BIK 12/2016

Felietony: Walczak, Andrzejewski, Pruss, Siwiec

Różnorodność. Rozmowa z Martą Fortowską 14. Bydgoszcz Jazz Festival – podsumowanie

Komiks: rozmowa z Szymonem Kaźmierczakiem

grudzień 2016

Centrum Kultury Fantastycznej – odsłona 11: Mirosław Gołuński i Marta Kładź-Kocot

Sylwia Chutnik w Bibliotece UKW

nr 12 (478) ROK XLII ISSN 1232-4450 INDEX 38139x egzemplarz bezpłatny

Premiery płytowe 9 grudnia 2016, godz. 20.00, MCK, ul. Marcinkowskiego 12 wstęp wolny

na początek Od jakiegoś czasu przeglądam sobie najnowszy numer czasopisma „Nigdy Więcej”, które żegna swojego redaktora naczelnego Marcina Kornaka, czyli numer dla mnie – i pewnie nie tylko dla mnie – bardzo bydgoski. Przeglądam, to znaczy: wertuję, zatrzymuję się na moment, raz po raz czytam jakiś tekst, często kilka razy ten sam. O regularnej lekturze nie ma mowy – zbyt nieznośnie przygnębiająca by to była lektura.

Numer wydano kilka miesięcy temu i widać po tym, jak zły czas (zło czasów?) przyspiesza. Ostrzeżenia się nie zdezaktualizowały, one się potwierdziły i więcej: rzeczywistość z łatwością przebiła grozę tych przestróg. I raczej się nie zatrzyma.

Grudzień to dobry czas, żeby przypomnieć słowa Marcina Kornaka: „Najważniejsze to zareagować. Nie godzić się na agresję i prześladowanie innych. Sprawa sama się nie rozwiąże. Nie przyjedzie straż pożarna i nie zgasi pożaru. Rzeczywistość wokół dotyczy właśnie nas. Jesteśmy za nią współodpowiedzialni. Nie narzekajmy na to, że wokół jest kiepsko, ale zróbmy coś, żeby kiepsko nie było! Nigdy więcej faszyzmu, rasizmu, dyskryminacji, szykanowania! Nigdy więcej nie przechodź obojętnie!”.

Polecam je Państwu zamiast życzeń na nowy rok.

R edak to r N ac zeln y

B I K w i n te r n e c i e :

www.bik.bydgoszcz.pl www.issuu.com/bik_ www.facebook.com/bik.bydgoszcz

Prenumerata jest realizowana przez RUCH S.A.: Zamówienia na prenumeratę można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata. ruch.com.pl. Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Centrum Obsługi Klienta „RUCH”: tel. 226 937 000 lub 801 800 803 (w dni robocze w godz. 7.00-17.00, koszt połączenia według taryfy operatora).

spis treści

Instytucja kultury miasta Bydgoszczy

wydawca: Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy dyrektorka: Marzena Matowska 85-056 Bydgoszcz, ul. Marcinkowskiego 12 e-mail: sekretariat@mck-bydgoszcz.pl www.mck-bydgoszcz.pl redaktor naczelny: Michał Tabaczyński michal.tabaczynski@mck-bydgoszcz.pl redaktor wydania: Emilia Walczak emilia.walczak@mck-bydgoszcz.pl redakcja: Szymon Andrzejewski, Kuba Ignasiak, Adam Gajewski, Monika Grabarek korekta: Emilia Walczak skład, opracowanie graficzne: Bogdan Prus projekt winiety: ZbyZiel redakcja: tel. 523 255 553 bik@mck-bydgoszcz.pl ul. Marcinkowskiego 12 druk i oprawa: Polraster BIK w sieci www.bik.bydgoszcz.pl www.facebook.com/bik.bydgoszcz www.issuu.com/bik_

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów oraz zmiany tytułów. Nie ponosi odpowiedzialności za treść programów placówek kulturalnych oraz materiałów informacyjnych i graficznych. Reklamodawcy ponoszą pełną odpowiedzialność za skutki prawne wynikłe z opublikowania dostarczonych przez siebie materiałów. Opinie prezentowane przez autorów nie zawsze są zgodne ze stanowiskiem redakcji i wydawcy.

BIK 12/2016 (478) Rok XLII, nakład 2000 egz.

dystrybucja: częściowo bezpłatny

Na początek, Michał Tabaczyński. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 O, szczęście bezgraniczne!, Michał Tabaczyński, dziennik podróży w miejscu (2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Z notatnika melomana – 14. Bydgoszcz Jazz Festival, Karol Szymanowski. . . . 4 Kielce północy, Emilia Walczak, Literacki flâneur (5). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Artysta, który odchodzi, Bartłomiej Siwiec, Zugzwang (44) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Fantastyka i moda, Mirosław Gołuński. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Kultura jazdy, Marta Kładź-Kocot. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Kultura może wszystko, Agnieszka Gulińska rozmawia z Martą Filipiak i Jackiem Puzinowskim. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Śledź pod skórą, z Szymonem Kaźmierczakiem rozmawiają Szymon Andrzejewski i Marcin Szymczak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 New York, New York, z Maciejem Afanasjewem rozmawia Karol Szymanowski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Różnorodność na trzy głosy, z Martą Fortowską rozmawia Bartłomiej Siwiec. . . . . 21 Sen o Europie. Dziedzictwo, o którym trzeba zapomnieć, Michał Tabaczyński. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 A masz!, Szymon Andrzejewski, przez rude okulary (27). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Bydgoski insynuator kulturalny (149), Zdzisław Pruss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Adresy bydgoskich instytucji kultury. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Wydarzenia Filharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Teatr Polski w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Opera Nova w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Galeria Miejska bwa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Galeria Brda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Galeria Kantorek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Muzeum Wodociągów, Galeria Wieży Ciśnień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Artyści w Bohemie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Galeria Sztuki NEXT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Akademia Muzyczna w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Aukcja „Znani – Bezimiennym Zwierzętom”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Biblioteka Główna UKW. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Młodzieżowy Dom Kultury nr 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Akademicka Przestrzeń Kulturalna WSG. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Muzeum Fotografii w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Impresariat Artystyczny ITD. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Bydgoska Poradnia Sztuki w Kamienicy 12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Impresariat Artystyczny ADRIA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Pałac Młodzieży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Dom Kultury MODRACZEK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 artGallery galeria & pracownia plastyczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Młodzieżowy Dom Kultury nr 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Klub „Odnowa”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Młodzieżowy Dom Kultury nr 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Otwarta Przestrzeń „Światłownia”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Ruszamy w miasto. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Wahrstad Fotografii w Kamienicy 12. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Młodzieżowy Dom Kultury nr 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Kino Orzeł . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 Galeria Wspólna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Na okładce: Dariusz Gackowski, fotografia

2 |

| grudzień 2016

dziennik podróż y w miejscu (2) Michał Tabaczyński

O, szczęście bezgraniczne!

Wyjechałem ledwie na chwilkę, wyjechałem na moment, a okazało się, że pod moją nieobecność w Bydgoszczy odbył się kongres kultury skrzyżowany z jakimś alternatywnym sejmikiem kulturalnym, jakimś nowym latającym uniwersytetem, wyjazdowym posiedzeniem ministerstwa kultury w jakimś podziemnym państwie.

Ominęło mnie, trudno; półtora tysiąca kilometrów dzieliło mnie od epicentrum polskiej debaty intelektualnej.

Chciałbym powiedzieć, że żałuję, ale, po pierwsze, kurtuazja ma swoje granice, a po drugie, jesień w północnych Włoszech jest zbyt atrakcyjna, żeby jej robić takie przykrości.

Znam więc sprawę z przekazów prasowych, ale przecież mediom wierzę, wszyscy wierzymy, prawda?

Czytałem i szczęście mnie przepełniało bezgraniczne.

Czytałem, że „przez tydzień można wsłuchać się w siebie i można znaleźć jakieś antidotum na osaczającą nas durnokrację”, bo „Camerimage to spotkanie wielkiej rodziny intelektualistów”, a program festiwalu „będzie odrobiną wytchnienia od brudnych kampanii politycznych i od wszechogarniającej nas miernoty” (to wszystko Marek Żydowicz), bo przecież „Camerimage to jeden z najbardziej coolowych festiwali filmowych na świecie” (to Grażyna Torbicka).

Jakie to szczęście, że moje miasto na kilka dni rozbłysło światłem intelektualnej wolności. Jakie to szczęście, że w Polsce znalazło się takie miejsce, w którym bojkotujący na co dzień reżimowe telewizje aktorzy i zaangażowani politycznie celebryci mogli odsapnąć od swoich codziennych udręk. Jakie to szczęście, że uciskani artyści mogli się przez ten tydzień cieszyć swobodą. A z innej strony: jakie to szczęście, że niezliczeni adepci bydgoskich szkół filmowych (w szczególności ci, którzy kształcą się w trudnej sztuce operatorskiej) mogli poszerzyć swoją wiedzę i skorzystać z wiedzy mistrzów.

Dosyć szczęścia? Ależ skąd! Całe szczęście, że w Bydgoszczy odbył się ten odpolityczniony festiwal. Jaka to radość, że honorowy patronat nad tym wydarzeniem objął apolityczny Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Andrzej Duda. Jak cudownie, że wśród mecenasów było bezstronne Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jakże uroczo, że wśród mecenasów znalazł się również Marszałek Województwa Kujawsko-Pomor-

skiego, a od niedawna również krytyk teatralny, Piotr Całbecki (ostatnio o wydarzeniu teatralnym, którego nie był widzem, pisał: „W związku z żenującym poziomem festiwalu i godzeniem w fundamentalne wartości Narodu Polskiego [nie dość, że krytyk teatralny, to – dodajmy – także reformator ortografii, takie mamy światłe władze! – przyp. MT], ubliżaniem godności człowieka, sianiem nienawiści międzywyznaniowej i pogardy dla chrześcijan w jednym ze spektakli, na mój wniosek na najbliższym posiedzeniu Zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego omawiana będzie sprawa wykluczenia Teatru [wspominałem o reformatorskich zakusach w zakresie ortografii? – MT] z grona partnerów projektu, co zamyka drogę do otrzymania dofinansowania”).

Tyle szczęścia, niepomiernie wiele szczęścia! A to jeszcze nie koniec. Jak fantastycznie się złożyło, że zarówno sponsorem, jak i głównym patronem medialnym wydarzenia była tak ofiarnie broniąca nas przed durnokracją Telewizja Polska SA (ach, co za niezręczny ten skrótowiec). Jak uroczo, że w tej ostatniej roli wspierały ją tak wyważone tytuły prasowe, jak „Rzeczpospolita” i „Wprost” – wprost, proszę wybaczyć pospolity kalambur, całe spektrum światopoglądowe polskich mediów, nieprawdaż?

Bydgoszcz była przez ten tydzień krainą szczęśliwości dla wszystkich niezależnych ludzi kultury, oazą niezależnej myśli, centrum apolityczności. A mnie akurat nie było na miejscu. Jakie to szczęście!

Pożartowaliśmy, a teraz poważnie. Nie mam wcale za złe temu festiwalowi, że jest, jaki jest, że dobiera sobie takich, a nie innych patronów, sponsorów, mecenasów. Widzę go jako duże wydarzenie biznesowe w pierwszym rzędzie i to chyba usprawiedliwia wiele decyzji jego twórców. Nie znaczy to, że nie może mnie śmieszyć ta retoryka otwarcia. Na miejscu organizatorów poczekałbym na pochwały, zamiast obsypywać się nimi samemu. Język to jest, jak pisał poeta, dzikie mięso i często nie słucha ludzi, często igra z tymi, którzy nie są zbyt ostrożni. I takiej ostrożności życzę (czyżby niepokazanie plakatu przyszłej edycji, co podobno było złamaniem tradycji, jest zapowiedzią większej ostrożności?). Cnota apolityczności nie jest wcale cnotą. I taka jest trudna w praktyce. grudzień 2016 |

| 3

Karol Szymanowski

Z notatnika melomana – 14. Bydgoszcz Jazz Festival „Czy jazz może szkodzić?” – takie to intrygujące pytanie pojawiło się w jednym z odcinków przezabawnego polskiego serialu Wojna domowa. Matka Pawła (niezrównana Irena Kwiatkowska) wraz ze swą sąsiadką próbowały zgłębić tę kwestię, zastanawiając się, na co ów jazz mógłby szkodzić. Padały propozycje: że na system nerwowy, na inteligencję, na zdrowie. A wszystko przez to, że jej syn Paweł całymi godzinami słuchał tej muzyki i stawał się jakiś „dziwny”. Ostatecznie stanęło na tym, że obie panie, pod nieobecność Pawła, postanowiły zapoznać się z którąś z jego płyt, by przekonać się na własnej skórze, jak to działa. Słuchały jednak ostrożnie, świadome, że jazz potrafi wyzwalać olbrzymie emocje, o czym świadczyły choćby doniesienia o zamieszkach i rozróbach w trakcie festiwali jazzowych. Płyta została wysłuchana, jednak aktów wandalizmu nie stwierdzono, a cała rzecz okazała zupełnie nieszkodliwa, a nawet przyjemna.

Mira Michałowska, autorka Wojny domowej, potraktowała sprawę jazzu z właściwym sobie poczuciem humoru.

Lecz, niestety, nawet dziś można usłyszeć całkiem serio postawione pytanie: „po co komu ten jazz?”. Otóż ten jazz jest jedną z niewielu dziedzin sztuki, w której gloryfikuje się akt tworzenia. W odróżnieniu choćby od sztuk plastycznych, gdzie odbiorca dostaje gotowy produkt, to w przypadku jazzu słuchacz zapraszany jest do „pracowni alchemika”, by mógł przypatrywać się, jak owo dzieło powstaje. W literaturze taki proces nie byłby interesujący, w jazzie stanowi esencję tej muzyki, element najbardziej spektakularny. Dlatego dla publiczności jazz jest tak atrakcyjny. Prawdziwy jazzfan potrafi przemierzyć szmat drogi, by dotrzeć na koncert, nie do końca będąc pewny, co będzie grane. Jazz, będąc częścią sztuki wysokiej, nie tylko nie szkodzi, ale ma wręcz działanie terapeutyczne.

Gdy nastają jesienne szarugi, dawka gorącego jazzu działa aktywizująco, dodając optymizmu, chroniąc przed apatią, przeciwdziałając depresji. I nie tylko najsłynniejszy polski festiwal Jazz Jamboree odbywa się jesienią, także w na4 |

| grudzień 2016

szym mieście od lat mamy tradycję jazzowych spotkań o tej porze roku. Początkowo jako Pomorska Jesień Jazzowa, od lat 14 jako Bydgoszcz Jazz Festival.

Trochę się zastanawiałem, według jakiego klucza opisać tegoroczną edycję. W muzyce bowiem mamy do dyspozycji różne klucze: klucz skrzypcowy, basowy, nieco rzadsze tenorowy i altowy. Ja jednak po wysłuchaniu wszystkich dziewięciu wykonawców postanowiłem zastosować klucz... fortepianowy. Dlaczego właśnie taki? Otóż we wszystkich festiwalowych koncertach, które wywarły na mnie wrażenie, to właśnie fortepian, bądź jego elektroniczny ekwiwalent, miał kluczowe znaczenie. I mimo że wspaniałych jazzmanów przyjechało do nas wielu, to jednak w tym roku pierwsze skrzypce grali pianiści.

Według mnie koncert, który należy uznać za największe wydarzenie festiwalu, to występ tria VAIN ze Szwajcarii, wraz z zaproszonym gościem, legendarnym amerykańskim saksofonistą Davidem Liebmanem. A pianistą wiodącym tu prym był Michael Arbenz, którego grę można scharakteryzować jednym hasłem: wirtuozeria w służbie muzyki. Arbenz to muzyk kompetentny w każdym aspekcie jazzowej pianistyki. Swoją fenomenalną grą, wspólnie z partnerami z zespołu (kontrabas i perkusja), był w stanie stworzyć idealną przestrzeń dla mistrza jazzowej awangardy – wirtuoza saksofonów. Niebywały był stopień integracji całego zespołu; wspólnota myśli, odczuwania, wręcz symbiotycznego zrozumienia na scenie. Szokował brak typowych schematów obowiązujących powszechnie w estetyce jazzowej. W to miejsce pojawiła się swobodna, nieskrępowana komunikacja pomiędzy poszczególnymi członkami zespołu. Zaś słuchacz, pozbawiony bezpiecznej przystani swoich oczekiwań, bez szansy przewidzenia kierunku rozwoju muzycznej narracji, postawiony został w stan permanentnego oczekiwania. Pozostawało mu jedynie słuchać z zapartym tchem, chłonąć każdy dźwięk czystym, nieskażonym

Michael Arbenz i Dave Liebman, fot. Kinga Eliasz

umysłem i rozkoszować się urokiem fascynującej podróży, w którą zabierała go czwórka improwizatorów. Jazz, jak każda sztuka wysoka, karmi się specyficznym tworzywem, którego źródłem jest energetyzująca różnica potencjałów, ścieranie się przeciwności, balansowanie na krawędzi tego, co dozwolone, a tego, czego przekraczać nie należy. Dotyczy to podstawowych filarów tej muzyki, jak rytm – melodia – harmonia (równo/nierówno, czysto/nieczysto, zgodnie bądź w opozycji). Występowanie tych dopełniających się komponentów w jazzie stanowi kwintesencję najbardziej wartościowych wypowiedzi.

W muzyce VAIN artyści bez kompleksów podejmowali to wyzwanie i choć może tak nowoczesny jazz jawi się niektórym jako muzyka „gryzących się psów”, to dla prawdziwych znawców była to stuprocentowa zawartość jazzu w jazzie.

Drugi z pianistów, Jacek Cichocki, zachwycił przede wszystkim niezwykłą inwencją i doskonałym warsztatem pianistycznym. Pomimo młodego wieku, słychać, że jest on już pianistą kompletnym, mogącym z powodzeniem zasilić formacje liderów polskiego jazzu. Na jego świetne, brawurowe improwizacje z pewnością miała też wpływ perfekcyjna gra perkusisty Mateusza Krawczyka.

To kolejny wychowanek bydgoskiej szkoły perkusji, a na festiwalowym koncercie był równorzędnym partnerem Cichockiego, zachwycając niezachwianym pulsem i muzykalnością o klasycznej proweniencji.

Klasą samą dla siebie był pianista Russel Ferrante z zespołu Yellowjackets. Jego oszczędne, wysmakowane

improwizacje stanowiły idealną przeciwwagę dla ekspresyjnych, żywiołowych popisów saksofonisty Boba Mintzera. Muzyka zespołu to z założenia ładne, przebojowe melodie, mistrzowsko zaaranżowane i perfekcyjnie wykonane. I mimo że był to jazz wyrafinowany, naszpi-

Russel Ferrante (Yellowjackets), fot. Kinga Eliasz

grudzień 2016 |

| 5

festiwal kowany frazami o dużym stopniu komplikacji, słuchało się go lekko i przyjemnie. Dopiero intelekt zaprzęgnięty do analizy uzmysławiał, jak wielkim wyzwaniem jest rzeczy tak trudne tak grać, by sprawiały wrażenie łatwych.

Chapeau bas!

Doskonały był też występ Ilony Damięckiej. W programie poświęconym Theloniusowi Monkowi pianistka i jednocześnie wokalistka z powodzeniem pokazała swą jazzową kompetencję. Wtórowała jej, również śpiewająca, gitarzystka z Włoch – Francesca Bertazzo Hart. Improwizowała scatem tak czysto i precyzyjnie, jakby grała na instrumencie, a na gitarze grała… śpiewająco. Z kolei bydgoski kontrabasista Paweł Urowski, wyrastający powoli na wirtuoza tego instrumentu, techniczną sprawnością nie ustępował swoim koleżankom. Bez kompleksów stawał do jazzowych zawodów, jakby zapomniał, że kontrabas to zdecydowanie inna kategoria wagowa niż gitara czy keyboard. Ścigał się i dialogował z dziewczynami jak równy z równym.

Równych sobie natomiast nie miał kolejny ze wspaniałych pianistów – Bogdan Hołownia. Jak na prawdziwego arcymistrza przystało, pokazowo rozgrywał swoje

Bogdan Hołownia, fot. Kinga Eliasz

6 |

| grudzień 2016

fortepianowe partie. Powściągając emocje, pozwalał, by intelekt brał górę, i niczym wytrawny gracz z rozwagą cyzelował poszczególne dźwięki, jak gdyby przesuwał figury na szachownicy. Z chłodną precyzją i wyrachowaniem prowadził swą grę, by we właściwej liczbie ruchów osiągnąć finał. A że grał jednocześnie białymi i czarnymi, nic dziwnego, że zaszachował wszystkich.

Koncert finałowy w Filharmonii od początku był skazany na sukces. Gwarantowały go co najmniej trzy elementy: prezentacja muzyki Krzysztofa Komedy, sama w sobie stanowiąca bogate źródło inspiracji dla jazzmanów; interesujące aranżacje, pozwalające kompozycje Komedy odkrywać na nowo; oraz wspaniali soliści, którzy swymi improwizacjami tchnęli jazzowego ducha w nakreślone przez aranżerów ramy. Z 11 zaprezentowanych aranżacji na big-band i orkiestrę smyczkową najbardziej przypadło mi do gustu opracowanie Piotra Wrombla (Sleep Safe and Warm z filmu Rosmary’s Baby). Świetnie poradził sobie z tak dużym aparatem wykonawczym i twórczo wykorzystał ich potencjał. Interesujące były też propozycje Oli Tomaszewskiej – awangardowo potraktowana Kattorna, i Michała Tomaszczyka – Svantetic. A w gronie wybitnych improwizatorów oczywiście znalazł się pianista Adam Lemańczyk. Nie miał co prawda w tak dużym zespole za wiele miejsca, by zaprezentować pełnię swego talentu, ale i to, co zdołał pokazać, potrafiło zachwycić. Nie ustępowali mu pozostali soliści: brawurowi saksofoniści Wojciech Piórkowski i Szymon Łukowski, gitarzysta Piotr Olszewski (niezwykle stylowy!) i zjawiskowy Marcin Gawdzis na trąbce. Gdyby temu ostatniemu choć trochę się chciało, byłby z pewnością ozdobą wielu światowych festiwali. Ale skoro mu się nie chce – to mamy go na miejscu! Trzeba przyznać, że festiwal zorganizowano z dużym rozmachem: siedem koncertów na czterech scenach, w tym dwóch najbardziej prestiżowych w mieście, jak Filharmonia czy Opera, może robić wrażenie. Oferowany program był ciekawy i różnorodny, zawierał pozycje atrakcyjne zarówno dla melomanów stawiających pierwsze kroki w odczuwaniu i rozumieniu muzyki synkopowanej, jak i wytrawnych koneserów. Bydgoscy jazzfani z pewnością mogli czuć się usatysfakcjonowani. Pozostaje wierzyć, że następna, jubileuszowa edycja festiwalu będzie równie bogata i zaoferuje miłośnikom tej muzyki nie mniejsze atrakcje.

Ta pokazała, że jazz w przestrzeni kulturalnej miasta jest propozycją wartościową i potrzebną. Puenta? Dobry jazz nie szkodzi. A jeśli ktoś twierdzi inaczej? Nie szkodzi!

literacki flâneur (5)

WALCZAK Kielce północy Ogłoszone w lipcu tego roku przez warszawską oficynę Czarna Owca Czarne liście Mai Wolny są jedną z lepszych książek, jakie miałam okazję czytać w ostatnim czasie.

Naprawdę. A staram się sięgać tylko po dobre książki, bo na resztę zwyczajnie szkoda mi czasu. I tak życia mi nie wystarczy, ażeby przeczytać wszystkie wartościowe pozycje. Niestety, taka prawda smutna; nawet gdybym czytała 24 h, to i tak tego czasu mi nie styknie. Nie ma bata – jak mówią na mieście.

Kolejną smutną prawdą jest to, że w naszym kraju od wielu już lat ma miejsce zjawisko lansowania przez opiniotwórcze gazety i portale książek przeciętnych, słabych, a może i nawet bardzo marnych. Recenzenci umoczeni są po prostu w prywatne relacje z autorami, ot i cała tajemnica poliszynela. I, niestety, dzieje się tak kosztem prawdziwych perełek, które giną gdzieś na dnie Morza Wydawniczego, zupełnie niezauważone. To casus m.in. Czarnych liści.

Pisałam na wstępie, że książka Mai Wolny ukazała się w lipcu br. Data premiery nie była przypadkowa – Czarne liście ujrzały światło dzienne dokładnie w 70. rocznicę wydarzeń, do których tematem swym nawiązują, tj. do pogromu kieleckiego. A wszystko w konwencji kryminału. Atrakcyjna forma dla niełatwych treści? Być może. Kryminał jako pretekst do pokazania smutnej prawdy o Polsce i Polakach, jak w przypadku Ciemno, prawie noc Joanny Bator? Zapewne.

Wolny pisze wprost, że mieszkańcy Kielc odcinają się od historii swojego miasta, zwłaszcza tej związanej z tak traumatycznymi zajściami, jak te z lipca’46. A ja powiem więcej.

Od tego roku należę do tej nielicznej grupy mieszkańców globu, którzy mieli okazję na ziemi kieleckiej postawić swe stopy. No i spotkała mnie tam latem dość osobliwa rzecz.

Otóż w ręce wpadł mi przewodnik po mieście ani słowem niewspominający o którymkolwiek z zabytków czy pomników związanych z żydowskim dziedzictwem. Nie było nic o synagodze przy ul. Warszawskiej – a przecież to okazały gmach, stojący praktycznie w centrum miasta, i nie da się go nie zauważyć, choćby zmierzając w stronę GH Korona; ani słowa o Plantach 7/9, czyli miejscu, gdzie odbył się pogrom; ani słowa o pomniku przy al. IX Wieków Kielc, upamiętniającym kieleckie getto, etc. A przecież tuż przed

II wojną światową społeczność żydowska w Kielcach to było aż 35% ogółu!

No dobrze, ale dlaczego Walczak pisze o jakichś tam Kielcach akurat w „BYDGOSKIM Informatorze Kulturalnym”?

Ano dlatego, że miesiąc listopad, kiedy piszę te słowa, jakoś tak mnie natycha (ja wiem, że słowo „natchnąć” nie ma ogólnie aprobowanego imperfektum w polszczyźnie, ale nie bądźmy aż takimi purystami językowymi – nadgorliwość gorsza od faszyzmu!), ze względu chyba na obecność w nim Święta Zmarłych – natycha do pewnych funeralnych przemyśleń i mimowolnego odszukiwania analogii do naszego bydgoskiego poletka. Już, już tłumaczę…

Od dawna prześladował mnie fakt, że istniejące w naszym mieście w ostatnich latach II wojny podobozy KL Stutthof – w Łęgnowie (Aussenarbeitslager Bromberg-Brahnau) oraz w kwartale ulic Kamienna/Fabryczna/Składowa/Wyścigowa (A. Brombeg-Ost) – nie zostały w żaden sposób upamiętnione. Że o kobietach (bo były to lagry kobiece właśnie), które tam albo podczas wyprowadzonych stamtąd do Sachsenhausen marszów śmierci zginęły, nikt już dziś nie pamięta albo w ogóle – wcale nie wie. Co? Kto? „Pani, ja tam nic nie wiem, o żywych trza się martwić”.

Do czasu aż ostatnio na portalu Wirtualny Sztetl natknęłam się na informację, że na rondzie Kujawskim istniał kiedyś głaz z tablicą, „poświęcony pamięci kobiet żydowskich, podczas II wojny światowej pracujących, zmarłych i pomordowanych w bydgoskim podobozie niemieckiego nazistowskiego obozu Stutthof”. Lecz czy istniał faktycznie? Osobiście niczego takiego nie pamiętam, ale też nie mieszkam w Bydgoszczy od urodzenia… A jeśli istniał, to co się z nim stało? Czy zniknął podczas modernizacji ronda?

I czy rzeczona tablica zalega teraz w jakimś magazynie? Jeśli tak, to być może należałoby ją na powrót gdzieś zawiesić?

A jeśli nie zalega, to naszą powinnością jest chyba zadbać o jej odtworzenie? Tyle pytań – zero odpowiedzi. Póki co bezskutecznie próbuję się na ten temat czegoś dowiedzieć, także za pomocą lokalnej prasy, i nic. Więc jeśli ktokolwiek coś widział, ktokolwiek coś wie, to bardzo proszę o kontakt.

Zróbmy coś wspólnie, tak aby nie stać się Kielcami północy. Stolica Świętokrzyskiego to bardzo ładne miasto, ale jego ignorancja jest wprost porażająca.

Emilia Walczak grudzień 2016 |

| 7

zug z wang (4 4)

siwiec Artysta, który odchodzi Listopadowy dzień Wszystkich Świętych odpowiednio mnie nastroił. Może nie dzieje się nic dziwnego. Artyści też ludzie, obarczeni życiem, śmiertelną chorobą przenoszoną drogą płciową. A jednak częstotliwość zgonów może budzić pewne zaniepokojenie, zwłaszcza wśród reżyserów. We wrześniu 2015 roku zmarł młody i zdolny reżyser Marcin Wrona. Odszedł właściwie, na początku twórczej drogi; ledwo co przekroczył czterdziestkę.

Miesiąc po nim osobiście mi znany wieloletni dyrektor Teatru Nowego w Łodzi, poeta, działacz opozycji demokratycznej w czasach PRL-u, człowiek życzliwy i bardzo oddany kulturze, Zdzisław Jaskuła. W połowie tego roku śmierć upomniała się o Andrzeja Kondratiuka, zapamiętanego głównie dzięki Hydrozagadce i Wniebowziętym, w październiku zaś odszedł ten najbardziej znany, współzałożyciel polskiej szkoły filmowej, który wydawało się, że będzie żył wiecznie, Andrzej Wajda. On chyba był całkowicie artystycznie spełniony z pewnymi nawet (po)widokami na kolejnego Oscara. Ich śmierci zostały chociaż zauważone przez nasze media, więc pozwolę sobie pozostawić ich w spokoju.

Tymczasem w połowie roku na drugiej półkuli zmarł amerykański reżyser, twórca legendarnego Łowcy jeleni Michael Cimino. Kto zna ten film, ten wie, że pod każdym względem jest on perfekcyjny: świetny scenariusz, wspaniała gra aktorska, dobra muzyka, cudowne zdjęcia i przyciągająca uwagę poetyka, ale przede wszystkim wspaniała fabuła, ukazująca, jak straszne konsekwencje niesie dla ludzi wojna, i to w tym wymiarze najgłębszym, bo duchowym. Sceny ślubu, polowania na jelenia czy rosyjskiej ruletki przeszły już do historii kina. Chciałbym powiedzieć, że w tej warstwie symbolicznej dzieło Cimino bliskie jest dziełom Wajdy, a także ostatniemu filmowi Marcina Wrony Demon. Film jest także niezwykle dowcipny. Moja ulubiona scena to wieczór kawalerski. Chłopaki siedzą w knajpce, piją piwo, grają w bilard. W telewizji leci mecz ligowy, a w tle hit tamtych lat I Love You Baby. Niespodziewanie pojawia się matka pana młodego. Strasznie złości się na Steve’a (John Savage) i ostatecznie wyprowadza go z lokalu. W pewnym momencie chłopaki w rytm 8 |

| grudzień 2016

piosenki śpiewają w jej stronę: „We Love You So Much”.

Tyle śmiechu i radości, jutro ślub, a pojutrze Wietnam. Życie jest niezwykle intensywne, więc trzeba pić alkohol, by znieczulić się nieco. Na końcu sceny Stanley (John Cazale) spada z krzesła, ale Mike (Robert De Niro) i Nick (Christopher Walken) pomagają mu usiąść. Tymczasem matka powie w stronę syna: „Jak możesz robić to własnej matce?

Całe życie modliłam się za ciebie”.

Może nie dzieje się nic dziwnego. Artyści też ludzie, obarczeni życiem, śmiertelną chorobą przenoszoną drogą płciową.

Ileż to razy wcześniej oglądałem ten film, to za każdym razem zastanawiałem się, kim są główni bohaterowie.

Na pewno wywodzą się z mniejszości etnicznej zamieszkującej Stany Zjednoczone, ale z jakiej? Ukraińcy? Rosjanie? A może kresowi Polacy (niektóre toasty mogłyby to potwierdzać)? Patrząc jednak na obrzędowość tych ludzi, nie mamy wątpliwości, że chodzi o liturgię wschodnią.

Odpowiedzią na to pytanie jest też miejsce, w którym odbywał się ślub. Ta sala nazywa się „Lemko Hall”. I chyba to jest właściwy trop. Ta mniejszość to Łemkowie, a więc ludność ukraińska zamieszkująca Karpaty, wygnana ze swego matecznika w związku z akcją „Wisła” w latach 40. zeszłego wieku.

W tym filmie śmierć filmowa (inaczej chyba wojny w Wietnamie pokazać nie można) tak strasznie sprzężona jest ze śmiercią w rzeczywistości. Otóż świetny aktor John Cazale (prywatnie był wtedy partnerem Meryl Streep) nie doczekał nawet premiery, zmarł na nowotwór kości.

Bartłomiej Siwiec

centrum kultur y fantas t yc znej Mirosław Gołuński

Fantastyka i moda Najnowszy film ze świata Harry’ego Pottera odsyła do czasów sprzed wydarzeń opisanych w powieści, stanowi więc jego prequel (gdy składam tekst do druku, jesteśmy trzy dni przed polską premierą filmu). Według zapowiedzi jego akcja toczy się siedemdziesiąt lat wcześniej, a sądząc z trailerów i krótkich streszczeń, nawiązuje do zdobywającego coraz większą popularność (również w Polsce) gatunku zwanego steampunkiem.

Czym jest steampunk?

To chyba najlepszy przykład wkroczenia mody (i to w kilku znaczeniach tego słowa) do fantastyki. W 1989 roku William Gibson i Bruce Sterling opublikowali powieść Maszyna różnicowa, która stworzyła nowy, jak się okazało bardzo płodny kierunek w kulturze fantastycznej. O jego popularności mogą się przekonać mieszkańcy tych polskich miast, w których odbywają się konwenty miłośników fantastyki (Torunia, Lublina, Poznania, Wrocławia, Warszawy, Płocka i wielu innych). Podczas konwentu na ulicach miasta, obok szturmowców z Gwiezdnych wojen czy Geraltów z Riwii i czarodziejek ze świata Wiedźmina (pod wpływem gry częściej ostatnio Triss niźli Yennefer), można zobaczyć młode damy w eleganckich sukniach z gorsetami czy dżentelmenów we frakach i melonikach. Coś w tych strojach jest jednak nie tak: a to pod kapelusikiem z piórkiem zobaczymy gogle, a to zamiast melonika lotniczą czapkę. Ewentualnie długa suknia może mieć solidny rozporek, z którego prześwituje kabura z coltem. Wtedy można być pewnym, że mamy do czynienia ze steampunkowym cosplayem.

Steampunkowe światy odwołują się do sentymentalnego powrotu do wieku pary (albo − jak chcą anglofile – epoki wiktoriańskiej), jednocześnie jednak powrót ten skażony jest zupełnie współczesnym przeczuciem katastrofy. Literackie wykorzystania tego gatunku prezentują bardzo zróżnicowany poziom. Wydaje się jednak, że najpełniej modę na steampunk wykorzystuje w powieści Diamentowy wiek Neal Stephenson. Ukazuje

on neowiktorian jako jedną z wielu grup społecznych, tę o najwyższym statusie, najzamożniejszą i najlepiej zorganizowaną. To neowiktorianie podtrzymują nieco sztywne reguły XIX-wiecznego świata, dbając o formy, dobre wychowanie dzieci i pilnie chroniąc (za pomocą jak najbardziej futurologicznych środków) swoje dobra zarówno przed mafijno-komunistycznymi Azjatami, jak i przed pełnym anarchii i przemocy światem slumsów (albo blokowisk). Łatwo zauważyć, że Stephenson ukazuje chwiejący się w posadach (nie tylko w powieści) świat liberalnej demokracji.

W steampunku odnajdujemy procesy, które trudno byłoby zobaczyć i rozpoznać poza fantastyką. Łączą się w nim estetyka i w gruncie rzeczy głęboka myśl filozoficzna, obie skażone przeczuciem kresu. Można się śmiać z nieco zbyt swobodnych strojów dziewcząt, wyglądających czasem jak zdobywczynie Dzikiego Zachodu, sztywno poruszających się chłopców, nie zawsze radzących sobie ze sztywnością fraków i surdutów, śmiało występujących na konwentowych rewiach mody. Czy jednak będziemy się śmiać z lęków bohaterów Diamentowego wieku?

Ian MacLeod w dylogii Wieki światła i Dom burz zastąpił odkrycie elektryczności innym źródłem energii − magicznym paliwem wydobywanym z ziemi. Ale gdy toczy się akcja jego powieści, tej magii zaczyna brakować, a kastowy świat stoi na krawędzi rewolucji. Z kolei w najnowszej powieści Krzysztofa Piskorskiego, Czterdzieści i cztery, odkrycie etheru i stworzenie dzięki temu bram do światów równoległych (temat wcześniejszej o blisko dekadę Zadry) kończy się katastroficznym przeczuciem – igranie z etherem może skutkować ściągnięciem do naszego świata istot, które przyniosą nam zagładę. Zabawa z czasem w wiktoriańskiej serii o przygodach Burtona i Swinbourne’a Marka Hoddera grozi katastrofą nie tylko kolonialnej potędze XIX-wiecznej Anglii.

Ktoś mądry zauważył niegdyś, że moda jest zawsze odzwierciedleniem niewyrażanych bezpośrednio nagrudzień 2016 |

| 9

centrum kultur y fantas t yc znej strojów społecznych. Może więc czytanie i oglądanie „modnej” fantastyki da nam znacznie więcej niż tylko chwilową ucieczkę od rzeczywistości? Może więc ci poprzebierani młodzi ludzie mówią nam znacznie więcej, niż dorośli chcieliby widzieć: wyrażają w ten sposób swoją tęsknotę za światem wyrazistych reguł i jednocześnie przekonanie, że do takiego świata nie ma powrotu? Może są mądrzejsi niż politycy i eksperci, tą

zbiorową mądrością ludzi pozornie nieświadomych, w istocie działających wewnątrz mitu? Wtórują im pisarze w naszym kraju ciągle traktowani z przymrużeniem oka, „niepoważni w swych eskapistycznych wyprawach wświat fantastyki”? Na pewno „niepoważni”? Na pewno „eskapistyczni”?

Dochodzące ze świata odgłosy mówią mi coś dokładnie przeciwnego…

Ce nt rum Kult u r y Fa nt a st yczne j p re ze nt u je :

Kultura jazdy Autostrada szumiała, pulsowała i wyła głosami niezliczonych opon i silników, połykając przestrzeń niczym ogromny, zawistny wąż. Kasandra Lea Czernicka zerknęła w lusterka, sprawdziła kąt martwy i zaczęła wyprzedzać. Stary, poczciwy opel astra był niezawodny i pomimo swojego wieku prowadził się jak marzenie. Zrównała się ze srebrnym seatem, delikatnie dozując nacisk na pedał gazu.

Czarne audi wyrosło za nią niespodziewanie jak koszmarny sen. Kierowca musiał pędzić na złamanie karku, skoro jeszcze przed chwilą nie widziała go w żadnym lusterku. Zaczął przybliżać się niebezpiecznie, ryzykując uderzenie w jej tylny zderzak. Konieczność zwolnienia poniżej 180 km/h najwyraźniej go zirytowała, bo zaczął mrugać długimi światłami, cały czas utrzymując bliski dystans.

Kasandra zmełła między zębami przekleństwo. Ani przez moment nie poczuła strachu. Wyłącznie wściekłość.

Kiedy oddaliła się już od seata na bezpieczną odległość, zjechała na prawy pas. Przez chwilę zastanawiała się, czy aby na pewno chce to zrobić, ale doszła do wniosku, że idiotom należy ustępować. W końcu durne poczucie własnej ważności to wszystko, co mają w życiu, biedacy.

Wściekłość nie dała się jednak tak szybko przepędzić.

Pulsowała w tętnicach. Kasandra mrugnęła powiekami, 10 |

| grudzień 2016

Marta Kładź-Kocot

robiąc szybki skan numeru rejestracyjnego czarnego audi, które minęło ją ze świstem i runęło do przodu jak obłąkany taran. Dmuchnęła w kierunku zawieszonego na srebrnym łańcuszku heksagramu, przenosząc na niego wszystkie swoje emocje i dokładając jeszcze trochę nekama.

Kiedy w końcu, zmęczona długą jazdą, przekroczyła próg domu, koty powitały ją głośnym miauczeniem.

Biało-rudy Asasello otarł jej się o stopy, a czarny jak noc Behemot z godnością udał się w kierunku miski, rzucając Kasandrze spojrzenie pełne wyrzutu. Powiesiła płaszcz w korytarzu i poszła zaspokoić kocie potrzeby.

Potem, po raz pierwszy tej jesieni, rozpaliła w kominku. W małym tygielku pośrodku paleniska ugotowała kawę i przelała ją do filiżanki. Rozkruszyła i rozsypała wokół zioła, mrucząc inkantacje. Z kominka wydobył się mocny zapach i pasmo siwego dymu.

Zdjęła z szyi heksagram i uniosła go nad filiżanką kawy.

Maleńka sześcioramienna gwiazdka zamigotała odbitym blaskiem ognia. Kasandra wymruczała zaklęcie. Mrugnęła powiekami, uwalniając skan rejestracji. Emocje zasyczały i spieniły powierzchnię napoju. Nekama przybrała postać złowrogo uśmiechniętej kobiecej twarzy.

A potem wszystko ucichło. Kasandra jednym ruchem wylała kawę do kominka.

centrum kultur y fantas t yc znej * Tomasz Karpowski obudził się rześki i szczęśliwy.

Uśmiechnął się szeroko na myśl, że to właśnie dziś ma objąć stanowisko szefa działu Human Management and Financial Resources. Upragniony awans wreszcie nadszedł.

Szybko wstał, umył się i zajrzał do kuchni. Włączył ekspres do kawy, ale zamiast aromatycznego espresso uzyskał tylko jakąś mętną ciecz. Ekspres zabulgotał, zaparował, a potem zgrzytliwym głosem oznajmił: „Obowiązuje kultura jazdy”. Karpowski zapatrzył się na niesubordynowaną maszynę niczym cielę na malowane wrota, ale po chwili uznał, że się przesłyszał. Stres w pracy może spowodować jakieś przejściowe omamy.

W końcu odpowiedzialność…

Umyty i ogolony poszedł do garderoby i otworzył szafę. Drogie garnitury i pachnące, wyprasowane w pralni koszule gdzieś zniknęły. Na wieszaku wisiało tylko jedno ubranie: bezkształtna, bura sukmana i workowate portki. Na dole szafy stały wyścielone słomą gumiaki. W głębi, oparte o ściankę, tkwiły umazane gnojówką widły.

W mózgu Tomasza Karpowskiego coś przeskoczyło.

Początkowe zaskoczenie zmieniło się w rozanielony, kretyński uśmiech. Był pewny, że właśnie to powinien teraz włożyć. Radość i duma wręcz go rozpierały, kiedy się ubierał.

Zszedł do podziemnego garażu, zastanawiając się, czy może nie czas już zmienić czarne audi na luksusową beemwicę. Albo nawet mercedesa. Wtedy dopiero będzie wyprzedzał tych wszystkich wieśniaków w tanich samochodach. Tak, właśnie w ten sposób określał ich w myślach. Wieśniaki. A jak nie zjadą od razu, to po klaksonie i długimi. Nacisnął otwieranie drzwi i zaczął gramolić się za kierownicę. Widły trochę mu przeszkadzały. W końcu postanowił rzucić je na tylne siedzenie.

*

Karpowskiego odprowadzały spojrzenia i stłumione chichoty.

– Pani Ewo, napiłbym się kawy – oznajmił nowy szef działu Human Management and Financial Resources.

– Ekspres mi się popsuł.

Podszedł do firmowej maszyny, oparł widły o szafkę i podstawił filiżankę. Buchnęła para.

– Obowiązuje kultura jazdy – oznajmił ekspres.

– Nie szkodzi – powiedział Karpowski. Miał na twarzy coraz szerszy uśmiech. Świat był piękny.

A raczej miał taki być jeszcze przez pięć godzin, dwanaście minut i osiem sekund. Na tyle wystarczyło nici czasu utkanych zaklęciem Kasandry Lei Czernickiej.

Trwałoby to pewnie trochę dłużej, ale Behemot trącił filiżankę ogonem.

Marta Kładź-Kocot – doktor nauk humanistycznych, miłośniczka mitów i fantastyki, autorka książki Dwa bieguny mitopoetyki. Archetypowe narracje w twórczości J.R.R. Tolkiena i Stanisława Lema oraz artykułów dotyczących m.in. twórczości Ursuli Le Guin, C.S. Lewisa, Andrzeja Sapkowskiego, Neila Gaimana. Należy do Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego, współpracuje z bydgoskim wydawnictwem Genius Creations.

Debiutowała literacko opowiadaniem Morze

Kiedy wkroczył do siedziby firmy, sekretarka pisnęła cicho, a potem zapowietrzyła się i nie wydała już więcej żadnego dźwięku. Zza drzwi szklanych boksów Tomasza

dziwnych opowieści, a jej powieść Noc kota, dzień sowy oczekuje na publikację.

grudzień 2016 |

| 11

rozmowa

Kultura może wszystko

Bydgoska kultura coraz częściej eksperymentuje, poszukując nowych sposobów na realizację swoich pomysłów.

O tym, dlaczego chce zaangażować się w ekonomię społeczną, z Martą Filipiak i Jackiem Puzinowskim rozmawia Agnieszka Bulińska ze Stowarzyszenia na rzecz Rozwoju Kobiet „Gineka”.

Łączy was kultura. Nie sposób wymienić wszystkie projekty, w które się angażujecie.

Czym zajmujecie się na co dzień?

MF: Jestem artystką, która w 2009 roku założyła grupę Czarny Karzeł. Od tego czasu realizujemy przeróżne projekty artystyczne, związane ze sztukami wizualnymi, głównie z filmem. Stawiamy na produkcje ambitne i artystyczne. Od początku sami finansowaliśmy nasze działania.

Jednak na film w reżyserii Marcina Giżyckiego Theatrum Magicum otrzymaliśmy dofinansowanie od Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. Prowadzimy też działalność edukacyjną. Naszym ukochanym dzieckiem jest kameralny festiwal „Oko nigdy nie śpi” – realizowany w Lubostroniu i Bydgoszczy. Poza tym działamy w przestrzeni społecznej – organizujemy happeningi, założyliśmy chór, projektujemy kostiumy.

JP: U mnie to bardziej skomplikowane. Reprezentuję kilka podmiotów: Czarnego Karła, Fundację Rozruch i Fundację BRWI. Dzięki tej ostatniej miałem okazję współpracować z Fundacją Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. To połączenie pozwoliło mi działać w przestrzeni kulturalno-edukacyjnej.

Lubicie szukać nowych rozwiązań. Chcecie postawić na ekonomię społeczną, a dokładniej – na spółdzielnie socjalne. Dlaczego?

JP: Działania spółdzielni socjalnych i szeroko rozumianej ekonomii społecznej to absolutnie przestrzeń dla kultury. Musimy przestać podchodzić do kultury na sposób 12 |

| grudzień 2016

Marta Filipiak – absolwentka Wydziału Malarstwa ASP we Wrocławiu. Malarka, performerka, autorka scenariuszy i reżyserka kina niezależnego, autorka projektów społeczno-artystycznych, założycielka grupy Czarny Karzeł. Od kilku lat wychodzi poza przestrzeń, jaką jest malarstwo i rysunek, tworząc eksperymentalne projekty filmowe, które realizuje z przyjaciółmi. W swoich interdyscyplinarnych projektach łączy sztukę z zabawą oraz propaguje wspólne, wielopokoleniowe, kreatywne działania. Stypendystka MKiDN (2011), Stowarzyszenia Autorów ZAiKS (2015), Prezydenta Miasta Bydgoszczy (2016). Członek Zarządu Fundacji Kultury Rozruch.

Jacek Puzinowski – doradza i współpracuje z Fundacją Kultury Rozruch, Fundacją Farbiarnia i Fundacją BRWI. Realizator kilkuset wydarzeń artystycznych, festiwali, przeglądów sztuki.

europejski, który bazuje na dotowaniu działań artystów.

Bliższy jest mi tok myślenia Amerykanów. Powinniśmy zacząć od nauki ekonomii. Skończmy z takim sformatowanym myśleniem, że artysta nie jest, czy też nie może być, ekonomistą. On przecież musi odnaleźć się na rynku pracy.

MF: Dokładnie. Pamiętam, jak moi profesorowie z ASP we Wrocławiu ostrzegali, że to ostatnie lata iluzji. Po wyjściu z akademii przyjdzie zmierzyć się z rzeczywistością, która zweryfikuje wszystkie artystyczne zapędy.

Mówiliście o tym, że na początku waszych działań finansowaliście wszystko samodzielnie. Wyobrażam sobie, że przyszedł taki moment, że trzeba było zweryfikować, na co można sobie pozwolić.

rozmowa MF: Faktycznie, kilka lat temu zauważyliśmy, że trzeba podjąć jakieś działania, bo zasoby finansowe zwyczajnie się kończą. Ale dopóki były środki własne, odraczaliśmy w ogóle myślenie o innym sposobie finansowania. Myślę, że ciągle pokutuje myślenie, że sztuka powinna być czysta i nie może łączyć się z finansami. A to blokuje realizację nowych projektów.

Szczęśliwie dojrzeliśmy do tego, by nasz pomysł na firmę produkującą filmy przekuć w spółdzielnię socjalną.

Mocno wierzymy w tę ideę.

Połączenie kultury z ekonomią społeczną wydaje się dość ryzykowne. Do tej pory takie powiązania są raczej marginalne.

MF: Wierzę, że naszym atutem jest konkurencyjność cenowa. Bazujemy na dobrym sprzęcie i profesjonalistach. Znamy rynek filmowy i nie chcemy odstraszać cenami, ale znamy też swoją wartość.

JP: Nasz pomysł jest powiązany z kulinariami. Zrodził się z potrzeby wcielenia w życie filozofii, w którą bardzo wierzę – szacunku dla zwierząt, zdrowego jedzenia, wegetarianizmu. Nie ma to być zwykła restauracja, raczej przestrzeń, która wypromuje zdrowe jedzenie. Stanie się miejscem kulturotwórczym. Brakuje takiego pomysłu w Bydgoszczy. Wierzę, że zaangażowanie w ten projekt dwóch fundacji pozwoli wykorzystać ich potencjał i doświadczenie. W planach jest realizacja programów społecznych, które będą np. aktywizowały byłych więźniów.

Zależy nam, by to było miejsce łączące kulturę żywienia z kulinariami i kulturą fizyczną.

Co może zaoferować ekonomia społeczna ludziom kultury?

JP: Uważam, że ekonomia społeczna jest jednym z lepszych intelektualnie pomysłów. Nie jest wydmuszką. Jeśli chcemy działać na jej zasadach, musimy być doskonale przygotowani pod względem ideowym, merytorycznym.

Trzeba mieć gotową, perfekcyjną koncepcję. Tu nie ma miejsca na ułudę.

Ale nawet w tej przestrzeni przyjdzie zmierzyć się z rzeczywistością: formalnościami i konkurencją. Jesteście na to gotowi?

MF: Jeżeli pierwsze trudności miałyby zabić w nas zapał, jaki mamy, to znaczy, że on jest słaby.

JP: Z ideą ES spotkałem się 10 lat temu. Usłyszałem o krakowskim hotelu prowadzonym przez schizofreni-

ków. Otworzyły mi się oczy z zachwytu. Pomyślałem, że to świetna idea. Konsekwencja i dobry plan wydaje się kluczem do sukcesu. I choć teraz nasze plany są chaotyczne, to za chwilę skonkretyzują się na papierze w postaci biznesplanu. A tam nie ma miejsca na fantazjowanie.

Czego obawiacie się najbardziej? Nie przeraża was fakt, że w spółdzielni socjalnej każdy członek ma prawo głosu, co może prowadzić do konfliktów?

JP: Mamy świadomość, że praca z artystami może być różna. Gdy spotykają się ludzie z różnymi wrażliwościami, może dojść do spięć. Naszym atutem jest lider, czyli Marta. Osoba, która z jednej strony potrafi działać dyplomatycznie, a z drugiej nie boi się zapraszać do projektów profesjonalistów. Stawiamy na ludzi, którzy wiedzą, co robią.

MF: Mamy wizję, do której jesteśmy przekonani, a to pomaga zjednywać ludzi.

JP: Trudnością może być odpowiadanie za działania. To zazwyczaj przeraża innych. Rachunek jest prosty, musimy pracować na sukces, a żeby to zrobić, trzeba wziąć odpowiedzialność za projekt. Bez zleceń nie damy rady, a one same nie przyjdą. Obawiamy się też pierwszego zlecenia.

Bez tego nie ruszymy.

MF: Plusem jest to, że działamy ze sprawdzonymi ludźmi, którzy nie boją się pracy. Jesteśmy też grupą otwartą, która przyciąga i kształtuje innych.

Bydgoszcz sprzyja działaniom sektora pozarządowego?

JP: Widać duże otwarcie na pomysły. To ważne, bo dzięki temu możemy wychodzić z propozycjami, które są rzeczywiście brane pod uwagę. Nasze podejście też się zmieniło. Przychodzimy z konkretami, bo wierzymy, że tylko tak można coś zrealizować.

Jeśli uważasz, że przestrzeń ekonomii społecznej jest dla Ciebie – skontaktuj się ze Stowarzyszeniem na rzecz Rozwoju Kobiet „Gineka”, które realizuje projekt „Kujawsko-Pomorski Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej”: www.kpowes.org.pl. grudzień 2016 |

| 13

komiks

Śledź pod skórą Z Szymonem Kaźmierczakiem, o jego najnowszym albumie pt. Przemiana i o kondycji polskiego komiksu, rozmawiają Szymon Andrzejewski i Marcin Szymczak.

SA: Nie najprostszą pan prozę proponuje komiksową, muszę przyznać. Bo myśmy przeczytali wnikliwie. Ja nawet dwa razy, bo ja jestem głupszy od niego [Mateusza Szymczaka – dop. red.]. Nie najprościej tam jest, Szymon.

No, być może trzeci raz trzeba przeczytać. Może wtedy będzie łatwiej.

SA: Ledwo co przyszedł, a już mnie obraził.

Komiks nie jest najprostszy, tak jak mówisz. Jest zbitką kilku jakichś tam akcji, sytuacji, które tworzą całość. Myślę, że trzeba znaleźć klucz, doczytać w tym epilogu, w dodatku, o co chodzi. Myślę, że wszystko to tworzy całość, która jest w miarę logiczna.

SA: A ty miałeś tak, że narysowałeś, znaczy – namalowałeś właściwie, bo to jest malowany komiks…

Tak, cały komiks jest malowany akwarelą.

jest Egon S., który nawiązuje do Egona Schielego, malarza doby secesji pochodzącego z Wiednia. Jest jeszcze jeden bohater, który jest żołnierzem. Nazywa się Samal.

SA: I ten nam właśnie umknął.

On umknął z kolonii karnej, w której był strażnikiem.

SA: Nie, nie. To wiemy.

To jest postać fikcyjna i nie pochodzi z literatury.

MS: No dobrze. Ja sobie przed chwilą przeczytałem pierwszą z brzegu recenzję, taką dość wnikliwą, tego albumu i okazuje się, że tutaj posądzają cię o inspiracje Śledziem i Tadeuszem Baranowskim. Może odnieś się do tego, bo mam wrażenie, że zupełnie w inną stronę twoje myśli przy malowaniu tego komiksu mogły biec.

SA: …i miałeś tak, że stwierdziłeś, że to namalowałeś, przeczytałeś i stwierdziłeś: „O, kurczę, mogą nie pokumać”, i zrobiłeś ten gazetowy epilog, czy…?

Gazeta miała być od samego początku. Jest to wpływ, przypuszczam, Alana Moore’a, który w Strażnikach miał te gazetowe dodatki po każdym epilogu. Stwierdziłem, że również chciałbym mieć coś takiego. Coś, co dopełni treść komiksu. Była też opcja, żeby to było w formie obwoluty, tyle że po rozmowie z wydawcą stwierdziliśmy, że lepiej, żeby to była integralna część albumu.

MS: Może powiedzmy o bohaterach tego komiksu. Bo jak usłyszałem tytuł Przemiana, to na początku moje myśli pobiegły, oczywiście, do Gregora Samsy i Franza Kafki. I ten Kafka w pewnym sensie się na kartach tego komiksu pojawia, ale nie tylko on. Powiedz więcej o tych bohaterach.

Przemiana oczywiście nawiązuje do jednego z ważniejszych opowiadań czeskiego pisarza. Drugim bohaterem 14 |

| grudzień 2016

Ilustracje z komiksu Przemiana ze strony Komiks.gildia.pl

komiks Przemiana ogólnie nie jest adaptacją Kafki, nie jest adaptacją żadnych innych utworów z innej dziedziny sztuki. Jest moją wariacją na temat moich inspiracji, fascynacji artystycznych. Wziąłem kilka cytatów właśnie z utworów m.in. Kafki i stworzyłem własną historię.

Własną historię, którą żeby zrozumieć, trzeba odnaleźć klucz. Nie będę podpowiadać, co to jest za klucz. Ja też się bardzo zdziwiłem, gdy przeczytałem, że inspiruję się szczególnie Baranowskim, Śledzińskim. Być może gdzieś siedzą mi pod skórą. Produkt Fido i Mel czy „Świat Gier Komputerowych” to są rzeczy, na których się wychowywałem.

SA: Zdarza ci się poczytać Supermana, tak?

I Ligę Sprawiedliwości?

Nie, tego akurat nie. Od tych komiksów superhero staram się trzymać z daleka.

MS: To w ogóle brzmi dość zabawnie, że tutaj w jednym zdaniu wymieniony jest i Baranowski, i Śledziński, i… van Gogh.

Przypuszczam, że recenzent po prostu dojrzał gdzieś tam w którymś kadrze jakieś wariacje na temat pokoju van Gogha, dlatego nie omieszkał się tym pochwalić.

SA: I to jest, muszę przyznać… Widziałeś to?

Widziałem. Mam pierwszy tripack – trzy zeszyty w jednym. Albo cztery.

SA: To jest tak, że kreska, którą masz – bo ty masz kreskę taką wybitnie „nie komiksy akcji” – to jest troszeczkę coś, co wymusza tematykę twoich komiksów?

Chodzi ci o to, że moja kreska nie jest dynamiczna, czy…?

SA: Jest malarska. Jest faktycznie niekomiksowa. Jednak, mimo wszystko, gdy myślimy „komiks”…

Trochę jak Baranowskiego, tak?

SA: Trochę jak Baranowskiego.

Moja technika nie jest aż tak popularna w świecie komiksu, ponieważ w ten sposób komiks tworzy się długo, a wiadomo, że np. w Ameryce czy w Europie trochę inaczej to wygląda. Jeżeli chodzi o amerykańskie komiksy, to co miesiąc musi tam wyjść album, który liczy dwadzieścia kilka stron. W Europie też te 48 plansz na rok musi się pojawić. Ja swój komiks rysowałem dużo dłużej, bo 3–4 lata, więc troszeczkę czasu i energii poświęciłem na jego tworzenie. Może o to właśnie ci chodzi, że te rysunki są takie… No, nie są na szybko narysowane. Starałem się je dopieścić w każdym calu. Chciałem zrobić ten komiks najlepiej, jak potrafię.

SA: Była w Polsce taka „podprowadzka” pod superbohatera komiksowego. Ty w ogóle siedzisz w takim ogólnym świecie komiksowym?

Jestem na bieżąco.

SA: Ale jesteś świadom, że istnieje Superman?

Myślę, że wiem o nim dużo więcej niż przeciętny Polak.

SA: OK. Była w Polsce podjęta próba, żeby stworzyć polskiego superbohatera. Nazywał się Biały Orzeł…

I chyba ostatnio nawet nowy zeszyt wyszedł z tej serii.

SA: No i co sądzisz?

Jest to polska wersja tych zeszytów amerykańskich. Jest bohater, który ma białego orła na piersiach, no i tyle.

SA: Dlaczego to jest – bo tak się kręcimy wokół tego słowa – dlaczego to jest groteskowe?

Dlaczego to jest groteskowe? Jeszcze wymuszasz na mnie odpowiedź, że to jest groteskowe!

SA: Jeżeli uważasz, że nie, to możesz uważać, że nie. Ale wiesz, o czym mówię.

Wydaje mi się, że to jest szukanie na siłę czegoś, czego nie ma w naszej kulturze. Bo to nie jest pierwszy romans superbohaterszczyzny z polskim rynkiem komiksowym.

Jest bardzo dużo takich komiksów. Większość to satyry, potraktowane z dystansem. Wystarczy wspomnieć bardzo znanego i popularnego Wilq czy Wilka, jak kto woli.

Jest Bler Rafała Szłapy, jest nawet Orient Men mojego superidola Baranowskiego. Biały Orzeł jest jednym z tych, który wyrósł na fali popularności tych amerykańskich komiksów. Tak mi się wydaje. Nie wiem, nie jestem specjalistą. Tak jak mówiłem, nie czytam zbyt często tego typu rzeczy.

MS: Chciałbym wrócić jeszcze na chwilę do Przemiany i do innych twoich komiksów. Jak bardzo niszowa to jest działalność? Bo to, że komiks w Polsce nie sprzedaje się tak dobrze, jak w innych częściach Europy czy w Stanach, jest dość oczywiste. W przypadku Przemiany mamy do czynienia z komiksem dość hermetycznym i pewnie dla wielu ciężkostrawnym.

Jakie nakłady osiągają takie albumy komiksogrudzień 2016 |

| 15

komiks

we nieco ambitniejsze niż, powiedzmy, jakieś przedruki ze Stanów?

Szczerze mówiąc, nie wiem dokładnie, jaki nakład ma mój komiks, ale z tego, co się orientuję, jeżeli chodzi o takie autorskie polskie albumy… Polskie albumy się dużo gorzej sprzedają niż albumy zagraniczne.

Nie mam pojęcia, dlaczego. Nie wiem, jak to wszystko funkcjonuje, dlaczego tak to wygląda, ale tak jest.

W każdym razie myślę, że jeżeli jest tysięczny nakład, to to już jest nakład solidny. Są też nakłady rzędu 150–200 egzemplarzy, ale to w przypadku bardziej niszowych komiksów niż mój.

SA: A twój jaki ma nakład?

Nie wiem dokładnie, nie chcę wprowadzać w błąd.

Można dostać ten komiks w Empiku, w księgarniach, więc…

SA: Już nie można.

Już nie można, bo Szymon kupił ostatni egzemplarz.

No, w każdym razie nie jest aż tak strasznie, jak być mogło.

16 |

| grudzień 2016

SA: Na jakich rzeczach skupiają się polscy twórcy? O czym mówią polskie komiksy?

Najlepiej sprzedają się komiksy historyczne. Te, którym patronuje chociażby IPN. Komiksy na zlecenie różnych miast były też kiedyś bardzo często publikowane. Teraz już ten nurt troszeczkę przygasł. Polscy artyści koncentrują się głównie na swoich autorskich rzeczach. Mogę na swoim przykładzie powiedzieć. Od początku nie sądziłem, że narysuję superalbum i będę jakąś wielką gwiazdą, będą mnie zapraszali do telewizji, nie wiadomo gdzie. Chociaż do radia zapraszają, jak widać. W każdym razie chciałem narysować coś dla siebie, coś, żeby było super, coś, żeby było fajnie wydane. Chciałem tego dotknąć, powąchać, odłożyć na półkę i po prostu powiedzieć: „Szymon, kawał dobrej roboty”.

MS: Mówisz o komiksach, które są tworzone na zamówienie. Ty byś się podjął czegoś takiego? Na przykład jakiś czas temu powstał w Bydgoszczy komiks o Marianie Rejewskim.

Wcześniej były przez Muzeum Okręgowe wydawane też inne albumy…

komiks MS: Przemiana jest w pełni autorska, czyli na poziomie scenariusza i na poziomie obrazu. Lepiej czujesz się w takiej sytuacji, że nad wszystkim panujesz od początku do końca? Czy też to, że ktoś jest twoim scenarzystą, zupełnie ci nie przeszkadza?

To jest zupełnie inna robota. Kiedy malowałem Przemianę, wszystko było na moich barkach. W trakcie rysowania mogłem sobie modyfikować ten scenariusz. Mogłem dodać 1–2 plansze, mogłem z jakiejś zrezygnować.

Jeżeli chodzi o pracę ze scenarzystą, to również jest bardzo fajna. Tylko że zupełnie inaczej się działa, bo masz scenariusz, który musisz zilustrować. Musisz nadać narrację, płynność temu scenariuszowi. To również jest ciekawe, tylko że jest inne. Ale zawsze lubiłem tworzenie komiksów do cudzych scenariuszy, lubiłem oczekiwać na reakcję scenarzysty. Często miałem nadzieję, że będzie pozytywnie zaskoczony.

Parę lat temu stworzyłem kilka komiksów właśnie o tematyce bydgoskiej do scenariuszy bydgoskiego scenarzysty Macieja Jasińskiego. Tworzyłem te komiksy, ale porzuciłem to na rzecz bardziej autorskich tematów.

MS: Jakie bydgoskie tematy malowałeś, rysowałeś?

Był album wydany, zdaje się, 3–4 lata temu, nie pamiętam dokładnie – Legendy bydgoskie, Bydgoszcz w legendzie?

– właśnie do scenariusza Macieja. Było tam zaproszonych również kilku innych rysowników. Ja stworzyłem tam historię o powstaniu Szwederowa. Myślę, że dość fajnie wywiązałem się z tej współpracy. Stworzyłem jeszcze historię o Kaskadzie. Wtedy była w trakcie wyburzania.

Swego czasu była impreza komiksowa w Bydgoszczy, funkcjonująca pod różnymi nazwami: najpierw Bydgoska Sobota z Komiksem, później był to Bydgoski Konwent Komiksu i Gier. Co roku wydawana była broszurka w formie komiksu, ku czci np. Kapitana Żbika czy Binio Billa – postaci komiksowych, które mają jakiś związek z Bydgoszczą. Tam również się udzielałem.

MS: Mówiłeś o długim czasie, jaki poświęciłeś na tworzenie Przemiany. To znaczy, że już powoli zaczynasz pracować nad czymś nowym i za parę lat możemy się tego spodziewać? Czy na razie masz przerwę i odpoczywasz po wytężonej pracy?

Aktualnie pracuję nad dwoma tytułami. Majaczy gdzieś tam w przyszłości jeszcze trzeci tytuł. Zamierzam zrobić komiks dla młodszego czytelnika. Będzie lżejszy, będą zwierzęta, mimo że sam komiks będzie traktował o śmierci.

Będzie przedstawiony w bardziej przyjazny dla młodego czytelnika sposób.

SA: Na koniec pytanie, które zawsze zadajemy ludziom związanym z komiksem: jak myślisz, kiedy w Polsce zakończy się okres patrzenia na komiks takim dość pobłażliwym wzrokiem?

Czterdziestoletni mężczyzna czytający komiks w autobusie…

Myślę, że cały czas się to zmienia. Jeżeli ktoś pobłażliwie patrzy na to, że ja czytam, rysuję komiksy, no to sorry, ja pobłażliwie patrzę na takiego człowieka, bo to jest po prostu zwykły ignorant i nie zamierzam przejmować się jego zdaniem. Po prostu robię to, co robię, i prę dalej w tym, kim jestem.

Rozmowa miała miejsce 17 września br. na antenie emcekowego Radia Kultura. Podcast dostępny jest na stronie Radiokultura.pl. grudzień 2016 |

| 17

New York, New York

Z Maciejem Afanasjewem, czołowym polskim skrzypkiem jazzowym, rozmawia Karol Szymanowski.

Rok 1956 większości czytelników może się kojarzyć z pierwszym w historii PRL-u strajkiem generalnym – krwawo stłumionym robotniczym protestem przeciwko nadużyciom władzy. To wówczas padły niechlubne słowa ówczesnego premiera Cyrankiewicza o „odrąbywaniu rąk podniesionych na władzę ludową”. Lecz również 60 lat temu, dwa miesiące po wydarzeniach czerwcowych, odbył się I Międzynarodowy Festiwal Jazzowy w Sopocie. Te dwa pozornie odległe od siebie wydarzenia łączy jednak wspólny mianownik. W opinii historyków to, że ówczesna władza zgodziła się na organizację festiwalu muzyki „ideologicznie wrogiej” i oficjalnie zakazanej, było w krajach bloku wschodniego zjawiskiem bez precedensu. Przypuszcza się zatem, że w obliczu procesów uczestników wydarzeń poznańskich komuniści chcieli nieco rozładować polityczne napięcie, a zezwalając na jazzowy festiwal, mogli pokazać Zachodowi „socjalizm z ludzką twarzą”. Niezależnie jednak od motywów, którymi kierowali się rządzący, jazz wreszcie mógł wyjść z podziemia, a grający go muzycy nie musieli już obawiać się represji. Na festiwal przyjechało 30 tys. jazzfanów, co jest do dziś niepobitym rekordem frekwencji na jazzowej imprezie. Pokazuje, jak wielką 18 |

| grudzień 2016

popularnością cieszyła się ta muzyka zarówno wśród słuchaczy, jak i grających. Ale czym innym jest pląsać do synkopowanych rytmów czy wymachiwać marynarą, a czym innym sprostać wymaganiom stawianym jazzowym wykonawcom. Tu potrzebne są niemałe kompetencje: mistrzowskie opanowanie instrumentu, umiejętność improwizacji, charakterystyczne podejście do czasu w muzyce. Początkowo poznawano tajniki jazzowego rzemiosła poprzez naśladownictwo, kopiując styl gry amerykańskich jazzmanów. Jednak dostęp do płyt zza oceanu był bardzo utrudniony, trwała „zimna wojna”. W tej sytuacji nieocenionym źródłem jazzowej wiedzy stała się radiowa audycja Willisa Conovera Jazz Hour. Zbyszek Namysłowski wspomina: „Audycji Conovera słuchałem codziennie, wręcz czekałem na tę chwilę, by włączyć radio”. Później było już łatwiej, gdy w roku 1967 Zbigniew Kalemba zdołał fortelem przemycić jazz do programu nauczania Akademii Muzycznej w Katowicach, w wyniku czego powstał Wydział Jazzu i Muzyki Rozrywkowej. Dzisiaj już wiadomo, jak błędne było przekonanie, że jazzu nie da się nauczyć – że można go tylko czuć. Oprócz kapitału początkowego, jakim jest specyficzne odczuwanie tej muzyki, niezbędna jest jesz-

jazz cze wiedza, której przekazywaniem zajmuje się obecnie sieć wykwalifikowanych placówek, z Akademiami Muzycznymi na czele. Zawsze jednak pamiętamy o kolebce jazzu: o Nowym Orleanie, Chicago, Nowym Jorku. Gdy zagłębiamy się w fascynującą historię tej muzyki, pojawia się być może pragnienie, by te wszystkie słynne miejsca zobaczyć na własne oczy. Dziś nie jest to już marzenie ściętej głowy, jak 60 lat temu. Właśnie z Nowego Jorku powrócił Maciej Afanasjew skrzypek i wykładowca na jazzowym kierunku naszej Akademii Muzycznej. Poprosiłem, by podzielił się z nami kilkoma refleksjami z pobytu w stolicy jazzowego świata.

MA: Pojechałem do Nowego Jorku, by wziąć udział w letnim kursie jazzowym pn. „Summer Intensives” organizowanym przez New York Jazz Academy. Kurs trwał cztery tygodnie, a zajęcia odbywały się od poniedziałku do piątku. Taki rozkład zajęć wiązał się być może z faktem, że stacjonowaliśmy w… kościele. Sądzę, że należał on do jakiejś protestanckiej grupy wyznaniowej, gdyż w dni powszednie nie sprawowano tam służby liturgicznej. Zajęcia odbywały się w nawie głównej i na balkonach, a więc warunki akustyczne były dość specyficzne. Niezależnie od kursów, w każdy piątek w Smalls Jazz Club chętni mogli zaprezentować swe umiejętności na koncercie, a następnie podczas jam session następowała „próba sił” z lokalnymi, nowojorskimi jazzmanami. Uczestnicy przybyli praktycznie z całego świata – Europa, Japonia, ale także z USA. Było nas wszystkich około 30, a zajęcia prowadziła 15-osobowa kadra jazzmanów.

KS: Z moich doświadczeń wynika, że wykładowcy z USA często prezentują typowo marketingowe podejście do studenta – należy go chwalić, nie zniechęcać, priorytetem ma być jego zadowolenie i to, by przybył na następne zajęcia. Zręcznie dawkują przekazywaną wiedzę, dbając, aby proces dydaktyczny trwał odpowiednio długo. Mówią dużo, ale najczęściej bardzo ogólnie, niechętnie zagłębiając się w istotne szczegóły. Piękny przykład takiej swoistej metodologii prezentuje anegdota z Andrzejem Przybielskim w roli głównej. Gdy po jednym z koncertów w warszawskim klubie Akwarium do „majora” podszedł początkujący

trębacz jazzowy i spragniony wiedzy zapytał, co, zdaniem mistrza, jest najważniejsze, usłyszał: „najważniejsze, bracie, to jest zdrowie!”.

Trudno się z tym nie zgodzić, ale wątpię, by proszący o naukę odszedł usatysfakcjonowany. Jak w tym kontekście oceniasz swoich amerykańskich profesorów? Dzielili się wiedzą bez zastrzeżeń, czy też może prezentowali ową pedagogiczną powściągliwość?

MA: Większość zajęć na „Summer Intensives” była prowadzona w grupach, a ich poziom dopasowano do umiejętności uczestników, które, mówiąc oględnie, były zróżnicowane. Tak więc wobec polityki „równania w dół” czasami korzystniej było zdecydować się na indywidualne poszukiwanie jazzowych doświadczeń, co też skwapliwie czyniłem, biorąc udział w spontanicznych spotkaniach z różnymi muzykami. Ale miałem też zajęcia indywidualne, i tu rzeczywiście, gdy tylko nauczyciel, do którego mnie przydzielono, zorientował się, że już coś umiem, zadowolił się stwierdzeniem: „man you’re smokin’”, i skupił się raczej na rozmowach. Kiedy już sobie wszystko powiedzieliśmy, zdecydowałem się na innego nauczyciela. Tym razem wyraźnie zaznaczyłem, jakie są moje oczekiwania, no i udało się, ale może dlatego, że wykładowca był Szwedem. I tu dotykamy sedna sprawy – jakość kształcenia zależy przede wszystkim od kwalifikacji i kompetencji nauczyciela. A dziś, gdziekolwiek się nie pojedzie, wszędzie można dotrzeć do wspaniałych profesorów. I wcale to nie musi być w USA, w Nowym Jorku, nierzadko można ich spotkać nawet w swoim mieście. Amerykanie absolutnie nie mają monopolu na jazzową wiedzę – te czasy już bezpowrotnie minęły. Dziś, w dobie internetu, dostępne jest praktycznie każde nagranie i tylko od determinacji szukającego zależy, czy dotrze do tego, co go interesuje. Można zatem powiedzieć, że historia zatoczyła koło i ponownego znaczenia nabiera pierwotny sposób nauki jazzu, jakim zawsze było słuchanie tej muzyki i próby naśladowania.

Potocznie funkcjonuje takie naiwne przekonanie, że jak przyjedziesz do Nowego Jorku, to nagle zaczniesz grać. Po którymś z jamów usłyszałem głos: „hey, man, widać, że Nowy Jork pomógł ci już uchwycić klimat tej muzyki”. Pomyślałem sobie wtedy: „gdybyś, man, wiedział, ile setek godzin trzeba spędzić sam na sam z instrumentem, aby ten nowojorski klimat rzeczywiście zadziałał”. To mit niemający nic wspólnego z rzeczywistością. I to samo dotyczy nauczania jazzu. grudzień 2016 |

| 19

jazz KS: Z tego, co mówisz, wynika, że nie trzeba jechać tysięcy kilometrów i płacić tysięcy dolarów, by usłyszeć receptę: „musisz bardziej swingować”. Tu na miejscu też można się tego dowiedzieć – czasami nawet za darmo.

MA: Zdecydowanie tak. Dlatego największą korzyścią z pobytu w Nowym Jorku był dla mnie kontakt z żywą muzyką. To miasto jest rzeczywiście miejscem wyjątkowym, ale dlatego, że zjeżdżają tu najlepsi muzycy jazzowi z całego świata. I możliwość słuchania ich jest najbardziej wartościowym doświadczeniem. Takie nagromadzenie gwiazd może przyprawić o zawrót głowy. Ale cóż, ci muzycy po prostu tam mieszkają, są u siebie, występują tak, jak my gramy w Szpulce.

KS: Wydaje się, że twierdzenie, iż „pieniądz rządzi światem”, ma szczególną wymowę w Ameryce. Na każdym kroku widać, jak wiele ów pieniądz dla nich znaczy. W metrze bezdomni potrafią pasażerom „umilać” podróż, opowiadając publicznie swój życiorys, by następnie zażądać zapłaty. Jeśli więc coś nie przynosi dochodu, nader często traktowane jest jako rzecz pozbawiona wartości. Na Kongresie Kultury Polskiej Ryszard Kapuściński powiedział: „W doświadczeniach amerykańskich dzieło kultury jest produktem pracy ludzkiej, której wartość ocenia odbiorca poprzez akt kupna lub odmowę. Europa natomiast traktowała zawsze dzieło jako owoc natchnienia, rzecz zawierającą element sacrum”. Czy twoje nowojorskie doświadczenia odnośnie do jazzu potwierdzają jego opinię?

MA: To fakt, że jazz nie jest muzyką prostą i wymaga od odbiorcy pewnego przygotowania, nic więc dziwnego, że jazzmani w USA nie opływają w dostatki. Oczywiście muzyka jazzowa jest tam postrzegana jako wartościowa.

Są za to doceniani i szanowani w Europie i dlatego tak chętnie do nas przyjeżdżają. Traktuje się ich z estymą, występują w prestiżowych salach koncertowych, operach, filharmoniach. A u siebie, przykro mówić, klepią biedę, grając kiepsko płatne „joby” w małych klubach, gdzie nierzadko są tylko dodatkiem do wyszynku. Podczas pobytu w NYC starałem się regularnie odwiedzać jazzowe kluby, by jak najczęściej doświadczać koncertów na żywo. Jednak podczas występu Roya Hargrova, znakomitego nowojor20 |

| grudzień 2016

skiego trębacza, hałas dobiegający z kuchni był tak wielki, że zagłuszał muzykę. Gdy chciałem zobaczyć dom, w którym przez 20 lat mieszkał Miles Davis, zmuszony byłem dopytywać się, który to jest budynek. O fakcie pobytu w tym miejscu jednego z największych gigantów jazzu nie ma żadnej wzmianki. Przykłady można by mnożyć.

KS: W Polsce Miles Davis ma swój pomnik przed kielecką filharmonią, a nasz Andrzej Przybielski pamiątkową tablicę na kamienicy, gdzie mieszkał.

MA: To pokazuje różnicę w statusie, jaki mają w USA jazzmani. Współczesne gwiazdy tej muzyki, jak Chris Potter czy Ravi Coltrane, mieszkają w zwykłych kamienicach na Brooklynie – to akurat wiem, bo mieszkałem w sąsiedztwie. A gdy zostałem zaproszony na jam session w prywatnym domu skrzypka Marka Feldmana, na bębnach grał Gerry Gibbs – perkusista o wspaniałych umiejętnościach, który u nas byłby megagwiazdą. Współpracował m.in. z takimi gigantami jazzu jak Wynton Marsalis czy Brad Mehldau. I wiesz co mi powiedział? Że właśnie montuje band do gry na weselach.

Ale jest też druga strona medalu. Pewnego razu, wracając z zajęć, dostrzegłem na Brooklynie plakat informujący o jakimś festynie. Niby nic nadzwyczajnego, gdyby nie „muzyczni oprawcy”. Były tam, jak to zwykle bywa, kapele rockowe, ale był też jazz! I to nie byle jaki.

Grał m.in. Robert Glasper, a na finał – niewiarygodne…

Herbie Hancock. No, takiej okazji nie można było przepuścić! Oczywiście się wybrałem. I wierz mi, naprawdę warto było. Z jednej strony, regularny piknik, jak to na osiedlowym festynie: kiełbaski, hamburgery, piwo, a z drugiej – regularny, „groźny” jazz. I to są właśnie Stany. Dlatego myślę, że warto by nieco „odbrązowić” ten symbol amerykańskiego jazzmana, bowiem dla wielu ludzi w naszym kraju już sam fakt pochodzenia muzyka ze Stanów czyni z niego wyrocznię: „on jest z Nowego Jorku, więc na pewno jazz gra lepiej od naszych”. Otóż ta stara definicja – „jazz to muzyka grana przez amerykańskich Murzynów” – jest już nieaktualna i dziś zwyczajnie nieprawdziwa. Obecnie mamy w naszym kraju muzyków świetnie wykształconych, pełnych inwencji, którzy poziomem gry absolutnie nie ustępują jazzmanom zza oceanu. Przez te 60 lat dokonał się w Polsce naprawdę olbrzymi postęp, a ów miesięczny pobyt w stolicy jazzu tylko mnie w tym utwierdził.

Różnorodność na trzy głosy Z dramatopisarką Martą Fortowską, studentką dziennikarstwa i komunikacji społecznej na UKW w Bydgoszczy, tegoroczną finalistką konkursu dramaturgicznego „Metafory Rzeczywistości” w Poznaniu, rozmawia Bartłomiej Siwiec.

fot. Maja Butkiewicz

Marto, cieszę się bardzo, że twój dramat dostał się do finału prestiżowego konkursu dramaturgicznego. Ostatecznie konkurs wygrał dramat Reality show(s) Przemysława Pilarskiego, ale ty chyba też czujesz się usatysfakcjonowana?

Oczywiście. To, że znalazłam się w gronie finalistów i mój tekst został doceniony przez jury, to dla mnie duże wyróżnienie. Dało mi to również nadzieję, że sprawa, o której napisałam, nie pozostaje obojętna dla innych.

Poza tym, takie spotkania w teatrze, poznawanie nowych osób i obserwowanie, jak pracują na twoim tekście, jest zawsze inspirującym wydarzeniem, które pozwala również zdystansować się do tego, co się napisało.

Opowiesz nam, o czym jest twoja Hidżra?

Hidżra to tekst opowiadający o życiu osoby transseksualnej, ale jego tematem przewodnim nie jest sam proces zmiany płci. Postać głównego bohatera jest nośnikiem zagadnień związanych z tożsamością, religią, kulturą, kwestią ludzkiego pochodzenia. To opis jej odbioru świata, będący jednocześnie odbiciem nastrojów społeczeństwa, a te, jak wiadomo, nie zawsze wyglądają najlepiej. Gdy pisałam ten tekst, nie zależało mi na tym, żeby pouczać odbiorcę, ale żeby uświadomić mu bardzo prostą sprawę – że różnorodność jest czymś, z czego można czerpać inspirację, zdobywać wiedzę. Jest to, oczywiście, stwierdzenie banalne, ale jeszcze nie wszyscy je rozumieją.

Czytanie sceniczne twojego dramatu przygotował reżyser młodego pokolenia, a właściwie prawie twój rówieśnik, Michał Kmiecik. Jak ci się z nim współpracowało?

Z Michałem pracowało mi się bardzo dobrze. Chwilami miałam wrażenie, że czyta mi w myślach, bo większość uwag, jakie dawał aktorom, pokrywała się z tym,

co sama chciałam powiedzieć. Dzięki temu, że do czytania Hidżry zaprosił wspaniały zespół – Barbarę Prokopowicz, Wojciecha Kalwata i Adama Machalicę – z tekstu przeznaczonego dla jednej osoby zrobiliśmy dramat na trzy głosy.

Dało mi to możliwość spojrzenia na tekst z innej perspektywy, odbiegającej od moich wcześniejszych wyobrażeń.

Okazało się, że mógłby on z powodzeniem funkcjonować na scenie nie tylko jako monodram.

Pamiętam twój Przesmyk – ciekawy tekst o śmierci Grzegorza Przemyka. Dramat ten zresztą też był nagrodzony, bo znalazł się w finale I Konkursu na Scenariusz Sztuki w Przestrzeni Miejskiej, organizowanego w ramach Międzynarodowego Festiwalu Teatrów Ulicznych w Jeleniej Górze. Widzisz obecnie jakiejś szanse, żeby te dramaty, które zostały już przez specjalistów docenione, były grane w teatrze?

Mówiąc szczerze, Przesmyk na razie wylądował w szufladzie. Na chwilę obecną jest on dla mnie miłym wspomnieniem z pierwszych, bardzo ważnych dla mnie warsztatów, ale nie mam potrzeby szukania dla niego miejsca na scenie. O Hidżrę natomiast zamierzam jeszcze powalczyć. Chciałabym zrealizować ten tekst w formie, o której myślałam podczas pisania, czyli jako monodram. Planuję rozesłać go w kilka miejsc, ale czy coś z tego wyniknie – zobaczymy.

Uczestniczyłaś w finale konkursu. Powiedz, który z pięciu nominowanych dramatów zrobił na tobie największe wrażenie?

Niestety, nie miałam możliwości wysłuchać wszystkich tekstów do końca. Ze względu na nową formę finału, czytania odbywały się często w tym samym czasie, w różnych przestrzeniach (foyer, piwnica pod sceną, ciężarówka teatralna). Najbliższy wydaje mi się jednak dramat Pora sucha / Pora deszczowa Aliny Moś-Kerger, który jest autentyczną historią rodzinną autorki, opowiadający o jej prababci, która praktycznie całe życie spędziła w małej miejscowości na Śląsku, a swoją jedyną życiową podróż odbyła do RPA. Część tekstu napisana jest gwarą śląską, a dla osób, które nie miały z nią wcześniej styczności, zawsze jest to pewien rodzaj egzotyki. grudzień 2016 |

| 21

kultura Michał Tabaczyński

Sen o Europie.

Dziedzictwo, o którym trzeba zapomnieć 1.

Chociaż Europa (jako pewna idea, której – mniej lub bardziej dokładną – realizacją jest Unia Europejska) nie ma ostatnio szczęścia: entuzjaści rozpaczają nad jej kryzysem, przeciwnicy radują się domniemanym końcem, a wszyscy chyba częściej zauważają jej wady niż zalety, to jednak pozostaje faktem, że jest jedyną wcieloną utopią, dostępną naszemu historycznemu doświadczeniu. Dla mojego pokolenia, które dorastało pod wrażeniem atrakcyjności tego europejskiego mitu (niczym niezakłóconego, bo widzianego z upiększającej – nie nazbyt bliskiej, nie nazbyt odległej – perspektywy), pozostanie na długo pewnie jeszcze piękną fantazją, ostatnią nadzieją. I może będzie nią bardziej i bardziej w obliczu potworniejącego świata.

I będzie nią jeszcze bardziej w obliczu brunatniejącego krajobrazu.

Co gorsza, ten „potworniejący świat” i „brunatniejący krajobraz” nie są zjawiskami zewnętrznymi wobec geograficznie rozumianej Europy. Stąd ten ładny mit zdaje się często ratunkiem jedynym, który potrafi pokonać te odśrodkowe siły. Chcemy wierzyć, że dzięki temu mitowi przetrwa. A że przetrwanie może być tu stawką, wiadomo było od dawna; Luigi Barzini pisał już ponad 30 lat temu,

22 |

| grudzień 2016

wykorzystując dość ryzykowną (jak cała jego, zabawna i ryzykowna książka) metaforę: „Czyżby bardziej rozwinięte, okrzesane, kulturalniejsze, łagodniejsze i inteligentniejsze ludy były zawsze skazane na taki los? Im lepsza kuchnia, tym bardziej bezbronni kucharze? Czy najlepsze sery i wina oraz pieczone kaczki muszą być zawsze strzeżone przez słabe Linie Maginota czy Wielkie Mury? Czy tak już jest, że bardziej wyszukanej poezji, klarownej prozy, liberalnych praw, olśniewających obrazów, nienagannych manier i harmonijnej muzyki bronią słabsze zasieki?”.

My (stosuję ten kwantyfikator trwożliwie, ale nie znajduję innego wyjścia), którym ten mit wydał się choćby raz atrakcyjny, trwamy przy tej ostatniej nadziei.

2.

Rzadkim doświadczeniem jest bezpośredni kontakt z tym mitem. I nie chodzi oczywiście o weekend w Paryżu, włoskie wakacje czy zakupy w Berlinie, ani nawet wycieczkę do siedziby Parlamentu Europejskiego. Chodzi o doświadczenie bardziej bezpośrednie i bliższe, doświadczenie uczestnictwa i współudziału. Takie doświadczenie przypadło mi w udziale dość niespodziewanie, kiedy Bydgoszcz została partnerem w projekcie Forget Heritage

kultura (w ramach programu Europejskiej Współpracy Terytorialnej Interreg – Europa Środkowa 2014–2020). Cele projektu określa niezwykle oficjalna formuła: „innowacyjne, zrównoważone i powtarzalne modele współpracy publiczno-prywatnej w ramach ochrony opuszczonych obiektów o wartości historycznej realizowane poprzez wzmacnianie sektora kreatywnego i kulturalnego” (czy to nie biurokratyczny żargon jest obiektem największej liczby żartów z Europy?).

Ale sam pomysł jest kwintesencją europejskiego mitu: nowe idee i kreatywne przemysły mają zajmować stare, zabytkowe, ale opuszczone budynki. Dlaczego? Bo częścią tego mitu jest równowaga pomiędzy tradycją a nowoczesnością? Bo w europejskich miastach straszą nas pustostany i warto je zagospodarować? Bo kultura ma dopełniać ekonomię i ją uwznioślać? Niezależnie od motywacji, niezależnie od ostatecznego wyboru pomiędzy idealizmem i pragmatyzmem, projekt wydaje mi się niezwykle europejski. Najbardziej może w tym, że jest mieszaniną idealistycznej naiwności i chłodnej kalkulacji.

Forget Heritage jest hasłem ryzykownym i odważnym.

Do borykających się z nadmiarem poprzemysłowego dziedzictwa materialnego miast Europy Środkowej mówi prowokacyjnie: zapomnijcie o dziedzictwie. I nie jest to akurat propozycja pragmatyczna. Dziedzictwa, o którym należy zapomnieć, nie mamy porzucać. W tym aktywnym geście zapominania (nie mimowolnej, antykulturowej amnezji, ale pełnej wysiłku pracy zapomnienia) tkwi istota idealistycznego podejścia do przeszłości: tylko to, co świadomie zapomniane, może zostać przetworzone dla dobra przyszłości, ma zostać tym lepiej zapamiętane. Nie o zapomnienie chodzi, ale o przemodelowanie pamięci, o wyekstrahowanie z dziedzictwa tego, co w nim rzeczywiście istotne.

3.

Na kolejnym już spotkaniu w Genui ta filozofia projektu była głównym tematem. Nawet jeśli prelegenci podczas konferencji (taką bowiem formę przyjęło ono tym razem) odnosili się do swoich doświadczeń, do kulturalnej praktyki, nie mogli się od tego zaraźliwego kontekstu oderwać: czy to była artystka i aktywistka Gabriella Riccio (mówiąca o neapolitańskim społecznym projekcie L’asilo), czy profesor Paolo Ceccarelli (wspominający o błędach w rewitalizacji Wenecji).

Luca Dal Pozzolo wygłosił pogadankę o tytule nawiązującym do tytułu projektu: Zagrożenia płynące z dziedzictwa.

Dziedzictwo jako groźba, zagrożenie, niebezpieczeństwo – to odważne spojrzenie. Zwykliśmy bowiem postrzegać je najczęściej pozytywnie. A przecież jest ono też ciężarem, z którym trzeba sobie radzić, z którym trzeba się zmagać, bo jest częścią naszego kulturowego imaginarium – tym bardziej groźną, im silniejszą. Nie można więc ulegać obsesji – dalej streszczam wywody mówcy – utraty dziedzictwa: nie da się bowiem zachować wszystkiego, nie da się wszystkiego umuzealnić. Ta obsesja grozi wyjęciem elementów dziedzictwa z życia, ale również usunięciem ich z systemu ekonomicznego, przez co je rzeczywiście uśmiercamy. Przez pomieszanie ekonomicznych i historycznych wartości obiektów władze lokalne stają się często pośrednikiem rynku nieruchomości. Zapobiec temu pomieszaniu może kultura, która jest niezastąpiona w definiowaniu wartości albo jej nadawaniu, co nie jest niemal nigdy procesem łatwym i szybkim. Trzeba więc o nim myśleć w kategoriach długiego czasu, zapewnić kulturze czas i środki na działanie.

Bydgoszcz ma szansę na doświadczenie tego wymiaru europejskości, na doświadczenie tego mitu. Na bezpośredni wgląd w ideę innej rewitalizacji. I na zaznanie tej ostatniej nadziei. grudzień 2016 |

| 23

przez rude okulary (27)

A masz!

Andrzejewski

Daję. Głównie dlatego, że lubię. Coraz rzadziej ciała i naprawdę w sporadycznych już tylko przypadkach du*y. No, może zdarza mi się raz do roku. Natomiast tak, innym ludziom daję coraz częściej, gdyż sprawia mi to ogromną przyjemność, gdy widzę ich ogromną przyjemność. Phoebe z Przyjaciół postanowiła obalić kiedyś tezę, iż nie istnieje coś takiego jak bezinteresowny dobry uczynek. Staranie może w przypadku tej niuejdżowej krejzolki zrozumiałe, ale pozbawione absolutnie sensu, bo faktycznie nie ma czegoś takiego. Zawsze odczuwamy przyjemność z tego, że zrobiliśmy komuś dobrze – niezależnie od tego, na czym to dobrze polegało. Nasz mózg, jeśli nie tapla się w poczuciu fajności czynu swego, to chociaż piśnie sobie cichutko, że „jeej” i że „jesss”, i że „taaaa”. I nie wyklucza to szlachetności danego uczynku i w ogóle, nawet odrobinę, szlachetności tej nie pomniejsza. Kto twierdzi inaczej, to hipokryta jest i basta. Nieuchronnie po 1 listopada do supermarketów wpadła armia owiniętych w pozłotka brodatych jegomości, co krzyczą: „Kupuj!!! Kupuj wszystko!!!”, i nieuchronnie również i corocznie zbliżył się ten okres, co go niezbyt wielką estymą darzę od czasu, gdy jest o mamonie. Czyli właściwie od zawsze. Jednak rozdawnictwo wśród narodu przybiera również formy jak najbardziej pożądane, więc o dawaniu będzie w miesiącu, co ma tylko cztery dni ważne.

Dałem kiedyś kumplowi. Po mordzie. Chamstwa oraz góralskiej muzyki nie znoszę, więc w momencie przekroczenia linii oddzielającej zachowanie człowieka od zachowania bydlęcia kolega rzeczony został poczęstowany z piąchy (prowerbialny liść jakoś mi nie siedzi w przypadku, gdy wypłacającym jest mężczyzna – choć to się już pewnie też zmieniło/zmienia). Zdrowo poczęstowany, gdyż zdrowo się okazał bydlakiem i sk******em. Nie byłem jakoś specjalnie zadowolony z faktu zaistnienia konieczności takowej wypłaty ani z faktu samego aktu, ale nie zawsze można być zadowolonym. Kolega się zalał (znaczy – to zrobił już wcześniej, co w sposób zdecydowany wpłynęło, nomen omen, na konieczność interwencji) krwią i klasycznie padł. Potem próbował oddać, ale z pozycji siedzącej się to słabo udaje. Szczególnie gdy nie jest się w stanie trafić w powietrze. Ja sobie klasycznie, po holyŁódzku wybiłem palec, który służy do komunikowania się ze światem, kolega zaczął bełkotliwy proces przeprosin skierowany 24 |

| grudzień 2016

w stronę, gdzie mu się wydawało stała jego dziewczyna, i wieczór stał się chłodniejszy oraz znacznie krótszy. Co do epilogu, to nadal jesteśmy kolegami. No, znajomymi.

Znajomemu natomiast takiemu, co to już stał się kumplem, daliśmy ostatnio gramofon. Bo stał i nie grał. Gramofon. Nie znajomy. Chociaż on też nie grał, bo nie miał na czym. Daliśmy mu gramiaka na parkingu i nie to, żeby parking miał jakiekolwiek znaczenie merytoryczne dla tej historii. Miał jednak znaczenie romantyczne i znowu był trochę z fabryki gwiazd pośledniej jakości. Uśmiech i zażenowanie kumpla sprawiły, że się uśmiechnęliśmy i poczuliśmy zażenowani. Były misie i lekkie pociąganie nosem.

Było to niesamowicie ciepłe uczucie, że jeszcze można i że świat nie do końca jest o szeleście celulozy. Przyszedł ten cudowny moment, w którym człowiek uświadamia sobie, że tak ogólnie to więcej jest przejawów dobra i przyzwoitości niż gnojstwa i braku jakiegokolwiek szacunku. Tylko że te pierwsze słabo się sprzedaje w telewizji, bo z jakiegoś niezrozumiałego dla mnie powodu większość z nas karmić się woli tymi drugimi. A żyjemy przecież w demokracji, więc większość ma rację. Chociaż bardzo często niższe IQ oraz mniejsze zasoby empatii.

Dałem kiedyś słowo. A czasami to jedyne, co człowiekowi zostaje. No i mnie właśnie kiedyś pozostało tylko ono. Oraz zestaw papierów poświadczających przeróżne umiejętności. Tylko że papiery te mogły posłużyć jedynie do wytarcia… łez, powiedzmy, bo gdy nie chce się nic, to fakt, że może się wiele, jest tylko faktem i można go rozbić o kant… łez, powiedzmy. I wtedy właśnie dano mi coś, co pozwoliło mi się odbić od dna, na którym muł sobie układałem sam, warstwowo i z uporem przez prawie cztery lata. Dano mi szansę. I to właśnie tutaj. W „BIK-u”. Dano i jak na razie nie zabrano. Choć parę razy skorygowano mą zbyt pokrętną jednak frazę i pokierowano na przystępniejsze tory. Za to daję pięć i dzięki też daję ogromne.

Dajemy i dostajemy na co dzień. To i dobrze, i źle, niestety, czasami. Wszystko zależy. Gdy będziecie więc w ten czas zimowy dawać, to pamiętajcie, że głównie to jednak ma być przyjemność dla otrzymującego, a nie dla Was. Pozdrawiam Was najgoręcej, jak potrafię.

Aha. I mam jeszcze prośbę.

Nie dajmy się.

Szymon Andrzejewski

bydgoski insynuator kulturalny

PRUSS Mało odpowiedzialny organ Zdzisława Prussa (149) Ku pokrzepieniu Są jednak rzeczy i wartości, których zachłanny Toruń odebrać Bydgoszczy nie może. Potwierdził to bydgoski artysta (reżyser, plastyk i poeta) Zbigniew Wróbel, który, mimo swych toruńskich korzeni, opublikował na łamach „Akantu” wiersz o jednoznacznym tytule „Bydgoska Brda”. Załamanym po utracie Akademii Medycznej i drżącym o losy lotniska bydgoszczanom kamień spadł z serca.

Listopadowy optymizm Mecenas i pianista Witold Burker zaaranżował w Izbie Adwokackiej doroczne Zaduszki Jazzowe.

Przy okazji zwierzył się przyjaciołom, że zabrał się za pisanie wspomnień o swoich kolegach-muzykach, którzy już koncertują gdzieś w zaświatach. Zapewnił jednak, że tonacja tych opowieści nie będzie bluesowa, ale raczej dixielandowa – tak jak ich doczesne rozrywkowe życie.

W tonacji desperacji Nad popadającą w ruinę Muszlą Koncertową w parku Witosa gromadzą się coraz czarniejsze chmury. Przeciw unicestwieniu tego, jakże ongiś tętniącego kulturalnym życiem, przybytku muz wszelakich protestują liczni bydgoscy artyści (zwłaszcza muzycy) pod przywództwem niezmordowanej w tego typu akcjach Sylwii Krei.

Ta zasłużona i waleczna wiolonczelistka nie wyklucza radykalnych działań, stąd też odłożyła swój liryczny smyczek, by sięgnąć po sprawdzony ostatnio symbol zwycięstwa – czyli parasolkę!

Jak już, to już Na wystawie w Galerii Kantorek Franciszek Sylwanowicz wykazał nie byle jaką i rzadką wśród rozwichrzonych z natury artystów konsekwencję. Otóż pokazując „Martwą naturę z samolotem w tle”, nie tylko zaprezentował malarstwo wysokich lotów, ale także dał się podziwiać w iście odlotowych spodniach.

Dobra zmiana Na fali tzw. „dobrej zmiany” Katarzyna Kabacińska w swoich adresowanych do dzieci „Rymowankach” wymieniła Kopciuszka, Sierotkę Marysię i Wilka na Justynę Kowalczyk, Rafała Majkę i Kamila Stocha. Z prawej strony sceny politycznej słychać głosy, że znanej bydgoskiej dziennikarce należy się jakieś intratne stanowisko w Ministerstwie Edukacji.

Lusterko wsteczne /-25/ Ćwierć wieku temu (grudzień 1991) – W ramach XIV Bydgoskich Spotkań Teatralnych aktorka warszawskiego Teatru Studio Irena Jun przedstawiła w Resursie Kupieckiej przy ul. Warmińskiego swoją wersję „Pana Tadeusza”.

– Na scenie Teatru Polskiego w tytułowej roli „Moralności pani Dulskiej” i pod reżyserskim okiem Józefa Fryzlewieza bawiła i zachwycała publiczność Aleftyna Gościmska.

– Koncerty Sylwestrowe w Filharmonii Pomorskiej, które poprowadził Jan Walczyński, przebiegały przy melodiach i rytmach przebojów filmowych spod znaku „Western Music”.

– Galeria Autorska zapraszała na wystawę rysunku i malarstwa Leona Romanowa „Symetria światła”.

– W Klubie „Arka” odbył się teatralno-plastyczny happening pt. „Na skrzydłach cieni”, poświęcony twórczości mieszkańca Szwederowa – pedagoga, malarza i reżysera Romana Baranowskiego. grudzień 2016 |

| 25

Adresy bydgoskich instytucji kultury AKADEMIA MUZYCZNA

im. Feliksa Nowowiejskiego, ul. J. Słowackiego 7, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 210 582, www.amuz.bydgoszcz.pl 1 Akademicka Przestrzeń Kulturalna przy Wyższej Szkole Gospodarki, ul. Królowej Jadwigi 14, 85-229 Bydgoszcz, Koordynator: mgr Marta Rosenthal-Sikora www.apk.byd.pl; e-mail: apk@byd.pl tel. 52 567 00 57 Muzeum Fotografii – Adam Juszkiewicz Galeria Debiut – Marta Rosenthal-Sikora Galeria Nad Brdą – Karolina Prus 2 artGallery galeria & pracownia plastyczna ul. Krasińskiego 5, tel. 604 313 266 facebook.com/osa.artGallery 3

Bydgoski Klub Miłośników

Kaktusów, przy Klubie „ARKA” BSM, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, przewodniczący Jerzy Balicki, tel. 523 215 538, www.bkmk.strefa.pl/ Bydgoskie Centrum Informacji, ul. Batorego 2, 85-104 Bydgoszcz, bci@visitbydgoszcz.pl, www.visitbydgoszcz.pl 4

BYDGOSKIE STOWARZYSZENIE ARTYSTYCZNE, ul. Pomorska 76, 85-051 Bydgoszcz, tel. 523 401 806, Prezes zarządu Wiesław Karpusiewicz

5

BYDGOSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE, SOCIETAS SCIENTIARUM BYDGOSTIENSIS, BYDGOSZCZ SCIENTIFIC SOCIETY, ul. Jezuicka 4, 85-102 Bydgoszcz, tel./fax 523 222 268, www.btn.bydgoszcz.eu, prezes prof. dr hab. inż. Marek Bieliński, czynne: pon.-pt. 9.00-14.00 6

om Edukacyjno-Kulturalny „REGNUM” przy Fundacji „Nowe Pokolenie”, ul. A.G. Siedleckiego 12 i ul. Bośniacka 3, dyr. Joanna Dobska, tel./fax 523 711 051, kom. 793 101 280, www.nowe-pokolenie.pl, fundacja@nowe-pokolenie.pl Dom Kultury MODRACZEK, ul. Ogrody 15, tel./fax 523 713 331, www.modraczek.smbudowlani.pl, e-mail: modraczek@tvogrody.com, abuzal­ska@smbudowlani.pl, dyr. Agnieszka Buzalska Dom Kultury ORION, ul. 16 Pułku Ułanów Wlkp. 1, 85-319 Bydgoszcz, tel. 523 487 201, kierownik Nikoletta Stachura

E

ljazz – Centrum Artystyczne ul. Kręta 3, 88-117 Bydgoszcz tel. 523 221 574, 662 152 726 www.eljazz.com.pl 41

26 |

Artystycznej, ul. Pomorska 68A/1, Bydgoszcz 40

FILHARMONIA POMORSKA dyrektor Maciej Puto, ul. Andrzeja Szwalbego 6, 85-080 Bydgoszcz. Rezerwacja telefoniczna w godz. 11-14, tel. 523 210 234; wew. 21, bilety@filharmonia.bydgoszcz.pl, www.filharmonia.bydgoszcz.pl 7 FUNDACJA „WIATRAK”, Prezes Fundacji: Ks. Krzysztof Buchholz ul. Bołtucia 5, 85-791 Bydgoszcz tel. 523 234 810, fax 523 234 811 www.wiatrak.org.pl, e-mail: sekretariat@wiatrak.org.pl, Biuro Fundacji „Wiatrak” czynne: pon.-pt. 8.00-20.00

Galeria Wspólna (MCK+ZPAP), ul. Batorego 1/3, 85-104 Bydgoszcz, tel. 523 221 447 e-mail: galeriawspolna@onet.pl 22

Izba Pamięci

Adama Grzymały-Siedleckiego, WiMBP, ul. Libelta 5, tel. 523 238 207, czynne: wt. i pt. 13-18, śr. 10-15 19

Kamienica 12, ul. Poznańska 12,

85-129 Bydgoszcz, tel. 887 164 349, e-mail: artdeco-kontakt@wp.pl 45

Klub ARKA, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, tel. 523 487 202, kierownik Nikoletta Stachura

GALERIA 85

Klub HEROS, ul. Gen. W. Thomée 1, Bydgoszcz, tel. 523 430 004, kierownik Grażyna Wrzecionek

Galeria ALIX, M. i M. Dobeccy, ul. Jezuicka 26 18

Klub Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych, ul. Sułkowskiego 52a, 85-915 Bydgoszcz, tel. 261 413 550, kierownik mgr Marek Trojan. Biblioteka Klubu IWspSZ, tel. 261 413 563, kierownik mgr Zdzisława Gajownik, e-mail: klubiwspsz@wp.mil.pl

prowadzi Ewa Pankiewicz, ul. Gdańska 17, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 226 222 17

Galeria AUTORSKA Jan Kaja i Jacek Soliński, ul. Chocimska 5, 85-097 Bydgoszcz, tel. 608 596 314, www.autorska.pl, galeria@autorska.pl 8 Galeria Francuska MISTRAL, przy WSG, prowadzi Henryka Stachowska prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej, ul. Garbary 2, budynek A, tel. 668 705 587 11

BYDGOSKIE TOWARZYSTWO HERALDYCZNO-GENEALOGICZNE, ul. Wyczółkowskiego 21/1, tel. 523 413 291, prezes Paweł Bogdan Gąsiorowski

D

Farbiarnia Pracownia Fotografii

GALERIA INNOWACJI UTP ul. Prof. S. Kaliskiego 7, 85-789 Bydgoszcz, kier. dr Anna Bochenek, czynne 10-17 GALERIA MDK 1 przy MDK nr 1, ul. Baczyńskiego 3 Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy: dyrektor: Karolina Leśnik – Gmach główny 12 (ul. Gdańska 20): wtorek – piątek: 10.00-18.00 sobota – niedziela: 11.30-16.30 wstęp wolny, www.galeriabwa.bydgoszcz.pl bwa@galeriabwa.bydgoszcz.pl tel. 52 339 30 50 – Galeria Kantorek 10 (ul. Gdańska 3) wtorek – piątek: 11.00-18.00 sobota: 11.00-14.00, wstęp wolny – Galeria BRDA 9 (ul. Dworcowa 94 – Hotel Brda, parter), pod patronatem Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy, wstęp wolny GALERIA NA PIĘTRZE Studio Działań Artystycznych, ul. Długa 27, 85-034 Bydgoszcz, tel. 515 452 040, 601 443 119, sda.dluga27@interia.pl, czynne: pon.-pt. 10-20, sob. 12-16 13 Galeria Sztuki NEXT, Dom Aukcyjny NEXT – Aukcje Sztuki ul. Poznańska 31, 85-129 Bydgoszcz, www.galerianext.pl kontakt: info@galerianext.pl, tel. 503 919 118 czynne: pon.-pt. 10.00-18.00 43 Galeria Wieży Ciśnień Muzeum Wodociągów, ul. Filarecka 1, 85-160 Bydgoszcz 42

| grudzień 2016

KLUB MIŁOŚNIKÓW AUSTRALII I OCEANII, ul. Plac Kościeleckich 8, pok. 8, Bydgoszcz, prezes Lech Olszewski, tel. 607 120 182, fax 052 321 32 60, www.kmaio.bydg.pl 20 Klub ODNOWA, ul. Planu 6-letniego 38, tel. 523 631 867, e-mail: klubodnowa@interia.pl, www.klubodnowa.strefa.pl, kier. Grażyna Salemska KLUB POLSKIEJ KSIĄŻKI, Hotel Centralny, ul. Dworcowa 85, tel. 523 432 452, Jolanta Kowalska oraz przy Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 4, tel. 523 412 504, Alicja Leśniak 21 KLUB ŚRODOWISK TWÓRCZYCH, ul. Batorego 1/3, tel./fax 523 228 715, 523 225 677, prezes Piotr Trella 22 Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, wok@wok.bydgoszcz.com, tel. 52 585 15 01–03; Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej, kierownik: Katarzyna Wolska, tel. 52 322 22 36, galeria@wok.bydgoszcz.com, www.wok.bydgoszcz.com 37

Miejskie Centrum Kultury

w Bydgoszczy, ul. Marcinkowskiego 12, 85-056 Bydgoszcz, tel. 523 255 555 (informacja) sekretariat@mck-bydgoszcz.pl, www.mck-bydgoszcz.pl 39

Międzynarodowe Centrum Kultury i Turystyki oraz Esperantotur ul. M. Skłodowskiej-Curie 10, 85-094 Bydgoszcz tel./fax: 523 461 151, e-mail: info@esperanto.bydgoszcz.eu

Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1, ul. K.K. Baczyńskiego 3, 85-805 Bydgoszcz, tel. 523 755 349, fax 523 450 628, e-mail: mdknr1bydgoszcz@go2.pl, www.mdk1.bydgoszcz.pl, dyr. Piotr Skowroński Młodzieżowy Dom Kultury nr 2, im. Henryka Jordana, ul. Leszczyńskiego 42, 85-137 Bydgoszcz, tel./fax 523 731 795, dyr. Adam Łętocha. Biblioteka Literatury Fantastycznej im. Janusza A. Zajdla – Gimnazjum Nr 20, ul. Tucholska 30, czynne: wt., śr. 16-19 Młodzieżowy Dom Kultury nr 3 (Zespół Szkół i Placówek nr 1 w Bydgoszczy), ul. Stawowa 53, 85-323 Bydgoszcz, tel. 52 373 25 15, fax/tel. 52 348 68 68 Młodzieżowy Dom Kultury nr 4, ul. Dworcowa 82, 85-010 Bydgoszcz, tel./fax 523 224 413, e-mail: mdk4@cps.pl, www.mdk4.bydgoszcz.pl, dyr. Małgorzata Gładyszewska 23 Młodzieżowy Dom Kultury nr 5, ul. Krysiewiczowej 8, 85-796 Bydgoszcz, tel./fax 523 485 002, dyr. Jolanta Wawrzonkowska, www.mdk5.bydgoszcz.pl, mdk@mdk5.bydgoszcz.pl Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, ul. Berwińskiego 4, 85-044 Bydgoszcz, tel./fax 523 462 318, e-mail: muzeum@ukw.edu.pl, czynne: wt.-pt. 10-14, dyr. prof. dr hab. Adam Sudoł 24 MUZEUM FARMACJI Apteki Pod Łabędziem, ul. Gdańska 5, tel. 523 220 187. 25 MUZEUM KANAŁU BYDGOSKIEGO, przy III LO, ul. Nowogrodzka 3, www.muzeumkanalu.pl, tel. 693 765 075 Muzeum Mydła i Historii Brudu ul. Długa 13-17, 85-032 Bydgoszcz.

Rezerwacja tel. 525 157 015, e-mail: warsztaty@muzeummydla.pl; www.muzeummydla.pl 15 MUZEUM OKRĘGOWE im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy Dyrektor dr hab. Michał F. Woźniak; Sekretariat: tel./fax 52 58 59 966, e-mail: sekretariat@muzeum.bydgoszcz.pl; www.muzeum.bydgoszcz.pl, Godziny otwarcia Muzeum w śródmieściu: wtorek, środa, piątek – 10.00-18.00; czwartek – 10.00-19.00; sobota, niedziela – 11.00-18.00; poniedziałek – nieczynne, w soboty wstęp bezpłatny Godziny otwarcia Exploseum: wtorek, środa, piątek, sobota, niedziela – 9.00-17.00; czwartek – 9.00-19.00; poniedziałki – nieczynne; we wtorki – wstęp bezpłatny 26 Muzeum Wodociągów: Hala Pomp, ul. Gdańska 242 oraz Wieża ciśnień, ul. Filarecka 1

MUZEUM OŚWIATY, ul. M. Curie-Skłodowskiej 4, tel. 523 426 590 MUZEUM WOJSK LĄDOWYCH, ul. Czerkaska 2, 85-641 Bydgoszcz, dyr. Mirosław Giętkowski, tel. 523 782 026, Godziny otwarcia: wtorek – piątek: 8.30-15.30; w niedziele: 10.00-14.00; w soboty i poniedziałki – nieczynne. www.muzeumwl.pl

O

pera NOVA w Bydgoszczy dyrektor: Maciej Figas, ul. Marszałka Focha 5, 85-070 Bydgoszcz, tel. 523 251 502, Dział Promocji i Obsługi Widzów oraz przedsprzedaż biletów: tel. 523 251 655, fax 523 251 636. Kasa biletowa tel. 523 251 555. Obiekt dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych, www.operanova.bydgoszcz.pl 27 Otwarta Przestrzeń „Światłownia” ul. Św. Trójcy 15, 85-224 Bydgoszcz, swiatlownia@onet.pl, www.swiatlownia.eu 44

PAŁAC MŁODZIEŻY, ul. Jagiellońska 27,

85-097 Bydgoszcz, tel. 523 210 081, www.palac.bydgoszcz.pl, dyr. Joanna Busz. Tutaj: Galeria Pałac 28 Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana Rejewskiego, ul. Skłodowskiej-Curie 4, 85-094 Bydgoszcz, tel. 523 413 074; www.pbw.bydgoszcz.pl, dyr. Ewa Pronobis-Sosnowska

PROF-EUROPE Stowarzyszenie Nauczycieli Języka Francuskiego w Polsce, ul. Dworcowa 80, 85-010 Bydgoszcz.

Prezes: Marta Samolej-Chmielewska, tel./fax 523 221 661 oraz 601 679 572, www.profeurope.pl 29

STOWARZYSZENIE ARTYSTYCZNE „MÓZG”, www.stowarzyszenie.mozg.art.pl, ul. Gdańska 10, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 455 195 30

Salezjańskie Stowarzyszenie Wychowania Młodzieży, ul. Salezjańska 1, 85-792 Bydgoszcz, www.dominiczek.salezjanie.pl, tel. 523 447 401 lub 523 766 739

TEATR PANTOMIMY „DAR”

www.dar.art.pl; e-mail: teatrdar@wp.pl tel. 523 407 468, 602 572 021, 602 257 675 TEATR POLSKI im. Hieronima Konieczki dyrektor: Paweł Wodziński, al. Mickiewicza 2, 85-071 Bydgoszcz, tel. 523 397 841, kasa główna/info: pon.-pt. w godz.

14.00-19.00, weekendy/święta: trzy godziny przed spektaklem, tel. +48 523 397 818, tel. +48 885 607 090, bilety@teatrpolski.pl; kasa ul. Rejewskiego 3 (CH Auchan): codziennie w godz. 10.00-19.00, tel. 885 607 090, www.teatrpolski.pl 31 TOWARZYSTWO INICJATYW KULTURALNYCH, ul. Dworcowa 62/2, 85-009 Bydgoszcz, tel. 523 213 371, prezes Maria Papała 32

TOWARZYSTWO MIŁOŚNIKÓW MIASTA BYDGOSZCZY, ul. Jezuicka 4, tel./fax 523 225 196, 523 454 434, www.tmmb.pl, e-mail: biuro@tmmb.pl, skrytka pocztowa nr 17, 85-169 B 37, prezes Jerzy Derenda.

Biuro Zarządu czynne pon.-pt. 9-15, sklep TMMB z bydgostianami, ul. Długa 15, czynny: pon.-pt. 10-18, sob. 10-14. 6 TOWARZYSTWO MUZYCZNE im. Ignacego Jana Paderewskiego, ul. ks. Piotra Skargi 7, 85-018 Bydgoszcz, tel./fax 523 270 291, www.konkurspaderewskiego.pl prezes prof. Katarzyna Popowa-Zydroń 33 TOWARZYSTWO OPEROWE im. prof. Felicji Krysiewiczowej, ul. Focha 5, 85-006 Bydgoszcz, prezes Zenona Tomczak, tel. 603 993 852, sekretarz zarządu Danuta Święcichowska 27 TOWARZYSTWO POLSKO-AUSTRIACKIE, Oddział B. ul. Stary Rynek 5, 85-104 Bydgoszcz, tel. 609 678 277, e-mail: lubomira.kubiak@gmail.com, prezes Lubomira Kubiak, dyżury w każdą drugą środę miesiąca 34 TOWARZYSTWO POLSKO-NIEMIECKIE, ul. Fordońska 120. Dyżury w każdy trzeci poniedziałek miesiąca w godz. 13-16, e-mail: tpn1@wp.pl www. tpnbydgoszcz.bugs3.com, www.facebook.com/tpn.Bydgoszcz prezes Danuta Szczepaniak-Kucik, tel. 504 100 024, sekretarz Krystyna Bender-Dudziak, tel. 605 666 936

TOWARZYSTWO POLSKO-WŁOSKIE Stary Rynek 22-24 (III p., wejście przez KATALOGI), tel. 523 238 008, dyżury: 1. środa miesiąca godz. 17-19 www.api.bydgoszcz.pl; api@api.bydgoszcz.pl, prez. Elżbieta Renzetti 35 TOWARZYSTWO PRZYJAŹNI POLSKO-FRANCUSKIEJ, Prezes: Beata Żmuda tel. 693 925 911, wiceprezes: Maria Pastucha, tel. 694 582 721 www.tppf.byd.pl 11 URZĄD MIASTA, Biuro Kultury Bydgoskiej ul. Jezuickiej 14a, 85-102 Bydgoszcz, www.bydgoszcz.pl, tel. 525 858 189, Dyrektor Magdalena Zdończyk 36 WĘDROWNICZEK – Klub Turystyczny, prezes Adam Czachorowski, tel. 523 251 635 WiMBP BIBLIOTEKA GŁÓWNA Bydgoszcz, ul. Długa 39, tel. 523 238 008, 523 399 200 – centrala; 523 287 390 – sekretariat, fax 523 287 390, e-mail: sekretariat@wimbp.bydgoszcz.pl, www.wimbp.bydgoszcz.pl Dyrektor: Ewa Stelmachowska 35

Redakcja BIK prosi Państwa o weryfikację danych: bik@mck-bydgoszcz.pl

grudzień 2016 |

| 27

Filharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego 2.12.2016, piątek, godz. 19.00

Koncert dla Barbary Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Sławomir Chrzanowski – dyrygent Katarzyna Trylnik – sopran Adam Zdunikowski – tenor w programie arie i duety z oper i operetek: „Carmen”, „Romeo i Julia”, „Hrabina Marica”, „Cygańska miłość”, „Zemsta nietoperza”, „Kraina uśmiechu” Muzyczne rozmaitości wypełnią ten wieczór, który jest dedykowany wszystkim Barbarom, ale bilet kupiony na ten koncert – w formie eleganckiego karnetu – będzie przemiłym prezentem nie tylko dla solenizantek.

Usłyszymy najbardziej ulubione i popularne arie i duety w interpretacji znanych, bardzo cenionych solistów.

Sopranistka Katarzyna Trylnik ukończyła z Medalem Magna cum Laude Akademię Muzyczną w Warszawie, w klasie śpiewu Haliny Słonickiej, jest laureatką wielu prestiżowych nagród, posiada bardzo szeroki repertuar, stale współpracuje m.in. z Teatrem Wielkim w Warszawie. Tenor Adam Zdunikowski, absolwent warszawskiej uczelni, w klasie Katarzyna Trylnik, fot. A. Świetlik Romana Węgrzyna, regularnie współpracuje z zagranicznymi i polskimi teatrami operowymi, w tym z bydgoską Operą Nova, ale ma także bogaty repertuar oratoryjno-kantatowy. Na podium dyrygenckim stanie artysta, który po mistrzowsku prowadzi koncerty w tym klimacie, czyli Sławomir Chrzanowski, dyrektor Filharmonii Zabrzańskiej.

9.12.2016, piątek, godz. 19.00

W 100-lecie urodzin poety, prozaika Jerzego Pietrkiewicza Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Kai Bumann – dyrygent Amelia Maszońska – skrzypce Roxana i Andrzej Panufnik – „To Holy Mother of Skępe” (prapremiera światowa) Piotr Czajkowski – Suita z baletu „Dziadek do orzechów” Henryk Wieniawski – II Koncert skrzypcowy d-moll W 2016 przypada 100. rocznica urodzin Jerzego Pietrkiewicza (1916–2007) – poety, prozaika, eseisty i tłumacza, który urodził się w rodzinie chłopskiej w Fabiankach niedaleko Włocławka, ale większość życia spędził na emigracji w Wielkiej Brytanii. Był głęboko religijny, wielokrotnie wracał do tematu Matki Boskiej Skępskiej, 28 |

| grudzień 2016

u której szukał wstawiennictwa i poświęcił jej jeden z najpiękniejszych swoich wierszy – „Modlitwę do Matki Boskiej Skępskiej”. Jego strofy zainspirowały Roxanę i Andrzeja Panufników do napisania utworu, którego prapremiera światowa nastąpi podczas tego koncertu, wieńczącego wojewódzkie obchody rocznicy. W programie wieczoru także Koncert d-moll Wieniawskiego, który zagra Amelia Maszońska, bardzo utalentowana skrzypaczka, studentka Akademii Muzycznej w Poznaniu w klasie Bartosza Bryły i Aleksandry Bryły, oraz Suita z Dziadka do orzechów, który dziś jest jednym z najczęściej wystawianych baletów na świecie.

16.12.2016, piątek, godz. 19.00

Lulajże, Jezuniu Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Tadeusz Wicherek – dyrygent Chór „Rubinki” z Państwowego Zespołu Szkół Muzycznych im. A. Rubinsteina – przygotowanie Agnieszka Sowa Chór z Zespołu Szkół Katolickich – przygotowanie Anna Golz Chór z Zespołu Szkół nr 26 – przygotowanie Dorian Makowski Chór Dzieci Młodszych „Ojejku” ze Szkoły Podstawowej nr 38 – przygotowanie Roksana Ptasznik Chór Szkoły Podstawowej w Brzozie – przygotowanie Magdalena Robaszkiewicz Po raz kolejny w przedświąteczny czas dziecięce głosiki zaśpiewają nam tradycyjne polskie kolędy. Autorem pierwszej kolędy jest Franciszek z Asyżu. Najstarsza zachowana polska kolęda, pochodząca z 1424 r., zaczyna się od słów: „Zdrów bądź, Królu Anielski”. Pierwotnie na początku XV wieku tłumaczono na język polski kolędy ze śpiewników braci czeskich. Wzrost popularności gatunku nastąpił na przełomie XVII i XVIII wieku, wtedy powstała jedna z najważniejszych polskich kolęd – W żłobie leży, przypisywana Piotrowi Skardze – do melodii poloneza koronacyjnego króla Władysława IV. Twórcami kolęd byli także m.in. Mikołaj Sęp Szarzyński i Andrzej Morsztyn, a w XIX wieku Feliks Nowowiejski i Zygmunt Noskowski, kolędę Lulajże, Jezuniu Chopin zacytował w środkowej części Scherza h-moll op. 20; ze współczesnych kompozytorów kolędy tworzył m.in.

Witold Lutosławski, i te właśnie z kraju nad Wisłą uznawane są za najpiękniejsze…

18.12.2016, niedziela, godz. 19.00

Koncert muzyki filmowej Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis Tomasz Stockinger – aktor, śpiew Stefan Gąsieniec – fortepian Krzesimir Dębski – Cantabile Władysław Szpilman – W starym kinie

Fryderyk Chopin – Nokturn cis-moll Scott Joplin – Ragtime Elite Syncopations Waldemar Kazanecki – Temat muzyczny z serialu „Dom” Waldemar Kazanecki – Walc z filmu „Noce i dnie” Włodzimierz Korcz – Lata dwudzieste – lata trzydzieste Mirosław Gąsieniec – Tango z filmu „Strachy” Mirosław Gąsieniec – Taniec hiszpański z filmu „Strachy” Wojciech Kilar – Walc z filmu „Trędowata” Scott Joplin – Ragtime The Entertainer z filmu „Żądło” Carlos Gardel – Tango Por Una Cabeza z filmu „Zapach kobiety” Ścieżka muzyczna w przeciągu kilku dekad stała się tak integralnym elementem filmu, że bez jej obecności trudno jest współczesnemu widzowi wyobrazić sobie jakąkolwiek projekcję. Muzyka srebrnego ekranu nieraz zdobywa większy rozgłos niż film, do którego powstała, zyskuje też coraz większy autorytet wśród innych gatunków muzyki, ewoluuje, również dzięki pięknym partyturom największych kompozytorów. Na tym koncercie usłyszymy m.in. taneczne rytmy, które towarzyszyły najsłynniejszym obrazom zarówno polskim, jak i zagranicznym, a zaśpiewa Tomasz Stockinger, fot. Robert Gauer Tomasz Stockinger. Ten jeden z najbardziej rozpoznawanych polskich aktorów w 1978 r. ukończył PWST w Warszawie i od tego czasu nieprzerwanie związany jest z teatrem, kinem, telewizją, a także estradą. Przy fortepianie zasiądzie Stefan Gąsieniec – kompozytor, aranżer muzyczny oraz menedżer kultury.

skich Lubomirskiej, do melodii w rytmie poloneza. Bóg się rodzi, czyli Pieśń o Narodzeniu Pańskim, bo pierwotnie była pod takim tytułem, nazywana jest czasami królową polskich kolęd, zabrzmiała po raz pierwszy w 1792 r.

30.12.2016, piątek, godz. 17.00 i 20.00 31.12.2016, sobota, godz. 17.00 i 20.00

Koncerty sylwestrowe Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Kai Bumann – dyrygent Joanna Freszel – sopran Johann Strauss: Freut euch des Lebens – Walc op. 340 Zemsta Nietoperza Aria Adeli – Nie, Margrabio II akt Pochwała kobiet – Polka op.315 Odgłosy wiosny – Walc op. 410 Polka z kukułką – op. 336 Róże Południa – Walc op. 388 Annen Polka – op. 117 Zemsta Nietoperza – Aria Adeli III akt Na polowaniu – Polka op. 373 Nad pięknym modrym Dunajem – Walc op. 314 Baron cygański (O Habet acht) Josef Strauss: Walc Odgłosy sfer Koncerty Sylwestrowe organizowane przez FP cieszą się najdłuższą i najbardziej chlubną tradycją w naszym regionie. Po latach powraca do sali koncertowej atmosfera roztańczonego i rozśpiewanego cesarskiego Wiednia, a także symbol słynnych noworocznych balów w Złotej Sali Musikverein – Walc „Nad pięknym, modrym Dunajem”. Wzorem noworocznych koncertów filharmoników z Wiednia ostatnie dwa wieczory starego roku w FP wypełni muzyka synów Johanna Straussa – czyli Johanna II – oraz Josefa. Symfoników bydgoskich poprowadzi szef artystyczny Kai Bumann, zaś partie solowe zaśpiewa sopranistka Joanna Freszel.

20.12.2016, wtorek, godz. 19.00

Bóg się rodzi Chór Akademicki UKW Chór „Śpiewalnia dziecięca” Bernard Mendlik – dyrygent Benedykt Odya – dyrygent Michał Wachowiak – organy Izabela Cywińska-Łomżyńska – przygotowanie Chóru „Śpiewalnia dziecięca” tradycyjne kolędy Kolejny koncert kolędowy ze zwyczajowym już udziałem chóru studentów UKW, zaprzyjaźnionego od wielu lat z FP, oraz organisty Michała Wachowiaka, ale na estradzie pojawi się też Chór „Śpiewalnia dziecięca”. Tytułową kolędę koncertu napisał Franciszek Karpiński, na zamówienie księżnej marszałkowej Izabeli z Czartory-

Joanna Freszel

KONCERT Z NIANIĄ – 30 grudnia, godz. 17.00 Bilety do nabycia na www.bilety24.pl, w kasie biletowej FP od wtorku do piątku w godz. 14-18 oraz na godzinę przed koncertem, w Biurze Podróży urlopy.pl (ul. Magnuszewska 8, tel. 52 320 52 29). inf. Mariola Grochowina

grudzień 2016 |

| 29

Teatr Polski w Bydgoszczy 4.12.2016, niedziela, godz. 10.00, 12.00, górne foyer. Spektakl jest przeznaczony dla dzieci do lat dwóch

Mleko reżyseria: Paweł Łysak; współpraca dramaturgiczna: Michał Tabaczyński; instrumenty perkusyjne: Łukasz Maciej Szymborski; muzyka: Michał Dobrzyński; inspicjent: Hanna Gruszczyńska; występują: Anita Sokołowska/Magdalena Łaska, Mieczysław Franaszek, Mateusz Łasowski

Pchła Szachrajka, fot. Arkadiusz Wojtasiewicz

2.12.2016, piątek, godz. 10.00 6.12.2016, wtorek, godz. 10.00, 12.00 Mała Scena TPB, czas trwania: 55 min bez przerwy

Jan Brzechwa – Pchła Szachrajka opieka reżyserska: Łukasz Gajdzis; scenografia: Aleksandra Semenowicz; występują: Małgorzata Witkowska, Paweł L. Gilewski ,Marcin Zawodziński; inspicjent: Mateusz Stebliński Chcecie bajki? Tak! Chcemy bajki! Naprawdę? Ależ proszę bardzo – oto bajka, której bohaterką jest niezwykła Pchła Szachrajka. Niby malutka, prawie niewidoczna, ale – jak to z pchłami bywa – dokuczliwa, psotna, wszędobylska, piekielnie sprytna i na domiar złego niesłychanie pomysłowa.

2.12.2016, piątek, spektakl wyjazdowy: Festiwal Dramaturgów Strefy Kontaktu 2016 (Wrocław)

Agnieszka Jakimiak, Weronika Szczawińska – Wojny, których nie przeżyłam

3.12.2016, sobota, godz. 16.00 4.12.2016, niedziela, godz. 16.00 6.12.2016, wtorek, godz. 10.00, 17.00 7.12.2016, środa, godz. 10.00 Duża Scena TPB, czas trwania: 1 h 30 min z przerwą

Maria Kownacka – Plastusiowy pamiętnik reżyseria: Lena Frankiewicz; kostiumy i scenografia: Melania Muras; choreografia: Iza Chlewińska; muzyka: Marek Napiórkowski; animacje: Natalia Bucior; konsultant dziecięcy: Mikołaj Frankiewicz; asystentka scenografa: Marta Sidrów; inspicjent: Mateusz Stebliński; występują: Magdalena Łaska, Alicja Mozga/Małgorzata Trofimiuk, Artur Krajewski, Jakub Ulewicz; ze specjalnym udziałem Karoliny Adamczyk jako Zosi (materiał wideo) Mimo że pierwszy odcinek „Plastusiowego pamiętnika” Marii Kownackiej ukazał się w 1931 roku, do dziś przygody ludzika z plasteliny fascynują kolejne pokolenia dzieci. Teatr Polski zaprasza najmłodszych widzów na kolorową, pełną humoru i mądrości bajkę o tym, co wydarzyło się w piórniku.

30 |

| grudzień 2016

Mleko, fot. Arkadiusz Wojtasiewicz

Jak kropla deszczu może stać się perłą? Co w teatrze mogą przeżyć dzieci mające niewiele ponad rok? „Mleko” w reż. Pawła Łysaka to opowieść spleciona ze słów, dźwięków i obrazów. Spektakl bazuje na klasycznej perskiej opowieści i staje się okazją do pierwszej historii o cudowności świata. Spotkanie aktorów z najmłodszymi jest dla obu stron wielką przygodą i próbą znalezienia porozumienia. W trakcie tego przedstawienia obie strony wiele się od siebie nawzajem dowiedzą.

12.12.2016, poniedziałek 13.12.2016, wtorek spektakle wyjazdowe: Międzynarodowy Festiwal Teatralny Boska Komedia (Kraków)

Ignacy Karpowicz oraz zespół aktorski – Dybuk 13.12.2016, wtorek, godz. 19.00 14.12.2016, środa, godz. 19.00 15.12.2016, czwartek, godz. 19.00 Mała scena TPB, czas trwania: 90 min bez przerwy

Justyna Pobiedzińska – Romville reżyseria: Elżbieta Depta; scenografia, kostiumy: Agata Andrusyszyn; współpraca muzyczna: Cygański Zespół Pieśni i Tańca JAMARO SVETO; opracowanie muzyczne: Łukasz Maciej Szymborski; konsultacje wokalne: Agnieszka Sowa; skrzypce: Marco Sadowski; wideo: Mikołaj Walenczykowski; światła: Robert Łosicki; koordynator projektu: Magda Igielska; występują: Beata Bandurska, Maja Brzezińska, Paweł L. Gilewski, Martyna Peszko, Paweł Peterman, Jerzy Pożarowski, Jakub Ulewicz Punktem wyjścia dla przedstawienia są wydarzenia, które miały miejsce w zeszłym roku w Legnicy, gdy na

IK -u EL N IK ÓW B T D LA CZ YT E cenie IL B w I TAN merem BIK-u nu ym w ko ni zł!

Z paździer takl: bilety na spek ” „Romville w t e r mi n i e : zamy Zapras dz. 19.00 dnia o go ru g 5 malnie 13-1 zakupu mak sy

15

rawnia do plar z BIK-u up oc yjnej cenie.

Jeden egzem om 4 biletów w pr

meczu lokalnego klubu piłkarskiego „Miedź” kolportowano szaliki i smycze z napisem „Łowcy Cyganów”.

Nieopodal stoiska stała policja, a następnego dnia w jednym z gimnazjów pojawili się uczniowie ubrani w „sprezentowane” na meczu szale…

16.12.2016, piątek, godz. 19.00 17.12.2016, sobota, godz. 19.00 18.12.2016, niedziela, godz. 19.00, Duża Scena TPB

Żony stanu, dziwki rewolucji, a może i uczone białogłowy tekst, dramaturgia, kostiumy: Jolanta Janiczak; reżyseria: Wiktor Rubin; scenografia: Michał Korchowiec; kostiumy, wideo: Hanna Maciąg; reżyseria światła: Michał Głaszczka; asystent reżysera: Maciej Pesta; inspicjent: Mateusz Stebliński; występują: Beata Bandurska, Magdalena Celmer, Martyna Peszko, Sonia Roszczuk, Małgorzata Trofimiuk, Małgorzata Witkowska, Mirosław Guzowski, Roland Nowak, Maciej Pesta, Marcin Zawodziński Théroigne de Méricourt, feministyczna działaczka rewolucji francuskiej, walcząca o prawa kobiet obywatelek, o równość, wolność, solidarność. Jej nazwisko nie

pojawia się jednak obok Dantona i Robespierre’a, nie mam jej w podręcznikach i encyklopediach. Jej działalność i poświęcenie sprawom kobiet zostało nagodzone linczem, którego sprawczyniami były kobiety, o prawa których bezkompromisowo walczyła. Jej poglądy i postulaty były za radykalne również dla liderów Rewolucji Francuskiej. Jej odwaga i zaangażowanie zostały przez historię przykryte diagnozą szaleństwa, fanatyzmu politycznego. Postać de Méricourt jest dla twórców spektaklu pretekstem do zastanowienia się nad ideami, metodami, narzędziami, które mogłyby obudzić rewolucyjny zryw dzisiaj, teraz, w XXI wieku. Czy radykalizm zwany często fanatyzmem jest skuteczną metodą budzenia uśpionych obywateli? Jak zbudzić w sobie odwagę, entuzjazm i wiarę w możliwość zmiany?

30.12.2016, piątek, godz. 19.00 31.12.2016, sobota, godz. 20.00 – spektakl sylwestrowy, Duża Scena TPB, spektakl kameralny, czas trwania: 110 min bez przerwy

Rainer Werner Fassbinder – Krew na kocim gardle, czyli Marilyn Monroe kontra wampiry reżyseria: Anja Suša; tłumaczenie: Iwona Nowacka; dramaturgia: Agnieszka Jakimiak; kostiumy: Maja Mirković; scenografia: Zorana Petrov; asystentka scenografki: Anna Adamiak; muzyka: Krzysztof Kaliski; choreografia: Damjan Kecojević; światła: Robert Łosicki; wideo: Mikołaj Walenczykowski; inspicjent: Mateusz Stebliński; występują: Beata Bandurska, Maciej Pesta, Martyna Peszko, Anita Sokołowska, Małgorzata Trofimiuk, Jakub Ulewicz, Konrad Wosik, Małgorzata Witkowska oraz Jagoda Długosz, Grażyna Grzelak, Maria Jazel, Halina Kanarkowska, Sławomir Majczyk, Emilia Malczyk, Teresa Perlik, Monika Skorobohata Niemiecki reżyser filmowy Rainer Werner Fassbinder zasłynął m.in. z programowego braku zaufania wobec skonwencjonalizowanych języków sztuki. Z łatwością nadawał swoim filmom ramę kina gangsterskiego, melodramatu czy science fiction i prześwietlał gatunkowe klisze, ujawniając ich przemocową strukturę. W ponad 40 filmach, które udało mu się zrealizować przed śmiercią w wieku 37 lat, Fassbinder opowiadał tak naprawdę jedną historię, przepisaną na wiele scenariuszy. To opowieść o przemocy i faszyzmie rodzących się w małych społecznościach, w jednostkowych relacjach, na planie z pozoru ulotnych i pozbawionych konsekwencji stosunków międzyludzkich. To także wyzwanie rzucone środkom filmowym i teatralnym oraz ich użytkownikom. inf. Agnieszka Hanyżewska

Żony stanu, fot. Monika Stolarska

SYLWESTER 2016 Bilety do nabycia w kasie Teatru Polskiego w Bydgoszczy (al. Mickiewicza 2); zaproszenia na pakiet spektakl + kolacja w kasie TPB oraz odpowiednio w restauracji Warzelnia Piwa Bydgoszcz (ul. Poznańska) 8 lub restauracji No 1 (ul. Staszica 1).

Więcej informacji na stronie www.teatrpolski.pl. grudzień 2016 |

| 31

Opera Nova w Bydgoszczy 4.12.2016, godz. 17.00 6.12.2016, godz. 17.00

Dziadek do orzechów – balet Piotra Czajkowskiego choreografia – Paul Chalmer kierownictwo muzyczne – Maciej Figas scenografia – Mariusz Napierała kostiumy – Agata Uchman reżyseria świateł – Jordan Tuinman efekty multimedialne – Krystian Drywa przygotowanie chóru żeńskiego – Henryk Wierzchoń przygotowanie chóru dziecięcego – Izabela Cywińska-Łomżyńska Baśń E.T.A. Hoffmanna „Dziadek do orzechów” stała się inspiracją dla Czajkowskiego do skomponowania baletu pod tym samym tytułem. Psychologiczne aspekty opowieści Hoffmanna zostały zmienione; ostatecznie balet rozstaje się z literackim pierwowzorem po I akcie.

Początek spektaklu na scenie Opery Nova porównać można do sielskiego obrazka zamkniętego w szklanej kuli, w której, po potrząśnięciu, którą padają płatki śniegu. Pierwszy akt „Dziadka do orzechów” to tchnące sentymentem baletowe „wariacje na temat Bożego Narodzenia”, wspomagane piękną scenografią. Pełne radości są obrazy dużej rodziny i gości tańczących pod choinką oraz harce niesfornych dzieciaków. Powiew tajemnicy wnosi spóźniony Ojciec Chrzestny – sprawca następujących wydarzeń. Te sielskie sceny ustępują miejsca dramatycznej nocnej bitwie żołnierzyków dowodzonych przez walecznego Dziadka do Orzechów z zastępami groźnych myszy pod wodzą ich Króla. Po zwycięstwie, już w śnieżnej przestrzeni, Klara i odczarowany Książę wyznają sobie miłość… Paul Chalmer postawił na ponadczasową elegancję tańca klasycznego, która najlepiej oddaje romantyzm i piękno w czystej postaci, personifikowane przez Śnieżynki w tiulowych sukniach.

W drugim akcie akcja dzieje się w bajkowej Krainie Słodyczy. Władająca nią Cukrowa Wróżka wyczarowuje popisy taneczne symbolizujące rozmaite smakołyki: taniec hiszpański utożsamiany jest z czekoladą, taniec arabski z kawą, taniec chiński z herbatą. Grand pas de deux Wróżki Cukrowej i jej Kawalera to oryginalna choreografia Mariusa Petipy.

Najmłodszych widzów ucieszą akrobatyczne figle trzech małpek, wspaniałe elementy scenografii. Przedstawienie cieszy się zasłużoną sławą wśród polskich realizacji. W spektaklu biorą udział także dzieci ze Studia Baletowego przy Operze Nova.

9.12.2016, godz. 19.00 10.12.2016, godz. 19.00 11.12.2016, godz. 18.00

Don Carlos – opera Giuseppe Verdiego reżyseria – Włodzimierz Nurkowski kierownictwo muzyczne – Piotr Wajrak scenografia – Anna Sekuła choreografia – Iwona Runowska reżyseria świateł – Maciej Igielski 32 |

| grudzień 2016

Don Carlos. Jacek Greszta jako Filip II, fot. Andrzej Makowski

Schillerowski Don Carlos był od jego powstania (1787) uznany za dzieło inspirowane tematem „jednym z najbardziej dramatycznych, jakie może zaoferować historia”: Don Carlos, syn króla Filipa II, nieszczęśliwy infant hiszpański, był głęboko zakochany w swej byłej narzeczonej i następnie macosze, królowej Elżbiecie de Valois.

Czy można mieć jednak pełne zaufanie co do historycznej wiarygodności dramatu niemieckiego poety i filozofa? Miłość hiszpańskiego księcia i jego pięknej macochy trzeba uznać raczej za fikcję pseudohistoryczną niż za rzetelny opis faktów. Na podstawie tego dramatu wierszem powstało kilka oper, najsłynniejszą z nich jest Don Carlos, skomponowany przez G. Verdiego. Dzieło zaplanowane zostało jako partytura ogromnych rozmiarów, przewyższa wszystkie dotychczas skomponowane opery Verdiego złożonością akcji dramatycznej i rozległością. W potraktowaniu głównych postaci Don Carlosa zło nie odcina się wyraźnie od dobra. Tytułowy bohater jest pełnym uniesień romantykiem, ale też człowiekiem słabego charakteru, Elżbieta to w równym stopniu dumna i wierna królowa, co zagubiona kobieta, Filip II i jego polityczny przeciwnik, Rodrigo Posa, nie tylko nie pałają do siebie nienawiścią, lecz żywią wzajemny podziw i respekt. Każde słowo libretta jest doskonale zespolone z muzyką, każda fraza muzyczna ma niezwykłą temperaturę emocjonalną. Ostatnia premiera operowa bydgoskiej sceny jest zarazem ostatnim przedstawieniem operowym w bieżącym roku.

14.12.2016, godz. 13.00. i 16.00 15.12.2016, godz. 13.00 i 16.00 16.12.2016, godz. 13.00 i 16.00

Magiczne zabawki – balet kameralny dla dzieci reżyseria – Sebastian Gonciarz choreografia – Iwona Runowska scenografia – Mariusz Napierała kostiumy – Anna Waś

efekty iluzjonistyczne – Tomasz Pałasz reżyseria świateł – Sebastian Gonciarz wykonawcy – Balet Opery Nova W sali kameralnej prezentowane jest przedstawienie baletowe dla dzieci (wiek 4+) do odtwarzanej mechanicznie muzyki m.in. Aleksandra Głazunowa, Camille’a Saint-Saënsa, Claude’a Debussy’ego. Pomysłodawcy i autorzy libretta mówią, że idea powstała z potrzeby powrotu pamięcią do fascynującej krainy dziecięcej wyobraźni, nieograniczonej fantazji i ukochanych zabawek. Akcja przedstawienia zaczyna się w domu Dziewczynki i Chłopca, którzy wraz z Mamą udają się do sklepu z zabawkami. Po drodze docierają do niezwykłego miejsca, w którym sprzedawane są osobliwe zabawki.

Jego właścicielem jest tajemniczy Mag; towarzyszy mu w pracy Pomocnik. Dzieci zachwycają się zabawkami, z których każda pragnie zwrócić na siebie ich uwagę.

Mag-sprzedawca rządzi nie tylko zabawkami: potrafi za pomocą czarodziejskiej różdżki równie łatwo przywoływać przerażające grzmoty, jak i latające piórka. Owa różdżka jest wielka pokusą dla Chłopca… Gdy zapada zmrok, Chłopiec wymyka się z domu i powraca do sklepu, w którym zabawki budzą się do życia: Szmacianka, Legoludek, Wróżka, Bokserzy, Ptak Dziwoląg i inne tańczą. Chłopiec kradnie Magowi różdżkę i próbuje władać życiem lalek. Jednak rzeczywistość przerasta go: różdżka potrafi być niesforna i krnąbrna, władanie nią nie jest takie proste. Zaczynają się przygody kosmiczne i wędrówka po fantastycznych światach . Piękno muzyki i tańca, wartka akcja, sztuczki iluzjonistyczne, projekcje komputerowe tworzą widowisko zdolne doskonale skupić uwagę dziecka w czasie 100 minut.

28.12.2016, godz. 19.00 29.12.2016, godz. 19.00 30.12.2016, godz. 16.00 i 20.00 31.12.2016, godz. 16.00 i 20.00

Koncerty Sylwestrowe 2016 Wykonawcy: Darina Gapicz, Małgorzata Grela, Jacek Greszta, Sławomir Kowalewski, Katarzyna Nowak-Stańczyk, Krystyna Nowak, Małgorzata Ratajczak, Janusz Ratajczak, Szymon Rona, Dorota Sobczak, Ryszard Smęda, Tadeusz Szlenkier, Pavlo Tolstoy, Victoria Vatutina, Marta Ustyniak, Jolanta Wagner, Jakub Zarębski, Przemysław Zubowicz, Janusz Żak, Chór, Balet i Orkiestra Opery Nova w Bydgoszczy pod batutą Macieja Figasa.

Aranżacje i opracowania muzyczne utworów: Jakub Lubowicz, Dawid Lubowicz, Tomasz Szymuś, Przemysław Zych.

Realizatorzy koncertu: Kierownictwo muzyczne – Maciej Figas reżyseria oraz reżyseria świateł – Sebastian Gonciarz przygotowanie chóru – Henryk Wierzchoń choreografia – Iwona Runowska scenografia – Mariusz Napierała koncerty prowadzi – Maciej Stuhr Chyba żaden spektakl nie jest tak wyczekiwany w ciągu roku, jak te nadzwyczajne koncerty. To właściwie nieformalne premiery! Angażują wszystkie siły wykonawcze i realizacyjne: opracowywane są nowe układy choreograficzne, szyte są nowe kostiumy, stawiane nowe

Koncert sylwestrowy w Operze Nova, fot. Marek Chełminiak

dekoracje. Soliści prześcigają się w podawaniu propozycji, które pozwolą im pokazać kunszt śpiewaczy i talent komediowy, a reżyser wymyśla w pocie czoła nowe gagi: dramaturgia koncertu musi mieć zmienną amplitudę, uwzględniać pola popisu dla artystów i „wejścia” konferansjera. Ten zaś musi godzić „ogień z wodą”, czyli zabawić publiczność w czasie, gdy chór i balet muszą błyskawicznie przebrać się, a ekipa techniczna dokonać metamorfozy scenografii (w czym coraz bardziej pomocne są iluzje i projekcje multimedialne). Popularność, jaką od lat cieszą się galowe wieczory sylwestrowe i noworoczne w Operze Nova zobowiązuje do poszukiwania nowych pozycji repertuarowych i staje się to coraz trudniejszym zadaniem! Program zawiera zwykle utwory zawsze chętnie słuchane: najpiękniejsze fragmenty operowe, niezapomniane arie i duety, muzykę filmową, przeboje musicalowe i porywające do tańca utwory instrumentalne w nowych aranżacjach – wykonane przez Solistów, Chór, Balet i Orkiestrę: ponad 200 wykonawców będzie Państwa bawić w te szczególne wieczory!

W pierwszym dniu Nowego Roku również zaprezentujemy program stworzony dla tej edycji Koncertów. inf. Ewa Chałat

grudzień 2016 |

| 33

Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego 9.12.2016, godz. 15.00, Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8, wstęp wolny

Cykl Piątki ze sztuką Wykład dra Mateusz Solińskiego: „Co to jest postmodernizm? Problemy kultury współczesnej” Podczas najbliższego spotkania zostaną przybliżone naczelne idee i postulaty postmodernizmu, w kontekście kryzysu, w jakim znalazły się sztuki plastyczne.

Zastanowimy się nad rolą i statusem artysty we współczesnej kulturze.

Fragment wystawy, fot. Wojciech Woźniak

1.12.2016, godz. 17.00, Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11, wstęp wolny

Od Starego Rynku do placu Wolności.

Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy Kuratorskie oprowadzanie po wystawie Celem wystawy jest zaprezentowanie w sposób interaktywny międzywojennej, wielokulturowej Bydgoszczy oraz rodowodu historycznego miasta. Poruszane tu kwestie dotyczą dziedzictwa kulturowego, podstawy ekonomicznej, a także złożoności i różnorodności procesów oraz zjawisk, które wspierały tworzenie się miasta nad Brdą wraz z dynamiką zachodzących w nim przemian. Miasto przedstawione zostało jako organizm przestrzenny i społeczny, funkcjonujący w konkretnym przedziale czasowym. Wybór dwudziestolecia międzywojennego jako okresu scalającego wszystkie wątki ekspozycji jest nieprzypadkowy, bowiem powrót Bydgoszczy w styczniu 1920 r. po prawie półtorawiekowej zależności pruskiej do odrodzonej Polski był prawdziwym przełomem otwierającym dzieje miasta na kolejny etap intrygujących zmian społeczno-kulturowych i gospodarczych.

14.12.2016, godz. 10.00-12.00, Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4. Opłata za zajęcia wynosi 5 zł. Zapisy pod nr. tel. 52 585 99 14, 11, 10.

Maluchy w muzeum – środy sensoryczne dla najmłodszych Zajęcia są bogate w doświadczenia wszechstronnie stymulujące rozwój maluszków, które poznają świat wszystkimi zmysłami: wzrokiem, słuchem, węchem i smakiem.

15.12.2016, godz. 18.00, Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11 – wernisaż, wstęp wolny.

Wystawa czynna do 26 lutego

Leon Wyczółkowski o sobie – autoportrety Leon Wyczółkowski jest jednym z najwybitniejszych malarzy i grafików sztuki polskiej przełomu XIX i XX wieku. Artysta był związany z Bydgoszczą. Od 1922 r. mieszkał w Gościeradzu w pięknie położonym

inf. Anna Nadolska

4.12.2016, godz. 11.00-13.00, Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8, wstęp wolny

Niedziela w muzeum – Mikołajki w Muzeum W ramach grudniowych warsztatów z cyklu Niedziela w Muzeum, w związku ze zbliżającymi się Mikołajkami, zapraszamy dzieci wraz z opiekunami na wspólne warsztaty tworzenia kolorowych ozdób choinkowych.

W programie: – 11.00-12.00 – warsztaty artystyczne dla całej rodziny – wspólnie tworzymy świąteczne dekoracje; – 12.00-13.00 – świąteczny spektakl.

34 |

| grudzień 2016

Leon Wyczółkowski, Autoportret – popiersie w czapce, 1910, papier, autolitografia, wł. MOB

dworku. Piękno otaczającej przyrody, park, sad oraz rozległe pola gościeradzkie stanowiły inspiracje do pracy twórczej.

Wystawa zostanie zorganizowana z okazji przypadającej w tym roku 80. rocznicy śmierci artysty. Na ekspozycji zostanie zaprezentowanych około 30 portretów własnych Wyczółkowskiego wykonanych w różnych technikach oraz kilka zdjęć z życia artysty. Dzieła pochodzą z muzeum bydgoskiego oraz z kolekcji innych muzeów i zbiorów prywatnych. inf. Ewa Sekuła-Tauer

Exploseum, ul. Alfreda Nobla

Oldtimery – motocykle XX wieku

Wystawy czasowe: Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2 (piwnica) Bydgoszcz późnośredniowieczna i nowożytna w świetle źródeł archeologicznych. Wystawa czynna do 31 grudnia.

Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 Dzieje pieniądza. Wojna trzydziestoletnia (1618– –1648). Wystawa czynna do 9 kwietnia 2017.

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 Teatr życia. Wystawa prac graficznych Zhanga Minjie. Wystawa czynna do 31 grudnia.

Wystawy stałe: Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2 Na pograniczu Wielkopolski i Pomorza. Bydgoszcz i region u zarania dziejów.

W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia wczesnośredniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic.

Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 Mennica bydgoska.

Wyspa Młyńska – historia i teraźniejszość.

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 Galeria Sztuki Nowoczesnej.

Dom Leona Wyczółkowskiego, ul. Mennica 7 Twórczość Leona Wyczółkowskiego (1852–1936).

W tym roku w sali wystaw czasowych zobaczymy Castomy i motory małolitrażowe. Barwne, rzadko spotykane maszyny znowu będą cieszyć nasze oczy.

A wszystko to w niezwykłej, postindustrialnej scenerii dawnej linii produkcji materiałów wybuchowych DAG Fabrik Bromberg.

Obiekt miesiąca

Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11 Od Starego Rynku do placu Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy.

Exploseum, ul. Alfreda Nobla EXPLOSEUM – Centrum techniki wojennej DAG Fabrik Bromberg. inf. Mateusz Soliński

Leon Wyczółkowski, Autoportret na tle morza, 1925, tempera, tusz, akwarela, sklejka, 78×95,5 cm

W 1925 r. Leon Wyczółkowski tworzy kilka autoportretów, w różnych technikach, a wśród nich jedną z dwóch wersji portretu własnego na tle morza, temperą, na sklejce. Artysta przedstawił siebie jako monumentalną, samotną, potężną „skałę” w czerwonowiśniowym malarskim płaszczu nazywanym „togą”, na tle wzburzonego morza i chmur, z widoczną ręką i fragmentem morza. Malarz spogląda z uśmiechem w dal. Współczesny artyście krytyk literacki Stanisław Wasylewski tak komentował powstanie nowego autoportretu Wyczółkowskiego: Znudziła się Mistrzowi grafika, więc wrócił do palety. Cuda na świecie! Ten chociażby „Wyczół nad morzem”, jaki sensacyjny w swojej inszości. grudzień 2016 |

| 35

Galeria Miejska bwa

Iwona Demko, Dotknij mnie, z cyklu Przytulanki, obiekty, 2004

Croatia © Jessica Lange, diChroma photography

Wystawa czynna do 29.01.2017, bilety wstępu: ulgowy – 5 zł, normalny – 10 zł

Jessica Lange. Unseen – wystawa fotografii

Wydarzenie towarzyszące Festiwalowi CAMERIMAGE Od 14 listopada 2016 w Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy czynna jest wystawa fotografii Jessiki Lange, aktorki znanej z takich filmów jak „Cały ten zgiełk”, „Listonosz zawsze dzwoni dwa razy”, „Tootsie”, „Rob Roy”, „Przylądek strachu”, „Błękit nieba”, a także z serialu „American Horror Story”.

Wystawa czynna do 8.12.2016, wstęp wolny

Zatrzymany czas Panoramy Bydgoszczy Jerzego Riegla Jerzy Riegel, ur. w 1931 r. w Bydgoszczy. Poligraf. Od 1967 r. członek ZPAF. Zajmuje się fotografią czarno-białą.

Mistrz izohelii. Autor kilkudziesięciu wystaw indywidualnych, uczestnik kilkudziesięciu wystaw zbiorowych.

15.12.2016, godz. 18.00 – otwarcie wystawy, wystawa czynna do 29.01.2017, wstęp wolny

Dotyk / The Touch Wystawa, przygotowana przez Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, kuratorkę Eulalię Domanowską i współpracującego Henryka Gaca, skupia się na zjawisku haptyczności w sztuce. Apelowanie do dotyku jest przykładem przemian, jakie przeszła sztuka w ciągu ostatniego półwiecza – od konceptualnej i minimalistycznej odwołującej się przede wszystkim do naszego intelektu po taką, która pobudza nasze zmysły. W wystawie biorą udział artyści polscy i berlińczyk Thorsten Goldberg. Prezentujemy instalacje, obiekty, fotografie, filmy wideo i rzeźby artystów różnych generacji, zarówno tak znanych jak Magdalena Abakanowicz, jak i młodych, jak Natalia Janus, Damian Reniszyn, których prace w różnorodny sposób odnoszą się do zjawiska haptyczności. Niektóre z prezentowanych prac można dotykać, ściskać, siadać lub leżeć na nich. Inna grupa prac po36 |

| grudzień 2016

kazuje dobry lub zły dotyk. Jeszcze inna – z motywem dłoni – odnosi się do dotyku artysty i kreacji w sztuce.

Wreszcie dotyk może być terapeutyczny. Takie znaczenie mają filmy opowiadające o kapitalnych warsztatach dla głuchoniewidomych, przeprowadzanych przez ponad 20 lat przez Ryszarda Stryjeckiego w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku.

Uczestnicy: Magdalena Abakanowicz, Ewa Axelrad, Krzysztof R. Bednarski, Czekalska + Golec, Oskar Dawicki, Iwona Demko, Wojciech Doroszuk, Barbara Falender, Thorsten Goldberg, Diana Grabowska, Natalia Janus-Malewska, Marek Kijewski/Kocur, Joanna Krzysztoń i Grzegorz Rogala, Natalia LL, Anna Orlikowska, Andrzej Paruzel, Leszek Przyjemski, Joanna Rajkowska, Damian Remiszyn, Józef Robakowski, Zygmunt Rytka, Aleksandra Ska, Ryszard Stryjecki, Iza Tarasewicz, Jan St. Wojciechowski, Agata Zbylut.

Kurator: Eulalia Domanowska Współpraca: Henryk Gac środy, godzina do ustalenia z grupą, zapisy: agnieszka.gorzaniak@galeriabwa.bydgoszcz.pl lub pod nr. tel. 52 339 30 62, każde spotkanie będzie trwało 1-1,5 godziny, przyjmujemy grupy do 25 osób, wstęp wolny

„Dziecko na warsztat” – warsztaty dla dzieci przedszkolnych i szkoły podstawowej Grudzień 2016: Gdzie projektanci szukają inspiracji? prowadzenie: Agnieszka Gorzaniak Skąd biorą się przedmioty? Kto decyduje o tworzeniu nowych przedmiotów, ich wyglądzie, materiałach, z których są zrobione? Czy wszystko już wymyślono?

W trakcie warsztatów zaprojektujemy przedmiot, który każdy posiada w domu – lampę.

2 grudnia 2016, godz. 12.00, wstęp wolny, zapisy: piotr.wasowski@galeriabwa. bydgoszcz.pl lub pod nr. tel. 52 339 30 64

„Sztuka w samo południe” – warsztaty dla seniorów

Temat: Papiery malowane na wodzie prowadzenie: Agnieszka Gorzaniak

Będziemy malować, bawić się kolorami, ale niekoniecznie na papierze. Dopuścimy do głosu pewną dozę przypadku, losowo dobranych zestawień barwnych, „otrzemy” się o sztukę abstrakcyjną. Uczestnicy przyjrzą się zapomnianej technice tworzenia papierów ozdobnych. Będą mogli sami popróbować i stworzyć własny wzór. Podczas warsztatów dowiemy się także o artystach, którzy w tej dziedzinie są mistrzami.

5.12.2016, godz. 18.00, wstęp wolny

Paweł Grobelny: „Projektowanie dla przestrzeni” – wykład Wykład poświęcony będzie instalacjom projektowym, które zrealizowane zostały dla konkretnych miejsc w przestrzeniach publicznych. Instalacje projektowe mają bardzo zbliżony cel do instalacji artystycznych.

Ich podstawowym zadaniem jest gra z otoczeniem, konkretnym miejscem, dla którego instalacja powstaje, ale dodatkowo posiadają one konkretną funkcję użytkową, która służy danej społeczności – mieszkańcom danej dzielnicy lub miasta, użytkownikom danego ogrodu lub danej instytucji kulturalnej. Podczas wykładu omówione zostaną konkretne zrealizowane obiekty w przestrzeni publicznej, a także projekty jeszcze niezrealizowane.

6.12.2016, godz. 18.00, wstęp wolny

Danka Milewska: „Matkocórka” – performance

WOKÓŁ FOTOGRAFII

Wydarzenia towarzyszące wystawom „Jessica Lange. UNSEEN. Wystawa fotografii” oraz „Zatrzymany czas. Panoramy Bydgoszczy Jerzego Riegla” PROGRAM: 1.12.2016, godz. 18.00, czas trwania filmu: 51’20” Pokaz filmu „Dziennik z podróży”, reż. Piotr Stasik krótkie wprowadzenie przed seansem: Artur Owczarczak Do Tadeusza Rolkego, nestora polskiej fotografii reportażowej, zgłasza się 15-letni Michał zafascynowany fotografią. Powoli zaprzyjaźniają się. Rolke pomaga Michałowi kupić aparat, założyć ciemnię w domu. Latem wyjeżdżają na wspólną, trwającą miesiąc, wyprawę fotograficzną.

2.12.2016, od godz. 16.00

Oprowadzanie po wystawach

– „Zatrzymany czas. Panoramy Bydgoszczy Jerzego Riegla” – godz. 16.00 – „Jessica Lange. UNSEEN. Wystawa fotografii” – godz. 16.45 3.12.2016, godz. 10.30, zapisy: Agnieszka Gorzaniak, tel. 52 339 30 62, agnieszka. gorzaniak@galeriabwa.bydgoszcz.pl, zbiórka: godz. 10.30, Galeria Miejska bwa (parter), następnie przejazd na osiedle Jachcice

„Refotografia na Jachcicach – śladem Jerzego Riegla” – warsztaty prowadzenie: Marek Noniewicz Uczestnicy proszeni są o zabranie aparatu fotograficznego cyfrowego. Kolejnego dnia, tj. w niedzielę 4 grudnia, o godz. 10.30 podsumowanie i pokaz efektów prac.

Danka Milewska, fot. Bartłomiej Sołtysiak

„Matkocórka” to świąteczna medytacja jednej czynności – patrzenia, tym razem – w oczy matki. Jest to część badania artystycznego, które prezentuje inną od powszechnej w naszej kulturze tendencji do obwiniania matek i proponuje, by zacząć zmianę od siebie.

Bydgoska Akademia Sztuki 7.12.2016, godz. 18.00, wstęp wolny Barbara Chojnacka: Grafika artystyczna w Bydgoszczy. Tradycja i współczesność 14.12.2016, godz. 18.00, wstęp wolny dr Dorota Żaglewska: Rynek sztuki, czyli ekonomia na opak w dniach 24.12.2016 i 31.12.2016 Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy nieczynna inf. Danuta Pałys

3.12.2016, godz. 11.30, zbiórka: godz. 11.30, Galeria Miejska bwa (parter), wstęp wolny – zapisy: Agnieszka Gorzaniak, tel. 52 339 30 62, agnieszka.gorzaniak@galeriabwa.bydgoszcz.pl

„Fotokolaż” – warsztaty prowadzenie: Wojciech Woźniak Uczestnicy proszeni są o zabranie aparatu fotograficznego i ewentualnie statywu. Liczba miejsc ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń.

Galeria Miejska bwa Galeria Brda wystawa czynna do 11.01.2017, wstęp wolny

Magdalena Solich. Malarstwo Magdalena Solich (1989) – absolwentka malarstwa na UMK w Toruniu oraz Policealnej Szkoły Projektowania i Konfekcjonowania Odzieży w Toruniu. grudzień 2016 |

| 37

Galeria Miejska bwa Galeria Kantorek 9.12.2016, piątek, godz. 18.00 – wernisaż, wystawa czynna do 14 stycznia

Sąsiedzi (w małym formacie) – wystawa pokonkursowa Organizatorem konkursu sztuk wizualnych dla artystów bydgoskich jest Towarzystwo Inicjatyw Kulturalnych w Bydgoszczy, a współorganizatorem Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy. Tegoroczny konkurs zorganizowano po raz ósmy, tematy poprzednich: 2009 rok – Podwórko Dworcowa 62; 2010 rok – Podwórko, 2011 rok – Mosty; 2012 rok – Inspirowane Wyczółkowskim; 2013 rok – Ulice; 2014 rok – Dom; 2015 rok – My. Na tegoroczny konkurs napłynęły 74 prace z zakresu malarstwa, rysunku, grafiki, kolażu, rzeźby i fotografii 33 artystów bydgoskich. 9 listopada zebrała się komisja dokonująca wyboru do nagród i wyróżnień, w składzie: prof. Aleksandra Simińska, Katarzyna Wolska, Jerzy Riegel i tradycyjnie od początku konkursu Elżbieta Kantorek. Jury uhonorowało nagrodami i wyróżnieniami ośmiu artystów. A nagrody ufundowali: Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego, przede wszystkim Urząd Miasta Bydgoszczy oraz sponsorzy prywatni. A nazwiska artystów nagrodzonych i wyróżnionych będą ujawnione na wernisażu 9 grudnia. inf. Elżbieta Kantorek

Marek Noniewicz, bez tytułu, 2016, fotografia cyfrowa à

Muzeum Wodociągów, Galeria Wieży Ciśnień 20.12.2016, wtorek, godz. 18.00 – wernisaż, wystawa czynna do 6 stycznia

Opowieści Wigilijne – edycja III słowo, obraz, muzyka

Będzie to już trzecia edycja prezentowanej co roku w Wieży Ciśnień wystawy skupiającej twórców zainspirowanych tematyką Świąt Bożego Narodzenia. A to do-

wód na to, że cykl wystaw sztuki związanej z tym wyjątkowym czasem jest wciąż żywy i zyskuje coraz szersze zainteresowanie. Uczestnikami wydarzenia są wybitni artyści kilku pokoleń, dla których ten temat jest ważny, a przecież, jak podkreśla Marek Iwiński, podejmowany przez 2000 lat. Boże Narodzenie było i jest wciąż obecne w muzyce, literaturze i sztukach plastycznych – w malarstwie, rzeźbie, grafice, na witrażach, instalacjach i gobelinach. I w takich też formach zobaczymy je na ekspozycji prezentowanej w Galerii Wieży Ciśnień.

Swój udział w ekspozycji „Opowieści Wigilijne 2016” potwierdziło wielu artystów: Eleonora Berent-Benedyk, Helena Gniatkiewicz, Joanna Imielska i Marek Iwiński.

W gronie tym są również: Ewa Miller, Anna Orzechowska, Maria Podgórska-Ritter, Maryla Rakowska-Molenda, Bartłomiej Skolimowski, Stanisław Stasiulewicz, Emilia Waszak, Waldemar Zyśk, a także artyści z kręgu sztuki naiwnej: Hanna Paruszewska-Karpiel, Zdzisław Celka, Anna Podlawska, Marek Ścibor i Henryk Żarski. inf. Mirosława Chabowska

38 |

| grudzień 2016

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna 1.12.2016, godz. 18.00-20.00, udział bezpłatny

Targowisko Kultury

Na Targowisko Kultury zapraszamy wszystkich, dla których ważny jest fizyczny, dosłowny, namacalny z nią kontakt. Tu spotykają się książkowi fetyszyści, winylowi maniacy, amatorzy fotografii analogowej, miłośnicy komiksów. Uwalniają książki zalegające na półkach, płyty i filmy, gry, instrumenty, aparaty, kamery i sprzęt RTV. Pora dać im nowe życie, niech ucieszą innych konsumentów kultury.

Spotykamy się w każdy pierwszy czwartek miesiąca.

Sprzedaż? Wymiana? To zależy od Ciebie – my tylko stwarzamy okazję! Wystarczy, że wypełnisz formularz zgłoszeniowy: http://bit.ly/targowisko.

3 grudnia 2016 r.

V Festiwal Książki Obrazkowej dla Dzieci – LiterObrazki Czwarta odsłona tegorocznego festiwalu odbędzie się w Bibliotece Głównej. Zapraszamy na bogatą ofertę warsztatów dla dzieci, zajęć edukacyjnych, prezentacji, spotkań autorskich i projekcji filmowych. Święto dziecięcej literatury rozpocznie się przed południem i potrwa przez cały dzień. Program wydarzeń dostępny jest na stronie: http://literobrazki.pl.

10.12.2016, godz. 10.00-15.00

Kiermasz Taniej Książki W Wypożyczalni Głównej będzie można kupić kryminały, romanse, sporą dawkę klasyki, książki do poduszki, literaturę dla dzieci i młodzieży, lektury, słowniki, encyklopedie, poradniki oraz garść książek w języku angielskim. Ponadto pojawią się książki niewiadomej treści, ale z ładnymi (lub bardzo brzydkimi) okładkami. Ceny od złotówki – czy potrzebujecie większej zachęty?

15.12.2016, godz. 18.00

Projektor

Filmy na strychu. Każdego miesiąca prezentujemy nowy zestaw filmów. Poddasze Biblioteki to doskonałe miejsce do wspólnego oglądania różnych dzieł na dużym ekranie. Repertuar dostępny na stronie: biblioteka. bydgoszcz.pl/projektor/.

Wybrane zajęcia edukacyjne w grudniu 2016 1.12.2016, godz. 17.00, WiMBP (Filia nr 4 dla dorosłych, ul. Czerkaska 11) Spotkanie autorskie Jarosława Stanisława Jackiewicza – promocja nowego tomiku pt. „Imiona”.

1.12.2016, godz. 17.00, WiMBP (Filia nr 15 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży, ul. Brzęczkowskiego 2) Spotkanie z historią i zabytkami Bydgoszczy – wykład Krzysztofa Bartowskiego.

6.12.2016, godz. 16.30, WiMBP (Filia nr 16 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży, ul. Broniewskiego 1) Warsztat Świętego Mikołaja – zajęcia plastyczne dla dzieci i rodziców.

8.12.2016, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci, ul. Grunwaldzka 33) Kto z gościnności słynie w mroźnej krainie? – głośne czytanie tekstu Jolanty Horodeckiej-Wieczorek pt. „W śnieżnej krainie”.

8.12.2016, godz. 16.00, WiMBP (Filia nr 21 dla dorosłych, ul. M. Skłodowskiej-Curie 33a) „Wiersze w skarpecie” – występ młodzieży z Gimnazjum nr 9 w Bydgoszczy.

13.12.2016, godz. 16.30, WiMBP (Filia nr 16 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży, ul. Broniewskiego 1) W świątecznym nastroju – spotkanie przy choince połączone z zajęciami plastycznymi dla dzieci i rodziców.

20.12.2016, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 15 dla dzieci i młodzieży, ul. Gawędy 1) Święta już tuż-tuż – zajęcia plastyczno-muzyczne dla najmłodszych z cyklu „Rosnę z książką”.

grudzień 2016 |

| 39

Galeria Sztuki NEXT 2.12.2016, godz. 19.00 – aukcja, Dom Aukcyjny NEXT – Aukcje Sztuki, ul. Poznańska 31. Wstęp na aukcję jest wolny – obowiązek rejestracji

11. Aukcja Młodej Sztuki Podobnie jak w 10 poprzednich edycjach Aukcji Młodej Sztuki na licytację wystawiono prace współczesnych artystów młodego pokolenia. W większości są to nazwiska twórców już znanych, cenionych i poszukiwanych na rynku sztuki.

Z dumą odnotowujemy obecność m.in.: Magdaleny Laskowskiej, Bartosza Stępińskiego, Anny Zalewskiej, Ilony Herc, Mateusza Maliborskiego, Marcina Wilka, Jerzego Stachury, Piotra Urbanka, Albertny Kacalak i Marcina Painty. Jedocześnie prezentujemy duże grono artystów, których prace po raz pierwszy 9.12.2016, godz. 18.30, ul. Poznańska 31 – wernisaż.

Wystawa połączona ze sprzedażą potrwa do 8 stycznia.

W drodze – wystawa malarstwa Magdaleny Laskowskiej i Henryka Laskowskiego Magdalena Laskowska (1985) jest absolwentką Wydziału Malarstwa na ASP w Warszawie. Laureatka Konkursu i Przeglądu Malarstwa Młodych Promocje w 2011 r. w Legnicy. W 2012 r. została finalistką 24. Festiwalu Polskiego Malarstwa Współczesnego w Szczecinie, a w 2013 r. – finalistką 41. Biennale Malarstwa Bielska Jesień w Bielsku-Białej. Zajmuje się malarstwem oraz hobbystycznie ilustracją i fotografią. Mieszka i tworzy w Warszawie.

Henryk Laskowski (1951) studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (obecnie ASP) w Poznaniu w latach 1972–1977, początkowo na Wydziale Architektury Wnętrz, a następnie na Wydziale Grafiki Warsztatowej. W latach 80. zajmował się grafiką wydawniczą, ilustracją książkową, rysunkiem oraz projektowaniem plakatów. Rok 1981 zatrzymał go na przypadkowej emigracji we Francji. W Paryżu mieszkał do 1983 r. W jego malarstwie znaleźć można odniesienia do sztuki pop-artu, hiperrealizmu, surrealizmu czy realizmu magicznego. Brał udział w wystawach indywidualnych w kraju i za granicą.

Na wernisażu będziemy mogli wysłuchać koncertu jazzowego w wykonaniu Duetu Jazzowego Kosętka – Kowalczyk.

Magdalena Laskowska, Latarnie na molo I, 33×38 cm, alkid, 2016 Þ Henryk Laskowski, Cisza, akryl, 110×150 cm, 2015 Ú

40 |

| grudzień 2016

pojawiają się na aukcji. Uwagę zwraca kilka ciekawych oraz godnych zainteresowania obiektów autorstwa takich artystów jak: Kamila Bednarska, Agnieszka Głębicka, Edyta Mądzelewska, Anita Siuda, Kuba Chomicki, Katarzyna Pieczyńska, Filip Łoziński, Dariusz Franciszek Różyc, Joanna Burda, Łukasz Biliński, Kamila Jarecka, Filip Warzecha i Magdalena Makowska. Z Bydgoszczy i naszego regionu prace wystawili: Marcin Wilk, Aleksandra Kucewicz-Wasilewska, Katarzyna Puchowska, Jagoda Dziewanowska, Piotr Kieruj i Łukasz Breitenbach. Nie sposób wymienić wszystkich; najlepszym źródłem do oceny i wyboru jest nasz katalog, wydawany w formie drukowanej i elektronicznej.

Więcej informacji na stronie www.galerianext.pl.

Akademia Muzyczna w Bydgoszczy 6.12.2016, wtorek, godz. 19.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3, wstęp wolny

CCLXXI Bydgoski Wtorek Muzyczny Andrzej Łęgowski – flet Kaja Papierska – fortepian w programie: T. Schwartzkopf – Sonata all’imitatione del Rossignuolo e del Cucco F. Couperin – La Juillet R.R. Bennett – Six Tunes for the Instruction of Singing-birds O. Messiaen – Le Merle Noir T. Yoshimatsu – Digital Bird Suite G. Schocker – Diary of a Songbird 11.12.2016, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy w Ostromecku, bilety w cenie 12 zł można nabywać w pałacu pół godziny przed koncertem

Akademia w Pałacu Małgorzata Grela – sopran Beata Gramza – sopran Studenci klasy śpiewu Adam Rogala – fortepian w programie kolędy i pastorałki 13.12.2016, wtorek, godz. 19.00, Sala Koncertowa Akademii Muzycznej, ul. Gdańska 20, wstęp wolny

KONCERT MONOGRAFICZNY Ewa Leszczyńska – sopran Bartłomiej Wezner – pianoforte Herbert Piano Trio: Bartłomiej Wezner – pianoforte Joanna Kreft – skrzypce barokowe Dominik Płociński – wiolonczela barokowa

w programie: J. Haydn: – Trio fortepianowe E-dur Hob. XV:28 – Trio fortepianowe B-dur Hob. XV:38

– Trio fortepianowe G-dur „Cygańskie” Hob. XV:25 – 12 English Canzonettas Hob. XXVIa:25-36 17.12.2016, sobota, godz. 16.00, Sala Audytoryjna Domu Polskiego, ul. Grodzka 1, wstęp wolny

Musica Spiritus Movens Męski Zespół Chorałowy Wydziału Dyrygentury, Jazzu i Edukacji Muzycznej AM w Bydgoszczy Mariusz Kończal – dyrygent w programie kolędy i pastorałki 18.12.2016, niedziela, godz. 10.00 i 11.30, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3.

Bilety w cenie 5 zł dla dzieci i 8 zł dla osób dorosłych można nabywać w foyer Sali Koncertowej pół godziny przed każdą audycją

CLXXXV Poranek Muzyczny dla dzieci z rodzicami Coraz bliżej święta 18.12.2016, niedziela, godz. 17.00, Sala Rotundowa Pałacu w Lubostroniu. Bilety w cenie 10 zł można nabywać w Pałacu w Lubostroniu pół godziny przed koncertem

CLXXI Koncert Pałacowy Chór Kameralny AM w Bydgoszczy Janusz Stanecki – dyrygent w programie kolędy i pastorałki 20.12.2016, wtorek, godz. 19.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3, wstęp wolny

Koncert Wigilijny Wiesław Bednarek

Wiesław Bednarek – baryton Adam Rogala – fortepian w programie kolędy i pastorałki inf. Anna Cudo

grudzień 2016 |

| 41

Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy 2.12.2016, godz. 17.00, Salon Hoffman, pl. Kościeleckich 6

How many roads…

– czyli literacki Nobel 2016

Spotkanie poświęcone Bobowi Dylanowi, laureatowi Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, poprowadzi Zdzisław Pająk.

5-6 grudnia 2016, godz. 11.00-18.00, Warsztat Terapii Zajęciowej „Biały Domek”, ul. Toruńska 28

Kiermasz Bożonarodzeniowy WTZ

Osoby niepełnosprawne w ramach zajęć terapeutycznych przygotowały wiele niepowtarzalnych przedmiotów – świątecznych elementów dekoracyjnych, bombek i różnego rodzaju zawieszek, stroików, kartek pocztowych, zdobionych świeczek oraz świeczników, koszy z wikliny papierowej, glinianych figurek i naczyń.

Będzie je można zakupić, wspierając w ten sposób rehabilitację społeczną uczestników WTZ. 15.12.2016, godz. 17.00, Salon Hoffman, pl. Kościeleckich 6

Wigilijne spotkanie z poezją

16.12.2016, piątek, godz. 17.30, Salon Hoffman, pl. Kościeleckich 6

VIII Spotkanie z Historią u Hoffmana: O bydgoskich pionierkach fotografii zawodowej – cd.

Spotkanie wypełni wykład o zawodowych fotografkach czynnych onegdaj w Bydgoszczy. Spotkamy się z Katarzyną Gębarowską z Pracowni Fotografii Artystycznej „Farbiarnia”, prowadzącą własne, szeroko zakrojone badania nad bydgoską fotografią kobiecą. Wykład wzbogacą reprodukcje zdjęć z dawnych lat.

Piotr Traczyk

Wystawę można oglądać do 13 stycznia, Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej, pl. Kościeleckich 6

Kolorem o świętach… i nie tylko Zapraszamy na przedświąteczne zakupy i na wystawę malarstwa i rysunku z kuźni talentów – Pracowni Plastycznej Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Skierniewicach.

Aukcja „Znani – Bezimiennym Zwierzętom” 4.12.2016, godz. 17.00, Soda Club & Lounge Bar, ul. Mostowa 4

Aukcja „Znani – Bezimiennym Zwierzętom” Pod Honorowym Patronatem Prezydenta Miasta Bydgoszczy Pana Rafała Bruskiego Przedmioty podarowane przez znane osoby będą z pewnością stanowiły obiekty pożądania dla licytujących je osób. Zlicytujemy m.in. dzieła sztuki, porcelanę, rośliny, vouchery do restauracji, zaproszenia na imprezy, bilety wstępu do przybytków kultury, etc.

42 |

| grudzień 2016

Zysk z aukcji przeznaczony będzie dla bezdomnych zwierząt – pensjonariuszy schroniska.

Pragniemy zapewnić zwierzętom możliwość przebywania w godnych warunkach w oczekiwaniu na nowe domy i kochających właścicieli.

Zapraszając do świetnej zabawy, liczymy na Państwa hojność, która może odmienić los bezdomnego zwierzęcia. Środki z ubiegłorocznej aukcji przeznaczono na zakup specjalistycznej karmy i leków dla naszych podopiecznych.

Imprezę poprowadzi bydgoski poeta i satyryk Zdzisław Pruss. inf. Izabella Szolginia

Biblioteka Główna UKW 9.12.2016, godz. 18.00, ul. Szymanowskiego 3, wstęp wolny

Wrota wyobraźni – spotkanie z Sylwią Chutnik Kolejnym gościem akademickich spotkań z literaturą będzie Sylwia Chutnik – pisarka, działaczka społeczna, kulturoznawczyni i feministka, trzykrotnie nominowana do nagrody Nike, laureatka Paszportu „Polityki”.

Jej najnowszy Smutek cinkciarza to książka, która ukazała się w serii „Na F/Aktach” wydawnictwa Od Deski do Deski. Opowieść zainspirowana została śmiercią cinkciarza, którego zabił w windzie jego syn. Choć to proza kryminalna, oparta na rzeczywistych wydarzeniach, to zbrodnia nie jest jej najważniejszym elementem. Najciekawiej przedstawia się obraz PRL-owskiego półświatka lat 70. i 80.

12.12 2016, godz. 12.00

Jerzy Giedroyc i jego dzieło. Dorobek Biblioteki „Kultury” – otwarcie wystawy Jerzy Giedroyc (1906–2000), wydawca, działacz, publicysta, twórca Instytutu Literackiego, najpierw w Rzymie, potem w Maisons-Laffitte pod Paryżem, który stał się ostoją wolnej polskiej kultury i swoistym centrum myśli politycznej. Zgromadził wokół Instytutu plejadę najznakomitszych autorów, których prace nie mogły ukazać się w Polsce. Byli wśród nich: Czesław Miłosz, Gustaw Herling-Grudziński, Witold Gombrowicz, Marek Hłasko, Zbigniew Herbert czy Józef Czapski, ale także Anna Achmatowa, Borys Pasternak i Aleksander Sołżenicyn. Przez ponad 50 lat (1947–2000) czasopismo emigracyjne „Kultura” wywierało wpływ na kulturę w Polsce i poza nią. Na łamach pisma ukazywały się utwory także obcych autorów, będących w czołówce literatury światowej, jak Albert Camus, Thomas S. Eliot, Emile Cioran, Simone Weil czy André Malraux.

Wystawie towarzyszyć będzie debata naukowa „O wolność słowa i myśli”. Autor i kurator: Małgorzata Ptasińska. Wystawa została przygotowana przez Instytut Literacki i Fundację Kultury Paryskiej. Oprawa artystyczna spotkania – Wydział Edukacji Muzycznej UKW. 14.12.2016, godz. 18.00, Galeria Biblioteki UKW, ul. Szymanowskiego 3.

Wystawa czynna do 8 stycznia

Otwarcie wystawy plakatów Joanny Frydrychowicz-Janiak i Krzysztofa Skrzypczyka

Wystawa prezentuje najnowsze efekty pracy artystycznej dwojga toruńskich artystów. To, co łączy obie ekspozycje, to medium – plakat autorski, tworzony bez zamówienia, będący indywidualną wypowiedzią artystyczną. Różni je tematyka. Frydrychowicz-Janiak prezentuje serię plakatów społecznych, poruszających głównie kwestię relacji artysta–społeczeństwo. Nato-

Krzysztof Skrzypczyk, The end of relaxation, 2016

miast prace Skrzypczyka to cykl plakatów politycznych, będących odpowiedzią na utratę swoistego komfortu, do jakiego przyzwyczailiśmy się jako mieszkańcy Europy i Zachodu, w kontekście terroryzmu i zachwiania stabilności politycznej naszego regionu.

Joanna Frydrychowicz-Janiak – absolwentka grafiki na PWSSP w Gdańsku, nauczyciel akademicki na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu. Jej zainteresowania obejmują grafikę artystyczną (głównie linoryt i monotypię), projektowanie graficzne, sztukę etniczną oraz naiwną. Bierze udział w międzynarodowych i krajowych wystawach grafiki warsztatowej i plakatu. Jej obecne działania artystyczne skupiają się na plakacie autorskim, poruszającym problematykę społeczną.

Krzysztof Skrzypczyk – absolwent projektowania graficznego na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu, wykładowca na macierzystej uczelni. Specjalizuje się w grafice wydawniczej i plakacie. Autor projektów graficznych wielu publikacji książkowych oraz plakatów społeczno-politycznych. Uczestniczy w przeglądach plakatu w Polsce i za granicą. Jego twórcze zainteresowania obejmują przede wszystkim plakat polityczny, będący komentarzem do wpływu globalnych procesów na indywidualną kondycję człowieka. inf. Aldona Chlewicka-Mączyńska, Barbara Maklakiewicz

grudzień 2016 |

| 43

Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński 8.12.2016, godz. 18.00

Otwarcie wystawy rzeźby Aliny Kluza-Kaji pt. „Formy poetyckie” Alina Kluza-Kaja ur.

1985 w Czarnkowie. Absolwentka Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Bydgoszczy.

Ukończyła Akademię Sztuk Pięknych w Gdańsku na wydziale rzeźby – dyplom z wyróżnieniem w pracowni Sławoja Ostrowskiego (2011).

Autorka kilku wystaw indywidualnych; rzeźby, rysunku oraz fotografii reportażowej ze Szkocji. Uczestniczyła w wielu wystawach zbiorowych rzeźby i rysunku.

Orfeusz i wieczna kobiecość Gdy patrzę na wykonaną z brązu statuetkę Aliny Kluza-Kaji, pt. Orfeusz, to przywodzi mi ona na myśl twórczość takich postaci jak Auguste Rodin i zakochanej w nim do szaleństwa asystentki Camille Claudel.

Mit orficki do którego nawiązuje w swej twórczości Kluza-Kaja ma długą historię. Orfeusz w dziejach cywilizacji zachodniej zapisał się jako archetyp twórcy.

Czesław Miłosz w porze zmierzchu swojego życia pisze utwory o tematyce eschatologicznej, by wymienić w tym miejscy Orfeusza i Eurydykę lub Drugą przestrzeń, gdzie znajdujemy znamienne słowa:

No tak, trzeba umierać. Śmierć jest ogromna i niezrozumiała.

Na próżno w Dzień Zaduszny chcemy usłyszeć głosy z ciemnych podziemnych krain, Szeolu, Hadesu.

Alina Kluza-Kaja poprzez swoją wizję Orfeusza zmaga się z problematyką rzeczy ostatecznych, takich jak: śmierć, zmartwychwstanie i miłość. Przypomnijmy jednak, że historia orfickiego mitu jest długa, a samo pochodzenie Orfeusza wydaje się być niejednoznaczne.

Matką jego była najprawdopodobniej „pięknogłosa” muza Kalliope, co zaś tyczy się ojca to mógł nim być tracki król (lub bóg rzeczny) Ojagros, ale i sam Apollo.

Eurydyka zaś była nimfą. Najbardziej znany dziś i spopularyzowany przez sztukę wątek mitu mówi o poecie i muzyku, który z miłości do małżonki schodzi po nią do podziemnego świata umarłych – Hadesu. W jednym różne wersje antycznego mitu są zgodne: Orfeusz jest tym, który ustanowił misteria. Istotą misteriów jest przekroczenie bariery dzielącej ludzi od duchowego wymiaru rzeczywistości. Zdaniem Eliadego inicjacja oznacza: „śmierć bądź zmartwychwstanie neofity lub – w innych kontekstach – zstąpienie do Piekieł, po którym ma miejsce wstąpienie do Niebios. Śmierć – inicjacyjna lub nie – to przeskok na inny poziom ontologiczny par excellence”. Tak tedy: „zejście Orfeusza do Hadesu przemienia się w wyprawę inicjacyjną, w katabasis kapłana lub w poszukiwanie duchowego partnerstwa, Eurydyka z kochanki i żony przekształca się tu w symbol alchemiczny, a miłość małżonków staje się alchemicznym poszukiwaniem prawdy”. Nadmieńmy również, że

Alina Kluza-Kaja: Mistrz (2015, 20 cm), Orfeusz (2015, 20 cm), Bł. ks. Jerzy Popiełuszko (2014, 20 cm)

44 |

| grudzień 2016

w starożytności zarówno Pitagoras, jak i Platon, w swojej filozofii nawiązywali do orfizmu.

Mit orficki przetrwał w średniowieczu. W jego schrystianizowanej wersji Orfeusz, schodząc do otchłani i powracając z niej, stał się prefiguracją Chrystusa. Zestawiano go też z Dawidem, śpiewającym i grającym na harfie dla Boga. (…)

Dla współczesnych twórców w tym dla Aliny Kluza-Kaji mit orficki, towarzyszący sztuce europejskiej od prawie trzech tysięcy lat, wciąż jest żywy i aktualny, by wymienić w tym miejscu Sonety do Orfeusza i wiersz Orfeusz. Eurydyka. Hermes Rainera Marię Rilkego, poemat Orfeusz i Eurydyka Czesława Miłosza, obraz Orfeusz na grobie Eurydyki autorstwa Gustawa Moreau, czy wreszcie rzeźbę Orfeusz i Eurydyka Auguste’a Rodin’a. Z nowszych prac można tutaj wspomnieć poemat Marka K. Siwca Eurydyka i Orfeusz.

Zaklęty w brąz Orfeusz Aliny Kluza-Kaji mieni się wielością interpretacji i dobrze rokuje na przyszłość tej młodej twórczyni, która nie lęka się trudnych artystycznych wyzwań.

Grzegorz J. Grzmot-Bilski

8.12.2016, godz. 18.00

Spotkanie poetyckie z Wojciechem Banachem pt „Modlitwy przerywane – wiersze teistyczne z lat 1976-2016” oraz promocja tomu wierszy Wojciech Banach nie był dotąd kojarzony z poezją metafizyczną czy religijną, w każdym razie oscylującą wokół pojęć Boga i wiary. Na ogół w percepcji krytycznej twórczość bydgoszczanina określana jest mianem poezji zaangażowanej, czasem politycznej, przywołuje się przy tej okazji doświadczenia Nowej Fali oraz poetów roczników pięćdziesiątych, których debiut przypadał na przełom lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Nie odbieram prawomocności temu opi-

sowi poezji Wojciecha Banacha, jednak sądzę, że mocno zawęża on zakres twórczych dokonań autora „Punktów wspólnych”. (…)

Najważniejszą kwestią, na którą warto zwrócić uwagę w tych wierszach, jest relacja wymiarów religijnego i społecznego. Nie jest tajemnicą, że Wojciech Banach w swojej poezji pełnymi garściami czerpie z zasobów codzienności, co widać i w sposobie obrazowania, i w języku, z jednej strony pełnym zwrotów rodem z komunistycznej (a ostatnio i kapitalistycznej) nowomowy, a z drugiej strony – obfitującym w mowę potoczną. Jednocześnie jest świadom, że codzienna opowieść jest niejako odbiciem prarzeczywistości. Nic dziwnego, że Banachowe obrazki rodzajowe zaludniają postaci czy motywy rodem z Biblii czy antycznej mitologii. (…) Religijny wymiar poezji bydgoszczanina nie ogranicza się jednak do ekstrapolacji sacrum w sferę profanum i z powrotem. Nie brak w twórczości autora „Ronda Bydgoszcz” również czystej metafizyki, namysłu nad samą istotą absolutu. Bliski jest poglądowi, że Bóg nie jest dostępny poznaniu rozumowemu, „pełnia obrazu jest złudna” – pisze w wierszu „Zapełnianie lustra”. Z kolei w utworze „Spustoszenie” trzem cnotom boskim, wierze, nadziei i miłości, nadaje „ludzkie” cechy, konfrontując z „dekoracyjnymi tarczami”, które zasłaniają „przeraźliwe szczątki pragnienia”. To już nie bezpieczny świat oparty na boskim porządku, lecz pobojowisko, krajobraz po „śmierci Boga”.

Jarosław Jakubowski

Młodzieżowy Dom Kultury nr 4 2.12.2016, godz. 16.00 „Bajkomalunki” – tworzenie ilustracji do znanych wierszy dla dzieci. Spotkanie otwarte dla uczniów szkół podstawowych. Najlepsze prace zostaną nagrodzone.

7.12.2016, godz. 16.00 „Wszedł Mikołaj do emdeku…” – spotkanie rozrywkowe dla każdego. W programie gry i zabawy o tematyce świątecznej, niespodzianki, upominki, wspólne śpiewanie kolęd oraz zabawa taneczna z mikołajem.

16.12.2016, godz. 16.00 „Rodzinne kolędowanie” – miejski konkurs polskich kolęd. Impreza rodzinna adresowana do wokalnych zespołów składających się z dzieci i dorosłych. Spotkanie ma charakter zabawy, a forma konkursowa jest jedynie dodatkiem emocjonalnym podnoszącym atrakcyjność imprezy. Wyłącznie znane i lubiane kolędy.

Regulamin imprezy dostępny na stronie internetowej oraz na Facebooku MDK4.

14.12.2016, godz. 16.00 „Świąteczne podróże – małe i duże” – poznajemy zwyczaje i tradycje Bożego Narodzenia w Polsce i na świecie, wykonujemy ozdoby na choinkę, stroiki świąteczne, poznajemy potrawy wigilijne. Spotkanie dla dzieci bez ograniczenia wieku.

20.12.2016, godz. 16.00 „Świąteczne niespodzianki z masy solnej” – zabawa manualna dla dzieci w wieku szkolnym. Wykonujemy drobne upominki pod choinkę, dekoracje świąteczne oraz charakterystyczne postacie związane z Bożym Narodzeniem. grudzień 2016 |

| 45

Akademicka Przestrzeń Kulturalna – Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy Akademia Kreatywności Akademia Kreatywności została stworzona dla osób twórczych, które poszukują inspiracji, nowych dróg rozwoju i możliwości działania. Zapraszamy na zajęcia m.in. z rysunku, malarstwa, fotografii, filmu, architektury oraz designu. Bogata oferta kursów, szkoleń i warsztatów pozwoli każdemu rozwinąć pasję i zrealizować marzenia. Wśród nowości m.in. zajęcia z krytyki filmowej, kurs rysunku odręcznego, zarządzanie przemysłami kreatywnymi oraz warsztaty ze szlachetnych technik fotograficznych.

Więcej szczegółów na stronie www.apk.wsg.byd. pl w zakładce „Akademia Kreatywności”. Dodatkowe informacje: centrum@byd.pl oraz tel. 52 567 00 63.

2-3 grudnia 2016, piątek-sobota, sala widowiskowa APK, ul. Królowej Jadwigi 14

III Ogólnopolski Konkurs Piosenki Aktorskiej „Melpomena” 2 grudnia o godz. 13.00 rozpoczną się przesłuchania uczestników II etapu konkursu. Spośród nadesłanych zgłoszeń jury wybrało najciekawsze propozycje.

Zgodnie z przyjętą formułą, zabrzmią teksty Juliana Tuwima, Konstantego I. Gałczyńskiego i Grzegorza Ciechowskiego. Usłyszymy też utwory Agnieszki Osieckiej czy niezapomniany „Ten wąsik” Ludwika Sempolińskiego. Na przesłuchania – wstęp wolny.

3 grudnia o godz. 17.00 odbędzie się koncert finałowy z udziałem laureatów i finalistów konkursu oraz recitalem Adeli Konop, którą usłyszymy w piosenkach Grzegorza Ciechowskiego. Bezpłatne wejściówki na koncert finałowy do odbioru w APK przy ul. Królowej Jadwigi 14 (biuro APK – pokój L103, dodatkowe informacje: apk@byd.pl lub tel. 52 567 00 57). W dniu koncertu bilety w cenie 10 zł.

Adela Konop – wokalistka, pedagog, autorka tekstów i muzyki.

Absolwentka Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Ukończyła wokalistykę jazzową w klasie dr Joanny Żółkoś-Zagdańskiej. Poszukując własnego stylu, chętnie eksperymentuje z materią muzyczną. Uwielbia szeroko pojęty jazz, soul, muzykę etniczną, a także brzmienia alternatywne, przestrzenne z dużą ilością elektroniki.

Więcej szczegółów na stronie: www.facebook.com/ KonkursPiosenkiAktorskiejMelpomena.

46 |

| grudzień 2016

Ferie zimowe wcale nie muszą być nudne!

Choć do ferii zimowych pozostało trochę czasu, już teraz warto rozejrzeć się za możliwościami kreatywnego odpoczynku. Dwa tygodnie prawdziwej laby to okres, na który z utęsknieniem czekają najmłodsi. Centrum Projektów Edukacyjnych WSG zaprasza, jak co roku, do udziału w niezapomnianej przygodzie pełnej zabawy i treści edukacyjnych. Rozległy, bezpieczny, ogrodzony teren uczelni z własnym zapleczem sportowym i rekreacyjnym to dobre miejsce dla ciekawych świata dzieci. inf. Elżbieta Schulz

Muzeum Fotografii w Bydgoszczy desłanych zdjęć, wybierając laureatów w 5 kategoriach profesjonalnych: kultura, wydarzenia, sport, życie codzienne i środowisko, oraz jednej przeznaczonej dla amatorów.

Więcej szczegółów na www.muzeumfoto.byd.pl.

Mobilna galeria w zabytkowym tramwaju

Dżin z butelki, fot. Daniel Kopacz

wystawa fotograficzna czynna do 15 grudnia

„Podpatrzone w Naturze” Wystawa prezentująca prace wyróżnione i nagrodzone w konkursie fotograficznym „Podpatrzone w Naturze”, zorganizowanym przez Ogród Zoobotaniczny w Toruniu w ramach VIII Międzynarodowego Festiwalu Fotografii i Filmu Przyrodniczej „Sztuka Natury” 2015.

Autorzy prac: Joanna Antosik, Marek Bednarz, Dawid Brożek, Magdalena Chudzik, Krzysztof Cieślak, Maciej Cmoch, Maciej Fabiszewski, Artur Gerersdorf, Piotr Górny, Karol Grabski, Adam Gutowicz, Łukasz Gwieździel, Serhiy Horobets, Krzysztof Kamuda, Szczepan Klejbuk, Daniel Kopacz, Adam Mańka, Marcin Ściborski Niesyn, Grzegorz Przyborowski, Piotr Rożejowski, Grzegorz Sawko, Radosław Siekierzyński, Mateusz, Adrian Ślązok, Andrzej Śliwiński, Katarzyna Turkowska, Paweł Wrona, Urszula Wybrańska.

Więcej szczegółów na stronach: www.sztukanatury.pl oraz www.muzeumfoto.byd.pl.

20.12.2016, wtorek, godz. 18.00, Muzeum Fotografii przy WSG, ul. Królowej Jadwigi 14, wstęp na wernisaż wolny. Wystawa czynna do 12 stycznia

Regional Press Photo 2016 To już 3. edycja Przeglądu Fotografii Reportażowej Regionu Kujawsko-Pomorskiego. Tegoroczne jury, w składzie: Witold Krassowski, Damian Kramski oraz Arkadiusz Blachowski, dokonało oceny ponad 300 na-

22 grudnia o godz. 18.00 w zabytkowym tramwaju na ul. Długiej zaprezentujemy zdjęcia związane tematycznie z Bydgoszczą, w szczególności z architekturą obiektów leżących na Szlaku Wody, Przemysłu i Rzemiosła TeH2O. Zimowy piknik fotograficzny w centrum miasta to pokłosie listopadowych plenerów twórczych, zainicjowanych przez kustosza Muzeum Fotografii przy WSG Adama Juszkiewicza, oraz młodzieżowego konkursu fotograficznego „Obiektyw(na) Bydgoszcz”, realizowanego we współpracy z Zespołem Szkół Mechanicznych nr 1 im. Franciszka Siemiradzkiego. Na uczestników wydarzenia czeka fotograficzna niespodzianka.

Więcej szczegółów na www.muzeumfoto.byd.pl.

Maszyna TeH2O Do końca roku w Muzeum Fotografii przy WSG można oglądać instalację Karoliny Suchodolskiej „Useless Machine”, w oryginalny sposób nawiązującą do idei Szlaku Wody, Przemysłu i Rzemiosła TeH2O w Bydgoszczy. Obiekt powstał we współpracy z Pawłem Maćkowiakiem (Wydział Inżynierii Mechanicznej UTP), a swoje uroczyste odsłonięcie miał podczas wrześniowego TehoFestu na barce „Lemara”.

Bilet Polaroid Zachęcamy do skorzystania z nowych form biletów grupowych (3-6 osób). Oprócz samodzielnego zwiedzania ekspozycji, BILET POLAROID umożliwia natychmiastowe wykonanie pamiątkowej fotografii aparatem Polaroid, zaś BILET SESJA –serii 3 zdjęć w muzealnym atelier.

Pełna oferta na stronie www.muzeumfoto.byd.pl.

Mikołajki w Muzeum 6 grudnia w godz. 11.00-17.00 wstęp do Muzeum Fotografii przy WSG będzie bezpłatny dla najmłodszych zwiedzających – dodatkowo każde dziecko otrzyma pamiątkowe zdjęcie wykonane w muzealnym atelier.

Więcej szczegółów na www.muzeumfoto.byd.pl.

Andrzej Goiński, fotografia

inf. Elżbieta Schulz

grudzień 2016 |

| 47

impresariat artystyczny itd.

Fogga i nominacją do Róży Gali dla Piotra Polka za rolę Freda Kampinosa/Szpicbródki. Dwudziestolecie międzywojenne. Warszawa. Teatrzyk rewiowy „Czerwony Młyn” przeżywa finansowy i artystyczny kryzys. Na widowni pustki, a właściciel nie ma już pieniędzy na pensje dla pracowników. Kiedy komornik wręcza dyrektorowi nakaz zajęcia majątku teatralnego, niespodziewanie pojawia się elegancki dżentelmen, inżynier Fred Kampinos, i proponuje swoją pomoc. Bardziej od tego, co dzieje się na scenie, interesuje go jednak tancereczka Anita i sąsiadujący z teatrem bank… „Hallo Szpicbródka”, film Janusza Rzeszewskiego i Mieczysława Jahody, to jeden z największych przebojów w historii polskiego kina. Wojciech Kościelniak, mistrz polskiego teatru muzycznego, przygotował wierne pierwowzorowi, a zarazem nowoczesne przedstawienie z dynamiczną akcją, melodyjnymi piosenkami i błyskotliwymi dialogami.

Spektakl szybko stał się jednym z ulubionych tytułów warszawskiej publiczności. Zebrał również znakomite recenzje. Premiera „Hallo Szpicbródka” była kulminacją obchodów jubileuszu 65-lecia Teatru Syrena.

19.01.2017, godz. 17.00 i 20.30, Miejskie Centrum Kultury, ul. Marcinkowskiego 12-14. Bilety: 85 zł

Anita Lipnicka – Na osi czasu

8.01.2017, godz. 17.00, Opera Nova. Bilety: 90-130 zł.

Czas trwania: 150 min z przerwą

„Hallo Szpicbródka” – spektakl muzyczny Teatru Syrena „Hallo Szpicbródka” z Syreny to najlepsza teatralna rozrywka w Warszawie. Spektakl uhonorowany Złotą Nagrodą KTR 2013, Złotym Liściem Retro na jubileuszowym, X Festiwalu Piosenki Retro im. Mieczysława

Anita Lipnicka powraca! 21 lipca miała miejsce premiera utworu „Ptasiek”, a to oznaczać może jedno – nowy album. Krążek pojawi się w sprzedaży w 2017 roku, jednak wcześniej artystka wyrusza w trasę koncertową pod hasłem: Na osi czasu.

23.01.2017, godz. 19.00, Opera Nova

Stanisława Celińska

– piosenki z płyty „Atramentowa”, „Suplement” oraz pastorałki z najnowszej płyty. inf. Katarzyna Borkowska-Kiss

Bydgoska Poradnia Sztuki w Kamienicy 12 Wystawa czynna do 31 grudnia, Kamienica 12, ul. Poznańska 12

Bydgoska Wenecja 2016 Odbywające się w przestrzeni Kamienicy 12 warsztaty zaowocowały świetnymi obrazami. Uczestnicy wykorzystali naturę dla własnego rozwoju artystycznego. Bydgoskie kolorystki: Elżbieta Łukomska, Jadwiga Młynarczyk, Grażyna Anioł, Urszula Wrzeszcz, Józefina Duda i Teresa Wiśniewska, zaprezentują nowe obrazy. Bydgoska Poradnia Sztuki zaprasza do zwiedzania wystawy. inf. Stanisław Stasiulewicz

Grażyna Anioł, Bydgoska Wenecja, 2016, akryl

48 |

| grudzień 2016

Impresariat Artystyczny ADRIA 4.01.2017, godz. 19.00, Opera Nova. Bilety w cenie: 70, 95 i 130 zł dostępne w: Opera Nova; Impresariat Artystyczny Adria, ul. Toruńska 30; biletyna.pl; kupbilecik.pl. Rezerwacja telefoniczna: 605 555 676

60-lecie Piwnicy pod Baranami – Kolędy i Pastorałki „Dla Miasta i Świata” Słowem, które najlepiej opisuje tradycyjny Piwniczny koncert świąteczny, jest „magia”. Już sam tytuł koncertu jest zimowy i magiczny, otula słuchacza niezwykłą tajemnicą. Muzyka od samego początku wprowadza słuchacza w tajemniczy świat, a kolejne etapy widowiska muzycznego odkrywają 60-letnią historię Krakowskiej legendy. Wszystko to potęguje fakt, iż Piwnica obchodzi w tym roku jubileusz 60-lecia, co każe spodziewać się dodatkowych niespodzianek na koncercie.

Kraków, mgła, śnieg, kolędnicy, galicyjskie wino to obrazy, które zimową porą towarzyszą świątecznym koncertom Piwnicy pod Baranami. Spektakle legendarnej Piwnicy gromadzą od wielu lat tysiące widzów pragnących zatopić się w nastrój krakowskiej cyganerii i magiczny świat sztuki. Zespół Piwnicy rozpoczął 60. sezon swojej działalności, kultywując w swoim przesłaniu najlepsze wzorce europejskiego kabaretu, rodzimych teatrzyków przedwojnia, jak i tego bardziej współczesnego. Wszystkie utwory to oryginalne kompozycje Jana Kantego Pawluśkiewicza, Zygmunta Koniecznego, Andrzeja Zaryckiego, Zbigniewa Preisnera do tekstów Dymnego, Nowaka, Długosza, Wójtowicza i in. Ten niezwykły występ – który już od 20 lat przygotowują twórcy i kompozytorzy związani z Piwnicą, co roku prezentując nowy repertuar – będziemy mieli okazję obejrzeć w wykonaniu ponad 30-osobowej grupy artystów, gwiazd i muzyków Piwnicy pod Baranami.

6.01.2017, godz. 17.00 i 20.00, Opera Nova.

Bilety w cenie: 60, 90 i 120 zł dostępne w: Opera Nova; Impresariat Artystyczny Adria, ul. Toruńska 30; biletyna.pl; kupbilecik.pl.

Rezerwacja telefoniczna: 605 555 676

„Imię”, reż. Grzegorz Chrapkiewicz W domu Pierre’a (Szymon Bobrowski) i Elisabeth (Małgorzata Foremniak) panuje wesoła rodzinna atmosfera. Ich urządzony ze smakiem paryski apartament to miejsce akcji „Imienia”. Wieczorem gospodyni zaserwuje wyśmienite potrawy kuchni marokańskiej, pan domu zaimponuje gościom powiększonym o kolejne tomy księgozbiorem. Zdecydowanie zapowiada się udana kolacja. Pierre i Vincent (Wojciech Malajkat), brat Elisabeth, poprzekomarzają się trochę, jak zwykle. Puzonista Claude (Mateusz Banasiuk), oddany przyjaciel rodziny, pochwali smaczne dania. Napiją się wybornego wina i pożartują. Anna (Dorota Krempa) jest w ciąży, więc to zrozumiałe, że trochę się spóźni… Tak, do pewnego momentu będzie jak zawsze. Niestety, tym razem padnie to pytanie: „Czy macie już jakiś pomysł na imię?”.

Reżyseria: Grzegorz Chrapkiewicz; scenografia: Wojciech Stefaniak; obsada: Małgorzata Foremniak, Dorota Krempa, Szymon Bobrowski, Mateusz Banasiuk, Wojciech Malajkat; produkcja: Tito Productions K. Fukacz-Cebula D. Słonina 9.01.2017, godz. 17.30 i 20.30, Opera Nova.

Bilety w cenie: 70, 90 i 110 zł dostępne w: Opera Nova; Impresariat Artystyczny Adria, ul. Toruńska 30; biletyna.pl; kupbilecik.pl.

Rezerwacja telefoniczna: 605 555 676

Paranienormalni – „Pierwiastek z trzech” „Pierwiastek z trzech” to program pełen postaci i tematów niespotykanych dotąd na scenie kabaretowej.

To właśnie tutaj łączą się nowe perypetie bohaterów znanych fanom dobrej rozrywki w całej Polsce z zupełnie nowymi wątkami i motywami odnoszącymi się do tych najbardziej bieżących. Żadne z aktualnych społecznych tematów nie umknie Paranienormalnym.

Relacje międzyludzkie, zdrowy tryb życia i sport to wszystko zostanie przez nich przedstawione w niezwykłym, paranienormalnym świetle. Nie zabraknie tych wszystkich, dzięki którym Paranienormalni stali się tak popularni i lubiani. Mariola, Balcerzak i Kryspin napiszą kolejne rozdziały swoich absurdalnych historii. inf. Anna Wiącek

grudzień 2016 |

| 49

Pałac Młodzieży 6.12.2016, godz. 18.00, Pałac Młodzieży w Bydgoszczy, sala widowiskowa, darmowe wejściówki do odbioru w sekretariacie Pałacu Młodzieży

Koncert jazzowy w Mikołajki Zespół Jazz Big Band ’75 z gościnnym udziałem Henryka Miśkiewicza zaprezentuje utwory z klasyki bigbandowej, muzyki rozrywkowej i filmowej.

Henryk Miśkiewicz – saksofonista, kompozytor, aranżer. Absolwent Liceum Muzycznego we Wrocławiu i Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie. Przygodę z jazzem rozpoczął w wieku 14 lat, zdobywając wyróżnienie na Festiwalu Jazz Nad Odrą we Wrocławiu. Uhonorowany nagrodami Fryderyków: za płytę Lyrics (2002), jako Muzyk Roku (2004) oraz Jazzowy Artysta Roku (2013). Otrzymał również nominacje do tych nagród za wszystkie autorskie płyty. Od lat zwycięzca plebiscytu Jazz Top magazynu „Jazz Forum” w kategorii saksofon altowy. Nagrodzony za całokształt pracy muzycznej prestiżowymi nagrodami Mateusza (nagroda III Programu Polskiego Radia) oraz Oskarem Jazzowym (nagroda Stowarzyszenia Łódzkich Melomanów). Koncertował na wielu festiwalach w Europie. Grał z czołowymi polskimi i zagranicznymi muzykami jazzowymi (m.in. Ewą Bem, Janem „Ptaszynem” Wróblewskim,

W grudniu w Pałacu: 1.12.2016, godz. 11.00, Sala widowiskowa Konkurs wiersza i piosenki przedszkolnej „Rymy i rytmy”. Dzieci w wieku od 3 do 6 lat będą przedstawiać przed jury swoje talenty w dwóch kategoriach: piosenki przedszkolnej i wiersza.

4.12.2016, godz. 10.00 Mikołaj zaprasza – impreza dla najmłodszych. Czekają niespodzianki. Sala widowiskowa. Kontakt: Dział Animacji Kulturalnej Pałacu Młodzieży.

5.12.2016, godz. 9.00 Mikołajkowe kino szkolne. Zapraszamy grupy zorganizowane. Kontakt: Dominik Wierski, tel. 52 321 00 81 wew. 359.

5.12.2016, godz. 15.30 Instrumenty aktywności ucznia zdolnego – warsztaty metodyczne dla nauczycieli.

50 |

| grudzień 2016

Jazz Big Band ’75, fot. Jarosław Pabijan

Andrzejem Jagodzińskim, Markiem Napiórkowskim, Joe Lovano, Patem Methenym, Mino Cinelu, Michaelem Patchesem Stewartem). Jego charakterystyczne brzmienie saksofonu można usłyszeć na wielu płytach gwiazd polskiej piosenki, ścieżkach muzyki filmowej, nagraniach telewizyjnych.

Jazz Big Band ’75 – zespół działający w Pałacu Młodzieży już od ponad 40 lat. Regularnie koncertuje w całej Polsce. Brał także udział w wielu europejskich festiwalach muzycznych, m.in. w: Paryżu, Neerpelt, Arolsen, Kassel, Bochum, Mannheim, Belfort. Utytułowany wieloma nagrodami i wyróżnieniami otrzymanymi na konkursach muzycznych (m.in. grand prix w Nowym Tomyślu w 2014 r., I Nagroda na Bydgoskich Impresjach Muzycznych w 2010 r., II miejsce podczas III Bydgoszcz Big Band Festiwalu w 2009 r.). Na swoim koncie ma koncerty z takimi gwiazdami polskiej sceny jazzowej, jak: Anna Serafińska, Krystyna Prońko, Jerzy Główczewski, Maciej Sikała, Piotr Biskupski, Zbigniew Wrombel.

Prowadzenie: – biologia – Agnieszka Mądzielewska-Jagodzińska (doradca metodyczny w zakresie biologii w MOEN) – „Jak wstrzymać nauczyciela, a ruszyć uczniów na lekcji biologii? Tajniki metody projektu i mapowania myśli. Diagnoza i najnowsze metody pracy z uczniem uzdolnionym”; – chemia/przyroda – Jolanta Nowak (doradca metodyczny w zakresie chemii w MOEN) – „Eksperyment – drzwi do świata wiedzy przyrodniczej, czyli chemiczne potyczki uczniów zdolnych”.

Zgłoszenia (do 1 grudnia) prosimy kierować do Moniki Grzybowskiej, e-mail: tmg@palac.bydgoszcz.pl lub na nr. tel. 52 321 00 81 wew. 333.

6.12.2016, godz. 9.00 Mikołajkowe kino szkolne. Zapraszamy grupy zorganizowane. Kontakt: Dominik Wierski, tel. 52 321 00 81 wew. 359.

6.12.2016, godz. 19.30, impreza otwarta, sala 209 Pałacowe Planetarium – prelekcje i pokazy nieba.

dr hab. Beata Morzyńska-Wrzosek (UKW). Dodatkowe informacje pod nr. tel. 696 587 105.

7.12.2016, godz. 10.00 Przegląd małych form scenicznych: „Serce słyszy serce”. Impreza ZS nr 7 w Bydgoszczy.

15.12.2016, godz. 10.00 Porannik muzyczny – audycja muzyczna. Kontakt i zapisy: Patrycja Cywińska-Gacka, tel. 660 448 499.

Obowiązuje wcześniejsza rezerwacja miejsc.

10.12.2016, godz. 10.00 Warsztaty wsparcia dla rodziców uczniów zdolnych: „Niezwykły umysł a funkcjonowanie w rodzinie”.

Zapraszamy na drugie w tym roku szkolnym warsztaty skierowane do rodziców zdolnych i utalentowanych dzieci oraz młodzieży pn. „WIELKI mały człowiek – jak budować zdrowe poczucie własnej wartości u naszych dzieci?”. Celem warsztatów jest wsparcie psychologiczne rodziców, których dzieci przejawiają wybitne zdolności. Spotkanie poprowadzi psycholog Magdalena Dunajska. Zgłoszenia (do 9 grudnia) prosimy kierować do Moniki Grzybowskiej, e-mail: tmg@palac.bydgoszcz.pl lub na nr tel. 52 321 00 81 wew. 333.

13.12.2016, godz. 17.30 Finał cyklicznej akcji „Listy do Świętego Mikołaja”, organizowanej wspólnie z uczniami i nauczycielami VIII LO w Bydgoszczy. W grudniu licealiści wychodzą z roli korepetytorów i stają się… pomocnikami Świętego Mikołaja – organizują zbiórkę pieniędzy, odpowiadają na listy dzieci i przygotowują dla nich paczki świąteczne. Akcję kończy wspólna impreza połączona z kolędowaniem i wręczaniem prezentów. Finał akcji poprzedzi prezentacja przygotowanego przez dzieci przedstawienia pt. „Świąteczny galimatias”.

14.12.2016, godz. 10.00 W ramach cyklu „W poszukiwaniu sensu, czyli wiwisekcja tekstów kultury. Jak czytać dzieła?” odbędą się warsztaty połączone z teoretyczną podbudową na temat: „Ciało mojego ogrodu”. Analiza i interpretacja poezji Haliny Poświatowskiej. Zajęcia poprowadzi

16.12.2016, godz. 10.00 W ramach Interaktywnej Poradni Języka Polskiego podjęte zostaną bardzo istotne kwestie związane z aksjologią. Zaangażowana w prace Zespołu Etyki Słowa Rady Języka Polskiego dr hab. Iwona Benenowska (UKW) poprowadzi warsztaty na temat: „Co słowo pociąga za sobą?” – o wartościach i etyce słowa. Oprócz części wykładowej i ćwiczeń przewidziany jest też dialog z młodzieżą (również w formie ankiety). Dodatkowe informacje pod nr. tel. 696 587 105.

18.12.2016, godz. 11.00 „Zygzak” – Zabawowy Klub Filmowy Malucha. Zapraszamy całe rodziny, a szczególnie rodziców z dziećmi od 2. do 8. roku życia. Dzieci wstęp wolny, rodzic – 10 zł.

19.12.2016, godz. 10.30, 12.00 „Zygzak” – Zabawowy Klub Filmowy Malucha – dla grup zorganizowanych z przedszkoli. W programie polskie bajki animowane. Zapisy grup: Ewa Sawoszczuk, tel. 501 745 076.

19.12.2016, godz. 16.00, Sala widowiskowa Koncert Kolęd w wykonaniu zespołów artystycznych Pałacu Młodzieży.

19-20.12.2016, godz. 15.00-18.00 Kiermasz świąteczny.

DKF Niespodzianka w Pałacu Młodzieży

inconnue), reż. Jean-Pierre Dardenne i Luc Dardenne, Belgia 2016, 106 min

zaprasza na filmowe seanse w grudniu:

Czwartek 22 grudnia, godz. 19.30 Życie animowane (Life, Animated), reż. Roger Ross Williams, USA/Francja 2015, 89 min

Czwartek 1 grudnia, godz. 19.30.

The Rolling Stones Olé Olé Olé!

(The Rolling Stones Olé Olé Olé!: A Trip Across Latin America), reż. Paul Dugdale, Wlk. Brytania 2016, 105 min Czwartek 8 grudnia, godz. 19.30 Dzieciństwo wodza (The Childhood of A Leader), reż. Brady Corbet, Wlk. Brytania/Francja/Węgry 2015, 115 min Czwartek 15 grudnia, godz. 19.30 Nieznajoma dziewczyna (La fille

inf. Dominika Kosińska

Czwartek 29 grudnia, godz. 19.30 Ederly, reż. Piotr Dumała, Polska 2015, 87 min Cena karnetu: 24 zł • cena biletu normalnego: 8 zł • cena karnetu ulgowego (młodzież ponadgimnazjalna, studenci, emeryci): 15 zł • cena biletu ulgowego (młodzież ponadgimnazjalna, studenci, emeryci): 5 zł. Karnety i bilety do nabycia w portierni Pałacu Młodzieży przed seansem.

Kontakt: Pałac Młodzieży w Bydgoszczy, Dominik Wierski, tel. 52 321 00 81 wew. 359. grudzień 2016 |

| 51

Dom Kultury MODRACZEK 1.12.2016, czwartek, godz. 18.00, wstęp wolny „Indiańskie marzenie o chwytaniu snów…”. Wielka mikołajkowa niespodzianka, 40. spotkanie, cenne nagrody – warsztaty. Spotkanie poprowadzi: Adam Piekarski.

3.12.2016, sobota, godz. 11.00-13.00, obowiązują wcześniejsze zapisy Rodzinny Wytwórnik Różności – Kalendarz Adwentowy, Kartki Świąteczne.

8.12.2016, czwartek, godz. 18.00, wstęp wolny Kawiarnia Literacka – Jubileusz 30-lecia pracy literackiej W. Barbary Jendrzejewskiej i promocja poezji śpiewanej na płytach CD, wydanych dzięki stypendium Prezydenta Bydgoszczy.

W. Barbara Jendrzejewska – poetka, animatorka kultury; członek Stowarzyszenia Autorów Polskich i RSTK-u. Ukończyła filologię polską i bibliotekoznaw-

stwo oraz podyplomowe: dziennikarstwo, psychologię i filozofię. Debiutowała w 1986 r. w Polskim Radiu; debiut prasowy – „Fakty” (39/1987). Wydała 8 książek poetyckich i zbiór opowiadań. Drukowała na łamach prasy i w licznych almanachach oraz antologiach. Nagradzana i wyróżniana w wielu ogólnopolskich konkursach literackich w dziedzinie poezji i prozy. Wiersze poetki zostały wykonane wokalnie i nagrane na trzech płytach (Radio PiK). Jej sylwetka literacka prezentowana jest w Słowniku pisarzy regionu bydgoskiego (2008) i w Bydgoskim leksykonie literackim (2015). Od maja 2007 r. w Domu Kultury „Modraczek” prowadzi Kawiarnię Literacką (zredagowała trzy jej almanachy). 2010 – „KOBIETA ROKU”, 2011 – „KOBIETA Z PASJĄ”, 2013 – Odznaka Honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej” przyznana przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego, 2014 – „NeoKobieta” – laureatka konkursu miesięcznika „Zwierciadło”, trzykrotnie stypendystka Prezydenta Bydgoszczy (2012, 2015, 2016).

14.12.2016, środa, godz. 9.00 Przegląd Jasełek Przedszkolnych.

15.12.2016, czwartek, godz. 18.00, wstęp wolny Spotkanie z Latarnikiem. Spotkanie poprowadzi: Sławomir Krajewski.

7, 14, 21 grudnia 2016, środy, godz. 15.00 Spotkania tematyczne Klubu Seniora. inf. Izabela Kaczyńska

artGallery galeria & pracownia plastyczna 7.12.2016, środa, godz. 18.00, ul. Krasińskiego 5 – wernisaż

30 lat artGallery

Zapraszamy na okrągłą rocznicę istnienia artGallery prowadzoną przez Annę Osińską, która od 30 lat aktywnie uczestniczy w bydgoskim życiu kulturalnym. Organizuje w swojej galerii autorskiej wystawy (ok. 300), spotkania literackie z ciekawymi osobami. Odbywają się także warsztaty artystyczne, działania pedagogiczne, ponieważ artystka dużą wagę przywiązuje do uczestnictwa dzieci i młodzieży w działaniach artystycznych. artGallery to miejsce, które silnie emanuje sztuką – osobowością artystki i jej szybkim życiem.

52 |

| grudzień 2016

Młodzieżowy Dom Kultury nr 5 3.12.2016, Arthol Galeria, godz. 11.00 „Spotkania ze sztuką” – warsztaty plastyczne skierowane do dzieci i młodzieży z fordońskich szkół podstawowych oraz przedszkoli. Tematem przewodnim spotkania będą świąteczne tradycje i ozdoby.

5.12.2016, Arthol Galeria, godz. 17.00 „Piernikowo” – wernisaż wystawy Marty Górko.

8.12.2016, godz. 16.30-18.00 „Dziadek do orzechów” – zabawy muzyczno-plastyczne inspirowane bajką.

10.12.2016, Arthol Galeria, godz. 10.30 „Rodzinne lepienie” – spotkanie integracyjno-rodzinne, na którym tworzone będą ceramiczne ozdoby świąteczne.

12.12.2016, Arthol Galeria, czynna do 6 stycznia „Barwy Świąt” – wystawa świąteczna. Zaprezentowane zostaną prace plastyczne, rękodzielnicze i cera-

miczne o tematyce świątecznej, wykonane przez wychowanków MDK5.

12-14 grudnia 2016, godz. 9.00-12.00, Piwnica Artmuza 5 Koncert Muzycznej Sceny – „A widzicie Wy zmarzlaka?” – koncert zimowy. Jak co roku okres przedświąteczny budzi wiele emocji szczególnie wśród dzieci.

Muzyka z nim związana wprowadzi nas w magiczną i wyjątkową atmosferę świąt Bożego Narodzenia. Pokonamy zaspy śniegu, ulepimy bałwanka, zanucimy wspólnie świąteczne piosenki.

Rezerwacja: M. Litwin-Dyngosz, tel. 604 148 144.

14.12.2016, Arthol Galeria, godz. 17.00 „Ludzie, lepim, święta idą” – świąteczne warsztaty ceramiczne.

17.12.2016, Arthol Galeria, godz. 10.30 „Kreatywny kufer” – grudniowa odsłona projektu.

W iście świątecznym nastroju wykonywane będą wyjątkowe i jedyne w swoim rodzaju ozdoby bożonarodzeniowe.

19.12.2016, Arthol Galeria, godz. 16.30 „Zapach świąt” – warsztaty plastyczno-muzyczne dla wychowanków sekcji plastycznych i instrumentów klawiszowych.

22.12.2016, Piwnica Artmuza 5, godz. 18.00 „Kolęda łączy nas” – koncert świąteczny. W oczekiwaniu na pierwszą gwiazdkę zapraszamy na wspólne, rodzinne śpiewanie naszych pięknych polskich kolęd. inf. Barbara Pszczółkowska

Klub „Odnowa” 5.12.2016, poniedziałek, godz. 17.00 Tańce w kręgu – muzyka duszy 5.12.2016, poniedziałek, godz. 17.00 Poetyckie mikołajki w Klubie „Odnowa” 8.12.2016, czwartek, godz. 14.30 „Wigilijne anioły” – zajęcia plastyczne dla dzieci 13.12.2016, wtorek, godz. 17.00 „Hej, kolęda, kolęda…” – uroczyste spotkanie z okazji Świąt Bożego Narodzenia dla dzieci i młodzieży oraz sympatyków Klubu „Odnowa”.

15.12.2016, czwartek, godz. 15.00 Spotkanie wigilijne w Klubie Seniora „Kalina”.

28.12.2016, środa, godz. 16.00 „Witaj, Nowy Roku!” – zabawa taneczna w Klubie Seniora „Kalina”.

Ponadto zapraszamy na: balet dla dzieci w wieku 5-7 lat; zabawy plastyczno-teatralne dla dzieci w wieku 6-9 lat młodzieży; zajęcia KLUBU MŁODEGO SAMURAJA dla dzieci w wieku 6-7 lat; naukę gry na gitarze i keyboardzie; zumbę i fitness dla pań; gimnastykę dla pań 50+; zajęcia komputerowe dla seniorów; tańce w kręgu; j. angielski dla dzieci i seniorów. www.klubodnowa.strefa.pl grudzień 2016 |

| 53

Młodzieżowy Dom Kultury nr 1 1.12.2016, godz. 9.00 XIX Muzyczna Jesień Przedszkolaka oraz Muzyczna Jesień – FINAŁ w kinoteatrze ADRIA. Festiwal piosenki i tańca skierowany do dzieci 5-6-letnich z bydgoskich przedszkoli oraz dzieci z kl. I-III z bydgoskich szkół.

Mali uczestnicy wybrani drogą eliminacji zaprezentują swoje umiejętności wokalno-taneczne w jednej z pięciu kategorii konkursowych: śpiew (solo, duet, zespół), taniec zespołowy, opowieść taneczno-ruchowa. Po występach scenicznych wszyscy nagrodzeni laureaci otrzymają dyplomy, statuetki i nagrody.

3.12.2016, godz. 9.30 XIX Bydgoska Odsłona Literacka dla uczniów szkół gimnazjalnych. Już po raz 19. zapraszamy do udziału w Bydgoskiej Odsłonie Literackiej. Z okazji Roku Szekspirowskiego zachęcamy do prezentacji twórczości tego wybitnego dramatopisarza.

8.12.2015, godz. 9.00 Drużynowe Mistrzostwa Bydgoszczy szkół ponadgimnazjalnych w szachach. Zapraszamy uczniów szkół średnich: liceów, techników i szkół zawodowych, do udziału w turnieju. To nasza autorska impreza, której 13. edycja odbędzie się w tym roku. Turniej organizujemy we współpracy z V Liceum Ogólnokształcącym w Bydgoszczy.

10.12.2016 Szachowy Turniej Mikołajkowy. Impreza wewnętrzna Działu Szachowego MDK1.

13.12.2016, godz. 17.00. Wystawa będzie czynna do końca stycznia 2017 Otwarcie wystawy prof. Aleksandry Simińskiej „Martwa natura w fotografii” Aleksandra Simińska jako profesor zwyczajny prowadzi pracownię malarstwa na UTP w Bydgoszczy. Jest autorką kilku cykli malarskich, które prezentowała podczas wystaw indywidualnych. Ponadto uczestniczyła w wielu wystawach zbiorowych w kraju i za granicą.

Jest laureatką licznych nagród i wyróżnień. Pełni funkcję wiceprezesa okręgu bydgoskiego ZPAP. Na wystawie w Galerii MDK1 proponuje nową, ciekawą koncepcję, w której łączy swoje obrazy z przed-

54 |

| grudzień 2016

Aleksandra Simińska, Martwa natura

miotami z realnego świata. W wyniku tego procesu powstają interesujące fotografie nazwane przez autorkę „Martwymi naturami”. inf. Marek Goliński, opiekun Galerii MDK1

15-16 grudnia 2016, godz. 8.00-13.00 Koncerty muzyczne. Zapraszamy dzieci ze szkół i przedszkoli na cykliczne imprezy muzyczne. W grudniu odbędzie się spotkanie pn.: „A widzicie Wy zmarzlaka? – koncert zimowy”.

16-24 grudnia 2016 Wystawa pocztówek i ozdób bożonarodzeniowych połączona z kiermaszem.

21.12.2016, godz. 16.30, wstęp wolny Koncert świąteczny. Zapraszamy na nastrojowy, wieczorny koncert kolęd i piosenek bożonarodzeniowych zorganizowany przez Pracownię Muzyczną MDK1 oraz przedstawienie o tematyce świątecznej przygotowane przez koło teatralne MDK1.

27.12.2016 Mistrzostwa UKS MDK-1. Wewnętrzna impreza MDK 1 – turniej szachów błyskawicznych. inf. Grażyna Goralewska

Otwarta Przestrzeń „Światłownia” 16.12.2016, piątek, godz. 18.00

Ponad Chmurami – koncert świąteczny 23.12.2016, piątek, godz. 18.00

Remigiusz Kuźmiński – recital

2.12.2016, piątek, godz. 18.00

Mikołaje z Torunia

Część grupy wywodzi się z Zespołu Pieśni i Tańca „Toruniacy”, stąd zamiłowanie do folkloru polskiego, ukraińskiego, łemkowskiego.

W programie: kolędy, pastorałki i utwory zimowe wprowadzające w klimat Świąt Bożego Narodzenia.

Remigiusz Kuźmiński – absolwent Akademii Muzycznej w Bydgoszczy na kierunku wokalistyka i dyrygentura oraz Państwowej Szkoły Muzycznej II st. w Inowrocławiu na kierunku wokalistyka. W czasie studiów kształcił technikę wokalną i dyrygencką w zakresie jazzu, muzyki estradowej i muzyki klasycznej, natomiast w średniej szkole muzycznej doskonalił wokal tylko w zakresie klasyki. Koncertuje zarówno na scenach krajowych, jak i zagranicznych. Współpracuje również z wieloma uznanymi osobistościami. Wykonuje muzykę niszową, prezentując wysokiej klasy kompozycje z elementami popu, jazzu, swingu, funky, soulu i r&b. Można także go usłyszeć w partiach musicalowych, gospelowych, pop-operowych i liryczno-poetyckich.

30.12.2016, piątek, godz. 18.00

„Hiszpańskie podróże i nie tylko” – recital Barbary Kalinowskiej 3.12.2016, sobota, godz. 18.00

Małgorzata Lipińska i przyjaciele Małgorzata Lipińska jest autorką tekstów i muzyki wielu ballad. Laureatka Festiwalu Piosenki Studenckiej w Krakowie w roku 1990. Towarzyszyć jej będzie Grzegorz Bielawski z grupy Bez Idola. Gościem specjalnym będzie Jacek Gessek z Torunia.

9.12.2016, piątek, godz. 18.00

Arek Zawiliński

Arek Zawiliński – tekściarz, wokalista, gitarzysta.

Koncertował na festiwalach w Polsce, Francji, Czechach, Słowacji, na ulicach Amsterdamu. Twórca formacji Na Drodze.

Ruszamy w miasto

Barbara Kalinowska – artystka scen bydgoskich, kompozytorka i gitarzystka, laureatka Złotego Samowara (Zielona Góra) oraz Złotego Pierścienia (Kołobrzeg), „Złota Dziesiątka” w debiutach opolskich. W latach 70. i 80. związana z klubem Beanus 70.

Na wszystkie koncerty wstęp wolny inf. Grzegorz Dudziński, www.światlownia.eu

18.12.2016, niedziela, godz. 18.00, Kamienica 12, ul. Poznańska 12, wstęp wolny

Ruszamy w poezję W ciągu roku zrealizowaliśmy film, zagraliśmy w spektaklu Teatru Polskiego w Bydgoszczy, statystowaliśmy w dużej produkcji filmowej, zaśpiewaliśmy w eksperymentalnym chórze, a teraz napisaliśmy wiersze, zrobiliśmy do nich ilustracje i wydaliśmy książkę. Wszyscy mamy więcej niż 60 lat. Nikt z nas nie robił żadnej z tych rzeczy wcześniej. Starość? Teraz jest czas! Zapraszamy na zakończenie międzypokoleniowego projektu Ruszamy w miasto. Organizator: Fundacja Kultury Rozruch. rys. Marcin Wilk, Grażyna Wawoczna, Emilia Malczyk

inf. Emilia Malczyk

grudzień 2016 |

| 55

Wahrstad Fotografii w Kamienicy 12 – Carte de visite – fotograficzna impresja na temat dawnej fotografii atelierowej w ponowoczesnym duchu symulacji minionego. Tropem tradycji XIX-wiecznego portretu w wykonaniu Marka Noniewicza.

– Niewidoczne – wystawa fotografii reporterskiej Martyny Wendy.

Koordynacja projektów – Marek Noniewicz.

Wystawy Historia ukryta w szufladzie i Carte de visite zrealizowano dzięki wsparciu finansowemu miasta Bydgoszczy.

Zajęcia warsztatowe 6.12.2016, godz. 18.00, Kamienica 12, ul. Poznańska 12

Wernisaż trzech wystaw fotograficznych – Historia ukryta w szufladzie – wystawa fotografii z prywatnego archiwum Norberta Miszkowicza, mechanika Dywizjonu 315 lotnictwa myśliwskiego Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii i fotografa amatora po wojnie zamieszkałego w Bydgoszczy. Nigdzie wcześniej niepublikowane fotografie z archiwum odkrytego przez Małgorzatę Jagieniak – absolwentkę Bydgoskiej Akademii Fotografii.

1, 8, 15 grudnia 2016, godz. 17.00-19.00, obowiązują zapisy: marek.non@gmail.com lub pod nr. tel. 602 848 254. Koszt spotkania: 25 zł Podstawy fotografii dla dorosłych Korekta wybranych przez uczestników fotografii i podstawy warsztatu fotografii cyfrowej. Należy zabrać ze sobą 10 wybranych fotografii; wskazane posiadanie aparatu cyfrowego.

2, 9, 16 grudnia 2016, godz. 16.30-18.30, obowiązują zapisy: marek.non@gmail.com lub pod nr. tel. 602 848 254. Koszt spotkania: 25 zł Światłem malowane Fotograficzne zabawy dla dzieci (wiek 6–12 lat). Kreacyjne wykorzystanie fotografii jako zabawy edukacyjnej.

Młodzieżowy Dom Kultury nr 2 3.12.2016, godz. 11.00-15.00, sala gimnastyczna II LIGA MĘŻCZYZN. MDK nr 2 zaprasza na mecze ping-ponga II Ligi Mężczyzn MKS EMDEK Bydgoszcz – MLKS Piast Kruszwica.

4.12.2016, godz. 10.00-14.00, MDK nr 2 WARSZTATY ŚWIĄTECZNE. Panie Marlena Zabłocka oraz Aleksandra Majer zapraszają do wzięcia udziału w rodzinnych warsztatach świątecznych, które odbędą się w sali nr 22 w MDK 2.

11.12.2016, godz. 16.00, MDK nr 2 XII Ogólnopolski Konkurs Plastyczny „Miniatura Bożonarodzeniowa w Kartkach Świątecznych i Ceramice”. Będzie można podziwiać galerię otwartą na korytarzu MDK 2.

4.12.2016, godz. 14.00-19.00, MDK nr 2 V Bydgoski Maraton Gier Planszowych. Pan Łukasz Nalewajk zaprasza do wzięcia udziału w V Bydgoskim Maratonie Gier Planszowych, który odbędzie się w sali gimnastycznej MDK 2. Jest to już 5. edycja maratonu.

17.12.2016, godz. 11.00-15.00, sala gimnastyczna MDK nr 2 II LIGA MĘŻCZYZN. Pan Krzysztof Kaps i MDK nr 2 zapraszają na mecze ping-ponga II Ligi Mężczyzn MKS EMDEK Bydgoszcz – MKS EMDEK Bydgoszcz – LUKS Fortus Straszyn.

4-5 grudnia, od godz. 18 do 7 rano, Ostromecko Mikołajki Turystów. Pani Anna Grzybek-Korzeniewska i pan Tomasz Bukowski zapraszają na imprezę Mikołajki Turystów uczestników kół wokalnych i gitarowych.

21-23 grudnia 2016, godz. 10.00-20.00, Sala Domu Polskiego, ul. Grodzka 1 XVII Ogólnopolski Konkurs Kolęd i Pastorałek „Graj, dudka, graj Panu”.

9.12.2016, godz. 9.30-15.00, sala gimnastyczna MDK 2 (szkoły gimnazjalne) 9.12.2016, godz. 15.30-19.00, sala gimnastyczna MDK 2 10.12.2016, godz. 9.00-15.00, sala gimnastyczna MDK 2 Drużynowe Mistrzostwa Bydgoszczy Szkół Gimnazjalnych oraz Podstawowych.

28-29 grudnia 2016, godz. 9.30-14.00, sala 6 i 9 MDK nr 2 Drużynowe Mistrzostwa Grup naborowych w szachach.

56 |

| grudzień 2016

inf. Aleksandra Majer

Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu 5 grudnia, godz. 17.00 – Księga Cudowności – fotografia inscenizowana, sesje scenograficzne – spotkanie filmoznawcze z cyklu W pierwszym rzędzie, wstęp wolny

Księga jak film Tematyka ostatniego w tym roku spotkania filmoznawczego wykracza poza ramy filmu, kierując się w stronę sztuk wizualnych i intermediów. Przenikanie tych dziedzin od ponad półwiecza, gdy swoje pierwsze realizacje zaprezentował Nam June Paik, owocuje dziełami interesującym zarówno dla miłośników kina, jak i bywalców galerii sztuki.

6 grudnia, godz. 14.00 – zakończenie projektu Uwolnij wspomnienia, wstęp wolny

Życie prywatne z wielką historią w tle Podsumowany zostanie projekt Uwolnij wspomnienia, który przez minione pół roku realizowany był przez Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu w ramach programu Patriotyzm Jutra koordynowanego przez Muzeum Historii Polski. W przedsięwzięciu uczestniczyli uczniowie I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika oraz seniorzy działający w Centrum Aktywizacji Seniorów WOAK. 10-11 grudnia – warsztaty Jak twórczo i z pomysłem animować grupy seniorów

Pomysłowo i twórczo… z seniorami i dla seniorów Adresatami dwudniowych warsztatów są zarówno sami seniorzy, jak i osoby pracujące z ludźmi starszymi i grupami międzypokoleniowymi. Tematyka zajęć zainteresuje również animatorów i liderów klubów seniora, uniwersytetów trzeciego wieku i pracowników oraz terapeutów placówek opiekuńczych, pracowników domów kultury, animatorów czasu wolnego, studentów i wolontariuszy.

Cena: 80 zł, informacje dot. zgłoszeń na: www.woak. torun.pl 11 grudnia, godz. 10.00 – Teatr. Przegląd finałowy XXV Konfrontacji Amatorskiej Twórczości Artystycznej Regionu, wstęp wolny

Sześć spektakli w finale Konfrontacji Do udziału w konkursie zaproszono sześć spektakli prezentujących różne konwencje teatralne. Wśród prezentujących się twórców są zarówno doskonale znane KATAR-owej publiczności i wielokrotnie nagradzane przez jury Inowrocławski Teatr Otwarty czy Przedsiębiorstwo Indywidualnej Groteski z o.o. z Torunia, jak i debiutanci: Talia z Chrostkowa i Postscriptum z Bydgoszczy. Sześć konkursowych przedstawień oceni jury, w którym zasiądą doświadczeni twórcy i instruktorzy

teatralni: Dorota Nowak, Radosław Garncarek, Jan Polak, Jerzy Rochowiak i Krystian Wieczyński. Podczas obrad jurorów uczestnicy i widzowie Konfrontacji obejrzą spektakl Nos według Mikołaja Gogola w reż.

Stanisława Miedziewskiego i w wykonaniu Mieczysława Giedrojcia.

Kolejne warsztaty i szkolenia: – 21-22 stycznia – warsztaty Przed kamerą – przed castingiem. Warsztaty aktorskie, zajęcia prowadzi Marta Kloc, cena: 150 zł, termin zgłoszeń: 13 stycznia;

– 28 stycznia – warsztaty Copywriting i webwriting – twórz teksty, które sprzedają, zajęcia prowadzi Dominik Pokornowski, cena: 120 zł, termin zgłoszeń: 20 stycznia;

– 11 lutego – warsztaty Śpiewnik polski. Śpiewamy polskie piosenki, zajęcia prowadzi Erwin Regosz, cena: 50 zł, termin zgłoszeń: 27 stycznia. inf. Kamil Hoffmann

Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu ul. Szpitalna 8; 87-100 Toruń tel./fax: 566 522 027, 566 522 755 www.woak.torun.pl; e-mail: woak@woak.torun.pl grudzień 2016 |

| 57

Miejskie Centrum Kultury 2.12.2016, piątek, godz. 18.00, Hala Pomp, ul. Gdańska 242. Bilety: 15 zł – do nabycia w kasie MCK oraz w obiekcie godzinę przed spektaklem

Sny Marii Dunin – spektakl

Fot. Dariusz Gackowski

Spektakl inspirowany tekstem Karola Irzykowskiego o tym samym tytule. To opowieść o kobiecie, która ucieka od prozy życia codziennego w świat marzeń sennych. W spektaklu aktorki sięgają do źródeł, do pierwotnej muzyczności teatru, traktując swoje ciało i elementy scenografii jak instrumenty. Oddechy, kroki, dźwięki wody tworzą warstwę muzyczną przedstawienia przemieszaną z muzyką na żywo (kontrabas). Zapraszamy na opowieść o miłości, namiętności i rozkoszy, która rozegra się w przepięknej industrialnej scenerii.

Po czterech latach milczenia zespół Akurat pokazuje światu swoje najnowsze dzieło: płytę Nowy lepszy świat, promowaną utworem pod tym samym tytułem.

I trzeba przyznać, że jest to prawdziwe wejście smoka.

Akurat zaskakuje brzmieniem, doborem instrumentów, a przede wszystkim zmianą stylistyki, do której zdążył przyzwyczaić swoich fanów. To prawdziwa muzyczna i wizerunkowa wolta.

3.12.2016, sobota, godz. 10.00, sala kinowo-widowiskowa, rezerwacje: wymywammy@mck-bydgoszcz.pl

Teatr Improwizowany – wymyBAJA – spektakl dla dzieci z autyzmem (pokaz specjalny) 4.12.2016, niedziela, godz. 11.00, sala kinowo-widowiskowa, bilet ulgowy: 14 zł, bilet normalny: 17 zł

Bydgoski Teatr Lalek Buratino – Ach, ta Mysia – spektakl dla dzieci

Fot. Dariusz Gackowski

W spektaklu występują: Iga Jambor-Skupniewicz, Karolina Suchodolska i Karolina Kasprzak. Na kontrabasie gra Jarek Majewski.

2.12.2016, piątek, godz. 20.00, sala kinowo-widowiskowa. Wstęp: 30 zł (przedsprzedaż) / 40 zł (w dniu koncertu)

Muzyczne Smaki vol. 25: Akurat – Nowy lepszy świat

Ach ta Mysia jest zabawną historią opowiadającą o trojgu mieszkańcach pewnego domu: myszce o imieniu Mysia, kocie Kiciusiu i gospodyni Maryni.

4.12.2016, niedziela, godz.9.30, barka „Lemara”, wstęp: 5 zł (płacimy przed wejściem), zapisy: dominika.kiss-orska@mck-bydgoszcz.pl

Poranek rodzinny: przedświąteczne przygotowania Powoli, cichutko zbliża się do nas Święty Mikołaj. Co nam przyniesie? A może to my przyszykujemy mu jakiś prezent? Grudniowy poranek spędzimy na przedmikołajkowych i przedświątecznych przygotowaniach. Czyli będzie pracowicie, ale też ciepło i rodzinnie.

4.12.2016, niedziela, godz. 17.00, wstęp wolny

Warsztaty perkusyjne dla dzieci i młodzieży 58 |

| grudzień 2016

4.12.2016, niedziela, godz. 18.00, sala kinowo-widowiskowa, wstęp wolny

Koncert Wrocławskiego Tria Perkusyjnego w składzie: Michał Jedynak, Aleksandra Wasik, Aleksander Wnuk Na program koncertu składają się utwory zamówione przez Związek Kompozytorów Polskich u twórców prezentujących różne środowiska, generacje, ośrodki, którzy realizują w swojej sztuce różne ideały artystyczne. Muzyka skomponowana została specjalnie z myślą o wrocławskim zespole przez: Piotra Komorowskiego, Artura Kroschela, Stanisława Krupowicza, Annę Porzyc, Sławomira Opalińskiego. Koncert zostanie poprzedzony warsztatami dla dzieci i młodzieży, podczas których muzycy Tria zapoznają uczestników spotkania z wykorzystywanym przez siebie instrumentarium perkusyjnym oraz różnymi technikami wykonawczymi.

4.12.2016, niedziela, godz. 19.00, barka „Lemara”, bilet: 10 zł

Duet Improwizujący Dwie Siostry – Komedia improwizowana

8.12.2016, godz. 17.00, barka „Lemara”, wstęp: 20 zł (płatne przed zajęciami), zapisy: dominika.kiss-orska@mck-bydgoszcz.pl

Koło Gospodyń Miejskich: Ozdoby świąteczne z Justyną Żywiecką 8.12.2016, czwartek, godz. 19.00, sala kinowo-widowiskowa, bilet: 10 zł

Teatr Improwizowany wymyWammy – Komedia improwizowana 9.12.2016, piątek, godz. 18.00 i 20.00, barka „Lemara”, bilety: 15 zł – do nabycia w kasie MCK oraz w obiekcie godzinę przed spektaklem

Mamusiu, co to za ptaszek? – monodram Mamusiu, co to za ptaszek? to spektakl o kobiecości.

Jest historią Marty, kobiety, która świadomie rezygnuje z życia zawodowego, decydując się na macierzyństwo.

Któregoś dnia jednak ambicje i marzenia o samorealizacji wracają ze zdwojoną siłą. Spektakl prowokuje do tego, by zatrzymać się na chwilę i zastanowić, jaka jest kondycja kobiety we współczesnym świecie.

Reżyseria: Krystian Wieczyński, tekst: Karolina Kasprzak, muzyka: Przemysław „Śledź” Śledziuha.

W rolę Marty wciela się Iga Jambor-Skupniewicz.

9.12.2016, piątek, godz. 20.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Premiery Płytowe: BRDA / George Dorn Screams / Tearpop Tym, czym dla pisarza jest wydanie książki, a dla reżysera premiera najnowszego spektaklu, tym dla każdego ambitnego muzyka czy zespołu jest wydanie płyty. Wiedząc, jak ważne są to chwile w życiu każdego artysty, zarówno tego, który czasem nieśmiało stawia pierwsze kroki, jak i tych powszechnie już uznanych, stworzyliśmy projekt Premiery Płytowe. Tym razem zapraszamy Was na prawdziwą muzyczną ucztę, ponieważ na scenie MCK wystąpią aż trzy bydgoskie zespoły: BRDA, George Dorn Screams i Tearpop.

BRDA: Światło wody Nowa płyta Brdy ukazała się 26 września 2016 roku w formie analogowej. Album, nagrany w bydgoskim studio Mózg, składa się z dziewięciu piosenek utrzymanych w estetyce rocka alternatywnego z elementami jazzu i muzyki folk.

Skład Brdy: Joanna Frejus – głos, Marcin Karnowski – perkusja, teksty, Marek Maciejewski – gitary, bas, elektronika. Na płycie słychać także Wojciecha Jachnę (trąbka) i Wojciecha Grzankowskiego (scratch).Krążek ma charakter koncepcyjny: posiada bohaterkę (Vel), zarys opowieści, spójność składowych (muzyki, tekstu i okładki). Na okładce wykorzystano pracę Evelyn Bencicovej, znanej słowackiej artystki, zdobywczyni Hasselblad Masters 2016.

George Dorn Screams: Spacja kosmiczna Spacja kosmiczna to opowieść o tęsknocie w przeróżnych ujęciach. O momencie zawieszenia w oczekiwaniu na coś, co ma dopiero nadejść. O tym co jest „pomiędzy”. Muzycznie płyta jest przesycona dreampopowym, shoegaze’owym brzmieniem, pełna energetycznych zrywów, które wyrastają z transowych, nastrojowych motywów. Spację kosmiczną udało się zrealizować dzięki wsparciu fanów George Dorn Screams za pośrednictwem akcji crowdfundingowej. Na albumie znalazło się dziewięć premierowych kompozycji.

Jest to pierwszy pełnowymiarowy album bydgoskiego zespołu od opublikowanego w 2011 roku krążka Go Cry On Somebody Else’s Shoulder, drugi w całości zaśpiewany po polsku (teksty: Emilia Walczak).

Skład GDS: Magda Powalisz, Radek Maciejewski, Wojtek Trempała, Marcin Karnowski.

Tearpop: Dancing drama Album Dancing drama to 50 minut nostalgicznej podróży i duży ukłon w kierunku legend elektroniki. Repetycje i technomotoryka spotykają się tu z piosenkową formą. Osobiste teksty i pełne sampli aranżacje tworzą trippopową muzyczną układankę, eklektyzm rytmów i emocji. Uciekając od gatunkowej jednorodności, niegrudzień 2016 |

| 59

śmiało zerkamy w stronę parkietu. Nad ostatecznym brzmieniem Dancing drama czuwał producent Sławek „Mr.S” Bardadyn. Płyta w całości dostępna jest w internecie, m.in. na stronie www.tearpop.net, w wersji CD (limitowana edycja) oraz za pośrednictwem serwisów streamingowych.

Tearpop w składzie koncertowym: Małgorzata Dziemitko, Marcin Jankowski, Sławek Bardadyn. wokalistka jazzowa, zwana Pierwszą Damą Piosenki.

Jedna z najwybitniejszych śpiewaczek w historii tego gatunku.

Wystąpią: Agata Rożankowska, Michał Gozdek, Grzegorz Nadolny i Waldemar Franczyk.

13.12.2016, wtorek, godz. 11.00, sala widowiskowo-kinowa, wstęp wolny, rezerwacja dla grup zorganizowanych: sekretariat.sokrates@plm.pl (spektakl skierowany do dzieci w wieku 10-12 lat)

Nigdzie – spektakl 11.12.2016, niedziela, start: Wyspa Młyńska, godz. 8.00, koniec: Wyszogrodzka, godz. 16.00.

Koszt: ok. 30 zł za osobę.

Przewodnik: Filip Krauze, tel. 509 091 695

Zimowe oblicze Brdy Choć trasa nie jest długa (ok. 10 km), czeka nas wiele atrakcji. Zobaczymy stary port drzewny, okrążymy Wyspę Wisielca, wpłyniemy do zatoki dawnej fabryki Lloyda. Obejrzymy także stary jaz w Czersku Polskim i przepłyniemy się po torze regatowym. Na sam koniec naszej przygody ogrzejmy się przy ognisku w tajemniczym ogrodzie przy ul. Wyszogrodzkiej.

11.12.2016, niedziela, godz. 12.00, sala kinowo-widowiskowa, wstęp: 5 zł

Małe Animocje

– najlepsze filmy dla dzieci z Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Trickfilm w Stuttgarcie.

11.12.2016, niedziela, godz. 16.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Śpiewamy dla Bydgoszczy – koncert W tej edycji wystąpią: Stowarzyszenie Muzyczne Chór Mieszany „FORDONIA” oraz Zespół Pieśni Dawnej „Fresca – Voce”.

12.12.2016, poniedziałek, godz. 19.00, kawiarnia Szpulka, wstęp wolny

Klub Akademii Jazzu: Ella Fitzgerald Ella Jane Fitzgerald (1917–1996) – amerykańska

Grupka zupełnie obcych sobie dzieci budzi się nagle w tajemniczym miejscu. Jak i dlaczego się tam znaleźli, czy mogą się tam czuć bezpiecznie, czy potrafią działać razem i czy uda się im stamtąd wydostać?

13.12.2016, wtorek, godz. 14.00, salonik secesyjny MCK, wstęp wolny

KLARA zaprasza: spotkanie z Małgorzatą Jarocińską Podczas świątecznego, ostatniego w tym roku spotkania Helena Skonieczka podsumuje roczną działalność Klubu. Gościem świątecznego spotkania będzie Małgorzata Jarocińska.

18.12.2016, niedziela, godz. 16.00 i 18.30, sala kinowo-widowiskowa, bilety 20 zł – do nabycia w kasie MCK

Koncert Bożonarodzeniowy Kolędy światła Zespołu Pieśni i Tańca „Płomienie” Premierowe wykonanie utworów zawartych na płycie pod tym samym tytułem. Autorem projektu jest Michał Stropa. Nagrania wykonano w Miejskim Centrum Kultury w Bydgoszczy. Wykonawcy: Zespół Pieśni i Tańca „Płomienie” MDK nr 4. Soliści: Hanna Okońska – sopran, Wiktoria Wizner – alt. Instrumentaliści: Emilia Dagil – skrzypce, Agnieszka Piotrowska – altówka, Martyna Kościuszko – wiolonczela, Seweryn Antoń – kontrabas. Kapela ZPiT „Płomienie”: Paulina Krakowian – skrzypce, Krzysztof Biernacki – klarnet, Maciej Drapiński – akordeon, Michał Stropa – akordeon, kierownik zespołu muzycznego.

Wykłady Artystycznego Uniwersytetu Trzeciego Wieku „Agora Nestora”: 6.12.2016, wtorek, godz. 16.00, sala MCK – „Sztuka baroku” – Marta Ipczyńska; 13.12.2016, wtorek, godz. 16.00, sala MCK – „Historia kolęd (Boże Narodzenie w muzyce)” – prof. dr hab. Mariusz Kończal, Męski Zespół Chorałowy Wydziału Dyrygentury, Jazzu i Edukacji Muzycznej Akademii Muzycznej w Bydgoszczy.

60 |

| grudzień 2016

15 czwartek

grudzie ń 1 czwartek

3 sobota

5 poniedziałek

15.30 18.00 20.30 15.30 18.00 20.30 16.00 18.15 20.00

6 wtorek 7 środa

10 sobota

11 niedziela

18.15 20.30 15.30 18.00 20.30 15.00 17.30 20.00 12.00

12 poniedziałek 16.00 18.15 20.15 13 wtorek 18.15 14 środa 16.00 18.30 20.30

Przełęcz ocalonych Przełęcz ocalonych Przełęcz ocalonych Przełęcz ocalonych Przełęcz ocalonych Holy Motors (Bydgoski Trójkąt Literacki, wstęp wolny) Jestem mordercą Słońce, to słońce mnie oślepiło (seans jednorazowy) Braveheart – Waleczne Serce (seans jednorazowy) Trolle (darmowe wejściówki w kasie MCK) KMF MOZAIKA Przełęcz ocalonych Przełęcz ocalonych Przełęcz ocalonych Przełęcz ocalonych Przełęcz ocalonych Hannah. Nieznana historia buddyzmu (wstęp: 10 zł) Małe Animocje: najlepsze filmy dla dzieci z Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Trickfilm w Stuttgarcie (wstęp: 5 zł) Jestem mordercą Doctor Strange Doctor Strange KMF MOZAIKA Jestem mordercą Julieta Doctor Strange

16.00 Julieta 18.00 Doctor Strange 20.15 Jestem mordercą 16 piątek 16.00 Doctor Strange 18.15 Jestem mordercą 20.30 Julieta 17 sobota 16.00 Julieta 18.00 Doctor Strange 20.30 Jestem mordercą 19 poniedziałek 16.00 Julieta 18.00 Doctor Strange 20.30 Jestem mordercą 20 wtorek 16.00 Doctor Strange 18.15 KMF MOZAIKA 20.30 Jestem mordercą 21 środa 16.00 Julieta 18.00 Doctor Strange 20.30 Fair Play 22 czwartek 16.00 Doctor Strange 18.30 Fair Play 20.30 Jestem mordercą 23 piątek 16.00 Julieta 18.00 Fair Play 20.00 Doctor Strange 27 wtorek 18.15 KMF MOZAIKA 20.30 Doctor Strange 30 piątek Panorama (bilet na 3 seanse: 20 zł / na jeden film: 10 zł) 16.00 Serce psa 18.00 Neonowy byk 20.00 Tłumacz Bilety: ulgowe 11 zł / normalne 14 zł

11.12.2016, niedziela, godz. 12.00, kino Orzeł, wstęp: 5 zł

Małe Animocje:

BEST OF TRICKS FOR KIDS – THE ITFS CHILDREN’S FILM FESTIVAL ON TOUR – najlepsze filmy dla dzieci z Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Trickfilm w Stuttgarcie: – „Crocodile”, reż. Julia Ocker, Niemcy, 2015, 3’48” – „Clayman”, reż. Dvir Bravda, Izrael, 2015, 3’ – „Alike”, reż. Daniel Martínez Lara, Rafa Cano Méndez, Hiszpania, 2015, 8’01’’ – „YamYam”, reż. Anna Levinson, Niemcy, 2015, 1’47” – „Some Thing”, reż. Elena Walf, Niemcy, 2015, 7’ – „Fox Tale”, reż. Doosun Shin, USA, 2015, 2’15” – „CrabePhare”, reż. Gaëtan Borde, Benjamin Lebourgeois, Claire Vandermeersh, Alexandre Veaux, Mengjing Yang, Francja, 2015, 7’ – „Sausage”, reż. Josefine Häßler, Niemcy, 2015, 4’22” – „Once Upon a Blue Moon”, reż. Steve Boot, Wielka Brytania, 2015, 3’29” – „Head Up!”, reż. Gottfried Mentor, Niemcy, 2015, 2’45” – „Hey Deer!”, reż. Örs Bárcy, Węgry, 2015, 6’11”

grudzień 2016 |

| 61

fot. Andrzej Gawroński

Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku 3.12.2016, sob., godz. 18.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp wolny

Grzegorz Pleszyński i przyjaciele – koncert pt. „Ultramaryna” Ultramaryna to niebieski pigment mineralny pochodzenia naturalnego lub syntetycznego – i w takiej barwie, w klimacie przedświątecznym, odbędzie się kameralne spotkanie na strychu w pracowni Grzegorza Pleszyńskiego w Pałacu Nowym. Mile widziany ubiór w kolorze ultramaryny. Przy okazji będzie można zaopatrzyć się w unikatowe prezenty świąteczne – małe obrazy artysty.

Grzegorz Pleszyński – mieszka w dwóch miastach na „B”: Bydgoszczy i Berlinie. Eksperymentuje ze sztuką wizualną i dźwiękiem. Dźwięki wydobywa z dwóch trąbek, skonstruowanych z węży paliwowych, lejka kuGrzegorz Pleszyński, fot. Zuzanna Straszewska

62 |

| grudzień 2016

chennego i ustników. W jego grze doszukać się można głosów dzikich zwierząt. Inspirują go także odgłosy okrętów kotwiczących w zatokach, nocne stalownie oraz ruchliwe skrzyżowania. Posługuje się często obrazami i wideo, aby tworzyć dźwięk. Współpracował z wieloma artystami (m.in: Ann Noel, Olga Szwajgier, John Dobie, Ryszard Waśko, Markus Mussinghof, Zdzisław Piernik, Artur Maćkowiak, Sławek Janicki, Jerzy Mazzoll, Sławek Szudrowicz, Kuba Janicki, Rafał Gorzycki).

4.12.2016, niedz., godz. 16.00, Pałac Nowy, wstęp: 12 zł

Klasycznie w Pałacu: Paderewski Kwartet – koncert Koncert współfinansowany przez miasto Bydgoszcz

Wykonawcy: Aldona Cisewska – skrzypce, Marcin Pawełczyk – skrzypce, Zbigniew Milewski – altówka, Maciej Kamrowski – wiolonczela, Daniel Rybicki – flet.

Program: W.A. Mozart – kwartet fletowy KV 285 W.A. Mozart – kwartet smyczkowy KV 575 Paderewski Kwartet powstał z idei propagowania sztuki kameralnej na wzór kwartetu filharmoników berlińskich Berliner Quartet. Składa się z koncertmistrzów i liderów Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Pomorskiej oraz jednej z najstarszych orkiestr kameralnych w Polsce, Capelli Bydgostiensis. Wieloletnie doświadczenia solistyczne, kameralne, jak i orkiestrowe członków zespołu pozwoliły na osiągnięcie wyjątkowego i indywidualnego brzmienia. Ważnym i spektakularnym sukcesem zespołu był występ na 49. Bydgoskim Festiwalu Muzycznym z dziełami W.A. Mozarta, L. van Beethovena oraz H.M. Góreckiego. Członkowie zespołu zasiadali w jury konkursu kameralnego przy Akademii Muzycznej w Bydgoszczy, współpracowali z Muzeum im. L. Wyczółkowskiego przy organizacji obchodów roku artysty, prowadzą kursy mistrzowskie, jak i w nich uczestniczą.

fot. Dariusz Gackowski

17 i 18 grudnia 2016 (sobota, niedziela), godz. 11.00-17.00, Pałac Nowy, wstęp wolny

Jarmark Bożonarodzeniowy w ZPP w Ostromecku

Paderewski Kwartet

W 2011 r. kwartet, w ramach 15. Wielkanocnego Festiwalu Ludwiga van Beethovena, brał udział w kursach mistrzowskich prowadzonych przez Fine Arts Quartet.

Paderewski Kwartet jest pomysłodawcą, jak i organizatorem cykli koncertów kameralnych oraz I Uniwersyteckiego Festiwalu Muzycznego w Bydgoszczy.

11.12.2016, niedz., godz. 16.00, Pałac Nowy, wstęp: 12 zł

Akademia w Pałacu – Koncert kolęd i pastorałek Wystąpią: Małgorzata Grela – sopran, Beata Gramza – sopran, Adam Rogala – fortepian oraz studentki klasy śpiewu: Helena Bregar, Justyna Gęsicka, Maja Głuszko, Mariola Kuniszewska, Aneta Nurcek, Hanna Okońska, Anastasiya Seraya, Wiktoria Wizner

Małgorzata Grela (fot. Halina Kośnik) i Adam Rogala

Podczas tego nastrojowego koncertu usłyszymy m.in. takie kolędy i pastorałki, jak: „Cicha noc”, „Gdy śliczna Panna”, „Jezus Malusieńki”, „Wśród nocnej ciszy”, „Dzisiaj w Betlejem”, „Ach, ubogi żłobie”, „Nie było miejsca”, „Na Boże Narodzenie”, „Bóg się rodzi”, „Gore gwiazda”, „Nad Betlejem w ciemną noc”.

Tradycja przedświątecznych spotkań sięga XV wieku. Do dziś kiermasze zwiastujące nadejście Bożego Narodzenia cieszą się ogromną popularnością. I u nas w Ostromecku Jarmark Bożonarodzeniowy stał się tradycją. Znajdą tu Państwo: wspaniałe dekoracje świąteczne, zdrowe, naturalne smakołyki i zachwycające prezenty pod choinkę wprost od producentów.

18.12.2016, niedz., godz. 16.00, Pałac Nowy, wstęp wolny

Spotkanie z prof. Lidią Smentek i promocja książki pt. „Zygmunt Moczyński. Powrót do źródeł” Lidia Smentek jest profesorem nauk fizycznych, teoretykiem zajmującym się spektroskopią atomową w języku formalizmu mechaniki kwantowej i chemii kwantowej. Po 40 latach pracy w Instytucie Fizyki UMK w Toruniu jest na emeryturze. Od 22 lat jest profesorem chemii na Vanderbilt University w Nashville (USA), gdzie prowadzi zajęcia dla doktorantów i nadal pracuje naukowo. Opublikowała przeszło 100 artykułów naukowych i tyle samo popularnonaukowych i popularnych; jest autorką dwóch książek i kilku rozdziałów w monografiach naukowych. Niniejsze opracowanie – książka historyczna – jest novum na liście jej dorobku.

Opracowanie poświęcone jest Zygmuntowi Moczyńskiemu (1871– 1940), kompozytorowi Pomorza, muzykowi, organiście, animatorowi życia muzycznego w międzywojennym Toruniu i wielkiemu patriocie, współzałożycielowi Batalionu Śmierci działającego w konspiracji tuż po wybuchu wojny w 1939 roku, uwięzionemu przez gestapo, torturowanemu i rozstrzelanemu w Plamirach. Całość przedstawiona jest w formie relacji z poszukiwań udokumentowanych szczegółów z życiorysu kompozytora i weryfikacji niektórych danych wielokrotnie powtarzanych w lakonicznych notach biograficznych, jakie ukazały się drukiem.

W relacji tej często wymieniane są osoby spotkane na drodze gromadzenia historycznych faktów; osoby, które swoją pomocą okazały życzliwość dla misji upamiętnienia wybitnej sylwetki Moczyńskiego. grudzień 2016 |

| 63

Galeria Wspólna

Marek Wróbel, Kompozycja, 2015, olej, płótno, 130×100 cm

ekspozycja do 9.01.2017, ul. Batorego 1/3

W kolorze. Wystawa malarstwa Marka Wróbla 6.12.2016, godz. 18.00, ul. Batorego 1/3

Boże Narodzenie w sztuce – wykład Wojciecha Kielera Wojciech Kieler – historyk sztuki i filolog polski, zatrudniony w I Prywatnym Liceum Ogólnokształcącym w Bydgoszczy, w Zespole Szkół Plastycznych w Bydgoszczy i w II Liceum Ogólnokształcącym w Bydgoszczy. Członek Stowarzyszenia Przyjaciół Olimpiady Artystycznej. Od 20 lat przygotowuje uczniów do udziału w tym konkursie. Ekspert ds. egzaminu maturalnego 64 |

| grudzień 2016

z historii sztuki, pełni funkcję egzaminatora na maturze z historii sztuki.

15.12.2016, godz. 18.00, ul. Batorego 1/3

Świątynie handlu i świątynie sztuki – wykład dr Ewy Urbańskiej Dr Ewa Urbańska – historyk sztuki, adiunkt na Wydziale Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska na Uniwersytecie Technologiczno-Przyrodniczym w Bydgoszczy.

Księgarnia Jolanta Księgarnia stacjonarna

ul. M. Konopnickiej 30, tel. 523 732 681 czynna w godz.: pon.-pt. 10-18, sob. 10-14

os. Szwederowo (w centrum handlowym blisko targowiska) MZK: 61, 64, 69, 79

Księgarnia internetowa

www.jolanta.osdw.pl

Czwartek 1 grudnia, Galeria Wspólna MCK (ul. Batorego 1/3) 14.00-14.50 Współczesne gry z tradycją baśni – na wybranych przykładach z literatury, filmu i fotografii – wykład dr hab. Moniki Brzóstowicz-Klajn 15.00-15.50 Jak się pozbyć sekutnicy? O łowcach czarownic w amerykańskich filmach fantasy – wykład Adrianny Filonowicz 16.00-16.50 Od literatury do filmu. Dehumanizacja w „Czarnym zwierciadle” – wykład Łukasza „Nikora” Nalewajka 17.00-17.50 Drugie życie rycerzy Okrągłego Stołu – legenda arturiańska w literaturze fantasy – wykład dr Marty Kładź-Kocot Piątek 2 grudnia, Galeria Wspólna MCK (ul. Batorego 1/3) 16.00-16.50 Debata Mit i współczesność w świecie Wiedźmina − dr Marcin Kowalczyk, dr Marta Kładź-Kocot, Marcin A. Dobkowski 17.00-17.50 Początki transhumanizmu. Co zrobił Dukaj z Fiodorowem – wykład dra Piotra Gorlińskiego-Kucika 18.00-20.00 Spotkanie z Maciejem Parowskim (prowadzenie: Tadeusz Krajewski) Sobota 3 grudnia, kawiarnia Szpulka, MCK (ul. Marcinkowskiego 12) 11.00-11.50 Jest steampunk, jest idea – wykład dra Mirosława Gołuńskiego 12.00-12.50 Debata Człowiek przyszłości (Tadeusz Krajewski, Marcin A. Dobkowski, dr Mirosław Gołuński, dr Marta Kładź-Kocot, dr Marcin Kowalczyk) 13.00-13.50 Fantastyka i religia – przykłady korelacji w prozie Wojciecha Szydy – wykład dra Marka Kurkiewicza 15.00-17.00 Spotkanie z Michałem Cetnarowskim (prowadzenie: dr Marcin Kowalczyk) 17.00-19.00 Spotkanie z Pawłem Majką (prowadzenie: dr Marta Kładź-Kocot)

20.30 Projekcja filmu Holy Motors