Kracht dec 2013 lr def

MAGAZINE VOOR MEDEWERKERS VAN RIJKSWATERSTAAT DECEMBER 2013

ONDERTUNNELING A2 MAASTRICHT

Groene loper heft barrière op 01-KRACHT-DEC_Cover.indd 1

12-11-13 10:06

Inhoud Portret Dennis van der Ven

column Klantenbinding Pagina 7

reportage Mooi werk De Groene Loper ScheepvaartPagina 8-11 routes Noordzee

Pagina 4-5

Pagina 12-13

porTreT

context

COLUMN

REPORTAGE

MOOI WERK

Wat betekent

Personele mobiliteit

Tijdig je

KENNIS

kansen grijpen

‘Meer personele uitwisseling’ Aukje Hassoldt

hielp de adviseur mij met het schrijven van Rijkswaterstaat is volop in beweging. In oktober verscheen de begeleidende brief.’ het eerste O&F-rapport. Weet jij al waar jij straks het beste en had dat succes? tot je recht komt? Is dat in je huidige functie of in een ‘Het was eigenlijk direct raak. op mijn andere? Misschien zelfs buiten Rijkswaterstaat. Mobiliteit eerste sollicitatie met mijn nieuwe cv biedt kansen om je verder te ontwikkelen. Bovendien wordt volgde al een uitnodiging om op gesprek te komen. Sinds 1 november ben ik teamzo veel mogelijk voorkomen dat RWS'ers verplichte vanleider van de managementondersteuners bij VWM.’ werk-naar-werk-kandidaten worden. Dennis van der Ven, teamleider managementondersteuners bij VWM en tot voor Komt iedereen in aanmerking kort or-voorzitter van Rijkswaterstaat Midden-Nederland, voor een mobiliteitstraject?

‘Ja, maar het is wel belangrijk dat je jouw roept zijn collega’s op het heft in eigen handen te nemen. behoefte met je leidinggevende bespreekt. ik ‘Alles is mogelijk, maar je moet er wel zelf in investeren.’ ben erg te spreken over de begeleiding door

Hoe mobiel ben je tot nu toe zelf binnen Rijkswaterstaat?

‘Behoorlijk. ik ben in 2008 begonnen bij operationeel Beheer van destijds de dienst Utrecht. Dat was voor mij toen een uitdaging en het sloot goed aan bij mijn privésituatie. Maar na een paar jaar merkte ik dat het kader te klein was. er waren voor mij geen uitdagingen meer. Daarom meldde ik me in 2012 aan voor de ondernemingsraad. ik was benieuwd naar het werk daar. Tot mijn verbazing kozen ze mij meteen als voorzitter. Het pakte goed uit. Als ondernemingsraad wisten we redelijk wat uit het vuur te slepen voor onze collega’s. Dat eindigde afgelopen maart toen de diensten Utrecht en iJsselmeergebied samengingen in rijkswaterstaat MiddenNederland. Tot 1 november was ik nog voorzitter van de tijdelijke ondernemingsraad van het nieuwe onderdeel.’

Hoe verliep je carrière hierna?

‘Het or-werk deed ik twee dagen in de week, de andere dagen werkte ik voor operationeel

‘We waarderen kennis steeds meer.

Kennis is een belangrijk kapitaal.

Bij TNO stuur ik zo’n 350 mensen aan met kennis op het gebied van milieu­ onderzoek en olie­, gas­ en ondergrond­ onderzoek. Net als TNO heeft Rijkswater­ staat van oudsher vooral kwantitatieve kennis. In de laatste vijftien jaar ligt bij Rijkswaterstaat meer de nadruk op proceskennis. Hoe dichter je als kennis­ organisatie bij het politieke bestuur zit, hoe belangrijker proceskennis is. Met onze expertise in kennisontwikkeling en innovatie vullen we Rijkswaterstaat in onze samenwerking goed aan. Kennis ontwikkelen kost tijd, dus ook geld.

Kennisinstellingen buiten de overheid zijn zich hiervan meer bewust. In Neder­ land is er een cultuurscheiding tussen kennisinstellingen die wel en geen onderdeel zijn van de overheid. Ik juich het toe dat er meer personele uitwisse­ ling is: binnen de overheid meer mensen uit het bedrijfsleven en omgekeerd. In mijn dertien jaar bij Rijkswaterstaat heb ik veel geleerd. Ik begrijp hoe overheden werken en denken. Daarvan heb ik nu profijt bij TNO.’

de mobiliteitsadviseur van het CMC. De adviseurs hebben grote netwerken en kunnen je tippen over vrije plekken. Ze doen dit werk al jaren en weten van de hoed en de rand. De begeleiding is divers. Je kunt bijvoorbeeld een sollicitatietraining volgen, of een cursus om je linkedin-pagina op te frissen. De adviseurs kunnen je zelfs helpen bij het krijgen van een baan buiten rijkswaterstaat.’

Beheer. ook dat stopte in maart. ik kon toen voor het district technische eisen gaan opstellen voor vergunningen, maar dat sprak mij niet erg aan. Hier word ik niet gelukkig van, dacht ik. Vervolgens gaf ik mijn leidinggevende aan dat ik graag een mobiliteitstraject wilde volgen. Na een gesprek hierover met een adviseur van het Corporate Mobiliteitscentrum, meldde hij mij daarvoor aan. ik had de ambitie om leidinggevende te worden, in een coördinator- of teamleidersfunctie, liefst bij VWM. Maar het was de vraag of ik daarvoor met mijn mbo-diploma in aanmerking kwam. een loopbaanscan+ wees uit dat het prima zou gaan. Vervolgens zette ik mij er voor de volle honderd procent voor in. Samen met mijn mobiliteitsadviseur van het CMC stelde ik een mobiliteitsplan op. Als eerste werd mijn cv aangepast. Dat was volgens haar van dertig jaar terug, heel traditioneel.

Het is persoonlijker gemaakt met foto’s, een profiel, mijn ambities en met aanbevelingen. Het ziet er weer modern uit. Verder

Wat is jouw advies aan collega’s?

Veel collega’s zien de mogelijkheden om te switchen wel, maar ze durven het oude niet los te laten. Mede door de grote veranderingen bij rijkswaterstaat probeer ik collega’s aan te sporen om over die twijfel heen te stappen. om het op2015 te laten slagen is het belangrijk dat mede werkers mobiel worden. Het verandertraject biedt kansen en het is beter om die tijdig te pakken dan over een jaar gedwongen mobiel te worden.’

‘Kennis beter benutten’

Gerda Tielens

Cornelis Israël

‘De VOR organiseert symposia en excur­ sies voor haar leden (oud­Rijkswater­ staters) om hun kennis op peil te houden.

Van zo’n honderd leden zetten we de kennis in voor Rijkswaterstaatprojecten, zoals voor het wegenprogramma Schiphol­Amsterdam­Almere, waarbij een oud­RWS’er het project als coach ondersteunde. Via het lobbycircuit horen we wat er speelt bij Rijkswaterstaat. Als Rijkswaterstaat een opdracht heeft, dan zorgen wij voor de juiste match. Jaarlijks zetten we zo’n vijftien oud­medewerkers in. Nu Rijkswaterstaat een personeels­ krimp heeft, gaat veel kennis verloren.

Vooral historische en gespecialiseerde kennis. Als VOR kunnen wij daarin facilite­ ren. Wij kennen de organisatie goed en blijven graag betrokken. Zelf ben ik inzet­ baar voor voorlichting over waterkwaliteit.

Nu geef ik bijvoorbeeld voorlichting op scholen over water en vertel ik over de rol van Rijkswaterstaat. Kennis waaraan jongeren later weer wat hebben. En ik kon mijn opgedane kennis bij Rijkswaterstaat vorig jaar inzetten voor een symposium over waterkwaliteit op de universiteit van Mexico. Zo gaat waardevolle kennis niet verloren en is kennis grensverleggend.’

‘Rijkswaterstaat benut zijn kennis onvol­ doende. Het bestuur gaf de opdracht: “Verbeter de interne kennisuitwisseling en die met de omgeving, zoals kennis­ instellingen. Laat kennis beter aansluiten bij onze primaire processen en productie.

Organiseer daarvoor ‘communities of practice’ rondom de hoofdkennisvelden.”

Sinds veel medewerkers op andere plekken zitten, bestaat het risico dat

kennis versnippert. Belangrijk is dat mensen van diverse organisatieonderde­ len gemeenschappelijke kennis en erva­ ringen uitwisselen. In zes pilots inventari­ seren we succesfactoren voor het werken met community’s en hoe deze bijdragen aan ons procesgericht werken. Na de inventarisatie adviseren we het bestuur over de noodzakelijke focus van de community’s en wat beter kan. Uit een pilot resulteerde al een top drie kennis­ risico’s, zoals de kennis van zestigplussers.

We moeten zorgen dat die kennis in de organisatie geborgd blijft. Daar kan de VOR ook aan bijdragen. Onze missie na de pilotfase: ‘Het werken met community’s organisatiebreed inzetten, om kennis beter te benutten.’

profiel Leeftijd

35 jaar PRiVÉ getrouwd, twee kinderen HOBBY’S wandelen met het gezin, naar de film, uit eten gaan, kickboksen en biljarten MOttO begin met het einde voor ogen

http://corporate.intranet.rws.nl/ Kennis_en_expertise/Bedrijfsvoering/ HrM/Mobiliteitsplein/

pROfIEL

pROfIEL

pROfIEL

TNO Director of Research Earth, Environmental & Life Sciences LeeFtijd 43 ReageRen via aukje.hassoldt@tno.nl

Functie

Bestuurslid van de Kenniskring van de VOR LeeFtijd 65 ReageRen via gtielens@kpnmail.nl

Functie

Functie

projectleider ontwikkeling community’s LeeFtijd 42 ReageRen via cornelis.israel@rws.nl

Groene loper:

kansen voor stad en snelweg

Klantenbinding Een van de mooiste initiatieven bij Rijkswaterstaat van de laatste jaren is het instellen van de informatielijn 0800-8002. Het lijkt in deze tijd heel traditioneel: een telefoonnummer dat je kunt bellen, maar het werkt nog elke dag. Iedereen die tot 8 kan tellen, kan Rijkswaterstaat bellen!

Het hoort bij onze organisatie. Midden in de maatschappij, open naar gebruikers en publiek. En bereid om te vertellen hoe dat nou zit met weekendafsluitingen, hoogwaterstanden, zeer open asfaltbeton, intelligente dijken, zoutvoorraden of gedoofde wegverlichting.

Ik heb bewondering voor die medewerkers van de informatielijn. Welke vraag ook komt, zij hebben een antwoord paraat, zoeken het op, nemen dankbaar complimenten in ontvangst of spelen klachten door. Zij zijn de spreekbuis.

De niet onbelangrijke stemmen van Rijkswaterstaat. In staat om klantvriendelijk al die bellers te woord te staan.

In vele trainingen, KR8-sessies of workshops wordt vaak de vraag weer opgeworpen wie nou eigenlijk onze klant is. Da’s heel simpel: dat zijn de bellers naar onze informatielijn. In alle verscheidenheid zijn dat onze klanten.

En daarom zou het goed zijn als elke RWS-manager een paar avondjes een dienst bij de informatielijn draait.

Om de telefoon op te nemen en onze klanten te woord te staan. Om weer eens daadwerkelijk te ervaren waar we het allemaal voor doen. Een paar avondjes, als verplichte kost, meedraaien bij de informatielijn. Zo krijgt het woord lijnfunctie ook een extra dimensie.

En het mooie is dat het helemaal niet moeilijk is te realiseren. Alleen maar een kwestie van even het juiste nummer bellen...

Flaneren, fietsen of skeeleren door een lommerrijke Parklaan terwijl het verkeer zich ondergronds aan het zicht onttrekt. De A2, die voor vele Maastrichtenaren al jaren een barrière vormt tussen de omliggende wijken, krijgt in 2016 een verbindende functie. Het project ‘De Groene Loper’ beoogt een geïntegreerd plan voor stad en snelweg. Te beginnen met de eerste dubbellaagse tunnel in Nederland voor al het wegverkeer op de Route du Soleil.

Schurkten vooroorlogse wijken als Wyckerpoort en Wittevrouwenveld ooit vriendschappelijk tegen elkaar aan in de oude Maasbedding, in 1960 maakte de A2 daar abrupt een einde aan.

Het Zuid-Limburgse deel van de snelweg was dan wel de toegangspoort tot Europa, maar in de stad zelf gaf de A2 jarenlang veiligheids- en doorstromingsproblemen vanwege een groot aantal verkeerslichten. Daarnaast veroorzaakte de weg lucht- en geluidsoverlast. Door de A2 over een lengte van 2,3 kilometer te ondertunnelen, verdwijnt 80 procent van het huidige verkeer op de A2 onder de grond en verbetert de luchtkwaliteit in de omliggende wijken.

1

285.000

1.100 nieuwe woningen

Grondige voorbereiding

m3 beton (30.000 betonmixers)

miljard euro

2.000

29.000

‘Wat we hebben gedaan, kun je het best vergelijken met het opheffen van veel provinciale wegen en het bundelen van het verkeer dat van die wegen gebruikmaakte, op een paar snelwegen. Van de 4260 kilometer aan vaarwegen op ons continentaal plat is 3702 kilometer overgebleven. Die ruimte is nu beschikbaar voor ander gebruik. Tegelijkertijd is het aantal risicovolle kruisingen van vaarroutes afgenomen. Vooral vanwege de toename van de veiligheid én de grondige voorbereiding samen met alle betrokken partijen, stemde de International Maritime Organization vorig jaar met de wijziging in.’

Petje af ‘Ik was bij de invoering van het systeem betrokken door het begeleiden van de scheepvaart vanaf rijksvaartuig Zirfaea. Ik kan niet anders dan mijn petje afnemen voor de wijze waarop Rijkswaterstaat en de Kustwacht de operatie hebben uitgevoerd: tijdig de zeekaarten aanpassen, wereldwijd over de veranderingen communiceren, flyers verspreiden via loodsen en in vissershavens. Op sommige schepen zat na een reis van weken de nieuwe situatie nog niet in het elektronisch navigatiesysteem. Ook daarmee was rekening gehouden. Ze werden door de versterkte verkeersbegeleiding keurig op de juiste route gebracht.’

340.000 m2 te bekisten oppervlakte

ton wapening (1.500 vrachtauto’s)

lindebomen

Wil Padmos gezagvoerder betonningsvaartuig Rotterdam

In de nacht van 31 juli op 1 augustus wijzigde Rijkswaterstaat exact om 02.00 uur de scheepvaartroutes op de Noordzee.

De maatregel was noodzakelijk om het Nederlandse deel van de Noordzee beter en veiliger te kunnen gebruiken. In de twee etmalen voorafgaand aan het uur verlegden drie betonningsvaartuigen de boeien. Na vijf jaar voorbereiding was de evaluatie klip en klaar: aan alles was gedacht.

30.000 m2 commercieel vastgoed

Jacques van Kooten projectleider Rijkswaterstaat Zee en Delta

Ruud Busink Noordzeeloods bij Koninklijke Dirkzwager

Freek Wermer

Feiten en cijfers

6 KRacHt DEcEMBER 2013

KRacHt DeCeMBer 2013 5

‘Ik kijk terug op een van de mooiste taken die ik met mijn betonningsvaartuig op zee heb uitgevoerd. Het is heel bijzonder om in maximaal twee etmalen samen met twee andere schepen een dergelijke klus te klaren. In die tweemaal 24 uur waren we ons goed bewust van het voorafgaande lange traject van voorbereiding. Elk detail was doordacht en afgewogen. Alles ging volgens plan. Dat hebben we ook teruggekregen uit de maritieme wereld. Niets dan complimenten.’

Nieuwe scheepvaartroutes Noordzee

RWS’ers, partners en gebruikers reageren op een woord dat centraal staat binnen Rijkswaterstaat. Ook meepraten? Mail naar kracht@rws.nl.

4 KRacHt DeCeMBer 2013

Elk detail doordacht

Aan alles was gedacht

voor jou?

‘De juiste match’

KRACHT DECEMBER 2013 7

8 KRACHT DECEMBER 2013

KRACHT DECEMBER 2013 9

Tik op tablet of pc eens www.marinetraffic. com/ais/nl/ in. Dan zie je de schepen die nu binnen het bereik van het AIS-signaal op de Noordzee varen. Bedenk vervolgens dat het alleen maar drukker wordt op zee. En dat diverse activiteiten de komende jaren meer ruimte nodig hebben en niet samengevoegd kunnen worden. Een windturbinepark bijvoorbeeld is niet te combineren met een scheepvaartroute of met zandwinning.

Rijkswaterstaat heeft met het oog op de toekomst de ruimte op zee beter geordend en tegelijkertijd enkele scheepvaartroutes die kriskras door elkaar liepen, gebundeld. Resultaat: meer ruimte en veiliger scheepvaartverkeer.

12 KRACHT DECEMBER 2013

KRACHT DECEMBER 2013 13

achtergrond KR8tentoonstelling

Interview De Verkeersonderneming

Buitenwacht Beheer en onderhoud

toen-nu-straks 10 jaar Landelijke Informatielijn

Pagina 14-15

Pagina 16-18

Pagina 21

Pagina 22-23

ACHTERGROND

DE REIZENDE KR8 TENTOONSTELLING Medewerkers vanuit hun eigen KR8 of idee verbeteren en praktijk aan beleid verbinden. De KR8 tentoonstelling reist langs alle hoofdlocaties in Nederland.

MIJNIDEE

ACHTERGROND

DeKR8 reizenDe Medewerkers vanuit hun eigen of idee verbeteren en praktijk aan beleid verbinden.Kr8-tentoonstelling De KR8 tentoonstelling reist langs alle hoofdlocaties in Nederland.

MIJNIDEE

‘De KR8 van jouw ervaring’

De KR8 van:

DE REIZENDE KR8 TENTOONSTELLING

AcHtERgRonD

De KR8 van:

MijnIdee

MIJNIDEE

Heb je een idee voor het verbeteren van het werkproces?

1

1

Heb jij een idee voor het verbeteren van het werkproces?

3

Schrijf jouw inspirerende “De KR8 van ...” op een viltje

Heb jij een idee voor het verbeteren van het DE KRACHT VAN DE ERVARING Aan de hand van een simulatie doe je ervaring op met werkproces?

5 kernprincipes van KR8. Je gaat naar huis met

2

Prik je idee op het prikbord en registreer het op het op intranet, (zoek naar: MijnIdee)

3

Schrijf jouw inspirerende Prik je idee op het prikbord en MijnIdee “De KR8 vanregistreer ...” ophet een viltje op het intranet.

Zoek naar "MijnIdee".

‘Vanuit Programma’s, Projecten en Onderhoud (PPO) ben ik bij Rijkswaterstaat onder meer verantwoordelijk voor de gevelisolatie van 15.000 woningen in Haarlem.

Als ik in het projectteam aangeef dat ik mogelijke verspillingen wil elimineren, dan komt dat bij collega’s soms over als een persoonlijke aanval. De KR8tentoonstelling bracht hier verandering in. Ook de projectmedewerkers die we inhuren hebben we laten kennismaken met KR8. Zij volgden de workshop, KR8 ACHTERGROND voor dummy’s en een bijeenkomst over hoe je efficiënt omgaat met vergunningverlening. Nu begrijpen ze veel beter dat verspillingen meestal in processen schuilen in DE REIZENDE KR8 en TENTOONSTELLING plaats van in mensen.

De tentoonstelling alle Medewerkers vanuit hun eigen KR8 of idee verbeteren en aanverwante activiteiten leidden er ook toe dat we ons praktijk aan beleid verbinden. De KR8 tentoonstelling reist project hebben aangemeld bij een KR8-deskundige. langs alle hoofdlocaties in Nederland.

Het proces van het versturen van de eerste bewonersbrief tot de daadwerkelijke gevelisolatie herhaalt zich in dit project 15.000 keer. Het loont dus de moeite om te kijken of we de doorlooptijd kunnen verkorten.’

‘Het succes zit hem in het collectief’ Eric Uijting, directeur van mobiliteitsdienst ForenZo

4

En wordt zo ondernemer van je eigen idee

De KR8 van:

Prik je idee op het prikbord Tjin Liep Shie, enBrigitta registreer het op het op intranet, manager projectbeheersing PPO (zoek naar: MijnIdee)

product of dienst

Schakel om naar vraaggestuurd illusionist George Parker of een KR8-ervaringsdag.

Zesysteem: pull in plaats vanzepush laten medewerkers ervaren wat KR8 inhoudt en hoe zich daarin verder kunnen bekwamen.’

de KR8-tentoonstelling ook een pitstop maakt op jouw locatie?

Stuur een mail naar KR8@rws.nl of neem contact op met Waardestroom Peterianne Innemee-van Oel.

MijnIdee

Lees op de tentoonstelling 1 de portretten van Rijkswaterstaters met een eigen verhaal.

elimineer verspillingen

Heb jij een idee voor het verbeteren van het werkproces?

2

Schrijf jouw inspirerende “De KR8 van ...” op een viltje

3

Prik je idee op het prikbord en registreer het op het op intranet, (zoek naar: MijnIdee)

4

En wordt zo ondernemer van je eigen idee

En word zo ondernemer van je eigen idee.

DE KRACHT VAN DE ERVARING

4

MijnIdee

En wordt zo ondernemer van je eigen idee

Aan de hand van een simulatie doe je ervaring op met 5 kernprincipes van KR8. Je gaat naar huis met handvaten voor “Elke Dag Beter met Ideeën.”

De Kracht van De ervaring

Aan de hand van een simulatie doe je ervaring op met 5 kernprincipes van KR8.

Je gaat naar huis met handvaten voor "Elke Dag Beter met Ideeën."

Flow creëer continue flow

Klantperspectief product of dienst

MijnIdee ‘Collega’s met concrete ideeën voor het verbeteren van hun werkproces kunnen die op een viltje schrijven en op het paneel prikken of een collegakaartje meenemen ter inspiratie’, vervolgt ze. ‘De ideeën op de stippenlijnen van ‘Mijn KR8 is…’ hoeven niet hoogdravend of ingewikkeld te zijn. Vaak zijn het juist de kleine verbeteringen die het verschil maken in je werk. Denk aan een zelfontworpen Streef naar perfectie kar, waarmee een weginspecteur de zware pionnen bij wegafzettingen kan verplaatsen.’

Continu verbeteren

Klantperspectief product of dienst

Gebundeld op intranet Hoewel de kracht van een verhaal nooit verloren gaat, is de actualiteit van de inhoud wel aan veranderingen onderhevig. Daarom willen we alle KR8-verhalen uit de organisatie op intranet plaatsen. Op die manier kunnen we met één druk op de knop nieuwe ervaringen toevoegen en oude archiveren. Door ze digitaal beschikbaar te maken, kunnen de lezers de succesverhalen ook gemakkelijker met elkaar delen via e-mail of een link op Yammer. Dus: verspreid het woord en deel je eigen elimineer verspillingen ideeën en ervaringen met KR8!

Continu verbeteren Streef naar perfectie

Schakel om naar vraaggestuurd systeem: pull in plaats van push

Flow creëer continue flow

KRAcht DECEMBER 2013 15

Schakel om naar vraaggestuurd systeem: pull in plaats van push

HANS STEVENS (LINKS) EN ERIC UIJTING

16 KRACHT DECEMBER 2013

buitenwacht

TOEN-NU-STRAKS

De Verkeersonderneming is een samenwerkingsverband van de gemeente Rotterdam en de stadsregio, het havenbedrijf en Rijkswaterstaat. Samen willen ze structureel korte metten maken met het fileprobleem in Rotterdam: in de haven, in de stad en in de regio. Mobiliteitsdienst ForenZo helpt mee die missie te realiseren.

Dit bedrijf is één van de zestien winnaars van een bijzondere aanbesteding. Hans: ‘In overheidskringen hoor je vaak: “De markt moet het maar doen”. Als je dat roept, dan moet je daarin ook faciliteren. Dus heeft De Verkeersonderneming een marktplaats voor mobiliteit opgericht, een ontmoetingsplek waar mobiliteitsdiensten en klanten elkaar treffen. De marktplaats kent drie principes: voortdurend reizigers faciliteren, betrokken reizigers werven die zelf een bijdrage leveren aan de fileproblematiek en samen bijdragen aan het beter functioneren van stad en regio.

Daarnaast organiseren we bijeenkomsten in de verschillende gebieden in de regio, waar mobiliteitsdiensten regelmatig werkgevers en werknemers ontmoeten. Zo zorgen we voor klantenuitbreiding van de mobiliteitsdiensten.’

In oktober deed De Verkeersonderneming een eerste aanbesteding voor mobiliteitsdiensten. En het was aan de markt zelf om oplossingen te vinden voor het probleem. Hans: ‘De mobiliteitsdiensten moesten wel een sluitende business case aandragen. Er waren twee doorslaggevende criteria: laat zien hoe je spitsmijdingen bereikt en monitort. En zorg dat na drie jaar de geleverde dienst nog levensvatbaar is, zonder overheidssubsidie.

Belangrijk in de aanpak is verder dat werkgevers, werknemers, bewoners en bezoekers van belangrijke gebieden in Rotterdam weten dat mobiliteitsdiensten vernieuwende oplossingen bieden die op maat zijn.’

10

Landelijke jaar Informatielijn

stoer plan

Business case Waardestroom elimineer verspillingen

Waardestroom

14 KRAcht DECEMBER 2013

BOTER BIJ DE VIS Obstakels? Ergernissen? Rijkswaterstaat doet boter bij de vis. Ideeën van medewerkers zijn een springplank naar een sterkere organisatie.

Een

Eind volgend jaar 16.000 spitsmijdingen op de belangrijkste knelpunten van het Rotterdamse wegennet. Een onmogelijke missie?

Nee, het is een reëel stoer plan voor een stoere stad, vinden twee Brabanders. Een gesprek met Hans Stevens, programmamanager van De Verkeersonderneming en Eric Uijting, directeur van mobiliteitsdienst ForenZo.

handvaten voor “Elke Dag Beter met Ideeën.”

Schrijf jouw inspirerende

"De KR8 van ..." op een viltje.

DE KRACHT VAN DE ERVARING

Aan de hand van een simulatie doe je ervaringMeedoen? op met Het reisschema van de 5 kernprincipes van KR8. Je gaat naar huis met tentoonstelling voor volgend handvaten voor “ElkeKlantperspectief Dag Beter met Ideeën.”jaar is nog niet bekend. Wil je dat

van de lessen die we leren, medewerkers die hun eigen werkprocessen willen komt zeventig procent voort uit verbeteren. Want uiteindelijk gaat het erom dat de overlevering. nóg sterker zijn verhalen inspireren om zelf aan de slag te gaan met KR8.’ verhalen met een gezicht. De Continu verbeteren Programma Streef naar perfectie reizende Kr8-tentoonstelling geeft De tentoonstelling is overigens dé gelegenheid om er een eigen “programma op maat” omheen te organiseren. daarom letterlijk vorm aan de Peterianne: ‘Wij bieden het podium, maar de invulling Kr8-ervaringen in de organisatie van het programma is aan de organisatieonderdelen.

De KR8-coördinator en zijn KR8-team faciliteren de en brengt het gedachtegoed activiteiten. Van een boter-bij-de-vis-show of workshop hierover een stap verder.

KR8 voor dummy’s tot een uurtje hersengymnastiek van Het afgelopen halfjaar prijkten op meerdere locaties in het land portretten van Rijkswaterstaters en hun KR8-ervaringen op panelen. Voorbeelden van ideeën die de klantwaarde een boost geven, de doorlooptijd van projecten verkorten of de efficiency verbeteren. En die bijdragen aan de medewerkersbetrokkenheid binnen Rijkswaterstaat. ‘Die verhalen waren er, maar werden moeizaam verspreid’, zegt Peterianne Innemee-van Oel, coördinator van de KR8-tentoonstelling. ‘We besloten ze daarom zelf op te halen. Het resultaat: vijftig KR8-verhalen en evenveel geportretteerden, van een weginspecteur tot een directeur. Elk verhaal illustreert het gedachtegoed van KR8 of gaat over ideeën van

2

INTERVIEW

Aan de slag met KR8

Medewerkers vanuit hun eigen KR8 of idee verbeteren en praktijk aan beleid verbinden.

De KR8-tentoonstelling reist langs alle hoofdlocaties van Rijkswaterstaat in De KR8 van: Nederland.

Ontzorgen De aanbesteding leverde zestien winnaars op, waaronder ForenZo, een initiatief van klantcontactbedrijf Patch en de ANWB. Eric: ‘Als landelijk platform voor duurzaam reizen zijn we erg blij tot de winnaars te behoren. In Rotterdam ligt een enorme uitdaging. Wij richten ons vooral op mensen die tot vijftien kilometer van hun werk wonen. Van hen gebruikt zestig procent nog altijd de auto. Dus daar is terrein te winnen. Ons doel is elke dag 300 auto’s minder in de spits. Via het ForenZo webportal kunnen werkgevers lid worden. Is de werkgever lid, dan bepalen we samen realistische doelen en opent zich het platform voor de werknemer. Voordeel is dat we de werkgever ontzorgen en campagnes en events organiseren, waar we producten, zoals (elektrische) fietsen en scooters promoten. Uiteindelijk willen we mensen prikkelen om de fiets te nemen. Want het gaat om gedragsverandering. Daarbij maken we onder meer gebruik van financiële voordelen, zoals een prijskorting van de fietsfabrikant of een korting op een ziektekostenverzekering.

Zo kun je tal van beloningssystemen bedenken. Dat als mensen op de fiets stappen, ze niet alleen denken dat het goed is voor de CO2-reductie, maar ook gezond voor zichzelf. Werknemers kunnen zich op ons platform registreren en reageren op het aanbod. Hierbij werken we nauw samen met de lokale aanbieders.’

Het collectief Eric vindt het mooie van deze aanbesteding dat het marktpartijen dwingt tot een langetermijnvisie. Eric: ‘In de eerste fase willen we zo’n 15.000 werknemers bereiken bij zo’n 200 bedrijven. Bij het mkb gaat het wellicht sneller qua communicatie en besluitvorming.

Maar we pakken ook grote bedrijven mee en verder

Jacolien Eijer, kennismanager bij Rijkswaterstaat Water, Verkeer en Leefomgeving, reist voor haar werk veel met de trein naar Lelystad, Utrecht, Delft en Den Haag. Meerdere afspraken maken op één dag was vaak lastig. Volgens haar kon het reizen naar RWS-locaties efficiënter.

Ze bedacht een slimme oplossing.

Bij een speurtocht op internet belandde ze op de ANWBcarpoolsite samenrijden.nl. Maar aan het aanbod op die website had ze weinig. ‘Als ik van Utrecht naar Lelystad moest, kreeg ik een rit aangeboden van Wageningen naar Dronten.’ Veel logischer was het om te kijken of ze niet met RWS-collega’s kon meerijden, die vaak op dezelfde locaties zijn. ‘Bovendien is het leuk om met collega’s samen te reizen en onderweg te praten over waarmee je bezig bent.’

Dus nam Jacolien contact op met de ANWB.

App op Intranet Daar kwam haar telefoontje als geroepen. Het aantal gebruikers van samenrijden.nl stagneerde en de ANWB had al bedacht dat het systeem beter werkt als carpoolers zich vanuit een besloten gemeenschap aanmelden. Rijkswaterstaat met tienduizend werknemers was een interessante testcase.

De ANWB stelde de tool gratis beschikbaar voor aanpassing aan de RWS-situatie. Sinds half september staat de carpoolapp voor RWS’ers als webservice op Intranet (link carpoolpagina: rws.samenrijden.nl).

Nu is het zaak de rittenbemiddelaar te promoten bij alle RWS’ers. Dat doet Jacolien samen met de mensen van Beter Benutten die ook achter de campagne ‘Westraven bereikbaar’ zitten. ‘Zij zijn goed in monitoren. Dus over een halfjaar weten we of het een succes is.’

KRACHT DECEMBER 2013 17

De Landelijke Informatielijn van Rijkswaterstaat bestaat tien jaar.

Wat bij de oprichting in 2003 begon als klachtenlijn, evolueerde in de loop der jaren tot een professionele organisatie voor publieksinformatie.

Ook in de toekomst verwacht Rijkswaterstaat weer een gedaanteverandering.

nodig: andere

kennis ‘Beheer en onderhoud’

‘Meten en rekenen’

‘Rijkswaterstaat staat de komende decennia voor de opgave om een flink deel van de infrastructuur te vervangen of te renoveren. Veel van onze infrastructuur nadert het einde van haar levensduur. Zo’n tweederde van de bruggen, viaducten en sluizen van Rijkswaterstaat is ouder dan 30 jaar. En een aanzienlijk deel is zelfs ouder dan 40 jaar. Bovendien veroudert een groot deel veel sneller dan verwacht. De constructies moeten in deze tijd veel meer en veel zwaarder verkeer verwerken dan waarvoor ze zijn ontworpen. Ook dijken, dammen en stormvloedkeringen hebben het zwaar te verduren door de zeespiegelstijging. Daar komt nog bij dat lang niet al onze rivieren en kanalen zijn berekend op de verwachte groei van het scheepvaartverkeer. Kortom, beheer en onderhoud worden steeds belangrijker in het werk van Rijkswaterstaat. En aangezien geld in deze tijd schaars is, hebben we behoefte aan nieuwe kennis over hoe we onze infrastructuur effectief kunnen onderhouden.

Het helpt ons enorm dat technische universiteiten onderzoek doen naar veroudering van materialen, zoals beton en asfalt.’

‘Science, engineering en design in een goede mix, daar gaat het om. We leggen wetenschappelijke fundamenten met microproeven, zoals het onderzoeken van het verouderingsproces van beton. En met driedimensionale rekenmodellen die de technische levensduur nauwkeuriger voorspellen. Vervolgens schalen we die fundamentele materiaalkunde en mechanica op naar constructieniveau, engineering. Voor constructieproeven nemen we complete brugdekken mee naar het lab. We meten, rekenen en onderzoeken verborgen reserves. Ook doen we veldproeven van verzakkingen, trillingen en materiaaldegradatie. Dat alles leidt tot beoordeling van de toestand nu en straks. Hierna volgt upgrading. We creëren nieuwe technieken om de levensduur van materialen te verlengen.

Zoals biobeton met beestjes die zorgen dat de scheuren dichtgaan. Of zelfherstellend asfalt met staalvezels waar je met een grote magneet overheen gaat en de weg weer vrijwel nieuw is. Voor de juiste beslissingen, integreren diverse deskundigen de kennis, met gebruik van ICT. Dat is design. We werken samen met Rijkswaterstaters aan rentmeesterschap van de civiele infra.’

wie Jan Hendrik Dronkers wat directeur-generaal waar Rijkswaterstaat

Naar een nieuw imago Rijkswaterstaat vóór 2003 was geen publieksgerichte overheidsorganisatie: in zichzelf gekeerd en nauwelijks naar buiten tredend. Dat moest anders, want (vaar)weggebruikers verlangden naar een plek waar ze met de organisatie in contact konden komen. Bovendien was voor Rijkswaterstaat zelf ook de tijd rijp om met het publiek te communiceren. De start van de Landelijke Informatielijn (LI), met telefoonnummer 0800-8002, voorzag in die behoefte. Het werd een omslag naar een publieksgerichte organisatie.

Database wordt kennisbank ‘Feilloos ging dat niet’, vertelt Anneke van den Berkmortel, toen hoofd Landelijke Informatielijn. ‘Op de dag van de lancering, 8 november 2003, liet de techniek ons in de steek en lag het systeem plat. Ondanks de valse start ontwikkelde de LI zich snel

Professionaliseren

tot een bewogen front office, waar weggebruikers - en later vaarweggebruikers naartoe belden met vragen of opmerkingen over rijks(vaar)wegen. ’Tien telefonisten legden de duizenden meldingen in de eerste maand in de database vast. Over ongelukken, gaten in de weg en defecte verlichting.

Rijkswaterstaat deed hierbij zijn voordeel en bovendien ontstond zo een klantenbestand.

Door (standaard) antwoorden op te slaan, kwam een kennisbank tot stand, die verder in de tijd steeds slimmer werd.

De LI functioneert nu nog steeds zoals het in 2003 is opgezet: 365 dagen per jaar van 06.00 uur tot 22.30 uur en 24/7 per e-mail.

Het meeste contact gaat per telefoon, maar zelfs anno 2013 zijn (handgeschreven) brieven niet uit het beeld verdwenen. Bij het beantwoorden zetten medewerkers technisch jargon om in begrijpelijke taal voor de klant.

Maar wat zijn de verschillen met tien jaar terug? Jaap Frommé, afdelingshoofd Meldingenproces, vertelt: ‘Deskundigen in het hele land beantwoorden nog steeds de

meer complexe vragen. Vanuit onze centrale rol geven wij ondersteuning en coördineren we dit proces. Daarnaast zijn we van klachtenlijn doorgegroeid naar een professionele organisatie met 22 medewerkers. Ons nummer staat op al onze auto’s en boven alle snelwegen. Heden ten dage is de LI dé ingang voor burgers en (vaar)weggebruikers en hét visitekaartje van Rijkswaterstaat. En de burger? Diens rol verschoof van klager naar de ogen en oren van de organisatie.’

Rol sociale media In de toekomst ondergaat de LI weer een gedaanteverandering verwacht Marleen Teunissen, directeur Klant en Services. ‘Sociale media gaan een steeds grotere rol spelen bij verkeersmanagement en -informatie. We zullen onze communicatie via Twitter en apps, zoals die van ‘van A naar Beter’ intensiveren en uitbreiden. Eerst veranderde de LI van klachtenlijn in informatielijn, door vooraf voor betere communicatie te zorgen en klantsignalen vroeg in processen te verwerken. Straks gaan we van informatielijn naar regisseursfunctie.

Klantsignalen pikken we vooral via online media op. Doven we vanwege efficiency de lantaarns op bepaalde stukken snelweg? Dan monitoren we de signalen en gevoeligheden die klanten via sociale media delen. Dat helpt de organisatie om goede keuzes te maken en onze informatie daarop af te stemmen. Zo voorkomen we een vragengolf. In de toekomst gaan we ook meer participeren in online dis-

cussies. Zo proberen we de beeldvorming van onze (vaar)weggebruikers positief te beïnvloeden en actief informatie te delen.’

Verbreding Naast regisseren verbreedt de LI in de toekomst haar services op het gebied van publieksgericht netwerkmanagement. Door niet alleen een loket voor burgers en klanten te zijn, maar ook voor marktpartijen en aannemers. Daarnaast wil ze in de toekomst over zowel het hoofdwegennet als over het onderliggend wegennet communiceren. Uniforme, eenduidige communicatie komt daarmee steeds dichterbij.

wie Jan Rots wat hoogleraar constructie mechanica en voorzitter afdeling structural engineering waar TU Delft, faculteit Civiele Techniek kracht DECEmBER 2013 21

22 KRACHT DECEMBER 2013

KRACHT DECEMBER 2013 23

Flow creëer continue flow

colofon Kracht is een blad voor alle rijkswaterstaters.

Onderwerpen worden aangeleverd door collega’s uit het land. Uitspraken, meningen en citaten in dit blad weerspiegelen niet noodzakelijk de visie van het management van rijkswaterstaat. Kracht verschijnt 6 keer per jaar.

KRACHT maakt gebruik van Layar. Download de app en scan de pagina’s met het icoon om nog meer te ontdekken.

02-KRACHT-DEC_Inhoud.indd 2

Uitgave rijkswaterstaat corporate Dienst Opdrachtgever Marjan Buruma, rijkswaterstaat Bestuursstaf Projectleiding henk Kloosterhuis, rijkswaterstaat corporate Dienst BladcoÖrdinatie & realisatie Bureau Karin de Lange, Den haag Tekst & redactie Bureau Karin de Lange en BcP Eindredactie Shirley copijn en Saskia hinssen (Bureau Karin de Lange, 070 365 44 34) Beeldredactie Bureau Karin de Lange

Illustratie & fotografie Edwin Weers, Marcel rozenberg, Loek Weijts, thinkstock, Betonningsvaartuig rotterdam en rijkswaterstaat Beeldbank.

Oplage 13.000 exemplaren Artdirection Ontwerpwerk, Den haag Vormgeving Inpladi bv, cuijk Druk drukkerij Vos, Gemert Reacties, suggesties of onderwerpen?

Mail henk.kloosterhuis@rws.nl Vragen over de bezorging kun je sturen aan de afdeling Communicatie van je organisatieonderdeel.

13-11-13 15:34

STROOIGOED

Feiten en cijfers

Nieuwe uitgangspunten corporate communicatie

3702

50

kilometer scheepvaartroutes

KR8verhalen

Rijkswaterstaat ontwikkelt zich steeds meer tot een inrichter van de openbare ruimte. Wat betekent dat voor de communicatie van jouw werk of project? Hoe vertel je op een uniforme en heldere manier hoe we werken aan de veiligheid, leefbaarheid en bereikbaarheid van ons land? En hoe geef je in pakkende beelden en boodschappen weer hoe je dat samen met anderen aanpakt? In de volgende KRACHT staan we uitgebreid stil bij de nieuwe uitgangspunten voor de corporate communicatie en de implementatie daarvan. Nu al nieuwsgierig? Kijk dan op intranet bij Kennis en Expertise/Communicatie.

16.000 spitsmijdingen

2,3

kilometer ondertunneling A2

Facebook Bericht van Rijkswaterstaat: Door het wintermaterieel alvast in de herfst te testen, zorgt Rijkswaterstaat straks ook tijdens winterse omstandigheden voor een goede bereikbaarheid.

Jaap Gorter: Fijn te zien dat jullie je goed voorbereiden op winterse omstandigheden.

Getweet VTM wint Gouden Globe 2013

WEGGEBRUIKER:

@Rijkswaterstaat Hmm, ik denk dat de haaientanden hier verkeerd geplaatst zijn!

Einde A12 ter hoogte van het Malieveld.

Het Vessel Traffic Managementteam van Noord-Nederland heeft in oktober uit handen van directeur-generaal Jan Hendrik Dronkers tijdens de RWS-Netwerkdag Internationaal ‘De Gouden Globe 2013’ ontvangen.

Het team kreeg de prijs vanwege zijn inzet voor de verruiming van de vaargeul Eemshaven – Noordzee en omdat het in het afgelopen jaar het best zijn kansen pakte op internationaal gebied. Op de RWS-Netwerkdag Internationaal, dat in het teken stond van ontmoetingen tussen internationaal opererende RWS'ers, speeddates en workshops ging de DG in op de huidige positie van Rijkswaterstaat in Europa en in de wereld. Jan Hendrik memoreerde bij de uitreiking op de moeizame samenwerking met de Duitse overheid in het verleden. Dit leidde zelfs tot een vernietiging van het tracébesluit door de Raad van State in 2011 na Duitse bezwaren. Het VTM-team slaagde er op bewonderenswaardige wijze in deze complexe impasse met ons buurland vlot te trekken. Rijkswaterstaat kan weer verder, samen met Duitsland.

REACTIE RIJKSWATERSTAAT:

@dennishobbelink Dat ziet er bijzonder uit!

We gaan het voor u uitzoeken en houden u op de hoogte.

Yammer #Sarah Marx @ Kustbeheer Super dynamiek op de zandmotor tijdens de storm (beeld Argus camera 1 van 10.00 uur 28-10-2013). #Dick Visser: The place to be voor hen die witte tanden willen.

V.l.n.r. Dick As, Maarten Berrevoets, DG Jan Hendrik Dronkers, Vico de Bruijne, Remi Hoeve en Okke van Brandwijk (VTM-team)

KRACHT DECEMBER 2013 3

02-KRACHT-DEC_Inhoud.indd 3

13-11-13 15:25

porTreT

Personele mobiliteit

Tijdig je

kansen grijpen

hielp de adviseur mij met het schrijven van Rijkswaterstaat is volop in beweging. In oktober verscheen de begeleidende brief.’ het eerste O&F-rapport. Weet jij al waar jij straks het beste En had dat succes? tot je recht komt? Is dat in je huidige functie of in een ‘Het was eigenlijk direct raak. Op mijn andere? Misschien zelfs buiten Rijkswaterstaat. Mobiliteit eerste sollicitatie met mijn nieuwe cv biedt kansen om je verder te ontwikkelen. Bovendien wordt volgde al een uitnodiging om op gesprek te komen. Sinds 1 november ben ik teamzo veel mogelijk voorkomen dat RWS'ers verplichte vanleider van de managementondersteuners bij VWM.’ werk-naar-werk-kandidaten worden. Dennis van der Ven, teamleider managementondersteuners bij VWM en tot voor Komt iedereen in aanmerking kort or-voorzitter van Rijkswaterstaat Midden-Nederland, voor een mobiliteitstraject?

‘Ja, maar het is wel belangrijk dat je jouw roept zijn collega’s op het heft in eigen handen te nemen. behoefte met je leidinggevende bespreekt. Ik ‘Alles is mogelijk, maar je moet er wel zelf in investeren.’ ben erg te spreken over de begeleiding door

Hoe mobiel ben je tot nu toe zelf binnen Rijkswaterstaat?

‘Behoorlijk. Ik ben in 2008 begonnen bij Operationeel Beheer van destijds de dienst Utrecht. Dat was voor mij toen een uitdaging en het sloot goed aan bij mijn privésituatie. Maar na een paar jaar merkte ik dat het kader te klein was. Er waren voor mij geen uitdagingen meer. Daarom meldde ik me in 2012 aan voor de ondernemingsraad. Ik was benieuwd naar het werk daar. Tot mijn verbazing kozen ze mij meteen als voorzitter. Het pakte goed uit. Als ondernemingsraad wisten we redelijk wat uit het vuur te slepen voor onze collega’s. Dat eindigde afgelopen maart toen de diensten Utrecht en IJsselmeergebied samengingen in Rijkswaterstaat MiddenNederland. Tot 1 november was ik nog voorzitter van de tijdelijke ondernemingsraad van het nieuwe onderdeel.’

Hoe verliep je carrière hierna?

‘Het or-werk deed ik twee dagen in de week, de andere dagen werkte ik voor Operationeel

Beheer. Ook dat stopte in maart. Ik kon toen voor het district technische eisen gaan opstellen voor vergunningen, maar dat sprak mij niet erg aan. Hier word ik niet gelukkig van, dacht ik. Vervolgens gaf ik mijn leidinggevende aan dat ik graag een mobiliteitstraject wilde volgen. Na een gesprek hierover met een adviseur van het Corporate Mobiliteitscentrum, meldde hij mij daarvoor aan. Ik had de ambitie om leidinggevende te worden, in een coördinator- of teamleidersfunctie, liefst bij VWM. Maar het was de vraag of ik daarvoor met mijn mbo-diploma in aanmerking kwam.

Een loopbaanscan+ wees uit dat het prima zou gaan. Vervolgens zette ik mij er voor de volle honderd procent voor in. Samen met mijn mobiliteitsadviseur van het CMC stelde ik een mobiliteitsplan op. Als eerste werd mijn cv aangepast. Dat was volgens haar van dertig jaar terug, heel traditioneel.

Het is persoonlijker gemaakt met foto’s, een profiel, mijn ambities en met aanbevelingen. Het ziet er weer modern uit. Verder

de mobiliteitsadviseur van het CMC. De adviseurs hebben grote netwerken en kunnen je tippen over vrije plekken. Ze doen dit werk al jaren en weten van de hoed en de rand. De begeleiding is divers. Je kunt bijvoorbeeld een sollicitatietraining volgen, of een cursus om je LinkedIn-pagina op te frissen. De adviseurs kunnen je zelfs helpen bij het krijgen van een baan buiten Rijkswaterstaat.’

Wat is jouw advies aan collega’s?

Veel collega’s zien de mogelijkheden om te switchen wel, maar ze durven het oude niet los te laten. Mede door de grote veranderingen bij Rijkswaterstaat probeer ik collega’s aan te sporen om over die twijfel heen te stappen.

Om het OP2015 te laten slagen is het belangrijk dat medewerkers mobiel worden. Het verandertraject biedt kansen en het is beter om die tijdig te pakken dan over een jaar gedwongen mobiel te worden.’ http://corporate.intranet.rws.nl/ Kennis_en_Expertise/Bedrijfsvoering/ HRM/Mobiliteitsplein/

4 KRacHt DECEMBER 2013

04-KRACHT-DEC_Portret.indd 4

13-11-13 09:03

PROfIEL LEEftIjd PRIVÉ HOBBY’S

MOttO

35 jaar getrouwd, twee kinderen wandelen met het gezin, naar de film, uit eten gaan, kickboksen en biljarten begin met het einde voor ogen

KRacHt DECEMBER 2013 5

04-KRACHT-DEC_Portret.indd 5

12-11-13 09:17

context Wat betekent

KENNIS ‘Meer personele uitwisseling’

voor jou?

‘De juiste match’

‘Kennis beter benutten’

Gerda Tielens

Cornelis Israël

‘De VOR organiseert symposia en excur­ sies voor haar leden (oud­Rijkswater­ staters) om hun kennis op peil te houden.

Van zo’n honderd leden zetten we de kennis in voor Rijkswaterstaatprojecten, zoals voor het wegenprogramma Schiphol­Amsterdam­Almere, waarbij een oud­RWS’er het project als coach ondersteunde. Via het lobbycircuit horen we wat er speelt bij Rijkswaterstaat. Als Rijkswaterstaat een opdracht heeft, dan zorgen wij voor de juiste match. Jaarlijks zetten we zo’n vijftien oud­medewerkers in. Nu Rijkswaterstaat een personeels­ krimp heeft, gaat veel kennis verloren.

Vooral historische en gespecialiseerde kennis. Als VOR kunnen wij daarin facilite­ ren. Wij kennen de organisatie goed en blijven graag betrokken. Zelf ben ik inzet­ baar voor voorlichting over waterkwaliteit.

Nu geef ik bijvoorbeeld voorlichting op scholen over water en vertel ik over de rol van Rijkswaterstaat. Kennis waaraan jongeren later weer wat hebben. En ik kon mijn opgedane kennis bij Rijkswaterstaat vorig jaar inzetten voor een symposium over waterkwaliteit op de universiteit van Mexico. Zo gaat waardevolle kennis niet verloren en is kennis grensverleggend.’

‘Rijkswaterstaat benut zijn kennis onvol­ doende. Het bestuur gaf de opdracht: “Verbeter de interne kennisuitwisseling en die met de omgeving, zoals kennis­ instellingen. Laat kennis beter aansluiten bij onze primaire processen en productie.

Organiseer daarvoor ‘communities of practice’ rondom de hoofdkennisvelden.”

Sinds veel medewerkers op andere plekken zitten, bestaat het risico dat

pROfIEL

pROfIEL

pROfIEL

TNO Director of Research Earth, Environmental & Life Sciences LeeFtijd 43 ReageRen via aukje.hassoldt@tno.nl

Functie

Bestuurslid van de Kenniskring van de VOR LeeFtijd 65 ReageRen via gtielens@kpnmail.nl

Functie

Aukje Hassoldt

‘We waarderen kennis steeds meer.

Kennis is een belangrijk kapitaal.

Bij TNO stuur ik zo’n 350 mensen aan met kennis op het gebied van milieu­ onderzoek en olie­, gas­ en ondergrond­ onderzoek. Net als TNO heeft Rijkswater­ staat van oudsher vooral kwantitatieve kennis. In de laatste vijftien jaar ligt bij Rijkswaterstaat meer de nadruk op proceskennis. Hoe dichter je als kennis­ organisatie bij het politieke bestuur zit, hoe belangrijker proceskennis is. Met onze expertise in kennisontwikkeling en innovatie vullen we Rijkswaterstaat in onze samenwerking goed aan. Kennis ontwikkelen kost tijd, dus ook geld.

Kennisinstellingen buiten de overheid zijn zich hiervan meer bewust. In Neder­ land is er een cultuurscheiding tussen kennisinstellingen die wel en geen onderdeel zijn van de overheid. Ik juich het toe dat er meer personele uitwisse­ ling is: binnen de overheid meer mensen uit het bedrijfsleven en omgekeerd. In mijn dertien jaar bij Rijkswaterstaat heb ik veel geleerd. Ik begrijp hoe overheden werken en denken. Daarvan heb ik nu profijt bij TNO.’

Functie

kennis versnippert. Belangrijk is dat mensen van diverse organisatieonderde­ len gemeenschappelijke kennis en erva­ ringen uitwisselen. In zes pilots inventari­ seren we succesfactoren voor het werken met community’s en hoe deze bijdragen aan ons procesgericht werken. Na de inventarisatie adviseren we het bestuur over de noodzakelijke focus van de community’s en wat beter kan. Uit een pilot resulteerde al een top drie kennis­ risico’s, zoals de kennis van zestigplussers.

We moeten zorgen dat die kennis in de organisatie geborgd blijft. Daar kan de VOR ook aan bijdragen. Onze missie na de pilotfase: ‘Het werken met community’s organisatiebreed inzetten, om kennis beter te benutten.’

projectleider ontwikkeling community’s LeeFtijd 42 ReageRen via cornelis.israel@rws.nl

RWS’ers, partners en gebruikers reageren op een woord dat centraal staat binnen Rijkswaterstaat. Ook meepraten? Mail naar kracht@rws.nl.

6 KRacHt DEcEMBER 2013

06-KRACHT-DEC_Context.indd 6

13-11-13 09:05

COLUMN

Klantenbinding Een van de mooiste initiatieven bij Rijkswaterstaat van de laatste jaren is het instellen van de informatielijn 0800-8002. Het lijkt in deze tijd heel traditioneel: een telefoonnummer dat je kunt bellen, maar het werkt nog elke dag. Iedereen die tot 8 kan tellen, kan Rijkswaterstaat bellen!

Het hoort bij onze organisatie. Midden in de maatschappij, open naar gebruikers en publiek. En bereid om te vertellen hoe dat nou zit met weekendafsluitingen, hoogwaterstanden, zeer open asfaltbeton, intelligente dijken, zoutvoorraden of gedoofde wegverlichting.

Ik heb bewondering voor die medewerkers van de informatielijn. Welke vraag ook komt, zij hebben een antwoord paraat, zoeken het op, nemen dankbaar complimenten in ontvangst of spelen klachten door. Zij zijn de spreekbuis.

De niet onbelangrijke stemmen van Rijkswaterstaat. In staat om klantvriendelijk al die bellers te woord te staan.

In vele trainingen, KR8-sessies of workshops wordt vaak de vraag weer opgeworpen wie nou eigenlijk onze klant is. Da’s heel simpel: dat zijn de bellers naar onze informatielijn. In alle verscheidenheid zijn dat onze klanten.

En daarom zou het goed zijn als elke RWS-manager een paar avondjes een dienst bij de informatielijn draait.

Om de telefoon op te nemen en onze klanten te woord te staan. Om weer eens daadwerkelijk te ervaren waar we het allemaal voor doen. Een paar avondjes, als verplichte kost, meedraaien bij de informatielijn. Zo krijgt het woord lijnfunctie ook een extra dimensie.

En het mooie is dat het helemaal niet moeilijk is te realiseren. Alleen maar een kwestie van even het juiste nummer bellen...

Freek Wermer

KRACHT DECEMBER 2013 7

07-KRACHT-DEC_Column.indd 7

13-11-13 09:08

REPORTAGE

Groene loper:

kansen voo stad en sne Flaneren, fietsen of skeeleren door een lommerrijke Parklaan terwijl het verkeer zich ondergronds aan het zicht onttrekt. De A2, die voor vele Maastrichtenaren al jaren een barrière vormt tussen de omliggende wijken, krijgt in 2016 een verbindende functie. Het project ‘De Groene Loper’ beoogt een geïntegreerd plan voor stad en snelweg. Te beginnen met de eerste dubbellaagse tunnel in Nederland voor al het wegverkeer op de Route du Soleil.

Schurkten vooroorlogse wijken als Wyckerpoort en Wittevrouwenveld ooit vriendschappelijk tegen elkaar aan in de oude Maasbedding, in 1960 maakte de A2 daar abrupt een einde aan.

Het Zuid-Limburgse deel van de snelweg was dan wel de toegangspoort tot Europa, maar in de stad zelf gaf de A2 jarenlang veiligheids- en doorstromingsproblemen vanwege een groot aantal verkeerslichten. Daarnaast veroorzaakte de weg lucht- en geluidsoverlast. Door de A2 over een lengte van 2,3 kilometer te ondertunnelen, verdwijnt 80 procent van het huidige verkeer op de A2 onder de grond en verbetert de luchtkwaliteit in de omliggende wijken.

8 KRACHT DECEMBER 2013

08-KRACHT-DEC_Reportage-2.indd 8

12-11-13 09:45

or elweg 1

285.000 m3 beton (30.000 betonmixers)

miljard euro

2.000

1.100 nieuwe woningen

29.000

340.000 m2 te bekisten oppervlakte

ton wapening (1.500 vrachtauto’s)

lindebomen

30.000 m2 commercieel vastgoed

Feiten en cijfers KRACHT DECEMBER 2013 9

08-KRACHT-DEC_Reportage-2.indd 9

12-11-13 09:45

REPORTAGE 12.30 uur

15.00 uur

‘Eerste dubbellaagse tunnel in Europa’

‘Eindelijk herstel van de breuk tussen de oude wijken’

Tijdens schafttijd voor de medewerkers legt Maurice Debougnoux, plaatsvervangend omgevingsmanager van Rijkswaterstaat, uit waarom deze A2-tunnel in Maastricht zo bijzonder is. ‘Opvallend is niet zozeer de tunnelinstallatie of bouwtechniek, maar dat het de eerste dubbellaagse tunnel is in Europa die toegankelijk is voor al het wegverkeer. In tegenstelling tot de tunnels in bijvoorbeeld Parijs of Marseille mogen in de A2-tunnel naast personenauto’s ook vrachtauto’s, bussen en zelfs vervoerders van gevaarlijke stoffen. De tunnel krijgt vier aparte tunnelbuizen met elk twee rijstroken. De onderste twee buizen zijn voor het doorgaand verkeer richting Luik en Eindhoven. De bovenste twee voor het lokale en regionale bestemmingsverkeer.’

Ook de bouw zelf trekt belangstelling van een breed publiek. De VVV in Maastricht organiseert speciale rondleidingen vanuit het Informatiecentrum. En de tijdelijke voetgangersbrug trekt dagelijks tientallen tunnelwatchers die de werkzaamheden van dichtbij willen bekijken. Zoals meneer Gielissen: ‘Prachtig hoe de tunnel vorm krijgt. Vroeger zat ik ook in de staalbusiness. Om die reden vind ik het vooral interessant om te zien hoe de bouwtechnieken en materialen in de loop der jaren zijn veranderd.’ Verderop staat John Valcq. ‘Al twintig jaar kijk ik uit naar die tunnel. Vroeger woonde ik in Wittevrouwenveld en waren er maar drie oversteekpunten richting het centrum. De tunnel herstelt de breuk tussen de oude wijken. En het park dat hier komt, doet me denken aan de groene Maasbedding waar ik als kleine jongen speelde.’

12.30 uur

13.30 uur

15.00 uur

RIETTE WINKENS

JOHN VALCQ

13.30 uur

15.30 uur

‘A2-school: opleiden volgens principe uit de mijnbouw’

‘We rollen letterlijk een groene loper uit’

Bijzonder is ook het aandeel van social return in het project. ‘Hoewel dit niet als specifieke eis was opgenomen in de opdracht, is de gemeente Maastricht erin geslaagd een convenant met aannemerscombinatie Avenue2 af te sluiten’, legt Riette Winkens, projectmanager gemeente Maastricht, uit. ‘Op een manier die kenmerkend is voor de vroegere mijnbouw: opleiden volgens het leermeestergezelprincipe. En zo ontstond de A2-school. Avenue2 biedt leerwerkplekken en begeleidt de leerlingen in de dagelijkse praktijk. We streven ernaar om tien jaar lang gemiddeld 75 fte’s aan leerwerkplekken per jaar in te vullen. Daarbij kijken we vooral naar wat iemand wel kan. Zo helpen er momenteel mensen mee op de bouwplaats of werken ze bijvoorbeeld aan zaken om het bouwproject heen.

De resultaten van de eerste drie jaar zijn veelbelovend.

Werden er in 2011 - hoewel het maar om een halfjaar gaat 36 fte aan leerwerkplekken ingevuld, in 2012 waren dat 90 fte en in augustus 2013 kwamen we al aan 74 fte.’

‘Bovengronds ontstaat er inderdaad volop ruimte voor stedelijke vernieuwing’, vindt ook Bart Grote, omgevingsmanager bij Avenue2, consortium van Ballast Nedam en Strukton. ‘De nieuw aan te leggen Parklaan vormt hierin het rustgevende middelpunt. Op de plaats waar nu de A2 ligt, rollen we letterlijk een groene loper uit over een lengte van bijna 6 kilometer. Boven op de tunnel krijgt de parkachtige promenade een tweebaansweg met gescheiden rijbanen en in het midden een fiets- en voetpad. Deze tweebaansweg is bedoeld voor het verkeer van en naar de aangrenzende wijken.

Langs de Parklaan komen nieuwe woningen en is ruimte gereserveerd voor commercieel vastgoed.’

‘De tunnel herstelt de breuk tussen de oude wijken’

10 KRACHT DECEMBER 2013

08-KRACHT-DEC_Reportage-2.indd 10

12-11-13 09:45

15.45 uur

16.15 uur

‘Veel speelruimte voor de invulling van dit plan’

‘Continu afstemming nodig over de doorstroming’

‘Het geïntegreerde plan voor stad en snelweg maakt dit project voor ons uitdagend’, vervolgt Bart. ‘Mooi is dat er veel speelruimte is voor de invulling van dit plan.

De opdrachtgevers - Rijkswaterstaat, de gemeenten Maastricht en Meerssen en de provincie Limburg - startten het aanbestedingstraject met een ambitiedocument bestaande uit een pakket functionele eisen en een budget. Op basis daarvan konden we ook twee brede tunnels naast elkaar bouwen, maar dan zouden we de ruimte nooit zo efficiënt kunnen gebruiken. Bovendien hadden we dan nog meer vastgoed moeten slopen en bijbouwen.

Omdat de verkeerskundige- en stedenbouwkundige ontwikkelingen even zwaar wogen, schreven we uiteindelijk in met een plan dat de bereikbaarheid en de doorstroming in Maastricht verbetert én dat kansen biedt voor de ontwikkeling van de aangrenzende buurten.’

‘Het binnenstedelijke aspect maakt dit project wel behoorlijk complex’, benadrukt Maurice Debougnoux.

‘De opdrachtnemer werkt letterlijk tegen de gevels aan.

Dat vereist intensieve communicatie met omwonenden.

Respect hebben voor elkaars belangen is hierbij essentieel.

Het intrillen van damwanden dicht bij de snelweg is werk dat we normaal gesproken het liefst ’s nachts willen doen om het verkeer zo min mogelijk te hinderen. In dit geval moeten we rekening houden met de nachtrust van omwonenden en plannen we deze werkzaamheden op een ander moment in. Omdat het verkeer gedurende het hele project gewoon moet blijven doorrijden, is continu afstemming nodig over de doorstroming op de hoofdwegen en het onderliggende wegennet. Om ervoor te zorgen dat weggebruikers zo min mogelijk hinder ervaren, verplaatsten we de oorspronkelijke A2 tijdelijk naar het westen.’

15.30 uur

15.45 uur

BART GROTE

16.00 uur

16.15 uur

MAURICE DEBOUGNOUX

16.30 uur

‘Vooruitlopen op de troepen wat ‘Samen de stad betreft leefomgeving en milieu’ bereikbaar houden’ Interessante bijkomstigheid van dit project is dat Rijkswaterstaat op het gebied van leefomgeving en milieu vooruitloopt op de troepen. Jeroen Maas, die als omgevingsmanager vanuit Rijkswaterstaat bij het project is betrokken, legt uit: ‘Toen we de eerste schetsen voor deze tunnel presenteerden in 2004, was al sprake van gedeelde financiering vanuit de gemeente en provincie en de voormalige ministeries van VenW en VROM. Dat heeft alles te maken met de aard van het project en de locatie ervan in de stad. De ondertunneling van dit gedeelte van de A2 verbetert immers zowel de doorstroming op de weg als de leefbaarheid in de omliggende wijken. Met andere woorden: al lang voordat Rijkswaterstaat officieel de kennis- en uitvoeringstaken overnam van AgentschapNL stond aandacht voor milieu en leefomgeving al hoog op de agenda bij dit project.’

‘De ondertunneling van de A2 is overigens één manier om de toenemende verkeersdrukte op te vangen’, vervolgt Maurice. ‘Daarnaast is ook Maastricht Bereikbaar opgericht. Dit programmabureau neemt samen met de regio en het bedrijfsleven andere maatregelen die de bereikbaarheid in de stad verbeteren. Zo komt er onder meer een P&R-terrein bij het nieuwe treinstation in de buurt van bedrijventerrein Beatrixhaven in MaastrichtNoord. Ook ondersteunt Maastricht Bereikbaar werkgevers bij het opzetten van een pilot Slim Werken of het ontwikkelen van een beloningssysteem voor medewerkers die de spits mijden. Want de verantwoordelijkheid voor een veilig, bereikbaar en leefbare stad is uiteindelijk de verantwoordelijkheid van iedere weggebruiker.’

KRACHT DECEMBER 2013 11

08-KRACHT-DEC_Reportage-2.indd 11

12-11-13 09:45

MOOI WERK

Aan alles was gedacht

Nieuwe scheepvaartroutes Noordzee

In de nacht van 31 juli op 1 augustus wijzigde Rijkswaterstaat exact om 02.00 uur de scheepvaartroutes op de Noordzee.

De maatregel was noodzakelijk om het Nederlandse deel van de Noordzee beter en veiliger te kunnen gebruiken. In de twee etmalen voorafgaand aan het uur verlegden drie betonningsvaartuigen de boeien. Na vijf jaar voorbereiding was de evaluatie klip en klaar: aan alles was gedacht.

Petje af ‘Ik was bij de invoering van het systeem betrokken door het begeleiden van de scheepvaart vanaf rijksvaartuig Zirfaea. Ik kan niet anders dan mijn petje afnemen voor de wijze waarop Rijkswaterstaat en de Kustwacht de operatie hebben uitgevoerd: tijdig de zeekaarten aanpassen, wereldwijd over de veranderingen communiceren, flyers verspreiden via loodsen en in vissershavens. Op sommige schepen zat na een reis van weken de nieuwe situatie nog niet in het elektronisch navigatiesysteem. Ook daarmee was rekening gehouden. Ze werden door de versterkte verkeersbegeleiding keurig op de juiste route gebracht.’ Ruud Busink Noordzeeloods bij Koninklijke Dirkzwager

12 KRACHT DECEMBER 2013

12-KRACHT-DEC_Mooi werk2.indd 12

12-11-13 11:46

Elk detail doordacht ‘Ik kijk terug op een van de mooiste taken die ik met mijn betonningsvaartuig op zee heb uitgevoerd. Het is heel bijzonder om in maximaal twee etmalen samen met twee andere schepen een dergelijke klus te klaren. In die tweemaal 24 uur waren we ons goed bewust van het voorafgaande lange traject van voorbereiding. Elk detail was doordacht en afgewogen. Alles ging volgens plan. Dat hebben we ook teruggekregen uit de maritieme wereld. Niets dan complimenten.’

Wil Padmos gezagvoerder betonningsvaartuig Rotterdam

Grondige voorbereiding ‘Wat we hebben gedaan, kun je het best vergelijken met het opheffen van veel provinciale wegen en het bundelen van het verkeer dat van die wegen gebruikmaakte, op een paar snelwegen. Van de 4260 kilometer aan vaarwegen op ons continentaal plat is 3702 kilometer overgebleven. Die ruimte is nu beschikbaar voor ander gebruik. Tegelijkertijd is het aantal risicovolle kruisingen van vaarroutes afgenomen. Vooral vanwege de toename van de veiligheid én de grondige voorbereiding samen met alle betrokken partijen, stemde de International Maritime Organization vorig jaar met de wijziging in.’

Jacques van Kooten projectleider Rijkswaterstaat Zee en Delta

Tik op tablet of pc eens www.marinetraffic. com/ais/nl/ in. Dan zie je de schepen die nu binnen het bereik van het AIS-signaal op de Noordzee varen. Bedenk vervolgens dat het alleen maar drukker wordt op zee. En dat diverse activiteiten de komende jaren meer ruimte nodig hebben en niet samengevoegd kunnen worden. Een windturbinepark bijvoorbeeld is niet te combineren met een scheepvaartroute of met zandwinning.

Rijkswaterstaat heeft met het oog op de toekomst de ruimte op zee beter geordend en tegelijkertijd enkele scheepvaartroutes die kriskras door elkaar liepen, gebundeld. Resultaat: meer ruimte en veiliger scheepvaartverkeer.

KRACHT DECEMBER 2013 13

12-KRACHT-DEC_Mooi werk2.indd 13

13-11-13 09:11

AcHteRgRonD

‘De KR8 van jouw ervaring’

MijnIdee

Heb je een idee voor het verbeteren van het werkproces?

Van de lessen die we leren, komt zeventig procent voort uit overlevering. Nóg sterker zijn verhalen met een gezicht. De reizende KR8-tentoonstelling geeft daarom letterlijk vorm aan de KR8-ervaringen in de organisatie en brengt het gedachtegoed hierover een stap verder.

Het afgelopen halfjaar prijkten op meerdere locaties in het land portretten van Rijkswaterstaters en hun KR8-ervaringen op panelen. Voorbeelden van ideeën die de klantwaarde een boost geven, de doorlooptijd van projecten verkorten of de efficiency verbeteren. En die bijdragen aan de medewerkersbetrokkenheid binnen Rijkswaterstaat. ‘Die verhalen waren er, maar werden moeizaam verspreid’, zegt Peterianne Innemee-van Oel, coördinator van de KR8-tentoonstelling. ‘We besloten ze daarom zelf op te halen. Het resultaat: vijftig KR8-verhalen en evenveel geportretteerden, van een weginspecteur tot een directeur. Elk verhaal illustreert het gedachtegoed van KR8 of gaat over ideeën van

Schrijf jouw inspirerende "De KR8 van ..." op een viltje.

medewerkers die hun eigen werkprocessen willen verbeteren. Want uiteindelijk gaat het erom dat de verhalen inspireren om zelf aan de slag te gaan met KR8.’

Programma De tentoonstelling is overigens dé gelegenheid om er een eigen “programma op maat” omheen te organiseren.

Peterianne: ‘Wij bieden het podium, maar de invulling van het programma is aan de organisatieonderdelen.

De KR8-coördinator en zijn KR8-team faciliteren de activiteiten. Van een boter-bij-de-vis-show of workshop KR8 voor dummy’s tot een uurtje hersengymnastiek van illusionist George Parker of een KR8-ervaringsdag. Ze laten medewerkers ervaren wat KR8 inhoudt en hoe ze zich daarin verder kunnen bekwamen.’

MijnIdee ‘Collega’s met concrete ideeën voor het verbeteren van hun werkproces kunnen die op een viltje schrijven en op het paneel prikken of een collegakaartje meenemen ter inspiratie’, vervolgt ze. ‘De ideeën op de stippenlijnen van ‘Mijn KR8 is…’ hoeven niet hoogdravend of ingewikkeld te zijn. Vaak zijn het juist de kleine verbeteringen die het verschil maken in je werk. Denk aan een zelfontworpen kar, waarmee een weginspecteur de zware pionnen bij wegafzettingen kan verplaatsen.’

14 kracht DECEMbER 2013

14-KRACHT-DEC_Achtergrond2.indd 14

13-11-13 15:27

ACHTERGROND

De KR8 van:

EIZENDE KR8 TENTOONSTELLING

DeKR8 reizenDe werkers vanuit hun eigen of idee verbeteren en k aan beleid verbinden.Kr8-tentoonstelling De KR8 tentoonstelling reist alle hoofdlocaties in Nederland.

Aan de slag met KR8

Medewerkers vanuit hun eigen KR8 of idee verbeteren en praktijk aan beleid verbinden.

De KR8-tentoonstelling reist langs alle hoofdlocaties van Rijkswaterstaat in De KR8 van: Nederland.

De KR8 van:

MIJNIDEE

3

Schrijf jouw inspirerende “De KR8 van ...” op een viltje

2

G

ing op met s met ën.”

Prik je idee op het prikbord en registreer het op het op intranet, (zoek naar: MijnIdee)

Zoek naar "MijnIdee".

4

ERVARING

En wordt zo ondernemer van je eigen idee

e doe je ervaringMeedoen? op met Het reisschema van de aat naar huis met tentoonstelling voor volgend pectief ter met Ideeën.”jaar is nog niet bekend. Wil je dat

ienst

3

Schrijf jouw inspirerende Prik je idee op het prikbord en MijnIdee “De KR8 vanregistreer ...” ophet een viltje op het intranet.

de KR8-tentoonstelling ook een pitstop maakt op jouw locatie?

Stuur een mail naar KR8@rws.nl of neem contact op met Waardestroom Peterianne Innemee-van Oel.

Prik je idee op het prikbord Tjin Liep Shie, enBrigitta registreer het op het op intranet, manager projectbeheersing PPO (zoek naar: MijnIdee)

MijnIdee

Lees op de tentoonstelling 1 de portretten van Rijkswaterstaters met een eigen verhaal.

elimineer verspillingen

‘Vanuit Programma’s, Projecten en Onderhoud (PPO) ben ik bij Rijkswaterstaat onder meer verantwoordelijk voor de gevelisolatie van 15.000 woningen in Haarlem.

Als ik in het projectteam aangeef dat ik mogelijke verspillingen wil elimineren, dan komt dat bij collega’s soms over als een persoonlijke aanval. De KR8tentoonstelling bracht hier verandering in. Ook de projectmedewerkers die we inhuren hebben we laten kennismaken met KR8. Zij volgden de workshop, KR8 ACHTERGROND voor dummy’s en een bijeenkomst over hoe je efficiënt omgaat met vergunningverlening. Nu begrijpen ze veel beter dat verspillingen meestal in processen schuilen in DE REIZENDE KR8 en TENTOONSTELLING plaats van in mensen.

De tentoonstelling alle Medewerkers vanuit hun eigen KR8 of idee verbeteren en aanverwante activiteiten leidden er ook toe dat we ons praktijk aan beleid verbinden. De KR8 tentoonstelling reist project hebben aangemeld bij een KR8-deskundige. langs alle hoofdlocaties in Nederland.

Het proces van het versturen van de eerste bewonersbrief tot de daadwerkelijke gevelisolatie herhaalt zich in dit project 15.000 keer. Het loont dus de moeite om te kijken of we de doorlooptijd kunnen verkorten.’

Heb jij een idee voor het verbeteren van het werkproces?

2

Schrijf jouw inspirerende “De KR8 van ...” op een viltje

En word zo ondernemer van je eigen idee.

DE KRACHT VAN DE ERVARING

4

En wordt zo ondernemer van je eigen idee

Aan de hand van een simulatie doe je ervaring op met 5 kernprincipes van KR8. Je gaat naar huis met handvaten voor “Elke Dag Beter met Ideeën.”

De Kracht van De ervaring

Aan de hand van een simulatie doe je ervaring op met 5 kernprincipes van KR8.

Je gaat naar huis met handvaten voor "Elke Dag Beter met Ideeën."

Flow creëer continue flow

Klantperspectief product of dienst

Klantperspectief product of dienst

Gebundeld op intranet Hoewel de kracht van een verhaal nooit verloren gaat, is de actualiteit van de inhoud wel aan veranderingen onderhevig. Daarom willen we alle KR8-verhalen uit de organisatie op intranet plaatsen. Op die manier kunnen we met één druk op de knop nieuwe ervaringen toevoegen en oude archiveren. Door ze digitaal beschikbaar te maken, kunnen de lezers de succesverhalen ook gemakkelijker met elkaar delen via e-mail of een link op Yammer. Dus: verspreid het woord en deel je eigen elimineer verspillingen ideeën en ervaringen met KR8!

Continu verbeteren Streef naar perfectie

Waardestroom elimineer verspillingen

Waardestroom

Schakel om naar vraaggestuurd systeem: pull in plaats van push

Flow creëer continue flow

KRAcht DEcEMBER 2013 15

14-KRACHT-DEC_Achtergrond2.indd 15

13-11-13 09:15

‘Het succes zit hem in het collectief’ Eric Uijting, directeur van mobiliteitsdienst ForenZo

HANS STEVENS (LINKS) EN ERIC UIJTING

16 KRACHT DECEMBER 2013

16-KRACHT-DEC_Interview.indd 16

13-11-13 09:22

INTERVIEW

Een

stoer plan Eind volgend jaar 16.000 spitsmijdingen op de belangrijkste knelpunten van het Rotterdamse wegennet. Een onmogelijke missie?

Nee, het is een reëel stoer plan voor een stoere stad, vinden twee Brabanders. Een gesprek met Hans Stevens, programmamanager van De Verkeersonderneming en Eric Uijting, directeur van mobiliteitsdienst ForenZo. De Verkeersonderneming is een samenwerkingsverband van de gemeente Rotterdam en de stadsregio, het havenbedrijf en Rijkswaterstaat. Samen willen ze structureel korte metten maken met het fileprobleem in Rotterdam: in de haven, in de stad en in de regio. Mobiliteitsdienst ForenZo helpt mee die missie te realiseren.

Dit bedrijf is één van de zestien winnaars van een bijzondere aanbesteding. Hans: ‘In overheidskringen hoor je vaak: “De markt moet het maar doen”. Als je dat roept, dan moet je daarin ook faciliteren. Dus heeft De Verkeersonderneming een marktplaats voor mobiliteit opgericht, een ontmoetingsplek waar mobiliteitsdiensten en klanten elkaar treffen. De marktplaats kent drie principes: voortdurend reizigers faciliteren, betrokken reizigers werven die zelf een bijdrage leveren aan de fileproblematiek en samen bijdragen aan het beter functioneren van stad en regio.

Daarnaast organiseren we bijeenkomsten in de verschillende gebieden in de regio, waar mobiliteitsdiensten regelmatig werkgevers en werknemers ontmoeten. Zo zorgen we voor klantenuitbreiding van de mobiliteitsdiensten.’

Business case In oktober deed De Verkeersonderneming een eerste aanbesteding voor mobiliteitsdiensten. En het was aan de markt zelf om oplossingen te vinden voor het probleem. Hans: ‘De mobiliteitsdiensten moesten wel een sluitende business case aandragen. Er waren twee doorslaggevende criteria: laat zien hoe je spitsmijdingen bereikt en monitort. En zorg dat na drie jaar de geleverde dienst nog levensvatbaar is, zonder overheidssubsidie.

Belangrijk in de aanpak is verder dat werkgevers, werknemers, bewoners en bezoekers van belangrijke gebieden in Rotterdam weten dat mobiliteitsdiensten vernieuwende oplossingen bieden die op maat zijn.’

Ontzorgen De aanbesteding leverde zestien winnaars op, waaronder ForenZo, een initiatief van klantcontactbedrijf Patch en de ANWB. Eric: ‘Als landelijk platform voor duurzaam reizen zijn we erg blij tot de winnaars te behoren. In Rotterdam ligt een enorme uitdaging. Wij richten ons vooral op mensen die tot vijftien kilometer van hun werk wonen. Van hen gebruikt zestig procent nog altijd de auto. Dus daar is terrein te winnen. Ons doel is elke dag 300 auto’s minder in de spits. Via het ForenZo webportal kunnen werkgevers lid worden. Is de werkgever lid, dan bepalen we samen realistische doelen en opent zich het platform voor de werknemer. Voordeel is dat we de werkgever ontzorgen en campagnes en events organiseren, waar we producten, zoals (elektrische) fietsen en scooters promoten. Uiteindelijk willen we mensen prikkelen om de fiets te nemen. Want het gaat om gedragsverandering. Daarbij maken we onder meer gebruik van financiële voordelen, zoals een prijskorting van de fietsfabrikant of een korting op een ziektekostenverzekering.

Zo kun je tal van beloningssystemen bedenken. Dat als mensen op de fiets stappen, ze niet alleen denken dat het goed is voor de CO2-reductie, maar ook gezond voor zichzelf. Werknemers kunnen zich op ons platform registreren en reageren op het aanbod. Hierbij werken we nauw samen met de lokale aanbieders.’

Het collectief Eric vindt het mooie van deze aanbesteding dat het marktpartijen dwingt tot een langetermijnvisie. Eric: ‘In de eerste fase willen we zo’n 15.000 werknemers bereiken bij zo’n 200 bedrijven. Bij het mkb gaat het wellicht sneller qua communicatie en besluitvorming.

Maar we pakken ook grote bedrijven mee en verder

KRACHT DECEMBER 2013 17

16-KRACHT-DEC_Interview.indd 17

13-11-13 09:22

‘Een ontmoetingsplek waar mobiliteitsdiensten en klanten elkaar treffen’ Hans Stevens, programmamanager van van De Verkeersonderneming

alle branches en werknemersklassen. Als ze eenmaal over de streep zijn, dan moet je het contact warm houden en meerwaarde blijven tonen.’ De mobiliteitsdienst wil volgend jaar fietsplannen in de Rotterdamse regio aanbieden met beloningsvouchers, faciliteiten en campagnes bij werkgevers. Ze heeft al contacten bij leveranciers.

Eric: ‘Het gaat ons niet alleen om de financiële prikkels voor klanten. Het succes zit hem in het collectief en dat het heel stoer is als je in Rotterdam fietsend naar je werk gaat.’ Hans vult aan: ‘Stoer is het ook dat de overheid risico’s neemt door niet zelf oplossingen te bedenken, maar de markt aan zet te laten en deze tegelijkertijd maximaal te faciliteren om tot oplossingen te komen.

En het is stoer dat marktpartijen meedragen in het risico om de uitdaging aan te gaan.’

Tweede aanbesteding In de tweede aanbesteding richt De Verkeersonderneming zich op samenhangend beleid. Hans: ‘Stel dat we met een oplossing van een dienstverlener ook meteen de luchtkwaliteit in een gebied kunnen verbeteren, dan zullen we dat niet laten. Of als we iets kunnen doen met een mobiliteitsoplossing om 18.000 werkzoekenden in Rotterdam-Zuid een betere toegang te geven tot de arbeidsmarkt. Kortom: als we ook duurzaam, economisch en sociaal-maatschappelijk iets kunnen betekenen, dan doen we echt iets goeds voor de mensen die hier wonen, leven en werken.’

Beter Benutten De uitdaging is met alle partijen eind volgend jaar 16.000 spitsmijdingen per dag te realiseren. Het wegennet met knelpunten in de Rotterdamse regio omvat de A15, A16, A20, A13 en een aantal belangrijke verbindingspunten, zoals de Algerabrug, de Erasmusbrug en de Maastunnel.

Het programma hangt samen met Beter Benutten, dat ook een looptijd tot 2014 heeft. Hans: ‘De eerste aanbesteding voor mobiliteitsdiensten is goed voor een kwart van de spitsmijdingen in de gebieden Spijkenisse, Waalhaven, Krimpen aan den IJssel, Capelle aan den IJssel en deelgemeente Prins Alexander. In november startte een tweede aanbesteding voor aanbieders van mobiliteitsdiensten. Daarbij stonden de zes resterende gebieden centraal, waaronder het centrum van Rotterdam.’

Ineke van der Hee, HID van Rijkswaterstaat West-Nederland Zuid: ‘Ik ben blij met dit vernieuwende idee om de files aan te pakken. In het kader van het programma Beter Benutten zijn we op zoek naar oplossingen voor de files op de ruit van Rotterdam. Samen met gemeente, stadsregio en havenbedrijf hebben we de handen ineengeslagen en vormen we de Verkeersonderneming. Het is een mooi voorbeeld van Sterk in de regio, waarbij we een duurzame verbinding zoeken met onze regionale partners.

Ik kijk uit naar de resultaten van de mobiliteitsdiensten, want die hebben we hard nodig.’

18 KRACHT DECEMBER 2013

16-KRACHT-DEC_Interview.indd 18

13-11-13 15:30

GROEN EN GEEL Hoe kijkt de buitenwereld tegen de inspanningen van Rijkswaterstaat aan? Behalve schouderklopjes zijn er terecht of onterecht ook ergernissen. Nu in KRACHT…

Rijkswaterstaat werkt dagelijks aan een veilig, leefbaar en bereikbaar Nederland. En als er iets misgaat, bijvoorbeeld op de N33, dan kunnen we burgers ook snel weer tevreden stellen.

Anita Marsman rijdt frequent voor haar werk over de N33. Een gevaarlijke verkeerssituatie op de weg was reden om hiervan melding te doen.

‘Sinds enkele weken is er vanaf Assen, net na de afslag Veendam, een soort slingerbocht in de weg. Vreemd genoeg mag je op dit stuk van de N33 100 km per uur rijden, terwijl voor andere delen van de N33 70 km per uur geldt.

De gevaarlijke bocht werd ook niet met een waarschuwingsbord aangegeven. Het overvalt je als je plotseling een tegenligger in de bocht met 100 km per uur ziet komen aanrijden. In twee weken overkwam het mij twee keer dat een tegenligger over de middenlijn reed. Dat kan tot erg gevaarlijke situaties leiden. Voor mij was het een reden om dit te melden. Rijkswaterstaat nam mijn melding netjes en snel in behandeling. Binnen enkele dagen was bij de slingerbocht een verkeersbord met 70 km per uur geplaatst. En kort daarna waren er ook rode en groene lampen op de weg die aangeven of je je aan de snelheid houdt. Super dat dit zo is opgelost.’

Dirk Fikkema, technisch adviseur omgeving, werkt aan het project ‘verdubbeling N33’ voor Rijkswaterstaat.

‘De N33 is berucht vanwege de vele verkeersongelukken.

Daarom werken we aan een wegverdubbeling met veiligheid als hoofddoel. De weg is nu een grote bouwput door de aanleg van viaducten, tunnels, twee extra rijstroken en een middengeleiderail. Behalve van mevrouw Marsman kregen wij gelijktijdig van een collega van het district Groningen-Drenthe de melding dat snelheidsbeperkingsborden ontbraken bij de slinger. De opdrachtnemer had dit niet tijdig geplaatst, zo bleek achteraf. Kort na de melding gebeurde dit alsnog. De bocht bleek bij controle ’s nachts goed zichtbaar. Toch plaatste de aannemer voor beter zicht naast de weg reflecterende baakschilden en een permanente snelheidsregistratie om de weggebruiker te attenderen op z’n eigen rijgedrag.

De 0800-lijn van Rijkswaterstaat gaf de getroffen maatregelen door aan mevrouw. Zelf maken we nu vaker de afweging om melders voortaan persoonlijk te bellen.

Dan kun je ze ook een tijdsplanning doorgeven, zodat mensen weten dat we hun reacties serieus nemen.

En ze zijn op de hoogte van de voortgang.’

KRACHT DECEMBER 2013 19

19-KRACHT-DEC_groen en geel.indd 19

13-11-13 15:33

BOTER BIJ DE VIS Obstakels? Ergernissen? Rijkswaterstaat doet boter bij de vis. Ideeën van medewerkers zijn een springplank naar een sterkere organisatie.

Jacolien Eijer, kennismanager bij Rijkswaterstaat Water, Verkeer en Leefomgeving, reist voor haar werk veel met de trein naar Lelystad, Utrecht, Delft en Den Haag. Meerdere afspraken maken op één dag was vaak lastig. Volgens haar kon het reizen naar RWS-locaties efficiënter.

Ze bedacht een slimme oplossing.

Bij een speurtocht op internet belandde ze op de ANWBcarpoolsite samenrijden.nl. Maar aan het aanbod op die website had ze weinig. ‘Als ik van Utrecht naar Lelystad moest, kreeg ik een rit aangeboden van Wageningen naar Dronten.’ Veel logischer was het om te kijken of ze niet met RWS-collega’s kon meerijden, die vaak op dezelfde locaties zijn. ‘Bovendien is het leuk om met collega’s samen te reizen en onderweg te praten over waarmee je bezig bent.’

Dus nam Jacolien contact op met de ANWB.

App op Intranet Daar kwam haar telefoontje als geroepen. Het aantal gebruikers van samenrijden.nl stagneerde en de ANWB had al bedacht dat het systeem beter werkt als carpoolers zich vanuit een besloten gemeenschap aanmelden. Rijkswaterstaat met tienduizend werknemers was een interessante testcase.

De ANWB stelde de tool gratis beschikbaar voor aanpassing aan de RWS-situatie. Sinds half september staat de carpoolapp voor RWS’ers als webservice op Intranet (link carpoolpagina: rws.samenrijden.nl).

Nu is het zaak de rittenbemiddelaar te promoten bij alle RWS’ers. Dat doet Jacolien samen met de mensen van Beter Benutten die ook achter de campagne ‘Westraven bereikbaar’ zitten. ‘Zij zijn goed in monitoren. Dus over een halfjaar weten we of het een succes is.’

20-KRACHT-DEC_BoterVis.indd 20

13-11-13 10:19

buitenwacht

nodig: andere

kennis ‘Beheer en onderhoud’

‘Meten en rekenen’

‘Rijkswaterstaat staat de komende decennia voor de opgave om een flink deel van de infrastructuur te vervangen of te renoveren. Veel van onze infrastructuur nadert het einde van haar levensduur. Zo’n tweederde van de bruggen, viaducten en sluizen van Rijkswaterstaat is ouder dan 30 jaar. En een aanzienlijk deel is zelfs ouder dan 40 jaar. Bovendien veroudert een groot deel veel sneller dan verwacht. De constructies moeten in deze tijd veel meer en veel zwaarder verkeer verwerken dan waarvoor ze zijn ontworpen. Ook dijken, dammen en stormvloedkeringen hebben het zwaar te verduren door de zeespiegelstijging. Daar komt nog bij dat lang niet al onze rivieren en kanalen zijn berekend op de verwachte groei van het scheepvaartverkeer. Kortom, beheer en onderhoud worden steeds belangrijker in het werk van Rijkswaterstaat. En aangezien geld in deze tijd schaars is, hebben we behoefte aan nieuwe kennis over hoe we onze infrastructuur effectief kunnen onderhouden.

Het helpt ons enorm dat technische universiteiten onderzoek doen naar veroudering van materialen, zoals beton en asfalt.’

‘Science, engineering en design in een goede mix, daar gaat het om. We leggen wetenschappelijke fundamenten met microproeven, zoals het onderzoeken van het verouderingsproces van beton. En met driedimensionale rekenmodellen die de technische levensduur nauwkeuriger voorspellen. Vervolgens schalen we die fundamentele materiaalkunde en mechanica op naar constructieniveau, engineering. Voor constructieproeven nemen we complete brugdekken mee naar het lab. We meten, rekenen en onderzoeken verborgen reserves. Ook doen we veldproeven van verzakkingen, trillingen en materiaaldegradatie. Dat alles leidt tot beoordeling van de toestand nu en straks. Hierna volgt upgrading. We creëren nieuwe technieken om de levensduur van materialen te verlengen.

Zoals biobeton met beestjes die zorgen dat de scheuren dichtgaan. Of zelfherstellend asfalt met staalvezels waar je met een grote magneet overheen gaat en de weg weer vrijwel nieuw is. Voor de juiste beslissingen, integreren diverse deskundigen de kennis, met gebruik van ICT. Dat is design. We werken samen met Rijkswaterstaters aan rentmeesterschap van de civiele infra.’ wie Jan Rots wat hoogleraar constructie

wie Jan Hendrik Dronkers wat directeur-generaal waar Rijkswaterstaat

mechanica en voorzitter afdeling structural engineering waar TU Delft, faculteit Civiele Techniek kracht DECEmBER 2013 21

21-KRACHT-DEC_Buitenwacht.indd 21

13-11-13 15:32

TOEN-NU-STRAKS

10 Landelijke jaar

Informatielijn

De Landelijke Informatielijn van Rijkswaterstaat bestaat tien jaar.

Wat bij de oprichting in 2003 begon als klachtenlijn, evolueerde in de loop der jaren tot een professionele organisatie voor publieksinformatie.

Ook in de toekomst verwacht Rijkswaterstaat weer een gedaanteverandering.

Naar een nieuw imago

Professionaliseren

Rijkswaterstaat vóór 2003 was geen publieksgerichte overheidsorganisatie: in zichzelf gekeerd en nauwelijks naar buiten tredend. Dat moest anders, want (vaar)weggebruikers verlangden naar een plek waar ze met de organisatie in contact konden komen. Bovendien was voor Rijkswaterstaat zelf ook de tijd rijp om met het publiek te communiceren. De start van de Landelijke Informatielijn (LI), met telefoonnummer 0800-8002, voorzag in die behoefte. Het werd een omslag naar een publieksgerichte organisatie.

De LI functioneert nu nog steeds zoals het in 2003 is opgezet: 365 dagen per jaar van 06.00 uur tot 22.30 uur en 24/7 per e-mail.

Het meeste contact gaat per telefoon, maar zelfs anno 2013 zijn (handgeschreven) brieven niet uit het beeld verdwenen. Bij het beantwoorden zetten medewerkers technisch jargon om in begrijpelijke taal voor de klant.

Maar wat zijn de verschillen met tien jaar terug? Jaap Frommé, afdelingshoofd Meldingenproces, vertelt: ‘Deskundigen in het hele land beantwoorden nog steeds de

Database wordt kennisbank ‘Feilloos ging dat niet’, vertelt Anneke van den Berkmortel, toen hoofd Landelijke Informatielijn. ‘Op de dag van de lancering, 8 november 2003, liet de techniek ons in de steek en lag het systeem plat. Ondanks de valse start ontwikkelde de LI zich snel

tot een bewogen front office, waar weggebruikers - en later vaarweggebruikers naartoe belden met vragen of opmerkingen over rijks(vaar)wegen. ’Tien telefonisten legden de duizenden meldingen in de eerste maand in de database vast. Over ongelukken, gaten in de weg en defecte verlichting.

Rijkswaterstaat deed hierbij zijn voordeel en bovendien ontstond zo een klantenbestand.

Door (standaard) antwoorden op te slaan, kwam een kennisbank tot stand, die verder in de tijd steeds slimmer werd.

22 KRACHT DECEMBER 2013

22-KRACHT-DEC_Toen-straks.indd 22

13-11-13 09:53

meer complexe vragen. Vanuit onze centrale rol geven wij ondersteuning en coördineren we dit proces. Daarnaast zijn we van klachtenlijn doorgegroeid naar een professionele organisatie met 22 medewerkers. Ons nummer staat op al onze auto’s en boven alle snelwegen. Heden ten dage is de LI dé ingang voor burgers en (vaar)weggebruikers en hét visitekaartje van Rijkswaterstaat. En de burger? Diens rol verschoof van klager naar de ogen en oren van de organisatie.’

Rol sociale media In de toekomst ondergaat de LI weer een gedaanteverandering verwacht Marleen Teunissen, directeur Klant en Services. ‘Sociale media gaan een steeds grotere rol spelen bij verkeersmanagement en -informatie. We zullen onze communicatie via Twitter en apps, zoals die van ‘van A naar Beter’ intensiveren en uitbreiden. Eerst veranderde de LI van klachtenlijn in informatielijn, door vooraf voor betere communicatie te zorgen en klantsignalen vroeg in processen te verwerken. Straks gaan we van informatielijn naar regisseursfunctie.

Klantsignalen pikken we vooral via online media op. Doven we vanwege efficiency de lantaarns op bepaalde stukken snelweg? Dan monitoren we de signalen en gevoeligheden die klanten via sociale media delen. Dat helpt de organisatie om goede keuzes te maken en onze informatie daarop af te stemmen. Zo voorkomen we een vragengolf. In de toekomst gaan we ook meer participeren in online dis-

cussies. Zo proberen we de beeldvorming van onze (vaar)weggebruikers positief te beïnvloeden en actief informatie te delen.’

Verbreding Naast regisseren verbreedt de LI in de toekomst haar services op het gebied van publieksgericht netwerkmanagement. Door niet alleen een loket voor burgers en klanten te zijn, maar ook voor marktpartijen en aannemers. Daarnaast wil ze in de toekomst over zowel het hoofdwegennet als over het onderliggend wegennet communiceren. Uniforme, eenduidige communicatie komt daarmee steeds dichterbij.

KRACHT DECEMBER 2013 23

22-KRACHT-DEC_Toen-straks.indd 23

13-11-13 09:53

column

Rijkswaterstaat op een

verjaardag Anja is 50 jaar geworden en krijgt een boottocht op het IJsselmeer cadeau. Ze is blij, maar moppert dat iedereen te laat in de haven is. En daaraan ben ‘ik’ schuldig. Ik werk bij Rijkswaterstaat. Ik bén dus Rijkswaterstaat. “Files, onduidelijke snelheidsaanduidingen en afgesloten snelwegen. Waarom?”, vraagt Anja. Als RWS-representant vraag ik haar waar ze laatst in de file stond. Anja: “Vanuit Amsterdam richting Harderwijk, ergens rond Amersfoort.”

Knooppunt Hoevelaken, roep ik. Het heeft de aandacht van de minister en Rijkswaterstaat. Binnenkort is de situatie beter. “Ja, ja”, reageert Anja wantrouwig. Ik verwijs haar naar de RWS-website en het magische nummer 0800-8002. Net wanneer ik denk een hart te hebben gewonnen, gooit Anja’s vader Ger het over een andere boeg. “Het is niet helder! Hoe snel mag ik nou rijden op die mooie A2 van jullie? 100, 120 of 130? Ik let nu meer op borden en tijden dan het verkeer. Vervelender nog: al die regels vervallen als de spitsstrook open is.”

Ik geef toe, ik begin me ongemakkelijk te voelen. We schitteren niet bepaald in helderheid over de snelheid op onze wegen. “0800-8002 al geprobeerd?”, vraag ik in een poging het verwijt te ontkrachten. “Nee, waarom? Jij bent toch Rijkswaterstaat?” Ik lig op de grond… Dan maar een andere tactiek uitproberen. Ger, een ervaren vrachtwagenchauffeur met pensioen, weet inmiddels dat we de beste snelwegen van Europa aanleggen. “Wat vind je zo mooi aan de A2?”, vraag ik. Ger: “Het rijdt prettig door.

En ik had weinig hinder tijdens de A2-verbreding.

Zolang het stoplicht bij Maastricht constant op groen staat, hebben we in Nederland onze eigen Route du Soleil!” Gers laatste woorden klinken nog lang door.

Daar doe ik het voor. Ik, Rijkswaterstaat, 200 jaar ervaring, begin populair te worden…

Paul Mbikayi Inkoopmanager bij Rijkswaterstaat Grote Projecten en Onderhoud

Paul Mbikayi Reageren? Dat kan op de KRACHT intranetpagina.

24-KRACHT-DEC_Achterzijde.indd 24

12-11-13 11:37