BIK 12/2020

w y d a n i e i n t e r n e t o w e 1 grudnia 2020

BIK od numeru 3/2011 jest dostępny na stronie: issuu.com/bik_

Drodzy Państwo!

Przykro o tym pisać, ale w związku z zamknięciem odgórną decyzją instytucji kultury, również i bydgoski popularny „emcek” zmuszony był zamknąć swoje podwoje i wszystkie swe działania przenieść do internetu. Możecie je śledzić na facebook.com/mck.bydgoszcz oraz youtube.com/c/EmcekBydgoszcz, do czego, oczywiście, gorąco zachęcamy! Ponieważ jednak zamrożenie działań „emceku” z udziałem gości z zewnątrz zamknęło automatycznie „Bydgoskiemu Informatorowi Kulturalnemu” jedną z podstawowych dróg jego dystrybucji, również nasz periodyk od grudnia czytać możecie Państwo wyłącznie w sieci – pod dobrze Wam znanym adresem: https://issuu.com/bik_. I tak aż do odwołania.

Za niedogodność tę z całych naszych redakcyjnych serc przepraszamy, jednocześnie życząc Państwu wszystkiego dobrego na świąteczny czas. Spędźcie go – rzecz jasna – z kulturą!

Zastępczyni Redaktora Naczelnego Redaktorka wydania

na na s t ę pnyc h s t rona c h Bydgoszcz Spacerująca, Agnieszka Bykowska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Cmentarz choleryczny w Bożenkowie, Emilia Walczak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Twórcze współdziałanie, z Weroniką Pniewską rozmawia Monika Grabarek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Kocie i sowie opowieści Marty Kładź-Kocot, Tadeusz Krajewski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Ocalić od zapomnienia, czyli słów kilka o stratach wojennych Muzeum Miejskiego w Bydgoszczy, Anna Kaszubowska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Bydgoski insynuator kulturalny (193), Zdzisław Pruss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

i n s t y t u c je k u lt u r y z a p ra s z ają : Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Akademia Muzyczna w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Teatr Polski w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Zdarzyło się w Bydgoszczy…. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Młodzieżowy Dom Kultury nr 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego. . . . . . . 18 Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński. . . . . . . . . . . . . 20 Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury . . . . . . . . . . . . . . . 21 Galeria Sztuki NEXT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

Pałac Młodzieży w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna. . . . . . . . . . . 24 Dom Kultury MODRACZEK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Bydgoskie Centrum Sztuki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Fundacja Farbiarnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . 27 Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku. . . . . . . . . . . . . 28 Galeria Wspólna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

Instytucja kultury miasta Bydgoszczy

wydawca: Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy redaktor naczelny: Michał Tabaczyński, michal.tabaczynski@mck-bydgoszcz.pl zastępczyni redaktora naczelnego, redaktorka wydania: Emilia Walczak, emilia.walczak@mck-bydgoszcz.pl kontakt z redakcją: bik@mck-bydgoszcz.pl BIK w sieci: www.facebook.com/bik.bydgoszcz, www.issuu.com/bik_ Na okładce: „Łuczniczka” na Placu Teatralnym, 1920–39, fot. NAC

w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

fe li e to n

bykowska Bydgoszcz Spacerująca Przedzierając się przez lawinę informacji i postów na jednym z portali społecznościowych, natrafiłam ostatnio na zdanie, które zyskało moją natychmiastową aprobatę, mianowicie: „Rok 2020 rokiem słów roku”. Idąc (również znamienny w tym kontekście czasownik; patrz niżej) tym tropem, wygooglowałam definicję słowa spacer. Oto pierwszy wynik: spacer – niespieszne chodzenie bez konkretnego celu, dla przyjemności. Co prawda spacer nie znalazł się na liście kapituły, ale nie oznacza to, że nie mogę poświęcić mu tych kilku tysięcy nadchodzących (!) znaków.

Jesteśmy na przełomie jesieni i zimy, które stwarzają nam multum (chcianych lub mniej) okazji do przemieszczania się pieszo. Pogoda nas nie rozpieszcza, ale o zdrowie i kondycję wypada dbać płynnie i bez wymówek. Nie ma, że z nieba siąpi – linia 77 tradycyjnie zalicza swoich 20 minut spóźnienia. Czemu by nie potraktować tego czasu jako dar od losu i wybrać się na spacer szlakiem bydgoskich korków? Oddech przyspieszy, okulary zaparują, ale za to uroczy rumieniec wyjdzie na twarz (przy odrobinie szczęścia, spod maski coś z niego się wydostanie na zewnątrz), więc rachunek i tak będzie się zgadzał. Czy można to określić przemieszczaniem się dla przyjemności – to pozostawiam ocenie osobistej. Nikt również nie powiedział, że spacer musi przyjmować formę pieszą – chesz spacerować rowerem? Proszę bardzo. Zabawnie, a zarazem uroczo prezentują się te barwne poncza rowerzystów, kiedy suną ulicą w deszczu. Samochodem też się da, gdyby się uprzeć, ale czy to zdrowo? A może raczej – czy w dobie kryzysu klimatycznego wypada? Kwestia dyskusyjna.

Nie da się też pominąć walorów estetycznych takiego spaceru – chodniki usłane liściastymi dywanami z palety miodu i rdzy. Aż chciałoby się powiedzieć – idealna instagramowa sceneria!

2 | BIK | grudzień 2020

Nawet Bartodzieje zyskują jesienią, a ulicami snują się bartodziejskie jesieniary. Trzeba się jednak spieszyć, bo żywotność wspomnianych dywanów jest krótka; na końcu tego łańcucha i tak stoi (a raczej nadjeżdża) stosowna machina, zaprojektowana z myślą o zrobieniu z nimi porządku. Swoją drogą, kiedy obserwuję z okna takie projekty jak odkurzacz do sprzątania liści z chodnika, to w zanadrzu mam dwie reakcje: jestem pełna podziwu dla ludzkiej kreatywności, a z drugiej strony podpada mi to wszystko pod OCD (ang. obsessive compulsive disorder). Wiesz, żeby tylko na święta wymieść każdy brudek spod komody! Czy nie mamy przypadkiem poważniejszych spraw do ogarnięcia, jak choćby – nie wiem, strzelam – rząd do obalenia?

Kiedy piszę te słowa, mija właśnie miesiąc od pierwszego pochodu (a właściwie: spaceru) Strajku Kobiet. Tak bardzo pilnuję przestrzegania tej sanitarnej nomenklatury, bo atmosfera strajkowa właśnie spacer przypomina. Nie jest to jednak „niespieszne chodzenie bez konkretnego celu, dla przyjemności”. Cel jest jasny, a spacer żwawy i pełen emocji. Na trasie spaceru pojawiają się różne zakłócenia, ale to rzecz naturalna jak erozja liści – jest akcja, jest reakcja. Mogłabym też ograniczyć się w swoich wnioskach do ulic bydgoskich, bo te są mi najbliższe, gdyż sama nimi „spaceruję”. Ale czy słusznym jest się ograniczać, kiedy stawką jest zdrowie naszego krajowego organizmu? Mówimy o ulicach w całej (nawet tej małomiasteczkowej) Polsce. Na koniec, i podkreślę to podwójną linią, bo być może warto – w 2020 roku, obok wielu kuriozalnych fenomenów, mamy do czynienia z narodzinami takiego zjawiska jak Polska Spacerująca. Brzmi co najmniej zdrowo.

Agnieszka Bykowska

w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

pa mi ą t k i p r z e s z ł o ś c i (12) Emilia Walczak

Cmentarz choleryczny w Bożenkowie (woj. kujawsko-pomorskie, powiat bydgoski, gmina Osielsko) „Mapa jest tak dokładna, że dostrzegam na niej polną drogę biegnącą przez zarośnięty cmentarz choleryczny. Serce zamierało mi tam ze strachu nawet w środku jasnego dnia. Teraz oglądam to z góry, z niebotycznej odległości, i widzę swoją dziecięcą postać buszującą z duszą na ramieniu wśród kolczastych zarośli w poszukiwaniu jakiegokolwiek śladu po cholerykach. Szukałem kamiennych płyt, usypanych nagrobków, spróchniałych krzyży, czegokolwiek, jakiejś materii chroniącej ludzką śmierć przed zapomnieniem. Ale nic tam nie było poza dusznym, upajającym zapachem strachu. Wychodził z ziemi i uderzał do głowy”. To słowa Andrzeja Stasiuka zawarte w jednym z felietonów składających się na wyśmienity tom Nie ma ekspresów przy żółtych drogach, ogłoszony przez wydawnictwo Czarne w 2013 roku. Mam za sobą podobną historię, chociaż całkiem wyzutą z lękowego pierwiastka, za to niewolną od przykrych rozczarowań. Opowiem wam, jak było.

Oto rok temu drogą kupna weszłam w posiadanie mapy Nadleśnictwa Różanna w skali 1:40 000.

Kto nie spał na lekcjach geografii, ten wie, że skala taka umożliwia bardzo dokładne odwzorowanie terenu, wraz z każdym godnym uwagi starym drzewem, narzutowym głazem, stacją benzynową, przydrożnym barem, campingiem, sentymentalną kapliczką czy duchologicznym przystankiem Pekaes. Jakież było moje zdziwienie, kiedy na planie tym, na terenie tak zwanego Bożenkowa II, tuż przy wiodącym z Koronowa do Maksymilianowa pieszym „Szlaku Białego Węgla” oczy moje ujrzały charakterystyczną ikonkę z przedstawieniem Krzyża Żelaznego, a oznaczającą miejsce pamięci bądź mogiłę. Przeczytałam na głos towarzyszący jej opis: „cmentarz choleryczny mieszkańców Bożenkowa”, po czym bez zbędnego ociągania sięgnęłam po kijki do nordic walking i czym prędzej udałam się w tamto miejsce.

Znaleźć ową mogiłę nie było łatwo, mimo że na podorędziu miałam przecież mapę, a i strona lapidaria.wikidot.com podpowiadała mi coś niecoś, jakieś koordynaty (chociaż błędne, jak się później okazało, bo wskazujące dokładnie sam środek niczego…). Przez dobre pół godziny brodziłam w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

fot. Emilia Walczak

więc pośród zgniłych liści i suchych traw, szukając pełnym nadziei wzrokiem „kamiennych płyt, usypanych nagrobków, spróchniałych krzyży, czegokolwiek, jakiejś materii chroniącej ludzką śmierć przed zapomnieniem”, jak Stasiuk na próżno kłując się przy tym jałowcem i ognikiem, aż w końcu zdałam sobie sprawę, że kręcę się w kółko, beznadziejne circulus vitiosus. Co więcej – stąpając dokładnie po zbiorowej mogile choleryków.

Wszystko wskazuje bowiem na to – i rzeczona mapa, i nagle zmieniające się ukształtowanie terenu – że cmentarz choleryczny mieszkańców Bożenkowa to prostu niewielki wzgórek tuż przy zakręcie ulicy Zielona Dolina, jadąc od strony drogi wiodącej do pełnego uroku Samociążka – po jej lewej stronie. Cmentarz to jednak za dużo powiedziane – jest to najpewniej po prostu zbiorowy grób ofiar bakterii vibrio cholerae, na mocy uchwały nr 312/XXIX/13 Rady Powiatu Bydgoskiego z dnia 19 czerwca 2013 roku zapisany co prawda w wykazie obiektów znajdujących się na terenie powiatu bydgoskiego ziemskiego ujętych w ewidencji województwa kujawsko-pomorskiego, lecz niewpisany do rejestru zabytków. Z jakiego czasu pochodzi? Zapewne z końca XIX wieku, kiedy to przez te tereny – w tym i samą Bydgoszcz – przetoczyła się ostatnia w dziejach regionu epidemia cholery. grudzień 2020 |

BIK | 3

e du k a c ja Z Weroniką Pniewską, o projekcie „Bydgoskie Beats” realizowanym w ramach Bardzo Młodej Kultury, rozmawia Monika Grabarek.

Twórcze współdziałanie Zacznijmy może od specyfiki Bydgoskiego Przedmieścia w Toruniu. Mieszkałam tam przez całe studia, znam uroki i mroki tego miejsca, moim zdaniem jest przepiękne i ma niepowtarzalny klimat, jednak problemów tam nie brakuje. Przybliż, proszę, naszym czytelnikom i czytelniczkom, dlaczego Bydgoskie jest tak niezwykłe i trudne zarazem.

Bydgoskie Przedmieście to dzielnica o długiej i bogatej historii. Rozwój miasta na przełomie XIX i XX wieku, modernizm i budownictwo komunalne PRL-u wpłynęły na dzisiejszy charakter architektoniczny osiedla. Bydgoskie Przedmieście to dzielnica kontrastów – zderzenie secesji z modernizmem, gęstej, utylitarnej tkanki mieszkaniowej PRL-u z willami i ich rozległymi ogrodami, sielankowej zieleni z charakterem miasta-twierdzy. Na to wszystko nałożyły się lata zaniedbań i… otrzymujemy wstrząsający koktajl, który przyciąga poszukiwaczy niedrogich mieszkań, wolne ptaki, turystów, a niedawno coraz częściej deweloperów. Ale dla mnie to właśnie mieszkańcy są największą inspiracją. Po pełnych życia ulicach seniorzy z torbami pełnymi warzyw z osiedlowego rynku mijają się ze studentami Wydziału Sztuk Pięknych. W mieszkańcach dostrzegam jednak nie tylko potencjał do działania, ale i ogromne potrzeby – niestety, wielu mieszkańców osiedla żyje w biedzie lub ubóstwie i ma utrudniony dostęp do kultury.

Kto brał udział w tym projekcie? Byli to tylko mieszkańcy Bydgoskiego?

Projekt „Bydgoskie Beats” kierowaliśmy do dzieci i młodzieży. Wszystkie dzieci, które wzięły udział w warsztatach, są związane z osiedlem.

Mieszkają tu, chodzą do szkoły lub do Domu Kultury Bydgoskie Przedmieście – jedynego na osiedlu – prowadzonego przez Fundację Fabryka UTU, z którą jestem na co dzień związana.

Opowiedz o formie warsztatów. Jak wyglądała praca z młodzieżą i proces twórczy? Czy to mło4 | BIK | grudzień 2020

dzi mieli ostatnie zdanie w kwestii artystycznej?

Od dawna obserwowałam w dzieciach z Bydgoskiego Przedmieścia potrzebę działań performatywnych i myślałam o projekcie, który pozwoliłby im zagospodarować ten potencjał. W międzyczasie poznałam świetnych edukatorów, a na sam koniec doszła inspiracja projektem #hot16challenge. Więc gdy pojawił się nabór do BMK, miałam już jasną wizję działania.

Warsztaty składały się z trzech bloków prowadzonych przez specjalistów w danych dziedzinach – literackiego, muzycznego i performatywnego.

Dodatkowo w każdym bloku pojawiał się gość specjalny – tancerka hiphopowa Kasienia Kowalewska, raper Jakub Bryndal i performerka Edka Jarząb. Na początku powstawał tekst, symultanicznie z muzyką. Instruktorzy dbali o to, by nie „cenzurować”, a tylko wskazywać możliwości. Proces nie był bardzo łatwy, ponieważ dzieci nie są zachęcane w szkołach do twórczego wypowiadania się na różne tematy i do autoekspresji, a też archaiczny program lekcji muzyki nie przekłada się na wiedzę o tym, jak można tworzyć bity. Ale bardzo zależało nam na tym, żeby autorami utworu w maksymalnej mierze byli właśnie uczestnicy.

Pod koniec dobieraliśmy z dziećmi stylizację, pracowaliśmy nad prezentacją przed kamerą.

W końcu, po ułożeniu luźnego scenariusza, wyszliśmy na ulicę nagrywać teledysk. Dzieciaki były bardzo zaangażowane na każdym etapie tworzenia. Mam wrażenie, że udało nam się stworzyć formułę, w której znalazły miejsce na zaznaczenie swojej indywidualności, a jednocześnie świadomie współpracowały na wspólny efekt.

Jakie były cele tych warsztatów? I czy udało się je osiągnąć?

Poprzez projekt chcieliśmy zainspirować dzieci i młodzież do kreatywnego spędzania czasu w grupie lub w pojedynkę i wzmocnić je w poszukiwaniu indywidualnego głosu. Podczas warsztatów zadbaliśmy o wykreowanie bezpiecznej w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

e du k a c ja

„Bydgoskie Beats”, fot. Alicja Kochanowicz

strefy do dania upustu emocjom dzięki ekspresji muzyki hiphopowej i razem z uczestnikami rozwijaliśmy naszą wrażliwość na współdziałanie słowa i muzyki. Wspólne tworzenie utworu było dla uczestników ćwiczeniem pracy w grupie – umiejętności negocjacji, której dzieci są w dobie społecznej izolacji spragnione.

Dlaczego, twoim zdaniem, Bardzo Młoda Kultura to ważny projekt? w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

Uważam, że projekt Bardzo Młoda Kultura jest bardzo potrzebny, szczególnie młodym animatorom, którzy dopiero wchodzą na ścieżkę pisania projektów. Wniosek i sprawozdania są bardzo proste i przejrzyste. Przy ogromnym wsparciu ze strony operatora naprawdę nie trzeba mieć dużego doświadczenia w kwestii pisania projektów. Wymóg współpracy z partnerem z innego sektora daje też możliwość rozbudowania sieci kontaktów. grudzień 2020 |

BIK | 5

100

Bydgo s z c z w m a t r ik s i e (9)

Kocie i sowie opowieści Marty Kładź-Kocot W literaturze fantasy powiedziano już wszystko, a miłośnicy tej konwencji uwielbiający questy, formowanie drużyn, spiskowe spotkania w podrzędnych knajpach, a nawet czytelnicy o skłonnościach eskapistycznych szukający w magii odtrutki na melancholię, poczuli już wyraźne uprzedzenie do przebywania w warunkach wprawdzie fantastycznych, ale w każdym szczególe przewidywalnych.

Można odnieść wrażenie, że potencjał fantasy wyczerpał się, a jej heroiczny koniec obwieścił miastu i światu Andrzej Sapkowski, wytyczając swoimi dziełami wyraźne granice, których już przekraczać zwyczajnie nie wypada. Niewiele to jednak znaczyło dla całej rzeszy twórców i ich kompulsywnych odbiorców – wielotomowe sagi wypełnione semantyczną pustką nadal powstają, są czytane, są przez fanów hołubione i nawet epigońskie dzieło George’a Martina nie potrafi odwieść owych obsesjonatów od ich rytualnych zachowań. Wprawdzie Agnieszka Hałas, Anna Brzezińska i Radek Rak, wbrew oczekiwaniom masowego odbiorcy, nobilitują gatunek, ale swoich wyznawców znajdują najczęściej poza fandomem.

W takich okolicznościach powieściowy debiut utrzymany w popkulturowym reżimie charakteryzującym literaturę fantasy wydaje się przedsięwzięciem niezwykle odważnym. Na tak ryzykowne posunięcie zdobyła się jednak bydgoska pisarka Marta Kładź-Kocot, a jej książka Noc kota, dzień sowy udowodniła, że interesująca nas konwencja jest wartością samą w sobie, w związku z czym nie należy jej nieustannie przełamywać, udziwniać, krzyżować z innymi gatunkami, że ogranych schematów nie trzeba koniecznie w czambuł potępiać, bo z tak dobrze znanego nam tworzywa można swobodnie i bez poczucia zażenowania uformować nową jakość.

Ta dwutomowa powieść zmusza od razu, z rozpędu, do szukania solidnych filarów, konkretnych substratów wspomagających właściwe rozumienie tekstu. Rolę tę pełnią trzy miejsca, trzy tereny, którym warto się przyjrzeć.

Już na samym początku fabuły pojawiają się tropy dla wszystkich czytelników – od miłośników RPG poczynając, na specjalistach od wielości 6 | BIK | grudzień 2020

Tadeusz Krajewski

znaczeń kulturowych kończąc. Wszyscy oni zostają błyskawicznie wpisani w narrację, którą należy zaakceptować (i pozostać jej wiernym), albo dość szybko odrzucić (i zrezygnować tym samym z przyrodzonej każdemu człowiekowi właściwości – epistemicznej chęci poszukiwań). Wszystko zaczyna się w archetypicznym Mieście, mieście wszystkich miast, mieście, do którego trzeba (zgodnie z regułą Koła Dziejów) zawsze wrócić – Castelburgu. Włada nim makiaweliczny Książę o skrytej przed światem fizys, amoralny abstrakt będący bardzo enigmatyczną personifikacją jednego z najważniejszych traktatów o uprawianiu administracyjnego nierządu – polityki. Miasto sprawia wrażenie nieobyczajnego, ale nie szkodzi to jego wizerunkowi w najmniejszym stopniu. Tu można swobodnie pozbyć się sztucznie narzuconych norm i wcale z tego powodu nie czynić zła.

Na mapie kocich oceanów i sowich mórz znajdują się jednak dwa ważne dla Castelburga kontrapunkty: Emain Avallach i, skryta częściowo w oparach mitu, grota Argh.

Emain Avallach to siedziba magów, którzy oprócz nabywania umiejętności panowania nad materią, studiują mitoznawstwo, kosmologię czy filozofię przyrody. Jawią się więc oni zwykłym ludziom nie jako pospolici czarodzieje, ale jako uczeni, filozofowie, znawcy traktatów literackich, jednym słowem – renesansowi humaniści. Obszarem dla całej tej magicznej instytucji najważniejszym (nieformalnie wręcz celebrowanym), intelektualnym przyczółkiem i mentalnym azylem jest Biblioteka. Poraża ona swym ogromem, stanowi autonomiczne uniwersum, często zamienia się w groźny labirynt dla nieroztropnego czytelnika. To nie tylko Biblioteka Babel, Biblioteka Niewidocznego Uniwersytetu, Biblioteka Eco czy Biblioteka Świata w końcu – to Biblioteka Wieloświata, do której trafiają także woluminy ze znanego nam wycinka Kosmosu, z naszego matriksa po prostu. Martę Kładź-Kocot fascynuje idea multiwersum, co w pierwszej kolejności dostrzec można na półkach bibliotecznych regałów. Zbiór książek w Emain Avallach to przecież niezliczone skupisko portali prowadzących do innych sfer ukrytych w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

100

Bydgo s z c z w m a t r ik s i e (9) w różnych esejach, referatach, szkicach, manifestach, mitach, a nade wszystko w… opowieściach.

Noc kota, dzień sowy to właśnie opowieść o opowieści, opowieść o opowieści fantasy, opowieść o różnych opowieściach, opowieściach, które nie mogą być osamotnione, które mogą trwać tylko w nierozerwalnym związku z innymi opowieściami, to opowieść o opowieściach żywiących się sobą, polujących na siebie, o opowieściach splecionych ze sobą zmysłowo, kochających się i nienawidzących, nikczemnie traktujących inne opowieści, a z innymi wchodzące w układy różnej konduity,

to opowieść o opowieściach mających władzę nad każdym, kto nierozważnie im ulega w pierwszym odruchu zauroczenia, to opowieść o opowieściach dających nadzieję, ale też opowieść o opowieściach złudnych, sfrustrowanych, przepełnionych pielęgnowanymi od dzieciństwa traumami. Opowieści-ziarna zostają zasiane w czytelniku, pęcznieją w nim, kiełkują, wyrywają się poprzez jego skórę na wolność i już jako pnącza i gałęzie zamieniają go w drzewo, w… Yggdrasil.

Poczynania bohaterów utworu oraz spokojnie tkane wątki fabularne wraz z ich wszystkimi możliwymi rozgałęzieniami obserwują Prządki.

Opanowały one do perfekcji kwantową fizykę stosowaną, przyjmują zatem rolę obserwatorek, z całą świadomością konsekwencji takiego postępowania. Obserwator bowiem samą swoją obecnością wpływa na przebieg wydarzeń. Nie zarządzają zatem (jak w pierwszym odruchu można przypuszczać) losami, lecz dbają o… trwanie. Trudno jednak im opanować linearne postrzeganie czasu typowe dla mieszkańców naszego matriksa, trudno im też powstrzymać zaangażowanie emocjonalne. Ich bezpośrednim odpowiednikiem zostaje więc odbiorca tekstu. Może on zatem wpływać w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

na sekwencje zdarzeń? Ależ tak! In statu nascendi. W każdym niedookreślonym przez narratora szczególe! Rzadko kiedy czytelnik bywa tak dobitnie wpisany w dzieło literackie.

Powieść jest przez pisarkę multiwersalnie stygmatyzowana na wielu płaszczyznach, dlatego jej bohaterowie muszą w końcu przybyć do Argh – wieloświatowego portalu, trzeciego ważnego punktu literackiego pierworysu. Dociera do niego również Wędrowiec Światów. To osoba, która wzbudza strach i bywa przez to w różnych społecznościach wykluczana, a czasami nawet odmawia jej się miana człowieka. W istocie jednak za takimi postawami stoi obawa przed samą możliwością istnienia innych światów, a co za tym idzie – zdolność tychże uniwersów do stykania się, łączenia, przenikania wzajemnego. Fakt, że zajmują się tym zagadnieniem „wyklęci” naukowcy (Everett z Hugo, Verner z Heisenbergu), pogarsza jedynie sprawę.

Marta Kładź-Kocot mówi wyraźnie: Obce światy otaczają nas nieustannie – nie trzeba się ich bać, nie trzeba od nich uciekać, tym bardziej – nie trzeba ich nienawidzić, warto za to je poznawać! Wszyscy powinniśmy odbyć pielgrzymkę do Argh. Tej niezwykle cennej myśli sekunduje inna – równie ważna: Zawsze, w każdych okolicznościach, należy dbać o swoją wolność, przyglądać się jej uważnie, pielęgnować ją, strzec przed każdą próbą jej zawłaszczenia, a próby takie pojawiają się nader często – są to pozornie niewinne sugestie, poddawanie pod rozwagę obcych nam idei, kierowane do nas prośby, którym nie potrafimy odmówić. Jak często to przegapiamy…

Trzy punkty zwodnicze, trzy punkty wieloznaczne, trzy punkty rozpoznawalne: Castellburg – twierdza, w której wszystko może się zacząć i w której wszystko powinno się zakończyć, Emain Avallach – magiczny wyznacznik świata, Argh – ognisko chronicznej tajemnicy. Każdy miłośnik fantasy znajdzie takie miejsca w swoich ulubionych tekstach. Co znajomego jeszcze odkryje w Nocy kota, dniu sowy? Wszystko – drużynę, intrygi knute w knajpach, zakazaną miłość, przeklętych kochanków, quest (niejeden), wyprawę (niejedną), ostateczną konfrontację. Rzadko kiedy jednak w innych tekstach będzie mógł obcować z utworami pierwszymi, bez których literatura zaistnieć by nie mogła, z mitami nieustannie interpretującymi rzeczywistość na wielu poziomach, w końcu – i to w tej powieści jest najważniejsze! – z opowieścią o opowieści, opowieścią o fantasy, która cały czas ma szansę być nośnikiem ważkich idei. grudzień 2020 |

BIK | 7

hi s tor i a

Muzeum Miejskie, fot. NAC, 1923–39

Anna Kaszubowska

Ocalić od zapomnienia,

czyli słów kilka o stratach wojennych Muzeum Miejskiego w Bydgoszczy Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy (zwane przed 1946 r. Muzeum Miejskim) zostało powołane do życia w dniu 5 VIII 1923 roku i tak jak większość muzeów posiadających przedwojenne korzenie, zmaga się z trudnym zadaniem, jakim jest ustalenie pełnej listy strat poniesionych w wyniku II wojny światowej. Los nie był łaskawy dla naszej instytucji. Zważywszy na fakt, że od wyzwolenia Bydgoszczy upłynęło już 75 lat, a świadkowie tamtych zdarzeń nie żyją, usystematyzowanie wiedzy na temat zaginionych muzealiów jest niezwykle trudne. Trudne tym bardziej, że ograniczona jest ówczesna dokumentacja, 8 | BIK | grudzień 2020

gdyż wojna spowodowała spore zniszczenia także w archiwaliach. Prace nad uporządkowaniem wszystkich dostępnych informacji z pewnością potrwają jeszcze kilka lat. Na chwilę obecną wiemy, że w dniu 1 X 1942 roku nadburmistrz Bydgoszczy Walther Ernst wydał nakaz o natychmiastowej decentralizacji zbiorów i przewiezieniu ich do okolicznych dworów położonych na zachód i północ od Bydgoszczy. Miało to uchronić je przed zniszczeniem na wypadek bombardowania miasta.

Bydgoscy muzealnicy przystąpili do realizacji rozkazu w roku 1943, a transporty do wyznaczonych miejscowości trwały aż do grudnia 1944. Przeznaw y d a n i e

i n t e r n e t o w e

hi s tor i a

czone do ewakuacji muzealia trafiały na wykazy, zawierające nazwisko autora, niemieckojęzyczne tytuły, technikę wykonania oraz numery katalogowe. Wszystkie listy zostały podpisane przez dyrektora muzeum dr. Konrada Kothego oraz opatrzone pieczęcią. Na czas transportu prace nieoprawione umieszczono w oznakowanych skrzyniach, zaś obrazy o większych gabarytach były owijane w koce. Zalecano, aby w miarę możliwości obrazy nie były przechowywane w skrzyniach zbyt długo, gdyż mogłoby to wpłynąć negatywnie na ich stan zachowania. Do przewozu muzealiów wynajęte zostały samochody ciężarowe. Na miejscu obiekty przekazywano pod kuratelę właścicielom majątków.

Pomimo dbałości o wywożone muzealia nie udało się ich jednak uchronić przez zniszczeniem bądź grabieżą przez okolicznych mieszkańców czy też wojsko. Większość z zabytków uznana została za spalone.

W procesie usystematyzowania wiedzy na temat bydgoskiego dziedzictwa utraconego ważne jest ustalenie wizerunków poszukiwanych muzealiów.

Do tej pory udało się zidentyfikować zaledwie znikomy procent odwzorowań utraconych w czasie wojennej pożogi bydgoskich zbiorów. W muzealnym archiwum znajduje się niewielki zasób przedwojennych kart naukowych zawierających krótki opis pracy. Czasem karta wzbogacona jest o miniaturowy szkic danego obrazu. Z pomocą przychodzą też zachowane (w znikomej liczbie) fotografie przedstawiające fragmenty ekspozycji oraz szklane negatywy. Poprzez analizę opisu pracy oraz twórczości danego artysty możliwe jest przypisanie wizerunków do poszukiwanych prac. Jeden fakt jest niepodważalny. Wszystkie wizerunki (nawet te niewyraźne i słabej jakości) są bezcenne, jeśli chodzi o opracowywanie katalogu dzieł utraconych.

To na ich podstawie można rozpocząć weryfikację pracy, gdyby taka pojawiła się na przykład na rynku antykwarycznym.

I właśnie tego typu przypadki, kiedy to muzealnik ma przed sobą słabej jakości fotografię, chciałabym przedstawić w niniejszym artykule, prezentując trzy obrazy. Obrazy, które trafiły do muzealnej kolekcji w pierwszym okresie istnienia nowej placówki, a które wpisane są na listę strat wojennych.

Jak wspomniałam na wstępie, bydgoskie muzeum zostało utworzone w sierpniu 1923 roku, ale jeszcze w styczniu tego samego roku magistrat w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

podjął decyzję o zakupie obrazu autorstwa Fryderyka Pautscha Szkic do procesji rusińskiej (płótno, olej, wym.: 120,0×98,0 cm). W późniejszym opracowaniu zbiorów obraz został skatalogowany pod numerem O.11. Płótno przedstawiało szkicowo ujętą grupę ludzi z chorągwiami kościelnymi. We wrześniu 1943 roku zostało wywiezione wraz z innymi dziełami sztuki do miejscowości Schönberg, ob. Trzciniec, pow. bydgoski, gm. Sicienko, skąd do Bydgoszczy nie powróciło. Po zakończeniu działań wojennych uznane zostało za spalone.

Fragment ekspozycji w Muzeum Miejskim w Bydgoszczy przed 1939 rokiem, fot. Archiwum MOB

Dwa miesiące po dokonaniu pierwszego zakupu dla muzeum, na łamach „Gazety Bydgoskiej” z dnia 21 marca 1923 roku opublikowany został apel prezydenta Bydgoszczy Bernarda Śliwińskiego oraz ks. Jana Kleina nawołujący mieszkańców do przekazywania cennych pamiątek na rzecz powstającej instytucji kultury: „Każdy wśród nas posiada czy to cenny obraz, czy piękną rzeźbę, zbiory numizmatów, broni i.t.p. Byłoby samolubstwem chować i nadal rzyczy tak cenne dla ogółu. Tyle się pisze o mieście naszem, że brak mu kultury, polotu, wspomina się z pewną ironją, o mieście naszem, jako zupełnie zmaterjalizowanem, nie mającem żadnych wyższych aspiracyj duchowych. Pokażmy społeczeństwu, że jesteśmy w stanie utworzyć samodzielnie muzeum, zbiorowisko sztuk pięknych wszelkiego rodzaju”. Sam prezydent miasta znany był z działań wspierających polską kulturę. W tym miejscu warto wspomnieć, że w roku 1923 został grudzień 2020 |

BIK | 9

hi s tor i a

pierwszym prezesem Towarzystwa Miłośników Miasta Bydgoszczy. Wspierał budowę pomnika Henryka Sienkiewicza, który odsłonięty został w lipcu 1927 roku. Biblioteka Miejska w Bydgoszczy otrzymała od niego dar w postaci książek. Także w przypadku muzeum nie pozostał obojętny, przekazując do muzealnej kolekcji XVIII-wieczne płótno nieznanego artysty Madonna siedząca z dzieckiem. Obraz posiadał wymiary 75,0×57,0 cm i skatalogowany został pod numerem O.30.

przedstawiających fragmenty ekspozycji Muzeum Miejskiego wypatrzeć go można pośród większych dzieł sztuki.

Fragment ekspozycji w Muzeum Miejskim w Bydgoszczy przed 1939 rokiem, fot. Archiwum MOB

Fragment ekspozycji w Muzeum Miejskim w Bydgoszczy przed 1939 rokiem, fot. Archiwum MOB

Niestety, Madonna podzieliła los Szkicu do procesji rusińskiej. Wywieziona do Trzcińca nigdy stamtąd nie powróciła.

Niezwykle hojną w stosunku do nowo powstałej placówki kulturalnej okazała się księżna Maria Ogińska z Potulic, która obok sporej liczby obrazów, rysunków i grafik przekazała do zbiorów muzealnych także broń i porcelanę. Jednym z przekazanych obrazów było Studium głowy starca autorstwa Franciszka Ejsmonda. Obraz pochodzący najprawdopodobniej z 1890 roku wykonany został na podłożu drewnianym w technice oleju. Skatalogowany został pod numerem O.26.

Niewielkich rozmiarów, bo zaledwie 11,5×9,0 cm, z pewnością przykuwał uwagę zwiedzających.

W dokumentacji archiwalnej zachował się jego opis: „Na tle ciemnym widoczna tylko głowa starca o pięknych rysach, z długimi siwymi włosami i siwym zarostem”. Na przedwojennych fotografiach 10 | BIK | grudzień 2020

W listopadzie 1944 roku obraz został wywieziony do pałacu w miejscowości Dembowo, ob.

Dębowo w pow. nakielskim, gm. Sadki. Jako że po wkroczeniu tam żołnierzy Armii Czerwonej dwór spłonął, wszystkie ukryte w dębowskim pałacu muzealia uznano za spalone.

Naszym zadaniem jako muzealników jest przywracanie pamięci o utraconych zbiorach i nieustanne rozbudzanie świadomości społeczeństwa na temat bydgoskiego dziedzictwa, które uznane jest za straty wojenne. Wyniki dotychczasowej pracy udostępnione zostały na stronie internetowej www.stratywojenne.muzeum.bydgoszcz.pl, która na bieżąco jest aktualizowana. Serdecznie zachęcam do jej odwiedzenia i zapoznania się z poszukiwanymi muzealiami. Być może nie wszystkie zostały utracone bezpowrotnie. Być może leżą zakurzone gdzieś na strychach bądź w innych zakamarkach, czekając, aż odnajdzie je osoba chcąca przywrócić je na właściwe miejsce, czyli do Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy. Wszystkich zainteresowanych tematem bydgoskich strat wojennych zapraszam do kontaktu mailowego: inwentaryzacja@muzeum. bydgoszcz.pl. w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

b ydgo s k i i n s y nu a to r k u lt u ra lny

PRUSS Mało odpowiedzialny organ Zdzisława Prussa (193) Koronawirus +

Złowieszcza przestroga

Jak dotąd żaden bydgoski chór nie zdobył takiego medialnego rozgłosu, jak istniejący przy Izbie Lekarskiej „Medici Cantares”. Jako że promotorem sukcesu emitowanego na wszystkich telewizyjnych kanałach teledysku „Human” stał się Covid-19, przeto sprawdziło się jakże krzepiące porzekadło, że nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło.

Znany bydgoski rzeźbiarz i utalentowany fraszkopisarz Adam Jezierzański objawił po raz kolejny nie tylko talent satyryczny, ale także lingwisty-czno-polityczne zacięcie, biorąc na cel relacje chińsko-rosyjskie „Nu da, za etego koronawirusa Kotorego my połuczyli ot Kitajca Za eto my wsiech ich Powiesim za jajca”

Szukanie pomocy Za sprawą Kuby Mozolewskiego miała miejsce w bwa „Tresura nonsensu”. Aby dogłębniej zrozumieć tę twórczość „inspirowaną omamami hipnagogicznymi”, niektórzy z oglądających zaraz po obejrzeniu wystawy szukali szybkiego kontaktu ze znanym psychiatrą mającym serce do sztuki, prof. A. Araszkiewiczem.

Nie jest tak źle Jarosław Seidel wieszczył na łamach „Akantu”, że „poeta dzisiaj to gatunek zagrożony, który niebawem pójdzie w ślady dinozaurów i wyginie”. Są jednak niepoprawni optymiści, którzy nie podzielają tej czarnej wizji, uważając, że póki poeci będą mogli wydawać tomiki własnym sumptem i sprzedawać je potem na autorskich spotkaniach, to nie wyginą, a co najwyżej zbankrutują i będą pisać wyłącznie o bólu egzystencji.

Nadzieje okołobarokowe Działająca w dawnym, a odrodzonym kinie „Pomorzanin” Bydgoska Scena Barokowa rozwija skrzydła i ma coraz bogatszą ofertę repertuarową.

Są jednak tacy melomani, którym to nie wystarcza i chcą, żeby w najbliższym czasie owym klimatom barokowym towarzyszyło także zaplecze barokowe… pardon… barowe!

w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

Lusterko wsteczne (-25) Ćwierć wieku temu (grudzień 1995) – W Wojewódzkim Ośrodku Kultury Towarzystwo „Wierszalin” wystawiło spektakl „Klątwa” St. Wyspiańskiego.

– Z okazji 75-lecia Teatru Polskiego odbyła się premiera sztuki „Ubu król, czyli Polacy” w reżyserii W. Górskiego i z muzyką Tomasza „Bromberg” Gwincińskiego.

– Maciej Niesiołowski zapraszał do Filharmonii Pomorskiej na tradycyjne „Koncerty Sylwestrowe”.

– Autorski wieczór kolęd pt. „Czas na radość” opatrzony transkrypcjami wiolonczelowymi zaprezentowała w „Węgliszku” Danuta Maria Kruszewska.

– W cyklu „Pora poznać lokatora” DK „Orion” zapraszał na spotkanie z mieszkańcem Czarnej Drogi poetą Andrzejem Baszkowskim.

grudzień 2020 |

BIK | 11

Ad re sy b ydgo s k i c h i n s t y t u c ji k u lt u r y Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego, ul. J. Słowackiego 7, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 210 582, www.amuz.bydgoszcz.pl 1 Akademicka Przestrzeń Kulturalna przy Wyższej Szkole Gospodarki, Muzeum Fotografii, Galeria Nad Brdą, ul. Karpacka 52, 85-164 Bydgoszcz, www.apk.byd.pl; e-mail: apk@byd.pl, tel. 52 567 00 57 Artgallery, Stowarzyszenie Działań Artystycznych, ul. Gdańska 54, 85-021 Bydgoszcz 5 Bydgoskie Centrum Informacji, ul. Batorego 2, 85-104 Bydgoszcz, bci@visitbydgoszcz.pl, www.visitbydgoszcz.pl 4 Bydgoskie Centrum Sztuki im. Stanisława Horno-Popławskiego, ul. Jagiellońska 47, 85-097 Bydgoszcz, tel. 668 892 896, www.bcs.bydgoszcz.pl 3 Bydgoskie Towarzystwo Heraldyczno-Genealogiczne, 85-165 Bydgoszcz, ul. Tucholska 15/50, prezes: Andrzej Nejman Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, Societas Scientiarum Bydgostiensis, Bydgoszcz Scientific Society, ul. Jezuicka 4, 85-102 Bydgoszcz, tel./fax 523 222 268, www.btn.bydgoszcz.eu, prezes prof. dr hab. inż. Marek Bieliński, czynne: pon.-pt. 9.00-14.00 6 Dom Edukacyjno-Kulturalny „REGNUM” przy Fundacji „Nowe Pokolenie”, ul. A.G. Siedleckiego 12 i ul. Bośniacka 3, dyr. Joanna Dobska, tel./fax 523 711 051, kom. 793 101 280, www.nowe-pokolenie.pl, fundacja@nowe-pokolenie.pl Dom Kultury MODRACZEK, ul. Ogrody 15, tel./fax 523 713 331, www.modraczek.smbudowlani.pl, e-mail: modraczek@tvogrody.com, abuzal­ska@smbudowlani.pl, dyr. Agnieszka Buzalska Dom Kultury ORION, ul. 16 Pułku Ułanów Wlkp. 1, 85-319 Bydgoszcz, tel. 523 487 201, kierownik Nikoletta Stachura Eljazz – Centrum Artystyczne, ul. Kręta 3, 88-117 Bydgoszcz, tel. 523 221 574, 662 152 726, www.eljazz.com.pl 41 Filharmonia Pomorska, dyrektor Maciej Puto, ul. Andrzeja Szwalbego 6, 85-080 Bydgoszcz. Rezerwacja telefoniczna w godz. 11-14, tel. 523 210 234; wew. 21, bilety@filharmonia.bydgoszcz.pl, www.filharmonia.bydgoszcz.pl 7 Fundacja „Wiatrak”, Prezes Fundacji: Ks. Krzysztof Buchholz, ul. Bołtucia 5, 85-791 Bydgoszcz, tel. 523 234 810, fax 523 234 811, www.wiatrak.org.pl, e-mail: sekretariat@wiatrak.org.pl, Biuro Fundacji „Wiatrak” czynne: pon.-pt. 8.00-20.00 Galeria 85, prowadzi Ewa Pankiewicz, ul. Gdańska 17, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 226 222 17 Galeria ALIX, M. i M. Dobeccy, ul. Jezuicka 26 18 Galeria AUTORSKA Jan Kaja i Jacek Soliński, ul. Chocimska 5, 85-097 Bydgoszcz, tel. 608 596 314, www.autorska.pl, galeria@autorska.pl 8 Galeria Farbiarnia, ul. Pomorska 68A/1, Bydgoszcz tel. 508 732 871, e-mail: fundacja@farbiarnia.org 40 Galeria Francuska MISTRAL, przy WSG, prowadzi Henryka Stachowska prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej, ul. Garbary 2, budynek A, tel. 668 705 587 11 Galeria Innowacji UTP, ul. Prof. S. Kaliskiego 7, 85-789 Bydgoszcz, kier. dr Anna Bochenek, czynne 10-17 Galeria MDK 1 przy MDK nr 1, ul. Baczyńskiego 3 Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy: dyrektor: Karolina Leśnik.

Gmach główny 12 (ul. Gdańska 20): wtorek – piątek: 10.00-18.00, sobota – niedziela: 11.30-16.30, wstęp wolny, www.galeriabwa.bydgoszcz.pl, bwa@galeriabwa.bydgoszcz.pl, tel. 52 339 30 50; Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy 10 (ul. Gdańska 3): wtorek – piątek: 11.00-18.00, sobota: 11.00-14.00, wstęp wolny Galeria Sztuki NEXT, Dom Aukcyjny NEXT – Aukcje Sztuki, ul. Poznańska 31, 85-129 Bydgoszcz, www.galerianext.pl, kontakt: info@galerianext.pl, tel. 503 919 118, czynne: pon.-pt. 10.00-18.00 43 Galeria Wieży Ciśnień, Muzeum Wodociągów, ul. Filarecka 1, 85-160 Bydgoszcz, www.muzeum@mwik.bydgoszcz.pl 42 Galeria Wspólna (MCK+ZPAP), ul. Batorego 1/3, 85-104 Bydgoszcz, tel. 523 221 447, e-mail: galeriawspolna@onet.pl 22 Izba Pamięci Adama Grzymały-Siedleckiego, WiMBP, ul. Libelta 5, tel. 523 238 207, czynne: wt. i pt. 13-18, śr. 10-15 19 Klub ARKA, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, tel. 523 487 202, kierownik Nikoletta Stachura Klub HEROS, ul. Gen. W. Thomée 1, Bydgoszcz, tel. 523 430 004, kierownik Grażyna Wrzecionek

12 | BIK | grudzień 2020

Klub Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych, ul. Sułkowskiego 52a, 85-915 Bydgoszcz, tel. 261 413 550, kierownik mgr Marek Trojan. Biblioteka Klubu IWspSZ, tel. 261 413 563, kierownik mgr Zdzisława Gajownik, e-mail: klubiwspsz@wp.mil.pl Klub Miłośników Australii i Oceanii, ul. Plac Kościeleckich 8, pok. 8, Bydgoszcz, prezes Lech Olszewski, tel. 607 120 182, fax 052 321 32 60, www.kmaio.bydg.pl 20 Klub Miłośników Kaktusów, przy Klubie „ARKA” BSM, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, przewodniczący Jerzy Balicki, tel. 523 215 538 Klub ODNOWA, al. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego 38, tel. 523 631 867, e-mail: klubodnowa@interia.pl, www.klubodnowa.strefa.pl, kier. Grażyna Salemska Klub Środowisk Twórczych, ul. Batorego 1/3, tel./fax 523 228 715, 523 225 677, prezes Piotr Trella 22 Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, tel. 52 585 15 01-03, www.kpck.pl. Dyrektor: Ewa Krupa, sekretariat@kpck.pl; Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej Pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, tel. 52 585 15 06, www.galeria.kpck.pl, Kierownik: Katarzyna Wolska, galeria@kpck.pl 37 Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, ul. Marcinkowskiego 12, 85-056 Bydgoszcz, tel. 523 255 555 (informacja), sekretariat@mck-bydgoszcz.pl, www.mck-bydgoszcz.pl 39 Międzynarodowe Centrum Kultury i Turystyki oraz Esperantotur ul. M. Skłodowskiej-Curie 10, 85-094 Bydgoszcz tel./fax: 523 461 151, e-mail: info@esperanto.bydgoszcz.eu Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1, ul. K.K. Baczyńskiego 3, 85-805 Bydgoszcz, tel. 523 755 349, fax 523 450 628, e-mail: mdknr1bydgoszcz@go2.pl, www.mdk1.bydgoszcz.pl, dyr. Piotr Skowroński Młodzieżowy Dom Kultury nr 2, im. Henryka Jordana, ul. Leszczyńskiego 42, 85-137 Bydgoszcz, tel./fax 523 731 795, dyr. Adam Łętocha.

Biblioteka Literatury Fantastycznej im. Janusza A. Zajdla – Gimnazjum Nr 20, ul. Tucholska 30, czynne: wt., śr. 16-19 Młodzieżowy Dom Kultury nr 3 (Zespół Szkół i Placówek nr 1 w Bydgoszczy), ul. Stawowa 53, 85-323 Bydgoszcz, tel. 52 373 25 15, fax/tel. 52 348 68 68 Młodzieżowy Dom Kultury nr 4, ul. Dworcowa 82, 85-010 Bydgoszcz, tel./fax 523 224 413, e-mail: mdk4@cps.pl, www.mdk4.bydgoszcz.pl, dyr. Małgorzata Gładyszewska 23 Młodzieżowy Dom Kultury nr 5, ul. Krysiewiczowej 8, 85-796 Bydgoszcz, tel./fax 523 485 002, dyr. Jolanta Wawrzonkowska, www.mdk5.bydgoszcz.pl, mdk@mdk5.bydgoszcz.pl Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, ul. Berwińskiego 4, 85-044 Bydgoszcz, tel./fax 523 462 318, e-mail: muzeum@ukw.edu.pl, czynne: wt.-pt. 10-14, dyr. prof. dr hab. Adam Sudoł 24 Muzeum Kanału Bydgoskiego, przy III LO, ul. Nowogrodzka 3, www.muzeumkanalu.pl, tel. 693 765 075 Muzeum Mydła i Historii Brudu, ul. Długa 13-17, 85-032 Bydgoszcz.

Rezerwacja tel. 525 157 015, e-mail: warsztaty@muzeummydla.pl; www.muzeummydla.pl 15 Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy. dyrektor: mgr Wacław Kuczma; sekretariat: tel./fax 52 58 59 966, e-mail: sekretariat@muzeum.bydgoszcz.pl; www.muzeum.bydgoszcz.pl.

Godziny otwarcia muzeum (Spichrze nad Brdą, Zbiory Archeologiczne, Europejskie Centrum Pieniądza, Galeria Sztuki Nowoczesnej, Dom Leona Wyczółkowskiego): wtorek – czwartek 10.00-18.00, piątek 10.00-20.00, sobota, niedziela 12.00-18.00; poniedziałki – nieczynne; Godziny otwarcia Exploseum: wtorek – niedziela 10.00–18.00, poniedziałek – nieczynne; Godziny otwarcia Centrum Edukacji Muzealnej: wtorek – piątek 10.00-18.00. 26 Muzeum Wodociągów: Hala Pomp, ul. Gdańska 242 oraz Wieża ciśnień, ul. Filarecka 1 Muzeum Oświaty, ul. M. Curie-Skłodowskiej 4, tel. 523 426 590 Muzeum Wojsk Lądowych, ul. Czerkaska 2, 85-641 Bydgoszcz, dyr. Wojciech Bartoszek, tel. 261 414 876. Godziny otwarcia: poniedziałek – nieczynne; wtorek, środa, piątek 8.30–15.30; czwartek 8.30–17.30; sobota – nieczynne; niedziela 10–14, wstęp wolny. www.muzeumwl.pl Opera Nova w Bydgoszczy, dyrektor: Maciej Figas, ul. Marszałka Focha 5, 85-070 Bydgoszcz, tel. 523 251 502, Dział Promocji i Obsługi Widzów oraz przedsprzedaż biletów: tel. 523 251 655, fax 523 251 636. Kasa biletowa tel. 523 251 555. Obiekt dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych, www.operanova.bydgoszcz.pl 27

w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

Otwarta Przestrzeń „Światłownia”, ul. Św. Trójcy 15, 85-224 Bydgoszcz, swiatlownia@onet.pl, www.swiatlownia.eu 44

czynne pon.-pt. 9-15, sklep TMMB z bydgostianami, ul. Długa 15, czynny: pon.-pt. 10-18, sob. 10-14. 6

Pałac Młodzieży, ul. Jagiellońska 27, 85-097 Bydgoszcz, tel. 523 210 081, www.palac.bydgoszcz.pl, dyr. Joanna Busz. Tutaj: Galeria Pałac 28

Towarzystwo Muzyczne im. Ignacego Jana Paderewskiego, ul. ks. Piotra Skargi 7, 85-018 Bydgoszcz, tel./fax 523 270 291, www.konkurspaderewskiego.pl, prezes prof. Katarzyna Popowa-Zydroń 33

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana Rejewskiego, ul. Skłodowskiej-Curie 4, 85-094 Bydgoszcz, tel. 523 413 074; www.pbw.bydgoszcz.pl, dyr. Ewa Pronobis-Sosnowska Polski Związek Chórów i Orkiestr Oddział w Bydgoszczy, ul. Toruńska 30, 85-023 Bydgoszcz, tel. 523 287 028. Prezes Eugeniusz Kubski, tel. 604 891 449, prezes@pzchio.bydgoszcz.pl Stowarzyszenie Artystyczne „MÓZG”, www.stowarzyszenie.mozg.art.pl, ul. Gdańska 10, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 455 195 30 Salezjańskie Stowarzyszenie Wychowania Młodzieży, ul. Salezjańska 1, 85-792 Bydgoszcz, www.dominiczek.salezjanie.pl, tel. 523 447 401 lub 523 766 739 Skrzynka na bajki, księgarnia nie tylko dla dzieci, ul. Focha 2, 85-070 Bydgoszcz, tel. 665 192 904 Teatr Kameralny w Bydgoszczy, Dyrektor: Mariusz Napierała, ul. Grodzka 14-16, 85-109 Bydgoszcz. Biuro: Centrum Kongresowe Opery Nova, ul. Marszałka Ferdynanda Focha 5, 85-070 Bydgoszcz. Tel. 885 904 192, e-mail: biuro@teatrkameralny.com, www.teatrkameralny.com 45 Teatr Pantomimy „DAR”, www.dar.art.pl; e-mail: teatrdar@wp.pl, tel. 523 407 468, 602 572 021, 602 257 675 Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, dyrektor: Wojciech Faruga, al. Mickiewicza 2, 85-071 Bydgoszcz, tel. 523 397 841, Kasa biletowa: czynna od środy do piątku w godzinach 14.00-18.00, al. Mickiewicza 2 (wejście główne od ul. 20 stycznia 1920) oraz godzinę przed spektaklem, tel. +48 523 397 818, tel. +48 885 607 090, bilety@teatrpolski.pl; www.teatrpolski.pl 31 Towarzystwo Inicjatyw Kulturalnych, ul. Dworcowa 62/2, 85-009 Bydgoszcz, tel. 523 213 371, prezes Maria Papała 32 Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy, ul. Jezuicka 4, tel./fax 523 225 196, 523 454 434, www.tmmb.pl, e-mail: biuro@tmmb.pl, skrytka pocztowa nr 17, 85-169 B 37, prezes Jerzy Derenda. Biuro Zarządu

w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

Towarzystwo Operowe im. prof. Felicji Krysiewiczowej, ul. Focha 5, 85-006 Bydgoszcz, prezes Zenona Tomczak, tel. 603 993 852, sekretarz zarządu Danuta Święcichowska 27 Towarzystwo Polsko-Austriackie, Oddział B. ul. Stary Rynek 5, 85-104 Bydgoszcz, tel. 609 678 277, e-mail: lubomira.kubiak@gmail.com, prezes Lubomira Kubiak, dyżury w każdą drugą środę miesiąca 34 Towarzystwo Polsko-Niemieckie, ul. Fordońska 120. Dyżury w każdy trzeci poniedziałek miesiąca w godz. 13-16, e-mail: tpn1@wp.pl www. tpnbydgoszcz.bugs3.com, www.facebook.com/tpn.Bydgoszcz, prezes Danuta Szczepaniak-Kucik, tel. 504 100 024, sekretarz Krystyna Bender-Dudziak, tel. 605 666 936 Towarzystwo Polsko-Włoskie, Stary Rynek 22-24 (III p., wejście przez KATALOGI), tel. 523 238 008, dyżury: 1. środa miesiąca godz. 17-19, www.api.bydgoszcz.pl; api@api.bydgoszcz.pl, prez. Elżbieta Renzetti 35 Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Francuskiej, Prezes: Beata Żmuda, tel. 693 925 911, wiceprezes: Maria Pastucha, tel. 694 582 721, www.tppf.byd.pl 11 Urząd Miasta, Biuro Kultury Bydgoskiej, ul. Jezuicka 2 (w podwórzu) I piętro pok. 04, 85-102 Bydgoszcz, www.bydgoszcz.pl, tel. 525 858 189, Dyrektor Magdalena Zdończyk 36 Wędrowniczek – Klub Turystyczny, prezes Adam Czachorowski, tel. 523 251 635 Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. dr. Witolda Bełzy w Bydgoszczy, ul. Długa 39, 85-034 Bydgoszcz, tel. centrala 52 323 80 08, 52 33 99 200, tel. sekretariat 52 328 73 90, 52 33 99 225, e-mail: sekretariat@wimbp.bydgoszcz.pl, www.biblioteka.bydgoszcz.pl, p.o. Dyrektor: Danuta Kaczmarek 35 Redakcja „BIK” prosi Państwa o weryfikację danych: bik@mck-bydgoszcz.pl

grudzień 2020 |

BIK | 13

w yd a r z e ni a Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy W związku z zagrożeniem związanym z rozprzestrzenianiem się koronawirusa SARS-COV-2 zmianie uległy zasady zwiedzania Galerii.

Od 7.11.2020 Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy będzie nieczynna dla zwiedzających do odwołania!

Zapraszamy do oglądania wystaw i wydarzeń online na naszej stronie internetowej. Dla ułatwienia będziemy je zbierać w jednym miejscu Galeria online: www.galeriabwa.bydgoszcz.pl/wystawa/ galeria-online 20.11.2020 – 31.01.2021, ul. Gdańska 20

Włocławki

Ceramiczne wyroby z Włocławskiej Fabryki Fajansu z lat 1952–91 kurator i autor scenariusza wystawy: Karolina Bandziak-Kwiatkowska (Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej) koordynacja i aranżacja wystawy: Danuta Pałys

wystawa zorganizowana przy współpracy z Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku

Pokazane na wystawie wyroby fajansu włocławskiego pochodzą z kolekcji Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku. Celem wystawy jest zobrazowanie działalności włocławskiej fabryki w okresie powojennym – od lat 50. do momentu zamknięcia fabryki w 1991 – i pokazanie różnorodności produkowanych form i dekoracji na fajansie w różnych etapach działalności fabryki.

Wazon, projekt dekoracji nr 4290, projekt formy Jan Sowiński, 1961 r., z archiwum Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej

Fotografia malarek, koniec lat 50., fot. z archiwum MZKiD we Włocławku

Figura Kobieta z dzieckiem, nr 348, proj. Elżbieta Piwek-Białoborska, 1958, fot. z archiwum MZKiD we Włocławku

Figurka Pelikan, nr 385, proj. IWP, 1959, fot. z archiwum MZKiD we Włocławku

14 | BIK | grudzień 2020

Patera Kapelusz mały, fot. z archiwum MZKiD we Włocławku

w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

w yd a r z e ni a

Sonia Rammer, Bez tytułu, kolaż, 2020, reprodukcja Ewa Bielańczyk-Obst

1.12.2020 – 24.01.2021, ul. Gdańska 20

Sonia Rammer – Wolałabym być Yeti kuratorka: Karolina Pikosz

Podróż łączy ruch i trwanie. Kim jest ten, kto wyrusza? Być może jest zbieraczem, owładniętym potrzebą tworzenia własnej kolekcji, która mieści się w gablotach albo wypełza w przestrzeń. Kolaż znaczeń podlega kobiecej intuicji zbieractwa. Kobieca podróż pełna jest szacunku do miejscowego czasu i biegu zdarzeń. Weryfikuje to, co zastane, ale zabiera tylko to, co naprawdę potrzebne. Nie jest pazerna i zawłaszczająca. Subtelnie odsyła dalej, głębiej, zapraszając do dalszej podróży. Przywraca równowagę między tym, co odległe, i tym, co bliskie, między namacalnym i własnym. Zamknięcie zamienia w medytacyjne odosobnienie, a rozrzucone kawałki składa w nową całość.

Jej podróż wciąż trwa. Raczej snuje refleksję o charakterze przyłączającym, otwiera kręgi znaczeń, a doświadczenie własne wydaje się w tym przypadku konstytutywne i szczególnie ważne. Opowieść otula niczym glina naniesiona na nepalski dom. A wszelkie pęknięcia są mile widziane (Karolina Pikosz).

2–20 grudnia 2020, ul. Gdańska 3 i Gdańska 20

Monika Drożyńska – Mamy gest

kuratorka: Danka Milewska Symbol użyty we fladze jest rysunkiem z tkaniny, która powstała podczas pierwszego lokcdownu. Tkanina ma formę notatek. Ich haftowanie pozwoliło artystce przepracować czas izolacji i wyjątkowej sytuacji, w której znalazł się cały świat. Rysunek przedstawia znany i często w historii Polski stosowany znak palców rozpostartych w geście Victorii, z zaznaczeniem odległości między nimi.

Symbol oddaje frustrację i bezradność, w której znalazło się podczas pierwszego lockdownu wielu mieszkańców krajów na całym świecie. Z jednej strony, czuliśmy potrzebę zaprotestowania, a z drugiej, było ono praktyczw y d a n i e

i n t e r n e t o w e

nie niemożliwe. Po wyborach prezydenckich, kampanii wyborczej z elementami propagowania mowy nienawiści, flagi ze znakiem V zyskują nowy, krytyczny wydźwięk.

Okazało się jednak, że zło może mieć jeszcze większe rogi.

Procedowanie przez Trybunał Konstytucyjny ustawy antyaborcyjnej w czasie drugiej fali pandemii okazało się makiawieliczną intrygą. Parlamentarna większość wyprowadziła ludzi na ulice, narażając ich na utratę zdrowia i życia. Wicepremier wygłosił orędzie, w którym szczuł jedne grupy społeczne na drugie, ignorując opiekuńczą rolę państwa.

Symbol widniejący na kolejnej pandemicznej fladze z okresu drugiego lockdownu jest powszechnie znany, jak symbol diabła, kojarzony głównie z subkulturą heavymetalową. Natomiast może mieć inne znaczenie, w zależności od religii i narodowości. Oznacza miłość lub uwielbienie. Druga covidowa flaga Drożyńskiej mówi: uważaj, nie ufaj, sprawdzaj. Polityka to wojna prowadzona z użyciem populistycznego języka troski. Bądź blisko z bliskimi.

Flagi były prezentowane w ramach Biennale Warszawa, w Galerii Arsenał w Białymstoku, Galerii Arsenał w Poznaniu, BWA w Katowicach, Zielonej Górze, Tarnowie, Galerii Bielskiej, Biurze Wystaw, BWA Wroclaw Główny, Trafostacji w Szczecinie, Krakauer Haus w Norymberdze, w Londynie, Tel Awiwie oraz Liverpoolu.

fot. Monika Drożyńska

Monika Drożyńska (1979) – urodzona w Nowym Sączu, wychowana w Gorlicach. Absolwentka, obecnie doktorantka ASP w Krakowie. Hafciarka, aktywistka, artystka sztuk wizualnych. Interesuje się nienormatywnymi technikami zapisu, które bada za pomocą haftu ręcznego na tkaninie. Współpracowała z Zachętą Narodową Galerią Sztuki, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Muzeum Współczesnym we Wrocławiu, Mumok w Wiedniu, Ludwig Muzeum w Budapeszcie, Bozar w Brukseli, Sotheby’s Tel Aviv. Prace w kolekcji Bunkra Sztuki, Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Sztuki współczesnej Mocak w Krakowie, Deutsche Bank Collection, The Doron Sebbag Art Collection. Stypendystka Visegrad Artist Residency Program. Laureatka konkursów: Kulturysta Programu 3 Polskiego Radia, Kulturalne Odloty „Gazety Wyborczej”. Założycielka Szkoły haftu dla pań i panów „Złote rączki”. Członkini Kolektywu Złote Rączki. grudzień 2020 |

BIK | 15

w yd a r z e ni a 6.11.2020 – 5.12.2020, ul. Gdańska 3

Katarzyna Bogucka – Plakaty

kuratorka: Karolina Rybka Katarzyna Bogucka: „Prace pokazane na wystawie to zbiór plakatów, jakie stworzyłam na przestrzeni ostatnich 10 lat. W większości są to prace powstałe na potrzeby własne – zabawy formą oraz ćwiczenia stylu. Większość z nich, tworzona z myślą, na czym jest miło zawiesić oko w domu i o czym warto sobie przypominać na co dzień, krąży w okolicy tematyki domowej, relaksu, bliskości i patrzenia z dystansem na pęd życia. Ponieważ znalazła się grupa odbiorców, którym te hasła również są bliskie, ubarwiają coraz więcej domowych kątów. Cykl rozrasta się z każdym rokiem, zachęcając do wypoczynku, chwaląc luksus, jakim jest wolny czas, przypominając o przyjemności czytania”.

tetum, używanym głównie w Timorze Wschodnim, dopiszemy część w wersji polskiej, otwierając 8 grudnia br. wystawę-instalację Viegas z obiektów o charakterze audiowizualnym i performatywnym. W kręgu zainteresowań artystki jest tematyka dotycząca ojczyzny, tożsamości, indywidualności, relokacji, regeneracji.

(Danka Milewska) Albertina Viegas – zaangażowana w projekty artystyczne, kulturalne i edukacyjne, pełni czołową rolę w pionierskich przedsięwzięciach od ponad 35 lat. Jej działania to wkład w tworzenie metodologii i polityki w najbardziej drobiazgowych i złożonych obszarach australijskiej sztuki i kultury opartej na społeczności lokalnej. Szeroko zaangażowana w kulturę rdzennych mieszkańców, ma znaczący wkład w rozwój kulturalny wspomagający jakość życia w społeczności Aborygenów z Warburton i Ngaanyatjarra, Pustynia Gibsona, Australia Zachodnia, a także w społecznościach Timoru Wschodniego w Australii oraz w społeczności rozwijających się artystów na zachodnich przedmieściach Sydney.

Jej najnowsze zainteresowania badawcze obejmują: socjologię wiedzy, wiedzę społeczności lokalnych, sztukę i kulturę w czasach konfliktów, globalną migrację i zmiany społeczne, prawo własności ziemi – bezpieczeństwo i konflikty w Timorze Wschodnim, mieszkańcy Timoru Wschodniego żyjący w diasporze.

16.12.2020 – 31.01.2021, ul. Gdańska 3

NABYTKI 2 Katarzyna Bogucka, Relax

Katarzyna Bogucka (1985) – w 2009 roku obroniła dyplom malarstwa na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu. Wszechstronna ilustratorka. Jej prace można zobaczyć zarówno na łamach prasy (m.in. „Twój Styl”, „Zwierciadło”, „Wysokie Obcasy”), książek dla dzieci, w animacji, jak i szeroko pojętym designie. W 2013 otrzymała nagrodę NAMI Island International Concours for picture book illustrations in Seoul i wzięła udział w wystawie Bologna Illustration Exhibition. W 2015 roku otrzymała wyróżnienie w Bolonii za Wytwórnik Kulinarny stworzony razem z Szymonem Tomiło, wydany przez Wytwórnię.

Tworzy także ilustracje dla magazynów, marek odzieżowych i komercyjnych klientów.

10.12.2020 – 24.01.2021

Albertina Viegas – La’o Lemorai rezydencja artystyczna i wystawa

kuratorka: Danka Milewska Rezydencja artystyczna Albertiny Viegas porusza kwestie m.in. związane z nomadycznością jako sposobem zdobywania wiedzy i ustanawiania relacji ze światem. Eksplorujemy wspólnie zagadnienia wiedzy ucieleśnionej, idee rozwarstwienia i przepuszczalności w relacji ze światem. I pewnie wraz z zakończeniem procesu twórczego, do tytułu La’o Lemorai w języku 16 | BIK | grudzień 2020

Zaprezentujemy fragment kolekcji galerii. W ramach ekspozycji pokazane zostaną najnowsze nabytki oraz prace, które poddane zostały konserwacji w ostatnim roku.

Wśród obiektów prezentowanych w ramach ekspozycji znajdą się prace artystów takich jak: Kazimierz Drejas, Maurycy Gomulicki, Kazimierz Jułga, Krzysztof Maniak, Kuba Mozolewski, Marek Noniewicz.

Sztuka w samo południe! Warsztaty dla seniorów 4.12.2020, godz. 12.00, ul. Gdańska 20

Temat: Idą święta

prowadzenie: Agnieszka Markowska Tematem spotkania będą proste i efektowne ozdoby świąteczne. Uczestnicy warsztatów dowiedzą się m.in., w jaki sposób łatwo i samodzielnie upiększyć wnętrze domu, przygotowując stroiki i świeczniki z materiałów, które możemy zgromadzić podczas spacerów po lesie, lub przygotować świąteczne ozdoby z przedmiotów, które możemy odszukać w naszych domach. Czasem to, co dostaniemy od natury, jest najpiękniejsze i najbardziej gustowne.

Bydgoska Akademia Sztuki

9.12.2020, godz. 18.00, ul. Gdańska 20

Piotr Korduba – Wzornictwo inspirowane sztuką ludową (wykład online) inf. Danuta Pałys

w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

w yd a r z e ni a Akademia Muzyczna w Bydgoszczy 8.12.2020, wtorek, godz. 19.00, Sala Koncertowa Akademii Muzycznej, ul. Gdańska 20

CCXCVIII Bydgoski Wtorek Muzyczny

13.12.2020, niedziela, godz. 11.30, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3. Bilety w cenie 5 zł dla dziecka i 8 zł dla osoby dorosłej można nabywać w foyer Sali Koncertowej pół godziny przed audycją

CCXVI poranek muzyczny dla dzieci z rodzicami Pędzą sanie

15.12.2020, wtorek, godz. 19.00, Sala Koncertowa Akademii Muzycznej, ul. Gdańska 20

Koncert wigilijny

Pedagodzy i studenci Katedry Jazzu

17.12.2020, czwartek, godz. 19.00, Sala Koncertowa Akademii Muzycznej, ul. Gdańska 20

Koncert specjalny

W 250. rocznicę urodzin Ludwiga van Beethovena Maria Murawska – fortepian Paweł Radziński – skrzypce Maciej Kamrowski – wiolonczela Orkiestra Kameralna Accademia dell’Arco w programie m.in.: L. van Beethoven: – V Sonata skrzypcowa F-dur op. 24 „Wiosenna” – IX Sonata A-dur op. 47 „Kreutzerowska” – Koncert na fortepian, skrzypce i wiolonczelę C-dur op. 56 Ewa Pobłocka

Ewa Pobłocka – fortepian w programie: J.S. Bach 10.12.2020, czwartek, godz. 19.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3

CXLV Koncert Organowy

19.12.2020, sobota, godz. 16.00, Sala Audytoryjna Domu Polskiego, ul. Grodzka 1

Musica Spiritus Movens

Chór Kameralny AM w Bydgoszczy Magdalena Filipska – dyrygent

20.12.2020, niedziela, godz. 17.00, Sala Rotundowa Pałacu w Lubostroniu

CCX Koncert Pałacowy

Katarzyna Rymarczyk, fot. Magda Jasińska

Piotr Rojek

Piotr Rojek – organy Katarzyna Bąkowska – skrzypce Bartosz Koziak – wiolonczela w programie m.in.: Z. Kodály – Duo op. 7 na skrzypce i wiolonczelę w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

Katarzyna Rymarczyk – sopran Studentki klasy śpiewu Katarzyna Nowaczewska-Manthey – fortepian w programie: kolędy i pastorałki

Informacje o zasadach wejścia na koncerty odbywające się w Akademii Muzycznej podane zostaną w późniejszym terminie na stronie www.amuz.bydgoszcz.pl inf. Anna Cudo

grudzień 2020 |

BIK | 17

w yd a r z e ni a Teatr Polski w Bydgoszczy 10.12.2020, czwartek, godz. 19.00 11.12.2020, piątek, godz. 19.00 12.12.2020, sobota, godz. 19.00, 13.12.2020, niedziela, godz. 16.00 Duża Scena TPB, spektakl kameralny, czas trwania: 125 min przez przerwy

Juliusz Słowacki – Balladyna. Wojna wewnętrzna

reżyseria, scenografia i światła: Justyna Łagowska; adaptacja i współpraca dramaturgiczna: Szymon Adamczak; muzyka: Robert Piernikowski; choreografia: Milena Czarnik; wideo: Tomek Michalczewski; pedagog teatru: Agnieszka Szymańska; asystentki scenograficzne: Kaja Gawrońska i Sandra Stanisławczyk; asystent reżysera i inspicjent: Adam Pakieła; występują: Alicja Mozga / Małgorzata Trofimiuk, Dagmara Mrowiec-Matuszak, Martyna Błajda / Maria Noela Puto, Andrzej Jakubczyk, Paweł Paczesny, Jakub Ulewicz, Marcin Zawodziński

Sprzedawcy bajek, fot. Jakub Krofta

5.12.2020, sobota, godz. 16.00 6.12.2020, niedziela, godz. 11.00 Duża Scena TPB, czas trwania: 95 min przez przerwy

Sprzedawcy bajek

reżyseria: Jakub Krofta; tekst i dramaturgia: Maria Wojtyszko; scenografia i kostiumy: Matylda Kotlińska; reżyseria świateł: Damian Pawella; muzyka: Vratislav Šrámek choreografia: Aneta Jankowska; wideo: Jakub Lech, Jakub Hader; inspicjent: Hanna Gruszczyńska; występują: Emilia Piech, Michalina Rodak, Małgorzata Witkowska/Sylwia Rubczak, Paweł L. Gilewski, Mirosław Guzowski, Damian Kwiatkowski, Jerzy Pożarowski, Michał Surówka, Marian Jaskulski, Marcin Zawodziński

Do miasteczka przybędzie pewne rodzeństwo, które w błyskawiczny sposób wywróci wszystko to, co myślimy o bajkach, do góry nogami. W plątaninie przypadków i półprawd będą wchodzić z mieszkańcami miasta w rozmaite relacje, nawet w te, w które woleliby nie wchodzić.

Dowiedzą się, czym kończy się kłamstwo, i doświadczą, że aby być szczęśliwym, nie trzeba wyjść za księcia i zamieszkać w zamku. Przecież w zamku jest nudno, lepiej zabić smoka i iść dalej w świat. Robić teatr, na przykład.

BIK-u DLA CZYTELNIKÓW TEATRALNY BILET -u BIK rem w cenie Z grudniow ym nume l: bilety na spek tak zł Sprzedawc y bajek 00 5 grudnia o godz . 16. lnie

15 !

Balladyna. Wojna wewnętrzna, fot. Michał Szlaga

Justyna Łagowska podejmuje się realizacji, mającego niemal dwieście lat, dramatu Juliusza Słowackiego w zupełnie nowej formie. Muzyczna konwencja spektaklu nadaje klasycznemu tekstowi niezwykłą dynamikę, a nielinearna narracja pozwala na dogłębną reinterpretację zdarzeń znad Gopła.

Ze względu na trudną do przewidzenia sytuację epidemiologiczną repertuar Teatru Polskiego w Bydgoszczy może ulec zmianie.

W przypadku przedłużenia obostrzeń i zamknięcia instytucji kultury Teatr Polski w Bydgoszczy przygotowuje ofertę ONLINE, która pozwoli naszym widzom na oglądanie spektakli repertuarowych bez wychodzenia z domu.

W tym celu uruchomiliśmy kanał VOD Teatru Polskiego www.vod.teatrpolski.pl.

Więcej informacji na temat działań ONLINE organizowanych przez Teatr Polski w Bydgoszczy na www.teatrpolski.pl oraz w mediach społecznościowych.

upu maksyma -u uprawnia do zak ej cenie.

Jeden egzemplarz BIK spektakl w promocyjn 4 biletów na jeden

18 | BIK | grudzień 2020

inf. Aleksandra Rzęska

w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

w yd a r z e ni a Zdarzyło się w Bydgoszczy…

11.12.2020, godz. 19.00 – KONCERT ONLINE (Facebook MCK i UKW)

Zdarzyło się w Bydgoszczy…

Poranek… Miasto budzi się do życia. Promienie słońca próbują wedrzeć się przez drzwi Bydgoskiego Domu Towarowego. Sklepowa układa towar, strojne panie krzątają się między półkami, plotkując o swoich mężach. Ci zaś w uliczce za rogiem w restauracji Gastronomia grają w karty, paląc jednego papierosa za drugim.

Po południu wszyscy zmierzają na bulwary. Na piknik z tańcami!

Wieczór, w zależności od zasobności portfela, spędzają w Teatrze Miejskim, kinie Cristal czy po prostu na spacerach po starówce… W rozmowach miesza się język polski, niemiecki i jidysz. Ot, normalne życie… Życie po wojnie.

Zdarzyło się w Bydgoszczy… to sentymentalna podróż po międzywojennej Bydgoszczy, ukazująca jej niebywały czar, a także koegzystencję trzech kultur. Artyści zaprezentują niezapomnianie melodie będące kwintesencją tamtego czasu, a wszystko to na tle unikatowych starych fotografii.

W koncercie zaśpiewają: Małgorzata Werachowska, Zuzanna Wiśniewska, Małgorzata Żurańska-Wilkowska i Szymon Górski. Wokalistom będzie towarzyszyć zespół pod kierownictwem Bartłomieja Weznera.

Scenariusz i reżyseria: Katarzyna Matuszak.

Koncert współfinansowany ze środków Urzędu Miasta Bydgoszczy w ramach projektu „Bydgoszcz jest Polska 1920.

Młodzieżowy Dom Kultury nr 1

4.12.2020, piątek, godz. 10.00 XXIII Muzyczna Jesień on-line. Finał konkursu tylko dla zaproszonych laureatów i w obostrzeniach epidemicznych obowiązujących w danym dniu. w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

5.12.2020, sobota, godz. 9.00 Szachowy turniej Mikołajkowy. Wewnętrzna impreza Działu Szachowego, podczas której starsi i młodsi miłośnicy królewskiej gry będą mogli rywalizować ze sobą w mikołajkowej atmosferze.

15.12.2020, wtorek Finał konkursu na wykonanie książki w formie Lapbooka „Bydgoszcz lub inne ciekawe miejsce w Polsce i na świecie” – tylko dla zaproszonych laureatów i w obostrzeniach epidemicznych obowiązujących w danym dniu. od 15.12.2020 Wystawa pocztówek i ozdób bożonarodzeniowych wykonanych przez dzieci uczęszczające na zajęcia do MDK1.

16.12.2020, środa, godz. 16.00 Świąteczny Turniej Warcabowy.

29.12.2020 Mistrzostwa UKS MDK-1 „HETMAN” w grze błyskawicznej – wewnętrzna impreza MDK 1; turniej szachów błyskawicznych. grudzień 2020 |

BIK | 19

w yd a r z e ni a

fot. W. Woźniak

O biekt miesi ąca

Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego

Kościół Panny Marii w Krakowie – zimą, (Kościół Mariacki w śniegu), praca Leona Wyczółkowskiego namalowana w 1924 roku, tuszem na papierze. Obraz sygnowany i datowany w lewym dolnym rogu ołówkiem: Malowano dn 17/7 1924./ LWyczół W malarstwie Leona Wyczółkowskiego motyw kościoła Mariackiego w Krakowie powraca kilkakrotnie w różnych technikach. Artysta wypowiadał się w malarstwie, rysunku i litografii. Na prezentowanej pracy ukazuje gotycką świątynię z zewnątrz od absydy, pod śniegiem i w zachodzącym słońcu. Jednym z pierwszych przedstawień jest litografia sangwiną na grubym papierze z 1904 roku, ukazująca kościół od zachodu. Kolejne przedstawienia olejne; pochodzą z 1905 (zaginiony) oraz z 1906 w ujęciu Bramy Floriańskiej w zbiorach Muzeum Bydgoskiego, w 1907 tworzy grafikę powtarzającą motyw obrazu. W latach 1924–1926 powstało najwięcej prac związanych z Kościołem Panny Marii w Krakowie. W 1926 roku artysta użył widoku świątyni do projektu znaczka poświęconego zbiórce ulicznej dla bezrobotnych.

20 | BIK | grudzień 2020

W 1924 Leon Wyczółkowski tworzy tuszem kilka prac przedstawiających kościół Mariacki od strony absydy na tle panoramy miasta. W tym roku maluje również tuszem kościół od strony wschodniej w zimowej scenerii. Widok kościoła od strony wschodniej pojawia się pod koniec XIX wieku w fotografii, natomiast w dziełach sztuki bardzo rzadko. Takie ujęcie sylwetki przedstawiał Wyczółkowski, podkreślając monumentalny charakter i linearną strzelistość kościoła. Kościół Mariacki pod śniegiem jest pełen kontrastów. Artysta ukazał na pierwszym planie zaśnieżone dachy budynków. Natomiast centralnie umieścił absydę, mocno oświetloną zimowym słońcem i bielą śniegu, która silnie kontrastuje z ciemnymi obciętymi od góry wieżami. Zestawienie ciemnego, masywnego kościoła z lekkim białym puchem nadało budowli ekspresji i wydobyło jej monumentalny charakter. Wyczółkowski z wielkim mistrzostwem oddał gotycki charakter kościoła, podkreślając strzelistość i wertykalność absydy i wież. Świątynia jest otoczona dachami sąsiadujących domów, które zmieniają barwę w oddaleniu, we mgle. Praca malowana jest lawowanym tuszem, który daje różne odcienie szarości, łączy śnieg i niebo, podkreślając zimową aurę.

Ewa Sekuła-Tauer

w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

w yd a r z e ni a W budynkach muzeum obowiązują limity liczby osób mogących przebywać jednocześnie w poszczególnych obiektach.

W związku z podjęciem kroków mających na celu zatrzymanie szerzenia się koronawirusa SARS-COV-2 organizator zastrzega, że podane terminy przedsięwzięć, udostępnione budynki, godziny otwarcia oraz limity liczby osób przebywających jednocześnie w poszczególnych obiektach mogą ulec zmianie.

3.12.2020, godz. 12.00, na platformie ZOOM (obowiązują zapisy) Seminarium naukowe online:

2. Inspiracja. Gest. Przestrzeń. Materia – wirtualne zwiedzanie Galerii Sztuki Nowoczesnej 3. Ja i moje miejsce. Ja i sztuka. My i nasze Muzeum – audiowizualne podsumowanie projektu 4. #DIY – rodzinny tutorial wykonywania świątecznych ozdób, dekoracji i opakowań z cyklu „zrób to sam” 5. Świąteczne lukrowanie pierników z Jowitą Woszczyńską.

Rodzinne spotkanie z bydgoską mistrzynią świata w cukiernictwie, która w trakcie warsztatów online podzieli się z nami tajnikami zdobienia świątecznych ciasteczek.

Dostępne będą trzy terminy: 11.00, 12.30, 14.00.

Poza Kanonem: Polska Sztuka na Emigracji

Seminarium popularnonaukowe adresowane jest do studentów i pracowników naukowych kierunków artystycznych i historii sztuki, a także uczniów szkół średnich o profilu artystycznym.

Prelegenci postarają się przybliżyć losy i dzieła artystów emigracji niepodległościowej. Dorobek oraz działania artystów tworzących poza Polską po II wojnie światowej aż do 1989 roku były w Polsce marginalizowane lub pomijana przez ówczesne polskie władze komunistyczne oraz organa państwowe. Mimo upływu lat są to artyści, którzy nadal w swojej ojczyźnie są słabo rozpoznawani.

Mamy nadzieje, że takie działania zwrócą im należne miejsce w historii polskiej sztuki. W trakcie seminarium nie tylko usłyszymy historię mało znaną, ale również obejrzymy dwa filmy o Artystach Andersa.

Plan Wydarzenia: 1. Projekcja filmu: Artyści Andersa 2. Prelekcja prof. Jana Wiktora Sienkiewicza: Artyści emigracyjni – a sztuka w Polsce w XX wieku 3. Prelekcja Szymona Owsiańskiego: Spojrzenie „absolutnie akuratne”. Stanisław Gliwa, artysta-grafik generała Władysława Andersa 4. Prelekcja Ewy Sobczyk: Twórczość polskich rzeźbiarzy w Wielkiej Brytanii – w oparciu o wybrane przykłady 5. Projekcja filmu: Artyści Andersa. Mała Polska nad Tamizą Po każdym wykładzie obędzie się panel dyskusyjny.

Ewa Sobczyk – doktorantka, Katedra Historii Sztuki XX wieku w Europie Środkowej i na Emigracji, Wydział Sztuk Pięknych, UMK w Toruniu.

Szymon Owsiański – doktorant, Katedra Historii Sztuki XX wieku w Europie Środkowej i na Emigracji, Wydział Sztuk Pięknych, UMK w Toruniu.

prof. zw. dr. hab Jan Wiktor Sienkiewicz – kierownik Katedry Historii Sztuki XX wieku w Europie Środkowej i na Emigracji, Wydział Sztuk Pięknych, UMK w Toruniu.

6.12.2020, niedziela, online

Mikołajki: Co można robić w muzeum? Świętować Mikołajki!

W programie m.in.: 1. #MOBon – opowieść filmowa o świętym Mikołaju – jednym z patronów Bydgoszczy w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

Pierniki autorstwa Jowity Woszczyńskiej, bydgoskiej mistrzyni świata w cukiernictwie, fot. Ezo Oneir

Zajęcia odbędą się na platformie Zoom. Spotkania są płatne, materiały częściowo dostarcza muzeum, koszt pakietu dla uczestnika to 1 zł. Płatność i odbiór pakietów w kasie Centrum Edukacji Muzealnej. Zapisy na zajęcia przyjmujemy drogą mailową: promocja@muzeum.bydgoszcz.pl, płatności i odbiór pakietów można odbierać od 1 do 3 grudnia w godz. od 8.00 do 15.45, oraz 4 grudnia w godz. 8.00–18.00.

6.12.2020, wirtualna wystawa pokonkursowa

Wymarzone Muzeum. Wszystko gra!

– wystawa pokonkursowa

Na wystawie obejrzeć można będzie kreatywne działania dzieci i ich postawy twórcze, co często jest zasługą grudzień 2020 |

BIK | 21

w yd a r z e ni a zarówno dobrego nauczyciela, jak i rodzica. Ze względu na sytuacje epidemiczną otwarcie wystawy nastąpi online – na naszej stronie internetowej: www.muzeum. bydgoszcz.pl.

WYSTAWY CZASOWE: Wirtualna wystawa O tym, jak Bydgoszcz stała się wolna – link do wystawy na stronie internetowej muzeum.

Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2, piwnica Bydgoszcz nie tylko pieniądzem stała – wystawa czynna do 31 grudnia 2020 roku.

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 Mistrzowie – wystawa czynna do 31 grudnia 2020 roku.

WYSTAWY STAŁE: Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2 Na pograniczu Wielkopolski i Pomorza. Bydgoszcz i region u zarania dziejów.

W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia wczesnośredniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic.

Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 Mennica bydgoska.

Skarb bydgoski.

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 Galeria Sztuki Nowoczesnej.

Dom Leona Wyczółkowskiego, ul. Mennica 7 Twórczość Leona Wyczółkowskiego (1852-1936).

Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11 Od Starego Rynku do placu Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy. inf. Katarzyna Joniec, Natalia Szczerbińska

Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński 10.12.2020, godz. 18.00, ul. Chocimska 5, tel. 608 596 314

„Myśl jest przestrzenią dziwną”

– otwarcie wystawy i spotkanie poświęcone świętemu Janowi Pawłowi II z okazji 100. rocznicy urodzin, z udziałem: Wojciecha Banacha, Małgorzaty Grajewskiej, Krzysztofa Grzechowiaka, Grzegorza Grzmot-Bilskiego, Jarosława Jakubowskiego, Jana Kaji, Macieja Krzyżana, Alicji Mozgi, Wojciecha Nadratowskiego, Bartłomieja Siwca, Marka Kazimierza Siwca, Jacka Solińskiego, Hanny Strychalskiej, Wiesława Trzeciakowskiego, Jana Wacha i Romy Warmus.

Czytanie tekstów: Jan Kaja, Alicja Mozga i Roma Warmus Jak dalece może wpłynąć jedna osoba na społeczeństwo i jego kulturę? Święty Jan Paweł II jest postacią skłaniającą do szczególnej refleksji. Pragnąc w lakonicznej formie przyjrzeć się temu fenomenowi, przygotowaliśmy ekspozycję „Myśl jest przestrzenią dziwną”. Wystawa składa się z wybranych cytatów Ojca Świętego.

Ta podróż w przestrzeni wypowiedzi ma służyć zobaczeniu kultury jako zagadnienia w perspektywie ogólnoludzkiej. Ten rodzaj wyboru wyniknął z głębokiego przeświadczenia, iż działalność artystyczna jest osobliwym wtajemniczeniem w materię doznań duchowych. Staje się to w jakiś dziwny i do końca niedający się wyjaśnić sposób pokrewne temu, co rozumiemy przez wpływ ewangelizacyjny. Twórczość artystyczna w wielu swoich przejawach podobna jest do działalności świętych. W obu tych przypadkach zmaganie się z tą rzeczywistością prowadzi do forsowania i zdobywania przyczółków na mapie ludzkich doznań. Ten trud przypomina pracę przewodnika, który w trosce o innych poznaje wcześniej „ukształtowanie terenu”, by umożliwić podróżnym bezpieczną drogę. Misja przybliżania tego, co w porządku stworzenia nazywamy prawdą, dobrem i pięknem, jest zawsze pracą nad sobą, pokonywaniem siebie by służyć innym.

Ważnym jest dziś przypominanie tego, co w wielkim bogactwie nauczania świętego Jana Pawła II często w potocznym życiu bywa pomijane, zapominane czy wręcz wypaczane. Przypominanie i cytowanie tych ważnych kwestii działa pobudzająco, niech pozostanie kołataniem do drzwi współczesnego świata za pomocą słów.

Jacek Soliński

22 | BIK | grudzień 2020

w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

w yd a r z e ni a Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy w każdą środę miesiąca, czyli 2, 9, 16, 23 oraz 30 grudnia. Online po godz. 16.00 na www.kpck.pl oraz na www.facebook.com/kpck.bydgoszcz

„Czytanie dla dzieci w sieci”, Joanna Papuzińska: Nasza mama czarodziejka

We wszystkie środy w listopadzie i grudniu Emilia Malczyk czyta dla was książkę Nasza mama czarodziejka Joanny Papuzińskiej. Po każdym rozdziale zaprosimy was do udziału w literackim konkursie i wyczarujemy dla was nagrody!

3.12.2020, online po godz. 16.00 na www.kpck.pl oraz na www.facebook.com/kpck.bydgoszcz

„Teatr w Pudełku”, odsłona pierwsza: Adam Mickiewicz: Zając i żaba

Rok 2020 ustanowiony został Rokiem Leopolda Tyrmanda. Autor kultowej powieści Zły i bezkompromisowego Dziennika 1954 był jednym z najbardziej oryginalnych prozaików polskich drugiej połowy XX wieku. W najtrudniejszych czasach zachował wymagającą odwagi niezależność intelektualną.

15.12.2020, godz 18.00, online na www.kpck.pl oraz na www.facebook.com/kpck.bydgoszcz

XLV Spotkanie z Historią u Hoffmana: Król kucharzy August Escoffier (1846–1935)

W pierwszej odsłonie „Teatru w Pudełku” będziemy mogli obejrzeć interpretację bajki Adama Mickiewicza Zając i żaba. Do jakiego przesłania nasz wieszcz narodowy wybrał akurat te dwa zwierzęta, niech na razie pozostanie tajemnicą. Autor informuje odbiorcę, że nigdy nikt nie powinien tracić nadziei i każdy ma swojego zająca i swoją żabę. Gdy obejrzycie tę prezentację, zapewne odpowiecie sobie na wiele pytań związanych z utworem, który w tej chwili jest dla was zagadką.

10.12.2020, online po godz. 16.00 na www.kpck.pl oraz na www.facebook.com/kpck.bydgoszcz

Teatr w Ciemnym Pokoju, odsłona pierwsza: Karol Dickens: Opowieść Wigilijna

Zbliżają się święta Bożego Narodzenia, dlatego warto sięgnąć po tę bestsellerową lekturę, która uczy nas pokory, wielkiego serca, otwartości na innych i chęci niesienia pomocy drugiemu człowiekowi. Zapraszamy na teatr cieni, etiudy z fragmentów tego dzieła, które nas utwierdza, że miłość i dobro zawsze powracają.

11.12.2020, godz. 18.00, online na www.kpck.pl oraz na www.facebook.com/kpck.bydgoszcz

Leopold Tyrmand: Barwny motyl na szarym tle

Spotkanie literackie, podczas którego o życiu i twórczości Tyrmanda opowie dr Marcin Kowalczyk. Prowadzenie: Ewa Dąbska. w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

August Escoffier, zwany królem kucharzy i kucharzem królów, wyniósł kulinarną sztukę francuską na wyżyny doskonałości. On to zrewolucjonizował pracę w kuchni, wzorując się na doświadczeniach z wojska, kiedy jako żołnierz walczył w wojnie francusko-pruskiej (1870–1871).

Wymyślał potrawy dla koronowanych głów oraz słynnych aktorów i aktorek. Jest autorem poczytnego dotąd dzieła Moja kuchnia z roku 1934. O tym wybitnym kucharzu i jego wybranych przepisach w przedświątecznym klimacie opowie dr Agnieszka Wysocka – historii sztuki, członek zespołu Pracowni Dziedzictwa Kulturowego KPCK, wykładowca UKW. 17.12.2020, online po godz. 16.00 na www.kpck.pl oraz na www.facebook.com/kpck.bydgoszcz

„Teatr w Pudełku”, Ignacy Krasicki” Lew i zwierzęta

W kolejnej edycji zobaczymy inscenizację – techniką papierowego teatrzyku – mądrej bajki Ignacego Krasickiego Lew i zwierzęta. Znakomity utwór, jak i sama jego interpretacja, umocni nas w przekonaniu, że pokora , skromność i prostota to wielkie zalety. Autor, poprzez różne gatunki i charaktery zwierząt, pokazuje, że próżność, egoizm i zarozumiałość zasługują na naganę i odrzucenie, a prawdziwa mądrość – na wielką pochwałę i uznanie.

19.12.2020, godz. 20.00, online na www.kpck.pl oraz na www.facebook.com/kpck.bydgoszcz

Koncert „Artyści na święta”: Agnieszka Zawidzka, Tadeusz Seibert akompaniament: Adam Lemańczyk

grudzień 2020 |

BIK | 23

w yd a r z e ni a 30. koncert organizowany regularnie od 2013 roku przez senatora RP Andrzeja Kobiaka przy współpracy z KPCK. Każdorazowo koncert wpisuje się w obchody Święta Województwa Kujawsko-Pomorskiego i realizowany jest pod patronatem Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

Wydarzenie wpisuje się w cykl koncertów „z balkonu Święcickiego”. W tym roku, ze względu na sytuację epidemiologiczną, odbędzie się w formule online w Salonie Hoffman KPCK. 23.12.2020, środa, online po godz. 16.00 na www.kpck. pl oraz na www.facebook.com/kpck.bydgoszcz

„Były sobie Włochatki”, spektakl dla dzieci online

skim na przestrzeni dziejów. Prześledzimy zmiany, jakim podlegała struktura formalna oraz symbolika wizerunków Zwiastowania w ciągu wieków.

W wirtualnej Galerii Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej

Co tydzień, w każdy wtorek, zapraszamy do kolejnych odsłon naszej kameralnej galerii, w której prezentujemy prace grupy plastycznej Kujawskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku powstające na naszych wirtualnych zajęciach. Tematy są bardzo zróżnicowane, od klasycznych

Bohaterami zdarzeń są lalki – Włochatki, mieszkańcy KPCK-owego strychu. Przeżywają niesamowite i rozmaite przygody codziennego życia, przepełnione tajemnicą, zagadkami i niekiedy dreszczykiem. Ich historie są zawsze podsycane dobrym humorem i mądrymi radami, a co najważniejsze – morałem. W nowym odcinku pt. „Jesienne obrazy i obrazki” zobaczymy niektórych kudłaczy w obrażalskich i humorzastych nastrojach. Na pomoc, jak zwykle, przybywa Agatka, która znajduje lekarstwo na listopadowe grymasy i kaprysy. A czy ty znasz przepis na dobry humor?

24.12.2020, online po godz. 16.00 na www.kpck.pl oraz na www.facebook.com/kpck.bydgoszcz

Monodram „Dziewczynka z zapałkami”

Zapewne doskonale wszyscy pamiętamy tragiczną historię ubogiej istotki próbującej sprzedawać miejskiej XIX-wiecznej elicie zapałki. Duński pisarz zawsze w swoich wzruszających do łez, a także niepokojących zarówno młodego, jak i dorosłego czytelnika baśniach zamierzał nas przed czymś przestrzec. Jaką prośbę ma do nas nasza bohaterka z Teatru jednego Aktora? W roli Dziewczynki z zapałkami Kasia Rybacka, której akompaniuje na gitarze Michał Matela.

Praca Stanisława Zagajewskiego

31.12.2020, online po godz. 16.00 na www.kpck.pl oraz na www.facebook.com/kpck.bydgoszcz

„Teatr w Ciemnym Pokoju”, Hans Christian Andersen: Królowa Śniegu

Lodowata i zła władczyni śniegowej krainy zamraża nie tylko świat, ale i ludzkie serca. Może warto wziąć wskazówki autora, obejrzeć naszą etiudę, a przede wszystkim przeczytać całą lekturę, aby nie popełnić Kajowego błędu i nie dać się przez nią zamrozić?

22.12.2020, godz. 18.00, online na www.kpck.pl oraz na www.facebook.com/kpck.bydgoszcz

Spotkanie z Historią u Hoffmana: Motyw Zwiastowania Najświętszej Marii Pannie w malarstwie europejskim

Podczas wykładu, który wygłosi dr Mateusz Soliński z Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy, przyjrzymy się, jak ten doniosły akt przedstawiany był w malarstwie europej24 | BIK | grudzień 2020

Rzeźba Waldemara Styperka

w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

w yd a r z e ni a martwych natur, pejzaży, po ilustracje, scenki rodzajowe, a nawet abstrakcje. Nasze uczestniczki i uczestnicy dzielą się z nami też często swoją indywidualną twórczością.

Od 1 listopada do końca adwentu w cyklu „Piątki wspomnień” dzielimy się z państwem okruchami pamięci o artystach, którzy odeszli, a których twórczość i niezwykła osobowość odcisnęła swoje niezatarte piętno na działalności naszej galerii. Cykl rozpoczęliśmy wspomnieniem o Aleksandrze Jackowskim, który nie był twórcą, ale wielkim guru polskiej sztuki intuicyjnej, odkrywcą i propagatorem niezwykłej twórczości polskich outsiderów.

Przedstawiliśmy sylwetki: Józefa Chełmowskiego, artysty ludowego, artysty totalnego, ostatniego wiejskiego filozofa z Brus; Genowefy Magiery z Wielkiej Nieszawki, której ostatnie lata długiego, trudnego życia zamieniły się w nieustający proces tworzenia; Kazimierza Krupy z Lublina, piewcy prostego piękna w życiu i sztuce. W przygotowaniu jeszcze sylwetki malarza Wiktora Chrzanowskie-

go, akwarelisty Stanisława Tarnowieckiego i rzeźbiarzy z różnych światów – Stanisława Zagajewskiego i Waldemara Styperka.

We wtorek 15 grudnia, przed świętami Bożego Narodzenia, otworzymy wystawę „Szopek przeróżnych”. To ukochany polski motyw związany z tymi świętami. Będą zdjęcia rzeźb i obrazów stworzonych przez wielu różnych autorów.

Koncert Świąteczny zespołu wokalnego Chóru Akademickiego UKW

Podczas koncertu artyści zaproszą Państwa do wspólnego muzykowania przy najwspanialszych kolędach i utworach świątecznych polskich i zagranicznych. Informacja o terminie koncertu pojawi się już niebawem na www. kpck.pl oraz na www.facebook.com/kpck.bydgoszcz. inf. Jędrzej Kubiak

Galeria Sztuki NEXT 4.12.2020, piątek, godz. 19.00, ul. Poznańska 31

I Aukcja Sztuki – NOWE POKOLENIE

Michalina Czurakowska, Autumn Terrace, 2020, acrylic on canvas, 80×90 cm

Licytacja z transmisją na żywo odbędzie się bez udziału publiczności. Kontakt, informacje, przyjmowanie zleceń: tel. 509 351 515, e-mail: info@galerianext.pl Nowość! Licytacja dostępna jest z transmisją na żywo za pośrednictwem portalu licytacyjnego OneBid. Po 6 latach promowania artystów na aukcjach młodej sztuki kończymy tę formułę, przechodząc do bardziej zaawansowanej formy wystawiania prac na naszych aukcjach. Rozpoczynający się w grudniu cykl aukcji pod nazwą „NOWE POKOLENIE” jest promocją twórczości artystów o wyrobionym, własnym artystycznym stylu.

Często ich parce są poszukiwane i niejednokrotnie docenione przez kolekcjonerów. Wśród tego wyselekcjonowanego grona równocześnie zaprezentowana też będzie mała grupa debiutantów i młodych, bardzo utalentowanych i obiecujących artystów.

Przyjmujemy zlecenia chęci kupna z „Limitem ceny” lub opcją „Proszę dzwonić” pod adresem: info@galerianext.pl lub nr. tel. 509 351 515. Zlecenia, katalog: galerianext.pl/index.php. Licytację poprowadzi dla państwa jak zwykle nasz aukcjoner, p. Monika Kimmel. Aukcja wraz z transmisją na żywo dostępna na portalu OneBid live: onebid.pl.

10.12.2020 Prof. Ernest Zawada – wystawa malarstwa połączona ze sprzedażą internetową.

Magdalena Kępka, Łodzie, 2020, akryl, olej, 70×100 cm

www.galerianext.pl inf. Sławomira Malingowska

w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

grudzień 2020 |

BIK | 25

w yd a r z e ni a Pałac Młodzieży w Bydgoszczy 5.12.2020, godz. 10.00, sala sportowa Pałacu Młodzieży, ul. Jagiellońska 27

Taneczne Miraże

Ogólnopolski Konkurs Tańca „Taneczne Miraże” jest niezwykłą propozycją kulturalną dla tych wszystkich, którzy kochają taniec. Impreza posiada tradycję sięgającą 21 lat.

Co roku w konkursie biorą młodzi artyści z całej Polski, rywalizując w kategoriach: zespoły, soliści i duety. Zespoły taneczne prezentują miniatury, inscenizacje i etiudy, a soliści i duety choreografie – w oparciu o techniki taneczne takie jak jazz, taniec współczesny, modern. Konkurs charakteryzuje się wysokim poziomem artystycznym oraz organizacyjnym, co rokrocznie podkreślane jest przez uczestników i instruktorów. Dodatkowym atutem imprezy jest jury, w którym co roku zasiadają wybitni zawodowi tancerze, choreografowie oraz czołowi animatorzy zawodowego i amatorskiego ruchu tanecznego Polski. „Taneczne Miraże” wyróżnione zostały Bydgoskim Grantem Oświatowym.

Regulamin konkursu, dane kontaktowe oraz procedury związane z bezpieczeństwem dostępne są na stronie internetowej Pałacu Młodzieży: palac.bydgoszcz.pl/regulaminy.php. inf. Dominik Wierski

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna Antykwariat online

Zapraszamy do Antykwariatu Internetowego. W sprzedaży oferujemy dublety i druki zbędne, wycofane ze zbiorów oraz wydawnictwa własne. Proponujemy literaturę z różnych dziedzin wiedzy oraz książki dla dzieci i młodzieży.

Czas realizacji zamówień wynosi 7 dni roboczych. Katalog dostępnych pozycji znajduje się na stronie internetowej Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej: biblioteka.bydgoszcz.pl.

26 | BIK | grudzień 2020

Wirtualny spacer – Biblioteka Bernardynów Poklasztorne zbiory należące niegdyś do bydgoskiego klasztoru bernardynów to najstarszy i największy z zachowanych w mieście księgozbiorów; jego początki sięgają schyłku XV wieku. Uruchomiliśmy nowe narzędzie, umożliwiające spacer wirtualny po salach biblioteki. Aby rozpocząć zwiedzanie online, wystarczy wejść na stronę WiMBP: biblioteka.bydgoszcz.pl. w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

w yd a r z e ni a Dom Kultury MODRACZEK 3.12.2020, czwartek, godz. 18.00, rezerwacja wejściówek pod nr. tel. 787 097 639 Indianie Ameryki Północnej. Historia i dzień dzisiejszy. „Jak zdobywano Dziki Zachód”, cz. III. Spotkanie poprowadzi dr Adam Piekarski.

10.12.2020, czwartek, godz. 18.00 (stacjonarnie lub internetowo) Kawiarnia Literacka – W KOLĘDOWY CZAS… Spotkanie poprowadzi W. Barbara Jendrzejewska. 133. spotkanie Kawiarni Literackiej wypełnią wiersze o tematyce świątecznej, dzięki uprzejmości redaktora naczelnego kwartalnika „ARTIS”, pana Juliusza Rafelda (poety, pieśniarza, gościa KL), który cały numer specjalny poświecił poetom, nie tylko bydgoskim, skupionym wokół KL. W drugim naszym spotkaniu (online lub stacjonarnie) postaramy się przedstawić wybrane wiersze autorów, którzy prezentowali swoją twórczość w Kawiarni Literackiej, a są to: Christian Medard Manteuffel, Frankfurt n. Menem; Jarosław Stanisław Jackiewicz, Bydgoszcz; Małgorzata A. Bobak-Końcowa, Nysa; Alina Rzepecka, Bydgoszcz; Andrzej Dębkowski, Zelów; Marek Kazimierz Siwiec, Bydgoszcz; Łucja Gocek, Chojnice; Izabela Monika Bill, Wrocław; Grzegorz Grzmot-Bilski, Bydgoszcz; Katarzyna Bekier, Bydgoszcz; Andrzej Ossowski, Sępólno Krajeńskie; Juliusz Rafeld, Bydgoszcz; Krystyna Gudel, Suchowola; Wiesława Kwinto-Koczan, Toruń; Lucyna Siemińska, Bydgoszcz; Denisa Miljković-Lewandowska, Lipno; Bogna Salmonowicz, Elbląg; Daniela Polasik, Koleczkowo; Barbara Jendrzejewska, Bydgoszcz.

Na zdjęciu okładka drugiego wydania tomiku W. Barbary Jendrzejewskiej: „W kolędowy czas…”, Wydawnictwo PEJZAŻ, 2020

Ze względu na panującą pandemię liczba miejsc na spotkania jest ograniczona.

Indianie Ameryki Północnej, Kawiarnia Literacka odbędą się stacjonarnie lub internetowo, za okazaniem wejściówki. Szczegółowe informacje znajdziecie Państwo na naszej stronie internetowej: modraczek.smbudowlani.pl.

Rezerwacja wejściówek pod nr. tel. 787 097 639. inf. Anna Krajewska

Bydgoskie Centrum Sztuki

Organizator: Bydgoskie Centrum Sztuki, ul. Jagiellońska 47, tel. 668 892 896, www.bcs.bydgoszcz.pl, facebook.pl/bcs.horno

Sztuka Protestu | zbiórka transparentów

Protesty przeciw zaostrzeniu prawa aborcyjnego w Polsce zaowocowały niezwykłą twórczością w postaci transparentów. w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

Zainspirowane inicjatywą Muzeum Gdańska, postanowiłyśmy zorganizować w Bydgoskim Centrum Sztuki zbiórkę waszych transparentów ze strajku kobiet.

Jesteśmy przekonane, że należy je zachować jako świadectwo historii, która dzieje się na naszych oczach.

Chcemy, aby pamiątki tego pełnego solidarności czasu zostały z nami na dłużej i dały siłę do dalszej walki o prawa kobiet.

Jeśli chciałabyś/chciałbyś przekazać nam swój transparent ze strajku kobiet, napisz na adres: bcs@horno.pl lub zadzwoń pod nr 668 892 896.

Podarowane nam transparenty pokażemy na wystawie w Bydgoskim Centrum Sztuki. inf. Natalia Pichłacz

grudzień 2020 |

BIK | 27

w yd a r z e ni a Fundacja Farbiarnia

Wirtualny spacer śladami bydgoskich fotografistek Wystarczy kliknąć, by cofnąć się w czasie i poznać pasjonujące historie z międzywojnia.

Można ich słuchać i je oglądać, ale także przejść się śladami niezwykłych kobiet, które kochały fotografię, a żyły i pracowały w Bydgoszczy.

Na wirtualny spacer można wybrać się, wchodząc na stronę fotografistka.pl.

28 | BIK | grudzień 2020

w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

w yd a r z e ni a Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy 6.12.2020, niedziela, godz. 17.00, na żywo online

Teatr Improwizowany wymyWammy: wymyBAJA – spektakl dla dzieci

O czym milczymy przy stole, fot. Dariusz Gackowski fot. Przemysław Obarski

Darmowa transmisja ze spektaklu na scenie MCK dla widzów przed ekranami do­­stępna na Facebooku wymyWammy i MCK. 13.12.2020, zbiórka przed Teatrem Polskim przy al. Mickiewicza o godz. 8.00

Kultura na świeżym vol. 86: Jezioro Stelchno

Zapraszamy na kolejną wycieczkę rowerową. Tym razem wybierzemy się na północ, do Skrzynek nad jeziorem Stelchno. Będziemy kierować się na Laskowice, a następnie dojedziemy na plażę w Skrzynkach. Tam się wykąpiemy.

Wsiadamy z powrotem na rowery, objeżdżamy jezioro i wracamy do Laskowic. Tam, jeśli będzie czas, zwiedzimy pewien tajemniczy ogród, a następnie wsiądziemy w pociąg i wrócimy do Bydgoszczy.

Ze względu na utrudnienia w podróżowaniu podamy wkrótce informację, na który pociąg każdy ma sobie kupić bilet (z rowerem). Jedziemy piątkami.

19.12.2020, sobota, godz. 19.00, na żywo online

Teatr Improwizowany wymyWammy: O czym milczymy przy stole – spektakl impro

Darmowa transmisja ze spektaklu na scenie MCK dla widzów przed ekranami dostępna na Facebooku wymyWammy i MCK. w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

25.12.2020, piątek, godz. 17.00, online – profil MCK na FB i kanał MCK na YouTube

Nadzieja znów wstąpi w nas – koncert

Ten najbardziej magiczny czas w roku spędzimy przy dźwiękach tradycyjnych kolęd i pastorałek w wykonaniu Zespołu Pieśni i Tańca Płomienie, kapeli ludowej oraz Zespołu Tańca Współczesnego BRAX. Organizator: Zespół Pieśni i Tańca Płomienie z MDK nr 4. Partnerzy: Miejskie Centrum Kultury, Pałac Młodzieży.

fot. Przemysław Obarski

Koncert w wykonaniu Zespołu Pieśni i Tańca Płomienie z Młodzieżowego Domu Kultury nr 4 pod kierownictwem Izabeli Grochowskiej oraz kapeli w składzie: Michał Stropa (akordeon), Maciej Drapiński (akordeon), Paulina Krakowian (skrzypce, suka biłgorajska), Michał Kwaśniak (skrzypce), Krzysztof Biernacki (klarnet), Jacek Kwaśniak (perkusjonalia). Przygotowanie wokalne: Zuzanna Szary, przygotowanie taneczne: Izabela Grochowska, Katarzyna Nowicka, Beata Rewolińska, a także Zespołu Tańca Współczesnego BRAX z Pałacu Młodzieży pod kierownictwem Beaty Rewolińskiej. grudzień 2020 |

BIK | 29

w yd a r z e ni a Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku

IV Ogólnopolska Konferencja Instrumentologiczna Genius loci. Ludowe instrumentarium ziem górskich Obrady IV Ogólnopolskiej Konferencji Instrumentologicznej, z uwagi na sytuację epidemiologiczną w kraju, nie odbyły się w formie, jaką pierwotnie planowano. Zamiast tradycyjnej konferencji w dniach 11–13 września 2020 w Beskidzie Żywieckim, gdzie niezmiennie obecna jest barwna i żywa do dziś tradycja muzyczna, prelegenci przygotowali nagrania referatów. Część materiałów zrealizowało Muzeum Tatrzańskie w Zakopanem oraz Fundacja 9sił. Pod koniec grudnia 2020 roku na stronie konferencji www.konferencjainstrumentologiczna.pl zostaną zamieszone wszystkie opracowane materiały konferencyjne.

Także dyskusja, moderowana przez Radę Naukową, odbędzie się w internecie po uruchomieniu powyższej strony WWW. Praktycznie więc w tym terminie wszyscy zainteresowaniu będą mogli zapoznać się opracowaniami, których celem jest uchwycenie współczesnego stanu wiedzy o instrumentach muzycznych w Polsce, poprzez prezentację dorobku środowisk badawczych, omówienie potrzeb i problemów poszczególnych dyscyplin, wyznaczenie kierunku dalszych badań oraz utworzenie siatki istotnych dla współpracy kontaktów. Co istotne, na stronie znajdą się także zarejestrowane nagrania z trzech poprzednich edycji Ogólnopolskiej Konferencji Instrumentologicznej w latach 2017–2019, które odbyły się w Zespole Pałacowo-Parkowym w Ostromecku. Współorganizatorem czwartej OKI jest także Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, podobnie jak poprzednich edycji.

Tematem przewodnim IV Ogólnopolskiej Konferencji Instrumentologicznej są instrumenty muzyczne regionów polskich Karpat – Beskidu Śląskiego, Żywieckiego, Podhala, Orawy, Spisza oraz innych terenów zamieszkiwanych przez grupy góralskie. Kultura muzyczna obszarów karpackich, charakteryzująca się odrębnością i wyjątkowym przywiązaniem do tradycji, jest wciąż niewystarczająco i nierównomiernie zbadana. Celem konferencji jest uchwycenie stanu wiedzy o ludowych instrumentach muzycznych wykorzystywanych na obszarach polskich Karpat oraz muzycznego genius loci południowej dzielnicy naszego kraju. Tematyka konferencji skupia się wokół zagadnień kultury muzycznej i sytuacji wykonawczych, 30 | BIK | grudzień 2020

budowy i sposobów wykonywania instrumentów muzycznych, historii instrumentów i ich wytwórców, tradycyjnego repertuaru i praktyki wykonawczej, upodobań brzmieniowych i formalnych, zanikających i reaktywowanych sytuacji muzycznych, nauczania gry na instrumentach ludowych i przekazu międzypokoleniowego, a także wprowadzania innowacji względem dawnych wzorów.

Stałym punktem Ogólnopolskiej Konferencji Instrumentologicznej stała się prezentacja zawartości państwowych i prywatnych kolekcji instrumentów muzycznych, nie tylko o profilu etnograficznym, oraz popularyzacja zbiorów często niedostępnych na co dzień dla zwiedzających. Tradycyjnie pojawią się także zagadnienia związane z historycznymi fortepianami, lutnictwem artystycznym, nowymi technologiami budowy instrumentów, archeomuzykologią, ikonografią muzyczną, różnymi rodzajami aktywności w dziedzinie instrumentarium muzycznego i in.

Nie będzie przesadą stwierdzenie, że zebrane materiały naukowe na stronie www.konferencjainstrumentologiczna.pl będą najbardziej rzetelnym źródłem informacji na temat instrumentów muzycznych w Polsce. Będą to opracowania ważne także ze względu na popularyzację Zabytkowej Kolekcji Fortepianów i Pianin im. Andrzeja Szwalbego w ZPP w Ostromecku, bowiem referaty muzykologów podczas poprzednich trzech konferencji dotyczyły również naszej kolekcji. Teraz, w zaciszu domowym będzie można ich wysłuchać praktycznie w każdym miejscu świata.

Na IV Ogólnopolską Konferencję Instrumentologiczną Sekcja Dziedzictwa Kulturowego MCK przesłała dwa nagrania zrealizowane z Dariuszem Gackowskim. Pierwszy to Rozmowa Ostromecka z prof. Beniaminem Voglem, cenionym muzykologiem i instrumentologiem, który był w radzie naukowej wszystkich konferencji, można powiedzieć przyjacielem ZPP w Ostromecku. Wraz z MCK wydał ceniony w środowisku muzycznym Słownik lutników. Rozmowę prowadzi Andrzej Gawroński. Drugi film pt. Fortepian Noskowskiego opowiada o Zygmuncie Noskowskim i jego instrumencie – fortepianie firmy Krall & Seidler, który stanowi chlubę Kolekcji Zabytkowych Fortepianów. Pochodzi w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

w yd a r z e ni a z około 1890 roku i został podarowany Noskowskiemu przez polski naród na 25-lecie działalności kompozytorskiej. Fortepian był w posiadaniu rodziny Zygmunta Noskowskiego do 1979 roku, po czym został zakupiony od synowej kompozytora do Kolekcji przez A. Szwalbego.

W filmie zawarto wypowiedzi muzyków grających na tym fortepianie koncerty i nagrywających płyty, związanych z MCK, a także z instytucjami naukowymi i muzycznymi w Polsce.

ORGANIZATOR: Fundacja 9sił WSPÓŁORGANIZATORZY: Instytut Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Muzeum Miejskie w Żywcu – Stary Zamek, Muzeum Tatrzańskie im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy.

PARTNERZY: Powiat Żywiecki, Miasto Żywiec, Gmina Jeleśnia, Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej, Miejskie Centrum Kultury w Żywcu, Muzeum Beskidzkie im. Andrzeja Podżorskiego w Wiśle, Beskidzkie Centrum

Muzyczne, Fundacja Muzyka Zakorzeniona, Polskie Radio Katowice.

PATRONAT HONOROWY: Starosta Żywiecki Andrzej Kalata, Burmistrz Miasta Żywca Antoni Szlagor, Wójt Gminy Jeleśnia Anna Wasilewska.

RADA NAUKOWA: prof. dr hab. Zbigniew J. Przerembski, etnomuzykolog, Kierownik Zakładu Muzykologii Systematycznej w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego, prof. emeritus dr hab. Beniamin Vogel, muzykolog, instrumentolog.

KOMITET ORGANIZACYJNY: Agata Mierzejewska-Ficek, muzykolog, inicjatorka Konferencji, kurator www. instrumenty.edu.pl, Joanna Gul, teoretyk muzyki, instrumentolog, Instytut Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego i Pracownia Badań Pejzażu Dźwiękowego w Instytucie Kulturoznawstwa UWr, Przemysław Ficek, multiinstrumentalista, budowniczy instrumentów ludowych, folklorysta, Wiceprezes Fundacji 9sił.

INFOGRAFIKA: Waldemar Kielichowski ZDJĘCIE: Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie, fot. Piotr Baczewski a także pianina innych bydgoskich producentów – Wilhelma Jehnego czy Kazimierza Chamskiego.

Zresztą nie tylko instrumenty klawiszowe znajdą się w „Składzie Sommerfelda” – będzie można zobaczyć także inne instrumenty produkowane w XX wieku w Bydgoszczy, m.in. instrumenty dęte blaszane czy akordeony wyprodukowane w latach 50. w Bydgoskiej Fabryce Akordeonów.

Skład Sommerfelda w Pałacu Nowym w Ostromecku

W Pałacu Nowym w Ostromecku powstaje „Skład Sommefelda”, w którym oglądać będzie można zabytkowe instrumenty produkowane przed laty w bydgoskich fabrykach.

Obok fortepianów i pianin pojawią się także instrumenty dęte czy akordeony.

Nowa przestrzeń w Pałacu Nowym nie bez powodu nosić będzie imię Bruna Sommerfelda. To jedna z ważniejszych postaci w historii bydgoskiej produkcji instrumentów. W latach 1905–1939 Sommerfeld prowadził tu fabrykę i skład fortepianów. Należał do Zrzeszenia Przemysłu i Handlu Muzycznego oraz Związku Fabrykantów w Bydgoszczy. Większą produkcję rozpoczął po 1920 roku, a dekadę później oddziały jego firmy funkcjonowały już w Poznaniu, Warszawie, Katowicach, Krakowie i Gdańsku.

Jego pianina dziecięce, tzw. Baby Grand, zawojowały świat – eksportował je do m.in. Anglii, Holandii, Francji, Argentyny, Palestyny i na Cejlon.

Teraz spuściznę po bydgoskich fabrykantach oglądać będzie można w Pałacu Nowym – w jednej z sal na pierwszym piętrze powstaje „Skład Sommerfelda”. Oprócz pianin wytworzonych w jego fabryce znajdą się tam m.in. fortepian skrzydłowy Wiszniewskiego z połowy XIX wieku, w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

fotografie Dariusz Gackowski

grudzień 2020 |

BIK | 31

w yd a r z e ni a Galeria Wspólna 28–30 listopada 2020 – wykład I 10–12 grudnia 2020 – wykład II

Ewa Wójtowicz: Sztuka w kulturze postmedialnej – wykłady online

Po niemal trzech dekadach od wyłonienia się cyberkultury doświadczamy konsekwencji zaistnienia nowych mediów sieciowej komunikacji. Za ich sprawą współczesna sztuka ulega dogłębnym przemianom w obrębie hybrydowej kultury o charakterze postmedialnym. Wszystkie jej składowe są formą niestabilnych danych, nieustannie podlegających przetwarzaniu. Pozostając częścią sieciowej kultury cyfrowej, sztuka postmedialna reaguje na nowe technologie i kryzysy przestrzeni fizycznej, obejmując takie poczynania twórcze, których logika odzwierciedla (r)ewolucję kultury, dokonującą się za sprawą globalnej sieci komunikacyjnej. Odkąd pandemiczne zamrożenie kultury radykalnie przyspieszyło proces jej digitalizacji, także w świecie sztuki obserwujemy wzmocnienie tych procesów przemian, których zaczątki wyznaczało pojawienie się sztuki postmedialnej, w tym postinternetowej.

Czy zatem sztukę współczesną czeka totalna digitalizacja a uczestnictwo w kulturze będzie miało charakter wyłącznie postmedialny?

Ewa Wójtowicz – badaczka i krytyczka sztuki współczesnej. Doktor habilitowana w zakresie nauk o sztuce (Uniwersytet Jagielloński), doktor nauk humanistycznych (UAM w Poznaniu), absolwentka ASP w Poznaniu. Autorka książek Net art (2008) i Sztuka w kulturze postmedialnej (2016) oraz tekstów naukowych i krytycznych dotyczących sztuki współczesnej, w tym sztuk medialnych. Profesor UAP na Wydziale Edukacji Artystycznej i Kuratorstwa Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Należy do Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego, Polskiego Towarzystwa Estetycznego, Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami oraz do polskiej sekcji AICA. Zastępczyni redaktor naczelnej „Zeszytów Artystycznych”. Zainteresowania naukowe: sztuka wobec internetu i (nowych) mediów.

Za progami pracowni

32 | BIK | grudzień 2020

W czasach pandemii nie spotkamy artystów w galeriach sztuki, natomiast skwapliwie korzystamy z możliwości krótkich wizyt w ich pracowniach. Dyskretnie, z kamerą przekraczamy progi twórczych, najbardziej spersonalizowanych przestrzeni.

Tym razem do swojej pracowni zaprosili nas Marta Filipiak i Łukasz Owczarzak: https://pl-pl.facebook.com/galeria. wspolna.mck. Do obejrzenia także: Aleksandra Simińska, Ewa Miller, Łukasz Patelczyk, Grzegorz Pleszyński, Kuba Elwertowski, Justyna Jułga, Waldemar Malak, Magda Rucińska i Szymon Kaźmierczak.

Wkrótce kolejne filmy. w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

fot. Katarzyna Nowicka

Nadzieja znów wstąpi w nas – koncert Zob. na s. 27 w y d a n i e

i n t e r n e t o w e

grudzień 2020 |

BIK | 33