BIK 11/2013

Hanna Strychalska o Karolu Mondralu Pod flagą biało-czerwoną, biało-amarantową, a czasem nawet pod banderą…

Felietony: Kaźmierski, Pruss, Siwiec, Andrzejewski

listopad 2013

100/100 Lutosławski

Festiwal Operatorów Filmowych CAMERIMAGE

nr 11 (444) ROK XXXIX ISSN 1232-4450 INDEX 38139x egzemplarz bezpłatny

Historia niezwykła Joanny Papuzińskiej

Program XXXII Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej jest dostępny na stronie internetowej: www.tkch.pl

na początek To, czy dla naszego osobistego dobra, zadowolenia, spokoju lub komfortu (na czym tam komu najbardziej zależy) lepsza jest aktywność, czy bezruch, nie jest do końca rozstrzygnięte. Aktywność – jak uczy filozofia – prowadzi do cierpienia, jest tego cierpienia praprzyczyną i nieodzownym składnikiem. Kto działa, cierpi. W tym samym czasie psychologia i nauki społeczne dowodzą, że aktywność dla dobra społeczności, w której żyjemy, działania podejmowane dla dobra wspólnego mogą być i są wartością tak wysoką, że aż najwyższą. Kto działa, jest potrzebny. Kto jest potrzebny, żyje prawdziwie.

Na rozstrzyganie filozoficznych dylematów ani to dobre miejsce, ani czas. Piszę o nich tylko dlatego, żeby wspomnieć Felicję Gwincińską. Bo prawda jest taka, że jakiekolwiek jest rozwiązanie tego dylematu, dla społeczności lokalnej najważniejsi są ci, którzy, nie roztrząsając, co dla nich lepsze, angażują się, działają, w aktywności znajdują sens życia.

Tak właśnie zapamiętam Felicję Gwincińską. Zapamiętam zresztą głównie jej aktywność, bo jako społeczniczka za tą aktywnością się skutecznie ukrywała. Zapamiętam jej aktywność, bo stanowi piękną lekcję obywatelskiego zaangażowania. Tę lekcję trzeba zapamiętać. Niezależnie od tego, czy komuś podoba się pomnik Kazimierza Wielkiego i czy uważa, że sam król był postacią godną upamiętnienia monumentem, niezależnie od tego, czy ktoś ceni konkursy pianistyczne, ba, czy sama gra na tym instrumencie jest mu miła, niezależnie od tego, czy ktoś ceni ideę obiadów czwartkowych, czy ktoś w ogóle jada obiady, do tego jada je w czwartki – niezależnie od tego wszystkiego lekcja, którą dała nam Felicja Gwincińska – w końcu nauczycielka i metodyczka – jest niezwykle cenna. To lekcja aktywności – nawet za cenę osobistego cierpienia. A także – aktywności pomimo osobistego cierpienia. Kontynuację tej aktywności – każdy w takim zakresie i na takim polu, jakie sobie wybierze – winniśmy cieniom Felicji Gwincińskiej.

Nie wiem, czy wszyscy pamiętają, że Felicja Gwincińska wzięła udział w prezentacji bydgoskiego zgłoszenia aplikacji do Europejskiej Stolicy Kultury. Wszyscy zapewne pamiętają, że aplikacja ta była dość kontrowersyjna, może nawet w swoim charakterze – trochę rewolucyjna. Choć to była teatralna rewolucyjność. A jednak Felicja Gwincińska wystąpiła tam w roli rzeczniczki starego porządku. Miała tyle odwagi, poczucia wartości własnych osiągnięć i tyle dumy, że jej to zupełnie nie przeszkadzało. To też jest część tej lekcji.

R edak to r N ac zeln y

B I K w inte r n e ci e:

www.bik.bydgoszcz.pl www.issuu.com/bik_ www.facebook.com/bik.bydgoszcz

spis treści Na początek, Michał Tabaczyński. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Historia niezwykła, Jolanta Niwińska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 W podróży życia, Hanna Strychalska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Tomasz Kaźmierski, Spoza układu (10): Maximum Volume Only. O Diamandzie Galas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Bartłomiej Siwiec, Zugzwang (10): Trzej mistrzowie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Szymon Andrzejewski, Przez rude okulary (11): Halo, wóz…. . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Zasłużeni pracownicy: Ewa i Zdzisław Hojka, opracowała Danuta Sójkowska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Derwid – skrywane oblicze Witolda Lutosławskiego.

Wykonane, niewykonywane, Mariusz Klimek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Zdzisław Pruss, Bydgoski insynuator kulturalny (115). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Barwna nasza historia, Adam Gajewski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Adresy bydgoskich instytucji kultury. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Wydarzenia

wydawca: Miejskie Centrum Kultury dyrektorka: Marzena Matowska 85-056 Bydgoszcz, ul. Marcinkowskiego 12 e-mail: sekretariat@mck-bydgoszcz.pl www.mck-bydgoszcz.pl redaktor naczelny: Michał Tabaczyński michal.tabaczynski@mck-bydgoszcz.pl redakcja: Szymon Andrzejewski, Kuba Ignasiak współpraca: Maciej Federowicz, Adam Gajewski, Monika Grabarek, Marcin Szymczak skład, opracowanie graficzne: Bogdan Prus projekt winiety: ZbyZiel, redakcja: tel. 523 255 553 bik@mck-bydgoszcz.pl ul. Marcinkowskiego 12 druk i oprawa: Polraster BIK w sieci www.bik.bydgoszcz.pl www.facebook.com/bik.bydgoszcz www.issuu.com/bik_

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów oraz zmiany tytułów. Nie ponosi odpowiedzialności za treść programów placówek kulturalnych oraz materiałów informacyjnych i graficznych. Reklamodawcy ponoszą pełną odpowiedzialność za skutki prawne wynikłe z opublikowania dostarczonych przez siebie materiałów. Opinie prezentowane przez autorów nie zawsze są zgodne ze stanowiskiem redakcji i wydawcy.

BIK 11/2013 (444) Objętość dotowana: 50 stron.

Rok XXXIX, nakład 2000 egz.

Stowarzyszenie Artystyczne Mózg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Muzyka u źródeł. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Filharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Akademia Muzyczna w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Księgarnia Gratka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Opera Nova w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Teatr Polski w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Galeria Miejska bwa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Galeria Kantorek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Galeria Wieży Ciśnień. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Dom Kultury ORION BSM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Akademicka Przestrzeń Kulturalna WSG. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Galeria Fotografii Artystycznej FARBIARNIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Impresariat artystyczny „itd.”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Klub ARKA BSM. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Klub Historyczny im. gen. Stefana Roweckiego „Grota”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Dom Kultury MODRACZEK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 IX Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. I.J. Paderewskiego. . . . . . . . . . . . . 47 Pałac Młodzieży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Państwowy Zespół Szkół Muzycznych w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Młodzieżowy Dom Kultury Nr 5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Galeria Autorska Pracownia artGallery . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Młodzieżowy Dom Kultury Nr 4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Młodzieżowy Dom Kultury Nr 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Galeria Wspólna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Miejskie Centrum Kultury. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

dystrybucja: częściowo bezpłatny

Na okładce „Heretyk” – rzeźba Grzegorza Gwiazdy, wystawa autora w Galerii Wspólnej od 7 listopada 2013.

2 |

| listopad 2013

W pier wsz ym rzędzie od lewej: N N , P r z e m e k L e r c h , b a b c i a Wę d r y c h o w s k a , Krz yś Lerch, ciocia Lerchowa; w d r u g i m N N , N N , d z i a d e k Wę d r y c h o w s k i .

Historia niezwykła Z panią Joanną Papuzińską miałam zaszczyt spotkać się kilkakrotnie. To osoba niezwykła. Niezapomniana – w literaturze i w rozmowie. Jej skromność dorównuje wielkością talentowi i osiągnięciom. Profesor zwyczajny UW, autorka licznych prac teoretycznych z zakresu czytelnictwa, bibliotekoznawstwa i literatury dla dzieci.

Poetka i prozaik. Znana nam głównie z twórczości dla dzieci, literatury mądrej i zabawnej, czytanej bez przymusu i znudzenia. Jej książki, niepodobne do innych, pamiętane i przechowywane (Nasza mama czarodziejka, Tygryski, Czarna jama, Wędrowcy, Darowane kreski, Agnieszka opowiada bajkę, Asiunia), wychowują i wychowywać będą kolejne pokolenia Polaków.

Nasze ostatnie spotkanie w zaciszu przytulnej kawiarenki przy ulicy Dworcowej to nie tylko rozmowy o literaturze czy pasjach. Zaowocowało ono czymś ważnym, żywotnym – wspomnieniami o Rowcu, tajemniczej szczęśliwej krainie istniejącej przed wojną, gdzieś… nad Kanałem Bydgoskim.

Zamieszkiwała tam, przez okres kilku lat, rodzina Wędrychowskich, babcia i dziadek autorki, do których to na okres wakacji licznie zjeżdżali wnukowie.

Rowiec to nie literacka fikcja Z Urzędu Gminy Białe Błota pozyskałam informacje: ROWIEC była to wieś nad Kanałem Noteckim położona w zachodniej części gminy. Obecnie jej teren stanowi administracyjną część wsi Murowaniec. Zwyczajowo malownicze tereny nadnoteckie w tym rejonie mieszkańcy nadal nazywają „Rowcem”. Nazwa starej osady została jednak zachowana jako ulica Rowiec, będąca przedłużeniem ulicy Szerokiej w Drzewcach.

Sama autorka nigdy w Rowcu nie była. Znała go jedynie z babcinych opowieści snutych wieczorami zamiast

Jolanta Niwińska

bajek na dobranoc. Były oderwaniem od okrutnej wojennej rzeczywistości. Dawały poczucie bezpieczeństwa i wiary w lepsze jutro. Stanowiły wizję jakiegoś nieznanego, pięknego, ze snów wyjętego świata. Z biegiem lat wspomnienia o Rowcu ożyły i szczęśliwie znalazły miejsce w autobiograficznej opowieści Darowane kreski. Szczęśliwie, gdyż dla nas książka może stanowić obfite źródło wiedzy o regionie i jego tradycji. Zresztą dzieło wyróżnione Międzynarodową Nagrodą Literacką im. Janusza Korczaka hołduje wartościom rodzinnym w sposób niecodzienny, poruszający, musi więc pozostać żywe w świadomości i sercach mieszkańców Bydgoszczy i okolic.

Joanna Papuzińska pisze: „Najpiękniejsze zaś były opowiadania o Rowcu, niezwykłej krainie szczęśliwości, gdzie babcia mieszkała przed wojną razem z dziadkiem, który wtedy żył jeszcze. Tam w Rowcu był kanał, po którym pływały „berlinki”, taki rodzaj statków, wnuczkowie przyjeżdżali na wakacje i biegali po ogrodzie i żył najmilszy pies, Perełka, mądra „jak człowiek…”

Minęły lata, Rowca już nie ma. Pozostały emocje, gorące wspomnienia, ludzie pielęgnujący historię i fotografie potwierdzające fakty. I poczucie, że gdzieś tam zastygł fragment opowieści o naszym regionie – opowieści, w którą warto wejrzeć głębiej i pochwycić jej ulotne tchnienie, by nie umknęło z biegiem czasu. Być może historia ta jeszcze nie dobiegła końca. Być może to właśnie my, bydgoszczanie, wyostrzymy zmysły, by rozpoznać osoby, budynki zaklęte we wspomnienia o Rowcu.

Może historia ta zachęci do poszukiwań nieodnalezionych jeszcze kart tej opowieści? Byłoby to hołd oddany autorce i podziękowanie, że ożywiła przeszłość. listopad 2013 |

| 3

historia Joanna Papuzińska: wspomnienia o Rowcu Nigdy nie byłam w Rowcu i nawet nie za dobrze wiem gdzie go szukać. Jest on dla mnie przestrzenią mityczną, legendarną znaną tylko z rodzinnej tradycji oralnej, jak można by powiedzieć. Rajską krainą, która istniała przed moim urodzeniem i przed nim zniknęła, a z nią zniknęły inne „przed” takie jak przed wojną i przed śmiercią dziadka. Więc nie można było jej odwiedzić, przebywać w niej ani zamieszkać.

Została za to zapisana w mojej pięcio, sześcioletniej głowie i po dziś dzień ma w niej swoje miejsce. Stało się to w ostatnich, bezdomnych i sierocych miesiącach wojny, kiedy opiekowała się nami babcia. Wśród bajek i piosenek, którymi nas raczyła, najbardziej lubiliśmy opowiadania o Rowcu, domku nad kanałem. Chyba dlatego, że były zarazem takie prawdziwe i takie odmienne od naszej przeżywanej wtedy codzienności. Tam w Rowcu, babcia spędziła swoje ostatnie szczęśliwe miesiące życia, w wynajętym domku z ogrodem, w do-

statku, bezpieczeństwie i miłości. Dla babci Rowiec był pięknym wspomnieniem, a dla nas wizją innego świata. Im bardziej rzeczywistość doświadczana przez nas, wojenne dzieci, była głodna, chłodna i brudna, tym bardziej rosła, jaśniała i świeciła legenda Rowca.

Potwierdzeniem jej prawdziwości były zmaltretowane, ale jakoś ocalone fotografie, w które godzinami można było patrzeć.

Tych pięciu chłopców w nieskazitelnie białych ubrankach i białych czapeczkach, stojących w zieleni na zalanym słońcem skrawku ogrodu. W tym miejscu panuje wieczne lato, ale łagodne, bez męczących skwarów, pełne przyjaznych cieni. Nakryty białym obrusem stół na powietrzu, pod murowaną ścianą budynku. Przy nim siedzą babcia i dziadek, jacyś jeszcze nieznani albo niezapamiętani ludzie, jakieś dziecko… Ale najważniejszy jest stół i ten biały obrus zastawiony czymś czego nie można rozpoznać, a jakże to pobudza wyobraźnię, na pewno jakieś pyszności.

Wiem, że za chwilę babcia zawoła do służącej: Marto, zrób nam herbaty!

Ale, proszę pani, właśnie dolałam! – odkrzyknie Marta.

To znaczyło, jak wyjaśniała babcia, że Marta uzupełniła zawartość czajnika świeżą wodą i teraz trzeba czekać – dość długo – aż czajnik się zagotuje. Tak właśnie Marta odpowiadała zazwyczaj i to było bardzo śmieszne.

Oprócz obrazów i całych scen z niewiarygodną precyzją zapisały się, a nawet rzec by można wyryły w dziecinnej pamięci imiona i nazwy własne: Kanał Bydgoski – Jasieniec (Jasiniec) – Białe Błota; nieznane i niesłyszane nigdy przedtem ani potem słowo „berlinki”; Marta – imię służącej (nazwisko – chyba Dworzakówna).

Wiele razy bezskutecznie szukałam nazwy Rowiec na mapach samochodowych i w spisach miejscowości.

Grupa na łódce: od lewej NN, dziadek Wędr ychowski, ciocia Lerchowa, babcia Wędr ychowska, NN, mali Lerchowie, NN

Chłopc y w piaskownic y

4 |

| listopad 2013

G r u p a n a ł a w c e : d z i a d e k Wę d r y c h o w s k i , b a b c i a L e r c h o w a , b a b c i a Wę d r y c h o w s k a , m a m a – Z o f i a Wę d r y c h o w s k a - P a p u zińska z moim najstarsz ym bratem Markiem

Babcia karmi drób

Widok na domek i drogę nad kanałem

Z czasem byłam skłonna wątpić w jego istnienie. Może nie było go wcale, urodził się tylko w mojej wyobraźni? To akurat mogłam zweryfikować, dzięki pamięci moich starszych braci. Oni nie tylko wiedzieli o Rowcu, oni nawet w nim BYLI. Jednak nie na wiele się to zdało, ich pamięć wypełniona była innymi rzeczami i wreszcie oni nie słuchali OPOWIEŚCI. Opowieści babci, wielokrotnie mi powtarzanej, która była scenariuszem tego filmu, tak mocno nagranego w pamięci. Zaczęło mi po latach przychodzić do głowy, że może opowieść babci nie była tak całkiem prawdziwa? Może babcia ulepiła ją z różnych letniskowych historii w jedną całość, żeby nie plątać dzieciom w głowie i nazwała ją „Rowiec”, bo to taki ładny tytuł i dobrze brzmiący?

Czy to tam, w Rowcu, wołało się „przewozu!” i wtedy nadpływała łódka i można było przeprawić się na drugi brzeg wody? Czy też wspomnienie to pochodzi z jakiejś innej historii?

Inne pamiętne zdanie, jakby z jakiejś powieści wyjęte, brzmiało: „Posłać konie na stację” (po kogoś kto przyjeżdżał z wizytą). Miało tyle możliwych znaczeń i nigdy nie przyszło mi do głowy zapytać babcię, co znaczyło dokładnie, tylko gubiłam się w rozkosznych domysłach.

Tak więc Rowiec przez lata całe był moją wirtualną „okolicą dzieciństwa”, splecioną z opowiadań, dziecinnych pragnień i zmyśleń.

D z i a d e k i p r z y g o d n i m ł o d z i e ń c y. P o d p i s n a r e w e r s i e : o d l e w e j k u p r a w e j N a l a s k o w s k i S t e f a n , p a n Wę d r y c h o w s k i , Hamerski Henr yk

Joanna Papuzińska

Dopiero nie tak dawno odwiedzałam w Bydgoszczy panią Jolę Niwińską, niezwykłą osobę, która uwalnia książki i jakimś szczególnym trafem w jej miłej obecności uwolniły się też moje dawne wspomnienia o Rowcu.

Dzięki pomocy topograficznej pani Joli i innych obecnych osób udało mi się wyłowić pewne konkrety.

Próbując jakoś wydobyć z pamięci rodzinnej rzeczywiste realia bytności w Rowcu, trzeba usytuować ten pobyt na lata najprawdopodobniej 1934-1936 lub 1935-1937. Właściwie słuszniej chyba byłoby powiedzieć „pobyty” ponieważ jak się dowiaduję, musiały to być trzy wakacyjne sezony. Ale dziadkowie tam mieszkali na stałe, przez około 3 lata.

Kanał nazywał się Górnonotecki, obok szła droga i konie ciągnęły berlinki. Można było usiąść na bramie ogrodzenia i godzinami patrzeć na te berlinki. Rowiec był między śluzą w Łochowie, a śluzą w Lisim Ogonie.

W każdym razie udało się „wyguglować” Rowiec w internecie. Nie jest on miejscowością, ma obecnie rangę ulicy nad kanałem w miejscowości Białe Błota, a wszystko razem jak na dzisiejsze czasy jest nadzwyczaj blisko Bydgoszczy, po prostu o rzut beretem!

Może kiedyś uda mi się nawet tam pojechać, zobaczyć czy ceglany domek przy drodze jeszcze stoi?

A może właśnie nie warto?

Może ta niezwykła Arkadia powinna pozostać tam, gdzie dotąd miała swe miejsce – w sercu i na fotografii?

listopad 2013 |

| 5

grafika

W podróży życia W Muzeum Okręgowym im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, od 18 kwietnia do 26 maja, można było zobaczyć wystawę prac Karola Mondrala. Ekspozycja „Karol Mondral (1880-1957). Twórczość graficzna między Paryżem, Bydgoszczą a Poznaniem”, przygotowana przez Barbarę Chojnacką, miała cha-

rakter monograficzny. Była to pierwsza, od ponad pięćdziesięciu lat, tak bogata i różnorodna prezentacja dorobku tego artysty. Poprzez swój chronologiczny układ, odnosiła się wyraźnie do trzech etapów jego życia i twórczości, spędzonych w Paryżu, Bydgoszczy i Poznaniu. Na ekspozycji pokazano

P o r t r e t c ó r k i , 192 8 , o l e j , p ł ó t n o , w ł . p r y w a t n a , Wa r s z a w a . F o t . Wo j c i e c h Wo ź n i a k

6 |

| listopad 2013

Hanna Strychalska

grafika ponad 200 grafik, blisko 10 obrazów, i płaskorzeźbę z wizerunkiem żony Karola Mondrala. Znalazły się tu również fotografie, dokumenty i pamiątki po artyście. Zebrane eksponaty pochodziły z wielu muzeów i bibliotek w Polsce, m.in. z Wrocławia, Bochni, Warszawy, Krakowa i Torunia, gdzie przechowywane są kolekcje autorskie prac Karola Mondrala, oraz ze zbiorów prywatnych. Największą jednak kolekcję grafik udostępniło Towarzystwo Historyczno-Literackie Biblioteki Polskiej w Paryżu. Na wystawie znalazły się też prace z Muzeum Narodowego w Poznaniu, a także Muzeum Okręgowego, Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej i Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, w Bydgoszczy. W dniach od 9 sierpnia do 14 września wystawa prezentowana była w Muzeum Archidiecezjalnym w Poznaniu, natomiast od 22 października do 30 listopada, znajdzie swoje miejsce w Towarzystwie Historyczno-Literackim Biblioteki Polskiej w Paryżu.

Wśród wystawionych

, olejnych obrazów, ukazujących pejzaż i fragmenty kwitnącego ogrodu, szczególną uwagę zwraca Portret córki (1928, olej, własność prywatna). Camilla Mondral, maturzystka, tuż po balu maturalnym w bydgoskim Hotelu Pod Orłem, siedzi z książką w ręku. Za nią, na ciemnej biblioteczce, stoi wazon z rozkwitłymi gladiolami, w pastelowych kolorach. Camilla patrzy na nas, spokojna i lekko uśmiechnięta. Jasne włosy i niebieskie oczy harmonizują z jej niebieską, balową sukienką. Delikatna kolorystyka postaci łączy się z barwami zamkniętymi w bukiecie letnich kwiatów, które podkreślają jej młodzieńczość i subtelność dziewczęcej urody.

Grafiki Karola Mondrala są popisem w obszarze tradycyjnych, trudnych i nieuznających pomyłek, technik kwasorytniczych, czyli akwaforty, akwatinty i suchej igły. Ważny jest również drzeworyt.

Wiele prac przedstawia widoki Paryża i jego okolic, a także inne francuskie i europejskie miasta. Artysta przebywał tu najdłużej (1909-1921), wraz ze swoją młodą żoną, Romaną Pogorzelską. W roku 1911, urodziła się ich córka, Camilla. W Paryżu Karol Mondral uczył się i rozwijał umiejętności techniczne w dziedzinie grafiki.

Brał udział w licznych wystawach. W tym czasie odbył też podróże do Szwajcarii, Anglii i Hiszpanii. Zwiedzał galerie, poznając dawną i współczesną sztukę europejską, która przez całe życie była dla niego ważnym źródłem inspiracji. Okres paryski to dla Karola Mondrala, średniowieczne i barokowe kościoły wraz z otoczeniem, kompleksy klasztorne w Cluny i Lourdes, malownicze ulice Montmartre i nocne ulice Londynu, bez nazwy, a także rozległe parki i place z pomnikami, w Belfort i Trocadéro. Artysta stworzył też charakterystyczną serię grafik, obrazujących powódź w Paryżu. Widzimy tu motyw samotnego obserwatora, wylewającej się z brzegów Sekwany, pod Pont Royal, i mgły, unoszącej się nad powierzchnią wody. W pracach tych sugestywnie oddał przestrzeń, dzięki planom i perspektywie po-

S ta r e d o m y w Co n c a r n e a u , 1915 , a k w a f o r t a , w ł . M u z e u m O k r ę g o w e g o w B y d g o s z c z y.

F o t . Wo j c i e c h Wo ź n i a k

wietrznej, oraz świetnie zróżnicował materię: zwartość nabrzeża, płynną strukturę wody i pochodną jej – lepką i ulotną mgłę.

Miasto

i jego charakterystyczne miejsca, znacznie później, ale we właściwy dla siebie sposób, Karol Mondral utrwalił, mieszkając w Bydgoszczy (1921-1931).

Tutaj uczył w Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego (obecnie Zespół Szkół Mechanicznych), przy ulicy Świętej Trójcy. Przy tej ulicy początkowo mieszkał. Na grafikach z tego okresu rozpoznajemy więc charakterystyczny budynek Szkoły i prowadzącą do niej ulicę, obsadzoną starymi drzewami. Oglądamy Wenecję Bydgoską, widoki znad Brdy, oraz kościoły: pobernardyński, Świętych Piotra i Pawła, Serca Jezusowego, Klarysek i Farę. Artysta pokazał również okolice Bydgoszczy,czyli rzadki las na Wilczaku, pejzaż z Bielawek, kościół w Kapuściskach. Przebywając w Toruniu, odtworzył fragment ulicy z charakterystyczną Bramą. Jeżdżąc do Sandomierza – kościół Bernardynów i Podcienia.

W roku 1931 artysta podjął pracę na Wydziale Grafiki w Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych w Poznaniu. Do miasta jednak sprowadził się dopiero w 1932 roku i mieszkał tu aż do wybuchu wojny. Lata okupacji 1939-1945 spędził w Warszawie i obozach przesiedleńczych. Zaraz po wojnie wrócił do Poznania i pracy pelistopad 2013 |

| 7

grafika dagogicznej, którą prowadził, już na stanowisku profesora, do roku 1949. Poznań był ostatnim etapem jego życiowej i artystycznej wędrówki. Tutaj, w 1957 roku, zmarł. Prace z okresu poznańskiego to przede wszystkim architektura i „portrety” kościołów franciszkanów, Bożego Ciała, a w bliskim Gnieźnie – kościół św.

Jerzego wraz z kolegiatami, Seminarium Duchowne i Katedra. W tym czasie jeździł też do Krzemieńca, na Wołyniu, gdzie świetnie uchwycił urok kresowego miasteczka.

Poza zabytkową architekturą, Karol Mondral lubił rozległy, pusty pejzaż, z grupą drzew na pierwszym planie.

Zdarzało się, że pozornie nieefektowną, lekko pofałdowaną równinę, oglądał pomiędzy rzadkimi, wzorzystymi koronami drzew. Pejzaż ten odnajdował w różnych miejscach swego zamieszkania i w czasie podróży. Zawsze był on podobny i przez to, zdaje się symboliczny. Przedstawiał także widoki nadmorskie: surowe, bez ludzi, melancholijne. Wystarczyła mu płaszczyzna plaży, a dalej przestrzeń wody i nieba, czasem z fragmentem skalistego brzegu. W takiej atmosferze są „graficzne wspomnienia” z francuskiego Biarritz, jednego z najbardziej popularnych, a więc tłumnie odwiedzanych, kurortów.

Ważnym motywem w twórczości artysty są portowe nabrzeża z Bretanii, a potem Karwi nad Morzem Bałtyckim. I znowu, nie miejsce jest tu najważniejsze, a ta niewielka grupa ludzi, którzy pracują przy połowie, na ledwie zaznaczonej granicy między lądem a wodą, pod nieokreśloną, jasną przestrzenią nieba, zasugerowaną przez czystą płaszczyznę kartki. Do serii tych przedstawień, tematycznie, przynależą znakomite, zmonumentalizowane portrety rybaków.

Szczególną, dużą i ciekawą grupę prac stanowią portrety rodziny Karola Mondrala. Wizerunki młodej żony, Romany, z córeczką Camillą, na kolanach. Siedzą przy stole, na tle dużego, jasnego i ukwieconego okna, w ich paryskim mieszkaniu, które było równocześnie pracownią. Autoportret artysty, który ogląda odbitki graficzne swoich prac, w świetle tego samego okna, stojąc nieopodal masywnej prasy graficznej. I przedstawienia całej rodziny, w znanej nam już przestrzeni, nieodmiennie pełne ciepła, spokoju i harmonii. W końcu, cykl osobnych portretów: trafnych, precyzyjnych, pełnych światła miniaturek. Postać żony, jej symboliczne akty na tle surowego, morskiego pejzażu, gdzie staje się ona jedną z sił natury, jej portrety z profilu, a także córeczka, ukazywana wraz z upływem lat, również ich wspólne wizerunki – to przewijający się przez całą ekspozycję wątek liryczny.

8 |

| listopad 2013

L a s n a W i l c z a k u , 192 5 , a u t o l i t o g r a f i a k r e d k ą , w ł . M u z e u m O k r ę g o w e g o w B y d g o s z c z y. F o t . Wo j c i e c h Wo ź n i a k

Karol Mondral

zmieniał miejsca zamieszkania i wiele podróżował, niosąc w sobie tematy i motywy, które go fascynowały. Odnalezione, zyskiwały odpowiednią formę, wynikającą z techniki, i wyraz, właściwy dla artysty. Tematyka oraz technika zostały wypracowane i określone już w okresie paryskim, który uznać można za najważniejszy etap jego życia i działalności.

Prace z tego czasu mogą więc być traktowane, jako charakterystyczne dla artysty. Ten sposób obrazowania, kompozycję i ujęcie pewnych motywów, znajdujemy również w pracach wykonanych w latach 20. i 30. XX w., co świadczy o osiągniętej już wtedy dojrzałości artystycznego widzenia.

Podstawowym tematem twórczości, Karola Mondrala, jest architektura. Wśród wielu motywów, uwagę zwracają wizerunki zabytkowych świątyń, celnie charakteryzujące style architektoniczne. Stąd wyraźnie zaznaczona, masywność i chropowatość średniowiecznych wież Notre Dame, czy też doskonałość kopuły i rytm kolumn w klasycznej, wielokondygnacyjnej fasadzie barokowego Panteonu, lub sprowadzona do szarej płaszczyzny, fasada XVIII-wiecznej świątyni Bożego Ciała w Poznaniu.

grafika Wszędzie tam, gdzie artysta mieszkał i bywał, z przyjemnością patrzył na kamienice i stare domy.

Wzniesione na masywnych, kamiennych fundamentach, architektonicznymi korzeniami sięgające w odległą, nawet średniowieczną, przeszłość. Budynki pochylone nad krętymi, brukowanymi uliczkami, zaopatrzone w drewniane okiennice i balkony, z bluszczem osadzonym płytko w szczelinach wilgotnego muru. Na grafikach Karola Mondrala, kamienice zbudowane z pruskiego muru, skupione nad niewielką, bydgoską rzeczką – Młynówką, oraz domy, szczelnie wypełniające ulice wołyńskiego Krzemieńca, z konnymi zaprzęgami u wejścia, w swej malowniczości niczym nie ustępują, prawie pustym, ogrzanym południowym słońcem uliczkom w St. Joan de Luz, Bayonne i Concarneau.

Mistrzowskie, linearne, jasne i lekkie miniatury architektoniczne, w łączności z większymi pracami, które są bardziej plastyczne, drobiazgowe, i mocniejsze w wyrazie, prezentują cechy typowe dla wedut Karola Mondrala. Artysta ujmuje temat realistycznie. W ramach takiego spojrzenia, porządkuje ukazywaną przestrzeń, odrzucając to, co zbędne. Upraszcza formę, zachowując jej kształt i plastyczność. Z wyczuciem odnosi się do szczegółów, oddających charakter obiektu. Elementy te łączy z upodobaniem do dekoracyjności, która nosi wyraźne ślady estetyki grafiki japońskiej. W swoich najlepszych pracach, Karol Mondral zachowuje więc równowagę pomiędzy szerszym, urbanistycznym spojrzeniem, poddanym rygorom czytelnej kompozycji, syntezą form, a secesyjną ozdobnością.

Kośció ł pobernardyński w Bydgoszc z y, 1929, ak wafor ta, wł. Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy. Fot. Wojciech Woźniak

Twórczość Karola Mondrala wskazuje na to, że prowadził on świadomy dialog z szeroko rozumianą tradycją sztuki. Dobrze znał i podziwiał dawnych mistrzów technik graficznych, Rembrandta – działającego w technikach kwasorytniczych, czy Dürera – znanego z drzeworytów. Inspirowały go nie tylko te szlachetne techniki i możliwości, jakie dają, ale również tematyka, pojawiająca się w twórczości obu geniuszy.

Autoportret Karola Mondrala przy oknie, z odbitką graficzną w ręku, przypomina wyraźnie, słynne autoportrety Rembrandta przy pracy. Podobnie jest z kameralnymi przedstawieniami rodziny artysty, które przywodzą na myśl wizerunki Świętej Rodziny, mistrza z Lejdy. A wspomniany już, cykl osobnych portretów?

Ciekawy, pod względem artystycznie przetworzonych wpływów, jest portret Konstantego Brandla. Ten malarz i rytownik, jak głosi podpis pod wizerunkiem, był przyjacielem i współpracownikiem Karola Mondrala. Monumentalne popiersie Konstantego Brandla, zamknięte w „renesansowym oknie”, wykonane jest w technice drzeworytu. Poszczególne, czyste i precyzyjne, cięcia budują masywność postaci wraz z otoczeniem, i to w taki sposób, że nie ma wątpliwości, co do rodzaju techniki graficznej – dla której praca ta wydaje się być hołdem. Twarz artysty ujmuje, z profilu, elegancka, płynna linia. Fragment prasy graficznej wskazuje na jego profesję. Portret, nawiązujący do wizerunków z przełomu średniowiecza i renesansu, dopełniony jest o wspomniany podpis i stylizowaną sygnaturę Karola Mondrala, przypominającą tę Dürerowską. Warto jeszcze zatrzymać w pamięci Madonnę z dzieciątkiem, otoczoną kwietną łąką, na tle pejzażu z daleką perspektywą, bliską, maryjnym wizerunkom mistrza z Norymbergi.

W atmosferze francuskiego symbolizmu (Pierre Puvis de Chavannes), powstała dramatyczna postać starego rybaka, wynoszącego z morza martwe ciało chłopca.

Artysta składa głęboki ukłon w stronę XV-wiecznego, włoskiego malarstwa, za pośrednictwem grafiki z biblijnym motywem Zuzanny i starców. Precyzyjna i giętka linia akwaforty, Karola Mondrala, jest tu pokrewna ostrej, fantazyjnej linii Florentczyków, zarysowującej postacie nimf i satyrów w pejzażu.

Dobrze się stało, że bydgoskie Muzeum przypomniało postać i twórczość Karola Mondrala, w formie tak pełnej i przejrzystej ekspozycji, która wędruje teraz szlakiem jego życia. W ten sposób uświadomiono bydgoszczanom, i wszystkim zwiedzającym,że Muzeum w swoich zbiorach posiada nie tylko bogatą i reprezentatywną kolekcję prac i pamiątek po Leonie Wyczółkowskim, obrazy Maksymiliana Piotrowskiego, grafiki Stanisława Brzęczkowskiego, oraz obrazy i grafiki Waltera Leistikowa. Są tu również prace graficzne Karola Mondrala, który w 1923 roku złożył podpis pod aktem założycielskim tej instytucji, a w czasie zamieszkania, utrwalił na swoich grafikach najbardziej znane miejsca i obiekty architektury w Bydgoszczy. listopad 2013 |

| 9

s p o z a u k ł a d u ( 10 )k u l t u r a

Kaźmierski Maximum Volume Only.

O Diamandzie Galas Z twórczością tej artystki zetknąłem się na początku lat 90. Już nie pamiętam, z którym albumem, ani jak na niego wpadłem. Później dowiedziałem się, że oglądałem film z jej wrzaskami w ścieżce dźwiękowej.

Gdy wróciłem do tego obrazu, natychmiast je zlokalizowałem. Był to Drakula Coppoli z Garym Oldmanem.

Co ciekawe, jej muzyka czy może działanie, w którym muzyka jest elementem, potrafiła dość szybko łamać granice. W latach 90. można było zapuścić fragmenty jej nagrań zatwardziałym metalowcom i oni odnosili się do Diamandy z wielkim szacunkiem. Jeden z nich określił to w następujący sposób: „Stary, z tej płyty wieje diabłem mocniej, niż z kilku albumów ze Skandynawii”.

Przykurzyły się ostatnio trochę te moje – jej płyty, ale powrót znów był emocjonujący. Galas jest z pochodzenia Greczynką. Czuć to w wybuchowości i może w wyniosłości. Mocną traumą, wpływającą na jej twórczość była śmierć jej brata. Pisarz i dramaturg Philip-Dimitri Galas zmarł na AIDS. Diamanda mocniej weszła później w tematykę odrzucenia, tego, co społeczeństwo robi z ludźmi z HIV i tego, co społeczeństwo robi z ludźmi o innej orientacji seksualnej. Wróćmy jednak do nagrań.

Po jej pierwszą płytę jechałem do Torunia do sklepu Revolution, była to, drogie dziatki, era przedinternetowa.

W Bydgoszczy w Laser-Fanie, ani w Norze, nie mieli, a w Revolution udało się zamówić i kupić. Album The Litanies od Satan trochę mnie rozczarował, gdyż byłem już po odsłuchu najlepszego moim zdaniem w jej twórczości zestawu, czyli tryptyku: Masque of Red Death.

Najmocniejsze wrażenie robią albumy The Divine Punishment i The Saint of the Pit. Nawet gdy słuchamy tego w słoneczne południe, zaczyna się ściemniać. Galas prowadzi nas po jakichś dusznych korytarzach, śpiewa, wyje, płacze, łka, mówi jak dziecko, charczy. Poszerza pole walki wokalistów. Warto dodać, że jej rozpiętość głosu to trzy i pół oktawy. W 1991 roku ukazał się koncert Plague Mass – i tak jak często mam rezerwę do nagrań koncertowych, wolę słuchać płyt studyjnych, a na koncertach bywać, tak tu znów pojawiają się wielkie emocje. Wykonuje utwory z tryptyku, pojawiają się jakieś transowe bębny, a całość nagrano w… kościele w Nowym Jorku. Po zwariowanych wokalno-elektronicznych albumach dostajemy coś zaskakującego. Diamanda Galas i fortepian. Znów płyta koncertowa The Singer, a na niej standardy, wśród nich świetny kawałek Screamin’ Jay Hawkinsa I Put a Spell on You, wykonany tak, że u sąsiadów kryształy na meblościankach pękały. Następnie znów zaskoczenie. Płyta Vena Cava. Na CD napis: słuchać tylko na maksymalnym wzmocnieniu. Nie podporządkowałem się i dobrze, bo album rozpoczyna się cicho, od mowy w absolutnej ciszy, później trochę 10 |

| listopad 2013

pogłosów, subtelnej elektroniki, ale później wściekły wrzask. Wyliczanki, płacz, wrzask, przemówienie, szept, przekleństwa, dialogowanie samej ze sobą, bełkot pijanego. Kolejna płyta, jak nietrudno się domyślić, to także zaskoczenie. To album rockowy nagrany z Johnem Paulem Jonesem – basistą Led Zeppelin. Mamy rasowe rockowe kawałki, do których świetnie pasuje wokal Galas, ale to już nie ten rodzaj kontaktu, nie ten rodzaj skupienia, nie ta relacja artysta-odbiorca, jak przy eksperymentalnych albumach. The Sporting Life to muzyka towarzysząca, świetna do samochodu. Po Vena Cava myślałem, że dalej już iść nie można, ale po obejrzeniu okładki płyty Schrei X zrozumiałem, że można.

Jest jeszcze ostrzej, jeszcze mocniej, jeszcze wulgarniej.

Ciąg dalszy poszerzania wokalnego pola walki. To już bardziej wokalny performace, niż występ muzyczny.

Znów tylko głos, pogłosy, zniekształcenia, transowe powtarzanie, charczenie, wulgaryzmy. Galas jak medium wyrzuca przez siebie brudy świata. Po odsłuchu jest jednak efekt katharsis. Co ciekawe, album ten udało się kupić w Atenach podczas studenckiej podróży stopem po Europie. Kolejna płyta to znów Diamanda i fortepian, i w tym momencie zaczynam się z nią rozstawać, bo następne wydawnictwa są nagrywane według tego klucza. Udało się natomiast być na jej pierwszym i drugim koncercie w Polsce, we Wrocławiu i Poznaniu. Później jeszcze kilka razy przyjeżdżała do Polski, głównie do Wrocławia, zresztą w tym roku, gdyby nie obowiązki, też bym się wybrał. Jeśli ktoś chce sprawdzić, gdzie są granice sztuki wokalnej, poznać wokalistkę totalną, która daje się nieść sztuce jak szaman duchom, powinien poznać twórczość Diamandy Galas. Tych płyt nie słucha się w pociągu na słuchawkach. Tych płyt nie słucha się co miesiąc. Nie słucha się z kimś. Musi być atmosfera.

Trzeba być samemu. Musi być ciemno, a jak nie jest i tak będzie. „Maximum Volume Only”. * * * Jesteśmy między dwoma festiwalami. Jeśli ten listopadowy będzie tak udany, jak ten październikowy, a wierzę, że tak, to będzie nieźle. Fonomo zaskoczył świetną atmosferą i jakąś taką pozytywną energią. Zaskoczyć też mogła frekwencja. Takich tłumów w MCK dawno nie widziałem. W ogóle ten wieczór w Bydgoszczy był dość wyjątkowy, bo odbywało się kilka imprez o nieco zbliżonym charakterze, a wszędzie było tłoczno. Mike Stern zagrał w Operze Nova, a w Filharmonii Pomorskiej wystąpił Gary Guthman. W ramach Fonomo można było obejrzeć świetny dokument o zespole Miłość, posłuchać Tymona Tymańskiego, był też, nieco nudny, koncert Jazz Out. Te trzy wieczory, to trzy różne jazzowe światy, ale jednak organizatorzy byli zadowoleni i tak trzymać. W listopadzie natomiast Mózg Festival, a na nim gwiazda Medeski, Martin and Wood. Już się nie mogę doczekać.

Tomasz Kaźmierski

z uz ug gz w z wa an ng g( 1( 30 )

SIWIEC Trzej mistrzowie Ostatnio miałem przyjemność obserwować, jak młodzi szachiści świetnie sobie radzą na turnieju zorganizowanym w Miejskim Centrum Kultury. Gdy się im przyglądałem, nurtowało mnie pytanie: jaką drogą pójdą ci młodzi adepci królewskiej gry? Czy niebawem rozstaną się z szachami, czy może będą im wierni choćby i nawet do końca życia? A w życiu bywa bardzo różnie.

Mało kto wie, ale przez kilka lat w Bydgoszczy mieszkał Jerzy Lewi, mistrz Polski, prawdopodobnie największy talent polskich powojennych szachów. Niestety, niespełniony. Początek lat sześćdziesiątych. Lewi trenował w wojskowym klubie „Caissa” znajdującym się na ulicy Dwernickiego. Szybko piął się w szachowej hierarchii. Wśród juniorów nie miał sobie równych. Pięciokrotnie stawał na najwyższym podium. Sukcesy krajowe zaowocowały startami międzynarodowymi. W 1967 roku na nieoficjalnych mistrzostwach świata w Groningen zajął III miejsce. A była szansa na złoty medal, ale, niestety, nie udało mu się zrealizować znacznej przewagi ze zwycięzcą turnieju, wschodzącą gwiazdą szachów radzieckich, Anatolijem Karpowem. W 1968 r. został mistrzem Polski seniorów. Miał wtedy zaledwie 19 lat.

W tamtych już czasie nie mieszkał w Bydgoszczy, choć często odwiedzał miasto nad Brdą. Ten rok zresztą był początkiem jego nieszczęścia. Na fali antysemickiej nagonki wyjechała do Izraela jego matka i wydaje się, że rozstanie z nią było początkiem jego dramatu. W 1969 roku brał udział w turnieju rozgrywanym w Grecji. Po turnieju odmówił powrotu do kraju. Osiadł w Szwecji w mieście Lund, nie czuł się tam jednak dobrze. W 1972 roku zginął w wypadku samochodowym. Niektórzy twierdzą, że to mogło być samobójstwo. Miał wtedy zaledwie 23 lata.

Jednym z najbardziej utytułowanych zawodników w dziejach bydgoskich szachów jest mistrz międzynarodowy Andrzej Maciejewski. Urodził się dwa lata później niż Lewi, w roku 1951, ale największy sukces w karierze osiągnął tuż po jego śmierci. W 1973 roku na rozgrywanych w Gdyni mistrzostwach Polski zajął II miejsce. Był bardzo aktywny do początku lat dziewięćdziesiątych, wygrywając wiele turniejów również o randze międzynarodowej. W 1989 rkou wywalczył tytuł mistrza Polski w szachach szybkich. W późniejszych latach jego aktywność znacznie zmalała, do dziś jednak zdarza mu się uczestniczyć w turniejach. Chętnie też udziela porad młodym adeptom gry w szachy.

Zawodnikiem młodego pokolenia, który na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych mocno „namieszał” w szachowej czołówce jest kolejny bydgo-

ski mistrz międzynarodowy Robert Ciemniak. Być może imię, które nadali mu rodzice nie było przypadkowe.

Pamiętamy przecież, że szachistą, który w latach siedemdziesiątych rozłożył na łopatki radzieckich arcymistrzów był Robert Fischer. W istocie, Ciemniak nawiązywał do stylu gry słynnego Amerykanina. Był świetnie przygotowany debiutowo. Grał bardzo agresywnie.

Nigdy nie odpuszczał partii. Zanim nie wciągnął go biznes, był jednym z tych, którego bali się najlepsi. Sam poczułem siłę jego gry na własnej skórze, na turnieju w Częstochowie w MP do lat 20, gdzie po strasznie zaciętej walce musiałem w końcu skapitulować. Okazało się zresztą, że partia z pierwszej rundy ustawiła cały turniej. Ciemniak mając lat zaledwie 17 został mistrzem Polski. Mnie na osłodę pozostał brązowy krążek.

Szachy w MCKu, fot. Zbigniew Florek

W tamtym też czasie byliśmy w tym samym punkcie.

Co prawda, na MŚ do lat 20 do Buenos Aires poleciał on, ale i ja miałem powody do dumy. Ostatecznie razem odnieśliśmy jeden z ważniejszych sukcesów w historii bydgoskich szachów.

Minęło kilka lat. Był rok, bodajże, 1999. Wtedy też widziałem Roberta po raz ostatni. Wpadł na mnie w hipermarkecie. Stałem w przebraniu klowna i rozdawałem ulotki, zachęcając do założenia konta w jakimś banku spółdzielczym. Robert nie miał zbyt dużo czasu. Już wtedy pracował dla znanej międzynarodowej korporacji. Powiedział mi tylko, że właśnie wrócił z Doliny Krzemowej, szybko zahaczył o Londyn, a następnie wybiera się do Moskwy. Miał tam do podpisania jakiś ważny kontrakt. Patrzyłem na niego z podziwem. Robert był człowiekiem sukcesu, a ja klownem, który reklamował nikomu nieznany bank. A przecież jeszcze siedem lat wcześniej byliśmy prawie równi…

Bartłomiej Siwiec listopad 2013 |

| 11

ph ri ze s t zo r iuad e o k u l a r y (11)

Andrzejewski Halo, wóz…

Mój serdeczny kolega z pracy się odciął. Miał dosyć.

Zadzwonił, odmówił, nie zamówił ponownie, nie chciał słuchać o nowych planach, taryfach, pakietach i promocjach dla nowych klientów (swoją drogą w normalnym świecie stary kredens się hołubi i namaszcza, i nabłyszcza, a w tej rzeczywistości wypełnionej koniecznością bycia nowym i świeżym te stare kredensy klienckie obstrukcyjnie traktuje się jak pomniki, co to je gołębie obsrywają niczym portret wąsatego władcy). Jego małżonka mu zawtórowała więc nie było cichych dni wywołanych niemożnością oglądania, jak ludzie na ekranie oglądają ekrany i ludzi oglądających powtórki samych siebie oraz tego, co się obecnie nazywa rozrywką. Nie dziwię się. Poziom rzeczonej rozrywki pozwala na kilkumilimetrowe jeno trzymanie nosa nad poziomem falującego morza ekskrementów. Fenomen tego pudełka zastanawia mnie już od dłuższego czasu, więc o tym małym, ruchliwym kawałku absolutnej nieprawdy w miesiącu, co pamięć narodową ma odgruzowywać z pokładów mamonowej ruiny.

Jestem już raczej bliżej niż dalej jednak nie urodziłem się aż tak dawno, by pamiętać świat bez telewizji. Pogrążony w głębokim śnie hipnotycznym przypomniałbym sobie pewnie pierwsze obrazy otrzymane przez mój mózg za pomocą lampy kineskopowej. Hipnozy na mnie próbowano i albo jestem odporny albo hipnotyzer, co mnie zaczarować próbował, powinien się zająć raczej akwarystyką. Albo wyplataniem czegokolwiek z czegokolwiek. Na czas. Pierwszym filmem, który pamiętam jest Frankenstein i Wilkołak, a pierwszym programem dla dzieci Jacek i Agatka. Nie będę twierdzić, że to wzniosłe i genialne produkcje, bo, co do pierwszego, bałem się, w wieku lat pięciu pewnie, nawet os w cukierni, a co do drugiego to pokażcie jakiemukolwiek pięciolatkowi dwie śmieszne kukiełki i też będzie śmiać się do rozpuku. Jeśli nie, to należy skonsultować go z lekarzem lub farmaceutą albo pogodzić się z faktem, że to geniusz i w przyszłości nie będzie problemu ze zbyt wczesną ciążą. Delikwent taki wolny swój czas będzie spędzać na graniu z kolegami po cerze w planszówki i do dwudziestego piątego roku życia będzie przekonany, że menstruacja to kraj graniczący z Rumunią. Telewizja była wtedy dobrem doczesnym o krótkim okresie dostępu, bo telewizor był jeden i nie było Internetu. Rodzice oglądali Dziennik (niektórzy nadal tak nazywają infotainment panujący teraz niepodzielnie w stacjach zarządzanych przez księgowych raczej niż artystów godzących się na spełnianie roli dyrektora programowego), a dzieci oglądały dobranockę. Jak się udało ściemnić na tyle, że szanowni zapewniacze strawy i opierunku uwierzyli, że się śpi to, występowała szansa na teoretyczne moczenie nocne wywołane star12 |

| listopad 2013

ciem pana z korkami po winie w szyi z czymś, co było na tyle włochate, że mogło być jedynie ciocią Klarą. Człowiek dorastał, a rodzice coraz częściej dopuszczali go do świecącego magią prostokątu.

Kabaret Starszych Panów i Kabaret Olgi Lipińskiej to były już małe rodzinne tradycje (nowe i świeckie). Tato tłumaczył co bardziej niezrozumiałe żarty, a mama chichocząc tłumaczyła je dalej, kiedy tato publicznie mylił się w interpretacji. Pewnego dnia, słuchając kolejnej genialnej kooperacji pomiędzy tym starszym panem pękatym i jego wertykalnie szczupłym kompanem, tato oświadczył, że tylko dobry inżynier jest w stanie napisać przebój, bo wie, jak trzeba poskładać odpowiednie elementy i, czasami, na zimno podejść do grania na ludzkich emocjach. Od tej pory połykanie tego Mount Everestu jeśli chodzi o poziom intelektualny rozrywki zacząłem, czasami, traktować wręcz matematycznie.

Kabaret traktowało się jak program z najświeższymi wiadomościami, a wiadomości jak kabaret. To się akurat nie zmieniło. Kolos magii wspierać się zaczął na adamantowych nogach noża, co go w wodzie maczano, śmierci, co potrzebowała tylko masła by spowszednieć w sposób strawny i ziemi, co mogła być tylko obiecana.

Postaci odgrywane były przez tuzów sceny teatralnej, a nie przez gołowąsów, którzy jedynie Mroczki przed oczami wywołują. Dialogi skrzyły się intelektem i naturalnością ulicy za rogiem. Pawie pióra były pawie, a pawie wywołane zderzeniem z nieudacznictwem scenariuszowym nie zdarzały się w ogóle. Pawie oglądało się w zoo. Zoo zaś przychodziło do domu za sprawą pana, który nazwisko przedzieżgnął w stały element wystroju twarzy. Pilota nie było. Potem był na kablu. Było mądrze i naukowo było. Z lekkim przymrużeniem było oka.

Obejrzałem dzisiaj w telewizji występ trzech dziewcząt nieudolnie udających nieudolne trzymanie rekwizytów zwanych instrumentami muzycznymi. Panienka ruszała ustami do playbacku, a jej kompanki ruszały, do rytmu muzycznego pawia (nie tego z zoo), ledwo co obleczonymi w materiał ciałami. Jedna z nich miała większość swej fizyczności nieobleczoną w nic absolutnie. Młodzieńcy o twarzach bladych zgrzewali się pewnie niczym zepsute lokówki, księgowi zacierali ręce, a prawdziwi dyrektorzy programowi splatali sznur.

Z programów telewizyjnych. Pewnie po to żeby uciec z tej srebrzącej się celi. Uciec już na zawsze.

Koszmar nowoczesnej rozrywki wywołał u mojego współbirbanta konieczność odłączenia się od kabla.

Czyn swój kolega mój serdeczny opatrzył jeszcze komentarzem „TV pi… psuje ci mózg.” Ja przełączyłem trzy nieudane śpiewaczo eksperymenty księgowości i natrafiłem na program o sztuce ulicznej. Pewnie by się mojemu druhowi spodobał.

Telewizja nie psuje nam mózgów. To my to robimy.

Szymon Andrzejewski

muzeum (8) Z okazji jubileuszu 90-lecia Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy warto przypomnieć sylwetki byłych dyrektorów i niektórych długoletnich pracowników tej instytucji.

Z a sł u żen i pr a cow n ic y Kolejnym długoletnim pracownikiem Muzeum Okręgowego był Zdzisław Hojka, z wykształcenia historyk, kierownik Działu Historii. Z instytucją tą związał całe swoje życie zawodowe. Pracę w niej podjął w czerwcu 1968 r. jako laborant. Pracując w muzeum studiował jednocześnie historię na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu; studia historyczne (ze specjalnością archiwistyka) ukończył w 1976 r. Na tej samej uczelni ukończył w 1982 r. podyplomowe Studium Muzeologiczne z zakresu wystawiennictwa.

W tym samym roku został kierownikiem Działu Historii. Od 2008 r. pełnił funkcję kuratora muzealnego.

Skupił uwagę na ikonografii miasta, przez szereg lat sprawował pieczę nad muzealnym zbiorem fotografii. Swoje zainteresowania skoncentrował na zdjęciach fotografów bydgoskich, na których uwiecznione zostało zarówno miasto, jak i żyjący w nim ludzie.

Zorganizował wiele ekspozycji o tematyce historycznej, m.in. poświęconych przeszłości miasta nad Brdą i jego mieszkańcom, np. Bydgoszcz nieistniejąca, Bydgoszczanie, Polacy i Niemcy w Bydgoszczy. Jest autorem publikacji popularyzujących wiedzę o dawnej Bydgoszczy. Warto wymienić przygotowane w oparciu o zasoby muzeum – trzytomowe wydawnictwo Bydgoszcz na starej fotografii oraz Dawna Bydgoszcz w fotografii. W muzeum był zatrudniony do końca 2011 r., do czasu przejścia na emeryturę. Za swoją działalność zawodową został odznaczony m.in. Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem Prezydenta Miasta Bydgoszczy oraz odznakami Zasłużony Działacz Kultury i Srebrną Odznaką Za Opiekę nad Zabytkami.

księgarnia internetowa www.jolanta.osdw.pl i stacjonarna ul. M. Konopnickiej 30 tel. 52 373 26 81 czynna:

pon.–pt. 10.00–18.00 sob. 10.00–14.00

Z d z i s ł a w H o j k a , f o t . Wo j c i e c h Wo ź n i a k

Równie długim stażem pracy wykazać się może Ewa Hojka, która z muzeum związana była od 1968 do 2009 r. Przez wiele lat opiekowała się zbiorami bibliotecznymi i gromadziła materiały dokumentujące głównie działalność wystawienniczą i wydawniczą instytucji, odnoszące się do artystów oraz związane z Bydgoszczą.

Przyczyniła się do powiększenia księgozbioru udostępnianego nie tylko pracownikom muzeum, lecz także mieszkańcom Bydgoszczy, zawierającego przede wszystkim publikacje z dziedziny sztuki i historii, m.in. dotyczące miasta nad Brdą i regionu.

Opracowała Danuta Sójkowska

Księgarnia

Jolanta os. Szwederowo w centrum handlowym blisko targowiska MZK 64, 66, 69, 79

listopad 2013 |

| 13

muzyka Derwid – skrywane oblicze Witolda Lutosławskiego

Wykonane, niewykonywane względem wyszukania melodycznego czy harmonicznego języka. Z jednej zatem strony – podobnie jak w wypadku Lacrimosy na gruncie twórczości „poważnej” – mamy do czynienia z utworami często zbytnio naznaczonymi jakąś idée fixe, by mogły zyskać status powszechnie dostępnych dla współczesnych wykonawców, z drugiej – niezmiennie nobilitującą dla muzyka jest świadomość, iż wykonuje piosenkę pisaną ręką samego Witolda Lutosławskiego. To zobowiązuje i czyni wysiłek włożony w odczytanie autorskiego tekstu wartym zachodu.

Witold Lutosławski, Warszawa 1960. Fot. Andrzej Zborski, dzięki uprzejmości Polskiego Centrum Informacji Muz ycznej POLMIC

Witold Lutosławski dystansował się od wielu poczynań wczesnego etapu swej twórczości. Zważywszy, do jak ważnych dla historii muzyki osiągnięć doszedł po wypracowaniu swego dojrzałego języka dźwiękowego i formalnego, nie można się dziwić, iż większość swej spuścizny sprzed Pięciu pieśni do słów Iłłakowiczówny i Gier weneckich uznawał za artystycznie niedojrzałe.

Jeszcze dalej posuwał się w ocenie swych działań niewpisujących się w jego oficjalną tekę kompozytorską.

Traktował je jako zło konieczne, sposób na zarobek w trudnych czasach. Świadom wielkości swojego dzieła głównego miał prawo marginalizować tak poboczny nurt. My jednak, po latach odnajdując pisane pod pseudonimem Derwid walczyki, foxtroty i tanga, nie możemy im odmówić należnego miejsca w historii polskiej muzyki rozrywkowej. Nie ustępują one poziomem żadnym pisanym ówcześnie formom piosenkarskim, a kompozytor podczas ich tworzenia nie chciał – lub nie potrafił? – pozwolić sobie na żadną taryfę ulgową 14 |

| listopad 2013

Potwierdzeniem stopnia trudności piosenek Derwida jest wypowiedź Reginy Bielskiej, wybitnej polskiej piosenkarki (z Gdańska), która należała do czołowych postaci świata muzyki rozrywkowej przełomu lat 50/60.

Regina Bielska nieprzypadkowo nagrała piosenkę Czarownica, która należy do najtrudniejszych, napisanych przez Derwida. Podczas niedawnej, prywatnej rozmowy, powiedziała: „Czarownica nie była napisana dla mnie. KTOŚ sobie nie poradził ze strukturą melodyczną, stroną rytmiczną piosenki i Polskie Nagrania wytypowały mnie do zarejestrowania na płycie utworu. Pojawiłam się w studiu nagrań bez możliwości wcześniejszego ustalenia tonacji, charakteru, tempa. Znakomity zespół instrumentalny prowadzony był przez wielką gwiazdę muzyki rozrywkowej tamtych lat – Charlesa Bovery. Musiałam „wpasować” się w jego zamysł i całą koncepcję piosenki. Było to wielkie wyzwanie, ale powiodło się.

Dzisiaj nie byłoby to takie proste dla piosenkarza, który nie posiada warsztatu wokalnego. Cała muzyka pop oparta jest przede wszystkim na rytmie, nie ma tam harmonii, nie słyszy się melodii, jest tylko chropawy, krzykliwy głos, pokazanie złości, nienawiści do wszystkiego, to nie ta epoka, co kiedyś… To, co napisał Derwid, przekracza ich możliwości… Lutosławski był wielkim kompozytorem tzw. „muzyki poważnej”, ale piosenki, które napisał ukrywając się pod pseudonimem Derwid, są moim zdaniem potwierdzeniem jego genialnej inwencji twórczej. Cóż robili kompozytorzy minionych epok? Również pisali tzw. „muzykę użytkową”. To, co dzisiaj słuchamy z nabożeństwem, było wówczas muzyką rozrywkową na tamte czasy. Sięgajmy, więc śmiało po piosenki Derwida i cieszmy się, że napisał je wielki Witold Lutosławski. Jego piosenki są znakomitym dopełnieniem jego wszechstronności, jako kompozytora.”

(Wypowiedź Reginy Bielskiej zarejestrowana podczas prywatnego spotkania w Gdańsku, dnia 27 kwietnia 2009 roku.) c.d.n.

Dr Mariusz Klimek

bydgoski insynuator kulturalny

PRUSS Mało odpowiedzialny organ Zdzisława Prussa (115) Bydgoszcz mało gościnna

Zadziałała magia i przywilej własnego boiska i w rozgrywkach o główną nagrodę XII Festiwalu Prapremier zwycięstwo odniósł zespół gospodarzy. Prowadzona przez Pawła Łysaka drużyna dokopała konkurencji swoimi „Opowieściami zimowymi”, pozostawiając w pobitym polu m.in. Katarzynę Figurę z jej opowieścią jędrusikową. Cóż, Bydgoszcz, która swoją nazwę wywodzi ponoć od „Być gościem” – nie okazała się zbyt gościnną. Tak to speszyło organizatorów, że rozważają zmianę formuły festiwalowej konfrontacji.

Wokół jazzu

Na tegorocznym 51 Bydgoskim Festiwalu Muzycznym powiało atmosferą niegdysiejszej Pomorskiej Jesieni Jazzowej – i to takiej z bydgoskimi akcentami.

Na estradzie FP podziwiano znakomitego perkusistę Piotra Biskupskiego, a na widowni widziano popularnego redaktora Zdzisława Pająka. W kuluarowych rozmówkach wspominano z rozrzewnieniem dwóch zasłużonych Ryszardów – Jasińskiego i Moczadłę. Mówiło się też o tym, że Michał Kubiak rozważa wyrzeźbienia Adama Makowicza. Oczywiście na ławeczce, ale przy fortepianie. Tylko czy znajdzie się sponsor, który ten materiałochłonny instrument udźwignie.

Bezkresne zauroczenie

To, że Gizela Chmielewska zauroczona jest Kresami wiadomo nie od dziś. I na łamach „Gazety Pomorskiej”, i w książce „Cierń kresowy” dała temu dobitny wyraz.

O bydgoskich kresowiakach traktowały jej spotkania w Muzeum Okręgowym i Galerii Autorskiej. Można rzec, że zauroczenie kresami jest u p. Gizeli wprost bezkresne. Tylko patrzeć jak zacznie mówić ze wschodnim akcentem i przeprowadzi się z Wyżyn na ul. Wileńską.

Kurs na komunikację

Tych wszystkich bydgoszczan, którzy narzekają na komunikację ucieszył zapewne fakt, że oto powstał organ prasowy w całości tej trudnej problematyce poświęcony. Co prawda kwartalnik „Fabularie” zajmuje się nie miejską ale artystyczną komunikacją – no, ale od czegoś trzeba zacząć. Wydaje nam się jednak, że aby zająć się poprawą komunikacji między Miedzyniem a Fordonem – „Fabularie” musiałyby zmienić tytuł na „Fanaberie”.

Szczęście aktorów i muzyków

W swoim najnowszym tomiku pt. „Wiersze średnie” Krzysztof Gruse dokonał inwentaryzacji bydgoskiego środowiska artystycznego. Jego zdaniem (wyrażonym w wierszu „Kaleczenie gwiazdy”) „Bydgoszcz ma trzech malarzy (…) i pięciu poćwiartowanych poetów”.

Obliczaniem populacji muzyków i aktorów p. Krzysztof już się nie zajął skupiając uwagę na innych poważniejszych obiektach takich jak np. „Weronika ze świecącą pipą”.

Prowadzona przez Pawła Łysaka drużyna dokopała konkurencji, swoimi „Opowieściami zimowymi” pozostawiając w pobitym polu m.in. Katarzynę Figurę z jej opowieścią jędrusikową.

Cóż, Bydgoszcz, która swoją nazwę wywodzi ponoć od „Być gościem” – nie okazała się zbyt gościnną.

Lusterko wsteczne (-25) Ćwierć wieku temu (listopad 1988) – W Teatrze Polskim odbyła się premiera „Mizantropa” Moliera w reżyserii Zdzisława Wardejna i z pierwszoplanowymi rolami Romana Gramzińskiego, Krzysztofa Kierszniowskiego i Zbigniewa Szpechta.

– Pałac w Ostromecku gościł znakomitego barytona Jerzego Artysza, który wystąpił w recitala „Pieśni polskich”.

– Miłośnicy sztuk plastycznych podziwiać mogli w Małym Salonie Sztuki rysunki Zenona Kubiaka.

– W KMPiK dr Janusz Kutta mówił o stosunkach polsko-radzieckich w świetle tzw. białych plam.

– Nowopowołany dyrektor artystyczny Filharmonii Pomorskiej – Jerzy Salwarowski zapowiedział, że zamierza profesjonalnie nagrywać wybrane koncerty swojej orkiestry, by potem muzycy mogli je odsłuchać i co trzeba przedyskutować i przemyśleć. listopad 2013 |

| 15

historia

Wśród reprodukcji zamówionych do pierwszej bydgoskiej serii kopii polskich sztandarów historycznych, znajdzie się m.in. Chorągiew Naczelnika Państwa

Powstańcza broń psychologiczna na pierwszy rzut oka miała przypominać bojowy sztandar – cenną zdobycz dla Rosjan. W rzeczywistości sztandar osłabiał wolę walki sił dławiących powstanie.

Czasem Polaków nachodziła fantazja, aby występować i pod takimi barwami! „Jolly Roger” jako pozaregulaminowy symbol towarzyszył załodze okrętu podwodnego ORP „Sokół” w latach II Wojny Światowej.

Pod flagą biało-czerwoną, biało-amarantową, a czasem nawet pod banderą… piratów! – Powstaje „latająca wystawa historyczna”, której pierwsze elementy chcemy zaprezentować podczas tegorocznego Święta Niepodległości.

Barwna nasza historia „Archiwum B.” Miejskiego Centrum Kultury to pracownia, która chętnie włącza się w obchody oficjalnych rocznic, świąt, zawsze szukając niebanalnego spojrzenia na historię regionalną lub ogólnopolską. W listopadzie wchodzimy w kolejną, naprawdę barwną opowieść…

Pomysł dojrzewał we mnie od kilku lat: szansa na realizację pojawiła się wraz z ofertą firm specjalizujących się w produkcji flag komercyjnych, nadrukowywanych na różnorakich materiałach. A dlaczego ową tanią, dostępną technologią nie sporządzić serii replik flag czy bander istniejących w historii Polski? Powstałaby ciekawa prelekcja, barwnie ilustrowana, obrazowa…

Dotąd każda myśl o stworzeniu takiej kolekcji rozbijała się o barierę kosztów – repliki wyszywane, haftowane, choć na pewno piękne, są poza zasięgiem większości instytucji czy stowarzyszeń. Reprodukcje maszynowe możemy zaś uznać za symbol obecności danego sztandaru czy flagi, rekwizyt w dyskusji, zalążek serii, którą każdego roku, przy okazji świąt narodowych, rocznic, można rozwijać i pomnażać. Pierwsza wystawa pod hasłem „Barwne nasze dzieje” prezentować będzie 10 reprodukcji flag i zaprezentuje się bydgoszczanom już 10 oraz 11 listopada (pierwszego dnia „barwna lekcja” w hallu MCK w samo południe, dzień później prezentacja flag w Ostromecku). Potem może spełniać swe zadanie „latającej ekspozycji”, prelekcji, którą można zaprosić do szkoły czy innej instytucji kultury… Jesteśmy otwarci na propozycje, zaproszenia…

Czy koniecznie amarant?

Wszystko ma nam uzmysłowić bogactwo barw narodowych, jakie towarzyszyły i towarzyszą polskiej państwowości poprzez wieki. Współczesna flaga biało-czerwona miała bowiem swoich poprzedników i „towarzyszy” w postaci rozmaitych chorągwi, proporców, sztandarów, flag brackich itp., będących świadectwem rozwoju polskiej heraldyki, tradycji, myśli narodowej.

16 |

| listopad 2013

Dzieje naszych barw są niejednokrotnie zaskakujące!

Wspomnijmy tylko takowe przypadki: u progu niepodległości za symbol państwowy obwołano flagę biało-amarantową. Amarant miał symbolizować dostojeństwo i być może także barwę krwi „za wolność dotąd przelanej”. Kolor czerwony wyszedł z czasem, jako swoiste rozwiązanie kompromisowe. Amarant był po pierwsze trudno dostępny, po drugie zaś jak każdy „egzotyczny” kolor budził niekończące się spory – jest ten odcień amarantem właśnie, czy też nie? – zastanawiano się w sklepach, w farbiarniach i pod flagowymi masztami… Czerwień wybawiła z kłopotu.

Sztandar – pułapka

Druga pasjonująca przypowieść dotyczy słynnego dwujęzycznego sztandaru – transparentu, którego inspirację przypisuje się Joachimowi Lelewelowi. Wokół wyrazistego, czerwonego Krzyża, rozmieszono hasło „W imię Boga za naszą i waszą wolność”. Rewers sztandaru powtarzał to dokładnie, lecz po rosyjsku. Polskich symboli narodowych na tym sztandarze zaniechano.

Pominięto je celowo, z rozmysłem: w czasie powstania listopadowego, a niektóre źródła mówią także o powstaniu styczniowym, takiż sztandar stawał się ważną bronią psychologiczną. Jak żołnierze każdej armii, Rosjanie polowali na barwy i symbole przeciwnika. Z powstańczych redut chętnie uprowadzano więc sztandary z czerwonym krzyżem i pokazywano je jako trofeum.

Na własną zgubę; hasło bez polskiej symboliki narodowej miało taką samą moc oddziaływania na Polaków jak i na Rosjan. Rosyjscy poddani cara także potrzebowali wolności, o czy przypominali sobie dzięki polskiemu sztandarowi – fortelowi. Być może niejeden sołdat zdezerterował wskutek działania naszej niezwykłej broni psychologicznej?

Zainteresowanych darmową wystawą i prelekcją na temat narodowych barw zapraszam do kontaktu pod numerem telefonu: 503 584 840.

Adam Gajewski, „Archiwum B.”

historia „Świat MOVIE – Polska”. Kino historyczne, kino liryczne… – z okazji Święta Niepodległości

Pierwszego dnia zaniemówisz, nazajutrz wejdziesz w dojrzałość i dym pobojowiska Jest już zwyczajem, że w kontekście Święta Niepodległości niektóre rozgłośnie radiowe nastawiają się wyłącznie na rodzimą muzykę, telewizja powtarza różnorakie „biało-czerwone hity”, sięga się po klasyczną literaturę. Oczywiście literaturę polską. Kino „Orzeł” nie wyłamuje się od zasady, choć u nas to, co stare, połączy się z nowym, współczesnym. Zapraszamy na specjalne, dwudniowe, świąteczne spotkanie z filmem w cyklu „Świat Movie”. „Świat Movie. Polska.” Co zobaczymy? Trzy filmy.

Przede wszystkim dwa czarno-białe, nieme obrazy z wczesnych lat polskiego kina i polskiej niepodległości, potem zaś najnowszy film Leszka Wosiewicza.

10 listopada, godz. 15.30 – „Rok 1863” Niema ekranizacja „Wiernej rzeki” Stefana Żeromskiego. Pierwsza zachowana w naszych kino-archiwach filmowa adaptacja literatury. Polacy, Rosjanie, Powstanie Styczniowe, oczywiście również miłość i malownicze kostiumy. Malowniczość nie tylko jako slogan – w warstwie zdjęciowej film nawiązywał do prac samego Artu-

ra Grottgera. Historycznym faktem jest też udział w filmie weteranów Powstania Styczniowego!

Współczesne, „drugie życie” obrazu zawdzięczamy europejskiemu programowi „Nitrofilm”, w ramach którego prowadzi się konserwację i digitalizację wyjątkowych dzieł z zasobu warszawskiej Filmoteki Narodowej.

11 listopada, godz. 13.00 – „Pan Tadeusz” Absolutny klasyk! Jak wiele filmów niemej epoki przez wiele lat uchodził za dzieło zaginione, rekonstruowane partiami, z których w mozole udało się na nowo zmontować 120-minutową epopeję. To i tak niepełna wersja oryginału. W 1928 roku nad scenariuszem dzieła pochylili się literaci, kórz sami dziś już są „legendami z przeszłości”: Andrzej Strug i Ferdynand Goetel.

11 listopada, godz. 15.30 – „Był sobie dzieciak” Produkcja tegoroczna, która udowodniła, że o Powstaniu Warszawskim można próbować opowiadać nieco inaczej niż do tej pory. Postawiono na ducha sławetnych „Pamiętników” Mirona Białoszewskiego. Piwnice i ulice walczącej, rujnowanej Warszawy, stają się miejscem przemiany młodego chłopaka w mężczyznę. Po dniu czarno-białych i niemych seansów, stawiamy na odmianę; muzyka – Wojciech Waglewski. inf. Adam Gajewski

Wszystkie seanse odbywają się w kinie „Orzeł” MCK. Wstęp – wolny.

Zabytek muzyką rewitalizowany

– listopadowe wydarzenia muzyczne w bydgoskim kościele garnizonowym 3 listopada 2013, godz. 17.00, Kościół Garnizonowy

Koncert „Memento Mori”

w programie J.M. Haydn Requiem c-moll Koncert dedykowany niedawno zmarłej Violetcie Narywskiej, pedagogowi Wydziału Wokalno-Aktorskiego Akademii Muzycznej w Bydgoszczy.

Requiem J.M. Haydna napisane na orkiestrę, chór i cztery głosy solowe powstało w 1771 roku i stało się z pewnością inspiracją dla Mozarta. Podobieństwa obu Requiem zauważalne są począwszy od składu wykonawczego, poprzez proporcje dzieła aż do pewnych rozwiązań melodyczno-harmonicznych.

Wykonawcy:

śpiewacy związani z Akademią Muzyczną im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy Bydgoska Orkiestra Kameralna pod dyrekcją Damiana Borowicza.

24 listopada 2013, godz. 17. 00, Kościół Garnizonowy

Koncert na zakończenie Festiwalu „Muzyka Roku Wiary”

Usłyszymy – „Exultate jubilate” W.A. Mozarta oraz koncert fletowy C.P.E. Bacha.

Wykonawcy: Kamila Kułakowska – sopran, Daniel Rybicki – flet, Bydgoska Orkiestra Kameralna, Damian Borowicz – dyrygent listopad 2013 |

| 17

w y da r z e n i a

Adresy bydgoskich instytucji kultury AKADEMIA MUZYCZNA

im. Feliksa Nowowiejskiego, ul. J. Słowackiego 7, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 210 582, www.amuz.bydgoszcz.pl 1 Akademicka Przestrzeń Kulturalna przy Wyższej Szkole Gospodarki, ul. Królowej Jadwigi 14, 85-229 Bydgoszcz, Koordynator: mgr Marta Rosenthal-Sikora www.apk.byd.pl; e-mail: apk@byd.pl tel. 52 567 00 57 Muzeum Fotografii – Arkadiusz Blachowski Galeria Debiut – Marta Rosenthal-Sikora Galeria Nad Brdą – Karolina Prus 2 ART GALERY Anny Osińskiej, ul. Krasińskiego 5, 85-008 Bydgoszcz, tel., e-mail: annaosinska49@o2.pl, tel. 525 153 295, 604 313 266 3

FILHARMONIA POMORSKA dyrektor: Eleonora Harendarska, ul. Andrzeja Szwalbego 6, 85-080 Bydgoszcz. Rezerwacja telefoniczna w godz. 11-14, tel. 523 210 234; wew. 21, bilety@filharmonia.bydgoszcz.pl, www.filharmonia.bydgoszcz.pl 7 FUNDACJA „WIATRAK”, Prezes Fundacji: Ks. Krzysztof Buchholz ul. Bołtucia 5, 85-791 Bydgoszcz tel. 523 234 810, fax 523 234 811 www.wiatrak.org.pl, e-mail: sekretariat@wiatrak.org.pl, Biuro Fundacji „Wiatrak” czynne: pon.-pt. 8.00-20.00

GALERIA 85

prowadzi Ewa Pankiewicz, ul. Gdańska 17, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 226 222 17 Galeria ALIX, M. i M. Dobeccy, ul. Jezuicka 26 18

Autorska Galeria Sztuki Małgorzaty Maciejewskiej, ul. Morelowa 9, 85-362 Bydgoszcz, tel. 502 714 888, www.artgalery.bydgoszcz.pl

Galeria AUTORSKA Jan Kaja i Jacek Soliński, ul. Chocimska 5, 85-097 Bydgoszcz, tel. 608 596 314, www.autorska.pl, galeria@autorska.pl 8

ul. Batorego 2, 85-109 Bydgoszcz, bci@visitbydgoszcz.pl, www.visitbydgoszcz.pl 4

Galeria Francuska MISTRAL, przy WSG, prowadzi Henryka Stachowska prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej, ul. Garbary 2, budynek A, tel. 668 705 587 11

BYDGOSKIE STOWARZYSZENIE ARTYSTYCZNE, ul. Pomorska 76, 85-051 Bydgoszcz, tel. 523 401 806, Prezes zarządu Wiesław Karpusiewicz

Galeria GRAFFITI ul. Unii Lubelskiej 17, oferta dla młodzieży, prowadzi Anna Osińska, e-mail: annaosinska49@o2.pl, tel. 525 153 295, 604 313 266 9

Bydgoskie Centrum Informacji,

5

BYDGOSKIE TOWARZYSTWO HERALDYCZNO-GENEALOGICZNE, ul. Wyczółkowskiego 21/1, tel. 523 413 291, prezes Paweł Bogdan Gąsiorowski

GALERIA INNOWACJI UTP ul. Prof. S. Kaliskiego 7, 85-789 Bydgoszcz, kier. dr Anna Bochenek, czynne codziennie od 10-17

BYDGOSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE, SOCIETAS SCIENTIARUM BYDGOSTIENSIS, BYDGOSZCZ SCIENTIFIC SOCIETY, ul. Jezuicka 4, 85-102 Bydgoszcz, tel./fax 523 222 268, www.btn.bydgoszcz.eu, prezes prof. dr hab. inż. Marek Bieliński, czynne: pon., czw. 14-15 6

Galeria KANTOREK tel. 523 210 211, wstęp wolny, prezentacja i sprzedaż dzieł sztuki 10

Dom Kultury MODRACZEK,

ul. Ogrody 15, tel./fax 523 713 331, www.modraczek.smbudowlani.pl, e-mail: modraczek@tvogrody.com, abuzal­ska@smbudowlani.pl, dyr. Agnieszka Buzalska Dom Kultury ORION, ul. 16 Pułku Ułanów Wlkp. 1, 85-319 Bydgoszcz, tel. 523 487 201, kierownik Nikoletta Stachura

Eljazz – Centrum Artystyczne

ul. Kręta 3, 88-117 Bydgoszcz tel. 523 221 574, 662 152 726 www.eljazz.com.pl 41

Farbiarnia Pracownia Fotografii Artystycznej, ul. Pomorska 68A/1, Bydgoszcz 40

18 |

GALERIA MDK 1 przy MDK nr 1, ul. Baczyńskiego 3 GALERIA MIEJSKA bwa dyrektor: Wacław Kuczma, 85-006 Bydgoszcz, ul. Gdańska 20, tel. 523 393 050, godz. otwarcia: Galeria Miejska bwa: wt.-śr. 10-18, czw. 12-20, pt.

10-18, sob.-niedz. 11.30-16.30. Wstęp wolny.

Galeria Kantorek: wt.-śr. 11-18, czw. 13-20, pt. 11-18, sob. 11-14. bwa@galeriabwa.bydgoszcz.pl, www.galeriabwa.bydgoszcz.pl 12 GALERIA NA PIĘTRZE Studio Działań Artystycznych, ul. Długa 27, 85-034 Bydgoszcz, tel. 515 452 040, 601 443 119, sda.dluga27@interia.pl, czynne: pon.-pt. 10.00-20.00, sob. 12.00-16.00 13 GALERIA NON FERE przy II Społecznym Liceum Ogólnokształcącym

| listopad 2013

GALERIA SZKŁA POLSKIEGO Waldemar Łachut, ul. Długa 39, tel. 698 879 887 16 Galeria Wieży Ciśnień Muzeum Wodociągów, ul. Filarecka 1, 85-160 Bydgoszcz 42

Izba Pamięci

Adama Grzymały-Siedleckiego, WiMBP, ul. Libelta 5, tel. 523 238 207, czynne: wt. i pt. 13-18, śr. 10-15 19

Klub ARKA, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, tel. 523 487 202, kierownik Nikoletta Stachura

Klub HEROS, ul. Gen. W. Thomée 1, Bydgoszcz, tel. 523 430 004, kierownik Danuta Antkowiak KLUB INSPEKTORATU WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH, ul. Sułkowskiego 52a, 85-915 Bydgoszcz, tel. 523 783 550, kierownik Marek Trojan. Biblioteka Klubu IWSZ, tel. 523 783 563, kierownik Zdzisława Gajownik; czynna: pon.-czw. 10-18, pt. 10-15 Klub Miłośników Kaktusów, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, przewodniczący Jerzy Balicki, tel. 523 215 538, www.republika.pl/bkmk/ KLUB MIŁOŚNIKÓW AUSTRALII I OCEANII, ul. Plac Kościeleckich 8, pok. 8, Bydgoszcz, prezes Lech Olszewski, tel. 607 120 182, fax 052 321 32 60, www.kmaio.bydg.pl 20 Klub ODNOWA, ul. Planu 6-letniego 38, tel. 523 631 867, e-mail: klubodnowa@interia.pl, www.klubodnowa.strefa.pl, kier. Grażyna Salemska KLUB POLSKIEJ KSIĄŻKI, Hotel Centralny, ul. Dworcowa 85, tel. 523 432 452, Jolanta Kowalska oraz przy Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 4, tel. 523 412 504, Alicja Leśniak 21 KLUB ŚWIATA KSIĄŻKI, ul. Dworcowa 85, tel. 523 454 698, kier. księgarni Mariola Zawisza. 21 KLUB ŚRODOWISK TWÓRCZYCH, ul. Batorego 1-3, tel./fax 523 228 715, 523 225 677, prezes Piotr Trella 22

Miejskie Centrum Kultury,

ul. Marcinkowskiego 12, 85-056 Bydgoszcz, tel. 523 255 555 (informacja) sekretariat@mck-bydgoszcz.pl, www.mck-bydgoszcz.pl 39

Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1, ul. K.K. Baczyńskiego 3, 85-805 Bydgoszcz, tel. 523 755 349, fax 523 450 628, e-mail: mdknr1bydgoszcz@go2.pl, www.mdk1.bydgoszcz.pl, dyr. Piotr Skowroński

Młodzieżowy Dom Kultury nr 2, im. Henryka Jordana, ul. Leszczyńskiego 42, 85-137 Bydgoszcz, tel./fax 523 731 795, dyr. Adam Łętocha. Biblioteka Literatury Fantastycznej im. Janusza A. Zajdla – Gimnazjum Nr 20, ul. Tucholska 30, czynne: wt., śr. 16-19 Młodzieżowy Dom Kultury nr 4, ul. Dworcowa 82, 85-010 Bydgoszcz, tel./fax 523 224 413, e-mail: mdk4@cps.pl, www.mdk4.bydgoszcz.pl, dyr. Małgorzata Gładyszewska 23 Młodzieżowy Dom Kultury nr 5, ul. Krysiewiczowej 8, 85-796 Bydgoszcz, tel./fax 523 485 002, dyr. Jolanta Wawrzonkowska, www.mdk5.bydgoszcz.pl, mdk@mdk5.bydgoszcz.pl Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, ul. Berwińskiego 4, 85-044 Bydgoszcz, tel./fax 523 462 318, e-mail: muzeum@ukw.edu.pl, czynne: wt.-pt. 10-14, dyr. prof. dr hab. Adam Sudoł 24 MUZEUM FARMACJI Apteki Pod Łabędziem, ul. Gdańska 5, tel. 523 220 187. 25 MUZEUM KANAŁU BYDGOSKIEGO, przy III LO, ul. Nowogrodzka 3, www.muzeumkanalu.pl, tel. 693 765 075 Muzeum Mydła i Historii Brudu ul. Długa 13-17, 85-032 Bydgoszcz.

Rezerwacja tel. 525 157 015, e-mail: warsztaty@muzeummydla.pl; www.muzeummydla.pl 15 MUZEUM OKRĘGOWE im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy: ul. Gdańska 4, 85-006 Bydgoszcz, Dyrektor Muzeum dr Michał F. Woźniak; Sekretariat: tel./fax 52 58 59 966, e-mail: sekretariat@muzeum.bydgoszcz.pl; www.muzeum.bydgoszcz.pl, www.exploseum.pl, Dział Edukacji i Promocji: tel. 52 58 59 910-15, e-mail: promocja@muzeum.bydgoszcz.pl; Biblioteka muzealna: tel. 52 58 59 916.

Godziny zwiedzania Muzeum: wtorek, środa, piątek 10.00-17.00 czwartek 10.00-19.00 sobota, niedziela 11.00-17.00 poniedziałki – nieczynne Soboty – wstęp bezpłatny, tel. 883 366 056 26 MUZEUM OŚWIATY, ul. M. Curie-Skłodowskiej 4, tel. 523 426 590 MUZEUM WOJSK LĄDOWYCH, ul. Czerkaska 2, 85-641 Bydgoszcz, dyr. Mirosław Giętkowski, tel. 523 782 026, www.muzeumwl.pl

w y da r z e n i a

O

pera NOVA w Bydgoszczy dyrektor: Maciej Figas, ul. Marszałka Focha 5, 85-070 Bydgoszcz, tel. 523 251 502, Dział Promocji i Obsługi Widzów oraz przedsprzedaż biletów: tel. 523 251 655, fax 523 251 636. Kasa biletowa tel. 523 251 555. Obiekt dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych, www.operanova.bydgoszcz.pl 27

PAŁAC MŁODZIEŻY, ul. Jagiellońska 27,

85-097 Bydgoszcz, tel. 523 210 081, www.palac.bydgoszcz.pl, dyr. Joanna Busz. Tutaj: Galeria Pałac 28 Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana Rejewskiego, ul. Skłodowskiej-Curie 4, 85-094 Bydgoszcz, tel. 523 413 074; www.pbw.bydgoszcz.pl, dyr. Ewa Pronobis-Sosnowska PROF-EUROPE Stowarzyszenie Nauczycieli Języka Francuskiego w Polsce, ul. Dworcowa 80, 85-010 Bydgoszcz.

Prezes: Marta Samolej-Chmielewska, tel./fax 523 221 661 oraz 601 679 572, www.profeurope.pl 29

STOWARZYSZENIE ARTYSTYCZNE „MÓZG”, www.stowarzyszenie.mozg.art.pl, ul. Gdańska 10, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 455 195 30

Salezjańskie Stowarzyszenie Wychowania Młodzieży, ul. Salezjańska 1, 85-792 Bydgoszcz, www.dominiczek.salezjanie.pl, tel. 523 447 401 lub 523 766 739

TEATR PANTOMIMY „DAR”

www.dar.art.pl; e-mail: teatrdar@wp.pl tel. 523 407 468, 602 572 021, 602 257 675 TEATR POLSKI im. Hieronima Konieczki dyrektor: Paweł Łysak, al. Mickiewicza 2, 85-071 Bydgoszcz, tel. 523 397 841, Kasa Teatru czynna jest od wtorku do piątku w godz. od 12 do 18 oraz godzinę przed spektaklem: tel. 523 397 818, fax 523 397 840 lub bilety@teatrpolski.pl, www.teatrpolski.pl 31

TOWARZYSTWO INICJATYW KULTURALNYCH, ul. Dworcowa 62/2, 85-009 Bydgoszcz, tel. 523 213 371, prezes Maria Papała 32 TOWARZYSTWO MIŁOŚNIKÓW MIASTA BYDGOSZCZY, ul. Jezuicka 4, tel./fax 523 225 196, 523 454 434, www.tmmb.pl, e-mail: tmmb@neostrada.pl, skrytka pocztowa nr 17, 85-169 B 37, prezes Jerzy Derenda.

Biuro Zarządu czynne we wt., śr., czw. 9-15, sklep TMMB z bydgostianami, ul. Długa 15, czynny: pon.-pt. 10-18, sob. 10-14. 6

TOWARZYSTWO MUZYCZNE im. Ignacego Jana Paderewskiego, ul. ks. Piotra Skargi 7, 85-018 Bydgoszcz, tel./fax 523 270 291, www.konkurspaderewskiego.pl prezes prof. Katarzyna Popowa-Zydroń 33 TOWARZYSTWO OPEROWE im. prof. Felicji Krysiewiczowej, ul. Focha 5, 85-006 Bydgoszcz, prezes Zenona Tomczak, tel. 603 993 852, sekretarz zarządu Danuta Święcichowska 27 TOWARZYSTWO POLSKO-AUSTRIACKIE, Oddział B. ul. Stary Rynek 5, 85-104 Bydgoszcz, tel. 609 678 277, e-mail: lubomira.kubiak@gmail.com, prezes Lubomira Kubiak, dyżury w każdą drugą środę miesiąca 34 TOWARZYSTWO POLSKO-NIEMIECKIE, ul. Fordońska 120. Dyżury we wtorki w godz. 13-16, e-mail: tpn1@wp.pl prezes Stanisław Puls, tel. 523 411 805; sekretarz Danuta Kucik, tel. 523 454 074 TOWARZYSTWO POLSKO-WŁOSKIE Stary Rynek 22-24 (III p., wejście przez KATALOGI), tel. 523 238 008, dyżury: 1. środa miesiąca godz. 17-19 www.api.bydgoszcz.pl; api@api.bydgoszcz.pl, prez. Elżbieta Renzetti 35 TOWARZYSTWO PRZYJAŹNI POLSKOFRANCUSKIEJ, Siedziba na terenie WSG w Bydgoszczy ul. Garbary 2; bud.: H-01, Prezes: Małgorzata Panasewicz

tel. 504 199 624, wiceprezes: Józef Owczarek, tel. 507 160 445 11 URZĄD MIASTA, Biuro Kultury Bydgoskiej ul. Jezuickiej 14a, 85-102 Bydgoszcz, www.bydgoszcz.pl, tel. 525 858 189, Dyrektor Magdalena Zdończyk 36 WĘDROWNICZEK – Klub Turystyczny, prezes Adam Czachorowski, tel. 523 251 635 WiMBP BIBLIOTEKA GŁÓWNA Bydgoszcz, ul. Długa 39, tel. 523 238 008, 523 399 200 – centrala; 523 287 390 – sekretariat, fax 523 287 390, e-mail: sekretariat@wimbp.bydgoszcz.pl, www.wimbp.bydgoszcz.pl Dyrektor: Ewa Stelmachowska 35 Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki Dyrektor: Maciej Puto, pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, wok@wok.bydgoszcz. com, tel. 52 585 15 01–03; Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej, kierownik: Katarzyna Wolska, tel. 52 322 22 36, galeria@wok.bydgoszcz.com, www.wok.bydgoszcz.com 37

Redakcja BIK prosi Państwa o weryfikację danych: bik@mck-bydgoszcz.pl

listopad 2013 |

| 19

w y da r z e n i a „Kwartludium Jacaszek” z muzyką Olivier’a Messiaen’a.

Premiera płyty miała miejsce podczas festiwalu muzyki elektroakustycznej Unsound w Krakowie, który odbył się w październiku tego roku.

7.11.2013, czwartek, godz. 21.00, MCK 7.11.2013, czwartek, godz. 19.00, Dom Mody „Drukarnia”

Duo Ardente – Aleksandra Lelek & Maciej Zimka (Kraków)

Zenial/Derubare (Sanok/Gdańsk) – instalacja audiowizualna

ZENIAL (Łukasz Szałankiewicz) Sound artist, historyk, kurator muzyki elektronicznej.

Członek Polskiego Stowarzyszenia Muzyki Elektroakustycznej. Szałankiewicz w swojej pracy skupia się zarówno na muzycznych poszukiwaniach, jak i audiowizualnych występach oraz interaktywnych instalacjach.

Poza działalnością stricte muzyczną zajmuje się promowaniem twórców polskich w kraju i za granicą. W 2013 roku promuje swoją nową płytę winylową „Chimera”.

DERUBARE (Radosław Deruba) Trójmiejski twórca wizualny. Autor teledysków, autorskich wizualizacji, wykonawca wizualizacji na żywo, projektant wizualny, reżyser. Motywem przewodnim jego prac jest relacja obraz – muzyka, ich wzajemne oddziaływanie i trwałe połączenie. W swojej pracy głównie posługuje się eksperymentalnymi metodami przecedzania sztuki filmowej przez sito filtrów łączonych z animacją często nawiązujących do estetyki cyberpunku. Współpracuje głównie z reprezentantami muzyki post-punkowej, elektronicznej i eksperymentalnej.

7.11.2013, czwartek, godz. 20.00, MCK

„Kwartludium”/Walczak (Warszawa/Gdańsk/Łódź)

Kwartludium/Walczak – partytury graficzne Zespół Kwartludium powstał w 2002 roku i tworzą go absolwenci warszawskiej, bydgoskiej i gdańskiej Akademii Muzycznych. Genezą projektu Kwartludium jest współpraca z duńskim kompozytorem partytur graficznych Carl’em Bergstrom’em Nielsen’em. Kwartludium w swoim repertuarze posiada kompozycje graficzne i intuitywne najwybitniejszych przedstawicieli muzyki najnowszej jak Karlheinz Stockhausen, Roman Haubenstock-Ramati, Cornelius Cardew czy Dubravko Detoni.

Jeszcze w tym roku zaplanowane jest wydanie płyty

Aleksandra Lelek. Naukę gry na wiolonczeli rozpoczęła w wieku 10 lat. Jest studentką Akademii Muzycznej w Krakowie, w klasie wiolonczeli prof. Zdzisława Łapińskiego. W 2013 roku przebywała w Leopold Mozart Zentrum Universitat Augsburg, w klasie wiolonczeli prof. Juliusa Bergera. Dokonała nagrań dla Akademii Muzycznej w Krakowie oraz dla ORF Radia Kulturhaus w Wiedniu, a także z zespołem wiolonczel pod kierownictwem prof. Juliusa Bergera „Cello Passionato” na płytę „4 for peace”.

Maciej Zimka. Akordeonista, kompozytor i aranżer.

Jest absolwentem krakowskiej Akademii Muzycznej w klasie akordeonu ad Janusza Patera.Komponuje dzieła na akordeon i inne instrumenty oraz składy kameralne.

Kompozycje Macieja Zimki zostały opublikowane w polskich wydawnictwach nutowych, m.in. w wydawnictwie Absonic oraz Edition Astra. Jego kompozycje zostały nagrodzone na Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim w Sanoku oraz na Ogólnopolskim Konkursie Kompozytorskim im. Adama Didura w Sanoku.

7.11.2013, czwartek, godz. 22.00, MCK

Sean Noonan A Gambler’s Hand String Quartet (Nowy Jork/Suwałki/Bydgoszcz/Warszawa)

A Gambler’s Hand „A Gambler’s Hand” to nie ściana dźwięku i hałasu a muzyczne i teatralne przedstawienie na kwartet smyczkowy, narrację i perkusję. Niezwykły muzyczny kolaż, łączący brzmienia w wersji nagłośnionej i elektrycznie zmodyfikowanej z brzmieniami akustycznymi.

Projekt Gambler’s Hand wyraźnie nawiązuje do estetyki downtown jazz/rock. Usłyszeć w nim można zarówno techniki improwizacyjne, jak również inspiracje muzyką takich amerykańskich eksperymentatorów jak Cowell, Nancarrow czy Zorn. Połączenie perkusji z kwartetem smyczkowym, zdaje się stwarzać zaskakujące i nieoczywiste rozwiązania.

20 |

| listopad 2013

w y da r z e n i a systemów integrujących akcję fizyczną z cyfrowo generowanymi dźwiękiem i video, w których ważną rolę odgrywa spontaniczne uczestnictwo odbiorcy.

8.11.2013, piątek, godz. 20.00, MCK

Gorzycki/Pater (Bydgoszcz)

Sean Noonan – perkusja, kompozycja, narracja Kwartet Smyczkowy: Adam Roszkowski – skrzypce Maciej Afanasjew – skrzypce Magdalena Małecka – altówka Jan Roszkowski – wiolonczela

Gorzycki/Pater Therapy Therapy to najnowszy projekt Kamila Patera i Rafała Gorzyckiego, twórców i współzałożycieli Sing Sing Penelope, A-kineton, Ecstasy Project, Contemporary Noise Sextet. Duet Gorzycki/Pater to eksperyment łączący wpływy muzyki improwizowanej, etnicznej i elektronicznej z wykorzystaniem urządzeń rejestrujących na żywo. Album „Therapy” jest nagraniem, które zarejestrowano podczas bydgoskiego festiwalu „Drums Fuzje” w listopadzie 2012 roku. Materiał został nagrany podczas koncertu, aby uchwycić tamten niepowtarzalny moment i dzielić się nim.

7.11.2013, czwartek, godz. 00.00, Mózg

Grzegorz Pleszyński (Bydgoszcz/Berlin) – instalacja stała

Grzegorz Pleszyński Artysta i pedagog, zajmuje się między innymi takimi dziedzinami sztuki, jak performance, instalacja, video art. Z wielką pasją i umiejętnością tworzy sztukę z ludźmi spoza kręgów artystycznych. Wciąga ich w obszar działań artystycznych, przekazując im swoje przesłanie o harmonii człowieka z innymi ludźmi, naturą i kosmosem. Jest autorem wielu projektów artystycznych z ludźmi niepełnosprawnymi, między innymi w bydgoskiej szkole dla osób niedowidzących. Od 1999 roku jest dyrektorem bydgoskiego oddziału Międzynarodowego Muzeum Artystów (International Artists Museum).

Kamil Pater – gitara, elektronika, live recording Rafał Gorzycki – perkusja 8.11.2013, piątek, godz. 21.00, MCK

Ich Bin Nintendo (Oslo)

Ich Bin N!ntendo to norweskie trio, które gra improwizowany noize punk. Ich inspiracje to mix amerykańskiego hard-core, japońskiego noise i europejskiej muzyki improwizowanej. Rezultatem tej mieszanki jest muzyka absolutnie bezkompromisowa. Dodaktowe przedmioty, których używają podczas grania, takie jak smyczki czy kawałki metalu zwiększają możliwości ekspresji i ubarwiają ich muzykę. ICH BIN N!NTENDO jest czysto improwizującym zespołem, który można porównać to takich grup jak The Ex i Zu. Christian Winther – gitara Magnus Skavhaug Nergaard – bas Joakim Heibø Johansen – perkusja

7.11.2013, czwartek, godz. 00.00, Mózg

Michał Osowski (Rotterdam) – instalacja performatywna, ruch-dźwięk-video

Michał Osowski. Artysta interdyscyplinarny działający w Rotterdamie. Studiował kompozycję w konserwatorium, oraz muzykę elektroakustyczną w Institute of Sonology w Holandii oraz techniki interaktywne w IRCAM w Paryżu. Specjalizuje się w tworzeniu interaktywnych listopad 2013 |

| 21

w y da r z e n i a 8.11.2013, piątek, godz. 22.00

Medeski, Martin and Wood (Nowy Jork)

Trio Medeski/Martin/Wood to jeden z najbardziej znanych zespołów minionych dekad. Ich muzyka, tworzona w pełnym skupieniu, to szalona żywiołowa improwizacja. Zespół powstał w 1991 roku na Brooklyn’ie. MMW odróżniali się od innych improwizujących składów tym, że bezustannie koncertowali, swobodnie badali różne gatunki muzyki, co zaowocowało eklektyzmem inspiracji. Skutecznie uniknęli zaszufladkowania dzięki współpracy z różnymi artystami, poczynając od Iggy Pop’a kończąc na John’ie Scofield’zie. Ponadto, wydali płytę z muzyką dla dzieci, album z interpretacjami wybranych fragmentów twórczości Johna Zorna.

Zespół wystąpił także na wielu festiwalach na całym świecie. MMW staje się coraz bardziej kreatywnym i wszechstronnym zespołem. Nowa płyta trio Medeski, Martin & Wood „FREE MAGIC” – MMW Go Unplugged zostanie wydana w ich własnym wydawnictwie Indirecto Records.

luje ciężkie dźwięki pokryte warstwami breakbeat’u, noise’u i drone’ów o niskich częstotliwościach oraz cyfrowych glitch’y… cokolwiek. Ogółem sposób w jaki tworzy muzykę opiera się na różnorodnych eksperymentach polegających na podziale/reorganizacji czasu w muzyce na małą skalę, nie tylko ze względu na struktury rytmiczne, ale także dla osiągnięcia ogólnego efektu struktury dźwięku. Głównie interesuje się sposobem odbierania dźwięku przez skórę i inne ludzkie organy, w związku z tym obsesyjnie nalega, aby grać bardzo bardzo bardzo głośno i z użyciem bardzo niskich częstotliwości. www.jaehoyoun.com 9.11.2013, sobota, godz. 20.00, MCK

Bydgoska Orkiestra Muzyki Współczesnej (Bydgoszcz)

John Medeski – fortepian, organy Billy Martin – perkusja Chris Wood – gitara, bas 8.11.2013, piątek, godz. 00:00, Mózg

Robert Curgenve (Cornwall, Australia)

Robert Curgenven jest australijskim kompozytorem i muzykiem, mieszkającym w Kornwalii. Jego praca obraca się wokół rezonansu produkowanego przez gramofony i własnoręcznie nagrywane płyty, włączając w to również nagrania terenowe z odległych rejonów świata, w których mieszkał. Interesuje go fizyczność dźwięku. Współpracuje z muzykami i artystami wizualnymi grając na najważniejszych festiwalach na świecie.

8.11.2013, piątek, godz. 1.00, Mózg

Jae Ho Youn (Seul/Warszawa)

Jae Ho Youn pochodzi z Korei Południowej, mimo tego nie je psów. Już od pewnego czasu przebywa w Europie. Do tej pory mieszkał w 3 różnych krajach i 7 miastach. Pomimo swoich dość oczywistych azjatyckich rysów twarzy, podobno jest Słowianinem. Aktualnie mieszka w Warszawie w mieszkaniu, które znajduje się w pięknym budynku z epoki przedkomunistycznej.

Jest autorem oprogramowania, które generuje i modu22 |

| listopad 2013

Michał Dobrzyński. W 2005 roku ukończył z wyróżnieniem studia kompozytorskie w klasie Zbigniewa Bargielskiego i Marka Jasińskiego. W 2008 ukończył Studium Doktoranckie Uniwersytetu Muzycznego w Warszawie. Został wyłoniony przez Krzysztofa Pendereckiego i Henryka Góreckiego do prestiżowego programu „Młodzi kompozytorzy w hołdzie Fryderykowi Chopinowi”.

Adam Kośmieja ukończył z wyróżnieniem Akademię Muzyczną im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Naukę kontynuował na Manhattan School of Music, gdzie otrzymał pełne stypendium im. Harolda i Helen Schonberg. Jego repertuar obejmuje dzieła od baroku aż po muzykę współczesną i eksperymentalną, ze szczególnym uwzględnieniem muzyki XX wieku.

Dariusz Kubicki. Jest absolwentem Akademii Muzycznej w Bydgoszczy. W trakcie studiów kształcił się w klasie prof. Zbigniewa Bargielskiego (kompozycja) oraz prof. Jerzego Kaszuby (akordeon). Pisze muzykę na nietypowe instrumenty takie jak wiertarka, wyrzynarka lub małe dudy szkockie, utwory z użyciem elektroniki oraz kompozycje elektroakustyczne. Tworzy również muzykę chóralną i orkiestrową, którą często wzbogaca o live electronics.

9.11.2013, sobota, godz. 21.00, MCK

Antler (Oslo)

Antler Eksperymentalny pop, hipnotyczny groove, syntezatory i proste melodie to główne składniki muzyki zespołu Antler. Prostota i oryginalne pomysły to słowa

w y da r z e n i a

kluczowe dla członków zespołu, którzy niezależnie od gatunku, w którym aktualnie tworzą, oddają się procesowi twórczemu w zupełności. W wyniku uzyskują gęsty dźwięk, który czasami przypomina new wave, innymi razy neo soul lub ociera się o wolną improwizację. Zespół tworzy mieszankę muzyczną, którą podaję w świeży i obiecujący sposób.

9.11.2013, sobota, godz. 22.00, MCK

Svartvit (Amsterdam)

Svartvit to holenderski projekt harsh noise’owy, który został zapoczątkowany w 2008 roku przez Kevin’a Jansen’a. Przez lata projekt rozwijał się i zmieniał, zarówno muzycznie jak i w kwestii swojej prezencji.

Początkowo, artysta skupiał się na monotonnych badaniach dźwięków strukturalnych, co z biegiem czasu przeszło w bezpośrednie wyrażanie złości i frustracji oraz w kwestionowanie współczesnego społeczeństwa poprzez dźwięk i performance.

9.11.2013, sobota, godz. 22.30, MCK

Jerzy Mazzoll/Jon Dobie/Atilla Dora/ Slawek Janicki/Shoij Hano (Gdańsk/Londyn/ Budapeszt/Bydgoszcz/Tokio)

Jerzy Mazzoll – wirtuoz klarnetu basowego sięgający głęboko do tradycji polskich improwizatorów i twórców muzyki współczesnej połowy XX w. Był jednym z inicjatorów tzw. rewolucji yassowej w polskim jazzie, odciął się jednak od tego nurtu tworząc ideę Arhythmic perfection i zajął się europejskim aspektem improwizacji w sztuce.

Jon Dobie – na co dzień przebywa w Londynie, jeśli nie koncertuje po Europie. Grywa z Pieces of Brain, Sonicphonics, Interference 3.0, The Dynamix, Total Touch, Kenem Hyderem, a także z 2near 2far 4tet wspólnie z Vladimirem Millerem, Alexandrem Alexandrovem, oraz w duecie z Peterem Brotzmannem.

Attila Dóra – studiował matematykę i filozofię, ukończył The Gate of Dharma Colllege w Budapeszcie i uzyskał tytuł teologa buddyzmu. Gra na saksofonie altowym, tenorowym, barytonowym oraz na klarnecie metalowym i basowym. Jak sam mówi, niektórzy określają jego styl jako wolną muzykę improwizowaną, inni z kolei twierdzą, że są to konceptualne struktury noise’owe wykorzystujące przypadkowość.

Sławek Janicki – muzyk, filmowiec, kreator działań artystycznych. Współtwórca i główny zarządzający klubem Mózg w Bydgoszczy, twórca i szef Mózg Festival.

Działalność artystyczną rozpoczynał w połowie lat 80. w zespole Henryk Brodaty. Współtworzył takie zespoły jak Trytony, Mazzoll & Arhythmic Perfection, Pieces of

Brain. Od ponad 20 lat czynnie działa na międzynarodowej scenie muzyki improwizowanej.

Shoji Hano – w wieku 4 lat po raz pierwszy zetknął się z bębnami, kiedy grał na tradycyjnym japońskim bębnie. Na klasycznym zestawie perkusyjnym zaczął grać w wieku 15 lat. Wtedy też zaczął słuchać jazzu. W 1974 roku przeprowadził się do Kyoto gdzie zaczął grać awangardowy jazz. Grał w Joichiza trio oraz zespołach Dai So-on Gakudan i High Rise.

9.11.2013, sobota, godz. 00.00, Mózg

DJ Bass Reprodukktor Xiądz Maken I (Joint Venture Sound System) (Warszawa)

DJ Bass Reprodukktor Xiądz Maken I (Mirosław Dzięciołowski) to pochodzący ze Zgorzelca i zamieszkały w Warszawie założyciel jednego z pierwszych polskich sound systemów reggae, funkcjonującego na scenie od 25 lat JOINT VENTURE SOUND SYSTEM. Razem ze swoim sound systemowym patnerem Activatorem Mario Dziurexem zagrał tysiące imprez w całej Polsce. Maken współpracował też z TVP Kultura i jest regularnym współpracownikiem magazynu reggae Free Colours.

Usłyszeć go można w nagraniach Papriki Korps oraz francuskiego zespołu Brain Damage. Razem z Activatorem są odpowiedzialni za pionierski na naszym rynku cykl kompilacji „Dub Out Of Poland” oraz kolekcję remixów Kapeli Ze Wsi Warszawa „Wymixowanie”.

9.11.2013, sobota, godz. 00.45, Mózg

Zion Train Sound System feat. DJ Perch & Fitta Warri (Londyn)

ZION TRAIN SOUND SYSTEM feat. DJ Perch & Fitta Warri (Wlk. Brytania / Jamajka) Zion Train to pionierski zespół future dub i pierwszy, który przywiózł do Polski tego typu brzmienia. Obok takich grup jak Dreadzone należą do pionierów i największych światowych gwiazd działających na styku reggae i nowoczesnej F i t t a Wa r r i elektronicznej muzyki klubowej. Zion Train Sound System powstało w 1990 roku w Londynie. Sukces ich pierwszych albumów „A Passage to Indica”, „Natural Wonders of the World in Dub” oraz „Siren” doprowadził do podpisania w 1995 roku kontraktu z sublabelem Warner – China Records, dla którego wydali m.in. swój kultowy album „Homegrown Fantasy”. Ostatnim „dzieckiem” Zion Train jest wysoko oceniany album „State Of Mind”, gdzie wśród gości usłyszeć można m.in. Brinsleya Forda z legendarnej grupy reggae Aswad. inf. Marta Joanna Stańczyk

listopad 2013 |

| 23

w y da r z e n i a W Zaduszki startuje „Muzyka u źródeł” Już wkrótce, w zaduszkowy wieczór, rozpocznie się kolejna edycja Festiwalu Muzyki Kameralnej „Muzyka u Źródeł” – imprezy, która z każdym rokiem zyskuje kolejnych sympatyków. Program zapowiada się niezwykle różnorodnie – tym razem będzie klasycznie, jazzowo i filmowo.

Organizatorzy po raz kolejny będą chcieli zainteresować melomanów muzyką kameralną, pokazać jej różnorodność stylistyczną i repertuarową. Będzie ukłon dla muzyki Astora Piazzolli – mistrza tanga, nastroju, emocji i namiętności. Pojawią się również rytmy z pogranicza klasyki i jazzu. Trio Filipa Wojciechowskiego zaprezentuje fantastyczny program „Od Bacha do Gershwina”. Nie zabraknie wielkich arcydzieł kameralistyki – Kwartet smyczkowy pn. „Śmierć i dziewczyna” F. Schuberta zaprezentuje znakomity zespół Filharmonii Narodowej w Wilnie – Ciurlionis Quartet.

Festiwal zamknie projekcja filmu z kina niemego pt. „Puszka Pandory”, której towarzyszyć będzie muzyka w wykonaniu gospodarza festiwalu – zespołu Barock Quartet.

Wieczory z muzyką kameralną w klimatycznych wnętrzach hali wodociągowej co roku przyciągają coraz szersze grono sympatyków. Dla bydgoskiej publiczności jest to wyjątkowa okazja do spotkania ze znakomitymi muzykami występującymi w najznamienitszych salach koncertowych.

Publiczność oraz występujący artyści chwalą wyjątkowość festiwalu – jego niepowtarzalny urok, klimat, a także wysoki poziom proponowanych produkcji. „Muzyka, którą prezentujemy w trakcie festiwalu jest stosunkowo niszowa, dlatego staramy się pokazać jej różne oblicza. Obok wielkich dzieł kameralistyki w programie często znajdują się utwory z pogranicza jazzu, rozrywki czy też muzyki filmowej. Otrzymujemy wiele wyrazów sympatii. Wiemy, że festiwal ma swoich stałych bywalców i myślę, że już na stałe wpisał się w jesienny kalendarz bydgoskich wydarzeń artystycznych” – mówi organizatorka festiwalu Magdalena Świątkowska-Szczęch.

Bilety na wszystkie koncerty w cenie 20 zł dostępne są od 17 września w sklepach Empik oraz na portalu biletowym Ticketpro. www.muzykauzrodel.art.pl

PROGR AM FESTIWALU: 2 listopada, sobota, godz. 18.00

Piazzolla – mistrz tanga Wieczór z muzyką genialnego kompozytora – Astora Piazzolli, którego nazwisko jest niemal synonimem tanga. Utwory takie jak Cztery pory roku, Oblivion czy kultowe Libertango przeniosą publiczność do mrocznej argentyńskiej knajpki, gdzie rozbrzmiewa muzyka pełna emocji i namiętności.

Wykonawcy: Piotr Lato – klarnet Michał Nagy – gitara Paweł Pańta – kontrabas Barock Quartet:

Patronat Honorowy: Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego Piotr Całbecki Prezydent Bydgoszcz Rafał Bruski Projekt dotowany jest ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego oraz Urzędu Miasta Bydgoszczy i sponsorów.

Główny Mecenas: Miejskie Wodociągi i Kanalizacja w Bydgoszczy Sp. z o.o.

Organizator: Fundacja Muzyka u Źródeł Barock Quar tet

24 |

| listopad 2013

w y da r z e n i a Wojciech Kołaczyk – skrzypce Dariusz Groblewski – skrzypce Zbigniew Szczęch – altówka Michał Litwa – wiolonczela 3 listopada, niedziela, godz. 18.00

Kameralnie u źródeł „Wykonanie kwintetu fortepianowego Grażyny Bacewicz było absolutnie cudowne. Muzycy z Barock Quartet zaprezentowali wysoki poziom, czym udowodnili, że muzyka Bacewicz jest im bardzo dobrze znana i świetnie czują się w jej repertuarze. Irina Zaharenkowa w roli lidera, spisała się wspaniale, dzięki czemu cały występ brzmiał fenomenalnie”. – fragment recenzji koncertu, który odbył się na festiwalu muzyki kameralnej w Tallinie w sierpniu br. – Klassikraadio/Tallin E. Elgar – Sonata na skrzypce i fortepian N. Rimsky-Korsakov – Fantazja „Złoty kogucik” G. Bacewicz – I. Kwintet fortepianowy Wykonawcy: Irina Zaharenkova – fortepian (Estonia) Anna-Liisa Bezrodny – skrzypce (Rosja) Barock Quartet

Wykonawcy: Filip Wojciechowski – fortepian obok lidera wystąpią Paweł Pańta – kontrabas Cezary Konrad – perkusja oraz Barock Quartet 9 listopada, sobota, godz. 18.00

Wielkie dzieła kameralistyki F. Schubert – Kwartet smyczkowy Nr 14 d-moll – „Śmierć i dziewczyna” R. Gliere – Oktet smyczkowy D-dur Op. 5 Wykonawcy: Ciurlionis Quartet – kwartet Filharmonii Narodowej w Wilnie: Jonas Tankevičius – I skrzypce Darius Dikšaitis – II skrzypce Gediminas Dačinskas – altówka Saulius Lipčius – wiolonczela Barock Quartet

5 listopada, wtorek, godz. 18.00

Od Bacha do Gershwina W programie znakomite jazzowe transkrypcje utworów wielkich klasyków – Bacha, Vivaldiego, Mozarta, Chopina autorstwa Filipa Wojciechowskiego, znakomitego pianisty, kompozytora i aranżera, entuzjastycznie przyjętego przez publiczność na festiwalu w ubiegłym roku.

Lider projektu, wybitny wirtuoz fortepianu, w sposób znakomity łączy swoją karierę muzyka klasycznego i jazzmana, przełamując skutecznie niegdysiejszy stereotyp o niemożności pogodzenia tych dwóch żywiołów. – Jazz Forum Ciurlionis Quar tet

10 listopada, niedziela, godz. 18.00

Nieme kino z muzyką na żywo „PUSZKA PANDORY” reż.: Georg Wilhelm Pabst; wyk.: Louise Brooks, Fritz Kortner; Niemcy, 1928 rok Jedno z najsłynniejszych i najbardziej skandalizujących dzieł niemieckiego ekspresjonizmu. Opowiada historię luksusowej kurtyzany, granej przez Louise Brooks, która swoją zmysłowością i nieodpartym erotyzmem doprowadza do wielu męskich, ale również – co było nowością w kinie – kobiecych dramatów. Film zakazany w latach trzydziestych i czterdziestych ubiegłego wieku w wielu krajach europejskich jako przykład „sztuki zdegenerowanej”.

Miejsce koncertów: Muzeum Wodociągów, ul. Gdańska 242, Bydgoszcz

Wykonawcy: Barock Quartet

inf. Magdalena Świątkowska-Szczęch

listopad 2013 |

| 25

w y da r z e n i a Filharmonia Pomorska 8.11.2013, piątek, godz. 19.00

Klasyka horrorów Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Krzysztof Dobosiewicz, dyrygent muzyka m.in. z filmów: Dracula, Wilkołak, Lśnienie, Vertigo (Zawrót głowy), Egzorcysta, Miasteczko Twean Peaks, Hannibal Wbrew pozorom i deklaracjom wszelakim lubimy jednak horror czy thriller. To jeden z najbardziej popularnych gatunków filmowych. Im bardziej krwawy i przerażający, tym lepiej. Boimy się, a jednak oglądamy.

Słynne, a nawet niektóre z nich kultowe, jak. np. temat Laury Palmer z Miasteczka Twean Peaks, soundtracki, czyli muzyczne ścieżki dźwiękowe z głośnych obrazów światowego kina grozy wypełnią program tego piątku symfonicznego. „Arcydzieła muzyki filmowej przedstawione w nowej, atrakcyjnej formie. Czerpiąc inspiracje z takich obrazów jak „Dracula”, „Wilkołak”, „Lśnienie” czy „Vertigo”, Krzysztof Dobosiewicz stworzył niezwykłe wydarzenie sceniczne. Wykorzystując światło, dźwięk i efekty specjalne, artysta wprowadza koncert muzyki poważnej na zupełnie nowy poziom. Odważnie sięga do performance’u – środkiem wyrazu staje się nie tylko utwór, ale również sami wykonawcy. Projekt „Klasyka horrorów” jest bezprecedensowy, eksperymentalny i odważny. Świat muzyki klasycznej i rozrywkowej nie może pozostać wobec niego obojętny”. Koncert przyniesie też niespodzianki, które mają melomanom z założenia „zmrozić krew w żyłach”, ale – oczywiście – z przymrużeniem oka…

22.11.2013, piątek, godz. 19.00

Koncert galowy z okazji 60-lecia Filharmonii Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis José Maria Florêncio, dyrygent Kilar – Orawa Karłowicz – Serenada na orkiestrę smyczkową

Kapela Jana Karpiela Bułecki „Hurda”

we zespoły filharmoniczne oraz gościnnie Chór Opery Nova i Kapela Jana Karpiela Bułecki „Hurda” z Zakopanego. Na program złożą się piękne dzieła wybitnych polskich kompozytorów. Utwór Wojciecha Kilara, powszechnie lubiana Orawa na 15 instrumentów smyczkowych, jest ostatnim z czterech utworów zaliczanych do cyklu „tatrzańskiego” (Krzesany, Kościelec, Siwa mgła). Wszystkie odzwierciedlają fascynację kompozytora muzyką górali, z jej niezwykłą żywiołowością, przejawiającą się w charakterystycznej rytmice, oryginalnej melodyce, w stylu gry podhalańskiej kapeli. Serenada na orkiestrę smyczkową Mieczysława Karłowicza – to dzieło jest pierwszym utworem symfonicznym kompozytora uznanego za pierwszego polskiego symfonika reprezentującego ideały Młodej Polski. „Harnasie”, balet-pantomima, Karola Szymanowskiego zostały zainspirowane folklorem Podhala, bowiem u progu lat 20.

XX wieku kompozytor intensywnie uczestniczył w życiu towarzysko-artystycznym Zakopanego i poznawał muzykę górali. Balet do dzisiaj odnosi sukcesy zarówno na scenach krajowych, jak i zagranicznych. Swoje „drugie życie” Harnasie prowadzą na estradach filharmonicznych i należą do najpopularniejszych i najczęściej wykonywanych utworów Szymanowskiego.

24.11.2013, niedziela, godz. 11.00

— przerwa —

Koncert familijny

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Chór Opery Nova Kapela Jana Karpiela Bułecki „Hurda” (Zakopane) Tadeusz Wojciechowski, dyrygent Jan Karpiel Bułecka, tenor

Koncert z okazji Światowego Dnia Pluszowego Misia

Szymanowski – Harnasie op. 55 Obchody jubileuszowe to nader istotne wydarzenie zarówno w historii naszej Instytucji, jak w życiu mieszkańców całego Regionu Kujawsko-Pomorskiego, którym Filharmonia Pomorska – najstarsza, renomowana instytucja muzyczna w Polsce Północnej – jako kulturalna marka i ambasador Regionu służy wiernie już sześć dziesięcioleci. W Koncercie Galowym wystąpią etato26 |

| listopad 2013

Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis Maciej Sztor, dyrygent soliści w programie znane i lubiane melodie z bajek i filmów dla dzieci Nowy cykl koncertów realizowanych raz w miesiącu, podczas których słuchacze poznają rodziny instrumentów, style muzyczne, brzmienie orkiestry smyczkowej i dętej, a także kulturę i obyczaje innych narodów. Starannie dobrany repertuar koncertów, atrakcyjna formuła, ciekawe prowadzenie i profesjonalne wykonanie dostarczają wiele wrażeń emocjonalnych i artystycz-

w y da r z e n i a nych oraz zachęcają młodych słuchaczy do poznawania świata muzyki. Bohater listopadowego koncertu jest wyjątkowy, a jego sława sięga na cały świat, ma nawet swoje międzynarodowe święto – Światowy Dzień Pluszowego Misia. Choć trudno w to uwierzyć, pierwszy miś maskotka powstał 111 lat temu i do dziś pozostaje jedną z najpopularniejszych dziecięcych zabawek na świecie. Światowy Dzień Pluszowego Misia to święto stosunkowo nowe. Zostało ustanowione dopiero 25 listopada 2002, dokładnie w setną rocznicę powstania tej popularnej maskotki.

27.11.2013, środa, godz. 19.00

Niemiecki barok Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis Jan Miłosz Zarzycki, dyrygent José Adolfo Alejo, altówka (Meksyk) Telemann – Koncert na altówkę i orkiestrę smyczkową; Fantazja „Don Kichot” Koncert kameralistów poprowadzi Jan Miłosz Zarzycki, dyrektor naczelny i artystyczny Filharmonii Kameralnej im.

Lutosławskiego w Łomży. Absolwent Marka Pijarowskiego studia dyrygenckie uzupełniał w Wiedniu i Berlinie, gdzie miał okazję poznać sztukę dyrygencką takich mistrzów Jan Miłosz Zarz ycki batuty, jak S. Ozawa, K. Masur, C. Abbado. Jest również absolwentem Wydziału Instrumentalnego Akademii Muzycznej w Katowicach – jako skrzypek jest laureatem licznych konkursów muzycznych. Solista koncertu José Adolfo Alejo Solis urodził się w Cuernavaca w Meksyku. Był wybitnym studentem New York University (w klasach skrzypiec i altówki). Meksykański wirtuoz sam mówił o sobie: „Jestem poświęcony muzyce kameralnej”, zgłębiał tajniki musique de chambre, współpracując ze znakomitymi zespołami, jak m.in.: Borromeo String Quartet, Pacifica Quartet, Juilliard Quartet. W tym koncercie usłyszymy wyłącznie utwory wybitnego twórcy muzyki niemieckiego baroku Georga Philippa Telemanna (1681-1767).

U współczesnych zyskał uznanie nie tylko jako jeden z największych kompozytorów (zdaniem niektórych przyćmiewający sławą nawet Jana Sebastiana Bacha), lecz także jako organista i kapelmistrz. Jest uważany za najbardziej płodnego kompozytora wszystkich czasów.

wyrazu elektrycznych brzmień jest specjalnym gościem Koncertu Andrzejkowego w projekcie muzycznym, który łączy, pozornie odległe od siebie, dwa światy muzyczne. Laboratorium zostało założone w 1970 w Krakowie przez jej późniejszego leadera – Janusza Grzywacza (instrumenty klawiszowe). Zespół wypracowywał z czasem swój indywidualny styl, co zaowocowało drugą nagrodą podczas festiwalu Jazz nad Odrą w 1972 a w konsekwencji – nagraniami dla radia. Pierwszy album Laboratorium zarejestrowało jednak dopiero w 1976 (Modern Pentathlon). Zespół dużo koncertował w kraju i za granicą, współpracował m.in. z Niemenem.

W latach 70. i 80. zespół był de facto muzycznym laboratorium dźwięków i kompozycji (większość autorstwa J. Grzywacza) oraz pionierem jazz-rocka w Polsce. Muzyka Laboratorium często bywa określana jako obrazowa, barwna. W 1990 grupa zakończyła działalność.

W 2006 doszło do reaktywacji grupy, która występuje od tej pory także pod nazwą Laboratorium SL (od: second life).

30.11.2013, sobota, godz. 11.00

Muzyczne bajkoranki Marcin Gumiela, kompozytor w programie m.in. wiersze Jana Brzechwy Muzyczne BAJKOranki to najnowszy projekt edukacyjny Filharmonii Pomorskiej adresowany do rodzin i do dzieci. Dzięki współpracy z młodymi bydgoskimi kompozytorami powstały niezapomniane słuchowiska, które scalają poezję dziecięcą i muzykę. Pozwalają przybliżyć wiersze polskich poetów m. in.: Marii Konopnickiej, Juliana Tuwima, Jana Brzechwy, a jednocześnie pobudzają wyobraźnię muzyczną młodych słuchaczy.

Jan Brzechwa, właściwie Jan Wiktor Lesman (1898-1966) – polski poeta żydowskiego pochodzenia, autor wielu znanych bajek i wierszy dla dzieci, satyrycznych tekstów dla dorosłych, a także tłumacz literatury rosyjskiej będzie „przewodniczył” tym Bajkorankom. Do dzisiaj jest chętnie czytany i słuchany przez różne pokolenia, autor m. in. słynnej książki pt. Akademia Pana Kleksa (wydanej po raz pierwszy w 1946!), na podstawie której powstał film muzyczny w 1984. Znane są powszechnie dowcipne i błyskotliwe „złote myśli” Pana Kleksa, jak: „No, a teraz zażyjmy sobie piegów. Piegi znakomicie działają na rozum i chronią od kataru”, a z filmu piosenki, np. Dzik jest dziki czy Kaczka Dziwaczka. inf. Mariola Grochowina

29.11.2013, piątek, godz. 19.00

Andrzejki

„LABORATORIUM SYMFONICZNE” Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Zespół Laboratorium Adam Klocek, dyrygent LABORATORIUM – legenda jazz-rocka, prekursor stylu fusion w Polsce i Europie, grupa, która od czterech dekad nadaje zdecydowany ton w poszukiwaniu nowego listopad 2013 |

| 27

w y da r z e n i a Akademia Muzyczna w Bydgoszczy 3.11.2013, niedziela, godz. 12.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp wolny

Akademia Dzieciom

Piosenka o kwiecie jaśminu

5-6.11.2013, Akademia Muzyczna w Bydgoszczy, wstęp wolny

Seminarium z prezentacją muzyczną „Improwizacja w muzyce barokowej” Robert de Bree obój barokowy, flety proste James Hewitt skrzypce barokowe Florencia Bardavid viola da gamba Marcin Świątkiewicz klawesyn 6-10.11.2013, Akademia Muzyczna w Bydgoszczy, wstęp wolny

II Międzynarodowa Sesja Wokalistyki Zespołowej Ciało człowieka pierwszym i wiodącym instrumentem muzycznym

25-LECIE PODYPLOMOWYCH STUDIÓW EMISJI GŁOSU Podyplomowe Studia Emisji Głosu AM w Bydgoszczy prof. Jadwiga Gałęska-Tritt – kierownictwo programowe 10.11.2013, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy w Ostromecku. Bilety w cenie 10 zł można nabywać w Pałacu w Ostromecku pół godziny przed koncertem

Akademia w pałacu Maciej Witkiewicz bas-baryton Studenci klasy śpiewu Dorota Kuczyńska-Tlałka fortepian Jesienne nastroje w pieśniach i ariach kompozytorów starowłoskich, F. Schuberta, R. Schumanna, S. Moniuszki, F. Chopina, P. Czajkowskiego, S. Rachmaninowa, C. Debussy’ego, M. Ravela, J. Iberta, G. Pucciniego, G. Verdiego i innych – w wykonaniu Macieja Witkiewicza i jego studentów.

10.11.2013, niedziela, godz. 18.00, Sala Koncertowa Filharmonii Pomorskiej, ul. A. Szwalbego 6.

Bilety w cenie 15 zł (ulgowe – 10 zł) można nabywać w Dziale Artystycznym Akademii Muzycznej od poniedziałku do piątku w godz. 10.00-14.00 oraz godzinę przed koncertem w Filharmonii Pomorskiej

Koncert Symfoniczny Orkiestra Symfoniczna AM w Bydgoszczy Jerzy Swoboda dyrygent w programie: Joseph Haydn – Symfonia nr 104 Witold Lutosławski – Symfonia nr 3 28 |

| listopad 2013

14.11.2013, czwartek, godz. 13.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3

Wykład Bogdana Narlocha – Organy, organiści i muzyka organowa na Pomorzu 14.11.2013, czwartek, godz. 19.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3, wstęp wolny

CIII Koncert Organowy

Bogdan Narloch organy Agnieszka Piass sopran Aleksander Yankevych fortepian w programie: T.A. Volckmar – I Sonata F-dur – 2 Tańce polskie G. Hecht – Preludium chorałowe Groβer Gott, wir loben dich M. Reger – Melodia op. 129 nr 4 C.A. Lorenz – Toccata i fuga c-moll op. 62 A. Cwojdziński – 2 Nokturny op. 46 nr 1.7 B. Britten – Les Illuminations op. 18 (Poems by Arthur Rimbaud)

17.11.2013, niedziela, godz. 10.00 i 11.30, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3. Bilety w cenie 7 zł dla osób dorosłych i 5 zł dla dzieci można nabywać w foyer Sali Koncertowej pół godziny przed każdą audycją.

CLVIII Poranek Muzyczny dla dzieci z rodzicami Jaśminowa piosenka

19.11.2013, wtorek, godz. 19.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3, wstęp wolny

Wielkie Cykle – Sergiusz Prokofiew – 60. rocznica śmierci Wiesława Ronowska fortepian Viola Łukaszewska fortepian Michalina Radzińska skrzypce Paweł Radziński skrzypce w programie Sergiusz Prokofiew: – VII Sonata B-dur „Wojenna” op. 83 – I Sonata f-moll na skrzypce i fortepian op. 80 – II Sonata D-dur na skrzypce i fortepian op. 94 bis

24.11.2013, niedziela, godz. 17.00, Sala Rotundowa Pałacu w Lubostroniu. Bilety w cenie 10 zł można nabywać w Pałacu w Lubostroniu pół godziny przed koncertem

CXXXVIII Koncert Pałacowy

Irena Żarnowska skrzypce Marek Swatowski obój Magdalena Swatowska fortepian w programie utwory W.A. Mozarta i H. Saugueta

w y da r z e n i a 25-26.11.2013, Aula Akademii Muzycznej, ul. Słowackiego 7, wstęp wolny

X Międzynarodowe Sympozjum Dzieło muzyczne i jego twórcy Katedra Teorii Muzyki i Kompozycji AM w Bydgoszczy

kw. II st. dr Anna Nowak, prof. ndzw.

– kierownictwo naukowe W Sympozjum wezmą udział teoretycy muzyki i muzykolodzy z kilkunastu ośrodków akademickich kraju i Europy, m.in. z Berlina, Tuluzy, Brno, Bańskiej Szczawnicy, Rygi, Lwowa i Odessy. Muzykolodzy przedstawią zagadnienia związane z dziełem muzycznym ujmowanym w perspektywie jego twórcy/twórców. Rozstrzygać będą m.in. kwestie autorstwa utworu muzycznego – czy jest nim tylko kompozytor, czy także autor tekstu muzycznego, realizatorzy dźwiękowej postaci dzieła, a nawet odtwórcy czy współtwórcy utworu.

Zbadają w jaki sposób kluczowe momenty w życiu kompozytorów wpływały na tworzoną muzykę.

Prześledzą życiorysy pod kątem auto-biograficznym (dokumentacja zdarzeń życia empirycznego), auto-ekspresywnym (ślady przeżyć życia emocjonalnego) oraz auto-refleksyjnym (odblaski doświadczeń duchowych autora). Forum wymiany myśli towarzyszyć będzie Koncert Kompozytorski prezentujący najnowsze utwory kompozytorów bydgoskich.

25.11.2013, poniedziałek, godz. 19.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3, wstęp wolny

Koncert Kompozytorski w ramach X Międzynarodowego Sympozjum Dzieło muzyczne i jego twórcy

Pedagodzy, goście, studenci AM w Bydgoszczy

25-28.11.2013, Akademia Muzyczna w Bydgoszczy, wstęp wolny

Seminarium Obojowe

Muzyka obojowa w kontekście techniki instrumentalnej i estetyki wykonawczej Dudu Carmel (Izrael)

Gregorianum

30.11.2013, sobota, godz. 19.00, Katedra Bydgoska, ul. Farna 2, wstęp wolny

Koncert Specjalny

Zespół Męski Gregorianum Berenika Jozajtis dyrygent Nagroda Rektora AM w Bydgoszczy dla laureata V Ogólnopolskiego Konkursu Pieśni Pasyjnej Zespół Męski Gregorianum to 9-osobowa grupa śpiewaków specjalizująca się w wykonawstwie muzyki dawnej. Zespół w swoim repertuarze posiada utwory kompozytorów doby renesansu i wczesnego baroku, wykonuje muzykę polską, hiszpańską, francuską i angielską. Oprócz muzyki dawnej śpiewa również opracowania współczesnej muzyki rozrywkowej. Pragnąc doskonalić technikę wokalną i rozwijać wiedzę na temat praktyki wykonawczej, członkowie Gregorianum biorą udział w kursach mistrzowskich uznanych autorytetów, m.in. Paula Esswooda, Cezarego Szyfmana, Elżbiety Wtorkowskiej. Zespół działa w strukturach Warszawskiego Towarzystwa Chorałowego Gregorianum im.

Edwarda Jozajtisa.

Od początku istnienia Zespołu Męskiego jego dyrygentką jest Berenika Jozajtis – absolwentka warszawskiej Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina (obecnie Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina) w klasie dyrygowania prof. Henryka Wojnarowskiego. inf. Anna Cudo

Księgarnia Gratka „Teatrzyk na stoliczku” w GRATCE „Teatrzyk” na stoliczku to propozycja małej formy teatralnej kierowanej do dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Tematyka bajek i baśni wypływa z rytmu przyrody i świąt. W scenografii wykorzystywane są jedwabne i tiulowe chusty, ręcznie robione lalki i dekoracje.

Po spektaklach dzieci mają możliwość rozmowy z autorką przedstawienia, a także uczestnictwa w zabawie, będącej kontynuacją tematu bajki.

Opowieść często wzbogacona jest śpiewem i grą na instrumentach.

Od trzech lat przedstawienia odbywają się cyklicznie raz w miesiącu (z reguły jest to drugi piątek miesiąca) w KSIĘGARNI „GRATKA” przy ulicy Jezuickiej 24.

Informacje o przedstawieniach w księgarni GRATKA: tel. 523 226 260, na stronie www.ksiegarniagratka.pl oraz www.facebook.com/ksiegarnia.gratka inf. Anna Tarczyńska

listopad 2013 |

| 29

w y da r z e n i a Muzeum Okręgowe im. L. Wyczółkowskiego 10.11.2013, godz. 11.00, Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11

Spotkanie rodzinne Niedziela w Muzeum Kolejne spotkanie z realizowanego od 2007 cyklu, poświęcone będzie patriotyzmowi oraz najnowszej historii naszej ojczyzny. W programie m.in. warsztaty dla dzieci. Więcej informacji na stronie internetowej muzeum: www.muzeum.bydgoszcz.pl 17.11.2013, Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8a. Wystawa czynna 31 grudnia 2013

Otwarcie wystawy „Andrzej Bobrowski.

Pielgrzymka. Grafika, obiekt, instalacja” Andrzej Bobrowski jest profesorem Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu, gdzie prowadzi Pracownię Wypukłodruku i Instytutu Sztuk Wizualnych Uniwersytetu Zielonogórskiego. Zajmuje się grafiką i działaniami przestrzennymi (instalacje i obiekty) oraz malarstwem.

Jego zmieniająca się twórczość, inspirowana kulturą i naturą, zadziwia nieustannymi eksperymentami podejmowanymi w technice wypukłodruku, wpisując się w nurt nowatorskich tendencji. Tę różnorodność świata materii, a równocześnie spójność formy i metaforycznego przekazu pragniemy przedstawić na wystawie Pielgrzymka, stanowiącej wybór najnowszych realizacji.

Na ekspozycji, obok tytułowej Pielgrzymki – instalacji

Andr zej B obrowsk i, Pie lgr z y mk a, 2012 (f r agm ent), ins t alacja

wkomponowanej w przestrzeń wystawienniczej sali, prezentowane będą wielkoformatowe prace, wykonane w autorskiej technice wypukłodruku, m.in. Pola Miłości, Brama I-II i Synagoga w Toledo.

Andrzej Bobrowski studiował na Wydziale Malarstwa, Grafiki i Rzeźby w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu. W 1990 roku otrzymał dyplom z wyróżnieniem w Pracowni Drzeworytu prof. Zbigniew Lutomskiego. Swoją twórczość prezentował na licznych pokazach indywidualnych, od 1991 roku uczestnicząc w około 100 wystawach zbiorowych w Polsce i poza jej granicami, m.in. wystawach i konkursach graficznych – Międzynarodowe Triennale Grafiki (1991, 2006, 2009, Kraków), Międzynarodowe Biennale Drzeworytu (1992, Bańska Bystrzyca), Triennale Grafik Polskiej (2003, 2006, 2009, Katowice), Międzynarodowe Triennale Grafiki (2004, Oldenburg), Grafik ohne Grenzen International Print Network (2010, Horst Janssen Museum Oldenburg) oraz Contemporary Polish Printmaking Exhibition (2012, Lalit Kala Akademi Galleries, New Delhi).

Barbara Chojnacka

20.11.2013, godz. 18.00, Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2

Otwarcie wystawy „Na pograniczu Wielkopolski i Pomorza. Bydgoszcz i region u zarania dziejów”. Wystawa stała Wystawa „Na pograniczu Wielkopolski i Pomorza” ukazuje najdawniejsze dzieje naszego regionu od początków osadnictwa (ok. 12-10 tys. p.n.e.) aż po okres wędrówek ludów (V-VI w.). Historie żadnego miasta, terenu, kraju nie toczą się samoistnie. Wszystkie są wprzęgnięte w ciąg wydarzeń o szerszym zasięgu.

W związku z tym, że Bydgoszcz i jej okolice położone są na styku dwóch wielkich krain geograficznych: Wielkopolski i Pomorza, prahistorię tych terenów ukazano w szerszym ujęciu chorologicznym. Obszar ten od tysiącleci przejawia ciągłość osadniczą, której materialne pozostałości w postaci różnorodnych artefaktów A n d r z e j B o b r o w s k i , P i e l g r z y m k a , 2 012 , i n s t a l a c j a

30 |

| listopad 2013

w y da r z e n i a odkrywają kolejne pokolenia archeologów, z różnych ośrodków. Prezentowane zabytki pochodzą z obszaru Krajny, Kujaw i Pałuk, a większość z nich znajduje się w zbiorach Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy. Jako, że głównym, a dla najstarszych epok jedynym, źródłem informacji dla poznania przeszłości są pozostałości kultury materialnej, zmiany zachodzące w życiu ludzi przedstawiono przez ukazanie różnorodnych narzędzi, ozdób, uzbrojenia, przedmiotów codziennego użytku, itp. Dzięki temu można prześledzić przeobrażenia technologiczne (surowiec i sposób wytwarzania) oraz ewolucję myśli ludzkiej, która stopniowo zmierzała do opanowania środowiska i ulepszenia jakości życia. Zabytki oraz liczne rekonstrukcje wyeksponowane zostały w ramach kolejnych epok i okresów pradziejowych. Zaprezentowano również oddziaływania na tereny ziem polskich ludów europejskich, których osiągnięcia wpływały za zmianę oblicza kulturowego i politycznego Europy np.

Celtów i Germanów. Ich obecność odnotowano także w naszym sąsiedztwie, dzięki czemu, możemy się dowiedzieć, że dzieje tego regionu splotły się z cywilizacją europejską już w starożytności.

28.11.2013, godz. 13.00, Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11.

Ekspozycja czynna do 26 stycznia 2014 roku.

Otwarcie wystawy „Józef K. Stasiński. Medale i rzeźby”

Wystawa Józef K. Stasiński Medale i rzeźby jest znakomitą okazją do poznania bogatego dorobku medalierskiego Józefa Stasińskiego, jednego z najwybitniejszych współczesnych polskich medalierów. Józef Konstanty Stasiński urodził się 16 marca 1927 roku w Poznaniu. Po ukończeniu Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Poznaniu podjął studia na Wydziale Rzeźby w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w rodzinnym mieście (1948-1952) i tam uzyskał dyplom w pracowni Bazylego Wojtowicza. Kontynuował studia na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w pracowni Mariana Wnuka.

Tajniki medalierstwa pobierał u Józefa Aumillera. W latach 1954-1974 uczył rzeźby w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznym w Poznaniu. Od roku 1974 pracował tamże jako wykładowca w Instytucie Architektury i Planowania Przestrzennego. Stasiński jest autorem ponad trzydziestu rzeźb, z których najsłynniejsze znajdują się w katedrze poznańskiej (Pomnik kardynała Hlonda, Droga krzyżowa, Ołtarz Chrystusa), w Chełmnie nad Nerem (pomnik Ofiar Faszyzmu) i Hamburgu (Droga krzyżowa w kościele św. Anny). Główną formą jego artystycznej wypowiedzi są medale. Wykonał ich ponad tysiąc osiemset osiemdziesiąt.

Po raz pierwszy w bydgoskim Muzeum zaprezentowane zostaną rzeźby, oraz ponad dwieście prac medalierskich, powstałych w różnych okresach twórczości artysty, od 1950 do czasów współczesnych. Dzięki współpracy z Muzeum Sztuki Medalierskiej we Wrocławiu i Muzeum Narodowym w Poznaniu pokazane zostaną te najwybitniejsze. Medale zaprezentowane zostaną chronologicznie, w grupach tematycznych,

G r o t y o s z c z e p ó w z r ó ż n y c h e p o k ( k a m i e n i a , b r ą z u , ż e l a z a), fot. Łukasz Maklakiewicz

Aby odbyć „swoistą podróż” w czasie wprowadzono nowoczesne metody przekazu dające odbiorcy możliwość poszerzenia wiedzy według indywidualnego zapotrzebowania. Z kolei różnorodne formy multimedialne i interaktywne zapewniają komfort w przyjmowaniu treści oraz stwarzają okazję do aktywnego udziału w zwiedzaniu ekspozycji. Parateatralna aranżacje plastyczna oraz liczne rekonstrukcje odtwarzające atmosferę tamtych czasów intensywnie wpływają na zmysły widza. Realizacja wystawy została dofinansowana ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz ze środków dotacji podmiotowej, która na pokrycie wkłady własnego została zwiększona Uchwałą Rady Miasta.

Jolanta i Józef Łosiowie

Józef K . Stasiński, Kujawsko -Pomorskie Towarz ystwo Kulturalne Bydgoszcz, 1968, brąz, lany, fot. Wojciech Woźniak

Józef K . Stasiński, Sylwia M, 1979, brąz, lany w połączeniu z techniką rastrów fotograf icznych, fot. Wojciech Woźniak

listopad 2013 |

| 31

w y da r z e n i a poświęconych m.in.: wojnie, zagadnieniom społecznym i politycznym, kulturalnym, a także osobistym.

Oprócz tych poświęconych papieżowi Janowi Pawłowi II będzie można zobaczyć najsłynniejsze cykle: dwanaście medali Polska walcząca na frontach II wojny światowej i czternaście prac z cyklu: W trzechsetną rocznice wygaśnięcia rodu Piastów Śląskich. Uzupełnieniem wystawy będzie prezentacja multimedialna poświęcona pracom medalierskim znajdujących się w bydgoskim muzeum jak również filmy pokazujące życie i twórczość artysty: Historie mówione (film zrealizowany przez Bibliotekę Raczyńskich w Poznaniu) oraz Mała spiżowa brama.

W twórczości Józefa Stasiński przewija się wątek bydgoski. Dla miasta Bydgoszczy zaprojektował on w 1968 roku, dwa medale: pierwszy z nich powstał z okazji odsłonięcia pomnika Henryka Sienkiewicza w Bydgoszczy; drugi to medal nagrodowy Kujawsko-Pomorskiego Towarzystwa Kulturalnego w Bydgoszczy. Należy też wspomnieć, że w latach 2004-2009 profesor Stasiński prowadził zajęcia z rzeźby ze studentami architektury i urbanistyki w Wyższej Szkole Gospodarki w Bydgoszczy.

Artysta był wielokrotnie nagradzany i uhonorowany m.in.: nagrodą III stopnia Ministra Kultury i Sztuki za całokształt twórczości w dziedzinie rzeźby (1973), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1984), tytułem przyznanym przez Regionalny Ruch Wielkopolan „Wybitny Wielkopolanin (2005), medalem „Zasłużony dla kultury polskiej” (2010) i Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restituta (2012). Na otwarciu wystawy będzie obecny profesor Józef Stasiński z rodziną.

Irena Borowczak

Wystawy czasowe: Exploseum „Struktura i architektura. Postindustrialne dziedzictwo Górnego Śląska”. Wystawa czynna do 17 listopada 2013 r.

Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 „Pieniądz PRL”. Wystawa czynna do 31 grudnia 2013 r.

Wystawy stałe: Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11 „Od Starego Rynku do placu Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy” ul. Dąbrowa „EXPLOSEUM – centrum techniki wojennej DAG Fabrik Bromberg” Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2 „W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia wczesnośredniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic” Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 „Mennica bydgoska” Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 „Wyspa Młyńska – historia i teraźniejszość” Leon Wyczółkowski, ul. Mennica 7 „Twórczość Leona Wyczółkowskiego (1852-1936)” Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8a „Galeria Sztuki Nowoczesnej”.

Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11 „Bydgoszcz – okruchy miasta”

inf. Mateusz Soliński

Obiekt miesiąca – Moździerz z apteki na Starym Rynku w Bydgoszczy Moździerz pochodzi z dawnego wyposażenia bydgoskiej apteki założonej w XVI wieku, w okresie późniejszym, aż do końca XVIII wieku stanowiącej własność konwentu jezuitów. Przedmiot zakupiony został od córki ostatniego właściciela apteki. Ten ważący 133,5 kg późnorenesansowy obiekt odlany został z brązu przypuszczalnie w Gdańsku, w owym czasie silnym ośrodku ludwisarskim. Zleceniodawcą moździerza był majętny aptekarz, rajca miejski Aleksy Warryasowicz. Moździerz ma 41 cm wysokości oraz 44,7 cm średnicy w najszerszej partii.

Obiekt można oglądać na wystawie stałej „Od Starego Rynku do pl. Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy” w Spichrzach nad Brdą przy ul.

Grodzkiej 7-11.

oprac. Anna Nadolska

M o ź d z i e r z z a p t e k i n a S t a r y m R y n k u w B y d g o s z c z y, f o t . Wo j c i e c h Wo ź n i a k

32 |

| listopad 2013

w y da r z e n i a Opera Nova w Bydgoszczy 11-25 listopada 2013

Festiwal Operatorów Filmowych CAMERIMAGE 3.11.2013, godz. 19.00

Pietro Mascagni – „RYCERSKOŚĆ WIEŚNIACZA” – opera w 1 akcie.

Ruggiero Leoncavallo – „PAJACE” – opera w 2 aktach z prologiem.

Kierownictwo muzyczne Wojciech Rajski Reżyseria Andrzej Bubień Scenografia i kostiumy Anita Bojarska Choreografia Jarosław Staniek Współpraca muzyczna Piotr Wajrak Przygotowanie chóru Henryk Wierzchoń

Zapraszamy na popremierowy spektakl składający się z dwu oper werystycznych. Uważana za pierwszą operową reprezentantkę weryzmu „Rycerskość wieśniacza” z 1890 r. i dwa lata po niej wystawione „Pajace”, cieszą się od swych prapremier ogromną popularnością. Do ich sukcesów na wszystkich wielkich scenach europejskich przyczyniły się przejmujące i wiarygodne tematy librett, uproszczenie środków teatralnych i ogromne bogactwo melodii oddających charakter i atmosferę południa Włoch. Słynny chór „Gli aranci olezzano” z „Rycerskości wieśniaczej”, czy też aria tenorowa „Vesti la giubba” z „Pajaców” należą do najbardziej poruszających fragmentów muzycznych w historii opery.

7-10 listopada 2013, godz. 19.00

MADAMA BUTTERFLY opera Giacomo Pucciniego Reżyseria Marianne Berglöf Kierownictwo muzyczne Maciej Figas Scenografia Andrey von Schlippe Kostiumy Christine Haller

W Nagasaki, kosmopolitycznym porcie japońskim, zdarzały się historie jak opisana w powieści Johna Longa a następnie przeniesiona na scenę przez Davida Belasco. Puccini. obejrzał ją w 1900 r. i zafrapowała go. Libretto Madama Butterfly autorstwa L. Illiki i G. Giacosy jest jednym z najlepszych, zachowujących ścisłość, zgodność natury historycznej i topografii. „Madama Butterfly” jest pierwszą z oper Pucciniego, której akcja rozgrywa się w egzotycznym środowisku. Kompozytor podczas pracy studiował muzykę (typ melodyki, instrumentację) i obyczajowość Japonii. Tytułowa bohaterka jest najgłębiej przedstawiona pod względem psychologicznym: jako radosna pełna nadziei narzeczona, ufająca i wierna żona, zrozpaczona, porzucona kobieta, spokojna i pewna swej decyzji przed śmiercią – w każdym stanie „Pani Motyl” budzi fascynację słuchacza i dominuje na scenie.

M a d a m a B u t t e r f l y. A g n i e s z k a P i a s s w r o l i t y t u ł o w e j

Opera Pucciniego zaliczana do dzieł werystycznych, wystawiane jest z niesłabnącym powodzeniem na scenach całego świata. „Madama” na bydgoskiej scenie zachwyca wspaniałym brzmieniem orkiestry, szlachetną urodą scenografii, wiarygodnie oddanymi uczuciami.

27, 28 i 30 listopada 2013, godz. 19.00

„Baron cygański” operetka Joanna Straussa

Inscenizacja, reżyseria i choreografia Janina Niesobska Scenografia i kostiumy Maria Balcerek Kierownictwo muzyczne Maciej Figas Reżyseria świateł Bogumił Palewicz Przygotowanie chóru Henryk Wierzchoń „Barona cygańskiego” Johann Strauss uznawał za swe największe kompozytorskie osiągnięcie. Operetka ta należy do najbardziej efektownych realizacji w historii bydgoskiej sceny operowej.

Błękity, szmaragdy, indygo, fiolety, cekiny, zapinki, przypinki. Jedwabne falbany spódnic tworzą barwną ruchomą płaszczyznę w porywającym czardaszu, powiewają frędzle chust, błyskają i dźwięczą szable.

Oszałamia wystawność dekoracji i kostiumów wykonanych z niezwykłą pieczołowitością a układy choreograficzne, w tym czardasz „Ritter Pazman” w obozowisku Cyganów, są wyjątkowej urody. Inscenizacja zapisała się w polskiej historii wystawień operetki jako wzorcowa a na bydgoskie przedstawienie zjeżdżają wycieczki z całego kraju. inf. Ewa Chałat

listopad 2013 |

| 33

w y da r z e n i a Teatr Polski 2.11.2013, godz. 19.00 3.11.2013, godz. 18.00 5 listopada godz. 19.00 Chojnicki Dom Kultury (w ramach programu Teatr Polska) 7 listopada godz. 19.00 Ośrodek Kultury, Sporu i Rekreacji w Świeciu (w ramach programu Teatr Polska)

Wojciech Faruga/Jarosław Jakubowski Wszyscy święci reżyseria: Wojciech Faruga; scenografia, kostiumy, reżyseria światła: Agata Skwarczyńska; muzyka: Igor Nikiforow; występują: Marian Jaskulski, Magdalena Łaska, Mateusz Łasowski, Alicja Mozga, Roland Nowak, Jerzy Pożarowski, Małgorzata Trofimiuk, Jakub Ulewicz „Wszyscy święci” staje się próbą diagnozy fanatyzmu i opowieścią o męczennikach codzienności. Reżyser zadaje pytanie: gdzie kończy się głęboka wiara, religia, a gdzie zaczyna szaleństwo w imię Boga? W jaki sposób odróżnić ideologię od rzeczywistości, w którą wpisują się współcześni męczennicy?

8, 9 listopada 2013, godz. 19.00 10 listopada 2013, godz. 18.00 15-17 listopada 2013, godz. 19.15 pokaz w Teatrze Powszechnym w Łodzi Zalecany dla widzów powyżej 18 roku życia

Elfriede Jelinek Podróż zimowa (Winterreise) tłumaczenie: Karolina Bikont; reżyseria: Maja Kleczewska; scenariusz sceniczny: Maja Kleczewska, Łukasz Chotkowski; dramaturgia: Łukasz Chotkowski; scenografia, światła, video: Wojciech Puś; muzyka, śpiew: Joanna Halszka Sokołowska; kostiumy: Konrad Parol; ruch sceniczny: Beata Eckert; asystent reżysera: Jakub Firewicz; występują: Jakub Firewicz, Beata Ziejka, Karolina Adamczyk, Małgorzata Witkowska, Julia Wyszyńska, Michał Czachor, Michał Jarmicki, Mateusz Łasowski, Piotr Stramowski, inspicjent: Hanna Gruszczyńska Koprodukcja Teatru Powszechnego w Łodzi z Teatrem Polskim w Bydgoszczy To spektakl o ludziach przytłoczonych pojęciami, znaczeniami, czasem minionym. Twórcy spektaklu w oparciu o tekst Jelinek prześwietlają instytucję małżeństwa, zależności, dewiacje seksualne, posiłkując się m.in.: sprawą Nataschy Kampusch, Fritzl’a, prześwietlają obłęd, chorobę psychiczną i śmierć. Tworzą pieśń o odchodzeniu, osobiste rozliczenie i pożegnanie.

6 i 12 listopada 2013, godz. 19.00

ZACHEM.INTERWENCJA reżyseria: Jakubczak/Wdowik; scenariusz: Aleksandra Jakubczak, Małgorzata Wdowik, Krzysztof Szekalski; wideo: Mikołaj Walenczykowski; muzyka: Maciej Szymborski; obsada: Julia Wyszyńska, Jarosław Kaczmarek, Piotr Kuzimski, Jakub Ulewicz i inni Spektakl powstaje w oparciu o metody teatru dokumentalnego, a bazą do jego stworzenia stały się materiały archiwalne oraz rozmowy z byłymi pracownikami.

Ich indywidualne doświadczenia są punktem wyjścia 34 |

| listopad 2013

do pokazania zależności człowiek – praca, a także mechanizmów związanych z transformacją ustrojową, która nie jest, wbrew powszechnej opinii, procesem zakończonym. W spektaklu obok aktorów wystąpią także byli pracownicy Zakładów, których perspektywa jest bardzo często pomijana w dyskursie publicznym.

13 listopada 2013, godz. 19.00 14 listopada 2013, godz. 18.00 czas trwania: 190 minut z przerwą

Mickiewicz. Dziady. Performance. reżyseria, scenografia: Paweł Wodziński; muzyka: Stefan Węgłowski; kostiumy, reżyseria światła: Agata Skwarczyńska; ruch sceniczny: Aneta Jankowska; kierownictwo wokalne: Agnieszka Sowa; video: Remigiusz Zawadzki; muzyka w wykonaniu: Adam Kośmieja (fortepian), Artur Lawrens (perkusja), Aleksander Porakh (realizacja dźwięku), Stefan Węgłowski (gitara), asystent reżysera: Anna Włodarska; występują: Karolina Adamczyk, Beata Bandurska (gościnnie), Michał Czachor, Mieczysław Franaszek, Paweł L. Gilewski, Magdalena Łaska, Mateusz Łasowski, Michał Jarmicki, Marian Jaskulski, Roland Nowak, Jerzy Pożarowski, Małgorzata Trofimiuk, Jakub Ulewicz, Malgorzata Witkowska, Marcin Zawodziński; gościnnie: Zofia Zoń, Piotr Żurawski Spektakl jest próbą „odzyskania” i racjonalizacji narracji romantycznej, przez wiele dziesięcioleci manipulowanej i wulgaryzowanej, wykorzystywanej do dziś doraźnie przez polityków, kościół katolicki, a także przez rynek i media, środowiska tworzące na jej bazie nowe wersje starych mitologii.

15 i 16 listopada 2013, godz. 19.00 17 listopada godz. 18.00

Artur Pałyga Historie bydgoskie reżyseria: Paweł Łysak; występują: Mieczysław Franaszek, Alicja Mozga, Roland Nowak, Małgorzata Trofimiuk, Jakub Ulewicz Wiesz, skąd się wzięła w Bydgoszczy Łuczniczka? Co dla miasta zrobił Kazimierz Wielki? Jaka słynna śpiewaczka pochodzi z Bydgoszczy? Historie bydgoskie to cykl spektakli, które odkryć mają wielowymiarową tożsamość miasta.

20 listopada 2013, godz. 19.00 21 listopada 2013, godz. 17.00 22 listopada 2013, godz. 20.00 23 listopada 2013, godz. 17.00

muzyka Jan Duszyński tekst Stanisław Ignacy Witkiewicz Szalona Lokomotywa

-u IK Ó W B IK C Z Y TELN nie A e L c D w T IL E IK-u TAN I B umerem B moty wa n ym zł! ow Z listopad kl: Szalona Loko ek ta y sp ar d a n Za : a ty e i ał bile w reż. Michs z a m y w t e r mi n Zapra z. 19.00 d o g o p ad a symalnie 20 listo zakupu mak

Opera Dramatyczna

15

Jeden egze

a do u uprawni mplarz BIK- promoc yjnej cenie. w w tó le bi 4

w y da r z e n i a dostępnie, przedstawia swoją wizję tego, jaką Prawdę głosił ksiądz Popiełuszko, za co jest obecnie prześladowany i jaki cud może sprawić, aby w Polsce zło dobrem zwyciężać.

26 listopada godz. 19.00 27 listopada godz. 19.00 czas trwania: 55 minut bez przerwy

Szalona Lokomot y wa, fot. Krz ysz tof Bieliński

reżyseria: Michał Zadara; instalacja scenograficzna: Robert Rumas, Artur Sienicki; kostiumy: Julia Kornacka, Arek Ślesiński; występują: Karolina Adamczyk (Julia Tomasik/Janina Gęgoń), Mirosław Guzowski (Dróżnik kolejowy, Jan Gęgoń), Artur Krajewski (Walery Kapuściński), Magdalena Łaska (Minna, hrabianka de Barnhelm), Mateusz Łasowski (Zygfryd Tengier), Alicja Mozga (Kierownik pociągu), Maciej Pesta (Mikołaj Wojtaszek), Jakub Ulewicz (Trubulencjusz Dmidrygier/Doktor Marceli Waśnicki), Małgorzata Witkowska (Zofia Tengier/Szumowina), pianistki: Monika Sobolewska, Marta Szymańska Miniaturowa kolejka, precyzyjna maszyneria audio-video, muzyka na żywo, film, teatr akcji – to wszystko w jednym spektaklu, którego premiera odbyła się 13 kwietnia w Teatrze Polskim w Bydgoszczy.

PRZYRZECZE Na podstawie tekstów piosenek PJ Harvey i dzienników Virginii Woolf koncept: Agata Skwarczyńska, Aneta Jankowska, Karolina Adamczyk; muzyka: Mikołaj Trzaska; scenografia, kostiumy, reżyseria światła: Agata Skwarczyńska; ruch: Aneta Jankowska; video, zdjęcia: Paulina Stranz, Agata Skwarczyńska; realizacja i przestrzeń dźwiękowa: Maciej Szymborski; tłumaczenie piosenek PJ Harvey: Szymon Andrzejewski; inspicjent: Hanna Gruszczyńska; obsada: Karolina Adamczyk Sensualny głos Karoliny Adamczyk, warstwa tekstowa oraz ruch sceniczny tworzą atmosferę zmysłowości, lekkości, symbiozy świadomości i natury.

23 listopada 2013, godz. 19.00 24 listopada 2013, godz. 17.00

na podstawie „Skąpca” Moliera SKĄPO

reżyseria: Dorota Ogrodzka; obsada: uczestnicy „Młodej Sceny” „Skąpo” to efekt prac „Młodej Sceny” – grupy młodzieży, która w ramach teatralnych warsztatów edukacyjnych realizowała spektakl. „Młoda Scena” zawiązała się po projekcie „Oburzajcie się!” realizowanym w ramach programu „Lato w Teatrze”, w lipcu i wrześniu 2012 roku. Powstało kilkanaście akcji w przestrzeni publicznej, autorski tekst scenariusza i spektakl, który pokazywaliśmy na małej scenie TPB. 21 listopada godz. 20.00 22 listopada godz. 17.00 czas trwania: 90 min. bez przerwy

Małgorzata Sikorska-Miszczuk Popiełuszko

reżyseria: Paweł Łysak; scenografia, kostiumy: Paweł Wodziński; projekcja video: Remigiusz Zawadzki; muzyka: Stefan Węgłowski; produkcja muzyczna: Aleksander Porakh; wykonanie wokalne: Krystyna Nowak; realizacja dźwięku: Maciej Szymborski; reżyseria światła: Robert Łosicki; asystentka reżysera: Zuzanna Korbal; występują: Mateusz Łasowski (Popiełuszko), Roland Nowak (Antypolak), Magda Łaska (Żona), Karolina Adamczyk (Docent Gruszka), Marian Jaskulski (Profesor Nowak), Paweł Gilewski, Marcin Zawodziński, Marian Jaskulski (Mordercy), Michał Jarmicki (Prymas); inspicjent: Maja Walden / Mateusz Stebliński Autorka sztuki, Małgorzata Sikorska-Miszczuk, odnajdując zagubione dokumenty dotyczące księdza Jerzego Popiełuszki, jak również prowadząc śledztwo w sprawie dokumentów zatajonych, a także zapoznając się z dokumentami bytującymi oficjalnie i ogólno-

Skąpiec, fot. Magda Hueckel

28 listopada godz. 19.00 29 listopada godz. 19.00 30 listopada godz. 19.00 czas trwania: 100 min. bez przerwy. Ze względu na występującą nagość spektakl przeznaczony jest dla widzów dorosłych

Molier / Michał Buszewicz Skąpiec reżyseria: Ewelina Marciniak; tekst, dramaturgia: Michał Buszewicz; scenografia, kostiumy, reżyseria światła: Katarzyna Borkowska; muzyka, instalacja dźwiękowa: Tomasz Wódkiewicz; występują: MARIANNA – Joanna Drozda (gościnnie), HARPAGON – Mirosław Guzowski, ANZELM – Marian Jaskulski, KLEANT – Maciej Pesta, WALERY – Piotr Stramowski, FROZYNA – Małgorzata Witkowska, ELIZA – Julia Wyszyńska, STRZAŁKA – Marcin Zawodziński; inspicjent: Mateusz Stebliński Molierowski „Skąpiec” oprócz niepodważalnych walorów komedii, posiada również bardzo silny potencjał dramatyczny. Zadłużenie finansowe, emocjonalne, brak odpowiedzialności, żarłoczność i seksualność – wszystkie te aspekty wymykają się spod kontroli i stają się gestem buntu wobec racjonalnej postawy Harpagona. inf. Paulina Wenderlich

listopad 2013 |

| 35

w y da r z e n i a Galeria Miejska bwa

Wystawa czynna do 24.11.2013.

Bilety wstępu na wystawę: normalny – 10 zł, ulgowy – 5 zł, przewodnik – 10 zł

Władysław Hasior. Czas niedomknięty z cyklu Mistrzowie sztuki polskiej Na wystawie zaprezentowanych zostało blisko 100 prac Władysława Hasiora: sztandary, portrety, assamblage, obiekty przestrzenne oraz fotografie pomników i prac znajdujących się w galerii Muzeum Tatrzańskiego na wystawie stałej. Uzupełnieniem są wydruki fotografii, wydruki wpisów do kronik wystaw oraz prezentacja multimedialna przeźroczy dokumentujących postrzegane przez Hasiora zjawiska ówczesnej naszej przestrzeni społecznej. Zapis ten jest istotny z powodu zachowania w pamięci przez autora zanikających wartości kulturowych, ale także zapis szczególnego niechlujstwa ładu przestrzennego.

Hasior stwierdzał: „Nie odcinam kuponów od poetyki przedmiotów, lecz prowadzę studium materii, która ma ogromną energię emocjonalną.” Artysta kładzie nacisk na wrażeniowość, performatywność w swoich pracach, ale wynika to z potrzeby wywołania określonych reakcji. „Chciałbym bardzo, by moja praca miała siłę terapii wstrząsowej, by podważała ustabilizowany leniwy błogostan, by niszczyła przyzwyczajenia i by była w swej ekspresji mocniejsza od ekspresji pociągu wjeżdżającego na stację w gwieździstą noc.” (…).

Jest w tych wszystkich wypowiedziach Władysława Hasiora kilka motywów stale się pojawiających. Artysta podkreśla zasadniczą rolę wyobraźni zarówno w procesie powstawania dzieła sztuki, jak też jego odbioru.

Twórca jest prowokatorem intelektualnym, na tym polega jego rola. Sam kształt dzieła sztuki ma o tyle znaczenie, o ile pomaga to w zrozumieniu sensu, anegdoty zawartej w obiekcie, który ma zatrzymać widza „na mały seansik i coś opowiedzieć”. Walory estetyczne tak jak sama potrzeba stworzenia dzieła są naturalne, wypływają ze źródeł fantazji i chęci komunikacji z innymi 36 |

| listopad 2013

ludźmi, nie zaś z mozolnych studiów i kopiowania gotowych już wzorów. (…)

Julita Dembowska, Władysław Hasior – prowokator wyobraźni (fragm. tekstu do katalogu wystawy)

9.11.2013, godz. 13.00.

Udział w wydarzeniu jest bezpłatny Galeria Miejska bwa już po raz trzeci zaprasza wszystkich chętnych na wydarzenie pt.

Co widzisz gdy nie ziewasz?

Daj się zaskoczyć alternatywną formą oprowadzania po wystawie, bez nudy i bez ziewania.

Przyjrzymy się aktualnej wystawie‚ Władysław Hasior. Czas niedomknięty’, dziełom obok których nie sposób przejść obojętnie, a‚ widz staję się wspólnikiem artysty’.

Prowadzenie: Sławomira Szkuta Razem pokonamy niechęć oraz trudności związane z interpretacją. Poszukamy odpowiedzi na nurtujące pytania, wspólnie stworzymy sytuację komunikacyjną, w której zwiedzający staną się aktywnymi uczestnikami, współtwórcami zaznaczającymi swoją obecność w przestrzeni Galerii.

Galeria Miejska bwa Galeria Brda Wystawa czynna od 8.10.2013, ul. Dworcowa 94.

Wystawa czynna do 12.02.2014

Maria Kraśnicka. Zima

„Zima” to wystawa stanowiącą wybór ilustracji – głównie wektorowych – autorstwa Marii Kraśnickiej. Ten osobisty cykl, jest konsekwencją zmagania się z codziennością: autorka szuka dla siebie miejsca w obecnym świecie, kiedy złudzenia już opadły. Prace są zapisem stanów i przemyśleń, ale przede wszystkim: pochwałą wyobraźni.

Maria Kraśnicka – ur. 1983 r. w Białymstoku, ukończyła toruński Wydział Sztuk Pięknych na kierunku:

w y da r z e n i a Bydgoska Akademia Sztuki 2013/2014

W październiku już po raz kolejny rozpoczęły się wykłady w ramach Bydgoskiej Akademii Sztuki – w Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy.

Wykłady w ramach kolejnej edycji Bydgoskiej Akademii Sztuki skupiać się będą wokół problemów związanych z przeświadczeniem o zasadniczej wspólnocie wszystkich dziedzin sztuki, wzajemnym oddziaływaniu sztuk plastycznych z literaturą, teatrem, muzyką, poruszą sprawy związane z popularnością i dostępnością sztuk plastycznych, rynkiem sztuki, kolekcjonerstwem, poinformują o najważniejszych polskich muzeach i galeriach sztuki współczesnej, miejscu polskich artystów w panoramie sztuki światowej.

Kolejne wykłady w ramach Bydgoskiej Akademii Sztuki – w listopadzie:

Maria Kraśnicka, Królowa

Plastyka Intermedialna (2010). Od 2008 roku tworzy wideoscenografie, obecnie jako vj Munn. Ilustracją zajmuje się od dwóch lat, w przewrotny sposób ukazując rzeczywistość. Inspiruje ją głównie świat zwierząt. Tematyka oscyluje wokół samotności i niedopasowania.

6.11.2013, godz. 18.00 dr hab. Renata Rogozińska – „Sztuka ikony – inspiracje we współczesnym malarstwie polskim” (Renata Rogozińska jest etnografem i historykiem sztuki, profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu, jest autorką m.in. książki „Ikona w sztuce XX wieku”) 20.11.2013, godz. 18.00 Wacław Kuczma (dyrektor Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy) – „Władysław Hasior – artysta fascynujący, artysta szokujący” Na wykłady – wstęp wolny

Galeria Miejska bwa Galeria Kantorek wernisaż 8.11.2013, piątek, godz. 18.00, wystawa czynna do 30 listopada 2013

ZbyZiel – Zwykłe obrazy ręcznie malowane

ZbyZiel (1961) Sztuką zajmuje się od przeszło dwudziestu lat. Autodydakta. Wyraża się malarstwem, grafiką, fotografią, wideo, tekstem i muzyką (kompozycja).

Pokazy indywidualne i zbiorowe w Polsce, Niemczech, Czechach i Grecji. Założyciel „Szkoły Bydgoskiej” wraz z Krzysztofem Gruse i Stanisławem Stasiulewiczem.

W latach 1997-2000 współredaktor (z M. Maciejewskim) pisma „Dlatego” (wyd. W. Węgrzyn, Klub Sanatorium, Bydgoszcz); 2005-2007 – realizacja filmów dokumentalnych „Kawałki Mózgu” (dla TVP Kultura), FRGS Mózg, Bydgoszcz; 2007-2009 – realizacja filmów „Notes Mózgu” (o artystach z Bydgoszczą związanych dla TVP Bydgoszcz), FRGS Mózg, Bydgoszcz; 2008-2011 – główny organizator działań w mini przestrzeni Kasetki Szkoły Bydgoskiej (Galeria Kantorek); 2010 – współorganizator projektu HALLO! Szkoła Bydgoska (wystawa zbiorowa – Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy); w ramach HALLO! realizacja filmu „Jak się czujesz”; 2012 – realizacja „Kogo spotkałem” multimedialny pokaz fotografii (stypendium artystyczne Miasta Bydgoszczy) – prezentacja Muszla Koncertowa w Bydgoszczy, Fundacja Wet Music.

Z b yZ i e l , M a c i e j Z . , o l e j , p ł y t a , 2 5 , 5× 2 9, 8 c m

ZbyZiel fotografuje i maluje. Do zdjęć używa aparatów analogowych i cyfrowych. Fotografuje Bydgoszcz, przyrodę i ludzi – przyjaciół i znajomych, artystów plastyków i muzyków, ludzi ze świata kultury. Maluje kompozycje o naturze abstrakcyjnej cieniutką warstwą farby, delikatne w konstrukcji kolorystycznej, nieduże w formacie (bo nie ma pracowni). Tworzy konceptualne instalacje, a od czasu do czasu staje się performerem lub artystą akcji. Swój zwielokrotniony autoportret, czyli prawie wszystkie swoje możliwości twórcze, pokazał na wystawie „ZbyZiel ART245896”. inf. Elżbieta Kantorek

listopad 2013 |

| 37

w y da r z e n i a Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński 7.11.2013, godz. 18.00. Ekspozycja czynna do 20 listopada

Otwarcie wystawy prac Aleksandry Sojak-Borodo pt. „Jak?” realizacja z cyklu „Przestrzenie bieli” Aleksandra Sojak-Borodo w 2005 ukończyła Wydział Sztuk Pięknych UMK w Toruniu na Kierunku grafika ze specjalnością rysunek, w 2011 roku obroniła doktorat w dziedzinie Sztuk plastycznych pt. „Przestrzenie bieli”.

Pracuje w Zakładzie Rysunku UMK. Tworzy instalacje, obiekty, rysunki, performance. Obok wątków medytacyjnych, ascetycznych, pojawiają się w jej pracach humor, dowcip skłaniający widza do interakcji i zabawy. „Jak” to kolejna realizacja z cyklu Przestrzenie bieli, który powstaje od 2007. Większość realizacji z tego cyklu jest trójwymiarowa, wchodzi w relację z przestrzenią lub jest próbą zbudowania odrębnej przestrzeni, w której liczy się doświadczenie i przebywanie wewnątrz pracy. Dla mnie Przestrzenie bieli to sposób porządkowania, ograniczania środków wyrazu, wyzbycia się nadmiaru, przeciwstawienie się krzykliwości, agresywności, szybkości świata, są ucieczką w strefę ciszy, w której możliwa staje się kontemplacja.

szym lub mniejszym stopniu, sposobu myślenia w konfrontacji z tym nadmiarem. prof. Przemek Pintal, ASP Wrocław

21.11.2013, godz. 18.00. Ekspozycja czynna do 4 grudnia

Otwarcie wystawy Liliany Kużdowicz pt. „Krajobraz wyobraźni”

Liliana Kużdowicz ukończyła studia na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu – dyplom w pracowni graficznej prof. E. Piotrowicza. Od 1969 należy do ZPAP. Uprawia malarstwo i zajmuje się pracą pedagogiczną.

Autorka ośmiu wystaw indywidualnych i uczestniczka wielu wystaw zbiorowych. Brała udział w licznych plenerach i wystawach po plenerowych. Jest laureatką wielu nagród i wyróżnień. Prace w zbiorach Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie i Bydgoszczy, w muzeach w Bydgoszczy i Chojnicach oraz w zbiorach prywatnych w kraju i zagranicą.

Aleksandra Sojak-Borodo

Liliana Kużdowicz, Impresja pejzażowa V, akryl, olej, 95×75 cm, 1995

* * *

A l e k s a n d r a S o j a k- B o r o d o , Fr a g m e n t r e a l i z a c j i

* * *

Jak celnie sformował to Joseph Kossuth, współczesna „sztuka ma charakter post filozoficzny. Jestem pewien, że twórczość zbioru określonego przez autorkę tytułem „Przestrzenie bieli” jest tego rozumienia przejawem. Stając wobec obfitości zjawisk, tendencji i postaw w sztuce, postrzegamy jej obecny stan posiadania, jako rezultat bezwarunkowego otwarcia się świata sztuki na wszelkie możliwe przejawy doświadczania życia. Konsekwencją tego nieocenionego aktu jest przeniesienie tkwiącego w życiu bogactwa, chaosu, nieprzewidywalności, życiodajnego brudu jak i jakości męczących i wątpliwych na teren sztuki. Człowiek, a zwłaszcza ten, który zajmuje się sztuką, a więc zajmuje się poważnie sobą, a więc życiem, czyni starania ogarnięcia i zrozumienia istoty swojej wrażliwości i osobnego, w więk38 |

| listopad 2013

Trzeba tu uwagę zwrócić na interesujący proces w rozwoju twórczym. Dotyczy stopniowej zmiany stosunku do realiów pejzażowych. Widać przechodzenie od pejzażu jeszcze dość blisko określonego (potwierdzają to tytuły: „Nad jeziorem”, „Droga wśród pól”), do obrazów bardziej uogólnionych, poddanych coraz większej syntezie (wiele prac o tytule „Impresja pejzażowa”, a nawet „Kompozycja pejzażowa”). Artystka w niektórych z nich skłania się wręcz ku abstrakcji aluzyjnej. Im forma w obrazie staje się bardziej odrealniona, tym bardziej perfekcyjnie jest wyszukana, a tym samym obraz bardziej sugestywny.

Liliana Kużdowicz formułuje swą wypowiedź malarską zawsze z pewną premedytacją formalną. Formę w obrazie kształtuje przy pomocy faktury o charakterze drobnych struktur reliefowych wykończonych barwnym laserunkiem. Kompozycje te są przepełnione światłem. To światło wymusza ich jasną kolorystykę (często

w y da r z e n i a prowadzącą do tonacji zielono-błękitnej), tak charakterystyczną dla wszystkich obrazów artystki.

Krystyna Olejnik-Drejas

21.11.2013, godz. 18.00

„W zaułkach nieba” spotkanie poetyckie poświęcone Henrykowi Słyszowi (1947-2009) z udziałem: Wojciecha Banacha, Jarosława Jakubowskiego, Agnieszki Słysz, Michała Tabaczyńskiego i Jana Wacha.

Czytanie wierszy Mieczysław Franaszek Henryk Słysz (ur. 21.09.1947 w Bydgoszczy – zm.

14.04.2009 w Bydgoszczy). Mieszkał w Gościeradzu.

Ukończył Liceum Ogólnokształcące w Koronowie, a nastepnie studiował fizykę na UMK w Toruniu. Pracował jako rolnik. Poeta. Debiutował w „Kamenie” (1969). Jego

utwory były publikowane m.in. w „Literaturze”, „Życiu Literackim”, „Faktach”, „Pomorzu”, „Promocjach Pomorskich”, „Expressie” i „Akancie”. W końcu lat 70-tych doraźnie brał udział w działaniach artystycznych środowiska młodoliterackiego Bydgoszczy. Był także współzałożycielem klubu motorowego „Wyczół” w Gościeradzu. Został pochowany na cmentarzu we Wtelnie. (…) Henryk Słysz czerpie z doświadczeń awangardy, z poetów takich jak Przyboś, Białoszewski czy Milczewski-Bruno. Zwłaszcza ci dwaj ostatni, piewcy Polski podmiejsko-wiejskiej, zdają się patronować poezji gościeradzanina. Metafory są tu „powykręcane” niekiedy do tego stopnia, że ma się wrażenie, iż warstwa znaczeniowa ustępuje miejsca warstwie obrazowej czy brzmieniowej. Pojawia się również przeciwstawienie zadowolonej z siebie, wypranej z wartości etycznych cywilizacji (…). Gościeradzki poeta do ostatnich utworów pozostaje przede wszystkim piewcą życia – trudnego, gorzkiego, ale przecież też pięknego i niosącego nadzieję.

Jarosław Jakubowski

Galeria Wieży Ciśnień 6 listopada, środa godz. 18.00

Otwarcie wystawy malarstwa Bogusława Kurasia Bogusław Kuraś. Artysta malarz. Urodzony w 1955 roku w Bydgoszczy. Studiował na wydziale Malarstwa, Grafiki i Rzeźby w PWSSP (obecnie ASP) w Poznaniu w pracowniach: prof. T. Brzozowskiego i prof. N. Skupniewicza. Dyplom z malarstwa uzyskał w 1980 roku.

Zajmuje się malarstwem, rysunkiem i grafiką cyfrową. Zrealizował 14 wystaw indywidualnych: w Gnieźnie, Poznaniu, Berlinie, Warszawie, Sicienku, Białych Błotach i Bydgoszczy. Brał udział w kilkudziesięciu wystawach środowiskowych, ogólnopolskich i zagranicznych.

Obrazy artysty można było podziwiać między innymi w Moskwie, Amsterdamie i Brukseli.

Stypendysta MKiS w 1983 roku i Wojewody Bydgoskiego w 1988 r. Należy do ZPAP. Od 1994 roku zajmuje się działalnością pedagogiczną, prowadząc zajęcia z rysunku i malarstwa w Państwowym Zespole Szkół Plastycznych w Bydgoszczy. Jego prace znajdują się w zbirach prywatnych w kraju i za granicą: w Szwecji, Norwegii, Niemczech, Włoszech, Kanadzie i Australii oraz w zbiorach muzealnych w kraju.

W latach 2004-2009 prowadził Autorska Galerię Sztuki TRAKT w Bydgoszczy.

Galeria Wieży Ciśnień mieści się na 2 piętrze neogotyckiego gmachu Wieży Ciśnień, stanowiącego część Muzeum Wodociągów.

Bydgoskie Muzeum Wodociągów działa na terenie ujęcia wody Las Gdański przy ul. Gdańskiej 242 na osie-

Bogusław Kuraś, Brama IX, 2009

dlu Leśnym i w Wieży Ciśnień przy ul. Filareckiej 1 na Wzgórzu Dąbrowskiego w Bydgoszczy – od poniedziałku do czwartku (11.00-16.00) oraz w sobotę i niedzielę (13.00-17.00). wejście ostatnich zwiedzających na godzinę przed zamknięciem.

Więcej na: www.muzeum.mwik.bydgoszcz.pl inf. Małgorzata Massel

listopad 2013 |

| 39

w y da r z e n i a Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna Godzinami o książkach – Dyskusyjne Kluby Książki w WiMBP.

Szczegóły dotyczące działalności klubów publikowane są na stronie: dkk.wimbp.man.bydgoszcz.pl. Program DKK, realizowany przez Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną we współpracy z Instytutem Książki, obejmuje także spotkania autorskie.

6.11.2013, godz. 18.00, Biblioteka Główna WiMBP, Sala Wykładowa

Spotkanie autorskie z Marcinem Kydryńskim – synem Lucjana Kydryńskiego i Haliny Kunickiej, dziennikarzem muzycznym, kompozytorem, autorem tekstów, producentem, podróżnikiem i fotografem. Od 23 lat prowadzi autorskie programy w „Trójce”, od 13 lat popularną, niedzielną Siestę. W latach 1995-1998 pełnił funkcję dyrektora artystycznego festiwalu Jazz Jamboree. W latach 2011-2013 z wielkim powodzeniem współorganizował Siesta Festival w Gdańsku. Partner Anny

W drodze. W 1997 uzyskał stopień naukowy doktora na Wydziale Filozofii Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. W latach 1998-2006 – prowincjał Polskiej Prowincji Dominikanów. W 1999 mianowany przez Jana Pawła II członkiem Synodu Biskupów Europy, a w 2008 konsultorem Papieskiej Rady Iustitia et Pax. Autor książek, m.in. Biało-czarne zapiski, Niezwykły pontyfikat, Papieże i kapitalizm, Epoka Jana Pawła II, Jestem z Wami Kompendium twórczości i nauczania Karola Wojtyły/Jana Pawła II, Nieznane, niepewne, niebezpieczne? Szkic o Europie. Bydgoskie spotkanie będzie połączone z promocję najnowszej książki o. M. Zięby noszącej tytuł „Ale nam się wydarzyło”, której premiera miała miejsce w marcu 2013. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! inf. Lucyna Partyka

Wybrane zajęcia edukacyjne w listopadzie 5.11.2013, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 9 dla dzieci i młodzieży ul. M. Konopnickiej 28) „Wilk i siedem koźlątek”. Nie otwieraj drzwi obcym – głośne czytanie i dyskusja nad tekstem.

Marii Jopek, współtwórca wielu jej piosenek jako autor i kompozytor, często też jako gitarzysta. Producent wielu płyt. Fotograf, współpracujący niegdyś z National Geographic, odwiedził z aparatem Zanzibar, Etiopię, Kenię, Sudan. Autor książek Chwila przed zmierzchem, Pod słońce oraz Lizbona. Muzyka moich ulic. Promocja tej ostatniej będzie miała miejsce podczas bydgoskiego spotkania. Wstęp za okazaniem wejściówek (do odbioru od 30.10.2013, godz. 16.00 w Wypożyczalni Biblioteki Głównej, Stary Rynek 24). Serdecznie zapraszamy!

8.11.2013, godz. 18.00, Biblioteka Główna WiMBP, Sala Wykładowa

Spotkanie autorskie z ojcem Maciejem Ziębą – dominikaninem, filozofem, teologiem, znawcą katolickiej nauki społecznej i nauczania Jana Pawła II. Od roku 1973 związany z opozycją demokratyczną. W latach 1978-1981 pracownik naukowy w Instytucie Meteorologii i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. W sierpniu 1981 wstąpił do zakonu dominikanów. Od 1981 do 1988 współpracownik podziemnej Solidarności. W latach 1990-1995 dyrektor dominikańskiego wydawnictwa 40 |

| listopad 2013

5.11.2013, godz. 16.00, WiMBP (Filia nr 30 dla dorosłych i dla dzieci ul. Toruńska 185) Cała Polska czyta dzieciom – głośne czytanie książki E.E. Schmitta pt.: „Oskar i pani Róża”.

6.11.2013, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 15 dla dzieci i młodzieży ul. Gawędy 1) Poznaj książki przez dotyk – warsztaty, które odbędą się w ramach projektu Rosnę z książką.

7.11.2013, godz. 10.30, WiMBP (Filia nr 17 dla dorosłych i dla dzieci ul. Łanowa 2) Zgadnij, z jakiej jestem bajki? – quiz dla przedszkolaków z okazji Dnia Postaci z Bajek.

7.11.2013, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 1 dla dzieci i młodzieży ul. Powstańców Wielkopolskich 26) W górze tyle gwiazd…, życie i twórczość Mikołaja Kopernika – zajęcia edukacyjne z okazji obchodów roku Kopernika.

8.11.2013, godz. 14.00, WiMBP (Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci ul. Grunwaldzka 59) Skarbiec sztuki: tworzę jak Johnny Bulun Bulun – zajęcia plastyczne dla dzieci.

w y da r z e n i a 8.11.2013, godz. 16.00, WiMBP (Filia nr 4 dla dzieci i młodzieży ul. Czerkaska 11) Magiczny świat opery – zajęcia edukacyjne.

12.11.2013, godz. 11.30, WiMBP (Filia nr 16 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Broniewskiego 1) Spotkanie Koła Przyjaciół Biblioteki.

12.11.2013, godz. 16.00, WiMBP (Filia nr 16 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Broniewskiego 1) Cała Polska czyta dzieciom – głośne czytanie fragmentów książki pt.: „Tuwimowo” oraz zajęcia plastyczne przeznaczone dla dzieci.

14.11.2013, godz. 14.30, WiMBP (Filia nr 14 dla dorosłych i dla dzieci ul. Dworcowa 49) Dzieci bzdurzą…, listopadowe czytanie Tuwima – spotkanie dla dzieci i dorosłych, podczas którego odbędzie się głośne czytanie książki Agnieszki Frączek pt.: „Rany Julek. O tym, jak Julian Tuwim został poetą”.

14.11.2013, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 13 dla dzieci i młodzieży ul. Połczyńska 3) Jakie zwierzę jest najbardziej nieśmiałe? – zajęcia edukacyjne, podczas których dzieci będą poznawały zwierzęta zamieszkujące dżunglę.

15.11.2013, godz. 14.00, WiMBP (Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci ul. Grunwaldzka 59) Biografie, pamiętniki, wspomnienia – zajęcia literackie dla seniorów poświęcone literaturze biograficznej.

18.11.2013, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 17 dla dorosłych i dla dzieci ul. Łanowa 2) Sprawdzone sposoby na jesienne smutki – spotkanie dla seniorów.

19.11.2013, godz. 16.00, WiMBP (Filia nr 16 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Broniewskiego 1) Urządzenia domowe stare i nowe – zajęcia edukacyjne dla dzieci.

21.11.2013, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci ul. Grunwaldzka 59)

Pluszowy przyjaciel potrzebny od zaraz – zajęcia literackie na podstawie książki Przemysława Wechterowicza i Emilii Dziubak, pt.: „Proszę mnie przytulić” z okazji Światowego Dnia Pluszowego Misia.

21.11.2013, godz. 16.00, WiMBP (Filia nr 7 dla dorosłych i dla dzieci ul. Nakielska 175a) „Zwierzaki świata” – zajęcia edukacyjne dla dzieci na podstawie książki Martyny Wojciechowskiej.

22.11.2013, godz. 16.00, WiMBP (Biblioteka Główna WiMBP, Stary Rynek 22) Koncert dziecięcego Zespołu Pieśni i Tańca Płomienie. Spotkanie odbędzie się w ramach projektu Rosnę z książką.

25.11.2013, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 14 dla dzieci i młodzieży ul. Bohaterów Kragujewca 11) Miś – pluszowy przyjaciel dziecięcych lat – zajęcia plastyczne dla dzieci.

25.11.2013, godz. 16.00, WiMBP (Filia nr 7 dla dorosłych i dla dzieci ul. Nakielska 175a) Misiowe malowanki – zajęcia plastyczne z okazji Światowego Dnia Pluszowego Misia.

25.11.2013, godz. 17.00, WiMBP (Filia nr 30 dla dorosłych i dla dzieci ul. Toruńska 185) Teatrzyk jednego misia – zajęcia teatralne z okazji Światowego Dnia Pluszowego Misia.

26.11.2013, godz. 14.30, WiMBP (Filia nr 13 dla dzieci i młodzieży ul. Połczyńska 3) Spotkanie Dyskusyjnego Klubu Książki dla Dzieci.

27.11.2013, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 9 dla dzieci i młodzieży ul. M. Konopnickiej 28) Czy to jutro, czy to dziś wszystkim jest potrzebny miś – konkurs recytatorski dla przedszkolaków.

29.11.2013, godz. 14.00, WiMBP (Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci ul. Grunwaldzka 59) Magiczny listopad: co przyniesie przyszłość? – gry i zabawy andrzejkowe dla dzieci.

D.K. Orion BSM 4.11.2013, poniedziałek, godz. 15.30 „ŚLADY NATURY” – odbijanie liści, kwiatów w formie kompozycji – zajęcia plastyczne dla dzieci.

6.11.2013, środa, godz. 17.00 „ISKRA I OLŚNIENIE” – wieczór poetycki Ks. Jana Pomina, prowadzenie: Teresa Wądzińska, słowo wstępne: Dariusz Lebioda.

19.11.2013, wtorek, godz. 14.00 „AUTOPORTRET Z WNUKIEM” – technika dowolna na podstawie fotografii – zajęcia plastyczne dla dorosłych.

20.11.2013, środa, godz. 17.00 Z cyklu „SZLACHETNE ZDROWIE” – spotkanie z psychologiem: Magdaleną Gajewską.

Ponadto zapraszamy do brania udziału w zajęciach naszych stałych sekcji, m.in.: • Koło plastyczne dla dzieci – poniedziałki i piątki godz. 16.00 • Koło plastyczne dla dorosłych – wtorki i czwartki godz. 14.00 • Gimnastyka TAI-CHI – poniedziałki i czwartki godz. 17.00 Pełny plany pracy Domu Kultury «Orion» BSM, z wyszczególnieniem wszystkich kół i sekcji zainteresowań, dostępny jest na stronie internetowej Bydgoskiej Spółdzielni Mieszkaniowej: http://www.bsm.bydgoszcz.pl/ w dziale Informacje. listopad 2013 |

| 41

w y da r z e n i a Akademicka Przestrzeń Kulturalna – Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy wystawa fotograficzna czynna do 28 listopada.

Muzeum Fotografii WSG i galeria APK, wtorek-piątek 10.00-18.00, sobota 10.00-15.00, ul. Królowej Jadwigi 14

Wystawa prac dyplomowych absolwentów IV edycji Bydgoskiej Akademii Fotografii (2012/2013) Wystawa stanowi zwieńczenie całorocznej pracy uczestników, biorących udział w intensywnych wykładach i warsztatach fotograficznych.

30 listopada 2013, sobota, godz. 18.00, Muzeum Fotografii WSG, ul. Królowej Jadwigi 14, wstęp na wernisaż wolny

Katarzyna Bekier „Aquapolis” Katarzyna Bekier urodziła się w Bydgoszczy. Tu mieszka i pracuje. Jest absolwentką Gdańskiej Akademii Medycznej Wydziału Farmacji. Laureatka ogólnopolskich konkursów fotograficznych „Śladami Leona Wyczółkowskiego” (2008), „Stachura-Podróże” (2009). Interesuje ją malarski aspekt fotografii. Ulubione motywy twórczości to impresje wodne, pejzaż oraz minimalizm.

spektakl w ramach XXXII Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej w Bydgoszczy W dramacie wykorzystano materiały z procesu morderców ks. Jerzego Popiełuszki, fragmenty jego kazań, wiersze Mirosława A. Glazika z albumu „Gdyby Ksiądz Jerzy pisał wiersze” oraz materiały audiowizualne.

Więcej na stronie www.apk.wsg.byd.pl Projekt „Gwara w literaturze dla małych i dużych.

Czyli kultura ludowa na wesoło” 18 listopada 2013, poniedziałek, godz. 9.00, sala widowiskowa APK, ul. Królowej Jadwigi 14, wstęp wolny

„Bydgoskie historie zapisane w regionalnej mowie”

Czwarte, ostatnie już spotkanie z cyklu „Gwara w literaturze”, z udziałem dr Włodzimierza Mocha.

25 listopada 2013, poniedziałek, godz. 10.00

„Bajkowanie w gwarze – gwara idzie do szkoły” Czwarte z cyklu spotkań dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym (klasy I-III).

Więcej o projekcie na www.fundacja.wsg.byd.pl 27 listopada 2013, środa, godz. 18.00, Galeria Nad Brdą, ul. Królowej Jadwigi 14, wstęp na wernisaż wolny

Wystawa XXX Ogólnopolskiego Pleneru dla Projektantów „Funka 2013” Ogólnopolski Plener dla Projektantów „Funka 2013” jest kolejnym, trzydziestym już plenerem, organizowanym nieprzerwanie przez Związek Polskich Artystów Plastyków „Polska Sztuka Użytkowa”.

Więcej na stronie www.wernisaze.wsg.byd.pl.

K a t a r z y n a B e k i e r, S p o t k a n i e , f o t o g r a f i a

Więcej na stronie www.muzeumfoto.byd.pl Muzeum Fotografii WSG zachęca do udziału w warsztatach fotograficznych. Więcej szczegółów, w tym program i terminy zajęć, na stronie www.muzeumfoto.byd.pl. Dodatkowe informacje: arek.blachowski@interia.pl lub tel. 525 670 007.

11 listopada 2013, poniedziałek, godz. 18.45, Kościół św. Józefa Robotnika, ul. Władysława Bełzy 11, wstęp wolny

„Gdyby Ksiądz Jerzy Popiełuszko pisał wiersze” 42 |

| listopad 2013

„Mój van Gogh” – konkurs literacko-plastyczny

Więcej szczegółów: www.kultura.byd.pl.

Dodatkowe informacje: monika.grzybowska@byd.pl lub tel. 693 166 252.

„Atrakcyjna Bydgoszcz” – konkurs

Celem konkursu jest odkrywanie oraz promowanie najciekawszych zakątków Bydgoszczy, miejsc atrakcyjnych turystycznie i kulturowo.

Więcej szczegółów, regulamin oraz formularz zgłoszeniowy dostępne na stronie www.apk. wsg.byd.pl. Dodatkowe informacje: kulturoznawstwo@byd.pl lub tel. 525 670 703. inf. Elżbieta Schulz

w y da r z e n i a Galeria Fotografii Artystycznej FARBIARNIA 19.11.2013, godz. 18.00, wstęp wolny

„Demiurgowie kina” w Farbiarni Tu nie ma wielu powtórzeń, kolejnych klatek jak na planie filmowym. Sesje zdjęciowe robione gwiazdom Camerimage mają posmak chwytania kadrów na zatłoczonej nowojorskiej ulicy.

– Bardzo się cieszę, że już trzeci rok mogę to robić, choć nie ukrywam, że marzy mi się by w kolejnych latach przerodziło się to w studyjne portretowanie. Chociaż trzydziestominutowe sesje w wystylizowanych, wcześniej przygotowanych pod konkretne osoby przestrzeniach – mówi Daniel Raczyński, fotograf od dwóch lat portretujących najważniejszych gości bydgoskiego Festiwalu Filmowego Camerimage.

Aby kadr do nas przemawiał szybka migawka nie wystarczy, a ujęcia trzaskane jedno po drugim przez „paparazzich” ciężko nazywać portretami. Fotografie Daniela Raczyńskiego to spokojne, choć złapane w locie, ujęcia sław światowej kinematografii. Nie tylko aktorów czy reżyserów, takich jak Keanu Reeves czy David Lynch, ale też innych specjalistów, bez których wiele znakomitych filmów nie miałoby racji bytu. Tych, którzy na co dzień są z dala od blasku fleszy, nie przechadzają się po czerwonym dywanie.

– To wspaniałe móc pokazać większej widowni jak wygląda operator trzydziestu filmów klasycznych, na których się wychowywaliśmy, począwszy od Bliskich Spotkań Trzeciego Stopnia po Batmana – opowiada fotograf.

Dzięki niemu powstały już portrety osób odpowiedzialnych za stworzenie obrazu i klimatu wybitnych produkcji filmowych, takich jak: „Rain Man”, „Harry Potter”, „Batman”, „Życie Pi” „Bliskie Spotkania Trzeciego Stopnia” „Autostopowicz”, „Stowarzyszenie umarłych poetów”, „Wstyd”, „Helikopter w ogniu”, „Forrest Gamp”, „Matrix”, „Róża”, „Sala Samobójców”, „Jestem Bogiem”, „Obława”, „Zabić bobra”. Gdzie ich szukać, jeśli nie na

Camerimage – największym festiwalu i konkursie operatorskim na świecie.

Spośród światowych sław, sportretowani zostali choćby Alan Parker, Volker Schlöndorff, Claudio Miranda, Joel Schumacher, Vittorio Storraro i wielu innych, którzy pojawili się na ostatnich edycjach Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych Plus Camerimage w Bydgoszczy. Nie zabrakło też polskich twarzy – przyłapani w festiwalowym biegu zostali między innymi Daniel Olbrychski, Weronika Rosati, Marcin Dorociński, Piotr Trzaskalski, Jan Jakub Kolski czy Andrzej Wajda.

– Tu nie ma czasu na pogaduchy, kombinowanie, ustawianie. Musimy pracować szybko, w ekstremalnych, czasem spartańskich wręcz warunkach. Zdjęcie samo musi się obronić. Raz tłem portretu staje się biała ściana, innym razem widownia w kinie. Liczy się mimika twarzy – opowiada Daniel Raczyński.

Taka sesja trwa od kilku sekund do kilku minut. Efektem zamiłowania Daniela – na co dzień zajmującego się fotografią komercyjną, m.in. reklamową i modową – do sztuki filmowej, a także wyrazem jego szacunku wobec autorów zdjęć filmowych i reżyserów, jest wystawa pt. „Demiurgowie KINA”. Sam artysta jest zresztą absolwentem łódzkiej szkoły filmowej, pracuje z grupą fotografowie.com, którą założył. Portrety tworzone przez niego w ramach Camerimage są owocami współpracy z organizatorami festiwalu, Fundacją TUMULT. Subtelne, czarno-białe portrety, jako zbiór fotografii pt. „Demiurgowie KINA”, obejrzeć będzie można w ramach tegorocznego festiwalu Camerimage, w bydgoskiej galerii „Farbiarnia”, przy ulicy Pomorskiej 68A/1. Wernisaż odbędzie się 19 listopada, o godzinie 18.00, w ramach cyklu „F-torki” Fundacji „FARBIARNIA”.

Kadry autorstwa Daniela Raczyńskiego będzie można oglądać w „Farbiarni” do 13 grudnia. inf. Justyna Król

Impresariat artystyczny „itd.”

listopad 2013 |

| 43

w y da r z e n i a Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki do 17 listopada, Zespół Spichrzy Muzeum Okręgowego im Leona Wyczółkowskiego, ul. Grodzka 7-11

Wystawa pokonkursowa XVI Ogólnopolskiego Przeglądu Amatorskiej Tkaniny Unikatowej 16 września 2013 roku odbyły się obrady Jury XVI Ogólnopolskiego Przeglądu Amatorskiej Tkaniny Unikatowej, którego organizatorem jest Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki w Bydgoszczy. Konkurs ten to jedyna tego typu impreza w kraju, z trzydziestoletnią tradycją, organizowana co dwa lata, od 1982 roku. Służy popularyzacji zanikającej już dziedziny sztuki jaką jest tkactwo zarówno wśród odbiorców jak i twórców, z różnych środowisk całego kraju, włączając twórczość ludową.

Warto przyjść, zobaczyć ten niecodzienny, niezwykle pracochłonny rodzaj twórczej wypowiedzi, która rzadko już pojawia się w galeriach i na wystawach. A przecież tkanina towarzyszyła człowiekowi od zawsze, sprawiała że przestrzeń w której żyje stawała się ciepła, przyjazna, piękna.

Katarzyna Wolska

7.11.2013, Filharmonia Pomorska w Bydgoszczy 8.11.2013, hotel Bulwar w Toruniu

9.11.2013, godz. 10-18, Galeria SLiN, Stary Rynek 18

Warsztaty „Lalka i człowiek – zależność” 9-11 listopada 2013

Warsztaty stylów tanecznych locking i popping z Fredem Folkesem (The Realness) 15-17 listopada 2013, Pałac w Kobylnikach k. Kruszwicy

Warsztaty „Domowe studio muzyczne” – już przyjmujemy zapisy 17 listopada, godz. 9.00, Kino-teatr „ADRIA”, ul. Toruńska 30, Bydgoszcz

XIII Ogólnopolskie Konfrontacje Zespołów Tanecznych Podczas konfrontacji, komisja powołana przez organizatora imprezy oceniać będzie dobór repertuaru i muzyki, pomysłowość, choreografię i technikę wykonania, estetykę i dobór kostiumów oraz ogólny wyraz artystyczny

„Wbrew prawdopodobieństwu” – jubileusz 20-lecia „Kwartalnika Artystycznego. Kujawy i Pomorze” „Ponieważ przyglądałem się cudotwórczym działaniom Jerzego Giedroycia, mam słabość do pism trwających wbrew prawdopodobieństwu. Chciałbym, żeby Kwartalnik Artystyczny nadal urągał prawu zanikania pism elitarnych: łącznie z paroma innymi periodykami tego typu zwycięsko opierał się naciskom kultury masowej”.

Czesław Miłosz (w 2003 roku na dziesięciolecie „Kwartalnika Artystycznego”)

W tym roku mija 20 lat obecności na rynku wydawniczym „Kwartalnika Artystycznego. Pomorze i Kujawy”. Z tej okazji Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki w Bydgoszczy, wydawca tegoż periodyku, organizuje uroczyste obchody Jubileuszu pod hasłem „Wbrew prawdopodobieństwu”. Do udziału w tym wieczorze poezji i prozy zapraszam Mistrzów pióra, którzy współtworzą Kwartalnik Artystyczny. Grono to od lat zaszczycają swą obecnością i twórczością m.in.: Julia Hartwig, Anna Nasiłowska, Ryszard Krynicki, Stefan Chwin, Marek Kędzierski, Aleksander Fiut, Leszek Szaruga. Dopełnieniem tych wieczorów poezji i prozy będzie występ genialnego gitarzysty i kompozytora jazzowego Janusza Strobla, obecnego na estradzie koncertowej od 50 już lat. Honory gospodarza wieczorów czynić będzie Jerzy Kisielewski.

44 |

| listopad 2013

Jury przyzna nagrody pieniężne, rzeczowe i dyplomy w każdej kategorii tanecznej i wiekowej oraz upominki (nagrody pocieszenia). Każdy zespół otrzyma dyplomy za udział. Jury przyzna również nagrody dla najlepszych choreografów.

Wszystkich informacji udzieli główny instruktor WOKiS ds. tańca mgr Małgorzata Wójcik, tel. 600 227 962; e-mail: malgorzata.wojcik@interia.eu.

Wstęp wolny, zapraszamy!

21 listopada, godz. 17.00, Hotel „Pod Orłem” w Bygoszczy

Promocja almanachu poetyckiego „Zapisywanie Życia.

Zapraszają Organizatorzy: Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki w Bydgoszczy oraz Robotnicze Stowarzyszenie Twórców Kultury w Bydgoszczy.

w y da r z e n i a Almanach jest pokłosiem konkursu poetyckiego, kwalifikującego do udziału w XXV Ogólnopolskich Literackich Spotkaniach Pokoleń, które odbywały się we wrześniu 2013 w Kruszwicy i Kobylnikach oraz na terenie całej gminy – dzięki lekcjom poetyckim – we wszystkich przedszkolach i szkołach.

Krystyna Wulert

28 listopada – 17 stycznia 2013. Wernisaż 28 listopada o godz. 17.00 w Galerii Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej WOKiS, Stary Rynek 18 w Bydgoszczy. Wystawa czynna do 17 stycznia

Wystawa: Józef Chełmowski… ostatni wiejski filozof…

Retrospektywna wystawa prac artysty ze zbiorów Muzeum Zachodnio-Kaszubskiego w Bytowie, Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy i zbiorów prywatnych.

Józef Chełmowski urodził się w 1934 roku we wsi Brusy na Kaszubach i mieszkał tam do swojej śmierci w lipcu tego roku. Łączył działalność artystyczną z pracą w rodzinnym gospodarstwie. Był artystą o nieprzeciętnej, przebogatej osobowości, głęboko refleksyjnym, a jednocześnie bystrym obserwatorem życia. Jego niepokorna twórczość wyrażała się w wielu sposobach ekspresji, rzeźbił, malował na szkle i płótnie, wykonywał projekty architektoniczne, konstruował instrumenty, pisał filozoficzne teksty i sentencje, łącząc często różne techniki wypowiedzi w jednym dziele sztuki.

Odszedł jeden z najwybitniejszych, kaszubskich artystów. Ostatni wiejski filozof pozostawił po sobie poruszający dorobek, zadumę… i puste miejsce…

Katarzyna Wolska

Klub „Arka” BSM 4.11.2013, poniedziałek, godz. 17.00

Z cyklu „Arki Poezji”: Zaduszki poetyckie

– wieczór poezji oraz wspomnień o autorach, którzy odeszli. Prowadzenie: Stefan Pastuszewski 7.11.2013, czwartek, godz. 16.00

„Krążą liście” konkurs na ilustrację wiersza S. Jesienina – zajęcia plastyczne dla dzieci

11.11.2013, poniedziałek, godz. 10.00-14.00

Izba pamięci marszałka Józefa Piłsudskiego

Drzwi otwarte z okazji Dnia Niepodległości 14.11.2013, czwartek, godz. 18.00

Turniej Jednego Wiersza 18.11.2013, poniedziałek, godz. 17.00

„Akordeon nie rdzewieje”

występ muzyczny w wykonaniu Tadeusza Rafińskiego – spotkanie Klubu Seniora

25.11.2013, poniedziałek, godz. 17.00

Andrzejki, Andrzeje, Jędrusie…

– zabawa taneczna z wróżbami i satyrą w Klubie Seniora.

Ponadto: – W każdą środę od godz. 11.00-13.00 dyżur Koła Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów – W poniedziałki, środy oraz piątki zajęcia gimnastyczne dla seniorów (dwie grupy: I – godz. 9.00, II – godz. 10.00) – We wtorki oraz czwartki o godz. 16.00 zajęcia plastyczne dla dzieci – Zapraszamy na zajęcia z Rytmiki dla dzieci w wieku do 6 lat – Zapraszamy na zajęcia informatyczne dla seniorów (zajęcia indywidualne) Izba Pamięci im. Marszałka Józefa Piłsudskiego czynna w dniach: poniedziałki godz. 10-14, wtorki i środy godz. 14-19 Plany pracy Klubu „Arka” BSM dostępne na stronie internetowej Bydgoskiej Spółdzielni Mieszkaniowej: http://www.bsm.bydgoszcz.pl/ w dziale Informacje. listopad 2013 |

| 45

w y da r z e n i a Klub Historyczny im. gen. Stefana Roweckiego „Grota” 4 listopada 2013, godz. 17.00, Sala Sesyjna Rady Miasta w Ratuszu

dr hab. Mariusz Wołos, dr hab. Janusz Kutta, Listopad 1918 w Warszawie i Krakowie oraz styczeń 1920 na Pomorzu i w Bydgoszczy – dwie pamięci odzyskanej niepodległości 25 listopada 2013, godz. 17.00, Pałac Młodzieży

dr hab. Krzysztof Szwagrzyk, Poszukiwania miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego w Polsce z lat 1944-1956. Wyniki prac ekshumacyjnych na „Łączce”

Spotkanie z dr hab. Krzysztofem Szwagrzykiem połączone będzie z projekcją filmu dokumentalnego „Kwatera Ł” Arkadiusza Gołębiewskiego, którego tematem są poszukiwania miejsc ukrycia ciał ofiar komunizmu z lat 1948-1956 na warszawskich Powązkach, w tym prace archeologów, antropologów i genetyków.

Remigiusz Ławniczak

Dom Kultury MODRACZEK 4.11.2013, poniedziałek, godz. 17.30 Czytamy bajki dzieciom – „Przygody Koziołka Matołka” 7.11.2013, czwartek, godz. 12.00 Dzień Seniora w Klubie Seniora 7.11.2013, czwartek, godz. 18.00 Indianie Ameryki Północnej.

Historia i dzień dzisiejszy.

Indiańska Ameryka przed Kolumbem. cz. 2 Prowadzenie spotkania: Adam Piekarski 9.11.2013, sobota, godz. 15.30-19.30 Popołudnie taneczne w Klubie Seniora 13.11.2013, środa, godz. 18.00 Koncert Jubileuszowy 14.11.2013, czwartek, godz. 18.00

Kawiarnia Literacka – gość: Jerzy Struk Jerzy Struk, ur. 1975, poeta, filozof, twórca piosenek, doktorant Instytutu Filozofii UAM w Poznaniu, autor 5 książek poetyckich: Jesteśmy, Rysa 46 |

| listopad 2013

Absolutna, przed… Po…, Być uczniem Miłości, Krzyk o Dobro!; założyciel Zespołu Poezji Śpiewanej ARETE. Do tej pory ukazały się dwie płyty zespołu z jego piosenkami: Pierwszy promień oraz Wędrujemy. Do Kawiarni Literackiej przyjedzie w towarzystwie muzyków z zespołu: Agnieszką Majewską grającą na skrzypcach oraz pianistą Romualdem Andrzejewskim.

Prowadzenie spotkania: W. Barbara Jendrzejewska.

16.11.2013, sobota, godz. 15.30-19.30 Popołudnie taneczne w Klubie Seniora 19.11.2019, wtorek, godz. 18.00 Wykład w ramach cyklu „Spotkanie z Latarnikiem”: „Jak z głową i internetem dbać o ciepło w mieszkaniu”.

Spotkanie poprowadzi Sławomir Krajewski, a gościem będzie Pan Andrzej Dąbrowski – kierownik działu gospodarki energetycznej Spółdzielni Mieszkaniowej „Budowlani” 20.11.2013, środa, godz. 15.00 Spotkanie w Klubie Seniora 27.11.2013, środa, godz. 15.00 Spotkanie w Klubie Seniora 30.11.2013, sobota, godz. 15.30-19.30 Andrzejki w Klubie Seniora

inf. Sławomir Krajewski

w y da r z e n i a IX Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. I.J. Paderewskiego, Bydgoszcz, 3-17 listopada 2013

IX Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Ignacego Jana Paderewskiego odbywa się pod Honorowym Patronatem Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego.

Celem IX Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. I.J. Paderewskiego jest uczczenie pamięci Ignacego Jana Paderewskiego, wybitnego pianisty– wirtuoza, kompozytora, polityka i męża stanu, promocja młodych utalentowanych pianistów i laureatów, a także polskiej kultury na świecie.

JURY IX KONKURSU: Prof. Piotr Paleczny, Polska – Dyrektor Artystyczny / Przewodniczący Jury Prof. Agustin Anievas, USA Prof. Jan Jiraček von Arnim, Austria Lech Dudzik, Polska Prof. Emanuel Krasovsky, Izrael Prof. Hiroko Nakamura, Japonia Prof. Katarzyna Popowa-Zydroń, Polska Prof. Einar Steen-Nøkleberg, Norwegia Prof. Wojciech Świtała, Polska Komitet Honorowy IX KONKURSU: Vladimir Ashkenazy, Jan Ekier, Waldemar Dąbrowski, Wojciech Kilar, Aleksander Kwaśniewski, Jerzy Maksymiuk, Krzysztof Penderecki, gen. Edward Rowny, Lech Wałęsa, Antoni Wit, Krystian Zimerman.

HARMONOGRAM: 3 listopada 2013, godz. 15.00, sala koncertowa AM, ul. Gdańska 20 Losowanie kolejności występów 3 listopada 2013, godz. 17.00, sala koncertowa Filharmonii Pomorskiej im. Paderewskiego Koncert Inauguracyjny Ceremonia wręczenia Honorowego Obywatelstwa Miasta Bydgoszczy prof. PIOTROWI PALECZNEMU 3 listopada 2013, godz. 18.00, sala koncertowa Filharmonii Pomorskiej im. Paderewskiego Koncert Inauguracyjny ORKIESTRA FILHARMONII NARODOWEJ pod batutą JACKA KASPSZYKA solista EDUARD KUNZ 4-7 listopada 2013, godz. 10-14 i 16-20, sala koncertowa AM, ul. Gdańska 20, wstęp wolny Przesłuchania I etapu 8-10 listopada 2013, godz. 10-14 i 16-20, sala koncertowa AM, ul. Gdańska 20, wstęp wolny Przesłuchania II etapu 12-13 listopada 2013, godz. 10-14 i 16-21, sala koncertowa AM, ul. Gdańska 20, wstęp wolny Przesłuchania III etapu z Kwartetem Śląskim 15-16 listopada 2013, godz. 19.00, sala koncertowa Filharmonii Pomorskiej im. Paderewskiego Finały Konkursu z Orkiestrą Filharmonii Pomorskiej 16 listopada 2013, sala koncertowa Filharmonii Pomorskiej im. Paderewskiego Ceremonia zakończenia Konkursu Ogłoszenie wyników i wręczenie nagród 17 listopada 2013 godz. 19.00, sala koncertowa Filharmonii Pomorskiej im. Paderewskiego Koncert Laureatów Konkursu 19 listopada 2013, Filharmonia Narodowa w Warszawie Koncert Laureatów I, II i III nagrody ORGANIZATORZY: Towarzystwo Muzyczne im. I.J. Paderewskiego Urząd Miasta Bydgoszczy Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Kujawsko-Pomorskie Menu Kulturalne 2013-2014 Współfinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w Ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007-2013 oraz ze środków budżetu Województwa Kujawsko-Pomorskiego Akademia Muzyczna im. F. Nowowiejskiego Biuro IX Konkursu Pianistycznego im. I.J. Paderewskiego: ul. Ks. Piotra Skargi 7, 85-018 Bydgoszcz, tel./fax +48 523 270 291, info@konkurspaderewskiego.pl TRANSMISJA INTERNETOWA: www.konkurspaderewskiego.pl

inf. Agata Szpadzińska

listopad 2013 |

| 47

w y da r z e n i a Pałac Młodzieży Zbigniew Jastrowski

Zbigniew Jastrowski urodził się w 1948 r. w Bydgoszczy. Jest absolwentem Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Bydgoszczy i Studium Nauczycielskiego w Bydgoszczy. Studiował na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu w pracowni prof. Bronisława Kierzkowskiego i prof. Barbary Steyer.

Jest pedagogiem i artystą uprawiającym malarstwo, rysunek i grafikę użytkową. Pracę nauczyciela zaczynał w 1969 r. pracując m.in. w Liceum Ogólnokształcącym i Szkole Podstawowej nr 1 w Więcborku. Prowadził zajęcia w Szkole Podstawowej nr 48 w Bydgoszczy, Młodzieżowym Domu Kultury nr 2 w Bydgoszczy, a także był wykładowcą w Wyższej Szkole Środowiska. Od 1981 r. zatrudniony w bydgoskim Pałacu Młodzieży gdzie m.in. do 1991 r. pełnił funkcję Kierownika Działu Sztuki, a następnie Kierownika Pracowni Plastycznej. Wskazując na znaczenie plastyki w wychowaniu współczesnego młodego człowieka, a co za tym idzie właściwego ukierunkowania rozwoju cywilizacji, przekształcił tę Pracownię w Pałacowe Centrum Wyobraźni. Tu rozwinął dwa kierunki kształcenia artystycznego: tradycyjny (malarstwo, rysunek, rzeźba) nowoczesny (instalacja, assemblage, performance). Aktywnie realizuje pracę dydaktyczną podczas zajęć 48 |

| listopad 2013

plenerowych, szczególnie podczas cyklicznie odbywających się „Wakacjach z paletą”, które stworzył dla uzdolnionej plastycznie młodzieży.

Stworzył Galerię „Pałac” funkcjonującą w rejestrze bydgoskich galerii, jest pomysłodawcą i organizatorem Ogólnopolskiego Biennale Plakatu „Plakat Młodych”. Zbigniew Jastrowski ma w swoim dorobku znaczące cykle prac m.in. „Aura lasu”, „Głowizna”, „Archejzaże”, „Post Scriptum”, które prezentował na kilkudziesięciu wystawach indywidualnych i zbiorowych w kraju i za granicą (Niemcy Francja). Jest współorganizatorem i uczestni-

kiem wielu plenerów i projektów artystycznych integrujących różne środowiska np. cykl polsko-niemieckich warsztatów plastycznych Bydgoszcz – Straubing, „Port artystyczny” w ramach kolejnych edycji „Rejsu” (wyprawy artystycznej po transeuropejskim szlaku wodnym E – 70) przygotowanej przez Bydgoskie Stowarzyszenie Artystyczne w Bydgoszczy. Zbigniew Jastrowski w latach 1991-2000 pełnił funkcję Prezesa Oddziału Polskiego Stowarzyszenia Edukacji Plastycznej w Bydgoszczy, w latach 1999-2002 był członkiem Rady Stowarzyszeń Plastycznych w Bydgoszczy, wchodził w skład Zespołu Doradczego ds. Plastyki przy Prezydencie Miasta Bydgoszczy, od 2004 r. działał w Bydgoskim Stowarzyszeniu Artystycznym, którego był współzałożycielem. Posiada wiele odznaczeń i nagród m.in.: Medal Komisji Edukacji Narodowej, Zasłużony działacz Kultury, Złota Odznaka ZNP, Srebrna Odznaka za Zasługi w Pracy Penitencjalnej, Nagroda Ministra Oświaty i Wychowania, Nagroda Kuratora Oświaty i Wychowania, Odznaka za Zasługi dla m. Bydgoszczy, Nagroda Prezydenta Miasta Bydgoszczy, Nagroda Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Nagroda Prezydenta R.P. za Długoletnią Służbę

w y da r z e n i a 6.11.2013, godz. 10.00

Konferencja oświatowa „Kultura w terapii – terapia w kulturze”. Organizator: MDK nr 2 7.11.2013, godz. 9.30 XII Międzygimnazjalny konkurs recytacji Proza jak Poezja pn. „Kocia literatura” 8.11.2013, godz. 9.00 Wybierz sam, Bezpiecznie w dorosłość: Życie bez używek – warsztaty dla młodzieży gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej.

9.11.2013, godz. 17.00 Tuwimki – spektakl poetycki związany z obchodami Roku J. Tuwima.

12.11.2013, godz. 10.00 W ramach Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej w Pałacu Młodzieży odbędzie się spotkanie: Norwid – przesłanie do późnego wnuka. Wykład dr. Tomasza Lebiody (UKW) zatytułowany: Amerykańska podróż Norwida oraz warsztaty poświęcone analizie i interpretacji wiersza Bema pamięci żałobny rapsod.

13.11.2013, godz. 11.30 Audycja muzyczna 15.11.2013, godz. 18.30 Pałacowe Planetarium

21.11.2013, godz. 10.30 Laboratorium zdolności – konferencja naukowa połączona z warsztatami.

22.11.2013, godz. 10.30 Zygzak – Zabawowy klub Filmowy Malucha (dla przedszkoli).

22.11.2013, godz. 12.00 Forum edukacji humanistycznej „Paideia” – wykład prof. Piotra Zwierzchowskiego na temat kodów kultury w filmie.

23.11.2013, godz. 9.00 Konkurs recytatorski dla uczniów szkół podstawowych.

24.11.2013, godz. 11.00 Zygzak – Zabawowy klub Filmowy Malucha.

25.11.2013, godz. 10.30 Koncert z okazji Światowego Dnia Pluszowego Misia 25-30.11.2013 Wystawa pluszowych misiów.

27.11.2013, godz. 11.00 Konkurs wiersza i piosenki przedszkolnej „Rymy i rytmy”.

29.11.2013, godz. 17.00 Andrzejki, czyli wieczór wrób i tradycji. Impreza otwarta.

inf. Dominika Kosińska

DKF Niespodzianka w Pałacu Młodzieży zaprasza na kinowe seanse w listopadzie czwartek, 7 listopada, godz. 19.30 Polowanie (Jagten), reż. Thomas Vinterberg, Dania 2012, 111 min. czwartek, 14 listopada, godz. 19.30 Raj: Nadzieja (Paradies: Hoffnung), reż. Ulrich Seidl, Austria/ Francja/Niemcy 2013, 91 min. czwartek, 21 listopada, godz. 19.30 Inny Świat, reż. Dorota Kędzierzawska, Artur Reinhart, Polska 2013, 97 min.

czwartek, 28 listopada, godz. 19.30 Wałęsa. Człowiek z nadziei, reż. Andrzej Wajda, Polska 2013, 130 min.

Cena karnetu: 24 zł • cena pojedynczego biletu normalnego: 8 zł • cena karnetu ulgowego: 15 zł • cena biletu ulgowego: 5 zł. Karnety i bilety do nabycia w portierni Pałacu Młodzieży przed seansem. Kontakt: Pałac Młodzieży w Bydgoszczy, Dominik Wierski, tel. 52 321 00 81 wew. 359.

Państwowy Zespół Szkół Muzycznych w Bydgoszczy 27-28 listopada 2013, Państwowy Zespół Szkół Muzycznych im. Artura Rubinsteina w Bydgoszczy

MIĘDZYNARODOWY KURS MISTRZOWSKI „Salony u Mistrza – w stronę Artura Rubinsteina” w barwnej odsłonie, tym razem jako AKADEMIA JAZZU Wykładowcami będą wybitni muzycy z Polski: KRZYSZTOF GEMBALSKI – skrzypek jazzowy, aranżer – AM Katowice PIOTR BISKUPSKI – perkusista jazzowy – AM Łódz, AM Bydgoszcz PIOTR OLSZEWSKI – gitarzysta jazzowy – AM Bydgoszcz GRZEGORZ NADOLNY – kompozytor, basista – Bydgoszcz.

inf. Joanna Derenda-Łukasik

listopad 2013 |

| 49

w y da r z e n i a Młodzieżowy Dom Kultury Nr 5 9-10 listopada 2013, godz. 10.00, Zespół Szkół nr 28, ul. Kromera 11 XII Otwarte Mistrzostwa Bydgoszczy we florecie dziewcząt i chłopców do lat 14 oraz wystawa Szermierka w obiektywie 16.11.2013, godz. 13.30, Arthol Galeria MDK 5 – wernisaż.

Wystawę będzie można oglądać do 9 grudnia „Jesienny Image z akcentem muzycznym” wystawa malarstwa, grafiki, collage 16.11.2013, godz. 12.00, Piwnica ARTMUZA 5

„Sztuka w przestrzeni Fordonu”

„Zaginiona Atlantyda”

wystawa prac uczestników integracyjnych warsztatów artystycznych z batiku. Motywem przewodnim prac są zaginione – zapomniane miejsca naszego miasta, naszego dzieciństwa, które darzymy sentymentem.

Wszystkie te miejsca przywróciliśmy do życia umieszczając je w batikach.

23.11.2013, godz. 14.00

XVI Fordoński Turniej Szachowy 30.11.2013, godz. 17.00, Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku 15 lat działalności Zespołu Pieśni Dawnej

FRESCA VOCE

– koncert z cyklu: II Fordońskie Spotkania z Muzyką Dawną Koncert „15 lat działalności Zespołu Pieśni Dawnej FRESCA VOCE” odbędzie się jako podsumowanie wieloletniej działalności artystycznej Zespołu Pieśni Dawnej FRESCA VOCE i połączony będzie z promocją płyty zespołu. W wybranych utworach Zespołowi FRESCA VOCE akompaniować będzie zespół instrumentalny „Camerata Fordońska” z MDK nr 5. W programie koncertu znajdą się utwory wokalne i instrumentalne sakralne i świeckie kompozytorów polskich i obcych średniowiecza, renesansu i baroku, a także inspirowane muzyką dawną współczesnych kompozytorów. fot. Sonia Dąbek

wykład dr Ewy Urbańskiej i debata z udziałem studentów Katedry Sztuk Wizualnych UTP, artystów, plastyków, uczestników projektu „Polowanie na Fordon – spotkania ze sztuką w przestrzeni” Stowarzyszenie Fordońska Piwnica ARTMUZA 5 i Młodzieżowy Dom Kultury nr 5 realizują projekt „Polowanie na Fordon – spotkania ze sztuka w przestrzeni”.

Projekt przewiduje cykl różnorodnych działań ukazujących funkcjonowanie fotografii jako jednej ze sztuk wizualnych w przestrzeni publicznej.

Głównym celem projektu jest powstanie autorskiej wystawy fotografii otworkowej Marka Noniewicza, która w postaci wielkoformatowych zdjęć / banerów wychodzi poza formułę instytucjonalnych pokazów i prezentacji. Plenerowy fotoreportaż „Polowanie na Fordon” zostanie wyeksponowany 7 grudnia br. w przestrzeni publicznej Fordonu wchodząc w interakcję z widzami-mieszkańcami dzielnicy.

Czy poprzez umieszczanie przez artystów swych prac w przestrzeni nieatrakcyjna dzielnica może uzyskać prestiż miejsca atrakcyjnego i zaskakującego? Jak wypełnić naszą fordońską przestrzeń sztuką?

Organizatorzy zapraszają na wykład dr Ewy Urbańskiej i dyskusję na temat funkcjonowania sztuki w przestrzeni publicznej.

23.11.2013, godz. 10.30, Arthol Galeria MDK 5 – wernisaż. Wystawę będzie można oglądać do 12 grudnia

18.11.2013, godz. 17.00 Spotkanie promujące zdrowy styl życia w ramach Akademii Rodzica

„W zdrowym ciele zdrowy duch”

Na spotkaniu nasz gość opowie o prawidłowej postawie i najczęściej występujących wadach postawy u dzieci i młodzieży spowodowanych prowadzeniem głównie siedzącego trybu życia.

30.11.2013, godz. 9.00, Zespół Szkół nr 28 ul. Kromera 11 VIII Ogólnopolski Turniej Tańca Nowoczesnego „Bydgoskie Rytmy” inf. Hanna Grześkowiak

Galeria Autorska Pracownia artGallery 6.11.2013, środa, godz. 17.00, artGallery, ul. Krasińskiego 5

Spotkanie autorskie z Barbarą Jędrzejewską „Galeria 1 Obrazu” – Anna Bulla 50 |

| listopad 2013

inf. Anna Osińska

w y da r z e n i a Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1 8.11.2013, godz. 16.30. Wstęp wolny

Zaduszki poetycko-muzyczne poświęcone pamięci Kornela Makuszyńskiego

Jak co roku zapraszamy wszystkich chętnych do wysłuchania montażu przygotowanego przez dzieci uczęszczające na zajęcia do MDK 1. W tym roku przybliżymy życie i twórczość Kornela Makuszyńskiego, twórcy sympatycznego Koziołka Matołka. Koncert przygotowały dzieci z Koła teatralnego MDK1 oraz Pracowni Muzycznej.

twórczej młodzieży do scenicznych wystąpień. Jak co roku także i w tym uczestnicy prezentować będą dwa teksty: dowolny wiersz Haliny Poświatowskiej oraz wybrany tekst prozatorski. Czas prezentacji nie może przekroczyć 10 min. Profesjonalne jury wyłoni laureatów, którzy zaprezentują się w czasie finału.

9.11.2013

IV Ogólnopolski Turniej w Rozwiązywaniu Zadań Szachowych „DAJ MATA”

pod honorowym patronatem mistrza świata w solvingu am Piotra Murdzi Celem zawodów jest popularyzacja solvingu wśród młodych adeptów tej królewskiej gry oraz ukazanie przydatności umiejętności rozwiązywania różnego typu zadań szachowych w grze praktycznej (turniejowej). Poprzez organizację konkursu rozwiązywania zadań szachowych pragniemy zapoznać dzieci i młodzieży z regułami zawodów dla solverowców, a także rozpropagować ideę, historię i tradycję solvingu w Polsce. Do udziału w zawodach zapraszamy młodych szachistów wieku 7-18 lat posiadających minimum trzecią kategorię szachową.

16.11.2013, godz. 9.30 – eliminacje 23.11.2013, godz. 9.30 – finał

XVI Bydgoska Odsłona Literacka

Zapraszamy do udziału w konkursie literackim, który kierujemy do młodzieży ze szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Celem Bydgoskiej Odsłony Literackiej jest popularyzowanie literatury i zachęcenie

27-28.11.2013, godz. 9.00

XVI Muzyczna Jesień Przedszkolaka – eliminacje

Festiwal piosenki skierowany do dzieci 5-6 letnich z bydgoskich przedszkoli, którego celem jest promocja dziecięcej twórczości muzycznej oraz wyłonienie najlepszych zespołów, solistów, utalentowanych wykonawców, poprzez stworzenie możliwości wszechstronnego zaprezentowania ich uzdolnień. Mali uczestnicy prezentują swoje umiejętności wokalno-taneczne w jednej z pięciu kategorii konkursowych: śpiew solo, śpiew duet, śpiew zespół, taniec zespołowy, opowieść taneczno-ruchowa. Finał XVI Muzycznej Jesieni Przedszkolaka zaplanowany jest na dzień 11 grudnia 2013 r. inf. Katarzyna Sawczuk, Grażyna Goralewska

Młodzieżowy Dom Kultury Nr 4 5.11.2013, wtorek, godz. 16.00, Sala nr 5 „MÓJ ANIOŁ STRÓŻ” – kompozycje przestrzenne

19.11.2013, wtorek, godz. 16.00, Sala nr 5 „W KRAINIE DŹWIĘKU” – quiz akustyczny dla dzieci

6.11.2013, środa, godz. 16.00, Sala nr 5 „ZDROWY JADŁOSPIS” – tworzymy książkę kucharską – dla dzieci w wieku szkolnym

22.11.2013, piątek, godz. 16.00, Sala nr 5 „MAŁE WIERSZOWANIE” – zabawa z poezją, żywym słowem – spotkanie dla dzieci b/o wieku

8.11.2013, piątek, godz. 16.00, Sala nr 5 „SYMBOLE NARODOWE” – zajęcia plastyczne dla dzieci

26.11.2013, wtorek, godz. 16.00, Sala nr 5 „BAJKOMALUNKI” – tworzenie ilustracji do znanych wierszy dla dzieci – spotkanie otwarte dla dzieci b/o wieku

15.11.2013, piątek, godz. 16.00, Sala kameralna „BYDGOSKA LIGA POETYCKA” – konkurs recytatorski – poezja polska

29.11.2013, piątek, godz. 16.00, Sala kameralna XIV Ogólnopolski Konkurs Poezji Śpiewanej

inf. Ł. Malinowski, S. Pacewicz, A. Merder

listopad 2013 |

| 51

w y da r z e n i a Młodzieżowy Dom Kultury Nr 2

6.11.2013

Konferencja Oświatowa KULTURA W TERAPII – TERAPIA W KULTURZE

profilaktyczny i terapeutyczny wymiar kultury Bydgoski Grant Oświatowy „Kultura w terapii – terapia w kulturze – profilaktyczny i terapeutyczny wymiar kultury”, to tytuł II Konferencji Oświatowej, adresowanej do bydgoskiego środowiska, zajmującego się edukacją i animacją kulturalną najmłodszych. która odbędzie się 6 listopada 2013 r.

Stanowi ona kontynuację projektu „Dozwolone do lat 18. – sztuka animacji dzieci i młodzieży” (19.06.2012), który okazał się wspólnym sukcesem nie tylko frekwencyjnym, ale i merytorycznym.

Autorami drugiej edycji Konferencji są Młodzieżowy Dom Kultury nr 2 w Bydgoszczy, Pałac Młodzieży w Bydgoszczy oraz Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczną nr 2 w Bydgoszczy. Jako organizatorzy mamy satysfakcję, że w gronie partnerów konferencji są w tym roku Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Kujawsko-Pomorskie Centrum Edukacji Nauczycieli w Bydgoszczy, Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Bydgoszczy i Ośrodek dla Niewidomych w Bydgoszczy.

Zgłoszenia przyjmowane są do 30 października 2013. W MDK Nr 2 oraz PPP Nr 2.

52 |

| listopad 2013

PROGRAM Pałac Młodzieży – sala widowiskowa godz. 10.00 – przedstawienie teatralne w wykonaniu dzieci niesłyszących (Ośrodek Szkolno-Wych. Nr 2) godz. 10.15 – otwarcie konferencji 10.15 – wystąpienia plenarne:

Artterapia jako profilaktyka i metoda edukacyjna w rozwoju kompetencji społecznych – dr Natalia Mrozkowiak (WSG)

Baśnioterapia w teorii i praktyce edukacyjnej – dr hab. Danuta Jastrzębska-Golonka (prof. UKW) dr hab. Agnieszka Rypel (prof. UKW).

Terapia twórczości – twórcza terapia – dobry start w edukacji szkolnej – mgr Grażyna Szczepańczyk (K-P CEN) Wpływ deficytu słuchu na rozumienie i odbiór kultury – mgr Izabella Paprocka (PPP nr 2).

Twórcza terapia – dar czy natura człowieka – mgr Danuta Kapczyńska (SOSW nr 3) godz. 12.00-13.00 – przerwa kawowa (s. 115) godz. 13.00 – wznowienie wystąpień Zmiany kulturowe i ich wpływ na sposób odżywiania – mgr Dorota Reszka (PPP nr 2) Możliwości audiowizualne w przekazywaniu kultury – Agnieszka Kawska (dyskrybent OSW nr 1) prezentacja filmu dla niewidomych z dyskrypcją Dyskusja Konferencji towarzyszyć będzie: prezentacja prac dzieci SOSW nr 3 – „Artterapiaszczęśliwy świat tworzenia” – Marlena Lewandowska wystawa prac dzieci niepełnosprawnych ZS nr 30 i OSW nr 2. godz. 16.00-18.00 – panele dyskusyjne i otwarte warsztaty: – Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 2 Bydgoszcz ul. Gawędy 5 (Fordon – Oś. Bajka) (zapisy: poradnia_2@wp.pl lub tel. 523 228 032) Uczeń z wadą słuchu w szkole ogólnodostępnej – mgr Renata Głuszak-Kosiedowska, mgr Arletta Kęcik Uczeń z niepełnosprawnością wzroku w szkole ogólnodostępnej – mgr Hanna Stachowiak, mgr Paulina Gierszewska-Pingot Terapia ruchem – mgr Marlena Redyk-Wyszyńska, mgr Urszula Sokalska – Młodzieżowy Dom Kultury nr 2 Bydgoszcz, ul. Leszczyńskiego 42 (zapisy: mdk2jordan@poczta.onet.pl lub tel. 523 731 795) Aspekt kreacji plastycznej w artterapii jako metody edukacji kulturalnej – dr Marta Ipczyńska WSG, mgr Jolanta Kotlarek (MDK 2) Narysuj i zatańcz, jak chcesz aby było – mgr Danuta Kapczyńska (SOSW nr 3), mgr Dorota Przywara-Kaps (MDK 2) Koordynator projektu Bogna Blachowska

w y da r z e n i a 16-17.11.2013, godz. 9.00

XX Młodzieżowe Mistrzostwa Polski Domów Kultury oraz Placówek Wychowania Pozaszkolnego w Szachach 2013

Bydgoski Grant Oświatowy Jest to impreza o dużej renomie i znaczeniu w młodzieżowym środowisku szachowym. W mistrzostwach do tej pory wzięło udział ok. 2 tys. uczestników. W tym roku MDK nr 2 gościć będzie 20 drużyn z Polski, ok. 100 uczestników w wieku od 8 do 17 lat. Celem turnieju jest nie tylko wyłonienie Mistrza Polski, czy podnoszenie poziomu sportowego uczestników zawodu, lecz przede wszystkim popularyzacja „królewskiej gry” wśród dzieci i młodzieży.

Zawody zostaną rozegrane systemem szwajcarskim na dystansie 9 rund. Obowiązywać będą przepisy FIDE dla szachów szybkich. Zgodnie z regulaminem mistrzostw w każdej drużynie musi grać zawodniczka. Jak na razie szachy są sportem męskim. Obecność w składzie zawodniczki ma na celu propagowanie tej dyscypliny sportowej wśród dziewcząt.

Najlepsze drużyny wyjadą z Bydgoszczy z pucharami i medalami. Przewidziana jest również Nagroda Specjalna dla najlepszej drużyny z województwa kujawskopomorskiego.

23.11.2013, godz. 16.00

XIX Wojewódzki Konkurs Piosenki Turystycznej i Poezji Śpiewanej

Jest to impreza z powodzeniem organizowana od wielu lat, z wiernymi wykonawcami oraz publicznością.

Adresowana jest do solistów oraz zespołów ze szkół, organizacji turystycznych, harcerstwa, placówek kultury, a także do wykonawców niezrzeszonych.

W tym roku organizatorzy mają nadzieję, że bardziej uaktywnia się zespoły wokalno-instrumentalne z akompaniamentem własnym. Forma konkursu zakłada ocenę, która obejmować będzie warunki głosowe, interpretację utworów, dobór repertuaru oraz ogólny wyraz artystyczny. A co śpiewamy? Utwory z nurtu piosenki turystycznej, poetyckiej lub szanty. Zgłoszenia przyjmowane będą do dnia 18 listopada br.

ukrywają, że zlot będzie miał charakter elitarny, a jego ekskluzywny charakter nie każdemu może odpowiadać. Dlatego nazwali go Konwentem Koneserów Literatury Fantastycznej. Głównym celem przedsięwzięcia jest promowanie kultury fantastycznej o posmaku eksperymentalnym, nierzadko w awangardowy sposób łamiącej konwencje, poszukującej odpowiedzi na nigdy niegasnące pytania…

Klub Fantastyki MASKON przygotował kilka bloków programowych. Seminarium literackie, warsztaty pisarskie i wieczory autorskie stanowią trzon imprezy. Odwiedzą nas: Zdzisław Domolewski, Marek Oramus, Wojciech Szyda, Wiktor Żwikiewicz. Nad debiutantami czuwać będzie pisarz – nauczyciel Marek Żelkowski. Prowokacje filmowe (od Louisa Malle’a do Larsa von Triera) przedstawi recenzent obrazów nie z tego świata, popularyzator kultury i nauki – Przemysław Nowakowski. Bydgoski grafik Robert Nowak, mający już na swoim koncie wiele „artystycznych zbrodni”, zadba o perwersyjny wystrój sali. Sekundować mu będzie miłośnik koszmarów Gigera Sergiusz Kubicki, którego wernisaż przerazi lub… zachwyci. Po opuszczeniu MASKONA nikt nie będzie już sobą. To fantaści z MDK-u Nr 2 gwarantują!

Uprawiane fantastyki to wstydliwa profesja. Takie powszechne mniemanie krąży w świecie mainstreamu.

MASKON 2013 na pewno tego sądu nie zmieni. Może jednak coś zacznie. Może stanie się FANTASTYCZNYM POCZĄTKIEM? Adresy: www.maskon.pl Koordynator projektu Tadeusz Krajewski inf. Bogna Blachowska

29 listopada – 1 grudnia 2013

Konwent Koneserów Literatury Fantastycznej MASKON 2013

Bydgoski Grant Oświatowy Zapraszamy do przestrzeni artystycznej Młodzieżowego Domu Kultury Nr 2 na największy spektakl fantastyczny roku 2013 w Bydgoszczy. Miłośnicy szeroko rozumianej fantastyki, prowadzący niezwykle ożywioną działalność w placówce na starym Szwederowie, zaprezentują wybranej, by nie rzec wyselekcjonowanej publiczności, konwent MASKON 2013. To nie będzie jedna z licznych masowych imprez organizowanych bez ustanku w fandomie. Fantastyka wyświechtana, spauperyzowana, przypominająca tanie spoty reklamowe nie będzie miała tutaj wstępu! Organizatorzy nie listopad 2013 |

| 53

w y da r z e n i a Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu Projekty unijne sfotografowane Wystawa prezentuje najciekawsze spośród blisko 400 prac nadesłanych na konkurs, którego tematem były zmiany zachodzące w regionie dzięki inwestycjom finansowanym z funduszy unijnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007-2013.

Maciek Iwaniszewski – Willa Orłowo (1 M i e j s c e w k o n k u r s i e P o d o b a m i s i ę ! )

W konkursie wzięło udział 111 fotografów z całego regionu. Pierwszą nagrodę otrzymał Maciek Iwaniszewski z Torunia za zestaw zdjęć Willa Orłowo. Dwie drugie nagrody otrzymały: Anna Tęcza z Szubina za zdjęcia z zestawu Nakielska Przystań oraz Jolanta Agnieszka Molenda-Cuske z Bydgoszczy za zdjęcia z zestawu Ostromecko Village 2007/2013. Trzy trzecie nagrody otrzymali: Rafał Glonek z Torunia za zdjęcie z zestawu Przemiana Chełmna, Krzysztof Szponka z Torunia za zdjęcie z zestawu Średnicówka i Paweł Śrubas z Radziejowa za zdjęcie z zestawu prac 1978/2013. Wyróżnienia otrzymali natomiast: Maciej Dratwiński z Bydgoszczy, Kamila Neuman z Torunia, Dariusz Łenski z Torunia oraz Grażyna Drewek z Cekcyna.

Jesienne abecadło teatralne Pod znakiem teatru upłynie pięć jesiennych weekendów w Wojewódzkim Ośrodku Animacji Kultury w Toruniu. W swoiste teatralne abecadło ułożą się warsztaty z mini-cyklu ABC teatru…, oprócz tego odbędą się również: warsztat Teatr – Muzyka – Ruch oraz Konfrontacje Amatorskiej Twórczości Artystycznej Regionu w dziedzinie Teatru.

W dniach 9-10 listopada warsztaty ABC teatru lalek poprowadzi Dominika Miękus – aktorka Teatru Baj Pomorski. Podczas zajęć uczestnicy poznają różne techniki pracy lalkarza, ale szczególny nacisk położony będzie na umiejętność animacji przedmiotu i tworzenie teatru lalkowego bez profesjonalnych lalek.

Prowadząca warsztaty Dominika Miękus jest aktorką Teatru Baj Pomorski i animatorką kultury.

Tydzień później: w dniach 15-17 listopada odbędzie się jesienna edycja warsztatów Teatr – Muzyka – Ruch.

54 |

| listopad 2013

Podczas trzydniowego spotkania uczestnicy zostaną zapoznani z najważniejszymi etapami tworzenia przedstawienia teatralnego: od wyboru repertuaru, poprzez opracowanie scenariusza, pracę z aktorem, rolę ruchu i gestu w spektaklu, wykorzystanie przestrzeni scenicznej oraz rolę muzyki i dźwięku w widowisku teatralnym.

Program warsztatów obejmuje elementarne zagadnienia z zakresu reżyserii. Zajęcia poprowadzą: Magdalena Jasińska – teatrolożka i animatorka kultury, kierownik literacka teatru Baj Pomorski, Erwin Regosz – muzyk i kompozytor, instruktor muzyki WOAK, Krystian Wieczyński – aktor i mim, zgłębiający ostatnio trudną sztukę stepowania, instruktor teatru WOAK i Marta Zawadzka – choreografka, tancerka, instruktorka tańca WOAK. W kolejny weekend: 23-24 listopada odbędą się z kolei warsztaty ABC teatru animującego społeczność lokalną. Celem warsztatów jest promowanie idei animacji lokalnej przez teatr. Zaprezentowane zostaną różne oblicza zaangażowanego społecznie teatru alternatywnego. Warsztaty poprowadzą współzałożyciele Teatru Wiejskiego Węgajty: Erdmute Sobaszek i Wacław Sobaszek. Oboje od ponad ćwierćwiecza z powodzeniem wcielają w życie ideę teatru zaangażowanego społecznie tworząc w podolsztyńskiej wsi Węgajty przestrzeń dla różnorakich działań artystycznych.

Mini-cykl ABC teatru… zamkną warsztaty ABC teatr w terapii, które odbędą się w dniach 14-15 grudnia.

Adresatami szkolenia są instruktorzy teatralni, nauczyciele, pedagodzy, aktorzy-amatorzy, terapeuci oraz osoby prowadzące lub chcące prowadzić zajęcia teatralne w środowiskach defaworyzowanych.

Zajęcia poprowadzą: Jolanta Klauza doświadczona arteterapeutka i teatroterapeutka, od ćwierćwiecza prowadząca grupę teatralną w Pracowni Rozwijania Twórczości Osób Niepełnosprawnych w Toruniu oraz Agnieszka Piasecka – instruktorka teatralna WOAK, od wielu lat zajmująca się zawodowo teatrem osób niepełnosprawnych.

Pozostałe warsztaty i szkolenia: 15-17 listopada 2013 r. – Organizacja imprez dla małej i dużej grupy. Zajęcia prowadzi Alicja Usowicz, koszt akredytacji: 80 PLN, informacje dot. zgłoszeń na stronie www.woak.torun.pl.

7-8 grudnia 2013 r. – Muzykoterapia. Zajęcia prowadzą: Lucyna Matuszak i Erwin Regosz. Koszt akredytacji: 100 PLN, termin zgłoszeń: 22 listopada.

13-15 grudnia 2013 r. – Jak twórczo i z pomysłem animować grupy seniorów. Zajęcia prowadzi Alicja Usowicz, koszt akredytacji: 80 PLN, termin zgłoszeń: 29 listopada.

inf. Kamil Hoffmann

Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu ul. Szpitalna 8, 87-100 Toruń, tel./fax: 566 522 027, 566 522 028, 566 522 755, 566 570 290, 566 570 291 www.woak.torun.pl; e-mail: woak@woak.torun.pl

w y da r z e n i a Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu 15-17 listopada 2013, CSW w Toruniu, wstęp wolny!

Lutosławski / Pole Widzenia – Pole Słyszenia Ideą tegorocznej edycji festiwalu jest zaprezentowanie muzyki wybitnego polskiego kompozytora, Witolda Lutosławskiego, w konfrontacji ze współczesną sztuką wizualną i mediami cyfrowymi.

Wszystkie wydarzenia festiwalu odbywać się będą na parterze CSW. W specjalnie zaaranżowanej przestrzeni powstanie scenografia, która pozwoli widzom na bezkolizyjne śledzenie animacji i słuchanie muzyki, połączone z obserwacją wykonujących ją artystów. Na trzech ekranach o łącznej powierzchni ok 40 metrów kwadratowych pojawiać się będą ewoluujące obrazy – ściśle zsynchronizowane z dźwiękami.

Przez dwa festiwalowe dni, 15 i 16 listopada, będziemy świadkami koncertów, w których muzyka współczesna współistnieć będzie z wyrafinowanym obrazem, wykorzystującym najnowocześniejsze technologie.

Pierwszy dzień festiwalu to święto kameralnych składów akustycznych.

Usłyszymy jeden z najwybitniejszych kwartetów smyczkowych w Europie – Lutosławski Quartet, oraz doskonały kwintet grający na instrumentach dętych: Krakowski Kwintet Dęty. Muzycy, poza utworami Witolda Lutosławskiego, zagrają kompozycje Grażyny Bacewicz, Krzysztofa Pendereckiego, Pawła Mykietyna, Wojciecha Kilara i György’a Ligetiego. Oprawę wizualną do tych utworów wykona niemiecki artysta Robert Seidel, którego prace charakteryzują się bardzo subtelną i oszczędną kolorystycznie tonacją.

Drugi dzień festiwalu rozpocznie koncert jednego z najbardziej rozpoznawalnych współczesnych polskich skrzypków, poruszających się repertuarowo w obrębie jazzu i awangardy – Adama Bałdycha. Razem z Pawłem Hendrichem, kompozytorem, który ściśle koreluje swoją pracę z komputerem oraz z artystą wizualnym Pawłem Liskiem, zaprezentują projekt AVATAR, opierający się na improwizacji powiązanej m.in. z utworami Lutosławskiego, Bacha i Hildegardy z Bingen.

Kolejnym koncertem będzie występ niemieckiego duetu Reinhold Friedl i Lillevan. Ich koncepcja dźwiękowo-wizualna Lutosławski Homage oparta zostanie na dialogu dźwięków preparowanego fortepianu z dynamiczną animacją.

Końcowym akcentem festiwalu będzie koncert PRENTY – koncepcji muzycznej stworzonej przez Konrada Kucza, Mateusza Kwiatkowskiego i Roberta Rasza. Ta premierowa kompozycja pt. Lutoslavia wsparta doskonałymi wizualizacjami amerykańskiego artysty Raymonda Salvatore’a Harmona w całości odnosić się będzie do koncepcji kompozytorskiej Witolda Lutosławskiego.

W trakcie trwania festiwalu w przestrzeni Labsen prezentowana będzie instalacja interaktywna Pawła

Janickiego, która da widzom możliwość aktywnego uczestniczenia w procesie komponowania utworu muzycznego poprzez ingerencję w animowane struktury graficzne. Dodatkowym wydarzeniem rozszerzającym zakres występujących na Polu Widzenia środków wyrazu będzie instalacja graffiti Raymonda Salvatore’a Harmona, która wykonana zostanie na Bulwarze Sztuki przed budynkiem CSW w dniu otwarcia festiwalu.

Lutosławski Quar tet, fot. Sander Buyck

PROGRAM: Wszystkie wydarzenia festiwalu odbywać się będą na parterze CSW 15.11.2013, piątek, godz. 19.00 Otwarcie festiwalu Lutosławski Quartet – koncert / wizualizacja – Robert Seidel Krakowski Kwintet dęty – koncert / wizualizacja – Robert Seidel 16.11.2013, sobota, godz. 19.00 Adam Bałdych, Paweł Hendrich – koncert / wizualizacja – Paweł Lisek Projekt AVATAR / premiera Reinhold Friedl – koncert / wizualizacja – vj Lillevan Projekt – Lutoslavski Homage / premiera PRENTY – koncert / wizualizacja – Raymond Salvatore Harmon Projekt – Lutoslavia / premiera 15.11.2013, piątek, godz. 18.00 – 22.00 16.11.2013, sobota, godz. 12.00 – 22.00 17.11.2013, niedziela godz. 12.00-18.00

Instalacja Pawła Janickiego

Interaktywna instalacja muzyczna kontrolowana ruchem i urządzeniami mobilnymi oparta na koncepcji aleatoryzmu kontrolowanego Witolda Lutosławskiego. inf. Katarzyna Drewnowska-Toczko

listopad 2013 |

| 55

w y da r z e n i a 14.11.2013, czwartek, godz.

18.00, Galeria Wspólna

Wykład prof. Doroty Kudelskiej „Geometria obrazów Jacka Malczewskiego”

Galeria Wspólna, ul. Batorego 1/3, tel. 523 221 447, e-mail: galeriawspolna@onet.pl 7.11.2013, czwartek, godz.

18.00, Galeria Wspólna

Dorota Kudelska – historyk literatury i sztuki. Ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz historię sztuki na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.

Od 1987 roku pracuje w katedrze Historii Sztuki Nowoczesnej

KUL. Zajmuje się związkami literatury i sztuk plastycznych. W 1995 roku uzyskała stopień doktora za rozprawę Juliusz Słowacki i sztuki plastyczne. Jej rozprawa habilitacyjna Dukt pisma i pędzla. Biografia intelektualna Jacka Malczewskiego (2008) została uhonorowana prestiżową nagrodą miesięcznika „Nowe Książki”. Dorota Kudelska opracowuje i przygotowuje do druku odnalezione pisma Malczewskiego – jego korespondencję, notatki, brudnopisy wystąpień publicznych oraz wiersze.

G rzegorz G wiazda

Wernisaż rzeźby Grzegorza Gwiazdy Grzegorz Gwiazda to jeden z najbardziej utalentowanych absolwentów ostatnich lat ASP w Warszawie.

Już podczas studiów zaskakiwał niekonwencjonalną budową swoich rzeźb.

Nigdy nie gonił za modą i powierzchownymi rozwiązaniami.

Jego dyplom to bardzo dojrzałe dzieło, które było początkiem cyklu bardzo pięknych prac. Imponuje tym, że właśnie teraz, kiedy w obszar rzeźby wdarły się różne media, Grzegorz Gwiazda konsekwentnie podąża tropem klasycznej rzeźby, skupiając się na ludzkiej figurze.

Czyni duże postępy. Rzeźby jego są zbudowane coraz większą perfekcją. Jest bardzo pracowity. Odnoszę wrażenie, że całe swoje, młode jeszcze, życie podporządkowane jest największej pasji, jaką jest dla niego rzeźba.

Swoimi pracami udowadnia, że rzeźba, w tym klasycznym rozumieniu, ma jeszcze ogromne możliwości przekazu i może być nośnikiem współczesnych idei.

Prace swoje pokazywał już na wielu wystawach, budząc zawsze ogromne zainteresowanie.

Mam wielką satysfakcję, że był w mojej pracowni, gdzie zrealizował swój dyplom. Jestem przekonany i wierzę, że przed nim jeszcze wiele znakomitych realizacji.

Prof. Adam Myjak

56 |

| listopad 2013

P o m a z a n i e c , g l i n a , 2 012

R o w e r, g l i n a , 2 013

H e r e t y k , p a p i e r, 2 013

S e k r e t , g i p s , 2 013

w y da r z e n i a Miejskie Centrum Kultury 3.11.2013, niedziela, godz. 12.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, bilety: normalny 16 zł, ulgowy 13 zł, rezerwacje: rezerwacje@mck-bydgoszcz.pl Scena Teatru Lalkowego – MCK i Bydgoski Teatr Lalek BURATINO

„Przygody Kaja i Gerdy” – spektakl 4.11.2013, poniedziałek, godz. 17.00, Kawiarnia Szpulka

Teatr w sobie

Otwarcie wystawy fotografii Kuby Szczepaniaka.

4.11.2013, poniedziałek, godz. 17.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny – ilość miejsc ograniczona, konieczność rezerwacji pod adresem: teatr@mck-bydgoszcz.pl

ArletTeatr „MEDEA” – spektakl Grupa istnieje od 2001 roku, w obecnym składzie pracuje od 5 lat. Wciąż rozwija się przez warsztaty i udział w ogólnopolskich festiwalach teatralnych. Jako Stowarzyszenie Teatralne „Juvenkracja” bierze udział w wielu projektach m.in. w Bydgoskim Festiwalu Wodnym „Ster na Bydgoszcz”.

Spektakl nie ma na celu opowiedzenia historii Medei, tylko pokazanie jej postaci jako „Tej Innej” – tej, która odważyła się przeciwstawić władzy i roli kobiety. Pojawia się również problem społeczeństwa – każdy jest panem dla siebie. Jednak tak łatwo ulegamy postawom innych osób, które mimo, że nie są zgodne z naszym sumieniem, są po prostu bezpieczne. Tekst Eurypidesa ma pomóc w odpowiedzeniu na pytanie „kim jesteśmy?”.

Po spektaklu spotkanie twórców z widzami i specjalistami.

Kierunek Scena – to ambitna kontynuacja zeszłorocznego cyklu „Pokaż się w teatrze!”.

Spektakl Medea, fot. Jakub Szczepaniak

5.11.2013, wtorek, godz. 20.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, bilety: 10 zł (do nabycia w MCK)

koncert: Premiery Płytowe PI – G – MA Muzyka projektu PI-G-MA jest wypadkową elementów dwóch stylów muzycznych – muzyki rockowej i jazzowej.

Materiał w większości skomponował bydgoski muzyk Marcin Grzella, który jest również jego gitarzystą.

Całość okraszona jest dużą ilością improwizacji gitarowo-basowo-klawiszowych. Do udziału w nagraniach zaproszeni zostali czołowi muzycy, koncertujący na całym świecie: Wojciech Pilichowski – bas (gościnnie), Marek Raduli – gitara (gościnnie) oraz zdolni muzycy młodego pokolenia: Adam Lemańczyk – pianista (uczeń Krzysztofa Herdzina w klasie fortepianu jazzowego Akademii Muzycznej w Bydgoszczy), Lena Romul – wokalistka i saksofonistka (gościnnie), Martyna Wegner, oraz Marcin Ściesiński – perkusista. W październiku ukaże się płyta CD zatytułowana „PIGMA” Znajdzie się na niej 11 kompozycji.

6.11.2013, środa, godz. 19.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp: 65,00 zł (bilety dostępne w kasie MCK i sklepie MUZYKA ul. Śniadeckich 50)

MUZYCZNE SMAKI vol. 5 – Nosowska.zip + gość FISMOL

Katarzyna Nosowska wystąpi na ponad dziesięciu koncertach w ramach listopadowej trasy Nosowska.zip, podczas której zaprezentuje przekrojowy repertuar – głównie najważniejsze i najbardziej znane utwory z solowej działalności. Dodatkowo będzie można usłyszeć kilka bardzo dawno niegranych, elektronicznych kompozycji Andrzeja Smolika z płyty „Sushi” – zapewne będzie to gratka dla fanów twórczości Artystki. Koncerty na trasie Nosowska.zip otwierać będą goście, podczas

Katarz yna Nosowska, fot. Przemysław Skrz ydło

listopad 2013 |

| 57

w y da r z e n i a bydgoskiego koncertu będzie to zespół Fismol Więcej o koncertach i terminach trasy na www.nosowska.pl 9.11.2013, sobota, godz. 14.00

Spacerownik bydgoski Z wizytą u kaletnika.

10.11.2013, niedziela, godz. 9.30, salonik secesyjny, wstęp wolny

Poranek teatralny dla osób niepełnosprawnych 10.11.2013, niedziela, godz. 11.00, foyer MCK, wstęp wolny.

Zapisy: dagmara.wroblewska@mck-bydgoszcz.pl

Zatańcz ze mną mamo

– warsztaty taneczne dla dzieci od lat 5 z opiekunami.

Tańczyć mogą mamy, babcie, ciocie, starsze siostry i tatusiowie. Prowadzi tancerka flamenco Dorota Dzięcioł. Prosimy o zabranie wygodne stroju.

10.11.2013, niedziela, 12.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, bilety: normalny 16 zł, ulgowy 13 zł, rezerwacje: rezerwacje@mck-bydgoszcz.pl Scena Teatru Lalkowego – MCK i Bydgoski Teatr Lalek BURATINO

10.11.2013, niedziela, 14.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Koncert dla bydgoskich Seniorów

Występ ZPiT „Płomienie” dla seniorów w związku z nadchodzącymi świętami: narodowym Świętem Niepodległości i Ogólnopolskim Dniem Seniorów organizowany przez Kazimierzowski Uniwersytet trzeciego Wieku i Miejskie Centrum Kultury 12.11.2012, wtorek, godz. 17.00, Kawiarnia Szpulka MCK, wstęp wolny,

„Archiduszki – architekci Bydgoszczy XX wieku” – wykład Stowarzyszenia Architektów Polskich

W ramach spotkania zatytułowanego „Archiduszki” zaprezentowane zostaną 2 wykłady na temat twórczości nieżyjących bydgoskich architektów, działających w XX wieku. Dr Agnieszka Wysocka przedstawi sylwetki projektantów z okresu dwudziestolecia międzywojennego, w tym m.in. Jana Kossowskiego, autora planów oryginalnych modernistycznych willi i domów mieszkalnych. Dr Iwona Jastrzębska-Puzowska przypomni twórczość architektów z okresu PRL-u: Alfonsa Licznerskiego, Stefana Klajbora, Andrzeja Modrzejowskiego i Zdzisława Kozłowskiego.

„Ach, ta Mysia” – spektakl

Budynek NOT

13.11.2013, środa, godz. 16.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp na zaproszenia

Ach, ta Mysia. Fot. Dariusz Gackowski

10.11.2013, niedziela, 12.00, kawiarnia „Szpulka”, wstęp wolny,

„Pod flagą biało-czerwoną, białoamarantową, a nawet piracką banderą!”

– prelekcja Adama Gajewskiego

10.11.2013, niedziela, 12.00

Biało-czerwony przejazd rowerowy – zbiórka na parkingu MCK

58 |

| listopad 2013

Miejskie obchody Ogólnopolskiego Dnia Seniora

Koncert dla animatorów i przedstawicieli ruchu senioralnego.

14.11.2013, czwartek, godz. 17.00, Kawiarnia Szpulka MCK, wstęp 10 zł. Zapisy: dominika.kiss-orska@mck-bydgoszcz.pl

Koło Gospodyń Miejskich.

Obrazy na tapety.

Spotkanie z Anną Tomasik z którą przygotujemy efektowne obrazy z… tapet. Resztki niezużytych rolek ozdobnych tapet plus koraliki i koronki są doskonałymi materiałami do wykonania przepięknych i zdobnych dzieł.

w y da r z e n i a 15.11.2013, piątek, godz. 21.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, bilety: 25 zł i 30 zł, Low Lab.

Koncert Flunk Grupa Flunk to połączenie muzyki elektronicznej, pop, downtempo oraz trip hop. Ich koncerty są niezwykle porywające, przez niektórych opisywane wręcz jako urocze. Ich płyty wydaje – słynna już chyba – wytwórnia BeatService (m.in. Biosphere, Mind over Midi), i w zasadzie już te dwa fakty powinny jak najlepiej świadczyć o Flunk, wszak nowa muzyka norweska robi coraz więcej zamieszania na światowych „nowobrzmieniowych” rynkach. Flunk idealnie wpisuje się w tą tendencję: płyt tego zespołu słucha się z wielką przyjemnością: charakterystyczny głos wokalistki w połączeniu z zimnym, gitarowo-elektronicznym graniem robią swoje.

16.11.2013, sobota, godz. 14.00, zbiórka w MCK, wstęp wolny. Zapisy: dominika.kiss-orska@mck-bydgoszcz.pl

Spacerownik bydgoski z wizytą u kuśnierki

Kuśnierstwo to dział rzemiosła i przemysłu zajmujący się wytwarzaniem wyrobów skórzanych. Tradycyjnie kuśnierz sam wyprawiał skóry, a wyroby szył i zdobił wyłącznie ręcznie. Część pracowni zachowało ten sposób pracy, pozostałe wykorzystują szycie maszynowe.

Kuśnierze posiadali własne cechy, regulujące zwyczaje, zasady zdobywania zawodu, rozsądzające spory. Jak wygląda praca i pracownia kuśnierza dzisiaj? Dowiemy się z warsztatu działającego od 62 roku przy ul. Dworcowej.

16 listopada, sobota, godz. 18.00, Kawiarnia SZPULKA MCK

Otwarcie wystawy fotografii Jacka Szymczaka „Kobiety Świata” Na KOBIETY ŚWIATA, składa się kilkanaście opowieści o kobietach z odległych od siebie miejsc.

Ich nieprzypadkowość składa się na jeden obraz portretu Kobiety a każdy z osobna snuje opowieść korelującą z miejscami skąd pochodzą wybrane przez autora bohaterki. To 10-letni zbiór portretów z podróży Jacka Szymczaka po świecie.

Jacek Szymczak – reżyser, operator obrazu, producent. Wszechstronne umiejętności łączy jeden wspólny mianownik: nowe sposoby komunikacji z widzem, formalne środki wyrazu i fascynacja obrazem i dźwiękiem.

Na co dzień zajmuje się pracą nad telewizyjnymi formatami i projektami filmowymi. Wiedzę praktyczną opisał również w pracy naukowej zdobywając tytuł doktora sztuki filmowej i telewizyjnej w PWSFTViT gdzie wykłada na wydziale operatorskim i produkcji filmowej.

17.11.2013, niedziela, godz. 8.20, zbiórka na Dworcu PKS, wstęp wolny. Bilety normalne na 2 autobusy to łącznie 23,10 zł + 10 zł – bilet do muzeum archeologicznego

Kultura na świeżym vol. 19 – u Leszka na Pałukach

Wyruszamy z Bydgoszczy o godz. 8.45. Dojeżdżamy do Żnina (9.50), skąd czerwonym szlakiem, zwanym Piastowskim, udajemy się na południe, w kierunku Wenecji. Tam w ramach przerwy, rozbijemy na chwilę obóz na ruinach średniowiecznego zamku. Będzie to pierwszy, jednak nie ostatni, kontakt z historią podczas wycieczki. Stamtąd udamy się w kierunku wsi Biskupin, gdzie opuszczając szlak przy dawnej stacji kolejowej udamy się w kierunku muzeum archeologicznego, gdzie damy sobie chwilę na zwiedzenie zrekonstruowanej osady.

Następnie szlakiem Leszka Białego przejdziemy się w kierunku Marcinkowa Dolnego, gdzie zobaczymy pomnik Leszka Białego, księcia krakowskiego, zamordowanego ponoć w tej wsi w XIII w. Z Marcinkowa udamy się już prosto do Gąsawy, skąd autobusem o godzinie 18.02 udamy się do Bydgoszczy (19.28). Wszystko to odbędzie się w cudownej scenerii Pałuckich pól, lasów i jezior oraz, mamy nadzieję, przy niczym nie zmąconej słonecznej pogodzie. Zapraszamy!

21.11.2013, czwartek, godz. 17.00, wstęp 10 zł – liczba miejsc ograniczona – zapisy: dominika. kiss-orska@mck-bydgoszcz.pl,

Koło Gospodyń Miejskich – Pracownia witrażu

Justyna Żywiecka nauczy nas, jak zrobić biżuterię metodą sutasz. To doskonały czas wyciszenia i koncentracji. Efekty zaś są powalające.

22.11.2013, piątek, godz. 18.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny,

Wykład Lecha Majewskiego pt. „Ukryte symbole w sztuce”

oraz projekcja filmów: „Pokój saren” i „Młyn i krzyż”.

23.11.2013, sobota, godz. 9.30, wstęp wolny, Galeria Wspólna. Zapisy: dominika.kiss-orska@ mck-bydgoszcz.pl

Poranek rodzinny

Czy liście, które opadły już z drzew, muszą odejść w zapomnienie? Na listopadowym poranku spróbujelistopad 2013 |

| 59

w y da r z e n i a my znaleźć sposób, aby na zawsze zatrzymać przy sobie choć cząstkę przyrody z kończącego się roku. A przy tym powstanie coś bardzo praktycznego. Poczytamy też i obejrzymy bajki, potańczymy przy muzyce. Miło spędzimy czas! Zapraszamy!

28 listopada – 1 grudnia 2013

DRUMS FUZJE

Wszystkie koncerty: sala MCk 28 listopada, czwartek Warsztaty – Piotr Biskupski – Zespół Szkół Muzycznych, zapisy w sekretariacie godz. 19.00

Jacek Pelc Song Book

Wykonawcy: Maciej Sikała – saksofony, Krzysztof Herdzin – fortepian, Paweł Pańta – kontrabas, Jacek Pelc – instrumenty perkusyjne godz. 20.30

ELECTRICITY WORKS

Wykonawcy: Henryk Gembalski – skrzypce, Piotr Olszewski – gitara, Grzegorz Nadolny – kontrabas, Piotr Biskupski – perkusja Koncert poprzedzi mini-intro perkusyjne studentów Piotra Biskupskiego.

29 listopada, piątek Warsztaty – Piotr Biskupski – Zespół Szkół Muzycznych, zapisy w sekretariacie godz. 18.00

Warsztaty – Ola Rzepka

zgłoszenia: weronika.placzek@mck-bydgoszcz.pl

godz. 20.00

Experimental Psychology (ogólnopolska premiera!) wykonawcy: Sebastian Gruchot – skrzypce, Rafał Gorzycki – perkusja godz. 21.30

The Bees’ Knees

Wykonawcy: Irek Wojtczak – saksofon, Kamil Pater – gitara, Adam Żuchowski – kontrabas, Kuba Staruszkiewicz – perkusja 30 listopada, sobota godz. 20.00

The Cyclist

Wykonawcy: Daniel Mackiewicz – electric piano, organy, Wojtek Woźniak – bass, Jacek Buhl – perkusja, Dj Grzanko Muzykant – adapter, sampler godz. 21.00

BRDA

Wykonawcy: Marek Maciejewski – gitara, Joanna Frejus – wokal, Paweł Rychert – electric piano, Piotr Kikta – klarnet, Marcin Karnowski – perkusja godz. 22.00

Drekoty

Wykonawcy: Ola Rzepka, Magda Turłaj, Natalia Pikuła 1 grudnia, niedziela godz. 19.00

Justyna Steczkowska koncert akustyczny cena biletu 20,00 zł (do nabycia w kasie MCK)

60 |

| listopad 2013

24.11.2013, niedziela, godz. 9.30, foyer MCK i sala prób nr 54, wstęp wolny.

Zapisy dagmara.wroblewska@mck-bydgoszcz.pl

Warsztaty rodzinne z Fundacją Nowe Pokolenie – edycja II

Spotkanie rodzinne poprowadzone będzie w trzech blokach. Pierwszy blok umuzykalniający. Na zajęciach wykorzystywana jest metoda C. Orffa oraz E.E. Gordona. Dla dzieci rytmika jest rozrywką integrującą je ściśle z rówieśnikami, pozwalającą na tworzenie nowych więzi społecznych. Ćwiczenia rytmiczne są systemem dobranych ruchów, wykonywanych ściśle według muzyki. Drugi blok to zajęcia plastyczne.

Dzieci poznają magiczne właściwości moczonej krepy. Tematem przewodnim będzie tęcza i jej kolory.

Po zapoznaniu się z historią o tęczowych barwach dzieci stworzą do niej ilustrację używając jedynie krepy i wody. Każdy uczestnik warsztatów będzie miał okazję wykazać się kreatywnością i inwencją twórczą.

Ostatni blok to zajęcia taneczne. Rozpoczną się od marszu parami przy muzyce, nauczymy się „Swingu w uliczce”, będą zabawy taneczne z apaszkami, ruch do sygnałów dźwiękowych.

Zajęcia dla dzieci w wieku od 3 do 5 lat z opiekunami.

Ilość miejsc ograniczona. Prosimy o zabranie wygodnego i niekrępującego ruchów stroju.

24.11.2013, niedziela, godz. 12.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, bilety: normalny 16 zł, ulgowy 13 zł, rezerwacje: rezerwacje@mck-bydgoszcz.pl Scena Teatru Lalkowego – MCK i Bydgoski Teatr Lalek BURATINO

„Koziołek Matołek” – spektakl 24.11.2013, niedziela, godz. 15.30, sala kinowo-widowiskowa MCK, bilety dla osób powyżej 65 lat 5 zł

DKF PLUS – projekcja filmu „Powtórnie narodzony” Tym razem zapraszamy bydgoskich seniorów na polską premierę filmu w reżyserii Sergio Castellitto, dramatu zrealizowanego na podstawie powieści Margaret Mazzantini „Venuto al mondo”. „Powtórnie narodzony” to poruszająca historia o różnych typach miłości – to opowieść o szalonym uczuciu kobiety do mężczyzny jej życia, o głębokiej, choć niełatwej matczynej miłości do ukochanego dziecka, o miłości do kraju, w którym przeżyło się najpiękniejsze i najgorsze chwile. Każde zdjęcie i każdy obraz tego urzekającego dramatu są przepełnione emocjami i wizualną wirtuozerią.

w y da r z e n i a 24.11.2013, niedziela, godz. 19.00, Kawiarnia Szpulka MCK, wstęp wolny

Teatr Improwizowany wymyWammy – pokaz improwizacji teatralnej

25.11.2013, poniedziałek, godz. 11.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Koncert finałowy „Śpiewającej Polski”

Miejskie Centrum Kultury od września 2012 r. wspiera rozwój chórów szkolnych poprzez realizację Ogólnopolskiego Programu Rozwoju Chórów Szkolnych „Śpiewająca Polska” współfinansowanego przez Narodowe Centrum Kultury. Celem Programu jest odnowienie ruchu chóralistyki szkolnej, upowszechnienie śpiewu oraz edukacja artystyczna dzieci i młodzieży. Stałymi formami działalności w ramach programu są m.in.: dodatkowe lekcje śpiewu, comiesięczne spotkania metodyczne dyrygentów, warsztaty dla osób prowadzących chóry oraz obligatoryjne przeglądy i konkursy chórów szkolnych.

Opiekę merytoryczną i metodyczną zapewnia Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Minister Edukacji i Sportu przy finansowym wsparciu samorządów lokalnych. W województwie kujawsko-pomorskim operatorem merytorycznym Programu jest Akademia Muzyczna im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy, a organizacyjnym Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy przy współpracy innych jednostek samorządowych. Nasz region otacza swą opieką 16 chórów województwa kujawsko-pomorskiego (w tym 8 chórów z Bydgoszczy).

W celu dbałości o nieustanne podnoszenie umiejętności dyrygentów chórów Miejskie Centrum Kultury organizuje cykliczne warsztaty i spotkania metodyczne dla nauczycieli uczestniczących w projekcie. Wynikiem procesu dydaktyczno-artystycznego będzie KONCERT w wykonaniu chórów szkolnych z woj. kujawsko-pomorskiego uczestniczących w projekcie, który odbędzie się 25 listopada o godz. 11.00 w MCK w Bydgoszczy.

Zapraszamy serdecznie.

27.11.2013, środa, godz. 19.00, salonik secesyjny, wstęp wolny,

Kawiarenka Belle Epoque „Wojna przyszła, czyli wizje z przeszłości” Jak w każda przedostatnią środę miesiąca zapraszamy do kawiarenki „Belle Epoque”. Dotąd rozmawialiśmy m.in. o modzie, spirytyzmie, kinie i fotografii, zaś spotkanie listopadowe poświęcamy… wojnie! Niestety; nawet „Piękna Epoka” niekiedy przynosiła ludziom pożogę i śmierć na bitewnym polu. Trzeba jednako przyznać, iż był to również czas wizjonerskich prób kodyfikacji konwencji zmierzających do powszechnego

Pieta Królowie lata Królowie lata” „Rok 1863” – wstęp wolny Pieta Królowie lata „Pan Tadeusz” z 1928 roku – wstęp wolny 15.30 „Był sobie dzieciak” – wstęp wolny 18.00 Pieta 20.15 Królowie lata 12 wtorek 18.00 Pieta 20.15 Królowie lata 13 środa 18.00 Pieta 20.15 Królowie lata 14 czwartek 18.00 Pieta 20.15 Królowie lata 22 piątek 18.00 Wykład Lecha Majewskiego pt. „Ukryte symbole w sztuce” oraz projekcja filmów: „Pokój saren” i „Młyn i krzyż” – wstęp wolny 24 niedziela 18.00 Powtórnie narodzony 20.15 Jego oczami 25 poniedziałek 18.00 Powtórnie narodzony 20.15 Jego oczami 26 wtorek 18.00 Powtórnie narodzony 20.15 Jego oczami 27 środa 18.00 Powtórnie narodzony 20.15 Jego oczami bilety ulgowe 11 zł / normalne 14 zł 2 sobota

18.00 20.15 4 poniedziałek 20.15 10 niedziela 15.30 18.00 20.15 11 poniedziałek 13.00

pokoju, czas oddolnego ruchu pacyfistycznego. Wśród europejskich teoretyków wojny i pokoju postacią czołową był zaś bez wątpienia warszawski kupiec, „Król Kolei Żelaznych” – Jan Gotlib Bloch. Jemu kawiarniany wieczór zostanie w całości poświęcony. Na prelekcję zaprasza Adam Gajewski – autor telewizyjnego programu historycznego „Kujawsko-Pomorski Wehikuł Czasu”.

30.11.2013, sobota, godz. 15.00, wstęp wolny, Kawiarnia Szpulka MCK. Zapisy: kasia@swiatbab.pl, liczba miejsc ograniczona

Zamieniada

Idea swapa opiera się na założeniu, że w szafie każdego z nas znajdują się ciuchy których nie nosimy bo np. jest to wynik nietrafionego prezentu, nieudanego zakupu, zmieniliśmy styl, rozmiar itp. SWAP PARTY to idealna okazja żeby pozbyć się takich rzeczy znajdując im nowego właściciela. SWAP PARTY to tani i ekologiczny sposób na odświeżenie garderoby. listopad 2013 |

| 61

w y da r z e n i a

Gabinet Andr zeja Sz walbego odt wor zony w Pałacu Star ym w Ostromecku, fot. Dariusz Gackowski

Niezwykła kolekcja Muzyka, sztuka wydobywania dźwięku, po rewolucji cyfrowej, której źródła sięgają lat trzydziestych XX wieku, zmieniła swoje oblicze, dała nowe możliwości, otworzyła nieznane dotąd drogi artystycznej kreacji. Dźwięk cyfrowy, stechnicyzowany, oderwany od swego źródła, sprowadzony został do komputerowo przetworzonego, wcześniej dokonanego nagrania muzycznego, do którego wydobycia wystarczy zaledwie kliknięcie myszką. Nadal jednak w muzyce urzeka nas to co akustyczne, fizyczne, architektoniczne, cielesne, realne a nie wirtualne czy konceptualne. Na przeciwległym biegunie nowych poszukiwań coraz większą popularnością cieszy się nurt historycznego wykonawstwa muzyki, dzięki któremu znany repertuar na nowo ożywa a instrumenty dawne przestają być jedynie częścią zbiorów muzealnych, stając się niezbędnym elementem w poszukiwaniu autentycznego brzmienia. Nieliczni tylko mają świadomość jak niezwykły, unikatowy w skali europejskiej zbiór takich właśnie historycznych instrumentów mieszczą przepiękne sale ostromeckich Pałaców. Kolekcja utworzona została w 1978 roku z inicjatywy dyrektora Filharmonii Pomorskiej Andrzeja Szwalbego, w odpowiedzi na apel Ośrodka Dokumentacji Zabytków Ministerstwa Kultury i Sztuki o ratowanie starych fortepianów – dóbr kultury narodowej, często kłopotliwych dla właściciel i porzucanych ze względu na swe duże rozmiary. Początkowo działania te miały charakter czysto poznawczy i antykwaryczny, z czasem jednak zrodziła się inicjatywa aby ta niezwykła kolekcja nie była jedynie „tworem sensu 62 |

| listopad 2013

stricto muzealnym”, ale „żywym laboratorium muzycznym, w którym pianiści mogliby wykonywać muzykę dawną na instrumentach odpowiadających czasom jej powstania”. Andrzej Szwalbe pragnął, aby przynajmniej te instrumenty, które uznać można za reprezentatywne dla pewnego okresu względnie miejsca pochodzenia przemówiły własnym głosem. Rozpoczęto więc prace restauracyjne i rekonstrukcyjne. Niestety ze zbioru zawierającego ponad czterdzieści fortepianów i pianin zaledwie trzy doprowadzono do stanu umożliwiającego wykorzystywanie ich do celów koncertowych.

W połowie lat 80. pojawiła się kolejna szansa aby te wyjątkowe, XIX-wieczne instrumenty przywrócić do świetności. Mające powstać wówczas Muzeum Instrumentów w Bydgoszczy miało stać się nie tylko placówką wystawienniczą, ale także instytucją o charakterze naukowym. Muzeum jednak nie powstało. Po wielu latach, dzięki inicjatywie Miejskiego Centrum Kultury i Stowarzyszenia Andrzeja Szwalbego Dziedzictwo, ta oryginalna kolekcja ma szansę na pełną rewitalizację i stworzenie na jej potrzeby odpowiedniej przestrzeni. 11 listopada w Pałacu Mostowskich w Ostromecku odbędzie się spotkanie inicjujące ten projekt. Ogromne zainteresowanie kolekcją oraz chęć udziału w tym spotkaniu wyrazili m.in. światowej sławy profesorowie fortepianu, którzy w tym czasie zjadą do Bydgoszczy i będą zasiadać w jury IX Międzynarodowego Konkursu Fortepianowego im. I.J. Paderewskiego. Być może tym razem uda się spełnić życzenie Honorowego Obywatela Bydgoszczy, wielkiego kreatora kultury, humanisty, człowieka dzięki któremu Bydgoszcz stała się jednym z ważniejszych punktów na mapie kulturalnej naszego kraju – Andrzeja Szwalbego.

Maja Sieja

w y da r z e n i a Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku 3.11.2013, niedziela, godz. 12.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp wolny

Akademia dzieciom – Muzyczna podróż po świecie Głównym celem cyklicznych zajęć jest umuzykalnianie i rozwijanie zainteresowań muzycznych najmłodszych odbiorców. Odbywa się to poprzez prezentację twórczości różnych kompozytorów, zapoznawanie z brzmieniem i budową instrumentów, naukę i śpiewanie piosenek, realizację prostych układów rytmicznych.

Prowadzący audycje, dr Ewelina Boesche-Kopczyńska i mgr Honorata Glaza-Gulgowska, wykorzystują metodę „aktywnego słuchania” polegającą na dodaniu do muzyki elementów ruchu, gry na instrumentach, melorecytacji. Listopadowy koncert nosi tytuł „Piosenka o kwiecie jaśminu”.

3.11.2013, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp 10 zł*

Koncert zespołu Collegium Vocale Bydgoszcz Interpretacja muzyki dawnej wymaga dużej wiedzy, kompetencji, w niemniejszym stopniu intuicji muzycznej, przede wszystkim jednak ogromnej pasji.

Collegium Vocale to zespół, dla którego ważne miejsce zajmuje też radość, którą niesie wykonywanie muzyki dawnej i dzielenie tej radości z publicznością. Zapraszamy na występ uhonorowanego nagrodą Fryderyka kwartetu, podczas którego zaprezentuje on obszerny program pieśni renesansowych.

Koncert poprowadzi Urszula Guźlecka. Na uczestników tego wydarzenia czeka miła niespodzianka.

baryton) Doroty Kuczyńskiej-Tlałki (fortepian) oraz studentów klasy śpiewu Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy.

10.11.2013, niedziela, godz. 17.30, Pałac Stary w Ostromecku, wstęp wolny

Wykład prof. Janusza Kutty Po koncercie „Akademia w Pałacu” zapraszamy na wykład profesora Janusz Kutty, historyka, który, przy okazji przypadającej następnego dnia rocznicy odzyskania niepodległości, przypomni tamte wydarzenia.

11.11.2013, poniedziałek, godz. 16.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp wolny

VI Śpiewnik Domowy. W kręgu tradycji szlacheckiej i ułańskiej Tradycyjnie usłyszeć będzie można polskie pieśni patriotyczne z różnych okresów historycznych. W koncercie udział wezmą dzieci z Zespołu Szkół w Ostromecku i Młodzieżowego Domu Kultury nr 2 w Bydgoszczy – pod kierownictwem Anny Grzybek – oraz Krystyna Piórczyk i Dorota Lewandowska. Gościem specjalnym będzie Leonard Luther, prowadzenie Krystyna Berndt.

15.11.2013, piątek, godz. 10.30, ZPP Ostromecko, wstęp wolny

Konferencja bydgoskich Uniwersytetów Trzeciego Wieku 17.11.2013, niedziela, godz. 11.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp 10/15 zł Kontakt: info@fundacjakreatywnejedukacji.org lub tel. 602 466 347, szczegóły: www.fundacjakreatywnejedukacji.org

Gordonowski koncert dla rodzin z dziećmi, z zespołem Własny Port W programie spotkanie z muzyką żeglarską, nauka wiązania węzłów, przeciągania liny i inne „morskie”

KONKURS FOTOGRAFICZNY

C o l l e g i u m Vo c a l e B y d g o s z c z , f o t . D a r i u s z G a c k o w s k i

10.11.2013, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp 10 zł*

Akademia w Pałacu Jesienne nastroje w pieśniach i ariach najwybitniejszych kompozytorów europejskich. Usłyszymy między innymi utwory: F. Schuberta, R. Schumanna, S. Moniuszki, F. Chopina, P. Czajkowskiego, S. Rachmaninowa, C. Debussy’ego, J. Iberta, M. Ravela, G. Pucciniego, G. Verdiego w wykonaniu Macieja Witkiewicza (bas,

Ostromecko, cztery pory roku w obiektywie

Jesienna edycja konkursu trwać będzie do początku kalendarzowej zimy. W grudniu specjalne jury oceni prace i przyzna nagrody. Zapraszamy wszystkich amatorów fotografii do odwiedzenia tego niezwykłego miejsca, robienia zdjęć i przesyłania do nas. Fotografie prosimy kierować na adres: konkurs.ostromecko@gmail.com Każdy uczestnik może przesłać maksymalnie 3 zdjęcia. Zapraszamy – nagrody czekają! listopad 2013 |

| 63

w y da r z e n i a z publicznością, szczerość przekazu to podstawowe atuty zespołu.

24.11.2013, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp 10 zł*

Koncert zespołu Danza del Fuego Zimne, listopadowe popołudnie, rozgrzeją gorące rytmy flamenco. W niezwykłą podróż do Andaluzji zabierze naszą publiczność bydgoska formacja Danza del Fuego (Dorota Dziecioł – taniec; Sławomir Dolata – gitara, śpiew; Maciej „Mustafa” Giżejewski – cajón, spiew). Muzyka, którą tworzy grupa, jest ich własną wizją flamenco, powstałą na bazie tradycyjnej sztuki Cyganów z Andaluzji, jazzu, muzyki latynoskiej i orientalnej. W programie koncertu tradycyjne i znane formy flamenco, jak również własne kompozycje i aranżacje zespołu.

30.11.2013, sobota, godz. 16.00, Pałac Nowy – wstęp wolny atrakcje. Piękną, porywającą do śpiewu i tańca muzykę prezentować będą: Piotr Gąsiewski – gitara, śpiew; Rafał Ordak – gitara, śpiew; Rafał Chmiel – akordeon; Piotr Szczepańczyk – gitara basowa; Jolanta Gawryłkiewicz i Adrianna Walczak – wsparcie wokalne oraz animacja zabaw. Koncert wpisuje się w przedsięwzięcie „Muzopolis”, czyli projekt edukacyjno-badawczy, realizowany we współpracy z Uniwersytetem Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.

17.11.2013, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp 10 zł*

Koncert duetu Werbińska & Pawlina Duet rozpoczął współpracę kilka lat temu podczas wspólnie prowadzonych jam session w klubie Daily Blues w Sopocie. W maju br. dwukrotnie supportowali koncerty zespołu Rogers Band, której członkiem był Ray Manzarek z legendarnej grupy The Doors. We wrześniu 2012 roku wystąpili podczas emitowanego na żywo koncertu w studiu im. Agnieszki Osieckiej w Warszawie. Są laureatami m.in. nagrody publiczności na 29. Rawa Blues Festival (2009). W 2011 roku ukazał się debiutancki album zespołu „Harmony”, a utwory z tej płyty miały swoją premierę na antenie radiowej „Trójki”. Żywiołowość sceniczna, kontakt

Koncert zespołu Fresca Voce Młodzieżowy Dom Kultury nr 5 zaprasza na koncert z cyklu „II Fordońskie Spotkania z Muzyką Dawną – 15 lat działalności Zespołu Pieśni Dawnej FRESCA VOCE”. Projekt zakłada popularyzację muzyki średniowiecza, renesansu i baroku.

W wybranych utworach akompaniować będzie zespół instrumentalny „Camerata Fordońska” (także z MDK nr 5). W programie koncertu, połączonego z promocją płyty zespołu Fresca Voce, znajdą się m.in. utwory wokalne i instrumentalne sakralne oraz świeckie.

30.11.2013, sobota, godz. 10.00-18.00 1.12.2013, niedziela, godz. 10.00-18.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp wolny

Szachy w Ostromecku Miejskie Centrum Kultury oraz Kujawsko-Pomorski Związek Szachowy zapraszają mieszkańców regionu na kolejną odsłonę gier szachowych.

Na gości czekają klasyczne odmiany szachów, w tym szachów czteroosobowych, losowych, antyszachów, gry kloc (partia dla dwóch dwuosobowych drużyn) oraz innych.

Aby wziąć udział w turnieju wystarczy posiadać licencję szachową KPZSzach – możliwość wyrobienia jej na miejscu (koszt 30 zł – w całości dla Polskiego Związku Szachowego). Szczegółowe informacje: mck-bydgoszcz.pl oraz www.kpzszach.pl * Bilety do nabycia w Miejskim Centrum Kultury w Bydgoszczy (ul. Marcinkowskiego 12-14), w Pałacu Nowym w Ostromecku (ul. Bydgoska 9) oraz przed koncertem. Nie istnieje możliwość wcześniejszej rezerwacji biletów.

64 |

| listopad 2013