Biznes Kujawsko-Pomorski

Page 1

KUJAWSKO-POMORSK I

m a g a z y n

l u d z i

b i z n e s u

PA W e Ł Ż y W i e c K i BusiNess LiNK TORuń

UWOLNIĆ

ENERGIĘ MŁODYCH w r z e s i e ń

2 0 1 6

strony 6-7

www.facebook.com/bizneskujawskopomorski


r e d A k c J i

wyDawca: eXpress mediA sp. z o.o. bydgoszcz, ul. warszawska 13 tel. 52 32 60 733 Prezes zarządu: marek ciesielski redaktor naczelny: Artur szczepański menedżer produktu: emilia iwanciw, tel. 52 32 60 863 e.iwanciw@expressmedia.pl

o d

PrzeDSięBiorCzoŚć To TeMAT PrzewoDni Tego nuMeru. Do rozwijAniA jej nAKłAniA ChoCiAżBy nASz oKłADKowy BohATer.

Z

redaktorka prowadząca: dominika kucharska, tel. 52 32 60 703 d.kucharska@expressmedia.pl Teksty: dominika kucharska d.kucharska@expressmedia.pl Jan oleksy j.oleksy@expressmedia.pl

ZNAK N ASZ

lucyna tataruch l.tataruch@expressmedia.pl tomasz skory t.skory@expressmedia.pl marzena cholerzyńska Projekt: dagmara potocka-sakwińska d.potocka@expressmedia.pl

ROZPOZNAWCZY

] T

emu numerowi przyświeca hasło „przedsiębiorczość”. Niby to naturalne, bo w końcu magazyn biznesowy o tym być powinien, ale dawno nie udało nam się zgromadzić tylu tekstów inspirujących do odnajdywania w sobie żyłki do interesów. Kwintesencją tego jest rozmowa z Pawłem Żywieckim, dyrektorem Business Link Toruń. Jego cel? Uwolnić energię młodych oraz stworzyć dla nich idealne warunki do rozwoju biznesu i nie tylko. co ważne, wychodzi mu to doskonale. Rozmowa na stronach 6 i 7.

W ramach cyklu „Bydgoszcz - Miasto Możliwości”, przedstawiamy osoby, które przekuły swoją pasję w dochodowy biznes. Jak im się to udało? Przeczytajcie koniecznie. Na unikatowe wydarzenie zapraszają natomiast organizatorzy DroneTech 1st World Meeting Toruń 2016. Nie zabraknie na nim oczywiście dronów, ale stanowią one jedynie punkt wyjścia do wielu innych działań. Serdecznie zapraszamy! Odwiedziliśmy również bydgoski „Nitro-chem” - największego producenta trotylu i dostawcę materiałów wybuchowych dla amerykańskiej armii. Nasz eksportowy lider w przemyśle zbrojeniowym ma się świetnie i planuje dalszy rozwój. A jakie nastroje dominują u innych lokalnych eksporterów po ogłoszeniu wyniku referendum dotyczącego Brexitu? Odpowiedź na stronach 20 i 21. Tradycyjnie na kolejnych stronach znajdziecie Państwo biznesowe newsy, porady prawne oraz motywacyjny felieton Marzeny cholerzyńskiej. Miłej lektury!

Dominika Kucharska REDAKTOR PROWADZĄCA BIZNES KUJAWSKO-POMORSKI

biznes.expressmedia.pl

KUJAWSKO-POMORSKI

2

wrzesień 2016

Skład: dagmara potocka-sakwińska katarzyna opasińska obróbka zdjęć: szokstudio Jakub woźniak

]

SPrzeDaŻ: Joanna rutecka, tel. 607 075 332 a.rutecka@expressmedia.pl

cp Jesteś zainteresowany kupnem treści lub zdjęć? skontaktuj się z naszym handlowcem: piotr król, tel. 603 076 449 p.krol@expressmedia.pl

znAJdziesz nAs nA: www.biznes.expressmedia.pl www.fb.com/bizneskujawskopomorski


VIP + PROGRAM DLA ZDROWIA

Jeden z najpopularniejszych programów w ofercie Lecznic Citomed, na który składają się kompleksowe badania diagnostyczne, pozwalające ocenić ogólną kondycję zdrowotna pacjenta. Skierowany jest głównie do osłów osób związanych z biznesem, które ze względu na obowiązki zawodowe, nie mogą sobie pozwolić na czasochłonne wykonywanie pojedynczych badań. Indywidualny opiekun medyczny gwarantuje uzyskanie kluczowych informacji w najkrótszym możliwym czasie. Lekarz prowadzący podsumowuje wyniki szeregu przeprowadzonych badań diagnostycznych oraz konsultacji specjalizacjach. Dzięki temu pacjent dysponuje pełnym obrazem kondycji swojego organizmu już po 7 godzinach od rozpoczęcia badań i może podjąć decyzje o rozpoczęciu leczenia lub bezpiecznie wrócić do swoich obowiązków.

cena:

1800 zł

006597838

PROGRAM VIP


nowości

Przedsiębiorcza

alstal buduje

dwunastka

osiedle we Wrocławiu

BizneSowy

[

TeKST: dominika kucharska

]

geotermia grudziądz chce zatrudniać

Działająca od 2006 roku spółka miejska dysponująca, między innymi, unikatową na skalę europejską piramidą z tężnią solankową, pragnie zatrudnić... ratowników WOPR. W Geotermii Grudziądz obecnie pracuje około 30 osób. By spełniać wszystkie oczekiwania, konieczne jest posiadanie w zespole konkretnej liczby ratowników, czuwających nad bezpieczeństwem osób korzystających z dobrodziejstw wód solankowych. Spółka oferuje umowy o pracę, premie motywacyjne oraz możliwość darmowego korzystania ze strefy fitness i balneologicznej firmy.cp

inowrocławski ALSTAL Grupa Budowlana - jedna z największych polskich firm świadczących usługi budowlane, kontynuuje współpracę z największym wrocławskim deweloperem - Archicomem. W lipcu firmy podpisały umowę na budowę kompleksu mieszkalnego na osiedlu Olimpia Port. Powstanie tam ponad 200 mieszkań. Budynek pod względem architektonicznym i konstrukcyjnym zostanie wystylizowany na Starą cegielnię. To kolejna, po wrocławskiej Sienie, inwestycja, której budowę Archicom powierza Grupie Alstal.cp izAbellA stefAńskA - dyrektor techniczny Archicomu i piotr piątek - dyrektor pionu budownictwA mieszkAniowego i członek zArządu spółki zAleżneJ AlstAl dom po podpisAniu umowy

odznaka dla Klastra Bydgoski Klaster Przemysłowy otrzymał międzynarodowy certyfikat „european cluster excellence initiative Bronze Label certificate”, czyli tzw. Brązową Odznakę Doskonalenia Jakości Zarządzania Klastrem. certyfikat jest przyznawany przez european Secretariat for cluster Analysis na dwa lata. Wyróżnienie zostało przyznane po badaniu benchmarkingowym, któremu BKP poddał się na początku maja. Potwierdziło ono jakość, oddziaływanie i dążenie do doskonalenia zarządzania Klastrem. Bydgoski Klaster Przemysłowy jest jedynym klastrem w naszym województwie posiadającym tę odznakę.cp

więcej newsów na facebook.com/biznesKujawskopomorski

Zapraszamy na dwudniowe wydarzenie „Z biznesem NAM do twarzy”, będące podsumowaniem cyklu toruńskich spotkań „Z biznesem mi do twarzy”, promujących kobiecą przedsiębiorczość. Przez ostatnie 12 miesięcy 12 kobiet dzieliło się swoją wiedzą, doświadczeniem i umiejętnościami, pokazując, jaką drogę przeszły, by odnieść sukces w biznesie. Teraz zbiorą się w jednym miejscu, a dokładnie w Wyższej Szkole Bankowej w Toruniu, by wspólnie porozmawiać o tym, czym jest kobieca przedsiębiorczość. 30 września o godz. 18, podczas panelu dyskusyjnego spotkają się dotychczasowe bohaterki comiesięcznych spotkań: Aleksandra Łukomska-Smulska (przedsiębiorca, działaczka społeczna), Maria Minicz (właścicielka Studio Urody Feminarium PcMe), Monika Wiśniewska (dyrektor centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy), ewa Machowska-Górna (dyrektor centrum Handlowego Atrium copernicus), Anna Karwowska (prezes Zarządu Karstans, KPOP Lewiatan), ewa Rybińska (prezes Zarządu Toruńskiej Agencji Rozwoju Regionalnego), Monika Gotlibowska (współwłaścicielka restauracji Kuranty, Oberża, marki gotujemy.pl oraz fitmenu.pl), Magdalena Woszczyna-Bronchard (współwłaścicielka Bella Line Wellness centrum), Beata young (współwłaścicielka Hanza cafe, Hanza Trade, Manufactura Hanza), irmina Marcinkiewicz (współwłaścicielka MSU Publishing) oraz Justyna Hoppe (właścicielka Profit Brand). Po panelu odbędzie się spotkanie z gośćmi specjalnymi oraz networking. Natomiast dzień później, 1 października o godz. 16, zapraszamy na kilkanaście warsztatów, m.in.: profesjonalny wizerunek w biznesie, budowanie silnej marki osobistej, pozyskiwanie funduszy europejskich, crowdfunding, strategia dla kobiecego biznesu i work-life balance. Wszystkie informacje dotyczące konferencji i zapisów są umieszczane na stronie wydarzenia oraz na fanpage’u PositiveMind. Nasz miesięcznik patronuje imprezie.cp


biuro podróż y magell an

biuro podróży magellan reKlama

MOTYWACJA podróżuj WEDŁUG MAGELLANA podróżuj kompleksowo W kompleksowo reKlama

biuro podróży magellan

spółczesny biznes zmienia się w za- larnym czynnikiem motywującym pracow- oraz najbardziej rozpoznawalne na świecie wrotnym tempie. Wiele trendów ników do lepszej, wydajniejszej pracy są korporacje już od lat wyznaczają nowe stani tendencji, które całkiem niedaw- pieniądze. Czy zawsze działają one jednak dardy zarządzania marką, swoimi produktano okazywały się innowacjami, odchodzi do najskuteczniej? Czy premia finansowa to je- mi i marketingiem, ale także wewnętrznymi lamusa, zastępują je nowe. Dotyczy to bez dyne narzędzie, po które powinniśmy sięgać, działaniami niezwiązanymi bezpośrednio ze wyjątku każdego aspektu prowadzenia wła- wyJazdu, aby osiągnąć zorganizować korzyści w materii skuteczności sprzedażą produktudo lub usługi. ZaJak wybrać kierunek podróż od finalnego początku końca? snego interesu. Stare porzekadło mówi: „kto pracy wykonywanej przez osoby zatrudnio- rządzanie własnymi zasobami ludzkimi oraz Warto zaufać iwłasnego zwrócićdoświadczenia, się do podróż firmy,relacjami specjalizującej siędo stoi w miejscu, Jak ten sięwybrać cofa”. W tym krótkim doświadczeniu ne? Korzystając zzorganizować z kontrahentami również wymagakierunek wyJazdu, od początku końca? zdaniu zawarta jest ogromna mądrość, która a przede wszystkim z informacji przekazają stałego rozwoju i ulepszania. Doskonale w tzw. travel Concierge szczególnie w kryzysie. zaufać doświadczeniu i zwrócić się do firmy, specjalizującej się z każdym kolejnym rokiem staje Warto się coraz nych przez Klientów naszych biur Magellan widać to w firmach będących potentatami bardziej aktualna. Wielu inteligentnych przed- w oraz MBT24, którzy wykorzystali alternatywnew kryzysie. w branżach komputerowych oraz związatzw. travel Concierge szczególnie okładnie dziesięć lat temu,zgodnie przy ulicy możliwości motywacji, wiemy, iż nie do końca. - Naszymi klientami są firmy siębiorców prowadzi swój biznes nych z nowymi technologiami. Dzieńz wojewódzpracy Bydgoszczy otwarto niewielw okładnie twa kujawsko-pomorskiego, ale też pomorz założeniemDługiej przysłowia. Dbamy o unowoZ jednej strony wynagradzanie bonusami rozpoczyna się w nich, trwa i kończy w inny dziesięć lat temu, przy ulicy - Naszymi klientami są firmy z wojewódzkie biuro podróży o symbolicznie skiego, wielkopolskiego czy Dolnego cześnianie linii produkcyjnych, wdrażanie w formie pieniężnej daje możliwość samodziel- sposób, niż przywykli do tego otwarto niewielDługiej w Bydgoszczy twa kujawsko-pomorskiego, ale pracodawcy też pomor-Śląska. brzmiącej Niektóre propozycje są bardzo wysublimowakienazwie biuro Magellan. podróży o Jednosymbolicznie skiego, wielkopolskiego czy Dolnego Śląska. nowych gałęzi prowadzonych działalności, nego rozdysponowania dodatkowych środków nieco starszych roczników. To jednak temat osobowa firma, zrodzona pasji doMagellan. podróżone, np. wyjazdy motocyklowe, na nurkowabrzmiącej nazwie Niektóre propozycje są bardzo– wysublimowawprowadzanie nowych usługz do gamy tych Jednoprzez pracownika. Z drugiej jednak tego rodza- na kolejny artykuł. W skrócie na Zachodzie osobowa firma,firmę. zturystycznej pasji do ne, motocyklowe, na nurkowawania orazprzez doświadczeń wzrodzona branży nienp. czywyjazdy Mamy klientów zi zaAustralii oferowanych naszą W skrócie – podróżoju premie rzadko zapadają w pamięć, są zja- wiedzą już, iżkitesurfing. wypoczęty, zrelaksowany wania oraz doświadczeń w branży turystycznej nie czySzwecji. kitesurfing. Mamy klientów z Australii właścicielki, początkowo zajmowała się obsługą czy W sferze podróży biznesowych staramy się zwiększyć konkurencyjność orazsię obsługą wiskiem powszechnym, często uważanym za dowolony pracownik to gwarancja dobrze wywłaścicielki, początkowo zajmowała czy Szwecji. W sferze podróży biznesowych wyłącznie naszych klientów indywidualnych. bardzo duży procent to wyjazdy służbowe atrakcyjność rynku.- Propononaturalne i należne niejako „z urzędu”. konanej i efektywnej pracy. Polscy pracodawwyłączniemarek klientównaindywidualnych. - Proponobardzo duży procent to wyjazdy służbowe wałam typowo wypoczynkowe, szybko do Azji, ale też Stanów Zjednoczonych. ObsłuJak mawyjazdy się natomiast wprowadzanie noNiemal każdy pracownik lub kontrahent cy gonią Europę i świat również w tej kwestii, wałam wyjazdy typowo wypoczynkowe, szybko do Azji, ale też Stanów Zjednoczonych. Obsłujednak oferta zaczęła się rozszerzać, zgodnie gujemy również grupy muzyczne, które chcą jednak oferta zaczęła się rozszerzać, gujemy również grupywmuzyczne, które chcą wych rozwiązań w zakresie zarządzania fir- zgodnie zapamięta, jeśli dla odmiany zamiast do- jednak nadal niestety wielu przypadkach z moją wizją - wspomina Magdalena Rosła,Rosła, zorganizować swój koncert w jakimś miejscu z moją wizją wspomina Magdalena zorganizować swój koncert w jakimś miejscu mowymi relacjami z kontrahentami, klientami, datkowych pieniędzy za dobrze wykonane sama myśl o tym, aby zrobić cokolwiek dla właścicielka Biura Podróży które obecświecie. Współpracujemy z wieloma Biura Magellan, Podróży Magellan, nanaświecie. Współpracujemy z wieloma orga- orgapracownikami?właścicielka Czy zwracamy uwagę na wpro-które obecobowiązki otrzyma… emocje, dobrą zabawę, pracownika (poza wypłaceniem mu należMagdalena nie zatrudnia dwadzieścia osób. Kolejnym nizacjami oraz stowarzyszeniami branżowymi, Magdalena Rosła Rosła nieniemal zatrudnia niemal dwadzieścia osób. Kolejnym nizacjami oraz stowarzyszeniami branżowymi, wadzanie innowacji także w tym Jak awspaniałe wrażenia, które pozostaną z nim nabiura pieniędzy), budzi strachu właścicielka etapembyły rozwoju były zakresie? wyjazdy służbowe, jesteśmy namieszankę bieżąco z trendami właścicielka biuranychdzięki etapem rozwoju wyjazdy służbowe, a więc więc dziękiczemu czemu jesteśmy na bieżąco z trendami się propozycja okazuje znacznie długo. Tego dostarczy z pewnością obejrze- i niedowierzania. propozycja dla firm. choć relatywny oraz rynki na których nasi Klienci dla firm.rzadziej, orazśledzimy śledzimy rynki na których nasi Klienci koszt wprowadzania nowych w zanie meczu ulubionej drużyny, występu zawodOczywiście nie można stosować spe- Szybko staliśmy się prężnie działającym biznesowi mogą się pojawić jako wystawcy. - Szybko staliśmy się rozwiązań prężnie działającym biznesowi mogą się pojawić jako wystawcy. dostawcą wycieczek, więc przyszedł czas którym Magellana, dziś znanego też jako Magellan Travel cjalnejNajważniejsze wyzwanie? Najbliższym kresie relacji jest zazwyczaj znacznie niższy od ników, zazwyczaj dopinguje się zza formy premii jako najczęściej stodostawcą wycieczek, więc przyszedł czas Magellana, dziś znanego też jako Magellan Travel Najważniejsze wyzwanie? Najbliższym na obsługę klienta biznesowego. Od początku Concierge. Cóż to znaczy? - Stanowimy wsparcie z pewnością są nadchodzące mistrzostwa unowocześniania zakresu oferowanych przez szklanego ekranu. Ktoś mógłby zapytać, co sowanego standardu, ponieważ straci ona na obsługęprzyświecała klienta biznesowego. początku Cóż szczeblu to znaczy? - Stanowimy z pewnością są nadchodzące mistrzostwa myśl, abyOd zmierzać w kierun-Concierge. na każdym podróży, zarówno wsparcie dla klienEuropy piłce nożnej, które zostaną rozegranasze firmy produktów lub mi usług. z osobami, które nie interesują się sportem? swójwsens i największy atut,zostaną jakim jest przyświecała mi myśl, aby zmierzaćZajęliśmy w kierunszczeblu podróży, zarówno dla klien-wtedy w piłce które rozegraku usług kompleksowych. się więcna każdym ta indywidualnego jak i biznesowego. Możemy neEuropy we Francji. Na nożnej, trybunach zasiądzie wielu Nowoczesny manager doskonale zdaje należy znaleźć emocje pozanastadioPod –pewnymi względami nicwielu ku usług kompleksowych. Zajęliśmy się więcwDla ta indywidualnego i biznesowego. Możemy ne we kibiców Francji. Nadużą trybunach zasiądzie wieloma sektorami branży turystycznej, tymnich proponować tzw.jakwyjazdy szyte miarę, pod wyjątkowość. polskich część z nich będą sobie sprawę, iż wiele korzyści dla swojego nami i arenami zmagań. Być może podczas nie wygra z formą pieniężną. Jeśli jednak poza sprzedażą wycieczek i oferowaniem konkretnytzw. budżet, konkretne potrzeby. Służymy które– zaufały naszej zfirmie. wieloma sektorami branży turystycznej, w tym proponować wyjazdy szyte na miarę, pod stanowić polskichosoby, kibiców dużą część nich będą przedsiębiorstwa można osiągnąć, stosując usług, festiwalu lub koncertu, spektaklu lub opery? klientom biznesowym merytoryczną dotyczącą targów czy na 10 przyznanych premii zostanie Zajmujemy się organizacją biletów naszej wstępu, firmie. poza sprzedażą wycieczek i dodatkowych oferowaniem konkretny budżet, pomocą, konkretne potrzeby. Służymy stanowić osoby, któredziewięć zaufały także marchewki zaopatrywaniem branży usług, turystycznej misji gospodarczych świecie. Organizujemy obsługą połączeń usług hotelopopularną dla zwiększeA może w formie skoku nanadotyczącą bungee? Każda czyprzekazanych pieniężnie, jedna natomiast klientommetodę biznesowym dodatkowych merytoryczną pomocą, targów Zajmujemy się lotniczych, organizacją biletów wstępu, w narzędzie do rezerwacji hoteli na całym bilety lotnicze, ale i bilety szybkiej kolei czy pkp, wych oraz dodatkowych atrakcji na miejscu nia także motywacji pracowników.branży W przypadku która skutecznie na zapadnie pamięć jako obsługą grant emocjonalny, z pewnością efekt zaopatrywaniem turystycznej forma, misji gospodarczych świecie.wOrganizujemy połączeń lotniczych, usług hoteloświecie. Od ponad 5 lat jesteśmy jedynym ubezpieczenia, wynajem samochodów, wejście wydarzenia. Uzupełniamy się nawzajem, chęci scementowania relacji osoby, jest właściwa. Realizakońcowy będzie bardziej pożądany dla pracow poprawienia narzędzie dolubrezerwacji hoteli na całym wynagradzanej bilety lotnicze, ale i bilety szybkiej kolei czy pkp, wych oraz dodatkowych atrakcji na miejscu i wyłącznym przedstawicielem tureckiej firmy, do strefy wypoczynku na lotnisku, jak również dzięki czemu jesteśmy w stanie przygotoświecie. Od ponad 5 latsprawdza ubezpieczenia, wynajem samochodów, wejście wydarzenia. nawzajem, z kontrahentami doskonale sięjedynym nacja nietuzinkowych wyjazdów motywacyjnych i dla pracownika. Wartokompletny o tymsię pamiętać. będącej jednym wjesteśmy większych hurtowników bilety na koncerty i inne wydarzenia np. spor- dawcy wać naszych Uzupełniamy Klientów produkt i wyłącznym przedstawicielem firmy, do strefy wypoczynku na jak klient również dzięki– czemu jesteśmy w stanie tomiast dołożenie elementu emocjonalnego to jeden z głównych obszarów działalności zachęcam do przetestowania hotelowych na świecie -tureckiej mówi Magda Rosła. towe już w miejscu, do lotnisku, którego nasz się Serdecznie finalny wyjazd zorganizowany od A doprzygotoZ. jednym w aktualnie większych hurtowników bilety na Sports koncerty i inne wydarzenia waćmarchewki. dla naszych Klientów kompletny Sukcesywnie do zespołu dołączały kolejne wybiera - tłumaczy nam365 paniPolska. Magda. np. Jesteśmy Jedyne, czym muszą się martwić nasi Klien-produkt do będącej przeprowadzanych pertraktacji naszej marki Events Po-spor-metody Sprawdziła się u najwiękosoby i zaczął się tzw. dział operacyjroku zrównież jedynym cifinalny todlaczego korzystny wyniknie meczu, którysprawdzić obejrzą. hotelowych na świecie -tworzyć mówi tych Magda Rosła. toweod jużpółtora w miejscu, do którego naszprzedstawiklient sięszych, – wyjazd zorganizowany od A do Z. i spotkań biznesowych, zarówno formalłączenie przyjemnego pożytecznym? Wiewięc miałaby ny, który w pełnidołączały sprawnie kolejne działa, zaspocielem na polskim izraelskiej Spor- się właśnie Na to niestety niemuszą mamy wpływu. Wierzymy Sukcesywnie dodziś zespołu wybiera - tłumaczy pani Magda.firmy Jesteśmy Jedyne, się martwić nasi nych, jak i nieformalnych. my doskonale, jakrynku się zanam to zabrać! w czym Twoim przedsiębiorstwie? A na-Klienkajając bardzo się zróżnicowane potrzeby klienta. od półtora tsevents365, będącej największym brokerem jednak, iż tak jak mywynik podołamy temuktóry wielkieosoby i zaczął tworzyć tzw. dział operacyjroku również jedynym przedstawici to– korzystny meczu, obejrzą. Jak wygląda to w praktyce? Doskonale Trend ten, jak większość, nadciąga do wet jeśli zawsze można przecież wrócić do Skąd pomysł na taki biznes? biletów na wydarzenia sportowe w Europie. mu wyzwaniu logistycznemu, tak i nasi piłkany, który dziśsprawę, w pełni iżsprawnie działa, zaspo- Polski cielem na rynkuzachodnich. polskim izraelskiej firmy Spor-metody Na kija… to niestety nie mamy wpływu. Wierzymy zdajemy sobie najbardziej popuz krajów Największe - Z jednej strony bardzo lubię podróżować, To stwarza nam wiele możliwości na rynku, które rze spełnią oczekiwania kibiców.cp

DD

jednak, iż tak jak my podołamy temu wielkiemu wyzwaniu logistycznemu, tak i nasi piłkarze spełnią oczekiwania kibiców.cp

2016

006634546

kajając bardzo zróżnicowane potrzeby klienta. tsevents365, będącej największym brokerem z drugiej cenię sobie progres - lubię tworzyć staram się wykorzystywać - dodaje. Skąd pomysł na taki biznes? biletów na wydarzenia w Europie. Klient może się indywidualnie, ale i rozbudowywać, mam mnóstwo pomysłów KUBA GAPIŃSKI zgłosićsportowe - Z jednej strony bardzo lubię podróżować, nam wiele możliwości rynku, na które i z przyjaciółmi bądź rodziną. Beznawzględu to i energii - śmieje się Magda R. - W takiej branżyTo stwarza Koordynator projektu sportowego z drugiej cenię progres tworzyć staram wykorzystywać czysię będzie to wyjazd na- dodaje. narty w Alpach, czy ścieżeksobie rozwoju jest wiele- i lubię tym także się kierowawyjazd do na Kubę. Nabierając łam. Okazało się, że dzięki zróżnicowaniu Klient może zgłosić sięBydgoszcz indywidualnie, ale i rozbudowywać, mam mnóstwo pomysłówi ciągłeul. Dworcowa 47,Toskanii 85-009lub doświadczenia przestrzeni dekady, firma mu rozbudowywaniu oferty,branży staliśmy sięi z przyjaciółmi bądźnarodziną. Bez względu na to i energii - śmieje się Magda R. naszej - W takiej tel. czy kom.będzie - 518to326 118na bardzo Magellan, stworzyła naprawdę wyjątkową W naszym wyjazd narty wkompleksową Alpach, czy ścieżek rozwoju jest wiele i tymfirmą takżenasięrynku. kierowaofertę, a bazując na zaufaniu klientów, którzy regionie nie ma firm z naszej branży, które mogą wyjazd do Toskanii lub na Kubę. Nabierając łam. Okazało się, że dzięki zróżnicowaniu i ciągłe- kuba@sportsevents365.com.pl chętnie do niej wracają, organizuje wyjazdy aż tak kompleksowo obsługiwać, co nie ukrydoświadczenia na przestrzeni dekady, firma mu rozbudowywaniu oferty, staliśmy się www.sportsevents365.pl na coraz większą skalę. wam bardzonaszej nas cieszy - opowiada właścicielka Magellan, stworzyła bardzo kompleksową naprawdę wyjątkową firmą na rynku. W naszym ofertę, a bazując na zaufaniu klientów, regionie nie ma firm z naszej branży, które mogą maJ KUJAWSKO-POMORSKI 24 którzy chętnie do niej wracają, organizuje wyjazdy aż tak kompleksowo obsługiwać, co nie ukryna coraz większą skalę. wam bardzo nas cieszy - opowiada właścicielka


rozmowa biznesu

[

u

w

o

l

n

i

ć

ę i g r e n e energięmłodych ]

zdj ę c i e :

j a c e k

s m a r z

Wspieraliśmy powstawanie firmy, która jest twórcą łazika marsjańskiego, nagradzanego przez NASA. Stworzone przez nich elementy poleciały w kosmos - mówi Paweł Żywiecki, dyrektor Business Link Toruń Toruńskiego Inkubatora Technologicznego, w rozmowie z Janem Oleksym Wasza siedziba znajduje w prestiżowym miejscu. Dawne młyny przypominają o silnych tradycjach gospodarczych Torunia. Dla nas przestrzeń do pracy jest elementem wspierającym. Ważniejszy jest kapitał relacyjny. Staramy się budować relacje z ludźmi biznesu, tworzyć powiązania gospodarcze. Business Link to dźwignia do działania. Należymy do sieci 11 ośrodków w całej Polsce. Dzisiaj w naszym Bussiness Linku 84 osoby prowadzą swój biznes. W skali kraju takich osób jest ponad 700. Business Link jest kolejnym elementem ekosystemu, którego początkiem są akademickie inkubatory przedsiębiorczości.

Napisał Pan w notce o sobie, że wielka podróż zaczyna się od małych kroków. Tak mi się wydaje. Przez wiele lat uczestniczyłem w spektakularnym rozwoju młodych ludzi, którzy przychodząc na studia ekonomiczne często nie bardzo wiedzieli, jak rozliczyć podatek, jak skonstruować ofertę, czym są koszty uzyskania przychodów. Obserwowałem, jak poznawali przedsiębiorczość na własnej skórze. Prowadząc w inkubatorze przez pół roku własny start-up, nauczyli się więcej niż przez pięć lat studiów. Jednak sama wiedza nie wystarczała do prowadzenia biznesu. W inkubatorach szybko się okazało, że liczba osób, które chcą zakładać firmy, lawinowo rośnie. Wówczas uważaliśmy, że trzeba dać szansę każdemu, kto chce poznać smak pieniędzy zarobionych u siebie, a nie u kogoś. Nie oczekiwaliśmy biznesów na skalę Skype'a, choć ciągle mamy marzenie, by do 2020 stworzyć trzy firmy światowe.

Wylęgarnie młodych przedsiębiorców... Pierwszy stworzyliśmy 13 lat temu przy WSB w Toruniu, a następnie w Bydgoszczy i we Włocławku. W inkubatorach staraliśmy się uwolnić energię młodych ludzi, dać im możliwość przetestowania własnego pomysłu i otworzyć przed nimi drzwi do świata biznesu. Będąc na studiach uważaliśmy, że to jest najlepszy moment na podejmowanie ryzyka zakładania własnych firm. Nie mieliśmy nic do stracenia, nie byliśmy obciążeni kredytami, ani odpowiedzialnością za dzieci. Mieliśmy dużą skłonność do podejmowania ryzyka. Jak już coś mamy, to się boimy to stracić, a jak nie mamy nic...   KUJAWSKO-POMORSKI

Ale, aby poznać smak własnych pieniędzy, potrzebny jest kapitał... Zaczynały się pojawiać coraz lepsze pomysły, zaawansowane technologicznie, takie jak np. aparatura do poszukiwań gazu łupkowego czy innowacyjne produkty medyczne. Stwierdziliśmy, że do realizacji tych pomysłów potrzebny jest kapitał. Myśleliśmy o stworzeniu narzędzia finansowego,

6

wrzesień 2016


>>> biznes.expressmedia.pl

rozmowa biznesu

Jeden z naszych najbardziej spektakularnych sukcesów? Dwie dziewczyny wymyśliły ściereczkę do demakijażu wielorazowego użytku. Dziś ich biznes jest wyceniany na kilkadziesiąt milionów złotych. które nie byłoby kredytem. Wymyśliliśmy własny fundusz, by dawać młodym ludziom pieniądze, podejmując ryzyko, że biznes może nie wypalić. Poszliśmy pod prąd i stworzyliśmy proste narzędzie: 100 tys. zł za 15 proc. udziałów w firmie. Prosta umowa. Nie żądaliśmy wielkiego biznesplanu, liczył się pomysł. Dzisiaj jak Pan to ocenia? Zainwestowaliśmy w prawie 110 projektów biznesowych, pomału inwestycje się zwracają. To są biznesy, o których mogę śmiało powiedzieć, że zawojowały świat, wykraczając daleko poza region. Jakie to biznesy? Jeden z najbardziej spektakularnych sukcesów osiągnięto w branży kosmetycznej. Dwie dziewczyny wymyśliły ściereczkę do demakijażu wielorazowego użytku. Dzisiaj sprzedają ten produkt w znanych sieciach kosmetycznych. Ich biznes jest wyceniany na kilkadziesiąt milionów złotych. Wydawałoby się, że to prosty pomysł... To wcale nie musi być wystrzelenie satelity w kosmos. Innym spektakularnym przykładem jest kubek ułatwiający diabetykom kontrolowanie ilości węglowodanów, spożywanych w napojach. Wymyślił go chłopak po medycynie, w trakcie odbywania stażu w bydgoskim szpitalu, gdzie pracował z osobami chorymi na cukrzycę. To również pozornie prosty pomysł, niewymagający wielkich inwestycji. Dzisiaj ten opatentowany produkt sprzedaje się dobrze w Niemczech. W regionie zainwestowaliśmy m.in. w takie firmy jak: Exon, ABM Space czy 100portali.pl. Czyli liczą się innowacje? Powiem szczerze, że dzisiaj termin „innowacyjność” jest trochę nadmuchany i źle rozumiany. Już samo to słowo często przytłacza młodych ludzi, którzy myślą, że muszą wymyślić coś, czego jeszcze nie było na świecie, stworzyć nową technologię. Nie mając zaplecza, często rezygnują z pomysłu. W takim razie jak Pan rozumie innowacyjność? Dla mnie to ciągła chęć ulepszania swojego biznesu, oferowanie na rynku nowych usług, rozwiązywania problemów klientów. Bez znaczenia w jakiej branży. Już w inkubatorach powstawały projekty zaawansowane technologicznie. Np. wspieraliśmy proces powstawania firmy, która jest twórcą łazika marsjańskiego, nagradzanego przez NASA. Stworzone przez nich elementy poleciały w kosmos. Teraz ci młodzi ludzie realizują projekty dla Europejskiej Agencji Kosmicznej, zajmując się problemami śmieci

unijnych. Są pomocne, ale mają też pewne ograniczenia. A biznes ograniczeń nie lubi.

kosmicznych. Ale nie możemy przyjmować, że wszyscy muszą być aż tak bardzo innowacyjni. Czy młodzi biznesmeni, którzy są już obecni na rynku, potrzebują innego wsparcia? Właśnie Business Linki mają za zadanie dać im nie tylko przestrzeń do pracy i ekosystem ogólnopolski i międzynarodowy, żeby mogli pracować komfortowo i bez ograniczeń, ale przede wszystkim stymulować ich do ciągłego rozwoju. Organizujemy dla nich spotkania mentorskie, szkolenia, które podnoszą ich umiejętności. Dla mnie największą wartością Business Linku jest jednak kapitał relacyjny. Networking? Coś więcej - efektywne spędzenie czasu, budowanie ciepłych relacji, wymiana doświadczeń i wspólne interesy. Naszą ambicją jest pomoc firmom w rozwijaniu biznesu w skali globalnej. Wysyłamy młodych biznesmenów za granicę, korzystając z pomocy czterech ambasad BL: w Dolinie Krzemowej, Londynie, Szanghaju i Izraelu. Najlepsze firmy mogą tam pojechać na dwa-trzy tygodnie, żeby popracować. Dotychczas wysłaliśmy dwie firmy z Torunia. Jedną do Londynu, natomiast druga poleciała do USA, gdzie nawiązała współpracę z Microsoft. To firma z obiecującego przemysłu kosmicznego, przygotowująca projekty dla Europejskiej Agencji Kosmicznej. Cieszy fakt, że Toruń nie będzie już kojarzony z astronomią tylko przez Kopernika, ale także za sprawą start-upów, które funkcjonują w branży kosmicznej. Czy Business Link jest szczytem Pańskich marzeń? Widzę dzisiaj potrzebę stworzenia funduszu czy kapitału, który spełniłby podobną rolę jak wspomniane inwestowane 100 tys. zł. Jednak do Business Linków trafiają projekty, których realizacja wymaga często milionów złotych. Udało nam się stworzyć grupę inwestorów prywatnych, którzy skłonni są zaangażować własne środki. Mam nadzieję, że topowe firmy w regionie zainteresują się bliżej wspieraniem przedsięwzięć biznesowych i start-upowych projektów. Lokalny biznes może być dużą szansą dla młodych, bo moim zdaniem, nie ma sensu opierać się wyłącznie na środkach

Reasumując, student kończy studia i jest trochę zagubiony. Co może zrobić, gdy czuje, że drzemią w nim cechy przedsiębiorcy? Jeśli jeszcze nie wie do końca, jaki chce wybrać kierunek biznesowy i chce przetestować swój pomysł, to najlepszą opcją są akademickie inkubatory przedsiębiorczości. Zachęcam, żeby od razu nie porywać się na zakładanie firmy, a sprawdzić swój pomysł, dopracować go, pomyśleć o finansach. Dopiero z gotowym produktem może wchodzić na rynek. Wówczas zapraszam do dołączenia do Business Linku, który zapewni odpowiedni rozwój biznesu na dużą skalę. A co Pana ciągnęło do biznesu? Zaczęło się już w liceum. Będąc na studiach w szkole ekonomicznej nie chciałem tylko studiować i pić piwo na starówce, chciałem się zawsze angażować w różne działania. Na studiach zaczęliśmy od założenia studenckiego forum BCC, na którym uczyliśmy się od najlepszych, nie wiedząc jeszcze, że za chwilę stworzymy miejsce, gdzie te biznesplany będą realnie testowane. Pod koniec czerwca odebrał Pan Nagrodę Prezydenta Miasta w dziedzinie przedsiębiorczości. Cieszę się, że zauważono moją pracę i efekty, jakie osiągnęliśmy w Business Linku. Przed laty doceniono też moją działalność w AIP. Nagrodę odbierałem z rąk prezydenta Lecha Wałęsy, człowieka, który zmienił kraj. A my zawsze chcieliśmy zmienić kraj tak, by naszą cechą narodową była przedsiębiorczość i aby Polska stała się liderem, jeśli chodzi o start-upy. Mamy ku temu ogromny potencjał, tylko trzeba go uwolnić.cp

*paweł żywiecki dyrektor Business Link Toruń Toruńskiego Inkubatora Technologicznego, lider i twórca sceny start-upowej w KujawskoPomorskiem, współzałożyciel Akademickiego Inkubatora Przedsiębiorczości przy WSB w Toruniu, założyciel AIP przy WSB i UKW w Bydgoszczy oraz we Włocławku, członek Komitetu Inwestycyjnego AIP Seed Capital, wykładowca akademicki.


r o z m o w a b i bz yn de g s uo s z c z m i a s t o m o ż l i w o ś c i

z arabiaj na pasji

t e kst :

Wybierz pracę, którą kochasz, a nie przepracujesz ani jednego dnia w życiu - to jedna z najbardziej znanych sentencji Konfucjusza. W Bydgoszczy nie brakuje młodych osób, którym udało się przekształcić hobby w źródło utrzymania. Warto się nimi zainspirować!

t o m a s z

s k o r y

Uczniowie i studenci chwytają się najróżniejszych zajęć, by podreperować swój budżet w czasie wakacji. Wielu z nich zresztą na wakacjach nie poprzestaje i w miarę możliwości próbuje łączyć pracę z nauką, często kosztem czasu przeznaczanego do tej pory na własne pasje. Tymczasem to, co lubimy robić najbardziej, też może okazać się dochodowe. Jednym z doskonałych przykładów na to, jak młodzieńcza pasja może przerodzić się w dochodowy interes, jest historia bydgoszczanina Arkadiusza Bartylaka. Komputerami interesował się już jako kilkulatek. Dziś prowadzi firmę zajmującą się naprawą laptopów. - Złapałem bakcyla jako dzieciak, obserwując, jak wujek naprawia komputery. Już w szkole pomagałem kolegom przy instalacji systemu czy wymianie pamięci RAM. Były to drobne rzeczy, ale w tym czasie to było coś - wspomina właściciel serwisu Lapart. Wybierając dalszą ścieżkę edukacji poszedł za głosem serca. Ukończył bydgoskie Technikum Elektroniczne, a potem zaczął studiować telekomunikację na UTP. To wtedy wpadł na pomysł, by poszerzyć i sformalizować swoją działalność. Patrząc dziś na tę decyzję jest przekonany, że wybór Bydgoszczy na prowadzenie biznesu okazał się trafny. - Na żadnym etapie nie miałem większych problemów. W ramach Akademickich Inkubatorów Przedsiębiorczości, gdzie zaczynałem, nauczyłem się wielu przydatnych rzeczy, dostałem też dotację na prawie 40 tys. zł. Bydgoszcz okazała się strzałem w dziesiątkę.

zdjęcie: nadesłane

Zdrowie ma wzięcie Na biznesowe walory naszego miasta zwracają uwagę też Monika Mrugała i Tomasz Biel. Para daje przykład, jak zainteresowanie sportem może przekształcić się w pomysł na życie. Ona instruktorka nordic walking, on nauczyciel jazdy na rolkach, od dawna łączą pasję z pracą zawodową. Gdy przed laty zastanawiali się nad tym, gdzie chcieliby widzieć się w przyszłości, odpowiedź była jedna - w ruchu! - Od 9 lat prowadzę szkółkę, a jeżdżę już od ponad 15. Jeszcze nim zostałem certyfikowanym instruktorem, starałem się promować jazdę na rolkach i udzielałem wskazówek znajomym - mówi Tomek Biel. Zwraca uwagę, że dziś znacznie więcej osób uprawia sport niż kilka lat temu. Jego najmłodsi podopieczni mają 3 lata, najstarszy już 80, a wciąż powiększa się grono miłośników ruchu pod gołym niebem. - Mało co wpływa tak pozytywnie na nasze zdrowie, jak ćwiczenia na świeżym powietrzu. A Bydgoszcz to świetne miejsce do uprawiania sportu. Jest dużo terenów zielonych, ścieżek, parków, mamy Myślęcinek i Kanał Bydgoski. Wystarczy tylko wyjść z domu! - wylicza Monika. Na nasze zdrowie wpływ ma nie tylko aktywność fizyczna, ale też to, jak się odżywiamy. Dobrze wiedzą o tym Paulina Ihnatowicz i Emilia Ptak-Kasica, dwie absolwentki Collegium Medicum. - Dietetyką interesowałam się od lat, a po tym jak ukończyłam technikum żywieniowe, byłam już pewna, że to jest to, co chcę robić - wspomina Emilia. - Na studiach poznałyśmy się z Pauliną, zaczęłyśmy jeździć razem na konferencje i wpadłyśmy na pomysł, by założyć wspólną pracownię. Na początku bardziej skupiałyśmy się na bezpłatnych wykładach i warsztatach, ale z czasem zaczęłyśmy dojrzewać do większych rzeczy. Tak właśnie powstała Poradnia Medycyny Żywienia MedFood. W 2014 roku koleżanki wynajęły pierwszy gabinet, by wkrótce zmienić go na większy.   KUJAWSKO-POMORSKI

8

wrzesień 2016


Agata Jędraszczak siedem lat temu zaczęła prowadzić blog kulinarny „kuchnia agaty“. Dziś ma dwa programy, emitowane w stacji telewizyjnej Kuchnia+, gościnnie gotuje w studio DDTVN i tworzy kuchenne inspiracje dla sieci sklepów Biedronka.

zdjęcie: tymon markowski

Artystyczne zamiłowania - Mówi się, że jak się robi, to co się lubi, to się nie pracuje. Ale trzeba pamiętać, że nie ma już takiej wolności twórczej, bo trzeba się liczyć ze zdaniem klientów - śmieje się Agnieszka Siemińska-Kosior, właścicielka Artystycznej Pracowni Papieru „Jaka Cards”. Na studiach odkryła, że przyjemność sprawia jej projektowanie kartek i zaproszeń ślubnych. Na początku było to tylko hobby, ale z czasem dała się namówić koleżance, by pójść o krok dalej. - Jak zaczynałyśmy, to większość osób wciąż kupowała masową poligrafię dostępną w księgarniach. Taką, która nie zmieniła się od czasów naszych rodziców. Teraz mamy klientów z całej Polski, a Bydgoszcz podąża za światowymi trendami, co daje nadzieję na dalszy rozwój. Bydgoszcz nie tylko nadąża, ale i wyznacza modowe trendy w naszym kraju. Projektantka Olga Jahr zaczynała od sprzedaży pojedynczych sztuk, a dziś jej ubraniami zachwycają się gwiazdy z całej Polski, m.in. Anita Sokołowska. Kreacje młodej bydgoszczanki można kupić w sklepach w Łodzi, Olsztynie i Warszawie, a niedługo do tej listy mają dołączyć też Katowice i Wrocław. Od dwóch miesięcy prowadzi też butik w Bydgoszczy ze swoimi autorskimi ubraniami. - Spotkałam się z bardzo pozytywnym odbiorem. Od kiedy działa butik, zrobił się u mnie boom na zamówienia indywidualne. Takiej oferty, jaką mam do zaproponowania, na bydgoskim rynku jeszcze nie było, więc liczę, że wszystko pójdzie w dobrym kierunku. Przez internet Czasem, by osiągnąć sukces, nie trzeba jednak wcale ruszać się z domu. Coraz popularniejsze wśród młodzieży staje się zarabianie dzięki blogom. Dochody z reklam, sponsorowane wpisy czy udział w programach partnerskich to tylko część sposobów na podreperowanie swojego budżetu. Potrzebny jest pomysł i nisza, którą warto wypełnić. Udało się to Agacie Jędraszczak, która siedem lat temu zaczęła prowadzić blog kulinarny „Kuchnia Agaty”. Dziś ma dwa programy, emitowane w stacji telewizyjnej Kuchnia+, gościnnie gotuje w studio DDTVN i tworzy kuchenne inspiracje dla sieci sklepów Biedronka. - W 2009 roku świat wyglądał troszeczkę inaczej. Nie było tylu blogerów, a programy kulinarne dopiero zaczynały zyskiwać na popularności, więc propozycje od stacji telewizyjnych pojawiły się bardzo szybko, już po kilku miesiącach. Trafiłam na dobry moment - przyznaje blogerka. Od trzech lat organizuje też warsztaty w pracowni kulinarnej, którą założyła w Bydgoszczy. - To świetne miasto, nie jest małe, ale też nie jest za duże, co z mojego punktu widzenia oznacza idealne warunki do prowadzenia takiej działalności. Blogi to niejedyny sposób, w jaki można zarabiać przez Internet. Źródłem dochodu mogą być też... gry komputerowe! Oczywiście,   KUJAWSKO-POMORSKI

rekreacyjne przesiadywanie przed monitorem nas nie wzbogaci, ale jeśli gramy w popularne gry i jesteśmy w tym tak dobrzy, że inni chcą to oglądać, może otworzyć nam to drzwi do kariery. Artur Bloch, miłośnikom gry StarCraft II znany jako „Nerchio”, to jeden z najlepszych graczy wideo na świecie. Lista sukcesów bydgoszczanina jest bardzo długa. W lipcu zwyciężył w turnieju 2016 DreamHack Open w Walencji, w sierpniu zaś podpisał kontrakt z Red Bullem, w którego barwach wystąpi na letnich mistrzostwach WCS w Montrealu. Tym samym został pierwszym polskim e-sportowcem, sponsorowanym przez producenta napoju. Przygotowanie zawodowe Oczywiście, nie każde hobby przynosi zyski, a już na pewno nie natychmiastowo. Jednak na każdą pasję warto spojrzeć perspektywicznie. Talent do szycia czy majsterkowania można wykorzystać niemal od razu, ale jeśli większość wolnego czasu spędzamy, np. czytając książki lub jeżdżąc na rowerze, niedługo wiązać się to będzie wyłącznie z wydatkami. Jednak zdobyte w ten sposób doświadczenie lub znajomość branży może okazać się cennym atutem, gdy będziemy szukali pracy w księgarni czy sklepie ze sprzętem turystycznym. - Kodeks pracy daje pracodawcom możliwość zatrudniania pracowników poniżej 18. roku życia przy wykonywaniu lekkich prac, czyli czynności, które nie powodują zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju, a także nie utrudniają wypełniania obowiązku szkolnego. Wymiar czasu pracy młodocianego w okresie zajęć szkolnych nie może przekraczać 12 godzin w tygodniu i 2 godzin w ciągu dnia. W okresie ferii nie może natomiast przekraczać 7 godzin na dobę i 35 w tygodniu - przypomina Wojciech Szota, p.o. zastępcy okręgowego inspektora pracy ds. prawno-organizacyjnych OIP w Bydgoszczy. Zatrudnianie osoby, która nie ukończyła 16 lat jest zabronione, ale są od tego wyjątki związane z zatrudnieniem w celu przygotowania zawodowego. Wykonywanie zajęć zarobkowych przez dziecko jest dozwolone również na rzecz podmiotów prowadzących działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową. Dobowy wymiar czasu pracy młodocianego nie może jednak przekraczać 6 godzin i wymaga uprzedniej zgody opiekuna oraz pozwolenia inspektora pracy.cp

zdjęcie: tomasz czachorowski

arkadiusz bartylak w swoim serwisie komputerowym.

9

wrzesień 2016

PROMOCJA 006568643

Pomoc, jaką oferują bydgoszczanom, cieszy się takim zainteresowaniem, że myślą już o otworzeniu filii w innych miastach. - Duże znaczenie na początku działalności mają kontakty. Szukałyśmy wsparcia i je tu otrzymałyśmy. Jak się szuka pomocy, to można ją znaleźć, najważniejsze jest chcieć i z przekonaniem robić to, co się lubi. Jak ktoś chce, to sobie poradzi - podkreśla Paulina.


w y s o k i c h lotów > > >

Pozazdrościliście Dubajowi, który w marcu zorganizował wyścigi „World Drone Prix”? Paweł Słupski: Trochę tak, ale my przygotowujemy ten temat w szerszym kontekście. Czyli wyścigi dronów stanowiły tylko inspirację? P.S.: Wyścigi urodziły się dopiero w trakcie organizacji, by uatrakcyjnić program. Pierwotnie miały być ukłonem w stronę mieszkańców Torunia, mniej zainteresowanych stroną biznesową, a bardziej możliwościami urządzeń latających. Okazało się, że ten element imprezy żyje już własnym życiem. Nie będzie milionowych nagród jak w Dubaju, ale przygotowaliśmy wiele niespodzianek. Podczas targów, oprócz wyścigów, będziemy mieli zaaranżowaną przestrzeń dla producentów dronów, którzy przyjadą ze swoimi urządzeniami i pokażą ich możliwości. Zapowiada się zatem wydarzenie, złożone z kilku bloków tematycznych? P.S.: DroneTech Meeting składa się z trzech części. Oprócz DroneTech Race Cup, odbędzie się konferencja oraz targi technologiczne ze statycznymi i praktycznymi prezentacjami. Bardzo ciekawa będzie część wystawowa - stricte biznesowa, gdzie prezentować się będą firmy związane z autonomicznymi systemami bezzałogowymi. Pojawią się też przedsiębiorcy zainteresowani tą tematyką. Naszą ideą jest stworzenie miejsca spotkań biznesowych B2B, które zaowocują konkretnymi kontraktami. Temat dronów jest w Waszym przypadku przykładem łączenia nauki z biznesem? P.S.: Taka jest nasza misja. Drony występujące w nazwie imprezy są właściwie symbolem nowych technologii i innowacyjności. U nas z producentami dronów spotkają się firmy, instytucje i osoby związane z nowymi technologiami, systemami, optyką i innymi gałęziami biznesu.

w i ę c e j

n a

b i z n e s . e x p r e s s m e d i a . p l

Adrian Drzycimski: DroneTech to wydarzenie poświęcone systemom, pojazdom bezzałogowym i autonomicznym, czyli tak naprawdę wszystkiemu, co jest związane z innowacyjnością, automatyką, specjalistycznymi systemami montowanymi na dronach do wykonywania różnego rodzaju zadań w najróżniejszych branżach - od energetycznej, przez ochronę przyrody, aż do rekreacyjnej. Jaki temat zdominuje blok konferencyjny? P.S.: Konkretnych tytułów jeszcze nie podamy, bo jest za wcześnie. Możemy natomiast zdradzić, że konferencja będzie składała się z części technologicznej, socjologicznej i legislacyjnej. Pierwsza będzie obejmowała najszerszą tematykę - nowinki techniczne, nowe wynalazki, innowacyjne rozwiązania. Socjologiczna - podejmie zagadnienia oddziaływania dronów na nasze życie. Część legislacyjna poświęcona będzie problemom prawnym i ciągle jeszcze nieuregulowanym przepisom dotyczącym użytkowania dronów. Czy spodziewacie się gości z różnych krajów? P.S.: DroneTech organizujemy z pomocą partnera - holenderskiej firmy Drone-Solutions, której przedstawicieli poznaliśmy na jednej z zagranicznych konferencji. Holendrzy z sukcesami działają na rynku dronowym. To partnerstwo gwarantuje nam międzynarodowy charakter imprezy. Spodziewamy się wielu zagranicznych gości. Dla Was to też nowe doświadczenie? P.S.: Przecieramy szlaki, ale chcemy, żeby ta impreza zapisała się wśród najważniejszych wydarzeń związanych z nowymi technologiami. Łukasz Kaźmierczak: Do współpracy zaprosiliśmy na zasadach partnerstwa toruńskie organizacje biznesowe: Centrum Wsparcia Biznesu, Business Link, IPH, KPAI i w szczególności TARR oraz Enterprise Europe Network. Te dwie instytucje będą też organizatorami spotkań   KUJAWSKO-POMORSKI

10

twórcy projektu DroneTech z Centrum Transferu Technologii UMK, od lewej: Łukasz Kaźmierczak, Adrian Drzycimski, Paweł Matlakiewicz (prezes Ctt umk) i Paweł Słupski

B2B. Honorowym patronatem objęli wydarzenie prezydent Torunia oraz rektor UMK. Rozmawiamy również z Urzędem Marszałkowskim. Czy na DroneTechu pojawią się też lokalne firmy? A.D.: Oczywiście, m.in. Image Citadel, Red Wings, Geofizyka Toruń, ABM Space, który buduje łazika marsjańskiego i ramię robotyczne. Paweł Matlakiewicz: Przy okazji przedstawimy też Centrum Transferu Technologii i spółki spin-offowe przez nas powoływane, związane z innowacyjnością i nowymi technologiami. Mamy ich aż 29. To najlepszy wynik w kraju. Drontechnologia to młoda dziedzina, Wy stanowicie młody zespół. Kiedy powstaliście? P.M.: Spółka Centrum Transferu Technologii UMK powołana do kontaktów uniwersytetu z gospodarką powstała w marcu 2014. Od pomysłu do przemysłu długa droga... P.M.: Przerobiliśmy już każdy możliwy przypadek, od formalności przy zakładaniu spółki, aż po zabezpieczenia prawne, zgłoszenia patentowe, licencje... Działalność naszej spółki polega na kojarzeniu nauki z biznesem, na skutecznej komunikacji między naukowcem a przedsiębiorcą. Wizytówką jest właśnie DroneTech - miejsce spotkań B2B i dialogu zainteresowanych stron. Co wyniknie z tych kontaktów - czas pokaże. Jakich jeszcze efektów się spodziewacie? P.S.: Mamy nadzieję, że świat związany z dronami o nas usłyszy. Odczarujemy trochę Toruń i udowodnimy, że nasze miasto to nie tylko „gotyk na dotyk” i Kopernik, ale także miejsce otwarte na nowe technologie.cp

wrzesień 2016

DroneTech 1st World Meeting Toruń 2016 odbędzie się 12 i 13 października w Arenie Toruń.

Technika, prawo i socjologia w jednym - tak o DroneTech 1st World Meeting Toruń 2016 mówią jego organizatorzy z Centrum Transferu Technologii UMK, w rozmowie z Janem Oleksym

c z y t a j

zdj ę c i e : s ł awom i r kowal s k i

Technologia

rn oa zs m z op w a ta r bo i nz an te s u


Pierwszy w Regionie budynek biurowy klasy A • Ikona architektury w ścisłym centrum Bydgoszczy 2

• 10 500 m powierzchni usługowo-biurowej 2

• elastyczne układy od 100 do 3000 m • Zapraszamy do współpracy: towarzystwa ubezpieczeniowe, kancelarie notarialne,

006601056

kancelarie prawne i inne

ul. Jagiellońska 1

Gda

w. bcfestate.pl

ńska

e. info@bcfestate.pl


byd gosk a agenc ja roz woju regionalnego

t e kst :

d o m i n i k a

k u c h a r s k a

[ praktyczne lato t e kst :

j u s t y n a

k r ó l

Mateusz Sobiecki i Kuba paprocki z bydgoskiego „mechanika” miesiąc wakacji spędzili na stażu w firmie kdr solutions. Tworzyli platformę do wystawiania ogłoszeń w internecie.

Ponad 600 uczniów z 14 bydgoskich szkół zawodowych spędziło część wakacji na stażach i praktykach. Zdobywali doświadczenie i podejmowali wyzwania, a pracodawcy wypatrywali wśród nich swoich przyszłych pracowników.

W

akacje to czas odpoczynku od szkoły, ale - jak się okazuje - nie od pogłębiania wiedzy i zdobywania nowych doświadczeń zawodowych. Dla młodych ludzi, uczęszczających do bydgoskich szkół, tego lata przygotowano trzy programy, dające możliwość odbycia miesięcznego stażu lub praktyki w lokalnych firmach. Pierwszy z nich - „Czas na staż”, oferował Urząd Miasta Bydgoszczy. Drugi projekt pod nazwą „Doskonalenie zawodowe w praktyce”, ratusz zrealizował wraz z Bydgoskim Klastrem Przemysłowym. Natomiast nad trzecim projektem, pt. „Zawodowy rozbieg. Staże i praktyki jako profesjonalna forma wsparcia kształcenia zawodowego” czuwała Bydgoska Agencja Rozwoju Regionalnego. Trochę starań, wypełnienie formalności na czas i chęć poświęcenia miesiąca wakacji wystarczyły, by dostosować swoje umiejętności do wymogów rynku pracy, zwiększyć szanse na zatrudnienie i otrzymać stypendium w wysokości około 1500 złotych.

KUJAWSKO-POMORSKI

12

„Czas na staż” Stażowy program Urzędu Miasta był skierowany do 6 bydgoskich szkół: Zespołu Szkół Chemicznych, ZS Samochodowych, ZS Drzewnych, ZS Handlowych, ZS nr 12 oraz nr 1. Efekt? Aż 255 uczniów uznało, że tegoroczne wakacje to doskonały „Czas na staż” i zgłosiło chęć udziału w tym projekcie. Przyszli mechanicy, fototechnicy, handlowcy, stolarze, fryzjerzy czy elektrycy przez 4 tygodnie realizowali programy, opracowane przez nauczycieli i dyrektorów swoich szkół, oczywiście w ścisłej współpracy z pracodawcami. Nie brakowało okazji do tego, aby wiedzę zdobytą w szkole wykorzystać przy realizacji prawdziwych zadań i sprawdzić swoje umiejętności w kontaktach z klientami. „Doskonalenie zawodowe w praktyce” Do drugiego z projektów, będącego efektem partnerskiego działania Bydgoskiego Klastra Przemysłowego i Miasta Bydgoszczy, zgłosiło się 181 uczniów, na co dzień uczących

wrzesień 2016


s ta że i pr ak t yk i

>>> biznes.expressmedia.pl

się w Zespołach Szkół Mechanicznych nr 1 i nr 2, ZS Ekonomiczno-Administracyjnych oraz w ZS Spożywczych. Szeregi firm z regionu w wakacje zasilali więc, m.in., przyszli mechanicy lotniczy, mechatronicy, operatorzy obrabiarek skrawających, ekonomiści i logistycy.

Zawodowy rozbieg Stażowy projekt BARR był realizowany we współpracy z Zespołem Szkół Elektronicznych, ZS Mechanicznych nr 1, ZS Gastronomicznych, ZS Budowlanych oraz Zasadniczą Szkołą Zawodową nr 5. Uczniowie doskonalili swoje umiejętności i zdobywali doświadczenie zawodowe w branżach: informatycznej, teleinformatycznej, elektronicznej, budowlanej, geodezyjnej, drogowej, hotelarskiej i gastronomicznej. Przez okres wakacji zrealizowanych zostało blisko 170 staży i praktyk w 26 firmach z Bydgoszczy i okolic. Do projektu BARR zgłosiły się zarówno duże, średnie, jak i małe przedsiębiorstwa, w tym m.in. biura geodezyjne. Do jednego z nich, a konkretnie do Geo-Inwest, trafił Arek Czeszewski, uczeń trzeciej klasy w zawodzie technik geodeta z bydgoskiej „budowlanki”. - Bardzo cieszę się, że zdecydowałem się na ten staż. Mogłem wykorzystać w praktyce wiedzę zdobytą w szkole i przy okazji przekonać się, że to, czego się uczę, dobrze przygotowuje mnie do zawodu. Brałem udział w różnych zadaniach geodezyjnych: inwentaryzacjach, wytyczaniu budynków czy niwelacjach po studniach. Jednak największym wyzwaniem było badanie pionowości komina, który mierzył 85 metrów - mówi przyszły geodeta. Warto dodać, że wiele wskazuje na to, iż staż Arka zaowocuje dalszą współpracą z Geo-Inwest.

najwięcej uczniów z projektu stażowego organizowanego przez Barr, trafiło do firmy iqor z bydgoszczy. Najlepsi stażyci mogą zostać zaproszeni na rozmowę kwalifikacyjną.

Najwięcej uczniów z projektu BARR zostało przyjętych do firmy iQor z Bydgoszczy, zajmującej się naprawą sprzętu elektronicznego i telefonicznym wsparciem klienta w 10 europejskich językach. - Inwestycja w stażystów jest inwestycją w przyszłość, również naszą. Patrzymy na te młode osoby jak na potencjalnych kolegów i koleżanki z pracy - mówi Jakub Tomczewski, Education Center Manager w iQor Global Services Poland sp. z o.o. Pierwszego dnia stażyści i praktykanci, którzy trafiają do tej firmy, odbywają spotkanie z certyfikowanym coachem. Zastają także zaproszeni na swobodną rozmowę z byłym stażystą, który obecnie jest już pracownikiem iQora.- To okazja, by zapytać o wszystko, co wiąże się z pracą w naszej firmie. Prowadzimy też system oceny stażystów. Dzięki temu możemy przyznawać wyróżnienia i nagrody czy np. sami zaprosić dobrze ocenioną osobę na rozmowę kwalifikacyjną - dodaje. W firmie funkcjonuje też specjalistyczny program stażowy - „Drużyna iQora”, który jest realizowany - nie tylko w wakacje - we współpracy ze szkołami i uczelniami z regionu oraz takimi instytucjami, jak właśnie BARR. W wakacyjnym projekcie BARR uczestniczyła również bydgoska firma KDR Solutions, specjalizująca się w informatycznym wspomaganiu przedsiębiorstw w obszarze HR. Stażyści mieli okazję sprawdzić swoje siły przy projektach związanych z zarządzaniem

strukturą organizacyjną. Co ciekawe, stworzyli nawet aplikację dla praktykantów. Dzięki niej papierowy formularz wstępny został zastąpionym elektronicznym, od razu podliczającym punkty. W sierpniu staż w KDR Solutions odbywali Mateusz Sobiecki i Kuba Paprocki. Zapytaliśmy ich o wrażenia. - Robimy to, co inni pracownicy. Taki brak taryfy ulgowej bardzo nam się podoba, bo czujemy się częścią zespołu. Sprawdzenie swoich umiejętności w praktyce daje bardzo wiele i pokazuje nasze słabsze i mocniejsze strony. Nauczyliśmy się wielu nowych rzeczy. Miedzy innymi stworzyliśmy platformę do wystawiania ogłoszeń w Internecie - mówią uczniowie ZS Mechanicznych nr 1. - Cieszymy się, że możemy organizować tego typu projekty stażowe. BARR pełni rolę pośrednika między pracodawcami, a młodymi ludźmi kształcącymi się w szkołach w naszym mieście. W dzisiejszych czasach dla przedsiębiorców niezwykle cenna jest możliwość szkolenia przyszłych pracowników już na pierwszym etapie ich wkraczania na rynek pracy. To szansa na zbudowanie kadry doskonale przygotowanej do działania w danej firmie - podkreśla Edyta Wiwatowska, prezes Bydgoskiej Agencji Rozwoju Regionalnego. Wakacyjne projekty stażowe były finansowane z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego.cp

PROMOCJA 6195102/02

Otwarte drzwi do firm Nie zawiedli także sami pracodawcy, którzy wielokrotnie ubolewają nad brakiem specjalistów, chętnych do pracy. Dzięki stażom mieli oni okazję podszkolić potencjalnych kandydatów na swoich pracowników. Drzwi przed stażystami i praktykantami z wyżej opisanych projektów otworzyło ponad 70 firm. Wśród nich były te największe - zatrudniające setki czy tysiące osób, ale także mniejsze przedsiębiorstwa. Co ważne: - Doświadczenie pokazuje, że pracodawcy po zakończeniu stażu lub praktyki oferują ich uczestnikom pracę - podkreśla Beata Tylman z Wydziału Funduszy Europejskich bydgoskiego ratusza, która czuwała nad projektami stażowymi. W konsekwencji część z uczniów ostatnich klas łączy naukę z pracą.

[ Spółka miejska powołana do promocji gospodarczej Bydgoszczy, wspierania przedsiębiorczości oraz obsługi inwestorów i przedsiębiorców. KONTAKT: ul. Mennica 6, 85-112 Bydgoszcz, tel. 52 585 88 23, fax 52 585 88 78, e-mail: barr@barr.pl www.barr.pl


mark a regionu

bombowy eksporter

Największy producent trotylu w Europie, dostawca materiałów wybuchowych dla amerykańskiej armii i eksportowy lider w przemyśle zbrojeniowym. O kim mowa? O bydgoskim Nitro-Chemie, który odnotował w zeszłym roku rekordowe obroty i planuje wkrótce zwiększyć zatrudnienie. t o m a s z

s k o r y

zdj ę c i a : f i l i p kowalkow s k i

t e kst :

H

istoria firmy sięga 1948 roku, gdy w bydgoskiej Wytwórni Chemicznej nr 9 uruchomiono pierwszą linię technologiczną do produkcji trotylu. Przez kolejne lata wytwórnia rozwijała się przy miejskich Zakładach Chemicznych, by 1 stycznia 1992 roku oddzielić się, przyjąć obecną nazwę, a po dwóch latach przekształcić w spółkę akcyjną.

Otwarcie na nowe rynki - Musieliśmy zmienić strukturę i otworzyć się na rynki zewnętrzne, bo dotychczasowe przychody nie gwarantowały firmie ciągłości, co w konsekwencji mogło nawet doprowadzić do jej upadku. Trzeba było więc podjąć działania, które pozwoliłyby zwiększyć przychody. Oczywiście, trwało to kilka dobrych lat - wspomina Tomasz Ptaszyński, prezes Nitro-Chemu. Kluczowym posunięciem było wykorzystanie umów offsetowych, związanych z zakupem myśliwców F-16 przez Polskie Siły Zbrojne. W 2003 roku firma podpisała pierwsze kontrakty


ni t ro - chem

>>> biznes.expressmedia.pl

czytaj więcej na biznes.expressmedia.pl

- W historii firmy był to rekordowy rok. W 2010 roku zaczęliśmy się zbliżać do tej granicy i zastanawiać, kiedy ją pobijemy. Teraz stawiamy sobie kolejne cele. Przede wszystkim będziemy jednak dążyć do tego, by ten poziom był ustabilizowany, niekoniecznie musi cały czas iść w górę. Byłbym zadowolony gdyby udało się utrzymać stały wynik na poziomie 120-130 mln - mówi Tomasz Ptaszyński.

z amerykańskim rządem, w ramach których zobowiązała się dostarczać materiały wybuchowe. Amerykanie byli z nich tak zadowoleni, że po zakończeniu offsetu nadal je zamawiają. - W 2003 roku realizowaliśmy już kontrakty dla innych państw, ale to, że zostaliśmy dostawcą dla armii amerykańskiej spowodowało, że staliśmy się znani na rynkach zewnętrznych. Pozwoliło nam to rozszerzyć bazę klientów, a z czasem pozyskać też rynki cywilne. Dziś nasze przychody w 85 proc. pochodzą z eksportu, z czego 46 proc. stanowią Stany Zjednoczone. Połowę z tego rynku stanowią wyroby na potrzeby cywilne. Najwięksi na kontynencie Nitro-Chem jest obecnie największym producentem materiałów wybuchowych w Europie. Spółka eksportuje swoje wyroby do kilkunastu państw na całym świecie, w tym do Stanów Zjednoczonych, Kanady, Francji, Wielkiej Brytanii i Hiszpanii. Firma zaopatruje także polskie wojsko i inne służby mundurowe oraz spółki Polskiej Grupy Zbrojeniowej, a niedawno podpisała też kontrakt z rządem Algierii na dostawę materiałów wybuchowych na potrzeby tamtejszego górnictwa odkrywkowego. Umowa na kwotę 60 mln zł pozwoli zwiększyć zatrudnienie w firmie. - W tej chwili zatrudnionych jest u nas około 360 pracowników i planujemy zwiększanie ich liczby - mówi Tomasz Ptaszyński. - Poszukujemy pracowników na szczebel produkcyjny. Nie stawiamy wymagań, że mają to być tylko i wyłącznie chemicy. Najważniejsze, by kandydaci wykazywali inicjatywę i zaangażowanie. Są pewne procedury, których trzeba się nauczyć i jak ktoś jest w stanie je opanować, to będzie mógł u nas pracować. Nieraz śmieję się, że bardzo dobrymi pracownikami są piekarze i cukiernicy, bo nauczyli się czytać przepisy i trzymać procedur. W tym roku, zgodnie z wymogami stawianymi przez NATO, firma wdroży produkcję materiałów wybuchowych mało wrażliwych. - Charakteryzują się one tym, że są bardziej odporne na bodźce zewnętrzne. Przykładowo, jeśli zostaną przestrzelone pociskiem z karabinu, nie dojdzie do nieplanowanej eksplozji. Zwiększa to bezpieczeństwo żołnierzy i sprzętu wojskowego - tłumaczy

80

mln złotych - Tyle w najbliższych latach Nitro-Chem planuje zainwestować w rozwój spółki, aby zwiększyć swoją konkurencyjność

prezes Nitro-Chemu. - Technologia produkcji tych materiałów została w całości opracowana przez naszych inżynierów, we współpracy z naukowcami z polskich uczelni. Do tej pory takimi środkami dysponowali tylko Amerykanie i Francuzi. Dywersyfikacja Materiały produkowane w bydgoskiej firmie kontrolowane są w zakładowych laboratoriach, gdzie podlegają szczegółowym analizom. Nitro-Chem posiada też mały poligon, na którym może testować ładunki o wadze nieprzekraczającej 10 kg. Nitro-Chem to jednak nie tylko materiały wybuchowe i amunicja. Od kilku lat spółka w swojej ofercie ma również... folie spożywcze. - Kilkanaście lat temu szukaliśmy sposobów na obniżenie kosztów funkcjonowania, ale też produktów niekoniecznie związanych z naszą działalnością, które pozwoliłyby nam zdywersyfikować produkcję na wypadek braku zamówień rządowych. Podjęliśmy decyzję, że pójdziemy w kierunku produkcji folii spożywczych. I krok po kroku działamy, by wzmocnić swoją pozycję na tym rynku. Innowacyjna technologia oraz jeden z najnowocześniejszych parków maszynowych w Europie pozwalają na uzyskanie ok. 4500 ton folii rocznie. W 2015 roku wydział folii tworzywowych, czyli cywilna część spółki, sprzedała wyroby o wartości 20 mln zł, osiągając ponad 40-procentowy udział przychodów z eksportu. Obroty całego Nitro-Chemu przekroczyły zaś 150 mln zł.   KUJAWSKO-POMORSKI

15

Liczne sukcesy Za swoje dokonania Nitro-Chem wielokrotnie był nagradzany, m.in. pucharem za „Najlepszy wyrób eksportowy”, godłem „Europejskiego Standardu”, certyfikatem „Najwyższa jakość - Firma Roku”, tytułem „Innowacyjnej Firmy” i Złotym Medalem Międzynarodowych Targów Techniki Pakowania i Logistyki „Taropak”. Niedawno Kapituła Programu „Symbol” przyznała zakładowi miano Symbolu Polskiego Eksportu 2015 oraz Symbolu Działań Proekologicznych 2015. Z uwagi na profil produkcji spółka szczególną uwagę poświęca bowiem kwestii ochrony środowiska. - Wiele środków przeznaczamy na poprawę gospodarki wodno-ściekowej. W styczniu została uruchomiona instalacja do zatężania najtrudniejszych ścieków, która pozwoliła nam zredukować ich ilość aż o 90 proc. Teraz realizujemy kolejny etap inwestycji, w ramach której zbudujemy własną oczyszczalnię, co pozwoli wyeliminować pozostałe zanieczyszczenia - zapowiada szef spółki. To dopiero początek zmian, jakie czekają firmę. W planach jest także nowa siedziba. - Budynek, w którym jesteśmy, robi się już dla nas za mały i wymagałby dużych środków na wyremontowanie, a mamy jeszcze kilka obiektów na terenie zakładu, które mogłyby z powodzeniem zostać zaadaptowane na nową siedzibę dyrekcji. To tylko pierwszy krok, bo kolejne obiekty czekają w kolejce na remont, by pracownikom pracowało się przyjemniej. Podczas jubileuszowej 15. gali Pracodawców Pomorza i Kujaw Nitro-Chem otrzymał statuetkę Pracodawcy Roku 2015 w kategorii dla średnich i dużych przedsiębiorstw. Kapituła nagrodziła firmę za realizację nowych inwestycji i rozwój nowych technologii wpływających na stabilność miejsc pracy. - Wśród wielu sukcesów najważniejszym jest ten, że udało nam się pozyskać nowe kontrakty i nowych klientów. Mamy zapewnioną stabilną sytuację na kilka następnych lat, ale nie możemy zapominać, że to tylko kilka lat. Musimy stawiać sobie kolejne wyzwania - podkreśla Tomasz Ptaszyński. - W ciągu dwóch-trzech lat zainwestujemy około osiemdziesięciu milionów złotych w rozwój spółki. Działania związane z rozwojem technologii sprawią, że nasze produkty staną się jeszcze bardziej konkurencyjne, a rynek eksportowy jest przecież rynkiem typowo konkurencyjnym. Dzięki temu będziemy mogli myśleć o zdobywaniu kolejnych klientów.cp

wrzesień 2016


?

O crowdfundingu w naszym kraju możemy mówić mniej więcej od 2011 roku. Dziś serwisy działające w Polsce zbierają rocznie po kilka milionów złotych.

z r z u ta N

a rozpoczęcie oraz rozwój biznesu potrzebne są fundusze i to niemałe. Zmierzyć się z tym muszą szczególnie start-upy, debiutujące na rynku przedsięwzięcia, oparte na innowacyjnych pomysłach. Od kilkunastu lat, poza klasycznymi formami, coraz bardziej popularnym sposobem na start lub zrealizowanie nowatorskiego planu jest crowdfunding - finansowanie społeczne.

Zbiórka nie z dobroci serca W Polsce to słowo nadal jeszcze kojarzy się głównie ze zbiórkami charytatywnymi, najbardziej popularnymi za sprawą serwisu PolakPotrafi.pl. Portal ten zaczął funkcjonować na wzór amerykańskiej strony Kickstarter, za pośrednictwem której na przykład cztery lata temu udało się firmie Pebble Technology Corporation zebrać fundusze na masową produkcję smartwatcha. Założonym celem przedsiębiorstwa była kwota 100 tysięcy dolarów. Za pomocą internetowej społeczności znalazła się na koncie Pebble w ciągu dwóch godzin. Miesiąc później firma miała już ponad 10 milionów dolarów. Darczyńcy nie składali się jednak na kota w worku. Interesował ich konkretny, opisany produkt. Co więcej, za wpłatę na uruchomienie masowej produkcji otrzymywali prezenty. Pierwsze dwieście osób dostało nowatorskie zegarki za jedyne 99 dolarów, kolejni wpłacający za 115. Finalna cena smarwatcha wynosiła 150 dolarów, a nabycie go w przedsprzedażowej promocji możliwe było dopiero wtedy, gdy firmie udało się zebrać określony pułap pieniędzy. To najbardziej powszechny przykład crowdfundingu, opartego na nagrodach za wpłatę. Mogą być to oferowane przez firmę produkty, materiały promocyjne lub cokolwiek innego, co zostanie obiecane wspierającym go klientom (niekiedy również udziały w projekcie, zmieniając tym samym charakter zbiórki w crowdfunding udziałowy, gwarantujący wspierającym pewne zyski, gdy cel zbiórki zostanie osiągnięty, a firma zacznie na realizacji projektu zarabiać). Reguły znane są z góry, a najważniejsza z nich to: „wszystko albo nic”. Jeśli ostatecznie zadeklarowany cel nie zostanie osiągnięty, pieniądze zwracane są darczyńcom, a firma ze zbiórki nie ma nic, poza poniesieniem kosztów, wynikających z całej kampanii reklamowej, niezbędnej do rozruszania akcji crowdfundingowej. Pułapki i wady Na polskim rynku, oprócz serwisu PolakPotrafi.pl, równie popularnym portalem jest choćby strona Wspieram.to. Wystawienie swojego pomysłu na obie platformy wiąże się z pokryciem kilku procent prowizji, ale jedynie w przypadku, gdy zbiórka do końca przebiegnie pomyślnie. - Zasada wszystko albo nic sprawia, że przedsiębiorcy, chcący zdobyć w ten sposób pieniądze, muszą dokładnie przemyśleć kwotę, którą będą chcieli zadeklarować. Przestrzelić można w dwie strony - wyjaśnia Dariusz Maślański z firmy No Big Deal, która w ubiegłym roku pozyskiwała w ten sposób fundusze na zrealizowanie produkcji telewizyjnej. - Jeśli porwiemy się motyką na słońce, chcąc zebrać astronomiczną ilość pieniędzy, prawdopodobnie na marne pójdzie cały wysiłek, włożony w rozreklamowanie pomysłu. Nie można jednak założyć wyjątkowo niskiego celu, ponieważ nie pozwoli on na wywiązanie się z obie-

Spróbować może każdy, liczy się zainteresowanie innych pomysłem. Jest to dobry sposób na wyczucie rynku i przekonanie się, czy nasza oferta znajdzie odbiorców jeszcze przed startem na dobre.

canych wpłacającym nagród itp. Brak realnego przewidywania gubi często początkujących przedsiębiorców, stawiających na swój innowacyjny produkt. Starając się o kredyt czy dofinansowanie musieliby przedstawić szczegółowy biznesplan, co wiąże się z wieloma formalnościami i dodatkową pracą, ale pozwala też w jakiś sposób zweryfikować wstępnie cele. Przy crowdfundingu nie ma tego typu bariery wejścia. Spróbować może każdy, liczy się zainteresowanie innych pomysłem. Jest to dobry sposób na wyczucie rynku i przekonanie się, czy nasza oferta znajdzie odbiorców jeszcze przed startem na dobre. Nie gwarantuje to natomiast powodzenia w przyszłości, do którego niezbędna jest wiedza biznesowa i skalowanie swoich możliwości. Społeczne zbiórki mogą mieć jeszcze jeden minus - zdradzają całemu światu w szczegółowy sposób to, jak chcemy osiągnąć sukces. Przedstawienie projektu na platformie crowdfundingowej nie gwarantuje nam bezpieczeństwa. Innowacyjne pomysły czy rozwiązania mogą zostać podpatrzone przez konkurencję i wykorzystane.

Polskie sukcesy O realizacji crowdfundingowych projektów w kraju możemy mówić mniej więcej od 2011 roku. Obecnie serwisy działające na terenie Polski zbierają rocznie po kilka milionów złotych. Do rekordów należą kwoty rzędu 300 tysięcy złotych, choć najczęściej spotykane zamykają się w kilku tysiącach. Jedną z najbardziej znanych biznesowych kampanii społecznego finansowania, która odniosła sukces międzynarodowy, była ta przeprowadzona trzy lata temu przez firmę Zortax - na platformie crowdfundingowej udało jej się zebrać 180 tysięcy dolarów na realizację projektu drukarki 3D. Niezmienne sukcesy osiąga również polska branża gier komputerowej. - Działa to na zasadzie budowania świadomości produktu lub usługi wprost wśród adresatów, niekoniecznie inwestorów - dodaje Maślański.cp czytaj więcej na biznes.expressmedia.pl

t e kst: l u c y n a tata r u c h

finanse


006602433

Bydgoszcz, ul. Modrzewiowa 7, tel. 52 360 25 60, fax 52 320 93 95 Chojnice, ul. Gdańska 68, tel. 52 395 00 45 www.uni-car.com.pl

006616844

Laureat I miejsca w plebiscycie Expressu Bydgoskiego „Motoryzacyjni Eksperci” w kategorii „Dealer Samochodowy”


coaching

kryminał

[ ze słoniem Znam przypadki, kiedy wielkość celu hipnotyzuje niczym tańcząca kobra. Nie sposób wtedy zrobić nawet kroku. I co dalej? Obejść się smakiem?

t e kst :

marz e na

w tle

[

c h ol e rz y ń s ka

P

o świecie wędrowało trzech ślepców. Spotkali na swojej drodze słonia. Co to może być? - zapytali i wyciągnęli ręce, by zbadać przeszkodę. Jeden dotknął nogi słonia. Ach, to wielki słup - krzyknął. Drugi dotknął trąby. - Nie masz racji, to przecież wąż - powiedział. Trzeci natrafił na ucho. - Obydwaj mylicie się, bo przecież to jest wachlarz!

Zazwyczaj taka metoda realizowania celów działa. Wyznaczając sobie kolejne etapy i niezbędne działania, można zrealizować coś, co na początku wydawało się nierealne. Znam jednak przypadki, kiedy wielkość celu hipnotyzuje niczym tańcząca kobra. Nie sposób wtedy zrobić nawet kroku. I co dalej? Obejść się smakiem? Czy sprawa jest już beznadziejna? Niekoniecznie.

Gdy cel paraliżuje Jak długo się spierali, tego nie wie nikt. Jaki jest morał tej opowieści? Może być ich kilka. Na potrzeby dzisiejszego felietonu przybliżę jeden z nich. Mimo swego ogromu, słoń składa się z kawałków. I to jest odpowiedź na ważne życiowo pytanie. Jak zjeść słonia? Odpowiedź jest bardzo prosta. Po kawałku. Oczywiście nie namawiam, żeby robić to dosłownie. Bardziej chodzi mi tutaj o realizowanie celów. W życiu przychodzą takie momenty, w których mamy ochotę coś zmienić, na przykład pracę, miejsce zamieszkania, wykształcenie, nawyki, figurę. Jednak myśl o tym, jak wielki ogrom pracy nas czeka, powoduje, że się zniechęcamy. Boimy się tego słonia. Wizja jego zjedzenia dosłownie paraliżuje. „Nie dam rady! Jak się do tego zabrać? Jest za duży!”.

Strategia Vonneguta Jest jeszcze jedna metoda. Stosował ją amerykański pisarz Kurt Vonnegut. Swoje kryminały rozpoczynał od uśmiercenia postaci i stworzenia zakończenia książki. Dopiero później zastanawiał się, co musi się wydarzyć, żeby dane sceny i wydarzenia mogły zaistnieć. Strategia Vonneguta zakłada poruszanie się w dokładnie drugą stronę niż przy zjadaniu słonia  -  czyli od osiągnięcia celu do dziś. Planujemy więc po prostu „od tyłu”. Wiesz dokładnie, jaki ma być finał. Twoim zadaniem jest zastanowić się, na jakim etapie realizacji musisz być o miesiąc, kwartał, rok wcześniej. W ten prosty sposób pracujesz nad całością, nie tracąc nigdy z oczu ostatecznego celu. Jeśli średnio idzie ci planowanie różnych rzeczy w normalnej chronologii, możesz spróbować pisarskiego sposobu działania. To, że tradycyjne metody planowania zakładają rozpoczęcie od teraz i przesuwanie się w czasie do przodu, nie oznacza, że jest to jedyna słuszna droga. Najważniejszy jest efekt końcowy. Żeby powstał dobry kryminał, a słoń został zjedzony, trzeba zacząć działać. Przeanalizuj, co jest ci bardziej bliskie - kulinaria czy pisanie mrożących krew w żyłach książek. Oczywiście żartuję. Cel to cel. Potrzebna jest kartka papieru i decyzja. Działam! Tworzę plan dla siebie. Od ciebie tylko zależy, jak się do tego zabierzesz. Od końca czy od początku. Powodzenia!cp

Podziel słonia na kawałki Patrzysz na swoje możliwości jak na talerz, na którym nie zmieści się zbyt wiele. Chochlik, który siedzi ci na ramieniu, śmieje się do ucha: „Na co Ty się porywasz?! Daj sobie spokój”. Nagle słoń wydaje się być gigantyczny i z dnia na dzień rośnie. Krążysz wokół niego, ale nie robisz nic. Nic dziwnego. Zwierz jest ogromny. Nie da się go zjeść na raz. Dlatego najlepiej, zamiast utykać w fazie marzenia, podzielić słonia na kawałki. Dopiero wtedy, na spokojnie możesz się zająć jego konsumpcją.

więcej coachingu na biznes.expressmedia.pl

marzena cholerzyńska coach, mówca motywacyjny, trener sprzedaży, autorka bloga marzenacholerzynska.pl

KUJAWSKO-POMORSKI

18

wrzesień 2016


Korzystaj z okazji!

006628632

Szukaj nas na FB


ek sport

Gd y

u s ły s z y m y

goodbye t

Spory szok i głód konkretów - tak na wieści o Brexicie zareagowali kujawsko-pomorscy eksporterzy. Czy Wielka Brytania wypadnie z listy rynków zbytu lokalnych usługi i produktów?

e

kst :

d

o

m

i

n

B

rexit to jedno z najgorętszych haseł ostatnich tygodni. Blady strach dopadł Polaków pracujących na Wyspach (pracę może stracić nawet połowa z nich), ale nie tyko oni obawiają się tego, co przyniesie wyjście Wielkiej Brytanii z Unii. Negocjacjami dotyczącymi Brexitu zajmie się znany konserwatysta i eurosceptyk David Davis. Czas pokaże, co przyniesie jego nieugięta postawa i niechęć do europejskiej wspólnoty. Pewne jest za to, że ten bałagan trzeba posprzątać i to jak najszybciej. Wspomniane porządki są niezwykle ważne także z perspektywy naszych lokalnych przedsiębiorców, którzy dotychczas z powodzeniem współpracowali z Wielką Brytanią. Prognozy specjalistów nie są bowiem optymistyczne dla eksporterów. Według szacunków ekonomistów Euler Hermes, straty w samym tylko eksporcie polskich towarów spożywczych mogą osiągać kwotę 100 mln euro rocznie! Niewielki udział? Niekoniecznie Jeżeli chodzi o nasze kujawsko-pomorskie podwórko, wymiana handlowa z rynkiem brytyj  KUJAWSKO-POMORSKI

20

i

k

a

k u

c

h

a

r

s

k

a

skim lokuje się na 8. miejscu i tym samym stanowi 3,1 procent całościowej wymiany. - Statystycznie to niewiele, choć są i takie firmy, które dotychczas zarabiały najwięcej na eksporcie właśnie do Wielkiej Brytanii - podkreśla Marta Olszewska, dyrektor Biura Izby Przemysłowo-Handlowej w Toruniu i doradca w Regionalnym Centrum Eksportu. - Brexit wywoła poważne konsekwencje kapitałowe. Zresztą już samo ogłoszenie wyniku referendum wprowadziło poważny zamęt na rynkach finansowych. To nowa sytuacja, z którą jeszcze nigdy się nie spotkaliśmy. Żadne z państw nie opuszczało Unii Europejskiej. Dotychczas swobodę wymiany handlowej regulowały wewnątrzwspólnotowe warunki, obowiązywało jednolite cło, a jak będzie teraz? Nikt nie jest jeszcze w stanie odpowiedzieć na to pytanie - dodaje. Marta Olszewska regularnie spotyka się z lokalnymi eksporterami. Wielu z nich nie ukrywa swoich obaw związanych z Brexitem. - Mamy w regionie firmy, które od lat pielęgnują współpracę z brytyjskimi kontrahentami. Teraz słyszą, że umowy trzeba zawiesić, bo sami Brytyjczycy nie wiedzą co będzie dalej. O szukaniu nowych klientów już nie wspomnę. Uważam, że w referendum Brytyj-

wrzesień 2016


ek sport

>>> biznes.expressmedia.pl

Mamy w regionie firmy, które od lat pielęgnują współpracę z brytyjskimi kontrahentami. Teraz słyszą, że umowy trzeba zawiesić, bo sami Brytyjczycy nie wiedzą, co będzie dalej. O szukaniu nowych klientów już nie wspomnę. Marta Olszewska

czycy podjęli nieprzemyślaną decyzję. Dali się uwieść propagandowym hasłom, nie myśląc o konsekwencjach. Pamiętajmy też o możliwości efektu kuli śnieżnej. Część produktów, np. części samochodowych, eksportowanych przez polskie firmy do innych krajów Unii, docelowo trafia do Wielkiej Brytanii. Biorąc pod uwagę także takie procesy, wspomniane 3,1 procent wymiany handlowej między naszych regionem a Wielką Brytanią, nie oddaje całościowego obrazu sytuacji - dodaje dyrektor Olszewska. Nadal inwestujemy W bydgoskiej firmie Oponeo.pl - największym polskim portalu handlującym oponami - w 2015 roku przychody ze sprzedaży zagranicznej sięgnęły 33 procent w udziale całkowitym. Największy udział w tych przychodach miał właśnie rynek brytyjski. - To jeden z czołowych rynków w Europie pod względem rozwoju e-commerce. Nadal zamierzamy zwiększać udział w rynku UK, podobnie jak na pozostałych rynkach, poszerzając ofertę sprzedażową i oferując usługi i funkcjonalności, jakich mogą oczekiwać klienci w Wielkiej Brytanii. Ponadto stale prowadzone są rozmowy z lokalnymi hurtowniami. Wszystko po to, aby zapewnić możliwie najkrótszy czas dostawy zamówionych przez klientów produk-

8.

na tym miejscu lokuje się wymiana handlowa pomiędzy naszym regionem a wielką brytanią

tów - mówi Monika Siarkowska, PR & Investor Manager w Oponeo.pl. To optymistyczne podejście lidera oponiarskiego może zachwiać wisząca groźba zamiany w procedurach w zakresie logistyczno-transportowym. - Sprawna logistyka i transport są kluczowe dla modelu działania biznesowego Oponeo.co.uk. Konsekwencje miałyby wszelkie utrudnienia w tym obszarze. Ewentualnym zagrożeniem może być wprowadzenie opłat celnych i dodatkowych procedur związanych z eksportem poza obszar UE. Niestety funt po Brexicie nie odrobił tendencji spadkowej rozpoczętej o tej porze w ubiegłym roku. Osłabienie o ponad 20 proc. waluty GBP do EUR od sierpnia 2015 do sierpnia 2016 roku wpłynęło na naszą mniejszą konkurencyjność na rynku brytyjskim, ponieważ dużą część towaru na rynek brytyjski nabywamy w państwach ze strefy euro - dodaje Monika Siarkowska. Wzrost ceny i ostra konkurencja Z powodzeniem na rynku brytyjskim od lat działa także Optiguard - toruńska firma będąca liderem branży elektronicznych zabezpieczeń antykradzieżowych dla sklepów. - Jestem zawiedziony wynikiem referendum. Nie wierzyłem, że sprawy tak się potoczą. Moim zdaniem to bardzo krótkowzroczna decyzja, bo zarówno Unia Europejska bez Wielkiej Brytanii jest słabsza, jak i Wielka Brytania jest słabsza bez Unii - podkreśla Jacek Sosonowski, export specialist w Optiguard. - Na pewno, gdy rzeczywiście dojdzie do Brexitu, to takie mocarstwa, jak chociażby Rosja czy Stany Zjednoczone będą próbowały to przekuć na swoją korzyść. Z Brexitem wiązać się będzie cło, które sprawi, że produkty sprowadzane do Wielkiej Brytanii będą droższe. Bardziej będzie się opłacało założyć na miejscu przedstawicielstwo, niż przysyłać towar z zagranicy. Wzrośnie także konkurencja między lokalnymi firmami, które będą musiały walczyć o klientów. Dotychczas nie mieliśmy dużych stałych klientów w Wielkiej Brytanii, ale   KUJAWSKO-POMORSKI

21

niedawno nawiązaliśmy współpracę z większych kontrahentem. Tym bardziej mamy nadzieję, że Brexit nie pokrzyżuje nam planów - mówi Jacek Sosnowski. Bez bólu głowy Pełny nadziei na happy end jest również lokalny przedstawiciel branży meblowej - firma Chairconcept. Toruńskie przedsiębiorstwo oferuje kompleksowe rozwiązania dla hoteli, restauracji, pubów, biur, urzędów czy centrów konferencyjnych - w Polsce, jak i za granicą. - Na szczęście mamy zdywersyfikowaną działalność eksportową, a rynek brytyjski nie jest dla nas rynkiem strategicznym. Tym samym groźba Brexitu nie przyprawia nas o ból głowy. W ostatnim czasie prowadziliśmy rozmowy o utworzeniu oddziału firmy w UK, ale na bazie zaistniałych faktów, na razie czekamy na rozwój sytuacji - mówi Andrzej Piątkowski z zarządu Chairconcept. - Jeśli chodzi o konsekwencje Brexitu, to największym zagrożeniem dla nas może być mało atrakcyjny kurs wymiany funta i ewentualne ograniczenie inwestycji na rynku hoteli w Wielkiej Brytanii. Jesteśmy w kontakcie z naszymi partnerami z UK i wstępne opinie są takie, że powinno to wszystko za jakiś czas wrócić do normy. Podobnie funkcjonujemy z handlem z Norwegią i Szwajcarią, które nie są członkami UE. Jesteśmy na tyle małą i elastyczną organizacją, że generalnie wierzymy, iż „rynek” sam znajdzie właściwe rozwiązania i ureguluje nowy stan rzeczy - dodaje Andrzej Piątkowski.cp

wrzesień 2016

c z y ta j więce j na biznes.e xpr essmedia .pl

dyrektor Biura Izby Przemysłowo-Handlowej w Toruniu i doradca w Regionalnym Centrum Eksportu


§

por ady

prawo w biznesie

Jakie prawa mają właściciele gruntów wywłaszczonych pod budowę dróg? Na co zwrócić uwagę decydując się na zmianę dostawcy gazu? Wątpliwości rozwiewają prawnicy z Centrum Prawa w Toruniu.

T omasz W aszk i e w i c z aplikant radcowski

M alw i na W i ę c ławska radca prawny

Wypowiedzenie umowy na dostawę gazu

Wywłaszczenie a ochrona interesu indywidualnego

Od kilku lat obserwujemy liberalizację sektora gazowego. Zmiana dostawcy gazu do przedsiębiorstwa może wiązać się ze znacznymi oszczędnościami, jednakże procedura zmiany operatora zajmującego się dystrybucją i handlem gazem nie jest łatwa. W tym numerze skupimy się na wybranych problemach związanych z samym wypowiedzeniem umowy z dotychczasowym sprzedawcą. Na rynku paliwa gazowego funkcjonują głównie tzw. umowy kompleksowe, które zawierane są pomiędzy dostawcą a odbiorcą na czas określony. Wypowiadając taką umowę należy zwrócić szczególną uwagę na następujące kwestie. Kara umowna. Zgodnie z ustawą z dnia 10 kwietnia 1997r. Prawo energetyczne, dostawca z tytułu wypowiedzenia umowy nie może żądać kosztów i odszkodowań innych niż wynikających z treści umowy. W praktyce w umowie jest zastrzeżona klauzula „take or pay”, która polega na zobowiązaniu odbiorcy do odebrania określonej minimalnej ilości zamówionego gazu w trakcie roku gazowego. W przypadku niedopełnienia tego obowiązku, odbiorca musi zapłacić karę umowną. Wypowiedzenie umowy przed odebraniem minimalnej ilości rocznej może skutkować obowiązkiem zapłaty kary. Milczące przedłużenie umowy. Postanowienia umowy kompleksowej często przewidują automatyczne przedłużenie umowy na kolejny rok gazowy, o ile odbiorca nie złoży w odpowiednim okresie oświadczenia o braku chęci dalszego kontynuowania umowy. W przypadku przedłużenia umowy na kolejny rok gazowy, odbiorcę obowiązuje opisana powyżej klauzula „take or pay” na kolejny rok gazowy. Okres wypowiedzenia. Jeżeli w umowie nie mamy określonego okresu wypowiedzenia, to w mojej opinii powinniśmy zachować minimum miesięczny okres wypowiedzenia ze skutkiem na koniec miesiąca. Przede wszystkim ze względu na to, iż do zmiany sprzedawcy wymagane jest spełnienie dodatkowych formalności z operatorem systemu dystrybucyjnego (OSD) związanych ze zgłoszeniem nowego sprzedawcy.

Regionalnym przykładem procesu wywłaszczeniowego jest budowa drogi ekspresowej S5. Inwestor - Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad przygotowuje się do przejęcia gruntów niezbędnych do budowy trasy S5. Wywłaszczenie następuje na mocy decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (ZRID). Decyzja ta zatwierdza również podziały geodezyjne nieruchomości pod inwestycje i przenosi z mocy prawa własność działek na Skarb Państwa, co pozwala je przejąć inwestorowi. Budowa dróg publicznych, jak i wywłaszczenie pod nie nieruchomości zostało ułatwione i przyśpieszone na podstawie przepisów tzw. specustawy drogowej. Co mają zrobić w takiej sytuacji właściciele gruntów dotkniętych skutkami decyzji ZRID? Wszystko zależy od tego czy wywłaszczana będzie cała nieruchomość czy tylko jej część (wartość nieruchomości zmniejszyła się na skutek wydania decyzji ZRiD lub właściciel nie może korzystać z nieruchomości w dotychczasowy sposób). Przyznanie prawa do odszkodowania jest podstawowym instrumentem ochrony interesu indywidualnego w postępowaniach dotyczących lokalizacji i budowy dróg publicznych. Wywłaszczenie prawa własności oraz innych praw majątkowych powinno nastąpić za zapłatą słusznego odszkodowania na rzecz osoby wywłaszczanej. Jeżeli właściciel jest niezadowolony z wysokości odszkodowania może je kwestionować poprzez wykonanie osobnej wyceny, w formie operatu. Tak przyznane odszkodowanie zwolnione jest z zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. Przy okazji wywłaszczenia pojawia się też temat prawnego uregulowania własności działek. Często spadkodawcy nie mają uregulowanych stosunków własnościowych - nie przeprowadzono lub nie zostało jeszcze zakończone postępowanie spadkowe. W takim przypadku spadkobiercy powinni podjąć działania zmierzające do uzyskania postanowienia stwierdzenia nabycia spadku i zmienić zapisy w księgach wieczystych, by móc uczestniczyć w procesie wywłaszczenia swojej nieruchomości. Na sam koniec warto przestrzec właścicieli budynków zlokalizowanych na terenach inwestycyjnych, aby wykonali dokumentację zdjęciową posiadanych budynków - może to być przydatne w sytuacji, kiedy ściany, stropy czy dachy domów zaczną pękać w wyniku prowadzonych robót.cp

centrumprawa.eu

Porad udzielają prawnicy z Działu Prawnego Centrum Prawa w Toruniu


006629109 006580884

ALGRA KRÓL Sp. J.

BOGDAN KRÓL Właściciel

006629408

ul. T. Zana 10 85-134 Bydgoszcz fax + 48 52 320 11 52 NIP: 554-038-74-88

tel.: +48 52 340 50 05 +48 52 340 56 41 tel. kom: +48 605 554 095

www.algrakrol.pl

b.krol@algrakrol.pl

Dostosowaliśmy e-kiosk do Ciebie

„Express Bydgoski” i „Nowości”

na smartfony!

Centrala:

Sprawdź nasze placówki w Nakle nad Notecią, Sadkach, Bydgoszczy oraz Brzozie.

Przejdź na

006576822

ul. Sądowa 10, Nakło nad Notecią www.bsnaklo.pl tel. 52 386 50 05

PISA N E Z MYŚLĄ

O

KOBIETACH

CZYTAJ

ekiosk.media.pl

zobacz udogodnienia przygotowane dla Ciebie.


006647491


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.