BIK 11/2016 by Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy

Felietony: Walczak, Pruss, Siwiec

Relacja z Festiwalu Prapremier 2016

Opera Nova świętuje jubileusz

50 wystaw w Galerii Wspólnej!

listopad 2016

Centrum Kultury Fantastycznej – odsłona 10: Przemysław Nowakowski i Wojciech Chudziński

Tribute to Andrzej Przybielski w MCK

nr 11 (477) ROK XLII ISSN 1232-4450 INDEX 38139x egzemplarz bezpłatny

na początek Nasze miasto nie ma szczęścia do ogólnopolskiej obecności w mediach. Albo właśnie ma szczęście (zależy od tego, czy uważamy, że powinni mówić o nas dobrze, czy tylko nie przekręcać nazwy lub – ewentualnie – stosować poprawną odmianę). Bądźmy jednak maksymalistami: niechby o nas mówili z innych powodów niż te, które pokazują Bydgoszcz jako obiekt śmieszności. Nie żebyśmy nie mieli poczucia humoru, mamy i bawimy się tymi śmiesznościami, naszymi śmiesznościami potrafimy się cieszyć, ale – powiedzmy sobie szczerze – czy nie kosztuje to nas zbyt wiele wysiłku? Czy nie wolelibyśmy śmiać się z siebie trochę rzadziej? Czy musimy wciąż udowadniać ten najwyższy poziom poczucia humoru (jak się powszechnie twierdzi), który pozwala śmiać się z samych siebie? Jestem wielkim zwolennikiem śmiechu w kulturze, jestem entuzjastą kultury jako zabawy, jestem amatorem absurdu i admiratorem groteski – ale bez przesady. Bez powagi żart traci na ostrości. Bydgoszcz odwiedziła kilka dni temu wspaniała węgierska pisarka Andrea Tompa – subtelna, skupiona, uśmiechnięta. Swoje odpowiedzi zaczynała często od korygującej frazy: „To chyba bardziej skomplikowane…”. Jakże żałowałem, że nie było tam polityków z nadmierną skłonnością do składania pozwów i kuratorów z predylekcją do pisania listów. Jak żałowałem, że nie było tam i innych bydgoszczan. Chciałem, żeby choć kilka razy zobaczyli życzliwe skupienie Andrei Tompy i usłyszeli z jej ust: „To chyba trochę bardziej skomplikowane…”. Bo, rzeczywiście, to wszystko bardziej skomplikowane.

R edak to r N ac zeln y

B I K w i n te r n e c i e :

www.bik.bydgoszcz.pl www.issuu.com/bik_ www.facebook.com/bik.bydgoszcz

Prenumerata jest realizowana przez RUCH S.A.: Zamówienia na prenumeratę można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata. ruch.com.pl. Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Centrum Obsługi Klienta „RUCH”: tel. 226 937 000 lub 801 800 803 (w dni robocze w godz. 7.00-17.00, koszt połączenia według taryfy operatora).

spis treści

Instytucja kultury miasta Bydgoszczy

Na początek, Michał Tabaczyński. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Antoni Libera. Debiut stand-upowy, Michał Tabaczyński, dziennik podróży w miejscu (1). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Festiwal Prapremier 2016, Kuba Ignasiak, Michał Tabaczyński, Emilia Walczak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Tylko koni żal, Bartłomiej Siwiec, Zugzwang (43). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Czas na seriale, Przemysław Nowakowski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Zagwiżdż, pajacu! (fragment), Wojciech Chudziński. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Operze Nova plurimos annos!, Barbara Mielcarek-Krzyżanowska . . . . . . . . . . . . 14 Nad Balatonem, Natalia Nazaruk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Jestem kwiaciarką, sprzedaję tu róże, Emilia Walczak, Literacki flâneur (4). . . . . 18 Bydgoski insynuator kulturalny (148), Zdzisław Pruss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Sztuka aranżacji, Hanna Strychalska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Adresy bydgoskich instytucji kultury. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

wydawca: Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy dyrektorka: Marzena Matowska 85-056 Bydgoszcz, ul. Marcinkowskiego 12 e-mail: sekretariat@mck-bydgoszcz.pl www.mck-bydgoszcz.pl redaktor naczelny: Michał Tabaczyński michal.tabaczynski@mck-bydgoszcz.pl redaktor wydania: Emilia Walczak emilia.walczak@mck-bydgoszcz.pl redakcja: Szymon Andrzejewski, Kuba Ignasiak, Adam Gajewski, Monika Grabarek korekta: Emilia Walczak skład, opracowanie graficzne: Bogdan Prus projekt winiety: ZbyZiel redakcja: tel. 523 255 553 bik@mck-bydgoszcz.pl ul. Marcinkowskiego 12 druk i oprawa: Polraster BIK w sieci www.bik.bydgoszcz.pl www.facebook.com/bik.bydgoszcz www.issuu.com/bik_

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów oraz zmiany tytułów. Nie ponosi odpowiedzialności za treść programów placówek kulturalnych oraz materiałów informacyjnych i graficznych. Reklamodawcy ponoszą pełną odpowiedzialność za skutki prawne wynikłe z opublikowania dostarczonych przez siebie materiałów. Opinie prezentowane przez autorów nie zawsze są zgodne ze stanowiskiem redakcji i wydawcy. BIK 11/2016 (477) Rok XLII, nakład 2000 egz.

Wydarzenia Filharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Teatr Polski w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Opera Nova w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Festiwal Muzyki Kameralnej „Muzyka u źródeł”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Towarzystwo Muzyczne im. I.J. Paderewskiego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Młodzieżowy Dom Kultury nr 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Muzeum Wodociągów, Galeria Wieży Ciśnień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Klub „Odnowa”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Galeria Miejska bwa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Galeria Brda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Galeria Kantorek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Akademia Muzyczna w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Galeria i Pracownia Fotografii Artystycznej „Farbiarnia”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Biblioteka Główna UKW. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Zespół Pieśni i Tańca Ziemia Bydgoska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Impresariat Artystyczny ITD. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Akademicka Przestrzeń Kulturalna WSG. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Muzeum Fotografii w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Młodzieżowy Dom Kultury nr 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Klub ARKA BSM. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Dom Kultury MODRACZEK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Artyści w Bohemie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 artGallery galeria & pracownia plastyczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Kamienica 12. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Młodzieżowy Dom Kultury nr 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Dom Kultury ORION BSM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Pałac Młodzieży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Młodzieżowy Dom Kultury nr 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 Galeria Wspólna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

dystrybucja: częściowo bezpłatny Na okładce: Pozostałości DAG Fabrik Bromberg (Exploseum, MOB) na fotografii Dariusza Gackowskiego

2 |

| listopad 2016

dziennik podróż y w miejscu (1) Michał Tabaczyński

Antoni Libera. Debiut stand-upowy Przepyszne spotkanie z komikiem, liryczny stand-up (co prawda na siedząco), na wysokim poziomie kabaret – było wszystko, czego oczekuje się od dobrej rozrywki. Nazwisko w tej branży nie jakoś szczególnie popularne i znane, ale dla każdego fana teatru improwizacji takie odkrycia są najcenniejsze. Organizator zakamuflował to zresztą brawurowo: wedle zapowiedzi miało być zwykłe spotkanie autorskie z Antonim Liberą z cyklu Autorzy „Kwartalnika Artystycznego”. Efekt zaskoczenia był. Antoni Libera jako artysta stand-upowy uprawiał swoją sztukę zgodnie z zasadą „żadnych tabu”, chociaż w przeciwieństwie do swoich bardziej znanych kolegów stronił od wulgaryzmów, co dawało świetny efekt. Natręctwo przekleństw mnie od tej formy sztuki estradowej zwykle odstręcza. W przeciwieństwie do braku tabu i braku hamulców – tu Libera pokazał, co potrafi! A więc tak to szło: Nagroda Nobla dla Dylana znamionuje ostateczny upadek tego wyróżnienia przyznawanego przez „zlewacczony” komitet i była gestem politycznym wymierzonym w kandydaturę Donalda Trumpa. A w ogóle – jakim prawem ta biedna i głodująca do niedawna Szwecja chce nam mówić, co mamy cenić? Niedawny Kongres Kultury to zjazd „bandy głupców”, do których list wystosowała ta „oderwana od rzeczywistości stalinówa” Janion, która zawsze „stała po stronie silniejszych, zawsze!”, a jak się zrobiła „moda na Żydów”, to rozczulająco wspominała, że widziała, jak ich skądś tam wyprowadzają, a co robiła w 1968?! Zresztą, nie da się jej czytać, bo wszystko jej się kojarzy ze wszystkim, wychodzi z tego miszmasz. Na chwilę zszedł też na temat smoleński („ludzie zostali upokorzeni”: raz przez Rosjan, a raz przez władze, bo nie wiadomo do teraz, co się tam właściwie stało), ale się powstrzymał, nie widząc w tym potencjału komizmu, co trzeba docenić – prawdziwy mistrz impro potrafi zawrócić w pół kroku. Ale przecież nie wyczerpały mu się tematy. Gombrowicz? Och, zwykły szlachciura, „ziemiański hreczkosiej”, których było po dworach wielu – poczytajcie państwo Wołoszynowskiego, takiego zapomnianego pisarza, on takie typy opisywał – ale ten się akurat wybił. Prowadzenie z jego dziełem dyskusji filozoficznych mija się z celem, bo on niczego nie czytał, może trochę Sartre’a, ale i to nie jest pewne. A żeby pokazać swoją pogardę dla politycznej poprawności, o osobach autystycznych Libera mówił z dezynwolturą: „nienormalni”.

Taki zintelektualizowany stand-up jest na tyle rzadki, że dobrze się stało, iż bydgoska publiczność mogła też tej osobliwości zaznać. No dobrze, pożartowaliśmy, a teraz pomówmy poważnie. Bo właściwie można by poważnie polemizować z Antonim Liberą. Można by na przykład spytać, jakich konkretnie laureatów literackiego Nobla w ostatnich latach uważał za znak obniżenia rangi nagrody. Czyżby nie podobał się mu Modiano albo Munro , czy jednego z największych poetów XX wieku, Tomasa Tranströmera, uważa za niegodnego tego wyróżnienia, czy Coetzee albo Kertész nie mogą liczyć na uznanie Libery, czy naprawdę nie robi na nim wrażenia niesamowita proza Herty Müller i dlaczego? Można by zapytać, czy nie dopuszcza możliwości, że to jego braki w wykształceniu nie pozwalają mu zrozumieć tego, co pisze Maria Janion i jaki związek mają jej wybory z diagnozą, którą przedstawiła w liście do Kongresu Kultury. Można by zapytać, których organizatorów czy uczestników tego wydarzenia uważa za zbyt skromnie obdarzonych intelektem, a jeśli wszystkich, to czy nie sądzi, że taki sąd jest zbyt ogólny, by mógł być prawdziwy. Pisarz powinien znać ryzyko użycia wielkich kwantyfikatorów. Można by zapytać, na czym opiera tezę o nieoczytaniu Gombrowicza, czemu uważa dyskusję z nim za jałową, skoro tylu mądrzejszych od niego jednak ją podejmowało (choćby Jan Błoński i Czesław Miłosz, żeby wymienić także autorów „Kwartalnika Artystycznego”). Można by zapytać o wiele spraw, o których plótł zawstydzające doprawdy brednie podczas swojego występu (o postmodernizmie, o Witkacym, o filozofii przypadku, o aktorach, z którymi pracował), ale nie sądzę, by było warto. Z jednego choćby powodu: język arogancji i buty, którym przemawiał autor, do żadnego dialogu się nie nadaje. Że Antoni Libera nie potrafi używać innego języka, przekonał się boleśnie nawet asystujący mu na scenie Krzysztof Myszkowski. To nie kosmiczna odległość, która mnie od Antoniego Libery dzieli w sprawach światopoglądowych, zniechęciła mnie do dyskusji, ale jego protekcjonalna bufonada, która mówi językiem pogardy. Z Liberą jako stand-uperem nie da się poważnie dyskutować, bo nie pozwala na to konwencja. Mam nadzieję, że następnym razem redakcja spośród swoich autorów zaprosi jakiegoś pisarza. listopad 2016 |

| 3

teatr Kuba Ignasiak (kig), Michał Tabaczyński (mt), Emilia Walczak (emi)

Festiwal Prapremier 2016

Wiele żartów wymieniliśmy na temat festiwalu, ale tak naprawdę nie było nam do śmiechu. Bydgoszcz ma kilka świetnych festiwali, ale o żadnym z nich nie mogliśmy przeczytać na pierwszej stronie bulwarówki. A niemal wszystkie na taką uwagę zasługują. Zasługują na to, żeby o nich dyskutowali ludzie, żeby zdjęcia z odbywających się w ich ramach wydarzeń zdobiły pierwsze strony gazet, tygodników opinii, nawet brukowców, żeby mówiły o nich ogólnokrajowe telewizje – marzymy o tym skrycie, ale wiemy, że się nie doczekamy. Doczekaliśmy się namiastki tego zainteresowania przy okazji Festiwalu Prapremier. I nie tylko tego. Doczekaliśmy się kilku zgłoszeń do prokuratury, doczekaliśmy się wstydliwych zapowiedzi władz samorządowych dotyczących możliwości wprowadzenia cenzury ekonomicznej. W przeciwieństwie do niemal wszystkich składających te zawiadomienia, widzieliśmy nie tylko ten (tak, ten!) spektakl, ale i wszystkie inne przedstawienia. Widzieliśmy wszystkie przedstawienia i wiemy, że widzieć – a tym bardziej oceniać – ten festiwal przez pryzmat jednej okładki jest rzeczą intelektualnie wstydliwą. Szczęśliwie – nie jest to nasz wstyd. Niech się wstydzą ci, którzy powinni. Niech wstydliwi nazwą nas bezwstydnymi – by odwołać się tą frazą do wielkiego greckiego poety, skoro już Grecja była specjalnym gościem tego festiwalu. Prapremiery w 2016 roku były przebogate: chwilami ostre i kontrowersyjne, a chwilami – piękne i delikatne. By przekonali się o tym bogactwie ci, którzy go nie doświadczyli (także ci, którzy byli na tyle bezwstydni, by nie powstrzymywało ich to przed zatrudnianiem prokuratury), dzielimy się z Państwem naszymi wrażeniami. Pominęliśmy te spektakle wyprodukowane w Teatrze Polskim w Bydgoszczy, które bydgoska publiczność mogła zobaczyć już wcześniej i o których zdążyliśmy nawet pisać. Redakcja „BIK”

Wszystko o mojej matce

reż. Michał Borczuch | Teatr Łaźnia Nowa POLSKA

ardzo osobisty spektakl Michała Borczucha i Krzysztofa Zarzeckiego na otwarcie festiwalu. Osobisty, bo opowiadający historie ich matek, a jednocześnie ich samych (przynajmniej do pewnego stopnia). I niby wszystko fajnie, tylko trochę nie wiem po co. Po pierwsze, po co ktoś opowiada mi historię swojej matki niejako pozbawioną puenty (bo dla widza z tych historii nie wynika nic); po drugie, nie wiem po co, a właściwie dlaczego akurat ten spektakl otwierał festiwal poświęcony różnym odmianom kryzysu? Raz, że kryzysów raczej próżno w nim szukać (może poza osobistymi, a i tych tu jak na lekarstwo), dwa, że był to zdecydowanie jeden ze słabszych punktów tegorocznego programu. Przydługie sceny, nierówna gra aktorska (znakomici Zarzecki i Halina Rasiakówna, którym reszta zespołu nie ma szans dorównać) i niezbyt porywające historie nie pozwalały zapomnieć o długich minutach wolno mijających w teatralnym krzesełku. Podobały mi się natomiast nawiązania do filmów Pedra Almodóvara, od którego panowie zaczerpnęli tytuł, w postaci wysunięcia kobiet na pierwszy plan, komicznych scen z językiem hiszpańskim w tle i cudownych strojów, które aktorki przywdziewają. 4 |

| listopad 2016

Reasumując – spektakl mocno przeciętny, bez polotu, bez pazura, z drobnymi smaczkami, które ratowały go od kompletnej porażki. (kig)

ego wszystkiego, tego tytułowego wszystkiego nie ma zbyt dużo i na tym zresztą polega konstrukcja tego przedstawienia, na braku jest oparta jego forma. W poszukiwaniu straconych matek, po prostu. Rzecz nie do odzyskania i obaj pozbawieni matek chłopcy chyba już o tym wiedzą, co ma istotny wpływ na opowiadaną historię. Stąd ta frywolność, manieryczna fantazyjność, stąd bezwstydność niektórych scen, która nie tyle jest prowokacją czy zgrywą, ale wyrazem bezradności. Nie idzie mi o bezradność twórców wobec teatralnej materii, ale raczej o ich motywację albo perspektywę: bezradni wobec wspomnień (a właściwie: ich braku) uciekają w groteskę, fantazję, śmiesznostkę. (mt)

spólny projekt teatralny Michała Borczucha i Krzysztofa Zarzeckiego, za pomocą którego panowie zdają się wykonywać „pracę żałoby” po swoich zmarłych na raka matkach. W ubiegłym roku na FPP mogliśmy oglądać spektakl pierwszego z nich – poświęconą osobie P.P. Pasoliniego Apokalipsę. Tym razem mamy

teatr nawiązanie do innej postaci europejskiego kina – do Pedra Almodóvara. Co jeszcze łączy oba przedstawienia, to to, że jak zwykle w przypadku Borczucha niektóre sceny przeciągnięte były tu ponad miarę. Redukcja, kondensacja i większa dynamika spektaklowi na pewno wyszłyby na dobre. Zapamiętałam też wypowiedzianą przez Zarzeckiego na scenie kwestię mówiącą o tym, że za publiczne pieniądze realizuje wraz z Borczuchem projekt o charakterze tak bardzo osobistym i czy to jest OK względem podatnika. Jeśli o mnie chodzi, OK – lepiej wszak osobisty niż jakiś narodowy np., natomiast można to było zrobić znacznie lepiej. Być może jestem zbyt surowa w swoich ocenach, możliwe też, że coś mi umknęło, ale faktem jest, że akurat Wszystko o mojej matce zapisało się w mojej pamięci jako zdające się nie mieć końca pasmo mąk. (emi)

Naše nasilje i vaše nasilje reż. Oliver Frljić

iewątpliwie najgłośniejszy spektakl Festiwalu Prapremier 2016. Niestety, nie dlatego, że był tak świetny (był dobry, ale bez przesady), tylko dlatego, że reżyser, Oliver Frljić, wykorzystał w nim polską flagę w dość niedwuznacznych sytuacjach. Nie będę pisał, w jakich, bo chyba wszyscy już to wiedzą, dodam jedynie, że szum, jaki zrobił się wokół tego przedstawienia, jest idealnym odzwierciedleniem nastrojów społeczno-politycznych w kraju. Posypały się donosy do prokuratury, że przedstawienie Frljicia jest prowokacją i obraża Polskę, Polaków, chrześcijan. Owszem, to bardzo mocny spektakl, który, owszem, obraża, ale nie Polskę i Polaków, tylko Europę i Europejczyków. Obnaża ich hipokryzję, wygodnictwo, bezmyślną pogoń za pieniądzem, usprawiedliwianą deklaracjami wiary, miłości i moralności. Deklaracjami, warto dodać, często bez pokrycia, wygłaszanymi ot tak, by uspokoić własne sumienie. Cały szum wokół spektaklu wzniecili zresztą ludzie, którzy go nie widzieli (sic!), a jedynie posiłkowali się jedną (sic!) z wielu recenzji, które się ukazały. Nie muszę chyba tłumaczyć, że składanie donosów „popełnienia przestępstwa”, jeśli nie było się jego świadkiem i słyszało się o nim jedynie kilka wyrwanych z kontekstu zdań od osoby trzeciej, jest lekką przesadą, graniczącą z absurdem. A spektakl? Jak to u Frljicia – mocny, wyrazisty, prowokujący, brutalny. Ale był taki nie tylko po to, żeby epatować tymi emocjami. One były jedynie środkiem do celu, którym miała być refleksja. Refleksja nad światem, nad własnym krajem, nad sobą. Refleksja nad własną i ogól-

ną hipokryzją, która, jak kapitalistyczny rak, toczy świat. Refleksja, która pozostała na dłużej, choć obraza uleciała po chwili. Żeby to zrozumieć, trzeba to jednak zobaczyć, doświadczyć całości, zastanowić się. Szkoda, że nie dla wszystkich to jest oczywiste. (kig)

parcie trzymam się twierdzenia, że był to jeden z lepszych spektakli tegorocznych Prapremier, i to bez względu na wszystkie kontrowersje z nim związane i tych kontrowersji konsekwencje o ogólnopolskim zasięgu. Te akurat były do przewidzenia nie tylko przez jasnowidza z Człuchowa – żyjemy bowiem, gdzie żyjemy. Tym bardziej potrzebne są w tym kraju, jak sądzę, przedstawienia w rodzaju Naše nasilje… – dosadne, mocne, dające do myślenia nad światem, lecz przede wszystkim chyba nad samym sobą. Myślenia krytycznego, dodajmy. Ja np. opuściłam mury TPB z poczuciem głębokiej winy. Winy, zaznaczmy, nie obrazy! Ja się nie obrażam – tę chorobę wieku dziecięcego mam już na szczęście dawno za sobą – a każdą krytykę przyjmuję z namysłem i konieczną w tym przypadku autorefleksją. I naiwnie być może żywię po tym spektaklu nadzieję, że jego widzowie zapamiętają z niego nie tyle scenę, gdy pani Arabka wyciąga sobie z wiadomych miejsc wiadomo co, co pochodzący z offu oskarżycielski monolog skierowany w faszyzującą Europę, czyli w nas. Dziękuję! (emi)

iele hałasu… Nie, żeby o nic, szło bowiem w tym spektaklu o rzeczy najważniejsze, o bolesne sprawy: naszych win, naszych powszechnych strategii przemocy (wobec innych i wobec nas samych), naszego okrucieństwa. I – jak w takich przypadkach bywa – Frljić reżyseruje młotem: dyskurs przemocy jest zaraźliwy, zaraża retorykę, zaraża obrazy – a te są wyjątkowo w tym spektaklu mocne, wyraziste, sugestywne. Reakcje na te niecałe półtorej godziny, które wstrząsnęło Polską, dokładają kolejne problemy: wolności sztuki, jej granic, odwagi, odpowiedzialności i powściągliwości władzy. (mt)

Pornografia późnej polskości

reż. Weronika Szczawińska | Galeria Labirynt POLSKA

yłem. Widziałem. Żałuję. Bardzo. Pornografia… to wykład performatywny na niezwykle pojemny (i potencjalnie ciekawy) temat, który został koncertowo, za przeproszeniem, spaprany. Był nudny, źle napisany, źle opowiedziany, źle zagrany. Nawet żarty, których nie brakowało, były złe. Potwornie złe. Na szczęście całość trwała nie więcej niż 45 minut, co było niewątpliwie największą zaletą tego spektaklu. (kig) listopad 2016 |

| 5

teatr O

tchłanne możliwości, atrakcyjna forma wykładu performatywnego, aktualny temat. Niestety, niczego nie wykorzystano. Nie ma o czym pisać. Oprócz żalu i poczucia zmarnowanej szansy. (mt)

Late Night

reż. Blitz Theatre Group GRECJA

oś pięknego! Nie wiem, czy nie najlepszy punkt FPP 2016 (w mych wahaniach o palmę pierwszeństwa walczy z Empire, ale o tym później). Oto stajemy się uczestnikami niezwykłego bankietu. Potańcówki na ruinach Europy. Tu również dominują dłużyzny, ale tu (w przeciwieństwie do Pornografii… i Wszystkiego o mojej matce) one nie bolą – ani dosłownie, ani w przenośni. Taneczne sceny, przerywane urwanymi monologami i cyrkowymi sztuczkami na poziomie mocno amatorskim, pełne są melancholii i poczucia humoru. Takiego prostego, często sytuacyjnego, momentami wręcz groteskowego. Ale ten humor przemawia do widza, umila mu pobyt w teatrze, podczas którego coraz dobitniej zdaje sobie sprawę, że „tu się już nic nie wydarzy”. Bo też nic już wydarzyć się nie może. Po co więc trwać w tym bezsensie i czekać bezczynnie na to, co nieuchronne, skoro można w tym czasie zatańczyć w parach, zrobić fikołka, a może nawet szpagat (któremu daleko do tego w stylu JCVD)? Late Night to przede wszystkim zabawa formą, za którą jednak kryje się treść. Ta treść wielokrotnie przewijała się w kolejnych festiwalowych punktach (zaduma nad kondycją Europy, nad zbliżającą się apokalipsą), jednak forma przedstawienia w wykonaniu greckiego Blitz Theatre Group była tak rozbrajająco powalająca, tak beztroska, tak prawdziwa, że trudno byłoby się jej oprzeć. Mnie się nie udało. (kig)

ragedia pomieszana z klaunadą i… teatrem tańca? Tańce te odbywały się na (scenograficznie dosłownych) gruzach zniszczonej przez wojnę Europy. Wojnę wyimaginowaną, ale przecież jak najbardziej możliwą, i to – gdyby dobrze sprawę przemyśleć – w najbliższej już przyszłości… Była w tym wszystkim (zarówno w tańcu, jak i w błazenadzie) straszna jakaś, przerażająca wręcz żarliwość, determinacja, w których bohaterowie (trzy damsko-męskie pary) zatracali się bez reszty, aby tylko nie myśleć o nieodzownym końcu. A był to nie tylko koniec, autodafe Europy; podskórnie czuło się, że chodzi o cały świat. Osobiście znalazłam tu coś w klimacie katastroficznego dekadentyzmu à la Tadeusz Konwicki czasów Salta (taniec!) i Wniebowstąpienia (czyściec?), choć dobrze wiem, że związek między greckim spektaklem z 2012 r. a polskimi filmem i książką z drugiej połowy lat 60. XX wieku

6 |

| listopad 2016

jest raczej niemożliwy. Za to wykorzystanie przejmującego utworu Chinawoman Lovers Are Strangers trafione w punkt! Zresztą, nawet Chinawoman nie występuje już jako Chinawoman, a Michelle Gurevich… Wszystko nieodwołalnie zmierza do końca – czas się z tym pogodzić. (emi)

ój faworyt tegorocznego festiwalu – niby klasycznie piękny, ale jednak grający z cierpliwością widza i ponad miarę, niemal do granic cierpliwości wydłużający sceny tańca: obłąkanego, zapamiętałego, obsesyjnego. Ten walc na gruzach Europy (dosłownie!) wydaje się – teraz, kiedy o tym piszę – straszną łatwizną, tym większa zasługa Grupy Blitz, że z takiego banalnego obrazu zdołała zrobić coś takiego! W tym ekstatycznym tańcu, walcu do utraty tchu, ostatnim walcu tego świata znać naszą obecną kondycję niż w jakiejkolwiek werbalnej deklaracji, znać beznadzieję i wyczerpanie, znać przeczucie końca albo sam koniec nawet – płomienny i dostojny jak walc. (mt)

Europeana

reż. Jan Mikulášek | Divadlo Na zábradlí CZECHY

zeski Monty Python! Banda niechlujnych i zdecydowanie nieatrakcyjnych urzędasów opowiada nam losy Europy XX wieku. W tych opowieściach zestawiają ze sobą Holokaust z wynalezieniem biustonosza. Mieszają wątki, mieszają historie, mieszają nam w głowach. W jednym zdaniu potrafią wychwalać i negować dany wynalazek XX stulecia. Są przy tym przekomiczni, choć bywają obleśni. Palą jak smoki, piją do upadłego, masturbują się, tańczą, odpalają trujący gaz. Jeden wielki absurd ilustrujący najnowszą historię Starego Kontynentu. Świetnie zagrany i świetnie opowiedziany, czego dowodem niech będą co rusz wybuchające salwy śmiechu na widowni. Nie było to arcydzieło, ale i tak wielkie brawa. (kig)

pektakl na podstawie arcyciekawej, przetłumaczonej na ponad 20 języków książki pt. Europeana. Zwięzła historia XX wieku autorstwa czeskiego pisarza, poety, eseisty i tłumacza Patrika Ouředníka (ukazała się w Polsce w 2005 r. nakładem sejneńskiego wydawnictwa Pogranicze). Książki-przewodnika, dodajmy; bedekera po dziejach europejskiej nikczemności, arogancji, głupoty i szaleństwa XX wieku. I taki również był spektakl w reżyserii Jana Mikuláška! Kiedy zobaczyłam scenografię autorstwa Marka Cpina, pomyślałam sobie, oszołomiona: „Wow! Czesi to jednak potrafią!”. A kiedy na scenie pojawili się aktorzy i rozpoczęli swą groteskową grę, z minuty na minutę umacniałam się w tym przekonaniu coraz bardziej. W mojej recepcji Europeana była hipnotyzującą, niedającą

teatr ani przez moment wytchnienia, fascynującą, choć bolesną podróżą przez dziwaczny XX wiek. Histerycznej przejażdżce tej o tragikomicznym zabarwieniu towarzyszył absorbujący akompaniament: od Sag mir, wo die Blumen sind, przez Marsyliankę, aż po Hey Boy, Hey Girl The Chemical Brothers. W połączeniu z opowieścią o wojnach i obozach, śmierci i upadku dawało to efekt dość schizofreniczny, ale czyż w wizji Ouředníka wszyscy nie jesteśmy schizofrenikami właśnie? (emi)

siążka Ouředníka jest wspaniałym bibelotem, doskonale wpisuje się w tradycję (jedną z kilku w XX wieku) czeskiego eseju, jest lekturą słodko-gorzką, zresztą wspaniałą, ale trudno sobie wyobrazić jej skuteczne przeniesienie na scenę. A co dopiero przeniesienie tak brawurowe, jak to, które mieliśmy okazję zobaczyć. Moje bohemistyczne wykształcenie (marne, bo na wpół martwe, ale jednak) pozbawia mnie części humorystycznego efektu, jaki w rodakach wywołuje czeszczyzna – mnie ona sama nie śmieszy, dlatego spektakl (pomimo niewątpliwego komediowego sznytu wielu scen) przejął mnie grozą. (mt)

Balet koparyczny

koncept/choreografia/wykonanie: Iza Szostak | Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka POLSKA

a to czekałem najbardziej. Od roku! I nie zawiodłem się. Balet koparyczny Izy Szostak to przepiękny, niezwykły taniec rozpisany na dwie koparki. Takie prawdziwe, co to na co dzień w ziemi kopią. Tu jednak stają się przedłużeniem tancerzy, ich kostiumem, industrialnym awatarem, przykładem przepięknej symbiozy człowieka z maszyną. Treść Baletu… pokrótce streściłem. Formy słowami opowiedzieć się nie da. To, czego doświadczyłem w Bydgoskim Centrum Targowo-Wystawienniczym, wręcz ścięło mnie z nóg. Performance zaczyna się niewinnymi „zalotami” koparek przy dźwiękach głośnej elektronicznej muzyki. Z czasem muzyka cichnie i zamiast niej halę wypełniają dźwięki silników spalinowych i pneumatycznych ramion koparek-aktorów, którzy spajają się w coraz bardziej zmysłowym tańcu, by w końcu oddać się niewinnym igraszkom. Ogromny wkład pracy. Niesamowita choreografia! Godny podziwu kunszt panowania nad maszyną, na co dzień jednak obcą, nie tak banalną jak samochód np. Pomijam fakt „zrobienia papierów” na koparki przez tę dwójkę (to była konieczność), ale styl, w jakim udało im się okiełznać te pozornie bezduszne maszyny, naprawdę robi wrażenie. Jeśli kiedyś będziecie mieli okazję zobaczyć, czy raczej doświadczyć, Baletu koparycznego – zróbcie to. Gwarantuję, że czegoś takie na żywo jeszcze nie widzieliście. (kig)

elikatne oblicze posthumanizmu jest tym cenniejsze, że rzadsze. To było niezwykle cenne. I jakoś atrakcyjne. Piękne? Może nawet piękne. Tak, poza oczarowaniem techniką jazdy, robiło wrażenie właśnie pięknem. (mt)

Empire

reż. Milo Rau | International Institute of Political Murder SZWAJCARIA/NIEMCY

spomniałem już o nim wcześniej. Nie bez kozery. Ten dokumentalny spektakl Milo Raua zrobił na mnie piorunujące wrażenie. Tu jednak prym wiodła treść. Osobista, bolesna, prawdziwa. Środki wyrazu są minimalne – pozornie monumentalna scenografia, w praktyce sprowadza się do odwzorowania wnętrza malutkiego mieszkania. W kuchni na krzesłach siadają po kolei aktorzy, którzy opowiadają swoje historie. Każdy w innym, ojczystym języku. W ich twarze wycelowana jest kamera, a obraz rzucony jest na górujący nad wszystkim ekran, na którym widzimy ich w dużym zbliżeniu. Na ekranie widoczne są również napisy w języku polskim i angielskim (wszak festiwal to międzynarodowy). Jak w kinie. I bardzo dobrze. Bo nie o brawurową grę aktorską tu chodzi, a o ładunek emocjonalny, który niesie ze sobą każda z historii. Historii tragicznych, osobistych, bardzo intymnych. Tu nie ma nadmiernej gry ciałem, bo odwracałaby ona uwagę widza od meritum. Ja wiem, że nie brzmi to zbyt „teatralnie”, ale wierzcie mi – było. Emocje aktorów widać na ich twarzach jak na dłoni. Historie, które opowiadają, są tak prawdziwe, że mogłyby dotyczyć każdego z nas (na szczęście już/ jeszcze nas nie dotyczą), co tylko potęguje emocje widzów. Słuchanie ich z jednej strony boli, a z drugiej dodaje pewnej otuchy. Czasem pozornej, ale zawsze. Niezwykłe przedstawienie, które zostaje w tobie na długo. Pozycja obowiązkowa. (kig)

ryzys, wojna, reżim. Cztery tragiczne opowieści snute w aż czterech językach w kameralnej scenografii autorstwa Antona Lukasa, w dodatku – w niemalże „domowej” atmosferze Miejskiego Centrum Kultury. Kiedy dziś wspominam spektakl Milo Raua, do głowy przychodzi mi jedno słowo: ładny. Po prostu. Wiem, że opinie znajomych były po nim bardzo entuzjastyczne, że wszyscy byli poruszeni; mnie jednak czegoś tutaj zabrakło. Z drugiej jednak strony, jest jedna rzecz, której było tu zdecydowanie za wiele: zbyt często moim zdaniem Maia Morgenstern wracała do tego, że zdarzyło się jej grać Marię w filmie Pasja Mela Gibsona. No bo jeśli to jest jej największy życiowy sukces, na co wskazywałaby częstotliwość, z jaką to podkreślała, no to naprawdę – bardzo mi przykro. (emi) listopad 2016 |

| 7

teatr J

ednym zdaniem? Ten niby-dokument, tak fantastycznie grający z kategorią prawdy i zmyślenia, prawdy scenicznej i kreacji aktorskiej, ludzkiego doświadczenia i jego artystycznych reprezentacji, tasujący języki i sposoby gry, państwa i kultury, prywatne życiorysy i artystyczne biografie był jednym z najpiękniejszych i najbardziej wzniosłych momentów festiwalu. (mt)

Bloods

reż. Argyro Chioti | Vasistas theatre group GRECJA

urrealistyczna wizja współczesnego świata wyrażona w formie korespondencji między dwoma mężczyznami. Niezwykła metafora, przypominająca nieco nową falę greckiego kina, podszyta błyskotliwym humorem, plastycznością postaci i muzyką. Świetnie zagrany, bardzo absurdalny tekst, często graniczący z bełkotem, opowiadający w sposób nieoczywisty o traumach współczesnego społeczeństwa. Dużo w tym komizmu przeplatającego się z groteską. Brawurowa forma często idzie w parze z paranoidalnymi wręcz zdaniami, pełnymi bólu, miłości, strachu, pożądania, cierpienia… Trochę śmieszno, trochę straszno, a tak naprawdę znów w punkt, czyli trafna diagnoza współczesnego świata w greckim wykonaniu. Niezbyt optymistyczna, dodajmy. (kig)

o grecku słowo „tak” brzmi „ne”. Kiedy na samym początku spektaklu Bloods eksperymentalnej ateńskiej grupy teatralnej Vasistas jeden z aktorów z uśmiechem na twarzy wciąż wypowiada słowo „ne” – nam kojarzące się nieodłącznie z polskim „nie” – kiwając przy tym głową na „tak”, już wiemy, że aktorzy za chwilę przeciągną nas na drugą stronę lustra rzeczywistości. Że wszystkie zdroworozsądkowe reguły obowiązujące w świecie realnym zostaną tu unieważnione, zawieszone na godzinę i kwadrans, czyli na – szczęśliwie niedługi – czas trwania spektaklu. Powiem tak: jeśli ktoś lubi surrealne połączenie purnonsensu z brutalnością à la grecka tzw. nowa fala – z filmami takimi jak Kieł, Alpy czy Homar Yorgosa Lanthimosa na czele – to przedstawienie to z pewnością miało szansę mu się spodobać. Zwłaszcza że miało tego samego, co one, scenarzystę – Efthymisa Filippou. (emi)

reckie teatry pokazały, że wiedzą, jak groźną banałem metaforę przerobić na poruszającą, niesamowitą sztukę. Podobnie jak w przypadku Late Night, tu także można rzecz całą sprowadzić do metafory niezasklepionej rany. Czymże jest dla nas ten świat, jak właśnie niezagojoną raną, która mimo naszych wysiłków 8 |

| listopad 2016

nie przestaje broczyć? Historia opowiedziana za pomocą fizjologii przenosi nas skutecznie w rejony historii powszechnej – nie powinno to dziwić nikogo, kto czytał Haydena White’a, który pisał o tym „przeciekaniu ciała” jako języku, w jakim opowiadana jest jego historia. Spektakl Argyrona Chiotisa na podstawie tekstu Efthimisa Fillipou (scenarzysty sławnych filmów greckiej nowej fali: Kła, Alp i Homara) jest wspaniałą artystyczną realizacją tej teorii. I jest to jedna z najlepszych realizacji werbalno-wizualnych retoryk cielesności, jakie widziałem. (mt)

Case Farmakonisi or the Right of Water reż. Anestis Azas | National Theatre of Greece GRECJA

olejny spektakl dokumentalny i kolejna odsłona greckiego teatru. Rzecz dotyczy tragedii, jaka wydarzyła się u brzegów Europy w styczniu 2014 r. nieopodal wyspy Farmakonisi. W jej wyniku młody syryjski uchodźca został skazany na 145 lat więzienia za spowodowanie śmierci 11 osób, które próbował „przeszmuglować” do Europy łodzią. Aktorzy National Theatre of Greece pod wodzą Anestisa Azasa próbują rozwikłać tę zagadkę kawałek po kawałku. W tym celu zbierają ogromną dokumentację dotycząca tragedii, rozmawiają z jej świadkami i uczestnikami, by wreszcie wcielić się w ich role. My, widzowie, dostajemy od nich gotowy materiał bez gotowych odpowiedzi. Spektakl jest procesem, rozgrzebywaniem ran, szukaniem winnych, co okazuje się niezwykle mozolną pracą, w pewnym stopniu skazaną na porażkę. My uczestniczymy w tym procesie nie tylko go obserwując, ale również biorąc udział w tych retrospekcjach. Świetnie zagrane przedstawienie, które zmusza do refleksji, do próby postawienia się (choć na chwilę) po każdej ze stron tragedii. Spektakl pełen pytań, pozbawiony jednoznacznych odpowiedzi. Sztuka, która z pewnością nie pomoże rozwiązać zagadki winy, ale na pewno sprawi, że tragedia taka jak ta w Farmakonisi nie zostanie zapomniana, zamieciona pod dywan. A może to tylko płonna nadzieja? (kig)

ajbardziej wstrząsający spektakl tegorocznych Prapremier i dowód na to, że była to bodaj najważniejsza edycja tego wydarzenia w całej jego historii, na to, że teatr naprawdę może coś zmienić – jeśli nie naraz cały świat, to chociaż coś w poszczególnych jednostkach: w ich myśleniu, w ich emocjonalności… A to już przecież coś! Powoli kropla drąży skałę. Ja scenę Opery Nova opuściłam zdewastowana tym, co zobaczyłam, zwłaszcza że spektakl oparty był na faktach – Case Farmako-

teatr nisi… w konwencji teatru dokumentalnego opowiadał bowiem historię sprzed dwóch lat, kiedy to niedaleko tytułowej wyspy utonęło 11 uchodźców starających się dotrzeć do brzegów Europy z nadzieją na lepsze życie. W ogóle: na życie – bo przecież uciekali przed wojną i śmiercią! To także portret europejskiego systemu (nie)sprawiedliwości: za winnego wypadku greckie prawo uznało „oczywiście” młodego syryjskiego uchodźcę, który prowadził łódź, skazując go potem na… 145 lat więzienia, nie natomiast pracowników greckiego patrolu granicznego, który nie dość że nie udzielił tonącym żadnej pomocy, to jeszcze wielokrotnie stosował w przeszłości nielegalne akcje typu pushback, tj. spychał łodzie z uchodźcami na terytoria tureckie, zabierając im uprzednio silnik i wszystkie inne rzeczy niezbędne do przeżycia na morzu. „To nie nasz problem, niech się Turcja martwi”. Naprawdę w takich chwilach zastanawiam się, czy to nie wstyd nosić w klapie marynarki przypinkę z przedstawieniem flagi Unii Europejskiej… (emi)

aktorów na scenie towarzyszy Zygmunt Krauze – wybitny kompozytor i pianista, prywatnie wieloletni przyjaciel Sikorskiego. I jest on najciekawszą postacią w tym przedstawieniu. Raz, że nie próbuje grać (w sensie aktorskim), a jedynie podaje suche fakty dotyczące życia kompana, które są chyba największą wartością Holzwege w wykonaniu TR Warszawa; dwa, że wplata w te opowieści muzykę. Przepiękną muzykę. W spektaklu wykorzystano bowiem trzy utwory Sikorskiego: Widok z okna oglądany w roztargnieniu, Hymnos i Samotność dźwięków. Trzeba przyznać, że kiedy Krauze siada do fortepianu, jego muzyka pozwala zapomnieć o marności przedstawienia, ba!, pozwala zapomnieć, że siedzimy w teatrze, a nie w sali koncertowej (przynajmniej mi się udało). I wielkie brawa za to, ale chyba nie o to chodziło reżyserowi. Minus, w kontekście muzycznym, za banalne wykorzystanie utworu 4’33 Johna Cage’a. Podsumowując – Bareja byłby zadowolony: w przypadku Holzwege plusy nie przysłaniają nam minusów. (kig)

Holzwege

Afterparty: Syny

ażdy grecki teatr na festiwalu jest zupełnie inny, ale każdy wspaniały – ten akurat zachwycał swoją moralną odwagą, powagą i stanowczością w upominaniu się o sprawiedliwość (jest takie piękne słowo, które nie potrafi odzyskać swojej istotności: humanizm). Teatralne śledztwo z udziałem świadków opisywanych wydarzeń poraża i przywraca wiarę w sztukę, która nie musi porzucać atrakcyjności na rzecz powagi. (mt)

reż. Katarzyna Kalwat | TR Warszawa POLSKA

edno z większych rozczarowań FPP 2016. Temat znów znakomity, dający ogromne możliwości tak interpretacyjne, jak i adaptacyjne, a jednak się nie udało. Holzwege to tytuł utworu Tomasza Sikorskiego, jednego z ważniejszych polskich kompozytorów drugiej połowy XX wieku. Spektakl jest próbą zrozumienia jego twórczości, ale też życia i tajemniczej przedwczesnej śmierci kompozytora. Zagrany jest brawurowo, powiedziałbym nawet, że zbyt brawurowo. Maniery aktorów „przegięte” są do granic możliwości, co już po chwili zaczyna irytować. Główna postać, w którą wciela się Tomasz Tyndyk, miota się po scenie, co rusz dając upust swojemu szaleństwu. W tym samym czasie pozostałe dwie postaci (Sandra Korzeniak i Jan Dravnel) komentują jego życie, z jednej strony usprawiedliwiając ekstrawagancję Tomka (ona), z drugiej brutalnie sprowadzając ją do parteru, odzierając z mistycyzmu i artyzmu (on). Każda z postaci robi to na swój, mniej lub bardziej irytujący, sposób. Trójce

ygmunt Krauze jest najjaśniejszym punktem tego spektaklu, aż szkoda, że nie ma go w nim więcej, że kryje się przez większość czasu za fortepianem, szkoda, że nie gra na nim więcej. Powinno go być więcej, powinien więcej mówić i więcej grać – niezależnie od tego, czy taka forma kwestionowałaby teatralność tego przedstawienia. Jego powagę kwestionuje za to odegranie 4’33 Cage’a – chwyt łatwy, wstydliwie łatwy, na granicy kiczu. (mt)

a koniec chciałbym wspomnieć o jednym z „afterków”. Generalnie afterparties odbywały się codziennie w Towarzyska Kafe. Uczestniczyłem tylko w kilku, bo jakoś nie przepadam za tym lokalem. Większość z nich była mocno przeciętna, poza jednym – koncertem formacji Syny. Na sprawdzenie Piernikowskiego i 1988 namówili mnie koledzy, którym w kwestiach imprezowo-muzycznych ufam. I nie zawiodłem się. Muzyka Synów to coś na kształt oldskulowego hip-hopu z bardzo gęstym beatem Piernikowskiego. Tak gęstym jak mgła spowijająca obu muzyków przez cały występ. Beat – nowoczesny, nieregularny, przesiąknięty basem – wprawiał słuchaczy w swoisty trans, z którego trudno było się wyrwać, bo się zwyczajnie wyrywać z niego nie chciało. I nawet niechęć do lokalu jakoś zeszła na plan dalszy, kiedy nawijka 1988 przeplatała się z dźwiękami Piernikowskiego. Świetny koncert, świetny pomysł „na siebie” obu muzyków, idealnie wpasowujący się w dość mroczny klimat tegorocznego Festiwalu Prapremier. (kig) listopad 2016 |

| 9

zug z wang (43)

siwiec Tylko koni żal Gapiostwo moje jest wielkie. Już kilka miesięcy temu przeczytałem książkę napisaną wspólnie przez dwóch autorów: historyka Sönke Neitzela i psychologa społecznego Haralda Welzera pt. Żołnierze. Protokoły walk, zabijania i umierania, wydaną u nas w 2014 roku przez wydawnictwo „Krytyki Politycznej”, lecz po urlopie całkowicie o niej zapomniałem. A rzecz to rzeczywiście niezwykle intrygująca. O wojnie wciąż można pisać ciekawe rzeczy, wręcz nowatorskie. Trzeba wyjść od tego, że jeńcy niemieccy, którzy znaleźli się w brytyjskiej niewoli, byli masowo podsłuchiwani. I właśnie stenogramy z podsłuchów stały się głównym materiałem źródłowym, na którym bazowali naukowcy. Brytyjczycy chyba nie byli pewni, jak zakończy się ich konflikt z III Rzeszą. Pewnie liczyli, że informacje z podsłuchów marynarzy, lotników i żołnierzy piechoty mogą im się jeszcze do czegoś przydać. Dla naukowców 150 tysięcy stron dokumentów okazało się prawdziwą żyłą złota. W końcu ludzie, którzy uczestniczyli w wojnie, a potem znaleźli się w niewoli, czyli de facto na bocznym torze, nie mieli zbyt dużo do roboty. Mogli za to spokojnie porozmawiać, odsłonić kulisy swojej często zbrodniczej działalności. Jest to zatem książka o potwornościach epoki, których dopuścił się człowiek, ale też świetnie pokazane są mechanizmy powstawania zła. Jak to się nagle stało, że młodzi ludzie z Bawarii, Meklemburgii czy Saksonii, wychowani w religijnych środowiskach, nagle w okupowanej Polsce, Francji czy ZSRR zaczynają stawać się ludźmi bez serca? A może właśnie jest tak – jak twierdzą autorzy – że bardzo ważna jest ta pierwsza decyzja, a potem człowiek idzie już dalej. Jeśli brałeś udział w masowym rozstrzeliwaniu, kolejne takie nie będzie robiło już na tobie większego wrażenia. Jeśli uratowałeś jednego Żyda, zaryzykujesz jeszcze raz. Wybór ścieżki, po której potem się idzie, wydaje się niezwykle ważny. Książka jest przede wszystkim ciekawa z psychologicznego punktu widzenia. Autorzy przypominają historię żydowskiego chłopca z Francji, który znalazł się w Auschwitz. Będąc w sytuacji intymnej, koledzy zwrócili mu 10 |

| listopad 2016

uwagę, że nie jest obrzezany. Znak rozpoznawczy, który stygmatyzował Żydów, ba, był w pewnym sensie ich kulturowym przekleństwem, w jego przypadku nie działał. Chłopak popełnił ewidentny błąd. Gdyby miał rozpoznany ten element kulturowy tak przecież charakterystyczny dla judaizmu, to podczas aresztowania mógłby wskazać Niemcom, że nastąpiło jakieś nieporozumienie. Autorzy twierdzą, że dla Niemców ta sprawa była z reguły decydująca. Chłopak – jak powiedzą – przegapił swój decydujący atut, tj. niedopatrzenie rodziny, które mogło uratować mu życie. Ludzie często kiepsko rozpoznają to, co się w tzw. wielkiej polityce wydarza. Nie zdajemy sobie sprawy, że jesteśmy świadkami początku jakiegoś konfliktu, który niedługo będzie miał rangę historyczną. Pod datą 2 sierpnia 1914 roku Franz Kafka zanotował w swoim dzienniku: „Niemcy wypowiedziały wojnę Rosji. Po południu szkoła pływania”. Tak to już jest, że gdy dzieje się historia, ludzie przeżywają teraźniejszość, a wydarzenia o randze historycznej okazują swoje znaczenie dopiero po jakimś czasie. W takim znaczeniu wszyscy staliśmy się już kiedyś ofiarami historii i pewnie jeszcze nieraz się nimi staniemy. Ciekawy jest rozdział dotyczący niemieckich lotników, tych samych, którzy we wrześniu 1939 roku bombardowali Wieluń, Poznań, Warszawę, bez pardonu atakowali kolumny polskich cywilów. Jeden z tych lotników przyznaje, że pierwszego i drugiego dnia wojny czuł swoisty dyskomfort. Czuł się źle, wiedząc, że jest sprawcą czyjegoś nieszczęścia. To uczucie jednak szybko ustąpiło. 3 września przyzwyczaił się, a potem nawet zaczął odczuwać przyjemność. Tak szybkie przyzwyczajenie do bestialstwa naprawdę może dziwić. Autorzy bardzo konkretnie łączą to z decyzyjnością. Nawet do robienia złych rzeczy szybko się można przyzwyczaić. Ale ten właśnie pilot, który tak szybko pokonał w sobie wewnętrzne moralne opory do zabijania ludzi, później powie: „Tylko koni było mi żal, ale ludzi w ogóle. Ale koni to mi było żal, aż do ostatniego dnia”. To zdanie chyba nie pozostawia wątpliwości, że warto sięgnąć po tę fascynującą lekturę. Bartłomiej Siwiec

centrum kultur y fantas t yc znej Przemysław Nowakowski

Czas na seriale Pytanie „czy warto czytać fantastykę?” łączy się z zagadnieniem: „gdzie znajdują się granice wyobraźni?”. Czy fantastyka to tylko znany od lat triumwirat gatunkowy: fantasy, science fiction i horror, czy też jej domena sięga nieco głębiej: do mitologii, metafizyki i fizyki kwantowej? Jeśli bowiem „fantastyczne” jest wszystko, co ma jakikolwiek związek z wyobraźnią, transcendencją lub przyszłością nauki, to owa tematyka powinna być najważniejszym kierunkiem nie tylko współczesnej literatury, ale całej kultury i sztuki. Choć pionierów fantastyki należy upatrywać w autorach XIX-wiecznych: Poem, Vernie czy Wellsie, rozwój gatunku wiązał się głównie z konsekwencjami, jakie niosły ze sobą odkrycia mechaniki kwantowej. Rewolucja przeniosła się też na grunt artystyczny. Pojawili się Dali, Picasso, Joyce i inni. Ich najwybitniejsze dzieła „ocierały” się już o fantastykę, nikt jednak nie ośmielił się wypowiedzieć zakazanego słowa. Fantastyką mogły być komiksy o superbohaterach, filmy o Nosferatu czy opowiadania o inwazji kosmitów na Ziemię, ale nie twórczość wybitnych pisarzy, np. Hessego (egzystencjalizm) czy Borgesa (realizm magiczny). Wkrótce jednak fantastyka zaczęła „zdobywać” nowy grunt. Pojawili się Tolkien, Dick, a na wielkim ekranie – Lucas. Wraz z nastaniem ery gier komputerowych wielkie triumfy zaczął święcić gatunek fantasy, czego ukoronowaniem była seria Heroes of Might and Magic. W XXI stulecie wchodziliśmy już, „nie wstydząc się” „fantastycznych” konotacji. Królestwo wyobraźni stało się mainstreamem. Ostatnia dekada jest jednym wielkim pasmem triumfu fantastyki nad realizmem. W kinie toczy się „pojedynek” między uniwersum Marvela i DC Comics. W literaturze najpopularniejsze serie to książki fantasy z Grą o tron G.R.R. Martina na czele. W świecie gier triumfy odnosi Wiedźmin, oparty na fabule stworzonej przez Andrzeja Sapkowskiego. A to tylko wierzchołek góry lodowej. W tle znajduje się cała armia mniej lub bardziej udanych bohaterów fantastycznych, którzy, wydawałoby się, przeżyli już wszystkie możliwe losy i nagięli rzeczywistość do granic możliwości. Postaci te manipulują czasem i przestrze-

nią, posiadają supermoce i ujarzmiają śmierć, żyjąc we wszystkich możliwych epokach – przeszłych i przyszłych. Fantastyka ma ogromną moc: oddziałuje na wszystkie zmysły i rozbudza intelekt. Prezentuje nam szereg alternatyw: jak mógł wyglądać świat, jaka jest jego prawdziwa natura i dokąd zmierza ludzkość. Podaje możliwe odpowiedzi i zmusza do konfrontacji z nimi. Z biegiem lat jej siła jednak słabnie. Przyczyną, jak to zwykle bywa, jest inflacja pomysłów. W obecnym zalewie twórczości, często nie najwyższych lotów, coraz trudniej o jakość, nie wspominając o arcydziełach. Jest wszakże jedno medium, gdzie fantastyka wciąż się rozwija, a nowe majstersztyki generowane są z zegarmistrzowską regularnością. To świat seriali, przez lata niedocenianych, spychanych na margines sztuki i szufladkowanych jako telenowele lub zapychacze dziur. W ciągu kilku ostatnich lat, niepostrzeżenie, na mały ekran „przeniosły się” i poważne tematy, i głębokie treści, i ciekawe scenariusze, i wybitni reżyserzy oraz aktorzy. W całym zalewie naprawdę dobrych produkcji serialowych ostatnich lat warto wymienić zwłaszcza trzy. Pierwsza z nich to unikatowy, klimatyczny i wciągający niczym czarna dziura Detektyw Nica Pizzolatto. Dwójka policjantów, prowadząc śledztwo w sprawie rytualnego morderstwa, wpada na trop tajemniczych związków. To, co miało być rutynowym dochodzeniem, wkrótce komplikuje się, a widz odczuwa wręcz namacalnie gęstniejącą mistyczną atmosferę Luizjany. I nagle wraz z bohaterami spadamy na samo dno piekieł, bo tam musimy się udać, by rozwiązać zagadkę i zmierzyć się z misternie uknutą pułapką. A w tle czekać na nas będą Żółty Król, Lovecraft i… fizyka kwantowa. W Czarnym lustrze Charliego Brookera nie ma jednolitej fabuły. Każdy z siedmiu do tej pory powstałych epizodów traktuje o czymś innym, mimo to łączy je pewien kluczowy element: niezwykle realna wizja nieodległej przyszłości. Autor przedstawia wyjątkowo mroczne hipotezy. W tytułowym czarnym lustrze przeglądamy się niczym w kryształowej kuli i dostrzegamy w jego odbiciu wszystkie czające się na nas „demony” nowoczesnej technologii: wszechlistopad 2016 |

| 11

centrum kultur y fantas t yc znej władne media, szpiegujące nas implanty czy sztuczną inteligencję. Mr Robot Sama Esmaila opowiada o grupie hakerów planujących upadek największej korporacji świata. Serial posiada konstrukcję wielopiętrowej piwnicy. Im niżej schodzimy, tym mniej pewni jesteśmy otaczającej nas rzeczywistości. Przytłacza nas schizofreniczna osobowość głównego bohatera, jego emanacje, maski i awatary. Sztafaż zmienia się z odcinka na odcinek, podobnie jak układ sił w grze, która toczy się nie tylko o nasze dusze, ale też

o sens egzystencji we współczesnym świecie. Współczesne seriale fantastyczne wstrząsają, otrzeźwiają i zmuszają do refleksji. Robią to, co kiedyś było zadaniem literatury. Czy warto w ogóle więc czytać fantastykę? Warto. Ale jeśli szukamy naprawdę mocnego efektu, włączmy też telewizor. Nieprzypadkowo mówi się, że jeden obraz wyraża więcej niż tysiąc słów.

Ce nt rum Kult u r y Fa nt a st yczne j p re ze nt u je : Wojciech Chudziński

Zagwiżdż, pajacu! Tego dnia kupił telefon z przenośną słuchawką. Nosił się z tym zamiarem już od dawna, od czasu, gdy pół roku temu zadzwoniła z Gdańska kobieta, którą znał jego ojciec. Kobieta o niskim, zmysłowym głosie, mówiąca do słuchawki tak, jakby jej gorący i wilgotny język dotykał jego ucha. Nazywała się Klara Welmut, tak się przedstawiła, potem jednak dodała, że ojciec znał ją jako Klarę Józefowicz. (…) Nie widzieli się czterdzieści lat z okładem, może to nie jest dobry pomysł, że dzwoni. Może najpierw powinna napisać list? – Właściwie to wszystko jedno – powiedział, by przerwać na chwilę jej wywód. – Ojciec jest bardzo chory. Nie wstaje z łóżka, odkąd wrócił ze szpitala, czyli od Wigilii. Do telefonu nie podejdzie, na listy też nie odpisuje. Jeżeli pani chce, mogę mu powtórzyć, że pani dzwoniła. To wszystko, co mogę w tej sytuacji zrobić. Po tamtej stronie zapadła chwila ciszy. Przełożył słuchawkę do drugiej ręki i czekał. – A więc jest chory – stwierdziła Klara Welmut. – Rak – powiedział sucho i chciał odłożyć słuchawkę, ale nie zrobił tego, bo doznał dziwnego uczucia, że ta kobieta powie teraz coś ważnego. – Zostawię panu mój numer telefonu. Proszę przekazać Michałowi, że dzwoniłam i że chętnie z nim porozmawiam. 12 |

| listopad 2016

[fragment]

Rozczarowany przerwał połączenie. Jeszcze tego samego dnia powtórzył ojcu treść tej rozmowy. Czasami ojciec rozumiał, co się do niego mówi, i wtedy wtrącał jedno, dwa słowa. (…) Zapadnięta twarz mężczyzny przypominała gnijący owoc. Jego ręce na kołdrze wyglądały, jakby ktoś spuścił z nich krew – były nienaturalnie chude i białe. Już prawie się nie poruszał, co najwyżej unosił lekko głowę podczas karmienia, a i to sprawiało mu ból. (…) – Gdybyśmy mieli telefon z przenośną słuchawką – mówił, poprawiając ojcu poduszki – mógłbyś porozmawiać z Klarą Józefowicz. Myślę, że zależało jej na tym. Dzwoniła aż z Gdańska. Stary mężczyzna milczał. – Moglibyście powspominać, pośmiać się. Takie spotkania po latach mają swój urok. – Klara jaka? – spytał ojciec i zaraz zakrztusił się flegmą. – Nie znam żadnej Klary. – Znała twoje imię. Mówiła, że nie widzieliście się od czterdziestu lat. – To nic nie znaczy. – Nie chcesz, żeby tu dzwoniła? Ojciec nie odpowiedział. Był już gdzie indziej. Jego oczy wpatrywały się w róg pokoju, a ręce znów bezwładnie spoczywały na kołdrze. Wydawał się nie oddychać.

centrum kultur y fantas t yc znej Przypominał teraz hinduskiego fakira pogrążonego w letargu. Kogoś, kto zaraz zostanie zakopany w ziemi, a po trzydziestu dniach odkopany i przywrócony do życia. (…) Policzki nabiorą rumieńców, sękate ręce obrosną ciałem, a oczy spojrzą spod uniesionych powiek. Pomiędzy życiem a śmiercią jest wiele stanów pośrednich – powie mistrz ceremonii, a potem wskaże tłumowi pustą skrzynię i pusty rozkopany dół. (…) Klara Welmut zadzwoniła jeszcze raz, tydzień później. Być może przypuszczała, że siedem dni to dość czasu, by wyleczyć się z nowotworu. Tym razem bardzo mało mówiła o ojcu, za to koniecznie chciała wiedzieć, kim jest on. Bo, jak twierdziła, właśnie dowiedziała się od wspólnych znajomych, że Michał nie ma syna, w ogóle żadnych dzieci, również adoptowanych, więc nie rozumie, a bardzo by chciała zrozumieć, kim dla niego jest on. Chyba może to wyjaśnić? (…) – Ojciec sobie pani nie przypomina. W ogóle nie zna żadnej Klary. Pytałem go o to, gdy wróciła mu świadomość, i zdecydowanie zaprzeczył. – Czy przesłałby mi pan zdjęcie ojca? – zapytała nagle Klara Welmut, a głos, którego wcześniej nie słyszał, głos mężczyzny w średnim wieku, dodał: – To musi być zdjęcie sprzed czterdziestu lat. Niech nie myśli, że chcemy zdjęcie aktualne. Aktualne nie jest nam do niczego potrzebne. – Niczego pani nie wyślę – był już zły. – Nie znam pani, ojciec też pani nie zna... Proszę więcej nie dzwonić. Żegnam. – Pan nie rozumie – powiedziała szybko Klara Welmut – sytuacja jest dość złożona. Ja i mój przyjaciel staramy się panu pomóc. Niech pan nam zaufa. Ta rozmowa stawała się coraz dziwniejsza. (…) – O czym pani mówi? – rzekł, opanowując trochę zniecierpliwienie. – O jakiej pomocy? Nie potrzebuję żadnej pomocy. A już szczególnie od kogoś, kogo nie znam... – Jeśli nie chce przesłać fotografii – odezwał się teraz zdecydowany męski głos – niech przynajmniej przejrzy stare albumy. Szczególnie te z czasów, w których – jak twierdzi – się urodził. Do tej sprawy musimy podejść psychologicznie. Inaczej nic z tego nie będzie. W tym momencie opanował go niezrozumiały lęk. Rzucił słuchawkę na widełki i przez chwilę wpatrywał się w telefon, czekając, aż powtórnie zadzwoni. I tak właśnie się stało. Ostry dźwięk dzwonka odezwał się trzy razy z rzędu i zamilkł. Ale on nadal stał i czekał.

fot. Marek Wojciekiewicz

Wojciech Chudziński (ur. w 1964 roku w Bydgoszczy) – dziennikarz tygodnika „Kujawy i Pomorze” oraz dzienników: „Ilustrowany Kurier Polski” i „Express Bydgoski”. Redaktor w wydawnictwie książkowym LIMBUS. Sekretarz redakcji ogólnopolskiego dwumiesięcznika science fiction „SFera”. Od 2005 roku zastępca redaktora naczelnego miesięcznika „Nieznany Świat” z redakcją w Warszawie. Jako prozaik zadebiutował w 1986 roku na łamach jednodniówki „Sfera” opowiadaniami: Zabawa w terror oraz Liść. Prozę publikował również w „Feniksie”, „Faktach”, „Metaforze” oraz na antenie Polskiego Radia Pomorza i Kujaw. Jest autorem lub współautorem następujących książek: Niewyjaśnione zjawiska w Polsce (Katowice 2003 – tom nominowany do ogólnopolskiej nagrody dziennikarskiej Grand Press za rok 2003); Ten drugi w nas. Od objawień aniołów do malarstwa duchów (Katowice 2008); Kręgi, cuda, kwanty. Pomiędzy fraktalem Mandelbrota a objawieniami w Medjugorie (Katowice 2009); Channeling. Od chirurgów z zaświatów do „maszyn umysłu” (Bydgoszcz 2013); 111 filmów z duszą. Metafizyka w kinie (Rzeszów 2015); Śladem nowoczesnego mitu (Bydgoszcz 2016). Członek Stowarzyszenia Krajowy Klub Reportażu oraz Związku Literatów Polskich.

Centrum Kultury Fantastycznej

Kawiarnia Szpulka, MCK, ul. Marcinkowskiego 12 24 listopada, godz. 18.30 „Magia, religia i postapokalipsa w literackich eksperymentach Piersa Anthony’ego” Prelegent – Łukasz „Nikor” Nalewajk

listopad 2016 |

| 13

jubileusz

Operze Nova

Barbara Mielcarek-Krzyżanowska

plurimos annos!

Sześćdziesiąt lat temu, 21 września 1956 r., w Sali Teatru Ziemi Pomorskiej, wystawieniem jednoaktowych oper S. Moniuszki Flis i Verbum nobile oraz przedstawienia baletowego Wesele krakowskie w Ojcowie K. Kurpińskiego, zainaugurowało swoją działalność Studio Operowe, które – jak pokazał czas – stało się zalążkiem Teatru Muzycznego Opery i Operetki w Bydgoszczy, przemianowanego pod koniec 1990 r. na Operę Nova – jedną z dzisiejszych wizytówek miasta. Rocznice takie z jednej strony są pretekstem dla ukazania dziejów placówki, z drugiej zaś – inspirują do spotkania zespołu artystów współtworzących sukces Opery z grupą melomanów niecierpliwie oczekujących kolejnych premier, szczelnie wypełniających widownię podczas spektakli i z namaszczeniem rozprawiających o Bydgoskim Festiwalu Operowym, traktowanym jako ważny element kultury muzycznej regionu. Sebastian Gonciarz, reżyser Koncertów Jubileuszowych, jakie w dniach 1 i 2 października 2016 r. odbyły się w Operze Nova, wymownie wyraził tę intuicję słowami: „Legendę bydgoskiego teatru muzycznego tworzą ludzie – artyści i publiczność”. Słowa te znalazły swoje odzwierciedlenie w strukturze spektakli przybierających postać gali operowej, dla której niezwykle cennym kontrapunktem stały się materiały archiwalne zaprezentowane w bardzo atrakcyjnej formie. Konferansjerom (Urszula Guźlecka i Marek Jankowiak) i artystom nieustannie towarzyszyła bowiem prezentacja slajdów z archiwalnymi afiszami spektakli, jakie w perspektywie 60 lat gościły na scenie operowej, a prezentacje artystyczne przedzielały intermezza w postaci miniatur filmowych ukazujących sześć dekad niełatwej historii stałej sceny operowej w Bydgoszczy. W szczególny sposób w materiałach audiowizualnych wyeksponowana została postać Felicji Krysiewicz (siostry kompozytora Piotra Perkowskiego), która w latach 1956–1960 bezinteresownie zarządzała Studiem Operowym (początkowo wraz z dyrygentem Zdzisławem Wendyńskim i kierownikiem artystycznym Romanem Mackiewiczem). Równie dobitnie podkreślono rolę Bydgoskiego Festiwalu Operowego, zainicjowanego z determinacją („w akcie desperacji”, jak podają niektóre źródła) w 1994 r. przez Macieja Figasa, dyrektora Opery Nova. Ów zamysł z pewnością stał się bezpośrednim impulsem zmierzającym do pozyskania środków na ukończenie prac 14 |

| listopad 2016

na „wiecznym placu budowy”, a niejako przy okazji – dodać można tylko: na szczęście! – ubogacił panoramę życia artystycznego Bydgoszczy. Najistotniejszą częścią jubileuszowej gali była jednak prezentacja operowego „tu i teraz”. Trzech dyrygentów (Maciej Figas, Andrzej Knap, Piotr Wajrak), soliści, chór, balet i orkiestra Opery Nova oraz arcydzieła muzyki operowej zapewnić miały widzom niezapomniane wrażenia, a zarazem przypomnieć najważniejsze chwile z 60-letniej historii bydgoskiej sceny. Trzonem repertuaru była XIX-wieczna „włoszczyzna” (w ten zakres włączam świadomie także Turandot, nieukończone dzieło G. Pucciniego), dobarwiona chóralnym Alleluja z oratorium Mesjasz G.F. Händla oraz fragmentami z singspielu Czarodziejski flet W.A. Mozarta. Można zastanawiać się nad ewentualną jednowymiarowością takiego wyboru, jakkolwiek zarówno fakt, że tego typu repertuar stanowi zawsze bazę programową teatrów operowych (także Opery Nova), a poza tym możliwość zaprezentowania szerokiego spektrum różnorodnych współczynników dzieł operowych – arii, duetów, kwartetów wokalnych, chórów, fragmentów baletowych, najczęściej doskonale znanych i częstokroć nuconych przez słuchaczy wespół z artystami (tak, byłam i potwierdzam), pokazują, że wybór ten był w pełni uzasadniony. Tak jak w XIX-wiecznej operze niczym w kalejdoskopie uwidaczniały się romantyczne pierwiastki, a na jej kształt i tematykę wpływały także akcenty społeczne i polityczne, tak podczas jubileuszowej gali jej organizatorzy, pod pretekstem kolejnych doskonale znanych tytułów, niczym w kalejdoskopie różnorodnych stylów ukazali muzyczną historię bydgoskiej opery. Koncert jubileuszowy był niezwykle barwny, efektowny, urzekający niekiedy kameralnością, intymnością i skupieniem, niekiedy brawurową koloraturą, czasem też potężnym brzmieniem. Choć niektóre odsłony pokazały, że dla śpiewaka solisty jest to najtrudniejszy rodzaj prezentacji artystycznej – gdyż nie ma czasu, jak podczas wielogodzinnego spektaklu, na walkę z tremą i oceniane jest najczęściej jedno kilkuminutowe pojawienie się na scenie – poziom wykonawczy artystów był wysoki. Z Operą Nova związali się bowiem śpiewacy, o których, przywołując słowa Zygmunta Latoszewskiego z 1927 r., napisać można, że to ci, „co potrafią wszystko wyrazić w śpiewie,

jubileusz których środki wyrazu są niewyczerpane, którzy w głosie i grozę mają, i całą skalę liryzmu, którzy potęgą brzmienia imponują i szeptem śpiewać umieją”. Spośród solistek szczególnie utkwiły mi w pamięci kreacje artystyczne Magdaleny Polkowskiej, Dariny Gapicz, Doroty Sobczak i Krystyny Nowak, a z solistów wyróżniłabym Jacka Gresztę, Tadeusza Szlenkiera, Adama Woźniaka i Sławomira Kowalewskiego. Wymienieni artyści czarowali kulturą głosu, niezwykłą barwą, precyzją, umiejętnością naturalnego frazowania i sposobem kreowania postaci. Świetnie wypełnił przestrzeń sceniczną balet, prezentując różne oblicza ekspresji wyrażanej ruchem i gestem; publiczność zachwycił w szczególności niezwykle szlachetny i wyważony Mazur z Halki S. Moniuszki (choreografia: Iwona Runowska) oraz intrygujący Taniec godzin z opery La Gioconda A. Ponchiellego (choreografia: Zofia Rudnicka). Mocnym akcentem wieczoru były też wszystkie prezentacje chóru (może poza hiperromantycznym, potężnym Alleluja, choć – jak zwykle – dokładnym intonacyjnie, rytmicznie i artykulacyjnie). Przygotowywany od lat przez Henryka Wierzchonia zespół pokazuje pełną skalę możliwości głosowych. Chórzyści potrafią hipnotyzować cudownie brzmiącym, niebiańskim piano, wspaniale oddać gradację napięcia, budując szerokie kulminacje oraz oszałamiać potężnym, pełnym wolumenem brzmienia. Równie sprawnym partnerem dialogu muzycznego jest od lat orkiestra Opery Nova. Prezentując się pod batutą każdego z dyrygentów: dyrektora Figasa, Knapa i Wajraka, orkiestra ukazywała nieco inne oblicze ekspresyjne i kolorystyczne. Wiadomo, opera XIX-wieczna, szczególnie

ta pisana we Włoszech do połowy wieku, nie należy do ulubionego repertuaru instrumentalistów (nie na darmo funkcjonuje określenie „orkiestra katarynkowo-gitarowa”), ale zarówno w takim rodzaju akompaniamentu, jak i w odpowiedzialnych ariach „z dewizą” (cavatina Rosiny Una voce poco fa z opery Cyrulik sewilski G. Rossiniego), w repertuarze z kręgu francuskiego czy w dramatach muzycznych z obszaru włoskiego (G. Verdi i jego następcy) orkiestra stała się medium wykonawczym współodpowiedzialnym za wykreowanie odpowiedniego klimatu brzmieniowego. Z pełną odpowiedzialnością muszę napisać, że byłam obserwatorem tego niezwykłego przedsięwzięcia artystycznego, owej próby zmierzenia się z 60-letnią historią stałej sceny operowej w Bydgoszczy, z historią, która musiała zostać podana niejako w pigułce – skondensowana do niespełna trzygodzinnego programu, relacjonującego te wydarzenia, które utkwiły w pamięci wielu już pokoleń bydgoszczan. I próba ta (mam nadzieję, że niedzielna również) była bardzo satysfakcjonująca, pozwalająca oczekiwać równie wartościowej realizacji dwóch dzieł K. Szymanowskiego (Stabat Mater i baletu Harnasie) oraz zapowiedzianych podczas koncertu premier płyt DVD w wykonaniu artystów Opery Nova. Na zakończenie wieczoru wzruszona publiczność odwdzięczyła się artystom wstając i śpiewając Sto lat. Tak się zastanawiam, czy nie byłoby optymistyczniej życzyć zespołowi Opery Nova już nie tylko stu lat, ale wielu, wielu więcej. Z mojej strony dołączam zatem – nieśmiało, bo głos nieszkolony, ale z głębi serca: plurimos annos!

Artyści po koncercie jubileuszowym na scenie Opery Nova, fot. Marek Chełminiak

listopad 2016 |

| 15

spacer „Mrówkowiec pod adresem Skłodowskiej-Curie 56 kojarzy się z Unité d’Habitation – ulokowanym w Marsylii ogromnym blokiem mieszkalnym, dziełem życia słynnego francuskiego modernisty Le Corbusiera” – Natalia Nazaruk tym razem na parkowych ścieżkach wokół bartodziejskiego Balatonu.

W czasach późnego PRL-u na luksusowe wakacje jeździło na Węgry, nad słynne jezioro Balaton. Jeśli tego nie pamiętacie – zapytajcie rodziców i przygotujcie się na długie opowieści o tym, że takiego piasku, tak płytkiej i ciepłej wody i takiej pogody nie ma ani w Egipcie, ani w Tunezji, Turcji czy nawet Chorwacji. Te ciepłe wspomnienia szybko pozwolą się zorientować, że w swoim czasie wyjazd nad Balaton był spełnieniem marzeń niemal każdego Polaka. Trzeba przyznać, że sława tego największego w Europie Środkowej jeziora jest w pełni zasłużona – jest bardzo płytkie, dzięki czemu woda szybko się nagrzewa, można w niej brodzić jak w morzu i nie bać się o stratę gruntu pod nogami nawet daleko od brzegu. Nic więc dziwnego, że na przestrzeni lat wiele sztucznych zalewisk w Polsce otrzymało nazwę zapożyczoną od węgierskiego giganta. Balaton znaleźć możemy m.in. w Warszawie, Sosnowcu, Trzebini oraz oczywiście w Bydgoszczy. Sztuczne jezioro na Bartodziejach, na terenie poeksploatacyjnym dawnej cegielni, zaadaptowane do celów rekreacyjnych zostało w latach 70. XX wieku. W tym samym czasie dzielnica przeżywała rozkwit, rozpoczynały się budowy całych kompleksów bloków mieszkalnych. Lokalizacja w centrum dzielnicy kąpieliska nad glinianką nadawała osiedlu nieco ekskluzywny charakter. Latem 16 |

| listopad 2016

mieszkańcy chętnie plażowali i pływali w sztucznym jeziorku, zimą zamieniało się ono w lodowisko. To tutaj swoje pierwsze łyżwiarskie kroki stawiał Andrzej Tkacz, znany polski hokeista, wychowanek Polonii Bydgoszcz. Balaton przyciągał jednak nie tylko amatorów sportu, ale był też częstym celem spacerów mieszkańców rozrastającej się w szybkim tempie dzielnicy. Zadbane otoczenie glinianki, z traktem spacerowym i bujną zielenią, zachęcało młodzież, osoby starsze, a także rodziny z małymi dziećmi do spędzania tu czasu o każdej porze roku. Z upływem lat teren jednak niszczał, roślinność zabierała coraz więcej nabrzeża, a okoliczni mieszkańcy mniej chętnie odwiedzali okolice Balatonu. Dopiero w 2006 roku teren parku wokół sztucznego stawu na Bartodziejach został gruntownie odnowiony, przebudowano alejki okalające gliniankę, wybudowano aż sześć typów nabrzeża, co w piękny sposób urozmaica ten teren, zadbano o tablice informujące o gatunkach roślin i zwierząt zamieszkujących okolicę. Na środku Balatonu wybudowano dwie podświetlane fontanny, nadające krajobrazowi szczególny urok, zwłaszcza wieczorami. W dwa lata po głównym remoncie powstały tutaj nawet przystań wodna i szkółka żeglarska, kilka lat później mieszkańcy doczekali się remontu i rozbudowy pobliskiego placu zabaw, otwarto nawet wybieg dla psów z przeszkodami.

fot. Natalia Nazaruk

Nad Balatonem

spacer Prawdopodobnie największymi beneficjentami sztucznego akwenu na Bartodziejach są mieszkańcy ogromnego mrówkowca pod adresem Skłodowskiej-Curie 56. Ten ogromny blok wart jest szczególnej uwagi każdego miłośnika miasta. Bardziej życzliwym obserwatorom kojarzy się on z Unité d’Habitation (Jednostką mieszkaniową) – ulokowanym w Marsylii ogromnym blokiem mieszkalnym, dziełem życia słynnego francuskiego modernisty Le Corbusiera. Ideą stawiania tego typu budynków było zapewnienie mieszkań jak największej liczbie ludności w czasach dużego deficytu lokali w powojennej Europie. Ambicją architektów było także osiągnięcie zamierzonych celów w sposób ekonomiczny, dzięki użytym materiałom, a także oszczędnemu gospodarowaniu ziemią. Nowi lokatorzy marsylskiego budynku mogli korzystać ze znajdujących się tam sklepów, placówek oświatowych, miejsc do rekreacji i uprawiania sportów. Bydgoski mrówkowiec nie obfitował aż w takie luksusy, jednak do dziś pozostaje on jednym z najciekawszych budynków mieszkalnych w mieście. Do części mieszkań – z ponad 450 znajdujących się w tym ogromnym bloku – wchodzi się wprost z galerii, dlatego też budynek często nazywany jest „galeriowcem”. Z wyższych pięter roztacza się tutaj godny do pozazdroszczenia widok, zwłaszcza od strony wschodniej, gdzie podziwiać możemy Balaton.

Mrówkowiec przy Skłodowskiej-Curie i jego mieszkańcy doczekali się już wielu wystaw, reportaży, artykułów na swój temat. Także działacze miejscy bardzo często interesują się zamieszkującą ten blok społecznością. Jedną z najnowszych, bardzo ciekawych inicjatyw jest stworzony przez Pracownię Fotografii Artystycznej Farbiarnia (przy udziale mieszkańców, oczywiście) projekt Mrówkowiec. Efektem projektu jest powstanie tzw. Wymiennika, czyli katalogu darmowych usług, które oferują sobie wzajemnie mieszkańcy wielkiego bloku ulokowanego malowniczo nad najsłynniejszą w mieście glinianką. Współcześnie bydgoski Balaton przeżywa swoją drugą młodość – niezależnie od pory roku czy dnia, nad stawem spotkać można spacerujące z dziećmi w wózkach matki i babcie, starszych panów żywo dyskutujących o polityce, zakochane pary przytulone na ulokowanych wokół akwenu ławeczkach, czy dbających o kondycję biegaczy. Chociaż obszar jest stosunkowo niewielki, to jednak uważam, że teren wokół Balatonu jest jednym z najciekawszych i najładniejszych parków w Bydgoszczy. I chociaż być może trudno porównywać jego obiektywne walory z zaletami i charakterystyką jeziora, do którego odnosi się symboliczna nazwa stawu, to jednak najważniejsza jest radość, jaką glinianka przynosi od ponad 50 już lat okolicznym mieszkańcom. A zatem, bydgoszczanie, przybywajcie nad Balaton! fot. Natalia Nazaruk

listopad 2016 |

| 17

literacki f lâneur (4)

WALCZAK Jestem kwiaciarką, sprzedaję tu róże To oczywiście jeden z bardziej znanych cytatów z kultowego filmu Hydrozagadka Andrzeja Kondratiuka. Słynną kwestię wypowiedziała na ekranie drugoplanowa aktorka Wiesława Mazurkiewicz, a jej karykaturalna rola wzorowana była oczywiście na postaci niewidomej kwiaciarki z arcydzieła Charlesa Chaplina pt. Światła wielkiego miasta, od Hydrozagadki starszego o 39 lat. Temu felietonowi na pewno bliżej będzie klimatem do historii o włóczędze Charlie’em, choć i z hydrotechniką będzie miał poniekąd coś wspólnego, albowiem po części dotyczyć będzie Smukały. A w tej oto znajduje się przecież jedna z trzech bydgoskich elektrowni wodnych – ta największa, odbudowana po wojnie w 1951 roku, o dwu turbinach Kaplana, generujących łączną moc aż czterech megawatów (to oczywiście wiedza z Wikipedii, nie oszukujmy się…). No i tutaj kończy się ta cała, szumnie zapowiadana, technika, a zaczyna już powoli czysto ludzka historia Pani Kwiaciarki… Osobiście ze Smukałą mam tak, że kiedy dopada mnie chandra – a o to przecież jesienną porą nietrudno – na rondzie Grunwaldzkim wsiadam w autobus linii numer 58 i udaję się nim w kierunku Opławca. Wysiadam na przystanku „Biwakowa”, czasami zahaczając jeszcze o przemiły bar „Robert’s”, i później wędruję sobie jak ten tramp – przez most na drugą stronę rzeki Brdy. (Zalew Smukalski, położony pośród lasów zmieniających aktualnie swój kolor z zielonego na czerwono-pomarańczowo-żółty, wygląda teraz pięknie!). W stronę „miasta” podążam potem pieszo ulicą Smukalską, aż nie dopadnie mnie zmęczenie. Zdarza się to raczej rzadko, ale kiedy już dopadnie, to ja dopadam wtedy autobus numer 54. Ale, ale! Pani Kwiaciarka…! Panią Kwiaciarkę spotkać możemy na wspomnianym rondzie Grunwaldzkim właśnie, przy sklepie „Biedronka”, nieopodal przystanku autobusowego. Aktualnie (w miesiącu październiku, kiedy piszę te słowa) sprzedaje piękne, wielobarwne bukieciki suszek. Widać, że zna się na sztuce florystycznej. Pęczek taki kosztuje pięć polskich złotych. Kiedy ostatnio ją mijałam, nie miała kurtki. Ja miałam 18 |

| listopad 2016

puchową alaskę. U jej stóp dostrzegłam dwa ostatnie bukiety. Pomyślałam: kurczę, te pięć złotych to musi być dla niej bardzo dużo pieniędzy, kupię te kwiaty, oba pęczki, już! Ale w portfelu, jak się okazało, miałam tylko złotówkę i dwa razy po dwa złote plus jakieś tam miedziaki. Wystarczyło więc tylko na jeden bukiet. Ale zawsze to coś – tak mi się przynajmniej prostodusznie wtedy wydawało. Historia ta ma coś w rodzaju dobrego zakończenia (również morału – ale o tym za chwilę). Na rondzie Grunwaldzkim na autobus do Opławca trzeba było czekać aż kwadrans. Niecierpliwa poczłapałam więc na kolejny przystanek. Kiedy na wysokości ulicy Kanałowej wsiadłam w końcu w upragnione „pięć-osiem”, tuż za kabiną kierowcy siedziała pani w średnim wieku, dzierżąc w dłoni nic innego jak właśnie… bukiecik suszek od Pani Kwiaciarki z ronda! To było takie wzruszające: myśl, że najprawdopodobniej był to właśnie ten ostatni pęczek i starsza pani udała się w końcu do domu, i nie marznie już więcej. No dobrze, ale co to wszystko ma wspólnego z literaturą, zapytacie. Ano tyle, według mnie, że jeżeli jesteście takimi czytelnikami, którzy niekoniecznie muszą zaopatrywać się co miesiąc w drogich księgarniach-molochach w pachnące jeszcze drukiem nowości wydawnicze rekomendowane przez modne gazety i portale, to kiedy dojrzycie gdzieś na ulicy, bazarze, rynku ludzi handlujących książkami, może chociaż spójrzcie, co ciekawego mają w swej bukinistycznej ofercie. Albo bukieciarskiej (Pani Kwiaciarka), albo koronczarskiej na przykład (Pani Koło Amfiteatru Przy Mostowej; w zeszłym roku była chyba nawet na Facebooku taka akcja społeczna, żeby od tej pani kupować te frywolitki! Kupiliście? Ja tak!). Osobiście posiadam w swojej bibliotece wiele „Balzaków”, „Stendhalów” i „Flaubertów” zakupionych na giełdzie na „Chemiku”. Mają one co prawda mało atrakcyjne, poszarzałe i nieraz bardzo mocno sfatygowane okładki, ale bądźmy realistami: dla mnie ich zakup to było pozbycie się drobnych z portfela, dla ich sprzedawców natomiast – być może pieniądze na chleb (albo i wino – nie wnikam, nie oceniam). Spójrzmy zatem łaskawym okiem na te książki porozkładane na ziemi, na łóżkach polowych, na te poupychane w kraciastych bazarowych torbach. Idzie zima. Emilia Walczak

bydgoski insynuator kulturalny

PRUSS Mało odpowiedzialny organ Zdzisława Prussa (148) Nieoczekiwana szansa Na Bydgoskim Festiwalu Prapremier Jezus Chrystus zszedł z krzyża, by zwolnić miejsce dla dyr. Wodzińskiego, którego niezwłocznego ukrzyżowania domagają się niektórzy prawicowi politycy. Gdyby do tego doszło, bydgoski Teatr Polski miałby gotowy materiał na następną premierę… przepraszam… projekt, który mógłby być niewątpliwym gwoździem (z młotkiem!) teatralnego repertuaru. Sulimowe inspiracje Zorganizowany w Hotelu pod Orłem „Podwieczorek u Sulimy” miał wymiar nie tylko literacko-sentymentalny, ale także… turystyczno-cukierniczy. Wszystkim biesiadnikom, czyli fanom twórczości autora „Mostu Królowej Jadwigi”, oferowano „Bilet do Singapuru” oraz szneki z glancem. Obie propozycje miały duże wzięcie, co może się przełożyć na poszerzenie ofert bydgoskiego lotniska (bo Singapur) i bydgoskich kawiarni (bo szneki). Jubileusz po wodniacku Bydgoskiej scenie operowej stuknęła sześćdziesiątka. Na jubileuszowym koncercie tej muzycznej placówki, jakże mocno wtopionej w rzeczno-wyspiarski krajobraz Bydgoszczy, na scenę wpłynęła Rusałka, w foyer urodzinowy szampan lał się szerokim strumieniem, a przy finałowych aplauzach twarz dyrektora Figasa tryskała optymizmem. Złota jesień rzeźbiarza Październik okazał się popisowym miesiącem dla Michała Kubiaka. Najpierw znakomity rzeźbiarz popisał się swoimi portretowymi rzeźbami w bwa, a potem podpisał się w „alei zasłużonych” przy ul. Długiej. A jak

głoszą dobrze poinformowane źródła – podpisał także pakt o nieagresji ze swoim głównym konkurentem do miana Pierwszego Dłuta Bydgoszczy – Aleksandrem Dętkosiem, co zostało potwierdzone w obecności Soni Zengel na wspólnej fotografii. Wymierny argument Za sprawą Joachima Perlika i senatorskiego balkonu przy pI. Wolności okazało się, że wbrew niektórym opiniom poziom „Piosenek bydgoskich” jest bezspornie… wysoki! Lusterko wsteczne /-25/ Ćwierć wieku temu (listopad 1991) – Teatr Polski zapraszał na premierę komedii chorwackiego autora P. Hadzica „Państwowy złodziej, czyli spółka z o.o.” w reżyserii i ze scenografią Ewy Grabowskiej. – W salonach BWA zagościły malarstwo, rysunek i rzeźba Zdzisława Beksińskiego, a na estradzie FP w monodramie „Róża” wystąpiła Ryszarda Hanin. – W organizowanym przez Towarzystwo Muzyczne cyklu „Mistrz i jego uczniowie” zaprezentowała swoje wokalne i pedagogiczne talenty Katarzyna Rymarczyk. – Kulisy spirytyzmu odsłaniał w Osiedlonym Klubie „Modraczek” Przemysław Grzybowski. – W ramach „Osiedlowych Spotkań Rodzinnych” w klubie „Azymut” o radiowym i prasowym warsztacie dziennikarskim rozprawiali Krystyna i Marceli Bacciarelli. listopad 2016 |

| 19

50 wystaw

Wernisaż wystawy prac Józefa Wilkonia. Od lewej: Justyna Gongała (słowo do wystawy), Grzegorz Nadolny (kontrabas), Józef Wilkoń. Fot. Dariusz Gackowski

Hanna Strychalska

Sztuka aranżacji

Galeria Wspólna powstała w 2012 roku. Działa przy Miejskim Centrum Kultury w Bydgoszczy. Jest siedzibą bydgoskich oddziałów Związku Polskich Artystów Plastyków, Związku Literatów Polskich i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. To miejsce prezentacji wystaw artystów różnych pokoleń, pochodzących z całego kraju i należących do ZPAP. Odbywają się tu spotkania literackie oraz wykłady poświęcone sztuce. Także warsztaty plastyczne. Najważniejsza jednak jest prezentacja różnych dziedzin sztuki plastycznej. Artystów zapraszają i przygotowują aranżacje ich wystaw oraz opracowują towarzyszące ekspozycjom katalogi dwie artystki plastyczki – Bożena Januszewska (kierownik Galerii) i Marta Wiśniewska-Krasuska. Wernisaże prowadzą Monika 20 |

| listopad 2016

Grabarek (pedagog i dziennikarka) oraz Justyna Gongała (historyk sztuki, kurator wielu wystaw). Od lutego w Galerii pracuje także Zuzanna Starszewska (kulturoznawca i fotograf). Galeria Wspólna zainicjowała swoją działalność 26 kwietnia 2012 r. wernisażem malarstwa Jerzego Puciaty – malarza materii, twórcy obiektów i instalacji, animatora kultury, a także społecznika. Jego obrazy dopełnione zostały przez szkice, rysunki i fotografie. Było bardzo uroczyście, tłumnie i z rozmachem. A poprzez postać znanego i zasłużonego artysty symbolicznie wyrażono szacunek dla nestorów bydgoskiego środowiska plastycznego. Tak przynajmniej o tym myślę z perspektywy czasu. W kwietniu 2016 r. upłynęły więc cztery lata działalności Galerii, a 20 października 2016 r. otwarto 50., jubileuszową wystawę. Tym razem była to grafika artystki pochodzącej z Koronowa – Marty Ipczyńskiej. Prace, liryczne w nastroju, są przykładem artystycznie, subtelnie przetworzonej estetyki XIX-wiecznej litografii i oleodruku oraz graficznych kolaży Maxa Ernsta. Kogo zaprezentowano i co wystawiono przez ten czas? Przede wszystkim było wiele ciekawego malarstwa. Stanisław Baj – syntetyczne, kolorystycznie wyciszone, malowane szerokimi pociągnięciami pędzla, melancholijne i kresowo rozległe pejzaże. Także ekspresyjne i naturalistyczne, w czułej i wnikliwej obserwacji, portrety matki. Wiesław Obrzydowski – obrazy i obiekty krzyczące zestawieniem zieleni, czerwieni, żółtego i niebieskiego. A na nich ciągle bezkompromisowo odważne postacie i sceny rodzajowe. Fakturalne i obrysowane czarnym konturem. Zbigniew Papke – akwarele wychodzące od analizy formy pejzażu. Kubistycznie uproszczone i bardzo wyraziście uporządkowane. Intensywnie barwne i rozświetlone. Magdalena Rucińska – oryginalne prace. Bardzo dobrze zakomponowane i eleganckie kolorystycznie, będące połączeniem precyzyjnej, płynnej linii i barwnej plamy. Owiane poetyckim tchnieniem obrazów i rysunków André Bretona. Malarstwo Stanisława Stasiulewicza – wielość, barwność, temperament i zróżnicowanie form. Uznanie dla dokonań modernizmu i polskiego koloryzmu jako źródła inspiracji, połączone z twórczą swobodą, ironią i dystansem. Stanisław Matuszewski i jego autoportrety, portrety oraz martwe natury. Zbudowane z energicznych,

50 wystaw fakturalnych plam, w kolorystyce przydymionych szarości z akcentem barwy. Zainspirowane XVII-wiecznym malarstwem hiszpańskim, a także polskim okresu kontrreformacji. Powtarzane z żarliwością motywy z kręgu vanitas i surowe twarze wpatrzone w wieczność. Rozmyte kontury, cienie i plamy światła. Na wystawie płótna pokrywają całe ściany. Nie możemy dojrzeć szczegółów. Zupełnie jak we wnętrzu zabytkowego, tonącego w półmroku kościoła. Właśnie, zupełnie tak samo... Biało-czarne rysunki i intensywnie barwne obrazy, zakomponowane na dużych płótnach wiszących na ścianach i wchodzących w przestrzeń Galerii. Doskonałe kształty i bryły, zrytmizowane i pulsujące, zmienne i rozedrgane. Igrające z naszym wzrokiem, a równocześnie skupiające najwyższą uwagę swoją prostotą i zawartą w niej wyższą prawdą. Okręgi, kule i soczewki. Obraz kosmosu, ludzkiego oka i świadomości na przestrzał. W liniach zaszyfrowany rytm serca, mózgu, niepowtarzalny gest ręki i charakteru pisma. Człowiek i świat w syntetycznym, przenikliwym obrazie Joanny Imielskiej. Przedstawienia malarskie Zenona Korytowskiego. Wizerunki kobiet wśród martwych natur i grajkowie w pejzażu, jak z sielanek Owidiusza. Wszyscy w kostiumie awangardy z przełomu XIX i XX wieku. Echa Picassa, pompejańskich fresków i romańskiej rzeźby przetłumaczone zostają na ostrą linię, harmonię jasnych, lekko położonych barw i światło. Płótna wyeksponowano tradycyjnie, oświetlone miejscowo, lśniły i przyciągały wzrok. Muzyka snuła się z obrazów i z wnętrza Galerii. A na stoliczku stała martwa natura z owoców egzotycznych. Jak uśmiech flamandzkich mistrzów. Justyna Jułga nie wystawiła swoich pejzaży. Ona całkowicie zmieniła wnętrze Galerii. Malarski obraz podwodnego świata – budowany z dnia na dzień na płaszczyznach białego płótna i ścianach – w dniu wernisażu otoczył widza ze wszystkich stron. Napływał wyrazistym, ale rozmalowanym kolorem morskiej głębiny. Błyszczał nieco stłumioną, drogocenną barwą koralowców. Zaskakiwał kolejną ławicą ryb. Światło malarskie i aranżacyjne tu i ówdzie przenikało głębokie warstwy wody. Wszystko, z czego znana jest malarka, znalazło w tej pracy swoje spełnienie. Temperament, który z mocą objawia się na dużym formacie, intensywność i głębia barw oraz fantazja i pewna doza melancholii.

Aldona Mickiewicz, W glorii, olej, płótno Skupiona fascynacja malarstwem niderlandzkim. Wyrafinowana kolorystyka obrazów. Symbolika barw jak w malarstwie bizantyjskim. Malarka tworzy traktat o przemijalnym pięknie człowieka, natury oraz świata, w którym wszystko ma swoją wartość i własną rangę świętości. Najwyższej klasy warsztat malarski.

Praca z wystawy Lekcja z mistrza, tempera, płótno Młodzi artyści z szacunkiem, właściwą sobie energią i wrażliwością interpretują dzieła Leona Wyczółkowskiego. Stwórcza siła linii, malarska plama, wartość czerni i bieli. Natura bogata i silna.

listopad 2016 |

| 21

50 wystaw A jeszcze ekspresyjno-symboliczne wizje innej rzeczywistości, zaistniałe na dużych płótnach Andrzeja Widelskiego. Fakturalne, bogate walorowo, z akcentem kontrastu. Pejzażowe i abstrakcyjne [„BIK” nr 3/2013, s. 14–15]. Joanna Stasiak i jej przedstawienia malowane na jedwabiu. Zawieszone swobodnie i chwilami prześwietlone naturalnym światłem. Zrytmizowane i skonstruowane między niebem a ziemią weduty Rzymu [„BIK” nr 3/2014, s. 10–12]. Wielkoformatowe płótna Grzegorza Wnęka. Odczytane w atmosferze dialogu z historią malarstwa. Skupione na człowieku. Wewnętrznie napięte i osiągające pełnię wyrazu [„BIK” nr 2/2015, s. 18–20]. A rysunki Doroty Jajko-Sankowskiej? Jakże zwodnicze, bo wizualnie niejednokrotnie bardzo malarskie, a warsztatowo pokrewne grafice. Po prostu techniczna ekwilibrystyka w łączności z walorowo-barwną wrażliwością i nieprzeciętną wyobraźnią. Świat z nicości. Dla uważnych [„BIK” nr 2/2016, s. 14–15].

W Galerii Wspólnej znalazło się również miejsce dla rzeźby. Portrety i postacie stworzone przez Grzegorza Gwiazdę, z gliny, gipsu, papieru oraz ceramiki, często naznaczone są barwną plamą. Prace inspirowane malarstwem i rzeźbą największych mistrzów, od Pietera Bruegla poprzez Michała Anioła do Rodina, zaistniały w przestrzeni Galerii wyraźnie osobno. Można by rzec – monumentalnie. To wydobyło zamknięty w nich rys wielkości i tragizmu. Jakże często są one nierozłączne. Ale kompozycje złożone z kilku ceramicznych głów oglądaliśmy wystawione razem, na ławeczce, pod ścianą, śledząc groteskowo-gorzką mimikę ich twarzy. Fascynujące twarze młodych kobiet. Figuracje wyrażające ruch, przemiany i poszukiwanie. Wyeksponowane, jak skarby, elementy natury. Przestrzeń skonstruowana z geometrycznych figur, bo określona myślą Pitagorasa. Strzępy rzeczywistości. Błysk, faktura i barwa metalu. Wszystko to mieliśmy okazję zobaczyć na jubileuszowej ekspozycji, związanej z 45-leciem twórczości Aleksandra Dętkosia. Rzeźby pojedyncze na postumentach lub ustawione grupowo, bo połączone przez motyw czy kompozycję. Albo też widziane z określonej perspektywy, w prześwicie przestrzeni Galerii. Charakterystyczna 22 |

| listopad 2016

rzeźba Dętkosia, wielowątkowa, refleksyjna i znakomita warsztatowo, wyraziście i pięknie wybrzmiała na tej kameralnej wystawie. Przyczynił się do tego wybór prac i kompozycja całości. Ot, sztuka aranżacji! Rzeźby Emilii Boguckiej to inna stylistyka i odmienna atmosfera prezentacji. Akty kobiet odlane w gipsie, metalu i barwnych żywicach. Sylwetki zarysowane płynną linią, syntetyczne. Szeroko zainspirowana apoteoza kobiecości, od Wenus z Willendorfu po symboliczne postacie Constantina Brâncușiego. Figury wyodrębnione i tworzące zróżnicowane grupy. I te zupełnie osobne, wolne, bo zawieszone w przestrzeni. Przejrzyste i omotane barwną, lekką materią. Rozgrzane słońcem, owiane wiatrem. Uniesione i szczęśliwe.

A fotografia? Oczywiście. Nie można chyba stworzyć większego kontrastu – a o to idzie w sztuce wystawienniczej – niż w tych przypadkach. Oto zawieszona swobodnie i wymiarami przypominająca obraz olejny, a więc działająca jak forma w przestrzeni, czarno-biała fotografia autorstwa Jolanty Gawryś-Jędrej. Pokazuje akty kobiet i mężczyzn. Wzbogacona jest o akcent haftu, który działa jak element graficzny i fakturalny ornament. Sylwetki głęboko modelowane przez światło. Aura kameralności, wyciszenia i bezpieczeństwa. I nagle element dziwności, bólu. Za każdym razem, gdy widz dostrzega haft na jasnej, ciepłej, poruszonej oddechem skórze portretowanej osoby. Dotknięcie manieryzmu. A z drugiej strony, fragmenty rzeczywistości na barwnych fotografiach Zbigniewa Zielińskiego. Widzimy na nich to, co jest nam znane, ale czego tak naprawdę nie dostrzegamy. Fragmenty panoramy miasta, architekturę i przyrodę, wnętrza, postacie, twarze i szczegóły. Różne formaty zdjęć. Osobno i w mozaikowych zestawieniach. W taki właśnie sposób patrzymy. Z różnych perspektyw, z bliska i daleka, wrażeniowo czy też pochwyceni przez ciekawy szczegół. Nie mamy tu jednak do czynienia z rejestrowaniem rzeczywistości, ale jej kreacją. Poprzez wybór i przemyślaną kompozycję, docenienie wartości barwnego akcentu i płaszczyzny cienia. Porządek jak u konstruktywistów. Analiza formy. A wszystko to wyeksponowane na ścianach Galerii. Z ukrytym pomysłem, czytelnie i adekwatnie.

50 wystaw

Maria Kiesner, z cyklu Dom Richtera, olej, płótno Architektura pokazana w malarstwie, od szkicu, projektu, rzutu do obiektu. Analiza bryły w przestrzeni. Konsekwentny i ciekawie wyrażony hołd dla Bauhausu. Powściągliwy, malarski głos za obiektywizmem, porządkiem oraz ideą formy doskonałej w sztuce.

Aleksander Woźniak, Błękitna z cyklu Lustra, drzeworyt barwny, papier Bogactwo środków graficznych, malarskich i echo figuracji Francisa Bacona składają się na odważną i pełną, w sensie plastycznym i wyrazowym, formę graficzną. Przejmujące!

Jarosław Bogucki, bez tytułu, rzeźba, odlew, żywica Rzeźba klasyczna i hellenistyczna jako ideał piękna. Wnikliwie zaobserwowane i celnie uchwycone poruszenie postaci. Znaczenie i wdzięk gestu. Realizm starczej twarzy i natchniony idealizm młodzieńczej. Dramat przemijania w niedokończonych i zniszczonych figuracjach. Życie jako iluzja i błysk, jak na obrazie holograficznym.

listopad 2016 |

| 23

50 wystaw *

Kontynuując temat kontrastu, tym razem w dziedzinie rysunku. Wystawa prac studentów I roku Wydziału Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie oraz ich wykładowców była popisem umiejętności warsztatowych oraz przykładem różnorodności inspiracji. Aranżacja odtwarzała przestrzeń dużej akademickiej pracowni w czasie kolejnego przeglądu prac studentów, kiedy to wspólnie się je ogląda i o nich rozmawia. Pomysł prosty i celny. Nie rozpraszał. Można więc było skupić uwagę na aktach i portretach w scenograficznych wnętrzach. Zauważyć bogactwo technik rysunkowych, wartość barwy oraz znaczenie faktury papieru. Spostrzec stylistyczne wpływy, począwszy od Dürera, przez naturalizm, symbolizm i niemiecki ekspresjonizm. Rysunki dojrzałe artystycznie. Rozmach, rzetelność i wiara w sztukę. Jolanta Płotkowska zaprezentowała kilka monumentalnych, hiperrealistycznych rysunków ołówkiem na papierze. Był to przejmujący portret psychologiczny, odtworzone z niebywałą maestrią kompozycje układane z drewna zaobserwowane w tartaku oraz bliskie kadry ukazujące... linie papilarne drzewa. Te rysunki to świadectwo wytrwałej i prowadzonej z wiarą pracy nad zmianą świata. A ta zaczyna się często od rozmowy w cztery oczy. Jest to również zapis niezliczonych godzin pracy nad sobą. To szukanie wewnętrznej równowagi, spokojnego i głębokiego oddechu. Uważne oglądanie tych prac staje się kontemplacją.

Warto wspomnieć o ekspozycji aranżacji wnętrz Agnieszki Mierzwy. Plansze z projektami istniały na ścianach Galerii jak horyzontalne spojrzenia w głąb różnych przestrzeni. Tych realnych, z widokiem na Atlantyk, i abstrakcyjnych, które dopiero z czasem się zmaterializują. W pracach uwagę zwracała sprawna, zróżnicowana, pełna energii kreska, zmysł organizacji przestrzeni oraz efektowne, choć ascetyczne wykorzystanie koloru. A ten, powtórzony również w aranżacji wystawy, ożywiał i porządkował jej przestrzeń. 24 |

| listopad 2016

Zauważmy też małą formę rzeźbiarską Alicji Majewskiej. To odlewy i stopy z metalu, czasem połączone z kamieniem, co dopełnia chłodne szarości o kroplę ciepłej barwy. Kontrast płaszczyzny z ażurem. Subtelne zróżnicowanie faktur. Bardzo oryginalne prace. Są jak przypomnienie miniatur dawnych mistrzów. Wystawione w gablotach oglądane były jak cenne przykłady z dziedziny jubilerstwa albo numizmatyki. Piękno do odkrycia w ciszy. Jeszcze grafika Piotra Tołoczki. Ze względu na warsztat i wartość koloru bliska rysunkowi i malarstwu. Zainspirowana sztuką starożytnych Chin, Japonii i kaligrafią. Także amerykańską ekspresją lat 40. i 50. XX wieku oraz metafizycznym znaczeniem barwy. Główny środek artystycznego wyrazu to nieokiełznana, żyjąca własnym życiem linia. Kompozycja centralna i zamknięta. Intensywna biel, czerń i czerwień porządkują splątane, wewnętrznie dynamiczne szarości. To jak energia ujęta w ramy medytacji. Ekspozycja konserwatorska to był pomysł! Prace z dorobku Jolanty Chmary przedstawione w formie szkicu, studium, projektu technicznego, fotografii i planszy oraz rzeźby posłużyły do logicznego przeprowadzenia widza przez podstawowe etapy pracy konserwatora. Odtworzono pracownię. Wystawa, która mogła być dokumentacyjna, stała się efektowną prezentacją przestrzenną, nic przy tym nie tracąc na wartości edukacyjnej. A była jeszcze klasyka komiksu Jerzego Wróblewskiego, fantastyczna instalacja świetlna Moniki M. Korony i performance drogi Andrzeja Dudka-Dürera. I wiele innych. Sztuka aranżacji to umiejętność wyboru prac i odpowiedni sposób ich wyeksponowania, który wywiedziony jest z analizy ich treści i formy. Dobra aranżacja podkreśla charakter dzieła sztuki. Sprzyja jego oglądowi i refleksji. Wystawiennictwo jest tak zespolone z prezentowanym obiektem jak muzyka z filmowym kadrem. Sztuka służąca innej sztuce. Jak scharakteryzować umiejętność eksponowania dzieł plastycznych, jeśli nie poprzez konkretne przykłady? Było ich wiele. I dobrze pokazują poziom, a także różnorodność wystaw w Galerii Wspólnej. Pięćdziesiąt udanych ekspozycji to godne uwagi osiągnięcie i duże zobowiązanie na przyszłość. A więc – wszystkiego dobrego! Wszystkie fotografie pochodzą ze zbiorów Galerii Wspólnej w Bydgoszczy.

50 wystaw Zestawienie wystaw Galerii Wspólna 1. Jerzy Puciata, Puciata nieznany [malarstwo], 26 IV – 18 V 2012 2. Zbigniew Papke, Adam Papke, Ojciec i syn 50+20 [akwarela], 24 V – 29 VI 2012 3. Aleksander Woźniak, Po pierwsze grafika [grafika], 5 VII – 30 VIII 2012 4. Anna Bochenek, Z wielu perspektyw [malarstwo], 6 IX – 10 X 2012 5. Kazimierz Drejas, Od ekspresjonizmu do geometrii [malarstwo], 18 X – 17 XI 2012 6. Joanna Rzeźnik, Bezmiary czasu – światło [malarstwo, instalacja], 22 XI – 11 XII 2012 7. Studenci Wydziałów Architektury Wnętrz i Architektury Krajobrazu Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy, Lekcja z mistrza [rysunek], 13 XII 2012 – 20 I 2013 8. Andrzej Widelski, Symetria przeciwieństw [malarstwo], 24 I – 17 II 2013 9. Jolanta Gawryś-Jędrej, Da-sein [fotografia, haft], 21 II – 16 III 2013 10. Artyści z Gdańska, 166 km [malarstwo, grafika, rysunek], 21 III – 15 IV 2013 11. Joanna Stasiak, Odbicia [malarstwo na jedwabiu], 18 IV – 17 V 2013 12. Alicja Majewska, Mała forma [rzeźba], 23 V – 10 VI 2013 13. Jerzy Wróblewski, Wystawa komiksu i rysunku, 13 VI – 22 VII 2013 14. Aneta Śramska-Piątek, Jacek Piątek, Tymon „Leo” Piątek, Nas-troje [malarstwo, rzeźba], 11 VII – 5 VIII 2013 15. Agnieszka Mierzwa, Przestrzenne marzenia [projekty architektury wnętrz], 8–31 VIII 2013 16. Stanisław Stasiulewicz, Remanent XXX-L [malarstwo], 5–30 IX 2013 17. Wiesław Obrzydowski, Wystawa malarstwa, rysunku i obiektu, 6 X – 4 XI 2013 18. Grzegorz Gwiazda, Wystawa rzeźby, 7 XI – 2 XII 2013 19. Dorota Walentynowicz, Visa versa [fotografia], 5 XII 2013 – 3 I 2014 20. Mariusz Gutowski, Wystawa malarstwa, rysunku i instalacji, 16 I – 14 II 2014 21. Joanna Imielska, Kształt czasu [malarstwo], 20 II – 15 III 2014 22. Ewa Miller, Wystawa malarstwa, 20 III – 11 IV 2014 23. Beata Ewa Białecka, Wystawa malarstwa, 17 IV – 24 V 2014 24. Andrzej Dudek-Dürer, Kolaż fotograficzny, rysunek, obiekt i performance, 29 V – 20 VI 2014 25. Grzegorz Wnęk, Wystawa malarstwa, 26 VI – 18 VII 2014 26. Zbigniew Zieliński (ZbyZiel), Fotografia bieżąca i inne historie [fotografia], 24 VII – 30 VIII 2014 27. Janusz Matuszewski, Wystawa malarstwa, 4 IX – 5 X 2014 28. Dorota Jajko-Sankowska, Comploratio [rysunek], 9 X – 7 XI 2014 29. Aldona Mickiewicz, W rzeczy samej [malarstwo], 13 XI – 12 XII 2014 30. Jolanta Chmara, Obszary konserwacji [prezentacja warsztatu i prac konserwatora], 18 XII 2014 – 16 I 2015 31. Maria Kiesner, Atlas [malarstwo], 22 I – 16 II 2015 32. Zenon Korytowski, Wystawa malarstwa, 19 II – 20 III 2015 33. Przemysław Łopaciński, Dystans [malarstwo], 26 III – 24 IV 2015 34. Emilia Bogucka, Sen [rzeźba], 30 IV – 20 V 2015 35. Monika M. Korona, Czas – przestrzeń – miejsce [instalacja], 28 V – 19 VI 2015 36. Kamila Model, Ogród przedziwny [malarstwo], 25 VI – 20 VII 2015 37. Studenci Wydziału Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, Studium aktu [rysunek], 23 VII – 10 IX 2015 38. Magda Rucińska, Pomiędzy [ilustracja], 17 IX – 12 X 2015 39. Anna Orbaczewska, Wtedy [malarstwo], 15 X – 13 XI 2015 40. Karolina Jarosławska, Klaudia Ka, W głębi [malarstwo], 19 XI – 11 XII 2015 41. Józef Wilkoń, Wilkoń blues [malarstwo, rzeźba], 17 XII 2015 – 16 I 2016 42. L. Tadeusz Serafin, Między płaszczyznami [malarstwo, kolaż, instalacja], 28 I – 22 II 2016 43. Jolanta Płotkowska, Moje pisanie [rysunek], 25 II – 25 III 2016 44. Aleksander Dętkoś, Poezja tego czasu [rzeźba], 31 III – 22 IV 2016 45. Magdalena Juszczak, Biologiczne maszyny, czy świadome istoty? [malarstwo], 28 IV – 20 V 2016 46. Stanisław Baj, Wystawa malarstwa, 25 V – 16 VI 2016 47. Piotr Tołoczko, Gest [grafika], 23 VI – 18 VII 2016 48. Justyna Jułga, Ogród podwodny [instalacja malarska], 25 VIII – 16 IX 2016 49. Jarosław Bogucki, Wystawa rzeźby i jej zobrazowanie w holografii, 22 IX – 17 X 2016 50. Marta Ipczyńska, Wystawa grafiki, 20 X – 12 XI 2016 listopad 2016 |

| 25

Adresy bydgoskich instytucji kultury AKADEMIA MUZYCZNA

im. Feliksa Nowowiejskiego, ul. J. Słowackiego 7, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 210 582, www.amuz.bydgoszcz.pl 1 Akademicka Przestrzeń Kulturalna przy Wyższej Szkole Gospodarki, ul. Królowej Jadwigi 14, 85-229 Bydgoszcz, Koordynator: mgr Marta Rosenthal-Sikora www.apk.byd.pl; e-mail: apk@byd.pl tel. 52 567 00 57 Muzeum Fotografii – Adam Juszkiewicz Galeria Debiut – Marta Rosenthal-Sikora Galeria Nad Brdą – Karolina Prus 2 artGallery galeria & pracownia plastyczna ul. Krasińskiego 5 facebook.com/osa.artGallery 3

Bydgoski Klub Miłośników

Kaktusów, przy Klubie „ARKA” BSM, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, przewodniczący Jerzy Balicki, tel. 523 215 538, www.bkmk.strefa.pl/ Bydgoskie Centrum Informacji, ul. Batorego 2, 85-104 Bydgoszcz, bci@visitbydgoszcz.pl, www.visitbydgoszcz.pl 4 BYDGOSKIE STOWARZYSZENIE ARTYSTYCZNE, ul. Pomorska 76, 85-051 Bydgoszcz, tel. 523 401 806, Prezes zarządu Wiesław Karpusiewicz

BYDGOSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE, SOCIETAS SCIENTIARUM BYDGOSTIENSIS, BYDGOSZCZ SCIENTIFIC SOCIETY, ul. Jezuicka 4, 85-102 Bydgoszcz, tel./fax 523 222 268, www.btn.bydgoszcz.eu, prezes prof. dr hab. inż. Marek Bieliński, czynne: pon.-pt. 9.00-14.00 6

Dom Edukacyjno-Kulturalny „REGNUM” przy Fundacji „Nowe Pokolenie”, ul. A.G. Siedleckiego 12 i ul. Bośniacka 3, dyr. Joanna Dobska, tel./fax 523 711 051, kom. 793 101 280, www.nowe-pokolenie.pl, fundacja@nowe-pokolenie.pl

Dom Kultury ORION, ul. 16 Pułku Ułanów Wlkp. 1, 85-319 Bydgoszcz, tel. 523 487 201, kierownik Nikoletta Stachura

ljazz – Centrum Artystyczne ul. Kręta 3, 88-117 Bydgoszcz tel. 523 221 574, 662 152 726 www.eljazz.com.pl 41

26 |

Artystycznej, ul. Pomorska 68A/1, Bydgoszcz 40

FILHARMONIA POMORSKA dyrektor Maciej Puto, ul. Andrzeja Szwalbego 6, 85-080 Bydgoszcz. Rezerwacja telefoniczna w godz. 11-14, tel. 523 210 234; wew. 21, bilety@filharmonia.bydgoszcz.pl, www.filharmonia.bydgoszcz.pl 7 FUNDACJA „WIATRAK”, Prezes Fundacji: Ks. Krzysztof Buchholz ul. Bołtucia 5, 85-791 Bydgoszcz tel. 523 234 810, fax 523 234 811 www.wiatrak.org.pl, e-mail: sekretariat@wiatrak.org.pl, Biuro Fundacji „Wiatrak” czynne: pon.-pt. 8.00-20.00

Galeria Wspólna (MCK+ZPAP), ul. Batorego 1/3, 85-104 Bydgoszcz, tel. 523 221 447 e-mail: galeriawspolna@onet.pl 22

Izba Pamięci

Adama Grzymały-Siedleckiego, WiMBP, ul. Libelta 5, tel. 523 238 207, czynne: wt. i pt. 13-18, śr. 10-15 19

Kamienica 12, ul. Poznańska 12,

85-129 Bydgoszcz, tel. 887 164 349, e-mail: artdeco-kontakt@wp.pl 45

Klub ARKA, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, tel. 523 487 202, kierownik Nikoletta Stachura

GALERIA 85

Klub HEROS, ul. Gen. W. Thomée 1, Bydgoszcz, tel. 523 430 004, kierownik Grażyna Wrzecionek

Galeria ALIX, M. i M. Dobeccy, ul. Jezuicka 26 18

Klub Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych, ul. Sułkowskiego 52a, 85-915 Bydgoszcz, tel. 261 413 550, kierownik mgr Marek Trojan. Biblioteka Klubu IWspSZ, tel. 261 413 563, kierownik mgr Zdzisława Gajownik, e-mail: klubiwspsz@wp.mil.pl

prowadzi Ewa Pankiewicz, ul. Gdańska 17, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 226 222 17

Galeria AUTORSKA Jan Kaja i Jacek Soliński, ul. Chocimska 5, 85-097 Bydgoszcz, tel. 608 596 314, www.autorska.pl, galeria@autorska.pl 8 Galeria Francuska MISTRAL, przy WSG, prowadzi Henryka Stachowska prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej, ul. Garbary 2, budynek A, tel. 668 705 587 11

BYDGOSKIE TOWARZYSTWO HERALDYCZNO-GENEALOGICZNE, ul. Wyczółkowskiego 21/1, tel. 523 413 291, prezes Paweł Bogdan Gąsiorowski

Dom Kultury MODRACZEK, ul. Ogrody 15, tel./fax 523 713 331, www.modraczek.smbudowlani.pl, e-mail: modraczek@tvogrody.com, abuzalska@smbudowlani.pl, dyr. Agnieszka Buzalska

Farbiarnia Pracownia Fotografii

GALERIA INNOWACJI UTP ul. Prof. S. Kaliskiego 7, 85-789 Bydgoszcz, kier. dr Anna Bochenek, czynne 10-17 GALERIA MDK 1 przy MDK nr 1, ul. Baczyńskiego 3 Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy: dyrektor: Karolina Leśnik – Gmach główny 12 (ul. Gdańska 20): wtorek – piątek: 10.00-18.00 sobota – niedziela: 11.30-16.30 wstęp wolny www.galeriabwa.bydgoszcz.pl bwa@galeriabwa.bydgoszcz.pl tel. 52 339 30 50 – Galeria Kantorek 10 (ul. Gdańska 3) wtorek – piątek: 11.00-18.00 sobota: 11.00-14.00 wstęp wolny – Galeria BRDA 9 (ul. Dworcowa 94 – Hotel Brda, parter), pod patronatem Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy, wstęp wolny GALERIA NA PIĘTRZE Studio Działań Artystycznych, ul. Długa 27, 85-034 Bydgoszcz, tel. 515 452 040, 601 443 119, sda.dluga27@interia.pl, czynne: pon.-pt. 10.00-20.00, sob. 12.00-16.00 13 Galeria Sztuki NEXT, ul. Poznańska 31, www.galerianext.pl, info@galerianext.pl 43 Galeria Wieży Ciśnień Muzeum Wodociągów, ul. Filarecka 1, 85-160 Bydgoszcz 42

| listopad 2016

KLUB MIŁOŚNIKÓW AUSTRALII I OCEANII, ul. Plac Kościeleckich 8, pok. 8, Bydgoszcz, prezes Lech Olszewski, tel. 607 120 182, fax 052 321 32 60, www.kmaio.bydg.pl 20 Klub ODNOWA, ul. Planu 6-letniego 38, tel. 523 631 867, e-mail: klubodnowa@interia.pl, www.klubodnowa.strefa.pl, kier. Grażyna Salemska KLUB POLSKIEJ KSIĄŻKI, Hotel Centralny, ul. Dworcowa 85, tel. 523 432 452, Jolanta Kowalska oraz przy Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 4, tel. 523 412 504, Alicja Leśniak 21 KLUB ŚRODOWISK TWÓRCZYCH, ul. Batorego 1/3, tel./fax 523 228 715, 523 225 677, prezes Piotr Trella 22 Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, wok@wok.bydgoszcz.com, tel. 52 585 15 01–03; Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej, kierownik: Katarzyna Wolska, tel. 52 322 22 36, galeria@wok.bydgoszcz.com, www.wok.bydgoszcz.com 37

Miejskie Centrum Kultury

w Bydgoszczy, ul. Marcinkowskiego 12, 85-056 Bydgoszcz, tel. 523 255 555 (informacja) sekretariat@mck-bydgoszcz.pl, www.mck-bydgoszcz.pl 39

Międzynarodowe Centrum Kultury i Turystyki oraz Esperantotur ul. M. Skłodowskiej-Curie 10, 85-094 Bydgoszcz tel./fax: 523 461 151, e-mail: info@esperanto.bydgoszcz.eu

Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1, ul. K.K. Baczyńskiego 3, 85-805 Bydgoszcz, tel. 523 755 349, fax 523 450 628, e-mail: mdknr1bydgoszcz@go2.pl, www.mdk1.bydgoszcz.pl, dyr. Piotr Skowroński Młodzieżowy Dom Kultury nr 2, im. Henryka Jordana, ul. Leszczyńskiego 42, 85-137 Bydgoszcz, tel./fax 523 731 795, dyr. Adam Łętocha. Biblioteka Literatury Fantastycznej im. Janusza A. Zajdla – Gimnazjum Nr 20, ul. Tucholska 30, czynne: wt., śr. 16-19 Młodzieżowy Dom Kultury nr 3 (Zespół Szkół i Placówek nr 1 w Bydgoszczy), ul. Stawowa 53, 85-323 Bydgoszcz, tel. 52 373 25 15, fax/tel. 52 348 68 68 Młodzieżowy Dom Kultury nr 4, ul. Dworcowa 82, 85-010 Bydgoszcz, tel./fax 523 224 413, e-mail: mdk4@cps.pl, www.mdk4.bydgoszcz.pl, dyr. Małgorzata Gładyszewska 23 Młodzieżowy Dom Kultury nr 5, ul. Krysiewiczowej 8, 85-796 Bydgoszcz, tel./fax 523 485 002, dyr. Jolanta Wawrzonkowska, www.mdk5.bydgoszcz.pl, mdk@mdk5.bydgoszcz.pl Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, ul. Berwińskiego 4, 85-044 Bydgoszcz, tel./fax 523 462 318, e-mail: muzeum@ukw.edu.pl, czynne: wt.-pt. 10-14, dyr. prof. dr hab. Adam Sudoł 24 MUZEUM FARMACJI Apteki Pod Łabędziem, ul. Gdańska 5, tel. 523 220 187. 25 MUZEUM KANAŁU BYDGOSKIEGO, przy III LO, ul. Nowogrodzka 3, www.muzeumkanalu.pl, tel. 693 765 075 Muzeum Mydła i Historii Brudu ul. Długa 13-17, 85-032 Bydgoszcz. Rezerwacja tel. 525 157 015, e-mail: warsztaty@muzeummydla.pl; www.muzeummydla.pl 15 MUZEUM OKRĘGOWE im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy Dyrektor dr hab. Michał F. Woźniak; Sekretariat: tel./fax 52 58 59 966, e-mail: sekretariat@muzeum.bydgoszcz.pl; www.muzeum.bydgoszcz.pl, Godziny otwarcia Muzeum w śródmieściu: wtorek, środa, piątek – 10.00-18.00; czwartek – 10.00-19.00; sobota, niedziela – 11.00-18.00; poniedziałek – nieczynne, w soboty wstęp bezpłatny Godziny otwarcia Exploseum: wtorek, środa, piątek, sobota, niedziela – 9.00-17.00; czwartek – 9.00-19.00; poniedziałki – nieczynne; we wtorki – wstęp bezpłatny 26 Muzeum Wodociągów: Hala Pomp, ul. Gdańska 242 oraz Wieża ciśnień, ul. Filarecka 1

MUZEUM OŚWIATY, ul. M. Curie-Skłodowskiej 4, tel. 523 426 590 MUZEUM WOJSK LĄDOWYCH, ul. Czerkaska 2, 85-641 Bydgoszcz, dyr. Mirosław Giętkowski, tel. 523 782 026, Godziny otwarcia: wtorek – piątek: 8.30-15.30; w niedziele: 10.00-14.00; w soboty i poniedziałki – nieczynne. www.muzeumwl.pl

pera NOVA w Bydgoszczy dyrektor: Maciej Figas, ul. Marszałka Focha 5, 85-070 Bydgoszcz, tel. 523 251 502, Dział Promocji i Obsługi Widzów oraz przedsprzedaż biletów: tel. 523 251 655, fax 523 251 636. Kasa biletowa tel. 523 251 555. Obiekt dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych, www.operanova.bydgoszcz.pl 27 Otwarta Przestrzeń „Światłownia” ul. Św. Trójcy 15, 85-224 Bydgoszcz, swiatlownia@onet.pl, www.swiatlownia.eu 44

PAŁAC MŁODZIEŻY, ul. Jagiellońska 27,

85-097 Bydgoszcz, tel. 523 210 081, www.palac.bydgoszcz.pl, dyr. Joanna Busz. Tutaj: Galeria Pałac 28 Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana Rejewskiego, ul. Skłodowskiej-Curie 4, 85-094 Bydgoszcz, tel. 523 413 074; www.pbw.bydgoszcz.pl, dyr. Ewa Pronobis-Sosnowska

PROF-EUROPE Stowarzyszenie Nauczycieli Języka Francuskiego w Polsce, ul. Dworcowa 80, 85-010 Bydgoszcz. Prezes: Marta Samolej-Chmielewska, tel./fax 523 221 661 oraz 601 679 572, www.profeurope.pl 29

STOWARZYSZENIE ARTYSTYCZNE „MÓZG”, www.stowarzyszenie.mozg.art.pl, ul. Gdańska 10, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 455 195 30

Salezjańskie Stowarzyszenie Wychowania Młodzieży, ul. Salezjańska 1, 85-792 Bydgoszcz, www.dominiczek.salezjanie.pl, tel. 523 447 401 lub 523 766 739

TEATR PANTOMIMY „DAR”

www.dar.art.pl; e-mail: teatrdar@wp.pl tel. 523 407 468, 602 572 021, 602 257 675 TEATR POLSKI im. Hieronima Konieczki dyrektor: Paweł Wodziński, al. Mickiewicza 2, 85-071 Bydgoszcz, tel. 523 397 841, kasa główna: pon.-sob. godz. 10.00-19.00, niedz./święta: trzy godziny przed spektaklem, tel. 523 397 818; kasa ul. Rejewskiego 3 (CH Auchan): codziennie w godz. 10.00-19.00, tel. 885 607 090; bilety@teatrpolski.pl, www.teatrpolski.pl 31

TOWARZYSTWO INICJATYW KULTURALNYCH, ul. Dworcowa 62/2, 85-009 Bydgoszcz, tel. 523 213 371, prezes Maria Papała 32

TOWARZYSTWO MIŁOŚNIKÓW MIASTA BYDGOSZCZY, ul. Jezuicka 4, tel./fax 523 225 196, 523 454 434, www.tmmb.pl, e-mail: biuro@tmmb.pl, skrytka pocztowa nr 17, 85-169 B 37, prezes Jerzy Derenda. Biuro Zarządu czynne pon.-pt. 9-15, sklep TMMB z bydgostianami, ul. Długa 15, czynny: pon.-pt. 10-18, sob. 10-14. 6 TOWARZYSTWO MUZYCZNE im. Ignacego Jana Paderewskiego, ul. ks. Piotra Skargi 7, 85-018 Bydgoszcz, tel./fax 523 270 291, www.konkurspaderewskiego.pl prezes prof. Katarzyna Popowa-Zydroń 33 TOWARZYSTWO OPEROWE im. prof. Felicji Krysiewiczowej, ul. Focha 5, 85-006 Bydgoszcz, prezes Zenona Tomczak, tel. 603 993 852, sekretarz zarządu Danuta Święcichowska 27 TOWARZYSTWO POLSKO-AUSTRIACKIE, Oddział B. ul. Stary Rynek 5, 85-104 Bydgoszcz, tel. 609 678 277, e-mail: lubomira.kubiak@gmail.com, prezes Lubomira Kubiak, dyżury w każdą drugą środę miesiąca 34 TOWARZYSTWO POLSKO-NIEMIECKIE, ul. Fordońska 120. Dyżury w każdy trzeci poniedziałek miesiąca w godz. 13-16, e-mail: tpn1@wp.pl www. tpnbydgoszcz.bugs3.com, www.facebook.com/tpn.Bydgoszcz prezes Danuta Szczepaniak-Kucik, tel. 504 100 024, sekretarz Krystyna Bender-Dudziak, tel. 605 666 936

TOWARZYSTWO POLSKO-WŁOSKIE Stary Rynek 22-24 (III p., wejście przez KATALOGI), tel. 523 238 008, dyżury: 1. środa miesiąca godz. 17-19 www.api.bydgoszcz.pl; api@api.bydgoszcz.pl, prez. Elżbieta Renzetti 35 TOWARZYSTWO PRZYJAŹNI POLSKO-FRANCUSKIEJ, Prezes: Beata Żmuda tel. 693 925 911, wiceprezes: Maria Pastucha, tel. 694 582 721 www.tppf.byd.pl 11 URZĄD MIASTA, Biuro Kultury Bydgoskiej ul. Jezuickiej 14a, 85-102 Bydgoszcz, www.bydgoszcz.pl, tel. 525 858 189, Dyrektor Magdalena Zdończyk 36 WĘDROWNICZEK – Klub Turystyczny, prezes Adam Czachorowski, tel. 523 251 635 WiMBP BIBLIOTEKA GŁÓWNA Bydgoszcz, ul. Długa 39, tel. 523 238 008, 523 399 200 – centrala; 523 287 390 – sekretariat, fax 523 287 390, e-mail: sekretariat@wimbp.bydgoszcz.pl, www.wimbp.bydgoszcz.pl Dyrektor: Ewa Stelmachowska 35

Redakcja BIK prosi Państwa o weryfikację danych: bik@mck-bydgoszcz.pl

listopad 2016 |

| 27

Filharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego X Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. I.J. Paderewskiego w Bydgoszczy 6–20 XI 2016 Organizatorami Konkursu są: – Towarzystwo Muzyczne im. I.J. Paderewskiego, – Filharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego – Akademia Muzyczna im. F. Nowowiejskiego W Konkursie wezmą udział pianiści wszystkich narodowości urodzeni w latach 1984–2000. Jury Konkursu: Piotr Paleczny, przewodniczący, dyrektor artystyczny, Dmitri Alexeev, Rosja/Wlk. Brytania, Francisco J. Cruz Plaza, Hiszpania, Ewa Pobłocka, Matti Raekallio, Finlandia, Soo Jung Shin, Korea, Jerzy Sulikowski, Tamás Ungár, Węgry/USA, Arie Vardi, Izrael. 6.11.2016, godz. 19.00, niedziela, sala FP

Koncert Inauguracjyjny Konkursu W 156. ROCZNICĘ URODZIN PADEREWSKIEGO Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Marek Pijarowski – dyrygent, Alexander Gadjiev – fortepian, Siergiej Prokofiew – III Koncert fortepianowy C-dur Wojciech Kilar – III Symfonia „September Symphony”

w IX Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym w Hamamatsu w Japonii. KONCERT Z NIANIĄ: Na czas trwania koncertu będzie można zostawić dzieci (od 3. roku życia) pod opieką wykwalifikowanych animatorów z UKW. [Program przesłuchań i koncertów Konkursu Pianistycznego zamieszczamy na str. 35] 11.11.2016, piątek, godz. 19.00

Z okazji Narodowego Święta Niepodległości Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis Adam Klocek – dyrygent, Małgorzata Chruściel – śpiew, Tadeusz Seibert – śpiew. polskie pieśni patriotyczne Adam Klocek – dyrygent, wiolonczelista, kompozytor. Laureat „muzycznego Oscara” – Grammy Award 2014, określony przez Krzysztofa Pendereckiego jako „jeden z najbardziej obiecujących dyrygentów młodszej generacji”. Od 2006 r. pełni funkcję dyrektora naczelnego i artystycznego Filharmonii Kaliskiej, a od 2011 – dyrektora artystycznego orkiestry Młoda Polska Filharmonia. W 2012 r. został również dyrektorem artystycznym Filharmonii Częstochowskiej. Małgorzata Chruścielma dyplom wokalistyki jazzowej w Akademii Muzycznej w Bydgoszczy, aktorka Krakowskiego Teatru VARIETE, nowej sceny, powstałej w 2014 r., specjalizującej się w lekkim repertuarze teatralnym. Tadeusz Seibert – także absolwent wydziału jazzu bydgoskiej akademii, śpiewający aktor i jeden z czołowych głosów VARIETE, wokalista w doskonale ocenionym zespole Trabanda. Na swoim koncie ma współpracę m.in. z Januszem Józefowiczem. 23.11.2016, środa, godz. 19.00

Hemar. Marchewka – próba generalizacji

Alexander Gadjiev

Alexander Gadjiev urodził się w 1994 r. we włoskim mieście Gorycja. Jest zdobywcą pierwszych nagród licznych konkursów dla młodych pianistów. W 2012 r. zdobył III nagrodę I Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego FVG, później zwyciężył w IX edycji „Premio delle Arti” w Trieście. W tym samym roku ukończył z wyróżnieniem Conservatorio Bruno Maderna w Cesenie, a następnie kontynuował naukę w Mozarteum w Salzburgu. W 2013 r. odniósł zwycięstwo w 30. edycji prestiżowego konkursu „Premio Venezia”. W 2015 r. został laureatem I nagrody oraz nagrody publiczności 28 |

| listopad 2016

Reżyseria: Bartek Wyszomirski Scenariusz: Anna Wołek, Bartek Wyszomirski Scenografia i kostiumy: Iza Toroniewicz Aranżacje muzyczne: Tomasz Lewandowski Asystent reżysera: Bartosz Adamski Obsada: Michał Chorosiński, Jeremiasz Gzyl, Paulina Grochowska, Karolina Michalik Spektakl muzyczny, w którym główną rolę grają piosenki i teksty satyryczne Mariana Hemara. Marian Hemar większości z nas kojarzy się z nieśmiertelnymi przebojami, jak np. Kiedy znów zakwitną białe bzy, czy Mały gigolo, i kabaretowymi skeczami, które do dziś grane są na różnych scenach w Polsce – częstokroć bez wiedzy, kto jest ich autorem. Mało kto wie natomiast, że Hemar był nie tylko znakomitym tekściarzem, ale też doskonałym obserwatorem i komentatorem współczesnego mu świata.

25.11.2016, piątek, godz. 18.00

Koncert uniwersytecki Wykład pt. Idea uniwersytecka wczoraj i dziś. Przemiany na tle dziejów kultury wygłosi prof. dr hab. Jacek Woźny, rektor UKW. Po kilku latach wraca projekt koncertów uniwersyteckich FP. Gościem Filharmonii będzie prof. Jacek Woźny. Jest bydgoszczaninem, od 2010 zatrudnionym na stanowisku profesora zwyczajnego UKW, gdzie w latach 2016–2020 pełnić będzie funkcję rektora. Opublikował około 140 prac naukowych. Uczestniczył w blisko 60 konferencjach krajowych i zagranicznych, prezentując wyniki swoich badań nad starożytnymi religiami Europy i Polski, prahistorią ziem polskich oraz archeologią regionu kujawsko-pomorskiego.

Węgierska Narodowa Orkiestra Filharmoniczna, fot. József Wágner Csapó

25.11.2016, piątek, godz. 19.00

Z cyklu „Mahler i jego czas” Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Kai Bumann – dyrygent, Iwona Socha – sopran, Jarosław Bręk – bas. Gustav Mahler – Pieśni ze zbioru „Des Knaben Wunderhorn” Joseph Haydn – Symfonia nr 100 G-dur „Wojskowa” Des Knaben Wunderhorn to zbiór ludowych opowieści niemieckich, zebranych przez Achima von Arnima i Clemensa Brentano. Mahler był pod ogromnym wpływem tej antologii. W 1899 opublikował Pieśni ze zbioru „Des Knaben Wunderhorn” na głos i orkiestrę. W tym koncercie wykonają je znakomici śpiewacy.

Zoltán Kocsis

Węgierskiej w 1956, a także 135. rocznica urodzin węgierskiego kompozytora Béli Bartóka. Zoltán Kocsis to muzyk wszechstronny, jest obecnie bezkonkurencyjny w wykonaniu utworów Bartóka. Od 1997 kieruje Węgierską Narodową Orkiestrą Symfoniczną, z którą nagrywa z dużym sukcesem płyty z utworami Bartóka, w planie są nagrania kompletu jego kompozycji.

27.11.2016, niedziela, godz. 19.00

Po prostu wolność

Dávid Báll

Pamięci Rewolucji Węgierskiej 1956 w ramach obchodów Roku Kultury Węgierskiej w Polsce 2016/2017 Węgierska Narodowa Orkiestra Filharmoniczna z Budapesztu: Zoltán Kocsis – dyrygent, Dávid Báll – fortepian. Zoltán Kodály – Tańce z Galanty Franz Liszt – I Koncert fortepianowy Es-dur Béla Bartók – Koncert na orkiestrę Koncert Węgierskiej Narodowej Orkiestry Symfonicznej odbywa się w ramach obchodów Roku Kultury Węgierskiej w Polsce. Kolejną okazją jest 60-lecie Rewolucji

Dávid Báll jest jednym z czołowych węgierskich wirtuozów fortepianu. Jego karierę wytyczają koncerty w prestiżowych salach świata. Urodził się w 1982 w Budapeszcie, tam studiował w Konserwatorium im. B. Bartóka oraz Akademii Muzycznej im. F. Liszta, w której w 2011 uzyskał tytuł doktora, a od 2013 jest wykładowcą. Ma na swym koncie stypendia oraz laury konkursów węgierskich i zagranicznych. Filharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego w Bydgoszczy, ul. A. Szwalbego 6, tel. 52 321 04 67. Bilety do nabycia na www.bilety24.pl, w kasie biletowej FP od wtorku do piątku w godz. 14-18 oraz godzinę przed koncertem oraz w Biurze Podróży urlopy.pl, ul. Magnuszewska 8, tel. 52 320 52 29. inf. Mariola Grochowina

listopad 2016 |

| 29

Teatr Polski w Bydgoszczy 2.11.2016, środa, godz. 19.00 3.11.2016, czwartek, godz. 19.00, Mała Scena TPB

Agnieszka Jakimiak, Weronika Szczawińska – „Wojny, których nie przeżyłam” reżyseria: Weronika Szczawińska; dramaturgia: Agnieszka Jakimiak; scenografia i kostiumy: Daniel Malone; asystent scenografa: Piotr Wawer Jr.; muzyka: Krzysztof Kaliski; ruch: Agata Maszkiewicz; reżyseria światła: Robert Łosicki; realizacja dźwięku: Łukasz Maciej Szymborski; inspicjent: Mateusz Stebliński; występują: Marta Malikowska, Maciej Pesta, Sonia Roszczuk, Jan Sobolewski, Małgorzata Trofimiuk, Piotr Wawer Jr. Jak wygląda wojna, której się nie przeżyło? Jak doświadcza się wojny, której się nie przeżyło? Czym jest wojna w czasach, kiedy obraz wojny został zastąpiony przez wojnę na obrazy? „Wojny, których nie przeżyłam” to spektakl, który eksploruje niewygodne i wstydliwe doświadczenie naszej współczesności – doświadczenie właściwe podglądaczom historii (którymi w zasadzie wszyscy jesteśmy), typowe dla obserwatorów obcych wojen, rzucających swoje ciekawskie spojrzenia z bezpiecznego terytorium, na którym wojna jest wciąż tylko słowem, cudzym wspomnieniem, niebezpieczną fantazją. 4.11.2016, piątek, godz. 19.00 5.11.2016, sobota, godz. 19.00 6.11.2016, czwartek, godz. 19.00, Duża Scena TPB

9.11.2016, środa – spektakl wyjazdowy (Rumunia, Festival Temps D’images)

„Kantor Downtown” 10.11.2016, czwartek, godz. 19.00 12.11.2016, sobota, godz. 19.00 13.11.2016, niedziela, godz. 19.00, Duża Scena TPB 22.11.2016, wtorek – spektakl wyjazdowy (Rzeszów, Festiwal Nowego Teatru) czas trwania: 110 min bez przerwy

Rainer Werner Fassbinder – „Krew na kocim gardle, czyli Marilyn Monroe kontra wampiry” reżyseria: Anja Suša; tłumaczenie: Iwona Nowacka; dramaturgia: Agnieszka Jakimiak; kostiumy: Maja Mirković; scenografia: Zorana Petrov; asystentka scenografki: Anna Adamiak; muzyka: Krzysztof Kaliski; choreografia: Damjan Kecojević; światła: Robert Łosicki; wideo: Mikołaj Walenczykowski; inspicjent: Mateusz Stebliński; występują: Beata Bandurska, Maciej Pesta, Martyna Peszko, Anita Sokołowska, Małgorzata Trofimiuk, Jakub Ulewicz, Konrad Wosik, Małgorzata Witkowska oraz Jagoda Długosz, Grażyna Grzelak, Maria Jazel, Halina Kanarkowska, Sławomir Majczyk, Emilia Malczyk, Teresa Perlik, Monika Skorobohata

„Żony stanu, dziwki rewolucji, a może i uczone białogłowy” tekst, dramaturgia, kostiumy: Jolanta Janiczak; reżyseria: Wiktor Rubin; scenografia: Michał Korchowiec; kostiumy, wideo: Hanna Maciąg; reżyseria światła: Michał Głaszczka; asystent reżysera: Maciej Pesta; inspicjent: Mateusz Stebliński; występują: Beata Bandurska, Magdalena Celmer, Martyna Peszko, Sonia Roszczuk, Małgorzata Trofimiuk, Małgorzata Witkowska, Mirosław Guzowski, Roland Nowak, Maciej Pesta, Marcin Zawodziński Théroigne de Méricourt, feministyczna działaczka rewolucji francuskiej, walcząca o prawa kobiet obywatelek, o równość, wolność, solidarność. Jej nazwisko nie pojawia się jednak obok Dantona i Robespiera, nie ma jej w podręcznikach i encyklopediach. Jej działalność i poświęcenie sprawom kobiet zostało nagodzone linczem, którego sprawczyniami były kobiety, o prawa których bezkompromisowo walczyła. Jej poglądy i postulaty były za radykalne również dla liderów Rewolucji Francuskiej. Jej odwaga i zaangażowanie zostały przez historię przykryte diagnozą szaleństwa, fanatyzmu politycznego. Postać Théroigne de Méricourt jest dla twórców spektaklu pretekstem do zastanowienia się nad ideami, metodami, narzędziami, które mogłyby obudzić rewolucyjny zryw dzisiaj, teraz, w XXI wieku. Czy radykalizm zwany często fanatyzmem jest skuteczną metodą budzenia uśpionych obywateli? Jak zbudzić w sobie odwagę, entuzjazm i wiarę w możliwość zmiany? 30 |

| listopad 2016

Krew na kocim gardle, czyli Marilyn Monroe kontra wampiry, fot. Monika Stolarska

Niemiecki reżyser filmowy Rainer Werner Fassbinder zasłynął m.in. z programowego braku zaufania wobec skonwencjonalizowanych języków sztuki. Z łatwością nadawał swoim filmom ramę kina gangsterskiego, melodramatu czy science fiction i prześwietlał gatunkowe klisze, ujawniając ich przemocową strukturę. W ponad 40 filmach, które udało mu się zrealizować przed śmiercią w wieku 37 lat, Fassbinder opowiadał tak naprawdę jedną historię, przepisaną na wiele scenariuszy. To opowieść o przemocy i faszyzmie rodzących się w małych społecznościach, w jednostkowych relacjach, na planie z pozoru ulotnych i pozbawionych konsekwencji stosunków międzyludzkich. To także wyzwanie rzucone środkom filmowym i teatralnym oraz ich użytkownikom. „Krew na kocim gardle”, tekst niewystawiany

B IK -u YT EL N IK Ó W E T D LA CZ w cenie u TAN I B IL Knumerem BI ym w ko ni er zi zł! Z paźd takl: bilety na spek wu” „Grona gniem y w t e r mi n i e : za Zapras z. 19.00 ad a o go d p o st li 8 symalnie 1 do zakupu mak

dotychczas w Polsce, zaprasza widzów i aktorów do udziału w hiperrealistycznej grze. Czy w siatce spojrzeń rzucanych ze sceny na widownię i z widowni na scenę jakikolwiek wzrok jest niewinny? Jak przydzielane są role w teatralnej rzeczywistości? I dlaczego teatralne rewolucje bywają skazane na klęskę? 15.11.2016, wtorek, godz. 19.00 16.11.2016, środa, godz. 19.00, Mała Scena TPB

Agnieszka Jakimiak – „Afryka” reżyseria: Bartek Frąckowiak; dramaturgia: Agnieszka Jakimiak; scenografia, kostiumy: Anna Maria Karczmarska; muzyka: Krzysztof Kaliski; reżyseria światła: Agata Skwarczyńska; występują: Klara Bielawka, Szymon Czacki, Maciej Pesta, Sonia Roszczuk, Jakub Ulewicz, Anita Sokołowska

Jeden egzem

rawnia plar z BIK-u up oc yjnej cenie. om 4 biletów w pr

wszelkie ludzkie i społeczne relacje stają w obliczu ekonomicznie niepewnej egzystencji. Długów wobec banków, eksmisji, pracy bez jakichkolwiek świadczeń socjalnych. Steinbeck utrwalił obraz społeczeństwa coraz silniej rozwarstwionego, zmagającego się z poważnym kryzysem kapitalizmu. Zestawienie ze sobą Wielkiego Kryzysu i obecnego załamania gospodarki globalnej, w perspektywie podstawowych podziałów społecznych i politycznych, może wykazać pewne podobieństwa... 19.11.2016, sobota, godz. 16.00

„Utopia” – czytanie performatywne 25.11.2016, piątek, godz. 19.00 26.11.2016, sobota, godz. 19.00 27.11.2016, niedziela, godz. 19.00 Duża Scena TPB, czas trwania: 80 min bez przerwy

Ignacy Karpowicz oraz zespół aktorski – „Dybuk”

Afryka, fot. Monika Stolarska

To nie jest historia Afryki. To historia kilku pojęć wędrujących po Europie od czasów kolonializmu przez okres dekolonizacji aż po dzisiaj. Ryszard Kapuściński był świadkiem odzyskiwania niepodległości przez Ghanę, Kongo, Nigerię, Mozambik i wiele innych krajów w latach 50. i 60. My przyglądamy się procesom, które doprowadziły do ich ponownego uzależnienia od Europy – zarówno na płaszczyźnie politycznej i ekonomicznej, jak w wymiarze fantazmatycznym. To opowieść o kilkunastu wyobrażeniach, które pracują na to, żeby procesy produkcji były niewidzialne i zarazem nieuczciwe, żeby obojętność wchodziła w płynną relację z wyzyskiem, żeby z dyskursu rasistowskiego uczynić neutralny i przezroczysty język.

17.11.2016, czwartek, godz. 19.00 18.11.2016, piątek, godz. 19.00 19.11.2016, sobota, godz. 19.00 20.11.2016, niedziela, godz. 19.00, Duża Scena TPB

John Steinbeck – „Grona gniewu” reżyseria, scenografia, kostiumy: Paweł Wodziński; inspicjent: Mateusz Stebliński; występują: Grzegorz Artman, Beata Bandurska, Paweł L. Gilewski, Marian Jaskulski, Marta Malikowska, Alicja Mozga, Roland Nowak, Jerzy Pożarowski, Martyna Peszko, Małgorzata Trofimiuk, Jakub Ulewicz, Piotr Wawer Jr., Marcin Zawodziński Spektakl „Grona gniewu” to adaptacja powieści Johna Steinbecka pod tym samym tytułem, w której

reżyseria: Anna Smolar; scenografia i kostiumy: Anna Met; muzyka: Natalia Fiedorczuk; reżyseria światła: Michał Głaszczka; asystentka reżyserki: Hanna Maciąg; asystentka scenografki: Marta Kuliga; występują: Mirosław Guzowski, Hanna Maciąg, Irena Melcer, Maciej Pesta, Sonia Roszczuk, Jan Sobolewski, Michał Wanio, Małgorzata Witkowska; inspicjent: Hanna Gruszczyńska Dybuk inspirowany dramatem Szymona An-skiego w opracowaniu Ignacego Karpowicza jest efektem zespołowej pracy, wspólnej refleksji dotyczącej mechanizmów przemocy, z którymi młodzi ludzie mierzą się w szkole. Historia zmarłego chłopaka, który powraca jako duch, by zamieszkać w ciele swojej ukochanej, jest opowieścią o winie indywidualnej i zbiorowej. 29.11.2016, wtorek, godz. 19.00 30.11.2016, środa, godz. 19.00, Mała Scena TPB, czas trwania: 80 min bez przerwy

Marta Keil, Piotr Grzymisławski, Rabih Mroué oraz zespół aktorski – Tu Wersalu nie będzie! reżyseria: Rabih Mroué; współpraca dramaturgiczna, kuratorka: Marta Keil; współpraca dramaturgiczna: Piotr Grzymisławski; współpraca scenograficzna: Marta Kuliga; muzyka: Łukasz Maciej Szymborski, Piotr Wawer Jr; światła: Robert Łosicki; inspicjentka: Hanna Gruszczyńska; występują: Jan Sobolewski, Małgorzata Trofimiuk, Piotr Wawer Jr, Łukasz Maciej Szymborski Znakomity libański artysta wspólnie z aktorami bydgoskiego teatru będzie przyglądał się postaci Andrzeja Leppera, jednocześnie odsłaniając nieoczywiste perspektywy polskiej transformacji. Przy pracy nad scenariuszem z Mroué współpracują Marta Keil, która jest również kuratorką projektu, oraz Piotr Grzymisławski. Jest to pierwsza polska produkcja teatralna Mroué. inf. Paulina Wenderlich

listopad 2016 |

| 31

Opera Nova w Bydgoszczy

Manru. Z prawej: Sylwester Kostecki i Małgorzata Grela, fot. A. Makowski

5.11.2016, godz. 19.00 6.11.2016, godz. 18.00

Manru – opera Ignacego Jana Paderewskiego kierownictwo muzyczne – Maciej Figas reżyseria – Laco Adamik scenografia – Milan David (Czechy) choreografia – Janina Niesobska przygotowanie chóru – Henryk Wierzchoń Dlaczego opera wieńcząca twórczość kompozytorską Paderewskiego, zarazem pierwszy polski dramat muzyczny, jedna z najważniejszych pozycji w naszym repertuarze narodowym stanowi rzadkość w polskich teatrach operowych? W Polsce aktualnie grana jest tylko przez Operę Nova, na afiszu której gości od 10 lat, kiedy to została wystawiona na 50-lecie bydgoskiej Opery. Komponowanie swej jedynej, tworzonej przez osiem lat, opery ukończył Paderewski w 1901 r.; w tym samym roku odbyła się jej światowa prapremiera w Dreźnie, a już 1902 r. operę pokazała nowojorska Metropolitan Opera. Temat libretta zaczerpnięty został z powieści J.I. Kraszewskiego „Chata za wsią”, aczkolwiek librecista Alfred Nossig zdecydowanie zmienił niektóre jej wątki. Muzyka napisana pod wpływem dramatów muzycznych Wagnera zawiera szczególnie imponujące partie symfoniczne orkiestry, piękne partie wokalne z potraktowaniem głosu ludzkiego, jak instrumentu. Jest w pełnej symbiozie z charakterem i subtelnością psychologiczną scenicznych postaci, Paderewski włączył do partytury porywające partie chóralne, a także elementy folklorystyczne: tańce góralskie, motywy cygańskie, zapewniające widowiskowość dzieła.

25.11.2016, godz. 19.00 26.11.2016, godz. 19.00 27.11.2016, godz. 18.00 29.11.2016, godz. 19.00

Hrabina Marica – operetka Emmericha Kálmána kierownictwo muzyczne – Maciej Figas reżyseria – Laco Adamik scenografia – Łucja Kossakowska choreografia – Janina Niesobska Jeśli ktoś chce dowiedzieć się, „gdzie mieszka miłość”, koniecznie powinien wybrać się na tę operetkę! Muzyka Kálmána na trzy godziny przeniesie widzów w świat Austro-Węgier i zaludniających je przed laty nacji. Cyganie, Madziarzy, mieszkańcy cesarskiego Wiednia i frywolne tancerki ze sławnego kabaretu „Tabarin” spotkają się w majątku kapryśnej i nieufnej (ale do czasu!) grafini. Ten obraz zmyła nieodwracalnie z mapy Europy I wojna światowa; kompozytor wskrzesił go w partyturze pełnej czardasza i wspaniałych melodii. Realizatorzy przywołali cały czar operetki. Soliści nie tylko śpiewają, ale tańczą z ogromnym wdziękiem walca, javę i fokstrota. Balet Opery Nova szaleje w kankanie, ognistym czardaszu i układach choreograficznych inspirowanych węgierskim folklorem. Wytworne suknie w pastelowych barwach, wysmakowane w detalach, kapelusze, parasolki, mundury i fraki, cygańskie sute spódnice, węgierskie stroje ludowe – blisko 250 kostiumów mieni się tęczowo na scenie. Spektakl zbiera zasłużone pochwały za pełną pomysłów reżyserię, urodę plastyczną imponującej scenografii i kostiumów, piękne układy choreograficzne. W dniach 7–21 listopada br. w gmachu Opery Nova odbędą się pokazy i spotkania 24. edycji Festiwalu Camerimage. inf. Ewa Chałat

32 |

| listopad 2016

Festiwal Muzyki Kameralnej „Muzyka u źródeł” „Muzyka u źródeł” – magia muzyki i miejsca… Ósma edycja festiwalu „Muzyka u źródeł” rozpocznie się 4 listopada we wnętrzach zabytkowej hali pomp wodociągowych. Program tegorocznej imprezy zapowiada się niezwykle atrakcyjnie – będą wielkie dzieła kameralistyki, jazz i amerykańska muzyka rozrywkowa. Festiwal zainauguruje znakomita pianistka Ewa Pobłocka, która wystąpi z towarzyszeniem gospodarzy festiwalu – zespołem Barock Quartet. Tego wieczoru zabrzmią wielkie dzieła kameralistyki – utwory F. Schuberta oraz A. Schnittkego. Podczas kolejnego koncertu na festiwalowej scenie pojawią się Maciej Miecznikowski i Krzysia Górniak wraz z zespołem. Muzycy wystąpią z czarującym programem, na który składają się wielkie przeboje z repertuaru Nata Kinga Cole’a. Dużym zainteresowaniem cieszy się koncert Łukasza Długosza, który uznawany jest przez krytyków za jednego z najwybitniejszych flecistów. Z muzykami z Barock Quartet artysta wykona najpopularniejszy cykl koncertów Vivaldiego, „Cztery pory roku”, oraz skomponowany przez Janusza Bieleckiego utwór „Kolory lata”. W kolejny listopadowy wieczór w postindustrialnych wnętrzach hali pomp zabrzmią dźwięki najsłynniejszej suity baletowej pióra Rodiona Szczedrina, będącej adaptacją opery „Carmen” G. Bizeta. Na uwagę zasługuje niewątpliwie koncert zamykający festiwal, w programie którego usłyszymy piosenki utrzymane w stylistyce jazzowej, w wykonaniu Agnieszki Wilczyńskiej. Materiał pochodzi z płyty „Tutaj mieszkam”, nagrodzonej Fryderykiem (2016) w kategorii fonograficzny debiut roku. To program z premierowymi utworami wybitnych polskich kompozytorów: W. Nahornego, A. Jagodzińskiego, J. „Dudusia” Matuszkiewicza, W. Korcza. Teksty piosenek Wojciech Młynarski napisał specjalnie dla artystki. Wieczory z muzyką kameralną w klimatycznych wnętrzach hali wodociągowej co roku przyciągają szerokie grono sympatyków. Dla publiczności jest to wyjątkowa okazja do spotkania ze znakomitymi muzykami występującymi w najznamienitszych salach koncertowych. Patronat Honorowy: Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego Piotr Całbecki Prezydent Bydgoszczy Rafał Bruski Projekt dotowany jest ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego oraz Miasta Bydgoszczy i sponsorów.

Główny Mecenas: Miejskie Wodociągi i Kanalizacja w Bydgoszczy sp. z o.o. Organizator: Fundacja Muzyka u Źródeł

4.11.2016, piątek, godz. 18.00, bilety: 25 zł

„Kameralnie u Źródeł”

Wykonawcy: Ewa Pobłocka – fortepian Joanna Krepeć-Kaczor – kontrabas Barock Quartet w składzie: Wojciech Kołaczyk – I skrzypce Dariusz Groblewski – II skrzypce Zbigniew Szczęch – altówka Michał Litwa – wiolonczela Program: F. Schubert – Kwintet fortepianowy A-dur „Pstrąg” A. Schnittke – Kwintet fortepianowy

5.11.2016, sobota, godz. 18.00, bilety: 30 zł

„Tribute to Nat King Cole”

Wykonawcy: Maciej Miecznikowski – śpiew, gitara Krzysia Górniak – gitara Piotr Lemańczyk – kontrabas Adam Lewandowski – perkusja Barock Quartet

11.11.2016, piątek, godz. 18.00, bilety: 25 zł

„Cztery pory roku”

Wykonawcy: Łukasz Długosz – flet Barock Quartet w składzie: Wojciech Kołaczyk – I skrzypce Dariusz Groblewski – II skrzypce Zbigniew Szczęch – altówka Michał Litwa – wiolonczela Dorota Zimna – klawesyn Program: A. Vivaldi – „Cztery pory roku” J. Bielecki – „Kolory lata”

12.11.2016, sobota, godz. 18.00, bilety: 25 zł

„Carmen – suita”

Wykonawcy: Festiwalowa Orkiestra Kameralna Program: G. Bizet / R. Szczedrin – „Carmen – suita” (na smyczki i instrumenty perkusyjne)

13.11.2016 – niedziela, godz. 18.00, bilety: 30 zł

„Tutaj mieszkam” – piosenki W. Młynarskiego

Wykonawcy: Agnieszka Wilczyńska – śpiew Andrzej Jagodziński – fortepian Adam Cegielski – kontrabas Czesław Bartkowski – perkusja Tomasz Grzegorski – saksofon tenorowy Dariusz Plichta – puzon oraz Barock Quartet w składzie: Wojciech Kołaczyk – I skrzypce Dariusz Groblewski – II skrzypce Zbigniew Szczęch – altówka Michał Litwa – wiolonczela

Bilety na koncerty dostępne są w sklepach Empik na terenie całego kraju oraz na portalu biletowym Ticketpro. Miejsce koncertów: Muzeum Wodociągów, ul. Gdańska 242. Strona internetowa: muzykauzrodel.art.pl. inf. Magdalena Świątkowska-Szczęch

listopad 2016 |

| 33

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna 3 listopada 2016, godz. 18.00-20.00

Targowisko Kultury

Na Targowisko Kultury zapraszamy wszystkich, dla których ważny jest fizyczny, dosłowny, namacalny z nią kontakt. Tu spotykają się książkowi fetyszyści, winylowi maniacy, amatorzy fotografii analogowej, miłośnicy komiksów. Uwalniają książki zalegające na półkach, płyty i filmy, gry, instrumenty, aparaty, kamery i sprzęt RTV. Pora dać im nowe życie, niech ucieszą innych konsumentów kultury. Spotykamy się w każdy 1. czwartek miesiąca. Sprzedaż? Wymiana? To zależy od Ciebie – my tylko stwarzamy okazję! Wystarczy, że wypełnisz formularz zgłoszeniowy: bit.ly/targowisko. Udział w Targowisku jest bezpłatny. 7-18 listopada 2016, godz. 9.00-15.00 (z wyjątkiem sobót, niedziel i świąt), Sala Królewska „Bernardyna”, wejście od ul. Długiej 41

Biblia na przestrzeni wieków. Najcenniejsze wydania Pisma Świętego w zbiorze WiMBP w Bydgoszczy W zbiorach WiMBP zachowało się aż dziewięć wydań XV-wiecznych, a wśród nich m.in. edycja strasburska z 1470 r., norymberska z 1485 r. czy wenecka z 1484 r. Z epoki renesansu książnica posiada wszystkie trzy wydania (1561, 1575, 1577) pierwszego pełnego katolickiego tłumaczenia Pisma Świętego na jęz. polski w wykonaniu prof. teologii Akademii Krakowskiej Jana Leopolity oraz dwa egzemplarze przekładu jezuity Jakuba Wujka, które obowiązywało w polskim Kościele przez ponad 350 lat. Ponadto w bibliotece przechowywanych jest wiele cennych wydań zagranicznych Pisma Świętego, a wśród nich m.in. edycje niemieckie, francuskie, flamandzkie, greckie, hebrajskie, syryjskie i chińskie. 8.11.2016, godz. 18.00, Biblioteka Główna WiMBP, Sala Wykładowa, Stary Rynek 24

Spotkanie autorskie z ojcem Leonem Knabitem Leon Knabit – benedyktyn, w latach 2001–2002 przeor opactwa w Tyńcu, publicysta, bohater programów telewizyjnych i radiowych, autore wielu książek. Knabit prowadził w telewizji programy: Ojciec Leon zaprasza, Salomon i Credo, Ojciec Leon zawodowiec. Po złożeniu w 1960 r. profesji monastycznej jako tyniecki mnich pełnił szereg posług duszpasterskich 34 |

| listopad 2016

i rekolekcyjnych. Wstęp za okazaniem wejściówek (do odbioru od 2.11.2016, godz. 16.00, w Wypożyczalni Biblioteki Głównej – pierwszeństwo mają członkowie Dyskusyjnych Klubów Książki). inf. Lucyna Partyka

17 i 24 listopada 2016, godz. 18.00

Projektor Każdego miesiąca prezentujemy nowy zestaw filmów. Poddasze biblioteki to doskonałe miejsce do wspólnego oglądania różnych dzieł na dużym ekranie. Zapraszamy na godz. 18.00. Repertuar dostępny na stronie: biblioteka.bydgoszcz.pl/projektor/. 19 listopada 2016, cały dzień

V Festiwal Książki Obrazkowej dla Dzieci „LiterObrazki” Trzecia odsłona tegorocznego festiwalu odbędzie się w Bibliotece Głównej. Zapraszamy na bogatą ofertę warsztatów dla dzieci, zajęć edukacyjnych, prezentacji, spotkań autorskich i projekcji filmowych. Święto dziecięcej literatury rozpocznie się przed południem i potrwa przez cały dzień. Program wydarzeń dostępny jest na stronie: literobrazki.pl.

Wybrane zajęcia edukacyjne w listopadzie 2016 3.11.2016, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci, ul. Grunwaldzka 33) Spotkania z Panem Paluszkiem: zaszyty duch, czyli co mają wspólnego duszki i poduszki – zajęcia literackie na podstawie książki K. Grabowskiej-Bednarz pt. „Pan Paluszek”. 3.11.2016, godz. 17.00, WiMBP (Filia nr 15 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży, ul. Brzęczkowskiego 2) Spotkanie z historią i zabytkami Bydgoszczy – wykład Krzysztofa Bartowskiego. 3.11.2016, godz. 18.00, WiMBP (Filia nr 16 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży, ul. Broniewskiego 1) Portret z atrybutem – wernisaż prac Małgorzaty Niedzielskiej. 8.11.2016, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci, ul. Grunwaldzka 33) Brzechwa w bibliotece, czyli Brzecholudki wypędzają smutki: zabawa z krótką igłą i długą nicią – zajęcia z twórczego myślenia na podstawie wiersza J. Brzechwy pt. „Tańcowała igła z nitką”. 24.11.2016, godz. 12.30, WiMBP (Filia nr 16 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży, ul. Broniewskiego 1) Młodość nie grozi już nam – występ zespołu kabaretowo-teatralnego „Galimatias”. 25.11.2016, godz. 10.00, WiMBP (Filia nr 9 dla dzieci i młodzieży, ul. M. Konopnickiej 28) Czy to jutro, czy to dziś, wszystkim jest potrzebny Miś – konkurs recytatorski.

Towarzystwo Muzyczne im. I.J. Paderewskiego

IX Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. I.J. Paderewskiego – laureatka pierwszej nagrody Zheeyoung Moon

Towarzystwo Muzyczne im. I.J. Paderewskiego w Bydgoszczy już po raz 10. organizuje Międzynarodowy Konkursu Pianistyczny im. I.J. Paderewskiego, który odbędzie się w dniach 6–20 listopada 2016 roku. Konkurs organizowany jest od 1961 roku (laureatem został wtedy Jerzy Maksymiuk). I Konkurs Pianistyczny im. I.J. Paderewskiego odbył się po raz pierwszy w 1961 roku w Filharmonii Pomorskiej, która od trzech lat nosiła imię wielkiego artysty. Do grona jego inicjatorów należeli najwybitniejsi polscy pianiści i pedagodzy, w tym Jerzy Żurawlew, twórca Konkursu Chopinowskiego, Wiktor Weinbaum, Bolesław Woytowicz, Zbigniew Drzewiecki, Henryk Sztompka. Laureatem I Konkursu został Jerzy Maksymiuk. Konkurs reaktywowano po ćwierćwieczu, w 1986 roku, z zamysłem, by przekształcić go w konkurs międzynarodowy, co nastąpiło w 1998 roku. Od tego momentu Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. I.J. Paderewskiego buduje swą pozycję w Bydgoszczy, ale także na świecie, gdzie obecnie w największych ośrodkach muzycznych odbywają się przesłuchania eliminacyjne do kolejnych konkursów. Eliminacje do X konkursu odbyły się w maju, czerwcu i lipcu w siedmiu centrach muzycznych świata (Nowy Jork, Londyn, Wiedeń, Tokio, Moskwa, Brescia, Warszawa), gdzie spośród 164 kandydatów wyłoniono 56 uczestników z 19 krajów. Wybrana grupa przyjedzie do Bydgoszczy, by zagrać o I nagrodę o wartości 30 tys. euro. Poza nagrodami finansowymi (łączna ich wartość to 65 tys. euro) laureaci otrzymają kontrakty na koncerty w Polsce i za granicą. Na czele jury konkursu stoi jego dyrektor artystyczny, wybitny polski pianista i pedagog o międzynarodowej renomie, prof. Piotr Paleczny. Patronat honorowy nad X konkursem objął prezydent RP. Niekwestionowany sukces poprzednich edycji konkursu potwierdza najwyższa, pięciogwiazdkowa pozycja

w klasyfikacji Alink-Argerich Foundation w Hadze oraz członkostwo w Międzynarodowej Federacji Konkursów Muzycznych w Genewie. Potwierdzają to także jego wybitni laureaci, m.in. Zheeyoung Moon, Dinara Klinton, Maria Kim, Julianna Awdiejewa, Eduard Kunz. Serdecznie zapraszamy na przesłuchania X konkursu: 6.11.2016, godz. 15.00, Akademia Muzyczna, ul. Gdańska 20 Losowanie kolejności występów 6.11.2016, godz. 19.00, Filharmonia Pomorska Koncert inauguracyjny konkursu 7-10 listopada 2016, Akademia Muzyczna, ul. Gdańska 20 I etap 11-13 listopada 2016, Akademia Muzyczna, ul. Gdańska 20 II etap 15-16 listopada 2016, Akademia Muzyczna, ul. Gdańska 20 Półfinał konkursu 18-19 listopada 2016, godz. 19.00, Filharmonia Pomorska Finały konkursu 19.11.2016 Uroczystość zakończenia konkursu 20.11.2016, godz. 19.00, Filharmonia Pomorska Koncert Laureatów X Konkursu im. I.J. Paderewskiego inf. Agata Szpadzińska

listopad 2016 |

| 35

Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego Wystawa będzie prezentowana w Spichrzach nad Brdą do 27 listopada 2016 roku

„Fotografia czeska i słowacka ze zbiorów prywatnych”

Wystawa towarzysząca 24. Edycji Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych CAMERIMAGE W ramach wystawy przedstawiamy prawie 300 zdjęć wielu uznanych czeskich i słowackich fotografików różnych pokoleń, tworzących w XX i na początku XXI wieku. Tematem przewodnim prezentacji jest akt, uzupełniony o fotografię portretową, reportażową, pejzażową, rodzajową i eksperymentalną. Prezentujemy różnorodność formalną i tematyczną czeskiej i słowackiej fotografii oraz charakter kolekcji autorskiej. Wśród twórców zdjęć znajduje się wielu wybitnych artystów. Jednocześnie w ramach ekspozycji prezentowane są prace fotografów mniej znanych polskiemu odbiorcy, ale ukazujące dobry warsztat artystyczny i techniczny. inf. Monika Kosteczko-Grajek

6.11.2016, godz. 11.00-13.00, Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11, obowiązują zapisy pod nr. tel. 52 585 99 11, 52 585 99 14 lub 52 585 99 10

Niedziela w muzeum – indiańskie pióropusze

– 13.00-15.00 Z orłem w sercu i na czapce – warsztaty tworzenia papierowych rogatywek. – 12.30 Czas na Bydgoszcz – premiera przewodnika po Bydgoszczy w formie aplikacji mobilnej. Gra miejska (start w amfiteatrze). Zapisy grup chętnych do udziału w grze miejskiej należy przesyłać na adres: dariusz.lesniewski@muzeum.bydgoszcz. pl do 10 listopada. W zgłoszeniu należy podać nazwę grupy, imiona i nazwiska oraz wiek członków, tel. kontaktowy do osoby pełnoletniej będącej kapitanem grupy oraz kontaktowy adres e-mail. Grupy powinny liczyć od 2 do 5 osób. Dofinansowano ze środków MHP w ramach Programu „Patriotyzm Jutra”.

inf. Anna Nadolska, Dariusz Leśniewski

17.11.2016, godz. 17.00, wstęp wolny. Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11

Wykład dr Agnieszki Wysockiej: „Od tradycji do nowoczesności. Od Bazyliki św. Wincentego à Paulo do kościoła pw. św. Antoniego w Bydgoszczy” Agnieszka Wysocka – dr historii sztuki, jest wykładowcą UKW i pracuje w Kujawsko-Pomorskim Centrum Kultury w Bydgoszczy. Bada architekturę i zjawiska kulturowe XIX i XX wieku, jest autorką książki Architektura i urbanistyka Bydgoszczy w dwudziestoleciu międzywojennym i współautorką opracowań na temat architektury Bydgoszczy. Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego, fot. Wojciech Woźniak

24.11.2016, godz. 17.00, Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8, wstęp wolny

fot. Wojciech Woźniak

W ramach kolejnego spotkania z cyklu „Niedziela w Muzeum” zapraszamy dzieci wraz z opiekunami na warsztaty plastyczne tworzenia indiańskich pióropuszy (wydarzenie towarzyszy wystawie „Droga ku nieznanemu…”). 11.11.2016 roku, godz. 11.00-15.00, Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11, wstęp wolny

Obywatelskie Obchody Święta Niepodległości – 11.00-13.00 Zawiłości Niepodległości – kreatywne zwiedzanie wystawy „Od Starego Rynku do placu Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy”. 36 |

| listopad 2016

Kuratorskie oprowadzanie po wystawie „Teatr życia. Wystawa prac graficznych Zhanga Minjie – laureata MTG Kraków 2015” Ekspozycja prezentuje prace graficzne pochodzącego z Chin profesora Zhanga Minjie. Zhang w swojej twórczości pozostaje wierny klasycznym technikom graficznym, kontynuując w szczególności tradycję chińskiego drzeworytu. Artysta z niezwykłą wirtuozerią przedstawia wydarzenia z historii oraz życia mieszkańców Chin, operując różnymi formatami, multiplikując je i składając poszczególne części w większą całość. Wydarzenia rozgrywają się zwykle w rozległych przestrzeniach, przywodzących na myśl symbol silnie związany z historią Chin – pekiński Plac Niebiańskiego Spokoju

Exploseum, ul. Alfreda Nobla

Przewodnik w historycznym przebraniu

Na zdjęciu Zhang Minjie

(Tiananmen). Doświadczenia osobiste łączą i przeplatają się w pracach Zhanga z polityczną sytuacją Chin. Bardzo często artysta w swoich dziełach przedstawia fragmenty Wielkiego Muru, który po „rozluźnieniu” komunizmu został na nowo zinterpretowany przez wielu chińskich artystów. 25.11.2016, godz. 15.00, Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8, wstęp wolny

Wykład dra Mateusza Solińskiego: „Świadek społecznych przemian – kino europejskie i amerykańskie w drugiej poł. XX wieku”, w ramach cyklu „Piątki ze sztuką”

Wychodząc naprzeciw Państwa sugestiom i oczekiwaniom, tworzymy pakiet dodatkowych atrakcji dla grup zorganizowanych odwiedzających Exploseum. Nasz przewodnik może wcielić się w jedną z postaci i z jej perspektywy opowiedzieć zwiedzającym o historii materiałów wybuchowych, koncernie DAG, bydgoskiej fabryce i jej pracownikach oraz technicznych aspektach powstawania nitrogliceryny. Do wyboru grupy pozostawiamy 5 postaci (Alfred Nobel, partyzant, robotnik przymusowy, strażnik fabryki, brytyjski lotnik) poruszających się w różnych obszarach tematycznych. Szczegóły na stronie: www.exploseum.pl.

Wystawy czasowe: Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11 „Droga ku nieznanemu… Śladami wyprawy Lewisa i Clarka na Zachód Ameryki”. Wystawa czynna do 23 listopada 2016 roku. „Fotografia czeska i słowacka ze zbiorów prywatnych”. Wystawa czynna do 27 listopada 2016 roku. Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2 (piwnica) „Bydgoszcz późnośredniowieczna i nowożytna w świetle źródeł archeologicznych”. Wystawa czynna do 31 grudnia 2016 roku.

Podczas najbliższego spotkania zostanie przypomniana twórczość największych reżyserów filmowych II poł. XX wieku, takich jak m.in.: Ingmar Bergman, Federico Fellini, Vittorio de Sica, Jean-Luc Godard, Tony Richardson, Luis Buñuel, Pier Paolo Pasolini, Michelangelo Antonioni, Eric Rohmer, Werner Herzog, Stanley Kubrick, Mike Nichols oraz na gruncie polskim: Wojciech Has, Krzysztof Zanussi, Andrzej Wajda i Roman Polański.

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 „Teatr życia. Wystawa prac graficznych Zhanga Minjie”. Wystawa czynna do 31 grudnia 2016 roku.

9 i 23 listopada 2016, godz. 10.00-12.00, obowiązują zapisy. Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4

Exploseum, ul. Alfreda Nobla „Teatr życia. Wystawa prac graficznych Zhanga Minjie”. Wystawa czynna do 27 listopada 2016 roku.

Maluchy w muzeum – środy sensoryczne dla najmłodszych

Zapraszamy wszystkie maluchy w wieku do 3 lat na środowe warsztaty sensoryczne. Zajęcia są bogate w doświadczenia wszechstronnie stymulujące rozwój maluszków, które poznają świat wszystkimi zmysłami: wzrokiem, słuchem, węchem i smakiem.

Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 „Dzieje pieniądza. Wojna trzydziestoletnia (16181648)”. Wystawa czynna do 9 kwietnia 2017 roku.

Wystawy stałe: Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2 „Na pograniczu Wielkopolski i Pomorza. Bydgoszcz i region u zarania dziejów”. „W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia wczesnośredniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic” Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 „Mennica bydgoska” „Wyspa Młyńska – historia i teraźniejszość” Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 „Galeria Sztuki Nowoczesnej” Dom Leona Wyczółkowskiego, ul. Mennica 7 „Twórczość Leona Wyczółkowskiego (1852-1936)” Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11 „Od Starego Rynku do placu Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy”

Opłata za zajęcia wynosi 5 zł. Zapisy pod nr. tel.: 52 585 99 14, 11, 10.

Exploseum, ul. Alfreda Nobla „EXPLOSEUM – Centrum techniki wojennej DAG Fabrik Bromberg” inf. Natalia Szczerbińska

listopad 2016 |

| 37

Obiekt miesiąca

Kościół pw. św. Wincentego à Paulo. Widok z budynku na rogu ulic Markwarta i Piotrowskiego (fotografia) W 1923 roku władze Bydgoszczy ofiarowały Zgromadzeniu Księży Misjonarzy św. Wincentego à Paulo działkę pod budowę kościoła i misjonarskiej szkoły. W kolejnym roku rozpoczęto prace przygotowawcze według projektu architekta Adama Ballenstaedta z Poznania, wzorowanym na rzymskim Panteonie. Do końca 1927 roku powstało prezbiterium kościoła, a na początku 1928 rozpoczęto stawianie korpusu nawowego. Na początku lat 30. ukończone zostały oba skrzydła domu misjonarskiego. W jednym z nich swoją siedzibę miała szkoła dla chłopców. Następnie postawiono mury rotundy, na których w 1935 roku osadzona została żelbetowa kopuła. Do końca 1938 kościół został ukończony w stanie surowym.

Kościół pw. św. Wincentego à Paulo. Widok z budynku na rogu ulic Markwarta i Piotrowskiego, fot. Piotr Wiszniewski, Bydgoszcz, ok. 1933 r., fotografia, papier, 29×21 cm

Fotografię można odnaleźć na wystawie „Od Starego Rynku do placu Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy” w Spichrzach nad Brdą przy ul. Grodzkiej 7–11.

Młodzieżowy Dom Kultury nr 5 5.11.2016, godz. 10.30, Arthol Galeria „Kreatywny kufer” – integracyjne warsztaty rękodzielnicze. Spotkanie z artystką Ewą Miller, która zgłębi naszą wiedzę i umiejętności z podstaw batiku. 7.11.2016, godz. 9.00-12.00, Piwnica Artmuza 5 Koncert Muzycznej Sceny – „Kto ty jesteś? Polak mały…”. Usłyszymy słynnego poloneza „Pożegnanie ojczyzny” Ogińskiego, muzykę Nowowiejskiego, Chopina, Moniuszki oraz Paderewskiego. 10.11.2016, Piwnica Artmuza 5, godz. 18.00 Koncert z muzyką patriotyczną wychowanków sekcji muzycznych MDK5, połączone ze wspólnym tworzeniem kotylionów. 15.11.2016, Arthol Galeria, godz. 17.30. Wystawa czynna do 5 grudnia Urszula Skrok-Wolska: „Bez tematu czy bez znaczenia?” – wernisaż wystawy Urszula Skrok-Wolska – absolwentka Akademii Sztuk Pięknych im. W. Strzemińskiego w Łodzi. Specjalizację zrobiła z grafiki warsztatowej w pracowni grafiki warsztatowej prowadzonej przez prof. T. Chojnackiego. Należała do łódzkiego stowarzyszenia artystycznego Kultura Aktywna. Jej ulubionym medium jest grafika, zarówno druk wypukły, jak i wklęsły. Interesuje się też rysunkiem i malarstwem. 19.11.2016, Arthol Galeria, godz. 10.30 „Żeby życie miało smaczek raz śliweczka, raz kabaczek” – spotkanie integracyjne sekcji ceramicznej i instrumentów klawiszowych promujące zdrowy tryb życia. 21 listopada – 5 grudnia 2016, Arthol Galeria Wystawa „Krokami jesieni”. Zobaczymy prace wychowanków sekcji plastycznych, inspirowane najbardziej charakterystyczną i kolorową porą roku. 38 |

| listopad 2016

25.11.2016, Arthol Galeria, godz. 17.30 „Rodzinne pasje” – wernisaż wystawy Marceliny Frymark i jej sióstr, Zosi i Marysi, które zaprezentują swoje prace plastyczne i ceramiczne. 26.11.2016, Arthol Galeria, godz. 14.00-18.15 XIX Fordoński Turniej Szachowy. inf. Barbara Pszczółkowska

Urszula Skrok-Wolska, Matka

Muzeum Wodociągów, Galeria Wieży Ciśnień 25.11.2016, godz. 18.00 – wernisaż Wystawę można oglądać do 15 grudnia

Bartłomiej Skolimowski – „Współczesność a historia” Bartłomiej Skolimowski jest artystą wszechstronnym – malarzem, grafikiem, scenografem, konserwatorem fresków. Uprawianie wielu dziedzin to nie tylko efekt przygotowania, jakie dały mu studia ukończone na kierunku malarstwa gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych ze specjalizacją w dziedzinie witrażu i malarstwa ściennego. Swoje sukcesy artysta osiąga dzięki wielkiemu oddaniu sztuce i determinacji przy podejmowaniu trudnych wyzwań. Skolimowski maluje obrazy bardzo współczesne, przenosząc na płótno swoje myśli. To, co charakteryzuje jego prace, to duża wrażliwość na współczesne problemy człowieka. Autor wystawy uprawia także malarstwo ścienne, np. malując na jednej lub wielu ścianach apartamentu kompozycje o stylistyce zgodnej z designem wnętrza. Maluje również murale, projektował scenografie do filmów Marcina Sautera „Moje miasto” oraz „Na północ od Kalabrii”, w których także zagrał. Współpracował przy tworzeniu scenografii do filmu Macieja Cuskego „Stacja Warszawa” oraz dwóch filmów Jacka Borcucha pt. „Nieulotne”

i „Wszystko, co kocham”. Pierwsza praca scenograficzna była częściową rekonstrukcją Zamku w Ogrodzieńcu do filmu Andrzeja Wajdy „Zemsta”. Z filmem związane są także projekty plakatów i opracowań graficznych. Kolejna dziedzina uprawiana przez Bartłomieja Skolimowskiego to konserwacja i odnawianie fresków. Razem z bratem Janem Skolimowskim przywrócił do świetności wiele dawnych rezydencji, kaplic, kościołów nie tylko w Polsce. Cząstkę tych prac zobaczymy w czasie wernisażu na ekranie multimedialnym. Artysta brał udział w wielu konkursach malarskich, dzięki czemu wystawiał swoje prace w na prestiżowych wystawach zbiorowych, m.in. Biennale Plastyki Bydgoskiej oraz Polygonum. Zakwalifikował się do finału w plebiscycie na najlepszy obraz roku 2003 i 2004, który co roku ogłasza miesięcznik „Art&Buisness” z międzynarodowym jury dla polskich twórców. Prace Skolimowskiego były eksponowane także w BWA bydgoskim i sopockim, Bad Freiennwalde w Niemczech, Wilnie, Ostromecku, Chojnicach i Lubostroniu. Uczestniczył w warsztatach edukacyjno-plastycznych m.in. w Zalesiu i Popowie k. Warszawy. inf. Mirosława Chabowska

Klub „Odnowa”

24.11.2016, poniedziałek, godz. 17.30 Taneczne popołudnie w Klubie Seniora „Kalina”.

10.11.2016, czwartek , godz. 15.30 Taneczne popołudnie w Klubie Seniora „Kalina”.

28.11.2016, poniedziałek, godz. 16.30 Otwarty TURNIEJ SZACHOWO-WARCABOWY dla dzieci i dorosłych.

14.11.2016, poniedziałek, godz. 17.30 Tańce w kręgu – muzyka duszy. 16.11.2016, środa, godz. 16.00 Zabawy plastyczno-teatralne dla dzieci. 17.11.2016, czwartek, godz. 15.30 Taneczne popołudnie w Klubie Seniora „Kalina”. 21.11.2016, poniedziałek, godz. 17.00 Klub Polskiej Książki zaprasza na spotkanie autorskie z Marią Jolantą Kowalską, promujące najnowszą książkę pisarki pt. „W lustrze doznań”. Maria Jolanta Kowalska – poetka, prozaik, animator kultury. Wydała 10 tomików poetyckich, 4 utwory prozą. Z wykształcenia jest magistrem filologii polskiej, członkiem Związku Literatów Polskich, Literackiego Klubu Nauczycieli, Robotniczego Stowarzyszenia Twórców Kultury w Bydgoszczy. Obecnie mieszkanka Chojnic.

Ponadto zapraszamy na: balet dla dzieci w wieku 5-7 lat; zabawy plastyczno-teatralne dla dzieci w wieku 6-9 lat młodzieży; zajęcia KLUBU MŁODEGO SAMURAJA dla dzieci w wieku 6-7 lat; naukę gry na gitarze i keyboardzie; zumbę i fitness dla pań; gimnastykę dla pań 50+; zajęcia komputerowe dla seniorów; tańce w kręgu; j. angielski dla dzieci i seniorów. www.klubodnowa.strefa.pl listopad 2016 |

| 39

Galeria Miejska bwa 13.11.2016, godz. 18.00 – otwarcie wystawy bilety wstępu: ulgowy – 5 zł, normalny – 10 zł. Wystawa czynna do 29.01.2017

Jessica Lange: Unseen – wystawa fotografii

Wydarzenie towarzyszące Festiwalowi CAMERIMAGE Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy i 24. Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych CAMERIMAGE zapraszają w dniu 13 listopada na otwarcie wystawy fotografii Jessiki Lange, aktorki znanej z takich filmów jak „Cały ten zgiełk”, „Listonosz zawsze dzwoni dwa razy”, „Tootsie”, „Rob Roy”, Jessica Lange „Przylądek strachu”, „Błękit nieba”, a także z serialu „American Horror Story”. W 1967 r. Lange otrzymała stypendium University of Minnesota, by studiować fotografię, ale koleje życia studenckiego doprowadziły ją do Hiszpanii, a potem Paryża, gdzie porzuciła fotografię na rzecz sztuk dramatycznych i zdecydowała się na karierę aktorską. W zawodzie aktorki osiągnęła międzynarodowy sukces: zagrała w kultowych filmach m.in. Sidneya Pollacka czy Martina Scorsese i otrzymała wiele prestiżowych nominacji i na-

gród, w tym dwa Oscary za role w „Tootsie” i „Błękicie nieba”. Dopiero na początku lat 90., gdy jej ówczesny partner, aktor Sam Shepard, podarował jej aparat Leica M6, Jessica Lange wróciła do swej fotograficznej pasji. Zdjęcia stanowią zapis jej podróży i wędrówek przez kraje takie jak USA, Francja, Finlandia i Włochy, choć, jak sama przyznaje, szczególną słabość ma do Meksyku, „za jego światło i wspaniałe noce”. Wystawa obejmuje zbiór 135 czarno-białych fotografii (w tym 12 arkuszy stykowych) wykonanych w ciągu ostatnich 20 lat w tradycyjnej technice. Na kolekcję składają się dwie serie: „Things I See” oraz „Mexico, On Scene”. Wystawa jest pierwszą prezentacją fotografii Jessiki Lange w Polsce. W wernisażu weźmie udział kuratorka wystawy Anne Morin, a także sama autorka prac.

Jerzy Riegel, Ulica Bernardyńska, brom

8.11.2016, wtorek, godz. 18.00 – otwarcie wystawy. Wystawa czynna do 8.12.2016

Zatrzymany czas. Panoramy Bydgoszczy Jerzego Riegla Jerzy Riegel (1931) – poligraf, od 1967 r. członek ZPAF. Zajmuje się fotografią czarno-białą. Mistrz izohelii. Autor kilkudziesięciu wystaw indywidualnych, uczestnik kilkudziesięciu wystaw zbiorowych.

Dziecko na warsztat – warsztaty dla dzieci przedszkolnych i szkoły podstawowej

Minnesota © Jessica Lange, diChroma photography

40 |

| listopad 2016

Listopad 2016: FOTO-graficznie. Środy, godzina do ustalenia z grupą. Prowadzenie: Agnieszka Gorzaniak – kurator Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy. Zapisy: agnieszka.gorzaniak@galeriabwa.bydgoszcz.pl lub pod nr. tel. 52 339 30 62. Każde spotkanie będzie trwało 1-1,5 godziny, przyjmujemy grupy do 25 osób.

W listopadzie zakróluje fotografia. Ten temat zagości również na warsztatach. Zapraszamy dzieci młodsze i starsze, by razem z sobą przyniosły na zajęcia swój portret wykonany aparatem fotograficznym. Zdjęcie zmieni swoją formę, więc prosimy nie przynosić jedynego istniejącego egzemplarza. 4.11.2016, godz. 12.00, wstęp bezpłatny. Zapisy: piotr.wasowski@galeriabwa.bydgoszcz.pl lub tel.: 52 339 30 64.

Sztuka w samo południe – warsztaty dla seniorów Cykl spotkań poświęconych sztuce i szeroko rozumianej kulturze, adresowanych do osób w wieku 60+. W ramach spotkań proponujemy dyskusje o sztuce współczesnej oraz działania twórcze, które rozwijają procesy poznawcze, doskonaląc sprawność manualną poprzez poznawanie różnych technik i form plastycznych. Temat listopadowego spotkania: „Od granulatu do pierścienia – krótka historia o tym, jak wygląda praca złotnika”. Zajęcia poprowadzi Tomasz Markowski – absolwent historii sztuki na UMK oraz kursu zawodowego złotnik-jubiler. Praktykant w pracowniach złotniczych Artura Sobieckiego w Warszawie i Janusza Glinickiego w Legionowie.

Bydgoska Akademia Sztuki 16.11.2016, godz.18.00, wstęp wolny Jerzy Brukwicki. O szczególnych sposobach prezentacji sztuki niezależnej w latach 80. 30.11.2016, godz.18.00, wstęp wolny Anna Kroplewska-Gajewska. Malarstwo i grafika Stanisława Borysowskiego.

Magdalena Solich, bez tytułu, 2015, olej na płótnie, 100×100 cm

Galeria Miejska bwa Galeria Brda wystawa czynna do 12.01.2017

Magdalena Solich – malarstwo Magdalena Solich (1989) – absolwentka malarstwa na UMK oraz Policealnej Szkoły Projektowania i Konfekcjonowania Odzieży w Toruniu. Dyplom z malarstwa sztalugowego uzyskała w 2015 r. pod kier. prof. Lecha Wolskiego. W 2016 r. dostała wyróżnienie do wystawy DYPLOMY 2015 w CSW w Toruniu oraz Nagrodę Stowarzyszenia Przyjaciół Wydziału Sztuk Pięknych UMK za cykl obrazów Afirmacja życia i natury. Jeden z obrazów tego cyklu dostał się do finału Ogólnopolskiego Konkursu Malarskiego im. L. Wyczółkowskiego. Ma na swoim koncie kilkanaście wystaw zbiorowych i indywidualnych. inf. Danuta Pałys

Galeria Miejska bwa Galeria Kantorek wystawa czynna do 25 listopada 2016

Franciszek Sylwanowicz – Martwa natura z samolotem w tle Franciszek Sylwanowicz – ur. w 1943 r. w Holszanach. W 1969 r. ukończył studia na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu w pracowni prof. Edmunda Piotrowicza. Zajmuje się malarstwem, grafiką, architekturą przestrzeni zielonych, architekturą wnętrz, projektowaniem przemysłowym, instalacją, performance’em. Członek ZPAP. Autor 20 wystaw indywidualnych. Laureat 29 nagród i wyróżnień. Dyplom uzyskał z zakresu grafiki i początkowo akwaforta czy linoryt stanowiły o formie jego prac. Tworzył pejzaże rzeczywiste i wyobrażeniowe. Debiutował w Bydgoszczy w Małym Salonie Sztuki w 1970 r. Zajął się również grafiką użytkową i projektowaniem, a od 1989 r. przez pewien czas prowadził spółkę konserwatorską. Zawsze zakres jego zainteresowań był duży. W pewnym momencie dominować zaczęło malarstwo. Sylwanowicz najczęściej maluje akrylami na płytach. Motywy, które podejmuje, są różne, tak jak stylistyka jego prac. Padła propozycja ukazania przekroju czy wszystkich możliwości twórczych artysty, ale

przestrzeń Galerii Kantorek jest za mała na tego typu wystawy – przy tak różnorodnej materii. Z bardzo dużego zespołu obrazów na wystawę wybrano 18, głównie martwych natur, zgeometryzowanych w formie (inspirowanych kubizmem), o bogatej, kontrastowej kolorystyce z przewagą barw ciepłych, decydującej o ekspresji przedstawienia. inf. Elżbieta Kantorek

Franciszek Sylwanowicz, Improwizacja na temat Chopina, akryl, 99×130 cm

listopad 2016 |

| 41

Akademia Muzyczna w Bydgoszczy 20.11.2016, niedziela, godz. 10.00 i 11.30, Sala Koncertowa, ul. Staszica 3. Bilety w cenie 5 zł dla dzieci i 8 zł dla osób dorosłych można nabywać pół godziny przed każdą audycją

CLXXXIV Poranek Muzyczny dla dzieci z rodzicami Pada, pada deszcz 22.11.2016, wtorek, godz. 19.00, Sala Koncertowa, ul. Staszica 3, wstęp wolny

Koncert Kompozytorski

w ramach II Międzynarodowej Konferencji Interpretacje dzieła muzycznego w kontekście kultury Pedagodzy, goście, studenci AM w Bydgoszczy w programie m.in.: Z. Bargielski, H. Kulenty-Majoor, B. Skrzypczak 22-23 listopada 2016, wstęp wolny

Michał Marcinkowski, Marcin Tarnawski, Ewa Witczak, Dorota Zimna

6.11.2016, niedziela, godz. 16.00, Sala Koncertowa, ul. Staszica 3, wstęp wolny

XV Dni Muzyki Dawnej

Koncert w ramach Dni Kultury Chrześcijańskiej Michał Marcinkowski, Marcin Tarnawski – skrzypce barokowe Ewa Witczak – wiolonczela barokowa Dorota Zimna – klawesyn w programie: H.I.F. von Biber – Sonaty misteryjne 8.11.2016, wtorek, godz. 19.00, Sala Koncertowa, ul. Staszica 3, wstęp wolny

CXXII Koncert Organowy

Christian Tarabbia – organy Weronika Janyst – klawesyn Nagroda Rektora AM w Bydgoszczy dla laureatki IV Akademickiego Konkursu Klawesynowego w Poznaniu Justyna Woś – klawesyn w programie: G. Muffat, J.S. Bach, J.G. Walther, J.L. Krebs, D. Buxtehude, W.A. Mozart, L. Boccherini, J.Ph. Rameau

15.11.2016, wtorek, godz. 19.00, Sala Koncertowa, ul. Staszica 3, wstęp wolny

CCLXX Bydgoski Wtorek Muzyczny

Kolorowe Sny Antoine’a Forqueraya w ramach XV Dni Muzyki Dawnej Anna Kowalska – gitara barokowa Anton Birula – teorba Stanisław Miłek – akordeon Joanna Krempeć-Kaczor – kontrabas Urszula Bartkiewicz, Dorota Zimna – klawesyn w programie: A. Forqueray 42 |

| listopad 2016

II Międzynarodowa Konferencja Interpretacje Dzieła Muzycznego w Kontekście Kultury prof. dr hab. Anna Nowak – kierownictwo naukowe Wydział Kompozycji, Teorii Muzyki i Reżyserii Dźwięku oraz Katedra Teorii Muzyki i Kompozycji zapraszają na II Międzynarodową Konferencję Interpretacje dzieła muzycznego w kontekście kultury, która odbędzie się w dniach 22-23 listopada w Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego. Tematyka konferencji koncentrować się będzie wokół relacji między twórczością muzyczną a jej kulturowym otoczeniem. Jak napisał bowiem jeden z polskich muzykologów: „Sens i znaczenie dzieł sztuki zależy od miejsca i funkcji, jaką one w tym środowisku spełniają”. Różne zagadnienia związane z odbiorem dzieł sztuki i sposobem ich interpretowania (np. Muzyka we Lwowie w cieniu ideologii radzieckiej) staną się przedmiotem prezentacji kilkunastu referatów przygotowanych przez badaczy muzyki z różnych ośrodków europejskich. Konferencji towarzyszyć będzie koncert prezentujący najnowsze utwory kompozytorów związanych z Akademią Muzyczną w Bydgoszczy oraz utwory innych współczesnych twórców prezentowane przez wykonawców zagranicznych. 26.11.2016, sobota, godz. 16.00, Sala Audytoryjna Domu Polskiego, ul. Grodzka 1, wstęp wolny

Musica Spiritus Movens Wiesława Ronowska – fortepian w programie: M. Musorgski – Obrazki z wystawy G. Gershwin – Błękitna Rapsodia – opracowanie na fortepian solo 26.11.2016, sobota, godz. 18.00, Sala Koncertowa FP, ul. A. Szwalbego 6, bilet normalny – 15 zł, bilet ulgowy – 10 zł. Bilety do nabycia w Dziale Artystycznym Akademii Muzycznej oraz godzinę przed koncertem w Filharmonii Pomorskiej

Chór i Orkiestra AM w Bydgoszczy pod dyrekcją Piotra Wajraka, fot. Lutosław Wlazł y

Koncert symfoniczny Chór Akademicki AM w Bydgoszczy Orkiestra Symfoniczna AM w Bydgoszczy Piotr Wajrak – dyrygent w programie: F. Nowowiejski – Missa pro pace op. 49 nr 3 na chór i orkiestrę J. Brahms – III Symfonia F-dur op. 90 27.11.2016, niedziela, godz. 12.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp wolny

Akademia Dzieciom Barwy jesieni 27.11.2016, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy w Ostromecku. Bilety w cenie 12 zł można nabywać pół godziny przed koncertem

Maciej Afanasjew – skrzypce Karol Szymanowski – wibrafon Piotr Biskupski – perkusja Grzegorz Nadolny – kontrabas w programie kompozycje M. Afanasjewa 27.11.2016, niedziela, godz. 17.00, Sala Rotundowa Pałacu w Lubostroniu. Bilety w cenie 10 zł można nabywać pół godziny przed koncertem

CLXX KONCERT PAŁACOWY Cecylia Stanecka – wiolonczela Filip Klasa – wibrafon, cajón Daniel Pradella – wibrafon, fortepian, cajón Piotr Pokutycki – gitara w programie: V. Young, H. Warren, J. Mandel, A. Piazzolla, A.C. Jobim, P. Metheny inf. Anna Cudo

Akademia w Pałacu

Galeria i Pracownia Fotografii Artystycznej „Farbiarnia” 24.11.2016, godz. 18.00 – wernisaż wystawy i spotkanie autorskie wraz z promocją książki Bezdomność po bydgosku, wystawa czynna do 2 grudnia 2016, codziennie (oprócz niedziel) w godz. 10.00-18.00, ul. Pomorska 68a/1

Darek Bareya: Humans light and shadows Humans light and shadows, ludzkie światła i cienie, to tytuł wystawy i myśl towarzysząca autorowi podczas robienia zdjęć. Szuka on w ludziach światła, które miesza się bezustannie i wymiennie z „cieniem”. W tym czasie bydgoski fotografik Darek Bareya nawiązał wiele osobistych kontaktów i relacji z bezdomnymi. Rozmawiał, zdobywał zaufanie, poznawał ich problemy, dobierał odpowiednie okoliczności do wykonania portretów, pomagał w drobnych sprawach. Spędził z bezdomnymi setki godzin, czasami całe dni. Jest częstym bywalcem schroniska przy ul. Fordońskiej, ale sporo czasu poświęcił także na poznanie środowiska bezdomnych niekorzystających z noclegowni. Prawdopodobnie nikt w Bydgoszczy – oczywiście poza bezdomnymi i osobami zajmującymi się problemem

bezdomności zawodowo – nie poznał tak dobrze tego środowiska jak on. Ta bliskość, więź pozwoliła mu stworzyć wyjątkowe portrety wielu bezdomnych, jak również innych ludzi. Są przejmujące, wzruszające, pobudzające do refleksji i współczucia. Z pewnością wywrą wpływ – emocjonalny i artystyczny – na każdego, kto je zobaczy. listopad 2016 |

| 43

Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy 24.11.2016, godz. 18.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6

Promocja almanachu poetyckiego Źródło (pokłosie XXVIII Ogólnopolskich Literackich Spotkań Pokoleń Kruszwica-Kobylniki 2016) Prowadzenie: Alina Rzepecka 10.11.2016, godz. 17.30, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6

niewicach ponownie goszczą w Bydgoszczy. Działająca od kilkunastu lat Pracownia jest miejscem spotkań młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie, w ramach zajęć plastyki, kształtujących kreatywność godzin artterapeutycznych oraz sobotnich warsztatów dla absolwentów. Uczestnicy w klimacie twórczej swobody rozwijają indywidualne formy wypowiedzi, poszukują własnych środków ekspresji, realizują swoje wizje. Wśród technik plastycznych dominuje ulubiony przez młodzież pastel olejny, ale równie chętnie malują temperami, rysują ołówkami, kredkami, flamastrami. Twórczość plastyczna zaspokaja potrzebę działania, jest wizualizacją nagro-

„Kolorem o świętach… i nie tylko”

Wigilia Święta Niepodległości Polski Piotr Winter z Pracowni Dziedzictwa Kulturowego KPCK przedstawi prelekcję „Bydgoska droga powrotu do polskiej Macierzy 1918–1920”. Lech Łbik z kolei, z tej samej Pracowni, przypomni o głośnej wizycie, jaką w 1921 r. złożył w Bydgoszczy ówczesny naczelnik odrodzonego państwa polskiego Józef Piłsudski. 17.11.2016, godz. 17.30, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6

VII Spotkanie z Historią u Hoffmana: „Błogosławiona Dorota z Mątowów jako młot na diabła i czary”

Rafał Antos

Arkadiusz Połeć

Tym razem przeniesiemy się do państwa zakonu krzyżackiego, gdzie na przełomie XIV i XV stulecia, podobnie jak w całej późnośredniowiecznej Europie, srożył się szatan ze zgrają podległych mu diabłów. Co więcej, wierzono wówczas powszechnie, że z mocami piekielnymi sprzymierzyli się perfidni ludzie w osobach czarowników i znacznie liczniejszych czarownic. Opętani i ci nieszczęśnicy, na których rzucono czarodziejski urok, ratunku szukali w niebie u rozlicznych świętych. W Prusach krzyżackich do grona tych niebiańskich wybrańców zaliczono matkę Dorotę ze wsi Mątowy na Wielkich Żuławach Malborskich. O jej zwycięskich bojach z szatanem oraz czarami opowie historyk Lech Łbik. 25 listopada 2016 – 13 stycznia 2017 Wernisaż 25 listopada o godz. 17.00, Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej KPCK, pl. Kościeleckich 6

„Kolorem o świętach… i nie tylko”

Wystawa malarstwa i rysunku z kuźni talentów Pracowni Plastycznej Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Skierniewicach Po czterech latach prace z Pracowni Plastycznej Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Skier 44 |

| listopad 2016

Ilona Migdał

madzonych emocji, próbą uporządkowania i zrozumienia tak trudnego dla niepełnosprawnych świata oraz źródłem radości i satysfakcji. W trakcie systematycznej pracy rodzą się i rozwijają talenty plastyczne. Pośród bogatej twórczości pojawiają się prace wyjątkowe, w których naiwna dziecięca forma obrazowania w warstwie nieprzedstawiającej zachwyca artystyczną dojrzałością, uniwersalnym językiem malarskim. inf. Dariusz Zdrojewski

Biblioteka Główna UKW 3.11.2016, godz. 18.00, Biblioteka UKW, ul. Szymanowskiego 3

Wrota wyobraźni: akademickie spotkania z literaturą – Jakub Małecki Jakub Małecki, autor głośnego Dygotu. Tym razem promować będzie książkę Ślady, która ukazała się 28 września w Wydawnictwie Sine Qua Non. „Wojna, miłość, szaleństwo i wspomnienia. Samotnicy, kochankowie i ofiary. Ludzie z wielkimi marzeniami i przeszłością, o której nieraz chcieliby zapomnieć. Ci, którzy żyją tylko w połowie, i ci, którzy chcą żyć wiele razy”. 7-30 listopada 2016, ul. Szymanowskiego 3 (hol, I piętro)

Wystawa pt. „Dialog o losie i duszy. Stanisław Vincenz (1888–1971)”

Stanisław Vincenz, urodzony w Słobodzie Rungurskiej na Pokuciu, jest autorem wielu dzieł, z których najważniejszy jest epicki cykl Na wysokiej połoninie. Pisarz był Polakiem z rodziny przemysłowców naftowych, studiował w Wiedniu, brał udział w I wojnie światowej i wojnie polsko-bolszewickiej. W dwudziestoleciu był aktywnym twórcą kultury i działaczem publicznym. W 1939 roku kilka miesięcy spędził w więzieniu NKWD, wiosną 1940 przedostał się nielegalnie na Węgry, skąd w 1945 wyjechał do Francji. Był związany z paryską „Kulturą” niemal od początku jej istnienia, ostatnie lata życia spędził w Lozannie. Spoczywa na cmentarzu św. Salwatora w Krakowie. Vincenz jest reprezentantem całej generacji polskich autorów emigracyjnych, w PRL-u objętych zapisem cenzorskim, wyeliminowanych z żywego obiegu kultury krajowej, zmarginalizowanych w dydaktyce uniwersyteckiej i szkolnej. Wystawa prezentuje najważniejsze etapy jego biografii i główne wątki twórczości, przypomina esej: opowieść łączy fakty, obrazy i zdjęcia, wspomnienia, opinie oraz fragmenty tekstów. 21.11.2016, godz. 18.00, ul. Szymanowskiego 3 – wernisaż, wystawa będzie czynna do 9 grudnia Spotkanie z cyklu „W bibliotece o sztuce”:

Otwarcie wystawy malarstwa Janusza Orzechowskiego

Janusz Orzechowski ukończył studia na Wydziale Grafiki w Wyższej Szkole Sztuki Użytkowej w Szczecinie w 2006 roku. Dyplom obronił w Pracowni Plakatu i Ilustracji. Po studiach zajmował się projektowaniem graficznym. Obecnie jego działalność skupiona jest na malarstwie, tworzy figuratywne obrazy będące kolażem stylów: pop-artu, realizmu i surrealizmu. 23.11.2016, godz. 18.00, ul. Szymanowskiego 3 (hol, II piętro) – otwarcie wystawy. Wystawa będzie prezentowana do 14 stycznia 2017 r.

Poplenerowa wystawa malarstwa – Funka 2016 XXXIII plener malarski został zorganizowany przez Związek Polskich Artystów Plastyków. W plenerze wzięło udział sześcioro artystów: Janusz M. Kochanowski

Janusz Orzechowski, Urok, 2016, olej na płótnie, 120×110 cm

– komisarz pleneru, Cecylia Janeczek-Matuszewska, Jadwiga Kolarczyk, Henryk Głowacz, Włodzimierz Krzemkowski i Zbigniew Papke. 25.11.2016

Festiwal Kultury Węgierskiej W dniu 25 listopada festiwal rozpocznie spektakl w wykonaniu uczniów I LO im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu. W dniu 26 listopada obchody związane z upamiętnieniem rocznicy 60. rocznicy Rewolucji Węgierskiej rozpoczną się w Bydgoszczy o godz. 12.00 przy ul. Gdańskiej, na placu przed Galerią Drukarnia. Na budynku nr 10 odsłonięta zostanie tablica upamiętniająca pomoc mieszkańców Bydgoszczy dla Węgrów w 1956 roku. Kolejne wydarzenia będą miały miejsce w gmachu Biblioteki UKW przy ul. Szymanowskiego 3. O godz. 13.30 rozpocznie się debata poświęcona wspólnej walce o wolność Polaków i Węgrów. Wręczone zostaną nagrody w konkursie plastycznym dla uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych „Epizody ze wspólnej historii Polski i Węgier w komiksie”. Pomoc mieszkańców Bydgoszczy dla Węgrów w 1956 r. przybliży wystawa planszowa przygotowana przez Bydgoskie Towarzystwo Przyjaciół Węgier im. Eryka Bazylczuka. Po niej rozpocznie się debata naukowa. Wezmą w niej udział: historyk Andre Varga Laslo, Konsul Honorowy Węgier w Bydgoszczy Marek A. Pietrzak i inni zaproszeni goście. O godz. 17.00 w gmachu „Copernicanum” UKW przy ul. Kopernika 1 rozpocznie się spektakl . Inowrocławski Teatr Otwarty z udziałem uczniów I LO im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu „Płomienie wolności. Poznań – Budapeszt 1956. inf. Aldona Chlewicka-Mączyńska, Barbara Maklakiewicz

listopad 2016 |

| 45

Zespół Pieśni i Tańca Ziemia Bydgoska 11.11.2016, godz. 16.00, hala Łuczniczka

Koncert Patriotyczny Koncert Zespołu Pieśni i Tańca „Ziemia Bydgoska” z okazji 11 listopada – Święta Niepodległości – i 670. rocznicy miasta Bydgoszczy. Gościnnie wystąpią: Orkiestra Wojskowa w Bydgoszczy, Chór UTP, Zespół Muzyki Dawnej „Concentus”, Bractwo Rekonstrukcyjne „Santa Terra”, Zespół Tańca Dawnego „Kazimierki”.

inf. Marta Szopińska

impresariat artystyczny itd. 4.11.2016, godz. 17.00 i 20.00, Kinoteatr Adria, bilety: 80 zł

Kabaret Hrabi w najnowszym programie pt. „Cyrkuśniki” „Patrzcie, idzie nasz miejscowy cyrkuśnik”! – lata temu usłyszał Dariusz Kamys, wchodząc do sklepu spożywczego. Niech więc tak będzie! Cyrkuśniki – aktorzy na usługach publiczności. Wszystko dla niej. Hrabi do usług. 5.11.2016, godz. 11.00, Kinoteatr Adria, bilety: 50 zł – program dla dzieci w wieku od 6 lat

Bez wąsów Program kabaretu Hrabi stworzony dla dzieci. Rodzice znajdą w nim również coś dla siebie. Skecze, piosenki, zapowiedzi, bisy – klasycznie – jak w kabarecie. Hrabi nie byłby sobą, gdyby w swoim programie nie nawiązywał żywego kontaktu z młodymi widzami. Ma być bez wąsów i rzeczywiście się nie pojawiają. Znaleźć za to można panią od wuefu, rodzinę Skoczków, Januszka, który nie mył uszu, pana, który usiadł na czekoladkach, chrapiącego tatę, tajemniczy sklep z głosami, chłopca, który marzy o tym, by być ślimakiem, oraz wiele innych postaci. 21.11.2016, godz. 20.00, sala Filharmonii Pomorskiej, bilety: 80 i 90 zł

Raz Dwa Trzy

Należą do klasyki. Znają ich wszyscy. Prostotą i szczerością trafiają do każdego, są uniwersalni. Bez względu na wiek potrafią trafić w sedno i uchwycić to coś szczególnego, tu i teraz. Ich utwory mają niesamowitą zdolność pobudzania do rozmowy, otwierają umysł i rozwiązują język. Niewiele zespołów w Polsce może pochwalić się tak bogatą historią wspólnego grania. Razem przeszli długą drogę przez wiele nurtów i stylistyk, od jarocińskiej sceny po Studio im. Agnieszki Osieckiej. 24.11.2016, godz. 20.00, sala Filharmonii Pomorskiej, bilety: 80 i 90 zł

Grupa MoCarta – „Dzieła wybrane z 20 lat” 21 marca 2015 r. Grupa MoCarta obchodziła 20. urodziny. Z tej okazji w Teatrze Polskim w Warszawie odbył się uroczysty koncert jubileuszowy kwartetu i jego przyjaciół. Mimo że ani prezydent, ani minister kultury nie przyznali członkom Grupy MoCarta okolicznościowych odznaczeń, wydarzenie to odbiło się szerokim echem i wzbudziło życzliwe zainteresowanie publiczności w całej Polsce. Grupa MoCarta w związku z tym przygotowała program jubileuszowy pt. „Dzieła wybrane z dwudziestu lat” i wyruszyła w trasę koncertową świętować swoje okrągłe urodziny, ponieważ zawsze wychodzi naprzeciw oczekiwaniom widzów. Na koncercie zobaczą Państwo nagrania archiwalne z pierwszego występu kwartetu oraz najważniejsze i najlepsze utwory zespołu. Muzycy opowiedzą kilka anegdot ze swojego artystycznego życia oraz zaprezentują kilka najnowszych utworów. Dzięki najnowocześniejszym zdobyczom techniki swój wirtualny udział potwierdzili: Piotr Bałtroczyk, Zbigniew Wodecki, Zbigniew Zamachowski, Artur Andrus oraz GrupoMoCarciątka. inf. Katarzyna Borkowska-Kiss

46 |

| listopad 2016

Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński 10.11.2016, godz. 18.00

Dwa wykłady: Grzegorza J. GrzmotBilskiego pt. „Carl Gustav Jung i kamień filozofów” i Marcina Lewandowskiego pt. „Obraz człowieka u Ojców Pustyni” Grzegorz J. Grzmot-Bilski, ur. 10.03.1964 r. w Bydgoszczy, poeta i filozof. Doktorat z filozofii obronił w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN (1994). Przez wiele lat pracował jako adiunkt w Instytucie Filozofii UKW w Bydgoszczy. Autor książek poświęconych filozofii: Idea racjonalności w filozofii A.N. Whiteheada (1996), W poszukiwaniu syntezy. Między wiarą a rozumem (2004), Bierdiajew i problem wolności (2010). Opublikował także książki poetyckie: Z powrotem do życia (2003), Nim spłonę w świetle (2011). Marcin Lewandowski, ur. 1981 r., absolwent UMK w Toruniu, filozof i pedagog; pracuje zawodowo jako kurator sądowy; pracował jako nauczyciel filozofii i etyki; interesuje się m.in. fenomenologiczną i antropologiczną interpretacją myśli Ojców Pustyni; członek stowarzyszeń: „Dwie Korony” oraz „Sarmackie Dziedzictwo”. 10.11.2016, godz. 18.00 – otwarcie wystawy

Wystawa obrazów Jana Kaji pt. „Pustynia” (…) Z końcem lat 80. i początkiem 90. jego obrazy zdominowały tematy duchowe, by nie rzec wprost – religijne. W tym czasie maestria warsztatowa Kaji osiągnęła wysoki stopień sprawności. Nie byłby jednak sobą, gdyby ewangelicznymi ikonotypami posługiwał się w sposób dogmatyczny, ściśle według kościelnych Jan Kaja, Studnia, akryl, płótno

kanonów. Sceny religijne są dla niego pretekstem do ujęć wizyjnych, rodem z rejonów prywatnych objawień, więc może i nawet odrobinę nieortodoksyjnych, równie poetyckich jak jego wcześniejsze obrazy. (…) Henryk Waniek

(…) Kaja wpisuje samego siebie w poczet artystów zafascynowanych człowiekiem, tworzących sztukę homocentryczną. A w człowieku najbardziej widowiskowe i dramatyczne jest ciało, poprzez które uobecniają się wszelkie egzystencjalne drgania ducha, niezgłębiona ludzka esencja. (…) Ciało w rozpoznaniu Kaji nie stanowi zasłony; jest przezroczyste w tym znaczeniu, że niczego z egzystencjalnych doświadczeń nie przekłamuje, nie skrywa ani nie niszczy, zwłaszcza swej bezradności i bezsilności. Zaprasza natomiast do współmyślenia, współodczuwania z tym „doświadczeniem”, jakie sugeruje dany obraz. (…) Artysta sugeruje jednak, że w ludzki los wpisany jest trud bycia wolnym, nieograniczonym materialnością, ułomnością przygodności. ks. Jan Sochoń

24.11.2016, godz. 18.00

„Czy współczesność może obyć się bez piękna? Kilka refleksji na temat kondycji sztuki przełomu wieków” – wykład Mateusza Solińskiego połączony z promocją książki „Lucian Freud – malarz ciała” Mateusz Soliński, ur. 1981, absolwent V LO w Bydgoszczy. Ukończył filozofię na UMK w Toruniu oraz zarządzanie kulturą na UJ w Krakowie. W 2015 r. obronił doktorat z nauk o sztuce na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu. Zajmuje się krytyką literacką i plastyczną. W latach 2006–2010 współpracował z pismem artystycznym „Format”, Mateusz Soliński, publikuje w sopockim „ToLucian Freud malarz ciała posie”. Od 2008 r. – prezes Stowarzyszenia Galeria Autorska. * * * W jaki sposób sztuka może odzyskać utracony prestiż, a artysta swoją godność jako twórca? Czy ratunkiem dla sztuki będzie powrót do antycznych ideałów, które w szeroko pojmowanym pięknie upatrywały spełnienie artystycznych dążeń? „Dwa cele przeświecają artyście: mieć odczucie i świadomość idei piękna – oraz wykształcić własne środki wyrazu w materiale artystycznym, którym włada. Cele te służą doskonałości dzieła” – pisał Jerzy Zawieyski. Z kolei zdaniem Bernarda Häringa prawdziwe dzieło sztuki powstaje tylko wtedy gdy artysta zwraca się dąży do piękna jako takiego, a „w pięknie spotyka on prawdę i dobro”. Mateusz Soliński

listopad 2016 |

| 47

Akademicka Przestrzeń Kulturalna – Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy 10.11.2016, piątek, godz. 18.00, sala widowiskowa APK, ul. Królowej Jadwigi 14, wstęp wolny

Movie Mówi Project – IKONY KINA / Altman Zapraszamy na drugie w tym sezonie spotkanie z MOVIE MÓWI PROJECT– cyklem filmowym dr Magdaleny Wichrowskiej, krytyczki i historyczki kina. Tym razem autorka proponuje bydgoskiej publiczności wykłady i projekcje poświęcone ikonom kina. W pogoni z jednej strony za kinem rozrywkowym, z drugiej za kinem zaangażowanym społecznie i politycznie, zapominamy o artystach, wielkich wizjonerach kina oraz aktorskich osobowościach. Jesień w APK będzie należała do nich. 10 listopada zapraszamy na projekcję filmu „Altman”. Dokumentalista Ron Mann odsłania przed nami życie prywatne i zawodowe Roberta Altmana, jednego z najważniejszych autorów amerykańskiego kina. Film jest ciekawym kolażem złożonym z rozmów i materiałów archiwalnych: zdjęć rodzinnych, prywatnych nagrań wideo i nieznanych krótkich metraży. Swój dokument Mann skleja pytaniem, na które próbują odpowiedzieć bohaterowie: jaki był filmowy język Altmana określany mianem „altmanesque”? Czy jego niepowtarzalność polegała na błyskotliwym czarnym humorze, wielopłaszczyznowej fabule, a może burzeniu amerykańskich mitów? Projekcji towarzyszyć będzie wykład dr Magdaleny Wichrowskiej: „Robert Altman, indywidualista i buntownik”. Spotkanie realizowane dzięki wsparciu finansowemu miasta Bydgoszczy.

III Ogólnopolski Konkurs Piosenki Aktorskiej „Melpomena” Stowarzyszenie Teatralne „Juvenkracja”, Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 3 w Bydgoszczy oraz Akademicka Przestrzeń Kulturalna WSG zapraszają do udziału w trzeciej edycji Ogólnopolskiego Konkursu Piosenki Aktorskiej „Melpomena” pn. „Piosenki polskich tekściarzy (Julian Tuwim, Konstanty Ildefons Gałczyński, Grzegorz Ciechowski) w interpretacji młodego pokolenia”. Termin nadsyłania zgłoszeń mija 8 listopada. Przesłuchania konkursowe oraz koncert finałowy z udziałem Adeli Konop odbędą się kolejno w dniach 2 i 3 grudnia br. w sali widowiskowej APK. Wszelkie pytania prosimy kierować na adres: konkurspiosenkiaktorskiej@gmail.com (koordynacja: Arleta Szatkowska). Konkurs realizowany dzięki wsparciu finansowemu miasta Bydgoszczy.

Dom Kultury APK – zapisy na zajęcia Fotografujesz, tańczysz, śpiewasz, malujesz, marzysz o aktorstwie lub kochasz kino? Pomożemy rozwinąć Twój talent oraz zainteresowania! Dom Kultury „Akademicka Przestrzeń Kulturalna” w Bydgoszczy przy WSG prowadzi nabór na zajęcia z zakresu fotografii, filmu, sztuki, teatru oraz muzykologii, realizowane w roku szkolnym 2016/2017. Oferujemy szeroki wachlarz warsztatów, adresowanych do dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym oraz młodzieży do 18. roku życia – zarówno odbiorców indywidualnych, jak i grup zorganizowanych. Zapewniamy doskonałą zabawę w gronie rówieśników oraz sporą dawkę wiedzy przekazanej w sposób przystępny, ale i niesztampowy. Więcej szczegółów na: www.domkultury.byd.pl.

Akademia Kreatywności Akademia Kreatywności została stworzona dla osób twórczych, które poszukują inspiracji, nowych dróg rozwoju i możliwości działania. Zapraszamy na zajęcia m.in. z rysunku, malarstwa, fotografii, filmu, architektury oraz designu. Bogata oferta kursów, szkoleń i warsztatów pozwoli każdemu rozwinąć pasję i zrealizować marzenia. Wśród nowości m.in. zajęcia z krytyki filmowej, kurs rysunku odręcznego, zarządzanie przemysłami kreatywnymi oraz warsztaty ze szlachetnych technik fotograficznych. Więcej szczegółów na stronie www.apk.wsg.byd.pl w zakładce „Akademia Kreatywności”. Dodatkowe informacje: centrum@byd.pl oraz pod nr. tel. 52 567 00 63. 48 |

| listopad 2016

Muzeum Fotografii w Bydgoszczy w Gdańsku, laureatki tegorocznej edycji DEBUTS – projektu „doc! photo magazine”, szczególnie chętnie eksplorującej i doświadczającej potencjału tradycyjnych technik fotograficznych. Zdjęcia zrealizowane zostaną 8 listopada od godz. 17.00. Zgłoszenia telefoniczne do 6 listopada: 525 670 007. Więcej szczegółów na www.muzeumfoto.byd.pl.

Fotograficzne ABC

W listopadzie rusza kolejna edycja warsztatów „Mam lustrzankę”. Duża dawka praktycznych informacji pozwoli poznać zarówno niuanse techniczne, jak i poszerzyć świadomość estetyczną. Więcej szczegółów na stronie www.muzeumfoto. byd.pl w zakładce „Warsztaty”. Dodatkowe informacje: muzeumfoto@byd.pl oraz pod nr. tel. 52 567 00 07.

Na szlaku TeH2O

fot. Adam Juszkiewicz

Muzealne aparaty, kamery otworkowe i smartfony przydadzą się do wizualnej eksploracji obiektów leżących na Szlaku Wody, Przemysłu i Rzemiosła TeH2O. Miłośników industrialu oraz osoby zainteresowane przemysłową historią Bydgoszczy zapraszamy do udziału w cyklu plenerów szlakowych z udziałem przewodnika – instruktora fotografii, którego finałem będzie wystawa powarsztatowa, prezentowana w zabytkowym tramwaju na ul. Długiej podczas pikniku fotograficznego. Dla uczestników akcji przygotowaliśmy nagrody, gadżety oraz dostęp do materiałów światłoczułych i ciemni fotograficznej. Więcej szczegółów na www.muzeumfoto.byd.pl.

Lekcje muzealne

Dla grup zorganizowanych przygotowaliśmy tematyczne lekcje warsztatowe. Uczestników zajęć czeka m.in. praca w ciemni fotograficznej i atelier, budowa camery obscura oraz tematyczne pokazy slajdów (realizujemy dwa bloki zajęć: 6–12 lat oraz 13–18 lat). Więcej szczegółów na stronie www.muzeumfoto. byd.pl w zakładce „Lekcje muzealne”. Dodatkowe informacje: muzeumfoto@byd.pl oraz pod nr. tel. 52 567 00 07.

Obiektyw(na) Bydgoszcz

Bydgoszcz wciąż się zmienia. Jaka była wczoraj, a jaka jest dziś? Jak funkcjonują mieszkańcy w przestrzeni miejskiej? Razem z Zespołem Szkół Mechanicznych nr 1 im. Franciszka Siemiradzkiego zapraszamy uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych do udziału w międzyszkolnym konkursie fotograficznym. Zgłoszenia do 21 listopada.

Więcej szczegółów na stronach: www.muzeumfoto.byd.pl oraz www.info1.zsm1.bydgoszcz.pl.

„Zeszyt muzealny” nr 2 (IX/2016)

fot. Adam Juszkiewicz

Portret kolodionowy w atelier Zapraszamy do zapisów na indywidualny lub grupowy portret zarejestrowany kamerą wielkoformatową – sesja w muzealnym atelier to pomysł na niebanalny prezent dla bliskiej osoby. Każdy z uczestników otrzyma niepowtarzalny obraz autorstwa Katarzyny Bojko-Szymczewskiej – artystki mieszkającej i pracującej

Światło dzienne ujrzał drugi numer naszego „Zeszytu muzealnego”, zredagowanego w wyjątkowych okolicznościach jubileuszu powstania bydgoskiego przemysłu fotochemicznego, o którym szeroko mówiliśmy podczas kwietniowego oraz wrześniowego seminarium „Fotograficzna Bydgoszcz – 90 lat od Alfy do Fotonu”. Nowy numer do pobrania na stronie www.muzeumfoto.byd.pl, a w nim m.in. o sposobach rejestracji obrazu halogenosrebrowego, cieszących się rosnącą popularnością dwuchromianowych technikach szlachetnych, „Sentymentach” Wojciecha Woźniaka, a także fragment przedruku pierwszego w Polsce poradnika dagerotypii. inf. Elżbieta Schulz

listopad 2016 |

| 49

Młodzieżowy Dom Kultury nr 1 4.11.2016, godz. 16.30 Zaduszki muzyczno-literackie inspirowane twórczością Zbigniewa Nienackiego. 4.11.2016, godz. 8.00-13.00 Koncerty – muzyczne piątki. Zapraszamy dzieci ze szkół i przedszkoli na cykliczne imprezy muzyczne. W listopadzie odbędzie się spotkanie pod nazwą: „Kto Ty jesteś? – Polak mały”. 20.11.2016, godz. 10.00 II Mistrzostwa województwa w grze błyskawicznej w warcabach stupolowych. 23-24 listopada 2016, godz. 9.00 XIX Muzyczna Jesień Przedszkolaka oraz Muzyczna Jesień dla uczniów klas I-III szkół podstawowych – eliminacje. Jak co roku organizowany przez nas Festiwal Piosenki skierowany do dzieci 5-6 letnich z bydgoskich przedszkoli. Nowością jest propozycja dla dzieci z klas I-III ze szkół podstawowych. Szczegółowy regulamin dostępny jest na naszej stronie internetowej www. mdk1.bydgoszcz.pl. 26.11.2016, godz. 9.30 XIX Bydgoska Odsłona Literacka dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Zapraszamy twórczą młodzież, która chce przedstawić swoje literackie zainteresowania i sceniczne umiejętności. W tym roku uczestnicy prezentować będą jeden fragment tekstu Szekspira,

czas prezentacji nie może przekroczyć 10 min. Profesjonalne jury wyłoni laureatów, którzy w tym samym dniu otrzymają dyplomy i nagrody. 26.11.2016 VII Ogólnopolski Turniej w Rozwiązywaniu Zadań Szachowych „DAJ MATA”. Celem zawodów jest popularyzacja solvingu wśród młodych adeptów tej królewskiej gry oraz ukazanie przydatności umiejętności rozwiązywania różnego typu zadań szachowych w grze praktycznej (turniejowej). Do udziału w zawodach zapraszamy młodych szachistów wieku 7-18 lat posiadających minimum trzecią kategorię szachową. inf. Grażyna Goralewska

Klub „Arka” BSM

21.11.2016, poniedziałek, godz. 17.00 „W stylu retro” – herbatka z samowara – spotkanie Klubu Seniora.

3.11.2016, czwartek, godz. 16.00 „Krążą liście” – konkurs na ilustrację do wiersza S. Jesienina – zajęcia plastyczne dla dzieci.

24.11.2016, czwartek, godz. 16.00 „Zabytki Bydgoszczy” – szkice kolorystyczne i rysunkowe – zajęcia plastyczne dla dzieci.

4.11.2016, piątek, godz. 17.00 „Wspomnienia z wycieczki na targi Gardenia”. Spotkanie Klubu Miłośników Kaktusów.

24.11.2016, czwartek, godz. 17.30. Turniej Jednego Wiersza.

7.11.2016, poniedziałek, godz. 17.30 „Zaduszki poetyckie” – wieczór wspomnień o poetach, którzy odeszli. Prowadzenie: Stefan Pastuszewski. 10.11.2016, czwartek, godz. 16.00 „Wycinanka mozaikowa” – zajęcia plastyczne dla dzieci. 11.11.2016, piątek, godz. 10-14 Narodowe święto niepodległości – drzwi otwarte w Izbie Pamięci Marszałka Józefa Piłsudskiego.

25.11.2016, piątek, godz. 16.00 Biblioteka oraz porady dotyczące pielęgnacji kaktusów – dyżur Klubu Miłośników Kaktusów. 28.11.2016, poniedziałek, godz. 17.00 „Andrzejki” – zabawa taneczna Klubu Seniora. Izba Pamięci im. Marszałka Józefa Piłsudskiego czynna: w poniedziałki w godz. 10.00-14.00 we wtorki i środy w godz. 14.00-19.00

14.11.2016, poniedziałek, godz. 17.30 „Z muzyką przez życie” – recital Emilii Czekały.

Imprezy organizowane w Klubie „ARKA” są otwarte dla wszystkich mieszkańców Bydgoskiej Spółdzielni Mieszkaniowej (zasoby BSM obejmują osiedla: Śródmieście, Górzyskowo, Wzgórze Wolności, Szwederowo oraz Błonie).

15.11.2016, wtorek, godz. 16.00 „Collage z kolorowych liści” – temat: „Zwierzęta” – zajęcia plastyczne dla dzieci.

Plany pracy Klubu „Arka” BSM dostępne są na stronie internetowej Bydgoskiej Spółdzielni Mieszkaniowej: www.bsm.bydgoszcz.pl w dziale Informacje.

50 |

| listopad 2016

Dom Kultury MODRACZEK 3.11.2016, czwartek, godz. 18, wstęp wolny Wielkie Odkrycia Geograficzne w XV i XVI wieku, cz. 3. Spotkanie poprowadzi: Adam Piekarski. 5.11.2016, sobota, godz. 11.00-13.00, obowiązują wcześniejsze zapisy Rodzinny Wytwórnik Różności

2009 i 2015 – Strzały Łuczniczki – nagrody literackiej prezydenta miasta za najlepszą bydgoską książkę roku. Od 2011 r. pełni funkcję prezesa zarządu Bydgoskiego Oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Kolekcjonuje bydgostiana. Wydał 16 tomów poetyckich. Spotkanie poprowadzi W. Barbara Jendrzejewska.

10.11.2016, czwartek, godz. 18.00, wstęp wolny Kawiarnia Literacka – gość: Wojciech Banach (ur. w 1953 r. w Bydgoszczy) – poeta. W latach 1975– –1981 był członkiem Grupy Faktu Poetyckiego „Parkan”, znanej z niekonwencjonalnych prezentacji poetyckich i Koła Młodych ZLP, od 1990 jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W 2005 został laureatem Nagrody Artystycznej Prezydenta Bydgoszczy, a w latach

17.11.2016, czwartek, godz. 18.00, wstęp wolny Spotkanie z Latarnikiem poprowadzi Sławomir Krajewski. 26.11.2016, sobota, godz. 10.00-13.00 „Wietrzenie szaf” – giełda i wymiana ubrań i niepotrzebnych rzeczy – od dziecka do dorosłego. 9, 16, 23, 30 listopada 2016, środy, godz. 15.00 Spotkania tematyczne Klubu Seniora. inf. Izabela Kaczyńska

artGallery galeria & pracownia plastyczna 25.11.2016, godz. 17.00, Muzeum Wodociągów, ul. Gdańska 225 – wernisaż „Bydgoszczanie znani i lubiani” – wystawa Liczymy na aktywny udział dzieci, młodzieży i osób starszych. Na wernisaż zaproszeni są również bydgoscy literaci i poeci.

inf. Anna Osińska

listopad 2016 |

| 51

Kamienica 12 6, 13, 20, 27 listopada 2016 (niedziele), godz. 11.00-15.00

FryMARK Bydgoski

cykliczny targ produktów eko, regionalnych i rękodzieła Frymark jest inicjatywą ludzi, którzy chcą promować dobre regionalne produkty żywnościowe oraz wyroby rękodzieła ku pociesze oczu. Znajdziecie tu świeży chleb, sery i twarogi, przetwory owocowe i warzywne, wędliny i wiele innych poszukiwanych przez smakoszy. 2, 9, 16, 23, 30 listopada 2016 (środy), godz. 17.00, TuCzyTam. Kamienica 12, wstęp wolny

Czytanie i działanie w Szaflandii Środowe Czytanie i działanie to stały cykl cotygodniowych spotkań młodych czytelników i ich rodziców (lub dziadków) z książką obrazkową, artystyczną. Dzieci poznają treść i graficzną, niebanalną formę książki, a następnie uczestniczą w twórczych aktywnościach inspirowanych poznaną właśnie pozycją. Grupa wiekowa odbiorców uzależniona jest od książki, każdorazowo informację znajdziecie na Facebooku na profilu: TuCzyTam. Kamienica12. Scenariusz i prowadzenie: Lucyna Brzezinska-Eluszkiewicz. Prosimy o zapisy na e-mail: tuczytam@op.pl. Zadanie realizowane dzięki finansowemu wsparciu miasta Bydgoszczy.

11.11.2016, piątek, godz. 15.00-18.00, wstęp wolny

Rodzinne świętowanie Narodowego Święta Niepodległości Zapraszamy rodziny, by wspólnie radować się wolnością, a przy tym gromadnie i twórczo spędzić czas. 11 i 27 listopada 2016 (niedziele), godz. 11.00-13.00, koszt: 30 zł

Frymarkowy Klub Naukowca Interaktywne i dynamiczne warsztaty przyrodniczo-badawcze dla dzieci, które odbywają się w wybrane „fryrmarkowe” niedziele. Każde spotkanie angażuje dzieci do wspólnego eksperymentowania, kreatywnej nauki i świetnej zabawy. Warsztaty skierowane są do dzieci w wieku 7-10 lat. Prowadzenie: Nauka Jest Fajna. Zgłoszenie zawierające imię, nazwisko i wiek dziecka należy wysłać na adres: kontakt@naukajestfajna.edu.pl lub pod nr 795 048 808 oraz wpłać 30 zł na konto: Nauka Jest Fajna Justyna Karpińska, 63 1050 1139 1000 0092 1790 6834, w tytule: Frymarkowy Klub Naukowca, Imię i Nazwisko Dziecka + numer telefonu. 6 i 20 listopada 2016 (niedziele), godz. 11.00-14.00, koszt: 30 zł od dziecka

Z TuCzyTam radę dam

– nowy cykl kreatywnych warsztatów rękodzielniczych dla dzieci w wieku od 5 lat Dzięki tym warsztatom dzieci, którym uda się wykonać różnorodne zadania, uwierzą w swoje siły, rozbudzą 52 |

| listopad 2016

kreatywność i rozwiną się manualnie. Dzieci pozostają pod opieką instruktora przez cały czas trwania zajęć. Zapisy: tuczytam@op.pl, w tytule: „Dam radę”. 7, 14, 21, 28 listopada 2016 (poniedziałki), godz. 16.30-17.30 i 17.45-18.45, koszt: 100 zł/miesiąc

Klub Młodych Naukowców – interaktywne spotkania przyrodniczo-badawcze dla dzieci w wieku 7–10 lat Każde wspólnie spędzone popołudnie angażuje dzieci do wspólnego eksperymentowania, dotyczy innego, naukowego tematu i odkrywa przed dziećmi najciekawsze naukowe doświadczenia z danej dziedziny. Zajęcia odbywają się w kameralnych grupach. Czas trwania: 1 godz., prowadzenie: Nauka Jest Fajna, zapisy: kontakt@naukajestfajna.edu.pl, zgłoszenie powinno zawierać: imię, nazwisko nazwisko i datę urodzenia dziecka, wybraną godzinę spotkania i dane kontaktowe z nr. tel. 7, 14, 21, 28 listopada 2016 (poniedziałki), godz. 13.00, cena: 25 zł lub karnet 80 zł / 4 spotkania

Sensorki Zajęcia dla dzieci w wieku od 6 miesięcy do 2,5 roku, bogate w wiele sensorycznych doświadczeń wszechstronnie stymulujących rozwój maluszków. Podczas zajęć poznajemy świat wszystkimi zmysłami: wzrokiem, słuchem, węchem i smakiem. Wszystko to w bezpiecznej obecności mamy lub innej bliskiej osoby. Zajęcia prowadzi mgr Iwona Wolf (Grupa Eventowa FUNimki). Liczba miejsc: 10 par – rodzic i dziecko. Obowiązują zapisy: zapisy.funimki@gmail.com, w tytule: SENSORKI. 4, 18, 25 listopada 2016 (piątki), godz. 13.00 i 14.00, cena: 25 zł lub karnet 80 zł / 4 spotkania

Gordonki Zapraszamy zajęcia umuzykalniające metodą Gordona dla dzieci do 3. roku życia. Podstawowym zadaniem zajęć jest rozumienie muzyki i tworzenie jej za pomocą własnego instrumentu, jakim jest głos, a dzięki harmonijnemu i rytmicznemu poruszaniu się – zdobycie poczucia rytmu. Zajęcia umuzykalniające poprawiają także płynność mowy, dykcję oraz umiejętność koncentracji u dzieci, co pozytywnie wpływa na ich rozwój intelektualny. Zajęcia prowadzi mgr Sylwia Szczerbiak (Grupa Eventowa FUNimki). Liczba miejsc: 10 par – rodzic i dziecko. Obowiązują zapisy: zapisy.funimki@gmail.com z dopiskiem: GORDONKI.

Towarzyska Kafe Koncerty i imprezy klubowe w każdy weekend. Informacje szczegółowe na FB Towarzyska Kafe.

Młodzieżowy Dom Kultury nr 4 4.11.2016, wtorek, godz. 16.00, wstęp wolny Wojewódzki Przegląd Młodych Instrumentalistów. Impreza umożliwiająca dzieciom i młodzieży publiczną prezentację własnych umiejętności, adresowana do osób amatorsko grających solo i w zespole na instrumentach muzycznych. Regulamin dostępny na stronie mdk4.pl i fanpage’u MDK4 (facebook.com/mdknr4/?fref=ts). 9.11.2016, piątek, godz. 16.00, wstęp wolny „Symbole narodowe” – w środę do klubu PIĄTECZKA zapraszamy wszystkich młodych miłośników sztuk pięknych na patriotyczno-artystyczne spotkanie, podczas którego będzie można wykonać symbole narodowe, posługując się różnymi technikami plastycznymi. 15.11.2016, wtorek, godz. 16.00, wstęp wolny „Zdrowy jadłospis”. „W zdrowym ciele zdrowy duch” – ta dewiza przyświecać będzie naszemu kolejnemu spotkaniu w klubie PIĄTECZKA. Stworzymy listę smacznych i zdrowych produktów, a w oparciu o nie stworzy-

D.K. Orion BSM

my jadłospis odpowiedni dla obecnej i nadchodzącej pory roku. 18.11.2016, piątek, godz. 16.00, wstęp wolny Bydgoska Liga Poetycka. Impreza adresowana do miłośników poetyckich recytacji ze szkół podstawowych i gimnazjów. Regulamin dostępny na stronie mdk4.pl i fanpage’u MDK4 (facebook.com/mdknr4/?fref=ts). 25.11.2016, piątek, godz. 16.00, wstęp wolny XVII Ogólnopolski Konkurs Poezji Śpiewanej. Impreza adresowana do młodzieży szkolnej i studentów – konkurs wokalny dla wszystkich miłośników poezji śpiewanej. Regulamin dostępny na stronie mdk4.pl i fanpage’u MDK4 (facebook.com/mdknr4/?fref=ts). 29.11.2016, wtorek, godz. 16.00 „Andrzejkowe niespodzianki” – serdecznie zapraszamy na wesołe, pełne atrakcji, niespodzianek i dobrego humoru spotkanie w klubie PIĄTECZKA.

9.11.2016, środa,godz. 17.30 Z cyklu: „Literacki pas Oriona” – spotkanie z Tomaszem Bateńczukiem pt. „Ballady poetyckie”. Prowadzenie: Dariusz Tomasz Lebioda.

17.11.2016, czwartek, godz. 14.00 „W muzeum” – postać patrząca na obraz, farby wodne – zajęcia plastyczne dla dorosłych. 17.11.2016, czwartek, godz. 17.30 „Salon Literacki Oriona” – spotkanie literackie. 18.11.2016, piątek, godz. 17.00 Z cyklu „Akademia Rozmaitości” – otwarcie wystawy malarskiej Alicji Karpusiewicz. 21.11.2016, poniedziałek, godz. 15.30 „Jesienna pani” – ćwiczenia plastyczne z wyobraźni – zajęcia plastyczne dla dzieci. 23.11.2016, środa, godz. 17.30 „Koncert jesienny” – wystąpi orkiestra im. J. Straussa pod dyrekcją Marka Czekały. 25.11.2016, piątek, godz. 15.30 „Lokomotywa” – ilustracja do wiersza – zajęcia plastyczne dla dzieci. 29.11.2016, wtorek, godz. 17.00 „Zabawa Andrzejkowa” – spotkanie Klubu Miłośników Błonia. 30.11.2016, środa, godz. 17.00 „Andrzejki” – zabawa taneczna w Klubie Miłośników Sztuki.

14.11.2016, poniedziałek, godz. 15.30 „Ślady natury” – malowanie i odbijanie liści – zajęcia plastyczne dla dzieci.

Imprezy organizowane w DK „ORION” są otwarte dla wszystkich mieszkańców Bydgoskiej Spółdzielni Mieszkaniowej (zasoby BSM obejmują osiedla: Śródmieście, Górzyskowo, Wzgórze Wolności, Szwederowo oraz Błonie).

15.11.2016, wtorek, godz. 17.00 „Zabawa taneczna” – spotkanie Klubu Miłośników Błonia.

Codziennie w godz. 13.00-19.00 zapraszamy do „KAWIARENKI SENIORA”.

2.11.2016, środa, godz. 17.00 Spotkanie Klubu Miłośników Sztuki. 2.11.2016, środa, godz. 17.30 „Ocalić od zapomnienia” – Teatr Piosenki Ewy Demarczyk i Marka Grechuty – recital Beaty Lewińskiej. Ponadto wystąpi Grupa wokalna ANIMI CAUSA pod kierownictwem Lidii Gackowskiej oraz zespół muzyczny pod kierownictwem dr. Piotra Dąbrowskiego. Prowadzenie: Teresa Wądzińska. 4.11.2016, piątek, godz. 15.30 „Pani Jesień” – ilustracja do wiersza – zajęcia plastyczne dla dzieci. 9.11.2016, środa, godz. 17.00 Spotkanie Klubu Miłośników Sztuki.

16.11.2016, środa, godz. 17.00 „Kłopotliwe pytania do babci” – spotkanie Klubu Miłośników Sztuki.

Plany pracy DK Orion BSM dostępne na stronie internetowej Bydgoskiej Spółdzielni Mieszkaniowej: www.bsm.bydgoszcz.pl w dziale Informacje. listopad 2016 |

| 53

Pałac Młodzieży 3.11.2016, godz. 10.30 Moja szkoła – lubię tu być! Warsztaty edukacyjne dla uczniów z zakresu bezpieczeństwa fizycznego, psychicznego, społecznego w placówce edukacyjnej. 6.11.2016, godz. 10.30, wstęp wolny Weekendowy plac zabaw. Zapraszamy dzieci od 3. roku życia wraz z rodzicami do wspólnych zabaw animacyjnych, plastycznych, zręcznościowych i tanecznych. 8.11.2016, godz. 19.30, wstęp wolny Pałacowe Planetarium – prelekcje i pokazy nieba. Spotkanie przed salą 226 Pałacu, II piętro. 9.11.2016, godz. 11.00 Forum Olimpijczyków – Laboratorium Zdolności. Spotkanie dla uczniów szkół gimnazjalnych. Zakres tematyczny – historia i literatura polska. 15.11.2016, godz. 10.00 Przegląd i gala finałowa I Bydgoskiego Przeglądu Twórczości Telewizyjnej uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. 16.11.2016, godz. 10.00 Interaktywna Poradnia Języka Polskiego – inauguracja. Serdecznie zapraszamy uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych na wykład i warsztaty zatytułowane: „Myśli w słowa ubierane, czyli z retoryką za pan brat”, które poprowadzi prof. Małgorzata Święcicka – dziekan Wydziału Humanistycznego UKW. Podczas zajęć młodzież pozna zasady sztuki pięknego i skutecznego posługiwania się polszczyzną w różnych okolicznościach. Będzie też okazja do przećwiczenia zdobytej wiedzy w części warsztatowej. Dodatkowe informacje: tel. 696 587 105. 19.11.2016, godz. 9.00 XXII Miejski i Powiatowy Konkurs Recytatorski oraz Konkurs Poezji Śpiewanej dla uczniów szkół podstawowych pt. „Okruchy szczęścia, czyli o uśmiechu i radości”. Jury oceniać będzie: interpretację utworu i dobór repertuaru – dostosowanie tekstu do tematu konkursu, możliwości wykonawcy oraz dykcję, estetykę i emisję głosu. 21.11.2016, godz. 10.30 „Zygzak” – Zabawowy Klub Filmowy Malucha – dla grup zorganizowanych z przedszkoli. W programie polskie bajki animowane. Zapisy grup: Ewa Sawoszczuk, tel. 501 745 076.

21-26 listopada 2016 Światowy Dzień Pluszowego Misia Wystawa ponad 300 pluszowych misiów z prywatnych zbiorów Emy Andrysiak. Ekspozycja czynna: 21 listopada, godz. 15.00-18.00; 22-25 listopada, godz. 10.00-18.00; 26 listopada, godz. 10.00-13.00. 21.11.2016, godz. 9.30 „Poszerzanie Horyzontów Myślowych” pn. „Edukacja = Europraca, Eurowolontariat” – wykład połączony z warsztatami. Spotkanie adresowane do zdolnych uczniów szkół ponadgimnazjalnych. 23.11.2016, godz. 10.00 Porannik muzyczny – audycja muzyczna pt. „Złota polska jesień dźwiękami malowana”… Kontakt i zapisy: Patrycja Cywińska-Gacka, tel. 660 448 499. Obowiązuje wcześniejsza rezerwacja miejsc. 25.11.2016, godz.10.30 Koncert: Gala z okazji Światowego Dnia Pluszowego Misia. Obowiązuje rezerwacja miejsc. 27.11.2016, godz. 11.00 „Zygzak” – Zabawowy Klub Filmowy Malucha. Spotykamy się zawsze w ostatnią niedzielę miesiąca w sali kinowej Pałacu Młodzieży. Zygzak to klub, w którym jest czas na oglądanie polskich bajek animowanych,

DKF Niespodzianka w Pałacu Młodzieży zaprasza na filmowe seanse w listopadzie:

Czwartek 3 listopada, godz. 19.30. Carol, reż. Todd Haynes, Wielka Brytania/USA 2015, 118 min. Czwartek 10 listopada, godz. 19.30. Nawet nie wiesz, jak bardzo cię kocham, reż. Paweł Łoziński, Polska 2016, 80 min. Czwartek 17 listopada, godz. 19.30. Ja, Daniel Blake (I, Daniel Blake), reż. Ken Loach, Wielka Brytania/Francja 2016, 100 min. Czwartek 24 listopada, godz. 19.30. Co przynosi przyszłość (L’avenir), reż. Mia Hansen-Løve, Francja 2016, 100 min.

Cena karnetu w maju: 24 zł • cena biletu normalnego: 8 zł • cena karnetu ulgowego (młodzież ponadgimnazjalna, studenci, emeryci): 15 zł • cena biletu ulgowego (młodzież ponadgimnazjalna, studenci, emeryci): 5 zł. Karnety i bilety do nabycia w portierni Pałacu Młodzieży przed seansem. Kontakt: Pałac Młodzieży w Bydgoszczy, Dominik Wierski, tel. 52 321 00 81 wew. 359. 54 |

| listopad 2016

jest rozmowa o filmach, taniec, konkursy, gry, a przede wszystkim – czas na dobrą zabawę. Zapraszamy całe rodziny, a szczególnie rodziców z dziećmi od 2. do 8. roku życia. Dzieci wstęp wolny, rodzic – 10 zł. 30.11.2016, godz. 10.00 Wszechnica, czyli spotkania gimnazjalne z nauką. Prowadząca wykład i dyskusję dr Katarzyna Marszałek (Wydział Pedagogiki i Psychologii UKW) podejmie

bardzo ważny, ciągle aktualny temat: „Życie społeczne w płynnej fastrzeczywistości”. Uczestnicy spotkania poznają socjologiczne i psychologiczne uwarunkowania „cywilizacji pośpiechu”, w której żyjemy, oraz jej przejawy i skutki w naszym życiu. Zapraszamy uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. Dodatkowe informacje: tel. 696 587 105. inf. Dominika Kosińska

17.11.2016, godz. 17.00, Galeria Pałac – wernisaż, wystawa czynna do 22 grudnia

Wernisaż wystawy prac Marka Golińskiego Marek Goliński – ur. w 1950 r. w Bydgoszczy. Studia wyższe ukończył na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu. W 1974 r. uzyskał dyplom w zakresie malarstwa w pracowni prof. Bronisława Kierzkowskiego. Po studiach zajął się systematycznym uprawianiem malarstwa, rysunku i grafiki użytkowej. Od 1995 do 2005 r. prowadził Galerię Teatralną w Teatrze Polskim im. Hieronima Konieczki w Bydgoszczy. Jednocześnie zajmował się opracowaniem graficznym wydawnictw teatralnych (programy, plakaty). Ostatnio zajmuje się także popularyzowaniem sztuki wśród młodzieży. Od kilku lat prowadzi Galerię MDK przy Młodzieżowym Domu Kultury nr 1 w Bydgoszczy. Jest aktywnym członkiem ZPAP, od trzech kadencji działa w zarządzie okręgu ZPAP w Bydgoszczy. Brał udział w licznych wystawach i realizacjach plastycznych w kraju oraz za granicą. Marek Goliński, Fragment mniejszej całości II, kolaż

Młodzieżowy Dom Kultury nr 2 5.11.2016, godz 16.00, sala gimnastyczna MDK nr 2 I Liga Kobiet MKS EMDEK ELTECH Bydgoszcz – ATS Białystok. 11.11.2016, godz. 16.00, Pałac w Ostromecku Koncert pieśni patriotycznej „Śpiewnik domowy pieśni patriotycznej”. Zapraszamy do wspólnego słuchania i śpiewania pieśni z pamięci i starych śpiewników, pieśni romantycznych, sentymentalnych, wzruszających, ale i porywających i bojowych. 6.11.2016, godz. 14.00, sala gimnastyczna Łukasz Nalewajk zaprasza dzieci, młodzież i starszych do wzięcia udziału w IV Maratonie Gier Planszowych.

19.11.2016, godz. 16.00-20.00, sala gimnastyczna Mecze ping-ponga I Ligi Kobiet MKS EMDEK ELTECH Bydgoszcz – MRKS Gdańsk oraz II Ligi Mężczyzn MKS EMDEK Bydgoszcz – Ebrogym Gniew. 26.11.2016, godz. 16.00-19.00, sala nr 2 MDK nr 2 Wojewódzki Konkurs Piosenki Turystycznej i Poezji Śpiewanej. Konkurs ten ma na celu: wspieranie uzdolnionych wokalnie uczniów i umożliwienie prezentacji ich umiejętności, popularyzację piosenek turystycznych i poezji śpiewanej, rozwijanie wrażliwości na tekst literacki i kultury muzycznej wśród dzieci i młodzieży, wymianę doświadczeń muzycznych wśród dzieci, młodzieży oraz ich opiekunów. inf. Aleksandra Majer

listopad 2016 |

| 55

Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu 5 listopada 2016 r.

18-20 listopada 2016 r.

„Marketing treści dla instytucji kultury i NGO” – warsztaty

Artur Jabłoński. Fot. Katarzyna Koźlikowska

Zajęcia adresowane są do pracowników instytucji kultury i organizacji pozarządowych, dziennikarzy, copywriterów i wszystkich osób zainteresowanych reklamą i marketingiem. Podczas kilkugodzinnego szkolenia Artur Jabłoński zaprezentuje metody planowania i realizowania działań marketingowych opartych na dystrybucji angażujących treści. Artur Jabłoński – z wykształcenia socjolog, pomysłodawca w agencji

reklamowej MSU Publishing. Cena: 100 zł, informacje dot. zgłoszeń na: www.woaktorun.pl. 5-6 listopada 2016 r.

„Praca z amatorskim zespołem artystycznym. Na styku teatru, cyrku, tańca i plastyki” – warsztaty Adresatami warsztatów są nauczyciele i instruktorzy prowadzący grupy teatralne, cyrkowe, taneczne oraz wszystkie osoby wykorzystujące różne formy aktywności twórczej w pracy animacyjnej, edukacyjnej i wychowawczej. Podczas dwudniowych warsztatów uczestnicy prześledzą kolejne etapy tworzenia zespołu artystycznego: od poznawania i integracji uczestników, poprzez proces edukacji i wychowania artystycznego, wspólną pracę nad tworzeniem prezentacji, aż po prezentację widowiska. Cena: 150 zł, informacje dot. zgłoszeń na: www.woaktorun.pl. 9 listopada 2016 r., godz. 17.00, wstęp wolny

„Wideoklip po toruńsku” – spotkanie filmoznawcze z cyklu „W pierwszym rzędzie” Zdarza się, że wideoklipy realizują wybitni filmowcy: David Lynch, Spike Lee, Xavier Dolan, Wim Wenders czy bracia Quay. Nietuzinkowe prace realizowane są również przez twórców z regionu. Trzech z nich: Jędrzej Bączyk, Bartosz Pawlikowski i Damian Daniłowicz, będzie gośćmi listopadowego spotkania filmoznawczego z cyklu „W pierwszym rzędzie”. Toruńscy filmowcy zaprezentują swoje realizacje, opowiedzą o fascynacjach filmowych i muzycznych, a także pokażą, jak atrakcyjnie i z pomysłem zrealizować teledysk, aby nie powtarzać banalnych i utartych schematów. 56 |

| listopad 2016

„Organizacja imprez dla małej i dużej grupy” – warsztaty Animatorzy kultury, pedagodzy oraz animatorzy społeczni, którzy na co dzień organizują różnorodne imprezy dla małych i dużych grup, mogą wziąć udział w warsztatach z pedagogiki zabawy, które poprowadzi Alicja Usowicz. Cena: 80 zł, zgłoszenia na warsztaty przyjmowane są do 4 listopada. Liczba miejsc ograniczona – o przyjęciu decyduje kolejność zgłoszeń. 25-27 listopada 2016 r.

„Teatr – Muzyka – Ruch” – warsztaty Instruktorzy i opiekunowie amatorskich zespołów teatralnych, reżyserzy i aktorzy teatru amatorskiego, twórcy offowi zainteresowani zjawiskami z pogranicza performance’u i tańca są ich adresatami. Podczas trzydniowego spotkania uczestnicy prześledzą najważniejsze etapy tworzenia przedstawienia teatralnego: od wyboru repertuaru, poprzez opracowanie scenariusza, pracę z aktorem, rolę ruchu i gestu w spektaklu, siłę i wyrazistość słowa, wykorzystanie przestrzeni scenicznej oraz rolę muzyki i dźwięku w widowisku teatralnym. Cena: 80 zł, zgłoszenia na warsztaty przyjmowane są do 14 listopada. Liczba miejsc ograniczona – o przyjęciu decyduje kolejność zgłoszeń. 26-27 listopada

„Muzykoterapia” – warsztaty Uzdrawiające cechy dźwięku i muzyki wykorzystywane są w wielu różnych terapiach duszy i ciała. O tym, jak wykorzystać owe właściwości, opowie podczas warsztatów dr Lucyna Matuszak. W warsztatach uczestniczyć mogą zarówno terapeuci i pedagodzy wykorzystujący lub zainteresowani wykorzystaniem muzykoterapii w praktyce zawodowej, jak i wszyscy zainteresowani praktycznym użyciem leczniczych i relaksujących właściwości dźwięku. Cena: 100 zł, zgłoszenia przyjmowane są do 18 listopada. Liczba miejsc ograniczona – o przyjęciu decyduje kolejność zgłoszeń. Kolejne warsztaty i szkolenia: – 10-11 grudnia – warsztaty „Jak twórczo i z pomysłem animować grupy seniorów”, zajęcia prowadzi Alicja Usowicz, cena: 80 zł, termin zgłoszeń: 25 listopada. – 21-22 stycznia – warsztaty „Przed kamerą – przed castingiem. Warsztaty aktorskie”, zajęcia prowadzi Marta Kloc, cena: 150 zł, termin zgłoszeń: 13 stycznia. inf. Kamil Hoffmann

Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu ul. Szpitalna 8; 87-100 Toruń tel./fax: 566 522 027, 566 522 755 www.woak.torun.pl; e-mail: woak@woak.torun.pl

Miejskie Centrum Kultury 4.11.2016, godz. 19.00, sala kinowo-widowiskowa MCK. Bilety: 25 zł (w przedsprzedaży), 35 zł (w dniu koncertu)

Progressive Evening vol. 2

fot. Wojciech Woźniak

Zapraszamy serdecznie na drugą edycję Progressive Evening. W tym roku zagrają: Votum – łączy w sobie oniryczne, subtelne granie emocjami z tradycjami wyniesionymi z heavy metalu. Z wprawą łącząc delikatne, klasyczne rockowe dźwięki ze współczesną elektroniką, tworzy nietypową mieszankę. Mechanism – jest zespołem wykonującym muzyką z pogranicza rocka i metalu progresywnego. Ich twórczość jest połączeniem ciężkich riffów gitarowych, przestrzennych klawiszy oraz melodyjnych wokali. Art of Illusion – instrumentalny fenomen, kompilacja jazzu, rocka progresywnego oraz ostrzejszych metalowych odcieni. Skomplikowana forma i gęsta faktura, częste zmiany nastroju i tempa, różnorodność brzmienia oraz bogate aranżacje.

na, Piotr Schmidt, Marcin Gawdzis, Maurycy Wójciński, Tomasz Kudyk) oraz sekcja rytmiczna, której członkowie współpracowali z Przybielskim (Grzegorz Nadolny, Grzegorz Daroń, Jakub Kujawa). Artyści spotkali się w miejscu, w którym żył i tworzył Andrzej Przybielski. Wyjątkowa atmosfera sesji nagraniowej A\V Studio MCK sprawiła, że powstał materiał daleko wykraczający poza objętość jednego albumu. Na pierwszej płycie „Tribute to Andrzej Przybielski” pojawią się utwory: „Afro Blues”, „W Arce”, „Hej, Jack”, „Motyw Afro”, oraz formy improwizowane, które – jak mówią sami artyści – najlepiej oddają „ducha” Andrzeja Przybielskiego. Umieszczony również zostanie zapis rozmowy przeprowadzonej z Przybielskim w bydgoskim Mózgu.

Andrzej Przybielski (1944–2011) – bydgoski muzyk jazzowy, wybitny trębacz związany z polską sceną awangardową i freejazzową. Współpracował z najwybitniejszymi polskimi muzykami, był także związany ze sceną yassową. Do końca życia koncertował z Asocjacją, jego autorskim projektem współtworzonym m.in. z Grzegorzem Daroniem i Grzegorzem Nadolnym. Zadanie współfinansowane przez Miasto Bydgoszcz. Zrealizowano we współpracy z Miejskim Centrum Kultury w Bydgoszczy.

6.11.2016, godz. 9.30, barka „Lemara”, zapisy: dominika.kiss-orska@mck-bydgoszcz.pl, wstęp: 5 zł (płacimy przed zajęciami, na miejscu)

Poranek rodzinny W listopadzie opadają resztki liści z drzew i krzewów. Dlatego tak się nazywa: list-opad. Na pewno wiecie, na ile ciekawych sposobów można wykorzystać uschnięte liście. Na poranku rodzinnym spróbujemy pobawić się jesiennymi kolorami. 5.11.2016, godz. 19.00, sala kinowo-widowsikowa MCK, wstęp wolny

„Tribute to Andrzej Przybielski” Doszło do historycznego wydarzenia – dobiegła końca sesja nagraniowa albumu poświęconego pamięci Andrzeja Przybielskiego. Z inicjatywy Macieja Fortuny spotkało się pięciu wybitnych trębaczy (Wojciech Jach-

6.11.2016, niedziela, godz. 11.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, bilet ulgowy: 14 zł, bilet normalny: 17 zł

Bydgoski Teatr Lalek Buratino: „Alicja w Krainie Czarów” – spektakl dla dzieci „Alicja w Krainie Czarów” Bydgoskiego Teatru lalek Buratino dzieje się w szkole, a właściwie w sferze dziecięlistopad 2016 |

| 57

cej wyobraźni zainspirowanej edukacyjnymi zdarzeniami. Zdawać by się mogło, że rzeczywistość szkolna jest powszechnie i dobrze znana. Lecz czy aby na pewno? W tym różnorodnym spektaklu Teatru Buratino grają niesamowite w swej konstrukcji lalki, dużo w nim komentujących akcję zabawnych piosenek, a także trzymający w napięciu sensacyjno-przygodowy wątek. Poza wszystkim jest to przezabawne widowisko pełne surrealistycznego poczucia humoru, w którym rzeczywistość przegląda się w krzywym zwierciadle snu. Scenariusz i reżyseria: Czesław Sieńko; scenografia: Maria Balcerek; muzyka: Jędrzej Rochecki; występują: Karolina Makuła, Emilia Malczyk, Emilia Mikołajczyk, Adrian Wiśniewski, Łukasz Przykłocki. 7.11.2016, godz. 19.00, kawiarnia Szpulka, wstęp wolny

Klub Akademii Jazzu – Django Reinhardt

9.11.2016, środa, godz. 18.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

„Nasza Polska Pieśń…” – koncert przed Świętem Niepodległości Przypomnimy pieśni o ojczyźnie, te, które opiewają heroizm przodków, te, które łączą nas wszystkich w jeden organizm, i te, które wraz z nami cieszą się wolnością. 11.11.2016, piątek, godz. 16.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Bydgoska Retropersonifikacja – „Legendy Bydgoskie” Podczas parateatralnej Retropersonifikacji zobaczymy epizody z historii miasta – od zarania dziejów aż po rok 1945. 11.11.2016, piątek, godz. 17.00, kawiarnia Szpulka MCK, wstęp wolny

„Archiwum B.”: „Opowieść o tym, jak miasto Bromberg zostało Bydgoszczą” – pokaz filmowy W tym odcinku inscenizujemy historyczne wypadki stycznia 1920 r. Czy współcześni bydgoszczanie zdają sobie sprawę, jak wyglądało przejście spod władzy niemieckiej do odradzającej się Polski? 11.11.2016, piątek, godz. 17.30, kawiarnia Szpulka MCK, wstęp wolny

Koncert Pieśni Patriotycznych Zapraszamy mieszkańców Bydgoszczy do wspólnego śpiewania i odkrywania pieśni patriotycznych. O oprawę muzyczną wydarzenia zadba Krzysztof Lutrzykowski – akordeonista, absolwent Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy.

58 |

| listopad 2016

Django Reinhardt (1910–1953) – urodzony w Belgii francuski gitarzysta i kompozytor cygańskiego pochodzenia. Uważany jest za jednego z najwybitniejszych gitarzystów wszech czasów. Po tym jak w wieku 18 lat doznał poparzeń w pożarze, Reinhardt podczas gry solowej używał tylko wskazującego i środkowego palca lewej ręki. Wystąpią: Natan Kosętka – skrzypce, Zbigniew Chojnacki – akordeon, Maciej Olesiński – gitara, Kuba Kowalczyk – gitara, Grzegorz Nadolny – kontrabas i prowadzenie. 8.11.2016, wtorek, godz. 14.00, barka „Lemara”, wstęp wolny

KLARA zaprasza: „Słowa o nieobecnych” Podczas spotkania wspomnimy tych, których nie ma już z nami. 10.11.2016, godz. 19.00, sala kinowo-widowiskowa MCK. Bilety: 30 zł (w przedsprzedaży), 37 zł (w dniu koncertu)

Tides From Nebula + Tranquilizer i Moose The Tramp – koncert Tides From Nebula – warszawski kwartet instrumentalny powstały w 2008 r. W swojej karierze zagrali ponad 500 koncertów, dzięki czemu są uważani za jeden z czołowych zespołów gatunku w Europie. Są pierwszym zespołem tego typu, który zagrał trasę kon-

13.11.2016, zbiórka na Dworcu Głównym o godz. 6.40

Kultura na świeżym vol. 48: Jesienne Bory Tucholskie

Tides From Nebula

certową w Indiach, odnosząc tam frekwencyjny sukces. Współpracowali ze Zbigniewem Preisnerem – sławnym kompozytorem muzyki filmowej, z którym wspólnie nagrali płytę „Earthshine”. Od tamtej pory ugruntowali swoją pozycję lidera w polskiej alternatywie.

Tym razem wybierzemy się w Bory Tucholskie. Startujemy wcześnie rano, bo już o 6.40. O 6.53 odjeżdżamy pociągiem w kierunku Wierzchucina, skąd zaczniemy nasz marsz. Szlakiem Poligonu Heidekraut, na którym można ponoć spotkać leje po bombach, dojdziemy do Wdeckiego Parku Krajobrazowego. Tam, idąc wzdłuż rzeki Ryszka, dojdziemy do jeziora Wierzchy, od którego, mijając jezioro Mukrz, pokierujemy nasze kroki w kierunku miejsca, w którym rzeka Wda wpada do Jeziora Żurskiego. Kierując się wzdłuż strumienia rzeki, dojdziemy do Tlenia, skąd o 15.56 wrócimy przez Laskowice Pomorskie do Bydgoszczy. Tempo spacerowe z licznymi przerwami. Zapisy nie są wymagane. Warto wziąć: prowiant, ciepłą herbatę w termosie, karimatę do siedzenia, można wziąć kijki nordic walking, czapkę, rękawiczki, szalik, kurtkę przeciwdeszczową, nieprzemakalne buty, pieniądze na bilety (ok. 16 zł). Dystans: ok. 20 km. Przewodnik: Filip Krauze (509 091 695, filipkrauze@gmail.com). 17.11.2016, godz. 17.00, barka „Lemara”, zapisy: dominika.kiss-orska@mck-bydgoszcz.pl, wstęp: 20 zł (płacimy przed zajęciami)

Koło Gospodyń Miejskich: Obrazy ze starych spódnic Tranquilizer

Tranquilizer – nowy zespół z Trójmiasta, w którym udzielają się m.in. muzycy związani z takimi wykonawcami jak Blindead czy Justyna Steczkowska. Zespół porusza się w klimatach trip-hop, experimental, minimalistic, alternative, psycho pop, czerpiąc z niesztampowych rozwiązań instrumentalnych. Na czele zespołu stoi charyzmatyczna wokalistka Luna Bystrzanowska, która swoim oryginalnym podejściem do śpiewania szuka nietypowych struktur dźwiękowych.

Zapraszamy na spotkanie z Anną Tomasik. Tym razem wykonamy obrazy ze starych spódnic. 19.11.2016, godz. 10.00, barka „Lemara”, zapisy: dominika.kiss-orska@mck-bydgoszcz.pl, wstęp: 5 zł (płacimy przed zajęciami)

Mali idą w świat” Gdzie ty, tam i ja Celem warsztatów jest otwarcie się na ludzi w codziennych sytuacjach. Wykształcenie świadomości współistnienia; bezinteresownej pomocy obcym; walki z tzw. znieczulicą społeczną. Rozwiązywanie problemów w grupie i w parach, np. pomoc osobie starszej. 20.11.2016, niedziela, godz. 10.30, sala widowiskowa MCK. Zapisy: dagmara.wroblewska@mck-bydgoszcz.pl

Zatańcz ze mną, mamo, tato

Moose the Tramp

Moose the Tramp – powstał w 2011 r. Brzmienie i dźwięki zespołu to szeroko rozumiane rockowe granie, folk, post rock. Na swoim koncie grupa ma jedno wydawnictwo EP zatytułowane po prostu „Moose the Tramp” oraz dwa single: „Mulk” i „Dance (As You Are)”, do których powstały również teledyski. Obecnie pracuje nad materiałem na pierwszą płytę długogrającą.

Zajęcia dla dzieci od lat 5 i towarzyszących im opiekunów. Na warsztatach poznajemy krótką choreografię stworzoną przez tancerkę flamenco Dorotę Dzięcioł do muzyki utrzymanej w stylistyce uwspółcześnionego flamenco. 20.11.2016, godz. 12.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp: 5 zł

Małe Animocje: „Daleko na północy”

reż. Rémi Chayé, Francja, 2015, 81 min, dla dzieci od 5 lat Jest rok 1892. Sasza, młoda rosyjska arystokratka, od zawsze fascynowała się życiem dziadka. Ten znany odlistopad 2016 |

| 59

23.11.2016, środa, godz. 19.00, sala widowiskowa MCK, bilet: 10 zł

Teatr Improwizowany wymyWammy – „Komedia improwizowana” 24.11.2016, godz. 17.00, barka „Lemara”, zapisy: dominika.kiss-orska@mck-bydgoszcz.pl, wstęp: 30 zł

Koło Gospodyń Miejskich: Dzika kuchnia Dzika kuchnia na „Lemarze”, co za licho siedzi w garze? Burak, ziemniak, marchew i dzikusy z łąki. Przygotujemy wspólnie dania na ciepło, zimno, a nawet kawior. Dr Krystyna Stepczyńska-Szymczak jak co miesiąc zgotuje nam kawał zdrowej wiedzy na temat jadalnych roślin. Które rosną nawet w listopadzie. 25.11.2016, godz. 9.00, 11.00 i 12.45, sala widowiskowa MCK, bilet: 12 zł, rezerwacja miejsc: mietekteatr@op.pl

Teatr STOP – „DEALER” Spektakl dla młodzieży.

krywca i szanowany naukowiec nie powrócił z ostatniej wyprawy na biegun północny. Wszyscy oprócz Saszy już o nim zapomnieli. Uciekając przed zaaranżowanym małżeństwem i ratując honor rodziny, stęskniona dziewczyna wyrusza na poszukiwania... 20.11.2016, niedziela, godz. 16.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

„Założę czerwone spodnie” – projekcja filmu i prelekcja

Film opowiada historie 10 kobiet, które po 60. roku życia postanowiły realnie wpływać na otoczenie, w którym żyją. Po seansie spotkanie z prelegentem. 23.11.2016, godz. 18.00, foyer MCK – wernisaż wystawy

Wystawa fotografii z prywatnego archiwum Aleksandra Dętkosia Ekspozycja w ramach obchodów 45-lecia twórczości artysty.

60 |

| listopad 2016

26.11.2016, sobota, godz. 16.00, barka „Lemara”, wstęp wolny (obowiązują zapisy: Hanna Parucka, Piotr Drozdowski, tel. 523 255 551)

Podróże małe i duże + zabawa andrzejkowa Bydgoscy seniorzy zapraszają do poznania ich ukochanych miejsc, czasami bardzo odległych, czasami tych bardzo bliskich. 27.11.2016, niedziela, godz. 10.30-13.15, foyer MCK, zapisy: dagmara.wroblewska@mck-bydgoszcz.pl

Warsztaty rodzinne z Fundacją Nowe Pokolenie Spotkanie przeznaczone dla dzieci przedszkolnych i wczesnoszkolnych z rodzicami. Program warsztatów przygotowała Fundacja Nowe Pokolenie w ramach emcekowego „Ruchu w rodzinie”. – godz. 10.30-11.15 – „Ozdoby choinkowe”. Papier to materiał, z którego w prosty sposób można stworzyć kolorowe i niebanalne ozdoby choinkowe. Ozdoba świąteczna z papieru będzie ele-

gancka i ponadczasowa, a co najważniejsze prosta w wykonaniu. Chcesz miło i kreatywnie spędzić czas z dzieckiem - zapraszamy na warsztaty plastyczne. Wspólnie będziemy tworzyć prześliczne ozdoby na choinkę. – godz. 11.30-12.15 – warsztaty taneczne (dla dzieci w wieku 5-7 lat). Dobrze dobrana i zespolona muzyka z ruchem działa na ćwiczących ożywiająco, zaspokaja potrzebę ruchu, odprężenia, ekspresji i potrzeby tworzenia. – godz. 12.30-13.15 – warsztaty muzyczno-ruchowe (dla dzieci w wieku 3-4 lata). Zajęcia nawiązywać będą do Gordonowskiej koncepcji umuzykalniania dzieci, której celem jest budowanie dziecięcego słownika muzycznego, bogatego w różne tonalności i rytmy. 27.11.2016, niedziela, godz. 16.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

l i s to pa d 1 wtorek 2 środa

3 czwartek

6 niedziela 7 poniedziałek

„Śpiewamy dla Bydgoszczy” – koncert „Śpiewamy dla Bydgoszczy” to inicjatywa bydgoskiego oddziału Polskiego Związku Chórów i Orkiestr. W tej odsłonie usłyszymy: Chór Męski im. S. Moniuszki – Żnin pod dyr. Beaty Różańskiej oraz Chór Akademicki UTP pod dyr. Agnieszki Sowy.

8 wtorek

20 niedziela 18-19 listopada 2016

Ogólnopolskie Dni Seniora w Bydgoszczy Serdecznie zapraszamy na tegoroczne wydarzenia związane z ogólnopolskim świętem seniorów. Osoby zainteresowane prosimy o kontakt telefoniczny z Zespołem ds. Wspierania Organizacji Pozarządowych: tel. 525 859 237 lub e-mailem: ngo@ um.bydgoszcz.pl. Obchody Ogólnopolskiego Dnia Seniora w Bydgoszczy adresowane są głównie do osób w wieku 60+ oraz przedstawicieli podmiotów kreujących szeroko rozumianą politykę senioralną miasta Bydgoszczy, w tym m.in. Uniwersytetów Trzeciego Wieku, bydgoskich klubów seniora i organizacji pozarządowych. W piątek 18 listopada w sali sesyjnej bydgoskiego ratusza odbędzie się Bydgoskie Forum Seniora. Podczas merytorycznej dyskusji przedstawiciele różnorodnych organizacji senioralnych będą dyskutowali na temat szans oraz barier związanych z postępującymi zmianami demograficznymi w Bydgoszczy, odbędzie się także specjalna debata poświęcona tematyce aktywność osób starszych. W sobotę 19 listopada w godz. 17.00-19.00 w sali koncertowej Miejskiego Centrum Kultury odbędzie się część artystyczna, połączona z koncertem charytatywnym pt. „Talerz dla seniora”. Celem jest pozyskanie środków finansowych na ufundowanie ciepłych i zbilansowanych posiłków dla seniorów, którzy znajdują się w trudnej sytuacji ekonomicznej, życiowej i zdrowotnej.

22 wtorek 24 czwartek

25 piątek

26 sobota

27 niedziela 29 wtorek 30 środa

19.00 Ostatnia rodzina 15.45 Ostatnia rodzina 18.15 KMF MOZAIKA 20.30 Ja, Daniel Blake (pokaz jednorazowy) 16.00 Ostatni rodzina 18.15 Ostatni rodzina 20.30 Wołyń 20.30 Ostatnia rodzina 15.30 Wołyń 18.15 Ostatnia rodzina 20.30 Ostatnia rodzina 18.15 KMF MOZAIKA 20.30 Wołyń 12–19 listopada CAMERIMAGE 12.00 Małe Animocje: Daleko na północy, wstęp: 5 zł 16.00 Założę czerwone spodnie – projekcja filmu i prelekcja, wstęp wolny 18.15 Ostatnia rodzina 20.30 Ostatnia rodzina 18.15 KMF MOZAIKA 20.30 KMF MOZAIKA Dzień PANORAMICZNY – bilet na 3 seanse: 20 zł – bilet na jeden film: 10 zł 16.30 Historia Marii (pokaz jednorazowy) 18.10 Komunia (pokaz jednorazowy) 19.30 Casa Blanca (pokaz jednorazowy) 16.00 Ostatnia rodzina 18.15 Hycel + Biuro budowy pomnika (Mały przegląd gdyński) 20.30 Ederly (Mały przegląd gdyński) 16.00 Ostatnia rodzina 18.15 Ostatnia rodzina 20.30 Ostatnia rodzina 20.30 Zagubieni (pokaz jednorazowy) 18.15 KMF MOZAIKA 20.30 Aż do piekła (pokaz jednorazowy) 15.30 Służąca 18.15 Służąca 20.45 Przełęcz ocalonych Bilety: ulgowe 11 zł / normalne 14 zł listopad 2016 |

| 61

fot. Dariusz Gackowski

Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku 2.11.2016, niedz., godz. 18.00, Pałac Nowy, wstęp wolny

Zaduszki jazzowe. Koncert tria jazzowego: Biskupski, Nadolny, Lemańczyk Artystów łączy Akademia Muzyczna w Bydgoszczy. Częsta współpraca to zbliżone wyobrażenie muzycznego świata i niejednokrotnie przecinająca się droga artystyczna. To z kolei pozwala na doskonałe porozumienie na scenie, gwarantujące płynność narracji muzycznej i logikę jej przebiegu. Muzyka zespołu to jazzowy mainstream poparty kompetencją i wirtuozerią wykonawców. Większość repertuaru stanowią kompozycje autorskie, ale grane przez nich standardy jazzowe mają również silne osobiste zabarwienie 4.11.2016, pt., godz. 18.00, Pałac Nowy, wstęp wolny Krystyna Berndt

11.11.2016, pt., godz. 16.00, Pałac Nowy, wstęp wolny

Święto Niepodległości – „Poloneza czas zacząć” Reżyseria, pokaz zdjęć i prowadzenie całości – Krystyna Berndt. Przygotowanie pieśni i śpiewników – Anna Grzybek-Korzeniewska. Wykonawcy: zespół Na Chwilę z MDK nr 2, dzieci z kółka wokalnego z Zespołu Szkół im. M. Rejewskiego w Ostromecku oraz soliści – Marzena Nowakowska i Piotr Pieńkowski. IX edycja patriotycznych spotkań poświęcona jest przede wszystkim przypomnieniu dawnych i nowszych pieśni polskich, którym zdarzało się na przestrzeni dziejów funkcjonować w szczególnych okolicznościach jako hymny. Niektóre z nich to pieśni dumne i silne jak chwile, w których przyszło im niekiedy porywać naród do walki, a także podtrzymywać dumę narodową. Inne pieśni oddają nasz temperament narodowy, wysnute są z krajobrazów, z tradycji.

62 |

| listopad 2016

Grzegorz Pleszyński: „Sztuka i jej znaczenie dla wspólnoty” Wykład z elementami performance’u z cyklu „Antydepresyjna Akademia Sztuk”. 6.11.2016, niedz., godz. 16.00, Pałac Nowy, wstęp: 12 zł

Leonard Luther & Piotr Gąsiewski – koncert 6.11.2016, niedz., godz. 17.30, Pałac Nowy, wstęp wolny

„Jimi Hendrix. Szaman rocka” – promocja książki Zdzisława Pająka Autor przedstawi postać jednego z najlepszych gitarzystów. Spotkanie poprowadzi Andrzej Gawroński. 13.11.2016, niedz., godz. 16.00, Pałac Nowy, wstęp: 12 zł

Barbara Kalinowska – koncert Barbara Kalinowska to rodowita Kujawianka, artystka o bogatym dorobku artystycznym. Pierwsze sukcesy odnosiła już podczas studiów w bydgoskiej WSP, obecnie UKW. Była laureatką wielu ogólnopolskich przeglądów piosenki studenckiej oraz festiwali w Zie-

lonej Górze i Kołobrzegu. Ponadto była solistką zespołu estradowego Pomorskiego Okręgu Wojskowego CZARNE BERETY. Wydała trzy płyty. Koncertowała w Filharmonii Pomorskiej m.in. z orkiestrą im. Johanna Straussa pod dyrygenturą Marka Czekały. 20.11.2016, niedz., godz. 16.00, Pałac Nowy, wstęp: 12 zł

Danza del Fuego – występ flamenco Historia zespołu Danza del Fuego rozpoczęła się w 1991 r., kiedy pod tą nazwą skupiła się grupa muzyków zafascynowanych sztuką flamenco. Założycielem i menedżerem zespołu jest Sławomir Dolata – jeden z pierwszych gitarzystów flamenco w Polsce. Przez kilkanaście lat swojego istnienia zespół koncertował w kraju i za granicą, w różnych składach, współpracując z artystami flamenco z Polski, Hiszpanii, Czech i Słowacji. Grupa wystąpiła obok znanych artystów flamenco, jak Juan Polvillo, Rafael Cortes, Rafael de Huelva, Tomatito, Canizares, Maria Serrano, Carmen Segura, Teo Barea Munoz oraz grupa Agustito.

Muzyka, którą tworzy grupa, jest ich własną wizją flamenco, powstałą na bazie tradycyjnej sztuki Cyganów z Andaluzji, jazzu, muzyki latynoskiej i orientalnej. W programie zespołu znajdują się tradycyjne i znane formy flamenco, jak również własne kompozycje i aranżacje. Muzycy Danza del Fuego sięgają do wschodnich korzeni flamenco, skłaniając się przy tym ku tradycyjnym formom i znanym motywom muzycznym, nie rezygnując jednocześnie z nowoczesnych elementów będących wyznacznikiem naszych czasów. 26.11.2016, sob., Pałac Nowy, godz. 20.00-3.00, wstęp: 125 zł/os.

Andrzejki w Pałacu Nowym Zapraszamy na wspaniałą zabawę andrzejkową w pięknej scenerii, przy akompaniamencie dobrego zespołu. Wykwintne menu z Restauracji Cztery Pory Roku wraz z niespodziankami gratis… Informacje i zapisy: alicja.mikolajczak@mck-bydgoszcz.pl, tel. 785 251 162. 27.11.2016, niedz., Pałac Nowy, godz. 12.00, Pałac Nowy, wstęp wolny

Akademia dzieciom: „Barwy jesieni” Prowadzące: dr Ewelina Boesche-Kopczyńska i mgr Honorata Glaza-Gulgowska, wykorzystują me-

todę aktywnego słuchania, polegającą na dodaniu do muzyki elementów ruchu, gry na instrumentach czy melorecytacji. Angażują dzieci do wspólnej zabawy. Celem zajęć jest umuzykalnianie i rozwijanie zainteresowań muzycznych. 27.11.2016, niedz., Pałac Nowy, godz. 16.00, Pałac Nowy, wstęp: 12 zł

AKADEMIA W PAŁACU Wykonawcy: Maciej Afanasjew – skrzypce, Karol Szymanowski – wibrafon, Piotr Biskupski – perkusja, Grzegorz Nadolny – kontrabas. W programie kompozycje M. Afanasjewa.

Kwartet Macieja Afanasjewa

27.11.2016, niedz., godz. 17.30, Pałac Nowy, wstęp wolny

„Modyfikacja ciała. Dlaczego tak łatwo to zrobić, a tak trudno się do tego przyznać?” Z cyklu „Ostromeckie rozmowy psychologiczne”: Katarzyna Dziedzianowicz i Grzegorz Wałęsa Dowiemy się, jakie możliwości już dziś daje nam medycyna estetyczna. Porozmawiamy o konsekwencjach psychologicznych modyfikacji ciała. Spotkanie prowadzi Grzegorz Wałęsa – psycholog w Szpitalu Wojskowym w Bydgoszczy, zajmujący się nurtem psychologii pozytywnej, skupiony na rozwoju potencjału i samoświadomości. Gościem kolejnych „Ostromeckich rozmów psychologicznych” będzie Katarzyna Dziedzianowicz – interim manager w Centrum Medycznym Bieńkowski, absolwentka Akademii Medycznej w Łodzi, długoletni menedżer w firmie farmaceutycznej, mentor, trener rozwoju osobistego, coach, specjalista sprzedaży bezpośredniej. listopad 2016 |

| 63

Galeria Wspólna ekspozycja potrwa do 18 listopada 2016

Wystawa grafiki Marty Ipczyńskiej 24.11.2016, godz. 19.00 – wernisaż wystawy

W kolorze. Malarstwo Marka Wróbla Marek Wróbel urodził się w 1956 r. w Gdańsku. Jest absolwentem gdańskiej PWSSP. Dyplom obronił w pracowni malarstwa prof. Kiejstuta Bereźnickiego w 1984 r. Brał udział w wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych w kraju i za granicą. Jego prace znajdują się w licznych rodzimych i zagranicznych kolekcjach. Jest autorem ponad 50 wystaw indywidualnych. W 1994 r. powstał film dokumentalny, zrealizowany przez TVP Gdańsk, pt. Marek i Marek. Był to pokaz w plenerze z Markiem Modelem. W 1997 r. Wróbel otrzymał II Nagrodę „Cztery Pory Roku – Lato” w Szczecinku. W latach 2004, 2007, 2009,2014 otrzymał stypendium twórcze marszałka województwa pomorskiego. W latach 2003–2004 brał udział w międzynarodowych spotkaniach twórczych Gdańsk–Grenoble (Polska, Francja, Katalonia). W 2009 r. otrzymał nominację do Pomorskiej Nagrody Artystycznej, a w 2009 oraz w 2014 r. był laureatem Nagrody Jubileuszowej Prezydenta Miasta Gdańska z okazji 25-lecia i 30-lecia twórczości. (…) Marek Wróbel stał się malarzem spontanicznego gestu, kierowany zapewne światłą radą Gauguina: „ Nie maluj zbyt dużo z natury. Sztuka jest abstrakcją – wydobądź tę abstrakcję z natury”. Porwał się z paletą na słońce – aby rozświetliło swym blaskiem nie tylko malowany pejzaż, lecz przede wszystkim farbę wyciskaną z tuby. Jacek Kotlica

9.11.2016, godz. 18.00

Wspomnienie Leona Wyczółkowskiego z okazji zbliżającej się 80. rocznicy śmierci artysty – wykład Ewy Sekuły-Tauer 30.11.2016, godz. 18.00

Czy artyści mogą zmieniać świat? – wykład o sztuce społecznej, krytycznej i relacyjnej połączony z dyskusją. Prowadzenie: Małgorzata Winter

Obrazy Marka Wróbla

64 |

| listopad 2016

Małgorzata Winter: Historyczka sztuki, absolwentka Wydziału Sztuk Pięknych UMK w Toruniu. Dyrektorka Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy (1995–2003), wicedyrektorka CSW Zamek Ujazdowski w Warszawie (2006–2011). Inicjatorka niezliczonych akcji artystyczno-społecznych, których celem jest łączenie środowisk i pokoleń. Akcje „Uwaga! Ocieplamy miasto!”, „Stara Piekarnia”, „Gryf” to jedne z najważniejszych wydarzeń kultury alternatywnej w naszym mieście. Bezkompromisowa kuratorka najmłodszego pokolenia artystów, znawczyni sztuki aktualnej.

550 stron o szamanie rocka – a to dopiero pierwszy tom! 6.11.2016, godz. 17.30 Pałac Nowy w Ostromecku

Promocja książki Zdzisława Pająka