki w poszukiwaniu dźwięków, prowadzi Dorota Dzięcioł.

Zapraszamy do udziału w nowym muzycznym projekcie. Wybierzcie się z nami do krainy muzyki na wyprawę w poszukiwaniu dźwięków. Sprawdzimy czy muzyka mieszka tylko w zaklętych kropkach i kreskach na pięciolinii, czy też może jest w każdym z nas i w naszym codziennym otoczeniu? Razem napiszemy nową partyturę. Stworzymy utwór, który wspólnie wykonamy.

Staniemy się odkrywcami nowych brzmień. Skoro

w y darzenia

muzyka łączy pokolenia, zapraszamy do przygody całe rodziny. Wiek uczestników od lat 5 do 105. Wybierając się do krainy szmerów i szeptów w bagażu podręcznym zabierzcie ze sobą plastykowe butelki, metalowe lub drewniane łyżki, szeleszczący papier lub foliowe torebki, uśmiech i dobre chęci do zabawy.

28.01.2012, sobota, 11.30-13.30, 16.00, Pianola

Kobieta w poezji a poezja kobieca

warsztaty poetyckie prowadzi Jolanta Baziak.

28.01.2012, sobota, 11.30-13.30, 20.00, Węgliszek

Instytut Muzyki Miejskiej: Tajemnicza bydgoska grupa, którą tworzą znani muzycy, prowadzi Tomasz Kaźmierski

Styczniowy koncert Instytutu jest owiany tajemnicą. Nie zdradzimy kto wystąpi, gdyż wtedy nie byłoby niespodzianki. Jednakże nie zostawimy Was z niczym i podajemy kilka szczegółów. To muzycy obecni na bydgoskiej scenie od paru ładnych lat. Tworzyli kilka grup i składów w różnych stylistykach. Muza nawiązywać będzie do amerykańskiego indie rocka z początku lat 90, trochę do glam rocka, a nawet do punk rocka z lat 70. Jeśli myślicie, że to ludzie z jakiejś starej załogi punkowej to się mylicie. Kto zagra? Jak się nazywają? Tego dowiecie się już 28 stycznia o 20.00 w kawiarni Węgliszek. Zapraszamy.

31.01.2012, wtorek, 19.00, Pianola

Made in Poland – wystawa awangardzisty Jarosława Pijarowskiego (z kolekcji prywatnych)

Pierwsza od ponad 10 lat wystawa prac polskiego awangardzisty Jarosława Pijarowskiego urodzonego w naszym mieście. Wszystkie prace prezentowane publicznie pochodzą z prywatnej kolekcji Waldemara Mackiewicza i rodziny Pawlewiczów z Warszawy. Na wystawie pokazane zostaną między innymi prace z serii – Dialogi ze sztuką, Portrety z autografem oraz Made in Poland. W czasie wernisażu odbędzie się premierowy pokaz filmu dokumentalnego o autorze ProVoxnięTy.

KALENDARZ DZIAŁAŃ – STYCZEŃ 2012 5 stycznia 2012, godz. 18.00, APK Postscriptum do Bydgoskiego Kongresu Kultury

PREZENTACJA nowego Regulaminu Konkursu Ofert

Nowy Regulamin Konkursu Ofert i Karta Oceny zostały wypracowane przez zespół roboczy składający się z reprezentantów Obywatelskiej Rady ds. Kultury oraz pracowników Wydziału Kultury. Nowy Regulamin zakłada m.in. możliwość realizacji projektów wieloletnich, finansowanie kosztów administracyjnych.

9 stycznia 2012, godz. 17.30, Teatr Polski

DEBATA – od paktu dla kultury do masterplanu

Tematem debaty będzie zaproponowana przez Obywatelską Radę ds. Kultury propozycja stworzenia Masterplanu w oparciu o bardzo szeroki udział mieszkańców w procesie określania potrzeb oraz udziału w zarządzaniu kulturą miasta.

Gośćmi debaty będą: prof. Dorota Ilczuk oraz prof.

Wojciech Kłosowski – eksperci, którzy brali udział w Bydgoskim Kongresie Kultury

19 stycznia 2012, godz. 18.00, Cafe Pianola Postscriptum do Bydgoskiego Kongresu Kultury

DEBATA – KULTURA REGIONU

Czy jest możliwe stworzenie wspólnej polityki kulturalnej dla regionu? W jaki sposób powstające strategie kultury Bydgoszczy i Torunia mogą się wzajemnie uwzględniać? Debata będzie próbą określenia konkretnych kroków do realizacji postulatów zgłoszonych podczas Bydgoskiego Kongresu Kultury przez Stolik REGION. Spotkanie poprowadzą: Olga A. Marcinkiewicz, Karol Zamojski

26 stycznia 2012, godz. 18.00, Cafe Pianola Postscriptum do Bydgoskiego Kongresu Kultury

DEBATA – MCK – Miejski? Dom? Kultury?

Prezentacja nowej koncepcji działania i nowej struktury Miejskiego Centrum Kultury, wypracowanej podczas warsztatów przeprowadzonych przez Pracownię Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia”. Co to znaczy publiczna Instytucja Kultury?

Jakie są zasady partycypacji obywatelskiej w zarządzaniu kulturą? Jak wypracować zasady współpracy MCK z organizacjami pozarządowymi i artystami indywidualnymi?

Spotkanie poprowadzą: Olga A. Marcinkiewicz, Karol Zamojski Styczeń 2012 |

| 67

B ik w podróż y

Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu Oferta warsztatowa 2012 Wraz z nowym rokiem rozpoczyna się nowy sezon szkoleniowy w Wojewódzkim Ośrodku Animacji Kultury w Toruniu. Oferta obejmuje kilkadziesiąt warsztatów z wielu różnych dziedzin edukacji artystycznej i kulturalnej oraz przedsięwzięcia interdyscyplinarne. Warsztaty kierowane są do szerokiego grona uczestników życia kulturalnego: instruktorów i animatorów kultury, nauczycieli i wychowawców, a także artystów – amatorów. Zajęcia prowadzą zarówno cieszący się uznaniem, cenieni instruktorzy WOAK, jak i najwybitniejsi eksperci z całej Polski. Szczegółowe informacje o poszczególnych szkoleniach oraz o ich programie znajdują się na stronie internetowej WOAK: www.woak.torun.pl

Warsztaty teatralne

Różnorodna oferta warsztatów teatralnych obejmuje przede wszystkim warsztaty dla aktorów i ich instruktorów: Teatr laboratorium (3-5 lutego), Elementarne zadania aktorskie (10 marca), Improwizacja w teatrze, (28 kwietnia) oraz Teatr jako plac zabaw, (8-9 grudnia).

Warsztaty te z różnych perspektyw uczą sposobów pracy aktora – amatora i pracy z aktorem – amatorem. Obszerniejszy zakres tematyczny obejmują natomiast Warsztaty teatralno-muzyczne (dwie edycje: 21-22 kwietnia, 27-28 października). Uczestnicy prześledzą cały proces tworzenia spektaklu: od analizy tekstu i przygotowania scenariusza poprzez pracę z aktorem, inne elementy inscenizacyjne – dobór muzyki i scenografii po nadanie ostatecznego kształtu przedstawieniu. Do osób zainteresowanych teatrem lalkowym adresowane jest szkolenie: ABC teatru lalek (3-4 marca).

Warsztaty filmowo-telewizyjne

Początkujący filmowcy mogą dzięki organizowanym przez WOAK szkoleniom nauczyć się pracy z kamerą, na planie filmowym (w plenerze i w studio), podstaw montażu i udźwiękowienia filmu. Na 2012 zostały zaplanowane: Wideoklip – prowadzone przez Yacha Paszkiewicza (16-18 marca), Krótka forma filmowa (cykl dwóch spotkań: 14-15 kwietnia i 26-27 maja), Teledysk – realizacja teledysku – trailera do filmu Panoptikon (19-20 maja). Ze specyfiką pracy reporterów telewizyjnych można się zapoznać w trakcie szkolenia News telewizyjny i reportaż (20-21 października). Uzupełnieniem wszystkich zajęć – a raczej dobrym wstępem do nich – jest Trening prezentacji i wystąpienia medialnego (4-5 lutego).

Warsztaty muzyczne

Ofertę warsztatów muzyczny otwiera Magia głosu – mówić bez zmęczenia – twój dźwiękowy wizerunek (dwie edycje: 28-29 lutego i 13-14 października).

Warsztaty są kierowane do wszystkich, dla których głos jest narzędziem pracy, a zatem nie tylko do osób śpiewających, lecz również do nauczycieli, aktorów i innych osób, w których pracy ważna jest mowa. Odbędą się również warsztaty: Muzyka ciała i dźwięku naturalnego (24-25 listopada) i Muzykoterapia (8-9 grudnia). Osobną propozycją są Ogólnopolskie warsztaty piosenkarskie Dwa głosy– śpiew tradycyjny i estradowy, również dla śpiewaków ludowych i kapel – prowadzone m.in. przez Elżbietę Zapendowską (29 marca – 1 kwietnia) oraz Ogólnopolskie Warsztaty Pieśni i Muzyki Tradycyjnej dla śpiewaków, instrumentalistów, zespołów i kapel ludowych (2-5 sierpnia). Warsztaty ogólnopolskie adresowane są przede wszystkim do artystów średniozaawansowanych.

Warsztaty z pedagogiki zabawy

Osoby pracujące z grupą, wychowawcy i nauczyciele oraz organizatorzy imprez mogą poszerzyć swój wachlarz umiejętności animacji działań grupowych i zabawy podczas warsztatów z pedagogiki zabawy prowadzonych przez Alicję Usowicz, trenerkę PSPiA KLANZA, kierowniczkę Działu Edukacji Artystycznej WOAK: Pedagogika zabawy w pracy z dziećmi i młodzieżą (5-7 października), Organizacja imprez dla małej i dużej grupy (16-18 listopada) oraz Jak wzbogacić warsztat pracy z dziećmi i młodzieżą, aby wzbudzić ich zainteresowanie i aktywność (7-9 grudnia).

Warsztaty dziennikarskie i kreatywnego pisania Yach Paszk iewic z i uc zestnic y warsz tatu Wideok lip w 2011 roku.

Fot. Monika Bojarska

68 |

| Styczeń 2012

Nową propozycją w tegorocznej ofercie szkoleniowej WOAK są – adresowane głównie do młodzieży – warsztaty dziennikarskie. Wspólnie z Radiem GRA

B ik w podróż y

zostaną zrealizowane Warsztaty radiowe (w dwóch częściach: 24 marca i 1 kwietnia). Uczestnicy tych warsztatów będą samodzielnie przygotowywali materiały radiowe podczas Konfrontacji Amatorskiej Twórczości Artystycznej KATAR 2012 Muzyka Mocnych Brzmień.

Początkujących dziennikarzy szkolnych gazetek i redaktorów młodzieżowych portali internetowych zainteresują z pewnością warsztaty Młodzież w mediach (12-13 maja). Ciekawym uzupełnieniem obu propozycji będą – również przygotowywane po raz pierwszy – warsztaty kreatywnego pisania Koniec z pisaniem do szuflady! (17-18 marca) oraz trening skutecznej komunikacji Jak cię widzą? Jak cię słyszą? (15-16 grudnia).

Warsztaty dla animatorów kultury

Tego, jak organizować życie kulturalne i spektakularne imprezy, skąd pozyskiwać środki, jak poruszać się w gąszczu przepisów i jak uniknąć najpopularniejszych pułapek czyhających na animatorów kultury dowiedzą się natomiast uczestnicy warsztatów Vademecum animatora kultury (22 września).

Rodzinne warsztaty artystyczne

Do wielopokoleniowych grup rodzinnych kierowany jest cykl zajęć Za-bawialnia, czyli sposoby na pogodę i niepogodę dla całej rodziny. Podczas siedmiu spotkań, które odbędą się od lutego do listopada, zaprezentowane zostaną różne sposoby rodzinnej aktywności artystycznej – od wspólnego czytania i domowego teatrzyku, poprzez działania muzyczne po różne formy twórczości plastycznej i rękodzieła. Szczegółowy program Za-bawialni dostępny będzie na stronie internetowej WOAK.

Kurs pedagogiki cyrku dziecięcego

Po raz kolejny zorganizowany zostanie również Kurs pedagogiki cyrku dziecięcego. Uczestnikami mogą być instruktorzy, nauczyciele i wychowawcy, którzy chcieliby do swoich metod pracy włączyć elementy cyrku dziecięcego lub w swojej instytucji założyć grupę cyrkową. W programie kursu znalazły się: wprowadzenie w pedagogikę cyrku, zabawy integracyjne i cyrkowe z rekwizytami, metodyka pracy z grupą, plastyka ruchu, klaunada i elementy pantomimy, żonglowanie piłkami, chustkami, maczugami, kółkami, akrobatyka z elementami tańca i zabaw ruchowych, iluzja ekwilibrystyka, szczudła, chusta wertykalną i trapez, hula-hop, diabolo, reżyseria widowiska cyrkowego. Kurs pedagogiki cyrku dziecięcego realizowany jest w cyklu siedmiu spotkań od lutego do października.

Teatr PLUS – MINUS

W latach 2010 i 2011 WOAK realizował ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego dwa cykle szkoleniowe z zakresu teatro-, drama- i arteterapii. Przygotowany został wniosek o dofinansowanie podobnego przedsięwzięcia w roku 2012. W przypadku uzyskania dotacji projekt Teatr PLUS – MINUS rozpocznie się w kwietniu i potrwa do listopada.

Inkubator talentów – FILM

W przypadku uzyskania dotacji z Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej odbędzie się cykl szkoleniowy dla początkujących filmowców-amatorów. W ramach projektu Inkubator talentów – FILM odbędzie się cykl warsztatów przygotowujących młodych ludzi do samodzielnego realizowania amatorskich filmów dokumentalnych, fabuł lub teledysków. Oprócz pracy z kamerą i z programami do montażu filmowego w programie cyklu są też tajniki charakteryzacji, kostiumologii i scenografii filmowej.

Informacje o wszystkich warsztatach realizowanych przez WOAK znajdują się na stronie internetowej. Zgłoszenia przyjmowane są pocztą elektroniczną, faksem lub pocztą zwykłą. Termin zgłoszeń mija dwa tygodnie przed terminem warsztatów (w przypadku cyklu – dwa tygodnie przed pierwszymi zajęciami).

Istnieje możliwość zorganizowania i przeprowadzenia warsztatów placówkach kultury na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. Instytucje lub organizacje pozarządowe zainteresowane współpracą proszone są o kontakt z WOAK.

M i e c z y s ł a w G i e d r o j ć p o d c z a s z a j ę ć z k l a u n a d y p o d c z a s K u rs u P e d a g o g i k i Cy r k u D z i e c i ę c e g o w r o k u 2 011

Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu ul. Szpitalna 8, 87-100 Toruń, tel./fax: 56 6522027, 56 6522028, 56 6522755, 56 6570290, 56 6570291 www.woak.torun.pl; e-mail: woak@woak.torun.pl Styczeń 2012 |

| 69

Michał Tabaczyński

Się nam wydaje.

W Bydgoszczy (6) Bydgoszczanie czarno na białym i twarzą w twarz, czyli Atlantyda

Przeglądając (a później czytając) album tandemu Pruss – Krakowiak nie mogę się oprzeć wrażeniu, że oglądam (i czytam) sprawozdanie z życia kulturalnego i towarzyskiego Atlantydy. Chociaż ostatnie pięć lat z opisywanego okresu przypada na czas mojego życia (owszem, niewiele z tego okresu pamiętam, ale to wciąż czasy niedawne – po takiej

70 |

| Styczeń 2012

bliskości z datami mojej biografii je po prostu identyfikuję), wydaje mi się, że to wspomnienia z jakiegoś mitycznego dawniej. Dawniej, które jest mi tak obce, jak tylko może być obce. Niby wiem, że to nie było tak dawno, niby mam świadomość, że tamten świat istniał i jakby przez mgłę go widzę, niby dopuszczam możliwość, że na którymś zdjęciu – powiedzmy: na tej zbiorowej fotografii przedstawiającej widownię muszli koncertowej – mógłbym znaleźć się i ja, niby to wszystko wiem, a jednak ledwo wierzę w to, co widzę.

Obraz tego świata – mówię szczerze – napełnia mnie jakimś dziwacznym sentymentem z jednej i odrazą z drugiej strony. Sentymentem, bo wyobrażam sobie, że życie mojego zmarłego ojca przebiegało w takich właśnie dekoracjach i jest mi wtedy jakoś do niego bliżej. Odrazą, bo na tych czarno-białych zdjęciach ten świat, który – przypuszczam – miał kolory, całkiem pewnie sporo, jest absolutnie szary. Szare są twarze, szare są tła, szare są ubrania, szare są osiągnięcia wszystkich opisywanych tuzów kultury i partyjnych urzędników od kultury. Jest to zapewne zgodne z filozofią twórców albumu, którą rekonstruuję jednoznacznie: nic nie było wtedy czarno-białe, żadne wybory ludzkie, żadne decyzje, żadne postawy, nie osądzajmy ich więc, przeciwnie: doceńmy działalność ludzi, którzy żyli w tamtych wcale nie czarno-białych czasach; te wspomnienia nie mają nikogo zranić, nad nikim się wyzłośliwiać. Być może to dobre założenie, zapewne zgodne z charakterem autorów, z ich temperamentem.

Czasem dziwiłem się tej pobłażliwości bardziej, dużo częściej dziwiłem się mniej albo wcale. Raz zdziwiłem się bardzo – postać cenzora wydała mi się tu nie na miejscu. Wiem, że istniał, wiem, że stanowił – jak to koszmarnie brzmi – istotną instytucję życia kulturalnego tamtych czasów, nie wiem tylko, czy takie sielankowe ujęcie tematu (nie pada słowo cenzor, jest przedstawiony jako szef Urzędu Kontroli Prasy i Widowisk) wydaje mi się równie koszmarne, co sam urząd. Jakimikolwiek przymiotami nie odznaczałby się ten akurat człowiek, nie potrafię dobrze myśleć o mechanizmie opresji, którą reprezentowana przez niego instytucja była częścią. Nie rozstrzygam tu niczego, raczej: dzielę się wątpliwościami, dzielę się własnym zdziwieniem…

ksi ą żki

Te wszystkie moje odruchy (od sentymentów po obrzydzenie) wywołane są tak przez teksty, jak i – pewnie szczególnie – przez fotografie. Nie potrafię chyba fachowo ocenić ich wartości. Rozumiem, że nie są to studyjne portrety (poza kilkoma dosłownie wyjątkami), to raczej fotografia reportażowa. Najdosłowniej: zapis chwili. I to taki zapis, dla którego chwila i uchwycony w jej krótkim trwaniu człowiek jest ważniejszy niż kompozycja kadru.

Zresztą te czarno-białe fotografie i czarno-biała warstwa graficzna książki (wymuszona zapewne jej tytułem) sprawiają, że jest to jedna z lepiej wydanych książek Domu Wydawniczego Margrafsen: unika bowiem charakterystycznego dla tego wydawnictwa rozpasania, nadmiaru ozdobników i ozdóbek, unika łatwizny i kiczu (który zresztą niekiedy potrafię zrozumieć i usprawiedliwić), unika nieznośnego przepychu – jest skromna, gustowna, elegancka.

PS. Jedno jeszcze spostrzeżenie na koniec. Co potęguje to „wrażenie Atlandtydy” to brak na tych migawkach z życia kulturalnego ludzi młodych (a nawet jeśli jacyś młodzi się pojawiają, to i tak wyglądają staro).

Na ponad stu zdjęciach (które przedstawiają kilkaset osób) znalazłaby się ich garstka, ledwie kilku. Dziś, mam wrażenie, jest dokładnie na odwrót.

To dużo mówi zarówno o czasach, jak i o specyficznej perspektywie autorów. To zapewne także, choćby pośrednio, zasługa pana z Urzędu Kontroli Prasy i Widowisk.

Ognie świętego Wita, czyli czary-mary

Po otwarciu tej książki, już na pierwszej karcie (nie licząc przedtytułowej, tytułowej i redakcyjnej, rzecz jasna) uderza nas, bydgoszczan, informacja o miejscu i czasie akcji: „4 marca Roku Pańskiego 1488, Bydgoszcz”. Uderza z kilku powodów: po pierwsze, bo nieczęsto Bydgoszcz jest choćby tłem (nie mówiąc już, że bohaterem) akcji powieści historycznych, zresztą – nasz region jest pod tym względem mocno niedowartościowany, po drugie, dlate-

go, że wielu z nas, sądzę po sobie, nie ma świadomości, że w XV wieku w Bydgoszczy istniało życie (nie, żebym nie znał podstawowych dat; chodzi raczej o to, że nie są one dla mnie częścią codziennego doświadczenia historii miasta).

Nie nacieszymy się zresztą szczególnie długo Bydgoszczą, bo akcja tam, i owszem, zawiązuje się, ale później już głównymi bohaterami miota po całym regionie: są w Kruszwicy, Koronowie, Inowrocławiu. Do Bydgoszczy wracamy, ale tylko na moment. Nie jest to jednak istotne. Najciekawsze jest jednak w tej książce i tak wszystko poza tłem historii, niestety. W tym sensie, że bydgoskie dekoracje nie grają żadnej istotnej roli w tej historii. Więcej: niewiele dowiemy się o ówczesnej Bydgoszczy z tej książki. Nie daje nam autor nawet skróconego, szkicowego opisu tamtej rzeczywistości, nie daje się nijak tym miastem nacieszyć. Tak jak nie miałem mniej lub bardziej szczegółowego wyobrażenia (no, może mniej to i miałem), jak mogła piętnastowieczna Bydgoszcz wyglądać, tak nie mam go również po lekturze.

Brak obrazu Bydgoszczy (ale i innych miast regionu) wynika być może nie z predyspozycji czy zdolności autora, ale z charakteru tej powieści. A dokładniej: jej gatunkowości. Nie jest to bowiem powieść historyczna, ale kryminał w historycznym kostiumie. Z tego wynikają i inne konsekwencje: akcja toczy się wartko (jak dla mnie to nawet zbyt wartko), brak jest jakichkolwiek stylizacji językowych (chociaż domyślam się, że autor, z wykształcenia historyk średniowiecza, przeczytał w życiu dość źródeł, by z powodzeniem podjąć przynajmniej próbę), a zagadka – czy ewentualnie: tajemnica – jest ważniejsza niż słowna materia powieści. Skoro wszystko zaczyna się od sfingowanego procesu o czary, a później w grę wchodzą: zemsta, interesy, niewyrównane rachunki, to możemy sobie wyobrazić (a ja nie mogę zdradzić), dokąd to wszystko zmierza.

Nie ma co wybrzydzać; to jest niezła książka, nawet więcej: książka dobra. Taka sobie literatura, ale cał-

kiem dobra książka – takie przypadki się czasem zdarzają. Nieczęsto, bo też w polskiej literaturze zwykle celuje się w arcydzieła i, niestety, ani nie ma z tego wielkiej literatury, ani dobrych książek.

Co mnie tylko zastanawia, to fakt nadużywania przez Jarosława Klonowskiego jednego, dość prostego chwytu: opisu stroju. Nie służy on ani charakterystyce postaci, ani nie ma pomóc w ich, tych postaci, łatwiejszej identyfikacji (a bohaterów jest – jak na mój gust – trochę zbyt wielu), nawet nie jest skutecznym wehikułem czasu (w tym znaczeniu, że nie pomaga nam uwierzyć w historyczne realia czytanej historii). Nie wiem, po co te opisy są. Ale przez swoje natręctwo i tajemniczość są znakiem dobrej literatury w tej dobrej książce. Zachęcam do jej, tej dobrej literatury, poszukiwań.

Choćby tym konfekcyjnym tropem.

Zdzisław Pruss, Zdzisław Krakowiak, Bydgoszczanie czarno na białym i twarzą w twarz, Bydgoski Dom Wydawniczy Margrafsen, Bydgoszcz 2011.

Jarosław Klonowski, Ognie świętego Wita, Wydawnictwo MG, bmw, 2011.

Styczeń 2012 |

| 71

film

Jarosław Jaworski

Zbrodnia doskonała Ubrana w koszulę dziewczyna budzi się na podłodze w pustym pokoju.

Koło niej leży przewrócona szklanka, dookoła której rozlewa się wilgotną plamą alkohol… To pierwsze sceny „Pułapki” jednego z filmów jakie powstały podczas najnowszego przedsięwzięcia Bydgoskiej Kroniki Filmowej – warsztatów Zbrodnia w pałacu. Warsztatów, które zamieniły nowy pałac w Ostromecku w plan filmowy.

Bydgoska Kronika Filmowa? Co to ma być? Rejestracja ruchu ulicznego? Będą bywać na wernisażach i otwarciach budów? To były pierwsze pytania jakie cisnęły mi się cztery lata temu na usta gdy usłyszałem, że powstało coś takiego. Potem okazało się, że BKF-em pokieruje duet wywodzących się z Bydgoszczy reżyserów: Maciej Cuske i Marcin Sauter. A to już brzmiało dobrze. Kuracja i Antykwariat Cuskego, Za płotem i Kino objazdowe Sautera kosiły nagrody na festiwalach od Paryża po Moskwę i Pekin. Obydwaj zostali też uhonorowani Kujawsko-Pomorską Nagrodą Filmową Flisak Tofifest. Absolwenci Wajdaschool od dłuższego czasu wyrastali na godnych następców innego bydgoszczanina – arcymistrza dokumentu Kazimierza Karabasza. To był dobry trop.

O roku piękny…

Obserwowałem BKF dosyć długo.

Bywało różnie. Była nawet „afera”, wyrzucenie filmowców z ich siedziby, a potem triumfalny powrót do nowego Miejskiego Ośrodka Kultury już pod wodzą Marzeny Matowskiej. Tam to, od kwietnia 2010 roku BKF ruszył na nowo z nowymi pomysłami. Pojawił się w TVP wraz z festiwalami Camera Obscura i Tofifest budując program Offensywa Toruń-Bydgoszcz.

Cuske i Sauter zebrali też zespół naprawdę obiecujących młodych ludzi, którzy pod ich kierownictwem w 2010 roku stworzyli serię bardzo ciekawych filmów dokumentalnych.

Co ważne, opiekunowie BKF-u potrafili na czas warsztatów stać się nauczycielami nie narzucającymi nikomu swojej wizji kina. Dlatego 72 |

| Styczeń 2012

kilkanaście filmów jakie nakręcono w ramach BKF-u przedstawia całą paletę odcieni kina dokumentu. „Wyszliśmy z założenia, że Kronika nie będzie zapisywała życia miasta w szablonowy sposób. Rejestrujemy-zapisujemy jego życie poprzez bohaterów bydgoszczan i wydarzenia. Wydaje nam się, że taki autorski zapis rozsianych losów mieszkańców i niewielkich zdarzeń zarejestrowany w dobrym dokumentalnym filmie będzie kiedyś sporo mówił o mieście i regionie” – mówi Sauter.

Wszystkich bekaefowskich filmów stworzonych od kwietnia 2010 roku nie opiszę, ale o kilku warto wspomnieć. Czarna niedziela Macieja Jasińskiego i Stanisława Piskozuba to naprawdę udana próba oddania ducha zawodów żużlowych. Żużel uprawiany jedynie w kilku miastach z kilku krajów świata, dla mieszkańców tych miast jest prawdziwą świętością. Ale im większą miłością go otaczają, z tym większym niezrozumieniem spotyka się to w poza-żużlowym świecie. Porównać to można chyba tylko do gigantycznej fascynacji Hindusów i Pakistańczyków krykietem, podzielanej w świecie przez niewielu. Jasiński i Piskozub żyją w jednej z takich „czarnych” świątyń – Bydgoszczy. W swoim filmie umiejętnie, bez słów, budują napięcie jakie towarzyszy wielu bydgoskim, ale i toruńskim, gorzowskim czy lesznieńskim niedzielom w roku.

Zwieńczeniem są znakomite ujęcia z kamer na… kaskach pędzących po torze żużlowców. Patrząc na taką scenę nawet osoba niechętna temu sportowi musi pomyśleć – „a może coś w tym jest?”.

Poruszające historie zwykłych ludzi opowiedzieli Jakub Drobczyński w Palaczu oraz wspomniany duet Piskozub-Jasiński w Liście z rzeki.

Palacz to zbliżenie na pracownika jednej z wielu kotłowni, odsłaniające obraz samotnika żyjącego od lat w łunie ognia. List z rzeki to piękna wizualnie, króciutka etiuda zderzająca dramat ojca, któremu żona odebrała dzieci z pięknem dzikiego krajobrazu Wisły.

Czas na zbrodnię

Latem 2011 roku Cuske i Sauter zaproponowali zupełnie nowy koncept. Idea była doskonała – zebrać ekipę w jednym miejscu, dać im doświadczonych filmowców za przewodników i kręcić! Tak zrodziła się Zbrodnia w pałacu.

Bydgoska Kronika Filmowa

to instytucja wymyślona i prowadzona od 4 lat przez Macieja Cuske i Marcina Sautera przy bydgoskim Miejskim Ośrodku Kultury. To miejsce gdzie młodzi filmowi zapaleńcy, bydgoszczanie i mieszkańcy regionu mogą rozwijać pod ich okiem swoje filmowe umiejętności. Realizują krótkometrażowe filmy dokumentalne. Od czasu do czasu BKF organizuje forsowne warsztaty, na które zapraszani są ludzie wykazujący zainteresowanie filmem dokumentalnym. Kronika jest otwarta dla nowych zapaleńców.

„Chcieliśmy połączyć solidny filmowy kurs z wakacyjną zabawą w kino stąd tytuł Zbrodnia w Pałacu i film kryminalny jako punkt wyjścia warsztatów” – mówi Marcin Sauter.

Do współprowadzenia warsztatów zaproszeni zostali kolejni fachowcy. Reżyser głośnego „Ki” Leszek Dawid i reżyserka Joanna Kaczmarek. Gościem specjalnym był twórca Rejsu Marek Piwowski. Warto dodać, że Piwowski na swoim koncie ma też jeden z najciekawszych polskich kryminałów Przepraszam czy tu biją (Nagroda Główna Jury FPFF w Gdańsku, 1976; film został pokazany przez Mistrza i omówiony z młodzieżą).

film

Do udziału w warsztatach zgłosiło się kilkadziesiąt osób z całej Polski. Prowadzący wybrali 15 autorów najciekawszych pomysłów na krótki kryminał, którzy zostali zaproszeni do Ostromecka. Warsztaty rozpoczęły się od intensywnych ćwiczeń filmowych prowadzonych przez Leszka Dawida, obejmujących między innymi inscenizowanie i rejestrację scen kryminału. Po trzech dniach pracy, spośród nadesłanych scenariuszy wybrane zostały trzy najlepsze. Powstały trzy pięcioosobowe zespoły kierowane przez Joannę Kaczmarek, Macieja Cuske i Marcina Sautera. Wiele ważnych uwag, zwłaszcza dotyczących budowy scenariusza podsunął Marek Piwowski.

Jak się okazało w trakcie kręcenia etiud młodzi filmowcy zasygnalizowali problem – kryminały są zazwyczaj domeną aktorów, na których twarzach znać „zmęczenie życiem”, dojrzałych, wręcz charakterystycznych. Dlatego też swoich „doświadczonych życiem” twarzy udzielić musieli Marcin Sauter, Maciej Cuske i Leszek Dawid. Pierwszy zagrał szlachetnego detektywa, zaś koledzy wcielili się w role bezwzględnych gangsterów

Coście uczynili?…

Ostatecznie w czasie Zbrodni w pałacu powstały trzy krótkie kryminały. Każdy diametralnie inny,

Warsztaty Zbrodnia w pałacu

odbyły się w dniach 11-15 lipca 2011 w Pałacu Nowym w Ostromecku pod Bydgoszczą. Finansowane były przez Wydział Kultury UM w Bydgoszczy i Miejski Ośrodek Kultury w Bydgoszczy. Pomysłodawcą i organizatorem była działająca przy MOK Bydgoska Kronika Filmowa.

Udział wzięli Emilia Piech, Sylwia Półtorak, Sandra Ksepka, Maciej Jasiński, Maciej Kundera, Michał Tylka, Tyberiusz Grześkowiak, Kacper Juszczyk, Ewa Kurzawa, Agnieszka Franus, Anna Paprzycka, Mariusz Tański, Beata Ignasiak, Mateusz Kulesza, Alisa Orlova.

o innej atmosferze, sięgający do innego wzorca kina sensacyjnego.

Pułapkę opartą o scenariusz Sandry Ksepki, zrealizował zespół pod wodzą Joanny Kaczmarek. Powstał film o niemożności ucieczki z pułapki czasu. Duszny, szukający swoich korzeni w kinie Polańskiego, Lyncha, ale też w znanym „Cube” Vincenzo Nataliego. Atmosferę buduje tu przede wszystkim ciekawa gra światłem, raz topiącym pałacowe wnętrza w mroku, raz rozświetlającym je pełnym blaskiem.

Kolejny film Ja mam klucz ty masz teczkę wg pomysłu Michała Tylki to typowe kino sensacyjne.

Realizowany przez grupę prowadzoną przez Macieja Cuske film jest realistycznym kryminałem pełnym gonitw i przemocy z dynamicznie prowadzoną kamerą i przewrotną puentą.

Zadzwońcie do Carola Reeda jest z kolei hołdem dla typowego kina noir i klimatów z Chandlera rodem. Autorem pomysłu stojącego u podstaw tego filmu jest Kacper Juszczyk. Główną rolę – cynicznego, twardego detektywa o romantycznym sercu – zagrał Marcin Sauter.

Młodzi ludzie uczestniczący w warsztatach BKF-u podkreślali znaczenie tego spotkania dla ich filmowego rozwoju. „Doświadczenie pracy z innymi, równie kreatywnymi ludźmi, to dobra lekcja pracy w zespole. A nad filmem zazwyczaj tak właśnie się pracuje” – mówiła Ewa Kurzawa współtworząca film Ja mam klucz… Dla Mariusza Tańskiego z zespołu pracującego nad Zadzwońcie do… było to pierwsze poważne zetknięcie z produkcją filmową: „Nauczyłem się bardzo wiele. Rozpoczynając od wprowadzenia do pracy z kamerą i niezbędną obsługą techniczną sprzętu, po to co jest najważniejsze, krytyczne podejście do opowiadanych historii i pracy nad scenariuszem”. Najlepszym podsumowaniem są jednak słowa Agnieszki Franus z ekipy „kina noir”: „Łatwo jest oglądać filmy, ale by dojść do tego, co widzimy na ekranie, trzeba włożyć sporo własnego trudu i czasu”.

Wa r s z t a t y Z b r o d n i a w p a ł a c u – c a ł a grupa uczestników

Wa r s z t a t y Z b r o d n i a w p a ł a c u – K a c p e r Juszc z yk i Ewa Kurzawa w c zasie zdjęć.

F o t . J o l a n t a Cu s k e

Wa r s z t a t y Z b r o d n i a w p a ł a c u – M a c i e j Jasiński i Marcin Kundera

Styczeń 2012 |

| 73

rotfl

Szymon Andrzejewski

Bydgoszcz – podręcznik użytkownika Ludzie „Spotkałem Człowieka. Nie było fajnie.”

Umówmy się. To miasto nad Brdą i Wisłą wydało na świat kobietę przy wizerunku której młodszy z panów Lubaszenko zmieniał się, przy pomocy tarcia, w idealnego złodzieja. Brak linii papilarnych bardzo w tym procederze pomaga. I nie są to już rurki z kremem ani gofry (chociaż w sumie mogłoby to tak wyglądać). To już poważna sprawa. I nawet miał teleskop. I to też bez graficznych aluzji. Nie wiedziałem o tym, że z Brzydgoszczy właśnie pochodzi ta dama polskiego ekranu, przywiędła wizualnie tylko w umysłach tych, którzy za szczyt estetyki uważają Elektrody lub inne narzędzia populistycznej masturbacji osobników o płatach czołowych podobnych do żarówek. I bynajmniej nie chodzi tu o ich jasność, ale o gładkość powierzchni. Któż może bowiem pochodzić z grodu gdzie miejsc nie ma nawet na jedną chociażby, ciekawą w formie fontannę (nie licząc ziewania w technikolorze ku niebiosom w sobotnie wieczory uprawianego przez panów co nie są w stanie utrzymać posiłku w żołądku oraz siebie w pionie). To skąd tu mają się wziąć obleczone w jedwabne pończochy odnóża motoryczne takiej divy?

A jednak się wzięły. Imaginujesz, Waćpan?!

Imaginujesz, że pewna mama nie wiedziała przez długi czas swego życia, iż jej syn przyodzieje się kiedyś w strój tylko zebrom naturalnie przystojny i wraz z grupą rozbrykanych bogaczy będzie biegać za skórzanym przedmiotem czy to słota czy skwar czy też przemarsz policyjnych oddziałów co to im Georgio mundury projektował? Któż mógłby przypuszczać, że ten facet nie będzie chciał mieć niczego wspólnego z instytucją, której nazwa jest najczęściej skandowaną nazwą na polskich stadionach. Lecz tylko pejoratywnie. By być delikatnym. A mieć nie chce, bo wyznaje pewnie zasadę, że „Z bledziami nie tańczę.” I nurzać się w tym blichtrze umownym nie chce, by mu wąs o barwie tycjanowskiej gównem potem nie zalatywał. I, że trzeci w pewnym roku na świecie zagończyk wychynie na światło w tym mieście gdzie boisko przy mojej podstawówce pokryte było żużlem i, wydaje mi się, iż cały czas pokryte nim jest. A do podstawówki ten nasz Miedzianowąsy chadzał z moim nieświętej pamięci ojcem, co też nie tańcował z paniami robiącymi w sportach horyzontalnych. I też potrafił z dyńki strzelić. Niekoniecznie gola.

Ciężko jest pisać o ludziach. Szczególnie o tych co już się z flintą po skwerach niebytu fizycznego za rogacizną imaginowaną jedynie przesączami energii uganiają. Nie może się taki jeden z taką drugą bronić i, 74 |

| Styczeń 2012

w razie potrzeby, autorowi wytłumaczyć ręcznie, że to wszystko nie tak i nie w tę stronę. Szczególnie ciężko, że nie mamy tu na kujawskiej ziemi aż tak wielu tych co do panteonu Polaków przejść by mieli. Jednak mamy chociaż przykłady jak nie dobierać krawata do koszuli.

Jak nie robić tego w sposób, który każdego człowieka wyposażonego w szczątkowy choćby estetyzm zmusi do przybrania pozycji embrionalnej, ssania kciuka oraz machania odnóżami w reakcji obronnej. I ani dworek za miastem ani szanowna dziennikarska małżonka o jabłczanie dźwięcznym nazwisku tu nie pomoże.

Kara być musi chociaż niekoniecznie przez moralne, według słów rzeczonego, karły wymierzana. Na szczęście dla regionu cały proceder został przerwany i już nie razi niczym południowe słońce w sobotni poranek.

Mocne słowa zastąpiły mocno nieprzemyślane barwy pod klapami marynarki i w sumie wszystko się jakoś dobrze skończyło. Wizualnie dobrze. Verbum pozostawiam do oceny tym co ode mnie częściej są zapraszani do telewizji.

W telewizji bodajże pracuje teraz jeden z tych znad Brdy i Wisły co wespół w zespół z trzema czy czterema innymi Bydgami (jakoś mi ten starosłowiańsko brzmiący neologizm bardziej pasuje niż omawiany w pierwszym zachmurzeniu przejaw urynalnej agresji) postanowił dać nam trochę miodu słownego pośród kolców szarości. I jak to się stało, że wraz z jedwabiem divy i główkami Miedzianowąsego jeszcze taki kwiat na tym betonie wyrósł też nie wiem. Może dlatego, że nasiona pod betonem mają do wyboru tylko rosnąć w legendę o pięknie niespotykanym albo sczeznąć i stać się pokarmem dla dżdżownic stojących w kolejkach po deszcz. Grunt, że wyrósł i poezję przyniósł moim zdaniem lepszą niż wiele poezji owianych nimbem kraju zza wielkiej wody i umaczanych w basenie wypełnionym wielką wódą. Dał nam możliwość ku temu żeby wyjść w sobotni poranek i oczami rażonymi południowym słońcem, z głową świadomą tego, iż nic się nie zmienia w tym grodzie ze zdziwieniem stwierdzić, że znowu ktoś poprzestawiał kamienie. A to dobrze.

Bardzo dobrze. Bo napawa.

Ciężko jest pisać o ludziach. Szczególnie, że niektórych już nie ma. I wie się, że już nigdy nie wejdą do C i nie krzykną do ciebie na antresoli: „Rudy, macie tam jakąś marihuanę?”. A na odpowiedź, że „Nie, człowieku, nie mamy.” odrzucą z na wpół skrywanym uśmiechem: „Harcerze, krwa.” I pójdą zadąć w trąbę chaotycznie. I będzie pięknie. Szczególnie jeśli obok te nogi w tym jedwabiu by były, to, umówmy się, jeszcze tylko starych meczów by brakowało. Właśnie, pani Grażyno, umówmy się.

Do następnego zachmurzenia.

Księgarnia Jolanta

księgarnia internetowa www.jolanta.osdw.pl i stacjonarna ul. M. Konopnickiej 30 tel. 52 373 26 81

czynna:

os. Szwederowo w centrum handlowym blisko targowiska; MZK 64, 66, 69, 79

pon.–pt. 10.00–18.00 sob. 10.00–14.00

Internetowe Radio Kultura to ambitna stacja prezentująca bydgoską kulturę Polecamy program „Między 10.00 a 14.00”

Szczegółowa ramówka na www.radiokultura.pl

www.radiopik.pl Styczeń 2012 |

| 75

Moc wrażeń gwarantowana

K

iedy wpadliśmy na pomysł Pierwszego Kiermaszu Świątecznego w Pałacu Nowym w Ostromecku, nie zadaliśmy sobie zasadniczego pytania. Czy damy radę? Czy poradzimy sobie z tym tematem? Nigdy przedtem nie organizowaliśmy takiej imprezy, to nasza pierwsza… Piszę te słowa w poniedziałek 12 grudnia 2011. Za nami dwa dni kiermaszu, z którego pamiętam tylko tyle, że… za dużo nie pamiętam.

Adrenalina zrobiła swoje. Myślę, że w te dwa grudniowe dni przez Pałac przewinęło się około tysiąca osób!

Nasze zaproszenie do wzięcia udziału przyjęło prawie trzydziestu wystawców. Były warsztaty terapii zajęciowej z Solca kujawskiego, Torunia, Bydgoszczy, był Wiatrak. Wśród wystawionych towarów znalazły się: biżuteria, kartki świąteczne, ozdobne pudełeczka, świątki, wyroby z filcu i pierników. Była też pyszna kiełbasa i miody. Dla każdego coś miłego. Trudno w kilku słowach opisać te wszystkie cudeńka, które nasi goście przywieźli do Pałacu. Powiem szczerze: takich tłumów w Ostromecku jeszcze nie widziałem, a w końcu pracuję w MOK ładnych parę lat. Najważniejsze, że zadowoleni byli wystawcy i goście. Pokazaliśmy im Pałac takim, jakim go nigdy nie widzieli: pełen ludzi, gwaru, kolęd…

Miejsce przyjazne, ciepłe i tak sobie myślę – rodzinne.

Ja w każdym razie to czułem. Wiem, że inni też. Udało się! Dziękujemy wszystkim za przyjazd do Ostromecka i zapraszamy już teraz na kolejny kiermasz, tym razem wielkanocny!!!

Skoro jesteśmy przy temacie kiermaszów – od maja 2012 r. zaczynamy raz miesiącu kiermasze antyków i staroci. Myślę, że przy okazji pojawią się także inni wystawcy. Kiermasz raz w miesiącu? Dlaczego nie?

Natasza Urbańska i Janusz Józefowicz w Ostromecku

76 |

| Styczeń 2012

Fot. ZbyZiel

Trzeba jeszcze wspomnieć o dwóch wydarzeniach, które miały u nas miejsce. Po pierwsze Mikołajki w Pałacu. Dzieci z okolicznego Zespołu Szkół w Ostromecku na lekcjach przygotowały przepiękne ozdoby, którymi ozdobiły jedną z trzech choinek stojących w Pałacu.

Tak pięknej choinki tutaj jeszcze nie było. Po strojeniu zaprosiliśmy dzieciaki na mikołajkową grochówkę.

Tak więc pierwsze wspólne strojenie choinki mamy już za sobą. W tym samym dniu pod choinkę stanęła gwiazda musicalu „Polita” Natasza Urbańska oraz reżyser i pomysłodawca projektu Janusz Józefowicz. Nie muszę chyba przekonywać, że artyści byli choinką zachwyceni. Mamy to oczywiście zarejestrowane. Druga ciekawa sytuacja, to spotkanie przedstawicieli władz gminy Dąbrowa Chełmińska, sołectwa Ostromecko, członków komisji kultury UM, Rady Osiedla Fordon oraz MOK i lokalnych grup działania. O czym rozmawialiśmy?

O Ostromecku oczywiście. Jakie mamy plany, te bliższe i dalsze, co robimy i w końcu JAK DOJECHAĆ DO OSTROMECKA? Było to pierwsze spotkanie, a już planujemy następne…

Informacja z ostatniej chwili: Wydział Inwestycyjny Urzędu Miasta odebrał od wykonawcy Stary Pałac! Uroczyste otwarcie już wkrótce.

Tak, grudzień był miesiącem pełnym wrażeń, a jaki będzie styczeń? Muzycznie (i nie tylko) będzie gorąco, oj będzie… W drugą niedzielę 8 stycznia o godz.

16.00 zapraszamy na noworoczny koncert kolęd i pastorałek w jazzowych aranżacjach. Przed na pewno liczną publicznością zaprezentują się w koncercie „Styczniowe kolędowanie” Janusz Strobel na gitarze i śpiewająca Anna Stankiewicz. W sekcji rytmicznej wystąpią znani i lubiani: Piotr Biskupski i Grzegorz Nadolny. Sekcji rytmicznej przedstawiać nie trzeba.

Zatem dwa słowa na temat gości zaproszonych przez Grzegorza i Piotra. Na początek Janusz Strobel – to jeden z najwybitniejszych wirtuozów gitary klasycznej, kompozytor, aranżer. Urodził się w Gdańsku w 1947 r., w znanej muzycznej rodzinie. Karierę rozpoczął w zespołach jazzowych środowiska gdańskiego. W 1970 r. wraz z Henrykiem Alberem stworzył legendarny już, do dziś uznawany za najlepszy w Polsce, duet gitar klasycznych „Alber-Strobel”. Wkrótce został laureatem festiwalu „Jazz nad Odrą” we Wrocławiu, rozpoczynając szeroką działalność koncertową. Dziesiątki nagranych płyt, wiele przebojów śpiewanych przez wybitnych

ostromecko

wykonawców, przejmujące kompozycje i aranżacje muzyki instrumentalnej dają w pełni obraz jego twórczości. Janusz Strobel jest cenionym jurorem na festiwalach, przeglądach i konkursach instrumentalnych i wokalnych. W 2005 roku odznaczony został przez Ministerstwo Kultury medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis, zaś w roku 2010 Rada Miasta Stołecznego Warszawy w uznaniu zasług dla Stolicy Rzeczpospolitej Polskiej przyznała Janusza Stroblowi nagrodę Miasta Stołecznego Warszawy.

Anna Stankiewicz to piosenkarka młodego pokolenia o niezwykłej barwie głosu. Jej interpretacje tworzą wartość świadomego połączenia słowa z muzykalnością, która uzasadnienie ma także w gruntownym wykształceniu muzycznym. „Anna Stankiewicz to wokalistka, którą można polubić od razu za jej piękny głos i mistrzostwo jazzowej interpretacji zawiłych niekiedy melodii, jej bezpretensjonalny wygląd oraz fajny, ciepły kontakt z publicznością. (…)

Piękna, czarodziejska muzyka jazzowa, subtelna, nie agresywna, ale melancholijna, jak większość słów poetyckich piosenek Jonasza Kofty i Jana Wołka, które śpiewa Anna Stankiewicz. Romantyczna jak „Jej Portret” Włodzimierza Nahornego, czy znów zadumana jak „Zmierzch” Wasowskiego i Przybory.” (Andrzej Tadeusz Brzeski) Jestem przekonany, że będzie to niezapomniany wieczór.

Kolejna niedziela 15 stycznia 2012 r. to kolejne spotkanie z bohaterami XVI Szopki Bydgoskiej Zdzisława Prussa. Goście Pałacu Nowego w Ostromecku będą mieli okazję powspominać najciekawsze (zdaniem autora) wydarzenia i postaci ubiegłego roku. Doskonała zabawa jak zwykle zagwarantowana!

17 stycznia 2004 roku odszedł od nas Czesław Niemen – artysta genialny. Na szczęście mamy pośród nas znakomitych interpretatorów piosenek autora Snu o Warszawie, czy Wspomnienia. Joachim Perlik, bo o nim mowa, do takich artystów należy. Artysta uznawany jest przez krytyków muzycznych za najlepszego wykonawcę utworów Czesława Niemena. Muzyk wywodzi się ze studenckiego środowiska artystycznego przełomu lat 70. i 80. oraz Klubu Twórców Studenckich „Beanus”. W latach 90. był wokalistą grupy 0-ssssssssd-rockowej West. Poza szeregiem zagranych koncertów zespół nagrał także płytę. Kolejny – trwający siedem lat – etap pracy artystycznej to telewizyjna „Jedynka”. Od wielu lat zaciekawiony twórczością Czesława Niemena przy każdej nadarzającej się okazji włączał jej elementy do swojego repertuaru. W końcu postanowił sprawdzić, jak poradzi sobie z muzyką wielkiego artysty na poważnie. Efektem tej próby jest wydana w 2005 roku płyta solowa „Wspomnienie o…”. Zawiera ona największe i najbardziej popularne przeboje Niemena. W repertuarze znalazły się takie utwory, jak „Dziwny jest ten świat”, „Pod papugami”, „Wspomnienie”, „Obok nas”, „Płonąca stodoła”, „Domek bez adresu”, „Czas jak rzeka”, „Sen o Warszawie”, „Nim przyjdzie wiosna”, „Czy mnie jeszcze pamiętasz”, „Jednego serca”.

22 stycznia 2012 r., kilka dni po ósmej już rocznicy śmierci Niemena, o godz. 16.00 w Pałacu Nowym odbędzie się koncert poświęcony artyście. Uczcijmy razem pamięć jednego z największych polskich muzyków.

Ostatnią niedzielę stycznia można zatytułować „Powtórka z rozrywki”. Kilka miesięcy temu licznej publiczności niesamowitych wrażeń zapewniła Barbara Kalinowska w wersji hiszpańskiej. W związku z tym, że jej „Malagenia” tak podobała się publiczności stwierdziliśmy, że powtórzymy koncert. 29 stycznia 2012 o godz.

16.00 po raz drugi usłyszymy Barbarę i towarzyszących „Jej Hiszpańskiej Mości”, czyli braci Tomaszewskich. Tak więc uwaga, uwaga: przed nami „Malagenia – światowe przeboje po hiszpańsku”. W programie znane przeboje z Hiszpanii, Meksyku, Urugwaju i Argentyny oraz hiszpańskie piosenki w stylu pop-flamenco z lat ’30, ’40, ’50 ubiegłego wieku. Malagenia to stylowy koncert z dramatem, nostalgią i przede wszystkim z temperamentem – ole!

Zapraszamy w drugą, trzecią, czwartą i piątą niedzielę o godz. 16.00 na koncerty do Ostromecka.

A przed nami karnawał i zapraszamy na Pierwszy Bydgoski Bal Trzech Króli, 6 stycznia o godz. 20.00.

W programie: karnawałowe menu, doskonała muzyka w wykonaniu supergrupy Żuki. Nie zabraknie także wizyty Trzech Króli. Noc emocji gwarantowana! Startujemy o godz. 20.00. Cena zaledwie 100 zł od osoby!

Szczegóły na stronie www.palacostromecko.pl Przed nami także bal karnawałowy dla SENIORÓW. Specjalne menu, niedrogie bilety, świetna zabawa prawie do rana. Zapraszamy 28 stycznia na godzinę 20.00.

Szczegóły także na naszej stronie internetowej.

W styczniu zapraszamy do Ostromecka!

Andrzej Gawroński.

Styczeń 2012 |

| 77

historia

Emocje związane z księgozbiorem poronińsko–bydgosko–moskiewskim – wiecznie żywe!

Adam Gajewski

12 książek, które wstrząsnęły naszym małym światem

1

Zaledwie dwanaście książek; prace Karola Marksa, dokumenty I Dumy Rosyjskiej, publicystyczne broszury… Wszystkiego dwanaście pozycji! Były poszukiwane bynajmniej nie dla treści, ale przez osobę właściciela, który pozostawił na kartach swe monogramy lub podpis: „Oulianoff”. Uljanow. Lenin?! – Dokładnie!

Książki Lenina były z pewnością jednym z najniezwyklejszych cymeliów bydgoskiej Biblioteki Miejskiej.

Losy leninowskiego księgozbioru poznałem bliżej niedawno, pracując nad kolejnym wydaniem Archiwum B.; wcześniej znałem tylko niewielką notkę – przypis w monumentalnym wydaniu dzieł Włodzimierza Ilicza, gdzie wspomina się, że książki z odręcznymi notatkami Lenina były swego czasu przechowywane w Polsce, w Bydgoszczy. Wiedziałem, że kiedyś będzie trzeba pójść za tym tropem, zapytać o szczegóły. Pracownicy książnicy, po pierwszym momencie delikatnej konsternacji („Dlaczego pan pyta właśnie o to? Dzieje stare, skarb z innej zupełnie epoki…”), przypominają sobie szybko aż dwie broszury, napisane przez Józefa Podgórecznego, niegdyś kierującego bydgoską placówką.

Otrzymałem lekturę pełną patosu, zaangażowaną, ale z pewnością utwierdzającą mnie w przekonaniu, że do legendy księgozbioru Lenina warto powracać. Nietuzinkowa to bowiem opowieść…

Nasz zakup

Było podobno tak: trwała I wojna światowa, gdy w galicyjskim Krakowie Adam Grzymała-Siedlecki usłyszał mimochodem, iż w sklepiku ekspedientka zawija towar w książki pisane cyrylicą, z czym poczciwy autor i bibliofil zgodzić się widocznie nie mógł. Wystarczyło, że ledwie tylko spojrzał na ów „papier pakowy” i zamarł: właściciel książek podpisał się w kilku miejscach – Oulianoff!

Skarb został nabyty w systemie jakże popularnej w czasach każdej wojny wymiany towarowej: papier za papier. Przy czym zaradna ekspedientka zważyła swój zasób razem z okładkami. Trudno – Grzymała „przepłacił”. Zdołał się za to dowiedzieć, że 12 książek to pozostałość po letniku z Poronina, który swego czasu mieszkał tam u krewniaka ekspedientki, sprowadzając jednak na dom nieszczęśnika wizytę austriackiej żandarmerii. Wiele papierów Lenina skonfiskowano, ale cześć księgozbioru została w góralskiej chałupie. Do78 |

| Styczeń 2012

piero braki w papierze pakowym wydobyły książki na światło dzienne. I na arenę wielkiej, międzynarodowej historii!

Nasz atut

W roku 1922 Grzymała zamieszkał w Bydgoszczy, przybywając tu oczywiście z własną biblioteczką. Bibliofilska pasja szybko pozwoliła mu nawiązać kontakt z dr. Władysławem Bełzą, który w 1932 otrzymał niezwykłe kuriozum dla Biblioteki Miejskiej – książki należące niegdyś do Uljanowa – Lenina! Niedawny „papier pakowy” stał się sensacją bibliotecznej ekspozycji, co nie uszło oczywista uwadze sowieckich władz, które już wtedy czciły Lenina jako zabalsamowanego „Wodza Wszechświatowej Rewolucji”.

W Księdze pamiątkowej bydgoskiej biblioteki zachował się wpis sekretarza radzieckiej ambasady w Polsce – niejakiego Aleksandrowa, który przybył nad Brdę w delikatnej misji odzyskania „papierowych relikwii”.

Za 12 książek i broszur oferowano nam – bagatela – 2000 poloników! Gdy pamięta się jednak, w jaki spo2

historia

Nasz program: mówić o dziejach miasta B.!

3

Myślęcinek jak Poronin

sób Rosjanie mogli wejść w owych poloników posiadanie, nie dziwi fakt, że rozmowy okazały się bezowocne.

Zezwolono jednak na wykonanie przez Rosjan fotografii odręcznych notatek wodza, poczynionych na marginesach. Duchowi spadkobiercy leninowskich idei chcieli najwyraźniej wierzyć, że orzeźwiany poronińskim powietrzem Lenin, zdołał naszkicować od niechcenia jakąś formułę kamienia filozoficznego lub co najmniej hasło na miarę słynnego zdania: „Kino jest najważniejszą ze sztuk”!

Zresztą i polski wywiad dokonał podobnej operacji wczytania się w zapiski Ilicza. Gdy zaś nastała wojna i okupacja, niemiecka dyrekcja bydgoskiej Biblioteki, również czując ideologiczną i symboliczną wagę niezwykłego zbiorku, skierowała kilka tematycznych raportów do Kancelarii Rzeszy. Odpowiedź brzmiała: książki Lenina bezwzględnie chronić, trzymać pod kluczem. Pod koniec wojny przyszedł rozkaz o ewakuacji cymeliów bydgoskiej książnicy, ale skrzyni zawierających właśnie zbiorek „leninowski” nie zdołano już wywieść. Zostały na bibliotecznym dziedzińcu.

Podgóreczny w swoich broszurkach szkicuje dodatkowo legendę, jakoby frontowi żołnierze radzieccy mieli rozpytywać napotykanych mieszkańców Bydgoszczy o „książki Włodzimierza Ilicza”; tak mocna miała być ich sława.

Interesował się tematem austriacki i polski wywiad wojskowy, Adam Grzymała-Siedlecki, radziecka dyplomacja, marszałek Rokossowski, wreszcie czytelnik z Krakowa, który jeszcze w połowie lat 50-tych XX wieku zapytywał w liście do bydgoskich bibliotekarzy: – Czy nadal przechowujecie książki Wodza Światowej Rewolucji? Teraz sprawą zajęliśmy się my – „Archiwum B.”.

A jednak się kręci… Po pierwszym odcinku wydaniu telewizyjnego programu historycznego Miejskiego Ośrodka Kultury, przystąpiliśmy do realizacji drugiego wydania, solidnie rozbudowanego w inscenizowane epizody, scenki, sytuacje… Myślęciński Park Botaniczny stał się umownym Poroninem, gdzie po skalistych ścieżkach wędrował Lech Zagłoba-Zygler przedzierzgnięty w Lenina. Na planie nie zabrakło aktorów i statystów, w tym pana Andrzeja Kurka – pierwszego śmiałka z Eksperymentalnej Grupy Teatralnej „Raban” MOKu, który przyjął zaproszenie do programu. Przypominamy, że aktorów i statystów poszukujemy nieustannie; chętni mogą zgłaszać się pod numerem telefonu: 503 584 840.

Wydania „Archiwum B.” od lutego będzie można odtworzyć na stronie internetowej MOK. [A.G.]

1

2

Nasz dar

Kupiono je za cenę papieru, nie sprzedano za 2000 poloników, a wreszcie oddano za darmo – w wiernopoddańczym geście „przyjaźni i wdzięczności”, jaki musiała zapewne wykonać bydgoska Rada Miejska.

Wcześniej dr Władysław Bełza wydał bezwzględny zakaz udostępniania komukolwiek niezwykłego daru Adama Grzymały-Siedleckiego. Zostały przeznaczone dla „zwycięskiego marszałka”, który przez pełnomocników odebrał je 24 marca 1945 roku w sali malinowej hotelu „pod Orłem”.

Książki trafiły do moskiewskiego Instytutu Marksa – Lenina – Engelsa, gdzie zapewne na nowo wnikliwie wczytano się w notatki poczynione ręką samego Ilicza.

I zapewne znów nic z tego nie wynikło.

3

1. Okładka broszury poświęconej losom księgozbioru poronińskiego, wydanej „z okazji setnej rocznicy urodzin W.I. Lenina”. Fot. Archiwum WiMBP w Bydgoszczy 2. Wyciąg z bibliotecznego archiwum; tłumaczenie niemieckiej notatki sporządzonej dla Kancelarii Rzeszy, systematyzującej wiedzę na temat zastanego w Bydgoszczy księgozbioru Lenina. Fot. Archiwum WiMBP w Bydgoszczy 3. Przez kilkadziesiąt lat kamienna tablica na gmachy Biblioteki przypominała o niezwykłym zasobie z lat 1932-1945. Pamiątka jest wciąż przechowywana w bibliotecznym lamusie, lekko tylko nadkruszona zębem upływającego czasu… Fot. Archiwum WiMBP w Bydgoszczy

1. Marcin Drzewiecki jako dr Witold Bełza – dyrek tor Biblio teki Miejskiej. Fot. Graż yna Kowalska, WiMBP w Bydgoszcz y 2. Lech Zagłoba-Zygler w swoim zaimprowizowanym „kremlowskim” gabinecie… Fot. Adam Gajewski 3. Najnowsze w ydanie „ Archiwum B.” powstawało przez kilka dni zdjęciow ych, spędzonych głównie w bydgoskiej Bibliote ce. Fot. Graż yna Kowalska, WiMBP w Bydgoszcz y

Styczeń 2012 |

| 79

Bydgoski Insynuator Kulturalny mało odpowiedzialny organ Kluczenie z kluczem Krążą słuchy, że bydgoski ratusz zamierza wymusić na Marku Żydowiczu, by ten zawiesił na „mostku zakochanych” łączącym Operę Nova z Wyspą Młyńską – swoją kłódeczkę miłości i wierności, a kluczyk w Brdy odmęty wrzucił. Na razie twórca Plus Camerimage się opiera twierdząc, że jedynym kluczem do, jego względem, Bydgoszczy wierności, ma być wybudowanie Festiwalowego Centrum.

Kłódka, więc czeka zanim klamka zapadnie.

Jeszcze jeden akwen Bydgoszcz, która jak wiadomo wodą-stoi miała dotychczas rzekę, kanał i jeziora. Nikt jednak nie przypuszczał, że Gród nad Brdą i Wisłą, dorobi się… morza! A stało się tak za sprawą Konstantego Dombrowicza, który najpierw, jako prezydent miasta, przywiózł kawał plaży z Międzyzdrojów, a teraz jako autor książki Strefa skomunizowana wylał całe… Morze Żółci, przy którym prawdziwe Morze Żółte może zzielenieć z zazdrości.

Zamiana instrumentalna Mówi się, że po wyprowadzeniu z Cafe Pianola starych fortepianów z kolekcji Andrzeja Szwalbego znajdą tam swoje przytulisko trąbki Andrzeja Przybielskiego. Popularny bydgoski muzyk zwany „drugą trąbką polskiego jazzu” swego czasu, gdy mieszkał naprzeciw kościoła Klarysek, wchodził w instrumentalne „polemiki” z bydgoskim hejnalistą.

Teraz, gdy hejnał odtwarzany jest automatycznie, a Przybielski przeszedł do legendy, osierocone trąbki odgrywać będą już tylko rolę cennych eksponatów.

Czarne chmury nad bufetem W „Węgliszkowym” bufecie nastał stan podniecenia i gotowości bojowej. Gruchnęła bowiem pogłoska, jakoby w pierwszych dniach stycznia miała zwizytować Kawiarnię Artystyczną słynna rewolucjonistka kulinarna – Magda Gessler. Okolicznością łagodzącą, która może uchronić Węgliszka od surowych wyroków, może być bezsporny fakt, że w tym lokalu więcej się popija, niż pojada. Ale humorzasta i zaczepna p. Magda nawet do tego przyczepić się może.

Klęska urodzaju Żeby przetrzebić zbyt dużą populację młodych, a zdolnych pianistów zasiedlających rewir kujawsko-pomorski – zaplanowano ich systematyczną selekcję. Nie będzie to żaden brutalny odstrzał, ale honorowe pojedynki na ubitej… estradzie i na dwa fortepiany. Ten, kto przegra zostanie wywieziony na 80 |

| Styczeń 2012

Zdzisława Prussa (95)

audycję (razem z fortepianem) w rejony wymagające pianistycznego wzmocnienia. Pierwszy pojedynek między Michałem Szymanowskim a Pawłem Wakarecym zakończył się remisem, co ucieszyło Agencję „Herold”, która zaoszczędziła na kosztach związanych z wywózką.

Lusterko wsteczne (-25) Ćwierć wieku temu (styczeń 1987)

Prawie cały zespół Teatru Polskiego tańczył i śpiewał w „Pastorałce” L. Schillera. Spektakl reżyserował Jerzy Ukleja, choreografia była dziełem Jerzego Gruzy, a opracowanie muzyczne – Ryszarda Kniecia.

W filii bibliotecznej nr. 9 (Mickiewicza 4) „Bydgoskie lata Adama Grzymały-Siedleckiego” wspominała Zofia Pietrzak.

W ramach „Małej Akademii Jazzu” Jacek Pelc przybliżał szkolnej młodzieży instrumenty perkusyjne.

Znany księgarz Mieczysław Oparka chwalił Akademię Muzyczną, że na XII Bydgoskiej Aukcji Antykwarycznej zakupiła pierwszy polski podręcznik położnictwa z roku 1777.

Zespół Estradowy POW „Czarne Berety” świętował swoje 35-lecie. Z tej okazji przypominano zielonogórskie i kołobrzeskie laury festiwalowe zdobywane przez Różę Waligórską, Marię Warzyńską i Barbarę Kalinowską-Giedrojć.

Styczeń 2012 |

Zewnętrzna galeria na ścianie Kamienicy Sztuki przy ul. Pomorskiej 11. Fundacja Nowa Sztuka Wet Music

| 83

82 |

| Styczeń 2012