INDX 4 by Bolero

HOLDINGS ANNO 2014

BOLERO IPHONE APP

Een opgeleid belegger is er twee waard

Bieden ze nog toekomst voor een belegger?

De beurs en uw portefeuille altijd binnen handbereik

P.08

P.10

P.35

MAGAZINE VAN BOLERO

BOLERO ACADEMY

BART VERHAEGHE

Meerwaarde creĂŤren in alles wat we doen P.12

JULI 2014

IN BEELD

JULI 2014

EVENT IN DE KIJKER

Vijfdaagse op heilige grond COLUMN

De waan van de dag ONDER DE LOEP

Een opgeleid belegger is er twee waard INDUSTRY WATCH

Holdings en investeringsbedrijven HET GESPREK

Bart Verhaeghe,

04 07 08 10

GESPOT

Bolero Sales team ACHTER DE BEURSSCHERMEN

Iconische merken op de beurs TIMELINE

Dit is 2014 ... in woord en beeld BOEK IN DE KIJKER

One Up on Wall Street

gedreven ondernemer en

BEURSWIJSHEDEN

Peter Lynch, vader van de praktische beleggingstips

intelligent belegger

DE BELEGGER

EVENT NEWS

Beleggingsclubs, gezellige ernst

EV/EBITDA ontleed

Er beweegt wat bij Bolero UITGELICHT

Rare Earth Elements FOCUS OP GRONDSTOFFEN

Hoe politiek ook de grondstoffenmarkten beroert …

WAARDERINGSRATIO’S

ONZE CLIËNT VRAAGT

Best Execution TUTORIAL

Bolero iPhone app

22 24 26 28 30 31 32 34 35

COLOFON INDX INDX is een magazine van Bolero (KBC Securities) Verantwoordelijke uitgever: Bart Vanhaeren, Havenlaan 12, 1080 Brussel Bladmanagement, realisatie, vormgeving: Kunstmaan Redactie: Sarah De Pauw, Tom Simonts, Bart Vanhaeren, Marc Dorssemont, Maarten Stroobants Fotografie: Jan Pollers, Getty Images, Corbis, Shutterstock, Belga Images – Coverfoto: Joris Pollers Contact: Bolero (KBC Securities), www.bolero.be, Havenlaan 12, 1080 Brussel

DISCLAIMER - Aan deze publicatie werd de grootst mogelijke zorg besteed. Noch de mate waarin de voorgestelde scenario’s, risico’s en prognoses de marktverwachtingen weerspiegelen, noch de mate waarin zij in de realiteit tot uiting zullen komen, kunnen echter worden gewaarborgd. De prognoses zijn indicatief. De gegevens in deze publicatie zijn algemeen en louter informatief. Ze mogen niet worden beschouwd als beleggingsadvies conform de Wet van 6 april 1995 inzake secundaire markten, het statuut van en het toezicht op beleggingsondernemingen, de bemiddelaars en beleggingsadviseurs. KBC Securities kan niet aansprakelijk worden gesteld voor de juistheid of de volledigheid ervan. De beschreven meningen en vooruitzichten zijn die zoals ze gelden op datum van de redactie.

Ook in 2014 geen

“Sell in May & go away” “Het is crisis in technologieland!”. De krantenkoppen berichtten op 12 april 2014 dat de Amerikaanse Nasdaq een dag eerder voor het eerst sinds januari 2014 onder de 4 000 punten afklokte. Een Icarusval die 8,2% van het recordpeil van de technologie-index afschaafde en de aftrap gaf voor een relatief woelige periode. Het vuur werd aan de lont gestoken door de groeiende twijfel over de haalbaarheid van de verhoopte winstgroei. Dat speelde vooral de internetaandelen parten, waar een ogenschijnlijk luchtledige stijging in twaalf maanden het record van 5 maart voorafging. Hippe aandelen met ronkende dot.com namen werden gemiddeld 88,9% hoger gekocht, maar de onderliggende winstontwikkeling evolueerde natuurlijk heel wat bescheidener. De waardering steeg op zijn hoogste punt tot 158 keer de gerapporteerde winst over 2013. Dat is op zijn zachtst gezegd extreem hoog, aangezien beleggers voor mature aandelen ‘slechts’ 21 keer de winst moesten ophoesten. Maar schijn bedriegt. Als we de voorspellingen voor 2014 en 2015 voor lief nemen, blijkt de Nasdaq zowaar goedkoper dan de S&P500. De verklaring ligt in de winstgroeiverwachtingen, waar technologie- en internetsectoren nu eenmaal veel beter scoren. “Veel groei of minder groei” was dé vraag van de voorbije maanden. Bezorgdheid over de waardering en over de haalbaarheid van de verwachtingen werd voor beleggers opnieuw prioriteit numero uno. Maar wacht eens. Hoor ik daar niet de echo van enkele in de vergetelheid geraakte beurswijsheden? “Koop wat je kent!” en “Hou rekening met (liefst lage) waarderingen.” Omdat de gunstige invloed van de gul met liquiditeiten strooiende centrale bankiers nog altijd belangrijker is, maken beleggers zich voorlopig niet heel erg veel zorgen. Ook dit jaar ging de beursleuze Sell in May and Go Away niet op. Er blijft dus maar muziek zitten in het beursfeestje dat nu al bijna drie jaar duurt. Maar een warme zomer is daarom niet uitgesloten.

TOM SIMONTS Marktenspecialist Bolero, KBC Securities

EVENT IN DE KIJKER

Vijfdaagse op heilige grond Een financiële trip in en rond Wall Street “Wat doe je als je op een dag telefoon van Bolero krijgt met de mededeling dat je een van de winnaars bent van hun Wall Street-actie? Diep ademhalen, jezelf in de arm knijpen, een vreugdedansje doen, je paspoort regelen en alvast beginnen dromen van the Big Apple!”, zegt Sara, een van de tien winnaars van de unieke beleggingstrip naar New York. 4

ollega’s Steven en Jan vertrekken wat vroeger naar New York om de ontvangst van onze Bolero-cliënten voor te bereiden. Er staan nog een aantal dingen op hun todo-lijstje: shuttledienst van luchthaven naar hotel reserveren, metrokaartjes kopen, planning en voorbereidingen nog even doornemen, …

WOENSDAG 28 MEI 2014 Na het ontbijt gaat het richting Newark Airport om de Wall Streetgangers te verwelkomen. Het vliegtuig landt wat vroeger dan gepland en iets voor een uur ’s middags is iedereen door de douane geraakt. Maar waar blijft die shuttle naar het hotel? Om half vijf pikt gids/ werkloze acteur Remy de groep op voor een korte rondleiding door het bruisende Broadway. De guided tour wordt afgesloten

met een adembenemend zicht op de stad vanop de 70e verdieping van het Rockefeller Center.

DONDERDAG 29 MEI 2014 Een goedgevuld programma begint met een wandeling richting de Belgian-American Chamber of Commerce. Belcham is een privé-initiatief van en voor Belgische ondernemers om de toegang tot de Amerikaanse markt te vergemakkelijken en daar zet KBC Securities graag mee haar schouders onder. Na de hartelijke ontvangst door Hubert Dubrule, ceo van KBC Securities USA, wordt het gezelschap getrakteerd op een overzicht van de (Belgische) bedrijven die in de VS actief zijn. Onder meer Materialise tekent present en dat levert de eerste reissouvenirs op: een 3D-beeld van de deelnemers. Twee medewerkers van

Precies 34 jaar geleden stond ik al eens in de tempel van de financiële wereld. Ik was dan ook heel blij dat ik daar nog eens de kans toe kreeg.

NG Data – dat allerhande oplossingen aanreikt om het gebruik van klantgegevens en -relaties te optimaliseren – presenteren zich eveneens aan de aandachtige toehoorders. Wat volgt is een onvergetelijke rondleiding op de beursvloer van NYSE! Beursagent Peter Costa leidt de groep naar de prachtige board room waar vroeger de afgevaardigde bestuurders vergaderden, maar die nu als ontvangst- en receptieruimte gebruikt wordt. Dan daalt het gezelschap af naar de trading floor waar twee ervaren brokers van Barclays uitleg geven over het leven op de beursvloer. Ze verklappen dat hun leven door de intrede van de schermenhandel een stuk minder hectisch is, wat niet wegneemt dat NYSE wel nog een van de weinige beurzen is waar nog effectief handelaars op de vloer staan. NYSE vindt het menselijke aspect

van de beurs namelijk belangrijk, zodat klanten vragen over bepaalde orders rechtstreeks kunnen doorbellen. Het bezoek aan de beursvloer eindigt om 16 uur, zoals dat hoort, met de closing bell ceremonie. Die luidt al jaar en dag het einde van de handelsdag in en behoort tot een van de meest folkloristische tradities op Wall Street. Een wandeling langs de bekende stier van Wall Street en de ferry naar Staten Island brengt de groep nog langs het Vrijheidsbeeld.

VRIJDAG 30 MEI 2014 Een gids neemt de groep ’s morgens op sleeptouw naar het 9/11 Memorial op Ground Zero. Na dit prachtige gedenkteken voor de slachtoffers van de terroristische aanslagen op het World Trade Center gaat het verder naar het

EVENT IN DE KIJKER

Ik werd er toch even stil van toen we die gigantische beursvloer betraden waar al zo veel geschiedenis werd geschreven. Ik was er graag bij geweest in oktober 1987 bij de crash op Black Monday, de eerste crash die ik als belegger bewust meemaakte.

Museum of American Finance in Wall Street. Daar wordt de ontwikkeling van de Amerikaanse munt en het financiële systeem mooi in beeld gebracht. Op het adres Wall Street 1 is het privémuseum gevestigd van Bank Of New York Mellon, die in 1784 werd opgericht door Alexander Hamilton. Jammer genoeg zijn er verhuisplannen, waardoor het onbeschrijfelijke uitzicht op Manhattan vanop de 49e verdieping binnenkort alleen nog als eigenaar te bezichtigen is. En dan volgt een verrassing voor de deelnemers, want we hebben zowaar een tweede bezoek aan NYSE kunnen regelen. De groep wordt er met open armen ontvangen door Jon Najarian, beter bekend als Dr. J. en een van dé optiegoeroes in de VS. Hij is er voor een live interview met CNBC vanop de NYSE-beursvloer.

De dag wordt afgesloten met een voorstelling van Motown, the musical op Broadway. Enkelen duiken nadien het New Yorkse nachtleven in …

ZATERDAG 31 MEI 2014 Een vrije dag. De groep zwermt uit over de stad richting Soho, Little Italy, NoHo, NoLi, Meat Packing District, Brooklyn Bridge, ... ’s Avonds worden de indrukken en ervaringen gedeeld tijdens een gezamenlijk diner in het Dorchester Hotel. Is dit echt al de laatste avond? Stiekem hoopt iedereen dat het vliegtuig niet vertrekt …

TOM SIMONTS Marktenspecialist Bolero, KBC Securities @TSimonts

De waan van de dag

Wedstrijd ‘Ga met Bolero naar Wall Street’ De tien gelukkige Wall Streetgangers wisten dat de beurs van New York sinds 1863 officieel de New York Stock Exchange wordt genoemd en benaderden het dichtst het antwoord op de schiftingsvraag “Hoeveel aandelen KBC Groep zullen er op Euronext Brussel verhandeld zijn op maandag 12 mei 2014 tussen beursopening en 11 uur?”. Dat waren er exact 109 203. p De wedstrijd liep van 7 april tot en met 11 mei 2014.

iet zelden kom ik intrigerende ondernemers, investeerders en beleggers tegen. Zo bijvoorbeeld onlangs nog, op de nabespreking van een presentatie. En tijdens het centrale interview voor dit INDX magazine. Persoonlijkheden met visie zijn het, waar niet de beurs maar het investeren en/of het ondernemen in het bloed zit en die als gemeenschappelijke deler een aanstekelijke overgave, rotsvaste overtuiging en “go hard or go home” mentaliteit hebben. Inspirerend. Maar heel wat prille ideeën schoppen het niet ver. Er staan lange wachtrijen voor Het Kerkhof Van De IJdele Hoop. Zulke trivialiteiten houden de rasondernemer gelukkig niet tegen, net zomin beleggers zich laten afschrikken door een (hopelijk) occasionele tegenvaller. De voorbije jaren zag die laatste groep het rendement op de portefeuilles crescendo gaan. Aangejaagd door centrale bankiers die biljoenen versgedrukt geld versluisden van de drukpers naar de financiële markten. Iedereen gelukkig. Zeker. Maar er schuilt een belangrijk risico in deze vaststelling. Desgevraagd is een aanzienlijk deel van het beleggersheir rotsvast overtuigd dat de door hen gemaakte keuzes de verklarende variabele voor de beurswinsten zijn, eerder dan “externe marktfactoren”. Het beangstigt me enigszins, want het gebrek aan risicopremie is net zoals de huidige tsunami van gratis liquiditeit zeker geen eeuwig leven beschoren. Ach, wat. Zorgen voor morgen, toch? Zolang de rentemuziek blijft spelen is er voor beleggers geen reden om de dansvloer te verlaten. Maar de rasechte ondernemers dansen op een heel ander soort muziek. De spreekwoordelijke opera, zeg maar, want tijd en geduld zijn noodzakelijke voorwaardes voor de creatie van ondernemingswaarde. En visie. Dat weet ook Club Brugge-voorzitter Bart Verhaeghe, in wiens aderen een intrigerende melange van beleggers- en ondernemers-DNA kolkt. Zijn wapens om te slagen in een duidelijk conservatieve voetbalwereld? Methodische berekendheid, een allegaartje aan checklists en een bijna wiskundige benadering. Een bijzonder handige methodiek die u als belegger schaamteloos zou moeten kopiëren, want u wilt toch niet verliefd worden op een aandeel dat uw verlangens niet kan invullen? Neen, hoop blijft een slechte strategie. Ik maak er daarom steevast een gewoonte van om in mijn presentaties ook aandelen te vermelden die u bij voorkeur niet in de portefeuille houdt. Vreemd genoeg lokt net dat lijstje achteraf de meeste vragen uit. Dat maakt me blij, want wie de ogen geopend wordt, is het aan zichzelf verplicht om rond te kijken. Niet dat dat altijd gebeurt, getuige daarvan sommige dartel op en neer wippende koersgrafieken doorheen de voorbije maanden. Enkele voorbeelden. De koersexplosie van manke hindes Lafarge en Holcim ontkent de Darwiniaanse noodzaak tot een waardevernietigende fusie. En wat gezegd over Option, waar de nochtans waardeneutrale intrede van nieuwe geldschieters wekenlang de beursherauten deed schallen. Over naar Twitter, de vleesgeworden hype. Het aandeel van de microblogsite ruilde de stratosfeer voor de harde rots op de dag dat aandeelhouders van het eerste uur hun investering eindelijk te gelde mochten maken. Geenszins verrassend, want netjes afgedrukt in het prospectus en niettemin ontsnapt aan de aandacht van dromerig naar winsten hunkerende beleggers. Drie voorbeelden die me recent weer duidelijk maakten dat de efficiëntemarktentheorie een waanidee is. Dat vind ik opperbest, want een markt drijft immers op sentiment en de waan van het moment creëert altijd opportuniteiten. Een heerlijke marktanomalie waar gewiekste investeerders van het kaliber Warren Buffett en Peter Lynch, en waarschijnlijk ook Bart Verhaeghe al jaren handig misbruik van maken. Eigent u zich dat privilege schaamteloos toe en zeg niet langer “koop laag, verkoop hoog”, maar “koop waarde, verkoop de hype’. De waan van de dag is te mijden, tenzij het uw vriend is. 7

ONDER DE LOEP

Een opgeleid belegger is er twee waard Lukraak een aandeel kopen, hopen op een koersstijging en proberen om niet te laat uw winst te verzilveren. Tot zover een van de manieren waarop u als belegger beter niet in de beurs stapt. In de gloednieuwe Bolero Academy leren we beleggers dat het ook anders kan…

p Ontdek de Bolero Academy

op bolero.be/nl/academy

Was het Peter Lynch die ooit zei “The natural-born investor is a myth”? De meeste beleggers leren de kneepjes van ‘het vak’ al doende. Enkelen ontdekken – soms wat te laat, helaas – dat de relatie tussen risico en rendement geen mythe is. Een degelijke kennis van de verschillende beursproducten en beleggingsprincipes is dan ook een must. Over Peter Lynch leest u verder in INDX overigens nog veel meer. En beleggers zijn nooit te oud om te leren. Ervaren beleggers kunnen het rendement op de portefeuille verhogen met geavanceerde producten of uitgekiende strategieën. Ook zij kunnen hun kennis verdiepen in de Bolero Academy. Verwacht u niet aan vuistdikke dossiers, zelfs integendeel. Alle informatie wordt er op een eenvoudige en gebruiksklare manier gepresenteerd, zodat u er ook praktisch mee aan de slag kunt.

IN WOORD EN BEELD De basisinformatie over de belangrijkste beursproducten zoals aandelen, opties, Turbo’s, … is in diverse vormen beschikbaar. Elk product krijgt een beknopte infobrochure in PDF-formaat mee, waarin de basiskenmerken worden besproken en die u praktisch op weg helpt. Altijd handig om even door te nemen, maar misschien verkiest u de informatie in videoformaat? Dan kunt u terecht bij de verschillende zogenaamde speedcasts. Dat zijn korte, maar krachtige video’s waarin de werking van een product wordt uitgelegd.

Hedging strategies: Turbo

Voordeel van een Turbo tegenover een optie

HEDGING : STRATEGIES TURBO’S

OSITIES AANDELENP HEDGING VAN BO SHORT MET EEN TUR

en heeft de Turbo geen tijdswaarde verwerkt zit in de waarde van een Turbo altijd per In tegenstelling tot opties posities afdekken, terwijl u kunt u met Turbo’s ook kleinere geen expiratiedatum. Bovendien als u opties gebruikt. 100 aandelen moet afdekken

HEFBOOM

RISICO dat ze geen vervaldag • Een troef van Turbo’s is rekening houden met hebben, maar u moet wel Turbo. Als dat niveau het stop-lossniveau van de beëindigd en is bereikt wordt, wordt de Turbo uw positie niet langer afgedekt.

geeft aan hoeveel • De hefboom van een Turbo vergelijking met sneller de Turbo beweegt in de onderliggende de koersschommelingen van dezelfde hefboom. waarde. Niet elke Turbo heeft de Turbo, hoe van hefboom de Hoe groter ten opzichte van groter de koersgevoeligheid Koersstijgingen en – de onderliggende waarde. sterker uitvergroot. dalingen worden in dat geval bij kijken om te • Er komt wel wat rekenwerk moet kopen bij bepalen hoeveel Turbo’s u zullen de welke hefboom. Grotere hefbomen zullen ook drukken, verzekeringspremieHedg ingmaar strat kosten:en Turbo Weeg de egies sneller ‘uitgestopt’ worden. de baten dus altijd goed af.

Ook in videoformaat, maar dan een stuk uitgebreider zijn de tutorials. Daarin legt beursexpert Koen De Leus uit hoe een product werkt en wat de voor- en nadelen en de risico’s ervan

Scenario’s vo or een belegging in een Turbo shor t |4

Beginsituatie:

het aandeel XYZ

noteert aan 45,02

Koersevolutie van het aand eel XYZ Positieve scenario’s

-20% -15% -10% -7% -5% -3%

euro. De kostpr

Koers van aandeel XYZ € 36,02 € 38,27 € 40,52 € 41,87 € 42,77 € 43,67

ijs van de Turbo

Prijs van de Turbo € 2,02 € 1,80 € 1,57 € 1,44 € 1,35 € 1,2

bedraagt 1,14

euro.

Winst/verlies op de aankoop van de Turbo short +77,5% +57,8% +38,0% +26,2% +18,3%

zijn. Maar hij leert u ook hoe de besproken producten van nut kunnen zijn om uw portefeuille te optimaliseren of te beveiligen. Hoe die producten in de praktijk gebruikt kunnen worden, komt u te weten via webinars. Daarin worden onder meer de uitgebreide mogelijkheden van het Bolero- en het Traderplatform haarfijn uitgelegd zodat u het optimaal kunt gebruiken. Op die manier kunt u ‘de leerstof’ uit de infodocumenten en speedcasts vlot in de praktijk omzetten.

OOK VOOR GEVORDERDEN We zijn de ervaren belegger natuurlijk niet vergeten. In de Bolero Academy vinden ze voldoende materiaal om hen (verder) op weg te helpen met opties, Turbo’s en ETF’s. In de ‘intermediate’ en ‘advanced’ onderdelen komen ook de meer complexe onderwerpen aan bod, zoals de fiscaliteit van dividenden, de waardebepaling van een Turbo of andere vormen van gespecialiseerde opties.

BELEGGEN MET EEN PLAN Om op de beurs aan de slag te gaan, is inzicht in de verschillende beursproducten en de werking ervan een belangrijke vereiste. Hoe beter u een product kent, des te beter kunt u de mogelijkheden ervan inschatten. Nadat uw eerste stappen gezet zijn, bent u mogelijk niet ver verwijderd van een beleggingsstrategie op basis van fundamentele of technische analyse. Of misschien geeft u de voorkeur aan een optiestrategie? In het luik ‘Strategie & Analyse’ reiken we beleggers een brede waaier van mogelijkheden aan om extra rendement uit de portefeuille te halen, maar evenzeer om het risico ervan te verlagen.

STRATEGIEËN p Fundamentele analyse

Hoe herkent u een koopwaardige onderneming? Hoe gebruikt u een ratio zoals Koers/Boekwaarde? Welke impact heeft de solvabiliteit op de waardering van een aandeel? Een analist van KBC Securities brengt beleggers de basis van fundamentele analyse bij.

p Technische analyse

Een overzichtelijke infobrochure en een tutorial leggen u met een aantal praktijkvoorbeelden uit hoe technische analyse werkt. U kunt al snel een trend, een weerstand en een steun herkennen. KBC-econoom Koen De Leus legt u in een tutorial uit hoe u technische analyse in uw voordeel kunt gebruiken.

p Optiestrategieën

Opties zijn hét ideale instrument om het rendement van een portefeuille te verhogen en/of het risico ervan te verlagen. In een uitgebreide tutorial komen de vier basis optiestrategieën aan bod. Niet voor beginnende beleggers.

p Ordertypes

Ook door “te spelen” met verschillende ordertypes zoals het limietorder of stoploss order zijn verschillende strategieën mogelijk. De Bolero Academy rijkt verschillende scenario’s aan waarmee u aan de slag kunt.

INDUSTRY WATCH

Holdings en investeringsbedrijven Modernisering als motor van de vlucht vooruit Het holdinglandschap is de voorbije decennia danig door elkaar geschud. Terwijl de Brusselse beurs in de jaren 1970 nog grossierde in investeringsvennootschappen, conglomeraten en watervalstructuren van allerlei slag, oogt het speelveld vandaag bar en verlaten. Erosie. Het handvol overlevenden omvat wel nog bedrijven zoals Sofina en GBL, maar een koloniaal gearomatiseerd vehikel zoals Belgo-Katanga is voltooid verleden beurstijd. Bieden de tsaren van de teloorgegane Waalse glas- en staalindustrie, Sofina en GBL, het eigengereide Brederode of de meer moderne investeringsbedrijven zoals Gimv of AvH nog toekomst voor een belegger?

Samen met die uitverkoop werd er drastisch gesnoeid in de vaak wijdvertakte waterval- of cascadestructuren, gefinancierd door vrijgekomen kapitaal en oud-industriële fortuinen. Voor Glaces de Moustier, Glaces de Charlerloi en Mosane moet u al diep in de archieven duiken, terwijl de Waalse superbelegger Pierre van der Mersch onder meer Belgo-Katanga en Afrifina naar het collectieve geheugen verwees. Deze vervlakking is in essentie een langgerekte fusieen overnamegolf waar vooral de familiale aandeelhouders wel brood in zagen. De ontwikkelingen werden ingegeven door het verlangen om opgebouwde cash te recycleren en de controle over de onderliggende groepsstructuur en -activa te verhogen.

WAARDECREATIE Ondertussen draaide de investeringsmotor op volle toeren. Via de Parijse salons en de ons-kent-onsnetwerken werd in de tweede helft van de jaren ‘90 duchtig geschoven met bedrij-

ven, terwijl de waardecreatie op het niveau van de portefeuillebedrijven verzekerd werd door de economische hoogconjunctuur. Het doorverkopen van activa aan nieuwe investeerders bekroonde deze lucratieve cirkel met een omvangrijke kapitaalaccumulatie, die op zijn beurt gebruikt werd voor een verdere vervlakking van de controlestructuren. Het waren hoogdagen voor investeerders, met rendementen die de langetermijnbeursgemiddelden tot een habbekrats herleidden.

PROFESSIONALISERING VAN PRIVATE EQUITY De Parijse saloncultuur moest begin deze eeuw de duimen leggen tegen het Angelsaksische private-equitymodel. Dat had verstrekkende gevolgen. Het ooit onaantastbaar gewaande Frère-netwerk werd vlot in de hoek gedrumd door schuldgefinancierde overnames (buyouts) en kortetermijnoperaties (quick flips). Er kwam bovendien behoorlijk wat tegenwind

Tubize

13,61%

Ackermans

12,27%

Texaf

12,17%

Henex

12,07%

Sofina

Soﬁna

11,33%

Solvac

11,09%

Brederode

10,55%

Luxempart

10,44%

Bois Sauvage

10,37%

Pargesa

9,00%

GBL

8,81%

BEL20 Index

7,2%

Bond Index

ZWANENZANG De raid van De Benedetti op de Generale Maatschappij in 1989 maakte duidelijk dat de industriële conglomeraten de Belgische kroonjuwelen niet eeuwig konden verankeren. Sterparticipaties zoals BBL, Generale Bank, Royale Belge en Petrofina gingen sindsdien over in meer kapitaalkrachtige buitenlandse handen.

6,7%

Gimv

3,44%

Punch

BIP

2,18%

BIP

0,71%

KBC Ancora

-0,24%

Quest for Growth

-1,76%

RHJI

-25% -‐25%

-20,26% -20%-‐20%

-15%-‐15%

-10%-‐10%

-5%-‐5%

0%0%

5%5%

10%10%

15%15%

20%20%

1. Historische waardecreatie Gemiddeld jaarlijks rendement inclusief dividenden in voorbije 20 jaar

Intrinsieke waarde

Discount

De intrinsieke waarde van een investeringsbedrijf wordt verkregen door de beurswaarde van de beursgenoteerde participaties op te tellen bij de geschatte waarde van de niet-beursgenoteerde activa en te corrigeren voor cash en schulden. Die oefening wordt bemoeilijkt door de beperkte gegevens over de niet-beursgenoteerde bedrijven en de onzekerheid over de waardering van de fondsenportefeuilles.

Historisch gezien is de beurswaarde van investeringsbedrijven lager dan de intrinsieke waarde. De korting/discount/décôte kan fors schommelen en wordt door KBC Securities gemiddeld geschat op 27%. In slechte beurstijden vertalen beleggers de onzekerheid in een hogere discount, terwijl periodes van hoogconjunctuur en Siège social: Drève Richelle 161-Bte 1 1410 Waterloo - Belgique een hoge mate van fusieen overnameactiviteit de Tél.: +32 2 352 00 90 / Fax +32 2 352 00 99 e-mail: info@brederode.eu discount fors kan doen slinken. Web site: www.brederode.eu

RAPPORT ANNUEL 2013

Numéro d’entreprise: 0405.963.509 TVA: non-assujetti

van een complexere boekhoudwetgeving, meer stringente transparantieverplichtingen en een minder voordelige fiscale behandeling. Private equity maakte snel opmars door het rijkelijke gebruik van schuldfinanciering, een doorgedreven internationalisering en een verdere professionalisering. “Verkoop aan de hoogste bieder” werd het nieuwe credo. De wedloop om nieuwe deals binnen te halen in een klimaat van prijsopbod hypothekeerde de mogelijkheid om de indrukwekkende historische rendementen te herhalen. De ongebruikte cash werd vooral aangewend om eigen aandelen in te kopen en te vernietigen en dat bracht een neveneffect met zich mee: een stijgende controle over de groepsactiva.

BUY & BUILD IN EEN INTERNATIONALE CONTEXT De industriële buy-and-buildinvesteerders met een langetermijnhorizon zetten de portefeuil-

les sinds 2005 op een fikse afslankingskuur en kozen wel voor de operationele vlucht vooruit. Ackermans & van Haaren (AvH) bouwde zijn financiële pijler met Bank Delen en Bank J. van Breda fors uit en het Nederlandse HAL Trust voegde groeimarkten toe aan zijn Pearl-brillenwinkels. Ook de netwerken werden internationaler: AvH en Sofina lonkten naar India en Zuid-Amerika, GBL herschoeide zijn onder het stof geraakte Parijse model op een moderne leest en investeringsmaatschappij Gimv wisselde de voorbije tien jaar zelfs al twee keer het strategische geweer van schouder.

Die laatste profiteert momenteel maximaal van de fusieen overnamegolf en de toename van nieuwe beursnoteringen in de VS en Azië. De modern geworden Schone Slaapster heeft de internettrein niet gemist dankzij een reeks investeringen in Franse en Indiase e-commerce bedrijven en passeerde dankzij de overname van WhatsApp recent nog langs de kassa. Reken maar dat er voor Belgische holdings in 2014 meer dan een graantje van de fusieen overnamewagen zal vallen. Dat zal hen in staat stellen om een conservatieve boekwaarde om te zetten in meer en hardere cash.

DERDEPARTIJFONDSEN

SPECULEREN OP DELISTINGS?

Onder het motto “If you can’t beat them, join them” omarmden passieve(re) investeerders zoals Sofina en Brederode nog gretiger het private-equityfondsenmodel. Brederode houdt vandaag iets meer dan 515 miljoen euro in dergelijke investeringsfondsen aan, terwijl de teller bij Sofina vlot boven 800 miljoen euro klom.

Mogen we een verdere uitdunning van het investeringspeloton verwachten? Niet noodzakelijk, al is de rationale voor een beursnotering van Punch international, Bois Sauvage of Brederode ver zoek. Een vrijwillig vertrek van de beurs vindt normaliter plaats aan een prijs die niet ver afwijkt van de intrinsieke waarde. De huidige discount verdampt in zo’n geval en belandt netjes in uw zak. Past u wel op met Brederode. Het eveneens naar Luxemburgs recht opererende BIP Investment Partners verdween van de beurs via een gedeeltelijk bod aan een discount van dik 25%.

50%

Discount

Gemiddelde discount

45%45%

45%

40%40%

40%

35%35%

35%

30%30%

30%

25%25%

25%

20%20%

20%

15%15%

15%

10%10%

10%

April Apr 03 03 April Apr 04 04 April Apr 05 05 April Apr 06 06 April Apr 07 07 April Apr 08 08 April Apr 09 09 April Apr 10 10 April Apr 11 11 April Apr 12 12 April Apr 13 13 April Apr 14 14 Discount Gemiddelde discount 2. Historische discount van holdings Gemiddelde discount van holdings over de voorbije 11 jaar (eigen berekening KBC Securities)

DE PAARDEN VOOR LANGETERMIJNBELEGGERS Beleggen op langere termijn biedt het perspectief op een substantieel hoger rendement, getuige daarvan de gerealiseerde langetermijnrendementen. Grafiek 1 toont het totaalrendement (inclusief dividend) van de bedrijven die door KBC Securities gevolgd worden. Afgezien van de monoholdings Tubize, Solvac en Henex behoren AvH, Brederode en Sofina tot de structureel best presterende bedrijven. Historische waardecreatie is nooit een garantie voor toekomstige groei, maar specifieke aandelenanalyses en een gedegen kennis van de investeringsportefeuille wijzen uit dat dit trio in een goedehuisvaderportefeuille thuishoren.

HET GESPREK

Langetermijnwaarde creëren, daar draait het voor mij om “Ondernemen is altijd een beetje vechten. Maar gelukkig ben ik geen pessimist, want anders was ik geen ondernemer geworden.” Deze nuchtere visie komt van een man die zich met de oprichting, de internationale uitbouw tot marktleider in logistiek vastgoed en de verkoop van Eurinpro als succesvol ondernemer op de kaart zette. Vandaag is hij vooral gekend als de oprichter en stuwende kracht achter vastgoed-belevingsproject Uplace en als voorzitter van Club Brugge. Bolero had een gesprek met Bart Verhaeghe, een gedreven ondernemer en intelligent belegger die, in alles wat hij doet, via een methodische aanpak op een duurzame manier waarde wil creëren. U bent al jarenlang actief in de vastgoedsector, oprichter en voorzitter van Uplace, het Noorhof Fund investeringsfonds, voorzitter van een voetbalclub, oprichter en bezieler van een triatlonteam en u steunt tal van non-profit organisaties … Is er iets wat die ‘ondernemingen’ bindt? Geld is alvast niet de drijfveer. De bindende factor tussen mijn activiteiten is de drang naar ondernemen om welvaart te creëren en de passie voor sport. Ik ben eigenlijk een heel old school ondernemer en vertrek altijd vanuit dezelfde fundamentele principes en methoden. Ik geloof daarbij sterk in SWOT-analyses en de methodische benadering van het five forces model van Michael Porter. Maar je moet wel altijd met een grondige strategische analyse starten, of het nu gaat om een vastgoedproject, beleggingen in aandelen of het voorzitten van een sport-

club. Het is de manier bij uitstek om bepaalde risico’s te beheersen en zoveel mogelijk te beperken.

Bent u een self-made man of zijn er bepaalde invloeden die uw visie vorm hebben gegeven? Ik heb veel geleerd van bestaande modellen. Een ondernemer hoeft het warme water niet opnieuw uit te vinden, maar moet wel altijd nieuwe inzichten blijven verwerven. Continue opleiding via bijscholing, met andere woorden. De basis van mijn aanpak stamt uit de lessen value investing aan de Columbia Business School in de VS. Deze principes paste ik rigoureus toe in het value fund dat we eind jaren 1990 opgericht hebben (nvdr. Noorhof Fund) en in alle bedrijven die ik sindsdien onder mijn hoede heb gehad. De beleggingsfilosofie om naar langetermijnwaarde op zoek te gaan, is ook ontstaan vanuit de overtuiging

dat de financiële markt irrationeel is en op de waan van de dag surft. Als je in zo’n omgeving op langere termijn een fundamenteel verschil wil maken, moet je wel uitgaan van een eigen strategie en de moed hebben om daaraan vast te houden.

Wat is in die optiek het verband tussen investeren en ondernemen? De principes van value investing kunnen perfect toegepast worden in het management van mijn ondernemingen. De gouden regels? Weten waar je mee bezig bent, neerschrijven wat je kent, de strategie opvolgen en indien nodig bijschaven en verbeteren. Maar je moet als ondernemer natuurlijk wel eerst een strategie kiezen. Ofwel ben je een kostenleider ofwel een differentiator. Zelf ben ik altijd voor de tweede optie gegaan, want ik loop liever een andere 100 meter dan de rest van het pak.

In welke zin pakt u het anders aan dan de anderen? Neem bijvoorbeeld Uplace. Daarmee willen we niet het zoveelste shoppingcenter neerpoten, maar vertrekken we vanuit de visie dat het consumentengedrag in de toekomst nog fundamenteler zal veranderen dan nu al het geval is. Mensen hebben almaar minder tijd, maar ze willen wel nieuwe ervaringen opdoen, beleven. Bovendien, adverteerders en merken gaan de consument niet meer kunnen bereiken via traditionele advertenties in dag- en weekbladen. U shopt toch ook online? Wel, de retailers volgen ons in die redenering en hebben samen met ons nieuwe ervaringsgerichte modellen en concepten ontwikkeld die de slag om de consument moeten helpen te winnen. Authenticiteit is daarbij het

HET GESPREK

Bart Verhaeghe (° 1965) begint zijn ondernemerscarrière bij vastgoedontwikkelaar Verelst en stampt nadien de logistieke vastgoedgroep Eurinpro uit de grond. Dat verkoopt hij in 2006 aan Macquarie Goodman. Dat jaar nog richt hij Uplace op. Bart Verhaeghe is de voorzitter en hoofdaandeelhouder van Uplace, eigenaar en voorzitter van het value investment fonds Noorhof Fund, eigenaar en voorzitter van Club Brugge en oprichter en eigenaar van het Uplace-BMC Pro Triathlon Team. Daarnaast is hij ook mede-oprichter, sponsor en voorzitter van Itinera Institute en bestuurder bij de Vlerick Business School. Hij steunt tal van non-profit initiatieven en verenigingen.

sleutelwoord. Door de consument in je huis binnen te trekken kan je het authentieke gevoel van een merk overbrengen en door een kwaliteitsvolle service kan je de klant een geweldig gevoel meegeven. Met Uplace creëren we een omgeving die inspeelt op de veranderende consument en brengen we talloze nieuwe merken naar België die allemaal in dat authentieke ervaringsconcept geloven.

Ik loop liever een andere 100 meter dan de rest van het pak. Bent u met dat sjabloon ook aan de slag gegaan bij Club Brugge? Ik ben bij Club Brugge begonnen uit liefde voor de club en vanuit die passie wil ik Club professionaliseren en innoveren. En het is waar: ook in voetbalstadions zijn mensen op zoek naar een nieuwe beleving. Ze willen unieke ervaringen beleven en zich ook in het voetbalstadion vip voelen. Als club kan je daar op inspelen door de verschillende doelgroepen te leren (her)kennen. In het nieuwe stadion dat er binnen vijf jaar zal staan, zal iedereen de mogelijkheid krijgen om een wedstrijd op verschillende manieren te beleven. Als je met cliënten naar een match gaat kijken, wil je dat op een andere manier doen dan wanneer je met je zoon van acht gaat kijken. Niet alleen de stadionbeleving is belangrijk. Club Brugge is ondertussen uitgegroeid tot een van de grootste contentleveranciers van het land en die media gaan we meer en meer in eigen handen nemen. Meer nog, we willen het emotionele belevingsgevoel nog veel meer

overbrengen naar supporters die zich met de club willen associëren. Die characterisation willen we koppelen aan bedrijven die hun merken willen verbinden met het sterke Club Brugge-gevoel en die zich in de waarden van Club Brugge herkennen.

In welke mate is zo’n aanpak experimenteel te noemen? We hebben dat niet zelf uitgevonden, maar geleend van clubs in het buitenland waar dit concept met veel succes wordt toegepast. Borussia Dortmund is op dat vlak een voorloper en rolmodel. Het is erin geslaagd om zijn authenticiteit te koppelen aan bedrijven en merken. Via een uitgebreide webshop – en ze verkopen echt van alles, van wagens tot babyluiers met het clublogo erop – is Borussia nu al uitgegroeid tot de Amazon.com van Dortmund en wijde omgeving. Een voorbeeld: elektrische tandenborstels van Braun met Borussia-logo verkopen daar nu al veel beter dan die zonder logo, ook al zijn ze duurder. Stilaan beseffen bedrijven ook bij ons dat zo’n characterisationstrategie en de kracht van emotie die in voetbal omgaat, mogelijkheden biedt. Dat branding concept gaan we in de komende jaren dus verder uitbouwen om met Club Brugge een duurzaam langetermijnverhaal te schrijven.

Is Vlaanderen klaar voor zo’n characterisationverhaal, denkt u? Het is misschien eigen aan Vlaanderen, maar zodra je iets anders doet dan men gewoon is, wordt alles nogal gemakkelijk negatief gepercipieerd. Het duurt altijd even voordat Vlamingen ervan overtuigd geraken dat anders niet noodzakelijk slechter is. We zijn bang van verandering en dat is vooral merkbaar in de ultraconservatieve voetbalwereld, maar het kan wel. Of beter gezegd: het moet wel, want anders missen we de boot. Andere sporten staan nu al veel meer open voor verandering en nieuwe ideeën. Triatlon is een

voorbeeld van een heel mondiale sport, waar een concept als characterisation veel gemakkelijker ingang vindt. Welk merk wil zich nu niet verbinden aan een oerauthentieke sport die nog niet bezoedeld is door doping?

Hebt u bepaalde sportieve of andere doelstellingen met het Uplace-BMC Pro Triathlon Team? Dat is simpel. We mikken op winst in de Iron Man van Hawaï en willen met de beste materialen werken. De intrede van BMC in het team past volledig in dat plaatje. BMC verkoopt meer fietsen door triatlon dan door de wielersport, want een triatleet heeft een groter budget dan een wielertoerist, kickt op de nieuwste cutting edge materialen, vervangt zijn fiets twee keer zo snel, is veel minder prijsgevoelig, … In een volgende stap denken we dat ook bedrijven die inzetten op kracht, doorzetting en uitdaging, oor hebben naar ons verhaal van characterisation en authenticiteit. En zo groei je als team op het vlak van branding, maar ook als professionele organisatie: je evolueert van een model waarin je afhankelijk bent van mecenaat en sponsoring uit sympathie naar een volledig zelfbedruipende organisatie.

En de Champions League finale voor Club Brugge? We willen van Club Brugge eerst en vooral een structureel gezonde en duurzame Belgische topploeg maken die elk jaar meedoet voor de prijzen en die in Europa een Europese subtopper is. De club plukt vandaag trouwens al de eerste vruchten van een veranderingsproces dat drie jaar heeft geduurd en waarin we de volledige omslag van een non-profit organisatie naar een bedrijf met een kapitaalkrachtige structuur en een professionele omkadering in al zijn geledingen hebben gerealiseerd. En ja, we hebben ambitie voor het volgende seizoen. We hebben een beloftevolle ploeg met veel jonge Belgen die staan

Dreiging van nieuwe toetreders tot de markt

De macht van leveranciers

Interne concurrentie op de markt

De macht van afnemers

De mate waarin substituten en complementaire goederen verkrijgbaar zijn

Bart Verhaeghe schreef in 2003 het boek “Zeg niet aan mijn moeder dat ik ondernemer ben. Ze denkt dat ik op zoek ben naar een job” over het ondernemen in België. Hij legt momenteel de laatste hand aan een nieuw boek over ondernemerschap, bekeken door de bril van een ondernemer. “Ondanks een eerder negatieve analyse breng ik wel een positieve boodschap. Er moet iets veranderen, want anders valt in de toekomst heel wat welvaart en welzijn weg. En dit is een goed moment om te veranderen, om te ondernemen, omdat er zich juist nu zoveel kansen en opportuniteiten aandienen voor hen die risico durven nemen.”

Het ‘Five forces model’ werd ontwikkeld door econoom Michael Porter om het winstpotentieel van een markt of bedrijfstak te bepalen. Dat wordt beïnvloed door vijf ‘krachten’. De interactie tussen deze vijf krachten bepaalt het winstpotentieel.

te trappelen om te tonen wat ze in hun mars hebben én met Michel Preud’homme een toptrainer die verder bouwt op de basis die hij in de afgelopen seizoenen heeft gelegd.

Wat als Club of het triatlonteam geen sportieve resultaten halen? Is dat geen gevaar voor het hele characterisationconcept? Weet je, een voetbalclub is uiteindelijk een professionele onderneming zoals er zoveel zijn, maar opereert weliswaar in een wat speciale omgeving die je – zoals elke ondernemer in elke sector – moet respecteren. Het verband tussen beide is dat ik als ondernemer bij Club Brugge net zoals bij Uplace of Noorhof Fund probeer om de risico’s zo veel mogelijk uit te sluiten. Of op z’n minst zo goed mogelijk te beheersen. Een topspits die plots geblesseerd uitvalt, is een onvermijdelijk risico, maar de fundamenten van de club kunnen we wel versterken. Vanuit die visie zeggen we vandaag al dat we volgend jaar kunnen meestrijden voor de titel. Dat zat er in het voorbije seizoen met een tikkeltje meer geluk misschien ook al in, maar we hielden er rekening mee dat we ook derde konden eindigen. Waarom gaan we meedingen naar de titel? Omdat we weten dat we de risico’s nog beter gaan beheersen, omdat we de groep bij elkaar gaan houden en dat die nog meer maturiteit zal hebben en omdat we nog een aantal aankomende talenten hebben die stilaan klaar zijn voor het grote werk.

Is een beursgang van Club Brugge een optie om uw plannen kracht bij te zetten? Of om voor uzelf aandeelhouderswaarde te creëren? Ik ben actief in het voetbal uit passie en ik wil van Club Brugge een duurzame topclub maken. Club is voor mij geen handelsgoed dat ik na verloop van tijd wil verkopen aan de meest biedende. Het is een langetermijnproject dat niet op de aandelenbeurs thuis-

hoort. Trouwens, de enkele beursgenoteerde clubs in Europa willen liever van hun beursnotering af. Vraag vandaag maar eens aan Ajax hoe moeilijk het is om een strategisch beleid uit te dokteren in een realiteit van “de wekelijkse wedstrijd”. Als publiek genoteerde onderneming moet je dan nog eens herhaaldelijk uitleg geven over het hoe en waarom van de strategie. Neen, dank u. Een beursgenoteerd model zadelt een sportclub met te veel handicaps op bij het dagelijkse beheer. En welke voordelen biedt het? Er bestaan voldoende andere manieren om geld op te halen, waardoor je als club veel standvastiger kapitaal achter je hebt staan. Dat is nodig, ook voor ons. Want zoals je weet, willen we een nieuw stadion en opleidingscentrum bouwen.

Ik ben actief in het voetbal uit passie en ik wil van Club Brugge een duurzame topclub maken. Mogen we daaruit afleiden dat u met uw investeringsfonds Noorhof Fund niet in voetbalclubs belegt? Dat klopt, inderdaad. Ik denk niet dat er veel beursgenoteerde clubs zouden voldoen aan de selectiecriteria die we bij het beheer hanteren. (grinnikt) De aandelenselectie is gebaseerd op de fundamentele uitgangspunten van value investing. “The Intelligent Investor” van Benjamin Graham is voor mij dan ook veruit het beste beleggingsboek aller tijden. Het biedt inzicht, maar bovenal gemoedsrust. De portefeuille bestaat momenteel uit een wereldwijde selectie van zo’n 200 aande-

len die we gekozen hebben op basis van tien duidelijke criteria. Naast een aantal “harde” parameters en ratio’s is een van de criteria ook of het management mede-aandeelhouder van de eigen onderneming is. Alleen zo kan er sprake zijn van alignment of interest. Ik verwacht trouwens ook in mijn eigen bedrijven dat het management financieel mee in het verhaal stapt. Dan ben ik zeker dat ze ook wakker liggen als ik wakker lig. En ik verwacht hetzelfde van de bedrijven waarin ik beleg.

Hebt u nog tips voor Bolerobeleggers? Stick to your strategy en lever je niet over aan de waan van de dag. Met het Noorhof Fund vergaderen we om de twee weken. We bekijken dan de bedrijven achter de noteringen en hoe die het doen en zijn minder bezig met hun koers op dat moment. We doen niet aan macro-economie, omdat we er niet in geloven. Omdat het de waan van de dag voedt. Alsof het wat uitmaakt dat het Britse pond duurder wordt omdat premier Cameron een of andere uitspraak heeft gedaan. Uiteindelijk moet een belegger kijken naar gegevens zoals de cash flow en de schuldpositie, maar ook naar het orderboek en de kwaliteit van een onderneming. En als de waardering dan ook nog eens meezit, moet je kopen. Wordt het aandeel duur, dan verkoop je het en zakt het, dan kan je misschien bijkopen.

Een laatste vraag die we richten aan de ondernemer en de investeerder in u. Naar wie kijkt u op? Warren Buffett, vanzelfsprekend. En Jan Ceulemans, uiteraard!

EVENT NEWS

Er beweegt wat bij Bolero “Beleggen met inzicht” en “Zit op de eerste rij” zijn bij Bolero niet zomaar holle reclameslogans. We brengen ze ook in de praktijk. In de voorbije maanden doorkruisten Boleromedewerkers het hele land voor een beleggingsavond, bedrijfsbezoek, evenement, ... Voor een keer staken ze ook de Atlantische oceaan over voor een unieke trip naar Wall Street.

Studentenclub PXL Hogeschool

Beleggingsavond KBC-cluster Haacht

Toelichting “Trader” voor KBC-cluster Zonhoven

Heel wat volk voor een heldere uitleg over Bolero en een uitvoerige presentatie over de verhouding tussen bedrijfswinsten en beurswaardering.

23 APRIL Beleggingsavond KBC-cluster Izegem

8 APRIL

23 APRIL

Bezoek aan beleggingsclub

Bezoek aan studentenclub Hermes in Hasselt

1 APRIL

14 APRIL

Bedrijfsbezoek smartphoto in Wetteren

Bezoek aan beleggingsclub

28 - 29 APRIL

26 APRIL VFB Happening in Kinepolis Antwerpen Op dé hoogdag voor de Vlaamse belegger mag Bolero natuurlijk niet ontbreken. Afspraak volgend jaar midden op het centrale beursplein?

Beleggingsavond in KBC-cluster Diksmuide

10 APRIL

3 APRIL

2 APRIL

28 APRIL

Ekonomika Kiesweek in Leuven Bolero was dit jaar sponsor van de ‘kiesweek’ van studentenvereniging Ekonomika. Veel volk, veel sfeer. Met dank aan onze mechanische stier. Een student ging met een ticket voor Wall Street naar huis.

28 MEI - 1 JUNI

Trip naar Wall Street 10 Bolero-cliënten en 1 gelukkige student stappen eind mei aan boord van vlucht UA961 voor een unieke beleggingstrip naar Wall Street. Lees het verslag op pagina 4.

6 MEI Bezoek aan beleggingsclub

19 MEI

5 MEI

15 MEI

Macro toelichting voor studentenclub Hermes

Event Ekonomika Leuven

Beleggingsavond KBC-regio NoordAntwerpen in Hoogstraten

10 MEI

5 MEI

Beleggersforum+ in Houthalen

Bezoek aan beleggingsclub

Bolero verwelkomt de bedrijven Sipef, Ablynx en Cardio3 BioSciences op zijn Beleggersforum+ in Houthalen.

21 MEI

5 JUNI

Beleggingsavond in KBC-toren Antwerpen

Bezoek aan beleggingsclub

19 JUNI Bolero-event voor KBC-cluster Brussel Kanaal

27 MEI Bedrijfsbezoek Barco in Kuurne Het bedrijfsbezoek aan Barco was in mum van tijd volgeboekt. Beleggers krijgen niet elke dag de kans om het management van Barco, onze Bolero-medewerkers of analist Guy Sips te spreken.

7 MEI “Op de koffie” bij KBCcluster Brussel Atomium

Wilt u ook een Bolero-event bijwonen? p U vindt de eventkalender

op de Bolero website.

FOCUS OP GRONDSTOFFEN

Hoe politiek ook de grondstoffenmarkten beroert … Zorgt de Oekraïnecrisis ook voor paniek op de grondstoffenmarkten? Rusland is een van de grootste olie- en gasleveranciers voor Europa. In het verleden zetten conflicten in het Midden-Oosten al vaker de olieprijs onder druk. Geopolitieke risico’s zijn er altijd. Die risico’s hebben niets te maken met de operationele gang van zaken van een bepaald bedrijf of sector, maar wel met de gevolgen van een dreigende politieke instabiliteit. Ook op de grondstoffenmarkten houden beleggers maar beter rekening met geopolitiek.

e politieke en economische omgeving wordt almaar complexer en geopolitieke risico’s zijn onderhuids voortdurend aanwezig. Het Midden-Oosten is al decennia een explosieve regio terwijl ook Noord-Korea en Venezuela regelmatig de internationale gemeenschap de stuipen op het lijf jagen. Soms heeft geopolitieke onrust een grote impact op de prijsvorming van grondstoffen en een andere keer dan weer helemaal niet. Op het eerste gezicht valt er geen pijl op te trekken. Hoe komt dat?

AANBODCONCENTRATIE EN VOORRADEN Een eerste belangrijke factor is de geografische concentratie van een bepaalde grondstof. Als 20

een grondstof slechts in een of slechts in enkele landen geproduceerd wordt, is de potentiële impact van geopolitieke onrust erg groot. Daarnaast is ook de voorraadsituatie van een specifieke grondstof of groep grondstoffen van belang. Hoe groter de beschikbare voorraden, hoe kleiner de potentiële impact van een tijdelijke onderbreking in de aanvoer. Maar als het evenwicht tussen vraag en aanbod daarentegen al heel krap is, kan zelfs een kleinschalig conflict al snel grote gevolgen hebben voor de wereldmarkt.

Bij een krap evenwicht tussen vraag en aanbod kan zelfs een kleinschalig conflict al snel grote gevolgen hebben.

RESOURCE NATIONALISM Landen die niet of weinig over natuurlijke rijkdommen beschikken, zijn gevoeliger voor geopolitieke instabiliteit. Zij zijn namelijk het meest kwetsbaar voor de recente onrustwekkende trend van resource nationalism waarbij overheden grote delen van hun primaire sector onderbrengen in door de staat gecontroleerde bedrijven of ze zelfs volledig nationaliseren. Dat opent de deur om grondstoffen steeds meer als strategisch machtsmiddel in te zetten en de vrije handel aan banden te leggen. Zo voerde China in 2007 productiebeperkingen en uitvoerquota in voor strategische metalen als tungsten, molybdeen, … en verschillende zeldzame aardmetalen (Rare Earth Elements of REE). De officiële reden was om de vervuiling van de mijnindustrie aan banden te leggen. De maatregelen zorgden voor een prijsopstoot van

de getroffen grondstoffen, want het land stond op dat moment in voor 90 procent van de globale REE-productie. Daarmee werden vooral Japan en de Verenigde Staten getroffen.

HAND IN HAND MET SOCIALE ONRUST Geopolitieke spanningen zijn niet zelden het gevolg van sociale onrust. Beide gaan dan ook vaak hand in hand. Een goede illustratie is de impact van de spanningen in de ZuidAfrikaanse mijnbouwsector op de politieke (in)stabiliteit van het land. Vooral de platinaen palladiummijnen worden er getroffen en de situatie illustreert het gevaar van een sterke aanbodconcentratie. Zuid-Afrika staat in voor ruim drie kwart van de wereldwijde platinaproductie. De staking bij de platinamijnen duurt al sinds eind januari en de onderhandelingen met de militante vakbonden verlopen bijzonder stroef. Toch noteert de platinaprijs nauwelijks hoger dan bij het uitbreken van de staking. Dat komt in de eerste plaats omdat de bovengrondse platinavoorraden voldoende hoog zijn en de bevoorrading voorlopig niet in gevaar komt. De vraagzijde beïnvloedt natuurlijk ook de beleggingsmarkt, maar blijkbaar vinden speculanten de platinamarkt niet interessant genoeg. Palladium voelt de impact van de onrust wel. Zuid-Afrika staat samen met Rusland in voor 80 procent van de wereldproductie. In combinatie met de mogelijke sancties tegen Rusland kan de situatie in Zuid-Afrika het aanbod wel in de war sturen. Rusland huisvest met Norilsk Nickel ook de grootste individuele palladiumproducent. Norilsk produceert jaarlijks 40 procent van de totale mijnproductie. Palladium werd in tegenstelling tot platina wel flink duurder en noteert op het hoogste niveau sinds 2011. Ook zonder geopolitieke onrust werd voor dit jaar al op een palladiumtekort gerekend en een verstoring van het aanbod zal het tekort alleen maar groter maken.

Platina.

Werkzaamheden aan het Baltic Pipeline System BTS-2.

Vergadering van OPEC in Wenen in december 2013.

OEKRAÏENSE CRISIS LAAT ENERGIEMARKTEN KOUD Rusland en Oekraïne staan al een hele tijd bovenaan de geopolitieke agenda. Toch heeft dat niet tot een noemenswaardige stijging van de olieprijs geleid. Rusland produceert op jaarbasis gemiddeld zo’n 10,5 miljoen vaten ruwe olie per dag. Het land voert daarvan bijna drie kwart uit, vooral naar Europa en Azië. Er loopt een belangrijke pijpleiding die ruwe olie uit Rusland met raffinaderijen in Oost-Europa verbindt over het grondgebied van Oekraïne. Tel daarbij nog de spanningen bij andere exporteurs van ruwe olie zoals Libië, Nigeria en Irak en op het eerste gezicht zijn alle randvoorwaarden vervuld voor een explosieve stijging van de olieprijs. Dat is tot nog toe niet gebeurd. Er is namelijk absoluut geen schaarste aan ruwe olie, wel integendeel. De leden van het OPEC-kartel pompten de voorbije maanden zelfs minder ruwe olie op en beschikken dus over ruim voldoende reservecapaciteit. In de VS zijn de ruweolievoorraden zelfs hoger dan ooit. De kans dat er op korte termijn iets verandert, is vrij klein. Hogere energieprijzen zijn het mooiste cadeau dat men Rusland op dit moment kan doen en net daarom zal het westen dit scenario tot elke prijs willen vermijden.

Mijnwerkers protesteren tegen sluiting mijnen.

Koen Lauwers is als onafhankelijk financieel analist gespecialiseerd in goud en grondstoffen. Hij zorgt regelmatig voor bijdragen in de Bolero-nieuwsbrieven Beurs bij ’t Ontbijt en de Lunch.

Ik sta aan het hoofd van het Bolero Sales team dat acht gedreven mensen sterk is. De passie voor de beurswereld zit me in hart en nieren. Ik waak er dan ook over dat onze cliĂŤnten altijd op de eerste plaats komen en we hem of haar de best mogelijke service bieden. Steven Van de Sype

GESPOT

Bolero Sales team Hebt u al eens een Bolero-event bijgewoond? Bezoekt u regelmatig financiële beurzen? Of volgde u een van onze webinars? Dan hebt u ongetwijfeld al kennis gemaakt met het Bolero Sales team. Voor onze cliënten zijn zij het gezicht van Bolero. INDX stelt hen graag aan u voor.

STEVEN VAN DE SYPE

PHILIP RONSE

Commercieel Directeur

Customer Relations Officer

19 jaar bij KBC, waarvan 12 jaar in een Gents KBC-kantoor en nu 7 jaar aan de slag bij Bolero.

Als voormalig kantoordirecteur kan ik beroep doen op mijn jarenlange ervaring met klanten en dat komt me in mijn functie goed van pas. Ik zorg er bij Bolero voor om zo snel mogelijk een juiste en praktische oplossing te geven voor heel specifieke vragen of klachten. Wat me tot nog toe duidelijk werd, is dat we onze service hier en daar nog verder kunnen verbeteren. En dat zal ik dan ook doen.

KRISTY VAN KERKHOVE Account Manager KBC

Bolero werkt nauw samen met de KBC-kantoren om onze gemeenschappelijke cliënten zo goed mogelijk verder te helpen. Het is mijn taak om de kantoren vertrouwd te maken met het Bolero-platform en samen met hen tal van lokale beleggingsavonden te organiseren.

KARIN MAES SVEN DE MEUTER Customer Relations

Het mini-callcenter is twee personen sterk en dat zijn wij. We bellen nieuwe cliënten proactief op om eventuele vragen zo snel mogelijk te kunnen beantwoorden en zorgen ervoor dat ze zo snel en gemakkelijk mogelijk op het Bolero-platform aan de slag kunnen.

SIGRID VERMYLEN Event Coordinator

Ik coördineer alle evenementen van Bolero, zoals beleggersfora, bedrijfsbezoeken en thema-avonden waarop we ‘beleggen met inzicht’ omzetten in de praktijk. Al onze cliënten zijn er van harte welkom, zolang er natuurlijk plaats is. Het zijn dé ideale gelegenheden om tussen pot en pint van gedachten te wisselen met ons, andere beleggers, gastsprekers of financiële analisten.

JAN VAN ROY Sales Officer

DIEDERIK VAN IMPE Sales Officer

Binnen het team ben ik recent het aan spreekpunt geworden voor alle beleggingsclubs die met Bolero willen samenwerken. Daarnaast maak ik de meer actieve beleggers wegwijs in het semiprofessionele platform KBC Securities Trader, waarbij mijn jarenlange ervaring als broker in onze marktenzaal goed van pas komt.

De toewijding en de flexibiliteit van mijn collega’s maken het bijzonder leuk om deel uit te maken van het team. En dat er af en toe ook stevig gelachen wordt, maakt het werken nog een stuk plezanter natuurlijk. Ik vind het belangrijk om mijn beursexpertise te delen en help daarom de hogeschool- en universiteitsstudenten om de beurs beter te leren kennen. En misschien hebt u me al opgemerkt tijdens een van onze webinars? Want daar ben ik de vaste presentator.

ACHTER DE BEURSSCHERMEN

Iconische merken op de beurs INDX schetst het portret van vijf beursgenoteerde bedrijven met een iconisch merk in portefeuille Unilever PLC UNLYF THUISBASIS MARKTKAPITALISATIE KOERS-WINSTVERHOUDING 2014 DIVIDENDRENDEMENT

Verenigd Koninkrijk 34,45 miljard GBP 20,5 3,4%

WhiteWave Foods Co. WWAV THUISBASIS

Verenigde Staten

MARKTKAPITALISATIE

5,57 miljard USD

KOERS-WINSTVERHOUDING 2014 DIVIDENDRENDEMENT

Gegevens bedrijven per 5 juni 2014

33,0 0%

Ice Tea Het van oorsprong Britse Lipton groeit sinds zijn oprichting in 1890 uit tot ‘s wereld grootste theebedrijf. In 1938 neemt Unilever al de Amerikaanse en Canadese activiteiten over en in 1972 verwerft het de volledige controle over Lipton. Het huidige Lipton Ice Tea werd tot 2002 verkocht onder de naam Liptonice en wordt sinds 2003 geproduceerd en gemarket door PepsiCo. Vandaag vindt u Ice Tea in 67 landen, maar het is van oorsprong een Belgisch product. In 1978 kwam het hier op de markt als sportdrank, maar het drankje werd nadien als dorstlesser aangeboden. Bekende zustermerken zijn Lipton Yellow Label en Lipton Pyramid Tea.

Sojamelk Alpro is een van oorsprong Belgisch bedrijf dat producten maakt op basis van soja. Moederbedrijf Vandemoortele start in 1989 een aparte afdeling in Wevelgem om onder meer Alpro soya en het biologische merk Provamel te produceren. Het wordt een succesverhaal: vandaag realiseert Alpro in België, Frankrijk, het VK en Nederland een verkoopcijfer van 300 miljoen euro (2012). De nood aan vers kapitaal voor Alpro overtuigt investeringsmaatschappij Gimv om de afdeling voor 325 miljoen euro te verkopen aan de WhiteWave afdeling van het Amerikaanse Dean Foods. In 2013 wordt WhiteWave afgesplitst tot een onafhankelijke beursgenoteerde onderneming.

Chokotoff Het Belgische Côte d’Or produceert de Chokotoff sinds 1934 in Halle. Daar wordt sinds 2010 ook een witte Chokotoff gemaakt, net zoals de Chokotoff chocoladepaste die in 2011 werd gelanceerd. Van deze zoete zondes worden jaarlijks meer dan 120 miljoen stuks verkocht. Moederbedrijf Côte d’Or heeft Belgische roots via oprichter Charles Neuhaus. Het Neuhaus-huis werd in 1870 opgericht en kwam in 1984 naar de Belgische beurs. Daar was de chocoladeproducent overigens geen lang leven beschoren. De Zwitserse chocolademogul Jacobs-Suchard nam de controle al in 1987 over, maar werd in 1990 zelf grotendeels opgekocht door Kraft Foods. Na de opsplitsing van Kraft in 2012 belandt Chokotoff bij het beursgenoteerde Mondelēz International. Chokotoff is daardoor een broertje van onder meer LU, Oreo, TUC, Milka, Toblerone en Trident.

Durex Ongeveer gelijktijdig met de grote crash van Wall Street in 1929 wordt het handelsmerk Durex geregistreerd. Durex is een afkorting van Durability, Reliability, and Excellence en werd uitgevonden door de London Rubber Company. Die fuseert in 1999 met Seton Scholl tot SSL International Groep, dat nadien voor 2,5 miljard dollar wordt overgenomen door Reckitt Benckiser. Durex produceert jaarlijks meer dan een miljard condooms en heeft een wereldwijd marktaandeel van ongeveer 40%. Daarmee laat Durex het nummer twee, het eveneens beursgenoteerde Ansell uit Australië, ver achter zich. Opvallend is dat Durex zijn wereldhegemonie niet kan doortrekken in de VS waar Trojan het best verkopende merk is. Volgens schattingen bevredigt Durex ongeveer 25% van de totale vraag naar contraceptie.

Pizza Hut In 1958 komen twee studenten uit het Amerikaanse Kansas op het idee om hun studie te bekostigen met de opbrengst van een pizzahuis. Midden 1959 baten ze al zes restaurants uit en zetten ze een franchisesysteem op. PepsiCo neemt het bedrijf in 1977 over voor een geschatte 300 miljoen dollar. In oktober 1997 wordt Pizza Hut samen met Kentucky Fried Chicken en Taco Bell verzelfstandigd als Tricon Global Restaurants. Na de overname van Yorkshire Global Restaurants wordt de onderneming in maart 2002 omgedoopt tot Yum! Brands. Vandaag bezit de groep meer dan dertienduizend Pizza Hut restaurants in 85 landen. Die dragen allemaal de erfenis van voormalig moederbedrijf PepsiCo in zich: ze zijn namelijk verplicht om tot het einde der tijden Pepsi Cola te schenken.

Mondelez International MDLZ THUISBASIS MARKTKAPITALISATIE KOERS-WINSTVERHOUDING 2014 DIVIDENDRENDEMENT

Verenigde Staten 64,55 miljard USD 22,1 1,5%

Reckitt Benckiser RBGPF THUISBASIS MARKTKAPITALISATIE KOERS-WINSTVERHOUDING 2014 DIVIDENDRENDEMENT

Verenigd Koninkrijk 36,96 miljard GBP 19,7 2,7%

Yum! Brands YUM THUISBASIS MARKTKAPITALISATIE KOERS-WINSTVERHOUDING 2014 DIVIDENDRENDEMENT

Verenigde Staten 34,74 miljard USD 21,4 1,9%

TIMELINE

Dit is 2014 ... in woord en beeld

Fusies en overnames houden beurstrein onder stoom

24 MAART In de BEL20 neemt bpost de plaats in van ThromboGenics.

28 MAART Holding Brederode vlagt helemaal uit naar Luxemburg na een interne fusie.

28 APRIL Pfizer biedt bijna 77 miljard euro voor AstraZeneca.

23 APRIL

24 APRIL General Electric wil Alstom overnemen voor 13 miljard euro.

De Spaanse vijfjaarsrente duikt voor het eerst sinds lang onder de Amerikaanse.

22 APRIL Novartis ruilt kankergeneesmiddelendivisie voor vaccindivisie van GlaxoSmithKline.

6 MEI Eurotunnel bestaat vandaag 20 jaar.

3 MEI Ingvar Kamprad, oprichter van IKEA, legt al zijn functies neer.

12 MEI

13 MEI

George Soros noemt Frankrijk “de zieke man van Europa”.

Cofinimmo verkoopt twee kantoortorens voor 475 miljoen euro, het hoogste bedrag ooit in België.

21 FEBRUARI Royal Bank of Scotland stopt met het investeringsbankieren en schrapt maar liefst 30 000 banen.

20 FEBRUARI Facebook koopt WhatsApp voor 19 miljard dollar.

19 MAART

3 MAART

Barco neemt X20 media over, een spin-off van VertigoxMedia.

De Russische beurs verliest 10% door de oorlogsdreiging op de Krim.

7 APRIL

14 APRIL

De Franse cementreus Lafarge en het Zwitserse Holcim gaan samensmelten.

Peugeot gaat het aantal modellen drastisch verminderen.

5 APRIL Vivendi aanvaardt het bod van 13,5 miljard euro van kabelbedrijf NumĂŠricable voor SFR.

15 APRIL Google koopt Titan Aerospace, producent van drones.

22 MEI

23 MEI

Vastgoedbevak WDP plaatst voor 125 miljoen euro obligaties op een dag.

De Amerikaanse S&P 500 index stijgt voor het eerst boven 1 900 punten.

27 MEI 2 JUNI

5 JUNI

De Belgische schatkist leent tegen laagste rente ooit (1,865%).

ECB voert negatieve depositorente in.

De uitbater van Euronext gaat noteren op Euronext.

BOEK IN DE KIJKER

One Up on Wall Street Hoe Peter Lynch zijn visie omzette in tenbaggers Uit de lange literatuurlijst door en over roemruchtige fondsbeheerders haalden we in de allereerste INDX-editie al een toppublicatie over Warren Buffett aan. Maar meer nog dan ‘The Making of An American Capitalist’, was het vooral ‘One Up on Wall Street’ dat me tot actief beleggen inspireerde. De beleggingsfilosofie van de legendarische fondsbeheerder Peter Lynch blijkt immers even simpel als efficiënt, even bruikbaar als inzichtrijk. Gedreven door het mantra ‘koop wat je kent’ presteerde het Fidelity Magellan Fund onder zijn bewind 13 jaar lang onafgebroken beter dan de markt. Laat u (ook) inspireren door de man die van mening was dat “een gemiddelde investeerder meer potentieel heeft dan Wall Street experten”.

OP ZOEK NAAR “TENBAGGERS”

BELEG IN WAT JE KENT!

Peter Lynch. De naam klinkt in de beleggingswereld nog altijd als een klok. Hij kreeg in 1977 het beheer van het Fidelity Magellan Fund onder zijn vleugels, lukte de daaropvolgende dertien jaar een gemiddeld jaarlijks rendement van 29% en stapte in 1990 op het hoogtepunt van zijn carrière even snel als hij gekomen was weer uit de schijnwerpers. De ondertussen wereldberoemde fondsbeheerder maakte naast succes ook naam en faam met de introductie van enkele nieuwe begrippen. Zo lanceerde hij in dit boek de term “tenbagger”. Daarmee doelt hij op een aandeel dat het potentieel heeft om in waarde te vertienvoudigen.

Aan de hand van dit boek toonde Peter Lynch me hoe hij zijn filosofie in de praktijk bracht. “Beleg in wat je kent en begrijpt”. Beleggingsopportuniteiten kunt u bijvoorbeeld al ontdekken met uw ogen. Kijk eens in warenhuizen welke producten al dan niet vlot van de hand gaan. Die benadering is op zich misschien wat té eenvoudig, maar ze geeft u alleszins een goede startbasis. “Waarom zou ik een aandeel kopen van een bedrijf dat amper iets aan de man brengt?”

Ten baggers In de periode aan het hoofd van het Magellan Fund lukte Peter Lynch tientallen ten baggers, onder meer met beleggingen in deze bedrijven:

Andersom geldt ook: “Waarom geen kijkje nemen bij ontluikende bedrijven?”. In zijn tijd waren dat Abercrombie & Fitch of Fruit of The Loom, maar vandaag moeten we misschien eerder in de 3D en technologiesector gaan zoeken. Past u wel op. U moet op de trein springen wanneer die vertrekt, niet wanneer die het station al lang verlaten heeft.

OP ZOEK NAAR VOLTREFFERS In elk van de dertien jaar dat Peter Lynch het beheer van het Magellan Fund in handen had, behoorde hij ononderbroken tot de best presterende fondsbeheerders van Wall Street. Wie hem in 1977 1 000 dollar toevertrouwde, kreeg daar in 1990 zo’n 28 000 dollar voor terug. In zijn boek streelt Lynch niet alleen zijn eigen ego, maar analyseert en beschrijft hij de drijfveren van dit succes. De conclusie? Een handvol voltreffers die niet geflankeerd worden met grote verliezers. Meer motivatie had ik niet nodig en dus blijf ik tot op de dag van vandaag op zoek gaan naar … voltreffers!

25000 %#!!!"

%#!!!"

20000 %!!!!"

%!!!!"

15000 $#!!!"

$#!!!"

10000 $!!!!"

$!!!!"

5000 #!!!"

0!"

&'(")*"

May 74

#!!!"

&'(")+"

May 79

&'(",*" May 84

&'(",+" May 89

HEBT U KANS OM TE SLAGEN ALS BELEGGER? Eerst en vooral wordt in “One up on Wall Street” beschreven wat beleggen eigenlijk is. Investeren, ja. Met succes, natuurlijk. Maar dan wel op een manier zodat u het altijd kunt herhalen. Ik leerde dat een belegger uit het juiste hout gesneden moet zijn om het meeste kans op slagen te hebben. De noodzakelijke karaktereigenschappen om aan dat profiel te beantwoorden? Geduld, gezond boerenverstand, een open geest, bescheidenheid, flexibiliteit, kunnen omgaan met tegenslagen en geen emotionele band hebben met een aandeel. Beschikt u over die eigenschappen?

ONTDEK DE WINNAARS Peter Lynch geeft enkele nuttige en concrete aanbevelingen waar u als belegger zeker rekening moet mee houden. Vrees niet. Het boek grossiert niet in complexe en diepfilosofische levenslessen, maar brengt net heel praktische richtlijnen naar voor. Die zijn trouwens niet eens zo uniek, want ze zijn deels gebaseerd op de filosofie van Warren Buffett en Benjamin Graham. Hij reikt naast algemene richtlijnen ook een aantal fundamentele kapstokken aan. Die laten elke op waarde beluste belegger toe om zelf aan aandelenanalyse te doen.

&'("+*" May 94

&'("++" May 99

&'("!*" May 04

&'("!+" May 09

rijker om te weten welke aandelen u best vermijdt. De zogenaamde ‘stocks to be avoided’. Ik laat het aan u over om dit op de markten van vandaag toe te passen, maar geloof me als ik zeg dat onderstaande drie regels nog altijd gelden: 01 Beleg niet in ‘hot stocks’. Denkt u ook aan Tesla, Netflix of Alibaba.com? 02 Vermijd “the next big thing”, aandelen van bedrijven die als het volgende wereldwonder geboekt staan. 03 Vermijd groeiaandelen die agressief groeien via overnames. Ze maken vaak misbruik van een overgewaardeerde beurskoers en creëren slechts zelden waarde.

!" &'("$*" May 14

Fidelity Magellan Fund S&P 500 Bron: Thomson Reuters Datastream

50,000 FRENCHMEN CAN’T BE WRONG Het boek eindigt met een vooruitblik naar de toekomst. Beleggen is een langetermijninspanning die op basis van een gezonde portefeuille gebeurt. Weet wanneer u wat moet verkopen en hoe u intelligent gebruik kunt maken van afgeleide producten. En wat dan met die 50,000 Frenchmen? Die anekdote uit het laatste hoofdstuk houden we voor onszelf, maar afronden doe ik graag met te zeggen dat ‘One up’ een absolute klassieker in zijn genre is. Een boek dat niet in de bibliotheek van elke goede huisvader of fundamentele belegger zou mogen ontbreken. U weet dus wat te doen!

BART VANHAEREN

General Manager Bolero, KBC Securities @VanhaerenBart

p INDX selecteerde voor u een aantal bekende principes van Peter Lynch op pagina 30.

TE VERMIJDEN AANDELEN Op zoek gaan naar ondergewaardeerde aandelen is een zaak, maar soms is het nog belang-

BEURSWIJSHEDEN

Peter Lynch, vader van de praktische beleggingstips Er zit een succesvolle belegger in ieder van ons. Dat is alvast het oordeel van de legendarische fondsbeheerder Peter Lynch. Wat bepaalt de slaagkansen van een belegger dan? Onderzoek, geduld en vertrouwen in uw capaciteiten als belegger. INDX verzamelde een aantal van Lynch’ beurswijsheden die zijn beleggingsfilosofie illustreren …

Lynch’ praktische tips voor aandelenanalyse 01 Kijk altijd naar de K/W. Geef de voorkeur aan een lage ratio, maar verlies de groeivooruitzichten en andere factoren niet uit het oog!

ONTDEK DE WINNAARS Beleggen in aandelen is simpel, omdat er achter elk aandeel een daadwerkelijke onderneming schuilgaat. Zoek uit waarmee het bedrijf waarde creëert en met welke activiteiten het dat doet. Anders maakt u net zoveel kans op succes met een spelletje poker. Zonder naar uw kaarten te kijken. U moet aan een kind in het vijfde leerjaar kunnen uitleggen waarom u in een bepaald bedrijf belegde. En die uitleg moet simpel, duidelijk en kort genoeg zijn om hem niet te vervelen.

The simpler it is, the better I like it. Besteed extra aandacht aan bedrijven die niet prominent in het nieuws komen. De ‘off the radar’ aandelen, die mogelijk gewoon even uit de gratie gevallen zijn, kunnen enkele jaren later buitenkansjes blijken te zijn.

HEB GEDULD Vergeet nooit dat ook met “gewone” aandelen grote verliezen mogelijk zijn. Het is geen schande om geld te verliezen met een aandeel, maar het is veel erger om u nodeloos lang vast te klampen aan een dalend aandeel. Erger nog is bij te kopen wanneer de fundamentals voor het aandeel verslechteren. Op korte termijn is er niet altijd een duidelijk verband tussen de operationele gang van zaken bij een onderneming en zijn aandelenkoers. Op lange termijn is er een 100% correlatie.

Time is on your side when you own shares of superior companies. Gemiddeld duurt het drie tot tien jaar alvorens een typische ‘grote winnaar’ in de portefeuille van Lynch zijn potentieel waarmaakt.

BLIJF TROUW AAN UW PRINCIPES

02 Vermijd eendagsvliegen. Evalueer de omzet- en winstgroei op de langere termijn.

Beleggen in aandelen is zoals kinderen hebben. Beperk u tot het aantal dat u aankunt. Richt uw aandacht alleen op het aantal bedrijven dat u grondig kunt analyseren en opvolgen. En onthoud vooral waarom u ze in de portefeuille genomen hebt.

03 Winst is belangrijk, maar dat geldt ook voor de balans. Een gezonde onderneming heeft niet te veel schulden.

Beleg in bedrijven, niet in “de beurs”. Vraag u dus niet af op hoeveel de Dow Jones vandaag gewonnen heeft, maar hoeveel aandelen er zijn gestegen en gedaald. Dat schetst een meer realistisch beeld van “de beurs”.

04 De beleggingen van bedrijfsleiders en het management “verraden” hun vertrouwen in het bedrijf dat ze door dik en dun kennen.

Dat de koers van uw aandeel stijgt, betekent niet noodzakelijk dat u gelijk had. En het is niet omdat uw aandeel in waarde daalt, dat u fout zat.

05 Cash is king! Heb oog voor de jaarlijkse kasstromen.

I’m always fully invested. It’s a great feeling to be caught with your pants up. Laat u nooit leiden door de aandelenkoers van vandaag, morgen of volgende week, maar hou altijd de winstontwikkeling van het bedrijf in de gaten. Uiteindelijk zal dat het succes van uw belegging bepalen en niets anders.

DE BELEGGER

Beleggingsclubs, gezellige ernst Denkt u bij een beleggingsclub aan een gezellig groepje grijzende mannen die samen op café hun beleggingsportefeuille bespreken? Dat beeld klopt maar voor een deel. Beleggingsclubs bestaan vooral uit mannen, maar voor de rest zijn ze heel divers: beleggers van verschillende leeftijden, opleiding, beroep en ervaring willen samen op de beurs aan de slag. Aster Van de Velde, voorzitter van de Wemmelse beleggingsclub The Intelligent Investors, maakte graag tijd voor ons vrij om ons in te wijden in de wereld van de beleggingsclubs. Veel beleggingsclubs starten met het opstellen van de statuten, te vergelijken met een soort reglement waarin praktische zaken zoals het aantal leden, maar ook de concrete afspraken rond de begininleg en een maandelijkse storting vastgelegd worden. Elk lid van de club ondertekent die statuten. Onze jonge club ging pas in april vorig jaar van start. We begonnen met acht leden en sindsdien kwamen er nog twee leden bij. In

de statuten legden we een maximum aantal van vijftien leden vast. We willen er ook geen praatbarak van maken. The Intelligent Investors is heel gestructureerd. We hebben een bestuur samengesteld met een voorzitter en penningmeester (al jaren een bankier), een ondervoorzitter en een secretaris. En om het beeld over beleggingsclubs toch even bij te stellen. Onze secretaris is een vrouw. Het hoeven echt niet allemaal mannen te zijn.

DE ZOEKTOCHT NAAR EEN GOEDE NAAM Voor de naam van onze beleggingsclub kwamen we terecht bij het boek “The intelligent investor” van Benjamin Graham, de grondlegger van value investing. Volgens die andere superbelegger Warren Buffett is het met voorsprong het beste boek dat ooit over beleggen geschreven werd. Konden we een zinvollere naam bedenken? De naam weerspiegelt ook perfect de missie van onze club: door studie, het inwinnen van adviezen, de uitwisseling van ideeën, overleg en discussie de polsslag van het economische leven beter leren kennen en doorgronden.

ALTIJD OP ZOEK NAAR INFORMATIE EN RESEARCH De meeste beleggingsclubs komen een keer per maand bij elkaar. Bij sommige clubs bereiden de leden zich individueel voor waarna de bevindingen in groep worden besproken; bij andere krijgen de leden om de beurt de opdracht een aantal beleggingsvoorstellen voor te bereiden.

The Intelligent Investors komen minstens een keer per maand samen. Beleggingsbeslissingen worden grondig voorbereid en geargumenteerd. We maken daarbij uiteraard graag gebruik van de uitgebreide informatie van Bolero en KBC Securities om onze eigen ideeën te toetsen.

HET MOET OOK GEZELLIG BLIJVEN We willen met onze club kennis bij elkaar brengen en delen. Educatie is een belangrijk aspect van onze missie. De info van Algemene vergaderingen, bezoeken aan beursgenoteerde bedrijven of andere economische presentaties wordt druk uitgewisseld tussen de verschillende leden. Educatie en rendement nastreven zijn een ding, de bijeenkomsten van een beleggingsclub zijn zeker ook een sociale aangelegenheid. Discussies over de samenstelling en de ontwikkeling van de portefeuille, voorstellen voor aan- en verkopen, … worden niet zelden overgoten met een glaasje bier of wijn. Het moet tenslotte ook gezellig blijven.

Wat heeft Bolero te bieden voor beleggingsclubs? •

Een persoonlijke key account manager

•

Alle leden hebben toegang tot het Bolero-platform

•

Uitgebreide research van onze beursspecialisten

•

Boeiende presentaties en opleidingen, unieke events

WAARDERINGSRATIO’S

Ratio ontleed EV/EBITDA

EV: ONDERNEMINGSWAARDE In plaats van de marktkapitalisatie van een bedrijf als maatstaf voor de waarde van een bedrijf verkiezen analisten de ondernemingswaarde of Entreprise Value (EV). Het cijfer geeft een meer realistisch beeld van de bedrijfswaarde omdat het de financiële schulden en de nettokaspositie bij de marktkapitalisatie optelt. Omdat beide cijfers gemakkelijk terug te vinden zijn op de balans of in persberichten is de EV relatief eenvoudig te berekenen.

EBITDA: BEDRIJFSKASSTROOM EBITDA is een veelgebruikte term in het finan-

ciële jargon. Het is de afkorting van Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation and Amortization: het bedrijfsresultaat zonder rekening te houden met interesten, belastingen, afschrijvingen en waardeverminderingen. De bedrijfskasstroom kan ook berekend worden door de kosten voor personeel, grondstoffen en dienstverlening van de omzet af te trekken. Het is daarom een goede benadering van de operationele cash flow en legt de basis voor een meer diepgaande aandelenanalyse.

EV/EBITDA Door de ondernemingswaarde te delen door de bedrijfskasstroom, verkrijgen we de EV/ EBITDA waarderingsratio. Zoals bij de koers-winstverhouding wijst een lager cijfer op een goedkopere waardering. Een aandeelhouder zal voor elke geïnvesteerde euro namelijk een hoger rendement krijgen dan bij bedrijven met een hoge ratio. De ratio is dus een spiegel van de operationele gezondheid van een onderneming.

16%

14%

Jaarlijkse groei van het bedrijfsresultaat (CAGR) (Samengestelde jaarlijkse groei van het bedrijfsresultaat 2014-2016)

Waarderingsratio’s zijn financiële kengetallen die eenvoudig en snel inzicht bieden in de relatieve waardering van een aandeel en worden vaak gebruikt om sectorgenoten of hele sectoren met elkaar vergelijken. In deze INDX bekijken we een waarderingsmaatstaf die voornamelijk voor industriële bedrijven wordt gebruikt. Het is een gezondheidsindicator die meer gesofisticeerd is dan de K/W-methode en die vaak door professionele analisten wordt gebruikt. De ratio ontleent zijn populariteit aan de relatief gemakkelijke berekeningswijze en de mogelijkheid om industriële bedrijven, bij voorkeur uit dezelfde sector, met elkaar te vergelijken, maar ze heeft ook een aantal nadelen.

18%

12%

10%

4% 4

Mediaanverwachting EV/EBITDA 2014

AANDACHTSPUNTEN Het voordeel van de EV/EBITDA ratio tegenover de K/W-methode is dat ze wel rekening houdt met verschillen in de kapitaalstructuur en dat ze niet beïnvloed wordt door verschillen in belastingsvoet. Dat wil echter niet zeggen dat u bedrijven daardoor zonder verdere vorm van analyse met elkaar kunt vergelijken. Kapitaalintensieve bedrijven zullen bevoordeeld worden omdat de afschrijvingen niet meegeteld worden, terwijl verschillen in de belastingsvoet vaak verklaren waarom sectorgenoten aan een afwijkende EV/EBITDA noteren. Bedrijven moeten daarnaast een verschillende hoeveelheid van de winst herinvesteren in toekomstige groei. Om al die nuances mee te nemen, kijken analisten eerder naar de EBIT die wel rekening houdt met afschrijvingen en waardeverminderingen. Maar de grootste tekortkoming van deze ratio’s is toch dat ze geen rekening houden met de toekomstige groei van het operationele resultaat. Beleggers zijn namelijk maar wat graag bereid om bedrijven waarvan de bedrijfswinst sneller groeit een hogere ratio toe te kennen dan trage groeiers.

Waarderingsratio’s worden vooral gebruikt om in een oogopslag zicht te krijgen op de relatieve waardering van aandelen. Over het algemeen geldt: hoe hoger het cijfer, hoe duurder de waardering. CORRECTIE VOOR VERWACHTINGEN Net zoals de interpretatie van een ratio zoals de koers-winstverhouding, moeten we ook de ratio EV/EBITDA bekijken in functie van de groeiverwachtingen. Beleggers zijn immers bereid om een hogere waardering toe te kennen aan bedrijven met een snelle (verwachte) winstgroei of met veel activa die een stabiele cash flow opleveren.

0.63 0.63 0.80 1.01 1.03 1.11 1.24 1.25 1.42 1.48 1.56 1.76 2.25 10

Gegevens assenstelsel: 30/05/2014 Bron: FactSet

0,5

1,5

2,5

Groeigecorrigeerde EV/EBITDA-multiples

Ratioanalyse in de praktijk Het aandeel zal daardoor aan een optisch hoge ratio noteren, maar dat wil niet noodzakelijk zeggen dat het ook effectief duur is.

OP ZOEK NAAR VARIABELEN Waarderingsgetallen dient u bij voorkeur te gebruiken om sectorgenoten met elkaar te vergelijken. We gingen in deze INDX op zoek naar de goedkoopst gewaardeerde aandelen in de EURO STOXX Personal & Household Goods sector. We zochten voor de dertien indexleden de geschatte EV/EBITDA voor 2014 op en berekenden de gemiddelde groeivoet van de bedrijfskasstroom (EBITDA) in de periode 2014 tot en met 2016. Door die langere periode vermijden we ten dele de impact van eenmalige elementen en kijken we verder dan een gemiddeld koersdoel van analisten dat doet. Op die manier krijgen we een duidelijk beeld van de relatieve waardering in de sector (zie grafiek 1).

DE VERHOUDING IS CRUCIAAL Als we – naar analogie met de PEG-ratio – de verhouding tussen beide cijfers berekenen (EV/EBITDA gedeeld door de groeivoet van de bedrijfskasstroom), levert ons dat een reeks van “groeigecorrigeerde EV/EBITDA-multiples” op (zie grafiek 2). Een laag cijfer geeft aan dat de groei van het bedrijfsresultaat zich relatief gezien onder een ‘normale’ EV/EBITDA waardering bevindt. Met andere woorden: hoe lager het getal, hoe lager de waardering en dus hoe groter de kans dat het aandeel interessant is.

OP ZOEK NAAR PARELTJES Adidas lijkt het goedkoopst gewaardeerd. De gemiddelde groei van de bedrijfskasstroom bedraagt naar schatting 15,9%, terwijl de EV/ EBITDA 9,9 bedraagt. Ook OSRAM Licht en Amer Sports lijken met een respectievelijke groei van 8,5% en 12,8% en een bijhorende

multiple van 5,4x en 10,3x wat uit de gratie gevallen. De schijnbaar goedkope waardering is deels te verklaren door recente winstwaarschuwingen die door analisten nog niet helemaal in de waarderingsmodellen werden verrekend. De groeiverwachtingen moeten dus mogelijk nog neerwaarts herzien worden. Bij de ogenschijnlijk duurste bedrijven vinden we onder meer L’Oréal. De bedrijfskasstroom zou gemiddeld met 7,3% moeten aandikken tot en met 2016, maar de EV/EBITDA multiple van 16,5x prijst dit duidelijk al in. Beiersdorf, producent van onder meer Nivea, combineert een multiple van 16,4x met een groeivoet van 9,3%. Dat wordt deels verklaard door de hoge voorspelbaarheid van de kasstromen, waardoor investeerders bereid zijn om extra te betalen. Anders gezegd: de EV/ EBITDA benadering geeft dan wel een indicatie van de waardering, maar maakt een verdere analyse zeker niet overbodig.

ONZE CLIËNT VRAAGT

Wat u wilde weten over … Best Execution Als u een order plaatst, wilt u natuurlijk altijd de beste prijs krijgen. Maar wist u al dat dat zelfs vastligt in de Europese richtlijn MiFID? Hebt u al eens gehoord van Best Execution? Dan loodsen we u even door de belangrijkste principes en begrippen.

Meer informatie over Best Execution vindt u in het Bolero Helpcenter als u inlogt op bolero.be

Wat is MiFID? De Markets in Financial Instruments Directive of kortweg MiFID zag het levenslicht in 2007. Recent zijn nieuwe teksten in het Europese parlement gestemd om de richtlijn nog verder uit te breiden in 2017. Met de MiFID richtlijn wou Europa de handel in financiële instrumenten nog transparanter maken en vooral beleggers beschermen. Best Execution is een van de principes ervan.

Wat is Best Execution? Best Execution zorgt ervoor dat u als belegger van de meest optimale orderuitvoering profiteert. U geniet dan van de beste koers over alle markten heen waarop het effect noteert, rekening houdende met de kosten, de liquiditeit en de waarschijnlijkheid van uitvoering op die markt. Het effect moet dus op meerdere markten noteren (multilisted) om van Best Execution te genieten.

Is een ‘Best Execution’ order altijd mogelijk? U kunt in uw orderticket kiezen voor Best Execution als de markten waarop u uw order wilt plaatsen op dat ogenblik open zijn. Met het i-icoontje ziet u dan onmiddellijk over welke markten Bolero voor u zal zoeken naar de best mogelijke uitvoering.

Ben ik bij Bolero zeker dat mijn order ‘optimaal’ uitgevoerd wordt? Zeker. Als u via Bolero een order doorgeeft voor een waarde uit de BEL20, de AEX, de CAC40 of bepaalde small- en midcaps op Euronext Brussel, Parijs en Amsterdam wordt uw Best Execution order sowieso afgeleid naar Equiduct. Equiduct is een elektronisch handelsplatform dat de orderboeken van verschillende Europese aandelenmarkten samenbrengt, zowel die van de traditionele beurzen als van Multilateral Trading Facilities (MTF) zoals BATS, CHI-X of Turquoise. Equiduct zal voor uw Best Execution order over al die platformen heen zoeken naar de beste uitvoeringsprijs en de laagste transactiekosten.

Hoeveel scheelt zo’n Best Execution order dan in prijs? Gemiddeld bespaarden Bolero-cliënten 3,37 euro per transactie door een Best Execution order naar Equiduct (gegevens maart 2014) te sturen in plaats van het op de thuismarkt uit te voeren.

Is er een vraag die u graag in de volgende INDX beantwoord wilt zien? p Mail ze ons op

marketing@bolero.be

TUTORIAL

Bolero iPhone app De beurs en uw portefeuille altijd binnen handbereik

Nooit was het eenvoudiger om de beurs en uw portefeuille in de gaten te houden. Met de Bolero iPhone applicatie volgt u vanaf nu het belangrijkste beursnieuws en kunt u onmiddellijk tot actie overgaan. En dat in alle veiligheid natuurlijk! HOUD EEN KLARE KIJK OP UW PORTEFEUILLE & REKENING Uw portefeuille op de voet volgen is kinderspel. Check op de heatmap in realtime welke aandelen uit uw portefeuille stijgen of dalen. Swipe een menu verder en krijg een gedetailleerd overzicht van al uw effecten en het rendement dat ze opleveren. Een beknopte analyse van uw beleggingen? Blader verder en een overzichtelijke taartdiagram toont u de verdeling van uw portefeuille. Ook uw cashrekening en de verschillende muntrekeningen kunt u perfect in de gaten houden.

ZOOM UITGEBREID IN OP EEN EFFECT Of u nu een effect zoekt via de krachtige zoekmotor of een van de effecten uit uw portefeuille selecteert, u komt terecht in de uitgebreide

Hotspot, zeg maar de identiteitskaart van het effect. Werp er een blik op de meest actuele koersdata. Check er de kerngegevens van het bedrijf of de laatste nieuwsberichten. Ook de aanbevelingen van analisten ontbreken niet. En of het aandeel goedkoop gewaardeerd is, ontdekt u dankzij de verschillende ratioâ&#x20AC;&#x2122;s.

PLAATS RECHTSTREEKS UW ORDERS Is er plots belangrijk nieuws over een aandeel in uw portefeuille terwijl u onderweg bent? Of fluisterde uw buurman u een niet te missen beleggingstip in het oor? Met onze iPhone app plaatst u altijd en overal uw beursorders. Klik in de Hotspot op de Koop/Verkoop knop en u belandt onmiddellijk in het orderticket. Of wilt u graag een order annuleren of de limiet ervan nog wijzigen? In het orderboek houdt u werkelijk controle over uw orders.

ANALYSEER DE INTERACTIEVE GRAFIEKEN In een letterlijke handomdraai krijgt u doorheen de app heel wat extra nuttige informatie. Kantel in de Hotspot uw iPhone om de koersgrafiek van een effect te voorschijn te toveren. Intraday of een langere periode? U kiest. Wilt u weten hoe uw portefeuille in het voorbije jaar presteerde of sinds u bij Bolero aan de slag ging? Dat kan door uw iPhone in de portefeuillemodule te kantelen. Makkelijk en overzichtelijk. Bent u een order aan het ingeven? Dan is het altijd interessant om eerst op te

zoeken welke aan- en verkooporders in de markt liggen. Een kwartslag met de pols geeft u een duidelijk zicht op de diepte van de markt.

VERLIES UW FAVORIETEN NOOIT UIT HET OOG Met de iPhone app kunt u uw favorieten nooit uit het oog verliezen. U maakt zoveel favorietenlijstjes als u zelf wilt. Telkens als u in de Hotspot naar een effect kijkt, kunt u het aan uw lijstje toevoegen via het menu rechts bovenaan. Een handige module die in een mum van tijd de huidige koers van elk van uw favorieten weergeeft, maar ook hoe ze presteerden sinds u ze begon op te volgen.

IS DAT WEL VEILIG? Uiteraard wordt gebruiksgemak in de iPhone app gecombineerd met veiligheid. De eerste keer registreert u de app met uw vertrouwde digipass. Nadien kunt u met een zelfgekozen pincode eenvoudig en snel inloggen en uw orders bevestigen.

Download nu gratis de Bolero iPhone app in de App Store. p Ontdek de demo

en meer info op bolero.be/nl/mobile

355

Oeps, iemand ging al lopen met onze handleiding voor de gratis Bolero iPhone-app. Geen nood! Meer info over onze nieuwste service vindt u op www.bolero.be

Uw beleggingen altijd bij de hand

Bolero iPhone app, u hebt â&#x20AC;&#x2DC;m zo in de vingers Belangrijk beursnieuws op de voet volgen, een snelle blik werpen op uw portefeuille of direct inspelen op een interessante beleggingsopportuniteit? Met onze nieuwe iPhone app kunt u het allemaal. Download de gratis Bolero iPhone app in de App Store.