BIK 11/2020 by Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy

nr 11 (518) ROK XLVI ISSN 1232-4450, INDEX 38139x nakład 2000 egz. egzemplarz bezpłatny

listopad 2020

Listopad 1920–2020

1922: otwarcie Uniwersytetu Ludowego w Bydgoszczy 1935: założycielskie zebranie Bydgoskiego Towarzystwa Numizmatycznego 1949: ogólnopolski zjazd śpiewaczy w Bydgoszczy 1961: sesja naukowa poświęcona Leonowi Wyczółkowskiemu 1978: wystawa pokonkursowa Ogólnopolskiego Konkursu Fotograficznego pn. Człowiek i jego praca w Wojewódzkim Domu Kultury

e-mck Filmy, koncerty, spektakle, spotkania, wystawy dostępne także online. Spotkajmy się w sieci!

Jesteśmy dla Was!

www.mck-bydgoszcz.pl

Premiera w Operze Nova, s. 30

po ż e g n a ni e

Piotr Trella (1938–2020) śpiewak i aktor operowy

s pi s t re ś c i

Jak zostać Bydgoszczą? Michał Tabaczyński

Ginący świat Z Maciejem Cuskem Monika Grabarek

Czy zabiła? Emilia Walczak

Decentracja spojrzenia Z Krzysztofem Nowickim rozmawia Emilia Walczak

BMK – co to takiego? Monika Grabarek, Marcin Płocharczyk

Obudź się, nowa rzeczywistości! Agnieszka Bykowska

Pałac Rogalińskich w Górkach Dąbskich Emilia Walczak

Cenił naturę, doceniał ludzi Elżbieta Kantorek

Bydgoski insynuator kulturalny (192) Zdzisław Pruss

Codzienność, która jest sztuką. Malarstwo Piotra Matuszka Hanna Strychalska

Na okładce: szkolny gabinet lekarski w Liceum Handlowym Izby Przemysłowo-Handlowej, 1927–29, fot. NAC

Instytucja kultury miasta Bydgoszczy BIK 11/2020 (518), Rok XLVI, nakład 2000 egz. dystrybucja: częściowo bezpłatny wydawca: Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, dyrektorka: Marzena Matowska, 85-056 Bydgoszcz, ul. Marcinkowskiego 12–14, e-mail: sekretariat@mck-bydgoszcz.pl, www.mck-bydgoszcz.pl redaktor naczelny: Michał Tabaczyński, michal.tabaczynski@mck-bydgoszcz.pl zastępczyni redaktora naczelnego, redaktorka wydania: Emilia Walczak, emilia.walczak@mck-bydgoszcz.pl redakcja: Szymon Andrzejewski, Kuba Ignasiak, Monika Grabarek, korekta: Emilia Walczak, skład, opracowanie graficzne: Bogdan Prus redakcja: tel. 523 255 553, bik@mck-bydgoszcz.pl, ul. Marcinkowskiego 12–14, druk i oprawa: Polraster BIK w sieci: www.facebook.com/bik.bydgoszcz, www.issuu.com/bik_ Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów oraz zmiany tytułów. Nie ponosi odpowiedzialności za treść programów placówek kulturalnych oraz materiałów informacyjnych i graficznych. Reklamodawcy ponoszą pełną odpowiedzialność za skutki prawne wynikłe z opublikowania dostarczonych przez siebie materiałów. Opinie prezentowane przez autorów nie zawsze są zgodne ze stanowiskiem redakcji i wydawcy. Prenumerata jest realizowana przez RUCH SA: Zamówienia na prenumeratę można składać bezpośrednio na stronie www. prenumerata.ruch.com.pl. Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Centrum Obsługi Klienta „RUCH”: tel. 226 937 000 lub 801 800 803.

Witamy w listopadzie! Czy wiedzieli Państwo, że znany aktor naturszczyk, pisarz i scenarzysta Jan Himilsbach miał w dowodzie osobistym wpisaną datę urodzenia 31 listopada, mimo że miesiąc ten ma przecież tylko 30 dni? Historia ta sama w sobie jest puentą, jak pamiętne filmy Stanisława Barei. „A to Polska właśnie” – skwitowałby być może autor – nomen omen – Nocy listopadowej. Tymczasem rzeczywistość jak z obrazów Barei dogoniła nas; wystarczy wcisnąć jedynkę na pilocie telewizora, by się o tym dobitnie przekonać. W dodatku Bareja skontaminował się nam ostatnio ze Stevenem Soderberghiem i jego Contagion – Epidemią strachu i jest naprawdę… „ciekawie”. Mamy jednak szczepionkę przeciwko temu stanowi rzeczy, i to szczepionkę ogólnodostępną! A jest nią oczywiście kultura. Zapraszamy więc Państwa na comiesięczny zastrzyk tegoż specyfiku – wystarczy dla wszystkich! Zastępczyni Redaktora Naczelnego Redaktorka wydania

i n s t y t u c je k u lt u r y z a p ra s z ają : Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński. . . . . . . . . . . . . 42

Regionalna Inicjatywa Doskonałości . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury . . . . . . . . . . . . . . . 44

Akademia Muzyczna w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

Biblioteka Główna UKW. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

Filharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego. . . . . . . . . 28

Muzeum Fotografii w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

Opera Nova w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

Sala widowiskowa HANGAR KULTURY w Fordonie . . . . . . 47

Dom Kultury MODRACZEK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

Kino Jeremi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

Teatr Polski w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

Młodzieżowy Dom Kultury nr 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

Akademia Muzyki Dawnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

Młodzieżowy Dom Kultury nr 5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego. . . . . . . 34

Młodzieżowy Dom Kultury nr 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

Stowarzyszenie KolorOFFon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Artgallery, Stowarzyszenie Działań Artystycznych. . . . . 49

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna. . . . . . . . . . . 38

Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu . . . . . . 50

Fundacja Inicjatyw Kulturalnych Play Art . . . . . . . . . . . . . 38

Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . 50

Galeria Wieży Ciśnień – Muzeum Wodociągów. . . . . . . . . 39

Kino Orzeł. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

Pałac Młodzieży w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

Galeria Wspólna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

Akademicka Przestrzeń Kulturalna WSG . . . . . . . . . . . . . . 41 Galeria Sztuki NEXT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

Organizatorów lokalnych wydarzeń kulturalnych zainteresowanych zamieszczeniem informacji w „BIK” prosimy o przesyłanie informacji na adres: bik@mck-bydgoszcz.pl (do 15. dnia każdego miesiąca poprzedzającego dane wydarzenie). 4 | BIK | listopad 2020

d z i e nni k po d ró ż y w mi e j s c u (14) Michał Tabaczyński

Jak zostać Bydgoszczą? Wyrywanie – to jest słowo naszych czasów. Nie o stomatologię tu chodzi. Nawet nie chodzi o wyrywanie sobie – przez tych czy innych polityków (raczej jednak tych, ale nie drążmy, to nie jest felieton o obecnym rządzie) – ochłapów, które wolałbym jednak nazywać publicznymi pieniędzmi. Inne wyrywanie mam na myśli: wyrywanie z kontekstu. Marek Żydowicz padł ofiarą wyrywania z kontekstu. Rozumiem żal, bo wyrywanie komuś czegoś z kontekstu bardziej może być bolesne niż wyrywanie zęba z zębodołu. Tym bardziej że media – jak to one mają w zwyczaju – robią to bez znieczulenia. Boli więc jak cholera, krew z retorycznego dziąsła leci ciurkiem, a ubytek (tu akurat: wizerunkowy) bardziej jest wstydliwy niż szpara po usuniętej górnej dwójce (a już bez dwójki wygląda człowiek jak ciężko doświadczony bandyta). Marek Żydowicz powiedział tak: „Jeśli chcemy być grajdołem, to powiedzmy sobie: w ogóle nic nie róbmy, zostańmy Bydgoszczą”. Powiedział to w kontekście jak najbardziej pochlebnym dla bydgoszczan, ale mu wyrwali. I wyszło inaczej. Próbuję sobie wyobrazić tę złośliwą manipulację mediów, która zmieniła znaczenie tego wysublimowanego komplementu. Nie tylko próbuję, ale przeczytałem całą ową długą wypowiedź Marka Żydowicza, którą in extenso przytacza ten kłamliwy i intrygancki (no, według Żydowicza, ale jak mu nie wierzyć) portal tylkotorun.pl. Przeczytałem i nadal nie wiem, gdzie jest ten kontekst, z którego boleśnie wyrwano mu zdanie – kończące zresztą całą długą tyradę. Nie umiem znaleźć kontekstu, który by to zdanie ratował. Może gdyby na przykład pojawiło się przed tą strzelistą myślą stwierdzenie: „Wszystko, co teraz powiem, będzie wierutną bzdurą”. Tak, to by coś zmieniło. Powiedział tak? Jednak wątpię. Kiedy już z bolesnej ekstrakcji Marek Żydowicz się pozbierał, w krwawiącą ranę włożył kawałek ligniny celem zatamowania upływu krwi i prowizorycznego uzupełnienia szpecącej szczerby, wydał komunikat. Miał on w założeniu dołożyć usunięty kontekst. Uzupełnienie brzmi mniej więcej tak: bydgoszczanie są cacy, tylko prezydent be. No, trzeba było od razu taką precyzją się wykazać i powiedzieć: „w ogóle nic nie róbmy, zostańmy prezydentem Bydgoszczy”. Podstawienie w zdaniu „prezydenta Bydgoszczy” samą „Bydgoszczą” jest znanym mi (i każdemu studentowi polonistyki, i większości licealistów na profilu humani-

stycznym) środkiem stylistycznym – nazywa się to synekdocha. Jednak ze stosowaniem takich figur jest jeden problem: należy to robić tylko wtedy, kiedy się to robić umie. Marek Żydowicz umie? Wątpię. Można sobie dyskutować o ocenie sprawności prezydenta, można sobie pozwalać na retoryczne harce (nawet jak się tego robić nie umie, niech Żydowiczowi będzie). Jakieś 35 procent tych bydgoszczan, którzy na Rafała Bruskiego nie głosowali, może i by się wtedy z tą wypowiedzią zgodziło. Jakoś nie mam przekonania, że z hasłem „nie róbmy nic, zostańmy Bydgoszczą” zgadza się choćby 5 procent bydgoszczan. Można sobie harcować i zęby do wyrwania (wybijania?) nadstawiać, ale jednak trzeba się chociaż trochę liczyć z faktami. Powiedzenie, że w Bydgoszczy nie są realizowane żadne inwestycje w infrastrukturze kulturalnej jest – akurat teraz! – dość brawurową tezą. Akurat teraz, kiedy buduje się Teatr Kameralny i remontują młyny Rothera, kiedy ma się zacząć remont Teatru Polskiego, a gotowe są plany przebudowy Filharmonii Pomorskiej i budowy czwartego kręgu opery. A to tylko inwestycje publiczne, bo nie wymieniam choćby takich drobiazgów, jak Fabryka Lloyda. Mam przekonanie, że Marek Żydowicz mówiąc, że w Bydgoszczy nic się nie buduje, chciał jednak powiedzieć, że nie buduje się dla niego centrum festiwalowe. Nie przypominam sobie, żeby – gdy jeszcze w Bydgoszczy działał – wołał do prezydenta Bydgoszczy: „Buduj, człowieku, buduj galerie i sale koncertowe na potęgę!”. Raczej dramatycznie wołał: „Buduj mi pan centrum festiwalowe!”. Ale mówić, że nie buduje się nic, bo nie buduje się jego centrum festiwalowe, to jest dopiero majstersztyk wyrywania z kontekstu. Może niedawne wyrwanie Festiwalu Camerimage z kontekstu Bydgoszczy jest dla prezesa Żydowicza bólem, którego nie potrafi ukoić. Wspaniałomyślnie tak właśnie bym go tłumaczył. Czekam tylko, kiedy do Bydgoszczy zaczną dzwonić menedżerowie kultury z pytaniem: jak można tyle budować, nic przy tym nie robiąc? Aż mnie kusi, żeby zgłosić się do odpowiedniej komórki ratusza i dowiedzieć, kto już dzwonił i co też mu poradzili. I rozumiem zazdrość Marka Żydowicza, który takich telefonów nie odbiera. Ja się obawiam, że dzwonią za to do niego firmy przeprowadzkowe, licząc na jakiś kurs dalszy niż z Torunia do Łodzi albo z Łodzi do Bydgoszczy, albo z Bydgoszczy do Torunia. listopad 2020 |

BIK | 5

Z Maciejem Cuskem, o jego filmie Wieloryb z Lorino, rozmawia Monika Grabarek.

Ginący świat Jak długo robiłeś ten film? Długo, prawie siedem lat. Co na tej dalekiej Północy tak cię zafascynowało? Na pewno wieloryb. Zawsze marzyłem, żeby w ogóle zobaczyć wieloryba. Często te swoje filmy wymyślam tak, żeby spełniać swoje marzenia, bo inaczej ich realizacja byłaby właściwie niemożliwa. Zobaczyłem kiedyś na zdjęciach spotkanie wielorybów i ludzi tam, na tym odległym Półwyspie Czukockim, w tych tragicznych okolicznościach, gdzie człowiek, żeby przetrwać, musi upolować swojego brata, jak głosi legenda czukocka. Ten świat mnie pochłonął, zacząłem o nim czytać – a niewiele tego jest, trudno zdobyć informacje. Zafascynowało mnie to, że ten świat już właściwie przeminął, 6 | BIK | listopad 2020

prawie go nie ma. Jeszcze chwilę temu był, a teraz prawie zupełnie zniknął. To straszne, co tam się stało. Mówiąc trochę metaforycznie, ta pierwotna kultura zrobiła przeskok z epoki kamiennej do cywilizacji przemysłu i nie wytrzymała tego. Tam upadek Związku Radzieckiego pozostawił bardzo dużą, otwartą ranę. Rosjanie zawłaszczyli sobie ten surowy ląd i zupełnie zniszczyli kulturę, którą tam zastali. Stalin bardzo się postarał, żeby dokładnie wyczyścić Półwysep Czukocki z tego, co było tam pierwotne, by wyplenić cały ten system wierzeń i sposób życia ludzi. Wielkimi wrogiem był szamanizm, świat duchowy. Chciałem to jeszcze uchwycić – ten odchodzący świat Czukczów i ich integralny związek z naturą, bo to bardzo bliskie mojemu sercu. Wieloryb, to mityczne, przepiękne

f ilm mamy do wyboru wiele ścieżek religijnych czy filozoficznych – nie pasujemy w jednym miejscu, to będzie inne, każdy znajdzie coś dla siebie, jakiś sposób, który pomoże nam ten świat ogarnąć – a tam oni nie mają nic, są sami ze swoim bólem, emocjami. Tam to zobaczyłem. Kiedy ktoś umiera, albo dziecko wyjeżdża i nie ma z nim kontaktu, wtedy, kiedy pojawiają się te wszystkie lęki i tęsknoty, nie ma absolutu, do którego się ucieka, szukając ukojenia w takich sytuacjach. Nie znalazłem tam duchowości. To efekt tego, że Stalin bardzo szybko i krwawo rozprawił się z szamanizmem. A to szamani byli tam przewodnikami, łącznikami ze światem duchów. W tych małych społecznościach kiedyś każdy miał swoją rolę i służył innym, każdy był ważny. Dzieci i starcy – wszyscy mieli swoje zadania i byli potrzebni, każdy pracował dla wszystkich. To był sens życia. Teraz ten odwieczny porządek – nie tylko zresztą u Czukczów, ale we wszystkich naturalnych społecznościach – kompletnie się zaburzył. Wraz z cywilizacją przyszła totalna degrengolada, ludzie byli bezbronni wobec nowego. Ich uświęcony rytuał życia nie wytrzymał tego. Wspomnianą godność zobaczyłem wyraźnie u myśliwych. Oni swoją pracą dbają o wszystkich. Mają misję zapewnienia pożywienia całej społeczności. Polują cały rok, ale na wieloryby tylko latem. Muszą to robić, żeby wioska przetrwała. To duże ryzyko, ciężka i niebezpieczna praca. Bardzo mnie to uderzyło.

Kadr z filmu Wieloryb z Lorino

stworzenie, w swojej tajemnicy, ogromie i majestacie, jest symbolem tej natury. Właśnie te dwa światy przyciągnęły mnie do siebie jak magnes. A co zobaczyłeś tam w oczach ludzi? Bo dokument to zawsze także historia o człowieku… Na pewno pewien rodzaj godności. Mimo wszystko, wbrew temu, że na swojej ziemi są obywatelami drugiej kategorii. Najbardziej dostrzegłem to u myśliwych – to oni sprawują opiekę nad całą społecznością. Życie tam jest bardzo ciężkie, nie ma wielu perspektyw. Można chyba powiedzieć, że tam właściwie pod każdym względem nie ma nadziei. W dramatycznych życiowych chwilach ludzie nie mają do czego się odnieść. My

Tyle lat pracy nad filmem i wreszcie jest, premiera planowana podczas wiosennego krakowskiego festiwalu, a tu w marcu pandemia i lockdown, wszystko przeniosło się do internetu. To był cios? I szok, ogromny. Ale w każdej sytuacji trzeba odnaleźć plusy. Dzięki formie online Wieloryba z Lorino zobaczyło ponad 200 tysięcy ludzi. Nie sposób w normalnych warunkach, by film dokumentalny zgromadził taką widownię. Zatem cieszy mnie fakt, że film dotarł do znacznie szerszego odbiorcy niż zazwyczaj. Mimo wszystko bardzo zapraszam do spotkania z Wielorybem w kinach. U nas w Bydgoszczy będzie okazja: 7 listopada w kinie Orzeł MCK, podczas „Przeźroczy” odbędzie się bydgoska premiera. Zobaczmy się w kinie, oczywiście w bezpiecznej odległości i w maseczkach! Kino Orzeł zaprasza na pokazy Wieloryba z Lorino: 7 listopada o godz. 20.30 i 8 listopada o godz. 12.45 listopad 2020 |

BIK | 7

hi s tor i a

Emilia Walczak

Czy zabiła? Dnia 29 kwietnia 1933 roku Emilia Margarita Gorgon, szerzej znana jako Rita Gorgonowa, w wyniku toczącego się miesiącami, pogmatwanego śledztwa poszlakowego skazana została ostatecznie na osiem lat ciężkiego więzienia i osadzona w słynnym więzieniu dla kobiet w – nieleżącym jeszcze wówczas w granicach Bydgoszczy – Fordonie. Powodem było morderstwo w noc z 30 na 31 grudnia 1931 roku, jakiego dokonać miała Gorgonowa na siedemnastoletniej Elżbiecie (Lusi) Zarembiance – córce swojego, o osiemnaście starszego, konkubenta, lwowskiego architekta Henryka Zaremby – za pomocą żelaznego dżaganu do rozbijania lodu. Strzaskana została wtedy głowa Lusi, a jej ciało – pośmiertnie zdeflorowane. „Na czole Lusi były trzy rany poprzeczne, wielkości czterech centymetrów. Kość czaszki odsłonięta, prawa strona głowy zasiniała, na szyi otarcia naskórka, palce lekko zranione, mózg zalany krwią. Śmierć nastąpiła wskutek pęknięcia czaszki. Obrażenia zadane tępym narzędziem. Nie ma śladów obrony. To znak, że pierwszy cios był skuteczny. U denatki biegli stwierdzili obrażenia wewnętrznych organów rodnych, zadane po śmierci lub w czasie agonii. Powstały przez wciśnięcie jakiegoś przedmiotu twardego, prawdopodobnie palców” – napisano w protokole sekcji zwłok. Obrona wielokrotnie będzie potem wskazywać, że uszkodzeń tak silnych nie mogła była zadać kobieta. Gorgonową szybko aresztowano jednak jako 8 | BIK | listopad 2020

główną podejrzaną o zabójstwo młodej Zarembianki. W 1932 roku Sąd Okręgowy we Lwowie, na podstawie wspólnego stanowiska „dwunastu gniewnych ludzi” z ławy przysięgłych (ach, gdzież był wtedy ten jeden, jedyny sprawiedliwy, ktoś jak Henry Fonda ze słynnego dramatu Sidneya Lumeta?!), skazał ją początkowo na karę śmierci przez powieszenie, mimo że ewidentnych dowodów jej winy nigdy nie odnaleziono. Złożono apelację. Sprawa zagadkowego zabójstwa i ciągnącego się w nieskończoność śledztwa elektryzowała, przede wszystkim jednak bulwersowała opinię publiczną całej niemal II Rzeczypospolitej. Ludność domagała się linczu. Z drugiej strony, niewinność Gorgonowej domniemywały i artykuły w jej obronie pisały m.in. niemiecka pisarka Elga Kern, znana ze Sprawy Dantona Stanisława Przybyszewska czy też sama „gorszycielka” Irena Krzywicka. „W tym niewygodnym i fałszywie zacisznym wnętrzu jedno tylko zadziwia: że w ogóle mogła tam być popełniona zbrodnia. Jadalnia, gdzie spał Staś [młodszy brat Lusi – dop. EW], hol, wnęka Lusi to niemal jeden pokój. Liczyć na to, że się zabije, i to uderzeniami twardego narzędzia, nie obudziwszy Stasia, było szaleństwem. Liczyć na to, że ofiara skona bez jęku – szaleństwo. Trudno sobie jednak wyobrazić, aby w to szaleństwo wpadła Gorgonowa, bardzo normalna i bardzo trzeźwa kobieta” – przekonywała po wizji lokalnej partnerka Tadeusza Boya-Żeleńskiego.

hi s tor i a Film Janusza Majewskiego Sprawa Gorgonowej z 1977 roku stanowi sugestywne odtworzenie zajść w willi inżyniera Zaremby w podlwowskich Brzuchowicach, ale główny nacisk położony jest tutaj na przedstawienie samego procesu wytoczonego Gorgonowej i atmosferę sensacji i nienawiści, w jakiej wydany został na nią wyrok skazujący. „Chcieliśmy w tym filmie podkreślić fundamental-

Obrońcy oskarżonej Rity Gorgonowej: adwokaci Mieczysław Ettinger (z lewej) i Maurycy Axer podczas procesu

Odczytywanie wyroku skazującego oskarżoną Ritę Gorgonową na osiem lat więzienia. Siedzą od lewej sędziowie Leonard Solecki, przewodniczący składu sędziowskiego Alfred Jendl i Jan Ostręga, protokolant Ehrenpreiss (pierwszy z prawej)

ną zasadę prawa, że do skazania potrzebne są niekwestionowane dowody winy, a jeśli ich nie ma, to oskarżonego należy uniewinnić” – podkreślał reżyser. W rezultacie widz otrzymuje więc fascynującą fuzję kryminału retro, przywodzącego na myśl (kręcony m.in. w Bydgoszczy!) film Wśród nocnej ciszy (1978) w reżyserii Tadeusza Chmielewskiego, z dramatem sądowym, gdzie kreujący na ekranie postać obrońcy Gorgonowej, społecznika Maurycego Axera, Aleksander Bardini zjawia się niczym deus ex machina i po szarmancku oferuje się bronić Ritę całkiem pro bono, w czym przypomina samego Martina Vaila (Richard Gere) z hitowego Lęku pierwotnego (1996)! „Jeżeli prowadzę tę sprawę, to chcę, by zatriumfowała prawda. Wierzę w niewinność swojej klientki. Gdyby było inaczej, już dawno zaniechałbym obrony, która naraziła mnie na poważne koszty i straty” – miał wyznać Axer „Expressowi Wieczornemu Ilustrowanemu”. Warto również podkreślić fakt, że współscenarzystą Sprawy Gorgonowej był wybitny krytyk filmowy, trzykrotny laureat Nagrody im. Karola Irzykowskiego – pochodzący z Torunia Bolesław Michałek, autorem scenografii natomiast – zdobywca Oscara z 1993 roku (za scenografię do Listy Schindlera w reżyserii Stevena Spielberga) Allan Starski. Rita Gorgonowa opuściła więzienie w Fordonie dnia 3 września 1939 w wyniku amnestii ustanowionej po wybuchu II wojny światowej, by przepaść bez wieści gdzieś na Śląsku. Przeszło osiemdziesiąt lat później – tym razem z twarzą kreującej jej rolę w filmie Majewskiego Ewy Dałkowskiej – dnia 10 października, w ramach Festiwalu Filmowego „Przeźrocza”, ponownie zagościła ona w więziennych murach z widokiem na Wisłę i most fordoński. W tym miesiącu czeka nas kolejna projekcja! Już w niedzielę 8 listopada o godzinie 19 – tym razem w emcekowych murach kina Orzeł przy ulicy Karola Marcinkowskiego 12–14 – na grande finale tegorocznych „Przeźroczy” widzowie będą mieli okazję obejrzeć Sprawę Gorgonowej w cyfrowo odrestaurowanej wersji. Przed pokazem prelekcję wygłosi profesor Piotr Zwierzchowski, po filmie organizatorzy zaplanowali zaś rozmowę z widzami. Czy zabiła? Podejrzanych było wszak więcej: ogrodnik Zarembów Józef Kamiński albo chłopak, który podkochiwał się w Lusi bez wzajemności… Początkowo jako winnego typowano nawet samego inżyniera Zarembę! Być może tym razem uda się ustalić coś więcej. Zdjęcia: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Mieszkańcy Krakowa czytają informację dotyczącą zabójstwa w Brzuchowicach, umieszczoną na budynku „Ilustrowanego Kuriera Codziennego” przy ulicy Wielopole 1

Więcej informacji na stronie przezrocza-festiwal.pl listopad 2020 |

BIK | 9

w yd aw ni c t wa

Z Krzysztofem Nowickim ze Stowarzyszenia KolorOFFon, będącego realizatorem projektu „Pamiętnik gapia – reedycja”, o Zbigniewie Raszewskim i jego poświęconej Bydgoszczy książce rozmawia Emilia Walczak.

Decentracja spojrzenia Kiedy po raz pierwszy zetknąłeś się z tomem Pamiętnik gapia. Bydgoszcz, jaką pamiętam z lat 1930–1945 Zbigniewa Raszewskiego? Kręciłem film Tu było kino i szukałem informacji o starych bydgoskich kinach. Opierałem się na pamięci mojego taty, który wskazywał mi miejsca, gdzie mam postawić do filmu stare kinowe krzesła, aby zaznaczyć obecność obiektu, którego już nie ma. Szukałem też publikacji stanowiących źródło wiedzy o kinowej przeszłości naszego miasta. Ostatecznie kinowa mapa w moim filmie opierała się na kinach powojennych, jednak gdzieś w trakcie tych długich poszukiwań natrafiłem na Pamiętnik gapia i zaczytałem się nie tylko w opowieści o kinach. Pamiętam, jak wertowałem kartki i wyszukiwałem kolejnych haseł. Szukałem opisu bydgoskiego teatru, krwawej niedzieli i tak dalej. O, Blutsonntag i teatr – z oczywistych względów – to chyba najobszerniejsze hasła w całej książce… A co cię w niej jeszcze urzekło? Najbardziej lubię wtrącenia, ślady osobiste, drobne szczegóły wydobyte z pamięci, takie drobnostki, jak opis lnianej wiatrówki towarzyszący treści opisu hasła fabryki DAG. Podziwiam to, 10 | BIK | listopad 2020

z jakim pietyzmem autor przywoływał czas swojej młodości. Ten „tom”, jak go nazwałaś w pierwszym pytaniu, to z jednej strony pełna faktów encyklopedia, z drugiej subiektywny pamiętnik, obraz młodości spisany przez dojrzałego już mężczyznę, erudytę, który filtruje swoją młodość, a dodaje życiowe doświadczenie. Skąd przekonanie, że wydawnictwo to trzeba by wznowić? Chciałem podarować książkę mojej mamie na gwiazdkę zeszłego roku. Kiedy okazało się, że jest ono niedostępne od dawna, natychmiast przyszedł mi do głowy pomysł ponownego wydania. Od tego czasu minął rok i spotkałem się z wieloma przejawami serdeczności i zainteresowania tym pomysłem. Rozdałem w tym czasie, podczas wielu rozmów, mnóstwo egzemplarzy niewydanej jeszcze książki. Byłem m.in. w Instytucie Raszewskiego w Warszawie, gdzie w czytelni pracuje starsza pani pochodząca z Bydgoszczy. Jak tylko dowiedziała się, w jakiej sprawie przyszedłem, to od razu pojawił się uśmiech na jej twarzy. Wyślę jej jeden z egzemplarzy, ale oczywiście moja mama otrzyma ten pierwszy egzemplarz z drukarni.

w yd aw ni c t wa A czym nowe wydanie będzie się różnić od swojego poprzednika z 1994 roku? W warstwę tekstową oczywiście nie ingerujemy. Z Irminą Pisarek chcemy zadbać jednak o nowoczesną szatę graficzną okładki. Dzięki uprzejmości córki autora, czyli Magdaleny Raszewskiej, pozyskaliśmy fotografie Profesora. Z bydgoskiego Muzeum Okręgowego udało się zdobyć fotografie Bydgoszczy z tamtych lat. W jaki sposób osoby zainteresowane reedycją Pamiętnika gapia będą mogły wejść w jego posiadanie? Planujemy repremierę tego dzieła w grudniu. Jej forma będzie oczywiście zależeć od sytuacji epidemicznej. Książkę będzie można kupić tego dnia w cenie 25 zł, w kasie Miejskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy. Później książka ma kosztować 35 zł i będzie dostępna w MCK oraz wybranych bydgoskich księgarniach. A nie korci cię, żeby Raszewskim zająć się również jako filmowiec? Ostatni i bodaj jedyny film dokumentalny poświęcony jego osobie ma już blisko 30 lat! Mam na myśli Profesora w reżyserii Ireneusza Dobrowolskiego i Wojciecha Majcherka z 1993 roku. Udało mi się zobaczyć ten film w czytelni Instytutu Raszewskiego dzięki uprzejmości wspomnianej pani bibliotekarki. Tamten film powstał niedługo po śmierci Profesora i był świeżym wspomnieniem osób, które go znały. Ja w swoich filmach, nawet jeżeli są one zatopione w przeszłości, szukam oddechu teraźniejszości. Tak było ze starym basenem na Nakielskiej czy nieistniejącymi kinami. Ktoś kiedyś powiedział, że jakiegokolwiek filmu bym nie chciał nakręcić, to kończy się na

Zbigniew Raszewski (na głowie czapka projektu Stanisława Wyspiańskiego), 28 listopada 1957

filmie o przemijaniu. Ja oczywiście lubię opowieści z przeszłości, ale teraz wybitnie chciałbym nakręcić film o tym, co wokół mnie tu i teraz. Dzieje się zbyt dużo, aby omijać z kamerą ten czas obecny. Czy twoim zdaniem współczesny czytelnik, funkcjonujący w kulturze powierzchowności i skrótu, będzie miał szansę odnaleźć w Pamiętniku gapia coś dla siebie? Czy nie odstraszy go objętość książki i rozbudowane opisy – choćby dawnego umundurowania, gdzie Raszewski ze szczegółami odmalowuje słowem każdy guzik? Encyklopedyczna pedanteria autora, niebojącego się utrzeć nosa samemu Jerzemu Sulimie-Kamińskiemu za jego faktograficzne niedbalstwo pojawiające się na kartach Mostu Królowej Jadwigi? Zdaję sobie sprawę, że Raszewskiego nie czyta się od deski do deski. Każdy znajdzie w tej książce hasła, które interesują go bardziej, jak i te, które z początku ominie. Polecam opis bydgoskiego Teatru Miejskiego. Kiedy wiemy, że Raszewski był wybitnym polskim teoretykiem teatru, i czytamy, jak pierwszy raz tym teatrem się zachwycił, jak zmusił brata, żeby nie poszli do kina, tylko właśnie do teatru, to czujemy, jak bardzo ten Pamiętnik gapia jest prawdziwy. Wtedy już możemy zajrzeć głębiej do haseł drugiego, trzeciego i kolejnego wyboru. Podczas lektury odniosłam wrażenie, że Raszewski, podobnie jak Tadeusz Nowakowski – pisarz, którego okres formacyjny również przypadł na życie Bydgoszczy – był całkiem pozbawiony literackiej zazdrości i pychy. Ponadto osoby, które go znały, wspominają go jako mężczyznę pełnego przyzwoitości, uczciwości, szlachetności, otwartości na innych, szacunku dla odmiennych poglądów. Słowem: prawdziwego humanistę. Wskazują też na jego dyskretne poczucie humoru, erudycję, rozległość zainteresowań, pisarski talent. Czy twoim zdaniem, w świecie pozbawionym autorytetów, może on więc stanowić wzór do naśladowania dla swoich literackich następców, a może w ogóle – dla wszystkich? Raszewski przedstawia siebie jako tytułowego gapia, ale oczywiście on nie tylko jest gapiem. On nie tylko cierpliwie obserwuje. Dla niego, podobnie jak dla innego naszego bydgoskiego mistrza, czyli Kazimierz Karabasza, obserwacja jest punktem wyjścia do zadawania sobie dalszych pytań. Raszewski nie stawia siebie w centrum. Skupia się na otoczeniu. Takie nastawienie do świata jest pewnym sposobem postrzegania rzeczywistości, w której to my jesteśmy jej częścią, a nie tylko ona nas otacza. W świecie Raszewskiego otoczenie jest naszym centrum. Warto patrzeć w ten sposób. listopad 2020 |

BIK | 11

e du k a c ja Monika Grabarek, Marcin Płocharczyk

BMK – co to takiego? Bardzo Młoda Kultura to program dotacyjny Narodowego Centrum Kultury. Strategicznym celem tej edycji na lata 2019–2021 jest wzmacnianie roli edukacji kulturowej w Polsce poprzez pobudzenie i wykorzystanie edukacyjnego potencjału kultury. To naprawdę bardzo ważne założenia. Wie o tym każdy, kto kiedykolwiek realizował działania w lokalnych społecznościach i próbował łączyć to, co z pozoru wydaje się systemem naczyń połączonych. Bo przecież kultura, sztuka, szkoła, edukacja powinny iść w parze i przenikać się wzajemnie. Niestety, nic bardziej mylnego. U nas w Polsce pod względem systemowym te obszary to często światy równoległe i pod tym względem bardzo odbiegamy od europejskich standardów. Dzięki Bardzo Młodej Kulturze jest duża szansa, by to się zmie-

12 | BIK | listopad 2020

niło. Dziś już wiemy, w jak dużym stopniu zmiana społeczna jest możliwa właśnie dzięki kulturze. To działania w tym obszarze najskuteczniej przeciwdziałają wszelkim wykluczeniom i dyskryminacjom, budują trwałe więzi i otwierają na inność świata i drugiego człowieka. O Bardzo Młodej Kulturze opowiada nam koordynator projektu w regionie Marcin Płocharczyk: „BMK to program o znamionach eksperymentu, czyli ma dużą dozę rzeczy nieprzewidzianych i badawczych. Główne obszary, w których się porusza, to edukacja i animacja kulturowa. Wcześniej nie było takich projektów i dlatego jest tak ważny i potrzebny. BMK ma formę regrantingową, czyli ma operatora, który rozdysponowuje otrzymane z ministerstwa

e du k a c ja pieniądze. To także szkolenia i sieciowanie. W Polsce jest 16 operatorów projektu, w naszym regionie ten przydział w formie konkursu przypadł Miejskiemu Centrum Kultury w Bydgoszczy. Rola MCK-u w tym programie jest zatem ogromna. To duży sukces Bydgoszczy, że po raz drugi to właśnie instytucje miejskie (wcześniej był to Teatr Polski) wygrywają te grantowe konkursy. To pokłosie zmian w postrzeganiu kultury, jakie zawdzięczamy Masterplanowi i Paktowi dla Kultury. Nastąpiła u nas zmiana w myśleniu o kulturze, i to procentuje teraz. Każdy operator ma wyznaczone obszary, w których się porusza, ale ma dowolność w sposobie ich realizacji. Badania możemy robić według własnej koncepcji. Elastyczność i autonomia są jest bardzo ważne, bo województwa różnią się między sobą, każdy region ma inne potrzeby i problemy. Nasz zespół działa w ramach zupełnie autorskiego programu. Drugi raz prowadzimy redystrybucję środków BMK i widzimy, jak zmienia się skala potrzeb. W naszym regionie największym wyzwaniem jest sieciowanie instytucji kultury i animatorów. W Kujawsko-Pomorskiem sieć kultury nie istnieje i jest dopiero tworzona.

Kolejnym bardzo ważnym obszarem działań są społeczności lokalne. Zwłaszcza młodzież gdzieś „wycieka” z systemu edukacji kulturowej, przestaje uczestniczyć w życiu swojej społeczności, zatem trzeba w atrakcyjny sposób do niej trafić i ją zatrzymać. BMK ma charakter eksperymentalny, poszukujemy nowych metod i form animacji, które będą angażować dzieci i młodzież. Wymogiem programu jest zaangażowanie instytucji z obszaru kultury i edukacji. Staramy się również włączyć w to opiekę społeczną. Bardzo wyraźnie widać, że dla polskiego systemu edukacji ogromnym wyzwaniem jest edukacja na polu kulturowym. To właśnie tu jest potrzeba w wykorzystaniu lokalnego zaplecza animatorów. Widać, że brakuje programów skierowanych do nauczycieli. Tym zajmuje się właśnie sieciowanie. Równie ważne jest włączanie sektora edukacji w szkolenia kulturowe. Mamy największą liczbę zgłoszeń. Wpłynęło 87 wniosków. To pokazuje, jak bardzo Bardzo Młoda Kultura jest potrzebna i jak ogromy ma w sobie potencjał rozwojowy”.

Zdjęcia z Placu zabaw w budowie, fot. Iwona Chojnacka, i Bydgoskie Beats, fot. Adam Antoniuk

listopad 2020 |

BIK | 13

fe li e to n

bykowska

Obudź się, nowa rzeczywistości! Motyw przeprowadzki jest nieprzerwanie inspirujący. O przeprowadzce słuchałam piosenek (pozdrawiam zespół widmo Małe Ptaszki), o przeprowadzce czytałam wiersze (ukłony w kierunku Michała Prankego), w końcu sama stałam się bohaterką felietonu o przeprowadzce, którego lekturę właśnie rozpoczynasz. Właściwie to nie wiem, czy w obecnych warunkach słuszną decyzją jest przeprowadzka w ogóle, a co dopiero z Bydgoszczy do Bydgoszczy. Przypomina mi to raczej próbę przeczekania ataku głodu w najbliższej Żabce, albo realizację planu o zgoleniu się na zero po przegranym zakładzie. Jeśli już gdzieś uciekać, to czy nie lepiej byłoby przypadkiem rzucić to wszystko i wsiąść w najbliższą rakietę do (tu wstaw jakiś neologizm, który mógłby być imieniem planety B)? Za Tristramem Shandym powtórzę, strategicznie ucinając ten wątek w swojej głowie: uprzejmie proszę nie zadawać mi takich kłopotliwych pytań. Wstałam całkiem wcześnie. Jest sobota. Zapomniałam o tym, że drzwi do sypialni zastawiłam wieczorem dnia poprzedniego niebieską torbą pełną – i jako że wystąpiła okazja do użycia relatywnie rzadko występującego słowa, to właściwie czemu by go tu okazjonalnie nie podłożyć – bambetli. Ciekawe, bo owo słowo poznałam poprzez aplikację do wyszukiwania krajowych przejazdów kolejowych, gdzie przy zakupie biletu możesz „dodać swoje bambetle lub zwierzaka”. Tu podziękowania dla twórców aplikacji za polot w doborze słownictwa. Podnoszę szlaban i do kuchni wycieczkę rozpoczynam z prawej nogi. Tym samym moje rozumienie frazy „budzenie się w nowej rzeczywistości” znacznie się poszerzyło. Ciągle się o coś potykam. Zapominam, że słuchawki schowałam do miejsca, w którym aktualnie stacjonuje cały mikroklimat moich elektronaliów (zaraz obok makroklimatu bambetli sentymentalnych). I szukam ich cały dzień wszędzie, tylko nie w tym konkretnym miejscu. Jedząc śniadanie, jednocześnie scrolluję Facebooka. I, oczywiście, zdaję sobie sprawę z tego, że łamię tym samym wszystkie 14 | BIK | listopad 2020

zasady savoir vivre’u, ale raz: mam tak od dziecka, że zawsze do jedzenia muszę mieć lekturę; dwa: jako milenials cierpię na tzw. information anxiety. Oto siedząc między kartonem a wspomnianą niebieską torbą, podglądam nową rzeczywistość, w której apokaliptyczne informacje dotyczące pandemii mijają się z niepoprawnie pięknymi instagramowymi sceneriami. Trzy: prawdę mówiąc, nie muszę się z tego sobie tłumaczyć. Popijam kawę i myślę o tym, jak będzie mi się mieszkało na nowym osiedlu. Przywiązałam się do Okola. W krew weszły mi spacery nad kanałem, znam z imion tutejsze pieski. Niezmiennie odczuwam brak przydomowej piekarni. Grunwaldzka jest dla mnie taką chimeryczną fuzją duchologicznych smaczków (by przywołać choć jeden – sklep „U Reka”) i tetrisowych szarości Biznes Parku. Rozkład jazdy pociągów przejeżdżających tuż za sypialnianym oknem mam wykuty na pamięć: najpierw przeciągle wybrzmiewa syrena, by następnie szklanka z wodą zaczęła na moich oczach ryzykownie wystukiwać rytm trasy wiodącej ku krawędzi kuchennego blatu. Z czasem moje oko nabrało wprawy i tego dnia, w którym to piszę, szklankę od krawędzi dzieli dobrze nam dziś znana bezpieczna odległość. Za trzy minuty natomiast wybije 14.00, a pociąg skończy bieg na stacji Bydgoszcz Główna. Wieszając pranie, zastanawiam się na tym, czy szybko przyzwyczaję się do nowego widoku z okna. A dokładniej: do jednego z trzech dostępnych w nowym mieszkaniu okien na świat – wszakże nie wiadomo, co przyniosą nam kolejne miesiące. Myślę też, że fascynującym jest uczucie chwilowego życia w rozkroku. Ostatnio nawet w jednej z towarzyskich rozmów przyrównałam niepewność pandemicznej codzienności do ścierania się dwóch płyt tektonicznych. Zjawisko to przede wszystkim wywołuje w nas tożsamy pierwotny niepokój, ale ostatecznie okazuje się punktem na osi czasu. Czasu, który wymyśliliśmy sobie na planecie A. Agnieszka Bykowska

pa mi ą t k i p r z e s z ł o ś c i (11) Emilia Walczak

Pałac Rogalińskich w Górkach Dąbskich

(woj. kujawsko-pomorskie, powiat nakielski, gmina Kcynia)

fot. Emilia Walczak

Położona 11 km na północny zachód od Żnina – a więc w stronę Kcyni – wieś Górki Dąbskie powstała jako dobro rycerskie nadane rodowi Górków herbu Łodzia około 1500 roku. Jej nazwa pochodzić ma od połączenia rodu Górków z Dąbskimi. Wpisany do rejestru zabytków NID budynek pałacu pochodzi z około 1870 roku. Prowadzi do niego aleja dojazdowa, z jednej strony obsadzona topolami, z drugiej zaś – otoczona pokaźną hodowlą bydła domowego. Kto z mieszczuchów nigdy nie widział krowy, tego do wycieczki tej zachęcam tym bardziej. Budynek został wzniesiony dla Eustachego Rogalińskiego herbu Łodzia – od połowy XIX wieku właściciela okolicznych dóbr ziemskich. W 1889 roku Rogaliński sprzedał Górki Dąbskie Mieczysławowi Sikorskiemu z Tuchlina. Następnymi właścicielami – od około 1924 roku aż do wybuchu II wojny światowej – była rodzina Pieniążków (dzięki małżeństwu Gabrieli Sikorskiej z Odrowąż-Pieniążkiem, na którego majątek przeszedł jako wiano). W czasie okupacji znalazł się w posiadaniu właściciela niemieckiego. Po wojnie w Górkach Dąbskich utworzono PGR, a w samym pałacu urządzono jego biura. W 1992 roku stał się własnością AWRSP. Dziś pałac jest częściowo zamiesz-

kany, dzięki czemu znajduje się w nie tak znowu najgorszym stanie. Swą ciekawą, surową architekturą nawiązuje – podobnie jak zamek w wielkopolskim Kórniku (także dawna rezydencja m.in. Górków!) – do gotyku angielskiego. Jest murowany z cegły, piętrowy, częściowo podpiwniczony, wzniesiony na rzucie zbliżonym do wydłużonego prostokąta; z kwadratową, czterokondygnacyjną wieżą, zwieńczoną attyką ze sterczynami. Od frontu zdobi go ryzalit poprzedzony tarasem wspartym na dwóch filarach i parze kolumn w porządku toskańskim. Na terenie dawnego majątku znajdują się także XIX/XX-wieczne zabudowania folwarczne. Pałac, którego projekt przypisuje się architektowi z Wenecji (jednak nie tej w północnych Włoszech, a tej w pobliżu Żnina!), stoi na niewielkim wzniesieniu, poniżej rozciąga się zaś park z XIX wieku. Na jego terenie – na pałacowej osi frontu – znajduje się staw z wyspą, do których od strony budynku prowadzą malownicze schody. Na szczególną uwagę zasługuje też aleja kasztanowców białych, aleja jesionowo-kasztanowcowa czy szpaler leciwych jesionów, a także dwa okazy pomnikowe pod postacią wiązów szypułkowych o obwodach 280 i 330 centymetrów. listopad 2020 |

BIK | 15

m a l a rs t wo

Kazimierz Jułga, Światło jeziora, 1985, ze zbiorów Muzeum Historyczno-Etnograficznego w Chojnicach

Elżbieta Kantorek

Cenił naturę, doceniał ludzi

Kazimierz Jułga, Motyw z Funki, 1982, ze zbiorów Muzeum Regionalnego w Wągrowcu

16 | BIK | listopad 2020

Kazimierz Jułga pozostawił po sobie bogatą spuściznę, różnoraką w formie, w sposobie wypowiedzi artystycznej. Był malarzem, poetą, fotografikiem. Wrażliwość odczuwania świata nie pozwalała mu skupić się na jednej dyscyplinie sztuki. Jak tu naturę oddać tylko plamą barwną? Malarstwo było dla niego ważne, istotne, ale jak wiele odczuć, których obraz nie przekaże, można przecież przełożyć na słowa. A jak zatrzymać płynące, pędzące po niebie obłoki, aby nie stały się namiastką wrażenia? Tylko fotografia czarno-biała odda ich wymiar, piękno i zatrzyma ustawiczną ich zmienność. Może tak myślał Kazimierz Jułga, a potem formułował w dziele swoje wrażenia. Na pewno miał potrzebę dzielenia się swoim przeżyciem natury, która go ukształtowała i była w jego twórczości jedyną i najważniejszą inspiracją, pozwalającą wyrazić siebie, swój stan ducha.

m a l a rs t wo

Kazimierz Jułga, Motyw z Borów Tucholskich IV, 1979, ze zbiorów Muzeum Historyczno-Etnograficznego w Chojnicach

Nie malował rozległych pejzaży szeroko nałożoną plamą barwną. Malował wycinki natury, tkając drobnymi plamkami jej strukturę zmienną w każdej upływającej sekundzie. Las, a właściwie pnie drzew, sitowie, łan zboża to najczęstsze motywy, wielokrotnie powtarzane, bo wiedział, że każdy obraz będzie zawsze inny, musi być inny. Motywy te, przedstawione w dużym zbliżeniu, wypełniają całą przestrzeń obrazową. Rytm pionów stanowi swoiste uporządkowanie kompozycji, tworzy wrażenie spokoju podkreślone pastelowymi barwami. Ale kształty nie zastygły w bezruchu, drgają drobną plamą uformowaną działaniem światła. Rytm roślinnych pionów przesłania i jednocześnie ujawnia przestrzeń zawsze nieokreśloną, ale warunkującą byt skonstruowanych plamą form. Obrazy te są realistyczne w przekazie, a jednocześnie tworzą abstrakcyjne plansze obrazowe – to jakby suma obserwacji i przemyśleń ich autora, wynik kontemplacji natury.

Kazimierz Jułga tworzył w tradycji postimpresjonistycznej (bo do takiego pokolenia należał), ale znalazł swoją specyficzną, wyróżniającą formę na opisanie natury – nie całość, ale jej „kadr”, mały fragment, i to taki na pozór zwyczajny. Kolor świata jest przynależny każdemu, każdy widzi inne barwy, a o tym decydują psychofizyczne uwarunkowania każdego z nas. Kazimierz Jułga był artystą wrażliwym, cenił naturę, doceniał ludzi. Wiele lat swego życia, będąc dyrektorem bydgoskiego Biura Wystaw Artystycznych, poświęcił innym. Jest w pamięci wielu jako dyrektor, a nie artysta. Obrazu nie maluje się w mgnieniu oka – aby powstał, wymaga koncentracji, siły i czasu. Myślę, że tego brakowało… Wystawę w Galerii Wspólnej (ul. Batorego 1/3) można oglądać od 6 listopada do 19 grudnia. O wystawie czytaj na s. 56. listopad 2020 |

BIK | 17

b ydgo s k i i n s y nu a to r k u lt u ra lny

PRUSS Mało odpowiedzialny organ Zdzisława Prussa (192) Kto by pomyślał Znakomity bydgoski rzeźbiarz Aleksander Dętkoś nie ma ostatnio szczęścia do swojego… miasta. Najpierw Złote Żaby uciekły razem z Camerimage do Torunia, a teraz jego jubileusz 50-lecia twórczości przyszło mu świętować we Włocławku. Wtajemniczeni twierdzą, że p. Olkowi, który rzeźbi także w drewnie, rzucane są w Bydgoszczy kłody – ale nie pod dłuto, tylko pod nogi.

Siła ducha Związany z nadbrdzianym środowiskiem literackim ks. Franciszek Kamecki wyprawiał w Grucznie swoje 80. urodziny. Z tej okazji odprawiona została msza święta, a potem odbyło się biesiadne spotkanie w Starym Młynie. Obecni na jubileuszowych uroczystościach bydgoscy literaci przyznali, że wrócili od swojego kolegi po piórze nie tylko suto ugoszczeni, ale także solidnie uduchowieni! Należy się więc spodziewać jesienno-zimowego wysypu wierszy sakralnych.

Wszystko przed nami Nowo mianowany dyrektor Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy Wacław Kuczma wyznał, że kierowana przez niego placówka powinna być „naturalna, żywa i niemuzealna”. Zachodzi więc obawa, że jak pełen innowacyjnych pomysłów dyrektor się rozpędzi, to nasze nadbrdziane muzeum będzie nie tylko niemuzealne, ale także nieokręgowe, a z czasem niebydgoskie.

nieokiełznani w swoich fanaberyjnych pomysłach reżyserzy powściągną swoje wielopiętrowe ekstrawagancje i ich przedstawienia będą… też czytelne.

Do przodu Znany dotąd przede wszystkim jako dziennikarz, publicysta i redaktor Marcin Rykowski tworzy swój nowy wizerunek zdolnego satyryka. Wydany ostatnio drugi już zbiorek wierszy satyrycznych pt. „McPolak” nie tylko potwierdza jego literacki talent i szerokie pole krytycznego rażenia, ale pozwala wierzyć w optymistyczne przekonanie, że nawet w tzw. „słusznym wieku” można być nadal jednostką rozwojową.

Lusterko wsteczne (-25) Ćwierć wieku temu (listopad 1995) – W swoje 75. urodziny Teatr Polski wystawił program jubileuszowy pt. „Jest sobie teatr” według scenariusza Marzeny Matowskiej i pod artystyczną opieką Wiesława Górskiego. – W Operze Nova nie tylko najmłodsi widzowie mogli podziwiać balet P. Czajkowskiego „Dziadek do orzechów” w choreografii i inscenizacji Przemysława Śliwy. – Muzeum Okręgowe im. L. Wyczółkowskiego zapraszało na II edycję „Wystawy Oikos”.

Oby

– W ramach Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej w kawiarni artystycznej „Węgliszek” odbył się wieczór autorski ks. Franciszka Kameckiego.

Czekając na ukończenie budowy Teatru Kameralnego, jego aktorzy oddają się… czytaniu dla najmłodszych. Wypada więc mieć nadzieję, że gdy zaczną się przy Grodzkiej prawdziwe spektakle, to

– Galeria Autorska Kaji i Solińskiego zapraszała na instalację oikoniczną Bogdana Chmielewskiego „Opowieść o liściu” (z cyklu „Rok Polski”).

18 | BIK | listopad 2020

m a l a rs t wo

Hanna Strychalska

Wernisaż wystawy. Od lewej: Katarzyna Wolska, Piotr Matuszek wraz z wnukiem Wojtkiem. Fot. archiwum Kujawsko-Pomorskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy

Codzienność, która jest sztuką. Malarstwo Piotra Matuszka

Piotr Matuszek maluje z pasją. Wydaje się, że malarstwo jest jego naturalną i pierwszą życiową potrzebą. Po raz kolejny dowiodła tego wystawa w Kujawsko-Pomorskim Centrum Kultury w Bydgoszczy. W Salonie Hoffman, pod kuratorską opieką Katarzyny Wolskiej i Karoliny Triebwasser, prowadzących na co dzień Galerię Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej, w dniach 20 lutego – 20 marca 2020 roku miała miejsce ekspozycja Piotr Matuszek – malarz prawdziwy, zorganizowana z okazji jubileuszu 40 lat pracy twórczej artysty. Zawierała wyraźny rys monograficzny, na co wskazywał już otwierający prezentację Portret żony, namalowany w 1979 roku w technice olejnej. Wizerunek półpostaci kobiecej, pokazanej z boku, jest realistyczny, a zarazem ekspresyjny i gęsty w malarskiej materii, utrzymany w gamie zieleni, dopełnionej o niebieskości, tonującą szarość, z akcentem mocnego różu. Wpisuje się jeszcze w czas studiów, które Matuszek odbył w latach 1974–1981 w Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie pod kierownictwem Jana Szancenbacha. W jednoprzestrzennej sali, którą można objąć spojrzeniem, w sposób prosty, a jednocześnie interesujący i trafny pokazano oryginalność malar-

stwa Matuszka. Odwagę jego plastycznych, formalnych przetworzeń i wielość inspiracji, płynących z historii malarstwa. Wyeksponowano bogactwo

listopad 2020 |

BIK | 19

m a l a rs t wo barw, faktur, kompozycji oraz wyjątkową energię tych prac. Ich emocjonalność i intuicyjność. Uporządkowaną komplikację. Oglądaliśmy obrazy malowane od lat 90. XX wieku po pierwsze tygodnie 2020 roku, powstałe w technice akrylu, a niekiedy – ze swobodnego połączenia akrylu z temperą. Zbudowano z nich cykle zróżnicowane tematycznie, formalnie, jak

zmieniające się barwy i światło. Czas płynie, ale ukazane drzewo nieodmiennie króluje temu otoczeniu. Staje się wręcz symbolem miejsca. Uwagę widza zwracały również portrety i – jeśli można tak rzec – sceny rodzajowe w kostiumach, jakby inspirowane teatrem. Oczywiście to, co widzimy, jest rodzajem kreatywnego „uporządkowania”, którego dokonały

również pod względem formatów. Małe przedstawienia, połączone motywem postaci i kompozycji abstrakcyjnej, wypełniły monumentalny prostokąt ściany czołowej. Duże abstrakcje, przypominające postacie, formy organiczne i geometryczne, wpisano w sekwencje o kształcie stojących prostokątów. Niewielkie pejzaże, „drzewne”, widziane z oddali i nieco z góry, namalowane w tonacji stonowanych zieleni, sąsiadowały z bardzo ciekawymi „wariacjami” na temat krajobrazu. W jasny, nizinny i „pszeniczny”, czyli typowo polski pejzaż swobodnie i zaskakująco dla widza artysta wkomponował ornamentalne elementy abstrakcji. I to ona określa charakter przedstawień. Całość tej krajobrazowej sekwencji wyeksponowano jako długi, poprzeczny pas pod sufitem, podkreślając jej wizualną lekkość. W jednym miejscu skupiono autoportrety. Barwne, impastowe, ekspresyjne, a więc będące kwintesencją twórczości Matuszka. Odnajdziemy w nich łagodną autoironię, a nawet pewien rys satyry. Blisko portretów są maski, w których wspomniane cechy wybrzmiewają z dużą siłą, uzupełnione o element tragizmu. Na wystawie zaistniał, charakterystyczny i znany już z wcześniejszej prezentacji w galerii Kantorek, cykl z motywem wielkiego drzewa. Stanowi on emocjonalną analizę ważnego dla artysty fragmentu miejskiego widoku, opisanego przez

kuratorki ekspozycji. Właściwego wyboru, wynikającego z analizy dziesiątków, a nawet setek prac, które są różne, a jednocześnie bliskie sobie, bo mocno naznaczone warsztatem i osobowością artysty. Tworzy on obrazy realistyczne i abstrakcyjne. Często łączy te dwa sposoby interpretacji świata. Żadnej z nich nie wyróżniając. Właściwie cały czas stojąc na ich pograniczu. Dzieje się tak dlatego, że Matuszek z łatwością, bez najmniejszego lęku i wewnętrznych ograniczeń, przetwarza zaobserwowany, realistyczny widok na przedstawienie abstrakcyjne. Obraz Matuszka w sposób bezpośredni oddziałuje najprostszymi, wyrazistymi i emocjonalnymi środkami wyrazu. Sadzę, że powstaje szybko. I albo okazuje się udany, albo przestaje istnieć. W tej metodzie pracy, która wynika z temperamentu artysty, znajdujemy wiele wspólnego z wrażeniowym widzeniem impresjonistów. Oczywiście dostrzegamy tu także estetyczne impulsy ze strony awangardy, działającej na początku XX wieku, dla której forma, pojmowana jako barwna, fakturalna plama i linia, stanowiła punkt wyjścia, a jednocześnie – artystyczne spełnienie. Gdyby więc chcieć dowcipnie, z odpowiednią dozą dystansu i szacunku, sparafrazować myśl Sørena Kierkegaarda o tym, że sumienie tylko czeka na wyrzuty,

20 | BIK | listopad 2020

m a l a rs t wo

to można powiedzieć, że Matuszek tylko czeka, aby to, co widzi, przetransponować na właściwą sobie, płaską plamę i feerie barw. Artysta, jak już wiemy, maluje dużo, intensywnie i codziennie. Zapełnia dzień szkicami, rysunkami i obrazami. Zupełnie tak, jak każde przedstawienie wielością uporządkowanych, a jednocześnie ekspresyjnych elementów. – A więc cała przestrzeń wypełniona jest formą? – zapytałam malarza podczas wspomnianej wystawy.

– Tak – odpowiedział po chwili zastanowienia. Patrzymy na malarstwo, które – w moim odczuciu – „oznacza” nagromadzenie przeżyć i wrażeń. Dając upust niepokojom i nadwrażliwości. Zostają one wewnętrznie przeobrażone. Można powiedzieć – artystycznie spożytkowane. Nie, co oczywiste, to nic nie ujmuje tej sztuce. Prawdopodobnie jest jej siłą. Poza tym ten pierwszy impuls czy też potrzeba to bardzo ważny, ale zaledwie jeden z aspektów, zawsze indywidualnego i zazwyczaj dość skomplikowanego, procesu twórczego. Piotr Matuszek maluje siebie, i dzieje się tak nie tylko w przypadku autoportretów. Nie szuka już nowych dróg. Nie zważa na najnowsze trendy. To nie ten etap w życiu. Możliwe, że wszystko, co określa się jako projekty i multimedia, a także sztukę zaangażowaną politycznie, społecznie i ekologicznie ma prawie za nic. W każdym razie nie porusza ona jego umysłu i serca. Nie wpływa na tematykę czy na stworzoną i rozpoznawalną estetykę prac. Artysta wie, co obecnie dzieje się w sztuce. Jest wiernym bywalcem bydgoskich wernisaży. Ale swoją postawą i malarstwem daje do zrozumienia, że nie interesuje go żaden wyrób „malarstwu podobny”. Jedynie to oparte na tradycyjnym warsztacie. Żywe, szczere i autentyczne. Ukazujące bliską mu rzeczywistość. A więc wcale nieobojętne na świat i ludzi. Wręcz przeciwnie. Matuszek żyje w rzeczywistości poukładanej przez siebie. Spala się, a jednocześnie czerpie siłę, uspokojenie oraz człowieczą i twórczą satysfakcję ze swojej pracy, która jest jego „chlebem powszednim”. Codziennością, jak święto. Fotografie prac Piotra Matuszka: Katarzyna Wolska

listopad 2020 |

BIK | 21

Ad re sy b ydgo s k i c h i n s t y t u c ji k u lt u r y Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego, ul. J. Słowackiego 7, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 210 582, www.amuz.bydgoszcz.pl 1 Akademicka Przestrzeń Kulturalna przy Wyższej Szkole Gospodarki, Muzeum Fotografii, Galeria Nad Brdą, ul. Karpacka 52, 85-164 Bydgoszcz, www.apk.byd.pl; e-mail: apk@byd.pl, tel. 52 567 00 57 Artgallery, Stowarzyszenie Działań Artystycznych, ul. Gdańska 54, 85-021 Bydgoszcz 5 Bydgoskie Centrum Informacji, ul. Batorego 2, 85-104 Bydgoszcz, bci@visitbydgoszcz.pl, www.visitbydgoszcz.pl 4 Bydgoskie Centrum Sztuki im. Stanisława Horno-Popławskiego, ul. Jagiellońska 47, 85-097 Bydgoszcz, tel. 668 892 896, www.bcs.bydgoszcz.pl 3 Bydgoskie Towarzystwo Heraldyczno-Genealogiczne, 85-165 Bydgoszcz, ul. Tucholska 15/50, prezes: Andrzej Nejman Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, Societas Scientiarum Bydgostiensis, Bydgoszcz Scientific Society, ul. Jezuicka 4, 85-102 Bydgoszcz, tel./fax 523 222 268, www.btn.bydgoszcz.eu, prezes prof. dr hab. inż. Marek Bieliński, czynne: pon.-pt. 9.00-14.00 6 Dom Edukacyjno-Kulturalny „REGNUM” przy Fundacji „Nowe Pokolenie”, ul. A.G. Siedleckiego 12 i ul. Bośniacka 3, dyr. Joanna Dobska, tel./fax 523 711 051, kom. 793 101 280, www.nowe-pokolenie.pl, fundacja@nowe-pokolenie.pl Dom Kultury MODRACZEK, ul. Ogrody 15, tel./fax 523 713 331, www.modraczek.smbudowlani.pl, e-mail: modraczek@tvogrody.com, abuzalska@smbudowlani.pl, dyr. Agnieszka Buzalska Dom Kultury ORION, ul. 16 Pułku Ułanów Wlkp. 1, 85-319 Bydgoszcz, tel. 523 487 201, kierownik Nikoletta Stachura Eljazz – Centrum Artystyczne, ul. Kręta 3, 88-117 Bydgoszcz, tel. 523 221 574, 662 152 726, www.eljazz.com.pl 41 Filharmonia Pomorska, dyrektor Maciej Puto, ul. Andrzeja Szwalbego 6, 85-080 Bydgoszcz. Rezerwacja telefoniczna w godz. 11-14, tel. 523 210 234; wew. 21, bilety@filharmonia.bydgoszcz.pl, www.filharmonia.bydgoszcz.pl 7 Fundacja „Wiatrak”, Prezes Fundacji: Ks. Krzysztof Buchholz, ul. Bołtucia 5, 85-791 Bydgoszcz, tel. 523 234 810, fax 523 234 811, www.wiatrak.org.pl, e-mail: sekretariat@wiatrak.org.pl, Biuro Fundacji „Wiatrak” czynne: pon.-pt. 8.00-20.00 Galeria 85, prowadzi Ewa Pankiewicz, ul. Gdańska 17, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 226 222 17 Galeria ALIX, M. i M. Dobeccy, ul. Jezuicka 26 18 Galeria AUTORSKA Jan Kaja i Jacek Soliński, ul. Chocimska 5, 85-097 Bydgoszcz, tel. 608 596 314, www.autorska.pl, galeria@autorska.pl 8 Galeria Farbiarnia, ul. Pomorska 68A/1, Bydgoszcz tel. 508 732 871, e-mail: fundacja@farbiarnia.org 40 Galeria Francuska MISTRAL, przy WSG, prowadzi Henryka Stachowska prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej, ul. Garbary 2, budynek A, tel. 668 705 587 11 Galeria Innowacji UTP, ul. Prof. S. Kaliskiego 7, 85-789 Bydgoszcz, kier. dr Anna Bochenek, czynne 10-17 Galeria MDK 1 przy MDK nr 1, ul. Baczyńskiego 3 Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy: dyrektor: Karolina Leśnik. Gmach główny 12 (ul. Gdańska 20): wtorek – piątek: 10.00-18.00, sobota – niedziela: 11.30-16.30, wstęp wolny, www.galeriabwa.bydgoszcz.pl, bwa@galeriabwa.bydgoszcz.pl, tel. 52 339 30 50; Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy 10 (ul. Gdańska 3): wtorek – piątek: 11.00-18.00, sobota: 11.00-14.00, wstęp wolny Galeria Sztuki NEXT, Dom Aukcyjny NEXT – Aukcje Sztuki, ul. Poznańska 31, 85-129 Bydgoszcz, www.galerianext.pl, kontakt: info@galerianext.pl, tel. 503 919 118, czynne: pon.-pt. 10.00-18.00 43 Galeria Wieży Ciśnień, Muzeum Wodociągów, ul. Filarecka 1, 85-160 Bydgoszcz, www.muzeum@mwik.bydgoszcz.pl 42 Galeria Wspólna (MCK+ZPAP), ul. Batorego 1/3, 85-104 Bydgoszcz, tel. 523 221 447, e-mail: galeriawspolna@onet.pl 22 Izba Pamięci Adama Grzymały-Siedleckiego, WiMBP, ul. Libelta 5, tel. 523 238 207, czynne: wt. i pt. 13-18, śr. 10-15 19 Klub ARKA, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, tel. 523 487 202, kierownik Nikoletta Stachura Klub HEROS, ul. Gen. W. Thomée 1, Bydgoszcz, tel. 523 430 004, kierownik Grażyna Wrzecionek

22 | BIK | listopad 2020

Klub Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych, ul. Sułkowskiego 52a, 85-915 Bydgoszcz, tel. 261 413 550, kierownik mgr Marek Trojan. Biblioteka Klubu IWspSZ, tel. 261 413 563, kierownik mgr Zdzisława Gajownik, e-mail: klubiwspsz@wp.mil.pl Klub Miłośników Australii i Oceanii, ul. Plac Kościeleckich 8, pok. 8, Bydgoszcz, prezes Lech Olszewski, tel. 607 120 182, fax 052 321 32 60, www.kmaio.bydg.pl 20 Klub Miłośników Kaktusów, przy Klubie „ARKA” BSM, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, przewodniczący Jerzy Balicki, tel. 523 215 538 Klub ODNOWA, al. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego 38, tel. 523 631 867, e-mail: klubodnowa@interia.pl, www.klubodnowa.strefa.pl, kier. Grażyna Salemska Klub Środowisk Twórczych, ul. Batorego 1/3, tel./fax 523 228 715, 523 225 677, prezes Piotr Trella 22 Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, tel. 52 585 15 01-03, www.kpck.pl. Dyrektor: Ewa Krupa, sekretariat@kpck.pl; Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej Pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, tel. 52 585 15 06, www.galeria.kpck.pl, Kierownik: Katarzyna Wolska, galeria@kpck.pl 37 Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, ul. Marcinkowskiego 12, 85-056 Bydgoszcz, tel. 523 255 555 (informacja), sekretariat@mck-bydgoszcz.pl, www.mck-bydgoszcz.pl 39 Międzynarodowe Centrum Kultury i Turystyki oraz Esperantotur ul. M. Skłodowskiej-Curie 10, 85-094 Bydgoszcz tel./fax: 523 461 151, e-mail: info@esperanto.bydgoszcz.eu Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1, ul. K.K. Baczyńskiego 3, 85-805 Bydgoszcz, tel. 523 755 349, fax 523 450 628, e-mail: mdknr1bydgoszcz@go2.pl, www.mdk1.bydgoszcz.pl, dyr. Piotr Skowroński Młodzieżowy Dom Kultury nr 2, im. Henryka Jordana, ul. Leszczyńskiego 42, 85-137 Bydgoszcz, tel./fax 523 731 795, dyr. Adam Łętocha. Biblioteka Literatury Fantastycznej im. Janusza A. Zajdla – Gimnazjum Nr 20, ul. Tucholska 30, czynne: wt., śr. 16-19 Młodzieżowy Dom Kultury nr 3 (Zespół Szkół i Placówek nr 1 w Bydgoszczy), ul. Stawowa 53, 85-323 Bydgoszcz, tel. 52 373 25 15, fax/tel. 52 348 68 68 Młodzieżowy Dom Kultury nr 4, ul. Dworcowa 82, 85-010 Bydgoszcz, tel./fax 523 224 413, e-mail: mdk4@cps.pl, www.mdk4.bydgoszcz.pl, dyr. Małgorzata Gładyszewska 23 Młodzieżowy Dom Kultury nr 5, ul. Krysiewiczowej 8, 85-796 Bydgoszcz, tel./fax 523 485 002, dyr. Jolanta Wawrzonkowska, www.mdk5.bydgoszcz.pl, mdk@mdk5.bydgoszcz.pl Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, ul. Berwińskiego 4, 85-044 Bydgoszcz, tel./fax 523 462 318, e-mail: muzeum@ukw.edu.pl, czynne: wt.-pt. 10-14, dyr. prof. dr hab. Adam Sudoł 24 Muzeum Kanału Bydgoskiego, przy III LO, ul. Nowogrodzka 3, www.muzeumkanalu.pl, tel. 693 765 075 Muzeum Mydła i Historii Brudu, ul. Długa 13-17, 85-032 Bydgoszcz. Rezerwacja tel. 525 157 015, e-mail: warsztaty@muzeummydla.pl; www.muzeummydla.pl 15 Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy. dyrektor: mgr Wacław Kuczma; sekretariat: tel./fax 52 58 59 966, e-mail: sekretariat@muzeum.bydgoszcz.pl; www.muzeum.bydgoszcz.pl. Godziny otwarcia muzeum (Spichrze nad Brdą, Zbiory Archeologiczne, Europejskie Centrum Pieniądza, Galeria Sztuki Nowoczesnej, Dom Leona Wyczółkowskiego): wtorek – czwartek 10.00-18.00, piątek 10.00-20.00, sobota, niedziela 12.00-18.00; poniedziałki – nieczynne; Godziny otwarcia Exploseum: wtorek – niedziela 10.00–18.00, poniedziałek – nieczynne; Godziny otwarcia Centrum Edukacji Muzealnej: wtorek – piątek 10.00-18.00. 26 Muzeum Wodociągów: Hala Pomp, ul. Gdańska 242 oraz Wieża ciśnień, ul. Filarecka 1 Muzeum Oświaty, ul. M. Curie-Skłodowskiej 4, tel. 523 426 590 Muzeum Wojsk Lądowych, ul. Czerkaska 2, 85-641 Bydgoszcz, dyr. Wojciech Bartoszek, tel. 261 414 876. Godziny otwarcia: poniedziałek – nieczynne; wtorek, środa, piątek 8.30–15.30; czwartek 8.30–17.30; sobota – nieczynne; niedziela 10–14, wstęp wolny. www.muzeumwl.pl Opera Nova w Bydgoszczy, dyrektor: Maciej Figas, ul. Marszałka Focha 5, 85-070 Bydgoszcz, tel. 523 251 502, Dział Promocji i Obsługi Widzów oraz przedsprzedaż biletów: tel. 523 251 655, fax 523 251 636. Kasa biletowa tel. 523 251 555. Obiekt dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych, www.operanova.bydgoszcz.pl 27

Otwarta Przestrzeń „Światłownia”, ul. Św. Trójcy 15, 85-224 Bydgoszcz, swiatlownia@onet.pl, www.swiatlownia.eu 44

czynne pon.-pt. 9-15, sklep TMMB z bydgostianami, ul. Długa 15, czynny: pon.-pt. 10-18, sob. 10-14. 6

Pałac Młodzieży, ul. Jagiellońska 27, 85-097 Bydgoszcz, tel. 523 210 081, www.palac.bydgoszcz.pl, dyr. Joanna Busz. Tutaj: Galeria Pałac 28

Towarzystwo Muzyczne im. Ignacego Jana Paderewskiego, ul. ks. Piotra Skargi 7, 85-018 Bydgoszcz, tel./fax 523 270 291, www.konkurspaderewskiego.pl, prezes prof. Katarzyna Popowa-Zydroń 33

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana Rejewskiego, ul. Skłodowskiej-Curie 4, 85-094 Bydgoszcz, tel. 523 413 074; www.pbw.bydgoszcz.pl, dyr. Ewa Pronobis-Sosnowska Polski Związek Chórów i Orkiestr Oddział w Bydgoszczy, ul. Toruńska 30, 85-023 Bydgoszcz, tel. 523 287 028. Prezes Eugeniusz Kubski, tel. 604 891 449, prezes@pzchio.bydgoszcz.pl Stowarzyszenie Artystyczne „MÓZG”, www.stowarzyszenie.mozg.art.pl, ul. Gdańska 10, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 455 195 30 Salezjańskie Stowarzyszenie Wychowania Młodzieży, ul. Salezjańska 1, 85-792 Bydgoszcz, www.dominiczek.salezjanie.pl, tel. 523 447 401 lub 523 766 739 Skrzynka na bajki, księgarnia nie tylko dla dzieci, ul. Focha 2, 85-070 Bydgoszcz, tel. 665 192 904 Teatr Kameralny w Bydgoszczy, Dyrektor: Mariusz Napierała, ul. Grodzka 14-16, 85-109 Bydgoszcz. Biuro: Centrum Kongresowe Opery Nova, ul. Marszałka Ferdynanda Focha 5, 85-070 Bydgoszcz. Tel. 885 904 192, e-mail: biuro@teatrkameralny.com, www.teatrkameralny.com 45 Teatr Pantomimy „DAR”, www.dar.art.pl; e-mail: teatrdar@wp.pl, tel. 523 407 468, 602 572 021, 602 257 675 Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, dyrektor: Wojciech Faruga, al. Mickiewicza 2, 85-071 Bydgoszcz, tel. 523 397 841, Kasa biletowa: czynna od środy do piątku w godzinach 14.00-18.00, al. Mickiewicza 2 (wejście główne od ul. 20 stycznia 1920) oraz godzinę przed spektaklem, tel. +48 523 397 818, tel. +48 885 607 090, bilety@teatrpolski.pl; www.teatrpolski.pl 31 Towarzystwo Inicjatyw Kulturalnych, ul. Dworcowa 62/2, 85-009 Bydgoszcz, tel. 523 213 371, prezes Maria Papała 32 Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy, ul. Jezuicka 4, tel./fax 523 225 196, 523 454 434, www.tmmb.pl, e-mail: biuro@tmmb.pl, skrytka pocztowa nr 17, 85-169 B 37, prezes Jerzy Derenda. Biuro Zarządu

Towarzystwo Operowe im. prof. Felicji Krysiewiczowej, ul. Focha 5, 85-006 Bydgoszcz, prezes Zenona Tomczak, tel. 603 993 852, sekretarz zarządu Danuta Święcichowska 27 Towarzystwo Polsko-Austriackie, Oddział B. ul. Stary Rynek 5, 85-104 Bydgoszcz, tel. 609 678 277, e-mail: lubomira.kubiak@gmail.com, prezes Lubomira Kubiak, dyżury w każdą drugą środę miesiąca 34 Towarzystwo Polsko-Niemieckie, ul. Fordońska 120. Dyżury w każdy trzeci poniedziałek miesiąca w godz. 13-16, e-mail: tpn1@wp.pl www. tpnbydgoszcz.bugs3.com, www.facebook.com/tpn.Bydgoszcz, prezes Danuta Szczepaniak-Kucik, tel. 504 100 024, sekretarz Krystyna Bender-Dudziak, tel. 605 666 936 Towarzystwo Polsko-Włoskie, Stary Rynek 22-24 (III p., wejście przez KATALOGI), tel. 523 238 008, dyżury: 1. środa miesiąca godz. 17-19, www.api.bydgoszcz.pl; api@api.bydgoszcz.pl, prez. Elżbieta Renzetti 35 Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Francuskiej, Prezes: Beata Żmuda, tel. 693 925 911, wiceprezes: Maria Pastucha, tel. 694 582 721, www.tppf.byd.pl 11 Urząd Miasta, Biuro Kultury Bydgoskiej, ul. Jezuicka 2 (w podwórzu) I piętro pok. 04, 85-102 Bydgoszcz, www.bydgoszcz.pl, tel. 525 858 189, Dyrektor Magdalena Zdończyk 36 Wędrowniczek – Klub Turystyczny, prezes Adam Czachorowski, tel. 523 251 635 Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. dr. Witolda Bełzy w Bydgoszczy, ul. Długa 39, 85-034 Bydgoszcz, tel. centrala 52 323 80 08, 52 33 99 200, tel. sekretariat 52 328 73 90, 52 33 99 225, e-mail: sekretariat@wimbp.bydgoszcz.pl, www.biblioteka.bydgoszcz.pl, p.o. Dyrektor: Danuta Kaczmarek 35 Redakcja „BIK” prosi Państwa o weryfikację danych: bik@mck-bydgoszcz.pl

listopad 2020 |

BIK | 23

w yd a r z e ni a Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy W dniu 1 i 11 listopada 2020 Galeria Miejska bwa nieczynna W związku z zagrożeniem związanym z rozprzestrzenianiem się koronawirusa SARS-COV-2 aktualne informacje o zasadach zwiedzania galerii i uczestniczenia w spotkaniach edukacyjnych publikujemy na naszej stronie internetowej w zakładce: Galeria w czasie pandemii. do 15.11.2020, ul. Gdańska 20

Dziewczyny na warsztat

kuratorki, aranżacja wystawy: Joanna Kurkiewicz, Olka Banaś Instytut Dizajnu w Kielcach / Wzgórze Zamkowe koordynacja: Agnieszka Gorzaniak

Wystawa Dziewczyny na warsztat jest wynikiem analizy aktualnego charakteru pracy polskich projektantek. Okazją do bilansu przemian na rynku projektowym było 30-lecie zmian ustrojowych, jakie zaszły w Polsce po ’89 roku. Głównym założeniem ekspozycji jest przedstawienie pierwszego pokolenia Polek, któremu udało się – na taką skalę – rozwinąć prywatną działalność projektową. Wystawa ma za zadanie zilustrować obecną sytuację projektantek, pokolenia 30-latek, pracujących w kapitalistycznym systemie.

Dziewczyny na warsztat, oprowadzanie kuratorskie, fot. Karolina Pikosz

Rezydencje Artystyczne 23 października – 29 listopada 2020, ul. Gdańska 20

Gosia Bartosik, Dzień dobry

kuratorka: Danka Milewska „Dzień dobry” to nasz codzienny rytuał. To zaproszenie czy wstęp do tworzenia więzi, zwłaszcza gdy idzie w parze lub w towarzystwie spojrzenia. Gosia Bartosik swoją wystawą Dzień dobry otwiera przestrzeń rytuałów rysunkowych – prywatnych i codziennych. Zaprasza do wnętrza czasu, który przeżyła na układaniu sobie serca, gdy on nadal się rozwarstwia. Zmęczona oporem, odważna i po24 | BIK | listopad 2020

Z archiwum artystki

otwierana, z miejscem na lęk, odżywiając się rysowaniem, Bartosik podchodzi do codzienności, mówiąc jej czule: dzień dobry. Wystawa w ramach Programu Rezydencji Artystycznych Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy. 20 listopada 2020 – 31 stycznia 2021, ul. Gdańska 20

Włocławki

Ceramiczne wyroby z Włocławskiej Fabryki Fajansu z lat 1952–91 kurator wystawy i autor scenariusza: Karolina Bandziak-Kwiatkowska (Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku) koordynacja: Danuta Pałys

Otwarcie wystawy bez wernisażu. O godzinie 17.00 zapraszamy na oprowadzanie. Obowiązują zapisy – tel. 52 339 30 54, 52 339 30 50 Pokazane na wystawie wyroby fajansu włocławskiego pochodzą z kolekcji Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku. Celem wystawy jest zobrazowanie działalności włocławskiej fabryki w okresie powojennym – od lat 50. do momentu zamknięcia fabryki w 1991 – i pokazanie różnorodności produkowanych form i dekoracji na fajansie w różnych etapach działalności fabryki. Dynamiczny rozwój produkcji ceramicznej we Włocławskiej Fabryce Fajansu nastąpił po 1952 roku, kiedy to powstał Ośrodek Wzorcujący nr 2. Rozpoczęto wówczas produkcję fajansu nowoczesnego, a działalność fabryki zwróciła uwagę polskich artystów ceramików. Drugim istotnym wydarzeniem, które przyniosło rozgłos i popularność włocławskiemu fajansowi – nie tylko w kraju, ale też za granicą – było Biennale Fajansu Włocławskiego. Konkursy organizowane pod patronatem Ministerstwa Kultury przez włocławskie muzeum pokazywały ogromy talent malarek zatrudnionych w fabryce. Pierwsze Biennale Fajansu Włocławskiego zostało zorganizowane z okazji 100-lecia założenia Fabryki Fajansu we Włocławku w 1973 roku.

w yd a r z e ni a 6 listopada – 5 grudnia 2020, ul. Gdańska 3

Katarzyna Bogucka. Plakaty

kuratorka: Karolina Rybka „Prace pokazane na wystawie to zbiór plakatów, jakie stworzyłam na przestrzeni ostatnich 10 lat. W większości są to prace powstałe na potrzeby własne – zabawy formą oraz ćwiczenia stylu. Większość z nich, tworzona z myślą, na czym jest miło zawiesić oko w domu i o czym warto sobie przypominać na co dzień, krąży w okolicy tematyki domowej, relaksu, bliskości i patrzenia z dystansem na pęd życia. Ponieważ znalazła się grupa odbiorców, którym te hasła również są bliskie, ubarwiają coraz więcej domowych kątów. Cykl rozrasta się z każdym rokiem, zachęcając do wypoczynku, chwaląc luksus, jakim jest wolny czas, przypominając o przyjemności czytania” (Katarzyna Bogucka).

Wazon, projekt dekoracji nr 2236, projekt formy – Zbigniew Stadnicki, 1958 r., z archiwum Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej

Wazon, wzór nr 284, Projekt formy Jan Sowiński, 1958 r. fot. z archiwum MZKiD

Wazon, wzór nr 31, Projekt formy IWP, 1953 r. fot. z archiwum MZKiD

Katarzyna Bogucka, Spokój

Powstanie wzorów fajansowych – tak znanych i powszechnych w każdym domu w okresie PRL-u – związane jest z osobami-projektantami i malarkami fajansu włocławskiego. Ważnym aspektem prezentacji popularnych włocławków jest pokazanie osób-ceramików i dekoratorów, którzy często pracowali całe życie w fabryce fajansu. Wystawa zaprezentuje bogactwo form i różnorodność dekoracji – od epoki fajansu zw. Picasso, poprzez wszystkie etapy fajansu kwiecistego, aż do momentu upadku fabryki w 1991 roku. Wystawa czynna będzie do 31 stycznia 2021 roku. inf. Karolina Bandziak-Kwiatkowska

Katarzyna Bogucka, Relax

listopad 2020 |

BIK | 25

w yd a r z e ni a Katarzyna Bogucka, ur. w 1985 roku. W 2009 obroniła dyplom malarstwa na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu. Ilustratorka. Jej prace można zobaczyć zarówno na łamach prasy, książek dla dzieci, w animacji, jak i szeroko pojętym designie. W 2013 otrzymała nagrodę NAMI Island International Concours for picture book illustrations in Seoul i wzięła udział w wystawie Bologna Illustration Exhibition. Dziecko na warsztat

PLOTECZKI, czyli pleciemy Łapacz Jesiennych Snów Użyjemy sznurków, włóczek oraz innych znalezionych skarbów, by wypleść listopadową historię. W Łapaczu Jesiennych Snów można zmieścić wszystko, czego nam potrzeba – listopadową ciszę, szum deszczu i kolory opadających liści, a także senne i marzycielskie chwile! Warsztaty kierowane są do grup zorganizowanych, dla dzieci przedszkolnych i klas 1–3 szkoły podstawowej, spotkanie trwa do 1,5 godz. Spotkania odbywają się w każdą

środę miesiąca, godzina do ustalenia z grupą, wstęp wolny, obowiązują zapisy: tel. 52 339 30 62. prowadzenie: Agnieszka Gorzaniak i Karolina Pikosz Sztuka w samo południe! Warsztaty dla seniorów 6.11.2020, godz. 12.00, ul. Gdańska 20, wstęp wolny

Temat: Zaduszki artystyczne 2020

Prowadzenie: Artur Owczarczak Cykl spotkań poświęconych sztuce i szeroko rozumianej kulturze, adresowanych do osób w wieku 60+. W ramach spotkań proponujemy dyskusje o sztuce współczesnej oraz działania twórcze, które rozwijają procesy poznawcze, doskonaląc sprawność manualną poprzez poznawanie różnych technik i form plastycznych. Listopad to czas zadumy i wspomnień o tych, którzy odeszli. Jak co roku, uczcimy pamięć zmarłych, związanych z środowiskiem artystycznym: plastyków, rzeźbiarzy, aktorów, pedagogów, dziennikarzy, poetów, literatów, muzyków, animatorów życia kulturalnego. Bydgoska Akademia Sztuki 4.11.2020, godz. 18.00, ul. Gdańska 20, wstęp wolny

Bartosz Mucha. Poor Design

25.11.2020, godz. 18.00, ul. Gdańska 20, wstęp wolny

Jerzy Brukwicki. Ceramiczne figurki z polskich wytwórni fajansu i porcelany w wieku XX i współcześnie inf. Danuta Pałys

fot. Karolina Pikosz

Regionalna Inicjatywa Doskonałości 14.11.2020, sobota, godz. 12.00

Spotkanie online z Rafałem Blechaczem i Bomsori Kim

Rozmowę poprowadzi Aleksander Laskowski. Zapraszamy na kanale YouTube Regionalnej Inicjatywy Doskonałości: www.youtube.com/channel/UCHJUokqH3Fuq6bDuCzsxLqA. 15.11.2020, niedziela, godz. 17.00, Dom Polski, ul. Grodzka 1, liczba miejsc ograniczona

Koncert z cyklu: Beethoven w Bydgoszczy Joanna Czapińska, fortepian Bolesław Siarkiewicz, skrzypce Renata Marzec, wiolonczela Trio fortepianowe c-moll op. 1/3 Maria Murawska, fortepian Sonata fortepianowa d-moll op. 31/2 „Burza” Kamil Pacholec, fortepian Sonata fortepianowa Es-dur op. 81a „Les adieux” Jakub Kuszlik, fortepian Fantazja na fortepian g-moll op. 77 Sonata fortepianowa Fis-dur op. 78 „à Thérèse”

26 | BIK | listopad 2020

23–25 listopada 2020, sala koncertowa Akademii Muzycznej, ul. Gdańska 20

Mariusz Kwiecień – Mistrzowskie Warsztaty Wokalne

Technika wokalna jako fundament budowania osobowości estradowej i scenicznej. Wydarzenie dostępne również online @sztukadoskonalosci, www.youtube.com/channel/UCHJUokqH3Fuq6bDuCzsxLqA. 29.11.2020, niedziela, godz. 17.00, Dom Polski, ul. Grodzka 1, liczba miejsc ograniczona

Koncert z cyklu: Beethoven w Bydgoszczy Piotr Kępiński, fortepian Sonata fortepianowa f-moll op. 2/1

Anna Stempin-Jasnowska, fortepian Sonata fortepianowa C-dur op. 53 „Waldsteinowska” Piotr Kępiński, fortepian Sonata fortepianowa f-moll op. 57 „Appassionata”

inf. Agata Szpadzińska

w yd a r z e ni a Akademia Muzyczna w Bydgoszczy 3.11.2020, wtorek, godz. 19.00, Sala Koncertowa Akademii Muzycznej, ul. Gdańska 20

Pedagodzy i studenci AM w Bydgoszczy in memoriam Pedagodzy i studenci AM w Bydgoszczy

5.11.2020, czwartek, godz. 19.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3

CXLIV Koncert Organowy

22.11.2020, niedziela, godz. 18.00, Sala Koncertowa Filharmonii Pomorskiej, ul. A. Szwalbego 6. Bilet normalny – 25 zł, ulgowy – 20 zł. Bilety do nabycia od 3.11.2020 w Dziale Artystycznym AM oraz (w przypadku dostępności) godzinę przed koncertem w FP

Koncert symfoniczny

Orkiestra Symfoniczna AM w Bydgoszczy Michał Dworzyński – dyrygent Adam Kałduński – fortepian w programie: L. van Beethoven – VII Symfonia A-dur op. 92 F. Chopin – Koncert fortepianowy e-moll op. 11

24.11.2020, wtorek, godz. 19.00, Sala Koncertowa Akademii Muzycznej, ul. Gdańska 20

KONCERT w ramach Jubileuszu 40-lecia Wydziału Kompozycji, Teorii Muzyki i Reżyserii Dźwięku

Stanislav Šurin, fot. Gianni Proietti

Stanislav Šurin – organy w programie: The Miscellaneous collection from Levoča, Slovakia, J. Valach (transcription and selection): Intrada; Gaudium; Lilia mia, cor mio; Treza; Sarabanda; Volta; Amor; Chorea J.S. Bach – Praeludium und Fuge Es-Dur BWV 552 S. Šurin – Malé modálne prelúdium; Fanfáry M. Nosetti – Variations on Japan folk song – Sakura * * * Monika Pietruszewska – obój Zenon Kitowski – klarnet Grzegorz Dąbrowski – fagot w programie: J.J. Quanz – Trio B-dur W.A. Mozart – Divertimento B-dur nr 2 KV 229 Ch. Hugenin – Trio G-dur op. 30 J. Ibert – Cinq Pieces en Trio

15.11.2020, niedziela, godz. 11.30, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3. Bilety w cenie 5 zł dla dziecka i 8 zł dla osoby dorosłej można nabywać w foyer Sali Koncertowej pół godziny przed audycją

CCXVII Poranek Muzyczny dla dzieci z rodzicami

Małgorzata Furche-Jurczyk – fortepian Katarzyna Rajs – fortepian Michał Szałach – skrzypce Filip Syska – wiolonczela Mateusz Szwankowski – klarnet Grzegorz Jurczyk – perkusja Bartosz Bielak perkusja w programie: Zbigniew Bargielski, Aleksandra Brejza, Magdalena Cynk, Rafał Gorzycki, Paweł Grajnert, Piotr Gryska, Marcin Gumiela, Jia Haonan, Małgorzata Królak-Radziejewska, Hanna Kulenty, Marcin Kopczyński, Piotr Komorowski, Dariusz Kubicki, Jędrzej Rochecki, Maciej Różycki, Manuel Salas, Monika Sroczyńska, Sergiusz Wrotek – Suita jubileuszowa z okazji 40-lecia Wydziału Kompozycji, Teorii Muzyki i Reżyserii Dźwięku

28.11.2020, sobota, godz. 16.00, Dom Polski, ul. Grodzka 1, wstęp wolny / liczba miejsc ograniczona

Musica Spiritus Movens

Jacek Greszta – bas Studenci klasy śpiewu Marek Kamola – fortepian Artur Pilch – fortepian w programie: J. Haydn, W.A. Mozart, G. Verdi

29.11.2020, niedziela, godz. 17.00, Sala Rotundowa Pałacu w Lubostroniu. Bilety w cenie 15 zł można nabywać pół godziny przed koncertem

CCXI Koncert Pałacowy

Katarzyna Bąkowska – skrzypce Joanna Czapińska – fortepian w programie: Z. Noskowski, R. Statkowski, A. Zarzycki

Informacje o zasadach wejścia na koncerty odbywające się w Akademii Muzycznej podane zostaną w późniejszym terminie na stronie: www.amuz.bydgoszcz.pl.

Pan listopad gra na basie

inf. Anna Cudo

listopad 2020 |

BIK | 27

w yd a r z e ni a Filharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego 6.11.2020, piątek, godz. 19.00

Na urodziny patrona

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Marek Pijarowski – dyrygent Kamil Pacholec – fortepian II nagroda XI Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. I.J. Paderewskiego oraz nagroda Filharmonii Pomorskiej F. Chopin – Koncert fortepianowy e-moll J. Haydn – Symfonia nr 101 D-dur „Zegarowa”

Koncert transmitowany na żywo na kanale YouTube FP. Eljazz Big Band, fot. Kinga Eliasz

Tomaszewski, Adam Lemańczyk. Inspiracja muzyką Bacha, jak się okazuje, nie ma granic, a zetknięcie się z nią z jednej strony jest wielkim wyzwaniem, a z drugiej daje ogromne możliwości interpretacji. 13.11.2020, piątek, godz. 19.00

Wirtuozowski Paganini

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Raoul Grüneis – dyrygent Vadim Brodski – skrzypce

Marek Pijarowski, fot. Piotr Ulanowski

Koncert fortepianowy e-moll Chopina wyróżniają rozbudowana partia orkiestry i silnie wyeksponowany pierwiastek wirtuozowski. Kunsztowne walory tego dzieła zaprezentuje 22-letni Kamil Pacholec, student Akademii Muzycznej w Bydgoszczy w klasie Ewy Pobłockiej. Popularna Symfonia nr 101 Haydna, której przydomek „Zegarowej” wziął się od miarowego rytmu II części, zalicza się do cyklu 12 „symfonii londyńskich”. Na podium dyrygenckim maestro Marek Pijarowski, szef dyrygent Orkiestry Filharmonii Poznańskiej i pedagog Akademii we Wrocławiu i na Uniwersytecie Muzycznym w Warszawie. 11.11.2020, środa, godz. 19.00

Świętujemy niepodległość

Orkiestra Kameralna Filharmonii Pomorskiej Capella Bydgostiensis Eljazz Big Band Józef Eljasz – kierownictwo muzyczne

J.S. Bach – m.in. Toccata, Ach, mein Sinn z Pasji Janowej, Preludium c-moll, Aria na strunie G W 270. rocznicę śmierci J.S. Bacha bydgoski artysta Józef Eliasz z zespołem postanowił oddać hołd geniuszowi z Bonn wyjątkowym występem. Eljazz Big Band i Capella Bydgostiensis zagrają koncert premierowy z najbardziej znanymi utworami Bacha, który zabrzmi zupełnie inaczej za sprawą wyjątkowych aranżacji specjalnie przygotowanych na tę okazję. Wśród aranżerów pojawiają się nazwiska kojarzone przede wszystkim z muzyką jazzową, jak m.in. Jacek Namysłowski, Andrzej Jagodziński, Paweł 28 | BIK | listopad 2020

N. Paganini – I Koncert skrzypcowy D-dur op. 6 F. Schubert – VII Symfonia C-dur „Wielka”

Vadim Brodski zagra I Koncert Paganiniego, który stanowi bodajże do dziś decydujący sprawdzian ostatecznej biegłości technicznej skrzypka, wymagającej najwyższej, wirtuozowskiej klasy. Symfonia C-dur Schuberta, zwana „Wielką”, zaliczana jest do najwybitniejszych osiągnięć romantycznej symfoniki. Kompozytor, przedwcześnie zmarły, nie doczekał jej premiery. W tej Symfonii rozbrzmiewają owe słynne „niebiańskie dłużyzny”, o których z zachwytem wypowiadał się Schumann, odkrywca dzieła. Niemiecki, uznany dyrygent Raoul Grüneis ostatnio pełnił funkcję dyrektora muzycznego Mittelsächsische Theater we Freibergu. Często bywa zapraszany do Wenezueli, gdzie w ciągu ostatniej dekady dyrygował już wszystkimi znaczącymi orkiestrami. 18.11.2020, środa, godz. 19.00

Muzyczna podróż przez Europę

Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis Piotr Pławner – kierownictwo artystyczne, skrzypce G. Holst – St. Paul’s Suite A. Vivaldi – Koncert na dwoje skrzypiec a-moll F. Schubert – Rondo A-dur na skrzypce i orkiestrę smyczkową D438 W.A. Mozart – Adagio i fuga KV 546 L. Weiner – Divertimento N. Skalkottas – Pięć tańców greckich

Piotr Pławner należy do najwybitniejszych i najbardziej kreatywnych skrzypków swojej generacji. Jest laureatem wielu konkursów w kraju i za granicą. Najważniejsze z nich

w yd a r z e ni a dawna, oratoryjno-kantatowa oraz kameralna. Monika Korybalska pochodzi z Bydgoszczy. Absolwentka Akademii Muzycznej w Krakowie w klasie Katarzyny Oleś-Blachy. Wykonuje również dzieła kantatowo-oratoryjne oraz utwory liryki wokalnej. Jest laureatką II nagrody i nagrody specjalnej w VI Ogólnopolskim Konkursie Wykonawstwa Muzyki Operetkowej i Musicalowej im. I. Borowickiej. 29.11.2020, niedziela, godz. 17.00

Andrzejki z Maciejem Niesiołowskim

Piotr Plawner, fot. Joel Schweizer

to zwycięstwa w X Międzynarodowym Konkursie im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu (1991), Międzynarodowym Konkursie w Bayreuth (1991) czy w prestiżowym 44. Międzynarodowym Konkursie ARD w Monachium (1995 – najwyższy laur przyznany w 55-letniej historii tego konkursu dopiero po raz trzeci). Wykłada też w bydgoskiej Akademii Muzycznej.

Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis Maciej Niesiołowski – dyrygent m.in. utwory L. Andersona, J. Gadego, J. Straussa, H. Manciniego

20.11.2020, piątek, godz. 19.00

Rok Beethovena

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Paweł Kapuła – dyrygent Mariusz Patyra – skrzypce Magdalena Bojanowicz – wiolonczela Radosław Kurek – fortepian L. van Beethoven Koncert potrójny C-dur op. 56 II Symfonia D-dur op. 36

Kontynuując obchody Roku Beethovena, zapraszamy do wysłuchania jednego z najbardziej niesamowitych dzieł Mistrza z Bonn, które – jak mówią znawcy – mogło powstać tylko spod pióra tego genialnego kompozytora. Partie solowe w Koncercie potrójnym realizować będą uznani artyści związani z bydgoską uczelnią muzyczną. Błyskotliwa II Symfonia z kolei ujmuje niezwykłą radością, mimo że powstawała w bardzo trudnym okresie dla kompozytora i jest świadectwem tryumfu życiowej mocy Beethovena nad jego chorobą – głuchotą. 27.11.2020, piątek, godz. 19.00

Z hiszpańskim powiewem

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Kai Bumann – dyrygent Katarzyna Oleś-Blacha – sopran Monika Korybalska – mezzosopran

arie i duety z oper i zarzueli m.in. G. Bizeta, A. Lary, H. Villa-Lobosa, G. Barbieriego

Solistka Opery Krakowskiej Katarzyna Oleś-Blacha ma na koncie ponad 30 pierwszoplanowych ról operowych i operetkowych, które prezentowała w 50 różnych realizacjach premierowych, festiwalowych oraz repertuarowych wielu teatrów operowych w Polsce i za granicą. W kręgu jej zainteresowań artystycznych znajduje się również muzyka

Maciej Niesiołowski

Oprawą artystyczną koncertu, jak zawsze z właściwym sobie kunsztem, zajmie się koneser nastrojowych koncertów – maestro Maciej Niesiołowski. Nazwisko artysty kojarzone jest przez ostatnie lata przede wszystkim z muzyką „lżejszego” formatu na najwyższym poziomie, głównie operetkowo-musicalową. Należy przypomnieć, że artysta na początku swej kariery jako solista wiolonczelista i dyrygent pracował z wiodącymi orkiestrami w Polsce i Kwartetem Wilanowskim. W repertuarze miał najpoważniejsze pozycje światowej literatury zarówno wielkiej symfoniki, jak i kameralistyki. Mistrz koncertuje w kraju i za granicą. KASA BILETOWA czynna od wtorku do piątku w godz. 14–18 oraz godzinę przed koncertem. Rezerwacja: w godz. 12–14, tel. 52 321 02 34; 52 321 04 67 wew. 21 e-mail: kasa.biletowa@filharmonia.bydgoszcz.pl Informacja o koncertach Dz. Promocji: 52 321 25 50 (w godz. 9–15) BILETY ONLINE: www.bilety24.pl Informujemy, że przed każdym koncertem od melomanów będziemy pobierać dane osobowe w postaci imienia, nazwiska oraz nr. tel. kontaktowego w celu zapobiegania, przeciwdziałania i zwalczania COVID-19. Dane udostępnione będą jedynie instytucjom uprawnionym ustawowo, w tym właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu. Na stronie www.filharmonia.bydgoszcz.pl: OBOWIĄZKOWE OŚWIADCZENIE COVID-19 KLAUZULA COVID-19 REGULAMIN DLA MELOMANÓW inf. Mariola Grochowina

listopad 2020 |

BIK | 29

w yd a r z e ni a Opera Nova w Bydgoszczy 7.11.2020, sobota, godz. 17.00 – Premiera 8.11.2020, niedziela, godz. 17.00 9.11.2020, poniedziałek, godz. 11.00 i 17.00

Operowy zawrót głowy – opera kameralna dla dzieci

Muzyka: Maciej Małecki Libretto i teksty: Magdalena Małecka-Wippich Teksty piosenek: Magdalena Małecka-Wippich i Małgorzata Strzałkowska Reżyseria i kierownictwo muzyczne: Magdalena Małecka-Wippich Choreografia: Jarosław Staniek Scenografia i kostiumy: Marta Kodeniec Światła: Krzysztof Fogiel Asystent dyrygenta: Jagoda Wyrwińska Asystent reżysera: Dorota Borowicz Wykonawcy: Kropka, Wykrzyknik, kwartet smyczkowy = Chór, Tancerze

Autorem muzyki jest Maciej Malecki – kompozytor i pianista, który tworzy głównie muzykę dla teatru, filmu, telewizji. W latach 80. porzucił twórczość ilustracyjną na rzecz kompozycji koncertowych. Ze sceny Opery Nova znany za sprawą opery komicznej Awantura w Recco. Bogata twórczość Małeckiego (kompozycje dla teatru dramatycznego, filmy, radia, musicale i in.) obejmuje także utwory dla dzieci, m.in. Cztery małe pory roku na dziecięcy chór a cappella (1994), Pchła Szachrajka, radiowa bajka muzyczna w wersji scenicznej wg Jana Brzechwy (2002). W 2017 r. powstała muzyka do Operowego zawrotu głowy, który na warsztat reżyserski wzięła córka kompozytora, Magdalena Małecka-Wippich, altowiolistka, pisarka, manager artystyczny. Jest także autorką libretta do tej miniopery. Spektakl wprowadza dzieci w wieku od 6 do 12 lat w świat opery, zaprasza do zabawy z językowymi łamańcami, pojedynku na słowa i wspólnego śpiewania. Młoda widownia bardzo żywo reaguje na perypetie głównych bohaterów: przebojowej Kropki i roztargnionego Wykrzyknika. Obok nich gra (nie tylko na instrumentach!) kwartet smyczkowy i występują tancerze. Zapraszamy do wspólnego śpiewania wraz z nimi piosenek, także tych z charakterystycznymi dla polszczyzny zbitkami, jak bardzo lubiana „Nie marszcz czoła!”. Libretto autorstwa Magdaleny Małeckiej-Wippich wykorzystuje piosenki Małgorzaty Strzałkowskiej, autorki znakomitych książek dla dzieci. 14.11.2020, sobota, godz. 11.00 i 17.00 15.11.2020, niedziela, godz. 17.00

Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków – balet dla dzieci Muzyka: Bogdan Pawłowski Inscenizacja i choreografia: Henryk Konwiński Kierownictwo muzyczne: Henryk Wierzchoń Scenografia i kostiumy: Anna Sekuła

Bogdan Pawłowski to kolejny współczesny polski kompozytor, którego utwór prezentowany jest w listopadowym 30 | BIK | listopad 2020

Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków, fot. Marek Chełminiak

repertuarze Opery Nova. Jest autorem muzyki do ponad 200 spektakli dramatycznych i 28 lalkowych. Z myślą o dziecięcej widowni teatrów operowych skomponował dwa balety pełnospektaklowe: Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków (prapremiera w 1970 roku w Teatrze Wielkim w Łodzi) oraz Kot w butach (prapremiera 12 października 1997 roku w Operze Nova w Bydgoszczy). Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków jest wystawiana na scenach operowych i teatrów muzycznych w Europie: od Hiszpanii po Ukrainę, w Azji (od Syberii po Izrael), w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych. Odbyło się już ponad 50 premier tego baletu stworzonego na motywach słynnej baśni braci Grimm. W złotym pałacu żyje okrutna piękność – Zła Macocha, zazdrosna o swą urodę i władzę. Z jej rozkazu pasierbica, Śnieżka, ma zginąć z ręki leśniczego. Ten, wzruszony losem dziewczyny, daruje jej życie. Królewna trafia do ukrytej w borze chatki siedmiu krasnoludków, które parają się zawodem tradycyjnie im przypisywanym – górnictwem (widzowie będą świadkami ich pracy w czeluściach kopalni). A ponieważ zadaniem krasnali jest rozdawanie nagród lub wymierzanie kar, w zależności od uczynków człowieka, dlatego też w finale Śnieżka zamieszka ze swym wybawcą Królewiczem w pięknych komnatach, a Zła Królowa pozna smak upokorzenia. To osnowa libretta do tanecznej prezentacji tej znanej fabuły. Jeśli jakieś dziecko nie widziało jeszcze krasnoludka, jego rodzice powinni o to zadbać i umożliwić mu spotkanie – i to z siedmioma krasnoludkami naraz! Soliści i Balet Opery Nova tańcem i gestem snują opowieść, oddają uczucia bohaterów, wyzwalają w widzach emocje: każą bać się Złej Macochy i jej świty, angażują w zabawę z rozbrykanymi krasnoludkami; uczą odczytywać język tańca. Ta wersja Śnieżki, w choreografii Henryka Konwińskiego, obecna jest na afiszu od 20 lat i była pierwszym spektaklem dla dzieci zrealizowanym i wystawionym na scenie Opery Nova. Poprzednie realizacje tego niezwykle popularnego baletu miały miejsce w 1975 (chor. Krystyna Gruszkówna) i 1983 r. (chor. Witold Borkowski).

w yd a r z e ni a 28.11.2020, sobota, godz. 19.00 – Premiera 29.11.2020, niedziela, godz. 18.00

Così fan tutte albo Szkoła kochanków – opera komiczna W.A. Mozarta Reżyseria: Paweł Szkotak Kierownictwo muzyczne: Dawid Runtz Choreografia: Iwona Runowska Scenografia: Mariusz Napierała Kostiumy: Agata Uchman Reżyseria świateł: Maciej Igielski Przygotowanie Chóru: Henryk Wierzchoń

Così fan tutte to farsa o korzeniach tkwiących w commedia dell’arte, jedno z ostatnich operowych dzieł Mozarta, skomponowane na rok przed śmiercią. Trzecia jego opera, która powstała we współpracy z doskonałym librecistą, Lorenzem da Pontem. Stary sceptyk, Don Alfonso, powątpiewając w kobiecą stałość uczuć i wierność, zakłada się z młodymi oficerami Ferrandem i Guglielmem, że ich ubóstwiane wybranki, siostry Fiordiligi i Dorabella, nie są lepsze od innych. „Test na wierność” wymaga od młodzieńców, przebranych za Albańczyków, odegrania uwodzicieli sióstr. Obaj narzeczeni rzekomo wyruszają na wojnę, w rzeczywistości zaś, w przebraniu, rozpoczynają zaloty: każdy do narzeczonej drugiego. W przeprowadzeniu „eksperymentu” wspomaga ich pokojówka Despina. Dziewczęta ostatecznie decydują się ulec nowym adoratorom. Wtedy triumfuje Don Alfonso, ale czy prawda jest do śmiechu młodym obu płci? Wbrew pozorom, Così fan tutte to opera trudna reżysersko. Choć fabuła skupia się głównie na miłosnej intrydze i przebierankach (niczym we wcześniejszym Weselu Figara), to w istocie dotyka już niebezpiecznej zabawy i manipulowania uczuciami bohaterów oraz wykorzystywania ludzkiej emocjonalności (vide: Niebezpieczne związki Choderlosa de Laclos). W tej komedii jest nuta tragedii.

plakat Tomasza Bogusławskiego

Nie do wiary, że dopiero w czasie tegorocznej pandemii ta opera Mozarta znajdzie się na afiszu bydgoskiej opery. Tytuł ten nigdy dotąd nie był tu realizowany! Teraz pracuje nad nim ekipa znakomitych twórców. inf. Ewa Chałat

Dom Kultury MODRACZEK 5.11.2020, czwartek, godz. 18.00, rezerwacja wejściówek pod nr. tel. 787 097 639 Indianie Ameryki Północnej. Historia i dzień dzisiejszy. „Jak zdobywano Dziki Zachód. Szlaki osadnicze”, cz. II. Spotkanie poprowadzi dr Adam Piekarski. 12.11.2020, czwartek, godz. 18.00, rezerwacja wejściówek pod nr. tel. 787 097 639 Kawiarnia Literacka – gość: Helena Skonieczka (z domu Dobaczewska) – wychowała się na Pałukach w Żninie. Od 1976 roku mieszka w Bydgoszczy. Jest animatorem ruchu kulturalnego, szczególnie w środowisku osób niewidomych. Redaktorka kilkunastu wydawnictw związkowych z serii „Biblioteka OKATiK-a” PZN. Autorka scenariuszy i licznych projektów artystycznych w Okręgu Kujawsko-Pomorskim Polskiego Związku Niewidomych. Spotkanie poprowadzi W. Barbara Jendrzejewska. Helena Skonieczka

Ze względu na panującą pandemię liczba miejsc na spotkania jest ograniczona. Rezerwacja wejściówek pod numerem telefonu: 787 097 639. inf. Izabela Kaczyńska

listopad 2020 |

BIK | 31

w yd a r z e ni a Teatr Polski w Bydgoszczy 6.11.2020, piątek, godz. 10.00 7.11.2020, sobota, godz. 16.00 8.11.2020, niedziela, godz. 11.00 Mała Scena TPB, czas trwania 55 min, bez przerwy

Jan Brzechwa – Pchła Szachrajka

reżyseria: Łukasz Gajdzis; scenografia: Aleksandra Semenowicz; inspicjent: Adam Pakieła; występują: Małgorzata Witkowska / Michalina Rodak, Paweł L. Gilewski, Marcin Zawodziński

Mur, fot. Natalia Kabanow

Pchła Szachrajka, fot. Filip Kowalkowski

Inteligenta, pełna humoru opowieść staje się niezwykle angażująca, co można dostrzec obserwując wypieki powstające na twarzach najbardziej wymagającej publiczności. Co więcej, wyzwanie podjęte przez świetne trio aktorskie (Małgorzata Witkowska/Michalina Rodak, Paweł L. Gilewski i Marcin Zawodziński) będzie uciechą również dla rodziców, których perypetie małego stworzonka oczarują ponownie. Uwaga! W spektaklu wykorzystywany jest stroboskop. 16.11.2020, poniedziałek, godz. 11.00 17.11.2020, wtorek, godz. 19.00 28.11.2020, sobota, godz. 19.00 29.11.2020, niedziela, godz. 16.00 Mała Scena TPB, wiek: 14+

Mur

reżyseria: Justyna Sobczyk; tekst i dramaturgia: Justyna Lipko-Konieczna; scenografia, kostiumy: Magdalena Łazarczyk; muzyka: Sebastian Świąder; choreografia: Filip Szatarski; reżyseria światła: Aleksander Prowaliński; inspicjent: Adam Pakieła; występują: Michalina Rodak, Małgorzata Trofimiuk, Małgorzata Witkowska, Mirosław Guzowski, Damian Kwiatkowski, Michał Surówka

dzi, którzy bezpośrednio lub pośrednio dotknęli muru berlińskiego. To również obraz ukazujący świadectwa zarówno odwagi i brawury, jak i zwątpienia i beznadziei, które na zmianę towarzyszyły bohaterom tej opowieści. Mur w tej historii przeobrazi się w scenę dla różnych zachowań, przejmie rolę performera wpływającego na los jednostki, by na końcu stać się milczącym tłem dla życia realnych osób. 25.11.2020, środa, godz. 19.00 26.11.2020, czwartek, godz. 19.00 27.11.2020, piątek, godz. 19.00 spektakl kameralny Duża Scena TPB, czas trwania: 120 min, bez przerwy

Artur Pałyga – Trump i pole kukurydzy

reżyseria: Paweł Łysak; scenografia: Robert Rumas; kostiumy: Konrad Parol; wideo: Tamara i Piotr Wyrzykowscy; muzyka: Stefan Węgłowski; światła: Robert Łosicki; współpraca artystyczna: Anna Włodarska; inspicjent: Adam Pakieła; występują: Dagmara Mrowiec-Matuszak, Emilia Piech, Małgorzata Trofimiuk, Małgorzata Witkowska, Damian Kwiatkowski, Mateusz Łasowski

Paweł Łysak i Artur Pałyga po pięciu latach wracają na bydgoską scenę, by zastanowić się, jak można uratować świat. Jakie czynniki mogą sprowokować społeczeństwo do wspólnego działania na rzecz dobra planety? Czy jedynym determinantem, który pozwoli przetrwać ludzkości, jest strach?

Mur w reżyserii Justyny Sobczyk to próba refleksji nad procesami odnalezionymi w prywatnych historiach luBIK-u DLA CZYTELNIKÓW TEATRALNY BILET -u merem BIK w cenie Z listopadow ym nu bilety na spek takl: zł Mur . 19.00 dz go o a ad top lis 17

15 !

upu maksymalnie -u uprawnia do zak ej cenie. Jeden egzemplarz BIK spektakl w promocyjn 4 biletów na jeden

32 | BIK | listopad 2020

Trump i pole kukurydzy, fot. Natalia Kabanow

w yd a r z e ni a Informujemy, że godzinę przed każdym przedstawieniem, w scenografii spektaklu będą prowadzone działania performatywne, do których oglądania serdecznie zapraszamy. Do czasu rozpoczęcia spektaklu będzie można swobodnie wchodzić i wychodzić z widowni.

Wydarzenia w ramach Festiwalu Prapremier AZYL Bydgoszcz 2020 Kujawy/Pomorze

zwyczajności. Zdjęcia powstały z zachowaniem wszystkich procedur bezpieczeństwa, obostrzeń i ograniczeń nakładanych na osobę wykonującą loty bezzałogowym statkiem powietrznym oraz restrykcji spowodowanych zagrożeniem epidemicznym. Adrian Wykrota – fotograf, dokumentalista, pomysłodawca i współzałożyciel galerii PIX.HOUSE. Członek ZPAF i kolektywu UNPOSED. Ukończył kulturoznawstwo – medioznawstwo i filologię angielską. Student Instytutu Twórczej Fotografii Uniwersytetu Śląskiego w Opawie (Czechy). W 2014 roku wybrany jednym z 30 najlepszych na świecie fotografów przed 30. rokiem życia przez Magnum Photos. Zwycięzca i finalista konkursów: IPA, Grand Press Photo, BzWBK Press Photo, Lumix Festival, Leica Street Photo, Fotoreporter Roku. Prezentował swoje prace na wystawach w Polsce i na świecie. 15.11.2020, niedziela, godz. 16.00, Duża Scena TPB

Münchner Kammerspiele / Niemcy

Susn – projekcja spektaklu

reżyseria: Thomas Ostermeier; dramaturgia: Julia Lochte; scenografia: Nina Wetzel; muzyka: Nils Ostendorf; wideo: Sebastien Dupouey; występują: Brigitte Hobmeier, Edmund Telgenkämper

15.11.2020, niedziela, godz. 15.00, Górne Foyer TPB. Wystawę będzie można oglądać do 6 grudnia

Obserwacje – inauguracja wystawy Adriana Wykroty

Wystawa fotografii wykonanych w okresie 15–29 marca 2020 (przykładowy okres zalecanej kwarantanny) z wykorzystaniem zasady „jedna fotografia dziennie”. Na zdjęciach znajdują się miejsca zazwyczaj tłoczne, mocno uczęszczane czy kojarzące się z wolnością lub beztroską

Sztuka autorstwa Herberta Achternbuscha opowiada o życiu młodej kobiety imieniem Susn, która traci swoją wolność w obliczu presji radykalnie chrześcijańskiej społeczności, w jakiej żyje i wobec której niezmiennie się buntuje. Publiczność obserwuje jej spowiedź, w której broni swojej silnej determinacji do opuszczenia Kościoła. Bohaterka w swej wyrazistej narracji broni poglądu, że nie można żyć w społeczności, gdzie tylko wiara ustanawia granice człowieczeństwa. To intymna opowieść o przebudzeniu się w miejscu, które do pewnego momentu jawiło się jako najbardziej bezpieczne schronienie, ale nagle zaczyna stanowić najtrudniejszą do opuszczenia pułapkę. Po latach podróży dziewczyna postanawia jednak po raz kolejny zaprzeczyć sobie i powrócić do Boga, odnajdując w nim się na nowo. Spektakl opowiada o istocie rewolucji w życiu każdego człowieka, jakby był to nieustanny proces, który należy przeprowadzać codziennie, a nie jeden dzień, który ma zmienić wszystko raz na zawsze. Spektakl będzie tłumaczony na język polski. inf. Aleksandra Rzęska

Akademia Muzyki Dawnej 7.11.2020, godz. 18.00, kino Pomorzanin, ul. Gdańska 10

Bydgoska Scena Barokowa

Zakończenie festiwalu Bydgoska Scena Barokowa. Nicola Porpora – Filandro. Dramat komiczno-pastoralny z muzyką, zaprezentowany na drezdeńskim dworze z okazji rocznicy urodzin jej wysokości księżniczki elektorowej Marii Antonii Walpurgii, z polecenia majestatu króla Polski Augusta III i elektora Saksonii. Wykonawcy: Joanna Motulewicz (mezzosopran), Michał Sławecki (kontratenor),

Marta Wryk (mezzosopran), Elżbieta Izdebska (sopran), Aleksander Rewiński (tenor), Chór Kameralny AM w Bydgoszczy (przygotowanie: Magdalena Filipska), Barokowa Orkiestra Festiwalowa, kierownictwo muzyczne: Marcin Tarnawski. listopad 2020 |

BIK | 33

w yd a r z e ni a Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego

Bernard Michałek, Powitanie Wojska Polskiego na Starym Rynku w Bydgoszczy. 1920 rok, 1933, olej, sklejka, fot. W. Woźniak

wystawa internetowa – od 11 listopada 2020 r.

O tym, jak Bydgoszcz stała się wolna autorzy: Anna Nadolska, Karol Kantorski

Z okazji przypadającej w 2020 r. 100. rocznicy powrotu Bydgoszczy do Polski powstała wyjątkowa wystawa, która przybliża losy naszego miasta w okresie od przełomu XIX i XX w. aż do stycznia 1920 r. Szczególny nacisk został położony na prezentację Bydgoszczy w czasie I wojny światowej, powstania wielkopolskiego i odzyskania przez miasto niepodległości. W tę historię wplecione są także losy bydgoszczan. Wystawę wzbogacają archiwalne fotografie i zdjęcia obiektów ze zbiorów Muzeum Okręgowego. Dodatkowo tekst czytany jest przez lektora. inf. Anna Nadolska

11.11.2020, godz. 12.00, 12,30, 13.00, 14,00, 14,30, 15.00, Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8

Święto Niepodległej

W dniu obchodów rocznicy odzyskania niepodległości zapraszamy do wspólnego świętowania z nami: – osobiście: Specjalnie dla rodzin przygotowaliśmy zajęcia opowiadające o naszej historii oraz symbolach narodowych. Poprzez szereg działań postaramy się określić, czym jest dla nas niepodległość. Podczas działań prowadzonych przez 34 | BIK | listopad 2020

prof. Janusza Bałdygę zastanowimy się, jak rozumiemy pojęcia: ojczyzna, patriotyzm, jednostka, wspólnota czy twórczość, i pokażemy je za pomocą instalacji z wykorzystaniem m.in. desek i taśm tapicerskich. Ponadto w programie: rozwiązywanie zagadek na Galerii Sztuki Nowoczesnej oraz tworzenie patriotycznych ozdób.

– wirtualnie: poprzez dołączenie do naszej akcji na Facebooku. Zajęcia odbywają się zgodnie z wytycznymi sanitarnymi. Prosimy uczestników o przyniesienie ze sobą maseczek lub przyłbic. Ograniczenia dotyczące liczby osób uczestniczących w spotkaniach są związane z limitami osób mogących zwiedzać wystawy. Przed spotkaniami należy podpisać oświadczenie o stanie zdrowia. Zapisy na spotkania są obowiązkowe i przyjmowane drogą telefoniczną: 52 585 99 10, 52 585 99 14, 52 585 99 29, lub e-mailową: edukacja@muzeum.bydgoszcz.pl. Koszt uczestnictwa w dofinansowanych zajęciach wynosi 3 zł. 20.11.2020, godz. 12.00, Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7–11, obowiązują zapisy

Otwarte seminarium naukowe pt. Artyści niepodległościowi poza Polską w okresie II wojny światowej

w yd a r z e ni a

O b iek t m ie s i ąc a :

Tablica pamiątkowa ku czci zmarłego dra Emila Warmińskiego Ceniony lekarz, społecznik, działacz narodowy – dr Emil Warmiński urodził się 15 marca 1881 roku w Bydgoszczy, a jego wykształceniem zajmował się stryj lekarz Stanisław Warmiński. Młody Warmiński ukończył bydgoskie gimnazjum i rozpoczął studia w Niemczech, gdzie uzyskał tytuł doktora medycyny. Od 1905 r. prowadził swoją praktykę lekarską przy ul. Gdańskiej 9. Bardzo aktywnie działał na polu narodowym i społecznym. Przyczynił się do rozwoju m.in. Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, Towarzystwa Śpiewaczego „Halka” czy Towarzystwa Przemysłowego. Założył bibliotekę i czytelnię dla dzieci, miał decydujący udział w stworzeniu „Domu Polskiego” – ostoi polskości w niemieckiej Bydgoszczy. Po ciężkiej chorobie płuc odszedł 8 czerwca 1909 r. Prezentowany obiekt to drewniana tablica ku czci zmarłego lekarza. Widzimy postać anioła z metalu, jest schylony i trzyma wieniec kwiatowy nad fotografią lekarza. Społecznik siedzi w fotelu ubrany w marynarkę dwurzędową, a ręką opartą na stole z książkami podpiera brodę. Pod zdjęciem umieszczono metalową tabliczkę z wyrytym napisem: „Dr Emil Warmiński” oraz datą: „6.07.1909 r.”. Na tylnej stronie tablicy naklejona jest fotografia Ludwika Sosnowskiego – mistrza blacharskiego, ale przede wszystkim polskiego działacza społecznego, który współpracował z Warmińskim. Wspominając dra Emila Warmińskiego, warto wymienić także jego żonę Halinę, która bardzo prężnie działała w miejskiej społeczności. To m.in. jej praca przyczyniła się do powstania Czytelni dla Kobiet, która szybko stała się największą i najaktywniej działającą instytucją tego typu w Wielkopolsce. Halina i Emil Organizatorzy: Fundacja Towarzystwa Projektów Edukacyjnych w Warszawie i Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy

Seminarium popularnonaukowe adresowane jest do studentów i pracowników naukowych kierunków artystycznych i historii sztuki, a także uczniów szkół średnich o profilu artystycznym. Głównym celem wydarzenia jest wprowadzenie do świadomości historycznej nurtu dotąd pomijanego, a mianowicie dokonań artystów należących do emigracji niepodległościowej, tworzących w latach 1939–1989 poza granicami kraju, w największej liczbie w Wielkiej Brytanii, celowo zwalczanych przez organy bezpieczeństwa komunistycznych władców Polski. Wykłady, ilustrowane prezentacjami multimedialnymi, odnoszące się do tematyki polskich twórców na emigracji, wygłoszą: – prof. zw. dr. hab Jan Wiktor Sienkiewicz, kierownik Zakładu Historii Sztuki i Kultury Polskiej na Emigracji, Katedra Historii Sztuki i Kultury, Wydział Nauk Historycznych, UMK w Toruniu;

Tablica pamiątkowa ku czci zmarłego dra Emila Warmińskiego, 1909 r., fot. Wojciech Woźniak

Warmińscy mieli dwoje dzieci: córkę Sławutę oraz Przemysława Marię Longinusa – znanego prawnika i sportowca, który zginął podczas obrony stolicy we wrześniu 1939 r. Tablicę pamiątkową oglądać można na wirtualnej wystawie O tym, jak Bydgoszcz stała się wolna, przygotowanej w ramach obchodów 100. rocznicy powrotu naszego miasta do Polski. Ekspozycja dostępna jest w mediach społecznościowych i na stronie internetowej Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy. Obiekt ten znajduje się także na wystawie stałej Od Starego Rynku do Placu Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy w Spichrzach nad Brdą przy ul. Grodzkiej 7–11. Karol Kantorski

– Ewa Sobczyk – doktorantka, Katedra Historii Sztuki i Kultury, Wydział Nauk Historycznych, UMK w Toruniu; – Szymon Owsiański – doktorant, Katedra Historii Sztuki i Kultury, Wydział Nauk Historycznych, UMK w Toruniu. Przed obradami odbędzie się otwarcie wystawy posterowej pt. Artyści niepodległościowi poza Polską w okresie II wojny światowej. Wystawie towarzyszyć będzie wydawnictwo poświęcone twórczości polskich plastyków z czasów II wojny światowej, które będzie rozdawane uczestnikom seminarium. UWAGA: seminarium ma charakter otwarty. Ze względu na obowiązujące w muzeum procedury sanitarne udział w spotkaniu w charakterze słuchacza jest możliwy tylko i wyłącznie po wcześniejszym telefonicznym bądź mailowym zgłoszeniu uczestnictwa i otrzymaniu potwierdzenia. Kontakt: Maja Markowska, asystent ds. koordynacji wystaw i wydarzeń, tel. 52 58 59 926; maja.markowska@ muzeum.bydgoszcz.pl. Informacje dotyczące procedur sanitarnych w muzeum znajdują się na stronie www.muzeum.bydgoszcz.pl. listopad 2020 |

BIK | 35

w yd a r z e ni a

Tereny Exploseum, fot. M. Kułakowski

Exploseum alternatywnie – terenowa trasa industrialna

Muzeum przygotowało zupełnie nową ofertę dla zwiedzających Exploseum, a mianowicie industrialną trasę zewnętrzną wytyczoną wśród terenów leśnych. Zwiedzający poznają sposoby maskowania budynków, nietypowe rozwiązania konstrukcyjne zastosowane w bydgoskiej fabryce oraz przeznaczenie każdego z budynków w okresie jej funkcjonowania. Obowiązują zapisy. Zwiedzanie jedynie z przewodnikiem, grupy max 15 osób, obowiązuje odpowiednie obuwie do terenu leśnego. Zwiedzanie możliwe dla uczestników powyżej 10. roku życia. Dzieci i młodzież w wieku 10–18 lat może uczestniczyć w zwiedzaniu wyłącznie z opiekunem. Cena uczestnictwa: bilet podstawowy + usługa przewodnicka. Szczegółowe informacje o cenach i dostępności: tel. 88 33 66 056, lub osobiście w recepcji Exploseum. wtorki i czwartki, godz. 16.00–17.30, Centrum Edukacji Muzealnej, ul. Mennica 6, obowiązują zapisy

Popołudniowe zajęcia w MOB

W każdy wtorek i czwartek zapraszamy do Centrum Edukacji Muzealnej, gdzie popołudniami będzie można skorzystać z zajęć, warsztatów i spotkań edukacyjnych. We wtorki zapraszamy dzieci i rodziny. Czwartkowe zajęcia przewidziane są dla osób dorosłych. Pełna lista proponowanych zajęć dostępna jest na stronie www.muzeum. bydgoszcz.pl. Koszt uczestnictwa: 8 zł. Zajęcia odbywają się zgodnie z wytycznymi sanitarnymi. Prosimy uczestników o przyniesienie ze sobą maseczek lub przyłbic. Ograniczenia dotyczące liczby osób uczestniczących w spotkaniach są związane z limitami osób mogących zwiedzać wystawy. Przed spotkaniami należy podpisać oświadczenie o stanie zdrowia. Zapisy na spotkania są obowiązkowe i przyjmowane drogą telefoniczną: 52 585 99 10, 52 585 99 14, 52 585 99 29, lub mailową: edukacja@muzeum.bydgoszcz.pl. 36 | BIK | listopad 2020

WYSTAWY CZASOWE: Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2, piwnica Bydgoszcz nie tylko pieniądzem stała – wystawa czynna do 31 grudnia 2020 roku. Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 Mistrzowie – wystawa czynna do 31 grudnia 2020 roku. Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7–11 Śladami Leona Wyczółkowskiego – łowca światła – wystawa czynna do 10 listopada 2020 roku. Exploseum, ul. Alfreda Nobla KOMAR w warsztacie – motorowery Romet. WYSTAWY STAŁE: Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2 Na pograniczu Wielkopolski i Pomorza. Bydgoszcz i region u zarania dziejów. W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia wczesnośredniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic. Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 Mennica bydgoska. Skarb bydgoski. Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 Galeria Sztuki Nowoczesnej. Dom Leona Wyczółkowskiego, ul. Mennica 7 Twórczość Leona Wyczółkowskiego (1852–1936). Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7–11 Od Starego Rynku do placu Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy. Exploseum, ul. Alfreda Nobla EXPLOSEUM – Centrum techniki wojennej DAG Fabrik Bromberg. W budynkach muzeum obowiązują limity liczby osób mogących przebywać jednocześnie w poszczególnych obiektach. inf. Natalia Szczerbińska

w yd a r z e ni a Stowarzyszenie KolorOFFon Przeźrocza 2020 Bliżej kina, bliżej siebie

Przeźrocza Festiwal Filmowy 2020 dokument – klasyka – awangarda część główna: 5–8 listopada 2020, Bydgoszcz Kino zbliża nas do siebie. Pozwala zrozumieć nas samych w tej trudnej, obecnej sytuacji. Hasło tegorocznej edycji festiwalu zachęca do uczestnictwa i dyskusji o filmach prezentowanych zarówno w kinie Orzeł, jak i online, na platformie www.mojeekino.pl. Wśród prezentowanych tytułów znalazł się długo wyczekiwany w Bydgoszczy, nagradzany Wieloryb z Lorino Macieja Cuskego. Reżyser otrzyma za film nagrodę Otwartego Oka. Druga nagroda festiwalu, Nowe Oko, zostanie wręczona białoruskiemu reżyserowi Andrejowi Kutsili za film Uścisków twoich mi potrzeba. Dla tych, którzy potrzebują oddechu od obecnej rzeczywistości, organizatorzy przygotowali nową sekcję dokumentów pozytywnych: #Doc fun. Przeźrocza Festiwal Filmowy już po raz szósty przedstawia nowe nurty w kinie dokumentalnym, jednocześnie silnie odwołując się do filmowych tradycji. Festiwal łączy analogową przeszłość z cyfrową teraźniejszością, szukając alternatywnych środków wyrazu. Punktem wyjścia dla idei festiwalu jest twórczość zmarłego nie tak dawno bydgoszczanina Kazimierza Karabasza. Przeźrocza nawiązują do bydgoskich filmów reżysera, a jednocześnie promują najnowsze, nowonurtowe produkcje dokumentalne z Polski (sekcje: nowe polskie kino dokumentalne, #Doc Fun) i zagranicy (Panorama, Spojrzenie na Wschód). Przeźrocza w tym roku trwają już od lipca. W tym czasie organizatorzy zrealizowali szereg pokazów kinowych i plenerowych filmów dokumentalnych oraz klasyki filmowej. Teraz czas na część główną. Wśród wyselekcjonowanych tytułów widać dominujące spojrzenie za naszą wschodnią granicę. To właśnie tam oko kamery kieruje wielu twórców, których filmy prezentowane są na Prze-

Autoportret

źroczach. Maciej Cuske opowiada o Czukczach i Czukotce (Wieloryb z Lorino), Maija Blafield podgląda świat realny i nierealny Korei Północnej (The Fantastic), Jerzy Śladkowski w Gorzkiej miłości płynie ze swoimi bohaterami statkiem po Wołdze, a Andrej Kutsila prezentuje nam miejski (Striptiz i wojna) oraz wiejski (Uścisków mi twoich potrzeba) obraz Białorusi. Na tym tle filmy z sekcji Nowe polskie kino dokumentalne opowiadają historie tutejsze, jednak nie mniej emocjonujące (nagradzane na festiwalach: Synek, Zwyczajny kraj, Miłość bezwarunkowa). Najbardziej kontrowersyjnym obrazem festiwalu jest z pewnością Autoportret w reżyserii Margareth Olin. Główna bohaterka Lene Marie Fossen nie chce być „ikoną anoreksji”, choć fotografia jest dla niej formą autoterapii, a jej prace – szokujące i piękne zarazem – stają się zapisem desperackiej walki z chorobą i śmiercią. Kamera towarzyszy młodej norweskiej artystce przede wszystkim w jej zmaganiach z samą sobą. Oddechem dla widzów ma być nowa sekcja Przeźroczy czyli #Doc Fun. W tej grupie znalazły się filmy wywołujące uśmiech – pełne pozytywnej energii, m.in. nieszablonowe Opus magnum, rockowe Na górze tyrryry oraz abstrakcyjna Gruba Kaśka. WYBRANE POKAZY: 5.11.2020, godz. 17.30, foyer MCK, ul. Marcinkowskiego 12–14

Czukotka – fotografie Macieja Cuskego – wernisaż wystawy fotografii analogowych z udziałem autora 5.11.2020, godz. 18.00, kino Orzeł MCK, ul. Marcinkowskiego 12–14

Podróż na koniec świata – pokaz slajdów + spotkanie Maciej Cuske opowie o wyprawie na Czukotkę.

Striptiz i wojna

Cały program festiwalu na stronie: przezrocza-festiwal.pl listopad 2020 |

BIK | 37

w yd a r z e ni a Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna Zapraszamy od poniedziałku do piątku w godz. 10.00–18.00, Biblioteka Główna (wejście od ul. Jana Kazimierza 2)

Kiermasz Taniej Książki

W Bibliotece Głównej trwa Kiermasz Taniej Książki, który zagości u nas na stałe. Wydawnictwa popularnonaukowe, kryminały, romanse, biografie, poradniki, książki dla dzieci i młodzieży. Każdy znajdzie tu coś dla siebie w atrakcyjnej cenie.

Antykwariat online

Zapraszamy do Antykwariatu Internetowego. W sprzedaży oferujemy dublety i druki zbędne, wycofane ze zbiorów oraz wydawnictwa własne. Proponujemy literaturę z różnych dziedzin wiedzy oraz książki dla dzieci i młodzieży. Czas realizacji zamówień wynosi 7 dni roboczych. Katalog dostępnych pozycji znajduje się na stronie internetowej Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej: biblioteka.bydgoszcz.pl.

Wirtualny spacer – Biblioteka Bernardynów

Biblioteka Bernardynów mieści się w gmachu Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bydgoszczy.

Poklasztorne zbiory należące niegdyś do bydgoskiego klasztoru bernardynów to najstarszy i największy z zachowanych w mieście księgozbiorów; jego początki sięgają schyłku XV wieku. Uruchomiliśmy nowe narzędzie, umożliwiające spacer wirtualny po salach biblioteki. Aby rozpocząć zwiedzanie online, wystarczy wejść na stronę WiMBP: biblioteka.bydgoszcz.pl.

Droga do niepodległości – wystawa online

Z okazji kolejnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. dr. Witolda Bełzy w Bydgoszczy przygotowała wystawę wirtualną pt. Droga do niepodległości. Ekspozycję tworzą materiały pochodzące z zasobu Książnicy bydgoskiej, takie jak fotografie, pocztówki i dokumenty życia społecznego. Przedstawiają one przegląd wydarzeń od sierpnia 1914 r. do lutego 1920 r., a więc sprawę polską w czasie I wojny światowej, walkę o granice odrodzonej Rzeczpospolitej i oswobodzenie Bydgoszczy. Zobaczyć na niej można m.in. żołnierzy polskich walczących na froncie wojennym czy odezwy różnych sił politycznych do Polaków.

Fundacja Inicjatyw Kulturalnych Play Art 11.11.2020, czwartek, godz. 13.00, sala kinowo-widowiskowa MCK w Bydgoszczy

Listopadowa lekcja muzyki IV

Listopadowa lekcja muzyki IV jest kontynuacją ubiegłorocznego projektu artystycznego, którego głównym celem jest wspólne świętowanie odzyskania przez Polskę niepodległości w atmosferze polskiej tradycji i historii. Wyjątkową ideą wydarzenia jest forma koncertu, który posiadać będzie wydźwięk edukacyjny skierowany do odbiorców w każdym wieku. Scenariusz tegorocznej lekcji zabierze publiczność do artystycznej przestrzeni, w której stykać się będą dwa światy: pierwszy, zakorzeniony w polskiej tradycji ludowej, drugi zaś przeniesie widzów w gwar warszawskiej kawiarenki okresu międzywojnia. Połączenie obu światów przedstawione zostanie na gruncie historii miłosnej młodej dziewczyny, której serce powędrowało w dłonie mężczyzny wychowującego się wyłącznie w miejskiej rzeczywistości. Na koncercie usłyszymy polską muzykę ludową oraz przykłady wyjątkowych, znanych piosenek retro w autorskich aranżacjach. Wszystko to zostanie okraszone niezwykłą choreografią taneczną w wykonaniu nietuzinkowych, licznie nagradzanych grup tanecznych. Widowisko, które przedstawione zostanie publiczności, powstało przy współpracy takich artystów, jak: Zespół Pieśni i Tańca „Płomienie” działający przy MDK4 w Bydgoszczy, Zespół Tańca Współczesnego BRAX IV działający przy Pałacu Młodzieży w Bydgoszczy oraz Zespołu Kontrabus. 38 | BIK | listopad 2020

Projekt finansowany ze środków Urzędu Miasta Bydgoszczy. Organizator: Fundacja Inicjatyw Kulturalnych Play Art. Partnerzy: Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, Młodzieżowy Dom Kultury nr 4 w Bydgoszczy, Pałac Młodzieży w Bydgoszczy. Wykonawcy: Zespół Pieśni i Tańca „Płomienie”: kierownik artystyczny zespołu i choreograf: Izabela Grochowska; Katarzyna Nowicka: choreograf; przygotowanie wokalne: Zuzanna Szary, Michał Stropa; technika tańca: Beata Rewolińska; kapela: Paulina Krakowian – skrzypce, Krzysztof Biernacki – klarnet, Michał Stropa – akordeon, Jacek Kwaśniak – instrumenty perkusyjne, Michał Kwaśniak – skrzypce. Zespół Tańca Współczesnego BRAX IV: choreograf: Beata Rewolińska. Zespół Kontrabus: Adrian Zasada – wokal/gitara, Jędrzej Rochecki – skrzypce, Maciej Drapiński – akordeon, Szymon Wiciński – kontrabas, Tomasz Stanny – perkusja.

w yd a r z e ni a Galeria Wieży Ciśnień – Muzeum Wodociągów

Diorama odzwierciedlająca realia warsztatu bydgoskich wodociągów na przełomie lat 80. i 90. XX wieku – fragment nowej wystawy w Hali Pomp

Hala Pomp Muzeum Wodociągów, ul. Gdańska 242, w godzinach otwarcia muzeum

120-lecie bydgoskich wodociągów i kanalizacji

Od 24 października możemy ponownie zaprosić Państwa do naszego obiektu położonego w Lesie Gdańskim – do Hali Pomp. Oddział Muzeum Wodociągów jest dostępny pod określonymi warunkami. Opracowaliśmy szereg zasad obowiązujących na jego terenie. Wszystko to, aby móc zapewnić naszym gościom jak największe bezpieczeństwo i komfort. Przy okazji ponownego otwarcia obiektu mamy dla Państwa wyjątkową niespodziankę, bowiem 2020 rok to czas, kiedy bydgoskie wodociągi i kanalizacja obchodzą swoje 120-lecie. Z tej okazji w Hali Pomp została przygotowana specjalna wystawa, dedykowana upamiętnieniu tego jubileuszu. Na ekspozycji możemy odkryć, niepokazywaną dotychczas w takiej skali, historię bydgoskich wodociągów i kanalizacji. Cała przestrzeń Hali Pomp została wypełniona planszami z infografikami, pojawiły się ciekawe, zaskakujące i unikatowe eksponaty, jak np. robot z kamerą TV do inspekcji przewodów kanalizacyjnych, wanna z końca XIX wieku czy służbowy samochód marki FSC ŻUK. Zaaranżowano również dioramę warsztatu z oryginalnymi narzędziami używanymi w bydgoskich wodociągach na przełomie lat 80. i 90. XX wieku. Podczas zwiedzania nastąpi swego rodzaju synteza odczuć, bowiem zwiedzający oprócz wrażeń wizualnych będą wykorzystywać i łączyć inne zmysły. Wstęp do Muzeum Wodociągów możliwy jest po zakupieniu biletu (bilet normalny w cenie 10 zł, ulgowy w cenie 5 zł). W przypadku pytań zachęcamy do kontaktu drogą mailową na adres: muzeum@mwik.bydgoszcz.pl, lub za pośrednictwem naszych portali społecznościowych.

Nowa wystawa, fot. Mikołaj Dalecki

od 7 do 27 listopada 2020, w godzinach otwarcia Muzeum, Wieża Ciśnień Muzeum Wodociągów, ul. Filarecka 1

Wystawa Katarzyny Kupiec pt. Bydgoszcz w kwarantannie

Kasia Kupiec to fotografka mieszkająca w Bydgoszczy od 10 lat – portrecistka i reportażystka. Jej ekspozycja to fotograficzny projekt społeczny, który powstał na początku kwietnia 2020 r., w czasie najbardziej wymagających obostrzeń związanych z pandemią koronawirusa COVID-19. Artystka fotografowała mieszkańców Bydgoszczy w różnych lokalizacjach, Katarzyna Kupiec dokumentowała zastaną rzeczywistość i utrwalała ją w pamięci aparatu, by w nieznanej przyszłości móc pokazać, jak mieszkańcy naszego miasta radzili sobie z tak trudną do przewidzenia i przygotowania się sytuacją. Podczas wystawy będzie można zobaczyć niepublikowane dotąd kadry. W trakcie trwania wydarzenia, w miarę możliwości epidemiologicznych, przewidujemy wydarzenia towarzyszące, o których będziemy informować na bieżąco na naszym profilu na Facebooku: @muzeumwodociagowwbydgoszczy. Wstęp do Muzeum Wodociągów możliwy jest po zakupieniu biletu (bilet normalny w cenie 10 zł, ulgowy w cenie 5 zł). W przypadku pytań zachęcamy do kontaktu drogą mailową na adres: muzeum@mwik.bydgoszcz.pl, lub za pośrednictwem naszych portali społecznościowych. inf. Adrianna Adamska

listopad 2020 |

BIK | 39

w yd a r z e ni a Pałac Młodzieży w Bydgoszczy 5, 19, 26 listopada 2020 Oblicza uzależnień – spotkania profilaktyczne dla młodzieży. Program dofinansowany ze środków Miasta Bydgoszczy i Województwa Kujawsko-Pomorskiego. W ramach spotkania odbędą się: wykład Szkodliwość substancji psychoaktywnych ze szczególnym uwzględnieniem tzw. dopalaczy (dr nauk medycznych, wykładowca Katedry Biochemii Klinicznej Collegium Medicum UMK Marek Jurgowiak); warsztaty w małych grupach (prowadzące: Katarzyna Burchardt – psycholog, socjoterapeuta; Magdalena Łuba – kurator, pracownik policji, pedagog; Anna Siedlaczek – pedagog, terapeuta poznawczo-behawioralny; Anna Jaworska – socjoterpaeuta). Pomysłodawca i koordynacja: Krzysztofa Jagła. Spotkania będą się odbywały w SP 32 w Bydgoszczy. 6.11.2020, godz. 11.00 Akademia Młodego Odkrywcy Kultury – spotkanie artystyczne dla przedszkolaków. Zapraszamy grupy przedszkolne do udziału w spotkaniach, podczas których dzieci poprzez zabawę poznawać będą różne dziedziny kultury, takie jak: taniec, muzykę klasyczną, folklor, sztukę. W programie spotkań znajdą się występy artystów na żywo, multimedia, a także wspólna zabawa z animatorami. Wstęp wolny. Obowiązują zapisy grupy: Pałac Młodzieży, tel. 52 321 00 81 wew. 328 lub 326. Sala widowiskowa Pałacu Młodzieży. 9.11.2020, godz. 10.00 Miłość w kulturze wyczerpania – spotkanie w ramach XXXIX Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej. 10.00 – wprowadzenie – ks. dr Sylwester Warzyński, adiunkt w Instytucie Filozofii UKW w Bydgoszczy: Miłość w kulturze wyczerpania. 10.40 – projekcja filmu Niemiłość (2017, reż. A. Zwiagincew). 13.00 – dyskusja prowadzona przez ks. dr. Sylwestera Warzyńskiego i dr. Dominika Wierskie-

go z Pałacu Młodzieży. Program uwzględnia przerwy. Sala widowiskowa Pałacu Młodzieży. 17.11.2020, godz. 16.00 Instrumenty aktywności ucznia zdolnego – warsztaty wsparcia dla nauczycieli. Pierwsze w tym roku szkolnym warsztaty skierowane do nauczycieli pn. Jak walczyć ze stresem. Celem warsztatów jest wsparcie psychologiczne nauczycieli bydgoskich szkół. Zajęcia organizowane są w ramach programu „Zdolni znad Brdy”, a poprowadzą je psycholodzy z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej nr 1 w Bydgoszczy: Ewa Sonia Szczurek i Magdalena Borowska. Warsztaty odbędą się w sali konferencyjnej (s. 115) bydgoskiego Pałacu Młodzieży przy ul. Jagiellońskiej 27. Informacji udziela Monika Grzybowska, e-mail: m.grzybowska@palac.bydgoszcz.pl, lub tel. 533 18 23 26. 18.11.2020, godz. 8.30 Pałacjada – impreza o charakterze rekreacyjno-sportowym. Skierowana jest do dzieci z bydgoskich przedszkoli i realizowana w siedzibie przedszkola. Celem imprezy jest stworzenie okazji do wspólnej integracji dzieci poprzez zabawę z rywalizacją sportową i wiedzą o zdrowiu. Dzieci kształtują prozdrowotne nawyki oraz czerpią radość ze wspólnej zabawy. Pomysł i koordynacja: Agnieszka Więckowska i Joanna Białkowska. Obowiązują zapisy grup: Pałac Młodzieży, tel. 52 321 00 81 wew. 324. 18.11.2020, godz. 11.00 Mali artyści na wielkiej scenie – artystyczne spotkania dla najmłodszych. W ramach przedsięwzięcia zaprezentuje się grupa z Przedszkola nr 26 „Pod tęczowym parasolem” w Bydgoszczy, która przedstawi spektakl pt. Co by było, gdyby nie było pszczół. Podczas spotkań zostaną również zorganizowane różnego rodzaju zabawy i ćwiczenia teatralne, które uaktywnią publiczność, a także pozwolą na

DKF Niespodzianka w Pałacu Młodzieży zaprasza na filmowe seanse w listopadzie Czwartek 5 listopada, godz. 19.00 A potem tańczyliśmy (And then we danced), reż. L. Akin, Szwecja 2019, 113 min Czwartek 12 listopada, godz. 19.00 Tony Halik, reż. M. Borchardt, Polska 2020, 90 min Czwartek 19 listopada, godz. 19.00 Zdrajca (Il traditore), reż. M. Bellocchio, Niemcy/Francja/ Włochy/Brazylia 2019, 155 min Czwartek 26 listopada, godz. 19.00 Tylko zwierzęta nie błądzą (Seules les bêtes), reż. D. Moll, Francja/Niemcy 2019, 90 min Warunkiem uczestniczenia w seansach jest zapoznanie się z procedurami obowiązującymi w Pałacu Młodzieży i stosowanie się do nich podczas przebywania w budynku. 40 | BIK | listopad 2020

Procedury dostępne są na stronie internetowej placówki: palac.bydgoszcz.pl. Przy wejściu do Pałacu Młodzieży należy zdezynfekować ręce, a podczas pobytu w budynku konieczne jest zasłanianie ust i nosa oraz zachowywanie dystansu społecznego. Na sali kinowej dostępne będą wyznaczone przez organizatorów miejsca. Współfinansowanie: Polski Instytut Sztuki Filmowej Cena biletu normalnego: 10 zł; cena biletu ulgowego (młodzież ucząca się powyżej 16. roku życia, emeryci, osoby niepełnosprawne): 7 zł; cena karnetu: 30 zł; cena karnetu ulgowego (młodzież ucząca się powyżej 16. roku życia, emeryci, osoby niepełnosprawne): 20 zł. Kontakt: Pałac Młodzieży w Bydgoszczy, Dominik Wierski, tel. 52 321 00 81 wew. 317. Bilety i karnety do nabycia w portierni Pałacu Młodzieży przed seansem.

w yd a r z e ni a bliższe poznanie i zrozumienie rodzaju sztuki widowiskowej, jaką jest teatr. Sala widowiskowa Pałacu Młodzieży. 20.11.2020, godz. 11.00 Akademia Młodego Odkrywcy Kultury – spotkanie artystyczne dla przedszkolaków. Zapraszamy grupy przedszkolne do udziału w spotkaniach, podczas których dzieci poprzez zabawę poznawać będą różne dziedziny kultury, takie jak: taniec, muzykę klasyczną, folklor, sztukę. W programie spotkań znajdą się występy artystów na żywo, multimedia, a także wspólna zabawa z animatorami. Wstęp wolny. Obowiązują zapisy grupy: Pałac Młodzieży, tel. 52 321 00 81 wew. 328 lub 326. Sala widowiskowa Pałacu Młodzieży. 24.11.2020, godz. 10.00 Porannik muzyczny: Ale wkoło jest wesoło. Impreza skierowana jest do uczniów szkół podstawowych z klas 1–3. Obowiązuje wcześniejsza rezerwacja miejsc: Patrycja Cywińska-Gacka, tel. 660 448 499. 25.11.2020, godz. 8.30 Pałacjada. 25.11.2020, godz. 11.00 Światowy Dzień Pluszowego Misia. Ogłoszenie wyników Ogólnopolskiego Konkursu Plastycznego pt. Jak ozdobić święta każdy miś pamięta. W tegorocznej edycji konkursu pluszowy Misiu Pysiu zachęca dzieci do tworzenia ozdób choinkowych i świątecznych dekoracji z naturalnych materiałów. Mile widziane sięganie do wzorów regionalnych, dawnych, ludowych sposobów tworzenia świątecznych dekoracji. Regulamin konkursu znajduje się na stronie internetowej i fanpage’u Pałacu Młodzieży. Ogłoszenie wyników połączone będzie z prezentacją filmu o przedświątecznych przygodach Misia Pysia. O godz. 12.00 nastąpi otwarcie wystawy 400 pluszowych misiów z prywatnej kolekcji Emilki Andrysiak. Tegoroczna edycja wystawy dostępna będzie wyłącznie online. Wirtualny spacer po misiowej krainie można odbyć w dniach 25 listopada – 6 grudnia 2020 (link dostępny na stronie internetowej i fanpage’u Pałacu Młodzieży).

26.11.2020, godz. 19.30 Pałacowe planetarium – prelekcje i pokazy nieba przez teleskop dla uczniów SP. Obserwacje prowadzi Artur Wrembel. Spotkanie przed wejściem do Pałacu Młodzieży. 27.11.2020, godz. 10.00 Forum Olimpijczyków – Laboratorium Zdolności – konferencja naukowa dla uczniów zdolnych. Tematyka spotkania: biologia, chemia, biotechnologia, medycyna. Odbiorca: uczniowie szkół ponadpodstawowych (klasy 1–4). W ramach konferencji odbędą się prezentacje dorobku naukowego uczniów oraz prelekcje wygłaszane przez badaczy nauk przyrodniczych. Dr hab. inż. Dariusz Pańka, prof. UTP (kierownik Katedry Ochrony i Biologii Roślin, Pracownia Fitopatologii i Mykologii Molekularnej, Instytut Matematyki, Wydział Rolnictwa i Biotechnologii), zaprezentuje wykład pn. Zastosowanie plazmy niskotemperaturowej do odkażania materiału roślinnego i żywności. Dr hab. Artur Dzialuk, prof. UKW (Instytut Biologii Eksperymentalnej, Katedra Genetyki, Wydział Nauk Przyrodniczych), wygłosi prelekcje pn. Czy świniodziki zagrażają dzikom? Konferencja organizowana w ramach programu „Zdolni znad Brdy”, odbędzie się w sali widowiskowej bydgoskiego Pałacu Młodzieży przy ul. Jagiellońskiej 27. Informacji udziela Monika Grzybowska, e-mail: m.grzybowska@palac.bydgoszcz.pl, lub tel. 533 18 23 26. 30.11.2020, godz. 10.30 Czytadełko – głównym celem imprezy jest zachęcanie dzieci do słuchania i poznawania literatury dziecięcej oraz rozbudzenie zamiłowania do czytania książek w przyszłości. Projekt łączy tradycję z nowoczesnymi formami przekazu. Realizatorzy wprowadzą uczestników w świat literatury przygodami Reksia i jego przyjaciół z podwórka oraz poprowadzą rozmowy na temat czytanych fragmentów. Wszystko to zostanie połączone z animacjami, zabawą, tańcem, konkursami i atrakcjami multimedialnymi. Koordynacja: Krzysztofa Jagła. Informacje: Pałac Młodzieży w Bydgoszczy, ul. Jagiellońska 27, 85-097 Bydgoszcz, tel. 52 321 00 81 inf. Dominik Wierski

Akademicka Przestrzeń Kulturalna – Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy Akademicka Przestrzeń Kreatywna WSG, ul. Karpacka 52, wstęp wolny

Bądź kreatywny 3 – bezpłatne zajęcia dla dzieci i młodzieży

Bądź kreatywny 3 to kolejna odsłona cyklu zajęć rozwijających i doskonalących umiejętności artystyczne, kształtujących postawy kreatywne, twórcze. Celem projektu jest świadome i kreatywne spędzanie czasu wolnego przez dzieci i młodzież szkolną. Kultura i sztuka zawsze były ważnym obszarem aktywności, a wychowanie i kształcenie w ich duchu pozwalają na intensywniejsze doświadczanie otaczającego świata, wspierają budowanie właściwych relacji społecznych, mają pozytywny

wpływ na rozwój intelektualny i emocjonalny, tworzą potrzebę świadomego uczestnictwa w wydarzeniach kulturalnych i artystycznych. W ofercie cztery cykle warsztatowe realizowane od września do grudnia 2020: Spotkania ze sztuką, Spotkania z fotografią, Zaprojektuj sam, Planszomaniak. Zajęcia adresowane są do dzieci i młodzieży z Bydgoszczy. Udział w warsztatach jest bezpłatny. Jedna osoba może zarejestrować się tylko na jeden wybrany warsztat wskazany w formularzu zgłoszeniowym, pod warunkiem jego dostępności. Więcej szczegółów na stronie: www.domkultury.byd.pl. inf. Anna Kordylas

listopad 2020 |

BIK | 41

w yd a r z e ni a Galeria Sztuki NEXT

6.11.2020, piątek, godz. 19.00, ul. Poznańska 31

2. Jesienna Aukcja Sztuki

Zapraszamy na 2. Jesienną Aukcję Sztuki – wydanie kolekcjonerskie. Prezentujemy twórczość współczesnych, awangardowych artystów polskich. Pod młotek pójdzie około 70 obrazów malowanych na płótnie. Dodatkowo wystawiono grafiki, kolaże i rzeźby. Aukcja ma na celu skupienie uwagi kolekcjonerów na najnowszych kierunkach w sztuce polskiej XXI wieku. Katalog zawiera 76 pozycji – prac autorstwa m.in. takich twórców, jak: Jan Dubrowin, Nika Grzymska, Mateusz Dolatowski, M-City, Grzegorz Rosa, Małgorzata Stępniak, Łukasz Lepiorz, Ernest Zawada, Ziemowit Fincek, Grzegorz Pleszyński, Małgorzata Pabis, Dominik Smolik, Natalia Rozmus, Gossia Zielaskowska, Justyna Warwas i in.

Przyjmujemy zlecenia chęci kupna „z limitem” ceny lub z opcją „proszę dzwonić”. Regulamin, katalog, sposób składania zleceń – wszystkie ważne informacje dostępne są na naszym portalu www.galerianext.pl. Aukcja młotkowa na żywo odbędzie się w siedzibie galerii przy ul. Poznańskiej 31 w Bydgoszczy, lecz bez udziału publiczności, ze względu na reżim sanitarny związany z COVID-19. Licytacja live dostępna w czasie rzeczywistym – na portalu One Bid. Wystawa poprzedzająca aukcję rozpoczyna się od piątku 30 listopada. Zapraszamy do galerii, aby obejrzeć na żywo wszystkie obiekty biorące udział w licytacji. www.galerianext.pl inf. Sławomira Malingowska

Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński 12.11.2020, godz. 18.00

Którzy odeszli

Spotkanie poetycko-wspomnieniowe z udziałem Wojciecha Banacha, Małgorzaty Grajewskiej, Krzysztofa Grzechowiaka, Grzegorza Grzmot-Bilskiego, Jarosława Jakubowskiego, Jana Kaji, Macieja Krzyżana, Alicji Mozgi, Pawła Łukowicza, Bartłomieja Siwca, Marka Kazimierza Siwca, Jacka Solińskiego, Hanny Strychalskiej, Krzysztofa Szymoniaka, Wiesława Trzeciakowskiego, Jana Wacha i Romy Warmus. Czytanie tekstów: Jan Kaja, Alicja Mozga i Roma Warmus.

Dlaczego pamiętamy o tych, którzy odeszli? Bo ich obecność była dla nas ważna. Ślad, jaki pozostawili w naszej rzeczywistości, stał się twórczymi konterfektami. Wspominając ważne dla nas osoby, „otwieramy” dla nich przestrzeń w pamięci. Oni tam żyją i „dialogują” z nami. Współistniejemy z „Nieobecnymi”, dopóki są obecni w naszej wyobraźni. Spotkanie Którzy odeszli to szczególny apel umarłych – wspomnienie nieobecnych przyjaciół i twórców. Wszystkie te postacie stały się częścią naszej rzeczywistości widzialnej i niewidzialnej. Wspominane osoby to: Marceli 42 | BIK | listopad 2020

Bacciarelli (1939–1996), ks. Romuald Biniak (1941–2010), Aurelia Borucka-Nowicka (1926–2019), Andrzej Budziak (1953–1981), Leopold Buczkowski (1905–1985), Waldemar Byrger (1943–2001), Krzysztof Cander (1936–2006), Michał Cander (1963–2020), Krzysztof Derdowski (1957–2017), Mieczysław Franaszek (1944–2019), Władysław Frydrych (1900–1972), Kazimierz Hoffman (1928–2009), Kazimierz Jułga (1935–2002), Wiktor Kaczmarkiewicz (1913–2002), Zbigniew Kluszczyński (1959–1997), Hieronim Konieczka (1920–1994), Sławomir Kuczkowski (1965–2009), Irena Kużdowicz (1917–2000), Zbigniew Lubaczewski (1929–1985), Andrzej Maziec (1948–2016), Jarosław Mikolajewicz (1964–2016), Ryszard Milczewski-Bruno (1949–1979), Bronisław Zygfryd Nowicki (1907–1981), Krzysztof Nowicki (1940–1997), Jan Piechocki (1899–1978), Zdzisław Polsakiewicz (1928–1974), Andrzej Przybielski (1944–2011), Jerzy Puciata (1933–2014), Jerzy Riegel (1931–2019), Leon Romanow (1938–2001), Zofia Rybiańska (1925–2003), Lech Skarżyński (1959–1978), Henryk Słysz (1947–2009), Krzysztof Soliński (1950–2006), Joanna Witt-Jonscher (1900–1982) i Edward Woyniłłowicz (1847–1928).

inf. Jacek Soliński

w yd a r z e ni a

listopad 2020 |

BIK | 43

w yd a r z e ni a Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy 7.11.2020, sobota, godz. 18.00, impreza wyłącznie jako emisja online! Odwiedź stronę wydarzenia na www. kpck.pl i www.facebook.com/kpck.bydgoszcz

19.11.2020, czwartek, godz. 18.00, impreza wyłącznie jako emisja online! Odwiedź stronę wydarzenia na www.kpck.pl i www.facebook.com/kpck.bydgoszcz

Czy ten Koncert to nie u Was?: Marta Jastrząbek

XLIV Spotkanie z Historią u Hoffmana: Zamek w Więcborku, którego nie ma

W listopadowej odsłonie cyklu zapraszamy na koncert zaduszkowy w wykonaniu Marty Jastrząbek. Marta Jastrząbek pochodzi z Wągrowca. Swoją pasję, jaką jest śpiew, rozwija od szkoły podstawowej. W tym roku zdobyła tytuł magistra na Wydziale Edukacji Muzycznej Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, a także rozpoczyna swoją kolejną muzyczną przygodę na Akademii Muzycznej, w specjalności wokalistyka jazzowa. Brała udział w spektaklu pt. Kobieta według Młynarskiego oraz nagrała utwory na płytę o tym samym tytule. Laureatka wielu konkursów i festiwali wokalnych. Na gitarze zaakompaniuje jej Michał Maćkiewicz.

Andrzej Zebrzydowski herbu Radwan (1496–1560) był kolejno biskupem kamienieckim, chełmskim, włocławskim i krakowskim, człowiekiem o nieograniczonych wręcz możliwościach finansowych. Urodził się w krajeńskim Więcborku, gdzie też spędził schyłkowe lata swego życia. Lubił budować, toteż w wielu miejscowościach pozostawił po sobie budowle, które wzniósł od podstaw albo przebudował, w tym zamek w rodzinnym Więcborku. Renesansowa ta rezydencja była jego dziełem, powiększanym etapami do XVII stulecia przez kolejnych przedstawicieli więcborskich Zebrzydowskich. Zamek Zebrzydowskich został rozebrany w XIX wieku, lecz dzięki rysunkom archiwalnym i badaniom wykopaliskowym sporo o nim wiadomo. Na podróż w czasie do dawnego Więcborka zaprasza wybitny archeolog Robert Grochowski, wsławiony odkryciem złotego skarbu bydgoskiego.

10.11.2020, wtorek, godz. 18.00, impreza wyłącznie jako emisja online! Odwiedź stronę wydarzenia na www.kpck.pl i www.facebook.com/kpck.bydgoszcz

Wigilia Święta Niepodległości

Tradycyjnie już w przeddzień Święta Niepodległości przybliżamy temat jej odzyskiwania. W tym roku, z uwagi na pandemię, zaprosimy na prelekcję Piotra Wintera – komisarza wystawy Małych serc bicie – miasta województwa kujawsko-pomorskiego – oraz na samą wystawę. Piotr Winter przybliża dzieje i zabytki mało znanych, ale jakże intrygujących miast z terenu woj. kujawsko-pomorskiego, wybranych spośród 52 miejscowości posiadających prawa miejskie. Punktem wyjścia stały się ich „serca”, czyli rynki, w obrębie których koncentrowało się życie mieszkańców i przejezdnych. Rynki, które były i są miejscem najważniejszych wydarzeń, przy których wznoszono najbardziej reprezentacyjne kamienice, urządzano sklepy i lokale gastronomiczne. Celem wystawy jest przywołanie niepowtarzalnego klimatu niektórych miast, utrwalonego na archiwalnych fotogramach i pocztówkach opatrzonych historycznym komentarzem. Ekspozycja poświęcona jest miastom, które, choć nie są aglomeracjami, warte są poznania. 44 | BIK | listopad 2020

23.11.2020, poniedziałek, godz. 16.00 – premiera. Wszystkie części spektaklu dostępne również później na www.kpck.pl i www.facebook.com/kpck.bydgoszcz

Były sobie Włochatki – spektakl edukacyjny, familijny, dla dzieci – online!

w yd a r z e ni a Bohaterami zdarzeń są lalki – Włochatki, mieszkańcy KPCK-owego strychu. Przeżywają niesamowite i rozmaite przygody codziennego życia, przepełnione tajemnicą, zagadkami i niekiedy dreszczykiem. Ich historie są zawsze podsycane dobrym humorem i mądrymi radami, a co najważniejsze – morałem. W nowym odcinku pt. Jesienne obrazy i obrazki zobaczymy niektórych kudłaczy w obrażalskich i humorzastych nastrojach. Na pomoc jak zwykle przybywa Agatka, która znajduje lekarstwo na listopadowe grymasy i kaprysy. A czy ty znasz przepis na dobry humor? Zgłoszenia przyjmujemy do 6 listopada na e-mail: muzyka@kpck.pl

I Kujawsko-Pomorski Przegląd Pieśni Patriotycznych – konkurs online

Zapraszamy śpiewające dzieci i młodzież z woj. kujawsko-pomorskiego w wieku od 7 do 14 lat. Aby wziąć udział w konkursie, należy do 6 listopada przesłać nagranie autorskiego wykonania wybranej polskiej pieśni patriotycznej lub żołnierskiej. Utwory mogą być wykonywane a cappella, z akompaniamentem własnym, z towarzyszeniem akompaniatora lub podkładem muzycznym. Mile widziane będą stroje nawiązujące do wykonywanego repertuaru. Uczestników przeglądu w dwóch kategoriach wiekowych oceni specjalnie powołane jury składające się z zawodowych muzyków. Nagrania laureatów zostaną opublikowane w serwisie YouTube oraz na www.facebook.pl/kpck. bydgoszcz. Na zwycięzców czekają również upominki, a wszyscy uczestnicy otrzymają dyplomy uczestnictwa. Regulamin i kartę zgłoszenia pobrać można na stronie www.kpck.pl.

Ponadto polecamy codzienne propozycje online: W każdy poniedziałek po godz. 7.00

Poranna kawka, czyli E-Biblioteka Seniora

W każdy poniedziałek podcast literacki, w którym dr Marta Kładź-Kocot i dr Mirosław Gołuński opowiadają, jakie książki warto przeczytać. W audycji pojawiają się światowe bestsellery, prace noblistów i innych laureatów prestiżowych nagród oraz książki mniej znanych twórców. Audycje publikowane są na naszych profilach na Facebooku i kanale YouTube: www.youtube.com/channel/ UCDwS7aPbPCHURUX-ZmutCsQ. W każdy wtorek po godz. 10.00

Zostań w domu z e-Kulturą

W każdy wtorek przeszukujemy internetowe biblioteki mediów i polecamy wartościowe filmy, spektakle teatralne, koncerty, e-booki, wirtualne spacery po muzeach – zasoby cyfrowe dostępne bezpłatnie z legalnych źródeł. Nasze propozycje znajdziesz na: www.facebook.com/ kpck.bydgoszcz.

W każdą środę po godz. 16.00

Latający Uniwersytet Każdego Wieku

Zapraszamy na spotkania z naukowcami, pasjonatami i popularyzatorami nauki. Wykłady Latającego Uniwersytetu Każdego Wieku zastępują w czasie pandemii stacjonarne zajęcia realizowane w ramach projektów: Akademia Sztuk Wszelakich i Kujawski Uniwersytet Trzeciego Wieku. Wykłady publikowane są na: www.facebook.com/integracja.kpck, i kanale YouTube: www.youtube.com/channel/ UCDwS7aPbPCHURUX-ZmutCsQ. W każdą środę po godz. 16.00

Papuzińska online: Nasza mama czarodziejka

Czy twoja mama ceruje ubrania wielkoludom, reperuje księżyc, pierze chmury? Czy twoja mama jest czarodziejką? Jestem pewna, że tak! W listopadzie i grudniu Emilia Malczyk czyta dla was książkę Nasza mama czarodziejka Joanny Papuzińskiej. Po każdym rozdziale zaprosimy was do udziału w literackim konkursie i wyczarujemy dla was nagrody! Audycje publikowane są na: www.facebook. com/kpck.bydgoszcz, i kanale YouTube: www.youtube. com/channel/UCDwS7aPbPCHURUX-ZmutCsQ. W każdy czwartek po godz. 10.00

Rekomendacje materiałów edukacyjnych online

Zachęcamy do pozostania w domach i uczestnictwa w spotkaniach z nauką online. W każdy czwartek polecamy bezpłatne materiały z legalnych źródeł – wykłady, seminaria, publikacje, dyskusje, filmy dokumentalne oraz inne materiały naukowe i popularnonaukowe. W każdy piątek po godz. 10.00

Otwieramy archiwum Ogólnopolskiego Przeglądu Artystycznego Ruchu Seniorów

ARS organizowany jest od 1979 roku. W 2020 niestety przyjmie wyłącznie formę online. Zamiast zmagań o grand prix im. Tytusa Frelichowskiego w każdy piątek udostępniać będziemy materiały archiwalne z poprzednich edycji. Zaprosimy was również na trzy wyjątkowe koncerty pod szyldem ARS na domowej scenie oraz na 21 odcinków programu Warsztaty Metodyczne ARS 2020 online, które przygotowaliśmy wspólne z Centrum Kultury „Browar B.” we Włocławku, Stowarzyszeniem MANKO z Krakowa oraz Fundacją Farbiarnia z Bydgoszczy. codziennie

Niejedna historia Bydgoszczy i regionu

To cykl artykułów historycznych publikowanych każdego dnia na profilu na Facebooku Pracowni Dziedzictwa Kulturowego KPCK. Specjaliści z zakresu historii i historii sztuki opowiadają w nich o bydgoskich ulicach i zabytkach regionu, przybliżając archiwalne materiały. Artykuły publikowane są na: www.facebook.com/Pracownia-Dziedzictwa-Kulturowego-KPCK-226288541167593 oraz www.facebook.com/kpck.bydgoszcz. inf. Jędrzej Kubiak

listopad 2020 |

BIK | 45

w yd a r z e ni a Biblioteka Główna UKW Od 10 listopada 2020 do 14 stycznia 2021 w godzinach otwarcia Biblioteki UKW, ul. K. Szymanowskiego 3

Wystawa dr Anity Maksymowicz o obozie rekruckim Armii Polskiej w Ameryce pt. W drodze do niepodległości. Obóz Kościuszko w Niagara-on-the-Lake 1917–1919

Organizatorzy: Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, Fundacja Kultury i Biznesu w Łodzi oraz Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Partnerem i sponsorem wystawy jest Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej w Ameryce (potomkowie i rodziny weteranów z 1920 r.).

żołnierzy, którzy regularnie przypływali po szkoleniu do Francji do Armii Polskiej we Francji (trzydziestoma okrętami francuskimi, na koszt Francji), brali udział w I wojnie światowej we Francji. Po 11 XI 1918 Józef Piłsudski bardzo nalegał na Francuzów i Romana Dmowskiego (zwierzchnika politycznego nad Armią Polską we Francji), aby ta Armia, licząca ok. 67 tys. żołnierzy, przybyła do Polski. Zatem po przetransportowaniu jej pociągami do kraju z gen. Hallerem w IV–VI 1919, od razu włączyli się do walk. Byli znakomicie wyszkoleni, uzbrojeni, przybyli m.in. z czołgami, samolotami, artylerią, końmi. Polscy żołnierze z Ameryki stanowili znaczącą część Błękitnej Armii – już w Ameryce byli umundurowani w błękitne francuskie mundury. O ile we Francji werbunek do Armii Polskiej (utworzonej 4 VI 1917) szedł bardzo opornie, tak w Ameryce bardzo szybko, 4-krotnie więcej ochotników zgłosiło się do wojska w pierwszym półroczu istnienia obozu. W promocję Obozu Kościuszko angażowały się m.in. żona I.J. Paderewskiego Helena Paderewska i Marcela Sembrich-Kochańska – Polka mieszkająca w USA, największa ówczesna śpiewaczka operowa świata. Wystawa pokazuje mało znane zagadnienia z historii Polski w XX w. o Polakach i ich czynie zbrojnym. Wojciech Stanisław Grochowalski

Tytułowy Obóz Kościuszko, nazywany też „Armią Polską w Ameryce”, to obóz szkoleniowo-rekrucki Polonii w miasteczku Niagara-on-the-Lake, niedaleko wodospadu Niagara, założony staraniem m.in. Ignacego Jana Paderewskiego w 1917 r., dzięki jego kontaktom z prezydentem Stanów Zjednoczonych. I.J. Paderewski, ale i inni twórcy tej Armii Polskiej w Ameryce, jak Andrzej Małkowski, Teofil Starzyński czy Wacław Gąsiorowski, byli wybitnymi Polakami i ludźmi czynu. Obóz urządzony został za pieniądze polonijne, amerykańskie, kanadyjskie i francuskie, zlikwidowano go w marcu 1919 r. Przeszkolono tam ok. 22 tys.

W przypadku poprawy sytuacji epidemiologicznej planowany jest finisaż połączony z prezentacją multimedialną dr Anity Maksymowicz (Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze) oraz projekcją filmu z 1927 r. o podróży weteranów do Polski (z muzyką, m.in. marszem skomponowanym dla weteranów przez I.J. Paderewskiego), z historycznymi zdjęciami z Gdyni, Gniezna, Poznania, Częstochowy (Jasna Góra), Zakopanego, Wilna, Lwowa, Krakowa, Warszawy, Łodzi, zz Wołynia, Polesia, Zakopanego. Informacja będzie dostępna na stronie: www.biblioteka.ukw.edu.pl. inf. Barbara Maklakiewicz

Muzeum Fotografii w Bydgoszczy Muzeum Fotografii przy WSG, ul. Karpacka 52

Bądź kreatywny 3: Spotkania z fotografią

Razem z Domem Kultury APK zapraszamy dzieci oraz młodzież szkolną z Bydgoszczy do udziału w darmowych zajęciach z dziedziny kultury i sztuki. W listopadzie odbędą się warsztaty fotograficzne prowadzone przez Marka Noniewicza. W ramach Spotkań z fotografią młodzi uczestnicy zmierzą się z fotografią cyfrową oraz poznają magię ciemni. Szczegóły oraz zapisy na stronie muzeumfoto.byd.pl. Zapraszamy również do zapoznania się z pełnym programem projektu Bądź kreatywny 3, szczegóły na stronie: domkultury.byd.pl. inf. Anna Kordylas

46 | BIK | listopad 2020

fot. Karolina Szatkowska

w yd a r z e ni a Sala widowiskowa HANGAR KULTURY w Fordonie Koncert z okazji Dnia Niepodległości, na którym wspólnie odśpiewamy najbardziej znane pieśni patriotyczne. 20.11.2020, piątek, godz. 20.00, bilety: 35 zł

Stand-up: Wiolka Walaszczyk – Pucz + support

27.11.2020, piątek, godz. 18.00. Bilety: 30 zł (w przedsprzedaży), 35 zł (od 20 listopada)

Maciej Tacher solo

6.11.2020, piątek, godz. 19.00. Bilety: 20 zł (w przedsprzedaży), 25 zł (w dniu koncertu)

Koncert zespołu Stara Szkoła

Zespół Stara Szkoła zagra w Hangarze Kultury już po raz trzeci. Tak jak w roku poprzednim, z okazji Zaduszek, będą mieli Państwo możliwość spędzić wieczór w bluesrockowym klimacie piosenek inowrocławskiego zespołu, który w tym roku obchodzi swoje 10-lecie. Stara Szkoła istnieje od 2010 roku. Gra własne kompozycje, których ważnym aspektem są niebanalne, budzące refleksje, autorskie teksty. Gra w składzie: Iwona Gulczyńska – skrzypce; Tomek Kuczma – wokal, gitara; Sławek Kuczma – bas, Dziniu Monasterski – perkusja, Heniu Chyła – instrumenty perkusyjne. Koncert dostępny też online. 10.11.2020, wtorek, godz. 11.00, wstęp wolny

Z cyklu Artystyczna Jesień Życia: Niepodległa – koncert pieśni patriotycznych

Koncert Macieja Tachera – muzyka, który przez wiele lat był liderem zespołu Manchester. Tym razem autor chciałby zaprezentować swój autorski, solowy materiał. HANGAR KULTURY mieści się przy ul. Piwnika-Ponurego 10 w Fordonie. Szczegóły na stronie internetowej: hangarkultury.liceumxv.edu.pl inf. Monika Jarzyna

Kino Jeremi W listopadzie, w ramach filmowych czwartków, kino Jeremi zaprezentuje cykl filmowy pt. INTRYGA I MIŁOŚĆ W KOSTIUMIE. Wyświetlone zostaną następujące filmy: – 5.11.2020, czwartek, godz. 19.00 Miłość i hazard, reż. Gábor Herendi, prod. Węgry; – 12.11.2020, czwartek, godz. 19.00 Portret kobiety w ogniu, reż. Céline Sciamma, prod. Francja; – 19.11.2020, czwartek, godz. 19.00 Służąca, reż. Chan-wook Park, prod. Korea Południowa; – 26.11.2020, czwartek, godz. 19.00 Histeria. Romantyczna historia wibratora, reż. Tanya Wexler, prod. Wielka Brytania

Bilety: normalny – 11 zł, ulgowy – 7 zł, członkowie Klubu Filmowego – wstęp wolny. Z biletów ulgowych mogą korzystać osoby powyżej 60. roku życia, młodzież szkolna oraz studenci do 26. roku życia. Kino Jeremi zaprasza na bajkowe poranki dla dzieci – w każdą sobotę o godz. 10.00. Wstęp wolny. Kino Jeremi mieści się w budynku XV LO przy ul. gen. Augusta Fieldorfa „Nila” 13 w Fordonie. www.kinojeremi.liceumxv.edu.pl FB: www.facebook.com/KinoJeremiFordon inf. Monika Jarzyna

listopad 2020 |

BIK | 47

w yd a r z e ni a Młodzieżowy Dom Kultury nr 1 Wszystkie turnieje, przeglądy i konkursy w MDK1 przeprowadzamy zgodnie z obowiązującymi procedurami sanitarnymi zamieszczonymi na stronie internetowej MDK1. 7.11.2020, sobota, godz. 9.30

XI Ogólnopolski Turniej w Rozwiązywaniu Zadań Szachowych DAJ MATA

Celem zawodów jest popularyzacja solvingu wśród młodych adeptów tej królewskiej gry oraz ukazanie przydatności umiejętności rozwiązywania różnego typu zadań szachowych w grze praktycznej (turniejowej). Na zawody przyjedzie sam Mistrz Świata w Rozwiązywaniu Zadań Pan Piotr Murdzia. Mistrz przeprowadzi krótki warsztat dla uczestników turnieju i omówi zagadnienia związane z solvingiem, następnie wręczy nagrody. Pan Piotr Murdzia jest od 11 lat patronem honorowym imprezy i autorem wszystkich zadań. Do udziału w zawodach zapraszamy młodych szachistów wieku 7–18 lat posiadających minimum trzecią kategorię szachową. 10.11.2020, wtorek

Wystawa pokonkursowa Taka jest Polska

Przez cały październik trwał konkurs fotograficzny Taka jest Polska. W drugim etapie, z okazji Święta Niepodległości, odbędzie się w naszej placówce wystawa nadesłanych zdjęć. 27.11.2020, piątek, godz. 9.00

XXIII Muzyczna Jesień Przedszkolaka oraz Muzyczna Jesień dla uczniów klas I–III szkół podstawowych – eliminacje

Jak co roku organizowany jest przez nas festiwal piosenki. Skierowany jest do dzieci 4–6-letnich z bydgoskich przedszkoli oraz dla dzieci z klas I–III ze szkół podsta-

wowych i klasy zerowej. Celem konkursu jest promocja dziecięcej twórczości muzycznej oraz wyłonienie najlepszych zespołów, solistów, utalentowanych wykonawców poprzez stworzenie możliwości wszechstronnego zaprezentowania ich uzdolnień. W tym roku, z powodu licznych obostrzeń sanitarnych, mali uczestnicy przeglądu prezentują swoje umiejętności wokalno-taneczne w swojej placówce, a na konkurs przesyłają film z nagranym występem w jednej z pięciu kategorii konkursowych: śpiew solo, śpiew duet, śpiew zespołowy, taniec zespołowy, opowieść taneczno-ruchowa. Szczegółowy regulamin XXIII Muzycznej Jesieni Przedszkolaka oraz Muzycznej Jesieni dostępny jest na naszej stronie internetowej: www.mdk1.bydgoszcz.pl. 29.11.2020, niedziela, godz. 9.30

Mistrzostwa Bydgoszczy juniorów w grze błyskawicznej w szachach

Zapraszamy młodzików, juniorów młodszych i starszych, czyli do lat 10, 14 i 18. Turniej zostanie rozegrany na dystansie 9 rund. Formuła otwarta jest także dla zawodników bez przynależności klubowej. Liczba miejsc ograniczona do 60. Do 28.11.2020 trwa konkurs na wykonanie książki w formie lapbooka Bydgoszcz lub inne ciekawe miejsce w Polsce i na świecie. W konkursie mogą wziąć udział dzieci z klas IV–VIII szkół podstawowych województwa kujawsko-pomorskiego. Celem jest promowanie kreatywności, wrażliwości artystycznej dzieci oraz poznanie walorów pięknych miejsc na świecie i w Bydgoszczy. Zakończeniem konkursu będzie wystawa nadesłanych lapbooków w Galerii MDK1. Szczegóły w regulaminie dostępnym na stronie: www.mdk1.bydgoszcz.pl. inf. Katarzyna Klarkowska, Grażyna Tomasik

Młodzieżowy Dom Kultury nr 5 9.11.2020, poniedziałek, kanał YouTube, MDK5

Przegląd Artystyczno-Ekologiczny Twórczości Przedszkolaków

Rozwijanie wartości prokologicznych powinniśmy kształtować w dziecku już od najmłodszych lat. Młodzieżowy Domu Kultury nr 5 zaprosił wszystkie bydgoskie przedszkola do wzięcia udziału w Przeglądzie Artystyczno-Ekologicznym Twórczości Przedszkolaków. Przedsięwzięcie ma na celu m.in. rozwijanie u dzieci umiejętności plastycznych i muzycznych w połączeniu z edukacją ekologiczną. 48 | BIK | listopad 2020

11.11.2020, środa, kanał YouTube MDK5

Jak długo w sercach naszych

Zapraszamy na koncert online, podczas którego wspólnie uczcimy odzyskanie niepodległości przez Polskę. 11 listopada zaprezentują się uczestnicy sekcji instrumentów klawiszowych oraz sekcji wokalnej Studio wokalne MDK5. W programie usłyszymy tradycyjne ludowe pieśni oraz rozrywkową muzykę współczesną. m.in. Czerwone jabłuszko, Polskie drogi, Kurier, Dziewczynę z granatem oraz Tango na głos i orkiestrę. Kanał You tube MDK5: https://www.youtube.com/channel/UCZbe54VVax3nQxpnDfybgYA. inf. Julia Mroczkowska

w yd a r z e ni a Młodzieżowy Dom Kultury nr 2

7.11.2020, sobota, godz. 16.00, sala nr 2, wstęp wolny Aby Polska była w nas – koncert i wspólne śpiewanie pieśni patriotycznych. Na spotkanie z pieśnią i piosenkami patriotycznymi, które zagrzewały do walki, opisywały tęsknotę za krajem, ale przede wszystkim były wyrazem miłości do ojczyzny i nadziei, że tym razem się uda, zapraszają zespoły, soliści kół gitarowych, instrumentalno-wokalnych i ukulele. Będą one prowadzić do „wokalnego boju” uczestników spotkania, którzy również dzięki tekstom, które zostały przygotowane, będą mogli włączyć się do wspólnego śpiewania m.in. Mazura wojennego, Sygnału, Dalej, bracia, do bułata, O, mój rozmarynie, Przybyli ułani pod okienko i in. utworów mniej i bardziej znanych. Spotkanie zakończymy doniośle Rotą. 13.11.2020, piątek, godz. 16.00, sala 22 Miejski konkurs plastyczno-techniczny To ten, co sam chodzi?! – rozstrzygnięcie konkursu i wystawa pokonkursowa. Zaprezentowane zostaną prace w kategoriach „obraz” i „model”.

14.11.2020, sobota, godz. 16.00, sala 17, wstęp wolny I Ogólnopolski Konkurs Literacko-Plastyczny Piszę, ilustruję i wydaję – moja książka w drodze do Nobla – rozstrzygnięcie konkursu i wystawa pokonkursowa. Konkurs zainspirowany Nagrodą Nobla dla Olgi Tokarczuk, polegający na stworzeniu przez dzieci i młodzież (od 6 do 18 lat) swojej oryginalnej książki. Ma on być zachętą do eksperymentowania z tekstem i/lub obrazem, doświadczeniem bycia twórcą-autorem czy literackim kombinatorem. Liczymy na to, że książki będą miały zaskakującą formę i ciekawy temat. Mogą składać się z samych rysunków lub tekstu i ilustracji. Szczegóły: www.mdk2.bydgoszcz.pl, przyjmowanie prac do 6 listopada. 28.11.2020, sobota, godz. 16.00, sala sportowa, wstęp wolny IX Konkurs wokalny dla dzieci i młodzieży Zaduszki artystyczne piosenki niezapomnianej. Impreza tradycyjnie poświęcona jest muzycznej pamięci zmarłych osobowości polskiej estrady. Młodzi wykonawcy zaprezentują się w repertuarze polskich artystów, jak m.in.: M. Grechuty, K. Stanek, K. Sobczak, S. Borysa, A. Jantar, Cz. Niemena. Wykonania te oceniać będzie profesjonalne jury. Natomiast w Konkursie Publiczności usłyszymy utwory artystów estrady europejskiej i światowej. Soliści, zespoły wokalne i wokalno-instrumentalne reprezentować będą szkoły i placówki oświatowe naszego województwa. Zgłoszenia przyjmujemy do 18 listopada poprzez e-mail: mdk2jordan@poczta.onet.pl lub telefonicznie: SMS na nr 506 099 747 (koordynator konkursu). inf. Mirosława Jurgiel

Artgallery, Stowarzyszenie Działań Artystycznych 9.11.2020, godz. 17.00, Bydgoskie Centrum Organizacji Pozarządowych, ul. Gdańska 5 Stowarzyszenie Działań Artystycznych zaprasza na wernisaż:

„Artyści Bydgoscy Miastu” z okazji 100-lecia powrotu do Macierzy

Jest to trzecia i ostatnia wystawa z tego cyklu prac członków stowarzyszenia i zaproszonych gości, gdzie będą prezentować swoją twórczość. Na wystawie znajdą się portrety vipów i 25 osobowości 100-lecia. Wanda Maćkowska, Adam Sowa, Andrzej Szwalbe – portrety namalowała Anna Osińska

inf. Anna Osińska

listopad 2020 |

BIK | 49

w yd a r z e ni a Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu 6–8 listopada 2020

Warsztaty Teatr – Muzyka – Ruch

25.11.2020, godz. 16.45

Analogowe aparaty fotograficzne z czasów PRL (część II) – multimedialny wykład z cyklu Sztuka fotografii

Wykład przygotował i poprowadzi Stanisław Jasiński – fotografik i instruktor fotografii, członek Związku Polskich Artystów Fotografików, specjalista ds. fotografii WOAK. 28.11.2020

Warsztaty Pedagogika teatru w pracy z dziećmi, czyli jak bawić się w teatr?

Aktor Teatru Wiczy i Teatru Miniatura w Gdańsku Krystian Wieczyński pokaże możliwości wykorzystania ekspresji ciała aktora w pracy nad spektaklem. Fot. Stanisław Jasiński

Instruktorzy i opiekunowie amatorskich zespołów teatralnych, reżyserzy i aktorzy teatru amatorskiego, także twórcy offowi zainteresowani zjawiskami z pogranicza performansu i tańca są adresatami warsztatów. Cena: 100 zł, informacje dot. zgłoszeń w stronie internetowej: www.woak.torun.pl. 13–15 listopada 2020

Warsztaty Organizacja imprez dla małej i dużej grupy

Animatorzy kultury, pedagodzy oraz animatorzy społeczni, którzy na co dzień organizują różnorodne imprezy dla małych i dużych grup, mogą wziąć udział w warsztatach. Cena: 100 zł, zgłoszenia na warsztaty przyjmowane są do 6 listopada. Liczba miejsc ograniczona – o przyjęciu decyduje kolejność zgłoszeń.

Warsztaty adresowane są zarówno do instruktorów teatralnych i animatorów kultury, jak i do wszystkich osób pracujących z dziećmi: nauczycieli, wychowawców świetlic, opiekunów w ośrodkach szkolno-wychowawczych, współpracowników stowarzyszeń i fundacji zajmujących się opieką nad dziećmi ze środowisk defaworyzowanych, studentów kierunków pedagogicznych i wszystkich osób poszukujących inspiracji do twórczej pracy z dziećmi. Cena: 50 zł, zgłoszenia na warsztaty przyjmowane są do 20 listopada. Liczba miejsc ograniczona – o przyjęciu decyduje kolejność zgłoszeń.

Kolejne warsztaty i szkolenia:

– 5–6 grudnia – warsztaty Muzykoterapia, zajęcia prowa-

dzą: dr Lucyna Matuszak i Erwin Regosz, cena: 120 zł, termin zgłoszeń: 27 listopada; – 12–13 grudnia – warsztaty Jak twórczo i z pomysłem animować grupy seniorów, zajęcia prowadzi Alicja Usowicz, cena: 100 zł, termin zgłoszeń: 4 grudnia. Więcej na: www.woak.torun.pl inf. Kamil Hoffmann

Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy 8.11.2020, niedziela, zbiórka o godz. 9.00 przy pętli tramwajowej Glinki

Kultura na świeżym vol. 85: Puszcza Bydgoska

Puszcza Bydgoska jest piękna, tajemnicza i zaskakująca. Widać, w których miejscach stały domostwa i kiedyś toczyło się życie. Spotykamy się o godz. 9.00 na pętli tramwajowej na Glinkach. Stąd ruszymy przez Emilianowo do Łążyna, poszukać śladów żyjących tam niegdyś ludzi, następnie do Rud i położonych obok malowniczych Źródlisk. Dalej przez Trzciankę, Chrośnę, Leszyce, Dobromierz do Piecek, gdzie chętni będą mogli się wykąpać w jeziorze. Stąd przez las wrócimy na bydgoskie Glinki. Trasa wynosi ok. 60 km. Polecamy ubrać się wygodnie i „na cebulkę”. 50 | BIK | listopad 2020

9.11.2020, poniedziałek, godz. 18.00, Szpulka Art Cafe; informacja o biletach w kasie MCK

Klub Akademii Jazzu: Victor Young

Klub Akademii Jazzu to muzyczna prezentacja wielkich postaci świata jazzu i muzyki rozrywkowej, kameralna forma koncertowa prezentująca talenty studentów i wykładowców bydgoskiej Akademii Muzycznej. Victor Young – amerykański kompozytor o polskich korzeniach – będzie postacią wiodącą kolejnego klubowego spotkania. To jeden z panteonu najważniejszych kompozytorów amerykańskiej muzyki filmowej. Wiele z jego utworów stało się przebojami i weszło do kanonu standardów muzyki jazzowej i rozrywkowej. Zapewne każdy słyszał When I Fall in Love, Beautiful Love czy Stella by Starlight.

w yd a r z e ni a

fot. Dariusz Gackowski

Na scenie Szpulki w bydgoskim MCK zaprezentują się młodzi adepci jazzu pod kierunkiem wykładowcy Grzegorza Nadolnego, którego staraniem będzie przybliżenie postaci Victora Younga i bogactwa jego muzyki. Wystąpią: Grzegorz Nadolny – kontrabas i prelekcja, Szymon Łukowski – klarnet i saksofony, Kacper Kasprzak – fortepian, Maciej Domagalski – perkusja. 15.11.2020, niedziela, godz. 12.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp: 5 zł (bilety do kupienia w kasie MCK)

Małe Animocje: Słynny najazd niedźwiedzi na Sycylię

reż. Lorenzo Mattotti, Francja/Włochy 2019, 82 min, 7+

Dawno, dawno temu, kiedy Sycylię zamieszkiwały dostojne niedźwiedzie… to klasyczny początek przewrotnej i intrygującej animowanej baśni o istnieniu odmiennych od siebie światów, poszukiwaniu tożsamości oraz potędze miłości i władzy.

15.11.2020, niedziela, godz. 19.00, sala kinowo-widowiskowa MCK,bilety: 15 zł (w przedsprzedaży), 20 zł (w dniu spektaklu)

Dzika historia – Teatr Improwizowany wymyWammy

Spektakl impro Teatru wymyWammy.

23.11.2020, poniedziałek, godz. 19.00, Szpulka Art Cafe, bilety: 10 zł (w przedsprzedaży), 15 zł (w dniu spektaklu)

Mała Scena Impro: Wieczór duetów Spektakl impro Teatru wymyWammy.

26.11.2020, czwartek, godz. 18.00, bilet: 20 zł (dostępny w kasie MCK), zapisy: dominika.kiss-orska@mck-bydgoszcz.pl

KGM: Warsztaty kreatywnego pisania online

Spotkania są dla każdego, kto lubi pisać i chce się rozwijać. Piszemy, odpowiadając na ćwiczenia pisarskie. Dzielimy się tym, co stworzyliśmy na zawołanie, i czerpiemy radość z doświadczania własnej kreatywności. W kreatywnym pisaniu chodzi o umiejętność zapisywania swoich pomysłów, myśli, emocji w twórczy, niepowtarzalny, osobisty sposób. Zajęcia prowadzone przez Justynę Niebieszczańską bazują na znanej metodologii, ale nie zawierają elementu krytyki. Stawiają na swobodę w pracy twórczej i na zaufanie sobie w wyrażaniu tego, w jaki sposób odbieramy świat. Przed zajęciami osoby, które opłacą bilet, dostaną link do wydarzenia online. Początkiem niezwykłej przygody jest zaginięcie królewskiego syna. Targany tęsknotą Leoncjo, władca sycylijskich niedźwiedzi, wyrusza wraz z poddanymi do krainy człowieka w poszukiwaniu księcia. Dobre intencje władcy zostają jednak mylnie odebrane przez ludzi, którzy – kierowani żądzą władzy i chciwością – atakują przybyszów. Czy te dwa światy da się ze sobą pogodzić? W krainie pełnej magicznych postaci, gdzie wszystko jest możliwe, zaczyna się walka o miłość, wpływy i władzę. W polskiej wersji językowej postaciom głosów użyczyli m.in. Andrzej Chyra i Roman Gutek. Film miał swoją premierę w Cannes, został też zauważony na festiwalach w Sevilli i Annecy.

27.11.2020, piątek, godz. 19.00, sala kinowo-widowiskowa MCK; informacja o biletach w kasie MCK

Zdarzyło się w Bydgoszczy – koncert

Sentymentalna podróż po międzywojennej Bydgoszczy, ukazująca jej niebywały czar, a także koegzystencję trzech kultur. Artyści zaprezentują niezapomniane melodie, będące kwintesencją tamtego czasu, a wszystko to na tle unikatowych starych fotografii. W koncercie zaśpiewają: Małgorzata Werachowska, Zuzanna Wiśniewska, Małgorzata Żurańska-Wilkowska i Szymon Górski. Wokalistom będzie towarzyszyć zespół pod kierownictwem Bartłomieja Weznera w składzie: Mateusz Szwankowski, Natan Kosętka i Maciej Młóciński. Scenariusz i reżyseria: Katarzyna Matuszak. listopad 2020 |

BIK | 51

w yd a r z e ni a

52窶ポ窶ィIK 窶ポ窶ネistopad 2020

w yd a r z e ni a 29 listopada 2020, niedziela, godz. 17–22, Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, ul. Marcinkowskiego 12–14

Wschód wolności

godz. 17.00, foyer MCK: wernisaż prac Mikity Rasolki Mikita Rasolka – projektant i ilustrator z Białorusi. Mieszka we Wrocławiu, gdzie ukończył Akademię Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta. Zajmuje się projektowaniem graficznym, ilustracją prasową oraz książkową. godz. 17.15, Szpulka Art Cafe: premiera antologii literatury białoruskiej pt. Wschód wolności z udziałem tłumaczki Joanny Bernatowicz oraz redakcji kwartalnika „Fabularie”. Prowadzenie: Ewa Dąbska (Radio PiK) Joanna Bernatowicz – polonistka, kulturoznawczyni z Bielska Podlaskiego. Tłumaczyła z białoruskiego i rosyjskiego, m.in. Powstawanie Białorusi (P. Rudkouski, 2009), Ślad motyla. Oswald w Mińsku (A. Łukaszuk, 2014). Pracuje jako redaktorka w wydawnictwie Znak. Wiceprezeska Towarzystwa Białoruskiego w Krakowie. Joanna Bernatowicz, Do antologii Wschód fot. Małgorzata Kawka wolności trafiły teksty takich twórców, jak m.in. Andrej Chadanowicz, Dmitrij Strocew, Uładimir Karatkiewicz, Artur Klinawa czy Ihar Babkow w tłumaczeniu Joanny Bernatowicz, Małgorzaty Buchalik, Anny Udzieli, Adama Pomorskiego i Bohdana Zadury. godz. 18.00, Szpulka Art Cafe: „CAFE FABU” – kolejna odsłona cyklu spotkań w duchu nowego dialogu, w oparciu o aktualne tematy kulturalno-społeczne, w kontekście dynamicznie zmieniającego się świata. Tematem kolejnej rozmowy będzie książka Ojczyzna dobrej jakości. Reportaże z Białorusi. W spotkaniu udział weźmie jej współautor Ziemowit Szczerek Z czym dzisiaj kojarzy się Białoruś? Niektórym z mityczną krainą nad Niemnem i kresowymi dworkami, wielu z Adamem Mickiewiczem i Świtezianką, ale większości zapewne z Aleksandrem Łukaszenką, którego nazwisko przy każdej wzmiance o Białorusi odmieniane jest przez wszystkie przypadki. Zdaje się, że na geopolitycznych zakrętach straciliśmy z oczu Białorusinów i ich codzienne życie, czasem zwykłe, niekiedy wyjątkowe, jak to bywa – pełne marzeń i rozczarowań. W tym zbiorze reportaży polityka jest ważna, ale nie najważniejsza. Na pierwszym planie pojawiają się ludzie. Czasem charyzmatyczni, pełni pasji i wiary w idee, a czasem zrezygnowani i pogodzeni z reżimem. Rozmawiają z nimi polscy, niemieccy i białoruscy reporterzy. Z tych opowieści wyłania się obraz kraju, który bywa niepokojący, czasem szokuje, ale bez wątpienia porusza i nie pozostawia obojętnym.

Ziemowit Szczerek – dzien nikarz i prozaik. Współpracuje m.in. z „Polityką”, „Gazetą Wyborczą” i „Nową Europą Wschodnią”. Autor takich książek, jak m.in. Tatuaż z tryzubem, Międzymorze. Podróże przez prawdziwą i wyobrażoną Europę Środkową, Siwy dym albo pięć cywilizowanych plemion. Laureat Paszportu „Polityki”, nominowany do Nagrody MediaTory i Nagrody im. Ziemowit Szczerek, B. Pawlak oraz dwukrotfot. Rafał Komorowski nie do Nagrody Literackiej „Nike” i Nagrody Literackiej Europy Środkowej „Angelus”. godz. 19.30, Szpulka Art Cafe: koncert Nasta Niakrasava – recital Moc głosu. Głos kobiety Recital Nasty Niakrasavej łączy w sobie trzy ogniwa: śpiew a cappella, opowieści o tradycjach i niezwykłych losach kobiet, od których wokalistka przejęła repertuar tradycyjny, oraz prezentację zdjęć. Podczas koncertu zabrzmią m.in. ludowe pieśni towarzyszące trwającej obecnie białoruskiej rewolucji godności. Czas trwania: 40 minut. Nasta Niakrasava – etnomuzykolożka, śpiewaczka. Pochodzi z Polesia białoruskiego. Ukończyła dyrygenturę chóralną oraz historię sztuki w Mińsku. Absolwentka warszawskiej muzykologii. Od 11 lat mieszka w Polsce, prowadzi zajęcia w Instytucie Muzykologii na Uniwersytecie Warszawskim. Łączy działalność naukowo-badawczą z działalnością artystyczną. Nasta Niakrasava, Znana z wykonań muzyki fot. Joanna Strojek tradycyjnej a cappella oraz udziału w takich zespołach, jak FolkRoll i Nasta Niakrasava, R.U.T.A., Jacek Kleyff w ONZ. godz. 20.30, sala kinowo-widowiskowa MCK: Dzieciuki – koncert Dzieciuki – białoruski folkpunkowy zespół muzyczny, założony w Grodnie w 2012 roku. Muzycy grupy śpiewają wyłącznie w języku białoruskim, a tematyką ich utworów jest historia Białorusi. Nazwa zespołu w dosłownym tłumaczeniu oznacza „dzieciaki” i stanowi bezpośrednie nawiązanie do zwrotu, którym Konstanty Kalinowski, redaktor ukazującego się w przededniu powstania styczniowego jednego z pierwszych białoruskojęzycznych czasopism „Mużyckaja Prauda”, nazywał w swoich artykułach ich czytelników – białoruskich chłopów. Zespół ma utrudnioną możliwość koncertowania w swoim kraju i z tej przyczyny występuje głównie w Polsce, a także w Niemczech i Czechach. listopad 2020 |

BIK | 53

w yd a r z e ni a Kino Orzeł Gniazdo, reż. Sean Durkin, Kanada/Wielka Brytania, 2020, 107’

Jude Law i Carrie Coon w znakomitym thrillerze o małżeństwie, którego pozornie idealne życie zamienia się w spiralę sekretów i kłamstw.

Rory dostaje propozycję pracy i namawia swoją żonę Allison na przeprowadzkę do Londynu, gdzie wreszcie ma szansę zarobić wielkie pieniądze i wieść luksusowe życie, o jakim zawsze marzył. Bez względu na koszty, wynajmuje imponującą posiadłość na przedmieściach, a kiedy upragniony prestiż i wysoka pozycja społeczna wydają się na wyciągnięcie ręki, Rory idzie o krok dalej i łamie wszelkie zasady, podejmując coraz większe ryzyko. Bez skrupułów dążąc do swojego celu, wpada w spiralę kłamstw, a na pozornie idealnym życiu małżeńskim zaczynają pojawiać się rysy. Wielki dom obnaża wzajemnie skrywane tajemnice, a to, co na zewnątrz wydawało się prawdziwą sielanką, za zamkniętymi drzwiami okazuje się demaskować prawdziwe oblicza małżonków.

Obraz pożądania, reż. Giuseppe Capotondi, USA, 2020, 99’

Ekscentryczny milioner Cassidy (Mick Jagger) niespodziewanie zaprasza do swojej posiadłości nad jeziorem Como krytyka sztuki Jamesa Figuerasa (Claes Bang). Ma wobec niego pewien plan. James pojawia się z piękną i tajemniczą Berenice (Elizabeth Debicki). Oboje przeżywają właśnie namiętny romans i wspólny wyjazd jest dla nich świetną okazją do bliższego poznania się. Podczas obiadu Cassidy składa Jamesowi propozycję nie do odrzucenia. Chce, by ukradł dla niego wyjątkowy obraz, którego obsesyjnie pragnie, obiecując mu w zamian sławę i karierę. James przyjmuje zlecenie, nie wiedząc, że wpada w niebezpieczną pułapkę chciwości, ambicji i kłamstw, pociągając za sobą niczego nieświadomą Berenice. Oboje odkryją prawdę, której nigdy nie chcieliby znać.

Tylko zwierzęta nie błądzą, reż. Dominik Moll, Francja/Niemcy, 2020, 117’

Zagadkowe zniknięcie kobiety podczas burzy śnieżnej sprawi, że pięcioro nieznajomych zostanie uwikłanych w tajemnicę, która wykracza daleko poza senne górskie miasteczko gdzieś we Francji.

Elegia dla bidoków, reż. Ron Howard, USA, 2020, 115’

Student prawa na Yale wraca do rodzinnego miasteczka, gdzie musi zmierzyć się z przeszłością swojej appalaskiej rodziny i swoją przyszłością. Na podstawie autobiografii.

Mank, reż. David Fincher, USA, 2020, 131’

Oglądamy Hollywood lat 30. oczami zgryźliwego i uzależnionego od alkoholu scenarzysty, Hermana J. Mankiewicza, który próbuje dokończyć pracę nad Obywatelem Kane’em.

54 | BIK | listopad 2020

Każda z postaci ma coś na sumieniu, najwyraźniej nie chcąc dzielić się wszystkimi swoimi sekretami. Większość z nich to idealiści, którzy marzą o ucieczce od szarej rzeczywistości, odnalezieniu miłości czy spełnienia. Łączy ich poczucie frustracji oraz nietypowa sytuacja, w jakiej się znaleźli. Poświęcone poszczególnym bohaterom rozdziały filmu obrazują nie tylko różne punkty widzenia na temat samego zaginięcia Evelyn, ale stopniowo odkrywają też zależności między nimi. Kolejne elementy tej oryginalnej układanki zaczynają do siebie pasować. Nowy film cenionego europejskiego reżysera Dominika Molla oparty jest na bestsellerowej powieści kryminalnej autorstwa Colina Niela wydanej w 2017 roku. Struktura Tylko zwierzęta nie błądzą może budzić skojarzenia z Rashomonem Akiry Kurosawy. Prezentując kolejne punkty widzenia na fabularną tajemnicę, Moll umiejętnie gubi tropy i steruje uwagą widza, zapewniając mu zarówno pełną napięcia intrygę, jak i ekranową rozrywkę.

w yd a r z e ni a

listopad 2020 |

BIK | 55

w yd a r z e ni a Galeria Wspólna 5.11.2020, czwartek, ul. Batorego 1/3 – otwarcie wystawy wystawa czynna do 19 grudnia

Kazimierz Jułga malarstwo

Kazimierz Jułga, fot. Bogusław Gummer

Kazimierz Jułga, ur. w 1935 r. we wsi Rybowo, zm. w 2002 r. w Bydgoszczy. W 1955 ukończył Państwowe Liceum Technik Plastycznych w Bydgoszczy, a następnie studiował na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu. Dyplom z zakresu malarstwa uzyskał w pracowni prof. S. Borysowskiego w 1960 r. W tym samym roku podjął pracę w bydgoskim BWA, a w 1973 został jego dyrektorem (do 2002). Zajmował się malarstwem, twórczością poetycką, fotografią artystyczną i dokumentalną. Miał 20 indywidualnych ekspozycji w miastach regionu i kraju. Brał również udział w wielu wystawach ogólnopolskich. W malarstwie stworzył swój łatwo rozpoznawalny styl, nawiązujący do techniki dywizjonizmu. Tworzone pejzaże stanowią formę syntezy opartej na wnikliwej obserwacji natury. Na wystawie zostaną pokazane obrazy ze zbiorów Muzeum Historyczno-Etnograficznego w Chojnicach, Muzeum Regionalnego w Wągrowcu, Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy, Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy i ze zbiorów prywatnych.

Kazimierz Jułga, Z Borów Tucholskich, 1981, ze zbiorów Muzeum Historyczno-Etnograficznego w Chojnicach

56 | BIK | listopad 2020

WiÄ&#x2122;cej informacji na s. 37

BIK 11/2020

Articles inside

Decentracja spojrzenia Z krzysztofem Nowickim rozmawia emilia walczak

Jak zostać Bydgoszczą? Michał tabaczyński

Ginący świat Z Maciejem Cuskem Monika Grabarek

Czy zabiła? emilia walczak